Wikipedia afwiki https://af.wikipedia.org/wiki/Tuisblad MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Media Spesiaal Bespreking Gebruiker Gebruikerbespreking Wikipedia Wikipediabespreking Lêer Lêerbespreking MediaWiki MediaWikibespreking Sjabloon Sjabloonbespreking Hulp Hulpbespreking Kategorie Kategoriebespreking Portaal Portaalbespreking TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 210 2518703 2471096 2022-08-11T08:52:39Z Aliwal2012 39067 Provinsiale Wetgewer wikitext text/x-wiki {| style="float:right; width: 300px; margin: 0 0 0.5em 1em;" id="toc" class="infobox" |+ {{Teksgrootte|120%|'''Provinsie Noord-Kaap<br />Northern Cape Province<br />Kapa Bokone<br />uMntla-Koloni'''}} |- | align="center" width="140px" |[[Lêer:Wapen van die Noord-Kaap.png|125px]]<br />Wapen |- |colspan="2" style="text-align:center;"|[[Lêer:Northern Cape in South Africa.svg|200px|Ligging van die Noord-Kaap]] |- |'''[[Hoofstad]]''' || [[Kimberley]] |- |'''Grootste stad''' || [[Kimberley]] |- |'''Premier''' || [[Zamani Saul]] ([[African National Congress|ANC]]) |- |'''[[Oppervlakte]]'''<br /> – Totaal |Geranglys 1^ste<br />361&nbsp;830 vk km |- |'''[[Bevolking]]<ref name=2011-sensus>[http://www.statssa.gov.za/Census2011/Products/Census_2011_Census_in_brief.pdf statssa.gov.za] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181225082845/http://www.statssa.gov.za/Census2011/Products/Census_2011_Census_in_brief.pdf%20 |date=25 Desember 2018 }} – 2011-sensus</ref>''' <br />&nbsp;- Totaal (2011) <br />&nbsp;- [[Bevolkingsdigtheid|Bev.digtheid]] |Geranglys 9^de <br />1&nbsp;145&nbsp;861<br />3,1 / vk km |- |'''Geloofsoortuigings''' | [[Christene]] (94,8%), geen (3,5%), res (1,6%)<br /> |- |'''[[Taal|Tale]]<ref name="2011-sensus" />''' | [[Afrikaans]] (53,8%), [[Tswana]] (33,1%), [[Xhosa]] (5,3%), [[Engels]] (3,4%), [[Suid-Sotho]] (1,3%) |- |'''Etniese verdeling<ref name="2011-sensus" />''' | [[Swart mense|Swartes]] (50,4%), [[Kleurlinge]] (40,3%), [[Blanke Suid-Afrikaners|Blankes]] (7,1%), [[Asiatiese Suid-Afrikaners|Asiërs]] (0,7%) |- | colspan=2 align=right style="padding: 0 5px 0 5px" | |} Die '''Noord-Kaap''' ([[Engels]]: '''Northern Cape''', [[Tswana]]: '''Kapa Bokone''', [[Xhosa]]: '''uMntla-Koloni''') is die grootste en ylbevolkste [[Provinsies van Suid-Afrika|provinsie]] van [[Suid-Afrika]]. Die [[hoofstad]] en grootste stad is [[Kimberley]]. Die provinsie is gestig toe die ou [[Kaapprovinsie]] in 1994 in drie nuwe provinsies, die [[Wes-Kaap|Wes-]], [[Oos-Kaap|Oos-]] en Noord-Kaap verdeel is. Ander belangrike plekke is [[Upington]], [[Carnarvon]], [[Colesberg]], [[De Aar]], [[Kuruman]] en [[Springbok, Noord-Kaap|Springbok]]. Suid-Afrika se koudste dorp, [[Sutherland]], het 'n sterrewag wat al hoe belangriker word as 'n astronomiese observasiesentrum van wêreldklas. == Demografie == [[Lêer:Northern Cape dominant language map.svg|duimnael|links|Meerderheidstale in die Noord-Kaap: {{columns-list|2| {{sleutel|#8dd3c7|[[Afrikaans]]}} {{sleutel|#ffffb3|[[Engels]]}} {{sleutel|#fb8072|[[Xhosa]]}} {{sleutel|#fccde5|[[Tswana]]}}}} {{sleutel|#d0d0d0|Geen meerderheidstaal}}]] * Bevolking (2011-sensus): 1&nbsp;145&nbsp;861. Mees ylbevolkte Suid-Afrikaanse provinsie. * Tale: [[Afrikaans]] (53,8%), gevolg deur Tswana (33,1%). == Distrikte == # [[Namakwa-distriksmunisipaliteit|Namakwa]] # [[Pixley ka Seme-distriksmunisipaliteit|Pixley ka Seme]] # [[ZF Mgcawu-distriksmunisipaliteit|ZF Mgcawu]] # [[Frances Baard-distriksmunisipaliteit|Frances Baard]] # [[John Taolo Gaetsewe-distriksmunisipaliteit|John Taolo Gaetsewe]] == Geografie == Oppervlakte: Sowat 361&nbsp;830 vierkante kilometer – die grootste provinsie wat 29,7% van die land beslaan. == Ligging en topografie == [[Lêer:Doorn River Waterfall, Northern Cape.jpg|duimnael|Waterval geleë 'n paar myl ten noorde van Nieuwoudtville, op pad na Loeriesfontein, Noord-Kaap]] Die Noord-Kaap word begrens deur die [[Atlantiese Oseaan]] in die weste, die lande [[Namibië]] en [[Botswana]] in die noorde, die provinsie [[Wes-Kaap]] in die suide en die provinsies [[Noordwes]], [[Vrystaat]] en [[Oos-Kaap]] in die ooste. Die Noord-Kaap is 'n plat, klipperige wêreld, yl begroei en droog (gemiddeld slegs sowat 250&nbsp;mm reën per jaar). Die suide is 'n deel van die Groot Karoo, terwyl die [[Kalahari]]woestyn vanuit Botswana in die noorde oor die provinsie reik. Dis 'n harde wêreld, wat darem ryklik getemper word deur die beroemde veldblomme wat in die lente in [[Namakwaland]] ontluik. Van die veldblomme is inheems, maar die gewildste plant, die kosmos, is 'n indringer van Amerika. En dan is daar die [[Oranjerivier]], wat soos 'n lint van lafenis deur die dorsland sny en in die Atlantiese Oseaan uitmond. == Ekonomie == Die Noord-Kaap is ryk aan minerale ([[asbes]], [[koper]], [[yster]]erts, [[mangaan]], [[gips]], [[Edelsteen|edelstene]]) en het die grootste [[diamant]]neerslae in die land. Dit is [[skaap]]wêreld, maar die provinsie het ook sy kwota [[wyn]]makers en sitrusvrugteboere. ==Wet en regering== Die huidige premier van die Noord-Kaap is [[Zamani Saul]]. Hy is van die [[ANC]]. Die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] se setel is in [[Kimberley]] en dit voer wetgewing deur volgens die provinsiale belange, wat in die [[Grondwet van Suid-Afrika]] bepaal is, onder meer op die gebied van landbou, onderwys, omgewingsake, gesondheidsorg, behuising, taalbeleid, toerisme, handel en welvaart. == Bronne == * {{Mieliestronk|url=http://www.mieliestronk.com/provinsies.html}} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Northern Cape|Noord-Kaap}} * {{en}} {{Wikivoyage|Northern_Cape|Noord-Kaap}} * {{en}} [http://www.northern-cape.gov.za/ Amptelike webwerf] * {{Wikt-inlyn|Noord-Kaap}} {{Provinsies van Suid-Afrika}} {{Noord-Kaapse Munisipaliteite}} {{Koördinate|30|S|22|O|region:ZA_type:adm1st_source:GNS-enwiki|aansig=titel}} [[Kategorie:Noord-Kaap| ]] k5bltzkoges8s6ayagma5a16pn2m61b 0 419 2518550 2511284 2022-08-10T15:35:11Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ * [[1 Julie]] – [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1896]]). wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=View of Old Main Building of Groote Schuur Hospital.jpg|teks=[[Groote Schuur-hospitaal]], waar die eerste menslike hartoorplanting gedoen is.}} Die '''jaar 1967''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Sondag]] begin het. Dit was die 67ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[27 Januarie]] – Die [[Apollo 1]]-ruimtetuig word deur ’n brand vernietig by die [[Kennedy-ruimtesentrum]]. [[Ruimtevaarder]]s [[Gus Grissom]], [[Edward Higgins White]] en [[Roger B. Chaffee]] sterf in die voorval. * [[2 Februarie]] – Aleksei Kosygin besoek die [[Verenigde Koninkryk]]. * [[5 Februarie]] – [[Lunar Orbiter 3]] word gelanseer. * [[5 Februarie]] – Generaal Anastasio Somoza Debayle word president van [[Nicaragua]]. * [[7 Februarie]] – Groot bosbrande in [[Tasmanië]] eis die lewe van 62 mense. * [[22 Februarie]] – [[Suharto]] neem die bewind oor van [[Sukarno]] in [[Indonesië]]. * [[27 Februarie]] – [[Dominica]] verkry onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]]. * [[13 Maart]] – [[Indira Gandhi]] word Eerste Minister van [[Indië]]. * 13 Maart – Die [[Rietbok (vliegtuig)|Rietbok]], 'n vliegtuig van die [[Suid-Afrikaanse Lugdiens]], verdwyn. * [[23 April]] – [[Sojoes 1]] word gelanseer in ’n wentelbaan en vervoer ’n enkele [[ruimtevaarder]], kolonel [[Wladimir Komarof]], wat sterf toe die ruimtetuig val tydens sy terugkeer na die aarde. * [[5 Junie]] – Die [[Sesdaagse Oorlog]] begin. * [[7 Junie]] – Sesdaagse Oorlog: [[Israel]] val die [[Golanhoogland]] binne. * [[10 Junie]] – Sesdaagse Oorlog: Israeliese magte beëindig hulle opmars in [[Sirië]] en hou hulle by 'n [[Verenigde Nasies|VN-skietstaking]] en bring daarmee 'n einde aan ses dae se gevegte op drie fronte. * 10 Junie – [[MiG-23]], 'n Sowjetvegvliegtuig, se nooiensvlug. * [[13 Junie]] – Thurgood Marshall genomineer as regter vir die Hooggeregshof in die [[VSA]] deur president [[Lyndon B. Johnson]]. * [[14 Junie]] – [[Mariner-program]]: [[Mariner 5]] word gelanseer. * [[27 Junie]] – Wêreld se eerste [[Outomatiese tellermasjien|OTM]] geïnstalleer in Enfield, [[Londen]]. * [[28 Junie]] – [[Israel]] annekseer Oos-[[Jerusalem]]. * [[10 Julie]] – [[Nieu-Seeland]] se geldeenheid word gedesimaliseer. * [[17 Julie]] – Die onbemande [[ruimtetuig]] [[Surveyor 4]] stort op die maan neer. * [[8 Augustus]] – [[Thailand]], [[Indonesië]], [[Maleisië]], [[Filippyne]] en [[Singapoer]] stig die [[ASEAN]] in [[Bangkok]], Thailand. * [[3 September]] – [[Swede]] skakel amptelik oor na bestuur aan die regterkant van die pad. (Sien ''[[Dagen H]]''.) * [[30 November]] – Suid-Jemen word van die Verenigde Koninkryk onafhanklik. * [[3 Desember]] – Eerste [[hartoorplanting]] wêreldwyd onder leiding van dr. [[Christiaan Barnard|Chris Barnard]] in die [[Groote Schuur-hospitaal]], [[Kaapstad]]. * [[17 Desember]] – Harold Holt, die Eerste Minister van [[Australië]] verdwyn terwyl hy naby Portsea, [[Victoria]] swem. == Geboortes == * [[2 Januarie]] – [[Francois Pienaar]], Suid-Afrika se twee-en-veertigste [[Springbokkaptein]]. * [[7 Januarie]] – [[Irrfan Khan]], Indiese akteur († [[2020]]). * [[9 Januarie]] – [[Dave Matthews]], Suid-Afrikaansgebore sanger en liedjieskrywer (Dave Matthews Band). * 9 Januarie – [[Gary Teichmann]], Suid-Afrika se vyf-en-veertigste [[Springbokkaptein]]. * [[13 Januarie]] – [[Annie Jones (aktrise)|Annie Jones]], Australiese aktrise. * [[19 Januarie]] – [[Javier Cámara]], Spaanse akteur. * [[23 Januarie]] – [[Nathi Mthethwa]], Suid-Afrikaanse politikus, kabinetsminister. * [[28 Januarie]] – [[Bongani Mayosi]], Suid-Afrikaanse professor († [[2018]]). * [[10 Februarie]] – [[Laura Dern]], [[Amerikaanse]] aktrise. * [[18 Februarie]] – [[Roberto Baggio]], Italiaanse [[sokker]]speler. * [[20 Februarie]] – [[Kurt Cobain]], Amerikaanse sanger en kitaarspeler (Nirvana) († [[1994]]). * [[21 Februarie]] – [[Neil Oliver]], Britse televisie-aanbieder, argeoloog, omgewingsbewaarder en skrywer. * [[4 Maart]] – Evan Dando, Amerikaanse sanger en kitaarspeler (The Lemonheads). * [[17 Maart]] – Billy Corgan, Amerikaanse musikant en liedjieskrywer. * [[22 Maart]] – Mario Cipollini, [[Italiaanse]] fietsryer. * [[25 Maart]] – [[Doug Stanhope]], Amerikaanse komediant. * [[16 April]] – [[Bart de Graaff]], invloedryke Nederlandse TV-aanbieder, komediant en programvervaardiger († [[2002]]). * [[27 April]] – Koning [[Willem-Alexander van die Nederlande]]. * [[14 Mei]] – [[Vuyu Mbuli]], Suid-Afrikaanse radio- en TV-aanbieder († [[2013]]). * [[18 Mei]] – [[Heinz-Harald Frentzen]], [[Duitsers|Duitse]] professionele renjaer. * [[19 Junie]] – [[Mia Sara]], Amerikaanse aktrise. * [[20 Junie]] – [[Nicole Kidman]], Amerikaans-Australiese aktrise. * 20 Junie – [[Sjors Fröhlich]], Nederlandse joernalis en aanbieder. * [[27 Junie]] – [[Samantha Newark]], Engelse [[akteur]] en komponis. * [[1 Julie]] – [[Pamela Anderson]], Amerikaanse aktrise, fotomodel en vervaardiger. * [[10 Julie]] – [[Hennie le Roux]], voormalige Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * [[18 Julie]] – [[Vin Diesel]], Amerikaanse akteur. * [[25 Julie]] – [[Matt LeBlanc]], Amerikaanse akteur * [[27 Julie]] – Juliana Hatfield, Amerikaanse sangeres, liedjieskrywer en kitaarspeler. * [[1 Augustus]] – Joe Rogan, Amerikaanse komediant en televisieaanbieder. * [[23 Augustus]] – [[Andrius Mamontovas]], Litause rock-musikus, liedjieskrywer, akteur en musiekvervaardiger. * [[11 September]] – Harry Connick, Jr. Amerikaanse sanger en akteur. * [[22 September]] – Félix Savón, Kubaanse bokser. * [[28 September]] – [[Mira Sorvino]], Amerikaanse aktrise. * 28 September – [[Moon Zappa]], Amerikaanse aktrise en sangeres. * [[3 Oktober]] – [[Denis Villeneuve]], Frans-Kanadese rolprentregisseur en skrywer. * [[10 Oktober]] – [[Saara Kuugongelwa]], [[Namibië|Namibiese]] politikus en vyfde eerste minister van Namibië (2015–''hede''). * [[11 Oktober]] – [[Peter Thiel]], Duits-Amerikaanse miljardêr-entrepreneur, waagkapitalis en politieke aktivis. * [[28 Oktober]] – [[Julia Roberts]], Amerikaanse aktrise. * [[16 November]] – [[Lisa Bonet]], Amerikaanse aktrise. * [[22 November]] – [[Boris Becker]], Duitse [[tennis]]speler. * [[28 November]] – [[Anna Nicole Smith]], Amerikaanse model en aktrise († [[2007]]). * [[29 November]] – [[Jaco Fouché]], Afrikaanse skrywer. * [[9 Desember]] – [[Joshua Bell]], Amerikaanse [[violis]]. * [[21 Desember]] – [[Micheil Saakasjwili]], [[Georgië|Georgiese]] politikus en staatsman, President van [[Georgië]]. == Sterftes == * [[4 Januarie]] – Donald Campbell, Britse najaer van die waterspoed/landspoedrekord (* [[1921]]) * [[17 Januarie]] – Barney Ross, Amerikaanse [[boks]]er (* [[1909]]) * [[19 Januarie]] – Kazimierz Funk, Poolse biochemikus (* [[1884]]) * [[27 Januarie]] – [[Edward Higgins White]], Amerikaanse [[ruimtevaarder]] (* [[1930]]) * 27 Januarie – [[Gus Grissom]], Amerikaanse ruimtevaarder (* [[1926]]) * 27 Januarie – [[Roger B. Chaffee]], Amerikaanse ruimtevaarder (* [[1935]]) * [[4 Februarie]] – [[Herman Teirlinck]], Vlaamse skrywer (* [[1879]]) * [[8 Februarie]] – Victor Gollancz, Britse uitgewer (* [[1893]]) * [[18 Februarie]] – [[Robert Oppenheimer]], Amerikaanse teoretiese fisikus (* [[1904]]). * [[21 Februarie]] – Charles Beaumont, Amerikaanse skrywer (* [[1929]]) * [[5 Maart]] – Mischa Auer, Russies-gebore akteur (* [[1905]]) * [[6 Maart]] – [[Zoltán Kodály]], Hongaarse komponis (* [[1882]]) * 6 Maart – [[Nelson Eddy]], Amerikaanse sanger en akteur (* [[1901]]) * [[11 Maart]] – [[Hanns Lothar]], Duitse toneelspeler (* [[1929]]). * [[15 Maart]] – [[Paddy Carolin]], [[Suid-Afrika]] se agtse [[Springbokkaptein]] (* [[1881]]). * [[17 April]] – Red Allen, Amerikaanse [[jazz]] trompetspeler (* [[1908]]). * [[19 April]] – [[Konrad Adenauer]], Duitse politikus en staatsman, Kanselier van Duitsland (* [[1876]]). * [[24 April]] – [[Wladimir Komarof]], Russiese ruimtevaarder aanboord [[Sojoes 1]] (* [[1927]]). * [[22 Mei]] – Langston Hughes, Amerikaanse skrywer (* [[1902]]). * [[27 Mei]] – [[Paul Henckels]], Duitse akteur (* [[1885]]). * [[30 Mei]] – [[Claude Rains]], Amerikaanse akteur (* [[1889]]). * [[10 Junie]] – [[Spencer Tracy]], Amerikaanse akteur (* [[1900]]). * [[17 Junie]] – [[Tienie Holloway]], 'n Afrikaanse skrywer van kinderliteratuur (* [[1888]]). * [[22 Junie]] – [[William Nicol]], predikant, teoloog, opvoedkundige en staatsman, goewerneur van die Transvaal (* [[1887]]). * [[29 Junie]] – [[Jayne Mansfield]], Amerikaanse aktrise (* [[1933]]). * [[1 Julie]] – [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1896]]). * [[2 Julie]] – [[Boerneef]], Suid-Afrikaanse skrywer, digter, [[leksikograaf]] en akademikus (* [[1897]]). * [[7 Julie]] – [[Vivien Leigh]], Britse aktrise (* [[1913]]). * [[16 Julie]] – [[Frederik Burgers|Oom Frikkie Burgers]], Suid-Afrikaanse vermaakkunstenaar, radio- en rolprentpersoonlikheid en orrelis. (* [[1907]]). * [[17 Julie]] – John Coltrane, Amerikaanse jazz-saksofoonspeler (* [[1926]]). * [[21 Julie]] – [[Pierre Kemp]], Nederlandse [[digter]] (* [[1886]]). * [[21 Julie]] – [[Basil Rathbone]], Suid-Afrikaanse akteur (* [[1892]]). * [[22 Julie]] – [[Carl Sandburg]], Amerikaanse digter (* [[1878]]). * 22 Julie – [[Albert Luthuli]], President van die [[ANC]] (* [[1898]]). * [[30 Julie]] – Alfried Krupp, Duitse oorlogsmisdadiger (* [[1907]]). * [[15 Augustus]] – Rene Magritte, Belgiese skilder (* [[1898]]). * 15 Augustus – [[G.B.A. Gerdener]], Suid-Afrikaanse teoloog, hoogleraar en geskiedskrywer (* [[1881]]). * [[19 Augustus]] – Hugo Gernsback, Luxemburgs-gebore redigeerder en uitgewer (* [[1884]]). * [[25 Augustus]] – Stanley Bruce, Australiese politikus en staatsman, Eerste Minister van Australië (* [[1883]]). * 25 Augustus – [[George Lincoln Rockwell]], stigter en leier van die Amerikaanse Naziparty (* [[1918]]). * [[29 Augustus]] – Brian Epstein, Britse musiekbestuurder ([[The Beatles]]) (* [[1934]]). * [[1 September]] – [[Siegfried Sassoon]], Engelse digter, skrywer en soldaat (* [[1886]]). * 1 September – [[Ilse Koch]], die vrou van [[Karl-Otto Koch]] en bekend as die ''Heks van [[Buchenwald-konsentrasiekamp|Buchenwald]]'' (* [[1906]]). * [[13 September]] – Varian Fry, Amerikaanse joernalis (* [[1907]]). * [[3 Oktober]] – Woody Guthrie, Amerikaanse volksmusikant (* [[1912]]). * [[3 Oktober]] – [[Malcolm Sargent]], [[VK|Britse]] [[dirigent]] (* [[1895]]). * [[8 Oktober]] – [[Clement Attlee]], [[Eerste minister van die Verenigde Koninkryk]] (* [[1883]]). * [[9 Oktober]] – [[Che Guevara]], Argentynse kommunistiese revolusionêr (* [[1928]]). * [[17 Oktober]] – [[Puyi|Ai-xin-jue-luo Pu-yi]] of Henry Pu Yi, laaste keiser van Qing China (* [[1906]]). * 17 Oktober – [[Jan Jonathan Serfontein]], Suid-Afrikaanse politikus, kabinetsminister 1954–1966 (* [[1898]]). * [[20 Oktober]] – Yoshida Shigeru, Japannese politikus en staatsman, Eerste Minister van Japan (* [[1878]]). * [[13 November]] – Harriet Cohen, Britse pianis (* [[1895]]). * [[25 November]] – Ossip Zadkine, Russiese beeldhouer, [[skilder]] en litograaf (* [[1890]]). * [[3 Desember]] – [[Denise Darvall]], hartskenker vir die eerste menslike hartoorplanting (* [[1942]]). * [[4 Desember]] – Daniel Jones, Britse fonetikus (* [[1881]]). * [[10 Desember]] – Otis Redding, Amerikaanse sanger (* [[1941]]). * [[19 Desember]] – Harold Holt, Australiese politikus en staatsman, Eerste Minister van Australië (* [[1908]]). * [[21 Desember]] – [[Louis Washkansky]], wêreld se eerste hartoorplantingspasiënt (* [[1913]]). * [[29 Desember]] – Paul Whiteman, Amerikaanse musiekgroepleier (* [[1890]]). == [[Nobelprys]]e == * [[Fisika]] – [[Hans Bethe]] * [[Nobelprys vir Chemie|Chemie]] – Manfred Eigen, Ronald George Wreyford Norrish, George Porter * [[Geneeskunde|Medisyne]] – Ragnar Granit, Haldan Keffer Hartline, George Wald * [[Nobelprys vir Letterkunde|Letterkunde]] – Miguel Angel Asturias * [[Nobelprys vir Vrede|Vrede]] – Nie toegeken nie. [[Kategorie:1967| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 5x1bc81c56wwv7fjpqge2k7ofdb9v4i 0 421 2518719 2517722 2022-08-11T09:15:20Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Alvin Botes wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=|teks= J.R.R. Tolkien in 1916}} Die '''jaar 1973''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dit was die 73ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Denemarke]] en die [[Verenigde Koninkryk]] verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]] en betree met [[Ierland]] die Europese gemeenskap. * [[6 Januarie]] – ''Schoolhouse Rock'' word vrygestel. * [[5 Maart]] – [[Albino Luciani]] (later [[Pous Johannes Paulus I]]) word kardinaal-priester van San Marco. * [[6 April]] – [[Pioneer 11]] word gelanseer. * [[10 Julie]] – Die [[Bahamas]] verkry hul onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]]. * [[11 September]] – [[Augusto Pinochet]] voer 'n [[staatsgreep]] in [[Chili]] uit, waarin [[Salvador Allende]] om die lewe gebring word. * [[6 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] breek uit. * [[25 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] eindig. * [[3 November]] – [[Mariner-program]]: [[Nasa]] lanseer [[Mariner 10]] na [[Mercurius]] (op [[29 Maart]], 1974 word dit die eerste [[ruimtetuig]] om daardie planeet te bereik). * [[17 Desember]] – Die Amerikaanse Psigiatrie-vereniging verwyder [[homoseksualiteit]] van sy lys van geestesversteurings. == Geboortes == * [[14 Januarie]] – [[Giancarlo Fisichella]], Italiaanse professionele renjaer. * [[20 Januarie]] – [[Benjamin Biolay]], Franse sanger, komponis, liedteksskrywer en musiekvervaardiger. * [[31 Januarie]] – [[Portia de Rossi]], Amerikaanse aktrise. * [[10 Maart]] – [[Nick Bostrom]], Sweeds/Britse filosoof. * [[24 Maart]] – [[Jim Parsons]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. * [[4 April]] – [[Ernst van Dyk]], Suid-Afrikaanse handfietsrenjaer. * [[14 April]] – [[Anthony Gatto]], Amerikaanse jongleur (''jugler''). * 14 April – [[Adrien Brody]], Amerikaanse akteur. * [[28 April]] – [[Ian Murdock]], Amerikaanse [[sagtewareontwikkelaar]] wat die [[Debian]] projek begin het († [[2015]]). * [[16 Mei]] – [[Tori Spelling]], Amerikaanse aktrise en skrywer. * [[1 Junie]] – [[Heidi Klum]], Duitse fotomodel en filantroop. * [[8 Julie]] – [[Waleri Zaloezjni]], opperbevelvoerder van die Oekraïnse gewapende magte. * [[15 Julie]] – [[Brian Austin Green]], Amerikaanse akteur. * [[16 Julie]] – [[Shaun Pollock]], Suid-Afrikaanse krieketspeler. * [[23 Julie]] – [[Monica Lewinsky]], betrek by 'n onbehoorlike verhouding met die destydse [[Amerikaanse president]], [[Bill Clinton]]. * [[9 September]] – [[Alvin Botes]], [[Noord-Kaap]]se politikus en lid van die African National Congress. * [[16 September]] – [[Alfred Schaffer]], [[Nederland]]se digter. * [[18 September]] – [[Mark Shuttleworth]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en ruimtetoeris. * [[13 Oktober]] – [[Greg Albertyn]], Suid-Afrikaanse en voormalige wêreldkampioen-motorfietsveldrenjaer. * [[14 Oktober]] – [[George Floyd]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] reeksmisdadiger en gewapende rower († [[2020]]) * [[27 November]] – [[Sharlto Copley]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[7 Desember]] – [[Ali Raymi]], Jemeense bokser en vlieggewigwêreldkampioen († 2015). * [[9 Desember]] – [[Nicole Randall Johnson]], Amerikaanse aktrise, skryfster en vervaardiger. * [[24 Desember]] – [[Stephenie Meyer]], Amerikaanse romanskryweres en rolprentvervaardiger. == Sterftes == * [[20 Januarie]] – [[Amílcar Cabral]], 'n Kaapse Verdiese landboukundige, skrywer en politikus. (* [[1924]]). * [[22 Januarie]] – [[Lyndon B. Johnson]], 36ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1908]]). * [[26 Januarie]] – [[Iva Shepard]], Amerikaanse aktrise (* [[1886]]). * [[17 Februarie]] – [[Leonore Veenemans]], Suid-Afrikaanse sopraan (* [[1935]]). * [[7 Maart]] – [[Pieter Kuyper Albertyn|PK Albertyn]], Suid-Afrika se vyftiende [[Springbokkaptein]] (* [[1897]]). * [[25 Maart]] – [[Edward Steichen]], Amerikaanse fotograaf (* [[1879]]). * [[10 April]] – [[Gerrit Dekker]], Afrikaanse professor, letterkundige en vertaler (* [[1897]]). * [[8 April]] – [[Pablo Picasso]], Spaanse skilder (* [[1881]]). * [[26 April]] – [[Irene Ryan]], Amerikaanse aktrise (* [[1902]]). * [[30 April]] – Prof. [[S.P.E. Boshoff]], 'n bekroonde Afrikaanse akademikus, [[skrywer]] en taalpatriot (* [[1891]]). * [[17 Mei]] – [[Maggie Laubser]], Suid-Afrikaanse skilder (* [[1886]]). * [[21 Mei]] – [[Iwan Konef]], Sowjetmaarskalk in die [[Rooi Leër]] (* [[1897]]). * [[9 Junie]] – [[Erich von Manstein]], Duitse generaal (* [[1887]]) * [[6 Julie]] – [[Otto Klemperer]], Duitse dirigent (* [[1885]]) * [[20 Julie]] – [[Bruce Lee]] (32), Chinees-Amerikaanse filmakteur, bekend vir sy Oosterse gevegskuns (* [[1940]]). * [[1 Augustus]] – [[Walter Ulbricht]], Oos-Duitse kommunistiese politikus (* 1893). * [[6 Augustus]] – [[Fulgencio Batista]], Kubaanse president en diktator (* [[1901]]). * [[2 September]] – [[J.R.R. Tolkien]], Engelse skrywer (* [[1892]]). * [[11 September]] – [[Salvador Allende]], Chileense president (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Hettie Smit]], skuilnaam van mev. S.J. van Vuuren, Afrikaanse skryfster (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Betty Field]], Amerikaanse aktrise (* [[1913]]) * [[17 Oktober]] – [[Ingeborg Bachmann]], Oostenrykse skryfster (* [[1926]]). * [[19 Oktober]] – [[Maria Malan]], Suid-Afrikaanse premiersvrou (*[[1905]]). * [[23 November]] – [[Constance Talmadge]], Amerikaanse aktrise (* [[1898]]). * [[9 Desember]] – [[Mary Fuller]], Amerikaanse aktrise (* [[1888]]). * Onbekend – [[Harry Lawrence]], ‘n [[Suid-Afrika]]anse politikus (* [[1901]]). [[Kategorie:1973| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] bulcgybojuqak2djx6wwnj5t6jd598n 2518752 2518719 2022-08-11T10:51:16Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Mxolisi Kaunda wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=|teks= J.R.R. Tolkien in 1916}} Die '''jaar 1973''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dit was die 73ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Denemarke]] en die [[Verenigde Koninkryk]] verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]] en betree met [[Ierland]] die Europese gemeenskap. * [[6 Januarie]] – ''Schoolhouse Rock'' word vrygestel. * [[5 Maart]] – [[Albino Luciani]] (later [[Pous Johannes Paulus I]]) word kardinaal-priester van San Marco. * [[6 April]] – [[Pioneer 11]] word gelanseer. * [[10 Julie]] – Die [[Bahamas]] verkry hul onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]]. * [[11 September]] – [[Augusto Pinochet]] voer 'n [[staatsgreep]] in [[Chili]] uit, waarin [[Salvador Allende]] om die lewe gebring word. * [[6 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] breek uit. * [[25 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] eindig. * [[3 November]] – [[Mariner-program]]: [[Nasa]] lanseer [[Mariner 10]] na [[Mercurius]] (op [[29 Maart]], 1974 word dit die eerste [[ruimtetuig]] om daardie planeet te bereik). * [[17 Desember]] – Die Amerikaanse Psigiatrie-vereniging verwyder [[homoseksualiteit]] van sy lys van geestesversteurings. == Geboortes == * [[14 Januarie]] – [[Giancarlo Fisichella]], Italiaanse professionele renjaer. * [[20 Januarie]] – [[Benjamin Biolay]], Franse sanger, komponis, liedteksskrywer en musiekvervaardiger. * [[31 Januarie]] – [[Portia de Rossi]], Amerikaanse aktrise. * [[10 Maart]] – [[Nick Bostrom]], Sweeds/Britse filosoof. * [[24 Maart]] – [[Jim Parsons]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. * [[4 April]] – [[Ernst van Dyk]], Suid-Afrikaanse handfietsrenjaer. * [[14 April]] – [[Anthony Gatto]], Amerikaanse jongleur (''jugler''). * 14 April – [[Adrien Brody]], Amerikaanse akteur. * [[28 April]] – [[Ian Murdock]], Amerikaanse [[sagtewareontwikkelaar]] wat die [[Debian]] projek begin het († [[2015]]). * [[16 Mei]] – [[Tori Spelling]], Amerikaanse aktrise en skrywer. * [[1 Junie]] – [[Heidi Klum]], Duitse fotomodel en filantroop. * [[8 Julie]] – [[Waleri Zaloezjni]], opperbevelvoerder van die Oekraïnse gewapende magte. * [[15 Julie]] – [[Brian Austin Green]], Amerikaanse akteur. * [[16 Julie]] – [[Shaun Pollock]], Suid-Afrikaanse krieketspeler. * [[23 Julie]] – [[Monica Lewinsky]], betrek by 'n onbehoorlike verhouding met die destydse [[Amerikaanse president]], [[Bill Clinton]]. * [[6 September]] – [[Mxolisi Kaunda]], [[KwaZulu-Natal]]se politikus en lid van die African National Congress. * [[9 September]] – [[Alvin Botes]], [[Noord-Kaap]]se politikus en lid van die African National Congress. * [[16 September]] – [[Alfred Schaffer]], [[Nederland]]se digter. * [[18 September]] – [[Mark Shuttleworth]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en ruimtetoeris. * [[13 Oktober]] – [[Greg Albertyn]], Suid-Afrikaanse en voormalige wêreldkampioen-motorfietsveldrenjaer. * [[14 Oktober]] – [[George Floyd]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] reeksmisdadiger en gewapende rower († [[2020]]) * [[27 November]] – [[Sharlto Copley]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[7 Desember]] – [[Ali Raymi]], Jemeense bokser en vlieggewigwêreldkampioen († 2015). * [[9 Desember]] – [[Nicole Randall Johnson]], Amerikaanse aktrise, skryfster en vervaardiger. * [[24 Desember]] – [[Stephenie Meyer]], Amerikaanse romanskryweres en rolprentvervaardiger. == Sterftes == * [[20 Januarie]] – [[Amílcar Cabral]], 'n Kaapse Verdiese landboukundige, skrywer en politikus. (* [[1924]]). * [[22 Januarie]] – [[Lyndon B. Johnson]], 36ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1908]]). * [[26 Januarie]] – [[Iva Shepard]], Amerikaanse aktrise (* [[1886]]). * [[17 Februarie]] – [[Leonore Veenemans]], Suid-Afrikaanse sopraan (* [[1935]]). * [[7 Maart]] – [[Pieter Kuyper Albertyn|PK Albertyn]], Suid-Afrika se vyftiende [[Springbokkaptein]] (* [[1897]]). * [[25 Maart]] – [[Edward Steichen]], Amerikaanse fotograaf (* [[1879]]). * [[10 April]] – [[Gerrit Dekker]], Afrikaanse professor, letterkundige en vertaler (* [[1897]]). * [[8 April]] – [[Pablo Picasso]], Spaanse skilder (* [[1881]]). * [[26 April]] – [[Irene Ryan]], Amerikaanse aktrise (* [[1902]]). * [[30 April]] – Prof. [[S.P.E. Boshoff]], 'n bekroonde Afrikaanse akademikus, [[skrywer]] en taalpatriot (* [[1891]]). * [[17 Mei]] – [[Maggie Laubser]], Suid-Afrikaanse skilder (* [[1886]]). * [[21 Mei]] – [[Iwan Konef]], Sowjetmaarskalk in die [[Rooi Leër]] (* [[1897]]). * [[9 Junie]] – [[Erich von Manstein]], Duitse generaal (* [[1887]]) * [[6 Julie]] – [[Otto Klemperer]], Duitse dirigent (* [[1885]]) * [[20 Julie]] – [[Bruce Lee]] (32), Chinees-Amerikaanse filmakteur, bekend vir sy Oosterse gevegskuns (* [[1940]]). * [[1 Augustus]] – [[Walter Ulbricht]], Oos-Duitse kommunistiese politikus (* 1893). * [[6 Augustus]] – [[Fulgencio Batista]], Kubaanse president en diktator (* [[1901]]). * [[2 September]] – [[J.R.R. Tolkien]], Engelse skrywer (* [[1892]]). * [[11 September]] – [[Salvador Allende]], Chileense president (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Hettie Smit]], skuilnaam van mev. S.J. van Vuuren, Afrikaanse skryfster (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Betty Field]], Amerikaanse aktrise (* [[1913]]) * [[17 Oktober]] – [[Ingeborg Bachmann]], Oostenrykse skryfster (* [[1926]]). * [[19 Oktober]] – [[Maria Malan]], Suid-Afrikaanse premiersvrou (*[[1905]]). * [[23 November]] – [[Constance Talmadge]], Amerikaanse aktrise (* [[1898]]). * [[9 Desember]] – [[Mary Fuller]], Amerikaanse aktrise (* [[1888]]). * Onbekend – [[Harry Lawrence]], ‘n [[Suid-Afrika]]anse politikus (* [[1901]]). [[Kategorie:1973| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 97wbfe35pv676mvghm8rx060poi4rg0 2518756 2518752 2022-08-11T10:55:38Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Mxolisi Kaunda]], [[burgemeester]] van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=|teks= J.R.R. Tolkien in 1916}} Die '''jaar 1973''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Maandag]] begin het. Dit was die 73ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – [[Denemarke]] en die [[Verenigde Koninkryk]] verlaat die [[Europese Vryhandelsvereniging]] en betree met [[Ierland]] die Europese gemeenskap. * [[6 Januarie]] – ''Schoolhouse Rock'' word vrygestel. * [[5 Maart]] – [[Albino Luciani]] (later [[Pous Johannes Paulus I]]) word kardinaal-priester van San Marco. * [[6 April]] – [[Pioneer 11]] word gelanseer. * [[10 Julie]] – Die [[Bahamas]] verkry hul onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk]]. * [[11 September]] – [[Augusto Pinochet]] voer 'n [[staatsgreep]] in [[Chili]] uit, waarin [[Salvador Allende]] om die lewe gebring word. * [[6 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] breek uit. * [[25 Oktober]] – Die [[Jom Kippoeroorlog]] eindig. * [[3 November]] – [[Mariner-program]]: [[Nasa]] lanseer [[Mariner 10]] na [[Mercurius]] (op [[29 Maart]], 1974 word dit die eerste [[ruimtetuig]] om daardie planeet te bereik). * [[17 Desember]] – Die Amerikaanse Psigiatrie-vereniging verwyder [[homoseksualiteit]] van sy lys van geestesversteurings. == Geboortes == * [[14 Januarie]] – [[Giancarlo Fisichella]], Italiaanse professionele renjaer. * [[20 Januarie]] – [[Benjamin Biolay]], Franse sanger, komponis, liedteksskrywer en musiekvervaardiger. * [[31 Januarie]] – [[Portia de Rossi]], Amerikaanse aktrise. * [[10 Maart]] – [[Nick Bostrom]], Sweeds/Britse filosoof. * [[24 Maart]] – [[Jim Parsons]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. * [[4 April]] – [[Ernst van Dyk]], Suid-Afrikaanse handfietsrenjaer. * [[14 April]] – [[Anthony Gatto]], Amerikaanse jongleur (''jugler''). * 14 April – [[Adrien Brody]], Amerikaanse akteur. * [[28 April]] – [[Ian Murdock]], Amerikaanse [[sagtewareontwikkelaar]] wat die [[Debian]] projek begin het († [[2015]]). * [[16 Mei]] – [[Tori Spelling]], Amerikaanse aktrise en skrywer. * [[1 Junie]] – [[Heidi Klum]], Duitse fotomodel en filantroop. * [[8 Julie]] – [[Waleri Zaloezjni]], opperbevelvoerder van die Oekraïnse gewapende magte. * [[15 Julie]] – [[Brian Austin Green]], Amerikaanse akteur. * [[16 Julie]] – [[Shaun Pollock]], Suid-Afrikaanse krieketspeler. * [[23 Julie]] – [[Monica Lewinsky]], betrek by 'n onbehoorlike verhouding met die destydse [[Amerikaanse president]], [[Bill Clinton]]. * [[6 September]] – [[Mxolisi Kaunda]], [[burgemeester]] van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] en lid van die African National Congress. * [[9 September]] – [[Alvin Botes]], [[Noord-Kaap]]se politikus en lid van die African National Congress. * [[16 September]] – [[Alfred Schaffer]], [[Nederland]]se digter. * [[18 September]] – [[Mark Shuttleworth]], Suid-Afrikaanse entrepreneur en ruimtetoeris. * [[13 Oktober]] – [[Greg Albertyn]], Suid-Afrikaanse en voormalige wêreldkampioen-motorfietsveldrenjaer. * [[14 Oktober]] – [[George Floyd]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] reeksmisdadiger en gewapende rower († [[2020]]) * [[27 November]] – [[Sharlto Copley]], Suid-Afrikaanse akteur. * [[7 Desember]] – [[Ali Raymi]], Jemeense bokser en vlieggewigwêreldkampioen († 2015). * [[9 Desember]] – [[Nicole Randall Johnson]], Amerikaanse aktrise, skryfster en vervaardiger. * [[24 Desember]] – [[Stephenie Meyer]], Amerikaanse romanskryweres en rolprentvervaardiger. == Sterftes == * [[20 Januarie]] – [[Amílcar Cabral]], 'n Kaapse Verdiese landboukundige, skrywer en politikus. (* [[1924]]). * [[22 Januarie]] – [[Lyndon B. Johnson]], 36ste [[President van die Verenigde State]] (* [[1908]]). * [[26 Januarie]] – [[Iva Shepard]], Amerikaanse aktrise (* [[1886]]). * [[17 Februarie]] – [[Leonore Veenemans]], Suid-Afrikaanse sopraan (* [[1935]]). * [[7 Maart]] – [[Pieter Kuyper Albertyn|PK Albertyn]], Suid-Afrika se vyftiende [[Springbokkaptein]] (* [[1897]]). * [[25 Maart]] – [[Edward Steichen]], Amerikaanse fotograaf (* [[1879]]). * [[10 April]] – [[Gerrit Dekker]], Afrikaanse professor, letterkundige en vertaler (* [[1897]]). * [[8 April]] – [[Pablo Picasso]], Spaanse skilder (* [[1881]]). * [[26 April]] – [[Irene Ryan]], Amerikaanse aktrise (* [[1902]]). * [[30 April]] – Prof. [[S.P.E. Boshoff]], 'n bekroonde Afrikaanse akademikus, [[skrywer]] en taalpatriot (* [[1891]]). * [[17 Mei]] – [[Maggie Laubser]], Suid-Afrikaanse skilder (* [[1886]]). * [[21 Mei]] – [[Iwan Konef]], Sowjetmaarskalk in die [[Rooi Leër]] (* [[1897]]). * [[9 Junie]] – [[Erich von Manstein]], Duitse generaal (* [[1887]]) * [[6 Julie]] – [[Otto Klemperer]], Duitse dirigent (* [[1885]]) * [[20 Julie]] – [[Bruce Lee]] (32), Chinees-Amerikaanse filmakteur, bekend vir sy Oosterse gevegskuns (* [[1940]]). * [[1 Augustus]] – [[Walter Ulbricht]], Oos-Duitse kommunistiese politikus (* 1893). * [[6 Augustus]] – [[Fulgencio Batista]], Kubaanse president en diktator (* [[1901]]). * [[2 September]] – [[J.R.R. Tolkien]], Engelse skrywer (* [[1892]]). * [[11 September]] – [[Salvador Allende]], Chileense president (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Hettie Smit]], skuilnaam van mev. S.J. van Vuuren, Afrikaanse skryfster (* [[1908]]) * [[13 September]] – [[Betty Field]], Amerikaanse aktrise (* [[1913]]) * [[17 Oktober]] – [[Ingeborg Bachmann]], Oostenrykse skryfster (* [[1926]]). * [[19 Oktober]] – [[Maria Malan]], Suid-Afrikaanse premiersvrou (*[[1905]]). * [[23 November]] – [[Constance Talmadge]], Amerikaanse aktrise (* [[1898]]). * [[9 Desember]] – [[Mary Fuller]], Amerikaanse aktrise (* [[1888]]). * Onbekend – [[Harry Lawrence]], ‘n [[Suid-Afrika]]anse politikus (* [[1901]]). [[Kategorie:1973| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] ienwhot009cn0bp6y4yk80lrnwzqv5c 0 425 2518750 2510134 2022-08-11T10:46:44Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Velenkosini Hlabisa wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Bloody Sunday-Alabama police attack.jpeg|teks=Bloedige Sondag in Selma. Alabama}} Die '''jaar 1965''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Vrydag]] begin het. Dit was die 65ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. [[Lêer:Karen muir 02.jpg|duimnael|regs|Die Suid-Afrikaanse swemster [[Karen Muir]].]] == Gebeure == * [[5 Februarie]] – Die diefstal van [[goud]]stawe van sowat R200,000 uit die [[Kasteel die Goeie Hoop]] in [[Kaapstad]] word ontdek. * [[17 Februarie]] – [[Lyndon B. Johnson]] word die 36ste President van die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]]. * [[18 Februarie]] – [[Gambië]] word [[Afrika]] se 36ste staat. * [[7 Maart]] – Amerikaanse Burgerregtebeweging: [[Burgerregte]] betogers wat van [[Selma, Alabama|Selma]] na [[Montgomery, Alabama|Montgomery]], [[Alabama]] marsjeer word brutaal deur die [[polisie]] aangeval op Bloedige Sondag. * [[18 Maart]] – [[Ruimtevaarder]] [[Aleksei Leonof]] trek ’n ruimtepak aan en verlaat die Voskhod 2 [[ruimtetuig]] om die eerste persoon te word om in die ''ruimte te loop'' * [[3 Junie]] – [[Edward Higgins White|Edward H. White]] onderneem die eerste Amerikaanse ruimtewandeling vanuit [[Gemini 4|Gemini IV]]. * [[16 Julie]] – Die [[Mont Blanc-tonnel]] word in diens gestel. * [[26 Julie]] – Die [[Maledive]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[Augustus]] – Die [[Indies-Pakistanse Oorlog van 1965|Indies-Pakistanse Oorlog]] breek uit. * [[9 Augustus]] – [[Singapoer]] word van [[Maleisië]] onafhanklik. * [[10 Augustus]] – [[Karen Muir]], Suid-Afrikaanse swemster stel ’n wêreldrekord op in die 110 treë-rugslag (tans 100&nbsp;m); die jongste persoon tot nog toe om ’n wêreldrekord in swem op te stel. * [[29 Augustus]] – [[Gemini 5]] keer na die aarde terug en land veilig in die [[Atlantiese Oseaan]]. * [[25 November]] – [[Frankryk]] lanseer sy eerste satelliet (''Astérix''). * [[30 Desember]] – [[Ferdinand Marcos]] word President van die [[Filippyne]]. * [[11 November]] – [[Zimbabwe]] word van die Verenigde Koninkryk onafhanklik. == Geboortes == * [[4 Januarie]] – [[Velenkosini Hlabisa]], Suid-Afrikaanse politikus. * [[10 Januarie]] – [[Zamuxolo Peter]], Suid-Afrikaanse politikus († [[2020]]) * [[20 Januarie]] – [[Sophie, Gravin van Wessex]], vrou van [[Prins Edward, Graaf van Wessex|prins Edward van die Verenigde Koninkryk]]. * [[31 Januarie]] – [[Carl Walter Meyer]], Suid-Afrikaanse skilder († [[2017]]). * [[1 Februarie]] – [[Brandon Lee]], Amerikaanse akteur († [[1993]]). * [[10 Februarie]] – [[Dana Winner]], Belgiese sangeres. * [[14 Februarie]] – [[Zinzan Brooke]] voormalige Nieu-Seelandse [[rugby]]speler (agsteman). * [[24 Maart]] – [[Oliver Widmer]], Switserse bas-bariton operasanger. * [[25 Maart]] – [[Sarah Jessica Parker]], Amerikaanse aktrise. * [[30 Maart]] – [[Piers Morgan]], Engelse omroeper, joernalis, skrywer en televisiepersoonlikheid. * [[4 April]] – [[Robert Downey Jr.]], Amerikaanse akteur. * [[16 April]] – [[Martin Lawrence]], Amerikaanse akteur en komediant. * [[3 Mei]] – [[Michail Prochorof|Michail Prochorov]], Russiese sakeman en miljardêr * [[26 Mei]] – [[Miri Regev]], Israelse politikus. * [[1 Junie]] – [[Illse Roos]], [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] aktrise. * [[10 Junie]] – [[Elizabeth Hurley]], [[Amerikaanse]] aktrise. * [[28 Junie]] – [[Tiaan Strauss]], Suid-Afrika se drie-en-veertigste [[Springbokkaptein]]. * [[11 Augustus]] – [[Embeth Davidtz]], Afrikaans- en Engelstalige aktrise. * [[19 Augustus]] – [[Johan Botha (tenoor)|Johan Botha]], Suid-Afrikaanse [[tenoor]] († [[2016]]). * [[27 Augustus]] − [[Lynn Shelton]], Amerikaanse regisseuse, aktrise en skryfster († 2020). * [[1 September]] – [[Craig McLachlan]], Australiese akteur en sanger. * [[7 September]] – [[Angela Gheorghiu]], Roemeense sopraan * [[24 September]] – [[Irene van Wyk]], Afrikaanse gospel-sangeres († [[2009]]). * [[26 September]] – [[Petro Porosjenko]], Oekraïense sakeman en politikus (president). * [[31 Oktober]] – [[Paul du Toit (beeldhouer)|Paul du Toit]], Suid-Afrikaanse kunstenaar en [[Beeldhoukuns|beeldhouer]] († [[2014]]). * [[2 November]] – [[Paweł Adamowicz]], 'n Poolse politikus († [[2019]]). * [[9 November]] – [[Bryn Terfel]], [[Wallis|Walliese]] operasanger. * [[13 November]] – [[Mark Perrow]], Suid-Afrikaanse [[Kanovaart|kanovaarder]] († [[2020]]). * [[28 November]] – [[Erwin Mortier]], [[Vlaminge|Vlaamse]] [[skrywer]]. * [[16 Desember]] – [[Alexander Pechtold]], voormalige Nederlandse politikus van die D66-party. * Desember – [[Valda Jansen]], Suid-Afrikaanse skrywer, digter en radio-omroeper. == Sterftes == * [[4 Januarie]] – [[T.S. Eliot]], Amerikaans-Britse digter en dramaturg, ontvanger van die [[Nobelprys vir Letterkunde]] in 1948 (* [[1888]]). * [[24 Januarie]] – [[Winston Churchill]], Britse politikus en staatsman, [[Eerste Minister van die Verenigde Koninkryk]], en ontvanger van die [[Nobelprys vir Letterkunde]] in 1953 (* [[1874]]). * [[23 Februarie]] – [[Stan Laurel]], Engelse akteur en skrywer, bekend vir sy ''The Laurel and Hardy Show'' (* [[1890]]). * [[10 April]] – [[Linda Darnell]], Amerikaanse aktrise (* [[1923]]). * [[24 April]] – [[Louise Dresser]], Amerikaanse aktrise (* [[1878]]). * [[28 April]] – [[F. Bordewijk]], Nederlandse skrywer van romans, novelle, toneelstukke, prosagedigte, parodieë en kritiek (* [[1884]]). * [[22 Junie]] – David O. Selznick, Amerikaanse rolprentvervaardiger (* [[1902]]). * [[13 Junie]] – [[Martin Buber]], Oostenrykse-Israeliese-joodse godsdiensfilosoof (* [[1878]]). * [[28 Junie]] – Red Nichols, Amerikaanse jazzkornetspeler en komponis (* [[1905]]). * [[7 Julie]] – [[Moshe Sharett]], Israelse politikus (eerste minister) (* [[1894]]). * [[19 Julie]] – [[Ingrid Jonker]], Suid-Afrikaanse digteres (* [[1933]]). * [[14 Augustus]] – [[Jan van Nijlen]], [[Vlaminge|Vlaamse]] [[digter]] en essayis (* [[1884]]). * [[6 Oktober]] – [[Tom Kennedy (akteur)|Tom Kennedy]], Amerikaanse akteur (* [[1885]]). * [[14 Oktober]] – [[Attie van Heerden]], atleet en rugbyspeler (* [[1898]]). * [[25 Oktober]] – [[Hans Knappertsbusch]], [[Duitsers|Duitse]] [[dirigent]] (* [[1888]]). * [[30 November]] – [[Richard Saul]], Britse vegvlieënier en lugmaggeneraal tydens die Tweede Wêreldoorlog (* [[1891]]). * [[16 Desember]] – [[W. Somerset Maugham]], Engelse skrywer (* [[1874]]). [[Kategorie:1965| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] 609647ptxr0dzr3tjadk5a6rvzdgs0d 0 462 2518757 2515819 2022-08-11T10:58:25Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Hlanganani Gumbi wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Berlin_1989,_Fall_der_Mauer,_Chute_du_mur_01.jpg|teks=Die val van die Berlynse Muur}} Die '''jaar 1989''' was 'n [[gewone jaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Sondag]] begin het. Dit was die 89ste jaar van die [[20ste eeu]] n.C. Soos ander gewone jare het die jaar 12 maande, 52 weke en 365 dae gehad. == Gebeure == * [[1 Januarie]] – Prof. CJ (Karools) Reinecke volg Prof. [[Tjaart van der Walt (akademikus)|Tjaart van der Walt]] op as rektor van die [[PU vir CHO]]. * [[17 Februarie]] — [[Algerië]], [[Libië]], [[Marokko]], [[Mauritanië]] en [[Tunisië]] stig die [[Unie van die Arabiese Maghreb]]. * [[7 April]] — Die [[Sowjetunie|Sowjetse]] [[duikboot]] Komsomolets sink in die [[Barentssee]]. * [[18 April]] — Die Tiananmenplein-proteste van 1989 begin. * [[10 Mei]] — Die [[België|Belgiese]] aktivis Hélène Passtoors, wat in [[1986]] weens hoogverraad tien jaar tronkstraf opgelê is, word deur die Suid-Afrikaanse regering vrygelaat en na [[België]] gedeporteer. * [[5 Julie]] – Die Suid-Afrikaanse staatspresident [[P. W. Botha]] en [[Nelson Mandela]] ontmoet by Tuynhuys in [[Kaapstad]]. * [[6 September]] – Laaste algemene verkiesing in die ou Suid-Afrika. Die [[Nasionale Party]] wen 89 setels, die [[Konserwatiewe Party]] 39 en die [[Demokratiese Party]] 33. * [[14 September]] – [[Frederik Willem de Klerk]] (gebore 18 Maart 1936) word Staatspresident van Suid-Afrika. * [[9 Oktober]] – Die eerste groot proteste (Montagsdemo) in [[Leipzig]] wat tot die val van die [[DDR]] gelei het. * [[9 November]] – Die val van die [[Berlynse Muur]]. * [[2 Desember]] – Die [[Malta-spitsberaad]] begin. == Geboortes == * [[23 Januarie]] – [[Johann Sadie]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * [[4 Mei]] – [[Trevor Nyakane]], Suid-Afrikaanse [[rugby]]speler. * [[10 Mei]] – [[Armin Ronacher]], Oostenrykse rekenaarprogrammeerder. * [[11 Mei]] – [[Ashleigh Simon]], Suid-Afrikaanse beroeps[[gholf]]speler. * [[13 Mei]] – [[Melinda Bam]], Suid-Afrikaanse internasionale model, [[Mej. Suid-Afrika]] 2011. * [[16 Mei]] – [[Behati Prinsloo]], [[Namibië|Namibiese]] internasionale model. * [[3 Junie]] – [[Imogen Poots]], Engelse aktrise. * [[13 Junie]] – [[Mignon du Preez]], Suid-Afrikaanse internasionale krieketspeler * [[1 Julie]] – [[Daniel Ricciardo]], [[Australiese]] [[Formule Een]]-beroepsrenjaer. * [[6 Julie]] – [[Demetri Catrakilis]], [[Superrugby]][[rugbyspeler|speler]]. * [[2 Augustus]] – [[Vanes-Mari du Toit]], Suid-Afrikaanse professionele netbalspeler. * [[3 Augustus]] – [[Jules Bianchi]], [[Frankryk|Franse]] Formule Eenrenjaer. († [[2015]]). * [[14 Augustus]] – [[Reeza Hendricks]], Suid-Afrikaanse krieketspeler. * [[18 Augustus]] – [[Willie le Roux]], [[Springbokrugbyspeler]]. * [[21 Augustus]] – [[Rob Knox]], Britse akteur († [[2008]]). * [[21 Augustus]] – [[Hayden Panettiere]], Amerikaanse aktrise en sangeres. * [[28 Augustus]] – [[Valtteri Bottas]], [[Finland|Finse]] Formule Eenrenjaer. * [[9 September]] – [[Isaac Seitlholo]], Suid-Afrikaanse politikus, Nasionale Vergadering-lid (LP) vir die DA. * [[13 Desember]] – [[Taylor Swift]], Amerikaanse aktrise/sanger. * [[18 Desember]] – [[Hlanganani Gumbi]], Suid-Afrikaanse politikus, Nasionale Vergadering-lid vir die DA. == Sterftes == * [[1 Januarie]] – [[Stompie Moeketsi]], ANC-aktivis word op 14-jarige ouderdom vermoor (* [[1974]]). * [[7 Januarie]] – [[Hirohito]], [[Japannese keiser]] (* [[1901]]). * [[18 Januarie]] – [[Bruce Chatwin]], Engelse reis- en romanskrywer (* [[1940]]). * [[23 Januarie]] – [[Salvador Dalí]], Spaanse surrealistiese skilder: ''[[The Persistence of Memory]]'' (* [[1904]]). * [[19 April]] – [[Daphne du Maurier]], Britse skryfster (* [[1907]]) * [[26 April]] – [[Lucille Ball]], Amerikaanse aktrise (* [[1911]]). * [[27 Junie]] – [[Alfred Jules Ayer]], Britse [[filosoof]] (* [[1910]]). * [[3 Junie]] – [[Ruhollah Khomeini]], [[Iran]]nese godsdienstige leier en politikus, eerste Opperleier van die Islamitiese Republiek van Iran (1979-1989, * [[1902]]). * [[28 Junie]] – Joris Ivens, filmvervaardiger. * [[11 Julie]] – Heer [[Laurence Olivier]], Britse akteur, regisseur (* [[1907]]) * [[16 Julie]] – [[Herbert von Karajan]], [[Oostenryk]]se dirigent (* [[1908]]) * [[21 Julie]] – Ds. [[Pieter du Toit]], predikant van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]], waarvan die laaste 22 jaar tot en met sy dood in [[NG gemeente Drieankerbaai]] (* [[1921]]). * [[26 Augustus]] – [[Irving Stone]], [[Amerikaanse]] romanskrywer (* [[1903]]). * [[22 September]] – [[Irving Berlin]], Amerikaanse komponis (* [[1888]]). * [[25 September]] – [[Gladys Steyn]], Suid-Afrika se eerste vroulike [[advokaat]] (* [[1890]]). * [[26 September]] – [[Győrgy Lehel]], [[Hongarye|Hongaarse]] [[dirigent]] (* [[1926]]). * [[28 September]] – [[Ferdinand Marcos]], [[Filippyne|Filippynse]] politikus en president (* [[1917]]). * [[6 Oktober]] – [[Bette Davis]], Amerikaanse aktrise (* [[1908]]). * [[25 Oktober]] – [[Gerard Walschap]], Vlaamse skrywer.(* [[1898]]). * [[5 November]] – [[Vladimir Horowitz]], [[Amerikaanse|Amerikaans]]-Russiese klassieke pianis en komponis (* [[1903]]). * [[18 November]] – [[Johnny Haymer]], Amerikaanse akteur (* [[1920]]). * 18 November – [[Hendrik de Vries]], Nederlandse digter en skilder (* [[1896]]). * [[22 November]] – Lt Genl Johan Nieuwoudt, Geneesheer-generaal en bevelvoerder van die [[Suid-Afrikaanse Geneeskundige Diens]] van 1977–1988 (* [[1929]]). * [[14 Desember]] – [[Andrei Sakharov]], 'n Russiese kernfisikus, dissident, [[Nobelprys vir Vrede|Nobelpryswenner]] en aktivis (* [[1921]]). * [[22 Desember]] – [[Samuel Beckett]], Ierse skrywer (* [[1906]]). * [[30 Desember]] – [[Etienne Leroux]], Afrikaanse skrywer (* [[1922]]). [[Kategorie:1989| ]] [[Kategorie:20ste eeu]] drhmnptzxrkytznzdzdo96azkijzt3h 0 553 2518548 2469299 2022-08-10T15:32:54Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Frans Erasmus wikitext text/x-wiki {{jare|beeld=Wilhelm Conrad Röntgen (1845--1923).jpg|teks=5 Januarie: [[Wilhelm Röntgen]], vader van die X-strale.}} Die '''jaar 1896''' was 'n [[skrikkeljaar]] wat volgens die [[Gregoriaanse kalender]] op 'n [[Woensdag]] begin het. Dit was die 96ste jaar van die [[19de eeu]] n.C. In teenstelling met [[gewone jaar|gewone jare]] het die jaar 366 dae en 'n [[29 Februarie]] gehad. == Gebeure == [[Lêer:Panathinaiko.jpg|duimnael|upright|Die gerestoureerde ''[[Panatheense stadion]]'' in [[Athene]], waar die [[Olimpiese Somerspele 1896]] gehou is.]] * [[2 Januarie]] – Oorgawe van [[Leander Starr Jameson]] na die [[Jameson-inval]]. * [[4 Januarie]] – [[Utah]] word die 45ste deelstaat van die [[Verenigde State van Amerika]]. * [[5 Januarie]] – [[Wilhelm Röntgen]] ontdek 'n vorm van elektromagnetiese [[bestraling]] wat later bekend staan as [[X-strale]]. * [[12 Januarie]] – [[Cecil John Rhodes]] tree uit as Eerste Minister ná 'n skandaal oor die Jameson-inval in [[Transvaal]] deur sy vriend, Dr. Leander Starr Jameson. * [[1 Februarie]] – Die [[opera]] ''[[La bohème]]'' open vir die eerste keer; in [[Turyn]]. * [[11 Februarie]] – [[Oscar Wilde]] se drama ''Salomé'' open vir die eerste keer; in [[Parys]]. * [[19 Februarie]] – Die [[Braamfontein]]se [[dinamiet]]-ontploffing naby [[Johannesburg]] se middestad eis tientalle lewens en lê talle geboue in puin, onder meer die eerste kerkgebou van die [[NG gemeente Fordsburg]]. Ds. [[Abraham Kriel]] het ná die eerste begrafnis van 127 slagoffers "soos 'n kind gesnik". * [[1 Maart]] – [[Ethiopië]] wen die beslissende [[Slag van Adoea]] oor [[Italië]] wat die Eerste Italo-Abessiniese Oorlog tot ’n einde bring. * [[22 Maart]] – [[Ons Kleintji]], die eerste [[Afrikaans|Afrikaanse]] tydskrif, verskyn vir die eerste maal. * [[6 April]] – Die eerste moderne [[Olimpiese Somerspele 1896|Olimpiese Somerspele]] word deur die [[Griekeland|Griekse]] [[George I van Griekeland|koning George I]] in [[Athene]] geopen. * [[30 Mei]] – Die [[Chodinka-tragedie]] vind plaas buite [[Moskou]]. * [[4 Junie]] – Die ''Ford Quadricycle'', die eerste Fordvoertuig ooit, word deur [[Henry Ford]] voltooi. * [[16 Junie]] – Die ''[[Drummond Castle]]'' vergaan aan die [[Frankryk|Franse]] kus. * [[11 Julie]] – [[Wilfrid Laurier]] word die sewende Eerste Minister van [[Kanada]]. * [[27 Augustus]] – Die kortste oorlog in opgetekende geskiedenis, die [[Anglo-Zanzibar-oorlog]], begin nege-uur die oggend en eindig vyf-en-veertig minute later. * [[22 September]] – [[Victoria van die Verenigde Koninkryk|Koningin Victoria]] word die langsheersende monarg in [[Verenigde Koninkryk|Britse]] geskiedenis. * [[14 Desember]] – Die [[Glasgow-moltrein]], die derde oudste [[moltrein]]stelsel ter wêreld, word in [[Glasgow]], [[Skotland]], in gebruik geneem. == Geboortes == * [[19 Januarie]] – [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus († [[1967]]). * [[1 Februarie]] – [[Ivan Mitford-Barberton]], Suid-Afrikaanse beeldhouer en skrywer († [[1976]]). * [[5 Februarie]] – [[Basil Schonland]], Suid-Afrikaanse fisikus († [[1972]]). * [[11 Februarie]] – [[Jeremy Schulman]], Suid-Afrikaanse violis en dirigent († [[1969]]). * [[22 Februarie]] – [[Paul van Ostaijen]], Vlaamse digter († [[1928]]). * [[25 Februarie]] – [[Ida Noddack]], 'n Duitse [[Chemie|chemikus]] en [[Fisika|fisikus]] († [[1978]]). * [[26 Februarie]] – [[Andrei Zhdanov]], Sowjetleier en kulturele ideoloog († [[1948]]). * [[19 Maart]] – [[Helga Molander]], [[Duitsers|Duitse]] [[aktrise]] († [[1986]]). * [[18 Mei]] – [[Walter Fitzgerald]] 'n Engelse akteur († [[1976]]). * [[23 Mei]] – [[Felix Steiner]], [[Duitsland|Duitse]] generaal († [[1966]]). * [[16 Julie]] – [[Trygve Lie]], 'n [[Noorweë|Noorse]] politikus, diplomaat en die eerste sekretaris-generaal van die [[Verenigde Nasies]] († [[1968]]). * [[19 Julie]] – [[A.J. Cronin]], [[Skotland|Skotse]] romanskrywer († [[1981]]). * [[9 Augustus]] – [[Jean Piaget]], [[Switserland|Switserse]] sielkundige († [[1980]]). * [[14 Augustus]] – [[Albert Ball]], Engelse [[bobaasvlieënier]] († [[1917]]). * [[17 Augustus]] – [[Leslie Groves]], luitenant-generaal in die [[Amerikaanse Leër]] en projekbestuurder van die [[Manhattan-projek]] († [[1970]]). * 17 Augustus – [[Hendrik de Vries]], Nederlandse digter en skilder († [[1989]]). * [[24 September]] – [[F. Scott Fitzgerald]], Amerikaanse skrywer († [[1940]]). * [[25 September]] – [[Willem Hendrik van den Bos]], Suid-Afrikaanse sterrekundige († [[1974]]). * [[16 Oktober]] – [[M.S.B. Kritzinger]], Afrikaanse [[letterkundige]] en [[leksikograaf]] († [[1977]]). * [[27 Oktober]] – Edith Brown, oorlewende van die [[Titanic]]-skeepsramp († [[1997]]). * [[4 November]] – [[Ian Wolfe]], Amerikaanse akteur († [[1992]]). * [[14 November]] – Mamie Eisenhower, [[Eerste Dame]] van die VSA († [[1979]]). == Sterftes == * [[20 Januarie]] – [[Prins Hendrik van Battenberg]], [[Morganatiese huwelik|morganatiese]] afstammeling van die Huis van [[Hesse]] (* [[1858]]). * [[20 Mei]] – [[Clara Schumann]], Duitse komponis (* [[1819]]). * [[2 Junie]] – Friedrich Gerhard Rohlfs, Duitse geograaf en avonturier († [[1831]]). * [[13 Julie]] – [[August Kekulé]], Duitse chemikus († [[1829]]). * [[10 Augustus]] – [[Otto Lilienthal]], die Duitse lugvaartpionier sterf na 'n ongeluk met een van sy sweeftuie († [[1848]]). * [[3 Oktober]] – [[William Morris]], Britse ontwerper (* [[1834]]). * [[10 Desember]] – [[Alfred Nobel]], die [[Swede|Sweedse]] uitvinder van [[dinamiet]] en die skepper van die [[Nobelprys]] (* [[1833]]). [[Kategorie:19de eeu]] [[Kategorie:1896]] 5m5ud6l9ybbwjm5zkzjerxa7fov059m 0 1777 2518758 2500285 2022-08-11T10:59:22Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ +[[Hlanganani Gumbi]], Suid-Afrikaanse politikus wikitext text/x-wiki {{DesemberKalender}} '''18 Desember''' is die 352ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (353ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 13 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[1303]] – [[Pous Benedictus XI]] bevorder Niccolò Alberti OP tot kardinaal. * [[1327]] – [[Pous Johannes XXII]] bevorder [[Jacques Fournier]] (later [[Pous Benedictus XII]]) tot kardinaal van Sint Prisque. * [[1352]] – [[Pous Innocentius VI]] volg [[Pous Clemens VI]] op. * [[1389]] – [[Pous Bonifatius IX]] bevorder [[Cosimo de' Migliorati]] (later [[Pous Innocentius VII]]) tot kardinaal-priester van Santa Croce in Gerusalemme. * [[1431]] – [[Pous Eugenius IV]] skort die konsilie van Basel op. Die deelnemers is nie tevrede nie. * [[1456]] – [[Pous Callixtus III]] bevorder [[Enea Silvio Piccolomini]] (later [[Pous Pius II]]) tot kardinaal. Ander bronne gee [[17 Desember]]. * [[1461]] – Pous Pius II stel ses nuwe kardinale aan, waaronder sy aangenome seun Giacomo Ammannati Piccolomini. * [[1506]] – [[Pous Julius II]] stel drie nuwe kardinale aan, al drie uit [[Frankryk]]. * [[1534]] – [[Pous Paulus III]] stel sy kleinseuns Alessandro Farnese (14) en Guido Ascano Sforza (16) aan as kardinale. * [[1585]] – [[Pous Sixtus V]] stel agt nuwe kardinale aan waaronder [[Ippolito Aldobrandini]] (later [[Pous Clemens VIII]]). * [[1587]] – Pous Sixtus V stel nog agt kardinale aan waaronder Scipione Gonzaga, patriarg van [[Jerusalem]]. * [[1591]] – [[Pous Innocentius IX]] stel twee nuwe kardinale aan, waaronder sy kleinneef Giovanni Antonio Facchinetti, junior. * [[1596]] – Pous Clemens VIII stel Philipp Wilhelm von Bayern aan as kardinaal. * [[1754]] – [[Pous Benedictus XIV]] stel Luis Antonio Fernández de Córdoba Portocarrero, deken van die metropolitaanse katedraal van [[Toledo]], [[Spanje]] aan as kardinaal. * [[1786]] – [[Pous Pius VI]] stel sy neef Romoaldo Braschi-Onesti, prefek van die Apostoliese Paleis, aan as kardinaal. * [[1787]] – [[New Jersey]] word die 3de [[Deelstate van die Verenigde State van Amerika|deelstaat]] van die [[Verenigde State]]. * [[1818]] – [[Giovanni Maria Mastai-Ferretti]] (later [[Pous Pius IX]]) word georden as subdiaken. * [[1865]] – [[Slawerny]] in die [[Verenigde State]] word afgeskaf met die aanvaarding van die dertiende wysiging van die Amerikaanse grondwet. * [[1892]] – Die eerste opvoering van die [[Rusland|Russiese]] komponis [[Pjotr Tsjaikofski]] se ballet, ''Die Neutekraker'', word in [[Sint Petersburg]] gehou. * [[1923]] – [[Suid-Afrika]] se eerste radiouitsending vind plaas. * [[1929]] – Die [[FAK]] word in [[Bloemfontein]] gestig. * [[1934]] – Die [[NG gemeente Bellville]], moedergemeente van al die NG gemeentes in dié stadsdeel, stig af van die [[NG gemeente Durbanville]]. * [[1987]] – Die [[programmeertaal]] ''Perl'' word deur Larry Wall vrygestel. == Geboortes == * [[1392]] – [[Johannes VIII Palaiologos]], die tweede laaste keiser van die [[Bisantynse Ryk]] († [[1448]]). * [[1878]] – [[Josef Stalin]], sekretaris van die [[Kommunistiese Party van die Sowjetunie]] se sentrale komitee en 4de premier van die Sowjetunie († [[1953]]). * [[1879]] – [[Paul Klee]], Switserse kunstenaar († [[1940]]). * [[1884]] – Emil Starkenstein, Tsjeggiese farmakoloog, medestigter van kliniese farmakologie († 1942). * [[1888]] – [[Gladys Cooper]], Engelse aktrise en sanger († 1971) * [[1899]] – [[Peter Zapffe]], Noorse metafisikus, skrywer, kunstenaar, prokureur en bergklimmer († 1990). * [[1904]] – [[George Stevens]], Amerikaanse regisseur, vervaardiger en kinematograaf († 1975). * [[1908]] – [[Celia Johnson]], Engelse aktrise († 1982). * [[1913]] – [[Willy Brandt]], Duitse politikus, 4de kansellier van Duitsland, Nobelpryswenner († 1992). * [[1916]] – [[Betty Grable]], Amerikaanse aktrise, sanger en danseres († 1973). * [[1917]] – [[Ossie Davis]], Amerikaanse aktivis († 2005). * [[1932]] – Japie Human, Suid-Afrikaanse orrelis en pianis († [[2015]]). * [[1939]] – [[Stoffel van der Merwe]], Suid-Afrikaanse professor en [[politikus]]. * [[1942]] – [[Samuel Sitta]], Tanzaniese politikus († [[2016]]). * [[1946]] – [[Steve Biko]], Suid-Afrikaanse anti-apartheidsaktivis († [[1977]]). * 1946 – [[Steven Spielberg]], Amerikaanse rolprentvervaardiger. * [[1949]] – [[Dawie Malan]], Suid-Afrikaanse akteur en toneelregisseur († [[1988]]). * [[1954]] – [[Ray Liotta]], Amerikaanse akteur. * [[1963]] – [[Brad Pitt]], Amerikaanse akteur. * 1963 – [[Pierre Nkurunziza]], Burundese soldaat en politikus, president van Burundi († [[2020]]). * [[1966]] – [[Debbie Schäfer]], Suid-Afrikaanse politikus, gewese Wes-Kaapse minister van onderwys. * [[1968]] – [[Casper Van Dien]], Amerikaanse akteur. * [[1978]] – [[Katie Holmes]], Amerikaanse aktrise. * [[1989]] – [[Hlanganani Gumbi]], Suid-Afrikaanse politikus, Nasionale Vergadering-lid vir die DA. * [[2001]] – [[Billie Eilish]], Amerikaanse sangeres. == Sterftes == * [[1645]] – [[Nur Jahan]], keiserin van die [[Mogolryk]] van Indië (* [[1577]]).<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ugxFjVDk3I8C|title=Nur Jahan: Empress of Mughal India|last=Findly|first=Ellison Banks|date=1993-03-25|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-536060-8|pages=291|language=en}}</ref> * [[1737]] – [[Antonio Stradivari]], bekende Italiaanse vervaardiger van strykinstrumente soos viole, tjellos, kitare, altviole en harpe (* [[1644]]). * [[1831]] – [[Willem Bilderdijk]], Nederlandse geskiedkundige, digter en advokaat. (* [[1756]]). * [[1971]] – [[Diana Lynn]], Amerikaanse [[aktrise]] (* [[1926]]). * [[1982]] – [[Hans-Ulrich Rudel]], Duitse kolonel en meesgedekoreerde [[bobaasvlieënier]] (* [[1916]]). * [[1990]] – [[Anne Revere]], Amerikaanse aktrise (* [[1903]]). * [[1990]] – [[Paul Tortelier]], Franse tjellis en komponis (* [[1914]]). * [[1993]] – [[Sam Wanamaker]], Amerikaanse akteur en vervaardiger (* [[1919]]). * [[1994]] – [[Lilia Skala]], Oostenryks-Amerikaanse aktrise (* [[1896]]). * [[1997]] – [[Chris Farley]], Amerikaanse komediant en akteur (* [[1964]]). * [[2001]] – [[Gilbert Bécaud]], Franse sanger-liedjieskrywer, pianis en akteur (* [[1927]]). * [[2006]] – [[Bertie Reed]], Suid-Afrikaanse seiljagvaarder (* [[1943]]). * [[2008]] – [[Majel Barrett]], Amerikaanse aktrise en vervaardiger (* [[1932]]). * [[2011]] – [[Václav Havel]], Tsjeggiese digter, dramaturg en politikus, 1ste President van die [[Tsjeggiese Republiek]] (* [[1936]]) * [[2016]] – [[Zsa Zsa Gabor]], Hongaars-Amerikaanse aktrise en sosiale vlinder (* [[1917]]). * [[2019]] – [[Claudine Auger]], Franse aktrise (* [[1941]]). <!-- == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * --> == Verwysings == {{Verwysings}} {{commonskat|18 December|18 Desember}} [[Kategorie:Desember]] gxip4o9vyffk0ght4c8wbgltzf4vj73 0 1794 2518751 2440766 2022-08-11T10:48:12Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ +[[Velenkosini Hlabisa]], Suid-Afrikaanse politikus. wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''4 Januarie''' is die vierde dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 361 dae in die res van die jaar (362 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). [[Lêer:Danie Craven statue.jpg|duimnael|Danie Craven is op die dag in 1993 oorlede.]] [[Lêer:Marais Viljoen.jpg|duimnael|Marais Viljoen, die 5de Staatspresident van Suid-Afrika, is op dié dag in 2007 oorlede.]] == Gebeure == <!--gebruik teenwoordige tyd--> * [[275]] – [[Pous Eutichianus]] volg [[Pous Felix I]] op. * [[605]] – Aj Ne’ Ohl Mat word heerser van [[Palenque]]. * [[1186]] – Koning Hendrik IV trou met Constance van [[Sisilië]]. * [[1493]] – [[Christophorus Columbus]] verlaat die [[Nuwe Wêreld]], en beëindig só sy eerste reis. * [[1673]] – [[Vincenzo Maria Orsini]] (Later [[Pous Benedictus XIII]]) word prefek van die Heilige kongregasie van die Raad. * [[1806]] – Goew. [[Jan Willem Janssens|J.W. Janssens]] kondig op die vooraand van die [[Slag van Blaauwberg]] [[krygswet]] af. * [[1884]] – Die ''[[Fabian Society]]'' word in [[Londen]] gestig. * [[1896]] – [[Utah]] word die 45ste [[Deelstate van die Verenigde State van Amerika|deelstaat]] van die [[Verenigde State]]. * [[1948]] – [[Mianmar]] verkry onafhanklikheid van die [[Britse Ryk]] sonder om die [[Britse Statebond]] te betree. * [[1960]] – [[Denemarke]], [[Noorweë]], [[Oostenryk]], [[Portugal]], [[Swede]] en die [[Verenigde Koninkryk]] stig die [[Europese Vryhandelsvereniging]]. * [[2004]] – Om 04:35 [[UTC]] land [[NASA]] se ''Mars Rover'' ''Spirit'' suksesvol op [[Mars (planeet)|Mars]]. * [[2018]] – Die [[Shosholoza Meyl]] [[Kroonstad-spoorongeluk|ontspoor]] na 'n botsing met 'n vragmotor tussen [[Hennenman]] en [[Kroonstad]], waarby 21 mense sterf en 254 beseer word. == Geboortes == * [[1710]] – [[Giovanni Battista Pergolesi]], [[Italiaanse]] [[komponis]], [[violis]] en orrelmusikant († [[1736]]). * [[1785]] – Jacob Grimm, Duitse skrywer en filoloog († [[1863]]). * [[1809]] – [[Louis Braille]], Franse opvoedkundige († [[1852]]). * [[1643]] – [[Isaac Newton]], Britse wetenskaplike en filosoof († [[1727]]). * [[1865]] – Genl. [[Chris Muller]], [[Anglo-Boereoorlog]]-kryger († [[1945]]). * [[1874]] – [[Josef Suk]], Tsjeggiese komponis, skoonseun van [[Antonín Dvořák]] († [[1935]]). * [[1937]] – [[Stella Sigcau]], Suid-Afrikaanse politikus van Transkeise herkoms († [[2006]]). * [[1940]] – [[Helmut Jahn]], Duits-Amerikaanse argitek. * [[1965]] – [[Velenkosini Hlabisa]], Suid-Afrikaanse politikus. * [[1970]] – [[Marc Batchelor]], Suid-Afrikaanse nasionale sokkerspeler († [[2019]]). * [[1983]] – [[Derick Hougaard]], [[Springbokrugbyspeler]]. * [[1988]] – [[Carina Nel]], Suid-Afrikaanse [[aktrise]]. * [[1990]] – [[Louis Fouché]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler. * 1990 – [[Marizanne Kapp]], Suid-Afrikaanse internasionale [[krieket]]speler == Sterftes == * [[1786]] – [[Moses Mendelssohn]], Duits-Joodse [[filosoof]] tydens die [[Verligting]] (* [[1729]]) * [[1913]] – [[Alfred von Schlieffen]], Duitse generaal en militêre strateeg (* [[1833]]). * [[1920]] – [[Benito Pérez Galdós]], Spaanse digter (* [[1843]]). * [[1941]] – [[Henri Bergson]], Franse [[filosoof]] (* [[1859]]). * [[1960]] – [[Albert Camus]], Franse skrywer en filosoof (* [[1913]]). * [[1961]] – [[Erwin Schrödinger]], Oostenrykse [[fisikus]] (* [[1887]]). * [[1965]] – [[T.S. Eliot]], Amerikaans-Britse digter en dramaturg, ontvanger van die [[Nobelprys vir Letterkunde]], [[1948]] (* [[1888]]). * [[1993]] – [[Danie Craven]], Suid-Afrikaanse [[Springbokke|rugbyspeler]] en administrateur (* [[1910]]). * [[1996]] – [[Jan Spies]], Suid-Afrikaanse skrywer en storieverteller (* [[1936]]). * [[2000]] – [[Alfred Bohrmann]], 'n [[Duits]]e [[sterrekundige]] (* [[1904]]). * [[2007]] – [[Marais Viljoen]], Suid-Afrikaanse politikus en vyfde [[Staatspresident van Suid-Afrika]] (1979–1984) (* [[1915]]). * [[2011]] – [[Coen Moulijn]], Nederlandse sokkerspeler (* [[1937]]). * [[2021]] – [[Tanya Roberts]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise en rolprentvervaardiger (* [[1955]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == {{commonskat|4 January}} [[Kategorie:Januarie]] 74tiuaow0vop3cr3i52t9jli37i6u9z 0 1868 2518549 2478143 2022-08-10T15:33:45Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ +[[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus († [[1967]]). wikitext text/x-wiki {{JanuarieKalender}} '''19 Januarie''' is die negentiende dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]]. Daar volg nog 346 dae in die res van die jaar (347 in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). == Gebeure == <!-- Die konvensie is om teenwoordige tyd te gebruik JA SWAER--> * [[973]] – [[Pous Benedictus VI]] volg [[Pous Johannes XIII]] op. * [[1145]] – [[Pous Lucius II]] gee die St. Sabas klooster aan die monnike van [[Cluny]]. * [[1217]] – [[Pous Honorius III]] vra William, hertog van Pembroke, om oorlog te verklaar teen die opstandige baronne van die jong koning [[Hendrik III van Engeland]]. * [[1329]] – [[Teenpous Nicolaas V]] stel Giovanni Visconti, ab van S. Ambrogio in [[Milaan]], aan as kardinaal. * [[1419]] – Tydens die [[Honderdjarige Oorlog]] tussen [[Engeland]] en [[Frankryk]] word [[Rouen]] deur die Engelse koning [[Hendrik V van Engeland|Hendrik V]] ingeneem en [[Normandië]] by Engeland ingelyf. * [[1626]] – [[Pous Urbanus VIII]] stel vyftien nuwe kardinale aan, waaronder Berlinghiero Gessi, biskop van Rimini. * 1626 – [[Giovanni Battista Pamphilj]] (later [[Pous Innocentius X]]) word titulêr patriarg van [[Antiogië]]. * [[1839]] – Die ''Royal Marines'' land by [[Aden]] om seerowers te verhoed om [[Britse Ryk|Britse]] skepe na en van [[Indië]] aan te val. Aden sou tot in [[1967]] onder Britse beheer bly. * [[1846]] – [[Pous Gregorius XVI]] stel drie nuwe kardinale aan, waaronder Guilherme Henriques de Carvalho, patriarg van [[Lissabon]]. * [[1937]] – [[Howard Hughes]] stel 'n nuwe rekord op deur in 7 uur, 28 minute en 25 sekondes van [[Los Angeles]] na [[New York Stad|New York]] te vlieg. * [[1958]] – [[Hannes la Grange]] is die eerste Suid-Afrikaner wat die [[Suidpool]] bereik. * [[1977]] – Die [[Verenigde Party]] skors ses Volksraadslede, wat die [[Onafhanklike Verenigde Party]] (later die [[Suid-Afrikaanse Party]]) stig. *[[1983]] – [[Apple Computer]] stel die ''Apple Lisa'' vry, hulle eerste kommersiële [[persoonlike rekenaar]] met 'n grafiese koppelvlak en 'n [[rekenaarmuis]]. Dit het 1 [[Megagreep]] [[RAM]] gehad en $9&nbsp;995 gekos. * [[1984]] – Die [[Standerbende]] beroof drie banke in minder as ’n uur in [[Johannesburg]] se middestad. * [[1990]] – Die polisie verjaag betogers teen die Engelse rebelle-krieketspan van Mike Gatting op die lughawe [[Jan Smuts Lughawe|Jan Smuts]]. * [[1996]] – [[CAF]] se 1996 Afrika-Sokker-kampioenskappe skop af in Johannesburg, [[Suid-Afrika]]. * [[1999]] – Die polisie arresteer Suid-Afrika se mees gesoekte misdadiger, Colin Chauke, in [[Nelspruit]]. * [[2006]] – Die [[New Horizons]] ruimtetuig word lanseer om foto's van [[Pluto (dwergplaneet)|Pluto]] en die [[Kuiper-gordel]] te neem. == Geboortes == <!-- Gebruik († 1980) om ooreenstemmende sterfdatums aan te dui --> * [[840]] – [[Michael III van Bisantium|Michael III]], [[keiser]] van die [[Bisantynse Ryk]] († [[867]]). * [[1736]] – [[James Watt]], Skotse uitvinder en meganiese ingenieur († [[1819]]). * [[1839]] – [[Paul Cézanne]], [[Frankryk|Franse]] kunstenaar en [[postimpressionisme|postimpressionistiese]] skilder († [[1906]]). * [[1868]] – [[Gustav Meyrink]], Oostenrykse skrywer († [[1921]]). * [[1869]] – [[Henri van Dievoet]], Belgiese argitek († [[1931]]). * [[1896]] – [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus († [[1967]]). * [[1905]] – [[Ben Schoeman]], Suid-Afrikaanse kabinetsminister († [[1986]]). * [[1920]] – [[Javier Pérez de Cuéllar]], 'n [[Peru|Peruviaanse]] diplomaat en politikus († [[2020]]). * 1920 – [[Johnny Haymer]], Amerikaanse akteur († [[1989]]). * [[1937]] – [[Joseph Nye]], Amerikaanse politieke wetenskaplike. * [[1940]] – [[Barend du Plessis]], Suid-Afrikaanse politikus. * [[1943]] – [[Bertie Reed]], Suid-Afrikaanse seiljagvaarder († [[2006]]). * [[1946]] – [[Dolly Parton]], Amerikaanse countrysangeres. * [[1967]] – [[Javier Cámara]], Spaanse akteur. * [[1977]] – [[Nicole (Chileense sangeres)|Nicole]], Chileense sangeres. * [[1978]] – [[Rolanda Marais]], Suid-Afrikaanse aktrise. * [[1980]] – [[Jenson Button]], [[VK|Britse]] [[Formule Een]]-renjaer, wêreldkampioen in [[2009 Formule Een-seisoen|2009]]. == Sterftes == * [[1405]] – [[Timoer]], [[Turkye|Turks]]-[[Mongolië|Mongoolse]] krygsheer en die stigter van die Timoeridiese Ryk (* [[1336]]) * [[1626]] – [[Ruqaiya Sultan Begum]], keiserin van die Mogolryk (* [[1542]]) * [[1710]] – [[Francesco Cupani]], [[Italië|Italiaanse]] [[natuurkundige]] en [[plantkundige]] (* [[1657]]) * [[1763]] – [[Jan de Marre]], Nederlandse skrywer (* [[1696]]). * [[1865]] – [[Pierre-Joseph Proudhon]], Franse ekonoom, sosioloog, filosoof wat beskou word as een van die eerste anargistiese denkers (* [[1809]]). * [[1948]] – [[Henri Georges Fourcade]], Suid-Afrikaanse landmeter, bosbouer en [[plantkundige]] (* [[1865]]). * [[1988]] – [[Jevgeni Mrawinski]], Russiese [[dirigent]] (* [[1903]]). * [[1996]] – [[Don Simpson]], Amerikaanse rolprentvervaardiger, akteur en skrywer (* [[1943]]). * [[2000]] – [[Hedy Lamarr]], Amerikaanse aktrise en uitvinder (* [[1914]]). * [[2019]] – [[Marian Tredoux]], Suid-Afrikaanse geoloog (* [[1952]]). * [[2021]] – Margot Luyt, Suid-Afrikaanse dramaregisseur en radio-omroeper. * [[2022]] – [[Gaspard Ulliel]], Franse rolprentakteur (* [[1984]]). == Vakansie-, vierings- en waarnemingsdae == {{commonskat|19 January}} [[Kategorie:Januarie]] jzdpbv92f7cl2k1progyct8o9vpvwvk 0 2328 2518551 2508592 2022-08-10T15:36:12Z Aliwal2012 39067 /* Sterftes */ [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus wikitext text/x-wiki {{JulieKalender}} '''1 Julie''' is die 182ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (183ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Dit is ook die eerste dag van die derde [[kwartaal]] van die jaar. Daar volg nog 183 dae in die res van die jaar. == Gebeure == [[Lêer:EU28-2013 European Union map enlargement.svg|duimnael|2013 – Kroasië sluit by die Europese Unie aan]] * [[1440]] – [[Pietro Barbo]] later [[Pous Paulus II]] word kardinaal-deken van Santa Maria Nuova. * [[1517]] – [[Pous Leo X]] stel 'n rekordaantal van 31 nuwe kardinale aan. Onder hulle is [[Adriaan Florenszoon Boeyens]] wat hom later sou opvolg as [[Pous Adrianus VI]]. * [[1535]] – Die hofsaak teen Sir [[Thomas More]] begin. * [[1620]] – Die Slagting van Veltlin: Die katolieke magte om Rudolf en Pompejus von Planta mobiliseer die katolieke bevolking van die Veltlin om die meer as 400 protestante (meestal uit Graubünden) te vermoor. Spaanse troepe beset die Veltlin. * [[1695]] – [[Michelangelo Conti]] (later [[Pous Innocentius XIII]]) word nuntius vir [[Switserland]]. * [[1859]] – Die Switserse [[huursoldaat]]-regimente in die diens van [[Napels|Napoli]] word beveel om terug te keer Switserland toe. Switsers voortaan verbied om huursoldaat-diens te doen. * [[1863]] – [[Amerikaanse Burgeroorlog]]: die Slag van Gettysburg begin. * [[1867]] – Die [[Kanada|Kanadese Federasie]] word volgens die ''British North America Act'' deur die vier provinsies [[Nieu-Brunswyk]], [[Nova Scotia]], [[Ontario]] en [[Quebec]] gestig, en ontvang sy onafhanklikheid van die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]]. * [[1873]] – Die [[Prins-Edward-eiland]] word 'n [[Provinsies en gebiede van Kanada|provinsie]] van die [[Kanada|Kanadese Konfederasie]]. * [[1890]] – Die [[Duitse Keiserryk]] en die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]] onderteken die sogenaamde "Zanzibar-Helgoland-Verdrag". [[Helgoland]] en die [[Kaprivistrook]] word deel van die Duitse Keiserryk, terwyl Wituland (hede in [[Kenia]] geleë) en [[Zanzibar]] (destyds nie deel van die Duitse koloniale ryk nie) by die [[Britse Ryk|Britse koloniale ryk]] ingelyf word. * [[1903]] – Die eerste [[Tour de France]]-fietsresies word aangebied. * [[1916]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: Die [[Slag van die Somme]] begin. * 1916 – [[Coca-Cola]] begin die gebruik van die klassieke Coke-bottel. * [[1957]] – Die Internasionale Geofisiese Jaar begin. * [[1960]] – [[Somalië]] word onafhanklik. * [[1962]] – [[Burundi]] en [[Rwanda]] word onafhanklik van [[België]]. * [[1963]] – Die [[Verenigde State van Amerika|Verenigde State]] begin die gebruik van poskodes; die sogenaamde 'ZIP'-kode. * [[1968]] – Die kernsperverdrag word geteken. * [[1997]] – Die voormalige [[Verenigde Koninkryk|Britse]] kolonie [[Hongkong]] word weer deel van die [[Volksrepubliek China]]. * [[2011]] – Die [[Monaco|Monegaskiese]] [[Albert II van Monaco|Albert II]] trou met die Suid-Afrikaanse [[Charlene, Prinses van Monaco‎‎|Charlene Wittstock]]. * [[2013]] – [[Kroasië]] verlaat die [[Sentraal-Europese Vryehandelsooreenkoms]] en word lid van die [[Europese Unie]]. * [[2016]] – [[Letland]] sluit by die [[OESO]] aan. == Geboortes == * [[1481]] – [[Christiaan II van Denemarke]], Koning van Denemarke, Noorweë en Swede († [[1559]]). * [[1534]] – [[Frederik II van Denemarke]], Koning van Denemarke en Noorweë († [[1588]]). * [[1601]] – [[Gerhard Coccejus]], [[Duitsland|Duitse]] professor van regte, raadslid in [[Bremen]] († [[1660]]). * [[1646]] – [[Gottfried Wilhelm Leibniz]], Duitse wetenskaplike († [[1716]]). * [[1818]] – [[Ignaz Semmelweis]], Hongaarse arts († [[1865]]). * [[1870]] – [[J.J. Groeneweg]], vroeë Afrikaanse skrywer van avontuurverhale, hoofsaaklik vir die jeug († [[1945]]). * [[1872]] – [[Louis Blériot]], [[Franse]] ontdekker en ingenieur († [[1936]]). * [[1916]] – [[Olivia de Havilland]], Amerikaanse aktrise († [[2020]]). * [[1918]] – [[Ahmed Deedat]], Suid-Afrikaanse skrywer en openbare spreker († [[2005]]). * [[1921]] – Sir [[Seretse Khama]], eerste president van [[Botswana]] († [[1980]]). * [[1950]] – [[Elke Aberle]], Duitse aktrise. * [[1952]] – [[Dan Aykroyd]], [[Verenigde State|Amerikaanse]] skrywer, akteur, en vervaardiger. * [[1961]] – [[Prinses Diana]], Prinses van Wallis († [[1997]]). * [[1967]] – [[Pamela Anderson]], Amerikaanse aktrise, fotomodel en vervaardiger. * [[1983]] – [[Izak Davel]], Suid-Afrikaanse akteur, sanger, danser en model. * [[1986]] – [[Agnes Monica]], [[Indonesië|Indonesiese]] sangeres en kunstenaar. * [[1989]] – [[Daniel Ricciardo]], [[Australiese]] [[Formule Een]]-renjaer. * [[1993]] – [[Katie Sarife]], Amerikaanse aktrise. == Sterftes == * [[1736]] – [[Ahmet III]], 'n sultan van die [[Ottomaanse Ryk]] (* [[1673]]). * [[1784]] – [[Wilhelm Friedemann Bach]], Duitse komponis (* [[1710]]). * [[1876]] – [[Michail Bakoenin]], Russiese anargis (* [[1814]]). * [[1925]] – [[Erik Satie]], Franse komponis en pianis (* [[1866]]). * [[1934]] – [[Ernst Röhm]], die leier van die ''Sturmabteilung'' (SA) van die [[Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty]] (* [[1887]]). * [[1946]] – [[Philippus Arnoldus Myburgh]], die sesde [[administrateur]] van die [[Kaapland]] (* [[1880]]). * [[1953]] – [[Totius]], Suid-Afrikaanse digter, predikant en hoogleraar aan die [[Teologiese Skool Potchefstroom|Teologiese Skool]] van die [[Gereformeerde Kerke in Suid-Afrika|Gereformeerde Kerk]] (* [[1877]]). * [[1961]] – [[Louis-Ferdinand Céline]], Franse skrywer (* [[1894]]). * [[1967]] – [[Frans Erasmus]], Suid-Afrikaanse politikus (* [[1896]]). * [[1974]] – [[Juan Perón]], Argentynse militaris en president van [[Argentinië]] (* [[1895]]). * [[1978]] – [[Kurt Student]], Duitse generaal (* [[1890]]). * [[1991]] – [[Michael Landon]], Amerikaanse akteur (* [[1936]]). * [[2000]] – [[Walter Matthau]], Amerikaanse filmakteur (* [[1920]]). * [[2004]] – [[Marlon Brando]], Amerikaanse akteur, in [[Los Angeles]] (* [[1924]]). * [[2005]] – [[Hanlie van Niekerk]], wêreldbekende sopraan (* [[1927]]). * [[2002]] – [[Eleanor Baker]], Suid-Afrikaanse skrywer (* [[1944]]). * [[2006]] – [[Ryutaro Hashimoto]], Japannese oud-premier (* [[1937]]). * [[2009]] – [[Karl Malden]] (97), Amerikaanse akteur(* [[1912]]). * 2009 – [[Mollie Sugden]], Britse aktrise (* [[1922]]). * [[2019]] – [[Jackie Mekler]], vyfmalige wenner van die [[Comrades-maraton]] (* [[1932]]). * [[2021]] – [[Louis Andriessen]], Nederlandse komponis (* [[1939]]). * 2021 – [[Abel Pienaar]], godsdienstige skrywer met spirituele en [[sinkretisme|sintretistiese]] sienings. (* [[1969]]). * 2021 – [[Steve Kekana]], Suid-Afrikaanse sanger en liedjieskrywer (* [[1958]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * [[Kanada]] – [[Kanadadag]]. {{Commonskat|1 July}} [[Kategorie:Julie]] iw9meoei620u25tlejdzk2928r5cib4 0 2395 2518755 2465443 2022-08-11T10:54:51Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ Mxolisi Kaunda wikitext text/x-wiki {{SeptemberKalender}} '''6 September''' is die 249ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (250ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 116 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[1181]] – [[Pous Lucius III]] word in sy amp bevestig in Velletri. * [[1688]] – Die [[Ottomaanse Ryk|Turkse]] magte word by [[Belgrado]] verdryf. * [[1895]] – [[NG gemeente Bulawayo]] as eerste gemeente noord van die [[Limpoporivier]] gestig. * [[1914]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: [[Slag van die Marne]] begin tussen die Duitse en Franse Magte. * [[1939]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: [[Suid-Afrika]] verklaar oorlog teen [[Duitsland]]. * [[1966]] – In [[Kaapstad]], Suid-Afrika, word die argitek van [[Apartheid]], eerste minister [[Hendrik Verwoerd]], in die parlement doodgesteek. * [[1968]] – [[Swaziland]] word van die [[Verenigde Koninkryk]] onafhanklik. * [[1970]] – Vier passasierstralers word tegelykertyd gekaap deur lede van die Populêre Front vir die Bevryding van Palestina (PFBP) waaronder [[Leila Khaled]]. * [[1989]] – Laaste algemene verkiesing in die ou Suid-Afrika. Die [[Nasionale Party]] wen 89 setels, die [[Konserwatiewe Party]] 39 en die [[Demokratiese Party]] 33. == Geboortes == * [[1729]] – [[Moses Mendelssohn]], Duits-Joodse [[filosoof]] tydens die [[Verligting]] († [[1786]]) * [[1766]] – [[John Dalton]], Engelse [[chemikus]] († [[1844]]). * [[1811]] – [[Joanna Courtmans]], Vlaamse skryfster († [[1890]]). * [[1852]] – [[Schalk Willem Burger]], Transvaalse politikus en waarnemende president van 1900 tot 1902 († [[1918]]). * [[1884]] – [[Bob Loubser]], Suid-Afrikaanse rugbyspeler en politikus († [[1962]]). * [[1911]] – [[Alexis Preller]], Suid-Afrikaanse skilder († [[1975]]). * [[1958]] – [[David Rattray]], Suid-Afrikaanse geskiedkundige († [[2007]]). * [[1973]] – [[Mxolisi Kaunda]], [[burgemeester]] van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] en lid van die African National Congress. * [[1978]] – [[Elma Postma]], Suid-Afrikaanse aktrise en TV-aanbieder. == Sterftes == * [[972]] – [[Pous Johannes XIII]], 133ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] (* ±[[938]]). * [[1683]] – [[Jean-Baptiste Colbert]], Franse [[politikus]] (* [[1619]]). * [[1978]] – [[Wena Naudé]], Afrikaanse [[aktrise]] en toneelbaanbreker (* [[1905]]). * [[1966]] – [[Hendrik Frensch Verwoerd]], Eerste Minister van Suid-Afrika (* [[1901]]). * [[1988]] - [[Axel von Ambesser]], [[Duitse]] akteur (* [[1910]]). * [[2018]] – [[Burt Reynolds]], [[Amerikaanse]] [[akteur]], rolprentregisseur en -vervaardiger (* [[1936]]). * [[2019]] – [[Robert Mugabe]], [[Zimbabwe|Zimbabwiese]] politikus en staatsman, president van Zimbabwe (* [[1924]]). * 2019 – [[Chester Williams]], 'n Springbokrugbyspeler (* [[1970]]). * [[2020]] – [[Achmat Dangor]], tussentydse direkteur vir die Wêreldvigsveldtog (* [[1948]]). * [[2021]] – [[Zanele kaMagwaza-Msibi]], Suid-Afrikaanse politikus en president van die [[Nasionale Vryheidsparty]] (* [[1962]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * {{commonskat|6 September}} [[Kategorie:September]] dy3w22y65dkptjhne6ufzfoy9jgpiqv 0 2398 2518720 2504254 2022-08-11T09:16:09Z Aliwal2012 39067 /* Geboortes */ [[Alvin Botes]], [[Noord-Kaap]]se politikus wikitext text/x-wiki {{SeptemberKalender}} '''9 September''' is die 252ste dag van die jaar in die [[Gregoriaanse kalender]] (253ste in [[skrikkeljaar|skrikkeljare]]). Daar volg nog 113 dae in die res van die jaar. == Gebeure == * [[1513]] – Jakobus IV van Skotland word verslaan en sterf in die Slag van Flodden Field en eindig [[Skotland]] se deelname in die Oorlog van die Liga van Cambrai. * [[1543]] – Mary Stuart, slegs nege maande oud, word gekroon as ''Koningin van Skotte'' in die sentrale [[Skotland|Skotse]] stad van Stirling. * [[1739]] – Stono Rebellion, die grootste slaweopstand in [[Groot-Brittanje]] se hoofland [[Noord-Amerika]]anse kolonies voor die [[Amerikaanse Revolusie]], begin naby [[Charleston, Suid-Carolina|Charleston]], [[Suid-Carolina]]. * [[1743]] – [[Pous Benedictus XIV]] stel 25 nuwe kardinale aan, waaronder Johann Theodor von Bayern, biskop van Luik. * [[1791]] – [[Washington, D.C.]], die hoofstad van die Verenigde State, word na President [[George Washington]] genoem. * [[1839]] – [[John Herschel]] neem die eerste glasplaat[[foto]]. * [[1850]] – [[Kalifornië]] word as die 31e deelstaat van die Verenigde State toegelaat. * [[1914]] – [[Eerste Wêreldoorlog]]: Die skepping van die ''Canadian Automobile Machine Gun Brigade'', die eerste ten volle gemeganiseerde eenheid in die Britse Weermag. * [[1923]] – [[Mustafa Kemal Atatürk]], die stigter van die [[Turkye|Republiek van Turkye]], stig die Republikeinse Volksparty. * [[1924]] – Hanapepe-menseslagting in [[Kauai]], [[Hawaii]]. * [[1942]] – [[Tweede Wêreldoorlog]]: 'n [[Japan]]se [[Vliegboot|vlottervliegtuig]] laat 'n brandbom op [[Oregon]] val. * [[1943]] – Tweede Wêreldoorlog: Die [[Geallieerdes|Geallieerde Magte]] land by Salerno en Taranto, [[Italië]]. * [[1948]] – Republiek Dag van [[Noord-Korea]]. * [[1956]] – [[Elvis Presley]] verskyn op die Ed Sullivan Show vir die eerste keer. * [[1965]] – Die Verenigde State Departement van Behuising en Stedelike Ontwikkeling word gevestig. * [[1991]] – [[Tadjikistan]] kry onafhanklikheid van die [[Sowjet-Unie]]. * [[1993]] – Die [[PLO]] erken [[Israel]] amptelik as 'n wettige staat. * [[2001]] – Ahmed Shah Massoud, leier van die Northern Alliance, word deur twee [[Al-Kaïda]] sluipmoordenaars wat as Arabiese joernaliste vermom is, vermoor. * 2001 – ''Pärnu metanoltragedie'' in Pärnu County, [[Estland]]. * [[2004]] – ''2004 Australian embassy bombing'': 'n Bom ontplof buite die [[Australië|Australiese]] ambassade in [[Djakarta]], 10 mense dood. * [[2011]] – Die sewende [[Rugbywêreldbeker 2011|Rugbywêreldbeker]] begin in [[Nieu-Seeland]]. * [[2015]] – Koningin [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk|Elizabeth II]] word die langsheersende monarg van Brittanje nadat sy die regeer tyd van haar oor-oumagrootjie [[Koningin Victoria]] verby gesteek het. <!-- * [[9]] – [[Arminius]] se verbond van ses [[Germanic peoples|Germaniese stamme]] voorlê en vernietig drie [[Room|Romeinse]] legioene van [[Publius Quinctilius Varus]] in die [[Slag van die Teutoburgbos]]. * [[1000]] – [[Slag van Svolder]], [[Viking Age]]. * [[1379]] – [[Treaty van Neuberg]], verdeel die [[Oostenryk]]se [[Habsburg]] land tussen [[Habsburg]] [[Duke]]s [[Albert III van Austria|Albert III]] en [[Leopold III van Austria (Habsburg)|Leopold III]]. * [[1493]] – [[Slag van Krbava field]], a decisive defeat of [[Croats]] in [[Croatia in the union with Hungary|Croatian]] struggle against the invasion by die [[Ottoman Empire]]. * [[1776]] – Die [[Continental Congress]] officially names its nuwe [[Political union|union]] of [[sovereignty|sovereign]] states die [[Verenigde State van Amerika]]. * [[1801]] – [[Alexander I of Russia]] confirms the privileges of [[Baltic governorates|Baltic provinces]]. * 1850 – Die [[Compromise van 1850]] strips [[Texas]] of a third van sy claimed territory (now parts of [[Colorado]], [[Kansas]], [[New Mexico]], [[Oklahoma]], en [[Wyoming]]) in return for the U.S. federal government assuming $10 miljoen van [[Texas]] se pre-annexation [[debt]]. * [[1863]] – [[Amerikaanse Burgeroorlog]]: Die [[Union Army]] enters [[Chattanooga, Tennessee]]. * [[1886]] – Die [[Berne Convention for the Protection of Literary and Artistic Works]] is finalized. * [[1922]] – [[Greco-Turkse Oorlog van 1919–1922]] ends with Turkse victory oor die Greeks. * [[1926]] – Die U.S. [[NBC|National Broadcasting Company]] is formed. * [[1944]] – Tweede Wêreldoorlog: Die [[Fatherland Front (Bulgaria)|Fatherland Front]] takes power in [[Bulgaria]] [[Bulgarian coup d'état of 1944|through a military coup]] in die hoofstad en armed rebellion in the country. 'n Nuwe pro-[[Soviet Union|Sowjet]] regering is gevestig. * [[1945]] – [[Tweede Sino-Japanse Oorlog]]: [[Japan]] formally surrenders to [[Republic of China|China]]. * [[1945]] – First actual case of a [[computer bug]] being found: 'n [[moth]] lodges in a [[relay]] of a [[Harvard Mark II]] computer at [[Harvard Universiteit]]. * 1965 – [[Hurricane Betsy]] makes its tweede landfall near [[New Orleans, Louisiana]], leaving 76 dood en $1.42 miljard (vandag ongeveer $10–12 miljard) in damages. Dit word die eerste hurricane to top $1 billion in unadjusted damages. * [[1966]] – The [[National Traffic and Motor Vehicle Safety Act]] is signed into law deur [[President of the United States|U.S. President]] [[Lyndon B. Johnson]]. * [[1969]] – [[Allegheny Airlines Flight 853]] [[Douglas DC-9|DC-9]] collides in flight with a [[Piper Cherokee|Piper PA-28]] en crashes near [[Fairland, Indiana|Fairland]], [[Indiana]]. * [[1970]] – 'n [[United Kingdom|Britse]] airliner is hijacked by the [[Popular Front for the Liberation of Palestine]] and flown to [[Dawson's Field]] in [[Jordan]]. * [[1971]] – The four-day [[Attica Prison riot]] begin, which eventually results in 39 dood, most killed by [[New York State Police|state troopers]] retaking the [[Attica Correctional Facility|prison]]. * [[1990]] – [[1990 Batticaloa massacre]], massacre of 184 minority [[Tamil people|Tamil]] civilians by [[Sri Lankan Army]] in die eastern [[Batticaloa District]] van [[Sri Lanka]]. --> == Geboortes == * [[214]] – [[Aurelianus]], Romeinse Keiser († [[275]]). * [[384]] – Flavius Honorius, Romeinse Keiser († [[423]]). * [[1585]] – [[Kardinaal de Richelieu]], Franse kardinaal en staatsman († [[1642]]). * [[1629]] – [[Cornelis Tromp]], Nederlandse admiraal († [[1691]]). * [[1840]] – [[Gentil Theodoor Antheunis]], 'n Vlaamse digter († [[1907]]). * [[1885]] – [[Paul Henckels]], Duitse akteur († 1967). * [[1918]] – [[Oscar Luigi Scalfaro]], Italiaanse politikus, 9de president van [[Italië]] († [[2012]]). * [[1923]] – [[Cliff Robertson]], Amerikaanse akteur († [[2011]]). * [[1924]] – [[Jane Greer]], Amerikaanse aktrise († [[2001]]). * 1924 – [[Sylvia Miles]], Amerikaanse aktrise († [[2019]]). * [[1934]] – [[Nicholas Liverpool]], politikus en 6de President van [[Dominica]] († [[2015]]). * [[1935]] – [[Nadim Sawalha]], Jordaniesgebore Engelse akteur. * [[1946]] – [[Aleksander Doba]], Poolse kajakvaarder wat veral bekend was vir sy lang reise wat oseane oorsteek († [[2021]]). * [[1949]] – [[Susilo Bambang Yudhoyono]], 6de president van [[Indonesië]]. * [[1952]] – [[Angela Cartwright]], Amerikaanse aktrise en sangeres. * [[1953]] – [[Janet Fielding]], Australiese akrise. * [[1960]] – [[Hugh Grant]], Engelse akteur en vervaardiger. * [[1966]] – [[Adam Sandler]], Amerikaanse akteur en vervaardiger. * [[1968]] – [[Julia Sawalha]], Engelse aktrise. * [[1971]] – [[Eric Stonestreet]], Amerikaanse akteur. * 1971 – [[Henry Thomas]], Amerikaanse akteur en kitaarspeler. * [[1972]] – [[Goran Višnjić]], Kroaties-Amerikaanse akteur. * [[1973]] – [[Alvin Botes]], [[Noord-Kaap]]se politikus en lid van die African National Congress. * [[1974]] – [[Vikram Batra]], Indiese leëroffisier († [[1999]]). * [[1975]] – [[Michael Bublé]], Kanadese sanger-liedjieskrywer en akteur. * [[1976]] – [[Emma de Caunes]], Franse aktrise. * [[1979]] – [[Nikki DeLoach]], Amerikaanse aktrise en sanger. * [[1981]] – [[Julie Gonzalo]], Argentyns-Amerikaanse aktrise. * [[1989]] – [[Isaac Seitlholo]], Suid-Afrikaanse politikus, Nasionale Vergadering-lid (LP) vir die DA. == Sterftes == * [[1087]] – Koning [[Willem I van Engeland]] (* [[1027]]) * [[1513]] – [[Jakobus IV van Skotland|Jakobus IV]], koning van [[Skotland]] (* [[1473]]) * [[1569]] – [[Pieter Bruegel die Ouere]], Vlaamse skilder (* ±[[1525]]) * [[1596]] – [[Anna van Pole]], was 'n Pools-Litause prinses (* [[1523]]) * [[1676]] – [[Paul Chomedey de Maisonneuve]], Franse leëroffisier (* [[1612]]) * [[1849]] – [[Groothertog Michail Pawlowitsj van Rusland]], jongste kind van die ses dogters en vier seuns van keiser [[Paul van Rusland]] (* [[1798]]). * [[1868]] – [[Silkaats]], stigter en die eerste koning van die [[Ndebele]] (* ongeveer [[1790]]) * [[1921]] – [[Virginia Rappe]], Amerikaanse aktrise (* [[1891]]). * [[1976]] – [[Mao Zedong]], [[Volksrepubliek China|Kommunistiese Chinese]] politikus en partyleier (* [[1893]]) * [[1981]] – [[Jacques Lacan]], Franse [[psigoanalise|psigoanalis]] (* [[1901]]). * [[2001]] – [[Ahmad Shah Massoud]], militêre bevelvoerder van die [[Noordelike Alliansie]] in [[Afghanistan]] (* [[1953]]) * [[2003]] – [[Edward Teller]], Hongaars-Amerikaanse teoretiese fisikus wat bekend is as ''Die vader van die waterstofbom'' (* [[1908]]). * [[2006]] – [[Eghard van der Hoven]], Suid-Afrikaanse akteur en hoof van Truk (* [[1922]]). * [[2012]] – [[Louis van Rensburg]], Afrikaanse sanger, komponis en liedjieskrywer (* [[1944]]) * [[2016]] – [[James Stacy]], Amerikaanse akteur (* [[1936]]). * [[2020]] – [[George Bizos]], [[Grieke|Grieks]]-Suid-Afrikaanse menseregte- en anti-apartheidsadvokaat (* [[1927]]). == Vakansies, vierings, en waarnemingsdae == * {{commonskat|9 September}} [[Kategorie:September]] amsmpmn6mq90ocnkuuihnz1rm5dcaqo 0 3386 2518683 2517578 2022-08-11T08:34:32Z 115.178.228.99 /* Dekades en jare */ wikitext text/x-wiki Die '''1ste eeu v.C.''' het geduur van [[100 v.C.|100]] tot [[1 v.C.]] == Dekades en jare == {| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto;border:3px solid grey;min-width:330px;text-align: center;" |- ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[2de eeu v.C.|<< 2de eeu v.C.]] ! colspan="4" style="background:#C3D9FF;border:2px solid grey;min-width:110px;" | 1ste eeu v.C. ! colspan="3" style="background:#ffdead;border:2px solid grey;min-width:110px;" | [[1ste eeu|1ste eeu n.C. >>]] |- |[[100 v.C.]] |[[99 v.C.]] |[[98 v.C.]] |[[97 v.C.]] |[[96 v.C.]] |[[95 v.C.]] |[[94 v.C.]] |[[93 v.C.]] |[[92 v.C.]] |[[91 v.C.]] |- |[[90 v.C.]] |[[89 v.C.]] |[[88 v.C.]] |[[87 v.C.]] |[[86 v.C.]] |[[85 v.C.]] |[[84 v.C.]] |[[83 v.C.]] |[[82 v.C.]] |[[81 v.C.]] |- |[[80 v.C.]] |[[79 v.C.]] |[[78 v.C.]] |[[77 v.C.]] |[[76 v.C.]] |[[75 v.C.]] |[[74 v.C.]] |[[73 v.C.]] |[[72 v.C.]] |[[71 v.C.]] |- |[[70 v.C.]] |[[69 v.C.]] |[[68 v.C.]] |[[67 v.C.]] |[[66 v.C.]] |[[65 v.C.]] |[[64 v.C.]] |[[63 v.C.]] |[[62 v.C.]] |[[61 v.C.]] |- |[[60 v.C.]] |[[59 v.C.]] |[[58 v.C.]] |[[57 v.C.]] |[[56 v.C.]] |[[55 v.C.]] |[[54 v.C.]] |[[53 v.C.]] |[[52 v.C.]] |[[51 v.C.]] |- |[[50 v.C.]] |[[49 v.C.]] |[[48 v.C.]] |[[47 v.C.]] |[[46 v.C.]] |[[45 v.C.]] |[[44 v.C.]] |[[43 v.C.]] |[[42 v.C.]] |[[41 v.C.]] |- |[[40 v.C.]] |[[39 v.C.]] |[[38 v.C.]] |[[37 v.C.]] |[[36 v.C.]] |[[35 v.C.]] |[[34 v.C.]] |[[33 v.C.]] |[[32 v.C.]] |[[31 v.C.]] |- |[[30 v.C.]] |[[29 v.C.]] |[[28 v.C.]] |[[27 v.C.]] |[[26 v.C.]] |[[25 v.C.]] |[[24 v.C.]] |[[23 v.C.]] |[[22 v.C.]] |[[21 v.C.]] |- |[[20 v.C.]] |[[19 v.C.]] |[[18 v.C.]] |[[17 v.C.]] |[[16 v.C.]] |[[15 v.C.]] |[[14 v.C.]] |[[13 v.C.]] |[[12 v.C.]] |[[11 v.C.]] |- |[[10 v.C.]] |[[9 v.C.]] |[[8 v.C.]] |[[7 v.C.]] |[[6 v.C.]] |[[5 v.C.]] |[[4 v.C.]] |[[3 v.C.]] |[[2 v.C.]] |[[1 v.C.]] |- |([[0]]) |[[1]] |[[2]] |[[3]] |[[4]] |[[5]] |[[6]] |[[7]] |[[8]] |[[9]] |} [[Kategorie:1ste eeu v.C.| ]] [[Kategorie:Eeue]] ku9r43vlkwwca34bc90auant5epnp52 0 3624 2518730 2437661 2022-08-11T10:13:11Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name = Diere | image = Animal diversity.png | fossil_range = Cryogenium – [[Holoseen|tans]], {{Fossiel tydperk|670|0}} | display_parents = 6 | taxon = Animalia | authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] | subdivision_ranks = Onderkoninkryke | subdivision = * [[Parazoa]] * [[Mesozoa]] * [[Eumetazoa]] | synonyms = * Metazoa * Choanoblastaea * Gastrobionta * Zooaea * Euanimalia * Animalae }} '''Diere''' behoort tot '''Animalia''', een van vyf (of soms ses) [[Koninkryk (biologie)|biologiese koninkryke]]. Dit word ook '''Metazoa''' genoem. Diere is oor die algemeen veelsellige, [[eukarioot|eukariotiese]] organismes wat ander organismes eet vir voeding. Die meeste diere kan in die een of ander stadium van hul lewe onafhanklik en spontaan beweeg. Diere bestaan reeds van die [[Prekambrium]] (PreЄ) af, maar die meeste bekende dierefilums het tydens die [[Kambrium|Kambriese ontploffing]], sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede, in die [[fossiel]]rekord verskyn. Diere kan oor die algemeen in [[gewerweldes]] en [[ongewerweldes]] verdeel word. Gewerweldes het ’n ruggraat en maak minder as 5% van alle dierespesies uit. Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e. Die res is ongewerweldes; hulle het nie ’n ruggraat nie. Dit sluit in [[weekdier]]e ([[mossel]]s, [[oester]]s, [[seekat]]te, [[pylinkvis]]se, [[slak]]ke); [[geleedpotiges]] ([[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[skerpioen]]e, [[krap]]pe, [[Kreef|krewe]], [[Garnaal|garnale]]); [[ringwurm]]s ([[erdwurm]]s, [[bloedsuier]]s), [[rondewurm]]s, [[platwurm]]s, [[neteldier]]e ([[jellievis]]se, [[Seeanemoon|seeanemone]], [[Koraal|korale]]), [[ribkwal]]le en [[sponsdier]]e. Die studie van diere word [[dierkunde]] of soölogie genoem. == Etimologie == Die naam "Animalia" kom van die [[Latyn]]se ''animalis'', wat beteken "het asem", "het ’n siel" of "lewende wese".<ref>{{cite book|last=Cresswell|first=Julia|title=The Oxford Dictionary of Word Origins|year=2010|publisher=Oxford University Press|location=New York|edition=2nd|isbn=978-0-19-954793-7|quote= 'having the breath of life', from anima 'air, breath, life'.}}</ref> Die [[Afrikaans]]e woord "dier" sluit oor die algemeen [[mens]]e uit – gewoonlik word soogdiere en ander gewerweldes bedoel. Die [[biologie]]se definisie verwys na alle lede van die koninkryk Animalia – so uiteenlopend soos sponse, jellievisse, insekte en mense.<ref name=americanheritage_animal>{{cite encyclopedia |year=2006 |title=Animal |encyclopedia=The American Heritage Dictionary |publisher=Houghton Mifflin Company |edition=4de}}</ref> == Geskiedenis van klassifikasie == [[Lêer:Carl von Linné.jpg|duimnael|180px|[[Carl Linnaeus]] is bekend as die vader van moderne [[taksonomie]].<ref>{{cite journal|last1=Calisher|first1=CH|title=Taxonomy: what's in a name? Doesn't a rose by any other name smell as sweet?|journal=Croatian Medical Journal|date=2007|volume=48|issue=2|pages=268–270|pmid=17436393|pmc=2080517}}</ref>]] [[Aristoteles]] het die lewende wêreld in diere en [[plant]]e verdeel, en [[Carl Linnaeus]] het die eerste hiëragiese klassifikasie ingestel.<ref name=Linn1758>{{cite book |last=Linnaeus |first=Carl |authorlink=Carl Linnaeus |title=Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. |edition=10de |publisher=Holmiae (Laurentii Salvii) |year=1758 |url=http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |accessdate=22 September 2008 |language=Latyn | archiveurl=https://web.archive.org/web/20081010032456/http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |archivedate=10 Oktober 2008 |url-status=live}}</ref> In Linnaeus se oorspronklike skema was diere een van drie koninkryke, en dit is verdeel in Vermes, [[Insecta]], [[Vis|Pisces]], [[Amphibia]], [[Aves]] en [[Mammalia]]. Sedertdien is die laaste vier verenig onder die filum [[Chordata]]. In 1874 het [[Ernst Haeckel]] die diereryk in twee subkoninkryke verdeel: Metazoa (meerselliges) en Protozoa (eenselliges).<ref>{{cite book|last1=Haeckel|first1=Ernst|title=Anthropogenie oder Entwickelungsgeschichte des menschen|date=1874|location=Leipzig|page=202|language=Duits}}</ref> Die Protozoa is later na die koninkryk [[Protista]] geskuif, en Metazoa word nou beskou as ’n [[sinoniem]] vir Animalia.<ref>{{Harvard citation|Hutchins|2003|page=3}}</ref> == Eienskappe == Diere het verskeie eienskappe wat hulle van ander lewensvorme onderskei. Hulle is eukarioties en meersellig,<ref name=NationalZoo>{{cite web |url=http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |title=Panda Classroom |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130813232133/http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |archive-date=13 Augustus 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> wat hulle onderskei van [[Bakterie|bakterieë]] en die meeste [[Protista]]-organismes. Hulle is heterotrofies (verorber ander organismes vir voeding)<ref name=Windows>{{cite web |last=Bergman |first=Jennifer |title=Heterotrophs |url=http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/earth/Life/heterotrophs.html&edu=high |accessdate=30 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070829051950/http://www.windows.ucar.edu/tour/link%3D/earth/Life/heterotrophs.html%26edu%3Dhigh |archivedate=29 Augustus 2007 |url-status=live }}</ref> en verteer kos gewoonlik in ’n interne kamer, wat hulle onderskei van plante en [[alg]]e.<ref>{{cite journal |last1=Douglas |first1=Angela E. |last2=Raven |first2=John A. |title=Genomes at the interface between bacteria and organelles |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society B |volume=358 |issue=1429 |pages=5–17; discussion 517–8 |date=Januarie 2003 |pmid=12594915 |pmc=1693093 |doi=10.1098/rstb.2002.1188}}</ref> Hulle verskil ook van plante, alge en [[swam]]me deurdat hulle nie rigiede selwande het nie.<ref name=AnimalCells>{{cite web |last=Davidson |first=Michael W. |title=Animal Cell Structure |url=http://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |access-date=20 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510062901/https://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |archive-date=10 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Alle diere is beweeglik,<ref name=Concepts>{{cite web |url=http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |last=Saupe |first=S. G. |title=Concepts of Biology |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192710/http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>al is dit net in sekere lewenstadiums. By die meeste gaan [[Embrio|embrio's]] deur ’n [[blastula]]stadium<ref>{{cite book |last=Minkoff |first=Eli C. |title=Barron's EZ-101 Study Keys Series: Biology |year=2008 |publisher=Barron's Educational Series |isbn=978-0-7641-3920-8 |edition=2nd, revised |page=48}}</ref> (’n kiemblasiestadium wanneer die embrio die vorm het van 'n sfeer waarvan die wand uit een sellaag bestaan),<ref>WAT aanlyn, VivA (intekening benodig)</ref> ’n eienskap wat eie aan diere is. === Struktuur === Met ’n paar uitsonderings, soos die sponse, het diere liggame wat uit verskillende soorte weefsel bestaan. Dit sluit in [[spier]]e, wat kan saamtrek en beweging beheer, en [[senuwee]]s, wat seine stuur en verwerk. Daar is ook gewoonlik ’n interne [[Spysverteringstelsel|spysverteringskamer]] met een of twee openinge.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Alle diere het eukariotiese selle, omring deur ’n kenmerkende ekstrasellulêre matriks, wat bestaan uit [[kollageen]] en elastiese [[glukoproteïen]]e.<ref>{{cite book |last1=Alberts |first1=Bruce |last2=Johnson |first2=Alexander |last3=Lewis |first3=Julian |last4=Raff |first4=Martin |last5=Roberts |first5=Keith |last6=Walter |first6=Peter |title=Molecular Biology of the Cell |edition=4th |year=2002 |publisher=Garland Science |location=New York |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26810/ |accessdate=2015-03-23}}</ref> Dit kan verkalk wees om strukture soos skulpe, bene en sponsnaalde te vorm.<ref>{{Harvard citation|Sangwal|2007|page=212}}</ref> Tydens ontwikkeling vorm dit ’n relatief buigbare raamwerk<ref>{{cite book|last=Becker|first=Wayne M.|title=The world of the cell|year=1991|publisher=Benjamin/Cummings|isbn=978-0-8053-0870-9}}</ref> waarop selle kan rondbeweeg en reorganiseer kan word, en dit maak ingewikkelde strukture moontlik. In teenstelling hiermee het ander meersellige organismes, soos plante en swamme, selle wat op plek gehou word deur selwande, en hulle ontwikkel so deur progressiewe groei.<ref name="scienceperspectives10" /> === Voortplanting en ontwikkeling === [[Lêer:Monachoides vicinus dart lateral.jpg|duimnael|links|220px|Sommige spesies landslakke gebruik "liefdespyltjies" as ’n vorm van [[seksuele seleksie]].<ref>{{cite journal | last1 = Koene | first1 = J. M. | year = 2006 | title = Tales of two snails: sexual selection and sexual conflict in ''Lymnaea stagnalis'' and ''Helix aspersa'' | url = | journal = Integrative and Comparative Biology | volume = 46 | issue = 4| pages = 419–429 | doi = 10.1093/icb/icj040 | pmid=21672754}}</ref>]] Byna alle diere is gewikkel in die een of ander vorm van [[Voortplanting|seksuele voortplanting]].<ref>{{cite book|last=Knobil|first=Ernst|title=Encyclopedia of reproduction, Volume 1|year=1998|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-227020-8|page=315}}</ref> Hulle vervaardig [[Ploïdie|haploïede]] [[Gameet|gamete]] deur [[meiose]]. Die kleiner, beweeglike gamete is [[spermsel]]le en die groter, onbeweeglike gamete is [[Eier (biologie)|eierselle]].<ref>{{cite book|last=Schwartz|first=Jill|title=Master the GED 2011 (w/CD)|year=2010|publisher=Peterson's|isbn=978-0-7689-2885-3|page=371}}</ref> Hulle smelt saam en vorm [[Sigoot|sigote]], wat in nuwe individue ontwikkel.<ref>{{cite book|last=Hamilton|first=Matthew B.|title=Population genetics|year=2009|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-3277-0|page=55}}</ref> Baie diere kan ook aseksueel voortplant.<ref>{{cite book |last1=Adiyodi |first1=K. G.|last2=Hughes |first2=Roger N. |last3=Adiyodi |first3=Rita G. |title=Reproductive Biology of Invertebrates, Volume 11, Progress in Asexual Reproduction |date=July 2002 |publisher=Wiley |page=116}}</ref> Dit kan geskied deur middel van [[partenogenese]], waar bevrugte eierselle geproduseer word sonder paring, knopvorming of verdeling.<ref>{{cite book |last=Kaplan |title=GRE exam subject test |year=2008 |publisher=Kaplan Publishing |isbn=978-1-4195-5218-2 |page=233}}</ref> [[Lêer:Gombe Stream NP Mutter und Kind.jpg|duimnael|200px|Manlike [[sjimpansee]]s bly dikwels in die gemeenskap waarin hulle gebore word, terwyl wyfies by ander groepe aansluit.]] ’n Sigoot ontwikkel aanvanklik in ’n hol sfeer, wat ’n [[blastula]] genoem word;<ref>{{cite book|last=Tmh|title=Study Package For Medical College Entrance Examinations|year=2006|publisher=Tata McGraw-Hill|isbn=978-0-07-061637-0|page=6.22}}</ref> dit ondergaan herrangskikking en differensiasie. In sponse swem blastulalarwes na ’n nuwe ligging en ontwikkel in ’n nuwe spons.<ref>{{cite book |last1=Ville |first1=Claude Alvin |last2=Walker |first2=Warren Franklin |last3=Barnes |first3=Robert D. |title=General zoology |year=1984 |publisher=Saunders College Pub |isbn=978-0-03-062451-3 |page=467}}</ref> In die meeste ander groepe ondergaan die blastula ’n meer ingewikkelde herrangskikking.<ref>{{cite book |last1=Hamilton |first1=William James |last2=Boyd |first2=James Dixon |last3=Mossman |first3=Harland Winfield |title=Human embryology: (prenatal development of form and function) |year=1945 |publisher=Williams & Wilkins |page=330}}</ref> Dit vorm eers ’n [[invaginasie]] en dan ’n [[gastrula]] met ’n spysverteringskamer en twee aparte [[Kiemlaag|kiemlae]] – ’n eksterne [[ektoderm]] en ’n interne [[endoderm]].<ref>{{cite book |last=Philips |first=Joy B. |title=Development of vertebrate anatomy |year=1975 |publisher=Mosby |isbn=978-0-8016-3927-2 |page=176}}</ref> In die meeste gevalle ontwikkel daar ook ’n [[mesoderm]] tussenin.<ref>{{cite book |title=The Encyclopedia Americana: a library of universal knowledge, Volume 10 |year=1918 |publisher=Encyclopedia Americana Corp. |page=281}}</ref> Hierdie kiemlae differensieer dan om weefsel en organe te vorm.<ref>{{cite book |last1=Romoser |first1=William S. |last2=Stoffolano |first2=J. G. |title=The science of entomology |year=1998 |publisher=WCB McGraw-Hill |isbn=978-0-697-22848-2 |page=156}}</ref> === Vermyding van inteling === By seksuele voortplanting lei inteling (met ’n nabye familielid) gewoonlik tot ’n afname in biologiese gehalte, soos die voorkoms van ’n vroeë dood by sekere spesies.<ref name="pmid7043080">{{cite journal |vauthors=Ralls K, Ballou J |title=Effect of inbreeding on juvenile mortality in some small mammal species |journal=Lab. Anim. |volume=16 |issue=2 |pages=159–66 |date=April 1982 |pmid=7043080 |doi= 10.1258/002367782781110151|url=}}</ref> Diere het verskeie maniere ontwikkel om inteling te vermy en uitkruising te bevorder.<ref name=Pusey>{{cite journal |vauthors=Pusey A, Wolf M |title=Inbreeding avoidance in animals |journal=Trends Ecol. Evol. (Amst.) |volume=11 |issue=5 |pages=201–6 |year=1996 |pmid=21237809 |doi= 10.1016/0169-5347(96)10028-8|url=}}</ref> [[Sjimpansee]]s gebruik byvoorbeeld verspreiding om te voorkom dat nabye familielede paar;<ref name=Pusey /> individuele diere versprei na verskillende groepe en weg van die groep waarin hulle gebore is. In verskeie spesies paar wyfies met verskillende mannetjies en bring dus kleintjies voort van ’n hoër genetiese gehalte. Dit gebeur veral by wyfies wat ’n paartjie gevorm het met ’n mannetjie van swak genetiese gehalte, soos ’n nabye familielid.<ref name="Petrie">{{cite journal | last1 = Petrie | first1 = M. | last2 = Kempenaers | first2 = B. | year = 1998 | title = Extra-pair paternity in birds: Explaining variation between species and populations | url = | journal = Trends in Ecology and Evolution | volume = 13 | issue = 2| pages = 52–57 | doi=10.1016/s0169-5347(97)01232-9 | pmid=21238200}}</ref> === Kos- en energiebronne === Diere is heterotrofies, wat beteken hulle eet ander organismes, direk of indirek.<ref>{{cite book|last=Rastogi|first=V. B.|title=Modern Biology|year=1997|publisher=Pitambar Publishing|isbn=978-81-209-0496-5|page=3}}</ref> Hulle word gewoonlik ook verder verdeel in groepe soos [[Karnivoor|karnivore]], [[Herbivoor|herbivore]], [[Omnivoor|omnivore]] en [[parasiet]]e.<ref>{{cite book|last=Levy|first=Charles K.|title=Elements of Biology|year=1973|publisher=Appleton-Century-Crofts|isbn=978-0-390-55627-1|page=108}}</ref> [[Predasie]] is ’n biologiese interaksie waar ’n roofdier (’n heteretroof wat jag) sy prooi (die organisme wat aangeval word) eet.<ref name=Ecology>Begon, M., Townsend, C., Harper, J. (1996). ''Ecology: Individuals, populations and communities'' (3de uitg.). Blackwell Science, Londen. ISBN 0-86542-845-X, ISBN 0-632-03801-2, ISBN 0-632-04393-8.</ref> ’n Roofdier het dalk of dalk nie sy prooi doodgemaak voordat hy dit eet, maar die daad van predasie lei gewoonlik daartoe dat die prooi doodgemaak word.<ref>[http://www.britannica.com/search?query=predation predation]. Britannica.com. Besoek op 2011-11-23.</ref> Die ander belangrike kosbron is dooie organiese materiaal.<ref>{{cite book |title=Geomorphology and environmental impact assessment |year=2001 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-90-5809-344-8 |last1=Marchetti |first1=Mauro |last2=Rivas |first2=Victoria |page=84}}</ref> Dit is soms moeilik om tussen dié twee voedingsvorme te onderskei – soos wanneer ’n parasiet ’n gas-organisme eet en dan sy eiers daarop lê sodat sy kleintjies die verrottende karkas kan eet. Druk wat hulle op mekaar uitoefen, lei dikwels tot ’n [[evolusie]]-resies tussen die jagter en prooi, en dit lei tot verskeie evolusie-aanpassings in albei.<ref>{{cite book |title=Ecology of marine fishes: California and adjacent waters |year=2006 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-24653-9 |last1=Allen |first1=Larry Glen |last2=Pondella |first2=Daniel J. |last3=Horn |first3=Michael H. |page=428}}</ref> Die meeste diere gebruik die [[energie]] van [[sonlig]] direk of indirek deur plante of plantvretende diere te eet. [[Fotosintese]] in plante omskep die energie van sonlig in chemiese energie in die vorm van eenvoudige suikers (byvoorbeeld [[glukose]]). Hierdie suikers word dan gebruik as die boustene vir plantgroei.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Wanneer ’n dier die plante vreet, of diere vreet wat die plante gevreet het, verkry hulle hul energie daaruit. Die energie help die dier groei en gee hom die energie om te beweeg.<ref>{{cite book|last=Gupta|first=P.K.|title=Genetics Classical To Modern|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-896-2|page=26}}</ref><ref>{{cite book|last1=Garrett|first1=Reginald|last2=Grisham|first2=Charles M.|title=Biochemistry|year=2010|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-10935-8|page=535}}</ref> Diere wat naby hidrotermiese of koue bronne op die seebodem voorkom, is nie van die energie van sonlig afhanklik nie.<ref>{{cite journal|title=none|year=1996|journal=New Scientist|publisher=IPC Magazines|volume=152|issue=2050–2055|page=105}}</ref> In plaas daarvan vorm chemosintetiese [[Archaea]] en bakterieë die basis van die [[voedselketting]].<ref>{{cite book |last1=Castro |first1=Peter |last2=Huber |first2=Michael E. |title=Marine Biology |publisher=McGraw-Hill |year=2007 |edition=7th |page=376 |isbn=978-0-07-722124-9}}</ref> == Oorsprong en fossielrekord == [[Lêer:Dunkleosteus BW.jpg|duimnael|''[[Dunkleosteus]]'' was ’n 10&nbsp;m lange [[Voorgeskiedenis|prehistoriese]] [[vis]].<ref>{{cite web |url=http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |title=Monster fish crushed opposition with strongest bite ever |publisher=smh.com.au |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215221246/http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |archive-date=15 Desember 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]] Daar word algemeen geglo diere het binne die groep [[eukariote]] met [[Sweepdiertjie|sweephare]] (flagella) ontstaan.<ref>{{cite book|last=Campbell|first=Niel A.|title=Biology|year=1990|publisher=Benjamin/Cummings Pub. Co.|isbn=978-0-8053-1800-5|edition=2nd|page=560}}</ref> Hul naaste bekende verwante wat steeds bestaan, is die [[Choanoflagellatea]] (kraagsweepdiertjies) waarvan die morfologie ooreenstem met dié van die koanosiete (kraagselle) van sekere [[spons]]e.<ref>{{cite book|title=Emerging model organisms: a laboratory manual, Volume 1|year=2008|publisher=Cold Spring Harbor Laboratory Press|isbn=978-0-87969-872-0|page=1|edition=illustrated|editor=Richard R. Behringer |editor2=Alexander D. Johnson |editor3=Robert E. Krumlauf |editor4=Michael K. Levine |editor5=Nipam Patel |editor6=Neelima Sinha}}</ref> Molekulêre studies plaas diere in ’n supergroep genaamd [[Opisthokonta]], wat ook Choanoflagellatea, die swamme en ’n paar klein parasitiese protiste insluit.<ref>{{cite book |title=Strickberger's evolution: the integration of genes, organisms and populations |year=2008 |publisher=Jones & Bartlett Learning |isbn=978-0-7637-0066-9 |last1=Hall |first1=Brian Keith |last2=Hallgrímsson |first2=Benedikt |last3=Strickberger |first3=Monroe W. |page=278}}</ref> Die naam kom van die ligging van die flagellum aan die agterkant van beweeglike selle, soos by die meeste diere se spermselle, terwyl ander eukariote se flagellum gewoonlik aan die voorkant is.<ref>{{cite book |last=Hamilton |first=Gina |title=Kingdoms of Life – Animals (ENHANCED eBook) |publisher=Lorenz Educational Press |isbn=978-1-4291-1610-7 |page=9}}</ref> Die eerste [[fossiel]]e wat dalk dié van diere is, is uit die [[Proterosoïkum|Proterosoïese Eon]] en het voorgekom in 665&nbsp;miljoen jaar oue rotse<ref name="roseMaloof" /> in die Trezona-formasie van Suid-[[Australië]].<ref name=roseMaloof>{{cite journal|title= Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia |journal= Nature Geoscience | volume= 3 | pages= 653–659 |date= 17 Augustus 2010 |url= http://www.nature.com/ngeo/journal/v3/n9/full/ngeo934.html |doi=10.1038/ngeo934 | issue= 9|bibcode = 2010NatGe...3..653M|last1= Maloof|first1= Adam C.|last2= Rose|first2= Catherine V.|last3= Beach|first3= Robert|last4= Samuels|first4= Bradley M.|last5= Calmet|first5= Claire C.|last6= Erwin|first6= Douglas H.|last7= Poirier|first7= Gerald R.|last8= Yao|first8= Nan|last9= Simons|first9= Frederik J. }} [http://www.princeton.edu/geosciences/people/maloof/papers_pub/24Maloof.pdf Pdf]</ref> Daar word geglo die fossiele was van vroeë sponsdiere. Die volgende moontlike dierefossiele was uit die einde van die [[Prekambrium]], sowat 610&nbsp;miljoen jaar gelede, en is bekend as die [[Proterosoïkum|Ediacariese]] biota.<ref>{{cite book |title=The annotated Origin: a facsimile of the first edition of On the origin of species |year=2009 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03281-1 |last1=Costa |first1=James T. |last2=Darwin |first2=Charles |page=308}}</ref> Dit is egter moeilik om ’n verband te vind met latere fossiele. Sommige was dalk voorlopers van moderne filums, hulle kon aparte groepe gewees het of was dalk glad nie diere nie.<ref>{{cite book |last=Schopf |first=J. William |title=Evolution!: facts and fallacies |year=1999 |publisher=Academic Press |isbn=978-0-12-628860-5 |page=7}}</ref> Die meeste bekende filums maak hul verskyning min of meer op dieselfde tyd in die [[Kambrium]]-periode, sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Milsom |first1=Clare |last2=Rigby |first2=Sue |title=Fossils at a Glance |year=2009 |publisher=John Wiley and Sons |isbn=978-1-4051-9336-8}}</ref> Dit is steeds onbekend of dié gebeurtenis, bekend as die Kambriese ontploffing, veroorsaak is deur ’n vinnige differensiasie tussen verskillende groepe en of dit was vanweë ’n verandering in toestande wat fossilering moontlik gemaak het. Sommige paleontoloë dink diere het lank voor die Kambriese ontploffing ontstaan, dalk reeds ’n miljard jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Campbell |first1=Neil A. |last2=Reece |first2=Jane B. |title=Biology |year=2005 |publisher=Pearson, Benjamin Cummings |isbn=978-0-8053-7171-0 |edition=7de |page=526}}</ref> Spoorfossiele soos voetspore en gate uit die [[Proterosoïkum|Tonium]]-periode wat ontdek is, dui op die moontlike teenwoordigheid van tripoblastiese wurms (met drie kiemlae), omtrent so groot (sowat 5&nbsp;mm breed) en kompleks soos erdwurms.<ref name=Seilacher1998>{{cite journal |last1=Seilacher |first1=Adolf |last2=Bose |first2=Pradip K. |last3=Pfluger |first3=Friedrich |title=Triploblastic animals more than 1 billion years ago: trace fossil evidence from india |journal=Science |volume=282 |pages=80–83 |date=2 October 1998 |doi=10.1126/science.282.5386.80 |pmid=9756480 |issue=5386 |bibcode=1998Sci...282...80S}}</ref> Aan die begin van die Tonium sowat ’n miljard jaar gelede was daar ’n afname in die verskeidenheid van [[stromatoliet]]e, wat dalk daarop dui dat weidiere hul verskyning gemaak het aangesien stromatoliet-verskeidenheid toegeneem het nadat weidiere uitgesterf het met die [[Perm-Trias-uitwissing|Perm-Trias-]] en die [[Ordovisium-Siluur-uitwissing]]. Dit het weer afgeneem kort nadat die weidierbevolking herstel het. Die ontdekking dat soortgelyke spore vandag geskep word deur die reusagtige, eensellige protis ''Gromia sphaerica'', werp egter ’n skadu oor die vertolking van die fossiele as bewyse van ’n vroeë evolusie van diere.<ref name=Matz2008>{{cite journal |last1=Matz |first1=Mikhail V. | last2=Frank |first2=Tamara M. |last3=Marshall |first3=N. Justin |last4=Widder |first4=Edith A. |last5=Johnsen |first5=Sönke |title=Giant Deep-Sea Protist Produces Bilaterian-like Traces |journal=Current Biology |volume=18 |issue=23 |pages=1–6 |date=9 December 2008| url=http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |doi=10.1016/j.cub.2008.10.028 |accessdate=2008-12-05 |pmid=19026540 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081216211211/http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |archivedate=16 Desember 2008 |url-status=live}}</ref><ref name=MSNBC200811>{{cite news |last=Reilly |first=Michael |title=Single-celled giant upends early evolution |publisher=MSNBC |date=20 November 2008 |url=http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |access-date=5 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191108213540/http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |archive-date= 8 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Groepe diere == Beide tradisionele morfologiese en moderne molekulêre [[Filogenie|filogenetiese]] ontledings dui op ’n groot [[Evolusie|evolusionêre]] oorgang van diere sonder ’n bilaterale simmetrie ([[Porifera]], [[Ctenophora]], [[Cnidaria]] en [[Placozoa]]) na dié wat wel bilateraal simmetries is ([[Bilateria]]). Laasgenoemde word verder geklassifiseer in óf [[Deuterostomia]] (waarby die eerste opening van die spysverteringstelsel die [[anus]] word en die tweede een die [[mond]]) óf [[Protostomia]] (waarby die mond eerste gevorm word). Die verwantskap tussen diere sonder ’n bilaterale simmetrie word betwis, maar alle diere met ’n bilaterale simmetrie vorm vermoedlik ’n [[monofileties]]e groep. Die huidige begrip van die verwantskap tussen die groot groepe diere word deur die volgende [[Klade|kladogram]] opgesom:<ref>{{Cite journal |last=Pisani |first=Davide|last2=Pett|first2=Walker|last3=Dohrmann|first3=Martin|last4=Feuda|first4=Roberto|last5=Rota-Stabelli|first5=Omar|last6=Philippe|first6=Hervé|last7=Lartillot|first7=Nicolas|last8=Wörheide|first8=Gert|date=2015-12-15|title=Genomic data do not support comb jellies as the sister group to all other animals|url=http://www.pnas.org/content/112/50/15402|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=112|issue=50|pages=15402–15407|doi=10.1073/pnas.1518127112|issn=0027-8424|pmc=4687580|pmid=26621703|bibcode=2015PNAS..11215402P}}</ref> {{Klade | style = font-size:100%; line-height:100% | 1={{clade | label1=[[Apoikozoa]] |1={{clade |1={{Clade |1=[[Choanoflagellatea]][[Lêer:Cronoflagelado2.svg|70 px]] |label2 =Animalia |2={{Clade |1=[[Porifera]] |2=[[Placozoa]] |3=[[Ctenophora]][[Lêer:Mertensia ovum.png|70 px]] |4=[[Cnidaria]][[Lêer:Medusae of world-vol03 fig360 Atolla chuni.jpg|70 px]] |5={{Clade |label1 =[[Bilateria]] |1={{Clade |1=[[Deuterostomia]][[Lêer:Cyprinus carpio3.jpg|70 px]] |label2 =[[Protostomia]] |2={{Clade |1=[[Ecdysozoa]][[Lêer:Acrodipsas brisbanensis.jpg|70 px]] |2=[[Lophotrochozoa]][[Lêer:Loligo forbesii.jpg|70 px]] }} }}}} }} }} }} }} }} === Diere sonder bilaterale simmetrie === Verskeie [[Filum|dierefilums]] word gekenmerk deur die afwesigheid van bilaterale simmetrie en daar word geglo hulle het vroeg in die evolusie uit ander diere ontwikkel. Die sponse ([[Porifera]]) het vermoedelik eerste ontwikkel en word beskou as die oudste dierefilum.<ref>{{cite book |last1=Bhamrah |first1=H. S. |last2=Juneja |first2=Kavita |title=An Introduction to Porifera |year=2003 |publisher=Anmol Publications PVT. LTD. |isbn=978-81-261-0675-2 |page=58}}</ref> Hulle het nie die komplekse organisasie wat in die meeste ander filums aangetref word nie.<ref>{{cite book|last=Sumich|first=James L.|title=Laboratory and Field Investigations in Marine Life|year=2008|publisher=Jones & Bartlett Learning|isbn=978-0-7637-5730-4|page=67}}</ref> Hul selle is gedifferensieer, maar in die meeste gevalle nie in aparte soorte weefsel georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Jessop|first=Nancy Meyer|title=Biosphere; a study of life|year=1970|publisher=Prentice-Hall|page=428}}</ref> Sponse neem gewoonlik voedingstowwe in deur water deur gaatjies in te trek.<ref>{{cite book|last=Sharma|first=N. S.|title=Continuity And Evolution Of Animals|year=2005|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-8293-018-6|page=106}}</ref> ’n Reeks studies van 2008 tot 2015 ondersteun egter die mening dat [[Ctenophora]], of die ribkwalle, die [[Basale klade|basale lyn]] van diere is.<ref name="class" /><ref>{{Cite journal|title = The Genome of the Ctenophore Mnemiopsis leidyi and Its Implications for Cell Type Evolution|url = http://www.sciencemag.org/content/342/6164/1242592|journal = Science|date = 13 Desember 2013|issn = 0036-8075|pmc = 3920664|pmid = 24337300|page = 1242592|volume = 342|issue = 6164|doi = 10.1126/science.1242592|first = Joseph F.|last = Ryan|first2 = Kevin|last2 = Pang|first3 = Christine E.|last3 = Schnitzler|first4 = Anh-Dao|last4 = Nguyen|first5 = R. Travis|last5 = Moreland|first6 = David K.|last6 = Simmons|first7 = Bernard J.|last7 = Koch|first8 = Warren R.|last8 = Francis|first9 = Paul|last9 = Havlak}}</ref><ref>{{Cite journal|title = The ctenophore genome and the evolutionary origins of neural systems|url = http://www.nature.com/nature/journal/v510/n7503/full/nature13400.html|journal = Nature|date = 5 Junie 2014 |issn = 0028-0836|pmc = 4337882|pmid = 24847885|pages = 109–114|volume = 510|issue = 7503|doi = 10.1038/nature13400|first = Leonid L.|last = Moroz|first2 = Kevin M.|last2 = Kocot|first3 = Mathew R.|last3 = Citarella|first4 = Sohn|last4 = Dosung|first5 = Tigran P.|last5 = Norekian|first6 = Inna S.|last6 = Povolotskaya|first7 = Anastasia P.|last7 = Grigorenko|first8 = Christopher|last8 = Dailey|first9 = Eugene|last9 = Berezikov|bibcode = 2014Natur.510..109M}}</ref> Dié bevinding is omstrede, want dit dui daarop dat sponse dalk nie so primitief is nie,<ref name="class">{{cite journal |title=Broad phylogenomic sampling improves resolution of the animal tree of life |doi=10.1038/nature06614 |pmid=18322464 |volume=452 |issue=7188 |date=April 2008 |journal=Nature |pages=745–9 |last1=Dunn |first1=Casey W. |last2=Hejnol |first2=Andreas |last3=Matus |first3=David Q. |last4=Pang |first4=Kevin |last5=Browne |first5=William E. |last6=Smith |first6=Stephen A. |last7=Seaver |first7=Elaine |last8=Rouse |first8=Greg W. |last9=Obst |first9=Matthias |last10=Edgecombe |first10=Gregory D. |last11=Sørensen |first11=Martin V. |last12=Haddock |first12=Steven H. D. |last13=Schmidt-Rhaesa |first13=Andreas |last15=Kristensen |first15=Reinhardt Møbjerg |last16=Wheeler |first16=Ward C. |last17=Martindale |first17=Mark Q. |last18=Giribet |first18=Gonzalo |displayauthors=1 |bibcode=2008Natur.452..745D |last14=Okusu |first14=Akiko}}</ref> en ander navorsers meen dit is ’n statistieke ongerymdheid.<ref>{{Cite journal|title = Phylogenomics Revives Traditional Views on Deep Animal Relationships|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(09)00805-7|journal = Current Biology|issn = 0960-9822|pmid = 19345102|pages = 706–712|volume = 19|issue = 8|doi = 10.1016/j.cub.2009.02.052|first = Hervé|last = Philippe|first2 = Romain|last2 = Derelle|first3 = Philippe|last3 = Lopez|first4 = Kerstin|last4 = Pick|first5 = Carole|last5 = Borchiellini|first6 = Nicole|last6 = Boury-Esnault|first7 = Jean|last7 = Vacelet|first8 = Emmanuelle|last8 = Renard|first9 = Evelyn|last9 = Houliston|date=April 2009}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Improved Phylogenomic Taxon Sampling Noticeably Affects Nonbilaterian Relationships|url = http://mbe.oxfordjournals.org/content/27/9/1983|journal = Molecular Biology and Evolution|date = September 2010|issn = 0737-4038|pmc = 2922619|pmid = 20378579|pages = 1983–1987|volume = 27|issue = 9|doi = 10.1093/molbev/msq089|first = K. S.|last = Pick|first2 = H.|last2 = Philippe|first3 = F.|last3 = Schreiber|first4 = D.|last4 = Erpenbeck|first5 = D. J.|last5 = Jackson|first6 = P.|last6 = Wrede|first7 = M.|last7 = Wiens|first8 = A.|last8 = Alié|first9 = B.|last9 = Morgenstern}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Deep metazoan phylogeny: When different genes tell different stories|url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1055790313000298|journal = Molecular Phylogenetics and Evolution|date = 1 April 2013|pages = 223–233|volume = 67|issue = 1|doi = 10.1016/j.ympev.2013.01.010|first = Tetyana|last = Nosenko|first2 = Fabian|last2 = Schreiber|first3 = Maja|last3 = Adamska|first4 = Marcin|last4 = Adamski|first5 = Michael|last5 = Eitel|first6 = Jörg|last6 = Hammel|first7 = Manuel|last7 = Maldonado|first8 = Werner E. G.|last8 = Müller|first9 = Michael|last9 = Nickel |pmid=23353073}}</ref> [[Lêer:Elephant-ear-sponge.jpg|duimnael|links|160px|’n Oranje olifantoorspons, ''Agelas clathrodes'', voor en twee korale, ''Iciligorgia schrammi'' en ''Plexaurella nutans'', agter.]] Filums soos Ctenophora en [[Cnidaria]], wat [[seeanemone]], [[korale]] en [[jellievis]]se insluit, is radiaal (straalsgewys) simmetries en het spysverteringskamers met een opening wat as mond én anus dien.<ref>{{cite book |title=A Living Bay: The Underwater World of Monterey Bay |year=2000 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-22149-9 |last1=Langstroth |first1=Lovell |last2=Langstroth |first2=Libby |editor-last=Newberry |editor-first=Todd |page=244}}</ref> Albei het verskillende soorte weefsel, maar dit is nie in [[Orgaan|organe]] georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 16|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=523}}</ref> Daar is net twee hoofkiemlae, die ektoderm en endoderm, met net verstrooide selle tussenin. Daarom word dié diere soms "diploblasties" genoem.<ref>{{cite book|last=Kotpal|first=R. L.|title=Modern Text Book of Zoology: Invertebrates|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-903-7|page=184}}</ref> Daar word nou geglo die [[Myxozoa]], mikroskopiese [[parasiet]]e wat aanvanklik as Protozoa beskou is, het binne Cnidaria ontwikkel.<ref>{{Cite journal|title = Genomic insights into the evolutionary origin of Myxozoa within Cnidaria|url = http://www.pnas.org/content/112/48/14912|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|date = 1 December 2015|issn = 0027-8424|pmid = 26627241|pages = 14912–14917|volume = 112|issue = 48|doi = 10.1073/pnas.1511468112|first = E. Sally|last = Chang|first2 = Moran|last2 = Neuhof|first3 = Nimrod D.|last3 = Rubinstein|first4 = Arik|last4 = Diamant|first5 = Hervé|last5 = Philippe|first6 = Dorothée|last6 = Huchon|first7 = Paulyn|last7 = Cartwright|pmc=4672818|bibcode = 2015PNAS..11214912C}}</ref> === Diere met bilaterale simmetrie === Alle ander diere vorm ’n monofiletiese groep wat Bilateria genoem word. Hulle is meestal bilateraal simmetries en het dikwels ’n gespesialseerde kop met voedings- en sintuiglike organe. Die liggaam is triploblasties – dit beteken al drie kiemlae is goed ontwikkel – en weefsel vorm afsonderlike organe. Die spysverteringskanaal het twee openinge, ’n mond en ’n anus, en daar is ’n interne holte bekend as ’n seloom (of [[buikholte]]) of pseudoseloom (skynbuikholte). Daar is uitsonderings op al hierdie eienskappe. [[Geen|Genetiese]] studies het ons begrip van die verhouding tussen die diere in Bilateria aansienlik verander. Dit lyk of die meeste tot twee groot stambome behoort: Deuterostomia en Protostomia; laasgenoemde sluit in die Ecdysozoa en Lophotrochozoa. Die Chaetognatha is aanvanklik as Deuterostomia geklassifiseer, maar onlangse molekulêre studies het dié groep geëien as ’n basale Protostomia-lyn.<ref>{{Cite journal|title = Chaetognath phylogenomics: a protostome with deuterostome-like development|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(06)01835-5 |journal = Current Biology|date = 8 August 2006|issn = 0960-9822|pmid = 16890510|pages = R577–R578|volume = 16|issue = 15|doi = 10.1016/j.cub.2006.07.016|first = Ferdinand|last = Marlétaz|first2 = Elise|last2 = Martin|first3 = Yvan|last3 = Perez|first4 = Daniel|last4 = Papillon|first5 = Xavier|last5 = Caubit|first6 = Christopher J.|last6 = Lowe|first7 = Bob|last7 = Freeman|first8 = Laurent|last8 = Fasano|first9 = Carole|last9 = Dossat}}</ref> Daar is ook ’n paar klein groepe diere met bilaterale simmetrie met relatief kriptiese morfologie waarvan die verwantskap met ander diere nog nie baie duidelik is nie. So het onlangse molekulêre studies Acoelomorpha en ''Xenoturbella'' geëien as behorende tot ’n monofiletiese groep,<ref name="Hejnol">{{cite journal | last1 = Hejnol | first1 = A. | last2 = Obst | first2 = M. | last3 = Stamatakis | first3 = A. | last4 = Ott | first4 = M. | last5 = Rouse | first5 = G. W. | last6 = Edgecombe | first6 = G. D. | year = 2009 | title = Assessing the root of bilaterian animals with scalable phylogenomic methods | journal = Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences | volume = 276 | issue = | pages = 4261–4270 | doi=10.1098/rspb.2009.0896 | pmid=19759036 | pmc=2817096}}</ref><ref name="Philippe2011" /><ref name="Edgecombe 2011">{{Cite journal|last2=Giribet|first2=G.|last3=Dunn|first3=C. W.|last4=Hejnol|first4=A.|last5=Kristensen|first5=R. M.|last6=Neves|first6=R. C.|last7=Rouse|first7=G. W.|last8=Worsaae|first8=K.|last9=Sørensen|first9=M. V.|year=2011|title=Higher-level metazoan relationships: Recent progress and remaining questions|journal=Organisms Diversity & Evolution|volume=11|issue=2|pages=151–172 |doi=10.1007/s13127-011-0044-4|pmc=|pmid=|last1=Edgecombe|first1=G. D.}}</ref> maar daar is weinig ooreenstemming oor of die groep binne Deuterostomia ontwikkel het,<ref name="Philippe2011">{{Cite journal | last1 = Philippe | first1 = H. | last2 = Brinkmann | first2 = H. | last3 = Copley | first3 = R. R. | last4 = Moroz | first4 = L. L. | last5 = Nakano | first5 = H. | last6 = Poustka | first6 = A. J. | last7 = Wallberg | first7 = A. | last8 = Peterson | first8 = K. J. | last9 = Telford | first9 = M. J. | title = Acoelomorph flatworms are deuterostomes related to ''Xenoturbella'' | journal = Nature | volume = 470 | pages = 255–258 | year = 2011 | pmid = 21307940 | doi = 10.1038/nature09676 |bibcode = 2011Natur.470..255P | issue=7333 | pmc=4025995}}</ref> en of dit ’n sustergroep van alle ander diere met bilaterale simmetrie (Nephrozoa) verteenwoordig.<ref name="Rouse 2016">{{cite journal |last=Rouse |first=Greg W. |last2=Wilson |first2=Nerida G. |last3=Carvajal |first3=Jose I. |last4=Vrijenhoek |first4=Robert C. |date=2016-02-03 |title=New deep-sea species of Xenoturbella and the position of Xenacoelomorpha |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16545.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=94–97 |doi=10.1038/nature16545 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842060|bibcode=2016Natur.530...94R }}</ref><ref name="Cannon 2016">{{cite journal |last=Cannon |first=Johanna T. |last2=Vellutini |first2=Bruno C. |last3=Smith III |first3=Julian. |last4=Ronquist |first4=Frederik |last5=Jondelius |first5=Ulf |last6=Hejnol |first6=Andreas |date=2016-02-03 |title=Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16520.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=89–93 |doi=10.1038/nature16520 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842059|bibcode=2016Natur.530...89C }}</ref> Ander groepe met onsekere verwantskap sluit Rhombozoa en Orthonectida in. Een filum, Monoblastozoa, is in 1892 deur ’n wetenskaplike beskryf, maar tot dusver was daar geen verdere bewys dat dit bestaan nie.<ref>[http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32652/title/Gone-Missing--circa-1892/ Gone Missing, circa 1892]</ref> ==== Deuterostomia en Protostomia ==== [[Lêer:Superbfairywrenscropped.jpeg|duimnael|Twee winterkoninkies van die spesie ''Malurus cyaneus''.]] [[Deuterostomia]] verskil in verskeie opsigte van [[Protostomia]]. Diere van albei groepe het ’n volledige spysverteringstelsel. By laasgenoemde groep ontwikkel die eerste opening wat in die embrio verskyn, in die mond en die tweede opening in die anus. In eersgenoemde groep ontwikkel die openinge andersom.<ref>{{cite book |last1=Peters |first1=Kenneth E. |last2=Walters |first2=Clifford C. |last3=Moldowan |first3=J. Michael |title=The Biomarker Guide: Biomarkers and isotopes in petroleum systems and Earth history |volume=2 |year=2005 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83762-0 |page=717}}</ref> By die meeste Protostomia vul selle eenvoudig die binnekant van die [[gastrula]] in om die [[mesoderm]] te vorm, maar by Deuterostomia vorm dit deur die [[invaginasie]] van die [[endoderm]].<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 1; Volume 3|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=767}}</ref> Deuterostomia-embrio's ondergaan radiale kliewing (verdeling) en Protostomia spirale kliewing.<ref>{{cite journal|last=Valentine|first=James W.|date=July 1997|title=Cleavage patterns and the topology of the metazoan tree of life|journal=PNAS|publisher=The National Academy of Sciences|volume=94|pages=8001–8005|bibcode = 1997PNAS...94.8001V |doi = 10.1073/pnas.94.15.8001|pmid=9223303|pmc=21545|issue=15}}</ref> Dit alles dui daarop dat Deuterostomia en Protostomia twee aparte, monofiletiese stambome is. Die belangrikste filums van Deuterostomia is [[Echinodermata]] en [[Chordata]].<ref>{{cite book|last=Hyde|first=Kenneth|title=Zoology: An Inside View of Animals|year=2004|publisher=Kendall Hunt|isbn=978-0-7575-0997-1|page=345}}</ref> Eersgenoemde is radiaal simmetries en uitsluitlik seediere, soos [[seester]]re, [[seekastaiings]] en [[seekomkommer]]s.<ref>{{cite book|last=Alcamo|first=Edward|title=Biology Coloring Workbook|year=1998|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-679-77884-4|page=220}}</ref> Chordata word deur die [[gewerweldes]], diere met rugstringe, oorheers.<ref>{{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|page=64|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}}</ref> Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e.<ref>{{cite book|last=Rice|first=Stanley A.|title=Encyclopedia of evolution|publisher=Infobase Publishing|year=2007|page=75|isbn=978-0-8160-5515-9}}</ref> Deuterostomia sluit ook [[Hemichordata]], of die kraagdraers, in.<ref>{{cite book |last1=Tobin |first1=Allan J.|last2=Dusheck |first2=Jennie |title=Asking about life |year=2005 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-534-40653-0 |page=497}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Hemichordate genomes and deuterostome origins|url = http://www.nature.com/nature/journal/v527/n7579/full/nature16150.html|journal = Nature|date = 26 November 2015|issn = 0028-0836|pages = 459–465|volume = 527|issue = 7579|doi = 10.1038/nature16150|first = Oleg|last = Simakov|first2 = Takeshi|last2 = Kawashima|first3 = Ferdinand|last3 = Marlétaz|first4 = Jerry|last4 = Jenkins|first5 = Ryo|last5 = Koyanagi|first6 = Therese|last6 = Mitros|first7 = Kanako|last7 = Hisata|first8 = Jessen|last8 = Bredeson|first9 = Eiichi|last9 = Shoguchi|pmid=26580012|pmc=4729200|bibcode = 2015Natur.527..459S}}</ref> Hoewel hulle nie vandag juis volop is nie, behoort die belangrike fossiele [[graptoliet]]e dalk tot hierdie groep.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 19|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=791}}</ref> ==== Ecdysozoa ==== [[Lêer:Sympetrum flaveolum - side (aka).jpg|duimnael|Geelvlerknaaldekokers, ''Sympetrum flaveolum''.]] Die [[Ecdysozoa]] behoort tot Protostomia en is genoem na die algemene eienskap van groei deur vervelling.<ref>{{cite book |last=Dawkins |first=Richard |title=The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution |year=2005 |publisher=Houghton Mifflin Harcourt |isbn=978-0-618-61916-0 |page=381}}</ref> Dit sluit die grootste dierefilum, die [[Arthropoda]], in en bevat [[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[krap]]pe, ens. Al dié diere se liggaam is in herhalende segmente verdeel wat gewoonlik in pare voorkom. Twee kleiner filums, Onychophora en Tardigrada, is nabye verwante en deel dié eienskappe. Ecdysozoa sluit ook die [[Nematoda]], of rondewurms, in wat dalk die tweede grootste dierefilum is. Rondewurms is meestal mikroskopies en kom voor in feitlik elke omgewing waar daar water is.<ref>{{cite book |last1=Prewitt |first1=Nancy L. |last2=Underwood |first2=Larry S. |last3=Surver |first3=William |title=BioInquiry: making connections in biology |year=2003 |publisher=John Wiley |isbn=978-0-471-20228-8 |page=289}}</ref> ’n Paar is belangrike parasiete.<ref>{{cite book |title=Parasites in social insects |year=1998 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-05924-2 |last=Schmid-Hempel |first=Paul |page=75}}</ref> Kleiner filums wat aan hulle verwant is, is Nematomorpha, of die perdehaarwurms, Kinorhyncha, Priapulida en Loricifera. Hierdie groepe het ’n klein buikholte, wat ’n skynbuikholte genoem word. [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|duimnael|Die wingerdslak ''Helix pomatia''.]] ==== Lophotrochozoa ==== [[Lophotrochozoa]], wat binne die groep Protostomia ontwikkel het, sluit twee van die mees suksesvolle dierefilums in, [[Mollusca]] en [[Annelida]].<ref>{{cite web |url=http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |title=Biodiversity: Mollusca|accessdate=2007-11-19 |publisher=The Scottish Association for Marine Science |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060708083128/http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |archivedate = 8 July 2006}}</ref><ref>{{cite video | people = Russell, Bruce J. (Writer), Denning, David (Writer) | title = Branches on the Tree of Life: Annelids| medium = VHS | publisher = BioMEDIA ASSOCIATES |year=2000 }}</ref> Eersgenoemde, wat die tweede grootste dierefilum is volgens spesies wat beskryf is, bevat diere soos [[slak]]ke, [[mossel]]s en [[pylinkvis]]se; laasgenoemde die gesegmenteerde wurms, soos erdwurms en [[bloedsuier]]s. Hierdie twee groepe is lank as nou verwant beskou omdat hulle soortgelyke larwes het, maar Annelida is as nader aan Arthropoda beskou omdat albei gesegmenteer is.<ref>{{cite journal |last1=Eernisse |first1=Douglas J. |last2=Albert |first2=James S. |last3=Anderson |first3=Frank E. |title=Annelida and Arthropoda are not sister taxa: A phylogenetic analysis of spiralean metazoan morphology |journal=Systematic Biology |volume=41 |issue=3 |pages=305–330 |date=1 September 1992 |doi=10.2307/2992569 |jstor=2992569}}</ref> Nou word hulle beskou as die resultaat van saamlopende (maar onafhanklike) evolusie vanweë baie morfologiese en genetiese verskille tussen die twee filums.<ref>{{cite journal |title=Phylogenetic Relationships of Annelids, Molluscs, and Arthropods Evidenced from Molecules and Morphology |journal=Journal of Molecular Evolution |volume=43 |issue=3 |pages=207–215 |publisher=Springer |location=New York |date=September 1996 |doi=10.1007/PL00006079 |pmid=8703086 |last1=Kim |first1=Chang Bae |last2=Moon |first2=Seung Yeo |last3=Gelder |first3=Stuart R. |last4=Kim |first4=Won}}</ref> Lophotrochozoa sluit ook Nemertea, of die snoerwurms, Sipuncula en verskeie filums in wat ’n sirkel tentakels met trilhare om die mond het.<ref>{{Cite book |last=Collins |first=Allen G. |title=The Lophophore |url=http://www.ucmp.berkeley.edu/glossary/gloss7/lophophore.html |year=1995 |publisher=University of California Museum of Paleontology |accessdate=2015-03-23}}</ref> [[Platyzoa]] sluit die filum [[Platyhelminth]], of die platwurms, in.<ref name="Gilson">{{cite book|last=Gilson|first=Étienne|title=El espíritu de la filosofía medieval|year=2004|publisher=Ediciones Rialp|isbn=978-84-321-3492-0|page=384}}</ref> Hulle is eers as van die mees primitiewe Bilateria beskou, maar dit lyk nou of hulle uit meer komplekse voorouers ontwikkel het.<ref>{{cite journal |last1=Ruiz-Trillo |first1=Iñaki |last2=Riutort |first2=Marta |last3=Littlewood |first3=D. Timothy J. |last4=Herniou |first4=Elisabeth A. |last5=Baguña |first5=Jaume |title=Acoel Flatworms: Earliest Extant Bilaterian Metazoans, Not Members of Platyhelminthes |date=19 March 1999 |journal=Science |volume=283 |issue=5409 |pages=1919–1923 |doi=10.1126/science.283.5409.1919 |pmid=10082465 |bibcode=1999Sci...283.1919R}}</ref> Die groep bevat ’n paar parasiete, soos suigwurms and lintwurms.<ref name="Gilson" /> Platwurms het nie ’n seloom of buikholte nie, nes hul naaste verwante, die mikroskopiese Gastrotricha.<ref name="umodena">{{cite web |url=http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |title=Gastrotricha: Overview |access-date=26 Januarie 2008 |last=Todaro |first=Antonio |work=Gastrotricha: World Portal |publisher=University of Modena & Reggio Emilia |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192705/http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die ander Platyzoa-filums is meestal mikroskopies en het skynbuikholtes. Die belangrikste groep is [[Rotifera]], of die raderdiertjies, wat algemeen in wateromgewings voorkom. Hulle sluit ook Acanthocephala, Gnathostomulida, Micrognathozoa en moontlik Cycliophora in.<ref name="IntroCyclio">{{cite journal |last=Kristensen |first= Reinhardt Møbjerg |date=July 2002 |title=An Introduction to Loricifera, Cycliophora, and Micrognathozoa |journal=Integrative and Comparative Biology |volume=42 |issue=3 |pages=641–651 |doi =10.1093/icb/42.3.641 |pmid=21708760}}</ref> Hierdie groepe het almal komplekse kake en behoort tot die filum Gnathifera. == Getal bestaande spesies == Diere kan in die algemeen in twee breë groepe verdeel word: [[gewerweldes]] (diere met ’n ruggraat) en [[ongewerweldes]] (sonder ’n ruggraat). Die helfte van alle gewerweldes wat beskryf is, is visse. Driekwart van alle ongewerweldes wat beskryf is, is insekte. Die volgende lys is van die bestaande spesies wat beskryf is vir elke groot subgroep van diere, soos beraam vir die [[IUBN-rooilys|IUBN-rooilys van bedreigde spesies]], 2014.3.<ref name=IUCN1014>The World Conservation Union. 2014. ''IUCN Red List of Threatened Species'', 2014.3. Summary Statistics for Globally Threatened Species. [http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/summarystats/2014_3_Summary_Stats_Page_Documents/2014_3_RL_Stats_Table_1.pdf Table 1: Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2014)].</ref> [[Lêer:AnimalsRelativeNumbers.png|duimnael|280px|Die getal spesies volgens elke filum van die diereryk.]] {| class="wikitable" ! Groep ! Beeld ! Subgroep ! Geraamde getal<br />spesies<ref name=IUCN1014 /> |- ! rowspan=6 | Gewerweldes | [[Lêer:Carassius wild golden fish 2013 G1.jpg|140px]] | [[Vis]]se | align=right | 32 900 |- | [[Lêer:Lithobates pipiens.jpg|140px]] | [[Amfibie|Amfibieë]] | align=right | 7 302 |- | [[Lêer:Florida Box Turtle Digon3.jpg|alt=florida box turtle facing right|140px]] | [[Reptiel]]e | align=right | 10 038 |- | [[Lêer:Secretary bird (Sagittarius serpentarius) 2.jpg|alt=Secretary bird gliding to the right|140px]] | [[Voël]]s | align=right | 10 425 |- | [[Lêer:Squirrel (PSF).png|alt=drawing of squirrel facing right on branch|140px]] | [[Soogdier]]e | align=right | 5 513 |- | colspan="3" style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale gewerwelde spesies: 66 178 |- ! rowspan=9 | Ongewerweldes | [[Lêer:European wasp white bg02.jpg|alt=wasp facing right|140px]] | [[Insek]]te | align=right | 1 000 000 |- | [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|alt=snail in shell facing right|140px]] | [[Weekdier]]e | align=right | 85 000 |- | [[Lêer:J J Wild Pseudocarcinus cropped.jpg|alt=Tasmanian giant crab facing up with large left claw|140px]] | [[Skaaldier]]e | align=right | 47 000 |- | [[Lêer:FFS Table bottom.jpg|alt=Table coral at French Frigate Shoals, Northwestern Hawaiian Islands|140px]] | [[Korale]] | align=right | 2 000 |- | [[Lêer:Spider.svg|alt=black spider|140px]] | [[Spinnekopagtiges]] | align=right | 102 248 |- | [[Lêer:Aysheaia.jpg|alt=drawing of Cambrian-aged soft-bodied, caterpillar|140px]] | [[Fluweelwurm]]s | align=right | 165 |- | [[Lêer:Carcinoscorpius rotundicauda (mangrove horseshoe crab).jpg|alt=horse shoe crab on sand facing right|140px]] | [[Koningkrap]]pe | align=right | 4 |- | | Ander | align=right | 68 658 |- | colspan=3 style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale ongewerwelde spesies: 1 305 075 |- ! colspan=4 | Totale dierespesies: 1 371 253 |} Meer as 95% van alle dierespesies in die wêreld wat beskryf is, is ongewerweldes. == Kladogram == Die Metazoa (diere) is verwant aan die swamme (Fungi) en het uit dieselfde groep eensellige eukariote ontstaan: die Ophistokonta. 'n Vereenvoudigde kladogram sien so uit:<ref>The origin of Metazoa: a unicellular perspective {{Outeur| Arnau Sebé-Pedrós, Bernard M. Degnan, Iñaki Ruiz-Trillo}} Nature Reviews Genetics (2017)</ref> {{clade |label1=[[Opisthokonta#Kladogram|Opisthokonta]] |1={{clade |1=[[Fungi]] [[Lêer:Fly agaric.svg|40px]] |label2=Holozoa |2={{clade |1=[[Ichthyospora]] |label2=Filozoa? |2={{clade |1=[[Filasterea]] |label2=[[Apoikozoa]] |2={{clade |1=[[Choanoflagellatea#Kladogram|Choanoflagellatea]] [[Lêer:Cronoflagelado2.svg|40px]] |label2='''Metazoa''' |2={{clade |1=[[Ctenophora]] [[Lêer:Mertensia ovum.png|40px]] |2=[[Porifera]] [[Lêer:FMIB 49348 Ventriculites simplex, Toulmin Smith.jpeg|40px]] |3={{clade |1=[[Placozoa]] [[Lêer:Trichoplax mic-trans.png|40px]] |2={{clade |1=[[Cnidaria]] [[Lêer:201208 Hydra.png|40px]] |2=[[Bilateria#Kladogram|Bilateria]] [[Lêer:Human.svg|40px]]}} }} }} }} }} }} }} }} == Sien ook == * [[Wetenskaplike klassifikasie|Biologiese klassifikasie]] * [[Etologie]] * [[Groot vyf]] * [[Klein vyf diere]] * [[Onmoontlike vyf]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == {{refbegin|3}} * {{cite book|first=Claus|last=Nielsen|title=Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla|edition=3rd|location=New York|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2012|isbn=978-0-19-960602-3|ref=harv}} * {{cite book|first=Knut|last=Schmidt-Nielsen|title=Animal Physiology: Adaptation and Environment|edition=5th|publisher=Cambridge University Press|year=1997|isbn=0-521-57098-0}} * {{cite book|last=Magloire|first=Kim|title=Cracking the AP Biology Exam, 2004–2005 Edition|year=2004|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-375-76393-9|ref=harv}} * {{cite book|last=Sangwal|first=Keshra|title=Additives and crystallization processes: from fundamentals to applications|year=2007|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-0-470-06153-4|ref=harv}} * {{cite book|last1=Hutchins|first1=Michael|title=Grzimek's Animal Life Encyclopedia|date=2003|publisher=Gale|location=Detroit|isbn=0-7876-5777-8|ref=harv|edition=2nd}} * {{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|ref=harv|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}} {{refend}} == Eksterne skakels == * [http://tolweb.org/ Tree of Life Project] * [http://animaldiversity.org/ Animal Diversity Web]. Databasis met diere, klassifikasie, foto's en inligting * {{Wikispecies-inlyn|Animalia}} * {{Commons-kategorie inlyn|Animalia}} * {{Wikt-inlyn|dier}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Animal|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} {{Taksonbalk}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Diere| ]] [[Kategorie:Koninkryke (biologie)]] cxarneq071oemmeh2254316e00y6n61 2518731 2518730 2022-08-11T10:16:20Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name = Diere | image = Animal diversity.png | fossil_range = Cryogenium – [[Holoseen|tans]], {{Fossiel tydperk|670|0}} | display_parents = 6 | taxon = Animalia | authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] | subdivision_ranks = Onderkoninkryke | subdivision = [[#Groepe diere|Sien teks]] | synonyms = * Metazoa * Choanoblastaea * Gastrobionta * Zooaea * Euanimalia * Animalae }} '''Diere''' behoort tot '''Animalia''', een van vyf (of soms ses) [[Koninkryk (biologie)|biologiese koninkryke]]. Dit word ook '''Metazoa''' genoem. Diere is oor die algemeen veelsellige, [[eukarioot|eukariotiese]] organismes wat ander organismes eet vir voeding. Die meeste diere kan in die een of ander stadium van hul lewe onafhanklik en spontaan beweeg. Diere bestaan reeds van die [[Prekambrium]] (PreЄ) af, maar die meeste bekende dierefilums het tydens die [[Kambrium|Kambriese ontploffing]], sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede, in die [[fossiel]]rekord verskyn. Diere kan oor die algemeen in [[gewerweldes]] en [[ongewerweldes]] verdeel word. Gewerweldes het ’n ruggraat en maak minder as 5% van alle dierespesies uit. Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e. Die res is ongewerweldes; hulle het nie ’n ruggraat nie. Dit sluit in [[weekdier]]e ([[mossel]]s, [[oester]]s, [[seekat]]te, [[pylinkvis]]se, [[slak]]ke); [[geleedpotiges]] ([[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[skerpioen]]e, [[krap]]pe, [[Kreef|krewe]], [[Garnaal|garnale]]); [[ringwurm]]s ([[erdwurm]]s, [[bloedsuier]]s), [[rondewurm]]s, [[platwurm]]s, [[neteldier]]e ([[jellievis]]se, [[Seeanemoon|seeanemone]], [[Koraal|korale]]), [[ribkwal]]le en [[sponsdier]]e. Die studie van diere word [[dierkunde]] of soölogie genoem. == Etimologie == Die naam "Animalia" kom van die [[Latyn]]se ''animalis'', wat beteken "het asem", "het ’n siel" of "lewende wese".<ref>{{cite book|last=Cresswell|first=Julia|title=The Oxford Dictionary of Word Origins|year=2010|publisher=Oxford University Press|location=New York|edition=2nd|isbn=978-0-19-954793-7|quote= 'having the breath of life', from anima 'air, breath, life'.}}</ref> Die [[Afrikaans]]e woord "dier" sluit oor die algemeen [[mens]]e uit – gewoonlik word soogdiere en ander gewerweldes bedoel. Die [[biologie]]se definisie verwys na alle lede van die koninkryk Animalia – so uiteenlopend soos sponse, jellievisse, insekte en mense.<ref name=americanheritage_animal>{{cite encyclopedia |year=2006 |title=Animal |encyclopedia=The American Heritage Dictionary |publisher=Houghton Mifflin Company |edition=4de}}</ref> == Geskiedenis van klassifikasie == [[Lêer:Carl von Linné.jpg|duimnael|180px|[[Carl Linnaeus]] is bekend as die vader van moderne [[taksonomie]].<ref>{{cite journal|last1=Calisher|first1=CH|title=Taxonomy: what's in a name? Doesn't a rose by any other name smell as sweet?|journal=Croatian Medical Journal|date=2007|volume=48|issue=2|pages=268–270|pmid=17436393|pmc=2080517}}</ref>]] [[Aristoteles]] het die lewende wêreld in diere en [[plant]]e verdeel, en [[Carl Linnaeus]] het die eerste hiëragiese klassifikasie ingestel.<ref name=Linn1758>{{cite book |last=Linnaeus |first=Carl |authorlink=Carl Linnaeus |title=Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. |edition=10de |publisher=Holmiae (Laurentii Salvii) |year=1758 |url=http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |accessdate=22 September 2008 |language=Latyn | archiveurl=https://web.archive.org/web/20081010032456/http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |archivedate=10 Oktober 2008 |url-status=live}}</ref> In Linnaeus se oorspronklike skema was diere een van drie koninkryke, en dit is verdeel in Vermes, [[Insecta]], [[Vis|Pisces]], [[Amphibia]], [[Aves]] en [[Mammalia]]. Sedertdien is die laaste vier verenig onder die filum [[Chordata]]. In 1874 het [[Ernst Haeckel]] die diereryk in twee subkoninkryke verdeel: Metazoa (meerselliges) en Protozoa (eenselliges).<ref>{{cite book|last1=Haeckel|first1=Ernst|title=Anthropogenie oder Entwickelungsgeschichte des menschen|date=1874|location=Leipzig|page=202|language=Duits}}</ref> Die Protozoa is later na die koninkryk [[Protista]] geskuif, en Metazoa word nou beskou as ’n [[sinoniem]] vir Animalia.<ref>{{Harvard citation|Hutchins|2003|page=3}}</ref> == Eienskappe == Diere het verskeie eienskappe wat hulle van ander lewensvorme onderskei. Hulle is eukarioties en meersellig,<ref name=NationalZoo>{{cite web |url=http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |title=Panda Classroom |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130813232133/http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |archive-date=13 Augustus 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> wat hulle onderskei van [[Bakterie|bakterieë]] en die meeste [[Protista]]-organismes. Hulle is heterotrofies (verorber ander organismes vir voeding)<ref name=Windows>{{cite web |last=Bergman |first=Jennifer |title=Heterotrophs |url=http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/earth/Life/heterotrophs.html&edu=high |accessdate=30 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070829051950/http://www.windows.ucar.edu/tour/link%3D/earth/Life/heterotrophs.html%26edu%3Dhigh |archivedate=29 Augustus 2007 |url-status=live }}</ref> en verteer kos gewoonlik in ’n interne kamer, wat hulle onderskei van plante en [[alg]]e.<ref>{{cite journal |last1=Douglas |first1=Angela E. |last2=Raven |first2=John A. |title=Genomes at the interface between bacteria and organelles |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society B |volume=358 |issue=1429 |pages=5–17; discussion 517–8 |date=Januarie 2003 |pmid=12594915 |pmc=1693093 |doi=10.1098/rstb.2002.1188}}</ref> Hulle verskil ook van plante, alge en [[swam]]me deurdat hulle nie rigiede selwande het nie.<ref name=AnimalCells>{{cite web |last=Davidson |first=Michael W. |title=Animal Cell Structure |url=http://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |access-date=20 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510062901/https://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |archive-date=10 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Alle diere is beweeglik,<ref name=Concepts>{{cite web |url=http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |last=Saupe |first=S. G. |title=Concepts of Biology |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192710/http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>al is dit net in sekere lewenstadiums. By die meeste gaan [[Embrio|embrio's]] deur ’n [[blastula]]stadium<ref>{{cite book |last=Minkoff |first=Eli C. |title=Barron's EZ-101 Study Keys Series: Biology |year=2008 |publisher=Barron's Educational Series |isbn=978-0-7641-3920-8 |edition=2nd, revised |page=48}}</ref> (’n kiemblasiestadium wanneer die embrio die vorm het van 'n sfeer waarvan die wand uit een sellaag bestaan),<ref>WAT aanlyn, VivA (intekening benodig)</ref> ’n eienskap wat eie aan diere is. === Struktuur === Met ’n paar uitsonderings, soos die sponse, het diere liggame wat uit verskillende soorte weefsel bestaan. Dit sluit in [[spier]]e, wat kan saamtrek en beweging beheer, en [[senuwee]]s, wat seine stuur en verwerk. Daar is ook gewoonlik ’n interne [[Spysverteringstelsel|spysverteringskamer]] met een of twee openinge.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Alle diere het eukariotiese selle, omring deur ’n kenmerkende ekstrasellulêre matriks, wat bestaan uit [[kollageen]] en elastiese [[glukoproteïen]]e.<ref>{{cite book |last1=Alberts |first1=Bruce |last2=Johnson |first2=Alexander |last3=Lewis |first3=Julian |last4=Raff |first4=Martin |last5=Roberts |first5=Keith |last6=Walter |first6=Peter |title=Molecular Biology of the Cell |edition=4th |year=2002 |publisher=Garland Science |location=New York |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26810/ |accessdate=2015-03-23}}</ref> Dit kan verkalk wees om strukture soos skulpe, bene en sponsnaalde te vorm.<ref>{{Harvard citation|Sangwal|2007|page=212}}</ref> Tydens ontwikkeling vorm dit ’n relatief buigbare raamwerk<ref>{{cite book|last=Becker|first=Wayne M.|title=The world of the cell|year=1991|publisher=Benjamin/Cummings|isbn=978-0-8053-0870-9}}</ref> waarop selle kan rondbeweeg en reorganiseer kan word, en dit maak ingewikkelde strukture moontlik. In teenstelling hiermee het ander meersellige organismes, soos plante en swamme, selle wat op plek gehou word deur selwande, en hulle ontwikkel so deur progressiewe groei.<ref name="scienceperspectives10" /> === Voortplanting en ontwikkeling === [[Lêer:Monachoides vicinus dart lateral.jpg|duimnael|links|220px|Sommige spesies landslakke gebruik "liefdespyltjies" as ’n vorm van [[seksuele seleksie]].<ref>{{cite journal | last1 = Koene | first1 = J. M. | year = 2006 | title = Tales of two snails: sexual selection and sexual conflict in ''Lymnaea stagnalis'' and ''Helix aspersa'' | url = | journal = Integrative and Comparative Biology | volume = 46 | issue = 4| pages = 419–429 | doi = 10.1093/icb/icj040 | pmid=21672754}}</ref>]] Byna alle diere is gewikkel in die een of ander vorm van [[Voortplanting|seksuele voortplanting]].<ref>{{cite book|last=Knobil|first=Ernst|title=Encyclopedia of reproduction, Volume 1|year=1998|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-227020-8|page=315}}</ref> Hulle vervaardig [[Ploïdie|haploïede]] [[Gameet|gamete]] deur [[meiose]]. Die kleiner, beweeglike gamete is [[spermsel]]le en die groter, onbeweeglike gamete is [[Eier (biologie)|eierselle]].<ref>{{cite book|last=Schwartz|first=Jill|title=Master the GED 2011 (w/CD)|year=2010|publisher=Peterson's|isbn=978-0-7689-2885-3|page=371}}</ref> Hulle smelt saam en vorm [[Sigoot|sigote]], wat in nuwe individue ontwikkel.<ref>{{cite book|last=Hamilton|first=Matthew B.|title=Population genetics|year=2009|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-3277-0|page=55}}</ref> Baie diere kan ook aseksueel voortplant.<ref>{{cite book |last1=Adiyodi |first1=K. G.|last2=Hughes |first2=Roger N. |last3=Adiyodi |first3=Rita G. |title=Reproductive Biology of Invertebrates, Volume 11, Progress in Asexual Reproduction |date=July 2002 |publisher=Wiley |page=116}}</ref> Dit kan geskied deur middel van [[partenogenese]], waar bevrugte eierselle geproduseer word sonder paring, knopvorming of verdeling.<ref>{{cite book |last=Kaplan |title=GRE exam subject test |year=2008 |publisher=Kaplan Publishing |isbn=978-1-4195-5218-2 |page=233}}</ref> [[Lêer:Gombe Stream NP Mutter und Kind.jpg|duimnael|200px|Manlike [[sjimpansee]]s bly dikwels in die gemeenskap waarin hulle gebore word, terwyl wyfies by ander groepe aansluit.]] ’n Sigoot ontwikkel aanvanklik in ’n hol sfeer, wat ’n [[blastula]] genoem word;<ref>{{cite book|last=Tmh|title=Study Package For Medical College Entrance Examinations|year=2006|publisher=Tata McGraw-Hill|isbn=978-0-07-061637-0|page=6.22}}</ref> dit ondergaan herrangskikking en differensiasie. In sponse swem blastulalarwes na ’n nuwe ligging en ontwikkel in ’n nuwe spons.<ref>{{cite book |last1=Ville |first1=Claude Alvin |last2=Walker |first2=Warren Franklin |last3=Barnes |first3=Robert D. |title=General zoology |year=1984 |publisher=Saunders College Pub |isbn=978-0-03-062451-3 |page=467}}</ref> In die meeste ander groepe ondergaan die blastula ’n meer ingewikkelde herrangskikking.<ref>{{cite book |last1=Hamilton |first1=William James |last2=Boyd |first2=James Dixon |last3=Mossman |first3=Harland Winfield |title=Human embryology: (prenatal development of form and function) |year=1945 |publisher=Williams & Wilkins |page=330}}</ref> Dit vorm eers ’n [[invaginasie]] en dan ’n [[gastrula]] met ’n spysverteringskamer en twee aparte [[Kiemlaag|kiemlae]] – ’n eksterne [[ektoderm]] en ’n interne [[endoderm]].<ref>{{cite book |last=Philips |first=Joy B. |title=Development of vertebrate anatomy |year=1975 |publisher=Mosby |isbn=978-0-8016-3927-2 |page=176}}</ref> In die meeste gevalle ontwikkel daar ook ’n [[mesoderm]] tussenin.<ref>{{cite book |title=The Encyclopedia Americana: a library of universal knowledge, Volume 10 |year=1918 |publisher=Encyclopedia Americana Corp. |page=281}}</ref> Hierdie kiemlae differensieer dan om weefsel en organe te vorm.<ref>{{cite book |last1=Romoser |first1=William S. |last2=Stoffolano |first2=J. G. |title=The science of entomology |year=1998 |publisher=WCB McGraw-Hill |isbn=978-0-697-22848-2 |page=156}}</ref> === Vermyding van inteling === By seksuele voortplanting lei inteling (met ’n nabye familielid) gewoonlik tot ’n afname in biologiese gehalte, soos die voorkoms van ’n vroeë dood by sekere spesies.<ref name="pmid7043080">{{cite journal |vauthors=Ralls K, Ballou J |title=Effect of inbreeding on juvenile mortality in some small mammal species |journal=Lab. Anim. |volume=16 |issue=2 |pages=159–66 |date=April 1982 |pmid=7043080 |doi= 10.1258/002367782781110151|url=}}</ref> Diere het verskeie maniere ontwikkel om inteling te vermy en uitkruising te bevorder.<ref name=Pusey>{{cite journal |vauthors=Pusey A, Wolf M |title=Inbreeding avoidance in animals |journal=Trends Ecol. Evol. (Amst.) |volume=11 |issue=5 |pages=201–6 |year=1996 |pmid=21237809 |doi= 10.1016/0169-5347(96)10028-8|url=}}</ref> [[Sjimpansee]]s gebruik byvoorbeeld verspreiding om te voorkom dat nabye familielede paar;<ref name=Pusey /> individuele diere versprei na verskillende groepe en weg van die groep waarin hulle gebore is. In verskeie spesies paar wyfies met verskillende mannetjies en bring dus kleintjies voort van ’n hoër genetiese gehalte. Dit gebeur veral by wyfies wat ’n paartjie gevorm het met ’n mannetjie van swak genetiese gehalte, soos ’n nabye familielid.<ref name="Petrie">{{cite journal | last1 = Petrie | first1 = M. | last2 = Kempenaers | first2 = B. | year = 1998 | title = Extra-pair paternity in birds: Explaining variation between species and populations | url = | journal = Trends in Ecology and Evolution | volume = 13 | issue = 2| pages = 52–57 | doi=10.1016/s0169-5347(97)01232-9 | pmid=21238200}}</ref> === Kos- en energiebronne === Diere is heterotrofies, wat beteken hulle eet ander organismes, direk of indirek.<ref>{{cite book|last=Rastogi|first=V. B.|title=Modern Biology|year=1997|publisher=Pitambar Publishing|isbn=978-81-209-0496-5|page=3}}</ref> Hulle word gewoonlik ook verder verdeel in groepe soos [[Karnivoor|karnivore]], [[Herbivoor|herbivore]], [[Omnivoor|omnivore]] en [[parasiet]]e.<ref>{{cite book|last=Levy|first=Charles K.|title=Elements of Biology|year=1973|publisher=Appleton-Century-Crofts|isbn=978-0-390-55627-1|page=108}}</ref> [[Predasie]] is ’n biologiese interaksie waar ’n roofdier (’n heteretroof wat jag) sy prooi (die organisme wat aangeval word) eet.<ref name=Ecology>Begon, M., Townsend, C., Harper, J. (1996). ''Ecology: Individuals, populations and communities'' (3de uitg.). Blackwell Science, Londen. ISBN 0-86542-845-X, ISBN 0-632-03801-2, ISBN 0-632-04393-8.</ref> ’n Roofdier het dalk of dalk nie sy prooi doodgemaak voordat hy dit eet, maar die daad van predasie lei gewoonlik daartoe dat die prooi doodgemaak word.<ref>[http://www.britannica.com/search?query=predation predation]. Britannica.com. Besoek op 2011-11-23.</ref> Die ander belangrike kosbron is dooie organiese materiaal.<ref>{{cite book |title=Geomorphology and environmental impact assessment |year=2001 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-90-5809-344-8 |last1=Marchetti |first1=Mauro |last2=Rivas |first2=Victoria |page=84}}</ref> Dit is soms moeilik om tussen dié twee voedingsvorme te onderskei – soos wanneer ’n parasiet ’n gas-organisme eet en dan sy eiers daarop lê sodat sy kleintjies die verrottende karkas kan eet. Druk wat hulle op mekaar uitoefen, lei dikwels tot ’n [[evolusie]]-resies tussen die jagter en prooi, en dit lei tot verskeie evolusie-aanpassings in albei.<ref>{{cite book |title=Ecology of marine fishes: California and adjacent waters |year=2006 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-24653-9 |last1=Allen |first1=Larry Glen |last2=Pondella |first2=Daniel J. |last3=Horn |first3=Michael H. |page=428}}</ref> Die meeste diere gebruik die [[energie]] van [[sonlig]] direk of indirek deur plante of plantvretende diere te eet. [[Fotosintese]] in plante omskep die energie van sonlig in chemiese energie in die vorm van eenvoudige suikers (byvoorbeeld [[glukose]]). Hierdie suikers word dan gebruik as die boustene vir plantgroei.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Wanneer ’n dier die plante vreet, of diere vreet wat die plante gevreet het, verkry hulle hul energie daaruit. Die energie help die dier groei en gee hom die energie om te beweeg.<ref>{{cite book|last=Gupta|first=P.K.|title=Genetics Classical To Modern|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-896-2|page=26}}</ref><ref>{{cite book|last1=Garrett|first1=Reginald|last2=Grisham|first2=Charles M.|title=Biochemistry|year=2010|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-10935-8|page=535}}</ref> Diere wat naby hidrotermiese of koue bronne op die seebodem voorkom, is nie van die energie van sonlig afhanklik nie.<ref>{{cite journal|title=none|year=1996|journal=New Scientist|publisher=IPC Magazines|volume=152|issue=2050–2055|page=105}}</ref> In plaas daarvan vorm chemosintetiese [[Archaea]] en bakterieë die basis van die [[voedselketting]].<ref>{{cite book |last1=Castro |first1=Peter |last2=Huber |first2=Michael E. |title=Marine Biology |publisher=McGraw-Hill |year=2007 |edition=7th |page=376 |isbn=978-0-07-722124-9}}</ref> == Oorsprong en fossielrekord == [[Lêer:Dunkleosteus BW.jpg|duimnael|''[[Dunkleosteus]]'' was ’n 10&nbsp;m lange [[Voorgeskiedenis|prehistoriese]] [[vis]].<ref>{{cite web |url=http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |title=Monster fish crushed opposition with strongest bite ever |publisher=smh.com.au |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215221246/http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |archive-date=15 Desember 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]] Daar word algemeen geglo diere het binne die groep [[eukariote]] met [[Sweepdiertjie|sweephare]] (flagella) ontstaan.<ref>{{cite book|last=Campbell|first=Niel A.|title=Biology|year=1990|publisher=Benjamin/Cummings Pub. Co.|isbn=978-0-8053-1800-5|edition=2nd|page=560}}</ref> Hul naaste bekende verwante wat steeds bestaan, is die [[Choanoflagellatea]] (kraagsweepdiertjies) waarvan die morfologie ooreenstem met dié van die koanosiete (kraagselle) van sekere [[spons]]e.<ref>{{cite book|title=Emerging model organisms: a laboratory manual, Volume 1|year=2008|publisher=Cold Spring Harbor Laboratory Press|isbn=978-0-87969-872-0|page=1|edition=illustrated|editor=Richard R. Behringer |editor2=Alexander D. Johnson |editor3=Robert E. Krumlauf |editor4=Michael K. Levine |editor5=Nipam Patel |editor6=Neelima Sinha}}</ref> Molekulêre studies plaas diere in ’n supergroep genaamd [[Opisthokonta]], wat ook Choanoflagellatea, die swamme en ’n paar klein parasitiese protiste insluit.<ref>{{cite book |title=Strickberger's evolution: the integration of genes, organisms and populations |year=2008 |publisher=Jones & Bartlett Learning |isbn=978-0-7637-0066-9 |last1=Hall |first1=Brian Keith |last2=Hallgrímsson |first2=Benedikt |last3=Strickberger |first3=Monroe W. |page=278}}</ref> Die naam kom van die ligging van die flagellum aan die agterkant van beweeglike selle, soos by die meeste diere se spermselle, terwyl ander eukariote se flagellum gewoonlik aan die voorkant is.<ref>{{cite book |last=Hamilton |first=Gina |title=Kingdoms of Life – Animals (ENHANCED eBook) |publisher=Lorenz Educational Press |isbn=978-1-4291-1610-7 |page=9}}</ref> Die eerste [[fossiel]]e wat dalk dié van diere is, is uit die [[Proterosoïkum|Proterosoïese Eon]] en het voorgekom in 665&nbsp;miljoen jaar oue rotse<ref name="roseMaloof" /> in die Trezona-formasie van Suid-[[Australië]].<ref name=roseMaloof>{{cite journal|title= Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia |journal= Nature Geoscience | volume= 3 | pages= 653–659 |date= 17 Augustus 2010 |url= http://www.nature.com/ngeo/journal/v3/n9/full/ngeo934.html |doi=10.1038/ngeo934 | issue= 9|bibcode = 2010NatGe...3..653M|last1= Maloof|first1= Adam C.|last2= Rose|first2= Catherine V.|last3= Beach|first3= Robert|last4= Samuels|first4= Bradley M.|last5= Calmet|first5= Claire C.|last6= Erwin|first6= Douglas H.|last7= Poirier|first7= Gerald R.|last8= Yao|first8= Nan|last9= Simons|first9= Frederik J. }} [http://www.princeton.edu/geosciences/people/maloof/papers_pub/24Maloof.pdf Pdf]</ref> Daar word geglo die fossiele was van vroeë sponsdiere. Die volgende moontlike dierefossiele was uit die einde van die [[Prekambrium]], sowat 610&nbsp;miljoen jaar gelede, en is bekend as die [[Proterosoïkum|Ediacariese]] biota.<ref>{{cite book |title=The annotated Origin: a facsimile of the first edition of On the origin of species |year=2009 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03281-1 |last1=Costa |first1=James T. |last2=Darwin |first2=Charles |page=308}}</ref> Dit is egter moeilik om ’n verband te vind met latere fossiele. Sommige was dalk voorlopers van moderne filums, hulle kon aparte groepe gewees het of was dalk glad nie diere nie.<ref>{{cite book |last=Schopf |first=J. William |title=Evolution!: facts and fallacies |year=1999 |publisher=Academic Press |isbn=978-0-12-628860-5 |page=7}}</ref> Die meeste bekende filums maak hul verskyning min of meer op dieselfde tyd in die [[Kambrium]]-periode, sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Milsom |first1=Clare |last2=Rigby |first2=Sue |title=Fossils at a Glance |year=2009 |publisher=John Wiley and Sons |isbn=978-1-4051-9336-8}}</ref> Dit is steeds onbekend of dié gebeurtenis, bekend as die Kambriese ontploffing, veroorsaak is deur ’n vinnige differensiasie tussen verskillende groepe en of dit was vanweë ’n verandering in toestande wat fossilering moontlik gemaak het. Sommige paleontoloë dink diere het lank voor die Kambriese ontploffing ontstaan, dalk reeds ’n miljard jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Campbell |first1=Neil A. |last2=Reece |first2=Jane B. |title=Biology |year=2005 |publisher=Pearson, Benjamin Cummings |isbn=978-0-8053-7171-0 |edition=7de |page=526}}</ref> Spoorfossiele soos voetspore en gate uit die [[Proterosoïkum|Tonium]]-periode wat ontdek is, dui op die moontlike teenwoordigheid van tripoblastiese wurms (met drie kiemlae), omtrent so groot (sowat 5&nbsp;mm breed) en kompleks soos erdwurms.<ref name=Seilacher1998>{{cite journal |last1=Seilacher |first1=Adolf |last2=Bose |first2=Pradip K. |last3=Pfluger |first3=Friedrich |title=Triploblastic animals more than 1 billion years ago: trace fossil evidence from india |journal=Science |volume=282 |pages=80–83 |date=2 October 1998 |doi=10.1126/science.282.5386.80 |pmid=9756480 |issue=5386 |bibcode=1998Sci...282...80S}}</ref> Aan die begin van die Tonium sowat ’n miljard jaar gelede was daar ’n afname in die verskeidenheid van [[stromatoliet]]e, wat dalk daarop dui dat weidiere hul verskyning gemaak het aangesien stromatoliet-verskeidenheid toegeneem het nadat weidiere uitgesterf het met die [[Perm-Trias-uitwissing|Perm-Trias-]] en die [[Ordovisium-Siluur-uitwissing]]. Dit het weer afgeneem kort nadat die weidierbevolking herstel het. Die ontdekking dat soortgelyke spore vandag geskep word deur die reusagtige, eensellige protis ''Gromia sphaerica'', werp egter ’n skadu oor die vertolking van die fossiele as bewyse van ’n vroeë evolusie van diere.<ref name=Matz2008>{{cite journal |last1=Matz |first1=Mikhail V. | last2=Frank |first2=Tamara M. |last3=Marshall |first3=N. Justin |last4=Widder |first4=Edith A. |last5=Johnsen |first5=Sönke |title=Giant Deep-Sea Protist Produces Bilaterian-like Traces |journal=Current Biology |volume=18 |issue=23 |pages=1–6 |date=9 December 2008| url=http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |doi=10.1016/j.cub.2008.10.028 |accessdate=2008-12-05 |pmid=19026540 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081216211211/http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |archivedate=16 Desember 2008 |url-status=live}}</ref><ref name=MSNBC200811>{{cite news |last=Reilly |first=Michael |title=Single-celled giant upends early evolution |publisher=MSNBC |date=20 November 2008 |url=http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |access-date=5 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191108213540/http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |archive-date= 8 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Groepe diere == Beide tradisionele morfologiese en moderne molekulêre [[Filogenie|filogenetiese]] ontledings dui op ’n groot [[Evolusie|evolusionêre]] oorgang van diere sonder ’n bilaterale simmetrie ([[Porifera]], [[Ctenophora]], [[Cnidaria]] en [[Placozoa]]) na dié wat wel bilateraal simmetries is ([[Bilateria]]). Laasgenoemde word verder geklassifiseer in óf [[Deuterostomia]] (waarby die eerste opening van die spysverteringstelsel die [[anus]] word en die tweede een die [[mond]]) óf [[Protostomia]] (waarby die mond eerste gevorm word). Die verwantskap tussen diere sonder ’n bilaterale simmetrie word betwis, maar alle diere met ’n bilaterale simmetrie vorm vermoedlik ’n [[monofileties]]e groep. Die huidige begrip van die verwantskap tussen die groot groepe diere word deur die volgende [[Klade|kladogram]] opgesom:<ref>{{Cite journal |last=Pisani |first=Davide|last2=Pett|first2=Walker|last3=Dohrmann|first3=Martin|last4=Feuda|first4=Roberto|last5=Rota-Stabelli|first5=Omar|last6=Philippe|first6=Hervé|last7=Lartillot|first7=Nicolas|last8=Wörheide|first8=Gert|date=2015-12-15|title=Genomic data do not support comb jellies as the sister group to all other animals|url=http://www.pnas.org/content/112/50/15402|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=112|issue=50|pages=15402–15407|doi=10.1073/pnas.1518127112|issn=0027-8424|pmc=4687580|pmid=26621703|bibcode=2015PNAS..11215402P}}</ref> {{Klade | style = font-size:100%; line-height:100% | 1={{clade | label1=[[Apoikozoa]] |1={{clade |1={{Clade |1=[[Choanoflagellatea]][[Lêer:Cronoflagelado2.svg|70 px]] |label2 =Animalia |2={{Clade |1=[[Porifera]] |2=[[Placozoa]] |3=[[Ctenophora]][[Lêer:Mertensia ovum.png|70 px]] |4=[[Cnidaria]][[Lêer:Medusae of world-vol03 fig360 Atolla chuni.jpg|70 px]] |5={{Clade |label1 =[[Bilateria]] |1={{Clade |1=[[Deuterostomia]][[Lêer:Cyprinus carpio3.jpg|70 px]] |label2 =[[Protostomia]] |2={{Clade |1=[[Ecdysozoa]][[Lêer:Acrodipsas brisbanensis.jpg|70 px]] |2=[[Lophotrochozoa]][[Lêer:Loligo forbesii.jpg|70 px]] }} }}}} }} }} }} }} }} === Diere sonder bilaterale simmetrie === Verskeie [[Filum|dierefilums]] word gekenmerk deur die afwesigheid van bilaterale simmetrie en daar word geglo hulle het vroeg in die evolusie uit ander diere ontwikkel. Die sponse ([[Porifera]]) het vermoedelik eerste ontwikkel en word beskou as die oudste dierefilum.<ref>{{cite book |last1=Bhamrah |first1=H. S. |last2=Juneja |first2=Kavita |title=An Introduction to Porifera |year=2003 |publisher=Anmol Publications PVT. LTD. |isbn=978-81-261-0675-2 |page=58}}</ref> Hulle het nie die komplekse organisasie wat in die meeste ander filums aangetref word nie.<ref>{{cite book|last=Sumich|first=James L.|title=Laboratory and Field Investigations in Marine Life|year=2008|publisher=Jones & Bartlett Learning|isbn=978-0-7637-5730-4|page=67}}</ref> Hul selle is gedifferensieer, maar in die meeste gevalle nie in aparte soorte weefsel georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Jessop|first=Nancy Meyer|title=Biosphere; a study of life|year=1970|publisher=Prentice-Hall|page=428}}</ref> Sponse neem gewoonlik voedingstowwe in deur water deur gaatjies in te trek.<ref>{{cite book|last=Sharma|first=N. S.|title=Continuity And Evolution Of Animals|year=2005|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-8293-018-6|page=106}}</ref> ’n Reeks studies van 2008 tot 2015 ondersteun egter die mening dat [[Ctenophora]], of die ribkwalle, die [[Basale klade|basale lyn]] van diere is.<ref name="class" /><ref>{{Cite journal|title = The Genome of the Ctenophore Mnemiopsis leidyi and Its Implications for Cell Type Evolution|url = http://www.sciencemag.org/content/342/6164/1242592|journal = Science|date = 13 Desember 2013|issn = 0036-8075|pmc = 3920664|pmid = 24337300|page = 1242592|volume = 342|issue = 6164|doi = 10.1126/science.1242592|first = Joseph F.|last = Ryan|first2 = Kevin|last2 = Pang|first3 = Christine E.|last3 = Schnitzler|first4 = Anh-Dao|last4 = Nguyen|first5 = R. Travis|last5 = Moreland|first6 = David K.|last6 = Simmons|first7 = Bernard J.|last7 = Koch|first8 = Warren R.|last8 = Francis|first9 = Paul|last9 = Havlak}}</ref><ref>{{Cite journal|title = The ctenophore genome and the evolutionary origins of neural systems|url = http://www.nature.com/nature/journal/v510/n7503/full/nature13400.html|journal = Nature|date = 5 Junie 2014 |issn = 0028-0836|pmc = 4337882|pmid = 24847885|pages = 109–114|volume = 510|issue = 7503|doi = 10.1038/nature13400|first = Leonid L.|last = Moroz|first2 = Kevin M.|last2 = Kocot|first3 = Mathew R.|last3 = Citarella|first4 = Sohn|last4 = Dosung|first5 = Tigran P.|last5 = Norekian|first6 = Inna S.|last6 = Povolotskaya|first7 = Anastasia P.|last7 = Grigorenko|first8 = Christopher|last8 = Dailey|first9 = Eugene|last9 = Berezikov|bibcode = 2014Natur.510..109M}}</ref> Dié bevinding is omstrede, want dit dui daarop dat sponse dalk nie so primitief is nie,<ref name="class">{{cite journal |title=Broad phylogenomic sampling improves resolution of the animal tree of life |doi=10.1038/nature06614 |pmid=18322464 |volume=452 |issue=7188 |date=April 2008 |journal=Nature |pages=745–9 |last1=Dunn |first1=Casey W. |last2=Hejnol |first2=Andreas |last3=Matus |first3=David Q. |last4=Pang |first4=Kevin |last5=Browne |first5=William E. |last6=Smith |first6=Stephen A. |last7=Seaver |first7=Elaine |last8=Rouse |first8=Greg W. |last9=Obst |first9=Matthias |last10=Edgecombe |first10=Gregory D. |last11=Sørensen |first11=Martin V. |last12=Haddock |first12=Steven H. D. |last13=Schmidt-Rhaesa |first13=Andreas |last15=Kristensen |first15=Reinhardt Møbjerg |last16=Wheeler |first16=Ward C. |last17=Martindale |first17=Mark Q. |last18=Giribet |first18=Gonzalo |displayauthors=1 |bibcode=2008Natur.452..745D |last14=Okusu |first14=Akiko}}</ref> en ander navorsers meen dit is ’n statistieke ongerymdheid.<ref>{{Cite journal|title = Phylogenomics Revives Traditional Views on Deep Animal Relationships|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(09)00805-7|journal = Current Biology|issn = 0960-9822|pmid = 19345102|pages = 706–712|volume = 19|issue = 8|doi = 10.1016/j.cub.2009.02.052|first = Hervé|last = Philippe|first2 = Romain|last2 = Derelle|first3 = Philippe|last3 = Lopez|first4 = Kerstin|last4 = Pick|first5 = Carole|last5 = Borchiellini|first6 = Nicole|last6 = Boury-Esnault|first7 = Jean|last7 = Vacelet|first8 = Emmanuelle|last8 = Renard|first9 = Evelyn|last9 = Houliston|date=April 2009}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Improved Phylogenomic Taxon Sampling Noticeably Affects Nonbilaterian Relationships|url = http://mbe.oxfordjournals.org/content/27/9/1983|journal = Molecular Biology and Evolution|date = September 2010|issn = 0737-4038|pmc = 2922619|pmid = 20378579|pages = 1983–1987|volume = 27|issue = 9|doi = 10.1093/molbev/msq089|first = K. S.|last = Pick|first2 = H.|last2 = Philippe|first3 = F.|last3 = Schreiber|first4 = D.|last4 = Erpenbeck|first5 = D. J.|last5 = Jackson|first6 = P.|last6 = Wrede|first7 = M.|last7 = Wiens|first8 = A.|last8 = Alié|first9 = B.|last9 = Morgenstern}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Deep metazoan phylogeny: When different genes tell different stories|url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1055790313000298|journal = Molecular Phylogenetics and Evolution|date = 1 April 2013|pages = 223–233|volume = 67|issue = 1|doi = 10.1016/j.ympev.2013.01.010|first = Tetyana|last = Nosenko|first2 = Fabian|last2 = Schreiber|first3 = Maja|last3 = Adamska|first4 = Marcin|last4 = Adamski|first5 = Michael|last5 = Eitel|first6 = Jörg|last6 = Hammel|first7 = Manuel|last7 = Maldonado|first8 = Werner E. G.|last8 = Müller|first9 = Michael|last9 = Nickel |pmid=23353073}}</ref> [[Lêer:Elephant-ear-sponge.jpg|duimnael|links|160px|’n Oranje olifantoorspons, ''Agelas clathrodes'', voor en twee korale, ''Iciligorgia schrammi'' en ''Plexaurella nutans'', agter.]] Filums soos Ctenophora en [[Cnidaria]], wat [[seeanemone]], [[korale]] en [[jellievis]]se insluit, is radiaal (straalsgewys) simmetries en het spysverteringskamers met een opening wat as mond én anus dien.<ref>{{cite book |title=A Living Bay: The Underwater World of Monterey Bay |year=2000 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-22149-9 |last1=Langstroth |first1=Lovell |last2=Langstroth |first2=Libby |editor-last=Newberry |editor-first=Todd |page=244}}</ref> Albei het verskillende soorte weefsel, maar dit is nie in [[Orgaan|organe]] georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 16|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=523}}</ref> Daar is net twee hoofkiemlae, die ektoderm en endoderm, met net verstrooide selle tussenin. Daarom word dié diere soms "diploblasties" genoem.<ref>{{cite book|last=Kotpal|first=R. L.|title=Modern Text Book of Zoology: Invertebrates|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-903-7|page=184}}</ref> Daar word nou geglo die [[Myxozoa]], mikroskopiese [[parasiet]]e wat aanvanklik as Protozoa beskou is, het binne Cnidaria ontwikkel.<ref>{{Cite journal|title = Genomic insights into the evolutionary origin of Myxozoa within Cnidaria|url = http://www.pnas.org/content/112/48/14912|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|date = 1 December 2015|issn = 0027-8424|pmid = 26627241|pages = 14912–14917|volume = 112|issue = 48|doi = 10.1073/pnas.1511468112|first = E. Sally|last = Chang|first2 = Moran|last2 = Neuhof|first3 = Nimrod D.|last3 = Rubinstein|first4 = Arik|last4 = Diamant|first5 = Hervé|last5 = Philippe|first6 = Dorothée|last6 = Huchon|first7 = Paulyn|last7 = Cartwright|pmc=4672818|bibcode = 2015PNAS..11214912C}}</ref> === Diere met bilaterale simmetrie === Alle ander diere vorm ’n monofiletiese groep wat Bilateria genoem word. Hulle is meestal bilateraal simmetries en het dikwels ’n gespesialseerde kop met voedings- en sintuiglike organe. Die liggaam is triploblasties – dit beteken al drie kiemlae is goed ontwikkel – en weefsel vorm afsonderlike organe. Die spysverteringskanaal het twee openinge, ’n mond en ’n anus, en daar is ’n interne holte bekend as ’n seloom (of [[buikholte]]) of pseudoseloom (skynbuikholte). Daar is uitsonderings op al hierdie eienskappe. [[Geen|Genetiese]] studies het ons begrip van die verhouding tussen die diere in Bilateria aansienlik verander. Dit lyk of die meeste tot twee groot stambome behoort: Deuterostomia en Protostomia; laasgenoemde sluit in die Ecdysozoa en Lophotrochozoa. Die Chaetognatha is aanvanklik as Deuterostomia geklassifiseer, maar onlangse molekulêre studies het dié groep geëien as ’n basale Protostomia-lyn.<ref>{{Cite journal|title = Chaetognath phylogenomics: a protostome with deuterostome-like development|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(06)01835-5 |journal = Current Biology|date = 8 August 2006|issn = 0960-9822|pmid = 16890510|pages = R577–R578|volume = 16|issue = 15|doi = 10.1016/j.cub.2006.07.016|first = Ferdinand|last = Marlétaz|first2 = Elise|last2 = Martin|first3 = Yvan|last3 = Perez|first4 = Daniel|last4 = Papillon|first5 = Xavier|last5 = Caubit|first6 = Christopher J.|last6 = Lowe|first7 = Bob|last7 = Freeman|first8 = Laurent|last8 = Fasano|first9 = Carole|last9 = Dossat}}</ref> Daar is ook ’n paar klein groepe diere met bilaterale simmetrie met relatief kriptiese morfologie waarvan die verwantskap met ander diere nog nie baie duidelik is nie. So het onlangse molekulêre studies Acoelomorpha en ''Xenoturbella'' geëien as behorende tot ’n monofiletiese groep,<ref name="Hejnol">{{cite journal | last1 = Hejnol | first1 = A. | last2 = Obst | first2 = M. | last3 = Stamatakis | first3 = A. | last4 = Ott | first4 = M. | last5 = Rouse | first5 = G. W. | last6 = Edgecombe | first6 = G. D. | year = 2009 | title = Assessing the root of bilaterian animals with scalable phylogenomic methods | journal = Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences | volume = 276 | issue = | pages = 4261–4270 | doi=10.1098/rspb.2009.0896 | pmid=19759036 | pmc=2817096}}</ref><ref name="Philippe2011" /><ref name="Edgecombe 2011">{{Cite journal|last2=Giribet|first2=G.|last3=Dunn|first3=C. W.|last4=Hejnol|first4=A.|last5=Kristensen|first5=R. M.|last6=Neves|first6=R. C.|last7=Rouse|first7=G. W.|last8=Worsaae|first8=K.|last9=Sørensen|first9=M. V.|year=2011|title=Higher-level metazoan relationships: Recent progress and remaining questions|journal=Organisms Diversity & Evolution|volume=11|issue=2|pages=151–172 |doi=10.1007/s13127-011-0044-4|pmc=|pmid=|last1=Edgecombe|first1=G. D.}}</ref> maar daar is weinig ooreenstemming oor of die groep binne Deuterostomia ontwikkel het,<ref name="Philippe2011">{{Cite journal | last1 = Philippe | first1 = H. | last2 = Brinkmann | first2 = H. | last3 = Copley | first3 = R. R. | last4 = Moroz | first4 = L. L. | last5 = Nakano | first5 = H. | last6 = Poustka | first6 = A. J. | last7 = Wallberg | first7 = A. | last8 = Peterson | first8 = K. J. | last9 = Telford | first9 = M. J. | title = Acoelomorph flatworms are deuterostomes related to ''Xenoturbella'' | journal = Nature | volume = 470 | pages = 255–258 | year = 2011 | pmid = 21307940 | doi = 10.1038/nature09676 |bibcode = 2011Natur.470..255P | issue=7333 | pmc=4025995}}</ref> en of dit ’n sustergroep van alle ander diere met bilaterale simmetrie (Nephrozoa) verteenwoordig.<ref name="Rouse 2016">{{cite journal |last=Rouse |first=Greg W. |last2=Wilson |first2=Nerida G. |last3=Carvajal |first3=Jose I. |last4=Vrijenhoek |first4=Robert C. |date=2016-02-03 |title=New deep-sea species of Xenoturbella and the position of Xenacoelomorpha |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16545.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=94–97 |doi=10.1038/nature16545 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842060|bibcode=2016Natur.530...94R }}</ref><ref name="Cannon 2016">{{cite journal |last=Cannon |first=Johanna T. |last2=Vellutini |first2=Bruno C. |last3=Smith III |first3=Julian. |last4=Ronquist |first4=Frederik |last5=Jondelius |first5=Ulf |last6=Hejnol |first6=Andreas |date=2016-02-03 |title=Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16520.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=89–93 |doi=10.1038/nature16520 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842059|bibcode=2016Natur.530...89C }}</ref> Ander groepe met onsekere verwantskap sluit Rhombozoa en Orthonectida in. Een filum, Monoblastozoa, is in 1892 deur ’n wetenskaplike beskryf, maar tot dusver was daar geen verdere bewys dat dit bestaan nie.<ref>[http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32652/title/Gone-Missing--circa-1892/ Gone Missing, circa 1892]</ref> ==== Deuterostomia en Protostomia ==== [[Lêer:Superbfairywrenscropped.jpeg|duimnael|Twee winterkoninkies van die spesie ''Malurus cyaneus''.]] [[Deuterostomia]] verskil in verskeie opsigte van [[Protostomia]]. Diere van albei groepe het ’n volledige spysverteringstelsel. By laasgenoemde groep ontwikkel die eerste opening wat in die embrio verskyn, in die mond en die tweede opening in die anus. In eersgenoemde groep ontwikkel die openinge andersom.<ref>{{cite book |last1=Peters |first1=Kenneth E. |last2=Walters |first2=Clifford C. |last3=Moldowan |first3=J. Michael |title=The Biomarker Guide: Biomarkers and isotopes in petroleum systems and Earth history |volume=2 |year=2005 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83762-0 |page=717}}</ref> By die meeste Protostomia vul selle eenvoudig die binnekant van die [[gastrula]] in om die [[mesoderm]] te vorm, maar by Deuterostomia vorm dit deur die [[invaginasie]] van die [[endoderm]].<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 1; Volume 3|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=767}}</ref> Deuterostomia-embrio's ondergaan radiale kliewing (verdeling) en Protostomia spirale kliewing.<ref>{{cite journal|last=Valentine|first=James W.|date=July 1997|title=Cleavage patterns and the topology of the metazoan tree of life|journal=PNAS|publisher=The National Academy of Sciences|volume=94|pages=8001–8005|bibcode = 1997PNAS...94.8001V |doi = 10.1073/pnas.94.15.8001|pmid=9223303|pmc=21545|issue=15}}</ref> Dit alles dui daarop dat Deuterostomia en Protostomia twee aparte, monofiletiese stambome is. Die belangrikste filums van Deuterostomia is [[Echinodermata]] en [[Chordata]].<ref>{{cite book|last=Hyde|first=Kenneth|title=Zoology: An Inside View of Animals|year=2004|publisher=Kendall Hunt|isbn=978-0-7575-0997-1|page=345}}</ref> Eersgenoemde is radiaal simmetries en uitsluitlik seediere, soos [[seester]]re, [[seekastaiings]] en [[seekomkommer]]s.<ref>{{cite book|last=Alcamo|first=Edward|title=Biology Coloring Workbook|year=1998|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-679-77884-4|page=220}}</ref> Chordata word deur die [[gewerweldes]], diere met rugstringe, oorheers.<ref>{{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|page=64|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}}</ref> Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e.<ref>{{cite book|last=Rice|first=Stanley A.|title=Encyclopedia of evolution|publisher=Infobase Publishing|year=2007|page=75|isbn=978-0-8160-5515-9}}</ref> Deuterostomia sluit ook [[Hemichordata]], of die kraagdraers, in.<ref>{{cite book |last1=Tobin |first1=Allan J.|last2=Dusheck |first2=Jennie |title=Asking about life |year=2005 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-534-40653-0 |page=497}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Hemichordate genomes and deuterostome origins|url = http://www.nature.com/nature/journal/v527/n7579/full/nature16150.html|journal = Nature|date = 26 November 2015|issn = 0028-0836|pages = 459–465|volume = 527|issue = 7579|doi = 10.1038/nature16150|first = Oleg|last = Simakov|first2 = Takeshi|last2 = Kawashima|first3 = Ferdinand|last3 = Marlétaz|first4 = Jerry|last4 = Jenkins|first5 = Ryo|last5 = Koyanagi|first6 = Therese|last6 = Mitros|first7 = Kanako|last7 = Hisata|first8 = Jessen|last8 = Bredeson|first9 = Eiichi|last9 = Shoguchi|pmid=26580012|pmc=4729200|bibcode = 2015Natur.527..459S}}</ref> Hoewel hulle nie vandag juis volop is nie, behoort die belangrike fossiele [[graptoliet]]e dalk tot hierdie groep.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 19|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=791}}</ref> ==== Ecdysozoa ==== [[Lêer:Sympetrum flaveolum - side (aka).jpg|duimnael|Geelvlerknaaldekokers, ''Sympetrum flaveolum''.]] Die [[Ecdysozoa]] behoort tot Protostomia en is genoem na die algemene eienskap van groei deur vervelling.<ref>{{cite book |last=Dawkins |first=Richard |title=The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution |year=2005 |publisher=Houghton Mifflin Harcourt |isbn=978-0-618-61916-0 |page=381}}</ref> Dit sluit die grootste dierefilum, die [[Arthropoda]], in en bevat [[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[krap]]pe, ens. Al dié diere se liggaam is in herhalende segmente verdeel wat gewoonlik in pare voorkom. Twee kleiner filums, Onychophora en Tardigrada, is nabye verwante en deel dié eienskappe. Ecdysozoa sluit ook die [[Nematoda]], of rondewurms, in wat dalk die tweede grootste dierefilum is. Rondewurms is meestal mikroskopies en kom voor in feitlik elke omgewing waar daar water is.<ref>{{cite book |last1=Prewitt |first1=Nancy L. |last2=Underwood |first2=Larry S. |last3=Surver |first3=William |title=BioInquiry: making connections in biology |year=2003 |publisher=John Wiley |isbn=978-0-471-20228-8 |page=289}}</ref> ’n Paar is belangrike parasiete.<ref>{{cite book |title=Parasites in social insects |year=1998 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-05924-2 |last=Schmid-Hempel |first=Paul |page=75}}</ref> Kleiner filums wat aan hulle verwant is, is Nematomorpha, of die perdehaarwurms, Kinorhyncha, Priapulida en Loricifera. Hierdie groepe het ’n klein buikholte, wat ’n skynbuikholte genoem word. [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|duimnael|Die wingerdslak ''Helix pomatia''.]] ==== Lophotrochozoa ==== [[Lophotrochozoa]], wat binne die groep Protostomia ontwikkel het, sluit twee van die mees suksesvolle dierefilums in, [[Mollusca]] en [[Annelida]].<ref>{{cite web |url=http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |title=Biodiversity: Mollusca|accessdate=2007-11-19 |publisher=The Scottish Association for Marine Science |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060708083128/http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |archivedate = 8 July 2006}}</ref><ref>{{cite video | people = Russell, Bruce J. (Writer), Denning, David (Writer) | title = Branches on the Tree of Life: Annelids| medium = VHS | publisher = BioMEDIA ASSOCIATES |year=2000 }}</ref> Eersgenoemde, wat die tweede grootste dierefilum is volgens spesies wat beskryf is, bevat diere soos [[slak]]ke, [[mossel]]s en [[pylinkvis]]se; laasgenoemde die gesegmenteerde wurms, soos erdwurms en [[bloedsuier]]s. Hierdie twee groepe is lank as nou verwant beskou omdat hulle soortgelyke larwes het, maar Annelida is as nader aan Arthropoda beskou omdat albei gesegmenteer is.<ref>{{cite journal |last1=Eernisse |first1=Douglas J. |last2=Albert |first2=James S. |last3=Anderson |first3=Frank E. |title=Annelida and Arthropoda are not sister taxa: A phylogenetic analysis of spiralean metazoan morphology |journal=Systematic Biology |volume=41 |issue=3 |pages=305–330 |date=1 September 1992 |doi=10.2307/2992569 |jstor=2992569}}</ref> Nou word hulle beskou as die resultaat van saamlopende (maar onafhanklike) evolusie vanweë baie morfologiese en genetiese verskille tussen die twee filums.<ref>{{cite journal |title=Phylogenetic Relationships of Annelids, Molluscs, and Arthropods Evidenced from Molecules and Morphology |journal=Journal of Molecular Evolution |volume=43 |issue=3 |pages=207–215 |publisher=Springer |location=New York |date=September 1996 |doi=10.1007/PL00006079 |pmid=8703086 |last1=Kim |first1=Chang Bae |last2=Moon |first2=Seung Yeo |last3=Gelder |first3=Stuart R. |last4=Kim |first4=Won}}</ref> Lophotrochozoa sluit ook Nemertea, of die snoerwurms, Sipuncula en verskeie filums in wat ’n sirkel tentakels met trilhare om die mond het.<ref>{{Cite book |last=Collins |first=Allen G. |title=The Lophophore |url=http://www.ucmp.berkeley.edu/glossary/gloss7/lophophore.html |year=1995 |publisher=University of California Museum of Paleontology |accessdate=2015-03-23}}</ref> [[Platyzoa]] sluit die filum [[Platyhelminth]], of die platwurms, in.<ref name="Gilson">{{cite book|last=Gilson|first=Étienne|title=El espíritu de la filosofía medieval|year=2004|publisher=Ediciones Rialp|isbn=978-84-321-3492-0|page=384}}</ref> Hulle is eers as van die mees primitiewe Bilateria beskou, maar dit lyk nou of hulle uit meer komplekse voorouers ontwikkel het.<ref>{{cite journal |last1=Ruiz-Trillo |first1=Iñaki |last2=Riutort |first2=Marta |last3=Littlewood |first3=D. Timothy J. |last4=Herniou |first4=Elisabeth A. |last5=Baguña |first5=Jaume |title=Acoel Flatworms: Earliest Extant Bilaterian Metazoans, Not Members of Platyhelminthes |date=19 March 1999 |journal=Science |volume=283 |issue=5409 |pages=1919–1923 |doi=10.1126/science.283.5409.1919 |pmid=10082465 |bibcode=1999Sci...283.1919R}}</ref> Die groep bevat ’n paar parasiete, soos suigwurms and lintwurms.<ref name="Gilson" /> Platwurms het nie ’n seloom of buikholte nie, nes hul naaste verwante, die mikroskopiese Gastrotricha.<ref name="umodena">{{cite web |url=http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |title=Gastrotricha: Overview |access-date=26 Januarie 2008 |last=Todaro |first=Antonio |work=Gastrotricha: World Portal |publisher=University of Modena & Reggio Emilia |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192705/http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die ander Platyzoa-filums is meestal mikroskopies en het skynbuikholtes. Die belangrikste groep is [[Rotifera]], of die raderdiertjies, wat algemeen in wateromgewings voorkom. Hulle sluit ook Acanthocephala, Gnathostomulida, Micrognathozoa en moontlik Cycliophora in.<ref name="IntroCyclio">{{cite journal |last=Kristensen |first= Reinhardt Møbjerg |date=July 2002 |title=An Introduction to Loricifera, Cycliophora, and Micrognathozoa |journal=Integrative and Comparative Biology |volume=42 |issue=3 |pages=641–651 |doi =10.1093/icb/42.3.641 |pmid=21708760}}</ref> Hierdie groepe het almal komplekse kake en behoort tot die filum Gnathifera. == Getal bestaande spesies == Diere kan in die algemeen in twee breë groepe verdeel word: [[gewerweldes]] (diere met ’n ruggraat) en [[ongewerweldes]] (sonder ’n ruggraat). Die helfte van alle gewerweldes wat beskryf is, is visse. Driekwart van alle ongewerweldes wat beskryf is, is insekte. Die volgende lys is van die bestaande spesies wat beskryf is vir elke groot subgroep van diere, soos beraam vir die [[IUBN-rooilys|IUBN-rooilys van bedreigde spesies]], 2014.3.<ref name=IUCN1014>The World Conservation Union. 2014. ''IUCN Red List of Threatened Species'', 2014.3. Summary Statistics for Globally Threatened Species. [http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/summarystats/2014_3_Summary_Stats_Page_Documents/2014_3_RL_Stats_Table_1.pdf Table 1: Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2014)].</ref> [[Lêer:AnimalsRelativeNumbers.png|duimnael|280px|Die getal spesies volgens elke filum van die diereryk.]] {| class="wikitable" ! Groep ! Beeld ! Subgroep ! Geraamde getal<br />spesies<ref name=IUCN1014 /> |- ! rowspan=6 | Gewerweldes | [[Lêer:Carassius wild golden fish 2013 G1.jpg|140px]] | [[Vis]]se | align=right | 32 900 |- | [[Lêer:Lithobates pipiens.jpg|140px]] | [[Amfibie|Amfibieë]] | align=right | 7 302 |- | [[Lêer:Florida Box Turtle Digon3.jpg|alt=florida box turtle facing right|140px]] | [[Reptiel]]e | align=right | 10 038 |- | [[Lêer:Secretary bird (Sagittarius serpentarius) 2.jpg|alt=Secretary bird gliding to the right|140px]] | [[Voël]]s | align=right | 10 425 |- | [[Lêer:Squirrel (PSF).png|alt=drawing of squirrel facing right on branch|140px]] | [[Soogdier]]e | align=right | 5 513 |- | colspan="3" style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale gewerwelde spesies: 66 178 |- ! rowspan=9 | Ongewerweldes | [[Lêer:European wasp white bg02.jpg|alt=wasp facing right|140px]] | [[Insek]]te | align=right | 1 000 000 |- | [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|alt=snail in shell facing right|140px]] | [[Weekdier]]e | align=right | 85 000 |- | [[Lêer:J J Wild Pseudocarcinus cropped.jpg|alt=Tasmanian giant crab facing up with large left claw|140px]] | [[Skaaldier]]e | align=right | 47 000 |- | [[Lêer:FFS Table bottom.jpg|alt=Table coral at French Frigate Shoals, Northwestern Hawaiian Islands|140px]] | [[Korale]] | align=right | 2 000 |- | [[Lêer:Spider.svg|alt=black spider|140px]] | [[Spinnekopagtiges]] | align=right | 102 248 |- | [[Lêer:Aysheaia.jpg|alt=drawing of Cambrian-aged soft-bodied, caterpillar|140px]] | [[Fluweelwurm]]s | align=right | 165 |- | [[Lêer:Carcinoscorpius rotundicauda (mangrove horseshoe crab).jpg|alt=horse shoe crab on sand facing right|140px]] | [[Koningkrap]]pe | align=right | 4 |- | | Ander | align=right | 68 658 |- | colspan=3 style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale ongewerwelde spesies: 1 305 075 |- ! colspan=4 | Totale dierespesies: 1 371 253 |} Meer as 95% van alle dierespesies in die wêreld wat beskryf is, is ongewerweldes. == Kladogram == Die Metazoa (diere) is verwant aan die swamme (Fungi) en het uit dieselfde groep eensellige eukariote ontstaan: die Ophistokonta. 'n Vereenvoudigde kladogram sien so uit:<ref>The origin of Metazoa: a unicellular perspective {{Outeur| Arnau Sebé-Pedrós, Bernard M. Degnan, Iñaki Ruiz-Trillo}} Nature Reviews Genetics (2017)</ref> {{clade |label1=[[Opisthokonta#Kladogram|Opisthokonta]] |1={{clade |1=[[Fungi]] [[Lêer:Fly agaric.svg|40px]] |label2=Holozoa |2={{clade |1=[[Ichthyospora]] |label2=Filozoa? |2={{clade |1=[[Filasterea]] |label2=[[Apoikozoa]] |2={{clade |1=[[Choanoflagellatea#Kladogram|Choanoflagellatea]] [[Lêer:Cronoflagelado2.svg|40px]] |label2='''Metazoa''' |2={{clade |1=[[Ctenophora]] [[Lêer:Mertensia ovum.png|40px]] |2=[[Porifera]] [[Lêer:FMIB 49348 Ventriculites simplex, Toulmin Smith.jpeg|40px]] |3={{clade |1=[[Placozoa]] [[Lêer:Trichoplax mic-trans.png|40px]] |2={{clade |1=[[Cnidaria]] [[Lêer:201208 Hydra.png|40px]] |2=[[Bilateria#Kladogram|Bilateria]] [[Lêer:Human.svg|40px]]}} }} }} }} }} }} }} }} == Sien ook == * [[Wetenskaplike klassifikasie|Biologiese klassifikasie]] * [[Etologie]] * [[Groot vyf]] * [[Klein vyf diere]] * [[Onmoontlike vyf]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == {{refbegin|3}} * {{cite book|first=Claus|last=Nielsen|title=Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla|edition=3rd|location=New York|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2012|isbn=978-0-19-960602-3|ref=harv}} * {{cite book|first=Knut|last=Schmidt-Nielsen|title=Animal Physiology: Adaptation and Environment|edition=5th|publisher=Cambridge University Press|year=1997|isbn=0-521-57098-0}} * {{cite book|last=Magloire|first=Kim|title=Cracking the AP Biology Exam, 2004–2005 Edition|year=2004|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-375-76393-9|ref=harv}} * {{cite book|last=Sangwal|first=Keshra|title=Additives and crystallization processes: from fundamentals to applications|year=2007|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-0-470-06153-4|ref=harv}} * {{cite book|last1=Hutchins|first1=Michael|title=Grzimek's Animal Life Encyclopedia|date=2003|publisher=Gale|location=Detroit|isbn=0-7876-5777-8|ref=harv|edition=2nd}} * {{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|ref=harv|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}} {{refend}} == Eksterne skakels == * [http://tolweb.org/ Tree of Life Project] * [http://animaldiversity.org/ Animal Diversity Web]. Databasis met diere, klassifikasie, foto's en inligting * {{Wikispecies-inlyn|Animalia}} * {{Commons-kategorie inlyn|Animalia}} * {{Wikt-inlyn|dier}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Animal|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} {{Taksonbalk}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Diere| ]] [[Kategorie:Koninkryke (biologie)]] 7xxn14p5ko31m335eiivgk0a7kxmntw 2518732 2518731 2022-08-11T10:17:37Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name = Diere | image = Animal diversity.png | fossil_range = Cryogenium – [[Holoseen|tans]], {{Fossiel tydperk|670|0}} | display_parents = 6 | taxon = Animalia | authority = [[Carl Linnaeus|Linnaeus]], [[10th edition of Systema Naturae|1758]] | subdivision_ranks = Onderkoninkryke | subdivision = [[#Groepe diere|Sien teks]] | synonyms = * Metazoa * Choanoblastaea * Gastrobionta * Zooaea * Euanimalia * Animalae }} '''Diere''' behoort tot '''Animalia''', een van vyf (of soms ses) [[Koninkryk (biologie)|biologiese koninkryke]]. Dit word ook '''Metazoa''' genoem. Diere is oor die algemeen veelsellige, [[eukarioot|eukariotiese]] organismes wat ander organismes eet vir voeding. Die meeste diere kan in die een of ander stadium van hul lewe onafhanklik en spontaan beweeg. Diere bestaan reeds van die [[Prekambrium]] (PreЄ) af, maar die meeste bekende dierefilums het tydens die [[Kambrium|Kambriese ontploffing]], sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede, in die [[fossiel]]rekord verskyn. Diere kan oor die algemeen in [[gewerweldes]] en [[ongewerweldes]] verdeel word. Gewerweldes het ’n ruggraat en maak minder as 5% van alle dierespesies uit. Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e. Die res is ongewerweldes; hulle het nie ’n ruggraat nie. Dit sluit in [[weekdier]]e ([[mossel]]s, [[oester]]s, [[seekat]]te, [[pylinkvis]]se, [[slak]]ke); [[geleedpotiges]] ([[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[skerpioen]]e, [[krap]]pe, [[Kreef|krewe]], [[Garnaal|garnale]]); [[ringwurm]]s ([[erdwurm]]s, [[bloedsuier]]s), [[rondewurm]]s, [[platwurm]]s, [[neteldier]]e ([[jellievis]]se, [[Seeanemoon|seeanemone]], [[Koraal|korale]]), [[ribkwal]]le en [[sponsdier]]e. Die studie van diere word [[dierkunde]] of soölogie genoem. == Etimologie == Die naam "Animalia" kom van die [[Latyn]]se ''animalis'', wat beteken "het asem", "het ’n siel" of "lewende wese".<ref>{{cite book|last=Cresswell|first=Julia|title=The Oxford Dictionary of Word Origins|year=2010|publisher=Oxford University Press|location=New York|edition=2nd|isbn=978-0-19-954793-7|quote= 'having the breath of life', from anima 'air, breath, life'.}}</ref> Die [[Afrikaans]]e woord "dier" sluit oor die algemeen [[mens]]e uit – gewoonlik word soogdiere en ander gewerweldes bedoel. Die [[biologie]]se definisie verwys na alle lede van die koninkryk Animalia – so uiteenlopend soos sponse, jellievisse, insekte en mense.<ref name=americanheritage_animal>{{cite encyclopedia |year=2006 |title=Animal |encyclopedia=The American Heritage Dictionary |publisher=Houghton Mifflin Company |edition=4de}}</ref> == Geskiedenis van klassifikasie == [[Lêer:Carl von Linné.jpg|duimnael|180px|[[Carl Linnaeus]] is bekend as die vader van moderne [[taksonomie]].<ref>{{cite journal|last1=Calisher|first1=CH|title=Taxonomy: what's in a name? Doesn't a rose by any other name smell as sweet?|journal=Croatian Medical Journal|date=2007|volume=48|issue=2|pages=268–270|pmid=17436393|pmc=2080517}}</ref>]] [[Aristoteles]] het die lewende wêreld in diere en [[plant]]e verdeel, en [[Carl Linnaeus]] het die eerste hiëragiese klassifikasie ingestel.<ref name=Linn1758>{{cite book |last=Linnaeus |first=Carl |authorlink=Carl Linnaeus |title=Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. |edition=10de |publisher=Holmiae (Laurentii Salvii) |year=1758 |url=http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |accessdate=22 September 2008 |language=Latyn | archiveurl=https://web.archive.org/web/20081010032456/http://www.biodiversitylibrary.org/bibliography/542 |archivedate=10 Oktober 2008 |url-status=live}}</ref> In Linnaeus se oorspronklike skema was diere een van drie koninkryke, en dit is verdeel in Vermes, [[Insecta]], [[Vis|Pisces]], [[Amphibia]], [[Aves]] en [[Mammalia]]. Sedertdien is die laaste vier verenig onder die filum [[Chordata]]. In 1874 het [[Ernst Haeckel]] die diereryk in twee subkoninkryke verdeel: Metazoa (meerselliges) en Protozoa (eenselliges).<ref>{{cite book|last1=Haeckel|first1=Ernst|title=Anthropogenie oder Entwickelungsgeschichte des menschen|date=1874|location=Leipzig|page=202|language=Duits}}</ref> Die Protozoa is later na die koninkryk [[Protista]] geskuif, en Metazoa word nou beskou as ’n [[sinoniem]] vir Animalia.<ref>{{Harvard citation|Hutchins|2003|page=3}}</ref> == Eienskappe == Diere het verskeie eienskappe wat hulle van ander lewensvorme onderskei. Hulle is eukarioties en meersellig,<ref name=NationalZoo>{{cite web |url=http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |title=Panda Classroom |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20130813232133/http://nationalzoo.si.edu/Animals/GiantPandas/PandasForKids/classification/classification.htm |archive-date=13 Augustus 2013 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> wat hulle onderskei van [[Bakterie|bakterieë]] en die meeste [[Protista]]-organismes. Hulle is heterotrofies (verorber ander organismes vir voeding)<ref name=Windows>{{cite web |last=Bergman |first=Jennifer |title=Heterotrophs |url=http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/earth/Life/heterotrophs.html&edu=high |accessdate=30 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070829051950/http://www.windows.ucar.edu/tour/link%3D/earth/Life/heterotrophs.html%26edu%3Dhigh |archivedate=29 Augustus 2007 |url-status=live }}</ref> en verteer kos gewoonlik in ’n interne kamer, wat hulle onderskei van plante en [[alg]]e.<ref>{{cite journal |last1=Douglas |first1=Angela E. |last2=Raven |first2=John A. |title=Genomes at the interface between bacteria and organelles |journal=Philosophical Transactions of the Royal Society B |volume=358 |issue=1429 |pages=5–17; discussion 517–8 |date=Januarie 2003 |pmid=12594915 |pmc=1693093 |doi=10.1098/rstb.2002.1188}}</ref> Hulle verskil ook van plante, alge en [[swam]]me deurdat hulle nie rigiede selwande het nie.<ref name=AnimalCells>{{cite web |last=Davidson |first=Michael W. |title=Animal Cell Structure |url=http://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |access-date=20 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200510062901/https://micro.magnet.fsu.edu/cells/animalcell.html |archive-date=10 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Alle diere is beweeglik,<ref name=Concepts>{{cite web |url=http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |last=Saupe |first=S. G. |title=Concepts of Biology |access-date=30 September 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192710/http://employees.csbsju.edu/SSAUPE/biol116/Zoology/digestion.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>al is dit net in sekere lewenstadiums. By die meeste gaan [[Embrio|embrio's]] deur ’n [[blastula]]stadium<ref>{{cite book |last=Minkoff |first=Eli C. |title=Barron's EZ-101 Study Keys Series: Biology |year=2008 |publisher=Barron's Educational Series |isbn=978-0-7641-3920-8 |edition=2nd, revised |page=48}}</ref> (’n kiemblasiestadium wanneer die embrio die vorm het van 'n sfeer waarvan die wand uit een sellaag bestaan),<ref>WAT aanlyn, VivA (intekening benodig)</ref> ’n eienskap wat eie aan diere is. === Struktuur === Met ’n paar uitsonderings, soos die sponse, het diere liggame wat uit verskillende soorte weefsel bestaan. Dit sluit in [[spier]]e, wat kan saamtrek en beweging beheer, en [[senuwee]]s, wat seine stuur en verwerk. Daar is ook gewoonlik ’n interne [[Spysverteringstelsel|spysverteringskamer]] met een of twee openinge.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Alle diere het eukariotiese selle, omring deur ’n kenmerkende ekstrasellulêre matriks, wat bestaan uit [[kollageen]] en elastiese [[glukoproteïen]]e.<ref>{{cite book |last1=Alberts |first1=Bruce |last2=Johnson |first2=Alexander |last3=Lewis |first3=Julian |last4=Raff |first4=Martin |last5=Roberts |first5=Keith |last6=Walter |first6=Peter |title=Molecular Biology of the Cell |edition=4th |year=2002 |publisher=Garland Science |location=New York |url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK26810/ |accessdate=2015-03-23}}</ref> Dit kan verkalk wees om strukture soos skulpe, bene en sponsnaalde te vorm.<ref>{{Harvard citation|Sangwal|2007|page=212}}</ref> Tydens ontwikkeling vorm dit ’n relatief buigbare raamwerk<ref>{{cite book|last=Becker|first=Wayne M.|title=The world of the cell|year=1991|publisher=Benjamin/Cummings|isbn=978-0-8053-0870-9}}</ref> waarop selle kan rondbeweeg en reorganiseer kan word, en dit maak ingewikkelde strukture moontlik. In teenstelling hiermee het ander meersellige organismes, soos plante en swamme, selle wat op plek gehou word deur selwande, en hulle ontwikkel so deur progressiewe groei.<ref name="scienceperspectives10" /> === Voortplanting en ontwikkeling === [[Lêer:Monachoides vicinus dart lateral.jpg|duimnael|links|220px|Sommige spesies landslakke gebruik "liefdespyltjies" as ’n vorm van [[seksuele seleksie]].<ref>{{cite journal | last1 = Koene | first1 = J. M. | year = 2006 | title = Tales of two snails: sexual selection and sexual conflict in ''Lymnaea stagnalis'' and ''Helix aspersa'' | url = | journal = Integrative and Comparative Biology | volume = 46 | issue = 4| pages = 419–429 | doi = 10.1093/icb/icj040 | pmid=21672754}}</ref>]] Byna alle diere is gewikkel in die een of ander vorm van [[Voortplanting|seksuele voortplanting]].<ref>{{cite book|last=Knobil|first=Ernst|title=Encyclopedia of reproduction, Volume 1|year=1998|publisher=Academic Press|isbn=978-0-12-227020-8|page=315}}</ref> Hulle vervaardig [[Ploïdie|haploïede]] [[Gameet|gamete]] deur [[meiose]]. Die kleiner, beweeglike gamete is [[spermsel]]le en die groter, onbeweeglike gamete is [[Eier (biologie)|eierselle]].<ref>{{cite book|last=Schwartz|first=Jill|title=Master the GED 2011 (w/CD)|year=2010|publisher=Peterson's|isbn=978-0-7689-2885-3|page=371}}</ref> Hulle smelt saam en vorm [[Sigoot|sigote]], wat in nuwe individue ontwikkel.<ref>{{cite book|last=Hamilton|first=Matthew B.|title=Population genetics|year=2009|publisher=Wiley-Blackwell|isbn=978-1-4051-3277-0|page=55}}</ref> Baie diere kan ook aseksueel voortplant.<ref>{{cite book |last1=Adiyodi |first1=K. G.|last2=Hughes |first2=Roger N. |last3=Adiyodi |first3=Rita G. |title=Reproductive Biology of Invertebrates, Volume 11, Progress in Asexual Reproduction |date=July 2002 |publisher=Wiley |page=116}}</ref> Dit kan geskied deur middel van [[partenogenese]], waar bevrugte eierselle geproduseer word sonder paring, knopvorming of verdeling.<ref>{{cite book |last=Kaplan |title=GRE exam subject test |year=2008 |publisher=Kaplan Publishing |isbn=978-1-4195-5218-2 |page=233}}</ref> [[Lêer:Gombe Stream NP Mutter und Kind.jpg|duimnael|200px|Manlike [[sjimpansee]]s bly dikwels in die gemeenskap waarin hulle gebore word, terwyl wyfies by ander groepe aansluit.]] ’n Sigoot ontwikkel aanvanklik in ’n hol sfeer, wat ’n [[blastula]] genoem word;<ref>{{cite book|last=Tmh|title=Study Package For Medical College Entrance Examinations|year=2006|publisher=Tata McGraw-Hill|isbn=978-0-07-061637-0|page=6.22}}</ref> dit ondergaan herrangskikking en differensiasie. In sponse swem blastulalarwes na ’n nuwe ligging en ontwikkel in ’n nuwe spons.<ref>{{cite book |last1=Ville |first1=Claude Alvin |last2=Walker |first2=Warren Franklin |last3=Barnes |first3=Robert D. |title=General zoology |year=1984 |publisher=Saunders College Pub |isbn=978-0-03-062451-3 |page=467}}</ref> In die meeste ander groepe ondergaan die blastula ’n meer ingewikkelde herrangskikking.<ref>{{cite book |last1=Hamilton |first1=William James |last2=Boyd |first2=James Dixon |last3=Mossman |first3=Harland Winfield |title=Human embryology: (prenatal development of form and function) |year=1945 |publisher=Williams & Wilkins |page=330}}</ref> Dit vorm eers ’n [[invaginasie]] en dan ’n [[gastrula]] met ’n spysverteringskamer en twee aparte [[Kiemlaag|kiemlae]] – ’n eksterne [[ektoderm]] en ’n interne [[endoderm]].<ref>{{cite book |last=Philips |first=Joy B. |title=Development of vertebrate anatomy |year=1975 |publisher=Mosby |isbn=978-0-8016-3927-2 |page=176}}</ref> In die meeste gevalle ontwikkel daar ook ’n [[mesoderm]] tussenin.<ref>{{cite book |title=The Encyclopedia Americana: a library of universal knowledge, Volume 10 |year=1918 |publisher=Encyclopedia Americana Corp. |page=281}}</ref> Hierdie kiemlae differensieer dan om weefsel en organe te vorm.<ref>{{cite book |last1=Romoser |first1=William S. |last2=Stoffolano |first2=J. G. |title=The science of entomology |year=1998 |publisher=WCB McGraw-Hill |isbn=978-0-697-22848-2 |page=156}}</ref> === Vermyding van inteling === By seksuele voortplanting lei inteling (met ’n nabye familielid) gewoonlik tot ’n afname in biologiese gehalte, soos die voorkoms van ’n vroeë dood by sekere spesies.<ref name="pmid7043080">{{cite journal |vauthors=Ralls K, Ballou J |title=Effect of inbreeding on juvenile mortality in some small mammal species |journal=Lab. Anim. |volume=16 |issue=2 |pages=159–66 |date=April 1982 |pmid=7043080 |doi= 10.1258/002367782781110151|url=}}</ref> Diere het verskeie maniere ontwikkel om inteling te vermy en uitkruising te bevorder.<ref name=Pusey>{{cite journal |vauthors=Pusey A, Wolf M |title=Inbreeding avoidance in animals |journal=Trends Ecol. Evol. (Amst.) |volume=11 |issue=5 |pages=201–6 |year=1996 |pmid=21237809 |doi= 10.1016/0169-5347(96)10028-8|url=}}</ref> [[Sjimpansee]]s gebruik byvoorbeeld verspreiding om te voorkom dat nabye familielede paar;<ref name=Pusey /> individuele diere versprei na verskillende groepe en weg van die groep waarin hulle gebore is. In verskeie spesies paar wyfies met verskillende mannetjies en bring dus kleintjies voort van ’n hoër genetiese gehalte. Dit gebeur veral by wyfies wat ’n paartjie gevorm het met ’n mannetjie van swak genetiese gehalte, soos ’n nabye familielid.<ref name="Petrie">{{cite journal | last1 = Petrie | first1 = M. | last2 = Kempenaers | first2 = B. | year = 1998 | title = Extra-pair paternity in birds: Explaining variation between species and populations | url = | journal = Trends in Ecology and Evolution | volume = 13 | issue = 2| pages = 52–57 | doi=10.1016/s0169-5347(97)01232-9 | pmid=21238200}}</ref> === Kos- en energiebronne === Diere is heterotrofies, wat beteken hulle eet ander organismes, direk of indirek.<ref>{{cite book|last=Rastogi|first=V. B.|title=Modern Biology|year=1997|publisher=Pitambar Publishing|isbn=978-81-209-0496-5|page=3}}</ref> Hulle word gewoonlik ook verder verdeel in groepe soos [[Karnivoor|karnivore]], [[Herbivoor|herbivore]], [[Omnivoor|omnivore]] en [[parasiet]]e.<ref>{{cite book|last=Levy|first=Charles K.|title=Elements of Biology|year=1973|publisher=Appleton-Century-Crofts|isbn=978-0-390-55627-1|page=108}}</ref> [[Predasie]] is ’n biologiese interaksie waar ’n roofdier (’n heteretroof wat jag) sy prooi (die organisme wat aangeval word) eet.<ref name=Ecology>Begon, M., Townsend, C., Harper, J. (1996). ''Ecology: Individuals, populations and communities'' (3de uitg.). Blackwell Science, Londen. ISBN 0-86542-845-X, ISBN 0-632-03801-2, ISBN 0-632-04393-8.</ref> ’n Roofdier het dalk of dalk nie sy prooi doodgemaak voordat hy dit eet, maar die daad van predasie lei gewoonlik daartoe dat die prooi doodgemaak word.<ref>[http://www.britannica.com/search?query=predation predation]. Britannica.com. Besoek op 2011-11-23.</ref> Die ander belangrike kosbron is dooie organiese materiaal.<ref>{{cite book |title=Geomorphology and environmental impact assessment |year=2001 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-90-5809-344-8 |last1=Marchetti |first1=Mauro |last2=Rivas |first2=Victoria |page=84}}</ref> Dit is soms moeilik om tussen dié twee voedingsvorme te onderskei – soos wanneer ’n parasiet ’n gas-organisme eet en dan sy eiers daarop lê sodat sy kleintjies die verrottende karkas kan eet. Druk wat hulle op mekaar uitoefen, lei dikwels tot ’n [[evolusie]]-resies tussen die jagter en prooi, en dit lei tot verskeie evolusie-aanpassings in albei.<ref>{{cite book |title=Ecology of marine fishes: California and adjacent waters |year=2006 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-24653-9 |last1=Allen |first1=Larry Glen |last2=Pondella |first2=Daniel J. |last3=Horn |first3=Michael H. |page=428}}</ref> Die meeste diere gebruik die [[energie]] van [[sonlig]] direk of indirek deur plante of plantvretende diere te eet. [[Fotosintese]] in plante omskep die energie van sonlig in chemiese energie in die vorm van eenvoudige suikers (byvoorbeeld [[glukose]]). Hierdie suikers word dan gebruik as die boustene vir plantgroei.<ref name=scienceperspectives10>{{cite book|title=Science Perspectives 10|year=2010|publisher=Nelson Education Ltd.|isbn=978-0-17-635528-9|last1=Adam-Carr|first1=Christine|last2=Hayhoe|first2=Christy|last3=Hayhoe|first3=Douglas|last4=Hayhoe|first4=Katharine}}</ref> Wanneer ’n dier die plante vreet, of diere vreet wat die plante gevreet het, verkry hulle hul energie daaruit. Die energie help die dier groei en gee hom die energie om te beweeg.<ref>{{cite book|last=Gupta|first=P.K.|title=Genetics Classical To Modern|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-896-2|page=26}}</ref><ref>{{cite book|last1=Garrett|first1=Reginald|last2=Grisham|first2=Charles M.|title=Biochemistry|year=2010|publisher=Cengage Learning|isbn=978-0-495-10935-8|page=535}}</ref> Diere wat naby hidrotermiese of koue bronne op die seebodem voorkom, is nie van die energie van sonlig afhanklik nie.<ref>{{cite journal|title=none|year=1996|journal=New Scientist|publisher=IPC Magazines|volume=152|issue=2050–2055|page=105}}</ref> In plaas daarvan vorm chemosintetiese [[Archaea]] en bakterieë die basis van die [[voedselketting]].<ref>{{cite book |last1=Castro |first1=Peter |last2=Huber |first2=Michael E. |title=Marine Biology |publisher=McGraw-Hill |year=2007 |edition=7th |page=376 |isbn=978-0-07-722124-9}}</ref> == Oorsprong en fossielrekord == [[Lêer:Dunkleosteus BW.jpg|duimnael|''[[Dunkleosteus]]'' was ’n 10&nbsp;m lange [[Voorgeskiedenis|prehistoriese]] [[vis]].<ref>{{cite web |url=http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |title=Monster fish crushed opposition with strongest bite ever |publisher=smh.com.au |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20171215221246/http://www.smh.com.au/news/science/jaws-of-steel-on-this-fish-tank/2006/11/29/1164777657728.html |archive-date=15 Desember 2017 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>]] Daar word algemeen geglo diere het binne die groep [[eukariote]] met [[Sweepdiertjie|sweephare]] (flagella) ontstaan.<ref>{{cite book|last=Campbell|first=Niel A.|title=Biology|year=1990|publisher=Benjamin/Cummings Pub. Co.|isbn=978-0-8053-1800-5|edition=2nd|page=560}}</ref> Hul naaste bekende verwante wat steeds bestaan, is die [[Choanoflagellatea]] (kraagsweepdiertjies) waarvan die morfologie ooreenstem met dié van die koanosiete (kraagselle) van sekere [[spons]]e.<ref>{{cite book|title=Emerging model organisms: a laboratory manual, Volume 1|year=2008|publisher=Cold Spring Harbor Laboratory Press|isbn=978-0-87969-872-0|page=1|edition=illustrated|editor=Richard R. Behringer |editor2=Alexander D. Johnson |editor3=Robert E. Krumlauf |editor4=Michael K. Levine |editor5=Nipam Patel |editor6=Neelima Sinha}}</ref> Molekulêre studies plaas diere in ’n supergroep genaamd [[Opisthokonta]], wat ook Choanoflagellatea, die swamme en ’n paar klein parasitiese protiste insluit.<ref>{{cite book |title=Strickberger's evolution: the integration of genes, organisms and populations |year=2008 |publisher=Jones & Bartlett Learning |isbn=978-0-7637-0066-9 |last1=Hall |first1=Brian Keith |last2=Hallgrímsson |first2=Benedikt |last3=Strickberger |first3=Monroe W. |page=278}}</ref> Die naam kom van die ligging van die flagellum aan die agterkant van beweeglike selle, soos by die meeste diere se spermselle, terwyl ander eukariote se flagellum gewoonlik aan die voorkant is.<ref>{{cite book |last=Hamilton |first=Gina |title=Kingdoms of Life – Animals (ENHANCED eBook) |publisher=Lorenz Educational Press |isbn=978-1-4291-1610-7 |page=9}}</ref> Die eerste [[fossiel]]e wat dalk dié van diere is, is uit die [[Proterosoïkum|Proterosoïese Eon]] en het voorgekom in 665&nbsp;miljoen jaar oue rotse<ref name="roseMaloof" /> in die Trezona-formasie van Suid-[[Australië]].<ref name=roseMaloof>{{cite journal|title= Possible animal-body fossils in pre-Marinoan limestones from South Australia |journal= Nature Geoscience | volume= 3 | pages= 653–659 |date= 17 Augustus 2010 |url= http://www.nature.com/ngeo/journal/v3/n9/full/ngeo934.html |doi=10.1038/ngeo934 | issue= 9|bibcode = 2010NatGe...3..653M|last1= Maloof|first1= Adam C.|last2= Rose|first2= Catherine V.|last3= Beach|first3= Robert|last4= Samuels|first4= Bradley M.|last5= Calmet|first5= Claire C.|last6= Erwin|first6= Douglas H.|last7= Poirier|first7= Gerald R.|last8= Yao|first8= Nan|last9= Simons|first9= Frederik J. }} [http://www.princeton.edu/geosciences/people/maloof/papers_pub/24Maloof.pdf Pdf]</ref> Daar word geglo die fossiele was van vroeë sponsdiere. Die volgende moontlike dierefossiele was uit die einde van die [[Prekambrium]], sowat 610&nbsp;miljoen jaar gelede, en is bekend as die [[Proterosoïkum|Ediacariese]] biota.<ref>{{cite book |title=The annotated Origin: a facsimile of the first edition of On the origin of species |year=2009 |publisher=Harvard University Press |isbn=978-0-674-03281-1 |last1=Costa |first1=James T. |last2=Darwin |first2=Charles |page=308}}</ref> Dit is egter moeilik om ’n verband te vind met latere fossiele. Sommige was dalk voorlopers van moderne filums, hulle kon aparte groepe gewees het of was dalk glad nie diere nie.<ref>{{cite book |last=Schopf |first=J. William |title=Evolution!: facts and fallacies |year=1999 |publisher=Academic Press |isbn=978-0-12-628860-5 |page=7}}</ref> Die meeste bekende filums maak hul verskyning min of meer op dieselfde tyd in die [[Kambrium]]-periode, sowat 542&nbsp;miljoen jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Milsom |first1=Clare |last2=Rigby |first2=Sue |title=Fossils at a Glance |year=2009 |publisher=John Wiley and Sons |isbn=978-1-4051-9336-8}}</ref> Dit is steeds onbekend of dié gebeurtenis, bekend as die Kambriese ontploffing, veroorsaak is deur ’n vinnige differensiasie tussen verskillende groepe en of dit was vanweë ’n verandering in toestande wat fossilering moontlik gemaak het. Sommige paleontoloë dink diere het lank voor die Kambriese ontploffing ontstaan, dalk reeds ’n miljard jaar gelede.<ref>{{cite book |last1=Campbell |first1=Neil A. |last2=Reece |first2=Jane B. |title=Biology |year=2005 |publisher=Pearson, Benjamin Cummings |isbn=978-0-8053-7171-0 |edition=7de |page=526}}</ref> Spoorfossiele soos voetspore en gate uit die [[Proterosoïkum|Tonium]]-periode wat ontdek is, dui op die moontlike teenwoordigheid van tripoblastiese wurms (met drie kiemlae), omtrent so groot (sowat 5&nbsp;mm breed) en kompleks soos erdwurms.<ref name=Seilacher1998>{{cite journal |last1=Seilacher |first1=Adolf |last2=Bose |first2=Pradip K. |last3=Pfluger |first3=Friedrich |title=Triploblastic animals more than 1 billion years ago: trace fossil evidence from india |journal=Science |volume=282 |pages=80–83 |date=2 October 1998 |doi=10.1126/science.282.5386.80 |pmid=9756480 |issue=5386 |bibcode=1998Sci...282...80S}}</ref> Aan die begin van die Tonium sowat ’n miljard jaar gelede was daar ’n afname in die verskeidenheid van [[stromatoliet]]e, wat dalk daarop dui dat weidiere hul verskyning gemaak het aangesien stromatoliet-verskeidenheid toegeneem het nadat weidiere uitgesterf het met die [[Perm-Trias-uitwissing|Perm-Trias-]] en die [[Ordovisium-Siluur-uitwissing]]. Dit het weer afgeneem kort nadat die weidierbevolking herstel het. Die ontdekking dat soortgelyke spore vandag geskep word deur die reusagtige, eensellige protis ''Gromia sphaerica'', werp egter ’n skadu oor die vertolking van die fossiele as bewyse van ’n vroeë evolusie van diere.<ref name=Matz2008>{{cite journal |last1=Matz |first1=Mikhail V. | last2=Frank |first2=Tamara M. |last3=Marshall |first3=N. Justin |last4=Widder |first4=Edith A. |last5=Johnsen |first5=Sönke |title=Giant Deep-Sea Protist Produces Bilaterian-like Traces |journal=Current Biology |volume=18 |issue=23 |pages=1–6 |date=9 December 2008| url=http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |doi=10.1016/j.cub.2008.10.028 |accessdate=2008-12-05 |pmid=19026540 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081216211211/http://www.biology.duke.edu/johnsenlab/pdfs/pubs/sea%20grapes%202008.pdf |archivedate=16 Desember 2008 |url-status=live}}</ref><ref name=MSNBC200811>{{cite news |last=Reilly |first=Michael |title=Single-celled giant upends early evolution |publisher=MSNBC |date=20 November 2008 |url=http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |access-date=5 Desember 2008 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191108213540/http://www.nbcnews.com/id/27827279/ |archive-date= 8 November 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Groepe diere == Beide tradisionele morfologiese en moderne molekulêre [[Filogenie|filogenetiese]] ontledings dui op ’n groot [[Evolusie|evolusionêre]] oorgang van diere sonder ’n bilaterale simmetrie ([[Porifera]], [[Ctenophora]], [[Cnidaria]] en [[Placozoa]]) na dié wat wel bilateraal simmetries is ([[Bilateria]]). Laasgenoemde word verder geklassifiseer in óf [[Deuterostomia]] (waarby die eerste opening van die spysverteringstelsel die [[anus]] word en die tweede een die [[mond]]) óf [[Protostomia]] (waarby die mond eerste gevorm word). Die verwantskap tussen diere sonder ’n bilaterale simmetrie word betwis, maar alle diere met ’n bilaterale simmetrie vorm vermoedlik ’n [[monofileties]]e groep. Die huidige begrip van die verwantskap tussen die groot groepe diere word deur die volgende [[Klade|kladogram]] opgesom:<ref>{{Cite journal |last=Pisani |first=Davide|last2=Pett|first2=Walker|last3=Dohrmann|first3=Martin|last4=Feuda|first4=Roberto|last5=Rota-Stabelli|first5=Omar|last6=Philippe|first6=Hervé|last7=Lartillot|first7=Nicolas|last8=Wörheide|first8=Gert|date=2015-12-15|title=Genomic data do not support comb jellies as the sister group to all other animals|url=http://www.pnas.org/content/112/50/15402|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|language=en|volume=112|issue=50|pages=15402–15407|doi=10.1073/pnas.1518127112|issn=0027-8424|pmc=4687580|pmid=26621703|bibcode=2015PNAS..11215402P}}</ref> {{Klade | style = font-size:100%; line-height:100% | 1={{clade | label1=[[Apoikozoa]] |1={{clade |1={{Clade |1=[[Choanoflagellatea]][[Lêer:Cronoflagelado2.svg|70 px]] |label2 ='''Animalia''' |2={{Clade |1=[[Porifera]] |2=[[Placozoa]] |3=[[Ctenophora]][[Lêer:Mertensia ovum.png|70 px]] |4=[[Cnidaria]][[Lêer:Medusae of world-vol03 fig360 Atolla chuni.jpg|70 px]] |5={{Clade |label1 =[[Bilateria]] |1={{Clade |1=[[Deuterostomia]][[Lêer:Cyprinus carpio3.jpg|70 px]] |label2 =[[Protostomia]] |2={{Clade |1=[[Ecdysozoa]][[Lêer:Acrodipsas brisbanensis.jpg|70 px]] |2=[[Lophotrochozoa]][[Lêer:Loligo forbesii.jpg|70 px]] }} }}}} }} }} }} }} }} === Diere sonder bilaterale simmetrie === Verskeie [[Filum|dierefilums]] word gekenmerk deur die afwesigheid van bilaterale simmetrie en daar word geglo hulle het vroeg in die evolusie uit ander diere ontwikkel. Die sponse ([[Porifera]]) het vermoedelik eerste ontwikkel en word beskou as die oudste dierefilum.<ref>{{cite book |last1=Bhamrah |first1=H. S. |last2=Juneja |first2=Kavita |title=An Introduction to Porifera |year=2003 |publisher=Anmol Publications PVT. LTD. |isbn=978-81-261-0675-2 |page=58}}</ref> Hulle het nie die komplekse organisasie wat in die meeste ander filums aangetref word nie.<ref>{{cite book|last=Sumich|first=James L.|title=Laboratory and Field Investigations in Marine Life|year=2008|publisher=Jones & Bartlett Learning|isbn=978-0-7637-5730-4|page=67}}</ref> Hul selle is gedifferensieer, maar in die meeste gevalle nie in aparte soorte weefsel georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Jessop|first=Nancy Meyer|title=Biosphere; a study of life|year=1970|publisher=Prentice-Hall|page=428}}</ref> Sponse neem gewoonlik voedingstowwe in deur water deur gaatjies in te trek.<ref>{{cite book|last=Sharma|first=N. S.|title=Continuity And Evolution Of Animals|year=2005|publisher=Mittal Publications|isbn=978-81-8293-018-6|page=106}}</ref> ’n Reeks studies van 2008 tot 2015 ondersteun egter die mening dat [[Ctenophora]], of die ribkwalle, die [[Basale klade|basale lyn]] van diere is.<ref name="class" /><ref>{{Cite journal|title = The Genome of the Ctenophore Mnemiopsis leidyi and Its Implications for Cell Type Evolution|url = http://www.sciencemag.org/content/342/6164/1242592|journal = Science|date = 13 Desember 2013|issn = 0036-8075|pmc = 3920664|pmid = 24337300|page = 1242592|volume = 342|issue = 6164|doi = 10.1126/science.1242592|first = Joseph F.|last = Ryan|first2 = Kevin|last2 = Pang|first3 = Christine E.|last3 = Schnitzler|first4 = Anh-Dao|last4 = Nguyen|first5 = R. Travis|last5 = Moreland|first6 = David K.|last6 = Simmons|first7 = Bernard J.|last7 = Koch|first8 = Warren R.|last8 = Francis|first9 = Paul|last9 = Havlak}}</ref><ref>{{Cite journal|title = The ctenophore genome and the evolutionary origins of neural systems|url = http://www.nature.com/nature/journal/v510/n7503/full/nature13400.html|journal = Nature|date = 5 Junie 2014 |issn = 0028-0836|pmc = 4337882|pmid = 24847885|pages = 109–114|volume = 510|issue = 7503|doi = 10.1038/nature13400|first = Leonid L.|last = Moroz|first2 = Kevin M.|last2 = Kocot|first3 = Mathew R.|last3 = Citarella|first4 = Sohn|last4 = Dosung|first5 = Tigran P.|last5 = Norekian|first6 = Inna S.|last6 = Povolotskaya|first7 = Anastasia P.|last7 = Grigorenko|first8 = Christopher|last8 = Dailey|first9 = Eugene|last9 = Berezikov|bibcode = 2014Natur.510..109M}}</ref> Dié bevinding is omstrede, want dit dui daarop dat sponse dalk nie so primitief is nie,<ref name="class">{{cite journal |title=Broad phylogenomic sampling improves resolution of the animal tree of life |doi=10.1038/nature06614 |pmid=18322464 |volume=452 |issue=7188 |date=April 2008 |journal=Nature |pages=745–9 |last1=Dunn |first1=Casey W. |last2=Hejnol |first2=Andreas |last3=Matus |first3=David Q. |last4=Pang |first4=Kevin |last5=Browne |first5=William E. |last6=Smith |first6=Stephen A. |last7=Seaver |first7=Elaine |last8=Rouse |first8=Greg W. |last9=Obst |first9=Matthias |last10=Edgecombe |first10=Gregory D. |last11=Sørensen |first11=Martin V. |last12=Haddock |first12=Steven H. D. |last13=Schmidt-Rhaesa |first13=Andreas |last15=Kristensen |first15=Reinhardt Møbjerg |last16=Wheeler |first16=Ward C. |last17=Martindale |first17=Mark Q. |last18=Giribet |first18=Gonzalo |displayauthors=1 |bibcode=2008Natur.452..745D |last14=Okusu |first14=Akiko}}</ref> en ander navorsers meen dit is ’n statistieke ongerymdheid.<ref>{{Cite journal|title = Phylogenomics Revives Traditional Views on Deep Animal Relationships|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(09)00805-7|journal = Current Biology|issn = 0960-9822|pmid = 19345102|pages = 706–712|volume = 19|issue = 8|doi = 10.1016/j.cub.2009.02.052|first = Hervé|last = Philippe|first2 = Romain|last2 = Derelle|first3 = Philippe|last3 = Lopez|first4 = Kerstin|last4 = Pick|first5 = Carole|last5 = Borchiellini|first6 = Nicole|last6 = Boury-Esnault|first7 = Jean|last7 = Vacelet|first8 = Emmanuelle|last8 = Renard|first9 = Evelyn|last9 = Houliston|date=April 2009}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Improved Phylogenomic Taxon Sampling Noticeably Affects Nonbilaterian Relationships|url = http://mbe.oxfordjournals.org/content/27/9/1983|journal = Molecular Biology and Evolution|date = September 2010|issn = 0737-4038|pmc = 2922619|pmid = 20378579|pages = 1983–1987|volume = 27|issue = 9|doi = 10.1093/molbev/msq089|first = K. S.|last = Pick|first2 = H.|last2 = Philippe|first3 = F.|last3 = Schreiber|first4 = D.|last4 = Erpenbeck|first5 = D. J.|last5 = Jackson|first6 = P.|last6 = Wrede|first7 = M.|last7 = Wiens|first8 = A.|last8 = Alié|first9 = B.|last9 = Morgenstern}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Deep metazoan phylogeny: When different genes tell different stories|url = http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1055790313000298|journal = Molecular Phylogenetics and Evolution|date = 1 April 2013|pages = 223–233|volume = 67|issue = 1|doi = 10.1016/j.ympev.2013.01.010|first = Tetyana|last = Nosenko|first2 = Fabian|last2 = Schreiber|first3 = Maja|last3 = Adamska|first4 = Marcin|last4 = Adamski|first5 = Michael|last5 = Eitel|first6 = Jörg|last6 = Hammel|first7 = Manuel|last7 = Maldonado|first8 = Werner E. G.|last8 = Müller|first9 = Michael|last9 = Nickel |pmid=23353073}}</ref> [[Lêer:Elephant-ear-sponge.jpg|duimnael|links|160px|’n Oranje olifantoorspons, ''Agelas clathrodes'', voor en twee korale, ''Iciligorgia schrammi'' en ''Plexaurella nutans'', agter.]] Filums soos Ctenophora en [[Cnidaria]], wat [[seeanemone]], [[korale]] en [[jellievis]]se insluit, is radiaal (straalsgewys) simmetries en het spysverteringskamers met een opening wat as mond én anus dien.<ref>{{cite book |title=A Living Bay: The Underwater World of Monterey Bay |year=2000 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-22149-9 |last1=Langstroth |first1=Lovell |last2=Langstroth |first2=Libby |editor-last=Newberry |editor-first=Todd |page=244}}</ref> Albei het verskillende soorte weefsel, maar dit is nie in [[Orgaan|organe]] georganiseer nie.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 16|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=523}}</ref> Daar is net twee hoofkiemlae, die ektoderm en endoderm, met net verstrooide selle tussenin. Daarom word dié diere soms "diploblasties" genoem.<ref>{{cite book|last=Kotpal|first=R. L.|title=Modern Text Book of Zoology: Invertebrates|publisher=Rastogi Publications|isbn=978-81-7133-903-7|page=184}}</ref> Daar word nou geglo die [[Myxozoa]], mikroskopiese [[parasiet]]e wat aanvanklik as Protozoa beskou is, het binne Cnidaria ontwikkel.<ref>{{Cite journal|title = Genomic insights into the evolutionary origin of Myxozoa within Cnidaria|url = http://www.pnas.org/content/112/48/14912|journal = Proceedings of the National Academy of Sciences|date = 1 December 2015|issn = 0027-8424|pmid = 26627241|pages = 14912–14917|volume = 112|issue = 48|doi = 10.1073/pnas.1511468112|first = E. Sally|last = Chang|first2 = Moran|last2 = Neuhof|first3 = Nimrod D.|last3 = Rubinstein|first4 = Arik|last4 = Diamant|first5 = Hervé|last5 = Philippe|first6 = Dorothée|last6 = Huchon|first7 = Paulyn|last7 = Cartwright|pmc=4672818|bibcode = 2015PNAS..11214912C}}</ref> === Diere met bilaterale simmetrie === Alle ander diere vorm ’n monofiletiese groep wat Bilateria genoem word. Hulle is meestal bilateraal simmetries en het dikwels ’n gespesialseerde kop met voedings- en sintuiglike organe. Die liggaam is triploblasties – dit beteken al drie kiemlae is goed ontwikkel – en weefsel vorm afsonderlike organe. Die spysverteringskanaal het twee openinge, ’n mond en ’n anus, en daar is ’n interne holte bekend as ’n seloom (of [[buikholte]]) of pseudoseloom (skynbuikholte). Daar is uitsonderings op al hierdie eienskappe. [[Geen|Genetiese]] studies het ons begrip van die verhouding tussen die diere in Bilateria aansienlik verander. Dit lyk of die meeste tot twee groot stambome behoort: Deuterostomia en Protostomia; laasgenoemde sluit in die Ecdysozoa en Lophotrochozoa. Die Chaetognatha is aanvanklik as Deuterostomia geklassifiseer, maar onlangse molekulêre studies het dié groep geëien as ’n basale Protostomia-lyn.<ref>{{Cite journal|title = Chaetognath phylogenomics: a protostome with deuterostome-like development|url = http://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(06)01835-5 |journal = Current Biology|date = 8 August 2006|issn = 0960-9822|pmid = 16890510|pages = R577–R578|volume = 16|issue = 15|doi = 10.1016/j.cub.2006.07.016|first = Ferdinand|last = Marlétaz|first2 = Elise|last2 = Martin|first3 = Yvan|last3 = Perez|first4 = Daniel|last4 = Papillon|first5 = Xavier|last5 = Caubit|first6 = Christopher J.|last6 = Lowe|first7 = Bob|last7 = Freeman|first8 = Laurent|last8 = Fasano|first9 = Carole|last9 = Dossat}}</ref> Daar is ook ’n paar klein groepe diere met bilaterale simmetrie met relatief kriptiese morfologie waarvan die verwantskap met ander diere nog nie baie duidelik is nie. So het onlangse molekulêre studies Acoelomorpha en ''Xenoturbella'' geëien as behorende tot ’n monofiletiese groep,<ref name="Hejnol">{{cite journal | last1 = Hejnol | first1 = A. | last2 = Obst | first2 = M. | last3 = Stamatakis | first3 = A. | last4 = Ott | first4 = M. | last5 = Rouse | first5 = G. W. | last6 = Edgecombe | first6 = G. D. | year = 2009 | title = Assessing the root of bilaterian animals with scalable phylogenomic methods | journal = Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences | volume = 276 | issue = | pages = 4261–4270 | doi=10.1098/rspb.2009.0896 | pmid=19759036 | pmc=2817096}}</ref><ref name="Philippe2011" /><ref name="Edgecombe 2011">{{Cite journal|last2=Giribet|first2=G.|last3=Dunn|first3=C. W.|last4=Hejnol|first4=A.|last5=Kristensen|first5=R. M.|last6=Neves|first6=R. C.|last7=Rouse|first7=G. W.|last8=Worsaae|first8=K.|last9=Sørensen|first9=M. V.|year=2011|title=Higher-level metazoan relationships: Recent progress and remaining questions|journal=Organisms Diversity & Evolution|volume=11|issue=2|pages=151–172 |doi=10.1007/s13127-011-0044-4|pmc=|pmid=|last1=Edgecombe|first1=G. D.}}</ref> maar daar is weinig ooreenstemming oor of die groep binne Deuterostomia ontwikkel het,<ref name="Philippe2011">{{Cite journal | last1 = Philippe | first1 = H. | last2 = Brinkmann | first2 = H. | last3 = Copley | first3 = R. R. | last4 = Moroz | first4 = L. L. | last5 = Nakano | first5 = H. | last6 = Poustka | first6 = A. J. | last7 = Wallberg | first7 = A. | last8 = Peterson | first8 = K. J. | last9 = Telford | first9 = M. J. | title = Acoelomorph flatworms are deuterostomes related to ''Xenoturbella'' | journal = Nature | volume = 470 | pages = 255–258 | year = 2011 | pmid = 21307940 | doi = 10.1038/nature09676 |bibcode = 2011Natur.470..255P | issue=7333 | pmc=4025995}}</ref> en of dit ’n sustergroep van alle ander diere met bilaterale simmetrie (Nephrozoa) verteenwoordig.<ref name="Rouse 2016">{{cite journal |last=Rouse |first=Greg W. |last2=Wilson |first2=Nerida G. |last3=Carvajal |first3=Jose I. |last4=Vrijenhoek |first4=Robert C. |date=2016-02-03 |title=New deep-sea species of Xenoturbella and the position of Xenacoelomorpha |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16545.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=94–97 |doi=10.1038/nature16545 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842060|bibcode=2016Natur.530...94R }}</ref><ref name="Cannon 2016">{{cite journal |last=Cannon |first=Johanna T. |last2=Vellutini |first2=Bruno C. |last3=Smith III |first3=Julian. |last4=Ronquist |first4=Frederik |last5=Jondelius |first5=Ulf |last6=Hejnol |first6=Andreas |date=2016-02-03 |title=Xenacoelomorpha is the sister group to Nephrozoa |url=http://www.nature.com/nature/journal/v530/n7588/full/nature16520.html |journal=Nature |publisher= |volume= 530|issue=7588 |pages=89–93 |doi=10.1038/nature16520 |access-date=2016-02-03 |pmid=26842059|bibcode=2016Natur.530...89C }}</ref> Ander groepe met onsekere verwantskap sluit Rhombozoa en Orthonectida in. Een filum, Monoblastozoa, is in 1892 deur ’n wetenskaplike beskryf, maar tot dusver was daar geen verdere bewys dat dit bestaan nie.<ref>[http://www.the-scientist.com/?articles.view/articleNo/32652/title/Gone-Missing--circa-1892/ Gone Missing, circa 1892]</ref> ==== Deuterostomia en Protostomia ==== [[Lêer:Superbfairywrenscropped.jpeg|duimnael|Twee winterkoninkies van die spesie ''Malurus cyaneus''.]] [[Deuterostomia]] verskil in verskeie opsigte van [[Protostomia]]. Diere van albei groepe het ’n volledige spysverteringstelsel. By laasgenoemde groep ontwikkel die eerste opening wat in die embrio verskyn, in die mond en die tweede opening in die anus. In eersgenoemde groep ontwikkel die openinge andersom.<ref>{{cite book |last1=Peters |first1=Kenneth E. |last2=Walters |first2=Clifford C. |last3=Moldowan |first3=J. Michael |title=The Biomarker Guide: Biomarkers and isotopes in petroleum systems and Earth history |volume=2 |year=2005 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83762-0 |page=717}}</ref> By die meeste Protostomia vul selle eenvoudig die binnekant van die [[gastrula]] in om die [[mesoderm]] te vorm, maar by Deuterostomia vorm dit deur die [[invaginasie]] van die [[endoderm]].<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 1; Volume 3|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=767}}</ref> Deuterostomia-embrio's ondergaan radiale kliewing (verdeling) en Protostomia spirale kliewing.<ref>{{cite journal|last=Valentine|first=James W.|date=July 1997|title=Cleavage patterns and the topology of the metazoan tree of life|journal=PNAS|publisher=The National Academy of Sciences|volume=94|pages=8001–8005|bibcode = 1997PNAS...94.8001V |doi = 10.1073/pnas.94.15.8001|pmid=9223303|pmc=21545|issue=15}}</ref> Dit alles dui daarop dat Deuterostomia en Protostomia twee aparte, monofiletiese stambome is. Die belangrikste filums van Deuterostomia is [[Echinodermata]] en [[Chordata]].<ref>{{cite book|last=Hyde|first=Kenneth|title=Zoology: An Inside View of Animals|year=2004|publisher=Kendall Hunt|isbn=978-0-7575-0997-1|page=345}}</ref> Eersgenoemde is radiaal simmetries en uitsluitlik seediere, soos [[seester]]re, [[seekastaiings]] en [[seekomkommer]]s.<ref>{{cite book|last=Alcamo|first=Edward|title=Biology Coloring Workbook|year=1998|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-679-77884-4|page=220}}</ref> Chordata word deur die [[gewerweldes]], diere met rugstringe, oorheers.<ref>{{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|page=64|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}}</ref> Dit sluit in [[vis]]se, [[amfibie|amfibieë]], [[reptiel]]e, [[voël]]s en [[soogdier]]e.<ref>{{cite book|last=Rice|first=Stanley A.|title=Encyclopedia of evolution|publisher=Infobase Publishing|year=2007|page=75|isbn=978-0-8160-5515-9}}</ref> Deuterostomia sluit ook [[Hemichordata]], of die kraagdraers, in.<ref>{{cite book |last1=Tobin |first1=Allan J.|last2=Dusheck |first2=Jennie |title=Asking about life |year=2005 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-534-40653-0 |page=497}}</ref><ref>{{Cite journal|title = Hemichordate genomes and deuterostome origins|url = http://www.nature.com/nature/journal/v527/n7579/full/nature16150.html|journal = Nature|date = 26 November 2015|issn = 0028-0836|pages = 459–465|volume = 527|issue = 7579|doi = 10.1038/nature16150|first = Oleg|last = Simakov|first2 = Takeshi|last2 = Kawashima|first3 = Ferdinand|last3 = Marlétaz|first4 = Jerry|last4 = Jenkins|first5 = Ryo|last5 = Koyanagi|first6 = Therese|last6 = Mitros|first7 = Kanako|last7 = Hisata|first8 = Jessen|last8 = Bredeson|first9 = Eiichi|last9 = Shoguchi|pmid=26580012|pmc=4729200|bibcode = 2015Natur.527..459S}}</ref> Hoewel hulle nie vandag juis volop is nie, behoort die belangrike fossiele [[graptoliet]]e dalk tot hierdie groep.<ref>{{cite book|last=Safra|first=Jacob E.|title=The New Encyclopædia Britannica, Volume 19|year=2003|publisher=Encyclopædia Britannica|isbn=978-0-85229-961-6|page=791}}</ref> ==== Ecdysozoa ==== [[Lêer:Sympetrum flaveolum - side (aka).jpg|duimnael|Geelvlerknaaldekokers, ''Sympetrum flaveolum''.]] Die [[Ecdysozoa]] behoort tot Protostomia en is genoem na die algemene eienskap van groei deur vervelling.<ref>{{cite book |last=Dawkins |first=Richard |title=The Ancestor's Tale: A Pilgrimage to the Dawn of Evolution |year=2005 |publisher=Houghton Mifflin Harcourt |isbn=978-0-618-61916-0 |page=381}}</ref> Dit sluit die grootste dierefilum, die [[Arthropoda]], in en bevat [[insek]]te, [[spinnekop]]pe, [[krap]]pe, ens. Al dié diere se liggaam is in herhalende segmente verdeel wat gewoonlik in pare voorkom. Twee kleiner filums, Onychophora en Tardigrada, is nabye verwante en deel dié eienskappe. Ecdysozoa sluit ook die [[Nematoda]], of rondewurms, in wat dalk die tweede grootste dierefilum is. Rondewurms is meestal mikroskopies en kom voor in feitlik elke omgewing waar daar water is.<ref>{{cite book |last1=Prewitt |first1=Nancy L. |last2=Underwood |first2=Larry S. |last3=Surver |first3=William |title=BioInquiry: making connections in biology |year=2003 |publisher=John Wiley |isbn=978-0-471-20228-8 |page=289}}</ref> ’n Paar is belangrike parasiete.<ref>{{cite book |title=Parasites in social insects |year=1998 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-05924-2 |last=Schmid-Hempel |first=Paul |page=75}}</ref> Kleiner filums wat aan hulle verwant is, is Nematomorpha, of die perdehaarwurms, Kinorhyncha, Priapulida en Loricifera. Hierdie groepe het ’n klein buikholte, wat ’n skynbuikholte genoem word. [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|duimnael|Die wingerdslak ''Helix pomatia''.]] ==== Lophotrochozoa ==== [[Lophotrochozoa]], wat binne die groep Protostomia ontwikkel het, sluit twee van die mees suksesvolle dierefilums in, [[Mollusca]] en [[Annelida]].<ref>{{cite web |url=http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |title=Biodiversity: Mollusca|accessdate=2007-11-19 |publisher=The Scottish Association for Marine Science |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060708083128/http://www.lophelia.org/lophelia/biodiv_6.htm |archivedate = 8 July 2006}}</ref><ref>{{cite video | people = Russell, Bruce J. (Writer), Denning, David (Writer) | title = Branches on the Tree of Life: Annelids| medium = VHS | publisher = BioMEDIA ASSOCIATES |year=2000 }}</ref> Eersgenoemde, wat die tweede grootste dierefilum is volgens spesies wat beskryf is, bevat diere soos [[slak]]ke, [[mossel]]s en [[pylinkvis]]se; laasgenoemde die gesegmenteerde wurms, soos erdwurms en [[bloedsuier]]s. Hierdie twee groepe is lank as nou verwant beskou omdat hulle soortgelyke larwes het, maar Annelida is as nader aan Arthropoda beskou omdat albei gesegmenteer is.<ref>{{cite journal |last1=Eernisse |first1=Douglas J. |last2=Albert |first2=James S. |last3=Anderson |first3=Frank E. |title=Annelida and Arthropoda are not sister taxa: A phylogenetic analysis of spiralean metazoan morphology |journal=Systematic Biology |volume=41 |issue=3 |pages=305–330 |date=1 September 1992 |doi=10.2307/2992569 |jstor=2992569}}</ref> Nou word hulle beskou as die resultaat van saamlopende (maar onafhanklike) evolusie vanweë baie morfologiese en genetiese verskille tussen die twee filums.<ref>{{cite journal |title=Phylogenetic Relationships of Annelids, Molluscs, and Arthropods Evidenced from Molecules and Morphology |journal=Journal of Molecular Evolution |volume=43 |issue=3 |pages=207–215 |publisher=Springer |location=New York |date=September 1996 |doi=10.1007/PL00006079 |pmid=8703086 |last1=Kim |first1=Chang Bae |last2=Moon |first2=Seung Yeo |last3=Gelder |first3=Stuart R. |last4=Kim |first4=Won}}</ref> Lophotrochozoa sluit ook Nemertea, of die snoerwurms, Sipuncula en verskeie filums in wat ’n sirkel tentakels met trilhare om die mond het.<ref>{{Cite book |last=Collins |first=Allen G. |title=The Lophophore |url=http://www.ucmp.berkeley.edu/glossary/gloss7/lophophore.html |year=1995 |publisher=University of California Museum of Paleontology |accessdate=2015-03-23}}</ref> [[Platyzoa]] sluit die filum [[Platyhelminth]], of die platwurms, in.<ref name="Gilson">{{cite book|last=Gilson|first=Étienne|title=El espíritu de la filosofía medieval|year=2004|publisher=Ediciones Rialp|isbn=978-84-321-3492-0|page=384}}</ref> Hulle is eers as van die mees primitiewe Bilateria beskou, maar dit lyk nou of hulle uit meer komplekse voorouers ontwikkel het.<ref>{{cite journal |last1=Ruiz-Trillo |first1=Iñaki |last2=Riutort |first2=Marta |last3=Littlewood |first3=D. Timothy J. |last4=Herniou |first4=Elisabeth A. |last5=Baguña |first5=Jaume |title=Acoel Flatworms: Earliest Extant Bilaterian Metazoans, Not Members of Platyhelminthes |date=19 March 1999 |journal=Science |volume=283 |issue=5409 |pages=1919–1923 |doi=10.1126/science.283.5409.1919 |pmid=10082465 |bibcode=1999Sci...283.1919R}}</ref> Die groep bevat ’n paar parasiete, soos suigwurms and lintwurms.<ref name="Gilson" /> Platwurms het nie ’n seloom of buikholte nie, nes hul naaste verwante, die mikroskopiese Gastrotricha.<ref name="umodena">{{cite web |url=http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |title=Gastrotricha: Overview |access-date=26 Januarie 2008 |last=Todaro |first=Antonio |work=Gastrotricha: World Portal |publisher=University of Modena & Reggio Emilia |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428192705/http://www.gastrotricha.unimore.it/overview.htm |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die ander Platyzoa-filums is meestal mikroskopies en het skynbuikholtes. Die belangrikste groep is [[Rotifera]], of die raderdiertjies, wat algemeen in wateromgewings voorkom. Hulle sluit ook Acanthocephala, Gnathostomulida, Micrognathozoa en moontlik Cycliophora in.<ref name="IntroCyclio">{{cite journal |last=Kristensen |first= Reinhardt Møbjerg |date=July 2002 |title=An Introduction to Loricifera, Cycliophora, and Micrognathozoa |journal=Integrative and Comparative Biology |volume=42 |issue=3 |pages=641–651 |doi =10.1093/icb/42.3.641 |pmid=21708760}}</ref> Hierdie groepe het almal komplekse kake en behoort tot die filum Gnathifera. == Getal bestaande spesies == Diere kan in die algemeen in twee breë groepe verdeel word: [[gewerweldes]] (diere met ’n ruggraat) en [[ongewerweldes]] (sonder ’n ruggraat). Die helfte van alle gewerweldes wat beskryf is, is visse. Driekwart van alle ongewerweldes wat beskryf is, is insekte. Die volgende lys is van die bestaande spesies wat beskryf is vir elke groot subgroep van diere, soos beraam vir die [[IUBN-rooilys|IUBN-rooilys van bedreigde spesies]], 2014.3.<ref name=IUCN1014>The World Conservation Union. 2014. ''IUCN Red List of Threatened Species'', 2014.3. Summary Statistics for Globally Threatened Species. [http://cmsdocs.s3.amazonaws.com/summarystats/2014_3_Summary_Stats_Page_Documents/2014_3_RL_Stats_Table_1.pdf Table 1: Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2014)].</ref> [[Lêer:AnimalsRelativeNumbers.png|duimnael|280px|Die getal spesies volgens elke filum van die diereryk.]] {| class="wikitable" ! Groep ! Beeld ! Subgroep ! Geraamde getal<br />spesies<ref name=IUCN1014 /> |- ! rowspan=6 | Gewerweldes | [[Lêer:Carassius wild golden fish 2013 G1.jpg|140px]] | [[Vis]]se | align=right | 32 900 |- | [[Lêer:Lithobates pipiens.jpg|140px]] | [[Amfibie|Amfibieë]] | align=right | 7 302 |- | [[Lêer:Florida Box Turtle Digon3.jpg|alt=florida box turtle facing right|140px]] | [[Reptiel]]e | align=right | 10 038 |- | [[Lêer:Secretary bird (Sagittarius serpentarius) 2.jpg|alt=Secretary bird gliding to the right|140px]] | [[Voël]]s | align=right | 10 425 |- | [[Lêer:Squirrel (PSF).png|alt=drawing of squirrel facing right on branch|140px]] | [[Soogdier]]e | align=right | 5 513 |- | colspan="3" style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale gewerwelde spesies: 66 178 |- ! rowspan=9 | Ongewerweldes | [[Lêer:European wasp white bg02.jpg|alt=wasp facing right|140px]] | [[Insek]]te | align=right | 1 000 000 |- | [[Lêer:Grapevinesnail 01.jpg|alt=snail in shell facing right|140px]] | [[Weekdier]]e | align=right | 85 000 |- | [[Lêer:J J Wild Pseudocarcinus cropped.jpg|alt=Tasmanian giant crab facing up with large left claw|140px]] | [[Skaaldier]]e | align=right | 47 000 |- | [[Lêer:FFS Table bottom.jpg|alt=Table coral at French Frigate Shoals, Northwestern Hawaiian Islands|140px]] | [[Korale]] | align=right | 2 000 |- | [[Lêer:Spider.svg|alt=black spider|140px]] | [[Spinnekopagtiges]] | align=right | 102 248 |- | [[Lêer:Aysheaia.jpg|alt=drawing of Cambrian-aged soft-bodied, caterpillar|140px]] | [[Fluweelwurm]]s | align=right | 165 |- | [[Lêer:Carcinoscorpius rotundicauda (mangrove horseshoe crab).jpg|alt=horse shoe crab on sand facing right|140px]] | [[Koningkrap]]pe | align=right | 4 |- | | Ander | align=right | 68 658 |- | colspan=3 style="text-align:left; background:#ddf8f8;"| Totale ongewerwelde spesies: 1 305 075 |- ! colspan=4 | Totale dierespesies: 1 371 253 |} Meer as 95% van alle dierespesies in die wêreld wat beskryf is, is ongewerweldes. == Kladogram == Die Metazoa (diere) is verwant aan die swamme (Fungi) en het uit dieselfde groep eensellige eukariote ontstaan: die Ophistokonta. 'n Vereenvoudigde kladogram sien so uit:<ref>The origin of Metazoa: a unicellular perspective {{Outeur| Arnau Sebé-Pedrós, Bernard M. Degnan, Iñaki Ruiz-Trillo}} Nature Reviews Genetics (2017)</ref> {{clade |label1=[[Opisthokonta#Kladogram|Opisthokonta]] |1={{clade |1=[[Fungi]] [[Lêer:Fly agaric.svg|40px]] |label2=Holozoa |2={{clade |1=[[Ichthyospora]] |label2=Filozoa? |2={{clade |1=[[Filasterea]] |label2=[[Apoikozoa]] |2={{clade |1=[[Choanoflagellatea#Kladogram|Choanoflagellatea]] [[Lêer:Cronoflagelado2.svg|40px]] |label2='''Animalia''' |2={{clade |1=[[Ctenophora]] [[Lêer:Mertensia ovum.png|40px]] |2=[[Porifera]] [[Lêer:FMIB 49348 Ventriculites simplex, Toulmin Smith.jpeg|40px]] |3={{clade |1=[[Placozoa]] [[Lêer:Trichoplax mic-trans.png|40px]] |2={{clade |1=[[Cnidaria]] [[Lêer:201208 Hydra.png|40px]] |2=[[Bilateria#Kladogram|Bilateria]] [[Lêer:Human.svg|40px]]}} }} }} }} }} }} }} }} == Sien ook == * [[Wetenskaplike klassifikasie|Biologiese klassifikasie]] * [[Etologie]] * [[Groot vyf]] * [[Klein vyf diere]] * [[Onmoontlike vyf]] == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bibliografie == {{refbegin|3}} * {{cite book|first=Claus|last=Nielsen|title=Animal Evolution: Interrelationships of the Living Phyla|edition=3rd|location=New York|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2012|isbn=978-0-19-960602-3|ref=harv}} * {{cite book|first=Knut|last=Schmidt-Nielsen|title=Animal Physiology: Adaptation and Environment|edition=5th|publisher=Cambridge University Press|year=1997|isbn=0-521-57098-0}} * {{cite book|last=Magloire|first=Kim|title=Cracking the AP Biology Exam, 2004–2005 Edition|year=2004|publisher=The Princeton Review|isbn=978-0-375-76393-9|ref=harv}} * {{cite book|last=Sangwal|first=Keshra|title=Additives and crystallization processes: from fundamentals to applications|year=2007|publisher=John Wiley and Sons|isbn=978-0-470-06153-4|ref=harv}} * {{cite book|last1=Hutchins|first1=Michael|title=Grzimek's Animal Life Encyclopedia|date=2003|publisher=Gale|location=Detroit|isbn=0-7876-5777-8|ref=harv|edition=2nd}} * {{cite book|last=Holmes|first=Thom|title=The First Vertebrates|ref=harv|publisher=Infobase Publishing|year=2008|isbn=978-0-8160-5958-4}} {{refend}} == Eksterne skakels == * [http://tolweb.org/ Tree of Life Project] * [http://animaldiversity.org/ Animal Diversity Web]. Databasis met diere, klassifikasie, foto's en inligting * {{Wikispecies-inlyn|Animalia}} * {{Commons-kategorie inlyn|Animalia}} * {{Wikt-inlyn|dier}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Animal|Engelse Wikipedia]] {{Normdata}} {{Taksonbalk}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:Diere| ]] [[Kategorie:Koninkryke (biologie)]] 4p8q68x9osbtzh8dsnqpzwqtzz2h7me 4 5209 2518564 2518466 2022-08-10T17:11:31Z Puvircho 6492 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) fiu3h7digmilfdckvx5sd4ke3lkusmk 2518569 2518564 2022-08-10T17:53:40Z Naudefj 2055 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''', maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) pvmn3ilp94kgzewktojlt0b3dx7aul7 2518570 2518569 2022-08-10T17:55:19Z Naudefj 2055 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) 268smezpq3hgagil02sjpy1wee71wnt 2518574 2518570 2022-08-10T18:06:41Z Oesjaar 7467 /* Cleopatra VII - Voorblad artikel */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorblad artikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) ly6pz2oz5lqiio8e8rbjok56395hvu8 2518575 2518574 2022-08-10T18:08:28Z Burgert Behr 2401 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorblad artikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) 7j5uwd26qjuazs0tg2ksu16pwgxlfd8 2518577 2518575 2022-08-10T18:27:07Z Burgert Behr 2401 /* Cleopatra VII - Voorblad artikel */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorblad artikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) tjf9ntrj5yai2vxdeo7fay8cas31nge 2518634 2518577 2022-08-10T20:08:43Z Aliwal2012 39067 /* Cleopatra VII - Voorblad artikel */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorblad artikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) :Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) 2wu308xd5gje6a0k4adw0et3sf2dbuh 2518635 2518634 2022-08-10T20:12:35Z Aliwal2012 39067 /* Cleopatra VII - Voorbladartikel */ aw wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) 2wupvuu7xpylaoavaalr02s1jjo9cri 2518660 2518635 2022-08-11T07:22:50Z Rooiratel 90342 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) 3fuqrw0sjmgt6nxjpdorx3mh2p1c24e 2518661 2518660 2022-08-11T07:28:03Z Naudefj 2055 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) g2iok7kold4n0sy9ci3c5btvolf3qbw 2518663 2518661 2022-08-11T07:32:30Z Naudefj 2055 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons almal is gelyk, sommige is meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) 6ktqgkmsudrs64qlaolyfuipckuj27i 2518665 2518663 2022-08-11T07:33:00Z Naudefj 2055 /* Reëls vir Afkappingsteken/apostroof */ wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) e1bjinin823kn44l1hsmjobdpcd14xr 2518691 2518665 2022-08-11T08:40:47Z JMK 649 /* Theunis C.C. Lombard */ nuwe afdeling wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) nxnue7oun9wyx88id1a8k1uhvqlknpp 2518745 2518691 2022-08-11T10:40:23Z Rooiratel 90342 /* Theunis C.C. Lombard */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ __NOINDEX__ <div style="position: absolute; top: 1em; right: 9em; border: 1px solid #a9a9a9; background: #fff; font-size:85%; padding:1px 4px 0;" class="nomobile hlist boilerplate metadata plainlinks <includeonly>noprint</includeonly>"> {{#ifeq:{{{notoc}}}|yes|<!-- nothing -->| * [[#toc|Gaan na inhoudsopgawe]] }}a *[[Lêer:Gtk-go-down.svg|25px]] [[#footer|Gaan na heelonder]] </div> [[Lêer:Perde by Glen Reenenkamp, Golden Gate NP (1).jpg|duimnael|links|320px|Dis langnaweek! Kom ry die pragtige perde by Golden Gate Nasionale Park in die Oos-Vrystaat...]]<!-- [[Lêer:Jessica isn't getting involved in this discussion.jpg|duimnael|links|250px|Kom praat met ons, ons kuier lekker saam!]] [[Lêer:Vandalenjaeger 01.jpg|duimnael|240px|links|Versoek aan al die admins: help ons asb. om vandalisme uit te roei!]] [[Lêer:Rosy-faced lovebirds (Agapornis roseicollis roseicollis) composite.jpg|duimnael|links|380px|Maak vrede in Oekraïne, nie oorlog nie!<br/><small>(Bogenoemde beeld is metafories bedoel. Wikipedia onderskryf die voorgeskrewe covid-19-maatreëls. Hou asseblief u sosiale afstand en dra u masker.)</small>]] [[Lêer:Glass cup with saucer spoon and sugar cubes.svg|duimnael|links|200px|Opgedra aan [[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] en [[Gebruiker:Suidpunt|Suidpunt]] wat [[rooibos]]tee bo [[koffie]] verkies...]]--> <div style="background:#f9f9f9; border:1px solid #aaaaaa; clear:right; float:right; font-size:90%; margin:1em 0 1em 1em; padding:1em; width:20em;"> <big><center>'''Sien ook:'''</center></big> * [[Wikipedia:Welkom nuwelinge]] wat veral op nuwelinge gemik is. * [[Wikipedia:Gebruikersportaal]] vir nuttige skakels vir alle gebruikers. * [[Wikipediabespreking:Geselshoekie]] vir bespreking van die toekoms van hierdie bladsy. * [[/Taalforum/]] vir besprekings oor taalprobleme. Die juiste terme, spellings ensomeer. <center>'''Verdere hulp:'''<br /></center> Vir volledige hulp, riglyne en beleid (algemeen en spesifiek), raadpleeg gerus die * [[:en:Wikipedia:Community Portal|Engelse ''Community Portal'']], * [[:nl:Wikipedia:Gebruikersportaal|Nederlandse Gebruikersportaal]] en * [[:m:|Meta Wikipedia]]. </div> {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2006|04-06]] | argief2 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2007|2007]] | argief3 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2008|2008]] | argief4 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2009|2009]] | argief5 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2010|2010]] | argief6 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2011|2011]] | argief7 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2012|2012]] | argief8 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2013|2013]] | argief9 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2014|2014]] | argief10 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2015|2015]] | argief11 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2016|2016]] | argief12 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2017|2017]] | argief13 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2018|2018]] | argief14 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2019|2019]] | argief15 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020|2020]] | argief16 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2020.2|2020.2]] | argief17 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Geselshoekie/Argief2022|2022]] }} Welkom by die Afrikaanse Wikipedia se algemene geselshoekie. Enigiemand is welkom om deel te neem aan die besprekings hier: '''onderteken asseblief u besprekings''' deur <nowiki>~~~~</nowiki> te tik, of die "Handtekening met datum"-ikoon ([[Lêer:button sig.png|Handtekening met datum|link=]]) te kies op die redigeringskieslys. Ou besprekings word na die '''argief''' geskuif (sien die navigasiekas regs). As u 'n gesprek wil voortsit wat reeds in die argief is, word aanbeveel dat u die betrokke dele uitknip en hier plak. Hierdie blad is vir algemene besprekings, besprekings omtrent 'n spesifieke artikel kan op daardie artikel se besprekingsblad begin word; sodoende kan dit ook deur toekomstige bydraers en redigeerders gelees word. Vir die jongste nuus van WikimediaZA, besoek gerus ons [https://www.facebook.com/groups/231160206984566 Facebook bladsy], word lid van die [http://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikipedia-af Afrikaanse poslys] of besoek ons [http://wikimedia.org.za/wiki/Tuisblad_in_Afrikaans Tuisblad in Afrikaans] <div class="plainlinks"><center>'''>>> [//af.wikipedia.org/w/wiki.phtml?title=Wikipedia:Geselshoekie&action=edit&section=new Voeg 'n nuwe onderwerp by] <<<'''</center></div> == Ek is met die Maan gepla... == Gemeenskap, praat ons van die voorkant en agterkant, of die nabykant en verkant of die ligtekant en donkerkant van die maan... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:49, 16 Julie 2022 (UTC) :Ek dink die kant wat na die Aarde wys en die "donker kant". [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:35, 17 Julie 2022 (UTC) == Die ruimteterme... == Gemeenskap, ek soek hulp met ''inertial reference unit'' asb! Toe ontdek ek ''gimball'' is kompasbeuel in Afrikaans! Wow! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 16 Julie 2022 (UTC) :{{ping|Oesjaar}} Ek weet nie, maar ek sou raai ''rustraagheidsverwysingseenheid'' of ''traagheidsverwysingseenheid'' of ''inersieverwysingseenheid''. – [[Gebruiker:K175|K175]] ([[Gebruikerbespreking:K175|skil 'n appeltjie]]) 19:50, 16 Julie 2022 (UTC) == Wikimedia: Bewegingstrategie- en Koördinasienuus - Uitgawe 7 == <div style = "line-height: 1.2"> <span style="font-size:120%; color:#404040;">'''Uitgawe 7, Julie-September 2022'''</span><span style="font-size:120%; float:right;">[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7|'''Lees die volle nuusbrief''']]</span> ---- Welkom tot die 7de uitgawe van Bewegingstrategie- en Koördinasienuus! Die nuusbrief versprei relevante nuus en bekendstellings omtrent die implementasie van Wikimedia se [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Initiatives|Bewegingstrategievoorstelle]], en ander relevante onderwerpe betreffende Bewegingkoördinasie, benewens verskillende projekte en aktiwiteite wat deur die Bewegingstrategie- en Koördinasiespan (Engels: MSG) van die Wikimediastigting ondersteun word. Die MSG-Nuusbrief word kwartaalliks vrygestel, en die meer gereëlde [[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy/Updates|Bewegingstrategie Weekliks]] word weekliks uitgestuur. Onthou asb. om [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|hier]] in te skryf as jy graag voortaan verdere uitgawes van hierdie nuusbrief wil ontvang. </div><div style="margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;"> * '''Beweging-volhoubaarheid''': Wikimediastigting se jaarlikse volhoubaarheidsverslag is gepubliseer. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A1</tvar>|lees verder]]) * '''Verbetering van gebruikerervaring''': onlangse verbeterings aan die tafeltop-intervlak vir Wikimediaprojekte. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A2|lees verder]]) * '''Veiligheid en inklusie''': opdaterings van die hersieningsproses van die Handhawingsriglyne van die Universele Gedragskode. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A3|lees verder]]) * '''Gelykheid in besluitneming''': verslae van ''Hubs pilots''-besprekings, onlangse vordering deur die Beweging se Handves-opstellerskomitee, en 'n nuwe witskrif vir geleënthede vir deelname aan die Wikimediabeweging. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A4|lees verder]]) * '''Aandeelhouerskoördinasie''': inwerkingstelling van 'n hulptoonbank vir geaffilieerdes en vrywilliger-gemeenskappe wat aan inhoudvennootskappe werk. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A5|lees verder]]) * '''Leierskapontwikkeling''': opdaterings van leierskapprojekte deur die Wikimediabeweging se organiseerders in Brasilië en Kaap Verde. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A6|lees verder]]) * '''Interne kennisbestuur''': lansering van 'n nuwe portaal vir tegniese dokumentasie en gemeenskapshulpbronne. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A7|lees verder]]) * '''Innovasie in vrye kennis''': hoë kwaliteit oudiovisuele hulpbronne vir wetenskapseksperimente en nuwe gereedskap vir transkribering van verbale rekords. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A8|lees verder]]) * '''Evalueer, itereer, en pasmaak''': resultate van die Loodsprojek vir 'n Ekwiteitslandskap ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A9|lees verder]]) * '''Ander nuus en opdaterings''': 'n nuwe besprekingsforum vir die inwerkingstelling van die Bewegingstrategie, die komende Trusteeverkiesing van die Wikimediastigting, 'n nuwe potgooi om Bewegingstrategie te bespreek, en personeelskuiwe in die Stigting se Bewegingstrategie- en Koördinasiespan. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/7#A10|lees verder]])</div><section end="msg-newsletter"/> [[Gebruiker:Zuz (WMF)|Zuz (WMF)]] ([[Gebruikerbespreking:Zuz (WMF)|kontak]]) 10:50, 19 Julie 2022 (UTC) == Ons is nou 69ste... == Ek sien daar was aktiwiteite op die [[Volapük]]-Wikipedia met die gevolg dat ons tans in die algehele 69ste posisie is met die aantal artikels! Interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:15, 31 Julie 2022 (UTC) == Taaldinge op RSG == [[Sophia Kapp]] het so pas die Afrikaanse Wikipedia 'n groot pluimpie gegee op die program Taaldinge! Luister na die potgooi as julle kan. Dit is as gevolg van die Afrikaanse Gemeenskap se harde werk! Dankie julle! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:28, 31 Julie 2022 (UTC) :Hier is die skakel: [https://omny.fm/shows/taaldinge/taaldinge-31-julie-2022?fbclid=IwAR2UYBWK5l56Nj_FKlKMyTOkAo7fYOcQzqSrIFPk8bGpi2Nyj6BEfxZ5qPk Taaldinge] Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:29, 31 Julie 2022 (UTC) ::Dankie! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:39, 31 Julie 2022 (UTC) :::As sy by 15:33 sê: "Die dae wat Wikipedia sommer 'n prulskrywery was is lankal verby," dan herinner ek my nie daaraan nie. Die eerste bydraers het goeie bydraes gemaak. Miskien onvolledige bydraes (stompies), soos vandag nog, maar nie bog nie. Of mis ek iets wat al uitgevee is? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:27, 4 Augustus 2022 (UTC) ::::Die Engelse het 'n spreekwoord: ''Perception is stronger than fact!'' So waar! Ek het dit gister weer gesien: wat het die nuwe gebruikers gedink voor ons begin het. Almal se persepsie: ''Wikipedia kan nie gebruik nie almal kan dit verander...''' ens. Nadat ek die hele Wikipedia-stelsel aan hulle verduidelik was die visie agterna: Wow, het ons maar net geweet. Die kwaliteit was nog altyd goed, die probleem is die geskinder oor Wikipedia sonder dat die mense gaan kyk. Kyk na die nuwe lede van ons FB-blad: Doktors en Professors. Saam met prof. [[Anne-Marie Beukes]] gaan ons die mense aangeskakel kry vir Wikipedia. Dit neem net tyd, soos alles maar. Intussen, hou aan met jou werk, dit word waardeer! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:04, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Museum van Legendes]] == Gemeenskap, ek het die paragraaf oor omstredenheid verwyder na aanleiding van kommunikasie van iemand se prokureur. Lyk vir my daar is iewers sensitiewe dinge rondom die Museum in die wêreld daar buite. Miskien moet ons maar die artikel skrap. Julle gedagtes? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:11, 2 Augustus 2022 (UTC) :Skrap maar gerus. Die persoon hou nie op met sy terugrolle nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 12:04, 2 Augustus 2022 (UTC) ::{{Uitgevoer}}, hulle wil nie saam met ons werk nie, so nou kry hulle niks. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:53, 2 Augustus 2022 (UTC) == Wikipedia op FB == Ek probeer hard om erkenning vir ons Wikipedia binne die Afrika gemeenskap te kry. Sien [https://www.facebook.com/WikiAfrica WikiAfrica] - maar my kommentaar word elke keer verwyder! Tyd om [[Maryana Iskander]] te verwittig! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:39, 2 Augustus 2022 (UTC) == Die opleidingsessie te [[SAAWK]] == Gemeenskap, na 'n oggend van opleiding, lag en 'n miljoen vrae- ons verwelkom onder andere vir Gebruikers [[Gebruiker:Groesbekos|Groesbekos]], [[Gebruiker:Karooklippie|Karooklippie]], [[Gebruiker:Pro Patria Museum|Pro Patria Museum]], [[Gebruiker:Uitentuis|Uitentuis]], [[Gebruiker:BankovsBoulevard|BankovsBoulevard]] en [[Gebruiker:Taaldiva|Taaldiva]]! Ek vertrou dat julle ons outoppies hier so bietje sal verligting gee! Rol daai artikels uit... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :Baie welkom julle! Voel vry om nog vra te vra as julle vashaak. Ons is hier om te help. Ons waardeer al julle bydraes, en hoop julle voel welkom hier. Moet nie bang wees om foute te maak nie, alles kan maklik teruggerol word as daar 'n probleem is. En dankie aan Oesjaar wat vir die nuwe gebruikers opleiding gegee het! - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 14:41, 4 Augustus 2022 (UTC) ::Wat ons nodig het is mense soos daai wat destyds aan Flinkdink deelgeneem het. Mense wat iets van alles weet en daarom 'n nuwe onderwerp kan aanpak sonder om by die diep kant weg te raak. En wat onderwerpe betref is die bestes dié waarby jy nie te direk betrokke is nie, maar wat ook nie buite jou vermoë en verwysingsraamwerk val nie. Terloops, ons het nog geen artikel vir [[Dawid van Lill]] nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 19:48, 4 Augustus 2022 (UTC) :NS: Dankie vir jou moeite met die opleiding in Pretoria Oesjaar! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:53, 4 Augustus 2022 (UTC) == Benodig == 'n Artikel oor [[Guillain-Barré-sindroom]] sal nuttig wees. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 14:06, 4 Augustus 2022 (UTC) == Groete uit Duitsland! == Gemeenskap, sien [https://maroelamedia.co.za/debat/briewe/n-afrikaanse-brief-vir-jou-uit-duitsland/?fbclid=IwAR0LRnOCKwgeslH_C7P66wYMoCCNDfkhs2YTDDF4yk1CfqHuXgLdjU0EoEk Brief uit Duitsland] [[Gebruiker:SpesBona]] iets dalk vir jou om op te volg... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:18, 5 Augustus 2022 (UTC) :{{Ping|Oesjaar}}, ek lees so lekker die hele brief en dit laat my baie sterk aan my eie vermenging van tale dink. Toe kom ek by die kommentare uit en lees die datums. Dis op 17 Februarie 2017 gepubliseer. Nou wonder ek wat van hom geword het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 5 Augustus 2022 (UTC) ::{{Ping|SpesBona}}, ek het eers nie na die datum gekyk nie. Hy is nog aktief, hy LIKE baie van my FB dinge! Probeer met hom kontak maak. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 20:13, 5 Augustus 2022 (UTC) == Endemies aan/in/vir == Gemeenskap, is iets endemies aan/in/vir? Ek het altyd '''aan''' gebruik, een van ons lede verkies '''in'''. Volgens die [[Taalkommissie]] is al drie bogenoemdes korrek! Praat van verwarring! Kan ek voorstel dat ons '''aan''' gebruik vir die eenvoudige rede dat dit die meeste reeds gebruik word? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:08, 5 Augustus 2022 (UTC) :Alhoewel almal reg mag wees, mag die betekenis verskil omdat endemies twee verskillende gebruike het. 'n Siekte kan endemies in 'n bevolking of miskien gebied wees, wat beteken dat dit goed en permanent gevestig is. Of 'n spesie kan endemies aan, of effektief beperk tot 'n area wees. "Endemies vir" slaan my dronk, en "endemies tot" sou ek nie uitsluit as 'n sinoniem vir "endemies aan" nie. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 11:03, 5 Augustus 2022 (UTC) ::Goed vertolk mnr. Kellerman, ek stem saam! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:20, 5 Augustus 2022 (UTC) :::Verskillende woordeboeke gee verskillende voorsetsels aan. Die WAT sê bv.: Van die olifante is die geslag Loxodonta endemies '''vir''' hierdie gebied. Maar dit klink vir my vreemd. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:56, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Louisa Bolus]] == Met die skep van [[Ruschia fugitans]] is daar nou 400 skakels na Louisa Bolus! Ek jaag nie gou weer so iets nie. Nou kan ek 'n positiewe boodskap op ons FB blad plaas Dinsdag met Vrouedag vanaf die Afrikaanse Wikipedia! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 15:10, 7 Augustus 2022 (UTC) :En sommer die vroulike bydraers tot Afrikaanse wikipedia ook bedank en aanmoedig, want die hele Augustus is vrouemaand in SA. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) == Vandag is my 5de Wiki-Verjaarsdag == Vandag 5 jaar gelede het ek my eerste wysiging op Wikipedia gemaak. Ek het die artikel [[Bill Skarsgård]] geskep. Dankie vir almal se hulp die afgelope vyf jaar, ek waardeer dit! Ek hoop om nog so 55 jaar aan te hou, kom ons sien of ek dit kan regkry. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:12, 8 Augustus 2022 (UTC) :Baie geluk Rooiratel, jy is werklik 'n staatmaker! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:23, 8 Augustus 2022 (UTC) ::Geluk Rooiratel. Jou hulp met Wikidata en Sjablone word veral waardeer. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 12:36, 8 Augustus 2022 (UTC) :::Dankie julle. :) - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 05:47, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Baie geluk! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:01, 10 Augustus 2022 (UTC) == Reëls vir Afkappingsteken/apostroof == Sien asb. die geskiedenis van [[Groot Trek]]. [[Gebruiker:Puvircho]] sê " ’ " is die korrekte karakter vir die apostroof, maar volgens [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] is beide " ’ " en " ' " aanvaar. Ek het ook gekyk in my eie AWS Afrikaanse Woordelys & Spelreëls, en dit sê ook altwee is korrek. Ek dink op Wikipedia moet ons konsekwent wees. Ek verkies die " ' " karakter omdat dit makliker is vir meeste mense om te tik omdat dit deel is van 'n standaarde sleutelboord. Wat sê julle? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :Op Engelse wikipedia word " ’ " getrou in " ' " verander. [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:37, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Ons is gelukkig nie Engels hier nie en kan dus nie hulle reëls blindelings hier toepas nie. Wat die apostroof betref sê [https://twitter.com/viva_afrikaans/status/1551451261828042752?s=20&t=FIk_BIoOICkzAI_2MOUQhA die bron] dat die “ ’ ” korrek is en die “ ' ” is ook aanvaarbaar. Dit is tog dan duidelik. Ek verander buitendien op talle blaaie waar ek kom die apostroof na die ''korrekte'' vorm en daar het tot onlangs nog geen haan na gekraai nie. Ek verkies dus die “ ’ ” karakter bloot omdat dit korrek is. Maak julle gerus die regafstrepie, ek sal dit korrigeer indien ek daarby uitkom. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:11, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Die teenoorgestelde behoort hier te geld. Die regte vorm is '''’n''' (dink Nederlands, ''een''), maar '''<nowiki/>'n''' is deesdae ook aanvaarbaar omdat dit maklik is om te tik. Groete. [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 17:53, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Hoekom moet ons almal wit onderbroekies dra? As jy rooi wil dra, dra dit en los ander uit wat geel wil dra. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:08, 10 Augustus 2022 (UTC) ::::Wit onderbroekies, hahaha! Dalk omdat julle besluit het dat Langenhoven nie kon spel nie en die wisselvorm Sjina hier verban het :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:28, 11 Augustus 2022 (UTC) :::Die AWS reël sê altwee is korrek. Woord-vir-woord sê dit : " Let op die korrekte vorm van die afkappingsteken, naamlik ’ of ', en nie ‘ nie. " So een is nie meer korrek as die ander nie. Nou hoekom verkies jy die een wat moeiliker is vir mense om te tik? - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:22, 11 Augustus 2022 (UTC) :::: Maar natuurlik, ons is almal gelyk, sommige is net meer gelyk as ander :-) [[Gebruiker:Naudefj|Frank]] ([[Gebruikerbespreking:Naudefj|kontak]]) 07:32, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] - Voorbladartikel == Kan ons dalk die artikel nou nog in Augustus plaas? Die maand van die vrou... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 10 Augustus 2022 (UTC) :Enige van die ruimteartikels kan oorstaan. Daar is twee. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:27, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Oesjaar, ek dog jy is net met die maan gepla? (Lag) As selfaangestelde bestuurder van die voorbladvolgorde, sal ek Cleopatra vroeër inpas! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 10 Augustus 2022 (UTC) == Theunis C.C. Lombard == Ek wonder of hierdie man nog leef. Is hy baie oud of ontbreek die sterfdatum? [[Gebruiker:JMK|JMK]] ([[Gebruikerbespreking:JMK|kontak]]) 08:40, 11 Augustus 2022 (UTC) :Volgens [https://www.identitynumber.org/death-notices-results.php?surname=LOMBARD hier] is 'n "Theunis Christiaan Christoffel Lombard" wat in 1923 gebore is, oorlede. Maar dit gee nie die sterfdatum nie. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:40, 11 Augustus 2022 (UTC) kl57gj9vjoo57m38fq53ktwfg2uyl1d 0 5245 2518638 2505198 2022-08-10T20:37:45Z Aliwal2012 39067 swak taalgebruik verbeter wikitext text/x-wiki [[Lêer:Cricket pictogram.svg|duimnael|[[Piktogram]] wat krieket aandui]] [[Lêer:CricketSCG1.jpg|duimnael|’n Kriekettoets in spel]] [[Lêer:Pollock to Hussey.jpg|duimnael|Veld met bouler, die twee kolwers en ’n skeidsregter]] '''Krieket''' is ’n [[Sport|boul-en-kolf-sport]] gespeel tussen twee spanne van elf spelers elk op ’n krieketveld in die middel van ’n 22-[[jaart]]-kolfblad (20&nbsp;meter) met ’n paaltjie aan elke kant bestaande uit twee dwarsbalkies op drie paaltjies. Die wedstryd vorder wanneer ’n speler, die bouler genoem, van die span wat veldwerk doen die bal wettig van die een kant van die kolfblad na die ander kant na die paaltjies boul, met ’n boulbeurt wat klaar is sodra hulle ses wettige balle afgestuur het. Die kolfspan het ’n speler by elke kant van die kolfblad, met die speler oorkant die paaltjies van die bouler wat probeer om die bal van die bouler met sy kolf te slaan. Die kolfspan teken lopies aan wanneer die bouler die bal onwettig na die kolwer boul, die bal die veldgrens raak of wanneer die twee kolwers tussen die twee paaltjies hardloop, gelykstaande aan een lopie. Die veldwerkspan probeer om die aantal lopies te beperk en elke kolwer uit te skakel (hulle is “uit”, hulle het hul paaltjies verloor). Maniere van uitskakeling sluit in uitgeboul, wanneer die geboulde bal die paaltjies raak en die dwarsbalkies afval, en vir die veldwerkspan deur die vang van ’n geslane bal voordat dit die grond raak, of om ’n paaltjie met die bal te tref voordat ’n kolwer sy kolfkampie voor die paaltjie bereik en ’n lopie aanteken. Wanneer tien kolwers uitgehaal is, eindig die kolfbeurt en die spanne verander van rolle. Die wedstryd word deur twee skeidsregters beheer, ondersteun deur ’n derde skeidsregter en ’n wedstrydbeampte in internasionale wedstryde. Krieketformate sluit in [[Twintig20]] (T20), met elke span wat vir 20 boulbeurte kolf en ’n wedstryd wat gewoonlik drie uur duur, [[internasionale eendagwedstryd]]e (EDI) oor 50 boulbeurte oftewel een dag, tot [[Toetskrieket|toetswedstryde]] (toets) wat oor vyf dae gespeel word. Tradisioneel speel krieketspelers in ’n volledig wit uitrusting, maar in kleiner formate dra hulle klub- of spankleure. Bykomend tot die gewone uitrusting dra sommige spelers beskermende uitrusting om moontlike beserings te verhoed deur die bal, ’n harde, soliede sferoïed, gemaak van saamgeperste [[Leer (stof)|leer]] met ’n effens verhewe toegewerkte naat uit ’n styf gewikkelde tou wat ’n kurkkern omsluit. Vrouekrieket, wat op sy eie georganiseer en gespeel word, het ook ’n internasionale standaard bereik. Die vroegste bekende verwysing na krieket dateer uit die middel-16de eeu in Suidoos-Engeland. Dit het met die uitbreiding van die [[Britse Ryk]] wêreldwyd versprei, met die eerste internasionale wedstryde wat in die tweede helfte van die 19de eeu gespeel is. Die sport se beheerliggaam is die [[Internasionale Krieketraad]] (IKR), wat in 1909 gestig is en nou meer as ’n 100 lede behels, van wie twaalf volle lede wat toetswedstryde speel. Die speelreëls, die krieketwette, word deur die [[Marylebone-krieketklub]] (MKK) in [[Londen]] behartig. Die sport is veral in [[Suid-Asië]], [[Australasië]], die [[Verenigde Koninkryk]], [[Suider-Afrika]] en [[Wes-Indië]] gewild.<ref name="90%">{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/icc-survey-reveals-over-a-billion-fans-90-in-subcontinent-1150473 |title=ICC survey reveals over a billion fans – 90% in subcontinent |publisher=ESPNcricinfo |author=Osman Samiuddin |date=27 Junie 2018 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> In die lande van Suid-Asië, insluitende [[Indië]], [[Bangladesj]], [[Pakistan]] en [[Sri Lanka]], is krieket verreweg die gewildste sport. Dis ook ’n gewilde [[somer]]sport in die Verenigde Koninkryk, [[Afghanistan]], [[Australië]], [[Ierland]], [[Namibië]], [[Nederland]], [[Nepal]], [[Nieu-Seeland]], [[Suid-Afrika]], [[Kenia]], [[Zimbabwe]] en die Wes-Indiese [[Eilandstaat|eilandstate]]. Veral in lande van die [[Karibiese gebied]] soos [[Antigua en Barbuda]], [[Bahamas]], [[Barbados]], [[Bermuda]], [[Grenada]], [[Guyana]], [[Jamaika]] en die [[Turks- en Caicoseilande]] word krieket as ’n nasionale sport beskou. In lande van die [[Britse Statebond]] met krieket as ’n tradisionele somersport soos Australië, Engeland, Ierland, Namibië, Nieu-Seeland, Skotland, Suid-Afrika en Wallis dien [[rugby]] as ’n tradisionele sport vir die wintermaande. Krieket is die tweede gewildste sport ter wêreld, naas [[sokker]],<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.nytimes.com/2008/04/03/nyregion/03cricket.html |title=Playing a Sport With Balls and Bats, but No Pitcher |publisher=[[The New York Times]] |date=3 April 2008 |accessdate=7 Februarie 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190808053556/https://www.nytimes.com/2008/04/03/nyregion/03cricket.html |archive-date=8 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://web.archive.org/web/20100228192617/http://www.themonitor.ca/article-328152-The-most-popular-sport-youve-never-played-yes-cricket-actually-exists-in-Montreal.html |title=The most popular sport you’ve never played |publisher=The Monitor |date=21 April 2009}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://web.archive.org/web/20100324173537/http://www.sportingo.com/all-sports/a11587_worlds-top-most-popular-team-sports |title=The world's Top 10 most popular team sports |publisher=Sportingo |accessdate=16 Mei 2009}}</ref> met meer as een miljard ondersteuners, veral op die [[Indiese subkontinent]].<ref name="90%" /> [[Krieketwêreldbeker]]toernooie is van die gewildste sportkompetisies wêreldwyd en word in die EDI-vorm gespeel, maar ook [[T20I-wêreldbeker]]toernooie en [[Kampioentrofee|Kampioentrofeë]] geniet groot ondersteuning. Die suksesvolste span in internasionale krieket is [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]], wat sewe [[Internasionale eendagwedstryd|EDI-trofeë]], insluitende vyf krieketwêreldbekertoernooie, gewen het, meer as enige ander land en hulle was vir ’n langer tydperk die beste toetsspan as enige ander land. ’n Internasionale toetskrieket kan, in een vorm van die spel, vir ses of meer uur per dag vir vyf dae aanhou, en nog steeds nie ’n uitslag lewer nie – die verskeidenheid intervalle tussen middagete en [[tee]] en die ryk terminologie is kenmerkende aspekte wat maklik dié wat nie met die spel vertroud is nie, deurmekaar maak. Vir sy ondersteuners hou die spel uitstaande sportmylpale en intense mededinging tussen topkrieketlande in. Dit het selfs al op kere gesorg vir diplomatieke spanning met die berugste geval tydens die sogenaamde [[Lyfkrieket-reeks|lyf-reeks]] ([[Engels]]: ''Bodyline series'') tussen [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] en Australië in 1932/33 om [[die As]]. Wedstryde tussen aartsvyande soos [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] met die doel van politieke ontspanning staan as “krieketdiplomasie” bekend. Krieketwedstryde is al tydens internasionale sporttoernooie soos die [[Olimpiese Somerspele 1900]] in [[Parys]] en die [[Statebondspele]] 1998 in [[Kuala Lumpur]] beslis. In 2019 het die Internasionale Krieketraad bevestig dat ’n Twintig20-toernooi met agt vrouespanne tydens die Statebondspele 2022 in [[Birmingham]] beslis sal word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/cricket-to-return-to-commonwealth-games-in-2022-with-women-s-t20s-1197291 |title=Cricket to return to Commonwealth Games in 2022 with women's T20s |publisher=ESPNcricinfo |date=13 Augustus 2019 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Daarbenewens onderhandel die IKR met die [[Internasionale Olimpiese Komitee]] (IOK) oor die hertoelating van krieket vir die [[Olimpiese Somerspele 2028]] in [[Los Angeles]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/icc-working-towards-cricket-in-2028-la-olympics-says-mcc-s-gatting-1197262 |title=ICC working towards cricket in 2028 LA Olympics, says MCC's Gatting |publisher=ESPNcricinfo |author=Daniel Brettig |date=12 Augustus 2019 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> == Geskiedenis == === Oorsprong === [[Lêer:Cantigas de Santa María - Xogo da pelota.jpg|duimnael|’n [[Middeleeue|Middeleeuse]] “klubbal”-wedstryd met ’n onderhandaflewering na ’n kolwer. Balvangers probeer om ’n bal te vang. Detail uit die ''Cantigas de Santa Maria'', 13de eeu.]] Krieket is een van baie spele in die “klubbal”-sfeer wat algemeen daaruit bestaan om ’n bal met ’n toestel in die hand te slaan; van die ander sluit in [[bofbal]] (wat baie ooreenkomste met krieket toon, albei behoort aan die slaan-en-bal-spele<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2HdVkSClhXdp5CsD3JJ093T/cricket-baseball-rounders-and-softball-what-s-the-difference |title=Cricket, baseball, rounders and softball: What's the difference? |publisher=[[BBC]] |accessdate=12 Junie 2022}}</ref>), [[gholf]], [[hokkie]], [[tennis]], [[muurbal]], [[pluimbal]] en [[tafeltennis]].<ref name="JM17">{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=17}}</ref> In krieket se geval is die belangrikste verskil die vaste mikstruktuur, die paaltjie (oorspronklik was dit glo ’n “paaltjiepoort” waardeur [[Skaap|skape]] gelei is), wat die kolwer moes verdedig.<ref name="BWC1">{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=1}}</ref> Die kriekethistorikus [[Harry Altham]] beskryf drie “groepe” “klubbal”-spele: die “hokkiegroep”, waarby die bal tussen twee doele gespeel word; die “gholfgroep”, waarby die bal na ’n onverdedigde doel beweeg word (die putjie); en die “krieketgroep”, waarby “die bal ’n mikpunt (die paaltjie) probeer raak en weggeslaan word”.<ref name="HSA19">{{en}} {{cite book |author=Harry Altham |title=A History of Cricket, Volume 1 (to 1914) |year=1962 |publisher=George Allen & Unwin |location=Londen |pages=19–20}}</ref> Volgens algemene siening het krieket uit ’n kinderspeletjie in die Middeleeuse suidoostelike [[grafskappe van Engeland]] ontstaan.<ref name="BWC1" /> Hoewel daar pogings vir ’n vroeëre datering bestaan, dateer die oudste bekende verwysing na krieket uit ’n hoofsaak in [[Guildford]] in Januarie 1597 ([[Ou Styl- en Nuwe Styl-datums|Ou Styl]]), volgens die moderne kalender in Januarie 1598. Dié saak handel oor die besit van ’n bepaalde hoevelheid grond en die hof het die getuienis van ’n 59-jaar oue lykskouer, John Derrick, aangehoor, wat getuig:<ref name="HSA21">{{en}} {{cite book |author=Harry Altham |title=A History of Cricket, Volume 1 (to 1914) |year=1962 |publisher=George Allen & Unwin |location=Londen |pages=21}}</ref><ref name="DU3">{{en}} {{cite book |author=David Underdown |title=Start of Play |year=2000 |publisher=Allen Lane |location=Londen |isbn=0-7139-9330-8 |pages=3}}</ref><ref name="JM19">{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=19}}</ref> <blockquote>''Being a scholler in the [[Royal Grammar School, Guildford|ffree schoole of Guldeford]] hee and diverse of his fellows did runne and play there at creckett and other plaies.''</blockquote> <blockquote>“As ’n skolier by die vrye skool van Guldeford het hy en sekere van sy maats daar rondgeloop en krieket en ander spele gespeel.”</blockquote> Met Derrick se ouderdom in ag geneem was dit sowat ’n halwe eeu vroeër wanneer hy skool gegaan het, waarvolgens krieket rondom 1550 deur seuns in [[Surrey]] gespeel is.<ref name="JM19" /> Die siening dat dit oorspronklik ’n kinderspeletjie was, is heringestel deur [[Randle Cotgrave]] se [[Engels]]-[[Frans]]-[[woordeboek]] uit 1611, waarin hy die [[selfstandige naamwoord]] “''crosse''” as “die skewe staf waarmee seuns krieket speel” en die [[werkwoord]] “''crosser''” as “om krieket te speel” beskryf.<ref name="HSA22">{{en}} {{cite book |author=Harry Altham |title=A History of Cricket, Volume 1 (to 1914) |year=1962 |publisher=George Allen & Unwin |location=Londen |pages=22}}</ref><ref name="JM31">{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=31}}</ref> ’n Moontlike herkoms van die sport se naam is die Ou-Engelse woord “''cryce''” (of “''cricc''”) wat na ’n kruk of staf verwys. In [[Samuel Johnson]] se ''Dictionary'' lei hy ''cricket'' af van “''cryce'', Saxon, ’n stok”.<ref name="HSA21" /> In Ou-Engels verwys die woord “''criquet''” blykbaar na ’n soort knuppel of stok.<ref name="DB3">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=3}}</ref> Die sterk Middeleeuse handelskontakte tussen Suidoos-Engeland en die Graafskap [[Vlaandere]], toe die laasgenoemde aan die [[Hertogdom van Boergondië]] behoort het, in ag geneem, is die naam moontlik afgelei van Middel-Nederlands (destyds in Vlaandere gebruik) “''krick''(''-e'')”, wat na ’n stok (skelm) verwys.<ref name="DB3" /> ’n Ander moontlike bron is die Middelnederlandse woord “''krickstoel''”, wat verwys na ’n lang lae stoel wat gebruik word om in die [[Kerk (gebou)|kerk]] te kniel en wat soos die lang lae paaltjie met twee stompe in vroeë krieket lyk.<ref>{{en}} {{cite book |author=Rowland Bowen |title=Cricket: A History of its Growth and Development |year=1970 |publisher=Eyre & Spottiswoode |location=Londen |isbn=0-413-27860-3 |pages=33}}</ref> Volgens Heiner Gillmeister, ’n Europese [[Taalwetenskappe|taalwetenskaplike]] by die [[Universiteit van Bonn]], is “cricket” afgelei van die Middelnederlandse frase vir [[hokkie]], ''met de (krik ket)sen'' (d.w.s., “met die stok jaag”).<ref name="17CGC">{{en}} {{cite web |url=http://www.la84foundation.org/SportsLibrary/SportsHistorian/2000/sh201e.pdf |title=The Seventeenth Century Game of Cricket: A Reconstruction of the Game |work=The Sports Historian, No. 20 |publisher=The British Society of Sports History |author=David Terry |location=Londen |year=2000 |pages=33–43 |accessdate=2 Mei 2016 |url-status=dead |archive-url=https://www.webcitation.org/5laxwhCZO?url=http://www.la84foundation.org/SportsLibrary/SportsHistorian/2000/sh201e.pdf |archive-date=27 November 2009}}</ref> Gillmeister het voorgestel dat nie net die naam, maar ook die sport selfs van Vlaamse oorsprong kan wees.<ref name="17CGC" /> === Groei van amateur- en professionele krieket in Engeland === [[Lêer:Historical cricket bat art.jpg|duimnael|Ontwikkeling van die krieketkolf. Toe met aflewerings op die kolfblad begin is, het die oorspronklike “hokkiestok” (links) rondom 1760 in die kolf ontwikkel.]] Hoewel die hoofdoel van die sport nog altyd was om die meeste lopies aan te teken, verskil die vroeë weergawe van die moderne speel in sekere tegniese aspekte; in die [[Noord-Amerika]]anse weergawe van krieket, ''wicket'', het baie van dié aspekte behoue gebly.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.wnpr.org/post/there-was-baseball-there-was-wicket |title=Before There Was Baseball, There Was Wicket |author=Ray Hardman |publisher=www.wnpr.org |date=31 Oktober 2013 |accessdate=5 September 2020}}</ref> Die bal is deur die bouler onderarm na die grond geboul vir ’n kolwer wat met ’n kolf toegerus is wat aan ’n hokkiestok herinner; die kolwer het ’n lae paaltjie met twee dwarsbalke verdedig; en lopies is kerwe genoem omdat die tellinghouers dit aangeteken het deur telstokke te kerf.<ref name="DB9">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=9}}</ref><ref name="BWC2">{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=1–2}}</ref><ref name="JM21">{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=21–22}}</ref> In 1611 is Cotgrave se woordeboek gepubliseer, waarin die kerklike regbank beskryf, hoe in [[Sidlesham]] in [[Sussex]] twee gemeentelede, Bartholomew Wyatt en Richard Latter, die kerkdiens op [[Paasfees]] versuim omdat hulle krieket gespeel het. Hulle is elkeen met 12 penny beboet en opdrag gegee om boete te doen.<ref>{{en}} {{cite book |author=Timothy J. McCann |title=Sussex Cricket in the Eighteenth Century |year=2004 |publisher=Sussex Record Society |location=Lewes |isbn=0-85445-055-6 |pages=xxxi}}</ref> Dit is die oudste bekende verwysing na volwasse deelname aan krieket en omtrent die selfde tyd is die oudste bekende intergemeente of dorpwedstryd gespeel – in [[Chevening, Kent|Chevening]], [[Kent]].<ref name="HSA21" /><ref name="DU4">{{en}} {{cite book |author=David Underdown |title=Start of Play |year=2000 |publisher=Allen Lane |location=Londen |isbn=0-7139-9330-8 |pages=4}}</ref> In 1624 is ’n speler genaamd Jasper Vinall dood nadat hy per ongeluk aan die kop getref is tydens ’n wedstryd tussen twee gemeentespanne in Sussex.<ref>{{en}} {{cite book |author=Timothy J. McCann |title=Sussex Cricket in the Eighteenth Century |year=2004 |publisher=Sussex Record Society |location=Lewes |isbn=0-85445-055-6 |pages=xxxiii–xxxiv}}</ref> Krieket het vir ’n groot deel van die 17de eeu ’n plaaslike tydsverdryf gebly.<ref name="JM31" /> Deur talle verwysings wat in die rekords van kerklike hofsake gevind is, is dit bekend dat dit soms voor en tydens die [[Gemenebes van Engeland]] deur die Puriteine verbied is.<ref>{{en}} {{cite book |author=Timothy J. McCann |title=Sussex Cricket in the Eighteenth Century |year=2004 |publisher=Sussex Record Society |location=Lewes |isbn=0-85445-055-6 |pages=xxxi–xli}}</ref><ref name="DU11">{{en}} {{cite book |author=David Underdown |title=Start of Play |year=2000 |publisher=Allen Lane |location=Londen |isbn=0-7139-9330-8 |pages=11–15}}</ref> Die probleem was byna altyd die kwessie van Sondagspel, aangesien die Puriteine krieket as “onheilig” beskou het as dit op ’n [[Sabbat]] gespeel is, veral wanneer groot skares of [[dobbel]] betrokke was.<ref name="DB7">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=7–8}}</ref><ref name="JM23">{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=23}}</ref> Volgens die sosiale historikus [[Derek Birley]] was daar in 1660 ’n “groot oplewing van sport na die restourasie”.<ref name="DB11">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=11}}</ref> Verskeie lede van koning [[Karel II van Engeland|Karel II]] se hof het gedurende daardie era ’n sterk belangstelling in krieket getoon.<ref>{{en}} {{cite book |author=Ashley Brown |title=The Pictorial History of Cricket |publisher=Bison Books |location=Londen |year=1988}}</ref> Dobbelary op sport het ’n probleem geword wat beduidend genoeg was vir die Parlement om die Dobbelwet van 1664 goed te keur, wat die insette op £100 beperk het, in elk geval ’n kolossale bedrag wat die jaarlikse inkomste van 99% van die bevolking oorskry het.<ref name="DB11" /> Saam met prysgevegte, perdewedrenne en bloedsport is krieket as ’n dobbelsport beskou.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=11–13}}</ref> Ryk beskermhere het wedstryde vir hoë insette gereël en spanne gevorm waarin hulle die eerste professionele spelers betrek het.<ref name="RW10">{{en}} {{cite book |author=Roy Webber |title=The Phoenix History of Cricket |year=1960 |publisher=Phoenix House Ltd |location=Londen |pages=10}}</ref> Teen die einde van die eeu het krieket ontwikkel in ’n groot sport wat deur Engeland versprei het en reeds deur Engelse seevaarders en koloniseerders na die buiteland geneem is – die vroegste verwysing na oorsese krieket dateer uit 1676.<ref>{{en}} {{cite book |author=Arthur Haygarth |title=Frederick Lillywhite's Cricket Scores & Biographies, Volume 1 (1744–1826) |year=1862 |publisher=Frederick Lillywhite |location=Londen |pages=vi}}</ref> ’n 1697-koerantberig van “’n groot krieketwedstryd” in Sussex “vir vyftig guineas per stuk” het behoue gebly – dit is die vroegste bekende wedstryd wat algemeen as ’n [[Eersterangse krieket|eersterangse wedstryd]] beskou word.<ref>{{en}} {{cite book |author=Timothy J. McCann |title=Sussex Cricket in the Eighteenth Century |year=2004 |publisher=Sussex Record Society |location=Lewes |isbn=0-85445-055-6 |pages=xli}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=36}}</ref> Die beskermhere en ander spelers van die “[[landadel]]” het na hulleself as “amateurs” begin verwys<ref name="amateur" group="fn">Die term “amateur” verwys in hierdie konteks nie na iemand wat in sy vrye tyd krieket gespeel het nie. Baie amateurs in eersterangse krieket was gedurende die krieketseisoen heeltydse spelers. Van die spel se beste spelers, insluitend [[W.G. Grace]], het amateurstatus gehad.</ref> om ’n duidelike onderskeid te skep teen die professionele persone, wat altyd lede van die werkersklas was, selfs tot die punt dat hulle aparte kleed- en eetgeriewe gehad het.<ref>{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=268–269}}</ref> Die landadel, insluitende hoë-adelikes soos die hertoë van Richmond, het hul eerkode van “adelskap verplig” uitgevoer om op leierskapsrolle in enige sportsoort waaraan hulle deelgeneem het aanspraak te maak, veral as dit vir hulle nodig was om saam met “sosiaal swakker” geagte mense te speel om hulle weddenskappe te wen.<ref name="DB19">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=19}}</ref> Tot in 1962 met die afskaffing van amateurisme was die waarneming van die tipiese amateur wat eersterangse krieket gespeel het iemand met ’n opleiding by ’n openbare skool wat daarna die [[Universiteit van Cambridge]] of [[Universiteit van Oxford]] besoek het – die samelewing het verwag dat hierdie mense “offisiere en here” was wie se lot dit was om leierskap oor te neem.<ref name="CW23">{{en}} {{cite book |author=Charles Williams |title=Gentlemen & Players – The Death of Amateurism in Cricket |year=2012 |publisher=Weidenfeld & Nicolson |location=Londen |isbn=978-0-7538-2927-1 |pages=23}}</ref> In ’n suiwer finansiële betekenis sou die amateurspelers teoreties op uitgawes aanspraak maak, terwyl sy professionele teenstander aan ’n kontrak gebonde was en ’n salaris of wedstrydgeld betaal is; in werklikheid het baie amateurs meer as hul werklike uitgawes geëis en die spottende term “shamateur” was daarop gemik om dié praktyk te beskryf.<ref>{{en}} {{cite book |author=Charles Williams |title=Gentlemen & Players – The Death of Amateurism in Cricket |year=2012 |publisher=Weidenfeld & Nicolson |location=Londen |isbn=978-0-7538-2927-1 |pages=94–95}}</ref><ref name="DB146">{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=146}}</ref> === Engelse krieketspelers in die 18de en 19de eeu === [[Lêer:Francis Cotes - The young cricketer (1768).jpg|duimnael|upright|[[Francis Cotes]], ''The Young Cricketer'', 1768]] Die sport het in die 18de eeu ’n groot ontwikkeling ondergaan en Engeland se nasionale sport geword.<ref>{{en}} {{cite book |author=Ashley Brown |title=The Pictorial History of Cricket |publisher=Bison Books |location=Londen |year=1988}}</ref> Sy sukses was gegrond op die twee noodwendighede van beskermhere en weddenskap.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=14–16}}</ref> Krieket was vanaf 1707 in [[Londen]] oorheersend en in die middel van die eeu het groot skare byeengekom om wedstryde op die Artillery Ground in Finsbury by te woon.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/england/content/ground/234526.html |title=Artillery Ground |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Die een-paaltjie-weergawe van die sport het baie toeskouers en waaghalse gelok en sy gewildheid het gedurende die 1748-seisoen die hoogtepunt bereik.<ref name="ASW">{{en}} {{cite web |url=http://stats.acscricket.com/Cricket/1900/index.html#10 |title=At the Sign of the Wicket: Cricket 1742–1751 |work=Cricket: A Weekly Record of the Game |publisher=Association of Cricket Statisticians and Historians |author=F. S. Ashley-Cooper |location=Cardiff |year=1900 |pages=4–85 |accessdate=8 September 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170908201316/http://stats.acscricket.com/Cricket/1900/index.html#10 |archive-date=8 September 2017 |url-status=dead}}</ref> Rondom 1760 het die boulwerk ’n ewolusie ondergaan, toe die boulers die bal die kolfblad begin laat raak het pleks daarvan om dit na die kolwer te rol of te bons. Dit het ’n rewolusie in die kolf se ontwerp meegebring, aangesien dit vir die hantering van die bonsende bal nodig was om die moderne plat kolf pleks van die ou “hokkiestok” in te voer.<ref>{{en}} {{cite book |author=John Nyren |title=The Cricketers of my Time |orig-year=eerste uitgawe in 1833 |editor=Ashley Mote |year=1998 |publisher=Robson Books |location=Londen |isbn=1-86105-168-9 |pages=153–154}}</ref> Die Hambledon Club is in die 1760’s gestig en dit was vir die daaropvolgende 20 jaar tot die stigting van die [[Marylebone-krieketklub]] (MKK) en die inwyding van [[Lord’s Old Ground]] in 1787 beide die sport se grootste klub en fikspunt.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-cradle-of-cricket-315120 |title=The cradle of cricket |publisher=ESPNcricinfo |author=Martin Williamson |date=13 Oktober 2007 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Die MCC het spoedig die sport se voorste klub en die kurator van die krieketwette geword. Nuwe wette wat aan die einde van die 18de eeu ingevoer is sluit in die paaltjie met drie stompe en been voor paaltjie.<ref name="WCA63">{{en}} {{cite book |last=Wisden |article=Evolution of the Laws of Cricket |title=Wisden Cricketers' Almanack, 100th edition |edition=1963 |publisher=Sporting Handbooks Ltd |location=Londen |pages=184–187}}</ref> In die 19de eeu is onderarmaflewerings eers deur rondarm en toe deur boarmaflewerings vervang. Albei ontwikkelinge was omstrede.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=97–101}}</ref> Die reëling van die sport op graafskapvlak het tot die stigting van die graafskapklubs gelei, beginnende met [[Sussex]] in 1839.<ref>{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=456}}</ref> In Desember 1889 het die agt leidende graafskapklubs die amptelike graafskapkampioenskap gestig, wat in 1890 vir die eerste keer aangebied is.<ref name="AMCS">{{en}} {{cite web |url=http://stats.acscricket.com/Cricket/1889/index.html#523/z |title=Annual Meeting of County Secretaries – the programme for 1890 |work=Cricket: A Weekly Record of the Game |publisher=Association of Cricket Statisticians and Historians |location=Cardiff |year=1889 |pages=478–479 |accessdate=3 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170908020352/http://stats.acscricket.com/Cricket/1889/index.html#523/z |archive-date=8 September 2017 |url-status=dead }}</ref> Die bekendste speler in die 19de eeu was [[W.G. Grace]], wie se lang en invloedryke loopbaan in 1865 begin het. Dit was veral Grace se loopbaan dat die onderskeiding tussen amateurs en professionele spelers in die wiele gery is, aangesien hy nominell ’n amateur was, maar volgens sy finansiële inkomste was hy ''de facto'' ’n professionele speler. Grace het van homself gesê dat hy meer geld deur krieket verdien het as enige professionele speler.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum |isbn=1-85410-941-3 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/socialhistoryofe0000birl |pages=108}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=Simon Rae |title=W. G. Grace: A Life |year=1998 |isbn=978-0-571-17855-1 |pages=104}}</ref> Die laaste twee dekades voor die [[Eerste Wêreldoorlog]] word die “goue tydperk van krieket” genoem. Dit is ’n nostalgiese benaming wat deur die algemene verliese deur die oorlog gekenmerk is, maar dié tydperk het party goeie spelers en noemenswaardige wedstryde gesien, veral aangesien kompetisies op graafskap- en toetsvlak verder ontwikkel is.<ref>{{en}} {{cite book |author=David Frith |title=The Golden Age of Cricket: 1890–1914 |year=1978 |publisher=Lutterworth Press |location=Guildford |isbn=0-7188-7022-0}}</ref> === Krieket word ’n internasionale sport === [[Lêer:First photo of a cricket match by Roger Fenton.jpg|duimnael|links|Die eerste bekende foto van ’n krieketwedstryd is op 25 Julie 1857 deur [[Roger Fenton]] geneem]] [[Lêer:England in North America 1859.jpg|duimnael|Die [[Engelse nasionale krieketspan|Engelse krieketspan]] van 1859 op pad na [[Noord-Amerika]], die eerste Engelse kriekettoer nog]] In 1844 is die eerste internasionale wedstryd tussen [[Kanadese nasionale krieketspan|Kanada]] en die [[Verenigde State se nasionale krieketspan|Verenigde State]], wat eintlik klubspanne was, in [[Toronto]] aangebied en deur Kanada gewen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/the-oldest-international-contest-of-them-all-141170 |title=The oldest international contest of them all |publisher=ESPNcricinfo |author=Martin Williamson |date=9 November 2007 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref><ref>{{en}} {{cite book |author=Ashley Brown |title=The Pictorial History of Cricket |publisher=Bison Books |location=Londen |year=1988}}</ref> In 1859 het ’n [[Engelse nasionale krieketspan|Engelse span]] na Noord-Amerika getoer en sodoende die eerste oorsese toer aangepak.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=96–97}}</ref> In die tussentyd was die [[Britse Ryk]] belangrik in die oorsese verspreiding en vestiging van die sport en teen die middel van die 19de eeu was dit goed gevestig in [[Australië]], die [[Wes-Indië|Karibiese eilande]], [[Brits-Indië]] (wat die huidige [[Pakistan]] en [[Bangladesj]] insluit), [[Nieu-Seeland]], [[Noord-Amerika]] en [[Suid-Afrika]].<ref>{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=62, 78, 87, 99, 113, 127, 131}}</ref> In 1862 het ’n Engelse span die eerste toer na Australië onderneem.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=97}}</ref> Die eerste [[Australiese nasionale krieketspan|Australiese span]] wat oorsee getoer het, het uit [[Aborigines]] bestaan wat in 1868 Engeland besoek het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nma.gov.au/collections/collection_interactives/cricketing_journeys/cricket_html/the_australian_eleven/the_australian_eleven_the_first_australian_team |title=The Australian Eleven: The first Australian team |publisher=Nasionale Museum van Australië |accessdate=30 Desember 2014 |archive-date=8 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180908065539/http://www.nma.gov.au/collections/collection_interactives/cricketing_journeys/cricket_html/the_australian_eleven/the_australian_eleven_the_first_australian_team |url-status=dead}}</ref> In 1876/77 het ’n Engelse span teen Australië op die [[Melbourne-krieketveld]] gespeel, wat in retrospektief as die eerste [[Toetskrieket|toetswedstryd]] erken word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/152099.html |title=The Centenary Test match |publisher=ESPNcricinfo |work=Wisden |author=Reg Hayter |date=1978 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Die mededinging tussen Engeland en Australië het in 1882 neerslag gevind in [[die As]] wat sedertdien die bekendste wedywering in toetskrieket is.<ref>{{en}} {{cite book |author1=Wendy Lewis |author2=Simon Balderstone |author3=John Bowan |title=Events That Shaped Australia |page=75 |publisher=New Holland |year=2006 |isbn=978-1-74110-492-9}}</ref> Toetskrieket is in 1888/89 begin uitbrei toe [[Proteas|Suid-Afrika]] teen Engeland gespeel het.<ref>{{en}} {{cite book |author=Ashley Brown |title=The Pictorial History of Cricket |publisher=Bison Books |location=Londen |year=1988}}</ref> === Wêreldkrieket in die 20ste eeu === [[Lêer:Bradman&Bat.jpg|duimnael|upright|[[Sir Donald Bradman]] van [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] het die rekord vir die hoogste kolfgemiddelde van 99.94 aangeteken]] Die tussenoorlogse jare is oorheers deur Australië se [[Sir Donald Bradman]], in statistieke opsig die beste toetskolwer van alle tye. Toetskrieket is gedurende die 20ste eeu verder uitgebrei met die aansluiting van [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] (in 1928), [[Nieu-Seelandse nasionale krieketspan|Nieu-Seeland]] (in 1930) en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] (in 1932) voor die [[Tweede Wêreldoorlog]] en toe [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] (in 1952), [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]] (in 1982), [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] (in 1992), [[Bengaalse nasionale krieketspan|Bangladesj]] (in 2000), asook [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Afghaanse nasionale krieketspan|Afghanistan]] (albei in 2018) in die naoorlogse tydperk.<ref>{{en}} {{cite book |last=Wisden |article=Dates in Cricket History |title=Wisden Cricketers' Almanack, 100th edition |edition=1963 |publisher=Sporting Handbooks Ltd |location=London |page=183}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/152210.html |title=Notes by the Editor |publisher=ESPNcricinfo |work=Wisden Cricketers' Almanack online |author=John Woodcock |date=1982 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Suid-Afrika was weens sy [[Apartheid]]sbeleid tussen 1970 tot 1992 van internasionale krieket verban.<ref>{{en}} {{cite book |author=Douglas Booth |title=The Race Game: Sport and Politics in South Africa |publisher=Routledge |year=1998 |page=88 |isbn=0-7146-4799-3 |url=https://archive.org/details/racegamesportpol0000boot/page/88}}</ref> === Die opkoms van korter krieketformate === In 1963 het krieket ’n nuwe tydperk betree toe die Engelse graafskappe die korter krieketformat ingevoer het.<ref>{{en}} {{cite book |last=Wisden |article=One-Day Knockout Competition, 1963 |title=Wisden Cricketers' Almanack, 100th edition |edition=1963 |publisher=Sporting Handbooks Ltd |location=London |pages=1074–1076}}</ref> Aangesien dit in elk geval ’n uitslag sou oplewer was die korter krieketformaat winsgewend en die aantal wedstryde het toegeneem.<ref>{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=495–496}}</ref> Die eerste [[internasionale eendagwedstryd]] is op 5 Januarie 1971 tussen Australië en Engeland op die Melbourne-krieketveld gespeel<ref name="BatemanHill2011">{{en}} {{cite book |author1=Anthony Bateman |author2=Jeffrey Hill |title=The Cambridge Companion to Cricket |publisher=Cambridge University Press |url=https://books.google.com/books?id=yd6J7waMBRsC&pg=PA101 |date=17 Maart 2011 |isbn=978-0-521-76129-1|pages=101}}</ref> en die beheerliggaam [[Internasionale Krieketraad]] (IKR), wat dié weergawe se potensiaal raakgesien het, het in [[Krieketwêreldbeker 1975|1975]] die eerste [[krieketwêreldbeker]]toernooi aangebied.<ref>{{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2 |pages=496–497}}</ref> In die 21ste eeu het ’n nuwe kort formaat, [[Twintig20]], ’n onmiddellike impak gemaak en tot die implementering van die [[T20I-wêreldbeker]] gelei. Op 22 Junie 2017 het Afghanistan en Ierland die elfde en twaalfde volle lede van die IKR geword en hulle mag dus toetskrieket speel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/afghanistan-ireland-get-test-status-1105347 |title=Afghanistan, Ireland get Test status |publisher=ESPNcricinfo |date=22 Junie 2017 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/sport/cricket/40364481 |title=Ireland & Afghanistan awarded Test status by International Cricket Council |publisher=[[BBC]] |date=22 Junie 2017 |accessdate=9 Maart 2022}}</ref> == Wette en spel == [[Lêer:Cricket field parts.svg|duimnael|’n Tipiese krieketveld]] In krieket word die reëls van die spel in ’n kode genaamd “Die wette van krieket” (''The Laws of Cricket'') gespesifiseer (hierna “die Wette” genoem) wat ’n globale taak het en deur die [[Marylebone-krieketklub]] (MKK) in gesprek met die hoofkrieketnasies ontwikkel is. Daar is 42 Wette (altyd met ’n hoofletter “W” geskryf). Die vroegste bekende weergawe van die kode is in 1744 opgestel en sedert 1788 word dit deur sy voog Marylebone-krieketklub in [[Londen]] besit en onderhou.<ref name=Laws>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/ |title=Laws |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017}}</ref> Buitendien is daar nasionale reëls wat van toepassing is in ’n spesifieke land en kompetisiereëls wat van toepassing is op ’n bepaalde wedstryd of liga.<ref name="ECB">{{en}} (Byvoorbeeld) {{cite web |url=https://www.ecb.co.uk/governance/regulations/non-first-class-regulations |title=Rules and Regulations – Non-First Class Cricket |publisher=[[Engelse en Walliese Krieketraad]] |location=Londen |year=2017 |accessdate=7 Februarie 2021}}</ref> === Speelveld === [[Lêer:Cricket Stumps en.svg|duimnael|links|’n Paaltjie bestaan uit drie houtstompe wat vertikaal in die grond ingedruk is en aan die bokant verbind word deur twee houtdwarsstokkies, die dwarsbalkies]] [[Lêer:Cricket pitch.svg|duimnael|400px|Die kolfblad se afmetings]] Krieket is ’n kolf-en-bal-spel wat op ’n krieketveld tussen twee spanne van elf spelers elk gespeel word.<ref name=Law1>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-1-the-players/ |title=Law 1 – Players |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=1 Julie 2017}}</ref> Daar is geen vaste regulasies met betrekking tot die afmetings van die veld nie, maar in hul kompetisies beveel die [[Engelse en Walliese Krieketraad]] ’n diameter van tussen 110&nbsp;m en 140&nbsp;m vir volwassenemanskrieket en kleiner velde vir jeugkrieket (tussen 60&nbsp;m en 100&nbsp;m vir onder 13 meisies).<ref name="ECB" /> Die veld is gewoonlik sirkel- of ovaalvormig en die rand van die speelveld word gemerk deur ’n grens, wat ’n heining, ’n deel van die staanplekke, ’n tou, ’n geverfde lyn of ’n kombinasie hiervan kan wees; die grens moet, indien moontlik, oor sy hele lengte gemerk word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-19-boundaries/ |title=Law 19 – Boundaries |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=3 Julie 2017}}</ref> Meeste van die aksie vind in die middel van die veld plaas op ’n reghoekige kleistrook met kort gras wat die kolfblad genoem word. Die kolfblad is ’n plat oppervlak met dimensies van 3,05&nbsp;m by 20,12&nbsp;m met baie kort gras wat geneig is om weggedra te word soos die wedstryd vorder (krieket kan ook op kunsmatige oppervlakke soos matte gespeel word). Aan albei kante van die kolfblad word drie regop houtpenne, paaltjies genoem, in die grond ingedruk; die paaltjies word 22 treë (20&nbsp;m) uitmekaar geplaas.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-7-the-pitch/ |title=Law 7 – The pitch |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=3 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703104152/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-7-the-pitch/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> Elke paaltjie bestaan uit drie houtstompe met twee dwarsbalke bo-op. Twee kort houtdwarsstokkies, dwarsbalkies genoem, sit in groewe bo-op die drie paaltjies en raak met hulle punte aanmekaar. Elke stel van drie paaltjies en twee dwarsbalkies word saam die paaltjies genoem.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-8-the-wickets/ |title=Law 8 – The wickets |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=3 Julie 2017}}</ref> ’n Wit streep van 1,22&nbsp;m voor die paaltjies dui die kolfkamp aan. Een kant van die kolfblad is waar die kolwer staan en die bal inwag, en die ander kant is waarvanaf die bouler boul. Na elke boulbeurt word die boulkante omgeruil; maar die twee kolwers bly só staan, dus kolf die ander kant se kolwer verder in die volgende boulbeurt. Die kolfblad word aan elke kant met vier wit geverfde lyne gekenmerk: ’n boulkampie, ’n opspringkampie en twee draaikampies. Die drie stompe is sentraal geplaas op die boulkampie, wat agt voet agt duim lank is. Die opspringkampie is vier voet voor die boulkampie en parallel daarmee geplaas; hoewel dit met ’n twaalfvoetlyn gekenmerk word (ses voet weerskante aan die paaltjie), is dit in werklikheid onbeperk in lengte. Die draaikampie word reghoekig met die opspringkampie geplaas sodat hulle die punte van die boulkampie sny; elke draaikampie word deur ’n agtvoetlyn gemerk, sodat dit vier voet agter die boulkampie strek, maar ook as ’t ware onbeperk in lengte is.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-9-bowling-popping-and-return-creases/ |title=Law 9 – The bowling, popping and return creases |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=3 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703094104/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-9-bowling-popping-and-return-creases/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> === Wedstrydstruktuur en -afsluiting === [[Lêer:A modern Cricket bat (back view).jpg|duimnael|upright|’n Moderne SG-krieketkolf (agterkant)]] [[Lêer:Wicket being hit by a ball.jpg|duimnael|upright|’n Bal tref die paaltjie]] Op die eerste dag van die wedstryd ondersoek beide die kapteins (en hulle raadgewers) die blad en bepaal watter spelers beste gepas sal wees vir die spesifieke blad en kies dan hulle elf spelers. Die kapteins (wat ook spelers is) van die twee spanne loot dan deur ’n muntstuk op te skiet saam met die skeidsregter. Die kaptein wat die loot wen mag dan besluit of sy span eerste gaan boul of kolf.<ref name="inns" /> Die loot in krieket is van baie meer belang as in ander sporte. Omdat die spel so lank is en die gedrag van die kolfblad oor die bestek van vyf dae dramaties kan verander, is dit ’n geweldige voordeel om te kan kies om eerste te boul of te kolf, na gelang van die omstandighede. Kolfbeurt is die term waarmee na ’n fase in die wedstryd verwys word.<ref name=inns>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-12-innings/ |title=Law 12 – Innings |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=2 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702074358/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-12-innings/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> In elke kolfbeurt kolf een span in ’n poging om lopies aan te teken, terwyl die ander span probeer om die telling te beperk en die kolwers uit te skakel deur die bal te boul en veldwerk te doen.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-18-scoring-runs/ |title=Law 18 – Scoring runs |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=2 Julie 2017}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-27-appeals/ |title=Law 27 – Appeals |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=2 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703084014/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-27-appeals/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Wanneer die eerste kolfbeurt eindig verander die spanne van rolle; daar kan van twee tot vier kolfbeurte wees, afhangende van die soort wedstryd. ’n Wedstryd met vier geskeduleerde kolfbeurte word oor drie tot vyf dae gespeel; ’n wedstryd met twee geskeduleerde kolfbeurte is gewoonlik binne een enkele dag klaar.<ref name=inns /> Gedurende ’n kolfbeurt is alle elf lede van die veldwerkspan op die krieketveld, terwyl van die kolfwerkspan op enige tyd net twee spelers op die kolfblad is. Die uitsondering is indien ’n kolwer ’n soort siekte of besering het wat sy of haar vermoë om te loop beperk, in dié geval mag die kolwer ’n hardloper inspan wat tussen die paaltjies kan hardloop wanneer die kolwer ’n lopie aanteken of sou hardloop,<ref name="Law25">{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws/batsman-s-innings;-runners |url-status=live |title=Law 25 – Batter's Innings; Runners |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=5 Januarie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190608183206/https://www.lords.org/mcc/laws/batsman-s-innings;-runners |archive-date=8 Junie 2019}}</ref> hoewel dit in internasionale krieket nie van toepassing is nie.<ref name=ICCTestPlayCond>{{en}} {{cite web |url=https://icc-static-files.s3.amazonaws.com/ICC/document/2019/09/02/9182955c-04a4-4fa0-a2b6-f5908f02a51d/ICC-Test-Match-Playing-Conditions-Final-1-September-2019.pdf |title=ICC Test Match Playing Conditions |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |date=1 September 2019}}</ref> Die kolforde word gewoonlik net voor die begin van die wedstryd bekend gemaak, maar dit mag aangepas word.<ref name=Law1 /> Die hoofdoel van elke span is om meer lopies as hul teenstander aan te teken, maar in sommige krieketformate kan dit vir ’n oorwinning ook nodig wees om in die laaste kolfbeurt al die kolwers van die teenstander uit te skakel, andersins kan die wedstryd onbeslis eindig.<ref name=result>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-21-the-result/ |title=Law 21 – The result |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=2 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170115221857/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-21-the-result/ |archive-date=15 Januarie 2017 |url-status=dead}}</ref> Indien die span wat laaste gekolf het almal uitgeskakel is en minder lopies as die teenstander aangeteken het, word gesê dat hulle “met ''x'' lopies verloor” het (waarby ''x'' die verskil in aantal lopies is wat deur die spanne aangeteken is). Indien die span wat laaste gekolf het genoeg lopies vir ’n oorwinning aangeteken het, word gesê dat hulle “met ''y'' paaltjies gewen” het (waarby ''y'' die aantal paaltjies is wat oorgebly het). Byvoorbeeld het ’n span wat sy teenstander se telling verbygesteek en in die proses ses paaltjies verloor het (d.w.s. ses van hul kolwers is uitgeskakel) die wedstryd “met vier paaltjies gewen”.<ref name=result /> In ’n twee-kolfbeurte-per-span-wedstryd kan een span se algehele eerste en tweede kolfbeurttellings minder wees as die ander span se eerste kolfbeurttelling. Die span met die hoër telling het die wedstryd dan “met ’n kolfbeurt en ''x'' lopies gewen” en hulle moet dan nie weer kom kolf nie: ''x'' is die verskil tussen die twee spanne se algehele tellings. Indien die span wat laaste gekolf het almal uitgeskakel is, en albei spanne dieselfde aantal lopies aangeteken het, het die wedstryd gelykop geëindig; die uitslag is baie selde in wedstryde met twee kolfbeurte per span en het sedert die eerste geval in 1741 tot die laaste geval in Januarie 2017 net 62 keer in [[eersterangse krieket]] voorgekom. In die tradisionele vorm van die spel word die wedstryd onbeslis verklaar as die toegelate tyd verstryk het voordat enige span kan wen.<ref name=result /> Die wedstryd word onderverdeel in boulbeurte. Elke boulbeurt bestaan uit ses agtereenvolgende aflewerings deur dieselfde bouler. Geen bouler word toegelaat om agtereenvolgende boulbeurte te boul nie. Ná die voltooiing van ’n boulbeurt neem die bouler ’n veldwerkposisie in en ’n ander speler neem die boulwerk oor. Die kant van waar daar geboul word, ruil ook aan die einde van elke boulbeurt. Die skeidsregter wat dan aan die bouler se kant van die kolfblad gestaan het, beweeg na regby, en die skeidsregter wat op regby gestaan het, beweeg na die kant van die nuwe bouler. Indien die wedstryd net een kolfbeurt per span het, is daar ’n beperkte aantal boulbeurte vir elke kolfbeurt. Dié soort wedstryd word ’n “korter krieket”- of “eendag”-wedstryd genoem, en die span wat meer lopies aanteken wen die wedstryd onafhanklik van die aantal verlore paaltjies, waarvolgens ’n wedstryd nie onbeslis kan eindig nie. In sommige gevalle word onbesliste uitslae vermy deur elke span in ’n een-kolfbeurt-boulbeurt, Superboulbeurt genoem, te laat kolf; bykomende Superboulbeurte kan gespeel word indien die eerste Superboulbeurt onbeslis eindig. Indien dié soort wedstryd tydelik deur slegte weer onderbreek word, word dikwels ’n ingewikkelde wiskundige formula, na sy ontwikkelaars [[Duckworth-Lewis-Stern-metode]] genoem, ingespan om ’n nuwe nuwe teikentelling te bereken. ’n Eendagwedstryd kan, in omstandighede wat normale hervatting van spel onmoontlik maak (byvoorbeeld nat weer), ook as “sonder uitslag” verklaar word indien albei spanne minder boulbeurte gespeel het as voorheen besluit.<ref name=result /> In alle krieket kan die skeidsregters die wedstryd laat vaar as slegte lig of reën dit onmoontlik maak om aan te gaan.<ref name=Law3>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-3-the-umpires/ |title=Law 3 – The umpires |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017}}</ref> Daar was gevalle van hele wedstryde, selfs toetswedstryde wat geskeduleer is om oor vyf dae gespeel te word, wat weens slegte weer afgelas is sonder dat ’n bal geboul is: byvoorbeeld die derde toetswedstryd van die 1970/71-reeks in Australië.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.cricketarchive.co.uk/Archive/Scorecards/31/31362.html |title=Australia v England, 3rd Test, 1970/71 |publisher=Cricket Archive |accessdate=4 Julie 2017}}</ref> ==== Kolfbeurte ==== [[Lêer:Australia vs South Africa.jpg|duimnael|EDI-wedstryd tussen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] en [[Proteas|Suid-Afrika]] in Desember 2006 in [[Brisbane]] onder spreilige]] Kolfbeurt is die term wat vir elke fase se speel gedurende die wedstryd gebruik word. Afhangende van die wedstryd wat gespeel word, het elke span een of twee kolfbeurte. Soms keer alle elf lede van die kolfspan na die kolfblad terug, maar om verskeie redes kan ’n kolfbeurt ook vroeër klaar afgehandel wees. Die kolfbeurt eindig as die kolfspan “almal uit” is, ’n term wat deur die wette bepaal word: “by die kantel van ’n paaltjie of die aftrede van ’n kolwer bly verdere balle vir boulwerk oor, maar geen kolwer is beskikbaar om in te stap nie”.<ref name=inns /> In dié situasie is een van die kolwers nie uitgeskakel nie en hy word as nie uit nie geag; dit omdat hy geen oorblywende vennoot het nie en daar altyd twee aktiewe kolwers in ’n kolfbeurt moet wees. ’n Span se kolfbeurt kan vroeg eindig terwyl nog twee kolwers nie uit is nie:<ref name=inns /> * Die kolfspan se kaptein mag die kolfbeurt as gesluit verklaar, self as sommige van sy spelers nie gekolf het nie: dit is ’n taktiese besluit deur die kaptein, gewoonlik as hy dink sy span het genoeg lopies aangeteken en benodig tyd om die teenstanders in hulle kolfbeurt uit te skakel. * Die bepaalde aantal boulbeurte (d.w.s. in korter krieket) is geboul. * Die wedstryd is beëindig weens slegte weer of die afloop van tyd. * In die laaste kolfbeurt van die wedstryd as die kolfspan sy teiken bereik en die wedstryd gewen het. ’n Kolwer se kolfbeurt eindig wanneer: * Hy uit is. * Hy aftree (hy die veld verlaat weens besering of uitputting). * Sy span se kolfbeurt geëindig het, in hierdie geval is hy “nie uit nie”. ==== Boulbeurte ==== Die wette bepaal dat, gedurende ’n kolfbeurt, “die bal afwisselend geboul sal word van albei kante in boulbeurte van ses balle”.<ref name=Law22>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-22-the-over/ |title=Law 22 – The over |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702061242/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-22-the-over/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Op die oomblik word ’n ander bouler na die ander kant gestuur en die veldwerkspan verander van kante, terwyl die kolwers dit nie doen nie. ’n Bouler kan nie twee opeenvolgende boulbeurte bedien nie, hoewel ’n bouler vir ’n sekere aantal nie-opeenvolgende boulbeurte van dieselfde kant kan bedien (wat hy gewoonlik ook doen). Die kolwers verander aan die einde van die boulbeurt nie van kante nie en sodoende word die inaktiewe die aktiewe en andersom. Die skeidsregters verander ook van posisies sodat die een wat “regby” gestaan het nou agter die paaltjie van die inaktiewe kolwer staan en andersom.<ref name=Law22 /> === Klere en uitrusting === [[Lêer:WGGrace.jpg|duimnael|upright|Die Engelse krieketspeler [[W.G. Grace]] “hou wag” in 1883. Sy skerms en kolf is baie soortgelyk aan dié wat vandag gebruik word. Die handskoene het ietwat verander. Baie moderne spelers gebruik meer defensiewe uitrusting as wat dit vir Grace beskikbaar was, veral helms en armskerms.]] Die paaltjiewagter (’n gespesialiseerde veldwerker agter die kolwer) en die kolwers dra beskermende uitrusting weens die harde bal, wat met ’n spoed van meer as 145&nbsp;km/h afgelewer kan word en ’n groot veiligheids- en gesondheidsrisiko daarstel. Beskermende uitrusting sluit in skerms (wat die knieë en skeenbeen beskerm), kolf- of paaltjiewagterhandskoene vir die hande, ’n helm vir die kop en ’n kis in die broek vir manlike spelers (wat die lies beskerm).<ref name=AppD>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/appendix-d/ |title=Appendix D |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702064301/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/appendix-d/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Sommige kolwers dra bykomende skerms onder hul truie en broeke soos dik skerms, arm-, ribbe- en skouerskerms. Die enigste veldwerkers wat toegelaat word om beskermende uitrusting te dra is dié baie naby aan die kolwer (d.w.s. indien hulle langs of voor hom staan), maar hulle mag nie handskoene of buitebeenskerms dra nie.<ref name=Law41 /> Met verskeie variante bestaan die wedstrydklere gewoonlik uit ’n woltrui met kort of lang moue, lang broeke, woloortrektruie (indien nodig); ’n krieketpet (vir veldwerk) of ’n veiligheidshelm; en skoene of stewels met spykers om die vastrap te verbeter. Die trui is tradisioneel geheel en al wit en dit word só in toets- en eersterangse krieket gedra, maar in korter krieket word eerder spanklere gedra.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=343}}</ref> ==== Kolf en bal ==== {{multiple image | footer = Twee soorte krieketballe in dieselfde grotte: i) ’n Gebruikte wit bal. Wit balle word meestal in korter krieket gebruik, veral gedurende snagse wedstryde onder spreiligte (links).<br /> ii) ’n Gebruikte rooi bal. Rooi balle word in [[Toetskrieket|toets-]], [[Eersterangse krieket|eersterangse]] en sommige ander krieketvorme gebruik (regs). | image1 = White ball 2 (cropped).JPG | alt1 = ’n Gebruikte wit bal | width1 = 150 | width2 = 150 | image2 = Used cricket ball (cropped).jpg | alt2 = ’n Gebruikte rooi bal }} Die beginsel van die sport is ’n bouler lewer (d.w.s. boul) die bal van sy of haar kant vir die kolwer wat, toegerus met ’n kolf, aan die ander kant aan die slaan is. Die kolf is uit hout vervaardig, gewoonlik ''Salix alba'' (wit wilger) en het die vorm van ’n lem met ’n silindriese handvatsel. Die lem mag nie meer as 4,25&nbsp;duim (10,8&nbsp;cm) breed wees nie en die totale lengte van die kolf nie meer as 38&nbsp;duim (97&nbsp;cm) nie. Daar is geen standaard vir die gewig nie; gewoonlik is dit tussen 2&nbsp;lb 7&nbsp;oz en 3&nbsp;lb (1,1 en 1,4&nbsp;kg).<ref name=Law6>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-6-the-bat/ |title=Law 6 – The bat |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703114233/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-6-the-bat/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/appendix-e-the-bat/ |title=Appendix E – The bat |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703063903/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/appendix-e-the-bat/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Die bal is ’n harde leer-naat [[sferoïde]] met ’n omtrek van 9&nbsp;duim (23&nbsp;cm). Die bal het ’n “naat”: ses rye se steke wat die leerdop van die bal aan die tou en die kurk binnekant hou. Die naat van ’n nuwe bal is prominent en help die bouler om dit op ’n minder voorspelbare manier aan te dryf. Gedurende wedstryde verswak die kwaliteit van die bal tot ’n punt waar dit nie meer bruikbaar is nie; gedurende die verloop van hierdie agteruitgang sal sy gedrag in vlug verander en dit kan die uitslag van die wedstryd beïnvloed. Spelers sal dus probeer om die bal se gedrag te verander deur sy fisiese eienskappe te wysig. Om die bal te poets en dit nat te maak met sweet of speeksel is wettig, selfs wanneer die polering doelbewus aan die een kant gedoen word net om die bal se swaai deur die lug te verhoog, maar om ander stowwe in die bal te vryf, die oppervlak te krap of aan die naat te pluk is onwettige balpeutery.<ref name=Law5>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-5-the-ball/ |title=Law 5 – The ball |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702052655/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-5-the-ball/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> === Spelerrolle === ==== Basiese spel: bouler na kolwer ==== [[Lêer:Bowling action.png|duimnael|Die boulaksie]] Gedurende die gewone speel is 13 spelers en twee skeidsregters op die veld. Twee van die spelers is kolwers en die ander elf is almal lid van die veldwerkspan. Die ander nege spelers van die kolfspan is buite die veld in die pawiljoen. Die beeld hieronder met syfers op toon wat gebeur wanneer die bal geboul word en wie op of naby die kolfblad staan.<ref group="fn">Dié beeld is geneem tydens ’n internasionale wedstryd tussen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] en [[Sri Lankaanse nasionale krieketspan|Sri Lanka]]; Sri Lanka se [[Muttiah Muralitharan]] boul vir die Australiese kolwer [[Adam Gilchrist]].</ref> {{overlay |image=Muralitharan bowling to Adam Gilchrist.jpg |width=500 |height=340 |grid=no |overlay1=Skeidsregter|overlay1left=75|overlay1top=2|overlay1tip=Skeidsregter aan die bouler se kant |overlay2=Paaltjie|overlay2left=105|overlay2top=68|overlay2tip=Paaltjie, bouler se kant of inaktiewe kolwer se kant |overlay3=Inaktiewe kolwer|overlay3left=50|overlay3top=50|overlay3tip=Inaktiewe kolwer |overlay4=Bouler|overlay4left=155|overlay4top=55|overlay4tip=Bouler, Muttiah Muralitharan |overlay5=Bal|overlay5left=230|overlay5top=75|overlay5tip= ’n wit krieketbal in vlug |overlay6=Kolfblad|overlay6left=235|overlay6top=165|overlay6tip=Kolfblad, die hele gebied in ’n ander kleur |overlay7=Opspringkampie|overlay7left=295|overlay7top=105|overlay7tip=Kolf- of opspringkampie |overlay7left2=265|overlay7top2=265|overlay7tip2=Kolf- of opspringkampie |overlay8=Aktiewe kolwer|overlay8left=390|overlay8top=160|overlay8tip=Aktiewe kolwer, Adam Gilchrist |overlay9=Paaltjie|overlay9left=425|overlay9top=225|overlay9tip=Paaltjie, aktiewe kolwer se kant |overlay10=Paaltjiewagter|overlay10left=420|overlay10top=270|overlay10tip=Veldwerker in posisie, paaltjiewagter |overlay11=Eerste glip|overlay11left=325|overlay11top=300|overlay11tip=Veldwerker in posisie, eerste glip vir linkshandige kolwer |overlay12=Draaikampie|overlay12left=15|overlay12top=105|overlay12tip=Draaikampie, een weerskante elke paaltjie |overlay12left2=455|overlay12top2=235|overlay12tip2=Draaikampie, een weerskante elke paaltjie }} Op die beeld het die twee kolwers (3 & 8; met geel truie) hul posisies aan elke kant van die kolfblad ingeneem (6). Drie lede van die span wat veldwerk doen (4, 10 & 11; met donkerblou truie) is ook op die beeld. Een van die twee skeidsregters (1; met ’n wit hoed) staan agter die paaltjie (2) by die kolwer se kant (4) op die kolfblad. Die bouler (4) boul die bal (5) van sy kant vir die kolwer (8) aan die ander kant wat “aktiewe kolwer” genoem word. Die ander kolwer (3) by die boulkant is die “inaktiewe kolwer”. Die paaltjiewagter (10), wat gespesialiseer is, is agter die aktiewe kolwer se paaltjie (9) en agter hom staan een van die veldwerkers in ’n posisie genoem “eerste glip” (11). Terwyl die bouler en die eerste glip gewone truie dra, dra die twee kolwers en die paaltjiewagter beskermende toerusting insluitende veiligheidshelms, versterkte handskoene en beenskerms. Terwyl die skeidsregter (1) op die beeld aan die bouler se kant staan, staan sy eweknie in die buiteveld, gewoonlik op of naby die veldposisie “regby”, sodat hy op een lyn is met die opspringkampie (7) aan die aktiewe kolwer se kant. Die boulkampie (sonder ’n syfer) is dié waar die paaltjie tussen die draaikampies is (12). Die bouler (4) beoog om die paaltjie (9) met die bal te tref (5) of, ten minste, om te voorkom dat die aktiewe kolwer (8) lopies kan aanteken. Die aktiewe kolwer (8) probeer om met sy kolf sy paaltjie te beskerm en, indien moontlik, om die bal van die kolfblad weg te slaan om lopies aan te teken. Sommige spelers is vaardig in beide kolf- en boulwerk, of een van albei en paaltjiewag, sogenoemde veelsydiges. Boulers word volgens hul styl geklassifiseer, met snelboulers, naatboulers of draaiers. Kolwers word volgens hul hande geklassifiseer, regs- of linkshandig. ==== Veldwerk ==== [[Lêer:Cricket fielding positions2.svg|duimnael|Veldposisies vir ’n regshandige kolwer]] Van die elf veldwerkers kan drie in die beeld bo gesien word. Die ander agt is elders op die veld en hul posisies word deur die kaptein of bouler se taktiese beginsels bepaal. Veldwerkers verander tussen aflewerings dikwels van posisie, weer soos aangewys deur die kaptein of bouler.<ref name=Law41>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-41-the-fielder/ |title=Law 41 – The fielder |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702064305/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-41-the-fielder/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Wanneer ’n veldwerker beseer is of tydens ’n wedstryd beseer word, word toegelaat dat ’n plaasvervanger pleks van hom veldwerk doen, maar die plaasvervanger mag nie boul of as ’n kaptein optree nie, met uitsondering van harsingskuddingplaasvervangers in internasionale krieket.<ref name="ICCTestPlayCond" /> Die plaasvervanger verlaat die veld sodra die beseerde speler fiks genoeg is om terug te keer.<ref name=Law2>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-2-substitutes-and-runners-batsman-or-fielder-leaving-the-field-batsman-retiring-or-batsman-commencing-innings/ |title=Law 2 – Substitutes, etc. |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702043645/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-2-substitutes-and-runners-batsman-or-fielder-leaving-the-field-batsman-retiring-or-batsman-commencing-innings/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Die krieketwette is in 2017 hersien en laat nou plaasvervangers as paaltjiewagters toe.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/assets/2017-Law-Changes-Summary-Paper.pdf |title=Summary of changes to the Laws of Cricket 2017 Code |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Mei 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170627233220/https://www.lords.org/assets/2017-Law-Changes-Summary-Paper.pdf |archive-date=27 Junie 2017 |url-status=dead}}</ref> ==== Boulwerk en uitskakeling ==== [[Lêer:Glenn McGrath 01 crop 2.jpg|duimnael|links|upright|[[Glenn McGrath]] van [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] hou die wêreldrekord vir die meeste paaltjies in die [[krieketwêreldbeker]]geskiedenis.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/most-wickets-taken-in-an-icc-world-cup-career-(male) |title=Most wickets taken in an ICC World Cup career (male) |publisher=[[Guinness World Records]] |accessdate=23 Junie 2015}}</ref>]] [[Lêer:Broad celebrating, 2009.jpg|duimnael|Die skeidsregter (heel links) dui aan die kolwer is uit – gevang deur die paaltjiewagter – en die bouler vier sy sukses]] [[Lêer:Cricketer bowled.jpg|duimnael|Geboul]] Die meeste boulers word as spesialiste beskou omdat hulle vir die span gekies is weens hul vaardigheid as ’n bouler, hoewel sommige veelsydiges is en selfs gespesialiseerde kolwers boul af en toe. Die spesialiste boul verskeie kere gedurende ’n kolfbeurt maar hulle mag nie twee opeenvolgende boulbeurte bedien nie. Indien die kaptein van “kante wil verander” moet ’n ander bouler inspring sodat die verandering nie onmiddellik is nie.<ref name="Law22" /> ’n Bouler bereik sy afleweringsspoed deur middel van ’n “aanloop” en ’n boulbeurt word as geopen geag wanneer die bouler sy aanloop vir die eerste aflewering van daardie boulbeurt begin en die bal is dan “in spel”.<ref name="Law22" /> Snelboulers, wat ’n momentum nodig het, vat ’n langer aanloop terwyl boulers met ’n stadige aflewering nie meer as ’n aantal stappe voor hul aflewering neem nie. Die vinnigste boulers kan die bal teen ’n spoed van meer as 145&nbsp;km/h boul en hulle maak soms staat op pure spoed om die kolwer te probeer verslaan, wat genoodsaak word om baie vinnig te reageer.<ref name=pace>{{en}} {{cite web |url=http://www.talkcricket.co.uk/guides/types_of_fast_bowling.html |title=Types of fast bowling |publisher=TalkCricket |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> Ander snelboulers maak staat op ’n mengsel aan spoed en uitoorlê deur die bal se naat in te span of in vlug te laat swaai (b.v. kurwes). Hierdie tipe aflewering kan ’n kolwer noodsaak om sy hou verkeerd te doen, sodat die bal byvoorbeeld net die rand van die kolf raak en hy dan deur die paaltjiewagter of ’n glipveldverker “agter gevang” kan word.<ref name="pace" /> Aan die ander kant van die boulskala is die draaibouler wat teen ’n relatief stadige spoed boul en hy vertrou geheel en al daarop om die kolwer te uitoorlê. ’n Draaier sal dikwels “sy paaltjie koop” deur “een op te gooi” (in ’n stadiger, steiler paraboliese pad) om die kolwer vir ’n swak hou uit te lok. Die kolwer moet baie versigtig wees vir sulke aflewerings aangesien dit dikwels “gevlug” of gedraai word sodat die bal nie heeltemal sal optree soos hy dit verwag nie en hy kan “vasgekeer” word en homself uitskakel.<ref name=spin>{{en}} {{cite web |url=http://www.talkcricket.co.uk/guides/cricket_skills_spin_bowling.html |title=Spin bowling |publisher=TalkCricket |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> Tussen die pasaangeërs en die draaiers is die mediumtempo-naatboulers wat op volgehoue akkuraatheid staatmaak om die lopietempo te probeer beteuel en die kolwer se konsentrasie te verslyt.<ref name="pace" /> Daar is nege maniere waarop ’n kolwer uitgeskakel kan word: vyf is relatief algemeen en vier is uiters skaars. Die algemene vorme van uitskakeling is: * Geboul – As die bouler die kolwer se paaltjies met die bal tref terwyl hy boul, is die kolwer “geboul”.<ref name=Law30>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-30-bowled/ |title=Law 30 – Bowled |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017 |archive-date=3 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703094114/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-30-bowled/ |url-status=dead}}</ref> * Gevang – As die kolwer die bal in die lug slaan en dit word deur ’n veldwerker gevang sonder dat dit die grond geraak het, is die kolwer “uitgevang”.<ref name=Law32>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-32-caught-1/ |title=Law 32 – Caught |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> * Been voor paaltjie – As die bal die kolwer se bene tref en andersins die paaltjies sou getref het, is hy “been voor paaltjie” (bvp) betrap en uit. Dit is een van die mees omstrede beslissings, en word gereed deur die televisieskeidsregter hersien wat na televisie-opnames kyk.<ref name=Law36>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-36-leg-before-wicket/ |title=Law 36 – Leg before wicket |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> * Uitgehardloop – Indien ’n veldwerker die paaltjies met die bal kan raakgooi terwyl die kolwer voor sy kolfkamp is (gewoonlik terwyl hy probeer om ’n lopie aan te teken), is hy “uitgehardloop”.<ref name=Law38>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-38-run-out/ |title=Law 38 – Run out |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> * Gestonk – As die paaltjiewagter die paaltjies met die bal neer kan gooi terwyl die kolwer voor sy kolfkamp is en voordat enige ander veldwerker die bal geraak het, is die kolwer “gestonk”.<ref name=Law39>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-39-stumped/ |title=Law 39 – Stumped |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> Seldsame metodes is: * Paaltjies geslaan – As die kolwer self sy eie paaltjies raakslaan, is hy uit “paaltjies geslaan”.<ref name=Law35>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-35-hit-wicket/ |title=Law 35 – Hit wicket |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> * Bal twee maal geslaan – Die kolwer kry net een kans om die bal te slaan behalwe as hy sy paaltjies verdedig.<ref name=Law34>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-34-hit-the-ball-twice/ |title=Law 34 – Hit the ball twice |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017}}</ref> * Veldwerker verhinder – As die kolwer die veldwerker verhinder om veldwerk te doen, kan hy uit wees weens “veldwerker verhinder”.<ref name=Law37>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-37-obstructing-the-field/ |title=Law 37 – Obstructing the field |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |access-date=6 Julie 2017}}</ref> * Tyd verstreke – Indien ’n nuwe kolwer meer as drie minute neem om die kolfblad te bereik, kan hy uit wees weens “tyd verstreke”.<ref name=Law31>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-31-timed-out-1/ |title=Law 31 – Timed out |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |access-date=6 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703092548/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-31-timed-out-1/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> Die Wette bepaal dat die veldwerkspan, gewoonlik die bouler in die praktyk, moet appelleer vir ’n afdanking voordat die skeidsregter sy beslissing kan gee. As die kolwer uit is, lig die skeidsregter ’n wysvinger en sê “Uit!”; anders sal hy sy kop skud en sê “Nie uit nie”.<ref name=Law27>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-27-appeals/ |title=Law 27 – Appeals |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=6 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703084014/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-27-appeals/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> Effektief is daar ’n tiende metode van uitskakeling, uitgetree, wat nie ’n op-veld-uitskakeling as sodanig is nie, maar eerder ’n terugwerkende een waarvoor geen veldwerker gekrediteer word nie.<ref name=Law2RO>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-2-substitutes-and-runners-batsman-or-fielder-leaving-the-field-batsman-retiring-or-batsman-commencing-innings/ |title=Law 2 – Section 9: Batsman retiring |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=18 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702043645/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-2-substitutes-and-runners-batsman-or-fielder-leaving-the-field-batsman-retiring-or-batsman-commencing-innings/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> ==== Kolfwerk, lopies en ekstras ==== [[Lêer:Cricket shots.svg|duimnael|upright|Die rigtings waarin ’n regshandige kolwer, wat na die bladsy kyk, probeer om die bal te slaan wanneer hy verskeie kriekethoue speel. Die diagram vir ’n linkshandige kolwer is ’n spieëlbeeld van hierdie een.]] Kolwers kom aan die beurt om te kolf gedurende ’n kolforde wat voor die begin van die wedstryd deur die spankaptein vasgelê en aan die skeidsregters voorgelê is, hoewel die orde buigsaam bly wanneer die kaptein die span nomineer.<ref name="Law1" /> Plaasvervangende kolwers word algemeen nie toegelaat nie,<ref name="Law2" /> met uitsondering van harsingskuddingplaasvervangers in internasionale krieket.<ref name="ICCTestPlayCond" /> Wanneer hy begin kolf neem die kolwer ’n kolfhouding in. Gewoonlik behels dit ’n effense hurk met die voete wat oor die voorkant van die paaltjie wys, in die bouler se rigting te kyk en om die kolf vas te hou sodat dit oor die voete gaan en sodat sy punt op die grond naby die tone van die agtervoet kan rus.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.cricketweb.net/grip-stance-back-lift/ |title=Grip, Stance, Back-Lift |publisher=Cricket Web |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> ’n Bekwame kolwer kan ’n wye verskeidenheid “skote” of “houe” in beide ’n verdedigende en ’n aanvallende manier gebruik. Die idee daaragter is om die bal met die kolf se plat oppervlak vir die beste effek te slaan. As die bal die kant van die kolf raak word dit ’n “rand” genoem. Die kolwer hoef nie ’n hou te speel nie en kan die bal na die paaltjiewagter laat deur gaan. Net só hoef hy nie ’n lopie te probeer aanteken nie wanneer hy die bal met sy kolf slaan. Kolwers probeer nie altyd om die bal so hard as moontlik te slaan nie en ’n goeie speler kan lopies aanteken deur net ’n behendige hou met ’n draai van die polse te maak of deur bloot die bal te “blokkeer” maar dit van veldspelers weg te beweeg sodat hy tyd het om te hardloop. ’n Wye verskeidenheid houe word gespeel, die kolwer se repertorium sluit houe in wat genoem is na die styl van swaai en die rigting waarheen gemik word: byvoorbeeld “sny”, “ry”, “haak”, “trek”.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.talkcricket.co.uk/guides/cricket_batting.html |title=Batting |publisher=TalkCricket |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Die aktiewe kolwer moet keer dat die bal die paaltjie tref en probeer om lopies aan te teken deur die bal met sy kolf te slaan sodat hy en sy maat tyd het om van die een kant van die kolfblad na die ander te hardloop voordat die veldwerkspan die bal kan terugbesorg. Om ’n lopie aan te teken moet albei kolwers met óf hul kolwe óf hul liggame die grond agter die draaikampie raak (die kolwers dra hul kolwe terwyl hulle hardloop). Elke voltooide lopie verhoog die telling van beide die span en die aktiewe kolwer.<ref name=Law18>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-18-scoring-runs/ |title=Law 18 – Scoring runs |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> [[Lêer:Master Blaster at work.jpg|duimnael|links|[[Sachin Tendulkar]] is die enigste speler wat honderd internasionale honderdtalle aangeteken het]] Die besluit om ’n lopie te probeer aanteken lê gewoonlik by die kolwer wat die beter sig op die bal se beweging het en dit word meestal met roepe gekommunikeer: meestal “ja”, “nee” of “wag”. Meer as een lopie kan met een enkele hou aangeteken word: houe ter waarde van een tot drie lopies is algemeen, maar die grote van die veld maak dit meestal moeilik om vir vier of meer lopies te hardloop.<ref name="Law18" /> Om dit te kompenseer word vir houe wat die grens van die veld bereik outomaties vier lopies toegeken as die bal die grond raak op pad na die grens of ses lopies as die bal die grens oorsteek sonder om die grond binne die grens te raak. In hierdie gevalle hoef die kolwers nie te hardloop nie.<ref name=Law19>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-19-boundaries/ |title=Law 19 – Boundaries |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Houe vir vyf lopies is ongewoon en maak oor die algemeen staat op die hulp van “omverwerpings” deur ’n veldwerker wat die bal terugbesorg. As ’n onewe aantal lopies deur die aktiewe kolwer aangeteken word, het die twee kolwers van kante verander, en die een wat nie aktief was nie, is nou die aktiewe kolwer. Slegs die aktiewe kolwer kan individuele lopies aanteken, maar al die lopies word by die span se totaal gevoeg.<ref name="Law18" /> Bykomende lopies kan deur die kolfspan as ekstras ingepalm word weens foute wat deur die veldwerkspan gemaak is. Dit word bereik op vier maniere: * Geenbal, ’n straflopie van een ekstra lopie wat deur die bouler afgestaan word as hy die reëls oortree.<ref name=Law24>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-24-no-ball/ |title=Law 24 – No ball |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703092552/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-24-no-ball |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> * Wyes, ’n straflopie van een ekstra lopie wat deur die bouler afgestaan word as hy so boul dat die bal buite die kolwer se bereik is.<ref name=Law25a>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-25-wide-ball/ |title=Law 25 – Wide ball |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702061246/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-25-wide-ball/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> * Byes, ’n ekstra lopie as die kolwer die bal misslaan en dit verby die paaltjiewagter gaan en die kolwers tyd gee om op die konvensionele manier te hardloop.<ref name=Law26>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-26-bye-and-leg-bye/ |title=Law 26 – Bye and Leg bye |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=7 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170703085522/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-26-bye-and-leg-bye/ |archive-date=3 Julie 2017 |url-status=dead }}</ref> * Been bye, soortgelyk aan die bye, behalwe dat die bal die kolwer se lyf getref het, maar nie sy kolf nie.<ref name="Law26" /> As die bouler ’n geenbal of ’n wye afgestaan het, kry sy span ’n bykomende strafbal omdat daardie bal (d.w.s. aflewering) weer geboul moet word en dus het die kolfspan die geleentheid om meer lopies van hierdie ekstra bal aan te teken.<ref name="Law24" /><ref name="Law25a" /> ==== Spesialisrolle ==== [[Lêer:Slips.jpg|duimnael|’n Paaltjiewagter en drie veldwerkers wag vir die volgende bal. Die linkshandige kolwer is buite die prent]] Die kaptein is dikwels die mees ervare speler in die span, sekerlik die mees takties skerpsinnige, en hy kan enige van die belangrikste vaardighede van ’n kolwer, ’n bouler of ’n paaltjiewagter vervul. Binne die Wette het die kaptein sekere verantwoordelikhede wat betref die nominasie van sy spelers by die skeidsregters voor die wedstryd en om te verseker dat sy spelers hulself gedra “binne die gees en tradisies van die spel sowel as binne die Wette”.<ref name="Law1" /> Die paaltjiewagter (wat soms bloot die “wagter” genoem word) is ’n gespesialiseerde veldwerker wat onderworpe is aan verskeie reëls binne die Wette oor sy toerusting en houding. Hy is die enigste lid van die veldwerkspan wat ’n stonk kan bewerkstellig en hy is die enigste wat handskoene en eksterne beenskerms mag dra.<ref name=Law40>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-40-the-wicket-keeper/ |title=Law 40 – The wicket-keeper |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170416223531/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-40-the-wicket-keeper/ |archive-date=16 April 2017 |url-status=dead }}</ref> Na gelang van hul primêre vaardighede word die ander tien spelers in die span dikwels as gespesialiseerde kolwers of gespesialiseerde boulers geklassifiseer. Oor die algemeen sal ’n span saam met die paaltjiewagter vyf of ses gespesialiseerde kolwers en vier of vyf gespesialiseerde boulers bevat.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.talkcricket.co.uk/guides/bowling_strategy.html |title=Bowling Strategy |publisher=TalkCricket |accessdate=7 Julie 2017}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.talkcricket.co.uk/guides/cricket_batting_strategy.html |title=Batting Strategy |publisher=TalkCricket |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> === Skeidsregters en tellinghouers === [[Lêer:Cricket Umpires Equipment 1.jpg|duimnael|Tipiese toerusting wat deur ’n skeidsregter op die veld gebruik word]] [[Lêer:Cricket Umpire.jpg|duimnael|’n Skeidsregter dui ’n beslissing aan vir die tellinghouers]] Die wedstryd op die veld word deur die twee skeidsregters gereël, van wie een agter die paaltjie by die bouler se kant staan wat beslis oor die meeste situasies. Die ander staan in ’n posisie genoem “regby” wat sowat 15–20 meter weg is van die aktiewe kolwer (in ’n syaansig) en in ’n lyn met die opspringkampie waaroor hy wag hou; hy beslis oor situasies waarin hy ’n beter aansig het. Die skeidsregters het sekere verantwoordelikhede insluitende die beoordeling of ’n bal korrek geboul is (b.v., nie ’n geenbal of ’n wye is nie); wanneer ’n lopie aangeteken is; of ’n kolwer uitgeskakel is (die veldwerkspan moet eers appélleer aan die skeidsregter, gewoonlik met die uitdrukking “Hoe’s dit?” of “Owzat?”); wanneer die tussenposes begin en eindig; en die geskiktheid van die kolfblad, krieketveld en weer om die wedstryd te speel. Die skeidsregters is gemagtig om ’n wedstryd te onderbreek of selfs te laat vaar weens omstandighede wat die spelers in gevaar kan stel, soos ’n klam kolfblad of swak ligtoestande.<ref name="Law3" /> In meeste professionele wedstryde sal hulle ’n betwiste beslissing verwys na die derde skeidsregter (wat nie op die veld dien nie) en wat die hulp van televisie-opnames en ander gevorderde toerusting (soos ''hot spot'' en ''hawk eye'') gebruik om ’n finale beslissing te maak, nadat hy ’n rukkie lank herbesin het. Die derde skeidsregter is verpligtend onder die speelvoorwaardes vir toets- en korter internasionale krieketwedstryde wat tussen twee volle IKR-lede gespeel word. Hierdie wedstryde het ook ’n wedstrydskeidsregter met die taak om te verseker dat die spel binne die Wette en die gees van die spel plaasvind.<ref name="Law3" /> Die wedstryddetails, insluitende lopies en uitskakelings, word deur twee amptelike tellinghouers, een vir elke span, opgeteken. Die tellinghouers het ’n tafel buite die speelgrens. Die skeidsregters het ’n gevestigde stel handseine om met die tellinghouers te kommunikeer. Byvoorbeeld wys die skeidsregter ’n wysvinger wanneer die kolwer uit is (uitgeskakel); hy lig albei arms bo sy kop as die kolwer die bal vir ses lopies geslaan het. Die tellinghouers is deur die Wette verplig om alle aangetekende lopies, genome paaltjies en geboulde boulbeurte aan te teken; in die praktyk noteer hulle ook enige beduidende bykomende data in verband met die wedstryd.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-4-the-scorers/ |title=Law 4 – The scorers |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Julie 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702065817/https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/laws/law-4-the-scorers/ |archive-date=2 Julie 2017 |url-status=dead}}</ref> ’n Wedstryd se statistieke word op ’n telkaart saamgevat. Voor die invoering van telkaarte is die meeste lopietelling gedoen deur mans wat op uitkykpunte kerwe op telstokkies sit en sny het en lopies is oorspronklik kerwe genoem.<ref>{{en}} {{cite book |author=Rowland Bowen |title=Cricket: A History of its Growth and Development |year=1970 |publisher=Eyre & Spottiswoode |location=Londen |isbn=0-413-27860-3 |pages=57}}</ref> Volgens Rowland Bowen is die vroegste bekende telkaartsjablone in 1776 deur T. Pratt van Sevenoaks ingevoer en dit is gou algemeen gebruik.<ref>{{en}} {{cite book |author=Rowland Bowen |title=Cricket: A History of its Growth and Development |year=1970 |publisher=Eyre & Spottiswoode |location=Londen |isbn=0-413-27860-3 |pages=266}}</ref> Die eerste telkaarte is glo in 1846 vir die eerste keer by Lord’s gedruk en verkoop.<ref>{{en}} {{cite book |author=Rowland Bowen |title=Cricket: A History of its Growth and Development |year=1970 |publisher=Eyre & Spottiswoode |location=Londen |isbn=0-413-27860-3 |pages=274}}</ref> === Gees van die spel === [[Lêer:Kookaburra red test cricket ball 01.jpg|duimnael|’n Moderne toetskrieketbal]] Benewens die nakoming van die Wette moet krieketspelers die “gees van krieket” ook respekteer, ’n konsep wat sportmangees, ’n regverdige spel en wedersydse respek insluit. Hierdie gees word reeds lank as ’n integrale deel van die sport beskou, hoewel dit net vaag gedefinieer word. Te midde van kommer dat die gees besig was om te verswak is in 2000 ’n aanhef by die Wette gevoeg waarin alle deelnemers opdrag gegee word om binne die gees van die spel op te tree. Die aanhef is laas in 2017 opgedateer en dit begin nou met die lyn:<ref name=preamble>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/mcc/laws-of-cricket/preamble-to-the-laws/ |title=Preamble to the Laws |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=4 Junie 2020}}</ref> <blockquote>''Cricket owes much of its appeal and enjoyment to the fact that it should be played not only according to the Laws, but also within the Spirit of Cricket.''</blockquote> <blockquote>“Krieket het baie van sy aantrekkingskrag en genot te danke aan die feit dat dit nie net volgens die Wette gespeel moet word nie, maar ook binne die gees van krieket.”</blockquote> Dié aanhef is ’n kort verklaring wat bedoel is om die “positiewe gedrag te beklemtoon wat krieket ’n opwindende spel maak wat leierskap, vriendskap en spanwerk aanmoedig.”<ref name=2017_changes>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/assets/2017-Law-Changes-Summary-Paper.pdf |title=Summary of changes to the Laws of Cricket 2017 Code |work=Laws of Cricket |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=10 September 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170627233220/https://www.lords.org/assets/2017-Law-Changes-Summary-Paper.pdf |archive-date=27 Junie 2017 |url-status=dead }}</ref> Sy tweede reël lui dat “die groot verantwoordelikheid om ’n regverdige spel te verseker berus by die kapteins, maar strek na alle spelers, wedstrydbeamptes en veral in juniorkrieket, onderwysers, afrigters en ouers.”<ref name="preamble" /> Die skeidsregters is die enigste beoordelaars wat betref billike of onregverdige spel. Daar word kragtens die wette van hulle vereis om in te gryp in die geval van gevaarlike of onregverdige spel of in gevalle van onaanvaarbare gedrag deur ’n speler. Vorige weergawes van die gees het handelinge geïdentifiseer wat as teenstrydig beskou is (byvoorbeeld ’n appel wetende dat die kolwer nie uit is nie) maar alle besonderhede word nou deur die krieketwette gedek, die toepaslike speelreëls en dissiplinêre kodes, of aan die oordeel van die skeidsregters, kapteins, hulle klubs en beheerliggame oorgelaat. Die bondige uitdrukking van die gees van krieket vermy nou die diversiteit van kulturele konvensies wat in die besonderhede van sportmangees bestaan – of die afwesigheid daarvan. == Vrouekrieket == [[Lêer:Mithali Raj Truro 2012.jpg|duimnael|Die Indiese [[Mithali Raj]] is die enigste speler wat by die mylpaal van 6&nbsp;000 lopies in vroue-EDIs verbygesteek het]] Vrouekrieket is in 1745 vir die eerste keer in [[Surrey]] opgeteken.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/about/cricket/history-of-cricket/early-cricket |title=ICC History of Cricket (pre-1799) |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Die internasionale ontwikkeling het aan die begin van die 20ste eeu begin en die eerste toetswedstryd is in Desember 1934 tussen Australië en Engeland gespeel.<ref name=ICC20C>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/about/cricket/history-of-cricket/20th-century |title=ICC History of Cricket (20th century) |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Die volgende jaar het Nieu-Seeland by hulle aangesluit en in 2007 het Nederland die tiende vrouetoetsland geword, tou hulle teen Suid-Afrika debuteer het. In 1958 is die Internasionale Vrouekrieketraad gestig.<ref name="ICC20C" /> In 1973 is die eerste Krieketwêreldbeker van enige soort aangebied, toe die eerste toernooi in Engeland uitgespeel is.<ref name="ICC20C" /> In 2005 het die Internasionale Vrouekrieketraad met die Internasionale Krieketraad (IKR) saamgesmelt om ’n verenigde beheerliggaam te stig wat krieket beheer en ontwikkel. Die IKR se vroueranglys is op 1 Oktober 2015 bekendgestel en dek alle drie formate van vrouekrieket. In Oktober 2018 is, ná die IKR se besluit om aan al sy lede T20I-status toe te ken, die vroueranglys in aparte EDI- (vir volle lede) en T20I-lyste opgedeel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/media-releases/877811 |title=ICC Launches Global Women's T20I Team Rankings |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=12 Oktober 2018}}</ref> == Bestuur == {{Hoofartikel|Internasionale Krieketraad}} [[Lêer:International Cricket Council members (by status) 2017.svg|duimnael|400px|Lidlande van die [[Internasionale Krieketraad]] (IKR) volgens status: {{columns-list|2| {{sleutel|#ff0000|Volle lidlande met toetsstatus (12)}} {{sleutel|#ff6600|Geassosieerde lede met [[Internasionale eendagwedstryd|EDI-status]] (8)}} {{sleutel|#ff9900|Geassosieerde lede (86)}} {{sleutel|#333333|Voormalige of opgeskorte lede (8)}} {{sleutel|#cccccc|Nielede (23)}}}}]] Die Internasionale Krieketraad (IKR) met sy hoofkantoor in [[Doebai (stad)|Doebai]] is die wêreldwye beheerliggaam van krieket. Dit is in 1909 as die Imperiale Krieketkonferensie (IKK) deur verteenwoordigers uit Engeland, Australië en Suid-Afrika gestig, in 1965 in Internasionale Krieketkonferensie herdoop en het sy huidige naam in 1989 aangeneem.<ref name="ICC20C" /> Die IKR het teen 2017 105 lidlande gehad, van wie twaalf volle lede met [[toetskrieket]]status.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.icc-cricket.com/about |title=About the ICC |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Die IKR is verantwoordelik vir die organisasie en bestuur van krieket se groot internasionale toernooie, waaronder die mans en vroue se onderskeidelike [[Krieketwêreldbeker]]. Dit stel ook die skeidsregters aan wat al die goedgekeurde toets-, EDI- en T20I-wedstryde behartig. Elke lidland beskik oor ’n nasionale beheerliggaam wat krieketwedstryde tuis reël, die nasionale span keur, asook tuis- en wegtoere van die nasionale span reël.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.ecb.co.uk/about-us/about-the-ecb |title=About the England and Wales Cricket Board |publisher=[[Engelse en Walliese Krieketraad]] |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Die meeste van hierdie spanne verteenwoordig onafhanklike soewereine nasies. In Wes-Indië, wat vir krieketdoeleindes ’n saamsluiting van lande is, word dié sake deur [[Krieket Wes-Indië]] behartig.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://cricketwestindies.org/ |title=Cricket West Indies |publisher=Krieket Wes-Indië |accessdate=7 Julie 2017}}</ref> Net só verteenwoordig die [[Engelse en Walliese Krieketraad]] beide [[Engeland]] en [[Wallis]], wie se spelers vir die [[Engelse nasionale krieketspan]] mag speel.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://publications.parliament.uk/pa/cm201011/cmpublic/protection/memo/pf82.pdf |title=Memorandum submitted by the England and Wales Cricket Board (PF 82) |publisher=Parlement van die Verenigde Koninkryk |accessdate=24 Junie 2021 |archive-date=30 Augustus 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210830214706/https://publications.parliament.uk/pa/cm201011/cmpublic/protection/memo/pf82.pdf |url-status=dead }}</ref> [[Krieket Ierland]] hou toesig oor krieket in die hele [[Ierland]] wat beide die [[Republiek Ierland]] en [[Noord-Ierland]], een van die vier [[lande van die Verenigde Koninkryk]], insluit en die [[Ierse nasionale krieketspan]] keur. Die tabel onder lys die IKR se volle lede en hul onderskeidelike krieketbeheerliggaam:<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.icc-cricket.com/team-rankings |title=ICC Rankings |publisher=[[Internasionale Krieketraad]] |accessdate=9 Februarie 2016}}</ref> {| class="wikitable sortable" ! scope="col" | Land ! scope="col" | Beheerliggaam ! scope="col" data-sort-type="date" | Volle lid sedert<ref name="A Brief History...">{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/a-brief-history-209608 |title=A brief history … |publisher=ESPNcricinfo |author=Martin Williamson |date=18 Mei 2005 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> |- ! scope="row" | {{Cr-AF}} | [[Afghaanse Krieketraad]] | 22 Junie 2017 |- ! scope="row" | {{Cr-AU}} | [[Krieket Australië]] | 15 Julie 1909 |- ! scope="row" | {{Cr-BD}} | [[Bengaalse Krieketraad]] | 26 Junie 2000 |- ! scope="row" | {{Cr-EN}} | [[Engelse en Walliese Krieketraad]] | 15 Julie 1909 |- ! scope="row" | {{Cr-IN}} | [[Raad vir Beheer van Krieket in Indië]] | 31 Mei 1926 |- ! scope="row" | {{Cr-IE}} | [[Krieket Ierland]] | 22 Junie 2017 |- ! scope="row" | {{Cr-NZ}} | [[Nieu-Seeland Krieket]] | 31 Mei 1926 |- ! scope="row" | {{Cr-PK}} | [[Pakistanse Krieketraad]] | 28 Julie 1952 |- ! scope="row" | {{Cr-ZA}} | [[Krieket Suid-Afrika]] | 15 Julie 1909 |- ! scope="row" | {{Cr-LK}} | [[Sri Lanka Krieket]] | 21 Julie 1981 |- ! scope="row" | {{Cr-WI}} | [[Krieket Wes-Indië]] | 31 Mei 1926 |- ! scope="row" | {{Cr-ZW}} | [[Zimbabwe Krieket]] | 6 Julie 1992 |} == Krieketformate == [[Lêer:England vs South Africa.jpg|duimnael|’n [[Toetskrieket|Toetswedstryd]] tussen Suid-Afrika en Engeland in Januarie 2005. Die mans wat swart broeke dra is die skeidsregters. Spanne in toetskrieket, [[eersterangse krieket]] en klubkrieket dra tradisioneel wit kleure en gebruik rooi krieketballe]] Krieket is ’n veelvlakkige sport met verskeie formate wat effektief verdeel kan word in [[eersterangse krieket]], korter krieket en, histories, eenpaaltjiekrieket. Die hoogste vlak is [[toetskrieket]] wat as ’t ware die internasionale weergawe van eersterangse krieket is en beperk is op die spanne wat die IKR se twaalf volle lede verteenwoordig. Hoewel die term “toetswedstryd” eers baie later geskep is, het toetskrieket glo begin met twee wedstryde tussen [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in die Australiese 1876/77-seisoen; sedert 1882 word in die meeste toetsreekse tussen Engeland en Australië om [[die As]] gespeel. Die term “eersteklas” word algemeen toegepas op plaaslike krieket van die hoogste vlak. Toetswedstryde word oor vyf dae uitgespeel en eersteklaswedstryde oor drie tot vier dae; in al hierdie wedstryde word elke span twee kolfbeurte toegeken en ’n gelykopuitslag is ’n geldige resultaat.<ref>{{en}} {{cite book |author=Michael Rundell |title=Dictionary of Cricket |year=2006 |publisher=A&C Black Publishers Ltd |location=Londen |isbn=978-0-7136-7915-1 |page=336 |url=https://books.google.com/books?id=6Vu9cih3u1kC&q=%22dictionary%20of%20cricket%22%20test&pg=PT336 |accessdate=17 Oktober 2011}}</ref> Korter krieketwedstryde is altyd geskeduleer om in ’n enkele dag klaar te wees met die spanne wat elk een kolfbeurt het. Daar is twee tipes: Lys-A-krieket met 50 boulbeurte per span en [[Twintig20]] met 20 boulbeurte per span. Albei korter krieketformate word internasionaal gespeel as [[internasionale eendagwedstryd]]e (EDI) en internasionale Twintig20 (T20I). Lys-A is in Engeland gedurende die 1963-seisoen as ’n uitklopbeker tussen die eersterangse graafskapklubs bekendgestel. In 1969 is ’n nasionale ligakompetisie van stapel gestuur. Dié konsep is geleidelik na die ander voorste krieketlande geneem en die eerste internasionale eendagwedstryd is in 1971 gespeel. In [[Krieketwêreldbeker 1975|1975]] is die eerste [[krieketwêreldbeker]]toernooi in Engeland aangebied. Twintig20 is ’n nuwe weergawe met beperkte boulbeurte op sy eie met die doel om ’n wedstryd in sowat drie uur af te sluit, gewoonlik in ’n aandsessie. Die eerste [[T20I-wêreldbeker]] is in [[T20I-wêreldbeker 2007|2007]] in Suid-Afrika aangebied. Korter krieketwedstryde kan nie gelykop eindig nie, hoewel ’n gelykopuitslag moontlik is en ’n onvoltooide wedstryd as “geen uitslag” geag word.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/story/icc-clarifies-what-counts-and-what-doesn-t-255055 |title=ICC clarifies what counts and what doesn't |publisher=ESPNcricinfo |date=30 Julie 2006 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.espncricinfo.com/blogs/content/story/980687.html |title=A T20 merry-go-round, and a jelly-bean investigation |publisher=ESPNcricinfo |author=Philip Brown |date=12 Maart 2016 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Eenpaaltjiekrieket was gedurende die 18de en 19de eeu gewild en van sy wedstryde is oor die algemeen beskou as topklas. In hierdie formaat was daar net een kolwer op die kolfblad en hy moes al die aflewerings trotseer, hoewel elke span een tot ses spelers kon bevat. Eenpaaltjiekrieket is sedert die invoering van die korter krieketformate selde gespeel. Wedstryde was, soos in volle eersterangse krieket, geneig om twee kolfbeurte per span te hê en hulle kon gelykop eindig.<ref>{{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7 |pages=155–167, 404–410}}</ref> == Toernooie == Krieket word op beide internasionale en plaaslike vlak gespeel. Daar is een belangrike internasionale toernooi vir elke formaat met die hoogste plaaslike toernooie wat die drie belangrikste internasionale formate weerspieël. Daar is nou ’n aantal T20-ligas wat ’n “T20-vryskut”-verskynsel tot gevolg gehad het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.cricbuzz.com/cricket-news/107424/the-t20-revolution-the-freelancers |title=The T20 Revolution – The Freelancers |publisher=Cricbuzz |author=Bharat Sundaresan |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> === Internasionale toernooie === [[Lêer:Ashes Urn.jpg|duimnael|upright|Die As is die oudste trofee in internasionale krieket en word sedert 1882 tussen Engeland en Australië uitgespeel<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.lords.org/lords/our-history/the-ashes |title=IT STARTED WITH A PERFUME JAR |publisher=Marylebone-krieketklub |accessdate=12 Junie 2022}}</ref>]] Die meeste internasionale wedstryde word as deel van toere gespeel, waartydens een land ’n ander vir sekere weke of maande besoek en ’n aantal wedstryde in verskeie formate teen die gasheer speel. Soms word ’n ewige trofee toegeken aan die wenner van die toetsreeks, met die bekendste [[die As]]. Die IKR reël ook toernooie waaraan ’n aantal lande gelyktydig mag deelneem, insluitende die [[Krieketwêreldbeker]], [[T20I-wêreldbeker]] en [[Kampioentrofee]]. ’n Ligakompetisie vir toetswedstryde wat as deel van gewone toere gespeel word, die Wêreldtoetskampioenskap, is verskeie kere voorgestel, met die eerste uitgawe wat in 2019 begin het. ’n Ligakompetisie vir eendagwedstryde, die Krieketwêreldbekersuperliga, het in Augustus 2020 begin. Die IKR publiseer ranglyste vir toets-, EDI- en T20I-krieket vir die lande wat hierdie krieketformate speel. Kompetisies vir IKR-lidlande met geassosieerde status sluit in die Interkontinentale Beker vir eersterangse krieketwedstryde en die Wêreldkrieketliga vir eendagwedstryde, van wie laasgenoemde se wedstryde ook dien as wêreldbekerkwalifisering. === Nasionale toernooie === ==== Eersterangse krieket ==== [[Lêer:Yorkshire-CCC-1895.jpg|duimnael|Die [[Yorkshire]]-graafskapkrieketklub in 1895. Die span het die graafskapkampioenskap vir die eerste keer in 1893 gewen]] Eersterangse krieket word in Engeland veral deur die 18 graafskapklubs gespeel wat aan die graafskapkampioenskap deelneem. Die konsep van ’n graafskapkampioenskap bestaan sedert die 18de eeu, maar die amptelike toernooi is eers in 1890 van stapel gestuur.<ref name="AMCS" /> Die suksesvolste klub is Yorkshire, wat teen 2019 32 amptelike titels gewen het (plus een gedeel).<ref>{{en}} {{cite book |last=Playfair |title=Playfair Cricket Annual (70th edition) |edition=2017 |editor=Ian Marshall |publisher=Headline |page=216 |location=Londen}}</ref> Australië het sy nasionale eersterangse kampioenskap in 1892/93 gestig toe die Sheffield-skild bekend gestel is. In Australië verteenwoordig die eersterangse spanne die verskeie [[Deelstate en gebiede van Australië|deelstate]].<ref name="CH175">{{en}} {{cite book |author=Chris Harte |title=A History of Australian Cricket |year=1993 |publisher=Andre Deutsch |location=Londen |isbn=0-233-98825-4 |pages=175}}</ref> [[Nieu-Suid-Wallis]] het die meeste titels ingepalm. Die ander volle lede van die IKR beskik ook oor nasionale kampioenskappe: Ahmad Shah Abdali 4-dagtoernooi (Afghanistan), Nasionale Krieketliga (Bangladesj), Ranji-trofee (Indië), Interprovinsiale Kampioenskap (Ierland), Plunket-skild (Nieu-Seeland), Quaid-e-Azam-trofee (Pakistan), Curriebeker (Suid-Afrika), Premiertrofee (Sri Lanka), Shell-skild (Wes-Indië) en die Loganbeker (Zimbabwe). === Klub en skoolkrieket === Die wêreld se vroegste bekende krieketwedstryd was ’n dorpskrieketbyeenkoms in [[Kent]] soos blyk uit ’n 1640-hofsaak wat ’n krieketwedstryd van “die Weald en die Boland” teen “die Chalkheuwel” by [[Chevening]] “sedert sowat dertig jaar” (d.w.s. ca. 1611) beskryf. Intergemeentekompetisies het gewildheid verwerf gedurende die eerste helfte van die 17de eeu en deur die 18de eeu ontwikkel met die eerste plaaslike ligas wat in die tweede helfte van die 19de van stapel gestuur is.<ref name="DU4" /> Op voetsoolvlak is plaaslike klubkrieket in wese ’n amateurtydverdryf vir diegene wat betrokke is, maar dit behels steeds gewone spanne wat oor naweke of saans in kompetisies speel. Skoolkrieket, wat vir die eerste keer in die 17de-eeuse Suid-Engeland bekend was, het ’n soortgelyke scenario en albei word veral gespeel in die lande waar krieket gewild is.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=9–10}}</ref> Hoewel daar in vergelyking met professionele krieket verskille in die spelformaat kan wees word die Wette altyd nagekom en derhalwe is klub-/skoolwedstryde formele en mededingende byeenkomste.<ref>{{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0 |pages=151–152}}</ref> Die sport het ook talle informele weergawes soos Franse krieket.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.topendsports.com/sport/cricket/french.htm |title=Rules of French Cricket |publisher=topend sports |accessdate=8 Julie 2017}}</ref> == Krieketkultuur == === Invloed op die daaglikse lewe === Krieket het ’n groot impak op die populêre kultuur gehad, sowel in die [[Britse Statebond]] as elders. Byvoorbeeld het dit die woordeskat van hierdie nasies, veral die [[Engels]]e taal, beïnvloed met verskeie frases soos ''that’s not cricket'' (“dit is nie krieket nie”, dis onregverdig), ''had a good innings'' (“het ’n goeie beurt”, het ’n lang lewe geleef) en ''sticky wicket'' (“taai paaltjie”). ''On a sticky wicket'' (''aka'' ''sticky dog'' of ''glue pot'')<ref>{{en}} {{cite book |author=Jonathon Green |title=Dictionary of Jargon |publisher=Routledge |year=1987 |isbn=978-0-7100-9919-8 |page=528 |url=https://archive.org/details/dictionaryofjarg00jona/page/528}}</ref> is ’n [[metafoor]]<ref name="CalliesKeller2011">{{en}} {{cite book |author1=Marcus Callies |author2=Wolfram R. Keller |author3=Astrid Lohöfer |title=Bi-directionality in the Cognitive Sciences: Avenues, Challenges, and Limitations |url=https://books.google.com/books?id=SC3cBXfj4UcC&pg=PA73 |year=2011 |publisher=John Benjamins Publishing |isbn=978-90-272-2384-5 |pages=73–}}</ref> wat gebruik word om ’n moeilike omstandigheid te beskryf. Dit het sy oorsprong in ’n term vir moeilike kolftoestande in krieket, veroorsaak deur ’n klam en sagte kolfblad.<ref name="Hendrickson2001">{{en}} {{cite book |author=Robert Hendrickson |title=World English: From Aloha to Zed |url=https://archive.org/details/worldenglishfrom00hend |url-access=registration |year=2001 |publisher=Wiley |isbn=978-0-471-34518-3}}</ref> === In die kuns en populêre kultuur === [[Lêer:Albert Chevallier Tayler - Kent Vs Lancashire 1906.jpg|duimnael|links|''Kent vs Lancashire at Canterbury'' (1907) deur Albert Chevallier Tayler, olie op doek]] [[Lêer:William Handcock Tom Wills.jpg|duimnael|upright|[[Tom Wills]], krieketspeler en medestigter van [[Australiese voetbal]]]] [[Lêer:10CC - TopPop 1974 2.png|duimnael|links|Die Britse [[Rockmusiek|rockgroep]] [[10cc]] het in hul [[reggae]]liedjie ''Dreadlock Holiday'' (1978) vir die waarskynlk bekendste verwysing na krieket in kontemporêre musiek gesorg]] Krieket is die onderwerp van werke deur bekende Engelse digters soos [[William Blake]] en [[Lord Byron]].<ref name=art>{{en}} {{cite web |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/art/art-features/10191131/The-art-of-cricket-Enough-to-leave-you-stumped.html |title=The art of cricket: Enough to leave you stumped |publisher=The Telegraph |author=Alastair Smart |date=20 Julie 2013 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> ''Beyond a Boundary'' (1963) deur die Trinidadse [[C. L. R. James]] word dikwels aangewys as die beste boek oor enige sport wat nog geskryf is.<ref>{{en}} {{cite book |author=Frank Rosengarten |title=Urbane Revolutionary: C. L. R. James and the Struggle for a New Society |publisher=University Press of Mississippi |year=2007 |isbn=87-7289-096-7 |pages=134}}</ref> In die visuele kuns is daar bekende krieketskilderye soos [[Albert Chevallier Tayler]] se ''Kent vs Lancashire at Canterbury'' (1907) en [[Russell Drysdale]] se ''The cricketers'' (1948), waarna as “dalk die bekendste Australiese skildery van die 20ste eeu” verwys is.<ref name="Meacham">{{en}} {{cite web |url=https://www.smh.com.au/entertainment/art-and-design/montmartre-with-eucalypts-20090606-gdtko6.html |title=Montmartre, with eucalypts |publisher=The Sydney Morning Herald |author=Steve Meacham |date=6 Junie 2009 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Die Franse [[Impressionisme|impressionis]] [[Camille Pissarro]] het krieket op ’n besoek aan Engeland in die 1890’s geskilder.<ref name="art" /> Die skilder [[Francis Bacon (skilder)|Francis Bacon]], ’n ywerige krieketaanhanger, het ’n kolwer in beweging geskilder.<ref name="art" /> Die [[Karibiese gebied|Karibiese]] kunstenaar [[Wendy Nanan]] se krieketbeelde<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/shared/spl/hi/picture_gallery/07/in_pictures_caribbean_cricket_art/html/1.stm |title=Caribbean cricket art, in the middle |publisher=[[BBC]] |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> het verskyn in ’n beperkte uitgawe vir ''[[Royal Mail]]'' se ''World of Invention'' [[posseël]]uitgawe ter geleentheid van die Londense Krieketkonferensie op 1–3 Maart 2007, die eerste internasionale werkswinkel van sy soort en deel van die vieringe voor die [[Krieketwêreldbeker 2007]].<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.bletchleycovers.com |title=Cricket: Dawn of a New World |date=Maart 2007 |publisher=Bletchley Park Post Office |accessdate=11 Junie 2016}}</ref> Een van die waarskynlik bekendste verwysings in kontemporêre musiek is in die [[reggae]]liedjie ''Dreadlock Holiday'' deur die Britse [[Rockmusiek|rockgroep]] [[10cc]] in 1978. Een van die sinne in dié liedjie se lirieke lui: {| |'''Engels''' |'''Afrikaans''' |- | style="padding-right:50px" | ''I say''<br /> ''I don’t like cricket (Oh no!)''<br /> ''I love it''<br /> ''I don’t like cricket (No no!)''<br /> ''I love it'' | Ek sê<br /> Ek hou nie van krieket nie (Oh nee!)<br /> Ek is mal daaroor<br /> Ek hou nie van krieket nie (Nee nee!)<br /> Ek is mal daaroor |} Dié uitdrukking is deur ’n ontmoeting in [[Jamaika]] geïnspireer waartydens Graham Gouldman deur ’n Jamaikaan gevra is of hy van krieket hou en hy dit geantwoord het.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.udiscovermusic.com/stories/10cc-dreadlock-holiday-song/ |title=‘Dreadlock Holiday’: How 10cc Bowled Out The Competition |publisher=uDiscover Music |author=Paul Sexton |date=23 September 2021 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Die Suid-Afrikaanse 2008-[[drama]]rolprent ''[[Hansie (rolprent)|Hansie]]'' beeld die lewe en tragiese dood van die Suid-Afrikaanse krieketkaptein [[Hansie Cronjé]] uit. Dit is ’n ware verhaal gebaseer op die lewe van Hansie Cronjé en handel oor sy loopbaan, wedstrydknoeiery en sy dood in ’n vliegtuigongeluk naby [[George]] in 2002.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.imdb.com/title/tt1099200/ |title=Hansie: A True Story |publisher=[[Internet-rolprentdatabasis]] |date=2008 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> === Invloed op ander sportsoorte === Die sedert 1859 gebruiklike kriekettoere het sedert 1888 ook die sedertdien gewone [[rugby]]toere beïnvloed, toe in 1888 die eerste [[Britse en Ierse Leeus|Britse Leeusspan]] na [[Australië]] en [[Nieu-Seeland]] getoer het. Nes die destydse kriekettoere was dit ’n suiwer finansiële onderneming.<ref>{{en}} {{cite book |author=Clem Thomas |title=125 Years of the British and Irish Lions: The Official History |publisher=Random House|year=2013 |isbn=978-1-78057-738-8 |page=The Genesis of the Lions |url=https://archive.org/details/125yearsofbritis0000thom/page/n3/mode/2up |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Van die eerste rugbywedstryde is ook op krieketvelde gespeel, waaronder die eerste internasionale rugbywedstryd nog tussen [[Skotse nasionale rugbyspan|Skotland]] en [[Engelse nasionale rugbyspan|Engeland]] op 27 Maart 1871 op die krieketveld van die Edinburg Akademie, Raeburn Place;<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/scotland/sportscotland/asportingnation/article/0007/print.shtml |title=The first international rugby match |publisher=[[BBC]] |author=Alex Gordon |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> Engeland teen [[Ierse nasionale rugbyspan|Ierland]] op 15 Februarie 1875 op die Londense [[The Oval (Londen)|Oval]];<ref>{{en}} {{cite book |author=Steve Lewis |title=One Among Equals: England's International Rugby Captains |publisher=Vertical Editions |year=2008 |isbn=978-1-904091-31-8 |pages=274}}</ref> [[Wallabies|Australië]] teen die Britse Leeus op 24 Junie 1899<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.lionsrugby.com/1899.htm |title=1899 – Australia |publisher=Britse en Ierse Leeus |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927200703/http://www.lionsrugby.com/1899.htm |archive-date=25 Julie 2007 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> en [[All Blacks|Nieu-Seeland]] teen Australië op 15 Augustus 1903,<ref>{{en}} {{cite web |url=http://stats.allblacks.com/asp/teamsheet.asp?MT_ID=1045 |title=Match Centre – All Blacks vs Australia |publisher=All Blacks |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> albei wedstryde is op die [[Sydney-krieketveld]] gespeel. Krieket het noue historiese bande met [[Australiese voetbal]] en baie spelers het op die hoogste vlak in albei sportsoorte meegeding.<ref>{{en}} {{cite book |author=Geoffrey Blainey |title=A Game of Our Own: The Origins of Australian Football |publisher=Black Inc. |year=2010 |page=186 |isbn=978-1-86395-347-4}}</ref> In 1858 het die bekende Australiese krieketspeler Tom Wills ’n beroep gedoen op die stigting van ’n “voetbalklub” met ’n “kode van wette” om krieketspelers gedurende die afseisoen fiks te hou. Die Melbourne-voetbalklub is die volgende jaar gestig met Wills en drie ander lede wat die eerste speelwette opgestel het.<ref>{{en}} {{cite book |author=Greg de Moore |title=Tom Wills: His Spectacular Rise and Tragic Fall |publisher=Allen & Unwin |year=2008 |pages=77, 93–94 |isbn=978-1-74175-499-5}}</ref> Dit word veral op aangepaste krieketvelde gespeel.<ref>{{en}} {{cite book |author=Rob Hess |title=A National Game: The History of Australian Rules Football |publisher=Viking |year=2008 |page=44 |isbn=978-0-670-07089-3}}</ref> In Engeland het ’n aantal [[sokker]]klubs hul oorsprong te danke aan krieketspelers wat probeer het om sokker te speel in ’n manier om gedurende die [[winter]]maande fiks te bly. [[Derby County FC|Derby County]] is in 1884 as ’n tak van die Derbyshire graafskapkrieketklub gestig;<ref>{{en}} {{cite book |author=Dan Goldstein |title=The Rough Guide to English Football (2000–2001) |publisher=Rough Guides |location=Londen |date=2000 |isbn=1-85828-557-7 |pages=184}}</ref> beide [[Aston Villa]] (1874) en [[Everton FC|Everton]] (1876) is deur lede van kerklike krieketspanne gestig.<ref>{{en}} {{cite book |author=Dan Goldstein |title=The Rough Guide to English Football (2000–2001) |publisher=Rough Guides |location=Londen |date=2000 |isbn=1-85828-557-7 |pages=15, 184}}</ref> [[Sheffield United FC|Sheffield United]] se [[Bramall Lane]]-krieketveld was vanaf 1854 die tuiste van die Sheffield-krieketklub en daarna van Yorkshire; dit is eers in 1862 weer vir sokker ingespan en is van 1889 tot 1973 deur Yorkshire en Sheffield United saam gebruik.<ref>{{en}} {{cite book |author=Dan Goldstein |title=The Rough Guide to English Football (2000–2001) |publisher=Rough Guides |location=Londen |date=2000 |isbn=1-85828-557-7 |pages=458}}</ref> In die laat 19de eeu is ’n voormalige krieketspeler, die Engels-gebore Henry Chadwick uit [[Brooklyn, New York|Brooklyn]], [[New York]], gekrediteer met die ontwerp van die bofbalbokstelling<ref group="fn">Sy Heldesaal-gedenkplaat lui gedeeltelik: ''Inventor of the box score. Author of the first rule-book&nbsp;... Chairman of rules committee in first nationwide baseball organization.''</ref><ref>{{en}} Lederer, Rich. ''By the Numbers: Computer technology has deepened fans' passion with the game's statistics. Memories and Dreams'' (Vol. 33, No. 6; Winter 2011[–2012], bl. 32–34). Nasionale Bofbalheldesaal se amptelike tydskrif.</ref> wat hy vir die verslag oor wedstrydgebeurtenisse van die kriekettelkaart aangepas het. Die eerste bokstelling het in ’n 1859-uitgawe van die ''Clipper'' verskyn.<ref name=NPR>{{en}} {{cite web |author=Mike Pesca |title=The Man Who Made Baseball's Box Score a Hit |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=106891539 |publisher=National Public Radio |date=30 Julie 2009 |accessdate=8 Maart 2014}}</ref> Die statistiese rekord is so sentraal in die sport se “historiese essensie” dat daar soms na Chadwick verwys word as “die vader van bofbal” omdat hy die gewildheid van die sport in sy vroeë dae gefasiliteer het.<ref name=Myth>{{en}} {{cite web |url=https://www.nytimes.com/2010/11/13/sports/baseball/13doubleday.html |title=Myth of baseball's creation endures, with a prominent fan |publisher=[[The New York Times]] |author=Tim Arango |date=12 November 2010 |accessdate=12 Junie 2022}}</ref> == Voetnotas == <references group="fn" /> == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Bronne == * {{en}} {{cite book |author=Harry Altham |title=A History of Cricket, Volume 1 (to 1914) |year=1962 |publisher=George Allen & Unwin |location=Londen}} * {{en}} {{cite book |author=F. S. Ashley-Cooper |title=At the Sign of the Wicket: Cricket 1742–1751 |year=1900 |work=Cricket: A Weekly Record of the Game |publisher=Cricket Magazine |location=Londen |oclc=28863559}} * {{en}} {{cite book |author=Barclays |title=Barclays World of Cricket |editor=E. W. Swanton |publisher=Willow Books |location=Londen |year=1986 |isbn=0-00-218193-2}} * {{en}} {{cite book |author=Derek Birley |title=A Social History of English Cricket |year=1999 |publisher=Aurum Press Ltd |location=Londen |isbn=1-85410-710-0}} * {{en}} {{cite book |author=Rowland Bowen |title=Cricket: A History of its Growth and Development |year=1970 |publisher=Eyre & Spottiswoode |location=Londen |isbn=0-413-27860-3}} * {{en}} {{cite book |author=Dan Goldstein |title=The Rough Guide to English Football (2000–2001) |publisher=Rough Guides |location=Londen |date=2000 |isbn=1-85828-557-7 |url=https://archive.org/details/roughguidetoengl00dang }} * {{en}} {{cite book |author=Chris Harte |title=A History of Australian Cricket |year=1993 |publisher=Andre Deutsch |location=Londen |page=175 |isbn=0-233-98825-4}} * {{en}} {{cite book |author=Arthur Haygarth |title=Frederick Lillywhite's Cricket Scores & Biographies, Volume 1 (1744–1826) |year=1862 |publisher=Frederick Lillywhite |location=Londen}} * {{en}} {{cite book |author=John Major |title=More Than A Game |year=2007 |publisher=HarperCollins |location=Londen |isbn=978-0-00-718364-7}} * {{en}} {{cite book |author=Timothy J. McCann |title=Sussex Cricket in the Eighteenth Century |year=2004 |publisher=Sussex Record Society |location=Lewes |isbn=0-85445-055-6}} * {{en}} {{cite book |author=John Nyren |title=The Cricketers of my Time |orig-year=eerste uitgawe in 1833 |editor=Ashley Mote |year=1998 |publisher=Robson Books |location=Londen |isbn=1-86105-168-9}} * {{en}} {{cite book |author=David Underdown |title=Start of Play |year=2000 |publisher=Allen Lane |location=Londen |isbn=0-7139-9330-8}} * {{en}} {{cite book |author=Roy Webber |title=The Phoenix History of Cricket |year=1960 |publisher=Phoenix House Ltd |location=Londen}} * {{en}} {{cite book |author=Charles Williams |title=Gentlemen & Players – The Death of Amateurism in Cricket |year=2012 |publisher=Weidenfeld & Nicolson |location=Londen |isbn=978-0-7538-2927-1}} == Verdere leesstof == * {{af}} Uys, Isabelle. (2007). Feitegids: ’n Kernensiklopedie. Kaapstad: Pharos Woordeboeke. ISBN 978-1-86890-065-7. bl. 452 e.v. * {{en}} {{cite book |author=Ramachandra Guha |title=A Corner of a Foreign Field – The Indian History of a British Sport |year=2002 |publisher=Picador |location=Londen |isbn=0-330-49117-2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Cricket|Krieket}} {{Wikt|krieket}} * {{en}} [http://www.icc-cricket.com/ ''Internasionale Krieketraad (IKR)''] * {{en}} [https://stats.espncricinfo.com/ci/engine/records/index.html ESPNcricinfo – statistiek en rekords] * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/sports/cricket-sport|title=Cricket|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=12 Junie 2022}} * {{en}} [https://www.youtube.com/watch?v=g-beFHld19c ''What Is Cricket? Get to know the sport''] deur die [[Internasionale Krieketraad]] {{Affiliasies van die Internasionale Krieketraad}} {{Nasionale krieketspanne}} {{Navigasie Olimpiese somersporte}} {{Normdata}} [[Kategorie:Krieket| ]] [[Kategorie:Voormalige Olimpiese sportsoorte]] 1x6xit9dgu03769dh50ofqy6dyqzpgt 0 5550 2518729 2482617 2022-08-11T10:06:17Z ReenenLaurie 89793 "al 4 jaar saam" is relatief die tyd van skrywe, nie die tyd van leser nie. Ek het na die geskiedenis geskyk en gevind die 4 jaar saam is in 2007 bygevoeg, so dit sit hulle saam sedert 2003, maar ek weet nie of hulle steeds in 2022 is nie. wikitext text/x-wiki {{kleinletter}} {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = ddisselblom | beeld = | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = | agtergrondkleur = groep | geboortenaam = | alias = | geboortedatum = <!-- Slegs vir indiwidue --> | geboorteplek = <!-- Slegs vir indiwidue --> | oorsprong = [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | sterfdatum = <!-- Slegs vir indiwidue --> | sterfplek = <!-- Slegs vir indiwidue --> | genre = Afrikaanse Popmusiek | beroep = <!-- Slegs vir indiwidue --> | instrument = | jare_aktief = | etiket = SELECT | assosiasies = | webwerf = http://www.ddisselblom.com | huidige_lede = Jaco Spies<br />Johrné van Huyssteen<br />Lienka Coetzee | gewese_lede = }} '''ddisselblom''' is 'n [[Afrikaans]]e popgroep vanuit [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]]. Die groep se leuse is "''Die Lewe is 'n Lied''". In eie woorde is die uitsluitlike doel met die twee d's in die naam, "om almal te verwar". Dit is ook eerder wenslik om met twee kleinletter d's om te gaan, maar die groep is nie voorskriftelik daaromtrent nie. == Oorsprong == Die twee stigterslede, [[Jaco Spies]] en [[Johrné van Huyssteen]], het mekaar ontmoet toe hulle saam by 'n selfoonwinkel in Bloemfontein gewerk het. Beide wou musiek maak, maar het besef dat hulle kapitaal en blootstelling nodig gehad het. In 2001 het hulle die handelsmerkproduksie, "Geblikte Afrikaans", tot stand gebring - bekroon met 'n [[Pendoring toekenning]] in daardie jaar. Hierdeur het hulle die nodige kapitaal om 'n musiekloopbaan te begin, bymekaargeskraap en deur hul produkte op kunstefeeste te verkoop, het hulle ook die geleentheid gehad om op die gratis verhoë op te tree. Hul eerste opvoering as 'n "band" was op die Sarie-tent se gratis verhoog by die KKNK. == Lede == Jaco Spies, Johrné van Huyssteen en [[Lienka Coetzee]] - al drie liriekskrywers en sangers; die eerste tromspeler was John Smit en baskitaarspeler was David Houghton. Na twee jaar is hulle vervang deur Riaan Diedericks (op dromme) en AJ Hymann (op baskitaar). Die vyfstuks is sedert 2003 saam. Daar is ook 'n interessante familieverband in ddisselblom: Johrné is getroud met Lienka se suster, Alet, en Jaco en Lienka het 'n ruk terug in die huwelik getree. == Styl == Ddisselblom se styl word as [[rock]] beskryf. == Diskografie == * ''Goud en [[marog]]'', 2004 * ''Donker grond'', 2007 * ''Onskuld'', 2009 * ''Grootste treffers'', 2009 * ''Ddisselblom'' == Verwysings == {{Verwysings}} == Sien ook == * [[Lys van Suid-Afrikaanse musiekgroepe]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|MszzUF36VgM|Kiepie en Kandas}} {{Normdata}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musiekgroepe]] 1903w8rv713ltc4drg7vfico1spq4oz 4 9591 2518573 2518485 2022-08-10T18:05:24Z Oesjaar 7467 /* Cleopatra VII */ Ondersteun met boodskap! wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) ==[[Cleopatra VII]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} Kan ons asb die Artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die Vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] py6u68j6ocmgaustvgj3tgius9bocmg 2518625 2518573 2022-08-10T19:16:28Z Sobaka 328 /* Virgin Australia */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) ==[[Cleopatra VII]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} Kan ons asb die Artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die Vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 2zfvcmkv8lprxu771tthcqnw6jwhsvx 2518626 2518625 2022-08-10T19:17:04Z Sobaka 328 /* Cleopatra VII */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) ==[[Cleopatra VII]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} Kan ons asb die Artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die Vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] n3gmof047igvjsag0zsp8e4qy3tk16p 2518632 2518626 2022-08-10T20:01:39Z Aliwal2012 39067 /* Cleopatra VII */ ondersteun wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Cleopatra VII]] == * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] g4ahotntuvo3k0610xfdegkt8x9vfbd 2518636 2518632 2022-08-10T20:14:36Z Aliwal2012 39067 Argiveer wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] sq4ef34wqkrlsq0g3reb7ogx2fuq5om 2518668 2518636 2022-08-11T07:46:15Z Rooiratel 90342 /* Cleopatra VII */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] 2fftb3127w2ryh6av9zidn4s6cyr6q6 2518669 2518668 2022-08-11T07:46:53Z Rooiratel 90342 /* Virgin Australia */ wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] rrmefazp5ddybud7jb7ovm3ney4z2o6 2518673 2518669 2022-08-11T07:57:41Z Aliwal2012 39067 <kommentaar> moet seker <ondersteun> wees wikitext text/x-wiki {| width="100%" style="background:#FFFFFF; border:solid 1px #479429;" cellspacing="0" cellpadding="10" | colspan="2" | '''Kandidaatartikels vir voorblad: Help vorm die beste van Wikipedia''' Hier besluit ons watter artikels op die voorblad van die Afrikaanse Wikipedia gaan verskyn. ''''n Voorbladartikel''' moet die beste werk op Wikipedia ten toon stel. Om 'n artikel te nomineer kan dit gewoon bygevoeg word aan die onderkant van hierdie bladsy. Lees asseblief eers die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|Riglyne vir nominasie]] voor u 'n artikel nomineer. U kan beïnvloed wat op die voorblad verskyn deur 'n artikel te ondersteun of deur beswaar aan te teken. Persone wat 'n artikel voorstel moet ook bereid wees om te help om besware aan te spreek. As daar geen noemenswaardige besware is nie kan 'n artikel moontlik 'n voorbladartikel word. Die beleid is tans om enige genomineerde bladsy waarvoor daar na 'n maand geen geldige beswaar is nie en wat aan die [[Wikipedia:Riglyne vir voorbladartikels|vereistes voldoen]] as 'n moontlike voorbladartikel te beskou. 'n Artikel word vir 'n week lank op die voorblad vertoon, vanaf Maandag tot die daaropvolgende Sondag. Ou suksesvolle nominasies word na die betrokke argief verskuif. 'n Lys van voorbladartikels wat al in hierdie jaar gebruik is, is by [[Wikipedia:Voorbladartikels {{CURRENTYEAR}}]] te kry. Daar is ook 'n inleiding tot die voorbladartikelprojek by [[Wikipedia:Voorbladartikel]]. Onsuksesvolle nominasies kan besigtig word by [[Wikipedia:Onsuksesvolle voorbladnominasies/2022]]. |- | colspan="2" | <div style="border-bottom: solid 2px #479429;">[[Lêer:Calendar-nl.png|30px]] '''Opkomende weke'''</div> |- valign="top" | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}|Volgende week]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +1 }}}} }} | width="50%" | '''[[Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}|Die week daarop]]''' {{ #ifexist: Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}} | {{Wikipedia:Voorbladartikel week {{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }} {{CURRENTYEAR}}}} | {{Geen Voorbladartikel|week={{ #expr: {{CURRENTWEEK}} +2 }}}} }} |} {{Argiefboks|18 | argief1 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2005|2005]] | argief2 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2006|2006]] | argief3 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2007|2007]] | argief4 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2008|2008]] | argief5 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2009|2009]] | argief6 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2010|2010]] | argief7 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2011|2011]] | argief8 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2012|2012]] | argief9 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2013|2013]] | argief10 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2014|2014]] | argief11 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2015|2015]] | argief12 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2016|2016]] | argief13 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2017|2017]] | argief14 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2018|2018]] | argief15 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2019|2019]] | argief16 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2020|2020]] | argief17 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2021|2021]] | argief18 = [[Wikipedia:Kandidaatartikels vir voorblad/2022|2022]] }} Hier kan u gerus voorstelle maak vir moontlike voorbladartikels, of ondersteuning of beswaar lewer oor huidige nominasies. Dit is behulpsaam om u nominasies, besware en ondersteuning van kommentaar te voorsien wat betrekking op die artikel se inhoud het. Indien u gekant is teen 'n artikel se nominasie kan dit help om te sê waarom, so kan probleme aangespreek word en u mag u teenkanting na ondersteuning verander. So ook kan redes vir 'n nominasie ander gebruikers help om die goeie punte van 'n artikel raak te sien. U is welkom om die volgende sjablone te gebruik: * {{sl|ondersteun}} ({{ondersteun}}) * {{sl|gekant}} ({{gekant}}) * {{sl|neutraal}} ({{neutraal}}) * {{sl|kommentaar}} ({{kommentaar}}) * {{sl|vraag}} ({{vraag}}) ; Wenk: Om die vervoerband vir 2022 te besigtig, '''[[Wikipedia:Voorbladartikels 2022|klik hier]]'''. ;Nuwe voorstelle == [[Cleopatra VII]] == {{sperdatum|20 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:08, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Kan ons asb die artikel gedurende Augustus plaas - die maand van die vrou? Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:05, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Geen probleem, ons druk haar sommer voor in die ry in! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:01, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:17, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) == [[Fenisië]] == {{sperdatum|26 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:06, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:50, 26 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:48, 28 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:07, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Uranus se ringe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek weet nie of dit dalk 'n bietjie ingewikkeld is nie (ek verstaan self nie heeltemal alles nie). Maar die Engelse artikel, waarvan dit vertaal is, is 'n sterartikel. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:18, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[San Francisco Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Ek volg hiermee die [[Doebai Internasionale Lughawe]]-voorblad op. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 15:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:48, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Suid-Afrikaanse Grensoorlog]] == {{sperdatum|30 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Plaaslike [[Koue Oorlog]] geskiedenis - [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:29, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:26, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:46, 30 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:41, 1 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:14, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Neanderdaller]] == {{sperdatum|31 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Sjoe, nou is ek moeg vir dié spulletjie. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 13:23, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:36, 20 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:51, 21 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun my voorgeslagte! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:40, 2 Augustus 2022 (UTC) == [[Jupiter]] == {{sperdatum|2 September 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|– <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 12:33, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:10, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:15, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 16:20, 2 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:13, 3 Augustus 2022 (UTC) == [[Virgin Australia]] == {{sperdatum|7 September 2022}} * {{ondersteun}} – Aansluitend tot sy mededinger, [[Qantas]]. Groete, [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:38, 8 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:16, 10 Augustus 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:46, 11 Augustus 2022 (UTC) <!-- Dis die laaste lyn van hierdie bladsy, skryf asb. hierbo! --> [[Kategorie:Voorblad]] cjp5vdxkgrto5l1rlne5qc1g5p5e6yr 0 10418 2518662 2506818 2022-08-11T07:32:17Z Daniellouw 54542 /* Formule vir volumes */ wikitext text/x-wiki [[Beeld:Submerged-and-Displacing.svg|duimnael|Bepaling van die inhoud van 'n onreëlmatige voorwerp deur middel van waterverplasing.]] '''Volume''', (ook genoem '''kapasiteit''' of '''inhoud''') is die hoeveelheid spasie wat 'n voorwerp (liggaam, ruimtelike figuur) inneem. As basis geld dit dat die inhoud van 'n reghoekige blok gelyk is aan lengte × breedte × hoogte. Volume word gemeet in [[kubieke meter]] (m³), desimeter (dm³), sentimeter (cm³), millimeter (mm³), ensovoorts. Om vloeistowwe se volume te meet, word 'n maatsilinder gebruik. 'n Vloeistof word versigtig in die [[silinder]] gegooi en so word die volume bepaal. Mens bepaal die volume van 'n voorwerp ''V'' deur die ruimte op te deel in volumes &Delta;V van 1 eenheid, en die eenhede wat in ''V'' lê op te tellen. Omdat nie elke eenheid presies in ''V'' lê nie, gee dit 'n benadering: :<math>I(V)\approx\sum_V \Delta V</math>. Deur die eenhede steeds kleiner te neem word hierdie benadering noukeuriger. Die limietproses lei tot 'n ruimtelike integraal wat in die onderstaande formule gegee is. Die [[SI]]-eenheid van volume is die [[kubieke meter]], m³. == Formule == Die inhoud van 'n willekeurige voorwerp kan bereken word uit <math>\int\int\int_V dv</math>. === Voorbeeld === Die volume ''I'' van die silinder met hoogte h en straal r vanaf die grondvlak, met die z-as as silinderas en staande op die xy-vlak, bereken ons as volg: :<math>I=\int_{x=-r}^r \int_{y=-\sqrt{r^2-x^2}}^{\sqrt{r^2-x^2}}\int_{z=0}^h dzdydx = 2h\int_{-r}^r \sqrt{r^2-x^2}dx=\pi r^2h</math> == Formule vir volumes == {| class=wikitable |+ Algemene [[vergelyking]]s van verskeie voorwerpe: ! Vorm ! Vergelyking ! Veranderlikes |- |[[Kubus]] |<math>x^3</math> |x = lengte van die sye |- |[[Blok]] |<math>l\times b\times h</math> |l = lengte, b = breedte, h = hoogte) |- |[[Silinder]] |<math>\pi r^2h</math> |r = radius |- |[[Sfeer]] |<math>\frac{4}{3}\pi r^3</math> |r = radius |- |[[Kegel]] |<math>\frac{1}{3}\pi r^2h</math> |r = radius, h = hoogte |- |[[Torus]] |<math>2 \pi^2 R r^2 </math> |R = grootradius, r = kleinradius |- |[[Ellipsoïdaal]] |<math>\frac{4}{3}\pi abc</math> |a, b, c = die helfte van die lengtes van die drie hoof semi-asse. |- |} == Omskakelings == * 1 [[liter]] = 1000&nbsp;ml = 10⁹ [[millimeter|mm]]³ = 1000 [[sentimeter|cm]]³ = 1 dm³ = 0.001 [[meter|m]]³ * 1 Amerikaanse [[gelling]] = 3.785 liter ~ 750&nbsp;ml × 5 * 1 Imperiële gelling = 4.545 liter ~ 750&nbsp;ml × 6 <!--Om te onthou hoeveel 'n Amerikaanse gallon en 'n Imperiële (Britse) gallon is, is daar 'n baie maklike manier: 'n Imperiële gallon is 'n kas whiskey, m.a.w. 6 bottels: 750&nbsp;ml × 6 = 4.5 liter ~ 1 Imperiële gallon. Lank gelede het iemand whiskey ingevoer van Skotland na Amerika en bepaal dat 'n kas whiskey slegs 5 bottels is omdat hy vir homself kommissie gevat het (een bottel). Dus is 'n Amerikaanse gallon 750&nbsp;ml × 5 = 3.75 ~ 1 Amerikaanse gallon.{{Feit}}--> === Volumevloei === * 1 Agpm (Amerikaanse galonne per minuut) × [60 min/h] × [3.785e-3 m3/Amerikaanse gall] = 0.2271 m³/h * 1 Igpm (Imperiële galonne per minuut) × [60 min/h] × [4.546e-3 m3/Imp gall] = 0.27276 m³/h == Volume vs Kapasiteit == Die verskil tussen volume en kapasiteit is dat volume die hoeveelheid ruimte is wat 'n voorwerp beslaan, terwyl kapasiteit die maatstaf is van 'n voorwerp se vermoë om 'n stof te hou. 'n Manier om daarna te kyk is dat volume vol is en kapasiteit hol of dat volume buite is en kapasiteit binne. Volume word altyd gemeet in kubieke eenhede, terwyl kapasiteit in feitlik elke ander eenheid gemeet word. {{Saadjie}} [[Kategorie:Fisika]] [[Kategorie:Meetkunde]] 9ppl94f2wc9mdvkeglsk0a7fy249wgd 0 11901 2518739 2511695 2022-08-11T10:29:56Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Politieke party | party_naam = Demokratiese Alliansie | afkorting = DA | party_logo = Democratic Alliance (South Africa) logo 2008.png | logobeskrywing = | logo_onderskrif = Logo van die DA | leier = [[John Steenhuisen]] | slagspreuk = Een Nasie. Een Toekoms. | gestig = {{Geboortedatum en ouderdom|2000|6|24}} | ontbind = | samesmelting_van = | afgestig_van = | voorafgegaan = [[Demokratiese Party]] | samesmelting_met = | opgevolg = | nuusbrief = | hoofkwartiere = 2de Vloer, Theba Hosken-huis, Breda- en Mill-strate, [[Kaapstad]], [[Wes-Kaap]], [[Suid-Afrika]] | studentevleuel = Demokratiese Alliansie se Studente-organisasie | jeugvleuel = Demokratiese Alliansie Jeug | ideologie = [[Liberalisme|Liberaal]] | nasionaal = | internasionaal = Liberal International | kleure = {{Kleurkas|#005BA6}} [[Blou]] | webwerf = {{Amptelike URL}} }} Die '''Demokratiese Alliansie''' (DA) is 'n hoofstroom [[Suid-Afrika]]anse [[politieke party]] en die amptelike opposisie teenoor die regerende [[African National Congress]] (ANC) in die [[Parlement van Suid-Afrika]]. Die party is gevorm toe die [[Demokratiese Party]] 'n kortstondige alliansie met die [[Nuwe Nasionale Party]] betree het in 2000. Die DA regeer al die [[Wes-Kaapprovinsie]] sedert die 2009-verkiesing en die [[Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit]] sedert die 2006-verkiesing. Na die 2016-verkiesing het die party beheer van die [[Stad Johannesburg Metropolitaanse Munisipaliteit]], die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]], die [[Stad Tshwane Metropolitaanse Munisipaliteit]] en talle ander plaaslike munisipaliteite verky. Na die 2021-verkiesing het die party weer 'n meerderheid in die Stad Kaapstad gewen, alhoewel 'n kleiner meerderheid. Die party het koalisies gevorm met die [[Vryheidsfront Plus]], [[ActionSA]], [[Inkatha-Vryheidsparty]] en ander kleiner partye om die Stad Johannesburg Metropolitaanse Munisipaliteit, Stad Tshwane Metropolitaanse Munisipaliteit, Stad Ekurhuleni Metroplitaanse Munisipaliteit en ander plaaslike munisipaliteite te regeer. == Geskiedenis == === Oorsprong === [[Lêer:Helen Suzman.jpg|duimnael|links|upright|[[Helen Suzman]] in 1959]] [[Lêer:Harry Schwarz white house portrait.jpg|duimnael|links|upright|[[Harry Schwarz]] in 1993]] Alhoewel die Demokratiese Alliansie in sy huidige vorm 'n relatiewe nuwe party is, kan sy wortels teruggespoor word na die [[Progressiewe Party]], wat gestig is in 1959 toe die liberale lede van die [[Verenigde Party]] wegbreek, omdat hulle nie kon saamstem oor die onvermoë van die VP om 'n alternatief tot die [[Nasionale Party]] se [[apartheid]]sbeleid te bied nie. Die PP het grondwetlike hervorming, 'n Handves van Regte, 'n onafhanklike [[wetgewer]] en die beweging na [[federalisme]] voorgestaan. Hierdie hervormingsvoorstelle het hand-aan-hand gegaan met die bevordering van 'n [[vryemark]]stelsel. In 1961 is slegs [[Helen Suzman]] verkies tot die parlement, en vir 13 jaar was sy die enigste opponent van die rassistiese diskriminasie en ander wanpraktyke van die apartheidregime se 'slegs-blankes' regering. Vanaf 1971 was [[Colin Eglin]] die leier van die party, sonder dat hy self 'n lid van die parlement was. In 1974 het die party ses setels in die Volksraad verower, met 'n sewende in die tussenverkiesing in [[Pinelands]] kort daarna. In 1975 het die party saamgesmelt met die [[Reformisteparty]], 'n party wat weggebreek het van die VP, om die [[Progressiewe Reformisteparty]] te vorm. Twee jaar later het nog lede wat weggebreek het van die VP die ''Komitee vir 'n Verenigde Opposisie'' gestig, wat daarna by die PRP aangesluit het om die [[Progressiewe Federale Party]] te vorm. Die PFP het hoofsaaklik steun verkry van liberale [[Engels]]sprekende [[blanke Suid-Afrikaners]], toegeskryf aan die feit dat Suid-Afrikaanse apartheidswette die lidmaatskap van politieke partye tot slegs blanke Suid-Afrikaners beperk het. Die PFP het swaar deurgeloop onder Nasionale Partyondersteuners en verregses, wat spottenderwys na die party se afkorting (PFP) as 'Packing for Perth' verwys het, met verwysing na immigrasie van wit Suid-Afrikaners na [[Australië]]. [[Frederik Van Zyl Slabbert]], PFP-leier sedert 1979, het bedank vanuit die parlement in 1986 omdat dit, volgens hom, irrelevant geraak het. Later het hy die [[Institute for a Democratic Alternative for South Africa]] (IDASA) gevorm. Hy het ook in Julie 1987 'n leidende rol gespeel in die ontmoeting tussen 'n groep [[Afrikaans]]sprekendes en die ANC (die sg. [[Dakar-beraad]]) in [[Dakar]]. Hy is opgevolg deur Colin Eglin. Die PFP se rol as die amptelike opposisie is oorgeneem deur die verregse [[Konserwatiewe Party]] nadat die PFP 'n groot nederlaag in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|parlementêre verkiesing van 6 Mei 1987]] gely het, waaraan slegs blankes kon deelneem. Die verkiesingsnederlaag het baie PFP-leiers die waarde van deelname in 'n parlement uitsluitlik vir blankes, laat bevraagteken. Sommige van die party se parlementslede het die party verlaat om by die [[Nasionale Demokratiese Beweging]] (NDM) aan te sluit. In 1987, kort voor die verkiesing, is die Onafhanklike Party (OP) van [[Denis Worrall]] ook gevorm, wat die liberale opposisie verder verdeel het. === Demokrasie === [[Lêer:TonyLeon.jpg|duimnael|upright|[[Tony Leon]] in 2005]] Na die verkiesing van 1988 het die nuwe PFP-leier [[Zach de Beer]] onderhandelinge met die [[Onafhanklike Party]] en die NDM voltrek en het die partye saamgesmelt om die [[Demokratiese Party]] te vorm in 1989. Die Demokratiese Party het voortgegaan om 33 setels in die verkiesing op 6 September 1989 te wen. Die DP het 'n belangrike rol gespeel in die onderhandelinge vir 'n tussentydse grondwet, wat die meeste van die oorspronklike progressiewe beginsels en ideale insluit. In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994 algemene verkiesing]], die eerste ná die afskaffing van apartheid, het die party slegs 1,7% van die stemme gewerf en slegs sewe setels in die parlement gewen. De Beer is opgevolg deur [[Tony Leon]], wat die beskerming van menseregte, federalisme en 'n vryemarkstelsel beklemtoon het. Die party se steun het toegeneem gedurende die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999 algemene verkiesing]] nadat dit 9,6% van die stemme verwerf het, en 44 setels in die parlement gewen het, om sodoende die [[Nuwe Nasionale Party]] as die amptelike opposisie te vervang. Die DP het in 2000 'n alliansie met die NNP betree, om die Demokratiese Alliansie te vorm. Die baie kleiner [[Federale Alliansie]] het ook later saam met die DA gesmelt. Die DA het daarna die provinsiale regering van die Wes-Kaapprovinsie gevorm. Na die munisipale verkiesing van 2000 het die DA 52,3% van die stemme gewen in [[Kaapstad]], genoeg om die munisipale regering van die stad te vorm. Die DA het ook die munisipale regering van vele ander dorpe in die Wes-Kaap gevorm. Die brose alliansie het slegs gehou tot 2001, toe die NNP vanuit die alliansie onttrek om 'n nuwe alliansie met die [[African National Congress|ANC]] te vorm. Met die uittrede van sommige van die NNP-lede vanuit die Wes-Kaapse provinsiale regering, en van sommige van die NNP-stadsraadslede, het die DA sy greep oor die meeste van sy munisipale regerings in die Wes-Kaap verloor. [[Lêer:Helen Zille - one.jpg|duimnael|links|upright|[[Helen Zille]] in 2007]] Met die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|algemene verkiesing van 2004]] het beide die DA en die ANC se steun toegeneem, ten koste van die ander opposisiepartye. Die DA het 12,4% van die stemme gewerf, en sodoende 50 setels in die parlement verseker. Die DA bly dus die tweede grootste politieke party in Suid-Afrika. By die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2006|munisipale verkiesing van 2006]] het die DA 14,8% van die landswye stemme gekry, veral in die Wes-Kaap. [[Helen Zille]] het sodoende Kaapstad se tweede DA-burgemeester geword. In 2007 het Helen Zille vir Tony Leon as partyleier opgevolg. [[Lêer:Mmusi Maimane (cropped).jpg|duimnael|upright|[[Mmusi Maimane]] in 2011]] Tydens die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|algemene verkiesing van 2009]] het die DA 16,7% van die stemme gewerf en sodoende 67 setels in die parlement verseker. In die Wes-Kaap het die DA 51,5% van die stemme gewerf en regeer sedertdien dié provinsie met Helen Zille as premier. Die Wes-Kaap het dus Suid-Afrika se enigste provinsie geword, wat nie deur die ANC regeer word nie. By die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2011|munisipale verkiesing van 2011]] kon die DA 24% van die landswye stemme verower, veral in die Wes-Kaap. [[Patricia de Lille]] het Helen Zille as die Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit se burgemeester opgevolg. In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|algemene verkiesing van 2014]] het die DA 22,2% van die stemme gewerf en sodoende 89 setels in die parlement verseker. In die Wes-Kaap kon die DA sy getal setels verder uitbrei tot 26, nadat dié party 59,4% van die stemme gewerf het. In 2015 het [[Mmusi Maimane]] die DA sy eerste swart partyleier geword, nadat Helen Zille haarself nie vir 'n tweede ampstermyn beskikbaar gestel het nie. By die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing van 2016]] het die DA 26,9% van die landswye stemme verower. Die party het beheer van die [[Stad Johannesburg Metropolitaanse Munisipaliteit]], [[Stad Tshwane Metropolitaanse Munisipaliteit]], [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]] en talle ander plaaslike munisipaliteite verkry. Die party het in 2018 beheer van Nelson Mandelabaai verloor. In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing van 2019]] het die party se steun tot 20,8% op nasionale vlak gedaal en sodoende 84 setels in die Nasionale Vergadering gewen. Die party het beheer van die Wes-Kaap behou, alhoewel hulle steun verloor het. Die party se premierskandidaat [[Alan Winde]] het vir Helen Zille opgevolg. Die daal in die party se steun het onsekerheid oor Maimane se leierskap veroorsaak. Nadat [[James Selfe]] sy bedanking as voorsitter van die federale raad aangekondig het, het Helen Zille haar kandidaatskap vir die pos verklaar. Sy is op 20 Oktober 2019 verkies. Die volgende dag het DA-lid [[Herman Mashaba]] sy bedanking as burgemeester van Johannesburg aangekondig en toe twee dae later het Maimane as partyleier en [[Athol Trollip]] as federale voorsitter bedank. [[Lêer:John Steenhuisen.png|links|duimnael|[[John Steenhuisen]]]] Die DA se hoofsweep in die Nasionale Vergadering [[John Steenhuisen]] het toe vir Maimane as leier van die party se parlementêre-koukus opgevolg. Steenhuisen is toe ook as tussentydse partyleier aangewys. Die party was van plan om nuwe leierskap by hul kongres in Mei 2020 te verkies, maar dit was weens die [[Covid-19-pandemie in Suid-Afrika]] uitgestel tot November 2020. Steenhuisen is vir 'n volle termyn as partyleier by die party se kongres verkies nadat hy vir Mbali Ntuli, 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geklop het. In Desember 2020 het die DA weer beheer van Nelson Mandelabaai verkry met die verkiesing van [[Nqaba Bhanga]] as burgemeester In die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2021|munisipale verkiesing van 2021]] het die party se steun weereens gedaal tot net bo 21% van die stemme. Die DA het hul meerderhede op talle munisipale rade in die Wes-Kaap verloor maar wel beheer van die munisipaliteite behou met koalisies met kleiner partye. Die party het wel beheer van die [[Midvaal Plaaslike Munisipaliteit]] en die [[Kouga Plaaslike Munisipaliteit]] buite die Wes-Kaap behou sowel as beheer van die [[UMngeni Plaaslike Munisipaliteit]] gewen. [[Geordin Hill-Lewis]] het vir [[Dan Plato]] as burgemeester van Kaapstad opgevolg. Die party het vir die eerste keer beheer van die [[Ekurhuleni Metropolitaanse Munisipaliteit]] met [[Tania Campbell]] se onverwagse verkiesing as burgemeester sowel as weer beheer van die Stad Johannesburg verkry met [[Mpho Phalatse]] se verkiesing. In die Stad Tshwane is [[Randall Williams]] herverkies as burgemeester wat beteken dat vir die eerste keer in Gautengse geskiedenis beheer die DA al drie van die metropolitaanse munisipaliteite in die provinsie. Aangesien die DA nie meerhede op enige van die Gautengse metropolitaanse rade gewen het het nie, moes die party koalisies met die [[Afrika Christen Demokratiese Party]], die [[Vryheidsfront Plus]], [[ActionSA]], die [[Inkatha-Vryheidsparty]] sowel as die [[Congress of the People]] gevorm om beheer van die metro's te behou. Die [[Patriotic Alliance]] het later deel geraak van die koalisie-ooreenkomste in die metro's. == Verkiesingsresultate == [[Lêer:South Africa national election 2014 DA vote by ward.svg|duimnael|Persentasie van stemme vir die DA in die 2014-verkiesing, volgens kiesafdelings. {{columns-list|2| {{sleutel|#eff3ff|0–20%}} {{sleutel|#bdd7e7|20–40%}} {{sleutel|#6baed6|40–60%}} {{sleutel|#3182bd|60–80%}} {{sleutel|#08519c|80–100%}}}}]] [[Lêer:South Africa national election 2009 DA vote by ward.svg|duimnael|Persentasie van stemme vir die DA in die 2009-verkiesing, volgens kiesafdelings. {{columns-list|2| {{sleutel|#eff3ff|0–20%}} {{sleutel|#bdd7e7|20–40%}} {{sleutel|#6baed6|40–60%}} {{sleutel|#3182bd|60–80%}} {{sleutel|#08519c|80–100%}}}}]] === Nasionale verkiesings === ==== Nasionale Vergadering ==== {{Hoofartikel|Nasionale Vergadering van Suid-Afrika}} {| class="wikitable" ! Verkiesing ! # van<br />algehele stemme ! % van<br />algehele stemme ! # van<br />algehele setels gewen ! +/– ! Regering |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]] | 338&nbsp;426 | 1,43 | 7 / 400 | – | In opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]] | 1&nbsp;527&nbsp;337 | 9,56 | 38 / 400 | {{wins}} 31 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]] | 1&nbsp;931&nbsp;201 | 12,37 | 50 / 400 | {{wins}} 12 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]] | 2&nbsp;945&nbsp;829 | 16,66 | 67 / 400 | {{wins}} 17 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]]<ref name="IEC 2014 election results">{{cite web |title=2014 National and Provincial Elections Results – 2014 National and Provincial Election Results |url=http://www.elections.org.za/resultsNPE2014/ |publisher=elections.org.za |access-date=7 Oktober 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190915150213/http://www.elections.org.za/resultsNPE2014/ |archive-date=15 September 2019 |url-status=dead |df=dmy-all }}</ref> | 4&nbsp;091&nbsp;584 | 22,23 | 89 / 400 | {{wins}} 22 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019]]<ref name="FINAL RESULTS: This is how many MPs each party can send to Parliament">{{cite web |title=This is how many MPs each party can send to Parliament |url=https://www.news24.com/elections/news/live-vote-counting-nears-end-iec-set-to-announce-results-by-afternoon-20190511 |publisher=News24 |access-date=11 Mei 2019 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191108125950/https://www.news24.com/Elections/News/live-vote-counting-nears-end-iec-set-to-announce-results-by-afternoon-20190511 |archive-date=8 November 2019 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> | 3&nbsp;621&nbsp;188 | 20,77 | 84 / 400 | {{verlies}} 5 | Amptelike opposisie |} ==== Nasionale Raad van Provinsies ==== {{Hoofartikel|Nasionale Raad van Provinsies}} {| class="wikitable" ! Verkiesing ! # van<br />algehele setels gewen ! +/– ! Regering |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]] | 3 / 90 | – | In opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]] | 8 / 90 | {{wins}} 5 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]] | 12 / 90 | {{wins}} 4 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]] | 13 / 90 | {{wins}} 1 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]] | 20 / 90 | {{wins}} 7 | Amptelike opposisie |- ! [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019]] | 20 / 90 | {{bestendig}} | Amptelike opposisie |} === Provinsiale verkiesings === {| class="wikitable" |- ---- bgcolor="#cccccc" !rowspan="2"|Verkiesing !colspan="2" |[[Oos-Kaap]] !colspan="2" |[[Vrystaat]] !colspan="2" |[[Gauteng]] !colspan="2" |[[KwaZulu-Natal]] !colspan="2" |[[Limpopo]] !colspan="2" |[[Mpumalanga]] !colspan="2" |[[Noordwes]] !colspan="2" |[[Noord-Kaap]] !colspan="2" |[[Wes-Kaap]] |- |----- bgcolor="#cccccc" |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |align="center"|'''%''' |'''Setels''' |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]] | align="right"|2,05% | align="right"|1/56 | align="right"|0,57% | align="right"|0/30 | align="right"|5,32% | align="right"|5/86 | align="right"|2,15% | align="right"|2/81 | align="right"|0,21% | align="right"|0/40 | align="right"|0,56% | align="right"|0/30 | align="right"|0,50% | align="right"|0/30 | align="right"|1,87% | align="right"|1/30 | align="right"|6,64% | align="right"|3/42 |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]] | align="right"|6,29% | align="right"|4/63 | align="right"|5,33% | align="right"|2/30 | align="right"|17,95% | align="right"|13/73 | align="right"|8,16% | align="right"|7/80 | align="right"|1,42% | align="right"|1/49 | align="right"|4,48% | align="right"|1/30 | align="right"|3,26% | align="right"|1/30 | align="right"|4,77% | align="right"|1/30 | align="right"|11,91% | align="right"|5/42 |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]] | align="right"|7,34% | align="right"|5/63 | align="right"|8,47% | align="right"|3/30 | align="right"|20,78% | align="right"|15/73 | align="right"|8,35% | align="right"|7/80 | align="right"|3,59% | align="right"|2/49 | align="right"|6,94% | align="right"|2/30 | align="right"|5,00% | align="right"|2/33 | align="right"|11,08% | align="right"|3/30 | align="right"|27,11% | align="right"|12/42 |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]] | align="right"|9,99% | align="right"|6/63 | align="right"|11,60% | align="right"|3/30 | align="right"|21,86% | align="right"|16/73 | align="right"|9,15% | align="right"|7/80 | align="right"|3,48% | align="right"|2/49 | align="right"|7,49% | align="right"|2/30 | align="right"|8,25% | align="right"|3/33 | align="right"|12,57% | align="right"|4/30 | align="right"|51,46% | align="right"|22/42 |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]]<ref name="IEC 2014 election results" /> | align="right"|16,20% | align="right"|10/63 | align="right"|16,23% | align="right"|5/30 | align="right"|30,78% | align="right"|23/73 | align="right"|12,76% | align="right"|10/80 | align="right"|6,48% | align="right"|3/49 | align="right"|10,40% | align="right"|3/30 | align="right"|12,73% | align="right"|4/33 | align="right"|23,89% | align="right"|7/30 | align="right"|59,38% | align="right"|26/42 |- |[[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019]]<ref name="FINAL RESULTS: This is how many MPs each party can send to Parliament" /> | align="right"|15,73% | align="right"|10/63 | align="right"|17,58% | align="right"|6/30 | align="right"|27,45% | align="right"|20/73 | align="right"|13,90% | align="right"|11/80 | align="right"|5,40% | align="right"|3/49 | align="right"|9,77% | align="right"|3/30 | align="right"|11,18% | align="right"|4/33 | align="right"|25,51% | align="right"|8/30 | align="right"|55,45% | align="right"|24/42 |} === Munisipale verkiesings === [[Lêer:DA 2011 Election Poster.jpg|duimnael|upright|DA-verkiesingsplak van 2011 wat [[Helen Zille]], [[Patricia de Lille]] en [[Lindiwe Mazibuko]] uitbeeld]] {| class="wikitable" |- ---- bgcolor="#cccccc" !Verkiesing !Stemme !% ! +/– |- | [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 1995–96|1995–96]] | align="right" | 302&nbsp;006 | align="right" | 3,48 | – |- | [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2000|2000]] | align="right" | Geen vrygestel | align="right" | 22,1 | {{wins}} 18,6 |- | [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2006|2006]] | align="right" | 3&nbsp;888&nbsp;780 | align="right" | 14,8 | {{verlies}} 7,3 |- | [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2011|2011]] | align="right" | 6&nbsp;393&nbsp;886 | align="right" | 23,9 | {{wins}} 9,1 |- | [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|2016]]<ref>{{cite web |url=http://www.elections.org.za/content/LGEPublicReports/402/Detailed%20Results/National.pdf |title=Results Summary – All Ballots |publisher=elections.org.za |access-date=7 Oktober 2016 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190619175129/https://www.elections.org.za/content/LGEPublicReports/402/Detailed%20Results/National.pdf |archive-date=19 Junie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> | align="right" | 8&nbsp;033&nbsp;630 | align="right" | 26,9 | {{wins}} 3,0 |} == Partyleiers == * 2000–2007: [[Tony Leon]] * 2007–2015: [[Helen Zille]] * 2015–2019: [[Mmusi Maimane]] * sedert 2019: [[John Steenhuisen]] == Sien ook == * [[Lys van politieke partye in Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Democratic Alliance (South Africa)|Demokratiese Alliansie}} * {{en}} {{Amptelike webwerf|https://www.da.org.za}} * {{en}} {{Facebook|DemocraticAlliance}} * {{af}} {{Instagram|our_da}} * {{en}} {{Twitter|Our_DA}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/topic/Democratic-Alliance-political-party-South-Africa|title=Democratic Alliance|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=30 Oktober 2019}} {{SA Politieke Partye}} {{Normdata}} [[Kategorie:Demokratiese Alliansie| ]] t0ts93x96tuisrb2llvwrj1wsah7yqq 0 15529 2518558 2472470 2022-08-10T16:56:58Z 41.114.206.109 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Adam Small | bynaam = | beeld = | onderskrif = | geboortenaam = Adam Small | geboortedatum = [[21 Desember]] [[1936]]<br />[[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] | dood_datum = [[25 Junie]] [[2016]]<br />[[Kaapstad]] | titel = Skrywer | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = {{nobr|Julia Anne Elizabeth Engelbrecht}}<br />{{nobr|Rosalie Joan Daniels}} | kinders = Jannie en Leon<br />Zaidee en Peter John | webwerf = | voetnotas = }} '''Adam Small''' ([[Wellington]], [[21 Desember]] [[1936]] — [[Kaapstad]], [[25 Junie]] [[2016]]) was 'n [[Suid-Afrikaanse skrywers|Suid-Afrikaanse skrywer]] en een van die belangrikste Afrikaanse verteenwoordigers van die [[Swartbewussynsbeweging]]. Small het veral bekend geword deur sy [[gedig]]te en toneelstukke. Adam Small, Afrikaanse digter, dramaturg en akademikus, is veral bekend om sy aktualiteitspoësie en die belangrike drama ''Kanna hy kô'' ''hystoe''. Sy werk verteenwoordig die Bruinmense se protes teen en bitterheid oor diskriminasie. Tot sy negende jaar het hy in [[Goree]] in die distrik [[Robertson]] gewoon waarna hy en sy familie na [[Heathfield]], [[Kaapstad]], verhuis het. Hoewel sy laerskoolopleiding gereformeerd was, het hy hom aangetrokke gevoel tot die simbolisme van die [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] geloof. Hy het later ook aan 'n Katolieke skool gematrikuleer. In sy literêre werk stel hy die agterstelling van bruinmense onder die [[apartheid]]sbewind sentraal, maar ook die kloof wat as gevolg van rasseskeiding tussen die verskillende Afrikaanstalige gemeenskappe ontstaan het. Ander belangrike onderwerpe is filosofiese vraagstukke soos [[materialisme]] en die holheid van kapitalistiese en rewolusionêre ideologieë. Adam Small is ook een van die belangrikste Bruin skrywers, wat [[Afrikaans]] – en ook sy Kaapse variant – as bevrydingstaal gebruik. Hy word in [[2012]] bekroon met die [[Hertzogprys]] vir sy drama oeuvre tot en met [[1983]]. Hoewel nuus van die bekroning gunstig deur die skrywersgemeenskap en publiek ontvang is, het dit ook kontroversie ontlok aangesien die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|SA Akademie]] met die toekenning van die prys aan Small sy eie reglement oortree het wat bepaal dat die prys slegs binne 'n betrokke genre toegeken mag word mits die skrywer in die voorafgaande drie jaar nuwe en beduidende werk binne die betrokke genre gepubliseer het.<ref>[http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Hertzogprys-vir-Adam-Small-20120323 Hertzogprys vir Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120326162818/http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Hertzogprys-vir-Adam-Small-20120323 |date=26 Maart 2012 }}, [[Beeld]], 23 Maart 2012</ref> == Life == [[Lêer:Adam Small in Distrik Ses.jpg|duimnael|300px|regs|Adam Small staan omstreeks 1968 teen ’n lamppaal in [[Distrik Ses]], nie lank voor die buurt gesloop is nie.]] Ná sy matrikulasie in [[1953]] studeer Small aan die universiteite van [[Universiteit van Kaapstad|Kaapstad]], [[Londen]] en [[Universiteit van Oxford|Oxford]] en voltooi in [[1963]] sy magistersgraad in [[filosofie]]. Hy begin 'n akademiese loopbaan as dosent in filosofie aan die [[Universiteit van Fort Hare]] en word in [[1960]] die hoof van die Departement Filosofie van die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] (UWK), wat destyds as 'n akademiese instelling vir die Bruin gemeenskap gestig is. As gevolg van sy betrokkenheid by die Swartbewussynsbeweging moet hy in [[1973]] bedank. Hy verhuis na Johannesburg, waar hy as hoof van die [[Universiteit van die Witwatersrand]] se studentegemeenskapsdienste aangestel is. Met sy terugkeer na die Kaap in [[1977]] word hy direkteur van die Wes-Kaapse Stigting vir Gemeenskapswerk en hervat in [[1984]] sy akademiese loopbaan by die UWK. Ná dertien jaar se diens as hoof van die Departement Maatskaplike Werk tree hy in [[1997]] af. Kenmerkend vir Small se werk is sy betrokkenheid by die lot van die Bruinmense. Sy werk spreek van bitterheid en opstandigheid oor die vernedering wat die Bruinmens onder die apartheidsbeleid in Suid-Afrika moes verduur. Hy maak gereeld gebruik van Bybelse gegewens wat hy by die Kaapse idioom aanpas om 'n ironiese reliëf aan die Bruinmense se omstandighede te gee. Ander stylmiddele soos sarkasme, satire en galgehumor kom ook dikwels in sy werk voor en neig soms na oordrywing. Die grootste deel van sy werk is in die sogenaamde Bruinmens-Afrikaans ('n vermenging van 'n gebroke Engels en Afrikaans) geskrywe. Hy het ook gedigte, en in die jongste tyd toneelwerk, in Engels geskryf. Small se eerste twee bundels, ''Verse van die liefde'' ([[1957]]) en die "prosaverse" ''Klein simbool'' ([[1959]]), het die liefde as tema, maar was nie baie geslaag nie. In [[1961]] het ʼn prosawerk, ''Die eerste steen'', verskyn en die digbundel ''Kitaar my'' ''kruis'' ([[1961]]), wat sterk aktualiteitspoësie bevat. In dieselfde trant volg sy bundel ''Sê sjibbolet'' ([[1963]]). == Boeke == * ''Verse van die liefde'' (gedigte, 1957 – debuut) * ''Kanna hy kô hystoe'' (toneel, 1965) Kaapstad: Tafelberg. * ''Kitaar my kruis'' (gedigte, 1961) * ''Sê sjibbolet'' (gedigte, 1963) * ''Oos wes tuis bes Distrik Ses'' (gedigte, 1973) * ''Krismis van Map Jacobs'' (toneel, 1983) : Tafelberg. * ''Klawerjas'' (2013) Kaapstad: Tafelberg. Voorbeelde van sy gedigte is ook te vinde in die bloemlesing van [[Gerrit Komrij]]: ''De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten'' (1999, Bert Bakker). == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *''Wêreldspektrum'', 1982, {{ISBN| 0908409664}}, volume 25, bl. 215 *''Adam Small - denker, digter, dramaturg'', Jacques van der Elst (red.), [[Protea Boekhuis]], {{ISBN| 978-1-4853-0863-8}} * [http://www.afrikaans.com/news-headlines/taalnuus/adam-small afrikaans.com: Adam Small - die dokumentêr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128092458/http://www.afrikaans.com/news-headlines/taalnuus/adam-small |date=28 November 2017 }} * [http://www.poetryinternational.org/piw_cms/cms/cms_module/index.php?obj_id=18033 Poetry International Web – Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160307051321/http://poetryinternational.org/piw_cms/cms/cms_module/index.php?obj_id=18033 |date= 7 Maart 2016 }} * [http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=17804&cat_id=201 Die Groot Small – oor die lewe en werk van Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927222723/http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=17804&cat_id=201 |date=27 September 2007 }} – ''Huldeblyk gelewer deur Prof Steward van Wyk, UWK, tydens die Woordfees in Stellenbosch, 7 Maart 2006'' * [http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&news_id=34421&cause_id=1270 Adam Small (Biografiese artikel)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111017210305/http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&news_id=34421&cause_id=1270 |date=17 Oktober 2011 }} * [http://www.ned.univie.ac.at/lic/autor.asp?paras=/aut_id;28351/lit_switch;1/tmp_lit_id;5/lg;5/ Literatuur in konteks]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Universität Wien]] [[NedWeb|NEDWEB]] * [http://www.dieburger.com/Suid-Afrika/Nuus/Twis-broei-oor-Small-se-prys-20120327 Twis broei oor Small se prys | Die Burger] * [http://www.channel24.co.za/News/Local/Publisher-angry-over-Adam-Small-prize-20120327 Publisher angry over Adam Small prize | Channel24] * [https://joanhambidge.blogspot.com/2018/01/resensie-jacques-van-der-elst-red-adam.html Resensie deur Joan Hambidge op haar webjoernaal] {{Sestigers|state=autocollapse}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Small, Adam}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse anti-apartheidsaktiviste]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1936]] [[Kategorie:Sterftes in 2016]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse digters]] 17fyk0zy0klq3l4ivhgt58dyo72apjv 2518559 2518558 2022-08-10T17:05:47Z Aliwal2012 39067 Wysigings deur [[Special:Contributions/41.114.206.109|41.114.206.109]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Adam Small | bynaam = | beeld = | onderskrif = | geboortenaam = Adam Small | geboortedatum = [[21 Desember]] [[1936]]<br />[[Wellington, Wes-Kaap|Wellington]] | dood_datum = [[25 Junie]] [[2016]]<br />[[Kaapstad]] | titel = Skrywer | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | party = | godsdiens = | huweliksmaat = {{nobr|Julia Anne Elizabeth Engelbrecht}}<br />{{nobr|Rosalie Joan Daniels}} | kinders = Jannie en Leon<br />Zaidee en Peter John | webwerf = | voetnotas = }} '''Adam Small''' ([[Wellington]], [[21 Desember]] [[1936]] — [[Kaapstad]], [[25 Junie]] [[2016]]) was 'n [[Suid-Afrikaanse skrywers|Suid-Afrikaanse skrywer]] en een van die belangrikste Afrikaanse verteenwoordigers van die [[Swartbewussynsbeweging]]. Small het veral bekend geword deur sy [[gedig]]te en toneelstukke. Adam Small, Afrikaanse digter, dramaturg en akademikus, is veral bekend om sy aktualiteitspoësie en die belangrike drama ''Kanna hy kô'' ''hystoe''. Sy werk verteenwoordig die Bruinmense se protes teen en bitterheid oor diskriminasie. Tot sy negende jaar het hy in [[Goree]] in die distrik [[Robertson]] gewoon waarna hy en sy familie na [[Heathfield]], [[Kaapstad]], verhuis het. Hoewel sy laerskoolopleiding gereformeerd was, het hy hom aangetrokke gevoel tot die simbolisme van die [[Rooms-Katolieke Kerk|Rooms-Katolieke]] geloof. Hy het later ook aan 'n Katolieke skool gematrikuleer. In sy literêre werk stel hy die agterstelling van bruinmense onder die [[apartheid]]sbewind sentraal, maar ook die kloof wat as gevolg van rasseskeiding tussen die verskillende Afrikaanstalige gemeenskappe ontstaan het. Ander belangrike onderwerpe is filosofiese vraagstukke soos [[materialisme]] en die holheid van kapitalistiese en rewolusionêre ideologieë. Adam Small is ook een van die belangrikste Bruin skrywers, wat [[Afrikaans]] – en ook sy Kaapse variant – as bevrydingstaal gebruik. Hy word in [[2012]] bekroon met die [[Hertzogprys]] vir sy drama oeuvre tot en met [[1983]]. Hoewel nuus van die bekroning gunstig deur die skrywersgemeenskap en publiek ontvang is, het dit ook kontroversie ontlok aangesien die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|SA Akademie]] met die toekenning van die prys aan Small sy eie reglement oortree het wat bepaal dat die prys slegs binne 'n betrokke genre toegeken mag word mits die skrywer in die voorafgaande drie jaar nuwe en beduidende werk binne die betrokke genre gepubliseer het.<ref>[http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Hertzogprys-vir-Adam-Small-20120323 Hertzogprys vir Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120326162818/http://www.beeld.com/Suid-Afrika/Nuus/Hertzogprys-vir-Adam-Small-20120323 |date=26 Maart 2012 }}, [[Beeld]], 23 Maart 2012</ref> == Loopbaan == [[Lêer:Adam Small in Distrik Ses.jpg|duimnael|300px|regs|Adam Small staan omstreeks 1968 teen ’n lamppaal in [[Distrik Ses]], nie lank voor die buurt gesloop is nie.]] Ná sy matrikulasie in [[1953]] studeer Small aan die universiteite van [[Universiteit van Kaapstad|Kaapstad]], [[Londen]] en [[Universiteit van Oxford|Oxford]] en voltooi in [[1963]] sy magistersgraad in [[filosofie]]. Hy begin 'n akademiese loopbaan as dosent in filosofie aan die [[Universiteit van Fort Hare]] en word in [[1960]] die hoof van die Departement Filosofie van die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] (UWK), wat destyds as 'n akademiese instelling vir die Bruin gemeenskap gestig is. As gevolg van sy betrokkenheid by die Swartbewussynsbeweging moet hy in [[1973]] bedank. Hy verhuis na Johannesburg, waar hy as hoof van die [[Universiteit van die Witwatersrand]] se studentegemeenskapsdienste aangestel is. Met sy terugkeer na die Kaap in [[1977]] word hy direkteur van die Wes-Kaapse Stigting vir Gemeenskapswerk en hervat in [[1984]] sy akademiese loopbaan by die UWK. Ná dertien jaar se diens as hoof van die Departement Maatskaplike Werk tree hy in [[1997]] af. Kenmerkend vir Small se werk is sy betrokkenheid by die lot van die Bruinmense. Sy werk spreek van bitterheid en opstandigheid oor die vernedering wat die Bruinmens onder die apartheidsbeleid in Suid-Afrika moes verduur. Hy maak gereeld gebruik van Bybelse gegewens wat hy by die Kaapse idioom aanpas om 'n ironiese reliëf aan die Bruinmense se omstandighede te gee. Ander stylmiddele soos sarkasme, satire en galgehumor kom ook dikwels in sy werk voor en neig soms na oordrywing. Die grootste deel van sy werk is in die sogenaamde Bruinmens-Afrikaans ('n vermenging van 'n gebroke Engels en Afrikaans) geskrywe. Hy het ook gedigte, en in die jongste tyd toneelwerk, in Engels geskryf. Small se eerste twee bundels, ''Verse van die liefde'' ([[1957]]) en die "prosaverse" ''Klein simbool'' ([[1959]]), het die liefde as tema, maar was nie baie geslaag nie. In [[1961]] het ʼn prosawerk, ''Die eerste steen'', verskyn en die digbundel ''Kitaar my'' ''kruis'' ([[1961]]), wat sterk aktualiteitspoësie bevat. In dieselfde trant volg sy bundel ''Sê sjibbolet'' ([[1963]]). == Boeke == * ''Verse van die liefde'' (gedigte, 1957 – debuut) * ''Kanna hy kô hystoe'' (toneel, 1965) Kaapstad: Tafelberg. * ''Kitaar my kruis'' (gedigte, 1961) * ''Sê sjibbolet'' (gedigte, 1963) * ''Oos wes tuis bes Distrik Ses'' (gedigte, 1973) * ''Krismis van Map Jacobs'' (toneel, 1983) : Tafelberg. * ''Klawerjas'' (2013) Kaapstad: Tafelberg. Voorbeelde van sy gedigte is ook te vinde in die bloemlesing van [[Gerrit Komrij]]: ''De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten'' (1999, Bert Bakker). == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *''Wêreldspektrum'', 1982, {{ISBN| 0908409664}}, volume 25, bl. 215 *''Adam Small - denker, digter, dramaturg'', Jacques van der Elst (red.), [[Protea Boekhuis]], {{ISBN| 978-1-4853-0863-8}} * [http://www.afrikaans.com/news-headlines/taalnuus/adam-small afrikaans.com: Adam Small - die dokumentêr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171128092458/http://www.afrikaans.com/news-headlines/taalnuus/adam-small |date=28 November 2017 }} * [http://www.poetryinternational.org/piw_cms/cms/cms_module/index.php?obj_id=18033 Poetry International Web – Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160307051321/http://poetryinternational.org/piw_cms/cms/cms_module/index.php?obj_id=18033 |date= 7 Maart 2016 }} * [http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=17804&cat_id=201 Die Groot Small – oor die lewe en werk van Adam Small] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927222723/http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&cause_id=1270&news_id=17804&cat_id=201 |date=27 September 2007 }} – ''Huldeblyk gelewer deur Prof Steward van Wyk, UWK, tydens die Woordfees in Stellenbosch, 7 Maart 2006'' * [http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&news_id=34421&cause_id=1270 Adam Small (Biografiese artikel)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111017210305/http://www.litnet.co.za/cgi-bin/giga.cgi?cmd=cause_dir_news_item&news_id=34421&cause_id=1270 |date=17 Oktober 2011 }} * [http://www.ned.univie.ac.at/lic/autor.asp?paras=/aut_id;28351/lit_switch;1/tmp_lit_id;5/lg;5/ Literatuur in konteks]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[Universität Wien]] [[NedWeb|NEDWEB]] * [http://www.dieburger.com/Suid-Afrika/Nuus/Twis-broei-oor-Small-se-prys-20120327 Twis broei oor Small se prys | Die Burger] * [http://www.channel24.co.za/News/Local/Publisher-angry-over-Adam-Small-prize-20120327 Publisher angry over Adam Small prize | Channel24] * [https://joanhambidge.blogspot.com/2018/01/resensie-jacques-van-der-elst-red-adam.html Resensie deur Joan Hambidge op haar webjoernaal] {{Sestigers|state=autocollapse}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Small, Adam}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse anti-apartheidsaktiviste]] [[Kategorie:Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1936]] [[Kategorie:Sterftes in 2016]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse digters]] 4cdwdfmy5dqos6wjo65otdoh372mhtz 0 19275 2518688 2482707 2022-08-11T08:37:29Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Athol Trollip | beeld = Athol Trollip DA MP.jpg | beeldonderskrif = Athol Trollip in 2009 | orde = Provinsiale voorsitter van [[ActionSA]] in die [[Oos-Kaap]] | termynaanvang = 9 Februarie 2022 | termyneinde = | voorganger = ''nuwe pos'' | opvolger = | leier = [[Herman Mashaba]] | geboortedatum = | geboortejaar = 1964 | geboortemaand = 3 | geboortedag = 12 | geboorteplek = [[Bedford]], [[Oos-Kaap]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Progressiewe Federale Party]] (1980-1989)<br/>[[Demokratiese Alliansie]] (1995-2020)<br/>[[ActionSA]] (Feb 2022 -) | orde2 = Burgemeester van die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit|Nelson Mandelabaai Metro]] | termynaanvang2 = 18 Augustus 2016 | termyneinde2 = 27 Augustus 2018 | voorganger2 = [[Danny Jordaan]] | opvolger2 = [[Mongameli Bobani]] | orde3 = Federale Voorsitter van die [[Demokratiese Alliansie]] | termynaanvang3 = 10 Mei 2015 | termyneinde3 = 23 Oktober 2019 | voorganger3 = [[Wilmot James]] | opvolger3 = | orde4 = Lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang4 = 5 Junie 2013 | termyneinde4 = 18 Augustus 2016 | voorganger4 = | opvolger4 = | eggenoot = Angela Trollip | kinders = 2 | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Roland Athol Price Trollip''' (gebore 12 Maart 1964) is 'n [[Suid-Afrika]]anse politikus en sedert Februarie 2022 'n lid van [[ActionSA]]. Hy was etlike jare lank 'n lid en leier van die [[Demokratiese Alliansie]] en was vanaf [[18 Augustus]] [[2016]] tot [[27 Augustus]] [[2018]] [[burgemeester]] van die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]] in die [[Oos-Kaap]].<ref name="maroela" /> == Vroeë lewe == Athol Trollip is op [[Bedford, Oos-Kaap|Bedford]] in die Oos-Kaap gebore waar hy ook skoolgegaan het. By Woodridge College het hy onderhoofseun geword en was hy kaptein van [[rugby]], [[swem]], [[waterpolo]] en [[branderplankry]] en lewensredding se eerste spanne. Hy is met Angela getroud en hulle het twee kinders, Roland en Kate.<ref name="iafrica">{{en}} [https://web.archive.org/web/20070812012339/http://iafrica.com/news/sa/573810.htm Trollip enters DA leader race], Besoek op 18 Maart 2007</ref> == Loopbaan == Trollip is in 1999 tot die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] verkies nadat hy van 1995 as munisipale raadslid in die [[Amathole-distriksmunisipaliteit]] gedien het. Hy het in 2002 provinsiale leier geword toe hy die voormalige [[Nasionale Party]] provinsiale leier, Tertius Delport, naelskraap verslaan het. Trollip se oupa, ook Athol Trollip, was parlementslid vir die [[Verenigde Party]] vir [[Port Elizabeth-Sentraal (kiesafdeling)|Port Elizabeth-Sentraal]] in die 1950's<ref>[http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2007/01/17/B1/9/trollip.html ’n Familieman met ’n tradisie van leierskap]{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''[[Beeld]]'', 17 Januarie 2007</ref> en sy vader, Douglas, was 'n afdelingsraadslid van die Smaldeel-afdelingsraad.<ref name="iafrica"/> Op 11 Januarie 2007 het hy by 'n perskonferensie aangekondig dat hy vir die Demokratiese Alliansie se leierverkiesing in Mei sou staan.<ref name="iafrica"/> In Oktober 2011 het [[Lindiwe Mazibuko]] hom verslaan in die stryd om die DA se parlementêre leier te word.<ref>{{en}} [http://www.timeslive.co.za/politics/2011/10/30/so-many-questions-lindiwe-mazibuko Times Live]</ref><ref>{{en}} [http://www.timeslive.co.za/politics/2011/10/30/so-many-questions-lindiwe-mazibuko Times Live]</ref> Hy was die leier van die Demokratiese Alliansie in die [[Oos-Kaap]]provinsie totdat hy op 6 Mei 2017 deur [[Nqaba Bhanga]] vervang is.<ref>{{en}} [https://www.youtube.com/watch?v=ScjsujWLF9Q "DA elects Nqaba Bhanga as E Cape's new leader"], [[SABC]] Digital News, 6 Mei 2017.</ref> Trollip is aangewys as burgemeester van [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]] nadat hy die DA tot 'n oorwinning gelei het in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing op 3 Augustus 2016]].<ref>{{en}} [http://ewn.co.za/2016/08/18/Nelson-Mandela-Bay-council-meeting-marred-by-tensions DA's Athol Trollip officially elected mayor of Nelson Mandela Bay]. URL besoek op 18 Augustus 2016.</ref><ref>{{en}} [http://www.timeslive.co.za/politics/2016/08/18/DAs-Athol-Trollip-elected-Nelson-Mandela-Bay-mayor-despite-ANC-disruptions DA's Athol Trollip elected Nelson Mandela Bay mayor despite ANC disruptions]. URL besoek op 20 Augustus 2016.</ref> Sy party het 57 van die 120 raadsetels gewen, vergeleke met die [[African National Congress|ANC]] se 50. Hy is op 27 Augustus 2018 na 'n [[mosie van wantroue]] uit hierdie amp verwyder<ref>{{cite web|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/nog-n-terugslag-vir-da-in-die-baai/|title=Nog 'n terugslag vir DA in die Baai|date=13 September 2018|work=[[Maroela Media]]|accessdate=13 September 2018}}</ref> en met [[Mongameli Bobani]] van die [[UDM]] vervang.<ref name="maroela">{{cite web |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/nuwe-burgemeester-vir-nelson-mandelabaai/ |title=Nuwe burgemeester vir Nelson Mandelabaai |date=27 Augustus 2018 |work=[[Maroela Media]] |access-date=27 Augustus 2018 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20191009141757/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/nuwe-burgemeester-vir-nelson-mandelabaai/ |archive-date=9 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die politieke wiel draai en Bobani is sélf op 5 Desember 2019 deur middel van 'n mosie van wantroue uit sy amp as burgemeester verwyder.<ref name="maroela2">{{cite web |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/baai-se-burgemeester-verwyder/ |title=Baai se burgemeester verwyder |work=[[Maroela Media]] |date=5 Desember 2019 |access-date=5 Desember 2019 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200113124405/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/baai-se-burgemeester-verwyder/ |archive-date=13 Januarie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref>. Trollip bedank ook hierdie dag "finaal" uit die politiek. Hy het by [[Herman Mashaba]] se "Action SA" politieke party aangesluit op 9 Februarie 2022,<ref>{{Citation|title=ActionSA welcomes Athol Trollip in Gqeberha|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZueNhs9rqBk|language=en|access-date=2022-02-09}}</ref> en is dadelik die pos van provinsiale voorsitter van ActionSA in die Oos-Kaap aangebied. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{DEFAULTSORT:Trollip, Athol}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse opposisieleiers]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Port Elizabeth]] [[Kategorie:Geboortes in 1964]] [[Kategorie:Lewende mense]] l7e8iddpcq6nl1v98iq1fmdig10x8p5 0 21415 2518565 2518517 2022-08-10T17:13:43Z Puvircho 6492 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Great Trek map full.png|duimnael|400px|'''Trekroetes''' van die grootste trekgeselskappe tydens die eerste golf van die Groot Trek (1835–1840), met die belangrikste veldslae en gebeurtenisse aangedui. {{lynsleutel|#6600ff solid 3px|[[Louis Tregardt]] se roete (1833 tot 1838)}} {{lynsleutel|#6600ff dashed 3px|Oorlewendes van Tregardt se trek per skip ontruim, 1839}} {{lynsleutel|black dotted 3px|[[Johannes Janse van Rensburg|Van Rensburg]] se roete, na skeiding van Tregardt s’n, almal uitgemoor in 1836}} {{lynsleutel|#d45500 solid 3px|[[Hendrik Potgieter]] se trek-, kampanje- en verkenningsroetes}} {{lynsleutel|#03C03C solid 3px|[[Gerrit Maritz]] se roete}} {{lynsleutel|#800000 solid 3px|[[Piet Retief]] se roete, insluitend sendings met sy gevolg}} {{lynsleutel|blue solid 3px|[[Piet Uys]] se roete}}]] Die '''Groot Trek''' ([[Nederlands]]: '''de Grote Trek''') verwys na die massa-migrasie, vanaf die jaar [[1835]], van [[Kaapkolonie|Kaapse]] [[Afrikaners|Nederlandssprekende burghers]] na die [[Suid-Afrika]]anse binneland om onder andere weg van Britse beheer af te kom. Die immigrante was afstammelinge van [[setlaars]] vanuit die westelike vasteland van [[Europa]], veral uit [[Nederland]], Noordwes-[[Duitsland]] en [[Hugenoot|Hugenote]] uit Frankryk. Die Groot Trek het gelei tot die stigting van verskillende [[Boererepubliek]]e vernaamlik die [[Natalia Republiek]], die [[Oranje-Vrystaat]] en die [[Transvaal]]. Die Trek het ook gelei tot die verplasing van die [[Ndebele (stam)|Matabele]] na die noorde van die [[Limpopo (rivier)|Limpopo rivier]] en tot die omverwerping van die [[Zoeloes|Zoeloe]]-koning [[Dingaan]]. == Inleiding == [[Lêer:JH Pierneef - Die Groot Trek 1938.jpg|duimnael|regs|[[Jacobus Hendrik Pierneef|Pierneef]] se skildery: ''Die Groot Trek'']] Weens die onrus aan die Kaapse Oosgrens en ’n verskeidenheid van griewe teen die [[Britse]] owerheid het ’n paar duisend Afrikaanssprekende boere tussen [[1834]] en [[1837]] hul plase verlaat en na Natal, Transvaal en Vrystaat getrek. Hulle wou ’n onafhanklike staat vestig waar hul hulself volgens eie oortuiging kon regeer. Die swaartepunt van die Groot Trek was in [[Natal (kolonie)|Natal]], totdat die gebied in [[1842]] deur Brittanje geannekseer is. Daarna het ’n sogenaamde Tweede Trek na Transvaal en Transoranje ([[Vrystaat]]) ontstaan. Voortdurende botsings tussen die heterogene bevolkingsgroepe van Transoranje (Vrystaat) het meegebring dat Brittanje die gebied in [[1848]] geannekseer het. Transvaal (Gauteng) het egter onafhanklik gebly en kon deur die [[Sandrivierkonvensie|Sandrivier]]-konvensie (1852) amptelike Britse erkenning van sy onafhanklikheid ontvang. Die konvensie was die begin van ’n ommeswaai in die Britse beleid ten opsigte van die Trekkers en het uiteindelik ook gelei tot die [[Bloemfontein-konvensie|Bloemfontein]]-konvensie (1854), waarmee Brittanje onafhanklikheid aan Transoranje (Vrystaat) verleen het. Die Groot Trek, wat in 1834 begin het en eers 20 jaar later met die ondertekening van die Bloemfontein-konvensie afgerond is, was ’n ordelike emigrasie van sowat 10&nbsp;000 [[Afrikaners|Afrikaner]]-grensboere uit ’n toestand wat vir hulle ondraaglik geword het. Hulle was ontevrede oor die Britse beleid aan die Oosgrens van die [[Kaapkolonie]] en oor die behandeling wat hulle van die Britse owerheid ontvang het. Met die doel om ’n onafhanklike staat te stig, weg van Britse invloed, het hulle hul plase in die Oosgrensdistrikte van die Kaapkolonie verlaat en na die binneland getrek. In die opsig was die Groot Trek dus ’n vreedsame rebellie en die begin van die Afrikaner se nasiewording. Hoewel die Groot Trek in sommige van sy doelwitte gefaal het, was dit ’n gebeurtenis van deurslaggewende belang in die geskiedenis van Suid-Afrika. Met die konvensies van Sandrivier (1852) en Bloemfontein ([[1854]]) het twee onafhanklike Boererepublieke in die binneland tot stand gekom, terwyl Brittanje in daardie stadium, juis as gevolg van die Groot Trek, van Natal besit geneem het. Binne die relatief kort tydsbestek van 20 jaar het die Groot Trek dus die noordgrens van blank-bewoonde Suid-Afrika van die [[Oranjerivier]] na die [[Limpopo (rivier)|Limpoporivier]] verskuif en gestalte gegee aan Suid-Afrika soos hy vandag daar uitsien. == Oorsake == Die Voortrekkers se griewe teen die [[Britse Ryk|Britse owerheid]], op geestelike sover as materiële gebied, het hulle onderskei van die trekboerbeweging. Die trekboere was sedert die tweede helfte van die [[18de eeu|18e]] eeu ’n algemene verskynsel in die Kaapkolonie. Hulle was halfnomadiese veeboere wat voortdurend na nuwe en beter weivelde verskuif het. Ten tyde van die Groot Trek het baie van die trekboere hulle reeds permanent in Transoranje ([[Vrystaat]]) gevestig. Hulle het egter om suiwer materiële redes uit die Kaapkolonie getrek, was lojaal teenoor die Britse owerheid en het geen permanente breuk met die Kolonie in gedagte gehad nie. Die [[Voortrekkers]], daarenteen, het juis uit die Kolonie geëmigreer met die doel om nooit terug te keer nie en om alle bande met die Britse owerheid te verbreek. Een van die hoofoorsake van die Groot Trek was die voortdurende onrus aan die Oosgrens van die Kaapkolonie. Die [[Kaapse grensoorloë|grensoorloë]] het met grootskaalse veerowery, verwoesting en aansienlike lewensverlies gepaard gegaan. Die toestand is vererger deurdat die Britse owerheid vanweë die voortdurende wisseling van goewerneurs en ministeries geen konsekwente beleid ten opsigte van die grensprobleme gevolg het nie. Oor die algemeen is daar ook nie simpatiek teenoor die boere opgetree nie. Daar is voortdurend toegegee aan druk wat deur invloedryke filantrope op die imperiale regering uitgeoefen is. Gegronde griewe van die boere is dikwels veroordeel as onnodige aggressie teenoor die [[Xhosas]]. Om koste te bespaar, het die Britse owerheid nooit ’n toereikende aantal troepe aan die Oosgrens gestasioneer nie. Die boere was gevolglik in toenemende mate op die kommandostelsel aangewese, nie net vir hul eie beskerming nie, maar ook vir die terughaal van gesteelde vee. Vir ammunisie en voorrade was die kommando’s egter afhanklik van die owerheid se steun, iets wat steeds ontoereikender geword het namate die druk van die filantrope toegeneem het. [[lêer:Retief manifesto, 2 Feb 1837, Graham's Town Journal.jpg|duimnael|regs|160px|Piet Retief se manifes wat in die [[Grahamstown Journal]] van 2 Februarie 1837 verskyn het, gee ’n uiteensetting van die beweegredes vir die Trek.]] Die filantrope het die kommandostelsel as ’n euwel beskou en die boere daarvan beskuldig dat hulle dit misbruik om die Xhosas van vee te beroof. In [[1833]] is die kommandostelsel dan ook afgeskaf. By die boere het die gedagte posgevat dat die Britse owerheid hulle nie wou en ook nie kon beskerm nie. Die afskaffing van die kommandostelsel het die boere tydens die verwoestende [[Sesde Grensoorlog]] (1834/35) onbeskermd gelaat. Die verliese wat hulle in die oorlog gely het, het op R600&nbsp;000<!--hoe bereken?--> te staan gekom. Die nuwe grensreëlings wat na beëindiging van die oorlog deur die Kaapse goewerneur, sir [[Benjamin D'Urban]], ingestel is, is kort daarna deur die Imperiale regering verwerp. Boonop is die boere deur die regering daarvan beskuldig dat hulle self vir die oorlog verantwoordelik was en is die beloofde, hoewel geringe, skadevergoeding nooit uitbetaal nie. Die grensboere het alle vertroue in die owerheid verloor en geglo dat die Britse regering, wanneer dit op stuk van sake sou kom, niks sou doen om hulle van algehele ondergang te red nie. Die onsekerheid van die lewe aan die Oosgrens, soos veral weerspieël is in die [[Sesde Grensoorlog]] en in die Britse houding daarna, was ’n onmiddellike oorsaak van die Groot Trek. Daar was egter ook ander griewe, op materiële sowel as geestelike gebied, wat die emigrasie-idee onder die grensboere laat posvat het. Die belangrikste hiervan was ’n gebrek aan arbeid, grond en kapitaal, die ongunstige voorwaardes waarop die slawe vrygestel is ([[1834]]), die gelykstelling van die [[Hottentotte]] ([[1828]]), die feit dat die grensboere geen seggenskap in bestuursake gehad het nie en die bereid van verengelsing sedert [[1822]]. Sedert [[1813]], toe die pagstelsel deur die erfpagstelsel vervang is, was grond moeiliker bekombaar en het plase ook kleiner geword. Ingevolge die nuwe stelsel het boere besitreg op hul plase verkry in plaas daarvan dat dit net teen ’n vaste bedrag jaarliks aan hulle verhuur is. Weens swak administrasie het boere in baie gevalle na ’n lang tyd nog nie kaart en transport op hul grond ontvang nie. Dit het onsekerheid oor hul eienaarskap laat ontstaan en hulle daarvan weerhou om verbeterings op die plase aan te bring. Die grondskaarste is vererger deur die dooie punt wat die ooswaartse migrasie bereik het. Die konsentrasie van blankes en swart mense aan weerskante van die Oosgrens was juis die grondliggende oorsaak van die onrus wat geheers het. Die boere het gemeen die Kaapkolonie het te klein geword vir hul uitgebreide veeboerderye. Nou verwant aan die grondskaarste was die skaarste aan kapitaal. Daar was nooit baie geld in die Kaapkolonie in om loop nie omdat die ekonomie basies nog op ruilhandel ingestel was. Die situasie is vererger deurdat die uitgifte van groot somme papiergeld die waarde van geld verminder het. In [[1825]], toe die [[Engelse]] muntstelsel in die Kaapkolonie ingevoer is, moes ’n riksdaalder wat voorheen sowat 40 sent werd was, ingeruil word vir slegs 15 sent. Hoewel banke, geldskieters en dorpbewoners die meeste daardeur getref is, het talle grensboere tog ook daaronder gely. Ordonnansie 50 van 1828 het alle vorige wetgewing insake die Hottentotte herroep en aan hulle gelykstelling met die blankes verleen. Die passtelsel waardeur die bewegings van die bruin mense beheer is asook die [[inboekstelsel]] waarvolgens Hottentotkinders vir ’n bepaalde aantal jare by ’n boer moes werk, is daardeur opgehef. Die ordonnansie het die boere meteens van alle seggenskap oor hul arbeiders ontneem. Bruin mense was nou nie meer verplig om te werk nie en duisende het rondgeloop en van diefstal geleef. Van die sowat 32&nbsp;000 bruin mense in 1836 aan die Kaap het tussen 8&nbsp;000 en 10&nbsp;000 sonder vaste werk rondgeswerf. Die ordonnansie het die boere op twee maniere nadelig getref: aan die eenkant het hulle baie van hul arbeiders verloor omdat die Hottentotte nie meer gedwing kon word om te werk nie, en aan die ander kant het hulle slagoffers geword van die astrantheid van rondlopende bruin mense wat van diefstal geleef het eerder as om te werk. Dit was nie altyd moontlik of lonend vir ’n boer om 2 of 3 dae te perd na die naaste magistraat te ry om ’n klag in te dien teen ’n Hottentot wat oortree het nie. Die arbeid- en kapitaalskaarste is verder vererger deur die vrystelling van die slawe. Die waarde van die [[Kaapkolonie|Kaapse]] slawe is op R6 miljoen vasgestel, maar slegs R2,5 miljoen sou uitbetaal word. Die betaling het ook nie in kontant geskied nie, maar in Britse aandelesertifikate wat in [[Londen]] gehaal moes word. Omdat dit vir die boere onmoontlik was om die reis na Londen af te lê, het hulle hul eise teen ’n breukdeel van die Groot Trek waarde aan spekulante verkoop. Daardeur het hulle nie net geweldige verliese gely nie, maar is hulle ook van nog ’n bron van arbeid ontneem. Die meeste boere was gegrief deur die morele en sosiale implikasies van [[Ordonnansie 50 van 1828]]. Hulle het die gelykstelling tussen blank en nie-blank as "strydig met die Woord van God" beskou. Hulle het ’n onderskeid getref tussen hulself en die bruin mense, nie net op godsdienstige gebied nie (die kerstening van bruin mense was toe nog in die beginstadium), maar ook wat die fisieke en maatskaplike ontwikkeling betref het. Hulle het gemeen dat die gelykstelling ondraaglik was vir enige fatsoenlike Christen. Die rondlopery en astrantheid van die Hottentotte het hulle net nog heftiger laat reageer. Hoewel die nasionale bewussyn van die Afrikaner aan die vooraand van die Groot Trek nog nie ten volle ontluik het nie, het hulle tog sedert die einde van die [[1880]]'s ’n gevoel van nasionale samehorigheid geken. Deur die stelsel van landdros en heemrade het hulle ’n mate van seggenskap in plaaslike bestuursake verkry. Die stelsel is met die Britse oorname beëindig. Dit was die Britse beleid om waar moontlik Britse offisiere as magistrate aan te stel. Weereens onder druk van die filantrope is die regsgesag van die [[veldkornet]]te ook ingekort. Britse amptenare is aangestel om die regte van die nieblankes teenoor die grensboere te beskerm. Die boere was gegrief omdat hulle nie geken is in sake wat hulle intiem geraak het nie, veral die nie-blanke beleid en die wyse waarop die vrystelling van die slawe geskied het. Sommige [[Voortrekkers]] het ook die beleid van verengelsing in die regspraak, skole en kerke as ’n rede vir hul emigrasie aangegee. Daar is reeds in [[1822]] met die beleid begin, maar ten tyde van die Groot Trek is dit nog nie heeltemal deurgevoer nie, veral nie in die afgeleë grensdistrikte waar ’n praktiese toepassing van die beleid die plaaslike administrasie in duie sou laat stort het nie. Voor en gedurende die Groot Trek is daar dus nog in baie gevalle van Hollands gebruik gemaak in amptelike korrespondensie en dokumente. Dit het in daardie stadium egter vir baie Afrikanerboere gelyk of algehele verengelsing uiteindelik toegepas sou word. == Ontplooiing == [[lêer:Paneel van die historiese fries in die Heldesaal van die Voortrekkermonument.jpg|duimnael|regs|Met sy vertrek uit Grahamstad neem Voortrekker J.J. Uys ’n bybel in ontvangs van Vrederegter Thomas Phillips. Die fries sowel as die bybel kan in die Voortrekkermonument besigtig word.]] Namate die grensboere se griewe toegeneem het en van owerheidsweë niks gedoen is om hulle tegemoet te kom nie, het die gedagte om te emigreer, al hoe stewiger posgevat. Omdat die Trekkers hul voorbereidings in die geheim gedoen het, is dit nie seker waar en by wie die trekgedagte ontstaan het nie. Om dieper die binneland in te trek, waar hulle weg van Britse invloed hul belange self kon behartig, was vir hulle aanvaarbaarder as emigrasie na oorsese gebiede of as gewapende opstand. Boonop was die grensboere beweeglik van aard. Die ontwikkeling wat hulle in vorige geslagte as trekboere (van die een leenplaas na die ander) ondergaan het, het meegebring dat hulle hulle fisiek en geestelik by die trekkerslewe sou kon aanpas. In die derde dekade van die 19e eeu was die binneland van Suid-Afrika nie heeltemal onbekend nie. In Transoranje (Vrystaat) het daar benewens die trekboere ook [[Griekwas (stam)|Griekwas]] en [[Korannas]] gewoon. Hulle was afstammelinge van Hottentotte en ander gekleurdes wat hulle lank tevore daar gevestig het. Die [[Basotho|Basoeto’s]], onder leiding van [[Mosjesj]], het in die bergagtige ooste van Transoranje (Vrystaat) gewoon. Hul geledere is aangevul deur klein stamme wat vroeër in die eeu voor die skrikbewind van [[Shaka]] gevlug het. Verder ooswaarts, in die omgewing van Port Natal, was Britse jagters, handelaars, sendelinge en selfs setlaars. Die grootskaalse migrasiebewegings wat deur die [[Mfecane]] (Shaka se skrikbewind) veroorsaak is, het groot dele van die binneland – Transoranje (Vrystaat), Natal en dele van [[Transvaalkolonie|Transvaal]] onbevolk gelaat. Dit was die streke wat die Trekkers aangelok het. Jagters en ander avonturiers het voortdurend kennis omtrent die binneland in die Kaapkolonie rugbaar gemaak. Die voornemende Trekkers se kennis omtrent die binneland is verder uitgebrei deur 3 ekspedisies wat in [[1834]] onderskeidelik na Natal, die Soutpansberge en Suidwes-Afrika vertrek het. Die ekspedisie na Natal, onder wie Jacobus Uys, broer van Pieter, en Stephan Maritz, broer van Gerrit, het deur die latere Transkei gereis en met ’n gunstige verslag teruggekeer. Hulle het met die Britte by Port Natal kontak gemaak en was van mening dat die Trekkers en die Britte op vriendskaplike voet met mekaar sou kon verkeer. Die hawe van Port Natal sou hulle ook van handel en kontak met die buitewêreld verseker. Baie Trekkers het egter hul bedenkinge oor die Britse teenwoordigheid in Natal gehad, en het uiteindelik verkies om verder noordwaarts oor die Vaalrivier te trek. Die vinnige opeenvolging van gebeure aan die Oosgrens in 1835/36 (die Sesde Grensoorlog, die Glenelg Despatch waarmee die nuwe grensreëlings omvergewerp is en die aanstelling van die filantropiese [[Andries Stockenström]] as luitenant-goewerneur) het die noordwaartse emigrasie aan die gang gesit. Aanvanklik het die Britse regering ’n weifelende houding teenoor die Groot Trek ingeneem. Dit was ’n unieke verskynsel waarmee hulle nog nie tevore te kampe gehad het nie. Die goewerneur, sir [[Benjamin D'Urban]], het dit as uiters nadelig vir die Kolonie beskou. Die Koloniale Sekretaris, lord Glenelg, en Andries Stockenström het dit as deel van die trekboerbeweging beskou en het daarom nie daadwerklik opgetree nie. In [[1836]] is die "Cape of Good Hope Punishment Act", ’n wet wat ’n paar jaar tevore met die oog op die trekboere ontwerp is, teen die Voortrekkers uitgevaardig. Dit het bepaal dat almal suid van 25 grade suiderbreedte (dit is selfs verder noord as die huidige [[Pretoria]]) onder Britse jurisdiksie val. Die Trekkers het die Kaap in groepe verlaat, elke groep met ’n erkende leier. Die vernaamste leiers, in die volgorde waarin hulle die Kaap verlaat het, was [[Louis Tregardt]] en [[Hans van Rensburg]], [[Andries Hendrik Potgieter]], [[Gerrit Maritz]], [[Piet Retief]], [[Piet Uys]] en [[Andries Pretorius]]. === Louis Tregardt === Met die uitbreek van die [[Sesde Grensoorlog]] in [[1834]] het Louis Tregardt en sowat 30 ander gesinne geruime tyd reeds in Xhosaland (Oos-Kaap) gewoon op grond wat hy van [[Hintsa]] gehuur het. Die oorlog het hom in ’n moeilike posisie geplaas en hy het besluit om met ’n geselskap van sowat 50 noordwaarts te trek. In Transoranje (Vrystaat) het die trek van Hans van Rensburg, afkomstig uit die noordoostelike distrikte van die Kaap, by hom aangesluit. Tregardt (1783–1838 - "Tregard" tot in 1882) en Hans van Rensburg (1779–1836) het onafhanklik van die ander Trekkers opgetree en was streng gesproke nie deeI van die Groot Trek nie. Hoewel hul trekke niks blywends tot stand gebring het nie, het hulle tog waardevolle pionierswerk gedoen. Tregardt, met die Van Rensburgs altyd ’n entjie vooruit, het die [[Soutpansberg]]e in 1836 bereik. Kort na sy aankoms het hy besoek ontvang van Potgieter en belowe om op die Potgieter-trek te wag. Die Van Rensburgs, wat intussen alleen vooruitgetrek het op pad na [[Lourenço Marques]] (die huidige Maputo), is in Julie [[1836]] deur inboorlinge by die sameloop van die [[Olifantsrivier, Limpopo|Olifants]]- en die [[Limpoporivier]] vermoor. Tregardt het ’n jaar lank vergeefs op Potgieter gewag. Toe sy voorrade begin opraak, het hy besluit om ooswaarts oor die Transvaalse Drakensberge na Lourenço Marques te trek. Langs die pad het sy trekgeselskap talle ontberings deurgemaak, hoofsaaklik weens die koors en [[Nagana|tsetsevlieë]] wat die trekvee afgemaai het. Slegs 26 van die 53 siele wat die Soutpansberge verlaat het, het Lourenço Marques in April [[1838]] bereik. Die helfte van die oorlewendes, insluitende Tregardt en sy vrou, is in Lourenço Marques aan koors oorlede. In 1839 het die Trekkers in [[Natal (kolonie)|Natal]] ’n skip gestuur om die Tregardtmense in Lourenço Marques te gaan haal. Tregardt het ’n dagboek aangehou wat nie net ’n waardevolle bron van inligting oor sy trek is nie, maar ook ’n interessante kyk op die [[pionierslewe]] bied. Sy seun, Carolus, het later ’n bekende jagter en ontdekkingsreisiger geword. === Andries Hendrik Potgieter === "Blouberg" Potgieter (1792–1852) het aan die einde van 1835 ’n trekgeselskap vanuit die [[Tarka]]gebied gelei. [[Sarel Cilliers]] en [[Paul Kruger]], toe ’n seun van 10 jaar, was deel van sy trek. In Transoranje (Vrystaat), tussen [[Thaba Nchu]] en die [[Vetrivier]], het Potgieter sy trek agtergelaat en saam met ’n klompie mans noordwaarts na die [[Soutpansberg]]e gery. Daar het hy Louis Tregardt ontmoet en hom gevra om op sy trek te wag. Potgieter wou so ver moontlik wegkom van Britse invloed. Hy was derhalwe nooit ten gunste van Natal nie en wou hom anderkant 25 grade suiderbreedte vestig. Hy het gehoop dat die Trekkers in Transvaal (huidige Gauteng, Limpopo, ens.) [[Lourenço Marques]] as ’n hawe sou kon gebruik. Die grond wat Potgieter van Makwana, die Barolongkaptein, tussen die [[Vetrivier|Vet]]- en die [[Vaalrivier]] geruil het, het [[Silkaats]], opperhoof van die [[Matebeles]] in Transvaal, ongerus gemaak. Die Trekkers het uit dieselfde rigting gekom as die [[Griekwas]] en [[Korannas]], wat ook gewapende perderuiters was en hom kort tevore bedreig het. Vanuit sy hoofstat, Mosega, in Wes-Transvaal, het hy impi’s gestuur om die wit mense "op te eet". Die Trekkers was in daardie stadium oor ’n groot gebied versprei en het hulle nie aan waarskuwings van Matebelegevaar gesteur nie. Sommige van hulle, onder wie die Liebenbergs, is deur die [[Matebeles]] oorval en uitgemoor. Die aanvalle op die Trekkers het in Potgieter se afwesigheid geskied. Met sy terugkoms het hy dit gerade geag om in die omgewing van die moderne Heilbron laer te trek, omdat hy geweet het dat Silkaats later ’n veel groter mag teen die Trekkers sou stuur. Op of omstreeks 23 Oktober 1836 het ’n impi van 6&nbsp;000 die laer by [[Slag van Vegkop|Vegkop]] aangeval. Sowat 40 gewapende mans het die aanval afgeweer, maar die Matebeles het al die vee weggevoer. Met die hulp van die [[Barolong, Botswana|Barolongs]], die Wesleyaanse sendeling James Archbell en [[Gerrit Maritz]], wat intussen in Transoranje (Vrystaat) aangekom het, het die Potgietertrek na [[Thaba Nchu]] teruggekeer. === Gerrit Maritz === <!--[[lêer:Gerrit Maritz-standbeeld.jpg|duimnael|regs|Standbeeld van Gerrit Maritz by die Voortrekkerkompleks in Pietermaritzburg]]--> [[Gerrit Maritz]] (1797- 1838) het in 1836 uit die distrik [[Graaff-Reinet]] getrek. Hy was ’n voorste burger, bekend as ’n knap sakeman en kerkleier. Sy trek het uit ongeveer 200 volwasse mans en 100 waens bestaan. Hy was vergesel van sy swaer, [[Erasmus Smit]], ’n oudsendeling van die [[Londense Sendinggenootskap]] en oudonderwyser. Hy is later aangewys as die Trekkers se predikant, hoewel hy vir baie van hulle onaanvaarbaar was. Die Kaapse Sinode het die Groot Trek veroordeel en die Trekkers later onder sensuur geplaas. Die gevolg was dat geen predikant sy weg oopgesien het om die Trekkers te vergesel nie. Vir hul godsdiensleiding was die Trekkers aangewese op Britse en Amerikaanse sendelinge in die binneland, totdat eenheid probeer bewerkstellig is deur die aanstelling van Erasmus Smit. Na die aankoms van Maritz by Thaba Nchu is die eerste en ietwat primitiewe Voortrekkerregering saamgestel: Maritz is gekies as voorsitter van ’n burgerraad van 7 lede, terwyl Potgieter as kommandant-generaal aangestel is. In Januarie 1837 het 2 kommando’s, onderskeidelik onder leiding van Potgieter en Maritz en bestaande uit 107 man, na Mosega vertrek om die gebuite vee terug te bring. Die feit dat die strafekspedisie 2 afsonderlike leiers gehad het, was reeds ’n aanduiding van die onvermoë wat die Trekkers later sou ondervind om saam te staan en eenheid te bewerkstellig. Die Matebeles was onvoorbereid op die aanval en is weswaarts teruggedryf, hoewel hul mag nog nie gebreek was nie. Mosega is vernietig en 7&nbsp;000 stuks vee is gebuit. Onenigheid het ontstaan oor die verdeling van die gebuite vee en teen die tyd dat [[Piet Retief]] se trek Thaba Nchu in April 1837 bereik het, het Potgieter en Maritz nie meer saamgewerk nie. === Pieter Retief (1780- 1838) === Retief, wat in Februarie 1837 uit die omgewing van die Winterberge getrek het, het sy trekredes in sy Manifes uiteengesit. Die Manifes is op 2 Februarie 1837 in die [[Grahamstown Journal|Graham’s Town Journal]] gepubliseer en later ook in ander koerante. Dit was ’n keerpunt in die ontplooiing van die Groot Trek: Retief het nie net sy eie trekredes bekend gemaak nie, maar ook ’n aanduiding gegee van die beleidsrigting wat die beoogde Afrikanerstaat in die binneland sou volg. Hy het ’n beroep op ander boere gedoen om die onveiligheid van die Oosgrensrewe te verruil vir die sekuriteit wat hulle in ’n eie staat sou kon geniet. [[Die Manifes]] is nie net ’n goeie bron van inligting oor die redes vir die Groot Trek nie, maar gee ook ’n aanduiding van die doelstellings van die Trekkers. Retief het aan die [[Oosgrens-Afrikaans|Oosgrens]] ondervinding opgedoen in plaaslike bestuur, onder meer as kommandant. Hy was ’n bekende en gesiene man en die Trekkers in Transoranje (Vrystaat) het gretig op sy koms gewag. Hulle het gehoop hy sou eenheid kon bewerkstellig en ’n koersvaste rigting aan die Groot Trek gee. Kort na sy aankoms by Thaba Nchu het die Trekkers ’n volksvergadering gehou (April 1837) waarop hy as hoofleier met die titel "goewerneur" gekies is. Hy is ook gekies as kommandant-generaal. Maritz het aangebly as hoof van die regspleging en was ook president van die Raad van Politie, die voorloper van die [[Volksraad]] wat later in Natal in die lewe geroep is. Potgieter is oor die hoof gesien. Die feit dat Potgieter geen aandeel in die nuwe regering gehad het nie, het die onenigheid onder die Trekkers vererger. In die winter van 1837 het die Trekkers in Transoranje (Vrystaat) vertoef terwyl gepoog is om eenstemmigheid te bereik oor die trekrigting wat ingeslaan moes word. Retief, Maritz en Piet Uys (wat in April 1837 uit die distrik [[Uitenhage]] getrek het) was ten gunste van Natal. Potgieter het Britse inmenging in Natal gevrees en wou noordwaarts oor die Vaalrivier trek, waar hy hom by Tregardt wou aansluit. Solank die Matebelegevaar voortgeduur het, kon hy nie sy belofte nakom om hom by Tregardt in die noorde van Transvaal (Soutpansberg) aan te sluit nie. ’n Ekspedisie wat hy gestuur het om na Tregardt te soek, het onverrigter sake teruggekeer. Uiteindelik is besluit om Natal toe te trek, maar ook dat die Matebelegevaar eers uitgewis moes word. In Oktober 1837 het Retief, vergesel van 15 man, na Natal vertrek om die setlaars by Port Natal te besoek en met [[Dingaan]], opperhoof van die [[Zoeloes]], oor grond te onderhandel. Vroeg in November het Potgieter, wat hom intussen langs die Vetrivier gevestig het, saam met Uys op ’n tweede strafekspedisie teen die Matebeles vertrek. In ’n slag wat 9 dae geduur het, het hulle [[Silkaats]] se nuwe hoofstat, Kapain, ingeneem en die Matebeles ver noordwaarts verdryf. [[Andries Pretorius]], ’n besoeker uit die Kaap, het die veldtog teen die Matebeles meegemaak. Op 14 November 1837, die dag waarop die veldtog teen die Matebeles afgesluit is, het die eerste [[Ossewa|Voortrekkerwaens]] aan die Natalse kant van die Drakensberge gestaan. Vroeg in [[1838]] was al die Trekkers, insluitende Potgieter, reeds in Natal. === Moord op Retief === [[lêer:Dingaan en Retief, paneel 12, Voortrekkermonument, b.jpg|duimnael|regs|Koning Dingaan sluit die traktaat met Piet Retief, soos uitgebeeld op ’n fries in die Voortrekkermonument]] [[lêer:Charles Bell - Zoeloe-aanval op 'n Boerelaer - 1838.jpg|duimnael|regs|Voortrekkers word onverhoeds deur ’n impi van Dingaan aangeval]] Retief en sy volgelinge het Port Natal aan die einde van Oktober besoek en weer ’n maand later, na sy besoek aan Dingaan by [[uMgungundlovu]]. Die Britte in Natal het die Trekkers vriendelik ontvang. Die landbouprodukte wat die Trekkers sou lewer, sou hul eie handel laat floreer en terselfdertyd sou ’n blanke staat aan hulle sekuriteit teen die Zoeloes verskaf. [[Alexander Biggar]], een van die setlaars, het Retief meegedeel dat Dingaan in Junie 1837 die stuk grond tussen die [[Umgenirivier|Umgeni]] en die land van [[Fakude|Faku]] aan die Britse Kroon afgestaan het. Die sendeling A.F. Gardiner het kragtens die Cape of Good Hope Punishment Act as Britse magistraat in die gebied opgetree. Die meeste van die Natalse setlaars het egter sy gesag verwerp. By uMgungundlovu het Dingaan Retief daarvan beskuldig dat die Trekkers van die Zoeloes se vee gesteel het. Nadat Retief aan hom verduidelik het dat die vee in werklikheid deur die onderdane van Sekonyela geroof was, het hy beloof om die gebied tussen die [[Tugelarivier|Tugela]] en die [[Umzimvuburivier|Umzimvubu]] aan die Trekkers af te staan. Retief moes egter eers die vee wat Sekonyela gesteel het, terugbring as bewys dat die diefstal nie deur die Trekkers gepleeg is nie. In Januarie 1838 het Retief en ’n kommando daarin geslaag om die gesteelde vee by Sekonyela af te neem. Vergesel van sowat 70 man, onder wie sy eie tienderjarige seun en 30 gekleurde agterryers, het Retief op 3 Februarie by uMgungundlovu aangekom met die doel om die gesteelde vee terug te gee en ’n traktaat van grondafstand te laat onderteken. Die traktaat is gedateer 4 Februarie en is op 6 Februarie onderteken. Dingaan het intussen reeds besluit om die Trekkers te vermoor, ’n besluit waarby vrees sekerlik geen geringe rol gespeel het nie. Hy het die blankes met hul perde (horinglose beeste) en hul gewere (vuurstokke) as towenaars beskou. Hy was deeglik bewus van die nederlaag wat die Matebeles teen die blankes gely het. In ’n brief wat Retief vroeër uit Port Natal deur bemiddeling van die sendeling Owen Wood aan die Zoeloekoning gestuur het, het hy gewys op die swaar straf wat die Matebeles van die Trekkers ontvang het en bygevoeg dat die God van die blankes ’n slegte koning nie lank laat lewe nie. Bowendien was dit die Zoeloekonings se tradisionele beleid om nie sterk bure te duld nie. Later het Dingaan ook aan sendelinge verduidelik dat hy die blankes vermoor het omdat hulle van hul "koning af weggeloop het". Op 6 Februarie 1838 het Retief en sy volgelinge op versoek van Dingaan ongewapen en te voet die stat binnegegaan vir ’n afskeidsbyeenkoms. Hulle het herhaalde waarskuwings van William Wood, ’n 12-jarige seun wat by die sendeling Owen ingewoon en die Zoeloes baie goed geken het, geïgnoreer. Binne-in Dingaan se kraal is die blankes deur die dansende impi oorweldig en na ’n koppie buite uMgungundlovu gesleep, waar hulle vermoor is. === Die Vlugkommando === [[lêer:Herboude iNdlunkulu en iLawu van die swart-isiGodlo, Dingaanstat.jpg|duimnael|regs|’n Replika van koning Dingaan se groot gehoorsaal, die iNdlunkulu, is op die oorspronklike staanplek te uMgungundlovu opgerig.]] [[lêer:Moordkoppie-monument, a, Dingaanstat.jpg|duimnael|regs|Monument vir die vermoorde Retiefgeselskap, te Moordkoppie, uMgungundlovu]] [[lêer:Cilliers-gelofte, 1938-film, Die bou van 'n nasie.jpg|duimnael|regs|Die Wenkommando lê die [[Geloftedag|gelofte]] af, soos uitgebeeld in die 1938-film ''[[Die Bou van ’n Nasie]]'']] Ten tyde van die moord op Retief was Potgieter se trek nog aan die voet van die Drakensberge, terwyl Piet Uys se hele trek nog bo-op die berge was. Die trekke van Retief en Maritz het egter, ondanks hul leiers se waarskuwings om naby mekaar te bly, geleidelik langs die Tugela en sy vertakkings versprei in die nag van 16 tot 17 Februarie 1838 het die [[impi’s]] van Dingaan die voorhoede van die Trekkers langs die [[Bloukransrivierbrug|Bloukrans]]- en die [[Boesmansrivier]] oorrompel. Sowat 300 blankes en meer as 200 nie-blanke bediendes is vermoor. Die aanval is eers die middag teen die laer van Gerrit Maritz gestuit. Die Voortrekkerdorpie wat later daar aangelê is, is [[Weenen]] genoem. Hoewel die Zoeloes teruggeval het, was hul mag nog lank nie gebreek nie. Daar is besluit om ’n kommando onder aanvoering van Potgieter en Uys na uMgungundlovu te stuur. Die kommando van sowat 350 man het op 6 April uit die laers vertrek en is ’n paar dae later anderkant die [[Buffelsrivier (Oos-Kaap)|Buffelsrivier]] by Italeni deur die Zoeloes in ’n hinderlaag gelei. Pieter Uys, sy seun Dirkie en 9 ander het gesneuwel. As gevolg van kritiek wat uitgespreek is teen sy aanvoering van die "[[Vlugkommando]]" (soos die mislukte ekspedisie bekend geword het), het Potgieter en sy volgelinge Natal permanent verlaat. Hulle het hulle op die Hoëveld naby die Vetrivier gevestig en [[Winburg]] aangelê. Min of meer gelyktydig met die nederlaag by Italeni het die Britse setlaars en hul swart volgelinge ook in ’n skermutseling met die Zoeloes betrokke geraak. Meer as die helfte van die handjievol setlaars het gesneuwel. Gerrit Maritz en ’n nuwe aankomeling uit die Kaap, [[Karel Landman]], kon [[Port Natal]] dus sonder enige weerstand namens die [[Volksraad van Natalia]] beset. In Augustus 1838 het sowat 10&nbsp;000 Zoeloes ’n verwoede aanval op die laer van [[Koos Potgieter]] en [[Hans Dons de Lange|Hans "Dons" de Lange]] by die Boesmansrivier gedoen. Daar is so verbete om lewe en dood geveg dat die laer as Veglaer bekend geword het. Die Zoeloes is verdryf, maar weereens sonder dat hul mag gebreek is. ’n Maand later, op 23 September 1838, is Gerrit Maritz oorlede. Terwyl daar op die koms van hulp en ’n nuwe leier uit die Kaap gewag is, het [[Karel Landman]] die leiding waargeneem. === Die Wenkommando === :''Sien ook:'' [[Lys van deelnemers aan die Slag van Bloedrivier|Lys van manskappe]] Die nuwe leier, Andries Pretorius (1798-1853), wat op 22 November 1838 by die hooflaer in Natal aangekom het, was  geen onbekende by die Trekkers nie. Hy het die tweede strafekspedisie teen die Matebeles meegemaak, Port Natal reeds besoek en Retief ontmoet na laasgenoemde se terugkeer van Sekonyela. Hy was bekend met Retief se toekomsplanne en begeesterd met die ideaal om die Afrikaner tot ’n selfstandige nasie te laat ontwikkel. Op 25 November 1838 is Andries Pretorius as kommandant-generaal aangewys en 2 dae later het hy met ’n kommando na Zoeloeland vertrek. Die kommando het 57 waens saamgeneem. Later is hul geledere aangevul deur [[Britse setlaars|Britse]] setlaars met swart volgelinge en die groep het toe uit 470 man bestaan. Op 15 Desember het Pretorius tussen ’n sytak van die Buffelsrivier en ’n diep donga laer getrek. Die volgende dag, Sondag, 16 Desember 1838, is ’n Zoeloe-impi van sowat 12 500 deur Pretorius-hulle verslaan. Die pad na Dingaan se hoofstat het nou oopgelê. By die verlate [[uMgungundlovu]] het die Trekkers, op die plek waar Retief en sy gevolg vermoor is, die traktaat van grondafstand ongeskonde teruggevind. ’n Tweede en ’n derde skermutseling met die Zoeloes (27 Desember 1838 en die "beeskommando" van 1840) het die mag van Dingaan gebreek. Die Zoeloekoning is in 1840 vermoor deur sy halfbroer [[Mpande kaSenzangakhona|Mpande]], wat die Trekkers goedgesind was. == Natal == === Natalia Republiek === {{Hoof|Natalia Republiek}} [[lêer:Flag of Natalia Republic.svg|duimnael|regs|Vlag van Republiek Natalia]] Die oorwinning wat oor Dingaan behaal is en die vriendskapsbande met Mpande het die eerste mobiele fase van die Groot Trek afgesluit. Die vestigingsfase het begin met die stigting van die Republiek Natalia, die eerste volwaardige republiek in Suid-Afrika. Volgens ’n ooreenkoms wat Pretorius in 1840 met Potgieter aangegaan het, het die [[Volksraad van Natalia]] ook gesag uitgeoefen oor die Winburg-Potchefstroomgebied, wes van die Drakensberge. Daarmee is die ideaal van een staat verwesenlik. Zoeloeland, noord van die [[Tugelarivier|Tugela]], sou onafhanklik wees, maar sou onder toesig van die Natalse Volksraad staan. Die setel van Natalia was [[Pietermaritzburg]], ’n dorp wat reeds in die winter van [[1838]] deur kommandant Piet Greyling aangelê en na Gerrit Maritz en Pieter Retief vernoem is. Die grondwet van Natalia het voorsiening gemaak vir ’n volksraad van 24 lede. Die volksraadlede is deur alle blanke manlike burgers bo 21 jaar gekies. Hoewel voorsiening gemaak is vir ’n president as hoof van die uitvoerende gesag, is die pos nooit gevul nie en het die uitvoerende gesag hoofsaaklik by die kommandant-generaal, Andries Pretorius, berus. Sy posisie ten opsigte van die Volksraad is nooit duidelik omskryf nie. Die regterlike gesag het by landdroste, [[Heemraad|heemrade]] en ’n jurie berus, terwyl die Landdros en Heemrade ook die plaaslike bestuur behartig het. Onder die kommandant-generaal het kommandante en veldkornette geressorteer, wat in tye van oorlog ’n krygsraad sou vorm. === Natalia en die Britse owerheid === [[lêer:Voortrekkerhuis-museum, vooraansig, a, Pietermaritzburg.jpg|duimnael|regs|’n Oorspronklike Voortrekkerhuis in Boomstraat, Pietermaritzburg, is vandag ’n museum.]] Die Natalse Volksraad het vergeefs gepoog om amptelike erkenning van [[Brittanje]] te verkry vir hul republiek. Sir [[George Thomas Napier|George Napier]], die nuwe Kaapse goewerneur, het die Trekkers in Natal ingevolge die Cape of Good Hope Punishment Act as Britse onderdane beskou en konsekwent geweier om hul republiek of die gesag van hul amptenare te erken. In Desember 1838 het maj. [[Carters Glen|Charters]] op bevel van Napier die hawe van Port Natal beset en die Trekkers se ammunisievoorraad afgesny. Napier het gehoop am daardeur die Groot Trek-beweging te beëindig of dan ten minste onder Britse beheer te bring. Om die Britse posisie daar te handhaaf, sou die hele Natal egter deur Brittanje geannekseer moes word. Hiervoor was die imperiale regering nie te vinde nie. Die onkoste om Natal as ’n Britse kolonie te vestig, sou te groot wees vir die geringe inkomste wat uit die gebied verkry sou word. Napier was derhalwe verplig om Port Natal te ontruim. Hy het egter voortgegaan om die Republiek Natalia met arendsoë dop te hou. Veral die republiek se rassebeleid en kontak met skepe van vreemde moondhede het aan hom die geleentheid gebied om voortdurend druk op die imperiale regering uit te oefen om Natal te annekseer. Die vernietiging van Dingaan se mag het meegebring dat duisende swart vlugtelinge asook ontwortelde Zoeloes Natal binnegestroom het. Die Volksraad het bepaal dat nie meer as 5 swart gesinne op een plaas mag woon nie. Om ’n herhaling van die toestande aan die Kaapse Oosgrens te voorkom, is in 1841 besluit om duisende inboorlinge na die Natalse suidgrens te segregeer. Napier het gevrees dat die maatreël die Xhosas in oproer sou bring en gevolglik die Kaapse Oosgrens in gevaar sou stel. Napier het ook klagtes ontvang van sendelinge en ander filantrope wat beweer het dat die Trekkers slawerny in Natal toe pas. Die gerugte is veral versprei nadat die Trekkers in 1840 teen die Bakastam in die suide van Natal opgetree het om gesteelde vee terug te bring. Tydens die ekspedisie het hulle op 17 weeskinders in verlate krale afgekom en hulle saam huis toe geneem. Die sendelinge was ook nie tevrede oor die ou Kaapse inboekstelsel wat in Natalia weer in gebruik geneem is nie. In [[1841]] het ’n Amerikaanse skip, die Levant, in die hawe van Port Natal handel gedryf. Vroeg die volgende jaar het ’n Nederlandse skip, die Brazilia, ’n lang en opsienbarende besoek aan die hawe gebring. Die Kaapse handelaars was ontevrede oor die moontlikheid van mededinging met Port Natal, terwyl in Britse kringe gevrees is dat die VSA, Nederland en moontlik ook Frankryk die hawe van Port Natal sou gebruik om Brittanje se posisie in Suid-Afrika te ondermyn. Toe Faku, die Pondo-kaptein, op aandrang van sendelinge in sy gebied om Britse beskerming aansoek doen, het Napier dus nie gehuiwer om ’n troepemag van 250 man onder aanvoering van kapt. T.C. Smith na die Natalse suidgrens te stuur nie. Hy het ingesien dat die situasie in Natal nou in so ’n mate verander het dat die imperiale regering makliker tot anneksasie oorgehaal sou kon word. === Britse anneksasie van Natal === Nadat hy ’n rukkie in Pondoland vertoef het, het kapt. Smith opdrag ontvang om na Port Natal te vertrek. In Mei 1842 het hy die Britse vlag in die hawe van die Voortrekkers gehys. Pretorius en die Volksraad het besluit om Natalia te verdedig en die Britte by die [[Beleg van Congella|Slag van Congella]] verslaan. Terwyl kapt. Smith en sy magte in hul kamp vasgekeer was, het [[Dick King]], ’n jong Brit van Port Natal, meer as 1&nbsp;000 km te perd na [[Grahamstad]] gery om hulp te soek. In Junie het 2 Britse skepe soldate en wapentuig in Port Natal afgelaai waarmee die magte van kapt. Smith ontset is. Daarmee is die Trekkers se militêre weerstand beëindig en op 15 Julie het die Volksraad die onderwerping aan Britse gesag aanvaar. Die Britse oorname in Natal het onmiddellik tot ’n Tweede Trek gelei, terug oor die Drakensberge, na waar Potgieter se Adjunk-raad reeds alle betrekkinge met Natal verbreek het. Sommige het egter in Natal agtergebly en eers in [[1847]] saam met Pretorius na Transvaal (huidige Gauteng, ens.) verhuis. Ander, soos Karel Landman, het permanent in Natal agtergebly. In 1843 het adv. Henry Cloete uit die Kaap in Natal opgedaag om die anneksasie deur te voer. Die Volksraad het egter tot in [[1845]] vergader, die jaar waarin Natal ’n distrik van die Kaapkolonie geword het. In 1857 het Natal ’n afsonderlike Britse kolonie geword. == Transoranje == [[Lêer:Daniell Trekboer.jpg|duimnael|255x255px|Die kamp van ’n trekboer. Die trekboere was halfnomadiese veeboere wat voortdurend na nuwe en beter weivelde verskuif het. Ten tyde van die Groot Trek was baie van hulle reeds noord van die Oranjerivier, maar hulle het aan die Britse owerheid lojaal gebly.]] Na die anneksasie van Natal het die republikeinse ideaal van die Trekkers na die gebied wes van die [[Drakensberge]] tussen die Oranje- en die Limpoporivier verskuif. Toe Potgieter hom in [[1838]] na die [[Slag van Italeni]] in die Winburg-gebied vestig, het hy die gebied wat hy van die Matebeles verower het of by ander inboorlingstamme geruil het, onafhanklik verklaar, sonder om Britse erkenning daarvoor te vra. Later het sy gebied deel geword van die [[Natalia Republiek|Republiek Natalia]], met ’n Adjunk-raad wat ondergeskik was aan die Volksraad. In [[1843]] het hy egter alle bande met Natal verbreek, ’n nuwe regering saamgestel en verklaar dat die hele gebied tussen die Oranje- en die [[Limpopo (rivier)|Limpoporivier]] onafhanklik was. Die gebied tussen die Oranje- en die Vaalrivier het as die Transoranje bekend gestaan en die gebied tussen die Vaal- en die Limpoporivier as Transvaal. Die heterogene bevolking van Transoranje en die potensiële gevaar wat botsings in die gebied vir die Kaapse noordgrens ingehou het, het geleidelik tot groter Britse betrokkenheid gelei. Die blanke trekboere, veral in die suide, was Britsgesind en het hulself gedistansieer van die Trekkers wat hoofsaaklik in die gebied tussen die Vet- en die Vaalrivier gewoon het. Die [[Griekwas]] onder [[Adam Kok I|Adam Kok]], [[Korannas]] en ander bruin mense het voortdurend sowel met die trekboere as met die Trekkers gebots, hoofsaaklik oor grondbesit. In die ooste het die Basoeto’s onder [[Mosjesj]] met ander swart stamme soos onder andere die van Sekonyela in vyandskap verkeer, terwyl hulle ook met die blankes in botsing was. Aan die einde van [[1843]] het die Kaapse goewerneur, George Napier, met Adam Kok en Mosjesj verdrae gesluit. Hy wou daardeur sy noordgrens met bufferstate beveilig sonder om te veel uitgawes aan te gaan. As bondgenoot van Adam Kok sou die Britse owerheid die Griekwas daadwerklike beskerming teen die blankes in Transoranje moes bied. Die reaksie onder die blankes het uiteindelik uitgeloop op ’n botsing met Britse troepe by Swartkoppies ([[1845]]). Die blankes het ’n nederlaag gely. Die nuwe goewerneur, sir Peregrine Maitland, het self die Oranjerivier oorgesteek en nuwe reëlings met die nie-blanke hoofde getref. ’n Britse resident, maj. [[H.D. Warden]], is in Bloemfontein aangestel om die nuwe maatreëls toe te pas en die vrede te bewaar ([[1846]]). Warden het nooit genoeg troepe tot sy beskikking gehad om doeltreffend op te tree nie. In [[1848]] is sir Harry Smith aangestel as nuwe goewerneur van die Kaap en as die Britse Hoë Kommissaris in Suid-Afrika, ’n amp wat aan hom die gesag verleen het om ook buite die Kaapse grense op te tree. Hy was nie ten gunste van sy voorgangers se verdragstaatstelsel nie en wou die binneland beveilig deur soveel moontlik nie-blanke grondgebied onder regstreekse Britse beheer te plaas. Daarom het hy die hele gebied tussen die Oranje- en die Vaalrivier as die [[Oranjerivier-soewereiniteit|Oranjerivier-Soewereiniteit]] geannekseer. So het hy ook beheer oor die Groot Trek verkry deurdat hy die Trekkers se roetes na die ooskus afgesny het. As regverdiging vir die anneksasie het hy die imperiale regering onder die indruk gebring dat die inwoners van die gebied ten gunste daarvan was en dat hulle hul eie verdediging sou waarneem. In werklikheid was slegs die lojaalgesinde trekboere ten gunste van Britse anneksasie. Die Winburgers het ’n beroep op [[Andries Pretorius]] gedoen om die Britse anneksasie met geweld teen te gaan. Pretorius het Natal kort tevore verlaat en was in daardie stadium op pad na die Transvaal, waar hy hom wou vestig. Hy het egter aan die versoek voldoen en ’n kommando teen die Britte gelei. Warden het oor die Oranjerivier teruggeval en daar op Britse versterkings gewag. Die Britse mag wat uit die Kaapkolonie opgeruk het, was onder aanvoering van Smith self. By [[Slag van Boomplaats|Boomplaats]], waar Pretorius probeer het om hom in ’n hinderlaag te lei, het hy ’n beslissende oorwinning behaal. Die anneksasie het van krag gebly en Warden het na Bloemfontein teruggekeer as Britse resident. Die gebied is in 4 distrikte verdeel, elk met ’n magistraat en 2 benoemde lede, wat saam ’n wetgewende raad gevorm het. Net soos vroeër in Natal het die Britse anneksasie ’n groot noordwaartse uittog van Trekkers tot gevolg gehad. === Die Bloemfontein-konvensie === {{Hoof|Bloemfontein-konvensie}} Die Oranjerivier-Soewereiniteit is van die begin af geteister deur probleme met die Basoeto’s, wat oral strooptogte uitgevoer het. Net soos vroeër het Warden nog steeds nie genoeg troepe gehad om die vrede doeltreffend te bewaar nie. In 1849 het Warden ’n grens tussen die Soewereiniteit en [[Basoetoland]] vasgestel (die Warden-lyn). Mosjesj was ontevrede omdat hy daardeur ’n deel van sy grond aan ander inboorlingstamme moes afstaan. Warden kon die grensreëlings nie handhaaf nie en die Basoeto-strooptogte het voortgeduur. In 1851 het Warden besluit om teen Mosjesj op te tree, maar hy is by [[Slag van Viervoet|Viervoet]] deur die Basoeto’s verslaan. Weens die langdurige [[Agtste Grensoorlog]] in die Kaap (1850-1853) kon versterkings nie na die Soewereiniteit gestuur word nie en die burgers het geweier om op kommando te gaan. Die imperiale regering was ontevrede oor die verdedigingsuitgawes wat die Soewereiniteit geverg het, en het 2 kommissarisse, Hogge en Owen, gestuur om vas te stel hoe uitgawes besnoei kon word. Hulle het tot die gevolgtrekking gekom dat die gebied aan die blankes teruggegee moes word. ’n Onafhanklike Transoranje onder blanke beheer sou dan as bufferstaat vir die Kaapkolonie dien. Sir [[George Cathcart]], wat Smith ondertussen opgevolg het, was vasbeslote om die Britse neerlaag by Viervoet te wreek en het teen Mosjesj opgeruk. By Berea moes hy egter voor die Basoeto’s terugval (1852). Die neerlaag was die laaste druppel: in 1853 is sir [[George Russel Clerk]] na Bloemfontein gestuur met die opdrag om die Soewereiniteit aan die Trekkers terug te gee. Op 23 Februarie 1854 is die Bloemfontein-konvensie onderteken. Die Bloemfontein-konvensie het die volle onafhanklikheid van Transoranje erken. Brittanje het onder meer onderneem om geen verdere verdrae met inboorlinge noord van die Oranjerivier te sluit nie. Die regering van die gebied is aan [[Sias Hoffman|Josias Hoffman]] en ’n komitee van 6 oorgedra en die Republiek van die Oranje-Vrystaat het tot stand gekom. Daarmee is die Trekkers se grootste ideaal verwesenlik: die stigting van ’n onafhanklike staat met Britse erkenning. == Transvaal == [[lêer:Paardekraalmonument, oosplaket, Krugersdorp.jpg|duimnael|regs|Die [[Paardekraal-monument]] gedenk ondermeer Hendrik Potgieter se baanbrekerswerk in die noorde]] {{Hoof|Zuid-Afrikaansche Republiek}} In 1844 het Potgieter, wat ongerus was oor die Britse anneksasie van Natal en die Britse teenwoordigheid in Transoranje, verder noordwaarts getrek. Hy wou die ou Trekkerideaal van algehele onafhanklikheid van Brittanje verwesenlik deur hom nader aan ’n nie-Britse hawe ([[Delagoabaai]]) te vestig. In 1845 het hy ’n nuwe dorp, [[Andries-Ohrigstad]], gestig. Weens die baie sterftes wat deur koors in hierdie gebied veroorsaak is, is die dorp later ontruim en is [[Lydenburg]] gestig (1846). Baie van die Trekkers wat Natal verlaat het, is na Potgieter se nuwe nedersetting gelok. Die geskille wat in 1838 ontstaan het, het egter nog voortgeduur: die nuwe aankomelinge wou Potgieter se leierskap nie erken nie. Hulle was ten gunste van die ou Natalse Volksraad en het as die sogenaamde Volksraadparty bekend gestaan. Na die Slag van Boomplaats in 1848 het Pretorius hom ook in Transvaal naby [[Potchefstroom]] gevestig. Potgieter het hom daarvan beskuldig dat hy Transvaal se onafhanklikheid in gevaar gestel het deur hom in te meng in Transoranje se sake. Die verhouding tussen die 2 leiers is verder vertroebel deurdat Pretorius die Volksraad ondersteun het. Terwyl Potgieter, wat hom intussen by Schoemansdal in die Soutpansberge gevestig het, ’n afsydige houding aangeneem het, het Pretorius hom daarvoor beywer om al die elemente in Transvaal onder ’n Volksraad te verenig en om Britse erkenning vir hul onafhanklikheid te verkry. Op ’n vergadering wat deur Pretorius in 1849 by Derdepoort gereël is, is besluit om ’n verenigde Volksraad vir die hele Transvaal in te stel. Weens die gespanne verhouding tussen Potgieter en die ander Trekkers kon ’n leier egter nie gekies word nie. In 1851 is probeer om ’n kompromie te bereik deur die aanstelling van 4 kommandante-generaal, onder wie Potgieter en Pretorius. Die afwesigheid van ’n sentrale gesag het meegebring dat die Trekkers in Transvaal nòg teenoor die inboorlinge nòg teenoor die Britte ’n eenvormige en besliste beleid kon volg. Met sy pogings om Britse erkenning vir Transvaal te verkry, het Pretorius meer welslae behaal. Op eie inisiatief het hy Hogge en Owen, die Britse kommissarisse wat toestande in Transoranje moes ondersoek, te woord gestaan. Die Britte het kort tevore die nederlaag van Viervoet teen die Basoeto’s gely en het gevrees dat Pretorius hul verleentheid sou uitbuit deur in Transoranje in te gryp. Boonop was die Britse owerheid by ’n duur en uitgerekte grensoorlog in die Kaapkolonie betrokke. In Britse kringe het die gedagte ook reeds posgevat om die Trekkers as bondgenote te gebruik vir die beveiliging van hul uitgestrekte grense. Hulle was daarom bereid om Pretorius tegemoet te kom en erkenning aan die Transvaalse onafhanklikheid te verleen in ruil daar voordat Pretorius sou onderneem om hom nie suid van die [[Vaalrivier]] in te meng nie. Die ooreenkoms is bekragtig met die ondertekening van die [[Sandrivierkonvensie|Sandrivier-konvensie]] op 17 Januarie 1852. Pretorius en kommandant-generaal [[W.A. Joubert|W.F. Joubert]] van die Lydenburg-distrik het die Konvensie sonder goedkeuring van die Volksraad onderteken. Dit het groot ontevredenheid by Potgieter en ander laat ontstaan en am per tot burgeroorlog gelei in Maart 1852 is Potgieter en Pretorius by ’n volksvergadering op [[Rustenburg]] met mekaar versoen en die Volksraad het die Konvensie bekragtig. In September 1853 het Transvaal die naam Die Zuid-Afrikaansche Republiek (ZAR) aangeneem. Die ommeswaai in die Britse beleid ten opsigte van die Trekkers het die Groot Trek afgerond. Die migrerende Afrikaners wat 20 jaar vroeër die Kaapkolonie verlaat het, het hulle nou gevestig en begin om hul republieke uit te bou. Die staatkundige erkenning wat hulle van Brittanje ontvang het, het daarop neergekom dat Brittanje uiteindelik die knie gebuig het voor hul vreedsame opstand en hulle toegelaat het om hul Britse onderdaanskap af te lê. Voortaan sou hulle deur Brittanje as gelykes eerder as rebelle beskou word. == Trekkerslewe == Deel van die Groot Trek was die mense wat daaraan deelgeneem het. Hulle was nie net name, datums en feite nie, of selfs helde, dwarstrekkers en omdraaiers nie. Hulle was doodgewone gesinsmense wat van sekere dinge gehou het en van ander nie. Hulle het behoeftes gehad, hulle was mense met sterk menings oor die godsdiens, onderwys en opvoeding. Hulle was harde werkers en goeie jagters, maar hulle het ook van pret en plesier gehou. Hoewel die trekkerslewe hard en ru was, het daar onder in die wakis, sorgvuldig verpak, van die fynste glasware en porselein gele. Hierdie geharde Trekkers het graag vir beste drag hul fluweelbaadjies met sy-omboorsels uitgehaal. Klein en groot moes hard werk, maar gedurende die langer uitspantye was daar ook geleentheid om te ontspan. === Voorbereidings === Toe die boere aan die Kaapse Oosgrens teen 1836 besluit om weg te trek, het die voorbereidings vir die trek pad baie aandag geverg. ’n Paar kommissies is die binneland ingestuur om waardevolle inligting oor moontlike trekroetes te versa mel. Die Voortrekkers wou weet wat vir hulle voorlê en hulle wou gereed wees. Eerstens moes aan voedsel gedink word, veral dit wat die binneland nie kon oplewer nie, soos [[meel]], [[rys]], [[koffie]], [[tee]] en [[suiker]]. Later, tydens die Trek, het hierdie ware baie skaars geword, sodat die Voortrekkers beesmelk of water gedrink en wildsvleis geëet het. Wild was nog volop: [[eland]]e, [[rooihartbees|hartbeeste]], [[rietbok]]ke, [[Bontkwagga|sebras]] en [[rooibok]]ke het in groot troppe rondgeswerf. Toe reeds baie bekend en baie gewild was die songedroogde vleis, wat vandag nog as [[biltong]] bekend staan. Die boervroue van daardie jare was bedrewe baksters en kon besonder goed kook. [[Mosbolletjies]], [[vetkoek]], [[boerbeskuit]], [[soetkoekies]], [[geelrys]], [[stampmielies]], [[boerewors]], [[bobotie]], [[sosatie]]s en [[melktert]] was van die daaglikse geregte wat hulle berei het. Groot voorrade [[beskuit]] en [[biltong]] is vooraf gemaak. Die bestanddele en selfs die nodige apparaat vir die meeste van die ander geregte is op die waens gelaai. Voor die Trek kon begin, moes ook vir klere gesorg word. Voor die vertrek is sis, molvel, linne en wol–en velkomberse aangeskaf – een van die verkenningskommissies het juis oor die koue hoëveld wes van die Drakensberge verslag gedoen. Die [[Voortrekkervroue]] was lief vir mooi klere. Tabberds vir daaglikse drag is vervaardig uit geblomde, geruite of gestreepte sis; terwyl sy, satyn, fluweel en brokaat vir beste drag gebruik is. Alle klere is met die hand gemaak. Die roklengte was tot op die voete en sy- of tafsyvoorskote met geplooide valletjies is by alle geleenthede gedra. Nekdoekies, vasgesteek met groot borsspelde, was baie gewild. Die bekende Voortrekkerkappies met hul fyn handwerk was die pronkstuk van die vroue se kleredrag. Die mans het fluweel- of satynbaadjies gedra en vir spesiale geleenthede boonop onderbaadjies van dieselfde materiaal. Hulle hemde het los boordjies en die klapbroeke redelik nou pype gehad. Die Voortrekkermans se werkklere was van ’n growwe materiaal of molvel. Vilt- en strooihoede is gedra. Naas fabriekgemaakte skoene het die meeste mans en vroue selfgemaakte velskoene gedra. Kinderklere het net soos die van die grootmense gelyk. === Wapens === Sonder wapens en ammunisie kon die Voortrekkers kwalik die gevaarlike binneland aandurf. Met die swaar "[[Sanna]]" of [[Voorlaaier (geweer)|voorlaaiers]] (so genoem omdat daar deur die voorkant van die loop gelaai is) kon ’n ervare skut drie skote per minuut afvuur. Meer as een geweer is ook ingepak. Terwyl die Voortrekker met die een geskiet het, kon sy vrou en kinders die ander een laai. Genoeg buskruit en loodkoeëls moes saamgeneem word. In die kruithoring wat oor die skouer gehang is, het die Trekker sy [[buskruit]] gebêre. [[Lood]] en apparaat om koeëls mee te maak, is ook op die Groot Trek saamgeneem. === Kakebeenwa === [[Lêer:Grand trek.jpg|duimnael|regs|’n Wa word deur ’n drif getrek]] Sonder die kakebeenwa, die Voortrekkers se vervoermiddel, sou daar geen Groot Trek gewees het nie. Die wa het die onbekende binneland oopgemaak. Dit het as tuiste en woning gedien en selfs as fort teen die aanslae by [[Slag van Vegkop|Vegkop]] en [[Bloedrivier]]. ’n [[Kakebeenwa]] was sowat 4 m lank, ongeveer 1 m breed en buikplank tot tenthoogte sowat 1,7 m hoog. Dit is van geel-, stink- of ysterhout gemaak. Die sykante van die wa het soos die kakebeen van ’n perd gelyk - vandaar die benaming. Bo-oor ’n raamwerk van bamboesstokke of kweperlatte en ’n grasmat is ’n waterdigte seildoek gespan. Aan die binnekant van die wa met sy kaptent was ’n katel (bed) met ’n riempiesmat en matras daarop. Dit was die verblyfplek vir die moeder en haar kinders terwyl die trekgeselskap op reis was. Die houtwiele het speke gehad en die 2 agterwiele was groter as die voorste twee. Die Bybel en gesangeboeke, klerasie, breekgoed en kookgereedskap is in die voorste en agterste wakis gepak en rieme en stroppe is in die sykissie gebêre. Onder die wa is die gereedskap so as die remskoen, [[domkrag]], teerputs en watervaatjies gehang. Die remskoen was ’n metaal- of houtblok met ’n groef waarin die agterwiel van die wa gepas het, sodat die wiel nie verder kon draai nie. Dit is veral teen afdraandes gebruik. Die domkrag was ’n werktuig om die wa op te lig sodat aan die wa gewerk kon word, terwyl die teerputs ’n vaatjie was waarin die teer vir smeerdoeleindes gebêre is. Voor die waens is spanne van 12 tot 16 rooi Afrikanerosse ingespan. Die lede van die huisgesin wat nie werk rondom die wa of by die vee gehad het nie, het op die wa gereis. Die meeste Trekkers het een of 2 waens gehad, hoewel die ryker mense 5 tot 8 waens besit het. Op uitspanplekke is die waens vir veiligheid agter mekaar in ’n kring getrek. Sodra gevaar gedreig het, is die ruimtes tussenin en tussen die wiele met doringtakke toegemaak. Sonder die veiligheid van hierdie laers sou die Voortrekkers waarskynlik nie die aanvalle van die Zoeloes en die Matebeles kon weerstaan het nie. Dit was juis die dreigende gevaar wat die Trekkers meestal in 9 roepe of geselskappe, met ’n kommandant aan die hoof, soos byvoorbeeld Louis Tregardt, Hendrik Potgieter en Piet Retief, laat trek het. === Gereedskap === Die mans het allerlei artikels vervaardig, soos swepe, jukskeie, trektoue en riempiestoele. Werkwinkelgereedskap het die volgende ingesluit: skroewe, hamers, blaasbalke, bore, sae, beitels, vyle en handbyle. Kombuisgereedskap soos vurke, messe, lepels, bekers, koppies, kersvorms, strykysters, botterbakke en koperpanne is ook saamgeneem. Van die fynste glas- en porseleinware is die binneland ingeneem. === Godsdienstigheid === Godsdiens was die rigsnoer van die Voortrekkers se lewe. Hulle het ’n kinderlike vertroue in God se Almag geopenbaar. Sy wil was vir hulle goed. Hulle het ’n opreg godsdienstige lewe gelei en hulself totaal afhanklik van God beskou. Die gevaarlike en onsekere lewe waaraan hulle blootgestel was, het ook tot hierdie beskouing bygedra. So het daar voor die Slag van Bloedrivier die Gelofte ontstaan dat indien die Here die oorwinning oor die Zoeloes aan hulle sou skenk, hulle en hul nageslag die dag as ’n dankdag sou deurbring. Behalwe die Bybel en die Psalm en Gesangeboek en meestal ook ’n katkisasieboek, het die Voortrekkers preekbundels en gebedeboeke besit en gelees. Geen predikant van die Kaapse kerk was bereid om die onbekende saam met hulle binne te trek nie. [[Erasmus Smit]], hoewel geen geordende predikant nie, het tog geestelike werk onder die Voortrekkers gedoen en later het die sendeling [[Daniel Lindley]] goeie werk verrig. Sondae is die Evangelie 2 of 3 maal verkondig en 2 keer in die week is daar saam gebid. Soggens en saans is huisgodsdiens gehou. Die doop en die [[nagmaal]], katkisasie en die huwelik is met groot erns en vroomheid op die trekpad onderhou. So goed moontlik is in al die laers vir die godsdienstige lewe gesorg sodat die ou gevestigde gebruike van die Kaapkolonie nie verwaarloos sou word nie. Met die vader meestal ’n streng hoof van sy gesin, is ’n streng godsdienstige en sedelike lewenspeil gehandhaaf. === Onderwys === Die eerste Voortrekker, Louis Tregardt, het ’n onderwyser, [[Daniel Pfeffer]], by sy trekgeselskap gehad. By die ander trekke was dit hoofsaaklik die ouers wat vir die onderrig van hul kinders verantwoordelik was. Dit was belangrik om die Bybel te ken. Tydens huisgodsdiens moes die ouer kinders ’n paar versies voorlees, terwyl die kleintjies daarna moes oorvertel wat gelees is. Na oggendgodsdiens het onderwys gekom. Die beginners het ’n baie eenvoudige boek die A.B.C.-Boek, gebruik. Die vader of moeder het die woorde uitgespel en dan moes die kleintjies dit gedurende die dag in die veld leer en die volgende oggend weer opsê. Die ouer kinders se boek was die bekende ''[[Trap der Jeugd]]''. Wanneer groot gevaar gedreig het en die waens in groot getalle saamgetrek was, het ’n skoolmeester georganiseerde onderwys gegee. [[Paul Kruger]] het dit soos volg onthou: "As die trek op ’n uitspanplek ’n tyd lank tot rus gekom het, is daar van gras en klei ’n klein hut gebou wat dan as skoolgebou moes dien vir die kinders van die Trekkers." In die opvoeding van die Voortrekkerkinders is ook baie aandag aan sang gegee. In ’n latere Voortrekkerdagboek is dit so as volg gestel: "O, so mooi was tog die Sondagmôre. Eers kom die gesange met die viool en fluit en [[akkordeon]]. Dan kom die kinders vorentoe. Die vaders en die moeders sit almal buitekant die tente en die kind wat die mooiste versie ken, sê dit op of sing dit. En nadat die kind klaar het, moet hulle almal saam versies sing." Vir die Voortrekkers was opvoeding en karaktervorming belangriker as onderwys. Die baie gevare wat hulle saam deurgemaak het, het sterk karakters gebou en hulle ’n groot verantwoordelikheidsbesef gegee. Op 15-jarige leeftyd was Voortrekkerseuns en -dogters reeds volwasse. Die vader het sy seuns allerhande vaardighede met die hand geleer, soos om meubels te maak en waens te herstel. Hy het hom ook leer jag sodat hy die gesin van wildsvleis kon voorsien. Met die moeder se hulp het die dogters ook gou geleer om kos te kook, brood te bak, kerse te maak, koffie te brand, naaldwerk te doen en die jonger boeties en sussies op te pas (die Voortrekkers het groot gesinne gehad; 10 kinders was niks buitengewoons nie). === Ontspanning === Vir ontspanning was daar tydens die Trek genoeg geleentheid. Daar word dikwels geskryf oor hoe swaar die Voortrekkers gekry het, maar die Voortrekkers was gewone mense, vrolik van aard en dikwels vol grappies. Vir die mans was jag die belangrikste ontspanning. Bokke en ander vleis vir die pot was volop, maar daar was ook roofdiere soos leeus en luiperds wat onder die Voortrekkers se vee gemaai het. Jagtogte is gereeld onderneem. Vermaaklikheid vir oud en jonk was [[skyfskiet]], [[toutrek]] en [[jukskei]]. Die toutrek, met ewe veel deelnemers aan albei ente van die tou en ’n skeidsregter daarby, was groot pret. Daar is dikwels in die laers gedans en tiekiegedraai, veral op verjaardae en troues. Die vroue het ’n minder avontuurlike Iewe gevoer as hul mans. Hulle het klere met die hand gemaak of verstel en moes dikwels sonder enige hulp kook, was en stryk. Die seuns het vroeg reeds leer skiet en saam met hul vaders gaan jag. Paul Kruger het sy eerste leeu op 14-jarige leeftyd platgetrek. Die jonger knapies het vee opgepas of ’n selfgemaakte wa met klei- of dolosse in die laer rondgetrek. Die meisies het met geverfde houtpoppe of lappoppe wat met gras gevul was, gespeel. Daar was ook romanse op die trek pad. Met dieselfde swier as in die Kaapkolonie is daar die hof gemaak. Soos met elke ander groep mense was daar onder die Voortrekkers moeilikheidmakers, fortuinsoekers en mense wat sku was vir werk. Hulle was egter in die minderheid. Oor die algemeen was die Voortrekkers ordeliewende, beginselvaste en godsdienstige mense. Die Trek was eintlik ’n groter huisgesin waar dieselfde warmte en noue bande bestaan het as in die gewone gesin. Die wa langsaan se mense was bekend as "oom en tante" en "neef en niggie" en hulle is so aangespreek. Besonder noue bande is tydens die Groot Trek tussen die Voortrekkers gesmee. == Herdenking == [[Lêer:Voortrekker Monument.jpg|duimnael|regs|Die [[Voortrekkermonument]] in [[Pretoria]]]] In die [[Voortrekkermonument]] (in Pretoria) word die leefwyse en lotgevalle van die Voortrekkers op die historiese [[Fries (boukunde)|fries]] uitgebeeld. == Bronne == * C.W.H. Van der Post, ''Piet Uijs, of lijden en strijd der voortrekkers in Natal'', roman, 1918. * F.A. Venter, ''Geknelde land'', roman, 1960. * Wêreldspektrum, 1982, ISBN 0908409508 band == Eksterne skakels == {{Commons-kategorie inlyn|Great Trek}} {{Normdata}} [[Kategorie:Groot Trek| ]] 8x4zjjwddj0xl8uvj87w3ip7gbrx6i4 0 23481 2518534 2516731 2022-08-10T13:40:22Z 2C0F:ED28:104B:92D0:405F:30A1:E3BA:6660 wikitext text/x-wiki Die '''kortverhaal''' is nie soos sy naam aandui, bloot 'n korte [[verhaal]] nie; dit is 'n [[prosa]]werk your daddy and your mommy poes ; dit gaan om [[karakteronthulling]], om die [[openbaring]] van 'n bepaalde [[aspek]] van die menslike bestaan. Die [[hoofkarakter]] word gewoonlik op 'n bepaalde oomblik in sy [[lewe]] getoon, waarop hy tot 'n dieper insig in die lewe kom. Die kortverhaal is [[drama]]ties eerder as epies. {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Letterkundige genres]] fq2na8ix26li9dfk4tzrtq9q7utjs7d 2518545 2518534 2022-08-10T15:17:03Z Burgert Behr 2401 Wysigings deur [[Special:Contributions/2C0F:ED28:104B:92D0:405F:30A1:E3BA:6660|2C0F:ED28:104B:92D0:405F:30A1:E3BA:6660]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Oesjaar|Oesjaar]] wikitext text/x-wiki Die '''kortverhaal''' is nie soos sy naam aandui, bloot 'n korte [[verhaal]] nie; dit is 'n [[prosa]]werk met 'n besonder strak bou. In die kortverhaal gaan dit nie soseer om die gebeure nie; dit gaan om [[karakteronthulling]], om die [[openbaring]] van 'n bepaalde [[aspek]] van die menslike bestaan. Die [[hoofkarakter]] word gewoonlik op 'n bepaalde oomblik in sy [[lewe]] getoon, waarop hy tot 'n dieper insig in die lewe kom. Die kortverhaal is [[drama]]ties eerder as epies. {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Letterkundige genres]] jy2oxwhwadj6n9lieiv8bn1sy8b92um 0 24371 2518726 2441942 2022-08-11T09:26:02Z Dumbassman 62009 rooi skakels uitgehaal wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas siekte |naam = Bek-en-klouseer |beeld = Foot and mouth disease in mouth.jpg |beeldgrootte = 250px |onderskrif = Gebarste blaas in die bek van 'n koei met bek-en-klouseer |DiseasesDB = 31707 |ICD10 = {{ICD10|B|08|8|b|00}} ([[ILDS]] B08.820) |ICD9 = {{ICD9|078.4}} |ICDO = |DSMIV = |OMIM = |MedlinePlus = |eMedicineSubj = |eMedicineTopic = |MeshID = D005536 }} '''Bek-en-klouseer''' ([[Latyn]]: ''Aphtae epizooticae''), is 'n hoogs [[aansteeklike siekte|aansteeklike-]] en soms noodlottige [[virus|virussiekte]] wat [[bees]]te en [[vark]]e opdoen. Dit kan ook wildsbokke, bokke, [[skaap|skape]] en ander gesplete hoefdiere besmet en ook [[olifant]]e en [[rot]]te. [[Friedrich Loeffler]] het in 1897 vir die eerste keer uitgewys dat die siekte se oorsaak 'n virus was. Hy het die [[bloed]] van 'n besmette dier deur 'n fyn porseleinfilter gestuur en gevind dat die oorblywende vloeistof steeds die siekte in gesonde diere veroorsaak. Dit beteken dat die oorsaak van die siekte onsigbare klein patogene moet wees, omrede hulle nie deur die porseleinfilter verwyder kon word nie. Bek-en-klouseer kom regdeur die wêreld voor en terwyl sommige lande vir 'n redelike lang tyd vry was van die siekte, bly die siekte steeds 'n bron van kommer vanweë sy wye gasheerbasis en vinnige verspreiding. Na afloop van die [[Tweede Wêreldoorlog]] was die siekte wyd oor die wêreld versprei. In 1996 het [[endemie]]se gebiede [[Asië]], [[Afrika]] en dele van [[Suid-Amerika]] ingesluit. [[Nieu-Seeland]] het nog nooit 'n uitbraak van bek-en-klouseer gehad nie.<ref>[http://www.biosecurity.govt.nz/pests-diseases/animals/foot-n-mouth/freedom-statement.htm, Amptelike nuusvrystelling deur die Nieu-Seelandse regering] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200629144036/http://www.biosecurity.govt.nz/pests-diseases/animals/foot-n-mouth/freedom-statement.htm, |date=29 Junie 2020 }}, Laas nagegaan op 2007-08-06</ref> Die meeste [[Europa|Europese]] lande word as vry van die siekte beskou en die lidlande van die [[Europese Unie]] het hul [[inenting]]sprogramme gestaak. In 2001 was daar egter 'n ernstige uitbraak van bek-en-klouseer in [[Brittanje]] gewees wat daartoe gelei het dat baie diere van kant gemaak is, dat die verkiesing uitgestel is en vele sportgeleenthede is ook gekanselleer. Vanweë streng regeringsbeleid op die verkoop van lewende hawe, die ontsmetting van alle mense wat plase betree of verlaat het, is 'n potensieel rampspoedige epidemie in die Republiek van [[Ierland]] vermy. In Augustus 2007 is bek-en-klouseer gevind by twee plase in [[Surrey]] in [[Engeland]]. Alle lewende hawe is van kant gemaak en 'n kwarantyn is oor die hele gebied bekragtig. Daar is sewe verskillende soorte bek-en-klouseer [[serotipe]]s: O, A, C, SAT-1, SAT-2, SAT-3 en Asië-1. Hierdie serotipes toon 'n mate van streeksgebondenheid en die O serotipe is die algemeenste. Die algemene ontkiemingstyd vir die bek-en-klouseervirus wissel maar is gewoonlik tussen 3 - 8 dae<ref>[http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/04/105713/foot-and-mouth-symptoms.html Bek-en-klouseer artikel van Farmers Weekly in Brittanje] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080708204329/http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/04/105713/foot-and-mouth-symptoms.html |date= 8 Julie 2008 }}, Artikeldatum = 04-08-2007, laas nagegaan op 2007-08-06</ref> Die siekte word gekenmerk deur 'n hoë [[koors]] wat vinnig afneem na twee of drie dae; blase in die bek wat lei tot oormatige afskei van skuimagtige speeksel en 'n gekwyl en ook blase op die pote wat kan bars en lamheid tot gevolg kan hê. Volwasse diere kan gewigsverlies ondergaan waarvan hulle vir verskeie maande lank nie sal herstel nie en bulle kan geswolle testikels hê. Koeie se [[melk|melkproduksie]] kan ook beduidend verminder. Hoewel die meeste diere uiteindelik herstel van bek-en-klouseer kan die siekte lei tot [[miokarditis]] (inflammasie van die hartspier) en die dood, veral by pasgebore diere. Sommige besmette diere bly asimptomaties -- dit wil sê hulle toon geen tekens van die siekte nie. Sulke diere kan egter die siekte [[Asimptomatiese draer|oordra]] aan ander diere. Bek-en-klouseerbesmetting neig om plaaslik voor te kom -- dit wil sê, die virus word oorgedra aan vatbare diere deur direkte kontak met besmette diere of besmette stalle of voertuie wat vir die vervoer van lewende hawe gebruik word. Die klere en vel van mense wat diere hanteer, stilstaande water en ongekookte voedselreste en byvoedings wat besmette dierprodukte bevat kan ook die virus oordra. Beheermaatreëls sluit kwarantyn en die vernietiging van besmette lewende hawe en die verbod op uitvoere van vleis en ander produkte na lande wat nie met die siekte besmet is nie. [[Lêer:Foot and mouth disease in swine.jpg|duimnael|Gebarste blase op die pote van 'n vark met bek-en-klouseer]] Bek-en-klouseer word veroorsaak deur 'n ''[[Aphthovirus]]'' uit die ''[[Picornaviridae]]'' virusfamilie. Die lede van die familie is klein (25-30nm), nie-omvoude [[ikosahedraal|ikosahedrale]] virusse wat 'n enkele string [[RNS]] (ribonukleoësuur, die genetiese materiaal van 'n virus) bevat. Wanneer so 'n virus in kontak kom met 'n gasheersel, bind dit aan 'n reseptorvlak en ontketen 'n invouing van die selmembraan. Wanneer die virus die gasheersel binnegedring het, los sy proteïenhulsel op. Nuwe virus-RNS en komponente van die proteïenhulsel word dan gesintetiseer in groot hoeveelhede en saamgestel om nuwe virusse te vorm. Na samestelling bars die gasheersel en stel die nuwe virusse vry. Mense kan besmet word met bek-en-klouseer deur kontak met besmette diere, maar dit gebeur bitter selde. Omdat die virus wat bek-en-klouseer veroorsaak sensitief is vir maagsuur, kan dit nie na mense versprei word deur die eet van besmette vleis nie. In die Verenigde Koninkryk het die laaste menslike geval in [[1967]] voorgekom en slegs 'n handjievol ander gevalle is al aangeteken in die res van Europa, Afrika en Suid-Amerika. Simptome van bek-en-klouseer in mense sluit in ongesteldheid, koors, braking, rooi sweeragtige letsels van die mondweefsel en soms klein blase op die vel. Daar bestaan 'n ander virussiekte met soortgelyke simptome, wat algemeen bekend staan as "[[hand-voet-en-mondsiekte]]", wat meer dikwels in mense voorkom, veral by jonger kinders; hierdie siekte is egter nie verwant aan bek-en-klouseer nie en word deur 'n ander virus veroorsaak (die virus behoort aan die ''Picornaviridae'' virusfamilie). Omdat bek-en-klouseer selde mense besmet, maar vinnig onder diere versprei, is dit 'n veel groter risiko vir die landboubedryf as vir menslike welsyn. [[Boer (landbou)|Boere]] die wêreld oor kan groot hoeveelhede geld verloor tydens bek-en-klouseerepidemies, wanneer groot hoeveelhede diere vernietig word en die opbrengs uit melk en vleis daal. == Inenting == [[Lêer:Plum Island Animal Disease Center.jpg|duimnael|Plum Island Sentrum vir Dieresiektes]] Daar word geglo dat daar sewe hoofsoorte bek-en-klouseervirusse bestaan.<ref>{{Cite web |url=http://copus.org.uk/page.asp?id=1253 |title=Inligting oor Bek-en-klouseervirus |access-date= 8 Augustus 2007 |archive-date=17 November 2007 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071117155955/http://copus.org.uk/page.asp?id=1253 |url-status=dead }}</ref> Soos ander virusse, ondergaan die bek-en-klouseervirus voortdurend 'n ewolusieproses en muteer wat dit moeilik maak om 'n entstof te ontwikkel omdat daar groot variasies tussen serotipes voorkom. Daar bestaan geen kruisbeskerming tussen [[serotipe]]s nie (wat beteken dat 'n entstof vir een serotipe nie teen ander sal beskerm nie) en verder kan die variante binne 'n gegewe serotipe [[DNS|nukleotiedreekse]] hê wat met soveel as 30% verskil vir 'n gegewe geen. Dit beteken dat 'n bek-en-klouseer [[entstof]] 'n hoogs spesifieke werking ten opsigte van die variant betrokke moet hê. Inenting verskaf slegs tydelike [[immuniteitstelsel|immuniteit]] wat kan duur vir etlike maande tot 'n paar jaar. Tans verdeel die [[OIE|Wêreldorganisasie vir Dieregesondheid]] lande in drie kategorieë met betrekking tot bek-en-klouseer: ''Bek-en-klouseer teenwoordig met of sonder inenting'', ''Bek-en-klouseervry met inenting'' en ''Bek-en-klouseervry sonder inenting''. Lande wat aangewys is as bek-en-klouseervry sonder inenting het die grootste toegang tot uitvoermarkte en daarom werk ontwikkelde lande soos [[Kanada]], die Verenigde State en die Verenigde Koninkryk hard om hulle status te behou. Baie vroeë [[entstof|entstowwe]] het dooie monsters van die bek-en-klouseervirus gebruik om diere mee in te ent. Hierdie entstowwe het egter soms tot werklike uitbrake van die siektes gelei. In die 1970's het wetenskaplikes ontdek dat 'n entstof gemaak kon word deur slegs van 'n enkele [[proteïen|sleutelproteïen]] gebruik te maak. Die hooftaak was om voldoende hoeveelhede van die proteïen te kon vervaardig om vir inenting te gebruik. Op 18 Junie 1981 het die regering van die V.S.A. aangekondig dat hulle 'n entstof ontwikkel het teen bek-en-klouseer; hierdie was dan ook die wêreld se eerste wat met behulp van [[genetiese ingenieurswese|genetiese manipulasie]] vervaardig is. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie|Foot-and-mouth disease}} * [http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/06/105708/foot-and-mouth-disease-farmers-weekly-interactives-special-report-on-the-outbreak-at-surrey.html 2007 Tydlyn vir die uitbraak van Bek-en-klouseer] {{Webarchive|url=https://archive.is/20121209040809/http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/06/105708/foot-and-mouth-disease-farmers-weekly-interactives-special-report-on-the-outbreak-at-surrey.html |date= 9 Desember 2012 }} * [http://www.thecattlesite.com/footandmouth/ Nuusflitse oor die 2007 uitbraak van Bek-en-klouseer in die Verenigde Koninkryk van Brittanje] * [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Retrieve&db=PubMed&list_uids=9413529&dopt=Abstract Artikels oor bek-en-klouseer gevalle by die mens] * [http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/04/105713/foot-and-mouth-symptoms.html Artikel oor die simptome van Bek-en-klouseer - Gids met Beeldmateriaal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080708204329/http://www.fwi.co.uk/Articles/2007/08/04/105713/foot-and-mouth-symptoms.html |date= 8 Julie 2008 }} * Levy, Jay A., Heinz Fraenkel-Conrat, and Robert A. Owens. "Picornaviridae." Hoofstuk. 2, afdeling 2.2 in Virology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1994.[http://www.recent-articles.info -] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190511145920/http://www.recent-articles.info/ |date=11 Mei 2019 }} * ''A Manufactured Plague: The History Of Foot-and-mouth Disease In Britain'' (2004, ISBN 1-84407-080-8) deur [[Abigail Wood]], 'n veeartsenykundige navorser by die Universiteit van Manchester. [http://www.blancmange.net/tmh/articles/awoodfmd.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040813210616/http://www.blancmange.net/tmh/articles/awoodfmd.html |date=13 Augustus 2004 }} * Die Lab-On-Site Projek het meer inligting by [http://www.labonsite.com/background.php?id=1 Foot and Mouth Disease Virus] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050121073621/http://www.labonsite.com/background.php?id=1 |date=21 Januarie 2005 }}. * Intervet International het 'n webwerf wat aan dié siekte gewy is met inligting oor Beheer, Inenting, Wetlike aspekte en Voorbereiding [http://www.foot-and-mouth-disease.com/] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928231651/http://www.foot-and-mouth-disease.com/ |date=28 September 2007 }}. [[Kategorie:Aansteeklike siektes]] [[Kategorie:Diere]] [[Kategorie:Virusse]] 4gls7tng6nvu1s55doew8bb6d4qanyk 0 34797 2518736 2429061 2022-08-11T10:22:49Z Just Japes 107009 Inhoud bygevoeg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Musikale kunstenaar | naam = Shine4 | beeld = | beeldgrootte = | dwarsformaat = | beeldbeskrywing = | beeldonderskrif = | agtergrondkleur = groep | geboortenaam = | alias = | geboortedatum = <!-- Slegs vir indiwidue --> | geboorteplek = <!-- Slegs vir indiwidue --> | oorsprong = | sterfdatum = <!-- Slegs vir indiwidue --> | sterfplek = <!-- Slegs vir indiwidue --> | genre = Popmusiek | beroep = <!-- Slegs vir indiwidue --> | instrument = | jare_aktief = 2001 - 2008 | etiket = SELECT-musiek | assosiasies = | webwerf = [http://www.shine4.co.za/ shine4.co.za] | huidige_lede = Desir&egrave;e Underwood<br />Jill Middlekop<br />Marlese Kapp<br />[[Liesl du Toit|Liesl Kriel]] | gewese_lede = }} '''Shine4''' was 'n [[Suid-Afrika]]anse musiekgroep wat in Januarie 2001 gestig is. Hulle is bekend is vir snitte soos ''Mama ek wil 'n man hê'', ''Perfekte Wêreld'' en ''Ramaja'' (oorspronklik deur [[Glenys Lynne]]). Na sewe jaar en drie albums het Shine 4 in 2008 aangekondig dat hulle gaan ontbind. Om hul loopbaan mee af te sluit, het hulle 'n versamelalbum van hul grootste treffers getiteld ''Sien Jou Weer (Grootste Hits)'' vrygestel. Die groep het bestaan het uit vier jong dames, naamlik: Desir&egrave;e Underwood, Jill Middlekop, Marlese Kapp en [[Liesl du Toit|Liesl Kriel]]. == Diskografie == === Ateljeealbums === * [[2001]]: ''Begin'' * [[2005]]: ''Perfekte wêreld'' * [[2007]]: ''So elektries'' === Versamelalbums === * [[2008]]: ''Grootste hits (sien jou weer)'' * [[2010]]: ''Perfekte wêreld / so elektries'' 2CD === DVD's === * 2007: Shine 4 - Die Grootste Treffers (DVD) == Sien ook == * [[Lys van Suid-Afrikaanse musiekgroepe]] == Eksterne skakels == * [http://www.shine4.co.za/ Shine4 se amptelike webwerf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080225121857/http://www.shine4.co.za/ |date=25 Februarie 2008 }} {{saadjie|Musiekgroep}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse musiekgroepe]] pr72howjg7xy54k88iaol63llduudq5 0 40404 2518737 2517371 2022-08-11T10:25:48Z Rooiratel 90342 Rangskik wikitext text/x-wiki [[Lêer:Changuion.png|regs|duimnael|250px|Antoine Changuion]] '''Antoine Nicolas Ernest Changuion''', ook wel ''A.N.E. Changuion'', ([[Den Haag]], [[15 Desember]] [[1803]] – [[Lörrach]], [[14 Oktober]] [[1881]])<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/people/Anthoine-Nicolas-Ernest-Changuion/6000000016347345835</ref> was 'n opvoedkundige, taal- en letterkundige, politikus, redenaar, joernalis, taalstryder en belangrikste voorloper van die [[Nederlandse Beweging]] in [[Suid-Afrika]].<ref name=":1">Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Changuion,_Antoine_Nicolaas_Ernst</ref> Die stamvader, Pierre Changuion, [[Hugenoot]] en boer, het tydens die bloedbad van Vassey ([[1562]]) op lg. dorpie gewoon, selfs nadat sy huis verniel is. Sommige van sy nasate het ook daar bly woon; die meeste was predikante. Die [[Changuion|Changuions]] is 'n ou familie wat na [[1685]] na [[Nederland]] verhuis het. == Vroeë lewe == Antoine Nicolaas Ernest Changuion is op 15 Desember 1803 in [['s-Gravenhage]] in [[Nederland]] gebore. Hy is afkomstig uit ’n [[Protestantisme|Protestantse]] familie uit die Franse distrikte [[Champagne-Ardenne|Champagne]] en Barrois wat tydens die geloofsvervolginge, wat die herroeping van die [[Edik van Nantes]] voorafgaan, vanaf 1685 hul te [[Amsterdam]], [[Utrecht (provinsie)|Utrecht]] en [[Leiden]] vestig. Sy vader was Francois Daniel Changuion, ’n politikus en diplomaat wat onder andere die eerste Nederlandse gesant in die [[Verenigde State van Amerika]] was, en sy moeder was Henrietta Wilhelmina Har-tingh, die dogter van ’n gesiene Leidenaar. Hy het twee broers, Francois Daniel en Laurent Jonathan, en ’n suster, Louise Anna.<ref name=":0" /> Weens geldelike moeilikhede moet sy vader vanaf [[1820]] verhuis na [[Offenbach am Main|Offenbach]] aan die Main in [[Duitsland]] onderwyl daar ’n geregtelike proses teen hom aan die gang is. Hier sal hy uiteindelik vir dertig jare vertoef. Die jong Antoine leer hier die [[Duits]]e taal en letterkunde ken en hy leer ook [[Frans]] en [[Engels]]. Hy en sy enigste suster vestig hulle later in [[Frankfort]]. Terwyl hy [[Grieks]] en [[Latyn]] bestudeer, verdien hy as tuisonderwyser in Engels en Frans genoeg geld om in hul onderhoud te voorsien. Hy berei hom sover vir die universiteit voor dat hy op [[6 Junie]] [[1828]] te Leiden as student in die lettere en godgeleerdheid ingeskryf word. == Na Suid-Afrika == In ’n brief van [[21 Mei]] [[1830]] skryf die direkteure van die [[Suid-Afrikaanse Kollege|Zuid-Afrikaansche Athenaeum]], wat in [[1829]] in [[Kaapstad]] opgerig is, aan die letterkundige fakulteit van Leiden om ’n professor in die klassieke en moderne tale, veral Nederlandse lettere, aan te beveel. Die Athenaeum word later die [[South African College]] en is vandag die [[Universiteit van Kaapstad]] en [[SACS]]. Nadat verskillende ander persone vergeefs gevra is, besluit Changuion om sy teologiese studie te laat vaar en die aanbod aan te neem. Deur tussenkoms van die Leidse fakulteit kry hy sy ontslag uit die verpligte militêre diens. Hy lê sy kandidaatseksamen in die klassieke lettere af en ontvang dan honoris causa sy doktorstitel (''Philosophiae Theoreticae Magister et Litirarum Humaniorum Doctor'') waarop hy teen die einde van [[1831]] na Kaapstad vertrek. Hier aanvaar hy sy betrekking as hoogleraar met ’n redevoering ''Over den heilzamen invloed eener doelmatige studie der oude talen''. In Kaapstad trou hy op [[25 September]] [[1832]] met Magdalena Elizabeth Faure en uit hierdie huwelik word ses seuns en drie dogters gebore. Een van die dogters, Susanna Magdalena, is later met J.W.G. van Oordt getroud en is die moeder van die bekende skrywer [[D'Arbez|D’Arbez]]. == Die Taalstryder == Van [[1833]] af is hy verbonde aan die redaksie van ''[[Het Nederduitsch Zuid-Afrikaansch Tydschrift]]'' en hy speel ook ’n hoofrol by die stigting van ’n Maatschappij tot verbreding van Beschaving en Letterkunde in [[1834]]. Hy is veral bekommerd oor die toenemende verengelsing aan die Kaap. Op verskeie geleenthede hou hy openbare lesings, soos die ''Vorlesung über Spracstudium überhaupt und zunachst über das Studium der Deutschen Sprache'' in [[1837]]. In [[1840]] hou hy sy ''Voorlezing tot aanprijzing van de beoefening der Nederduitsche Taal en Letterkunde in Zuid-Afrika'' voor die Maatschappij tot verbreding van Beschaving en Letterkunde, waardeur hy poog om die Nederlandse taal te promoveer. Sy hele belangstelling is teen 1840 toegespits op die taal en letterkundige toestand in die land en uit daardie jaar is ook sy voordrag ''Uit ware belangstelling in de Nederduitsche Taal en Letterkunde''” en sy “''Voorlezing over Niets'', laasgenoemde ’n uiteensetting van die werk van verskeie Nederlandse taalgeleerdes. Die Athenaeum gaan gebuk onder gebrek aan fondse en onderlinge geskille in die raad en veral die seggenskap van die regering wat op algehele verengelsing van die inrigting afstuur. Hy bedank dus in [[1842]] en rig sy eie Instituut op,<ref name=":1" /> wat in Strandstraat geleë is en ook ’n kosskool het wat daaraan verbind is. Kort hierna gee hy die voorlesing ''European Education adapted to the Wants of the Youths of this Colony''. Hy word gou ’n sterk konkurrent vir die Athenaeum en die latere presidente [[Jan Brand|Brand]] en Burgers, die predikante Naudé en Kotzé, die argivaris van die Kaapkolonie Leibbrandt, die staatsman H.J. Hofmeyr en dié se oom, die teoloog N.J. Hofmeyr, is van sy studente. Hier bied Changuion sterk weerstand teen die verengelsing onder sy beleid van Europeesche Opvoeding gewijzigd naar de behoefte van deze Kolonie, soos sy advertensie lui by die oprigting daarvan. Die Athenaeum egter wil uitsluitend Engels wees en skaf onmiddellik die dubbel-medium Engels en Hollands af na sy vertrek. Changuion besef die noodsaaklikheid om tweetalig te wees, en maak ook voorsiening vir Frans en Duits, maar dit is met die Hollandse taal waarmee hy hom die ywerigste bemoei. Hy skryf dan ook verskeie taalkundige werke as hulpmiddels vir sy onderrig, insluitende ''Geslachtwijzer der Nederduitsche Taal'' van 1842, ''First Book of Exercises for the use of the Dutch classes in the Government Schools and in the mission and other schools receiving aid from the Colonial Treasury'' in [[1843]] en in [[1844]] verskyn die werk waarmee hy bekendheid verwerf in [[Europa]], naamlik ''De Nederduitsche Taal in Zuid-Afrika hersteld, zijnde een handleiding tot de kennis dier taal, naar de plaatselijke behoefte van het land gewijzigd''. Agterin die grammatika plaas hy ’n ''Proeve van Kaapsch Taaleigen'' maar ook dwarsdeur die boek vestig hy die aandag op ’n groot aantal eienaardighede van die Kaapse spraak. Dit was naamlik Changuion se oortuiging dat Nederlands se ondergang aan die Kaap slegs uitgestel kon word, maar nie verhoed kon word nie. Die ''Proeve'' was dus ’n poging om algemeen gebruikte taaleienaardighede binne Nederlands te aanvaar en die taal sodoende te sterk deur dit nader te bring aan die spreektaal. Hierdie poging word egter grootliks misverstaan en [[J. Suasso de Lima]] beskuldig hom daarvan dat hy Nederlands wil verengels, terwyl hy ook sterk teenstand van ander oorde kry. Hierna wy Changuion hom aan die skryf van sy eerste reeks ''Elements of Translation in easy lessons'' wat in [[1846]] verskyn en sy ''Wijsgeerig en Godsdienstig Leesboek''. In [[1848]] verskyn sy ''Ontwerp van een Groot Nederlandsch Woordenboek''. Changuion was as taalkundige en as kerkman sy tyd vooruit en was te modern en te liberaal in sy sienswyse vir die smaak van die ortodokse metodistiese predikante aan die Kaap. Hy help in 1842 vir [[C.W. Stegmann]] met die vertaling van ''’s Christens Reize naar de eeuwigheid'' en vertaal in [[1845]] ’n ''Handleiding voor Christenen'' deur Andrew Reed. Toe hy meen dat die kerk die vrye ondersoek van die [[Bybel]] aan bande wil lê, wat niks anders was as hul vrees vir die opkomende Hollandse liberalisme nie, skryf hy in ''De Kerkbode'' van [[1849]] tot [[1851]] ’n reeks artikels onder die titel ''Een is uw meester, namelijk Christus''. Hierdie toetrede tot die teologie plaas hom in botsing met diegene aan die Kaap wat die liberalisme in die godsdiens probeer teenwerk en wat in [[1847]] voorstel om ’n [[Teologiese Kweekskool (Stellenbosch)|Teologiese Kweekskool]] op [[Stellenbosch]] op te rig. Changuion verset hom teen die oprigting in agt briewe aan ''De Zuid-Afrikaan'', later in [[1853]] afsonderlik uitgegee onder die titel ''Bezwaren tegen het oprigten eener Theologische Kweekschool in deze volkplanting''. Ook by die Sinode van [[1857]], wat hy as ouderling afgevaardigde van die Kaapse gemeente bywoon, kry hy nie veel ondersteuning vir sy standpunte nie. Twee van sy oud-leerlinge (N.J. Hofmeyr, toe predikant te [[Calvinia]], en J.H. Neethling, predikant te [[Prins Albert]]) publiseer ''Bezwaar tegen bezwaren of dr. A.N.E. Changuion weerlegd''. Die kweekskool word in [[1859]] geopen en daarmee is sy invloed binne die Nederduits Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika tot ’n einde. Niemand kon hom egter oortuig dat sy rigting verkeerd is nie en in [[1860]] publiseer hy nog ’n reeks van sewe briewe in ''De Zuid-Afrikaan, Over de aard en de strekking der bewegingen in de Nederduitsche Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika'', waarin hy die liberalisme verdedig. In sy begrip behoort die wetenskaplike ondersoek van die Bybel nie aan bande gelê te word deur ’n ortodoksie nie en kan die resultate van so ’n ondersoek geen nadelige gevolge hê nie. == Politikus == Op die gebied van die politiek, nog ’n glibberige pad, hou Changuion hom vanaf 1849 ook druk besig. Hy is instrumenteel daarin dat die planne om van die Kaap ’n strafkolonie vir misdadigers te maak, in 1849 misluk. Die Britse regering stuur naamlik in 1849 die skip Neptune met ’n aantal veroordeeldes aan boord na Kaapstad, met die voorneme om die veroordeeldes in ’n strafkolonie te vestig. Die inwoners weier egter om enige samewerking aan die regering te gee terwyl die skip in die hawe vasgemeer is en in Februarie [[1850]] gee die regering die stryd gewonne en verlaat die Neptune [[Tafelbaai]]. In 1853 skryf hy ’n tweetalige pamflet van aktuele belang destyds, wat in druk uitkom enige maande na die Ordonnansie vir die nuwe Konstitusie in die Staatskoerant gepubliseer is. Dit is getiteld ''A cathechism of the constitution ordinance, followed by hints on the most essential requisites of our future members of Parliament. Kort begrip van de Constitutie Ordonnanti''e, waarin hy in die populêre vorm van vraag en antwoord die nodige inligting en voorligting aan stemgeregtigdes gee. Sy hoofartikels in ''De Zuid-Afrikaan'' dateer van ongeveer [[1854]] en sy medewerking hou hy vir sowat elf jaar vol. Hierin bekamp hy onder andere die Britse naturelle-politiek en die wetsontwerp om die Romeins-Hollandse reg met die Engelse erfreg te vervang. == Wetenskaplike skryfwerk == Hy sit bo en behalwe bogenoemde bedrywighede nog steeds sy wetenskaplike werk ook voort. Uit die Frans vertaal hy ’n ''Geschiedenis der Fransche Protestantsche Vlugtelingen'' in 1854 en uit die [[Hollands]] ''The Pastor of Vliethuizen'' in [[1861]]. Naas hierdie vertaalwerk skryf hy oorspronklike taalkundige werke soos die ''Beginselen der Cijferkunst'' in 1857 en die bekende ''Elements of Dutch Grammar'' in 1860, wat lang jare op skole in gebruik was. Dit gaan egter al hoe slegter met sy Instituut. Die ouers betaal sleg, maar die groot rede is dat hy nie meer die volle vertroue van die gemeenskap geniet nie vanweë sy godsdienstige liberalisme en uitgesproke Hollandse geestesinhoud. Die Instituut sluit in 1860 en hierna wy hy hom nog ’n tyd lank aan die voorbereiding van kandidate in sekere openbare eksamens van die Raad van Eksaminators en hy hou nog in 1862 ’n ''Voorlezing ter aanprijzing van een bazaar ten behoeve der dagscholen in verband met de Nederduitsch Gereformeerde Kerk in de Kaapstad''. Hy gee ook steeds privaat lesse. In September 1861 is hy betrokke by die inwyding van die [[Graaff-Reinet Athenaeum]] wat onderrig in Hollands sou bevorder. == Terug na Europa == In [[1864]] besluit hy om met sy familie vir goed na [[Europa]] terug te keer. Voor sy vertrek in [[1865]] onderneem hy ’n reis deur die Kaapkolonie waar hy orals toesprake hou om afskeid te neem en die redes vir sy vertrek uiteen te sit, wat hy nogmaals herhaal in sy ''Introductory Discourse'' in [[1868]] in [[Lausanne]] in [[Switserland]]. Hy vestig hom eers in Duitsland, waar hy weer onderwys gee in [[Bonn]] en later [[Frankfurt am Main|Frankfurt-am-Main]] en Aarau. Met die uitbreek van die oorlog tussen [[Pruise]] en [[Oostenryk]] gaan hy in [[1866]] na Switserland en bly eers in Lausanne en later in [[Lörrach]]. Hy is op 14 Oktober 1881 in Lörrach in Switserland oorlede en sy vrou is op 15 Maart 1890 oorlede. == Kritiek van De Lima == 'n Heftige reaksie op die ''Proeve van Kaapsch Taaleigen'' het gekom van [[J.S. de Lima]]. De Lima was ook ’n bekende taalstryder vir Nederlands aan die Kaap. In ’n brosjure met die titel ''De Taal der Kapernaren, verdedigd tegen de schandelijke aanranding derzelve van Professor Changuion (1844)'' het De Lima beswaar gemaak teen Changuion se voorbeelde van die taalgebruik aan die Kaap. De Lima was hoogs verontwaardig en skryf: ''Wie spreekt zoo professor''? Volgens De Lima was die voorbeelde wat Changuion gebruik het, kenmerkend van die 'gepeupel' aan die Kaap en was dit beslis nie die taalgebruik van die opgevoede klasse aan die Kaap nie.<ref>A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika. Kaapstad: Nasionale Pers, 1936, bl. 54</ref> Later sou Afrikaanse taalkundiges juis hierdie ''Proeve van Kaapsch Taaleigen'' van Changuion gebruik om aan te dui dat ''Afrikaans'' aan die ontwikkel was. == Skryfwerk == Hy raak aanvanklik veral bekend vir sy groot aantal werke van taalkundige aard. Met ''Geslachtwijzer der Nederduitsche Taal'' van 1842 poog hy om die geslag in die Nederlandse taal op meer interessante wyse aan te bied. Hy skryf sy ''First Book of Exercises for the use of the Dutch classes in the Government Schools and in the mission and other schools receiving aid from the Colonial Treasury'' in 1843 en in 1844 verskyn die werk waarmee hy bekendheid verwerf in Europa, naamlik ''De Nederduitsche Taal in Zuid-Afrika hersteld, zijnde een handleiding tot de kennis dier taal, naar de plaatselijke behoefte van het land gewijzigd''. Agterin die grammatika plaas hy ’n ''Proeve van Kaapsch Taaleigen'' maar ook dwarsdeur die boek vestig hy die aandag op ’n groot aantal eienaardighede van die Kaapse spraak. Hierdie aanhangsel is ’n besonder waardevolle aanduiding van die stand van Afrikaans aan die Kaap in hierdie tyd. Hierna wy hy hom aan die skryf van sy eerste reeks ''Elements of Translation in easy lessons'' wat in 1846 verskyn en sy ''Wijsgeerig en Godsdienstig Leesboek''. Hy stuur sy ''Ontwerp van een Groot Nederlandsch Woordenboek'' in 1848 aan die Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde in [[Leiden]], waarin hy poog om struktuur te gee aan die gebruik van Nederlands in Suid-Afrika, waar bestaande Nederlandse woordeboeke nie kan help met die groot aantal vreemde woorde wat algemeen in die spraaktaal gebruik word nie. Sommige van sy wenke soos die alfabetiese rangskikking in plaas van die etimologiese en die opname van uitvoerige proeven van gewestelijk taaleigen is later deur professor M. de Vries in die ''Woordenboek der Nederlandsche Taal'' opgeneem. In 1857 verskyn ''Beginselen der Cijferkunst'' en die bekende ''Elements of Dutch Grammar'', wat lang jare op skole in gebruik was, volg in 1860. Op teologiese gebied publiseer hy ''Bezwaren tegen het oprigten eener Theologische Kweekschool in deze volkplanting'', wat ’n saambundel is van sy briewe in hierdie verband wat aanvanklik in ''De Zuid-Afrikaan'' verskyn het. Ook op die gebied van die digkuns lewer hy werk. Hy vertaal gedigte van die Franse digter [[Lamartine]] en in 1840 verskyn in ''[[Het Nederduitsch Zuid-Afrikaansch Tydschrift]]'' ''Vertalingen uit de Reis van Lamartine naar het Oosten''. Sy ''Rouwklagt van Lamartine over den dood van zijn dochtertje'' word in 1849 in die bekende Hollandse tydskrif ''Het Algemeen Letterlievend Maandschrift'' gepubliseer en later ook in sy eie digbundel opgeneem. Kort voor sy vertrek uit Suid-Afrika verskyn die bundel gedigte ''Nagalmen'', waarin hy gedigte uit verskillende tye van sy lewe opneem, sodat dit ’n digterlike beeld van sy lewe vorm. Daar is gedigte uit sy jeug (''Nieuwjaarswensch'' is byvoorbeeld as sestienjarige geskryf) en uit sy studentetyd (bv. ''De noodlottige Zaturdag''). Gewild was sy humoristies verhalende verse soos ''Gedenkwaardige Maaltijd'', ''Teeder Liefdeklacht van een Apotheker'' en ''De Luidruchtige jasparty''. Vir ons van meer belang is die gedigte wat uit sy Kaapse tydperk kom. Uit sy persoonlike liefdeslewe met sy vrou is ''Aan eene vriendin ten geleide van een geschenk'', ''In de vriendenrol van een jonge dame'' en ''Verloving''. In 1846 dig hy ’n drietal skoolliedere op versoek van die skool Tot Nut van’t Algemeen, naamlik ''Bij een examen'', ''Na de prijsuitdeling'' en ''Na eene vacantie''. Benewens verskeie geleentheidsgedigte skryf hy ook ''De Kaffer Oorlog'' wat uit 1846 dateer en sy sentimente ten gunste van die grensboere in een van die vele grensoorloë uitspreek. Van sy gedigte word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigt''e. Hy skryf ook die toneelstuk “''De luidrichtige jaspartij''”, wat onder andere op 8 April 1873 deur die [[Rederykerskamer Aurora]] in Kaapstad opgevoer word. Dit is hoofsaaklik ’n tweespraak, waarin twee kaartspelers erg met mekaar aan die baklei gaan, met ’n derde wat dan ongesiens met die geld wegkom.<ref>Koch, Ingmar in scribd.com: http://www.scribd.com/doc/79681349/Het-ochtengloren-boven-Kaapstad-Nederlandse-rederijkers-in-Kaapstad#scribd</ref> == Publikasies<ref>Digitale bibliotheek voor Nederlandse letteren: http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=chan001</ref> == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasie |- |1842 |Geslachtswijzer der Nederlandsche taal |- |1843 |First Book of Exercises for the use of the Dutch classes in the Government Schools and in the mission and other schools receiving aid from the Colonial Treasury |- |1844 |De Nederduitsche taal in Zuid-Afrika hersteld, zijnde eene handleiding tot de kennis dier taal, naar de plaatselijke behoefte van het land gewijzigd |- |1846 |Elements of Translation in easy lessons |- |1854 |Bezwaren tegen het oprigten eener theologische kweekschool in deze volksplanting, eene reeks van brieven, oorspronkelijk geplaatst in de‘Zuid-Afrikaan’ |- |1863 |Nagalmen |} == Bronne == === Boeke === * Antonissen, Rob. Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede. Nasou Beperk. Derde hersiene uitgawe. Tweede druk, 1964. * Conradie, Elizabeth. Hollandse skrywers in Suid-Afrika (Deel I) (1652–1875). J.H. de Bussy. Pretoria, 1934. * Grové, A.P. Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans. Nasou Beperk. Vyfde uitgawe. Eerste druk, 1988. * Kannemeyer, J.C. Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1. Academica. Pretoria en Kaapstad. Tweede druk, 1984. * Kannemeyer, J.C. Die Afrikaanse literatuur 1652-2004. Human & Rousseau. Kaapstad en Pretoria. Eerste uitgawe, 2005. * Scholtz, J. du P. Die Afrikaner en sy taal 1806-1875. Nasou Beperk. Kaapstad. Derde druk, 1967. * Van Coller, H.P. (red.) Perspektief en Profiel Deel 3. Van Schaik-Uitgewers Pretoria. Eerste uitgawe, 2006. * {{nl}} [http://www.dbnl.org/tekst/merw002vroe01_01/merw002vroe01_01_0002.htm Proeve van Kaapsch Taaleigen], Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{nl}} [http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu04_01/molh003nieu04_01_0659.php Changuion, Antoine Nicolas Ernest], Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Changuion, Antoine}} [[Kategorie:Geskiedenis van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse immigrante uit Nederland]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse joernaliste]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse taalkundiges]] [[Kategorie:Geboortes in 1803]] [[Kategorie:Sterftes in 1881]] [[Kategorie:Nederlandse skrywers]] 6m6q36jgkbssyd974ha11fiopur435t 0 40498 2518629 2517546 2022-08-10T19:30:04Z SpesBona 2720 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2008 | beeld = | grootte = 100px | onderskrif = | begin = 5 Julie | eindig = 13 September | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 9 | wedstryde = 9 | drieë = 43 | bywoning = 435789 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] (82) | meeste drieë = {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jongi Nokwe]] (4) | vorige = [[2007-Drienasiesreeks|2007]] | volgende = [[2009-Drienasiesreeks|2009]] }} Die '''2008-[[Drienasiesreeks]]''' was die 13de keer wat die [[rugby]]toernooi tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 5 Julie tot 13 September oor nege wedstryde beslis met elke span wat ses wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi vir die negende keer gewen. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm en die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Australië met die [[Mandela Uitdaagplaat]] weggestap het. [[Dan Carter]] van [[Nieu-Seeland]] het die meeste punte aangeteken. [[Jongi Nokwe]] van [[Suid-Afrika]] het die meeste drieë gedruk (4). Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == Die formaat vir die 2008-toernooi was ietwat anders as dié van die vorige jare. Elke span het drie keer tuis gespeel, en drie keer weg, met ’n totaal van ses wedstryde elk, en nege in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1||align=left|{{NZLru}} | 6 || 4 || 0 || 2 || 152 || 106 || +46 || 3 || '''19''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2||align=left|{{AUSru}} | 6 || 3 || 0 || 3 || 119 || 163 || –44 || 2 || '''14''' |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3||align=left|{{RSAru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 115 || 117 || –2 || 2 || '''10''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''5 Julie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''26 Julie'' |'''[[#Week 7|Week 7]]''' |''23 Augustus'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''12 Julie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''2 Augustus'' |'''[[#Week 8|Week 8]]''' |''30 Augustus'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''19 Julie'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''16 Augustus'' |'''[[#Week 9|Week 9]]''' |''13 September'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 5 Julie 2008 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 19–8 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25701.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Jerome Kaino]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | wegpunte = '''Drie:''' [[Bryan Habana]]<br />'''Strafdoel:''' [[Butch James]] | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 36&nbsp;568 | skeidsregter = Stuart Dickinson ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 12 Julie 2008 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 28–30 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25705.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Sione Lauaki]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (5), [[Conrad Smith]]<br />'''Skepdoel:''' Dan Carter | wegpunte = '''Drieë:''' [[JP Pietersen]], [[Ricky Januarie]]<br />'''Doelskop:''' [[François Steyn]]<br />'''Strafdoele:''' [[Percy Montgomery]] (3), [[Butch James]] (2)<br />'''Skepdoel:''' Butch James | stadion = [[Carisbrook]], [[Dunedin]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 29&nbsp;126 | skeidsregter = Matt Goddard ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = Dit is Suid-Afrika se eerste oorwinning teen Nieu-Seeland op Carisbrook en hul eerste in Nieu-Seeland sedert 1998. }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 19 Julie 2008 | tyd = 18:05 (AWST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 16–9 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25706.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Lote Tuqiri]], [[Stirling Mortlock]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Skepdoel:''' [[Berrick Barnes]] | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[François Steyn]] (2), [[Butch James]] | stadion = [[Subiaco Ovaal]], [[Perth]], [[Australië]] | bywoning = 41&nbsp;828 | skeidsregter = Bryce Lawrence ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 26 Julie 2008 | tyd = 20:05 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 34–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25707.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Ryan Cross]], [[Peter Hynes]], [[Rocky Elsom]], [[James Horwill]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (4)<br />'''Strafdoel:''' Matt Giteau<br />'''Skepdoel:''' Matt Giteau | wegpunte = '''Drieë:''' [[Mils Muliaina]], [[Andrew Hore]], [[Andy Ellis]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 78&nbsp;944 | skeidsregter = [[Craig Joubert]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 2 Augustus 2008 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 39–10 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25708.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Tony Woodcock]] (2), [[Ma’a Nonu]] (2)<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (5) | wegpunte = '''Drie:''' [[Adam Ashley-Cooper]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Strafdoel:''' Matt Giteau | stadion = [[Edenparkstadion|Edenpark]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 45&nbsp;000 | skeidsregter = Mark Lawrence ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 16 Augustus 2008 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 0–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25710.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = | wegpunte = '''Drieë:''' [[Conrad Smith]], [[Dan Carter]], [[Keven Mealamu]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (2) | stadion = [[Nuwelandstadion|Nuweland]], [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 49&nbsp;653 | skeidsregter = Matt Goddard ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = [[Dan Carter]] (NZL) word die negende rugbyspeler wat 800 toetspunte aanteken.''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://allblacks.com/index.cfm?layout=displayNews&newsArticle=8565 |title=All Blacks shut Springboks out of game |publisher=[[All Blacks]] |date=17 Augustus 2008 |accessdate=5 September 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080829154829/http://www.allblacks.com/index.cfm?layout=displayNews&newsArticle=8565 |archive-date=29 Augustus 2008 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> * ''[[Percy Montgomery]] (RSA) word die negende rugbyspeler wat in sy 100ste toetswedstryd speel.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/7565429.stm |title=South Africa 0–19 New Zealand |publisher=[[BBC]] |date=16 Augustus 2008 |accessdate=4 Augustus 2022}}</ref> }} === Week 7 === {{rugbywedstryd | datum = 23 Augustus 2008 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 15–27 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25711.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Adrian Jacobs]] (2)<br />'''Doelskop:''' [[Percy Montgomery]]<br />'''Strafdoel:''' [[Butch James]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Benn Robinson]], [[Lote Tuqiri]], [[Stirling Mortlock]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Matt Giteau (2) | stadion = [[Kings Park-stadion|Kings Park]], [[Durban]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 48&nbsp;123 | skeidsregter = Lyndon Bray ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 8 === {{rugbywedstryd | datum = 30 Augustus 2008 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 53–8 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25712.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Andries Bekker]], [[Jongi Nokwe]] (4), [[Adrian Jacobs]], [[Ruan Pienaar]], [[Odwa Ndungane]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Butch James]] (3), [[Percy Montgomery]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Butch James | wegpunte = '''Drie:''' [[Drew Mitchell]]<br />'''Strafdoel:''' [[Matt Giteau]] | stadion = [[Ellispark-stadion|Ellispark]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 54&nbsp;219 | skeidsregter = Bryce Lawrence ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 9 === {{rugbywedstryd | datum = 13 September 2008 | tyd = 20:05 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 24–28 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/match/25714.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Adam Ashley-Cooper]], [[James Horwill]], [[Ryan Cross]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (3)<br />'''Strafdoel:''' Matt Giteau | wegpunte = '''Drieë:''' [[Mils Muliaina]], [[Tony Woodcock]], [[Piri Weepu]], [[Dan Carter]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (4) | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 52&nbsp;328 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2008 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 82 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] | 46 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Butch James]] | 27 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jongi Nokwe]] | 4 |- |rowspan="2"| 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Adrian Jacobs]] |rowspan="2"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Tony Woodcock]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2008/rugby/series/18873.html?template=results 2008-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2008]] pz7izqnoh6l4v6vtzo7nmepm51nbnid 0 40499 2518603 2517539 2022-08-10T19:00:04Z SpesBona 2720 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2007 | beeld = | grootte = 100px | onderskrif = | begin = 16 Junie | eindig = 21 Julie | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 8 | wedstryde = 6 | drieë = 19 | bywoning = 306996 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] (62) | meeste drieë = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Tony Woodcock]]<br />{{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] (2 elk) | vorige = [[2006-Drienasiesreeks|2006]] | volgende = [[2008-Drienasiesreeks|2008]] }} Die '''2007-[[Drienasiesreeks]]''' was die twaalfde keer wat die [[rugby]]toernooi tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 16 Junie tot 21 Julie oor ses wedstryde beslis met elke span wat vier wedstryde gespeel het. Dit is vroeër en korter as in 2006 gehou omdat die [[Rugbywêreldbeker 2007|Rugbywêreldbeker]] nog ingepas moes word. Nieu-Seeland het die toernooi vir die agtste keer gewen. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm en die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Australië met die [[Mandela Uitdaagplaat]] weggestap het. [[Dan Carter]] van [[Nieu-Seeland]] het die meeste punte aangeteken. [[Tony Woodcock]] van [[Nieu-Seeland]] en [[Matt Giteau]] van [[Australië]] het elk twee drieë gedruk. Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == Die formaat vir die 2007-toernooi het na dié van die vorige jare teruggekeer omdat die [[Rugbywêreldbeker 2007|Rugbywêreldbeker]] nog ingepas moes word. Elke span het twee keer tuis gespeel, en twee keer weg, met ’n totaal van vier wedstryde elk, en ses in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1||align=left|{{NZLru}} | 4 || 3 || 0 || 1 || 100 || 59 || +41 || 1 || '''13''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2||align=left|{{AUSru}} | 4 || 2 || 0 || 2 || 76 || 80 || –4 || 1 || '''9''' |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3||align=left|{{RSAru}} | 4 || 1 || 0 || 3 || 66 || 103 || –37 || 1 || '''5''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''16 Junie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''7 Julie'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''23 Junie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''14 Julie'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''30 Junie'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''21 Julie'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 16 Junie 2007 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 22–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25461.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Jaque Fourie]]<br />'''Doelskop:''' [[Percy Montgomery]]<br />'''Strafdoele:''' Percy Montgomery (3)<br />'''Skepdoele:''' [[François Steyn]] (2) | wegpunte = '''Drie:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]]<br />'''Strafdoele:''' [[Stirling Mortlock]] (4) | stadion = [[Nuwelandstadion|Nuweland]], [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 51&nbsp;000 | skeidsregter = [[Wayne Barnes]] ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 23 Junie 2007 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 21–26 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25467.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Schalk Burger]], [[Butch James]]<br />'''Doelskop:''' [[Percy Montgomery]]<br />'''Strafdoele:''' Percy Montgomery (2), [[Ruan Pienaar]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Richie McCaw]], [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (3)<br />'''Skepdoel:''' [[Aaron Mauger]] | stadion = [[Kings Park-stadion|Kings Park]], [[Durban]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 52&nbsp;500 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 30 Junie 2007 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 20–15 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25474.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Adam Ashley-Cooper]], [[Scott Staniforth]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[Stirling Mortlock]] (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Tony Woodcock]], [[Rico Gear]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoel:''' Dan Carter | stadion = [[Melbourne-krieketveld]], [[Melbourne]], [[Australië]] | bywoning = 79&nbsp;322 | skeidsregter = [[Marius Jonker]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 7 Julie 2007 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 25–17 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25477.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Mark Gerrard]], [[Stephen Hoiles]], [[Matt Giteau]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Wikus van Heerden]], [[Breyton Paulse]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Derick Hougaard]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Derick Hougaard | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 51&nbsp;174 | skeidsregter = Paul Honiss ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 14 Julie 2007 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 33–6 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25484.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Brendon Leonard]], [[Nick Evans]], [[Dan Carter]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (3)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Derick Hougaard]] (2) | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 28&nbsp;000 | skeidsregter = Stuart Dickinson ([[Rugby Australia|AUS]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 21 Julie 2007 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 26–12 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/match/25489.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Tony Woodcock]]<br />'''Strafdoele:''' [[Dan Carter]] (7) | wegpunte = '''Strafdoele:''' [[Stirling Mortlock]] (3)<br />'''Skepdoel:''' [[Matt Giteau]] | stadion = [[Edenparkstadion|Edenpark]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 45&nbsp;000 | skeidsregter = Nigel Owens ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2007 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 62 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stirling Mortlock]] | 39 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Percy Montgomery]] | 19 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- |rowspan="2"| 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] |rowspan="2"| 2 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Tony Woodcock]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2007/rugby/series/18838.html?template=results 2007-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2007]] lucll8xvvgwqooqv5wubrrptq1shraf 0 40500 2518571 2517528 2022-08-10T18:01:31Z SpesBona 2720 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2006 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 8 Julie | eindig = 9 September | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 7 | wedstryde = 9 | drieë = 42 | bywoning = 397431 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] (99) | meeste drieë = {{vlagikoon|Australië}} [[Lote Tuqiri]]<br />{{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Fourie du Preez]]<br />{{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jaque Fourie]] (3 elk) | vorige = [[2005-Drienasiesreeks|2005]] | volgende = [[2007-Drienasiesreeks|2007]] }} Die '''2006-[[Drienasiesreeks]]''' was die elfde keer wat die [[rugby]]toernooi tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 8 Julie tot 9 September oor nege wedstryde beslis met elke span wat ses wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi vir die sewende keer gewen. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm en vir die eerste keer die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Australië met die [[Mandela Uitdaagplaat]] weggestap het. [[Dan Carter]] van Nieu-Seeland het die meeste punte aangeteken. [[Lote Tuqiri]] van [[Australië]], asook [[Fourie du Preez]] en [[Jaque Fourie]] van [[Suid-Afrika]] het elk drie [[Drie (sport)|drieë]] gedruk. Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == [[Lêer:Springbok-All Black lineout in tri nations 2006.jpg|duimnael|Victor Matfield wen die bal in 'n lynstaan teen die All Blacks in Wellington]] Die formaat vir die 2006-toernooi was ietwat anders as dié van die vorige jare. Elke span het drie keer tuis gespeel, en drie keer weg, met ’n totaal van ses wedstryde elk, en nege in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1||align=left|{{NZLru}} | 6 || 5 || 0 || 1 || 179 || 112 || +67 || 3 || '''23''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2||align=left|{{AUSru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 133 || 121 || +12 || 3 || '''11''' |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3||align=left|{{RSAru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 106 || 185 || –79 || 1 || '''9''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''8 Julie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''29 Julie'' |'''[[#Week 7|Week 7]]''' |''26 Augustus'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''15 Julie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''5 Augustus'' |'''[[#Week 8|Week 8]]''' |''2 September'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''22 Julie'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''19 Augustus'' |'''[[#Week 9|Week 9]]''' |''9 September'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 8 Julie 2006 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 32–12 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25248.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Keven Mealamu]] (2), [[Richie McCaw]], [[Isaia Toeava]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Lote Tuqiri]], [[Scott Fava]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]] | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 33&nbsp;727 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 15 Julie 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 49–0 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25250.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Jeremy Paul]], [[Greg Holmes]], [[Matt Giteau]] (2), [[Chris Latham]], [[Mark Chisholm]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (5)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2)<br />'''Skepdoel:''' [[Stephen Larkham]] | wegpunte = | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 41&nbsp;578 | skeidsregter = Paul Honiss ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 22 Julie 2006 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 35–17 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25252.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Piri Weepu]], [[Richie McCaw]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (7) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Breyton Paulse]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Percy Montgomery]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Percy Montgomery | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 38&nbsp;500 | skeidsregter = Joël Jutge ([[Franse Rugbyfederasie|FRA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 29 Julie 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 9–13 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25257.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Strafdoele:''' [[Stirling Mortlock]] (3) | wegpunte = '''Drie:''' [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoel:''' Dan Carter<br />'''Skepdoel:''' Dan Carter | stadion = [[Suncorpstadion|Lang Park]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 52&nbsp;498 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 5 Augustus 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 20–18 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25260.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Mark Gerrard]], [[Mat Rogers]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Jaque Fourie]], [[Percy Montgomery]]<br />'''Doelskop:''' [[Butch James]]<br />'''Strafdoele:''' Butch James (2) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 60&nbsp;522 | skeidsregter = Joël Jutge ([[Franse Rugbyfederasie|FRA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 19 Augustus 2006 | tyd = 17:30 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 34–27 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25267.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Jason Eaton]], [[Chris Jack]], [[Luke McAlister]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[Dan Carter]] (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Lote Tuqiri]] (2), [[Rocky Elsom]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | stadion = [[Edenparkstadion]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 45&nbsp;000 | skeidsregter = Chris White ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 7 === {{rugbywedstryd | datum = 26 Augustus 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 26–45 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25270.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Jaque Fourie]] (2)<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' [[Percy Montgomery]] (2), [[Butch James]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Neemia Tialata]], [[Luke McAlister]], [[Sitiveni Sivivatu]], [[Mils Muliaina]], [[Rico Gear]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (4)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | stadion = [[Loftus Versfeld]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 50&nbsp;000 | skeidsregter = Alan Lewis ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 8 === {{rugbywedstryd | datum = 2 September 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 21–20 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25271.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Bryan Habana]], [[Pedrie Wannenburg]]<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' André Pretorius (3) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Dan Carter]], [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (2) | stadion = [[Olympia-park]], [[Rustenburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 25&nbsp;428 | skeidsregter = Chris White ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 9 === {{rugbywedstryd | datum = 9 September 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 24–16 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25272.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Breyton Paulse]]<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' André Pretorius (3)<br />'''Skepdoel:''' André Pretorius | wegpunte = '''Drie:''' [[Stephen Larkham]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]]<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (3) | stadion = [[Ellispark-stadion|Ellispark]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 50&nbsp;178 | skeidsregter = Steve Walsh ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2006 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 99 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stirling Mortlock]] | 60 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[André Pretorius]] | 27 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- |rowspan="3"| 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Fourie du Preez]] |rowspan="3"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jaque Fourie]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Lote Tuqiri]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/series/18794.html?template=results 2006-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2006]] 4raqqa3xmw73s0ecj2me34gs5uljrdh 2518623 2518571 2022-08-10T19:05:28Z 2003:C3:E713:BD00:B0C6:CDEC:418:48C1 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2006 | beeld = | grootte = 200px | onderskrif = | begin = 8 Julie | eindig = 9 September | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 7 | wedstryde = 9 | drieë = 42 | bywoning = 397431 | meeste punte = {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] (99) | meeste drieë = {{vlagikoon|Australië}} [[Lote Tuqiri]]<br />{{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Fourie du Preez]]<br />{{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jaque Fourie]] (3 elk) | vorige = [[2005-Drienasiesreeks|2005]] | volgende = [[2007-Drienasiesreeks|2007]] }} Die '''2006-[[Drienasiesreeks]]''' was die elfde keer wat die [[rugby]]toernooi tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 8 Julie tot 9 September oor nege wedstryde beslis met elke span wat ses wedstryde gespeel het. Nieu-Seeland het die toernooi vir die sewende keer gewen. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm en vir die eerste keer die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Australië met die [[Mandela Uitdaagplaat]] weggestap het. [[Dan Carter]] van Nieu-Seeland het die meeste punte aangeteken. [[Lote Tuqiri]] van [[Australië]], asook [[Fourie du Preez]] en [[Jaque Fourie]] van [[Suid-Afrika]] het elk drie [[Drie (sport)|drieë]] gedruk. Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == [[Lêer:Springbok-All Black lineout in tri nations 2006.jpg|duimnael|Victor Matfield wen die bal in 'n lynstaan teen die All Blacks in Wellington]] Die formaat vir die 2006-toernooi was ietwat anders as dié van die vorige jare. Elke span het drie keer tuis gespeel, en drie keer weg, met ’n totaal van ses wedstryde elk, en nege in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1||align=left|{{NZLru}} | 6 || 5 || 0 || 1 || 179 || 112 || +67 || 3 || '''23''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2||align=left|{{AUSru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 133 || 121 || +12 || 3 || '''11''' |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3||align=left|{{RSAru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 106 || 185 || –79 || 1 || '''9''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''8 Julie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''29 Julie'' |'''[[#Week 7|Week 7]]''' |''26 Augustus'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''15 Julie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''5 Augustus'' |'''[[#Week 8|Week 8]]''' |''2 September'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''22 Julie'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''19 Augustus'' |'''[[#Week 9|Week 9]]''' |''9 September'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 8 Julie 2006 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 32–12 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25248.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Keven Mealamu]] (2), [[Richie McCaw]], [[Isaia Toeava]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Lote Tuqiri]], [[Scott Fava]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]] | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 33&nbsp;727 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 15 Julie 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 49–0 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25250.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Jeremy Paul]], [[Greg Holmes]], [[Matt Giteau]] (2), [[Chris Latham]], [[Mark Chisholm]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (5)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2)<br />'''Skepdoel:''' [[Stephen Larkham]] | wegpunte = | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 41&nbsp;578 | skeidsregter = Paul Honiss ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 22 Julie 2006 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 35–17 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25252.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Piri Weepu]], [[Richie McCaw]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (7) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Breyton Paulse]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Percy Montgomery]] (2)<br />'''Strafdoel:''' Percy Montgomery | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 38&nbsp;500 | skeidsregter = Joël Jutge ([[Franse Rugbyfederasie|FRA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 29 Julie 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 9–13 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25257.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Strafdoele:''' [[Stirling Mortlock]] (3) | wegpunte = '''Drie:''' [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoel:''' Dan Carter<br />'''Skepdoel:''' Dan Carter | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 52&nbsp;498 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 5 Augustus 2006 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 20–18 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25260.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Mark Gerrard]], [[Mat Rogers]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Jaque Fourie]], [[Percy Montgomery]]<br />'''Doelskop:''' [[Butch James]]<br />'''Strafdoele:''' Butch James (2) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 60&nbsp;522 | skeidsregter = Joël Jutge ([[Franse Rugbyfederasie|FRA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 19 Augustus 2006 | tyd = 17:30 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 34–27 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25267.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Jason Eaton]], [[Chris Jack]], [[Luke McAlister]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[Dan Carter]] (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Lote Tuqiri]] (2), [[Rocky Elsom]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Stirling Mortlock]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (2) | stadion = [[Edenparkstadion|Edenpark]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 45&nbsp;000 | skeidsregter = Chris White ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 7 === {{rugbywedstryd | datum = 26 Augustus 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 26–45 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25270.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Jaque Fourie]] (2)<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' [[Percy Montgomery]] (2), [[Butch James]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Neemia Tialata]], [[Luke McAlister]], [[Sitiveni Sivivatu]], [[Mils Muliaina]], [[Rico Gear]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (4)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | stadion = [[Loftus Versfeld]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 50&nbsp;000 | skeidsregter = Alan Lewis ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 8 === {{rugbywedstryd | datum = 2 September 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 21–20 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25271.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Bryan Habana]], [[Pedrie Wannenburg]]<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' André Pretorius (3) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Dan Carter]], [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (2) | stadion = [[Olympia-park]], [[Rustenburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 25&nbsp;428 | skeidsregter = Chris White ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 9 === {{rugbywedstryd | datum = 9 September 2006 | tyd = 15:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 24–16 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/match/25272.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Breyton Paulse]]<br />'''Doelskop:''' [[André Pretorius]]<br />'''Strafdoele:''' André Pretorius (3)<br />'''Skepdoel:''' André Pretorius | wegpunte = '''Drie:''' [[Stephen Larkham]]<br />'''Doelskop:''' [[Stirling Mortlock]]<br />'''Strafdoele:''' Stirling Mortlock (3) | stadion = [[Ellispark-stadion|Ellispark]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 50&nbsp;178 | skeidsregter = Steve Walsh ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2006 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 99 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Stirling Mortlock]] | 60 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[André Pretorius]] | 27 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- |rowspan="3"| 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Fourie du Preez]] |rowspan="3"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jaque Fourie]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Lote Tuqiri]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2006/rugby/series/18794.html?template=results 2006-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2006]] i7yxmwacde34u4fgnptixcr77i74j1i 2 40747 2518760 2425944 2022-08-11T11:13:38Z Minorax 111178 ([[c:GR|GR]]) [[File:Solarpunk Flag.jpg]] → [[File:Solarpunk Flag Vectorized Version.svg]] vva wikitext text/x-wiki <big><big><big>Welkom by Suidpunt<br /> se Gebruikersblad!</big></big></big> <div style="float: right; clear: right; margin: 1.0em 0.5em 0.5em; width: 242px; border: #99B3FF solid 1px; background-color: #FFFFFF; text-align: center; padding: 0.3em 0.3em 0.3em;"> {{Gebruikerskas|limegreen|#F2ECCE|<big>''''90'''<big>|Hierdie gebruiker is in '''[[1990]]''' gebore.}} {{Gebruikerskas|limegreen|#F2ECCE|<big>'''G-R'''<big>|Hierdie gebruiker het 'n gelyknamige ''Good Reads''-rekening om sy boeke netjies te orden.}}{{Gebruikerskas|limegreen|#F2ECCE|[[File:Earth.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker het 'n rein gewete: hy deurkruis die web met '''[[Ecosia]]'''.}}{{Gebruikerskas|limegreen|#F2ECCE|<big>'''OOM'''<big>|Hierdie gebruiker aanvaar die aanspreekvorm "oom" van diegene gebore in '''[[2000]]''' of later.}}{{Tienjaargemeenskap}}{{Gebruiker af}}{{Gebruiker en-2}}{{Gebruiker nl-2}}{{Gebruiker de-1}}{{Gebruiker da-1}} {{Gebruikerskas|White|orange|[[File:Crystal_Clear_app_kaboodle.png|center|50px]]| Hierdie gebruiker '''[[Wikipedia:Onderskrifte|transkribeer]]''' vir die pret.}}{{Gebruikerskas|White|White|[[File:Emergency_Light.gif|center|50px]]|'''WAARSKUWING''': Hierdie gebruiker kan soms '''[[sinisme|sinies]]''' voorkom. Hy is bloot 'n '''uitgekuierde (blasé) neofiel''' wat '''déjà vu''' beleef en daaroor suur is. Moet hom nie ernstig opneem nie. Dit sal oorwaai.}}{{Gebruikerskas|White|White|[[File:Six glyphs.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker weet nie watter vreemde taal die beste is om te leer nie. Almal lyk ewe belangrik.}}{{Gebruikerskas|White|White|[[File:Globe of letters.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker vind dit moeiliker om sy eie moedertaal korrek te '''herleer''' as om 'n vreemdetaal uit die hoof te leer.}}{{Gebruikerskas|Red|cherry|[[File:Tools-spanner-hammer.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker glo '''TAAL IS TEGNOLOGIE'''.}}{{Christengebruiker}}{{vertaler_de}}{{Gebruiker manlik}}{{Gebruikerskas|Brown|limegreen|[[File:Erase stub.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker het 'n heilige renons in '''[[Wikipedia:Saadjie|Saadjie]]s'''.}}{{Gebruikerskas|Blue|cherry|[[File:Dual monitor.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker voel gemaklik agter twee skerms, want dit werk net beter.}}{{Gebruikerskas|Purple|White|[[File:Ufibeamup2.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker raak verveeld met die ondermaanse beuselagtighede van die aardlinge.}}{{Gebruiker Suid-Afrika}}{{Gebruiker Wes-Kapenaar}}{{Gebruikernlafkoms}} <div style="float: left; border:solid #F2ECCE 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="margin-left:0px;width: 238px; background: #F2ECCE;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFBE6; text-align: center; font-size: 14pt; color: #000000;" | [[Lêer:Flag of Germany.svg|40px]] | style="font-size: 8pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: #000000;" | Hierdie gebruiker is van '''[[Duitsland|Duits]]e''' afkoms. |}</div> {{Gebruikerfrafkoms}} <div style="float: left; border:solid #F2ECCE 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="margin-left:0px;width: 238px; background: #F2ECCE;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFBE6; text-align: center; font-size: 14pt; color: #000000;" | [[Lêer:Flag of Italy.svg|40px]] | style="font-size: 8pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: #000000;" | Hierdie gebruiker is van '''[[Italië|Italiaans]]e''' afkoms. |}</div> <div style="float: left; border:solid #F2ECCE 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="margin-left:0px;width: 238px; background: #F2ECCE;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFBE6; text-align: center; font-size: 14pt; color: #000000;" | [[Lêer:Flag of Scotland.svg|40px]] | style="font-size: 8pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: #000000;" | Hierdie gebruiker is van '''[[Skotland|Skots]]e''' afkoms. |}</div> <div style="float: left; border:solid #F2ECCE 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="margin-left:0px;width: 238px; background: #F2ECCE;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFBE6; text-align: center; font-size: 14pt; color: #000000;" | [[Lêer:Flag of England.svg|40px]] | style="font-size: 8pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: #000000;" | Hierdie gebruiker is van '''[[Engeland|Engelse]]''' afkoms. |}</div> <div style="float: left; border:solid #F2ECCE 1px; margin: 1px;"> {| cellspacing="0" style="margin-left:0px;width: 238px; background: #F2ECCE;" | style="width: 45px; height: 45px; background: #FFFBE6; text-align: center; font-size: 14pt; color: #000000;" | [[Lêer:Flag of India.svg|40px]] | style="font-size: 8pt; padding: 4pt; line-height: 1.25em; color: #000000;" | Hierdie gebruiker is van '''[[Indië|Indiese]]''' afkoms. |}</div>{{Gebruikerskas|#GGGGG|#F3FF11|[[Image:Leopard_Icon.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker beywer hom vir die '''[[Kaapse luiperd]]'''}}{{Gebruikerskas|White|lime|[[Image:Crystal txt.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker is bra '''skepties''' oor post-1994 '''[[Matriek|matriekuitslae]]'''. Sy eie '''''ingesluit'''''.}}{{Gebruikerskas|Grey|white|[[Image:Animated-Flag-United-Kingdom.gif|center|50px]]|Hierdie gebruiker bestry '''[[Anglisisme|Anglisismes]]''' met mening.}}{{Gebruikerskas|purple|pink|[[Image:Feminismussymbol im Verbotsschild.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker bestry die [[Taalkundige_geslag#Foutiewe_vervrouliking_in_Afrikaans|'''haar'''-siekte]] aktief.}}{{Gebruikerskas|mediumblue|azure|[[Image:News unsubscribe.png|center|50px]]| Hierdie gebruiker '''boikot''' Anglosentriese en [[Naspers|populistiese hoofstroommedia]].}}{{Gebruikerskas|mediumblue|azure|[[File:No-TV.svg|center|50px]]| Hierdie gebruiker vind [[televisie]] werklik oorbodig in die 21ste eeu. 500+ kanale, maar niks om te kyk nie.}}{{Gebruikerskas|Black|orange|[[File:Isla.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker dink Suid-Afrikaners '''leef té afgesonderd van ander wêreldkulture''' en is '''[[Amerika|monokultureel]]'''.}}{{Gebruikerskas|Blue|Cyan|[[File:D-A-CH.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker dink almal kan baat vind by '''[[Duits]]'''.}}{{Gebruikerskas|Limegreen|Greenyellow|[[Image:Boeken_Kringloop_Woerden_06.JPG|center|50px]]|Hierdie gebruiker '''wil meer Nederlandse boeke''' in sy dorpsbiblioteek '''hê'''.}}{{Gebruikerskas|Limegreen|Greenyellow|[[File:MUTCD RS-010.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker wonder waarom dit '''moeiliker''' is en '''duurder kos''' om '''inheemse plante en diere te bekom en te kweek''', as '''uitheemse fauna en flora wat die inheemse ekosisteem kan bedreig'''.}}{{Gebruikerskas|White|White|[[File:Wireless-icon.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker het die vieslike gewoonte om <u>oop</u> '''Wi-Fi kuberkolle te wil opspoor'''.}} {{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Sport_injury_warning_sign.jpg|center|50px]]|Hierdie gebruiker '''verafsku [[sport]] en glo sportbeserings tap onnodig die mediese fondse'''.}}{{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Psi2.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker beskou die '''sielkunde''' as 'n '''sekulêre kultus''' en nie 'n '''wetenskap''' nie.}}{{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Chess_piece_-_White_queen.jpg|center|50px]]|Maar as jy die sielkunde nou ''wil'' glo, dan gaan jy my met jou suiwer '''logika''', dekonstruksie, rasionaliteit, pragmatiek, voorsorg, besuiniging, doeltreffendheidsin, ruime blik, veelvuldige gevolg-kousaliteitsbesef en meriete moet beïndruk. Ek is <big><u>'''INTJ'''</u></big> met die grootheidswaansin. Aangename kennis.}}{{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Naive male icon.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker weet '''betogings''' is 'n voorbeeld van die drogredenasie '''Argumentum ad populum''': Meer getalle maak nie iets meer waar of vals as wat dit reeds is nie. ''' 'n Goeie en geldige rede het net één mens en één stem nodig'''. Die res is intimidasie, magsvertoon en boonop onwetenskaplik.}}{{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Emoji u1f41d.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker se twaalfde gebod is: Jy sal nie staak nie.}}{{Gebruikerskas|Brown|khaki|[[File:Icon talk.svg |center|50px]]|Hierdie gebruiker weier om met mense te onderhandel wat nie oor 'n saak wil praat of beskaafd en logies uitklaar en redeneer nie.}}{{Gebruikerskas|Red|cherry|[[File:Rex-Regis corona.jpg|center|50px]]|Hierdie gebruiker vind linkse politieke partye ironies wat '''klasseverskille wil vernietig''', maar self uit 'n '''streng hiërargie bestaan'''.}}{{Gebruikerskas|Green|aquamarine|[[Image:Nuvola apps important recycle.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker '''[[herwinning|herwin]]''' sy afval.}}{{Gebruikerskas|Black|White|[[File:RomanX-01.png|center|50px]]|Hierdie gebruiker glo die '''waarheid''' is iewers daarbuite.}}{{Gebruikerskas|Black|White|[[File:Cyberpunk city (4065413356).jpg|center|50px]]|Hierdie gebruiker wonder waarom Afrikaans geen '''cyberpunkboeke''' het nie.}}{{Gebruikerskas|Black|White|[[File:Solarpunk Flag Vectorized Version.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker is gekant teen die kommunistiese '''Solarpunk'''}}{{Gebruikerskas|Purple|White|[[File:New moon symbol.svg|center|50px]]| Hierdie gebruiker funksioneer optimaal met [[maan|nuwemaan]].}}{{Gebruikerskas|Brown|limegreen|[[File:Milk_clouds_in_tea.jpeg|center|50px]]|Hierdie gebruiker drink om 11:00 en 21:00 sy beker '''[[Rooibos]]'''.}}{{Gebruikerskas|White|limegreen|[[File:Bottle4.gif|center|50px]]|Hierdie gebruiker geniet winter en somer '''[[sodawater]]'''. Veral voor, tydens en na slaaptyd. }}{{Gebruikerskas|grey|yellow|[[File:Smoking_AIGA_symbol.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker is 'n nieroker, maar dink die rookwet is muggiesiftery vergeleke met ongekontroleerde fabrieke, steenkoolkragstasies, brandstigting, vuil brandstofverbruik, bandbrandende betogings, vyf stokende skoorstene per huis in kliniese, HD-ultramoderne geëlektrifiseerde woonbuurte...}}{{Gebruikerskas|white|red|[[File:Emojione 1F6AC.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker se kamer is '''rokervriendelik''', maar verbied pruimtabak.}}{{Gebruikerskas|Black|White|[[File:Emoji u1f6b1.svg|center|50px]]|Hierdie gebruiker verseg om kraanwater te drink - eerder gesuiwerde/gekookte reënwater of tenkwater.}} [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Poema]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Leeu]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Bredasdorp]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Gewone luislang]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Afrika-rotsluislang]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Tierluislang]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Lewensiklus van die tier]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Nederduits (skoolvak)]] [[Beeld:Cscr-featured.svg|32px]][[Javaanse tier]] [[Beeld:Atomkraft nej tak.jpg|200px|middel]] [[Lêer:ExtraTalla.jpg|250px|thumb|Hierdie gebruiker is gaande oor [[stewel]]s.]] [[Lêer:Clyde Rouge.png|225px|thumb|Hierdie gebruiker hou van ''Furry''-tekeninge.]] [[Lêer:Gothgirl.jpg|225px|thumb|Hierdie gebruiker vind die ''[[Goth]]''klere weersinwekkend mooi.]] [[Lêer:SuidafrikaanseGooglePlaygeskenkbewys.jpeg|225px|thumb|Hierdie gebruiker ondersteun ''Google Books'']] </div> === Gereelde hersiening === * <big><big><big>🛸</big></big></big> [[Lys van Afrikaanse wetenskapsfiksie]] * <big><big><big>📠</big></big></big> [[Intensiewe]] (''my lewenslange opgelegte taak!'') * <big><big><big>📓</big></big></big> [[Lys van vertalings in Afrikaans]] * <big><big><big>📚</big></big></big> [[Lys van gedrukte Afrikaans-vreemdtalige woordeboeke]] * <big><big><big>🎵</big></big></big> [[Gebruiker:Suidpunt/Musiek|My Musiek]] == Gunstelingdiere == * Swartluiperd * Katbeer * [[Indiese luislang]] * [[Wolf]] == Aanhalings == * Dis wat vir my as Nederlander baie meer "eienaardig" is aan al die Afrikaners wat baie kla oor hulle taal maar niks bydra nie. Dis altyd makliker om die baie werk wat Manie hier gelewer het af te wil breek as om op te bou, nê? {{Aut|[[Gebruiker:Jcwf]]}} 00:34, 15 September 2010 (UTC), op Wiktionary se Geselshoekie. * Die bewys van hoeveel derduisende jare mens en hond al saam loop, is dat die naamwoord ''hond, chien, perro, skulos, dog'' reeds ontelbare geslagte had om in baie tale al verder van mekaar af te groei; terwyl die kat eers onlangs, eintlik nog ongetem, in die mens se lewe ingestap het, en die naam ''kat, cat, gatos, chat'' omtrent nog dieselfde in alle tale is. - {{Aut|[[Jan Rabie]]}}, '' 'n Boek vir Onrus'': bl. 32. * In verskillende mooi ontwikkelde persoonlikhede, indiwiduele bevoegdhede in die gemeenskap, kom die dieper skeppingskrag van die lewe, die universele vormingskrag tot persoonlike uiting; en omdat ons Afrikaners nie in 'n kleurlose benede-kultuurlikheid wil bly wegskuil nie, maar ons kultuur-persoonlikheid tot die volheid van sy ontwikkeling wil bring, hier binne ons geografiese grense, daarom wil ons 'n eie Afrikaanse kultuur hê, nie 'n nageaapte vorm-dooie ding, 'n vliesdun vel wat ons oor die geraamte van 'n Wes-Europese land se beskawingsvorm getrek het nie, maar 'n eie, vollewende skepping wat die tekens van ons ervaring, ons geskiedenis dra. - {{Aut|[[C.M. van den Heever]]}}, ''Die Afrikaanse gedagte'', bl. 14-15. * And while, by its nature, a lingua franca creates colonial conditions, it is impoverished by its colonial, osmotic role, by its levelling to the average and the easiest, laziest words so as to reach the greatest number of speakers and readers. As an example in English these days, hen, cock, fowl have disappeared, while chickens even have to lay eggs. To look back to Latin: culturally Latin was not creative outside Italy. A lingua franca is a creative dynamo only in the centre of its domain. As Toynbee said in his ''Study of history'': '''Culture for export is culture no longer.''' - {{Aut|[[Jan Rabie]]}}, in sy toespraak 'Lingua franca and vernacular' - Konferensie by die [[Universiteit van Kaapstad]], 17 Julie 1979. (Uit: ''Buidel''. 1989. bl. 68). * Na die halfeeuwending het die Franse glans begin taan. Soos ook die belangrikheid van die Franse taal wat al hoe meer voor wêreldwye Engels moet wyk. :Die intelligentsia het begin dwaal, geflirt met die Marxisme, of begin om die nuwe gode, die media, en by uitstek die internasionale vervlakking van TV aan te hang. Om self op die kassie te verskyn. :''La trahison des clercs'', die verraad van die klerke, noem kritikus Julien Benda dit. :Wie kan vandag nuwe groot name in die Franse skrywerswêreld opnoem? Wanneer laas het 'n bekende Franse skrywer die Nobelprys verower? Wie ken Claude Simon? Die styl en dinamiek van stede kom en gaan. Ook dié van beskawings. Dit lyk of die hele Weste op die afdraand van geld is. Op die oomblik is daar geen stad ter wêreld wat Parys se vroeg 20ste-eeuse roem kan ewenaar nie. Miskien amper New York? :Ons sien dit ook in die Afrikaanse letterkunde wat 'n sekere elegansie verloor vir 'n brute en verwarde herwaardering van prioriteit in die Suider-Afrika waarin ons woon. - {{Aut|[[Jan Rabie]]}}, Parys se Sestigers - ''De Kat'', September 1988 (Uit: ''Buidel''. 1989. bl. 52). == Geliefde interieur en tuinbou == * Japannese interieur * Moderne minimalisme * Japannese tuine * Tropiese tuine * Mediterreense binnehof <gallery> File:Ванная_комната_в_стиле_минимализм.jpg File:Old_chikurinin04st3200.jpg File:SF_japanese-garden10.jpg File:Rain in a tropical garden.JPG File:Monte_Palace_Tropical_Garden.jpg File:Caracas Museo Sacro courtyard.jpg </gallery> == Geliefkoosde skilderkuns == * Die oud en afgeleefde ** [[Caspar David Friedrich]] <gallery> File:Abtei_im_Eichwald_01.jpg File:Klosterruine_Eldena_und_Riesengebirge_(C_D_Friedrich).jpg File:Caspar_David_Friedrich_049.jpg File:Caspar_David_Friedrich_011.jpg File:Caspar_David_Friedrich_043.jpg </gallery> * Nog bouval ** [[Nicolaes Berchem]] <gallery> File:BERCHEM_Nicolaes_Rocky_Landscape_With_Antique_Ruins.jpg File:Nicolaes_Pietersz._Berchem_008.jpg File:BERCHEM_Nicolaes_Peasants_With_Cattle_By_A_Ruined_Aqueduct.jpg File:Shepherds_beside_Roman_ruins.jpg </gallery> == Blitskader == * '''Afrikaans''': {{NUMBEROF|ARTICLES|af|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|af|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|af|N}} aktief. * '''Beiers''': {{NUMBEROF|ARTICLES|bar|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|bar|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|bar|N}} aktief. * '''Deens''': {{NUMBEROF|ARTICLES|da|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|da|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|da|N}} aktief. * '''Duits''': {{NUMBEROF|ARTICLES|de|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|de|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|de|N}} aktief. * '''Esperanto''': {{NUMBEROF|ARTICLES|eo|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|eo|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|eo|N}} aktief. * '''Faroëes''': {{NUMBEROF|ARTICLES|fo|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|fo|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|fo|N}} aktief. * '''Frans''': {{NUMBEROF|ARTICLES|fr|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|fr|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|fr|N}} aktief. * '''Fries''': {{NUMBEROF|ARTICLES|fy|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|fy|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|fy|N}} aktief. * '''Hebreeus''': {{NUMBEROF|ARTICLES|he|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|he|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|he|N}} aktief. * '''Indonesies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|id|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|id|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|id|N}} aktief. * '''Javaans''': {{NUMBEROF|ARTICLES|jv|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|jv|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|jv|N}} aktief. * '''Japannees''': {{NUMBEROF|ARTICLES|ja|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|ja|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|ja|N}} aktief. * '''Katalaans''': {{NUMBEROF|ARTICLES|ca|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|ca|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|ca|N}} aktief. * '''Latyn''': {{NUMBEROF|ARTICLES|la|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|la|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|la|N}} aktief. * '''Limburgs''': {{NUMBEROF|ARTICLES|li|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|li|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|li|N}} aktief. * '''Malgassies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|mg|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|mg|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|mg|N}} aktief. * '''Maleisies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|ms|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|ms|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|ms|N}} aktief. * '''Nederlands''': {{NUMBEROF|ARTICLES|nl|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|nl|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|nl|N}} aktief. * '''Boeknoors''': {{NUMBEROF|ARTICLES|no|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|no|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|no|N}} aktief. * '''Nieunoors''': {{NUMBEROF|ARTICLES|nn|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|nn|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|nn|N}} aktief. * '''Roemeens''': {{NUMBEROF|ARTICLES|ro|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|ro|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|ro|N}} aktief. * '''Russies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|ru|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|ru|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|ru|N}} aktief. * '''Sanskrit''': {{NUMBEROF|ARTICLES|sa|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|sa|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|sa|N}} aktief. * '''Skots-Gaelies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|gd|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|gd|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|gd|N}} aktief. * '''Sweeds''': {{NUMBEROF|ARTICLES|sv|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|sv|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|sv|N}} aktief. * '''Swahili''': {{NUMBEROF|ARTICLES|sw|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|sw|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|sw|N}} aktief. * '''Tsjeggies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|cs|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|cs|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|cs|N}} aktief. * '''Wallies''': {{NUMBEROF|ARTICLES|cy|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|cy|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|cy|N}} aktief. * '''Yslands''': {{NUMBEROF|ARTICLES|is|N}} artikels, {{NUMBEROF|USERS|is|N}} geregistreerde gebruikers, waarvan {{NUMBEROF|ACTIVEUSERS|is|N}} aktief. [[nl:Gebruiker:Suidpunt]] [[da:Bruger:Suidpunt]] 2lre3zz3tnhxku2i0ts9g4clkyeg272 0 41220 2518631 2517550 2022-08-10T20:00:02Z SpesBona 2720 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2009 | beeld = | grootte = 100px | onderskrif = | begin = 18 Julie | eindig = 19 September | wenners = Suid-Afrika | aantal = 3 | wedstryde = 9 | drieë = 27 | bywoning = 390227 | meeste punte = {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Morné Steyn]] (95) | meeste drieë = {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] (3) | vorige = [[2008-Drienasiesreeks|2008]] | volgende = [[2010-Drienasiesreeks|2010]] }} Die '''2009-[[Drienasiesreeks]]''' was die 14de keer wat die [[rugby]]toernooi tussen [[Wallabies|Australië]], [[All Blacks|Nieu-Seeland]] en [[Springbokke|Suid-Afrika]] plaasgevind het. Dit is vanaf 18 Julie tot 19 September oor nege wedstryde beslis met elke span wat ses wedstryde gespeel het. Suid-Afrika het die toernooi vir die derde keer gewen. Buitendien het hulle sowel die [[Mandela Uitdaagplaat]] as die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Nieu-Seeland met die [[Bledisloebeker]] weggestap het. [[Morné Steyn]] van [[Suid-Afrika]] het die meeste punte (met die stewel) aangeteken. Matt Giteau van [[Australië]] het die meeste drieë gedruk. Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == Die formaat vir die 2009-toernooi was soortgelyk aan dié van die vorige jare. Elke span het drie keer tuis gespeel, en drie keer weg, met ’n totaal van ses wedstryde elk, en nege in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|1||align=left|{{RSAru}} | 6 || 5 || 0 || 1 || 158 || 130 || 28 || 1 || '''21''' |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|2||align=left|{{NZLru}} | 6 || 3 || 0 || 3 || 141 || 131 || +10 || 1 || '''13''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|3||align=left|{{AUSru}} | 6 || 1 || 0 || 5 || 103 || 141 || –38 || 3 || '''7''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''18 Julie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''8 Augustus'' |'''[[#Week 7|Week 7]]''' |''5 September'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''25 Julie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''22 Augustus'' |'''[[#Week 8|Week 8]]''' |''12 September'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''1 Augustus'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''29 Augustus'' |'''[[#Week 9|Week 9]]''' |''19 September'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 18 Julie 2009 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 22–16 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/25836.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Richie McCaw]]<br />'''Doelskop:''' [[Stephen Donald]]<br />'''Strafdoele:''' Stephen Donald (5) | wegpunte = '''Drie:''' [[Berrick Barnes]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Strafdoele:''' Matt Giteau (3) | stadion = [[Edenparkstadion|Edenpark]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 32&nbsp;000 | skeidsregter = [[Craig Joubert]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = [[George Smith]] (AUS) word die tiende speler wat in sy 100ste toetswedstryd speel. }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 25 Julie 2009 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 28–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84711.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Ruan Pienaar]], [[Jaque Fourie]]<br />'''Strafdoele:''' [[François Steyn]] (2), [[Ruan Pienaar]], [[Morné Steyn]] (3) | wegpunte = '''Drie:''' [[Conrad Smith]]<br />'''Doelskop:''' [[Stephen Donald]]<br />'''Strafdoele:''' Stephen Donald (4) | stadion = [[Vrystaatstadion]], [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 37&nbsp;081 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Die Springbokkaptein [[John Smit]] egaliseer die voormalige Wallabie [[George Gregan]] en die voormalige Engelse [[Will Carling]] hul vorige rekords as kapteins met die meeste toetswedstryde (59). }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 1 Augustus 2009 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 31–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84712.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Morné Steyn]]<br />'''Doelskop:''' Morné Steyn<br />'''Strafdoele:''' Morné Steyn (8) | wegpunte = '''Drie:''' [[Isaac Ross]]<br />'''Doelskop:''' [[Stephen Donald]]<br />'''Strafdoele:''' Stephen Donald (3), [[Luke McAlister]] | stadion = [[Kings Park-stadion|Kings Park]], [[Durban]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 43&nbsp;149 | skeidsregter = Nigel Owens ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Die Springbokkaptein [[John Smit]] word met 60 toetswedstryde die mees gekeurde rugbykaptein nog.'' * ''[[Morné Steyn]] se 31 punte is ’n nuwe individuelle rekord in ’n Drienasieswedstryd en die meeste deur ’n speler teen die All Blacks. Dit is ook ’n nuwe rekordtelling vir ’n speler wat al die punte vir sy span aanteken. }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 8 Augustus 2009 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 29–17 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84713.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drie:''' [[Victor Matfield]]<br />'''Strafdoele:''' [[Morné Steyn]] (7)<br />'''Skepdoel:''' Morné Steyn | wegpunte = '''Drieë:''' [[Adam Ashley-Cooper]], [[Matt Giteau]]<br />'''Doelskoppe:''' Matt Giteau (2)<br />'''Skepdoel:''' [[Berrick Barnes]] | stadion = [[Nuwelandstadion|Nuweland]], [[Kaapstad]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 48&nbsp;397 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 22 Augustus 2009 | tyd = 20:05 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 18–19 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84714.html Verslag] | weg = {{NZLru}} | tuispunte = '''Strafdoele:''' [[Matt Giteau]] (6) | wegpunte = '''Drie:''' [[Ma’a Nonu]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 80&nbsp;228 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 29 Augustus 2009 | tyd = 18:05 (AWST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 25–32 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84715.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Matt Giteau]] (2), [[Lachlan Turner]]<br />'''Doelskoppe:''' Matt Giteau (2)<br />'''Strafdoele:''' Matt Giteau (2) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Jaque Fourie]], [[Bryan Habana]] (2)<br />'''Doelskoppe:''' [[Morné Steyn]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Morné Steyn (2) | stadion = [[Subiaco Ovaal]], [[Perth]], [[Australië]] | bywoning = 36&nbsp;148 | skeidsregter = Bryce Lawrence ([[Nieu-Seeland Rugby|NZL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 7 === {{rugbywedstryd | datum = 5 September 2009 | tyd = 20:05 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 21–6 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/84716.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Adam Ashley-Cooper]], [[James O’Connor]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Strafdoele:''' Matt Giteau (2)<br />'''Skepdoel:''' Matt Giteau | wegpunte = '''Strafdoel:''' [[Morné Steyn]]<br />'''Skepdoel:''' Morné Steyn | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 47&nbsp;481 | skeidsregter = [[Wayne Barnes]] ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 8 === {{rugbywedstryd | datum = 12 September 2009 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 29–32 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/25837.html Verslag] | weg = {{RSAru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Sitiveni Sivivatu]], [[Richie McCaw]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Fourie du Preez]], [[Jean de Villiers]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Morné Steyn]] (2)<br />'''Strafdoele:''' [[François Steyn]] (3), Morné Steyn (2)<br />'''Skepdoel:''' Morné Steyn | stadion = [[Waikatostadion]], [[Hamilton, Nieu-Seeland|Hamilton]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 31&nbsp;557 | skeidsregter = Nigel Owens ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = [[John Smit]] word die tweede Springbok (na [[Percy Montgomery]]) en die altesaam 26ste speler wat in sy 90ste toetswedstryd speel.'' * ''[[Morné Steyn]] teken met 95 die meeste individuelle Drienasiespunte aan.'' * ''[[François Steyn]] se drie strafdoele is vanuit die eie helfte geskop. Hy is is glo die eerste speler wat tydens ’n toetswedstryd drie strafdoele van die eie helfte skop.''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.scrum.com/scrum/rugby/story/102521.html |title=Penalty tries, Jonny Wilkinson and the Baa Baas & Frans Steyn's penalties |publisher=Scrum.com |series=Ask John |author=John Griffiths |date=14 September 2009 |accessdate=2 Oktober 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091019080530/http://www.scrum.com/scrum/rugby/story/102521.html |archive-date=19 Oktober 2009 |url-status=live}}</ref> * ''Dan Carter behaal twee mylpale gedurende die eerste helfte:'' ** ''Met sy eerste strafdoel het hy die leidende puntemaker in die Drienasiesgeskiedenis geword, nadat hy die voormalige All Black [[Andrew Mehrtens]] verbygesteek het. Carter het die wedstryd op 326 Drienasiespunte teenoor Mehrtens se 328 begin, en die aand op 345 afgesluit.'' ** ''Met sy derde strafdoel het hy die sewende speler geword om 900 toetspunte aan te teken. Hy het die wedstryd op 893 toetswedstryde begin, saam met Montgomery in die sewende plek, en die wedstryd op 912 punte in die sesde plek afgesluit, en ook by die voormalige Wallabie [[Michael Lynagh]] verbygesteek. }} === Week 9 === {{rugbywedstryd | datum = 19 September 2009 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 33–6 | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/match/25838.html Verslag] | weg = {{AUSru}} | tuispunte = '''Drieë:''' [[Cory Jane]], [[Ma’a Nonu]], [[Joe Rokocoko]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | wegpunte = '''Strafdoel:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Skepdoel:''' [[Berrick Barnes]] | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 34&nbsp;186 | skeidsregter = [[Craig Joubert]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = [[Dan Carter]] steek [[Ronan O’Gara]] verby as die vyfde beste puntemaker op 930 punte.'' * ''[[Rocky Elsom]] het die 76ste Australiese toetskaptein geword toe hy van ’n bloedbehandeling terugkeer. [[George Smith]] is deur [[Wycliff Palu]] vervang. }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2009 |- |align=center|'''{{RSAru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Morné Steyn]] | 95 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] | 72 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 51 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] | 3 |- |rowspan="6"| 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Adam Ashley-Cooper]] |rowspan="6"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Bryan Habana]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Jaque Fourie]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Richie McCaw]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Ma’a Nonu]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Fourie du Preez]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2009/rugby/series/18900.html?template=results 2009-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2009]] e3tsv28dx00wnzuquvdxl63y6m922li 0 44701 2518540 2442029 2022-08-10T14:27:34Z Aliwal2012 39067 opruim wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Connie Mulder | beeld = Connie Mulder grafbeeld.jpg | beeldonderskrif = Die afbeelding van Connie Mulder op sy grafsteen. | geboortedatum = [[5 Junie]] [[1925]] | geboorteplek = [[Warmbad]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1925|6|5|1988|1|12}} | sterfteplek = [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | party = [[Nasionale Party|NP]] (1944–1978)<br />[[Nasionale Konserwatiewe Party (1979)|NKP]] (1979–1982)<br />[[Konserwatiewe Party|KP]] (1982–1988) | orde = Minister van Inligting | termynaanvang = 12 Augustus 1968 | termyneinde = 31 Augustus 1978 | vise = | voorganger = [[Jan de Klerk]] | opvolger = [[Pik Botha]] <small>(saamgesmelt met Buitelandse Sake)</small> | eersteminister = [[John Vorster]] | president = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975)<br /><small>[[Jan de Klerk|Johannes de Klerk]] (wnd. 1975)</small><br />[[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small> | orde2 = Leier van die Nasionale Party in Transvaal | termynaanvang2 = [[September]] [[1973]] | termyneinde2 = [[8 November]] [[1978]] | voorganger2 = [[Ben Schoeman]] | opvolger2 = [[Andries Treurnicht]] | orde3 = Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling | termynaanvang3 = 30 Januarie 1978 | termyneinde3 = 7 November 1978 | president3 = [[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small><br />[[John Vorster]] (1978–1979) | eersteminister3 = [[John Vorster]] (1966–1978)<br />[[P.W. Botha]] (1978–1984) | voorganger3 = [[Michiel Coenraad Botha|M. C. Botha]] | opvolger3 = [[Piet Koornhof]] | orde4 = Minister van Binnelandse Sake | termynaanvang4 = 1 Augustus 1972 | termyneinde4 = 29 Januarie 1978 | president4 = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975)<br /><small>[[Jan de Klerk|Johannes de Klerk]] (wnd. 1975)</small><br />[[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small> | eersteminister4 = [[John Vorster]] (1966–1978) | voorganger4 = [[Theo Gerdener]] | opvolger4 = [[Alwyn Schlebusch]] | orde5 = Minister van Volkswelsyn en Pensioene | termynaanvang5 = 12 Augustus 1968 | termyneinde5 = 14 Augustus 1973 | president5 = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975) | eersteminister5 = [[John Vorster]] (1966–1978) | voorganger5 = | opvolger5 = | orde6 = Minister van Immigrasie | termynaanvang6 = 12 Augustus 1968 | termyneinde6 = 22 Augustus 1972 | vise6 = | president6 = | eersteminister6 = | voorganger6 = [[Alfred Ernest Trollip|A.E. Trollip]] | opvolger6 = [[Piet Koornhof]] | eggenoot = Suzanne Mulder (née de Wet) | kinders = [[Pieter Mulder|Pieter]]<br />De Wet<br />Annalette<br />[[Corné Mulder|Corné]] | alma_mater = [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]]<br />[[Universiteit van die Witwatersrand]] | religie = [[Gereformeerde Kerk|Gereformeerd]] | handtekening = }} '''Cornelius Petrus Mulder''' (gebore in [[Warmbad]] op [[5 Junie]] [[1925]], oorlede in [[Johannesburg]] op [[12 Januarie]] [[1988]]) was 'n [[Lys van Suid-Afrikaanse politici|Suid-Afrikaanse politikus]]. Hy is op [[10 Desember]] [[1949]] met Suzanne (née De Wet) getroud en vier kinders ([[Pieter Mulder|Pieter]], De Wet, [[Corné Mulder|Corné]] en Annalette) is uit die huwelik gebore. Pieter en Corné bevind hulle ook in die politiek en Corné dien in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|parlement]] namens die [[Vryheidsfront Plus]]. Hy het sy lewe lank in [[Randfontein]] gewoon. == Vroeë lewe en opleiding == [[Lêer:Connie Mulder en twee kinders.jpg|duimnael|links|280px|Connie Mulder en twee kinders, vermoedelik sy eie.]] Ná verblyf in [[Transvaal]] en [[Natal]] het hy skoolopleiding aan die Laer Suidskool en [[Potchefstroom Gimnasium]] ontvang. In [[1941]] het hy aan die [[Hoërskool Monument]] in [[Krugersdorp]] gematrikuleer en hom daarna as onderwyser aan die Potchefstroomse Onderwyskollege bekwaam. Hy het in [[1944]] sy B.A.-graad met lof aan die [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]] en daarna 'n onderwysdiploma die volgende jaar verwerf. In [[1955]] het hy die B.A.-honneursgraad (met lof) en in [[1957]] sy doktorsgraad (D.Phil.) in Afrikaans-Nederlands aan die [[Universiteit van die Witwatersrand]], behaal. Die titel van sy proefskrif was ''Die invloed van die Bybel op die Afrikaanse volkskarakter''. == Onderwyser == In Januarie [[1946]] het hy sy onderwysloopbaan aan die Randgate-Afrikaansmediumskool begin. In 1949 is hy na die sekondêre afdeling van dieselfde skool oorgeplaas waar hy [[Geskiedenis]], [[Afrikaans]] en [[Duits]] gegee het. Met die totstandkoming van die Hoërskool Riebeeck op Randfontein in [[1952]], is hy daarheen oorgeplaas. Hy was tot 1958 aan dié skool verbonde toe hy tot lid van die [[Volksraad van die Unie van Suid-Afrika|Volksraad]] vir die kiesafdeling Randfontein verkies is. == Burgemeester == In [[1951]] is hy tot lid van die stadsraad van Randfontein verkies en onmiddellik tot onder-burgemeester en voorsitter van die finansieskomitee van die stadsraad. In [[1953]] (op 28-jarige ouderdom) is hy tot burgemeester van Randfontein en twee jaar later in 1955 tot voorsitter van die Transvaalse Munisipale Vereniging verkies. In 1957 is hy weer tot burgemeester verkies en hy was ook vier jaar lank lid van die Verenigde Munisipale Hoofbestuur van Suid-Afrika. == LV en Inligtingsbeampte == Tydens sy universiteitsloopbaan was hy leier van die Nasionale Jeugbond op [[Potchefstroom]], 'n posisie wat hy ook op Randfontein van 1946 tot 1951 beklee het. In 1955 is hy tot voorsitter van die afdelingsbestuur van die [[Nasionale Party]] in Randfontein verkies. Op [[16 April]] [[1958]] is hy vir die kiesafdeling Randfontein tot die Volksraad verkies. As parlementslid het hy in verskeie gekose komitees gedien en was hy onder andere voorsitter van die Onderwys- en Poswesestudiegroepe asook vise-voorsitter van die Buitelandse Sake- en Bantoesakegroepe. In Februarie [[1966]] is hy deur dr. [[Hendrik Verwoerd]] as assistent-inligtingsbeampte van die Party benoem en op [[1 Julie]] [[1967]] het hy hoofinligtingsbeampte geword. == Minister == Op [[12 Augustus]] [[1968]] is hy regstreeks in die Kabinet opgeneem as Minister van Inligting, van Volkswelsyn en Pensioene en van Immigrasie sonder dat hy eers 'n adjunkminister was. As Minister van Volkswelsyn en Pensioene is die metode van versorging van bejaardes in sy termyn ingrypend verander. In die daarstelling en samestelling van ouetehuise is ook verskeie veranderinge aangebring asook aan die hele pensioenstruktuur van die staatsamptenary. Waar die dwelmmiddelvraagstuk in Westerse lande slagoffers geëis het, was hy in 1971 verantwoordelik vir die Suid-Afrikaanse Dwelmmiddelwet wat die bekamping van hierdie probleem in Suid-Afrika ten doel gehad het. In Augustus 1972 is die portefeulje Binnelandse Sake aan hom toevertrou en het hy Immigrasie afgegee. Volkswelsyn en Pensioene het hy in Augustus 1973 afgegee. Die publikasiewet wat voorsiening gemaak het vir 'n publikasieraad onder voorsitterskap van 'n regter, is in sy termyn as Minister van Binnelandse Sake daargestel. Die doel van hierdie Raad was om oor die wenslikheid al dan nie van publikasies, rolprente en vermaaklikhede te oordeel op advies van publikasiekomitees in alle groot sentra. Hy het dit gestel dat sy hoofdoel met hierdie wet is om te verhoed dat die land met [[pornografie]] oorstroom word en dat morele standaarde van publikasies hand uitruk. In September 1973 is hy tot leier van die Nasionale Party in Transvaal verkies. Bykomstig tot sy ander portefeuljes het hy deurgaans die portefeulje Inligting behou. As Minister van Inligting het hy met geheime besoeke talle kontakte in [[Afrika]] opgebou, waarvan sy amptelike besoek aan die [[Ivoorkus]], die enigste is wat bekend geword het. Verskeie amptelike reise na Westerse lande sowel as na die Verre Ooste is deur hom onderneem. Tydens hierdie reise is persoonlike kontakte met meningsvormers en besluitnemers van sy tyd opgebou. Dit het onder andere Reginald Maudling, adjunkpremier van [[Brittanje]], Spiro Agnew, vise-president van die [[V.S.A.]], [[Shimon Peres]], Minister van Verdediging van [[Israel]], [[Yitzhak Rabin]], premier van [[Israel]], Franz Josef Strauss, bekende [[Duitse]] politikus en president [[Gerald Ford]] van die V.S.A. ingesluit. As gevolg van die [[propaganda]]-aanslag teen Suid-Afrika is in sy termyn as Minister van Inligting deur die Kabinet besluit om die werksmetodes en aanslag van die departement te verander. Volgens hierdie besluit moes die departement op onkonvensionele en onortodokse wyse optree in die bekamping van die propagandaoorlog teen Suid-Afrika. Dit sou later lei tot heelwat kontroversie en die verskillende Erasmusverslae. In Januarie [[1978]] is hy aangestel as Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling. Hy staan Binnelandse Sake af maar behou die portefeulje Inligting. Teen die einde van Augustus 1978 gee hy ook dié portefeulje af. Alhoewel die wet op die daarstelling van gemeenskapsrade deur sy voorganger deur die parlement geloods is, het hy as Minister van Plurale Betrekkinge deur skakeling en onderhandeling met Swart leiers van veral [[Soweto]] daarin geslaag om hulle weerstand teen gemeenskapsrade so te ontlont dat hulle aan gemeenskapsraadverkiesings deelgeneem het. Hy het ook verskeie samesprekings met Tuislandleiers gehad en verskeie Tuislande besoek. Gedurende sy termyn is ook alle navorsing, voorbereiding en beplanning vir die deurvoering van 'n vyfjaarplan vir swart mense afgehandel. Volgens hom sou hierdie plan onder andere verdere uitbouing van Swart state, ekstra territoriale skakeling met Swart woonbuurte en die verdere verbetering van goeie menseverhoudinge tussen Swart en Blank met die behoud van eie identiteit en die regte van elke volk inhou. As gevolg van sy weglating uit die Kabinet op [[8 November]] [[1978]] is hierdie vyfjaarplan nie verder gevoer nie. == Eerste Ministersverkiesing == Met die premiersverkiesing op 28 September 1978 is hy in 'n stemming deur minister [[P.W. Botha]] verslaan. Mnr. Botha het 98 stemme teenoor dr. Mulder se 74 stemme gekry nadat in die eerste ronde mnr. Botha 78 stemme teenoor dr. Mulder se 72 stemme gekry het. In hierdie ronde het minister [[Pik Botha]] 22 stemme gekry. Negatiewe stories en gerugte oor die Departement van Inligting is deur sy opponente gebruik ten einde koukuslede teen hom te beïnvloed in die verkiesing. Nadat minister [[Pieter Willem Botha]] tot premier verkies is, het hy dr Mulder weer in die kabinet aangestel. Die stories wat oor die Departement van Inligting tydens die premiersverkiesing gebruik is, het in die media verskyn en het tot dr. Mulder se bedanking as minister op 8 November 1978 gelei. == [[Inligtingsdebakel]] (Muldergate) == Gedurende die sewentigerjare het die regering R75 miljoen aan 'n geheime inligtingsprogram bestee. Die fondse was deur die kabinet, en met minister P.W. Botha se samewerking, in die begroting van Verdediging weggesteek – sonder Parlementêre goedkeuring. 'n Kabinetskomitee, onder voorsitterskap van Eerste Minister [[John Vorster]], het die projekte gemonitor en die metode van finansiering is goedgekeur deur die Minister van Finansies, eers dr. [[Nicolaas Johannes Diederichs|Nico Diederichs]] en daarna dr. [[Owen Horwood]]. Nadat sekere geheime projekte aan die pers gelek is, het die Suid-Afrikaanse politieke landskap onomkeerbaar verander. Dr. Mulder is uit sy ampte ontslaan en hy is saam met dr. [[Eschel Rhoodie]] en generaal [[Hendrik van den Berg]] as die sogenaamde skuldiges in die koerante afgemaak. Die Engelse pers het die debakel gedoop as ''Muldergate''. Nadat Botha oorgeneem het as staatshoof het hy mnr. Rudolph Erasmus aangestel om ondersoek te doen na die besteding van geheime fondse. Die Erasmuskommissie het aangevoer dat die staat niks geweet het van die besteding van geheime fondse nie en dat drr. Connie Mulder en Eschel Rhoodie, wat as Sekretaris van Inligting deur die staat opgedra is om die programme uit te voer, die enigste verantwoordelike persone was. Die Erasmuskommissie het in verskeie hofsake betrokke geraak, maar nie een daarvan gewen nie. Ook dr. Eschel Rhoodie is deur die [[Appèlhof van Suid-Afrika|Appèlhof]] onskuldig bevind. Op [[31 Januarie]] [[1979]] het hy as L.V. vir [[Randfontein]] bedank en op 6 April 1979 is hy uit die Nasionale Party geskors omdat hy geweier het om hom ongekwalifiseerd by die eerste twee verslae van die Erasmuskommissie neer te lê. == Lewe na die NP en sterfte == [[Lêer:Connie Mulder se grafsteen.JPG|duimnael|regs|300px|Mulder se grafsteen in die Greenhills-begraafplaas op [[Randfontein]].]] Na sy skorsing uit die Nasionale Party het Mulder die [[Nasionale Konserwatiewe Party (1979)|Nasionale Konserwatiewe Party]] gestig in 1979. Die NKP het aan die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1981|1981-verkiesing]] deelgeneem en het 2% van die stemme op hom verenig. Mulder wat in Randfontein gestaan het, het onder omstandighede goed gevaar en met ’n paar honderd stemme verloor.<ref name="Kemp-3">{{cite book |last=Kemp |first=Arthur |title=Oorwinning of geweld: die verhaal van die AWB van Suid-Afrika |publisher=Ostara Publications |year=2012 |language=Engels |edition=3de |chapter=Hoofstuk drie: Die regse opbou }}</ref> op 11 September 1981 het Mulder tydens die NKP se kongres aangekondig dat ’n oorkoepelende regse organisasie gestig sou word as verenigde front teen die Nasionale Party, gesien in die lig van die goeie stempersentasie vir regse partye in die pas afgelope verkiesing. Die organisasie sou bekendstaan as ARBSA (Aksie Red Blanke Suid-Afrika) en sou die NKP, die [[Afrikaner Weerstandsbeweging|AWB]], die Kappiekommando, [[Aksie Eie Toekoms]] en die ''South Africa First Campaign'' bestaan. ARBSA het amptelik op 16 September 1981 tot stand gekom met generaal Colin Cockcroft, voormalige hoof van die [[Suid-Afrikaanse Geneeskundige Diens]].<ref name="Kemp-3"/> Nie lank daarna nie, op 20 Maart 1982, het die Nasionale Konserwatiewe Party saam met Aksie Eie Toekoms onder leiding van prof. Alkmaar Swarts, die South Africa First Campaign onder leiding van mnr. Brendan Wilmer, die "Onafhanklike Nasionaliste" (’n stuk of agtien Volksraadslede waaronder drr. [[Andries Treurnicht]] en [[Ferdi Hartzenberg]]) en enkele ander klein organisasies die [[Konserwatiewe Party]] in die Skilpadsaal in [[Pretoria]] gestig. Tydens die stigtingskongres van die KP is Mulder verkies tot die dagbestuur van die KP-hoofraad. In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|algemene verkiesing van 1987]] is Mulder gekies as L.V. vir Randfontein (die kiesafdeling is by die NP afgeneem). Dr. Connie Mulder is na 'n lang siekbed op 12 Januarie 1988 in Johannesburg aan kanker oorlede en in Randfontein begrawe. Ná sy afsterwe het die kiesafdeling vakant geraak en in die tussenverkiesing van 29 Maart 1988 is sy jongste seun, [[Corné Mulder|Corné]], met 64% van die stemme as L.V. vir Randfontein verkies. == Erkenning en nalatenskap == * Op 20 Januarie 1978 ontvang hy “Ereburgerskap van die Dorp” van [[Randfontein]].<ref>{{cite book |title=Randfontein 1929-1979: ’n Kort geskiedenis |publisher=Randfonteinse Stadsraad |page=60 }}</ref> * Die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes in Randfontein is na hom vernoem. == Bronne == * Venter, E.A. 400 Leiers in Suid-Afrika oor vier eeue. Privaat uitgegee. ISBN 0-620-03622-2 * Jonker, Koot. Vegters teen Politieke Boelies. Griffel Uitgewers. ISBN 978-0-9814177-2-1 * Rhoodie, Eschel. Die Ware Inligtingskandaal. Orbis SA (Edms) Bpk. ISBN 0-620-07057-9 * [http://www.sahistory.org.za/pages/people/bios/mulder-c.htm Aanlyn-biografie by SAHistory.org.za] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100530064228/http://www.sahistory.org.za/pages/people/bios/mulder-c.htm |date=30 Mei 2010 }} == Verwysings == {{verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.conniecentre.co.za/ Tuisblad van die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes] {{Ministers van Binnelandse Sake SA}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mulder, Connie}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1925]] [[Kategorie:Sterftes in 1988]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van binnelandse sake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van immigrasie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van inligting]] ka7ty2b8oq53355gd97ncod8v7a2y8s 2518541 2518540 2022-08-10T14:36:51Z Aliwal2012 39067 Beter foto in inligtingskassie geplaas wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Connie Mulder | beeld = Connie Mulder.jpg | beeldonderskrif = Dr. Connie Mulder | geboortedatum = [[5 Junie]] [[1925]] | geboorteplek = [[Warmbad]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = {{Sterftedatum en ouderdom|1925|6|5|1988|1|12}} | sterfteplek = [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | party = [[Nasionale Party|NP]] (1944–1978)<br />[[Nasionale Konserwatiewe Party (1979)|NKP]] (1979–1982)<br />[[Konserwatiewe Party|KP]] (1982–1988) | orde = Minister van Inligting | termynaanvang = 12 Augustus 1968 | termyneinde = 31 Augustus 1978 | vise = | voorganger = [[Jan de Klerk]] | opvolger = [[Pik Botha]] <small>(saamgesmelt met Buitelandse Sake)</small> | eersteminister = [[John Vorster]] | president = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975)<br /><small>[[Jan de Klerk|Johannes de Klerk]] (wnd. 1975)</small><br />[[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small> | orde2 = Leier van die Nasionale Party in Transvaal | termynaanvang2 = [[September]] [[1973]] | termyneinde2 = [[8 November]] [[1978]] | voorganger2 = [[Ben Schoeman]] | opvolger2 = [[Andries Treurnicht]] | orde3 = Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling | termynaanvang3 = 30 Januarie 1978 | termyneinde3 = 7 November 1978 | president3 = [[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small><br />[[John Vorster]] (1978–1979) | eersteminister3 = [[John Vorster]] (1966–1978)<br />[[P.W. Botha]] (1978–1984) | voorganger3 = [[Michiel Coenraad Botha|M. C. Botha]] | opvolger3 = [[Piet Koornhof]] | orde4 = Minister van Binnelandse Sake | termynaanvang4 = 1 Augustus 1972 | termyneinde4 = 29 Januarie 1978 | president4 = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975)<br /><small>[[Jan de Klerk|Johannes de Klerk]] (wnd. 1975)</small><br />[[Nicolaas Johannes Diederichs|Nic Diederichs]] (1975–1978)<br /><small>[[Marais Viljoen]] (wnd. 1978)</small> | eersteminister4 = [[John Vorster]] (1966–1978) | voorganger4 = [[Theo Gerdener]] | opvolger4 = [[Alwyn Schlebusch]] | orde5 = Minister van Volkswelsyn en Pensioene | termynaanvang5 = 12 Augustus 1968 | termyneinde5 = 14 Augustus 1973 | president5 = [[Jacobus Johannes Fouché|Jim Fouché]] (1968–1975) | eersteminister5 = [[John Vorster]] (1966–1978) | voorganger5 = | opvolger5 = | orde6 = Minister van Immigrasie | termynaanvang6 = 12 Augustus 1968 | termyneinde6 = 22 Augustus 1972 | vise6 = | president6 = | eersteminister6 = | voorganger6 = [[Alfred Ernest Trollip|A.E. Trollip]] | opvolger6 = [[Piet Koornhof]] | eggenoot = Suzanne Mulder (née de Wet) | kinders = [[Pieter Mulder|Pieter]]<br />De Wet<br />Annalette<br />[[Corné Mulder|Corné]] | alma_mater = [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]]<br />[[Universiteit van die Witwatersrand]] | religie = [[Gereformeerde Kerk|Gereformeerd]] | handtekening = }} '''Cornelius Petrus Mulder''' (gebore in [[Warmbad]] op [[5 Junie]] [[1925]], oorlede in [[Johannesburg]] op [[12 Januarie]] [[1988]]) was 'n [[Lys van Suid-Afrikaanse politici|Suid-Afrikaanse politikus]]. Hy is op [[10 Desember]] [[1949]] met Suzanne (née De Wet) getroud en vier kinders ([[Pieter Mulder|Pieter]], De Wet, [[Corné Mulder|Corné]] en Annalette) is uit die huwelik gebore. Pieter en Corné bevind hulle ook in die politiek en Corné dien in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|parlement]] namens die [[Vryheidsfront Plus]]. Hy het sy lewe lank in [[Randfontein]] gewoon. == Vroeë lewe en opleiding == [[Lêer:Connie Mulder en twee kinders.jpg|duimnael|links|280px|Connie Mulder en twee kinders, vermoedelik sy eie.]] Ná verblyf in [[Transvaal]] en [[Natal]] het hy skoolopleiding aan die Laer Suidskool en [[Potchefstroom Gimnasium]] ontvang. In [[1941]] het hy aan die [[Hoërskool Monument]] in [[Krugersdorp]] gematrikuleer en hom daarna as onderwyser aan die Potchefstroomse Onderwyskollege bekwaam. Hy het in [[1944]] sy B.A.-graad met lof aan die [[Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys]] en daarna 'n onderwysdiploma die volgende jaar verwerf. In [[1955]] het hy die B.A.-honneursgraad (met lof) en in [[1957]] sy doktorsgraad (D.Phil.) in Afrikaans-Nederlands aan die [[Universiteit van die Witwatersrand]], behaal. Die titel van sy proefskrif was ''Die invloed van die Bybel op die Afrikaanse volkskarakter''. == Onderwyser == In Januarie [[1946]] het hy sy onderwysloopbaan aan die Randgate-Afrikaansmediumskool begin. In 1949 is hy na die sekondêre afdeling van dieselfde skool oorgeplaas waar hy [[Geskiedenis]], [[Afrikaans]] en [[Duits]] gegee het. Met die totstandkoming van die Hoërskool Riebeeck op Randfontein in [[1952]], is hy daarheen oorgeplaas. Hy was tot 1958 aan dié skool verbonde toe hy tot lid van die [[Volksraad van die Unie van Suid-Afrika|Volksraad]] vir die kiesafdeling Randfontein verkies is. == Burgemeester == In [[1951]] is hy tot lid van die stadsraad van Randfontein verkies en onmiddellik tot onder-burgemeester en voorsitter van die finansieskomitee van die stadsraad. In [[1953]] (op 28-jarige ouderdom) is hy tot burgemeester van Randfontein en twee jaar later in 1955 tot voorsitter van die Transvaalse Munisipale Vereniging verkies. In 1957 is hy weer tot burgemeester verkies en hy was ook vier jaar lank lid van die Verenigde Munisipale Hoofbestuur van Suid-Afrika. == LV en Inligtingsbeampte == Tydens sy universiteitsloopbaan was hy leier van die Nasionale Jeugbond op [[Potchefstroom]], 'n posisie wat hy ook op Randfontein van 1946 tot 1951 beklee het. In 1955 is hy tot voorsitter van die afdelingsbestuur van die [[Nasionale Party]] in Randfontein verkies. Op [[16 April]] [[1958]] is hy vir die kiesafdeling Randfontein tot die Volksraad verkies. As parlementslid het hy in verskeie gekose komitees gedien en was hy onder andere voorsitter van die Onderwys- en Poswesestudiegroepe asook vise-voorsitter van die Buitelandse Sake- en Bantoesakegroepe. In Februarie [[1966]] is hy deur dr. [[Hendrik Verwoerd]] as assistent-inligtingsbeampte van die Party benoem en op [[1 Julie]] [[1967]] het hy hoofinligtingsbeampte geword. == Minister == Op [[12 Augustus]] [[1968]] is hy regstreeks in die Kabinet opgeneem as Minister van Inligting, van Volkswelsyn en Pensioene en van Immigrasie sonder dat hy eers 'n adjunkminister was. As Minister van Volkswelsyn en Pensioene is die metode van versorging van bejaardes in sy termyn ingrypend verander. In die daarstelling en samestelling van ouetehuise is ook verskeie veranderinge aangebring asook aan die hele pensioenstruktuur van die staatsamptenary. Waar die dwelmmiddelvraagstuk in Westerse lande slagoffers geëis het, was hy in 1971 verantwoordelik vir die Suid-Afrikaanse Dwelmmiddelwet wat die bekamping van hierdie probleem in Suid-Afrika ten doel gehad het. In Augustus 1972 is die portefeulje Binnelandse Sake aan hom toevertrou en het hy Immigrasie afgegee. Volkswelsyn en Pensioene het hy in Augustus 1973 afgegee. Die publikasiewet wat voorsiening gemaak het vir 'n publikasieraad onder voorsitterskap van 'n regter, is in sy termyn as Minister van Binnelandse Sake daargestel. Die doel van hierdie Raad was om oor die wenslikheid al dan nie van publikasies, rolprente en vermaaklikhede te oordeel op advies van publikasiekomitees in alle groot sentra. Hy het dit gestel dat sy hoofdoel met hierdie wet is om te verhoed dat die land met [[pornografie]] oorstroom word en dat morele standaarde van publikasies hand uitruk. In September 1973 is hy tot leier van die Nasionale Party in Transvaal verkies. Bykomstig tot sy ander portefeuljes het hy deurgaans die portefeulje Inligting behou. As Minister van Inligting het hy met geheime besoeke talle kontakte in [[Afrika]] opgebou, waarvan sy amptelike besoek aan die [[Ivoorkus]], die enigste is wat bekend geword het. Verskeie amptelike reise na Westerse lande sowel as na die Verre Ooste is deur hom onderneem. Tydens hierdie reise is persoonlike kontakte met meningsvormers en besluitnemers van sy tyd opgebou. Dit het onder andere Reginald Maudling, adjunkpremier van [[Brittanje]], Spiro Agnew, vise-president van die [[V.S.A.]], [[Shimon Peres]], Minister van Verdediging van [[Israel]], [[Yitzhak Rabin]], premier van [[Israel]], Franz Josef Strauss, bekende [[Duitse]] politikus en president [[Gerald Ford]] van die V.S.A. ingesluit. As gevolg van die [[propaganda]]-aanslag teen Suid-Afrika is in sy termyn as Minister van Inligting deur die Kabinet besluit om die werksmetodes en aanslag van die departement te verander. Volgens hierdie besluit moes die departement op onkonvensionele en onortodokse wyse optree in die bekamping van die propagandaoorlog teen Suid-Afrika. Dit sou later lei tot heelwat kontroversie en die verskillende Erasmusverslae. In Januarie [[1978]] is hy aangestel as Minister van Plurale Betrekkinge en Ontwikkeling. Hy staan Binnelandse Sake af maar behou die portefeulje Inligting. Teen die einde van Augustus 1978 gee hy ook dié portefeulje af. Alhoewel die wet op die daarstelling van gemeenskapsrade deur sy voorganger deur die parlement geloods is, het hy as Minister van Plurale Betrekkinge deur skakeling en onderhandeling met Swart leiers van veral [[Soweto]] daarin geslaag om hulle weerstand teen gemeenskapsrade so te ontlont dat hulle aan gemeenskapsraadverkiesings deelgeneem het. Hy het ook verskeie samesprekings met Tuislandleiers gehad en verskeie Tuislande besoek. Gedurende sy termyn is ook alle navorsing, voorbereiding en beplanning vir die deurvoering van 'n vyfjaarplan vir swart mense afgehandel. Volgens hom sou hierdie plan onder andere verdere uitbouing van Swart state, ekstra territoriale skakeling met Swart woonbuurte en die verdere verbetering van goeie menseverhoudinge tussen Swart en Blank met die behoud van eie identiteit en die regte van elke volk inhou. As gevolg van sy weglating uit die Kabinet op [[8 November]] [[1978]] is hierdie vyfjaarplan nie verder gevoer nie. == Eerste Ministersverkiesing == Met die premiersverkiesing op 28 September 1978 is hy in 'n stemming deur minister [[P.W. Botha]] verslaan. Mnr. Botha het 98 stemme teenoor dr. Mulder se 74 stemme gekry nadat in die eerste ronde mnr. Botha 78 stemme teenoor dr. Mulder se 72 stemme gekry het. In hierdie ronde het minister [[Pik Botha]] 22 stemme gekry. Negatiewe stories en gerugte oor die Departement van Inligting is deur sy opponente gebruik ten einde koukuslede teen hom te beïnvloed in die verkiesing. Nadat minister [[Pieter Willem Botha]] tot premier verkies is, het hy dr Mulder weer in die kabinet aangestel. Die stories wat oor die Departement van Inligting tydens die premiersverkiesing gebruik is, het in die media verskyn en het tot dr. Mulder se bedanking as minister op 8 November 1978 gelei. == [[Inligtingsdebakel]] (Muldergate) == Gedurende die sewentigerjare het die regering R75 miljoen aan 'n geheime inligtingsprogram bestee. Die fondse was deur die kabinet, en met minister P.W. Botha se samewerking, in die begroting van Verdediging weggesteek – sonder Parlementêre goedkeuring. 'n Kabinetskomitee, onder voorsitterskap van Eerste Minister [[John Vorster]], het die projekte gemonitor en die metode van finansiering is goedgekeur deur die Minister van Finansies, eers dr. [[Nicolaas Johannes Diederichs|Nico Diederichs]] en daarna dr. [[Owen Horwood]]. Nadat sekere geheime projekte aan die pers gelek is, het die Suid-Afrikaanse politieke landskap onomkeerbaar verander. Dr. Mulder is uit sy ampte ontslaan en hy is saam met dr. [[Eschel Rhoodie]] en generaal [[Hendrik van den Berg]] as die sogenaamde skuldiges in die koerante afgemaak. Die Engelse pers het die debakel gedoop as ''Muldergate''. Nadat Botha oorgeneem het as staatshoof het hy mnr. Rudolph Erasmus aangestel om ondersoek te doen na die besteding van geheime fondse. Die Erasmuskommissie het aangevoer dat die staat niks geweet het van die besteding van geheime fondse nie en dat drr. Connie Mulder en Eschel Rhoodie, wat as Sekretaris van Inligting deur die staat opgedra is om die programme uit te voer, die enigste verantwoordelike persone was. Die Erasmuskommissie het in verskeie hofsake betrokke geraak, maar nie een daarvan gewen nie. Ook dr. Eschel Rhoodie is deur die [[Appèlhof van Suid-Afrika|Appèlhof]] onskuldig bevind. Op [[31 Januarie]] [[1979]] het hy as L.V. vir [[Randfontein]] bedank en op 6 April 1979 is hy uit die Nasionale Party geskors omdat hy geweier het om hom ongekwalifiseerd by die eerste twee verslae van die Erasmuskommissie neer te lê. == Lewe na die NP en sterfte == [[Lêer:Connie Mulder se grafsteen.JPG|duimnael|regs|300px|Mulder se grafsteen in die Greenhills-begraafplaas op [[Randfontein]].]] Na sy skorsing uit die Nasionale Party het Mulder die [[Nasionale Konserwatiewe Party (1979)|Nasionale Konserwatiewe Party]] gestig in 1979. Die NKP het aan die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1981|1981-verkiesing]] deelgeneem en het 2% van die stemme op hom verenig. Mulder wat in Randfontein gestaan het, het onder omstandighede goed gevaar en met ’n paar honderd stemme verloor.<ref name="Kemp-3">{{cite book |last=Kemp |first=Arthur |title=Oorwinning of geweld: die verhaal van die AWB van Suid-Afrika |publisher=Ostara Publications |year=2012 |language=Engels |edition=3de |chapter=Hoofstuk drie: Die regse opbou }}</ref> op 11 September 1981 het Mulder tydens die NKP se kongres aangekondig dat ’n oorkoepelende regse organisasie gestig sou word as verenigde front teen die Nasionale Party, gesien in die lig van die goeie stempersentasie vir regse partye in die pas afgelope verkiesing. Die organisasie sou bekendstaan as ARBSA (Aksie Red Blanke Suid-Afrika) en sou die NKP, die [[Afrikaner Weerstandsbeweging|AWB]], die Kappiekommando, [[Aksie Eie Toekoms]] en die ''South Africa First Campaign'' bestaan. ARBSA het amptelik op 16 September 1981 tot stand gekom met generaal Colin Cockcroft, voormalige hoof van die [[Suid-Afrikaanse Geneeskundige Diens]].<ref name="Kemp-3"/> Nie lank daarna nie, op 20 Maart 1982, het die Nasionale Konserwatiewe Party saam met Aksie Eie Toekoms onder leiding van prof. Alkmaar Swarts, die South Africa First Campaign onder leiding van mnr. Brendan Wilmer, die "Onafhanklike Nasionaliste" (’n stuk of agtien Volksraadslede waaronder drr. [[Andries Treurnicht]] en [[Ferdi Hartzenberg]]) en enkele ander klein organisasies die [[Konserwatiewe Party]] in die Skilpadsaal in [[Pretoria]] gestig. Tydens die stigtingskongres van die KP is Mulder verkies tot die dagbestuur van die KP-hoofraad. In die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1987|algemene verkiesing van 1987]] is Mulder gekies as L.V. vir Randfontein (die kiesafdeling is by die NP afgeneem). Dr. Connie Mulder is na 'n lang siekbed op 12 Januarie 1988 in Johannesburg aan kanker oorlede en in Randfontein begrawe. Ná sy afsterwe het die kiesafdeling vakant geraak en in die tussenverkiesing van 29 Maart 1988 is sy jongste seun, [[Corné Mulder|Corné]], met 64% van die stemme as L.V. vir Randfontein verkies. == Erkenning en nalatenskap == * Op 20 Januarie 1978 ontvang hy “Ereburgerskap van die Dorp” van [[Randfontein]].<ref>{{cite book |title=Randfontein 1929-1979: ’n Kort geskiedenis |publisher=Randfonteinse Stadsraad |page=60 }}</ref> * Die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes in Randfontein is na hom vernoem. == Bronne == * Venter, E.A. 400 Leiers in Suid-Afrika oor vier eeue. Privaat uitgegee. ISBN 0-620-03622-2 * Jonker, Koot. Vegters teen Politieke Boelies. Griffel Uitgewers. ISBN 978-0-9814177-2-1 * Rhoodie, Eschel. Die Ware Inligtingskandaal. Orbis SA (Edms) Bpk. ISBN 0-620-07057-9 * [http://www.sahistory.org.za/pages/people/bios/mulder-c.htm Aanlyn-biografie by SAHistory.org.za] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100530064228/http://www.sahistory.org.za/pages/people/bios/mulder-c.htm |date=30 Mei 2010 }} == Verwysings == {{verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.conniecentre.co.za/ Tuisblad van die Connie Mulder Sentrum vir veelvuldig-gestremde volwassenes] {{Ministers van Binnelandse Sake SA}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mulder, Connie}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1925]] [[Kategorie:Sterftes in 1988]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van binnelandse sake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van immigrasie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van inligting]] 2nudh51d5tbvj6s0rmp13uhrmoph7fw 0 45719 2518654 2515429 2022-08-11T02:00:19Z 2001:4451:116A:BE00:851F:6B1B:2959:5BF3 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Teletubbies Chabelos.jpg|250px|regs|duimnael]] [[Lêer:Teletubbies, Star Wars - Frankfurt Buchmesse 2015.jpg|duimnael]] '''Teletubbies''' is 'n Britse televisietekenprent geskep deur [[Anne Wood]]. Die hoofkarakters is '''Tinky Winky''', '''Dipsy''', '''Laa-Laa''', en '''Po'''. In [[1999]] het [[Jerry Falwell]], beroemde Amerikaanse fundamentalistiese [[televangelis]], in een van sy publikasies hierdie program wat op kleuters gemik is, skerp gekritiseer omdat Tinky Winky, een van die karakters, na bewering [[gay]] was. Vir konteks: hy het in dieselfde jaar beweer dat die [[Antichris]] 'n Joodse man sou wees wat tans op aarde leef. Alhoewel hy later om verskoning gevra het vir sy anti-Joodse uitlating, het hy nogtans sy kontroversiële leerstelling aangaande die Antichris behou. {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Televisieprogramme]] qgbpzkdhbt18d3au0rrg709vhm251ww 0 47247 2518546 2518519 2022-08-10T15:25:31Z Burgert Behr 2401 Wysigings deur [[Special:Contributions/105.67.1.192|105.67.1.192]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:KabouterBot|KabouterBot]] wikitext text/x-wiki {{Internetprotokolle}} [[Lêer:IRC cover.png|duimnael|links|200px|Mense van oor die wêreld kan aanlyn met IRC kommunikeer.]] [[Lêer:Screenshot-XChat- Moniker42 @ FreeNode - -ubuntuforums (+tn)-1.png|duimnael|regs|300px|Skermkiekie van XChat, 'n kruis-platform IRC-kliënt]] '''IRC''' (Engels: ''Intenet Relay Chat'') is 'n [[internet]]-[[Protokol (rekenaars)|kommunikasieprotokol]] wat gebruik kan word vir kletskamers. Dit is veral geskik vir groepsgewyse (een-tot-baie) kommunikasie, maar direkte een-tot-een kommunikasie tussen persone word ook toegelaat. IRC is oorspronklik in [[Finland]] deur ''Jarkko Oikarinen'' (beter bekend onder die bynaam ''WiZ'') in Augustus [[1988]] ontwerp om die toepassing MUT (Multi User Talk) mee te vervang. == Sien ook == * [[Wikipedia:IRC]], inligting oor Wikipedia se kletskamers. * [[Lys van IRC-bevele]] * [[Lys van IRC-bedieners]] == Eksterne skakels == * {{en}}[http://www.irc.org IRC.org] - Tegniese en Historiese inligting oor IRC6. * {{en}}[http://www.irchelp.org/ IRChelp.org] - IRC se hulp-argiewe. * {{en}}[http://www.alien.net.au/irc/irc2numerics.html IRC/2 Numeriese lys] - Lys van numeriese antwoorde vir die IRC-protokol. {{Saadjie}} [[Kategorie:IRC]] [[Kategorie:Internet]] j2z18oijnqzw90dfr6z7s0m2969hiyh 0 47276 2518560 2444635 2022-08-10T17:06:57Z Puvircho 6492 Puvircho het bladsy [[Benjamin D'Urban]] na [[Benjamin D’Urban]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas militêre persoon |naam = Benjamin D'Urban |gebore = 1777 |oorlede = 25 Mei 1849 |beeld = Sir Benjamin d'Urban (1777-1849).jpg |byskrif = |bynaam = |geboorteplek = [[Halesworth]], [[Suffolk]], [[Engeland]] |sterfteplek = [[Montreal]], [[Kanada]] |lojaliteit = {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} |tak = [[Lêer:Flag of the British Army.svg|22px]] Britse leër |diensjare = 1793–1859 |rang = Generaal |eenheid = |poste = |oorloë = [[Napoleontiese Oorloë]]<br />[[Sesde Grensoorlog]] |toekennings = Knights Commander of the Royal Guelphic Order<br />Knights Grand Cross of the Order of the Bath |familie = |anderwerk = Diplomaat, goewerneur van die Kaap die Goeie Hoop. }} [[Lêer:D'Urban's grave.jpg|duimnael|links|Benjamin D'Urban se grafsteen in Pointe-Claire, [[Quebec]], [[Kanada]]]] Sir '''Benjamin D'Urban''' ([[1777]] - [[25 Mei]] [[1849]]) was 'n vroeë Britse goewerneur van die [[Kaap die Goeie Hoop]] na wie [[Durban]] sowel as [[Durbanville]] (met die -ville bygevoeg om verwarring met eersgenoemde te voorkom) genoem is. Hy is in Halesworth naby [[Norwich]] gebore. Sy voorsate was Franse [[Hugenote]] wat hulle in [[Engeland]] gevestig het om vervolging in hulle vaderland vry te spring. Op [[16 Januarie]] [[1834]] word hy goewerneur van die Kaap, midde-in die [[Sesde Grensoorlog]]. Hy was die opvolger van sir [[Galbraith Lowry Cole]]. Hy het die oorlog in [[Brittanje]] se guns beëindig en die [[Provinsie van Koningin Adelaide]] gestig. Dit was geleë tussen die see, die vorige grens en die [[Groot-Keirivier]] en het net bestaan van 10 Mei tot 5 Desember 1835. Die Koloniale Kantoor het 'n einde daaraan gebring omdat D'Urban grond in die kortstondige provinsie aan swart lojaliste uitgegee het. D'Urban het geen ondersteuning van die rykshoofstad, [[Londen]], gekry nie en moes die probleme wat die [[Groot Trek]] meegebring het in die Kaap die hoof probeer bied. Hoewel hy persoonlik gewild onder die nedersetters aan die Kaap was, het sy amp algaande onhoudbaar geraak. Ondanks sy bevordering tot luitenant-generaal in 1837 is hy die volgende jaar uit die amp as goewerneur ontslaan. In sy militêre hoedanigheid bly hy egter in Suid-Afrika aan tot 1846, toe hy opperbevelvoerder van die Britse magte in [[Noord-Amerika]] word. Hy sterf in dié amp in [[Montreal]] op 25 Mei 1849. == Sien ook == * [[Lys van kommandeurs en goewerneurs van die Kaapkolonie]] == Bron == * [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]], ''Encyclopaedia of Southern Africa'', Juta and Company Limited, Kaapstad en Johannesburg, 1978. == Eksterne skakels == * {{en}} [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/174204/Sir-Benjamin-DUrban britannica.com: Benjamin D'Urban] * {{en}} [http://www.sahistory.org.za/dated-event/sir-benjamin-d%C3%A3%C2%A2%C3%A2%C2%82%C2%AC%C3%A2%C2%84%C2%A2urban-whom-city-durban-was-named-assumes-office-governor-cape-good sahistory.org.za: Benjamin D'Urban] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150703205111/http://www.sahistory.org.za/dated-event/sir-benjamin-d%C3%A3%C2%A2%C3%A2%C2%82%C2%AC%C3%A2%C2%84%C2%A2urban-whom-city-durban-was-named-assumes-office-governor-cape-good |date= 3 Julie 2015 }} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Durban, Benjamin}} [[Kategorie:Britse goewerneurs van die Kaapkolonie]] [[Kategorie:Britse militariste]] [[Kategorie:Fellow of the Royal Society]] [[Kategorie:Generaals]] [[Kategorie:Geboortes in 1777]] [[Kategorie:Sterftes in 1849]] 36eopnj9nr4wb8bw0i627390v1zgm17 0 48812 2518646 2517565 2022-08-10T21:15:03Z SpesBona 2720 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Drienasiesreeks | jaar = 2010 | beeld = | grootte = 100px | onderskrif = | begin = 10 Julie | eindig = 11 September | wenners = Nieu-Seeland | aantal = 10 | wedstryde = 9 | drieë = 52 | bywoning = 442629 | meeste punte = {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Morné Steyn]] (77) | meeste drieë = {{vlagikoon|Australië}} [[James O’Connor]]<br />{{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Mils Muliaina]] (4 elk) | vorige = [[2009-Drienasiesreeks|2009]] | volgende = [[2011-Drienasiesreeks|2011]] }} Die '''2010-[[Drienasiesreeks]]''' was die vyftiende jaarlikse [[rugby]]toernooi tussen die nasionale spanne van [[Suid-Afrika]], [[Australië]] en [[Nieu-Seeland]] gewees. Die reeks is vanaf [[10 Julie]] tot [[11 September]] [[2010]] gespeel. Die lande se spanne is onderskeidelik die [[Springbokke]], [[Wallabies]] en [[All Blacks]] genoem. Nieu-Seeland het die toernooi vir die negende keer gewen. Buitendien het hulle die [[Bledisloebeker]] ingepalm en die [[Vryheidsbeker]] gewen, terwyl Australië met die [[Mandela Uitdaagplaat]] weggestap het. Die toernooi is deur [[SANZAAR|SANZAR]] georganiseer, ’n konsortium wat uit die drie lande se rugbyfederasies bestaan. Sedert 2012 is dit na [[Die Rugbykampioenskap]]reeks verander toe ook [[Argentinië]] tot die toernooi toegetree het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |title=Rugby: IRB clears way for Argentina to join Tri-Nations |publisher=The New Zealand Herald |date=13 Mei 2010 |accessdate=22 Mei 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428190410/https://www.nzherald.co.nz/tri-nations/news/article.cfm?cp_id=351&objectid=10644588 |archive-date=28 April 2020 |url-status=dead}}</ref> == Formaat == Die formaat vir die 2010-toernooi was soortgelyk aan dié van die vorige jare. Elke span het drie keer tuis gespeel, en drie keer weg, met ’n totaal van ses wedstryde elk, en nege in totaal. Met ’n wen het ’n span vier punte verdien, gelykop twee ligapunte, en ’n verloor met agt of meer punte nul ligapunte. ’n Bonuspunt kon verdien word op een van twee maniere: deur ten minste vier drieë in ’n wedstryd te druk, of deur met sewe punte of minder te verloor. Die toernooi se wenner was die span met die meeste ligapunte aan die einde van die toernooi. == Telkaart == {| class="wikitable" !rowspan=2 width="6%"| !rowspan=2 width="18%"| Nasie !colspan=4 width="32%"| Wedstryde !colspan=3 width="24%"| Punte !rowspan=2 width="10%"| Bonuspunte !rowspan=2 width="10%"| Ligapunte |- !width="8%"| Speel !width="8%"| Wen !width="8%"| Gelyk !width="8%"| Verloor !width="8%"| Vir !width="8%"| Teen !width="8%"| Verskil |- align=center |- |style="background: #000000; color: #FFFFFF"|1||align=left|{{NZLru}} | 6 || 6 || 0 || 0 || 184 || 111 || +73 || 3 || '''27''' |- align=center |- |style="background: #FFFF00; color: #336600"|2||align=left|{{AUSru}} | 6 || 2 || 0 || 4 || 162 || 188 || –26 || 3 || '''11''' |- align=center |- |style="background: #336600; color: #FFFF00"|3||align=left|{{RSAru}} | 6 || 1 || 0 || 5 || 147 || 194 || –47 || 3 || '''7''' |} == Wedstryddatums == {| class="wikitable" style="text-align:center" |- border=1 cellpadding=5 cellspacing=0 !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum !width="100"| !width="100"|Datum |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 1|Week 1]]''' |''10 Julie'' |'''[[#Week 4|Week 4]]''' |''31 Julie'' |'''[[#Week 7|Week 7]]''' |''28 Augustus'' |- |'''[[#Week 2|Week 2]]''' |''17 Julie'' |'''[[#Week 5|Week 5]]''' |''7 Augustus'' |'''[[#Week 8|Week 8]]''' |''4 September'' |- bgcolor="#cedff2" |'''[[#Week 3|Week 3]]''' |''24 Julie'' |'''[[#Week 6|Week 6]]''' |''21 Augustus'' |'''[[#Week 9|Week 9]]''' |''11 September'' |} === Week 1 === {{rugbywedstryd | datum = 10 Julie 2010 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 32–12 | weg = {{RSAru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103846.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Conrad Smith]], [[Ma’a Nonu]], [[Kieran Read]], [[Tony Woodcock]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (3)<br />'''Strafskoppe:''' Dan Carter (2) | wegpunte = '''Strafskoppe:''' [[Morné Steyn]] (4) | stadion = [[Edenparkstadion|Edenpark]], [[Auckland]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 25&nbsp;000 | skeidsregter = [[Alan Lewis]] ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Ná die wedstryd is [[Bakkies Botha]] vir nege weke geskors omdat hy vir [[Jimmy Cowan]] in die eerste minuut van die wedstryd met die kop gestamp het, ’n oortreding wat deur die skeidsregter, Alan Lewis, gemis is. As gevolg van die skorsing sou Botha nie vir die res van die reeks beskikbaar wees nie.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8808258.stm |title=Bakkies Botha handed nine-week suspension for headbutt |publisher=[[BBC]] |date=11 Julie 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> }} === Week 2 === {{rugbywedstryd | datum = 17 Julie 2010 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 31–17 | weg = {{RSAru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103847.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Ma’a Nonu]], [[Mils Muliaina]], [[Rene Ranger]], [[Israel Dagg]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafskoppe:''' Dan Carter (2)<br />[[Piri Weepu]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Danie Rossouw]], [[Schalk Burger]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Morné Steyn]] (2)<br />'''Strafskop:''' Morné Steyn | stadion = [[Westpacstadion]], [[Wellington, Nieu-Seeland|Wellington]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 34&nbsp;900 | skeidsregter = [[Alain Rolland]] ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Tydens die wedstryd het die All Blacks die hoogste punteverdieners in internasionale rugby geword toe hulle [[Franse nasionale rugbyspan|Frankryk]] se rekord verbygesteek het.''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.stuff.co.nz/sport/rugby/all-blacks/3917880/All-Blacks-close-in-on-pointscoring-record |title=All Blacks close in on pointscoring record |publisher=stuff.co.nz |date=18 Julie 2010 |accessdate=18 Julie 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160307221901/http://www.stuff.co.nz/sport/rugby/all-blacks/3917880/All-Blacks-close-in-on-pointscoring-record |archive-date=7 Maart 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> * ''Ná die wedstryd is die vleuel [[Jean de Villiers]] vir twee weke geskors vir ’n gevaarlike boorvat op Rene Ranger.<ref>{{af}} {{cite web |url=http://www.nuus24.com/Sport/Drienasies/Jean-de-Villiers-twee-weke-geskors-20100718 |title=Jean de Villiers twee weke geskors |publisher=[[Nuus24]] |date=18 Julie 2010 |accessdate=18 Julie 2010}}</ref> }} === Week 3 === {{rugbywedstryd | datum = 24 Julie 2010 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 30–13 | weg = {{RSAru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103848.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Drew Mitchell]], [[Will Genia]]'''Doelskop:''' [[James O’Connor]]<br />'''Strafskoppe:''' [[Matt Giteau]] (5), [[James O’Connor]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Jaque Fourie]], [[Gurthrö Steenkamp]]<br />Strafskoppe: [[Morné Steyn]] | stadion = [[Suncorpstadion|Langpark]], [[Brisbane]], [[Australië]] | bywoning = 44&nbsp;284 | skeidsregter = George Clancy ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 4 === {{rugbywedstryd | datum = 31 Julie 2010 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 28–49 | weg = {{NZLru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103849.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Drew Mitchell]], [[Adam Ashley-Cooper]], [[Rocky Elsom]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (2)<br />'''Strafskoppe:''' [[Matt Giteau]] (3) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Dan Carter]], [[Mils Muliaina]] (2), [[Richie McCaw]], [[Cory Jane]], [[Josevata Rokocoko]], [[Corey Flynn]]<br />'''Doelskoppe:''' Dan Carter (4)<br />'''Strafskoppe:''' Dan Carter (2) | stadion = [[Docklands-stadion]], [[Melbourne]], [[Australië]] | bywoning = 51&nbsp;409 | skeidsregter = [[Craig Joubert]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 5 === {{rugbywedstryd | datum = 7 Augustus 2010 | tyd = 19:35 (NZST) | tuis = {{NZLru-r}} | telling = 20–10 | weg = {{AUSru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103850.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Mils Muliaina]], [[Conrad Smith]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Dan Carter]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (2) | wegpunte = '''Drie:''' [[Kurtley Beale]]<br />'''Doelskop:''' [[Matt Giteau]]<br />'''Strafdoel:''' Matt Giteau | stadion = [[Lancasterpark]], [[Christchurch]], [[Nieu-Seeland]] | bywoning = 39&nbsp;085 | skeidsregter = [[Jonathan Kaplan]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = }} === Week 6 === {{rugbywedstryd | datum = 21 Augustus 2010 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 22–29 | weg = {{NZLru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103851.html Verslag] | tuispunte = '''Drie:''' [[Schalk Burger]]<br />'''Doelskop:''' [[Morné Steyn]]<br />'''Strafdoele:''' Morné Steyn (5) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Tony Woodcock]], [[Richie McCaw]], [[Israel Dagg]]<br />'''Doelskop:''' [[Dan Carter]]<br />'''Strafdoele:''' Dan Carter (4) | stadion = [[ENB-stadion]], [[Johannesburg]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 94&nbsp;713 | skeidsregter = Nigel Owens ([[Walliese Rugbyunie|WAL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Die Springbokkaptein [[John Smit]] word na [[Percy Montgomery]] die tweede Springbok wat in sy 100ste toetswedstryd speel.'' * ''Met die uitslag beklink die All Blacks die 2010-Drienasiesreeks met nog een wedstryd oor,<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.mg.co.za/article/2010-08-21-all-blacks-come-from-behind-to-win-trinations-title |title=New Zealand clinch Tri-Nations title |publisher=Mail & Guardian |accessdate=14 September 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100824061025/http://www.mg.co.za/article/2010-08-21-all-blacks-come-from-behind-to-win-trinations-title |archive-date=24 Augustus 2010 |url-status=live}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.stuff.co.nz/sport/rugby/all-blacks/4048162/All-Blacks-claim-Tri-Nations-with-win-in-Soweto |title=All Blacks claim Tri-Nations in Soweto |publisher=Stuff.co.nz |author=David Long |accessdate=14 September 2010}}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8896066.stm |title=South Africa 22–29 New Zealand |publisher=[[BBC]] |date=21 Augustus 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> sowel as die [[Vryheidsbeker]].'' * ''Dit is die All Blacks se 1000ste oorwinning in internasionale rugby, insluitende nietoetswedstryde. }} === Week 7 === {{rugbywedstryd | datum = 28 Augustus 2010 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 44–31 | weg = {{AUSru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103852.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Juan Smith]], [[Gurthrö Steenkamp]], [[Pierre Spies]], [[François Steyn]], [[JP Pietersen]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Morné Steyn]] (4), [[Butch James]]<br />'''Strafdoele:''' Morné Steyn (2), [[François Steyn]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Will Genia]], [[James O’Connor]] (2), [[Dean Mumm]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (4)<br />'''Strafdoel:''' Matt Giteau | stadion = [[Loftus Versfeld]], [[Pretoria]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 43&nbsp;152 | skeidsregter = Alain Rolland ([[Ierse Rugbyvoetbalunie|IRL]]) | speler van die wedstryd = | notas = Vir die tweede agtereenvolgende week speel met [[Victor Matfield]] ’n Springbok in sy 100ste toetswedstryd.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8946400.stm |title=South Africa 44–31 Australia |publisher=[[BBC]] |date=28 Augustus 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> }} === Week 8 === {{rugbywedstryd | datum = 4 September 2010 | tyd = 17:00 (SAST) | tuis = {{RSAru-r}} | telling = 39–41 | weg = {{AUSru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103853.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[Jaque Fourie]], [[Gurthrö Steenkamp]], [[Jean de Villiers]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Morné Steyn]] (3)<br />'''Strafdoele:''' Morné Steyn (6) | wegpunte = '''Drieë:''' [[Kurtley Beale]], [[James O’Connor]], [[Stephen Moore]], [[Rocky Elsom]], [[Drew Mitchell]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Matt Giteau]] (4), James O’Connor<br />'''Strafdoele:''' Matt Giteau, [[Kurtley Beale]] | stadion = [[Vrystaatstadion]], [[Bloemfontein]], [[Suid-Afrika]] | bywoning = 39&nbsp;798 | skeidsregter = [[Wayne Barnes]] ([[Engelse Rugbyvoetbalunie|ENG]]) | speler van die wedstryd = | notas = Dit was die Wallabies se eerste oorwinning op die [[Hoëveld]] sedert 1963.''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.espnscrum.com/scrum/rugby/story/122457.html |title=Wallabies cling on to win a classic |publisher=ESPNScrum |date=4 September 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> * ''John Smit het in sy 102de toetswedstryd gespeel en die Suid-Afrikaanse rekord van [[Percy Montgomery]] egaliseer.'' * ''Morné Steyn het sy persoonlike streep suksesvolle skoppe na 38 uitgebrei. Statistieke oor suksesvolle doelskoppe word eers sedert die laat 1980’s gedoen, maar dit blyk dat Steyn ’n nuwe rekord opgestel het. Steyn het by die vorige (opgetekende) rekord van die Skotse [[Chris Paterson]] op 36 verbygesteek.<ref>{{en}} {{cite web|url=http://www.espnscrum.com/scrum/rugby/story/123069.html |title=Morné Steyn's goal-kicking record, Tri-Nations clean-sweeps, Scottish captains and Shane Sullivan |publisher=ESPNscrum |work=Ask John |author=John Griffiths |date=13 September 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> }} === Week 9 === {{rugbywedstryd | datum = 11 September 2010 | tyd = 20:00 (AEST) | tuis = {{AUSru-r}} | telling = 22–23 | weg = {{NZLru}} | rapport = [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/match/103854.html Verslag] | tuispunte = '''Drieë:''' [[James O’Connor]], [[Adam Ashley-Cooper]]<br />'''Strafdoele:''' [[Matt Giteau]] (3), [[Kurtley Beale]] | wegpunte = '''Drieë:''' [[Richie McCaw]], [[Kieran Read]]<br />'''Doelskoppe:''' [[Piri Weepu]] (2)<br />'''Strafdoele:''' Piri Weepu (3) | stadion = [[ANZ-stadion]], [[Sydney]], [[Australië]] | bywoning = 70&nbsp;288 | skeidsregter = [[Mark Lawrence]] ([[Suid-Afrikaanse Rugbyunie|RSA]]) | speler van die wedstryd = | notas = Die toetswedstryd was ’n mylpaal vir [[Richie McCaw]] wat by [[Sean Fitzpatrick]] as die All Black-kaptein met die meeste toetswedstryde verbygesteek het.''<ref>{{en}} {{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/rugby_union/8800789.stm |title=Richierecord |publisher=[[BBC]] |date=10 Julie 2010 |accessdate=10 Augustus 2022}}</ref> * ''Dit is die tiende agtereenvolgende oorwinning vir die All Blacks oor die Wallabies, ’n nuwe rekord.''<ref name="Record">{{en}} {{cite web |url=http://www.stuff.co.nz/sport/rugby/all-blacks/4120533/Magic-McCaw-adds-more-milestones-with-All-Blacks |title=Magic McCaw adds more milestones with All Blacks |publisher=Stuff NZ |accessdate=13 September 2010}}</ref> * ''Die All Blacks word die eerste span wat die Drienasiesreeks sedert sy uitbreiding na nege wedstryde onoorwonne afsluit, die eerste sedert 2003 wat onoorwonne is en in die 2010-seisoen het hulle nuwe rekords opgestel wat aangetekende punte (184) en drieë gedruk (22) betref.<ref name="Record" /> }} <br /> {| class="wikitable" style="text-align: center; margin: 0 auto;" !Drienasiesreekskampioen 2010 |- |align=center|'''{{NZLru}}''' |} == Statistiek == === Meeste punte en drieë === {| class="toptextcells" | Meeste punte aangeteken: {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! ! Naam ! Punte |- | 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Morné Steyn]] | 77 |- | 2 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Matt Giteau]] | 64 |- | 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Dan Carter]] | 63 |- | 4 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[James O’Connor]] | 27 |- | 5 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Malili Muliaina]] | 20 |} | Meeste drieë gedruk: {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! ! Naam ! Drieë |- |rowspan="2"| 1 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Malili Muliaina]] |rowspan="2"| 4 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[James O’Connor]] |- |rowspan="3"| 3 |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Nieu-Seeland}} [[Richie McCaw]] |rowspan="3"| 3 |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Australië}} [[Drew Mitchell]] |- |style="text-align:left;"| {{vlagikoon|Suid-Afrika}} [[Gurthrö Steenkamp]] |} |} == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * {{en}} [http://en.espn.co.uk/tri-nations-2010/rugby/series/103835.html?template=results 2010-Drienasiesreeks op ESPNscrum] {{Die Rugbykampioenskap}} {{Normdata}} [[Kategorie:Drienasies]] [[Kategorie:Sport in 2010]] ptp6kprintmhqb0hrj9b2k8kj23ne8v 0 53675 2518531 2199804 2022-08-10T12:31:50Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Infoboks Voormalige Land |native_name = ''Lebowa'' |conventional_long_name = |common_name = Lebowa |continent=Afrika |region=Suidelike Afrika |country=Suid-Afrika |era=[[Apartheid]] |status=[[Bantoestan]] |year_start = 1972 |year_end = 1994 |date_start = 2 Oktober |date_end = 27 April |event_start = Stigting |event_end = Weer ingelyf in Suid-Afrika |p1 = Suid-Afrika |flag_p1 = Flag of South Africa (1928-1994).svg |s1 = Suid-Afrika |flag_s1 = Flag of South Africa.svg |image_flag = Flag of Lebowa.svg |image_coat = |image_map = Lebowa in South Africa.svg |image_map_caption = Ligging van Lebowa in Suid-Afrika |national_motto = |national_anthem = |capital = [[Lebowakgomo]] |common_languages = [[Noord-Sotho]] |government_type = Republiek |title_leader = |leader1 = |leader2 = |leader3 = |legislature = Parlement |house1 = Nasionale Vergadering |house2 = |stat_year1=1994 |stat_area1=21833 |stat_pop1 =2924584 |currency = [[Suid-Afrikaanse Rand]] |footnotes = }} '''Lebowa''' (beteken ''Noord'' in [[Noord-Sotho]]) was 'n voormalige [[Bantoestan]] (''tuisland'') in die noordooste van [[Suid-Afrika]]. Dit het bestaan uit twee (groter) ingeslote en 'n hele aantal kleiner gebiede, versprei deur die vorige Suid-Afrikaanse provinsie van die [[Transvaal]]. Die hoofstad was [[Lebowakgomo]]. Die tuisland was geskep om [[Noord-Sotho]]sprekende mense te huisves. Na die eerste demokratiese [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994]], is die tuisland heringelyf by die Republiek van Suid-Afrika, en wel onder [[Limpopoprovinsie]]. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Lebowa|title=Lebowa|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=24 Junie 2019}} {{Suid-Afrika-saadjie}} {{SA-Tuisland}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Bantoestans]] fx69p88o7hwzp1ugzln824bk3x4iy1n 2518533 2518531 2022-08-10T12:36:47Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Infoboks Voormalige Land |native_name = ''Lebowa'' |conventional_long_name = |common_name = Lebowa |continent=Afrika |region=Suidelike Afrika |country=Suid-Afrika |era=[[Apartheid]] |status=[[Bantoestan]] |year_start = 1972 |year_end = 1994 |date_start = 2 Oktober |date_end = 27 April |event_start = Stigting |event_end = Weer ingelyf in Suid-Afrika |p1 = Suid-Afrika |flag_p1 = Flag of South Africa (1928-1994).svg |s1 = Suid-Afrika |flag_s1 = Flag of South Africa.svg |image_flag = Flag of Lebowa.svg |image_coat = |image_map = Lebowa in South Africa.svg |image_map_caption = Ligging van Lebowa in Suid-Afrika |national_motto = |national_anthem = |capital = [[Lebowakgomo]] |common_languages = [[Noord-Sotho]] |government_type = Republiek |title_leader = |leader1 = |leader2 = |leader3 = |legislature = Parlement |house1 = Nasionale Vergadering |house2 = |stat_year1=1994 |stat_area1=21833 |stat_pop1 =2924584 |currency = [[Suid-Afrikaanse Rand]] |footnotes = }} '''Lebowa''' (beteken ''Noorde'' in [[Noord-Sotho]]) was 'n voormalige [[Bantoestan]] (''tuisland'') in die noordooste van [[Suid-Afrika]]. Dit het bestaan uit twee (groter) ingeslote en 'n hele aantal kleiner gebiede, versprei deur die vorige Suid-Afrikaanse provinsie van die [[Transvaal]]. Die hoofstad was [[Lebowakgomo]]. Die tuisland was geskep om [[Noord-Sotho]]sprekende mense te huisves. Na die eerste demokratiese [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994]], is die tuisland heringelyf by die Republiek van Suid-Afrika, en wel onder die [[Limpopoprovinsie]]. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/Lebowa|title=Lebowa|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=24 Junie 2019}} {{Suid-Afrika-saadjie}} {{SA-Tuisland}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Bantoestans]] le2a7i6ayn9rmiwoklbh9thf6fmugvl 0 53680 2518532 2459330 2022-08-10T12:34:51Z Aliwal2012 39067 KaNgwane word nie deel van KZN nie (daai was Ingwavuma) wikitext text/x-wiki {{Infoboks Voormalige Land |native_name = ''KaNgwane'' |conventional_long_name = |common_name = KaNgwane |continent=Afrika |region=Suidelike Afrika |country=Suid-Afrika |era=[[Apartheid]] |status=[[Bantoestan]] |year_start = 1981 |year_end = 1994 |date_start = |date_end = 27 April |event_start = Stigting |event_end = Weer ingelyf in Suid-Afrika |p1 = Suid-Afrika |flag_p1 = Flag of South Africa (1928-1994).svg |s1 = Suid-Afrika |flag_s1 = Flag of South Africa.svg |image_flag = Flag of South Africa (1928-1994).svg |image_coat = Coat of arms of KaNgwane.svg |image_map = KaNgwane in South Africa.svg |image_map_caption = Ligging van KaNgwane in Suid-Afrika |national_motto = |national_anthem = |capital = [[KaNyamasane]] |common_languages = [[Siswati]] |government_type = Republiek |title_leader = |leader1 = |leader2 = |leader3 = |legislature = Parlement |house1 = Nasionale Vergadering |house2 = |stat_year1=1994 |stat_area1=3917 |stat_pop1 =597783 |currency = [[Suid-Afrikaanse Rand]] |footnotes = }} '''KaNgwane''' was 'n vorige [[Bantoestan]] (''tuisland'') in die ooste van [[Suid-Afrika]]. Die hoofstad in 1981 was [[KaNyamasane]]. Die tuisland was geskep om [[Swazi]]sprekende mense te huisves. Met net 597&nbsp;783 inwoners, was dit die mins bevolkte Bantoestan in Suid-Afrika. Na die eerste demokratiese [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994]], is die tuisland heringelyf by die Republiek van Suid-Afrika, en wel onder die [[Mpumalanga]]-provinsie. == Eksterne skakels == {{CommonsKategorie-inlyn}} * {{en}} {{cite web|url=https://www.britannica.com/place/KaNgwane|title=KaNgwane|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=24 Junie 2019}} {{Suid-Afrika-saadjie}} {{SA-Tuisland}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse Bantoestans]] 5ljafenki4kc936f55xns0ned7p5v5c 0 55533 2518697 2018241 2022-08-11T08:47:46Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Monophyletic.svg|duimnael|350px|’n Klade bevat alle afstammelinge van ’n gemeenskaplike voorsaat asook die voorsaat self.]] ’n '''Klade''' (van die [[Grieks]]e woord κλάδος ''klados'', "tak") is ’n term uit die [[kladistiek]] (’n wetenskaplike stelsel vir die indeling van biologiese organismes). ’n Ander naam vir ’n klade is '''monofiletiese groep'''. ’n Klade is ’n [[skematiese voorstelling]] van ’n groep organismes wat alle individue insluit wat afstam van ’n bepaalde gemeenskaplike voorsaat, plus die voorsaat self. Dit kan op verskeie maniere gedefinieer word, afhangende van die wyse waarop die voorsaat-soort aangewys word. ’n Klade kan ook beskou word as ’n wetenskaplike [[hipotese]] oor die ewolusionêre verhouding tussen die organismes wat in die analise teenwoordig is. Hierdie hipotese spruit uit ’n sekere datastel van die kenmerke van die organismes wat ontleed word. Die hipotese word getoets deur ’n volgende, verkieslik meer akkurate, datastel wat ’n heel ander verdeling in klades (’n kladogram) kan oplewer. ’n Klade moet eintlik altyd vergesel word van ’n vermelding van die datastel waarop dit gebaseer is. Dit is nie uitsonderlik dat ’n organisme in een analise volgens datastel 1 in klade A geklassifiseer word, terwyl dit in ’n ander analise volgens datastel 2 in klade B val nie. In die praktyk word dikwels verskeie analises gekombineer en slegs as ’n klade robuust is (deur opgawes in verskeie analises) word hulle as geloofwaardig beskou. ’n Klade moet onderskei word van ’n [[takson]], die tradisionele taksonomiese groepe wat gebruik word vir ’n [[wetenskaplike klassifikasie]]. Die meeste taksa wat deesdae gedefinieer word, is egter feitlik identies aan ’n bepaalde klade. Daar is ’n plan vir die stigting van ’n amptelike liggaam wat deur middel van die sogenaamde [[Phylo Code]] ’n prioriteitsregistrasie moontlik sal maak van name en definisies van klades. Die bedoeling is dat hierdie Phylo Code sal toelaat dat ’n klade op verskillende maniere gedefinieer kan word. == Sien ook == * [[Kladistiek]] {{Normdata}} [[Kategorie:Wetenskaplike klassifikasie]] tctto4iv8tmxzpdd55r3ditdyt6rjtg 0 57129 2518542 1743183 2022-08-10T14:45:29Z Aliwal2012 39067 voorganger4 = [[Abraham Fischer]], nie Hendrik Schalk Theron wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Thomas Watt | beeld = Sir Thomas Watt.jpg | beeldonderskrif = Sir Thomas Watt, waarskynlik afgeneem in die tydperk van [[19 Maart]] [[1920]] tot [[10 Maart]] [[1921]] toe hy minister van spoorweë en hawens was. | orde = Minister van Pos en Openbare werke | termynaanvang = [[1921]] | termyneinde = [[1924]] | eersteminister = [[Jan Christian Smuts]] | voorganger = [[Jacobus Arnoldus Graaff]] | opvolger = [[Thomas Boydell]] | geboortedatum = [[1857]] | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = [[Glasgow]], [[Skotland]] | sterftedatum = [[1947]] | sterfteplek = | party = [[Suid-Afrikaanse Party]] | orde2 = Minister van Spoorweë | termynaanvang2 = [[1920]] | termyneinde2 = [[1921]] | eersteminister2 = [[Jan Christian Smuts]] | voorganger2 = [[Henry Burton]] | opvolger2 = [[John William Jagger]] | orde3 = Minister van Openbare Gesondheid | termynaanvang3 = [[1919]] | termyneinde3 = [[1921]] | eersteminister3 = [[Jan Christian Smuts]] | voorganger3 = ''Amp geskep'' | opvolger3 = [[Patrick Duncan]] | orde4 = Minister van Binnelandse Sake | termynaanvang4 = [[1916]] | termyneinde4 = [[1921]] | eersteminister4 = [[Louis Botha]]<br />[[Jan Christian Smuts]] | voorganger4 = [[Abraham Fischer]] | opvolger4 = [[Patrick Duncan]] | orde5 = Minister van Poswese | termynaanvang5 = [[1912]] | termyneinde5 = [[1915]] | eersteminister5 = [[Louis Botha]] | voorganger5 = [[George Leuchars]] | opvolger5 = [[Johannes Henricus Meiring Beck]] | orde6 = Minister van Openbare Werke | termynaanvang6 = [[1912]] | termyneinde6 = [[1920]] | eersteminister6 = [[Louis Botha]]<br />[[Jan Christian Smuts]] | voorganger6 = [[George Leuchars]] | opvolger6 = [[Jacobus Arnoldus Graaff]] | eggenoot = | kinders = | alma_mater = [[Universiteit van Glasgow]] | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} [[Lêer:Smuts kabinet 1923.jpg|duimnael|links|300px|Genl. [[Jan Christian Smuts]] en sy kabinet in 1923. Voor: sir Thomas Watt, sen. [[F.S. Malan]], Smuts, sir [[Thomas Smartt]] en mnr. [[Henry Burton]]. Agter: sen. [[Nicolaas de Wet]], kol. [[Deneys Reitz]], sir [[Patrick Duncan]], mnr. [[John William Jagger]] en kol. [[Hendrik Mentz]].]] Sir '''Thomas Watt''' (naby [[Glasgow]], [[Skotland]], [[1857]] - [[1947]]) was 'n Suid-Afrikaanse politikus en [[minister|kabinetsminister]]. Watt studeer aan die Glasgow-universiteit en word 'n advokaat. In 1883 kom hy in Natal aan en gaan op [[Dundee]]. Nadat hy vir Brittanje diens doen in die [[Anglo-Boereoorlog]], word hy tot die Natalse Wetgewende Vergadering verkies en word hy minister van justisie en onderwys vir kolonie en later van 1908 tot 1909 lid van die [[Nasionale Konvensie]] wat die [[Suid-Afrika-wet]] opgestel het ingevolge waarvan [[Uniewording]] die volgende jaar moontlik was. Ná die unifikasie word hy minister van poswese en van openbare werke in genl. [[Louis Botha]] se kabinet. Hy dien onder hom en genl. [[Jan Smuts]] tot die [[Suid-Afrikaanse Party]] in 1924 tot 'n val kom as minister van volkswelsyn, binnelandse sake en spoorweë. Hy sterf in 1947 in die ouderdom van 90 jaar. == Bron == * [[Eric Rosenthal|Rosenthal, Eric]]. 1978. ''Encyclopaedia of Southern Africa''. Cape Town and Johannesburg: Juta and Company Limited. {{Ministers van Binnelandse Sake SA}} {{DEFAULTSORT:Watt, Thomas}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse immigrante uit Groot-Brittanje]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van binnelandse sake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van gesondheid]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van openbare werke]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van pos en telekommunikasie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van vervoer]] [[Kategorie:Geboortes in 1857]] [[Kategorie:Sterftes in 1947]] dzy16s1nrq08fh8x8kulgl0eks6g60r 0 60290 2518762 2446498 2022-08-11T11:48:07Z 41.150.240.28 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Peter Blum | bynaam = | beeld = PeterBlum.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Peter Emil Julius Blum | geboortedatum = [[6 Mei]] [[1925]] | geboorteplek = [[Wene]], [[Oostenryk]] | sterfdatum = [[5 Desember]] [[1990]] | sterfteplek = [[Londen]] | ouers = | titel = | nasionaliteit = | alma_mater = | beroep = Digter | ander = | bekend = Afrikaanse gedigte | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = [[Reina Prinsen Geerligs-prys]] | party = | religie = | huweliksmaat = Henrietta Cecilia Smit | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Peter Blum''' (1925–1990) was 'n omstrede [[Afrikaans]]e [[digter]]. Hy is weens sy teenkanting teen die destydse beleid van [[apartheid]] twee keer [[Suid-Afrika]]anse burgerskap geweier.<ref name="HAT Taal-en-feitegids">HAT Taal-en-feitegids, Pearson, Desember 2013, ISBN 978-1-77578-243-8</ref> Blum arriveer op die ouderdom van twaalf in Suid-Afrika, en was toe reeds verskeie tale magtig, insluitende [[Duits]] en [[Italiaans]]. Hy gaan skool in [[Durban]] en [[Johannesburg]] en studeer daarna by die [[Universiteit Stellenbosch]] en die [[Universiteit van Kaapstad]]. Vanaf 1949 werk hy as bibliotekaris in [[Kaapstad]] en later in [[Kroonstad]]. In 1955 trou hy met Henrietta Cecilia Smit, 'n kunsonderwyser van Stellenbosch. Hy publiseer verskeie artikels en ontvang erkenning vir sy gedigte. In 1956 word hy met die [[Reina Prinsen Geerligs-prys]] vir ''Steenbok tot poolsee'' bekroon. Hy skryf ook resensies vir [[Die Burger]] en vertaal verskeie werke in Afrikaans, onder andere vanuit [[Frans]] (werke van Apollinaire, Anouilh en Baudelaire). Een van sy bekendste essays, ''Hoe ek dekadent geword het'', verskyn in die Oktober 1956 uitgawe van Standpunte. Ten spyte van sy baanbrekerswerk ontvang hy nie Suid-Afrikaanse burgerskap nie. Hy is diep teleurgesteld en draai sy rug op Afrikaans en die Afrikaanse kultuur, en trek saam met sy vrou na Londen, waar hy in eensaamheid en armoede sterf. == Lewe en Werk == === Vroeë lewe en werk === Peter Emil Julius Blum is op [[4 Mei]] [[1925]] in [[Wene]] in [[Oostenryk]]<ref name=":0">http://www.litnet.co.za/peter-blum-1925-1990/</ref> gebore uit Duits-Joodse ouers (Joseph Blum en Paula Levi). As kind in [[Duitsland]] en [[Switserland]] maak hy reeds kennis met verskillende tale ([[Duits]], [[Engels]], [[Frans]] en [[Italiaans]]) wat hy met mindere of meerdere mate van gemak beheer. Waarskynlik as gevolg van verswakkende toestande in Duitsland in die lig van die opkoms van Nasionaal-Sosialisme en die anti-Semitiese beleid van die Duitse regering, kom hy in [[1937]] op twaalfjarige leeftyd saam met sy gesin na [[Suid-Afrika]]. Hulle vestig hulle eers in [[Johannesburg]], maar later in [[Durban]], waar Peter skoolgaan en in [[1942]] aan ’n Engelstalige hoërskool matrikuleer. In sy matriekjaar is hy die enigste Durbanse skolier wat die Hoër Taalbondeksamen in Afrikaans met onderskeiding aflê. Omdat Blum ’n afkeer het van die Engelse koloniale mentaliteit wat hy in Durban ervaar, verkies hy vir sy verdere opleiding ’n Afrikaanstalige inrigting en skryf hom in [[1943]] by die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] vir ’n B.A.-graad in, waar hy onder andere skrywers soos [[Jan Rabie]] en H.W. Truter leer ken. Hy raak ook bevriend met Jac A. Louw, later professor in [[Afrikatale|Afrika-Tale]] aan die [[Universiteit van Suid-Afrika]], met wie hy vir ’n lang tyd briewe wissel. Hoewel sy punte uitstekend is, ontvang hy weens onvoldoende klasbywoning nie ’n predikaat van die professor vir Afrika-tale nie en word sy graad dus nie toegeken nie. Einde [[1945]] staak hy derhalwe sy studies en gaan hy na Johannesburg waar sy moeder intussen weer in die voorstad Melrose gevestig is. Blum se vader, ’n [[psigiater]], doen waarskynlik as gevolg van die probleme wat met die ontworteling uit sy land van herkoms en die moeilike aanpassing in ’n vreemde land gepaardgaan, ’n geestesongesteldheid op en word opgeneem in ’n Johannesburgse sielsieke-inrigting, waar hy vroeg in die vyftigerjare oorlede is. Blum het waarskynlik die toestand van sy vader as sosiaal problematies beskou en versin die leuen dat sy vader in [[1938]] in ’n motorongeluk oorlede is. Sy moeder knoop na Blum se terugkeer ’n verhouding aan met [[:en:Willi Rosenstein|Willi Rosenstein]], ’n boer van [[Rustenburg]], waarheen sy verhuis. Hierdie verhouding dra nie Blum se goedkeuring weg nie en hy beweer selfs dat sy moeder vroeër in hom belanggestel het. Hoewel die waarheid van die bewering onmoontlik vasgestel kan word, is dit aanduidend van die komplekse verhouding wat daar tussen hom en sy moeder bestaan het. === Loopbaan en studies === Teen middel [[1947]] woon Blum alleen in Kensington, waar hy sekretaris is van ’n jeugklub, ’n bymekaarkomplek vir jongmense waar goedkoop etes verskaf en sosiale byeenkomste gehou word. In Augustus 1947 word hy verkies tot voorsitter van die klubkomitee. Hier leer hy vir [[Bartho Smit]] ken en maak weer kennis met Jan Rabie. Met Jan Rabie korrespondeer hy hierna gereeld en hierdie kontak duur voort tot in die laat vyftigerjare. Later verhuis Blum na ’n goedkoper kamer in [[Rosettenville]] in Johannesburg. In [[1948]] trek hy [[Kaapstad]] toe en studeer tot [[1950]] aan die [[Universiteit van Kaapstad]], waar hy die Diploma in Biblioteekwese verwerf met ’n verhandeling oor ''The Union native policy in government legislation and publications 1910–1948''. In [[1949]] aanvaar hy ’n betrekking by die [[Suid-Afrikaanse Biblioteek]] in Kaapstad, waar hy in beheer is van die biblioteekdienste vir bruin mense.<ref>http://www.esaach.org.za/index.php?title=Blum,_Peter</ref> In hierdie tyd bly hy in ’n woonstel in die Tuine. Vroeg in 1950 maak hy in Kaapstad kennis met [[Ina Rousseau]], met wie hy tussen Februarie en September 1950 ’n kortstondige verhouding het. Sy virtuose taalbeheer is duidelik uit die briewe wat hy vir haar skryf en in die adres-op-rym wat hy op die koeverte skryf. Ina besef egter dat die verhouding weens Blum se komplekse persoonlikheid nie kans het op langdurige oorlewing nie en sy beëindig dit. Blum hervat sy onderbroke B.A.-studies in [[1954]] aan die [[Universiteit Stellenbosch|Universiteit van Stellenbosch]] en voltooi in [[1955]] die B.A.-graad met lof, met Engels en Duits as hoofvakke en Afrikaans-Nederlands op tweedejaarsvlak. Hy trou op 29 Maart [[1956]] in die landdroskantoor in die Strand met Henriëtta Cecilia (Hetta) Smit, ’n kunsonderwyseres van Stellenbosch, wat op [[3 November]] [[1914]] in die distrik Hopefield gebore is en dus amper twaalf jaar ouer is as hy. Aan die einde van 1956 lê hy by die Universiteit van Kaapstad die eksamen af vir sy B.A. Honneurs-graad in Engels. Vanaf Januarie [[1957]] tot Junie [[1959]] is hy bibliotekaris op [[Kroonstad]], waarna hy terugkeer na Kaapstad en hy en sy vrou ’n woonstel in [[Wynberg]] betrek. Hier het hy geen vaste werk nie, maar skryf gereeld vir ''[[Die Burger]]'' se kunsbladsye artikels en hy resenseer ook enkele boeke.<ref name=":0" /> Van meet af is hy ’n omstrede figuur in die [[Afrikaanse letterkunde]]. Sy eerste bundel, ''Steenbok tot poolsee'', kry hoë lof van [[N.P. van Wyk Louw]] en beïndruk die keurder, [[D.J. Opperman]], terwyl Ernst Lindenberg ook ’n positiewe resensie skryf. [[T.T. Cloete]] is egter baie negatief gestem teenoor die bundel in sy resensie, terwyl in Johannesburg die Afrikaanse Skrywerskring van [[C.M. van den Heever]] en S. Ignatius Mocke hulle daarvoor beywer dat die Nasionale Boekhandel die hele oplaag aan verspreiding moet onttrek. Die skrywer J. Nel van der Merwe, indertyd onderwyser en bibliotekaris aan Helpmekaar Hoërskool, lei die aanslag. Dit is veral Blum se oneerbiedige  siening van die [[Voortrekkermonument]] in die gedig “''Oor monnemente gepraat''” wat vir hulle aanstoot gee. Blum se tweede bundel, ''Enklaves van die lig'', stuur hy in 1957 aan [[Koos Human]] by Nasionale Boekhandel vir publikasie, wat dit aan J. du P. Scholtz voorlê vir keuring, aangesien D.J. Opperman indertyd oorsee was. Scholtz het egter besware teen veral die groot aantal neologismes in die bundel en daar word gewag vir Opperman se terugkeer vir ’n finale mening. Opperman en Scholtz is eindelik nie ten gunste van publikasie van die bundel in sy oorspronklike formaat nie en hulle raai Blum aan om verskeie veranderinge te maak. Blum interpreteer hierdie versoek as afkeuring, weier om sy werk te verander en daar ontstaan ’n bitterheid by hom teen die Afrikaanse letterkundige elite, hoewel A.A. Balkema tog na ’n paar veranderings die digbundel aanvaar vir publikasie. Die Letterkundige Kommissie van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] beveel ''Enklaves van die lig'' in 1959 aan vir bekroning met die [[Hertzogprys]], maar die Fakulteitsraad besluit om hierdie jaar geen bekroning te maak nie. Dat Blum heimlik gehoop en gereken het op bekroning en dus afgehaal voel dat dit nie gebeur het nie, blyk uit uitlatings wat hy onder andere in ’n brief aan Ernst Lindenberg maak. === S.A. Burgerskap === Blum doen reeds in 1948 aansoek om naturalisasie as Suid-Afrikaanse burger, maar dit word sonder opgaaf van redes geweier. Latere navraag by die Departement van Binnelandse Sake onthul dat hy nie op daardie stadium gekwalifiseer het vir burgerskap nie, aangesien hy tydens die uitbreek van die [[Tweede Wêreldoorlog]] steeds ’n Duitse burger was en volgens die destyds geldende wette kon vyandsonderdane nie Suid-Afrikaanse burgers word nie. Hierdie beswaar is egter nie geldig nie, want die Tweede Wêreldoorlog het reeds in 1945 geëindig en het daarna verval. Blum voldoen egter nie aan ’n ander bepaling nie, wat vereis dat naturalisasie van vreemdelinge onder vyftig jaar slegs oorweeg sal word as hulle militêre diens verrig het of medies ongeskik verklaar is vir militêre diens.<ref>{{Cite web |url=http://www.nb.co.za/authors/571 |title=argiefkopie |access-date=19 September 2016 |archive-date=18 Augustus 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160818043707/http://nb.co.za/Authors/571 |url-status=dead }}</ref> Hy het verder ’n misdaadrekord gehad omdat hy skuldig bevind is daaraan dat hy [[Swaziland]] onder ’n vals naam en sonder die nodige permitte binnegegaan het. Hy het selfs ’n rukkie in die tronk deurgebring en is in ’n Swazilandse hof skuldig bevind, maar het ontkennend geantwoord op sy aansoekvorm of hy voorheen aan enige oortreding skuldig bevind is. Toe ’n verdere aansoek wat hy in 1959 indien, lank sloer, verlaat hy en sy vrou Suid-Afrika op [[18 Mei]] [[1960]] en vestig hulle in Engeland. Die Departement van Binnelandse sake ontken egter dat hy ooit ’n tweede aansoek ingedien het. Die prokureursfirma J.S. de Villiers en Seun wat namens Blum optree, het wel navraag gedoen of hy weer om naturalisasie kon aansoek doen en die nodige aansoekvorm is aan hom gestuur. ’n Voltooide aansoekvorm is nie terug ontvang nie. Daar was egter verdere briefwisseling en navrae, wat Blum waarskynlik laat vermoed het dat sy tweede aansoek dieselfde pad as die eerste een sal loop. Waarskynlik om homself die vernedering van nog ’n summiere weiering sonder opgaaf van redes te bespaar, besluit hy dus om die land te verlaat. Hy besit in hierdie stadium geen Oostenrykse paspoort nie en die owerhede staan aan hom Suid-Afrikaanse reisdokumente toe. Ander faktore wat moontlik ’n rol kon speel in sy besluit om die land te verlaat, is die politieke onrus na die [[Sharpeville-slagting|Sharpeville-onluste]] op [[21 Maart]] [[1960]] en die aanslag op die [[Eerste Minister van Suid-Afrika|Eerste Minister]], [[Hendrik Verwoerd|H.F. Verwoerd]], se lewe op [[9 April]] [[1960]]. Blum en Hetta stel doelbewus niemand in kennis van hulle besluit om te emigreer nie en het slegs die dag voor hulle vertrek Hetta se ouers in die [[Paarl]] gaan groet. === Europese verblyf === Aanvanklik reis hy en sy vrou gereeld deur die Engelse platteland en besoek ook die vasteland van [[Europa]] (onder andere Nederland, Duitsland en [[Portugal]]) maar hierdie aktiwiteite word gefinansier deur ’n erfporsie van Blum se tante wat mettertyd opraak en hulle reis dus al minder. Vir ’n ruk gee sy vrou onderwys by een van die East End-skole in [[Londen]],<ref>http://www.stellenboschwriters.com/blump.html</ref> waar sy die kinders baie ongedissiplineerd vind en as resultaat begin ly aan senuweeprobleme. In die laat jare sestig moet sy weer begin werk om hulle karige inkomste aan te vul, maar die enigste betrekking wat sy kan kry, is skoonmaakwerk. Aanvanklik bly die Blums in die gegoede Londense buurt [[Hampstead]], maar moet later verhuis na ’n goedkoper tuiste in die suidooste van die stad. Eindelik kom hulle tereg in ’n gemeenskaplike huis in Brentford in die London Borough of Hounslow. Blum beklee verskeie betrekkinge, meestal slegs vir ’n kort rukkie, onder andere vanaf [[1961]] tot [[1967]] by die Commonwealth Mycological Institute (die Statebond se navorsingseenheid vir swamme, veral in landbou). Hier is hy verantwoordelik vir die verkenning van wêreldliteratuur oor swamme en swamsiektes en die vertaling en opsomming daarvan vir die Instituut se eie joernale. Die CMI was geleë te Kew, in die London Borough of Richmond upon Thames, direk aangrensend aan die wêreldbekende Kew koninklike botaniese tuin. Waarskynlik vroeg in 1967 verloor Blum sy werk by die CMI, moontlik as gevolg van personeelvermindering, maar waarskynlik as gevolg van sy gewoonte om beledigende kaartjies aan ander werknemers te stuur, wat onmin tussen die personeel veroorsaak. Aangesien sy personeelrekord nie behoue gebly het nie, is dit egter onmoontlik om die ware feite aangaande sy diensbeëindiging te agterhaal.<ref name=":1">{{Cite web |url=http://www.oulitnet.co.za/newlitnet/pdf/la/LA_6_2_coetzee.pdf |title=argiefkopie |access-date=19 September 2016 |archive-date= 1 September 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120901114631/http://www.oulitnet.co.za/newlitnet/pdf/la/LA_6_2_coetzee.pdf |url-status=dead }}</ref> In die sewentigerjare vind Blum meer stabiliteit in ’n betrekking as klerk by die Munisipaliteit van Hounslow. Britse burgerskap word vroeg in die sewentigerjare aan hom toegestaan en na aftrede is hy en sy vrou van ’n karige ouderdomspensioen afhanklik. Deur besoeke aan die British Museum en die Colindale Newspaper Library in Hampstead, waar hy Suid-Afrikaanse koerante kan lees, bly hy op die hoogte van wat in Suid-Afrika en op die gebied van die literatuur gebeur. Hy maak ook druk gebruik van die Brentford Library naby sy woonplek. Met die gesondheid van die egpaar gaan dit egter al hoe slegter. Hetta ly weens die stres aan angina en word later verstandelik aangetas. Sy ly waarskynlik reeds in die vroeë negentigerjare aan demensie en word in Februarie [[1994]] onder die staat se voogdyskap geplaas. Peter is in 1976 hospitaal toe vir ’n galblaasoperasie. === Laaste jare === Sy verbittering teenoor Suid-Afrika en sy inwoners skyn duidelik uit vele beledigende briewe aan skrywerskennisse in Suid-Afrika gedurende die sestiger- en vroeë sewentigerjare, waarna hy alle kontak met Suid-Afrika verbreek, tot so ’n mate dat hy nie eens sy tantième vir die opbrengs op verkope op sy digbundels opeis nie. Sy vele verhuisings veroorsaak inderdaad dat niemand weet waar hy hom bevind nie en wanneer sy moeder in die laat sewentigerjare oorlede is, poog die eksekuteur van haar boedel tevergeefs om hom op te spoor om sy erfporsie te ontvang. Saam met sy vrou lei hy tot sy dood ’n feitlik kluisenaarsbestaan<ref name=":1" /> in die gemeenskaplike woning in Brentford, Hounslow. By die bure was die Blums bekend as asosiale mense wat nooit vriende ontvang het nie en slegs uitgegaan het om die winkels te besoek of om die duiwe in die park te voer. Die elektriese draad van hulle deurklokkie buite is afgesny, hulle naambordjie is verwyder, die deur is nooit vir enige besoeker oopgemaak nie en hulle het nie ’n telefoon gehad nie. Peter Blum kry ’n [[Beroerte|beroerte-aanval]] vroeg in Desember 1990 en is op [[5 Desember]] [[1990]] in die West Middlesex Hospitaal in Londen in eensaamheid en armoede oorlede.<ref name=":0" /> Hy was 65 jaar oud. == Skryfwerk == Aanvanklik is Blum se kreatiewe werk in Engels. Hy skryf aan ''Hero and Leander'' (wat oor die tweegeveg tussen man en vrou handel) en voltooi ’n verhaal getiteld ''The sixth oboe''. Verder voltooi hy ’n drama met die titel ''Dioclesian'', werk aan ’n stuk oor ''Don Juan in Cape Town'' en skryf ’n ''Satiric ode''. Later wissel hy sy kreatiewe werk af tussen Engels en Afrikaans. Tydens sy universiteitsjare op Stellenbosch het hy meningsverskille met die skrywer [[P.J. Schoeman]], sy dosent in Volkekunde, en wy ’n aantal ongepubliseerde hekelverse in Afrikaans aan hom wat hy in sy briewe aan Jac Louw insluit. Ná sy verhouding met [[Ina Rousseau]] beëindig is, skryf hy ’n verse-siklus wat hy ''Magdalena van Huigeldorp'' noem en aan verskeie mense stuur. In die vroeë vyftigerjare skryf hy nog ’n werk met ’n musikale struktuur in Engels oor die Jona-figuur, bestaande uit ’n prelude, drie bewegings en ’n “postlude”. Van [[1951]] af skryf hy egter in Afrikaans, hoewel die Engelse gedig ''Skolly song'' nog in Julie [[1952]] in ''Standpunte'' opgeneem word. Hy stuur vanaf 1951 enkele Afrikaanse gedigte aan [[D.J. Opperman]], indertyd redakteur van ''Standpunte'', insluitende ''Natural selection'', ''Ancien regime'', ''Graaf Arnoldus'' en ''Agterdog'', almal afgedruk in J.C. Kannemeyer se ''Wat het geword van Peter Blum?'', maar geeneen hiervan word aanvaar vir publikasie nie. Ook sy satiriese prosastuk “''Gaffelwerk''”, na aanleiding van [[N.P. van Wyk Louw]] se ''Nuwe verse'', word afgekeur, maar waarskynlik meer op grond van Opperman se gestremde verhouding met Louw as oor die gehalte van Blum se prosa, wat Opperman ongeneë laat om ’n stuk vir publikasie te aanvaar waarin Louw se werk gehekel word.<ref>[[J.C. Kannemeyer|Kannemeyer, J.C]]. (1993) ''Wat het geword van Peter Blum?'' Tafelberg: Kaapstad. ISBN 978-0-624-03196-3</ref> Vanaf 1954 verskyn verskeie Afrikaanse gedigte van Blum in ''Standpunte'', waaronder ook vertalings van hoofsaaklik Franse digters soos Baudelaire en Guillaume Apollinaire. Sy werk is die besliste hoogtepunt in die Afrikaanse poësie van die vyftigerjare. As immigrant staan hy buite die Afrikaanse literêre tradisie en betrek hy ook die Europese dampkring en denke, terwyl sy gedigte ook buite die religieuse tradisie val en hy baie meer openhartig is oor die erotiek as wat destyds gangbaar was in Afrikaans. === Poësie === Die gedigte wat vanaf 1954 in ''Standpunte'' verskyn, vorm die kern van sy eerste digbundel, ''Steenbok tot poolsee'' Hierin is dit opvallend dat hy die moontlikhede van die taal in versvorm beproef soos niemand voor hom nie en vir hierdie bundel ontvang hy in 1956 die Reina Prinsen Geerligs-prys. Die titel bevat ’n verwysing na die Steenbokskeerkring en die suidelike Antarktiese Oseaan, wat die geografiese ligging van Suid- en Suider-Afrika beskryf. Die titel suggereer ook teenpole, die lewende en warme teenoor die dooie en koue, maar ook Afrika teen Europa. Blum ontgin dan ook die teenoorgesteldes in ’n bundel wat van tegniese vaardigheid getuig, uitmunt in beeldspraak en ’n wye register van temas bestryk. Op verskeie maniere is hierdie bundel ’n nuwigheid in Afrikaans en slaan hy ’n eie, unieke rigting in die Afrikaanse poësie in. In ’n praatjie oor Radio Nederland beskryf [[N.P. van Wyk Louw]] die bundel as ’n “bundel met tegniese vaardighede, met ’n vát aan Afrikaans wat verbaas, met ’n register van motiewe en met ’n onafhanklikheid van Afrikaanse voorlopers, soos selde in die Afrikaanse letterkunde”. Hierdie eerste bundel het onmiddellik die kritici in twee kampe. Waar [[D.J. Opperman]], [[N.P. van Wyk Louw]] en Ernst Lindenberg positief en opgewonde is oor hierdie ryk digterspotensiaal, skryf [[T.T. Cloete]] ’n vernietigende resensie wat later deur [[J.C. Kannemeyer]] beskryf word as een van die ernstigste mistastings nog deur ’n vooraanstaande letterkundige oor ’n nuwe publikasie. Die Afrikaanse Skrywerskring van Johannesburg beywer hulle op grond van morele besware dat die hele oplaag van die bundel aan verspreiding onttrek moet word, veral weens die gedig ''Oor monnemente gepraat'', wat hulle beskou as ’n belediging vir die [[Voortrekkermonument]], die geestesbesit van die Afrikaner. Verskeie nuwe woordskeppings (neologismes) verskyn ook in hierdie bundel, ’n uitstaande kenmerk van Blum se digkuns.<ref>Antonissen, Rob “Standpunte” Nuwe reeks 11, April-Mei 1956</ref><ref>Antonissen, Rob “Kern en tooi” Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963</ref> Dit is veral teen hierdie gebruik van “vreemde woorde” waaroor die afwysende kritiek voor publikasie van ''Enklaves van die lig'' gaan, hoewel hierdie eksperimentering met die wysheid van nabetragting van groot waarde vir Afrikaans is. As keurder by Nasionale Boekhandel het J. du P. Scholtz sy bedenkinge gehad oor die neologismes en verwys die bundel na [[D.J. Opperman]], wat sy voorbehoude deel. Blum lê dan die bundel aan A.A. Balkema voor, wat dit aanvaar vir publikasie.<ref>Antonissen, Rob “Kern en tooi” Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963</ref><ref>Hambidge, Joan “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 34 no.3, Augustus 1996</ref><ref>Kannemeyer, J.C. “Rapport” 26 November 1995</ref> In 1959 beveel die keurkommissie van die Akademie ''Enklaves van die lig'' aan vir bekroning met die [[Hertzogprys]], maar daar word eindelik in hierdie jaar geen toekenning gemaak nie. Blum se gedigte word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte'', ''Digters en digkuns'', ''Uit ons digkuns'', ''Afrikaanse verse'', ''Junior verseboek'', ''Die dye trek die dye aan'', ''Liggaamlose taal'', ''Kraaines'', ''Uit ons letterkunde'', ''Woordpaljas'', ''Majesteit, die kat'', ''Voorspraak'' en ''Die mooiste Afrikaanse liefdesgedigte''. Helmut Erbe vertaal van sy gedigte in Duits en neem dit in ''Afrikaanse Lyrik'' op, wat in 1959 by Max Hueber Verlag in [[München]] verskyn. === Ander skryfwerk === Blum meld in briewe van ’n roman en ’n aantal kortverhale wat hy in 1959 voltooi, maar hierdie werke bly ongepubliseer en geen manuskripte word nagelaat nie. [[J.C. Kannemeyer]] versamel die briewe wat Blum aan vriende en die pers geskryf het in ''Briewe van Peter Blum''. Uit hierdie briewe blyk sy besondere insig, maar ook sy geniepsigheid en kreatiwiteit en sy besondere beheer van Afrikaans.<ref>Aucamp, Hennie “Rapport” 29 Maart 2009</ref><ref>Rousseau, Leon “Beeld” 8 Junie 2009</ref> In ''Standpunte'' van Oktober 1956 verskyn Blum se bekendste satiriese essay, ''Hoe ek dekadent geword het'', waarin hy reageer op die moraliserende kritiek op sy eerste digbundel en parodieë lewer op sommige van die betrokke skrywers. Ander belangwekkende artikels is ''Fantasie in ligte luim'' waarin hy die “drang na rang” by doktore en professore hekel, terwyl hy in ’n ander artikel op ’n vir hom onaanvaarbare tipe eksegetiese literatuurkritiek en die naspeur van die denkstruktuur in die werk van ’n digter reageer. Veral in die jare 1959 en 1960 verskyn sy beskouinge oor figure en werke uit die Franse, Duitse, Russiese en Engelse literatuur (onder wie Tsjechof, Radiguet, Ionesco, Huysmans, Greene, Golding, Cocteau, Brecht en Burns) in ''Die Burger'', wat van sy groot belesenheid in verskeie tale en kreatiewe reaksie op die literatuur getuig. Hy resenseer ook hoofsaaklik in hierdie koerant enkele nuwe werke. In die periode 1964–1966 verskyn daar van hom ’n reeks sketse in die Vlaamse tydskrif ''Ons Erfdeel'', waarin hy sy indrukke van België en Nederland uiteensit. Hierdie reissketse is sy laaste publikasies in Afrikaans en in Maart [[1966]] verskyn in ''Ons Erfdeel'' sy laaste gedig in Engels, ’n vertaling of eerder kreatiewe verwerking van J.J. Slauerhoff se ''Ziekentroost''. Friedrich Dürrenmatt se boeiende roman ''Die belofte'' vertaal hy in Afrikaans en dit word deur [[Human en Rousseau|Human & Rousseau]] gepubliseer, terwyl sy vertaling van [[Jean Anouilh]] se drama ''Romeo + Jeannette'' deur [[Dalro]] gepubliseer word. Hy vertaal ook gedigte van Baudelaire (opgeneem in ''Steenbok tot poolsee'', met sy aantekeninge hieroor wat in 1955 in ''Standpunte'' verskyn) en Guillaume Apollinaire (opgeneem met aantekeninge in ''Standpunte'' van Augustus-September 1956) uit Frans na Afrikaans. In die vyftigerjare werk hy ook aan ’n roman in Engels wat nie gepubliseer is nie. == Eerbewyse == [[Francois Venter]] skryf in [[1993]] die drama ''Woknakwyf!'' wat in die Witsteater in Johannesburg opgevoer word. Hierin ondersoek hy Blum se siening van die wêreld soos dit in sy gedigte na vore kom en stel hy Blum teen die Afrikaner akademiese en literêre bestel. Die titel van die drama is na aanleiding van die slotreël van sy bekende gedig, ''Man wat mal word''. [[J.C. Kannemeyer]] skryf ’n uitgebreide oorsig van Blum se lewe en werk getiteld ''Wat het geword van Peter Blum?'' waarin hy ook ’n aantal verspreide stukke van Blum opneem. == Publikasies<ref>http://www.worldcat.org/identities/lccn-n94-94976/</ref> == {| class="wikitable" !Jaar !Titel van publikasie |- |1955 |''Steenbok tot poolsee'' |- |1958 |''Enklaves van die lig'' |- |2009 |''Briewe van Peter Blum'' (saamgestel deur J.C. Kannemeyer) |} === Vertalings === {| class="wikitable" !Jaar !Titel van publikasie |- |1960 |''Die belofte – Friedrich Dürrenmatt'' |- |1969 |''Romeo + Jeannette – Jean Anouilh'' |} == Bronne == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede''. Nasou Beperk Elsiesrivier Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964 * Antonissen, Rob. ''Kern en tooi.'' Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963 * Antonissen, Rob. ''Verkenning en kritiek''. H.A.U.M. Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1979 * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) ''Voorspraak.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Beukes, W.D. (red.) ''Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990.'' Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992 * Buning, Tj. ''Uit ons digkuns.'' J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Nuwe omgewerkte druk 1960 * Cloete, T.T. (red.) ''Die Afrikaanse literatuur sedert sestig.'' Nasou Beperk Eerste uitgawe 1980 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis''. Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * [[A.P. Grové|Grové, A.P.]] ''Dagsoom''. Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1978 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans''. Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en KaapstadTweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2.'' Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kraaines''. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Wat het geword van Peter Blum?'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 1993 * Kannemeyer, J.C. ''Ontsyferde stene''. Inset-Uitgewers Stellenbosch Eerste uitgawe Eerste druk 1996 * Kannemeyer, J.C. ''Verse vir die vraestel.'' Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004''. Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Lindenberg, E. ''Onsydige toets''. Academica Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1965 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde.'' Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Lindenberg, E. Peter Blum” in Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-BoekhandelJohannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Nienaber, P.J., Roodt, P.H. en Snyman, N.J. (samestellers) ''Digters en digkuns''. Perskor-Uitgewers Kaapstad Vyfde uitgawe Sewende druk 2007 * Nienaber, P.J. ''Die Hertzogprys Vyftig Jaar.'' Nasionale Boekhandel Kaapstad Eerste uitgawe 1965 * Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Nienaber, P.J.; Erasmus, M.C.; Du Plessis, W.K. en Du Plooy, J.L. ''Uit ons letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Sewende druk 1968 * Odendaal, B.J. ''Peter Blum (1925–1990)'' in Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel I.'' J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998 * Opperman, D.J. ''Junior verseboek''. Nasionale Boekhandel Beperk Kaapstad Agste druk 1960 * Opperman, D.J. ''Verspreide opstelle.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 1977 * Pheiffer, R.H. ''Woordpaljas''. Human & Rousseau Kaapstad en Johannesburg Derde uitgawe Derde druk 1993 * Pretorius, Réna. ''Ryk domeine.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Tweede uitgawe Derde druk 1990 * Rabie, Jan. ''Hutspot''. Protea Boekhuis Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 2004 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel'' ''2''. J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 === Tydskrifte en koerante === * Brink, André P. ''Die terugkeer van Peter Blum.'' Insig, Oktober 1995 * Huigen, Siegfried. ''Wachten op de barbaren. Metageschiedenis in het werk van Peter Blum.'' Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 50 no. 1 Herfs 2013 * Kannemeyer, J.C. ''Die onhebbelike Peter Blum''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 32 no. 1, Februarie 1994 * Kannemeyer, J.C. ''Briewe oor Peter Blum.'' Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 33, no.1, Februarie 1995 * Kannemeyer, J.C. ''Hoe ek Hetta Blum uiteindelik ontmoet het''. Die Burger, 19 April 1995 * Kannemeyer, J.C. ''Blum se laaste gedig?'' By, 28 Februarie 2009 * Pretorius, Réna. ''’Man wat blind word’, ‘Drosterhonde bo Oranjesig’, Oor monnemente gepraat’ van Peter Blum''. Tydskrif vir Letterkunde. Nuwe reeks 18 no. 4, November 1980 * Pretorius, Willem. ''Binnelandse Sake praat oor Blum.'' Die Burger, 24 April 1992 * Robinson, Rensia. ''Die siklus ‘Wat die hart van vol is’ uit ‘Steenbok tot Poolsee’ van Peter Blum''. Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 28 no. 1, Maart 1988 * Scholtz, J. du P. ''Voorgeskiedenis van die publikasie van ‘Enklaves van die lig’''. Standpunte. Nuwe reeks 153, Junie 1981 * Schutte, H.J. ''Woordafleiding’ – Die satirikus as retor''. Tydskrif vir Letterkunde, Jaargang 34 nos. 1 en 2, Februarie/Mei 1996 * Slabber, Coenie. ''Einde van die soektog: Blum is dood.'' Rapport, 12 Januarie 1992 * Toerien, Barend J. ''Briewe van Peter Blum''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 31 no. 1, Februarie 1993 * Van Niekerk, Danie. ''Hoe ek Hetta Blum toe glad nie ontmoet het nie''. Die Burger, 19 April 1995 * Van Rensburg, Cas. ''Blum en die smoor van die leeskultuur.'' By, 25 April 2009 * Voss, Tony. ''Peter Blum and Italy: ‘Italië het ons aangegryp’''. Tydskrif vir Letterkunde. Jaargang 52 no. 1 Vierde reeks Herfs 2015 === Internet === * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/01/23/4/5.html * Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/05/13/4/2.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140203094227/http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/05/13/4/2.html |date= 3 Februarie 2014 }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/03/25/13/1.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/03/26/17/3.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140203093229/http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/03/26/17/3.html |date= 3 Februarie 2014 }} * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/03/27/15/2.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/04/24/1/8.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1992/07/23/4/1.html * Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2009/02/21/BY/16/BYNews012-StoryA.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140201143336/http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2009/02/21/BY/16/BYNews012-StoryA.html |date= 1 Februarie 2014 }} == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Blum, Peter}} [[Kategorie:Suid-Afrikaners]] [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1925]] [[Kategorie:Sterftes in 1990]] 9zm0z0thas7teczew43jb5zwek493qe 0 69616 2518592 2458752 2022-08-10T18:56:13Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Driehoek-sterrestelsel]] na [[Driehoeksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Driehoek-sterrestelsel | beeld= M33HunterWilson09.jpg | onderskrif= Messier 33, die Driehoek-sterrestelsel. | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Driehoek (sterrebeeld)|Driehoek]] | messier= Messier 33 | tipe= SA(s)cd<ref name=ned /> | RK= 01^h 33^m 50,02^s | Dek= +30º 39' 36,7" | magnitude= | skynmagnitude= 5,72 | absolute magnitude= | afstand= 2,38-3,07 miljoen | ouderdom= | grootte= 70,8' × 41,7' | sterre= 40&nbsp;biljoen (4×10¹⁰) | rooiverskuiwing= | kenmerke= | massa= | name= [[New General Catalogue|NGC]]&nbsp;0598, MCG&nbsp;+05-04-069, 1ES&nbsp;0131+303, RX&nbsp;J0133.8+3039, PGC&nbsp;005818 }} Die '''Driehoek-sterrestelsel''' (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;33''' en '''NGC&nbsp;0598''') is ’n [[sterrestelsel]] sowat 3&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Driehoek (sterrebeeld)|Driehoek]]. Dit is die derde grootste sterrestelsel in die [[Plaaslike Groep]], wat die [[Melkweg]], [[Andromeda-sterrestelsel|Andromeda]] en sowat 30 ander, kleiner stelsels insluit. Dit is een van die verste permanente voorwerpe wat met die blote oog gesien kan word. == Geskiedenis en waarneming == [[Lêer:Nursery of New Stars - GPN-2000-000972.jpg|regs|duimnael|240px|[[NGC 604]] in die Driehoek-sterrestelsel.]] {{multiple image | align = right | direction = vertical | width = 240 | image1 = Spitzer m33.jpg | width1 = | alt1 = | caption1 = ’n Infrarooi foto van M33 geneem deur die Spitzer-ruimteteleskoop. | image2 = M33.jpg | width2 = 240px | alt2 = | caption2 = ’n Ultraviolet-foto van M33 deur die Galex-sterrewag. }} Die Driehoek-sterrestelsel is waarskynlik voor 1654 ontdek deur die [[Italië|Italiaanse]] sterrekundige Giovanni Battista Hodierna. Hy het dit beskryf as ’n newelagtige voorwerp "naby die Driehoek". Die sigbare helderheid stem ooreen met dié van M33 en dit is dus heel waarskynlik ’n verwysing na die Driehoek-sterrestelsel.<ref name=jha16_1 /> [[Charles Messier]] het dit op 25–26 Augustus 1764 onafhanklik ontdek en dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Toe [[William Herschel]] sy uitgebreide katalogus van [[newel]]s saamgestel het, was hy versigtig om nie die meeste voorwerpe wat deur Messier geïdentifiseer is, te noem nie.<ref name=jones91 /> M33 was egter ’n uitsondering en hy het dit op 11 September 1784 as H&nbsp;V-17 gekatalogiseer.<ref name=mullaney07 /> Herschel het ook die grootste en helderste [[H II-gebied]] in die Driehoek afsonderlik in sy katalogus opgeneem as H&nbsp;III.150. Dit het eindelik die nommer [[NGC 604]] gekry. Soos van die [[Aarde]] af gesien, is NGC&nbsp;604 noordoos van die sterrestelsel se sentrale kern geleë. Dit is een van die grootste bekende H&nbsp;II-streke, met ’n deursnee van byna 1&nbsp;500 [[ligjare]] en ’n [[elektromagnetiese spektrum]] soortgelyk aan dié van die [[Orion-newel]]. Herschel het ook drie ander, kleiner H&nbsp;II-gebiede waargeneem (NGC&nbsp;588, 592 en 595). Lord Rosse het die stelsel in 1850 as ’n "spiraalnewel" geklassifiseer. In 1922–'23 het John Charles Duncan en Max Wolf [[veranderlike ster]]re in die sterrestelsel ontdek. [[Edwin Hubble]] het in 1926 gevind dat 35 van hierdie sterre [[Cepheïed]]e is, en dit het hom in staat gestel om hul afstand te bereken. Die resultaat het ooreengestem met die konsep dat spiraalnewels onafhanklike galaktiese stelsels van gas en stof is, eerder as newels in die Melkweg.<ref name=bergh2000 /> Met ’n deursnee van sowat 50&nbsp;000 ligjare is die Driehoek die derde grootste sterrestelsel in die Plaaslike Groep, wat ook die Melkweg insluit, en dit kan deur [[swaartekrag]] verbind wees aan die Andromeda-sterrestelsel, ook in die Plaaslike Groep. Die Driehoek-stelsel kan tot 40&nbsp;miljard sterre bevat, in vergelyking met 400&nbsp;miljard in die Melkweg en 1&nbsp;biljoen in Andromeda.<ref name=michon /> === Ligging en struktuur === Ramings van die afstand van die Driehoek-sterrestelsel wissel van 2&nbsp;380 tot 3&nbsp;070 ligjare (730 tot 940 parsek), met die meeste ramings sedert die jaar 2000 in die middel daarvan.<ref name=aass06 /><ref name=apj696 /> In 2006 het ’n groep sterrekundiges aangekondig dat hulle ’n verduisterende [[dubbelster]] in die Driehoek-sterrestelsel ontdek het. Deur die verduisterings van die twee sterre te bestudeer, kon hulle hul groottes meet. As die grootte en temperatuur van sterre bekend is, kan hul [[Magnitude|absolute magnitude]] bereken word, en wanneer die absolute magnitude bekend is, kan hul afstand bereken word. Hulle het bereken die sterre lê 3&nbsp;070 ± 240 kilo-ligjare (940 ± 74 kilo-parsek) van hier.<ref name=aass06 /> In die [[Frankryk|Franse]] sterrekundige Gérard de Vaucouleurs se hersiene Hubble Sandage (VRHS)-stelsel van klassifikasie is die Driehoek-sterrestelsel tipe SA(s)cd. Die "S" dui aan dat dit ’n skyfvormige sterrestelsel is met prominente arms van gas en stof wat van die kern af uitspiraal – dit is algemeen bekend as ’n spiraalsterrestelsel. Die "A" dui aan die kern het nie ’n staafstruktuur in die middel soos by staafspiraalsterrestelsels nie. Die "(s)" beteken die arms kom direk uit die sentrale deel en die "cd" dui aan dat die spiraalarms nie baie dig is nie.<ref name=buta_corwin_odewahn07 /> Dit is ’n geïsoleerde sterrestelsel en daar is geen aanduiding van onlangse samesmeltings of interaksies met ander stelsels nie.<ref name=aaa493 /> Hoewel die Driehoek geklassifiseer word as ’n staaflose stelsel, dui ondersoeke daarop dat daar wel ’n swak staaf-tipe struktuur in die kern kan wees. Die kern is ’n H&nbsp;II-gebied<ref name=apj708 /> en dit bevat ’n ultrahelder X-straalbron met ’n emissie van 1,2 × 10³⁹ [[erg]] s⁻¹, wat die helderste bron van [[X-strale]] in die [[Plaaslike Groep]] van sterrestelsels is.<ref name=aaa425 /> === Stervorming === ’n Groter mate van stervorming vind in die Driehoek-stelsel plaas as in Andromeda:<ref name="aaa495" /> daar is ’n toename van sowat 0,45 ± 0,1 [[sonmassa]]s per jaar. Dit is onseker of dié tempo toeneem of konstant bly.<ref name=aaa493 /><ref name=apj602 /> Die vier helderste H&nbsp;II-gebiede word NGC&nbsp;588, 592, 595 en 604 genoem. Laasgenoemde is die helderste en kon sowat 3&nbsp;miljoen jaar gelede ’n uitbarsting van stervorming ondergaan het.<ref name=apj128_1 /> Dit is die tweede helderste H&nbsp;II-gebied in die Plaaslike Groep. Die geraamde tempo van [[supernova]]-ontploffings in die Driehoek-sterrestelsel is 0,06 tipe&nbsp;Ia- en 0,62 tipe&nbsp;Ib- en Ic-supernova per eeu. Dit kom neer op ’n gemiddeld van een supernova-ontploffing elke 147 jaar.<ref name=apjss92_2 /> Sedert 2008 is altesaam 100 supernova-oorblyfsels in die sterrestelsel ontdek,<ref name=apjss174_2 /> die meeste in die suidelike helfte. Dieselfde asimmetriese voorkoms geld vir H&nbsp;I- en H&nbsp;II-gebiede en vir helder streke met O-tipe hoofreekssterre.<ref name="supernovae.net"/> Sowat 54 bolvormige [[sterreswerm]]s is in die sterrestel geïdentifiseer, maar daar is vermoedelik 122 of meer.<ref name=aa58 /> Die swerms wat geïdentifiseer is, kan ’n paar miljard jaar jonger wees as dié in die Melkweg, en dit lyk of swermvorming die afgelope 100&nbsp;miljoen jaar toegeneem het. Dit word toegeskryf aan ’n invloei van gas na die middel van die sterrestelsel. In 2007 is ’n [[swartkolk]] van sowat 15,7 sonmassas waargeneem. Die kolk, [[M33 X-7]], wentel om ’n metgesel-ster en verduister dit elke 3,5 dae. Dit is die grootste bekende swartkolk wat veroorsaak is deur die inploffing van ’n massiewe ster.<ref name=ar53_3 /><ref name=morcone07 /> === Verhouding met Andromeda === Daar is vermoedelik ’n verbinding tussen die Driehoek- en die Andromeda-sterrestelsel. Dit dui op ’n interaksie tussen die twee stelsels tussen 2 en 8&nbsp;miljard jaar gelede,<ref name="Davidge & McCoonnachie 2012"/><ref name=Bekki2008/> en ’n gewelddadiger botsing oor sowat 2,5&nbsp;miljard jaar. Die toekoms van die Driehoek-stelsel is onbekend, maar dit lyk of dit beïnvloed sal word deur die groter Andromeda. Voorgestelde toekomstige scenario's wissel van ’n uiteenskeuring en opname deur Andromeda, waardeur hy baie [[waterstof]] van Andromeda sal kry om nuwe sterre te vorm of al sy gas (en dus sy vermoë om nuwe sterre te vorm) sal verloor,<ref name=Putman2009/> tot ’n deelname aan die [[Andromeda-sterrestelsel#Toekomstige botsing met die Melkweg|botsing tussen die Melkweg en Andromeda]], waarna dit waarskynlik om die saamgesmelte stelsels sal wentel en later daarmee saamsmelt. Twee ander moontlikhede is ’n botsing met die Melkweg voor laasgenoemde met Andromeda bots, of ’n uitwerping uit die Plaaslike Groep.<ref name=Roeland2012/> == Verwysings == {{verwys | column-count = |2| | refs = <ref name=jha16_1>{{cite journal | author=Fodera-Serio, G.; Indorato, L.; Nastasi, P. | title=Hodierna's Observations of Nebulae and his Cosmology | journal=Journal of the History of Astronomy | volume=16 | issue=1 | date=Februarie 1985 | pages=1–36 | bibcode=1985JHA....16....1F }}</ref> <ref name=jones91>{{cite book | first=Kenneth Glyn | last=Jones | year=1991 | title=Messier's nebulae and star clusters | work=The Practical astronomy handbook series | page=366 | issue=2 | edition=2nd | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> <ref name=mullaney07>{{cite book | first=James | last=Mullaney | year=2007 | title=The Herschel objects and how to observe them | work=Astronomers' Observing Guides | pages=16–17 | publisher=Springer | isbn=0-387-68124-8 }}</ref> <ref name=michon>{{cite web |url=http://www.numericana.com/answer/sagan.htm |first=Gerard P. |last=Michon |title=Sizing up the Universe – Stars, Sand and Nucleons |access-date=7 Januarie 2010 |language=ja |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411012359/http://www.numericana.com/answer/sagan.htm |archive-date=11 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name=aass06>{{cite journal | author=Bonanos, A. Z. | year=2006 | title=The First DIRECT Distance to a Detached Eclipsing Binary in M33 | doi=10.1007/s10509-006-9112-1 | journal=Astrophysics and Space Science | volume= 304 | issue=1-4| pages=207 |bibcode = 2006Ap&SS.304..207B }}</ref> <ref name=apj696>{{cite journal | author=Magrini, Laura; Stanghellini, Letizia; Villaver, Eva | title=The Planetary Nebula Population of M33 and its Metallicity Gradient: A Look Into the Galaxy's Distant Past | journal=The Astrophysical Journal | volume=696 | issue=1 | pages=729–740 | date=Mei 2009 | doi=10.1088/0004-637X/696/1/729 | bibcode=2009ApJ...696..729M |arxiv = 0901.2273 }}</ref> <ref name=apj708>{{cite journal | author=Zhang, J. S.; Henkel, C.; Guo, Q.; Wang, H. G.; Fan, J. H. | title=On the Nuclear Obscuration of H₂O Maser Galaxy | year=2010 | journal=Astrophysical Journal | volume=708 | issue=2 | pages=1528–1536 | doi=10.1088/0004-637X/708/2/1528 | bibcode=2010ApJ...708.1528Z |arxiv = 0912.2159 }}</ref> <ref name=buta_corwin_odewahn07>{{cite book | author=Buta, Ronald James; Corwin, Harold G.; Odewahn, Stephen C. | publisher=Cambridge University Press | year=2007 | title=The de Vaucouleurs atlas of galaxies | pages=1–16, 88 | isbn=0-521-82048-0 }}</ref> <ref name=aa58>{{cite journal | author=Zloczewski, K.; Kaluzny, J.; Hartman, J. | title=Photometric Survey for Stellar Clusters in the Outer Part of M33 | journal=Acta Astronomica | volume=58 | pages=23–39 | date=Maart 2008 | bibcode=2008AcA....58...23Z |arxiv = 0805.4230 }}</ref> <ref name=aaa425>{{cite journal | author=Dubus, G.; Charles, P. A.; Long, K. S. | title=High resolution Chandra X-ray imaging of the nucleus of M 33 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=425 | issue=1 | pages=95–98| date=Oktober 2004| doi=10.1051/0004-6361:20041253 | bibcode=2004A&A...425...95D |arxiv = astro-ph/0406310 }}</ref> <ref name=apj602>{{cite journal | author=Heyer, Mark H.; Corbelli, Edvige; Schneider, Stephen E.; Young, Judith S. | title=The Molecular Gas Distribution and Schmidt Law in M33 | journal=The Astrophysical Journal | volume=602 | issue=2 | pages=723–729 | date=Februarie 2004 | doi=10.1086/381196 | bibcode=2004ApJ...602..723H |arxiv = astro-ph/0311226 }}</ref> <ref name=aaa493>{{cite journal | author=Verley, S.; Corbelli, E.; Giovanardi, C.; Hunt, L. K. | title=Star formation in M 33: multiwavelength signatures across the disk | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=493 | issue=2 |date=Januarie 2009| pages=453–466 | doi=10.1051/0004-6361:200810566 | bibcode=2009A&A...493..453V |arxiv = 0810.0473 }}</ref> <ref name=aaa495>{{cite journal | author=Corbelli, E.; Verley, S.; Elmegreen, B. G.; Giovanardi, C. | title=The cluster birthline in M 33 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=495 | issue=2 | date=Februarie 2009| pages=479–490 | doi=10.1051/0004-6361:200811086 | bibcode=2009A&A...495..479C |arxiv = 0901.1530 }}</ref> <ref name=ar53_3>{{cite journal | author=Abubekerov, M. K.; Antokhina, E. A.; Bogomazov, A. I.; Cherepashchuk, A. M. | title=The mass of the black hole in the X-ray binary M33 X-7 and the evolutionary status of M33 X-7 and IC 10 X-1 | journal=Astronomy Reports | volume=53 | issue=3 | pages=232–242 | date=Maart 2009 | doi=10.1134/S1063772909030056 | bibcode=2009ARep...53..232A |arxiv = 0906.3429 }}</ref> <ref name=morcone07>{{cite news |last=Morcone |first=Jennifer |date=17 Oktober 2007 |title=Heaviest Stellar Black Hole Discovered in Nearby Galaxy |work=Chandra X-ray Observatory press release |url=http://chandra.harvard.edu/press/07_releases/press_101707.html |access-date=13 Februarie 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190803032621/http://chandra.harvard.edu/press/07_releases/press_101707.html |archive-date= 3 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> <ref name=apj128_1>{{cite journal | author=Keel, William C.; Holberg, Jay B.; Treuthardt, Patrick M. | title=Far-Ultraviolet Spectroscopy of Star-forming Regions in Nearby Galaxies: Stellar Populations and Abundance Indicators | journal=The Astronomical Journal | volume=128 | issue=1 | pages=211–223 | date=Julie 2004 | doi=10.1086/421367 | bibcode=2004AJ....128..211K |arxiv = astro-ph/0403499 }}</ref> <ref name=apjss92_2>{{cite journal | author=Tammann, G. A.; Loeffler, W.; Schroeder, A. | title=The Galactic supernova rate | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | volume=92 | issue=2 | pages=487–493 | date=Junie 1994 | bibcode=1994ApJS...92..487T | doi=10.1086/192002 }}</ref> <ref name=bergh2000>{{cite book | first=Sidney | last=Van den Bergh | title=The galaxies of the Local Group | volume=35 | series=Cambridge astrophysics series | publisher=Cambridge University Press | year=2000 | isbn=0-521-65181-6 | page=72 }}</ref> <ref name=apjss174_2>{{cite journal | author=Plucinsky, Paul P. |title=Chandra ACIS Survey of M33 (ChASeM33): A First Look | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | issue=2 | pages=366–378 | date=Februarie 2008 | doi=10.1086/522942 | bibcode=2008ApJS..174..366P | volume=174 |arxiv = 0709.4211 }}</ref> <ref name="Davidge & McCoonnachie 2012">{{cite journal | last1 = Davidge| first1 = T.J.| last2 = Connachie| first2 = A.W.| last3 = Fardal| first3 = M.A.| last4 = Fliri| first4 = J.| last5 = Valls-Gabaud| first5 = D.| last6 = Chapman| first6 = S.C.| last7 = Lewis| first7 = G.F.| last8 = Rich| first8 = R.M.| year = 2012| title = The Recent Stellar Archeology of M31—The Nearest Red Disk Galaxy| journal = The Astrophysical Journal| volume = 751| issue = 1 |bibcode = 2012ApJ...751...74D| doi = 10.1088/0004-637X/751/1/74|arxiv = 1203.6081 }}</ref> <ref name=Bekki2008>{{cite journal | author=Bekki K.| title=Formation of a giant HI bridge between M31 and M33 from their tidal interaction | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (Letters) | volume=390 | issue=1 | date=Oktober 2008 | pages=L24–L28 | bibcode=2008MNRAS.390L..24B |arxiv = 0807.1161 |doi = 10.1111/j.1745-3933.2008.00528.x }}</ref> <ref name=ned>{{cite web |work=NASA/IPAC Extragalactic Database |title=Results for NGC 598 |publisher=NASA/IPAC/JPL |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |access-date=1 Desember 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20020802122428/http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |archive-date= 2 Augustus 2002 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> <ref name="supernovae.net">{{cite web |author=David Bishop |title=Extragalactic Novae |url=http://www.supernovae.net/novae.html |publisher=supernovae.net (International Supernovae Network) |access-date=11 September 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121030062209/http://www.supernovae.net/novae.html |archive-date=30 Oktober 2012 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name=Putman2009>{{cite journal | last1=Putman | first1=M. E. | last2=Peek | first2=J. E. G. | last3=Muratov | first3=A. | last4=Gnedin | first4=O. Y. | last5=Hsu | first5=W. | last6=Douglas | first6=K. A. | last7=Heiles | first7=C. | last8=Stanimirovic | first8=S. | last9=Korpela | first9=E. J. | last10=Gibson | first10=S. J. | title=The Disruption and Fueling of M33 | journal=The Astrophysical Journal | volume=703 | issue=2 | date=Oktober 2009 | pages=1486–1501 | bibcode=2009ApJ...703.1486P|arxiv = 0812.3093 |doi = 10.1088/0004-637X/703/2/1486 }}</ref> <ref name=Roeland2012>{{cite journal | first1=Roeland P. | last1=van der Marel | first2=Gurtina | last2=Besla | first3=T. J. | last3=Cox | first4=Sangmo Tony | last4=Sohn | first5=Jay | last5=Anderson | title=The M31 Velocity Vector. III. Future Milky Way-M31-M33 Orbital Evolution, Merging, and Fate of the Sun | journal=The Astrophysical Journal | volume=753 | issue=1 | date=Julie 2012 | bibcode=2012ApJ...753....9V|arxiv = 1205.6865 |doi = 10.1088/0004-637X/753/1/9 }}</ref> }} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m033.html SEDS: Messier 33] * [http://www.spacetelescope.org/bin/images.pl?searchtype=freesearch&string=m33 M33 by ESA/Hubble] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930014801/http://www.spacetelescope.org/bin/images.pl?searchtype=freesearch&string=m33 |date=30 September 2007 }} * [http://www.starpointing.com/dslr/m33.html Pointing to the Universe – M33] {{WikiSky|Messier 33|name=Driehoek-sterrestelsel|z=2.800}} {{Commons-kategorie inlyn|Triangulum Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Triangulum Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|01|33|50.9||30|39|36|2810|aansig=titel}} {{Messier}} {{Normdata}} [[Kategorie:Driehoek (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|30033]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Plaaslike Groep]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] g5zcf5ja818p3ubanyharud5fto4br0 2518596 2518592 2022-08-10T18:58:21Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Driehoeksterrestelsel | beeld= M33HunterWilson09.jpg | onderskrif= Messier 33, die Driehoeksterrestelsel. | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Driehoek (sterrebeeld)|Driehoek]] | messier= Messier 33 | tipe= SA(s)cd<ref name=ned /> | RK= 01^h 33^m 50,02^s | Dek= +30º 39' 36,7" | magnitude= | skynmagnitude= 5,72 | absolute magnitude= | afstand= 2,38-3,07 miljoen | ouderdom= | grootte= 70,8' × 41,7' | sterre= 40&nbsp;biljoen (4×10¹⁰) | rooiverskuiwing= | kenmerke= | massa= | name= [[New General Catalogue|NGC]]&nbsp;0598, MCG&nbsp;+05-04-069, 1ES&nbsp;0131+303, RX&nbsp;J0133.8+3039, PGC&nbsp;005818 }} Die '''Driehoeksterrestelsel''' (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;33''' en '''NGC&nbsp;0598''') is ’n [[sterrestelsel]] sowat 3&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Driehoek (sterrebeeld)|Driehoek]]. Dit is die derde grootste sterrestelsel in die [[Plaaslike Groep]], wat die [[Melkweg]], [[Andromeda-sterrestelsel|Andromeda]] en sowat 30 ander, kleiner stelsels insluit. Dit is een van die verste permanente voorwerpe wat met die blote oog gesien kan word. == Geskiedenis en waarneming == [[Lêer:Nursery of New Stars - GPN-2000-000972.jpg|regs|duimnael|240px|[[NGC 604]] in die Driehoeksterrestelsel.]] {{multiple image | align = right | direction = vertical | width = 240 | image1 = Spitzer m33.jpg | width1 = | alt1 = | caption1 = ’n Infrarooi foto van M33 geneem deur die Spitzer-ruimteteleskoop. | image2 = M33.jpg | width2 = 240px | alt2 = | caption2 = ’n Ultraviolet-foto van M33 deur die Galex-sterrewag. }} Die Driehoeksterrestelsel is waarskynlik voor 1654 ontdek deur die [[Italië|Italiaanse]] sterrekundige Giovanni Battista Hodierna. Hy het dit beskryf as ’n newelagtige voorwerp "naby die Driehoek". Die sigbare helderheid stem ooreen met dié van M33 en dit is dus heel waarskynlik ’n verwysing na die Driehoeksterrestelsel.<ref name=jha16_1 /> [[Charles Messier]] het dit op 25–26 Augustus 1764 onafhanklik ontdek en dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Toe [[William Herschel]] sy uitgebreide katalogus van [[newel]]s saamgestel het, was hy versigtig om nie die meeste voorwerpe wat deur Messier geïdentifiseer is, te noem nie.<ref name=jones91 /> M33 was egter ’n uitsondering en hy het dit op 11 September 1784 as H&nbsp;V-17 gekatalogiseer.<ref name=mullaney07 /> Herschel het ook die grootste en helderste [[H II-gebied]] in die Driehoek afsonderlik in sy katalogus opgeneem as H&nbsp;III.150. Dit het eindelik die nommer [[NGC 604]] gekry. Soos van die [[Aarde]] af gesien, is NGC&nbsp;604 noordoos van die sterrestelsel se sentrale kern geleë. Dit is een van die grootste bekende H&nbsp;II-streke, met ’n deursnee van byna 1&nbsp;500 [[ligjare]] en ’n [[elektromagnetiese spektrum]] soortgelyk aan dié van die [[Orion-newel]]. Herschel het ook drie ander, kleiner H&nbsp;II-gebiede waargeneem (NGC&nbsp;588, 592 en 595). Lord Rosse het die stelsel in 1850 as ’n "spiraalnewel" geklassifiseer. In 1922–'23 het John Charles Duncan en Max Wolf [[veranderlike ster]]re in die sterrestelsel ontdek. [[Edwin Hubble]] het in 1926 gevind dat 35 van hierdie sterre [[Cepheïed]]e is, en dit het hom in staat gestel om hul afstand te bereken. Die resultaat het ooreengestem met die konsep dat spiraalnewels onafhanklike galaktiese stelsels van gas en stof is, eerder as newels in die Melkweg.<ref name=bergh2000 /> Met ’n deursnee van sowat 50&nbsp;000 ligjare is die Driehoek die derde grootste sterrestelsel in die Plaaslike Groep, wat ook die Melkweg insluit, en dit kan deur [[swaartekrag]] verbind wees aan die Andromeda-sterrestelsel, ook in die Plaaslike Groep. Die Driehoekstelsel kan tot 40&nbsp;miljard sterre bevat, in vergelyking met 400&nbsp;miljard in die Melkweg en 1&nbsp;biljoen in Andromeda.<ref name=michon /> === Ligging en struktuur === Ramings van die afstand van die Driehoeksterrestelsel wissel van 2&nbsp;380 tot 3&nbsp;070 ligjare (730 tot 940 parsek), met die meeste ramings sedert die jaar 2000 in die middel daarvan.<ref name=aass06 /><ref name=apj696 /> In 2006 het ’n groep sterrekundiges aangekondig dat hulle ’n verduisterende [[dubbelster]] in die Driehoeksterrestelsel ontdek het. Deur die verduisterings van die twee sterre te bestudeer, kon hulle hul groottes meet. As die grootte en temperatuur van sterre bekend is, kan hul [[Magnitude|absolute magnitude]] bereken word, en wanneer die absolute magnitude bekend is, kan hul afstand bereken word. Hulle het bereken die sterre lê 3&nbsp;070 ± 240 kilo-ligjare (940 ± 74 kilo-parsek) van hier.<ref name=aass06 /> In die [[Frankryk|Franse]] sterrekundige Gérard de Vaucouleurs se hersiene Hubble Sandage (VRHS)-stelsel van klassifikasie is die Driehoeksterrestelsel tipe SA(s)cd. Die "S" dui aan dat dit ’n skyfvormige sterrestelsel is met prominente arms van gas en stof wat van die kern af uitspiraal – dit is algemeen bekend as ’n spiraalsterrestelsel. Die "A" dui aan die kern het nie ’n staafstruktuur in die middel soos by staafspiraalsterrestelsels nie. Die "(s)" beteken die arms kom direk uit die sentrale deel en die "cd" dui aan dat die spiraalarms nie baie dig is nie.<ref name=buta_corwin_odewahn07 /> Dit is ’n geïsoleerde sterrestelsel en daar is geen aanduiding van onlangse samesmeltings of interaksies met ander stelsels nie.<ref name=aaa493 /> Hoewel die Driehoek geklassifiseer word as ’n staaflose stelsel, dui ondersoeke daarop dat daar wel ’n swak staaf-tipe struktuur in die kern kan wees. Die kern is ’n H&nbsp;II-gebied<ref name=apj708 /> en dit bevat ’n ultrahelder X-straalbron met ’n emissie van 1,2 × 10³⁹ [[erg]] s⁻¹, wat die helderste bron van [[X-strale]] in die [[Plaaslike Groep]] van sterrestelsels is.<ref name=aaa425 /> === Stervorming === ’n Groter mate van stervorming vind in die Driehoekstelsel plaas as in Andromeda:<ref name="aaa495" /> daar is ’n toename van sowat 0,45 ± 0,1 [[sonmassa]]s per jaar. Dit is onseker of dié tempo toeneem of konstant bly.<ref name=aaa493 /><ref name=apj602 /> Die vier helderste H&nbsp;II-gebiede word NGC&nbsp;588, 592, 595 en 604 genoem. Laasgenoemde is die helderste en kon sowat 3&nbsp;miljoen jaar gelede ’n uitbarsting van stervorming ondergaan het.<ref name=apj128_1 /> Dit is die tweede helderste H&nbsp;II-gebied in die Plaaslike Groep. Die geraamde tempo van [[supernova]]-ontploffings in die Driehoeksterrestelsel is 0,06 tipe&nbsp;Ia- en 0,62 tipe&nbsp;Ib- en Ic-supernova per eeu. Dit kom neer op ’n gemiddeld van een supernova-ontploffing elke 147 jaar.<ref name=apjss92_2 /> Sedert 2008 is altesaam 100 supernova-oorblyfsels in die sterrestelsel ontdek,<ref name=apjss174_2 /> die meeste in die suidelike helfte. Dieselfde asimmetriese voorkoms geld vir H&nbsp;I- en H&nbsp;II-gebiede en vir helder streke met O-tipe hoofreekssterre.<ref name="supernovae.net"/> Sowat 54 bolvormige [[sterreswerm]]s is in die sterrestel geïdentifiseer, maar daar is vermoedelik 122 of meer.<ref name=aa58 /> Die swerms wat geïdentifiseer is, kan ’n paar miljard jaar jonger wees as dié in die Melkweg, en dit lyk of swermvorming die afgelope 100&nbsp;miljoen jaar toegeneem het. Dit word toegeskryf aan ’n invloei van gas na die middel van die sterrestelsel. In 2007 is ’n [[swartkolk]] van sowat 15,7 sonmassas waargeneem. Die kolk, [[M33 X-7]], wentel om ’n metgesel-ster en verduister dit elke 3,5 dae. Dit is die grootste bekende swartkolk wat veroorsaak is deur die inploffing van ’n massiewe ster.<ref name=ar53_3 /><ref name=morcone07 /> === Verhouding met Andromeda === Daar is vermoedelik ’n verbinding tussen die Driehoek- en die Andromeda-sterrestelsel. Dit dui op ’n interaksie tussen die twee stelsels tussen 2 en 8&nbsp;miljard jaar gelede,<ref name="Davidge & McCoonnachie 2012"/><ref name=Bekki2008/> en ’n gewelddadiger botsing oor sowat 2,5&nbsp;miljard jaar. Die toekoms van die Driehoekstelsel is onbekend, maar dit lyk of dit beïnvloed sal word deur die groter Andromeda. Voorgestelde toekomstige scenario's wissel van ’n uiteenskeuring en opname deur Andromeda, waardeur hy baie [[waterstof]] van Andromeda sal kry om nuwe sterre te vorm of al sy gas (en dus sy vermoë om nuwe sterre te vorm) sal verloor,<ref name=Putman2009/> tot ’n deelname aan die [[Andromeda-sterrestelsel#Toekomstige botsing met die Melkweg|botsing tussen die Melkweg en Andromeda]], waarna dit waarskynlik om die saamgesmelte stelsels sal wentel en later daarmee saamsmelt. Twee ander moontlikhede is ’n botsing met die Melkweg voor laasgenoemde met Andromeda bots, of ’n uitwerping uit die Plaaslike Groep.<ref name=Roeland2012/> == Verwysings == {{verwys | column-count = |2| | refs = <ref name=jha16_1>{{cite journal | author=Fodera-Serio, G.; Indorato, L.; Nastasi, P. | title=Hodierna's Observations of Nebulae and his Cosmology | journal=Journal of the History of Astronomy | volume=16 | issue=1 | date=Februarie 1985 | pages=1–36 | bibcode=1985JHA....16....1F }}</ref> <ref name=jones91>{{cite book | first=Kenneth Glyn | last=Jones | year=1991 | title=Messier's nebulae and star clusters | work=The Practical astronomy handbook series | page=366 | issue=2 | edition=2nd | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> <ref name=mullaney07>{{cite book | first=James | last=Mullaney | year=2007 | title=The Herschel objects and how to observe them | work=Astronomers' Observing Guides | pages=16–17 | publisher=Springer | isbn=0-387-68124-8 }}</ref> <ref name=michon>{{cite web |url=http://www.numericana.com/answer/sagan.htm |first=Gerard P. |last=Michon |title=Sizing up the Universe – Stars, Sand and Nucleons |access-date=7 Januarie 2010 |language=ja |archive-url=https://web.archive.org/web/20200411012359/http://www.numericana.com/answer/sagan.htm |archive-date=11 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name=aass06>{{cite journal | author=Bonanos, A. Z. | year=2006 | title=The First DIRECT Distance to a Detached Eclipsing Binary in M33 | doi=10.1007/s10509-006-9112-1 | journal=Astrophysics and Space Science | volume= 304 | issue=1-4| pages=207 |bibcode = 2006Ap&SS.304..207B }}</ref> <ref name=apj696>{{cite journal | author=Magrini, Laura; Stanghellini, Letizia; Villaver, Eva | title=The Planetary Nebula Population of M33 and its Metallicity Gradient: A Look Into the Galaxy's Distant Past | journal=The Astrophysical Journal | volume=696 | issue=1 | pages=729–740 | date=Mei 2009 | doi=10.1088/0004-637X/696/1/729 | bibcode=2009ApJ...696..729M |arxiv = 0901.2273 }}</ref> <ref name=apj708>{{cite journal | author=Zhang, J. S.; Henkel, C.; Guo, Q.; Wang, H. G.; Fan, J. H. | title=On the Nuclear Obscuration of H₂O Maser Galaxy | year=2010 | journal=Astrophysical Journal | volume=708 | issue=2 | pages=1528–1536 | doi=10.1088/0004-637X/708/2/1528 | bibcode=2010ApJ...708.1528Z |arxiv = 0912.2159 }}</ref> <ref name=buta_corwin_odewahn07>{{cite book | author=Buta, Ronald James; Corwin, Harold G.; Odewahn, Stephen C. | publisher=Cambridge University Press | year=2007 | title=The de Vaucouleurs atlas of galaxies | pages=1–16, 88 | isbn=0-521-82048-0 }}</ref> <ref name=aa58>{{cite journal | author=Zloczewski, K.; Kaluzny, J.; Hartman, J. | title=Photometric Survey for Stellar Clusters in the Outer Part of M33 | journal=Acta Astronomica | volume=58 | pages=23–39 | date=Maart 2008 | bibcode=2008AcA....58...23Z |arxiv = 0805.4230 }}</ref> <ref name=aaa425>{{cite journal | author=Dubus, G.; Charles, P. A.; Long, K. S. | title=High resolution Chandra X-ray imaging of the nucleus of M 33 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=425 | issue=1 | pages=95–98| date=Oktober 2004| doi=10.1051/0004-6361:20041253 | bibcode=2004A&A...425...95D |arxiv = astro-ph/0406310 }}</ref> <ref name=apj602>{{cite journal | author=Heyer, Mark H.; Corbelli, Edvige; Schneider, Stephen E.; Young, Judith S. | title=The Molecular Gas Distribution and Schmidt Law in M33 | journal=The Astrophysical Journal | volume=602 | issue=2 | pages=723–729 | date=Februarie 2004 | doi=10.1086/381196 | bibcode=2004ApJ...602..723H |arxiv = astro-ph/0311226 }}</ref> <ref name=aaa493>{{cite journal | author=Verley, S.; Corbelli, E.; Giovanardi, C.; Hunt, L. K. | title=Star formation in M 33: multiwavelength signatures across the disk | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=493 | issue=2 |date=Januarie 2009| pages=453–466 | doi=10.1051/0004-6361:200810566 | bibcode=2009A&A...493..453V |arxiv = 0810.0473 }}</ref> <ref name=aaa495>{{cite journal | author=Corbelli, E.; Verley, S.; Elmegreen, B. G.; Giovanardi, C. | title=The cluster birthline in M 33 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=495 | issue=2 | date=Februarie 2009| pages=479–490 | doi=10.1051/0004-6361:200811086 | bibcode=2009A&A...495..479C |arxiv = 0901.1530 }}</ref> <ref name=ar53_3>{{cite journal | author=Abubekerov, M. K.; Antokhina, E. A.; Bogomazov, A. I.; Cherepashchuk, A. M. | title=The mass of the black hole in the X-ray binary M33 X-7 and the evolutionary status of M33 X-7 and IC 10 X-1 | journal=Astronomy Reports | volume=53 | issue=3 | pages=232–242 | date=Maart 2009 | doi=10.1134/S1063772909030056 | bibcode=2009ARep...53..232A |arxiv = 0906.3429 }}</ref> <ref name=morcone07>{{cite news |last=Morcone |first=Jennifer |date=17 Oktober 2007 |title=Heaviest Stellar Black Hole Discovered in Nearby Galaxy |work=Chandra X-ray Observatory press release |url=http://chandra.harvard.edu/press/07_releases/press_101707.html |access-date=13 Februarie 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190803032621/http://chandra.harvard.edu/press/07_releases/press_101707.html |archive-date= 3 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> <ref name=apj128_1>{{cite journal | author=Keel, William C.; Holberg, Jay B.; Treuthardt, Patrick M. | title=Far-Ultraviolet Spectroscopy of Star-forming Regions in Nearby Galaxies: Stellar Populations and Abundance Indicators | journal=The Astronomical Journal | volume=128 | issue=1 | pages=211–223 | date=Julie 2004 | doi=10.1086/421367 | bibcode=2004AJ....128..211K |arxiv = astro-ph/0403499 }}</ref> <ref name=apjss92_2>{{cite journal | author=Tammann, G. A.; Loeffler, W.; Schroeder, A. | title=The Galactic supernova rate | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | volume=92 | issue=2 | pages=487–493 | date=Junie 1994 | bibcode=1994ApJS...92..487T | doi=10.1086/192002 }}</ref> <ref name=bergh2000>{{cite book | first=Sidney | last=Van den Bergh | title=The galaxies of the Local Group | volume=35 | series=Cambridge astrophysics series | publisher=Cambridge University Press | year=2000 | isbn=0-521-65181-6 | page=72 }}</ref> <ref name=apjss174_2>{{cite journal | author=Plucinsky, Paul P. |title=Chandra ACIS Survey of M33 (ChASeM33): A First Look | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | issue=2 | pages=366–378 | date=Februarie 2008 | doi=10.1086/522942 | bibcode=2008ApJS..174..366P | volume=174 |arxiv = 0709.4211 }}</ref> <ref name="Davidge & McCoonnachie 2012">{{cite journal | last1 = Davidge| first1 = T.J.| last2 = Connachie| first2 = A.W.| last3 = Fardal| first3 = M.A.| last4 = Fliri| first4 = J.| last5 = Valls-Gabaud| first5 = D.| last6 = Chapman| first6 = S.C.| last7 = Lewis| first7 = G.F.| last8 = Rich| first8 = R.M.| year = 2012| title = The Recent Stellar Archeology of M31—The Nearest Red Disk Galaxy| journal = The Astrophysical Journal| volume = 751| issue = 1 |bibcode = 2012ApJ...751...74D| doi = 10.1088/0004-637X/751/1/74|arxiv = 1203.6081 }}</ref> <ref name=Bekki2008>{{cite journal | author=Bekki K.| title=Formation of a giant HI bridge between M31 and M33 from their tidal interaction | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (Letters) | volume=390 | issue=1 | date=Oktober 2008 | pages=L24–L28 | bibcode=2008MNRAS.390L..24B |arxiv = 0807.1161 |doi = 10.1111/j.1745-3933.2008.00528.x }}</ref> <ref name=ned>{{cite web |work=NASA/IPAC Extragalactic Database |title=Results for NGC 598 |publisher=NASA/IPAC/JPL |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |access-date=1 Desember 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20020802122428/http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |archive-date= 2 Augustus 2002 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> <ref name="supernovae.net">{{cite web |author=David Bishop |title=Extragalactic Novae |url=http://www.supernovae.net/novae.html |publisher=supernovae.net (International Supernovae Network) |access-date=11 September 2010 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20121030062209/http://www.supernovae.net/novae.html |archive-date=30 Oktober 2012 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name=Putman2009>{{cite journal | last1=Putman | first1=M. E. | last2=Peek | first2=J. E. G. | last3=Muratov | first3=A. | last4=Gnedin | first4=O. Y. | last5=Hsu | first5=W. | last6=Douglas | first6=K. A. | last7=Heiles | first7=C. | last8=Stanimirovic | first8=S. | last9=Korpela | first9=E. J. | last10=Gibson | first10=S. J. | title=The Disruption and Fueling of M33 | journal=The Astrophysical Journal | volume=703 | issue=2 | date=Oktober 2009 | pages=1486–1501 | bibcode=2009ApJ...703.1486P|arxiv = 0812.3093 |doi = 10.1088/0004-637X/703/2/1486 }}</ref> <ref name=Roeland2012>{{cite journal | first1=Roeland P. | last1=van der Marel | first2=Gurtina | last2=Besla | first3=T. J. | last3=Cox | first4=Sangmo Tony | last4=Sohn | first5=Jay | last5=Anderson | title=The M31 Velocity Vector. III. Future Milky Way-M31-M33 Orbital Evolution, Merging, and Fate of the Sun | journal=The Astrophysical Journal | volume=753 | issue=1 | date=Julie 2012 | bibcode=2012ApJ...753....9V|arxiv = 1205.6865 |doi = 10.1088/0004-637X/753/1/9 }}</ref> }} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m033.html SEDS: Messier 33] * [http://www.spacetelescope.org/bin/images.pl?searchtype=freesearch&string=m33 M33 by ESA/Hubble] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930014801/http://www.spacetelescope.org/bin/images.pl?searchtype=freesearch&string=m33 |date=30 September 2007 }} * [http://www.starpointing.com/dslr/m33.html Pointing to the Universe – M33] {{WikiSky|Messier 33|name=Driehoeksterrestelsel|z=2.800}} {{Commons-kategorie inlyn|Triangulum Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Triangulum Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|01|33|50.9||30|39|36|2810|aansig=titel}} {{Messier}} {{Normdata}} [[Kategorie:Driehoek (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|30033]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Plaaslike Groep]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] 87vnqcxzppwtcdg5xehwxewti83047y 0 69665 2518581 2442097 2022-08-10T18:49:12Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Draaikolk-sterrestelsel]] na [[Draaikolksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Draaikolk-sterrestelsel | beeld= Messier51 sRGB.jpg | onderskrif= Die Draaikolk-sterrestelsel of Messier&nbsp;51A (links). Die kleiner voorwerp regs bo is M51B of NGC&nbsp;5195. <br />(Bron: Nasa/ESA) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]] | messier= Messier&nbsp;51A | tipe= SA(s)bc pec | RK= 13^h 29^m 52,7^s | Dek= +47º 11' 43" | magnitude= | skynmagnitude= 8,4 | absolute magnitude= | afstand= 23 miljoen | ouderdom= | grootte= 11′,2 × 6′,9 | sterre= | rooiverskuiwing= +1,544 x 10⁻⁶ | kenmerke= In ’n wisselwerking met Messier&nbsp;51B | massa= | name= Vraagteken-sterrestelsel, Rosse se Sterrestelsel, NGC&nbsp;5194, UGC&nbsp;8493, PGC&nbsp;47404, VV&nbsp;001a, VV&nbsp;403, Arp&nbsp;85, GC&nbsp;3572 }} Die '''Draaikolk-sterrestelsel''' (ook bekend as die '''Vraagteken-sterrestelsel''', '''Messier&nbsp;51''' en '''NGC&nbsp;5194''') is ’n interaktiewe [[Sterrestelsel|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]]. Dit is een van die bekendste sterrestelsels in die ruimte.<ref>{{cite book | last = Scalzi | first = John | year = 2003 | title = The Rough Guide to the Universe | publisher = Rough Guides | pages = 250 | isbn =1-85828-939-4 }}</ref> Messier 51 en sy metgesel, [[NGC 5195]], kan maklik opgespoor word deur amateur-sterrekykers en die twee stelsels kan maklik met ’n verkyker gesien word.<ref name=apod>{{cite web |last=Nemiroff |first=Robert |coauthors=Jerry Bonnell |date=24 Julie 2000 |title=M51: The Whirlpool Galaxy |url=http://apod.nasa.gov/apod/ap000724.html |work=Astronomy Picture of the Day |publisher=Nasa |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180303144404/https://apod.nasa.gov/apod/ap000724.html |archive-date=3 Maart 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die afstand is onlangs geraam op 23 ± 4 miljoen [[ligjare]] van die [[Melkweg]] af,<ref name="Tak´atsetal2006">{{cite journal | author=Takáts, K.; Vinkó, J. | year=2006 | title=Distance estimate and progenitor characteristics of SN 2005cs in M51 | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=372 | issue=4 | pages=1735 | doi=10.1111/j.1365-2966.2006.10974.x | bibcode=2006MNRAS.372.1735T | arxiv = astro-ph/0608430 }}</ref> maar verskillende metodes gee verskillende afstande van tussen 15&nbsp;miljoen en 35&nbsp;miljoen ligjare. == Ontdekking == [[Lêer:M51Sketch.jpg|duimnael|links|Skets van M51 deur William Parsons in 1845.]] Die voorwerp wat later bekend geword het as die Draaikolk-sterrestelsel, is op 13 Oktober 1773 deur [[Charles Messier]] ontdek<ref>{{cite book |author=Charles Messier |year=1781 |chapter=Catalogue des Nébuleuses & des amas d'Étoiles |title=Connaissance des Temps [1784] |pages=227–267 [246] }}</ref> en hy het dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Die bygaande sterrestelsel, NGC&nbsp;5195, is in 1781 deur [[Pierre Méchain]] ontdek. Die Draaikolk is egter in 1845 eers erken as ’n spiraalstelsel. Soms word die benaming M51 gebruik om na albei stelsels te verwys, in welke geval die individuele stelsels M51A (NGC&nbsp;5194) en M51B (NGC&nbsp;5195) genoem word. In 2005 is die [[supernova]] SN&nbsp;2005cs in die Draaikolk-sterrestelsel gesien. Sy maksimum helderheid was 14&nbsp;[[Magnitude|mag]].<ref>{{cite web |last=MacRobert |first=Alan M. |date=24 Augustus 2005 |url=http://skyandtelescope.com/news/article_1544_1.asp |title=Supernova in M51 |work=Sky Tonight |publisher=Sky and Telescope |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20141130102601/http://skyandtelescope.com/news/article_1544_1.asp |archive-date=30 November 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |last=Bishop |first=David |url=http://www.supernovae.net/sn2005/sn2005cs.html |title=Supernova 2005cs in M51 |work=supernovae.net |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927113920/http://www.supernovae.net/sn2005/sn2005cs.html |archive-date=27 September 2011 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 31 Mei 2011 is die supernova SN&nbsp;2011dh met ’n helderheid van 13,5&nbsp;mag in M51 gesien.<ref name="AAVSO">{{cite web |date=3 Junie 2011 |title=AAVSO Special Notice #241: New Supernova in M51 |publisher=American Association of Variable Star Observers |author=Richard Kinne (kqr) |url=http://www.aavso.org/aavso-special-notice-241 |access-date=6 Junie 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191025054026/http://www.aavso.org/aavso-special-notice-241 |archive-date=25 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Algemeen == Die Draaikolk-sterrestelsel is die helderste stelsel in die [[M51-groep]],’n klein [[Sterrestelselswerm|sterrestelselgroep]] wat ook Messier&nbsp;63 (die [[Sonneblom-sterrestelsel]]), [[NGC 5023]] en [[NGC 5229]] insluit.<ref name="nbg">{{cite book | author=R. B. Tully | year=1988 | title=Nearby Galaxies Catalog | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-35299-1 }}</ref><ref name="fouqueetal1992">{{cite journal | author=P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel | year=1992 | title=Groups of galaxies within 80 Mpc. II – The catalogue of groups and group members | journal=Astronomy and Astrophysics Supplement | volume=93 | pages=211–233 | bibcode=1992A&AS...93..211F }}</ref><ref name="garcia1993">{{cite journal | author=A. Garcia | year=1993 | title=General study of group membership. II – Determination of nearby groups | journal=Astronomy and Astrophysics Supplement | volume=100 | pages=47–90 | bibcode=1993A&AS..100...47G }}</ref><ref name="giuricinetal2002">{{cite journal | author=G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani | year=2000 | title=Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups | journal=Astrophysical Journal | volume=543 | issue=1 | pages=178–194 | bibcode=2000ApJ...543..178G | doi=10.1086/317070 |arxiv = astro-ph/0001140 }}</ref> Hierdie klein groep kan dalk die suidoostelike deel wees van ’n groot, langwerpige groep wat die [[M101-groep]] en die [[NGC 5866-groep]] insluit, hoewel die drie groep in die meeste katalogusse beskou word as afsonderlike entiteite.<ref name="ferrareseetal00">{{cite journal | author=L. Ferrarese, H.C. Ford, J. Huchra, R.C. Kennicutt jr., J.R. Mould, S. Sakai, W.L. Freedman, P.B. Stetson, B.F. Madore, B.K. Gibson, J.A. Graham, S.M. Hughes, G.D. Illingworth, D.D. Kelson, L. Macri, K. Sebo, N.A. Silbermann | year=2000 | title=A Database of Cepheid Distance Moduli and Tip of the Red Giant Branch, Globular Cluster Luminosity Function, Planetary Nebula Luminosity Function, and Surface Brightness Fluctuation Data Useful for Distance Determinations | journal=Astrophysical Journal Supplement | volume=128 | issue=2 | pages=431–459 | bibcode=2000ApJS..128..431F | doi=10.1086/313391 |arxiv = astro-ph/9910501 }}</ref> == Eienskappe en voorkoms == [[Lêer:M51 whirlpool galaxy black hole.jpg|duimnael|Die kruis in die middel van M51 is die twee stofringe om die swartkolk in die kern van die sterrestelsel.]] Tydens die supernova SN&nbsp;2005cs is ’n afstand van 23 mega-ligjare gemeet en ’n radius van sowat 43&nbsp;000 ligjare vir die sterrestelsel. Sy massa word geraam op sowat 160&nbsp;miljard [[sonmassa]]s. Daar bestaan vermoedelik ’n [[swartkolk]] in die middel van die spiraal wat omring word deur ’n ring stof wat feitlik loodreg lê met die vlak van die redelike plat skyf van die sterrestelsel. ’n Tweede ring kruis die hoofring op ’n ander as – ’n onverwagte verskynsel.<ref>{{cite web |date=8 Junie 1992 |url=http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1992/17/text/ |title=NASA's Hubble Space Telescope Resolves a Dark "x" Across the Nucleus of M51 |work=News Center |publisher=HubbleSite |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20060714095948/http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1992/17/text/ |archive-date=14 Julie 2006 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> M51 is in die sterrebeeld Jaghonde geleë en kan gevind word deur die mees oostelike ster van die [[Groot Beer]] se sewe helderste sterre ([[Eta Ursae Majoris]]) te volg en 3,5° suidoos te kyk. M51 is sigbaar met ’n verkyker in goeie sigtoestande en kan in detail met ’n moderne amateur-teleskoop gesien word.<ref name="apod" /> Die duidelike spiraalstruktuur van die Draaikolk-sterrestelsel is waarskynlik vanweë die intieme interaksie met NGC&nbsp;5195.<ref name="apod" /> Sterre word gewoonlik in die middel van ’n sterrestelsel gevorm. Dit lyk of die middelste deel van die Draaikolk ’n tydperk van verhoogde stervorming beleef wat ooreenstem met dié in die Melkweg. Daar word geraam dat die huidige tempo van stervorming nie langer as sowat 100&nbsp;miljoen gaan voortduur nie.<ref name="Thronson & Greenhouse">{{cite journal | author=Thronson, Harley A.; Greenhouse, Matthew A. | year=1988 | title=Near-Infrared Mass-to-light ratios in Galaxies: Stellar Mass and Star Formation in the Heart of the Whirlpool | journal=The Astrophysical Journal | volume=327 | pages=671–679 |bibcode = 1988ApJ...327..671T |doi = 10.1086/166224 }}</ref> == Metgesel == Dekades gelede was dit nie bekend of NGC&nbsp;5195 ’n ware metgesel-sterrestelsel was en of dit net ’n stelsel was wat op die agtergrond verbybeweeg nie. Die koms van radio-astronomie en daaropvolgende radio-beelde van M51 het onteenseglik bewys dat daar ’n interaksie tussen die twee stelsels is. Onlangse simulasies het getoon dat M51 se spiraalstruktuur veroorsaak is deur NGC&nbsp;5195 wat sowat 500 tot 600&nbsp;miljoen jaar gelede deur die hoofskyf van M51 beweeg het. In dié model<ref name="Salo & Laurikainen">{{cite journal | author=Salo, Heikki; Laurikainen, Eija | year=1999 | title=A Multiple Encounter Model of M51 | journal=Astrophysics and Space Science | volume=269 | pages=663–664 | bibcode=1999Ap&SS.269..663S | doi=10.1023/A:1017002909665 }}</ref> het NGC&nbsp;5195 van agter M51 deur die skyf na die [[Aarde]] se kant toe beweeg en het dit so onlangs as 50 tot 100&nbsp;miljoen jaar weer deur die skyf beweeg tot waar dit nou is, net agter M51. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://blackholes.stardate.org/directory/factsheet.php?p=M51 StarDate: M51] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722021531/http://blackholes.stardate.org/directory/factsheet.php?p=M51 |date=22 Julie 2011 }} * [http://messier.seds.org/m/m051.html SEDS: Messier 51] * [http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap010410.html Nasa se APOD: The Whirlpool Galaxy in Dust and Stars (4/10/01)] * [http://www.nightskyinfo.com/archive/whirlpool_galaxy NightSkyInfo.com] * [http://www.dsi-astronomie.de/M51AO8.html M51 by dsi-astronomie] {{WikiSky|Messier 51|name=Draaikolk-sterrestelsel|z=23.400.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Whirlpool Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Whirlpool Galaxy|Engelse Wikipedia]]</small> {{Lug3|13|29|52.7|+|47|11|43|23400000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Interaktiewe sterrestelsels]] [[Kategorie:Jaghonde (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|50051]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] eonzn72uikmy1mz5skuq3tnmwnk24qc 2518585 2518581 2022-08-10T18:52:10Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Draaikolksterrestelsel | beeld= Messier51 sRGB.jpg | onderskrif= Die Draaikolksterrestelsel of Messier&nbsp;51A (links). Die kleiner voorwerp regs bo is M51B of NGC&nbsp;5195. <br />(Bron: Nasa/ESA) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]] | messier= Messier&nbsp;51A | tipe= SA(s)bc pec | RK= 13^h 29^m 52,7^s | Dek= +47º 11' 43" | magnitude= | skynmagnitude= 8,4 | absolute magnitude= | afstand= 23 miljoen | ouderdom= | grootte= 11′,2 × 6′,9 | sterre= | rooiverskuiwing= +1,544 x 10⁻⁶ | kenmerke= In ’n wisselwerking met Messier&nbsp;51B | massa= | name= Vraagteken-sterrestelsel, Rosse se Sterrestelsel, NGC&nbsp;5194, UGC&nbsp;8493, PGC&nbsp;47404, VV&nbsp;001a, VV&nbsp;403, Arp&nbsp;85, GC&nbsp;3572 }} Die '''Draaikolksterrestelsel''' (ook bekend as die '''Vraagtekensterrestelsel''', '''Messier&nbsp;51''' en '''NGC&nbsp;5194''') is ’n interaktiewe [[Sterrestelsel|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]]. Dit is een van die bekendste sterrestelsels in die ruimte.<ref>{{cite book | last = Scalzi | first = John | year = 2003 | title = The Rough Guide to the Universe | publisher = Rough Guides | pages = 250 | isbn =1-85828-939-4 }}</ref> Messier 51 en sy metgesel, [[NGC 5195]], kan maklik opgespoor word deur amateur-sterrekykers en die twee stelsels kan maklik met ’n verkyker gesien word.<ref name=apod>{{cite web |last=Nemiroff |first=Robert |coauthors=Jerry Bonnell |date=24 Julie 2000 |title=M51: The Whirlpool Galaxy |url=http://apod.nasa.gov/apod/ap000724.html |work=Astronomy Picture of the Day |publisher=Nasa |access-date=22 April 2007 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20180303144404/https://apod.nasa.gov/apod/ap000724.html |archive-date=3 Maart 2018 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die afstand is onlangs geraam op 23 ± 4 miljoen [[ligjare]] van die [[Melkweg]] af,<ref name="Tak´atsetal2006">{{cite journal | author=Takáts, K.; Vinkó, J. | year=2006 | title=Distance estimate and progenitor characteristics of SN 2005cs in M51 | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=372 | issue=4 | pages=1735 | doi=10.1111/j.1365-2966.2006.10974.x | bibcode=2006MNRAS.372.1735T | arxiv = astro-ph/0608430 }}</ref> maar verskillende metodes gee verskillende afstande van tussen 15&nbsp;miljoen en 35&nbsp;miljoen ligjare. == Ontdekking == [[Lêer:M51Sketch.jpg|duimnael|links|Skets van M51 deur William Parsons in 1845.]] Die voorwerp wat later bekend geword het as die Draaikolksterrestelsel, is op 13 Oktober 1773 deur [[Charles Messier]] ontdek<ref>{{cite book |author=Charles Messier |year=1781 |chapter=Catalogue des Nébuleuses & des amas d'Étoiles |title=Connaissance des Temps [1784] |pages=227–267 [246] }}</ref> en hy het dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Die bygaande sterrestelsel, NGC&nbsp;5195, is in 1781 deur [[Pierre Méchain]] ontdek. Die Draaikolk is egter in 1845 eers erken as ’n spiraalstelsel. Soms word die benaming M51 gebruik om na albei stelsels te verwys, in welke geval die individuele stelsels M51A (NGC&nbsp;5194) en M51B (NGC&nbsp;5195) genoem word. In 2005 is die [[supernova]] SN&nbsp;2005cs in die Draaikolksterrestelsel gesien. Sy maksimum helderheid was 14&nbsp;[[Magnitude|mag]].<ref>{{cite web |last=MacRobert |first=Alan M. |date=24 Augustus 2005 |url=http://skyandtelescope.com/news/article_1544_1.asp |title=Supernova in M51 |work=Sky Tonight |publisher=Sky and Telescope |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20141130102601/http://skyandtelescope.com/news/article_1544_1.asp |archive-date=30 November 2014 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |last=Bishop |first=David |url=http://www.supernovae.net/sn2005/sn2005cs.html |title=Supernova 2005cs in M51 |work=supernovae.net |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110927113920/http://www.supernovae.net/sn2005/sn2005cs.html |archive-date=27 September 2011 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> Op 31 Mei 2011 is die supernova SN&nbsp;2011dh met ’n helderheid van 13,5&nbsp;mag in M51 gesien.<ref name="AAVSO">{{cite web |date=3 Junie 2011 |title=AAVSO Special Notice #241: New Supernova in M51 |publisher=American Association of Variable Star Observers |author=Richard Kinne (kqr) |url=http://www.aavso.org/aavso-special-notice-241 |access-date=6 Junie 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191025054026/http://www.aavso.org/aavso-special-notice-241 |archive-date=25 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> == Algemeen == Die Draaikolk is die helderste sterrestelsel in die [[M51-groep]],’n klein [[Sterrestelselswerm|sterrestelselgroep]] wat ook Messier&nbsp;63 (die [[Sonneblomsterrestelsel]]), [[NGC 5023]] en [[NGC 5229]] insluit.<ref name="nbg">{{cite book | author=R. B. Tully | year=1988 | title=Nearby Galaxies Catalog | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-35299-1 }}</ref><ref name="fouqueetal1992">{{cite journal | author=P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel | year=1992 | title=Groups of galaxies within 80 Mpc. II – The catalogue of groups and group members | journal=Astronomy and Astrophysics Supplement | volume=93 | pages=211–233 | bibcode=1992A&AS...93..211F }}</ref><ref name="garcia1993">{{cite journal | author=A. Garcia | year=1993 | title=General study of group membership. II – Determination of nearby groups | journal=Astronomy and Astrophysics Supplement | volume=100 | pages=47–90 | bibcode=1993A&AS..100...47G }}</ref><ref name="giuricinetal2002">{{cite journal | author=G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani | year=2000 | title=Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups | journal=Astrophysical Journal | volume=543 | issue=1 | pages=178–194 | bibcode=2000ApJ...543..178G | doi=10.1086/317070 |arxiv = astro-ph/0001140 }}</ref> Hierdie klein groep kan dalk die suidoostelike deel wees van ’n groot, langwerpige groep wat die [[M101-groep]] en die [[NGC 5866-groep]] insluit, hoewel die drie groep in die meeste katalogusse beskou word as afsonderlike entiteite.<ref name="ferrareseetal00">{{cite journal | author=L. Ferrarese, H.C. Ford, J. Huchra, R.C. Kennicutt jr., J.R. Mould, S. Sakai, W.L. Freedman, P.B. Stetson, B.F. Madore, B.K. Gibson, J.A. Graham, S.M. Hughes, G.D. Illingworth, D.D. Kelson, L. Macri, K. Sebo, N.A. Silbermann | year=2000 | title=A Database of Cepheid Distance Moduli and Tip of the Red Giant Branch, Globular Cluster Luminosity Function, Planetary Nebula Luminosity Function, and Surface Brightness Fluctuation Data Useful for Distance Determinations | journal=Astrophysical Journal Supplement | volume=128 | issue=2 | pages=431–459 | bibcode=2000ApJS..128..431F | doi=10.1086/313391 |arxiv = astro-ph/9910501 }}</ref> == Eienskappe en voorkoms == [[Lêer:M51 whirlpool galaxy black hole.jpg|duimnael|Die kruis in die middel van M51 is die twee stofringe om die swartkolk in die kern van die sterrestelsel.]] Tydens die supernova SN&nbsp;2005cs is ’n afstand van 23 mega-ligjare gemeet en ’n radius van sowat 43&nbsp;000 ligjare vir die sterrestelsel. Sy massa word geraam op sowat 160&nbsp;miljard [[sonmassa]]s. Daar bestaan vermoedelik ’n [[swartkolk]] in die middel van die spiraal wat omring word deur ’n ring stof wat feitlik loodreg lê met die vlak van die redelike plat skyf van die sterrestelsel. ’n Tweede ring kruis die hoofring op ’n ander as – ’n onverwagte verskynsel.<ref>{{cite web |date=8 Junie 1992 |url=http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1992/17/text/ |title=NASA's Hubble Space Telescope Resolves a Dark "x" Across the Nucleus of M51 |work=News Center |publisher=HubbleSite |access-date=7 Augustus 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20060714095948/http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/1992/17/text/ |archive-date=14 Julie 2006 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> M51 is in die sterrebeeld Jaghonde geleë en kan gevind word deur die mees oostelike ster van die [[Groot Beer]] se sewe helderste sterre ([[Eta Ursae Majoris]]) te volg en 3,5° suidoos te kyk. M51 is sigbaar met ’n verkyker in goeie sigtoestande en kan in detail met ’n moderne amateur-teleskoop gesien word.<ref name="apod" /> Die duidelike spiraalstruktuur van die Draaikolksterrestelsel is waarskynlik vanweë die intieme interaksie met NGC&nbsp;5195.<ref name="apod" /> Sterre word gewoonlik in die middel van ’n sterrestelsel gevorm. Dit lyk of die middelste deel van die Draaikolk ’n tydperk van verhoogde stervorming beleef wat ooreenstem met dié in die Melkweg. Daar word geraam dat die huidige tempo van stervorming nie langer as sowat 100&nbsp;miljoen gaan voortduur nie.<ref name="Thronson & Greenhouse">{{cite journal | author=Thronson, Harley A.; Greenhouse, Matthew A. | year=1988 | title=Near-Infrared Mass-to-light ratios in Galaxies: Stellar Mass and Star Formation in the Heart of the Whirlpool | journal=The Astrophysical Journal | volume=327 | pages=671–679 |bibcode = 1988ApJ...327..671T |doi = 10.1086/166224 }}</ref> == Metgesel == Dekades gelede was dit nie bekend of NGC&nbsp;5195 ’n ware metgesel-sterrestelsel was en of dit net ’n stelsel was wat op die agtergrond verbybeweeg nie. Die koms van radio-astronomie en daaropvolgende radio-beelde van M51 het onteenseglik bewys dat daar ’n interaksie tussen die twee stelsels is. Onlangse simulasies het getoon dat M51 se spiraalstruktuur veroorsaak is deur NGC&nbsp;5195 wat sowat 500 tot 600&nbsp;miljoen jaar gelede deur die hoofskyf van M51 beweeg het. In dié model<ref name="Salo & Laurikainen">{{cite journal | author=Salo, Heikki; Laurikainen, Eija | year=1999 | title=A Multiple Encounter Model of M51 | journal=Astrophysics and Space Science | volume=269 | pages=663–664 | bibcode=1999Ap&SS.269..663S | doi=10.1023/A:1017002909665 }}</ref> het NGC&nbsp;5195 van agter M51 deur die skyf na die [[Aarde]] se kant toe beweeg en het dit so onlangs as 50 tot 100&nbsp;miljoen jaar weer deur die skyf beweeg tot waar dit nou is, net agter M51. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://blackholes.stardate.org/directory/factsheet.php?p=M51 StarDate: M51] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110722021531/http://blackholes.stardate.org/directory/factsheet.php?p=M51 |date=22 Julie 2011 }} * [http://messier.seds.org/m/m051.html SEDS: Messier 51] * [http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ap010410.html Nasa se APOD: The Whirlpool Galaxy in Dust and Stars (4/10/01)] * [http://www.nightskyinfo.com/archive/whirlpool_galaxy NightSkyInfo.com] * [http://www.dsi-astronomie.de/M51AO8.html M51 by dsi-astronomie] {{WikiSky|Messier 51|name=Draaikolksterrestelsel|z=23.400.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Whirlpool Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Whirlpool Galaxy|Engelse Wikipedia]]</small> {{Lug3|13|29|52.7|+|47|11|43|23400000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Interaktiewe sterrestelsels]] [[Kategorie:Jaghonde (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|50051]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] 06pke744wblzgmm49j8ixezl8vgesui 0 69669 2518586 1031206 2022-08-10T18:52:57Z Burgert Behr 2401 Aanstuurteiken van [[Draaikolk-sterrestelsel]] na [[Draaikolksterrestelsel]] verander wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Draaikolksterrestelsel]] j8kcyju4a2zjbotu3m1kqs9jc8v0aiw 0 69713 2518587 2108406 2022-08-10T18:53:32Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Sonneblom-sterrestelsel]] na [[Sonneblomsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Sonneblom-sterrestelsel | beeld= M63s.jpg | onderskrif= Messier 63. (Bron: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/Universiteit van Arizona) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]] | messier= Messier 63 | tipe= SA(rs)bc | RK= 13^h 15^m 49,3^s | Dek= +42º 01' 45" | magnitude= | skynmagnitude= 9,3 | absolute magnitude= | afstand= 37 miljoen | ouderdom= | grootte= 12′,6 × 7′,2 | sterre= | rooiverskuiwing= +0,001614 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5055, UGC&nbsp;8334, PGC&nbsp;46153 }} Die '''Sonneblom-sterrestelsel'''<ref name=Garfinkle1997/> (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;63''' en '''NGC&nbsp;5055''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]]. Dit bestaan uit ’n sentrale skyf omring deur baie kort spiraalarms en is deel van die [[M51-groep]], wat ook die [[Draaikolk-sterrestelsel]] (M51) insluit. == Geskiedenis == Die stelsel is op 14 Junie 1779 deur [[Pierre Méchain]] ontdek<ref name="jonesbook1991">{{cite book | author=K. G. Jones | year=1991 | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | edition= 2de | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> en [[Charles Messier]] het dit later in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem.<ref name=Garfinkle1997/> ==Struktuur== In die middel 19de eeu het [[lord Rosse]] spiraalstrukture in die sterrestelsel geïdentifiseer – dit was een van die eerste stelsels waarin sulke strukture waargeneem is.<ref name="jonesbook1991" /> In 1971 was daar ’n [[supernova]] met ’n helderheid van 11,8 [[Magnitude|mag]] in een van sy arms. Die sterrestelsel se morfologiese klassifikasie is [[Sterrestelsel#Klassifikasie|SAbc]],<ref name=Ann2015/> wat aandui dit is ’n spiraalstelsel sonder ’n staaf in die middel en met taamlik los spiraalarms. In sigbare lig is geen spiraalstruktuur eintlik sigbaar nie, maar in [[Infrarooi#Verdeling van die infrarooiband|naby-infrarooi]] is ’n simmetriese dubbelarmstruktuur duidelik. Elke arm draai 150° om die stelsel en strek tot 13&nbsp;000 [[ligjare]] van die kern af uit.<ref name=Thornley1996/> Messier 63 is ’n [[aktiewe sterrestelsel]] met ’n [[LINER]]-kern. Dit vertoon as ’n onopgeloste kernbron wat deur ’n verspreide [[emissielyn|emissie]] omring word. Lasgenoemde is verleng met ’n posisiehoek van 110° langs, en sagte [[X-strale]] en [[H-alfa]]-emissie kan uit byna dieselfde rigting waargeneem word.<ref name=Masegosa2011/> Die bestaan van ’n [[supermassiewe swartkolk]] in die middel van die sterrestelsel is onseker; as dit bestaan, word die massa op {{Val|8.5e8|1.9|ul=mson}} geraam.<ref name=Graham2008/> [[Radio]]waarnemings by 21&nbsp;cm wys die gasagtige skyf van Messier 63 strek uitwaarts tot ’n [[radius]] van 130&nbsp;000 ligjare, tot ver veby die helder optiese skyf. Die gas het ’n simmetriese vorm wat op ’n duidelike manier verwronge is; dit begin by ’n radius van 33&nbsp;000 ligjare. Die vorm dui daarop dat die sterrestelsel se halo van [[donker materie]] afwyk met betrekking tot die binnestreek. Die rede vir die verwringing is onduidelik, maar die posisiehoek wys na die kleiner metgeselstelsel UGC&nbsp;8313.<ref name=Battaglia2006/> == Verwysings == {{Verwysings|30em|verwysings= <ref name=Garfinkle1997>{{citation | title=Star-Hopping: Your Visa to Viewing the Universe | first1=Robert A. | last1=Garfinkle | postscript=. | publisher=Cambridge University Press | year=1997 | isbn=978-0521598897 | page=258 | url=https://books.google.com/books?id=40JzBYGREL0C&pg=PA258 }}</ref> <ref name=Ann2015>{{citation | title=A Catalog of Visually Classified Galaxies in the Local (z ∼ 0.01) Universe | last1=Ann | first1=H. B. | last2=Seo | first2=Mira | last3=Ha | first3=D. K. | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | volume=217 | issue=2 | pages=27–49 | date=2015 | bibcode=2015ApJS..217...27A | arxiv=1502.03545 | doi=10.1088/0067-0049/217/2/27 | postscript=. }}</ref> <ref name=Thornley1996>{{citation | title=Uncovering Spiral Structure in Flocculent Galaxies | last1=Thornley | first1=Michele D. | journal=Astrophysical Journal Letters | volume=469 | page=L45 | date=September 1996 | doi=10.1086/310250 | bibcode=1996ApJ...469L..45T | arxiv=astro-ph/9607041 | postscript=. }}</ref> <ref name=Masegosa2011>{{citation | title=The nature of nuclear Hα emission in LINERs | last1=Masegosa | first1=J. | last2=Márquez | first2=I. | last3=Ramirez | first3=A. | last4=González-Martín | first4=O. | journal=Astronomy & Astrophysics | display-authors=1 | volume=527 | id=A23 | pages=28 | date=March 2011 | doi=10.1051/0004-6361/201015047 | bibcode=2011A&A...527A..23M | arxiv=1011.0865 | postscript=. }}</ref> <ref name=Graham2008>{{citation | title=Populating the Galaxy Velocity Dispersion - Supermassive Black Hole Mass Diagram: A Catalogue of (Mbh, σ) Values | last1=Graham | first1=Alister W. | postscript=. | journal=Publications of the Astronomical Society of Australia | volume=25 | issue=4 | pages=167–175 | date=November 2008 | doi=10.1071/AS08013 | bibcode=2008PASA...25..167G |arxiv = 0807.2549 }}</ref> <ref name=Battaglia2006>{{citation | title=ion{H}{i} study of the warped spiral galaxy NGC 5055: a disk/dark matter halo offset? | last1=Battaglia | first1=G. | last2=Fraternali | first2=F. | last3=Oosterloo | first3=T. | last4=Sancisi | first4=R. | journal=Astronomy and Astrophysics | display-authors=1 | volume=447 | issue=1 | pages=49–62 | date=Februarie 2006 | doi=10.1051/0004-6361:20053210 | bibcode=2006A&A...447...49B | arxiv=astro-ph/0509382 | postscript=. }}</ref> }} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m063.html SEDS: Messier 63] {{WikiSky|Messier 63|name=Sonneblom-sterrestelsel|z=37.000.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Sunflower Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Sunflower Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|13|15|49.3|+|42|01|45|37000000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Jaghonde (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|60063]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe|Sonneblom-sterrestelsel]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] 4l6bg2byjieilixiaj07fw216cjlvry 2518591 2518587 2022-08-10T18:55:27Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Sonneblomsterrestelsel | beeld= M63s.jpg | onderskrif= Messier 63. (Bron: Adam Block/Mount Lemmon SkyCenter/Universiteit van Arizona) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]] | messier= Messier 63 | tipe= SA(rs)bc | RK= 13^h 15^m 49,3^s | Dek= +42º 01' 45" | magnitude= | skynmagnitude= 9,3 | absolute magnitude= | afstand= 37 miljoen | ouderdom= | grootte= 12′,6 × 7′,2 | sterre= | rooiverskuiwing= +0,001614 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5055, UGC&nbsp;8334, PGC&nbsp;46153 }} Die '''Sonneblomsterrestelsel'''<ref name=Garfinkle1997/> (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;63''' en '''NGC&nbsp;5055''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Jaghonde (sterrebeeld)|Jaghonde]]. Dit bestaan uit ’n sentrale skyf omring deur baie kort spiraalarms en is deel van die [[M51-groep]], wat ook die [[Draaikolksterrestelsel]] (M51) insluit. == Geskiedenis == Die stelsel is op 14 Junie 1779 deur [[Pierre Méchain]] ontdek<ref name="jonesbook1991">{{cite book | author=K. G. Jones | year=1991 | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | edition= 2de | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> en [[Charles Messier]] het dit later in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem.<ref name=Garfinkle1997/> ==Struktuur== In die middel 19de eeu het [[lord Rosse]] spiraalstrukture in die sterrestelsel geïdentifiseer – dit was een van die eerste stelsels waarin sulke strukture waargeneem is.<ref name="jonesbook1991" /> In 1971 was daar ’n [[supernova]] met ’n helderheid van 11,8 [[Magnitude|mag]] in een van sy arms. Die sterrestelsel se morfologiese klassifikasie is [[Sterrestelsel#Klassifikasie|SAbc]],<ref name=Ann2015/> wat aandui dit is ’n spiraalstelsel sonder ’n staaf in die middel en met taamlik los spiraalarms. In sigbare lig is geen spiraalstruktuur eintlik sigbaar nie, maar in [[Infrarooi#Verdeling van die infrarooiband|naby-infrarooi]] is ’n simmetriese dubbelarmstruktuur duidelik. Elke arm draai 150° om die stelsel en strek tot 13&nbsp;000 [[ligjare]] van die kern af uit.<ref name=Thornley1996/> Messier 63 is ’n [[aktiewe sterrestelsel]] met ’n [[LINER]]-kern. Dit vertoon as ’n onopgeloste kernbron wat deur ’n verspreide [[emissielyn|emissie]] omring word. Lasgenoemde is verleng met ’n posisiehoek van 110° langs, en sagte [[X-strale]] en [[H-alfa]]-emissie kan uit byna dieselfde rigting waargeneem word.<ref name=Masegosa2011/> Die bestaan van ’n [[supermassiewe swartkolk]] in die middel van die sterrestelsel is onseker; as dit bestaan, word die massa op {{Val|8.5e8|1.9|ul=mson}} geraam.<ref name=Graham2008/> [[Radio]]waarnemings by 21&nbsp;cm wys die gasagtige skyf van Messier 63 strek uitwaarts tot ’n [[radius]] van 130&nbsp;000 ligjare, tot ver veby die helder optiese skyf. Die gas het ’n simmetriese vorm wat op ’n duidelike manier verwronge is; dit begin by ’n radius van 33&nbsp;000 ligjare. Die vorm dui daarop dat die sterrestelsel se halo van [[donker materie]] afwyk met betrekking tot die binnestreek. Die rede vir die verwringing is onduidelik, maar die posisiehoek wys na die kleiner metgeselstelsel UGC&nbsp;8313.<ref name=Battaglia2006/> == Verwysings == {{Verwysings|30em|verwysings= <ref name=Garfinkle1997>{{citation | title=Star-Hopping: Your Visa to Viewing the Universe | first1=Robert A. | last1=Garfinkle | postscript=. | publisher=Cambridge University Press | year=1997 | isbn=978-0521598897 | page=258 | url=https://books.google.com/books?id=40JzBYGREL0C&pg=PA258 }}</ref> <ref name=Ann2015>{{citation | title=A Catalog of Visually Classified Galaxies in the Local (z ∼ 0.01) Universe | last1=Ann | first1=H. B. | last2=Seo | first2=Mira | last3=Ha | first3=D. K. | display-authors=1 | journal=The Astrophysical Journal Supplement Series | volume=217 | issue=2 | pages=27–49 | date=2015 | bibcode=2015ApJS..217...27A | arxiv=1502.03545 | doi=10.1088/0067-0049/217/2/27 | postscript=. }}</ref> <ref name=Thornley1996>{{citation | title=Uncovering Spiral Structure in Flocculent Galaxies | last1=Thornley | first1=Michele D. | journal=Astrophysical Journal Letters | volume=469 | page=L45 | date=September 1996 | doi=10.1086/310250 | bibcode=1996ApJ...469L..45T | arxiv=astro-ph/9607041 | postscript=. }}</ref> <ref name=Masegosa2011>{{citation | title=The nature of nuclear Hα emission in LINERs | last1=Masegosa | first1=J. | last2=Márquez | first2=I. | last3=Ramirez | first3=A. | last4=González-Martín | first4=O. | journal=Astronomy & Astrophysics | display-authors=1 | volume=527 | id=A23 | pages=28 | date=March 2011 | doi=10.1051/0004-6361/201015047 | bibcode=2011A&A...527A..23M | arxiv=1011.0865 | postscript=. }}</ref> <ref name=Graham2008>{{citation | title=Populating the Galaxy Velocity Dispersion - Supermassive Black Hole Mass Diagram: A Catalogue of (Mbh, σ) Values | last1=Graham | first1=Alister W. | postscript=. | journal=Publications of the Astronomical Society of Australia | volume=25 | issue=4 | pages=167–175 | date=November 2008 | doi=10.1071/AS08013 | bibcode=2008PASA...25..167G |arxiv = 0807.2549 }}</ref> <ref name=Battaglia2006>{{citation | title=ion{H}{i} study of the warped spiral galaxy NGC 5055: a disk/dark matter halo offset? | last1=Battaglia | first1=G. | last2=Fraternali | first2=F. | last3=Oosterloo | first3=T. | last4=Sancisi | first4=R. | journal=Astronomy and Astrophysics | display-authors=1 | volume=447 | issue=1 | pages=49–62 | date=Februarie 2006 | doi=10.1051/0004-6361:20053210 | bibcode=2006A&A...447...49B | arxiv=astro-ph/0509382 | postscript=. }}</ref> }} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m063.html SEDS: Messier 63] {{WikiSky|Messier 63|name=Sonneblomsterrestelsel|z=37.000.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Sunflower Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Sunflower Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|13|15|49.3|+|42|01|45|37000000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Jaghonde (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|60063]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe|Sonneblomsterrestelsel]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] gflcq1komwbpen8o19b7lhmfzgyvixa 0 69717 2518614 2444154 2022-08-10T19:03:55Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Swartoog-sterrestelsel]] na [[Swartoogsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Swartoog-sterrestelsel | beeld= Blackeyegalaxy.jpg | onderskrif= Die Swartoog-sterrestelsel, of M64, soos gesien deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Berenike se Hare]] | messier= Messier 64 | tipe= (R)SA(rs)ab, HIISy2 | RK= 12^h 56^m 43,7^s | Dek= +21º 40' 58" | magnitude= | skynmagnitude= 9,36 | absolute magnitude= | afstand= 24 miljoen | ouderdom= | grootte= 10,71' × 5,128' | sterre= | rooiverskuiwing= +0,001361 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;4826, UGC&nbsp;8062, PGC&nbsp;44182, Bose&nbsp;Oog }} Die '''Swartoog-sterrestelsel''' (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;64''' en '''NGC&nbsp;4826''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Berenike se Hare]]. Dit is in Maart 1779 deur Edward Pigott ontdek en in April dieselfde jaar onafhanklik deur Johann Elert Bode asook in 1780 deur [[Charles Messier]], wat dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem het. Dit het ’n skouspelagtige, donker strook van absorberende lig voor die helder kern, vandaar die naam "Swart Oog" of "Bose Oog". Dit is deur klein teleskope sigbare en dus goed bekend onder amateur-sterrekykers. == Stervorming == By die eerste aanblik lyk M64 soos ’n redelik gewone sterrestelsel, waarin al die sterre se wentelbane in dieselfde rigting is, kloksgewys soos gesien op die Hubble-foto. Onlangse studies het egter gelei tot die ontdekking dat die interstellêre gas in die buitenste streke van M64 in die teenoorgestelde rigting wentel as die binneste sterre en gas. Die binneste streek het ’n deursnee van net sowat 3&nbsp;000 [[ligjare]], terwyl die buitenste streek nog 40&nbsp;000 ligjare verder strek. Hierdie patroon lei waarskynlik tot die vorming van talle nuwe sterre in die gebied tussen dié twee streke. == Botsing met buursterrestelsel == Sterrekundiges glo die rede dat die twee streke in teenoorgestelde rigtings draai, is die gevolg daarvan dat M64 ’n satellietstelsel waarmee dit gebots het, opgeneem het – dalk meer as ’n miljard jaar gelede. Stervorming vind plaas waar die twee streke se roterende gas bots, saamgepers word en ineenkrimp. Warm, blou sterre wat pas gevorm het, kan duidelik op die Hubble-foto gesien word, asook pienk wolke van gloeiende [[waterstof]] wat fluoresseer wanneer dit blootgestel word aan die [[ultravioletlig]] van nuwe sterre. Die Swartoog-sterrestelsel is sowat 17 miljoen ligjare van die [[Aarde]] af<ref>http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=M+64&extend=no NASA/IPAC Extragalactic Database</ref> en beslaan 10,71 × 5,128 boogminute.<ref>http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=M64 SIMBAD</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m064.html SEDS: Messier 64] * [http://hubblesite.org/news/2004/04 Hubble-tuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516010053/http://hubblesite.org/news/2004/04 |date=16 Mei 2008 }} {{WikiSky|Messier 64|name=Swartoog-sterrestelsel|z=24.200.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 64}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Black Eye Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|12|56|43.7|+|21|40|58|24200000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Berenike se Hare]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|60064]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] m3uot14fssfgar75y812r5wgs4lmjfn 2518618 2518614 2022-08-10T19:04:44Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Swartoogsterrestelsel | beeld= Blackeyegalaxy.jpg | onderskrif= Die Swartoogsterrestelsel, of M64, soos gesien deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Berenike se Hare]] | messier= Messier 64 | tipe= (R)SA(rs)ab, HIISy2 | RK= 12^h 56^m 43,7^s | Dek= +21º 40' 58" | magnitude= | skynmagnitude= 9,36 | absolute magnitude= | afstand= 24 miljoen | ouderdom= | grootte= 10,71' × 5,128' | sterre= | rooiverskuiwing= +0,001361 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;4826, UGC&nbsp;8062, PGC&nbsp;44182, Bose&nbsp;Oog }} Die '''Swartoogsterrestelsel''' (ook bekend as onder meer '''Messier&nbsp;64''' en '''NGC&nbsp;4826''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] in die [[sterrebeeld]] [[Berenike se Hare]]. Dit is in Maart 1779 deur Edward Pigott ontdek en in April dieselfde jaar onafhanklik deur Johann Elert Bode asook in 1780 deur [[Charles Messier]], wat dit in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem het. Dit het ’n skouspelagtige, donker strook van absorberende lig voor die helder kern, vandaar die naam "Swart Oog" of "Bose Oog". Dit is deur klein teleskope sigbare en dus goed bekend onder amateur-sterrekykers. == Stervorming == By die eerste aanblik lyk M64 soos ’n redelik gewone sterrestelsel, waarin al die sterre se wentelbane in dieselfde rigting is, kloksgewys soos gesien op die Hubble-foto. Onlangse studies het egter gelei tot die ontdekking dat die interstellêre gas in die buitenste streke van M64 in die teenoorgestelde rigting wentel as die binneste sterre en gas. Die binneste streek het ’n deursnee van net sowat 3&nbsp;000 [[ligjare]], terwyl die buitenste streek nog 40&nbsp;000 ligjare verder strek. Hierdie patroon lei waarskynlik tot die vorming van talle nuwe sterre in die gebied tussen dié twee streke. == Botsing met buursterrestelsel == Sterrekundiges glo die rede dat die twee streke in teenoorgestelde rigtings draai, is die gevolg daarvan dat M64 ’n satellietstelsel waarmee dit gebots het, opgeneem het – dalk meer as ’n miljard jaar gelede. Stervorming vind plaas waar die twee streke se roterende gas bots, saamgepers word en ineenkrimp. Warm, blou sterre wat pas gevorm het, kan duidelik op die Hubble-foto gesien word, asook pienk wolke van gloeiende [[waterstof]] wat fluoresseer wanneer dit blootgestel word aan die [[ultravioletlig]] van nuwe sterre. Die Swartoogsterrestelsel is sowat 17 miljoen ligjare van die [[Aarde]] af<ref>http://ned.ipac.caltech.edu/cgi-bin/nph-objsearch?objname=M+64&extend=no NASA/IPAC Extragalactic Database</ref> en beslaan 10,71 × 5,128 boogminute.<ref>http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=M64 SIMBAD</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m064.html SEDS: Messier 64] * [http://hubblesite.org/news/2004/04 Hubble-tuiste] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080516010053/http://hubblesite.org/news/2004/04 |date=16 Mei 2008 }} {{WikiSky|Messier 64|name=Swartoogsterrestelsel|z=24.200.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 64}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Black Eye Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|12|56|43.7|+|21|40|58|24200000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Berenike se Hare]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|60064]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] pmkc2ma46fq21o1qikho64wzdq9jw8j 0 69939 2518609 2429708 2022-08-10T19:02:24Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel | beeld= Phot-41-99.jpg | onderskrif= Die Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel, of Messier 83. <br />(Bron: ESO) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Staaf-spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Noordelike Waterslang]] | messier= Messier 83 | tipe= SAB(s)c | RK= 13^h 37^m 00,9^s | Dek= -29º 51' 57" | magnitude= | skynmagnitude= 7,54 | absolute magnitude= | afstand= 14,7 miljoen | ouderdom= | grootte= 12′,9 × 11′,5 | sterre= | rooiverskuiwing= +1,711 x 10⁻⁶ | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5236, UGCA&nbsp;366, PGC&nbsp;48082 }} Die '''Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier 83''' of '''NGC&nbsp;5236''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|staafspiraalsterrestelsel]]<ref>{{cite web |url=http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_M83_Pinwheel.html |title=Multimedia Gallery: M83 – Southern Pinwheel Galaxy |date=25 Junie 2010 |publisher=NASA/JPL-Caltech/WISE Team |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050220/http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_M83_Pinwheel.html |archive-date=24 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all |access-date=27 Oktober 2012 }}</ref> sowat 14,7&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Noordelike Waterslang]]. Dit is in 1752 in die [[Kaap die Goeie Hoop]] deur [[Nicolas-Louis de Lacaille]] ontdek<ref name="jones1991">{{cite book | author=K. G. Jones | year=1991 | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | edition= 2de | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> en [[Charles Messier]] het dit in 1781 in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Dit is een van die naaste en helderste staafspiraalstelsels en kan met ’n verkyker gesien word. Ses [[supernova]]s is al in M83 gesien: SN 1923A, SN 1945B, SN 1950B, SN 1957D, SN 1968L en SN 1983N. Op 16 Junie 2008 het ’n [[Nasa]]-projek aangekondig dat ’n groot aantal nuwe sterre in die buitenste streke van die sterrestelsel gevind is. Voorheen is geglo dié streke het nie die nodige materiaal vir stervorming nie.<ref name="galex">{{cite web |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20080416.html |title=Stellar Birth in the Galactic Wilderness |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304093205/http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20080416.html |archive-date=4 Maart 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eso.org/public/news/eso0136/ ESO-infrarooifoto van Messier 83] * [http://messier.seds.org/m/m083.html SEDS: Messier 83] * [http://www.dsi-astronomie.de/M83.html M83 Die Suidelike Vuurwiel] {{WikiSky|Messier 83|name=Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel|z=14.700.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 83}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Messier 83|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|13|37|00.9|-|29|51|57|14700000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Messier-voorwerpe|80083]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe|Suidelike Vierwiel-sterrestelsel]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] i5bea1j2islo5cvyns83r92fmc988oi 2518613 2518609 2022-08-10T19:03:20Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Suidelike Vuurwielsterrestelsel | beeld= Phot-41-99.jpg | onderskrif= Die Suidelike Vuurwielsterrestelsel, of Messier 83. <br />(Bron: ESO) | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Staaf-spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Noordelike Waterslang]] | messier= Messier 83 | tipe= SAB(s)c | RK= 13^h 37^m 00,9^s | Dek= -29º 51' 57" | magnitude= | skynmagnitude= 7,54 | absolute magnitude= | afstand= 14,7 miljoen | ouderdom= | grootte= 12′,9 × 11′,5 | sterre= | rooiverskuiwing= +1,711 x 10⁻⁶ | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5236, UGCA&nbsp;366, PGC&nbsp;48082 }} Die '''Suidelike Vuurwielsterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier 83''' of '''NGC&nbsp;5236''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|staafspiraalsterrestelsel]]<ref>{{cite web |url=http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_M83_Pinwheel.html |title=Multimedia Gallery: M83 – Southern Pinwheel Galaxy |date=25 Junie 2010 |publisher=NASA/JPL-Caltech/WISE Team |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191024050220/http://wise.ssl.berkeley.edu/gallery_M83_Pinwheel.html |archive-date=24 Oktober 2019 |url-status=live |df=dmy-all |access-date=27 Oktober 2012 }}</ref> sowat 14,7&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Noordelike Waterslang]]. Dit is in 1752 in die [[Kaap die Goeie Hoop]] deur [[Nicolas-Louis de Lacaille]] ontdek<ref name="jones1991">{{cite book | author=K. G. Jones | year=1991 | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | edition= 2de | publisher=Cambridge University Press | location=Cambridge | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> en [[Charles Messier]] het dit in 1781 in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem. Dit is een van die naaste en helderste staafspiraalstelsels en kan met ’n verkyker gesien word. Ses [[supernova]]s is al in M83 gesien: SN 1923A, SN 1945B, SN 1950B, SN 1957D, SN 1968L en SN 1983N. Op 16 Junie 2008 het ’n [[Nasa]]-projek aangekondig dat ’n groot aantal nuwe sterre in die buitenste streke van die sterrestelsel gevind is. Voorheen is geglo dié streke het nie die nodige materiaal vir stervorming nie.<ref name="galex">{{cite web |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20080416.html |title=Stellar Birth in the Galactic Wilderness |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304093205/http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20080416.html |archive-date=4 Maart 2016 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eso.org/public/news/eso0136/ ESO-infrarooifoto van Messier 83] * [http://messier.seds.org/m/m083.html SEDS: Messier 83] * [http://www.dsi-astronomie.de/M83.html M83 Die Suidelike Vuurwiel] {{WikiSky|Messier 83|name=Suidelike Vuurwielsterrestelsel|z=14.700.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 83}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Messier 83|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|13|37|00.9|-|29|51|57|14700000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Messier-voorwerpe|80083]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe|Suidelike Vierwiel-sterrestelsel]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] ctyzm0kmmb2oi0rrhj5vnb85pdjkzrd 0 70023 2518619 2447325 2022-08-10T19:05:16Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Vuurwiel-sterrestelsel | beeld= M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg | onderskrif= | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Groot Beer]] | messier= Messier&nbsp;101 | tipe= SAB(rs)cd | RK= 14^h 03^m 12,6^s | Dek= 54º 20' 57" | magnitude= | skynmagnitude= 7,86 | absolute magnitude= | afstand= 20,9 miljoen | ouderdom= | grootte= 28′,8 × 26′,9 | sterre= | rooiverskuiwing= 0,000804 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5457, UGC&nbsp;8981, PGC&nbsp;50063, Arp&nbsp;26 }} Die '''Vuurwiel-sterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier&nbsp;101''' of '''NGC&nbsp;5457''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] sowat 20,9&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Groot Beer]]. Dit is in 1781 deur [[Pierre Méchain]] ontdek en was een van die laaste [[komeet]]agtige voorwerpe wat [[Charles Messier]] in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] opgeneem het. Op 28&nbsp;Februarie 2006 het [[Nasa]] en die [[ESA|Europese Ruimteagentskap]] ’n foto van die Vuurwiel-sterrestelsel uitgereik; dit was in dié stadium die grootste en mees gedetailleerde foto deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]].<ref>[http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/2006/10/ HubbleSite – NewsCenter – Hubble's Largest Galaxy Portrait Offers a New High-Definition View (02/28/2006) – Introduction<!-- Bot generated title -->]</ref> Op 24 Augustus 2011 is ’n tipe&nbsp;Ia-[[supernova]], SN&nbsp;2011fe, in M101 ontdek. == Struktuur en samestelling == M101 is ’n relatief groot sterrestelsel in vergelyking met die [[Melkweg]]. Dit het ’n deursnee van 170&nbsp;000 ligjare en is 70% groter as die Melkweg. Die massa van sy skyf is sowat 100&nbsp;miljard [[sonmassa]]s en sy romp sowat 3&nbsp;miljard sonmassas.<ref name="M101 mass">{{cite journal |author=Comte, G., Monnet, G., & Rosado, M. |year=1979 |title=An optical study of the galaxy M 101 – Derivation of a mass model from the kinematic of the gas |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=72 |pages=73–81 |bibcode=1979A&A....72...73C}}</ref> Nog ’n merkwaardige eienskap van die stelsel is sy groot en helder [[H II-gebied]]e, waarvan sowat 3&nbsp;000 op foto's gesien kan word. H&nbsp;II-gebiede word geïoniseer deur groot getalle uiters helder en warm jong sterre. [[Lêer:21st Century M101.jpg|duimnael|277px|Hierdie foto is ’n samestelling van infrarooi-, sigbare, ultraviolet- en [[X-strale]] van vier van Nasa se ruimteteleskope. Dit wys dat beide jong en ou sterre eweredig versprei is in M101 se spiraalarms.]] Op foto's kan gesien word M101 is asimmetries aan die een kant. Daar word geglo M101 het ’n amper-botsing met ’n ander sterrestelsel gehad en dat die meegaande [[swaartekrag]]-getykragte dit veroorsaak het. ’n Hoë mate van stervorming is tegelykertyd geaktiveer. == Supernova == Op 24&nbsp;Augustus 2011 is ’n tipe&nbsp;Ia-supernova, SN&nbsp;2011fe, in M101 ontdek. Dit het ’n skynbare helderheid van 17,2&nbsp;[[Magnitude|mag]] gehad, en was op sy helderste 9,9&nbsp;mag.<ref>{{cite web |title=Young Type Ia Supernova PTF11kly in M101 |url=http://www.astronomerstelegram.org/?read=3581 |author=Nugent, Peter |publisher=The Astronomer's Telegram |date=24 Augustus 2011 |access-date=25 Augustus 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190904005518/http://www.astronomerstelegram.org/?read=3581 |archive-date=4 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |title=Supernova Caught in the Act |url=http://www.nersc.gov/news-publications/science-news/2011/supernova-caught-in-the-act/ |author=Nugent, Peter |access-date=7 September 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917030113/http://www.nersc.gov/news-publications/science-news/2011/supernova-caught-in-the-act/ |archive-date=17 September 2011 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref><ref>{{cite web |title=Supernova 2011fe in M101 |author=Hartmut Frommert and Christine Kronberg |url=http://www.seds.org/messier/more/m101_sn2011fe.html |date=15 September 2011 |accessdate=17 September 2011 |archive-date= 9 Desember 2012 |archive-url=https://archive.is/20121209051126/http://www.seds.org/messier/more/m101_sn2011fe.html |url-status=dead }}</ref> Dit was die vierde supernova wat in M101 waargeneem is. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m101.html SEDS: Messier 101] * [http://www.spacetelescope.org/images/html/heic0602a.html ESA/Hubble] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070115213159/http://www.spacetelescope.org/images/html/heic0602a.html |date=15 Januarie 2007 }} {{WikiSky|Messier 101|name=Vuurwiel-sterrestelsel|z=27.000.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 101}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Pinwheel Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|14|03|12.6|+|54|20|57|27000000|aansig=titel}} {{NavM|101}} {{NavNGC|5457}} {{NavArp|26}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Groot Beer]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|C101]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] fxzqn2w45947sa32kxslv0bd4qow5nk 2518624 2518619 2022-08-10T19:06:24Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Vuurwielsterrestelsel | beeld= M101 hires STScI-PRC2006-10a.jpg | onderskrif= | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Groot Beer]] | messier= Messier&nbsp;101 | tipe= SAB(rs)cd | RK= 14^h 03^m 12,6^s | Dek= 54º 20' 57" | magnitude= | skynmagnitude= 7,86 | absolute magnitude= | afstand= 20,9 miljoen | ouderdom= | grootte= 28′,8 × 26′,9 | sterre= | rooiverskuiwing= 0,000804 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;5457, UGC&nbsp;8981, PGC&nbsp;50063, Arp&nbsp;26 }} Die '''Vuurwielsterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier&nbsp;101''' of '''NGC&nbsp;5457''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] sowat 20,9&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Groot Beer]]. Dit is in 1781 deur [[Pierre Méchain]] ontdek en was een van die laaste [[komeet]]agtige voorwerpe wat [[Charles Messier]] in sy [[Messier-voorwerp|katalogus]] opgeneem het. Op 28&nbsp;Februarie 2006 het [[Nasa]] en die [[ESA|Europese Ruimteagentskap]] ’n foto van die Vuurwielsterrestelsel uitgereik; dit was in dié stadium die grootste en mees gedetailleerde foto deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]].<ref>[http://hubblesite.org/newscenter/newsdesk/archive/releases/2006/10/ HubbleSite – NewsCenter – Hubble's Largest Galaxy Portrait Offers a New High-Definition View (02/28/2006) – Introduction<!-- Bot generated title -->]</ref> Op 24 Augustus 2011 is ’n tipe&nbsp;Ia-[[supernova]], SN&nbsp;2011fe, in M101 ontdek. == Struktuur en samestelling == M101 is ’n relatief groot sterrestelsel in vergelyking met die [[Melkweg]]. Dit het ’n deursnee van 170&nbsp;000 ligjare en is 70% groter as die Melkweg. Die massa van sy skyf is sowat 100&nbsp;miljard [[sonmassa]]s en sy romp sowat 3&nbsp;miljard sonmassas.<ref name="M101 mass">{{cite journal |author=Comte, G., Monnet, G., & Rosado, M. |year=1979 |title=An optical study of the galaxy M 101 – Derivation of a mass model from the kinematic of the gas |journal=Astronomy and Astrophysics |volume=72 |pages=73–81 |bibcode=1979A&A....72...73C}}</ref> Nog ’n merkwaardige eienskap van die stelsel is sy groot en helder [[H II-gebied]]e, waarvan sowat 3&nbsp;000 op foto's gesien kan word. H&nbsp;II-gebiede word geïoniseer deur groot getalle uiters helder en warm jong sterre. [[Lêer:21st Century M101.jpg|duimnael|277px|Hierdie foto is ’n samestelling van infrarooi-, sigbare, ultraviolet- en [[X-strale]] van vier van Nasa se ruimteteleskope. Dit wys dat beide jong en ou sterre eweredig versprei is in M101 se spiraalarms.]] Op foto's kan gesien word M101 is asimmetries aan die een kant. Daar word geglo M101 het ’n amper-botsing met ’n ander sterrestelsel gehad en dat die meegaande [[swaartekrag]]-getykragte dit veroorsaak het. ’n Hoë mate van stervorming is tegelykertyd geaktiveer. == Supernova == Op 24&nbsp;Augustus 2011 is ’n tipe&nbsp;Ia-supernova, SN&nbsp;2011fe, in M101 ontdek. Dit het ’n skynbare helderheid van 17,2&nbsp;[[Magnitude|mag]] gehad, en was op sy helderste 9,9&nbsp;mag.<ref>{{cite web |title=Young Type Ia Supernova PTF11kly in M101 |url=http://www.astronomerstelegram.org/?read=3581 |author=Nugent, Peter |publisher=The Astronomer's Telegram |date=24 Augustus 2011 |access-date=25 Augustus 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190904005518/http://www.astronomerstelegram.org/?read=3581 |archive-date=4 September 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref><ref>{{cite web |title=Supernova Caught in the Act |url=http://www.nersc.gov/news-publications/science-news/2011/supernova-caught-in-the-act/ |author=Nugent, Peter |access-date=7 September 2011 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917030113/http://www.nersc.gov/news-publications/science-news/2011/supernova-caught-in-the-act/ |archive-date=17 September 2011 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref><ref>{{cite web |title=Supernova 2011fe in M101 |author=Hartmut Frommert and Christine Kronberg |url=http://www.seds.org/messier/more/m101_sn2011fe.html |date=15 September 2011 |accessdate=17 September 2011 |archive-date= 9 Desember 2012 |archive-url=https://archive.is/20121209051126/http://www.seds.org/messier/more/m101_sn2011fe.html |url-status=dead }}</ref> Dit was die vierde supernova wat in M101 waargeneem is. == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://messier.seds.org/m/m101.html SEDS: Messier 101] * [http://www.spacetelescope.org/images/html/heic0602a.html ESA/Hubble] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070115213159/http://www.spacetelescope.org/images/html/heic0602a.html |date=15 Januarie 2007 }} {{WikiSky|Messier 101|name=Vuurwielsterrestelsel|z=27.000.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Messier 101}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Pinwheel Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|14|03|12.6|+|54|20|57|27000000|aansig=titel}} {{NavM|101}} {{NavNGC|5457}} {{NavArp|26}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Groot Beer]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|C101]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] kcld1frzncr5qvasi70s1zf24o5uck2 0 70092 2518604 2457851 2022-08-10T19:00:27Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Sombrero-sterrestelsel]] na [[Sombrerosterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Sombrero-sterrestelsel | beeld= M104 ngc4594 sombrero galaxy hi-res.jpg | onderskrif= Messier 104, of die Sombrero-sterrestelsel. <br /> <small>Bron: HST/NASA/ESA</small> | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Maagd (sterrebeeld)|Maagd]] | messier= Messier 104 | tipe= SA(s)a; LINER | RK= 12^h 39^m 59,4^s | Dek= -11º 37' 23" | magnitude= | skynmagnitude= 8,98 | absolute magnitude= | afstand= 29,3 miljoen | ouderdom= | grootte= 8′,7 × 3′,5 | sterre= | rooiverskuiwing= 0,003416 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;4594, PGC&nbsp;42407, UGC&nbsp;293, GC3132 }} Die '''Sombrero-sterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier&nbsp;104''' of '''NGC&nbsp;4594''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] sowat 28&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Maagd (sterrebeeld)|Maagd]]. == Geskiedenis == Die sterrestelsel is in 1767 deur [[Pierre Méchain]] ontdek en [[Charles Messier]] het dit saam met vyf ander voorwerpe (wat nou saam bekend staan as M104 – M109) aangeteken. [[William Herschel]] het dit in 1784 onafhanklik ontdek en die teenwoordigheid van ’n "donker stratum" in die stelsel se skyf aangeteken. Dit is nou bekend as ’n stofbaan.<ref name="kepplesanner1998">{{cite book | author=G.R. Kepple, G.W. Sanner | year=1998 | title= The Night Sky Observer's Guide | volume=2 | pages=451 | publisher= Willmann-Bell | isbn=0-943396-60-3 }}</ref><ref name="jones1991">{{cite book | author=K.G. Jones | year=1991 | edition= 2nd | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> Camille Flammarion het in 1921 Messier se persoonlike lys [[Messier-voorwerp]]e gevind en dit het handgeskrewe aantekeninge oor die Sombrero-sterrestelsel bevat. Dit is geïdentifiseer as NGC&nbsp;4594 en Flammarion het verklaar dat dit in die [[Messier-katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem moet word.<ref name="jones1991" /> Dit is sedertdien ook bekend as Messier 104 of M104. == Eienskappe == Die sterrestelsel het ’n helder kern, ’n buitengewoon groot sentrale bol en ’n prominente stofbaan om hom. Die bol en die stofbaan laat dit soos ’n [[sombrero]] lyk. Die meeste van die koue atomiese [[waterstof]]gas<ref name="bajajaetal1984">{{cite journal | author= E. Bajaja, G. van der Burg, S. M.; Faber, J. S. Gallagher, G. R. Knapp, W. W. Shane | year=1984 | title=The distribution of neutral hydrogen in the Sombrero galaxy, NGC 4594 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=141 | pages=309–317 | bibcode=1984A&A...141..309B }}</ref> en stof<ref name="bendoetal2006">{{cite journal | author= G.J. Bendo, B.A. Buckalew, D.A. Dale, B.T. Draine, R.D. Joseph, R.C. Kennicutt jr., K.Sheth, J.-D.T. Smith, F. Walter, D. Calzetti, J.M. Cannon, C.W. Engelbracht, K.D. Gordon, G. Helou, D. Hollenbach, E.J. Murphy, H. Roussel | year=2006 | title=Spitzer and JCMT Observations of the Active Galactic Nucleus in the Sombrero Galaxy (NGC 4594) | journal=Astrophysical Journal | volume=645 | issue= 1 | pages=134–147 | bibcode=2006ApJ...645..134B | doi= 10.1086/504033 |arxiv = astro-ph/0603160 }}</ref> van die stelsel lê binne-in hierdie ring. Die stofbaan is die belangrikste gebied van stervorming.<ref name="bendoetal2006" /> Die stelsel het ’n skynbare helderheid van byna 9&nbsp;[[Magnitude|mag]] en kan dus maklik met amateurteleskope gesien word. Die groot bol of [[supermassiewe swartkolk]] in die middel van die sterrestelsel en stofbaan daarom wek ook die belangstelling van professionele sterrekundiges. Die Sombrero-sterrestelsel het ’n ralatiewe klein aantal bolvormige [[sterreswerm]]s wat daarom wentel. Dit word op sowat 1&nbsp;200 tot 2&nbsp;000 geraam.<ref name="wakamatsu1977">{{cite journal | author=K.-I. Wakamatsu | year=1977 | title=Radial distribution and total number of globular clusters in M104 | journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=89 | pages=267–270 | bibcode=1977PASP...89..267W | doi=10.1086/130114 }}</ref><ref name="harrisetal1984">{{cite journal | author=W. E. Harris, H. C. Harris, G. L. H. Harris | year=1984 | title=Globular clusters in galaxies beyond the local group. III NGC 4594 (the Sombrero) | journal=Astronomical Journal | volume=89 | pages=216–223 | bibcode=1984AJ.....89..216H | doi=10.1086/113504 }}</ref>, in vergelyking met die Melkweg se sowat 150 bolvormige swerms. M104 lê in ’n komplekse, filament-agtige wolk van sterrestelsels wat strek tot aan suidelike deel van die [[Virgo-sterrestelselswerm]].<ref name="nbg">{{cite book | author=R. B. Tully | year=1988 | title=Nearby Galaxies Catalog | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-35299-1 }}</ref> Dit is egter onseker of dit deel is van ’n formele [[sterrestelselswerm|groep sterrestelsels]]. === Swartkolk === In die 1990's is in ’n studie onder John Kormendy bevind dat ’n supermassiewe [[swartkolk]] in die middel van die stelsel lê.<ref name="kormendyetal1996">{{cite journal | author=J. Kormendy, R. Bender, E. A. Ajhar, A. Dressler, S. M. Faber, K. Gebhardt, C. Grillmair, T. R. Lauer, D. Richstone, S. Tremaine | year=1996 | title=Hubble Space Telescope Spectroscopic Evidence for a 1 X 10 9 M☉ Black Hole in NGC 4594 | journal=Astrophysical Journal Letters | volume=473 | issue=2 | pages=L91–L94 | bibcode=1996ApJ...473L..91K | doi=10.1086/310399 }}</ref> Volgens die studie kan die omwentelingspoed van die sterre in die middel van die stelsel net gehandhaaf word as die swartkolk se massa sowat ’n miljard [[sonmassa]]s is.<ref name="kormendyetal1996" /> Dit is een van die massiefste swartkolke in nabygeleë sterrestelsels. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.spacetelescope.org/images/html/opo0328a.html Hubble-mosaïek van die Sombrero-sterrestelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070117183138/http://www.spacetelescope.org/images/html/opo0328a.html |date=17 Januarie 2007 }} * [http://www.nightskyinfo.com/archive/m104_galaxy/ NightSkyInfo.com] * [http://messier.seds.org/m/m104.html SEDS: Messier 104] {{WikiSky|Messier 104|name=Sombrero-sterrestelsel|z=29.300.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Sombrero Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Sombrero Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|12|39|59.4|-|11|37|23|29300000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Maagd (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|C104]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] l90l0qx466rz1r6pfzzhluk52hue5t8 2518608 2518604 2022-08-10T19:01:30Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Sombrerosterrestelsel | beeld= M104 ngc4594 sombrero galaxy hi-res.jpg | onderskrif= Messier 104, of die Sombrerosterrestelsel. <br /> <small>Bron: HST/NASA/ESA</small> | soort= [[Sterrestelsel#Klassifikasie|Spiraalsterrestelsel]] | sterrebeeld= [[Maagd (sterrebeeld)|Maagd]] | messier= Messier 104 | tipe= SA(s)a; LINER | RK= 12^h 39^m 59,4^s | Dek= -11º 37' 23" | magnitude= | skynmagnitude= 8,98 | absolute magnitude= | afstand= 29,3 miljoen | ouderdom= | grootte= 8′,7 × 3′,5 | sterre= | rooiverskuiwing= 0,003416 | kenmerke= | massa= | name= NGC&nbsp;4594, PGC&nbsp;42407, UGC&nbsp;293, GC3132 }} Die '''Sombrerosterrestelsel''' (ook bekend as '''Messier&nbsp;104''' of '''NGC&nbsp;4594''') is ’n [[Sterrestelsel#Klassifikasie|spiraalsterrestelsel]] sowat 28&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Maagd (sterrebeeld)|Maagd]]. == Geskiedenis == Die sterrestelsel is in 1767 deur [[Pierre Méchain]] ontdek en [[Charles Messier]] het dit saam met vyf ander voorwerpe (wat nou saam bekend staan as M104 – M109) aangeteken. [[William Herschel]] het dit in 1784 onafhanklik ontdek en die teenwoordigheid van ’n "donker stratum" in die stelsel se skyf aangeteken. Dit is nou bekend as ’n stofbaan.<ref name="kepplesanner1998">{{cite book | author=G.R. Kepple, G.W. Sanner | year=1998 | title= The Night Sky Observer's Guide | volume=2 | pages=451 | publisher= Willmann-Bell | isbn=0-943396-60-3 }}</ref><ref name="jones1991">{{cite book | author=K.G. Jones | year=1991 | edition= 2nd | title=Messier's Nebulae and Star Clusters | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-37079-5 }}</ref> Camille Flammarion het in 1921 Messier se persoonlike lys [[Messier-voorwerp]]e gevind en dit het handgeskrewe aantekeninge oor die Sombrerosterrestelsel bevat. Dit is geïdentifiseer as NGC&nbsp;4594 en Flammarion het verklaar dat dit in die [[Messier-katalogus]] van [[komeet]]agtige voorwerpe opgeneem moet word.<ref name="jones1991" /> Dit is sedertdien ook bekend as Messier 104 of M104. == Eienskappe == Die sterrestelsel het ’n helder kern, ’n buitengewoon groot sentrale bol en ’n prominente stofbaan om hom. Die bol en die stofbaan laat dit soos ’n [[sombrero]] lyk. Die meeste van die koue atomiese [[waterstof]]gas<ref name="bajajaetal1984">{{cite journal | author= E. Bajaja, G. van der Burg, S. M.; Faber, J. S. Gallagher, G. R. Knapp, W. W. Shane | year=1984 | title=The distribution of neutral hydrogen in the Sombrero galaxy, NGC 4594 | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=141 | pages=309–317 | bibcode=1984A&A...141..309B }}</ref> en stof<ref name="bendoetal2006">{{cite journal | author= G.J. Bendo, B.A. Buckalew, D.A. Dale, B.T. Draine, R.D. Joseph, R.C. Kennicutt jr., K.Sheth, J.-D.T. Smith, F. Walter, D. Calzetti, J.M. Cannon, C.W. Engelbracht, K.D. Gordon, G. Helou, D. Hollenbach, E.J. Murphy, H. Roussel | year=2006 | title=Spitzer and JCMT Observations of the Active Galactic Nucleus in the Sombrero Galaxy (NGC 4594) | journal=Astrophysical Journal | volume=645 | issue= 1 | pages=134–147 | bibcode=2006ApJ...645..134B | doi= 10.1086/504033 |arxiv = astro-ph/0603160 }}</ref> van die stelsel lê binne-in hierdie ring. Die stofbaan is die belangrikste gebied van stervorming.<ref name="bendoetal2006" /> Die stelsel het ’n skynbare helderheid van byna 9&nbsp;[[Magnitude|mag]] en kan dus maklik met amateurteleskope gesien word. Die groot bol of [[supermassiewe swartkolk]] in die middel van die sterrestelsel en stofbaan daarom wek ook die belangstelling van professionele sterrekundiges. Die Sombrerosterrestelsel het ’n ralatiewe klein aantal bolvormige [[sterreswerm]]s wat daarom wentel. Dit word op sowat 1&nbsp;200 tot 2&nbsp;000 geraam.<ref name="wakamatsu1977">{{cite journal | author=K.-I. Wakamatsu | year=1977 | title=Radial distribution and total number of globular clusters in M104 | journal=Publications of the Astronomical Society of the Pacific | volume=89 | pages=267–270 | bibcode=1977PASP...89..267W | doi=10.1086/130114 }}</ref><ref name="harrisetal1984">{{cite journal | author=W. E. Harris, H. C. Harris, G. L. H. Harris | year=1984 | title=Globular clusters in galaxies beyond the local group. III NGC 4594 (the Sombrero) | journal=Astronomical Journal | volume=89 | pages=216–223 | bibcode=1984AJ.....89..216H | doi=10.1086/113504 }}</ref>, in vergelyking met die Melkweg se sowat 150 bolvormige swerms. M104 lê in ’n komplekse, filament-agtige wolk van sterrestelsels wat strek tot aan suidelike deel van die [[Virgo-sterrestelselswerm]].<ref name="nbg">{{cite book | author=R. B. Tully | year=1988 | title=Nearby Galaxies Catalog | publisher=Cambridge University Press | isbn=0-521-35299-1 }}</ref> Dit is egter onseker of dit deel is van ’n formele [[sterrestelselswerm|groep sterrestelsels]]. === Swartkolk === In die 1990's is in ’n studie onder John Kormendy bevind dat ’n supermassiewe [[swartkolk]] in die middel van die stelsel lê.<ref name="kormendyetal1996">{{cite journal | author=J. Kormendy, R. Bender, E. A. Ajhar, A. Dressler, S. M. Faber, K. Gebhardt, C. Grillmair, T. R. Lauer, D. Richstone, S. Tremaine | year=1996 | title=Hubble Space Telescope Spectroscopic Evidence for a 1 X 10 9 M☉ Black Hole in NGC 4594 | journal=Astrophysical Journal Letters | volume=473 | issue=2 | pages=L91–L94 | bibcode=1996ApJ...473L..91K | doi=10.1086/310399 }}</ref> Volgens die studie kan die omwentelingspoed van die sterre in die middel van die stelsel net gehandhaaf word as die swartkolk se massa sowat ’n miljard [[sonmassa]]s is.<ref name="kormendyetal1996" /> Dit is een van die massiefste swartkolke in nabygeleë sterrestelsels. == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.spacetelescope.org/images/html/opo0328a.html Hubble-mosaïek van die Sombrerosterrestelsel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070117183138/http://www.spacetelescope.org/images/html/opo0328a.html |date=17 Januarie 2007 }} * [http://www.nightskyinfo.com/archive/m104_galaxy/ NightSkyInfo.com] * [http://messier.seds.org/m/m104.html SEDS: Messier 104] {{WikiSky|Messier 104|name=Sombrerosterrestelsel|z=29.300.000}} {{Commons-kategorie inlyn|Sombrero Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Sombrero Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|12|39|59.4|-|11|37|23|29300000|aansig=titel}} {{Messier}} [[Kategorie:Maagd (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Messier-voorwerpe|C104]] [[Kategorie:NGC-voorwerpe]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] l82k0bym0ypy692s6ejhc370w9p6v93 0 70322 2518679 2149373 2022-08-11T08:21:56Z Aliwal2012 39067 ja! wikitext text/x-wiki {{TITELAANSIG|''Die Bou van ’n Nasie''}} {{Inligtingskas rolprent | naam = Die Bou van ’n Nasie | beeld = | regisseur = [[Joseph Albrecht]] | produksieleier = | geskryf_deur = | verteller = | met = [[Myles Bourke]]<br />[[M. Ngcobo]]<br />[[A.M. Sadie]] | musiek = | kinematografie = | redigeerder = | ateljee = AFP Productions | verspreider = | vrygestel = 1938 | speeltyd = | land = [[Suid-Afrika]] | taal = [[Afrikaans]] | begroting = | bruto = | voorafgegaan_deur = | opgevolg_deur = | webtuiste = | imdb_id = 0221840 }} [[Lêer:Cilliers-gelofte, 1938-film, Die bou van 'n nasie.jpg|duimnael|300px|regs|Uitbeelding van Cilliers se voordrag van [[Die Gelofte|die gelofte]] in hierdie rolprent]] '''''Die Bou van ’n Nasie''''' is ’n swart-en-wit [[Afrikaans]]e [[rolprent]] wat in [[1938]] uitgereik is. Dit is die tweede Afrikaanse rolprent wat in [[Suid-Afrika]] vervaardig is. Die rolprent is ’n hervertelling van die geskiedenis van Suid-Afrika van 1652 tot 1910. Dit is vir die [[Simboliese Ossewatrek|honderdjarige herdenking van die Groot Trek]] (in 1938) vervaardig. == Genre == Die rolprent is gedeeltelik in dokumentêre en gedeeltelik in dramavorm. Die rolprent is nasionalisties van aard en oorwegend ten gunste van die Afrikaners. Vir die rede kan dit deur sommige as propaganda beskou word. == Hoofrolspelers == * [[Myles Bourke]] * [[M. Ngcobo]] * [[A.M. Sadie]] * [[Anna Neethling-Pohl]] * [[Sann de Lange]] == Storielyn == === Kaapkolonie === Die rolprent begin met [[Bartolomeu Dias]] se vaart om [[Kaap de Goede Hoop]], waarna die eerste kontak tussen Europeërs en die [[Khoikhoi]] (in die film ''Hottentotte'' genoem) plaasvind. Hierna volg die landing van [[Jan van Riebeeck]] in [[1652]] en die [[Nederlandse vlag]] wat in die Kaap geplant word. Die kontak tussen die Nederlanders en die Khoikhoi is aanvanklik goedgunstig, totdat die Khoikhoi 'n jong Nederlandse herder skiet en sy vee steel. Die Kaapkolonie is welvarend. Onder leiding van [[Simon van der Stel]] trek die setlaars verder na die binneland en word die dorp [[Stellenbosch]] gestig. Meer setlaars arriveer nadat die [[Hugenote]] uit [[Frankryk]] verdryf is. === Groot Trek === Nadat die [[Verenigde Koninkryk van Groot-Brittanje en Ierland|Verenigde Koninkryk]] die Kaapkolonie oorneem, onderneem die Nederlanders (wat intussen [[Afrikaners]] of Boere geword het) die [[Groot Trek]] na die ooste. Die trek vind onder leiding van [[Piet Retief]] plaas. 'n Christelike sendeling probeer om die [[Zoeloes|Zoeloekoning]] [[Dingaan]] te bekeer, maar hy glo in 'n ander god: homself. Hierna oorval en verbrand 'n leër Zoeloes 'n boer se huis. By die begrafnis spreek Retief oor die noodsaaklikheid van die Trek en die stigting van 'n Boerestaat. Dingaan en Retief ontmoet. Die onderhandelings om grond van die Zoeloes te koop blyk suksesvol te wees. Retief word teen verraad gewaarsku, maar hy glo in die goedheid van Dingaan en gaan met sy gesante na die Zoeloehoofstad om die transaksie te beklink. Nadat Dingaan die kontrak onderteken het, dans die ongewapende Zoeloes vir hul gaste, maar hulle het spiese onder die sand versteek. Hierna word Retief en sy gesante vermoor. In die nag sluip die Zoeloes na [[Bloukrans]] en word nog meer [[Voortrekkers]] vermoor. Die oorlewende Voortrekkers oorweeg om na die Kaap terug te keer, maar besluit om deur te druk. Hierna volg die [[Slag van Bloedrivier]], waar [[Sarel Cilliers]] die gelofte aan God aflê. Die Zoeloes word oorweldigend deur die Boere verslaan, waarmee die Zoeloe-hoofstuk afgesluit word. === Boererepublieke === [[Andries Pretorius]] lei die Boere uiteindelik na "vryheid en vrede", en die twee Boererepublieke [[Zuid-Afrikaansche Republiek|Transvaal]] en [[Oranje-Vrystaat]] word gestig. 'n Boer sien 'n groep kinders met 'n vreemde klip speel: die [[Eureka-diamant]]. Later word goud by [[Witwatersrand]] ontdek. Die diamant- en goudmyne maak die Transvaal oor die wêreld heen bekend. Dit wek ook die belangstelling van die Britse sakeman, [[Cecil Rhodes]], wat die republiek graag in Britse hande sou wou sien. Staatspresident [[Paul Kruger]] van die Transvaal sien 'n gevaar in die koms van ''uitlanders'' en buitelandse mynwerkers, wat die onafhanklikheid van sy volk in gevaar stel. Dit lei uiteindelik tot 'n konflik met die Britse ryk. Staatspresident [[Marthinus Theunis Steyn]] van die Oranje-Vrystaat nooi Kruger en die Britse verteenwoordiger, [[Alfred Milner]] vir onderhandelinge na die [[Bloemfontein-konferensie]], maar dit loop skeef. Hierna breek die [[Tweede Vryheidsoorlog]] uit, wat deur die Boere verloor word. Die [[Verdrag van Vereeniging]] word onderteken. Die Boere verloor uiteindelik hul onafhanklikheid met die stigting van die [[Unie van Suid-Afrika]]. == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse rolprente]] * [[Geskiedenis van Suid-Afrika]] == Eksterne skakels == * {{YouTube|0cZehTAy-E0|Uittreksel:1652 Van Riebeeck}} * {{YouTube|4mnQluGE6gs|Uittreksel: Moord op Voortrekkers by Blaauwkranz}} {{DEFAULTSORT:Bou van ’n Nasie}} [[Kategorie:Afrikaanse rolprente]] [[Kategorie:Dokumentêre rolprente]] [[Kategorie:Dramarolprente]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse rolprente]] 99ofq7z4qecdq4v7j1j2kov9a5ylfil 0 73592 2518718 2406954 2022-08-11T09:14:20Z JMK 649 +prente wikitext text/x-wiki :''Hierdie artikel handel oor die Sandrivier wat in [[Mpumalanga]] vloei. Vir ander riviere met dieselfde naam, sien [[Sandrivier (dubbelsinnig)]]'' {{Inligtingskas Rivier |rivier_naam = Sandrivier |ander_naam = Manyeletirivier |beeld = Sloni u řeky Sand River, Krugerův park - panoramio (1).jpg |beeld_byskrif = |kaart = |kaart_byskrif = |oorsprong = [[Drakensberg]] |monding = [[Sabierivier]] |stroomgebied_lande = [[Mpumalanga]] |lengte = |hoogte = |monding_hoogte = 233 m |afloop = |stroomgebied = |duimdrukkerkaart = Mpumalanga |duimdrukkeretiketposisie = links |diumdrukkerkaartgrootte = 280 |duimdrukkerkaartbyskrif = |breedtegraad = 24 |breedtegraad_m = 57 |breedtegraad_s = 25 |breedtegraad_NS = S |lengtegraad = 31 |lengtegraad_m = 42 |lengtegraad_s = 39.6 |lengtegraad_OW = O }} Die '''Sandrivier''' (ook genoem '''Manyeletirivier''') is 'n [[rivier]] in die [[laeveld]] van [[Mpumalanga]], [[Suid-Afrika]]. Die rivier vloei suidooswaarts deur die [[Sabi Sand-wildreservaat]] en sluit aan by die [[Sabierivier]] ongeveer 13&nbsp;km oos van [[Skukuza]]ruskamp in die [[Krugerwildtuin]] by {{coord|24|57|25|S|31|42|39.6|O}}.<ref> [http://www.dwaf.gov.za/IWQS/rhp/state_of_rivers/state_of_crocsabieolif_01/sabie_eco.html Kaart van die rivier se vloei]</ref> == [[Takrivier]]e == * [[Hukumurhi]] * [[Khokhovelarivier]] * [[Klein-Sandrivier]] * [[Lephong]] * [[Magoso]] * [[Merry Pebble Stream]] * [[Mlowati]] * [[Molapakgomo]] * [[Mutlumuvirivier]] * [[Phungwe]] * [[Snuifspruit]] ==Fotogalery== <gallery mode="packed" heights="160" style="font-size:100%; line-height:130%"> Sand River Mpumalanga.jpg|In [[Sabi Sand-wildreservaat|Sabi Sand]] met [[Mingerhout]]-oewerbos Sand River dried up.jpg|Droë sandbedding in Sabi Sand, 2019 </gallery> == Verwysings == {{commons category|Sand River (Mpumalanga)|Sandrivier}} {{Verwysings}} [[Kategorie:Riviere in Mpumalanga]] [[Kategorie:Sabierivier-sytakke]] 1onltwr0rcy4lax63quioasxqlw1eb1 0 80028 2518598 2440532 2022-08-10T18:58:57Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Paddavis-sterrestelsel]] na [[Paddavissterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Paddavis-sterrestelsel | beeld= UGC 10214HST.jpg | onderskrif= Die Paddavis-sterrestelsel soos afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | soort= Ontwrigte sterrestelsel | sterrebeeld= [[Draak (sterrebeeld)|Draak]] | messier= | tipe= SB(s)c pec<ref name="ned">{{cite web |title=NASA/IPAC Extragalactic Database |work=Results for Tadpole Galaxy |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |access-date=6 November 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20020802122428/http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |archive-date= 2 Augustus 2002 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> | RK= {{RK|16|06|03.9}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|+55|25|32}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 14,4<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 400 miljoen | ouderdom= | grootte= 3′,6 × 0′,8<ref name="ned" /> | sterre= | rooiverskuiwing= 9401 ± 15&nbsp;km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name= UGC 10214, Arp 188, PGC 57129 }} Die '''Paddavis-sterrestelsel''' is ’n ontwrigte [[spiraalsterrestelsel]] sowat 400&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Draak (sterrebeeld)|Draak]]. Sy mees dramatiese kermerke is ’n stert van [[ster]]re sowat 280&nbsp;000 ligjare lank en massiewe helderblou [[sterreswerm]]s. ’n Kompakter stelsel het vermoedelik voor die Paddavis-sterrestelsel verbybeweeg – van links na regs soos van die Aarde af gesien – en is om die Paddavis geslinger deur hul wedersydse [[swaartekrag]]-aantrekking. Tydens dié proses is die spiraalstelsel se sterre, [[gas]] en [[Ruimtestof|stof]] deur getykragte in ’n lang stertvormige patroon uitgerek. Die ander stelsel, wat na raming 300&nbsp;000 ligjare agter die Paddavis lê, kan gesien word deur die spiraalarms op die voorgrond links bo op die foto. Nes sy naamgenoot op die Aarde sal die Paddavis waarskynlik sy stert verloor wanneer dit ouer word – die sterreswerms in die stert sal moontlik klein [[satelliet-sterrestelsel]]s van die groter spiraalstelsel vorm. == Verwysings == {{Verwysings}} * [[Nasa]] – die artikel bevat inligting van Nasa, wat in die [[publieke domein]] is. == Eksterne skakels == * [http://www.spacetelescope.org/news/html/heic0206.html ESA/Hubble-verslag] * {{Commons-kategorie inlyn|Tadpole Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Tadpole Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|16|06|03.9|+|55|25|32|400000000|aansig=titel}} {{NavArp|188}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Draak (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] r5xpjbnj5vonayv8reznwuhwd1i6tt5 2518602 2518598 2022-08-10T18:59:39Z Burgert Behr 2401 - weg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Paddavissterrestelsel | beeld= UGC 10214HST.jpg | onderskrif= Die Paddavissterrestelsel soos afgeneem deur die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. | soort= Ontwrigte sterrestelsel | sterrebeeld= [[Draak (sterrebeeld)|Draak]] | messier= | tipe= SB(s)c pec<ref name="ned">{{cite web |title=NASA/IPAC Extragalactic Database |work=Results for Tadpole Galaxy |url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |access-date=6 November 2006 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20020802122428/http://nedwww.ipac.caltech.edu/ |archive-date= 2 Augustus 2002 |url-status=live |df=dmy-all }}</ref> | RK= {{RK|16|06|03.9}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|+55|25|32}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 14,4<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 400 miljoen | ouderdom= | grootte= 3′,6 × 0′,8<ref name="ned" /> | sterre= | rooiverskuiwing= 9401 ± 15&nbsp;km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name= UGC 10214, Arp 188, PGC 57129 }} Die '''Paddavissterrestelsel''' is ’n ontwrigte [[spiraalsterrestelsel]] sowat 400&nbsp;miljoen [[ligjare]] van die [[Aarde]] af in die [[sterrebeeld]] [[Draak (sterrebeeld)|Draak]]. Sy mees dramatiese kermerke is ’n stert van [[ster]]re sowat 280&nbsp;000 ligjare lank en massiewe helderblou [[sterreswerm]]s. ’n Kompakter stelsel het vermoedelik voor die Paddavissterrestelsel verbybeweeg – van links na regs soos van die Aarde af gesien – en is om die Paddavis geslinger deur hul wedersydse [[swaartekrag]]-aantrekking. Tydens dié proses is die spiraalstelsel se sterre, [[gas]] en [[Ruimtestof|stof]] deur getykragte in ’n lang stertvormige patroon uitgerek. Die ander stelsel, wat na raming 300&nbsp;000 ligjare agter die Paddavis lê, kan gesien word deur die spiraalarms op die voorgrond links bo op die foto. Nes sy naamgenoot op die Aarde sal die Paddavis waarskynlik sy stert verloor wanneer dit ouer word – die sterreswerms in die stert sal moontlik klein [[satelliet-sterrestelsel]]s van die groter spiraalstelsel vorm. == Verwysings == {{Verwysings}} * [[Nasa]] – die artikel bevat inligting van Nasa, wat in die [[publieke domein]] is. == Eksterne skakels == * [http://www.spacetelescope.org/news/html/heic0206.html ESA/Hubble-verslag] * {{Commons-kategorie inlyn|Tadpole Galaxy}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Tadpole Galaxy|Engelse Wikipedia]] {{Lug3|16|06|03.9|+|55|25|32|400000000|aansig=titel}} {{NavArp|188}} [[Kategorie:Arp-voorwerpe]] [[Kategorie:Draak (sterrebeeld)]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] qscuz6o7nj26zuc6k47zbgirjzg8921 0 86385 2518696 1883918 2022-08-11T08:47:22Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Clade-grade II.png|duimnael|350px|In hierdie polifiletiese stamboom is die blou en die rooi groep monofiletiese groepe, terwyl die groen groep parafileties is.]] ’n [[Takson]] is '''parafileties''' as die [[laaste gemeenskaplike voorsaat]] van al die lede van die groep tot die takson behoort, maar nie alle afstammelinge van die voorsaat nie. Parafiletiese taksons verskil van [[monofileties]]e taksons, waar die groep die gemeenskaplike voorsaat en al die afstammelinge daarvan insluit, en van [[polifileties]]e taksons, waar die meeste afstammelinge wel tot die groep behoort, maar nie die gemeenskaplike voorsaat self nie. == Voorbeeld == Die klas [[Reptilia]] is ’n goeie voorbeeld van ’n parafiletiese takson. Dit bevat in die tradisionele, taksonomiese klassifikasie die skilpaaie, akkedisse, slange, tuataras, krokodille, dinosourusse en soogdierreptiele. Hulle het almal ’n gemeenskaplike voorsaat wat tradisioneel ook ’n reptiel was, maar voëls val nie in die klas nie, hoewel hulle ook uit reptiele ontstaan het. Al die afstammelinge van die gemeenskaplike voorsaat behoort dus nie tot Reptilia nie. == Taksonomie en kladistiek == In moderne taksonomie word daarna gestreef om waar moontlik slegs met monofiletiese taksons te werk. Die moontlikheid om die [[DNA]] van organismes te vergelyk, het die ontwikkeling van ’n nuwe klassifikasiestelsel versnel. {{Normdata}} [[Kategorie:Wetenskaplike klassifikasie]] q15njp53i0ured2916a9mviwsvbqu1j 0 95609 2518555 2513733 2022-08-10T16:32:04Z Burgert Behr 2401 /* Wetenskaplike resultate */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas |naam = James Webb-ruimteteleskoop |kleur = #CEDAF2 |titel = '' '' |beeld = JWST spacecraft model 2.png |beeld_wydte = 240px |beeld_onderskrif = ’n Kunstenaar se voorstelling van die teleskoop. |beeld2 = |beeld2_wydte = |beeld2_onderskrif = |opskrif1 = Operateur |1 = STScI ([[Nasa]])<ref name="jwstPartners">{{cite web |url=https://www.jwst.nasa.gov/faq.html#partners|title=NASA JWST "Who are the partners in the Webb project?"|publisher=NASA|access-date=18 November 2011}}</ref> |opskrif2 = |2 = |opskrif3 = Soort sending |3 = [[Ruimteverkenning]] |opskrif4 = Gelanseer |4 = 25 Desember 2021 |opskrif6 = Duur van sending |6 = {{Unbulleted list|20 jaar (verwag)<ref>https://arstechnica.com/science/2022/01/all-hail-the-ariane-5-rocket-which-doubled-the-webb-telescopes-lifetime/</ref>|10 jaar (beplan)|{{Vir jaar maand dag| jaar=2021 | maand=12 | dag=25}} (verstreke)}} |opskrif7 = Krag |7 = 2 kW |opskrif8 = Dimensies |8 = 20,12 × 14,16 m |opskrif9 = Status |9 = Aktief |opskrif10 = Webtuiste |10 = {{URL|https://jwst.nasa.gov}} |opskrif11 = Verwysingstelsel |11 = [[Lagrange-punt|Son-Aarde-L₂-wentelbaan]] |opskrif12 = |12 = |opskrif13 = [[Wentelbaan|Wentelperiode]] |13 = 6 maande |opskrif14 = |14 = |opskrif15 = [[Apside|Periapside]] |15 = 250 000 km |opskrif16 = [[Apside|Apoapside]] |16 = 832 000 km |opskrif17 = Teleskoopdeursnee |17 = 6,5 m |opskrif18 = [[Fokuslengte]] |18 = 131,4 m |opskrif19 = [[F-nommer|Fokusverhouding]] |19 = f/20,2 |opskrif20 = [[Golflengte]] |20 = 0,6-28,3 μm (oranje tot middelinfrarooi) |opskrif21 = Sterrekundeportaal |21 = [[Portaal:Sterrekunde|Sterrekunde]] }} Die '''James Webb-ruimteteleskoop''' ('''JWRT''') is ’n [[Teleskoop|ruimteteleskoop]] wat deur [[Nasa]] ontwikkel is, met bydraes deur die [[Europese Ruimteagentskap]] (ESA) en die [[Kanadese Ruimteagentskap]] (CSA). Dit is op 25 Desember 2021 gelanseer. Die JWRT sal ’n resolusie en sensitiwiteit sonder presedent hê, van [[sigbare lig]] met lang [[golflengte]]s tot [[Infrarooi|middelinfrarooi]], en sal die [[Hubble-ruimteteleskoop]] vervang as Nasa se vlagskipsending in [[astrofisika]].<ref name="about">{{cite web|url=https://jwst.nasa.gov/about.html|title=About the James Webb Space Telescope|access-date=13 Januarie 2012}} </ref><ref>{{cite web|url=https://jwst.nasa.gov/comparison.html|title=How does the Webb Contrast with Hubble?|publisher=NASA|access-date=4 Desember 2016|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20161203014957/http://jwst.nasa.gov/comparison.html|archive-date=3 Desember 2016}}</ref> Dit is genoem na [[James E. Webb]], wat van 1961 tot 1968 die administrateur van Nasa was en 'n groot rol in die [[Apollo-program]] gespeel het.<ref>{{cite web|url=http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=33148|archive-url=https://web.archive.org/web/20030821120829/http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=33148|url-status=dead|archive-date=21 Augustus 2003|title=ESA JWST Timeline|access-date=13 Januarie 2012}}</ref><ref name="jwst NASA">{{cite web|last=During|first=John|title=The James Webb Space Telescope|url=https://www.jwst.nasa.gov/|publisher=NASA|access-date=31 Desember 2011}}</ref> [[Beeld:Main image deep field smacs0723.png|thumb|240px|links|Webb se Eerste Diepveld, 'n foto van die [[sterrestelselswerm]] SMACS 0723.]] Die teleskoop het ’n gesegmenteerde primêre spieël van 6,5&nbsp;m. Die JWRT moet permanent onder 50&nbsp;[[kelvin]] ({{nowrap|-223&nbsp;°C}}) bly om dowwe seine in die infrarooi te registreer sonder belemmering deur 'n ander hittebron; daarom sal dit by die Son-Aarde se [[Lagrange-punt]] L₂ ontplooi word, 'n punt sowat 1,5&nbsp;miljoen&nbsp;km van die Aarde af, waar die teleskoop se sonskerm dit terselfdertyd teen verhitting deur die Son, Aarde en Maan kan beskerm.<ref>{{cite web |url=https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Herschel/L2_the_second_Lagrangian_Point |title=L2, the second Lagrangian Point |access-date=5 Desember 2021}}</ref><ref name=nasasunshield>{{cite web|title=The Sunshield|url=http://www.jwst.nasa.gov/sunshield.html|website=nasa.gov |publisher=Nasa|access-date=28 Augustus 2016}}</ref> Die JWRT is ontwerp om veel beter beelde as Hubble na die Aarde terug te stuur en voorwerpe van tot 100 keer dowwer <ref name=deepersky/> waar te neem. Dit sal 'n groot verskeidenheid ondersoeke in [[sterrekunde]] en [[kosmologie]] moontlik maak. Dit sluit [[sterrestelsel]]s in met 'n [[rooiverskuiwing]] van tot z≈20,<ref name=deepersky/> wat van die [[heelal]] se oudste en verste voorwerpe is, asook gedetailleerde waarnemings van moontlik bewoonbare [[eksoplanete]]. Dit is op Kersdag 2021<ref name="NASA-20211227">{{cite news |last1=Pinoi |first1=Natasha |last2=Fiser |first2=Alise |last3=Betz |first3=Laura |title=NASA's Webb Telescope Launches to See First Galaxies, Distant Worlds - NASA's James Webb Space Telescope launched at 7:20 a.m. EST Saturday [Dec. 25, 2021] on an Ariane 5 rocket from Europe's Spaceport in French Guiana, South America. |url=https://www.nasa.gov/press-release/nasas-webb-telescope-launches-to-see-first-galaxies-distant-worlds |date=27 Desember 2021 |work=[[Nasa]] |accessdate=28 Desember 2021 }}</ref> vanaf [[Kourou]], [[Frans-Guiana]], deur 'n Ariane 5-lanseringsvoertuig gelanseer. [[Nasa]] het die lansering as "foutloos" en "perfek" beskryf.<ref name=reaction>https://www.space.com/james-webb-space-telescope-launch-nasa-reaction</ref> Teen 24 Januarie 2022 was die teleskoop ten volle ontplooi<ref name="NYT-20220108">{{cite news |last1=Roulette |first1=Joey |last2=Overbye |first2=Dennis |title=The James Webb Space Telescope Finishes Unfolding: How to Watch - While there are no cameras aboard the spacecraft, NASA is providing updates as the telescope deploys its mirrors. Here’s what you need to know. |url=https://www.nytimes.com/2022/01/08/science/webb-telescope-nasa-time-livestream.html |date=8 Januarie 2022 |work=The New York Times |access-date=8 Januarie 2022 }}</ref><ref name="NASA-20220108">{{cite news |last1=Pinol |first1=Natasha |last2=Fisher |first2=Alise |last3=Betz |first3=Laura |last4=Margetta |first4=Robert |title=Release 22-004: NASA’s Webb Telescope Reaches Major Milestone as Mirror Unfolds |url=https://www.nasa.gov/press-release/nasa-s-webb-telescope-reaches-major-milestone-as-mirror-unfolds |date=8 Januarie 2022 |work=[[NASA]] |access-date=9 Januarie 2022 }}</ref> en het dit in 'n [[halowentelbaan]] om L₂ gegaan.<ref name="NYT-20220124">{{cite news |last=Roulette |first=Joey |title=After Million-Mile Journey, James Webb Telescope Reaches Destination - The telescope's safe arrival is a relief to scientists who plan to spend the next 10 or more years using it to study ancient galaxies.|url=https://www.nytimes.com/2022/01/24/science/james-webb-telescope-arrival.html |date=24 January 2022 |work=[[The New York Times]] |accessdate=24 Januarie 2022 }}</ref><ref name="NASA-20220124">{{Cite web|url=https://blogs.nasa.gov/webb/2022/01/24/orbital-insertion-burn-a-success-webb-arrives-at-l2|title=Orbital Insertion Burn a Success, Webb Arrives at L2 – James Webb Space Telescope}}</ref> Dit het tot in Julie 2022 finale toetse en instellings ondergaan voor die beplande navorsing begin het.<ref name="NYT-20220108db">{{cite news |last1=Overbye |first1=Dennis |last2=Roulette |first2=Joey |title=A Giant Telescope Grows in Space - Everything is going great for the James Webb Space Telescope. So far. |url=https://www.nytimes.com/2022/01/08/science/james-webb-telescope-nasa-deployment.html |date=8 Januarie 2022 |work=The New York Times |access-date=9 Januarie 2022 }}</ref> Op 3 Februarie 2022 het Nasa [[Twitter|getweet]] dat die teleskoop sy eerste [[foton]]s waargeneem het,<ref name="first photons">https://mobile.twitter.com/NASAWebb/status/1489319970324496386 |date=Februarie 2022}}</ref> en op 11 Februarie 2022 het Nasa aangekondig die teleskoop het die eerste fase van sy instelling voltooi, met elke segment van sy primêre spieël wat die ster [[HD 84406]] opgespoor, afgeneem en min of meer gesentreer het.<ref name="NYT-20220211">{{cite news |last=Overbye |first=Dennis |title=James Webb Telescope Sends Home a Selfie and 18 Images of Starlight - The spacecraft recorded a series of images of a target star that will be used to help its mirrors prepare for scientific research. |url=https://www.nytimes.com/2022/02/11/science/webb-telescope-selfie-pictures.html |date=11 Februarie 2022 |work=The New York Times |accessdate=12 Februarie 2022 }}</ref><ref name="Webb blog 2022-02-11">https://blogs.nasa.gov/webb/2022/02/11/photons-received-webb-sees-its-first-star-18-times</ref> == Eienskappe == [[Beeld:Atmospheric electromagnetic opacity.svg|thumb|220px|links|'n Ruwe voorstelling van die ondeurlatendheid van die [[aardatmosfeer]] vir verskeie golflengtes van elektromagnetiese straling, insluitende [[sigbare lig]].]] Die James Webb-ruimteteleskoop se massa is omtrent die helfte van dié van die Hubble-ruimteteleskoop, maar 'n goudoorgetrekte [[berillium]]- primêre spieël van 6,5&nbsp;m wat uit 18 heksagonale spieëls bestaan, gee dit 'n algehele grootte van meer as ses keer dié van Hubble se spieël van 2,4&nbsp;m. Hiervan word 0,9&nbsp;m² se uitsig belemmer deur die sekondêre steunstutte,<ref>{{cite journal|arxiv=1203.0002|doi=10.1117/1.OE.51.1.011011 |title=Experience with the Hubble Space Telescope: 20 years of an archetype|year=2012|last1=Lallo|first1=Matthew D.|s2cid=15722152|journal=Optical Engineering|volume=51|issue=1|pages=011011–011011–19 |bibcode=2012OptEn..51a1011L}}</ref> wat die werklike ligversamelingsoppervlak sowat 5,6&nbsp;keer dié van Hubble s'n van 4,525&nbsp;m² maak. Die JWRT is hoofsaaklik vir nabyinfrarooisterrekunde ontwerp, maar dit kan ook oranje en rooi sigbare lig waarneem, asook die middelinfrarooi streek, na gelang van die instrument. Dit kan voorwerpe waarneem wat tot 100 keer dowwer is as met Hubble, asook voorwerpe heelwat vroeër in die geskiedenis van die [[heelal]], terug tot [[rooiverskuiwing]] z≈20.<ref name=deepersky>{{Cite web|url=https://briankoberlein.com/blog/deeper-sky|title=A Deeper Sky &#124; deur Brian Koberlein|website=briankoberlein.com}}</ref> Die vroegste sterre het byvoorbeeld vermoedelik tussen z≈30 en z≈20<ref name=FAQ_scientists>{{Cite web|url=https://jwst.nasa.gov/content/forScientists/faqScientists.html|title=FAQ for Scientists Webb Telescope/NASA|website=jwst.nasa.gov}}</ref> en die eerste [[sterrestelsel]]s rondom z≈15 gevorm, en Hubble kan nie verder terug as z≈12 sien nie.<ref name=deepersky/> Die ontwerp lê om drie redes klem op die naby- tot middelinfrarooi: * Hoërooiverskuiwingsvoorwerpe (baie oud en ver) se sigbare emissies het in die infrarooi geskuif en daarom kan hulle lig vandag net gesien word deur middel van infrarooisterrekunde. * Koue voorwerpe soos puinskywe en [[planete]] straal die sterkste in infrarooi uit. * Dié infrarooi bande is moeilik om van die grond af of met bestaande teleskope soos Hubble te bestudeer. Grondgebaseerde teleskope moet deur die aardatmosfeer kyk, en dit is in baie infrarooi bande ondeursigtig (sien skets links bo). Selfs waar die atmosfeer deursigtig is, bestaan baie van die teiken- chemiese verbindings, soos [[water]], [[koolstofdioksied]] en [[metaan]], ook in die atmosfeer en dit bemoeilik ontleding. Bestaande teleskope soos Hubble kan nie dié bande bestudeer nie, aangesien hulle spieëls nie koud genoeg is nie (Hubble se spieël bly op sowat 15&nbsp;°C, of 288&nbsp;[[Kelvin|K]]) en dus straal die teleskoop self sterk in die infrarooi bande uit.<ref name="ipac.caltech.edu">{{cite web |url=http://www.ipac.caltech.edu/outreach/Edu/orbit.html|title=Infrared astronomy from earth orbit|publisher=Infrared Processing and Analysis Center, NASA Spitzer Science Center, California Institute of Technology|date=2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20161221020839/http://www.ipac.caltech.edu/outreach/Edu/orbit.html|archive-date=21 Desember 2016}}</ref> Die JWRT kan ook nabygeleë voorwerpe waarneem, insluitende voorwerpe in ons eie [[Sonnestelsel]]. Dit sluit alle planete en satelliete, [[komete]] en [[asteroïde]]s buite die Aarde se wentelbaan in, en "feitlik alle" bekende [[Kuipergordel]]voorwerpe.<ref name=FAQ_scientists/> Verder kan dit onbeplande teikens waarneem binne 48 uur nadat besluit is om dit te doen, soos [[supernova]]s en [[gammastraal]]uitbarstings.<ref name=FAQ_scientists/> Die JWRT sal in 'n wentelbaan om die Son-Aarde se L₂-punt wees, sowat 1,5&nbsp;miljoen&nbsp;km van die Aarde af. In vergelyking hiermee wentel Hubble 550&nbsp;km bo die Aarde se oppervlak en die [[Maan]] is rofweg 400&nbsp;000&nbsp;km van die Aarde af. Dié groot afstand maak dit waarskynlik tans onmoontlik vir 'n bemande sending om die teleskoop te herstel of opgradeer, soos met Hubble gedoen is.<ref>{{cite web |title=Why is Webb not serviceable like Hubble? |url=https://webb.nasa.gov/content/about/faqs/faq.html#serviceable |website=James Webb Space Telescope (FAQ) |access-date=31 Desember 2021}}</ref> Voorwerpe by die Son-Aarde se L₂-punt kan saam met die Aarde om die Son wentel, en dit sal die teleskoop in staat stel om rofweg op 'n konstante afstand van die Aarde af te bly,<ref name="stsci.edu">{{cite web |url=http://www.stsci.edu/jwst/overview/design/orbit|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20140203174537/http://www.stsci.edu/jwst/overview/design/orbit|url-status=dead|archive-date=3 Februarie 2014 |title=L2 Orbit|publisher=Space Telescope Science Institute|access-date=28 Augustus 2016}}</ref> met 'n volgehoue oriëntasie van sy unieke sonskild en toerustingsbus (die JWRT se primêre steunkomponent) ten opsigte van die Son, Aarde en Maan om lig en hitte van dié drie liggame tegelykertyd te blokkeer en selfs die kleinste temperatuurveranderings te voorkom. Dié ligging sal die tuig se temperatuur heeltyd onder die 50&nbsp;K hou wat nodig is vir dowwe infrarooi waarnemings.<ref name=nasasunshield>{{cite web|title=The Sunshield|url=http://www.jwst.nasa.gov/sunshield.html|website=nasa.gov |publisher=Nasa|access-date=28 Augustus 2016}}</ref><ref>{{cite web |url=http://news.nationalgeographic.com/2015/04/150423-hubble-anniversary-webb-telescope-space|title=Hubble Still Wows At 25, But Wait Till You See What's Next|publisher=National Geographic|author=Drake, Nadia |date=24 April 2015}}</ref> Kommunikasie sal ook konstant wees. <gallery align="center" mode="packed" heights="200px"> Beeld:James Webb Space Telescope 2009 top.jpg|Uitsig driekwart van bo. File:James Webb Space Telescope 2009 bottom.jpg|Die onderkant (wat na die Son gerig is). </gallery> === Sonskild === [[Beeld:James Webb telescope sunshield.jpg|thumb|220px|'n Toetseenheid van die sonskild by die Northrop Grumman-gerief in [[Kalifornië]], 2014]] Om waarnemings in die infrarooi spektrum te doen moet die JWRT se temperatuur altyd onder 50&nbsp;K wees, anders sal infrarooi straling van die teleskoop self die instrumente oorweldig. Om dit teen dié temperatuur te hou word 'n groot sonskild gebruik om lig en hitte van die Son, Aarde en Maan tegelykertyd te blokkeer – sy posisie by die L₂-punt hou dié drie liggame te alle tye aan dieselfde kant van die teleskoop.<ref>{{cite web|url=http://jwst.nasa.gov/orbit.html|title=The James Webb Space Telescope|website=nasa.gov|access-date=28 Augustus 2016}}</ref> Sy wentelbaan om die L₂-punt hou dit ook buite die Aarde en Maan se skaduwee en daarom bly die temperatuur konstant.<ref name="stsci.edu"/> Die vyflaagsonskild, met elke laag so dun soos 'n menslike [[haar]],<ref>{{cite web|url=https://www.jwst.nasa.gov/content/about/innovations/coating.html|title=Sunshield Coatings Webb/NASA|website=jwst.nasa.gov |access-date=3 Mei 2020}}</ref> is gemaak van 'n spesiale soort [[polimied]] met membrane wat aan albei kante bedek is met aluminum en 'n laag [[Dotering|gedoteerde]] [[silikon]] aan die sonkant van die warmste twee lae om die Son se hitte terug die ruimte in te weerkaats.<ref name=nasasunshield /> Onvoorsiene skeure in die delikate laagstruktuur tydens toetse in 2018 was van die faktore wat die projek vertraag het.<ref name="Clery">{{cite web |url=https://www.science.org/content/article/nasa-announces-more-delays-giant-space-telescope |title=NASA announces more delays for giant space telescope |website=Science |last1=Clery |first1=Daniel |date=27 Maart 2018 |access-date=5 Junie 2018 |url-access=limited}}</ref> Die sonskild is so ontwerp dat dit 12 keer gevou kon word om te pas in die Ariane 5-vuurpyl se vragruim, wat 4,57&nbsp;m breed en 16,19&nbsp;m lank is. Die skild se volle ontplooide grootte is 14,162 x 21,197&nbsp;m. Weens die sonskild kan die JWRT nie op enige tydstip onbeperk waarneem nie. Dit neem 40&nbsp;persent van die lugruim vanuit een posisie waar en die hele lugruim oor 'n tydperk van ses maande,<ref name="Readyshield">{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Webb Ready for Sunshield Deployment and Cooldown |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/30/webb-ready-for-sunshield-deployment-and-cooldown/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=31 Desember 2021}}</ref> die tydperk wat 'n halwe omwenteling om die Son duur. === Optika === [[Beeld:James Webb Space Telescope Revealed (26832090085).jpg|thumb|220px|Die hoofspieël word by die Goddard-ruimtevlugsentrum aanmekaargesit, Mei 2016.]] [[Beeld:NIRSpec Astrium.jpg|thumb|220px|NIRSpec-model.]] [[Beeld:Nircam modules.jpg|thumb|220px|NIRCam-model.]] [[File:JWST MIRI model.jpg|thumb|220px|MIRI-model.]] Die JWRT se primêre spieël is 'n 6,5&nbsp;m breë, goudbedekte berilliumreflektor met 'n versameloppervlak van 25,4&nbsp;m². As dit as 'n enkele groot spieël gebou sou gewees het, sou dit te groot vir bestaande lanseringsvoertuie gewees het. Dit bestaan dus uit 18 heksagonale segmente wat ná lansering ontvou word. Daarna sal hulle net elke paar dae opgedateer moet word vir optimale fokus.<ref>{{cite web|url=http://www.stsci.edu/jwst/ote/wavefront-sensing-and-control|archive-url=https://archive.today/20120805213402/http://www.stsci.edu/jwst/ote/wavefront-sensing-and-control|url-status=dead|archive-date=5 Augustus 2012|title=JWST Wavefront Sensing and Control|publisher=Space Telescope Science Institute|access-date=9 Junie 2011}}</ref> Dit verskil van grondgebaseerde teleskope soos die [[W.M. Keck-sterrewag|Keck-teleskope]], wat hulle spieëlsegmente weens versteurings voortdurend moet aanpas met behulp van aktiewe optika. Die Webb-teleskoop gebruik 126 klein motore om die optika nou en dan aan te pas, want daar is min omgewingsversteurings in die ruimte.<ref name="wired-20191022">{{cite magazine|last=Mallonee|first=Laura|url=https://www.wired.com/story/nasas-biggest-telescope-ever-prepares-2021-launch/|title=NASA's Biggest Telescope Ever Prepares for a 2021 Launch|magazine=9 |access-date=4 Junie 2021 |url-access=limited}}</ref> Die JWRT se spieël gebruik geronde sekondêre en tersiêre spieëls om beelde te lewer sonder die optiese afwykings wat oor 'n wye veld voorkom. Die sekondêre spieël is 0,74&nbsp;m breed. Daar is ook 'n fyn ingestelde navigasiespieël wat die spieël se posisie baie kere per sekonde kan aanpas vir beeldstabilisasie. === Wetenskaplike instrumente === Die ''Integrated Science Instrument Module'' (ISIM) is 'n raamwerk wat elektriese krag, rekenaarvermoëns, verkoeling en strukturele stabiliteit aan die teleskoop verskaf. Die ISIM bevat vier wetenskaplike instrumente en 'n gidskamera.<ref name="isim">{{cite web|url=https://jwst.nasa.gov/isim.html|title=JWST: Integrated Science Instrument Module (ISIM)|publisher=Nasa|date=2017|access-date=2 Februarie 2017}}</ref> * NIRCam (''Near InfraRed Camera'') is 'n infrarooikamera met 'n spektrale dekking wat wissel van sigbare lig (0,6&nbsp;μm) tot by naby-infrarooi (5&nbsp;μm).<ref>{{cite web|url=http://www.stsci.edu/jwst/instruments/nircam/|archive-url=https://www.webcitation.org/6FHXODFHR?url=http://www.stsci.edu/jwst/instruments/nircam/|url-status=dead|archive-date=21 Maart 2013|title=James Webb Space Telescope Near Infrared Camera|publisher=STScI|access-date=24 Oktober 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ircamera.as.arizona.edu/nircam/|title=NIRCam for the James Webb Space Telescope|publisher=University of Arizona|access-date=24 Oktober 2013}}</ref> Daar is 10 sensors elk van 4 megapieksels. NIRCam dien ook as die sterrewag se golffrontsensor. * NIRSpec (''Near InfraRed Spectrograph'') doen ook [[spektroskopie]] oor dieselfde golflengte-omvang. Die NIRSpec-ontwerp verskaf drie waarnemingsmodusse: 'n laeresolusiemodus met behulp van 'n prisma, 'n R~1000-multivoorwerpmodus en 'n R~2700-integraleveldeenheid.<ref name="nirspec">{{cite web|url=http://sci.esa.int/jwst/45694-nirspec-the-near-infrared-spectrograph/|title=NIRSpec – the near-infrared spectrograph on JWST|publisher=European Space Agency |date=22 Februarie 2015|access-date=2 Februarie 2017}}</ref> Daar word tussen modusse gewissel met behulp van 'n meganisme wat vooraf die golflengte kies en wat die ''Filter Wheel Assembly'' genoem word.<ref name=nirspec/> Die multivoorwerpmodus maak van 'n ingewikkelde mikrosluitermeganisme gebruik vir gelyktydige waarnemings van honderde individuele voorwerpe op enige plek in NIRSpec se sigveld. Daar is twee sensors van 4 megapieksels elk. * MIRI (''Mid-Infrared Instrument'') meet die middel- tot langinfrarooi-golflengteomvang van 5 tot 27&nbsp;μm.<ref name="nasamiri">{{cite web |url=https://jwst.nasa.gov/miri.html|title=JWST: Mid-Infrared Instrument (MIRI)|publisher=NASA|date=2017|access-date=3 Februarie 2017}}</ref> Dit bevat beide 'n middelinfrarooikamera en 'n spektrometer.<ref name="howBig">{{cite web|url=https://jwst.nasa.gov/faq.html#howbig|title=JWST|publisher=Nasa|access-date=29 Junie 2015}}</ref> MIRI maak gebruik van dieselfde wielmaganismes as NIRSpec. Sy temperatuur mag nie hoër styg as 6&nbsp;K ({{nowrap|-267&nbsp;°C}}) nie; 'n heliumverkoeler aan die warm kant van die omgewingskild sorg vir die verkoeling.<ref name="miricooler">{{cite journal |url=http://ircamera.as.arizona.edu/MIRI/miricooler.pdf|title=James Webb Space Telescope Mid-Infrared Instrument Cooler systems engineering|last1=Banks|first1=Kimberly|last2=Larson|first2=Melora|last3=Aymergen |first3=Cagatay|last4=Zhang|first4=Burt|s2cid=17507846|editor2-first=Martin J.|editor2-last=Cullum|editor1-first=George Z.|editor1-last=Angeli|journal=Proceedings of SPIE|volume=7017|page=5|quote=Fig. 1. Cooler Architecture Overview|access-date=6 Februarie 2016|bibcode=2008SPIE.7017E..0AB|year=2008|doi=10.1117/12.791925|series=Modeling, Systems Engineering, and Project Management for Astronomy III}}</ref> * FGS/NIRISS (''Fine Guidance Sensor'' en ''Near Infrared Imager and Slitless Spectrograph'') word gebruik om die siglyn van die sterrewag tydens waarnemings te stabiliseer. Metings deur die FGS word gebruik vir beide die beheer van die algehele oriëntasie van die tuig en die aandrywing van die navigasiespieël vir beeldstabilisasie. Omdat die NIRISS saam met die FGS gemonteer is, word dikwels daarna as 'n enkele eenheid verwys; hulle dien egter heeltemal verskillende doele – die een is 'n wetenskaplike instrument en die ander deel van die sterrewag se steuninfrastruktuur. NIRCam en MIRI het sterligblokkeringsmeganismes vir waarnemings van dowwe teikens soos [[eksoplanete]] baie na aan helder sterre.<ref name=nasamiri/> === Ruimtetuigbus === [[Beeld:SpacecraftBus-model.jpg|thumb|220px|'n Diagram van die ruimtetuigbus. Die sonpaneel is groen en die verkoelers ligpers.]] Die ruimtetuigbus is die primêre steunkomponent van die James Webb-ruimteteleskoop. Dit bevat talle rekenaar-, kommunikasie-, krag-, aandrywings- en struktuuronderdele.<ref name="jwstbus">{{cite web|url=http://jwst.nasa.gov/bus.html|title=The Spacecraft Bus|publisher=NASA James Webb Space Telescope|date=2017}} </ref> Saam met die sonskild maak dit die ruimtetuigelement van die ruimteteleskoop uit.<ref name="observ">{{cite web|url=http://jwst.nasa.gov/observatory.html|title=The JWST Observatory|publisher=NASA|date=2017}}</ref> Die ander twee groot elemente van die JWRT is die ISIM en die OTE (''Optical Telescope Element'').<ref name=isimnasa>{{cite web |url=http://jwst.nasa.gov/isim.html|title=Integrated Science Instrument Module (ISIM)|publisher=NASA James Webb Space Telescope|date=2017|access-date=30 November 2016|archive-date=3 Desember 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161203070235/http://jwst.nasa.gov/isim.html|url-status=dead}}</ref> Streek 3 van die ISIM is ook in die ruimtetuigbus; streek 3 sluit die ISIM se bevels- en datahanteringsubstelsel en die MIRI in.<ref name="isimnasa"/> Die ruimtetuigbus is verbind met die OTE deur middel van die ''Deployable Tower Assembly'', wat ook met die sonskild verbind is.<ref name=jwstbus/> Die ruimtetuigbus is aan die "warm" sonkant van die sonskild en werk teen 'n temperatuur van sowat 300&nbsp;K (27&nbsp;°C).<ref name=observ/> Die massa van die ruimtetuigbus se struktuur is 350&nbsp;kg en moet die 6&nbsp;200&nbsp;kg van die teleskoop ondersteun.<ref name="facts">{{cite web|url=https://jwst.nasa.gov/facts.html|title=JWST vital facts: mission goals|publisher=NASA James Webb Space Telescope|date=2017|access-date=29 Januarie 2017}}</ref> Die ruimtetuigbus kan die teleskoop laat roteer met 'n presiesheid van een [[boogsekonde]] en isoleer vibrasie tot 'n paar milliboogsekondes.<ref>{{cite web|url=http://www.compositesworld.com/news/james-webb-space-telescope-spacecraft-inches-towards-full-assembly|title=James Webb Space Telescope spacecraft inches towards full assembly|publisher=Composites World|author=Sloan, Jeff|date=12 Oktober 2015|access-date= 6 Januarie 2022|archive-date=24 Oktober 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191024213903/https://www.compositesworld.com/news/james-webb-space-telescope-spacecraft-inches-towards-full-assembly|url-status=dead}}</ref> In die sentrale rekenaar-, geheuebergings- en kommunikasietoerusting<ref name=jwstbus/> herlei die prosesseerder en sagteware data na en van die instrumente, na die geheuekern en na die radiostelsel wat data na die Aarde kan terugstuur en opdragte ontvang.<ref name=jwstbus/> Die rekenaar beheer ook die rig van die ruimtetuig, die inneem van sensordata van die giroskoop en steropspoorder, en die stuur van opdragte aan die reaksiewiele of korreksievuurpyle.<ref name=jwstbus/> Webb het twee pare vuurpylenjins om koersveranderings aan te bring op pad na L₂ en vir die handhawing van die regte posisie in sy wentelbaan. Agt kleiner korreksievuurpyle word gebruik vir hoogtebeheer.<ref>{{cite web |title=JWST Propulsion |url=https://jwst-docs.stsci.edu/jwst-observatory-hardware/jwst-spacecraft-bus/jwst-propulsion |website=JWST User Documentation |publisher=Space Telescope Science Institute |access-date=29 Desember 2021}}</ref> == Vergelyking met ander teleskope == [[Beeld:JWST-HST-primary-mirrors.svg|thumb|220px|'n Vergelyking van die JWRT se primêre spieël met dié van Hubble.]] [[Beeld:2294 Mission Posters Webb English-1200.jpg|thumb|220px|Die amptelike plakkaat van die James Webb-ruimteteleskoop.]] Die behoefte aan 'n groot infrarooiruimteteleskoop strek oor dekades. In [[Amerika]] is die [[Spitzer-ruimteteleskoop]] al beplan terwyl die [[Pendeltuig]] nog ontwikkel is, en die behoefte aan infrarooisterrekunde is toe reeds erken.<ref name="proceedings.spiedigitallibrary.org">{{cite conference|url=http://proceedings.spiedigitallibrary.org/proceeding.aspx?articleid=1227080 |conference=1978 Los Angeles Technical Symposium|publisher=Society of Photographic Instrumentation Engineers|title=Infrared Detector Performance In The Shuttle Infrared Telescope Facility (SIRTF) |vauthors=McCarthy SG, Autio GW|doi=10.1117/12.956060|volume=81|issue=6 Junie|pages=81–88|year=1978|series=Utilization of Infrared Detectors|bibcode=1978SPIE..132...81M}}</ref> In vergelyking met grondgebaseerde teleskope word ruimteteleskope nie belemmer deur die atmosferiese absorpsie van infrarooi lig nie. Ruimtesterrewagte het 'n "nuwe lug" aan sterrekundiges bekend gestel.<ref name="proceedings.spiedigitallibrary.org"/> Infrarooiteleskope het egter 'n nadeel: Hulle moet heeltyd uiters koud bly, en hoe langer die infrarooi golflengte hoe kouer moet hulle wees.<ref name="ipac.caltech.edu">{{cite web |url=http://www.ipac.caltech.edu/outreach/Edu/orbit.html|title=Infrared astronomy from earth orbit|publisher=Infrared Processing and Analysis Center, NASA Spitzer Science Center, California Institute of Technology|date=2017|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20161221020839/http://www.ipac.caltech.edu/outreach/Edu/orbit.html|archive-date=21 Desember 2016}}</ref> As hulle nie koud genoeg is nie, kan die hitte van die toestel self die aanwysers oorweldig en hulle eintlik "blind" maak.<ref name="ipac.caltech.edu"/> Dit kan oorkom word deur versigtige ruimtetuigontwerp, veral deur die plasing van die teleskoop in 'n vakuumhouer met 'n uiters koue stof, soos vloeibare [[helium]].<ref name="ipac.caltech.edu"/> Dit beteken die meeste infrarooiteleskope se lewensduur word deur hulle verkoelingsmiddel beperk. Dit kan 'n paar maande wees, of hoogstens 'n paar jaar.<ref name="ipac.caltech.edu"/> In sommige gevalle was dit moontlik om sonder 'n verkoelingsmiddel 'n lae genoeg temperatuur te handhaaf vir naby-infrarooi-waarnemings danksy die ontwerp van die tuig, soos met die uitgebreide sendings van Spitzer en die [[WISE-teleskoop]]. Nog 'n voorbeeld is Hubble se ''Near Infrared Camera and Multi-Object Spectrometer'' (NICMOS)-instrument, waarvan die aanvanklike stikstofys ná 'n paar jaar opgeraak het en toe deur 'n [[krioverkoeler]] vervang is wat aanhoudend gewerk het. Die James Webb is so ontwerp dat hy homself verkoel sonder 'n verkoelingsmiddel in 'n vakuumhouer, danksy die gebruik van 'n kombinasie van sonskilde en verkoelers. Die middelinfrarooi-instrument gebruik 'n bykomende krioverkoeler.<ref>{{cite web|url=https://phys.org/news/2016-06-cold-cooler-nasa-telescope.html |title=How cold can you go? Cooler tested for NASA telescope|publisher=Phys.org|date=14 Junie 2016|access-date=31 Januarie 2017}}</ref> {| class=wikitable style="float:center; margin:10px; text-align:center;" |- |+ Uitgesoekte teleskope en instrumente<ref>{{cite web|url=http://herschel.jpl.nasa.gov/relatedMissions.shtml|title=JPL: Herschel Space Observatory: Related Missions|publisher=NASA, Jet Propulsion Laboratory, Goddard Flight Center, California Institute of Technology|access-date=4 Junie 2012}}</ref> |- ! Naam ! Jaar !! Golflengte <br />(μm) !! Lensopening <br />(m) ! Verkoeler |- | Spacelab-infrarooiteleskoop (IRT) | 1985 || 1,7-118 || 0,15 | Helium |- | Infrarooi-ruimtesterrewag (ISO)<ref>{{cite web|url=https://www.cosmos.esa.int/web/iso/what-is-iso-|title=What is ISO?|publisher=ESA|date=2016|access-date=4 Junie 2021}}</ref> | 1995 || 2,5-240 || 0,60 | Helium |- | style="max-width:250px;" | Hubble se ''Space Telescope Imaging Spectrograph'' (STIS) | 1997 || 0,115-1,03 || 2,4 | Passief |- | style="max-width:250px;" | Hubble se ''Near Infrared Camera and Multi-Object Spectrometer'' (NICMOS) | 1997 || 0,8-2,4 || 2,4 | Stikstof, later krioverkoeler |- | Spitzer-ruimteteleskoop | 2003 || 3-180 || 0,85 | Helium |- | Hubble se ''Wide Field Camera 3'' (WFC3) | 2009 || 0,2-1,7 || 2,4 | Passief, en termo-elektries<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/content/hubble-space-telescope-wide-field-camera-3|title=Hubble Space Telescope – Wide Field Camera 3|publisher=Nasa|date=22 Augustus 2016}}</ref> |- | Herschel-ruimtesterrewag | 2009 || 55-672 || 3,5 | Helium |- | JWRT | 2021 || 0,6-28,5 || 6,5 | Passief, en krioverkoeler (MIRI) |} == Geskiedenis == === Agtergrond === Vroeë ontwikkelingswerk vir 'n opvolger van die Hubble-ruimteteleskoop tussen 1989 en 1994 het gelei tot die Hi-Z-teleskoopkonsep,<ref>{{cite web|url=http://optics.nasa.gov/concept/hi-z.html|publisher=NASA Space Optics Manufacturing Technology Center|title=Advanced Concepts Studies – The 4 m Aperture "Hi-Z" Telescope|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20111015142938/http://optics.nasa.gov/concept/hi-z.html|archive-date=15 October 2011}}</ref> 'n ten volle ingeslote infrarooiteleskoop met 'n lensopening van 4&nbsp;m wat in 'n baan by 3&nbsp;[[AE]] sou wentel.<ref name="stsci1994">{{cite web |url=http://www.stsci.edu/jwst/overview/history/1994|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20140203162406/http://www.stsci.edu/jwst/overview/history/1994|url-status=dead|archive-date=3 Februarie 2014 |title=STSCI JWST History 1994|access-date=29 Desember 2018}}</ref> Dié verafgeleë wentelbaan sou interplanetêre stof van die teleskoop weghou.<ref name="stsci1994"/> Die herstel van Hubble se teleurstellende werking in sy eerste jare het 'n belangrike rol gespeel in die geboorte van die JWRT. In 1993 het Nasa die Pendeltuig gereed gekry om Hubble se kamera te vervang en die sferiese afwyking in sy primêre spieël te herstel. Terwyl gretig op die sending gewag is, het Nasa aangekondig dat dié werkverrigting in die ruimte aansienlike risiko's inhou en dat die sukses daarvan nie gewaarborg kan word nie. 'n Komitee van vooraanstaande Amerikaanse sterrekundiges is daarom gestig om die doeltreffendheid van die herstellingsending te ondersoek, asook idees vir toekomstige ruimteteleskope wat nodig sou wees as die herstellingsending misluk. Die "HST & Beyond Committee", soos dit bekend geraak het, was gelukkig genoeg om die sukses van die herstellingsending van 1993 te beleef en die opgewonde reaksie van die publiek te sien op die ongelooflike foto's wat Hubble geneem het. Die sterrekundegemeenskap, en Nasa self, was net so geesdriftig. [[Beeld:JWST Launch Logo.png|thumb|220px|links|Die sending se logo.]] Bemoedig deur Hubble se sukses het HST & Beyond in 1996 'n verslag opgestel om die konsep van 'n groter en veel kouer, infrarooisensitiewe teleskoop te ontgin wat kon terugkyk in die kosmiese tyd tot met die geboorte van die eerste sterrestelsels. Dié belangrike wetenskaplike doel was buite die vermoëns van Hubble, omdat dit as 'n warm teleskoop verblind word deur infrarooi-uitstralings van sy eie optikastelsel. Benewens aanbevelings om die Hubble-sending tot in 2005 te verleng en om tegnologieë te ontwikkel om planete om ander sterre te ontdek, het Nasa die hoofaanbeveling van HST & Beyond<ref>{{Cite web|url=https://www.stsci.edu/files/live/sites/www/files/home/hst/documentation/_documents/HSTandBeyond.pdf|title=Exploration and the Search for Origins: A Vision for Ultraviolet-Optical-Infrared Space Astronomy Report Of The "HST & Beyond" Committee, 1996, red. A. Dressler, Association of Universities for Research in Astronomy}}</ref> aanvaar vir 'n groot, koue ruimteteleskoop (by honderde grade onder 0&nbsp;°C). Hulle het toe begin beplan aan wat die JWRT sou word. Terwyl die konsep van die nuwe teleskoop gevorder het, het dit die belangrikheid beklemtoon van die bestudering van die geboorte van sterrestelsels in die jong heelal, asook 'n soeke na planete om ander sterre. Die konsep wat die JWRT sou word, het sy oorsprong in 1996 gehad as 'n voorstel met die naam "Next Generation Space Telescope" (NGST). In 2002, ná verdere ontwikkeling van die ontwerp, is dit hernoem na Nasa se tweede administrateur, [[James E. Webb]]. Webb het die agentskap tydens die [[Apollo-program]] gelei en wetenskaplike navorsing as 'n kernaktiwiteit van Nasa gevestig.<ref>{{cite web |url=http://www.jwst.nasa.gov/whois.html|title=About James Webb|publisher=NASA|access-date=15 Maart 2013}}</ref> Die JWRT is 'n projek van Nasa, met internasionale samewerking deur die [[Europese Ruimtevaartorganisasie|Europese Ruimteagentskap]] (ESA) en die [[Kanadese Ruimteagentskap]] (CSA). In die tydperk van "vinniger, beter, goedkoper" van die middel 1990's het Nasa se leiers probeer om 'n ruimteteleskoop teen 'n klein koste op te rig.<ref name="stsci1996">{{cite web|url=http://www.stsci.edu/jwst/overview/history/1996|archive-url=https://wayback.archive-it.org/all/20140203162411/http://www.stsci.edu/jwst/overview/history/1996|url-status=dead|archive-date=3 Februarie 2014|title=STSCI JWST History 1996|publisher=Stsci.edu|access-date=16 Januarie 2012}}</ref> Die resultaat was die NGST-konsep, 'n teleskoop met 'n lensopening van 8&nbsp;m wat na L₂ gevlieg sou word en rofweg $500&nbsp;miljoen sou kos.<ref name="stsci1996"/> Die lansering is vir 2007 beplan, maar is menige keer uitgestel. === Konstruksie === [[Beeld:James Webb Space Telescope Mirror37.jpg|thumb|220px|Spieëlsegmente ondergaan toetse by die Marshall-ruimtevlugsentrum.]] [[Beeld:NASA’s James Webb Space Telescope Completes Environmental Testing (50427670958) (cropped).jpg|thumb|170px|Die gemonteerde teleskoop ná omgewingstoetse.]] In Januarie 2007 het die grootste deel van die projek 'n inspeksie geslaag,<ref>{{cite web|url=http://www.stsci.edu/jwst/news/2007/jwst-passes-tnar|archive-url=https://archive.today/20120805232222/http://www.stsci.edu/jwst/news/2007/jwst-passes-tnar|url-status=dead|archive-date=5 Augustus 2012|title=JWST Passes TNAR|publisher=STScI|access-date=5 Julie 2008}}</ref> en in April 2007 die laaste deel. Die ontwerpfase het daarna begin. Teen Mei 2007 was die koste nog soos beplan.<ref>{{cite web|url=http://www.space.com/businesstechnology/070523_techwed_jwst_dock.html|title=NASA Adds Docking Capability For Next Space Observatory|first=Brian|last=Berger|date=23 Mei 2007|publisher=SPACE.com|access-date=5 Julie 2008}}</ref> In Maart 2008 het die projek sy voorlopige ontwerpinspeksie geslaag en oor die volgende drie jaar nog inspeksies.<ref>{{cite web |title=James Webb Space Telescope sunshield is ready to fabricate |url=https://www.laserfocusworld.com/test-measurement/research/article/16568637/james-webb-space-telescope-sunshield-is-ready-to-fabricate |website=www.laserfocusworld.com |access-date=30 Desember 2021}}</ref> In April 2010 het die teleskoop 'n tegniese inspeksie geslaag wat daarop gedui het die sterrewag voldoen aan al die wetenskaplike en ingenieursvereistes vir die sending.<ref>{{cite web|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2010/apr/HQ_10-099_Webb_Telescope_Milestone.html|title=NASA's Webb Telescope Passes Key Mission Design Review Milestone|publisher=Nasa |access-date=2 Mei 2010}}</ref> 'n Herbeplanning van die sending het daarna gevolg, met 'n beplande lansering in 2015, maar so laat as 2018. Teen 2010 het die stygende koste ander projekte beïnvloed, hoewel werk aan die JWRT self nog op tyd was.<ref>{{cite web|url=http://www.spaceflightnow.com/news/n1008/12jwst/|title=NASA says JWST cost crunch impeding new missions|first=Stephen|last=Clark|publisher=Spaceflight Now|date=12 Augustus 2010|access-date= 7 Januarie 2022|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429114441/https://spaceflightnow.com/news/n1008/12jwst/|url-status=dead}}</ref> Teen 2011 was die JWRT-projek in die finale ontwerp- en vervaardigingsfase. Soos wat gewoonlik gebeur met 'n ingewikkelde ontwerp wat nie verander kan word nadat dit eers gelanseer is nie, was daar gedetailleerde inspeksies van elke deel van die operasie. Die montering van die primêre spieël het in November 2015 begin en is op 3 Februarie 2016 voltooi. Die sekondêre spieël is op 3 Maart 2016 geïnstalleer.<ref>{{cite web|url=https://www.nasa.gov/press-release/nasas-james-webb-space-telescope-primary-mirror-fully-assembled|title=NASA's James Webb Space Telescope Primary Mirror Fully Assembled|date=3 Februarie 2016|website=nasa.gov|access-date=4 Februarie 2016}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.nasa.gov/feature/goddard/2016/nasas-james-webb-space-telescope-secondary-mirror-installed/|publisher=NASA|title=NASA's James Webb Space Telescope Secondary Mirror Installed|access-date=23 Maart 2016|date=7 Maart 2016}}</ref> Die finale konstruksie van die Webb-teleskoop is in November 2016 voltooi, waarna intensiewe toetse begin het.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/science/2016/nov/04/nasa-testing-james-webb-space-telescope-gold|title=Nasa begins testing enormous space telescope made of gold mirrors|newspaper=The Guardian|author=Alan Yuhas|date=4 November 2016}}</ref> In Maart 2018 het Nasa die lansering van die teleskoop vir 'n jaar uitgestel tot Mei 2020 nadat die sonskild tydens toetse geskeur het. In Junie 2018 is die lansering met nog 10 maande uitgestel tot Maart 2021 ná 'n assessering van 'n onafhanklike inspeksieraad.<ref name="NASAJWSTdelay2021">{{cite news|date=27 Junie 2018|title=NASA Completes Webb Telescope Review, Commits to Launch in Early 2021|publisher=NASA|url=https://www.nasa.gov/press-release/nasa-completes-webb-telescope-review-commits-to-launch-in-early-2021|access-date=27 Junie 2018}}</ref> Daarvolgens was daar 344 moontlike probleme met die lansering en ontplooiing, dinge wat reggestel moes word vir die JWRT om te werk, omdat dit nie ná die tyd gedoen kon word nie.<ref>{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/news/speaking-of-science/wp/2018/07/26/northrop-grumman-ceo-is-grilled-about-james-webb-space-telescope-errors/|title=Northrop Grumman CEO is grilled about James Webb Space Telescope errors|last=Achenbach|first=Joel|date=26 Julie 2018|newspaper=The Washington Post|access-date=28 Desember 2019}}</ref> In Augustus 2019 is die meganiese integrasie van die teleskoop voltooi, iets wat aanvanklik vir 12 jaar vroeër, 2007, beplan is.<ref>{{cite web|url=https://www.businessinsider.in/nasa-hubble-telescope-replacement-james-webb-space-telescope-assembled-after-12-years/articleshow/70886209.cms|title=The two halves of Hubble's US$10 billion successor have finally come together after 12 years of waiting|publisher=Business Insider|access-date=29 Augustus 2019}}</ref> Nadat die konstruksie voltooi is, het die JWRT finale toetse in Kalifornië ondergaan.<ref>{{Cite web|last=Clark|first=Stephen|date=30 September 2021|title=After two decades, the Webb telescope is finished and on the way to its launch site|url=https://spaceflightnow.com/2021/09/30/webb-on-the-way-to-french-guiana/|url-status=live|website=Spaceflight Now}}</ref> 'n Skip met die teleskoop het op 26 September 2021 uit Kalifornië vertrek, deur die [[Panamakanaal]] gevaar en op 12 Oktober 2021 in [[Frans-Guiana]] aangekom.<ref>{{cite web|last=Wall|first=Mike|date=12 Oktober 2021|title=NASA's James Webb Space Telescope arrives in French Guiana ahead of December 18 launch|url=https://www.space.com/nasa-james-webb-space-telescope-arrives-french-guiana|url-status=live|website=Space.com}}</ref> === Deelnemende lande === Nasa, die ESA en die CSA het sedert 1996 saam aan die teleskoop gewerk. Die ESA se deelname in die bou en lansering is in 2003 deur sy lede goedgekeur en 'n ooreenkoms tussen die ESA en Nasa is in 2007 onderteken. In ruil vir volle vennootskap, verteenwoordiging en toegang tot die teleskoop vir sy sterrekundiges, verskaf die ESA die NIRSpec-instrument, die ''Optical Bench Assembly'' van die MIRI-instrument, 'n Ariane 5-lanseerder en mannekrag om operasies te ondersteun.<ref name="ESA Media Relations Service">{{cite press release|url=http://www.esa.int/esaSC/Pr_10_2004_s_en.html|title=European agreement on James Webb Space Telescope's Mid-Infrared Instrument (MIRI) signed|date=9 Junie 2004|publisher=ESA Media Relations Service|access-date=6 Mei 2009|archive-date=18 Mei 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090518064607/http://www.esa.int/esaSC/Pr_10_2004_s_en.html|url-status=dead|archivedate=18 Mei 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090518064607/http://www.esa.int/esaSC/Pr_10_2004_s_en.html}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://sci.esa.int/web/jwst/-/45728-europe-s-role|title=ESA Science & Technology - Europe's Contributions to the JWST Mission|website=sci.esa.int}}</ref> Die CSA verskaf die ''Fine Guidance Sensor'' en die ''Near-Infrared Imager Slitless Spectrograph'' plus mannekrag vir die ondersteuning van operasies.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20130412124143/http://www.asc-csa.gc.ca/eng/media/news_releases/2012/0730.asp|title=Canadian Space Agency "Eyes" Hubble's Successor: Canada Delivers its Contribution to the World's Most Powerful Space Telescope - Canadian Space Agency|date=12 April 2013|website=web.archive.org}}</ref> 'n Paar duisend wetenskaplikes, ingenieurs en tegnici van 15 lande het bygedra tot die bou, toets en integrasie van die JWRT.<ref name="jenner010620">{{Cite web|last=Jenner|first=Lynn|date=1 Junie 2020|title=NASA's Webb Telescope is an International Endeavor|url=http://www.nasa.gov/feature/goddard/2020/nasa-s-webb-telescope-is-an-international-endeavor|access-date=23 September 2021|website=Nasa}}</ref> Altesaam 258 maatskappye, regeringsagentskappe en akademiese instellings het aan die voorlanseringsprojek deelgeneem; 142 van die VSA, 104 van 12 Europese lande en 12 van Kanada.<ref name="jenner010620"/> Ander lande wat as Nasa-vennote optree, soos [[Australië]], was ook by die voorlansering betrokke.<ref>{{cite news |last1=Shepherd |first1=Tony |title=James Webb: world’s most powerful telescope makes its first call to Australia on Christmas Day |url=https://www.theguardian.com/science/2021/dec/25/james-webb-worlds-most-powerful-telescope-makes-its-first-call-to-australia-on-christmas-day |access-date=5 Januarie 2022 |work=the Guardian |date=25 Desember 2021 |language=en}}</ref> {{col-begin}} {{col-break}} * {{vlagland|Denemarke}} * {{vlagland|Duitsland}} * {{vlagland|Finland}} * {{vlagland|Frankryk}} * {{vlagland|Griekeland}} * {{vlagland|Ierland}} {{col-break}} * {{vlagland|Italië}} * {{vlagland|Kanada}} * {{vlagland|Luxemburg}} * {{vlagland|Nederland}} * {{vlagland|Noorweë}} * {{vlagland|Oostenryk}} * {{vlagland|Portugal}} {{col-break}} * {{vlagland|Spanje}} * {{vlagland|Swede}} * {{vlagland|Switserland}} * {{vlagland|Tsjeggië}} * {{vlagland|Verenigde Koninkryk}} * {{vlagland|Verenigde State}} {{col-end}} == Sending == Die James Webb-ruimteteleskoop het vier hoofmikpunte: * om te soek na lig van die eerste [[ster]]re wat ná die [[Oerknal]] in die [[heelal]] gevorm het; * om die [[stervorming|vorming]] en [[Sterevolusie|evolusie]] van [[sterrestelsel]]s te ondersoek; * om 'n begrip te kry van [[stervorming]] en [[Planeet|planetêre stelsels]]; en * om planetêre stelsels en die oorsprong van [[lewe]] te bestudeer.<ref>{{cite web|author1=Maggie Masetti|author2=Anita Krishnamurthi|url=http://www.jwst.nasa.gov/science.html|title=JWST Science |publisher=Nasa|date=2009|access-date=14 April 2013}}</ref> Dié doelwitte kan makliker bereik word met waarnemings in [[infrarooi]] lig eerder as die [[sigbare lig|sigbare deel]] van die [[Elektromagnetiese spektrum|spektrum]]. Om dié rede sal die JWRT se instrumente nie sigbare of [[ultraviolet]] lig meet soos [[Hubble-ruimteteleskoop|Hubble]] nie, maar dit het 'n veel groter vermoë om infrarooi astronomie uit te voer. Die JWRT is sensitief vir 'n reeks [[golflengte]]s van 0,6 tot 28&nbsp;μm (wat ooreenstem met onderskeidelik oranje en diep-infrarooi straling by sowat 100&nbsp;K ({{nowrap|-173 °C}}). Die JWRT kan gebruik word om inligting in te samel oor [[KIC 8462852]] (Tabby se Ster), wat in 2015 ontdek is en 'n paar abnormale [[ligkurwe]]-eienskappe het.<ref>{{cite web |url=http://www.popularmechanics.com/space/telescopes/a19346/james-webb-telescope-alien-megastructure/ |title=NASA's Next Telescope Could ID Alien Megastructures|date=9 Februarie 2016|access-date=1 September 2016}}</ref> === Lansering en lengte van sending === Die lansering (Ariane-vlug VA256) het soos beplan plaasgevind op 25 Desember 2021 om 12:20 [[UTC]] vanaf die Guiana-ruimtesentrum in Frans-Guiana.<ref name="AS-20211225">{{cite press release |url=https://www.arianespace.com/press-release/ariane-5-successful-launch-webb-space-telescope/ |title=Ariane 5 goes down in history with successful launch of Webb |work=Arianespace |date=25 Desember 2021 |access-date=25 Desember 2021}}</ref><ref name="NASA-20211227"/> Ná die geslaagde lansering het Nasa se administrateur, Bill Nelson, dit as 'n "groot dag vir planeet Aarde" beskryf.<ref>{{Cite news|last1=Overbye|first1=Dennis|last2=Roulette|first2=Joey|date=2021-12-25|title=James Webb Space Telescope Launches on Journey to See the Dawn of Starlight|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/12/25/science/james-webb-telescope-launch.html|access-date=2021-12-25|issn=0362-4331}}</ref> Daar is bevestig dat die teleskoop krag ontvang en 'n ontplooiingsfase van twee weke is begin<ref name="Space Explored 2021">{{cite web | title=How to track James Webb Space Telescope, mission timeline | website=Space Explored | date=2021-12-31 | url=https://spaceexplored.com/2021/12/30/how-to-track-james-webb-space-telescope-mission-timeline/ | access-date=2022-01-01}}</ref> terwyl dit na sy bestemming reis.<ref name="WP-20211225">{{cite news |last=Achenbach |first=Joel |title=NASA's James Webb Space Telescope launches in French Guiana – $10 billion successor to Hubble telescope will capture light from first stars and study distant worlds |url=https://www.washingtonpost.com/science/2021/12/25/webb-space-telescope-launch/ |date=25 Desember 2021 |newspaper=The Washington Post |access-date=25 Desember 2021 }}</ref><ref name="NYT-20211225">{{cite news |author=Staff |title=Live Updates: Webb Telescope Launches on Long-Awaited Journey|url=https://www.nytimes.com/live/2021/12/25/science/webb-telescope-launch-nasa |date=25 Desember 2021 |work=The New York Times |access-date=25 Desember 2021 }}</ref><ref name="NYT-20211225do">{{cite news |last1=Overbye |first1=Dennis |last2=Roulette |first2=Joey |title=James Webb Space Telescope Launches on Journey to See the Dawn of Starlight - Astronomers were jubilant as the spacecraft made it off the launchpad following decades of delays and cost overruns. The Webb is set to offer a new keyhole into the earliest moments of our universe. |url=https://www.nytimes.com/2021/12/25/science/james-webb-telescope-launch.html |date=25 Desember 2021 |work=The New York Times |accessdate=25 Desember 2021 }}</ref> Die sterrewag is aan die Ariane 5 gekoppel met behulp van 'n verbindingsring wat deur 'n toekomstige ruimtetuig gebruik sal kan word om die sterrewag vas te gryp in 'n poging om groot ontplooiingsprobleme reg te stel. Die teleskoop self kan egter nie gediens word nie en ruimtevaarders sal nie take kan uitvoer soos instrumente omruil, soos met Hubble, nie.<ref name=howBig/> Die teleskoop is 27 minute 7 sekondes ná lansering van sy boonste fase vrygestel en die ruimtetuig het 'n baanaanpassing van 30 dae begin wat die teleskoop na die L₂-punt sal neem. Die teleskoop is met 'n effens kleiner spoed gelanseer as wat nodig is om sy finale wentelbaan te bereik, en dit sal nog stadiger vlieg namate dit van die Aarde af wegbeweeg sodat dit L₂ met die regte snelheid sal bereik om in sy wentelbaan te gaan. Die vlug sluit drie beplande koersregstellings in om sy snelheid en koers aan te pas. Dit is omdat die sterrewag kan herstel van 'n te stadige snelheid, maar nie van 'n te vinnige snelheid nie - die sonskild moet tussen die teleskoop en die Son bly en dit voorkom dat die tuig kan omdraai of dat sy korreksievuurpyle die snelheid kan verminder.<ref>{{Cite web|url=https://blogs.nasa.gov/webb/|title=James Webb Space Telescope|website=blogs.nasa.gov}}</ref> Die teleskoop het 'n minimum sendingtyd van vyf jaar, met 'n doel van 10 jaar.<ref name="About the Webb">{{cite web|url=http://www.jwst.nasa.gov/about.html|title=About the Webb|publisher=NASA James Webb Space Telescope|date=2017}}</ref> Die wetenskaplike sending van vyf jaar sal begin ná 'n opdragfase van ses maande.<ref name="HowLong" /> 'n L₂-wentelbaan is onstabiel, en daarom moet die JWRT 'n dryfmiddel gebruik om in die wentelbaan te bly en nie uit die baan weg te dryf nie.<ref>{{cite web|title=JWST Orbit|url=https://jwst-docs.stsci.edu/jwst-observatory-hardware/jwst-orbit|publisher=James Webb Space Telescope User Documentation|access-date=8 September 2021}}{{Dooie skakel|date=Januarie 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Dit is ontwerp om genoeg dryfmiddel vir 10 jaar te vervoer,<ref name="HowLong">{{cite web |url=http://jwst.nasa.gov/faq.html#howlong|title=Frequently asked questions: How long will the Webb mission last?|publisher=NASA James Webb Space Telescope|date=2017}}</ref> maar die presiesheid van die Ariane 5-lansering en die eerste koersaanpassing het genoeg brandstof gespaar sodat die sterrewag vir "aansienlik langer" in sy wentelbaan sal kan bly.<ref name ="Fuelsave">{{cite web |last1=Fox |first1=Karen |title=NASA Says Webb's Excess Fuel Likely to Extend its Lifetime Expectations |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/29/nasa-says-webbs-excess-fuel-likely-to-extend-its-lifetime-expectations/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=30 Desember 2021}}</ref> <gallery align="left" mode="packed" heights="220px"> Beeld:Ariane 5 with James Webb Space Telescope Prelaunch (NHQ202112230012).jpg|Ariane 5 en die JWRT op die lanseerblad. Beeld:James Webb Space Telescope Launch.jpg|Ariane 5 met die JWRT oomblikke ná die lansering. Beeld:JWST as seen from the ESC-D Cryotechnic upper stage.png|Die JWRT soos van die boonste fase gesien kort ná die vrystelling. Die Aarde en die [[Golf van Aden]] kan op die agtergrond gesien word.<ref name=jwstSeparation>Camera on ESC-D Cryotechnic upper stage [https://www.youtube.com/watch?v=7nT7JGZMbtM&t=6637s (25 Dec 2021) view of newly separated JWST, as seen from the ESC-D Cryotechnic upper stage]</ref> </gallery> === Wentelbaan === [[Beeld:L2 rendering.jpg|thumb|220px|Die JWRT sal nie presies by die L₂-punt wees nie, maar in 'n sirkel daarom wentel in 'n halowentelbaan.]] Die JWRT wentel naby die tweede [[Lagrange-punt]] (L₂) van die Son-Aarde-stelsel om die [[Son]]; dit is 1,5&nbsp;miljoen&nbsp;km verder van die Son as die [[Aarde]] se wentelbaan en sowat vier keer so ver as die [[Maan]]. Gewoonlik sal dit 'n voorwerp wat verder as die Aarde van die Son af is, langer as 'n jaar neem om om die Son te wentel. Naby die L₂-punt bring die gesamenlike aantrekkingskrag van die Aarde en die Son egter mee dat 'n ruimtetuig net so lank om die Son wentel as die Aarde. Die teleskoop se halowentelbaan is skuins wees in verhouding met die [[sonnebaan]] en die radius wissel tussen 250&nbsp;000 en 832&nbsp;000&nbsp;km. Dit neem sowat ses maande om te voltooi.<ref name="stsci.edu"/> Omdat L₂ 'n ewewigspunt is sonder swaartekragaantrekking, is 'n halowentelbaan nie 'n wentelbaan in die gewone sin van die woord nie: Die ruimtetuig is eintlik in 'n wentelbaan om die Son, en die halowentelbaan kan beskou word as beheerde drywing sodat dit in die omgewing van die L₂-punt sal bly.<ref>{{cite web|title=Basics of Space Flight|url=http://www2.jpl.nasa.gov/basics/bsf5-1.php|publisher=Jet Propulsion Laboratory|access-date=28 Augustus 2016}}</ref> Dit vereis dat die tuig se koers beheer word om dit in sy halowentelbaan te hou.<ref>{{cite web |url=https://ntrs.nasa.gov/api/citations/20140007519/downloads/20140007519.pdf|title=Stationkeeping Monte Carlo Simulation For The James Webb Space Telescopestationkeeping Monte Carlo Simulation For The James Webb Space Telescope|author=Donald J. Dichmann, Cassandra M. Alberding, Wayne H. Yu|publisher=NASA Goddard Space Flight Center|date=5 Mei 2014|access-date=29 Desember 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211217000634/https://ntrs.nasa.gov/api/citations/20140007519/downloads/20140007519.pdf|archive-date=17 Desember 2021}}</ref> {{multiple image | align =center| direction = horizontal| width = | header = Animasie van die JWRT se wentelbaan | image1 = Animation of James Webb Space Telescope trajectory - Polar view.gif | caption1 = Van bo af. | image2 = Animation of James Webb Space Telescope trajectory - Equatorial view.gif | caption2 = Van die kant af. | image3 = Animation of James Webb Space Telescope trajectory - Viewed from the Sun.gif | caption3 = Van die kant af vanaf die Son. | footer = }} === Infrarooisterrekunde === [[Beeld:Carina Nebula in Visible and Infrared.jpg|thumb|220px|Twee beelde van die Hubble-ruimteteleskoop van die [[Carina-newel]]. Dit vergelyk ultraviolet en sigbare lig (bo) met infrarooi (onder). Veel meer sterre is in laasgenoemde sigbaar.]] [[Beeld:HUDF-JD2.jpg|thumb|220px|Met infrarooi waarnemings kan voorwerpe gesien word wat nie in gewone lig sigbaar is nie, soos dié verafgeleë sterrestelsel.]] Die JWRT is die amptelike opvolger van die [[Hubble-ruimteteleskoop]]. Omdat dit primêr op infrarooisterrekunde fokus, is dit ook 'n opvolger van die [[Spitzer-ruimteteleskoop|Spitzer-infrarooiteleskoop]]. JWRT sal die vermoëns van dié twee teleskope ver oortref en sal baie meer en baie ouer sterre en sterrestelsels kan sien.<ref name=RHowardJWST>Howard, Rick, [https://www.nasa.gov/pdf/629955main_RHoward_JWST_3_6_12.pdf "James Webb Space Telescope (JWST)"], ''nasa.gov'', 6 Maart 2012</ref> Waarnemings in die infrarooi spektrum is 'n sleuteltegniek hiervoor vanweë kosmologiese [[rooiverskuiwing]] en omdat dit beter deur stof en gas dring. Só kan dowwer, koeler voorwerpe gesien word. Omdat [[waterdamp]] en [[koolstofdioksied]] in die [[aardatmosfeer]] die meeste infrarooi absorbeer, is infrarooisterrekunde met behulp van grondgebaseerde teleskope beperk tot smal golflengtes waar die absorpsie swakker is. Daarbenewens straal die heelal self in die infrarooi spektrum uit en oorweldig dit dikwels die lig van die voorwerp wat bestudeer word. Dit maak 'n ruimteteleskoop nuttiger vir infrarooisterrekunde.<ref>{{cite web|url=http://coolcosmos.ipac.caltech.edu/cosmic_classroom/ir_tutorial/irwindows.html|title=Infrared Atmospheric Windows|publisher=Cool Cosmos|access-date=28 Augustus 2016|archive-date=11 Oktober 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181011101051/http://coolcosmos.ipac.caltech.edu/cosmic_classroom/ir_tutorial/irwindows.html|url-status=dead}}</ref> Hoe verder 'n voorwerp is, hoe jonger lyk dit. Dit is omdat sy lig ons ná 'n langer tydperk bereik het. Omdat die heelal aan die uitdy is, kry die lig 'n rooiverskuiwing hoe verder dit beweeg, en daarom is voorwerpe op uiterse afstande maklik om in infrarooi te sien.<ref name="ir_astronomy"/> Die JWRT se infrarooivermoëns sal dit na verwagting terug in die tyd laat sien tot met die vorming van die eerste sterrestelsels net 'n paar honderd miljoen jaar ná die [[Oerknal]].<ref name="firstlight">{{cite web|url=http://www.jwst.nasa.gov/firstlight.html|title=Webb Science: The End of the Dark Ages: First Light and Reionization|publisher=Nasa|access-date=9 Junie 2011}}</ref> Infrarooi straling skyn makliker deur streke met [[ruimtestof]] as [[sigbare lig]]. Waarnemings kan dus in infrarooisterrekunde gemaak word van voorwerpe wat nie in sigbare lig gesien kan word nie weens stof en gas,<ref name="ir_astronomy">{{cite web|url=http://www.ipac.caltech.edu/Outreach/Edu/importance.html|title=Infrared Astronomy: Overview|publisher=NASA Infrared Astronomy and Processing Center|access-date=30 October 2006|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061208151300/http://www.ipac.caltech.edu/Outreach/Edu/importance.html|archive-date=8 Desember 2006}}</ref> soos die [[molekulêre wolk]]e waarin sterre gebore word, die [[Sirkumstellêre skyf|sirkumstellêre skywe]] waaruit planete ontstaan en die kerns van [[aktiewe sterrestelsel]]s.<ref name="ir_astronomy"/> Relatief koel voorwerpe (by temperature van minder as 'n paar duisend grade) straal hoofsaaklik in infrarooi uit, soos beskryf deur die [[Max Planck|Wet van Planck]]. Daarom kan die meeste voorwerpe wat koeler as sterre is, beter in infrarooi bestudeer word.<ref name="ir_astronomy"/> Dit sluit wolke in die [[interstellêre medium]], [[bruindwerg]]e, [[planete]] in ons en ander stelsels, [[komete]] en [[Kuipergordel]]voorwerpe in wat met die MIRI bestudeer sal word.<ref name=firstlight/> === Koersaanpassings en ontplooiing === [[Lêer:James-Webb-Space-Telescope-Deployment-Sequence- Nominal.webm|thumb|links|220px|Die beplande ontplooiing van die JWRT.]] [[Lêer:Animation Of Webb's Orbit.webm|thumb|links|220px|Animasie van die ruimtetuig se wentelbaan.]] Van 31 minute tot sowat 13 dae ná lansering is die JWRT se sonpaneel, antenne, sonskild en spieëls ontplooi.<ref name=":1">{{Citation|title=James Webb Space Telescope Deployment Sequence (Nominal)|url=https://www.youtube.com/watch?v=RzGLKQ7_KZQ |archive-url=https://ghostarchive.org/varchive/RzGLKQ7_KZQ|archive-date=23 Desember 2021|url-status=live|pages=1:47|access-date=23 Desember 2021}}</ref> Die sonpaneel is net ná lansering begin ontplooi, sowat een en 'n half minute nadat dit van die tweede fase van die Ariane-vuurpyl geskei het;<ref name ="Fuelsave"/><ref name=ExploreDeploy>{{cite web |title=Gimbaled Antenna Assembly |url=https://webb.nasa.gov/content/webbLaunch/deploymentExplorer.html |website=James Webb Space Telescope |publisher=NASA |access-date=27 Desember 2021}}</ref> dit het effens vroeër gebeur as wat verwag is, omdat die lansering gladder verloop het as wat beplan is. Die skeiding en die sonpaneeluitvouing was albei sigbaar op 'n regstreekse uitsending deur die kamera op die vuurpyl.<ref>{{cite web |last1=Schultz |first1=Isaac |title=New Video Shows Webb Space Telescope's Goodbye to Earth |url=https://gizmodo.com/new-video-shows-webb-space-telescopes-goodbye-to-earth-1848313695 |website=Gizmodo |access-date=7 Januarie 2022 |date=6 Januarie 2022}}</ref> Sowat 12 uur ná lansering het die teleskoop se twee primêre vuurpyle vir 65 minute aangegaan om die eerste van drie beplande koersveranderings te doen.<ref>{{cite web |last1=Fox |first1=Karen |title=The First Mid-Course Correction Burn |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/25/the-first-mid-course-correction-burn/ |website=NASA Blogs |access-date=27 Desember 2021}}</ref> Op dag twee het die kommunikasie-antenne outomaties ontplooi.<ref name=ExploreDeploy/> Op 27 Desember, 60 uur ná lansering, het die teleskoop se vuurpyle vir 9 minute 27 sekondes aangegaan vir die twee beplande koersaanpassing op pad na L₂.<ref>{{cite web |last1=Fox |first1=Karen |title=Webb's Second Mid-Course Correction Burn |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/27/webbs-second-mid-course-correction-burn/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=29 Desember 2021}}</ref> Op 28 Desember, drie dae ná lansering, het sendingbeheerders begin met die ontplooiing oor verskeie dae van die die JWRT se uiters belangrike sonskild. Die panele wat die skild omhul het, is laat oopgaan en toe is die delikate skildmembraan uitgevou.<ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Forward Pallet Structure Lowered, Beginning Multiple-Day Sunshield Deployment |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/28/forward-pallet-structure-lowered-beginning-multiple-day-sunshield-deployment/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=29 Desember 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Aft Sunshield Pallet Deployed |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/28/aft-sunshield-pallet-deployed/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=29 Desember 2021}}</ref> Op 29 Desember het beheerders die toringstruktuur ontplooi vir die skei van die twee hoofdele van die sterrewag – die teleskoop met sy spieëls en wetenskaplike instrumente, en die "bus" met die elektronika en aandrywing. Dit het die nodige afstand tussen die dele geskep sodat die teleskoop kan afkoel en die sonskild heeltemal kon oopvou.<ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Webb Team Begins Process of Extending Deployable Tower Assembly |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/29/webb-team-begins-process-of-extending-deployable-tower-assembly/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=30 Desember 2021}}</ref><ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Webb's Deployable Tower Assembly Extends in Space |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/29/webbs-deployable-tower-assembly-extends-in-space/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=30 Desember 2021}}</ref> Op 30 Desember is bedekkings opgerol wat die sonskild beskerm het en is die skild vir die eerste keer aan die ruimte blootgestel.<ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Webb Team Releases Sunshield Covers |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2021/12/30/webb-team-releases-sunshield-covers/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=31 Desember 2021}}</ref><ref name="Readyshield"/> Op 5 Januarie is die sekondêre spieël ontplooi<ref>{{cite web |last1=Fisher |first1=Alise |title=Secondary Mirror Deployment Confirmed |url=https://blogs.nasa.gov/webb/2022/01/05/secondary-mirror-deployment-confirmed/ |website=James Webb Space Telescope (NASA Blogs) |access-date=6 Januarie 2022 |date=5 Januarie 2022}}</ref> en teen 8 Januarie was die hele teleskoop ontplooi.<ref name="NYT-20220108"/> Op 24 Januarie, byna 'n maand ná lansering, is die derde koersaanpassing gedoen om die teleskoop in sy halowentelbaan om L₂ te plaas.<ref name="NYT-20220124" /><ref name="NASA-20220124"/> ===Instelling en toetsing=== Op 12 Januarie 2022, terwyl die teleskoop nog op pad na sy bestemming was, het die spieëlinstelling begin. Om die 18 segmente van die primêre spieël in te stel om as een spieël te werk en die toetsing het sowat vyf maande geduur.<ref name="Webb blog 2022-01-13">{{Cite web|url=https://blogs.nasa.gov/webb/2022/01/13/mirror-mirroron-its-way/|title=Mirror, Mirror…On itItsay! – James Webb Space Telescope}}</ref><ref name="Webb blog 2022-01-19">{{Cite web|url=https://blogs.nasa.gov/webb/2022/01/19/|title=Webb Mirror Segment Deployments Complete – James Webb Space Telescope}}</ref> Vir die spieëls se instelling is dit nodig dat al 18 segmente, en die sekondêre spieël, binne 50 nanometer van mekaar is.<ref name="Webb blog 2022-02-03">{{Cite web|url=https://blogs.nasa.gov/webb/2022/02/03/photons-incoming-webb-team-begins-aligning-the-telescope|title = Photons Incoming: Webb Team Begins Aligning the Telescope – James Webb Space Telescope}}</ref> Die eerste [[ster]] wat die teleskoop afgeneem het, is die helder HD&nbsp;84406 van die 6de [[magnitude]] in die [[Groot Beer]].<ref name="GZM-20220204">{{cite news |last=Dvorsky |first=George |title=Webb Space Telescope Successfully Sees Its First Glimmer of Light - HD 84406 will go down in history as the first star spotted by the $10 billion space telescope. |url=https://gizmodo.com/james-webb-space-telescop-first-star-light-hd-84406-1848480785 |date=4 Februarie 2022 |work=Gizmodo |accessdate=4 Februarie 2022 }}</ref> Altesaam 156 beelde van die lug is geneem om uit te vind waarheen elk van die 18 segmente aanvanklik wys.<ref name="Webb blog 2022-02-11"/> Die spieël is nog nie opgelyn nie en die beeld bevat 18 aparte, dowwe foto's, elk met 'n beeld van die ster. Die beelde sal gebruik word om hulle onderskeidelike segmente op te lyn.<ref name="Webb blog 2022-02-03"/> Elke segment sal dan indvidueel gekorrigeer word om fokusfoute uit te skakel, en dit sal 18 aparte foto's van goeie gehalte tot gevolg hê.<ref name="Webb blog 2022-02-03"/> Die 18 foto's van elke segment word dan geskuif sodat hulle presies ooreenstem om 'n enkele beeld te skep.<ref name="Webb blog 2022-02-03"/> In voorbereiding vir die instelling het Nasa op 3 Februarie 2022 op Twitter aangekondig dat NIRCam die teleskoop se eerste fotons waargeneem het (nog nie volledige foto's nie).<ref name="Webb blog 2022-02-03"/><ref name="first photons"/> Op 11 Februarie 2022 het Nasa aangekondig fase 1 van die instelling is amper voltooi, met elke segment van die primêre spieël wat die teikenster, HD&nbsp;84406, afgeneem en min of meer opgelyn het.<ref name="Webb blog 2022-02-11"/> <gallery align="left" mode="packed" heights="125px"> Beeld:James Webb Space Telescope primary mirror captured by it from Lagrange 2 point.jpg|Selfie: Die JWRT se primêre spieël by sy bestemming.<ref name="Webb blog 2022-02-11"/> Beeld:JWST - First images of HD 84406.png|18 beelde van dieselfde ster, HD 84406, deur die 18 ongefokusde spieëlsegmente. Beeld:JWST - First images of HD 84406 (segments marked).png|Beeld ná fase 1, met die segmente aangedui wat elke foto geneem het. Beeld:JWST - Images of HD 84406 after phase 1 alignment.png|18 ongefokusde beelde van HD 84406. Beeld:JWST - Images of HD 84406 after phase 1 alignment (segments marked).png|'n Foto van HD 84406 ná die voltooiing van fase 1. Beeld:JWST commissioning - HD 84406 animated segment alignment.gif|Ná fase 2, met die effek voor en ná segmentoplyning. Beeld:JWST commissioning - HD 84406 after image stacking.jpg|Ná fase 3, met die 18 segmente "opeengestapel". Beeld:JWST Telescope alignment evaluation image labeled.jpg|Die ster 2MASS J17554042+6551277, soos afgneem deur die NIRCam-instrument. Beeld:JWST Nircam alignment selfie labeled.jpg|'n "Selfie" deur die NIRCam tydens die instellingsproses. Beeld:Webb_image_sharpness_check_details.png|Skerp gefokusde sterre in die sigveld van elke instrument wys die teleskoop is ten volle ingestel en in fokus. Die grootte en posisie van elke beeld hier wys die relatiewe rangskikking van die Webb-instrumente in die beeldvlak. Beeld:MIRI test image of the Large Magellanic Cloud - Spitzer vs webb LMC.png|'n Vergelyking tussen foto's deur die [[Spitzer-ruimteteleskoop]] (links) en die JWRT<ref name="UT-20220502">{{cite news |last=Atkinson |first=Nancy |title=Now, We can Finally Compare Webb to Other Infrared Observatories |url=https://www.universetoday.com/155686/now-we-can-finally-compare-webb-to-other-infrared-observatories/ |date=2 Mei 2022 |work=Universe Today |accessdate=12 Mei 2022 }}</ref> </gallery> ==Wetenskaplike resultate== Die uitreiking van die eerste volkleurbeelde en spektroskopiese data het op 12 Julie 2022 plaasgevind. Dit was ook die amptelike begin van Webb se algemene wetenskaplike operasies. Die Amerikaanse president [[Joe Biden]] het die eerste foto, [[Webb se Eerste Diepveld]], op 11 Julie 2022 onthul<ref name="NASA-20220711">{{cite news |last=Garner |first=Rob |title=NASA’s Webb Delivers Deepest Infrared Image of Universe Yet |url=https://www.nasa.gov/image-feature/goddard/2022/nasa-s-webb-delivers-deepest-infrared-image-of-universe-yet |date=11 July 2022 |work=[[NASA]] |accessdate=12 July 2022 }}</ref><ref>https://twitter.com/NASA/status/1546290906046816256?s=20&t=XQLf6s1HiGOLerxFwCZJWQ</ref> (sien die foto links heel bo). Nasa het die lys waarnemings bekend gemaak wat ook uitgereik word:<ref>{{Cite web |last=Timmer |first=John |date=2022-07-08 |title=NASA names first five targets for Webb images |url=https://arstechnica.com/science/2022/07/nasa-names-first-five-targets-for-webb-images/ |access-date=2022-07-08 |website=Ars Technica |language=en-us}}</ref> * Carina-newel * WASP-96b * [[Suidelike Ring-newel]] * [[Stephan se Kwintet]] * SMACS J0723.3-7327, 'n [[gravitasielens]]beeld van baie verafgeleë sterrestelsels. <gallery caption="Eerste beelde deur die JWRT" mode="packed" heights="100"> Beeld:NASA’s Webb Reveals Cosmic Cliffs, Glittering Landscape of Star Birth.jpg|Carina-newel Beeld:NASA’s Webb Captures Dying Star’s Final ‘Performance’ in Fine Detail.png|[[NGC 3132]] Beeld:Stephan's Quintet taken by James Webb Space Telescope.jpg|[[Stephan se Kwintet]] Beeld:NASA’s Webb Sheds Light on Galaxy Evolution, Black Holes.png|Stephan se Kwintet Beeld:WASP-96b spectrum (JWST).jpg|Die spektrum van WASP-96b </gallery> <gallery caption="Die [[Wawielsterrestelsel]], 500 miljoen ligjare van die Son af in die [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]] "mode="packed" heights="120"> Beeld:Cartwheel Galaxy JWST NIRCam+MIRI Full Res.png|NIRCam/MIRI-samestelling Beeld:Cartwheel Galaxy JWST NIRCam Full Res.png|NIRCam Beeld:Cartwheel Galaxy JWST MIRI Full Res.png|MIRI </gallery> == Verwysings == {{Verwysings|4}} == Nog leesstof == * {{cite journal|title=The James Webb Space Telescope|author=Jonathan P. Gardner|s2cid=118865272|display-authors=et al.|doi=10.1007/s11214-006-8315-7|journal=Space Science Reviews|volume=123|issue=4 |date=November 2006|pages=484–606|arxiv=astro-ph/0606175|bibcode=2006SSRv..123..485G}} Die amptelike saak van die JWRT, 2006. * {{cite journal|title=Scientific discovery with the James Webb Space Telescope|author=Jason Kalirai|s2cid=85539627|doi=10.1080/00107514.2018.1467648|journal=Contemporary Physics|volume=59|issue=3|date=April 2018|pages=259–290|arxiv=1805.06941|bibcode=2018ConPh..59..251K}} 'n Oorsig oor die JWRT se vermoëns == Eksterne skakels == * [http://www.jwst.nasa.gov Amptelike webtuistes Nasa], [http://www.stsci.edu/jwst/ STScI], [http://sci.esa.int/jwst ESA] * [http://solarsystem.nasa.gov/missions/profile.cfm?MCode=JWST James Web-ruimteteleskoop] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110516142347/http://solarsystem.nasa.gov/missions/profile.cfm?MCode=JWST |date=16 Mei 2011 }} by [http://solarsystem.nasa.gov Nasa se Sonnestelsel-verkenning] {{Commons-kategorie inlyn|James Webb Space Telescope}} * [https://jwst.nasa.gov/content/webbLaunch/whereIsWebb.html?units=metric JWST NASA – '''*TRACKING*''' page − from Launch to L2] * [https://jwst.nasa.gov/content/about/orbit.html JWRT NASA – About] − Tydlyn-detail / JWRT-wentelbaan / L2 / Kommunikasie * [https://archive.today/wip/31zfk JWRT-teks – Krietiekste gebeure – lansering en ontplooiing] (Desember 2021) * [https://www.youtube.com/watch?v=aICaAEXDJQQ JWST Video (031:22): Highlights − Technical Engineering Details] (Desember 2021) * [https://www.youtube.com/watch?v=v6ihVeEoUdo JWST Video (012:02): 1st Month – Launching and Deployment] (animasie; Januarie 2017) * [https://www.youtube.com/watch?v=uUAvXYW5bmI JWST Video (008:06): 1st Month − Launching and Deployment] (bywerking; Oktober 2021) ===Videoskakels – ontplooiings=== * [https://www.youtube.com/watch?v=ViXoWdbF-Ys {{small|'''LAUNCH''' (005:07; 25 Dec 2021)]}} '''=>''' [https://www.youtube.com/watch?v=dRqHlta6lr8 {{small|'''SEPARATION''' (003:14; 25 Dec 2021)]}} ([https://www.esa.int/ESA_Multimedia/Videos/2021/12/Webb_separation_from_Ariane_5 mirror]) '''=>''' [https://www.youtube.com/watch?v=IBPNi7uGgWM {{small|'''SUNSHIELD''' (152:45; 04 Jan 2022)]}} '''=>''' * [https://www.youtube.com/watch?v=-EnlaXnFcGs {{small|'''SECONDARY MIRROR''' (087:15; 05 Jan 2022)]}} '''=>''' [https://www.youtube.com/watch?v=tlGTem8vkB0 {{small|'''PRIMARY MIRROR''' (242:29; 08 Jan 2022)]}} '''=>''' [https://www.youtube.com/watch?v=6cUe4oMk69E {{small|'''CRUISE TO L₂''' (ongoing; 000:19; Jan 2022)]}} '''=>''' * [https://www.youtube.com/watch?v=DYDNS471jc8 {{small|'''ADJUSTMENTS, TESTINGS & CALIBRATIONS''' (ongoing; 007:14; Jan-Mar 2022)]}} '''=>''' [https://www.youtube.com/watch?v=4Pl749Dgx0A {{small|'''FIRST LIGHT''' (ongoing; 007:30; Mar 2022)]}} {{Normdata}} {{Voorbladster}} [[Kategorie:James Webb-ruimteteleskoop| ]] cwh9whmaut88qklmz8i3tnfuh28ah5j 0 104589 2518709 2452121 2022-08-11T09:00:07Z 102.132.177.225 Typing error wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = A.D. Keet | bynaam = | beeld = AD Keet, bejaard.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Albertus Daniël Keet | geboortedatum = [[14 Oktober]] [[1888]] | geboorteplek = [[Alice, Oos-Kaap|Alice]] | dood_datum = [[12 Februarie]] [[1972]] | sterfteplek = [[Senekal]] | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Digter, medikus | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = Erelid van [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|SA Akademie vir Wetenskap en Kuns]]<br />Erelid van Afrikaanse Skrywerskring | party = | godsdiens = | huweliksmaat = Nell van der Poll<br />Rina van der Merwe | kinders = 3 ([[Rosa Keet]] en twee ander) | webblad = | handtekening = }} '''A.D. Keet''' (1888–1972) was 'n player for kaiser chiefs as he played in the semi finals along side Cristiano Ronaldo [[Afrikaans]]e [[digter]]. Hy het van die eerste minnedigte in Afrikaans geskryf. Sy eerste digbundel, ''Gedigte van A. D. Keet'', het in 1920 verskyn. In 1931 publiseer hy ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders''.<ref>[http://www.geni.com/people/Albertus-Dani%C3%ABl-Keet/6000000024555488515 Inligting oor A.D. Keet], geni.com, besoek op 25 Oktober 2015</ref> Verskeie van sy gedigte is in [[Suid-Afrika]], [[Nederland]] en [[Vlaandere]] getoonset. == Lewe en werk == === Vroeë lewe en herkoms === Albertus Daniël Keet is op [[14 Oktober]] [[1888]] op [[Alice, Oos-Kaap|Alice]]<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Keet,_Albertus_Dani%C3%83%C2%ABl</ref> in die [[Kaapprovinsie]] as die jongste van vier seuns en een van sewe kinders gebore.<ref>Keet, A.D. II (samesteller) ''A.D. Keet aan die woord''. Disa-Uitgewers Kaapstad Eerste uitgawe 2004</ref> Sy vader is Barend Bartholomeus Keet, vanaf [[1874]] tot [[1879]] die tweede [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerde]] predikant in [[Kimberley]], en sy moeder is Jacoba Petronella Herholdt, oorspronklik van [[Murraysburg]].<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/people/Dr-Albertus-Daniel-Keet/6000000037600520223</ref> Sy moeder was ’n suster van Albertus J. Herholdt, minister van landbou in die Schreiner-kabinet, wat saam met Schreiner die Kaapkolonie verteenwoordig het by die historiese Kruger-Steyn-Milner-konferensie in [[Bloemfontein]] in [[1899]]. Sy vader word in 1879 na Alice en later na [[Humansdorp]] beroep en sy opvolger in Kimberley is die bekende [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]]. Hy het drie broers, onder wie professor [[Barend Bartholomeus Keet]], een van die Bybelvertalers van die [[1933]] Afrikaanse Bybelvertaling. Sy ander twee broers is Bernardus Johannes en Michiel Johannes. Sy drie susters is Anna Susanna, Rosa Jacoba en Alice Charlotte. As kinders stamp sy broer hom in ’n watergat nog voordat hy kon swem, waarna hy byna verdrink. === Opleiding en universiteitsloopbaan === [[Beeld:AD Keet.jpg|duimnael|regs|200px|A.D. Keet in die 1940's.]] Hy ondergaan sy gehele skoolopleiding in [[Engels]], eers aan die Milner Institute op Humansdorp en later vir nege maande op [[Muir-kollege|Muir Kollege]] in [[Uitenhage]], waar die skrywer Sam Hobson een van sy klasmaats is. Op Uitenhage slaag hy die Intermediêre Eksamen, wat hom toegang verleen tot die South African College School in Kaapstad, waar hy in [[1905]] matrikuleer. Hier geniet hy onderrig in Nederlands as vak by C.J. van Rhyn, wie se moedertaal dit was, en hy verower dan ook die skoolprys vir Nederlands. In ’n wedstryd van die ''[[Cape Times]]'' vir skole verower een van sy opstelle ’n prys. Tydens die Kersvakansie ná sy matriekjaar neem hy waar as redakteur van die Humansdorpse ''Re Echo'' om die gereelde redakteur af te los tydens sy vakansie. Daarna studeer hy vanaf [[1906]] aan die South African College (tans die [[Universiteit van Kaapstad]]) aan ’n B.A.-graad met [[Filosofie]] as hoofvak en [[Engels]], [[Latyn]], [[Grieks]], [[Nederlands]] en [[Duits]] as byvakke. Hy behaal hierdie graad aan die einde van [[1908]], met die beste prestasie in Filosofie, waar professor R.F.A. Hoernlé sy leermeester was. Professor J. Clarke is sy Engelse lektor en kweek by hom ’n liefde vir die letterkunde aan. === Lewe in Europa === ’n Beurs van die Stichting Studiefonds voor Z.A. Studenten maak dit vir hom moontlik om oorsee verder te gaan studeer. Hy vertrek in [[1909]] aan boord van die Duitse skip die Burgermeister na [[Nederland]] vir verdere studie in die medisyne en arriveer op [[8 April]] [[1909]] te [[Antwerpen]]. Hiervandaan reis hy per trein na [[Amsterdam]] en bly uiteindelik bykans tien jaar in [[Holland]]. Meeste van hierdie tyd is hy in Amsterdam, maar werk ook een jaar as dokter in [[Arnhem]], op die grens van [[Duitsland]]. In Nederland is hy vir ’n ruk voorsitter van die Suid-Afrikaanse Studentevereniging in Amsterdam. [[Theo Wassenaar]] is hier ’n studentevriend van hom en Petronella van Heerden is ook dieselfde tyd daar. Hy is aktief betrokke op die sportveld en speel hier krieket, onder andere saam met die Nederlandse digter Herman Gorter en die romanskrywer Henri van Booven. Hy speel ook in ’n rugbyvertoonwedstryd tussen Afrikaanse studente uit [[Skotland]] en Afrikaanse studente uit Nederland, waarin hy na oorlewering die eerste drie op Nederlandse bodem druk. In Nederland raak hy bevriend met drie bekende Vlaminge, die voordragkunstenaar Modest Lauwerijs, die komponis-sanger Emil Hullebroeck en die digter René de Clerq. Op aanmoediging van Keet leer Lauwerijs Afrikaans aan en besoek [[Suid-Afrika]] twee keer, in [[1920]] en 1933, terwyl Hullebroeck Suid-Afrika van September 1920 tot Januarie [[1921]] besoek en talle Afrikaanse gedigte toonset en sing. Op Keet se aandrang word beide Lauwerijs en Hullebroeck in [[1959]] deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] vereer met ’n erepenning vir Kulturele Prestasie in erkenning vir hulle bydraes tot die Afrikaanse kultuur. Tydens sy verblyf in Nederland doen hy ook joernalistieke ervaring op deur bydraes oor Suid-Afrikaanse politiek en kulturele sake te stuur aan koerante soos ''Dietsche Stemmen'', ''De Toorts'' en ''De Nieuwe Rotterdamsche Courant''. Hy kan elf tale praat en lees. In [[1918]], met die [[Spaanse griep in Suid-Afrika|griep-epidemie]], is hy huisdokter aan die Stedelike Hospitaal van Arnhem en saam met dr. B.J. Havenga neem hulle in hierdie tyd die leiding oor van die noodhospitale in die stad. Terwyl hy hier werk, word in [[1919]] ’n vryheidsdeputasie uit Suid-Afrika na die vredesluiting in [[Versailles]] gestuur. Hy word deur dr. W.J. Leyds genader om as sekretaris op te tree en na ’n groot gesukkel slaag hy daarin om los te kom van sy kontrak met die hospitaal. Met die aankoms van die afvaardiging in [[Rotterdam]] ontdek hulle egter dat daar reeds ’n sekretaris aangestel is en sit hy sonder werk. In Amsterdam trou hy op [[9 September]] [[1919]] met Neeltje Nulda Cornelia (Nell) van der Poll, ook ’n dokter, wat ’n jaar na hom aan die Amsterdamse Universiteit kwalifiseer. Teen die einde van 1919 vertrek die egpaar per boot na Suid-Afrika en doen ook [[Londen]] aan. By hulle aankoms in Suid-Afrika vind hulle dat al hulle bagasie wat in die ruim van die skip was, oopgebreek is en hulle huweliksgeskenke en ander kosbaarhede is alles gesteel. Die vermoede is dat ongedissiplineerde en onbeheerbare Australiese soldate, wat op pad terug was na hulle land na die afloop van die [[Eerste Wêreldoorlog]], hiervoor verantwoordelik was. === Terugkeer na Suid-Afrika === [[Beeld:Dr AD Keet.jpg|duimnael|regs|200px|Dr. A.D. Keet.]] By sy terugkeer in 1920 na Suid-Afrika word ’n redakteurspos by ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'' aan hom aangebied, maar hy besluit om eerder mediese praktisyn te wees. Sy aanvanklike plan is om op [[Ermelo]] te praktiseer as vennoot van dr. Aart Jurriaanse, maar daar aangekom vind hy uit dat mej. Pet, ’n studentevriend van Amsterdam, reeds ’n praktyk daar het. Hy en sy vrou is onwillig om in opposisie met ’n ou vriendin te praktiseer en gaan dan na [[Senekal]], waar sy oudste broer Bernard ’n besigheid besit het. Hy en sy vrou praktiseer dan saam op Senekal, waar hy ook distriksgeneesheer is. Die egpaar het drie kinders, ’n seun (Albertus Daniël) en twee dogters (Marie Paulowna en Jacoba Petronella). Deur sy bemoeienis besoek die beroemde voordragkunstenaar Modest Lauwerijs en die komponis Emiel Hullebroeck in 1920 Suid-Afrika, waar hulle groot invloed uitoefen op die Afrikaanse voordragkuns. Hy stel ook baie belang in kuns en raak bekend as ’n kunsversamelaar wat onder andere werke besit van [[Anton van Wouw]], [[Hugo Naudé]], [[Jacobus Hendrik Pierneef|Pierneef]], Erich Mayer, Sidney Carter en Francois Krige.<ref name=":0" /> Tussen 1920 tot [[1926]] is hy Suid-Afrikaanse korrespondent van die ''Nieuwe Rotterdamsche Courant'' en hy vind ook tyd om kaptein te wees van die dorp se eerste krieketspan. Sy vrou is op [[16 Oktober]] [[1932]] oorlede, nadat sy vir sowat agtien maande lank siek was aan ’n kwaadaardige gewas van die kliere tussen die longe. Hy trou dan met Dorothea Johanna Dreyer, ’n ongelukkige huwelik wat slegs drie jaar hou, en daarna trou hy op [[15 Desember]] [[1939]] met Catharina Jacoba (Rina) van der Merwe van [[Griekwastad]], ’n suster van dr. P.J. van der Merwe, die bekende historikus van Stellenbosch. [[Rosa Keet]] en [[Ellen Botha]], die bekende digters, is twee van die drie dogters wat gebore is uit hierdie huwelik. Die derde dogter is Carina, wat op [[4 September]] [[1986]] oorlede is. In [[1929]] skaf hy die plaas Noorskloof naby [[Jeffreysbaai]] aan, waar hy en sy vrou beplan om eendag af te tree. Weens sy vrou se ontydige oorlye het dit egter nie verwesenlik nie. Kort nadat hy die plaas gekoop het, besef hy dat die skulpgruis op dele van die plaas van ’n besonder hoë gehalte is en hy dryf hierna handel met die skulpgruis, wat veral vir voël- en hoenderboerdery gebruik is. === Latere jare en afsterwe === In Desember [[1970]] verkoop hy sy plaas Noorskloof en die kopers ontwikkel hier ’n woongebied wat hulle Wavecrest noem. Een van die strate in hierdie woongebied word na hom vernoem en een na sy eerste vrou, een na sy derde vrou en een na sy broer, die Bybelvertaler B.B. Keet. Sy gesondheid gaan aan die einde van sy lewe vinnig agteruit en van [[1968]] af word hy deur vele siektes geteister, wat insluit [[longontsteking]], ’n gebreekte rib, long- en hartkomplikasies na ’n griepaanval en vernouing van die hartkleppe. Hy spandeer in [[1971]] ’n lang tyd in die Karl Bremer-Hospitaal in [[Bellville]] weens osteoporose, wat sy beweging kniehalter. Op [[12 Februarie]] [[1972]] is hy in sy huis op [[Senekal]] oorlede, nadat hy die vorige week ’n hartaanval gekry het en daarna in ’n koma verkeer.<ref>Anoniem. ''A.D. Keet oorlede''. Hoofstad, 14 Februarie 1972</ref><ref>Anoniem. ''A.D. Keet oorlede.'' Transvaler, 14 Februarie 1972</ref> == Skryfwerk == Sy eerste gedigte is in Engels en hy begin eers in Nederland in Afrikaans skryf. Tydens sy studentejare verskyn daar dan ook gereeld gedigte van hom in die ''Studente Almanak'', die jaarboek van die Amsterdamse Studente Corps, en ook in ''Propria Cures'', die studenteblad. Sy voorkeurtema is die liefde, terwyl hy ook etlike verse met natuurindrukke skryf. === Digkuns === Vanaf [[1913]] stuur hy gedigte vanaf Nederland, wat aanvanklik in ''[[Die Brandwag]]'' verskyn. Baie van die gedigte wat uiteindelik in sy digbundel ''Gedigte'' verskyn, word dan ook voor die tyd in ''Die [[Huisgenoot]]'', ''Die Brandwag'', ''Ons Moedertaal'' en ’n paar ander publikasies gepubliseer. Die bundel word tematies verdeel in vier afdelings, wat agtereenvolgens natuurverse, gedigte oor die lewe, liefdesverse en vaderlandse poësie bevat. Sy eerste vrou is ’n groot inspirasie en die reeks liefdesgedigte ''Van liefde'' word aan haar geskryf. Enkele liefdesgedigte (''Sonnedaal'', ''Waarom juis ek, o Heer'' en ''Ek hou van blou'') styg bo die sentimentele uit, terwyl enkele natuurgedigte (''Sneeu'', ''Amsterdam'' en ''Aandmymering'') bekoor hoofsaaklik deur die klank daarvan. ''Maar een Suid-Afrika'' is ’n sterk vaderlandse vers. Die geestige gedig ''Muskietejag'' is bekend aan duisende skoolkinders aangesien dit vir baie jare op skool voorgeskryf is en selfs in Nederland bekendheid verwerf het. Daar word beweer dat hierdie gedig die begin is van die talle Van der Merwe-grappies wat later in omloop raak.<ref>Marais, Eugène N. in Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kritiese aanloop''. Jutalit Kenwyn Eerste uitgawe 1989</ref> Na sy vrou se dood in 1932 publiseer hy ’n paar gedigte tot haar eer in ''Die Huisgenoot'' wat later privaat uitgegee word as ''In memoriam''. Hierdie gedigte spreek van diepe ontroering. Periodiek verskyn daar hierna enkele gedigte in publikasies soos ''Helikon'' en ''Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring''. ==== Jeugversies ==== Die res van die gedigte is hoofsaaklik jeugwerk sonder literêre pretensie, wat tog soms bekoor met hulle kinderlike eenvoud en sangerigheid. Sy bundel ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders'' is soos die titel aandui ’n bundel gerig op kinders, waar die grens na onsin oorgesteek word om so uiting te gee aan die verspotte uitgelatenheid van die kinderlewe. ''Kindertaal'' is tipies van hierdie verse: “Môre het ek daar gewees/ Gister sal ek gaan –/ En die mooiste is dat jy wat lees/ Hierdie taal verstaan!” Elke gediggie in hierdie bundel is geïllustreer deur B. Laubscher. ==== Getoonsette gedigte ==== Weens die liriese aard daarvan word talle van sy gedigte getoonset, in Nederlands deur onder andere Marius Kerrebyn, Cornelis Dopper, Arnold Spoel en Emiel Hullebroeck, en in Afrikaans deur onder andere S. le Roux Marais, [[M.L. de Villiers]] en M.C. Roode. Van sy gedigte wat deur verskeie komponiste getoonset is, sluit in ''As saans'', ''Kinderlied'', ''Klaas Vakie'', ''Maar een Suid-Afrika'', ''Moeder'' en ''Sonnedaal''. Met verse soos ''Amsterdam'', ''Muskietejag'' en die talle toonsettings van sy tekste deur Vlaamse komponiste verwerf hy in Nederland en [[België]] ’n bekendheid en gewildheid wat buite alle verhouding tot die intrinsieke waarde van sy poësie is. ==== Versamelbundels ==== Sy gedigte word ook in ’n menigte bloemlesings opgeneem, waaronder ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte'', ''Digters en digkuns'', ''Digterstemme'', ''Afrikaanse ballades'', ''Afrikaanse verse'', ''Afrikaanse letterkunde'', ''Afrikaanse natuurpoësie'', ''Uit ons digkuns'', ''Pitkos'', ''Digters en digsoorte'', ''Junior verseboek'', ''Die junior digbundel'', ''Goudaar'', ''Digters op die toring'', ''Tussen die engtes'', ''Nuwe Kleinverseboek'', ''Nuwe Kleuterverseboek'', ''Uit ons letterkunde'', ''My Afrikaanse verseboek'', ''Voorspraak'' en ''Die tweede gerf''. === Ander skryfwerk === Hy skryf ''Jan Celliers als digter en denker'', wat die eerste uitgebreide studie oor hierdie digter is, wat sy ontstaan het in ’n lesing wat hy voor die jaarvergadering van die N.Z.A.V. gelewer het. Vir die versamelbundel ''Jonger skrywers oor eie werk'' lewer hy ’n bydrae. Sy seun en naamgenoot stel in [[2004]] die boek ''A.D. Keet aan die woord'' (subtitel: ''’n Skakel met die Lae Lande'') saam uit sy vader se nagelate briewe en gedigte. Hierdie boek bied ’n boeiende blik op die lewe en omstandighede van die digter en verskaf ook nuttige dokumentasie wat andersins nie vrylik beskikbaar sou wees nie, soos die gedigte wat in die privaat gepubliseerde ''In memoriam'' verskyn het en ander ongepubliseerde gedigte, briewe en artikels. Sy noue kontak met en toegeneentheid tot Nederland en sy sterk nasionalistiese gevoel kom baie duidelik na vore in hierdie boek.<ref>John, Philip. Beeld,  11 Oktober 2004</ref> == Eerbewyse == Op [[11 Oktober]] [[1943]] word ’n Heldedagviering op Senekal gehou in die vorm van ’n A.D. Keet-aand, met die hele program bestaande uit voordragte en sang uit sy werk. Die radiojoernalis [[Bettie Kemp]] maak ’n radioprogram in die programreeks ''Ink in ons are'' wat aan hom gewy is en oor [[Radio Sonder Grense|Radiosondergrense]] uitgesaai word. A.D. Keet is sedert 1929 lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] en word in [[1969]] vereer met erelidmaatskap van hierdie organisasie sowel as met erelidmaatskap van die Afrikaanse Skrywerskring. == Publikasies == Werke wat uit sy pen verskyn sluit in: * ''Jan Celliers as digter en denker'', 1917 * ''Gedigte'', 1920 * ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders,'' 1931 * ''A.D. Keet aan die woord'', 2004 == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse digters]] * [[Bennie Keet]], een van sy broers, wat met die 1933-vertaling van die Bybel in Afrikaans behulpsaam was. == Verwysings == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede.'' Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964 * APB-Komitee vir Skoolboeke. ''Die junior digbundel''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Sesde druk 1963 * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) ''Voorspraak''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. ''Skrywers en rigtings''. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde''. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Nasionale Pers Beperk. ''Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album''. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936 * Nienaber, P.J. en Lategan, F.V. ''Afrikaanse natuurpoësie.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1952 * Nienaber, P.J. (samesteller) ''Digters en digkuns.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1954 * Nienaber, P.J. ''Hier is ons skrywers!'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949 * Nienaber, P.J. ''Jonger skrywers oor eie werk''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1951 * Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Nienaber, P.J. ''Ses digters.'' J.L. van Schaik Beperk Pretoria 1964 * Nienaber, P.J.; Erasmus, M.C.; Du Plessis, W.K. en Du Plooy, J.L. ''Uit ons letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Sewende druk 1968 * Opperman, D.J. ''Junior verseboek''. Nasionale Boekhandel Beperk Kaapstad Agste druk 1960 * Pienaar, E.C. ''Taal en poësie van die Twede Afrikaanse Taalbeweging.'' Nasionale Pers Beperk Kaapstad, Stellenbosch en Bloemfontein Vierde vermeerderde druk 1931 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2.'' J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. ''Ou digter besing (?) die mini!'' Tydskrif Beeld, 8 Maart 1970 * Anoniem. ''Dr. Keet was byna miljoenêr. Volksblad'', 17 Julie 1972 * Jansen, Ena. A.D. ''Keet verbinding tussen Suid-Afrika en Nederland.'' Zuid-Afrika, Jaargang 81 nr. 11/12 November – Desember 2004 * Van Huyssteen, Betta. Ouer digters dalk tog nog aan die woord. Volksblad, 29 Oktober 2005 * Van Huyssteen, Betta. A.D. Keet: Senekaller wat onthou moet word. Volksblad, 11 Oktober 2006 === Internet === * Van Huyssteen, Betta Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2005/10/29/VB/7/01.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Van Huyssteen, Betta Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/10/11/KV/9/ktbett.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} === Ongepubliseerde dokumente === * [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein. ''Keet, dr. Albertus Daniël – Biografie.'' == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Keet, Albertus Daniel}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1888]] [[Kategorie:Sterftes in 1972]] led5hy5m58g2e21o5vh5d2ela0rwbrc 2518753 2518709 2022-08-11T10:51:50Z Rooiratel 90342 Wysigings deur [[Special:Contributions/102.132.177.225|102.132.177.225]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Ferien|Ferien]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = A.D. Keet | bynaam = | beeld = AD Keet, bejaard.jpg | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Albertus Daniël Keet | geboortedatum = [[14 Oktober]] [[1888]] | geboorteplek = [[Alice, Oos-Kaap|Alice]] | dood_datum = [[12 Februarie]] [[1972]] | sterfteplek = [[Senekal]] | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = Digter, medikus | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = Erelid van [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns|SA Akademie vir Wetenskap en Kuns]]<br />Erelid van Afrikaanse Skrywerskring | party = | godsdiens = | huweliksmaat = Nell van der Poll<br />Rina van der Merwe | kinders = 3 ([[Rosa Keet]] en twee ander) | webblad = | handtekening = }} '''A.D. Keet''' (1888–1972) was 'n [[Afrikaans]]e [[digter]]. Hy het van die eerste minnedigte in Afrikaans geskryf. Sy eerste digbundel, ''Gedigte van A. D. Keet'', het in 1920 verskyn. In 1931 publiseer hy ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders''.<ref>[http://www.geni.com/people/Albertus-Dani%C3%ABl-Keet/6000000024555488515 Inligting oor A.D. Keet], geni.com, besoek op 25 Oktober 2015</ref> Verskeie van sy gedigte is in [[Suid-Afrika]], [[Nederland]] en [[Vlaandere]] getoonset. == Lewe en werk == === Vroeë lewe en herkoms === Albertus Daniël Keet is op [[14 Oktober]] [[1888]] op [[Alice, Oos-Kaap|Alice]]<ref>Esaach: http://www.esaach.org.za/index.php?title=Keet,_Albertus_Dani%C3%83%C2%ABl</ref> in die [[Kaapprovinsie]] as die jongste van vier seuns en een van sewe kinders gebore.<ref>Keet, A.D. II (samesteller) ''A.D. Keet aan die woord''. Disa-Uitgewers Kaapstad Eerste uitgawe 2004</ref> Sy vader is Barend Bartholomeus Keet, vanaf [[1874]] tot [[1879]] die tweede [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|Nederduits Gereformeerde]] predikant in [[Kimberley]], en sy moeder is Jacoba Petronella Herholdt, oorspronklik van [[Murraysburg]].<ref name=":0">Geni: http://www.geni.com/people/Dr-Albertus-Daniel-Keet/6000000037600520223</ref> Sy moeder was ’n suster van Albertus J. Herholdt, minister van landbou in die Schreiner-kabinet, wat saam met Schreiner die Kaapkolonie verteenwoordig het by die historiese Kruger-Steyn-Milner-konferensie in [[Bloemfontein]] in [[1899]]. Sy vader word in 1879 na Alice en later na [[Humansdorp]] beroep en sy opvolger in Kimberley is die bekende [[John Daniel Kestell|J.D. Kestell]]. Hy het drie broers, onder wie professor [[Barend Bartholomeus Keet]], een van die Bybelvertalers van die [[1933]] Afrikaanse Bybelvertaling. Sy ander twee broers is Bernardus Johannes en Michiel Johannes. Sy drie susters is Anna Susanna, Rosa Jacoba en Alice Charlotte. As kinders stamp sy broer hom in ’n watergat nog voordat hy kon swem, waarna hy byna verdrink. === Opleiding en universiteitsloopbaan === [[Beeld:AD Keet.jpg|duimnael|regs|200px|A.D. Keet in die 1940's.]] Hy ondergaan sy gehele skoolopleiding in [[Engels]], eers aan die Milner Institute op Humansdorp en later vir nege maande op [[Muir-kollege|Muir Kollege]] in [[Uitenhage]], waar die skrywer Sam Hobson een van sy klasmaats is. Op Uitenhage slaag hy die Intermediêre Eksamen, wat hom toegang verleen tot die South African College School in Kaapstad, waar hy in [[1905]] matrikuleer. Hier geniet hy onderrig in Nederlands as vak by C.J. van Rhyn, wie se moedertaal dit was, en hy verower dan ook die skoolprys vir Nederlands. In ’n wedstryd van die ''[[Cape Times]]'' vir skole verower een van sy opstelle ’n prys. Tydens die Kersvakansie ná sy matriekjaar neem hy waar as redakteur van die Humansdorpse ''Re Echo'' om die gereelde redakteur af te los tydens sy vakansie. Daarna studeer hy vanaf [[1906]] aan die South African College (tans die [[Universiteit van Kaapstad]]) aan ’n B.A.-graad met [[Filosofie]] as hoofvak en [[Engels]], [[Latyn]], [[Grieks]], [[Nederlands]] en [[Duits]] as byvakke. Hy behaal hierdie graad aan die einde van [[1908]], met die beste prestasie in Filosofie, waar professor R.F.A. Hoernlé sy leermeester was. Professor J. Clarke is sy Engelse lektor en kweek by hom ’n liefde vir die letterkunde aan. === Lewe in Europa === ’n Beurs van die Stichting Studiefonds voor Z.A. Studenten maak dit vir hom moontlik om oorsee verder te gaan studeer. Hy vertrek in [[1909]] aan boord van die Duitse skip die Burgermeister na [[Nederland]] vir verdere studie in die medisyne en arriveer op [[8 April]] [[1909]] te [[Antwerpen]]. Hiervandaan reis hy per trein na [[Amsterdam]] en bly uiteindelik bykans tien jaar in [[Holland]]. Meeste van hierdie tyd is hy in Amsterdam, maar werk ook een jaar as dokter in [[Arnhem]], op die grens van [[Duitsland]]. In Nederland is hy vir ’n ruk voorsitter van die Suid-Afrikaanse Studentevereniging in Amsterdam. [[Theo Wassenaar]] is hier ’n studentevriend van hom en Petronella van Heerden is ook dieselfde tyd daar. Hy is aktief betrokke op die sportveld en speel hier krieket, onder andere saam met die Nederlandse digter Herman Gorter en die romanskrywer Henri van Booven. Hy speel ook in ’n rugbyvertoonwedstryd tussen Afrikaanse studente uit [[Skotland]] en Afrikaanse studente uit Nederland, waarin hy na oorlewering die eerste drie op Nederlandse bodem druk. In Nederland raak hy bevriend met drie bekende Vlaminge, die voordragkunstenaar Modest Lauwerijs, die komponis-sanger Emil Hullebroeck en die digter René de Clerq. Op aanmoediging van Keet leer Lauwerijs Afrikaans aan en besoek [[Suid-Afrika]] twee keer, in [[1920]] en 1933, terwyl Hullebroeck Suid-Afrika van September 1920 tot Januarie [[1921]] besoek en talle Afrikaanse gedigte toonset en sing. Op Keet se aandrang word beide Lauwerijs en Hullebroeck in [[1959]] deur die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] vereer met ’n erepenning vir Kulturele Prestasie in erkenning vir hulle bydraes tot die Afrikaanse kultuur. Tydens sy verblyf in Nederland doen hy ook joernalistieke ervaring op deur bydraes oor Suid-Afrikaanse politiek en kulturele sake te stuur aan koerante soos ''Dietsche Stemmen'', ''De Toorts'' en ''De Nieuwe Rotterdamsche Courant''. Hy kan elf tale praat en lees. In [[1918]], met die [[Spaanse griep in Suid-Afrika|griep-epidemie]], is hy huisdokter aan die Stedelike Hospitaal van Arnhem en saam met dr. B.J. Havenga neem hulle in hierdie tyd die leiding oor van die noodhospitale in die stad. Terwyl hy hier werk, word in [[1919]] ’n vryheidsdeputasie uit Suid-Afrika na die vredesluiting in [[Versailles]] gestuur. Hy word deur dr. W.J. Leyds genader om as sekretaris op te tree en na ’n groot gesukkel slaag hy daarin om los te kom van sy kontrak met die hospitaal. Met die aankoms van die afvaardiging in [[Rotterdam]] ontdek hulle egter dat daar reeds ’n sekretaris aangestel is en sit hy sonder werk. In Amsterdam trou hy op [[9 September]] [[1919]] met Neeltje Nulda Cornelia (Nell) van der Poll, ook ’n dokter, wat ’n jaar na hom aan die Amsterdamse Universiteit kwalifiseer. Teen die einde van 1919 vertrek die egpaar per boot na Suid-Afrika en doen ook [[Londen]] aan. By hulle aankoms in Suid-Afrika vind hulle dat al hulle bagasie wat in die ruim van die skip was, oopgebreek is en hulle huweliksgeskenke en ander kosbaarhede is alles gesteel. Die vermoede is dat ongedissiplineerde en onbeheerbare Australiese soldate, wat op pad terug was na hulle land na die afloop van die [[Eerste Wêreldoorlog]], hiervoor verantwoordelik was. === Terugkeer na Suid-Afrika === [[Beeld:Dr AD Keet.jpg|duimnael|regs|200px|Dr. A.D. Keet.]] By sy terugkeer in 1920 na Suid-Afrika word ’n redakteurspos by ''[[Volksblad|Die Volksblad]]'' aan hom aangebied, maar hy besluit om eerder mediese praktisyn te wees. Sy aanvanklike plan is om op [[Ermelo]] te praktiseer as vennoot van dr. Aart Jurriaanse, maar daar aangekom vind hy uit dat mej. Pet, ’n studentevriend van Amsterdam, reeds ’n praktyk daar het. Hy en sy vrou is onwillig om in opposisie met ’n ou vriendin te praktiseer en gaan dan na [[Senekal]], waar sy oudste broer Bernard ’n besigheid besit het. Hy en sy vrou praktiseer dan saam op Senekal, waar hy ook distriksgeneesheer is. Die egpaar het drie kinders, ’n seun (Albertus Daniël) en twee dogters (Marie Paulowna en Jacoba Petronella). Deur sy bemoeienis besoek die beroemde voordragkunstenaar Modest Lauwerijs en die komponis Emiel Hullebroeck in 1920 Suid-Afrika, waar hulle groot invloed uitoefen op die Afrikaanse voordragkuns. Hy stel ook baie belang in kuns en raak bekend as ’n kunsversamelaar wat onder andere werke besit van [[Anton van Wouw]], [[Hugo Naudé]], [[Jacobus Hendrik Pierneef|Pierneef]], Erich Mayer, Sidney Carter en Francois Krige.<ref name=":0" /> Tussen 1920 tot [[1926]] is hy Suid-Afrikaanse korrespondent van die ''Nieuwe Rotterdamsche Courant'' en hy vind ook tyd om kaptein te wees van die dorp se eerste krieketspan. Sy vrou is op [[16 Oktober]] [[1932]] oorlede, nadat sy vir sowat agtien maande lank siek was aan ’n kwaadaardige gewas van die kliere tussen die longe. Hy trou dan met Dorothea Johanna Dreyer, ’n ongelukkige huwelik wat slegs drie jaar hou, en daarna trou hy op [[15 Desember]] [[1939]] met Catharina Jacoba (Rina) van der Merwe van [[Griekwastad]], ’n suster van dr. P.J. van der Merwe, die bekende historikus van Stellenbosch. [[Rosa Keet]] en [[Ellen Botha]], die bekende digters, is twee van die drie dogters wat gebore is uit hierdie huwelik. Die derde dogter is Carina, wat op [[4 September]] [[1986]] oorlede is. In [[1929]] skaf hy die plaas Noorskloof naby [[Jeffreysbaai]] aan, waar hy en sy vrou beplan om eendag af te tree. Weens sy vrou se ontydige oorlye het dit egter nie verwesenlik nie. Kort nadat hy die plaas gekoop het, besef hy dat die skulpgruis op dele van die plaas van ’n besonder hoë gehalte is en hy dryf hierna handel met die skulpgruis, wat veral vir voël- en hoenderboerdery gebruik is. === Latere jare en afsterwe === In Desember [[1970]] verkoop hy sy plaas Noorskloof en die kopers ontwikkel hier ’n woongebied wat hulle Wavecrest noem. Een van die strate in hierdie woongebied word na hom vernoem en een na sy eerste vrou, een na sy derde vrou en een na sy broer, die Bybelvertaler B.B. Keet. Sy gesondheid gaan aan die einde van sy lewe vinnig agteruit en van [[1968]] af word hy deur vele siektes geteister, wat insluit [[longontsteking]], ’n gebreekte rib, long- en hartkomplikasies na ’n griepaanval en vernouing van die hartkleppe. Hy spandeer in [[1971]] ’n lang tyd in die Karl Bremer-Hospitaal in [[Bellville]] weens osteoporose, wat sy beweging kniehalter. Op [[12 Februarie]] [[1972]] is hy in sy huis op [[Senekal]] oorlede, nadat hy die vorige week ’n hartaanval gekry het en daarna in ’n koma verkeer.<ref>Anoniem. ''A.D. Keet oorlede''. Hoofstad, 14 Februarie 1972</ref><ref>Anoniem. ''A.D. Keet oorlede.'' Transvaler, 14 Februarie 1972</ref> == Skryfwerk == Sy eerste gedigte is in Engels en hy begin eers in Nederland in Afrikaans skryf. Tydens sy studentejare verskyn daar dan ook gereeld gedigte van hom in die ''Studente Almanak'', die jaarboek van die Amsterdamse Studente Corps, en ook in ''Propria Cures'', die studenteblad. Sy voorkeurtema is die liefde, terwyl hy ook etlike verse met natuurindrukke skryf. === Digkuns === Vanaf [[1913]] stuur hy gedigte vanaf Nederland, wat aanvanklik in ''[[Die Brandwag]]'' verskyn. Baie van die gedigte wat uiteindelik in sy digbundel ''Gedigte'' verskyn, word dan ook voor die tyd in ''Die [[Huisgenoot]]'', ''Die Brandwag'', ''Ons Moedertaal'' en ’n paar ander publikasies gepubliseer. Die bundel word tematies verdeel in vier afdelings, wat agtereenvolgens natuurverse, gedigte oor die lewe, liefdesverse en vaderlandse poësie bevat. Sy eerste vrou is ’n groot inspirasie en die reeks liefdesgedigte ''Van liefde'' word aan haar geskryf. Enkele liefdesgedigte (''Sonnedaal'', ''Waarom juis ek, o Heer'' en ''Ek hou van blou'') styg bo die sentimentele uit, terwyl enkele natuurgedigte (''Sneeu'', ''Amsterdam'' en ''Aandmymering'') bekoor hoofsaaklik deur die klank daarvan. ''Maar een Suid-Afrika'' is ’n sterk vaderlandse vers. Die geestige gedig ''Muskietejag'' is bekend aan duisende skoolkinders aangesien dit vir baie jare op skool voorgeskryf is en selfs in Nederland bekendheid verwerf het. Daar word beweer dat hierdie gedig die begin is van die talle Van der Merwe-grappies wat later in omloop raak.<ref>Marais, Eugène N. in Kannemeyer, J.C. (red.) ''Kritiese aanloop''. Jutalit Kenwyn Eerste uitgawe 1989</ref> Na sy vrou se dood in 1932 publiseer hy ’n paar gedigte tot haar eer in ''Die Huisgenoot'' wat later privaat uitgegee word as ''In memoriam''. Hierdie gedigte spreek van diepe ontroering. Periodiek verskyn daar hierna enkele gedigte in publikasies soos ''Helikon'' en ''Jaarboek van die Afrikaanse Skrywerskring''. ==== Jeugversies ==== Die res van die gedigte is hoofsaaklik jeugwerk sonder literêre pretensie, wat tog soms bekoor met hulle kinderlike eenvoud en sangerigheid. Sy bundel ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders'' is soos die titel aandui ’n bundel gerig op kinders, waar die grens na onsin oorgesteek word om so uiting te gee aan die verspotte uitgelatenheid van die kinderlewe. ''Kindertaal'' is tipies van hierdie verse: “Môre het ek daar gewees/ Gister sal ek gaan –/ En die mooiste is dat jy wat lees/ Hierdie taal verstaan!” Elke gediggie in hierdie bundel is geïllustreer deur B. Laubscher. ==== Getoonsette gedigte ==== Weens die liriese aard daarvan word talle van sy gedigte getoonset, in Nederlands deur onder andere Marius Kerrebyn, Cornelis Dopper, Arnold Spoel en Emiel Hullebroeck, en in Afrikaans deur onder andere S. le Roux Marais, [[M.L. de Villiers]] en M.C. Roode. Van sy gedigte wat deur verskeie komponiste getoonset is, sluit in ''As saans'', ''Kinderlied'', ''Klaas Vakie'', ''Maar een Suid-Afrika'', ''Moeder'' en ''Sonnedaal''. Met verse soos ''Amsterdam'', ''Muskietejag'' en die talle toonsettings van sy tekste deur Vlaamse komponiste verwerf hy in Nederland en [[België]] ’n bekendheid en gewildheid wat buite alle verhouding tot die intrinsieke waarde van sy poësie is. ==== Versamelbundels ==== Sy gedigte word ook in ’n menigte bloemlesings opgeneem, waaronder ''Groot verseboek'', ''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte'', ''Digters en digkuns'', ''Digterstemme'', ''Afrikaanse ballades'', ''Afrikaanse verse'', ''Afrikaanse letterkunde'', ''Afrikaanse natuurpoësie'', ''Uit ons digkuns'', ''Pitkos'', ''Digters en digsoorte'', ''Junior verseboek'', ''Die junior digbundel'', ''Goudaar'', ''Digters op die toring'', ''Tussen die engtes'', ''Nuwe Kleinverseboek'', ''Nuwe Kleuterverseboek'', ''Uit ons letterkunde'', ''My Afrikaanse verseboek'', ''Voorspraak'' en ''Die tweede gerf''. === Ander skryfwerk === Hy skryf ''Jan Celliers als digter en denker'', wat die eerste uitgebreide studie oor hierdie digter is, wat sy ontstaan het in ’n lesing wat hy voor die jaarvergadering van die N.Z.A.V. gelewer het. Vir die versamelbundel ''Jonger skrywers oor eie werk'' lewer hy ’n bydrae. Sy seun en naamgenoot stel in [[2004]] die boek ''A.D. Keet aan die woord'' (subtitel: ''’n Skakel met die Lae Lande'') saam uit sy vader se nagelate briewe en gedigte. Hierdie boek bied ’n boeiende blik op die lewe en omstandighede van die digter en verskaf ook nuttige dokumentasie wat andersins nie vrylik beskikbaar sou wees nie, soos die gedigte wat in die privaat gepubliseerde ''In memoriam'' verskyn het en ander ongepubliseerde gedigte, briewe en artikels. Sy noue kontak met en toegeneentheid tot Nederland en sy sterk nasionalistiese gevoel kom baie duidelik na vore in hierdie boek.<ref>John, Philip. Beeld,  11 Oktober 2004</ref> == Eerbewyse == Op [[11 Oktober]] [[1943]] word ’n Heldedagviering op Senekal gehou in die vorm van ’n A.D. Keet-aand, met die hele program bestaande uit voordragte en sang uit sy werk. Die radiojoernalis [[Bettie Kemp]] maak ’n radioprogram in die programreeks ''Ink in ons are'' wat aan hom gewy is en oor [[Radio Sonder Grense|Radiosondergrense]] uitgesaai word. A.D. Keet is sedert 1929 lid van die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] en word in [[1969]] vereer met erelidmaatskap van hierdie organisasie sowel as met erelidmaatskap van die Afrikaanse Skrywerskring. == Publikasies == Werke wat uit sy pen verskyn sluit in: * ''Jan Celliers as digter en denker'', 1917 * ''Gedigte'', 1920 * ''Verspotte gediggies vir verspotte kinders,'' 1931 * ''A.D. Keet aan die woord'', 2004 == Sien ook == * [[Lys van Afrikaanse digters]] * [[Bennie Keet]], een van sy broers, wat met die 1933-vertaling van die Bybel in Afrikaans behulpsaam was. == Verwysings == === Boeke === * Antonissen, Rob. ''Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede.'' Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk 1964 * APB-Komitee vir Skoolboeke. ''Die junior digbundel''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Sesde druk 1963 * Askes, H. en Landman, J.N. (samestellers) ''Voorspraak''. Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe Tiende druk 1994 * Beukes, Gerhard J. en Lategan, F.V. ''Skrywers en rigtings''. J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste uitgawe 1952 * Dekker, G. ''Afrikaanse Literatuurgeskiedenis.'' Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970 * Grové, A.P. ''Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans.'' Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 1''. Academica, Pretoria en Kaapstad Tweede druk 1984 * Kannemeyer, J.C. ''Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2''. Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 * Kannemeyer, J.C. ''Die Afrikaanse literatuur 1652–2004.'' Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005 * Lindenberg, E. (red.) ''Inleiding tot die Afrikaanse letterkunde''. Academica Pretoria en Kaapstad Vierde uitgawe Eerste druk 1973 * Nasionale Pers Beperk. ''Ons skrywers en hul werke: ’n Plate-album''. Nasionale Pers Bpk. Kaapstad 1936 * Nienaber, P.J. en Lategan, F.V. ''Afrikaanse natuurpoësie.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1952 * Nienaber, P.J. (samesteller) ''Digters en digkuns.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Derde druk 1954 * Nienaber, P.J. ''Hier is ons skrywers!'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1949 * Nienaber, P.J. ''Jonger skrywers oor eie werk''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Eerste uitgawe 1951 * Nienaber, P.J,; Senekal, J.H en Bothma, T.C. ''Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanse letterkunde''. Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963 * Nienaber, P.J. et al. ''Perspektief en Profiel.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969 * Nienaber, P.J. ''Ses digters.'' J.L. van Schaik Beperk Pretoria 1964 * Nienaber, P.J.; Erasmus, M.C.; Du Plessis, W.K. en Du Plooy, J.L. ''Uit ons letterkunde.'' Afrikaanse Pers-Boekhandel Sewende druk 1968 * Opperman, D.J. ''Junior verseboek''. Nasionale Boekhandel Beperk Kaapstad Agste druk 1960 * Pienaar, E.C. ''Taal en poësie van die Twede Afrikaanse Taalbeweging.'' Nasionale Pers Beperk Kaapstad, Stellenbosch en Bloemfontein Vierde vermeerderde druk 1931 * Van Coller, H.P. (red.) ''Perspektief en Profiel Deel 2.'' J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999 === Tydskrifte en koerante === * Anoniem. ''Ou digter besing (?) die mini!'' Tydskrif Beeld, 8 Maart 1970 * Anoniem. ''Dr. Keet was byna miljoenêr. Volksblad'', 17 Julie 1972 * Jansen, Ena. A.D. ''Keet verbinding tussen Suid-Afrika en Nederland.'' Zuid-Afrika, Jaargang 81 nr. 11/12 November – Desember 2004 * Van Huyssteen, Betta. Ouer digters dalk tog nog aan die woord. Volksblad, 29 Oktober 2005 * Van Huyssteen, Betta. A.D. Keet: Senekaller wat onthou moet word. Volksblad, 11 Oktober 2006 === Internet === * Van Huyssteen, Betta Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2005/10/29/VB/7/01.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * Van Huyssteen, Betta Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/10/11/KV/9/ktbett.html{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} === Ongepubliseerde dokumente === * [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein. ''Keet, dr. Albertus Daniël – Biografie.'' == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Keet, Albertus Daniel}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1888]] [[Kategorie:Sterftes in 1972]] oek75zexlws969x9bk1ujxdvbgxg8nz 2 109413 2518754 2518331 2022-08-11T10:52:04Z Billinghurst 26631 Wysigings deur [[Special:Contributions/Niksafar2|Niksafar2]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Belmino Osvaldo Reis|Belmino Osvaldo Reis]] wikitext text/x-wiki Arte-musica-hip hop-Kalibre-301 brevemênte o albom de Reflexo Hamelech" O pessual vai curter bom hip hop[[Gebruiker:Belmino Osvaldo Reis|Belmino Osvaldo Reis]] ([[Gebruikerbespreking:Belmino Osvaldo Reis|kontak]]) 12:03, 2 April 2016 (UTC)<ref></ref> 2nb5vveyhyp3cfvubgo43qqlabtceyg 0 109779 2518556 2516071 2022-08-10T16:39:27Z 197.184.177.40 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Outeur | naam = Fanie Viljoen | bynaam = | beeld =dhffghdgfyfygfyf6g | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Hendrik Stephanus Viljoen | geboortedatum = {{GDEO|1970|1|2|df=y}} | geboorteplek = | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = [[Skrywer]] | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | genre = | bekende_werke = ''Breinbliksem'', ''Pynstiller'' en ''Onderwêreld'' | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Hendrik Stephanus (Fanie) Viljoen''' (gebore [[2 Januarie]] [[1970]]) is 'n bekroonde [[Afrikaanse skrywer]] en kunstenaar, en outeur van onder andere ''Breinbliksem'', ''Pynstiller'' en ''Onderwêreld''. == Biografie == Fanie Viljoen matrikuleer in 1987 aan die Hoërskool Goudveld in [[Welkom]].<ref name="persoonlik">Fanie Viljoen se persoonlike mededeling aan Burgert Senekal op 12 April 2016.</ref> Hy studeer grafiese ontwerp aan die Tegniese Kollege Welkom (1993–1995) en behaal in 2002 'n [[BA-graad]] in sosiale wetenskappe aan [[Unisa]]. Hy werk vanaf 1990 tot 2006 as opleidingskonsultant by [[Sanlam]], en is vanaf 2006 'n voltydse skrywer en kunstenaar. Hy woon tans in [[Bloemfontein]]. == Skryftoekennings == * 1999 – Finalis in [[De Kat]] en [[Human & Rousseau]] se kort-kortverhaalkompetisie. Die verhaal ''Weersiens'' verskyn in die bundel ''Vonkfiksie''. * 2000 – ''Die Losprys''. Tweede plek in die [[RSG]]/[[Sanlam]] radiodramaskryfkompetisie vir beginners. * 2002 – ''Agter geslote deure''. Tweede plek in die RSG/Sanlam radiodramaskryfkompetisie vir ervare skrywers. * 2005 – ''BreinBliksem''. Goue Sanlam-prys vir jeuglektuur. * 2006 – ''BreinBliksem''. [[MER-prys]] vir jeuglektuur. * 2007 – ''Geraamte in die klas''. MER-prys vir geïllustreerde kinderboeke. * 2007 – ''Geraamte in die klas''. [[ATKV]]-kinderboektoekenning. * 2007 – ''Onderwêreld''. Silwer Sanlam-prys vir jeuglektuur. * 2008 – ''Slym en die gogga-sirkus''. [[ATKV]]-kinderboektoekenning vir die teks en die illustrasies. * 2009 – ''Verneukkind'' (kortverhaal) Finalis in MML-kortverhaalkompetisie. Die verhaal verskyn in die bundel ''Sussie Veer is dood'' en in die bundel ''Verneukkind''. * 2009 – ''Onderwêreld''. ATKV-kinderboektoekenning. * 2009 – ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood''. ATKV-kinderboektoekenning. * 2010 – ''Slym en die beker van geluk''. 2 ATKV-kinderboektoekenningvir die teks en die illustrasies. * 2010 – ''Poenk''. Naaswenner in [[LAPA Uitgewers]] se jeugromankompetisie. (Word in 2012 gepubliseer as ''Betower'') * 2011 – ''Nova: Die Begin''. ATKV-kinderboektoekenning * 2012 – ''Grilbrigade''. ATKV-kinderboektoekenning * 2012 – ''Klou''. ATKV-kinderboektoekenning * 2014 – ''Leeus met Letsels''. IBBY-ererol * 2014 – ''Spring''. ATKV-kinderboektoekenning * 2015 – ''Afkop''. Naaswenner in LAPA Uitgewers se jeugromankompetisie * 2015 – ''Plons''. ATKV-kinderboektoekenning * 2015 – ''Uit''. IBBY-ererol * 2021 – ''Die dag tot die draak kom'' wen ook die [[Tienie Hollowaymedalje vir Kleuterliteratuur]] == Publikasies == * ''Afkop Hoender'' (2016) LAPA Uitgewers * ''Monster-rugby'' (2016) LAPA Uitgewers * ''Betower – die drama'' (2015) LAPA Uitgewers (Ook gepubliseer in die bundel ''In die Kollig'', saamgestel deur [[Lizz Meiring]]) * ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood'' (heruitgawe) (2015) LAPA Uitgewers * ''Bravo, Lulu'' (2015) LAPA Uitgewers * ''Prooi'' (2015) LAPA Uitgewers * ''Jump'' (2015) Ransom Publishing * ''Plons'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Uit'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Pleisters vir die Dooies'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Nova: Eindspel'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Slym en die Towertapyt'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Galop'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Koue Rillings'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Oe la la, Lulu'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Spring (2013)'' LAPA Uitgewers * ''Nova: Sterreloper'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Leeus met Letsels'' (2012) Human & Rousseau Uitgewers * ''Nog 13 Spookstories'' saam met medeskrywers [[Francois Bloemhof]] en [[Jaco Jacobs]] (2012) LAPA Uitgewers * ''Nova: Bloedbroers'' (2012) LAPA Uitgewers * ''Betower'' (2012) LAPA Uitgewers * ''Grilbrigade'' (2011) Human & Rousseau Uitgewers * ''Scarred Lions'' (2011) Ransom Publishing * ''Klou – 'n superheld met kolle'' (2011) LAPA Uitgewers * ''Nova: Vuurdoop'' (2011) LAPA Uitgewers * ''Nova: Die Begin'' (2010) LAPA Uitgewers * ''MindF**k'' (2010) Ransom Publishing * ''13 Spookstories'' – saam met medeskrywers [[Francois Bloemhof]] en [[Jaco Jacobs]] (2010) LAPA Uitgewers * ''Slym en die beker van geluk'' (2009) LAPA Uitgewers * ''Kaptein Hamerkophaai'' (2009) Tafelberg Uitgewers * ''Onderwêreld'' (2008) Tafelberg Uitgewers * ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood'' (2008) Human & Rousseau Uitgewers * ''Klits Kronkel en die Vloek van die Swart Jakkals'' (2008) Tafelberg Uitgewers * ''Miserella'' (2007) Human & Rousseau Uitgewers * ''Klits Kronkel en die Vlammende Swaard'' (2007) Tafelberg Uitgewers * ''Slym en die Gogga-sirkus'' (2007) LAPA Uitgewers * ''Geraamte in die klas'' (2006) Human & Rousseau Uitgewers * ''Spoke en ander gruwelike goed'' (2005) Human & Rousseau Uitgewers * ''BreinBliksem'' (2005) Tafelberg Uitgewers * ''Slym'' (2004) – LAPA Uitgewers == Radiodramas == * ''Die Losprys'' (RSG, Maart 2001) Gepubliseer in die bundel ''Droomskip en ander radiodramas'' deur Nasou Via Afrika * ''Oupa Rooijan kry ’n girlfriend'' (RSG, Mei 2002) * ''Agter geslote deure'' (RSG, April 2003) * ''Die Handtekeningjagter'' (RSG, 2006) * ''By verlies aan woorde'' (RSG, 2012) * ''Breking'' (RSG, 2013) == Televisie == * ''Môre as ons groot is'' (enkeldrama op [[KykNET]] – 2016) == Kortverhale == Verskyn in die volgende bundels: * ''Skreeu'' * ''Sweef'' * ''Ink'' * ''In ’n neutedop'' * ''Van spoke gepraat'' * ''Skrik op die lyf'' * ''Spoorvat'' * ''VonkFiksie'' * ''Donker Plekke'' * ''Grensoorlogstories'' == Gedigte == Verskyn in die volgende bundels: * ''Toulopers'' * ''Nuwe stemme 5'' * ''Vonk@verse 1 & 2'' * ''Honderd dichters 8'' == Rympies == Verskyn in die volgende bundels: * ''Nuwe kinderverseboek'' * ''Rympies vir Pikkies en Peuters'' == Afrikaanse publikasies oor Viljoen se werke == * Anker, Johan. 2011. Fanie Viljoen se ''Onderwêreld'' as voorbeeld van die gesag- en magstryd in die jeugroman. ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe'' 8(3), 1-20. * Greyling, S.F. 2012. Die skrywer en nuwe publikasiekontekste: Interaktiwiteit en wisselwerking in aanlyngemeenskappe – Fanie Viljoen se ''Pynstiller'' as gevallestudie, ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe'' 9(3), 442-486. * Greyling, S.F. 2012. Kreatiewe remediasie van ''Pynstiller'' deur Fanie Viljoen: Van kortverhaal na grafiese verhaal. ''Literator'' 33(1), 1-11. * Senekal, B.A. 2009. Vervreemding in Fanie Viljoen se ''BreinBliksem'' (2005), ''Stilet'' 21(1), 101-118. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Viljoen, Fanie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] sxgb4egu6r8mktmqftlukvbnsagizdc 2518557 2518556 2022-08-10T16:41:50Z Praxidicae 89278 Wysigings deur [[Special:Contributions/197.184.177.40|197.184.177.40]] teruggerol na laaste weergawe deur [[User:Renvoy|Renvoy]] wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Outeur | naam = Fanie Viljoen | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = Hendrik Stephanus Viljoen | geboortedatum = {{GDEO|1970|1|2|df=y}} | geboorteplek = | dood_datum = | sterfteplek = | ouers = | titel = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]] | beroep = [[Skrywer]] | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | genre = | bekende_werke = ''Breinbliksem'', ''Pynstiller'' en ''Onderwêreld'' | party = | godsdiens = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Hendrik Stephanus (Fanie) Viljoen''' (gebore [[2 Januarie]] [[1970]]) is 'n bekroonde [[Afrikaanse skrywer]] en kunstenaar, en outeur van onder andere ''Breinbliksem'', ''Pynstiller'' en ''Onderwêreld''. == Biografie == Fanie Viljoen matrikuleer in 1987 aan die Hoërskool Goudveld in [[Welkom]].<ref name="persoonlik">Fanie Viljoen se persoonlike mededeling aan Burgert Senekal op 12 April 2016.</ref> Hy studeer grafiese ontwerp aan die Tegniese Kollege Welkom (1993–1995) en behaal in 2002 'n [[BA-graad]] in sosiale wetenskappe aan [[Unisa]]. Hy werk vanaf 1990 tot 2006 as opleidingskonsultant by [[Sanlam]], en is vanaf 2006 'n voltydse skrywer en kunstenaar. Hy woon tans in [[Bloemfontein]]. == Skryftoekennings == * 1999 – Finalis in [[De Kat]] en [[Human & Rousseau]] se kort-kortverhaalkompetisie. Die verhaal ''Weersiens'' verskyn in die bundel ''Vonkfiksie''. * 2000 – ''Die Losprys''. Tweede plek in die [[RSG]]/[[Sanlam]] radiodramaskryfkompetisie vir beginners. * 2002 – ''Agter geslote deure''. Tweede plek in die RSG/Sanlam radiodramaskryfkompetisie vir ervare skrywers. * 2005 – ''BreinBliksem''. Goue Sanlam-prys vir jeuglektuur. * 2006 – ''BreinBliksem''. [[MER-prys]] vir jeuglektuur. * 2007 – ''Geraamte in die klas''. MER-prys vir geïllustreerde kinderboeke. * 2007 – ''Geraamte in die klas''. [[ATKV]]-kinderboektoekenning. * 2007 – ''Onderwêreld''. Silwer Sanlam-prys vir jeuglektuur. * 2008 – ''Slym en die gogga-sirkus''. [[ATKV]]-kinderboektoekenning vir die teks en die illustrasies. * 2009 – ''Verneukkind'' (kortverhaal) Finalis in MML-kortverhaalkompetisie. Die verhaal verskyn in die bundel ''Sussie Veer is dood'' en in die bundel ''Verneukkind''. * 2009 – ''Onderwêreld''. ATKV-kinderboektoekenning. * 2009 – ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood''. ATKV-kinderboektoekenning. * 2010 – ''Slym en die beker van geluk''. 2 ATKV-kinderboektoekenningvir die teks en die illustrasies. * 2010 – ''Poenk''. Naaswenner in [[LAPA Uitgewers]] se jeugromankompetisie. (Word in 2012 gepubliseer as ''Betower'') * 2011 – ''Nova: Die Begin''. ATKV-kinderboektoekenning * 2012 – ''Grilbrigade''. ATKV-kinderboektoekenning * 2012 – ''Klou''. ATKV-kinderboektoekenning * 2014 – ''Leeus met Letsels''. IBBY-ererol * 2014 – ''Spring''. ATKV-kinderboektoekenning * 2015 – ''Afkop''. Naaswenner in LAPA Uitgewers se jeugromankompetisie * 2015 – ''Plons''. ATKV-kinderboektoekenning * 2015 – ''Uit''. IBBY-ererol * 2021 – ''Die dag tot die draak kom'' wen ook die [[Tienie Hollowaymedalje vir Kleuterliteratuur]] == Publikasies == * ''Afkop Hoender'' (2016) LAPA Uitgewers * ''Monster-rugby'' (2016) LAPA Uitgewers * ''Betower – die drama'' (2015) LAPA Uitgewers (Ook gepubliseer in die bundel ''In die Kollig'', saamgestel deur [[Lizz Meiring]]) * ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood'' (heruitgawe) (2015) LAPA Uitgewers * ''Bravo, Lulu'' (2015) LAPA Uitgewers * ''Prooi'' (2015) LAPA Uitgewers * ''Jump'' (2015) Ransom Publishing * ''Plons'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Uit'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Pleisters vir die Dooies'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Nova: Eindspel'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Slym en die Towertapyt'' (2014) LAPA Uitgewers * ''Galop'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Koue Rillings'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Oe la la, Lulu'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Spring (2013)'' LAPA Uitgewers * ''Nova: Sterreloper'' (2013) LAPA Uitgewers * ''Leeus met Letsels'' (2012) Human & Rousseau Uitgewers * ''Nog 13 Spookstories'' saam met medeskrywers [[Francois Bloemhof]] en [[Jaco Jacobs]] (2012) LAPA Uitgewers * ''Nova: Bloedbroers'' (2012) LAPA Uitgewers * ''Betower'' (2012) LAPA Uitgewers * ''Grilbrigade'' (2011) Human & Rousseau Uitgewers * ''Scarred Lions'' (2011) Ransom Publishing * ''Klou – 'n superheld met kolle'' (2011) LAPA Uitgewers * ''Nova: Vuurdoop'' (2011) LAPA Uitgewers * ''Nova: Die Begin'' (2010) LAPA Uitgewers * ''MindF**k'' (2010) Ransom Publishing * ''13 Spookstories'' – saam met medeskrywers [[Francois Bloemhof]] en [[Jaco Jacobs]] (2010) LAPA Uitgewers * ''Slym en die beker van geluk'' (2009) LAPA Uitgewers * ''Kaptein Hamerkophaai'' (2009) Tafelberg Uitgewers * ''Onderwêreld'' (2008) Tafelberg Uitgewers * ''Die geheime bestanddeel in Petra Pienk se piesangbrood'' (2008) Human & Rousseau Uitgewers * ''Klits Kronkel en die Vloek van die Swart Jakkals'' (2008) Tafelberg Uitgewers * ''Miserella'' (2007) Human & Rousseau Uitgewers * ''Klits Kronkel en die Vlammende Swaard'' (2007) Tafelberg Uitgewers * ''Slym en die Gogga-sirkus'' (2007) LAPA Uitgewers * ''Geraamte in die klas'' (2006) Human & Rousseau Uitgewers * ''Spoke en ander gruwelike goed'' (2005) Human & Rousseau Uitgewers * ''BreinBliksem'' (2005) Tafelberg Uitgewers * ''Slym'' (2004) – LAPA Uitgewers == Radiodramas == * ''Die Losprys'' (RSG, Maart 2001) Gepubliseer in die bundel ''Droomskip en ander radiodramas'' deur Nasou Via Afrika * ''Oupa Rooijan kry ’n girlfriend'' (RSG, Mei 2002) * ''Agter geslote deure'' (RSG, April 2003) * ''Die Handtekeningjagter'' (RSG, 2006) * ''By verlies aan woorde'' (RSG, 2012) * ''Breking'' (RSG, 2013) == Televisie == * ''Môre as ons groot is'' (enkeldrama op [[KykNET]] – 2016) == Kortverhale == Verskyn in die volgende bundels: * ''Skreeu'' * ''Sweef'' * ''Ink'' * ''In ’n neutedop'' * ''Van spoke gepraat'' * ''Skrik op die lyf'' * ''Spoorvat'' * ''VonkFiksie'' * ''Donker Plekke'' * ''Grensoorlogstories'' == Gedigte == Verskyn in die volgende bundels: * ''Toulopers'' * ''Nuwe stemme 5'' * ''Vonk@verse 1 & 2'' * ''Honderd dichters 8'' == Rympies == Verskyn in die volgende bundels: * ''Nuwe kinderverseboek'' * ''Rympies vir Pikkies en Peuters'' == Afrikaanse publikasies oor Viljoen se werke == * Anker, Johan. 2011. Fanie Viljoen se ''Onderwêreld'' as voorbeeld van die gesag- en magstryd in die jeugroman. ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe'' 8(3), 1-20. * Greyling, S.F. 2012. Die skrywer en nuwe publikasiekontekste: Interaktiwiteit en wisselwerking in aanlyngemeenskappe – Fanie Viljoen se ''Pynstiller'' as gevallestudie, ''LitNet Akademies Geesteswetenskappe'' 9(3), 442-486. * Greyling, S.F. 2012. Kreatiewe remediasie van ''Pynstiller'' deur Fanie Viljoen: Van kortverhaal na grafiese verhaal. ''Literator'' 33(1), 1-11. * Senekal, B.A. 2009. Vervreemding in Fanie Viljoen se ''BreinBliksem'' (2005), ''Stilet'' 21(1), 101-118. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Viljoen, Fanie}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse skrywers]] [[Kategorie:Geboortes in 1970]] [[Kategorie:Lewende mense]] a6zoqpnkiombur6qwhe6m0qfch8c5u2 0 115874 2518735 2515877 2022-08-11T10:22:23Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki '''Theunis C.C. Lombard''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. == Lewe en werk == Theunis Christiaan Christoffel Lombard is op 15 September 1923 in [[Port Elizabeth]] gebore.<ref>Lewensbesonderhede soos per ongepubliseerde outobiografiese skets in NALN se besit</ref> Hy word groot op sy ouers se plaas in die distrik [[Somerset-Oos]], waar hy ook sy eerste skoolopleiding in ’n plaasskool ontvang. Hierna sit hy sy skoolopleiding voort op [[Riebeek-Oos|Riebeeck-Oos]] en matrikuleer dan in 1942 aan Gill Kollege op Somerset-Oos. Vanaf 1943 studeer hy verder aan die [[Universiteit van Pretoria]], eers in die medisyne, maar hy verander later van studierigting na lettere en wysbegeerte. Hy voltooi egter nie sy studies nie en verlaat die universiteit sonder om te gradueer. Sy swerwersdrang veroorsaak dat hy na sy studies vir ’n lang ruk deur Suid-Afrika swerf en talle los werkies doen soos boer, klerk en die bestuur van swaar vragmotors. Hy doen dit in die verlange om ’n nabyheid met die veld te kan ervaar, in teenstelling met die sterk materialistiese gees wat hy in die stede opgemerk het. In 1956 begin sy loopbaan in die Staatsdiens in Pretoria, waar hy buitemuurs verder studeer aan die Universiteit van Pretoria en in 1960 die B.A.-graad behaal met [[Sielkunde]] en [[Sosiologie]] as hoofvakke. In 1962 verwerf hy die B.A. Honneurs-graad in Sielkunde aan dieselfde universiteit. Hy word later Senior Vakkundige Beampte by die Departement van Arbeid in Johannesburg. In 1978 verwerf hy sy M.A.-graad in Sielkunde aan die Universiteit van Pretoria met ’n verhandeling oor “''Die invloed van die affektiewe op slaag-druip by eerstejaarstudente''”. In 1963 is hy met Christie getroud en die egpaar het twee seuns, Carel en Theunis. == Skryfwerk == Sy eerste gedig, “''Materialisme''”, verskyn in die Mei 1954 uitgawe van ''Rooi Rose'' en hierdie tydskrif plaas hierna gereeld van sy gedigte, terwyl hy later ook in ''Tydskrif vir Letterkunde'' van sy gedigte publiseer. Hy ontgin vele digvorme en skryf vrye en rymende verse, kwatryne en selfs haikoes. Baie van sy gedigte word egter steeds gekenmerk deur geykte beeldspraak, herhaling van beelde en woorde, asook vreemde woordgebruik. Die titel van sy debuutbundel “''Uit hart, stad en see''” verklaar die tematiek van gevoelsverse en die beskrywing van die stadslewe en die natuur. “''Klanke uit die siel''” is ’n meer eksperimentele bundel waarin die sielkunde beklemtoon word. “''Weegskaal''” bevat gedigte oor die liefde, die sielelewe en die stad. “''Papegaaie oor die reënboog''” word ses afdelings verdeel, met die titelgedig in die eerste afdeling. Hierdie gedig roep die verskyning van die kleurryke reënboog ná die reën op. Die moontlikhede van die vars en reëngewaste dag vind gestalte in kleurryke woorde, met die woorde gesimboliseer as papegaaie. “''Flitse koeplette sang''” bevat soos die titel aandui gedigte oor stemmings en indrukke, terwyl “''Eggo’s''” herinneringsverse is. Daar is ’n afdeling met “''Haikoeverse''” en een met “''Kwatryne''”, terwyl die laaste afdeling, “''Koggel van die reënboog''”, hoofsaaklik liefdesverse is.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 28 April 1996</ref> “''Soet sonappelwit wat was''” bevat hoofsaaklik gedigte met ’n nostalgiese verlange na ’n kinder- en jeugwêreld wat onherroeplik verby is, spesifiek met die Oos-Kaap as agtergrond.<ref>Van Vuuren, Helize “Die Burger” 28 Februarie 1996</ref> Daar is ook gedigte wat eensame figure in ’n koue stad uitbeeld en gedigte oor die ouderdom en oud word. Die beste gedigte is dié waarin die besef oor die gang van die tyd in fisiese beelde vergestalt word, soos in “''Murasie van ’n kasteel''” en “''Vrede''”. Verskeie van sy gedigte word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”. Hy voltooi ook die manuskrip van ’n digbundel wat hy “''Die groot alleen''” noem. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1967 |Uit hart, stad en see |- | |Klanke uit die siel |- | |Weegskaal |- |1969 |Papegaaie oor die reënboog |- |1979 |Soetsingreën |- |1995 |Soet sonappelwit wat was |} == Bronnelys == === Boeke === * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 === Internet === * Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ALombard%2C+Theunis+C.+C.&qt=hot_author === Ongepubliseerde dokumente === * Lombard, T.C.C. “Lewenskets” [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Lombard, Theunis C.C.}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1923]] jh2g9j39qwoxdglfevp3l02rt2j0ooe 2518740 2518735 2022-08-11T10:32:49Z Rooiratel 90342 Kantbalk bygevoeg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon | naam = Theunis Christiaan Christoffel Lombard | bynaam = | beeld = | beeldbeskrywing = | onderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = 15 September 1923 | geboorteplek = [[Port Elizabeth]], [[Suid-Afrika]] | sterfdatum = <!-- {{Sterfdatum en ouderdom|1923|9|15|JJJJ|MM|DD}} --> | sterfteplek = | nasionaliteit = [[Suid-Afrika]]ans | beroep = Digter | ander = | bekend = | salaris = | termyn = | voorganger = | opvolger = | eerbewyse = | party = | religie = | huweliksmaat = | kinders = | webblad = | handtekening = }} '''Theunis Christiaan Christoffel Lombard''' is ’n [[Afrikaanse digters|Afrikaanse digter]]. == Lewe en werk == Theunis Christiaan Christoffel Lombard is op 15 September 1923 in [[Port Elizabeth]] gebore.<ref>Lewensbesonderhede soos per ongepubliseerde outobiografiese skets in NALN se besit</ref> Hy word groot op sy ouers se plaas in die distrik [[Somerset-Oos]], waar hy ook sy eerste skoolopleiding in ’n plaasskool ontvang. Hierna sit hy sy skoolopleiding voort op [[Riebeek-Oos|Riebeeck-Oos]] en matrikuleer dan in 1942 aan Gill Kollege op Somerset-Oos. Vanaf 1943 studeer hy verder aan die [[Universiteit van Pretoria]], eers in die medisyne, maar hy verander later van studierigting na lettere en wysbegeerte. Hy voltooi egter nie sy studies nie en verlaat die universiteit sonder om te gradueer. Sy swerwersdrang veroorsaak dat hy na sy studies vir ’n lang ruk deur Suid-Afrika swerf en talle los werkies doen soos boer, klerk en die bestuur van swaar vragmotors. Hy doen dit in die verlange om ’n nabyheid met die veld te kan ervaar, in teenstelling met die sterk materialistiese gees wat hy in die stede opgemerk het. In 1956 begin sy loopbaan in die Staatsdiens in Pretoria, waar hy buitemuurs verder studeer aan die Universiteit van Pretoria en in 1960 die B.A.-graad behaal met [[Sielkunde]] en [[Sosiologie]] as hoofvakke. In 1962 verwerf hy die B.A. Honneurs-graad in Sielkunde aan dieselfde universiteit. Hy word later Senior Vakkundige Beampte by die Departement van Arbeid in Johannesburg. In 1978 verwerf hy sy M.A.-graad in Sielkunde aan die Universiteit van Pretoria met ’n verhandeling oor “''Die invloed van die affektiewe op slaag-druip by eerstejaarstudente''”. In 1963 is hy met Christie getroud en die egpaar het twee seuns, Carel en Theunis. == Skryfwerk == Sy eerste gedig, “''Materialisme''”, verskyn in die Mei 1954 uitgawe van ''Rooi Rose'' en hierdie tydskrif plaas hierna gereeld van sy gedigte, terwyl hy later ook in ''Tydskrif vir Letterkunde'' van sy gedigte publiseer. Hy ontgin vele digvorme en skryf vrye en rymende verse, kwatryne en selfs haikoes. Baie van sy gedigte word egter steeds gekenmerk deur geykte beeldspraak, herhaling van beelde en woorde, asook vreemde woordgebruik. Die titel van sy debuutbundel “''Uit hart, stad en see''” verklaar die tematiek van gevoelsverse en die beskrywing van die stadslewe en die natuur. “''Klanke uit die siel''” is ’n meer eksperimentele bundel waarin die sielkunde beklemtoon word. “''Weegskaal''” bevat gedigte oor die liefde, die sielelewe en die stad. “''Papegaaie oor die reënboog''” word ses afdelings verdeel, met die titelgedig in die eerste afdeling. Hierdie gedig roep die verskyning van die kleurryke reënboog ná die reën op. Die moontlikhede van die vars en reëngewaste dag vind gestalte in kleurryke woorde, met die woorde gesimboliseer as papegaaie. “''Flitse koeplette sang''” bevat soos die titel aandui gedigte oor stemmings en indrukke, terwyl “''Eggo’s''” herinneringsverse is. Daar is ’n afdeling met “''Haikoeverse''” en een met “''Kwatryne''”, terwyl die laaste afdeling, “''Koggel van die reënboog''”, hoofsaaklik liefdesverse is.<ref>Malan, Lucas “Rapport” 28 April 1996</ref> “''Soet sonappelwit wat was''” bevat hoofsaaklik gedigte met ’n nostalgiese verlange na ’n kinder- en jeugwêreld wat onherroeplik verby is, spesifiek met die Oos-Kaap as agtergrond.<ref>Van Vuuren, Helize “Die Burger” 28 Februarie 1996</ref> Daar is ook gedigte wat eensame figure in ’n koue stad uitbeeld en gedigte oor die ouderdom en oud word. Die beste gedigte is dié waarin die besef oor die gang van die tyd in fisiese beelde vergestalt word, soos in “''Murasie van ’n kasteel''” en “''Vrede''”. Verskeie van sy gedigte word opgeneem in Gerrit Komrij se bloemlesing “''Die Afrikaanse poësie in ’n duisend en enkele gedigte''”. Hy voltooi ook die manuskrip van ’n digbundel wat hy “''Die groot alleen''” noem. == Publikasies == {| class="wikitable" !Jaar !Publikasies |- |1967 |Uit hart, stad en see |- | |Klanke uit die siel |- | |Weegskaal |- |1969 |Papegaaie oor die reënboog |- |1979 |Soetsingreën |- |1995 |Soet sonappelwit wat was |} == Bronnelys == === Boeke === * Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983 === Internet === * Worldcat: http://www.worldcat.org/search?q=au%3ALombard%2C+Theunis+C.+C.&qt=hot_author === Ongepubliseerde dokumente === * Lombard, T.C.C. “Lewenskets” [[Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum]] (NALN) Bloemfontein == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Lombard, Theunis C.C.}} [[Kategorie:Afrikaanse digters]] [[Kategorie:Geboortes in 1923]] tt6yhnrtuj2j7ctqnf41nh3mmygel6c 0 121611 2518707 1893651 2022-08-11T08:58:53Z Rooiratel 90342 /* Kladogram */ Interne skakel wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | name = Choanoflagellatea | image = Cronoflagelado2.svg | image_width = 220px | domain = [[Eukaryote|Eukaryota]] | unranked_regnum= [[Opisthokonta]] | unranked_phylum = Holozoa | unranked_subphylum = Filozoa | unranked_classis = [[Apoikozoa]] | classis = '''Choanoflagellatea''' | classis_authority = Cavalier-Smith, 1998 | subdivision_ranks = Families | subdivision = * Codonosigidae * Salpingoecidae * Acanthoecidae }} '''Choanoflagellatea''' is ’n [[Klas (biologie)|klas]] vrylewende, eensellige en koloniale [[Eukarioot|eukariotiese]] [[sweepdiertjie]]s wat beskou word as die naaste lewende verwante aan [[dier]]e. == Beskrywing == Choanoflagellatea is sweepdiertjies met ’n tregtervormige kraag van gekonnekteerde [[Mikrovillus|mikrovilli]] (uitstulpings) aan die basis van elke flagellum (sweephaartjie). Hulle het ’n besonderse selmorfologie wat gekenmerk word deur ’n ronde of ovaal selliggaam van 3 tot 10&nbsp;[[Mikrometer|µm]] in deursnee met ’n enkele flagellum aan die punt wat omring word deur ’n kraag van 30 tot 40 mikrovilli (sien skets). Die beweging van die flagellum skep waterstrome wat die [[organisme]] deur die waterkolom stu. So vang hy [[Bakterie|bakterieë]] en ander kosbrokkies teen die kraag van mikrovilli vas, waar dit ingeneem word. Hierdie voeding verskaf ’n kritieke skakel binne die globale [[koolstofkringloop]] en verbind trofiese vlakke (vlakke in die [[voedselketting]]). Benewens hul belangrike [[ekologie]]se rol, is Choanoflagellatea van besondere belang vir [[Evolusie|evolusionêre]] [[Bioloog|bioloë]] wat die oorsprong van veelselligheid in diere bestudeer. As die naaste lewende verwante aan diere dien Choanoflagellatea as ’n nuttige model vir rekonstruksies van diere se laaste eensellige voorsaat. == Etimologie == Die naam kom van die [[Grieks]]e woord ''khoanē'', "tregter" (vanweë die vorm van die kraag), en die [[Latyn]]se woord ''flagellum''. == Kladogram == Hierdie groep is saam met die Ichthyosporea en Filasteria dié eensellige organismes wat die nouste aan die Metazoa (die meersellige diere) verwant is.<ref>The origin of Metazoa: a unicellular perspective {{Outeur| Arnau Sebé-Pedrós, Bernard M. Degnan, Iñaki Ruiz-Trillo}} Nature Reviews Genetics (2017)</ref> {{clade |label1=[[Opisthokonta]] |1={{clade |1=[[Fungi]] [[Lêer:Fly agaric.svg|40px]] |label2=[[Holozoa]] |2={{clade |1=[[Ichthyospora]] |label2=Filozoa? |2={{clade |1=[[Filasterea]] |label2=[[Apoikozoa]] |2={{clade |1='''Choanoflagellatea''' |label2=[[Dier#Kladogram|Metazoa]] |2={{clade |1=[[Ctenophora]] [[Lêer:Mertensia ovum.png|40px]] |2=[[Porifera]] [[Lêer:FMIB 49348 Ventriculites simplex, Toulmin Smith.jpeg|40px]] |3={{clade |1=[[Placozoa]] [[Lêer:Trichoplax mic-trans.png|40px]] |2={{clade |1=[[Cnidaria]] [[Lêer:201208 Hydra.png|40px]] |2=[[Bilateria]] [[Lêer:Human.svg|40px]]}} }} }} }} }} }} }} }} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == {{Wikispecies-inlyn|Choanoflagellatea}} {{Commons-kategorie inlyn|Choanoflagellatea}} * [[Lêer:Crystal txt.png|15px]] Hierdie artikel is vertaal uit die [[:en:Choanoflagellate|Engelse Wikipedia]] {{Taksonbalk}} [[Kategorie:Opisthokonta]] 7jiw824vpvc0u2wrubqedwoxai7kt15 0 140121 2518704 2440691 2022-08-11T08:55:39Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Patrick Mabilo | beeld = | beeldonderskrif = | orde = [[Burgemeester]] van die [[Sol Plaatje Plaaslike Munisipaliteit]] | termynaanvang = 28 November 2018 | termyneinde = | vise = | voorganger = [[Pule Thabane]] | opvolger = | geboortedatum = | geboortejaar = | geboortemaand = | geboortedag = | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[African National Congress]] | orde2 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 21 Mei 2014 | termyneinde2 = 17 Oktober 2017 | president2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = Noord-Kaapse LUR vir Omgewing en Natuurbewaring | termynaanvang3 = 5 Junie 2013 | termyneinde3 = 21 Mei 2014 | vise3 = | voorganger3 = [[Sylvia Lucas]] | opvolger3 = [[Tiny Chotelo]] | orde4 = Noord-Kaapse LUR vir Vervoer, Veiligheid en Skakeling | termynaanvang4 = 11 Mei 2009 | termyneinde4 = 5 Junie 2013 | president4 = | voorganger4 = ''Onbekend'' | opvolger4 = [[Mac Jack]] | orde5 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang5 = 27 Februarie 2018 | termyneinde5 = Oktober 2018 | president5 = | voorganger5 = | opvolger5 = | orde6 = | termynaanvang6 = 6 Mei 2009 | termyneinde6 = 6 Mei 2014 | president6 = | voorganger6 = | opvolger6 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Solomon Patrick Mabilo''' is 'n Suid-Afrikaanse politikus afkomstig van die [[Noord-Kaap]] wat sedert November 2018 as die [[burgemeester]] van die [[Sol Plaatje Plaaslike Munisipaliteit]] dien. Hy is 'n lid van die [[African National Congress]] en het voorheen die party in beide die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] en die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] verteenwoordig. Mabilo was die Noord-Kaapse LUR vir Omgewing en Natuurbewaring vanaf 2013 tot 2014 en die provinsiale LUR vir Vervoer, Veiligheid en Skakeling tussen 2009 en 2013. == Vroeë lewe == Mabilo is in [[Galeshewe]], 'n woonbuurt van [[Kimberley]], gebore. Hy was destyds by die [[Suid-Afrikaanse Demokratiese Onderwysersunie]] betrokke voordat hy 'n lid van die [[African National Congress]] geword het.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Kwon Hoo |first1=Sandi |title=‘Ghost’ named new mayor |url=https://www.dfa.co.za/news/ghost-named-new-mayor-17104293 |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=DFA - Diamond Fields Advertiser |date=17 September 2018 }}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == Politieke loopbaan == In Mei 2009 is Mabilo tot die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] verkies. Hy is op 6 Mei 2009 as 'n LPW ingehuldig. Nuutverkose premier [[Hazel Jenkins]] het hom op 11 Mei 2009 as die LUR vir Vervoer, Veilgiheid en Skakeling aangewys. Hy is op dieselfde dag ingehuldig.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Tshivhidzo |first1=Edwin |title=Northern Cape MECs announced |url=https://www.sanews.gov.za/south-africa/northern-cape-mecs-announced |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=SA News.gov |date=12 Mei 2009 |location=Kimberley}}</ref> [[Sylvia Lucas]] is in Junie 2013 as premier van die [[Noord-Kaap]] verkies en het Mabilo as die LUR vir Omgewing en Natuurbewaring aangestel.<ref>{{en}}{{cite news |title=John Block remains as Northern Cape reshuffles executive |url=https://www.timeslive.co.za/politics/2013-06-05-john-block-remains-as-northern-cape-reshuffles-executive/ |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=TimesLIVE |date=5 Junie 2013}}</ref> Mabilo is in Mei 2014 tot die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] verkies en op 21 Mei as 'n LP ingehuldig. Hy het in Oktober 2017 as parlementslid bedank.<ref>{{en}}{{cite news |last1=Kwon Hoo |first1=Sandi |title=Under-fire Botes has change of heart |url=https://www.dfa.co.za/news/under-fire-botes-has-change-of-heart-12165719 |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=DFA - Diamond Fields Advertiser |date=27 November 2017 }}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Op 27 Februarie 2018 is Mabilo weer as 'n LPW ingehuldig. Hy het die setel van [[Alvin Botes]] gevul.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Wildenboer |first1=Norma |title=Patrick Mabilo sworn in as new MPL |url=https://www.dfa.co.za/news/patrick-mabilo-sworn-in-as-new-mpl-13522866 |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=DFA - Diamond Fields Advertiser |date=28 Februarie 2018 |archive-date=19 Maart 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200319095056/https://www.dfa.co.za/news/patrick-mabilo-sworn-in-as-new-mpl-13522866 |url-status=dead }}</ref> Hy is in September 2018 as die ANC se kandidaat vir Sol Plaatje burgemeester aangewys.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Kwon Hoo |first1=Sandi |title=New mayor announced for Sol Plaatje municipality |url=https://www.ofm.co.za/article/local-news/265563/new-mayor-announced-for-sol-plaatje-municipality- |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=OFM |date=14 September 2018}}</ref> Hy sou vir [[Mangaliso Matika]] opgevolg het maar by die spesiale raadsitting in Oktober is [[Pule Thabane]] as die nuwe burgemeester verkies.<ref>{{en}} {{cite news |title=ANC opposes Sol Plaatje’s newly-elected Executive Mayor |url=https://www.sabcnews.com/sabcnews/anc-opposes-sol-plaatjes-newly-elected-executive-mayor/ |accessdate=17 Maart 2020 |agency=SABC News |date=25 Oktober 2018}}</ref> Die ANC het gevolglik al hul raadslede wat vir Thabane gestem het se lidmaatskap opgeskort.<ref>{{en}} {{cite news |last1=Felem |first1=Ayanda Frances |title=ANC NC expels 9 Sol Plaatje councillors |url=https://ewn.co.za/2018/10/26/anc-nc-expels-nine-sol-plaatje-councillors |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=EWN |date=26 Oktober 2019}}</ref> Mabilo is op 28 November as die nuwe burgemeester verkies. Hy beklee tans die amp.<ref>{{en}} {{cite news |first1=Sandi |last1=Kwon Hoo |title=Mabilo is new mayor |url=https://www.dfa.co.za/news/mabilo-is-new-mayor-18314009 |accessdate=17 Maart 2020 |newspaper=DFA - Diamond Fields Advertiser |date=29 November 2018 |archive-date=12 Desember 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212200351/https://www.dfa.co.za/news/mabilo-is-new-mayor-18314009 |url-status=dead }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} ==Eksterne skakels== *[https://www.pa.org.za/person/solomon-patrick-mabilo/ Solomon Patrick Mabilo] {{vertaalvanaf | taalafk = en | pl = https://en.wikipedia.org/wiki/Patrick_Mabilo }} {{DEFAULTSORT:Mabilo, Patrick}} [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] og0qssw87jrvddkti6ygr82x7zsikb8 0 140265 2518670 2518500 2022-08-11T07:47:48Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Derrick America | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] | termynaanvang = 22 Mei 2019 | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortedatum = {{geboortedatum en ouderdom|1959|7|5|df=yes}} <!-- volgens sy ID-nr op https://www.elections.org.za/ --> | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 21 Mei 2014 | termyneinde2 = 7 Mei 2019 | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = Carina America (1986–) | kinders = 2 | alma_mater = [[Universiteit van Wes-Kaapland]]<br/>Curtin Universiteit van Tegnologie }} '''Derrick America''' (gebore 5 Julie [[1959]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] wat tans 'n lid van die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] is, waar hy die [[Demokratiese Alliansie]] verteenwoordig. Hy was 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] van 2014 tot 2019. America was 'n raadslid van die [[Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit]] tussen 2011 en 2014.<ref>{{en}}{{cite news |last= Gerber|first= Jan|date= 4 Junie 2019|title=Former Bitou mayor to chair Western Cape's Scopa|url= https://www.news24.com/news24/southafrica/news/former-bitou-mayor-to-chair-western-capes-scopa-20190604|work= News24|location= |access-date=3 Julie 2020 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *{{en}}[https://www.pa.org.za/person/derrick-america/ Mr. Derrick America]. ''People's Assembly''. {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:America, Derrick}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] fvmjbxn87xctqme76yt6rqhsah33m78 2518675 2518670 2022-08-11T08:05:04Z Aliwal2012 39067 +kat wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Derrick America | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] | termynaanvang = 22 Mei 2019 | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortedatum = {{geboortedatum en ouderdom|1959|7|5|df=yes}} <!-- volgens sy ID-nr op https://www.elections.org.za/ --> | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 21 Mei 2014 | termyneinde2 = 7 Mei 2019 | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = | termynaanvang3 = | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = {{marriage|Carina America|1986}} | kinders = 2 | alma_mater = [[Universiteit van Wes-Kaapland]]<br/>Curtin Universiteit van Tegnologie }} '''Derrick America''' (gebore 5 Julie [[1959]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] wat tans 'n lid van die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] is, waar hy die [[Demokratiese Alliansie]] verteenwoordig. Hy was 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] van 2014 tot 2019. America was 'n raadslid van die [[Stad Kaapstad Metropolitaanse Munisipaliteit]] tussen 2011 en 2014.<ref>{{en}}{{cite news |last= Gerber|first= Jan|date= 4 Junie 2019|title=Former Bitou mayor to chair Western Cape's Scopa|url= https://www.news24.com/news24/southafrica/news/former-bitou-mayor-to-chair-western-capes-scopa-20190604|work= News24|location= |access-date=3 Julie 2020 }}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *{{en}}[https://www.pa.org.za/person/derrick-america/ Mr. Derrick America]. ''People's Assembly''. {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:America, Derrick}} [[Kategorie:Geboortes in 1959]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] tcmd63lb04kanj2oveqykqk7cplkmi2 0 140337 2518738 2436852 2022-08-11T10:27:20Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = John Steenhuisen | beeld = John Steenhuisen.png | beeldonderskrif = | orde = Leier van die Opposisie in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] | termynaanvang = 27 Oktober 2019 | termyneinde = | vise = | voorganger = [[Annelie Lotriet]] (waarnemend)<br/>[[Mmusi Maimane]] | opvolger = | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = 1976 | geboortemaand = 3 | geboortedag = 25 | geboorteplek = Durban | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = Federale Leier van die [[Demokratiese Alliansie]] | voorsitter2 = [[Ivan Meyer]] | termynaanvang2 = 1 November 2020 | termyneinde2 = | vise2 = | voorganger2 = [[Mmusi Maimane]] | opvolger2 = | orde3 = Hoofsweep van die Amptelike Opposisie | termynaanvang3 = 29 Mei 2014 | termyneinde3 = 24 Oktober 2019 | vise3 = [[Jacques Julius]]<br />[[Mike Waters]] | voorganger3 = [[Watty Watson]] | opvolger3 = [[Jacques Julius]] (waarnemend)<br/> [[Natasha Mazzone]] | eggenoot = Terry Steenhuisen (2014–)<br/> Julie Steenhuisen (2000–2010) | kinders = 3 | alma_mater = Northwood Boys High School | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''John Henry Steenhuisen''' (gebore 25 Maart 1976) is 'n [[Suid-Afrika]]anse politikus wat sedert 2020 as die leier van die [[Demokratiese Alliansie]] (DA) dien. Hy was tussen November 2019 en November 2020 die tussentydse leier. Hy het die leier van die opposisie in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] in Oktober 2019 geword. Hy het voorheen as die hoofsweep onder die leierskap van [[Mmusi Maimane]] gedien. Steenhuisen het 'n lid van die parlement in Julie 2011 geword. Voor dit was hy betrokke in die politiek van [[KwaZulu-Natal]] waar hy as die provinsiale leier van die DA en lid van [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] gedien het. Hy was ook 'n stadsraadslid in die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]]. ==Vroeë lewe en opvoeding== Steenhuisen is op 25 Maart 1976 in [[Durban]] gebore. Hy het in 1993 aan die Northwood Boys High School, 'n Engels-medium sekondêre skool in Durban, gematrikuleer. Hy het nie by 'n tersiêre instelling studeer nie.<ref>(In Engels) Mtshali, Samkelo. [https://www.iol.co.za/news/politics/john-steenhuisens-lack-of-post-matric-qualification-back-in-spotlight-36228168 John Steenhuisen's lack of post-matric qualification back in spotlight], Durban, IOL, 29 Oktober 2019. Besoek 19 Desember 2019.</ref> ==Politieke loopbaan== Steenhuisen het by die [[Demokratiese Party]] aangesluit, die voorganger van die DA, as 'n aktivis voor hy lid van 'n tak geword het.<ref>(in Engels) Swana, Annelisa. [https://www.dispatchlive.co.za/news/2019-11-16-steenhuisen-has-a-plan-as-he-guns-for-das-top-spot/ Steenhuisen has a plan as he guns for DA's top spot], ''DispatchLIVE'', 16 November 2019. Besoek 19 Desember 2019.</ref> Op die ouderdom van 22 in 1999 is hy as 'n lid van die destydse stadsraad van [[Durban]] verkies en het gevolglik een van die jongste raadslede geword. Hy het in 2006 die leier van die DA-koukus geword. Hy het in die uitvoerende raad van die stadsraad gedien.<ref name="briefly">[https://briefly.co.za/34217-john-steenhuisen-biography-age-wife-education-qualification-da-twitter-sona-2019.html John Steenhuisen biography: age, wife, education, qualification, DA, Twitter, and SONA 2019], ''Briefly''. Besoek 19 Desember 2019.</ref> Steenhuisen het in Mei 2009 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geword en is ook as die party se koukusleier aangestel. In Oktober 2009 word hy tot provinsiale leier van die DA verkies. Hy het die posisie van provinsiale leier tot Oktober 2010 gehou toe hy bedank het, te midde die onthulling van ontrou in sy huwelik.<ref>[https://www.news24.com/SouthAfrica/Politics/Changes-in-KZN-DA-leadership-20101019 Changes in KZN DA leadership] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191219120056/https://www.news24.com/SouthAfrica/Politics/Changes-in-KZN-DA-leadership-20101019 |date=19 Desember 2019 }}, ''News24'', 19 Oktober 2010. Besoek 19 Desember 2019</ref> Hy het as 'n lid van die wetgewer gedien totdat hy in Julie 2011 na die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] geskuif het. Hy het posisies met DA-LP [[Mark Steele]] geruil.<ref>[https://www.pressreader.com/south-africa/the-mercury/20110705/281573762335620 DA caucus leader moves to Cape]. Besoek op 19 Desember 2019.</ref> In die parlement het hy as 'n lid van die Gesamentlike Staande Komitee vir die Finansiële Bestuur gedien. Hy is tans 'n lid van die Reëlskomitee. Hy het ook as die DA se skaduminister van samewerkende regering en tradisionele sake gedien.<ref name="briefly" /> In Mei 2014 is hy as die hoofsweep van die amptelike opposisie aangestel. Hy het die amp tot Oktober 2019 gehou toe [[Mmusi Maimane]] uit die DA en die parlement bedank het.<ref>Mahlati, Zintle. [https://www.iol.co.za/news/politics/john-steenhuisen-to-no-longer-serve-as-da-chief-whip-in-parliament-35786857 John Steenhuisen to no longer serve as DA chief whip in Parliament], ''IOL'', 24 Oktober 2019. Besoek 19 Desember 2019.</ref> Hy het sy kandidaatuur as leier van die opposisie aangekondig en hy is op 27 Oktober 2019 onbestrede verkies. Steenhuisen verklaar hierna sy kandidaatuur vir die pos van tussentydse leier van die DA. Hy wen toe die verkiesing vir die pos op 17 November 2019 deurdat hy [[Makashule Gana]] verslaan het.<ref>[https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/da-se-tussentydse-leiers-aangewys/ DA se tussentydse leiers aangewys], ''Maroela Media'', 17 November 2019. Besoek 19 Desember 2019</ref> Op 1 November 2020 is Steenhuisen as die nuwe federale leier van die Demokratiese Alliansie afgekondig. Hy het vir KwaZulu-Natalse LPW [[Mbali Ntuli]] geklop nadat hy omtrent 80% van die afgevaardigdes se steun ontvang het.<ref>https://mg.co.za/politics/2020-11-01-with-79-of-votes-steenhuisen-elected-da-leader/</ref> ==Persoonlike lewe== Steenhuisen is vlot in [[Engels]] sowel as [[Afrikaans]]. Hy woon tans in [[Umhlanga]], [[KwaZulu-Natal]] en is 'n ondersteuner van die Sharks-rugbyunie en die AmaZulu FC-sokkerklub.<ref name="briefly" /> Hy was tien jaar lank met Julie Steenhuisen getroud voordat hy hul egskeiding in Oktober 2010 aangekondig het, te midde van openbare onthullings van sy voortslepende verhouding met Terry Kass Beaumont, die DA se provinsiale woordvoerder en vrou van Michael Beaumont, die DA se provinsiale direkteur.<ref>(in Engels) [https://www.news24.com/Archives/City-Press/DA-leader-quits-over-sex-scandal-20150429 DA leader quits over sex scandal] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191219113245/https://www.news24.com/Archives/City-Press/DA-leader-quits-over-sex-scandal-20150429 |date=19 Desember 2019 }}, ''News24'', 24 Oktober 2010. Besoek 19 Desember 2019.</ref> Steenhuisen het twee dogters uit sy huwelik met Julie. Hy is later met Terry getroud en hulle het saam 'n dogter.<ref name="briefly" /> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * {{twitter|jsteenhuisen}} * {{cite web|url=https://www.pa.org.za/person/john-henry-steenhuisen/|title=John Henry Steenhuisen|work=People's Assembly|accessdate=7 Julie 2018}} {{Commons-kategorie inlyn|John Steenhuisen}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Steenhuisen, John}} [[Kategorie:Geboortes in 1976]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] hey3rdfe2v4x67q0inzpi5z9ar8bk34 0 140339 2518706 2444798 2022-08-11T08:58:19Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Dirk Stubbe | beeld = Dirk Stubbe DA MP.jpg | beeldonderskrif = | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang = 3 September 2020 | termyneinde = | vise = | voorganger = | opvolger = | geboortedatum = | geboortejaar = <!-- Jaartal, bv. 1950 --> | geboortemaand = <!-- Maandtal, bv. 12 --> | geboortedag = <!-- Dagtal, bv. 31 --> | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | orde2 = | termynaanvang2 = 10 September 2010 | termyneinde2 = 7 Mei 2019 | vise2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = 6 Mei 2009 | termyneinde3 = September 2010 | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = <!-- Indien die persoon militêre diens gedoen het moet in hierdie veld “Militêre Diens” ingevoer word --> | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Dirk Jan Stubbe''' is 'n [[politikus]] wat sedert September 2020 as lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die opposisie [[Demokratiese Alliansie]] dien, en voorheen van September 2010 tot Mei 2019. Voor sy ampstermyn in die Nasionale Vergadering was Stubbe lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]]. == Loopbaan == === Noord-Kaapse provinsiale wetgewer === In Mei 2009 is Stubbe verkies tot die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] as lid van die [[Demokratiese Alliansie]].<ref>{{Cite web|url=https://www.gov.za/sites/default/files/gcis_document/201409/32184408.pdf|title=List of names of representatives in National Assembly and nine provincial legislatures in respect of elections held on 22 April 2009|website=Government of South Africa|access-date=6 Oktober 2020}}</ref> Hy was die party se koukusleier in die wetgewer.<ref>{{Cite web|url=http://da.org.za/our_people.htm?action=view-page&category=members-of-provincial-legislatures&province=northern-cape|title=Our People/Members of Provincial Legislatures Northern Cape|website=Democratic Alliance|archive-url=https://web.archive.org/web/20121016213227/http://da.org.za/our_people.htm?action=view-page&category=members-of-provincial-legislatures&province=northern-cape|archive-date=2012-10-16|access-date=6 Oktober 2020}}</ref> Hy het in September 2010 uit die wetgewer bedank. === Nasionale Vergadering === Op 10 September 2010 is Stubbe as lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] ingesweer in die plek van Andrew Louw, wat herontplooi is na die provinsiale wetgewer.<ref>{{Cite web|url=https://static.pmg.org.za/docs/2011/NAList23Nov2011.htm|title=LIST OF MEMBERS 4th Parliament As of 23 November 2011|website=Parliamentary Monitoring Group|access-date=6 Oktober 2020}}</ref> [[Athol Trollip]], parlementêre leier van die DA, het hom aangestel as skaduminister vir staatsveiligheid.<ref>{{cite news|title=DA shadow cabinet reshuffled - Athol Trollip|url=https://www.politicsweb.co.za/opinion/da-shadow-cabinet-reshuffled--athol-trollip|access-date=6 Oktober 2020|newspaper=Politicsweb|date=6 September 2010}}</ref> In Februarie 2012 het die nuutverkose parlementêre leier van die DA, [[Lindiwe Mazibuko]], hom as adjunkskaduminister van Polisie benoem. <ref>{{Cite web|url=http://www.da.org.za/additional_pages.htm?page-id=6913|title=SHADOW CABINET BY PORTFOLIO|publisher=Democratic Alliance|access-date=2 Februarie 2012}}</ref> Stubbe is in [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|Mei 2014]] tot 'n volle termyn as parlementslid verkies. In Junie 2014 keer hy terug na die pos van skaduminister van staatsveiligheid.<ref>{{cite news|last1=Maimane|first1=Mmusi|title=The DA's shadow cabinet - Mmusi Maimane|url=https://www.politicsweb.co.za/party/the-das-shadow-cabinet--mmusi-maimane|access-date=6 Oktober 2020|newspaper=Politicsweb|date=5 Junie 2014}}</ref> Aangesien Stubbe laag op die DA se nasionale lys vir die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing in 2019]] geplaas was, het hy nie ná die verkiesing teruggekeer na die parlement nie. [[Mmusi Maimane]] het in Oktober 2019 uit die parlement bedank en die DA benoem hom as Maimane se opvolger in die setel. Hy is op 10 September 2020 ingesweer.<ref>{{Cite web|url=https://www.parliament.gov.za/storage/app/media/Docs/atc/e82cb980-33f1-4ef5-8e41-c54ef1ae8f70.pdf|title=Announcements, Tablings and Committee Reports|website=Parliament of South Africa|access-date=6 Oktober 2020}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Op 5 Desember 2020 is Stubbe deur [[John Steenhuisen]] as adjunkskaduminister van staatsveiligheid aangestel.<ref>{{Cite web|url=https://www.da.org.za/2020/12/da-announces-new-shadow-cabinet-that-will-bring-real-hope-and-real-change|title=DA announces new Shadow Cabinet that will bring Real Hope and Real Change|last=Mazzone|first=Natasha|date=5 Desember 2020|website=Democratic Alliance|access-date=5 Desember 2020}}</ref> Hy is op dieselfde dag as die DA se provinsiale voorsitter vir finansies verkies.<ref>{{Cite news|last=Phillips|first=Benida|date=6 Desember 2020|title=DA in N Cape elects McGluwa as new provincial leader|work=DFA|url=https://www.dfa.co.za/news/da-in-n-cape-elects-mcgluwa-as-new-provincial-leader-446c416b-e456-45fc-b241-9da1f3856ccf|access-date=6 Desember 2020}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Stubbe, Dirk}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] 04o1qc7dq2b13cgmdz68itd5czxvpcj 0 142286 2518674 1821975 2022-08-11T08:03:46Z Oronsay 115089 added image wikitext text/x-wiki {{Taksoboks | naam = ''Clathrina sinusarabica'' | titelweergawe = ''Clathrina sinusarabica'' | beeld =Clathrina sinusarabica (10.11646-zootaxa.4426.1.1) Figure 14.jpg | beeldonderskrif = | koninkryk = [[Dier|Animalia]] (diere) | subkoninkryk = [[Parazoa]] (sponsagtiges) | filum = [[Porifera]] (sponsdiere) | klas = [[Calcarea]] (kalksponse) | orde = [[Clathrinida]] | familie = [[Clathrinidae]] | genus = ''[[Clathrina]]'' | w-naam = ''Clathrina sinusarabica'' | subdivisie = [[Spesie]] | outeur = Klautau & Valentine | datum = 2003 | worms = 164685 }} '''''Clathrina sinusarabica''''' is 'n [[sponsdier|sponsspesie]] in die taksonomiese indeling van die [[kalksponse]] (Calcarea). Die spons leef in die see en sy [[steensel]]le bestaan uit [[kalsiumkarbonaat]]. Die spons behoort tot die genus ''[[Clathrina]]'' en tot die familie [[Clathrinidae]]. Die wetenskaplike naam van die spesie is die eerste keer geldig gepubliseer in 2003 deur Klautau & Valentine. == Bronne == * Van Soest, R. (2011). ''Clathrina sinusarabica'' Klautau & Valentine, 2003. In: Van Soest, R.W.M, Boury-Esnault, N., Hooper, J.N.A., Rützler, K, De Voogd, N.J., Alvarez de Glasby, B., Hajdu, E., Pisera, A.B., Manconi, R., Schoenberg, C., Janussen, D., Tabachnick, K.R., Klautau, M., Picton, B., Kelly, M., Vacelet, J. (2011) World Porifera database. Gebaseer op inligting uit die [[World Register of Marine Species]], te vinde op http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=164685. {{Saadjie}} {{Taksonbalk}} {{DEFAULTSORT:Clathrina sinusarabica}} [[Kategorie:Kalksponse]] goy11l9gi8rnugi3z49w61dw99f8xp8 1 149514 2518547 1707024 2022-08-10T15:27:10Z Aliwal2012 39067 voorbladkandidaat vir bietjie later wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} {{voorbladkandidaat}} <!-- {{voorbladartikel |week = 41 |jaar = 2022 }} --> o3ws1uyjlfpancfumyk0gnkub6jgwlc 1 154382 2518562 1711983 2022-08-10T17:06:57Z Puvircho 6492 Puvircho het bladsy [[Bespreking:Benjamin D'Urban]] na [[Bespreking:Benjamin D’Urban]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 157949 2518566 2518518 2022-08-10T17:15:14Z Puvircho 6492 /* Apostroof */ Reply wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Tikfout == Foto: ... kersvorm ... Skaapvel= Skaapvet???{{ongeteken|41.115.19.211}} : {{uitgevoer}} –&nbsp;K175&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|trap&nbsp;my&nbsp;uit]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|bydraes]]) 16:48, 11 Junie 2019 (UTC) == Apostroof == Geagte [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]], jy breek nou skakels na fotolêers (bv. Graham's Town Journal) en name soos [[Benjamin D'Urban]] met die krom apostroof. Dit sal mos nie deug nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:10, 10 Augustus 2022 (UTC) :Dan maak ’n mens dit mos net reg. Nou deug dit weer! [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:15, 10 Augustus 2022 (UTC) 86waz7y7iquf0qg9v7sicbwn26ytctw 2518627 2518566 2022-08-10T19:23:21Z Aliwal2012 39067 /* Apostroof */ Reply wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Tikfout == Foto: ... kersvorm ... Skaapvel= Skaapvet???{{ongeteken|41.115.19.211}} : {{uitgevoer}} –&nbsp;K175&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|trap&nbsp;my&nbsp;uit]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|bydraes]]) 16:48, 11 Junie 2019 (UTC) == Apostroof == Geagte [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]], jy breek nou skakels na fotolêers (bv. Graham's Town Journal) en name soos [[Benjamin D'Urban]] met die krom apostroof. Dit sal mos nie deug nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:10, 10 Augustus 2022 (UTC) :Dan maak ’n mens dit mos net reg. Nou deug dit weer! [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:15, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Dankie! As en mag vra, waar werk jy in die dag? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:23, 10 Augustus 2022 (UTC) spvgk1wexukbfnz4o2ck40qhchnka9j 2518628 2518627 2022-08-10T19:26:16Z Aliwal2012 39067 /* Apostroof */ eie tikfout wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Tikfout == Foto: ... kersvorm ... Skaapvel= Skaapvet???{{ongeteken|41.115.19.211}} : {{uitgevoer}} –&nbsp;K175&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|trap&nbsp;my&nbsp;uit]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|bydraes]]) 16:48, 11 Junie 2019 (UTC) == Apostroof == Geagte [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]], jy breek nou skakels na fotolêers (bv. Graham's Town Journal) en name soos [[Benjamin D'Urban]] met die krom apostroof. Dit sal mos nie deug nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:10, 10 Augustus 2022 (UTC) :Dan maak ’n mens dit mos net reg. Nou deug dit weer! [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:15, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Dankie! As ek mag vra, waar werk jy in die dag? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:23, 10 Augustus 2022 (UTC) 1xtta07m6caj35589eiiy0ezaegz8m0 2518658 2518628 2022-08-11T05:56:51Z Puvircho 6492 /* Apostroof */ wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} == Tikfout == Foto: ... kersvorm ... Skaapvel= Skaapvet???{{ongeteken|41.115.19.211}} : {{uitgevoer}} –&nbsp;K175&nbsp;([[Gebruikerbespreking:K175|trap&nbsp;my&nbsp;uit]]&nbsp;|&nbsp;[[Spesiaal:Bydraes/K175|bydraes]]) 16:48, 11 Junie 2019 (UTC) == Apostroof == Geagte [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]], jy breek nou skakels na fotolêers (bv. Graham's Town Journal) en name soos [[Benjamin D'Urban]] met die krom apostroof. Dit sal mos nie deug nie! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:10, 10 Augustus 2022 (UTC) :Dan maak ’n mens dit mos net reg. Nou deug dit weer! [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 17:15, 10 Augustus 2022 (UTC) ::Dankie! As ek mag vra, waar werk jy in die dag? [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:23, 10 Augustus 2022 (UTC) :::Jy mag natuurlik vra. Ek werk by wat die [[PU vir CHO]] eens was, nou die Noordwes-Universiteit. [[Gebruiker:Puvircho|Puvircho]] ([[Gebruikerbespreking:Puvircho|kontak]]) 05:56, 11 Augustus 2022 (UTC) 56dcp890iv36fdapn9glmc2972citrx 1 173662 2518583 1731800 2022-08-10T18:49:12Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Draaikolk-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Draaikolksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 173697 2518594 1731835 2022-08-10T18:56:13Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Driehoek-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Driehoeksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 182923 2518600 1741440 2022-08-10T18:58:57Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Paddavis-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Paddavissterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 186155 2518606 1744896 2022-08-10T19:00:27Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Sombrero-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Sombrerosterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 186170 2518589 1744911 2022-08-10T18:53:32Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Sonneblom-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Sonneblomsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 186692 2518611 1745460 2022-08-10T19:02:24Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 186887 2518616 1745659 2022-08-10T19:03:55Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Swartoog-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Swartoogsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 1 189187 2518621 1748004 2022-08-10T19:05:16Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 223329 2518653 1970279 2022-08-11T01:22:53Z 2600:1700:D561:D70:7939:F15:A0A7:B653 Aurora, OH. wikitext text/x-wiki {{Weesbladsy}} {{Inligtingskas Akteur | Naam = Anne Heche | Beeld = Anne Heche July 14, 2014 (cropped).jpg | Beeldbeskrywing = <!-- Vir oormuis-info/ vir siggestremdes; sonder wiki-sintaks --> | Beeldonderskrif = | Geboortenaam = Anne Celeste Heche | Alias = | Geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1969|5|25}} | Geboorteplek = Aurora, [[Ohio]], [[Verenigde State]] | Nasionaliteit = [[Verenigde State|Amerikaans]] | Sterfdatum = | Sterfplek = | Ouers = | Lewensmaat = | Kinders = 2 | Skool = | Universiteit = | Beroep = Aktrise, skryfster, en vervaardiger | Aktiewe jare = 1985–nou | Noemenswaardige rolprente = | Webwerf = | IMDb = 0000162 | Toekennings = <!-- slegs noemenswaardiges --> }} '''Anne Heche''' (gebore 25 Mei 1969) is 'n [[Verenigde State|Amerikaanse]] aktrise, skryfster, en vervaardiger. Sy is bekend vir haar rolle in die rolprente ''Volcano'' (1997), ''Wag the Dog'' (1997), ''Donnie Brasco'' (1997), en ''Six Days Seven Nights'' (1998). == Filmografie == === Rolprente === * 1995: ''Wild Side'' * 1996: ''Pie in the Sky'' * 1996: ''Walking and Talking'' * 1997: ''Volcano'' * 1997: ''Wag the Dog'' * 1997: ''Donnie Brasco'' * 1997: ''I Know What You Did Last Summer'' * 1998: ''Six Days Seven Nights'' * 1998: ''Return to Paradise'' * 1998: ''Psycho'' * 1999: ''Karen Black: Actress at Work'' * 2000: ''Auggie Rose'' * 2001: ''Reaching Normal'' * 2001: ''Prozac Nation'' * 2005: ''Bad Girls Behind Bars'' * 2007: ''Suffering Man's Charity'' * 2008: ''Toxic Skies'' * 2009: ''Spread'' * 2011: ''Cedar Rapids'' * 2012: ''That's What She Said'' * 2012: ''Arthur Newman'' * 2013: ''Nothing Left to Fear'' * 2016: ''Catfight'' * 2017: ''My Friend Dahmer'' * 2017: ''Armed Response'' * 2018: ''Wake'' * ''Vestige'' === Televisiereekse === * 2000: ''Entertainers with Byron Allen'' * 2006: ''Jean-Michel Cousteau: Ocean Adventures'' * 2006: ''Men in Trees'' * 2009: ''Hung'' * 2010: ''The Outdoor Room'' * 2013: ''Save Me'' * 2013: ''The Thing About'' * 2014: ''Bad Judge'' * 2015: ''Dig'' * 2016: ''Aftermath'' * 2017: ''The Brave'' === Televisierolprente === * 1995: ''Kingfish: A Story of Huey P. Long'' * 2000: ''If These Walls Could Talk 2'' * 2000: ''One Kill'' * 2001: ''On the Edge'' * 2001: ''Ellen De Generes: American Summer Documentary'' * 2004: ''Gracie's Choice'' * 2004: ''The Dead Will Tell'' * 2005: ''Silver Bells'' * 2005: ''True'' * 2006: ''Fatal Desire'' * 2009: ''Festival Updates'' * 2011: ''Silent Witness'' * 2011: ''Girl Fight'' * 2014: ''One Christmas Eve'' * 2016: ''Looks Like Christmas'' === Video's === * 1997: ''The Making of 'Donnie Brasco''' * 1998: ''Wag the Dog: On the Set'' * 2007: ''Superman/Doomsday'' * 2009: ''Living the Dream: The Making of Spread'' == Eksterne skakels == * {{IMDb|0000162|Anne Heche}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Heche, Anne}} [[Kategorie:Geboortes in 1969]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 21ste eeu]] [[Kategorie:Amerikaanse aktrises van die 20ste eeu]] dhpmyxer7957yx7s8t5o69l6ow2lj9k 1 269213 2518678 2518512 2022-08-11T08:07:37Z Rooiratel 90342 Rol weergawe 2518512 deur [[Special:Contributions/41.13.10.45|41.13.10.45]] ([[User talk:41.13.10.45|bespreek]]) terug. wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 270548 2518734 2254547 2022-08-11T10:22:09Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Zandile Gumede | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = | geboortejaar = 1961 | geboortemaand = 5 | geboortedag = 21 | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | orde = Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang = 19 Augustus 2020 | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | premier = <!-- vir gebruik in provinsiale wetgewers --> | voorganger = | opvolger = | orde2 = Burgemeester van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] | termynaanvang2 = 23 Augustus 2016 | termyneinde2 = 3 September 2019 | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | premier2 = <!-- vir gebruik in provinsiale wetgewers --> | voorganger2 = [[James Nxumalo]] | opvolger2 = [[Mxolisi Kaunda]] | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Zandile Gumede''' (gebore [[12 Mei]] [[1961]]) is 'n [[Suid-Afrika]]anse politikus en 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Sy was voorheen die [[burgemeester]] van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]]. Gumede is 'n lid van die [[African National Congress]] (ANC).<ref>{{cite news |last=Mavuso |first=Sihle |date=19 Augustus 2020 |title=Zandile Gumede sworn in as member of provincial legislature |url= https://www.iol.co.za/news/politics/zandile-gumede-sworn-in-as-member-of-provincial-legislature-5d858ceb-134b-48f5-80da-f9e9b9caf096|work= |location=Pietermaritzburg |access-date= 23 Augustus 2020}}</ref> == Vroeë lewe == Gumede is op 12 Mei 1961 in Amaoti, Inanda, noord van Durban, gebore. Sy is een van dertien kinders. Gumede het JL Dube- en Zwelibanzi- hoërskole bygewoon. Haar pa was 'n polisieman. == Beweerde betrokkenheid by misdaad == Gumede is in Mei 2019 saam met [[Mondli Mthembu]], ANC-raadslid in eThekwini, aangekla vir beweerde tenderbedrog, [[korrupsie]] en rampokkery rakende 'n R208&nbsp;miljoen-kontrak vir die verwydering van vaste afval in [[Durban]]. Sy is vrygelaat op borgtog van R50&nbsp;000 en is deur die ANC op spesiale verlof geplaas, wat twee keer verleng is.<ref>{{cite news |last=Tandwa |first=Lizeka |date=14 Mei 2019 |title= Just who is Zandile Gumede? A look at eThekwini's mayor |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/just-who-is-zandile-gumede-a-look-at-ethekwinis-mayor-20190514 |work= News24|location= |access-date= 23 Augustus 2020}}</ref><ref>{{cite news |last=Singh |first=Kaveel |date= 6 Augustus 2019|title=Mayoral limbo continues as Zandile Gumede's special leave extended... again |url= https://www.news24.com/news24/southafrica/news/mayoral-limbo-continues-as-zandile-gumedes-special-leave-extended-again-20190806|work=News24 |location= |access-date= 23 Augustus 2020}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Gumede, Zandile}} [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1961]] k8nii8fgnyq6h06ggxp5gmvlc8zl3mq 0 286972 2518708 2429817 2022-08-11T08:59:35Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Sylvia Lucas | beeld = 20160226 110259 Northern Cape Premier&Apprentices (cropped).jpg | beeldonderskrif = Sylvia Lucas | orde = Adjunkvoorsitter van die [[Nasionale Raad van Provinsies]] | termynaanvang = [[23 Mei]] [[2019]] | termyneinde = | voorganger = [[Raseriti Tau]] | opvolger = | voorsitter = [[Amos Masondo]] | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = 1964 | geboortemaand = 4 | geboortedag = 22 | geboorteplek = [[Upington]], [[Suid-Afrika]] | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[African National Congress]] (ANC) | orde2 = Premier van die Noord-Kaap | termynaanvang2 = [[23 Mei]] [[2013]] | termyneinde2 = [[22 Mei]] [[2019]] | voorganger2 = [[Hazel Jenkins]]<br />[[Grizelda Cjiekella]] (waarnemend) | opvolger2 = [[Zamani Saul]] | president2 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = | militer = | lojaliteit = | tak = | diensjare = | rang = | eenheid = | oorloe = | toekennings = }} '''Sylvia Elizabeth Lucas''' (gebore op [[22 April]] [[1964]] in [[Upington]], [[Suid-Afrika]]) is 'n [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] politikus van die [[Noord-Kaap]] wat sedert 2019 dien as die adjunkvoorsitter van die [[Nasionale Raad van Provinsies]].<ref>(in Engels) [https://www.iol.co.za/news/politics/sylvia-lucas-deeply-humbled-by-election-as-ncop-deputy-chair-23861150 Sylvia Lucas 'deeply humbled' by election as NCOP deputy chair], IOL, 23 Mei 2019. Besoek op 17 Januarie 2020.</ref> Sy was voorheen die premier van die Noord-Kaap van 2013 tot 2019.<ref>(in Engels) [https://www.news24.com/southafrica/politics/lucas-elected-new-northern-cape-premier-20130523 Lucas elected new Northern Cape premier] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140122220635/http://www.news24.com/SouthAfrica/Politics/Lucas-elected-new-Northern-Cape-premier-20130523 |date=22 Januarie 2014 }}. Besoek op 17 Januarie 2020.</ref> Sy het [[Hazel Jenkins]] opgevolg nadat sy vir 'n kort tydperk die waarnemende premier was. Lucas was voor dit die LUR vir omgewingsake in die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]]. Sy is 'n lid van die [[African National Congress]] (ANC). ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== {{Commons-kategorie inlyn|Sylvia Lucas}} *[https://www.pa.org.za/person/sylvia-elizabeth-lucas/ Profiel op People's Assembly] {{beginboks}}{{opvolgboks|titel=Adjunkvoorsitter van die [[Nasionale Raad van Provinsies]]|voor=[[Raseriti Tau]]|na=Sittend|jare=2019–hede}} {{opvolgboks|titel=Premier van die Noord-Kaap|voor=[[Hazel Jenkins]]<br />[[Grizelda Cjiekella]]|na=[[Zamani Saul]]|jare=2013–2019}} {{eindboks}} {{Lede van NRVP|state=collapsed}} {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Lucas, Sylvia}} [[Kategorie:Geboortes in 1964]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Afgevaardigdes van die Nasionale Raad van Provinsies]] 90e5p1bdgl5c777cnpb7arkzzgittgm 0 287019 2518676 2112489 2022-08-11T08:05:34Z Rooiratel 90342 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Northern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019-verkiesing]]: {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 18 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 8 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 3 setels}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Main building of the Northern Cape Provincial Legislature.jpg|duimnael|250px|regs|Nuwe Provinsiale Wetgewergebou, Galeshewe, Kimberley]] Die '''Noord-Kaapse provinsiale wetgewer''' is die wetgewer van die [[Noord-Kaap]]provinsie van [[Suid-Afrika]]. Dit het 'n eenkamersamestelling van dertig lede wat elke vyf jaar verkies word. Die huidige wetgewer is op 8 Mei 2019 verkies en het 'n [[African National Congress]] meerderheid. Dit is in [[Kimberley]] gesetel, in 'n nuutgeboude kompleks wes van die middestad aan die rand van [[Galeshewe]]. Die Noord-Kaapse provinsiale wetgewer, soos die agt ander provinsiale wetgewers in Suid-Afrika, is op [[27 April]] [[1994]] gestig deur die tussentydse grondwet van Suid-Afrika, wat die vier oorspronklike provinsies (en hul provinsiale rade) ontbind het en die nege huidige provinsies tot stand gebring het. Dit is tans saamgestel ingevolge hoofstuk ses van die [[Grondwet van Suid-Afrika]], wat die struktuur van die provinsiale regerings omskryf. == Ampsdraers == [[Zamani Saul]] is sedert 22 Mei 2019 die provinsie se premier, terwyl die speaker [[Newrene Klaaste]] en die adjunk-speaker [[Mangaliso Matika]] is. Almal is lede van die regerende [[ANC]]. ===Voormalige speakers van die Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer=== {|class="wikitable" !Persoon !Ampstermyn !Party |- |Ethne Papenfus |1994–2004 |[[Demokratiese Party|DP]] |- |Connie Seoposengwe |2004–2009 |[[African National Congress|ANC]] |- |Jacobus van Wyk |2009–2013 |ANC |- |Mosimanegare Kenneth Mmoiemang |2013–2019 |ANC |- |Newrene Klaaste |2019–hede |ANC |} == Sien ook == * [[Provinsiale wetgewer]] == Eksterne skakels == *{{en}} [https://www.ncpleg.gov.za/ Northern Cape Provincial Legislature: NCPL] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Noord-Kaap]] [[Kategorie:Kimberley]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] ev7v2x5mqygdzzbh693ot9j30b9p1h2 2518698 2518676 2022-08-11T08:48:49Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Noord-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] oor 'n aanstuur geskuif wikitext text/x-wiki [[Lêer:Northern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019-verkiesing]]: {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 18 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 8 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 3 setels}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Main building of the Northern Cape Provincial Legislature.jpg|duimnael|250px|regs|Nuwe Provinsiale Wetgewergebou, Galeshewe, Kimberley]] Die '''Noord-Kaapse provinsiale wetgewer''' is die wetgewer van die [[Noord-Kaap]]provinsie van [[Suid-Afrika]]. Dit het 'n eenkamersamestelling van dertig lede wat elke vyf jaar verkies word. Die huidige wetgewer is op 8 Mei 2019 verkies en het 'n [[African National Congress]] meerderheid. Dit is in [[Kimberley]] gesetel, in 'n nuutgeboude kompleks wes van die middestad aan die rand van [[Galeshewe]]. Die Noord-Kaapse provinsiale wetgewer, soos die agt ander provinsiale wetgewers in Suid-Afrika, is op [[27 April]] [[1994]] gestig deur die tussentydse grondwet van Suid-Afrika, wat die vier oorspronklike provinsies (en hul provinsiale rade) ontbind het en die nege huidige provinsies tot stand gebring het. Dit is tans saamgestel ingevolge hoofstuk ses van die [[Grondwet van Suid-Afrika]], wat die struktuur van die provinsiale regerings omskryf. == Ampsdraers == [[Zamani Saul]] is sedert 22 Mei 2019 die provinsie se premier, terwyl die speaker [[Newrene Klaaste]] en die adjunk-speaker [[Mangaliso Matika]] is. Almal is lede van die regerende [[ANC]]. ===Voormalige speakers van die Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer=== {|class="wikitable" !Persoon !Ampstermyn !Party |- |Ethne Papenfus |1994–2004 |[[Demokratiese Party|DP]] |- |Connie Seoposengwe |2004–2009 |[[African National Congress|ANC]] |- |Jacobus van Wyk |2009–2013 |ANC |- |Mosimanegare Kenneth Mmoiemang |2013–2019 |ANC |- |Newrene Klaaste |2019–hede |ANC |} == Sien ook == * [[Provinsiale wetgewer]] == Eksterne skakels == *{{en}} [https://www.ncpleg.gov.za/ Northern Cape Provincial Legislature: NCPL] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Noord-Kaap]] [[Kategorie:Kimberley]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] ev7v2x5mqygdzzbh693ot9j30b9p1h2 2518702 2518698 2022-08-11T08:49:56Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki [[Lêer:Northern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019-verkiesing]]: {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 18 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 8 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 3 setels}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Main building of the Northern Cape Provincial Legislature.jpg|duimnael|250px|regs|Nuwe Provinsiale Wetgewergebou, Galeshewe, Kimberley]] Die '''Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer''' is die wetgewer van die [[Noord-Kaap]]provinsie van [[Suid-Afrika]]. Dit het 'n eenkamersamestelling van dertig lede wat elke vyf jaar verkies word. Die huidige wetgewer is op 8 Mei 2019 verkies en het 'n [[African National Congress]] meerderheid. Dit is in [[Kimberley]] gesetel, in 'n nuutgeboude kompleks wes van die middestad aan die rand van [[Galeshewe]]. Die Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer, soos die agt ander provinsiale wetgewers in Suid-Afrika, is op [[27 April]] [[1994]] gestig deur die tussentydse grondwet van Suid-Afrika, wat die vier oorspronklike provinsies (en hul provinsiale rade) ontbind het en die nege huidige provinsies tot stand gebring het. Dit is tans saamgestel ingevolge hoofstuk ses van die [[Grondwet van Suid-Afrika]], wat die struktuur van die provinsiale regerings omskryf. == Ampsdraers == [[Zamani Saul]] is sedert 22 Mei 2019 die provinsie se premier, terwyl die speaker [[Newrene Klaaste]] en die adjunk-speaker [[Mangaliso Matika]] is. Almal is lede van die regerende [[ANC]]. ===Voormalige speakers van die Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer=== {|class="wikitable" !Persoon !Ampstermyn !Party |- |Ethne Papenfus |1994–2004 |[[Demokratiese Party|DP]] |- |Connie Seoposengwe |2004–2009 |[[African National Congress|ANC]] |- |Jacobus van Wyk |2009–2013 |ANC |- |Mosimanegare Kenneth Mmoiemang |2013–2019 |ANC |- |Newrene Klaaste |2019–hede |ANC |} == Sien ook == * [[Provinsiale wetgewer]] == Eksterne skakels == *{{en}} [https://www.ncpleg.gov.za/ Northern Cape Provincial Legislature: NCPL] {{Saadjie}} {{Normdata}} [[Kategorie:Noord-Kaap]] [[Kategorie:Kimberley]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] cd1s5b1f36tfcszxgs2ieqo43038ljr 1 287020 2518700 2112488 2022-08-11T08:48:50Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Noord-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 287022 2518681 2440296 2022-08-11T08:33:35Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|Mei 2019-verkiesing]]:<ref>[https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2019-05-22-bay-da-men-off-to-bhisho-parliament/ Bay DA men off to Bhisho parliament. Besoek op 23 Mei 2019.]</ref> {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 44 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 10 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 5 setels}} {{legend|#FFDE01|[[United Democratic Movement|UDM]] (2)}} {{legend|#00ADEE|[[African Transformation Movement|ATM]]: 1 setel}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature situated in Bhisho, Eastern Cape.jpg|duimnael|Vergadersaal van die wetgewer in Bhisho]] Die '''Oos-Kaapse provinsiale wetgewer''' is die primêre wetgewende liggaam van die provinsie [[Oos-Kaap]]. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die provinsiale kabinet uit die lede van die leierparty of koalisie in die parlement. == Magte == Die Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer verkies die premier van die Oos-Kaap en kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[Mosie van wantroue|mosie van wantroue te aanvaar]]. Al word die Uitvoerende Raad van die provinsie deur die Premier benoem, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem wat die Premier dwing om die Raad te herkonfigureer. Die provinsiale wetgewer wys ook afgevaardigdes van die Oos-Kaap aan die [[Nasionale Raad van Provinsies]] toe en afgevaardigdes van partye word toeken in verhouding tot die totale aantal setels wat elke party in die wetgewer hou. Die wetgewer is by magte om wetgewing op verskeie terreine aan te neem, soos uiteengesit in die nasionale grondwet; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl ander vir die provinsie gereserveer word. Die velde sluit sake soos gesondheid, onderwys, landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van die Oos-Kaap, en die Premier van die Oos-Kaap en die lede van die Uitvoerende Raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul individuele verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die geldsake van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. <ref>{{Cite web |url=http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |title=Skeiding van magte |access-date=18 Januarie 2020 |archive-date=26 Junie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626090234/http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |url-status=dead }}</ref> == Verkiesing == Die Provinsiale Wetgewer bestaan uit 63 lede wat verkies word deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste. Met ander woorde, elke kieser stem vir een politieke party, en setels in die wetgewer aan die partye toegeken in verhouding tot die aantal stemme wat dit ontvang het. Die setels word dan deur lede gevul volgens die lyste wat die partye voor die verkiesing ingedien het. == Ampsdraers == Die [[Speaker]] is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunkspeaker. Die huidige speaker is Helen Sauls-August, en die adjunkspeaker is Mlibo Qoboshiyane; hulle is albei lede van die [[African National Congress]]. <ref>[http://www.eclegislature.gov.za/news_article/647/Presiding_Officers_Sixth_Term/29_May_2019 Presiding Officers: Sixth Term]. Besoek op 26 Junie 2019.</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eclegislature.gov.za/ ECPL] {{Saadjie}} [[Kategorie:Oos-Kaap]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] gp8aktnm9ovcqg04sufqcx5a49iwhv8 2518682 2518681 2022-08-11T08:34:16Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|Mei 2019-verkiesing]]:<ref>[https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2019-05-22-bay-da-men-off-to-bhisho-parliament/ Bay DA men off to Bhisho parliament. Besoek op 23 Mei 2019.]</ref> {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 44 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 10 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 5 setels}} {{legend|#FFDE01|[[United Democratic Movement|UDM]] (2)}} {{legend|#00ADEE|[[African Transformation Movement|ATM]]: 1 setel}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature situated in Bhisho, Eastern Cape.jpg|duimnael|Vergadersaal van die wetgewer in Bhisho]] Die '''Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer''' is die primêre wetgewende liggaam van die provinsie [[Oos-Kaap]]. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die provinsiale kabinet uit die lede van die leierparty of koalisie in die parlement. == Magte == Die Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer verkies die premier van die Oos-Kaap en kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[Mosie van wantroue|mosie van wantroue te aanvaar]]. Al word die Uitvoerende Raad van die provinsie deur die Premier benoem, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem wat die Premier dwing om die Raad te herkonfigureer. Die provinsiale wetgewer wys ook afgevaardigdes van die Oos-Kaap aan die [[Nasionale Raad van Provinsies]] toe en afgevaardigdes van partye word toeken in verhouding tot die totale aantal setels wat elke party in die wetgewer hou. Die wetgewer is by magte om wetgewing op verskeie terreine aan te neem, soos uiteengesit in die nasionale grondwet; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl ander vir die provinsie gereserveer word. Die velde sluit sake soos gesondheid, onderwys, landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van die Oos-Kaap, en die Premier van die Oos-Kaap en die lede van die Uitvoerende Raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul individuele verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die geldsake van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. <ref>{{Cite web |url=http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |title=Skeiding van magte |access-date=18 Januarie 2020 |archive-date=26 Junie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626090234/http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |url-status=dead }}</ref> == Verkiesing == Die Provinsiale Wetgewer bestaan uit 63 lede wat verkies word deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste. Met ander woorde, elke kieser stem vir een politieke party, en setels in die wetgewer aan die partye toegeken in verhouding tot die aantal stemme wat dit ontvang het. Die setels word dan deur lede gevul volgens die lyste wat die partye voor die verkiesing ingedien het. == Ampsdraers == Die [[Speaker]] is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunkspeaker. Die huidige speaker is Helen Sauls-August, en die adjunkspeaker is Mlibo Qoboshiyane; hulle is albei lede van die [[African National Congress]]. <ref>[http://www.eclegislature.gov.za/news_article/647/Presiding_Officers_Sixth_Term/29_May_2019 Presiding Officers: Sixth Term]. Besoek op 26 Junie 2019.</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eclegislature.gov.za/ ECPL] {{Saadjie}} [[Kategorie:Oos-Kaap]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] i7gs819jgnqcy5lgsh1t9rg063oumlh 2518684 2518682 2022-08-11T08:35:42Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] oor 'n aanstuur geskuif wikitext text/x-wiki [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|Mei 2019-verkiesing]]:<ref>[https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2019-05-22-bay-da-men-off-to-bhisho-parliament/ Bay DA men off to Bhisho parliament. Besoek op 23 Mei 2019.]</ref> {{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 44 setels}} {{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 10 setels}} {{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 5 setels}} {{legend|#FFDE01|[[United Democratic Movement|UDM]] (2)}} {{legend|#00ADEE|[[African Transformation Movement|ATM]]: 1 setel}} {{legend|#EC8713|[[Vryheidsfront Plus|VF Plus]]: 1 setel}}]] [[Lêer:Eastern Cape Provincial Legislature situated in Bhisho, Eastern Cape.jpg|duimnael|Vergadersaal van die wetgewer in Bhisho]] Die '''Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer''' is die primêre wetgewende liggaam van die provinsie [[Oos-Kaap]]. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die provinsiale kabinet uit die lede van die leierparty of koalisie in die parlement. == Magte == Die Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer verkies die premier van die Oos-Kaap en kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[Mosie van wantroue|mosie van wantroue te aanvaar]]. Al word die Uitvoerende Raad van die provinsie deur die Premier benoem, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem wat die Premier dwing om die Raad te herkonfigureer. Die provinsiale wetgewer wys ook afgevaardigdes van die Oos-Kaap aan die [[Nasionale Raad van Provinsies]] toe en afgevaardigdes van partye word toeken in verhouding tot die totale aantal setels wat elke party in die wetgewer hou. Die wetgewer is by magte om wetgewing op verskeie terreine aan te neem, soos uiteengesit in die nasionale grondwet; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl ander vir die provinsie gereserveer word. Die velde sluit sake soos gesondheid, onderwys, landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van die Oos-Kaap, en die Premier van die Oos-Kaap en die lede van die Uitvoerende Raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul individuele verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die geldsake van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. <ref>{{Cite web |url=http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |title=Skeiding van magte |access-date=18 Januarie 2020 |archive-date=26 Junie 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626090234/http://www.eclegislature.gov.za/about_us/separation_of_power |url-status=dead }}</ref> == Verkiesing == Die Provinsiale Wetgewer bestaan uit 63 lede wat verkies word deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste. Met ander woorde, elke kieser stem vir een politieke party, en setels in die wetgewer aan die partye toegeken in verhouding tot die aantal stemme wat dit ontvang het. Die setels word dan deur lede gevul volgens die lyste wat die partye voor die verkiesing ingedien het. == Ampsdraers == Die [[Speaker]] is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunkspeaker. Die huidige speaker is Helen Sauls-August, en die adjunkspeaker is Mlibo Qoboshiyane; hulle is albei lede van die [[African National Congress]]. <ref>[http://www.eclegislature.gov.za/news_article/647/Presiding_Officers_Sixth_Term/29_May_2019 Presiding Officers: Sixth Term]. Besoek op 26 Junie 2019.</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.eclegislature.gov.za/ ECPL] {{Saadjie}} [[Kategorie:Oos-Kaap]] [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] i7gs819jgnqcy5lgsh1t9rg063oumlh 1 287033 2518686 2112515 2022-08-11T08:35:42Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 287732 2518671 2511816 2022-08-11T07:50:00Z Aliwal2012 39067 einde as premier van KZN wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Sihle Zikalala | beeld = Sihle Zikalala (42785438050) (cropped).jpg | beeldonderskrif = Zikalala in 2018 | orde = [[Premier van KwaZulu-Natal]] | termynaanvang = [[27 Mei]] [[2019]] | termyneinde = [[5 Augustus]] [[2022]] | vise = | voorganger = [[Willies Mchunu]] | opvolger = Nomusa Dube-Ncube | geboortedatum = | geboortejaar = 1973 | geboortemaand = 8 | geboortedag = 6 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[African National Congress]] (ANC) | orde2 = Provinsiale Voorsitter van die KwaZulu-Natal [[African National Congress]] | termynaanvang2 = [[8 November]] [[2015]] | termyneinde2 = 23 Julie 2022 | vise2 = [[Willies Mchunu]] | voorganger2 = [[Senzo Mchunu]] | opvolger2 = Siboniso Duma | orde3 = Lid van die [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] | termynaanvang3 = [[26 November]] [[2015]] | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = [[Universiteit van KwaZulu-Natal]] | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Sihle Zikalala''' (gebore op [[6 Augustus]] [[1973]]) is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is die vorige [[premier van KwaZulu-Natal]] en was die provinsiale voorsitter van die [[African National Congress]] (ANC) tot sy bedanking op 5 Augustus 2022. Zikalala was ook 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]]. Tussen 2016 en 2019 was hy die provinsiale LUR vir ekonomiese ontwikkeling, toerisme en omgewingsake.<ref> {{en}} [https://www.iol.co.za/news/politics/sihle-zikalala-officially-takes-over-as-kzn-premier-vows-to-emulate-mandela-23735694 Sihle Zikalala officially takes over as KZN Premier, vows to emulate Mandela]. Besoek op 22 Januarie 2020.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== {{Commons-kategorie inlyn}} {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{DEFAULTSORT:Zikalala, Sihle}} [[Kategorie:Geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Zoeloes]] r2ss63stbpfkiw0c3tre4ptq5ohkbac 2518733 2518671 2022-08-11T10:20:26Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Sihle Zikalala | beeld = Sihle Zikalala (42785438050) (cropped).jpg | beeldonderskrif = Zikalala in 2018 | orde = [[Premier van KwaZulu-Natal]] | termynaanvang = [[27 Mei]] [[2019]] | termyneinde = [[5 Augustus]] [[2022]] | vise = | voorganger = [[Willies Mchunu]] | opvolger = Nomusa Dube-Ncube | geboortedatum = | geboortejaar = 1973 | geboortemaand = 8 | geboortedag = 6 | geboorteplek = | sterftedatum = | sterfteplek = | party = [[African National Congress]] (ANC) | orde2 = Provinsiale Voorsitter van die KwaZulu-Natal [[African National Congress]] | termynaanvang2 = [[8 November]] [[2015]] | termyneinde2 = 23 Julie 2022 | vise2 = [[Willies Mchunu]] | voorganger2 = [[Senzo Mchunu]] | opvolger2 = Siboniso Duma | orde3 = Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = [[26 November]] [[2015]] | termyneinde3 = | vise3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = [[Universiteit van KwaZulu-Natal]] | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Sihle Zikalala''' (gebore op [[6 Augustus]] [[1973]]) is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is die vorige [[premier van KwaZulu-Natal]] en was die provinsiale voorsitter van die [[African National Congress]] (ANC) tot sy bedanking op 5 Augustus 2022. Zikalala is ook 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Tussen 2016 en 2019 was hy die provinsiale LUR vir ekonomiese ontwikkeling, toerisme en omgewingsake.<ref> {{en}} [https://www.iol.co.za/news/politics/sihle-zikalala-officially-takes-over-as-kzn-premier-vows-to-emulate-mandela-23735694 Sihle Zikalala officially takes over as KZN Premier, vows to emulate Mandela]. Besoek op 22 Januarie 2020.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== {{Commons-kategorie inlyn}} {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{DEFAULTSORT:Zikalala, Sihle}} [[Kategorie:Geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Zoeloes]] ctwz3kqfyrr34ka12c2ide63c9escf9 0 295521 2518748 2511813 2022-08-11T10:43:07Z Aliwal2012 39067 /* Julie 2020 – Desember 2020 */ KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer wikitext text/x-wiki {{Mediese vrywaringsnota}} {{Inligtingskas gebeurtenis | titel = Covid-19-pandemie in Suid-Afrika | beeld = Covid-19 cases in South Africa.svg | onderskrif = Kaart van provinsies met bevestigde gevalle van COVID-19 | datum = 1 Maart 2020 – voortdurend | ligging = [[Suid-Afrika]] | ongevalle1 = '''Virusstam''' [[Koronavirus|SARS CoV-2]] '''Oorsprong''' [[Wuhan]], [[Hubei]], [[Volksrepubliek China|China]] <br/>'''Eerste geval''' [[Hilton]], [[KwaZulu-Natal]]<br/> 1 Maart 2020 ({{Aantal dae|jaar1=2020|maand1=3|dag1=1}} dae gelede)<br/> '''Gevalle''' 3 997 961 <small>(12 Julie 2022)</small>{{R|sacoronavirus.co.za}} <br/>'''Aktief''' 7 854<!-- {{formatnum: {{#expr: 3997961 - 101876 - 3887182 }} }} Aktief = Gevalle - Sterftes - Herstel --> <br/>'''Sterftes''' 101 876 <br/>'''Herstel''' 3 887 182 '''Webwerf''' {{URL|http://www.nicd.ac.za/}} }} {{hoof|Covid-19-pandemie}} Die destydse minister van gesondheid [[Zweli Mkhize]] het bevestig dat die '''[[covid-19-pandemie]]''' aan die begin van Maart 2020 ook na Suid-Afrika versprei het.{{R|nicd3}} Die [[koronavirus]]siekte 2019 (covid-19) word veroorsaak deur [[ernstige akute respiratoriese sindroom koronavirus 2]] (SARS-CoV-2). Op 15 Maart 2020 het president [[Cyril Ramaphosa]] 'n nasionale ramptoestand afgekondig om 'n gekoördineerde en geïntegreerde rampbestuurstelsel te implementer. Dit sou help om die virusuitbraak te bestuur en die regering in staat stel om nooddienssentrums in te rig. 'n Reisverbod is vanaf 18 Maart 2020 vir reisigers van [[Italië]], [[Iran]], [[Suid-Korea]], [[Spanje]], [[Duitsland]], die [[VSA]], die [[Verenigde Koninkryk]] en [[Volksrepubliek China]] ingestel.<ref>{{cite web |last=van Heerden |first=Suné |title=Koronavirus:President kondig maatreëls aan |website=Maroela Media |date=15 Maart 2020 |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/koronavirus-president-kondig-maatreels-vir-sa-aan/ |access-date=15 Maart 2020 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200420191532/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/koronavirus-president-kondig-maatreels-vir-sa-aan/ |archive-date=20 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> President Ramaphosa het op 23 Maart aangekondig dat die land vanaf 26 Maart vir 21 dae in 'n [[staat van inperking]] sal wees. Die [[Suid-Afrikaanse Nasionale Weermag]] (SANW) is ook ontplooi om die polisie en ander staatsdepartemente by the staan in die toepassing van die maatreëls.<ref>{{cite web |title=South Africans brace for 21-day lockdown as virus cases rise |website=Al Jazeera |date=24 Maart 2020 |url=https://www.aljazeera.com/news/2020/03/south-africans-brace-21-day-lockdown-virus-cases-rise-200324073801136.html |access-date=24 Maart 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200430104131/https://www.aljazeera.com/news/2020/03/south-africans-brace-21-day-lockdown-virus-cases-rise-200324073801136.html |archive-date=30 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Die nasionale staat van inperking is later tot 30 April verleng.<ref>"WATCH LIVE: Ramaphosa extends Covid-19 lockdown by 14 days". ''[[The Citizen]].'' 9 April 2020.</ref> Op 10 April het dr. Mkhize aanbeveel dat die algemene publiek gesigsmaskers dra wanneer hulle hul huise verlaat.<ref>"''Minister Zweli Mkhize confirms 24 deaths and total of 2003 cases of Coronavirus COVID-19''". Departement van Gesondheid. 10 April 2020.</ref> Op 21 April het die president 'n ekonomiese stimuluspakket van 500 miljard rand aangekondig in reaksie op die pandemie.<ref>{{cite web |url=https://www.fin24.com/Economy/South-Africa/ramaphosa-announces-r500bn-support-package-adjustment-budget-for-coronavirus-20200421 |title=Ramaphosa announces South Africa’s biggest spending plan ever to fight coronavirus |date=21 April 2020 |website=Fin24 |access-date=22 April 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200429035759/https://www.fin24.com/Economy/South-Africa/ramaphosa-announces-r500bn-support-package-adjustment-budget-for-coronavirus-20200421 |archive-date=29 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Op 23 April het president Ramaphosa aangekondig dat daar 'n geleidelike en in-fase verslapping van beperkings sal plaasvind, wat die nasionale waarskuwingsvlak vanaf 1 Mei 2020 tot vlak 4 verlaag het.<ref>"Statement by president Cyril Ramaphosa on South Africa's response to the coronavirus pandemic, Union buildings, Tshwane". SA Corona Virus Online Portal. 23 April 2020.</ref> Vanaf 1 Junie is die nasionale beperkings na vlak 3 verlaag.<ref> "President Cyril Ramaphosa: Developments in South Africa's risk-adjusted strategy to manage the spread of Coronavirus COVID-19". Departement van Gesondheid. 24 Mei 2020.</ref> Op 12 Julie 2020 het die president aangekondig dat die nasionale ramptoestand verleng sou word tot 15 Augustus 2020. ‘n Drankverbod is weer onmiddelik in werking gestel en 'n aandklokreël is tussen 22h00 tot 04h00 aangekondig. Die dra van [[lapgesigsmasker]]s is verpligtend gemaak. Parke is weer oopgestel vir oefening, maar nie vir enige vorm van byeenkomste nie.<ref>{{cite web|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/onmiddellike-alkoholverbod-en-aandklokreël-aangekondig/|last=Strydom|first=Nico|title=Onmiddelike alkoholverbod en aanklokreël aangekondig.|publisher=[[Maroela Media]]|date=12 Julie 2020|access-date=12 Julie 2020}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Die beperkings is vanaf 17 Augustus 2020 verlaag tot waarskuwingsvlak 2.<ref name=":9">{{Cite web|author=Staff writer|title=South Africa moves to level 2 lockdown on Monday – here are the new rules|url=https://businesstech.co.za/news/government/425708/south-africa-moves-to-level-2-lockdown-on-monday-here-are-the-new-rules/|access-date=2020-08-15|language=en}}</ref> Op 16 September 2020 kondig die president aan dat Suid-Afrika se covid-19 regulasies na vlak 1 verlaag word vanaf 20 September, en sodoende kan die meeste alledaagse aktiwiteite hervat word.<ref>{{cite news|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/covid-19-vlak-1-regulasies-aangekondig/ |author=Van Heerden, Suné|title=Covid-19: Vlak 1-regulasies aangekondig|publisher= Maroela Media|date=16 September 2020}}</ref> In Desember 2020 beleef die land 'n tweede golf covid-19-infeksies.<ref name=":14">{{cite web |last=Evans |first=Jenni |title=Covid-19: SA enters second wave as Mkhize warns of surge in infections among teens |url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/covid-19-sa-enters-second-wave-as-mkhize-warns-of-surge-in-infections-among-teens-20201209 |access-date=10 Desember 2020 |website=News24}}</ref> Gevolglik word die covid-19 regulasies op 29 Desember 2020 vanaf 'n aangepaste vlak 1 tot 'n aangepaste vlak 3 verskerp, weens 'n toename in infeksies.<ref>{{Cite web |url=https://sacoronavirus.co.za/2020/12/28/statement-by-president-cyril-ramaphosa-on-progress-in-the-national-effort-to-contain-the-covid-19-pandemic-4/ |title=Statement by president Cyril Ramaphosa on progress in the national effort to contain the COVID-19 pandemic |date=2020-12-28 |publisher=COVID-19 South African Online Portal |access-date=2020-12-28}}</ref> Die covid-19 regulasies word verlaag van 'n aangepaste vlak 3 tot 'n aangepaste vlak 1 vanaf 1 Maart 2021, na 'n afname in infeksies.<ref name="Ramaphosa2020-12-28">{{cite web |url=https://sacoronavirus.co.za/2020/12/28/statement-by-president-cyril-ramaphosa-on-progress-in-the-national-effort-to-contain-the-covid-19-pandemic-4/ |title=Statement by president Cyril Ramaphosa on progress in the national effort to contain the COVID-19 pandemic |date=28 Desember 2020 |publisher=COVID-19 South African Online Portal |access-date=28 Desember 2020}}</ref> Op 17 Februarie 2021 word die nasionale inentingsprogram teen covid-19 amptelik bekendgestel.<ref name=":15">{{Cite web|title=‘Can I close my eyes?’ Ramaphosa has Covid-19 jab with Khayelitsha hospital staff|url=https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2021-02-17-cyril-ramaphosa-and-zweli-mkhize-to-be-vaccinated-in-khayelitsha/|access-date=2021-02-17|website=TimesLIVE|language=en-ZA}}</ref> Op 28 Junie 2021 is die covid-19 beperkings in die land verander na aangepaste vlak 4, met die Delta-variant wat vinnig die dominante stam van die virus tydens die derde vlaag van die pandemie geword het. <ref name=":13">{{Cite web|date=2021-06-27|title=Level 4 lockdown for 2 weeks: Alcohol sales and public gatherings banned|url=https://citizen.co.za/news/2548967/level-4-lockdown-for-2-weeks-alcohol-sales-and-public-gatherings-banned/|access-date=2021-06-27|website=The Citizen}}</ref> Op 9 Julie 2021, sestien maande ná die pandemie begin het, beskryf dokters in Johannesburg die stelsel daar as die breekpunt, met onvoldoende beddens en skaars genoeg suurstof. <ref>{{Cite web |url=https://www.cnn.com/2021/07/09/africa/southern-africa-covid-delta-intl-cmd/index.html |title=Southern Africa hoped it was through the worst of Covid-19. Then the Delta variant arrived |last=McKenzie |first=David |access-date=2021-07-09 |website=CNN}}</ref> Op 25 Julie is die land se inperkings na aangepaste vlak 3 verander.<ref name="2021-07-25-level3ramaphosa">{{Cite web |url=https://twitter.com/CyrilRamaphosa/status/1419366606728310789 |title=Cyril Ramaphosa #StaySafe "Based on the recommendations of the Ministerial Advisory Committee on COVID-19, and inputs from the President’s Coordinating Council, Cabinet this afternoon decided that the country be moved from Adjusted Alert Level 4 and be placed on Alert #Level3." |access-date=2021-07-25 |website=Twitter}}</ref> Op 13 September 2021 het 'n aangepaste waarskuwingsvlak 2 van krag geword. <ref name=":17">{{Cite web |last=Ramaphosa |first=Cyril |date=2021-09-12 |title=PRESIDENTIAL ADDRESS: South Africa moves to Alert Level 2 after Covid-19 infections decline |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2021-09-12-south-africa-moves-to-alert-level-2-after-covid-19-infections-decline/ |access-date=2021-09-13 |website=Daily Maverick |language=en}}</ref><ref name="ramaphosa2021-09-12">{{Cite web |url=https://www.gov.za/speeches/president-cyril-ramaphosa-south-africas-response-coronavirus-covid-19-pandemic-12-sep-2021 |title=President Cyril Ramaphosa: South Africa's response to Coronavirus COVID-19 pandemic |last1=Ramaphosa |first1=Cyril |date=2021-09-12 |publisher=Government of South Africa |accessdate=2021-09-14}}</ref> Op 4 April 2022 kondig President Cyril Ramaphosa die opheffing aan van die landswye staat van inperking, wat in Maart 2020 as gevolg van die Covid-19-pandemie ingestel is. Die onmiddellike risiko het teen middel Junie 2022 afgeneem, en op 22 Junie 2022 is alle oorblywende gesondheidsregulasies rakende Covid-19 beëindig.<ref name="Phaahla2022-06-23">{{Cite web |url=https://www.gov.za/speeches/statement-minister-phaahla-repeal-regulations-covid |title=Minister Joe Phaahla: Repeal of regulations regarding Covid-19 pandemic and monkey-pox |date=2022-06-23 |quote=a beperkte 5de golf aangedryf deur subvariante en nie 'n nuwe variant van kommer was besig om te verdwyn en daar was nie meer 'n groot risiko nie |accessdate=2022-06-28}}</ref> == Voorbereidings == Nadat die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] (WGO) op 30 Januarie 2020 covid-19 tot 'n ''openbare wêreldwye bekommernis vir gesondheid'' verklaar het, is die nasionale noodoperasiesentrum, die National Joint Operational and Intelligence Structure (NATJOINTS) geaktiveer.{{R|gov.za2020-03-01}} == Toetsing == Die [[Nasionale Instituut vir Oordraagbare Siektes]] (NICD) het teen 14 Februarie 2020 71 [[Polimerase kettingreaksiemetode|polimerase kettingreaksie]]toetse (PKR) vir SARS-CoV-2 in Suid-Afrika voltooi, waarvan geen positief getoets het nie. Teen 4 Maart is 181 toetse uitgevoer, waarvan geen positief getoets het nie.{{R|NICDToets}} Tot en met 11 Maart 2020 is 645 toetse uitgevoer, waarvan 13 positief getoets het.{{R|NICD13}} Teen 11 April is 75 053 toetse uitgevoer.<ref>"Minister Zweli Mkhize confirms 25 deaths and total of 2028 cases of Coronavirus COVID-19". Departement van Gesondheid. 11 April 2020.</ref> Teen 23 April is 143 570 toetse uitgevoer.<ref>National Institute for Communicable Disease (23 April 2020). "UPDATE: The total number of confirmed #COVID19 cases in South Africa is 3 953. Today we regrettably report 10 new #COVID19 related deaths. We convey our condolences to the families and friends" – via Twitter.</ref> Teen 27 Junie is 1 567 084 toetse uitgevoer.<ref>{{cite web |url=https://sacoronavirus.co.za/2020/06/28/update-on-covid-19-28th-june-2020/ |title=Update on Covid-19 (28th June 2020) |access-date=28 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200629194828/https://sacoronavirus.co.za/2020/06/28/update-on-covid-19-28th-june-2020/ |archive-date=29 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Teen 11 Julie is 2 108 570 toetse uitgevoer.<ref>{{cite web |title=Update on Covid-19 (11 July 2020) |url=https://sacoronavirus.co.za/2020/07/11/update-on-covid-19-11th-july-2020/ |website=sacoronavirus.co.za |accessdate=12 Julie 2020}}</ref> Teen 12 Januarie 2021 is 7 358 741 toetse uitgevoer.<ref>[https://sacoronavirus.co.za/ COVID-19 Corona Virus, South African Resource Portal]. Besoek 13 Januarie 2021</ref> Teen 10 Junie 2021 is 12 044 072 toetse uitgevoer.<ref>[https://www.nicd.ac.za/latest-confirmed-cases-of-covid-19-in-south-africa-10-june-2021/ Latest confirmed cases of Covid-19 in South Africa] 10 Junie 2021</ref> == Eerste vlaag van Maart 2020 - November 2020 == Die eerste pasiënt wat met covid-19 in Suid-Afrika bevestig is, het op 1 Maart 2020 met sy vrou en 8 ander van die provinsie [[Milaan]] in [[Italië]]{{R|gov2020-03-09}} teruggekeer en deur [[Doebai (stad)|Doebai]]; [[O.R. Tambo Internasionale Lughawe]] in [[Kemptonpark]], [[Gauteng]] en [[Koning Shaka Internasionale Lughawe]] in [[Durban]]; na [[Hilton]] in [[KwaZulu-Natal]] gereis.{{R|msn2020-03-06}} Op 3 Maart het die pasiënt simptome by 'n privaat algemene praktisyn aangemeld en homself geïsoleer; die dokter het haarself ook geïsoleer. Op 5 Maart het Mkhize die eerste bevestigde geval aangekondig, epidemioloë en klinici van die Nasionale Instituut vir Oordraagbare Siektes (NICD) is na KwaZulu-Natal ontplooi,{{R|gov.za1|daily_maverick|Herman}} en die pasiënt is in Grey's hospitaal in [[Pietermaritzburg]] opgeneem.{{R|news24-grey}} Op 7 Maart is aangekondig dat 'n vrou uit dieselfde reisgroep uit Italië, wat na [[Gauteng]] terugkeer het, ook positief getoets is.{{R|gov.za2}} Op 8 Maart is aangekondig dat die vrou van die eerste pasiënt ook positief getoets is.{{R|nicd3}} Op 9 Maart is nog vier gevalle van dieselfde reisgroep uit Italië, soos alle vorige gevalle, positief bevestig.{{R|news24-7}} Op 11 Maart is 6 nuwe gevalle aangemeld, met 1 geval van dieselfde reisgroep uit Italië, terwyl die ander 5 gevalle nie met die voriges verband hou nie, hulle het reisgeskiedenisse na ander Europese lande.{{R|gov.za13}} Op 12 Maart is 3 nuwe gevalle aangekondig, waaronder die eerste geval in [[Mpumalanga]]. Die eerste plaaslike oordrag en eerste geval in die [[Vrystaat]] is ook aangekondig, maar is later die dag teruggetrek deur die NICD wat bevestig het dat die geval 'n [[Vals positief en vals negatief|vals positiewe fout]] was en in werklikheid negatief was.{{R|enza16}} Dit het die totale gevalle op 16 gebring.{{R|news24-17|nicd16}} Op 13 Maart is 8 nuwe gevalle aangekondig, en die minister het opgemerk dat "daar meer positiewe resultate gevind is. Die NICD en NHLS verifieer nou die inligting en hierdie resultate."{{R|gov.za24}} Op 10 April is gesondheidskenners verras deur die dramatiese vermindering in daaglikse gevalle oor die voorafgaande twee weke, hoewel die vrees ook uitgespreek is dat die vermindering 'n verslapping in waaksaamheid kon veroorsaak.<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-africa-52228932 |last1=Harding |first1=Andrew |title=South Africa's mysterious coronavirus lull |website=[[BBC News]] |date=10 April 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200517131339/https://www.bbc.com/news/world-africa-52228932 |archive-date=17 Mei 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ==Tweede vlaag van Desember 2020 - Mei 2021 == Op 3 Desember 2020 het die president weer die nasie op TV toegespreek. Hy het opgemerk dat covid-19 in sommige distrikte van die provinsies Oos- en Wes-Kaap besig is om te herleef. Die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]] is geïdentifiseer as 'n koronavirus-brandpunt; beperkings in hierdie gebied is verskerp. Die nasionale ramptoestand is verleng tot 15 Januarie 2021.<ref>{{Cite web|last=News|first=Eyewitness|title=READ: President Cyril Ramaphosa’s address on containing COVID-19|url=https://ewn.co.za/2020/12/03/read-president-cyril-ramaphosa-s-address-on-containing-covid-19|access-date=2020-12-03|website=ewn.co.za|language=en}}</ref> Op 7 Desember het die regering gesê dat partytjies aan die einde van die skooljaar, bekend as 'rumoerpartytjies', superverspreidingsgebeurtenisse is.<ref>{{cite news |title=South Africa says yearend school parties are superspreaders |url=https://apnews.com/article/entertainment-health-coronavirus-pandemic-graduation-cyril-ramaphosa-77542b0d6c0c0d28c7341d243bb15cf3 |access-date=11 Desember 2020 |work=AP NEWS |agency=AP |date=7 Desember 2020}}</ref> Op 9 Desember het die Minister van Gesondheid aangekondig dat die land die tweede vlaag betree het. Die land beleef op daardie stadium meer as 6&nbsp;000 nuwe gevalle per dag, nadat dit tot minder as 1&nbsp;000 gevalle per dag afgeplat het aan die einde van September. Op 14 Desember kondig die president die sluiting van sommige strande aan, die vermindering van die aantal mense wat byeenkomste mag bywoon en die verskerping van ander maatreëls om die tweede vlaag te stuit.<ref>{{Cite web|last=News|first=Eyewitness|title=Ramaphosa announces no alcohol sales from Friday to Sunday, curfew extended|url=https://ewn.co.za/2020/12/14/watch-live-ramaphosa-updates-nation-on-sa-s-covid-19-status|access-date=2020-12-14|website=ewn.co.za|language=en}}</ref> Op 18 Desember het die Minister van Gesondheid, Zweli Mkhize, gesê wetenskaplikes het 'n nuwe variant van koronavirus ontdek, genaamd 501.V2 Variant.<ref>{{cite news |title=South Africa identifies new coronavirus strain causing surge in cases |url=https://www.yahoo.com/news/south-africa-experiencing-covid-19-173021206.html |access-date=18 Desember 2020 |work=news.yahoo.com |agency=Reuters |publisher=Yahoo News}}</ref> Op 27 Desember het die aantal bevestigde gevalle in Suid-Afrika 1 miljoen bereik.<ref>{{cite news |title=South Africa on verge of new virus rules as it hits 1M cases |url=https://apnews.com/article/cyril-ramaphosa-coronavirus-pandemic-africa-south-africa-infectious-diseases-10e2455280f058bbd86061c4e020d4a6 |access-date=27 Desember 2020 |work=AP NEWS |date=27 Desember 2020}}</ref> Op 28 Desember 2020 het president Cyril Ramaphosa die land toegespreek en aangekondig dat die land vir 14 dae weer op 'n gedeeltelike grendelvlak 3 geplaas sal word, om die tempo van die tweede golf gedurende die feestyd te verlaag. Dit lei tot 'n aandklokreël van 21:00 tot 06:00, die verbod op die verkoop en vervoer van [[Drank|alkohol]], die sluiting van openbare geriewe soos strande, mere en damme en die verpligte dra van maskers in die openbaar.<ref>{{cite news |title=Lockdown level 3 during the festive season|url= https://www.businessinsider.co.za/new-restrictions-announced-to-combat-south-africas-second-wave-of-covid-19-infections-2020-12 |access-date=30 Desember 2020 |date= 29 Desember 2020}}</ref> Daar was 267 157 nuwe gevalle in Desember, wat die totale aantal bevestigde gevalle verhoog het tot 1 057 161. Die dodetal het tot 28 469 gestyg. Die aantal herstelde pasiënte het toegeneem tot 879 671, wat aan die einde van die maand 149 021 aktiewe gevalle gelaat het.<ref>{{cite web|title=Update on Covid-19 (31st December 2020)|url=https://sacoronavirus.co.za/2020/12/31/update-on-covid-19-31st-december-2020/|website=sacoronavirus.co.za|access-date=3 Januarie 2021|date=31 Desember 2020}}</ref> == Derde vlaag van Mei 2021 == [[Beeld:Covid19Inentingsplakkaat.jpeg|duimnael|regs|'n Plakkaat wat 'n beroep op die publiek doen om diegene te help registreer wat ingeënt wil word.]] Op 10 Mei 2021 het provinsies soos die Vrystaat en KwaZulu-Natal 'n skielike verhoging in infeksiegetalle aangemeld. Die Minister van Gesondheid het egter vrese van 'n derde vlaag in die media afgemaak, en die publiek verseker dat die inentingsproses op 17 Mei met die nuwe [[Pfizer–BioNTech COVID-19-entstof]] hervat sou word. Kommer bestaan nadat plaaslike gevalle van die Delta-variant, wat verwoesting in Indië gesaai het, die eerste keer op 8 Mei 2021 gerapporteer is.<ref name="sacoronavirus.co.za2021-05-08">{{cite web |url=https://sacoronavirus.co.za/2021/05/08/update-on-covid-19-08th-may-2021/ |title=Update on Covid-19 (8 May 2021) |last=Mkhize |first=Zwelini |date=8 Mei 2021 |publisher=COVID-19 South African Online Portal |access-date=9 Mei 2021}}</ref> Op 31 Mei 2021 is die land van aangepaste vlak 1 na 'n aangepaste waarskuwingsvlak 2 geskuif, as gevolg van 'n derde golf van infeksies.<ref>{{Cite web |title=Ramaphosa urges diligence as he tightens Covid-19 restrictions |url=https://www.businesslive.co.za/bd/national/2021-05-30-ramaphosa-urges-diligence-as-he-tightens-covid-19-restrictions/ |access-date=3 Junie 2021 |website=BusinessLIVE }}</ref> Op 15 Junie 2021 is waarskuwingsvlak 3 ingestel.<ref name="2021-06-15-level3ramaphosa">{{Cite web |url=https://www.gov.za/speeches/president-cyril-ramaphosa-south-africas-response-coronavirus-covid-19-pandemic-15-jun-2021 |title=President Cyril Ramaphosa: South Africa's response to Coronavirus COVID-19 pandemic |date=2021-06-15 |publisher=Government of South Africa |accessdate=2021-06-16}}</ref> Op 28 Junie 2021 is die land na aangepaste vlak 4 geskuif, met die Delta-variant wat vinnig die dominante variant in die land geword het.<ref name=":13">{{Cite web|date=2021-06-27|title=Level 4 lockdown for 2 weeks: Alcohol sales and public gatherings banned|url=https://citizen.co.za/news/2548967/level-4-lockdown-for-2-weeks-alcohol-sales-and-public-gatherings-banned/|access-date=2021-06-27|website=The Citizen}}</ref> == Impak op skole == Alle skole in Suid-Afrika is op 18 Maart 2020 gesluit. Teen middel-Junie het skole vir graad 7- en 12-leerders heropen, te midde van 'n geskarrel van personeel en administrateurs, en heen-en-weer besluitneming van die departement van basiese onderwys en sy minister. Op 23 Julie 2020 het president Ramaphosa aangekondig dat staatskole vir 'n maand gesluit word weens die toename in covid-19 infeksies. Dit sal duur van 27 Julie tot 24 Augustus. Graad 12-leerlinge en -onderwysers neem egter slegs 'n weeklange onderbreking en het op 1 Augustus teruggekeer. Graad 7's neem 'n ruskans van twee weke en keer op 10 Augustus terug. Ramaphosa het ook aangekondig dat die huidige akademiese jaar verleng sal word tot 15 Desember.<ref>{{cite news|title =All public schools will be shut for 4 weeks|url= https://www.news24.com/news24/southafrica/news/coronavirus-all-the-latest-news-about-covid-19-in-south-africa-and-the-world-20200312 |publisher=News24/LIVE|access-date= 23 Julie 2020}}</ref> By skole het die akademiese jaar in 2021 traag aan die gang gekom, weens vrese van onderwyders en ouers oor die welstand van hul kinders. By skole en universiteite is alle voorsorgmaatreëls streng toegepas, soos temperatuurmonitering, die verpligte dra van maskers en sosiale distansiëring tussen leerders/studente. Skole is deur die Minister van Basiese Onderwys aangesê om op 30 Junie te sluit. == 2022 == Die pandemie, nou in sy vierde vlaag, het 'n stelselmatige afplatting getoon, met elke dag minder gevalle as die vorige een. Op 4 April 2022 het president [[Cyril Ramaphosa]] die nasionale ramptoestand met sy gebruiklike TV-toespraak aan die land beëindig. == Bekendes wat aan Covid-19 gesterf het == === Maart 2020 – Junie 2020 === *29 Maart 2020 – [[Louis Wilsenach]], [[skilder]], [[digter]], [[sendeling]] en baanbreker in die advertensiewese.<ref name="news24">{{cite news|url=https://m.news24.com/SouthAfrica/News/silence-that-man-covid-19-victim-louis-wilsenach-ruffled-feathers-with-new-south-africa-concept-20200401|title=Louis Wilsenach Covid-19 victim|agency=News24 |date=1 April 2020}}</ref> *31 Maart 2020 – [[Gita Ramjee]], wetenskaplike en navorser in [[MIV]]-voorkoming.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-52120265|title=Coronavirus: Top South African HIV scientist dies|date=1 April 2020|work=BBC News|accessdate=8 April 2020|language=en}}</ref> *12 Mei 2020 – Clarence Mini, voorsitter van die Raad vir Mediese Skemas, [[uMkhonto we Sizwe]]-lid, MIV-aktivis.<ref>{{cite web |last1=Heywood |first1=Mark |title=Dr Clarence Mini (1951–2020): A champion for health and human rights |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-05-14-dr-clarence-mini-1951-2020-a-champion-for-health-and-human-rights/ |website=Daily Maverick |accessdate=15 Mei 2020}}</ref><ref>{{cite news |last1=Seleka |first1=Ntwaagae |title=Tributes continue to pour in for Clarence Mini who died of Covid-19 |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/tributes-continue-to-pour-in-for-clarence-mini-who-died-of-covid-19-20200514 |accessdate=15 Mei 2020 |agency=News24 |archive-date=21 Mei 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200521121736/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/tributes-continue-to-pour-in-for-clarence-mini-who-died-of-covid-19-20200514 |url-status=dead }}</ref> *13 Mei 2020 – Lungile Tom, eNCA-kameraman.<ref>{{Cite web|title=Cameraman Lungile Tom brought Parliament to homes of South Africans |url=https://www.parliament.gov.za/press-releases/cameraman-lungile-tom-brought-parliament-homes-south-africans|website=parliament.gov.za|accessdate=14 Mei 2020}}</ref><ref>{{Cite web|title=eMedia Investments mourns the loss of top cameraman|url=https://www.enca.com/press-release/emedia-investments-mourns-loss-top-cameraman|website=eNCA|language=en|accessdate=14 Mei 2020}}</ref> *14 Junie 2020 – [[Elsa Joubert]], Afrikaanse skrywer.<ref>{{Cite web |last=Eloff |first=Herman |title=Iconic SA author Elsa Joubert, 97, dies of Covid-19 |url=https://www.news24.com/arts/literature/iconic-sa-author-elsa-joubert-97-dies-of-covid-19-20200614 |access-date=14 Junie 2020 |website=Arts |language=en}}</ref> *28 Junie 2020 – Nomandla Yako, MIV-aktivis, Treatment Action Campaign.<ref>{{cite news |last1=Ho |first1=Ufrieda |title=Nomandla Yako, the HIV/Aids activist who 'planted hope' |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-06-30-nomandla-yako-the-hiv-aids-activist-who-planted-hope/#gsc.tab=0 |accessdate=30 Junie 2020 |agency=Maverick Citizen}}</ref><ref>{{cite news |last1=Gontsana |first1=Mary-Anne |title=Nomandla Yako, who defied Thabo Mbeki by importing HIV medicines, has died |url=https://www.groundup.org.za/article/nomandla-yako-who-defied-thabo-mbeki-importing-hiv-medicines-has-died/ |accessdate=1 Julie 2020 |agency=GroupUp}}</ref> === Julie 2020 – Desember 2020 === * 6 Julie 2020 − Gordon Kegakilwe, Noordwes-LUR vir samewerkende regering, menslike nedersetting en tradisionele sake.<ref>{{cite news |title=North West Cogta MEC dies from Covid-pneumonia |url=https://www.iol.co.za/news/south-africa/north-west/north-west-cogta-mec-dies-from-covid-pneumonia-50507131 |accessdate=7 Julie 2020 |newspaper=IOL |date=6 July 2020 |location=Mahikeng}}</ref> * 7 Julie 2020 – Henry Jansen, burgemeester van [[Langeberg]].<ref>{{cite news |last1=Etheridge |first1=Jenna |title=Western Cape municipal mayor dies from Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/western-cape-municipal-mayor-dies-from-covid-19-20200708 |accessdate=8 Julie 2020 |agency=News24}}</ref> * 8 Julie 2020 – Ricardo Mthembu, lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] en [[ANC]] provinsiale woordvoerder.<ref>{{cite news |title=ANC KZN spokesperson Ricardo Mthembu dies of Covid-19 |url=https://www.iol.co.za/dailynews/news/kwazulu-natal/anc-kzn-spokesperson-ricardo-mthembu-dies-of-covid-19-50589885 |accessdate=8 Julie 2020 |agency= IOL|date=8 Julie 2020}}</ref> * 8 Julie 2020 – Koningin [[Noloyiso Sandile]], regent van die AmaRharhabe.<ref>{{cite news |last1=Dayimani |first1=Malibongwe |last2=Ngqakamba |first2=Sesona |title=AmaRharhabe Kingdom Queen Noloyiso Sandile dies of Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/breaking-amarharhabe-kingdom-queen-noloyiso-sandile-dies-of-covid-19-20200708 |accessdate=8 Julie 2020 |agency=News24}}</ref> * 10 Julie 2020 – [[Corra Dirksen]] 'n oud-Springbokrugbyspeler.<ref name='covid'>{{Cite web|title=Former Springbok wing dies of Covid-19 complications|url=https://www.news24.com/sport/rugby/springboks/former-springbok-wing-dies-from-covid-19-complications-20200710|author=Mostert, Herman|date=10 Julie 2020|access-date=2020-07-10|website=Sport24|language=en}}</ref> *12 Julie 2020 – Patrick Jaji, Oos-Kaapse regter.<ref>{{cite news |last=Chabalala |first=Jeanette |title=Covid-19 reaches 'doorstep of the judiciary' - Eastern Cape judge dies after testing positive |url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/covid-19-reaches-doorstep-of-the-judiciary-eastern-cape-judge-dies-after-testing-positive-20200713 |accessdate=13 Julie 2020 |agency=News24}}</ref> *12 Julie 2020 – Alfred Mtsi, [[speaker]] van [[Buffalo City]] stadsraad (2015–2016).<ref>{{cite news |url=https://ewn.co.za/2020/07/12/buffalo-city-council-speaker-alfred-mtsi-dies-of-covid-19-complications |title=Buffalo City Council Speaker Alfred Mitsi dies of COVID-19 complications|last=Kassen |first=Jarita |date=12 Julie 2020|access-date=8 Julie 2021|lang=en}}</ref> *13 Julie 2020 – Zindzi Mandela (59), dogter van Nelson Mandela.<ref>{{Cite web |url=https://www.sabcnews.com/sabcnews/zindzi-mandela-tested-positive-for-the-coronavirus-family-awaiting-autopsy-report/ |title=Zindzi Mandela tested positive for the coronavirus, family awaiting autopsy report |access-date=2 Augustus 2020 |archive-date=18 Julie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200718195802/https://www.sabcnews.com/sabcnews/zindzi-mandela-tested-positive-for-the-coronavirus-family-awaiting-autopsy-report/ |url-status=live }}</ref> *18 Julie 2020 – Martha Mmola, afgevaardigde van die Nasionale Raad van Provinsies.<ref>{{cite news |title=ANC MP Martha Mmola dies of Covid-related illness |url=https://www.timeslive.co.za/politics/2020-07-19-anc-mp-martha-mmola-dies-of-covid-related-illness/ |access-date=19 Julie 2020 |newspaper=TimesLIVE |date=19 Julie 2020 |archive-date=19 Julie 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200719155525/https://www.timeslive.co.za/politics/2020-07-19-anc-mp-martha-mmola-dies-of-covid-related-illness/ |url-status=live }}</ref> *19 Julie 2020 – Moonyeen Lee, rolverdelingsagent van rolprente soos ''The Bang Bang Club'' en ''[[Tsotsi]]''.<ref>{{cite news |last=Ferreira |first=Thinus |title=Legendary SA casting director Moonyeenn Lee dies from Covid-19 complications |url=https://www.news24.com/channel/the-juice/news/legendary-sa-casting-director-moonyeen-lee-dies-from-covid-19-complications-20200719 |accessdate=19 Julie 2020}}</ref> *20 Julie 2020 – Paul Dobson, [[rugby]]<nowiki/>mediafiguur en -skeidsregter.<ref>{{cite news |last=Ray |first=Craig |title=Chapter closes for ‘encyclopaedia of SA Rugby’ |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-07-21-chapter-closes-for-encyclopaedia-of-sa-rugby/#gsc.tab=0 |accessdate=21 Julie 2020 |agency=Daily Maverick}}</ref> *31 Julie 2020 – [[Zamuxolo Peter]], [[ANC]]-lid in die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]].<ref>{{cite news |title=ANC MP Zamuxolo Peter died after testing positive for Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/anc-mp-zamuxolo-peter-died-after-testing-positive-for-covid-19-20200801 |accessdate=1 Augustus 2020 |newspaper=News24 |date=1 Augustus 2020}}</ref> *7 Augustus 2020 – Lungile Pepeta (46), akademikus, professor in pediatriese kardiologie aan die [[Nelson Mandela-universiteit]].<ref>{{Cite web|date=7 August 2020|title=Professor Lungile Pepeta has passed away|url=https://www.sabcnews.com/sabcnews/professor-lungile-pepeta-has-passed-away/|access-date=8 Augustus 2020|website=SABC News – Breaking news, special reports, world, business, sport coverage of all South African current events. Africa's news leader.|language=en|archive-date=10 Augustus 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810141556/https://www.sabcnews.com/sabcnews/professor-lungile-pepeta-has-passed-away/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|title=Rest in power Prof Lungile Pepeta|url=https://www.heraldlive.co.za/news/2020-08-07-rest-in-power-prof-lungile-pepeta/|access-date=8 Augustus 2020|website=HeraldLIVE|language=en-ZA|archive-date=10 Augustus 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200810000212/https://www.heraldlive.co.za/news/2020-08-07-rest-in-power-prof-lungile-pepeta/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |last1=Ellis |first1=Estelle |title=A giant tree has fallen: Prof Lungile Pepeta (1974–2020) |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-08-11-a-giant-tree-has-fallen-prof-lungile-pepeta-1974-2020 |access-date=11 Augustus 2020 |agency=Maverick Citizen |archive-date=12 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200812182007/https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-08-11-a-giant-tree-has-fallen-prof-lungile-pepeta-1974-2020/ |url-status=live }}</ref> *12 Augustus 2020 – Mac Jack, Noord-Kaapse LUR vir onderwys.<ref>{{cite news |last1=Etheridge |first1=Jenna |title=Northern Cape Education MEC McCollen Ntsikelelo Jack dies of Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/just-in-northern-cape-education-mec-mccollen-ntsikelelo-jack-dies-20200812 |access-date=12 Augustus 2020 |newspaper=News24 |date=12 Augustus 2020 |archive-date=12 Augustus 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200812234454/https://www.news24.com/news24/southafrica/news/just-in-northern-cape-education-mec-mccollen-ntsikelelo-jack-dies-20200812 |url-status=live }}</ref> *18 Augustus 2020 – Kobus Potgieter, afgetrede [[NG Kerk]] predikant, en moderator van die Algemene Sinode vanaf 1982 tot 1986.<ref>{{cite news|author=Niemandt, Nelis|title= Oudste NG Leraar (99) Sterf.|url=https://kerkbode.christians.co.za/2020/08/18/oudste-ng-leraar-99-sterf-aan-covid-19/?utm_source=rss&utm_medium=rss&utm_campaign=oudste-ng-leraar-99-sterf-aan-covid-19 |publisher=[[Kerkbode]]|date= 18 Augustus 2020 |access-date= 19 Augustus 2020}}</ref> *18 Augustus 2020 – Sibusiso Mseleku, sportjoernalis.<ref>{{cite news|author=Strydom, Marc |title=Legendary sports journalist S'busiso Mseleku dies: He was a legend when it comes to football |work=[[Sunday Times]] Timeslive |date=19 Augustus 2020}}</ref> *11 November 2020 – [[Mongameli Bobani]], politikus.<ref>{{en}} {{cite news |last=Hunter |first=Qaanitah |title=Former Nelson Mandela Bay mayor Mongameli Bobani dies |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/former-nelson-mandela-bay-mayor-mongameli-bobani-dies-20201111 |accessdate=11 November 2020 |agency=News24}}</ref> *7 Desember 2020 – Pumza Dyantyi, Oos-Kaapse LUR vir gemeenskapsontwikkeling. *7 Desember 2020 – [[Dawn Lindberg]], sanger.<ref>{{cite news |title= RIP Dawn Lindberg, darling of South African theatre who has died of Covid-19 |url=https://www.news24.com/you/news/local/rip-dawn-lindberg-darling-of-south-african-theatre-who-has-died-of-covid-19-20201208 |accessdate=20 Desember 2020 |newspaper=News24 |date=8 Desember 2020}}</ref> *9 Desember 2020 – Gordon Forbes, tenniskampioen.<ref>{{cite news |title= Former Mixed Doubles Slam Champion and Author Gordon Forbes Passes Away Due to Covid-19 |url=https://www.ubitennis.net/2020/12/former-mixed-doubles-slam-champion-and-author-gordon-forbes-passes-away-due-to-covid-19/ |accessdate=20 Desember 2020 |newspaper=UBTennis.net |date=17 Desember 2020}}</ref> *13 Desember 2020 – [[Ambrose Dlamini]], [[Eerste minister]] van [[Eswatini]].<ref>{{cite news |title= Ambrose Dlamini: Eswatini's PM dies after testing positive for Covid-19 |url=https://www.bbc.com/news/world-africa-55297472 |accessdate=20 Desember 2020 |newspaper=BBC |date=14 Desember 2020}}</ref> *25 Desember 2020 – Robin Jackman, oud-krieketspeler en bekende tv-kommentator.<ref>{{cite news |url=https://www.news24.com/sport/cricket/respected-cricket-commentator-robin-jackman-dies-20201225 |title=SA cricket community mourns death of legendary commentator Robin Jackman |publisher=[[News24]] |date=25 Desember 2020 |access-date=25 Desember 2020 |archive-date=28 Desember 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201228003353/https://www.news24.com/sport/cricket/respected-cricket-commentator-robin-jackman-dies-20201225 |url-status=live}}</ref> === Januarie 2021 – Junie 2021 === * 3 Januarie 2021 – [[Dorah Sitole]], eerste swartvrou in Suid-Afrika wat 'n kookboek geskryf het.<ref>Baanbreker-sjef was 'n 'goedhartige, liewe mens'. Rapport Weekliks. 10 Januarie 2021.</ref> * 21 Januarie 2021 – [[Jackson Mthembu]], Minister in die Presidensie van Suid-Afrika.<ref>{{cite news |title=Minister Jackson Mthembu dies of Covid-related complications |url=https://www.timeslive.co.za/politics/2021-01-21-minister-jackson-mthembu-dies-of-covid-related-complications/ |access-date=21 Januarie 2021 |work=TimesLIVE |language=en}}</ref> * 22 Januarie 2021 – Marius van Heerden, Olimpiese naelloper.<ref>{{cite news |title= RIP - Former SA Olympian and 800m record holder dies of Covid-19 |url=https://www.thesouthafrican.com/sport/rip-former-sa-olympian-and-800m-record-holder-dies-of-covid-19/ |accessdate=30 Januarie 2021 |newspaper=thesouthafrican.com |date=23 Januarie 2021}}</ref> * 29 Januarie 2021 – Percy Tucker, stigter van die wêreld se eerste elektroniese teaterbesprekingstelsel.<ref>{{cite news |title= Founder of Computicket, Percy Tucker, 92, dies |url=https://www.bignewsnetwork.com/news/267689918/founder-of-computicket-percy-tucker-92-dies |accessdate=3 Februarie 2021 |newspaper=bignewsnetwork.com |date=30 Januarie 2021}}</ref> * 31 Januarie 2021 – [[Priscilla Tozama Mantashe]], Suid-Afrikaanse politikus en ANC-Parlementslid.<ref>{{Cite web |last=Duma |first=Nkosikhona |title=ANC KZN mourns as 4 members die in a week, 3 of them from COVID |url=https://ewn.co.za/2021/02/04/anc-kzn-mourns-as-4-members-die-in-a-week-3-of-them-from-covid |access-date=2021-07-09 |website=ewn.co.za |language=en}}</ref> * 4 Maart 2021 – [[Karima Brown]], prominente Suid-Afrikaanse joernalis.<ref>{{cite news |last1=de Villiers |first1=James |title=Karima Brown: 'A fearless commitment to having necessary conversations' |url=https://www.news24.com/news24/obituaries/obituary-karima-brown-a-fearless-commitment-to-having-necessary-conversations-20210304 |access-date=4 Maart 2021 |publisher=News24.com}}</ref> * 12 Maart 2021 – [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]], koning van die [[Zoeloes|Zoeloenasie]].<ref name="news24ButheleziCovid">{{Cite web|url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/king-goodwill-zwelithini-succumbed-to-covid-19-buthelezi-20210313|title=King Goodwill Zwelithini died of Covid-19-related complications - Buthelezi|first=Getrude|last=Makhafola|website=News24}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.iol.co.za/news/politics/buthelezi-confirms-zulu-kings-death-was-covid-related-laying-bare-conflict-over-funeral-8de8a9f5-5897-4da2-9183-e384f2b138a0|title=Buthelezi confirms Zulu King’s death was Covid-related, laying bare conflict over funeral|website=www.iol.co.za}}</ref> * 13 Maart 2021 – [[Noxolo Maqashalala]], Suid-Afrikaanse [[aktrise]].<ref>https://www.dailysun.co.za/Celebs/actress-noxolo-maqashalala-has-passed-on-20210313</ref> * 4 April 2021 – [[Frank Mdlalose]], politieke aktivis en eerste premier van [[KwaZulu-Natal]].<ref>{{cite web|title=KZN's first premier Frank Mdlalose passes on from COVID-19|url=https://citizen.co.za/news/south-africa/2467619/kzns-first-premier-dr-frank-mdlalose-passes-on-from-covid-19/|date=4 April 2021|access-date=4 April 2021}}</ref> * 10 April 2021 – [[Sindi van Zyl]], mediese dokter, Kaya FM-aanbieder en lewensafrigter.<ref>{{cite news |last1=Marriah-Maharaj |first1=Jolene |title=Former Kaya FM host Dr Sindi van Zyl dies in hospital |url=https://www.iol.co.za/news/south-africa/gauteng/former-kaya-fm-host-dr-sindi-van-zyl-dies-in-hospital-2743426d-e092-459e-8d16-042fb68693bf |access-date=10 April 2021 |agency=IOL}}</ref> * 22 April 2021 – Jacqueline Mofokeng, ANC-politikus.<ref>{{cite news |last1=Mokhoali |first1=Veronica |title=ANC MP Jacqueline Mofokeng succumbs to Covid-19 |url=https://ewn.co.za/2021/04/22/anc-mp-jacqueline-mofokeng-succumbs-to-covid-19 |access-date=22 April 2021 |newspaper=Eyewitness News |date=22 April 2021}}</ref> * 26 Mei 2021 – [[Ben Kruger]], veelsydige [[akteur]]. <ref>{{Cite web |title= Beloved Afrikaans actor succumbs to Covid-19|url=https://www.algoafm.co.za/domestic/beloved-afrikaans-actor-succumbs-to-covid-19 |author= Loubser, Doreen| date=26 Mei 2021|access-date=2021-06-25 |website=www.algoafm.co.za |language=en}}</ref> * 16 Junie 2021 – [[Jabu Mabuza]], Suid-Afrikaanse besigheidsman en belegger.<ref>{{cite news|url=https://www.news24.com/fin24/economy/south-africa/former-eskom-chair-jabu-mabuza-has-died-20210616|title=Former Eskom chair Jabu Mabuza has died|accessdate=16 Junie 2021|date=16 Junie 2021|publisher=Fin24}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.enca.com/news/former-eskom-board-chairman-jabu-mabuza-dies|title=Former Eskom board chairman Jabu Mabuza dies|accessdate=16 Junie 2021|date=16 Junie 2021|publisher=eNCA}}</ref> * 29 Junie 2021 – Goolam Rajah, spanbestuurder van Proteas (1991–2011) en apteker.<ref>{{Cite web |date=2021-06-29 |title=Former SA manager Goolam Rajah passes away, cricket fraternity remembers 'outstanding person' |url=https://www.hindustantimes.com/cricket/former-sa-manager-goolam-rajah-passes-away-cricket-fraternity-remembers-outstanding-person-101624973391080.html |access-date=2021-07-09 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title= Former Proteas team manager Goolam Rajah dies |url=https://www.news24.com/sport/cricket/proteas/former-proteas-team-manager-goolam-rajah-dies-20210629|author=Tshwaku, Khanyiso|access-date=2021-07-12 |website=Sport24 |language=en}}</ref> * 30 Junie 2021 – Richard Dolley, onderwyser, krieketspeler en hokkieadministrateur.<ref>{{Cite web |title=Cricket SA pays tribute to another late stalwart Richard Dolley |url=https://www.news24.com/sport/cricket/proteas/cricket-sa-pays-tribute-to-another-late-stalwart-richard-dolley-20210701 |access-date=2021-07-09 |website=Sport24 |language=en}}</ref> === Julie 2021 – Oktober 2021 === *1 Julie 2021 – [[Steve Kekana]], Suid-Afrikaanse [[sanger]] en liedjieskrywer.<ref>{{Cite web |last=Emmanuel Tjiya |title=Breaking: Legendary musician Steve Kekana has died |url=https://www.sowetanlive.co.za/news/south-africa/2021-07-01-breaking-legendary-musician-steve-kekana-has-died/ |access-date=2021-07-06 |website=SowetanLIVE |language=en}}</ref> * 1 Julie 2021 – [[Yoti die Griekse Boertjie]], Afrikaanse sanger.<ref>{{cite news |url=https://maroelamedia.co.za/vermaak/musiek/huldeblyke-stroom-in-vir-yoti-die-griekse-boertjie/|title=Huldeblyke stroom in vir Yoti die Griekse Boertjie|author=Jansen, Esté Meyer|publisher=[[Maroela Media]]|date= 2 Julie 2021|access-date=8 Julie 2021}}</ref> * 1 Julie 2021 – [[Abel Pienaar]], Afrikaanse skrywer van godsdienstige boeke.<ref>{{cite news |url=https://www.litnet.co.za/in-memoriam-abel-pienaar/?fbclid=IwAR1cMQqotbZAZlpfFbWkjHSy8lK_NH75tSolIh0SiiuKLYaC3UUslAjp4kg|author=Oosthuizen, Jean| title=In memoriam: Abel Pienaar.|publisher= [[Litnet]] |date=2 Julie 2021}} </ref> * 7 Julie 2021 – [[Cameron Mackenzie]], Suid-Afrikaanse politikus en parlementslid vir die [[Demokratiese Alliansie]].<ref>{{cite news |last=Felix |first=Jason |title=DA MP Cameron MacKenzie dies of Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/da-mp-cameron-mackenzie-dies-of-covid-19-20210708 |access-date=8 Julie 2021 |agency=News24 |date=8 Julie 2021}}</ref> * 9 Julie 2021 – [[Geoff Makhubo]] (53), [[Stad Johannesburg Metropolitaanse Munisipaliteit|Johannesburg]]se [[burgemeester]].<ref>{{Cite web |last1=Seleka |first1=Mpho|last2= Raborife|first2= Ntwaagae |title=Johannesburg Mayor Geoff Makhubo has died of Covid-19 |url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/city-of-johannesburg-mayor-geoff-makhubo-has-died-from-covid-19-20210709 |access-date=2021-07-09 |website=News24 |language=en}}</ref> * 12 Julie 2021 – Dr. [[Ben Ngubane]] (79), Suid-Afrikaanse [[politikus]] en voormalige [[Eskom]]-voorsitter.<ref>{{Cite web |title=Former KwaZulu-Natal premier Dr Ben Ngubane dies of Covid-19 complications |url=https://www.polity.org.za/article/former-kwazulu-natal-premier-dr-ben-ngubane-dies-of-covid-19-complications-2021-07-12 |access-date=2021-07-12 |website=www.polity.org.za |language=en}}</ref> * 14 Julie 2021 – André Rademan, voorsitter van die OP-rugbyunie. * 16 Julie 2021 – Maetu Kgaile, [[burgemeester]] van [[Matlosana Plaaslike Munisipaliteit|Matlosana (Klerksdorp)]].<ref>{{cite news |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/nog-n-burgemeester-sterf-weens-covid/?mc_cid=e390f4b639&mc_eid=8e57a652fb|title=Nog 'n burgemeester sterf weens Covid|author=Cornelissen, Christel|publisher=[[Maroela Media]]|date= 17 Julie 2021|access-date=18 Julie 2021}}</ref> * 21 Julie 2021 – [[Lieb Bester]] (72), [[Suid-Afrika]]anse [[akteur]] en musikant.<ref>{{cite news |last=Ferreira |first=Thinus |title=Veteran actor Lieb Bester (72) dies |url=https://www.news24.com/channel/The-Juice/News/veteran-actor-lieb-bester-72-dies-20210721 |access-date=21 Julie 2021 |agency=News24 |date=21 Julie 2021}}</ref> * 22 Julie 2021 – Ian Palmer (55), sokkerspeler en -afrigter.<ref>{{Cite web |title=Former Orlando Pirates player and Maritzburg United coach Ian Palmer dies aged 55 |url=https://www.iol.co.za/sport/soccer/former-orlando-pirates-player-and-maritzburg-united-coach-ian-palmer-dies-aged-55-3d04a279-55f8-4eef-a627-003d424c23b0 |date=22 Julie 2021|access-date=22 Julie 2021 |website=www.iol.co.za |language=en}}</ref> * 22 Julie 2021 – Andre Thysse (52), [[boks]]kampioen.<ref>{{cite web|url=https://supersport.com/boxing/news/210722_Former_SA_and_Commonwealth_champion_dies_of_Covid|title=Former SA and Commonwealth champion dies of Covid|first=Ron|last=Jackson|work=[[SuperSport]]|date=22 Julie 2021|access-date=22 Julie 2021}}</ref> * 23 Julie 2021 – [[Lulama Ntshayisa]] (62), Suid-Afrikaanse politikus en parlementslid van die [[African Independent Congress]].<ref>{{Cite web|date=24 Julie 2021|title=Media Statement: Sports, Arts and Culture Committee Saddened by Passing of its Member, Mr Lulama Ntshayisa|url=https://www.parliament.gov.za/press-releases/media-statement-sports-arts-and-culture-committee-saddened-passing-its-member-mr-lulama-ntshayisa|url-status=live|access-date=26 Julie 2021|website=Parliament of South Africa}}</ref> * 30 Julie 2021 – Dr. Johan van Zyl (63), voorsitter van Toyota Suid-Afrika.<ref>{{cite news |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/van-zyl-het-help-bou-aan-sa-se-minister/?mc_cid=52e2389bfc&mc_eid=8e57a652fb|title='Van Zyl het help bou aan SA', sê minister|author=Heyns, Tania|publisher=[[Maroela Media]]|date= 1 Augustus 2021|access-date=4 Augustus 2021}}</ref> * 23 Augustus 2021 – Giovanni Pretorius (49), Suid-Afrikaanse Olimpiese bokser.<ref>{{cite web|url=https://supersport.com/boxing/news/210824_Former_Olympian_and_South_African_champion_dies_at_49|title=Former Olympian and South African champion dies at 49|work=[[SuperSport]]|first=Ron|last=Jackson|date=24 Augustus 2021|access-date=24 Augustus 2021}}</ref> * 6 September 2021 – [[Zanele kaMagwaza-Msibi]] (59), Suid-Afrikaanse politikus, parlementslid en president van die [[Nasionale Vryheidsparty]].<ref>[https://www.news24.com/news24/southafrica/news/national-freedom-party-leader-zanele-kamagwaza-msibi-dies-20210906 National Freedom Party leader Zanele kaMagwaza-Msibi dies] Besoek 6 September 2021</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.iol.co.za/news/politics/shock-and-sadness-as-nfp-leader-zanele-kamagwaza-msibi-dies-of-cardiac-arrest-linked-to-covid-19-5743ef84-d42b-4616-b058-5027494eeffa|title=Shock and sadness as NFP leader Zanele kaMagwaza-Msibi dies of cardiac arrest linked to Covid-19|website= iol.co.za|author=Solomons, Tarryn-Leigh|date=6 September 2021|access-date=6 September 2021}}</ref> * 26 September 2021 – [[Franz Marx]] (79), Afrikaanse akteur, draaiboekskrywer, regisseur en vervaardiger.<ref> {{cite news|url=https://www.jacarandafm.com/news/news/sepie-koning-franz-marx-sterf/ |title=Sepie-koning Franz Marx sterf|publisher= [[Jacaranda FM]]|date= 26 September 2021}}</ref> * 11 Oktober 2021 – Ockert Potgieter (55), Suid-Afrikaanse sendeling in [[Oekraïne]] en rolprentregisseur.<ref>{{Cite web | url=https://law.nwu.ac.za/node/29647| publisher= NWU Universiteit |accessdate=16 Oktober 2021|title= Alumnus Ockert Potgieter sterf}}</ref> == Sien ook == * [[Suid-Afrikaanse Koronavirus-variant]] == Verwysings == {{verwysings|3|verwysings= <ref name="daily_maverick">{{cite web |url=https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-03-06-as-first-coronavirus-case-confirmed-south-africa-told-to-keep-calm/ |title=Covid-19: Nadat die eerste koronavirusgeval bevestig is, word Suid-Afrika versoek om kalm te bly |last=Shoba |first=Sandisiwe |work=Daily Maverick |access-date=6 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200416090543/https://www.dailymaverick.co.za/article/2020-03-06-as-first-coronavirus-case-confirmed-south-africa-told-to-keep-calm/ |archive-date=16 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="enza16">{{cite web |url=https://www.enca.com/news/coronavirus-sa-mkhize-confirms-free-state-case-not-positive |title=Koronavirus in SA: Mkhize bevestig die Vrystaatse geval is nie positief nie |date=12 Maart 2020 |publisher=eNCA |access-date=13 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428235846/https://www.enca.com/news/coronavirus-sa-mkhize-confirms-free-state-case-not-positive |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov.za1">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/health-reports-first-case-covid-19-coronavirus-5-mar-2020-0000 |title=Minister Zweli Mkhize meld die eerste geval van Covid-19 Koronavirus aan |date=5 Maart 2020 |publisher=Suid-Afrikaanse Ministerie van Gesondheid |access-date=6 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200402220033/https://www.gov.za/speeches/health-reports-first-case-covid-19-coronavirus-5-mar-2020-0000 |archive-date=2 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov.za2">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/minister-zweli-mkhize-confirms-second-case-covid-19-south-africa-7-mar-2020-0000 |title=Minister Zweli Mkhize bevestig die tweede geval van Covid-19 in Suid-Afrika |date=7 Maart 2020 |publisher=Suid-Afrikaanse Ministerie van Gesondheid |access-date=7 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200405062617/https://www.gov.za/speeches/minister-zweli-mkhize-confirms-second-case-covid-19-south-africa-7-mar-2020-0000 |archive-date=5 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov.za13">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/minister-zweli-mkhize-confirms-6-new-cases-covid-19-11-mar-2020-0000 |title=Minister Zweli Mkhize bevestig ses nuwe gevalle van koronavirus Covid-19 |date=11 Maart 2020 |publisher=Suid-Afrikaanse Ministerie van Gesondheid |access-date=11 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200323181734/https://www.gov.za/speeches/minister-zweli-mkhize-confirms-6-new-cases-covid-19-11-mar-2020-0000 |archive-date=23 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov.za24">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/dr-zweli-mkhize-confirms-eight-more-cases-coronavirus-covid-19-13-mar-2020-0000 |title=Dr Zweli Mkhize bevestig nog agt gevalle van koronavirus COVID-19 |date=13 Maart 2020 |publisher=Departement van Gesondheid |access-date=13 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200323165735/https://www.gov.za/speeches/dr-zweli-mkhize-confirms-eight-more-cases-coronavirus-covid-19-13-mar-2020-0000 |archive-date=23 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov.za2020-03-01">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/ministerial-media-briefing-evacuation-citizens-wuhan-hubei-hon-minister-mkhize-statement-1 |title=Minister Zweli Mkhize: Ontruiming van burgers uit Wuhan |publisher=Departement van Gesondheid |access-date=12 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200323152320/https://www.gov.za/speeches/ministerial-media-briefing-evacuation-citizens-wuhan-hubei-hon-minister-mkhize-statement-1 |archive-date=23 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="gov2020-03-09">{{cite web |url=https://www.gov.za/speeches/health-updates-coronavirus-10-mar-2020-0000 |title=Opdatering deur Departement Gesondheid van Koronavirus op 9 Maart 2020 |date=9 Maart 2020 |publisher=Departement van Gesondheid |access-date=9 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200327001743/https://www.gov.za/speeches/health-updates-coronavirus-10-mar-2020-0000 |archive-date=27 Maart 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="Herman">{{cite news |last1=Herman |first1=Paul |title=Koronavirus: SA se eerste positiewe geval van Covid-19 is bevestig |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/breaking-sas-first-positive-case-of-covid-19-confirmed-20200305 |access-date=5 Maart 2020 |agency=News24 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200508061706/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/breaking-sas-first-positive-case-of-covid-19-confirmed-20200305 |archive-date=8 Mei 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> <ref name="news24-7">{{cite web |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/coronavirus-update-4-more-cases-confirmed-bringing-total-in-sa-to-7-20200309 |title=Koronavirus-opdatering: nog 4 gevalle is bevestig, wat SA in totaal op 7 laat staan |date=9 Maart 2020 |work=News24 |access-date=9 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200402210333/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/coronavirus-update-4-more-cases-confirmed-bringing-total-in-sa-to-7-20200309 |archive-date=2 April 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> <ref name="news24-17">{{cite web |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/coronavirus-in-sa-4-more-cases-confirmed-20200312 |title=Koronavirus in SA: Nog 4 gevalle bevestig |first=Azarrah |last=Karrim |date=12 Maart 2020 |publisher=24.com |access-date=12 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200402064842/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/coronavirus-in-sa-4-more-cases-confirmed-20200312 |archive-date=2 April 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> <ref name="news24-grey">{{cite web |url=https://www.news24.com/SouthAfrica/News/developing-sa-medical-community-on-high-alert-in-wake-of-first-coronavirus-case-20200306#item-60 |title=SOOS DIT GEBEUR HET: Daar is geen ander bevestigde koronaviruspasiënte in SA nie, sê Mkhize |date=6 Maart 2020 |work=News24.com |access-date=7 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200402074155/https://www.news24.com/SouthAfrica/News/developing-sa-medical-community-on-high-alert-in-wake-of-first-coronavirus-case-20200306 |archive-date=2 April 2020 |url-status=dead |df=dmy-all}}</ref> <ref name="msn2020-03-06">{{cite web |url=https://www.msn.com/en-za/news/national/sa-coronavirus-case-came-via-dubai-to-durban-mkhize/ar-BB10QnRG?li=BBqfP3n |title=SA se eerste koronavirusgeval het deur Doebai na Durban gekom: Mkhize |last=Bafetane |first=Vusi |date=6 Maart 2020 |work=MSN.com |access-date=7 Maart 2020 |language=Engels |archive-url=https://web.archive.org/web/20200428235844/https://www.msn.com/en-za/news/national/sa-coronavirus-case-came-via-dubai-to-durban-mkhize/ar-BB10QnRG?li=BBqfP3n |archive-date=28 April 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> <ref name="NICD13">{{webaanhaling |laaste=Mkhize |eerste=Zwelini |url=http://www.nicd.ac.za/latest-confirmed-cases-of-covid-19-in-south-africa/ |titel=Die nuutste bevestigde gevalle van COVID-19 in Suid-Afrika |datum=11 Maart 2020|werk=NICD| taal=Engels| toegangsdatum=11 Maart 2020}}</ref> <ref name="nicd3">{{webaanhaling|url=http://www.nicd.ac.za/third-confirmed-case-of-covid-19-in-south-africa/ |titel=Derde bevestigde geval van COVID-19 in Suid-Afrika |laaste=Mkhize |eerste=Zwelini| datum =8 Maart 2020| werk=NICD| taal=Engels| toegangsdatum=12 Maart 2020}}</ref> <ref name="nicd16">{{webaanhaling |url=http://www.nicd.ac.za/covid-19-update-14/ |titel=COVID-19 opdateer |datum=12 Maart 2020 |uitgewer=NICD |taal=Engels |toegangsdatum=12 Maart 2020}}</ref> <ref name="NICDToets">{{webaanhaling |url=http://www.nicd.ac.za/covid-19-update/ |titel=COVID-19 opdateer |datum=14 Februarie 2020| uitgewer=NICD| taal=Engels| toegangsdatum=12 Maart 2020}}</ref> <ref name="sacoronavirus.co.za">https://sacoronavirus.co.za/</ref> }} == Eksterne skakels == * [https://www.gov.za/taxonomy/term/707 Suid-Afrikaanse regeringsuitsprake] * [http://www.nicd.ac.za/media/ NICD media] * [https://www.westerncape.gov.za/department-of-health/coronavirus Wes-Kaapse Departement van Gesondheid - koronavirus] * [https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 WGO koronaviruspandemie] * [https://sacoronavirus.co.za/ sacoronavirus.co.za] [[Kategorie:Virussiektes]] [[Kategorie:Kovis-19]] ksmlnwjbp3tjt0vp4qoz9tut1mzdzrs 0 299456 2518722 2357351 2022-08-11T09:24:26Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] na [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki [[Lêer:South Africa KwaZuluNatal Legislative 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|Mei 2019-verkiesing]]:{{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 44 setels}} {{legend|#FF0000|[[Inkatha Vryheidsparty|IVP]] : 13 setels}}{{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 11 setels}}{{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 8 setels}} {{legend|#FF8040| [[National Freedom Party|NFP]]: 1 setel}} {{legend|#FF0000|[[Minority Front|MF]]: 1 setel}} {{legend|#00ADEE|[[African Transformation Movement|ATM]]: 1 setel}} {{legend|#BA0C2F|[[African Christian Democratic Party|ACDP]] : 1 setel}} ]] [[Lêer:KwaZulu-Natal Parliament building, Pietermaritzburg, South Africa.jpg|duimnael|200px|Die provinsiale wetgewer in [[Pietermaritzburg]]]] Die '''KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer''' is die primêre wetgewende liggaam van [[KwaZulu-Natal]]. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die uitvoerende raad. ==Bevoegdhede== Die KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer kies die premier van KwaZulu-Natal, die provinsiale hoof- uitvoerende beampte van KwaZulu-Natal. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n mosie van wantroue in te stel. Alhoewel die uitvoerende raad deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die raad te verander. Die wetgewer stel ook die KwaZulu-Natal afgevaardigdes aan by die [[Nasionale Raad van Provinsies]], wat afgevaardigdes aan partye toeken in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee. Die wetgewer het die mag om wetgewing uit te voer op verskeie terreine wat in die nasionale grondwet gespesifiseer is; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl dit op ander terreine uitsluitlik vir KwaZulu-Natal gereserveer is. Die velde sluit gesondheid, onderwys (behalwe universiteite), landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van KwaZulu-Natal, en die premier en die lede van die uitvoerende raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat KwaZulu-Natal se provinsiale begroting bepaal. ==Verkiesing== Die provinsiale wetgewer bestaan ​​uit 80 lede wat deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste verkies word. Die mees onlangse verkiesing is op [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|8 Mei 2019]] gehou uit die lede van die leierparty of koalisie in die wetgewer. ==Ampsdraers== Die speaker is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunk-speaker. Die huidige speaker is Ntobeko Boyce, en die adjunk-speaker is Themba Mthembu;<ref>{{en}} {{cite news |last1=Mtshali |first1=Samkelo |title=Mthembu elected deputy speaker of KZN legislature |url=https://www.pressreader.com/south-africa/the-mercury-south-africa/20201127/281672552499844 |access-date=11 Desember 2020 |agency=The Mercury |date=27 November 2020|via=Pressreader}}</ref> hulle is albei lede van die [[African National Congress]]. Sedert 22 Mei 2019 is die premier van KwaZulu-Natal [[Sihle Zikalala]] van die African National Congress, terwyl [[Velenkosini Hlabisa]], ([[Inkatha Vryheidsparty]]), die leier van die opposisie is.<ref> {{en}} [https://citizen.co.za/news/south-africa/government/2133861/sihle-zikalala-elected-kzn-premier/ Sihle Zikalala elected KZN premier], ''The Citizen'', 22 Mei 2019. Besoek op 25 April 2020</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== *{{en}} [https://kznlegislature.gov.za/ Webblad: KwaZulu-Natal Legislature] {{Commons-kategorie inlyn|KwaZulu-Natal Legislature}} {{Normdata}} [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] [[Kategorie:KwaZulu-Natal]] mo3oahb8loupyjck37c3in2d4xyzsla 2518727 2518722 2022-08-11T09:27:25Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:South Africa KwaZuluNatal Legislative 2019.svg|duimnael|250px|regs|Setels in die provinsiale wetgewer na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|Mei 2019-verkiesing]]:{{legend|#006600|[[African National Congress|ANC]]: 44 setels}} {{legend|#FF0000|[[Inkatha Vryheidsparty|IVP]] : 13 setels}}{{legend|#005BA6|[[Demokratiese Alliansie|DA]]: 11 setels}}{{legend|#852A2A|[[Economic Freedom Fighters|EFF]]: 8 setels}} {{legend|#FF8040| [[National Freedom Party|NFP]]: 1 setel}} {{legend|#FF0000|[[Minority Front|MF]]: 1 setel}} {{legend|#00ADEE|[[African Transformation Movement|ATM]]: 1 setel}} {{legend|#BA0C2F|[[African Christian Democratic Party|ACDP]] : 1 setel}} ]] [[Lêer:KwaZulu-Natal Parliament building, Pietermaritzburg, South Africa.jpg|duimnael|200px|Die provinsiale wetgewer in [[Pietermaritzburg]]]] Die '''KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer''' is die primêre wetgewende liggaam van [[KwaZulu-Natal]]. Dit het 'n eenkamersamestelling en verkies die premier en die uitvoerende raad. ==Bevoegdhede== Die KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer kies die premier van KwaZulu-Natal, die provinsiale hoof- uitvoerende beampte van KwaZulu-Natal. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n mosie van wantroue in te stel. Alhoewel die uitvoerende raad deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die raad te verander. Die wetgewer stel ook die KwaZulu-Natal afgevaardigdes aan by die [[Nasionale Raad van Provinsies]], wat afgevaardigdes aan partye toeken in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee. Die wetgewer het die mag om wetgewing uit te voer op verskeie terreine wat in die nasionale grondwet gespesifiseer is; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl dit op ander terreine uitsluitlik vir KwaZulu-Natal gereserveer is. Die velde sluit gesondheid, onderwys (behalwe universiteite), landbou, behuising, beskerming van die omgewing en ontwikkelingsbeplanning in. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering van KwaZulu-Natal, en die premier en die lede van die uitvoerende raad moet aan die wetgewer verslag doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer bestuur ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewillingswetsontwerpe wat KwaZulu-Natal se provinsiale begroting bepaal. ==Verkiesing== Die provinsiale wetgewer bestaan ​​uit 80 lede wat deur 'n stelsel van proporsionele verteenwoordiging van die partylys met geslote lyste verkies word. Die mees onlangse verkiesing is op [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|8 Mei 2019]] gehou uit die lede van die leierparty of koalisie in die wetgewer. ==Ampsdraers== Die speaker is die politieke hoof van die wetgewer en word bygestaan deur 'n adjunk-speaker. Die huidige speaker is Ntobeko Boyce, en die adjunk-speaker is Themba Mthembu;<ref>{{en}} {{cite news |last1=Mtshali |first1=Samkelo |title=Mthembu elected deputy speaker of KZN legislature |url=https://www.pressreader.com/south-africa/the-mercury-south-africa/20201127/281672552499844 |access-date=11 Desember 2020 |agency=The Mercury |date=27 November 2020|via=Pressreader}}</ref> hulle is albei lede van die [[African National Congress]]. Sedert Augustus 2022 is die [[premier van KwaZulu-Natal]] Nomusa Dube-Ncube van die African National Congress, terwyl [[Velenkosini Hlabisa]], ([[Inkatha Vryheidsparty]]), die leier van die opposisie is.<ref> {{en}} [https://citizen.co.za/news/south-africa/government/2133861/sihle-zikalala-elected-kzn-premier/ Sihle Zikalala elected KZN premier], ''The Citizen'', 22 Mei 2019. Besoek op 25 April 2020</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== *{{en}} [https://kznlegislature.gov.za/ Webblad: KwaZulu-Natal Legislature] {{Commons-kategorie inlyn|KwaZulu-Natal Legislature}} {{Normdata}} [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] [[Kategorie:KwaZulu-Natal]] ah8h45fcat2v3nvbrrrckbiby2t6blx 1 299458 2518724 2169878 2022-08-11T09:24:27Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 303167 2518741 2511818 2022-08-11T10:33:21Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër |naam=Velenkosini Hlabisa |beeld=Velenkosini Hlabisa.jpg |orde=Leier van die opposisie in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] |termynaanvang=22 Mei 2019 |voorganger=Zwakele Mncwango |orde2=President van die [[Inkatha Vryheidsparty]] |termynaanvang2=25 Augustus 2019 |voorganger2=[[Mangosuthu Buthelezi]] |geboortedatum=4 Januarie 1965 |party=[[Inkatha Vryheidsparty]] |eggenoot=Thandeka Nxumalo |kinders=3 |geboortenaam=Velenkosini Fiki Hlabisa |geboorteplek=[[Hlabisa]], [[Natal (provinsie)|Natal]], [[Suid-Afrika]] |caption=Hlabisa in Mei 2019 |kleinbeeld= |professie=Politikus<br/>Onderwyser |alma_mater=[[Universiteit van Suid-Afrika]]<br/>[[Universiteit van Zoeloeland]] |orde3=Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] |beeldgrootte= |imagesize= |termynaanvang3=25 Mei 2019 |term_start=}} '''Velenkosini Fiki Hlabisa''' (gebore op 4 Januarie 1965) is 'n Suid-Afrikaanse politikus en onderwyser. Hy is in August 2019 as die nuwe nasionale leier van die [[Inkatha-Vryheidsparty]], die vierde grootste party in Suid-Afrika, verkies. Sedert Mei 2019 dien Hlabisa as die leier van die opposisie in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Hy was voorheen die IVP se sekretaris-generaal en die burgemeester van die [[Groot Vyf Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]]. == Lewensloop == Velenkosini Fiki Hlabisa is op 4 Januarie 1965 in [[Hlabisa]] in die destydse [[Natal (provinsie)|Natal]] gebore. Hy het in 1978 'n lid van die IVP se jeugtak geword. Hlabisa het in 1983 gematrikueer, waarna hy aan beide die [[Universiteit van Suid-Afrika]] en die [[Universiteit van Zoeloeland]] gestudeer het. Sy pa het in 1990 gesterf terwyl hy nog besig was om te studeer.<ref name="The South African"> {{en}} [https://www.thesouthafrican.com/news/who-is-the-new-ifp-president-velenkosini-hlabisa-qualifications/ Velenkosini Hlabisa: Qualifications, CV and work history of the new IFP president]. ''The South African''. 25 Augustus 2019. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> Hlabisa is na sy studies in 1991 as 'n onderwyser aangestel. Hy het vir vyf jaar by Hoërskool Ngebeza skoolgehou, voordat hy die pos as skoolhoof van Hoërskool Somfula aanvaar het. Hy was die skool se skoolhoof vir twee dekades.<ref name="The South African" /> In die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 1995–96|munisipale verkiesing van 1995-96]] is hy verkies as 'n raadslid van die [[Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]]. In 2011 is Hlabisa tot die pos van sekretaris-generaal van die IVP verkies. Na die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing van 2016]] het die raad van die nuutgestigte [[Groot Vyf Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]] hom as die burgemeester verkies.<ref>{{en}} [https://www.iol.co.za/news/politics/velenkosini-hlabisa-takes-the-helm-at-ifp-after-buthelezis-44-year-rule-31266269 Velenkosini Hlabisa takes the helm at IFP after Buthelezi's 44-year rule]. IOL. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> In 2017 het die uitgebreide nasionale raad van die IVP hom eenparig gesteun om die volgende partyleier in 2019 te word. Hy is toe as die party se KwaZulu-Natalse premierskandidaat vir die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing van 2019]] benoem. In die verkiesing het die IVP weer die amptelike opposisie in die provinsie geword, nadat hulle die [[Demokratiese Alliansie]] uitgestof het. By die party se kongres in Augustus 2019 is Hlabisa uiteindelik as die nuwe president van die party verkies.<ref>[https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/buthelezi-gee-ivp-vaandel-oor-na-44-jaar/ Buthelezi gee IVP-vaandel oor ná 44 jaar]. ''Maroela Media'', 25 Augustus 2019. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> Hlabisa is getroud met Thandeka Nxumalo, en hulle het drie kinders. == Verwysings == {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== * {{en}} [https://www.pa.org.za/person/velenkosini-fiki-hlabisa/ Velenkosini Fiki Hlabisa – People's Assembly] * {{en}} [https://kznlegislature.gov.za/members/hon-vf-hlabisa/ Hon. VF Hlabisa] * {{en}} [https://www.ifp.org.za/who-we-are/our-leadership/our-president/ Inkatha Vryheidsparty] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200601041336/https://www.ifp.org.za/who-we-are/our-leadership/our-president/ |date= 1 Junie 2020 }} {{beginboks}} {{opvolgboks|titel=Opposisieleier in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]voor=Zwakele Mncwango|na=Ampsbekleër|jare=2019–hede}} {{opvolgboks|titel= President van die [[Inkatha Vryheidsparty]]|voor=[[Mangosuthu Buthelezi]]|na=Ampsbekleër|jare=2019–hede}} {{eindboks}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hlabisa, Velenkosini}} [[Kategorie:Geboortes in 1965]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die Inkatha-Vryheidsparty]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Zoeloes]] 8h6fnff6gvgs2r11kej04ffq5sbahzn 2518749 2518741 2022-08-11T10:45:40Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër |naam=Velenkosini Hlabisa |beeld=Velenkosini Hlabisa.jpg |orde=Leier van die opposisie in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] |termynaanvang=22 Mei 2019 |voorganger=Zwakele Mncwango |orde2=President van die [[Inkatha Vryheidsparty]] |termynaanvang2=25 Augustus 2019 |voorganger2=[[Mangosuthu Buthelezi]] |geboortedatum={{GDEO|1965|1|4|df=yes}} |party=[[Inkatha Vryheidsparty]] |eggenoot=Thandeka Nxumalo |kinders=3 |geboortenaam=Velenkosini Fiki Hlabisa |geboorteplek=[[Hlabisa]], [[Natal (provinsie)|Natal]], [[Suid-Afrika]] |caption=Hlabisa in Mei 2019 |kleinbeeld= |professie=Politikus<br/>Onderwyser |alma_mater=[[Universiteit van Suid-Afrika]]<br/>[[Universiteit van Zoeloeland]] |orde3=Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] |beeldgrootte= |imagesize= |termynaanvang3=25 Mei 2019 |term_start=}} '''Velenkosini Fiki Hlabisa''' (gebore op 4 Januarie [[1965]]) is 'n Suid-Afrikaanse [[politikus]] en oud-onderwyser. Hy is in August 2019 as die nuwe nasionale leier van die [[Inkatha-Vryheidsparty]], die vierde grootste party in Suid-Afrika, verkies. Sedert Mei 2019 dien Hlabisa as die leier van die opposisie in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Hy was voorheen die IVP se sekretaris-generaal en die burgemeester van die [[Groot Vyf Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]]. == Lewensloop == Velenkosini Fiki Hlabisa is op 4 Januarie 1965 in [[Hlabisa]] in die destydse [[Natal (provinsie)|Natal]] gebore. Hy het in 1978 'n lid van die IVP se jeugtak geword. Hlabisa het in 1983 gematrikueer, waarna hy aan beide die [[Universiteit van Suid-Afrika]] en die [[Universiteit van Zoeloeland]] gestudeer het. Sy pa het in 1990 gesterf terwyl hy nog besig was om te studeer.<ref name="The South African"> {{en}} [https://www.thesouthafrican.com/news/who-is-the-new-ifp-president-velenkosini-hlabisa-qualifications/ Velenkosini Hlabisa: Qualifications, CV and work history of the new IFP president]. ''The South African''. 25 Augustus 2019. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> Hlabisa is na sy studies in 1991 as 'n onderwyser aangestel. Hy het vir vyf jaar by Hoërskool Ngebeza skoolgehou, voordat hy die pos as skoolhoof van Hoërskool Somfula aanvaar het. Hy was die skool se skoolhoof vir twee dekades.<ref name="The South African" /> In die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 1995–96|munisipale verkiesing van 1995-96]] is hy verkies as 'n raadslid van die [[Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]]. In 2011 is Hlabisa tot die pos van sekretaris-generaal van die IVP verkies. Na die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2016|munisipale verkiesing van 2016]] het die raad van die nuutgestigte [[Groot Vyf Hlabisa Plaaslike Munisipaliteit]] hom as die burgemeester verkies.<ref>{{en}} [https://www.iol.co.za/news/politics/velenkosini-hlabisa-takes-the-helm-at-ifp-after-buthelezis-44-year-rule-31266269 Velenkosini Hlabisa takes the helm at IFP after Buthelezi's 44-year rule]. IOL. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> In 2017 het die uitgebreide nasionale raad van die IVP hom eenparig gesteun om die volgende partyleier in 2019 te word. Hy is toe as die party se KwaZulu-Natalse premierskandidaat vir die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing van 2019]] benoem. In die verkiesing het die IVP weer die amptelike opposisie in die provinsie geword, nadat hulle die [[Demokratiese Alliansie]] uitgestof het. By die party se kongres in Augustus 2019 is Hlabisa uiteindelik as die nuwe president van die party verkies.<ref>[https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/buthelezi-gee-ivp-vaandel-oor-na-44-jaar/ Buthelezi gee IVP-vaandel oor ná 44 jaar]. ''Maroela Media'', 25 Augustus 2019. Besoek op 25 Mei 2020.</ref> Hlabisa is getroud met Thandeka Nxumalo, en hulle het drie kinders. == Verwysings == {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== * {{en}} [https://www.pa.org.za/person/velenkosini-fiki-hlabisa/ Velenkosini Fiki Hlabisa – People's Assembly] * {{en}} [https://kznlegislature.gov.za/members/hon-vf-hlabisa/ Hon. VF Hlabisa] * {{en}} [https://www.ifp.org.za/who-we-are/our-leadership/our-president/ Inkatha Vryheidsparty] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200601041336/https://www.ifp.org.za/who-we-are/our-leadership/our-president/ |date= 1 Junie 2020 }} {{beginboks}} {{opvolgboks|titel=Opposisieleier in die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]|voor=Zwakele Mncwango|na=Ampsbekleër|jare=2019–hede}} {{opvolgboks|titel= President van die [[Inkatha Vryheidsparty]]|voor=[[Mangosuthu Buthelezi]]|na=Ampsbekleër|jare=2019–hede}} {{eindboks}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Hlabisa, Velenkosini}} [[Kategorie:Geboortes in 1965]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die Inkatha-Vryheidsparty]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Zoeloes]] 4bstnfc1l1iw3t09fm8jq2a66sd451k 0 304384 2518689 2511865 2022-08-11T08:38:29Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Oscar Mabuyane | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = Lubabalo Oscar Mabuyane | geboortedatum = | geboortejaar = 1974 | geboortemaand = 2 | geboortedag = 24 | geboorteplek = [[Engcobo]], [[Transkei]], [[Suid-Afrika]] | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrikan}}er | orde = [[Premier van die Oos-Kaap]] | termynaanvang = 22 Mei 2019 | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | voorganger = [[Phumulo Masualle]] | opvolger = | orde2 = Lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang2 = 19 Februarie 2018 | termyneinde2 = | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = Provinsiale voorsitter van die [[African National Congress]] | termynaanvang3 = 1 Oktober 2017 | termyneinde3 = | vise3 = Mlungisa Mvoko | president3 = | eersteminister3 = | voorganger3 = [[Phumulo Masualle]] | opvolger3 = | eggenoot = Siyasanga | kinders = 3 | alma_mater = [[Universiteit van Fort Hare]] | religie = | handtekening = | toekennings = }} '''Lubabalo Oscar Mabuyane''' (gebore [[24 Februarie]] [[1974]]) is 'n Suid-Afrikaanse ekonoom en politikus wat die huidige [[premier van die Oos-Kaap]] is. Hy is in Mei 2019 as premier verkies, en is ook 'n lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]]. Van 2018 tot 2019 het hy as die provinsie se LUR vir finansies en ekonomiese geleenthede gedien. Mabuyane is 'n lid van die [[African National Congress]] (ANC) en die party se provinsiale voorsitter. ==Vroeë lewe en opvoeding== Mabuyane is op 24 Februarie 1974 in [[Engcobo]] in die noordooste van die destydse [[Kaapprovinsie]] gebore. Hy het aan die Hoërskool Lekoa Shandu in [[Sharpeville]] in die [[Transvaal]] gematrikuleer. Hierna het hy aan die [[Universiteit van Fort Hare]] gestudeer en 'n BCom in ekonomie behaal. Hy is tans besig met sy meestersgraad in openbare administrasie by dieselfde universiteit.<ref name="ecprov">[https://ecprov.gov.za/AboutUs/Pages/Premier-Lubabalo-Oscar-Mabuyane.aspx Hon Premier Lubabalo Oscar Mabuyane] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200602135632/https://ecprov.gov.za/AboutUs/Pages/Premier-Lubabalo-Oscar-Mabuyane.aspx |date= 2 Junie 2020 }}. Besoek op 2 Junie 2020.</ref> Mabuyane het van 2002 tot 2005 in die kantoor van die destydse LUR Enoch Godongwana gewerk. In 2005 is hy as 'n besturende direkteur by Ikamva Consulting aangestel.<ref name="ecprov" /> ==Politieke loopbaan== Mabuyane was 'n lid van beide die [[South African Students’ Congress]] (SASCO) en [[ANC-jeugliga]] (ANCYL) en het senior posisies in beide organisasies beklee. In Oktober 2017 is hy as die provinsiale voorsitter van die African National Congress verkies. Hy het die huidige voorsitter [[Phumulo Masualle]] uitgestof met 'n verrassende wen van 931 teen Masualle se 7 stemme.<ref>[https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/anc-se-oos-kaap-kies-voorsitter/ ANC se Oos-Kaap kies voorsitter]. [[Maroela Media]]. 1 Oktober 2017. Besoek op 2 Junie 2020.</ref> In Februarie 2018 is hy as lid van die Oos-Kaapse provinsiale wetgewer ingehuldig. Hy is toe as LUR van finansies en ekonomiese geleenthede in Mei 2018 aangestel. Na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing van 2019]] het die nasionale ANC hom as die nuwe provinsiale premier aangewys. Hy het die amp op 22 Mei 2019 aanvaar.<ref>[https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/hier-is-land-se-nuwe-premiers/ Hiér is land se nuwe premiers]. ''Maroela Media''. 22 Mei 2019. Besoek op 2 Junie 2020.</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Eksterne skakels== * [https://www.pa.org.za/person/oscar-mabuyane/ Oscar Mabuyane]. ''People's Assembly''. Besoek op 2 Junie 2020. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Mabuyane, Oscar}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Geboortes in 1974]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Xhosas]] huxips90y6cmphurjx87gk62921c3tq 0 304430 2518710 2218542 2022-08-11T09:02:07Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Zamani Saul | beeld = Zamani Saul.jpg | beeldonderskrif = Saul in 2020 | geboortenaam = Zamani Saul | geboortedatum = | geboortejaar = 1972 | geboortemaand = 3 | geboortedag = 7 | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | orde = Premier van die [[Noord-Kaap]] | termynaanvang = 22 Mei 2019 | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | voorganger = [[Sylvia Lucas]] | opvolger = | orde2 = Provinsiale voorsitter van die African National Congress | termynaanvang2 = 12 Mei 2017 | termyneinde2 = | vise2 = [[Bentley Vass]] | president2 = | eersteminister2 = | voorganger2 = [[John Block]] | opvolger2 = | orde3 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = 22 Mei 2019 | termyneinde3 = | eggenoot = Tapsy Saul | kinders = | alma_mater = [[Universiteit van Wes-Kaapland]]<br/>[[Universiteit van die Vrystaat]] | religie = | handtekening = }} '''Zamani Saul''' (gebore 7 Maart 1972) is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is tans die premier van die [[Noord-Kaap]] en die provinsiale voorsitter van die [[African National Congress]] (ANC), asook lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]]. Saul was voorheen die provinsiale sekretaris en adjunk provinsiale sekretaris van die ANC. ==Vroeë lewe en opvoeding== Saul is op 7 Maart 1972 gebore. Hy het aan die Hoërskool Umso in [[Colesberg]] gematrikuleer. Hierna het hy by die [[Universiteit van die Vrystaat]] gestudeer en 'n meestersgraad in ontwikkelingstudies behaal. Hy het 'n meestersgraad in regte en later 'n doktorsgraad in publieke reg en regsleer aan die [[Universiteit van Wes-Kaapland]] verwerf. Hy studeer tans vir 'n doktorsgraad in filosofie in multi-dissiplinêre studies aan die [[Universiteit van Suid-Afrika]]. ==Politieke loopbaan== Saul was die munisipale bestuurder van die [[Pixley ka Seme-distriksmunisipaliteit]] van 2000 tot 2008. In 2004 is hy verkies as adjunk-provinsiale sekretaris van die African National Congress. Hy is in 2008 as die provinsiale sekretaris verkies en herverkies tot 'n tweede termyn in 2012.<ref> {{cite news |date=8 Junie 2012 |title=John Block re-elected ANC NCape chairperson |url=https://www.politicsweb.co.za/documents/john-block-reelected-anc-ncape-chairperson |work=Politicsweb |access-date=5 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190702211427/https://www.politicsweb.co.za/documents/john-block-reelected-anc-ncape-chairperson |archive-date=2 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Op 12 Mei 2017 is hy eenparig verkies as die provinsiale voorsitter van die ANC nadat [[Sylvia Lucas]] haar kandidatuur onttrek het. Hy het [[John Block]] opgevolg wat in Oktober 2015 uit die pos bedank het.<ref>{{cite news |date=13 Mei 2017 |title=Zamani Saul is new ANC Northern Cape chairperson |url=https://www.enca.com/south-africa/zamani-saul-is-the-northern-cape-ancs-new-chairperson |work=eNCA |location=Colesberg |access-date=5 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190421160123/https://www.enca.com/south-africa/zamani-saul-is-the-northern-cape-ancs-new-chairperson |archive-date=21 April 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Saul word beskou as iemand wat deel is van die Ramaphosa-faksie van die ANC.<ref> {{cite news |date=12 Mei 2017 |title=Ramaphosa backer Zamani Saul elected NC chairperson |url=https://citizen.co.za/news/south-africa/1512691/ramaphosa-backer-zamani-saul-elected-nc-chairperson/ |work=The Citizen |access-date=5 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190421160850/https://citizen.co.za/news/south-africa/1512691/ramaphosa-backer-zamani-saul-elected-nc-chairperson/ |archive-date=21 April 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|algemene verkiesing in 2019]] het die ANC Nasionale Uitvoerende Komitee Saul aangewys as sy premierskandidaat vir die provinsie.<ref>{{cite news |date=14 Mei 2019 |title=ANC maak nuwe premierskandidate bekend |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/anc-maak-nuwe-premierskandidate-bekend/ |work=Maroela Media |access-date=5 Junie 2020 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200605093557/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/anc-maak-nuwe-premierskandidate-bekend/ |archive-date=5 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Hy is op 22 Mei 2019 as premier verkies.<ref>{{cite news |date=22 Mei 2019 |title=Hiér is land se nuwe premiers |url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/hier-is-land-se-nuwe-premiers/ |work=Maroela Media |access-date=5 Junie 2020 |language=af |archive-url=https://web.archive.org/web/20200605100333/https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/hier-is-land-se-nuwe-premiers/ |archive-date=5 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ==Persoonlike lewe== Saul is getroud met Tapsy en die egpaar het kinders. Hulle woon in [[Kimberley]]. ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== {{vertaaluit| taalafk = en| il = Zamani Saul}} * {{en}} [https://www.sabcnews.com/sabcnews/know-your-premier-zamani-saul/ Know your premier: Zamani Saul]. ''SABC News''. Besoek op 5 Junie 2020. * {{en}} [https://www.pa.org.za/person/zamani-saul/ Zamani Saul]. ''People's Assembly''. * {{en}} [https://www.news24.com/news24/southafrica/news/dr-zamani-saul-the-northern-capes-new-activist-premier-20190606 Dr Zamani Saul: The Northern Cape's new 'activist premier']. ''[[News24]]''. * {{en}} [http://www.northern-cape.gov.za/index.php/about-us/nc-premier Profile : Dr Zamani Saul]. ''Northern Cape Government''. * {{en}} [http://www.ncpleg.gov.za/profile-dr-zamani-saul/ Profile: Zamani Saul]. ''Northern Cape Provincial Legislature''. * {{en}} [https://www.gov.za/about-government/contact-directory/northern-cape-provincial-government/zamani-saul-dr Zamani Saul, Dr]. ''South African Government''. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Saul, Zamani}} [[Kategorie:Geboortes in 1972]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] 14cjrfuj9mc4c940hi56a71gsphk53t 0 305483 2518742 2439445 2022-08-11T10:35:53Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Mxolisi Kaunda | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = Mxolisi Thomas Kaunda | geboortejaar = 1973 | geboortemaand = 9 | geboortedag = 13 | geboorteplek = [[Inanda, KwaZulu-Natal|Inanda]], [[Natal (provinsie)|Natalprovinsie]], [[Suid-Afrika]] | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | orde = Burgemeester van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] | termynaanvang = 5 September 2019 | termyneinde = | vise = [[Belinda Scott]] | voorganger = [[Zandile Gumede]] | opvolger = | orde2 = KwaZulu-Natalse LUR vir vervoer, gemeenskapsveiligheid en skakeling | termynaanvang2 = 7 Junie 2016 | termyneinde2 = 4 September 2019 | premier2 = [[Sihle Zikalala]]<br/>[[Willies Mchunu]] | voorganger2 = [[Willies Mchunu]] | opvolger2 = [[Bhekuyise Ntuli]] | orde3 = Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = 6 Mei 2009 | termyneinde3 = 4 September 2019 | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = Nomzamo | kinders = 4 | alma_mater = [[Universiteit van Suid-Afrika]]<br/>[[Universiteit van die Witwatersrand]] | religie = | handtekening = }} '''Mxolisi Thomas Kaunda''' (gebore 6 September 1973) is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Sedert September 2019 dien hy as die [[burgemeester]] van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]]. Hy was voor dit betrokke in die KwaZulu-Natalse provinsiale regering waar hy as die LUR vir vervoer, gemeenskapsveiligheid en skakeling vanaf 2016 tot 2019 gedien het. Kaunda was ook 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer|Provinsiale Wetgewer]] tussen 2009 en 2019. Kaunda is 'n lid van die [[African National Congress]] (ANC). ==Vroeë lewe en opvoeding== Kaunda is op 6 September 1973 in die dorp [[Inanda, KwaZulu-Natal|Inanda]] buite [[Durban]] in die [[Natal (provinsie)|Natalprovinsie]] gebore. Hy het op die ouderdom van vyftien by politiek betrokke geraak en gevolglik deel van die [[Kongres van Suid-Afrikaanse Studente]] (COSAS) geword. Hy het aan Hoërskool Intshisekelo gematrikuleer, waarna hy aan die [[Universiteit van Suid-Afrika]] 'n diploma in bestuur en leierskap van die universiteit verwerf het. Hy het later aan die [[Universiteit van die Witwatersrand]] studeer en 'n gevorderde diploma in gevorderde bestuur en openbare leierskap verwerf.<ref name="TSA">{{En}}{{cite news |last=Kahla |first=Cheryl |date=22 Augustus 2019 |title=Mxolisi Kaunda: Qualifications, CV and work history of eThekiwni’s new mayor |url=https://www.thesouthafrican.com/news/mxolisi-kaunda-qualifications-cv-and-work-history-of-ethekiwnis-new-mayor/ |work=The South African |access-date=11 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190828193711/https://www.thesouthafrican.com/news/mxolisi-kaunda-qualifications-cv-and-work-history-of-ethekiwnis-new-mayor/ |archive-date=28 Augustus 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ==Politieke loopbaan== In 2000 is Kaunda as 'n ANC wykraadslid van die nuutgestigte [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] verkies. Na die 2006-verkiesing is hy ingehuldig as 'n PR raadslid. Hy het op die munisipale subkomitee vir ekonomiese ontwikkeling en markte gedien.<ref name="TSA"/> In 2009 verskyn Kaunda op die ANC se kandidatelys vir die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Hy is gevolglik verkies en is op 6 Mei 2009 ingehuldig as 'n lid van die wetgewer. Tydens sy eerste termyn as 'n LPW was hy voorsitter van die portefeuljekomitee vir vervoer en lid van die finansies, gemeenskapsveiligheid en skakelkomitee. Hy was ook 'n plaasvervangende lid van die samewerkende regering en tradisionele sake-komitees.<ref name="TSA"/> Met sy herverkiesing in 2014, dien hy voort as voorsitter van die vervoerkomitee. Hy het ook 'n lid van die komitee vir ekonomiese ontwikkeling, toerisme en omgewingsake, en gemeenskapsveiligheid en skakelkomitee geword.<ref name="TSA"/> In Junie 2016 het die nuutverkose premier [[Willies Mchunu]] Kaunda aangewys as die LUR vir vervoer, gemeenskapsveiligheid en skakeling.<ref>{{En}}{{cite news |last=Khoza |first=Amanda |date=6 Junie 2016 |title=ANC recalls 4 MECs in KZN cabinet reshuffle |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/anc-recalls-4-mecs-in-kzn-cabinet-reshuffle-20160606 |work=News24 |access-date=11 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20200611170522/https://www.news24.com/news24/southafrica/news/anc-recalls-4-mecs-in-kzn-cabinet-reshuffle-20160606 |archive-date=11 Junie 2020 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> [[Sihle Zikalala]] is in Mei 2019 tot premier verkies en het Kaunda in sy pos behou.<ref>{{En}}{{cite news |last=Harper |first=Paddy |date=27 Mei 2019 |title=Zikalala appoints youthful cabinet in KZN |url=https://mg.co.za/article/2019-05-27-zikalala-appoints-youthful-cabinet-in-kzn/ |work=Mail & Guardian |access-date=11 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20190704104637/https://mg.co.za/article/2019-05-27-zikalala-appoints-youthful-cabinet-in-kzn/ |archive-date=4 Julie 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> Benewens die feit dat hy verskeie openbare ampte beklee het, het Kaunda ook verskeie leiersposisies in die [[ANC-Jeugliga]] (ANCYL) beklee. Hy is in 2004 verkies as die ANCYL Provinsiale Sekretaris en het in die posisie tot 2008 gedien toe hy as ANCYL Provinsiale Voorsitter aangestel is. Hy het daardie pos tot 2010 behou. Hy is sedert 2012 'n lid van die ANC se provinsiale uitvoerende komitee (PEC). Hy is ook 'n lid van die provinsiale werkskomitee (PWC).<ref name="TSA"/> ==Burgemeesterskap== Kaunda is verkies as burgemeester van eThekwini op 6 September 2019. Dit volg nadat die provinsiale ANC vir [[Zandile Gumede]] op 13 Augustus herroep het. Sy het haar bedanking op 26 Augustus aangekondig maar dit op 29 Augustus weer teruggetrek. Sy het amptelik op 3 September bedank nadat die ANC druk op haar geplaas het om haar pos te ontruim.<ref>{{En}}{{cite news |date=6 September 2019 |title=New eThekwini mayor elected |url=https://www.enca.com/news/ethekwini-council-decides-their-future-leaders |work=eNCA |access-date=11 Junie 2020 |language=en |archive-url=https://web.archive.org/web/20191213060007/https://www.enca.com/news/ethekwini-council-decides-their-future-leaders |archive-date=13 Desember 2019 |url-status=live |df=dmy-all}}</ref> ==Persoonlike lewe== Kaunda is met Nomzamo getroud en hulle het 4 kinders. ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== {{vertaaluit| taalafk = en| il = Mxolisi Kaunda}} *{{en}} [https://www.pa.org.za/person/tm-kaunda/ Thomas Mxolisi Kaunda] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190828173351/https://www.pa.org.za/person/tm-kaunda/ |date=28 Augustus 2019 }}. ''People's Assembly''. *{{en}} [https://web.archive.org/web/20200611155118/http://www.durban.gov.za/City_Government/mayor_council/City_Mayor/Pages/default.aspx Mayor of eThekwini]. Argiveer op 11 Junie 2020. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Kaunda, Mxolisi}} [[Kategorie:Geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse burgemeesters]] [[Kategorie:Zoeloes]] 2fg3c6dygb88h2yd75snogc0w1alews 0 306357 2518694 2217011 2022-08-11T08:44:16Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki Die '''premier van die Oos-Kaap''' is die regeringshoof van die [[Oos-Kaap|Oos-Kaapprovinsie]] van [[Suid-Afrika]]. Die huidige premier van die Oos-Kaap is [[Oscar Mabuyane]]. Hy is 'n lid van die [[African National Congress]]. Mabuyane is op 22 Mei 2019 tot provinsiale premier verkies nadat 'n meerderheid van die wetgewerslede vir hom gestem het <ref>[https://www.iol.co.za/news/politics/oscar-mabuyane-sworn-in-as-new-eastern-cape-premier-23738274 Oscar Mabuyane sworn in as new Eastern Cape Premier]. Besoek op 25 Junie 2019.</ref> == Funksies == Ingevolge die [[Grondwet van Suid-Afrika|grondwet]] word die uitvoerende gesag van 'n provinsie aan die premier toevertrou. Die premier stel 'n Uitvoerende Raad aan wat uit tien lede van die provinsiale wetgewer bestaan; hulle word lede van die Uitvoerende Raad (LUR's) genoem. Die LUR'e is hoofsaaklik [[Minister|ministers]] en die Uitvoerende Raad 'n [[kabinet]] op provinsiale vlak. Die Premier het die outoriteit om LUR'e op eie wil aan te stel en af te dank. Die premier en die Uitvoerende Raad is verantwoordelik vir die uitvoering van provinsiale wetgewing, tesame met die nasionale wetgewing wat aan die provinsie toegeken word. Hulle stel provinsiale beleid op en bestuur die departemente van die provinsiale regering; hul optrede is onderhewig aan die nasionale grondwet. Die premier is ook 'n ''ex officio'' lid van die [[Nasionale Raad van Provinsies]] as een van die spesiale afgevaardigdes van die provinsie.<ref name="const">[[Grondwet van Suid-Afrika]]</ref> == Lys == {| class="wikitable sortable" ! class="unsortable" | Nr. ! Naam ! Termynaanvang ! Party |- bgcolor="#CCFFCC" | 1 | {{Sorteer|Mhlaba|[[Raymond Mhlaba]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|1994|5|7}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 2 | {{Sorteer|Stofile|[[Makhenkesi Stofile]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|1997|2|4}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 3 | {{Sorteer|Balindlela|[[Nosimo Balindlela]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|2004|4|26}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 4 | {{Sorteer|Sogoni|[[Mbulelo Sogoni]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|2008|8|1}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 5 | {{Sorteer|Kiviet|[[Noxolo Kiviet]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|2009|5|6}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 6 | {{Sorteer|Masualle|[[Phumulo Masualle]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|2014|5|21}} | [[African National Congress]] |- bgcolor="#CCFFCC" | 7 | {{Sorteer|Mabuyane|[[Oscar Mabuyane]]}} | {{Sorteerdatum|format=dmy|2019|5|22}} | [[African National Congress]] |} == Verkiesing == Die verkiesing vir die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] word elke vyf jaar gehou, terselfdertyd met die verkiesing van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]]; die laaste sodanige verkiesing [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|het op 8 Mei 2019 plaasgevind]]. Op die eerste vergadering van die provinsiale wetgewer na 'n verkiesing verkies die lede die premier. Die provinsiale wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[mosie van wantroue]] in te stel. As die premierskap (om welke rede ook al) vakant raak, moet die provinsiale wetgewer 'n nuwe premier verkies om die periode tot die volgende verkiesing uit te dien. Een persoon kan nie langer as twee termyne van vyf jaar as premier dien nie; wanneer 'n premier verkies word om 'n vakature te vul, tel die tydperk tot die volgende verkiesing egter nie as 'n termyn nie. == Sien ook == * [[Politiek van die Oos-Kaap]] * [[Premier (Suid-Afrika)]] * [[President van Suid-Afrika]] * [[Politiek van Suid-Afrika]] == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [https://web.archive.org/web/20090427003937/http://otp.ecpg.gov.za/ Amptelike webwerf] {{Normdata}} [[Kategorie:Oos-Kaap]] 9ap7shn60ibc4u87gtenqep4zlakv5p 0 308370 2518712 2438946 2022-08-11T09:03:23Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Martha Bartlett | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = Martha Bartlett | geboortedatum = | geboortejaar = <!-- Jaartal, bv. 1950 --> | geboortemaand = <!-- Maandtal, bv. 12 --> | geboortedag = <!-- Dagtal, bv. 31 --> | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | orde = Afgevaardigde van die [[Nasionale Raad van Provinsies]] | termynaanvang = 26 Junie 2020 | termyneinde = | voorganger = | opvolger = | orde2 = [[Noord-Kaap]]se LUR vir Maatskaplike Ontwikkeling | termynaanvang2 = 29 Mei 2019 | termyneinde2 = 11 Junie 2020 | premier2 = [[Zamani Saul]] | voorganger2 = [[Gift van Staden]] | opvolger2 = [[Nontobeko Vilakazi]] | orde3 = [[Noord-Kaap]]se LUR vir Onderwys | termynaanvang3 = 1 Maart 2016 | termyneinde3 = 29 Mei 2019 | premier3 = [[Sylvia Lucas]] | voorganger3 = [[Grizelda Cjiekella]] | opvolger3 = [[Mac Jack]] | orde4 = [[Noord-Kaap]]se LUR vir Vervoer, Veiligheid en Skakeling | termynaanvang4 = 30 Mei 2014 | termyneinde4 = 1 Maart 2016 | premier4 = [[Sylvia Lucas]] | voorganger4 = [[Mac Jack]] | opvolger4 = [[Pauline Williams]] | orde5 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang5 = 21 Mei 2014 | termyneinde5 = 11 Junie 2020 | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Martha Bartlett''' is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Sy verteenwoordig die [[Noord-Kaap]]provinsie in die [[Nasionale Raad van Provinsies]] sedert haar aanstelling in Junie 2020. Bartlett is 'n lid van die [[African National Congress]]. Bartlett is in Mei 2014 tot die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] verkies. Premier [[Sylvia Lucas]] het haar tot die pos van LUR vir Vervoer, Veiligheid en Skakeling aangewys.<ref>[https://www.gov.za/premier-sylvia-lucas%E2%80%99-formal-announcement-members-northern-cape-provincial-executive-council Premier Sylvia Lucas’ formal announcement of Members of the Northern Cape Provincial Executive Council, Provincial Legislature, Kimberley]. ''Suid-Afrikaanse Regering''. Besoek op 25 Julie 2020.</ref> Bartlett het later in Maart 2016 die LUR vir Onderwys geword.<ref>[https://www.ofm.co.za/article/Local-News/180567/NC-cabinet-reshuffling-Three-new-MECs-appointed-one-sacked NC cabinet reshuffling: Three new MECs appointed, one sacked]. ''OFM''. Besoek op 25 Julie 2020.</ref> In Mei 2019 het die nuutverkose premier [[Zamani Saul]] vir haar tot die Maatskaplike Ontwikkeling-portefeulje van sy uitvoerende raad aangestel.<ref>[https://citizen.co.za/news/south-africa/government/2136722/northern-cape-premier-saul-announces-new-cabinet/ Northern Cape Premier Saul announces new cabinet]. Besoek op 25 Julie 2020</ref> Bartlett het in Junie 2020 van die Noord-Kaapse provinsiale regering bedank aangesien die ANC haar tot die NRVP benoem het.<ref>[https://www.dfa.co.za/news/new-members-of-the-provincial-legislature-sworn-in-49309243 New Members of the Provincial Legislature sworn in] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200727184526/https://www.dfa.co.za/news/new-members-of-the-provincial-legislature-sworn-in-49309243 |date=27 Julie 2020 }}. Besoek op 25 Julie 2020.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== *[https://www.pa.org.za/person/martha-bartlett/ Profiel op People's Assembly] {{Lede van NRVP}} {{normdata}} {{DEFAULTSORT:Bartlett, Martha}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Afgevaardigdes van die Nasionale Raad van Provinsies]] ik13vrmfgl5nzien28y2gnjts9tfgh1 0 308381 2518743 2270027 2022-08-11T10:36:54Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Lindiwe Bebee | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = <!-- vul slegs in indien onderstaande drie velde onbekend is (geboortejaar, geboortemaand en geboortedag --> | geboortejaar = <!-- Jaartal, bv. 1950 --> | geboortemaand = <!-- Maandtal, bv. 12 --> | geboortedag = <!-- Dagtal, bv. 31 --> | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = Suid-Afrikaner | orde = Afgevaardigde van die [[Nasionale Raad van Provinsies]] | termynaanvang = 23 Mei 2019 | termyneinde = | voorganger = | opvolger = | orde2 = Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang2 = 6 Mei 2009 | termyneinde2 = 7 Mei 2019 | voorganger2 = | opvolger2 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Lindiwe Christabola Bebee''' is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Sy dien as 'n afgevaardigde van die [[Nasionale Raad van Provinsies]] waar sy [[KwaZulu-Natal]] verteenwoordig. Sy is die leier van die provinsiale afvaardiging. Bebee was voorheen 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]]. Sy is 'n lid van die [[African National Congress]].<ref>[https://www.politicsweb.co.za/party/kwazulunatal-mpls-elected-april-22 KwaZulu-Natal MPLs elected April 22]. Besoek op 25 Julie 2020.</ref> ==Verwysings== {{Verwysings}} ==Eksterne skakels== *[https://www.pa.org.za/person/lc-bebee/ Profiel op People's Assembly] {{Lede van NRVP}} {{saadjie}} {{normdata}} {{DEFAULTSORT:Bebee, Lindiwe}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Afgevaardigdes van die Nasionale Raad van Provinsies]] 3xcd5oy4pcwsee55h6nqj92g6mb8k5z 0 312914 2518714 2259089 2022-08-11T09:05:47Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Newrene Klaaste | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = {{ZAF}} | orde = Speaker van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang = 22 Mei 2019 | termyneinde = | vise = [[Mangaliso Matika]] | president = | eersteminister = | premier = | voorganger = [[Kenny Mmoiemang]] | opvolger = | orde2 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang2 = 22 Mei 2019 | termyneinde2 = | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | premier2 = <!-- vir gebruik in provinsiale wetgewers --> | voorganger2 = | opvolger2 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Newrene Claudine Klaaste''' is 'n Suid-Afrikaanse politikus wat sedert Mei 2019 as die speaker van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] dien. Sy het voorheen as die speaker van die [[Namakwa-distriksmunisipaliteit]] gedien. Klaaste is 'n lid van die regerende [[African National Congress]] (ANC). ==Politieke loopbaan== Klaaste is 'n lid van die [[African National Congress]]. Sy het as die speaker van die [[Namakwa-distriksmunisipaliteit]] gedien voordat sy in die 2019-verkiesing tot die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] verkies is.<ref>{{cite news |last= |first= |date=10 Mei 2019 |title=ANC comes out tops in Northern Cape |url=https://www.iol.co.za/news/politics/anc-comes-out-tops-in-northern-cape-22971973 |work=IOL |location=Kimberley |access-date=29 Augustus 2020 }}</ref> Sy is op 22 Mei 2019 as 'n lid ingehuldig. Die ANC het haar genomineer as hul kandidaat vir speaker van die wetgewer. Sy is eenparig verkies en het vir [[Kenny Mmoiemang]] opgevolg.<ref>{{cite news |last=Choane |first= Pulane|date= 22 Mei 2019|title=Northern Cape’s first sitting of sixth legislature proceeds without glitches |url=https://www.ofm.co.za/article/centralsa/274675/northern-cape-s-first-sitting-of-sixth-legislature-proceeds-without-glitches |work=OFM |location= Kimberley|access-date= 29 Augustus 2020}}</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Eksterne skakels== *{{en}} [https://www.pa.org.za/person/newrene-claudine-klaaste/ Newrene Claudine Klaaste – People's Assembly] * {{en}} [http://www.ncpleg.gov.za/profile-ms-newrene-claudine-klaaste/ Newrene Claudine Klaaste – Northern Cape Provincial Legislature] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Klaaste, Newrene}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] tjmj3rxak6mout39ri75oss84ui4f8g 0 317769 2518677 2518511 2022-08-11T08:05:51Z Rooiratel 90342 Nie meer wees nie. wikitext text/x-wiki [[Lêer:KwaZulu-Natal Parliament building, Pietermaritzburg, South Africa.jpg|duimnael|KwaZulu-Natalse wetgewer in [[Pietermaritzburg]].]] [[Lêer:Main building of the Northern Cape Provincial Legislature.jpg|duimnael|Noord-Kaapse provinsiale wetgewer in [[Galeshewe]].]] [[Lêer:Parliament, Free State province (6461110535).jpg|duimnael|Vrystaatse wetgewer in [[Bloemfontein]].]] In [[Suid-Afrika]] is 'n '''provinsiale wetgewer''' die [[Wetgewer|wetgewende tak]] van die [[regering]] van 'n [[Provinsies van Suid-Afrika|provinsie]].<ref name="const">''[[wikisource:Constitution of the Republic of South Africa, 1996/Chapter 6|Chapter 6: Provinces]]'', [[Grondwet van Suid-Afrika]]</ref> Dit het 'n eenkamerinstelling en wissel in grootte van 30 tot 80 lede, afhangende van die bevolking van die provinsie.<ref>{{Cite web|url=http://www.elections.org.za/NPEPWStaticReports/reports/ReportHandler.ashx?22%20Apr%202009%20Provincial%20Election\Seats%20Available%20Report\Provincial.pdf|title=Seats Available Report - Provincial|publisher=Independent Electoral Commission|format=PDF|access-date=28 May 2009}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Elke wetgewer het 'n [[speaker]] en 'n adjunkspeaker. == Geskiedenis == Die oorspronklike vier provinsies van Suid-Afrika (die provinsies wat van 1910 tot 1994 bestaan het) het provinsiale rade gehad wat deur die [[Blanke Suid-Afrikaners|blanke]] bevolking van die provinsies verkies iss. Die provinsiale rade was het nie baie mag gehad nie; hulle het 'n uitvoerende raad ('n provinsiale [[kabinet]]) aangestel, maar kon nie die administrateur (die uitvoerende hoof) van die provinsie aanstel of verwyder nie. Die administrateurs is deur die [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika|goewerneur-generaal]] (voor 1961) of die [[Staatspresident van Suid-Afrika|staatspresident]] (na 1961) gekies. Die wetgewende magte van die provinsiale rade was ook streng beperk tot spesifieke onderwerpe. In 1986 het die nasionale parlement die provinsiale rade heeltemal afgeskaf, maar die staatspresident was toegelaat om die uitvoerende rade aan te stel. Die huidige provinsiale wetgewers is van stapel gestuur deur die tussentydse Grondwet van Suid-Afrika van 1993 met die totstandkoming van die nuwe nege provinsies. Die Grondwet van 1993 het op 27 April 1994 in werking getree (en die provinsies het ontstaan); [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|die verkiesing op dieselfde dag]] het die eerste provinsiale wetgewers verkies. Die provinsiale wetgewers word meestal deur die [[African National Congress|African National Congress beheer]]. Die uitsonderings is die [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer|wetgewer in KwaZulu-Natal]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Inkatha-Vryheidsparty|Inkatha Freedom Party]] beheer is; en die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Nuwe Nasionale Party|(Nuwe) Nasionale Party]] beheer is (soms in koalisie met die [[Demokratiese Party]]) en sedert 2009 deur die [[Demokratiese Alliansie]] beheer word. == Verkiesing == Die lede van die provinsiale wetgewer (LPW's) word gekies deur die proporsionele verteenwoordiging van die partylys met 'n geslote lys, volgens die grootste resmetode met die Droop-kwota om enige surplus toe te ken.<ref name="ea">Schedule 1 to the [http://www.elections.org.za/content/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=989 Electoral Act, 1998], as amended</ref> Die gewone termyn van 'n provinsiale wetgewer is vyf jaar. Verkiesings word deur die [[Onafhanklike Verkiesingskommissie van Suid-Afrika|Onafhanklike Verkiesingskommissie]] gehou en is in [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]] en [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019 gehou]]. Alhoewel dit nie grondwetlik vereis word nie, is tot dusver al die verkiesings gelyktydig met die verkiesing tot die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] gehou. == Magte == Die wetgewer het die mag om wetgewing deur te voer op verskillende terreine wat in die nasionale grondwet gespesifiseer word; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl dit op ander terreine slegs aan die provinsie gereserveer word. Die velde sluit in sake soos gesondheid, onderwys (behalwe universiteite), landbou, behuising, omgewingsbeskerming en ontwikkelingsbeplanning. In velde buite die mag van 'n provinsiale wetgewer kan dit wetgewing aanbeveel by die Nasionale Vergadering. 'n Provinsiale wetgewer kan ook 'n grondwet vir daardie provinsie instel as twee derdes van die lede daarvoor stem. Die magte van die provinsiale wetgewer is slegs gebonde aan die nasionale grondwet en die provinsiale grondwet (indien daar een is). Slegs die Wes-Kaap het 'n provinsiale grondwet. Die provinsiale wetgewer van 'n provinsie kies die premier, die hoof van die provinsiale uitvoerende gesag. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[mosie van wantroue]] in te dien. Alhoewel die Uitvoerende Raad (kabinet) deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die Raad te verander. 'n Provinsiale wetgewer benoem ook die afgevaardigdes van die provinsie na die [[Nasionale Raad van Provinsies]], wat afgevaardigdes aan partye toewys in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering, en daar word van die premier en die lede van die Uitvoerende Raad verwag om aan die wetgewer verslag te doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer beheer ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewilligingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. == Lys van provinsiale wetgewers == Hierdie lys toon nege provinsiale wetgewers en hul partysamestelling na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|verkiesing van 2019]]. {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Wetgewer ! colspan="7" | Sitplekke |- ! [[African National Congress|ANC]] ! [[Demokratiese Alliansie|DA]] ! [[Ekonomiese Vryheidsvegters|EFF]] ! [[Inkatha-Vryheidsparty|IVP]] ! [[Vryheidsfront Plus|VF +]] ! Ander ! ''Totaal'' |- | [[Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] | 44 | 10 | 5 | 0 | 1 | 3 {{Nota|Sluit 2 [[United_Democratic_Movement|UDM]] & 1 [[African Transformation Movement|ATM]] LPW's in}} | '''63''' |- | [[Vrystaatse provinsiale wetgewer]] | 19 | 6 | 4 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Gauteng provinsiale wetgewer]] | 37 | 20 | 11 | 1 | 3 | 1 {{Nota|Sluit 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]] LPW in}} | '''73''' |- | [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] | 44 | 11 | 8 | 13 | 0 | 4 {{Nota|Sluit 1 [[National_Freedom_Party|NFP]], 1 [[Minority_Front|MF]], 1 [[African Transformation Movement|ATM]], & 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]] LPW's}} | '''80''' |- | [[Limpopo provinsiale wetgewer]] | 38 | 3 | 7 | 0 | 1 | 0 | '''49''' |- | [[Mpumalanga provinsiale wetgewer]] | 22 | 3 | 4 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Noordwes provinsiale wetgewer]] | 21 | 4 | 6 | 0 | 2 | 0 | '''33''' |- | [[Noord-Kaapse provinsiale wetgewer]] | 18 | 8 | 3 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] | 12 | 24 | 2 | 0 | 1 | 3 {{Nota|Sluit 1 [[GOOD|Good]], 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]], & 1 [[Al Jama-ah]] LPP's in.}} | '''42''' |- ! '''Totale''' | '''255''' | '''89''' | '''50''' | '''14''' | '''11''' | '''11''' | '''430''' |} == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] 1nwelmem0rfeg6844bqdc4f1ovijtzg 2518721 2518677 2022-08-11T09:22:58Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:KwaZulu-Natal Parliament building, Pietermaritzburg, South Africa.jpg|duimnael|KwaZulu-Natalse wetgewer in [[Pietermaritzburg]].]] [[Lêer:Main building of the Northern Cape Provincial Legislature.jpg|duimnael|Noord-Kaapse provinsiale wetgewer in [[Galeshewe]].]] [[Lêer:Parliament, Free State province (6461110535).jpg|duimnael|Vrystaatse wetgewer in [[Bloemfontein]].]] In [[Suid-Afrika]] is 'n '''provinsiale wetgewer''' die [[Wetgewer|wetgewende tak]] van die [[regering]] van 'n [[Provinsies van Suid-Afrika|provinsie]].<ref name="const">''[[wikisource:Constitution of the Republic of South Africa, 1996/Chapter 6|Chapter 6: Provinces]]'', [[Grondwet van Suid-Afrika]]</ref> Dit het 'n eenkamerinstelling en wissel in grootte van 30 tot 80 lede, afhangende van die bevolking van die provinsie.<ref>{{Cite web|url=http://www.elections.org.za/NPEPWStaticReports/reports/ReportHandler.ashx?22%20Apr%202009%20Provincial%20Election\Seats%20Available%20Report\Provincial.pdf|title=Seats Available Report - Provincial|publisher=Independent Electoral Commission|format=PDF|access-date=28 May 2009}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Elke wetgewer het 'n [[speaker]] en 'n adjunkspeaker. == Geskiedenis == Die oorspronklike vier provinsies van Suid-Afrika (die provinsies wat van 1910 tot 1994 bestaan het) het provinsiale rade gehad wat deur die [[Blanke Suid-Afrikaners|blanke]] bevolking van die provinsies verkies iss. Die provinsiale rade was het nie baie mag gehad nie; hulle het 'n uitvoerende raad ('n provinsiale [[kabinet]]) aangestel, maar kon nie die administrateur (die uitvoerende hoof) van die provinsie aanstel of verwyder nie. Die administrateurs is deur die [[Goewerneur-generaal van Suid-Afrika|goewerneur-generaal]] (voor 1961) of die [[Staatspresident van Suid-Afrika|staatspresident]] (na 1961) gekies. Die wetgewende magte van die provinsiale rade was ook streng beperk tot spesifieke onderwerpe. In 1986 het die nasionale parlement die provinsiale rade heeltemal afgeskaf, maar die staatspresident was toegelaat om die uitvoerende rade aan te stel. Die huidige provinsiale wetgewers is van stapel gestuur deur die tussentydse Grondwet van Suid-Afrika van 1993 met die totstandkoming van die nuwe nege provinsies. Die Grondwet van 1993 het op 27 April 1994 in werking getree (en die provinsies het ontstaan); [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|die verkiesing op dieselfde dag]] het die eerste provinsiale wetgewers verkies. Die provinsiale wetgewers word meestal deur die [[African National Congress]] beheer. Die uitsonderings is die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer|wetgewer in KwaZulu-Natal]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Inkatha-Vryheidsparty|Inkatha Freedom Party]] beheer is; en die [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]], wat van 1994 tot 2004 deur die [[Nuwe Nasionale Party]] beheer is (soms in koalisie met die [[Demokratiese Party]]) en sedert 2009 deur die [[Demokratiese Alliansie]] beheer word. == Verkiesing == Die lede van die provinsiale wetgewer (LPW's) word gekies deur die proporsionele verteenwoordiging van die partylys met 'n geslote lys, volgens die grootste resmetode met die Droop-kwota om enige surplus toe te ken.<ref name="ea">Schedule 1 to the [http://www.elections.org.za/content/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=989 Electoral Act, 1998], as amended</ref> Die gewone termyn van 'n provinsiale wetgewer is vyf jaar. Verkiesings word deur die [[Onafhanklike Verkiesingskommissie van Suid-Afrika|Onafhanklike Verkiesingskommissie]] gehou en is in [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2009|2009]], [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2014|2014]] en [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|2019]] gehou. Alhoewel dit nie grondwetlik vereis word nie, is al die verkiesings tot dusver gelyktydig met die verkiesing tot die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika|Nasionale Vergadering]] gehou. == Magte == Die wetgewer het die mag om wetgewing deur te voer op verskillende terreine wat in die nasionale grondwet gespesifiseer word; op sommige terreine word die wetgewende mag met die nasionale parlement gedeel, terwyl dit op ander terreine slegs aan die provinsie gereserveer word. Die velde sluit in sake soos gesondheid, onderwys (behalwe universiteite), landbou, behuising, omgewingsbeskerming en ontwikkelingsbeplanning. In velde buite die mag van 'n provinsiale wetgewer kan dit wetgewing aanbeveel by die Nasionale Vergadering. 'n Provinsiale wetgewer kan ook 'n grondwet vir daardie provinsie instel as twee derdes van die lede daarvoor stem. Die magte van die provinsiale wetgewer is slegs gebonde aan die nasionale grondwet en die provinsiale grondwet (indien daar een is). Slegs die Wes-Kaap het 'n provinsiale grondwet. Die provinsiale wetgewer van 'n provinsie kies die premier, die hoof van die provinsiale uitvoerende gesag. Die wetgewer kan die premier dwing om te bedank deur 'n [[mosie van wantroue]] in te dien. Alhoewel die Uitvoerende Raad (kabinet) deur die premier gekies word, kan die wetgewer 'n mosie van wantroue aanneem om die premier te dwing om die samestelling van die Raad te verander. 'n Provinsiale wetgewer benoem ook die afgevaardigdes van die provinsie na die [[Nasionale Raad van Provinsies]], wat afgevaardigdes aan partye toewys in verhouding tot die aantal setels wat elke party in die wetgewer beklee. Die wetgewer hou toesig oor die administrasie van die provinsiale regering, en daar word van die premier en die lede van die Uitvoerende Raad verwag om aan die wetgewer verslag te doen oor die uitvoering van hul verantwoordelikhede. Die wetgewer beheer ook die finansies van die provinsiale regering deur middel van die bewilligingswetsontwerpe wat die provinsiale begroting bepaal. == Lys van provinsiale wetgewers == Hierdie lys toon nege provinsiale wetgewers en hul partysamestelling na die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2019|verkiesing van 2019]]. {| class="wikitable" ! rowspan="2" |Wetgewer ! colspan="7" | Sitplekke |- ! [[African National Congress|ANC]] ! [[Demokratiese Alliansie|DA]] ! [[Ekonomiese Vryheidsvegters|EFF]] ! [[Inkatha-Vryheidsparty|IVP]] ! [[Vryheidsfront Plus|VF +]] ! Ander ! ''Totaal'' |- | [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | 44 | 10 | 5 | 0 | 1 | 3 {{Nota|Sluit 2 [[United_Democratic_Movement|UDM]] & 1 [[African Transformation Movement|ATM]] LPW's in}} | '''63''' |- | [[Vrystaatse provinsiale wetgewer]] | 19 | 6 | 4 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Gauteng provinsiale wetgewer]] | 37 | 20 | 11 | 1 | 3 | 1 {{Nota|Sluit 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]] LPW in}} | '''73''' |- | [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | 44 | 11 | 8 | 13 | 0 | 4 {{Nota|Sluit 1 [[National_Freedom_Party|NFP]], 1 [[Minority_Front|MF]], 1 [[African Transformation Movement|ATM]], & 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]] LPW's}} | '''80''' |- | [[Limpopo provinsiale wetgewer]] | 38 | 3 | 7 | 0 | 1 | 0 | '''49''' |- | [[Mpumalanga provinsiale wetgewer]] | 22 | 3 | 4 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Noordwes provinsiale wetgewer]] | 21 | 4 | 6 | 0 | 2 | 0 | '''33''' |- | [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | 18 | 8 | 3 | 0 | 1 | 0 | '''30''' |- | [[Wes-Kaapse Provinsiale Parlement]] | 12 | 24 | 2 | 0 | 1 | 3 {{Nota|Sluit 1 [[GOOD|Good]], 1 [[African_Christian_Democratic_Party|ACDP]], & 1 [[Al Jama-ah]] LPP's in.}} | '''42''' |- ! '''Totale''' | '''255''' | '''89''' | '''50''' | '''14''' | '''11''' | '''11''' | '''430''' |} == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Provinsiale wetgewers van Suid-Afrika]] 9ir5p8l8dd5oa58mt0l9215o3on838j 3 318371 2518649 2293785 2022-08-11T00:41:57Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruikerbespreking:IIIIIOIIOOI]] na [[Gebruikerbespreking:Vanished user 9592036]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]" wikitext text/x-wiki == Welkom == {| class="toccolours" width="100%" style="font-size:100%; margin-bottom:0.5em;" | {| width="100%" cellspacing="0" cellpadding="6" style="font-size:95%; line-height:125%; background-color:#faf6ed; border:1px solid #faecc8;" |- | colspan="4" style="background-color:#faecc8;" |<big>'''{{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | Hallo,&nbsp;gebruiker vanaf [[IP-adres]] {{BASEPAGENAME}} | Hallo&nbsp;{{PAGENAME}}}},''' [[Wikipedia:Welkom nuwelinge|hartelik welkom]] op die Afrikaanse Wikipedia!</big> |- | colspan="4" | Dankie vir jou belangstelling in [[Wikipedia]]. Ons werk hier aan die ideaal van ’n gratis en vrylik beskikbare, vrylik bewerkbare, neutrale en volledige ensiklopedie. |- | colspan="4" | Die [[Afrikaanse Wikipedia]] bestaan al sedert Desember 2001 en bevat reeds ''{{NUMBEROFARTICLES}}'' artikels. Vanaf die begin van die projek het die gebruikers ’n aantal riglyne en uitgangspunte vir artikelbewerking en onderlinge samewerking opgestel. Nuwelinge kan hieruit voordeel trek. Jy mag dit behulpsaam vind om van die skakels in hierdie raampie te volg en met die projek vertroud te raak voordat jy begin bydra. Indien jou vingers jeuk om te eksperimenteer, kan jy gerus ons [[Wikipedia:Sandput|Sandput]] besoek: dit is juis vir die rede daar. Uiteindelik wil ons dat al ons gebruikers [[Wikipedia:Voel vry en gaan jou gang|vry voel om hulle gang te gaan]], maar dit doen natuurlik geen kwaad om ’n bietjie houvas te kry voor 'n mens in die diep kant in spring nie! Besoek gerus ook ons [[Wikipedia:Geselshoekie|Geselshoekie]], ons gebruikers staan gereed om hand by te sit, of bloot net hand te skud. |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Books-aj.svg aj ashton 01.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Verifieerbaarheid}} | [[Wikipedia:Verifieerbaarheid|'''Verifieerbaarheid''']]<br />Die eerste van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Konversation.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geselshoekie}} | [[Wikipedia:Geselshoekie|'''Geselshoekie''']]<br />Die gewilde bymekaarkomplek |- | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=OrgChem Nomen pictograph.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing}} | width="38%" | [[Wikipedia:Geen oorspronklike navorsing|'''Geen oorspronklike navorsing''']]<br />Die tweede van Wikipedia se drie kernbeleide | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Bucket in the sand.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Sandput}} | width="38%" | [[Wikipedia:Sandput|'''Sandput''']]<br />Eksperimenteer na hartelus |- | align="right" |{{Klik|Afbeelding=Unbalanced scales.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Neutrale standpunt}} | [[Wikipedia:Neutrale standpunt| '''Neutrale standpunt''']]<br />Die derde van Wikipedia se drie kernbeleide | width="8%" align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon tools.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Redigeringsinstruksies}} | [[Wikipedia:Redigeringsinstruksies|'''Redigeringsinstruksies''']]<br />Hoe maak ek: teks wat skuinsgedruk is? ’n opskrif? tabelle? |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Nuvola apps important yellow.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie}} | [[Wikipedia:Wat Wikipedia nie is nie|'''Wat Wikipedia nie is nie''']]<br />Daar is ook ’n paar dinge wat ons nié hier doen nie | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Icon - upload photo 2.svg|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beelde}} | [[Wikipedia:Beelde|'''Beelde''']]<br />As jy beelde wil oplaai |- | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app ksmiletris.png|Grootte=30px|Link=Wikipedia:Beleefdheid}} | [[Wikipedia:Beleefdheid|'''Beleefdheid''']]<br />Ken jou maniere | align="right" | {{Klik|Afbeelding=Crystal Clear app kedit.svg||Grootte=30px|Link=Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel}} | [[Wikipedia:Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel|'''Wenke vir die skryf van ’n goeie artikel''']]<br />Soms sê die naam alles {{#ifeq: {{lc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{uc:{{BASEPAGENAME}}}} | {{!}}- {{!}} colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" {{!}}Jou bydrae word nou geregistreer onder jou IP-adres. Daar is verskeie voordele gebonde aan die skep van ’n rekening – sluit gerus by ons aan!| }} |- | colspan="4" style="border-top:2px solid #faecc8;" | Hierdie bladsy, wat nou op jou skerm staan, is trouens jou persoonlike besprekingsbladsy. Die plek waar ander Wikipediane jou in die toekoms kan kontak en jy hulle dan kan beantwoord. Elke gebruiker het so ’n bladsy. Jy kan dus ook boodskappe op ander gebruikers se besprekingsbladsye los. Sluit boodskappe en besprekings altyd af met <big><nowiki>~~~~</nowiki></big> of deur op die handtekeningknop in die wysigingsvenster te kliek: sodoende word jou boodskap onderteken met jou gebruikersnaam en die datum en tyd waarop die boodskap voltooi is. Kliek dan as laaste op "Stoor bladsy" om enige bewerkings te stoor. |} |} — [[Gebruiker:KabouterBot|KabouterBot]] ([[Gebruikerbespreking:KabouterBot|kontak]]) 21:13, 19 Oktober 2020 (UTC) b745q8fuh2ablg8dgo49kieg1wt5drs 2 318373 2518650 2293787 2022-08-11T00:41:57Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruiker:IIIIIOIIOOI]] na [[Gebruiker:Vanished user 9592036]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]" wikitext text/x-wiki Haai 4rpw6unt8ijct40l01hm50kp8jlopmf 0 318387 2518543 2445062 2022-08-10T15:04:43Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = François Christiaan Erasmus | beeld = FC Erasmus.jpg | beeldonderskrif = Minister Erasmus in 1953 | geboortedatum = 19 Januarie 1896 | geboorteplek = Houtenbeck, [[Merweville]], [[Kaapkolonie]] | sterftedatum = {{SDEO|1967|7|1|1896|1|19}} | sterfteplek = [[Bredasdorp]], [[Suid-Afrika]] | orde = [[Minister van Justisie en Korrektiewe Dienste|Minister van Justisie]] | termynaanvang = 12 Desember 1959 | termyneinde = 10 Augustus 1961 | eersteminister = [[Hendrik Verwoerd]] | voorganger = [[Charles Robberts Swart]] | opvolger = [[John Vorster]] | orde2 = [[Minister van Verdediging]] | termynaanvang2 = 4 Junie 1948 | termyneinde2 = 12 Desember 1959 | eersteminister2 = {{plainlist| * [[D.F. Malan]] * [[J.G. Strijdom]] * [[Hendrik Verwoerd]] }} | voorganger2 = [[Jan Smuts]] | opvolger2 = [[Jacobus Johannes Fouché]] | nasionaliteit = [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaner]] | party = [[Nasionale Party]] | eggenoot = Christina Wiese | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''François Christiaan Erasmus''' (19 Januarie 1896 - 1 Julie 1967) was 'n [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]] politikus van die [[Nasionale Party]]. Hy was die [[Minister van Verdediging en Militêre Veterane (Suid-Afrika)|Minister van Verdediging]] van Junie 1948 tot 1959, en Minister van Justisie van 1959 tot Augustus 1961. Hy is op Houtenbeck in die [[Merweville]]-distrik van die [[Kaapkolonie]] gebore as seun van Marthinus Frederik Erasmus en Hester Maria Jacoba Maritz. == Gesinslewe == Erasmus was aanvanklik getroud met Christina Wiese van Melsetter in die destydse [[Suid-Rhodesië]]. Hulle het 'n seun en 'n dogter gehad. Op 9 Januarie 1946 trou hy met Cornelia Margaretha (Corrie) Naudé van [[Lydenburg]]. Hulle het drie dogters gehad. == Loopbaan == In 1927 word hy as adjunk-prokureurgeneraal van [[Suidwes-Afrika]] aangestel. Daarna betree hy die politiek en word in 1933 tot die parlement verkies. Hy het in 1948 by [[D.F. Malan]] se kabinet aangesluit as die Minister van Verdediging. Hy word allerweë as onbevoeg beskou en was baie ongewild vanweë sy breë veranderings aan die weermag om wat hy die 'Britse invloed' genoem het, te verwyder.<ref name="NotForget">{{Cite web|url=http://www.politicsweb.co.za/politicsweb/view/politicsweb/en/page72308?oid=852939&sn=Marketingweb+detail&pid=90389|title=Let's not forget SA's role in WW2|last=Warwick|first=Dr Rodney|date=5 December 2014|website=politicsweb.co.za|access-date=13 December 2014|quote=The NP government from 1948 cautiously distanced itself from the OB, however its main concern with the UDF was to Afrikanerize it as thoroughly and quickly as practical. This task was taken on by the unpopular and incompetent defence minister Frans Erasmus; supported by lackeys like the war "refusenik" Afrikaner nationalist Rudolph Hiemstra, who ultimately rose to the SADF Commandant-General position during 1965-73.}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Dit sluit in die verwydering van items soos die ''Red Tabs'' (''Rooi Luise'') en die aflegging of afdanking van talle Engelssprekende offisiere en die aanstelling van Afrikaners in hul plek. Ná sy termyn as Minister van Justisie word hy aangestel as ambassadeur in [[Italië]]. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{DEFAULTSORT:Erasmus, Frans}} {{Normdata}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Sterftes in 1967]] [[Kategorie:Geboortes in 1896]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van justisie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van verdediging]] rghgldzemw2s0r0r37voamnz6uup1ey 2518544 2518543 2022-08-10T15:09:17Z Aliwal2012 39067 Kategorie: alfasorteer wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = François Christiaan Erasmus | beeld = FC Erasmus.jpg | beeldonderskrif = Minister Erasmus in 1953 | geboortedatum = 19 Januarie 1896 | geboorteplek = Houtenbeck, [[Merweville]], [[Kaapkolonie]] | sterftedatum = {{SDEO|1967|7|1|1896|1|19}} | sterfteplek = [[Bredasdorp]], [[Suid-Afrika]] | orde = [[Minister van Justisie en Korrektiewe Dienste|Minister van Justisie]] | termynaanvang = 12 Desember 1959 | termyneinde = 10 Augustus 1961 | eersteminister = [[Hendrik Verwoerd]] | voorganger = [[Charles Robberts Swart]] | opvolger = [[John Vorster]] | orde2 = [[Minister van Verdediging]] | termynaanvang2 = 4 Junie 1948 | termyneinde2 = 12 Desember 1959 | eersteminister2 = {{plainlist| * [[D.F. Malan]] * [[J.G. Strijdom]] * [[Hendrik Verwoerd]] }} | voorganger2 = [[Jan Smuts]] | opvolger2 = [[Jacobus Johannes Fouché]] | nasionaliteit = [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaner]] | party = [[Nasionale Party]] | eggenoot = Christina Wiese | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''François Christiaan Erasmus''' (19 Januarie 1896 - 1 Julie 1967) was 'n [[Suid-Afrika]]anse [[politikus]] van die [[Nasionale Party]]. Hy was die [[Minister van Verdediging en Militêre Veterane (Suid-Afrika)|Minister van Verdediging]] van Junie 1948 tot 1959, en Minister van Justisie van 1959 tot Augustus 1961. Hy is op Houtenbeck in die [[Merweville]]-distrik van die [[Kaapkolonie]] gebore as seun van Marthinus Frederik Erasmus en Hester Maria Jacoba Maritz. == Gesinslewe == Erasmus was aanvanklik getroud met Christina Wiese van Melsetter in die destydse [[Suid-Rhodesië]]. Hulle het 'n seun en 'n dogter gehad. Op 9 Januarie 1946 trou hy met Cornelia Margaretha (Corrie) Naudé van [[Lydenburg]]. Hulle het drie dogters gehad. == Loopbaan == In 1927 word hy as adjunk-prokureurgeneraal van [[Suidwes-Afrika]] aangestel. Daarna betree hy die politiek en word in 1933 tot die parlement verkies. Hy het in 1948 by [[D.F. Malan]] se kabinet aangesluit as die Minister van Verdediging. Hy word allerweë as onbevoeg beskou en was baie ongewild vanweë sy breë veranderings aan die weermag om wat hy die 'Britse invloed' genoem het, te verwyder.<ref name="NotForget">{{Cite web|url=http://www.politicsweb.co.za/politicsweb/view/politicsweb/en/page72308?oid=852939&sn=Marketingweb+detail&pid=90389|title=Let's not forget SA's role in WW2|last=Warwick|first=Dr Rodney|date=5 December 2014|website=politicsweb.co.za|access-date=13 December 2014|quote=The NP government from 1948 cautiously distanced itself from the OB, however its main concern with the UDF was to Afrikanerize it as thoroughly and quickly as practical. This task was taken on by the unpopular and incompetent defence minister Frans Erasmus; supported by lackeys like the war "refusenik" Afrikaner nationalist Rudolph Hiemstra, who ultimately rose to the SADF Commandant-General position during 1965-73.}}{{Dooie skakel|date=Augustus 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Dit sluit in die verwydering van items soos die ''Red Tabs'' (''Rooi Luise'') en die aflegging of afdanking van talle Engelssprekende offisiere en die aanstelling van Afrikaners in hul plek. Ná sy termyn as Minister van Justisie word hy aangestel as ambassadeur in [[Italië]]. == Verwysings == {{Verwysings|2}} {{DEFAULTSORT:Erasmus, Frans}} {{Normdata}} [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Geboortes in 1896]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Sterftes in 1967]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse advokate]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van justisie]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van verdediging]] 1j167kqk396rrtm4o9tpe056h21ktce 0 365303 2518744 2352612 2022-08-11T10:39:09Z Aliwal2012 39067 PP met hoofletters, soos amptelik gebruik wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Hlanganani Gumbi | beeld = Hlanganani 2019.jpg | beeldonderskrif = | geboortenaam = Hlanganani Siphelele Gumbi | geboortedatum = | geboortejaar = 1989 | geboortemaand = 12 | geboortedag = 18 | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[Demokratiese Alliansie]] | nasionaliteit = {{RSA}} | orde = Skadu-adjunkminister van toerisme | termynaanvang = 5 June 2019 | termyneinde = | vise = | president = | eersteminister = | premier = <!-- vir gebruik in provinsiale wetgewers --> | voorganger = | opvolger = | orde2 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang2 = 22 Mei 2019 | termyneinde2 = | vise2 = | president2 = | eersteminister2 = | premier2 = <!-- vir gebruik in provinsiale wetgewers --> | voorganger2 = | opvolger2 = | orde3 = Lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = 21 Mei 2014 | termyneinde3 = 7 Mei 2019 | vise3 = | president3 = | eersteminister3 = | premier3 = | voorganger3 = | opvolger3 = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Hlanganani Siphelele Gumbi''' (gebore [[18 Desember]] [[1989]]) is 'n Suid-Afrikaanse politikus wat tans 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] is, waar hy die [[Demokratiese Alliansie]] verteenwoordig. Hy is die party se skadu-adjunkminister van toerisme. Hy was 'n lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] tussen 2014 en 2019. Gumbi was 'n raadslid van die [[eThekwini Metropolitaanse Munisipaliteit]] van 2011 tot 2014.<ref>{{en}}{{webaanhaling|url=https://www.pa.org.za/blog/mr-hlanganani-siphelele-gumbi-da|titel=Mr Hlanganani Siphelele Gumbi (DA)|toegangsdatum=2020-12-17|formaat=|werk=People's Assembly}}</ref><ref>{{en}} {{cite news|last=|first=|date=28 Mei 2014|title=DA announces shadow KZN Cabinet|url=https://www.news24.com/News24/da-announces-shadow-kzn-cabinet-20140528|work=News24|location=|access-date=17 Desember 2020}}</ref><ref>{{en}}{{cite news|last=Head|first=Tom|date=5 Junie 2019|title=DA’s Shadow Cabinet: Dependables return, with a small hint of controversy|url=https://www.thesouthafrican.com/news/da-shadow-cabinet-who-is-in-2019/|work=The South African|location=|access-date=17 Desember 2020}}</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Eksterne skakels== *[https://www.parliament.gov.za/person-details/75 Mnr. Hlanganani Siphelele Gumbi – Parlement van Suid-Afrika] *[https://www.hlangananigumbi.com/ Persoonlike webtuiste] {{Vertaalvanaf|Hlanganani Gumbi|taalafk=en}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika|state=collapsed}} {{normdata}} {{DEFAULTSORT:Gumbi, Hlanganani}} [[Kategorie:Geboortes in 1989]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Zoeloes]] {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} si7nmc75pwahpkh4g3uu36h0s42x2v1 0 368235 2518690 2373559 2022-08-11T08:38:51Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Phoebe Noxolo Abraham | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = | geboortejaar = 1960 | geboortemaand = 10 | geboortedag = 7 | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = {{ZAF}} | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang = 14 Augustus 2018 | termyneinde = | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Phoebe Noxolo Abraham''' (gebore 7 Oktober 1960) is 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[African National Congress]]. Sy was voorheen 'n lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]].<ref>{{Cite web|url=https://www.parliament.gov.za/person-details/1|title=Ms Phoebe Noxolo Abraham|website=Parlement van Suid-Afrika|language=en|access-date=28 Januarie 2021}}</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Eksterne skakels== *[https://www.pa.org.za/person/noxolo-abraham-ntantiso/ Profiel op People's Assembly] *[https://www.ancparliament.org.za/content/phoebe-noxolo Profiel op ANC Parliamentary caucus] {{Huidige LP's van Suid-Afrika|state=collapsed}} {{normdata}} {{DEFAULTSORT:Abraham, Phoebe Noxolo}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Xhosas]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Geboortes in 1960]] {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} jhjf32cm0tpwqw6rz27l5m6w5irzjn8 0 368248 2518715 2365886 2022-08-11T09:07:46Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Alexandra Beukes | beeld = | beeldonderskrif = | geboortenaam = | geboortedatum = | geboorteplek = | sterfdatum = | sterfplek = | party = [[African National Congress]] | nasionaliteit = {{ZAF}} | orde = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | termynaanvang = 12 June 2019 | termyneinde = | orde2 = Noord-Kaapse LUR vir vervoer, veiligheid en skakeling | termynaanvang2 = 10 Mei 2017 | termyneinde2 = 1 Junie 2017 | premier2 = [[Sylvia Lucas]] | voorganger2 = [[Pauline Williams]] | opvolger2 = [[Pauline Williams]] | orde3 = Lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | termynaanvang3 = 6 Mei 2009 | termyneinde3 = 7 Mei 2019 | eggenoot = | kinders = | alma_mater = | religie = | handtekening = }} '''Alexandra Beukes''' is sedert Junie 2019 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] vir die [[African National Congress]]. Tussen 2009 en 2019 het sy as 'n lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] gedien. Beukes was kortliks in 2017 die Noord-Kaapse LUR vir vervoer, veiligheid en skakeling.<ref>{{en}} Seleka, Ntwaagae. [https://www.news24.com/news24/southafrica/news/kebby-maphatsoe-returning-to-parliament-20190615 Kebby Maphatsoe returning to Parliament]. ''News24''. Besoek op 28-01-2021.</ref> ==Verwysings== {{verwysings}} ==Eksterne skakels== *[https://www.parliament.gov.za/person-details/524 Ms Alexandra Jennifer Beukes] op [[Parlement van Suid-Afrika]] *[https://www.pa.org.za/person/alexandra-jennifer-beukes/ Alexandra Jennifer Beukes] op People's Assembly {{saadjie}} {{Sjabloon:Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{DEFAULTSORT:Beukes, Alexandra}} [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] 10ih9emyrxzh9nzy8x4ypkpr0jrx3ww 0 372451 2518746 2390464 2022-08-11T10:41:20Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki '''George Shepstone Bartlett''' (gebore op 14 Maart [[1931]] in [[Port Shepstone]], Natal, oorlede op 25 Maart [[2010]]) was 'n [[Suid-Afrikaanse]] landbou-ingenieur en [[politikus]]. George Bartlett was opeenvolgend lid van die [[Verenigde Party]] (1974-1977), die Nuwe Republikeinse Party (1977-1984) en toe van die [[Nasionale Party]] (1984-1997). Hy was die Nasionale Minister van Vervoer, Openbare Werke en Grondsake (1989-1991), en laastens van Mynwese en Energie (1991-1994) in die [[kabinet van F.W. de Klerk]]. Hierna was hy lid van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] (1994-1998), waartydens hy die L.U.K. vir landbou was (1994-1996). ==Lewensloop== George Bartlett is in Port Shepstone in die Natalprovinsie gebore en het skoolgegaan in [[Pietermaritzburg]]. Na hy matrikuleer het, studeer hy landbou-ingenieurswese in Suid-Afrika en aan die Universiteit van Toronto in Kanada (1955-1957). Hy bekom sy eerste werk as 'n hidrouliese ingenieur vir die Ontario Ministerie van Ontwikkeling, waarna hy in 1959 na Suid-Afrika terugkeer om 'n suikerrietplantasie in Natal te bestuur. ===Politiek=== Nadat hy 'n direkteur van Illovo Sugar Estates Natal (1969-1974) was, het hy 'n politieke loopbaan begin en is hy verkies tot verteenwoordiger vir die kiesafdeling [[Amanzimtoti]] (1974-1994) onder die vaandel van die Verenigde Party (opposisie). Na die ontbinding van laasgenoemde in 1977 sluit hy hom aan by die Nuwe Republikeinse Party, die politieke erfgenaam van die Verenigde Party. In 1984 sluit hy aan by die regerende Nasionale Party en word partyleier van die provinsiale tak in Natal (1989-1994). Bartlett was adjunkminister van Ekonomiese Sake en Tegnologie (1986-1989) in die [[Tweede kabinet van P.W. Botha|P.W. Botha-regering]], daarna was hy Minister van Vervoer, Openbare Werke en Grondsake (1989-1991), en laastens Minister van Mynbou en Energie (1991-1994) in die [[kabinet van F.W. de Klerk]]. Hy sterf in Maart 2010 op die ouderdom van 79 aan kanker. {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Bartlett, George}} [[Kategorie:Geboortes in 1931]] [[Kategorie:Sterftes in 2010]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van landbou en grondsake]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van openbare werke]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van vervoer]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] mq2fe2i0l5i2yqylqxaxadoslxgcqrn 0 372585 2518747 2411640 2022-08-11T10:42:04Z Aliwal2012 39067 Provinsiale Wetgewer wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Monarg |naam = Misuzulu Zulu |titel = Koning van die Zoeloenasie |beeld = [[Lêer:King Misuzulu Zulu.jpg|250px]] |byskrif = Misuzulu Zulu in 2021 |bewind = [[7 Mei]] [[2021]] – hede |kroning = |inhuldiging = |volle naam = Misuzulu Zulu kaZwelithini |andertitels = ''Ingonyama yamaZulu'', ''Isilo samaBandla'' |doop = |geboortedatum = {{Geboortedatum en ouderdom|1974|09|23}} |geboorteplek = [[Hlabisa]], [[KwaZulu]] (nou [[KwaZulu-Natal]]) |sterftedatum = |sterfteplek = |begraweplek = |begrafnisdatum = |voorganger = [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] |erfgenaam = |opvolgertipe = |opvolger = |koningin = |gade = |gadebewind = |gadevan = |eggenoot = |eggenoot 1 = |eggenoot 2 = |eggenoot 3 = |eggenoot 4 = |eggenoot 5 = |nakomelinge = |dinastie = Huis van die Zoeloe |koninklikelofsang = |koninklikeleuse = |vader = [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] |moeder = Mantfombi Dlamini |kinders = 1 }} '''Misuzulu Zulu kaZwelithini''' (gebore op [[23 September]] [[1974]] in [[Hlabisa]], [[KwaZulu]] (nou [[KwaZulu-Natal]], [[Suid-Afrika]]) is die huidige koning van die [[Zoeloes|Zoeloenasie]] ([[Zoeloe]]: ''Ingonyama yamaZulu'', letterlik: "Zoeloeleeu"). Hy het sy oorlede vader, koning [[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]], op 7 Mei 2021 opgevolg.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.timeslive.co.za/news/south-africa/2021-05-07-prince-misuzulu-zulu-named-new-zulu-king/ |title=Chaos at royal palace as Prince Misuzulu Zulu named new Zulu king |publisher=TimesLIVE |author=Zimasa Matiwane |date=7 Mei 2021 |accessdate=8 Mei 2021}}</ref> Die [[grondwet van Suid-Afrika]] erken tradisionele leiers in Suid-Afrika en die koning se rol is veral seremonieel van aard; hy beskik oor geen politieke mag nie. Die hof in Nongoma word uit die begroting van die [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] betaal. == Biografie == Misuzulu Zulu kaZwelithini is op 23 September 1974 in Hlabisa gebore, in die destydse "[[Bantoestan]]" KwaZulu wat nou deel vorm van die Suid-Afrikaanse [[KwaZulu-Natal]]-provinsie. Hy is die oudste oorlewende seun van Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu en sy hoofvrou [[Shiyiwe Mantfombi Dlamini Zulu]] (1953–2021). Laasgenoemde was 'n dogter van [[Sobhuza II]] en die suster van [[Mswati III]], die huidige koning van die onafhanklike koninkryk [[Eswatini]].<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.reuters.com/world/africa/south-africas-zulu-regent-queen-dlamini-zulu-dies-65-2021-04-30/ |title=South Africa's Zulu regent Queen Dlamini Zulu dies at 65 |publisher=Reuters |date=30 April 2021 |accessdate=8 Mei 2021}}</ref> Mswati III is dus Misuzulu Zulu kaZwelithini se oom.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-africa-56993215 |title=South Africa's Zulu royals: Who’s who in the fight for the throne |publisher=[[BBC]] |accessdate=8 Mei 2021}}</ref> Hy is ongetroud en het 'n seun.<ref>{{en}} {{cite web |url=https://www.thesouthafrican.com/news/king-goodwill-zwelithini-who-is-the-next-zulu-king/ |title=King Goodwill Zwelithini: Who is next in line for the throne? |publisher=The South African |author=Nokwanda Ncwane |date=19 Maart 2021 |accessdate=8 Mei 2021}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings}} {{beginboks}} {{opvolgboks | titel=[[Zoeloes|Koning van die Zoeloenasie]] | jare=2021–''hede'' | voor=[[Goodwill Zwelithini kaBhekuzulu]] | na=''Posbekleër'' }} {{eindboks}} {{Normdata}} [[Kategorie:Zoeloekonings]] [[Kategorie:Geboortes in 1974]] [[Kategorie:Lewende mense]] o5m7z0txmcicvtwa79m6yuqoe03hp6u 0 373048 2518537 2396047 2022-08-10T13:57:28Z Aliwal2012 39067 Bronne bygevoeg wikitext text/x-wiki '''Stoffel van der Merwe''' (gebore op 18 Desember 1939 te [[Postmasburg]]) is 'n afgetrede Suid-Afrikaanse diplomaat, universiteitsprofessor, [[politikus]] en Volksraadlid (1981-1992) vir die Helderkruin-kiesafdeling as lid van die [[Nasionale Party]]. == Vroeë lewe == Hy is gebore as Christoffel Johannes van der Merwe, die seun van Johannes Lodewikus van der Merwe en sy vrou Christina Maria Etresia Pretorius (1910-1980). Van der Merwe het sy vroeë jare in [[Gobabis]] in Suidwes-Afrika deurgebring voordat hy in 1945 na [[Petrusburg]] in die Oranje-Vrystaat verhuis het. == Studie en professoraat == Nadat hy met studie in die regte begin het in 1959 aan die [[Potchefstroomse Universiteit]], en dit met 'n graad voltooi het aan die Universiteit van Pretoria in 1961, begin hy in 1962 'n loopbaan as diplomaat in [[Italië]] waar hy vise-konsul was in [[Milaan]] (1964-1968), in die [[Verenigde Koninkryk]] en in [[New York]] (1970). In 1971 verlaat hy die Departement van Buitelandse Sake om professor in politieke wetenskap aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] te word, waar hy aan die hoof van die departement Politieke Wetenskap staan. == Politieke loopbaan == Hy word in 1986 die adjunkminister van Inligting, en word in 1987 aangestel as adjunkminister van grondwetlike beplanning deur president P.W. Botha. Hierna was hy Minister van Inligting, die Uitsaaiwese en Filmindustrie (1988-1989) in die [[Tweede kabinet van P.W. Botha|regering van P.W. Botha]]. Hy dien laastens as Minister van Ontwikkelingshulp (1989-1990) en Minister van Onderwys en Opleiding (1989-1991) in die [[kabinet van F.W. de Klerk]]. == Bronne == * {{en}} [http://www.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv02424/04lv02426/05lv02682.htm Presentation at O'Malley] * {{en}} [http://www.sahistory.org.za/dated-event/np-secretary-general-stoffel-van-der-merwe-resigns NP Secretary-General Stoffel Van der Merwe resigns] * {{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/11/10/1/9.html Stoffel tree einde 1992 uit politiek. Hy bedank sy amp in NP en bedank ook as LP], [[Beeld]], 10 November 1992 {{Suid-Afrikaanse-politikus-saadjie}} {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van der Merwe, Stoffel}} [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse diplomate]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van inligting]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van onderwys]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Politikoloë]] [[Kategorie:Geboortes in 1939]] [[Kategorie:Lewende mense]] da3yq0ioo2nr3ahgdvwhefy9tuclwti 2518539 2518537 2022-08-10T14:05:48Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki '''Stoffel van der Merwe''' (gebore op 18 Desember 1939 te [[Postmasburg]]) is 'n afgetrede Suid-Afrikaanse diplomaat, universiteitsprofessor, [[politikus]] en Volksraadlid (1981-1992) vir die Helderkruin-kiesafdeling as lid van die [[Nasionale Party]]. == Vroeë lewe == Hy is gebore as Christoffel Johannes van der Merwe, die seun van Johannes Lodewikus van der Merwe en sy vrou Christina Maria Etresia Pretorius (1910-1980). Van der Merwe het sy vroeë jare in [[Gobabis]] in Suidwes-Afrika deurgebring voordat hy in 1945 na [[Petrusburg]] in die Oranje-Vrystaat verhuis het. == Studie en professoraat == Nadat hy met studie in die regte begin het in 1959 aan die [[Potchefstroomse Universiteit]], en dit met 'n graad voltooi het aan die Universiteit van Pretoria in 1961, begin hy in 1962 'n loopbaan as diplomaat in [[Italië]] waar hy vise-konsul was in [[Milaan]] (1964-1968), in die [[Verenigde Koninkryk]] en in [[New York]] (1970). In 1971 verlaat hy die Departement van Buitelandse Sake om professor in politieke wetenskap aan die [[Randse Afrikaanse Universiteit]] te word, waar hy aan die hoof van die departement Politieke Wetenskap staan. == Politieke loopbaan == Hy word in 1986 die adjunkminister van Inligting, en word in 1987 aangestel as adjunkminister van grondwetlike beplanning deur president P.W. Botha. Hierna was hy Minister van Inligting, die Uitsaaiwese en Filmindustrie (1988-1989) in die [[Tweede kabinet van P.W. Botha|regering van P.W. Botha]]. Hy dien laastens as Minister van Ontwikkelingshulp (1989-1990) en Minister van Onderwys en Opleiding (1989-1991) in die [[kabinet van F.W. de Klerk]]. == Bronne == * {{en}} [http://www.nelsonmandela.org/omalley/index.php/site/q/03lv02424/04lv02426/05lv02682.htm Presentation at O'Malley] * {{en}} [http://www.sahistory.org.za/dated-event/np-secretary-general-stoffel-van-der-merwe-resigns NP Secretary-General Stoffel Van der Merwe resigns] * {{af}} [http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1992/11/10/1/9.html Stoffel tree einde 1992 uit politiek. Hy bedank sy amp in NP en bedank ook as LP], [[Beeld]], 10 November 1992 {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Van der Merwe, Stoffel}} [[Kategorie:Geboortes in 1939]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die Nasionale Party]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse akademici]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse diplomate]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van inligting]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse ministers van onderwys]] 0z5tt55gtc02u1hylcnlng4kpl56f2w 0 386337 2518692 2474032 2022-08-11T08:41:16Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = Die agbare | name = Nqaba Bhanga | image = Nqaba Bhanga 01.jpg | honorific-suffix = | office = Uitvoerende burgemeester van die<br/>[[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit|Nelson Mandelabaai Metro]] | premier = | term_start = 4 Desember 2020 | term_end = | predecessor = [[Mongameli Bobani]] | successor = | office1 = Leier van die Opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier1 = [[Oscar Mabuyane]] | term_start1 = 22 Mei 2019 | term_end1 = 4 Maart 2020 | predecessor1 = Bobby Stevenson | successor1 = Bobby Stevenson | office2 = Oos-Kaapse provinsiale leier van die Demokratiese Alliansie | premier2 = | term_start2 = 6 Mei 2017 | term_end2 = | predecessor2 = [[Athol Trollip]] | successor2 = | office3 = Lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier3 = | term_start3 = 22 Mei 2019 | term_end3 = 4 Maart 2020 | predecessor3 = | successor3 = | office4 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | term_start4 = 1 Desember 2011 | term_end4 = 6 Augustus 2016 | predecessor4 = | successor4 = | party = [[African National Congress]] (tot 2010)<br/>[[COPE]] (2011–2014)<br/>[[Demokratiese Alliansie]] (2014→) | birth_name = Bennet Mzwenqaba Bhanga<ref>[https://www.elections.org.za/ieconline/Documents/2019%20NPE%20List%20Of%20Reprensentatives/Eastern%20Cape%20Province%20List%20-%20Gazette.pdf 2019 LIST OF REPRESENTATIVES IN THE NATIONAL AND PROVINCIAL LEGISLATURE - GAZETTE – Eastern Cape]</ref> | birth_date = {{birth date and age|1977|8|28|df=y}} | birth_place = [[Port Elizabeth]], [[Suid-Afrika]] }} '''Bennet Mzwenqaba Bhanga''' (gebore 28 Augustus [[1977]]), bekend as '''Nqaba Bhanga''', is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is die huidige provinsiale leier van die [[Demokratiese Alliansie]] (DA) in die [[Oos-Kaap]]. Hy is ook die voormalige leier van die amptelike opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]], 'n voormalige lid van die burgemeesterskomitee vir menslike nedersettings in die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]], 'n voormalige parlementslid, en die DA se voormalige skaduminister van samewerkende regering en tradisionele sake (COGTA).<ref>{{Cite web|url=http://bulawayo24.com/index-id-news-sc-africa-byo-63008.html|title='Zuma will do to Ramaphosa what Mugabe did to Mujuru'|date=2015-02-18|website=Bulawayo24 News|language=en|access-date=2017-05-07}}</ref> ==Lewensloop== Bhanga is op 28 Augustus 1977 in KwaZakhele, [[Port Elizabeth]], gebore. Terwyl hy op die Hoërskool KwaZakhele was, het hy vir die eerste keer by studentepolitiek betrokke geraak. Hy is later verkies as die streekvoorsitter van die Congress of South African Students (Cosas).<ref>{{cite news|title=Former Cope MP Nqaba Bhanga is DA's pick as Eastern Cape premier candidate|url=https://www.dispatchlive.co.za/politics/2018-09-05-former-cope-mp-nqaba-bhanga-is-das-pick-as-eastern-cape-premier-candidate/|accessdate=20 February 2020|newspaper=DispatchLIVE|date=5 September 2018}}</ref> Bhanga het by die [[African National Congress]] aangesluit en die party se Nelson Mandelabaai-jeugleier<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/politics/2016/11/21/leaders-swap-insults-pityana-storm/|title=Leaders swap insults after Pityana storm|last=Sobuwa|first=Yoliswa|date=2016-11-21|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref> en SR-president van die Port Elizabeth Technikon geword waar hy sy eerste kwalifikasie in Publieke Administrasie verwerf het. Hy het later 'n nagraadse kwalifikasie in Maritieme Studies behaal. <ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|last=Williams|first=Allan|date=2014-03-11|website=The Herald Live|access-date=2017-05-07}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.dabhisho.org.za/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da-the-herald/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|date=2014-03-11|access-date=2017-05-07}}</ref> Bhanga het ook as die nasionale sekretaris-generaal van die South African Student Congress (SASCO) gedien. In 2016 is hy tot raadslid verkies en is aangestel as die burgemeesterskomiteelid vir menslike nedersettings van die Nelson Mandelabaai Metro onder burgemeester [[Athol Trollip]],<ref>{{Cite web|url=http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|title=Fighting talk from the DA|last=Maclennan|first=Sue|date=2017-03-06|website=Grocott's Mail Online|language=en|access-date=2017-05-07|archive-date=2017-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170306121711/http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|url-status=dead}}</ref> wie hy in 2017 as Provinsiale Leier van die DA-party opgevolg het.<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2017/04/07/probe-revamp-old-age-homes/|title=Probe into revamp of old-age homes|last=Mngxitama-Diko|first=Avuyile|date=2017-04-07|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dispatchlive.co.za/politics/2017/05/05/da-pair-set-sights-youth/|title=DA pair set their sights on youth|last=Ford|first=Simthandile|date=2017-05-05|work=DispatchLIVE|access-date=2017-05-07|language=en}}</ref> Op 4 Maart 2020 het Bhanga uit die [[Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] bedank. Die DA het hom as hul burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai aangewys, en hy is op 4 Desember 2020 onbestrede as burgemeester verkies. <ref>{{Cite web|url=https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2020-12-04-just-in-das-nqaba-bhanga-elected-nelson-mandela-bay-mayor/|title=JUST IN &#124; DA's Nqaba Bhanga elected Nelson Mandela Bay mayor}}</ref> Op 23 Augustus 2021 het [[John Steenhuisen]], DA-leier, aangekondig dat Bhanga die DA se burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2021|munisipale verkiesing van 2021]] sou wees.<ref>{{Cite news|last=Letshwiti-Jones|first=Pule|date=23 Augustus 2021|title=DA announces its mayoral candidates to contest municipalities|work=News24|url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/list-da-announces-its-mayoral-candidates-to-contest-municipalities-20210823|access-date=23 Augustus 2021}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.pa.org.za/person/bennet-mzwenqaba-bhanga/ Profiel op People's Assembly] * [https://www.da.org.za/people/nqaba-bhanga Nqaba Bhanga – Oos-Kaapse Provinsiale Leier van die Demokratiese Alliansie] {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1977]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Xhosas]] 1sztog2hifba4bkxfioveiybpj0qx9d 2518693 2518692 2022-08-11T08:42:54Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = Die agbare | name = Nqaba Bhanga | image = Nqaba Bhanga 01.jpg | honorific-suffix = | office = Uitvoerende burgemeester van <br/>[[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit|Nelson Mandelabaai Metro]] | premier = | term_start = 4 Desember 2020 | term_end = 22 November 2021 | predecessor = [[Mongameli Bobani]] | successor = | office1 = Leier van die Opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier1 = [[Oscar Mabuyane]] | term_start1 = 22 Mei 2019 | term_end1 = 4 Maart 2020 | predecessor1 = Bobby Stevenson | successor1 = Bobby Stevenson | office2 = Oos-Kaapse provinsiale leier van die Demokratiese Alliansie | premier2 = | term_start2 = 6 Mei 2017 | term_end2 = | predecessor2 = [[Athol Trollip]] | successor2 = | office3 = Lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier3 = | term_start3 = 22 Mei 2019 | term_end3 = 4 Maart 2020 | predecessor3 = | successor3 = | office4 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | term_start4 = 1 Desember 2011 | term_end4 = 6 Augustus 2016 | predecessor4 = | successor4 = | party = [[African National Congress]] (tot 2010)<br/>[[COPE]] (2011–2014)<br/>[[Demokratiese Alliansie]] (2014→) | birth_name = Bennet Mzwenqaba Bhanga<ref>[https://www.elections.org.za/ieconline/Documents/2019%20NPE%20List%20Of%20Reprensentatives/Eastern%20Cape%20Province%20List%20-%20Gazette.pdf 2019 LIST OF REPRESENTATIVES IN THE NATIONAL AND PROVINCIAL LEGISLATURE - GAZETTE – Eastern Cape]</ref> | birth_date = {{birth date and age|1977|8|28|df=y}} | birth_place = [[Port Elizabeth]], [[Suid-Afrika]] }} '''Bennet Mzwenqaba Bhanga''' (gebore 28 Augustus [[1977]]), bekend as '''Nqaba Bhanga''', is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is die huidige provinsiale leier van die [[Demokratiese Alliansie]] (DA) in die [[Oos-Kaap]]. Hy is ook die voormalige leier van die amptelike opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]], 'n voormalige lid van die burgemeesterskomitee vir menslike nedersettings in die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]], 'n voormalige parlementslid, en die DA se voormalige skaduminister van samewerkende regering en tradisionele sake (COGTA).<ref>{{Cite web|url=http://bulawayo24.com/index-id-news-sc-africa-byo-63008.html|title='Zuma will do to Ramaphosa what Mugabe did to Mujuru'|date=2015-02-18|website=Bulawayo24 News|language=en|access-date=2017-05-07}}</ref> ==Lewensloop== Bhanga is op 28 Augustus 1977 in KwaZakhele, [[Port Elizabeth]], gebore. Terwyl hy op die Hoërskool KwaZakhele was, het hy vir die eerste keer by studentepolitiek betrokke geraak. Hy is later verkies as die streekvoorsitter van die Congress of South African Students (Cosas).<ref>{{cite news|title=Former Cope MP Nqaba Bhanga is DA's pick as Eastern Cape premier candidate|url=https://www.dispatchlive.co.za/politics/2018-09-05-former-cope-mp-nqaba-bhanga-is-das-pick-as-eastern-cape-premier-candidate/|accessdate=20 February 2020|newspaper=DispatchLIVE|date=5 September 2018}}</ref> Bhanga het by die [[African National Congress]] aangesluit en die party se Nelson Mandelabaai-jeugleier<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/politics/2016/11/21/leaders-swap-insults-pityana-storm/|title=Leaders swap insults after Pityana storm|last=Sobuwa|first=Yoliswa|date=2016-11-21|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref> en SR-president van die Port Elizabeth Technikon geword waar hy sy eerste kwalifikasie in Publieke Administrasie verwerf het. Hy het later 'n nagraadse kwalifikasie in Maritieme Studies behaal. <ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|last=Williams|first=Allan|date=2014-03-11|website=The Herald Live|access-date=2017-05-07}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.dabhisho.org.za/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da-the-herald/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|date=2014-03-11|access-date=2017-05-07}}</ref> Bhanga het ook as die nasionale sekretaris-generaal van die South African Student Congress (SASCO) gedien. In 2016 is hy tot raadslid verkies en is aangestel as die burgemeesterskomiteelid vir menslike nedersettings van die Nelson Mandelabaai Metro onder burgemeester [[Athol Trollip]],<ref>{{Cite web|url=http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|title=Fighting talk from the DA|last=Maclennan|first=Sue|date=2017-03-06|website=Grocott's Mail Online|language=en|access-date=2017-05-07|archive-date=2017-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170306121711/http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|url-status=dead}}</ref> wie hy in 2017 as Provinsiale Leier van die DA-party opgevolg het.<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2017/04/07/probe-revamp-old-age-homes/|title=Probe into revamp of old-age homes|last=Mngxitama-Diko|first=Avuyile|date=2017-04-07|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dispatchlive.co.za/politics/2017/05/05/da-pair-set-sights-youth/|title=DA pair set their sights on youth|last=Ford|first=Simthandile|date=2017-05-05|work=DispatchLIVE|access-date=2017-05-07|language=en}}</ref> Op 4 Maart 2020 het Bhanga uit die [[Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] bedank. Die DA het hom as hul burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai aangewys, en hy is op 4 Desember 2020 onbestrede as burgemeester verkies. <ref>{{Cite web|url=https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2020-12-04-just-in-das-nqaba-bhanga-elected-nelson-mandela-bay-mayor/|title=JUST IN &#124; DA's Nqaba Bhanga elected Nelson Mandela Bay mayor}}</ref> Op 23 Augustus 2021 het [[John Steenhuisen]], DA-leier, aangekondig dat Bhanga die DA se burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2021|munisipale verkiesing van 2021]] sou wees.<ref>{{Cite news|last=Letshwiti-Jones|first=Pule|date=23 Augustus 2021|title=DA announces its mayoral candidates to contest municipalities|work=News24|url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/list-da-announces-its-mayoral-candidates-to-contest-municipalities-20210823|access-date=23 Augustus 2021}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.pa.org.za/person/bennet-mzwenqaba-bhanga/ Profiel op People's Assembly] * [https://www.da.org.za/people/nqaba-bhanga Nqaba Bhanga – Oos-Kaapse Provinsiale Leier van die Demokratiese Alliansie] {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1977]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Xhosas]] 2wiuul2v3pwvebpg5xub0tuwsx4jyg9 2518695 2518693 2022-08-11T08:45:53Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = Die agbare | name = Nqaba Bhanga | image = Nqaba Bhanga 01.jpg | honorific-suffix = | office = Uitvoerende burgemeester van <br/>[[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit|Nelson Mandelabaai Metro]] | premier = | term_start = 4 Desember 2020 | term_end = 22 November 2021 | predecessor = [[Mongameli Bobani]] | successor = | office1 = Leier van die Opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier1 = [[Oscar Mabuyane]] | term_start1 = 22 Mei 2019 | term_end1 = 4 Maart 2020 | predecessor1 = Bobby Stevenson | successor1 = Bobby Stevenson | office2 = Oos-Kaapse provinsiale leier van die Demokratiese Alliansie | premier2 = | term_start2 = 6 Mei 2017 | term_end2 = | predecessor2 = [[Athol Trollip]] | successor2 = | office3 = Lid van die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] | premier3 = | term_start3 = 22 Mei 2019 | term_end3 = 4 Maart 2020 | predecessor3 = | successor3 = | office4 = Lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] | term_start4 = 1 Desember 2011 | term_end4 = 6 Augustus 2016 | predecessor4 = | successor4 = | party = [[African National Congress]] (tot 2010)<br/>[[COPE]] (2011–2014)<br/>[[Demokratiese Alliansie]] (2014→) | birth_name = Bennet Mzwenqaba Bhanga<ref>[https://www.elections.org.za/ieconline/Documents/2019%20NPE%20List%20Of%20Reprensentatives/Eastern%20Cape%20Province%20List%20-%20Gazette.pdf 2019 LIST OF REPRESENTATIVES IN THE NATIONAL AND PROVINCIAL LEGISLATURE - GAZETTE – Eastern Cape]</ref> | birth_date = {{birth date and age|1977|8|28|df=y}} | birth_place = [[Port Elizabeth]], [[Suid-Afrika]] }} '''Bennet Mzwenqaba Bhanga''' (gebore 28 Augustus [[1977]]), bekend as '''Nqaba Bhanga''', is 'n Suid-Afrikaanse politikus. Hy is die huidige provinsiale leier van die [[Demokratiese Alliansie]] (DA) in die [[Oos-Kaap]]. Hy is ook die voormalige leier van die amptelike opposisie in die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]], 'n voormalige lid van die burgemeesterskomitee vir menslike nedersettings in die [[Nelson Mandelabaai Metropolitaanse Munisipaliteit]], 'n voormalige parlementslid, en die DA se voormalige skaduminister van samewerkende regering en tradisionele sake (COGTA).<ref>{{Cite web|url=http://bulawayo24.com/index-id-news-sc-africa-byo-63008.html|title='Zuma will do to Ramaphosa what Mugabe did to Mujuru'|date=2015-02-18|website=Bulawayo24 News|language=en|access-date=2017-05-07}}</ref> ==Lewensloop== Bhanga is op 28 Augustus 1977 in KwaZakhele, [[Port Elizabeth]], gebore. Terwyl hy op die Hoërskool KwaZakhele was, het hy vir die eerste keer by studentepolitiek betrokke geraak. Hy is later verkies as die streekvoorsitter van die Congress of South African Students (Cosas).<ref>{{cite news|title=Former Cope MP Nqaba Bhanga is DA's pick as Eastern Cape premier candidate|url=https://www.dispatchlive.co.za/politics/2018-09-05-former-cope-mp-nqaba-bhanga-is-das-pick-as-eastern-cape-premier-candidate/|accessdate=20 February 2020|newspaper=DispatchLIVE|date=5 September 2018}}</ref> Bhanga het by die [[African National Congress]] aangesluit en die party se Nelson Mandelabaai-jeugleier<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/politics/2016/11/21/leaders-swap-insults-pityana-storm/|title=Leaders swap insults after Pityana storm|last=Sobuwa|first=Yoliswa|date=2016-11-21|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref> en SR-president van die Port Elizabeth Technikon geword waar hy sy eerste kwalifikasie in Publieke Administrasie verwerf het. Hy het later 'n nagraadse kwalifikasie in Maritieme Studies behaal. <ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|last=Williams|first=Allan|date=2014-03-11|website=The Herald Live|access-date=2017-05-07}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.dabhisho.org.za/2014/03/11/cope-mp-crosses-over-to-the-da-the-herald/|title=COPE MP crosses over to the DA: The Herald|date=2014-03-11|access-date=2017-05-07}}</ref> Bhanga het ook as die nasionale sekretaris-generaal van die South African Student Congress (SASCO) gedien. In 2016 is hy tot raadslid verkies en is aangestel as die burgemeesterskomiteelid vir menslike nedersettings van die Nelson Mandelabaai Metro onder burgemeester [[Athol Trollip]],<ref>{{Cite web|url=http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|title=Fighting talk from the DA|last=Maclennan|first=Sue|date=2017-03-06|website=Grocott's Mail Online|language=en|access-date=2017-05-07|archive-date=2017-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170306121711/http://www.grocotts.co.za/content/fighting-talk-da-06-03-2017|url-status=dead}}</ref> wie hy in 2017 as Provinsiale Leier van die DA-party opgevolg het.<ref>{{Cite web|url=http://www.heraldlive.co.za/news/2017/04/07/probe-revamp-old-age-homes/|title=Probe into revamp of old-age homes|last=Mngxitama-Diko|first=Avuyile|date=2017-04-07|website=The Herald Live|language=en-US|access-date=2017-05-07}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dispatchlive.co.za/politics/2017/05/05/da-pair-set-sights-youth/|title=DA pair set their sights on youth|last=Ford|first=Simthandile|date=2017-05-05|work=DispatchLIVE|access-date=2017-05-07|language=en}}</ref> Op 4 Maart 2020 het Bhanga uit die [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] bedank. Die DA het hom as hul burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai aangewys, en hy is op 4 Desember 2020 onbestrede as burgemeester verkies.<ref>{{Cite web|url=https://www.heraldlive.co.za/news/politics/2020-12-04-just-in-das-nqaba-bhanga-elected-nelson-mandela-bay-mayor/|title=JUST IN &#124; DA's Nqaba Bhanga elected Nelson Mandela Bay mayor}}</ref> Op 23 Augustus 2021 het [[John Steenhuisen]], DA-leier, aangekondig dat Bhanga die DA se burgemeesterskandidaat vir Nelson Mandelabaai in die [[Suid-Afrikaanse munisipale verkiesing van 2021|munisipale verkiesing van 2021]] sou wees.<ref>{{Cite news|last=Letshwiti-Jones|first=Pule|date=23 Augustus 2021|title=DA announces its mayoral candidates to contest municipalities|work=News24|url=https://www.news24.com/news24/SouthAfrica/News/list-da-announces-its-mayoral-candidates-to-contest-municipalities-20210823|access-date=23 Augustus 2021}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [https://www.pa.org.za/person/bennet-mzwenqaba-bhanga/ Profiel op People's Assembly] * [https://www.da.org.za/people/nqaba-bhanga Nqaba Bhanga – Oos-Kaapse Provinsiale Leier van die Demokratiese Alliansie] {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 1977]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Lede van die Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] [[Kategorie:Politici van die Demokratiese Alliansie]] [[Kategorie:Xhosas]] buj1h0yb92a8whx2zg9xnewrr32ki56 10 386551 2518538 2518382 2022-08-10T14:00:46Z TolBot 141581 [[m:User:TolBot/Task 5|Taak 5]]: dateer COVID-19-pandemiedata op json application/json { "AD": { "cases": 45793, "deaths": 154, "deaths_per_million": 1948.528, "fully_vaccinated": 53456, "name": "Andorra", "percent_fully_vaccinated": 69.11, "percent_vaccinated": 74.83, "population": 79034, "total_vaccinated": 57886, "vaccine_doses": 153383 }, "AE": { "cases": 1000556, "deaths": 2337, "deaths_per_million": 249.542, "fully_vaccinated": 9792266, "name": "Verenigde Arabiese Emirate", "percent_fully_vaccinated": 98.01, "percent_vaccinated": 100, "population": 9365144, "total_vaccinated": 9991089, "vaccine_doses": 24922054 }, "AF": { "cases": 187966, "deaths": 7753, "deaths_per_million": 193.344, "fully_vaccinated": 6571487, "name": "Afghanistan", "percent_fully_vaccinated": 16.39, "percent_vaccinated": 18.19, "population": 40099462, "total_vaccinated": 7294709, "vaccine_doses": 8040605 }, "AG": { "cases": 8809, "deaths": 144, "deaths_per_million": 1544.733, "fully_vaccinated": 62031, "name": "Antigua en Barbuda", "percent_fully_vaccinated": 62.83, "percent_vaccinated": 64.92, "population": 93220, "total_vaccinated": 64091, "vaccine_doses": 126122 }, "AI": { "cases": 3620, "deaths": 10, "deaths_per_million": 634.8, "fully_vaccinated": 10273, "name": "Anguilla (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 65.21, "percent_vaccinated": 68.79, "population": 15753, "total_vaccinated": 10837, "vaccine_doses": 24060 }, "AL": { "cases": 318638, "deaths": 3566, "deaths_per_million": 1249.164, "fully_vaccinated": 1253962, "name": "Albanië", "percent_fully_vaccinated": 43.93, "percent_vaccinated": 46.61, "population": 2854710, "total_vaccinated": 1330520, "vaccine_doses": 2934116 }, "AM": { "cases": 428648, "deaths": 8637, "deaths_per_million": 3094.619, "fully_vaccinated": 980101, "name": "Armenië", "percent_fully_vaccinated": 33.02, "percent_vaccinated": 38.01, "population": 2790974, "total_vaccinated": 1128072, "vaccine_doses": 2141957 }, "AO": { "cases": 102636, "deaths": 1917, "deaths_per_million": 55.559, "fully_vaccinated": 7478983, "name": "Angola", "percent_fully_vaccinated": 21.68, "percent_vaccinated": 39.53, "population": 34503774, "total_vaccinated": 13639803, "vaccine_doses": 21323036 }, "AQ": { "name": "Antarktika" }, "AR": { "cases": 9602534, "deaths": 129440, "deaths_per_million": 2858.861, "fully_vaccinated": 37692367, "name": "Argentinië", "percent_fully_vaccinated": 83.25, "percent_vaccinated": 91.03, "population": 45276780, "total_vaccinated": 41214701, "vaccine_doses": 108128342 }, "AS": { "name": "Amerikaans-Samoa" }, "AT": { "cases": 4842843, "deaths": 20441, "deaths_per_million": 2291.057, "fully_vaccinated": 6625237, "name": "Oostenryk", "percent_fully_vaccinated": 74.26, "percent_vaccinated": 77.12, "population": 8922082, "total_vaccinated": 6880909, "vaccine_doses": 18920220 }, "AU": { "cases": 9709717, "deaths": 12560, "deaths_per_million": 484.548, "fully_vaccinated": 21740688, "name": "Australië", "percent_fully_vaccinated": 83.87, "percent_vaccinated": 86.44, "population": 25921089, "total_vaccinated": 22405397, "vaccine_doses": 58282707 }, "AW": { "cases": 42406, "deaths": 226, "deaths_per_million": 2121.349, "fully_vaccinated": 83283, "name": "Aruba", "percent_fully_vaccinated": 78.17, "percent_vaccinated": 84.07, "population": 106536, "total_vaccinated": 89569, "vaccine_doses": 172852 }, "AX": { "name": "Åland" }, "AZ": { "cases": 802060, "deaths": 9761, "deaths_per_million": 946.476, "fully_vaccinated": 4858863, "name": "Azerbeidjan", "percent_fully_vaccinated": 47.11, "percent_vaccinated": 52.06, "population": 10312992, "total_vaccinated": 5368516, "vaccine_doses": 13829030 }, "BA": { "cases": 389308, "deaths": 15930, "deaths_per_million": 4870.155, "fully_vaccinated": 846080, "name": "Bosnië en Herzegowina", "percent_fully_vaccinated": 25.93, "percent_vaccinated": 28.91, "population": 3270943, "total_vaccinated": 943394, "vaccine_doses": 1924950 }, "BB": { "cases": 95876, "deaths": 505, "deaths_per_million": 1795.875, "fully_vaccinated": 154109, "name": "Barbados", "percent_fully_vaccinated": 54.8, "percent_vaccinated": 57.97, "population": 281200, "total_vaccinated": 163008, "vaccine_doses": 317117 }, "BD": { "cases": 2007870, "deaths": 29308, "deaths_per_million": 173.055, "fully_vaccinated": 120703120, "name": "Bangladesj", "percent_fully_vaccinated": 71.27, "percent_vaccinated": 76.84, "population": 169356251, "total_vaccinated": 130137673, "vaccine_doses": 291123460 }, "BE": { "cases": 4444819, "deaths": 32329, "deaths_per_million": 2784.242, "fully_vaccinated": 9155596, "name": "België", "percent_fully_vaccinated": 78.85, "percent_vaccinated": 79.68, "population": 11611420, "total_vaccinated": 9252460, "vaccine_doses": 25741345 }, "BF": { "cases": 21128, "deaths": 387, "deaths_per_million": 17.511, "fully_vaccinated": 1640349, "name": "Burkina Faso", "percent_fully_vaccinated": 7.42, "percent_vaccinated": 11.55, "population": 22100683, "total_vaccinated": 2551596, "vaccine_doses": 3134621 }, "BG": { "cases": 1221519, "deaths": 37460, "deaths_per_million": 5440.128, "fully_vaccinated": 2066112, "name": "Bulgarye", "percent_fully_vaccinated": 30.01, "percent_vaccinated": 30.4, "population": 6885868, "total_vaccinated": 2093417, "vaccine_doses": 4493043 }, "BH": { "cases": 663763, "deaths": 1512, "deaths_per_million": 1033.306, "fully_vaccinated": 1224575, "name": "Bahrein", "percent_fully_vaccinated": 83.69, "percent_vaccinated": 84.71, "population": 1463265, "total_vaccinated": 1239597, "vaccine_doses": 3463158 }, "BI": { "cases": 47247, "deaths": 38, "deaths_per_million": 3.028, "fully_vaccinated": 16112, "name": "Burundi", "percent_fully_vaccinated": 0.13, "percent_vaccinated": 0.13, "population": 12551213, "total_vaccinated": 16702, "vaccine_doses": 18568 }, "BJ": { "cases": 27316, "deaths": 163, "deaths_per_million": 12.541, "fully_vaccinated": 2690085, "name": "Benin", "percent_fully_vaccinated": 20.7, "percent_vaccinated": 24.42, "population": 12996895, "total_vaccinated": 3174135, "vaccine_doses": 3681560 }, "BL": { "name": "Sint Bartholomeus" }, "BM": { "cases": 17356, "deaths": 148, "deaths_per_million": 2305.835, "fully_vaccinated": 47657, "name": "Bermuda", "percent_fully_vaccinated": 74.25, "percent_vaccinated": 75.65, "population": 64185, "total_vaccinated": 48554, "vaccine_doses": 132042 }, "BN": { "cases": 215283, "deaths": 225, "deaths_per_million": 505.195, "fully_vaccinated": 426764, "name": "Broenei", "percent_fully_vaccinated": 96.66, "percent_vaccinated": 100.63, "population": 445373, "total_vaccinated": 444293, "vaccine_doses": 1173118 }, "BO": { "cases": 1070521, "deaths": 22110, "deaths_per_million": 1830.378, "fully_vaccinated": 6080564, "name": "Bolivië", "percent_fully_vaccinated": 50.34, "percent_vaccinated": 60.43, "population": 12079472, "total_vaccinated": 7299112, "vaccine_doses": 14332894 }, "BQ": { "cases": 10897, "deaths": 37, "deaths_per_million": 1385.456, "fully_vaccinated": 16736, "name": "Karibiese Nederland", "percent_fully_vaccinated": 63.29, "percent_vaccinated": 72.26, "population": 26706, "total_vaccinated": 19109, "vaccine_doses": 35845 }, "BR": { "cases": 34066000, "deaths": 680531, "deaths_per_million": 3175.211, "fully_vaccinated": 170942943, "name": "Brasilië", "percent_fully_vaccinated": 79.76, "percent_vaccinated": 86.72, "population": 214326223, "total_vaccinated": 185856818, "vaccine_doses": 465843376 }, "BS": { "cases": 36853, "deaths": 822, "deaths_per_million": 2015.17, "fully_vaccinated": 162434, "name": "Bahamas", "percent_fully_vaccinated": 39.82, "percent_vaccinated": 41.92, "population": 407906, "total_vaccinated": 171010, "vaccine_doses": 355282 }, "BT": { "cases": 60663, "deaths": 21, "deaths_per_million": 27.01, "fully_vaccinated": 673485, "name": "Bhoetan", "percent_fully_vaccinated": 86.62, "percent_vaccinated": 89.29, "population": 777486, "total_vaccinated": 694208, "vaccine_doses": 1917605 }, "BW": { "cases": 325724, "deaths": 2772, "deaths_per_million": 1070.922, "fully_vaccinated": 1512567, "name": "Botswana", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 65.54, "population": 2588423, "total_vaccinated": 1696430, "vaccine_doses": 2862659 }, "BY": { "cases": 994037, "deaths": 7118, "deaths_per_million": 743.148, "fully_vaccinated": 6332753, "name": "Belarus", "percent_fully_vaccinated": 66.12, "percent_vaccinated": 67.21, "population": 9578168, "total_vaccinated": 6437839, "vaccine_doses": 13394906 }, "BZ": { "cases": 67522, "deaths": 680, "deaths_per_million": 1699.868, "fully_vaccinated": 218586, "name": "Belize", "percent_fully_vaccinated": 54.64, "percent_vaccinated": 62.41, "population": 400031, "total_vaccinated": 249641, "vaccine_doses": 496542 }, "CA": { "cases": 4120585, "deaths": 43188, "deaths_per_million": 1131.909, "fully_vaccinated": 31504328, "name": "Kanada", "percent_fully_vaccinated": 82.57, "percent_vaccinated": 85.95, "population": 38155012, "total_vaccinated": 32792945, "vaccine_doses": 87492022 }, "CC": { "name": "Kokoseilande" }, "CD": { "cases": 92456, "deaths": 1391, "deaths_per_million": 14.506, "fully_vaccinated": 2262577, "name": "Demokratiese Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 2.36, "percent_vaccinated": 3.6, "population": 95894118, "total_vaccinated": 3450478, "vaccine_doses": 3745679 }, "CF": { "cases": 14781, "deaths": 113, "deaths_per_million": 20.707, "fully_vaccinated": 1245498, "name": "Sentraal-Afrikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 22.82, "percent_vaccinated": 23.86, "population": 5457154, "total_vaccinated": 1301882, "vaccine_doses": 1392969 }, "CG": { "cases": 24775, "deaths": 386, "deaths_per_million": 66.143, "fully_vaccinated": 654005, "name": "Republiek die Kongo", "percent_fully_vaccinated": 11.21, "percent_vaccinated": 11.92, "population": 5835806, "total_vaccinated": 695631, "vaccine_doses": 833078 }, "CH": { "cases": 3994397, "deaths": 13925, "deaths_per_million": 1602.157, "fully_vaccinated": 6006703, "name": "Switserland", "percent_fully_vaccinated": 69.11, "percent_vaccinated": 70.08, "population": 8691406, "total_vaccinated": 6091354, "vaccine_doses": 15888259 }, "CI": { "cases": 85794, "deaths": 811, "deaths_per_million": 29.514, "fully_vaccinated": 6808411, "name": "Ivoorkus", "percent_fully_vaccinated": 24.78, "percent_vaccinated": 33.59, "population": 27478249, "total_vaccinated": 9229469, "vaccine_doses": 14445720 }, "CK": { "cases": 6135, "deaths": 1, "deaths_per_million": 58.813, "fully_vaccinated": 14685, "name": "Cookeilande", "percent_fully_vaccinated": 83.57, "percent_vaccinated": 85.55, "population": 17003, "total_vaccinated": 15033, "vaccine_doses": 39780 }, "CL": { "cases": 4320173, "deaths": 59840, "deaths_per_million": 3069.791, "fully_vaccinated": 17634696, "name": "Chili", "percent_fully_vaccinated": 90.47, "percent_vaccinated": 92.54, "population": 19493184, "total_vaccinated": 18039777, "vaccine_doses": 61324336 }, "CM": { "cases": 120215, "deaths": 1931, "deaths_per_million": 70.996, "fully_vaccinated": 1226658, "name": "Kameroen", "percent_fully_vaccinated": 4.51, "percent_vaccinated": 5.77, "population": 27198628, "total_vaccinated": 1569870, "vaccine_doses": 1854436 }, "CN": { "cases": 910543, "deaths": 5226, "deaths_per_million": 3.665, "fully_vaccinated": 1264901000, "name": "Volksrepubliek China", "note": "Sluit nie spesiale administratiewe streke ([[Hong Kong]] en [[Macau]]) of [[Taiwan]] in nie.", "percent_fully_vaccinated": 88.71, "percent_vaccinated": 91.08, "population": 1425893464, "total_vaccinated": 1298636000, "vaccine_doses": 3426316000 }, "CO": { "cases": 6278998, "deaths": 141075, "deaths_per_million": 2738.44, "fully_vaccinated": 36397439, "name": "Colombia", "percent_fully_vaccinated": 70.65, "percent_vaccinated": 82.64, "population": 51516562, "total_vaccinated": 42573293, "vaccine_doses": 87079477 }, "CR": { "cases": 1057695, "deaths": 8774, "deaths_per_million": 1702.381, "fully_vaccinated": 4183451, "name": "Costa Rica", "percent_fully_vaccinated": 81.17, "percent_vaccinated": 86.51, "population": 5153957, "total_vaccinated": 4458619, "vaccine_doses": 11504591 }, "CU": { "cases": 1108982, "deaths": 8529, "deaths_per_million": 757.704, "fully_vaccinated": 9980251, "name": "Kuba", "percent_fully_vaccinated": 88.66, "percent_vaccinated": 94.94, "population": 11256372, "total_vaccinated": 10686661, "vaccine_doses": 39696748 }, "CV": { "cases": 62221, "deaths": 410, "deaths_per_million": 697.368, "fully_vaccinated": 307784, "name": "Kaap Verde", "percent_fully_vaccinated": 52.35, "percent_vaccinated": 60.5, "population": 587925, "total_vaccinated": 355667, "vaccine_doses": 823283 }, "CW": { "cases": 45127, "deaths": 282, "deaths_per_million": 1481.575, "fully_vaccinated": 99740, "name": "Curaçao", "percent_fully_vaccinated": 52.4, "percent_vaccinated": 56.94, "population": 190338, "total_vaccinated": 108380, "vaccine_doses": 255056 }, "CX": { "name": "Kerseiland" }, "CY": { "cases": 568383, "deaths": 1143, "deaths_per_million": 1275.66, "fully_vaccinated": 645367, "name": "Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.03, "percent_vaccinated": 74.66, "population": 896007, "total_vaccinated": 668933, "vaccine_doses": 1791383 }, "CZ": { "cases": 4002616, "deaths": 40587, "deaths_per_million": 3861.475, "fully_vaccinated": 6884292, "name": "Tsjeggië", "percent_fully_vaccinated": 65.5, "percent_vaccinated": 66.31, "population": 10510750, "total_vaccinated": 6970072, "vaccine_doses": 17801925 }, "DE": { "cases": 31379757, "deaths": 145241, "deaths_per_million": 1741.32, "fully_vaccinated": 63403571, "name": "Duitsland", "percent_fully_vaccinated": 76.02, "percent_vaccinated": 77.62, "population": 83408554, "total_vaccinated": 64738922, "vaccine_doses": 184159685 }, "DJ": { "cases": 15690, "deaths": 189, "deaths_per_million": 170.955, "fully_vaccinated": 190673, "name": "Djiboeti", "percent_fully_vaccinated": 17.25, "percent_vaccinated": 19.09, "population": 1105557, "total_vaccinated": 211044, "vaccine_doses": 231653 }, "DK": { "cases": 3245898, "deaths": 6758, "deaths_per_million": 1154.377, "fully_vaccinated": 4787645, "name": "Denemarke", "percent_fully_vaccinated": 81.78, "percent_vaccinated": 82.39, "population": 5854240, "total_vaccinated": 4823267, "vaccine_doses": 13217299 }, "DM": { "cases": 14852, "deaths": 68, "deaths_per_million": 939.071, "fully_vaccinated": 30566, "name": "Dominica", "percent_fully_vaccinated": 42.21, "percent_vaccinated": 45.4, "population": 72412, "total_vaccinated": 32872, "vaccine_doses": 67431 }, "DO": { "cases": 632655, "deaths": 4384, "deaths_per_million": 394.32, "fully_vaccinated": 6020860, "name": "Dominikaanse Republiek", "percent_fully_vaccinated": 54.15, "percent_vaccinated": 65.29, "population": 11117874, "total_vaccinated": 7259362, "vaccine_doses": 15904757 }, "DZ": { "cases": 268478, "deaths": 6878, "deaths_per_million": 155.688, "fully_vaccinated": 6851660, "name": "Algerië", "percent_fully_vaccinated": 15.36, "percent_vaccinated": 18.4, "population": 44177969, "total_vaccinated": 8210605, "vaccine_doses": 15205854 }, "EC": { "cases": 975234, "deaths": 35811, "deaths_per_million": 2012.11, "fully_vaccinated": 14063328, "name": "Ecuador", "percent_fully_vaccinated": 79.02, "percent_vaccinated": 85.52, "population": 17797737, "total_vaccinated": 15219781, "vaccine_doses": 36801542 }, "EE": { "cases": 593571, "deaths": 2634, "deaths_per_million": 1982.387, "fully_vaccinated": 844120, "name": "Estland", "percent_fully_vaccinated": 63.53, "percent_vaccinated": 65.09, "population": 1328701, "total_vaccinated": 864875, "vaccine_doses": 2008822 }, "EG": { "cases": 515645, "deaths": 24781, "deaths_per_million": 226.803, "fully_vaccinated": 38603443, "name": "Egipte", "percent_fully_vaccinated": 35.33, "percent_vaccinated": 47.33, "population": 109262178, "total_vaccinated": 51718920, "vaccine_doses": 95223214 }, "EH": { "name": "Wes-Sahara", "population": 611872 }, "ER": { "cases": 10126, "deaths": 103, "deaths_per_million": 28.451, "fully_vaccinated": null, "name": "Eritrea", "percent_vaccinated": null, "population": 3620312, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "ES": { "cases": 13280557, "deaths": 111339, "deaths_per_million": 2344.624, "fully_vaccinated": 40614299, "name": "Spanje", "percent_fully_vaccinated": 85.53, "percent_vaccinated": 86.93, "population": 47486935, "total_vaccinated": 41281380, "vaccine_doses": 95548924 }, "ET": { "cases": 492590, "deaths": 7569, "deaths_per_million": 62.927, "fully_vaccinated": 38296046, "name": "Ethiopië", "percent_fully_vaccinated": 31.84, "percent_vaccinated": 37.16, "population": 120283026, "total_vaccinated": 44695420, "vaccine_doses": 52477385 }, "EU": { "cases": 161410491, "deaths": 1125935, "deaths_per_million": 2515.53, "fully_vaccinated": 328067607, "name": "Europese Unie", "note": "Data vir lidlande van die [[Europese Unie]] word individueel gelys, maar word ook gerieflikheidshalwe hier bygetel. Hulle word nie dubbel getel vir die wêreldtotaal nie.", "percent_fully_vaccinated": 73.3, "percent_vaccinated": 75.52, "population": 447593544, "total_vaccinated": 338002293, "vaccine_doses": 894827855 }, "FI": { "cases": 1218216, "deaths": 5251, "deaths_per_million": 948.52, "fully_vaccinated": 4338350, "name": "Finland", "percent_fully_vaccinated": 78.37, "percent_vaccinated": 81.64, "population": 5535992, "total_vaccinated": 4519683, "vaccine_doses": 12315719 }, "FJ": { "cases": 67869, "deaths": 874, "deaths_per_million": 945.263, "fully_vaccinated": 636744, "name": "Fidji", "percent_fully_vaccinated": 68.87, "percent_vaccinated": 76.6, "population": 924610, "total_vaccinated": 708265, "vaccine_doses": 1523112 }, "FK": { "cases": 1847, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1775, "name": "Falkland-eilande", "percent_vaccinated": 75.57, "population": 3764, "total_vaccinated": 2632, "vaccine_doses": 4407 }, "FM": { "cases": 6850, "deaths": 16, "deaths_per_million": 141.429, "fully_vaccinated": null, "name": "Gefedereerde State van Mikronesië", "percent_vaccinated": null, "population": 113131, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "FO": { "cases": 34658, "deaths": 28, "deaths_per_million": 529.421, "fully_vaccinated": 40895, "name": "Faroëreilande", "percent_fully_vaccinated": 83.37, "percent_vaccinated": 85.04, "population": 52888, "total_vaccinated": 41715, "vaccine_doses": 103894 }, "FR": { "cases": 34179668, "deaths": 152891, "deaths_per_million": 2267.672, "fully_vaccinated": 53009757, "name": "Frankryk", "percent_fully_vaccinated": 78.62, "percent_vaccinated": 80.88, "population": 67422000, "total_vaccinated": 54529535, "vaccine_doses": 148835626 }, "GA": { "cases": 48592, "deaths": 306, "deaths_per_million": 130.703, "fully_vaccinated": 256802, "name": "Gaboen", "percent_fully_vaccinated": 10.97, "percent_vaccinated": 13.22, "population": 2341179, "total_vaccinated": 309473, "vaccine_doses": 568751 }, "GB": { "cases": 23457428, "deaths": 185247, "deaths_per_million": 2753.331, "fully_vaccinated": 50483527, "name": "Verenigde Koninkryk", "percent_fully_vaccinated": 75.03, "percent_vaccinated": 79.83, "population": 67281040, "total_vaccinated": 53710109, "vaccine_doses": 150590197 }, "GD": { "cases": 18845, "deaths": 234, "deaths_per_million": 1877.859, "fully_vaccinated": 38687, "name": "Grenada", "percent_fully_vaccinated": 31.05, "percent_vaccinated": 35.23, "population": 124610, "total_vaccinated": 43899, "vaccine_doses": 89584 }, "GE": { "cases": 1698020, "deaths": 16869, "deaths_per_million": 4488.848, "fully_vaccinated": 1273576, "name": "Georgië", "percent_fully_vaccinated": 33.89, "percent_vaccinated": 43.64, "population": 3757980, "total_vaccinated": 1639970, "vaccine_doses": 2913546 }, "GF": { "name": "Frans-Guyana" }, "GG": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 51351, "name": "Guernsey", "percent_fully_vaccinated": 81.01, "percent_vaccinated": 85.42, "population": 63065, "total_vaccinated": 54146, "vaccine_doses": 157708 }, "GH": { "cases": 168350, "deaths": 1458, "deaths_per_million": 44.407, "fully_vaccinated": 7928573, "name": "Ghana", "percent_fully_vaccinated": 24.15, "percent_vaccinated": 33.75, "population": 32833031, "total_vaccinated": 11079814, "vaccine_doses": 19883528 }, "GI": { "cases": 19999, "deaths": 106, "deaths_per_million": 3244.567, "fully_vaccinated": 41421, "name": "Gibraltar", "percent_fully_vaccinated": 122.94, "percent_vaccinated": 124.88, "population": 32670, "total_vaccinated": 42074, "vaccine_doses": 119855 }, "GL": { "cases": 11971, "deaths": 21, "deaths_per_million": 373.38, "fully_vaccinated": 38502, "name": "Groenland", "percent_fully_vaccinated": 67.7, "percent_vaccinated": 72.52, "population": 56243, "total_vaccinated": 41243, "vaccine_doses": 79745 }, "GM": { "cases": 12197, "deaths": 368, "deaths_per_million": 139.398, "fully_vaccinated": 354340, "name": "Gambië", "percent_fully_vaccinated": 14.25, "percent_vaccinated": 18.07, "population": 2639916, "total_vaccinated": 449464, "vaccine_doses": 812811 }, "GN": { "cases": 37429, "deaths": 445, "deaths_per_million": 32.885, "fully_vaccinated": 2712094, "name": "Guinee", "percent_fully_vaccinated": 20.04, "percent_vaccinated": 34.3, "population": 13531906, "total_vaccinated": 4640906, "vaccine_doses": 6299160 }, "GP": { "name": "Guadeloupe" }, "GQ": { "cases": 16789, "deaths": 183, "deaths_per_million": 111.963, "fully_vaccinated": 214032, "name": "Ekwatoriaal-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 13.09, "percent_vaccinated": 16.53, "population": 1634466, "total_vaccinated": 270109, "vaccine_doses": 488738 }, "GR": { "cases": 4577675, "deaths": 31722, "deaths_per_million": 3036.945, "fully_vaccinated": 7633971, "name": "Griekeland", "percent_fully_vaccinated": 73.08, "percent_vaccinated": 75.86, "population": 10445365, "total_vaccinated": 7924138, "vaccine_doses": 21284280 }, "GS": { "name": "Suid-Georgië en die Suidelike Sandwicheilande" }, "GT": { "cases": 1060714, "deaths": 19140, "deaths_per_million": 1086.976, "fully_vaccinated": 6568367, "name": "Guatemala", "percent_fully_vaccinated": 37.3, "percent_vaccinated": 48.02, "population": 17608483, "total_vaccinated": 8454886, "vaccine_doses": 18669862 }, "GU": { "name": "Guam", "population": 170184 }, "GW": { "cases": 8452, "deaths": 174, "deaths_per_million": 84.436, "fully_vaccinated": 342389, "name": "Guinee-Bissau", "percent_fully_vaccinated": 16.62, "percent_vaccinated": 25.72, "population": 2060721, "total_vaccinated": 529954, "vaccine_doses": 573125 }, "GY": { "cases": 70222, "deaths": 1272, "deaths_per_million": 1580.975, "fully_vaccinated": 461605, "name": "Guyana", "percent_fully_vaccinated": 57.37, "percent_vaccinated": 60.39, "population": 804567, "total_vaccinated": 485891, "vaccine_doses": 1017969 }, "HK": { "cases": 1393327, "deaths": 9550, "deaths_per_million": 1274.255, "fully_vaccinated": 6528724, "name": "Hongkong", "percent_fully_vaccinated": 87.11, "percent_vaccinated": 90.4, "population": 7494578, "total_vaccinated": 6775049, "vaccine_doses": 18179082 }, "HN": { "cases": 445271, "deaths": 10945, "deaths_per_million": 1064.86, "fully_vaccinated": 5493660, "name": "Honduras", "percent_fully_vaccinated": 53.45, "percent_vaccinated": 60.91, "population": 10278346, "total_vaccinated": 6261004, "vaccine_doses": 14837097 }, "HR": { "cases": 1194349, "deaths": 16434, "deaths_per_million": 4047.649, "fully_vaccinated": 2246680, "name": "Kroasië", "percent_fully_vaccinated": 55.34, "percent_vaccinated": 57.06, "population": 4060135, "total_vaccinated": 2316664, "vaccine_doses": 5265898 }, "HT": { "cases": 32577, "deaths": 838, "deaths_per_million": 73.203, "fully_vaccinated": 162599, "name": "Haïti", "percent_fully_vaccinated": 1.42, "percent_vaccinated": 2.18, "population": 11447569, "total_vaccinated": 249913, "vaccine_doses": 354635 }, "HU": { "cases": 1987321, "deaths": 46886, "deaths_per_million": 4828.737, "fully_vaccinated": 6201022, "name": "Hongarye", "percent_fully_vaccinated": 63.86, "percent_vaccinated": 66.06, "population": 9709786, "total_vaccinated": 6414563, "vaccine_doses": 16530488 }, "ID": { "cases": 6255679, "deaths": 157131, "deaths_per_million": 573.988, "fully_vaccinated": 170143379, "name": "Indonesië", "percent_fully_vaccinated": 62.15, "percent_vaccinated": 73.99, "population": 273753191, "total_vaccinated": 202563389, "vaccine_doses": 429156238 }, "IE": { "cases": 1647605, "deaths": 7700, "deaths_per_million": 1544.161, "fully_vaccinated": 4047332, "name": "Republiek Ierland", "percent_fully_vaccinated": 81.17, "percent_vaccinated": 82.09, "population": 4986526, "total_vaccinated": 4093455, "vaccine_doses": 11013801 }, "IL": { "cases": 4606734, "deaths": 11470, "deaths_per_million": 1234.528, "fully_vaccinated": 6150178, "name": "Israel", "percent_fully_vaccinated": 66.2, "percent_vaccinated": 72.28, "population": 9291000, "total_vaccinated": 6715378, "vaccine_doses": 18213866 }, "IM": { "cases": 37794, "deaths": 114, "deaths_per_million": 1352.907, "fully_vaccinated": 67106, "name": "Man (eiland)", "percent_fully_vaccinated": 78.57, "percent_vaccinated": 81.44, "population": 84263, "total_vaccinated": 69560, "vaccine_doses": 189994 }, "IN": { "cases": 44190697, "deaths": 526826, "deaths_per_million": 374.282, "fully_vaccinated": 936306242, "name": "Indië", "percent_fully_vaccinated": 66.52, "percent_vaccinated": 72.65, "population": 1407563842, "total_vaccinated": 1022553104, "vaccine_doses": 2069154989 }, "IO": { "name": "Britse Indiese Oseaangebied" }, "IQ": { "cases": 2451178, "deaths": 25326, "deaths_per_million": 581.758, "fully_vaccinated": 7722021, "name": "Irak", "percent_fully_vaccinated": 17.74, "percent_vaccinated": 25.24, "population": 43533592, "total_vaccinated": 10985871, "vaccine_doses": 18929174 }, "IR": { "cases": 7446144, "deaths": 142564, "deaths_per_million": 1621.456, "fully_vaccinated": 58058144, "name": "Iran", "percent_fully_vaccinated": 66.03, "percent_vaccinated": 73.58, "population": 87923432, "total_vaccinated": 64698435, "vaccine_doses": 150984487 }, "IS": { "cases": 203162, "deaths": 179, "deaths_per_million": 483.346, "fully_vaccinated": 290193, "name": "Ysland", "percent_fully_vaccinated": 78.69, "percent_vaccinated": 84, "population": 370335, "total_vaccinated": 309770, "vaccine_doses": 805469 }, "IT": { "cases": 21368480, "deaths": 173426, "deaths_per_million": 2927.499, "fully_vaccinated": 47958097, "name": "Italië", "percent_fully_vaccinated": 80.96, "percent_vaccinated": 85.79, "population": 59240330, "total_vaccinated": 50821463, "vaccine_doses": 139981493 }, "JE": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 81163, "name": "New Jersey", "percent_fully_vaccinated": 74.04, "percent_vaccinated": 76.49, "population": 109618, "total_vaccinated": 83844, "vaccine_doses": 237997 }, "JM": { "cases": 147344, "deaths": 3207, "deaths_per_million": 1134.14, "fully_vaccinated": 721084, "name": "Jamaika", "percent_fully_vaccinated": 25.5, "percent_vaccinated": 29.1, "population": 2827694, "total_vaccinated": 822945, "vaccine_doses": 1474436 }, "JO": { "cases": 1720778, "deaths": 14090, "deaths_per_million": 1263.872, "fully_vaccinated": 4551253, "name": "Jordanië", "percent_fully_vaccinated": 40.82, "percent_vaccinated": 43.17, "population": 11148278, "total_vaccinated": 4812827, "vaccine_doses": 10032773 }, "JP": { "cases": 14635748, "deaths": 34122, "deaths_per_million": 273.825, "fully_vaccinated": 102557779, "name": "Japan", "percent_fully_vaccinated": 82.3, "percent_vaccinated": 83.44, "population": 124612530, "total_vaccinated": 103981749, "vaccine_doses": 304049002 }, "KE": { "cases": 337884, "deaths": 5672, "deaths_per_million": 107.008, "fully_vaccinated": 9326814, "name": "Kenia", "percent_fully_vaccinated": 16.96, "percent_vaccinated": 22.99, "population": 53005614, "total_vaccinated": 12641679, "vaccine_doses": 18535975 }, "KG": { "cases": 204671, "deaths": 2991, "deaths_per_million": 458.198, "fully_vaccinated": 1325251, "name": "Kirgisië", "percent_fully_vaccinated": 20.3, "percent_vaccinated": 24.15, "population": 6527743, "total_vaccinated": 1576523, "vaccine_doses": 3173016 }, "KH": { "cases": 137081, "deaths": 3056, "deaths_per_million": 184.218, "fully_vaccinated": 14427169, "name": "Kambodja", "percent_fully_vaccinated": 86.97, "percent_vaccinated": 91.12, "population": 16589023, "total_vaccinated": 15115433, "vaccine_doses": 41897973 }, "KI": { "cases": 3430, "deaths": 13, "deaths_per_million": 100.874, "fully_vaccinated": 61975, "name": "Kiribati", "percent_fully_vaccinated": 48.09, "percent_vaccinated": 63.28, "population": 128874, "total_vaccinated": 81548, "vaccine_doses": 156812 }, "KM": { "cases": 8351, "deaths": 160, "deaths_per_million": 194.736, "fully_vaccinated": 381922, "name": "Comore-eilande", "percent_fully_vaccinated": 46.48, "percent_vaccinated": 51.16, "population": 821626, "total_vaccinated": 420317, "vaccine_doses": 804403 }, "KN": { "cases": 6477, "deaths": 46, "deaths_per_million": 966.265, "fully_vaccinated": 26944, "name": "St. Kitts en Nevis", "percent_fully_vaccinated": 56.6, "percent_vaccinated": 70.99, "population": 47606, "total_vaccinated": 33794, "vaccine_doses": 64225 }, "KP": { "cases": 1, "deaths": 6, "deaths_per_million": 0.231, "name": "Noord-Korea", "population": 25971909 }, "KR": { "cases": 20845973, "deaths": 25382, "deaths_per_million": 489.715, "fully_vaccinated": 44656710, "name": "Suid-Korea", "percent_fully_vaccinated": 86.16, "percent_vaccinated": 87, "population": 51830139, "total_vaccinated": 45093152, "vaccine_doses": 128064776 }, "KW": { "cases": 655854, "deaths": 2562, "deaths_per_million": 602.807, "fully_vaccinated": 3329555, "name": "Koeweit", "percent_fully_vaccinated": 78.34, "percent_vaccinated": 80.93, "population": 4250114, "total_vaccinated": 3439433, "vaccine_doses": 8173067 }, "KY": { "cases": 29419, "deaths": 29, "deaths_per_million": 425.619, "fully_vaccinated": 59972, "name": "Kaaimanseilande", "percent_fully_vaccinated": 88.02, "percent_vaccinated": 90.33, "population": 68136, "total_vaccinated": 61550, "vaccine_doses": 147390 }, "KZ": { "cases": 1459033, "deaths": 19028, "deaths_per_million": 991.224, "fully_vaccinated": 10534623, "name": "Kasakstan", "percent_fully_vaccinated": 54.88, "percent_vaccinated": 56.26, "population": 19196465, "total_vaccinated": 10800844, "vaccine_doses": 20918681 }, "LA": { "cases": 211942, "deaths": 757, "deaths_per_million": 101.952, "fully_vaccinated": 5220015, "name": "Laos", "percent_fully_vaccinated": 70.3, "percent_vaccinated": 79.26, "population": 7425058, "total_vaccinated": 5885061, "vaccine_doses": 11105076 }, "LB": { "cases": 1189500, "deaths": 10553, "deaths_per_million": 1886.947, "fully_vaccinated": 2385832, "name": "Libanon", "percent_fully_vaccinated": 42.66, "percent_vaccinated": 48.46, "population": 5592631, "total_vaccinated": 2709945, "vaccine_doses": 5720506 }, "LC": { "cases": 28233, "deaths": 387, "deaths_per_million": 2154.165, "fully_vaccinated": 54609, "name": "St. Lucia", "percent_fully_vaccinated": 30.4, "percent_vaccinated": 33.31, "population": 179652, "total_vaccinated": 59835, "vaccine_doses": 122184 }, "LI": { "cases": 18853, "deaths": 86, "deaths_per_million": 2202.925, "fully_vaccinated": 26436, "name": "Liechtenstein", "percent_fully_vaccinated": 67.72, "percent_vaccinated": 68.53, "population": 39039, "total_vaccinated": 26753, "vaccine_doses": 71303 }, "LK": { "cases": 667158, "deaths": 16594, "deaths_per_million": 762.121, "fully_vaccinated": 14555036, "name": "Sri Lanka", "percent_fully_vaccinated": 66.85, "percent_vaccinated": 78.56, "population": 21773441, "total_vaccinated": 17105217, "vaccine_doses": 39666023 }, "LR": { "cases": 7548, "deaths": 294, "deaths_per_million": 56.61, "fully_vaccinated": 2328125, "name": "Liberië", "percent_fully_vaccinated": 44.83, "percent_vaccinated": 50.95, "population": 5193416, "total_vaccinated": 2645947, "vaccine_doses": 2921554 }, "LS": { "cases": 34206, "deaths": 704, "deaths_per_million": 308.575, "fully_vaccinated": 872661, "name": "Lesotho", "percent_fully_vaccinated": 38.25, "percent_vaccinated": 40.51, "population": 2281454, "total_vaccinated": 924248, "vaccine_doses": 1077116 }, "LT": { "cases": 1193955, "deaths": 9226, "deaths_per_million": 3310.784, "fully_vaccinated": 1877473, "name": "Litaue", "percent_fully_vaccinated": 67.37, "percent_vaccinated": 70.11, "population": 2786651, "total_vaccinated": 1953767, "vaccine_doses": 4494660 }, "LU": { "cases": 284931, "deaths": 1117, "deaths_per_million": 1747.166, "fully_vaccinated": 462338, "name": "Luxemburg", "percent_fully_vaccinated": 72.83, "percent_vaccinated": 75.32, "population": 639321, "total_vaccinated": 481549, "vaccine_doses": 1333592 }, "LV": { "cases": 875821, "deaths": 5905, "deaths_per_million": 3151.15, "fully_vaccinated": 1305976, "name": "Letland", "percent_fully_vaccinated": 69.69, "percent_vaccinated": 71.84, "population": 1873919, "total_vaccinated": 1346184, "vaccine_doses": 2895716 }, "LY": { "cases": 505805, "deaths": 6433, "deaths_per_million": 955.12, "fully_vaccinated": 1217626, "name": "Libië", "percent_fully_vaccinated": 18.08, "percent_vaccinated": 34.08, "population": 6735277, "total_vaccinated": 2295317, "vaccine_doses": 3677815 }, "MA": { "cases": 1262887, "deaths": 16260, "deaths_per_million": 438.552, "fully_vaccinated": 23464808, "name": "Marokko", "percent_fully_vaccinated": 63.29, "percent_vaccinated": 67.36, "population": 37076584, "total_vaccinated": 24974386, "vaccine_doses": 55051989 }, "MC": { "cases": 14218, "deaths": 61, "deaths_per_million": 1662.76, "fully_vaccinated": 23308, "name": "Monaco", "percent_fully_vaccinated": 58.98, "percent_vaccinated": 67.49, "population": 36686, "total_vaccinated": 26672, "vaccine_doses": 49980 }, "MD": { "cases": 541715, "deaths": 11630, "deaths_per_million": 3798.784, "fully_vaccinated": 1063425, "name": "Moldowa", "percent_fully_vaccinated": 26.43, "percent_vaccinated": 26.87, "population": 3061506, "total_vaccinated": 1081073, "vaccine_doses": 2165600 }, "ME": { "cases": 266422, "deaths": 2756, "deaths_per_million": 4389.521, "fully_vaccinated": 284450, "name": "Montenegro", "percent_fully_vaccinated": 45.3, "percent_vaccinated": 46.57, "population": 627859, "total_vaccinated": 292368, "vaccine_doses": 677888 }, "MF": { "name": "Saint-Martin" }, "MG": { "cases": 66557, "deaths": 1409, "deaths_per_million": 48.728, "fully_vaccinated": 1297671, "name": "Madagaskar", "percent_fully_vaccinated": 4.49, "percent_vaccinated": 4.64, "population": 28915653, "total_vaccinated": 1340993, "vaccine_doses": 1610098 }, "MH": { "cases": 125, "deaths": 1, "deaths_per_million": 23.781, "fully_vaccinated": null, "name": "Marshalleilande", "percent_vaccinated": null, "population": 42050, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "MK": { "cases": 332667, "deaths": 9398, "deaths_per_million": 4468.153, "fully_vaccinated": 837577, "name": "Noord-Masedonië", "percent_fully_vaccinated": 39.82, "percent_vaccinated": 40.61, "population": 2103330, "total_vaccinated": 854061, "vaccine_doses": 1856093 }, "ML": { "cases": 31237, "deaths": 739, "deaths_per_million": 33.737, "fully_vaccinated": 1444558, "name": "Mali", "percent_fully_vaccinated": 6.59, "percent_vaccinated": 9.05, "population": 21904983, "total_vaccinated": 1982922, "vaccine_doses": 2700389 }, "MM": { "cases": 614240, "deaths": 19434, "deaths_per_million": 361.24, "fully_vaccinated": 27027467, "name": "Mianmar", "percent_fully_vaccinated": 49.31, "percent_vaccinated": 60.22, "population": 53798084, "total_vaccinated": 33004742, "vaccine_doses": 62259560 }, "MN": { "cases": 962494, "deaths": 2123, "deaths_per_million": 634.151, "fully_vaccinated": 2175617, "name": "Mongolië", "percent_fully_vaccinated": 65.35, "percent_vaccinated": 68.27, "population": 3347782, "total_vaccinated": 2272965, "vaccine_doses": 5492919 }, "MO": { "cases": 791, "deaths": 6, "deaths_per_million": 8.739, "fully_vaccinated": 589964, "name": "Macau", "percent_fully_vaccinated": 85.92, "percent_vaccinated": 89.89, "population": 686607, "total_vaccinated": 617161, "vaccine_doses": 1458855 }, "MP": { "name": "Noordelike Mariana-eilande" }, "MQ": { "name": "Martinique" }, "MR": { "cases": 62675, "deaths": 992, "deaths_per_million": 214.952, "fully_vaccinated": 1410195, "name": "Mauritanië", "percent_fully_vaccinated": 30.56, "percent_vaccinated": 43.17, "population": 4614974, "total_vaccinated": 1992317, "vaccine_doses": 3052866 }, "MS": { "cases": 1077, "deaths": 8, "deaths_per_million": 1811.184, "fully_vaccinated": 1915, "name": "Montserrat", "percent_fully_vaccinated": 43.36, "percent_vaccinated": 46.95, "population": 4417, "total_vaccinated": 2074, "vaccine_doses": 4499 }, "MT": { "cases": 113335, "deaths": 796, "deaths_per_million": 1511.159, "fully_vaccinated": 470387, "name": "Malta", "percent_fully_vaccinated": 89.3, "percent_vaccinated": 90.65, "population": 526748, "total_vaccinated": 477494, "vaccine_doses": 1332269 }, "MU": { "cases": 248720, "deaths": 1015, "deaths_per_million": 781.421, "fully_vaccinated": 977728, "name": "Mauritius", "percent_fully_vaccinated": 75.27, "percent_vaccinated": 78.68, "population": 1298915, "total_vaccinated": 1021934, "vaccine_doses": 2566599 }, "MV": { "cases": 184591, "deaths": 307, "deaths_per_million": 588.734, "fully_vaccinated": 384747, "name": "Maledive", "percent_fully_vaccinated": 73.78, "percent_vaccinated": 76.52, "population": 521458, "total_vaccinated": 398995, "vaccine_doses": 949602 }, "MW": { "cases": 87637, "deaths": 2671, "deaths_per_million": 134.29, "fully_vaccinated": 1517989, "name": "Malawi", "percent_fully_vaccinated": 7.63, "percent_vaccinated": 10.69, "population": 19889742, "total_vaccinated": 2125294, "vaccine_doses": 3171945 }, "MX": { "cases": 6875708, "deaths": 328437, "deaths_per_million": 2592.136, "fully_vaccinated": 79947470, "name": "Meksiko", "percent_fully_vaccinated": 63.1, "percent_vaccinated": 72.87, "population": 126705138, "total_vaccinated": 92333818, "vaccine_doses": 209673612 }, "MY": { "cases": 4714498, "deaths": 36044, "deaths_per_million": 1073.573, "fully_vaccinated": 27466839, "name": "Maleisië", "percent_fully_vaccinated": 81.81, "percent_vaccinated": 83.63, "population": 33573874, "total_vaccinated": 28078972, "vaccine_doses": 71923232 }, "MZ": { "cases": 229777, "deaths": 2216, "deaths_per_million": 69.084, "fully_vaccinated": 14098645, "name": "Mosambiek", "percent_fully_vaccinated": 43.83, "percent_vaccinated": 46.57, "population": 32077072, "total_vaccinated": 14978771, "vaccine_doses": 31616078 }, "NA": { "cases": 169253, "deaths": 4072, "deaths_per_million": 1609.39, "fully_vaccinated": 462994, "name": "Namibië", "percent_fully_vaccinated": 18.3, "percent_vaccinated": 21.16, "population": 2530151, "total_vaccinated": 535335, "vaccine_doses": 879989 }, "NC": { "cases": 72226, "deaths": 314, "deaths_per_million": 1091.035, "fully_vaccinated": 180518, "name": "Nieu-Kaledonië", "percent_fully_vaccinated": 62.72, "percent_vaccinated": 65.52, "population": 287800, "total_vaccinated": 188554, "vaccine_doses": 462522 }, "NE": { "cases": 9125, "deaths": 311, "deaths_per_million": 12.316, "fully_vaccinated": 2888988, "name": "Niger", "percent_fully_vaccinated": 11.44, "percent_vaccinated": 14.44, "population": 25252722, "total_vaccinated": 3647695, "vaccine_doses": 4394310 }, "NF": { "name": "Norfolkeiland" }, "NG": { "cases": 261885, "deaths": 3147, "deaths_per_million": 14.747, "fully_vaccinated": 24675659, "name": "Nigerië", "percent_fully_vaccinated": 11.56, "percent_vaccinated": 17.13, "population": 213401323, "total_vaccinated": 36549506, "vaccine_doses": 56126494 }, "NI": { "cases": 14807, "deaths": 244, "deaths_per_million": 35.618, "fully_vaccinated": 5629912, "name": "Nicaragua", "percent_fully_vaccinated": 82.18, "percent_vaccinated": 87.72, "population": 6850540, "total_vaccinated": 6009617, "vaccine_doses": 11639529 }, "NL": { "cases": 8367480, "deaths": 22619, "deaths_per_million": 1292.389, "fully_vaccinated": 12111092, "name": "Nederland", "percent_fully_vaccinated": 69.2, "percent_vaccinated": 74, "population": 17501696, "total_vaccinated": 12950702, "vaccine_doses": 36045756 }, "NO": { "cases": 1457385, "deaths": 3834, "deaths_per_million": 709.603, "fully_vaccinated": 4050339, "name": "Noorweë", "percent_fully_vaccinated": 74.96, "percent_vaccinated": 80.39, "population": 5403021, "total_vaccinated": 4343537, "vaccine_doses": 11537634 }, "NP": { "cases": 991185, "deaths": 11974, "deaths_per_million": 398.668, "fully_vaccinated": 20579365, "name": "Nepal", "percent_fully_vaccinated": 68.52, "percent_vaccinated": 83.32, "population": 30034989, "total_vaccinated": 25026214, "vaccine_doses": 52867991 }, "NR": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 8585, "name": "Nauru", "percent_fully_vaccinated": 68.61, "percent_vaccinated": 83.86, "population": 12512, "total_vaccinated": 10493, "vaccine_doses": 24005 }, "NU": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 1417, "name": "Niue", "percent_fully_vaccinated": 87.79, "percent_vaccinated": 102.23, "population": 1614, "total_vaccinated": 1650, "vaccine_doses": 4161 }, "NZ": { "cases": 1671922, "deaths": 1705, "deaths_per_million": 332.376, "fully_vaccinated": 4127475, "name": "Nieu-Seeland", "percent_fully_vaccinated": 80.46, "percent_vaccinated": 83.73, "population": 5129728, "total_vaccinated": 4295363, "vaccine_doses": 11500245 }, "OM": { "cases": 397231, "deaths": 4628, "deaths_per_million": 1023.787, "fully_vaccinated": 3039478, "name": "Oman", "percent_fully_vaccinated": 58.19, "percent_vaccinated": 62.54, "population": 4520471, "total_vaccinated": 3266729, "vaccine_doses": 7068002 }, "PA": { "cases": 960300, "deaths": 8434, "deaths_per_million": 1938.286, "fully_vaccinated": 3131836, "name": "Panama", "percent_fully_vaccinated": 71.98, "percent_vaccinated": 80.25, "population": 4351267, "total_vaccinated": 3491894, "vaccine_doses": 8502818 }, "PE": { "cases": 3970336, "deaths": 214694, "deaths_per_million": 6367.818, "fully_vaccinated": 27943524, "name": "Peru", "percent_fully_vaccinated": 82.88, "percent_vaccinated": 88.11, "population": 33715472, "total_vaccinated": 29706745, "vaccine_doses": 81260809 }, "PF": { "cases": 75958, "deaths": 649, "deaths_per_million": 2134.644, "fully_vaccinated": 184491, "name": "Frans-Polinesië", "percent_fully_vaccinated": 60.68, "percent_vaccinated": 61.95, "population": 304032, "total_vaccinated": 188352, "vaccine_doses": 456943 }, "PG": { "cases": 44800, "deaths": 663, "deaths_per_million": 66.637, "fully_vaccinated": 281948, "name": "Papoea-Nieu-Guinee", "percent_fully_vaccinated": 2.83, "percent_vaccinated": 3.43, "population": 9949437, "total_vaccinated": 341307, "vaccine_doses": 644840 }, "PH": { "cases": 3810772, "deaths": 60864, "deaths_per_million": 534.456, "fully_vaccinated": 71835024, "name": "Filippyne", "percent_fully_vaccinated": 63.08, "percent_vaccinated": 67.12, "population": 113880328, "total_vaccinated": 76438466, "vaccine_doses": 156547670 }, "PK": { "cases": 1560602, "deaths": 30508, "deaths_per_million": 131.84, "fully_vaccinated": 129921311, "name": "Pakistan", "percent_fully_vaccinated": 56.15, "percent_vaccinated": 59.84, "population": 231402116, "total_vaccinated": 138476803, "vaccine_doses": 287848376 }, "PL": { "cases": 6100827, "deaths": 116686, "deaths_per_million": 3046.017, "fully_vaccinated": 22532198, "name": "Pole", "percent_fully_vaccinated": 58.82, "percent_vaccinated": 59.4, "population": 38307726, "total_vaccinated": 22754907, "vaccine_doses": 55449423 }, "PM": { "cases": 3112, "deaths": 1, "deaths_per_million": 169.981, "name": "Sint Pierre en Miquelon", "population": 5883 }, "PN": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 47, "name": "Pitcairneilande", "percent_fully_vaccinated": 100, "percent_vaccinated": 100, "total_vaccinated": 47, "vaccine_doses": 94 }, "PR": { "population": 2828246 }, "PS": { "cases": 697447, "deaths": 5691, "deaths_per_million": 1108.624, "fully_vaccinated": 1773409, "name": "Staat Palestina", "percent_fully_vaccinated": 34.55, "percent_vaccinated": 39.15, "population": 5133392, "total_vaccinated": 2009619, "vaccine_doses": 3737310 }, "PT": { "cases": 5367395, "deaths": 24707, "deaths_per_million": 2401.045, "fully_vaccinated": 8899233, "name": "Portugal", "percent_fully_vaccinated": 86.48, "percent_vaccinated": 94.65, "population": 10290103, "total_vaccinated": 9740081, "vaccine_doses": 24793071 }, "PW": { "cases": 5308, "deaths": 6, "deaths_per_million": 332.889, "name": "Palau", "population": 18024 }, "PY": { "cases": 710890, "deaths": 19289, "deaths_per_million": 2877.324, "fully_vaccinated": 3491828, "name": "Paraguay", "percent_fully_vaccinated": 52.09, "percent_vaccinated": 58.9, "population": 6703799, "total_vaccinated": 3948425, "vaccine_doses": 9257248 }, "QA": { "cases": 415876, "deaths": 681, "deaths_per_million": 253.326, "fully_vaccinated": 2743181, "name": "Katar", "percent_fully_vaccinated": 102.04, "percent_vaccinated": 102.04, "population": 2688235, "total_vaccinated": 2743181, "vaccine_doses": 7302700 }, "RE": { "name": "Réunion" }, "RO": { "cases": 3130545, "deaths": 66236, "deaths_per_million": 3426.846, "fully_vaccinated": 8114769, "name": "Roemenië", "percent_fully_vaccinated": 42.42, "percent_vaccinated": 42.3, "population": 19328560, "total_vaccinated": 8176457, "vaccine_doses": 16827486 }, "RS": { "cases": 2178198, "deaths": 16380, "deaths_per_million": 2383.743, "fully_vaccinated": 3278198, "name": "Serwië", "percent_fully_vaccinated": 47.71, "percent_vaccinated": 48.81, "population": 6871547, "total_vaccinated": 3354075, "vaccine_doses": 8534688 }, "RU": { "cases": 18473940, "deaths": 375085, "deaths_per_million": 2584.961, "fully_vaccinated": 75242821, "name": "Rusland", "percent_fully_vaccinated": 51.85, "percent_vaccinated": 56.93, "population": 145102755, "total_vaccinated": 82614084, "vaccine_doses": 171574030 }, "RW": { "cases": 132326, "deaths": 1466, "deaths_per_million": 108.9, "fully_vaccinated": 10414585, "name": "Rwanda", "percent_fully_vaccinated": 77.36, "percent_vaccinated": 81.27, "population": 13461888, "total_vaccinated": 10940142, "vaccine_doses": 25522207 }, "SA": { "cases": 811362, "deaths": 9263, "deaths_per_million": 257.661, "fully_vaccinated": 25082132, "name": "Saoedi-Arabië", "percent_fully_vaccinated": 70.97, "percent_vaccinated": 75.59, "population": 35950396, "total_vaccinated": 26713922, "vaccine_doses": 66700629 }, "SB": { "cases": 21544, "deaths": 153, "deaths_per_million": 216.147, "fully_vaccinated": 192043, "name": "Salomonseilande", "percent_fully_vaccinated": 27.13, "percent_vaccinated": 41.68, "population": 707851, "total_vaccinated": 295016, "vaccine_doses": 505046 }, "SC": { "cases": 45692, "deaths": 168, "deaths_per_million": 1577.909, "fully_vaccinated": 80990, "name": "Seychelle", "percent_fully_vaccinated": 76.07, "percent_vaccinated": 80.05, "population": 106470, "total_vaccinated": 85233, "vaccine_doses": 209471 }, "SD": { "cases": 63128, "deaths": 4960, "deaths_per_million": 108.636, "fully_vaccinated": 4536964, "name": "Soedan", "percent_fully_vaccinated": 10.1, "percent_vaccinated": 14.81, "population": 45657202, "total_vaccinated": 6651268, "vaccine_doses": 8179010 }, "SE": { "cases": 2545671, "deaths": 19433, "deaths_per_million": 1856.58, "fully_vaccinated": 7651988, "name": "Swede", "percent_fully_vaccinated": 75.31, "percent_vaccinated": 77.15, "population": 10467097, "total_vaccinated": 7838695, "vaccine_doses": 22674504 }, "SG": { "cases": 1771081, "deaths": 1542, "deaths_per_million": 282.749, "fully_vaccinated": 5001013, "name": "Singapoer", "percent_fully_vaccinated": 91.7, "percent_vaccinated": 92.1, "population": 5453600, "total_vaccinated": 5022906, "vaccine_doses": 14289448 }, "SH": { "cases": 4, "deaths": null, "fully_vaccinated": 3531, "name": "Sint Helena, Ascension en Tristan da Cunha", "percent_vaccinated": 71.83, "population": 5404, "total_vaccinated": 4361, "vaccine_doses": 7892 }, "SI": { "cases": 1096506, "deaths": 6732, "deaths_per_million": 3176.356, "fully_vaccinated": 1222225, "name": "Slowenië", "percent_fully_vaccinated": 57.67, "percent_vaccinated": 59.72, "population": 2119410, "total_vaccinated": 1265802, "vaccine_doses": 2996643 }, "SJ": { "name": "Svalbard en Jan Mayen" }, "SK": { "cases": 2580748, "deaths": 20236, "deaths_per_million": 3714.648, "fully_vaccinated": 2763646, "name": "Slowakye", "percent_fully_vaccinated": 50.73, "percent_vaccinated": 51.82, "population": 5447622, "total_vaccinated": 2822919, "vaccine_doses": 7074784 }, "SL": { "cases": 7740, "deaths": 125, "deaths_per_million": 14.844, "fully_vaccinated": 1918592, "name": "Sierra Leone", "percent_fully_vaccinated": 22.78, "percent_vaccinated": 31.42, "population": 8420641, "total_vaccinated": 2645861, "vaccine_doses": 3526495 }, "SM": { "cases": 20074, "deaths": 118, "deaths_per_million": 3496.711, "fully_vaccinated": 23633, "name": "San Marino", "percent_fully_vaccinated": 69.49, "percent_vaccinated": 77.5, "population": 33746, "total_vaccinated": 26357, "vaccine_doses": 69338 }, "SN": { "cases": 87641, "deaths": 1968, "deaths_per_million": 116.61, "fully_vaccinated": 1071360, "name": "Senegal", "percent_fully_vaccinated": 6.35, "percent_vaccinated": 13.38, "population": 16876720, "total_vaccinated": 2300648, "vaccine_doses": 2523856 }, "SO": { "cases": 27020, "deaths": 1361, "deaths_per_million": 79.751, "fully_vaccinated": 2040506, "name": "Somalië", "percent_fully_vaccinated": 11.96, "percent_vaccinated": 16.45, "population": 17065581, "total_vaccinated": 2807072, "vaccine_doses": 3648859 }, "SR": { "cases": 80988, "deaths": 1380, "deaths_per_million": 2251.282, "fully_vaccinated": 237879, "name": "Suriname", "percent_fully_vaccinated": 40.2, "percent_vaccinated": 45.26, "population": 612984, "total_vaccinated": 267820, "vaccine_doses": 505699 }, "SS": { "cases": 17780, "deaths": 138, "deaths_per_million": 12.839, "fully_vaccinated": 1369250, "name": "Suid-Soedan", "percent_fully_vaccinated": 12.74, "percent_vaccinated": 13.13, "population": 10748272, "total_vaccinated": 1411298, "vaccine_doses": 1461516 }, "ST": { "cases": 6120, "deaths": 76, "deaths_per_million": 340.644, "fully_vaccinated": 99341, "name": "São Tomé en Príncipe", "percent_fully_vaccinated": 44.53, "percent_vaccinated": 56.27, "population": 223107, "total_vaccinated": 125550, "vaccine_doses": 221655 }, "SV": { "cases": 190818, "deaths": 4216, "deaths_per_million": 667.705, "fully_vaccinated": 4330643, "name": "El Salvador", "percent_fully_vaccinated": 68.59, "percent_vaccinated": 73.33, "population": 6314167, "total_vaccinated": 4630037, "vaccine_doses": 11127982 }, "SX": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 26417, "name": "Sint Maarten", "percent_fully_vaccinated": 59.98, "percent_vaccinated": 64.5, "population": 44042, "total_vaccinated": 28407, "vaccine_doses": 63735 }, "SY": { "cases": 56604, "deaths": 3155, "deaths_per_million": 147.953, "fully_vaccinated": 1914784, "name": "Sirië", "percent_fully_vaccinated": 8.98, "percent_vaccinated": 13.33, "population": 21324367, "total_vaccinated": 2842478, "vaccine_doses": 4389805 }, "SZ": { "cases": 73311, "deaths": 1419, "deaths_per_million": 1190.166, "fully_vaccinated": 342088, "name": "Eswatini", "percent_fully_vaccinated": 28.69, "percent_vaccinated": 34.43, "population": 1192271, "total_vaccinated": 410506, "vaccine_doses": 684885 }, "TC": { "cases": 6328, "deaths": 36, "deaths_per_million": 797.978, "fully_vaccinated": 30129, "name": "Turks- en Caicoseilande", "percent_fully_vaccinated": 66.78, "percent_vaccinated": 71.35, "population": 45114, "total_vaccinated": 32189, "vaccine_doses": 70169 }, "TD": { "cases": 7442, "deaths": 193, "deaths_per_million": 11.234, "fully_vaccinated": 2093522, "name": "Tsjad", "percent_fully_vaccinated": 12.38, "percent_vaccinated": 13.12, "population": 17179740, "total_vaccinated": 2218493, "vaccine_doses": 2356138 }, "TF": { "name": "Franse Suidelike en Antarktiese Gebiede" }, "TG": { "cases": 38211, "deaths": 281, "deaths_per_million": 32.505, "fully_vaccinated": 1557538, "name": "Togo", "percent_fully_vaccinated": 18.02, "percent_vaccinated": 24.74, "population": 8644829, "total_vaccinated": 2138953, "vaccine_doses": 3290821 }, "TH": { "cases": 4609406, "deaths": 31663, "deaths_per_million": 442.214, "fully_vaccinated": 53241380, "name": "Thailand", "percent_fully_vaccinated": 74.36, "percent_vaccinated": 79.43, "population": 71601103, "total_vaccinated": 56871150, "vaccine_doses": 141190576 }, "TJ": { "cases": 17786, "deaths": 125, "deaths_per_million": 12.82, "fully_vaccinated": 4976770, "name": "Tadjikistan", "percent_fully_vaccinated": 51.05, "percent_vaccinated": 53.23, "population": 9750064, "total_vaccinated": 5189877, "vaccine_doses": 12504152 }, "TK": { "fully_vaccinated": 1125, "name": "Tokelau", "percent_fully_vaccinated": 60.84, "percent_vaccinated": 72.42, "population": 1849, "total_vaccinated": 1339, "vaccine_doses": 3326 }, "TL": { "cases": 23055, "deaths": 134, "deaths_per_million": 101.443, "fully_vaccinated": 732690, "name": "Oos-Timor", "percent_fully_vaccinated": 55.47, "percent_vaccinated": 63.98, "population": 1320942, "total_vaccinated": 845153, "vaccine_doses": 1757560 }, "TM": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 9753, "name": "Turkmenistan", "percent_vaccinated": 0.53, "total_vaccinated": 32240, "vaccine_doses": 41993 }, "TN": { "cases": 1134660, "deaths": 29105, "deaths_per_million": 2373.41, "fully_vaccinated": 6378774, "name": "Tunisië", "percent_fully_vaccinated": 52.02, "percent_vaccinated": 72.51, "population": 12262946, "total_vaccinated": 8892359, "vaccine_doses": 14907870 }, "TO": { "cases": 12836, "deaths": 12, "deaths_per_million": 113.189, "fully_vaccinated": 97151, "name": "Tonga", "percent_fully_vaccinated": 91.64, "percent_vaccinated": 102.12, "population": 106017, "total_vaccinated": 108263, "vaccine_doses": 250122 }, "TR": { "cases": 16295817, "deaths": 99678, "deaths_per_million": 1175.789, "fully_vaccinated": 53126813, "name": "Turkye", "percent_fully_vaccinated": 62.67, "percent_vaccinated": 68.29, "population": 84775404, "total_vaccinated": 57896782, "vaccine_doses": 151300951 }, "TT": { "cases": 173535, "deaths": 4070, "deaths_per_million": 2667.693, "fully_vaccinated": 715736, "name": "Trinidad en Tobago", "percent_fully_vaccinated": 46.91, "percent_vaccinated": 49.32, "population": 1525663, "total_vaccinated": 752449, "vaccine_doses": 1577910 }, "TV": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 6160, "name": "Tuvalu", "percent_fully_vaccinated": 51.66, "percent_vaccinated": 53.4, "population": 11925, "total_vaccinated": 6368, "vaccine_doses": 12528 }, "TW": { "cases": 4777903, "deaths": 9273, "deaths_per_million": 388.644, "fully_vaccinated": 19957822, "name": "Republiek China", "percent_fully_vaccinated": 83.65, "percent_vaccinated": 89.49, "population": 23859912, "total_vaccinated": 21351964, "vaccine_doses": 59938508 }, "TZ": { "cases": 37865, "deaths": 841, "deaths_per_million": 13.226, "fully_vaccinated": 12036710, "name": "Tanzanië", "percent_fully_vaccinated": 18.93, "percent_vaccinated": 21.15, "population": 63588334, "total_vaccinated": 13445924, "vaccine_doses": 16871609 }, "UA": { "cases": 5299442, "deaths": 116488, "deaths_per_million": 2675.952, "fully_vaccinated": 15221792, "name": "Oekraïne", "percent_fully_vaccinated": 35.02, "percent_vaccinated": 36.19, "population": 43531422, "total_vaccinated": 15729617, "vaccine_doses": 31683310 }, "UG": { "cases": 169396, "deaths": 3628, "deaths_per_million": 79.121, "fully_vaccinated": 12280315, "name": "Uganda", "percent_fully_vaccinated": 26.78, "percent_vaccinated": 39.43, "population": 45853778, "total_vaccinated": 18081463, "vaccine_doses": 24655406 }, "US": { "cases": 92341611, "deaths": 1034621, "deaths_per_million": 3070.114, "fully_vaccinated": 223035566, "name": "Verenigde State van Amerika", "percent_fully_vaccinated": 67.18, "percent_vaccinated": 78.79, "population": 336997624, "total_vaccinated": 261591428, "vaccine_doses": 604235972 }, "UY": { "cases": 973420, "deaths": 7423, "deaths_per_million": 2166.502, "fully_vaccinated": 2890575, "name": "Uruguay", "percent_fully_vaccinated": 84.37, "percent_vaccinated": 87.54, "population": 3426260, "total_vaccinated": 2999347, "vaccine_doses": 8718269 }, "UZ": { "cases": 243388, "deaths": 1637, "deaths_per_million": 48.032, "fully_vaccinated": 15794134, "name": "Oesbekistan", "percent_fully_vaccinated": 46.34, "percent_vaccinated": 58.36, "population": 34081449, "total_vaccinated": 19890447, "vaccine_doses": 58191020 }, "VA": { "cases": 29, "deaths": 0, "fully_vaccinated": null, "name": "Vatikaanstad", "percent_vaccinated": null, "population": 511, "total_vaccinated": null, "vaccine_doses": null }, "VC": { "cases": 9396, "deaths": 115, "deaths_per_million": 1102.251, "fully_vaccinated": 31144, "name": "St. Vincent en die Grenadine", "percent_fully_vaccinated": 29.85, "percent_vaccinated": 35.47, "population": 104332, "total_vaccinated": 37011, "vaccine_doses": 72202 }, "VE": { "cases": 538631, "deaths": 5768, "deaths_per_million": 204.54, "fully_vaccinated": 14287370, "name": "Venezuela", "percent_fully_vaccinated": 49.77, "percent_vaccinated": 77.19, "population": 28199866, "total_vaccinated": 22157232, "vaccine_doses": 37860994 }, "VG": { "cases": 7131, "deaths": 63, "deaths_per_million": 2024.291, "fully_vaccinated": 18187, "name": "Britse Maagde-eilande", "percent_fully_vaccinated": 58.44, "percent_vaccinated": 62.44, "population": 31122, "total_vaccinated": 19433, "vaccine_doses": 41346 }, "VI": { "population": 104218 }, "VN": { "cases": 11351563, "deaths": 43094, "deaths_per_million": 442.135, "fully_vaccinated": 80185029, "name": "Viëtnam", "percent_fully_vaccinated": 82.27, "percent_vaccinated": 89.04, "population": 97468028, "total_vaccinated": 86785069, "vaccine_doses": 234856999 }, "VU": { "cases": 11731, "deaths": 14, "deaths_per_million": 43.868, "fully_vaccinated": 130607, "name": "Vanuatu", "percent_fully_vaccinated": 40.93, "percent_vaccinated": 53.97, "population": 319136, "total_vaccinated": 172232, "vaccine_doses": 318805 }, "WF": { "cases": 761, "deaths": 7, "deaths_per_million": 602.047, "fully_vaccinated": 6457, "name": "Wallis en Futuna", "percent_fully_vaccinated": 58.2, "percent_vaccinated": 58.44, "population": 11627, "total_vaccinated": 6483, "vaccine_doses": 16426 }, "WS": { "cases": 15405, "deaths": 29, "deaths_per_million": 132.563, "fully_vaccinated": 198896, "name": "Samoa", "percent_fully_vaccinated": 90.92, "percent_vaccinated": 104.81, "population": 218764, "total_vaccinated": 229291, "vaccine_doses": 503009 }, "XC": { "cases": null, "deaths": null, "fully_vaccinated": 275988, "name": "Turkse Republiek van Noord-Siprus", "percent_fully_vaccinated": 72.2, "percent_vaccinated": 74.39, "total_vaccinated": 284357, "vaccine_doses": 617389 }, "XK": { "cases": 262587, "deaths": 3180, "deaths_per_million": 1784.397, "fully_vaccinated": 824281, "name": "Kosovo", "percent_fully_vaccinated": 46.25, "percent_vaccinated": 50.82, "population": 1782115, "total_vaccinated": 905745, "vaccine_doses": 1834797 }, "XW": { "cases": 586435868, "deaths": 6423686, "deaths_per_million": 812.169, "fully_vaccinated": 4883058918, "name": "Wêreld", "note": "Lande wat nie data rapporteer vir 'n spesifieke kolom nie se data is nie ingesluit by die wêreldtotaal vir dié kolom nie.", "percent_fully_vaccinated": 61.74, "percent_vaccinated": 67.17, "population": 7909295152, "total_vaccinated": 5312282099, "vaccine_doses": 12415322457 }, "YE": { "cases": 11903, "deaths": 2152, "deaths_per_million": 65.248, "fully_vaccinated": 446120, "name": "Jemen", "percent_fully_vaccinated": 1.46, "percent_vaccinated": 2.29, "population": 32981641, "total_vaccinated": 697956, "vaccine_doses": 864544 }, "YT": { "name": "Mayotte" }, "ZA": { "cases": 4004555, "deaths": 101982, "deaths_per_million": 1717.093, "fully_vaccinated": 19243457, "name": "Suid-Afrika", "percent_fully_vaccinated": 32.4, "percent_vaccinated": 37.36, "population": 59392255, "total_vaccinated": 22186213, "vaccine_doses": 37276271 }, "ZM": { "cases": 331568, "deaths": 4016, "deaths_per_million": 206.233, "fully_vaccinated": 5158680, "name": "Zambië", "percent_fully_vaccinated": 26.49, "percent_vaccinated": 17.13, "population": 19473125, "total_vaccinated": 3240892, "vaccine_doses": 8130436 }, "ZW": { "cases": 256490, "deaths": 5586, "deaths_per_million": 349.266, "fully_vaccinated": 4692440, "name": "Zimbabwe", "percent_fully_vaccinated": 29.34, "percent_vaccinated": 39.87, "population": 15993524, "total_vaccinated": 6376117, "vaccine_doses": 12182698 } } cdbwl5e0cfbimdiv0v0ncwoatxe4134 4 387616 2518633 2518078 2022-08-10T20:05:28Z Aliwal2012 39067 argiveer wikitext text/x-wiki {{argief}} == [[Doebai Internasionale Lughawe]] == {{sperdatum|2 Desember 2021}} * {{ondersteun}} – My nederige bydrae, vir julle goedkeuring. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 14:05, 2 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets van alles daar. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:26, 2 November 2021 (UTC) * <s>{{gekant}} – In die oorspronklike [[:en:Dubai International Airport|Engelse artikel]] is nog meer as 120&nbsp;000 grepe oor vir vertaling. Op die oomblik is selfs die [[:de:Flughafen Dubai|Duitstalige artikel]] met 28&nbsp;593 grepe omvangryker as hierdie met 27&nbsp;527 grepe. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:10, 2 November 2021 (UTC)</s> *: {{Kommentaar}} Ek sal die artikel verder uitbrei, dis net dat sommige inligting in die Engels baie vervelig is, soos watter bestemmings/roetes bedien word! Groete [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:57, 3 November 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 14:45, 5 November 2021 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 1 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Wright-broers]] == {{sperdatum|7 Januarie 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle is reg vir opstyg, nog 'n bietjie afstof, maar is amper in die lug. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:27, 7 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:15, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:17, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – Dankie Sobaka, dit was 'n groot projek gewees! [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:32, 20 Desember 2021 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 06:50, 4 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 2 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:35, 9 Januarie 2022 (UTC) == [[Moord op die Romanofs]] == {{sperdatum|3 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Iets anders. Agatha Christie, amper. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:15, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 17:30, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:42, 3 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:34, 4 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Van die redes hoekom ek 'n probleem met kommunisme het. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 5 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 30 Januarie 2022 (UTC) == [[Militêre geskiedenis van Suid-Afrika]] == {{sperdatum|7 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:33, 7 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Sal 'n meer omvattende inleiding byvoeg. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 6 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 6 Februarie 2022 (UTC) == [[Hongaarse Rewolusie van 1956]] == {{sperdatum|8 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Belangrike opstand, deel van die [[Koue Oorlog]] geskiedenis. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 10:33, 8 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:09, 9 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:39, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:43, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog een! Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 7 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Februarie 2022 (UTC) == [[James Webb-ruimteteleskoop]] == {{sperdatum|10 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sal in die volgende maand nog baie aangepas moet word, maar ek sit dit solank hier. As 'n mens te lank wag, is dit naderhand ou nuus. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:29, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Ek het gewag hiervoor! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:32, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:33, 10 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:57, 11 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}}, 'n werklik interessante en aktuele onderwerp. Stem saam met Burgert, dit moet voorblad toe voor dit ou nuus is! – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 8 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:38, 20 Februarie 2022 (UTC) == [[Wat Phra Kaew]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Sjew! [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:45, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:30, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 21:24, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Uitstekend! Baie dankie Burgert Behr. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 9 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 27 Februarie 2022 (UTC) == [[Keniaanse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|18 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – 20 jaar gelede was hulle onder die bestes en 10 jaar gelede het hullle "verdwyn". – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:00, 18 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 06:40, 19 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 11:36, 20 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 10 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 6 Maart 2022 (UTC) == [[Vlad Dracula]] == {{sperdatum|27 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Die wreedaard, spesiaal om kinders nagmerries te gee. [[Gebruiker:Burgert Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:45, 27 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 05:55, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ...en ons ou ooms ook Burgert! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 06:01, 28 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 06:52, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 11 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:36, 13 Maart 2022 (UTC) == [[Rosettasteen]] == {{sperdatum|28 Februarie 2022}} * {{ondersteun}} – Vanjaar is dit tweehonderd jaar sedert [[Jean-François Champollion]] die transliterasie van die Egiptiese skrifte gebaseer op die Rosettasteen gepubliseer het. [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:33, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:24, 31 Januarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:24, 7 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 12 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 20 Maart 2022 (UTC) == [[Nyabêla]] == {{sperdatum|14 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – Kan seker nog 'n bietjie uitgebrei word, maar ek dink dit is 'n baie goeie artikel. En ons wiki is die enigste wiki met 'n bladsy oor die man. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 19:12, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 20:08, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Iets anders. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:28, 12 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 13 2022]]. Groete --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:19, 24 Maart 2022 (UTC) == [[Senuweestelsel]] == {{sperdatum|24 Maart 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:02, 24 Februarie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:15, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – 'n Laat stem. Goeie artikel! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:39, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 15 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 April 2022 (UTC) == [[Swastika]] == {{sperdatum|4 April 2022}} * {{ondersteun}} – Myns insiens interessante inligting. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:40, 4 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 18:16, 24 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – As ons net die paar rooi skakels blou kan maak... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:18, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 16 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 17 April 2022 (UTC) == [[Kanadese nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|14 April 2022}} * {{ondersteun}} – Tot onlangs toe was hulle die enigste Noord-Amerikaanse span wat aan elke [[rugbywêreldbeker]]toernooi deelgeneem en in 1991 die kwarteindrondte gehaal het, maar die [[Rugbywêreldbeker 2023]] sal die eerste toernooi wees wat hulle misloop. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 21:45, 14 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 16:08, 21 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – So 'n kort saadjie vir [[Rugby Kanada]] sal help... Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:19, 31 Maart 2022 (UTC) {{spaces|25}} {{uitgevoer}} --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:19, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:50, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 17 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 April 2022 (UTC) == [[Plafon van die Sixtynse kapel]] == {{sperdatum|30 April 2022}} * {{ondersteun}} – Interessant. <s>Moet nog 'n laaste keer deurgelees word.</s> [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 18:57, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:14, 31 Maart 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:35, 1 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 08:20, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 18 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 1 Mei 2022 (UTC) == [[Sjanghai]] == {{sperdatum|7 Mei 2022}} * {{ondersteun}} – Grootste stad van China. Artikel grootliks verder vertaal deur myself. [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:19, 7 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:06, 7 April 2022 (UTC) * {{neutraal}} – Jy het 'n reuse taak aangepak. En die artikel is nou in 'n baie beter toestand as tevore. Maar ek dink artikels (veral voorblad artikels) oor groot stede kort nog die volgende afdelings: Geografie/klimaat, politiek, demografie, internasionale betrekkinge. Ek sal sien waar ek kan byvoeg. - [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:03, 8 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 18:00, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 19 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:37, 8 Mei 2022 (UTC) == [[Maori-kultuur]] == {{sperdatum|17 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 20:21, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:35, 17 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 06:54, 23 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 20 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 15 Mei 2022 (UTC) == [[Antieke Hawaii]] == {{sperdatum|26 Mei 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 17:34, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 19:45, 26 April 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 10:12, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 21 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 22 Mei 2022 (UTC) == [[Nepalese nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|2 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – Dié span het in onlangse jare baie vordering gemaak en hulle is nou een van die leidende assosiaatlede in internasionale krieket. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 17:59, 2 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 19:59, 15 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 22 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 29 Mei 2022 (UTC) == [[Elizabeth II van die Verenigde Koninkryk]] == {{sperdatum|6 Junie 2022}} * {{ondersteun}} – 70 jaar op die troon. Dis 'n lekker menslike artikel, sonder te veel tegniese jargon. [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:29, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – ondersteun! Goed gedoen. Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 11:13, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 13:47, 6 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:00, 17 Mei 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 23 2022]] – Groete. --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:30, 5 Junie 2022 (UTC) == [[Russies-Japannese Oorlog]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:17, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 13:15, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:19, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 24 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 12 Junie 2022 (UTC) == [[Proxima Centauri]] == {{sperdatum|28 Junie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 10:20, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:54, 28 Mei 2022 (UTC) ** {{kommentaar}} – Hi Burgert, kan jy dalk aansluitend hierby ook [[Alpha Centauri]] tot voorbladstatus verhef? Groete, [[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 11:37, 28 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 13:20, 30 Mei 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 25 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 19 Junie 2022 (UTC) == [[Fidjiaanse nasionale rugbyspan]] == {{sperdatum|6 Julie 2022}} * {{ondersteun}} – Fidji is een van die Pasifiese eilandstate waar rugby hoofsport én nasionale sport is. Hulle is ook bekend vir hul Cibi-oorlogsdans. Groete. – [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 20:50, 6 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – baie interessant! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:21, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:23, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 09:59, 10 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 26 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 26 Junie 2022 (UTC) == [[Qantas]] == {{sperdatum|8 Julie 2022}} * {{ondersteun}} ''fly, fly away!'' – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 23:01, 8 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Gee hom vlerke! [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 08:07, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Goed gedoen! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 08:29, 9 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 3 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 27 2022]] – Groete! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 17:21, 3 Julie 2022 (UTC) == [[Legendariese Sweedse konings]] == {{sperdatum|12 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 16:26, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 18:43, 12 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:44, 13 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Nog 'n wenner! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 09:07, 21 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 28 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:37, 10 Julie 2022 (UTC) == [[Centurion (tenk)]] == {{sperdatum|15 Julie 2022}} * {{ondersteun}}, sjoe, uiteindelik! Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 16:02, 15 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:55, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 20:28, 19 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 07:00, 22 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 29 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 17 Julie 2022 (UTC) == [[Alpha Centauri]] == {{sperdatum|24 Julie 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 15:17, 24 Junie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 08:49, 1 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:07, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 30 2022]] – Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:36, 24 Julie 2022 (UTC) == [[Oorsprong van voëls]] == {{sperdatum|1 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} [[Gebruiker:Burgert_Behr|~ <span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 14:38, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 18:06, 2 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 09:06, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Interessante artikel, dankie Burgert! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 10:22, 3 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 09:12, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete. [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 31 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 11:12, 30 Julie 2022 (UTC) == [[Nederlandse nasionale krieketspan]] == {{sperdatum|4 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – Hulle speel sedert sowat 200 jaar gelede al krieket en is tans van die leidende krieketlande in Europa. Groete. -- [[Lêer:Flag of South Africa.svg|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:SpesBona|SpesBona]] 19:35, 4 Julie 2022 (UTC) * {{kommentaar}} – goeie kandidaat, deur SpesBona uitgebrei, maar moet nog deeglik geproeflees word vir taalfoute en sinskonstruksie. --[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 22:53, 4 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – (proeflees afgehandel, dankie!) – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:11, 7 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 19:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – Groete! [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:37, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 32 2022]] – Groete, --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 09:02, 5 Augustus 2022 (UTC) == [[Bonobo]] == {{sperdatum|8 Augustus 2022}} * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Burgert_Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">Burgert</span>]] [[Gebruikerbespreking:Burgert Behr|<span style="font-family: Segoe Print; font-size: 10.5pt">(kontak)</span>]] 11:25, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Rooiratel|Rooiratel]] ([[Gebruikerbespreking:Rooiratel|kontak]]) 12:14, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 13:40, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Sobaka|Sobaka]] ([[Gebruikerbespreking:Sobaka|kontak]]) 15:53, 8 Julie 2022 (UTC) * {{ondersteun}} – [[Gebruiker:Oesjaar|Oesjaar]] ([[Gebruikerbespreking:Oesjaar|kontak]]) 10:39, 2 Augustus 2022 (UTC) [[Wikipedia:Voorbladartikel week 33 2022]], geluk Bonobo! --[[Lêer:Wapen van die Oos-Kaap.png|20px]]&nbsp;[[Gebruiker:Aliwal2012|Aliwal2012]] 19:31, 8 Augustus 2022 (UTC) mkwsn2ll13vh4z5u6w95zht2zwx3j36 0 389065 2518552 2487649 2022-08-10T15:59:54Z 87.8.184.31 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Kunstenaar | naam = Benvenuto Cellini | beeld = CelliniBust.jpg | opskrif = Bust of Benvenuto Cellini on the Ponte Vecchio, Florence | geboortenaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum|df=yes|1500|11|03}} | geboorteplek = [[Florence]], Republiek van Florence | sterfdatum = {{Sterftedatum en ouderdom|df=yes|1571|02|13|1500|11|03}} | plekvandood = Florence, Hertogdom van Toskane | nasionaliteit = Italiaans }} '''Benvenuto Cellini''' ({{IPA-it|beɱveˈnuːto tʃelˈliːni|lang}}; [[3 November]] [[1500]] - [[13 Februarie]] [[1571]]) was 'n Italiaanse goudsmid, beeldhouer en skrywer. Sy bekendste bestaande werke sluit die ''Saliera'' in [[Wene]] se Kunsthistorisches Museum, die beeldhouwerk ''[[Perseus (mitologie)|Perseus]] met die hoof van [[Medusa]]'', en sy outobiografie, in. Laasgenoemde is al beskryf as "een van die belangrikste dokumente van die 16de eeu."<ref>{{cite book |title=The Concise Columbia Encyclopedia |date=1994 |publisher=Columbia University Press |isbn=0-395-62439-8 |page=155 |edition=3rd}}</ref> ==Biografie== ===Jeugjare=== Benvenuto Cellini is gebore in [[Florence]] in die hedendaagse [[Italië]]. Sy ouers was Giovanni Cellini en Maria Lisabetta Granacci. Hulle het eers 18 jaar na hul huwelik hul eerste kind verwek. Benvenuto was die tweede kind van die gesin. As die seun van 'n musikant en bouer van musikale instrumente was Benvenuto bestem om musikant te word. Toe hy vyftien was het sy vader egter op teësinnige wyse ingestem daartoe dat hy as vakleerling aangestel word deur Antonio di Sandro, 'n goudsmid. Op 16-jarige ouderdom het Benvenuto reeds aandag begin trek in Florence vanweë sy deelname aan 'n betoging saam met ander jeugdiges. Hy is gevolglik vir ses maande verban, en was woonsaam in [[Siena]], waar hy gewerk het vir 'n goudsmid genaamd Fracastoro. Vanaf Siena het hy verhuis na [[Bologna]], waar hy 'n meer bekwame [[fluit]]speler geword het en vooruitgang gemaak het as goudsmid.<ref>Cellini, ''Vita'', Book 1, Ch IX</ref> Na 'n besoek aan [[Pisa]] en twee periodes in Florence (waar hy besoek ontvang het van die beeldhouer Pietro Torrigiano), het hy op 19-jarige ouderdom na [[Rome]] verhuis.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=604}}<ref>Cellini, ''Vita'', Book 1, Ch XIII</ref> ===Werk in Rome=== [[Lêer:03 2015 Perseo con la testa di Medusa-Benvenuto Cellini-Piazza della Signoria-Loggia dei Lanzi-volta a crociera-ordine corinzio (Firenze) Photo Paolo Villa FOTO9260.JPG|duimnael|upright|''Perseus met die hoof van Medusa'']] Sy eerste werke in Rome was 'n silwer houer, 'n silwer kandelaar en 'n vaas vir die biskop van Salamanca, wat die goedkeuring weggedra het van [[Pous Clemens VII]]. 'n Verdere opspraakwekkende werk uit sy tyd in Rome is die goue medalje van Leda en die Swaan vir die Gonfaloniere Gabbriello Cesarino, wat tans gehuisves word in die [[Bargello Nasionale Museum|Museo Nazionale del Bargello]] in [[Florence]].<ref>{{cite web|url=http://www.wga.hu/html_m/c/cellini/2/10medal.html|title=Medallion with Leda and the Swan by CELLINI, Benvenuto|work=wga.hu}}</ref> Hy is ook aangestel as een van die pous se hofmusikante.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=604}}<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXII.</ref> Tydens die aanval op Rome deur die magte van [[Karel V|Karel V van die Heilige Romeinse Ryk]] onder aanvoering van Hertog Karel II van [[Huis van Bourbon|Bourbon]] was Cellini se dapperheid van groot waarde vir die Pous. Ingevolge Cellini se eie mededeling het hy Filibert van Châlon, prins van Oranje, geskiet en gewond.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXXVIII</ref> (en na bewering vir Karel III geskiet en gedood, wat gelei het tot die aanval op Rome in [[1527]]. Sy dapperheid het gelei tot versoening met die Florentynse landdroste, <ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXXIX</ref> en hy het spoedig teruggekeer na Florence, waar hy hom gewy het tot die maak van medaljes.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|pp=604–605}} Vanaf [[Florence]] het hy vertrek na die hof van die hertog van [[Mantua]] en weer terug na Florence. By sy terugkeer na Rome is hy betrek by die maak van juweliersware en was hy ook in diens gewees van die pouslike munt.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} In 1529 het sy broer Cecchino 'n korporaal van die Romeinse Wag gedood, waarna hy op sy beurt gewond is deur 'n infanteris, waaraan hy later dood is. Kort daarna het Benvenuto sy broer se moordenaar gedood. Cellini het egter erken dat sy broer se moordenaar in selfverdediging opgetree het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. LI</ref> Cellini het hierna na [[Napels]] gevlug ten einde die gevolge te ontkom van 'n geskil met 'n prokureur, Ser Benedetto, wie hy gewond het. Cellini het egter deur die invloed van verskeie kardinale 'n vryskelding verkry. Hy het die guns gewen van die nuwe pous, [[Pous Paulus III|Paulus III]], nieteenstaande die pleging van 'n verdere moord tydens die "Interregnum" ('n interregnum is die [[Latyn]]se uitdrukking vir 'n tussenregering), drie dae na die dood van [[Pous Clemens VII]] in September 1534. Die vierde slagoffer was 'n mededinger, Pompeo van [[Milaan]].<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. LXXIII</ref> ===Ferrara en Frankryk=== Die komplotte van Pier Luigi Farnese het gelei tot Cellini se aftog uit Rome na [[Florence]] en [[Venesië]], waar hy met groter eer as voorheen ontvang is. Op die ouderdom van 37, toe hy teruggekeer het van 'n besoek aan die Franse hof, is hy gevange geneem op 'n aanklag (blykbaar vals) dat hy die juwele van die pous se ''tiara'' tydens die oorlog gesteel het. Hy was beperk tot die Castel Sant'Angelo, het ontsnap, maar is weer gevang, en het verwag dat hy ter enige tyd 'n galgedood op die steier sou sterf. Terwyl hy in 1539 in die tronk was, was Cellini die teiken van 'n sluipmoordpoging deur die inname van diamantpoeier; die poging het egter misluk omdat 'n ander tipe edelsteen gebruik is.<ref>{{cite book |author=Robert A. Freitas Jr. |title=Nanomedicine |url=http://www.nanomedicine.com/NMIIA/15.1.1.htm |volume=IIA: Biocompatibility |publisher=Landes Bioscience |location=Georgetown, TX |year=2003 |chapter=15.1.1 Mechanical Damage from Ingested Diamond}}</ref> Die ingryping van Pier Luigi se vrou, en veral die van die kardinaal d'Este van [[Ferrara]], het uiteindelik gelei tot Cellini se vrystelling, en uit dankbaarheid het hy 'n pragtige beker aan d'Este gegee. {{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}}<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. II</ref> Cellini het daarna aan die hof van Francis I van Frankryk in Fontainebleau en Parys gewerk. Cellini het sommige van sy vroulike modelle as minnaresse geneem. Hy het ook in 1544 'n buite-egtelike dogter by een van die minnaresse verwek terwyl hy in Parys was, wie hy Costanza genoem het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. XXXVII</ref> Cellini was van mening dat die hertogin Duchesse d'Étampes teen hom gekant was, en het geweier om met die koning se gunstelinge te versoen. Hy kon nie meer sy vyande by wyse van die swaard stilmaak soos wat hy dié sulkes in Rome stilgemaak het nie.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} ===Finale terugkeer na Florence en afsterwe=== Na etlike jare van produktiewe werk in Frankryk, maar geteister deur byna voortdurende professionele konflikte en geweld, het Cellini na [[Florence]] teruggekeer. Daar het hy weer sy vaardighede as 'n goudsmid opgeneem. Hy is hartlik verwelkom deur hertog [[Cosimo I de' Medici|Cosimo]] – wat hom verhef het tot die posisie van hofbeeldhouer en vir hom 'n elegante huis in Via del Rosario (waar Cellini 'n gietery gebou het) gegee het, met 'n jaarlikse salaris van tweehonderd scudi. Cosimo het hom opdrag gegee om twee betekenisvolle bronsbeeldhouwerke te maak: 'n borsbeeld van homself, en [[Perseus (mitologie)|Perseus]] met die hoof van [[Medusa]] (wat in die Lanzi-loggia in die sentrum van die stad geplaas sou word). In [[1548]] is Cellini deur 'n vrou genaamd Margherita daarvan beskuldig dat hy [[sodomie]] gepleeg het met haar seun Vincenzo,<ref>{{cite book|author=L. Greci|title=Benventuto Cellini nei delitti e nei processi fiorentini|language=it|publisher=Archivio di antropologia criminale|page=50|year=1930}}</ref> waarna hy tydelik gevlug het na Venesië. Dit was egter nóg die eerste, nóg die laaste keer dat Cellini beskuldig is van sodomie (een keer met 'n vrou en ten minste drie keer met mans gedurende sy leeftyd), wat lig werp op sy homoseksuele of biseksuele neigings.<ref>{{cite book|first=Michael|last=Rocke|title=Forbidden Friendships: Homosexuality and Male Culture in Renaissance Florence|publisher=Oxford University Press|year=1996}}</ref><ref>{{cite book|first=James|last=Smalls|title=Homosexuality in Art (Temporis Collection)|publisher=Parkstone Press|year=2012}}</ref> Hy is byvoorbeeld in [[1523]] as jong man gevonnis om 12 ''staia'' meel te betaal op grond van sy verhoudinge met 'n ander jong man genaamd Domenico di Ser Giuliano da Ripa.<ref name="ReferenceA">I. Arnaldi, ''La vita violenta di Benvenuto Cellini'', Bari, 1986</ref> Intussen is daar in Parys klagtes teen hom gebring deur 'n voormalige model en minnares dat hy haar "ná die Italiaanse mode" (i.e., sodomie) behandel het.<ref name="ReferenceA" /> Gedurende die slag van Marciano (teen [[Siena]]) in 1554 is Cellini aangestel om die versterkings van Florence te verbeter en, alhoewel hy sleg behandel is deur sy hertoglike beskermhere, het hy voortgegaan om die bewondering en agting van sy mede burgers te geniet deur die manjifieke werke wat hy gemaak het.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Volgens Cellini se outobiografie was dit gedurende hierdie tydperk dat sy persoonlike mededinging met die beeldhouer Baccio Bandinelli gegroei het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. III</ref> Op 26 Februarie 1556 het Cellini se vakleerling, Fernando di Giovanni di Montepulciano, sy mentor daarvan beskuldig dat hy hom verskeie kere gesodomiseer het terwyl Cellini hom "vir vyf jare in sy bed gehou het as 'n vrou".<ref>"Cinque anni ha tenuto per suo ragazzo Fernando di Giovanni di Montepulciano, giovanetto con el quale ha usato carnalmente moltissime volte col nefando vitio della soddomia, tenendolo in letto come sua moglie"</ref> Hierdie keer was die straf 'n heftige boete van 50 goue scudi, en vier jaar se tronkstraf, versag tot vier jaar huisarres danksy die ingryping van die [[Medici]].<ref name="ReferenceA"/> Tydens 'n openbare woordewisseling voor Hertog [[Cosimo I de' Medici]], het Bartolomeo Bandinelli hom toegesnou as ''{{Lang|it|Sta cheto, soddomitaccio!}}'' (Hou jou bek, jou vuil sodomiet!) Cellini het dit beskryf as 'n gruwelike belediging, en gepoog om dit af te lag.<ref>''Vita,'' Book II, Ch. LXXI</ref> Nadat hy vir 'n kort ruk 'n klerikale loopbaan probeer volg het, het hy in 1562 in die huwelik getree met 'n bediende genaamd Piera Parigi, saam met wie hy vyf kinders gehad het, van wie slegs 'n seun en twee dogters hom oorleef het. Hy is ook benoem as 'n lid (''Accademico'') van die gesogte Accademia delle Arti del Disegno van Florence, wat op 13 Januarie 1563 onder invloed van die argitek [[Giorgio Vasari]] gestig is deur Hertog [[Cosimo I de' Medici|Cosimo ]]. Hy het op [[13 Februarie]] [[1571]] in Florence gesterf, en is begrawe in die Basilica della Santissima Annunziata di Firenze. [[Lêer:Benvenuto Cellini Florence Uffizi.jpg|duimnael|upright|Standbeeld van Cellini, Piazzale degli Uffizi, Florence]] ==Kunswerk== ===Standbeelde=== Bykomend tot sy werk in [[goud]] en [[silwer]] het Cellini ook groter beelhouwerke gemaak. Een van die hoofprojekte van sy Franse periode is waarskynlik die Goue Hek vir die Château de Fontainebleau. Slegs die [[brons]] timpaan van hierdie onvoltooide werk, wat die ''Nimf van Fontainebleau'' (Parys, [[Louvre]]) voorstel, bestaan nog. Die volledige detail daarvan kan egter bestudeer word by wyse van argiewe, voorbereidende tekeninge en afgietsels. <ref>Vir 'n grafiese restourasie van die Goue Hek, sien Thomas Clouet, "Fontainebleau de 1541 à 1547. Pour une relecture des Comptes des Bâtiments du roi", ''Bulletin monumental'' '''170''' (2012), bl. 214–215 ([http://www.sf-archeologie.net/BM-170-3-2012.html english summary]).</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/artanddesign/2003/oct/04/art|title=James Fenton on the history of a recently rediscovered Cellini bronze satyr|author=James Fenton|work=The Guardian|date=4 Oktober 2003}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.getty.edu/art/collection/objects/1086/benvenuto-cellini-cast-by-an-unknown-satyr-italian-1543-1545/|title=Satyr (Getty Museum)|work=The J. Paul Getty in Los Angeles}}</ref> <gallery heights="200" widths="240"> Lêer:Satyr (1542); Benvenuto Cellini.JPG|'n 1542 standbeeld deur Cellini wat naas die Nymphe de Fontainebleau sou staan Lêer:Nymphe de Fontainebleau.jpg|Die nimf van Fontainebleau deur Benvenuto Cellini wat tans gehuisves word in die Louvre (1542) Lêer:Da cellini, satiro, dalla porta di fontainebleau, 1542 ca 01.JPG|'n 1542 standbeeld deur Cellini wat naas die Nymphe de Fontainebleau sou staan </gallery> By sy terugkeer vanaf Frankryk na sy tuisstad Florence in 1545 het Cellini 'n bronsborsbeeld van Cosimo I Medici, die groothertog van Toskane, gemaak.<ref name=":1">Cellini, B. The Autobiography // Gutenberg.org., Vol. II Hfst. LXIII, soos vertaal deur John Addington Symonds, (URL: <nowiki>http://www.gutenberg.org/ebooks/4028</nowiki> datum van versoek, 6 Januarie 2015).</ref> Cellini het op hierdie [[:Lêer:Cellini,_Benvenuto._Bust_of_Cosmo_I._Bronze,_1545._Bargello_Museum,_Florence.jpg|standbeeld]] drie antropomorfiese koppe bygevoeg op die wapenrusting van die hertog. Die eerste is op "groteske" wyse geleë op die regterskouer van Cosimo. Die dekoratiewe kop bestaan uit die gelaatsrekke van 'n sater, leeu en 'n man. Twee verdere koppe, heelwat kleiner as die eerste kop en byna identies, kan gevind word benede die sleutelbeen aan die voorkant van die borsbeeld. Cellini se mees treffende beeldhouwerk is die [[brons]]groep van ''Perseus met die hoof van Medusa'', 'n werk (aanvanklik voorgestel deur hertog [[Cosimo I de' Medici]]) wat tans in die Loggia dei Lanzi in [[Florence]] staan. Dit was naamlik Cellini se poging om te verbeter op [[Michelangelo]] se ''[[Dawid (Michelangelo)|Dawid]]'' en [[Donatello]] se ''Judith en Holofernes''. Die maak van hierdie werk het Cellini baie hoofbrekens besorg, maar dit is kort na die voltooiing daarvan as 'n meesterstuk bestempel. Die oorspronklike reliëf van die voet van die voetstuk—Perseus en [[Andromeda (mitologie)|Andromeda]]—word tans gehuisves in die Bargello; vervang met 'n gietwerk.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Teen 1996 het eeue se besoedeling die standbeeld egter beskadig. In Desember 1996 is dit verwyder uit die loggia en vervoer na die [[Uffizi]] vir restourasie. Dit was 'n uitgerekte proses; die gerestoureerde standbeeld is eers in Junie 2000 teruggeplaas. ===Dekoratiewe kuns=== Onder Cellini se kunswerke, waarvan baie vergaan het, is 'n kolossale [[Mars (mitologie)|Mars]]-werk vir 'n fontein in Fontainebleau en die bronswerke van die deurgang; munte vir die pouslike en Florentynse state; 'n lewensgrootte silwer [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] en 'n brons borsbeeld van Bindo Altoviti.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} [[Lêer:Benvenuto cellini, leda e il cigno.JPG|duimnael|links|Leda en die Swaan.]] [[Lêer:Saliera.png|duimnael|links|Cellini se ''Saliera'' wat gedurende die tydperk 1540–1543 in Parys gemaak is.]] Bykomend tot die bronsstandbeeld van Perseus en die medaljes waarna hierbo verwys is, is van Cellini se verdere bestaande kunswerke 'n medalje van [[Pous Clemens VII]]; 'n getekende portretmodel van Franciskus; 'n medalje van kardinaal Pietro Bembo{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} en die gevierde goue emalje en ivoor stuk wat bekendstaan as die ''Saliera'', gemaak vir Franciskus I van Frankryk in [[Wene]]. Hierdie ingewikkelde 26-cm-hoë beeldhouwerk, met 'n waarde wat konserwatief geskat word teen 58,000,000 schilling, is aangevra deur Franciskus I. Die hooffigure daarvan is 'n naakte seëgod en 'n vrou wat teenoor mekaar plaasneem met verstrengelde bene, wat op simboliese vlak die planeet [[Aarde]] voorstel. ''Saliera'' is op 11 Mei 2003 gesteel uit die Kunsthistorisches Museum deur 'n dief wat die steierwerk rondom die museum geklim het en die vensters gebreek het ten einde toegang te verkry tot die museum. Die dief het die alarms laat afgaan, wat geïgnoreer is as valse alarms. Derhalwe het die diefstal onopgemerk gebly tot 8:20 am. Die ''Saliera'' is op 21 Januarie 2006 teruggevind deur die [[Oostenryk]]se polisie en later teruggegee aan die Kunsthistorisches Museum, waar dit tans vertoon word in die Kunstkammer.<ref name="Kunstkammer">''[http://tourism.khm.at/en/news-packages/news/kunstkammer/ Spectacular reopening of the Kunstkammer] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20131024111002/http://tourism.khm.at/en/news-packages/news/kunstkammer/ |date=24 Oktober 2013 }}'', Kunsthistorisches Museum</ref> Een van die belangriker werke deur Cellini uit sy latere loopbaan is 'n lewensgrootte naakte kruisbeeld wat gemaak is van marmer. Alhoewel die oorspronklike gedagte was dat dit geplaas sou word by sy graftombe, is die kruisbeeld verkoop aan die [[Medici]]-familie, wat dit op hul beurt aan [[Spanje]] gegee het. Die kruisbeeld word tans gehuisves in die [[El Escorial|El Escorial-klooster]] naby [[Madrid]], waar dit in gewysigde vorm vertoon word – die kooster het 'n lendekleed en 'n doringkroon daaraan bygevoeg. Cellini het die gietvorms vir verskeie munte en medaljes geskep terwyl hy verbonde was aan die munt tydens die heerskappy van [[Pous Clemens VII]] en later [[Pous Paulus III]], welke steeds te sien is by die ongebruikte munt. Hy was ook in diens van Alessandro de Medici, hertog van Florence, vir wie hy in [[1535]] 'n 40-soldi stuk met 'n borsbeeld van die hertog aan een kant, en die staande figure van die heiliges Cosima en Damian aan die ander kant, gemaak het. Sommige kenners meen dat verskeie gedenkplate Cellini se werk is, soos "Jupiter verpletter die Reuse" en die "Geveg tussen [[Perseus (mitologie)|Perseus]] en Phineus".{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Ander werke, soos die borsbeeld van Cellini word nie direk aan hom toegeskryf nie, maar aan sy werkswinkel. ===Verlore werke=== [[Lêer:BasílicaElEscorialCrucifijo.jpg|duimnael|links|upright|Cellini se Kruisbeeld in die [[El Escorial]]-klooster]] [[Lêer:Benvenuto cellini, papa clemente VII, 1534.JPG|duimnael|regs| Cellini se medaljeportret van Clemens VII]] Die vernaamste werke sluit die onvoltooide kelk wat bedoel was vir [[Pous Clemens VII]]; 'n goue boekomslag vir 'n gebedeboek as geskenk van [[Pous Paulus III]] aan [[Karel V|Karel V van die Heilige Romeinse Ryk]], wat beide deeglik beskryf word in Cellini se outobiografie; 'n silwer standbeeld van Jupiter, [[Vulcanus]] en Mars, geskep vir Franciskus I van Frankryk gedurende sy verblyf in Parys; 'n borsbeeld van [[Julius Caesar]] en 'n silwer beker vir die kardinaal van Ferrara in. Die manjifieke goue knoop wat deur Cellini geskep is vir die skouermantel van [[Pous Clemens VII]], blyk opgeoffer te gewees het deur [[Pous Pius VI]] (saam met verskeie ander skatte van onskatbare waarde deur die goudsmid) ten einde die 30 miljoen franke bymekaar te maak wat vereis is deur [[Napoleon I van Frankryk|Napoleon I]] by die beëindiging van die veldtog teen die Pouslike State in [[1797]]. Volgens die bepalings van die verdrag is die pous toegelaat om 'n derde van die bedrag in juweliersware te vereffen. In die drukkamer van die Britse Museum is drie waterkleur-tekeninge van hierdie pragtige knoop deur F. Bertoli, wat geskilder is in opdrag van 'n Engelsman genaamd Talman tydens die eerste helfte van die [[18de eeu]].{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} [[Lêer:Portrait of a bearded man. Cellini, Benvenuto.png|duimnael|Cellini, Benvenuto. Bebaarde Man. Recto. 28.3 x 18.5 cm. Papier, grafiet (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, [[Turyn]].]] === Tekeninge en sketse === Die bekende tekeninge en sketse deur Benvenuto Cellini is as volg: * Cellini, Benvenuto. [[c:Lêer:Bearded_Man._Cellini,_Benvenuto._Bearded_Man._Recto._28.3_x_18.5_cm._Paper,_graphite_(1540-1543)_Royal_Library,_Turin.jpg|Bebaarde Man]]. Recto. 28.3 x 18.5 cm. Papier, grafiet. (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, Turyn.<ref name=":0">{{Cite book|title=Cellini|author=Pope-Hennessy, John Wyndham|date=1985|publisher=Abbeville Press|oclc=681620188}}</ref> * Cellini, Benvenuto. Studie van 'n man, liggaam en profiel. Verso. 28.3 x18.5 cm. Papier, grafiet (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, Turyn.<ref name=":0" /> *Cellini, Benvenuto. ''Geskilderde Selfportret''. 1558–1560. Olie, papier gegom aan doek. 61 cm by 48 cm. Privaat versameling'' *Benvenuto. Juno. Tekening op papier. Kabinet van Tekeninge, [[Louvre|Louvre Museum]], Parys * Cellini, Benvenuto. Satir. 41 x 20.2 cm. Pen, ink. Nasionale Kunsgalery, Washington (deel van die Ian Woodner Versameling, New York) * Cellini, Benvenuto. 'n Studie vir die Seël van die Accademia del Disegno. 30 x 12.5 cm. Pen, bruin ink. Louvre, Parys * Cellini, Benvenuto. Treurende Vrou. 30 x 12.5 cm. Pen, bruin ink. [[Louvre|Louvre Museum]], Parys == In letterkunde, musiek en rolprent == ===Outobiografie=== ''Die outobiografie van Benvenuto Cellini'' is in die jaar 1558 op 58-jarige ouderdom begin, en het net voor sy laaste reis na [[Pisa]] rondom die jaar 1563, toe Cellini ongeveer 63 jaar oud was, abrup geëindig. Die [[memoires]] gee 'n gedetailleerde weergawe van sy besondere loopbaan, sowel as sy liefdes, haat, passies en genot, en is geskryf in 'n energieke en direkte styl. 'n Kritikus, Herbert Maryon, het geskryf dat "Ander goudsmede fyner werk gedoen het, maar Benvenuto Cellini is die skrywer van die wonderlikste outobiografie wat al ooit geskryf is."{{sfn|Maryon|1971|p=286}} Cellini se skryfwerk toon 'n duidelike mate van selfagting, wat soms in uitspattighede uitloop wat onmoontlik is om te verreken. Hy skryf selfs op 'n selfvoldane manier hoe hy sy moorde oorweeg het voordat hy dit uitgevoer het. Dele van sy verhaal maak melding van 'n paar buitengewone gebeure en verskynsels; soos sy verhale van die optower van 'n legioen duiwels in die [[Kolosseum]], nadat een van sy minnaresse deur haar ma van hom weggejaag is; van die wonderlike stralekrans van lig wat hy om sy kop gevind het<ref>[http://www.dailykos.com/story/2012/11/06/1157071/-Optical-effects-Heiligenschein-Holy-Light-and-a-metaphor-with-the-hubris-of-the-mighty# Dit is 'n bekende optiese fisiese effek, genoem ''heiligenschein''.]</ref> met dagbreek en skemer na sy gevangeneskap in Rome, en sy bonatuurlike visioene en engelebeskerming tydens daardie teëspoed; en dat hy by twee afsonderlike geleenthede vergiftig is.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Die outobiografie is in Engels vertaal deur Thomas Roscoe, John Addington Symonds, Robert H.H. Cust, Sidney J.A. Churchill (1910) en Anne Macdonell. Dit word beskou as 'n klassieke werk en word ook algemeen beskou as een van die meer kleurvolle outobiografieë (sekerlik die belangrikste outobiografie uit die [[Renaissance]]).{{sfn| Maryon|1971|p=286}} ===Ander worke=== [[Lêer:Dell'oreficeria.tif|duimnael|upright|''Dell'oreficeria'' ("Oor die Goudsmid se Kuns", 1811)]] Cellini het verhandelinge geskryf oor die kuns van die goudsmede, oor beeldhouwerk en oor ontwerp.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} ===In die werke van andere=== [[Lêer:Carlino ClementeVII.jpg|duimnael|'n Clemens VII medalje]] Die volgende is 'n lys van werke wat beïnvloed is deur Cellini of wat verwys na hom of sy werke: * Die lewe van Cellini was die inspirasie vir die Franse [[roman]]sier [[Alexandre Dumas]]. Sy [[1843]] roman ''L'Orfèvre du roi, ou Ascanio'' is gebasseer op Cellini se jare in Frankryk. Die roman handel rondom Ascanio, 'n vakleerling van Cellini. Cellini word voorgestel as 'n passievolle en onrustige man wat gehinder word deur die inkonsekwenthede van 'n lewe onder die beskermheerskap van 'n valse en ietwat siniese hof. Dié roman was die basis vir Paul Meurice se toneelstuk uit 1852 getiteld ''Benvenuto Cellini'', wat op sy beurt die basis was vir Louis Gallet se libretto vir [[Camille Saint-Saëns]] se 1890 opera ''Ascanio''. * [[Honoré de Balzac|Balzac]] maak melding van Cellini se ''Saliera'' in sy roman uit 1831, ''La Peau de chagrin''. * Cellini was die voorwerp van 'n gelyknamige [[opera]] deur [[Hector Berlioz]] sowel as 'n verdere gelyknamige opera deur Franz Lachner. * Cellini se lewe is die voorwerp van die musiekblyspel ''The Firebrand of Florence'' deur Ira Gershwin en Kurt Weill. *''The Affairs of Cellini'' is 'n 1934 [[komedie]]rolprent geregisseer deur Gregory La Cava en met Frank Morgan, Constance Bennett, Fredric March, Fay Wray, en Louis Calhern in die rolverdeling. Die rolprent is verwerk deur Bess Meredyth van die toneelstuk ''The Firebrand of Florence'' deur Edwin Justus Mayer. * Cellini se lewe word beurtelings as uitgangspunt gebruik in die skryfstukke van [[Mark Twain]]. Tom Sawyer noem Cellini se outobiografie as 'n inspirasie terwyl hy Jim bevry in die ''Adventures of Huckleberry Finn''. Cellini se werk word ook genoem in ''The Prince and the Pauper'' in hoofstuk VII: "Its furniture was all of massy gold, and beautified with designs which well-nigh made it priceless, since they were the work of Benvenuto."<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=jAacDgAAQBAJ&q=Its+furniture+was+all+of+massy+gold%2C+and+beautified+with+designs+which+well-nigh+made+it+priceless%2C+since+they+were+the+work+of+Benvenuto&pg=PA29 |title=The Prince and the Pauper |last=Twain |first=Mark |date=28 February 2017 |isbn=9781365790935 |access-date=2 Oktober 2021}}</ref> In ''A Connecticut Yankee in King Arthur's Court'', hoofstuk XVII, word daar verwys na Cellini as die toppunt van brutaliteit en immoraliteit, maar tog enersyds religieuse aristokrasie. * [[Herman Melville]] vergelyk sy karakter ''Ahab'', by dié kaptein se eerste verskyning, as 'n beeldhouwerk deur Cellini in ''Moby-Dick'' hoofstuk 28; "His whole high, broad form, seemed made of solid bronze, and shaped in an unalterable mould, like Cellini's cast [[Perseus (mitologie)|Perseus]]." * Judy Abbott maak melding van Cellini se outobiografie in Jean Webster se tienerroman ''Daddy-Long-Legs''. * In [[Victor Hugo]] se roman ''Les Misérables'' bevat Marius se hoofstuk die lyn "There are Benvenuto Cellinis in the galleys, even as there are Villons in language."<ref>Victor Hugo, ''Les Misérables''</ref> * Die [[Surrealisme|Surrealistiese]] kunstenaar Salvador Dalí is ook beïnvloed deur die lewe van Cellini, met baie etse en sketse wat handel oor Cellini se verhale en passies. * Cellini se outobiografie word verskeie kere genoem in Muriel Spark se ''Loitering with Intent''. * Lois McMaster Bujold het die karakter Prospero Beneforte in haar 1992 fantasieroman getitel ''The Spirit Ring'' losweg op Cellini en sy werke gebasseer.<ref>Bujold, Lois McMaster, ''The Spirit Ring'', {{ISBN|0-671-57870-7}} (Outeursnota)</ref> * Die Amerikaanse digter Frank Bidart bestudeer Cellini in "The Third Hour of the Night", 'n gedig uit sy 2005 bundel ''Star Dust''. * Fiksionele werke deur Cellini kom voor in Agatha Christie se ''The Labours of Hercules'', [[Nathaniel Hawthorne]] se "Rappaccini's Daughter" en die rolprent ''The Girl from Missouri'' (1934). *Cellini word genoem in [[George Orwell]] se ''Down and Out in Paris and London''. Hy herinner die protagonis van 'n kelner as ''a good fellow when one got to know him.'' *Die vollengte dramastuk in vier bedrywe deur die Australiese dramaturg Helen de Guerry Simpson getiteld ''A Man of His Time'' (1923) word heeltemal gewy aan Benvenuto Cellini se lewe.<ref>{{Cite web|url=https://trove.nla.gov.au/version/31409832|title = Trove}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} ==Verdere leesstof== * López Gajate, Juan. ''El Cristo Blanco de Cellini''. San Lorenzo del Escorial: Escurialenses, 1995. * Pope-Hennessy, John Wyndham. ''Cellini''. New York: Abbeville Press, 1985. * Parker, Derek: ''Cellini''. Londen, Sutton, 2004. * Andreas Beyer: "Benvenuto Cellini: VITA/Mein Leben", in Markus Krajewski/Harun Maye (Red.): Böse Bücher. Inkohärente Texte von der Renaissance bis zur Gegenwart, Wagenbach Verlag, Berlin 2019, pp.&nbsp;29–38. {{ISBN|978-3-8031-3678-7}} * Angela Biancofiore, ''Benvenuto Cellini artiste-écrivain: l'homme à l'oeuvre'', Paris, L'Harmattan, 1998 * {{Cite book | last = Maryon | first = Herbert | author-link = Herbert Maryon | title = Metalwork and Enamelling | edition = 5th | date = 1971 | publisher = Dover | location = New York | chapter = Benvenuto Cellini | chapter-url = https://books.google.com/books?id=bpCgM8e7afMC&pg=PA285 | isbn = 0-486-22702-2 | url-access = registration | url = https://archive.org/details/metalworkenamell00mary }} ==Eksterne skakels== * {{Gutenberg author |id=Cellini,+Benvenuto | name=Benvenuto Cellini}} * {{Internet Archive author |sname=Benvenuto Cellini}} *[https://web.archive.org/web/20060308152618/http://www.scultura-italiana.com/Galleria/Cellini%20Benvenuto/ Benvenuto Cellini] by Scultura Italiana {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Cellini, Benvenuto}} [[Kategorie:Geboortes in 1500]] [[Kategorie:Sterftes in 1571]] [[Kategorie:Italiaanse beeldhouers]] 133jcwjwgkg4i08ucotkreayoew9hiw 2518567 2518552 2022-08-10T17:26:03Z Johannnes89 126565 Reverted 1 edit by [[Special:Contributions/87.8.184.31|87.8.184.31]] ([[User talk:87.8.184.31|talk]]): Crosswiki image spam (TwinkleGlobal) wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Kunstenaar | naam = Benvenuto Cellini | beeld = CelliniBust.jpg | opskrif = Bust of Benvenuto Cellini on the Ponte Vecchio, Florence | geboortenaam = | geboortedatum = {{Geboortedatum|df=yes|1500|11|03}} | geboorteplek = [[Florence]], Republiek van Florence | sterfdatum = {{Sterftedatum en ouderdom|df=yes|1571|02|13|1500|11|03}} | plekvandood = Florence, Hertogdom van Toskane | nasionaliteit = Italiaans }} '''Benvenuto Cellini''' ({{IPA-it|beɱveˈnuːto tʃelˈliːni|lang}}; [[3 November]] [[1500]] - [[13 Februarie]] [[1571]]) was 'n Italiaanse goudsmid, beeldhouer en skrywer. Sy bekendste bestaande werke sluit die ''Saliera'' in [[Wene]] se Kunsthistorisches Museum, die beeldhouwerk ''[[Perseus (mitologie)|Perseus]] met die hoof van [[Medusa]]'', en sy outobiografie, in. Laasgenoemde is al beskryf as "een van die belangrikste dokumente van die 16de eeu."<ref>{{cite book |title=The Concise Columbia Encyclopedia |date=1994 |publisher=Columbia University Press |isbn=0-395-62439-8 |page=155 |edition=3rd}}</ref> ==Biografie== ===Jeugjare=== Benvenuto Cellini is gebore in [[Florence]] in die hedendaagse [[Italië]]. Sy ouers was Giovanni Cellini en Maria Lisabetta Granacci. Hulle het eers 18 jaar na hul huwelik hul eerste kind verwek. Benvenuto was die tweede kind van die gesin. As die seun van 'n musikant en bouer van musikale instrumente was Benvenuto bestem om musikant te word. Toe hy vyftien was het sy vader egter op teësinnige wyse ingestem daartoe dat hy as vakleerling aangestel word deur Antonio di Sandro, 'n goudsmid. Op 16-jarige ouderdom het Benvenuto reeds aandag begin trek in Florence vanweë sy deelname aan 'n betoging saam met ander jeugdiges. Hy is gevolglik vir ses maande verban, en was woonsaam in [[Siena]], waar hy gewerk het vir 'n goudsmid genaamd Fracastoro. Vanaf Siena het hy verhuis na [[Bologna]], waar hy 'n meer bekwame [[fluit]]speler geword het en vooruitgang gemaak het as goudsmid.<ref>Cellini, ''Vita'', Book 1, Ch IX</ref> Na 'n besoek aan [[Pisa]] en twee periodes in Florence (waar hy besoek ontvang het van die beeldhouer Pietro Torrigiano), het hy op 19-jarige ouderdom na [[Rome]] verhuis.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=604}}<ref>Cellini, ''Vita'', Book 1, Ch XIII</ref> ===Werk in Rome=== [[Lêer:Persee-florence.jpg|duimnael|upright|''Perseus met die hoof van Medusa'']] Sy eerste werke in Rome was 'n silwer houer, 'n silwer kandelaar en 'n vaas vir die biskop van Salamanca, wat die goedkeuring weggedra het van [[Pous Clemens VII]]. 'n Verdere opspraakwekkende werk uit sy tyd in Rome is die goue medalje van Leda en die Swaan vir die Gonfaloniere Gabbriello Cesarino, wat tans gehuisves word in die [[Bargello Nasionale Museum|Museo Nazionale del Bargello]] in [[Florence]].<ref>{{cite web|url=http://www.wga.hu/html_m/c/cellini/2/10medal.html|title=Medallion with Leda and the Swan by CELLINI, Benvenuto|work=wga.hu}}</ref> Hy is ook aangestel as een van die pous se hofmusikante.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=604}}<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXII.</ref> Tydens die aanval op Rome deur die magte van [[Karel V|Karel V van die Heilige Romeinse Ryk]] onder aanvoering van Hertog Karel II van [[Huis van Bourbon|Bourbon]] was Cellini se dapperheid van groot waarde vir die Pous. Ingevolge Cellini se eie mededeling het hy Filibert van Châlon, prins van Oranje, geskiet en gewond.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXXVIII</ref> (en na bewering vir Karel III geskiet en gedood, wat gelei het tot die aanval op Rome in [[1527]]. Sy dapperheid het gelei tot versoening met die Florentynse landdroste, <ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. XXXIX</ref> en hy het spoedig teruggekeer na Florence, waar hy hom gewy het tot die maak van medaljes.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|pp=604–605}} Vanaf [[Florence]] het hy vertrek na die hof van die hertog van [[Mantua]] en weer terug na Florence. By sy terugkeer na Rome is hy betrek by die maak van juweliersware en was hy ook in diens gewees van die pouslike munt.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} In 1529 het sy broer Cecchino 'n korporaal van die Romeinse Wag gedood, waarna hy op sy beurt gewond is deur 'n infanteris, waaraan hy later dood is. Kort daarna het Benvenuto sy broer se moordenaar gedood. Cellini het egter erken dat sy broer se moordenaar in selfverdediging opgetree het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. LI</ref> Cellini het hierna na [[Napels]] gevlug ten einde die gevolge te ontkom van 'n geskil met 'n prokureur, Ser Benedetto, wie hy gewond het. Cellini het egter deur die invloed van verskeie kardinale 'n vryskelding verkry. Hy het die guns gewen van die nuwe pous, [[Pous Paulus III|Paulus III]], nieteenstaande die pleging van 'n verdere moord tydens die "Interregnum" ('n interregnum is die [[Latyn]]se uitdrukking vir 'n tussenregering), drie dae na die dood van [[Pous Clemens VII]] in September 1534. Die vierde slagoffer was 'n mededinger, Pompeo van [[Milaan]].<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 1, Hfst. LXXIII</ref> ===Ferrara en Frankryk=== Die komplotte van Pier Luigi Farnese het gelei tot Cellini se aftog uit Rome na [[Florence]] en [[Venesië]], waar hy met groter eer as voorheen ontvang is. Op die ouderdom van 37, toe hy teruggekeer het van 'n besoek aan die Franse hof, is hy gevange geneem op 'n aanklag (blykbaar vals) dat hy die juwele van die pous se ''tiara'' tydens die oorlog gesteel het. Hy was beperk tot die Castel Sant'Angelo, het ontsnap, maar is weer gevang, en het verwag dat hy ter enige tyd 'n galgedood op die steier sou sterf. Terwyl hy in 1539 in die tronk was, was Cellini die teiken van 'n sluipmoordpoging deur die inname van diamantpoeier; die poging het egter misluk omdat 'n ander tipe edelsteen gebruik is.<ref>{{cite book |author=Robert A. Freitas Jr. |title=Nanomedicine |url=http://www.nanomedicine.com/NMIIA/15.1.1.htm |volume=IIA: Biocompatibility |publisher=Landes Bioscience |location=Georgetown, TX |year=2003 |chapter=15.1.1 Mechanical Damage from Ingested Diamond}}</ref> Die ingryping van Pier Luigi se vrou, en veral die van die kardinaal d'Este van [[Ferrara]], het uiteindelik gelei tot Cellini se vrystelling, en uit dankbaarheid het hy 'n pragtige beker aan d'Este gegee. {{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}}<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. II</ref> Cellini het daarna aan die hof van Francis I van Frankryk in Fontainebleau en Parys gewerk. Cellini het sommige van sy vroulike modelle as minnaresse geneem. Hy het ook in 1544 'n buite-egtelike dogter by een van die minnaresse verwek terwyl hy in Parys was, wie hy Costanza genoem het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. XXXVII</ref> Cellini was van mening dat die hertogin Duchesse d'Étampes teen hom gekant was, en het geweier om met die koning se gunstelinge te versoen. Hy kon nie meer sy vyande by wyse van die swaard stilmaak soos wat hy dié sulkes in Rome stilgemaak het nie.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} ===Finale terugkeer na Florence en afsterwe=== Na etlike jare van produktiewe werk in Frankryk, maar geteister deur byna voortdurende professionele konflikte en geweld, het Cellini na [[Florence]] teruggekeer. Daar het hy weer sy vaardighede as 'n goudsmid opgeneem. Hy is hartlik verwelkom deur hertog [[Cosimo I de' Medici|Cosimo]] – wat hom verhef het tot die posisie van hofbeeldhouer en vir hom 'n elegante huis in Via del Rosario (waar Cellini 'n gietery gebou het) gegee het, met 'n jaarlikse salaris van tweehonderd scudi. Cosimo het hom opdrag gegee om twee betekenisvolle bronsbeeldhouwerke te maak: 'n borsbeeld van homself, en [[Perseus (mitologie)|Perseus]] met die hoof van [[Medusa]] (wat in die Lanzi-loggia in die sentrum van die stad geplaas sou word). In [[1548]] is Cellini deur 'n vrou genaamd Margherita daarvan beskuldig dat hy [[sodomie]] gepleeg het met haar seun Vincenzo,<ref>{{cite book|author=L. Greci|title=Benventuto Cellini nei delitti e nei processi fiorentini|language=it|publisher=Archivio di antropologia criminale|page=50|year=1930}}</ref> waarna hy tydelik gevlug het na Venesië. Dit was egter nóg die eerste, nóg die laaste keer dat Cellini beskuldig is van sodomie (een keer met 'n vrou en ten minste drie keer met mans gedurende sy leeftyd), wat lig werp op sy homoseksuele of biseksuele neigings.<ref>{{cite book|first=Michael|last=Rocke|title=Forbidden Friendships: Homosexuality and Male Culture in Renaissance Florence|publisher=Oxford University Press|year=1996}}</ref><ref>{{cite book|first=James|last=Smalls|title=Homosexuality in Art (Temporis Collection)|publisher=Parkstone Press|year=2012}}</ref> Hy is byvoorbeeld in [[1523]] as jong man gevonnis om 12 ''staia'' meel te betaal op grond van sy verhoudinge met 'n ander jong man genaamd Domenico di Ser Giuliano da Ripa.<ref name="ReferenceA">I. Arnaldi, ''La vita violenta di Benvenuto Cellini'', Bari, 1986</ref> Intussen is daar in Parys klagtes teen hom gebring deur 'n voormalige model en minnares dat hy haar "ná die Italiaanse mode" (i.e., sodomie) behandel het.<ref name="ReferenceA" /> Gedurende die slag van Marciano (teen [[Siena]]) in 1554 is Cellini aangestel om die versterkings van Florence te verbeter en, alhoewel hy sleg behandel is deur sy hertoglike beskermhere, het hy voortgegaan om die bewondering en agting van sy mede burgers te geniet deur die manjifieke werke wat hy gemaak het.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Volgens Cellini se outobiografie was dit gedurende hierdie tydperk dat sy persoonlike mededinging met die beeldhouer Baccio Bandinelli gegroei het.<ref>Cellini, ''Vita'', Boek 2, Hfst. III</ref> Op 26 Februarie 1556 het Cellini se vakleerling, Fernando di Giovanni di Montepulciano, sy mentor daarvan beskuldig dat hy hom verskeie kere gesodomiseer het terwyl Cellini hom "vir vyf jare in sy bed gehou het as 'n vrou".<ref>"Cinque anni ha tenuto per suo ragazzo Fernando di Giovanni di Montepulciano, giovanetto con el quale ha usato carnalmente moltissime volte col nefando vitio della soddomia, tenendolo in letto come sua moglie"</ref> Hierdie keer was die straf 'n heftige boete van 50 goue scudi, en vier jaar se tronkstraf, versag tot vier jaar huisarres danksy die ingryping van die [[Medici]].<ref name="ReferenceA"/> Tydens 'n openbare woordewisseling voor Hertog [[Cosimo I de' Medici]], het Bartolomeo Bandinelli hom toegesnou as ''{{Lang|it|Sta cheto, soddomitaccio!}}'' (Hou jou bek, jou vuil sodomiet!) Cellini het dit beskryf as 'n gruwelike belediging, en gepoog om dit af te lag.<ref>''Vita,'' Book II, Ch. LXXI</ref> Nadat hy vir 'n kort ruk 'n klerikale loopbaan probeer volg het, het hy in 1562 in die huwelik getree met 'n bediende genaamd Piera Parigi, saam met wie hy vyf kinders gehad het, van wie slegs 'n seun en twee dogters hom oorleef het. Hy is ook benoem as 'n lid (''Accademico'') van die gesogte Accademia delle Arti del Disegno van Florence, wat op 13 Januarie 1563 onder invloed van die argitek [[Giorgio Vasari]] gestig is deur Hertog [[Cosimo I de' Medici|Cosimo ]]. Hy het op [[13 Februarie]] [[1571]] in Florence gesterf, en is begrawe in die Basilica della Santissima Annunziata di Firenze. [[Lêer:Benvenuto Cellini Florence Uffizi.jpg|duimnael|upright|Standbeeld van Cellini, Piazzale degli Uffizi, Florence]] ==Kunswerk== ===Standbeelde=== Bykomend tot sy werk in [[goud]] en [[silwer]] het Cellini ook groter beelhouwerke gemaak. Een van die hoofprojekte van sy Franse periode is waarskynlik die Goue Hek vir die Château de Fontainebleau. Slegs die [[brons]] timpaan van hierdie onvoltooide werk, wat die ''Nimf van Fontainebleau'' (Parys, [[Louvre]]) voorstel, bestaan nog. Die volledige detail daarvan kan egter bestudeer word by wyse van argiewe, voorbereidende tekeninge en afgietsels. <ref>Vir 'n grafiese restourasie van die Goue Hek, sien Thomas Clouet, "Fontainebleau de 1541 à 1547. Pour une relecture des Comptes des Bâtiments du roi", ''Bulletin monumental'' '''170''' (2012), bl. 214–215 ([http://www.sf-archeologie.net/BM-170-3-2012.html english summary]).</ref><ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/artanddesign/2003/oct/04/art|title=James Fenton on the history of a recently rediscovered Cellini bronze satyr|author=James Fenton|work=The Guardian|date=4 Oktober 2003}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.getty.edu/art/collection/objects/1086/benvenuto-cellini-cast-by-an-unknown-satyr-italian-1543-1545/|title=Satyr (Getty Museum)|work=The J. Paul Getty in Los Angeles}}</ref> <gallery heights="200" widths="240"> Lêer:Satyr (1542); Benvenuto Cellini.JPG|'n 1542 standbeeld deur Cellini wat naas die Nymphe de Fontainebleau sou staan Lêer:Nymphe de Fontainebleau.jpg|Die nimf van Fontainebleau deur Benvenuto Cellini wat tans gehuisves word in die Louvre (1542) Lêer:Da cellini, satiro, dalla porta di fontainebleau, 1542 ca 01.JPG|'n 1542 standbeeld deur Cellini wat naas die Nymphe de Fontainebleau sou staan </gallery> By sy terugkeer vanaf Frankryk na sy tuisstad Florence in 1545 het Cellini 'n bronsborsbeeld van Cosimo I Medici, die groothertog van Toskane, gemaak.<ref name=":1">Cellini, B. The Autobiography // Gutenberg.org., Vol. II Hfst. LXIII, soos vertaal deur John Addington Symonds, (URL: <nowiki>http://www.gutenberg.org/ebooks/4028</nowiki> datum van versoek, 6 Januarie 2015).</ref> Cellini het op hierdie [[:Lêer:Cellini,_Benvenuto._Bust_of_Cosmo_I._Bronze,_1545._Bargello_Museum,_Florence.jpg|standbeeld]] drie antropomorfiese koppe bygevoeg op die wapenrusting van die hertog. Die eerste is op "groteske" wyse geleë op die regterskouer van Cosimo. Die dekoratiewe kop bestaan uit die gelaatsrekke van 'n sater, leeu en 'n man. Twee verdere koppe, heelwat kleiner as die eerste kop en byna identies, kan gevind word benede die sleutelbeen aan die voorkant van die borsbeeld. Cellini se mees treffende beeldhouwerk is die [[brons]]groep van ''Perseus met die hoof van Medusa'', 'n werk (aanvanklik voorgestel deur hertog [[Cosimo I de' Medici]]) wat tans in die Loggia dei Lanzi in [[Florence]] staan. Dit was naamlik Cellini se poging om te verbeter op [[Michelangelo]] se ''[[Dawid (Michelangelo)|Dawid]]'' en [[Donatello]] se ''Judith en Holofernes''. Die maak van hierdie werk het Cellini baie hoofbrekens besorg, maar dit is kort na die voltooiing daarvan as 'n meesterstuk bestempel. Die oorspronklike reliëf van die voet van die voetstuk—Perseus en [[Andromeda (mitologie)|Andromeda]]—word tans gehuisves in die Bargello; vervang met 'n gietwerk.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Teen 1996 het eeue se besoedeling die standbeeld egter beskadig. In Desember 1996 is dit verwyder uit die loggia en vervoer na die [[Uffizi]] vir restourasie. Dit was 'n uitgerekte proses; die gerestoureerde standbeeld is eers in Junie 2000 teruggeplaas. ===Dekoratiewe kuns=== Onder Cellini se kunswerke, waarvan baie vergaan het, is 'n kolossale [[Mars (mitologie)|Mars]]-werk vir 'n fontein in Fontainebleau en die bronswerke van die deurgang; munte vir die pouslike en Florentynse state; 'n lewensgrootte silwer [[Jupiter (mitologie)|Jupiter]] en 'n brons borsbeeld van Bindo Altoviti.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} [[Lêer:Benvenuto cellini, leda e il cigno.JPG|duimnael|links|Leda en die Swaan.]] [[Lêer:Saliera.png|duimnael|links|Cellini se ''Saliera'' wat gedurende die tydperk 1540–1543 in Parys gemaak is.]] Bykomend tot die bronsstandbeeld van Perseus en die medaljes waarna hierbo verwys is, is van Cellini se verdere bestaande kunswerke 'n medalje van [[Pous Clemens VII]]; 'n getekende portretmodel van Franciskus; 'n medalje van kardinaal Pietro Bembo{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} en die gevierde goue emalje en ivoor stuk wat bekendstaan as die ''Saliera'', gemaak vir Franciskus I van Frankryk in [[Wene]]. Hierdie ingewikkelde 26-cm-hoë beeldhouwerk, met 'n waarde wat konserwatief geskat word teen 58,000,000 schilling, is aangevra deur Franciskus I. Die hooffigure daarvan is 'n naakte seëgod en 'n vrou wat teenoor mekaar plaasneem met verstrengelde bene, wat op simboliese vlak die planeet [[Aarde]] voorstel. ''Saliera'' is op 11 Mei 2003 gesteel uit die Kunsthistorisches Museum deur 'n dief wat die steierwerk rondom die museum geklim het en die vensters gebreek het ten einde toegang te verkry tot die museum. Die dief het die alarms laat afgaan, wat geïgnoreer is as valse alarms. Derhalwe het die diefstal onopgemerk gebly tot 8:20 am. Die ''Saliera'' is op 21 Januarie 2006 teruggevind deur die [[Oostenryk]]se polisie en later teruggegee aan die Kunsthistorisches Museum, waar dit tans vertoon word in die Kunstkammer.<ref name="Kunstkammer">''[http://tourism.khm.at/en/news-packages/news/kunstkammer/ Spectacular reopening of the Kunstkammer] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20131024111002/http://tourism.khm.at/en/news-packages/news/kunstkammer/ |date=24 Oktober 2013 }}'', Kunsthistorisches Museum</ref> Een van die belangriker werke deur Cellini uit sy latere loopbaan is 'n lewensgrootte naakte kruisbeeld wat gemaak is van marmer. Alhoewel die oorspronklike gedagte was dat dit geplaas sou word by sy graftombe, is die kruisbeeld verkoop aan die [[Medici]]-familie, wat dit op hul beurt aan [[Spanje]] gegee het. Die kruisbeeld word tans gehuisves in die [[El Escorial|El Escorial-klooster]] naby [[Madrid]], waar dit in gewysigde vorm vertoon word – die kooster het 'n lendekleed en 'n doringkroon daaraan bygevoeg. Cellini het die gietvorms vir verskeie munte en medaljes geskep terwyl hy verbonde was aan die munt tydens die heerskappy van [[Pous Clemens VII]] en later [[Pous Paulus III]], welke steeds te sien is by die ongebruikte munt. Hy was ook in diens van Alessandro de Medici, hertog van Florence, vir wie hy in [[1535]] 'n 40-soldi stuk met 'n borsbeeld van die hertog aan een kant, en die staande figure van die heiliges Cosima en Damian aan die ander kant, gemaak het. Sommige kenners meen dat verskeie gedenkplate Cellini se werk is, soos "Jupiter verpletter die Reuse" en die "Geveg tussen [[Perseus (mitologie)|Perseus]] en Phineus".{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Ander werke, soos die borsbeeld van Cellini word nie direk aan hom toegeskryf nie, maar aan sy werkswinkel. ===Verlore werke=== [[Lêer:BasílicaElEscorialCrucifijo.jpg|duimnael|links|upright|Cellini se Kruisbeeld in die [[El Escorial]]-klooster]] [[Lêer:Benvenuto cellini, papa clemente VII, 1534.JPG|duimnael|regs| Cellini se medaljeportret van Clemens VII]] Die vernaamste werke sluit die onvoltooide kelk wat bedoel was vir [[Pous Clemens VII]]; 'n goue boekomslag vir 'n gebedeboek as geskenk van [[Pous Paulus III]] aan [[Karel V|Karel V van die Heilige Romeinse Ryk]], wat beide deeglik beskryf word in Cellini se outobiografie; 'n silwer standbeeld van Jupiter, [[Vulcanus]] en Mars, geskep vir Franciskus I van Frankryk gedurende sy verblyf in Parys; 'n borsbeeld van [[Julius Caesar]] en 'n silwer beker vir die kardinaal van Ferrara in. Die manjifieke goue knoop wat deur Cellini geskep is vir die skouermantel van [[Pous Clemens VII]], blyk opgeoffer te gewees het deur [[Pous Pius VI]] (saam met verskeie ander skatte van onskatbare waarde deur die goudsmid) ten einde die 30 miljoen franke bymekaar te maak wat vereis is deur [[Napoleon I van Frankryk|Napoleon I]] by die beëindiging van die veldtog teen die Pouslike State in [[1797]]. Volgens die bepalings van die verdrag is die pous toegelaat om 'n derde van die bedrag in juweliersware te vereffen. In die drukkamer van die Britse Museum is drie waterkleur-tekeninge van hierdie pragtige knoop deur F. Bertoli, wat geskilder is in opdrag van 'n Engelsman genaamd Talman tydens die eerste helfte van die [[18de eeu]].{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} [[Lêer:Portrait of a bearded man. Cellini, Benvenuto.png|duimnael|Cellini, Benvenuto. Bebaarde Man. Recto. 28.3 x 18.5 cm. Papier, grafiet (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, [[Turyn]].]] === Tekeninge en sketse === Die bekende tekeninge en sketse deur Benvenuto Cellini is as volg: * Cellini, Benvenuto. [[c:Lêer:Bearded_Man._Cellini,_Benvenuto._Bearded_Man._Recto._28.3_x_18.5_cm._Paper,_graphite_(1540-1543)_Royal_Library,_Turin.jpg|Bebaarde Man]]. Recto. 28.3 x 18.5 cm. Papier, grafiet. (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, Turyn.<ref name=":0">{{Cite book|title=Cellini|author=Pope-Hennessy, John Wyndham|date=1985|publisher=Abbeville Press|oclc=681620188}}</ref> * Cellini, Benvenuto. Studie van 'n man, liggaam en profiel. Verso. 28.3 x18.5 cm. Papier, grafiet (1540–1543) (?) Koninklike Biblioteek, Turyn.<ref name=":0" /> *Cellini, Benvenuto. ''Geskilderde Selfportret''. 1558–1560. Olie, papier gegom aan doek. 61 cm by 48 cm. Privaat versameling'' *Benvenuto. Juno. Tekening op papier. Kabinet van Tekeninge, [[Louvre|Louvre Museum]], Parys * Cellini, Benvenuto. Satir. 41 x 20.2 cm. Pen, ink. Nasionale Kunsgalery, Washington (deel van die Ian Woodner Versameling, New York) * Cellini, Benvenuto. 'n Studie vir die Seël van die Accademia del Disegno. 30 x 12.5 cm. Pen, bruin ink. Louvre, Parys * Cellini, Benvenuto. Treurende Vrou. 30 x 12.5 cm. Pen, bruin ink. [[Louvre|Louvre Museum]], Parys == In letterkunde, musiek en rolprent == ===Outobiografie=== ''Die outobiografie van Benvenuto Cellini'' is in die jaar 1558 op 58-jarige ouderdom begin, en het net voor sy laaste reis na [[Pisa]] rondom die jaar 1563, toe Cellini ongeveer 63 jaar oud was, abrup geëindig. Die [[memoires]] gee 'n gedetailleerde weergawe van sy besondere loopbaan, sowel as sy liefdes, haat, passies en genot, en is geskryf in 'n energieke en direkte styl. 'n Kritikus, Herbert Maryon, het geskryf dat "Ander goudsmede fyner werk gedoen het, maar Benvenuto Cellini is die skrywer van die wonderlikste outobiografie wat al ooit geskryf is."{{sfn|Maryon|1971|p=286}} Cellini se skryfwerk toon 'n duidelike mate van selfagting, wat soms in uitspattighede uitloop wat onmoontlik is om te verreken. Hy skryf selfs op 'n selfvoldane manier hoe hy sy moorde oorweeg het voordat hy dit uitgevoer het. Dele van sy verhaal maak melding van 'n paar buitengewone gebeure en verskynsels; soos sy verhale van die optower van 'n legioen duiwels in die [[Kolosseum]], nadat een van sy minnaresse deur haar ma van hom weggejaag is; van die wonderlike stralekrans van lig wat hy om sy kop gevind het<ref>[http://www.dailykos.com/story/2012/11/06/1157071/-Optical-effects-Heiligenschein-Holy-Light-and-a-metaphor-with-the-hubris-of-the-mighty# Dit is 'n bekende optiese fisiese effek, genoem ''heiligenschein''.]</ref> met dagbreek en skemer na sy gevangeneskap in Rome, en sy bonatuurlike visioene en engelebeskerming tydens daardie teëspoed; en dat hy by twee afsonderlike geleenthede vergiftig is.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} Die outobiografie is in Engels vertaal deur Thomas Roscoe, John Addington Symonds, Robert H.H. Cust, Sidney J.A. Churchill (1910) en Anne Macdonell. Dit word beskou as 'n klassieke werk en word ook algemeen beskou as een van die meer kleurvolle outobiografieë (sekerlik die belangrikste outobiografie uit die [[Renaissance]]).{{sfn| Maryon|1971|p=286}} ===Ander worke=== [[Lêer:Dell'oreficeria.tif|duimnael|upright|''Dell'oreficeria'' ("Oor die Goudsmid se Kuns", 1811)]] Cellini het verhandelinge geskryf oor die kuns van die goudsmede, oor beeldhouwerk en oor ontwerp.{{sfn|Rossetti|Jones|1911|p=605}} ===In die werke van andere=== [[Lêer:Carlino ClementeVII.jpg|duimnael|'n Clemens VII medalje]] Die volgende is 'n lys van werke wat beïnvloed is deur Cellini of wat verwys na hom of sy werke: * Die lewe van Cellini was die inspirasie vir die Franse [[roman]]sier [[Alexandre Dumas]]. Sy [[1843]] roman ''L'Orfèvre du roi, ou Ascanio'' is gebasseer op Cellini se jare in Frankryk. Die roman handel rondom Ascanio, 'n vakleerling van Cellini. Cellini word voorgestel as 'n passievolle en onrustige man wat gehinder word deur die inkonsekwenthede van 'n lewe onder die beskermheerskap van 'n valse en ietwat siniese hof. Dié roman was die basis vir Paul Meurice se toneelstuk uit 1852 getiteld ''Benvenuto Cellini'', wat op sy beurt die basis was vir Louis Gallet se libretto vir [[Camille Saint-Saëns]] se 1890 opera ''Ascanio''. * [[Honoré de Balzac|Balzac]] maak melding van Cellini se ''Saliera'' in sy roman uit 1831, ''La Peau de chagrin''. * Cellini was die voorwerp van 'n gelyknamige [[opera]] deur [[Hector Berlioz]] sowel as 'n verdere gelyknamige opera deur Franz Lachner. * Cellini se lewe is die voorwerp van die musiekblyspel ''The Firebrand of Florence'' deur Ira Gershwin en Kurt Weill. *''The Affairs of Cellini'' is 'n 1934 [[komedie]]rolprent geregisseer deur Gregory La Cava en met Frank Morgan, Constance Bennett, Fredric March, Fay Wray, en Louis Calhern in die rolverdeling. Die rolprent is verwerk deur Bess Meredyth van die toneelstuk ''The Firebrand of Florence'' deur Edwin Justus Mayer. * Cellini se lewe word beurtelings as uitgangspunt gebruik in die skryfstukke van [[Mark Twain]]. Tom Sawyer noem Cellini se outobiografie as 'n inspirasie terwyl hy Jim bevry in die ''Adventures of Huckleberry Finn''. Cellini se werk word ook genoem in ''The Prince and the Pauper'' in hoofstuk VII: "Its furniture was all of massy gold, and beautified with designs which well-nigh made it priceless, since they were the work of Benvenuto."<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/books?id=jAacDgAAQBAJ&q=Its+furniture+was+all+of+massy+gold%2C+and+beautified+with+designs+which+well-nigh+made+it+priceless%2C+since+they+were+the+work+of+Benvenuto&pg=PA29 |title=The Prince and the Pauper |last=Twain |first=Mark |date=28 February 2017 |isbn=9781365790935 |access-date=2 Oktober 2021}}</ref> In ''A Connecticut Yankee in King Arthur's Court'', hoofstuk XVII, word daar verwys na Cellini as die toppunt van brutaliteit en immoraliteit, maar tog enersyds religieuse aristokrasie. * [[Herman Melville]] vergelyk sy karakter ''Ahab'', by dié kaptein se eerste verskyning, as 'n beeldhouwerk deur Cellini in ''Moby-Dick'' hoofstuk 28; "His whole high, broad form, seemed made of solid bronze, and shaped in an unalterable mould, like Cellini's cast [[Perseus (mitologie)|Perseus]]." * Judy Abbott maak melding van Cellini se outobiografie in Jean Webster se tienerroman ''Daddy-Long-Legs''. * In [[Victor Hugo]] se roman ''Les Misérables'' bevat Marius se hoofstuk die lyn "There are Benvenuto Cellinis in the galleys, even as there are Villons in language."<ref>Victor Hugo, ''Les Misérables''</ref> * Die [[Surrealisme|Surrealistiese]] kunstenaar Salvador Dalí is ook beïnvloed deur die lewe van Cellini, met baie etse en sketse wat handel oor Cellini se verhale en passies. * Cellini se outobiografie word verskeie kere genoem in Muriel Spark se ''Loitering with Intent''. * Lois McMaster Bujold het die karakter Prospero Beneforte in haar 1992 fantasieroman getitel ''The Spirit Ring'' losweg op Cellini en sy werke gebasseer.<ref>Bujold, Lois McMaster, ''The Spirit Ring'', {{ISBN|0-671-57870-7}} (Outeursnota)</ref> * Die Amerikaanse digter Frank Bidart bestudeer Cellini in "The Third Hour of the Night", 'n gedig uit sy 2005 bundel ''Star Dust''. * Fiksionele werke deur Cellini kom voor in Agatha Christie se ''The Labours of Hercules'', [[Nathaniel Hawthorne]] se "Rappaccini's Daughter" en die rolprent ''The Girl from Missouri'' (1934). *Cellini word genoem in [[George Orwell]] se ''Down and Out in Paris and London''. Hy herinner die protagonis van 'n kelner as ''a good fellow when one got to know him.'' *Die vollengte dramastuk in vier bedrywe deur die Australiese dramaturg Helen de Guerry Simpson getiteld ''A Man of His Time'' (1923) word heeltemal gewy aan Benvenuto Cellini se lewe.<ref>{{Cite web|url=https://trove.nla.gov.au/version/31409832|title = Trove}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|3}} ==Verdere leesstof== * López Gajate, Juan. ''El Cristo Blanco de Cellini''. San Lorenzo del Escorial: Escurialenses, 1995. * Pope-Hennessy, John Wyndham. ''Cellini''. New York: Abbeville Press, 1985. * Parker, Derek: ''Cellini''. Londen, Sutton, 2004. * Andreas Beyer: "Benvenuto Cellini: VITA/Mein Leben", in Markus Krajewski/Harun Maye (Red.): Böse Bücher. Inkohärente Texte von der Renaissance bis zur Gegenwart, Wagenbach Verlag, Berlin 2019, pp.&nbsp;29–38. {{ISBN|978-3-8031-3678-7}} * Angela Biancofiore, ''Benvenuto Cellini artiste-écrivain: l'homme à l'oeuvre'', Paris, L'Harmattan, 1998 * {{Cite book | last = Maryon | first = Herbert | author-link = Herbert Maryon | title = Metalwork and Enamelling | edition = 5th | date = 1971 | publisher = Dover | location = New York | chapter = Benvenuto Cellini | chapter-url = https://books.google.com/books?id=bpCgM8e7afMC&pg=PA285 | isbn = 0-486-22702-2 | url-access = registration | url = https://archive.org/details/metalworkenamell00mary }} ==Eksterne skakels== * {{Gutenberg author |id=Cellini,+Benvenuto | name=Benvenuto Cellini}} * {{Internet Archive author |sname=Benvenuto Cellini}} *[https://web.archive.org/web/20060308152618/http://www.scultura-italiana.com/Galleria/Cellini%20Benvenuto/ Benvenuto Cellini] by Scultura Italiana {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Cellini, Benvenuto}} [[Kategorie:Geboortes in 1500]] [[Kategorie:Sterftes in 1571]] [[Kategorie:Italiaanse beeldhouers]] 5fzr3vjlcy74f7822wb052ff31v83gl 0 389218 2518716 2488666 2022-08-11T09:11:55Z Aliwal2012 39067 +kategorie wikitext text/x-wiki '''Alvin Botes''' (gebore 9 September 1973) is ’n [[Noord-Kaap]]se politikus en lid van die African National Congress (ANC). Hy dien sedert Mei 2019 as adjunkminister van internasionale betrekkinge en samewerking.<ref name=":0">http://www.dirco.gov.za/department/profile_botes.html</ref> Botes het tussen 1999 en 2009 as die ANC se provinsiale hoof van beleid, navorsing en ontleding in die Noord-Kaap gewerk. Hy het ook as provinsiale tesouris en voorsitter van die [[ANC-jeugliga]] tussen 2003 and 2008 gedien.<ref name=":1">https://web.archive.org/web/20200523185030/https://www.parliament.gov.za/person-details/21</ref> Botes het tussen 2008 en 2017 as adjunk- provinsiale sekretaris van die ANC gedien.<ref name=":1" /> Botes was ʼn lid van die [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] tussen 2009 en 2018 en het as lid van die uitvoerende komitee tussen 2009 en 2013 gedien: eers verantwoordelik vir maatskaplike ontwikkeling (tot 2013) en daarna vir samewerkende regering, menslike nedersettings en tradisionele aangeleenthede.<ref name=":1" /> Botes is sedert 2018 'n lid van die [[Nasionale Vergadering van Suid-Afrika]] en sedert Mei 2019 'n kabinetslid.<ref name=":0" /> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Huidige LP's van Suid-Afrika}} {{Normdata}} [[Kategorie:geboortes in 1973]] [[Kategorie:Lewende mense]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse politici]] [[Kategorie:Politici van die African National Congress]] pr2cys9da9zqfp3zjvyrhogq0no9n57 0 391944 2518728 2516195 2022-08-11T09:37:05Z Aliwal2012 39067 wikitext text/x-wiki [[Lêer:Sihle Zikalala (42785438050) (cropped).jpg|duimnael|Sihle Zikalala, die vorige premier]] Die '''premier van KwaZulu-Natal''' is die regeringshoof van die [[KwaZulu-Natal]]se provinsie van [[Suid-Afrika]]. Die huidige premier van KwaZulu-Natal is Nomusa Dube-Ncube, 'n lid van die [[African National Congress]], wat [[Sihle Zikalala]] opgevolg het wat as premier bedank het. Sy het haar amp op 10 Augustus 2022 aanvaar.<ref>{{Cite web |last=Rall |first=Se-Anne |title=Nomusa Dube-Ncube takes the helm as KZN’s first woman premier |url=https://www.iol.co.za/news/south-africa/kwazulu-natal/nomusa-dube-ncube-takes-the-helm-as-kzns-first-woman-premier-f3493f40-3532-4e59-9be8-fc52212ca988 |access-date=2022-08-10 |website=www.iol.co.za |language=en}}</ref> == Funksies == Ingevolge die [[Grondwet van Suid-Afrika|grondwet]] word die uitvoerende gesag van 'n provinsie aan die Premier toevertrou. Die Premier kondig 'n Uitvoerende Raad aan bestaande uit tien lede van die provinsiale wetgewer; hulle word lede van die Uitvoerende Raad (LUR'e) genoem. Die LUR'e is basies [[minister]]s en die Uitvoerende Raad 'n [[kabinet]] op provinsiale vlak. Die Premier het die gesag om LUR'e na sy/haar eie diskresie aan te stel en af te dank. Die Premier en die Uitvoerende Raad is verantwoordelik vir die implementering van provinsiale wetgewing, tesame met enige nasionale wetgewing wat aan die provinsie toegeken is. Hulle stel provinsiale beleid op en bestuur die departemente van die provinsiale regering; hul optrede is onderhewig aan die nasionale grondwet. Vir 'n wetsontwerp van die provinsiale wetgewer om aanvaar te word, moet die Premier dit onderteken. Indien hy/sy meen dat die wet ongrondwetlik is, kan hy dit terugverwys na die wetgewer vir heroorweging. Indien die Premier en die wetgewer nie saamstem nie, moet die wet na die [[Konstitusionele Hof van Suid-Afrika|Konstitusionele Hof]] verwys word vir finale oorweging. Die Premier is ook ''ex officio'' 'n lid van die [[Nasionale Raad van Provinsies]], die hoërhuis van die [[Parlement van Suid-Afrika|Parlement]], as een van die spesiale afgevaardigdes van die provinsie. == Lys van vorige premiers == {|class="wikitable sortable" !class="unsortable"|No. !Naam !Aangestel !Bedank pos !Party |- bgcolor=#FFCCCC |1 |{{sort|Mdlalose|[[Frank Mdlalose]]}} |{{dts|format=dmy|1994|5|11}} |{{dts|format=dmy|1997|3|1}} |[[Inkatha Freedom Party]] |- bgcolor=#FFCCCC |2 |{{sort|Ngubane|[[Ben Ngubane]]}} |{{dts|format=dmy|1997|3|1}}<br /><small>''(waarnemend tot 19 Maart)''</small> |{{dts|format=dmy|1999|2|10}} |[[Inkatha Freedom Party]] |- bgcolor=#FFCCCC |3 |{{sort|Mtshali|[[Lionel Mtshali]]}} |{{dts|format=dmy|1999|2|10}} |{{dts|format=dmy|2004|4|23}} |[[Inkatha Freedom Party]] |- bgcolor=#CCFFCC |4 |{{sort|Ndebele|[[S'bu Ndebele]]}} |{{dts|format=dmy|2004|4|23}} |{{dts|format=dmy|2009|5|6}} |[[African National Congress]] |- bgcolor=#CCFFCC |5 |{{sort|Mkhize|[[Zweli Mkhize]]}} |{{dts|format=dmy|2009|5|6}} |{{dts|format=dmy|2013|8|22}} |[[African National Congress]] |- bgcolor=#CCFFCC |6 |{{sort|Mchunu|[[Senzo Mchunu]]}} |{{dts|format=dmy|2013|8|22}} |{{dts|format=dmy|2016|5|24}} |[[African National Congress]] |- bgcolor=#CCFFCC | 7 |{{sort|Mchunu|[[Willies Mchunu]]}} |{{dts|format=dmy|2016|5|24}} |{{dts|format=dmy|2019|5|27}} |[[African National Congress]] |- bgcolor=#CCFFCC | 8 |{{sort|Zikalala|[[Sihle Zikalala]]}} |{{dts|format=dmy|2019|5|27}} |{{dts|format=dmy|2022|8|5}} |[[African National Congress]] |} == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == * [http://www.kznpremier.gov.za/ Amptelike webwerf] {{Normdata}} [[Kategorie:KwaZulu-Natal]] avok5kkmiqvd4q6jc0wbyazcbn3umy0 0 392159 2518655 2513662 2022-08-11T02:47:59Z 196.250.216.40 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | beeld = WilliamLongsword.png | orde = Graaf van Rouen | termbegin = [[927]] | termeindig = [[942]] | voorganger = [[Rollo]] | opvolger = Richard I van Normandië | huweliksmaat = Luitgard van Vermandois<br />Sprota | kinders = Richard I van Normandië | vader = [[Rollo]] | moeder = [[Poppa van Bayeux|Poppa]] | dinastie = [[Huis van Normandië|Normandië]] | geboortedatum = omstreeks [[893]] | geboorteplek = Bayeux of [[Rouen]] | sterfdatum = 17 Desember {{sterfjaar en ouderdom|942|893}} | sterfplek = Picquigny op die Sommerivier | rusplek = Katedraal van Rouen |}} '''Willem I van Normandië''' ({{lang-fr|Guillaume Longue-Épée}}, [[Normandies]]: Willâome de lon Espee, [[Latyn]]: Willermus Longa Spata, [[Oudnoors]]: Vilhjálmr Langaspjót; omstreeks [[893]] – [[17 Desember]] [[942]]) was vanaf 927 tot sy sluipmoord in 942 die tweede heerser van die hertogdom van Normandië. <ref name="ESII72">Detlev Schwennicke, ''Europäische Stammtafeln: Stammtafeln zur Geschichte der Europäischen Staaten'', Neue Folge, Band III Teilband 1 (Marburg, Duitsland: J. A. Stargardt, 1984), Tafel 79</ref> Hy word somtyds op anachronistiese wyse na verwys as die "Hertog van Normandië", alhoewel die titel "hertog " (''dux'') eers in die 11de eeu algemeen gebruik is.<ref>David C. Douglas, 'The Earliest Norman Counts', ''The English Historical Review'', Vol. 61, No. 240 (Mei, 1946), p. 130</ref><ref>David Crouch, ''The Normans: The History of a Dynasty'', (Londen: Hambledon Continuum, 2007), p. 14.</ref><ref>''The Normans in Europe'', redaktrise & vertaler, Elisabeth van Houts (Manchester; New York: Manchester University Press, 2000), pp. 31, 41, 182</ref> Die Frankiese kroniekskrywer Flodoard—wat fyn gelet het op titels—verwys konsekwent na beide [[Rollo]] en sy seun as ''principes'' (stamhoofde) van die Noormanne.<ref>Eleanor Searle, ''Predatory Kinship and the Creation of Norman Power, 840–1066'' (Berkeley: University of California Press, 1988), p. 45</ref> == Geboorte == Willem is "oorsee" gebore<ref group=lower-alpha>Neveux en ander outoriteite is van mening dat hy dalk in [[Engeland]] gebore is, aangesien Rollo Neustrië vir verskeie jare verlaat het, waarskynlik vir Engeland. Sien: Neveux, P. 62; ''Complainte sur l'assassinat de Guillaume Longue-Ėpée, duc de Normandie, poème inédit du Xe siècle'', Gaston Parys; Jules Lair, Bibliothèque de l'école des chartes (1870), Volume 31, Uitgawe 31, bl. 397; ''Complainte de la mort de Guillaume Longue Ėpėe''; en Prentout, ''Etude critique sur Dudon de Saint-Quentin'', 178–9 [ns].</ref><ref>François Neveux, ''A Brief History of the Normans'', vertaal deur Howard Curtis (Londen: Constable & Robbinson, Ltd, 2008), p. 62 & n. 111</ref> as die seun van die [[Wiking]] [[Rollo]] (terwyl hy steeds 'n heiden was) en sy vrou (ingevolge Deense gebruiklik reg) [[Poppa van Bayeux]].<ref>David C. Douglas, 'Rollo of Normandy', ''The English Historical Review'', Vol. 57, No. 228 (Okt., 1942), p. 422</ref><ref>Orderic Vitalis, ''The Ecclesiastical History of Orderic Vitalis'', red. Marjorie Chibnall, Vol. II (Oxford: Clarendon Press, 1993), P. 7</ref> Dudo van Sint-Quentin beskryf Poppa in sy "Panegyricus" van die Normandiese hertoë as die dogter van 'n sekere Graaf [[Berengar van Bayeux]], destyds die dominante prins in die streek.<ref>Douglas, 'Rollo of Normandy', p. 417</ref> Sy word in die 11de eeuse ''Annales Rotomagenses'' (Annale van Rouen),<ref>[https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopedia-of-the-medieval-chronicle/annales-rotomagenses-SIM_000794 Annales Rotomagenses], brillonline.com</ref> genoem as die dogter van Guy, Graaf van Senlis,<ref>K.S.B. Keats-Rohan, 'Poppa of Bayeux and Her Family', ''The American Genealogist'', vol. 72, no. 4 (Julie–Oktober 1997), p. 198</ref> andersins onbekend.<ref group=lower-alpha>Sien Kommentaar: Die oorsprong van Poppa by: [http://sbaldw.home.mindspring.com/hproject/prov/poppa000.htm Stewart Baldwin, ''The Henry Project: "Poppa"] vir meer gedetaileerde opinies.</ref> Haar ouerskap is onseker.<ref name="FN6061">Neveux, pp. 60–1</ref> Volgens die familie se [[planctus]] is Willem waarskynlik saam met sy vader gedoop,<ref>Crouch, p. 9</ref> wat volgens Orderic Vitalis<ref>Orderic Vitalis ([[Latyn]]: '''Ordericus Vitalis'''; 16 Februarie 1075 – omstreeks 1142) was 'n Engelse kroniekskrywer en Benediktynse monnik wat een van die bekendste kontemporêre kronieke oor die 11de en 12de eeuse [[Normandië]] en Anglo-Normandiese Engeland geskryf het. Moderne historici beskou hom as 'n betroubare bron. Sien Hollister ''Henry I'' p. 6</ref> in 912 plaasgevind het. Die doop is waargeneem deur Franco, Aartsbiskop van Rouen.<ref>Vitalis, p. 67 (Met die aanhaling van Willem van Jumièges, Boek II, hoofstuk 12[18])</ref> == Lewe == Willem het in 927 vir Rollo (wat nog vir vyf jaar sou leef)<ref>Douglas, 'Rollo of Normandy', p. 435</ref> opgevolg. Hy het reeds vroeg in sy bewind 'n rebellie deur die Normandiërs bestry<ref>''The Normans in Europe'', p. 41 (Aanhaling uit Willem se ''Planctus'', wat kort na sy afsterwe in 942 geskryf is)</ref>, wat van mening was dat hy te veel geassimileer was as Galliër.<ref name="CAN25">''A Companion to the Anglo-Norman World'', redakteurs, Christopher Harper-Bill; Elisabeth Van Houts (Woodbridge, VK: The Boydell Press, 2007), p. 25</ref> Volgens Orderic Vitalis was die leier van die rebellie Riouf van Evreux,<ref name="CAN25" /><ref>Crouch, p. 11</ref><ref name="FN72">Neveux, p. 72</ref> wat Willem in Rouen beleër het. Willem het egter 'n beslissende geveg gewen, wat sy gesag as hertog bewys het.<ref name=Duncan1839/>{{rp|25–6}} Ten tyde van die 933-rebellie het Willem sy swanger vrou Sprota (volgens die Deense gebruiklike reg oftewel "more danico") na Fécamp gestuur, waar hul seun Richard gebore is.<ref>Searle, p. 95</ref> In 933 het Willem vir [[Roedolf van Frankryk]], wat moeite gehad het om sy gesag in Noord-Frankryk af te dwing, as Koning van [[Wes-Frankiese Ryk|Wes-Frankië]] erken. Op sy beurt het Roedolf hom aangestel oor groot dele van die [[Bretonners]] se gebied, insluitende [[Avranches]], Cotentin en die [[Kanaaleilande]].<ref>Pierre Riché, ''The Carolingians; A Family who Forged Europe'', vertaler, Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), pp. 252–3</ref><ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', redakteurs & vertalers, Steven Fanning en Bernard S. Bachrach (New York; Ontario Kanada: University of Toronto Press, 2011), p. xvii & notas 15b, 85</ref><ref name="TS1840">{{cite book |last=Stapleton |first=Thomas |title=Magni rotuli scaccarii Normanniæ sub regibus Angliæ |date=1840}}</ref>{{rp|lii}} Die Bretonners het nie ingestem tot hierdie veranderings nie en weerstand gebied teen die Normandiërs. Die terugvegpoging is gelei deur Alan II van Bretagne en graaf [[Judicael Berengar]]. Kort daarna het dit egter in 'n slagting ontaard, met [[Bretagne|Bretonse]] kastele wat gelyk gemaak is met die grond.<ref name="Duncan1839">{{cite book |last=Duncan |first=Jonathan |title=The Dukes of Normandy from the time of King Rollo to the expulsion of King John |publisher=Joseph Rickerby and Harvey & Darton |date=1839}}</ref>{{rp|24}} Alan II het na Engeland gevlug, met Beranger wat om versoening gepleit het.<ref>''The Gesta Normannorum Ducum of William of Jumieges, Orderic Vitalis, and Robert of Torigni'', redaktrise en vertaler Elizabeth M.C. Van Houts, Vol. I (Oxford: Clarendon Press, 1992), p. 79</ref> In 935 is Willem getroud met [[Luitgard van Vermandois]],<ref name="ESII72"/> die dogter van Hertog Herbert II van Vermandois. Sy bruidskat het hom die gebiede van Longueville (Manche), Coudres en Illiers l'Eveque besorg.<ref name="FN72" /> Hy het ook gereël vir 'n huwelik tussen sy suster Adelheid (haar Noorse naam was ''[[Geirlaug]]'') en [[Willem III van Akwitanië]], met goedkeuring van [[Hugo die Grote]].<ref>''The Gesta Normannorum Ducum of William of Jumieges, Orderic Vitalis, and Robert of Torigni'', p. 81</ref> Hy was, bykomend tot sy ondersteuning van koning Roedolf, nou 'n lojale bondgenoot van sy skoonvader Herbert II, terwyl sy vader [[Rollo]] teen beide gekant was.<ref>''The Annals of Flodoard of Reims, 916–966'', p. xxi</ref> In Januarie [[936]] sterf koning Roedolf. Die 16-jarige Lodewyk IV van Frankryk, wat in ballingskap in Engeland gewoon het, is deur 'n belofte van lojaliteit deur Willem omgehaal om terug te keer en koning te word. Die Bretonners het teruggekeer om die gebiede wat deur die Normandiërs beset is terug te neem, wat gelei het tot opnieude gevegte in die uitgebreide Normandiese gebiede.<ref name=TS1840/>{{rp|lii}} Die nuwe koning was nie in staat daartoe om sy baronne te beheer nie, en nadat Willem se swaer Herluin II van Montreuil deur Vlaandere aangeval is, het Willem hom in 939 te hulp gesnel.<ref name=Duncan1839/>{{rp|28–9}} Arnulf I van Vlaandere het wraak geneem deur Normandië aan te val. Arnulf I het die kasteel van Montreuil-sur-Mer ingeneem en Herluin verdryf. Herluin en Willem het egter die kasteel teruggeneem.<ref>Searle, p. 56</ref><ref name="DN40">David Nicholas, ''Medieval Flanders'' (Londen: Longman Group UK Limited, 1992), p. 40</ref> Willem is weens die vernietiging van verskeie landgoedere wat aan Arnulf behoort het geëkskommunikeer.<ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', p. 31</ref> Willem het lojaliteit aan koning Lodewyk IV beloof toe hulle in [[940]] ontmoet het. In ruil daarvoor is hy bevestig as die eienaar van die gebiede wat vroeër aan sy vader Rollo gegee is. <ref name=TS1840/>{{rp|liii}}<ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', p. 32</ref> [[Lêer:Guillaume longue epee rouen jnl.jpg|duimnael|regs|{{center|Die begrafnismonument van Willem I in die katedraal van Rouen, Frankryk. Die monument dateer uit die 14de eeu.}}]] In [[941]] is 'n vredesverdrag in Rouen tussen die [[Bretonners]] en [[Normandiërs]] onderteken met behulp van koning Lodewyk IV, wat Normandiese uitbreiding in die Bretonners se gebiede beperk het.<ref name=TS1840/>{{rp|liii}} Willem is die volgende jaar op 17 Desember 942 by Picquigny op 'n eiland in die Sommerivier in 'n lokval gelei en vermoor deur ondersteuners van Arnulf, terwyl hy 'n vredeskonferensie bygewoon het om hul verskille te besleg.<ref name="FN72"/><ref name="DN40"/> == Familie == Willem het geen kinders by sy Christenvrou Luitgard gehad nie.<ref name="FN90">Neveux, p. 90</ref> Hy het sy seun, Richard I van Normandië, by Sprota,<ref group=lower-alpha>Sprota is getroud met Esperling, 'n ryk meulenaar in die Pont-de-l'Arche-Louviers-streek. By haar het hy 'n seun gehad, graaf Rodulf van Ivry, wat een van die mees betroubare raadgewers van sy halfbroer, Richard I van Normandië, was. Sien Searle, bl. 108 en ''The Normans in Europe'', p. 57</ref> sy vrou ingevolge Deense gebruik, gehad.<ref>''The Normans in Europe'', p. 47</ref> Richard het sy vader Willem op 10-jarige ouderdom opgevolg as heerser van Normandië, na sy vader se dood in Desember [[942]].<ref name="FN90" /> == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Eksterne skakels == * [http://vlib.iue.it/carrie/documents/planctus/planctus/index.html Planctus vir Willem] * [http://sbaldw.home.mindspring.com/hproject/prov/willi000.htm Stewart Baldwin oor Guillaume "Longue Épée" van Normandië] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Willem 1 van Normandië}} [[Kategorie:Geboortes in die 890's]] [[Kategorie:Sterftes in 942]] coz4hegisoyb3n7z8my6t764ezktmq9 2518672 2518655 2022-08-11T07:53:06Z Rooiratel 90342 Verwyder onnodige spasies wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | beeld = WilliamLongsword.png | orde = Graaf van Rouen | termbegin = [[927]] | termeindig = [[942]] | voorganger = [[Rollo]] | opvolger = Richard I van Normandië | huweliksmaat = Luitgard van Vermandois<br />Sprota | kinders = Richard I van Normandië | vader = [[Rollo]] | moeder = [[Poppa van Bayeux|Poppa]] | dinastie = [[Huis van Normandië|Normandië]] | geboortedatum = omstreeks [[893]] | geboorteplek = Bayeux of [[Rouen]] | sterfdatum = 17 Desember {{sterfjaar en ouderdom|942|893}} | sterfplek = Picquigny op die Sommerivier | rusplek = Katedraal van Rouen |}} '''Willem I van Normandië''' ({{lang-fr|Guillaume Longue-Épée}}, [[Normandies]]: Willâome de lon Espee, [[Latyn]]: Willermus Longa Spata, [[Oudnoors]]: Vilhjálmr Langaspjót; omstreeks [[893]] – [[17 Desember]] [[942]]) was vanaf 927 tot sy sluipmoord in 942 die tweede heerser van die hertogdom van Normandië.<ref name="ESII72">Detlev Schwennicke, ''Europäische Stammtafeln: Stammtafeln zur Geschichte der Europäischen Staaten'', Neue Folge, Band III Teilband 1 (Marburg, Duitsland: J. A. Stargardt, 1984), Tafel 79</ref> Hy word somtyds op anachronistiese wyse na verwys as die "Hertog van Normandië", alhoewel die titel "hertog " (''dux'') eers in die 11de eeu algemeen gebruik is.<ref>David C. Douglas, 'The Earliest Norman Counts', ''The English Historical Review'', Vol. 61, No. 240 (Mei, 1946), p. 130</ref><ref>David Crouch, ''The Normans: The History of a Dynasty'', (Londen: Hambledon Continuum, 2007), p. 14.</ref><ref>''The Normans in Europe'', redaktrise & vertaler, Elisabeth van Houts (Manchester; New York: Manchester University Press, 2000), pp. 31, 41, 182</ref> Die Frankiese kroniekskrywer Flodoard—wat fyn gelet het op titels—verwys konsekwent na beide [[Rollo]] en sy seun as ''principes'' (stamhoofde) van die Noormanne.<ref>Eleanor Searle, ''Predatory Kinship and the Creation of Norman Power, 840–1066'' (Berkeley: University of California Press, 1988), p. 45</ref> == Geboorte == Willem is "oorsee" gebore<ref group=lower-alpha>Neveux en ander outoriteite is van mening dat hy dalk in [[Engeland]] gebore is, aangesien Rollo Neustrië vir verskeie jare verlaat het, waarskynlik vir Engeland. Sien: Neveux, P. 62; ''Complainte sur l'assassinat de Guillaume Longue-Ėpée, duc de Normandie, poème inédit du Xe siècle'', Gaston Parys; Jules Lair, Bibliothèque de l'école des chartes (1870), Volume 31, Uitgawe 31, bl. 397; ''Complainte de la mort de Guillaume Longue Ėpėe''; en Prentout, ''Etude critique sur Dudon de Saint-Quentin'', 178–9 [ns].</ref><ref>François Neveux, ''A Brief History of the Normans'', vertaal deur Howard Curtis (Londen: Constable & Robbinson, Ltd, 2008), p. 62 & n. 111</ref> as die seun van die [[Wiking]] [[Rollo]] (terwyl hy steeds 'n heiden was) en sy vrou (ingevolge Deense gebruiklik reg) [[Poppa van Bayeux]].<ref>David C. Douglas, 'Rollo of Normandy', ''The English Historical Review'', Vol. 57, No. 228 (Okt., 1942), p. 422</ref><ref>Orderic Vitalis, ''The Ecclesiastical History of Orderic Vitalis'', red. Marjorie Chibnall, Vol. II (Oxford: Clarendon Press, 1993), P. 7</ref> Dudo van Sint-Quentin beskryf Poppa in sy "Panegyricus" van die Normandiese hertoë as die dogter van 'n sekere Graaf [[Berengar van Bayeux]], destyds die dominante prins in die streek.<ref>Douglas, 'Rollo of Normandy', p. 417</ref> Sy word in die 11de eeuse ''Annales Rotomagenses'' (Annale van Rouen),<ref>[https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopedia-of-the-medieval-chronicle/annales-rotomagenses-SIM_000794 Annales Rotomagenses], brillonline.com</ref> genoem as die dogter van Guy, Graaf van Senlis,<ref>K.S.B. Keats-Rohan, 'Poppa of Bayeux and Her Family', ''The American Genealogist'', vol. 72, no. 4 (Julie–Oktober 1997), p. 198</ref> andersins onbekend.<ref group=lower-alpha>Sien Kommentaar: Die oorsprong van Poppa by: [http://sbaldw.home.mindspring.com/hproject/prov/poppa000.htm Stewart Baldwin, ''The Henry Project: "Poppa"] vir meer gedetaileerde opinies.</ref> Haar ouerskap is onseker.<ref name="FN6061">Neveux, pp. 60–1</ref> Volgens die familie se [[planctus]] is Willem waarskynlik saam met sy vader gedoop,<ref>Crouch, p. 9</ref> wat volgens Orderic Vitalis<ref>Orderic Vitalis ([[Latyn]]: '''Ordericus Vitalis'''; 16 Februarie 1075 – omstreeks 1142) was 'n Engelse kroniekskrywer en Benediktynse monnik wat een van die bekendste kontemporêre kronieke oor die 11de en 12de eeuse [[Normandië]] en Anglo-Normandiese Engeland geskryf het. Moderne historici beskou hom as 'n betroubare bron. Sien Hollister ''Henry I'' p. 6</ref> in 912 plaasgevind het. Die doop is waargeneem deur Franco, Aartsbiskop van Rouen.<ref>Vitalis, p. 67 (Met die aanhaling van Willem van Jumièges, Boek II, hoofstuk 12[18])</ref> == Lewe == Willem het in 927 vir Rollo (wat nog vir vyf jaar sou leef)<ref>Douglas, 'Rollo of Normandy', p. 435</ref> opgevolg. Hy het reeds vroeg in sy bewind 'n rebellie deur die Normandiërs bestry<ref>''The Normans in Europe'', p. 41 (Aanhaling uit Willem se ''Planctus'', wat kort na sy afsterwe in 942 geskryf is)</ref>, wat van mening was dat hy te veel geassimileer was as Galliër.<ref name="CAN25">''A Companion to the Anglo-Norman World'', redakteurs, Christopher Harper-Bill; Elisabeth Van Houts (Woodbridge, VK: The Boydell Press, 2007), p. 25</ref> Volgens Orderic Vitalis was die leier van die rebellie Riouf van Evreux,<ref name="CAN25" /><ref>Crouch, p. 11</ref><ref name="FN72">Neveux, p. 72</ref> wat Willem in Rouen beleër het. Willem het egter 'n beslissende geveg gewen, wat sy gesag as hertog bewys het.<ref name=Duncan1839/>{{rp|25–6}} Ten tyde van die 933-rebellie het Willem sy swanger vrou Sprota (volgens die Deense gebruiklike reg oftewel "more danico") na Fécamp gestuur, waar hul seun Richard gebore is.<ref>Searle, p. 95</ref> In 933 het Willem vir [[Roedolf van Frankryk]], wat moeite gehad het om sy gesag in Noord-Frankryk af te dwing, as Koning van [[Wes-Frankiese Ryk|Wes-Frankië]] erken. Op sy beurt het Roedolf hom aangestel oor groot dele van die [[Bretonners]] se gebied, insluitende [[Avranches]], Cotentin en die [[Kanaaleilande]].<ref>Pierre Riché, ''The Carolingians; A Family who Forged Europe'', vertaler, Michael Idomir Allen (Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 1993), pp. 252–3</ref><ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', redakteurs & vertalers, Steven Fanning en Bernard S. Bachrach (New York; Ontario Kanada: University of Toronto Press, 2011), p. xvii & notas 15b, 85</ref><ref name="TS1840">{{cite book |last=Stapleton |first=Thomas |title=Magni rotuli scaccarii Normanniæ sub regibus Angliæ |date=1840}}</ref>{{rp|lii}} Die Bretonners het nie ingestem tot hierdie veranderings nie en weerstand gebied teen die Normandiërs. Die terugvegpoging is gelei deur Alan II van Bretagne en graaf [[Judicael Berengar]]. Kort daarna het dit egter in 'n slagting ontaard, met [[Bretagne|Bretonse]] kastele wat gelyk gemaak is met die grond.<ref name="Duncan1839">{{cite book |last=Duncan |first=Jonathan |title=The Dukes of Normandy from the time of King Rollo to the expulsion of King John |publisher=Joseph Rickerby and Harvey & Darton |date=1839}}</ref>{{rp|24}} Alan II het na Engeland gevlug, met Beranger wat om versoening gepleit het.<ref>''The Gesta Normannorum Ducum of William of Jumieges, Orderic Vitalis, and Robert of Torigni'', redaktrise en vertaler Elizabeth M.C. Van Houts, Vol. I (Oxford: Clarendon Press, 1992), p. 79</ref> In 935 is Willem getroud met [[Luitgard van Vermandois]],<ref name="ESII72"/> die dogter van Hertog Herbert II van Vermandois. Sy bruidskat het hom die gebiede van Longueville (Manche), Coudres en Illiers l'Eveque besorg.<ref name="FN72" /> Hy het ook gereël vir 'n huwelik tussen sy suster Adelheid (haar Noorse naam was ''[[Geirlaug]]'') en [[Willem III van Akwitanië]], met goedkeuring van [[Hugo die Grote]].<ref>''The Gesta Normannorum Ducum of William of Jumieges, Orderic Vitalis, and Robert of Torigni'', p. 81</ref> Hy was, bykomend tot sy ondersteuning van koning Roedolf, nou 'n lojale bondgenoot van sy skoonvader Herbert II, terwyl sy vader [[Rollo]] teen beide gekant was.<ref>''The Annals of Flodoard of Reims, 916–966'', p. xxi</ref> In Januarie [[936]] sterf koning Roedolf. Die 16-jarige Lodewyk IV van Frankryk, wat in ballingskap in Engeland gewoon het, is deur 'n belofte van lojaliteit deur Willem omgehaal om terug te keer en koning te word. Die Bretonners het teruggekeer om die gebiede wat deur die Normandiërs beset is terug te neem, wat gelei het tot opnieude gevegte in die uitgebreide Normandiese gebiede.<ref name=TS1840/>{{rp|lii}} Die nuwe koning was nie in staat daartoe om sy baronne te beheer nie, en nadat Willem se swaer Herluin II van Montreuil deur Vlaandere aangeval is, het Willem hom in 939 te hulp gesnel.<ref name=Duncan1839/>{{rp|28–9}} Arnulf I van Vlaandere het wraak geneem deur Normandië aan te val. Arnulf I het die kasteel van Montreuil-sur-Mer ingeneem en Herluin verdryf. Herluin en Willem het egter die kasteel teruggeneem.<ref>Searle, p. 56</ref><ref name="DN40">David Nicholas, ''Medieval Flanders'' (Londen: Longman Group UK Limited, 1992), p. 40</ref> Willem is weens die vernietiging van verskeie landgoedere wat aan Arnulf behoort het geëkskommunikeer.<ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', p. 31</ref> Willem het lojaliteit aan koning Lodewyk IV beloof toe hulle in [[940]] ontmoet het. In ruil daarvoor is hy bevestig as die eienaar van die gebiede wat vroeër aan sy vader Rollo gegee is.<ref name=TS1840/>{{rp|liii}}<ref>''The Annals of Flodoard of Reims; 916–966'', p. 32</ref> [[Lêer:Guillaume longue epee rouen jnl.jpg|duimnael|regs|{{center|Die begrafnismonument van Willem I in die katedraal van Rouen, Frankryk. Die monument dateer uit die 14de eeu.}}]] In [[941]] is 'n vredesverdrag in Rouen tussen die [[Bretonners]] en [[Normandiërs]] onderteken met behulp van koning Lodewyk IV, wat Normandiese uitbreiding in die Bretonners se gebiede beperk het.<ref name=TS1840/>{{rp|liii}} Willem is die volgende jaar op 17 Desember 942 by Picquigny op 'n eiland in die Sommerivier in 'n lokval gelei en vermoor deur ondersteuners van Arnulf, terwyl hy 'n vredeskonferensie bygewoon het om hul verskille te besleg.<ref name="FN72"/><ref name="DN40"/> == Familie == Willem het geen kinders by sy Christenvrou Luitgard gehad nie.<ref name="FN90">Neveux, p. 90</ref> Hy het sy seun, Richard I van Normandië, by Sprota,<ref group=lower-alpha>Sprota is getroud met Esperling, 'n ryk meulenaar in die Pont-de-l'Arche-Louviers-streek. By haar het hy 'n seun gehad, graaf Rodulf van Ivry, wat een van die mees betroubare raadgewers van sy halfbroer, Richard I van Normandië, was. Sien Searle, bl. 108 en ''The Normans in Europe'', p. 57</ref> sy vrou ingevolge Deense gebruik, gehad.<ref>''The Normans in Europe'', p. 47</ref> Richard het sy vader Willem op 10-jarige ouderdom opgevolg as heerser van Normandië, na sy vader se dood in Desember [[942]].<ref name="FN90" /> == Notas == {{Notas}} == Verwysings == {{Verwysings|3}} == Eksterne skakels == * [http://vlib.iue.it/carrie/documents/planctus/planctus/index.html Planctus vir Willem] * [http://sbaldw.home.mindspring.com/hproject/prov/willi000.htm Stewart Baldwin oor Guillaume "Longue Épée" van Normandië] {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Willem 1 van Normandië}} [[Kategorie:Geboortes in die 890's]] [[Kategorie:Sterftes in 942]] be8s0pb5ccd3niuaqfyrottmm9hmite 0 392348 2518680 2516620 2022-08-11T08:23:32Z Historio19 152167 Byskrif wikitext text/x-wiki [[Lêer:Changuion Coat of Arms.jpg|duimnael|Die familiewapen van François Daniël Changuion (1766-1850) en sy nageslag.]] '''Changuion''' is 'n Nederlandse-, Franse- en Suid-Afrikaanse familie waarvan 'n lid in 1815 tot die Nederlandse [[adel]] verhef is. == Geskiedenis == Die familienaam "Changuion" (uitspraak: ​[<nowiki/>[[:en:Help:IPA/French|ʃɑ̃ɡɥijɔ̃]]]) kon oorspronklik "Champguyon" gewees het en is moontlik afgelei van die gelyknamige kommune Champguyon in Marne, Frankryk.<ref>Maria Teresa Di Paola, "François Changuion, 'à la tête de Juvenal' in the Strand", in ''Huguenot Society Journal'', 31, 2018, pp. 34-48.</ref> Een van die eerste historiese vermeldings van die familienaam het in 1562 plaasgevind tydens die bloedbad van Wassy, 'n dorp in die ou Franse provinsie van Champagne. 'n Voorvader, Pierre Changuion, is naamlik hier genoem as een van die Protestantse kerkgangers wat deur Rooms Katolieke aangeval is. Van Pierre se familielede het hierna verhuis na Vitry. Die meerderheid van die Changuions het na die herroeping van die [[Edik van Nantes]] in 1685, en weens die gepaardgaande godsdienstige vervolgings, besluit om Frankryk te verlaat. Hulle het hul toe gevestig in die naburige Protestantse lande.<ref>Eugene et Emile Haag, ''La France Protestante'', Vol. 3, (Paris, 1881), pp. 1065-1075.</ref> Vandag is daar nog enkele Changuions wat woon in die streek van Frankryk waar die familie oorspronklik vandaan gekom het. Die Nederlandse en Suid-Afrikaanse stam het ontstaan met Jean Changuion, wat omstreeks [[1660]] in Vitry gebore en in Halle (Saale) in Duitsland in [[1700]] begrawe is. Sy seun François (1694-1777) het omstreeks 1717 na [[Amsterdam]] verhuis en was 'n poorter ('n burger wat oor stadsregte beskik het) en boekverkoper. In 1724 het hy 'n drukkery, wat baie suksesvol sou word, in Amsterdam opgerig. Sy kleinseun François Daniël (1766-1850) is op 16 September 1815 tot die [[Nederlandse adel]] verhef weens sy rol as sekretaris van die voorlopige regering van Nederland (die Driemanskap onder Van Hogendorp) in 1813. Deur sy verheffing tot die adel is hy en sy nakomelinge gemagtig om die predikaat van jonkheer en jonkvrouw te gebruik. In 1823 is F.D. Changuion in absentia deur 'n hof skuldig bevind aan bedrog. Twee jaar later, in 1825, is daar in Nederland vir die eerstemaal 'n lys saamgestel van die persone wat tot die adel behoort. Slegs F.D. Changuion se kinders wat voor 27 Februarie 1823 (die datum van sy vonnis) gebore is, en nie hyself nie, is op hierdie lys genoem. Hierdie kinders het deel van die adel gebly, en kon dus hul adeldom laat toekom aan hul afstammelinge. Dit is ook die huidige standpunt van die [[:nl:Hoge_Raad_van_Adel|Hoge Raad van Adel]] in Nederland. Briët voer in 2019 aan dat daar nooit 'n besluit geneem is wat impliseer dat Changuion onthef is van sy status as adelike nie. Bowendien berus skrapping uit die adel nie op enige regsreëls of ander regsgronde nie, aldus Briët.<ref>C.P. Briët, "Jhr. mr. François Daniël Changuion (1766-1850), de man van 1813, opnieuw beschouwd", in ''De Nederlandsche Leeuw'', CXXXVI (2019), pp. 40-77.</ref> Briët se mening word nie deur almal gedeel nie. In die algemeen beskou, word F.D. Changuion na 1825 nie meer as lid van die Nederlandse adel gesien nie. Een van François Daniël se seuns, [[Antoine Changuion]] (1803-1881), het in 1831 na Suid-Afrika verhuis om 'n professoraat op te neem aan die Zuid-Afrikaansch Athenaeum (gestig in 1829, later bekend as die [[Suid-Afrikaanse Kollege]] en tans as die Universiteit van Kaapstad). == Enkele afstammelinge == * François Changuion (1694-1777), poorter, boekverkoper en drukker te Amsterdam ** François Changuion (1727-na 1776), raadslid van die hof van geregtigheid te Essequibo (toe 'n deel van 'n Nederlandse kolonie en nou die Koöperatiewe Republiek Guyana) asook president van die weeshuis, kleinburger van [[Deventer]]. *** Jonkheer dr. François Daniël Changuion (1766-1850), lid van [[Leiden]] se [[:en:Vroedschap|vroedskap]] (stadsraad) asook munisipale amptenaar, sekretaris van die voorlopige regering (die Driemanskap onder Van Hogendorp) in 1813, kommissaris-generaal van Britse troepe, Nederland se eerste gesant na die Verenigde State van Amerika, verhef tot die Nederlandse adel in 1815, word nie vermeld in die lys van adelikes uit 1825 nie. **** Prof. jonkheer dr. Antoine Nicolas Ernest Changuion (1803-1881), hoogleraar te [[Kaapstad]], baie produktiewe skrywer op teologiese en literêre gebied; hy het nege kinders gehad en hieruit stam 'n uitgebreide nageslag wat tot die Nederlandse adel behoort. Al die Changuions wat vandag vanuit Suid-Afrika afkomstig is, stam af van sy seun Louis Annes Changuion (1840-1910). 'n Tak van A.N.E. Changuion se nakomelinge, naamlik die nageslag van sy seun Abraham Arnoldus Faure Changuion (1835-1877), het hulle familienaam na Chanquin verander. == Bronne == * ''Nederland's Adelsboek'', 9, 1911, pp. 25-27. * ''Nederland's Adelsboek'', 81, 1990-1991, pp. 95-98. * Louis Changuion, ''Die familie Changuion van Suid-Afrika. Vanaf Frankryk deur Duitsland en Nederland tot Suid-Afrika, 1560's-1960's'' (Haenertsburg, Suid-Afrika: Pennefather Books, 2014). * Coen Schimmelpenninck van der Oije, Egbert Wolleswinkel, Jos van den Borne en Conrad Gietman, ''Wapenregister van de Nederlandse Adel. Hoge Raad van Adel'' (Zwolle, Nederland: WBOOKS, 2014). pp. 220-221. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geskiedenis van Suid-Afrika]] djaa3rn36pnjw6il3izzg9z2nr49f7c 0 392820 2518666 2518516 2022-08-11T07:35:29Z Rooiratel 90342 Volledige skakel na bron wikitext text/x-wiki Die '''Hildebrand-monument''' by [[Darling]] dui die punt aan waar die mees suidelike veldslag tydens die [[Tweede Vryheidsoorlog]] plaasgevind het. == Ligging == Die obelisk staan op die plaas Kraalbosdam, 'n 65km van [[Kaapstad]] en 8km van Darling. == Geskiedenis == [[Veldkornet]] C.P. Hildebrand van die Maritz-kommando is opgedra om met 150 man suidwaarts na [[Hopefield]] en Darling op te ruk. Hulle beset Hopefield. In Darling ontset hulle die enigste gevangene in die plaaslike gevangenis en hulle konfiskeer perde en voorrade in die kontrei. Terselfdertyd kom 'n Britse mag van 500 op die stasie van [[Kalbaskraal]] aan. Daardie mag beweeg in die rigting van Darling. In die daaropvolgende skermutseling word Hildebrand noodlottig gewond. Hy is tydelik op die toneel begrawe. 'n Paar maande later is die amptelike begrafnisdiens gehou en nog later is 'n grafsteen van marmer op sy graf opgerig met die bewoordng: ''Ter gedachtenis aan C.P. Hildebrand uit Lichtenburg, Transvaal, die als veldcornet in het commando van Maritz, alhier op den 12den November 1901 is gesneuveld, is deze steen opgericht door Afrikaansche vrienden en vriendinnen. 1 Tim. 6 : 12'' == Monument == Op inisiatief van die [[Voortrekker-beweging]] is die oorspronklike grafsteen met 'n obelisk vervang, waarvan die grafsteen 'n deel vorm. Die eerste steen van die gedenknaald is op [[Geloftedag]] 1939 gelê en op Geloftedag 1940 is dit ingewy. == Bibliografie == * [[Standard Encyclopaedia of Southern Africa]], deel 3. Kaapstad: Nasou, 1971 * https://www.hellodarling.org.za/hildebrand-monument/ * route27sa.com {{Normdata}} [[Kategorie: Monumente en gedenkwaardighede in Suid-Afrika]] [[Kategorie: Wes-Kaap]] orovqbca185ioyzhjcgzlrfdcuow4xs 0 392822 2518553 2022-08-10T16:20:53Z Burgert Behr 2401 Nuwe artikel wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Wawielsterrestelsel | beeld= Cartwheel Galaxy JWST.png | onderskrif= Die Wawielsterrestelsel, soos gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]].<ref name="NYT-20220804" /> | soort= | sterrebeeld= | messier= | tipe= S pec (ring)<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for Cartwheel Galaxy | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ | access-date=2006-11-25 }}</ref> | RK= {{RK|00|37|41.1}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|-33|42|59}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 15,2<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 500 miljoen | ouderdom= | grootte= 1′,1 × 0′,9<ref name="ned" /> <br>144&nbsp;300 ligjare (deursnee) | sterre= | rooiverskuiwing= 9&nbsp;050 ± 3 km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name=MCG-06-02-022a,<ref name="ned" /> PGC 2248<ref name="ned" /> }} Die '''Wawielsterrestelsel''' (ook bekend as '''ESO 350-40''' of '''PGC 2248''') is 'n ring- en [[lensvormige sterrestelsel]] sowat 500&nbsp;miljoen ligjare van die [[Son]] af in die [[sterrebeeld]] [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]].<ref name="NYT-20220804">{{cite news |last=Marks |first=Anastasia |title=The Cartwheel Galaxy Is the Webb Telescope’s Latest Cosmic Snapshot - Scientists gained new insights into the distant object, which got its distinctive shape from a collision with another galaxy.|url=https://www.nytimes.com/2022/08/04/science/cartwheel-galaxy-webb-telescope.html |date=4 August 2022 |work=The New York Times |accessdate=4 August 2022 }}</ref> Dit het 'n deursnee van omtrent 144&nbsp;300 ligjare en 'n massa van sowat {{nowrap|2,9-4,8 × 10⁹}} [[sonmassa]]s. Sy buitenste ring het 'n sirkulêre snelheid van omtrent {{nowrap|217 km/s}}.<ref name="aaa330">{{cite journal | vauthors=Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C | title=The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy | journal=Astron. Astrophys. | volume=330 | pages=881–93 |date=February 1998 | bibcode=1998A&A...330..881A }}</ref> Die stelsel is in 1941 deur Fritz Zwicky ontdek.<ref name=Zwicky>{{cite book |author=Zwicky F |title=in ''Theodore van Karman Anniversary volume'' Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects |year=1941 |publisher=California Institute of Technology |location=Pasadena, Kalifornië|page=137 }}</ref> Volgens hom is dit "een van die ingewikkeldste strukture van sterdinamika".<ref name=Zwicky/><ref name=Griv>{{cite journal |author=Griv E |title=Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability? |journal=Astrophys. Space Sci. |date=Oct 2005 |volume=299 |issue=4 |pages=371–85 |doi=10.1007/s10509-005-3423-5 |bibcode = 2005Ap&SS.299..371G |s2cid=119586794 }}</ref> Die Wawiel is effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref>{{cite web |url=http://amazing-space.stsci.edu/resources/fastfacts/cartwheel_galaxy.php.p=Astronomy+basics@,eds,astronomy-basics.php&a=,eds |title=Amazing Space- Fast Facts: Cartwheel Galaxy |year=2008 |publisher=Amazing Space|access-date=2009-07-03 }}</ref> Die groot Wawiel is die oorheersende stelsel in die groep, wat uit vier fisies gebonde [[spiraalsterrestelsel]]s bestaan. Die drie ander stelsels word in verskeie studies genoem G1 (die kleiner, onreëlmatige blou spiraal), G2 (die kompakte geel stelsel met 'n getystert) en G3 ('n spiraalstelsel verder weg wat dikwels op wyeveldfoto's gesien word. 'n [[Supernova#Tipe_II|Tipe 2-supernova]] in die Wawielsterrestelsel is in November 2021 ontdek.<ref>{{cite web|url=https://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#2021afdx|title=2021afdx|author=David Bishop|website=rochesterastronomy.org|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wis-tns.org/object/2021afdx|title=SN 2021afdx|work=Transient Name Server|publisher=IAU Supernova Working Group|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== {{CommonsKategorie-inlyn|Cartwheel Galaxy}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Cartwheel Galaxy}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lensvormige sterrestelsels]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] jmnuz1a2rjgvb8ynsetd1vrg2crj4jh 2518568 2518553 2022-08-10T17:31:16Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Wawielsterrestelsel | beeld= Cartwheel Galaxy JWST.png | onderskrif= Die Wawielsterrestelsel, soos gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]].<ref name="NYT-20220804" /> | soort= | sterrebeeld= | messier= | tipe= S pec (ring)<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for Cartwheel Galaxy | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ | access-date=2006-11-25 }}</ref> | RK= {{RK|00|37|41.1}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|-33|42|59}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 15,2<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 500 miljoen | ouderdom= | grootte= 1′,1 × 0′,9<ref name="ned" /> <br>144&nbsp;300 ligjare (deursnee) | sterre= | rooiverskuiwing= 9&nbsp;050 ± 3 km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name=MCG-06-02-022a,<ref name="ned" /> PGC 2248<ref name="ned" /> }} Die '''Wawielsterrestelsel''' (ook bekend as '''ESO 350-40''' of '''PGC 2248''') is 'n ring- en [[lensvormige sterrestelsel]] sowat 500&nbsp;miljoen ligjare van die [[Son]] af in die [[sterrebeeld]] [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]].<ref name="NYT-20220804">{{cite news |last=Marks |first=Anastasia |title=The Cartwheel Galaxy Is the Webb Telescope’s Latest Cosmic Snapshot - Scientists gained new insights into the distant object, which got its distinctive shape from a collision with another galaxy.|url=https://www.nytimes.com/2022/08/04/science/cartwheel-galaxy-webb-telescope.html |date=4 August 2022 |work=The New York Times |accessdate=4 August 2022 }}</ref> Dit het 'n deursnee van omtrent 144&nbsp;300 ligjare en 'n massa van sowat {{nowrap|2,9-4,8 × 10⁹}} [[sonmassa]]s. Sy buitenste ring het 'n sirkulêre snelheid van omtrent {{nowrap|217 km/s}}.<ref name="aaa330">{{cite journal | vauthors=Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C | title=The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy | journal=Astron. Astrophys. | volume=330 | pages=881–93 |date=February 1998 | bibcode=1998A&A...330..881A }}</ref> Die stelsel het waarskynlik uit 'n botsing ontstaan. Die stelsel is in 1941 deur Fritz Zwicky ontdek.<ref name=Zwicky>{{cite book |author=Zwicky F |title=in ''Theodore van Karman Anniversary volume'' Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects |year=1941 |publisher=California Institute of Technology |location=Pasadena, Kalifornië|page=137 }}</ref> Volgens hom is dit "een van die ingewikkeldste strukture van sterdinamika".<ref name=Zwicky/><ref name=Griv>{{cite journal |author=Griv E |title=Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability? |journal=Astrophys. Space Sci. |date=Oct 2005 |volume=299 |issue=4 |pages=371–85 |doi=10.1007/s10509-005-3423-5 |bibcode = 2005Ap&SS.299..371G |s2cid=119586794 }}</ref> Die Wawiel is effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref>{{cite web |url=http://amazing-space.stsci.edu/resources/fastfacts/cartwheel_galaxy.php.p=Astronomy+basics@,eds,astronomy-basics.php&a=,eds |title=Amazing Space- Fast Facts: Cartwheel Galaxy |year=2008 |publisher=Amazing Space|access-date=2009-07-03 }}</ref> Die groot Wawiel is die oorheersende stelsel in die groep, wat uit vier fisies gebonde [[spiraalsterrestelsel]]s bestaan. Die drie ander stelsels word in verskeie studies genoem G1 (die kleiner, onreëlmatige blou spiraal), G2 (die kompakte geel stelsel met 'n getystert) en G3 ('n spiraalstelsel verder weg wat dikwels op wyeveldfoto's gesien word. 'n [[Supernova#Tipe_II|Tipe 2-supernova]] in die Wawielsterrestelsel is in November 2021 ontdek.<ref>{{cite web|url=https://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#2021afdx|title=2021afdx|author=David Bishop|website=rochesterastronomy.org|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wis-tns.org/object/2021afdx|title=SN 2021afdx|work=Transient Name Server|publisher=IAU Supernova Working Group|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref> ==Strukture== Die struktuur van die Wawielsterrestelsel is uiters ingewikkeld en verwronge. Dit bestaan uit twee ringe: die buitenste ring, waar groot stervorming plaasvind vanweë die samepersing van stof en gas, en die binneste kernsirkel, wat die middel van die stelsel omring. 'n Ring donker, absorberende stof is ook in die kernring teenwoordig. Verskeie optiese arms, of "speke", verbind die twee ringe en is vermoedelik spiraalarms wat weer gevorm het ná die botsing. In waarnemings is beide nietermiese en optiese speke te sien, maar die twee soorte oorvleuel nie en lyk of hulle onverbonde is.<ref name=Mayya>{{cite journal |author=Mayya YD |title= The Discovery of Spiral Arms in the Starburst Galaxy M82|journal=Astrophys. J. |year=2005 |volume=628 |issue=1 |pages=L33–L36 |doi=10.1086/432644 |bibcode=2005ApJ...628L..33M|arxiv = astro-ph/0506275 |s2cid= 17576187|display-authors=etal}}</ref> ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== {{CommonsKategorie-inlyn|Cartwheel Galaxy}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Cartwheel Galaxy}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lensvormige sterrestelsels]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] 7mimxf8wnvsj8fnkgolddvbinzww90z 2518572 2518568 2022-08-10T18:02:28Z Burgert Behr 2401 Besig wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Wawielsterrestelsel | beeld= Cartwheel Galaxy JWST.png | onderskrif= Die Wawielsterrestelsel, soos gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]].<ref name="NYT-20220804" /> | soort= | sterrebeeld= | messier= | tipe= S pec (ring)<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for Cartwheel Galaxy | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ | access-date=2006-11-25 }}</ref> | RK= {{RK|00|37|41.1}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|-33|42|59}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 15,2<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 500 miljoen | ouderdom= | grootte= 1′,1 × 0′,9<ref name="ned" /> <br>144&nbsp;300 ligjare (deursnee) | sterre= | rooiverskuiwing= 9&nbsp;050 ± 3 km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name=MCG-06-02-022a,<ref name="ned" /> PGC 2248<ref name="ned" /> }} Die '''Wawielsterrestelsel''' (ook bekend as '''ESO 350-40''' of '''PGC 2248''') is 'n ring- en [[lensvormige sterrestelsel]] sowat 500&nbsp;miljoen ligjare van die [[Son]] af in die [[sterrebeeld]] [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]].<ref name="NYT-20220804">{{cite news |last=Marks |first=Anastasia |title=The Cartwheel Galaxy Is the Webb Telescope’s Latest Cosmic Snapshot - Scientists gained new insights into the distant object, which got its distinctive shape from a collision with another galaxy.|url=https://www.nytimes.com/2022/08/04/science/cartwheel-galaxy-webb-telescope.html |date=4 August 2022 |work=The New York Times |accessdate=4 August 2022 }}</ref> Dit het 'n deursnee van omtrent 144&nbsp;300 ligjare en 'n massa van sowat {{nowrap|2,9-4,8 × 10⁹}} [[sonmassa]]s. Sy buitenste ring het 'n sirkulêre snelheid van omtrent {{nowrap|217 km/s}}.<ref name="aaa330">{{cite journal | vauthors=Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C | title=The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy | journal=Astron. Astrophys. | volume=330 | pages=881–93 |date=February 1998 | bibcode=1998A&A...330..881A }}</ref> Die stelsel het waarskynlik uit 'n botsing ontstaan. Die stelsel is in 1941 deur Fritz Zwicky ontdek.<ref name=Zwicky>{{cite book |author=Zwicky F |title=in ''Theodore van Karman Anniversary volume'' Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects |year=1941 |publisher=California Institute of Technology |location=Pasadena, Kalifornië|page=137 }}</ref> Volgens hom is dit "een van die ingewikkeldste strukture van sterdinamika".<ref name=Zwicky/><ref name=Griv>{{cite journal |author=Griv E |title=Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability? |journal=Astrophys. Space Sci. |date=Oct 2005 |volume=299 |issue=4 |pages=371–85 |doi=10.1007/s10509-005-3423-5 |bibcode = 2005Ap&SS.299..371G |s2cid=119586794 }}</ref> Die Wawiel is effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref>{{cite web |url=http://amazing-space.stsci.edu/resources/fastfacts/cartwheel_galaxy.php.p=Astronomy+basics@,eds,astronomy-basics.php&a=,eds |title=Amazing Space- Fast Facts: Cartwheel Galaxy |year=2008 |publisher=Amazing Space|access-date=2009-07-03 }}</ref> Die groot Wawiel is die oorheersende stelsel in die groep, wat uit vier fisies gebonde [[spiraalsterrestelsel]]s bestaan. Die drie ander stelsels word in verskeie studies genoem G1 (die kleiner, onreëlmatige blou spiraal), G2 (die kompakte geel stelsel met 'n getystert) en G3 ('n spiraalstelsel verder weg wat dikwels op wyeveldfoto's gesien word. 'n [[Supernova#Tipe_II|Tipe 2-supernova]] in die Wawielsterrestelsel is in November 2021 ontdek.<ref>{{cite web|url=https://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#2021afdx|title=2021afdx|author=David Bishop|website=rochesterastronomy.org|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wis-tns.org/object/2021afdx|title=SN 2021afdx|work=Transient Name Server|publisher=IAU Supernova Working Group|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref> ==Strukture== Die struktuur van die Wawielsterrestelsel is uiters ingewikkeld en verwronge. Dit bestaan uit twee ringe: die buitenste ring, waar groot stervorming plaasvind vanweë die samepersing van stof en gas, en die binneste kernsirkel, wat die middel van die stelsel omring. 'n Ring donker, absorberende stof is ook in die kernring teenwoordig. Verskeie optiese arms, of "speke", verbind die twee ringe en is vermoedelik spiraalarms wat weer gevorm het ná die botsing. In waarnemings is beide nietermiese en optiese speke te sien, maar die twee soorte oorvleuel nie en lyk of hulle onverbonde is.<ref name=Mayya>{{cite journal |author=Mayya YD |title= The Discovery of Spiral Arms in the Starburst Galaxy M82|journal=Astrophys. J. |year=2005 |volume=628 |issue=1 |pages=L33–L36 |doi=10.1086/432644 |bibcode=2005ApJ...628L..33M|arxiv = astro-ph/0506275 |s2cid= 17576187|display-authors=etal}}</ref> ==Evolusie== Die sterrestelsel was eens 'n gewone spiraalstelsel voordat dit, sowat 200-300&nbsp;miljoen jaar voor die stelsel soos vandag gelyk het, oënskynlik in 'n "kolskoot”-tipe botsing teen 'n kleiner stelsel betrokke was.<ref name="aaa330"/><ref name=CSN>{{cite web |url=http://sites.csn.edu/planetarium/galaxy.html |title=Cartwheel Galaxy |publisher=College of Southern Nevada |access-date=2009-07-03}}</ref><ref name=":0" /> Toe die nabygeleë sterrestelsel deur die Wawiel beweeg, het die krag van die botsing 'n kragtige gravitasieskokgolf deur die stelsel veroorsaak, soos 'n klip wat in 'n sandbedding gegooi word. Die skokgolf het teen 'n hoë spoed beweeg en gas en stof saamgepers, en dit het 'n [[Steruitbarsting-sterrestelsel|steruitbarsting]] om die sterrestelsel se kern gevorm. Dit verduidelik die blouerige ring in die middel.<ref>{{cite web | author=Jane Platt | title=Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image | publisher=NASA | date=November 1, 2006 | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20060111.html | access-date=2009-05-15 }}</ref> Die sterrestelsel neem nou weer die vorm van 'n normale [[spiraalsterrestelsel]] aan, met arms wat van 'n sentrale kern af uitsprei.<ref name=CSN/> Dié arms word dikwels die Wawiel se "speke" genoem. Hoewel drie sterrestelsels op die meeste foto's van die Wawiel gesien kan word, is 'n vierde fisies gebonde metgesel (bekend as G3)<ref>{{Cite journal|last=Charmandaris|first=Vassilis|date=October 19, 1999|title=Dust in the Wheel: The Cartwheel Galaxy in the Mid-IR|url=https://arxiv.org/pdf/astro-ph/9810276.pdf|journal=Astronomy and Astrophysics Main Journal|volume=341|pages=6 pages + 1 EPS figure|arxiv=astro-ph/9810276|bibcode=1999A&A...341...69C|via=Arxiv}}</ref> op sommige foto's te sien.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Higdon|first=James|date=March 6, 1996|title=Wheels of Fire. II. Neutral Hydrogen in the Cartwheel Ring Galaxy|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1996ApJ...467..241H|journal=The Astrophysical Journal|volume=467|pages=241–260|doi=10.1086/177599|bibcode=1996ApJ...467..241H|via=Adsabs}}</ref> Daar word algemeen geglo dat G3 die "koeël" is wat deur die skyf van die Wawiel getrek en sy huidige vorm veroorsaak het, eerder as G1 of G2. Dit maak sin as die stelsel se ouderdom van sowat 300&nbsp;miljoen jaar in ag geneem word. As gekyk word na hoe naby G1 en G2 nog is, is dit maklik om te glo G3, wat sowat 287&nbsp;000 ligjare van die Wawiel is, die botsende sterrestelsel was. ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== {{CommonsKategorie-inlyn|Cartwheel Galaxy}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Cartwheel Galaxy}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lensvormige sterrestelsels]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] kvg4bsiqk8zc6d7uvklt4zojjeetzxi 2518579 2518572 2022-08-10T18:42:24Z Burgert Behr 2401 Klaar wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Wawielsterrestelsel | beeld= Cartwheel Galaxy JWST.png | onderskrif= Die Wawielsterrestelsel, soos gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]].<ref name="NYT-20220804" /> | soort= | sterrebeeld= | messier= | tipe= S pec (ring)<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for Cartwheel Galaxy | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ | access-date=2006-11-25 }}</ref> | RK= {{RK|00|37|41.1}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|-33|42|59}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 15,2<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 500 miljoen | ouderdom= | grootte= 1′,1 × 0′,9<ref name="ned" /> <br>144&nbsp;300 ligjare (deursnee) | sterre= | rooiverskuiwing= 9&nbsp;050 ± 3 km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name=MCG-06-02-022a,<ref name="ned" /> PGC 2248<ref name="ned" /> }} Die '''Wawielsterrestelsel''' (ook bekend as '''ESO 350-40''' of '''PGC 2248''') is 'n ring- en [[lensvormige sterrestelsel]] sowat 500&nbsp;miljoen ligjare van die [[Son]] af in die [[sterrebeeld]] [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]].<ref name="NYT-20220804">{{cite news |last=Marks |first=Anastasia |title=The Cartwheel Galaxy Is the Webb Telescope’s Latest Cosmic Snapshot - Scientists gained new insights into the distant object, which got its distinctive shape from a collision with another galaxy.|url=https://www.nytimes.com/2022/08/04/science/cartwheel-galaxy-webb-telescope.html |date=4 August 2022 |work=The New York Times |accessdate=4 August 2022 }}</ref> Dit het 'n deursnee van omtrent 144&nbsp;300 ligjare en 'n massa van sowat {{nowrap|2,9-4,8 × 10⁹}} [[sonmassa]]s. Sy buitenste ring het 'n sirkulêre snelheid van omtrent {{nowrap|217 km/s}}.<ref name="aaa330">{{cite journal | vauthors=Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C | title=The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy | journal=Astron. Astrophys. | volume=330 | pages=881–93 |date=February 1998 | bibcode=1998A&A...330..881A }}</ref> Die stelsel het waarskynlik uit 'n botsing ontstaan. Die stelsel is in 1941 deur Fritz Zwicky ontdek.<ref name=Zwicky>{{cite book |author=Zwicky F |title=in ''Theodore van Karman Anniversary volume'' Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects |year=1941 |publisher=California Institute of Technology |location=Pasadena, Kalifornië|page=137 }}</ref> Volgens hom is dit "een van die ingewikkeldste strukture van sterdinamika".<ref name=Zwicky/><ref name=Griv>{{cite journal |author=Griv E |title=Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability? |journal=Astrophys. Space Sci. |date=Oct 2005 |volume=299 |issue=4 |pages=371–85 |doi=10.1007/s10509-005-3423-5 |bibcode = 2005Ap&SS.299..371G |s2cid=119586794 }}</ref> Die Wawiel is effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref>{{cite web |url=http://amazing-space.stsci.edu/resources/fastfacts/cartwheel_galaxy.php.p=Astronomy+basics@,eds,astronomy-basics.php&a=,eds |title=Amazing Space- Fast Facts: Cartwheel Galaxy |year=2008 |publisher=Amazing Space|access-date=2009-07-03 }}</ref> Die groot Wawiel is die oorheersende stelsel in die groep, wat uit vier fisies gebonde [[spiraalsterrestelsel]]s bestaan. Die drie ander stelsels word in verskeie studies genoem G1 (die kleiner, onreëlmatige blou spiraal), G2 (die kompakte geel stelsel met 'n getystert) en G3 ('n spiraalstelsel verder weg wat dikwels op wyeveldfoto's gesien word. 'n [[Supernova#Tipe_II|Tipe 2-supernova]] in die Wawielsterrestelsel is in November 2021 ontdek.<ref>{{cite web|url=https://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#2021afdx|title=2021afdx|author=David Bishop|website=rochesterastronomy.org|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wis-tns.org/object/2021afdx|title=SN 2021afdx|work=Transient Name Server|publisher=IAU Supernova Working Group|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref> ==Strukture== Die struktuur van die Wawielsterrestelsel is uiters ingewikkeld en verwronge. Dit bestaan uit twee ringe: die buitenste ring, waar groot stervorming plaasvind vanweë die samepersing van stof en gas, en die binneste kernsirkel, wat die middel van die stelsel omring. 'n Ring donker, absorberende stof is ook in die kernring teenwoordig. Verskeie optiese arms, of "speke", verbind die twee ringe en is vermoedelik spiraalarms wat weer gevorm het ná die botsing. In waarnemings is beide nietermiese en optiese speke te sien, maar die twee soorte oorvleuel nie en lyk of hulle onverbonde is.<ref name=Mayya>{{cite journal |author=Mayya YD |title= The Discovery of Spiral Arms in the Starburst Galaxy M82|journal=Astrophys. J. |year=2005 |volume=628 |issue=1 |pages=L33–L36 |doi=10.1086/432644 |bibcode=2005ApJ...628L..33M|arxiv = astro-ph/0506275 |s2cid= 17576187|display-authors=etal}}</ref> ==Evolusie== Die sterrestelsel was eens 'n gewone spiraalstelsel voordat dit, sowat 200-300&nbsp;miljoen jaar voor die stelsel soos vandag gelyk het, oënskynlik in 'n "kolskoot”-tipe botsing teen 'n kleiner stelsel betrokke was.<ref name="aaa330"/><ref name=CSN>{{cite web |url=http://sites.csn.edu/planetarium/galaxy.html |title=Cartwheel Galaxy |publisher=College of Southern Nevada |access-date=2009-07-03}}</ref><ref name=":0" /> Toe die nabygeleë sterrestelsel deur die Wawiel beweeg, het die krag van die botsing 'n kragtige gravitasieskokgolf deur die stelsel veroorsaak, soos 'n klip wat in 'n sandbedding gegooi word. Die skokgolf het teen 'n hoë spoed beweeg en gas en stof saamgepers, en dit het 'n [[Steruitbarsting-sterrestelsel|steruitbarsting]] om die sterrestelsel se kern gevorm. Dit verduidelik die blouerige ring in die middel.<ref>{{cite web | author=Jane Platt | title=Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image | publisher=NASA | date=November 1, 2006 | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20060111.html | access-date=2009-05-15 }}</ref> Die sterrestelsel neem nou weer die vorm van 'n normale [[spiraalsterrestelsel]] aan, met arms wat van 'n sentrale kern af uitsprei.<ref name=CSN/> Dié arms word dikwels die Wawiel se "speke" genoem. Hoewel drie sterrestelsels op die meeste foto's van die Wawiel gesien kan word, is 'n vierde fisies gebonde metgesel (bekend as G3)<ref>{{Cite journal|last=Charmandaris|first=Vassilis|date=October 19, 1999|title=Dust in the Wheel: The Cartwheel Galaxy in the Mid-IR|url=https://arxiv.org/pdf/astro-ph/9810276.pdf|journal=Astronomy and Astrophysics Main Journal|volume=341|pages=6 pages + 1 EPS figure|arxiv=astro-ph/9810276|bibcode=1999A&A...341...69C|via=Arxiv}}</ref> op sommige foto's te sien.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Higdon|first=James|date=March 6, 1996|title=Wheels of Fire. II. Neutral Hydrogen in the Cartwheel Ring Galaxy|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1996ApJ...467..241H|journal=The Astrophysical Journal|volume=467|pages=241–260|doi=10.1086/177599|bibcode=1996ApJ...467..241H|via=Adsabs}}</ref> Daar word algemeen geglo dat G3 die "koeël" is wat deur die skyf van die Wawiel getrek en sy huidige vorm veroorsaak het, eerder as G1 of G2. Dit maak sin as die stelsel se ouderdom van sowat 300&nbsp;miljoen jaar in ag geneem word. As gekyk word na hoe naby G1 en G2 nog is, is dit maklik om te glo G3, wat sowat 287&nbsp;000 ligjare van die Wawiel is, die botsende sterrestelsel was. ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== * [https://web.archive.org/web/20110719183350/http://burro.cwru.edu/SSAnims/CartwheelFull.mpg Galaxy Evolution Simulation: The Cartwheel Galaxy] * [http://www.constellation-guide.com/cartwheel-galaxy/ Cartwheel Galaxy at Constellation Guide] * [https://www.nasa.gov/feature/goddard/2022/webb-captures-stellar-gymnastics-in-the-cartwheel-galaxy Webb Captures Stellar Gymnastics in The Cartwheel Galaxy] ''nasa.gov'' {{CommonsKategorie-inlyn|Cartwheel Galaxy}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Cartwheel Galaxy}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lensvormige sterrestelsels]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] 4gax0m4t1yo0dsiy5utihobt9y9udk2 2518580 2518579 2022-08-10T18:46:17Z Burgert Behr 2401 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas sterrestelsel | naam= Wawielsterrestelsel | beeld= Cartwheel Galaxy JWST.png | onderskrif= Die Wawielsterrestelsel, soos gesien deur die [[James Webb-ruimteteleskoop]].<ref name="NYT-20220804" /> | soort= | sterrebeeld= | messier= | tipe= S pec (ring)<ref name="ned">{{cite web | title=NASA/IPAC Extragalactic Database | work=Results for Cartwheel Galaxy | url=http://nedwww.ipac.caltech.edu/ | access-date=2006-11-25 }}</ref> | RK= {{RK|00|37|41.1}}<ref name="ned" /> | Dek= {{Dek|-33|42|59}}<ref name="ned" /> | magnitude= | skynmagnitude= 15,2<ref name="ned" /> | absolute magnitude= | afstand= 500 miljoen | ouderdom= | grootte= 1′,1 × 0′,9<ref name="ned" /> <br>144&nbsp;300 ligjare (deursnee) | sterre= | rooiverskuiwing= 9&nbsp;050 ± 3 km/s<ref name="ned" /> | kenmerke= | massa= | name=MCG-06-02-022a,<ref name="ned" /> PGC 2248<ref name="ned" /> }} Die '''Wawielsterrestelsel''' (ook bekend as '''ESO 350-40''' of '''PGC 2248''') is 'n ring- en [[lensvormige sterrestelsel]] sowat 500&nbsp;miljoen ligjare van die [[Son]] af in die [[sterrebeeld]] [[Beeldhouer (sterrebeeld)|Beeldhouer]].<ref name="NYT-20220804">{{cite news |last=Marks |first=Anastasia |title=The Cartwheel Galaxy Is the Webb Telescope’s Latest Cosmic Snapshot - Scientists gained new insights into the distant object, which got its distinctive shape from a collision with another galaxy.|url=https://www.nytimes.com/2022/08/04/science/cartwheel-galaxy-webb-telescope.html |date=4 August 2022 |work=The New York Times |accessdate=4 August 2022 }}</ref> Dit het 'n deursnee van omtrent 144&nbsp;300 ligjare en 'n massa van sowat {{nowrap|2,9-4,8 × 10⁹}} [[sonmassa]]s. Sy buitenste ring het 'n sirkulêre snelheid van omtrent {{nowrap|217 km/s}}.<ref name="aaa330">{{cite journal | vauthors=Amram P, Mendes de Oliveira C, Boulesteix J, Balkowski C | title=The Hα kinematic of the Cartwheel galaxy | journal=Astron. Astrophys. | volume=330 | pages=881–93 |date=February 1998 | bibcode=1998A&A...330..881A }}</ref> Die stelsel het waarskynlik uit 'n botsing ontstaan. Die stelsel is in 1941 deur Fritz Zwicky ontdek.<ref name=Zwicky>{{cite book |author=Zwicky F |title=in ''Theodore van Karman Anniversary volume'' Contribution to Applied Mechanics and Related Subjects |year=1941 |publisher=California Institute of Technology |location=Pasadena, Kalifornië|page=137 }}</ref> Volgens hom is dit "een van die ingewikkeldste strukture van sterdinamika".<ref name=Zwicky/><ref name=Griv>{{cite journal |author=Griv E |title=Origin of the Cartwheel Galaxy: disk instability? |journal=Astrophys. Space Sci. |date=Oct 2005 |volume=299 |issue=4 |pages=371–85 |doi=10.1007/s10509-005-3423-5 |bibcode = 2005Ap&SS.299..371G |s2cid=119586794 }}</ref> Die Wawiel is effens kleiner as die [[Andromeda-sterrestelsel]].<ref>{{cite web |url=http://amazing-space.stsci.edu/resources/fastfacts/cartwheel_galaxy.php.p=Astronomy+basics@,eds,astronomy-basics.php&a=,eds |title=Amazing Space- Fast Facts: Cartwheel Galaxy |year=2008 |publisher=Amazing Space|access-date=2009-07-03 }}</ref> Die groot Wawiel is die oorheersende stelsel in die groep, wat uit vier fisies gebonde [[spiraalsterrestelsel]]s bestaan. Die drie ander stelsels word in verskeie studies genoem G1 (die kleiner, onreëlmatige blou spiraal), G2 (die kompakte geel stelsel met 'n getystert) en G3 ('n spiraalstelsel verder weg wat dikwels op wyeveldfoto's gesien word. 'n [[Supernova#Tipe_II|Tipe 2-supernova]] in die Wawielsterrestelsel is in November 2021 ontdek.<ref>{{cite web|url=https://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#2021afdx|title=2021afdx|author=David Bishop|website=rochesterastronomy.org|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.wis-tns.org/object/2021afdx|title=SN 2021afdx|work=Transient Name Server|publisher=IAU Supernova Working Group|date=23 November 2021|access-date=28 November 2021}}</ref> ==Strukture== Die struktuur van die Wawielsterrestelsel is uiters ingewikkeld en verwronge. Dit bestaan uit twee ringe: die buitenste ring, waar groot stervorming plaasvind vanweë die samepersing van stof en gas, en die binneste kernsirkel, wat die middel van die stelsel omring. 'n Ring donker, absorberende stof is ook in die kernring teenwoordig. Verskeie optiese arms, of "speke", verbind die twee ringe en is vermoedelik spiraalarms wat weer gevorm het ná die botsing. In waarnemings is beide nietermiese en optiese speke te sien, maar die twee soorte oorvleuel nie en lyk of hulle onverbonde is.<ref name=Mayya>{{cite journal |author=Mayya YD |title= The Discovery of Spiral Arms in the Starburst Galaxy M82|journal=Astrophys. J. |year=2005 |volume=628 |issue=1 |pages=L33–L36 |doi=10.1086/432644 |bibcode=2005ApJ...628L..33M|arxiv = astro-ph/0506275 |s2cid= 17576187|display-authors=etal}}</ref> ==Evolusie== Die sterrestelsel was eens 'n gewone spiraalstelsel voordat dit, sowat 200-300&nbsp;miljoen jaar voor die stelsel soos vandag gelyk het, oënskynlik in 'n "kolskoot”-tipe botsing teen 'n kleiner stelsel betrokke was.<ref name="aaa330"/><ref name=CSN>{{cite web |url=http://sites.csn.edu/planetarium/galaxy.html |title=Cartwheel Galaxy |publisher=College of Southern Nevada |access-date=2009-07-03}}</ref><ref name=":0" /> Toe die nabygeleë sterrestelsel deur die Wawiel beweeg, het die krag van die botsing 'n kragtige gravitasieskokgolf deur die stelsel veroorsaak, soos 'n klip wat in 'n sandbedding gegooi word. Die skokgolf het teen 'n hoë spoed beweeg en gas en stof saamgepers, en dit het 'n [[Steruitbarsting-sterrestelsel|steruitbarsting]] om die sterrestelsel se kern gevorm. Dit verduidelik die blouerige ring in die middel.<ref>{{cite web | author=Jane Platt | title=Cartwheel Galaxy Makes Waves in New NASA Image | publisher=NASA | date=November 1, 2006 | url=http://www.nasa.gov/mission_pages/galex/galex-20060111.html | access-date=2009-05-15 }}</ref> Die sterrestelsel neem nou weer die vorm van 'n normale [[spiraalsterrestelsel]] aan, met arms wat van 'n sentrale kern af uitsprei.<ref name=CSN/> Dié arms word dikwels die Wawiel se "speke" genoem. Hoewel drie sterrestelsels op die meeste foto's van die Wawiel gesien kan word, is 'n vierde fisies gebonde metgesel (bekend as G3)<ref>{{Cite journal|last=Charmandaris|first=Vassilis|date=October 19, 1999|title=Dust in the Wheel: The Cartwheel Galaxy in the Mid-IR|url=https://arxiv.org/pdf/astro-ph/9810276.pdf|journal=Astronomy and Astrophysics Main Journal|volume=341|pages=6 pages + 1 EPS figure|arxiv=astro-ph/9810276|bibcode=1999A&A...341...69C|via=Arxiv}}</ref> op sommige foto's te sien.<ref name=":0">{{Cite journal|last=Higdon|first=James|date=March 6, 1996|title=Wheels of Fire. II. Neutral Hydrogen in the Cartwheel Ring Galaxy|url=http://articles.adsabs.harvard.edu/pdf/1996ApJ...467..241H|journal=The Astrophysical Journal|volume=467|pages=241–260|doi=10.1086/177599|bibcode=1996ApJ...467..241H|via=Adsabs}}</ref> Daar word algemeen geglo dat G3 die "koeël" is wat deur die skyf van die Wawiel getrek en sy huidige vorm veroorsaak het, eerder as G1 of G2. Dit maak sin as die stelsel se ouderdom van sowat 300&nbsp;miljoen jaar in ag geneem word. As gekyk word na hoe naby G1 en G2 nog is, is dit maklik om te glo dat G3, wat sowat 287&nbsp;000 ligjare van die Wawiel is, die botsende sterrestelsel was. ==Verwysings== {{Verwysings|2}} ==Skakels== * [https://web.archive.org/web/20110719183350/http://burro.cwru.edu/SSAnims/CartwheelFull.mpg Galaxy Evolution Simulation: The Cartwheel Galaxy] * [http://www.constellation-guide.com/cartwheel-galaxy/ Cartwheel Galaxy at Constellation Guide] * [https://www.nasa.gov/feature/goddard/2022/webb-captures-stellar-gymnastics-in-the-cartwheel-galaxy Webb Captures Stellar Gymnastics in The Cartwheel Galaxy] ''nasa.gov'' {{CommonsKategorie-inlyn|Cartwheel Galaxy}} {{vertaaluit| taalafk = en | il = Cartwheel Galaxy}} {{Normdata}} [[Kategorie:Lensvormige sterrestelsels]] [[Kategorie:Spiraalsterrestelsels]] bvvhyj24ueixlx7rsvnn8cz2f4btvg8 0 392823 2518554 2022-08-10T16:22:25Z Burgert Behr 2401 Stuur aan na [[Wawielsterrestelsel]] wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Wawielsterrestelsel]] 6yini7chq3v2hp45mx4fqolircsvwvg 0 392824 2518561 2022-08-10T17:06:57Z Puvircho 6492 Puvircho het bladsy [[Benjamin D'Urban]] na [[Benjamin D’Urban]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Benjamin D’Urban]] t591nrwdyc2vkit1o3c2unrrhw6pc88 1 392825 2518563 2022-08-10T17:06:57Z Puvircho 6492 Puvircho het bladsy [[Bespreking:Benjamin D'Urban]] na [[Bespreking:Benjamin D’Urban]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Benjamin D’Urban]] fhdmzjn7xw0786gy2036p7fwtxk4qqh 0 392826 2518576 2022-08-10T18:15:24Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1103684719|Adelaide Airport]]" te vertaal wikitext text/x-wiki '''Adelaide-lughawe''' is die hooflughawe van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], Suid-Australië en die vyfde besigste lughawe in Australië, wat 8.5&nbsp;miljoen passasiers in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 eindig.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach geleë en is ongeveer 6 km wes van die middestad. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak van die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=[[Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics]]|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers ervaar<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref><ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/ "Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19"]. </cite></ref> dit het 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, teen 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon.<ref name="Adelaide Airport" /> [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg/220px-Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael| Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] === Internasionale diens === Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf "Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. </cite></ref> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] hul opskorting van dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die aanvraag na reis toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 gewone gebruikers - inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Adelaide_Airport4.jpg/220px-Adelaide_Airport4.jpg|duimnael| Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26] * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Adelaide]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] [[Kategorie:Pages with unreviewed translations]] 8s1rftyi2x61n3a3adhxbzcje0terjh 2518578 2518576 2022-08-10T18:35:05Z Aliwal2012 39067 Geskep deur die bladsy "[[:en:Special:Redirect/revision/1103684719|Adelaide Airport]]" te vertaal wikitext text/x-wiki '''Adelaide-lughawe''' is die hooflughawe van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], Suid-Australië en die vyfde besigste lughawe in Australië, wat 8.5&nbsp;miljoen passasiers in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 eindig.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach geleë en is ongeveer 6 km wes van die middestad. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak van die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=[[Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics]]|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers ervaar<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref> dit het 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, teen 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon. == Geskiedenis == 'n Vroeë "Adelaide-lughawe" was 'n vliegveld wat in 1921 gebou is op 24 hektaar grond in Albert Park, nou Hendon, wat by die Northfield Aerodrome oorgeneem het. Die klein fasiliteit het voorsiening gemaak vir 'n posdiens tussen Adelaide en Sydney. Om aan die aansienlike groei in lugvaart te voldoen, is Parafield-lughawe in 1927 ontwikkel. Die vraag na lugvaart het Parafield uitgegroei en die huidige terrein van Adelaide-lughawe is by West Torrens gekies in Januarie 1946.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|title=West Beach Airport Plan Approved|publisher=The Advertiser 26 January 1946 page 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813035206/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> 'n Alternatiewe perseel by Port Adelaide, insluitend 'n vliegbootfasiliteit, is as minderwaardig en te ver van die sentrale sakekern beskou.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|title=Airport For Adelaide|publisher=The Advertiser 27 June 1945 page 7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813043823/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> Bouwerk en vlugte het in 1954 begin. Parafield-lughawe is omskep in 'n private en militêre lugvaartfasiliteit. [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg/220px-Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael| Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] In Mei 1998 het Adelaide Airport Limited die langtermynhuurkontrakte van Adelaide-lughawe en Parafield-lughawe by die Statebond van Australië gekoop. In 2005 het 'n dubbeldoel $260&nbsp;miljoen-fasiliteit beide die oorspronklike 'tydelike' binnelandse en internasionale terminale vervang. Die ou binnelandse terminaal is gesluit kort nadat die nuwe terminaal vir vlugte oopgestel is en is nie lank daarna gesloop. ’n Nuwe beheertoring is wes van die huidige terminaal gebou met die ou beheertoring wat vir bykomende bedrywighede in stand gehou is. In Oktober 2006 is die nuwe terminaal aangewys as die Hoofstadlughawe van die Jaar by die Australian Aviation Industry Awards in [[Cairns]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|title=China Aviation News:Adelaide Airport Rated No. 1 in Australia|date=18 October 2006|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121305/http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> In Maart 2007 is Adelaide-lughawe aangewys as die wêreld se tweede beste lughawe in die 5–15&nbsp;miljoen passasierskategorie by die Airports Council International (ACI) 2006-toekennings in [[Doebai (stad)|Doebai]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|title=Adelaide Airport Wins International Praise|date=13 March 2007|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121310/http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> Planne is aangekondig vir 'n uitbreiding van die terminaal in Julie 2007, insluitend meer lugbrûe. en sloping van die ou internasionale terminaal.<ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/adelaidenow/story/0,22606,22067819-5006301,00.html|access-date=13 July 2007|title=Adelaide Airport boost|first=Stuart|last=Innes|date=12 July 2007|work=The Advertiser|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813112531/http://www.adelaidenow.com.au/news/south-australia/adelaide-airport-boost/story-e6frea83-1111113951806|archive-date=13 August 2011|url-status=live}}</ref> === Internasionale diens === Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf "Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport"] <span class="cs1-format">(PDF)</span>. </cite></ref> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] die opskorting van hul dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die reisaanvraag toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. [[Lêer:Adelaide_Airport5.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Adelaide_Airport5.jpg/220px-Adelaide_Airport5.jpg|duimnael| Uitsig oor die aankomssaal]] Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 deelgebruiker-inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Adelaide_Airport4.jpg/220px-Adelaide_Airport4.jpg|duimnael| Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] [[Lêer:Adelaide_Airport3.jpg|skakel=//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Adelaide_Airport3.jpg/220px-Adelaide_Airport3.jpg|duimnael| Lugkant wagarea]] In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26] * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Adelaide]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] [[Kategorie:Pages with unreviewed translations]] 4w65jjbve9py6mudkiqira490iae7if 2518597 2518578 2022-08-10T18:58:53Z Aliwal2012 39067 opruim na vertaling wikitext text/x-wiki '''Adelaide-lughawe''' is die hooflughawe van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], Suid-Australië en die vyfde besigste lughawe in Australië, wat 8,5&nbsp;miljoen passasiers bedien het in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 eindig.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach en ongeveer 6 km wes van die middestad geleë. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak met die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers per jaar) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe 'n passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers getoon<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref> en daarmee 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, met 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon. == Geskiedenis == 'n Vroeë "Adelaide-lughawe" was 'n vliegveld wat in 1921 gebou is op 24 hektaar grond in Albert Park, nou Hendon, wat by die Northfield Aerodrome oorgeneem het. Die klein fasiliteit het voorsiening gemaak vir 'n posdiens tussen Adelaide en Sydney. Om aan die aansienlike groei in lugvaart te voldoen, is Parafield-lughawe in 1927 ontwikkel. Die vraag na lugvaart het Parafield ontgroei en die huidige terrein van Adelaide-lughawe is in Januarie 1946 by West Torrens gekies.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|title=West Beach Airport Plan Approved|publisher=The Advertiser 26 January 1946 page 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813035206/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> 'n Alternatiewe perseel by Port Adelaide, insluitend 'n vliegbootfasiliteit, is as minderwaardig en te ver van die sentrale sakekern beskou.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|title=Airport For Adelaide|publisher=The Advertiser 27 June 1945 page 7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813043823/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> Bouwerk en vlugte het in 1954 begin. Parafield-lughawe is omskep in 'n private en militêre lugvaartfasiliteit. [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael|Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] In Mei 1998 het Adelaide Airport Limited die langtermynhuurkontrakte van Adelaide-lughawe en Parafield-lughawe by die Statebond van Australië gekoop. In 2005 het 'n dubbeldoel $260&nbsp;miljoen-fasiliteit beide die oorspronklike 'tydelike' binnelandse en internasionale terminale vervang. Die ou binnelandse terminaal is gesluit kort nadat die nuwe terminaal vir vlugte oopgestel is en is nie lank daarna gesloop. ’n Nuwe beheertoring is wes van die huidige terminaal gebou met die ou beheertoring wat vir bykomende bedrywighede in stand gehou is. In Oktober 2006 is die nuwe terminaal aangewys as die "Hoofstadlughawe van die Jaar" by die Australiese Lugvaartindustrietoekennings in [[Cairns]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|title=China Aviation News:Adelaide Airport Rated No. 1 in Australia|date=18 October 2006|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121305/http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> In Maart 2007 is Adelaide-lughawe aangewys as die wêreld se tweede beste lughawe in die 5–15&nbsp;miljoen passasierskategorie by die Airports Council International (ACI) 2006-toekennings in [[Doebai (stad)|Doebai]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|title=Adelaide Airport Wins International Praise|date=13 March 2007|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121310/http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> Planne is aangekondig vir 'n uitbreiding van die terminaal in Julie 2007, insluitend meer lugbrûe en die sloping van die ou internasionale terminaal.<ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/adelaidenow/story/0,22606,22067819-5006301,00.html|access-date=13 July 2007|title=Adelaide Airport boost|first=Stuart|last=Innes|date=12 July 2007|work=The Advertiser|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813112531/http://www.adelaidenow.com.au/news/south-australia/adelaide-airport-boost/story-e6frea83-1111113951806|archive-date=13 August 2011|url-status=live}}</ref> == Internasionale diens == Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0"/> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] die opskorting van hul dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die reisaanvraag toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == [[Lêer:Adelaide_Airport5.jpg|duimnael|Uitsig oor die aankomssaal]] [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|duimnael|Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] [[Lêer:Adelaide_Airport3.jpg|duimnael|Lugkantwagarea]] Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 deelgebruiker-inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26] * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Adelaide]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] go88ouur8drsgrtmyunvc7qd1mhnhri 2518630 2518597 2022-08-10T19:57:05Z Aliwal2012 39067 [[:Kategorie:Adelaide]] verwyder ([[Wikipedia:HotCat|HotCat.js]]) wikitext text/x-wiki '''Adelaide-lughawe''' is die hooflughawe van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], Suid-Australië en die vyfde besigste lughawe in Australië, wat 8,5&nbsp;miljoen passasiers bedien het in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 eindig.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach en ongeveer 6 km wes van die middestad geleë. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak met die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers per jaar) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe 'n passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers getoon<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref> en daarmee 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, met 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon. == Geskiedenis == 'n Vroeë "Adelaide-lughawe" was 'n vliegveld wat in 1921 gebou is op 24 hektaar grond in Albert Park, nou Hendon, wat by die Northfield Aerodrome oorgeneem het. Die klein fasiliteit het voorsiening gemaak vir 'n posdiens tussen Adelaide en Sydney. Om aan die aansienlike groei in lugvaart te voldoen, is Parafield-lughawe in 1927 ontwikkel. Die vraag na lugvaart het Parafield ontgroei en die huidige terrein van Adelaide-lughawe is in Januarie 1946 by West Torrens gekies.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|title=West Beach Airport Plan Approved|publisher=The Advertiser 26 January 1946 page 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813035206/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> 'n Alternatiewe perseel by Port Adelaide, insluitend 'n vliegbootfasiliteit, is as minderwaardig en te ver van die sentrale sakekern beskou.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|title=Airport For Adelaide|publisher=The Advertiser 27 June 1945 page 7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813043823/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> Bouwerk en vlugte het in 1954 begin. Parafield-lughawe is omskep in 'n private en militêre lugvaartfasiliteit. [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael|Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] In Mei 1998 het Adelaide Airport Limited die langtermynhuurkontrakte van Adelaide-lughawe en Parafield-lughawe by die Statebond van Australië gekoop. In 2005 het 'n dubbeldoel $260&nbsp;miljoen-fasiliteit beide die oorspronklike 'tydelike' binnelandse en internasionale terminale vervang. Die ou binnelandse terminaal is gesluit kort nadat die nuwe terminaal vir vlugte oopgestel is en is nie lank daarna gesloop. ’n Nuwe beheertoring is wes van die huidige terminaal gebou met die ou beheertoring wat vir bykomende bedrywighede in stand gehou is. In Oktober 2006 is die nuwe terminaal aangewys as die "Hoofstadlughawe van die Jaar" by die Australiese Lugvaartindustrietoekennings in [[Cairns]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|title=China Aviation News:Adelaide Airport Rated No. 1 in Australia|date=18 October 2006|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121305/http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> In Maart 2007 is Adelaide-lughawe aangewys as die wêreld se tweede beste lughawe in die 5–15&nbsp;miljoen passasierskategorie by die Airports Council International (ACI) 2006-toekennings in [[Doebai (stad)|Doebai]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|title=Adelaide Airport Wins International Praise|date=13 March 2007|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121310/http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> Planne is aangekondig vir 'n uitbreiding van die terminaal in Julie 2007, insluitend meer lugbrûe en die sloping van die ou internasionale terminaal.<ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/adelaidenow/story/0,22606,22067819-5006301,00.html|access-date=13 July 2007|title=Adelaide Airport boost|first=Stuart|last=Innes|date=12 July 2007|work=The Advertiser|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813112531/http://www.adelaidenow.com.au/news/south-australia/adelaide-airport-boost/story-e6frea83-1111113951806|archive-date=13 August 2011|url-status=live}}</ref> == Internasionale diens == Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0"/> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] die opskorting van hul dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die reisaanvraag toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == [[Lêer:Adelaide_Airport5.jpg|duimnael|Uitsig oor die aankomssaal]] [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|duimnael|Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] [[Lêer:Adelaide_Airport3.jpg|duimnael|Lugkantwagarea]] Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 deelgebruiker-inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26] * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] nokk13mq7j8t23goqno84qh7thdjkq1 2518759 2518630 2022-08-11T11:12:15Z Aliwal2012 39067 +inligtingskassie, met foto wikitext text/x-wiki {{Infobox airport | name = Adelaide-lughawe | image = Adelaide Airport1.jpg | image-width = 250 | IATA = ADL | ICAO = YPAD | type = Openbaar | owner = Unisuper (49%)<br />Staat(19.5%)<br />Colonial (15.3%)<br />IFM Investors (12.8%)<br />Perron Group (3.4%) | operator = Adelaide Airport Limited | city-served = [[Adelaide, Australië|Adelaide]] | location = [[Adelaide, Australië|Adelaide]]-lughawevoorstad, [[Suid-Australië]] | hub = {{bulleted list|Alliance Airlines|Cobham|[[Qantas]]|Rex Airlines|Sharp Airlines}} | focus_city = {{bulleted list|[[Jetstar]]|[[Virgin Australia]]}} | elevation-f = 20 | coordinates = {{coord|34|56|42|S|138|31|50|O|region:AU-SA|display=inline,title}} | website = [https://www.adelaideairport.com.au adelaideairport.com.au] | pushpin_map = Australië | pushpin_label = ADL | r1-number = 05/23 | r1-length-m = 3 100 | r1-surface = Teer | r2-number = 12/30 | r2-length-m = 1 652 | r2-surface = Teer | metric-rwy = Yes | stat1-header = Passasiers | stat1-data = 8 527 000 | stat-year = 2018/19 | footnotes = Bron:<ref>{{Cite web |url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/09/AAL_pax-stats-2019-final-002.pdf |title=Archived copy |access-date=8 October 2019 }}</ref> | stat2-header = Lugbewegings | stat2-data = 103 212 | stat3-header = Vrag (ton) | stat3-data = 25 722 | WMO = 94672 }} '''Adelaide-lughawe''' is die hooflughawe van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], [[Suid-Australië]] en die vyfde besigste lughawe in Australië, wat 8,5&nbsp;miljoen passasiers bedien het in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 geëindig het.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach en ongeveer 6 km wes van die middestad geleë. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak met die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers per jaar) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe 'n passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers getoon<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref> en daarmee 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, met 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon. == Geskiedenis == 'n Vroeë "Adelaide-lughawe" was 'n vliegveld wat in 1921 gebou is op 24 hektaar grond in Albert Park, nou Hendon, wat by die Northfield Aerodrome oorgeneem het. Die klein fasiliteit het voorsiening gemaak vir 'n posdiens tussen Adelaide en Sydney. Om aan die aansienlike groei in lugvaart te voldoen, is Parafield-lughawe in 1927 ontwikkel. Die vraag na lugvaart het Parafield ontgroei en die huidige terrein van Adelaide-lughawe is in Januarie 1946 by West Torrens gekies.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|title=West Beach Airport Plan Approved|publisher=The Advertiser 26 January 1946 page 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813035206/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> 'n Alternatiewe perseel by Port Adelaide, insluitend 'n vliegbootfasiliteit, is as minderwaardig en te ver van die sentrale sakekern beskou.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|title=Airport For Adelaide|publisher=The Advertiser 27 June 1945 page 7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813043823/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> Bouwerk en vlugte het in 1954 begin. Parafield-lughawe is omskep in 'n private en militêre lugvaartfasiliteit. [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael|Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] In Mei 1998 het Adelaide Airport Limited die langtermynhuurkontrakte van Adelaide-lughawe en Parafield-lughawe by die Statebond van Australië gekoop. In 2005 het 'n dubbeldoel $260&nbsp;miljoen-fasiliteit beide die oorspronklike 'tydelike' binnelandse en internasionale terminale vervang. Die ou binnelandse terminaal is gesluit kort nadat die nuwe terminaal vir vlugte oopgestel is en is nie lank daarna gesloop. ’n Nuwe beheertoring is wes van die huidige terminaal gebou met die ou beheertoring wat vir bykomende bedrywighede in stand gehou is. In Oktober 2006 is die nuwe terminaal aangewys as die "Hoofstadlughawe van die Jaar" by die Australiese Lugvaartindustrietoekennings in [[Cairns]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|title=China Aviation News:Adelaide Airport Rated No. 1 in Australia|date=18 October 2006|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121305/http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> In Maart 2007 is Adelaide-lughawe aangewys as die wêreld se tweede beste lughawe in die 5–15&nbsp;miljoen passasierskategorie by die Airports Council International (ACI) 2006-toekennings in [[Doebai (stad)|Doebai]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|title=Adelaide Airport Wins International Praise|date=13 March 2007|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121310/http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> Planne is aangekondig vir 'n uitbreiding van die terminaal in Julie 2007, insluitend meer lugbrûe en die sloping van die ou internasionale terminaal.<ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/adelaidenow/story/0,22606,22067819-5006301,00.html|access-date=13 July 2007|title=Adelaide Airport boost|first=Stuart|last=Innes|date=12 July 2007|work=The Advertiser|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813112531/http://www.adelaidenow.com.au/news/south-australia/adelaide-airport-boost/story-e6frea83-1111113951806|archive-date=13 August 2011|url-status=live}}</ref> == Internasionale diens == Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0"/> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] die opskorting van hul dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die reisaanvraag toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == [[Lêer:Adelaide_Airport5.jpg|duimnael|Uitsig oor die aankomssaal]] [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|duimnael|Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] [[Lêer:Adelaide_Airport3.jpg|duimnael|Lugkantwagarea]] Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 deelgebruiker-inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26] * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] 4qjgw1uj0khtx8lt6y0c5i4zcr8r98d 2518761 2518759 2022-08-11T11:21:17Z Aliwal2012 39067 opruim wikitext text/x-wiki {{Infobox airport | name = Adelaide-lughawe | image = Adelaide Airport1.jpg | image-width = 250 | IATA = ADL | ICAO = YPAD | type = Openbaar | owner = Unisuper (49%)<br />Staat (19.5%)<br />Colonial (15.3%)<br />IFM Investors (12.8%)<br />Perron Group (3.4%) | operator = Adelaide Airport Limited | city-served = [[Adelaide, Australië|Adelaide]] | location = [[Adelaide, Australië|Adelaide]]-lughawevoorstad, [[Suid-Australië]] | hub = {{bulleted list|Alliance Airlines|Cobham|[[Qantas]]|Rex Airlines|Sharp Airlines}} | focus_city = {{bulleted list|[[Jetstar]]|[[Virgin Australia]]}} | elevation-m = 6 | elevation-f = 20 | coordinates = {{coord|34|56|42|S|138|31|50|O|region:AU-SA|display=inline,title}} | website = [https://www.adelaideairport.com.au adelaideairport.com.au] | pushpin_map = Australië | pushpin_map_caption = <center>Ligging in Australië</center> | pushpin_label = ADL | r1-number = 05/23 | r1-length-m = 3 100 | r1-surface = Teer | r2-number = 12/30 | r2-length-m = 1 652 | r2-surface = Teer | metric-rwy = Yes | stat1-header = Passasiers | stat1-data = 8 527 000 | stat-year = 2018/19 | footnotes = Bron:<ref>{{Cite web |url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/09/AAL_pax-stats-2019-final-002.pdf |title=Passasierstatistiek |date=4 September 2019|access-date=8 Oktober 2019 }}</ref> | stat2-header = Lugbewegings | stat2-data = 103 212 | stat3-header = Vrag (ton) | stat3-data = 25 722 | WMO = 94672 }} '''Adelaide-lughawe''' ([[IATA]]: '''ADL''', [[ICAO]]: '''YPAD''') is die [[lughawe|hooflughawe]] van [[Adelaide, Australië|Adelaide]], [[Suid-Australië]] en die vyfde besigste in Australië, wat 8,5&nbsp;miljoen passasiers bedien het in die finansiële jaar wat op 30 Junie 2019 geëindig het.<ref name="Adelaide Airport">{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2019/10/adelaide-airport-posts-earnings-and-revenue-growth-for-2018-19/|title=Adelaide Airport Posts Earnings And Revenue Growth For 2018–19|date=30 October 2019|publisher=Australian Aviation|archive-url=https://web.archive.org/web/20170822014154/http://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2014/11/June-17-Traffic-Performance.pdf|archive-date=22 August 2017|access-date=31 October 2019}}</ref> Dit is langs West Beach en ongeveer 6 km wes van die middestad geleë. Dit word sedert 29 Mei 1998 privaat deur Adelaide Airport Limited bedryf onder 'n langtermynhuurkontrak met die Statebondsregering.<ref name="bitre72">{{Cite web|url=http://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|title=Air passengermovements through capital city airports to 2025–26|year=2008|website=Working Paper 72|publisher=Bureau of Infrastructure, Transport and Regional Economics|location=Canberra|archive-url=https://web.archive.org/web/20120324215255/https://www.bitre.gov.au/publications/2008/files/wp_072.pdf|archive-date=24 March 2012|access-date=16 May 2012}}</ref> Dit is reeds in 1955 gestig, met 'n nuwe dubbeldoel internasionale/binnelandse terminaal wat in 2005 geopen is. Dit het talle toekennings ontvang het, insluitend as die wêreld se tweede beste internasionale lughawe (vir 5–15&nbsp;miljoen passasiers per jaar) in 2006.<ref>{{Cite web|url=http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|title=Adelaide Airport: T1|publisher=Adelaide Airport Limited|archive-url=https://web.archive.org/web/20080719195317/http://www.aal.com.au/lib/pdf/mf55.pdf|archive-date=19 July 2008|access-date=1 November 2008}}</ref> Dit is ook aangewys as Australië se beste hoofstadlughawe in 2006, 2009 en 2011.<ref>{{Cite web|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|title=Adelaide names Australia's best airport again|archive-url=https://web.archive.org/web/20130424114920/http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20airport%20award%2016%2011.pdf|archive-date=24 April 2013}}</ref> Gedurende die boekjaar 2018–2019 het Adelaide-lughawe 'n passasiersgroei van 7% internasionaal en 1,3% vir binnelandse en streekpassasiers getoon<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|title=Q2 FY19 Passenger Stats Adelaide Airport|date=14 March 2018|website=Adelaide Airport|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318152554/https://www.adelaideairport.com.au/corporate/wp-content/uploads/2019/02/2.-AAP_Quarterly-report_-Dec-18_v1.2.pdf|archive-date=18 March 2019}}</ref> en daarmee 'n nuwe rekord opgestel vir passasiers wat deur die Adelaide-lughawe bedien is, met 8 090 000 oor die boekjaar. Adelaide-lughawe het ook die grootste internasionale groei van enige Australiese hawe getoon. == Geskiedenis == 'n Vroeë "Adelaide-lughawe" was 'n vliegveld wat in 1921 gebou is op 24 hektaar grond in Albert Park, nou Hendon, wat by die Northfield Aerodrome oorgeneem het. Die klein fasiliteit het voorsiening gemaak vir 'n posdiens tussen Adelaide en Sydney. Om aan die aansienlike groei in lugvaart te voldoen, is Parafield-lughawe in 1927 ontwikkel. Die vraag na lugvaart het Parafield ontgroei en die huidige terrein van Adelaide-lughawe is in Januarie 1946 by West Torrens gekies.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|title=West Beach Airport Plan Approved|publisher=The Advertiser 26 January 1946 page 1|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813035206/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/48688344/2628313|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> 'n Alternatiewe perseel by Port Adelaide, insluitend 'n vliegbootfasiliteit, is as minderwaardig en te ver van die sentrale sakekern beskou.<ref>{{Cite web|url=http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|title=Airport For Adelaide|publisher=The Advertiser 27 June 1945 page 7|archive-url=https://web.archive.org/web/20160813043823/http://trove.nla.gov.au/newspaper/article/43499423/2619483|archive-date=13 August 2016|access-date=16 June 2016}}</ref> Bouwerk en vlugte het in 1954 begin. Parafield-lughawe is omskep in 'n private en militêre lugvaartfasiliteit. [[Lêer:Adelaide_Airport_Tarmac_1967.jpg|links|duimnael|Passasiers wat in Desember 1967 vanaf die teerblad aan boord gaan; dit het tot 2006 vir binnelandse passasiers voortgeduur.]] In Mei 1998 het Adelaide Airport Limited die langtermynhuurkontrakte van Adelaide-lughawe en Parafield-lughawe by die Statebond van Australië gekoop. In 2005 het 'n dubbeldoel $260&nbsp;miljoen-fasiliteit beide die oorspronklike 'tydelike' binnelandse en internasionale terminale vervang. Die ou binnelandse terminaal is gesluit kort nadat die nuwe terminaal vir vlugte oopgestel is en is nie lank daarna gesloop. ’n Nuwe beheertoring is wes van die huidige terminaal gebou met die ou beheertoring wat vir bykomende bedrywighede in stand gehou is. In Oktober 2006 is die nuwe terminaal aangewys as die "Hoofstadlughawe van die Jaar" by die Australiese Lugvaartindustrietoekennings in [[Cairns]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|title=China Aviation News:Adelaide Airport Rated No. 1 in Australia|date=18 October 2006|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121305/http://en.carnoc.com/list/1/1227.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> In Maart 2007 is Adelaide-lughawe aangewys as die wêreld se tweede beste lughawe in die 5–15&nbsp;miljoen passasierskategorie by die Airports Council International (ACI) 2006-toekennings in [[Doebai (stad)|Doebai]].<ref>{{Cite web|url=http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|title=Adelaide Airport Wins International Praise|date=13 March 2007|publisher=En.carnoc.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20110708121310/http://en.carnoc.com/list/2/2228.html|archive-date=8 July 2011|access-date=30 May 2011}}</ref> Planne is aangekondig vir 'n uitbreiding van die terminaal in Julie 2007, insluitend meer lugbrûe en die sloping van die ou internasionale terminaal.<ref>{{cite news|url=http://www.news.com.au/adelaidenow/story/0,22606,22067819-5006301,00.html|access-date=13 July 2007|title=Adelaide Airport boost|first=Stuart|last=Innes|date=12 July 2007|work=The Advertiser|archive-url=https://web.archive.org/web/20110813112531/http://www.adelaidenow.com.au/news/south-australia/adelaide-airport-boost/story-e6frea83-1111113951806|archive-date=13 August 2011|url-status=live}}</ref> == Internasionale diens == Internasionale dienste is sedert 1982 gereeld onderneem na die bou van 'n internasionale terminaal. Die oorspronklike internasionale terminaal het net een hek gehad met beperkte ruimte vir passasiers. Inweegtoonbanke was klein en wagspasie was beperk. Dit is gedeeltelik gesloop om die area veiliger te maak en vliegtuie toe te laat om aan die ander kant van die terminaal te parkeer. Op 18 Desember 2018 het [[Singapore Airlines]] hul Singapoer-na-Adelaide-vlug opgegradeer van die [[Airbus A330|Airbus A330-300]] na die nuwe [[Airbus A350|Airbus A350-900]] toegerus met hul dubbelklas-streekkonfigurasie.<ref>{{Cite web|url=https://www.singaporeair.com/en_UK/au/plan-travel/local-promotions/adelaide/book-flights-on-new-a350/|title=The Singapore Airlines A350 {{!}} Book flights from Adelaide|website=www.singaporeair.com|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airways het ook hul nuwe Boeing 737-8 MAX -vliegtuie op die Nadi-na-Adelaide-roete opgegradeer. <ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|title=Fiji Airways to serve Adelaide with Boeing 737 MAX|date=29 June 2018|website=Australian Aviation|language=en-AU|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318164315/https://australianaviation.com.au/2018/06/fiji-airways-to-serve-adelaide-with-boeing-737-max/|archive-date=18 March 2019|access-date=13 March 2019}}</ref> Fiji Airlines het egter aangekondig dat hulle nie meer vanaf 20 Julie 2019 na Adelaide sal vlieg nie.<ref name="nomorefiji">{{Cite web|url=https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|title=Fiji Airways discontinues Adelaide service in late-July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190701060313/https://www.routesonline.com/news/38/airlineroute/285156/fiji-airways-discontinues-adelaide-service-in-late-july-2019/|archive-date=1 July 2019|access-date=1 July 2019}}</ref> Teen vroeg 2019 het [[China Southern Airlines|China Southern]], [[Cathay Pacific]] en [[Malaysia Airlines]] hul dienste na die Adelaide-lughawe verhoog om die toename in aanvraag te akkommodeer.<ref name=":0"/> Die lughawe is ook 'n swaarvragbestemming vir Volga-Dnepr Airlines, wat 2,5 km se aanloopbaan benodig vir die reuse Antonov-vragvliegtuig. In Julie 2020 het [[Emirates]] die opskorting van hul dienste na die Adelaide-lughawe aangekondig weens die lae aanvraag wat deur die [[Covid-19-pandemie]] veroorsaak is. Hul personeel in Adelaide is ook afgelê.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidenow.com.au/subscribe/news/1/?sourceCode=AAWEB_WRE170_a&dest=https%3A%2F%2Fwww.adelaidenow.com.au%2Fbusiness%2Fsa-business-journal%2Femirates-pulls-out-of-adelaide-market-amid-global-airline-disruption-from-covid19%2Fnews-story%2Fc896ca9d4e14e7e3c7f5e536944151bf&memtype=anonymous&mode=premium&nk=e4cd8c67005eecfb5fe28e9574b37d0d-1594032155|title=Adelaidenow.com.au {{!}} Subscribe to The Advertiser for exclusive stories|website=The Advertiser|location=Adelaide|access-date=6 July 2020}}</ref> Emirates het opgemerk dat hulle hul dienste na die Adelaide-lughawe sal hervat sodra die reisaanvraag toegeneem het. == Huidige terminaalgebou == [[Lêer:Adelaide_Airport5.jpg|duimnael|Uitsig oor die aankomssaal]] [[Lêer:Adelaide_Airport4.jpg|duimnael|Uitsig vanaf die voorhof buite die terminaalgebou]] [[Lêer:Adelaide_Airport3.jpg|duimnael|Lugkantwagarea]] Die lughawe is teen 'n koste van $260&nbsp;miljoen herontwikkel en op 8 Oktober 2005 geopen.<ref>{{cite news|title=New Adelaide airport opens for public viewing|url=https://www.abc.net.au/news/2005-10-08/new-adelaide-airport-opens-for-public-viewing/2120242|access-date=27 January 2020|work=ABC news|date=8 October 2005}}</ref> Die herontwikkeling is deur die bouers Hansen Yuncken bestuur. Voor die herontwikkeling is die ou lughaweterminaal gekritiseer vir sy beperkte kapasiteit en gebrek aan lugbrûe. Die nuwe terminaal is op 7 Oktober 2005 deur die eerste minister [[John Howard]] en die Suid-Australiese premier Mike Rann geopen. Adelaide Airport Limited het egter kort daarna aangekondig dat slegs internasionale vlugte die nuwe fasiliteit onmiddellik sal gebruik weens probleme met die brandstofpompe en ondergrondse pype. Hierdie probleme het aanvanklik verband gehou met die roesweermiddel wat aan die binnekant van die brandstofpompe toegedien is, en daarna met bourommel in die pype. Alhoewel internasionale en streeksvliegtuie (vanaf Desember 2005) via tenkwaens aangevul is, het 'n gebrek aan ruimte- en veiligheidskwessies hierdie aksie verhinder vir binnelandse straalvliegtuie, wat hul bedrywighede by die ou terminaal moes voortsit. Die hervulstelsel is van alle rommel skoongemaak en die nuwe terminaal is vanaf 17 Februarie 2006 vir alle vlugte gebruik.<ref>{{cite news|title=Passengers urged to be patient as new SA terminal opens|url=http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|work=ABC News|location=Australia|date=17 February 2006|access-date=14 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080417181131/http://www.abc.net.au/news/newsitems/200602/s1572055.htm|archive-date=17 April 2008|url-status=dead}}</ref> Die nuwe lughaweterminaal is ongeveer 850 meter lank en is in staat om 27 vliegtuie, insluitend 'n [[Airbus A380]], gelyktydig te hanteer en 3 000 passasiers per uur te verwerk. Dit sluit openbare en lugredery-sitkamers met hoë gerief, 14 glaskant-lugbrûe, 42 deelgebruiker-inboektoonbanke en 34 winkels in. Gratis draadlose internet word ook regdeur die terminaal verskaf deur Internode Systems, 'n eerste vir 'n Australiese lughawe.<ref>{{Cite web|url=http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|title=Weaving wireless magic|last=Denise Murray|date=31 October 2005|publisher=CRN Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010065737/http://www.crn.com.au/story.aspx?CIID=25706|archive-date=10 October 2006|access-date=14 October 2006}}</ref> In Julie 2013 het Adelaide-lughawe die eerste Australiese lughawe en tweede lughawe wêreldwyd geword wat Google Street View-tegnologie het, wat passasiers in staat stel om die aankoms- en vertrekgedeeltes van die lughawe te verken voor hulle reis.<ref>{{Cite press release|url=http://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20(2).pdf|title=Google Street View Technology First for Adelaide Airport|date=19 July 2013|publisher=Adelaide Airport Limited|access-date=10 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150321213813/https://www.adelaideairport.com.au/assets/pdfs/media-releases/nr%20-%20Google%20Street%20View%2007%2013%20web%20%282%29.pdf|archivedate=21 March 2015}}</ref> ’n Nuwe beheertoring, op 44 meter hoog meer as twee keer die hoogte van die ou toring wat in 1983 gebou is en A$16,9 miljoen gekos het, is in Augustus 2013 in gebruik geneem.<ref>{{Cite web|url=https://australianaviation.com.au/2013/08/new-adelaide-airport-control-tower-commissioned/|title=New Adelaide Airport control tower commissioned|date=23 August 2013|website=Australian Aviation|access-date=27 November 2019}}</ref> Aan die einde van 2018 het Adelaide-lughawe met 'n terminaaluitbreidingsprojek van $165&nbsp;miljoen begin. Dit behels die verlenging van die terminale, die toevoeging van meer belastingvrye en ander winkels, en die verhoging van internasionale kapasiteit. Die ou internasionale terminaal is ook in 2019 gesloop, nadat dit vir baie jare leeg gestaan het. <ref>{{Cite web|url=https://architectureau.com/articles/adelaide-airports-165m-expansion-approved/|title=Adelaide Airport's $165m expansion approved|website=ArchitectureAU|language=en-AU|access-date=10 March 2019}}</ref> == Landvervoer == Adelaide Metro bedryf gereelde JetBus-busse wat die lughawe verbind met 'n aantal gewilde liggings regoor die metropolitaanse Adelaide. Roete J1X bedryf 'n sneldiens na en van die lughawe na die Adelaide SSK. Roetes J1 en J2 werk tussen die noordelike, westelike en suidelike voorstede, via die SSK en die lughawe – gewilde gebiede soos Tea Tree Plaza, Glenelg en Harbour Town word bedien.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|title=Adelaide Airport Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190318224656/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/268261/1454420/file/Airport_Timetable_(J1-J1x-J2)_ttable_routemap_27-01-19.pdf|archive-date=18 March 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Roetes J7 en J8 werk na West Lakes en Marion.<ref>{{Cite web|url=https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|title=J7-J8 Bus Timetable|publisher=Adelaide Metro|archive-url=https://web.archive.org/web/20190418221033/https://www.adelaidemetro.com.au/content/download/882/10839/file/J7-J8-371-372_ttable_routemap_14-10-18.pdf|archive-date=18 April 2019|access-date=5 April 2019}}</ref> Taxi's en huurmotors is ook naby die terminaalgebou beskikbaar. Daar was planne om 'n spoorlyn na die lughawe te bou, maar teen Mei 2020 is hierdie projekte gekanselleer.<ref>{{Cite web|url=https://www.roadsonline.com.au/adelaide-airport-to-city-light-rail-a-must-do-ccf/|title=Adelaide Airport to city light rail a 'must do' – CCF|date=19 August 2018|website=Roads & Infrastructure Magazine}}</ref> == Verwysings == {{Verwysings|2}} == Eksterne skakels == * [http://www.aal.com.au/ Adelaide Lughawe Beperk] * [http://www.adelaideairport.com.au/travellers-guide/webcam/ Adelaide Lughawe-webkamera, elke 60 sekondes opgedateer.] Die kamera kyk noordoos vanaf Hek 26 * [https://www.youtube.com/watch?v=9km-wMzqIow Video van Qantas A380 se eerste besoek aan Adelaide-lughawe] {{Normdata}} [[Kategorie:Koördinate op Wikidata]] [[Kategorie:Lughawens in Australië]] td8haoqek96z4ifjs61h27hl22yd5vh 0 392827 2518582 2022-08-10T18:49:12Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Draaikolk-sterrestelsel]] na [[Draaikolksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Draaikolksterrestelsel]] j8kcyju4a2zjbotu3m1kqs9jc8v0aiw 1 392828 2518584 2022-08-10T18:49:12Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Draaikolk-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Draaikolksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Draaikolksterrestelsel]] kctwosktvhrg1ahapyeqyzsu66cz22v 0 392829 2518588 2022-08-10T18:53:32Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Sonneblom-sterrestelsel]] na [[Sonneblomsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Sonneblomsterrestelsel]] 14lutjfl6mntr7t1u8b87n5et418h99 1 392830 2518590 2022-08-10T18:53:32Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Sonneblom-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Sonneblomsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Sonneblomsterrestelsel]] qpl7g818fhky97wgzonnu1cqyfse9lm 0 392831 2518593 2022-08-10T18:56:13Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Driehoek-sterrestelsel]] na [[Driehoeksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Driehoeksterrestelsel]] 80az1o1hakgi9x3r0bi3yb6p4gvth0f 1 392832 2518595 2022-08-10T18:56:13Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Driehoek-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Driehoeksterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Driehoeksterrestelsel]] ec6o6tv3w699zny0fa2b55y9qd2wa5o 0 392833 2518599 2022-08-10T18:58:57Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Paddavis-sterrestelsel]] na [[Paddavissterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Paddavissterrestelsel]] qqc5p1thshm40mro5j8vz2he2dhpqld 1 392834 2518601 2022-08-10T18:58:57Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Paddavis-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Paddavissterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Paddavissterrestelsel]] 2hvoazu1qwfebm393l29v70umoens8e 0 392835 2518605 2022-08-10T19:00:27Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Sombrero-sterrestelsel]] na [[Sombrerosterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Sombrerosterrestelsel]] ikj982tmm2fus4864wzi17qznfkiz0z 1 392836 2518607 2022-08-10T19:00:27Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Sombrero-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Sombrerosterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Sombrerosterrestelsel]] ewnwmz59tbsbb7nne12zcdc3momkulg 0 392837 2518610 2022-08-10T19:02:24Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] 83nj9f4lmwfkohq8zyt3k6emxudjce3 1 392838 2518612 2022-08-10T19:02:24Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Suidelike Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Suidelike Vuurwielsterrestelsel]] 17kguc5pzii4hyjho3ku8cd3ekkidvq 0 392839 2518615 2022-08-10T19:03:55Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Swartoog-sterrestelsel]] na [[Swartoogsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Swartoogsterrestelsel]] m40w7ycy0484dkllti069rs0tfq2wg5 1 392840 2518617 2022-08-10T19:03:55Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Swartoog-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Swartoogsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Swartoogsterrestelsel]] pi44f5m72e90tegvear23a2cu6ai9f3 0 392841 2518620 2022-08-10T19:05:16Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Vuurwielsterrestelsel]] 1ymix3xhk7y0o3ar4p3hu1ovfyctp9m 1 392842 2518622 2022-08-10T19:05:16Z Burgert Behr 2401 Burgert Behr het bladsy [[Bespreking:Vuurwiel-sterrestelsel]] na [[Bespreking:Vuurwielsterrestelsel]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Vuurwielsterrestelsel]] byttx3sws3t7bgl7py9iabuth6eepyt 0 392843 2518637 2022-08-10T20:24:08Z 196.250.216.40 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek...' wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidregtersloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] e0gvx4hsfurr4zzbya8i81w7eoak0fx 2518639 2518637 2022-08-10T20:40:39Z 196.250.216.40 wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidregtersloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] rf4qa447m9c3gs020lwdhxsvak5jqp4 2518640 2518639 2022-08-10T20:49:36Z 196.250.216.40 /* Skeidregtersloopbaan */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] f5n3q1laea7e2wnxsytne5t5dzh35so 2518641 2518640 2022-08-10T20:50:12Z 196.250.216.40 /* Skeidsregterloopbaan */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] (EDI) op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] hv7wcnb5i0x0elxdwsj2793niai6ud4 2518642 2518641 2022-08-10T20:53:18Z 196.250.216.40 /* Skeidsregterloopbaan */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] (EDI) op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] smqysyd7ejcah09xq61t8cz45bzu1rc 2518643 2518642 2022-08-10T20:55:11Z 196.250.216.40 /* Skeidsregterloopbaan */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] (EDI) op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, in die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen Profile] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] 344nxwzx8c2gtbt3tbr09wbum8ch61j 2518644 2518643 2022-08-10T20:56:34Z 196.250.216.40 /* Eksterne skakels */ wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] (EDI) op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde het tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] plaasgevind. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> <ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref>. Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elite Paneel van IKR Skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik 'n rekord 209 EDI wedstryde besleg - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te besleg, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi]] op 19 April 2006<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref>. Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref>. Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde op te tree tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde besleg.<ref name="ESPN bio"/> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofiel wedstryde, insluitende die Indië-Pakistan reeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007 [[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verban is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio"/> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, in die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorvoertuig ongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen se profiel] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] c5e8mi43wmgd8g0ew7zieaafaebbsv0 2518645 2518644 2022-08-10T20:57:44Z Aliwal2012 39067 taalverbetering wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = |beeldonderskrif = |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom was hy 'n voltydse skeidsregter.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde is tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] gespeel. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref> Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elitepaneel van IKR-skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik in 'n rekord 209 EDI-wedstryde beslis - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te beslis, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi|Aboe Dhabi]] op 19 April 2006.<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref> Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het.<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde te staan tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde beheer.<ref name="ESPN bio" /> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofielwedstryde, insluitende die Indië-Pakistanreeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007-[[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verbied is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio" /> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen se profiel] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] e14cokonzmp2hvpt2o1v2ub6i64do4e 2518664 2518645 2022-08-11T07:32:54Z Rooiratel 90342 Beeld bygevoeg wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Persoon |naam = Rudi Koertzen |beeld = Rudi Koertzen Broad celebrating, 2009 (cropped).jpg |beeldonderskrif = Rudi Koertzen in 2009. |volle_naam = Rudolf Eric Koertzen |geboortedatum = {{Geboortedatum|1949|3|26|}} |geboorteplek = [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]] (tans die [[Wes-Kaap]]) |sterfdatum = {{sterfdatum en ouderdom|2022|8|9|1949|3|26|}} |sterfplek = naby [[Riversdal]], Wes-Kaap, [[Suid-Afrika|Republiek van Suid-Afrika]] |ouers = |titel = |nasionaliteit = {{vlagland|Suid-Afrika}} |alma_mater = |beroep = [[Krieket]]skeidsregter |ander = |huweliksmaat = |kinders = |handtekening = }} '''Rudolf Eric Koertzen''' ([[26 Maart]] [[1949]] – [[9 Augustus]] [[2022]]) was 'n internasionale [[krieket]]skeidsregter. Hy was sedert sy jeug 'n krieketentoesias en het aan krieketkompetisies deelgeneem terwyl hy werksaam was by die [[SAS&H|Suid-Afrikaanse Spoorweg en Hawens]]. Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later voltyds as skeidsregter begin optree.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref>Hy het uiteindelik meer as 300 internasionale krieketwedstryde behartig.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Vroeë lewe == Koertzen is op 26 Maart 1949 gebore in [[Knysna]], [[Kaapprovinsie]], [[Unie van Suid-Afrika|Suid-Afrika]].<ref name="ESPN bio">{{cite web|title=Rudi Koertzen profile and biography, stats, records, averages, photos and videos|url=https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|first=Andrew|last=Miller|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=3 Julie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220703014519/https://www.espncricinfo.com/player/rudi-koertzen-45830|url-status=live}}</ref><ref name="CSA obit">{{cite news|title=CSA Mourns the Passing of Legendary Former Umpire Rudi Koertzen (1949 – 2022)|url=https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|date=9 Augustus 2022|access-date=9 August 2022|publisher=Cricket South Africa|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051515/https://cricket.co.za/2022/08/09/csa-mourns-the-passing-of-legendary-former-umpire-rudi-koertzen-1949-2022/|url-status=live}}</ref> Hy het as bouler gespeel vir 'n topvlak-krieketklub in [[Kimberley]], [[Noord-Kaap]].<ref name="ESPN obit">{{cite news|title=Rudi Koertzen, former ICC elite-panel umpire, dies aged 73|url=https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|date=9 August 2022|access-date=9 August 2022|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|archive-date=9 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220809114141/https://www.espncricinfo.com/story/rudi-koertzen-former-umpire-dies-aged-73-1328423|url-status=live}}</ref> Hy was aanvanklik werksaam as spoorwegklerk in [[Port Elizabeth]],<ref name="ESPN bio"/><ref name="ESPN obit"/> voordat hy 'n betrekking ontvang het in die bouindustrie.<ref name="ESPN obit"/> Hy het in 1981 begin optree as skeidsregter, en elf jaar later in 1992 op 43-jarige ouderdom was hy 'n voltydse skeidsregter.<ref>{{cite web|title=Oud-krieketskeidsregter sterf in botsing|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/oud-krieketskeidsregter-sterf-in-botsing/|first= |last= |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> Hy het uiteindelik 331 internasionale krieketwedstryde behartig, die tweede meeste na Aleem Dar. <ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref> == Skeidsregterloopbaan == Koertzen het sy eerste [[Internasionale eendagwedstryd]] op 9 Desember 1992 behartig, en sy eerste [[Toetskrieket]]wedstryd vanaf 26 tot 29 Desember 1992. Beide wedstryde is tussen [[Suid-Afrikaanse nasionale krieketspan|Suid-Afrika]] en [[Indiese nasionale krieketspan|Indië]] in [[Port Elizabeth]] gespeel. Dit was die eerste reeks waartydens televisie-herhalings gebruik is om uithardloopkanse te beslis. Hy het in die sportwêreld bekend gestaan as die "stadige vinger van die dood" omdat hy sy vinger baie stadig opgelig het wanneer hy aangedui het dat 'n kolwer uit is.<ref>{{cite web|title=Rus in vrede, oom Rudi|url=https://maroelamedia.co.za/nuus/sa-nuus/rus-in-vrede-oom-rudi/|first=Gresse |last=Johann |publisher=[[Maroela Media]]|access-date=10 Augustus 2022|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Cricket Umpires: The Legendries|date=7 April 2021|url=https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|publisher=wicketnrun.com|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.wicketnrun.com/cricket-umpires-the-legendries/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|title=Koertzen's 'slow finger of death'|url=https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|publisher=ESPNcricinfo|date=26 Februarie 2013|access-date=28 November 2021|archive-date=28 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211128172625/https://www.espncricinfo.com/story/koertzen-s-slow-finger-of-death-617771|url-status=live}}</ref> Koertzen het in [[1997]] 'n voltydse skeidsregter van die [[Internasionale Krieketraad|IKR]] geword. Hy was een van die oorspronklike lede van die Elitepaneel van IKR-skeidsregters, toe die paneel in 2002 op die been gebring is. Hy het uiteindelik in 'n rekord 209 EDI-wedstryde beslis - en slegs die tweede skeidsregter na David Shepherd geword om meer as 150 EDI-wedstryde te beslis, in die wedstryd tussen Indië en [[Pakistanse nasionale krieketspan|Pakistan]] in [[Abu Dhabi|Aboe Dhabi]] op 19 April 2006.<ref>{{cite web |last=Murgatroyd |first=Brian |date=19 April 2006 |title='Slow death' Koertzen achieves landmark in inaugural Abu Dhabi ODI |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223025248/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/244813.html |url-status=live }}</ref> Hy het Shepherd se rekord van 172 EDI-wedstryde verbygesteek toe hy die [[2007]] wêreldbekerwedstryd tussen [[Wes-Indiese nasionale krieketspan|Wes-Indië]] en [[Engelse nasionale krieketspan|Engeland]] in [[Barbados]] op 21 April 2007 besleg het.<ref>{{cite web |last=Fitzgerald |first=James |date=21 April 2007 |title=Umpire Koertzen breaks record for most number of ODIs |url=http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223024922/http://www.espncricinfo.com/icc-media/content/story/291792.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 11 Julie 2009 in [[Dublin]] in sy 200ste EDI-wedstryd opgetree in die wedstryd tussen [[Ierse nasionale krieketspan|Ierland]] en [[Keniaanse nasionale krieketspan|Kenia]].<ref>{{cite web |url=http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |title=Koertzen Reaches 200 Mark In ODIs |publisher=Cricket World |date=11 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222105628/http://www.cricketworld.com/koertzen-reaches-200-mark-in-odis/21262.htm |url-status=live }}</ref> Hy het ook slegs die tweede skeidsregter na Steve Bucknor geword om in 100 toetswedstryde te staan tydens die tweede wedstryd [[Die As|om die As]] tussen Engeland en [[Australiese nasionale krieketspan|Australië]] by [[Lord's]] op 16 Julie 2009.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |title=Lord's Test to be Koertzen's 100th |publisher=ESPNcricinfo |date=16 Julie 2009 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222145603/http://www.espncricinfo.com/engvaus2009/content/story/414649.html |url-status=live }}</ref>. Hy het uiteindelik 108 toetswedstryde beheer.<ref name="ESPN bio" /> Koertzen is gedurende sy loopbaan as skeidsregter aangestel in verskeie hoëprofielwedstryde, insluitende die Indië-Pakistanreeks, en die reeks [[Die As|om die As]] (hy was een van die skeidsregters tydens die bekende reeks om die As van [[2005]]). Hy het in beide die 2003- en 2007-[[Krieketwêreldbeker]] opgetree.<ref name="ICC obit">{{cite news|title=Former international umpire Rudi Koertzen dies, aged 73|url=https://www.icc-cricket.com/news/2736223|date=9 Augustus 2022|access-date=9 Augustus 2022|publisher=International Cricket Council|archive-date=10 Augustus 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220810051506/https://www.icc-cricket.com/news/2736223|url-status=live}}</ref> Hy was ook een van die skeidsregters tydens die eindwedstryde van die [[Kampioentrofee|IKR Kampioenetrofee]] in 2004 en 2006,<ref>{{cite web|title=Full Scorecard of England vs West Indies Final 2004 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=25 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211125190449/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2004-61157/england-vs-west-indies-final-66210/full-scorecard|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|title=Full Scorecard of West Indies vs Australia Final 2006/07 – Score Report|url=https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|publisher=ESPN Internet Ventures|work=ESPN Cricinfo|access-date=9 Augustus 2022|archive-date=14 Januarie 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220114050226/https://www.espncricinfo.com/series/icc-champions-trophy-2006-07-232694/australia-vs-west-indies-final-249759/full-scorecard|url-status=live}}</ref> en is gekies om die ''IKR SuperSeries'' (Australië v Wêreld XI) in 2005 te besleg, saam met Simon Taufel, Aleem Dar en Darrell Hair.<ref>{{cite news|title=Hair and Murali to meet again in Super Series|url=https://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|date=22 September 2005|access-date=9 Augustus 2022|publisher=ABC News|archive-date=28 Oktober 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161028041436/http://www.abc.net.au/news/2005-09-23/hair-and-murali-to-meet-again-in-super-series/2109756|url-status=live}}</ref> Koertzen se professionalisme het voorkom dat hy in die moeilikheid beland het tydens 'n paar kontroversiële oomblikke: in September 1999 het hy omkoopgeld geweier om die uitslag van die eindstryd van die Coca-Cola Singapore Challenge tussen die Wes-Indië en Indië te bepaal, en in Januarie 2000 het hy as skeidsregter waargeneem tydens die toetswedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland by [[SuperSport-park]] in [[Centurion]], waartydens albei spanne 'n kolfbeurt verbeur het om 'n uitslag af te dwing nadat die Suid-Afrikaanse kaptein, [[Hansie Cronje]], deur 'n beroepswedder genader is.<ref>{{cite web |last=Polack |first=John |date=10 Mei 2000 |title=A Definitive Overview of Cricket Match-Fixing, Betting and Corruption Allegations |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223022156/http://www.espncricinfo.com/ci/content/story/90877.html |url-status=live }}</ref> Hy is ook hoog aangeslaan deur spelers: in 2002 is hy as die topskeidsregter aangewys, en in 2005 en 2006 benoem vir die IKR-skeidsregter van die jaar-toekenning. Hy het by albei geleenthede derde geëindig agter Taufel en Dar. Hy het egter ook 'n aantal hoëprofielfoute gemaak - veral in die toets tussen [[Sri Lanka nasionale krieketspan|Sri Lanka]] en Engeland in Kandy, [[Sri Lanka]] in Maart 2001,<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |title=Wisden Almanack - Sri Lanka v England, 2000-01 |publisher=ESPNcricinfo |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=22 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151222140921/http://www.espncricinfo.com/wisdenalmanack/content/story/154221.html |url-status=live }}</ref> en tydens die eindwedstryd van die 2007 Krieketwêreldbeker, waartydens sy wanvertolking van die reëls oor swak lig daartoe gelei het dat hy verbied is om waar te neem tydens die eerste [[T20I-wêreldbeker]]toernooi wat later die jaar plaasgevind het<ref name="ESPN bio" /> (alhoewel hy gekies is vir die volgende T20I-wêreldbeker in 2009). Koertzen het op 4 Junie 2010 sy uittrede aangekondig.<ref>{{cite web |url=http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |title=Umpire Rudi Koertzen set to retire |publisher=ESPNcricinfo |date=4 Junie 2010 |access-date=12 Desember 2015 |archive-date=23 Desember 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151223002039/http://www.espncricinfo.com/ci-icc/content/story/461939.html |url-status=live }}</ref> Hy het op 9 Junie 2010 in sy laaste EDI-wedstryd tussen [[Zimbabwiese nasionale krieketspan|Zimbabwe]] en Sri Lanka in Harare opgetree, en in sy laaste toets vanaf 21 tot 24 Julie 2010, tydens die wedstryd tussen Pakistan en Australië in [[Leeds]].<ref>{{cite web |url=http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |title=ICC pays tribute to the retiring Rudi Koertzen |publisher=TheSportsCampus.com |date=4 Junie 2010 |access-date=4 Junie 2010 |archive-date=5 Oktober 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111005044853/http://www.thesportscampus.com/201006045517/test-cricket/icc-pays-tribute-to-the-retiring-rudi-koertzen |url-status=live }}</ref> == Dood == Koertzen sterf op [[9 Augustus]] [[2022]] tydens 'n motorongeluk, toe hy op pad terug was na sy gesinswoning in [[Despatch]], [[Oos-Kaap]], na 'n [[gholf]]naweek in [[Kaapstad]]. Hy was 73 jaar oud.<ref name="CSA obit"/><ref name="ESPN obit"/> == Toekennings == * IKR Brons Dwarsbalkie-prys vir 100 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Silwer Dwarsbalkie-prys vir 200 EDI-wedstryde<ref name="ICC obit"/> * IKR Goue Dwarsbalkie-prys vir 100 Toetse<ref name="ICC obit"/> Koertzen was die eerste skeidsregter om al drie toekennings te ontvang. Slegs Aleem Dar kon sedertdien dié prestasie behaal.<ref name="ICC obit"/> == Verwysings == {{Verwysings}} == Eksterne skakels == *[http://content.cricinfo.com/southafrica/content/player/45830.html Rudi Koertzen se profiel] op die Cricinfo-webwerf {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Koertzen, Rudi}} [[Kategorie:Geboortes in 1949]] [[Kategorie:Sterftes in 2022]] [[Kategorie:Afrikaners]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketskeidsregters]] [[Kategorie:Suid-Afrikaanse krieketspelers]] 0d4t2xiwan07si7ithrfrscyh9rw7t9 0 392844 2518647 2022-08-10T23:02:27Z 196.250.216.40 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Adelheid | titel = Hertogin van Boergondië | beeld = Adelaide Bourgogne.jpg | beeldonderskrif = Adelheid van Boergondië | orde = | termynbegin = | termeinde = | voorganger = | opvolger = | huweliksmaat = Richard I van Boergondië...' wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Adelheid | titel = Hertogin van Boergondië | beeld = Adelaide Bourgogne.jpg | beeldonderskrif = Adelheid van Boergondië | orde = | termynbegin = | termeinde = | voorganger = | opvolger = | huweliksmaat = [[Richard I van Boergondië]] | kinders = {{unbulleted list|[[Hugo die Swarte]]|[[Roedolf van Frankryk]]|Adelheid van Boergondië}} | huis = [[Huis van Welfe]] | vader = [[Koenraad II van Auxerre]] | moeder = [[Waldrada van Worms]] | geboortedatum = omstreeks 865-870 | geboorteplek = | sterfdatum = <!-- {{Sterfdatum en ouderdom|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD|}} --> | sterfplek = | begrawe = | religie = }} '''Adelheid van Boergondië''' (gebore tussen 865<ref name="Settipani p.27">Christian Settipani, ''La Noblesse du Midi Carolingien. Études sur quelques grandes familles d'Aquitaine et du Languedoc, du IXe au XIe siècles. Toulousain, Périgord, Limousin, Poitou, Auvergne'', Linacre College, Unit for Prosopographical Research, 2004, {{p.|27}} ([https://books.google.fr/books?id=1tho6B1mUGMC&pg=PA27 lire en ligne]).</ref> en 870, sterf tussen 928 en 929) was Hertogin van [[Boergondië]] deur haar huwelik met [[Richard I van Boergondië]], en het ook die titel besit van Gravin van Auxerre, moontlik as heerseres. Sy is van die [[Huis van Welfe]]. Sy was die dogter van [[Koenraad II van Auxerre]]<ref>Timothy Reuter. ''The Annals of Fulda''.</ref> en sy vrou [[Waldrada van Worms]]. In 888 is sy getroud met [[Richard I van Boergondië]]. Adelheid word betitel as Gravin van Auxerre tussen 888 en 921. Die rede hiervoor is onduidelik. Daar is voorgestel dat die rede hiervoor is dat die Graafskap van Auxerre aan haar gegee is as bruidskat. Dit is moontlik dat sy die heerseres was van Auxerre. == Voorouers == {| class="wikitable" style="background:#FFFFFF; font-size:85%; text-align:center" |- bgcolor="#E0E0E0" !colspan="5"|Voorouers van Adelheid van Boergondië (870–929) |- |'''Oorgrootouers''' |colspan="1"|Welf van Altdorf (–)<br />∞ <br />Eigilwich (–) |colspan="1"|Hugo van Tours (775–837)<br />∞ <br />Ava van Morvois (–839) |colspan="1"|? (–) <br /> ∞ <br />? (–) |colspan="1"|? (–)<br /> ∞ <br />? (–) |- |'''Grootouers''' |colspan="2"|Koenraad I van Auxerre (800–863)<br />∞ 1180<br />Adelheid van Tours (–na 866) |colspan="2"|? (–)<br />∞ <br />? (–) |- |'''Ouers''' |colspan="5"|Koenraad II van Auxerre (835–876)<br />∞ <br />Waldrada (–) |} == Kinders == * [[Roedolf van Frankryk]],<ref>Constance B. Bouchard. ''The Bosonids or Rising to Power in the Late Carolingian Age''.</ref> wat getroud is met [[Emma van Frankryk]], dogter van [[Robert van Boergondië|Robert I van Frankryk]] * [[Hugo die Swarte]]<ref>Constance B. Bourchard, ''Those of my Blood: Constructing Noble Families in Medieval Francia'' (University of Pennsylvania Press, 2001)</ref> * Boson (895-935) * Adelheid van Boergondië (gebore omstreeks 896), getroud met [[Reinier II van Henegouwe]]. * Ermengarde van Boergondië (gebore omstreeks 905 en sterf omstreeks 945) == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in die 860's]] [[Kategorie:Sterftes in die 920's]] ntfkha7cslh2grzs8w7p8e1codnsuba 0 392845 2518648 2022-08-11T00:02:22Z 196.250.216.40 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Rogier van Maine | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Graaf van Maine | termynbegin = 886<br>893 | termeinde = 895<br>900 | voorganger = | opvolger = | huweliksmaat = [[Rothilde]] | kinders = | huis = | vader = | moeder = | geboortedatum = | geboorteplek...' wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Rogier van Maine | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Graaf van Maine | termynbegin = 886<br>893 | termeinde = 895<br>900 | voorganger = | opvolger = | huweliksmaat = [[Rothilde]] | kinders = | huis = | vader = | moeder = | geboortedatum = | geboorteplek = | sterfdatum = omstreeks 900 | sterfplek = }} *<Small> ''Hierdie artikel is 'n vertaling van die artikel [[:fr:Roger du Maine]] uit die [[Franse Wikipedia]] op 18 Junie 2017.''</Small> '''Rogier van Maine''' (geboortedatum onbekend; sterf omstreeks [[900]]) was vanaf onderskeidelik 886 tot 893 en 895 tot 900 Graaf van Maine. Hy is die stigter van die tweede Huis van Maine, wat somtyds bekendstaan as die "Hugonide", oftewel "Hugoniede". Sy familie word nie geïdentifiseer in kontemporêre dokumente nie. Onlangse navorsing het verskeie hipoteses voorgestel. Indien onomastiese oorwegings in ag geneem word, is hy moontlik 'n afstammeling van Rogier, Graaf van Le Mans, en derhalwe van [[Robertiens]]e afstamming. Indien dit die geval is, is hy afkomstig van dieselfde voorouers as sy [[Rorgonid dinastie|Rorgonidiese]] mededingers, waarmee hy in 'n geskil betrokke was oor die eienaarskap van die Graafskap van Maine. Christian Settipani identifiseer hom as 'n sekere graaf Rogier wat in 892 tussenbeide getree het ten behoewe van sy "oom" Hugo, Graaf van Bourges, en stel voor dat hierdie Hugo sy oom aan moederskant was. Die voorkoms van die name "Hugo" en "Rogier" herinner aan die grawe van Laon, en hy kan moontlik die broer wees van Hugo, Graaf van Bassigny en Rogier I, Graaf van Laon. Rogier is getroud met [[Rothilde]], dogter van die Franse koning [[Karel die Kale]],{{sfn|Riché|1993|p=237}} en was derhalwe in noue kontak met die koninklike familie. In 885 is [[Ragenold van Neustrië|Ragenold]], [[Markgraafskappe van Neustrië|Markraaf van Neustrië]] en Graaf van Maine deur die [[Normandiërs]] gedood. Die oorblywende Rorgoniede was tieners, en Koning [[Karel III die Dikke]] het verkies om die [[markgraaf]]skap van Neustrië toe te vertrou aan een van sy volgelinge, [[Hendrik van Babenberg]], en die graafskap van Maine aan Rogier. Die Rorgoniede het gevolglik 'n bondgenootskap gevorm met die Robertiens, nadat [[Odo I van Frankryk|Odo]] koning van Frankryk geword het. Rogier is in 893 uit [[Le Mans]] verdryf en vervang deur die Rorgonied, Gauzlin II. Rogier is in 895 as Graaf herstel, maar was veral gewelddadig teenoor sy onderhoriges en die Kerk, wat klagtes ontlok het van die Biskop van Le Mans. Hy is kort hierna oorlede. Saam met sy vrou Rothilde, dogter van Karel die Kale en [[Richildis van Provence]], het hy die volgende kinders gehad: * [[Hugo I van Maine]]{{sfn|Riché|1993|p=237}} * 'n dogter, wat in omstreeks 914 getroud is met [[Hugo die Grote]], Hertog van die [[Franke]] * 'n moontlike dogter genaamd Rothildis, wat vanaf 937 tot 965 abtes van Bouxières-aux-Dames was == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == *{{cite book |title=The Carolingians: A Family Who Forged Europe |first=Pierre |last=Riché |translator-first=Michael Idomir |translator-last=Allen |publisher=University of Pennsylvania Press |year=1993 }} *Christian Settipani, ''La Préhistoire des Capétiens'' (''Nouvelle histoire généalogique de l'auguste maison de France'', vol. 1), Villeneuve d'Ascq, red. Patrick van Kerrebrouck, 1993, 545 p. ({{ISBN|978-2-95015-093-6}}) {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Rogier van Maine}} [[Kategorie:Geboortes in die 9de eeu]] [[Kategorie:Sterftes in die 900's]] ouofnowk9eubtgd9pd14zlveh1aac4k 2518667 2518648 2022-08-11T07:38:27Z Rooiratel 90342 Opruim wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam = Rogier van Maine | beeld = | beeldonderskrif = | orde = Graaf van Maine | termynbegin = 886<br>893 | termeinde = 895<br>900 | voorganger = | opvolger = | huweliksmaat = [[Rothilde]] | kinders = | huis = | vader = | moeder = | geboortedatum = | geboorteplek = | sterfdatum = omstreeks 900 | sterfplek = }} '''Rogier van Maine''' (geboortedatum onbekend; sterf omstreeks [[900]]) was vanaf onderskeidelik 886 tot 893 en 895 tot 900 Graaf van Maine. Hy is die stigter van die tweede Huis van Maine, wat somtyds bekendstaan as die "Hugonide", oftewel "Hugoniede". Sy familie word nie geïdentifiseer in kontemporêre dokumente nie. Onlangse navorsing het verskeie hipoteses voorgestel. Indien onomastiese oorwegings in ag geneem word, is hy moontlik 'n afstammeling van Rogier, Graaf van Le Mans, en derhalwe van [[Robertiens]]e afstamming. Indien dit die geval is, is hy afkomstig van dieselfde voorouers as sy [[Rorgonid dinastie|Rorgonidiese]] mededingers, waarmee hy in 'n geskil betrokke was oor die eienaarskap van die Graafskap van Maine. Christian Settipani identifiseer hom as 'n sekere graaf Rogier wat in 892 tussenbeide getree het ten behoewe van sy "oom" Hugo, Graaf van Bourges, en stel voor dat hierdie Hugo sy oom aan moederskant was. Die voorkoms van die name "Hugo" en "Rogier" herinner aan die grawe van Laon, en hy kan moontlik die broer wees van Hugo, Graaf van Bassigny en Rogier I, Graaf van Laon. Rogier is getroud met [[Rothilde]], dogter van die Franse koning [[Karel die Kale]],{{sfn|Riché|1993|p=237}} en was derhalwe in noue kontak met die koninklike familie. In 885 is [[Ragenold van Neustrië|Ragenold]], [[Markgraafskappe van Neustrië|Markraaf van Neustrië]] en Graaf van Maine deur die [[Normandiërs]] gedood. Die oorblywende Rorgoniede was tieners, en Koning [[Karel III die Dikke]] het verkies om die [[markgraaf]]skap van Neustrië toe te vertrou aan een van sy volgelinge, [[Hendrik van Babenberg]], en die graafskap van Maine aan Rogier. Die Rorgoniede het gevolglik 'n bondgenootskap gevorm met die Robertiens, nadat [[Odo I van Frankryk|Odo]] koning van Frankryk geword het. Rogier is in 893 uit [[Le Mans]] verdryf en vervang deur die Rorgonied, Gauzlin II. Rogier is in 895 as Graaf herstel, maar was veral gewelddadig teenoor sy onderhoriges en die Kerk, wat klagtes ontlok het van die Biskop van Le Mans. Hy is kort hierna oorlede. Saam met sy vrou Rothilde, dogter van Karel die Kale en [[Richildis van Provence]], het hy die volgende kinders gehad: * [[Hugo I van Maine]]{{sfn|Riché|1993|p=237}} * 'n dogter, wat in omstreeks 914 getroud is met [[Hugo die Grote]], Hertog van die [[Franke]] * 'n moontlike dogter genaamd Rothildis, wat vanaf 937 tot 965 abtes van Bouxières-aux-Dames was == Verwysings == {{Verwysings}} == Bronne == *{{cite book |title=The Carolingians: A Family Who Forged Europe |first=Pierre |last=Riché |translator-first=Michael Idomir |translator-last=Allen |publisher=University of Pennsylvania Press |year=1993 }} *Christian Settipani, ''La Préhistoire des Capétiens'' (''Nouvelle histoire généalogique de l'auguste maison de France'', vol. 1), Villeneuve d'Ascq, red. Patrick van Kerrebrouck, 1993, 545 p. ({{ISBN|978-2-95015-093-6}}) {{Normdata}} {{DEFAULTSORT:Rogier van Maine}} [[Kategorie:Geboortes in die 9de eeu]] [[Kategorie:Sterftes in die 900's]] tplyeumeeujw6h0pxtxxlxmj140rie4 2 392846 2518651 2022-08-11T00:41:57Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruiker:IIIIIOIIOOI]] na [[Gebruiker:Vanished user 9592036]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]" wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Gebruiker:Vanished user 9592036]] dyeil1sp5qivbzshu6l92qhezmda9jj 3 392847 2518652 2022-08-11T00:41:57Z QueerEcofeminist 96452 QueerEcofeminist het bladsy [[Gebruikerbespreking:IIIIIOIIOOI]] na [[Gebruikerbespreking:Vanished user 9592036]] geskuif: Bladsy is outomaties geskuif na hernoeming van gebruiker "[[Spesiaal:CentralAuth/IIIIIOIIOOI|IIIIIOIIOOI]]" na "[[Spesiaal:CentralAuth/Vanished user 9592036|Vanished user 9592036]]" wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Gebruikerbespreking:Vanished user 9592036]] q7457j8v566dtpw2irjyv7juerpmchi 0 392848 2518656 2022-08-11T03:42:56Z 196.250.216.40 Nuwe bladsy geskep met '{{Inligtingskas Ampsbekleër | naam =Roedolf | beeld =Raoul Ier.jpg | beeldonderskrif = | orde =[[Wes-Frankiese Ryk|Koning van West-Frankië]] | termynbegin =[[923]] | termeinde =[[936]] | inhuldiging-naam =Kroning | inhuldiging =[[13 Julie]] [[923]] in Soissons | voorganger...' wikitext text/x-wiki {{Inligtingskas Ampsbekleër | naam =Roedolf | beeld =Raoul Ier.jpg | beeldonderskrif = | orde =[[Wes-Frankiese Ryk|Koning van West-Frankië]] | termynbegin =[[923]] | termeinde =[[936]] | inhuldiging-naam =Kroning | inhuldiging =[[13 Julie]] [[923]] in Soissons | voorganger =[[Robert van Boergondië|Robert I van Frankryk]] | opvolger =[[Lodewyk IV van Frankryk|Lodewyk IV]] | orde2 =[[Hertog van Boergondië]] | termynbegin2 =[[921]] | termeinde2 =[[936]] | voorganger2 =[[Richard I van Boergondië|Richard I]] | opvolger2 =[[Hugo die Swarte]] | huis-naam =Huis | huis =[[Bosonide|Bosoniede]] | vader =[[Richard I van Boergondië|Richard I]] | moeder =[[Adelheid van Boergondië|Adelheid van Auxerre]] | geboortedatum =Omstreeks [[890]] | geboorteplek = | sterfdatum =[[15 Januarie]] [[936]] | sterfplek =[[Auxerre]], Wes-Frankië | begrawe =Katedraal van Saint-Denis | huweliksmaat =[[Emma van Frankryk]] | religie =[[Rooms-Katoliek]] | handtekening = | webwerf = | portaal = }} '''Roedolf van Frankryk''', ook bekend as ''Raoul'' of ''Rodolphe'' in [[Frans]] (Omstreeks [[890]] - [[15 Januarie]] [[936]], Auxerre) was tussen [[923]] en [[936]] koning van [[Wes-Frankiese Ryk|Wes-Frankië]]. Hy was die seun van Hertog [[Richard I van Boergondië]]. == Naam == In kontemporêre [[Latyn]]se dokumente uit die [[Middeleeue]] word sy naam gewoonlik aangegee as ''Rodulfus'', van die [[Germaans]]e wortels ''hruod'', "roem, glorie", en ''wulf'', "wolf". Rodoelf en Roedolf is variante van hierdie naam; die Franse vorm is ''Rodolphe''. Daarenteen staan die koning bekend as ''Raoul'' in moderne [[Frans]], 'n naam wat afgelei is van ''Radulfus'', van die Germaanse ''rad'', "raad" en ''wulf''. Alhoewel hierdie naam verskillende oorspronge het, is dit soms uitruilbaar met ''Rodulfus'' deur tydgenote gebruik. Die koning self het egter altyd ''Rodulfus'' gebruik, soos op sy persoonlike seël.<ref>Jean Dufour, ''Recueil des actes de Robert Ier et de Raoul, rois de France: 922–936'' (Parys, 1978), bl. lxvii.</ref> == Agtergrond == Voor sy verkiesing as koning was Roedolf die [[hertog]] van [[Boergondië]], en vanaf 1921 graaf van Troyes. Hy het die [[Hertogdom van Boergondië]] geërf van sy vader, [[Richard I van Boergondië|Richard I]], en is getroud met [[Emma van Frankryk|Emma]], dogter van Koning [[Robert van Boergondië|Robert I van Frankryk]]. Hy is verkies om sy vader, wat in 923 gedood is tydens die Slag van Soissons, op te volg teen die afgesette koning [[Karel die Eenvoudige]]. Hy is gekroon op 13 Julie 923 in Sint Médard, Soissons deur Walter, Aartsbiskop van Sens. By sy kroonbestyging het hy die Graafskap van Boergondië oorgegee aan sy jonger broer, [[Hugo die Swarte]]. == Bewind == [[Lêer:Denier sous Raoul de France.jpg|duimnael|links|Denier van Roedolf]] Die afgesette Karel die Eenvoudige het steeds geleef en die troon geëis. Die kwessie is opgelos toe Roedolf se swaer, graaf [[Herbert II van Vermandois]], wat met Emma se suster getroud was, vir Karel, 'n mede [[Karolingers|Karolingiër]], om die bos gelei het en hom toe gevange geneem het. Roedolf se eerste optrede was om 'n leër te lei teen die koning van Oos-Frankië, [[Hendrik die Voëlkyker]], wat 'n ruk tevore 'n ooreenkoms met koning Robert I in Jülich gesluit het. Nadat Hendrik probeer het om die Hertogdom Lotaringië te annekseer, het hy opgeruk teen Roedolf met 'n groot leër, maar weer vrede gemaak. In 925 het Hendrik egter vir Giselbert II aangeval en Lotaringië permanent oorgeneem, terwyl Roedolf nie in staat daartoe was om weerstand te bied nie. In 924 het die [[Wikings]] 'n nuwe reeks strooptogte in Wes-Frankië uitgevoer. Hulle het vanuit die Loirevallei vir [[Hugo die Grote]], broer van koningin Emma, gedreig, maar Roedolf het niks gedoen nie. Kort voor lank het hulle Boergondië, die gebied van Roedolf se broer, aangeval. Hulle is teruggedryf en het aanbeweeg na Melun, waar hulle die koninklike gebiede bedreig het. Roedolf het, vergesel van slegs sy vasalle en Herbert, troepe in Boergondië gewerf, terwyl Hugo die Grote oortuig is om by hom aan te sluit. Nadat die Wikings verdryf is het die [[Normandiërs]], wat Karel die Eenvoudige in 911 in die Hertogdom Normandië gevestig het, hierdie hele streek begin verwoes. Herbert en [[Arnulf I van Vlaandere]] het by Roedolf aangesluit en saam het hulle Eu, Seine-Maritime ingeneem. Hulle is egter naby Fauquembergues in 'n lokval gelei. Gevolglik is die koning verwond en die graaf van Ponthieu gedood. Baie Normandiërs is egter ook op die slagveld agtergelaat. In dieselfde jaar het Roedolf gesprekke gehad met [[Lodewyk die Blinde]] oor die Magjare, wat op daardie stadium die nuutste barbaarse migrante in Europa was en Lodewyk bedreig het. In 930 het die Magjare die streek rondom Reims binnegeval, maar padgegee voordat die koning hulle kon beveg. In 935 het die Magjare Boergondië binnegeval. Roedolf het met 'n groot leër teen hulle opgeruk, sodat hulle sonder 'n geveg teruggetrek het. By Roedolf se afsterwe was Wes-Frankië derhalwe vir 'n wyle veilig teen beide die Wikings en die Magjare. Ten einde sy eie mag te versterk, het Herbert II van Vermandois in 925 gebruik gemaak van sy koninklike gevangene (die afgesette Karel die Eenvoudige) om die aartsbiskopdom van Reims vir sy seun Hugo van Vermandois te beklink, en in 927 die graafskap van Laon vir sy seun Odo. Roedolf se klagtes het Herbert II beweeg om Karel voor [[Willem I van Normandië|Willem I]] te bring om 'n eed van trou af te lê, waarna hulle na [[Reims]] is om Karel se eise op [[Pous Johannes X]] te versterk. In [[928]] het Herbert II uiteindelik in besit gekom van Laon, maar Karel die Eenvoudige sterf die volgende jaar in Péronne. Herbert II het gevolglik sy wurggreep op Roedolf verloor. Nadat hy die Wikings van Limousin verslaan het, het Roedolf 'n eed van getrouheid van Willem I en die [[Akwitanië|Akwitaniërs]] ontvang. Roedolf het in [[933]] die eilande (die hedendaagse [[Kanaal-eilande]]) aan die kus van Normandië aan Willem I gegee.<ref>{{cite book |last=Stapleton |first=Thomas |title=Magni rotuli scaccarii Normanniæ sub regibus Angliæ |date=1840 |page=lii}}</ref> Roedolf het in [[929]] probeer om die mag van hertog [[Ebalus van Akwitanië]] te verminder. Hy het sy toegang tot Berry teruggetrek en in 932 die titel van prins van Gotië verleen aan die graaf van Toulouse, Raymond Pons, en sy broer Ermengol van Rouergue. Hy het ook die graafskap van Auvergne oorgeplaas na Raymond. Boonop is die gebied van die [[markgraaf]]skap wat onder die beheer van Charroux geval het omskep in 'n onafhanklike graafskap. Later het Roedolf egter 'n veldtog met Ebalus in die suide gevoer om die laaste Wiking-vestings daar uit te roei. Hy het toe aggressief teen Herbert II voortgegaan, Rheims binnegemarsjeer en in 931 vir Hugo met [[Artald van Rheims|Artald]] vervang. Roedolf het hierna saam met Hugo die Grote Herbert II se vestings verbrand en hom in Château-Thierry vasgekeer, die einste plek waar Herbert II aanvanklik vir Karel die Eenvoudige van 933 tot 934 gevange gehou het. Die twee het egter in 935 vrede gesluit. Roedolf het daarna skielik siek geword, en 'n paar maande later op 14 of 15 Januarie 936 gesterf. == Huwelik en kinders == Roedolf I trou in [[921]] met [[Emma van Frankryk]], dogter van [[Robert van Boergondië|Robert I van Frankryk]] en [[Beatrix van Vermandois]]. Hulle het twee kinders gehad, maar nie een het hul kinderjare oorleef nie: *Lodewyk (sterf op 14 Junie [[929]]) *Judith == Voorouders == {| class="wikitable" style="background:#FFFFFF; font-size:85%; text-align:center" |- bgcolor="#E0E0E0" !colspan="5"|Voorouders van Rudolf van Frankrijk (890-936) |- |'''Overgrootouders''' |colspan="1"|? (-)<br />∞ <br />[? (-) |colspan="1"|[[Boso van Arles]] (~780-855)<br />∞ <br />? (-) |colspan="1"|[[Koenraad I van Auxerre]] (800-863)<br />∞ 1180<br />[[Adelheid van Tours]] (-na 866) |colspan="2"|? (-)<br />∞ <br />? (-) |- |'''Grootouders''' |colspan="2"|[[Bivinus van Metz]] (810-863/869)<br />∞ 1180<br />Richildis (-) |colspan="2"|[[Koenraad II van Auxerre]] (835-876)<br />∞ <br />Waldrada (-) |- |'''Ouders''' |colspan="5"|[[Richard I van Boergondië]] (855-921)<br />∞ <br />Adelheid van Boergondië (870-929) |} {{s-start}} {{s-bef|before=[[Richard I van Boergondië|Richard I]]}} {{s-ttl|title=[[Hertog van Boergondië]]|years=921–923}} {{s-aft|after=[[Hugo die Swarte|Hugo]]}} {{s-bef|before=[[Robert van Boergondië|Robert I]]}} {{s-ttl|title=Koning van Wes-Frankië|years=923–936}} {{s-aft|after=[[Lodewyk IV van Frankryk|Lodewyk IV]]}} {{s-end}} == Bronne == *Christian Settipani, ''La Préhistoire des Capétiens (481-987). Eerste deel : Mérovingiens, Carolingiens et Robertiens'', ''Nouvelle histoire généalogique de l'auguste maison de France'', vol. 1, Patrick van Kerrebrouck (red.), Villeneuve d'Ascq, 1993. *[http://fmg.ac/Projects/MedLands/BURGUNDY.htm#RaoulBurgundyKingFrancedied936 Rudolf in Foundation for Medieval Genealogy] * Gwatking, H. M., Whitney, J. P., et al. ''Cambridge Medieval History: Volume III—Germany and the Western Empire''. Cambridge University Press: Londen, 1930. == Verwysings == {{Verwysings}} {{Normdata}} [[Kategorie:Geboortes in 890]] [[Kategorie:Sterftes in 936]] oonythczs9j8lovjnwpjjho98x7is98 3 392849 2518657 2022-08-11T04:50:22Z Liuxinyu970226 32932 Nuwe bladsy geskep met '<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> == Global ban proposal notification == {{subst:#ifeq:{{subst:CONTENTLANG}}|en||Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}}}} There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on Meta-Wiki. {{int:...' wikitext text/x-wiki <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> == Global ban proposal notification == Apologies for writing in English. {{int:Please-translate}} There is an on-going discussion about a proposal that you be globally banned from editing all Wikimedia projects. You are invited to participate at [[:m:Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic|Requests for comment/Global ban for Velimir Ivanovic]] on Meta-Wiki. {{int:Feedback-thanks-title}} [[Gebruiker:Liuxinyu970226|Liuxinyu970226]] ([[Gebruikerbespreking:Liuxinyu970226|kontak]]) 04:50, 11 Augustus 2022 (UTC) k1i6e1bkblu5z07xugt653mqq0aoius 3 392850 2518659 2022-08-11T07:17:47Z 83.27.147.236 Nowa dyskusja wikitext text/x-wiki [[Spesiaal:Bydraes/83.27.147.236|83.27.147.236]] 07:17, 11 Augustus 2022 (UTC) 404vn2lat1lnvqjs44s1p2kkb6fg558 0 392851 2518685 2022-08-11T08:35:42Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] oor 'n aanstuur geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] ee034dwov6kh26b3xd2yq657jpk0zk7 1 392852 2518687 2022-08-11T08:35:42Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Oos-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Oos-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] sdjhabj9mx5a5xcug0pqkva2bkkro3v 0 392853 2518699 2022-08-11T08:48:49Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Noord-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] oor 'n aanstuur geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] pjjszckhwhxpi7sl6a8s4i7gv7judar 1 392854 2518701 2022-08-11T08:48:50Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:Noord-Kaapse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:Noord-Kaapse Provinsiale Wetgewer]] 50ufjlmwmus710ctafsrvwppf399z0g 0 392855 2518705 2022-08-11T08:55:54Z Rooiratel 90342 Nuwe bladsy, gedeeltelik vertaal uit enwiki wikitext text/x-wiki {{Outomatiese taksoboks | name=Holozoans | display_parents=3 | taxon=Holozoa | authority=Lang ''et al.'', 2002 | fossil_range=Vroeë [[Tonium]] - [[Holoseen|Hede]],{{Fossiel tydperk-lank|1000|0}} | image=Elephant-ear-sponge.jpg |image_caption= ''[[Agelas clathrodes]]'' | subdivision_ranks=Subgroepe | subdivision = * [[Mesomycetozoea|Ichthyosporea]] (= Mesomycetozoea) * [[Pluriformea]] ** [[Corallochytrium]] ** [[Syssomonas]] * [[Filozoa]] ** [[Filasterea]] ** [[Choanozoa]] *** [[Choanoflagellata]] *** [[Metazoa]] (diere) }} '''Holozoa''' is 'n groep organismes wat diere en hul naaste [[Mikroörganisme|eensellige]] relatiewe insluit, maar sluit [[Swam|swamme]] uit.<ref name="pmid18205615">{{cite journal |last=Aleshin |first=V.V. |others=Konstantinova, A.V.; Mikhailov, K.V.; Nikitin, M.A.; Petrov, N.B. |title=Do we need many genes for phylogenetic inference? |journal=Biochemistry Mosc. |volume=72 |issue=12 |pages=1313–23 |date=December 2007 |pmid=18205615 |doi= 10.1134/S000629790712005X|s2cid=12594007 |url=http://protein.bio.msu.ru/biokhimiya/contents/v72/full/72121610.html}}</ref><ref name="pmid12401173">{{cite journal |last=Lang |first=B.F. |others=O'Kelly, C., Nerad, T., Gray, M.W., Burger, G. |title=The closest unicellular relatives of animals |journal=Current Biology |volume=12 |issue=20 |pages=1773–8 |date=October 2002 |pmid=12401173 |doi=10.1016/S0960-9822(02)01187-9|s2cid=14192333 |doi-access=free }}</ref><ref name="pmid18461162">{{cite journal | last1=Shalchian-Tabrizi | first1=Kamran | last2=Minge | first2=Marianne A.| last3=Espelund | first3=Mari| last4=Orr | first4=Russell| last5=Ruden | first5=Torgeir| last6=Jakobsen | first6=Kjetill S.| last7=Cavalier-Smith | first7=Thomas |author7-link=Thomas Cavalier-Smith | title=Multigene phylogeny of choanozoa and the origin of animals |journal=PLOS ONE |volume=3 | editor1-first=Rodolfo |issue=5 |pages=e2098 |date=7 May 2008 | editor1-last=Aramayo |pmid=18461162 |pmc=2346548 |doi=10.1371/journal.pone.0002098 | last8=Aramayo | first8=Rodolfo| bibcode=2008PLoSO...3.2098S| doi-access=free }}</ref><ref name="pmid19393304">{{cite journal |last1=Elias |first1=M. |last2=Archibald |first2=J.M. |title=The RJL family of small GTPases is an ancient eukaryotic invention probably functionally associated with the flagellar apparatus |journal=Gene |volume=442 |issue=1–2 |pages=63–72 |date=August 2009 |pmid=19393304 |doi=10.1016/j.gene.2009.04.011 }}</ref> ''Holozoa'' is ook 'n ou naam vir die [[Manteldiere|Tunicata]] [[genus]] ''Distaplia''.''<ref>{{cite journal | last1=Tatiàn | first1=Marcos | last2=Antacli | first2=Julieta Maria | last3=Sahade | first3=Ricardo | year=2005 | title=Ascidians (Tunicata, Ascidiacea): species distribution along the Scotia Arc | journal=[[Scientia Marina]] | volume=69 | issue=suppl. 2 | pages=205–214| doi=10.3989/scimar.2005.69s2205 | doi-access=free }}</ref> Omdat Holozoa 'n [[klade]] is, insluitend alle organismes wat nader aan diere verwant is as aan swamme, verkies sommige skrywers om [[Parafileties|parafiletiese]] groepe te herken wat meestal uit Holozoa minus diere bestaan.<ref name="Steenkamp">{{cite journal | last1=Steenkamp | first1=Emma T.| last2=Wright | first2=Jane| last3=Baldauf | first3=Sandra L.| title=The Protistan Origins of Animals and Fungi| journal=Molecular Biology and Evolution| volume=23 | issue=1 | pages=93–106| doi=10.1093/molbev/msj011 | pmid=16151185| date=January 2006| doi-access=free}}</ref> Miskien is die bekendste holozoë, afgesien van diere, die [[Choanoflagellatea]], wat sterk ooreenkom met die kraagselle van [[sponsdier]]e, en so is teoretiseer om verwant te wees aan sponsdiere selfs in die 19de eeu. ''[[Proterospongia]]'' is 'n voorbeeld van 'n koloniale Choanoflagellatea wat lig kan werp op die oorsprong van sponsdiere. Die affiniteite van die ander eensellige holosoë het eers in die 1990's begin erken word.<ref>{{cite journal| doi=10.1073/pnas.93.21.11907| last1=Ragan | first1=Mark A.| last2=Goggin | first2=C. Louise| last3=Cawthorn | first3=Richard J.| last4=Cerenius | first4=Lage| last5=Jamieson | first5=Angela V.C.| last6=Plourde | first6=Susan M.| last7=Rand | first7=Thomas G.| last8=Söoderhäll | first8=Kenneth| last9=Gutell | first9=Robin R.| date=15 October 1996| title=A novel clade of protistan parasites near the animal-fungal divergence| journal=PNAS| volume=93 | pages=11907–11912| pmid=8876236| issue=21| pmc=38157 | bibcode=1996PNAS...9311907R | doi-access=free }}</ref> Die sub-klassifikasie Icthyosporea of [[Mesomycetozoea]] bevat 'n aantal meestal parasitiese spesies. Die ameboïed genera ''[[Ministeria]]'' en ''[[Capsaspora]]'' kan verenig word in die [[Filasterea]] groep deur die struktuur van hul draadagtige pseudopodieë. Saam meet choanoflagellatea, kan Filasterea nou verwant wees aan diere, en een ontleding het hulle saam as die [[Filozoa]] klade gegroepeer.<ref name="pmid18461162"/> == Verwysings == {{Verwysings}} {{Taksonbalk}} c49rnnhtpqu5bjh5u9r2p4ungzj3l7w 1 392856 2518711 2022-08-11T09:02:11Z Rooiratel 90342 Sjablone bygevoeg wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 392857 2518713 2022-08-11T09:04:04Z Rooiratel 90342 Nuwe aanstuurbladsy wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Dier]] gx2z4dqtyg1yzcq291j74ymnpb1u879 1 392858 2518717 2022-08-11T09:12:17Z 196.15.154.226 Nuwe bladsy geskep met '{{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}}' wikitext text/x-wiki {{Kop van besprekingsbladsy}} {{Bladtrekke}} 2v27w7bebgol2ym1cn6ibpmrzbxwbzv 0 392859 2518723 2022-08-11T09:24:26Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] na [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] 47z9lvmm94ip72qvrgvn3vfig7og8u7 1 392860 2518725 2022-08-11T09:24:27Z Aliwal2012 39067 Aliwal2012 het bladsy [[Bespreking:KwaZulu-Natalse provinsiale wetgewer]] na [[Bespreking:KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] geskuif wikitext text/x-wiki #AANSTUUR [[Bespreking:KwaZulu-Natalse Provinsiale Wetgewer]] 79idl41qe2sq6b1gza79nh20lbcqhv1