Вікіпедыя bewiki https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%9E%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BA%D0%B0 MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Мультымедыя Адмысловае Размовы Удзельнік Размовы з удзельнікам Вікіпедыя Размовы пра Вікіпедыю Файл Размовы пра файл MediaWiki Размовы пра MediaWiki Шаблон Размовы пра шаблон Даведка Размовы пра даведку Катэгорыя Размовы пра катэгорыю Партал Размовы пра партал TimedText TimedText talk Модуль Размовы пра модуль Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 297 4164157 4142120 2022-07-24T13:10:19Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на люты}} </noinclude>__NOTOC__ '''14 лютага''' — сорак пяты дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]] == Падзеі == * [[842]]: Заключаны [[Страсбургскія клятвы|саюзніцкі дагавор]] паміж заходнефранкскім каралём [[Карл II Лысы|Карлам II Лысым]] і яго братам усходнефранкскім каралём [[Людовік II Нямецкі|Людовікам II Нямецкім]], тэкст змяшчае найстаражытнейшы помнік [[французская мова|французскай]] (старафранцузскай) мовы. * [[1014]]: [[Генрых II Святы|Генрых II]] са сваёй жонкай [[Кунігунда Люксембургская|Кунігундай]] былі каранаваны ў [[Сабор Святога Пятра|Саборы Святога Пятра]] як імператар і імператрыца [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]]. * [[1912]]: [[штат Арызона|Арызона]] стала 48-м штатам [[ЗША]]. * [[1918]]: Увядзенне ў Савецкай Расіі [[Грыгарыянскі каляндар|грыгарыянскага календара]]. * [[1943]]: Ад нямецка-фашысцкай акупацыі вызвалены [[Растоў-на-Доне]]. * [[1949]]: Упершыню сабраўся Кнесет, парламент [[Ізраіль|Ізраілю]]. * [[1950]]: Падпісаны савецка-кітайскі дагавор аб сяброўстве і ўзаемнай дапамозе. * [[1956]]: Пачаўся XX з’езд КПСС, дзе [[Мікіта Хрушчоў]] асудзіў культ асобы [[Іосіф Сталін|Сталіна]]. * [[1961]]: Адкрыты 103-і элемент [[перыядычная сістэма элементаў|перыядычнай сістэмы]] — [[лаўрэнсій]]. * [[1992]]: Устаноўлены [[Беларуска-румынскія адносіны|дыпламатычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Румыніяй]]. * [[2003]]: Ва ўзросце 6,5 гадоў памерла кланіраваная авечка Долі. * [[2021]]: На выбарах у [[Каталонія|Каталоніі]] кааліцыя незалежніцкіх партый упершыню набрала большасць галасоў. == Нарадзіліся == [[Выява:Alexander Dargomyzhsky.jpg|thumb|120px|left|Аляксандр Даргамыжскі]] * [[1614]]: [[Джон Уілкінс]], брытанскі святар і палімат * [[1800]]: [[Валянцін Ваньковіч]], беларускі мастак (пам. [[12.5]].[[1842]]) * [[1912]]: [[Цібар Сэкель]], падарожнік, пісьменнік, эсперантыст * [[1813]]: [[Аляксандр Даргамыжскі]], рускі кампазітар * [[1828]]: [[Эдмон Абу]], французскі белетрыст * [[1886]]: [[Тэадор Вернер (мастак)]] * [[1895]]: [[Макс Хоркхаймер]], нямецкі філосаф і сацыёлаг * [[1904]]: [[Барыс Варанцоў-Вельямінаў]], расійскі астраном * [[1906]]: [[Мікалай Улашчык]], беларускі гісторык і археограф (пам. [[26.8]].[[1994]]) * [[1907]]: [[Алесь Звонак]], беларускі паэт * [[1913]]: [[Віталь Канстанцінавіч Цвірка]], беларускі жывапісец, народны мастак БССР * [[1945]]: [[Ганс-Адам II]], князь [[Ліхтэнштэйн]]а. == Памерлі == * [[1400]]: [[Рычард II]], кароль англійскі (нар. [[6.1]].[[1367]]) * [[1538]]: [[Альбрэхт Альтдорфер]], нямецкі мастак * [[1779]]: [[Джэймс Кук]], брытанскі першаадкрывальнік і навігатар (нар. 27.10.[[1728]]) * [[1891]]: [[Уільям Тэкумсэ Шэрман]], амерыканскі ваенны і дзяржаўны дзеяч * [[1943]]: [[Давід Гільберт]], нямецкі матэматык (нар. 23.1.[[1862]]) * [[1984]]: [[Язэп Найдзюк]], беларускі нацыянальны дзеяч, выдавец (нар. [[12.5]].[[1909]]) * [[1987]]: [[Ларыса Пашкова]], руская актрыса * [[1989]]: [[Вінцэнт Жук-Грышкевіч]], беларускі нацыянальны дзеяч, у [[1971]]—[[1982]] старшыня [[Рада БНР|Рады БНР]] (нар. [[10 лютага|10.02]].[[1903]]). * [[2014]]: [[Гаўрыла Вашчанка]], беларускі мастак (нар. [[20.6]].[[1928]]) == Святкуюць == * [[Дзень Святога Валянціна]] <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|214]] </noinclude> tdua773pgqasfkg05zfksg9gg8my2nm 0 377 4164153 4128271 2022-07-24T13:05:44Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на студзень}} </noinclude>__NOTOC__ '''17 студзеня''' — сямнаццаты дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]] == Падзеі == * [[395]]: Пасля смерці [[Феадосій I Вялікі|Феадосія I]], Рымская імперыя была падзелена яго сынамі [[Флавій Аркадзій|Аркадзіем]] і [[Ганорый|Ганорыем]] на [[Заходняя Рымская імперыя|Заходнюю]] і [[Усходняя Рымская імперыя|Усходнюю]] імперыі. * [[1328]]: У [[Рым]]е адбылася каранацыя [[Людовік IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Людовіка IV]] як імператара [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]]. У гісторыі імперыі гэта першая каранацыя, якая была праведзена не [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]], а прадстаўніком рымскага народа з-за спрэчакам з [[Ян XXII (Папа Рымскі)|Янам XXII]]. * [[1917]]: [[ЗША]] купілі ў [[Данія|Даніі]] за 25 млн долараў [[Віргінскія астравы]]. * [[1926]]: [[I з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі|Першы з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі]] распачаўся ў [[Менск]]у. * [[1971]]: Адкрыўся [[Беларускі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр]]. * [[1988]]: У [[Штат Арызона|штаце Арызона]] ([[ЗША]]) знойдзены самы вялікі ў свеце кактус — вышыня 17 м 62 см. * [[2021]]: У [[Расія|Расіі]] затрыманы апазіцыйны палітык [[Аляксей Навальны]], які вяртаўся на радзіму з [[Германія|Германіі]]. == Нарадзіліся == * [[1472]]: [[Гвідабальда да Монтэфельтра]], кандацьер і заступнік мастацтваў * [[1504]]: [[Пій V, Папа Рымскі|Пій V]] (Антоніа Мікеле Гісліеры), [[Папа Рымскі]] ([[1566]]—[[1572]]) (пам. [[1.5]].[[1572]]) * [[1600]]: [[Педра Кальдэрон дэ ла Барка]], іспанскі драматург (пам. [[25.5]].[[1681]]) * [[1706]]: [[Бенджамін Франклін]], адзін з заснавальнікаў ЗША * [[1732]]: [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі]], апошні кароль [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] (пам. [[12.2]].[[1798]]) * [[1847]]: [[Мікалай Жукоўскі]], рускі навуковец (пам. [[17.3]].[[1921]]) * [[1849]]: [[Эжэн Кар'ер]], французскі мастак * [[1863]]: [[Канстанцін Станіслаўскі]], рускі тэатральны дзеяч (пам. [[7.8]].[[1938]]) * [[1881]]: [[Іаган Густаў Гаснер]], нямецкі батанік * [[1899]]: [[Аль Капонэ]], амерыканскі гангстэр (пам. [[25.1]].[[1947]]) * [[1904]]: [[Аляксандр Якімовіч]], беларускі дзіцячы пісьменнік * [[1917]]: [[Антон Стафанавіч Бархаткоў|Антон Бархаткоў]], беларускі савецкі мастак-жывапісец (пам. [[24.3]].[[2001]]) * [[1933]]: [[Даліда]], французская спявачка * [[1942]]: [[Мухамед Алі]], амерыканскі баксёр, алімпійскі чэмпіён * [[1948]]: [[Давід Одсан]], прэм’ер-міністр Ісландыі * [[1964]]: [[Андрэй Міхайлавіч Федарэнка|Андрэй Федарэнка]], беларускі пісьменнік * [[1981]]: [[Штэфан Пецнер]], правы аўстрыйскі палітык нацыяналістычнага кірунку == Памерлі == [[Файл:Olav V of Norway.jpg|thumb|100px|Улаф V]] * [[395]]: [[Феадосій I Вялікі|Феадосій I]], апошні імператар адзінай Рымскай імперыі (нар. каля [[346]]) * [[1468]]: [[Скандэрбег]], нацыянальны герой Албаніі * [[1686]]: [[Карла Дольчы]], фларэнційскі мастак * [[1775]]: [[Вінчэнца дэ Рыкаці]], італьянскі матэматык * [[1863]]: [[Мухамед Саід]], віцэ-кароль Егіпта (нар. 17.3.[[1822]]) * [[1921]]: [[Аляксандр Астрамовіч]], беларускі каталіцкі святар, паэт (нар. 7.12.[[1878]]) * [[1947]]: [[Эжэн Ланці]], [[эсперантыст]], сацыяліст і пісьменнік, заснавальнік [[Sennacieca Asocio Tutmonda|SAT]] і стваральнік тэорыі [[безнацыяналізм]]а (нар 19.07.1879) * [[1991]]: [[Улаф V]], кароль Нарвегіі * [[2000]]: [[Петэр Зоргэ]], нямецкі мастак * [[2004]]: [[Чэслаў Немен]], польскі музыка (нар. [[1939]]) * [[2007]]: [[Яўген Пятровіч Кушнароў|Яўген Кушнароў]], украінскі палітык * [[2008]]: [[Бобі Фішэр]], амерыканскі шахматыст, 11-ы чэмпіён свету па шахматах (нар. [[9.3]].[[1943]]) * [[2018]]: [[Уладзімір Сяргеевіч Улашчык]], беларускі вучоны-медык == Святкуюць == * {{COD}} Дзень герояў <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|117]] </noinclude> p2mvlcc1te2gygo63dkjk8u3vt4ehid 0 441 4164156 4145774 2022-07-24T13:08:08Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на люты}} </noinclude>__NOTOC__ '''1 лютага''' — трыццаць другі дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]] == Падзеі == [[Image:Thomas Edison.jpg|thumb|left|100px|[[Томас Эдысан]]]] *[[772]]: [[Адрыян I (Папа Рымскі)|Адрыян I]] становіцца 95-м [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]] *[[1168]]: [[Генрых Леў]] ажаніўся з 12-гадовай [[Мацільда Плантагенет|Мацільдай Плантагенет]], дачкой англійскага караля [[Генрых II Плантагенет|Генрыха II]]. *[[1411]]: Заключаны [[Торуньскі мір 1411|Торуньскі мір]], якім скончылася [[Вялікая вайна, 1409-1411|Вялікая вайна]] (1409—1411) Польшчы і [[Вялікае Княства Літоўскае]] з [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскім ордэнам]] * [[1717]]: У [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] адбылася паседжанне аднадзённага «[[Нямы сейм, 1717|Нямога сейма]]», які абмежаваў уладу караля і пашырыў правы [[шляхта|шляхты]], таксама зацверджана вайскова-скарбовая рэформа і ў выніку з'явіліся рэгулярныя арміі Польшчы і Вялікага княства Літоўскага. * [[1793]]: [[Францыя]] аб’явіла вайну [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] і [[Нідэрланды|Нідэрландам]] * [[1863]]: Выйшаў зварот Літоўскага правінцыяльнага камітэта на чале з [[К. Каліноўскі]]м да насельніцтва Беларусі і Літвы з заклікам падняцца на ўзброеную барацьбу * [[1893]]: [[Томас Эдысан]] скончыў стварэнне першай у свеце кінастудыі * [[1893]]: Прэм’ера [[Манон Леско (опера Пучыні)|оперы «Манон Леско»]] * [[1908]]: У [[Лісабон]]е забіты кароль [[Партугалія|Партугаліі]] [[Карлас І, кароль Партугаліі|Карлас І]] і яго сын * [[1918]]: Пачалося [[Котарскае паўстанне]] * [[1919]]: Пачаліся рэгулярныя заняткі ў [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]] * [[1921]]: Спыніла дзейнасць [[Вайскова-дыпламатычная місія БНР у Латвіі і Эстоніі]], якую ўзначальваў [[Канстанцін Езавітаў]] (адкрытая ў верасні [[1919]]). * [[1930]]: Газета «[[The Times|Times]]» надрукавала першы ў свеце [[красворд]] * [[1951]]: Заснаваны [[Кангрэс беларусаў Амерыкі]] * [[1990]]: У адкрытым космасе касманаўт [[Аляксандр Сераброў]] правёў першыя выпрабаванні сродка перамяшчэння касманаўта * [[2005]]: Пачаў вяшчанне тэлеканал «[[Беларусь-ТБ]]» * [[2021]]: У [[М’янма|М’янме]] пад пачаткам генерала [[Мін Аўн Хлайн]]а здзейснены [[Ваенны пераварот у М’янме (2021)|ваенны пераварот]], падчас чаго зрынуты прэзідэнт [[Він М’ін]]. == Нарадзіліся == [[Выява:Boris Yeltsin 1993.jpg|thumb|left|100px|Барыс Ельцын]] * [[1801]]: [[Томас Коўл]], амерыканскі мастак * [[1811]]: [[Рамуальд Зянкевіч]], беларускі этнограф, педагог (пам. [[11 верасня|11.9]].[[1868]]) * [[1849]]: [[Альбер Мары Лебур]], французскі мастак * [[1857]]: [[Уладзімір Бехцераў]], расійскі неўролаг і псіхіятр (пам. [[24 снежня|24.12]].[[1927]]) * [[1874]]: [[Гуга фон Гофмансталь]], аўстрыйскі пісьменнік і драматург (пам. 15.7.[[1929]]) * [[1901]]: [[Кларк Гейбл]], амерыканскі акцёр * [[1913]]: [[Сяргей Прытыцкі]], беларускі палітычны дзеяч ([[13 чэрвеня|13.6]].[[1971]]) * 1913: [[Антон Алешка]], беларускі пісьменнік (пам. [[13 верасня|13.9]].1971) * [[1931]]: [[Барыс Ельцын]], першы прэзідэнт Расіі (пам. [[23 красавіка|23.4]].[[2007]]) * 1931: [[Іван Пратасеня]], беларускі мастак-акварэліст * [[1971]]: [[Томі Сала]], шведскі хакеіст == Памерлі == [[Image:Stolpen-August.der.Starke.JPG|thumb|right|100px|Аўгуст Моцны]] * [[1328]]: [[Карл IV Прыгожы]], кароль Францыі * [[1638]]: [[Адрыян Браўэр]], фламандскі жывапісец * [[1691]]: [[Аляксандр VIII, Папа Рымскі|Аляксандр VIII]] (П’етра Атабані), Папа Рымскі ([[1689]]—[[1691]]; нар. [[22 красавіка|22.4]].[[1610]]) * [[1733]]: [[Аўгуст Моцны]], [[Каралі польскія|кароль польскі]] і [[Вялікія князі літоўскія|вялікі князь літоўскі]] ([[1697]]—[[1706]], [[1709]]—[[1733]]; нар. [[12 мая|12.5]].[[1670]]) * [[1799]]: [[Фердынанд Кобель]], нямецкі жывапісец * [[1860]]: [[Іосіф Ярашэвіч]], беларускі гісторык, этнограф, прафесар [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскага ўніверсітэта]] (нар. [[1793]]) * [[1874]]: [[Гелена Скірмунт]], мастачка (нар. 5.11.[[1827]]). * [[1878]]: [[Джордж Крукшэнк]], англійскі мастак * [[1883]]: [[Сэру Эпеніса Такамбау]], першы [[кароль]] [[Фіджы]] * [[1903]]: [[Джордж Габрыель Стокс]], англійскі [[фізік]]-тэарэтык * [[1944]]: [[Піт Мандрыян]], мастак-абстракцыяніст * [[1987]]: [[Уладзімір Фёдаравіч Сакалоў|Уладзімір Сакалоў]] (нар. [[1908 год у гісторыі беларускага выяўленчага мастацтва|1908]]), беларускі мастак-графік * [[2013]]: [[Мікалай Уладзіміравіч Амельяновіч]] (нар. [[22 верасня]] [[1937]]), беларускі эканаміст == Святкуюць == * {{DZA}}: Дзень эвакуацыі * {{GRC}}: Апокрыэс * {{USA}}: Нацыянальны дзень свабоды * {{IRL}}: Дзень [[Брыгіта Ірландская|Святой Брыгіты]] * {{MYS}}: Дзень федэральных тэрыторый * {{MUS}}: Угодкі адмены рабства на Маўрыкіі * {{MEX}}: Дзень Канстытуцыі ў Мексікі * {{NIC}}: Дзень ваенна-паветраных сіл Нікарагуа * {{RWA}}: Нацыянальны дзень герояў (Дзень герояў Айчыны) <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|201]] </noinclude> 2dqkjff5vgj9txip0e4zrqdboo536tv 0 469 4164159 4138667 2022-07-24T13:14:53Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на красавік}}</noinclude> '''20 красавіка''' — сто дзесяты (сто адзінаццаты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[File:Vaclaw Lastowski.jpg|thumb|100px|left|[[Вацлаў Ластоўскі]] (1920-я гг.)]] * [[1906]]: Адна з першых [[Пятроўшчынскі паказ|сцэнічных пастановак]] на [[Беларуская мова|беларускай мове]] адбылася ў маёнтку [[Пятроўшчына, Мінск|Пятроўшчына]] (цяпер у межах [[Мінск]]а). * [[1918]]: «[[Менскае беларускае прадстаўніцтва]]» дамаглося згоды германскага камандавання на стварэнне груп беларускіх саветнікаў пры акупацыйнай адміністрацыі (губернскіх і павятовых камендантах) * [[1922]]: У [[Парыж]]ы на стадыёне «Першынг» адкрыліся першыя сусветныя жаночыя гульні. Апошнія з іх адбыліся ў [[1934]] годзе ў [[Лондан]]е. * [[1923]]: [[Вацлаў Ластоўскі]] падаў у адстаўку з пасады прэм’ер-міністра [[БНР]]. * [[1945]]: Скончыла работу Надзвычайная камісія па ўстанаўленні і расследаванні злачынстваў нямецка-фашысцкіх захопнікаў на тэрыторыі [[Клецкі раён|Клецкага раёна]]. Вынікі работы камісіі былі апублікаваны асобным актам. * [[1950]]: Адкрыўся [[Ісландскі нацыянальны тэатр]]. * [[1968]]: «[[Deep Purple]]» упершыню выступілі з [[канцэрт]]ам. * [[2012]]: [[Авіякатастрофа ў Ісламабадзе 20 красавіка 2012 года|Авіякатастрофа]] ў [[Ісламабад]]зе з пасажырскім самалётам [[Boeing 737]]. * [[2021]]: У [[Чад]]зе падчас [[Наступленне на поўначы Чада|баявых дзеянняў]] загінуў прэзідэнт краіны [[Ідрыс Дэбі]]. == Нарадзіліся == [[File:Kryštap Stanisłaŭ Zaviša. Крыштап Станіслаў Завіша (1862).jpg|thumb|100px|[[Крыштоф Станіслаў Завіша]]]] * [[570]]: [[Мухамад]], прарок (пам. [[8.6]].[[632]]) * [[1586]]: [[Роза Лімская]], каталіцкая святая, патронка [[Перу]] і [[Горад Ліма|Лімы]] (пам. [[24.8]].[[1617]]) * [[1660]]: [[Крыштоф Станіслаў Завіша]], дзяржаўны дзеяч [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], пісьменнік-мемуарыст (пам. [[15.8]].[[1721]]) * [[1881]]: [[Мікалай Якаўлевіч Мяскоўскі|Мікалай Мяскоўскі]], рускі [[кампазітар]] (пам. [[1950]]) * [[1889]]: [[Адольф Гітлер]], кіраўнік Германіі, ідэолаг [[нацызм]]у (пам. [[1945]]) * [[1957]]: [[Людка Сільнова]], беларуская [[паэт]]эса * [[1983]]: [[Міранда Кэр]], [[Аўстралія|аўстралійская]] супермадэль == Памерлі == [[File:Charles Friedel.jpg|thumb|100px|[[Шарль Фрыдэль]]l]] * [[1314]]: [[Клімент V, Папа Рымскі]] (нар. у [[1264]]) * [[1693]]: [[Клаўдзіа Каэльё]], іспанскі мастак * [[1743]]: [[Аляксандр-Франсуа Дэпорт]], французскі мастак * [[1786]]: [[Джон Гудрайк]], англійскі [[астраном]] (нар. [[17.9]].[[1764]]) * [[1899]]: [[Шарль Фрыдэль]], французскі хімік-арганік (нар. [[12.3]].[[1832]]) * [[1910]]: [[Сяргей Палуян]], беларускі публіцыст, празаік, літаратуразнавец (нар. [[19.10]].[[1890]]) * [[1918]]: [[Карл Фердынанд Браўн]], нямецкі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] [[1909]] года (нар. [[6.6]].[[1850]]) * [[1947]]: [[Крысціян X, кароль Даніі]] (нар. [[26.9]].[[1870]]) == Святкуюць == * [[File:Flag of UNESCO.svg|25px]]: Дзень кітайскай мовы * {{VEN}}: Дзень дэкларацыі аб незалежнасці. * {{USA}}: Дзень перавернутага ананасавага пірага * {{Сцягафікацыя|Сьера-Леонэ}}, Дзень рэспублікі. * {{Сцягафікацыя|Уругвай}}, Дзень экспедыцыі 33-х. <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|420]]</noinclude> hql9facaozzt1sma3uqfh2a28fetqfi 0 542 4164150 4147373 2022-07-24T13:04:01Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на май}}</noinclude> '''23 мая''' ('''23 траўня''') — сто сорак трэці (сто сорак чацвёрты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Файл:Coat of Arms of Ščučyn, Belarus.svg|thumb|left|100px|Герб Шчучына]] * [[1480]]: Пачалася [[Аблога Родаса (1480)|аблога крэпасці]] на в. [[востраў Родас|Родас]], якая належала [[Ордэн гаспітальераў|Ордэна гаспітальераў]], войскамі [[Атаманская Турцыя|Атаманскай Турцыі]]. * [[1588]]: У [[Кракаў|Кракаве]] адбылося ўрачыстае перапахаванне караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]]. * [[1618]]: Пратэстанцкае дваранства [[Прага|Прагі]] захапіла ўладу і выкінула каталіцкіх прадстаўнікоў у акно пражскай гарадской залы. * [[1761]]: [[Шчучын]]у нададзены [[Герб Шчучына|герб]]. * [[1863]]: [[Фердынанд Ласаль]] заснаваў у [[Лейпцыг]]у першую працоўную партыю Германіі. * [[1915]]: Пачалася [[бамбардзіроўка Анконы]] [[Ваенна-марскі флот Аўстра-Венгрыі|флотам Аўстра-Венгрыі]]. * [[1940]]: [[Уінстан Чэрчыль]] абраны прэм’ер-міністрам [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[2021]]: Авіяцыйны [[інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978]] у Беларусі. == Нарадзіліся == [[Выява:Maria Konopnicka001.jpg|thumb|left|100px|Марыя Канапніцкая]] * [[1052]]: [[Філіп I, кароль Францыі]] (пам. 29.7.1108) * [[1707]]: [[Карл Ліней]], шведскі прыродазнавец (пам. 10.1.1778) * [[1790]]: [[Жуль Себасцьен Сезар Дзюмон-Дзюрвіль]], французскі падарожнік, акіянограф (пам. 8.5.1842) * [[1842]]: [[Марыя Канапніцкая]], польская пісьменніца, паэтэса, перакладчыца (пам. 8.10.1910) * [[1910]]: [[Франц Клайн]], амерыканскі мастак * [[1911]]: [[Пауль Маер]], каталіцкі кардынал (пам. 30.4.2010) * [[1928]]: [[Розмары Клуні]], эстрадная спявачка (пам. 29.6.2002) * [[1949]]: [[Алан Гарсія]], перуанскі палітык, прэзідэнт [[Перу]] (пам. 17.4.2019) * [[1959]]: [[Аляксандр Смалянчук]], беларускі гісторык * [[1972]]: [[Рубенс Барыкела]], бразільскі аўтагоншчык [[Формула-1|Формулы-1]] * [[1974]]: [[Моніка Наранха]], іспанская спявачка * [[1991]]: [[Лена Маер-Ландрут]], нямецкая спявачка == Памерлі == [[File:Savonarola.jpg|thumb|100px|Джыралама Саванарола]] * [[1173]]: [[Еўфрасіння Полацкая]], княжна полацкая, прылічаная да святых (нар. 5.1.1104) * [[1498]]: [[Джыралама Саванарола]], фларэнційскі грамадскі дзеяч, заснавальнік [[Фларэнційская рэспубліка|Фларэнційскай рэспублікі]], паэт, каталіцкі багаслоў * [[1524]]: [[Ісмаіл I]], шахіншах Персіі * [[1648]]: [[Луі Ленен]], французскі мастак * [[1753]]: [[Францішка Уршуля Радзівіл]], пісьменніца, першая ў ВКЛ жанчына-драматург (нар. 13.2.1705) * [[1871]]: [[Яраслаў Дамброўскі]], польскі і французскі рэвалюцыянер і вайсковы дзеяч (нар. 13.11.1836) * [[1906]]: [[Генрых Ібсен]], нарвежскі драматург (нар. 20.3.1828) * [[1937]]: [[Джон Дэвісан Ракфелер]], амерыканскі прадпрымальнік, філантроп * [[1946]]: [[Канстанцін Езавітаў]], беларускі палітычны, грамадскі і ваенны дзеяч, публіцыст, перакладчык і педагог (нар. 5.11.1893) * [[1987]]: [[Канстанцін Ігнатавіч Лукашоў|Канстанцін Лукашоў]], беларускі навуковец * [[1992]]: [[Уладзімір Бакуновіч]], беларускі грамадскі дзеяч, эканаміст (нар. 10.12.1926) * [[1996]]: [[Уладзімір Карват]], беларускі ваенны лётчык першага класа, [[падпалкоўнік]], першы Герой Беларусі (нар. 28.11.1958) == Святкуюць == * {{Сцяг Пакістана}} [[Пакістан]]: Дзень Рэспублікі. <noinclude>{{Храналагічны пералік}} {{commons|Category:23 May}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|523]] </noinclude> d61esh0yfa1pb7gkfktm7h846juu4rr 0 586 4164575 3745720 2022-07-25T10:52:39Z Alex2K 9031 /* Падзеі */ арфаграфія wikitext text/x-wiki __NOTOC__ <noinclude>{{каляндар на ліпень}}</noinclude> '''25 ліпеня''' — дзвесце шосты (дзвесце сёмы ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == *[[306]]: [[Канстанцін I Вялікі|Канстанцін Вялікі]] быў абвешчан Аўгустам. *[[1410]]: Войскі [[Польшча|Польшчы]] і [[ВКЛ]] пачалі аблогу сталіцы [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]], горада [[Горад Мальбарк|Марыенбурга]]. * [[1434]]: [[Уладзіслаў III Варненчык]] каранаваны на польскі сталец. * [[1662]]: У [[Горад Масква|Маскве]] пачаўся [[Медны бунт]]. * [[1687]]: [[Іван Мазепа]] быў абраны [[гетман]]ам [[Украіна|Украіны]] * [[1812]]: Пачатак боя пад Астроўна падчас [[руска-французская вайна, 1812|Айчыннай вайны 1812 года]]. * [[1826]]: Выкананне смертнага прысуда пяцёрым [[дзекабрысты|дзекабрыстам]]. * [[1853]]: У Мінску створана першая прафесійная [[Пажарная ахова ў Беларусі|пажарная каманда]]. * [[1917]]: У [[Мінск]]у скончыўся З’езд беларускіх арганізацый i партый, які ўтварыў [[ЦРБА|Цэнтральную раду беларускіх арганізацый]] (пач. [[21.7]].[[1917]]). * [[1944]]: Савецкія войскі вызвалілі [[Горад Нарва|Нарву]] ад нямецкіх захопнікаў. * [[1992]]: Пачаліся [[Летнія Алімпійскія гульні 1992|Алімпійскія гульні ў Барселоне]]. * [[1993]]: У [[горад Ліда|Лідзе]] паставілі помнік [[Францыск Скарына|Францыску Скарыну]]. * [[2004]]: Паводка ў [[Горад Мінск|Мінску]], затопленыя цэнтральныя вуліцы на месцы колішняга рэчышча [[Рака Няміга|ракі Няміга]]. == Нарадзіліся == [[Файл:AfonsoI-P.jpg|thumb|left|100px|Афонсу I Вялікі]] * [[975]]: [[Цітмар Мерзебургскі]], нямецкі храніст * [[1109]]: [[Афонсу I Вялікі]], першы кароль [[Партугалія|Партугаліі]] * [[1734]]: [[Уэда Акінары]], японскі пісьменнік * [[1840]]: [[Юльян Крачкоўскі]], беларускі фалькларыст, этнограф, гісторык і педагог (пам. [[27.7]].[[1903]]) * [[1856]]: [[Апалінарый Міхайлавіч Васняцоў|Апалінарый Васняцоў]], рускі мастак (пам. [[23.1]].[[1933]]) * [[1875]]: [[Эдвард Джэймс Корбет]], [[Вялікабрытанія|брытанскі]] [[паляванне|паляўнічы]] на [[тыгр]]аў-людаедаў, [[пісьменнік]] і [[Прыродазнавец|натураліст]], арганізатар аховы [[Драпежныя|драпежных жывёлін]] * [[1894]]: [[Уолтэр Брэнан]], амерыканскі акцёр (пам. 21.9.[[1974]]) * [[1894]]: [[Гаўрыла Прынцып]], cербскі нацыяналіст, які забіў эрцгерцага [[Франц Фердынанд|Франца Фердынанда]] і яго жонку, што стала нагодай для развязвання 1-й сусветнай вайны (пам. 28.4.[[1918]]) * [[1903]]: [[Мікалай Дзмітрыевіч Несцяровіч|Мікалай Несцяровіч]], вучоны ў галіне дэндралогіі, акадэмік [[Нацыянальная акадэмія навук Беларусі|Акадэміі навук Беларусі]] * [[1910]]: [[Генадзь Цітовіч]], беларускі дзеяч харавога мастацтва, кампазітар, дырыжор, фалькларыст, заснавальнік і кіраўнік Дзяржаўнага Акадэмічнага хору Беларусі (пам. [[21.6]].[[1986]]) * [[1917]]: [[Міхаіл Іванавіч Барысенка|Міхаіл Барысенка]], вучоны і канструктар у галіне ракетабудавання і касманаўтыкі. [[Герой Сацыялістычнай Працы]] (пам. 12.01.[[1984]]) * [[1912]]: [[Сяргей Астрэйка]], беларускі паэт (пам. [[14.9]].[[1937]]) * [[1912]]: [[Каміль Лотак]], чэшскі мастак * [[1922]]: [[Ісаак Фёдаравіч Ваксман|Ісаак Ваксман]], удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, [[Герой Савецкага Саюза]] (загінуў 19.12.1943) * [[1929]]: [[Васіль Шукшын]], рускі [[пісьменнік]], кінарэжысёр, [[акцёр]], сцэнарыст (пам. 2.10.[[1974]]) * [[1932]]: [[Пол Джозеф Уайц]], амерыканскі лётчык-астранаўт * [[1937]]: [[Аляксандр Беразоўскі]], архітэктар (пам. у 1994). * [[1937]]: [[Дзмітрый Смольскі]], беларускі [[кампазітар]] і педагог * [[1947]]: [[Аляксандр Мілінкевіч]], беларускі палітык * [[1949]]: [[Леў Яўстаф’евіч Крыштаповіч]], беларускі [[філосаф]] * [[1954]]: [[Валянціна Аколава]], беларуская паэтэса, перакладчыца * [[1976]]: [[Цімур Муцураеў]], чачэнскі бард == Памерлі == [[File:Constancie z Provence.jpg|thumb|right|100px|Канстанцыя Арльская]] * [[306]]: [[Канстанцый I Хлор]], імператар рымскі * [[1032]]: [[Канстанцыя Арльская]], каралева Францыі * [[1492]]: [[Інакенцій VIII, Папа Рымскі]] * [[1877]]: [[Іван Іванавіч Насовіч|Іван Насовіч]], беларускі філолаг, этнограф і фалькларыст, стваральніка «Слоўніка беларускай мовы» (нар. [[26.9]].[[1788]]) * [[1934]]: [[Нестар Махно]], украінскі анархіст * [[1945]]: [[Станіслаў Грынкевіч]], беларускі урач, пісьменнік, культурны, грамадскі і палітычны дзеяч (нар. [[2.2]].[[1902]]) * [[1955]]: [[Ісак Восіпавіч Дунаеўскі|Ісак Дунаеўскі]], савецкі кампазітар * [[1980]]: [[Уладзімір Высоцкі]], рускі [[паэт]], артыст і спявак * [[1984]]: [[Уладзімір Караткевіч]], беларускі пісьменнік (нар. [[26.11]].[[1930]]) * [[1996]]: [[Мікаэл Леонавіч Тарывердыеў|Мікаэл Тарывердыеў]], расійскі кампазітар (нар. [[15 жніўня|15.8]].[[1931]]) * [[1997]]: [[Наталля Арсеннева]], беларуская паэтэса (нар. [[20.9]].[[1903]]) * [[2001]]: [[Дзяніс Хвастоўскі]], беларускі паэт * [[2006]]: [[Янка Брыль]], беларускі пісьменнік (нар. [[4.8]].[[1917]]) * [[2008]]: [[Міхаіл Іванавіч Пугаўкін|Міхаіл Пугаўкін]], савецкі акцёр (нар. [[13.7]].[[1923]]) * [[2019]]: [[Беджы Каід Эс-Себсі]], прэзідэнт Туніса == Святкуюць == * {{Сцяг Беларусі}} [[Беларусь]]: Дзень [[Пажарная ахова ў Беларусі|пажарнай службы]] * {{Сцяг Галісіі}} [[Галісія]], [[Іспанія]]: Дзень Галісіі * {{Сцяг Туніса}} [[Туніс]]: Дзень Рэспублікі * {{Сцяг Пуэрта-Рыка}} [[Пуэрта-Рыка]], [[ЗША]]: Дзень Канстытуцыі <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|725]] </noinclude> mhscaz07zdg5xhynxyw3awdbwjwlmec 0 1059 4164162 4139309 2022-07-24T13:15:53Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на люты}}</noinclude>__NOTOC__ '''5 лютага''' — трыццаць шосты дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == * [[146 да н.э.]]: [[Трэцяя Пунічная вайна]] скончылася захопам [[Карфаген (горад)|Карфагена]] [[Рымская імперыя|рымскай]] арміяй. * [[62]]: [[Землятрус]] руйнуе [[Пампеі]] і іншыя месцы [[Кампанія (Італія)|Кампаніі]], а таксама прадвяшчае новую фазу актыўнасці [[Везувій|Везувія]]. * [[1783]]: Землятрус у [[Італія|Італіі]], загінула каля 30 тыс. чалавек. * [[1841]]: У [[ЗША]] заснавана Амерыканскае статыстычнае таварыства. * [[1852]]: У [[Санкт-Пецярбург]]у для шырокай публікі адчынены [[Эрмітаж]]. * [[1917]]: Прынята Канстытуцыя [[Мексіка|Мексікі]]. * [[1940]]: Пачалася дэпартацыя некаторых катэгорый насельніцтва з [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] ва ўнутраныя раёны [[СССР]]. * [[1958]]: [[Гамаль Абдул Насер]] вылучаецца на пост прэзідэнта [[Аб'яднаная Арабская Рэспубліка|Аб’яднанай Арабскай Рэспублікі]] (федэрацыя [[Сірыя|Сірыі]] і [[Егіпет|Егіпта]], праіснавала з лютага [[1958]] па верасень [[1961]]). * [[1979]]: Аятала [[Рухола Мусаві Хамейні]] абвясціў [[Іран]] ісламскай дзяржавай. * [[1992]]: Усталяваны [[Беларуска-аўстрыйскія адносіны|дыпламатычныя адносіны паміж Рэспублікай Беларусь і Рэспублікай Аўстрыя]]. * [[2001]]: У [[Масква|Маскве]], на станцыі метро «Беларуская кальцавая», спрацавала выбуховае прыстасаванне. * [[2021]]: Бакі [[Грамадзянская вайна ў Лівіі (2014—2020)|лівійскага канфлікту]] зацвердзілі [[Прэзідэнцкі савет Лівіі|аб’яднаны часовы ўрад]] на чале з [[Мухамед Юніс Манфі|Мухамедам Юнісам Манфі]]. == Нарадзіліся == * [[1804]]: [[Юхан Людвіг Рунеберг]], фінскі паэт, аўтар [[гімн Фінляндыі|гімна Фінляндыі]] * [[1878]]: [[Андрэ Густаў Сітраен]], французскі інжынер і прамысловец, стваральнік вядомай аўтамабільнай кампаніі (пам. [[3 ліпеня|3.7]].[[1935]]) * [[1887]]: [[Альберт Пэрыс Гютэрсла]], аўстрыйскі мастак і пісьменнік * [[1904]]: [[Віктар Кардовіч]], польскі педагог, грамадскі дзеяч, гісторык (пам. 5.6.[[1982]]) * [[1913]]: [[Гражына Бацэвіч]], польскі кампазітар, скрыпачка (пам.[[1969]]) * [[1914]]: [[Уільям Бероуз]], амерыканскі пісьменнік (пам. [[2 жніўня|2.8]].[[1997]]) * [[1923]]: [[Леанід Шчамялёў]], беларускі жывапісец, народны мастак Беларусі * [[1930]]: [[Расціслаў Янкоўскі]], беларускі акцёр * [[1964]]: [[Уладзімір Ляхоўскі]], беларускі гісторык * [[1985]]: [[Крышціяну Раналду]], партугальскі футбаліст == Памерлі == [[Выява:J vondel.jpg|thumb|100px|Іост ван дэн Вондэл]] * [[251]]: [[Святая Агата]], [[Хрысціянства|хрысціянская]] святая мучаніца * [[1637]]: [[Іосіф Вельямін Руцкі]], беларускі пісьменнік, уніяцкі царкоўны дзеяч (нар. 1573 ці 1574) * [[1679]]: [[Іост ван дэн Вондэл]], [[Нідэрланды|нідэрландскі]] паэт і драматург * [[1818]]: [[Карл XIII]], [[кароль Швецыі]], [[кароль Нарвегіі]] (нар. [[7.10]].[[1748]]) * [[1925]]: [[Анці Аматус Аарне]], фінскі фалькларыст * [[1945]]: [[Сямён Пустэльнікаў]], [[Герой Савецкага Саюза]], ураджэнец [[Беларусь|Беларусі]] (нар. [[10.2]].[[1921]]) * [[1962]]: [[Жак Ібер]], французскі кампазітар (нар. [[1890]]) * [[1999]]: [[Васіль Лявонцьеў]], амерыканскі навуковец-эканаміст, лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па эканоміцы|Нобелеўскай прэміі па эканоміцы]] ([[1973]]) (нар. [[5.8]].[[1905]]) * [[1999]]: [[Нікалас Крашнік]], амерыканскі мастак * [[2003]]: [[Нічыпар Пашкевіч]], беларускі крытык і літаратуразнавец == Святкуюць == * {{Сцяг Бурундзі}} [[Бурундзі]]: Дзень адзінства * {{Сцяг Даніі}} [[Данія]]: Дзень нараджэння кранпрынцэсы Мэры * {{Сцяг ЗША}} [[ЗША]]: Нацыянальны дзень сіноптыка * {{Сцяг Мексікі}} [[Мексіка]]: Дзень Канстытуцыі * {{Сцяг Пакістана}} [[Пакістан]]: Дзень салідарнасці з Кашмірам * {{Сцяг Фінляндыі}} [[Фінляндыя]]: Дзень [[Юхан Людвіг Рунеберг|Рунеберга]] <noinclude>{{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|205]] </noinclude> hwojx242xr0iat4lpr5txrq9jwxnrp3 0 1079 4164158 4124751 2022-07-24T13:12:44Z JerzyKundrat 174 /* Падзеі */ wikitext text/x-wiki <noinclude>{{каляндар на верасень}}</noinclude> __NOTOC__ '''6 верасня''' — дзвесце сорак дзевяты (дзвесце пяцідзесяты ў [[высакосны год]]) дзень года па [[Грыгарыянскі каляндар|Грыгарыянскім календары]]. == Падзеі == [[Файл:Magellan's voyage PT.svg|thumb|120px|Экспедыцыя Магелана]] * 3761 да н.э.: Першы дзень яўрэйскага календара. * [[1492]]: [[Хрыстафор Калумб]] пачаў з [[Канарскія астравы|Канарскіх астравоў]] сваю першую экспедыцыю. * [[1522]]: 17 удзельнікаў экспедыцыі [[Фернан Магелан|Магелана]] скончылі кругасветнае падарожжа * [[1928]]: [[СССР]] далучыўся да пакта Брыяна—Келога пра вырашэнне міжнародных спрэчак мірным шляхам. * [[1933]]: Абмен вязнямі ў [[Коласава]], на савецка-польскай мяжы: [[Францішак Аляхновіч|Францішка Аляхновіча]] абмянялі на [[Браніслаў Тарашкевіч|Браніслава Тарашкевіча]]. * [[1952]]: У [[Жэнева|Жэневе]] падпісаная Сусветная канвенцыя аб аўтарскім праве. * [[1991]]: [[СССР]] прызнаў незалежнасць [[Латвія|Латвіі]], [[Літва|Літвы]] і [[Эстонія|Эстоніі]]. * [[1997]]: Адбыўся I з’езд [[Малады Фронт|«Маладога Фронту»]]. * [[2021]]: Кіраўніцу штаба [[Віктар Дзмітрыевіч Бабарыка|Віктара Бабарыкі]] на мінулых [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбарах]] у [[Беларусь|Беларусі]] [[Марыя Аляксандраўна Калеснікава|Марыю Калеснікаву]] і юрыста [[Максім Аляксандравіч Знак|Максіма Знака]] прысудзілі да пазбаўлення волі. == Нарадзіліся == [[Image:Michaëlle Jean 1 11072007.jpg|thumb|left|100px|Мікаэль Жан]] * [[1666]]: [[Іван V, цар і вялікі князь усяе Русі|Іван V]], цар рускі * [[1766]]: [[Джон Дальтан]], англійскі фізік і хімік (пам. 27.07.[[1844]]) * [[1808]]: [[Абд аль-Кадзір]], военачальнік і палітычны дзеяч [[Алжыр]]а (пам. 26.5.[[1883]]) * [[1869]]: [[Фелікс Зальтэн]], аўстрыйскі [[пісьменнік]], [[журналіст]], крытык (пам. 08.10.[[1945]]) * [[1892]]: [[Эдуард Віктар Эплтан]], англійскі [[фізік]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] * [[1903]]: [[Мікола Дварэцкі]], беларускі хадэцкі дзеяч, [[паэт]] (пам. [[15.8]].[[1988]]) * [[1929]]: [[Эдвардас Гудавічус]], літоўскі [[гісторык]] * [[1933]]: [[Янез Бернік]], славенскі мастак * [[1946]]: [[Вячаслаў Дзмітрыевіч Селяменеў|Вячаслаў Селяменеў]], беларускі навуковец-гiсторык, архiвiст * [[1957]]: [[Жазэ Сакратэш]], партугальскі палітычны і дзяржаўны дзеяч * [[1957]]: [[Мікаэль Жан]], генерал-губернатар [[Канада|Канады]] * [[1980]]: [[Алесь Пікула]], беларускі грамадска-палітычны дзеяч з Баранавічаў * [[1986]]: [[Іна Жукава]], беларуская гімнастка == Памерлі == * [[972]]: [[Ян XIII, Папа Рымскі]] * [[1092]]: [[Конрад I Брненскі]], князь Брненскі, князь чэшскі (нар. каля [[1036]]) * [[1585]]: [[Лука Камбіяза]], італьянскі мастак * [[1656]]: [[Піліп Абуховіч]], [[ВКЛ|вялікалітоўскі]] вайсковы і дзяржаўны дзеяч, мемуарыст * [[1683]]: [[Жан-Батыст Кальбер]], французскі дзяржаўны дзеяч * [[1921]]: [[Кандрат Лейка]], беларускі пісьменнік і [[педагог]] (нар. [[5.9]].[[1860]]) * [[1954]]: [[Уладзімір Марзон]], беларускі хірург (нар. [[19.11]].[[1881]]) * [[1998]]: [[Акіра Курасава]], японскі кінарэжысёр * [[2007]]: [[Лучана Павароці]], італьянскі спявак (нар. [[1935]]) == Святкуюць == <noinclude> {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:Дні па Грыгарыянскім календары|906]] </noinclude> 7eoee3x8sohpun8smiyzw77eody8l8f 0 2420 4164577 4163231 2022-07-25T10:57:22Z wikitext text/x-wiki {{значэнні|Пагоня (значэнні)}} {{Картка:Герб |назва = «Пагоня», герб ВКЛ |выява = Coat of arms of the Grand Duchy of Lithuania from the Statute (1614).png |памер выявы = 250px |сярэдні = Pahonia. Пагоня (1555) (2).png |сярэдні_шырыня = 180px |сярэдні_подпіс = Сярэдні герб ВКЛ. 1555 г. |малы = |малы_шырыня = |малы_подпіс = |носьбіт = [[Вялікае Княства Літоўскае]] |зацверджаны = XIV стагоддзе |нашлемнік = |шлем = |карона = |шчыт = |шчытатрымальнікі = |заснаванне = |дэвіз = |ордэны = |іншыя элементы = |раннія версіі = |выкарыстанне = Былы дзяржаўны герб Беларусі |аўтары = |аўтар = |ідэя = |праект = |дапрацоўка = |мастак = |дызайн = |кансультант = }} '''«Паго́ня»''' — асабісты герб польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава Ягайлы]], пазней агулам роду [[Род Гедзімінавічаў|Гедзімінавічаў]], атрымаў дзяржаўны статус у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]]{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} у час валадарства вялікага князя [[Вітаўт]]а<ref name="nasievic">[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]] [http://vn.belinter.net/vkl/11.html Сімвал Вялікага княства] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100418220838/http://vn.belinter.net/vkl/11.html |date=18 красавіка 2010 }} // «[[Чырвоная Змена]]» № 33 (13891), [[28 сакавіка]] [[1995]].</ref>. Традыцыйны нацыянальны герб [[беларусы|беларусаў]]<ref>[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 391.</ref>. Дзяржаўны герб [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]] ([[1918]]—[[1919]]) і [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] ([[1991]]—[[1995]]), пад назвай «[[Герб Літвы|Віціс]]» дзяржаўны герб [[Літва|Літвы]]. Уяўляе сабою выяву ўзброенага воіна на белым кані на чырвоным полі шчыта. Вершнік трымае ў паднятай правай руцэ меч, у левай — белы, чырвоны або сіні шчыт з залатым шасціканцовым крыжом. З левага боку ў вершніка похвы мяча, з-пад сядла звісае трохканцовая {{нп5|Вальтрап|гунька (чапрак)|ru|Вальтрап}}, якая ў розныя часы мяняла колер ад сіняга да залаціста-жоўтага<ref>{{Кніга|аўтар = Дайнюс Разаўскас.|частка = Белы Вершнік з узнятым мячом на чырвоным фоне. Сімволіка герба Вялікага княства Літоўскага|загаловак = DRUVIS №2. Almanach Centru etnakasmalohiji «Kryuja»|арыгінал = |спасылка = |адказны = Пад. рэд. Тодара Кашкурэвіча|выданне = |месца = Мн.|выдавецтва = |год=2008|том = |старонкі = 137|старонак = 242|isbn= |тыраж = 299}}</ref>. [[14 мая]] [[2007]] года [[Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь]] надаў гербу «Пагоня» статус [[Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь|нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці]]<ref>[http://www.pravo.by/webnpa/text.asp?RN=c20700578 Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 14 мая 2007 г. № 578 «Аб статусе гісторыка-культурных каштоўнасцей»]</ref>. == Вытокі == [[Файл:Jagajła, Pahonia. Ягайла, Пагоня (K. Kielisiński, 1841).jpg|міні|250пкс|Герб «Пагоня» з надмагілля [[Ягайла|Ягайлы]] (XV ст.) — адна з найстаражытнейшых выяў, найбольш выразны і каштоўны выяўленчы аўтэнтык эпохі<ref name="mast">[http://pahonia-plakat.narod.ru/stvarennie_suczasnaj_pahoni.htm Сьцяг і герб] // «Мастацтва» № 8, 1992.</ref>]] На ўзнікненне герба «Пагоня» і замацаванне яго на землях [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ўплываў шэраг чыннікаў, кожны з якіх паасобку не быў вырашальным<ref>{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 98.</ref>: * Пэўныя ўплывы агульнаеўрапейскай геральдычнай традыцыі адлюстравання князя-правадыра на пячатках феадальных іерархаў ([[Польшча]], [[Чэхія]]<ref>А. Л. Хорошкевич. «Конные печати» Александра Невского и традиции средневековой сфрагистики // Князь Александр Невский и его эпоха. — С-Пб., 1995.</ref>, рыцарскі ордэн [[тампліеры|тампліераў]], конныя пячаткі [[Ноўгарад|наўгародскага]] князя [[Аляксандр Яраславіч Неўскі|Аляксандра Яраславіча]] і інш.) * Атаясненне герба «Пагоня» з асобай абаронца Айчыны і адлюстраванне тагачаснага жыцця краю, пад сталай ваеннай пагрозай. * Уплыў грэка-хрысціянскіх культаў — св. Дзімітрыя Салунскага і [[Георгій Пераможца|Георгія Пераможцы]], адаптацыя апошніх да мясцовай традыцыі і фарміраванне культа ўласных заступнікаў. * Спалучэнне і персанафікацыя ў гербе постацей св. [[Барыс і Глеб|Барыса і Глеба]] з блізкага мінулага і паганскага [[Ярыла|Ярылы]] з больш глыбокіх пластоў. У [[Сярэднявечча|Сярэднявеччы]] коннік лічыўся ўвасабленнем вялікага князя літоўскага, а таксама азначаў «Пагоню» — вайсковае рушэнне, калі пасля адбіцця аблогі горада, усе войскі і насельніцтва зямлі гналіся за адыходзячым ворагам. Як адзначае [[Міхась Ткачоў]], паходжанне герба «Пагоня» сягае ўглыб стагоддзяў і семантычна звязана са старажытнаславянскай ваеннай традыцыяй народнай пагоні — найважнейшай функцыяй арганізацыі жыцця і побыту ўсходне-славянскіх плямён, калі кожны чалавек быў у адказе за жыццё супляменніка. У выпадку раптоўнага нападу праціўніка і захопу ў палон абшчыннікаў кожны мужчына, які меў права насіць зброю, быў абавязаны пяшком ці конна кідацца ў пагоню за ворагам, каб адбіць палон. Ва ўмовах ваеннай дэмакратыі традыцыя народнай пагоні выконвалася безумоўна і захоўвалася стагоддзямі і ў эпоху [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]], і ў часы ВКЛ. Пад уплывам еўрапейскай геральдыкі і рыцарскіх традыцый ідэя абароны Бацькаўшчыны, сфарміраваная ў традыцыі народнай пагоні, увасобілася ў графічны сімвал — герб «Пагоня»<ref>[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы</ref>. Вялікі князь літоўскі [[Ягайла]] ў сваёй (лацінскай) грамаце ад [[20 лютага]] [[1387]] года пісаў: «''…паводле старажытнага звычаю, праследаванне ворага ёсць абавязак кожнага мужчыны ў нашым краі; такое паспалітае рушэнне дзеля выгнання ворага з нашае Літоўскае зямлі па-народнаму завецца „погоня“ (pogonia)''»<ref>Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах (IX—XVIII ст.) / Склад.: В. К. Шчарбакоў, K. I. Кернажыцкі, Д. I. Даўгяла. Т. 1. — Менск: Выдавецтва АН БССР, 1936.</ref>. Доўгі час герб не меў асобнай назвы і абазначаўся апісальна. Як «чоловека на кони з мечом» згадвае гэты герб, напрыклад, [[Хроніка ВКЛ]]<ref>ПРСЛ, т. XXXV.</ref>. Назва «Пагоня» дакументальна зафіксаваная толькі ў канцы [[16 ст.]]<ref name="nasievic"/>. Версія пра ўжыванне гэтай назвы з [[13 ст.]] ([[1282]]), якую можна сустрэць у асобных працах<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} с.132</ref>, ідзе ад [[Тэадор Нарбут|Тэадора Нарбута]]. == Гісторыя == === Паходжанне === Наогул, выява конніка гэта адна з найбольш папулярных тэм сімволікі розных народаў з часоў глыбокай старажытнасці. Непасрэдным папярэднікам «Пагоні» быў заходнееўрапейскі іканаграфічнае выражэнне тытула ''князь'' (dux) XI—XIII ст. — выява рыцара ў ''зброі'', з мячом ці ''прапарц<u>о</u>м'' і са ''шчытом'', на кані, які крочыць ці бяжыць галопам<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} с.131-132</ref>. Выкарыстанне сімвала «Пагоня» як дынастычнага герба князёў літоўскіх на землях старадаўняй Беларусі апісваецца ў летапісах, пачынаючы з 1270 — 1290-х гг. <gallery> Файл:Bogislaw-I-Duke-of-Pomerania.png|Пячатка [[:ru:Богуслав I|Багуслава I]], князя люцічаў, 1170 год Файл:Nicholas_I_Lord_of_Mecklenburg.png|Пячатка [[:ru:Николай I (князь Мекленбурга)|Мікалая]], суправіцеля бодрычаў, 1189 год Файл:Seal Kazimierz opolski 1226.svg|Пячатка [[:ru:Казимир I Опольский|Казіміра I Апольскага]], 1226 год Файл:Seal of Alexander Nevsky 1236 Avers2.svg|Пячатка [[Аляксандр Яраславіч Неўскі|Аляксандра Неўскага]]. Асабовы бок, пасля 1236 года Файл:Печать Дмитрия-Донского 2 Reverse.svg|Пячатка [[Дзмітрый Данскі|Дзмітрыя Данскога]], XIV стагоддзе Файл:Печать Наримунта (Глеба) Полоцкого, 1330.svg|Пячатка [[Нарымонт Гедзімінавіч|Нарымунта Гедзімінавіча]], [[Полацкае княства|князя Полацкага]], 1338 год Файл:Lob Печать Лугвена Ольгердовича.svg|Пячатка [[Лугвен Альгердавіч|Лугвена Альгердавіча]], 1395 год Файл:Lob Погоня Сигизмунда Кейстутовича.svg|Коннік з друку вялікага князя літоўскага [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]], 1432 год </gallery> === [[Вялікае Княства Літоўскае]] === [[Файл:Pahonia. Пагоня (1575).jpg|міні|180пкс|«Пагоня» з рукапіснага гербоўніка Эразма Комніна ([[1575]])]] Першы пісьмовы ўспамін пра герб «Пагоня» сустракаецца ў [[старабеларуская мова|літоўскіх (беларускіх)]] летапісах пад [[1278]] годам у сувязі з князем [[Нарымонт]]ам (якога можна атаясаміць з братам або сынам вялікага князя літоўскага [[Трайдзень|Трайдзеня]]): {{Цытата|Той Наримунт мел герб, або клейнот, рицерства своего таковый, и тым печатовался, Великому князству Литовскому зоставил его, а то такий: в гербе ''муж збройный, на коню белом, в полю червоном, мечъ голый, яко бы кого гонячи держал над головою'', и есть оттоля названый «''погоня''».|Хроніка Літоўская і Жамойцкая<ref>Хроника Литовская и Жемайтская // [[ПСРЛ]]. Т. 32 — М.: Наука, 1973.</ref><ref>Хроника Быховца // [[ПСРЛ]]. Т. 32 — М.: Наука, 1973.</ref>}} [[Густынскі летапіс]] кажа пра ўзнікненне герба «Пагоня» ў часы вялікага князя літоўскага [[Віцень|Віценя]] ([[1294]]—[[1316]]): {{Цытата|А Витен нача княжити над Литвою, измысли себе герб и всему князству Литовскому печать: ''рыцар збройный на коне з мечем'', еже ныне наричут ''Погоня''.|[[Густынскі летапіс]]<ref>Густынская летопись // [[ПСРЛ]]. Т. 40. — СПб., 2003.</ref>}} [[Файл:Pahonia. Пагоня (1614).jpg|міні|180пкс|Выява «Пагоні» з віленскага выдання Статута Вялікага Княства Літоўскага ([[1614]])<ref>{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 106.</ref>]] «Пагоня» ўпершыню з’яўляецца<ref>У. А. Юргенсон. [http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 Эвалюцыя дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага па дадзеных сфрагістыкі i нумізматыкі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100114132636/http://belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 |date=14 студзеня 2010 }} // «[[Беларускі гістарычны часопіс]]» № 8, 2003.</ref> на пячатцы «караля Літвы і Русі» [[Гедзімін]]а ([[1316]]—[[1341]])<ref>[[Аляксей Шаланда]]. Генезіс «Пагоні» — дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага // «[[Białoruskie Zeszyty Historyczne|Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne]]» № 16.</ref>. Выява герба крыху адрознівалася ад звычайнай: коннік трымае ў руцэ дзіду, а не меч. Гэтая пячатка захоўваецца цяпер у гістарычным музеі [[Вільня|Вільні]]. Таксама выява «Пагоні» ёсць на пячатцы полацкага князя [[Нарымонт|Глеба (Нарымонта)]], датаванай [[1330]]<ref name="citou-2010-99">{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 99.</ref><ref name="ehb392">[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 392.</ref> годам. Была «Пагоня» і на пячатцы вялікага князя літоўскага [[Альгерд]]а, якой ён замацаваў дагавор з польскім каралём Казімірам [[1366]] года (вакол «Пагоні» — [[старабеларуская мова|рускі]] надпіс)<ref>Gumowski M. Pieczecie Ksiazat Litewskich // Ateneum Wilenskie. R. VII. Z. 3—4, 1930. S. 709—710.</ref>. Сімвал спярша належаў выключна вялікім князям. У [[14 стагоддзе|14 стагоддзі]] выява вершніка размясцілася на шчыце і пачала выкарыстоўвацца як герб на пячатках [[Ягайла|Ягайлы]] ([[1386]] і [[1387]]) і [[Вітаўт]]а ([[1401]]). Пазней «Пагоня» зрабілася дзяржаўным гербам [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. У канцы [[14 стагоддзе|14 стагоддзя]] «Пагоня» таксама ўжывалася як сімвал [[пінск]]іх і [[Горад Друцк|друцкіх]] князёў. Выгляд герба «Пагоня» не быў аднолькавым: спярша коннік глядзеў у левы (геральдычны) бок, але пачынаючы з першай паловы [[15 стагоддзе|15 стагоддзя]], паводле правілаў еўрапейскай геральдыкі, ён павярнуўся ў правы бок. Першая выява «Пагоні» з шасціканцовым крыжом, ідэнтычным [[Крыж Еўфрасінні Полацкай|крыжу Еўфрасінні Полацкай]] — святыні [[Полацкае княства|Полацкай зямлі]], з’явілася на гербавым шчыце надмагілля вялікага князя літоўскага і караля польскага [[Ягайла|Ягайлы]]<ref name="ehb392"/>. Хоць пра вытокі гэтага крыжа (так званага «патрыяршага») і выказваліся вельмі супярэчлівыя думкі, ён адназначна мае хрысціянскае (візантыйскае) паходжанне. Тым часам тлумачэнне крыжа з «Пагоні» як сімвала паганскага бога [[Ярыла|Ярылы]] трэба прызнаць не толькі бяздовадным, але і сутнасна немагчымым<ref name="nasievic"/>. <center> <gallery caption="Пячаткі [[Вялікія князі літоўскія|вялікіх князёў літоўскіх]]" perrow="5"> Файл:Vitaŭt-Pahonia. Вітаўт-Пагоня (1385).jpg|[[Вітаўт]] ([[1385]]) Файл:Vitaŭt-Pahonia. Вітаўт-Пагоня (1426).jpg|[[Вітаўт]] ([[1426]]) Файл:Alaksandar-Pahonia. Аляксандар-Пагоня (1501).jpg|[[Аляксандр Ягелончык|Аляксандр]] ([[1501]]) Файл:Žygimont Stary, Pahonia. Жыгімонт Стары, Пагоня (K. Kielisiński, 1841).jpg|[[Жыгімонт Стары]] Файл:Žygimont Aŭgust, Pahonia. Жыгімонт Аўгуст, Пагоня (K. Kielisiński, 1539, 1841).jpg|[[Жыгімонт Аўгуст]] ([[1539]]) </gallery> </center> Згодна са Статутамі Вялікага Княства Літоўскага, усе гарады і мястэчкі Літвы мусілі мець пячатку з выявай «Пагоні», якой замацоўваліся гаспадарскія (велікакняжацкія) позвы да абывацеляў (на [[Жамойць]] гэта правіла не пашыралася). Ніякія іншыя дакументы, апроч велікакняжацкіх позваў, не маглі замацоўвацца пячаткай з «Пагоняй»: [[Файл:Pahonia. Пагоня (1780-89).jpg|міні|180пкс|Герб Вялікага Княства Літоўскага «Пагоня», малюнак [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] з фондаў Дэпартамента Геральдыі<ref name="citou-2010-99"/>]] {{Цытата|Тежъ мы, господаръ, даемъ подъ геръбомъ того паньства нашого, великого князства литовъского, «Погонею» печать до кожъдого повету, на которой естъ написани около геръбу имя того повету. А тую печать писаръ земъский присяжный у себе самъ, а не хъто инъшый, ховати маеть, которою печатью и под тытуломъ нашымъ позвы мають быти печатованы и выдаваны. А иные никоторые листы, выписы и сознанья, кроме только самыхъ позвовъ, тою печатю не маеть быть печатованы.|АРТЫКУЛ 12 // [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 года]]}} На працягу [[15 стагоддзе|15]]—[[18 стагоддзе|18]] стагоддзяў «Пагоню» змяшчалі на брамах беларускіх [[места]]ў і замкаў<ref name="ehb392"/>. Гэта знайшло адлюстраванне ў гарадской геральдыцы — напрыклад, на [[Герб Магілёва|гербе Магілёва]]. Таксама «Пагоня» ўваходзіла ў склад гербаў [[Герб Беластока|Беластока]], [[Герб Дрысы|Дрысы]], [[Герб Лепеля|Лепеля]], [[Герб Магілёва|Магілёва]], [[Герб Пулаў|Пулаў]], [[Герб Рэчыцы|Рэчыцы]], [[Герб Седльцаў|Седльцаў]] і [[Герб Суража|Суража]]. Розныя версіі «Пагоні» сталі гербамі шэрага ваяводстваў Вялікага Княства Літоўскага — [[Віленскае ваяводства|Віленскага]], [[Мінскае ваяводства|Мінскага]], [[Берасцейскае ваяводства|Берасцейскага]], [[Новагародскае ваяводства|Новагародскага]], [[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскага]], [[Полацкае ваяводства|Полацкага]] і іншых (акрамя Жамойці). Пры гэтым выявы «Пагоні» прыпадаюць толькі на [[этнічная тэрыторыя|этнічную тэрыторыю]] [[беларусы|беларусаў]], усе суседнія землі маюць іншыя гербы<ref>{{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня|к}} С. 25—26.</ref>. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Гербы ваяводстваў Вялікага Княства Літоўскага" perrow="5"> Файл:Amścisłaŭ-Pahonia. Амсьціслаў-Пагоня (1720).jpg|[[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскае]] Файл:Bieraście, Pahonia. Берасьце, Пагоня (1720).jpg|[[Берасцейскае ваяводства|Берасцейскае]] Файл:Viciebsk, Pahonia. Віцебск, Пагоня (1720).jpg|[[Віцебскае ваяводства|Віцебскае]] Файл:Miensk-Pahonia. Менск-Пагоня (1720).jpg|[[Мінскае ваяводства|Мінскае]] Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1720).jpg|[[Полацкае ваяводства|Полацкае]] </gallery> </center> Увогуле, існавала пяць варыянтаў<ref name="citou">{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 144.</ref> сярэдневяковай «Пагоні»: [[Файл:Coat of Arms of Mscisłaŭ, Belarus, 1634.png|міні|160пкс|«Малая Пагоня» на гістарычным гербе [[Амсціслаў|Амсціслава]]]] # Класічная — у чырвоным полі збройны рыцар на белым кані, дзясніцаю ўздымае голы меч над галавой, на левым плячы шчыт з падвойным залатым крыжам. Конь накрыты трохканцовай гунькаю. На найбольш старажытных каляровых малюнках конская зброя і шчыт рыцара — блакітныя. # Такі ж яздок, але ва ўздзетай руцэ дзіда, якую ён рыхтуецца кінуць у ворага. # Голы (без засцерагальнага ўзбраення) яздок на кані без сядла, уздымае над галавою меч. Іканаграфія такога варыянта не сустракаецца, але вядома падобная версія XVII ст. Маскоўскага герба. # Т. зв. «Малая Пагоня»: на шчыце толькі асноўная дэталь герба — збройная рука з голым мячом. Колер поля чырвоны або залаты. Існуе дзве адметныя версіі «Малой Пагоні». # «Татарская Пагоня»: у зялёным полі яздок, які адстрэльваецца з лука ў сваіх насцігаючых. З мінімальнымі стылістычнымі зменамі «Пагоня» была дзяржаўным гербам Вялікага Княства Літоўскага і часткай герба [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] да [[1795]] года, калі ў выніку падзелаў Рэчы Паспалітай тэрыторыя Беларусі апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскае імперыі]]. === Пад [[Расійская імперыя|Расійскай уладай]] === [[Файл:Pahonia. Пагоня (1776-83).jpg|міні|Ротны сцяг Беларускай гусарскай харугвы]] Яшчэ па захопе ўсходняй часткі Вялікага Княства Літоўскага [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]] ([[1772]]) царскі ўрад пастанавіў стварыць Палявы гусарскі беларускі полк. У [[1775]] годзе ён быў укамплектаваны выхадцамі з [[Беларуская губерня|Беларускай губерні]]. Гэты полк атрымаў у наступным годзе ўласны штандар з гербам, дзе шчыт падзелены на два полі: у верхнім, залатым, выява чорнага двухгаловага арла, а ў ''«дольнай чырвонай частцы выява Літоўскага ўзброенага ездака на белым кані з уздзетай шабляй»''. Прыкладна ў той жа час ([[1870-я]] гады) утварыўся і Полацкі Мушкецёрскі полк. Ён атрымаў у якасці герба на баявы сцяг рассечаны шчыт: у правым залатым полі выява палавіны чорнага расійскага арла, у левай, чырвонай, — «Пагоня». Згодна з указам ад [[19 верасня]] [[1827]] году «Пагоняй» упрыгожваліся сцягі лейб-гвардыі Гарадзенскага гусарскага палка. Герб «Пагоня» знайшоў сваё адлюстраванне не толькі на штандарах вайсковых частак, што фарміраваліся з ураджэнцаў Беларусі, але і на гербах «беларускіх» ([[Полацкае намесніцтва]], [[Магілёўскае намесніцтва]], [[Віцебская губерня]]) ды «літоўскіх» ([[Гарадзенская губерня]] і [[Віленская губерня]]) адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак Расійскай імперыі. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Гербы «беларускіх» і «літоўскіх» губерняў і намесніцтваў Расійскай імперыі" perrow="5"> Файл:Coat of arms of Vilna Governorate 1878.svg|[[Віленская губерня]] Файл:Coat of arms of Vitebsk Governorate.svg|[[Віцебская губерня]] Файл:Horadnia, Pahonia. Горадня, Пагоня (1802).jpg|[[Гарадзенская губерня]] (да [[1845]] г.) Файл:Mahiloǔ-Pahonia. Магілёў-Пагоня (1781).png|[[Магілёўская губерня]] ([[1781]]—[[1796]], [[1802]]—[[1878]]) Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1781).png|[[Полацкае намесніцтва]] ([[1781]]—[[1796]]) </gallery> </center> [[Файл:Połacak-Viciebsk, Pahonia. Полацак-Віцебск, Пагоня (1857).png|міні|160пкс|«Беларуская» частка ([[Полацк]], [[Віцебск]], [[Амсціслаў]]) вялікага герба [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], [[1857]] г.]] Апроч таго, былы агульнадзяржаўны сімвал увайшоў у склад гербаў шэрага ўсходніх беларускіх гарадоў ([[Віцебск]], [[Веліж]], [[Гарадок]], [[Дзвінск]], [[Дрыса]], [[Лепель]], [[Магілёў]], [[горад Невель|Невель]], [[Полацк]], [[Себеж]], [[гарадскі пасёлак Сураж|Сураж]], [[Чэрыкаў]]). У кожным з нададзеных расійскімі ўладамі гербаў шчыт падзяляўся на дзве часткі: у верхняй, па геральдычных паняццях «пануючай», размяшчаўся [[Герб Расіі|двухгаловы арол]], а ў дольнай, «падпарадкаванай» — «Пагоня». У канцы [[1850-я|1850-х]] гадоў «Пагоню» змясцілі на дзяржаўным гербе Расійскай імперыі як сімвал былых зямель Вялікага Княства Літоўскага. У час [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] герб «Пагоня» ў спалучэнні з польскім «Арлом Белым» зрабіўся сімвалам нацыянальна-вызваленчай барацьбы за дэмакратычную перабудову грамадства. Кіраўнік задушэннем паўстання [[Мураўёў-вешальнік]] аддаў распараджэнне аб забароне нашэння жалобных і рэвалюцыйных знакаў — чорных шапак з белымі султанамі, спражак з аб’яднаным гербам Польшчы і Літвы. Такім чынам, герб «Пагоня» ў XIX ст. з аднаго боку з’яўляўся афіцыйным сімвалам, а з іншага — неафіцыйным, рэвалюцыйна-дэмакратычным. Але ва ўсіх выпадках ён атаясамліваўся з канкрэтнай тэрыторыяй — тэрыторыяй сучаснай Беларусі<ref>{{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня|к}} С. 36.</ref>. === Найноўшы час === [[Файл:Coat of arms of Belarusian People's Republic.svg|thumb|200px|left|Герб [[БНР]]]] [[Файл:Postcard BNR.jpg|міні|Паштовая картка часоў БНР з дзяржаўным гербам і гербам беларускіх ваяводстваў.]] У пачатаку [[20 стагоддзе|20 стагоддзя]] герб «Пагоня» актыўна выкарыстоўваўся беларускім нацыянальным рухам. Ідэю вяртання да гістарычнага дзяржаўнага сімвала ў паэтычнай форме выказаў [[Максім Багдановіч]], які ўвосень [[1916]] года напісаў верш «Пагоня». У [[1918]] годзе «Пагоню» абвясцілі дзяржаўным гербам [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]], яе выява размяшчалася на пячатках беларускіх дзяржаўных устаноў. Нацыянальны беларускі герб ужываўся ў сімволіцы ўдзельнікаў [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага збройнага чыну]] ([[1920]]). У [[1920]] годзе літоўцы ўзялі за герб уласнай незалежнай дзяржавы варыянт герба Вялікага Княства Літоўскага — «[[Герб Літвы|Віціс]]». У літоўскай мове не было слова для яго абазначэння, [[Сіманас Даўкантас]] яшчэ ў 1845 годзе прапанаваў называць «Пагоню» словам «Віціс»<ref>Як здарылася, што Жамойць пачала называцца Літвою? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. І. Сверчанка, Зм. Занько. ― Мн.: рэдакцыя газета «Звязда», 1993. ― с. 54</ref>. Выкарыстанне герба Вялікага Княства Літоўскага мусіла падмацаваць прэтэнзіі Літоўскай Рэспублікі на гістарычную пераемнасць з ім. Аднак у [[1920-я|1920]]—[[1930-я]] гады многія дзяржаўныя дзеячы Літвы адзначалі неадпаведнасць гэтага герба менавіта літоўскай гістарычнай традыцыі. У [[1935]] годзе прэм’ер-міністр Літоўскай рэспублікі Тубаліс афіцыйна прызнаў не-літоўскае паходжанне «Пагоні» і паведаміў пра тое, што ідзе праца па стварэнні новага дзяржаўнага герба. Відавочна, гэтую працу спынілі падзеі 1939—1940 гадоў<ref name="citou155">{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 155.</ref><ref>Міхась Скобла. [http://www.svaboda.org/PrintView.aspx?Id=872644 Анатоль Цітоў: «Гербу „Пагоня“ — 730 гадоў»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110811153426/http://www.svaboda.org/PrintView.aspx?Id=872644 |date=11 жніўня 2011 }} // [[Радыё Свабода]], [[31 студзеня]] [[2008]].</ref>. У міжваенны час «Пагоня» ўжывалася ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] на гербах Віленскага, Палескага, Падляшскага і Наваградскага ваяводстваў [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. Тым часам у [[БССР]] герб «Пагоня» ніяк не выкарыстоўваўся. Падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] герб «Пагоня» разам з іншымі нацыянальнымі сімваламі вярнула да ўжытку [[Беларуская Цэнтральная Рада]]. Але, як сведчыць распараджэнне Рэйхсміністра па акупаваных усходніх тэрыторыях (14.6.1944)<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 156.</ref>, гэтае выкарыстанне было ''неафіцыйным'' да апошніх дзён нямецкай акупацыі. Шырока вядомае распараджэнне, быццам падпісанае гаўляйтарам Беларусі [[Вільгельм Кубэ|Вільгельмам Кубэ]] і надрукаванае ў газеце «[[Раніца, Берлін|Раніца]]» ([[27 чэрвеня]] [[1942]]), пра дазвол карыстацца «Пагоняй» побач з нямецкай сімволікай «пры святкаваннях або для абазначэння беларускай нацыянальнасці», аказалася, па выніках пазнейшых даследаванняў, тагачаснай дэзінфармацыяй, вінаватых у якой нямецкія акупацыйныя ўлады так і не знайшлі<ref name="citou155"/>. 25 сакавіка 1946 года для цырымоніі прыняцця прысягі сяброў [[Саюз беларускіх патрыётаў|Саюза беларускіх патрыётаў]] на вернасць [[Беларусь|Беларусі]] дзяячка нацыянальна-вызваленчага руху [[Алеся Фурс]] намалявала «Пагоню», за што была асуджаная да 25 гадоў [[ГУЛАГ|савецкіх канцэнтрацыйных лагераў]]. У пасляваенны час беларускую нацыянальную сімволіку, у тым ліку і «Пагоню», выкарыстоўвала [[Беларуская дыяспара|беларуская эміграцыя]]. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Выкарыстанне Пагоніі ў дыяспары" perrow="5"> Файл:IIзьлёт ЗБСЧ.png|Медаль II з’езду «[[Гісторыя скаўтынгу ў Беларусі|Згуртаваньня Беларускіх Скаўтаў на Чужыне]]» Файл:Belarusian monument in South River.jpg|Помнік «Змагарам за вольную Беларусь» у [[Саўт-Рывер]]ы Файл:Помнік загінулым у 1939—1945 беларусам.JPG|Помнік загінулым у 1939—1945 беларусам у нямецкім горадзе Ляймен, усталяваны [[Юрый Жывіца|Ю. Жывіцам]] Файл:Pahonia red (25 Groschen), Stamp of Belarusian People's Republic.svg|Паштовая марка, выпушчаная ў 1950 годзе беларускай дыяспарай </gallery> </center> А ў [[1980-я]] гады напярэдадні распаду [[СССР]] герб «Пагоня» разам з [[Бел-чырвона-белы сцяг|бел-чырвона-белым сцягам]] зрабіліся сімваламі нацыянальнага адраджэння Беларусі. Вяртанню беларускай нацыянальнай сімволікі спрыялі гістарычна-культурныя аб’яднанні і клубы («Талака», «Паходня», «Узгор’е» і інш.) і [[Беларускі народны фронт «Адраджэньне»|Беларускі Народны Фронт]], а таксама партыі дэмакратычнага кірунку ([[БСДГ]], [[НДПБ]], [[Сялянская партыя]], [[АДПБ]] і інш.)<ref name="ehb393">[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 393.</ref>. [[Файл:Belarusian Passport (cover).jpg|міні|Вокладка [[Пашпарт грамадзяніна Рэспублікі Беларусь|пашпарта грамадзяніна Рэспублікі Беларусь]] узору 1993—1996 гадоў]] Афіцыйнае прызнанне «Пагоні» і бел-чырвона-белага сцяга як нацыянальных сімвалаў беларусаў адбылося разам з прыняццем Дэкларацыі аб суверэнітэце Беларусі ([[1990]]). Пад гэтай сімволікай прайшлі красавіцкія і майскія забастоўкі працоўных Беларусі [[1991]] года, якія адыгралі сваю ролю ў крушэнні таталітарызму ў краіне<ref name="ehb393"/>. А [[19 верасня]] [[1991]] года [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] прыняў законы «Аб Дзяржаўным сцягу Рэспублікі Беларусь» і «Аб Дзяржаўным гербе Рэспублікі Беларусь»<ref>[[s:Заканадаўчыя акты аб дзяржаўнай сімволіцы Рэспублікі Беларусь (1992)]]</ref>. Дзяржаўным гербам Беларусі стаў старажытны беларускі герб «Пагоня», Дзяржаўным сцягам Беларусі — [[Бел-чырвона-белы сцяг]]<ref name="ehb393"/>. Выгляд той рэдакцыі герба «Пагоня», якая была прынята ў якасці дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь у 1991 г.,<!--знайсці чый эскіз--> мае наступныя адметнасці:<!--але лепей мець тлумачэнне з крыніц--> * ''шчыт'' рыцара белы, з залатым [[Крыж Еўфрасінні Полацкай|крыжам Еўфрасінні]] (патрыяршым); * старэйшы, чым традыцыйны, выгляд ''зброі'' рыцара (шалом); * конь у статычнай (абарончай) позе. Новы эталон «Пагоні» быў спецыяльна распрацаваны беларускімі мастакамі [[Яўген Кулік|Яўгенам Кулікам]], [[Уладзімір Крукоўскі|Уладзімірам Крукоўскім]] і [[Леў Талбузін|Львом Талбузіным]]<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=69322 Артыкул С.Мікулевіча «Сапраўдныя беларускія сімвалы» ў «Нашай Ніве»]</ref>. Аднак у [[1995]] годзе [[Аляксандр Лукашэнка]], які быў абраны прэзідэнтам краіны ў [[1994]], ініцыяваў [[рэферэндум у Беларусі 1995 года|рэферэндум]], у выніку якога «Пагоню» пазбавілі статусу дзяржаўнага герба, і яна трапіла пад негалосную забарону. [[Файл:Пікет каля Дому ўраду (Менск, 1991 г.).jpg|міні|На пікеце каля Дома ўрада плакат беларускай лацінкай: «Вярнуць народу яго спрадвечныя сымбалі: гэрб Пагоня й бел-чырвона-белы сьцяг, — а таксама назоў краіны Літва, сталіцы — Менск!» (19 верасня 1991 г.)]] У [[2000-я]] гады герб «Пагоня» быў уключаны ў дзяржаўны спіс нематэрыяльных гістарычна-культурных каштоўнасцей Беларусі, а ў [[2009]] годзе «Пагоня» стала афіцыйным гербам [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Падчас расійскага ўварвання ва [[Украіна|Украіну]], распачатага ў 2014 годзе, а таксама падчас другога ўварвання ў 2022 годзе, гербам «Пагоня» карысталіся беларускія добраахвотнікі на баку Украіны, у прыватнасці [[Пагоня (атрад)|атрад «Пагоня»]], [[тактычная група «Беларусь»]] і [[полк Каліноўскага]]. == Сучаснасць == У наш час «Пагоняй» як нацыянальным гербам працягваюць карыстацца некаторыя апазіцыйныя беларускія арганізацыі. Акрамя таго, герб «Пагоня» актыўна выкарыстоўваецца ў спартыўных і культурных мерапрыемствах па-за межамі краіны. Сёння «Пагоня» ёсць на эмблемах некалькіх беларускіх грамадскіх аб’яднанняў: * [[Партыя БНФ]] * [[Кансерватыўна-Хрысціянская Партыя - БНФ]] * [[Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына»|Згуртаванне Беларусаў Свету «Бацькаўшчына»]] * [[Беларускі Хельсінкскі камітэт]]. [[Файл:COA Pahonia in Fürstenzug.jpg|міні|Выява «Пагоні» часоў ВКЛ на пано «[[Шэсце князёў]]» у [[Дрэздэн]]е]] «Пагоню» маюць у сваім складзе гербы наступных населеных пунктаў: * [[Файл:POL Białystok COA.svg|20пкс]] [[Беласток]] * [[Файл:POL Brańsk COA.svg|20пкс]] [[Бранск, Польшча|Бранск]] * [[Файл:Coat of Arms of Velizh.png|20пкс]] [[Веліж]] * [[Файл:Coat of Arms of Vierchniadzvinsk, Belarus.svg|20пкс]] [[Дрыса]] * [[Файл:Coat of arms of Iziaslav.png|20пкс]] [[Горад Ізяслаў|Ізяслаў]] * [[Файл:Coat of Arms of Lepiel, Belarus.svg|20пкс]] [[Лепель]] * [[Файл:BIA Lipniszki COA.png|20пкс]] [[Ліпнішкі]] * [[Файл:Liudinavas_COA.gif|20пкс]] [[Мястэчка Людзвінавас|Людзвінавас]] * [[Файл:Coat of Arms of Mahiloŭ.svg|20пкс]] [[Магілёў]] * [[Файл:Coat of Arms of Nevel (Pskov oblast).png|20пкс]] [[Горад Невель|Невель]] * [[Файл:Puławy herb.svg|20пкс]] [[Пулавы]] * [[Файл:Coat of Arms of Rečyca, Belarus.svg|20пкс]] [[Рэчыца]] * [[Файл:Статуэтка Пагоня Фінал 1920.jpg|thumb|223x223px|Аб’ёмная Пагоня.]][[Файл:Coat of Arms of Sebezh.png|20пкс]] [[Себеж]] * [[Файл:Herb Siedlce.svg|20пкс]] [[Седльцы]] Наступныя адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі маюць «Пагоню» ў складзе сваіх гербаў: * [[Файл:Bialski pow.png|20пкс]] [[Бельскі павет, Люблінскае ваяводства|Бельскі павет]] * [[Файл:Coat of Arms of Vitsebsk Voblasts.svg|20пкс]] [[Віцебская вобласць]] * [[Файл:Coat of arms of Homyel Voblast.svg|20пкс]] [[Гомельская вобласць]] * [[Файл:POL województwo podlaskie COA.svg|20пкс]] [[Падляскае ваяводства]] * [[Файл:Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.svg|20пкс]] [[Жытомірская вобласць]] * [[Файл:POL powiat siemiatycki COA.svg|20пкс]] [[Сямяціцкі павет]] Таксама версія «Пагоні» з’яўляецца [[Герб Літвы|гербам Літвы]]. Апроч гэтага, стылізаваная выява «Пагоні» як герба [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] прысутнічае на найвялікшым у свеце фарфоравым [[пано]] «[[Шэсце князёў]]» у [[Дрэздэн]]е. == У філатэліі == <center><gallery> Файл:Pahonia (25 Hrošaŭ, Blue), Stamp of Belarusian People's Republic.jpg|Марка [[БНР]] з Пагоняй. Файл:Pahonia (25 Hrošaŭ, Orange), Stamp of Belarusian People's Republic.jpg|Марка БНР з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0005.jpg|Пагоня як дзяржаўны герб [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. Файл:1992. Stamp of Belarus 0014.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0015.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0016.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0021.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0022.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0023.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0024.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0025.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0026.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0027.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0032.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0033.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0085.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0086.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0087.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0088.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1995. Stamp of Belarus 0092.jpg|[[Міхал Клеафас Агінскі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Andrej Tadevuš Kaściuška stamp.jpg|[[Тадэвуш Касцюшка]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Jakub Jasiński stamp.jpg|[[Якуб Ясінскі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Tomaš Vaŭžecki stamp.jpg|[[Тамаш Ваўжэцкі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Jazep Drazdovič stamp.jpg|[[Язэп Драздовіч]] з карцінай «''Пагоня''». File:2010. Stamp of Belarus 18-2010-06-07-m.jpg|Прысвячэнне [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]]. </gallery></center> == Галерэя == <center><gallery caption="Гістарычныя выявы Пагоні" perrow="5"> Файл:Pogon Vytys Sandomierz 14c.JPG|Sandomierz 14 ст. Файл:Lietuvos herbas Vytis.Lithuanian CoA Vytis of 15th c.jpg|З Codex Bergshammar, 1435 Файл:Lithuanian Vytis (Waykimas) from the Bavarian State Library (1475).jpg|З Wappen besonders von deutschen Geshlchtern, 1475 Файл:Pahonia. Пагоня (1480) (2).jpg|З Das Wappenbuch Conrads von Grünenberg, 1480 Файл:Pahonia. Пагоня (1480).jpg|З Das Wappenbuch Conrads von Grünenberg, 1480 Файл:Vitaŭt Vialiki, Pahonia. Вітаўт Вялікі, Пагоня (XVI).jpg|З гербоўніка 1-й пал. 16 ст. Файл:Pahonia. Пагоня (1530).jpg|З Sammelband mehrerer Wappenbücher, каля 1530 Файл:Pahonia. Пагоня (1531).jpg|З [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 года|I Статута]], 1531 Файл:Lithuanian coat of arms Vytis. 16th century.jpg|З Stemmata Polonica, каля 1555 Файл:Pahonia. Пагоня (1555) (1).jpg|Фрагмент шпалеры, каля 1555 Файл:Pahonia. Пагоня (1572).jpg|З Arma regni Poloniae, 1572 Файл:Pahonia. Пагоня (1672).jpg|З Маскоўскага тытулярніка, 1672 Pahonia. Пагоня (1770).jpg|Харугва [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]], 1702 Файл:Pahonia. Пагоня (1720).jpg|З Сенатарскай залы, [[1720-я]] Файл:Flag of the Slonim County (1764-92).jpg|Вайсковая харугва [[ВКЛ]], 1764—1792 Файл:Vilnia University, Pahonia. Віленскі ўнівэрсытэт, Пагоня.jpg|Герб [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскага ўніверсітэта]] </gallery></center> <center><gallery caption="Сучасныя выявы Пагоні" perrow="5"> Файл:Coat of Arms of Belarus (1991).svg|Эталон Пагоні 1991 года Файл:Lob Rech Pospolita.svg|[[Герб Рэчы Паспалітай]] Файл:Герб БНР.svg|Герб [[БНР]] Файл:Coat of arms of Central Lithuania 1920.svg|[[Герб Сярэдняй Літвы]] Файл:Coat of arms of Lithuania 1990 from an envelope.svg|[[Віціс]] — герб [[Літва|Літвы]] (1990 г.) Файл:Coat of Arms of Lithuania.svg|[[Віціс]] — герб [[Літва|Літвы]] (1992 г.) </gallery></center> == Зноскі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня}} * {{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)}} * {{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)}} * {{Літаратура/ЭГБ|1}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=382|артыкул=Пагоня|аўтар=[[Аляксей Шаланда|Шаланда А.]]}} * {{Крыніцы/Беларусь: энцыклапедычны даведнік (1995)|артыкул=|старонкі=}} * ''[[Алег Латышонак|Латышонак А.]]'' [http://arche.by/by/10/30/360/ Дзяржаўная сымболіка Беларускай Народнай Рэспублікі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090513003419/http://arche.by/by/10/30/360/ |date=13 мая 2009 }} // Жаўнеры БНР. Беласток-Вільня, 2009. С. 303—306. * ''Лялькоў Ігар''. [http://arche.bymedia.net/2002-1/lalk102.html Пытаньне дзяржаўнай сымболікі ў Беларусі: гісторыя і сучасны стан] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070707205420/http://arche.bymedia.net/2002-1/lalk102.html |date=7 ліпеня 2007 }} // [[ARCHE]] № 1, 2002. * ''[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]]'' [http://vn.belinter.net/vkl/11.html Сімвал Вялікага княства] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100418220838/http://vn.belinter.net/vkl/11.html |date=18 красавіка 2010 }} // Чырвоная Змена № 33 (13891), [[28 сакавіка]] [[1995]] . * ''Юргенсон У. А.'' [http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 Эвалюцыя дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага па дадзеных сфрагістыкі і нумізматыкі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100114132636/http://belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 |date=14 студзеня 2010 }} // Беларускі гістарычны часопіс. 2003. № 8. * ''[[Аляксей Шаланда]]''. [http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/16/16kom_szalanda.htm Генезіс «Пагоні» — дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081119044008/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/16/16kom_szalanda.htm |date=19 лістапада 2008 }} // [[Białoruskie Zeszyty Historyczne|Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne]] nr 16 * [http://slovo.ws/urok/historyofbelarus/150/147.html Як узніклі нашы дзяржаўныя сімвалы?] // {{Крыніцы/150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі}} == Спасылкі == {{Commonscat|}} {{Гісторыка-культурная каштоўнасць РБ|73БЛ000004}} * {{Спасылка| url = http://sciah.info/news.php| загаловак = Нацыянальныя сімвалы Беларусі| дата = 27 кастрычніка 2010| title = Архіўная копія| accessdate = 16 лютага 2015| archiveurl = https://web.archive.org/web/20170420112003/http://sciah.info/news.php| archivedate = 20 красавіка 2017| deadurl = yes}} * {{Спасылка| url = http://belamp.host.sk/dl/herb_bielarusi.zip| загаловак = Герб Беларусі ў фармаце Corel DRAW| дата = 27 кастрычніка 2010| title = Архіўная копія| accessdate = 16 лютага 2015| archiveurl = https://web.archive.org/web/20160305160930/http://belamp.host.sk/dl/herb_bielarusi.zip| archivedate = 5 сакавіка 2016| deadurl = yes}} * [http://www.lyczkowski.net/be/hierby-bielaruskaj-slachty/litary-p-r.html Гербы беларускай шляхты] Герб Пагоня і яго карыстальнікі {{ref-be}} * {{Спасылка | аўтар = Сяргей Мікулевіч| дата публікацыі = 3 сакавіка 2012 | url = http://nn.by/?c=ar&i=69322 | загаловак = Сапраўдныя беларускія сімвалывыдавец = [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]] | дата = 3 сакавіка 2012}} * [https://play.google.com/store/apps/details?id=org.mamoniczy.akty Заканадаўчыя акты аб дзяржаўнай сімволіцы Рэспублікі Беларусь на Google Play] * {{YouTube|fnK8hZJPFgg|«Пагоня» працягласцю восем вякоў / Загадкі беларускай гісторыі}} {{Добры артыкул|Гісторыя Беларусі|Вялікае Княства Літоўскае}} {{Беларусь у тэмах}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Гербы Беларусі|Пагоня]] [[Катэгорыя:Прыватнаўласніцкія гербы|Пагоня]] [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларусы|Пагоня]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя сімвалы Беларусі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (пасля 1990 года)]] [[Катэгорыя:Вялікае Княства Літоўскае]] kkqai6yg8gv47jd2eubj5ws704lywjj 4164588 4164577 2022-07-25T11:17:25Z wikitext text/x-wiki {{значэнні|Пагоня (значэнні)}} {{Картка:Герб |назва = «Пагоня», герб ВКЛ |выява = Coat of arms of the Grand Duchy of Lithuania from the Statute (1614).png |памер выявы = 250px |сярэдні = Pahonia. Пагоня (1555) (2).png |сярэдні_шырыня = 180px |сярэдні_подпіс = Сярэдні герб ВКЛ. 1555 г. |малы = |малы_шырыня = |малы_подпіс = |носьбіт = [[Вялікае Княства Літоўскае]] |зацверджаны = XIV стагоддзе |нашлемнік = |шлем = |карона = |шчыт = |шчытатрымальнікі = |заснаванне = |дэвіз = |ордэны = |іншыя элементы = |раннія версіі = |выкарыстанне = Былы дзяржаўны герб Беларусі |аўтары = |аўтар = |ідэя = |праект = |дапрацоўка = |мастак = |дызайн = |кансультант = }} '''«Паго́ня»''' — асабісты герб польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава Ягайлы]], пазней агулам роду [[Род Гедзімінавічаў|Гедзімінавічаў]], атрымаў дзяржаўны статус у [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]]{{sfn|ЭнцВКЛ|2005}} у час валадарства вялікага князя [[Вітаўт]]а<ref name="nasievic">[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]] [http://vn.belinter.net/vkl/11.html Сімвал Вялікага княства] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100418220838/http://vn.belinter.net/vkl/11.html |date=18 красавіка 2010 }} // «[[Чырвоная Змена]]» № 33 (13891), [[28 сакавіка]] [[1995]].</ref>. Традыцыйны нацыянальны герб [[беларусы|беларусаў]]<ref>[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 391.</ref>. Дзяржаўны герб [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]] ([[1918]]—[[1919]]) і [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] ([[1991]]—[[1995]]), пад назвай «[[Герб Літвы|Віціс]]» дзяржаўны герб [[Літва|Літвы]]. Уяўляе сабою выяву ўзброенага воіна на белым кані на чырвоным полі шчыта. Вершнік трымае ва ўзнятай правай руцэ меч, у левай — белы, чырвоны або сіні шчыт з залатым шасціканцовым крыжом. З левага боку ў вершніка похвы мяча, з-пад сядла звісае трохканцовая {{нп5|Вальтрап|гунька (чапрак)|ru|Вальтрап}}, якая ў розныя часы мяняла колер ад сіняга да залаціста-жоўтага<ref>{{Кніга|аўтар = Дайнюс Разаўскас.|частка = Белы Вершнік з узнятым мячом на чырвоным фоне. Сімволіка герба Вялікага княства Літоўскага|загаловак = DRUVIS №2. Almanach Centru etnakasmalohiji «Kryuja»|арыгінал = |спасылка = |адказны = Пад. рэд. Тодара Кашкурэвіча|выданне = |месца = Мн.|выдавецтва = |год=2008|том = |старонкі = 137|старонак = 242|isbn= |тыраж = 299}}</ref>. [[14 мая]] [[2007]] года [[Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь]] надаў гербу «Пагоня» статус [[Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь|нематэрыяльнай гісторыка-культурнай каштоўнасці]]<ref>[http://www.pravo.by/webnpa/text.asp?RN=c20700578 Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь 14 мая 2007 г. № 578 «Аб статусе гісторыка-культурных каштоўнасцей»]</ref>. == Вытокі == [[Файл:Jagajła, Pahonia. Ягайла, Пагоня (K. Kielisiński, 1841).jpg|міні|250пкс|Герб «Пагоня» з надмагілля [[Ягайла|Ягайлы]] (XV ст.) — адна з найстаражытнейшых выяў, найбольш выразны і каштоўны выяўленчы аўтэнтык эпохі<ref name="mast">[http://pahonia-plakat.narod.ru/stvarennie_suczasnaj_pahoni.htm Сьцяг і герб] // «Мастацтва» № 8, 1992.</ref>]] На ўзнікненне герба «Пагоня» і замацаванне яго на землях [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ўплываў шэраг чыннікаў, кожны з якіх паасобку не быў вырашальным<ref>{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 98.</ref>: * Пэўныя ўплывы агульнаеўрапейскай геральдычнай традыцыі адлюстравання князя-правадыра на пячатках феадальных іерархаў ([[Польшча]], [[Чэхія]]<ref>А. Л. Хорошкевич. «Конные печати» Александра Невского и традиции средневековой сфрагистики // Князь Александр Невский и его эпоха. — С-Пб., 1995.</ref>, рыцарскі ордэн [[тампліеры|тампліераў]], конныя пячаткі [[Ноўгарад|наўгародскага]] князя [[Аляксандр Яраславіч Неўскі|Аляксандра Яраславіча]] і інш.) * Атаясненне герба «Пагоня» з асобай абаронца Айчыны і адлюстраванне тагачаснага жыцця краю, пад сталай ваеннай пагрозай. * Уплыў грэка-хрысціянскіх культаў — св. Дзімітрыя Салунскага і [[Георгій Пераможца|Георгія Пераможцы]], адаптацыя апошніх да мясцовай традыцыі і фарміраванне культа ўласных заступнікаў. * Спалучэнне і персанафікацыя ў гербе постацей св. [[Барыс і Глеб|Барыса і Глеба]] з блізкага мінулага і паганскага [[Ярыла|Ярылы]] з больш глыбокіх пластоў. У [[Сярэднявечча|Сярэднявеччы]] коннік лічыўся ўвасабленнем вялікага князя літоўскага, а таксама азначаў «Пагоню» — вайсковае рушэнне, калі пасля адбіцця аблогі горада, усе войскі і насельніцтва зямлі гналіся за адыходзячым ворагам. Як адзначае [[Міхась Ткачоў]], паходжанне герба «Пагоня» сягае ўглыб стагоддзяў і семантычна звязана са старажытнаславянскай ваеннай традыцыяй народнай пагоні — найважнейшай функцыяй арганізацыі жыцця і побыту ўсходне-славянскіх плямён, калі кожны чалавек быў у адказе за жыццё супляменніка. У выпадку раптоўнага нападу праціўніка і захопу ў палон абшчыннікаў кожны мужчына, які меў права насіць зброю, быў абавязаны пяшком ці конна кідацца ў пагоню за ворагам, каб адбіць палон. Ва ўмовах ваеннай дэмакратыі традыцыя народнай пагоні выконвалася безумоўна і захоўвалася стагоддзямі і ў эпоху [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Русі]], і ў часы ВКЛ. Пад уплывам еўрапейскай геральдыкі і рыцарскіх традыцый ідэя абароны Бацькаўшчыны, сфарміраваная ў традыцыі народнай пагоні, увасобілася ў графічны сімвал — герб «Пагоня»<ref>[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы</ref>. Вялікі князь літоўскі [[Ягайла]] ў сваёй (лацінскай) грамаце ад [[20 лютага]] [[1387]] года пісаў: «''…паводле старажытнага звычаю, праследаванне ворага ёсць абавязак кожнага мужчыны ў нашым краі; такое паспалітае рушэнне дзеля выгнання ворага з нашае Літоўскае зямлі па-народнаму завецца „погоня“ (pogonia)''»<ref>Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах (IX—XVIII ст.) / Склад.: В. К. Шчарбакоў, K. I. Кернажыцкі, Д. I. Даўгяла. Т. 1. — Менск: Выдавецтва АН БССР, 1936.</ref>. Доўгі час герб не меў асобнай назвы і абазначаўся апісальна. Як «чоловека на кони з мечом» згадвае гэты герб, напрыклад, [[Хроніка ВКЛ]]<ref>ПРСЛ, т. XXXV.</ref>. Назва «Пагоня» дакументальна зафіксаваная толькі ў канцы [[16 ст.]]<ref name="nasievic"/>. Версія пра ўжыванне гэтай назвы з [[13 ст.]] ([[1282]]), якую можна сустрэць у асобных працах<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} с.132</ref>, ідзе ад [[Тэадор Нарбут|Тэадора Нарбута]]. == Гісторыя == === Паходжанне === Наогул, выява конніка гэта адна з найбольш папулярных тэм сімволікі розных народаў з часоў глыбокай старажытнасці. Непасрэдным папярэднікам «Пагоні» быў заходнееўрапейскі іканаграфічнае выражэнне тытула ''князь'' (dux) XI—XIII ст. — выява рыцара ў ''зброі'', з мячом ці ''прапарц<u>о</u>м'' і са ''шчытом'', на кані, які крочыць ці бяжыць галопам<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} с.131-132</ref>. Выкарыстанне сімвала «Пагоня» як дынастычнага герба князёў літоўскіх на землях старадаўняй Беларусі апісваецца ў летапісах, пачынаючы з 1270 — 1290-х гг. <gallery> Файл:Bogislaw-I-Duke-of-Pomerania.png|Пячатка [[:ru:Богуслав I|Багуслава I]], князя люцічаў, 1170 год Файл:Nicholas_I_Lord_of_Mecklenburg.png|Пячатка [[:ru:Николай I (князь Мекленбурга)|Мікалая]], суправіцеля бодрычаў, 1189 год Файл:Seal Kazimierz opolski 1226.svg|Пячатка [[:ru:Казимир I Опольский|Казіміра I Апольскага]], 1226 год Файл:Seal of Alexander Nevsky 1236 Avers2.svg|Пячатка [[Аляксандр Яраславіч Неўскі|Аляксандра Неўскага]]. Асабовы бок, пасля 1236 года Файл:Печать Дмитрия-Донского 2 Reverse.svg|Пячатка [[Дзмітрый Данскі|Дзмітрыя Данскога]], XIV стагоддзе Файл:Печать Наримунта (Глеба) Полоцкого, 1330.svg|Пячатка [[Нарымонт Гедзімінавіч|Нарымунта Гедзімінавіча]], [[Полацкае княства|князя Полацкага]], 1338 год Файл:Lob Печать Лугвена Ольгердовича.svg|Пячатка [[Лугвен Альгердавіч|Лугвена Альгердавіча]], 1395 год Файл:Lob Погоня Сигизмунда Кейстутовича.svg|Коннік з друку вялікага князя літоўскага [[Жыгімонт Кейстутавіч|Жыгімонта Кейстутавіча]], 1432 год </gallery> === [[Вялікае Княства Літоўскае]] === [[Файл:Pahonia. Пагоня (1575).jpg|міні|180пкс|«Пагоня» з рукапіснага гербоўніка Эразма Комніна ([[1575]])]] Першы пісьмовы ўспамін пра герб «Пагоня» сустракаецца ў [[старабеларуская мова|літоўскіх (беларускіх)]] летапісах пад [[1278]] годам у сувязі з князем [[Нарымонт]]ам (якога можна атаясаміць з братам або сынам вялікага князя літоўскага [[Трайдзень|Трайдзеня]]): {{Цытата|Той Наримунт мел герб, або клейнот, рицерства своего таковый, и тым печатовался, Великому князству Литовскому зоставил его, а то такий: в гербе ''муж збройный, на коню белом, в полю червоном, мечъ голый, яко бы кого гонячи держал над головою'', и есть оттоля названый «''погоня''».|Хроніка Літоўская і Жамойцкая<ref>Хроника Литовская и Жемайтская // [[ПСРЛ]]. Т. 32 — М.: Наука, 1973.</ref><ref>Хроника Быховца // [[ПСРЛ]]. Т. 32 — М.: Наука, 1973.</ref>}} [[Густынскі летапіс]] кажа пра ўзнікненне герба «Пагоня» ў часы вялікага князя літоўскага [[Віцень|Віценя]] ([[1294]]—[[1316]]): {{Цытата|А Витен нача княжити над Литвою, измысли себе герб и всему князству Литовскому печать: ''рыцар збройный на коне з мечем'', еже ныне наричут ''Погоня''.|[[Густынскі летапіс]]<ref>Густынская летопись // [[ПСРЛ]]. Т. 40. — СПб., 2003.</ref>}} [[Файл:Pahonia. Пагоня (1614).jpg|міні|180пкс|Выява «Пагоні» з віленскага выдання Статута Вялікага Княства Літоўскага ([[1614]])<ref>{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 106.</ref>]] «Пагоня» ўпершыню з’яўляецца<ref>У. А. Юргенсон. [http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 Эвалюцыя дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага па дадзеных сфрагістыкі i нумізматыкі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100114132636/http://belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 |date=14 студзеня 2010 }} // «[[Беларускі гістарычны часопіс]]» № 8, 2003.</ref> на пячатцы «караля Літвы і Русі» [[Гедзімін]]а ([[1316]]—[[1341]])<ref>[[Аляксей Шаланда]]. Генезіс «Пагоні» — дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага // «[[Białoruskie Zeszyty Historyczne|Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne]]» № 16.</ref>. Выява герба крыху адрознівалася ад звычайнай: коннік трымае ў руцэ дзіду, а не меч. Гэтая пячатка захоўваецца цяпер у гістарычным музеі [[Вільня|Вільні]]. Таксама выява «Пагоні» ёсць на пячатцы полацкага князя [[Нарымонт|Глеба (Нарымонта)]], датаванай [[1330]]<ref name="citou-2010-99">{{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)|к}} С. 99.</ref><ref name="ehb392">[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 392.</ref> годам. Была «Пагоня» і на пячатцы вялікага князя літоўскага [[Альгерд]]а, якой ён замацаваў дагавор з польскім каралём Казімірам [[1366]] года (вакол «Пагоні» — [[старабеларуская мова|рускі]] надпіс)<ref>Gumowski M. Pieczecie Ksiazat Litewskich // Ateneum Wilenskie. R. VII. Z. 3—4, 1930. S. 709—710.</ref>. Сімвал спярша належаў выключна вялікім князям. У [[14 стагоддзе|14 стагоддзі]] выява вершніка размясцілася на шчыце і пачала выкарыстоўвацца як герб на пячатках [[Ягайла|Ягайлы]] ([[1386]] і [[1387]]) і [[Вітаўт]]а ([[1401]]). Пазней «Пагоня» зрабілася дзяржаўным гербам [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. У канцы [[14 стагоддзе|14 стагоддзя]] «Пагоня» таксама ўжывалася як сімвал [[пінск]]іх і [[Горад Друцк|друцкіх]] князёў. Выгляд герба «Пагоня» не быў аднолькавым: спярша коннік глядзеў у левы (геральдычны) бок, але пачынаючы з першай паловы [[15 стагоддзе|15 стагоддзя]], паводле правілаў еўрапейскай геральдыкі, ён павярнуўся ў правы бок. Першая выява «Пагоні» з шасціканцовым крыжом, ідэнтычным [[Крыж Еўфрасінні Полацкай|крыжу Еўфрасінні Полацкай]] — святыні [[Полацкае княства|Полацкай зямлі]], з’явілася на гербавым шчыце надмагілля вялікага князя літоўскага і караля польскага [[Ягайла|Ягайлы]]<ref name="ehb392"/>. Хоць пра вытокі гэтага крыжа (так званага «патрыяршага») і выказваліся вельмі супярэчлівыя думкі, ён адназначна мае хрысціянскае (візантыйскае) паходжанне. Тым часам тлумачэнне крыжа з «Пагоні» як сімвала паганскага бога [[Ярыла|Ярылы]] трэба прызнаць не толькі бяздовадным, але і сутнасна немагчымым<ref name="nasievic"/>. <center> <gallery caption="Пячаткі [[Вялікія князі літоўскія|вялікіх князёў літоўскіх]]" perrow="5"> Файл:Vitaŭt-Pahonia. Вітаўт-Пагоня (1385).jpg|[[Вітаўт]] ([[1385]]) Файл:Vitaŭt-Pahonia. Вітаўт-Пагоня (1426).jpg|[[Вітаўт]] ([[1426]]) Файл:Alaksandar-Pahonia. Аляксандар-Пагоня (1501).jpg|[[Аляксандр Ягелончык|Аляксандр]] ([[1501]]) Файл:Žygimont Stary, Pahonia. Жыгімонт Стары, Пагоня (K. Kielisiński, 1841).jpg|[[Жыгімонт Стары]] Файл:Žygimont Aŭgust, Pahonia. Жыгімонт Аўгуст, Пагоня (K. Kielisiński, 1539, 1841).jpg|[[Жыгімонт Аўгуст]] ([[1539]]) </gallery> </center> Згодна са Статутамі Вялікага Княства Літоўскага, усе гарады і мястэчкі Літвы мусілі мець пячатку з выявай «Пагоні», якой замацоўваліся гаспадарскія (велікакняжацкія) позвы да абывацеляў (на [[Жамойць]] гэта правіла не пашыралася). Ніякія іншыя дакументы, апроч велікакняжацкіх позваў, не маглі замацоўвацца пячаткай з «Пагоняй»: [[Файл:Pahonia. Пагоня (1780-89).jpg|міні|180пкс|Герб Вялікага Княства Літоўскага «Пагоня», малюнак [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] з фондаў Дэпартамента Геральдыі<ref name="citou-2010-99"/>]] {{Цытата|Тежъ мы, господаръ, даемъ подъ геръбомъ того паньства нашого, великого князства литовъского, «Погонею» печать до кожъдого повету, на которой естъ написани около геръбу имя того повету. А тую печать писаръ земъский присяжный у себе самъ, а не хъто инъшый, ховати маеть, которою печатью и под тытуломъ нашымъ позвы мають быти печатованы и выдаваны. А иные никоторые листы, выписы и сознанья, кроме только самыхъ позвовъ, тою печатю не маеть быть печатованы.|АРТЫКУЛ 12 // [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1588 года]]}} На працягу [[15 стагоддзе|15]]—[[18 стагоддзе|18]] стагоддзяў «Пагоню» змяшчалі на брамах беларускіх [[места]]ў і замкаў<ref name="ehb392"/>. Гэта знайшло адлюстраванне ў гарадской геральдыцы — напрыклад, на [[Герб Магілёва|гербе Магілёва]]. Таксама «Пагоня» ўваходзіла ў склад гербаў [[Герб Беластока|Беластока]], [[Герб Дрысы|Дрысы]], [[Герб Лепеля|Лепеля]], [[Герб Магілёва|Магілёва]], [[Герб Пулаў|Пулаў]], [[Герб Рэчыцы|Рэчыцы]], [[Герб Седльцаў|Седльцаў]] і [[Герб Суража|Суража]]. Розныя версіі «Пагоні» сталі гербамі шэрага ваяводстваў Вялікага Княства Літоўскага — [[Віленскае ваяводства|Віленскага]], [[Мінскае ваяводства|Мінскага]], [[Берасцейскае ваяводства|Берасцейскага]], [[Новагародскае ваяводства|Новагародскага]], [[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскага]], [[Полацкае ваяводства|Полацкага]] і іншых (акрамя Жамойці). Пры гэтым выявы «Пагоні» прыпадаюць толькі на [[этнічная тэрыторыя|этнічную тэрыторыю]] [[беларусы|беларусаў]], усе суседнія землі маюць іншыя гербы<ref>{{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня|к}} С. 25—26.</ref>. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Гербы ваяводстваў Вялікага Княства Літоўскага" perrow="5"> Файл:Amścisłaŭ-Pahonia. Амсьціслаў-Пагоня (1720).jpg|[[Мсціслаўскае ваяводства|Мсціслаўскае]] Файл:Bieraście, Pahonia. Берасьце, Пагоня (1720).jpg|[[Берасцейскае ваяводства|Берасцейскае]] Файл:Viciebsk, Pahonia. Віцебск, Пагоня (1720).jpg|[[Віцебскае ваяводства|Віцебскае]] Файл:Miensk-Pahonia. Менск-Пагоня (1720).jpg|[[Мінскае ваяводства|Мінскае]] Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1720).jpg|[[Полацкае ваяводства|Полацкае]] </gallery> </center> Увогуле, існавала пяць варыянтаў<ref name="citou">{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 144.</ref> сярэдневяковай «Пагоні»: [[Файл:Coat of Arms of Mscisłaŭ, Belarus, 1634.png|міні|160пкс|«Малая Пагоня» на гістарычным гербе [[Амсціслаў|Амсціслава]]]] # Класічная — у чырвоным полі збройны рыцар на белым кані, дзясніцаю ўздымае голы меч над галавой, на левым плячы шчыт з падвойным залатым крыжам. Конь накрыты трохканцовай гунькаю. На найбольш старажытных каляровых малюнках конская зброя і шчыт рыцара — блакітныя. # Такі ж яздок, але ва ўздзетай руцэ дзіда, якую ён рыхтуецца кінуць у ворага. # Голы (без засцерагальнага ўзбраення) яздок на кані без сядла, уздымае над галавою меч. Іканаграфія такога варыянта не сустракаецца, але вядома падобная версія XVII ст. Маскоўскага герба. # Т. зв. «Малая Пагоня»: на шчыце толькі асноўная дэталь герба — збройная рука з голым мячом. Колер поля чырвоны або залаты. Існуе дзве адметныя версіі «Малой Пагоні». # «Татарская Пагоня»: у зялёным полі яздок, які адстрэльваецца з лука ў сваіх насцігаючых. З мінімальнымі стылістычнымі зменамі «Пагоня» была дзяржаўным гербам Вялікага Княства Літоўскага і часткай герба [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] да [[1795]] года, калі ў выніку падзелаў Рэчы Паспалітай тэрыторыя Беларусі апынулася ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскае імперыі]]. === Пад [[Расійская імперыя|Расійскай уладай]] === [[Файл:Pahonia. Пагоня (1776-83).jpg|міні|Ротны сцяг Беларускай гусарскай харугвы]] Яшчэ па захопе ўсходняй часткі Вялікага Княства Літоўскага [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]] ([[1772]]) царскі ўрад пастанавіў стварыць Палявы гусарскі беларускі полк. У [[1775]] годзе ён быў укамплектаваны выхадцамі з [[Беларуская губерня|Беларускай губерні]]. Гэты полк атрымаў у наступным годзе ўласны штандар з гербам, дзе шчыт падзелены на два полі: у верхнім, залатым, выява чорнага двухгаловага арла, а ў ''«дольнай чырвонай частцы выява Літоўскага ўзброенага ездака на белым кані з уздзетай шабляй»''. Прыкладна ў той жа час ([[1870-я]] гады) утварыўся і Полацкі Мушкецёрскі полк. Ён атрымаў у якасці герба на баявы сцяг рассечаны шчыт: у правым залатым полі выява палавіны чорнага расійскага арла, у левай, чырвонай, — «Пагоня». Згодна з указам ад [[19 верасня]] [[1827]] году «Пагоняй» упрыгожваліся сцягі лейб-гвардыі Гарадзенскага гусарскага палка. Герб «Пагоня» знайшоў сваё адлюстраванне не толькі на штандарах вайсковых частак, што фарміраваліся з ураджэнцаў Беларусі, але і на гербах «беларускіх» ([[Полацкае намесніцтва]], [[Магілёўскае намесніцтва]], [[Віцебская губерня]]) ды «літоўскіх» ([[Гарадзенская губерня]] і [[Віленская губерня]]) адміністрацыйна-тэрытарыяльных адзінак Расійскай імперыі. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Гербы «беларускіх» і «літоўскіх» губерняў і намесніцтваў Расійскай імперыі" perrow="5"> Файл:Coat of arms of Vilna Governorate 1878.svg|[[Віленская губерня]] Файл:Coat of arms of Vitebsk Governorate.svg|[[Віцебская губерня]] Файл:Horadnia, Pahonia. Горадня, Пагоня (1802).jpg|[[Гарадзенская губерня]] (да [[1845]] г.) Файл:Mahiloǔ-Pahonia. Магілёў-Пагоня (1781).png|[[Магілёўская губерня]] ([[1781]]—[[1796]], [[1802]]—[[1878]]) Файл:Połacak, Pahonia. Полацак, Пагоня (1781).png|[[Полацкае намесніцтва]] ([[1781]]—[[1796]]) </gallery> </center> [[Файл:Połacak-Viciebsk, Pahonia. Полацак-Віцебск, Пагоня (1857).png|міні|160пкс|«Беларуская» частка ([[Полацк]], [[Віцебск]], [[Амсціслаў]]) вялікага герба [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], [[1857]] г.]] Апроч таго, былы агульнадзяржаўны сімвал увайшоў у склад гербаў шэрага ўсходніх беларускіх гарадоў ([[Віцебск]], [[Веліж]], [[Гарадок]], [[Дзвінск]], [[Дрыса]], [[Лепель]], [[Магілёў]], [[горад Невель|Невель]], [[Полацк]], [[Себеж]], [[гарадскі пасёлак Сураж|Сураж]], [[Чэрыкаў]]). У кожным з нададзеных расійскімі ўладамі гербаў шчыт падзяляўся на дзве часткі: у верхняй, па геральдычных паняццях «пануючай», размяшчаўся [[Герб Расіі|двухгаловы арол]], а ў дольнай, «падпарадкаванай» — «Пагоня». У канцы [[1850-я|1850-х]] гадоў «Пагоню» змясцілі на дзяржаўным гербе Расійскай імперыі як сімвал былых зямель Вялікага Княства Літоўскага. У час [[Паўстанне 1863—1864 гадоў|паўстання 1863—1864 гадоў]] герб «Пагоня» ў спалучэнні з польскім «Арлом Белым» зрабіўся сімвалам нацыянальна-вызваленчай барацьбы за дэмакратычную перабудову грамадства. Кіраўнік задушэннем паўстання [[Мураўёў-вешальнік]] аддаў распараджэнне аб забароне нашэння жалобных і рэвалюцыйных знакаў — чорных шапак з белымі султанамі, спражак з аб’яднаным гербам Польшчы і Літвы. Такім чынам, герб «Пагоня» ў XIX ст. з аднаго боку з’яўляўся афіцыйным сімвалам, а з іншага — неафіцыйным, рэвалюцыйна-дэмакратычным. Але ва ўсіх выпадках ён атаясамліваўся з канкрэтнай тэрыторыяй — тэрыторыяй сучаснай Беларусі<ref>{{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня|к}} С. 36.</ref>. === Найноўшы час === [[Файл:Coat of arms of Belarusian People's Republic.svg|thumb|200px|left|Герб [[БНР]]]] [[Файл:Postcard BNR.jpg|міні|Паштовая картка часоў БНР з дзяржаўным гербам і гербам беларускіх ваяводстваў.]] У пачатаку [[20 стагоддзе|20 стагоддзя]] герб «Пагоня» актыўна выкарыстоўваўся беларускім нацыянальным рухам. Ідэю вяртання да гістарычнага дзяржаўнага сімвала ў паэтычнай форме выказаў [[Максім Багдановіч]], які ўвосень [[1916]] года напісаў верш «Пагоня». У [[1918]] годзе «Пагоню» абвясцілі дзяржаўным гербам [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]], яе выява размяшчалася на пячатках беларускіх дзяржаўных устаноў. Нацыянальны беларускі герб ужываўся ў сімволіцы ўдзельнікаў [[Слуцкі збройны чын|Слуцкага збройнага чыну]] ([[1920]]). У [[1920]] годзе літоўцы ўзялі за герб уласнай незалежнай дзяржавы варыянт герба Вялікага Княства Літоўскага — «[[Герб Літвы|Віціс]]». У літоўскай мове не было слова для яго абазначэння, [[Сіманас Даўкантас]] яшчэ ў 1845 годзе прапанаваў называць «Пагоню» словам «Віціс»<ref>Як здарылася, што Жамойць пачала называцца Літвою? // 100 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. І. Сверчанка, Зм. Занько. ― Мн.: рэдакцыя газета «Звязда», 1993. ― с. 54</ref>. Выкарыстанне герба Вялікага Княства Літоўскага мусіла падмацаваць прэтэнзіі Літоўскай Рэспублікі на гістарычную пераемнасць з ім. Аднак у [[1920-я|1920]]—[[1930-я]] гады многія дзяржаўныя дзеячы Літвы адзначалі неадпаведнасць гэтага герба менавіта літоўскай гістарычнай традыцыі. У [[1935]] годзе прэм’ер-міністр Літоўскай рэспублікі Тубаліс афіцыйна прызнаў не-літоўскае паходжанне «Пагоні» і паведаміў пра тое, што ідзе праца па стварэнні новага дзяржаўнага герба. Відавочна, гэтую працу спынілі падзеі 1939—1940 гадоў<ref name="citou155">{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 155.</ref><ref>Міхась Скобла. [http://www.svaboda.org/PrintView.aspx?Id=872644 Анатоль Цітоў: «Гербу „Пагоня“ — 730 гадоў»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110811153426/http://www.svaboda.org/PrintView.aspx?Id=872644 |date=11 жніўня 2011 }} // [[Радыё Свабода]], [[31 студзеня]] [[2008]].</ref>. У міжваенны час «Пагоня» ўжывалася ў [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]] на гербах Віленскага, Палескага, Падляшскага і Наваградскага ваяводстваў [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]. Тым часам у [[БССР]] герб «Пагоня» ніяк не выкарыстоўваўся. Падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] герб «Пагоня» разам з іншымі нацыянальнымі сімваламі вярнула да ўжытку [[Беларуская Цэнтральная Рада]]. Але, як сведчыць распараджэнне Рэйхсміністра па акупаваных усходніх тэрыторыях (14.6.1944)<ref>{{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)|к}} С. 156.</ref>, гэтае выкарыстанне было ''неафіцыйным'' да апошніх дзён нямецкай акупацыі. Шырока вядомае распараджэнне, быццам падпісанае гаўляйтарам Беларусі [[Вільгельм Кубэ|Вільгельмам Кубэ]] і надрукаванае ў газеце «[[Раніца, Берлін|Раніца]]» ([[27 чэрвеня]] [[1942]]), пра дазвол карыстацца «Пагоняй» побач з нямецкай сімволікай «пры святкаваннях або для абазначэння беларускай нацыянальнасці», аказалася, па выніках пазнейшых даследаванняў, тагачаснай дэзінфармацыяй, вінаватых у якой нямецкія акупацыйныя ўлады так і не знайшлі<ref name="citou155"/>. 25 сакавіка 1946 года для цырымоніі прыняцця прысягі сяброў [[Саюз беларускіх патрыётаў|Саюза беларускіх патрыётаў]] на вернасць [[Беларусь|Беларусі]] дзяячка нацыянальна-вызваленчага руху [[Алеся Фурс]] намалявала «Пагоню», за што была асуджаная да 25 гадоў [[ГУЛАГ|савецкіх канцэнтрацыйных лагераў]]. У пасляваенны час беларускую нацыянальную сімволіку, у тым ліку і «Пагоню», выкарыстоўвала [[Беларуская дыяспара|беларуская эміграцыя]]. <center style="clear:both;"> <gallery caption="Выкарыстанне Пагоніі ў дыяспары" perrow="5"> Файл:IIзьлёт ЗБСЧ.png|Медаль II з’езду «[[Гісторыя скаўтынгу ў Беларусі|Згуртаваньня Беларускіх Скаўтаў на Чужыне]]» Файл:Belarusian monument in South River.jpg|Помнік «Змагарам за вольную Беларусь» у [[Саўт-Рывер]]ы Файл:Помнік загінулым у 1939—1945 беларусам.JPG|Помнік загінулым у 1939—1945 беларусам у нямецкім горадзе Ляймен, усталяваны [[Юрый Жывіца|Ю. Жывіцам]] Файл:Pahonia red (25 Groschen), Stamp of Belarusian People's Republic.svg|Паштовая марка, выпушчаная ў 1950 годзе беларускай дыяспарай </gallery> </center> А ў [[1980-я]] гады напярэдадні распаду [[СССР]] герб «Пагоня» разам з [[Бел-чырвона-белы сцяг|бел-чырвона-белым сцягам]] зрабіліся сімваламі нацыянальнага адраджэння Беларусі. Вяртанню беларускай нацыянальнай сімволікі спрыялі гістарычна-культурныя аб’яднанні і клубы («Талака», «Паходня», «Узгор’е» і інш.) і [[Беларускі народны фронт «Адраджэньне»|Беларускі Народны Фронт]], а таксама партыі дэмакратычнага кірунку ([[БСДГ]], [[НДПБ]], [[Сялянская партыя]], [[АДПБ]] і інш.)<ref name="ehb393">[[Міхась Ткачоў|М. А. Ткачоў]]. Беларускія нацыянальныя сімвалы // {{Літаратура/ЭГБ|1к}} С. 393.</ref>. [[Файл:Belarusian Passport (cover).jpg|міні|Вокладка [[Пашпарт грамадзяніна Рэспублікі Беларусь|пашпарта грамадзяніна Рэспублікі Беларусь]] узору 1993—1996 гадоў]] Афіцыйнае прызнанне «Пагоні» і бел-чырвона-белага сцяга як нацыянальных сімвалаў беларусаў адбылося разам з прыняццем Дэкларацыі аб суверэнітэце Беларусі ([[1990]]). Пад гэтай сімволікай прайшлі красавіцкія і майскія забастоўкі працоўных Беларусі [[1991]] года, якія адыгралі сваю ролю ў крушэнні таталітарызму ў краіне<ref name="ehb393"/>. А [[19 верасня]] [[1991]] года [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь]] прыняў законы «Аб Дзяржаўным сцягу Рэспублікі Беларусь» і «Аб Дзяржаўным гербе Рэспублікі Беларусь»<ref>[[s:Заканадаўчыя акты аб дзяржаўнай сімволіцы Рэспублікі Беларусь (1992)]]</ref>. Дзяржаўным гербам Беларусі стаў старажытны беларускі герб «Пагоня», Дзяржаўным сцягам Беларусі — [[Бел-чырвона-белы сцяг]]<ref name="ehb393"/>. Выгляд той рэдакцыі герба «Пагоня», якая была прынята ў якасці дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь у 1991 г.,<!--знайсці чый эскіз--> мае наступныя адметнасці:<!--але лепей мець тлумачэнне з крыніц--> * ''шчыт'' рыцара белы, з залатым [[Крыж Еўфрасінні Полацкай|крыжам Еўфрасінні]] (патрыяршым); * старэйшы, чым традыцыйны, выгляд ''зброі'' рыцара (шалом); * конь у статычнай (абарончай) позе. Новы эталон «Пагоні» быў спецыяльна распрацаваны беларускімі мастакамі [[Яўген Кулік|Яўгенам Кулікам]], [[Уладзімір Крукоўскі|Уладзімірам Крукоўскім]] і [[Леў Талбузін|Львом Талбузіным]]<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=69322 Артыкул С.Мікулевіча «Сапраўдныя беларускія сімвалы» ў «Нашай Ніве»]</ref>. Аднак у [[1995]] годзе [[Аляксандр Лукашэнка]], які быў абраны прэзідэнтам краіны ў [[1994]], ініцыяваў [[рэферэндум у Беларусі 1995 года|рэферэндум]], у выніку якога «Пагоню» пазбавілі статусу дзяржаўнага герба, і яна трапіла пад негалосную забарону. [[Файл:Пікет каля Дому ўраду (Менск, 1991 г.).jpg|міні|На пікеце каля Дома ўрада плакат беларускай лацінкай: «Вярнуць народу яго спрадвечныя сымбалі: гэрб Пагоня й бел-чырвона-белы сьцяг, — а таксама назоў краіны Літва, сталіцы — Менск!» (19 верасня 1991 г.)]] У [[2000-я]] гады герб «Пагоня» быў уключаны ў дзяржаўны спіс нематэрыяльных гістарычна-культурных каштоўнасцей Беларусі, а ў [[2009]] годзе «Пагоня» стала афіцыйным гербам [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Падчас расійскага ўварвання ва [[Украіна|Украіну]], распачатага ў 2014 годзе, а таксама падчас другога ўварвання ў 2022 годзе, гербам «Пагоня» карысталіся беларускія добраахвотнікі на баку Украіны, у прыватнасці [[Пагоня (атрад)|атрад «Пагоня»]], [[тактычная група «Беларусь»]] і [[полк Каліноўскага]]. == Сучаснасць == У наш час «Пагоняй» як нацыянальным гербам працягваюць карыстацца некаторыя апазіцыйныя беларускія арганізацыі. Акрамя таго, герб «Пагоня» актыўна выкарыстоўваецца ў спартыўных і культурных мерапрыемствах па-за межамі краіны. Сёння «Пагоня» ёсць на эмблемах некалькіх беларускіх грамадскіх аб’яднанняў: * [[Партыя БНФ]] * [[Кансерватыўна-Хрысціянская Партыя - БНФ]] * [[Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына»|Згуртаванне Беларусаў Свету «Бацькаўшчына»]] * [[Беларускі Хельсінкскі камітэт]]. [[Файл:COA Pahonia in Fürstenzug.jpg|міні|Выява «Пагоні» часоў ВКЛ на пано «[[Шэсце князёў]]» у [[Дрэздэн]]е]] «Пагоню» маюць у сваім складзе гербы наступных населеных пунктаў: * [[Файл:POL Białystok COA.svg|20пкс]] [[Беласток]] * [[Файл:POL Brańsk COA.svg|20пкс]] [[Бранск, Польшча|Бранск]] * [[Файл:Coat of Arms of Velizh.png|20пкс]] [[Веліж]] * [[Файл:Coat of Arms of Vierchniadzvinsk, Belarus.svg|20пкс]] [[Дрыса]] * [[Файл:Coat of arms of Iziaslav.png|20пкс]] [[Горад Ізяслаў|Ізяслаў]] * [[Файл:Coat of Arms of Lepiel, Belarus.svg|20пкс]] [[Лепель]] * [[Файл:BIA Lipniszki COA.png|20пкс]] [[Ліпнішкі]] * [[Файл:Liudinavas_COA.gif|20пкс]] [[Мястэчка Людзвінавас|Людзвінавас]] * [[Файл:Coat of Arms of Mahiloŭ.svg|20пкс]] [[Магілёў]] * [[Файл:Coat of Arms of Nevel (Pskov oblast).png|20пкс]] [[Горад Невель|Невель]] * [[Файл:Puławy herb.svg|20пкс]] [[Пулавы]] * [[Файл:Coat of Arms of Rečyca, Belarus.svg|20пкс]] [[Рэчыца]] * [[Файл:Статуэтка Пагоня Фінал 1920.jpg|thumb|223x223px|Аб’ёмная Пагоня.]][[Файл:Coat of Arms of Sebezh.png|20пкс]] [[Себеж]] * [[Файл:Herb Siedlce.svg|20пкс]] [[Седльцы]] Наступныя адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі маюць «Пагоню» ў складзе сваіх гербаў: * [[Файл:Bialski pow.png|20пкс]] [[Бельскі павет, Люблінскае ваяводства|Бельскі павет]] * [[Файл:Coat of Arms of Vitsebsk Voblasts.svg|20пкс]] [[Віцебская вобласць]] * [[Файл:Coat of arms of Homyel Voblast.svg|20пкс]] [[Гомельская вобласць]] * [[Файл:POL województwo podlaskie COA.svg|20пкс]] [[Падляскае ваяводства]] * [[Файл:Coat of Arms of Zhytomyr Oblast.svg|20пкс]] [[Жытомірская вобласць]] * [[Файл:POL powiat siemiatycki COA.svg|20пкс]] [[Сямяціцкі павет]] Таксама версія «Пагоні» з’яўляецца [[Герб Літвы|гербам Літвы]]. Апроч гэтага, стылізаваная выява «Пагоні» як герба [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] прысутнічае на найвялікшым у свеце фарфоравым [[пано]] «[[Шэсце князёў]]» у [[Дрэздэн]]е. == У філатэліі == <center><gallery> Файл:Pahonia (25 Hrošaŭ, Blue), Stamp of Belarusian People's Republic.jpg|Марка [[БНР]] з Пагоняй. Файл:Pahonia (25 Hrošaŭ, Orange), Stamp of Belarusian People's Republic.jpg|Марка БНР з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0005.jpg|Пагоня як дзяржаўны герб [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. Файл:1992. Stamp of Belarus 0014.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0015.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1992. Stamp of Belarus 0016.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0021.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0022.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0023.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0024.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0025.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0026.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0027.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0032.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1993. Stamp of Belarus 0033.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0085.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0086.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0087.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1994. Stamp of Belarus 0088.jpg|Стандартная марка з Пагоняй. Файл:1995. Stamp of Belarus 0092.jpg|[[Міхал Клеафас Агінскі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Andrej Tadevuš Kaściuška stamp.jpg|[[Тадэвуш Касцюшка]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Jakub Jasiński stamp.jpg|[[Якуб Ясінскі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Tomaš Vaŭžecki stamp.jpg|[[Тамаш Ваўжэцкі]] ў абрамленні вянка з Пагоняй. Файл:Jazep Drazdovič stamp.jpg|[[Язэп Драздовіч]] з карцінай «''Пагоня''». File:2010. Stamp of Belarus 18-2010-06-07-m.jpg|Прысвячэнне [[Грунвальдская бітва|Грунвальдскай бітве]]. </gallery></center> == Галерэя == <center><gallery caption="Гістарычныя выявы Пагоні" perrow="5"> Файл:Pogon Vytys Sandomierz 14c.JPG|Sandomierz 14 ст. Файл:Lietuvos herbas Vytis.Lithuanian CoA Vytis of 15th c.jpg|З Codex Bergshammar, 1435 Файл:Lithuanian Vytis (Waykimas) from the Bavarian State Library (1475).jpg|З Wappen besonders von deutschen Geshlchtern, 1475 Файл:Pahonia. Пагоня (1480) (2).jpg|З Das Wappenbuch Conrads von Grünenberg, 1480 Файл:Pahonia. Пагоня (1480).jpg|З Das Wappenbuch Conrads von Grünenberg, 1480 Файл:Vitaŭt Vialiki, Pahonia. Вітаўт Вялікі, Пагоня (XVI).jpg|З гербоўніка 1-й пал. 16 ст. Файл:Pahonia. Пагоня (1530).jpg|З Sammelband mehrerer Wappenbücher, каля 1530 Файл:Pahonia. Пагоня (1531).jpg|З [[Статут Вялікага Княства Літоўскага 1529 года|I Статута]], 1531 Файл:Lithuanian coat of arms Vytis. 16th century.jpg|З Stemmata Polonica, каля 1555 Файл:Pahonia. Пагоня (1555) (1).jpg|Фрагмент шпалеры, каля 1555 Файл:Pahonia. Пагоня (1572).jpg|З Arma regni Poloniae, 1572 Файл:Pahonia. Пагоня (1672).jpg|З Маскоўскага тытулярніка, 1672 Pahonia. Пагоня (1770).jpg|Харугва [[Аўгуст Моцны|Аўгуста Моцнага]], 1702 Файл:Pahonia. Пагоня (1720).jpg|З Сенатарскай залы, [[1720-я]] Файл:Flag of the Slonim County (1764-92).jpg|Вайсковая харугва [[ВКЛ]], 1764—1792 Файл:Vilnia University, Pahonia. Віленскі ўнівэрсытэт, Пагоня.jpg|Герб [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскага ўніверсітэта]] </gallery></center> <center><gallery caption="Сучасныя выявы Пагоні" perrow="5"> Файл:Coat of Arms of Belarus (1991).svg|Эталон Пагоні 1991 года Файл:Lob Rech Pospolita.svg|[[Герб Рэчы Паспалітай]] Файл:Герб БНР.svg|Герб [[БНР]] Файл:Coat of arms of Central Lithuania 1920.svg|[[Герб Сярэдняй Літвы]] Файл:Coat of arms of Lithuania 1990 from an envelope.svg|[[Віціс]] — герб [[Літва|Літвы]] (1990 г.) Файл:Coat of Arms of Lithuania.svg|[[Віціс]] — герб [[Літва|Літвы]] (1992 г.) </gallery></center> == Заўвагі == {{reflist|2}} == Літаратура == * {{Літаратура/Наш сімвал — Пагоня}} * {{Літаратура/Сфрагістыка і геральдыка Беларусі (1999)}} * {{Літаратура/Геральдыка Беларусі (2010)}} * {{Літаратура/ЭГБ|1}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=2|старонкі=382|артыкул=Пагоня|аўтар=[[Аляксей Шаланда|Шаланда А.]]}} * {{Крыніцы/Беларусь: энцыклапедычны даведнік (1995)|артыкул=|старонкі=}} * ''[[Алег Латышонак|Латышонак А.]]'' [http://arche.by/by/10/30/360/ Дзяржаўная сымболіка Беларускай Народнай Рэспублікі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090513003419/http://arche.by/by/10/30/360/ |date=13 мая 2009 }} // Жаўнеры БНР. Беласток-Вільня, 2009. С. 303—306. * ''Лялькоў Ігар''. [http://arche.bymedia.net/2002-1/lalk102.html Пытаньне дзяржаўнай сымболікі ў Беларусі: гісторыя і сучасны стан] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070707205420/http://arche.bymedia.net/2002-1/lalk102.html |date=7 ліпеня 2007 }} // [[ARCHE]] № 1, 2002. * ''[[Вячаслаў Насевіч|Насевіч В.]]'' [http://vn.belinter.net/vkl/11.html Сімвал Вялікага княства] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100418220838/http://vn.belinter.net/vkl/11.html |date=18 красавіка 2010 }} // Чырвоная Змена № 33 (13891), [[28 сакавіка]] [[1995]] . * ''Юргенсон У. А.'' [http://www.belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 Эвалюцыя дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага па дадзеных сфрагістыкі і нумізматыкі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100114132636/http://belcoins.com/numinfo.phtml?art=61 |date=14 студзеня 2010 }} // Беларускі гістарычны часопіс. 2003. № 8. * ''[[Аляксей Шаланда]]''. [http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/16/16kom_szalanda.htm Генезіс «Пагоні» — дзяржаўнага герба Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081119044008/http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/bzh/16/16kom_szalanda.htm |date=19 лістапада 2008 }} // [[Białoruskie Zeszyty Historyczne|Беларускі Гістарычны Зборнік — Białoruskie Zeszyty Historyczne]] nr 16 * [http://slovo.ws/urok/historyofbelarus/150/147.html Як узніклі нашы дзяржаўныя сімвалы?] // {{Крыніцы/150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі}} == Спасылкі == {{Commonscat|}} {{Гісторыка-культурная каштоўнасць РБ|73БЛ000004}} * {{Спасылка| url = http://sciah.info/news.php| загаловак = Нацыянальныя сімвалы Беларусі| дата = 27 кастрычніка 2010| title = Архіўная копія| accessdate = 16 лютага 2015| archiveurl = https://web.archive.org/web/20170420112003/http://sciah.info/news.php| archivedate = 20 красавіка 2017| deadurl = yes}} * {{Спасылка| url = http://belamp.host.sk/dl/herb_bielarusi.zip| загаловак = Герб Беларусі ў фармаце Corel DRAW| дата = 27 кастрычніка 2010| title = Архіўная копія| accessdate = 16 лютага 2015| archiveurl = https://web.archive.org/web/20160305160930/http://belamp.host.sk/dl/herb_bielarusi.zip| archivedate = 5 сакавіка 2016| deadurl = yes}} * [http://www.lyczkowski.net/be/hierby-bielaruskaj-slachty/litary-p-r.html Гербы беларускай шляхты] Герб Пагоня і яго карыстальнікі {{ref-be}} * {{Спасылка | аўтар = Сяргей Мікулевіч| дата публікацыі = 3 сакавіка 2012 | url = http://nn.by/?c=ar&i=69322 | загаловак = Сапраўдныя беларускія сімвалывыдавец = [[Наша ніва (1991)|Наша Ніва]] | дата = 3 сакавіка 2012}} * [https://play.google.com/store/apps/details?id=org.mamoniczy.akty Заканадаўчыя акты аб дзяржаўнай сімволіцы Рэспублікі Беларусь на Google Play] * {{YouTube|fnK8hZJPFgg|«Пагоня» працягласцю восем вякоў / Загадкі беларускай гісторыі}} {{Добры артыкул|Гісторыя Беларусі|Вялікае Княства Літоўскае}} {{Беларусь у тэмах}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Гербы Беларусі|Пагоня]] [[Катэгорыя:Прыватнаўласніцкія гербы|Пагоня]] [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі]] [[Катэгорыя:Беларусы|Пагоня]] [[Катэгорыя:Дзяржаўныя сімвалы Беларусі]] [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі (пасля 1990 года)]] [[Катэгорыя:Вялікае Княства Літоўскае]] ctw1j97lii6pj5n93ab4d4jm1pz4c6b 0 2514 4164552 4123046 2022-07-25T09:37:30Z Andrew J.Kurbiko 24490 /* Прамысловасць */ wikitext text/x-wiki {{Дзяржава | Беларуская назва = Рэспубліка Польшча | Арыгінальная назва = {{lang-pl|Rzeczpospolita Polska}} | Родны склон = Польшчы | Сцяг = Flag of Poland.svg <!-- |Девиз= --> | Назва гімна = Марш Дамброўскага | Аудыа = Mazurek Dabrowskiego.ogg | Незалежнасць ад = РСФСР | Дата незалежнасці = [[11 лістапада]] [[1918]] года<ref>Нацыянальнае свята незалежнасці; Гл. [[Гісторыя Польшчы#Узнаўленне незалежнасці|Гісторыя Польшчы]].</ref> | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 13 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 21 | lon_min = 2 | lon_sec = 0 | region = | CoordScale = 4000000 | На карце = EU-Poland (orthographic projection).svg | подпіс да карты = Месцазнаходжанне '''Польшчы''' (цёмна-зялёны):<br>— у [[Еўропа|Еўропе]] (светла-зелёны і цёмна-шэры)<br>— у [[Еўрапейскі саюз|Еўрапейскім саюзе]] (светла-зялёны) | Мова = [[Польская мова|польская]]<ref>Згодна з законам, прынятым [[6 студзеня]] [[2005]] года, у [[гміна]]х, дзе не менш 20 % насельніцтва прадстаўлена нацыянальнымі меншасцямі, у дзяржаўных установах можа ўводзіцца другая мова. Закон датычыцца [[Беларуская мова|беларускай]], [[Літоўская мова|літоўскай]], [[Кашубская мова|кашубскай]] і [[Нямецкая мова|нямецкай]] моў.</ref> | Сталіца = [[Варшава]] | Форма кіравання = [[прэзідэнцка-парламентская рэспубліка]]<ref>{{cite web |url=https://europa.eu/european-union/about-eu/countries/member-countries/poland |lang=en |title=An official website of the European Union |publisher=[[Еўрапейскі Саюз|European Union]] |description=Старонка, прысвечаная Польшчы на афіцыйным сайце Еўрапейскага Саюза}}</ref> | Буйнейшыя гарады = Варшава, [[Кракаў]], [[Лодзь]], [[Вроцлаў]], [[Познань]], [[Гданьск]], [[Шчэцін]], [[Быдгашч]], [[Люблін]], [[Беласток]] | Пасады кіраўнікоў = [[Прэзідэнт Польшчы|Прэзідэнт]]<br/>[[Прэм’ер-міністр Польшчы|Прэм’ер-міністр]]<br/>[[Сейм Рэспублікі Польшча|Маршал Сейма]]<br/>[[Сенат Польшчы|Маршал Сената]] | Кіраўнікі = [[Анджэй Дуда]]<br/>[[Матэвуш Маравецкі]]<br/>[[Эльжбета Вітэк]]<br/>[[Томаш Гродзкі]] |accessionEUdate = [[1 мая]] [[2004]] |EUseats = 54 | Дзяржаўная рэлігія = [[свецкая дзяржава]] | Месца па тэрыторыі = 69 | Тэрыторыя = 312 679 | Адсотак вады = 3,07 | Месца па насельніцтву = 43 | Насельніцтва = {{спад}}38 244 000<ref name='Statistics Poland Statistical Bulletin No 2/2021'>{{Cite web|url=https://stat.gov.pl/en/topics/other-studies/informations-on-socio-economic-situation/statistical-bulletin-no-22021,4,122.html|title=Statistics Poland Statistical Bulletin No 2/2021|author=}}</ref> | Год ацэнкі = 2021 | Насельніцтва па перапісу = 38 483 957<ref>Główny Urząd Statystyczny. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2014 r. Stanu w dniu 30 VI 2014 r [http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2014-r-stanu-w-dniu-30-vi-2014-r,6,12.html] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141202053621/http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2014-r-stanu-w-dniu-30-vi-2014-r,6,12.html |date=2 снежня 2014 }}</ref> | Год перапісу = 2014 | Шчыльнасць насельніцтва = 122 | Этнахаронім = паляк, полька, [[палякі]] | УВП (ППЗ) = 1,430 трлн<ref name="dataimf">[https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April/weo-report?c=914,913,963,918,960,944,967,921,943,962,964,968,922,942,186,926,&s=NGDPD,PPPGDP,NGDPDPC,PPPPC,&sy=2018&ey=2027&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=,&br=1 Report for Selected Countries and Subjects]</ref> | Год разліку УВП (ППЗ) = 2021 | Месца па УВП (ППЗ) = 20 | УВП (ППЗ) на душу насельніцтва = {{лік|37786}}<ref name="dataimf"/> | Месца па УВП (ППЗ) на душу насельніцтва = 43 | УВП (намінал) = 674 млрд<ref name="dataimf"/> | Год разліку УВП (намінал) = 2021 | Месца па УВП (намінал) = 22 | УВП (намінал) на душу насельніцтва = {{лік|17815}}<ref name="dataimf"/> | Месца па УВП (намінал) на душу насельніцтва = 54 | ІРЧП = {{рост}} 0,872<ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf |lang=en |title=Human Development Indices and Indicators 2019 |publisher=[[Праграма развіцця ААН]] |description=Справаздача аб чалавечым развіцці на сайце Праграмы развіцця АА}}</ref> | Год разліку ІРЧП = 2019 | Месца па ІРЧП = 32 | Узровень ІРЧП = <span style="color:#090;">вельмі высокі</span> | Валюта = [[польскі злоты]] (PLN) | ISO = POL | Дамен = [[.pl]]<ref>Таксама [[.eu]], як член [[Еўрапейкі саюз|Еўрасаюза]].</ref> | Тэлефонны код = 48 | Часавыы пояс = [[Цэнтральнаўропейскі час|CET]] ([[UTC+01:00|UTC+1]], [[Летні час|летам]] [[Цэнтральнаўропейскі летні час|UTC+2]]) | Заўвагі = }} '''По́льшча''' ({{lang-pl|Polska}} {{Audio-IPA|Pl-Polska.ogg|[ˈpɔlska]}}), афіцыйная назва — '''Рэспу́бліка По́льшча''' ({{lang-pl|Rzeczpospolita Polska}} {{IPA|[ʐɛt͡ʂpɔˈspɔlita ˈpɔlska]}}) — [[дзяржава]] ва [[Усходняя Еўропа|Усходняй]]<ref>У адпаведнасці з класіфікацыяй статыстычнага аддзела [[Арганізацыя аб'яднаных нацый|ААН]].</ref> ([[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай]]<ref>У адпаведнасці з [[Еўропа#Часткі Еўропы|некаторымі іншымі класіфікацыямі]].</ref>) [[Еўропа|Еўропе]], размешчаная на ўзбярэжжы [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. Мае сухапутныя межы з [[Германія]]й (на захадзе), [[Чэхія]]й, [[Славакія]]й (на поўдні), [[Украіна]]й, [[Беларусь|Беларуссю]], [[Літва|Літвой]] (на ўсходзе) і з [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласцю]] [[Расія|Расіі]] (на поўначы). Тэрыторыя — {{num|312679}} км². Працягласць берагавой лініі — 491 км<ref>[http://www.mir-geo.ru/polshaa/geogr Інфармацыя пра Польшчу на сайце «www.mir-geo.ru»]{{ref-ru}}</ref>. Насельніцтва — 38,48 млн чалавек. Сталіца — [[Варшава]] з насельніцтвам {{num|1732707}} чалавек<ref name=ludnosc>[http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx Статыстычная дэмаграфічная інфармацыя польскага ўрада на 30 верасня 2014 г.]</ref>. [[Афіцыйная мова]] — [[Польская мова|польская]]. Грашовая адзінка — [[Злоты|польскі злоты]] (станам на [[4 снежня]] [[2017]] г. 3,5499 злотых = 1 [[долар ЗША]]<ref>[http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/kursy/kursya.html Narodowy Bank Polski. Kursy średnie walut obcych] {{ref-pl}}</ref>). Нацыянальнае свята — Нацыянальнае Свята Незалежнасці ({{lang-pl|Narodowe Święto Niepodległości}}) — адзначаецца [[11 лістапада]]. [[Унітарная дзяржава]], [[парламенцкая рэспубліка]]. У жніўні [[2015]] года пасаду Прэзідэнта заняў [[Анджэй Дуда]]. У снежні [[2017]] года Прэм’ер-міністрам стаў [[Матэвуш Маравецкі]]. Адміністрацыйны падзел: 16 [[ваяводства]]ў, якія складаюцца з 66 [[Горад на правах павета|гарадоў на правах паветаў]] і 314 [[павет]]аў. Па колькасці насельніцтва займае шостае месца ў [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскім саюзе]]. Для Польшчы характэрна стабільная колькасць насельніцтва, яго нізкі як натуральны, так і міграцыйны прырост; паказчыкі эміграцыі таксама невысокія. Польшча з’яўляецца адной з найбольш [[Этнас|этнічна]] аднародных краін: каля 97 % жыхароў складаюць [[Палякі|палякі]]. Дзяржаўная мова — польская. У [[Рэлігія|рэлігійным]] дачыненні насельніцтва Польшчы з’яўляецца самым веруючым у Еўропе пасля [[Мальта|Мальты]]: толькі 6 % жыхароў заявілі аб сваім [[атэізм]]е ці абыякавасці да рэлігіі<ref>[http://cbos.pl/SPISKOM.POL/2012/K_049_12.PDF ZMIANY W ZAKRESIE WIARY I RELIGIJNOŚCI POLAKÓW PO ŚMIERCI JANA PAWŁA II]{{ref-pl}}</ref>. Дамінуючыя пазіцыі займае [[Рымска-Каталіцкая Царква]], першы неітальянскі Папа Рымскі [[Ян Павел II|Ян Павел ІІ]] быў палякам. Найбуйнейшыя гарады — [[Варшава]], [[Кракаў]], [[Лодзь]], [[Уроцлаў]], [[Познань]], [[Гданьск]]. Гісторыю польскай дзяржаўнасці прынята адлічваць з часоў кіравання [[Мешка I|Мешкі I]] — гістарычнага [[Князь|князя]] [[Заходнія паляне|заходніх палян]], які прыняў [[хрысціянства]] у 966 годзе. У 12 стагоддзі пачаўся пачаўся перыяд феадальнай раздробленасці, завершаны ўз’яднаннем польскіх зямель [[Кароль|каралём]] [[Уладзіслаў I Лакетак|Уладзіславам I Лакеткам]]. У [[1569]] годзе Каралеўства Польскае аб’ядналася з [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княствам Літоўскім]] у [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую]] — [[Федэрацыя|федэратыўную]] дзяржаву, якая (пасля [[Рэч Паспалітая#Падзелы Рэчы Паспалітай|трох падзелаў]]) канчаткова скончыла сваё існаванне пасля трох падзелаў — у [[1795]] годзе. Тэрыторыі Польшчы знаходзіліся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай]], [[Германская імперыя|Германскай]] і [[Аўстра-Венгрыя|Аўстра-Венгерскай]] імперый да аднаўлення польскай дзяржаўнасці [[11 лістапада]] [[1918]] года. [[1 верасня]] [[1939]] года [[Трэці рэйх|Трэці Рэйх]] пачаў [[Другая сусветная вайна|Другую сусветную вайну]], напаўшы на Польшчу. Пасля вайны Польшча (межы якой істотна змяніліся) стала незалежнай [[сацыялізм|сацыялістычнай]] [[Польская Народная Рэспубліка|Польскай Народнай Рэспублікай]]. У [[1989]] годзе адбыліся палітычныя змены, і да цяперашняга часу Польшча існуе як Рэспубліка Польшча ({{lang-pl|Rzeczpospolita Polska}}), або [[Трэцяя Рэч Паспалітая]]. Польшча мае развітую эканоміку, шостую па памерах у ЕС. Краіна адзначаецца вельмі высокім паказчыкам індэкса чалавечага развіцця, для яе характэрны высокі ўзровень жыцця і жыццёвыя стандарты, якасныя і ўсеагульныя адкукацыя і ахова здароўя. Паводле класіфікацыі [[Сусветны банк|Сусветнага банка]] адносіцца да дзяржаў з высокім прыбыткам. Прадукцыя польскага машынабудавання, хімічнай і харчовай прамысловасці, сельскай гаспадаркі экспартуецца і на ўсход, і на захад. Польшча з’яўляецца членам [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый|Арганізацыі Аб’яднаных Нацый]], [[НАТА]], [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]], [[Арганізацыя эканамічнага супрацоўніцтва і развіцця|АЭСР]], [[Вышаградская група|Вышаградскай групы]], [[Веймарскі трохвугольнік|Веймарскага трохвугольніка]] і многіх іншых [[Міжнародная арганізацыя|міжнародных арганізацый]]. == Этымалогія == «''Rzeczpospolita Polska''» — афіцыйная назва Польшчы на [[Польская мова|польскай мове]]. «''Rzeczpospolita''» перакладаецца як «''садружнасць''» ці «''рэспубліка''»<ref>''Jan Miodek''. Słownik ojczyzny polszczyzny. Wrocław: Wydawnictwo EUROPA, 2002. ISBN 83-87977-92-6.{{ref-pl}}</ref>. Словам «''Rzeczpospolita''» у Польшчы і [[Беларусь|Беларусі]] ({{lang-be|Рэч Паспалітая}}) таксама называюць унію [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. [[File:Denar rys chrobry1.png|thumb|left|Манета [[XI ст.]], якая была адчаканена на [[Манетны двор|манетным двары]] [[Баляслаў I Храбры|Баляслава I Храбрага]]<ref>''Tomasz Panfil''. [http://www.eps.gda.pl/ptn/10.html Orzeł na denarze Bolesława Chrobrego — pochodzenie i znaczenie symbolu.]</ref>.]] Не існуе дакладнага тлумачэння паходжання назвы «''Польшча''». Згодна з найбольш распаўсюджанай тэорыяй гэта назва [[Этымалогія|паходзіць]] ад назвы [[Племя|племені]] [[Заходнія паляне|палян]], якія насялялі абшары сучаснага [[Велікапольскае ваяводства|Велікапольскага ваяводства]]. Слова «''паляне''» паводле адной з тэорый паходзіць ад слова «''племя''» — супляменнік, чалавек, звязаны кроўнай сувяззю, які мае тую ж веру. Іншая тэорыя выводзіць слова «''паляне''» ад слова «''поле''»<ref>''Tadeusz Lehr-Spławiński''. Język polski. Warszawa 1978, s. 64.{{ref-pl}}</ref>, дапускаючы, што асноўным заняткам племені палян была апрацоўка зямлі ў адрозненні ад іншых плямёнаў, напрыклад, [[вісляне|віслян]] ці [[мазаўшане|мазаўшан]]<ref name=etkdk>''Krystyna Długosz-Kurczabowa''. [http://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/;2783 Jaka jest etymologia słowa Polska (nazwa kraju)?]{{ref-pl}}</ref>, якія насялялі [[Лес|лясныя]] абшары. Некаторыя [[лінгвіст]]ы сцвярджаюць, што гэта можа быць звязана з першапачатковай формай племянной арганізацыі — «''ополем''». Форма гэта была пэўным відам кіравання з выбарным кіраўніком, агульнай уласнасцю на зямлю і [[род]]ам — асновай грамадства. У мінулым ужываліся [[Лацінская мова|лацінскія]] назвы «''Terra Poloniae''» ({{lang-be|Зямля Польская}}) ці «''Regnum Poloniae''» ({{lang-be|Каралеўства Польскае}})<ref>''Teresa Michałowska''. Średniowiecze. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 228—229, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 83-01-11452-5.{{lang-pl}}</ref>. Назва «''Польшча''» пачала ўжывацца ў дачыненні да ўсёй [[Дзяржава|дзяржавы]] ў [[XI стагоддзе|XI стагоддзі]]. Землі палян з [[XIV стагоддзе|XIV ст.]] называлі Старапольшчай, а пазней — Вялікапольшчай. А паўднёвыя землі, для кантрасту, называлі [[Малапольшча]]й<ref name=etkdk/>. Назвы Польшчы ў некаторых іншых мовах ({{lang-lt|Lenkija}}, {{lang-hu|Lengyelország}}) паходзяць ад назвы племені [[Ляндзяне|ляндзян]], якія насялялі тэрыторыю паўднёва-ўсходняй часткі Польшчы<ref>''Jerzy Nalepa''. [http://mbc.malopolska.pl/dlibra/docmetadata?id=30087&from=&dirids=1&ver_id=693928&lp=1&QI=!9ABA8B4A841FF961307FCA0C3156BD0A-3 Polska — pochodzenie i wiek nazwy (cz. II).] Język Polski. 1994, nr 4/5 (LXXIV 4-5) (wrzesień/grudzień), s. 241 i n.{{ref-pl}}</ref>. На працягу 37 гадоў (з [[1952]] г. па [[1989]] г.) афіцыйна Польшча называлася як «''[[Польская Народная Рэспубліка]]''» (ПНР) ({{lang-pl|Polska Rzeczpospolita Ludowa}}). == Геаграфічнае становішча == {{main|Геаграфія Польшчы}} Рэспубліка Польшча — адна з найбуйнейшых еўрапейскіх краін. Па плошчы сваёй тэрыторыі (312,685 км²) яна займае дзявятае месца ў Еўропе і 68-е ў свеце. Яна прыкладна ў паўтара разы большая за Беларусь. Таксама Польшчы наложыць 8682 км² тэрытарыяльных вод у Балтыйскім моры. Кампактная пяцівугольная Польшча размешчана акурат у цэнтры Еўропы, прынамсі, на думку польскіх географаў [[Геаграфічны цэнтр Еўропы|цэнтр Еўропы]] знаходзіцца ў вёсцы [[Сухаволя]] каля Беластока. Цэнтр самой Польшчы знаходзіцца каля вёскі [[Пёнтак]], што недалёка ад [[Лодзь|Лодзі]]. Самая паўночная кропка Польшчы — мыс Разеве (54°50 пн. ш.), паўднёвая — пік Апалонек (49°00 пн.ш.), усходняя лукавіна [[Заходні Буг|Буга]] каля вёскі Зосін на ўкраінскай мяжы (24°09 усх. д.), заходняя — лукавіна [[Одра|Одры]] на мяжы з Германіяй (14°07 усх.д.). Польшча мяжуе з Германіяй на захадзе (467 км); [[Чэхія]]й (796 км) і [[Славакія]]й (541 км) на поўдні; [[Украіна]]й (535 км), [[Беларусь|Беларуссю]] (418 км) і [[Літва|Літвой]] (104 км) на ўсходзе; з [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласцю]] [[Расія|Расіі]] (210 км) на поўначы. На поўначы на працягу 440 км абмываецца Балтыйскім морам, берагі якога зрэзаныя шматлікімі бухтамі і залівамі. == Геаграфія == {{main|Геаграфія Польшчы}} [[File:Poland topo.jpg|thumb|Pэльеф Польшчы]] Большая частка краіны размешчана на пліце старажытнай [[Усходне-Еўрапейская платформа|Усходне-Еўрапейскай платформы]]. Таму звыш 90 % яе тэрыторыі — раўніны, а сярэдняя абсалютная вышыня яе паверхні — каля 170 м. Але пры гэтым рэльеф характарызуецца разнастайнасцю. Берагі Балтыйскага мора нізкія, пясчаныя, з дзюнамі і косамі. Далей на поўдзень цягнецца Балтыйская града — паласа крутасхільных узвышшаў (да 300 м), сфарміраваная старажытным зледзяненнем. Цэнтральная частка Польшчы занята забалочанымі нізінамі, паўднёвая ўскраіна — горная. На паўднёвым захадзе краіны знаходзяцца ўзвышшы ([[Малапольскае ўзвышша|Малапольскае]], Верхне-Сілезскае і інш.) і сярэдневышынныя старыя горы [[Судзеты]] ([[гара Снежка]], 1605 м). У час маладой складкаватасці ўтвораны [[Карпаты]]. У іх найвышэйшай частцы — [[Высокія Татры|Высокіх Татрах]] — на самым поўдні — знаходзіцца вышэйшы пункт краіны ([[гара Рысы]], 2499 м). [[File:Brama Krakowska, Dolina Prądnika.jpg|thumb|left|Кракаўска-Чэнстахоўскае ўзвышша]] Польшча багатая на карысныя выкапні. Гэта жалезныя, медныя, цынкавыя і свінцовыя руды Сілезіі; [[каменны вугаль]] Люблінскага і Сілезскага (аднаго з самых буйных у Еўропе) басейнаў; [[буры вугаль]]; каменная і калійныя солі; [[прыродны газ]], [[нафта]] і [[сера]] перадгор’яў Карпат. Клімат Польшчы умераны, пераходны ад марскога да кантынентальнага. Пануе заходні перанос, таму ў напрамку на ўсход павялічваецца кантынентальнасць. Надвор’е няўстойлівае — вільготныя і воблачныя перыяды часта змяняюцца сухімі і яснымі. Зімой на ўзбярэжжы і на захадзе цяплей (–1 °С), чым у цэнтральных раёнах (–3 °С). Летам — наадварот: +16 °С — на поўначы і +19 °С — у цэнтры. Самыя нізкія тэмпературы ў гарах: зімой –6 °С, летам + 10…+14 °С. На раўнінах выпадае 500—600 мм ападкаў за год, у гарах — да 1800 мм, максімум прыпадае на лета. [[File:Olecko Jezioro Oleckie Wielkie.jpg|thumb|Возера Алека, адно з 2000 азёр Мазурскага паазер'я]] Па тэрыторыі Польшчы цякуць такія буйныя рэкі як [[Вісла]], [[Одра]], [[Заходні Буг]]. На поўначы краіны знаходзіцца каля 9,300 ледавіковых азёраў, раскіданых паміж марэннымі ўзгоркамі Балтыйскай грады. Азёры ўтвараюць паазер'і, найбуйнейшае з якіх — [[Мазурскае паазер’е|Мазурскае]]. Самыя вялікія азёры краіны — [[Мамры]] (104 км²) і [[Снярдвы]] (114 км²). На раўнінах пераважаюць дзярнова-падзолістыя пясчаныя глебы — кіслыя і малагумусныя, часта сустракаюцца забалочаныя. Больш урадлівыя — бурыя лясныя і алювіяльныя — канцэнтруюцца ў перадгор’ях і па далінах рэк. Лясы, якія некалі займалі амаль усю краіну, цяпар пакрываюць каля 27 % яе плошчы. Карэнныя лясы сярэдняй паласы складаюцца ў асноўным з лісцёвых парод: [[дуб]]а, [[бук лясны|бука]], [[бяроза|бярозы]] і [[клён]]у; уздоўж рэк растуць [[Ясень]], [[таполя]] і [[вярба]]; у гарах — [[піхта]]. Узнаўленне лясоў у асноўным ажыццяўляецца за кошт хвойных парод. Змешаныя і хвойныя лясы ўтвораць вялікія масівы на бяднейшых пясчаных глебах у паўночных і ўсходніх раёнах краіны, якія чаргуюцца з верашчатнікамі і тарфянікамі. Тут жа захаваліся вялікія масівы лясоў (пушчы) — [[Белавежская пушча|Белавежская]], [[Аўгустоўская пушча|Аўгустоўская]] і інш. Тут створаны нацыянальныя прыродныя паркі, рэзерваты. == Гісторыя == {{асноўны артыкул|Гісторыя Польшчы}} === Засяленне людзьмі, старажытны перыяд === Упершыню на тэрыторыі сучаснай Польшчы сляды чалавекападобнага ''[[Homo erectus]]'' былі знойдзены ў [[Ніжняя Сілезія|Ніжняй Сілезіі]] каля [[Тшабніца|Тшабніцы]] і ў [[Вёска Руска|Русцы]] каля [[Стшэгам]]а. Каменныя прылады з Тшабніцы ([[чопер]]ы і [[мікраліты]]<ref>''Jan M. Burdukiewicz''. U źródeł Polski (do roku 1038), red. Marek Derwich i Adam Żurek, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2002, ISBN 83-7023-954-4, p. 18, 20.{{ref-pl}}</ref>) маюць узрост каля 500 тыс. гадоў і адносяцца да фердынандаўскага пацяплення, а з Рускі — каля 440—370 тыс. гадоў і адносяцца да мазавецкага пацяплення (бо рассяленне ''Homo erectus'' залежала ад кліматычных ваганняў). Рэшткі ''[[Homo neanderthalensis]]'' так і не былі знойдзены на тэрыторыі Польшчы, аднак матэрыяльныя артэфакты (некалькі дзясяткаў каменных прылад і рэшткі ачага ўзростам каля 220 тыс. гадоў, знойдзеныя каля [[Рацібор]]а ў [[Верхняя Сілезія|Верхняй Сілезіі]], і інш.) сведчаць пра тое, што ён там пражываў<ref>''Jan M. Burdukiewicz''. U źródeł Polski (do roku 1038), red. Marek Derwich i Adam Żurek, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2002, ISBN 83-7023-954-4, p. 20.{{ref-pl}}</ref>, прычым апошнія пасяленні ''Homo neanderthalensis'' датуюцца тэрмінам прыкладна 70—58 тыс. гадоў таму<ref>''Piotr Kaczanowski, Janusz Krzysztof Kozłowski''. Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Oficyna Wydawnicza «Fogra», Kraków 1998, ISBN 83-85719-34-2. s. 59—69.{{ref-pl}}</ref>. У эпоху апошняга зледзянення, з прычыны таго, што ледавіковы шчыт у гэты час пакрываў [[Балтыйскае мора]] і даходзіў да нізоўяў [[Рака Вісла|Віслы]], на тэрыторыі Польшчы за перыяд 70-60 — 40 тыс. гадоў таму не былі знойдзены сляды паселішчаў. 11—10 тыс. гадоў таму на тэрыторыі Польшчы адбыліся карэнныя змены [[клімат]]у: зменшылася плошча лясоў, на паўночным усходзе з’явіліся [[тундра]]выя ўчасткі, а ў цэнтральнай частцы — [[стэп]]ы. Менавіта тады жа з’явіліся паляўнічыя на паўночных аленяў. Для [[мезаліт]]у (9000—8000 гадоў да н. э.) было характэрна агульнае пацяпленне клімату і звязанае з ім павелічэнне [[Экалогія|экалагічнай]] разнастайнасці, але ў тыя часы гаспадарка ўсё яшчэ грунтавалася пераважна на паляванні, лоўлі рыбы або зборы раслін, малюскаў і смоўжаў. У эпоху [[неаліт]]у пачалі з’яўляцца першыя аграрныя паселішчы — і сельскагаспадарчы лад жыцця актыўна развіваўся прыкладна да 2000 гадоў да н. э. У перыяд класічнай антычнасці (400 г. да н. э. — 450—500 гг. н. э.) тэрыторыю Польшчы насялялі носьбіты розных [[Археалагічная культура|археалагічных культур]], якія суадносяцца даследчыкамі з [[Кельты|кельтамі]], [[Германцы|германцамі]] і [[Балты|балтамі]]. Магчыма, прысутнічалі і іншыя групы насельніцтва, бо этнічны склад археалагічных культур заўжды цяжка ўстанавіць верагодна. Нягледзячы на адсутнасць уласнай [[Пісьменнасць|пісьменнасці]], многія са згаданых народаў дасягнулі высокага ўзроўню ў матэрыяльнай культуры і сацыяльнай арганізацыі, што пацвярджаецца, напрыклад, багатымі па змесце дынастычнымі магіламі мясцовых «князёў». Для гэта перыяду быў характэрны высокі ўзровень [[Міграцыя|міграцый]], у якіх нярэдка ўдзельнічалі буйныя групы насельніцтва<ref>''Jan M. Burdukiewicz''. U źródeł Polski (do roku 1038), red. Marek Derwich i Adam Żurek, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2002, ISBN 83-7023-954-4, pp. 86—121.{{ref-pl}}</ref>. Паступова [[славяне]] асімілявалі ці выгналі амаль усе згаданыя вышэй плямёны. === Дзяржава Пястаў (да 1138 года) === [[File:Matejko Christianization of Poland.jpg|thumb|«''Прыход [[хрысціянства]]''» ([[мастак]] — [[Ян Матэйка]]).]] Каля [[IX ст.]] на тэрыторыі сучаснай Польшчы пачалі ўтварацца протадзяржаўныя фарміраванні, з якіх найбольшага росквіту дасягнулі два: дзяржава [[Вісляне|віслян]] (вакол [[Кракаў|Кракава]]) і дзяржава [[Заходнія паляне|палян]] (вакол [[Гнезна (Польшча)|Гнезна]] і [[Познань|Познані]]). Дзяржава віслян у другой палове стагоддзя апынулася пад панаваннем [[Вялікая Маравія|Вялікай Маравіі]], а ў перыяд з [[936]] г. па [[945]] г. — пад [[Чэшскае княства|Чэшскім княствам]]<ref>''Jerzy Wyrozumski''. Historia Polski do 1505, Wyd. PWN, Warszawa (1988), s. 28.{{ref-pl}}</ref>. Менавіта з часамі валадарання на Польшчы Вялікай Маравіі гісторыкі звязваюць [[хрышчэнне]] князя віслян і заснаванне [[біскупства]] ў Кракаве<ref>''Szczur Stanisław''. Historia Polski średniowiecze, Wydawnictwo Literackie 2002, ISBN 83-08-03272-9. s. 30.{{ref-pl}}</ref>. [[File:Poland 992-1025 map PL.png|thumb|left|Польшча ў часы [[Баляслаў I Храбры|Баляслава I Храбрага]].]] Каля 930—940 гг. паляне пачалі далучаць суседнія землі на поўначы, заняўшы да [[960]] г. усю тэрыторыю [[Вялікая Польшча|Вялікай Польшчы]]<ref>''Szczur Stanisław''. Historia Polski średniowiecze, Wydawnictwo Literackie 2002, ISBN 83-08-03272-9. s. 34.{{ref-pl}}</ref>. [[Мешка I]] — першы гістарычна вядомы валадар з той дынастыі — прыняў хрысціянства ў [[966]] г., але так і не стаў [[Кароль|каралём]], застаючыся да канца жыцця [[Князь|князем]]. У канцы яго панавання дзяржава займала тэрыторыі Вялікай Польшчы, [[Мазовія|Мазовіі]], частак [[Памеранія|Памераніі]] з [[Гданьск]]ам (г. зн. [[Усходняе Памор'е|Усходняга Памор’я]]), [[Сілезія|Сілезіі]] і, магчыма, [[Малая Польшча|Малой Польшчы]]<ref>''Jerzy Wyrozumski''. Historia Polski do 1505, Wyd. PWN, Warszawa (1988), s. 85.{{ref-pl}}</ref>. Ён і яго пераемнікі змагаліся са [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыяй]], Чэшскім княствам і [[Кіеўская Русь|Кіеўскай Руссю]], а таксама са славянскімі плямёнамі, якія аселі паміж [[Рака Одэр|Одрай]] і [[Рака Эльба|Лабай]]. Найбуйнейшага тэрытарыяльнага памеру дзяржава дасягнула ў часы [[Баляслаў I Храбры|Баляслава I Храбрага]], які быў сынам князя Мешкі I. Баляслаў I Храбры заваяваў [[Лужыца|Лужыцу]], [[Маравія|Маравію]], [[Славакія|Славакію]]<ref>Дакладней, тэрыторыю, на якой знаходзіцца сучасная Славацкая рэспубліка.</ref> (на нядоўгі час і тэрыторыі Чэшскага княства) і вярнуў назад у склад сваёй дзяржавы шэраг гарадоў [[Чырвоная Русь|Чырвонай Русі]]. У [[1000]] г. Баляслаў I Храбры заснаваў у Польшчы незалежную царкоўную мітраполію з цэнтрам у [[Гнезна (Польшча)|Гнезне]]<ref>''Jerzy Wyrozumski''. Historia Polski do 1505, Wyd. PWN, Warszawa (1988), s. 90.{{ref-pl}}</ref>. У тым жа годзе [[Атон III]] здзейсніў акт каранацыі, які быў пацверджаны [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]] у [[1025]] г.<ref>''Jerzy Wyrozumski''. Historia Polski do 1505, Wyd. PWN, Warszawa (1988), s. 90, s. 93.{{ref-pl}}</ref> Такім чынам Баляслаў I Храбры быў каралём толькі апошні год свайго жыцця. Заняпад дзяржавы першых [[Дынастыя Пястаў|Пястаў]] надышоў у [[1031]] г., калі ёю кіраваў [[Мешка II]] — сын Баляслава I Храбрага. Мешка II страціў амаль усе тэрыторыі, якія далучыў яго бацька, а дынастыя згубіла каранацыйныя [[інсігніі]]. Нападзенне чэшскага князя [[Бржэціслаў I|Бржэціслава I]] у [[1038]] г. і народнае паўстанне ўзмацнілі ўпадак дзяржавы. Панаванне [[Казімір I Аднавіцель|Казіміра I Аднавіцеля]] распачало працэс аднаўлення дзяржавы, які быў увенчаны каранацыяй яго сына [[Баляслаў II Смелы|Баляслава II Смелага]] ў [[1076]] г., падтрыманай [[Грыгорый VII, Папа Рымскі|Папам Рыгорам VII]]. Канфлікт Баляслава з [[Станіслаў са Шчэпанава|біскупам Станіславам са Шчэпанава]], а, магчыма, і з іншымі ўплывовымі дваранамі, прывёў да выгнання караля і пераходу ўлады да яго брата [[Уладзіслаў I Герман|Уладзіслава I Германа]]. Пасля доўгага суперніцтва паміж [[Збігнеў, князь|Збігневым]] і [[Баляслаў III Крывавусты|Баляславам III Крывавустым]] — сынамі Уладзіслава — да ўлады прыйшоў апошні, пасля смерці якога, у адпаведнасці з [[Завяшчанне Баляслава III Крывавустага|яго воляй]], дзяржавай была падзелена паміж яго сынамі, а тытул сеньёра належаў найстарэйшаму сыну. Такім чынам з [[1138]] г. у гісторыі Польшчы прынята вылучаць перыяд феадальнай раздробленасці. === Перыяд феадальнай раздробленасці (1138—1320 гады) === [[File:Bitwa pod Legnicą.jpg|thumb|[[Бітва пад Легніцай]].]] У [[1138]] г. [[Баляслаў III Крывавусты]] падзяліў краіну паміж сваімі сынамі: найстарэйшы [[Уладзіслаў II Выгнаннік]] атрымаў [[Сілезія|Сілезію]], [[Любушскія землі]] і тытул сеньёра; [[Баляслаў IV Кучаравы]] — [[Мазовія|Мазовію]] і [[Куявія|Куявію]]; [[Мешка III Стары]] — [[Вялікая Польшча|Вялікую Польшчу]]; [[Генрых Сандамерскі]] — [[Сандамерскія землі]]; [[Казімір II Справядлівы]] (які нарадзіўся пасля смерці бацькі) — [[Лянчыцкія землі]]. Фармальна кіраваў сеньёр, які займаўся пытаннямі замежнай палітыкі і іншымі агульнымі для братоў справамі. Баляслаў III Крывавусты адмыслова падзяліў дзяржаву, каб пазбегнуць канфліктаў паміж сваімі сынамі, аднак яго мэты не здзейсніліся: ужо ў [[1146]] г. браты выгналі Уладзіслава, пасля чаго сеньёрам стаў Баляслаў IV Кучаравы, а пасля смерці Кучаравага — Мешка III Стары, які, зрэшты, у хуткім часе быў выгнаны — і ўлада перайшла да Казіміра II Справядлівага. Пасада сеньёра была скасавана ў [[1180]] г. на [[З'езд у Лянчыцах|з’ездзе ў Лянчыцах]], дзе Казімір гарантаваў перадаць у спадчыну [[Кракаўскія землі]] сваім сынам. [[File:Mon Henrykow Slaskich (1201-1241).JPG|thumb|left|Манархія Генрыхаў Сілезскіх.]] У краіне з’явілася вялікая колькасць канкурыруючых княстваў. Спробы аб’яднання рабілі сілезскія князі [[Генрых I Барадаты]] і [[Генрых II Набожны]]: ім удалося далучыць і з’яднаць землі Вялікай Польшчы, Кракаўскія і Любушскія. Аднак татарская навала [[1241]] г. і [[бітва пад Легніцай]], дзе загінуў Генрых II Набожны, прывялі да распаду наноў утворанай [[Манархія|манархіі]]. У [[13 стагоддзе|XIII ст.]] узмацніліся тэндэнцыі да аб’яднання, бо падзеленая дзяржава цярпела на міжнароднай арэне: частка зямель была захоплена [[Маркграфства Брандэнбург|брандэнбургцамі]] і [[Тэўтонскі ордэн|крыжакамі]], а набегі татараў узмацніліся. У [[1295]] г. каралём Польшчы стаў велікапольскі князь [[Пшэмысл II, кароль Польшчы|Пшэмысл II]], які, аднак, у хуткім часе быў забіты. Польскай каронай таксама зацікавіліся чэшскія ўладары з дынастыі [[Дынастыя Пржэмысловічаў|Пржэмысловічаў]]. У [[1300]] г. чэшскі кароль [[Вацлаў II]] стаў каралём Польшчы, прымусіўшы князя [[Уладзіслаў I Лакетак|Уладзіслава I Лакетка]] ўцекчы з краіны. Уладзіслаў I Лакетак вярнуўся ў краіну ў [[1304]] г., а ўжо праз год Вацлаў II памёр. Яго сын [[Вацлаў III]] стаў пераемнікам кароны, але ў [[1306]] г. быў забіты. Пасля яго смерці скончылася панаванне чэхаў у Польшчы і ўладу атрымаў Уладзіслаў I Лакетак. У [[1308]] г. [[Балтыйскае Памор'е]] было атакавана брандэнбургцамі — Лакетак папрасіў дапамогі ў крыжакоў, якія прагналі з Памор’я брандэнбургцаў, але не аддалі зямлю Лакетку, а самі далучылі яе да сваёй дзяржавы. У [[1311]] г. Уладзіслаў I Лакетак задушыў [[паўстанне войта Альберта]], а ў [[1314]] г. заняў Вялікую Польшчу. Такім чынам, кантраляючы найбольш значныя тэрыторыі, Уладзіслаў I Лакетак быў каранаваны ў [[1320]] г. у [[Кракаў|Кракаве]]. Дзяржава Лакетка займала толькі частку польскіх зямель: у яе склад не ўваходзілі землі Сілезіі (знаходзіліся пад чэшскім уплывам), Заходняга Памор’я (былі страчаны ў [[12 стагоддзе|XII ст.]]), Мазовіі (там існавала незалежнае княства, якое з часоў [[Лешак Белы|Лешака Белага]] ўваходзіла ў сферу інтарэсаў [[Русь|Русі]]). === Злучанае (Адноўленае) Каралеўства Польскае (1320—1386 гады) === [[File:Kazimierz III Wielki.jpg|thumb|«''[[Казімір III Вялікі]]''» ([[мастак]] — [[Ян Матэйка]]).]] [[20 студзеня]] [[1320]] г. у [[Кракаў|Кракаве]] быў каранаваны [[Уладзіслаў I Лакетак]]. Менавіта гэту дату прынята лічыць пачаткам існавання Злучанага (Адноўленага) Каралеўства Польскага. Справу Уладзіславам I працягнуў [[Казімір III Вялікі]] (1333—1370). Справу Уладзіславам I працягнуў [[Казімір III Вялікі]] (1333—1370). У гэты перыяд Польшча пачала першую вялікую вайну супраць крыжакоў і распачала дыпламатычную кампанію супраць іх жа і дынастыі [[Люксембургі|Люксембургаў]]. У выніку дзеянняў [[Казімір III Вялікі|караля Казіміра III Вялікага]] і яго дарадцаў у [[1355]] г. Люксембургі адмовіліся ад правоў на тытул караля Польшчы ўзамен на 20 000 [[Капа, грашовая адзінка|коп]] [[Пражскі грош|пражскіх грошаў]]. Такім чынам міжнародная супольнасць прызнала права польскіх каралёў на кіраванне Польшчай. Пераважна дыпламатычнымі метадамі Казімір ІІІ вярнуў Польшчы [[Куявія|Куявію]] і Добжынскую землі (1343), [[Мазовія|Мазовію]] (1351—1353), а таксама адабраныя Брандэнбургам гарады, распачаў экспансію на [[Галіцка-Валынскае княства]]. У 1349 Казімір уварваўся ў [[Галічына|Галічыну]], захапіў [[Львоў]] і [[Галіч (Івана-Франкоўская вобласць)|Галіч]]. У 1360-я пад яго ўладу перайшлі [[Уладзімір-Валынскі]] і [[Камянец-Падольскі]]. Актыўнасць Казіміра III Вялікага дапамагла таксама ў наступныя гады скончыць спрэчку з крыжакамі ([[Калішскі мір|Калішскі мір 1343 г.]]) У перыяд кіравання Казіміра III адбылася кадыфікацыя польскага заканадаўства, праведзеныя адміністрацыйная і грашовая рэформы, у 1364 заснавана [[Кракаўская акадэмія]]. Пры Казіміру ў Польшчы вялося шырокае будаўніцтва: па словах летапісца, Уладзіслаў Лакетак пакінуў Польшчу драўляную, а Казімір — каменную. === Польшча пад уладай Ягелонаў (1386—1572 гады) === Пасля смерці Казіміра III Вялікага ў [[1370]] г. трон перайшоў да [[Людовік Венгерскі|Людовіка Венгерскага]] з [[Анжуйская дынастыя|Анжуйскай]] дынастыі. Перыяд яго кіравання даў пачатак узмацненню ролі [[Шляхта|шляхты]] ў палітычным жыцці краіны, якое было адобрана ў [[1374]] г. у [[Кошыцы|Кошыцах]] першым генеральным [[Прывілей|прывілеем]]. Калі Людовік памёр у [[1382]] г., у Польшчы распачаўся самы доўгі ў яе гісторыі перыяд [[міжцарства]]. Апошнім каралём Польшчы стала [[16 кастрычніка]] [[1384]] г. дачка Людовіка [[Ядвіга Анжуйская]]. [[Шляхта]] прапанавала вялікаму князю літоўскаму [[Ягайла|Ягайлу]] руку каралевы [[Ядзвіга|Ядзвігі]] і польскі сталец у абмен на заключэнне уніі з Польшчай. У [[1385]] у [[Крэўскі замак|Крэўскім замку]] быў падпісаны адпаведны дагавор — [[Крэўская унія]]. У [[1386]] Ягайла быў каранаваны пад імем польскага караля [[Ягайла|Уладзіслава II]] (1386—1434), даўшы пачатак новай, [[Ягелоны|Ягелонскай дынастыі]], якая правіла ў Польшчы больш за два стагоддзі. === Рэч Паспалітая === [[Выява:Polish-Lithuanian Commonwealth 1635.png|thumb|150px|Рэч Паспалітая ў 1635 годзе]] Падчас кіравання [[Дынастыя Ягелонаў|дынастыі Ягелонаў]], Польскае каралеўства наладзіла цесныя сувязі з [[ВКЛ|Вялікім Княствам Літоўскім]], а затым, у [[1569]], пасля прыняцця [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]], утварыла з ім [[Федэрацыя|федэрацыйную]] дзяржаву — [[Рэч Паспалітая|Рэч Паспалітую абодвух народаў]]. У [[1572]] памёр, не пакінуўшы спадчынніка, [[Жыгімонт II Аўгуст]]. Сярод шматлікіх прэтэндэнтаў на сталец перамога дасталася [[Генрык Валуа|Генрыху Валуа]], брату французскага караля [[Карл IX Валуа|Карла IX]]. Аднак Генрых нядоўга прабыў у Польшчы. Атрымаўшы вестку аб смерці свайго брата, ён таемна збег у [[Парыж]], каб заняць там французскі сталец. У выніку польскую карону атрымаў [[Стэфан Баторый]] ([[1574]]—[[1586]]). Стэфан Баторый паспяхова завяршыў вайну супраць [[Іван IV|Івана IV]]: Рэч Паспалітая атрымала [[Лівонія|Лівонію]] і вярнула [[Полацк]]. Падчас падрыхтоўкі да вайны супраць [[Асманская імперыя|Турцыі]] Стэфан нечакана памёр. Насталае пасля яго смерці міжкаралеўе ізноў вылілася ў смуту. Нарэшце на сталец узышоў шведскі каралевіч [[Жыгімонт III Ваза]] ([[1587]]—[[1632]]). Пасля смерці свайго бацькі Жыгімонт Ваза адбыў у Швецыю, дзе ў [[1593]] каранаваўся шведскім каралём. Дынастычныя спрэчкі, а таксама барацьба за панаванне ў Прыбалтыцы, прывялі да вайны са Швецыяй ([[1600]]—[[1629]]). У дадатак, у [[1609]] пачалася вайна з Расіяй. Гады кіравання [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава IV Вазы]] (1632—1648) былі даволі ўдалымі. Быў падпісаны Палянаўскі мір з Расіяй, адбіты чарговы націск турэцка-крымскага войска, заключана 26-гадовае перамір’е са Швецыяй ([[1635]]), па якім Польшчы вярталіся прускія гарады. Заключэнне дынастычнага шлюбу з Цэцыліяй Рэнатай умацавала саюз з Габсбургамі. Аднак з другой паловы 17 ст. пачынаецца агульны заняпад Рэчы Паспалітай. У [[1652]] у сойме ўпершыню на практыцы быў ужыты прынцып [[liberum veto]], калі для зрыву прыняцця рашэння хапала аднаго галосу. У [[1648]] пачалося паўстанне ва Украіне, узначаленае [[Багдан Хмяльніцкі|Багданам Хмяльніцкім]]. Скарыстаўшы сітуацыю, вайну супраць Рэчы Паспалітай пачала і Швецыя ([[1655]]—[[1660]]). У кароткі тэрмін былі ўзяты [[Кракаў]] і [[Варшава]] і захоплена вялікая частка Польшчы. У [[1658]] Расія аднавіла ваенныя дзеянні супраць Рэчы Паспалітай. У выніку войн Рэч Паспалітая мусіла згадзіцца на тэрытарыяльныя саступкі. У пач. 18 ст. Рэч Паспалітая была ўцягнута ў Паўночную вайну (1700—1721). У 1701 на яе тэрыторыю ўступілі шведскія войскі Карла XII. Да перагавораў 1720—1721 аб заканчэнні вайны прадстаўнікі Рэчы Паспалітай дапушчаныя не былі, што сведчыла аб канчатковай страце прэстыжу Рэчы Паспалітай у Еўропе. Расія і Прусія ў 1720 прынялі ўзаемнае абавязацельства падтрымліваць наяўныя ў Польшчы парадкі. [[Выява:Rzeczpospolita Rozbiory 3.png|thumb|150px|Рэч Паспалітая ў 1795 годзе]] У [[1791]] была прынята [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года|Канстытуцыя]], якая скасавала падзел краіны на ВКЛ і Польскае каралеўства. Аднак становішча на той час ужо было вельмі цяжкім, і таму Канстытуцыя не ўратавала Рэч Паспалітую. У выніку падзелаў [[1772]], [[1793]], [[1795]] Рэч Паспалітая была падзелена паміж [[Аўстра-Венгерская імперыя|Аўстра-Венгерскай імперыяй]], [[Каралеўства Прусія|Прусіяй]] і [[Расійская імперыя|Расійскай імперыяй]]. [[Напалеон]] падчас ваеннай кампаніі [[1812]] даў згоду на стварэнне [[Варшаўскае княства|Варшаўскага княства]] на тэрыторыі Польшчы. Аднак, пасля паражэння Напалеона Варшаўскае княства спыніла існаванне. У першай палове 19 ст. аформіўся польскі фемінісцкі і суфражысцкі рух, а яго самай значнай фігурай стала пісьменніца і паэтка Нарцыза Жміхоўская. І ўжо ў другой Рэчы Паспалітай польскія жанчыны атрымалі права ўдзельнічаць у выбарах. === Незалежная Польшча === [[Выява:RzeczpospolitaII.png|thumb|150px|left|2-я Рэч Паспалітая ў 1939 годзе]] Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] была створана [[Другая Рэч Паспалітая]] — на яе ўтварэнне пагадзіліся краіны-пераможцы. У [[1939]] Польшча была заваявана [[Трэці Рэйх|Трэцім рэйхам]]. Пры гэтым [[СССР]] уключыў у свой склад землі Заходняй Беларусі і Заходняй Украіны, якія былі пад польскай уладай. Падчас акупацыі загінуў кожны трэці жыхар краіны, у тым ліку 90 % польскіх яўрэяў. === Польская Народная Рэспубліка === [[Выява:Малая карта Польшчы.png|150px|right]] Пасля паражэння Трэцяга рэйха была створана [[Польская Народная Рэспубліка]], якая далучылася да сацыялістычнага блока на чале з СССР. У [[1989]] на парламенцкіх выбарах перамагла партыя «[[салідарнасць, прафсаюз|Салідарнасць]]», а ў [[1990]] годзе прэзідэнтам стаў кандыдат ад «Салідарнасці» — [[Лех Валенса]]. З прыходам да ўлады «Салідарнасці» скончылася кіраванне [[Камунізм|камуністаў]], а разам з ім і існаванне ПНР. === Рэспубліка Польшча === У [[1999]] Польшча далучылася да [[НАТА]], а ў [[2004]] — да [[ЕС|Еўрасаюза]]. [[10 красавіка]] [[2010]] прэзідэнт Польшчы [[Лех Качыньскі]] і вялікая колькасць польскіх палітычных і грамадскіх дзеячаў загінулі ў [[Авіякатастрофа пад Смаленскам 10 красавіка 2010 года|авіякатастрофе пад Смаленскам]]. == Палітыка == {{асноўны артыкул|Палітыка Польшчы}} === Дзяржаўны лад === Польшча — дэмакратычная парламенцка-прэзідэнцкая рэспубліка. Палітычная сістэма Польшчы аформлена ў Кастытуцыі 1997 года. Калі зрабіць экскурс у гісторыю, то [[Канстытуцыя 3 мая 1791 года]] была першай прынятай у Еўропе канстытуцыяй. Сённяшни найвышэйшы закон гарантуе грамадзянам Польшчы абарону правоў чалавека, свабоду рэлігіі, слова і сходаў, мультыпартыйную сістэму, а таксама адмяжощваецца ад некаторых камуністычных ідэй з мэтай пабудовы рынкавай эканомікі. Згодна з [[Сусветны індэкс міру|Сусветным індэксам міру]], Польшча ўваходзіць у лік 20 % найбольш мірных краін свету. [[File:Zgromadzenie Narodowe 4 czerwca 2014 Kancelaria Senatu 03.JPG|thumb|Польскі Сейм]] Заканадаўчы орган — парламент, які завецца Нацыянальнай Асамблеяй. Дзве палаты парламента — [[Сейм Польшчы|Сейм]] (460 дэпутатаў) і [[Сенат Польшчы|Сенат]] (100 дэпутатаў). Дэпутаты Сейма абіраюцца па прапарцыйнай сістэме згодна з [[метад Д'Онта|метадам Д'Онта]]. Для партый, за выключэннем партый нацыянальных меншасцей, усталяваны пяціадсоткавы парог. Сенат абіраецца адначасова з Сеймам, але па сістэме адноснай большасці. Разам дзве палаты парламента збіраюцца толькі ў трох выпадках: на ўрачыстай клятве новага Прэзідэнта, калі Прэзідэнт трапляе пад трыбунал і калі ён не можа выконваць сваіх абавязкаў. Найбольш значныя палітычныя партыі — [[Грамадзянская платформа]], [[Права і справядлівасць]], [[Саюз дэмакратычных левых сіл]], [[Польская народная партыя]], [[Рух Палікота]]. У бягучым складзе як Сейма, так і Сената абсалютную большасць мае партыя Права і Справядлівасць. Выканаўчую ўладу ажыццяўляе Прэзідэнт, які абіраецца на 5 гадоў прамым галасаваннем, і Савет міністраў на чале з Прэм'ер-міністрам (як правіла, з правячай кааліцыі ў Сейме). Кабінет прызначаецца Прэзідэнтам па прапанове Прэм'ер-міністра. У траўні 2015 палякі абралі Прэзідэнтам [[Анджэй Дуда|Анджэя Дуду]]. Пасаду Прэм'ера ў 2017 заняў [[Матэвуш Маравецкі]] (абодва прадстаўляюць партыю Права і Справядлівасць). Судовая галіна грае важную ролю ў прыняцці рашэнняў. Яе галоўныя інстытуты ўключаюць Вярхоўны суд (''Sąd Najwyższy''); Вярхоўны Адміністрацыйны суд (''Naczelny Sąd Administracyjny''); Канстытуцыйны Трыбунал (''Trybunał Konstytucyjny''); і Дзяржаўны Трыбунал (''Trybunał Stanu''). === Знешняя палітыка === У ХХІ стагоддзі Польшча пашырыла свой удзел у міжнародным супрацоўніцтве — як з суседзямі па [[ЕС]] і астатняй Еўропе, так і з краінамі ў іншых частках свету. Польшча актыўна абараняе правы этнічных палякаў на прасторах былога [[СССР]]. Пасля распаду сацлагера Польшча стала на шлях супрацоўніцтва са старымі і новымі суседзямі. У 1994 годзе Польшча атрымала статус асацыяванага члена ЕС, у сакавіку 1999 уступіла ў [[НАТА]], у траўні 2004 стала паўнавартым сябрам Еўрапейскага Саюза. У [[Еўрапарламент]] Польшча дэлегуе 51 дэпутата. Таксама Польшча з’яўляецца членам [[Шэнгенскае пагадненне|Шэнгенскага пагаднення]], [[Вышаградская група|Вышаградскай групы]], [[Веймарскі трохвугольнік|Веймарскага трохвугольніка]], [[Савет Еўропы|Савета Еўропы]], [[Арганізацыя па бяспецы і супрацоўніцтве ў Еўропе|АБСЕ]], Савета дзяржаў Балтыйскага мора. Разам з Украінай Польшча правяла [[Чэмпіянат Еўропы па футболе 2012 года]]. Завыразны заходні палітычны вектар пагоршыў адносіны Польшчы з Расіяй. ==== Адносіны з Беларуссю ==== {{main|Беларуска-польскія адносіны}} [[File:Belarus–Poland relations 2017 stampsheet.jpg|thumb|[[Малы аркуш]], прысвечаны ўсталяванню дыпламатычных адносін між Беларуссю і Польшчай.]] Дыпламатычныя адносіны паміж краінамі былі ўсталяваныя [[2 сакавіка]] [[1992]] года. [[23 чэрвеня]] 1992 года старшыня Вярхоўнага Савета Беларусі [[Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч|Станіслаў Шушкевіч]] падпісаў у Варшаве Дагавор аб добрасуседстве і супрацоўніцтве на 15 год, паводле якога бакі пацвердзілі граніцу, якая існавала паміж абедзвюма дзяржавамі. У 1992 годзе ў [[Мінск]]у было адкрыта пасольства Польшчы, а ў [[1993]] годзе было адкрыта пасольства Беларусі ў [[Варшава|Варшаве]]. Паслом Польшчы ў Беларусі з 2018 года з’яўляецца Артур Міхальскі. З 12 лютага 2019 года паслом Беларусі ў Польшчы з'яўляецца Уладзімір Чушаў. «Гэта не чужы нам народ», — нагадаў Уладзіміру Чушаву [[Аляксандр Лукашэнка|прэзідэнт Беларусі]].<ref>https://www.belta.by/president/view/predstojaschie-gody-dlja-belorussko-polskih-otnoshenij-budut-opredeljajuschimi-na-bolshuju-perspektivu-336298-2019/</ref> Дзейнічаюць два генеральных консульствы Беларусі — у [[Беласток]]у і [[Гданьск]]у, а таксама консульства ў [[Бяла-Падляска|Бяла-Падлясцы]] і часовы пункт консульскага прыёму ў [[Аўгустаў|Аўгустове]]. У Беларусі, акрамя пасольства, працуюць два генеральных консульствы — у [[Гродна|Гродне]] і [[Брэст|Брэсце]]. [[1 кастрычніка]] [[2003]] года ў сувязі з уваходам у [[Еўрапейскі Саюз]] польскі ўрад увёў візавы рэжым для беларускіх грамадзян<ref>Баляслаў Хмяліньскі. [http://www.evolutio.info/index2.php?option=com_content&task=view&id=1108&pop=1&page=0&Itemid=188 Польшча — Беларусь: 15 гадоў міждзяржаўных адносін]// Журнал международного права и международных отношений. [[2007]] — № 1</ref>. 18 студзеня 2011 года МЗС Польшчы забараніў ўезд у краіну А. Лукашэнку і шэрагу беларускіх чыноўнікаў за падаўленне [[Плошча 2010|акцыі пратэсту 19 снежня 2010]] і наступны пераслед апазіцыі.<ref>http://www.elections-ices.org/russian/news/textid:9104/ {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190406073715/http://www.elections-ices.org/russian/news/textid:9104/ |date=6 красавіка 2019 }}</ref> === Адміністрацыйны падзел === {{асноўны артыкул|Адміністрацыйны падзел Польшчы}} [[Выява:Wojewodztwa be.svg|thumb|350px|Ваяводствы Польшчы]] Паводле апошняга адміністрацыйнага падзелу (1999), Польшча падзяляецца на 16 ваяводстваў: * [[Куяўска-Паморскае ваяводства]] — [[Быдгашч]] — [[Торунь]] * [[Велікапольскае ваяводства]] — [[Познань]] * [[Малапольскае ваяводства]] — [[Кракаў]] * [[Лодзьскае ваяводства]] — [[Лодзь]] * [[Ніжнесілезскае ваяводства]] — [[Уроцлаў]] * [[Люблінскае ваяводства]] — [[Люблін]] * [[Любушскае ваяводства]] — [[Гожаў Велькапольскі]] * [[Мазавецкае ваяводства]] — [[Варшава]] * [[Апольскае ваяводства]] — [[Аполе]] * [[Падляскае ваяводства]] — [[Беласток]] * [[Паморскае ваяводства]] — [[Гданьск]] * [[Падкарпацкае ваяводства]] — [[Жэшаў]] * [[Сілезскае ваяводства]] — [[Катавіцы]] * [[Свентакшыскае ваяводства]] — [[Кельцы]] * [[Вармінска-Мазурскае ваяводства]] — [[Ольштын]] * [[Заходнепаморскае ваяводства]] — [[Шчэцін]] Ваяводствы адпавядаюць і названы паводле гістарычных рэгіёнаў краіны. Самае маленькае ваяводства — Апольскае (менш за 10 000 км²), самае вялікае — Мазавецкае (больш за 35 000 км²). Мясцовая ўлада дзеліцца паміж ваяводам, якога прызначае дзяржава, і рэгіяналнай палатай (сеймікам), абіранай народам. На чале сеймікаў стаяць маршалкі. Ваяводствы дзеляцца на [[павет]]ы (іх 360), паветы — на [[Гміна|гміны]] (іх 2,478). Вялікія гарады ў адміністрацыйным плане адначасова з'яўляюцца і паветамі, і гмінамі. == Насельніцтва == {{Main|Насельніцтва Польшчы}} {| class="wikitable" align=right style="margin: 1em 1em 1em 1em; width:300px" !colspan=4 | дэмаграфія |- ! год !! насельніцтва ! год !! насельніцтва |- ! 1370 | 1 900 000 ! 1950 | 25 008 000 |- ! 1582 | 7 500 000 ! 1960 | 29 776 000 |- ! 1634 | 11 000 000 ! 1970 | 32 642 000 |- ! 1800 | 9 000 000 ! 1978 | 35 061 000 |- ! 1846 | 11 107 000 ! 1988 | 37 879 000 |- ! 1911 | 22 110 000 ! 1990 | 38 183 000 |- ! 1921 | 27 177 000 ! 1995 | 38 610 000 |- ! 1931 | 32 107 000 ! 2000 | 38 654 000 |- ! 1938 | 34 849 000 ! 2005 | 38 191 000 |- ! 1946 | 23 930 000 ! 2009 | 38 167 329 |- ! | ! 2017 | 38 433 600 |- |colspan=4| <small>дадзеныя:[https://web.archive.org/web/20050526170848/http://www.stat.gov.pl/dane_spol-gosp/nsp/spis_lud/roz2.doc GUS]</small> |- |} Па колькасці насельніцтва (38,4 млн чал.) Польшча з’яўляецца восьмай краінай ў Еўропе і пятай у Еўрасаюзе (без Вялікабрытаніі). У рэгіёне Цэнтральная і Усходняя Еўропа Польшча займае 3-е месца пасля Расіі і [[Украіна|Украіны]]. Цягам апошніх 30 гадоў колькасць насельніцтва застаецца практычна нязменнай і вагаецца ў межах 38 і 39 млн чалавек, аднак узроставая структрура трансфармуецца. Для краіны характэрны нізкі натуральны прырост насельніцтва і паступовае яго старэнне. У асобныя гады смяротнасць перавышае нараджальнасць. Для Польшчы характэрна высокая ўдзельная вага насельніцтва ў працаздольным узросце. Такім чынам, дэмаграфічныя працэсы тут падобныя да агульнаеўрапейскіх, за выключэннем таго, што для Польшчы характэрны нізкі міграцыйны прырост. Польшча пазіцыянуе сябе як транзітную для мігрантаў краіну. [[File:PL popgraph 2016.png|thumb|left|Полава-ўзроставая піраміда, 2016]]Выключэнне робіцца для асобаў з польскімі каранямі ў краінах Усходняй Еўропе — ім дастаткова атрымаць [[Карта паляка|карту паляка]] і стаць паўнавартым членам польскага грамадства. Пасля ўступлення Польшчы ў ЕС вялікая колькасць працоўных мігрантаў (каля 2 млн чалавек) выехала ў краіны Заходняй і Паўночнай Еўропы. Асабліва вялікая польская дыяспара ў Вялікабрытаніі, Ірландыі і [[Ісландыя|Ісландыі]]. У 2010-х, калі заробкі ў Польшчы дасягнулі 70 % ад сярэдніх па ЕС, гэты трэнд зменшыўся. Польская дыяспара, што сфармавалася цягам апошніх стагоддзяў — адная з самых шматлікіх у свеце: паводле найбольш смелых ацэнак колькасць палякаў за мяжой складае 20 млн чалавек, з якіх большасць прыходзіцца на ЗША, Германію, [[Бразілія|Бразілію]], Францыю.<ref>http://culture.polishsite.us/articles/art79fr.htm {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100904223050/http://culture.polishsite.us/articles/art79fr.htm |date=4 верасня 2010 }}</ref> [[File:Kaszebsko familejo leba 200.jpg|thumb|Кашубская сям'я на з'ездзе кашубаў]] Сучасная Польшча — адна з самых монанацыянальных дзяржаў свету. Паводле дадзеных перапісу насельніцтва 2011 года, 96,88 % насельніцтва Польшчы аднеслі сябе да этнічных [[Палякі|палякаў]]. Астатнюю частку складаюць іншыя нацыянальнасці — этнічныя меншасці і дыяспары, якія кампактна пражываюць на прыгранічных тэрыторыях (сілезцы, беларусы, літоўцы, немцы). Да іншых нацыянальнасцей аднеслі сябе 1,23 % працэнта насельніцтва краіны, з іх самыя значныя этнічныя групы — роднасныя палякам [[сілезцы]] (1,13 %, а ў 2002 — усяго 0,45 %!), [[немцы]] (0,09 %), [[беларусы]] (0,1 %), [[украінцы]] (0,1 %), [[цыганы]], [[яўрэі]], [[польска-літоўскія татары]]<ref>https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/22/1/1/struktura_narodowo-etniczna.pdf</ref>. [[Беларусы ў Польшчы|Беларуская дыяспара ў Польшчы]] адна з найбольш шматлікіх — каля 30 тысяч чалавек паводле перапісу 2011 (згодна з іншымі ацэнкамі, у пачатку 1990-х у Польшчы жылі ад 215 да 230 тыс. беларусаў). 1,35 % насельніцтва адмовіліся даць адказ на пытанне аб нацыянальнасці. Варта дадаць, што прыведзеная статыстыка не ўключае легальных украінскіх працоўных мігрантаў, якіх апошнім часам паболела — каля 1,7 млн чалавек у 2017!<ref>https://poland-today.pl/filling-polands-labour-gap/</ref> Больш за 98 % жыхароў краіны размаўляюць на [[польская мова|польскай мове]] — найбуйнейшай [[Заходнеславянскія мовы|заходнеславянскай мове]]. Польскі алфавіт сканструяваны на [[Лацінскі алфавіт|лацінскай аснове]] і мае 9 дадатковых сімвалаў (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż); літары q, v, і x ужываюцца толькі ў [[Запазычаныя словы|запазычаных словах]]. Не менш за 1,4 % жыхароў Польшчы карыстаюцца [[Сілезскі этналект|сілезскай гаворкай]] (самі сілезцы або шлянзакі лічаць сваю гаворку асобнай мовай і дамагаюцца для яе афіцыйнага статусу; на сілезскай мове ствараюцца літаратурныя творы, выдаюцца газеты). Да рэгіянальных моў аднесена [[Кашубская мова|кашубская]] — заходнеславянская мова, родная для 366 000 чалавек, размаўляе на ёй каля 108 000 чалавек. У раёнах кампактнага пражывання кашубаў — пераважна на захад ад [[Гданьск]]а — выкарыстоўваюцца двухмоўныя ўказальнікі, шыльды і т. п. Цікава, што ў адрозненні ад сілезцаў, кашубы ідэнтыфікуюць сябе як палякі. 16 моваў, у тым ліку, беларуская, маюць статус моваў нацыянальных меншасцяў. {{Main|Рэлігія ў Польшчы}} [[File:A-1278 Jasna Góra Rafał Peplinski 15.JPG|thumb|left|Ясна Гура ў [[Чэнстахова|Чэнстахове]] — галоўны каталіцкі цэнтр Польшчы]] Рэлігія ў Польшчы займае даволі значнае месца ў грамадскім жыцці. Самаю ўплывоваю рэлігіяй у краіне з’яўляецца хрысціянства ([[каталіцтва|рымскае каталіцтва]]), прыхільнікамі якога, па розных ацэнках, з’яўляюцца ад 75 да 95 працэнтаў насельніцтва<ref>[http://www.privet-polsha.ru/168/religie-poland-en.html Религия в Польше]</ref>. Каталіцкая царква аказвае вялікі ўплыў на жыццѐ палякаў і палітыку дзяржавы. Палякам быў 264-ы [[Папа Рымскі]] [[Ян Павел II, Папа Рымскі|Ян Павел II]] (Караль Вайтыла). Таксама прысутнічаюць прадстаўнікі некалькіх іншых канфесій: [[Польская праваслаўная царква|праваслаўныя]], лютэране, [[Украінская грэкакаталіцкая царква|грэкакатолікі]], кальвіністы і іудзеі, сведкі Іеговы. Сярэдняя шчыльнасць насельніцтва складае 122 чалавекі на км². Па ўзроўні ўрбанізацыі (62 %) Польшча саступае большасці еўрапейскіх дзяржаў (у тым ліку Беларусі). Шмат у чым гэта абумоўлена сялянскім характарам сельскай гаспадаркі. Палова гараджан — жыхары вялікіх гарадоў. Найбуйнейшыя гарады Польшчы: [[Варшава]] (1,77 млн), [[Кракаў]] (770 тыс), [[Лодзь]] (690 тыс), [[Уроцлаў]] (640 тыс), [[Познань]] (537 тыс)<ref>https://bdl.stat.gov.pl/BDL/start</ref>, [[Катавіцы]], [[Бельска-Бяла]], [[Быдгашч]], [[Беласток]], [[Торунь]], [[Гданьск]], [[Гдыня]], [[Сопат (Польшча)|Сопат]] (апошнія тры ўтвараюць [[Агламерацыя|агламерацыю]], якую неафіцыйна называюць [[Труймяста]]). Месца гарадоў у рэйтынгу з цягам часу можа змяніцца: так Лодзь, што быў вялікім цэнтрам прамысловасці, за апошніх 30 гадоў траціў каля 100 тыс чалавек і саступіў другую прыступку Кракаву. Дзесяць найбуйнейшых агламерацый — Варшаўская, Верхнесілезская (Катавіцкая), Кракаўская, Труймяста і інш. канцэнтруюць 25 % грамадзян краіны. == Эканоміка == {{Main|Эканоміка Польшчы}} [[File:Panorama ul. Emilii Plater w Warszawie radek kołakowski.jpg|thumb|Варшава — найбуйнейшы цэнтр і гандлёвы хаб]] Эканоміка Польшчы — адна з найбольш дынамічных у Еўропе, асабліва сярод дзяржаў былога сацлагера. На яе развіцці адбілася правядзенне рыначных рэформ і ўступленне Польшчы ў ЕС. Сёння эканоміка Польшчы [[Рыначная эканоміка|рыначная]]. Большая частка маёмасці, у тым ліку, банкаўскага сектару, прыватызаваная. Нацыянальная валюта — [[злоты]], аднак Польшча рыхтуецца да ўвядзення [[еўра]]. Варшаўская фондавая біржа — найбуйнейшая ў Цэнтральнай Еўропе, самыя значныя польскія кампаніі фармуюць на ёй індэкс WIG30. З 500 найбуйнейшых кампаній Цэнтральнай Еўропы, 200 — польскія (PKN Orlen — нафтаперапрацоўка, PGE Polska — энергетыка і інш.). Польшча з'яўляецца рэгіянальным лідарам па прыцягненні замежных інвестыцый, аб'ём жа польскіх інвестыцый за мяжу на 2014 склаў каля 300 млрд. злотых. На сферу паслуг прыходзіцца 57,4 % ВУП, унёсак прамысловасці — 40 %, у сельскай гаспадарцы, дзе занята 11 % эканамічна актыўнага насельніцтва, ствараецца ўсяго 2,5 % ВУП. Тэмпы росту [[ВУП]] у 2015-17 гадах складалі ад 3 да 5 % штогод — адзін з найлепшых паказчыкаў у ЕС, [[інфляцыя]] — 2 % у 2017 і -0,6 % у 2016.<ref>https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/pl.html {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180618203840/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/pl.html |date=18 чэрвеня 2018 }}</ref> Польскі ВУП (паводле ППЗ) у 2017 склаў 70 % ад сярэдняга па ЕС, у 2004 гэтая доля была ўсяго 50 %.<ref>https://euobserver.com/economic/139415</ref> Да '''моцных бакоў эканомікі''' Польшчы адносяцца: шматлікая і якасная працоўная сіла, ёмісты ўнутраны рынак, малы узровень беспрацоўя, невялікая знешняя запазычанасць, стабільная валюта, разнастайны экспарт. === Прамысловасць === {{Main|Прамысловасць Польшчы}} [[File:Bełchatów Elektrownia.jpg|thumb|left|[[Бэлхатоўская ЦЭС|Белхатуўская ЦЭС]] — найбуйнейшая буравугальная электрастанцыя свету, штогод вырабляе 27-28 ТВт*гдз электраэнергіі — 20 % нацыянальнай вытворчасці]] Вядучыя галіны прамысловасці — машынабудаванне, чорная і каляровая металургія, паліўная, хімічная і лёгкая. Большасць машынабудаўнічых прадпрыемстваў з’яўляюцца даччынымі падраздзяленнямі вядучых заходніх кампаній. Польшча займаецца вытворчасцю адзення, электронікі, аўтамашын, аўтобусаў, верталётаў, лакаматываў, самалётаў, караблёў, ваеннай тэхнікі, лекаў, ежы. Польшча займае адно з першых месцаў у свеце па вытворчасці рыбалоўных суднаў, таварных і пасажырскіх вагонаў, цеплавозаў і электравозаў. Харчовая прамысловасць у Польшчы адна з найбольш буйных у [[ЕС|Еўрасаюзе]]. У '''энергетыцы''' Польшчы асаблівае месца займае ''вугальная прамысловасць''. Штогод здабываецца каля 100 млн тон вугалю (кампаніі Węglokoks, Kompania Węglowa and JSW). Па здабычы [[каменны вугаль|каменнага вугалю]] Польшча лідзіруе ў Еўропе. Значная частка яго экспартуецца. Асноўны каменнавугальны басейн — Верхнесілезскі. Запасы нафты і прыроднага газу параўнальна малыя. Уся спажываемая краінай нафта — імпартная. Частка яе паступае па нафтаправодзе з Расіі, а частка дастаўляецца марскімі шляхамі. Вялікі нафтаперапрацоўчы завод працуе ў [[Плоцк]]у. Імпартуецца з Расіі і прыродны газ. На вугалі, пераважна бурым, базуецца электраэнергетыка. У 2017 на ўзнаўляльных крыніцах (уключаючы ГЭС) стваралася 10,9 % электраэнергіі. Да 2020 іхнюю долю плануецца давесці да 15 %. [[File:Lodz Manufaktura dron (2).jpg|thumb|left|Старапрамысловы раён [[Лодзь|Лодзі]]]] Нягледзячы на агульны спад вытворчасці ў '''чорнай металургіі''', Польшча застаецца буйным вытворцам (больш за 10 млн тон у 2017 і 2018) і экспарцёрам сталі. Галоўныя камбінаты чорнай металургіі размешчаны ў Верхняй Сілезіі. Жалезная руда імпартуецца з Расіі, Украіны і Бразіліі. Значная частка сталі выплаўляецца з металалому. Каляровая металургія прадстаўлена свінцова-цынкавай і меднай галінамі. Па выплаўцы рафінаванай медзі і срэбра Польшча — еўрапейскі лідар (кампанія KGHM Polska Miedź з штаб-кватэрай у [[Любін]]е) [[File:Solaris Bolechowo (003).jpg|thumb|Зборка аўтобусаў Solaris побач з Познанню]] У '''машынабудаванні''' вядучыя пазіцыі належаць транспартнаму, які выпускае легкавыя і грузавыя аўтамабілі, марскія судны, лакаматывы і вагоны. Асноўныя прадпрыемствы размяшчаюцца ў буйных гарадах (Варшава, Познань). Легкавыя аўтамабілі вырабляюць прадпрыемствы вядомых фірм («Фіят», «Фальксваген», «Опель» і г. д.). Суднабудаванне сканцэнтравана на поўначы краіны, у [[Гдыня|Гдыні]], [[Шчэцін]]е, [[Гданьск]]у. '''Хімічная прамысловасць''' базуецца на ўласнай сыравіне (вуглі, прыроднай серы, паваранай солі). Вырабляе серную кіслату, фосфарныя і азотныя ўгнаенні, лекавыя сродкі. Вядучая галіна '''лёгкай прамысловасці''' — тэкстыльная, канцэнтруецца ў раёне горада Лодзь. Прадукцыя швейнай і абутковай прамысловасці пастаўляецца на знешнія рынкі. === Сельская гаспадарка === {{Main|Сельская гаспадарка Польшчы}} [[File:Gora Cisowa 03.jpg|thumb|left|Мазурскі сельскагаспадарчы пейзаж]] За сацыялістычным часам польскае земляўласцніцтва, у адрозненні ад астатніх сфер гаспадаркі, заставалася прыватным. Былыя землі нешматлікіх дзяржаўных прадпрыемстваў сёння здадзеныя ў арэнду фермерам, якім увогуле належыць больш за 90 % угоддзяў. Прадукцыйнасць сучаснай сельскай гаспадаркі адносна невысокая. Фермы невялікія (сярэдні памер каля 8 га) і часта цераспалосныя. Больш за палову фермераў працуюць выключна на здавальненне сваіх патрэбаў. Затое 9 % гаспадароў з надзеламі больш за 15 га трымаюць амаль палову зямлі. Польшча з’яўляецца адным з еўрапейскіх лідараў па плошчы раллі і вытворчасці многіх відаў сельскагаспадарчай прадукцыі. Вядучая галіна сельскай гаспадаркі — ''жывёлагадоўля''. Дамінуе развядзенне свіней і буйной рагатай жывѐлы. Свінагадоўля забяспечвае каля паловы вытворчасці ўсёй прадукцыі жывёлагадоўлі. Значную ролю адыгрывае птушкагадоўля (вытворчасць курыных яек). Польскія жывёлаводы моцна залежаць ад імпарту кармавой пшаніцы, фуражу, расліннага масла і бялковай мукі, якімі краіна не забяспечвае сябе ў поўным аб'ёме. У ''раслінаводстве'' вядучае месца займае вытворчасць збожжавых культур — пшаніцы і [[жыта]]. Вялікія плошчы заняты пад [[ячмень]] і авёс, кармавыя культуры, бульбу, рапс, цукровыя буракі. Польшча займае першае ў ЕС па валавым зборы бульбы і жыта, адно з першых — па цукровых бураках, першае ў свеце — па [[трыцікале]], шостае ў свеце па зборы і экспарце яблыкаў. Польшча пастаўляе на экспарт мясапрадукты і жывую жывёлу, клубніцы і іншыя ягады, яблыкі, агародніну, тытунёвыя вырабы, цукар, бульбу, алкагольныя і іншыя напоі. === Транспарт === {{Main|Транспарт у Польшчы}} [[File:Wezelsosnicafromthesky.JPG|thumb|Скрыжаванне аўтастрад А1 і А4 побач з [[Глівіцы|Глівіцамі]]]] Становішча Польшчы ў цэнтры Еўропы прадвызначыла важную ролю транзітнага транспарту ў гаспадарцы. Тэрыторыю Польшчы ва ўсіх напрамках перасякаюць найважнейшыя транс’еўрапейскія магістралі. ''Аўтамабільны'' транспарт адыгрывае важную ролю ва ўнутраных грузавых і пасажырскіх перавозках, у замежнагандлёвых сувязях з еўрапейскімі краінамі.Краіна мае густую сетку аўтамабільных дарог (найважнейшыя з іх пазначаны літарамі і лічбамі: A1, A2, A4, A6, A8, A18). На 2017 працягласць новых хуткасных аўтастрад складала 3421 км. Апроч гэтага, у краіне дзейнічае праграма мадэрнізацыі рэгіянальных і мясцовых дарог. [[File:PKP ED250 Pendolino at Gliwice.jpg|thumb|left|Хуткасны цягнік PKP ED250 Pendolino на вакзале у [[Глівіцы|Глівіцах]]]] Важнае месца ў транспартнай сістэме краіны займае ''чыгуначны'' транспарт. На 2015 год працягласць чыгунак складае 19 000 км. Высокі ўзровень электрафікаванасці чыгунак. Кампанія Польская Дзяржаўная чыгунка (PKP) праводзіць мадэрнізацыю як шляхоў зносін, так і рухомага складу, які будзе мець магчымасць разганяцца да 200 км/гадз на усіх участках. А паміж галоўнымі гарадамі чыгуначнікі з 2015 ладзяць хуткаснае спалучэнне (да 300 км/гадз). Па ўсім балтыйскім узбярэжжы цягенецца ланцужок ''партоў''. Пры гэтым вылучаюцца два марскія партовыя комплексы: Гданьск — Гдыня і Шчэцін — Свінауйсце. У Гданьска-Гдыньскім комплексе збудавана глыбакаводная гавань для буйнатанажных (акіянічных) суднаў — гэта адзіны падобны партовы комплекс на Балтыцы. Круглагадовыя паромныя пераправы злучаюць Польшчу з краінамі Паўночнай Еўропы. З ''унутраных водных'' шляхоў краіны самы важны — рака [[Одра]]. Яна звязана каналамі з Верхнесілезскім басейнам і марскім портам [[Свінауйсце]], з рачной сеткай Германіі і Віслай. Вісла ад Варшавы да Гданьска даступная для суднаў грузападымальнасцю больш за 500 т. У Польшчы выключна добра развіты ''паветраны'' транспарт. Найбуйнейшы аэрапорт — Варшаўскі [[аэрапорт імя Фрыдэрыка Шапена]], хаб для нацыянальнай авіякампаніі LOT, што з'яўляеца адной з найстарэйшых авіякампаній свету: год заснавання — 1929. Да самых вядомых міжнародных аэрапортаў краіны адносяца Кракаўскі імя [[Ян Павел II (Папа Рымскі)|Яна Паўла ІІ]], Уроцлаўскі імя [[Мікалай Капернік|Каперніка]] і Гданьскі імя [[Лех Валенса|Леха Валенсы]]. === Турызм === {{Main|Турызм у Польшчы}} [[File:Zamek w Ojcowie 1.JPG|thumb|Замак у Айцове на Шляху арліных гнёздаў]] Турызм з'яўляецца адным з найважнейшых сектараў сферы паслуг. Ад часу ўступлення ў ЕС у 2004 паскорана развіваецца міжнародны турызм. Найбольш прывабныя для адпачынку горныя раёны Польшчы, узбярэжжа Балтыйскага мора, Мазурскія азёры і Белавежская пушча, гістарычныя цэнтры (Кракаў, [[Варшава]], [[Люблін]]). Усяго ў Польшчы 15 аб'ектаў [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]] з іх 14 культурных. Самы папулярны сярод турыстаў горад — [[Кракаў]] — старая сталіца і месца каранацыі ў далейшым, цэнтр Залатога веку польскага Адраджэння. Цалкам зруйнаваны падчас Другой сусветнай вайны стары горад у Варшаве быў адноўлены і з'яўляецца галоўнай славутасцю стаіцы. Вялікую прывабнасць мае [[Уроцлаў]] — у ансамбль вялікай Рынкавай плошчы ўваходзяць ажно дзве ратушы, ўроцлаўскі заапарк налічвае ўжо больш за 150 гадоў гісторыі і надзвычай багатую калекцыю відаў, на кожным кроку турыстаў сустрэнуць мілыя [[Уроцлаўскія гномы|гномы]]. У Польшчы звыш 100 замкаў, большая іх частка захавалася ў Ніжняй Сілезіі і уздоўж Шляху арліных гнёздаў паміж Кракавам і Чэнстаховай. Яснагурскі манастыр у Чэнстахове штогод кліча да сябе сотні тысяч паломнікаў-каталікоў. Сярод відаў актыўнага турызму ў Польшчы шырока прадстаўлены гарналыжны турызм, водныя віды, хайкінг і склалазанне. Развіваецца [[Агратурызм|аграрны (сельскі) турызм]]. === Знешні гандаль === Найбуйнейшымі гандлёвымі партнёрамі Польшчы з'яўляюцца Германія, Чэхія, Вялікабрытанія, Францыя і Італія. Польшча славіцца экспартам вырабаў харчовай прамысловасці: шакаладу, молочнай прадукцыі, вэнджанай рыбы, мясных прадуктаў, марожанай гародніны і садавіны. Па выніках 2016 года тавараабарот Польшчы з [[Беларусь|Беларуссю]] склаў $ 2 млрд. Віцэ-прэм'ер [[Міхаіл Русы]] адзначыў, што ёсць патэнцыял для дасягнення $ 3 млрд. Асноўныя пазіцыі экспарту з Беларусі ў Польшчу - нафтапрадукты, калійныя ўгнаенні, пліты ДСП, неапрацаваныя лесаматэрыялы, мінеральныя ўгнаенні; з Польшчы ў Беларусь — яблыкі, таматы, малако і вяршкі, лекі і інш.<ref>https://www.belta.by/economics/view/belarus-i-polsha-dolzhny-uvelichit-tovarooborot-do-3-mlrd-rusyj-264095-2017/</ref> == Гл. таксама == * [[Гісторыя Польшчы]] * [[Polandball]] == Літаратура == * Церашковіч П. Польшча: краіна і людзі (Геаграфія Польшчы). - Мн.: Зміцер Колас, 2016. - 144 с., іл == Зноскі == {{reflist}} == Спасылкі == * [http://poland.mfa.gov.by/be/ Сайт пасольства Беларусі ў Польшчы] * [http://www.polska.pl/ Афіцыйны Партал Рэкламныя Польскі] {{краіна ў тэмах |краіна = Польшча |краіны = Польшчы |краіне = Польшчы |выява = {{сцяг Польшчы|35px}} |колер = {{колер|Польшча}} }} {{Краіны Еўропы}} {{Еўрапейскі Саюз}} {{НАТА}} {{Славянскія краіны}} {{Краіны ў Балтыйскага мора}} {{Франкафонія}} {{Саюз для Міжземнамор'я}} {{бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Польшча| ]] [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]] [[Катэгорыя:Краіны Еўрапейскага Саюза]] icx3s0j9e5r7j17vkbjf39gpzcshzp6 0 2850 4164206 4163170 2022-07-24T15:44:58Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ - Драпеза https://football.by/news/166119.html wikitext text/x-wiki {{значэнні|Гомель (значэнні)}} {{Картка ФК | Назва = Гомель | Лагатып = ФК Гомель.png | ШырыняЛагатыпа = 220px | ПоўнаяНазва = ТАА «Футбольны клуб „Гомель“» | Мянушкі = | Горад = [[Гомель]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[1959]] | Стадыён = [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)|«Цэнтральны»]] | Умяшчальнасць = 14307 | Кіраўнік = [[Васіль Драздоў]] | ПасадаКіраўніка = Дырэктар | Трэнер = [[Уладзімір Нявінскі]] | Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] | Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 4 месца | Сайт = https://www.fcgomel.by/ | pattern_la1 = _gomel19a | pattern_b1 = _gomel19a | pattern_ra1 = _gomel19a | pattern_sh1 = _gomel1819a | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _jomagold19gg | pattern_b2 = _jomagold19gg | pattern_ra2 = _jomagold19gg | pattern_sh2 = _joma19gw | pattern_so2 = | leftarm2 = 007733 | body2 = 007733 | rightarm2 = 007733 | shorts2 = 007733 | socks2 = 007733 }} '''«Гомель»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Гомель]], заснаваны ў [[1959]] годзе. Чэмпіён Беларусі (2003). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Хатнія матчы праводзіць на стадыёне [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)|«Цэнтральны»]] ў Гомелі. Адрас клуба: 246050, [[Гомель]], [[плошча Паўстання (Гомель)|плошча Паўстання]], 1. == Гісторыя клуба == Хатнія гульні гомельскіх каманд праходзілі на стадыёне «Лакаматыў» і [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)|«Цэнтральны»]] (раней стадыён «Гомсельмаш»). Удзельнічаў у [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянаце СССР па футболе]] ў Другой лізе. З [[1992]] па [[2009]] гуляў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе Рэспублікі Беларусь]] (акрамя 1995—1997). Па выніках сезона 2009 клуб пакінуў Вышэйшую лігу. У сезоне 2010 стаў пераможцам чэмпіянату Першай лігі і за 7 тураў да завяршэння чэмпіянату заваяваў права гуляць у Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі па футболе. У сезоне 2015 з-за фінансавых праблем «Гомель» пакінулі асноўныя футбалісты, за клуб сталі выступаць у асноўным маладыя ўласныя выхаванцы. Пасля неблагога старту вынікі каманды неўзабаве пагоршыліся — яна хутка апынулася ў ніжняй частцы табліцы, а ўвосень увогуле адкацілася на апошняе месца, адкуль не здолела выбрацца. У выніку «Гомель» вылецеў у Першую лігу, але ў сезоне 2016 атрымаў перамогу ў другім дывізіёне і вярнуўся ў эліту. == Ранейшыя назвы == * «Лакаматыў» (1959—1963) * «Спартак» (1964—1968) * «Гомсельмаш» (1969—1975 і 1978—1995) * «Машынабудаўнік» (1976—1977) * «Гомель» (з 1995) == Дасягненні == === Чэмпіянаты СССР === '''1959—1991''': Другая ліга (клас "Б", клас "А").<br /> Найлепшае дасягненне: * '''1963''' — 18-е месца 2-й падгрупы класа "А" (38-я каманда СССР), * '''1967''' — 7-е месца 1-й падгрупы 2-й групы класа "А" (38—40-я каманда СССР). === Кубкі СССР === * Найлепшае дасягненне: '''1962''', '''1963''' — выхад у 1/16 фіналу. === Чэмпіянаты Беларусі === * {{Зл}} [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|2003]] * {{Ср}} Срэбраны прызёр чэмпіянату Беларусі: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|2007]] * {{Бр}} Бронзавы прызёр чэмпіянату Беларусі (2): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|1999]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|2011]] * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]] (3): [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|1997]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|2010]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] === Кубкі Беларусі === * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|2002]], [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|2011]], [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|2022]] * Фіналіст Кубка Беларусі: [[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|2004]] === Суперкубкі Беларусі === * Уладальнік [[Суперкубак Беларусі па футболе|Суперкубка Беларусі]]: [[Суперкубак Беларусі па футболе 2012|2012]] === Неафіцыйныя турніры === * [[Кубак Норчы]]: '''2000''' — выхад у чвэрцьфінал. * [[Кубак Садружнасці]]: '''2004''' — удзельнік турніру. == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[https://www.fcgomel.by/team/main-roster/ Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Юр’евіч Садоўскі|Дзяніс Садоўскі]]||1997}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксандр Наўмовіч]]||2001}} {{Ігрок|87|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Алег Кавалёў]]||1987}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Мацвейчык]]||1988}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Украіна}}|Аб|[[Юрый Панця]]||1990}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Кот-д’Івуар}}|Аб|[[Ян Эманюэль Афі]]||1995}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Сокал]]||1994}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Шаўчэнка]]||2002}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Канстанцін Кучынскі]]||1998}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Кружылін||2003}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ігар Кузьмянок]]||1990}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Данііл Мірошнікаў]]||2000}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Малдова}}|ПА|[[Ігар Кастроў]] {{капітан}}||1987}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Ануфрыеў]]||1995}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Савіцкі]]||2004}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Даніла Афанасьеў||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ілья Алексіевіч]]||1991}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Нігерыя}}|ПА|[[Рэйманд Адэола]]||2001}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Патапенка]]||2000}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Ермаковіч]]||1999}} <!--{{Ігрок|29|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Драпеза]]||2001}}--> {{Ігрок|52|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Бага]]||1990}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Царэнка]]||2002}} {{Ігрок|98|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Сядзько]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Данііл Махнач||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзяніс Казлоўскі]]||1993}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Грузія}}|Нап|[[Гіёргі Гагалашвілі]]||1997}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Емяльянаў]]||2004}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Макась]]||1991}} {{Ігрок|78|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Яўген Малашэвіч]]||2002}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Артур Дзмітрыеў||2005}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Шкваркоў]]||2000}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Арменія}}|Аб|Самвел Аганесян||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксандр Анісковіч||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Ягор Бондар||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Іван Ваяводаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Кірыл Глушакоў||2003}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Дзенісенка]]||2001}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Максім Драздоў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксандр Рахматаў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Сотнікаў||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мікіта Тарбякоў||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Ткачэнка||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Бабіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Дрык||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Канцавенка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Леснікаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Тарасенка||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Данііл Сядляраў||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзімір Дуброўскі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Пётр Згурскі]]||2001}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Нявінскі]] (нар. 1973) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Пятровіч Лісоўскі|Аляксандр Лісоўскі]] (нар. 1975) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Навіцкі]] (нар. 1973) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Нікіценка]] (нар. 1978) — трэнер па навукова-метадычнай працы * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Рыжчанка]] (нар. 1971) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Юсіпец]] (нар. 1967) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Хіжняк]] (нар. 1975) — трэнер дубля == Трэнеры == '''Усе трэнеры [[гомель]]скіх каманд у [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянатах СССР]] і [[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Рэспублікі Беларусь]]:''' {{Div col|3}} * Павел Баранаў (1959) * Глеб Рабікаў (1960—1961) * Вадзім Радзішэўскі (1962 — ліпень 1963) * Сяргей Каршуноў (1963, з ліпеня) * Васіль Ярмілаў (1964—1965) * Аляксандр Загрэцкі (1966) * Уладзімір Ерамееў (1967—1968) * Віктар Караткевіч (1969—1970) * [[Леанард Адамаў]] (1971—1972) * Леанід Ерахавец (1973, па ліпень) * Яўген Глямбоцкі (ліпень 1973 — 1974) * Віктар Караткевіч (1975 — ліпень 1977) * Аляксандр Чырымысін (ліпень 1977 — 1980) * Казімір Шыманскі (1981—1983) * Мікалай Кісялёў (1984) * Віктар Караткевіч (1985 — ліпень 1987) * [[Валерый Яначкін]] (ліпень 1987 — 1988) * Юрый Галавей (1988, па ліпень) * Аляксандр Пражнікаў (ліпень 1988 — 1990) * Казімір Шыманскі (1991) * Уладзімір Астратэнка (1992—1993) * Віктар Караткевіч (1993—1994) * [[Мікалай Гаруноў]] (1994—1996) * Юрый Грузноў (1997) * Валерый Яначкін (1998 — май 1999) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (май 1999 — жнівень 2000) * [[Аляксандр Кузняцоў]] (жнівень 2000 — май 2001) * Валерый Яначкін (май — верасень 2001) * [[Сяргей Падпалы]] (верасень 2001 — чэрвень 2004) * Аляксандр Кузняцоў (ліпень 2004 — верасень 2005) * Мікалай Гаруноў (верасень 2005 — ліпень 2006) * [[Віктар Папаеў]] (ліпень — кастрычнік 2006) * [[Уладзімір Гольмак]] (в.а., кастрычнік 2006 — студзень 2007) * [[Анатоль Юрэвіч]] (студзень 2007 — жнівень 2008) * [[Леанід Барсук]] (в.а, жнівень — верасень 2008) * [[Андрэй Юсіпец]] (верасень 2008 — жнівень 2009) * [[Леанід Барсук]] (в.а., жнівень — снежань 2009) * [[Алег Кубараў]] (снежань 2009 — снежань 2012) * [[Аляксей Мяркулаў]] (снежань 2012 — май 2014) * Валерый Яначкін (в.а., май 2014) * [[Уладзімір Гольмак]] (май 2014 — лістапад 2015) * [[Віктар Барэль]] (в.а. у лістападзе—снежні 2015) * [[Уладзімір Журавель]] (снежань 2015 — снежань 2016) * [[Вячаслаў Герашчанка]] (снежань 2016 — май 2018) * Аляксей Мяркулаў (в.а. у маі—ліпені 2018; ліпень 2018 — верасень 2019) * [[Аляксандр Кульчы]] (в.а. у верасні—снежні 2019) * [[Іван Біёнчык]] (снежань 2019 — снежань 2021) * [[Уладзімір Нявінскі]] (са студзеня 2022) {{Div col end}} == Клубныя рэкорды == * Найбольшая колькасць матчаў у чэмпіянатах Беларусі (Вышэйшая і Першая лігі) — '''[[Віктар Барэль]]''' (212). * Найбольшая колькасць матчаў у чэмпіянатах Вышэйшай лігі (Д1) — '''[[Генадзь Блізнюк]]''' (210). * Найлепшы бамбардзір у чэмпіянатах Беларусі (Вышэйшая і Першая лігі) — '''[[Віктар Барэль]]''' (72). * Найлепшы бамбардзір у чэмпіянатах Вышэйшай лігі (Д1) — '''[[Генадзь Блізнюк]]''' (66). * Найлепшы бамбардзір за адзін сезон Першай лігі (Д2) — '''[[Дзмітрый Платонаў]]''' (25, 2010 год). * Найлепшы бамбардзір за адзін сезон Вышэйшай лігі (Д1) — '''[[Раман Васілюк]]''' (24, 2007 год). * Самы карысны ў чэмпіянатах Беларусі (Вышэйшая і Першая лігі) па сістэме "гол+пас" — '''[[Андрэй Юсіпец]]''' (97, 66+31). * Самы карысны ў чэмпіянатах Вышэйшай лігі (Д1) па сістэме "гол+пас" — '''[[Генадзь Блізнюк]]''' (95, 66+29). * Самы карысны ў адным чэмпіянаце Беларусі Першай лігі (Д2) па сістэме "гол+пас" — '''[[Андрэй Юсіпец]]''' (32, 18+14, 1997 год). * Самы карысны ў адным чэмпіянаце Вышэйшай лігі (Д1) па сістэме "гол+пас" — '''[[Раман Васілюк]]''' (36, 24+12, 2007 год). === Рэкорды чэмпіянатаў Беларусі === * Усталяваныя «Гомелем» у сезоне 2003 года: ** 12 прапушчаных мячоў за сезон (рэкорд краіны для двухкругавых чэмпіянатаў). ** 21 гульня ў адным сезоне на «нуль». ** 11 гульняў запар з пачатку чэмпіянату на «нуль» (рэкорд краіны для двухкругавых чэмпіянатаў). * 25 перамог запар у чэмпіянатах Першай лігі (1997, 2010). * 27 перамог (90%) у чэмпіянатах Першай лігі (2010). == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Гомсельмаш Гомель|1992]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Першая]] (Д1)|| '''16''' || 15 || 1 || 3 || 11 || 5–32 || '''5''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Гомсельмаш Гомель|1992/1993]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Першая]] (Д1)|| '''10''' || 32 || 9 || 8 || 15 || 23–40 || '''26''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Гомсельмаш Гомель|1993/1994]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Першая]] (Д1)|| '''15''' || 30 || 7 || 5 || 18 || 36–47 || '''19''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Гомсельмаш Гомель|1994/1995]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Першая]] (Д1) || '''15''' || 30 || 6 || 6 || 18 || 26–59 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1995 ФК Гомель|1995]] || style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Другая]] (Д2)|| '''9''' || 14 || 5 || 2 || 7 || 19–17 || '''12''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1996 ФК Гомель|1996]] || style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Другая]] (Д2)|| '''4''' || 24 || 11 || 9 || 4 || 42–19 || '''42''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Гомель|1997]] || style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2)|| style="background:gold"|'''1''' || 30 || 27 || 1 || 2 || 83–9 || '''82''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1998 ФК Гомель|1998]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 28 || 12 || 9 || 7 || 36–30 || '''45''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|Чвэрцьфінал]] || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1999 ФК Гомель|1999]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая]] (Д1) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 19 || 6 || 5 || 57–28 || '''63''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2000 ФК Гомель|2000]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 30 || 17 || 2 || 11 || 50–41 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Гомель|2001]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 26 || 13 || 5 || 8 || 36–24 || '''44''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|Пераможца]]|| |- | [[Сезон 2002 ФК Гомель|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 26 || 13 || 4 || 9 || 46–33 || '''43''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|Паўфінал]]|| |- | [[Сезон 2003 ФК Гомель|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) ||style="background:gold"| '''1''' || 30 || 23 || 5 || 2 || 56–12 || '''74''' ||style="background:silver"|[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|Фіналіст]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Гомель|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 13 || 7 || 10 || 42–41 || '''46''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Гомель|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''7''' || 26 || 12 || 3 || 11 || 34–32 || '''39''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2006 ФК Гомель|2006]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 26 || 12 || 6 || 8 || 33–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Гомель|2007]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Вышэйшая]] (Д1) || style="background:silver"|'''2''' || 26 || 12 || 8 || 6 || 49–28 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2008 ФК Гомель|2008]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 9 || 6 || 15 || 35–47 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Гомель|2009]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 8 || 5 || 13 || 31–48 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2010 ФК Гомель|2010]] || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Першая]] (Д2) || style="background:gold"|'''1''' || 30 || 27 || 1 || 2 || 80–16 ||'''82''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|Пераможца]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2011 ФК Гомель|2011]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Вышэйшая]] (Д1) || style="background:#cc9966"| '''3''' || 33 || 13 || 15 || 5 || 36–24 || '''54''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Гомель|2012]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 14 || 8 || 8 || 39–24 ||'''50''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Гомель|2013]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 32 || 11 || 7 || 14 || 34–40 ||'''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Гомель|2014]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 32 || 10 || 8 || 14 || 29–41 ||'''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Гомель|2015]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Вышэйшая]] (Д1) || '''14''' || 26 || 5 || 3 || 18 || 22–41 ||'''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2016 ФК Гомель|2016]] || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || style="background:gold"|'''1''' || 26 || 19 || 6 || 1 || 48–11 ||'''63''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2017 ФК Гомель|2017]] ||[[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 9 || 8 || 13 || 24–25 || '''35''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Гомель|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 7 || 16 || 16–36 || '''28''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Гомель|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''15''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 44–50 || '''29''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2020 ФК Гомель|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"|'''2''' || 26 || 18 || 5 || 3 || 60–20 || '''54'''¹ || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2021 ФК Гомель|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 17 || 8 || 5 || 57–23 || '''59''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|Пераможца]] || |- |} ¹ З каманды зняты 5 ачкоў за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. === Міжнародныя кубкі === {| class="wikitable" style="text-align: right;" |- style="text-align: center;" !Кубак !width=30|І !width=30|В !width=30|Н !width=30|П !width=50|М |- |align="left"|[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Ліга чэмпіёнаў]]||align="center"|2||align="center"|1||align="center"|0||align="center"|1||align="center"|1—2 |- |align="left"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]]||align="center"|16||align="center"|5||align="center"|1||align="center"|10||align="center"|21—25 |- |align="left"|[[Кубак Інтэртота]]||align="center"|4||align="center"|1||align="center"|1||align="center"|2||align="center"|3—7 |- |align="left"|Усяго||align="center"|22||align="center"|7||align="center"|2||align="center"|13||align="center"|25—34 |} {|class="wide" ! Сезон ! Спаборніцтва ! Раўнд ! Клуб ! Хатні ! У гасцях ! Вынік |- |rowspan="2"|[[Кубак Інтэртота 1999|1999]] |rowspan="2"|[[Кубак Інтэртота]] |1 раўнд |{{Сцяг|Чэхія}} [[ФК Градзец-Кралавэ|Градзец-Кралавэ]] |<center>1:0</center> |<center>0:1</center> |<center>'''1:1'''^{[[Пасляматчавыя пенальці|(3:1 п.п.)]]}</center> |- |2 раўнд |{{Сцяг|Швецыя}} [[ФК Хамарбю|Хамарбю (Стакгольм)]] |<center>2:2</center> |<center>0:4</center> |<center>'''2:6'''</center> |- |[[Кубак УЕФА 2000/2001|2000/01]] |[[Кубак УЕФА]] |Квал. раўнд |{{Сцяг|Швецыя}} [[ФК АІК|АІК (Стакгольм)]] |<center>0:2</center> |<center>0:1</center> |<center>'''0:3'''</center> |- |rowspan="2"|[[Кубак УЕФА 2002/2003|2002/03]] |rowspan="2"|[[Кубак УЕФА]] |Квал. раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} [[ФК ХІК Хельсінкі|ХІК (Хельсінкі)]] |<center>1:0</center> |<center>4:0</center> |<center>'''5:0'''</center> |- |1 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Шальке 04|Шальке 04]] |<center>1:4</center> |<center>0:4</center> |<center>'''1:8'''</center> |- |[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2004/2005|2004/05]] |[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА]] |1 кв. раўнд |{{Сцяг|Албанія}} [[ФК Тырана|Тырана]] |<center>0:2</center> |<center>1:0</center> |<center>'''1:2'''</center> |- |[[Кубак УЕФА 2008/2009|2008/09]] |[[Кубак УЕФА]] |1 кв. раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Легія Варшава|Легія (Варшава)]] |<center>0:0</center> |<center>1:4</center> |<center>'''1:4'''</center> |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2011/2012|2011/12]] |[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |3 кв. раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Бурсаспор|Бурсаспор]] |<center>1:3</center> |<center>1:2</center> |<center>'''2:5'''</center> |- |rowspan="3"|[[Ліга Еўропы УЕФА 2012/2013|2012/13]] |rowspan="3"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |1 кв. раўнд |{{Сцяг|Фарэрскія астравы}} [[ФК Вікінгур Гота|Вікінгур]] |<center>4:0</center> |<center>6:0</center> |<center>'''10:0'''</center> |- |2 кв. раўнд |{{Сцяг|Македонія}} [[ФК Рэнова|Рэнова]] |<center>0:1</center> |<center>2:0</center> |<center>'''2:1'''</center> |- |3 кв. раўнд |{{Сцяг|Англія}} [[ФК Ліверпул|Ліверпул]] |<center>0:1</center> |<center>0:3</center> |<center>'''0:4'''</center> |- |[[Ліга канферэнцый УЕФА 2022/2023|2022/23]] |[[Ліга канферэнцый УЕФА|Ліга канферэнцый]] |2 кв. раўнд |{{Сцяг|Грэцыя}} [[ФК Арыс Салонікі|Арыс (Салонікі)]] |<center>:</center> |<center>:</center> |<center>''':'''</center> |} === Неафіцыйныя турніры === {|class="wide" ! Сезон ! Спаборніцтва ! Раўнд ! Клуб ! Вынік |- |rowspan="4"|[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 2004|2004]] |rowspan="4"|[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці]] |Група А |{{Сцяг|Расія}} [[ФК ЦСКА Масква|ЦСКА (Масква)]] |<center>'''2:2'''</center> |- |Група А |{{Сцяг|Таджыкістан}} [[ФК Рэгаз-ТадАЗ|Рэгаз-ТадАЗ]] |<center>'''2:1'''</center> |- |Група А |{{Сцяг|Узбекістан}} [[ФК Пахтакор|Пахтакор]] |<center>'''2:2'''</center> |- |1/4 фіналу |{{Сцяг|Грузія}} [[ФК Дынама Тбілісі|Дынама (Тбілісі)]] |<center>'''1:4'''</center> |} == Вядомыя ігракі == Наступныя ігракі «Гомеля» выклікаліся ў нацыянальныя зборныя сваіх краін. '''Тлустым''' пазначаны ігракі, якія выклікаліся ў зборную падчас выступаў за «Гомель». {{Div col|4}} * {{Сцяг|Арменія||20px}} '''[[Ара Акапян]]''' * {{Сцяг|Арменія||20px}} '''[[Завен Бадаян]]''' * {{Сцяг|Арменія||20px}} '''[[Агван Мкртчан]]''' * {{Сцяг|Арменія||20px}} [[Армен Тыгранян]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Ілья Алексіевіч]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Антон Амельчанка]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юрый Афанасенка]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Дзмітрый Бага]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Генадзь Блізнюк]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Мікалай Бранфілаў]] * {{Сцяг|Бразілія||20px}}{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Рэнан Брэсан]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Бычанок]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Раман Васілюк]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Уладзімір Гаеў]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксей Гаўрыловіч]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Вячаслаў Глеб]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Эдуард Іванавіч Дземенкавец|Эдуард Дземенкавец]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Станіслаў Драгун]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Андрэй Валер'евіч Каваленка|Андрэй Каваленка]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Дзмітрый Камароўскі]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Карніцкі]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Мікалай Кашэўскі]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Раман Кірэнкін]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Павел Кірыльчык]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Кліменка]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Андрэй Клімовіч]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Кульчы]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Фёдар Лукашэнка]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Лянцэвіч]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Аляксандр Макась]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Сяргей Мацвейчык]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Вадзім Пабудзей]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Аляксей Панкавец]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Кірыл Паўлючак]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Міхаіл Пацко]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Ігар Ражкоў]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Максім Разумаў]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Філіп Рудзік]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Андрэй Салавей]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Міхаіл Сівакоў]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Павел Сітко]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Ігар Стасевіч]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Валерый Стрыпейкіс]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Павел Сядзько]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Ігар Тарлоўскі]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Віталь Трубіла]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Аляксандр Шагойка]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Павел Шаўроў]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Алег Шкабара]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Руслан Юдзянкоў]]''' * {{Сцяг|Беларусь||20px}} '''[[Андрэй Юсіпец]]''' * {{Сцяг|Буркіна-Фасо||20px}} [[Махамед Канатэ]] * {{Сцяг|Гана||20px}} [[Гідэон Баа]] * {{Сцяг|Казахстан||20px}} [[Эдуард Сергіенка]] * {{Сцяг|Кот-д’Івуар||20px}} [[Ісмаіла Саро]] * {{Сцяг|Літва||20px}} '''[[Вітаўтас Лукша]]''' * {{Сцяг|Літва||20px}} '''[[Эрнестас Шэткус]]''' * {{Сцяг|Малдова||20px}} [[Ігар Цыгырлаш]] * {{Сцяг|Польшча||20px}} [[Томаш Новак]] * {{Сцяг|Расія||20px}} [[Сяргей Падпалы]] * {{Сцяг|Славакія||20px}} [[Лукаш Цясак]] * {{Сцяг|СССР||20px}}{{Сцяг|Туркменістан||20px}} [[Валерый Брошын]] * {{Сцяг|СССР||20px}}{{Сцяг|Расія||20px}} [[Сяргей Гарлуковіч]] * {{Сцяг|СССР||20px}} [[Георгій Ярцаў]] * {{Сцяг|Эстонія||20px}} '''[[Аляксандр Дзмітрыеў]]''' * {{Сцяг|Эстонія||20px}} '''[[Андрэй Сідарэнкаў]]''' * {{Сцяг|Эстонія||20px}} '''[[Андрэй Сцяпанаў]]''' {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.fcgomel.by/ Афіцыйны сайт клуба] {{ref-ru}} * [http://gwfront.com/ Сайт фанатаў «Гомеля»] * {{globalsportsarchive|fk-homiel/18861}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Гомель}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Гомель]] [[Катэгорыя:ФК Гомель| ]] [[Катэгорыя:1959 год у Гомелі]] 3863evvi8ypf93r9c24niwfpnr6wina 0 3381 4164453 3480569 2022-07-25T03:32:53Z VladimirZhV 9113 афармленне wikitext text/x-wiki {{НП |статус = горад |беларуская назва = Шарлота-Амалія |арыгінальная назва = Charlotte Amalie <br />[[Выява:Charlotte Amalie Wade.jpg|300px|]] |краіна = ЗША |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |lat_dir = N|lat_deg = 18|lat_min = 21|lat_sec = |lon_dir = W|lon_deg = 64|lon_min = 57|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = 0 |памер карты рэгіёна = 250 |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = Амерыканскія Віргінскія астравы |рэгіён у табліцы = |від раёна = |раён = |раён у табліцы = |унутраны падзел = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |клімат = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 18,9 тыс. |год перапісу = 2000 |шчыльнасць = |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад= |этнахаронім = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Charlotte Amalie |сайт = |мова сайта = }} '''Шарло́та-Ама́лія''' — [[сталіца]] і самы вялікі горад [[Амерыканскія Віргінскія астравы|Амерыканскіх Віргінскіх астравоў]]. Ён размешчаны на востраве Сент-Томас, насельніцтва складае 18 914 чалавек. Горад мае сваю назву ў гонар [[Шарлота Амалія Хесэль-Касельская|Шарлоты Амаліі Хесэль-Касельскай]] ([[1650]]—[[1714]]), каралевы пры [[Данія|дацкім]] каралі [[Хрысціян V|Хрысціяне V]]. Горад вядомы сваім глыбокім, зручным портам, які аднойчы быў захоплены піратамі. Цяпер гэта знакамітая кропка для круізных лайнераў. У [[2004]] годзе тут пабывала 1,5 млн пасажыраў круізных лайнераў. У сучаснай Шарлота-Амаліі захоўваецца шмат гістарычных будынкаў, у тым ліку і другая па старажытнасці [[сінагога]] ў Заходнім паўшар’і. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Гарады Паўночнай Амерыкі]] [[Катэгорыя:Гарады Віргінскіх астравоў]] r9fzh60k6cjc3cc61rxpqa22mexzy6x 0 7846 4164323 4163495 2022-07-24T19:45:56Z Artsiom91 31770 /* Зноскі */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Дзятлава |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = Беларусь |герб = Coat of Arms of Dziatłava, Belarus.svg |сцяг = Flag of Dziatłava, Belarus.svg |шырыня герба = 80 |шырыня сцяга = 180 |выява = Ździecieł. Зьдзецел (6.06.2010).jpg |памер = |подпіс = У цэнтры горада |lat_dir = N |lat_deg = 53 |lat_min = 27 |lat_sec = |lon_dir = E |lon_deg = 25 |lon_min = 24 |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |карта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Гродзенская |раён = Дзятлаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |заснаваны = |першае згадванне = |згадванне ref = |ранейшыя імёны = '''Здзяцел''' |статус з = 1990 |статус дата = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 4 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Dziatlava |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }}{{значэнні}} '''Дзя́тлава'''<ref name="NNP"/> ({{lang-be-trans|Dziatlava}}) — [[горад]] ва ўсходняй частцы [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Дзятлаўскі раён|Дзятлаўскага раёна]], на [[рака Дзятлаўка|р. Дзятлаўка]]. Размешчаны за 165 км на паўднёвы ўсход ад [[Гродна]], за 13 км ад чыгуначнай станцыі [[Наваельня]] на лініі [[Баранавічы]]—[[Ліда]]. Аўтамабільныя дарогі злучаюць горад са [[Слонім]]ам, [[Ліда]]й, [[Навагрудак|Навагрудкам]]. Насельніцтва 8&nbsp;008 чал. (2022)<ref name="2022-Estimate"/>. {{змест злева}} == Назва == Паходжанне тапоніму «Здзецел» упершыню спрабаваў патлумачыць географ [[Вадзім Жучкевіч|В. Жучкевіч]]. Ён прыйшоў да высновы, што паселішча атрымала назву ад ракі Здзецелкі ([[рака Дзятлаўка|Дзятлаўкі]]){{няма ў крыніцы}}, на якой яно знаходзіцца, а рака — ад віду птушак<ref name="zh"/>. Паводле версіі У. Данільчыка, [[айконім]] ''Здзечало'' мог утварыцца ад таго ж корня, што і слова «сядло» ці «сяло», бо ва ўсходніх славян гуказлучэнне «дл» перайшло ў адзін гук «л» (мыдла — мыла). Апроч гэтага, назву ''Дзянцёл'' паселішча магло атрымаць праз прозвішча або мянушку чалавека, які ў сваю чаргу мог набыць мянушку або прозвішча ад свайго прафесійнага занятку — дзяўблення калодаў для пчолаў, начовак, карытаў, чаўноў (дзёўб, як дзяцел), або яго нашчадкаў. Украінскі мовазнавец [[Анатоль Непакупны|А. Непакупны]] даследаваў лінгвістычную аснову назвы ''Зецела'' — імя ракі і горада. Ён палічыў, што яно ўтварылася ад назвы возера, якое знаходзілася ля вытокаў, альбо ў рэчышчы ракі, бо толькі ў гэтым выпадку ўжываецца суфікс «ело». Рэшткі старажытнага возера захавадіся да нашага часу<ref name="ReferenceA"/>. Варыянты назвы ў гістарычных крыніцах: ''Здзенцел'', ''Здзечаль'', ''Здзенцель'', ''Здэтэль'', ''Зэтэль'', ''Зэтэля'', ''Зецял'', ''Дзенцёл'', ''Дзенцёлкі'', ''Дзенцел'', ''Зецел'', ''Здзечало''. На такое разыходжанне, магчыма, паўплывалі мясцовыя яўрэі. На мове [[ідыш]] няма спалучэння «дз», што магло прывесці да яго замены на «з» і замест «Здзецел» атрымалася «Зецел», пагатоў на ідыш «тэль» — гэта горада<ref name="ReferenceA"/>. У [[1866]] улады [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] з мэтай [[Русіфікацыя Беларусі|русіфікацыі колішняга Вялікага Княства Літоўскага]] склалі спіс населеных пунктаў, назвы якіх «перакруцілі ў час польскага панавання ў краі» ({{lang-ru|подверглись извращению во время польского господства в здешнем крае}}) і якім неабходна надаць «тутэйшыя расійскія назвы» ({{lang-ru|местные русские названия}}). Адным з пунктаў гэтага спісу было перайменаванне Здзецела ў Дзятлава<ref name="Sorkina"/>. Такім чынам, назва ''Дзятлава'' пачала ўжывацца адносна нядаўна<ref name="zh"/>. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === Упершыню згадваецца ў [[1440-я|1440]]—[[1450-я|1450-х]] гадах пад назвай '''Здятел''' (Здзяцел). У гэты час паселішча ўваходзіла ў склад [[Троцкае ваяводства|Троцкага ваяводства]]. Каля [[1492]] [[Спіс вялікіх князёў літоўскіх|вялікі князь]] [[Казімір Ягелончык|Казімір]] фундаваў тут будаванне касцёла. У [[1498]] вялікі князь [[Аляксандр Ягелончык|Аляксандр]] перадаў ''воласць Здзяцел'' [[Гетман вялікі літоўскі|гетману вялікаму]] [[Канстанцін Астрожскі|Канстанціну Астрожскаму]] ў вечнае карыстанне з правам заснавання мястэчка<ref name="evkl"/>. Апошні ў пач. [[16 стагоддзе|XVI ст.]] збудаваў у мястэчку драўляны [[замак]], які некаторы час меў важнае абарончае значэнне (у дакументах упамінаецца як ''двор Здетело'') і драўляную царкву (1508). Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай [[1565]]—[[1566]] гадоў Здзяцел увайшоў у склад [[Слонімскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Слонімскага павета]] [[Новагародскае ваяводства|Новагародскага ваяводства]]. На [[1580]] тут было 118 двароў і 5 вуліц<ref name="evkl"/>. У пач. [[17 стагоддзе|XVII ст.]] Здзіцел (''Здзицел'') перайшоў ва ўладанне да [[Сапегі|Сапегаў]]. У [[1624]]—[[1646]] гадах [[Казімір Леў Сапега]] заснаваў у мястэчку [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі, Дзятлава|касцёл]], пры якім дзейнічаў шпіталь. З [[1655]] Здзецелам валодалі князі [[Палубінскія]], з [[1685]] — [[Радзівілы]]. На [[1689]] — 126 двароў і 9 вуліц<ref name="evkl"/>. У часы [[Паўночная вайна, 1700—1721|Вялікай Паўночнай вайны]] ў [[студзень|студзені]] [[1708]] у ваколіцах Здзецела некаторы час знаходзілася асноўная групоўка расійскіх войскаў. У самім мястэчку на працягу тыдня кватараваў цар [[Пётр I]]. Пасля Здзяцел занялі шведы, якія спалілі яго разам з замкам. У [[1743]] годзе мястэчка пацярпела ад пажару. У [[1751]] годзе [[Радзівілы]] пабудавалі ў Здзяцеле [[Палац Радзівілаў, Дзятлава|палац]]. На [[1784]] тут было 176 двароў, 5 вуліц і 3 завулкі; працавалі 3 [[млын]]ы, школа і шпіталь<ref name="evkl"/>. У канцы [[18 стагоддзе|XVIII ст.]] мясцовасць перайшла ў валоданне [[Солтаны|Солтанаў]]. === Расійская імперыя === У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] у [[1795]] годзе Здзецел апынуўся ў складзе [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Апошні ўладальнік мястэчка [[Станіслаў Солтан]] прымаў удзел у [[паўстанне 1830-1831 гадоў|паўстанні 1830—1831 гадоў]], за што расійскія ўлады канфіскавалі яго маёнткі. На [[1878]] у Здзецеле было 118 двароў; дзейнічалі мураваны касцёл, драўляная царква і 2 сінагогі; працавалі народнае вучылішча, паштовая станцыя, валасная ўправа, магазін, крамы, 6 заезных двароў, корчмы; у аўторкі праводзіліся кірмашы. === Найноўшы час === На 1914 — працавалі ватная фабрыка, 5 мёдаварняў, лесапільня, цагельня і 2 гарбарныя заводы. У [[Першая сусветная вайна|Першую сусветную вайну]] ў жніўні 1915 мястэчка занялі [[Германія|нямецкія]] войскі. 25 сакавіка 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Здзецел абвяшчаўся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай [[I з'езд КП(б) Беларусі|I з’езду КП(б) Беларусі]] ён увайшоў у склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at"/>. Паводле [[Рыжскі мірны дагавор 1921 года|Рыжскага мірнага дагавора]] ў 1921 годзе Здзецел апынуўся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка, 1918—1939|Польскай Рэспублікі]], дзе стаў цэнтрам гміны [[Навагрудскі павет, 1921—1940|Навагрудскага павета]] [[Навагрудскае ваяводства, Польшча|Навагрудскага ваяводства]]. <center><gallery caption="Даўнія графічныя выявы Дзятлава" widths=150 heights=150 perrow="4"> Ździecieł, Radzivił. Зьдзецел, Радзівіл (1846).jpg|Палац Радзівілаў, 1846 Ździecieł, Ździeciełka, Radzivił. Зьдзецел, Зьдзецелка, Радзівіл (N. Orda, 1861-77).jpg|Палац Радзівілаў. Н. Орда, 1860-я Ździecieł, Ździeciełka, Radzivił. Зьдзецел, Зьдзецелка, Радзівіл (J. Sasinski, 1871).jpg|Палац Радзівілаў, 1871 Ździecieł, Rynak, Uniebaŭziaćcia. Зьдзецел, Рынак, Унебаўзяцьця (A. Charamanski, 1874).jpg|Рынак </gallery></center> У 1939 годзе Дзятлава ўвайшло ў [[БССР]], дзе 15 студзеня [[1940]] года атрымала афіцыйны статус [[пасёлак гарадскога тыпу|пасёлка гарадскога тыпу]] і цэнтра [[Дзятлаўскі раён|раёна]] [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. У часы [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайну]] з 30 чэрвеня 1941 да 9 ліпеня]] 1944 года Дзятлава знаходзілася пад нямецкай акупацыяй. З 8 студзеня 1954 у складзе Гродзенскай вобласці. 25 снежня 1962 года Дзятлаўскі раён расфарміравалі, яго тэрыторыя ўвайшла ў склад [[Слонімскі раён|Слонімскага]], [[Навагрудскі раён|Навагрудскага]] і [[Лідскі раён|Лідскага]] раёнаў, Дзятава ўвайшло ў склад [[Слонімскі раён|Слонімскага раёна]]. 6 студзеня 1965 года раён аднавілі ў складзе Гродзенскай вобласці. [[21 чэрвеня]] [[1990]] года Дзятлава атрымала статус [[горад]]а. 1 снежня 2004 адбылося афіцыйнае зацверджанне гарадскіх [[герб Дзятлава|герба]] і [[сцяг Дзятлава|сцяга]]. <center><gallery caption="Места на старых здымках" widths=150 heights=150 perrow="4"> Ździecieł, Rynak. Зьдзецел, Рынак (Lajbovič, 1930).jpg|Рынак Ździecieł, Rynak, Uniebaŭziaćcia. Зьдзецел, Рынак, Унебаўзяцьця (1900).jpg|Касцёл Ździecieł, Ździeciełka, Radzivił. Зьдзецел, Зьдзецелка, Радзівіл (1901-39).jpg|Палац Радзівілаў па частковым [[Спіс помнікаў архітэктуры Вялікага Княства Літоўскага, зруйнаваных уладамі Расійскай імперыі|руйнаванні расійскімі ўладамі]] Ździecieł, Navahradzkaja. Зьдзецел, Наваградзкая (1916).jpg|Вуліца Наваградская Ździecieł, Słonimskaja. Зьдзецел, Слонімская (1919-39).jpg|Вуліца Слонімская Ździecieł, Zamkavaja. Зьдзецел, Замкавая (1919-39).jpg|Вуліца Замкавая Ździecieł, Słonimskaja, Spaskaja. Зьдзецел, Слонімская, Спаская (1915).jpg|Царква Ździecielskaja synagoga. Зьдзецельская сынагога (1919-39).jpg|Сінагога </gallery></center> == Насельніцтва == <div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours"> <center><timeline> ImageSize = width:auto height:150 barincrement:31 PlotArea = left:50 bottom:20 top:10 right:20 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.0,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:10000 ScaleMajor = unit:year increment:2000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:500 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:15 bar:1689 from:0 till:1000 bar:1897 from:0 till:3155 bar:1971 from:0 till:4500 bar:1993 from:0 till:8700 bar:1997 from:0 till:8600 bar:2004 from:0 till:8300 bar:2009 from:0 till:7800 bar:2017 from:0 till:7631 TextData= fontsize:10px pos:(20,195) text: </timeline></center> </div> * '''XVII стагоддзе''': 1689 — 1 тыс. чал.<ref name="evkl"/> * '''XIX стагоддзе''': 1830 — 564 муж., з іх шляхты 8, духоўнага саслоўя 7, мяшчан-іўдзеяў 444, мяшчан-хрысціян і сялян 102, жабракоў 3<ref name="miastečki"/>; 1893 — 3&nbsp;233 чал.<ref name="HSKP"/>; 1897 — 3&nbsp;155 чал.<ref name="ReferenceA"/><ref name="ehb"/> * '''XX стагоддзе''': 1971 — 4,5 тыс. чал.; 1973 — 5,3 тыс. чал.; 1991 — 8,1 тыс. чал.; 1993 — 8,7 тыс. чал.; 1997 — 8,6 тыс. чал.<ref name="BE"/> * '''XXI стагоддзе''': 2004 — 8,3 тыс. чал.; 2006 — 8,2 тыс. чал.; 2009 — 7,8 тыс. чал.; 2015 — 7&nbsp;764 чал.<ref name="2015-Estimate"/>; 2016 — 7&nbsp;706 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; 2017 — 7&nbsp;631 чал.<ref name="2017-Estimate"/> == Эканоміка == Прадпрыемствы [[Харчовая прамысловасць|харчовай]], [[дрэваапрацоўчая прамысловасць|дрэваапрацоўчай]], [[прамысловасць будаўнічых матэрыялаў|будаўнічых матэрыялаў]] прамысловасці. Празуюць [[Адасобленае структурнае падраздзяленне|АСП]] «Дзятлаўскі вінна-гарэлкавы завод», ААТ «Дзятлаўскі сыраробны завод», [[Даччынае прадпрыемства|ДП]] «Дзятлаўская сельгастэхніка», ПУП «Дзятлаўскі каапнарыхтпрам» Дзятлаўскага раённага спажывецкага таварыства. Гасцініцы «Ліпічанка», «Дзядзя Ваня». == Культура == Дзейнічаюць [[Дзятлаўскі гісторыка-краязнаўчы музей]]<ref name="TEB"/>, [[дом культуры]], [[кінатэатр]], 2 [[бібліятэка|бібліятэкі]]. Выдаецца раённая газета «Перамога». == Адукацыя == У горадзе працуюць 3 [[Сярэдняя школа|сярэднія школы]] і [[школа-інтэрнат]]. == Медыцына == Медыцынскае абслугоўванне насельніцтва ажыццяўляе гарадская бальніца. == Славутасці == * Гістарычная забудова (кан. XIX — пач. XX стагоддзяў; фрагменты) * [[Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі, Дзятлава|Дзятлаўскі касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі]] (1624—1646) * [[Спаса-Праабражэнская царква (Дзятлава)|Спаса-Праабражэнская царква]] (пач. XX ст.) * [[Сабор святых навамучанікаў і спаведнікаў Царквы Рускай (Дзятлава)|Сабор святых навамучанікаў і спаведнікаў Царквы Рускай]] (2017) * [[Палац Радзівілаў, Дзятлава|Сядзіба Радзівілаў]] (XVIII ст.) * Сядзіба Жыбартоўшчына (пач. XIX ст.) * Сінагога (кан. XIX ст.) * Могілкі іўдзейскія * Капліца (1813) === Страчаная спадчына === * Царква могілкавая (XIX ст.) <gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px"> Дятлово костёл 3.jpg| Касцёл Найсвяцейшай Дзевы Марыі Дзятлава. Спаса-Праабражэнская царква.jpg|Спаса-Праабражэнская царква Будынак былога палацу.jpg|Палац Радзівілаў Брацкая магiла 02.JPG|Брацкая магіла Дзятлава. Краявіды (02).jpg|Капліца-надмагілле на могілках Ździecieł, Rynak (6.06.2010).jpg|На былой гандлёвай плошчы Собор новомучеников и исповедников Церкви Русской (храм Дятлово).jpg|Сабор святых навамучанікаў і спаведнікаў Царквы Рускай </gallery> == Вядомыя асобы == {{main|Вядомыя асобы Дзятлава}} * [[Ілья Міхайлавіч Глазкоў]] (1922—1996) — сакратар Дзятлаўскага падпольнага райкама камсамола<ref name="dlg"/>, ганаровы грамадзянін Дзятлава. * [[Міхаіл Сяргеевіч Орда]] (нар. 1966) — беларускі грамадскі і палітычны дзеяч. * [[Мікалай Фаўстын Радзівіл]] (1688—1746) — дзяржаўны дзеяч [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]]. * [[Удальрык Крыштаф Радзівіл]] (1712—1770) — генерал-лейтэнант войска Вялікага Княства Літоўскага, [[паэт]], перакладчык. * [[Феафан (Семяняка)]] (1879—1937) — беларускі праваслаўны дзеяч, архіепіскап Мінскі і Беларускі (1930—1935). * [[Валянціна Міхайлаўна Лузіна]] (нар. 1952) — беларускі палітык. == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гродзенская вобласць|}}</ref> <ref name="zh">{{Крыніцы/Кароткі тапанімічны слоўнік Беларусі|к}} С. 115.</ref> <ref name="ReferenceA">{{Крыніцы/Памяць/Дзятлаўскі раён|к}}</ref> <ref name="Sorkina">[[Іна Соркіна|Соркіна І.]] Палітыка царызму адносна гарадоў Беларусі ў кантэксце гістарычнай памяці і ідэнтычнасці гараджанаў // Трэці міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі. Працоўныя матэрыялы. Том 3. 2014. С. 377.</ref> <ref name="evkl">{{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=590|артыкул=Дзятлава|аўтар=[[Аляксандр Адамавіч Ярашэвіч|Ярашэвіч А.]]}}</ref> <ref name="at">{{Крыніцы/150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref> <ref name="miastečki">{{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі, 2010|к}} С. 414.</ref> <ref name="HSKP">Witanowski M. Zdzięcioł // {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|14}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/556 556].</ref> <ref name="ehb">[[Валерый Шаблюк|Шаблюк В.]] Дзятлава // {{Крыніцы/ЭГБ|3к}} С. 256.</ref> <ref name="BE">{{Крыніцы/БелЭн|6к}} С. 164.</ref> <ref name="2015-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2015}}</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="2022-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2022}}</ref> <ref name="TEB">{{Крыніцы/Турыстычная энцыклапедыя Беларусі|к}}</ref> <ref name="dlg">{{кніга|аўтар=Долготович Б. Д.|загаловак=Почётные граждане белорусских городов: биограф. справочник|адказны=Б. Д. Долготович|месца=Мн.|выдавецтва=Беларусь|год=2008|старонкі=209—210|старонак=368|isbn=978-985-01-0784-8|тыраж=2000}}{{ref-ru}}</ref> }} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|6}} * {{Крыніцы/ЭнцВКЛ|том=1|старонкі=590|артыкул=Дзятлава|аўтар=[[Аляксандр Адамавіч Ярашэвіч|Ярашэвіч А.]]}} * Ганцэр К. Савецкія дыскурсы. Дзятлава, краязнаўчы музей у беларускай правінцыі // «[[ARCHE Пачатак]]» № 2, 2013. С. 69—84. [https://www.academia.edu/20626401/Савецкія_дыскурсы_дзятлава_краязнау_чы_музэи_у_беларускаи_правінцыі] * {{Крыніцы/Памяць/Дзятлаўскі раён}} * {{Крыніцы/Мястэчкі Беларусі (2010)}} * {{Крыніцы/ЭГБ|3}} * {{Крыніцы/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|14}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Dziatlava|Дзятлава}} {{OSM relation|6722373|Дзятлава}} * [http://dzyatlava.by Iнфармацыйна-забаўляльны партал горада Дзятлава] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200319100246/http://dzyatlava.by/ |date=19 сакавіка 2020 }} * [http://dyatlovo.com Інфармацыйны партал горада Дзятлава] * {{ГБ|http://globustut.by/dyatlovo/index.htm}} * {{radzima2|dzyatlava}} {{Дзятлаўскі раён}} {{Гарады Гродзенскай вобласці}} [[Катэгорыя:Дзятлава| ]] [[Катэгорыя:Перайменаваныя населеныя пункты Беларусі]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Новагародскага ваяводства]] ec5tbayfpksl0gm0dxpge3f6b2rt237 0 16273 4164497 4164073 2022-07-25T07:42:05Z Дамінік 95653 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = горад |беларуская назва = Калінкавічы |арыгінальная назва = |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = Coat of Arms of Kalinkavičy, Belarus.svg |сцяг = Flag of Kalinkavičy.svg |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Калинковичи. Церковь Казанской Иконы Божьей Матери..JPG |подпіс = Царква Казанскай Іконы Божай Маці |lat_dir = |lat_deg = 52|lat_min = 08|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 29|lon_min = 20|lon_sec = |CoordAddon = region:BY_type:city |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Калінкавіцкі |сельсавет = |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = [[1552]] |ранейшыя назвы = Калениковичи, Каленкавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = +1 |тэлефонны код = +375 2345 |паштовы індэкс = 247691 (247692, 247693, 247694, 247695) |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Kalinkavičy |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 496475615 }} '''Калі́нкавічы'''<ref name="NNP"/> ([[Інструкцыя па транслітарацыі (2007)|афіц. транс.]]: ''Kalinkavičy'') — горад раённага падпарадкавання ў [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтр [[Калінкавіцкі раён|Калінкавіцкага раёна]]. Размешчаны за 122 км ад [[Гомель|Гомеля]], за 275 км ад Мінска. Вузел чыгунак на Гомель, [[Жлобін]], [[Брэст]], [[Оўруч]] ([[Украіна]]) і аўтамабільных дарог на Гомель, [[Парычы]], [[Жыткавічы]], Оўруч. Насельніцтва 40&nbsp;315 чал. (2017)<ref name="2017-Estimate"/>. == Гісторыя == === Старажытнасць === Выяўленыя археолагамі гарадзішчы бронзавага і ранняга жалезнага вякоў, а таксама эпохі Кіеўскай Русі сведчаць пра засяленне мясцовасці ў далёкай старажытнасці. === Вялікае Княства Літоўскае === [[Файл:Фрагмент апісання воласці Мазырскага замка 1552 г.png|thumb|left|Фрагмент апісання воласці Мазырскага замка 1552 г.]] Першы пісьмовы ўпамін пра паселішча сустрэты ў апісанні Мазырскага замка 1552 года. Прычым ''Каленікавічы''{{efn-ua|Гэтая, найбольш ранняя форма назвы, Калениковичи, пераконвае, што яна паходзіць ад імя Каленік. У наступнай польскамоўнай згадцы 1560 г. літара ''і'' ўжо адсутнічае — Kalenkowicze.}} ў гэтай крыніцы разам з ''Гулевічамі'' і ''Пуцілавічамі'', відавочна, з-за малалюднасці, названыя як адно сяло ''Айцючыцкай'' (Аўцюцевіцкай) нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай некалькі паселішчаў), на якія падзялілася воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>.}} Мазырскай воласці<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 635—636</ref>. У рэвізіі Мазырскага староства ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі межы і працягласць уздоўж і ўпоперак грунтоў сяла Гулевічы і Каленкавічы<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 477, 481—482</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Каленкавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павета]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]] ВКЛ. 30 чэрвеня і 22 жніўня 1582 года вёска згаданая ў справе размежавання ўгоддзяў Мазырскага{{efn-ua|Укладальнікі калінкавіцкай кнігі «Памяць», змясціўшы ўрывак з адказу сужэнства Рафала і Марыі [[Аскеркі|Аскеркаў]], зусім недарэчна датавалі яго 1582 годам. Сёння тое можна прачытаць і ў энцыклапедыі «Вялікае Княства Літоўскае». На самой жа справе стражнік польны літоўскі [[Рафал Міхал Аскерка|Рафал Міхал]], сын [[Ян Мікалай Аскерка|Яна Мікалая]], Аскерка, жанаты з Марыяй, дачкой яго дзядзькі старосты багрымавіцкага [[Антоні Яўхім Аскерка|Антонія Яўхіма Аскеркі]], нарадзіўся каля 1761, а спачыў у 1818 годзе; па бацьку валодаў Гарбавічамі<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 206, 208</ref>. Пра Багрымавіцкае староства на 1560 год запісана ў «Энцыкляпэдыі гісторыі Беларусі», але яно, як Загальскае і шэраг іншых, вылучана з Мазырскага хіба ў XVII ст.<ref>Насевіч, Вячаслаў. Мазырскае стараства. // Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: К — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2006. С. 259—260</ref>. Тое, што ў дакуменце Аскеркаў яно названа таксама і Каленкавіцкім сведчыць: вёска заставалася каралеўшчынай, пакуль існавала Рэч Паспалітая.}} староства і добраў Гарбавічы, падараваных на вечнасць каралём [[Стэфан Баторый|Стэфанам Баторыем]] пану Стэфану Лавейку, суддзі земскаму мазырскаму<ref>Памяць. Калінкавіцкі раён. — Мінск: Ураджай, 1999. С. 53</ref>. [[16 мая]] [[1774]] г. складзены акт размежавання вёсак Гулевічы і Каленкавічы. У [[1778]] г. цэнтр Каленкавіцкай парафіі; у вёсцы 25 хат. === У складзе Расійскай імперыі === З [[1793]] г., пасля другога падзелу Рэчы Паспалітай, у складзе Расійскай імперыі, мястэчка [[Рэчыцкі павет (Расійская імперыя)|Рэчыцкага павета]], да [[1805]] г. належала князю Шахоўскаму. У [[1795]] г. мястэчка Старыя Каленкавічы (35 двароў) і в. Новыя Каленкавічы, на паштовым тракце [[Бабруйск]] — [[Мазыр]]. У [[1856]] г. узведзены будынак Мікалаеўскай царквы (у ёй захоўваліся метрычныя кнігі з [[1827]] г.). У [[1864]] г. адкрытае народнае вучылішча. У [[1866]] г. налічвалася 100 двароў. Памешчык Галалобаў у [[1876]] г. меў у вёсцы 71 дзесяціну зямлі, крупарушку. Са здачай у эксплуатацыю ў [[1886]] г. чыгункі [[Лунінец]] — [[Гомель]] пачала дзейнічаць чыгуначная станцыя. Паводле перапісу [[1897]] г. мястэчка ў [[Дудзіцкая воласць|Дудзіцкай воласці]] [[Рэчыцкі павет, Расійская імперыя|Рэчыцкага павета]] [[Мінская губерня|Мінскай губерні]]. Былі 2 майстэрні па апрацоўцы скураў, завод колавай мазі, 27 лавак, 3 карчмы, 3 пастаялыя двары. У сяле Каленкавічы ў гэты час былі царква, царкоўна-прыходская школа, хлебазапасны магазін, паштова-тэлеграфная кантора, аптэка. У [[1916]] г., калі закончылася будаўніцтва чыгункі [[Жлобін]] — [[Оўруч]], Каленкавічы сталі важным транспартным вузлом. === Найноўшая гісторыя === У красавіку [[1917]] г. створаны валасны Савет сялянскіх, рабочых і салдацкіх дэпутатаў. З красавіка [[1919]] г. у Рэчыцкім павеце Гомельскай губерні. З сакавіка да пачатку ліпеня [[1920]] года Калінкавічы заняты польскімі войскамі. З мая [[1923]] г. да красавіка [[1924]] г. цэнтр Каленкавіцкай воласці, у склад якой ўвайшлі тэрыторыі скасаваных Аўцюцевіцкай і Дудзіцкай валасцей. З ліпеня 1924 г. у складзе БССР. З [[1925]] горад. У [[1924]]—[[1930]] цэнтр раёна. У [[1920]]—[[1930]] гг. дзейнічала рамеснае таварыства, працавалі паравы млын з лесапільняй, бачарня, кузня, электрастанцыя, цагельня, ткацкая, шавецкая, кравецкая майстэрні, тэлефонная станцыя. З лютага [[1938]] г. у Палескай вобласці. З [[1939]] г. — цэнтр раёна. Падчас Вялікай Айчыннай вайны акупаваныя нямецка-фашысцкімі войскамі. Найменне «Калінкавіцкіх» прысвоена 21-й часці і злучэнню. Адна з вуліц горада носіць імя генерала-палкоўніка П. А. Бялова, кавалерыйскі корпус якога ўдзельнічаў у вызваленні Калінкавічаў. Усталяваныя помнікі на брацкіх магілах, помнік-танк у гонар вызвалення горада, мемарыяльны знак на могілках ахвяраў фашызму. З студзеня [[1954]] г. у [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. У 1961 годзе на тэрыторыі знойдзены [[Калінкавіцкі скарб]]. З сакавіка [[1963]] г. горад абласнога падпарадкавання. Працуюць мясакамбінат, хлебазавод, фабрыкі мэблевая і побытавай хіміі, Палескі хімлясгас, камбінат хлебапрадуктаў, іншыя прадпрыемствы і ўстановы. У канцы [[1993]] г. у горадзе адкрытая царква ў імя Казанскай Багародзіцы. З [[1994]] г. працуе Калінкавіцкі краязнаўчы музей. == Насельніцтва == <div style="float:right;margin:0 0.5em 1em;" class="toccolours">{{Graph:Chart|width=160|height=128|type=rect|x=2004,2006,2008,2016,2017|y=37900,37700,38100,39890,40315}}</div> * '''[[XXI стагоддзе]]''': [[2004]] — 37,9 тыс. чал.; [[2006]] — 37,7 тыс. чал.; [[2008]] — 38,1 тыс. чал.; [[2016]] — 39&nbsp;890 чал.<ref name="2016-Estimate"/>; [[2017]] — 40&nbsp;315 чал.<ref name="2017-Estimate"/> === Рэлігія === [[Файл:Калинковичи. Католический храм..JPG|міні|Касцёл]] * [[Троіцкі касцёл (Калінкавічы)|Троіцкі касцёл]] (1997—2001) * [[Сабор у гонар Казанскага абраза Маці Божай (Калінкавічы)|Сабор у гонар Казанскага абраза Маці Божай]] (1993) * [[Свята-Успенская царква (Калінкавічы)|Свята-Успенская царква]] (1964) == Эканоміка == Прадпрыемствы хімічнай, будаўнічых матэрыялаў, дрэваапрацоўчай, харчовай прамысловасці. Гасцініца «Дружба». == Культура == [[Файл:Kalinkavichy2.JPG|thumb|Вуліца Міру]] [[Калінкавіцкі дзяржаўны краязнаўчы музей]]. == Спорт == * [[ФК Вертыкаль Калінкавічы]] == Вядомыя асобы == * [[Марыя Софія Ануфровіч-Плоская]] (1862—1922) — польская [[рэвалюцыянер]]ка * [[Віталь Міхайлавіч Воўк]] — беларускі дзяржаўны дзеяч, [[Міністэрства прамысловасці Рэспублікі Беларусь|міністр прамысловасці]] Рэспублікі Беларусь у 2014—2018 гг. * [[Пётр Альбінавіч Красачка]] (нар. у 1958) — вучоны ў галіне [[Ветэрынарыя|ветэрынарыі]] і [[Жывёлагадоўля|жывёлагадоўлі]] * [[Сямён Абрамавіч Ляльчук]] (1918—1941) — яўрэйскі [[паэт]] * [[Раман Іванавіч Петрушэнка]] — беларускі [[спартсмен]] * [[Барыс Ісаевіч Пурыс]] (нар. [[1937]]) — вучоны ў галіне [[Гідрадынаміка|гідрадынамікі]] * [[Аркадзь Ліцмінавіч Пярцоўскі]] — беларускі хімік-аналітык * [[Вячаслаў Аляксеевіч Савянкоў]] (нар. [[1955]]) — беларускі архітэктар. * [[Дзмітрый Іванавіч Сергіевіч]] — беларускі [[пісьменнік]] * [[Уладзімір Ільіч Сямашка]] — беларускі дзяржаўны дзеяч * [[Ігар Паўлавіч Таўтын]] (нар. 1971) — беларускі палітык. * [[Леанід Давыдавіч Камінскі]] (нар. 1931) — савецкі графік. == Гл. таксама == * [[Гарады Гомельскай вобласці]] * [[Гарады Беларусі]] == Заўвагі == {{Notelist-ua}} == Зноскі == {{Reflist|refs= <ref name="2017-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2017}}</ref> <ref name="NNP">{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> <ref name="2016-Estimate">{{Крыніцы/Насельніцтва Беларусі 2016}}</ref> }} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|7}} == Спасылкі == {{Commonscat-inline|Kalinkavičy|Калінкавічы}} {{OSM relation|5598615|Калінкавічы}} {{Калінкавіцкі раён}} {{Гомельская вобласць}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Калінкавічы| ]] [[Катэгорыя:Мястэчкі Менскага ваяводства]] kq74tnbm0grf8k112y8sztvpabpopnn 0 18741 4164335 4014723 2022-07-24T19:58:35Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Гарады Калінінградскай вобласці]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{НП |краіна = Расія |статус = Горад |беларуская назва = Калінінград |герб = Coat of arms of Kaliningrad.svg |сцяг = Flag of Kaliningrad.svg |шырыня герба = 80 |шырыня сцяга = 140 |выява = Kaliningrad 05-2017 img07 Fishery Village.jpg |lat_deg = 54|lat_min = 43|lat_sec = 0|lon_deg = 20|lon_min = 30|lon_sec = 0 |CoordAddon = type:city(425600)_region:RU |CoordScale = |рэгіён = Калінінградская вобласць |раён = |памер карты краіны = 0 |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |унутранае дзяленне = |дата заснавання = 1255 |першае згадванне = |статус з = |плошча = 215,7 |вышыня цэнтра НП = 4,8 |насельніцтва = 423&nbsp;651 |год перапісу = 2006 |шчыльнасць = 1964 |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |тэлефонны код = 4012 |паштовы індэкс = 236010 |аўтамабільны код = 39 |катэгорыя ў Commons = Kaliningrad |сайт = http://www.klgd.ru/ru/ }}[[Выява:Old cathedral of Kaliningrad in Russia.jpg|thumb|right|кафедральны сабор]]'''Калінінград''', (да [[1255]] — '''Тувангстэ''', да [[1946]] — '''Кёнігсберг''', традыцыйная беларуская назва — '''Каралявец''') — горад на захадзе [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласці]]. З Калінінграда да Берліна 500 км, да Масквы - больш за 1200 км. Насельніцтва 431,5 тыс. жыхароў ([[2010]]). == Гісторыя == Заснаваны ў [[1256]] годзе крыжакамі [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэну]]. Горад стаў членам [[Ганзейская ліга|Ганзейскай лігі]], з [[1457]] г. — галоўнай рэзідэнцыяй Тэўтонскага ордэну, з [[1525]] г. — мірской сталіцай [[Герцагства Прусія|Прускага герцагства]]. У розныя часы горад на непрацяглы час быў у складзе [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Каралявец быў важным адукацыйным цэнтрам дзякуючы ўніверсітэту Альбертына, заснаванаму ў [[1544]] князям Альбертам Прускім. У [[1701]] князь Фрыдрых III быў каранаваны ў якасці караля Фрыдрыха I. Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] горад разам з усёй Усходняй Прусіяй быў адрэзаны ад асноўнай тэрыторыі Германіі «Польскім калідорам». У [[1944]] г. Каралявец моцна пацярпеў ад брытанскага авіябамбавання і за некалькі дзён згарэў. У красавіку [[1945]] г. горад быў захоплены савецкімі войскамі, рэшткі нямецкага насельніцтва выгнаныя. Каралявец разам з усёй Усходняй Прусіяй заселены перасяленцамі з Расіі, Украіны і Беларусі ([[беларусы]] цяпер складаюць да 8% насельніцтва) і ўведзены ў склад [[РСФСР]]. У 1949 годзе перайменаваны ў Калінінград у гонар бальшавіка [[Міхаіл Калінін|Міхаіла Калініна]]. За савецкім часам Калінінград быў важным стратэгічным апорным пунктам савецкага флоту на Балтыйскім моры і быў закрыты для наведвання замежнікамі. Пасля распаду [[СССР]] у [[1991]] годзе, [[Калінінградская вобласць]] засталася расійскім эксклавам, аточаным [[Польшча]]й і незалежнай [[Літва|Літоўскай рэспублікай]]. == Эканоміка == Калінінград — адзіны незамярзаючы расійскі порт на [[Балтыйскае мора|Балтыцы]]. У [[1996]] г. Калінінград быў абвешчаны асаблівай эканамічнай зонай. Цяпер тут вырабляецца кожны трэці расійскі тэлевізар, наладжаная зборка аўтамабіляў. [[Еўрапейская камісія]] мае адмысловы праект па падтрымцы рэгіёну і развіццю гандлю паміж Калінінградскай вобласцю і краінамі [[ЕС]]. Рэгіён дынамічна развіваецца, сукупны рэгіянальны прадукт расце тэмпамі, большымі, чым ува ўсіх іншых рэгіёнах Расіі і нават у суседніх краінах Еўропы. == Транспарт == * [[Калінінградскі трамвай]] * [[Калінінград-Пасажырскі]] == Адукацыя == * [[Балтыйскі федэральны ўніверсітэт імя Імануіла Канта]] == Славутасці == * [[Каралеўская брама]] * [[Музей бурштыну, Калінінград]] * [[Помнік Францыску Скарыну (Калінінград)|Помнік Францыску Скарыну]] ([[2004]], скульптар [[А. Арцімовіч]]). == Вядомыя асобы == * [[Анатоль Канстанцінавіч Баранкевіч]] * [[Крысціян Гольдбах]] * [[Іаган Георг Гаман]] == Тапаграфічныя карты == * {{Карта|N-34-IX}} * {{Карта|N-34-XV}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{commons|Kaliningrad}} * [http://www.kaliningrad.ru/ Афіцыйная старонка] * [http://knihi.com/nn/2001/32/07.htm Алесь Кудрыцкі. Востраў Калінінград]{{Недаступная спасылка}} * [http://ingvarr.net.ru/photo/51 Фотаздымкі Калінінграда] {{Гарады Калінінградскай вобласці}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Калінінград]] [[Катэгорыя:Гарады Калінінградскай вобласці]] 38u2xp8vh4qaahiepe5tmv0z9s1z2kb 4164337 4164335 2022-07-24T20:01:50Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП |краіна = Расія |статус = Горад |беларуская назва = Калінінград |герб = Coat of arms of Kaliningrad.svg |сцяг = Flag of Kaliningrad.svg |шырыня герба = 80 |шырыня сцяга = 140 |выява = Kaliningrad 05-2017 img07 Fishery Village.jpg |lat_deg = 54|lat_min = 43|lat_sec = 0|lon_deg = 20|lon_min = 30|lon_sec = 0 |CoordAddon = type:city(425600)_region:RU |CoordScale = |рэгіён = Калінінградская вобласць |раён = |памер карты краіны = 0 |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |унутранае дзяленне = |дата заснавання = 1255 |першае згадванне = |статус з = |плошча = 215,7 |вышыня цэнтра НП = 4,8 |насельніцтва = 423&nbsp;651 |год перапісу = 2006 |шчыльнасць = 1964 |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |тэлефонны код = 4012 |паштовы індэкс = 236010 |аўтамабільны код = 39 |катэгорыя ў Commons = Kaliningrad |сайт = http://www.klgd.ru/ru/ }}[[Выява:Old cathedral of Kaliningrad in Russia.jpg|thumb|right|кафедральны сабор]]'''Калінінград''', (да [[1255]] — '''Тувангстэ''', да [[1946]] — '''Кёнігсберг''', традыцыйная беларуская назва — '''Каралявец''') — горад на захадзе [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласці]]. З Калінінграда да Берліна 500 км, да Масквы - больш за 1200 км. Насельніцтва 431,5 тыс. жыхароў ([[2010]]). == Гісторыя == Заснаваны ў [[1256]] годзе крыжакамі [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэну]]. Горад стаў членам [[Ганзейская ліга|Ганзейскай лігі]], з [[1457]] г. — галоўнай рэзідэнцыяй Тэўтонскага ордэну, з [[1525]] г. — мірской сталіцай [[Герцагства Прусія|Прускага герцагства]]. У розныя часы горад на непрацяглы час быў у складзе [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Каралявец быў важным адукацыйным цэнтрам дзякуючы ўніверсітэту Альбертына, заснаванаму ў [[1544]] князям Альбертам Прускім. У [[1701]] князь Фрыдрых III быў каранаваны ў якасці караля Фрыдрыха I. Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] горад разам з усёй Усходняй Прусіяй быў адрэзаны ад асноўнай тэрыторыі Германіі «Польскім калідорам». У 1944 г. Кёнігсберг моцна пацярпеў ад брытанскага авіябамбавання і за некалькі дзён згарэў. У красавіку 1945 г. горад быў захоплены савецкімі войскамі, рэшткі нямецкага насельніцтва выгнаныя. Каралявец разам з усёй Усходняй Прусіяй заселены перасяленцамі з Расіі, Украіны і Беларусі ([[беларусы]] складаюць да 8% насельніцтва) і ўведзены ў склад [[РСФСР]]. У 1949 годзе перайменаваны ў Калінінград у гонар бальшавіка [[Міхаіл Калінін|Міхаіла Калініна]]. За савецкім часам Калінінград быў важным стратэгічным апорным пунктам савецкага флоту на Балтыйскім моры і быў закрыты для наведвання замежнікамі. Пасля распаду [[СССР]] у 1991 годзе, [[Калінінградская вобласць]] засталася расійскім эксклавам, аточаным [[Польшча]]й і незалежнай [[Літва|Літоўскай рэспублікай]]. == Эканоміка == Калінінград — адзіны незамярзаючы расійскі порт на [[Балтыйскае мора|Балтыцы]]. У [[1996]] г. Калінінград быў абвешчаны асаблівай эканамічнай зонай. Цяпер тут вырабляецца кожны трэці расійскі тэлевізар, наладжаная зборка аўтамабіляў. [[Еўрапейская камісія]] мае адмысловы праект па падтрымцы рэгіёну і развіццю гандлю паміж Калінінградскай вобласцю і краінамі [[ЕС]]. Рэгіён дынамічна развіваецца, сукупны рэгіянальны прадукт расце тэмпамі, большымі, чым ува ўсіх іншых рэгіёнах Расіі і нават у суседніх краінах Еўропы. == Транспарт == * [[Калінінградскі трамвай]] * [[Калінінград-Пасажырскі]] == Адукацыя == * [[Балтыйскі федэральны ўніверсітэт імя Імануіла Канта]] == Славутасці == * [[Каралеўская брама]] * [[Музей бурштыну, Калінінград]] * [[Помнік Францыску Скарыну (Калінінград)|Помнік Францыску Скарыну]] ([[2004]], скульптар [[А. Арцімовіч]]). == Вядомыя асобы == * [[Анатоль Канстанцінавіч Баранкевіч]] * [[Крысціян Гольдбах]] * [[Іаган Георг Гаман]] == Тапаграфічныя карты == * {{Карта|N-34-IX}} * {{Карта|N-34-XV}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{commons|Kaliningrad}} * [http://www.kaliningrad.ru/ Афіцыйная старонка] * [http://knihi.com/nn/2001/32/07.htm Алесь Кудрыцкі. Востраў Калінінград]{{Недаступная спасылка}} * [http://ingvarr.net.ru/photo/51 Фотаздымкі Калінінграда] {{Гарады Калінінградскай вобласці}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Калінінград]] [[Катэгорыя:Гарады Калінінградскай вобласці]] 230d366iz05c7dwo4rdgr96xxobh62x 4164338 4164337 2022-07-24T20:02:16Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{НП |краіна = Расія |статус = Горад |беларуская назва = Калінінград |герб = Coat of arms of Kaliningrad.svg |сцяг = Flag of Kaliningrad.svg |шырыня герба = 80 |шырыня сцяга = 140 |выява = Kaliningrad 05-2017 img07 Fishery Village.jpg |lat_deg = 54|lat_min = 43|lat_sec = 0|lon_deg = 20|lon_min = 30|lon_sec = 0 |CoordAddon = type:city(425600)_region:RU |CoordScale = |рэгіён = Калінінградская вобласць |раён = |памер карты краіны = 0 |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |унутранае дзяленне = |дата заснавання = 1255 |першае згадванне = |статус з = |плошча = 215,7 |вышыня цэнтра НП = 4,8 |насельніцтва = 423&nbsp;651 |год перапісу = 2006 |шчыльнасць = 1964 |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |тэлефонны код = 4012 |паштовы індэкс = 236010 |аўтамабільны код = 39 |катэгорыя ў Commons = Kaliningrad |сайт = http://www.klgd.ru/ru/ }}[[Выява:Old cathedral of Kaliningrad in Russia.jpg|thumb|right|кафедральны сабор]]'''Калінінград''', (да [[1255]] — '''Тувангстэ''', да [[1946]] — '''Кёнігсберг''', традыцыйная беларуская назва — '''Каралявец''') — горад на захадзе [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласці]]. З Калінінграда да Берліна 500 км, да Масквы - больш за 1200 км. Насельніцтва 431,5 тыс. жыхароў (2010). == Гісторыя == Заснаваны ў [[1256]] годзе крыжакамі [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэну]]. Горад стаў членам [[Ганзейская ліга|Ганзейскай лігі]], з [[1457]] г. — галоўнай рэзідэнцыяй Тэўтонскага ордэну, з [[1525]] г. — мірской сталіцай [[Герцагства Прусія|Прускага герцагства]]. У розныя часы горад на непрацяглы час быў у складзе [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]]. Каралявец быў важным адукацыйным цэнтрам дзякуючы ўніверсітэту Альбертына, заснаванаму ў [[1544]] князям Альбертам Прускім. У [[1701]] князь Фрыдрых III быў каранаваны ў якасці караля Фрыдрыха I. Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] горад разам з усёй Усходняй Прусіяй быў адрэзаны ад асноўнай тэрыторыі Германіі «Польскім калідорам». У 1944 г. Кёнігсберг моцна пацярпеў ад брытанскага авіябамбавання і за некалькі дзён згарэў. У красавіку 1945 г. горад быў захоплены савецкімі войскамі, рэшткі нямецкага насельніцтва выгнаныя. Каралявец разам з усёй Усходняй Прусіяй заселены перасяленцамі з Расіі, Украіны і Беларусі ([[беларусы]] складаюць да 8% насельніцтва) і ўведзены ў склад [[РСФСР]]. У 1949 годзе перайменаваны ў Калінінград у гонар бальшавіка [[Міхаіл Калінін|Міхаіла Калініна]]. За савецкім часам Калінінград быў важным стратэгічным апорным пунктам савецкага флоту на Балтыйскім моры і быў закрыты для наведвання замежнікамі. Пасля распаду [[СССР]] у 1991 годзе, [[Калінінградская вобласць]] засталася расійскім эксклавам, аточаным [[Польшча]]й і незалежнай [[Літва|Літоўскай рэспублікай]]. == Эканоміка == Калінінград — адзіны незамярзаючы расійскі порт на [[Балтыйскае мора|Балтыцы]]. У 1996 г. Калінінград быў абвешчаны асаблівай эканамічнай зонай. Цяпер тут вырабляецца кожны трэці расійскі тэлевізар, наладжаная зборка аўтамабіляў. [[Еўрапейская камісія]] мае адмысловы праект па падтрымцы рэгіёну і развіццю гандлю паміж Калінінградскай вобласцю і краінамі [[ЕС]]. Рэгіён дынамічна развіваецца, сукупны рэгіянальны прадукт расце тэмпамі, большымі, чым ува ўсіх іншых рэгіёнах Расіі і нават у суседніх краінах Еўропы. == Транспарт == * [[Калінінградскі трамвай]] * [[Калінінград-Пасажырскі]] == Адукацыя == * [[Балтыйскі федэральны ўніверсітэт імя Імануіла Канта]] == Славутасці == * [[Каралеўская брама]] * [[Музей бурштыну, Калінінград]] * [[Помнік Францыску Скарыну (Калінінград)|Помнік Францыску Скарыну]] ([[2004]], скульптар [[А. Арцімовіч]]). == Вядомыя асобы == * [[Анатоль Канстанцінавіч Баранкевіч]] * [[Крысціян Гольдбах]] * [[Іаган Георг Гаман]] == Тапаграфічныя карты == * {{Карта|N-34-IX}} * {{Карта|N-34-XV}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{commons|Kaliningrad}} * [http://www.kaliningrad.ru/ Афіцыйная старонка] * [http://knihi.com/nn/2001/32/07.htm Алесь Кудрыцкі. Востраў Калінінград]{{Недаступная спасылка}} * [http://ingvarr.net.ru/photo/51 Фотаздымкі Калінінграда] {{Гарады Калінінградскай вобласці}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Калінінград]] [[Катэгорыя:Гарады Калінінградскай вобласці]] 229ac0cqwi81jy4qckalh4ag3meyx0u 0 19011 4164223 4161721 2022-07-24T16:07:20Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Арэнбург |арыгінальная назва = {{lang-ru|Оренбург}} |падначаленне = |краіна = Расія |герб = Coat_of_Arms_of_Orenburg.png |сцяг = Flag of Orenburg.svg{{!}}border |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 51|lat_min = 46|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 55|lon_min = 6|lon_sec = |CoordAddon = type:city(538600)_region:RU |CoordScale = 50000 |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = Арэнбургская вобласць |від раёна = |раён = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = 1735 |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 300<ref>{{cite web | url = http://www.gks.ru/bgd/regl/b08_14t/IssWWW.exe/Stg/p/10.htm | title = ГОРОДА ОРЕНБУРГСКОЙ ОБЛАСТИ | work = [http://www.gks.ru/bgd/regl/b08_14t/Main.htm Регионы России. Основные социально-экономические показатели городов - 2008г.] | publisher = [[Федеральная служба государственной статистики]] | accessdate = 2010-06-25 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20160305141955/http://www.gks.ru/bgd/regl/b08_14t/IssWWW.exe/Stg/p/10.htm | archivedate = 5 сакавіка 2016 | deadurl = yes }}</ref> |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = {{Падзенне}} 525,6 тыс.<ref>[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111030173539/http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=30 кастрычніка 2011 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111030173539/http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=30 кастрычніка 2011 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111030173539/http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=30 кастрычніка 2011 }} {{Архівавана|url=https://www.webcitation.org/616KjoKcC?url=http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=21 жніўня 2011 }} {{Архівавана|url=https://www.webcitation.org/616KjoKcC?url=http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=21 жніўня 2011 }} {{Архівавана|url=https://www.webcitation.org/616KjoKcC?url=http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=21 жніўня 2011 }} {{Архівавана|url=https://www.webcitation.org/616KjoKcC?url=http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=21 жніўня 2011 }} {{Архівавана|url=https://www.webcitation.org/616KjoKcC?url=http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm |date=21 жніўня 2011 }} Колькасць насельніцтва Расійскай Федэрацыі па гарадах, пасёлках гарадскога тыпу і раёнах на 1 студзеня 2010 года {{ref-ru}}]</ref> |год перапісу = 2010 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +5 |DST = |тэлефонны код = 3532 |паштовы індэкс = 460000 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 56 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Orenburg |сайт = http://www.admin.orenburg.ru |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Арэнбург''' ({{lang-ru|Оренбу́рг}}, з 1938 па 1957 год — '''Чкалаў''') — горад у [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр [[Арэнбургская вобласць|Арэнбургскай вобласці]]. Насельніцтва 538,6 тыс. чал. ([[2005]]). Размешчаны на рацэ [[рака Урал|Урал]]. Заснаваны ў [[1743]] годзе. == Вядомыя асобы == * [[Міхаіл Васільевіч Аўдзееў, пісьменнік|Міхаіл Васільевіч Аўдзееў]] (1821—1876) — рускі пісьменнік і літаратурны крытык. * [[Сяргей Рыгоравіч Канавалаў]] (1917 — ?) — беларускі архітэктар. * [[Аляксандр Генадзевіч Суслаў]] (нар. 1950) — беларускі архітэктар. * [[Барыс Іванавіч Юркін]] — [[Герой Савецкага Саюза]]. == Гл. таксама == * [[Арэнбургскі гурток беларусаў]] * [[Аблога Арэнбурга]] {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 2: Аршыца — Беларусцы|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш.|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=1996|том=2|старонкі=11|старонак=480|isbn=985-11-0061-7 (т. 2)|тыраж=10&nbsp;000}} {{Гарады Арэнбургскай вобласці}} [[Катэгорыя:Гарады Арэнбургскай вобласці]] [[Катэгорыя:Арэнбург]] 0zx5sf27voafqu1wejb2gtb2krzgt90 10 25214 4164281 4156299 2022-07-24T18:12:20Z Artsiom91 31770 + Зінчанка wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Арсенал Лондан | колер фону = #b60000 | колер тэксту = white | колер рамкі = #023474 | клуб_спасылка = ФК Арсенал Лондан | клуб = Арсенал | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Бернд Лена|Лена]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Эктар Бельерын|Бельерын]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Кіран Цірні|Цірні]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Бен Уайт|Уайт]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Томас Парці|Парці]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Габрыел дус Сантус Магальяйнс|Габрыел]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Букаё Сака|Сака]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Марцін Эдэгор|Эдэгор]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Габрыел Жэзус]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Іміл Сміт-Роу|Сміт-Роу]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Габрыел Марцінелі|Марцінелі]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Рунар Алекс Рунарсан|Рунарсан]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|14|[[Эдзі Нкетыя|Нкетыя]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Энзлі Мейтленд-Найлз|Мейтленд-Найлз]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Роб Холдынг|Холдынг]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Седрык Суарыш|Суарыш]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Такэхіро Томіясу|Томіясу]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Нікаля Пепэ|Пепэ]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Нуну Таварыш|Таварыш]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Фабіу Віейра|Віейра]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Пабла Мары|Мары]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Альбер Самбі Лаканга|Самбі Лаканга]]}} {{ССК-ігрок|24|[[Рыс Нелсан|Нелсан]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Махамед Эль-Нені|Эль-Нені]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Фоларын Балаган|Балаган]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Маркіньюс (футбаліст, 2003)|Маркіньюс]]}} {{ССК-ігрок|30|[[Мэт Цёрнер|Цёрнер]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|32|[[Эран Рамздэйл|Рамздэйл]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|34|[[Граніт Джака|Джака]]}} {{ССК-ігрок|35|[[Аляксандр Уладзіміравіч Зінчанка‎|Зінчанка‎]]}} {{ССК-ігрок||[[Вільям Саліба|Саліба]]}} {{ССК-ігрок||[[Лукас Тарэйра|Тарэйра]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Остан Трасці|Трасці]]}}--> |трэнер = [[Мікель Артэта]]}}<noinclude> Звесткі на ліпень 2022 года [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Англіі|Арсенал Лондан]] </noinclude> gvb3dq7g2pfn5ddttx2myc3sodqro0r 0 26697 4164408 4067572 2022-07-24T20:58:35Z CommonsDelinker 151 Replacing Ap11-s69-31740.jpg with [[File:Apollo_11_Prime_Crew_-_GPN-2000-001164_-_Ap11-s69-31740.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: 2). wikitext text/x-wiki {{Касманаўт |імя = Ніл Армстронг |арыгінал імя = {{lang-en|Neil Armstrong}} |партрэт = Neil Armstrong pose.jpg |шырыня = 250px |апісанне выявы = Першы чалавек на Месяцы Ніл Армстронг |краіна = {{USA}} |спецыяльнасць = |вайсковае званне = |час = |місіі = [[Джэміні-8]], [[Апалон-11]] |дата нараджэння = |месца нараджэння = |дата смерці = |месца смерці = |узнагароды = [[Авіяцыйны медаль]], [[Прэзідэнцкі медаль Свабоды]] {{{!}} style="background: transparent;" {{!}} {{Медаль за выдатную службу, НАСА}}{{!}}{{!}}{{Касмічны медаль пашаны Кангрэса}} {{!}}} {{{!}} {{!}} {{Прэзідэнцкі медаль Свабоды}}{{!}}{{!}}{{Паветраны медаль, ЗША}} {{!}}} }} [[Выява:Apollo 11 Prime Crew - GPN-2000-001164 - Ap11-s69-31740.jpg|thumb|Фотаздымак экіпажа касмічнага карабля ''[[Апалон-11]]''. Злева направа Армстранг, [[Майкл Колінз, астранаўт|Майкл Колінз]] і [[Баз Олдрын]].]] [[Выява:Apollo 11 first step.jpg|thumb|Першы крок чалавека на Месяцы]] '''Ніл (або Нэйл) Олдэн Армстранг''' ({{lang-en|Neil Alden Armstrong}}; {{ДН|5|8|1930}} — {{ДС|25|8|2012}}) — [[ЗША|амерыканскі]] [[Касманаўт|астранаўт]], першы зямлянін, ступіўшы на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяц]] ([[21 ліпеня]] [[1969]]) у рамках месяцавай экспедыцыі карабля [[Апалон-11|«Апалон-11»]]. == Дзяцінства і юнацкасць == Ніл Армстранг нарадзіўся ў горадзе [[Уапаканета, Агая|Уапаканета]], штат [[Агая]], у сям’і Стывена Армстранга ({{lang-en|Stephen Koenig Armstrong}}) і Віёлы Энгель ({{lang-en|Viola Louise Engel}})<ref>{{cite web|url=http://www.wapakoneta.net/node/3|title=History of Wapakoneta, OH|accessdate=2009-07-05|archiveurl=https://www.webcitation.org/61BolgCtz?url=http://www.wapakoneta.net/node/3|archivedate=25 жніўня 2011|deadurl=no}}</ref><ref>Hansen, pages 49-50.</ref>. Ён меў шатландска-ірландскае і нямецкае паходжанне. У яго былі малодшыя сястра і брат: Джун ({{lang-en|June}}) і Дзін ({{lang-en|Dean}})<ref name="allabout">{{cite web|url=http://www.unexplainable.net/artman/publish/article_10723.shtml|title=All About Astronaut Neil Armstrong – The Early Years|archiveurl=https://www.webcitation.org/61BomAWsI?url=http://www.unexplainable.net/artman/publish/article_10723.shtml|archivedate=25 жніўня 2011|accessdate=13 ліпеня 2016|deadurl=no}}</ref>. Бацька, Стывен Армстранг, працаваў аўдытарам на ўрад штата, і пасля нараджэння Ніла сям’я часта пераязджала з горада ў горад: яны паспелі пажыць у дваццаці розных гарадах да таго, як канчаткова аселі ў Уапаканеце (штат [[штат Агая|Агая]]) ў 1944 годзе. К таму часу Ніл ужо быў актыўным удзельнікам руху [[байскаўты Амерыкі|байскаўтаў Амерыкі]] ([[:en:Boy Scouts of America|Boy Scouts of America]]), дзе ён у канчатковым выніку дасягнуў самага высокага рангу [[:en:Eagle Scout (Boy Scouts of America)|Eagle Scout]]. Быўшы сталым, ён таксама атрымаў ад іх узнагароды [[:en:Distinguished Eagle Scout Award|Distinguished Eagle Scout Award]] і [[:en:Silver Buffalo Award|Silver Buffalo Award]]<ref name="desalista">{{cite web |url = http://members.cox.net/scouting179/Eagle%20Distinguished.htm |title = Distinguished Eagle Scouts |publisher = Troop & Pack 179 |accessdate = 2008-09-20 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060618125231/http://members.cox.net/scouting179/Eagle%20Distinguished.htm |archivedate = 18 чэрвеня 2006 |deadlink = 404 |deadurl = no }}</ref>. У [[1947]] годзе Ніл пачаў вывучаць [[авіяцыйная прамысловасць|авіяцыйную прамысловасць]] у [[Універсітэт Пердзью|Універсітэце Пердзью]], дзе ён уступіў у студэнцкія братэрствы [[:en:Phi Delta Theta|Phi Delta Theta]] і [[:en:Kappa Kappa Psi|Kappa Kappa Psi]]. У сваёй сям’і ён стаў другім чалавекам, які пайшоў у коледж. Яго таксама бралі і ў [[Масачусецкі тэхналагічны інстытут]], але адзіны знаёмы яму інжынер (які там вучыўся) адгаварыў яго ад навукі там, аргументуючы тым, што за добрай адукацыяй зусім неабавязкова ехаць у [[Масачусетс]]. Аплату яго навучання ў коледжы ўзяла на сябе дзяржава ([[:en:Holloway Plan|Holloway Plan]]), а ўзамен Ніл абавязваўся адслужыць 3 гады ў войску пасля двух гадоў навучання (астатнія 2 гады вучобы заканчваліся ўжо пасля службы)<ref name="wisegreek">{{cite web|url=http://www.wisegeek.com/who-is-neil-armstrong.htm|title=Who Is Neil Armstrong|archiveurl=https://www.webcitation.org/61BomsmWh?url=http://www.wisegeek.com/who-is-neil-armstrong.htm|archivedate=25 жніўня 2011|accessdate=13 ліпеня 2016|deadurl=no}}</ref>. У першыя два гады вучобы Ніл атрымваў сярэднія ацэнкі. == Адукацыя == * У [[1947]] годзе скончыў сярэднюю школу ў горадзе Уапаконета. * У час навучання ў старэйшых класах займаўся ў гарадской авіяшколе. Першую ліцэнзію пілота-курсанта атрымаў раней заканчэння школы і раней, чым вадзіцельскія правы. * З 1947 па [[1955]] год (з перапынкам 1949—1952 гг.) вучыўся ў [[Універсітэт Пердзью|Універсітэце Пердзью]] у горадзе {{не перакладзена|ёсць=:en:West Lafayette|трэба=Уэст-Лафает}}, штат [[Індыяна]], дзе атрымаў ступень бакалаўра навук па авіяцыйнай тэхніцы. * У [[1970]] год атрымаў ступень магістра навук па аэракасмічнай тэхніцы ва [[Універсітэт Паўднёвай Каліфорніі|Універсітэце Паўднёвай Каліфорніі]]. == Ваенная служба == Служыў у [[ВМС ЗША]] ў Льюіскім даследчцкім цэнтры лётчыкам выпрабавальнікам, выпрабоўваў рэактыўныя самалёты, браў удзел у [[Карэйская вайна|Карэйскай вайне]], у якой здзейсніў 78 баявых вылетаў на знішчальніку-бамбардзіроўшчыку [[Grumman F9F Panther]] і быў адзін раз збіты. Атрымаў [[Авіяцыйны медаль]] і дзве Залатыя зоркі. == Касмічная падрыхтоўка == У кастрычніку 1958 года быў залічаны ў групу пілотаў, якія рыхтаваліся да палётаў на эксперыментальным ракетаплане [[North American X-15]]. У лістападзе [[1960]] года здзейсніў свой першы палёт на ракетаплане. Усяго да ліпеня 1962 года здзейсніў сем палётаў на гэтых апаратах, але ні разу не дасягнуў адзнакі ў пяцьдзясят міль, якая лічылася ў ВПС ЗША мяжой космасу. Адначасова займаўся адпрацоўкай пасадкі праектаванага [[X-20 Dyna Soar]] на адмыслова абсталяваных самалётах-трэнажорах F-102A і F5D. У ліпені 1962 года расчараваўся ў ракетапланах і пайшоў з праекта за паўтара года да яго поўнага закрыцця. У верасні 1962 года прайшоў конкурс з двухсот пяцідзесяці прэтэндэнтаў, быў залічаны ў 2-і набор астранаўтаў НАСА і пачаў рыхтавацца да палёту ў космас. == Касмічныя палёты == У сакавіку 1966 года быў камандзірам экіпажа касмічнага карабля [[Джэміні-8|«Джэміні-8»]]. У час гэтага палёту ён і астранаўт [[Дэвід Рэндальф Скот|Дэвід Скот]] ажыццявілі першую стыкоўку двух касмічных караблёў (з беспілотнай ракетай-цэллю [[Аджэна|«Аджэна»]]). Палёт быў перапынены датэрмінова з-за сур’ёзнага збою ў рабоце сістэмы рухавікоў арыентацыі карабля, што пагражаў жыццю астранаўтаў. === Высадка на Месяц === {{main|Апалон-11}} [[Файл:AS11-40-5850HR.jpg|left|thumb|200px|Першая фатаграфія, зробленая Нілам Армстрангам пасля выхаду на паверхню Месяца.]] {{Listen | Імя_файла = Frase de Neil Armstrong.ogg | Назва = That's one small step for [a] man, one giant leap for mankind | Апісанне = | float = }} [[Файл:Neil Armstrong.jpg|thumb|250px|alt=Photo of Armstrong smiling in his spacesuit|Олдрын зняў Армстранга адразу па вяртанні ў спускальны модуль. Рэдкі здымак Армстранга, які не хавае сваіх эмоцый.]] У ліпені [[1969]] года камандаваў экіпажам [[Касмічны карабель|касмічнага карабля]] [[КА Апалон-11|«Апалон-11»]], галоўным заданнем якога была першая ў гісторыі пасадка на Месяц. [[20 ліпеня]] стаў першым чалавекам, які ступіў на паверхню Месяца. Ступаючы на паверхню Месяцы, Армстранг прамовіў гістарычную фразу<ref>[http://www.locman.kz/newsonly.php?ID=661 20 июля 1969 года командир лунного модуля «Аполлон 11» Нил Армстронг стал первым человеком, ступившим на поверхность Луны.]</ref> (Гл. ''Гукавая цытата''): {{quote||Гэта адзін маленькі крок для чалавека, але гіганцкі скок для ўсяго чалавецтва.}} Армстранг і яго напарнік [[Баз Олдрын]] здзейснілі выхад на паверхню Месяца працягласцю 2 гадзіны 31 хвіліна 40 секунд. == Візіт у СССР == [[Файл:Moon Regolith in Moscow.JPG|right|thumb|200px|Маленькі [[сцяг СССР]], які пабыў на Месяцы, а над ім — ёмістасць з [[Рэгаліт|месяцавым грунтам]] у экспазіцыі [[Мемарыяльны музей касманаўтыкі|Мемарыяльнага музея касманаўтыкі]] на [[ВДНГ, станцыя метро|ВДНГ]] у [[Горад Масква|Маскве]].]][[Файл:RIAN archive 837790 Valentina Tereshkova and Neil Armstrong.jpg|left|thumb|180px|Ніл Армстранг і Валянціна Церашкова, чэрвень 1970.]] Амаль праз год пасля свайго палёту на Месяц, у маі—чэрвені [[1970]] года, Ніл Армстранг пабываў з візітам у [[СССР]]. 24 мая ён прыбыў у [[Ленінград]], дзе ў складзе дэлегацыі з трыццаці двух кіроўных супрацоўнікаў і навуковых спецыялістаў [[НАСА]] ўзяў удзел у XIII штогадовай канферэнцыі [[Камітэт па касмічных даследаваннях|Камітэта па касмічных даследаваннях (КАСПАР)]] пры [[Міжнародны савет па навуцы|Міжнародным савеце па навуцы]], якая праходзіла 20—29 мая<ref name="АА">{{cite web|url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|title=Astronautics and Aeronautics, 1970: Chronology of Science, Technology and Policy|date=1971|work=|publisher=NASA|pages=P. 195|lang=en|accessdate=2012-06-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/68esNROay?url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|archivedate=24 чэрвеня 2012|deadurl=no}}</ref>. Удзельнікі канферэнцыі бурнымі авацыямі віталі Армстранга, які выступіў з вялікім дакладам пра першую высадку людзей на Месяц і свае ўражанні ад знаходжання і працы на месяцавай паверхні. У дні форума ахова з вялікімі цяжкасцямі стрымлівала ахвотнікаў выказаць Армстрангу сваё захапленне. Агенцтва [[Асашыэйтэд прэс]] пісала, што гэта быў хвалюючы і незвычайны прыём, якога ў [[СССР|Савецкім Саюзе]] рэдка ўдастойваюцца замежныя госці<ref>{{cite web|url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|title=Astronautics and Aeronautics, 1970: Chronology of Science, Technology and Policy|date=1971|work=|publisher=NASA|pages=P. 176|lang=en|accessdate=2012-06-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/68esNROay?url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|archivedate=24 чэрвеня 2012|deadurl=no}}</ref>. Разам з тым, шырокай публіцы пра візіт астранаўта было амаль нічога невядома. За пяць дзён знаходжання Армстранга ў Ленінградзе толькі адна мясцовая газета напісала пра яго. І толькі ўжо ў час візіту савецкім бокам было прынята рашэнне пра яго падаўжэнне<ref name="АА" />. Пасля заканчэння канферэнцыі, 30—31 мая, Ніл Армстранг у суправаджэнні савецкіх [[касманаўт]]аў [[Георгій Берагавы|Георгія Берагавога]] і [[Канстанцін Феакцістаў|Канстанціна Феакцістава]] наведаў [[Новасібірск]], адкуль прыбыў у [[Масква|Маскву]]<ref>{{cite web|url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|title=Astronautics and Aeronautics, 1970: Chronology of Science, Technology and Policy|date=1971|work=|publisher=NASA|pages=P. 185|lang=en|accessdate=2012-06-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/68esNROay?url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|archivedate=24 чэрвеня 2012|deadurl=no}}</ref>. 2 чэрвеня 1970 года Армстранг сустрэўся са [[Старшыня Савета міністраў СССР|Старшынёй Савета міністраў СССР]] [[Аляксей Мікалаевіч Касыгін|Аляксеем Касыгіным]] і падарыў яму маленькую ёмістасць з узорамі месяцавага грунту і невялікі [[сцяг СССР]], які разам з астранаўтамі і са сцягамі больш чым 130 іншых дзяржаў пабываў 20—21 ліпеня [[1969]] года на паверхні Месяцы. Касыгін сказаў, што заўсёды будзе захоўваць гэты гасцінец як знак вялікага дасягнення<ref>{{cite web|url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|title=Astronautics and Aeronautics, 1970: Chronology of Science, Technology and Policy|date=1971|work=|publisher=NASA|pages=P. 190|lang=en|accessdate=2012-06-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/68esNROay?url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|archivedate=24 чэрвеня 2012|deadurl=no}}</ref>. 3 чэрвеня Армстранг выступіў у [[Акадэмія навук СССР|Акадэміі навук СССР]]<ref>{{cite web|url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|title=Astronautics and Aeronautics, 1970: Chronology of Science, Technology and Policy|date=1971|work=|publisher=NASA|pages=P. 192|lang=en|accessdate=2012-06-20|archiveurl=https://www.webcitation.org/68esNROay?url=http://history.nasa.gov/AAchronologies/1970.pdf|archivedate=24 чэрвеня 2012|deadurl=no}}</ref>. У Маскве ўвага прэсы да астранаўта была вялікай. Армстранг расказаў карэспандэнтам, што найболей чуллівымі і хвалюючымі для яго ў час усяго знаходжання былі сустрэчы з [[Валянціна Іванаўна Гагарына|Валянцінай Гагарынай]] і Валянцінай Камаровай, удовамі загінулых савецкіх касманаўтаў<ref name="АА" />. Візіт завяршыўся 5 чэрвеня 1970 года. == Пасля НАСА == Пакінуў працу ў NASA у 1971 годзе, пасля чаго да 1979 года выкладаў ва Універсітэце Цынцынаці. З [[1985]] па [[1986]] год быў членам Нацыянальнага камітэта па касманаўтыцы. У [[1986]] годзе быў віцэ-старшынёй следчай камісіі, што вывучала акалічнасці страты шатла «[[Чэленджэр, шатл|Чэленджэр]]». Займаўся бізнесам, узначальваў кампанію AIL Systems, Inc. (Deer Park, N.Y.). У 1999 годзе ўзяў удзел у тэлевізійным праекце «[[BBC: Планеты]]» у якасці эксперта. == Узнагароды == [[Файл:Barack Obama with Apollo 11 crew in the Oval Office 2009-07-20.jpg|thumb|200px|Ніл Армстранг (злева каля прэзідэнта Абамы) і яго калегі па лёце — Майкл Колінз (у цэнтры) і Баз Олдрын (злева) на прыёме ў авальным кабінеце Белага дома па нагодзе 40-годдзя палёту на Месяц.]] Н. Армстранг меў мноства ўзнагарод, найвышэйшымі з якіх з’яўляюцца: * 1969 — [[Прэзідэнцкі медаль Свабоды]] * 1978 — [[Касмічны медаль пашаны Кангрэса]] * 2009 — [[Залаты медаль Кангрэса ЗША]] Уключаны ў [[Зала славы астранаўтаў|Залу славы астранаўтаў]]. У лік узнагарод уваходзіць [[Вашынгтонская прэмія]] (1980). == Асабістае жыццё == Быў жанаты з Джэнэт Шэран (Janet Shearon) з 1956 да іх разводу ў 1994 годзе, у шлюбе нарадзіліся сыны Марк і Эрык, а таксама дачка Карэн, якая памерла ў раннім узросце. Пасля 1994 года жаніўся другі раз з Кэрал Хелд Найт (Carol Held Knight) і пражыў з ёй аж да сваёй смерці ў 2012 годзе. Жыў у штаце Агая. Лічыў сябе [[Дэізм|дэістам]]<ref>{{cite book |last=Hansen |first=James R. |title=First Man: The Life of Neil A. Armstrong |url=https://archive.org/details/firstmanlifeofne0000hans |date=2005 |publisher=Simon and Schuster |isbn=978-0-7432-8171-3 |page=[https://archive.org/details/firstmanlifeofne0000hans/page/n33 33]}}</ref><ref>{{cite web|url=http://sydney.edu.au/research/spacenet/news-events/20150402.shtml|title=Sydney SpaceNet Events|work=sydney.edu.au}}</ref><ref>{{cite web|url=http://ria.ru/world/20120901/734738893.html|title=Прощание с Нилом Армстронгом прошло в узком кругу родных и друзей|work=РИА Новости}}</ref>. == Смерць == [[7 жніўня]] [[2012]] года Армстрангу была зроблена аперацыя [[аортакаранарнае шунціраванне|аортакаранарнага шунціравання]]. Аднак [[25 жніўня]] з-за ўскладненняў пасля аперацыі ён сканаў<ref>{{cite web|datepublished=25.08.12|url=http://www.lenta.ru/news/2012/08/25/armstrong/_Printed.htm|title=Умер астронавт Нил Армстронг|publisher=Lenta.ru|accessdate=2012-8-25|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BcKnBQQX?url=http://www.lenta.ru/news/2012/08/25/armstrong/_Printed.htm|archivedate=23 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>. Сям’я першага чалавека, які ступіў на Месяц, выступіла з заявай, у якім, у прыватнасці, гаворыцца<ref name="NASA FAMILY">{{cite web|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2012/aug/HQ_12_600_armstrong_family.html|title=Family statement regarding the death of Neil Armstrong|publisher=NASA|date=25 August 2012|accessdate=25 August 2012|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSqJr1Bj?url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2012/aug/HQ_12_600_armstrong_family.html|archivedate=16 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>: {{пачатак цытаты}} Ніл Армстранг быў таксама міжвольна амерыканскім героем, які служыў сваёй краіне з гонарам, як баявы лётчык вайскова-марскога флота, лётчык выпрабавальнік і астранаўт… Смуткуючы ў сувязі са стратай вельмі добрага чалавека, мы ў той жа час славім яго выдатнае жыццё і спадзяёмся, што для маладых людзей ва ўсім свеце яно паслужыць прыкладам таго, як трэба працаваць, каб увасобіць свае мары ў рэальнасць, як трэба жадаць даследаваць і рассоўваць межы і самааддана служыць справе, большай, чым уласнае жыццё. Да тых, хто, магчыма, спытае, як яны могуць аддаць даніну павагі Нілу, у нас ёсць простая просьба. Ушануйце яго прыклад служэння, дасягненняў і сціпласці, і ў наступны раз, калі ў ясную ноч вы выйдзеце на вуліцу і ўбачыце Месяц, што ўсміхаецца вам, падумайце пра Ніла Армстранга і падміргніце яму. {{oq|en|Neil Armstrong was also a reluctant American hero [and had] served his nation proudly, as a navy fighter pilot, test pilot, and astronaut… While we mourn the loss of a very good man, we also celebrate his remarkable life and hope that it serves as an example to young people around the world to work hard to make their dreams come true, to be willing to explore and push the limits, and to selflessly serve a cause greater than themselves. For those who may ask what they can do to honor Neil, we have a simple request. Honor his example of service, accomplishment and modesty, and the next time you walk outside on a clear night and see the moon smiling down at you, think of Neil Armstrong and give him a wink. }} {{канец цытаты}} [[Файл:Astronautas americanos condecorados pelo Governo Brasileiro.tif|міні|174x174пкс|Ніл Армстронг і Майкл Колінз, уганараваныя ўрадам Бразіліі ў 1969 годзе.]] [[Прэзідэнт ЗША]] [[Барак Хусейн Абама|Барак Абама]] з нагоды скону Нілу Армстранга заявіў, што ён стаіць у шэрагу найбольшых амерыканскіх герояў не толькі свайго часу, але ўсіх часоў<ref>{{cite web|url=http://blogs.wsj.com/washwire/2012/08/25/president-obamas-statement-on-neil-armstrongs-death/|title=President Obama’s Statement on Neil Armstrong’s Death|published=Wall Street Journal|accessdate=August 26, 2012|date=August 25, 2012|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSqKRLiq?url=http://blogs.wsj.com/washwire/2012/08/25/president-obamas-statement-on-neil-armstrongs-death/|archivedate=16 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref><ref name="AP-death">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2012/08/26/science/space/neil-armstrong-dies-first-man-on-moon.html|title=Neil Armstrong, First Man on Moon, Dies at 82|date=August 25, 2012|work=The New York Times|agency=Associated Press|accessdate=25 August 2012}}</ref>. Свае пачуцці выказалі і калегі Армстранга, члены экіпажа [[КА Апалон-11|«Апалона-11»]]. [[Баз Олдрын]] заявіў, што ён вельмі засмучаны весткай пра смерць. «Я ведаю, — дадаў Олдрын, — што мільёны смуткуюць разам са мной з нагоды страты сапраўднага амерыканскага героя і лепшага лётчыка, якога я калі-небудзь ведаў»<ref name="ALDRIN Twitter 25 AUGUST 2012">{{cite web|url=https://twitter.com/TheRealBuzz/status/239488144288927744|title=Buzz Aldrin on Twitter about passing of Neil Armstrong|publisher=twitter.com|date=25 August 2012|accessdate=25 August 2012}}</ref><ref name="ALDRIN Official Statement 25 AUGUST 2012">{{cite web|title=Buzz Aldrin’s Official Statement on the Passing of Neil Armstrong|url=http://buzzaldrin.com/buzz-aldrins-official-statement-on-the-passing-of-neil-armstrong/|date=25 August 2012|accessdate=25 August 2012|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSqLykBT?url=http://buzzaldrin.com/buzz-aldrins-official-statement-on-the-passing-of-neil-armstrong/|archivedate=16 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>. А астранаўт [[Майкл Колінз, астранаўт|Майкл Колінз]], у сваю чаргу, сказаў вельмі проста: «Ён быў лепшым, і мне яго будзе страшна не хапаць»<ref name="NASA Obituary">{{cite web|url=http://www.nasa.gov/topics/people/features/armstrong_obit.html|title=Neil Armstrong: 1930-2012|publisher=NASA|date=25 August 2012|accessdate=25 August 2012|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BSqMqd1p?url=http://www.nasa.gov/topics/people/features/armstrong_obit.html|archivedate=16 кастрычніка 2012|deadurl=no}}</ref>. [[14 верасня]] [[2012]] года прах Ніла Армстранга пахавалі на дне [[Атлантычны акіян|Атлантычнага акіяна]]<ref>[http://www.itar-tass.com/c1/520867.html Прах Нила Армстронга захоронили в Атлантическом океане]</ref>. == Цытаты == [[Файл:Neil Armstrong 1956 portrait.jpg|thumb|upright|Армстранг ва ўзросце 26 гадоў.]] * Пра асабістую адвагу<ref name="econ">[http://www.economist.com/blogs/babbage/2012/08/obituary «Neil Armstrong, obituary» ''The Economist'' Aug 25th 2012]</ref>: <blockquote> Божа мой, я цярпець не магу небяспеку. {{oq||For heaven’s sake, I loathe danger}} </blockquote> * Аб сабе<ref name="econ" />: <blockquote> Я заўсёды быў і застануся інжынерам-«батанікам», неразлучным з алоўкамі і лагарыфмічнай лінейкай, народжаным пад [[Другі пачатак тэрмадынамікі|другім законам тэрмадынамікі]], загартаваным у даведніках, закаханым у [[паралелаграм сіл]], [[Ператварэнне Лапласа|ператвораным па Лапласу]] і жыву па законах [[Гідрадынаміка|нелінейнай гідрадынамікі]]. {{oq||I am, and ever will be, a white-socks, pocket-protector, nerdy engineer, born under the second law of thermodynamics, steeped in steam tables, in love with free-body diagrams, transformed by Laplace and propelled by compressible flow}} </blockquote> == Цікавыя факты == * Армстранг вылучаўся сярод іншых лётчыкаў-выпрабавальнікаў сваёй вылучнай вытрымкай і спакоем, завошта атрымаў мянушку «Ледзяны капітан» ({{lang-en|Ice Commander}})<ref name="econ"/>. * Фраза пры высадцы на Месяц была складзена загадзя (''That’s one small step for a man, but one giant leap for mankind'')<ref name="film">[http://www.flavorwire.com/322352/the-inspiration-behind-neil-armstrongs-immortal-words The Inspiration behind Neil Armstrong’s Immortal Words]</ref>, аднак ад хвалявання Армстранг прапусціў [[няпэўны артыкль]] перад словам ''man'', што добра чутнае ў запісе. Такім чынам, сэнс фразы перакруціўся: слова ''man'' без артыкля азначае не ''асобны чалавек'', а чалавек, як від, ''чалавецтва''. * Па словах сябра дзяцінства Армстранга, фраза пра два розныя крокі была навеяная дзіцячай гульнёй [[:en:Mother May I?|Mother May I]], у якой трэба рабіць вялікія ці маленькія крокі наперад<ref name="film" />. * У 2011 годзе Армстранг у інтэрв’ю часопісу [[Esquire]] сказаў: «Астранаўты не паміраюць па суботах. Прынамсі, я не ведаю ніводнага выпадку». Астранаўт сканаў праз год 25 жніўня ў суботу<ref>[http://lenta.ru/articles/2012/08/26/armstrong/ Lenta.ru: Прогресс: Астронавты не умирают по субботам]</ref>. * Ніл Армстранг разам з [[Уолтэр Канінгэм|Уолтэрам Канінгэмам]] і [[Харысан Шміт|Харысанам Шмітам]] быў адным з нешматлікіх грамадзянскіх астранаўтаў, занятых у [[Апалон, праграма|праграме Апалон]]. Армстранг і Канінгэм, у мінулым ваенныя, на момант прыняцця на працу ў [[НАСА]] ужо пайшлі з актыўнай службы, Шміт жа ніколі не служыў ва [[узброеныя сілы ЗША|ўзброеных сілах ЗША]]. * У гонар яго названы невялікі [[Армстранг, месяцавы кратар|кратар]] на [[Месяц, спадарожнік Зямлі|Месяцы]], які знаходзіцца недалёка ад месца пасадкі [[КА Апалон-11|«Апалона-11»]], і пераназваны [[астэроід]] ''1982 PC'' у «{{Не перакладзена 3|(6469) Армстранг||en|6469 Armstrong}}». == Гл. таксама == * [[Баз Олдрын]] * [[Майкл Колінз, астранаўт|Майкл Колінз]] * [[Спіс узнагароджаных Залатым медалём Кангрэса]] == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Hansen, James R. |загаловак = First Man: The Life of Neil A. Armstrong |выдавецтва = Simon & Schuster |год = 2005 |isbn = 0-7432-5631-X }} * {{cite book | last=Barbree | first1=Jay | title=Neil Armstrong: A Life of Flight | url=https://archive.org/details/neilarmstronglif0000barb | location=New York | publisher=Thomas Dunne Books | year=2014 | isbn=978-1250040718}} * {{cite web | last=Kirk | first=Mass Communication Specialist 1st Class Amy | title=Astronaut Legend Neil Armstrong Receives Naval Astronaut Wings | publisher=U.S. Naval Forces Central Command | date=March 11, 2010 | url=http://www.cusnc.navy.mil/articles/2010/021.html | accessdate=May 14, 2011 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20110516221434/http://www.cusnc.navy.mil/articles/2010/021.html | archivedate=16 мая 2011 | deadurl=yes }} * {{cite web | last=Sherrod| first=Robert | title=Men for the Moon | publisher=NASA | date=July 30, 1975| url=http://history.nasa.gov/SP-350/toc.html}} * {{Cite book | last=Thompson | first=Milton O. | title=At The Edge Of Space: The X-15 Flight Program | publisher=Smithsonian Books | year=1992 | location=Washington, D.C. | isbn=978-1560981077 | url-access=registration | url=https://archive.org/details/atedgeofspacex1500thom }} * {{cite web | url=http://www.nasa.gov/vision/space/features/armstrong_ambassador_of_exploration.html | title=NASA Honors Neil Armstrong With Exploration Award | publisher=NASA | date=April 18, 2006 | accessdate=December 5, 2014}} * ''Cambridge Biographical Dictionary'' (1990). Cambridge: [[Cambridge University Press]]. * {{Cite book | last=Chaikin| first=Andrew | title=A Man on the Moon : The Voyages of the Apollo Astronauts | publisher=Penguin books| year=1995 |isbn=978-0140241464}} * {{cite web | last =Cornish| first =Scott|author2=Rahman, Tahir |author3=McLeon, Bob |author4=Havekotte, Ken |author5= Reznikoff, John | title=Neil Armstrong Signature Exemplars| work=CollectSpace.com| url=http://www.collectspace.com/resources/autographs_armstrong.html | accessdate=May 14, 2011}} * {{Cite book | last1=Francis | first1= French | authorlink1=Francis French | last2=Burgess | first2=Colin | authorlink2=Colin Burgess (author) | year= 2007 | title=In the Shadow of the Moon | chapter=A Challenging Journey to Tranquility, 1965–1969}} * {{Cite book | last=Hansen| first=James R. | title=First Man: The Life of Neil A. Armstrong | url=https://archive.org/details/firstmanlifeofne0000hans| publisher=Simon & Schuster | year=2005 | isbn=978-0743256315}} * {{cite web| last=Jones| first=Eric | title=One Small Step| work =Apollo 11 Lunar Surface Journal| publisher=NASA| url=http://www.hq.nasa.gov/office/pao/History/alsj/a11/a11.step.html| year=1995| accessdate=May 14, 2001}} * {{Cite book | last=Kranz | first=Gene | authorlink=Gene Kranz | title=Failure is not an Option: Mission Control From Mercury to Apollo 13 and Beyond | url=https://archive.org/details/isbn_9780743200790 | publisher=Simon & Schuster | year=2000 | isbn=978-0783556758}} * {{Cite book | last=Nelson | first=Craig | title=Rocket Men: The Epic Story of the First Men on the Moon | location=New York, New York | publisher=John Murray | year=2009 | isbn=978-0-670-02103-1 | ref={{harvid|Nelson|2009}} | url-access=registration | url=https://archive.org/details/isbn_9780670021031 }} * {{Cite book | first=Andrew | last=Smith | title=Mondust: In Search of the Men Who Fell to Earth | location=London | publisher=Bloomsbury | year=2005 | isbn=0-7475-6368-3}} == Заўвагі == {{заўвагі|2}} == Літаратура == * {{кніга |аўтар = Hansen, James R. |загаловак = First Man: The Life of Neil A. Armstrong |выдавецтва = Simon & Schuster |год = 2005 |isbn = 0-7432-5631-X }} == Спасылкі == {{Commons|Category:Neil Armstrong}} * [http://www.astronaut.ru/as_usa/text/armstrong.htm Космическая энциклопедия] * [http://www.nasa.gov/worldbook/armstrong_neil_worldbook.html Сайт НАСА]{{ref-en}} * [http://www.nasa.gov/centers/glenn/about/bios/neilabio.html Сайт НАСА]{{ref-en}} * [http://www.coldwar.ru/arms_race/issledovanie-lunnoy-poverhnosti.php Нил Армстронг, «Исследование лунной поверхности»] {{Людзі, якія пабылі на Месяцы}} {{Узнагароджаныя Касмічным медалем пашаны Кангрэса}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Армстранг, Ніл}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Агая]] [[Катэгорыя:Астранаўты ЗША]] [[Катэгорыя:Лётчыкі Карэйскай вайны]] [[Катэгорыя:Людзі, якія пабылі на Месяцы]] [[Катэгорыя:Лётчыкі-выпрабавальнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя Залатым Медалём Кангрэса]] [[Катэгорыя:НАСА]] [[Катэгорыя:Узнагароджаныя медалём Калума]] [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]] [[Катэгорыя:Асобы на манетах]] e3q1dj0qee8eobi5uepvv9o4hz8uqrr 0 28725 4164433 4040648 2022-07-25T00:38:42Z CommonsDelinker 151 Replacing Uluru_Australia(1).jpg with [[File:Sunset_at_Uluru_on_July_30,_2005.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]]). wikitext text/x-wiki {{Пазкарта+|Аўстралія|width=300|float=right|caption=Аб'екты Сусветнай спадчыны ў Аўстраліі|places= {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-18.286111|long=147.7|position=right|background= |label=1}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-13.0363891|long=132.439722|position=left|background= |label=2}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-34|long=143|position=left|background= |label=3}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-41.583333|long=145.416667|position=left|background= |label=5}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-28.25|long=150.05|position=left|background= |label=6}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-25.312222|long=131.018611|position=left|background= |label=7}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-17.5|long=145.75|position=left|background= |label=8}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-25.5|long=113.5|position=right|background= |label=9}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-25.216667|long=153.133333|position=left|background= |label=10}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-18.701389|long=138.4875|position=left|background= |label=11а}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-36.95|long=140.75|position=left|background= |label=11б}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-33.7|long=150|position=left|background= |label=14}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-37.804728|long=144.97122|position=left|background= |label=15}} {{Пазкарта~|Аўстралія|lat=-33.856808|long=151.215264|position=right|background= |label=16}} }} У '''спісе аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА у [[Аўстралія|Аўстраліі]]''' значыцца 16 аб'ектаў (на [[2008]] г.). == Статыстыка == Усяго ў поўным спісе [[Сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]] лічыцца 830 аб'ектаў, гэта значыць дзель аб'ектаў Аўстраліі ў міры — 1,9 % З 16 аб'ектаў Сусветнай спадчыны ў Аўстраліі: * 2 культурных аб'екта * 11 прыродных аб'ектаў * 4 аб'екта змешанага тыпу == Спіс == У дадзенай табліцы аб'екты размешчаныя ў парадку іх дадання ў спіс Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА. {| class="wikitable" ! width=3%|# ! width=15%|Выява ! width=37%|Назва ! width=19%|Месцазнаходжанне ! width=9%|Час стварэння ! width=5%|Год занясення ў спіс ! width=6%|№ ! width=6%|[[Сусветная спадчына#Крытэры|Крытэры]] |- | '''1''' | <center>[[Выява:Blue Linckia Starfish.JPG|120px]]</center> | [[Вялікі Бар'ерны рыф]] ({{lang-en|Great Barrier Ree}}) | [[Каралавае мора]] | — | [[1981]] | [http://whc.unesco.org/en/list/154 154] | vii, viii, ix, x |- | '''2''' | <center>[[Выява:Kakadu 2534.jpg|150px]]</center> | [[Нацыянальны парк Какаду]] ({{lang-en|Kakadu National Park}}) | [[Паўночная тэрыторыя, Аўстралія|Паўночная тэрыторыя]] | — | [[1981]], [[1987]], [[1992]] | [http://whc.unesco.org/en/list/147 147] | i, vi, vii, ix, x |- | '''3''' | <center>[[Выява:Mungo lake 1.jpg|150px]]</center> | Вобласць азёр [[Віландра]] ({{lang-en|Willandra Lakes Region}}) | Штат: [[Новы Паўднёвы Уэльс]] | — | [[1981]] | [http://whc.unesco.org/en/list/167 167] | iii, viii |- | '''4''' | <center>[[Выява:LordHoweIslandFromKimsLookout.jpg|150px]]</center> | Астравы Лорд-Гаў ({{lang-en|Lord Howe Island Group}}): <br />[[Лорд-Гаў]] ({{lang-en|Lord Howe Island}}) <br />[[Болс-Пірамід]] ({{lang-en|Ball's Pyramid}}) | Штат: [[Новы Паўднёвы Уэльс]] | — | [[1982]] | [http://whc.unesco.org/en/list/186 186] | vii, x |- | '''5''' | <center>[[Выява:CradleMountain.jpg|150px]]</center> | [[Дзікая прырода Тасманіі]] ({{lang-en|Tasmanian Wilderness}}) | Штат: [[Штат Тасманія|Тасманія]] | — | [[1982]], [[1989]] | [http://whc.unesco.org/en/list/181 181] | iii, iv, vi, vii, viii, ix, x |- | '''6''' | <center>[[Выява:Elabana Falls.jpg|150px]]</center> | [[Запаведнікі трапічных лясоў Усходне-цэнтральнай Аўстраліі]] ({{lang-en|Gondwana Rainforests of Australia}}) | Штаты: на мяжы [[Новы Паўднёвы Уэльс|Новага Паўднёвага Уэльса]] і [[Квінсленд]]а | — | [[1986]], [[1994]] | [http://whc.unesco.org/en/list/368 368] | viii, ix, x |- | '''7''' | <center>[[Выява:Sunset at Uluru on July 30, 2005.jpg|150px]]</center> | [[Нацыянальны парк Улуру-Ката Цьюта]] ({{lang-en|Uluru-Kata Tjuta National Park}}) (раней зваўся Айерс-Рок — Маўнт-Алга, {{lang-en|Ayers Rock – Mount Olga}}) | [[Паўночная тэрыторыя, Аўстралія|Паўночная тэрыторыя]] | — | [[1986]], [[1994]] | [http://whc.unesco.org/en/list/368 368] | viii, ix, x |- | '''8''' | <center>[[Выява:Daintree National Park.jpg|150px]]</center> | [[Трапічныя лясы Квінсленда]] ({{lang-en|Wet Tropics of Queensland }}) | — | — | [[1988]] | [http://whc.unesco.org/en/list/486 486] | vii, viii, ix, x |- | '''9''' | <center>[[Выява:Stromatolites in Sharkbay.jpg|150px]]</center> | [[Шарк-Бі]], [[Заходняя Аўстралія]] ({{lang-en|Shark Bay, Western Australia}}) | паўвостраў Перон | — | [[1991]] | [http://whc.unesco.org/en/list/578 578] | vii, viii, ix, x |- | '''10''' | <center>[[Выява:Fraser Island view from Indian Head.jpg|150px]]</center> | [[Фрэйзер, востраў|Востраў Фрэйзер]] ({{lang-en|Fraser Island}}) | Штат: [[Квінсленд]] | — | [[1992]] | [http://whc.unesco.org/en/list/620 620] | vii, ix |- | '''11''' | <center>[[Выява:Riversleigh.jpg|150px]]</center> | вялікі знаходак закамянеласцяў сумчатых ({{lang-en|Australian Fossil Mammal Sites}}): <br />[[Рыверслей]] ('''11а''') ({{lang-en| Riversleigh}}) <br />[[Наракоўт]] ('''11б''') ({{lang-en|Naracoorte}}) | Штаты: [[Квінсленд]]; [[Паўднёвая Аўстралія]] | — | [[1994]] | [http://whc.unesco.org/en/list/698 698] | viii, ix |- | '''11''' | <center>[[Выява:Heard.jpg|150px]]</center> | Астравы [[Херд, востраў|Херд]] і Макдональд ({{lang-en|Heard and McDonald Islands}}) | — | — | [[1997]] | [http://whc.unesco.org/en/list/577 577] | viii, ix |- | '''12''' | <center>[[Выява:RoyalPenguins4.JPG|150px]]</center> | [[Макуоры, востраў|Востраў Макуоры]] ({{lang-en|Macquarie Island}}) | Штат: [[Штат Тасманія|Тасманія]] | — | [[1997]] | [http://whc.unesco.org/en/list/629 629] | vii, viii |- | '''13''' | <center>[[Выява:Blue Mountains Panorama.jpg|150px]]</center> | [[Сістэма нацыянальных паркаў у Сініх гарах]] ({{lang-en|Greater Blue Mountains Area}}) | Штат: [[Новы Паўднёвы Уэльс]], вакол горада [[Катумба]] | — | [[2000]] | [http://whc.unesco.org/en/list/917 917] | ix, x |- | '''14''' | <center>[[Выява:Purnululu National Park Peter Ruckstuhl -2.jpg|150px]]</center> | Нацыянальны парк [[Парнулулу]] ({{lang-en|Purnululu National Park}}) | Штат: [[Заходняя Аўстралія]] | — | [[2003]] | [http://whc.unesco.org/en/list/1094 1094] | vii, viii |- | '''15''' | <center>[[Выява:Royal exhibition building tulips straight.jpg|150px]]</center> | [[Каралеўская выстава, Мельбурн|Каралеўская выстава]] і [[Карлтонскія сады]] ({{lang-en|Royal Exhibition Building and Carlton Gardens}}) | Штат: [[Вікторыя, Аўстралія|Вікторыя]], горад [[Мельбурн]] | [[XIX стагоддзе]] | [[2004]] | [http://whc.unesco.org/en/list/1131 1131] | ii |- | '''16''' | <center>[[Выява:SydneyOperaHouse.jpg|150px]]</center> | [[Сіднэйскі оперны тэатр]] ({{lang-en|Sydney Opera House}}) | Штат: [[Новы Паўднёвы Уэльс]], горад [[Сіднэй]] | [[XX стагоддзе]] | [[2007]] | [http://whc.unesco.org/en/list/166 166] | i |- |} == Гл. таксама == {{commons|Category:World Heritage Sites in Australia}} * [[Сусветная спадчына]] * [[ЮНЕСКА]] == Спасылкі == * [http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31 Афіцыйны сайт ЮНЕСКА. Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны] * [http://heritage.unesco.ru Сусветная спадчына ЮНЕСКА] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110114080735/http://heritage.unesco.ru/ |date=14 студзеня 2011 }} * [http://www.thesalmons.org/lynn/wh-australia.htmll Каталаг спасылак па Сусветнай спадчыне ў Аўстраліі]{{Недаступная спасылка}} {{Сусветная спадчына ў Акіяніі}} {{Акіянія паводле тэм 2|Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА|[[Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Акіяніі|Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА]]}} {{Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны}} [[Катэгорыя:Спісы Сусветнай спадчыны|Аўстралія]] [[Катэгорыя:Сусветная спадчына ў Аўстраліі|*]] rcnul4q4659csqzqptwm5nzlb9bej31 0 33316 4164209 4162287 2022-07-24T15:48:16Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Габрыел https://football.by/news/166100.html, - Крэс https://football.by/news/166119.html wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Дынама Мінск | Лагатып = ФК Дынама Мінск.png | ШырыняЛагатыпа = 200px | ПоўнаяНазва = ЗАТ «Футбольны клуб „Дынама-Мінск“» | Мянушкі = бела-блакітныя, дынамікі | Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[1927]] | Стадыён = [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]] | Умяшчальнасць = 22 246 | Кіраўнік = [[Андрэй Толмач]] | ПасадаКіраўніка = Генеральны дырэктар | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] | Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 3 месца | Сайт = https://dinamo-minsk.by/blr | pattern_la1=_dinamominsk20h | pattern_b1= _dinamominsk20h | pattern_ra1=_dinamominsk20h | pattern_sh1=_dinamominsk20h | pattern_so1=_dinamominsk20h | leftarm1=FFFFFF | body1=FFFFFF | rightarm1=FFFFFF | shorts1=FFFFFF | socks1=FFFFFF | pattern_la2=_dinamominsk20a | pattern_b2=_dinamominsk20a | pattern_ra2=_dinamominsk20a | pattern_sh2=_dinamominsk20a | pattern_so2=_dinamominsk20a | leftarm2=FFFFFF | body2=FFFFFF | rightarm2=FFFFFF | shorts2=0000FF | socks2=0000FF }} '''«Дынама»''' — беларускі [[футбольны клуб]] з горада [[Мінск]]а, адзін з самых тытулаваных клубаў Беларусі. Каманда была створана ў [[1927]] годзе. Гуляла ў вышэйшай лізе [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]]. У 1982 годзе заняла ў ім першае месца. З 1992 года мінскае «Дынама» выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Назвы клуба == * «Дынама» (1927—1953) * «Спартак» (1954—1959) * «Беларусь» (1960—1962) * «Дынама» (з 1963 года) == Гісторыя клуба == === Першыя гады === Днём нараджэння мінскага «Дынама» прынята лічыць дату першага дакументальна пацверджанага матча каманды. Ён адбыўся 18 чэрвеня 1927 года ў [[Смаленск]]у, дзе мінчукі сустрэліся з мясцовымі аднаклубнікамі і атрымалі першую ў сваёй гісторыі перамогу — 2:1. У тым жа 1927 годзе «Дынама» паклала ў сваю скарбонку і першы трафей, выйграўшы чэмпіянат [[БССР]]. Цікава, што першапачаткова ўдзел у гэтым спаборніцтве прымалі каманды гарадоў. Сярод іх была і зборная Мінска, якая заваявала пуцёўку ў фінальны турнір, дзе сталічным футбалістам супрацьстаялі зборныя Гомелю і Віцебску. Аднак у фінале гуляла ўжо не зборная Мінска, а футбольная каманда «Дынама». Справа ў тым, што калектыў практычна цалкам складаўся з «дынамаўцаў», якія і настаялі на тым, каб выступаць пад такой назвай. Нежаданне выступаць пад сцягам горада выклікала буру абуранасці з боку грамадскасці. Футбалістаў вінавацілі ў паводзінах, нявартым савецкіх грамадзян, у схільнасці ўплыву буржуазных спартыўных грамадстваў. Але, як вядома, пераможцаў не судзяць. «Дынама» ў бліскучым стылі расправілася з супернікамі і заваявала званне чэмпіёна [[БССР]]. Спачатку з рахункам 4:1 былі пераможаныя гаспадары фінальнага турніру — зборная Гомеля. Затым быў цяжкі матч з Віцебскам, перапынены пры рахунку 1:1 з-за цемры. Пераігроўка выдалася не менш зацятай: 2:2 у асноўны час, і толькі на 9-й хвіліне трэцяга (!) дадатковага тайма мінчук Ціхаміраў прынёс перамогу сваёй камандзе. На наступны год «дынамаўцам» не атрымалася паўтарыць свой поспех, паколькі ва Усебеларускай спартакіядзе зноў выступала зборная Мінска, сфарміраваная з футбалістаў трох лепшых каманд рэспублікі — «Дынама», ОБВШ і Н-скай дывізіі. Сталічныя футбалісты завяршылі свой выступ на стадыі паўфіналу, саступіўшы камандзе Полацка. Галоўнай падзеяй футбольнага жыцця [[СССР]] у 1928 годзе стала правядзенне Усесаюзнай спартакіяды ў Маскве, удзел у якой прыняла і зборная [[БССР]], якая заняла пятае месца. Лепшым бамбардзірам беларускай каманды стаў «дынамавец» Ціхаміраў, які забіў 4 мяча. Яшчэ гэты год быў знамянальны тым, што спартыўнае таварыства «Дынама» прыступіла да будаўніцтва новага спартыўнага стадыёна на месцы былога іпадрома. Напачатку 1930-х гадоў у жыцці мінскага «Дынама» адбылася знамянальная падзея — у каманды з’явіўся свой стадыён. Размяшчаўся ён там, дзе сёння знаходзіцца паркавая частка сучаснага стадыёна, быў драўляным і змяшчаў 10 тысяч гледачоў. Характэрна, што кожны з дынамаўцаў зрабіў свой унёсак у будаўніцтва спартыўнай арэны, бескарысліва адпрацаваўшы па 100 гадзін. Да гэтага часу футбол стаў ужо самым папулярным выглядам спорту ў [[СССР]]. Не была выключэннем і [[Беларусь]]. Футбалісты мінскага «Дынама» хадзілі ў кумірах у сталічнай публікі. Шмат у чым паспрыяла гэтаму выхад на экраны ў 1936 годзе мастацкага фільма «Брамнік». Каб патрапіць на яго, у мінскіх кінатэатраў выбудоўваліся велізарныя чэргі. === Удзел у першынстве СССР да вайны === У 1936 годзе прайшоў першы чэмпіянат СССР. Праўда, футбольнай каманды «Дынама» (Мінск) сярод яго ўдзельнікаў не было. Мінчукі, якія яшчэ не мелі статуту каманды майстроў, гулялі на першынства рэспублікі, якое ў чарговы раз выйгралі ў 1937 годзе. Толькі два гады праз сталічная каманда стала камандай майстроў. У 1940 годзе яна была ўключана ў склад пятнаццаці каманд, якім на наступны год атрымалі магчымасць выступаць у вышэйшай лізе саюзнага чэмпіянату. Так што сезон 1941 гады мінскія заўзятары чакалі з нецярпеннем. Гонар дэбютаваць у эліце савецкага футбола выпала наступным футбалістам: брамнікі — Аляксандр Дорахаў, Аляксандр Кваснікаў, палявыя гульцы — Леанід Салаўёў, Аляксандр Маляўкін, Міхась Воўкаў, Абуш Чалакян, Міхась Карабко, Сяргей Нікульцаў, Васіль Панфілаў, Аляксандр Абрамаў, Якаўлеў, Васіль Панамароў, Эрык Рэйстэр, Яўген Піскароў, Кастусь Балясаў, Пётр Ігнатаў, Мікалай Шэвялянчык, Мікалай Зіноўеў. 27 красавіка 1941 гады «Дынама» правяло ў Мінску першы матч саюзнага першынства супраць іншага дэбютанта вышэйшай лігі ленінградскага «Спартака» і атрымала перамогу з лікам 2:1. Далей каманду чакала параза ў Тбілісі ад мясцовых аднаклубнікаў, вікторыя ў Маскве над першай прафсаюзнай камандай, і два запар паразы ад адэскага «Спартака» і ад дзейснага чэмпіёна — маскоўскага «Дынама». Таму да чарговай хатняй гульні 15 чэрвеня супраць каманды «Стаханавец» са [[Горад Данецк|Сталіна]] мінчукі рыхтаваліся асабліва старанна. Аднак і ў гэтай сустрэчы дынамаўцам не наканавана было дамагчыся дадатнага выніку. Дзякуючы бездакорнай гульні свайго галкіпера, перамогу з рахункам 2:1 атрымалі госці. Гэта быў апошні футбольны матч «Дынама» ў тым фатальным годзе. Праз тыдзень пачалася вайна… === Вялікая Айчынная вайна === Вайна заспела футбалістаў сталічнага «Дынама» ў Мінску. Паколькі каманда ўваходзіла ў структуру [[НКУС]] і была паўваенным калектывам, то ўжо на другі дзень вайны дынамаўцам выдалі абмундзіраванне, зброю і загадалі адпраўляцца ў Маскву. Як распавядаў пасля вайны адзін з ігракоў той каманды Мікалай Шавялянчык, футбалісты самастойна знайшлі ў падпаленым горадзе грузавік, на якім і накіраваліся па Магілёўскай шашы ў бок Масквы, кожную хвіліну рызыкуючы патрапіць пад бамбардзіроўку або нарвацца на варожы дэсант. Ехалі, пакуль не скончыўся бензін. Калі той закончыўся, а заправіцца не было дзе, далей пайшлі пешшу ў натоўпе ўцекачоў. У Магілёве футбалістам дапамог першы сакратар ЦК КПБ [[Панцеляймон Панамарэнка]], які выдзяліў дзве машыны, на якіх каманда даехала да Смаленска, а адтуль сяк-так дабралася і да Масквы. Па прыбыцці ў сталіцу футбалісты адправіліся на стадыён «Дынама». Тут у ліпені 1941-га фарміравалася Асобная мотастралковая брыгада адмысловага прызначэння — знакаміты ОМСБОН. У яе ўваходзілі 800 лепшых спартсменаў краіны, а таксама працоўныя маскоўскіх прадпрыемстваў, выкладчыкі і курсанты школ НКУС, чэкісты-аператыўнікі, памежнікі. У склад гэтай брыгады былі залічаны і мінскія футбалісты. ОМСБОН нёс патрульную службу, удзельнічаў у стварэнні абарончых меж, мініраванні важных аб’ектаў, ажыццяўляў выведвальныя і дыверсійныя дзеянні на акупаванай ворагам тэрыторыі. У кастрычніку 1941 года, калі Масква была абвешчана на аблогавым становішчы, часова стаў часткай гарнізона сталіцы і браў удзел у баявых дзеяннях у Падмаскоўе. 7 лістапада 1941 гады ў складзе ОМСБОН футбольная каманда мінскага «Дынама» на чале са старэйшым трэнерам Львом Карчэбокавым удзельнічала ў парадзе савецкіх войскаў на Чырвонай плошчы. Пасля таго як вораг быў адкінуты ад Масквы, футбалісты, якія неслі патрульную службу, ахоўвалі ваенныя аб’екты. Шэраг з іх прасіліся на фронт, але адпусцілі толькі некаторых. Касцяк каманды захаваўся, і пасля пераломнай перамогі пад Сталінградам з дынамаўцаў ізноў сфарміравалі футбольную каманду, якая некаторы час выступала ў першынстве Масквы пад назвай «Ваенная частка маёра Іванова». Крыху пазней каманду перайменавалі ў «Дынама-2». У 1944 годзе дынамаўская каманда ўжо іграла ў Кубку СССР, прычым дайшла да паўфіналу. === Пасляваенны час === <!--Вясна 1945 гады. Вайна набліжалася да канца. Жыццё ў Савецкай краіне паступова вярталася ў мірнае рэчышча. Ужо ў сярэдзіне мая павінен быў стартаваць першы паваенны чэмпіянат СССР па футболе, у ліку ўдзельнікаў якога было і мінскае «Дынама». Праўда, на шляхі вяртання вялікага футбола ў беларускую сталіцу стаяла адна істотная праблема. Дзе праводзіць хатнія матчы? Бо даваенны стадыён быў разбураны, а на ўзвядзенне новага патрабаваўся час. Таму сталі ўдарнымі тэмпамі прыводзіць у парадак стадыён «Харчавік», які размяшчаўся на беразе Свіслачы ў парку імя Горкага. Тым часам мінскае «Дынама» ў Сухумі поўным ходам рыхтавалася да пачатку саюзнага першынства. Дахаты дынамаўцы вярнуліся 6 мая, а тры дня праз адправіліся ў Брэст, дзе вікторыяй над мясцовым «Спартаком» (2:1) адсалютавалі Вялікай Перамозе. Адразу ж пасля матча сталічная каманда ўзяла курс на Тбілісі, дзе 14 мая ёй мела быць стартаваць у чэмпіянаце краіны паядынкам супраць ленінградскага «Зеніту». Супрацьстаянне прадстаўнікоў двух гарадоў-герояў завяршылася баявой нічыёй — 1:1. Аўтарам першага гала ў паваеннай гісторыі футбольнага клуба «Дынама» (Мінск) стаў паўабаронца Барыс Курнеў. Далей рушылі ўслед паразы ад аднаклубнікаў з Ленінграда (0:4) і Тбілісі (0:5) і перамога над сталінградскім «Трактарам» (4:1). Наступны матч мінчукі чакалі з адмысловым нецярпеннем, паколькі гульня, нарэшце вось, павінна была адбыцца ў Мінску. 14 чэрвеня дзесяць тысяч якія знудзіліся па футболе мінчукоў прыйшлі на стадыён «Харчавік», каб паглядзець на паядынак сваіх улюбёнцаў з маскоўскім «Дынамам». Аднак іх падтрымкі апынулася не досыць, каб перагуляць адну з наймоцных на той момант каманд краіны. Забіўшы тры неўзаемных мяча, масквічы пацвердзілі свой статут фаварытаў чэмпіянату і прыпсавалі мінскім аднаклубнікам хатні дэбют. Аднак нават гэта параза не магла азмрочыць радасці заўзятараў ад вяртання вялікага футбола ў беларускую сталіцу. У далейшым мінчукі выступалі са зменнымі поспехам, чаргуючы яркія перамогі з крыўднымі паразамі. Як следства, па выніках чэмпіянату «Дынама» абгрунтавалася на 9-м месцы, набраўшы 17 ачкоў у 22 матчах. Чэмпіянат краіны 1946 года склаўся для мінскага «Дынама» вельмі няўдала. Каманда толькі ў апошнім туры гарантавала сабе захаванне прапіскі ў вышэйшай лізе. Дало пра сябе ведаць адсутнасць добра падрыхтаваных рэзерваў. Аднак па канчатку першынства былі зроблены адпаведныя высновы, і перад стартам новага сезона беларускія заўзятары чакалі ад сваіх улюбёнцаў не толькі прыгожай гульні, але і годнага выніку. Нажаль, пачало было проста якія бянтэжаць — сем параз запар. З вяртаннем на нанова адбудаваны стадыён «Дынама» справы ў дынамаўцаў пайшлі весялей. Але занадта шмат ачкоў было страчана на старце, каб разлічваць на штосьці больш, чым захаванне месца ў класа «А». Перад чэмпіянатам 1948 гады мінская лютва ўзмацнілася некалькімі новымі гульцамі. З маскоўскага «Дынама» ў каманду прыйшлі Аляксандр Назараў, Валерый Бехтенев, а таксама добра знаёмы мінскім заўзятарам Барыс Курнеў. Мінчукі стартавалі 2 мая ў Ерэване, атрымаўшы перамогу над мясцовымі аднаклубнікамі (2:1). Аднак гэта гульня была прызнана таварыскай у сувязі з якая змянілася сістэмай розыгрышу. Кіраўнікі савецкага футбола палічылі, што праводзіць чэмпіянат у 30 каманд не вельмі зручна, і вырашылі заднім лікам (!) скараціць колькасць удзельнікаў да 14. Зрэшты, гэты фальстарт не адбіўся на гульні дынамаўцаў, якія выдатна пашумелі на старце і доўгі час знаходзіліся ў групе лідараў. Але кароткая лаўка запасных не дазволіла камандзе ўтрымаць набраны тэмп да канца чэмпіянату. 15 параз запар адкінулі мінчукоў на 12-е выніковае месца. Гэтак жа няўдала склаўся для «Дынама» і чэмпіянат 1949 гады — усяго толькі 15-е радок у турнірнай табліцы. А год праз каманда і зусім выляцела ў клас «Бы». Прычым права выступаць у найнізкай лізе дынамаўцам прыйшлося аспрэчваць у двухраундовой двубоі з пераможцам першынства БССР 1950 гады — камандай Акруговай хаты афіцэраў. Першы матч прынёс перамогу армейцам (1:0), у зваротным паядынку з такім жа рахункам мацней апынулася «Дынама». Не выявіла пераможца і дадатковая сустрэча — 1:1. Якая зацягнулася спрэчка прэтэндэнтаў завяршыўся толькі 3 снежня, калі дынамавец Макараў у дадатковы час дакладным ударам схіліў чару шаляў у карысць сваёй каманды. У 1951 годзе «бела-блакітныя» вярнулі сабе месца сярод наймоцных каманд класа «А». Але адставанне мінчукоў ад лепшых каманд краіны ў тэхнічным і тактычным плане было занадта прыкметным. Як следства, чарговае растанне з вышэйшым дывізіёнам. Падобная сітуацыя ў корані не ўладкоўвала кіраўніцтва рэспублікі. Таму было прынята рашэнне ствараць калектыў, здольны не толькі вярнуць прапіску ў вышэйшай лізе, але і трывала там замацавацца. З гэтай мэтай у каманду быў запрошаны знакаміты галкіпер Аляксей Хомич. Актыўна ўводзілася ў склад таленавітая моладзь у твары Івана Мозера, Уладзіміра Нуждина, Вячаслава Артемова, Юрыя Прохорова. У 1953 годзе абноўленае «Дынама» бліскуча прайшло турнірны шлях у класе «Б» і вярнулася ў групу наймоцных. На гэты раз не для таго, каб выступаць у якасці статыстаў. У сезон 1954 гады каманда ўступіла з новай назвай. Загадам Кіравання па фізічнай культуры і спорту Міністэрства адукацыі БССР футбалісты і трэнеры мінскага «Дынама», якія заваявалі права выступаць у класе «А» былі залічаны ў склад футбольнай каманды майстроў «Спартак». І варта прызнаць, што змена назвы дабратворна адбілася на гульні мінчукоў. Ужо стартавы матч чэмпіянату супраць маскоўскага «Лакаматыва», які адбыўся па просьбе азербайджанскай грамадскасці ў Ерэване, хоць і не выявіў пераможца (0:0), але прадэманстраваў велізарны патэнцыял мінскай лютвы. Пацверджаннем гэтага стала серыя гучных перамог над лідарамі савецкага футбола. Спачатку дзякуючы дублю Івана Мозера быў зрынуты чэмпіён краіны — маскоўскі «Спартак» (2:1). Затым ахвярай мінскіх спартакаўцоў упалі грозныя маскоўскія армейцы (1:0). А 31 мая на мінскім стадыёне «Дынама» ў прысутнасці 35000 гледачоў мінчукі ўпершыню ў сваёй паваеннай гісторыі адолелі якое лідыравала ў чэмпіянаце сталічнае «Дынама» (1:0). Вока заўзятараў цешыла не толькі яркая гульня каманды, але і месца ў турнірнай табліцы — пасля вікторыі над «Дынамам» спартакаўцы ўзлезлі на дагэтуль нябачаны першы радок. І нібы ўбоявшись уласнага спрыту, зменшылі звароты, патрываўшы шэраг неабавязковых параз. Як следства, першы круг мінская каманда завяршыла толькі пятой. Праўда, якія рушылі неўзабаве перамогі над «Крыламі Саветаў» (2:0), «Зенітам» (2:0), «Тарпеда» (2:1) і кіеўскім «Дынамам» (3:2) вярнулі дзёрзкага пачаткоўца ў што лідыруе групу. Ключавым у размеркаванні месцаў на пастаменце павінен быў стаць паядынак мінчукоў з маскоўскімі аднаклубнікамі 25 ліпеня ў Мінску. Аднак мінскія аматары футбола так і не ўбачылі сустрэчы прэтэндэнтаў на медалі. У сувязі з адкрыццём у Латвіі другой Усесаюзнай спартакіяды грамадства «Спартак» матч вядучых каманд краіны было вырашана перанесці ў Рыгу, дзе пры агідным судзействе латышскай судзейскай брыгады мінчукі пацярпелі паражэнне — 2:3. Зрэшты, гэта няўдача не зламала спартакаўцоў, якія годна правялі фіналь чэмпіянату і ўпершыню ў гісторыі клуба заваявалі бронзавыя медалі ўсесаюзнага першынства. Іх уладальнікамі сталі: футбалісты А.Хоміч, Н.Макараў, П.Мімрык, А.Ягораў, І.Мозер, В.Голубеў, В.Арцёмаў, А.Галашчапаў, Г.Абрамовіч, Б.Курнеў, В.Маляўкін, В.Ходзін, Ю.Бачурын, а таксама трэнеры М.Базенянкоў і М.Шавялянчык. Гэты поспех дазваляў беларускім заўзятарам спадзявацца на ўдалы выступ каманды і ў наступным сезоне. Аднак бронза 1954 гады так і засталася адзіным дасягненнем мінчукоў пад сцягам «Спартака». Другая палова 50-х складалася для мінскага «Спартака» вельмі няўдала. Каманда ніяк не магла знайсці тую гульню, якая дазволіла ёй заваяваць «бронзу» чэмпіянату СССР 1953 гады. Як следства, сталыя растанні з вышэйшай лігай, якія год праз змяняліся абнадзейлівымі вяртаннямі. Так працягвалася да 1959 гады, калі спартакаўцы, фінішаваўшы сёмымі ў чэмпіянаце краіны сярод каманд класа «Б», не змаглі вярнуць сабе прапіску ў групе наймоцных. Перад пачаткам сезона 1960 гады Федэрацыя футбола СССР прыняла рашэнне з мэтай папулярызацыі футбола ў краіне пашырыць клас «А» да 22 каманд і праводзіць чэмпіянат у два этапу. Дзякуючы гэтаму рэфармаванню Беларусь вярнула сабе месца ў вышэйшай лізе. Абараняць гонар рэспублікі ў барацьбе з лепшымі футбольнымі калектывамі краіны мела быць камандзе пад назвай «Беларусь», укамплектаванай футбалістамі мінскага «Спартака» і «Ураджая» і ўзмоцненай гульцамі з іншых клубаў краіны. З маскоўскага «Тарпеда» прыйшлі Альберт Дзенісенка, Віталь Арбутаў, Уладзімір Церахаў, з маскоўскага «Дынама» — Анатоль Жукаў, з мікалаеўскага «Авангарда» — Анатоль Маёраў. Шэфства над новай лютвой узяў Мінскі трактарны завод. Старт «Беларусі» ў чэмпіянаце выдаўся проста феерычным — пяць перамог запар! Прычым, сярод зрынутых былі такія гранды савецкага футбола, як маскоўскі «Спартак» і кіеўскае «Дынама». За ўвесь першы круг мінчукі патрывалі ўсяго дзве паразы — ад алма-атинского «Кайрата» (0:2) і армейцаў Масквы (0:3) — і заслужана займалі першае месца ў сваёй групе. Усё з нецярпеннем чакалі ад дэбютанта вышэйшай лігі новых неспадзевак. Але працягу не рушыла ўслед. Другі круг мінская лютва правяла вельмі нестабільна, чаргуючы ўдалыя матчы з адкрыта правальнымі, і завяршыла групавы этап на шостым месцы, якое давала «Беларусі» права змагацца толькі за месцы з 7-га па 11-е. Для каманды, яшчэ ўчора якая прэтэндавала на медалі, гэта было вялікім расчараваннем. Так што нядзіўна, што мінчукі не змаглі наладзіцца на матчы суцяшальнага турніру і фінішавалі ў чэмпіянаце толькі адзінаццатымі. Перад сезонам 1961 гады ў «Беларусі» пачаўся працэс змены пакаленняў. Каманду пакінулі дасведчаныя Леанід Нікуленкп, Анатоль Ільін, Анатоль Маёраў, на змену якім прыйшла цэлая група выхаванцаў беларускага футбола: Іван Савосцікаў, Юрый Пышнік, Леанід Гарай, Мікалай Чаргінец. З маскоўскага ЦСКА ў Мінск перабраўся Міхаіл Мустыгін. Амаладжэнне складу не прайшло бясследна. У наступных двух чэмпіянатах мінчукі не набылі поспеху, стабільна фінішуючы на 19-м месцы. Тым часам, былі і пазітыўныя моманты. Так, у 1961 годзе «Беларусі» быў уручаны прыз газеты «Савецкі спорт», як самай карэктнай камандзе краіны. А ў 1962-м адным з найлепшых бамбардзіраў першынства стаў нападнік мінчан Міхаіл Мустыгін, які забіў 16 мячоў. На гэтым завяршаецца кароткая гісторыя каманды майстроў пад назвай «Беларусь». Пасля «бронзавага» поспеху 1963 гады «Дынама» ніяк не атрымоўвалася намацаць гульню, якая дазволіла б ім ізноў падняцца на пастамент саюзнага першынства. Быццам бы па-ранейшаму ярка дзейнічаў грозны тандэм нападнікаў Малафееў — Мустыгін, на чый рахунак даводзілася львіная дзель камандных галоў, асвоіліся ў ролі лідараў Леанард Адамаў, Іван Мозер, Іван Савосцікаў, актыўна ўводзіліся ў склад перспектыўная моладзь, а выніку ўсё не было. Не лепшую паслугу мінчукам аказвалі штогадовыя турнэ па краінах Афрыкі, якія парой даводзіліся на самы разгар чэмпіянату. Адмовіцца ж было немагчыма, паколькі за ўсім гэтым крыліся палітычныя матывы. З такіх паездак футбалісты вярталіся змарнелымі далёкімі пералётамі, а часцяком і з траўмамі, што не магло не адбіцца на выступе каманды. Так, у 1965-м шмат у чым менавіта турнэ па Тунісе пакінула «Дынама» за бортам прызавой тройкі. У падапечных Аляксандра Севидова проста не хапіла сіл на фіналь чэмпіянату. Затое ў Кубку СССР 1965 гады «бела-блакітныя» выступілі як ніколі ўдала. Адолеўшы ў паўфінале чэмпіёна краіны тбіліскае «Дынама», мінчукі ўпершыню ў сваёй гісторыі выйшлі ў фінал, дзе іх чакаў грозны маскоўскі «Спартак». Першая сустрэча каманд у Маскве 14 жніўня пераможца не выявіла (0:0), у які адбыўся назаўтра дадатковым матчы мацней апынуліся сталічныя футбалісты (2:1). У сезоне 1967 гады дынамаўцы пры досыць нядрэннай гульні зноў спыніліся ў кроку ад пастамента. Невялікім суцяшэннем для каманды магло паслужыць толькі тое, што іх форвард Міхась Мустыгин з 19 мячам стаў лепшым бамбардзірам першынства. У наступныя гады вынікі «Дынама» пайшлі на змяншэнне, у чым, зрэшты, не было нічога дзіўнага — у камандзе пачаўся працэс змены пакаленняў. Пасля чэмпіянату 1969 гады развіталіся з футболам куміры беларускіх заўзятараў Міхаіл Мустыгін, Эдуард Зарэмба, Веніямін Арзамасцаў і Анатоль Глухотка. На трэнерскую працу перайшоў Іван Мозер. А 21 кастрычніка 1971 гады на мінскім стадыёне «Дынама» перад матчам «Дынама» (Мінск) — «Дынама» (Масква) адбылася цырымонія правадоў з вялікага футбола лепшага бамбардзіра ў гісторыі каманды Эдуарда Малафеева. Нападнік мінчукоў тройчы ўваходзіў у лік 33-х лепшых гульцоў СССР (1963, 1967, 1968), у 1971 годзе стаў лепшым бамбардзірам чэмпіянату краіны, у тым жа года ўвайшоў у члены клуба бамбардзіраў імя Рыгора Фядотава. За сваю кар’еру ён згуляў 255 матчаў у вышэйшай лізе і правёў у вароты супернікаў 100 мячоў. На рахунку Малафеева 40 матчаў і 6 забітых мячоў за зборную СССР. За гэтыя дасягненні Спорткамітэт СССР узнагародзіў яго медалём «За выбітныя спартыўныя дасягненні». Перад пачаткам сезона 1974 гады мінскае «Дынама», якое выступала гэтыя гады ў першай лізе, узначаліў заслужаны трэнер СССР Міхась Бозененков. Дапамагалі яму ўслаўленыя ў мінулым гульцы каманды Анатоль Ягораў, Эдуард Малафееў і Леанард Адамаў. У калектыў улілася вялікая група выхаванцаў мінскіх ДЮСШ — Юрый Курбыка, Валерый Шавейка, Сяргей Бароўскі, Пётр Васілеўскі і інш. Аднак задача выйсця ў групу наймоцных апынулася мінчукам не па плячы. Вырашыць яе ім атрымалася толькі на наступны год, калі «Дынама» ўжо пад кіраўніцтвам Яўгена Гаранскага датэрмінова забяспечыла сабе пуцёўку ў вышэйшую лігу. 1976 год выдаўся для дэбютанта класа «А» асабліва цяжкім. У сувязі з удзелам зборнай СССР у чэмпіянаце Еўропы і XXI Алімпійскіх гульнях было праведзена два чэмпіянату краіны — вясновы і восеньскі. У вясновай частцы гэтага футбольнага марафона мінчукі выглядалі цалкам годна, заняўшы 9-е выніковае месца, а вось на восень сіл у іх ужо не хапіла. Атрымаўшы ўсяго дзве перамогі, «Дынама» размясцілася на апошнім 16-м месцы і разам з маскоўскім «Спартаком» пакінула вышэйшую лігу. Няўдалы выступ пацягнуў за сабой чарговую змену кіраўніцтва. У руля каманды ўстаў Алег Базилевич, які працаваў раней з кіеўскім «Дынамам». Новы трэнерскі штаб надаваў вялікую ўвагу функцыянальнай падрыхтоўцы і патрабаваў безумоўнага выканання абранай на гульню канцэпцыі. Але для выйсця ў клас «А» гэтага апынулася недастаткова. У чэмпіянаце 1977 гады мінчукі не змаглі падняцца вышэй 4-га месцы і на наступны год пад кіраўніцтвам Базилевича распачалі чарговую спробу ўвайсці ў вышэйшую лігу. Місія здавалася цалкам пасільнай, паколькі дынамаўская моладзь ужо паспела набрацца досыць досведу, каб вырашаць сур’ёзныя задачы. Пацвердзілі гэта і першыя гульні чэмпіянату, у якіх каманда дзейнічала ярка і атрымлівала буйныя перамогі. Аднак трэнерскі штаб не заахвочваў творчую імправізацыю на поле, навязваючы футбалістам строгія тактычныя схемы, у сувязі з чым гульня «Дынама» паступова блякла, а выйсце ў групу наймоцных станавіўся ўсё больш сумніўным. У якая склалася сітуацыі Беларускі савет «Дынама» вырашыўся на адважны крок — даручыць кіраўніцтва лепшым клубам рэспублікі мясцовым спецыялістам. Выбар упаў на Эдуарда Малафеева, паспяхова працавалага ў Брэсце. Нядаўні кумір беларускіх заўзятараў без ценю нясмеласці прыняў каманду ў сярэдзіне сезона, здолеў натхніць футбалістаў на творчасць і самаадданасць і вярнуў-ткі Беларусі месца ў вышэйшай лізе. Тады яшчэ ніхто нават не падазраваў, што праз некалькі гадоў менавіта пад яго кіраўніцтвам мінскае «Дынама» даможацца самага гучнага поспеху ў сваёй гісторыі… --> === У суверэннай Беларусі === == Дасягненні == ==== {{Сцяг|СССР}} СССР ==== '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' * ''Чэмпіён СССР (1)'': 1982 * ''Бронзавы прызёр (3)'': 1954, 1963, 1983 '''[[Кубак СССР па футболе|Кубак СССР]]''' * ''Фіналіст (2)'': 1965, 1987 '''[[Кубак Футбольнага саюза СССР]]''' * ''Фіналіст (1)'': 1989 '''[[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянат БССР]]''' * ''Чэмпіён БССР (6)'': 1937—39, 1945, 1951, 1975 * ''Срэбны прызёр чэмпіянатаў БССР (5)'': 1934, 1935, 1946, 1952, 1977 * ''Бронзавы прызёр чэмпіянатаў БССР (2)'': 1940, 1947 '''[[Кубак БССР па футболе|Кубак БССР]]''' * ''Уладальнік Кубка БССР (2)'': 1936, 1940 * ''Фіналіст (1)'': 1945 ==== {{Сцяг|Беларусь}} Беларусь ==== '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' * ''Чэмпіён (7)'': 1992, 1993, 1994, 1995, 1995 (восень), 1997, 2004 * ''Срэбраны прызёр (9)'': 1996, 2001, 2005, 2006, 2008, 2009, 2014, 2015, 2017 * ''Бронзавы прызёр (7)'': 2000, 2003, 2012, 2013, 2016, 2018, 2021 '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' * ''Пераможца (3)'': 1992, 1994, 2003 * ''Фіналіст (3)'': 1996, 1998, 2013 '''[[Суперкубак Беларусі па футболе|Суперкубак Беларусі (Кубак сезона)]]''' * ''Пераможца (1)'': 1994 ==== [[File:Simple gold cup.svg|18px]] Футбольныя прызы (СССР) ==== * ''За справядлівую гульню'': 1961 * ''За волю да перамогі'': 1976 (в), 1982 * ''Кубак прагрэсу'': 1979, 1982 * ''Агрэсіўнаму госцю'': 1982 * ''Граза аўтарытэтаў'': 1986 * ''Імені Рыгора Фядотава'': 1982 == Статыстыка == {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="10" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў чэмпіянаце СССР''' |- !style="background: #436EEE; color:white" width=7%|'''Год''' !style="background: #436EEE; color:white" width=20%|'''Ліга''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''Г''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''Н''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white" width=6%|'''М''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''А''' !style="background: #436EEE; color:white" width=10%|'''Месца''' !style="background: #436EEE; color:white" width=37%|'''Бамбардзіры''' |- |1950 |Клас А |36 |9 |5 |22 |44-73 |23 |17(23) |Бармашаў — 11 |- |1951 |Клас Б |34 |21 |7 |6 |57-30 |49 |2(18) |Шэвялянчык — 20 |- |1952 |Клас А |13 |1 |3 |9 |10-29 |5 |14(14) |Шэвялянчык, Мозер, Васільеў, Юраў — 2 |- |1953 |Клас Б, 1-6 месцы |22 |13 |7 |2 |36-13 |33 |1(27) |Ягораў — 4 |- |1954 |Клас А |24 |12 |6 |6 |29-23 |30 |3(13) {{Бр|Бронза}} |Ягораў — 7 |- |1955 |Клас А |22 |2 |6 |14 |13‑32 |10 |12(12) |Ягораў — 3 |- |1956 |Клас Б, 1 зона |34 |18 |11 |5 |45-26 |47 |1(18) |Карнееў — 9 |- |1957 |Клас А |22 |1 |7 |14 |11-40 |9 |12(12) |Нікуленка — 3 |- |1958 |Клас Б, 3 зона |30 |18 |5 |7 |56-25 |41 |2(16) |Ерахавец — 10 |- |1959 |Клас Б, 2 зона |28 |13 |5 |10 |33-28 |31 |7(15) |Хасін — 9 |- |1960 |Клас А, 7-12 месцы |30 |13 |5 |12 |32-39 |31 |10(22) |Хасін — 13 |- |1961 |Клас А, 11-22 месца |32 |7 |10 |15 |29-44 |24 |19(22) |Мустыгін — 7 |- |1962 |Клас А, 13-22 месцы |30 |10 |6 |14 |34-41 |26 |19(22) |Мустыгін — 17 |- |1963 |Першая група А |38 |18 |12 |8 |47-27 |48 |3(20) {{Бр|Бронза}} |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 21 |- |1964 |Першая група А |32 |7 |17 |8 |24-21 |31 |9(17) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 10 |- |1965 |Першая група А |32 |14 |9 |9 |37-27 |37 |4(17) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 17 |- |1966 |Першая група А |36 |11 |13 |12 |36-39 |35 |11(19) |Мустыгін — 8 |- |1967 |Першая група А |36 |13 |17 |6 |47-31 |43 |4(19) |Мустыгін — 19 |- |1968 |Першая група А |38 |17 |12 |9 |52-36 |46 |6(20 |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 11 |- |1969 |Першая група А, 1-14 месцы |32 |8 |11 |13 |22-37 |27 |13(14) |Каберскі, Талейка — 4 |- |1970 |Вышэйшая група А |32 |11 |10 |11 |33-29 |32 |9(17) |Васільеў — 9 |- |1971 |Вышэйшая |30 |8 |12 |10 |36-43 |28 |11(16) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 16 |- |1972 |Вышэйшая |30 |10 |11 |9 |27-28 |31 |8(16) |Васільеў — 9 |- |1973 |Вышэйшая |30 |7 |3+6 |14 |21-36 |17 |15(16) |Грыгорьеў, Васільеў, Курнеў, Словак, Варонін — 3 |- |1974 |Першая |38 |21 |9 |8 |60-38 |51 |3(20) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 14 |- |1975 |Першая |38 |21 |8 |9 |52-31 |50 |2(20) |Грыгорьеў — 13 |- |1976(вясна) |Вышэйшая |15 |6 |3 |6 |17-18 |15 |9(16) |Васілеўскі — 5 |- |1976(восень) |Вышэйшая |15 |2 |4 |9 |10-21 |8 |16(16) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]], [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Байдачны]] — 4 |- |1977 |Вышэйшая |38 |19 |9 |10 |48-29 |47 |4(20) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 11 |- |1978 |Першая |38 |21 |11 |6 |57-28 |53 |3(20) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 16 |- |1979 |Вышэйшая |34 |15 |6 |13 |48-38 |36 |6(18) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 14 |- |1980 |Вышэйшая |34 |11 |12 |11 |41-42 |32(-2) |10(18) |Васілеўскі — 10 |- |1981 |Вышэйшая |34 |11 |13 |10 |44-39 |32 |9(18) |Васілеўскі — 14 |- |1982 |Вышэйшая |34 |19 |9 |6 |63-35 |47 |1(18) {{Зл|Чэмпіён}} |Гурыновіч — 13 |- |1983 |Вышэйшая |34 |17 |9 |8 |51-34 |43 |3(18) {{Бр|Бронза}} |Гурыновіч — 17 |- |1984 |Вышэйшая |34 |15 |13 |6 |43-28 |40 (-3) |5(18) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 12 |- |1985 |Вышэйшая |34 |16 |9 |9 |40-31 |41 |4(18) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 11 |- |1986 |Вышэйшая |30 |10 |8 |12 |37-40 |28 |10(16) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 13 |- |1987 |Вышэйшая |30 |12 |9 |9 |33-25 |33 |5(16) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 10 |- |1988 |Вышэйшая |30 |7 |11 |12 |29-34 |25 |12(16) |Шырокі — 5 |- |1989 |Вышэйшая |30 |11 |7 |12 |35-33 |29 |9(16) |Мятліцкі, Герасімец — 5 |- |1990 |Вышэйшая |24 |6 |3 |15 |20-34 |15 |12(13) |Мархель — 6 |- |1991 |Вышэйшая |30 |9 |11 |10 |29-31 |29 |8(16) |Вялічка — 9 |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="10" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў чэмпіянаце Беларусі''' |- !style="background: #436EEE; color:white"|'''Год''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Ліга''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Г''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Н''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''М''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''А''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Месца''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Бамбардзіры''' |- |1992 |Вышэйшая |15 |11 |3 |1 |38–7 |25 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Валянцін Бялькевіч|Бялькевіч]] — 7 |- |1992/93 |Вышэйшая |32 |26 |5 |1 |90–25 |57 |1(17) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Сяргей Бараноўскі|Бараноўскі]] — 17 |- |1993/94 |Вышэйшая |30 |24 |4 |2 |76–20 |52 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 14 |- |1994/95 |Вышэйшая |30 |20 |8 |2 |83–24 |48 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Яўген Кашанцаў|Кашанцаў]] — 18 |- |1995-восень |Вышэйшая |15 |12 |2 |1 |42–13 |38 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 15 |- |1996 |Вышэйшая |30 |23 |6 |1 |83–20 |75 |2(16) {{Ср|Срэбра}} |[[Уладзімір Міхайлавіч Макоўскі|Макоўскі]] — 23 |- |1997 |Вышэйшая |30 |21 |7 |2 |74–24 |70 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Уладзімір Міхайлавіч Макоўскі|Макоўскі]] — 16 |- |1998 |Вышэйшая |28 |11 |6 |11 |39–38 |39 |8(15) |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]] — 7 |- |1999 |Вышэйшая |30 |14 |9 |7 |51–30 |51 |6(16) |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]] — 15 |- |2000 |Вышэйшая |30 |19 |5 |6 |49–21 |62 |3(16) {{Бр|Бронза}} |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]], [[Сяргей Уладзіміравіч Кавальчук|Кавальчук]] — 9 |- |2001 |Вышэйшая |26 |16 |5 |5 |52–21 |53 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 12 |- |2002 |Вышэйшая |26 |12 |6 |8 |44–28 |42 |7(14) |[[Максім Цыгалка|Цыгалка]] — 11 |- |2003 |Вышэйшая |30 |20 |4 |6 |62–24 |64 |3(16) {{Бр|Бронза}} |[[Сяргей Карніленка|Карніленка]] — 18 |- |2004 |Вышэйшая |30 |24 |3 |3 |64–18 |75 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Андрэй Разін|Разін]] — 12 |- |2005 |Вышэйшая |26 |15 |5 |6 |50–26 |50 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Леанід Ковель|Ковель]] — 9 |- |2006 |Вышэйшая |26 |15 |7 |4 |44–22 |52 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Эдуарду Марэйра Араужу|Эду]] — 10 |- |2007 |Вышэйшая |26 |8 |11 |7 |27–28 |35 |9(14) |[[Бруно Мбанангой|Мбанангой]] — 7 |- |2008 |Вышэйшая |30 |19 |5 |6 |49–29 |62 |2(16) {{Ср|Срэбра}} |[[Роберт Рак|Рак]] — 10 |- |2009 |Вышэйшая |26 |14 |8 |4 |38–18 |50 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Аляксандр Гаўрушка|Гаўрушка]] — 8 |- |2010 |Вышэйшая |33 |17 |5 |11 |49–34 |56 |4(12) |[[Сяргей Кісляк|Кісляк]] — 9 |- |2011 |Вышэйшая |33 |14 |7 |12 |50–43 |49 |4(12) |[[Бруна Фурлан|Фурлан]] — 11 |- |2012 |Вышэйшая |30 |16 |8 |6 |37–19 |56 |3(11) {{Бр|Бронза}} |[[Станіслаў Драгун|Драгун]] — 7 |- |[[Сезон 2013 ФК Дынама Мінск|2013]] |Вышэйшая |32 |15 |9 |8 |44–33 |54 |3(12) {{Бр|Бронза}} |[[Эрнан Фігерэда|Фігерэда]] — 10 |- |[[Сезон 2014 ФК Дынама Мінск|2014]] |Вышэйшая |32 |18 |7 |7 |44–21 |61 |2(12) {{Ср|Срэбра}} |[[Ненад Адамавіч|Адамавіч]], [[Ігар Стасевіч|Стасевіч]] — 8 |- |[[Сезон 2015 ФК Дынама Мінск|2015]] |Вышэйшая |26 |15 |8 |3 |36–13 |53 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Чыгозэ Удожы|Удожы]] — 10 |- |[[Сезон 2016 ФК Дынама Мінск|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] || 30 || 15 || 10 || 5 || 46–28 || '''55''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Уладзімір Хвашчынскі|Хвашчынскі]] — 8 |- |[[Сезон 2017 ФК Дынама Мінск|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] || 30 || 22 || 2 || 6 || 46–15 || '''68''' || '''2''' (16) {{Ср|Срэбра}} || [[Антон Сарока|Сарока]] — 12 |- |[[Сезон 2018 ФК Дынама Мінск|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] || 30 || 18 || 9 || 3 || 41–17 || '''63''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Уладзімір Хвашчынскі|Хвашчынскі]] — 6 |- |[[Сезон 2019 ФК Дынама Мінск|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] || 30 || 15 || 5 || 10 || 43–39 || '''50''' || '''4''' (16) || [[Ягор Зубовіч|Зубовіч]] — 8 |- |[[Сезон 2020 ФК Дынама Мінск|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] || 30 || 16 || 4 || 10 || 38–25 || '''52''' || '''6''' (16) || [[Яўген Шыкаўка|Шыкаўка]] — 11 |- |[[Сезон 2021 ФК Дынама Мінск|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] || 30 || 19 || 5 || 6 || 55–20 || '''62''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Аблай Мбенг|Мбенг]] — 10 |- |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="7" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў еўракубках''' |- !style="background: #436EEE; color:white"| Сезон !style="background: #436EEE; color:white"| Спаборніцтва !style="background: #436EEE; color:white"| Раўнд !style="background: #436EEE; color:white"| Клуб !style="background: #436EEE; color:white"| Хатні матч !style="background: #436EEE; color:white"| У гасцях !style="background: #436EEE; color:white"| Вынік |- |1983/84 |Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў |1 раўнд |{{Сцяг|Швейцарыя||20px}} [[ФК Грасхопер|Грасхопер]] |1:0 |2:2 |'''3:2''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Венгрыя}} [[ФК Раба ЭТА|Раба ЭТА]] |3:1 |6:3 |'''9:4''' |- | | |1/4 фіналу |{{Сцяг|Румынія|1965}} [[ФК Дынама Бухарэст|Дынама (Бухарэст)]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |1984/85 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} [[ФК ХІК|ХІК]] |4:0 |6:0 |'''10:0''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Партугалія}} [[ФК Спортынг Лісабон|Спортынг (Лісабон)]] |2:0 |0:2 |'''2:2''' ({{Comment|5:3|па пенальці}}) |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Відзеў Лодзь|Відзеў]] |0:1 |2:0 |'''2:1''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Югаславія}} [[ФК Жэлезнічар Сараева|Жэлезнічар]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |1986/87 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Венгрыя}} [[ФК Дзьёр|Дзьёр]] |2:4 |1:0 |'''3:4''' |- |1987/88 |Кубак уладальнікаў Кубкаў |1 раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Генчлербірлігі|Генчлербірлігі]] |2:0 |2:1 |'''4:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Іспанія}} [[ФК Рэал Сасьедад|Рэал Сасьедад]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |1/4 фіналу |{{Сцяг|Бельгія}} [[ФК Мехелен|Мехелен]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |1988/89 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Балгарыя|1971}} [[ФК Фракія Плоўдзіў|Фракія]] |0:0 |2:1 |'''2:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Вікторыя Бухарэст|Вікторыя (Бухарэст)]] |2:1 |0:1 |'''2:2^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- |1993/94 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вердэр|Вердэр]] |1:1 |2:5 |'''3:6''' |- |1994/95 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Мальта}} [[ФК Хіберніянс Паола|Хіберніянс]] |3:1 |3:4 ([[Авертайм|дч]]) |'''6:5''' |- | | |1 раўнд |{{Сцяг|Італія}} [[ФК Лацыа|Лацыа]] |0:0 |1:4 |'''1:4''' |- |1995/96 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Універсітаця Краёва|Універсітаця (Краёва)]] |0:0 |0:0 |'''0:0''' ({{Comment|3:1|па пенальці}}) |- | | |1 раўнд |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Аўстрыя Вена|Аўстрыя (Вена)]] |1:0 |2:1 |'''3:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вердэр|Вердэр]] |2:1 |0:5 |'''2:6''' |- |1996/97 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Багеміянс Дублін|Багеміянс]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на вяздзе|гв]])}''' |- | | |Кваліф. раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Бешыкташ|Бешыкташ]] |2:1 |0:2 |'''2:3''' |- |1997/98 |Кубак УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Грузія|1990}} [[ФК Калхеці-1913|Калхеці-1913]] |1:0 |1:2 |'''2:2^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Нарвегія}} [[ФК Лілестром|Лілестром]] |0:2 |0:1 |'''0:3''' |- |1998/99 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта|Сконта]] |1:2 |0:0 |'''1:2''' |- |2001 |Кубак Інтэртота |1 раўнд |{{Сцяг|Люксембург}} [[ФК Хабшайд|Хабшайд]] |6:0 |1:1 |'''7:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Хапаэль Хайфа|Хапаэль (Хайфа)]] |2:0 |1:0 |'''3:0''' |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |0:0 |3:4 |'''3:4''' |- |2002/03 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Балгарыя}} [[ФК ЦСКА Сафія|ЦСКА (Сафія)]] |1:4 |0:1 |'''1:5''' |- |2003/04 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Данія}} [[ФК Брондбю|Брондбю]] |0:2 |0:3 |'''0:5''' |- |2004 |Кубак Інтэртота |1 раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Одра Вадзіслаў-Слёнскі|Одра]] |2:0 |0:1 |'''2:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Сербія і Чарнагорыя}} [[ФК Сартыд|Сартыд]] |1:2 |3:1 ([[Авертайм|дч]]) |'''4:3''' |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Францыя}} [[ФК Ліль|Ліль]] |2:2 |1:2 |'''3:4''' |- |2005/06 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Кіпр}} [[ФК Анартосіс|Анартосіс]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |2006/07 |Кубак УЕФА |1 квал. раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Заглэмбе Любін|Заглэмбе (Любін)]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |2 квал. раўнд |{{Сцяг|Славакія}} [[ФК Артмедыя|Артмедыя]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |2007/08 |Кубак УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта|Сконта]] |2:0 |1:1 |'''3:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Данія}} [[ФК Одэнсэ|Одэнсэ]] |1:1 |0:4 |'''1:5''' |- |2009/10 |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Македонія}} [[ФК Рэнова|Рэнова]] |2:1 |1:1 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Нарвегія}} [[ФК Тромсё|Тромсё]] |0:0 |1:4 |'''1:4''' |- |2010/11 |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Калеў Сіламяэ|Калеў (Сіламяэ)]] |5:1 |5:0 |'''10:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Макабі Хайфа|Макабі (Хайфа)]] |3:1 |0:1 |'''3:2''' |- | | |Плэй-офф |{{Сцяг|Бельгія}} [[ФК Бругэ|Бругэ]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |2013/14 |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Літва}} [[ФК Круоя|Круоя]] |5:0 |3:0 |'''8:0''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Харватыя}} [[ФК Лакаматыва Заграб|Лакаматыва]] |1:2 |3:2 |'''4:4^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Трабзанспор|Трабзанспор]] |0:1 |0:0 |'''0:1''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2014/2015|2014/15]] |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} [[ФК МюПа-47|МюПа-47]] |3:0 |0:0 |'''3:0''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Клуж|Клуж]] |1:0 |2:0 |'''3:0''' |- | | |Плэй-оф |{{Сцяг|Партугалія}} [[ФК Насьянал|Насьянал]] |2:0 |3:2 |'''5:2''' |- | | |Група К |{{Сцяг|Грэцыя}} [[ФК ПАОК|ПАОК]] |0:2 |1:6 |rowspan="3"| |- | | |Група К |{{Сцяг|Італія}} [[ФК Фіярэнціна|Фіярэнціна]] |0:3 |2:1 |- | | |Група К |{{Сцяг|Францыя}} [[ФК Генгам|Генгам]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2015/2016|2015/16]] |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Балгарыя}} [[ФК Чэрна Мора Варна|Чэрна Мора]] |1:1 |4:0 |'''5:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Швейцарыя||20px}} [[ФК Цюрых|Цюрых]] |1:1 ([[Авертайм|дч]]) |1:0 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Рэд Бул Зальцбург|Зальцбург]] |2:0 |0:2 |'''2:2''' ({{Comment|3:1|па пенальці}}) |- | | |Група E |{{Сцяг|Чэхія}} [[ФК Вікторыя Пльзень|Вікторыя (Пльзень)]] |1:0 |0:2 |rowspan="3"| |- | | |Група E |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Рапід Вена|Рапід (Вена)]] |0:1 |1:2 |- | | |Група E |{{Сцяг|Іспанія}} [[ФК Вільярэал|Вільярэал]] |1:2 |0:4 |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2016/2017|2016/17]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Спартак Юрмала|Спартак (Юрмала)]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Сент-Патрыкс Атлетык|Сент-Патрыкс Атлетык]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Сербія}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна (Нові-Сад)]] |0:2 |1:1 |'''1:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2017/2018|2017/18]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Фарэрскія астравы}} [[ФК Рунавік|Рунавік]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Македонія}} [[ФК Работнічкі Скоп’е|Работнічкі (Скоп’е)]] |3:0 |1:1 |'''4:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Кіпр}} [[ФК АЕК Ларнака|АЕК (Ларнака)]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2018/2019|2018/19]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Дэры Сіці|Дэры Сіці]] |1:2 |2:0 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Славакія}} [[ФК ДАК 1904 Дунайска-Стрэда|ДАК 1904 (Дунайска-Стрэда)]] |4:1 |3:1 |'''7:2''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Расія}} [[ФК Зеніт Санкт-Пецярбург|Зеніт (Санкт-Пецярбург)]] |4:0 |1:8 |'''5:8''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2019/2020|2019/20]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Ліепая|Ліепая]] |1:2 |1:1 |'''2:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2020/2021|2020/21]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Пяст Глівіцы|Пяст (Глівіцы)]] |0:2 |— |'''0:2''' |- |[[Ліга канферэнцый УЕФА 2022/2023|2022/23]] |[[Ліга канферэнцый УЕФА|Ліга канферэнцый]] |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Чарнагорыя}} [[ФК Дэчыч Тузі|Дэчыч (Тузі)]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Хапаэль Беэр-Шэва|Хапаэль (Беэр-Шэва)]] |: |: |''':''' |- |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="7" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў неафіцыйных турнірах''' |- !style="background: #436EEE; color:white"| Сезон !style="background: #436EEE; color:white"| Спаборніцтва !style="background: #436EEE; color:white"| Раўнд !style="background: #436EEE; color:white"| Клуб !style="background: #436EEE; color:white"| Вынік |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1994|1994]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група D |{{Сцяг|Расія}} [[Маладзёжная зборная Расіі па футболе|Расія U-21]] |'''0:1''' |- | | |Група D |{{Сцяг|Узбекістан}} [[ФК Нефтчы Ферган|Нефтчы (Фергана)]] |'''1:5''' |- | | |Група D |{{Сцяг|Кыргызстан}} [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] |'''10:0''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1995|1995]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група В |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта Рыга|Сконта (Рыга)]] |'''0:6''' |- | | |Група В |{{Сцяг|Кыргызстан}} [[ФК Кант-Ойл|Кант-Ойл]] |'''9:0''' |- | | |Група В |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''1:1''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1996|1996]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група С |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''5:3''' |- | | |Група С |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Флора Талін|Флора (Талін)]] |'''2:0''' |- | | |Група С |{{Сцяг|Украіна}} [[ФК Дынама Кіеў|Дынама (Кіеў)]] |'''3:2''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Грузія|1990}} [[ФК Дынама Тбілісі|Дынама (Тбілісі)]] |'''2:1''' |- | | |Паўфінал |{{Сцяг|Украіна}} [[ФК Дынама Кіеў|Дынама (Кіеў)]] |'''0:4''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1998|1998]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група А |{{Сцяг|Расія}} [[ФК Спартак Масква|Спартак (Масква]] |'''1:8''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Арменія}} [[ФК Ерэван|Ерэван]] |'''2:0''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Таджыкістан}} [[ФК Вахш|Вахш]] |'''4:1''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''1:7''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 2005|2005]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група А |{{Сцяг|Казахстан}} [[ФК Кайрат|Кайрат (Алматы)]] |'''2:1''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Левадыя Талін|Левадыя (Талін)]] |'''2:0''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Расія}} [[Юніёрская зборная Расіі па футболе|Расія U-19]] |'''1:1''' |- |} == Стадыён == [[File:Dinamo-Yuni.jpg|300px|thumb|right|Дынама-Юні]] {{main|Дынама (стадыён, Мінск)}} Да 2009 года хатнія матчы «Дынама» праводзіла на [[Дынама (стадыён, Мінск)|аднайменным мінскім стадыёне]], які знаходзіцца ў самым цэнтры горада і ўмяшчае 35 тысяч гледачоў. У 2009—2012 гадах «Дынама» гуляла на стадыёне [[Дынама-Юні (стадыён)|«Дынама-Юні»]]. Ён знаходзіцца ў [[Кунцаўшчына (жылы раён, Мінск)|Кунцаўшчыне]], на захадзе горада. Умяшчальнасць — 4500 чалавек. Стадыён быў пабудаваны ў 2000 годзе, меў назву «Дарыда» і належыў [[ФК Дарыда|аднайменнай камандзе]] з Мінскага раёна. У 2008 годзе быў выкуплены клубам «Дынама» і перайменаваны. У канцы 2012 года «Дынама-Юні» быў зачынены на рэканструкцыю. Пачынаючы з сезона 2013 каманда выступала на стадыёне [[Трактар (стадыён, Мінск)|«Трактар»]]. З лета 2018 года, калі пасля рэканструкцыі быў адкрыты стадыён [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]], каманда пачала праводзіць свае матчы на ім. == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[https://dinamo-minsk.by/blr/asnouny-sklad/2022 Гульцы]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ягор Хаткевіч]]||1988}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Шпакоўскі]]||2001}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Сіненка]]||1997}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Швяцоў]]||1998}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сачыўка]]||1986}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Навумаў]]||1989}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Калінін]]||2002}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Арынью]]||1995}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Вакуліч]]||1998}} {{Ігрок|67|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Раман Бегуноў]]||1993}} {{Ігрок||{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Ігар Габрыел]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Быкаў]]||1992}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Кісляк]] {{капітан}}||1987}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Барадзін]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Пуціла]]||1987}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Дземчанка]]||2002}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзяніс Грачыха]]||1999}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Суша]]||2000}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Міхаіл Міхайлавіч Казлоў|Міхаіл Казлоў]]||1990}} {{Ігрок|80|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Аляксандравіч Канцавы|Арцём Канцавы]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Чарнагорыя}}|Нап|[[Душан Бакіч]]||1999}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Іван Бахар]]||1998}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Ложкін]]||2002}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Латыхоў]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Данііл Шапко]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Каратай||2004}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Цімафей Юрасаў||2003}}--> <!--{{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ігар Заяц]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Лях]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Лузан]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Фірсаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Радзівонаў]]||2000}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Міхаленка]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Халімончык]]||2000}}--> <!--{{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Іваноў (футбаліст)|Мікалай Іваноў]]||2000}}--> <!--{{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Раман Давыскіба]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Крэс]]||2003}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Глеб Роўда||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Саматой||2001}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Фёдар Лапавухаў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Ян Марцінкевіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Іван Шымаковіч||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Данііл Арзамасцаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Цімафей Бараноўскі||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Вакар||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Кірыл Коўш||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Красоўскі||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Іван Яфіменка||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Хавалка]]||2003}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Максім Шаўчэнка]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Будзько||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Дубінец||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Юрый Краўчанка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Кролік||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Макарэвіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Марозік||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Дзмітрый Ніжнік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Антон Сакоўскі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Сугакаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Арлоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Ціханаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Ягор Шадзько||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Чалядзінскі]] (нар. 1977) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Радзіслаў Арлоўскі]] (нар. 1970) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Караткевіч]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дыяна Тропнікава]] (нар. 1986) — трэнер па навукова-метадычнай працы * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Панкавец]] (нар. 1981) — трэнер па АФП * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Марцёшкін]] (нар. 1970) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Быліна]] (нар. 1981) — трэнер-аналітык * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Лянцэвіч]] (нар. 1983) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Віктар Бабіч]] (нар. 1991) — трэнер дубля па АФП * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Лясун]] (нар. 1966) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Юркевіч]] (нар. 1975) — трэнер брамнікаў дубля == Сімволіка == <gallery caption="" widths="150px" heights="150px" class="center"> Эмблема Дынама Мінск 2.png| Эмблема Дынама Мінск 3.png| ФК Дынама Мінск.png| </gallery> == Вядомыя гульцы == * [[Сяргей Яўгенавіч Алейнікаў|Сяргей Алейнікаў]] * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] * [[Валянцін Бялькевіч]] * [[Сяргей Гурэнка]] * [[Андрэй Вікенцьевіч Зыгмантовіч|Андрэй Зыгмантовіч]] * [[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Георгій Кандрацьеў]] * [[Юрый Курненін]] * [[Эдуард Малафееў]] * [[Міхаіл Мустыгін]] * [[Аляксандр Пракапенка]] * [[Андрэй Разін]] == Галоўныя трэнеры == {{div col|3}} * [[Эдуард Малафееў]] (1978—1983) * [[Веніямін Арзамасцаў]] (1983—1986) * [[Іван Савосцікаў]] (1986—1988) * [[Эдуард Малафееў]] (1988—1991) * [[Міхаіл Вяргеенка]] (1991—1992) * [[Іван Шчокін]] (1992—1997) * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] (1997) * [[Уладзімір Курнеў]] (1998) * [[Веніямін Арзамасцаў]] (1998) * [[Юрый Курненін]] (1999) * [[Павел Раднёнак]] (1999—2000) * [[Аляксандр Піскароў]] (2000—2001) * [[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Георгій Кандрацьеў]] (2001) * [[Эдуард Малафееў]] (2001—2002) * [[Андрэй Вікенцьевіч Зыгмантовіч|Андрэй Зыгмантовіч]] (2002) * [[Георгій Гюраў]] (2002—2003) * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] (2003) * [[Пётр Яўгенавіч Шубін|Пётр Шубін]] (2004) * [[Юрый Уладзіміравіч Шуканаў|Юрый Шуканаў]] (2004—2005) * [[Аляксандр Мікалаевіч Башмакоў|Аляксандр Башмакоў]] (2005) * [[Аляксандр Дзмітрыевіч Рабаконь|Аляксандр Рабаконь]] (2005—2006) * [[Аляксей Аляксеевіч Пятрушын|Аляксей Пятрушын]] (2006) * [[Пётр Пятровіч Качура|Пётр Качура]] (2006—2007) * [[Аляксандр Хацкевіч]] (2007) * [[Ігар Крывушэнка]] (2007—2008) * [[Славалюб Муслін]] (2008—2009) * [[Сяргей Гурэнка]] (2009—2010) * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (в.а., 2010) * [[Уладзімір Гольмак]] (2010) * [[Алег Васіленка]] (2010—2011) * [[Сяргей Аўчыннікаў]] (2011) * [[Аляксандр Сяднёў]] (2011—2012) * [[Алег Пратасаў]] (2012—2013) * [[Роберт Маскант]] (чэрвень — снежань 2013) * [[Уладзімір Журавель]] (снежань 2013 — снежань 2014) * [[Душан Угрын, 1967|Душан Угрын]] (снежань 2014 — красавік 2015) * [[Вук Рашавіч]] (май 2015 — ліпень 2016) * [[Сяргей Бароўскі]] (ліпень 2016 — май 2017) * [[Сяргей Гурэнка]] (май 2017 — снежань 2018) * [[Раман Піліпчук]] (люты — май 2019) * [[Сяргей Гурэнка]] (чэрвень 2019 — красавік 2020) * [[Леанід Кучук]] (красавік 2020 — чэрвень 2021) * [[Арцём Чалядзінскі]] ({{в.а.}} у чэрвені — снежні 2021; са снежня 2021) {{div col end}} == Фінансы, санкцыі ЕС == Тытульным спонсарам доўгі час (з 1999 па 2019 год) была [[Беларусь|беларуская]] група кампаній «[[Трайпл]]», заснаваная ў 1992 годзе, генеральны дырэктар [[Юрый Чыж]]. Па звестках газеты «Прессбол», бюджэт «Дынама» на сезон 2013 склаў каля 6 млн [[Долар ЗША|долараў]]<ref>[http://www.pressball.by/news/football/129999 Футбол. Годовой бюджет минского «Динамо» составляет порядка 6 миллионов долларов]</ref>. 23 сакавіка 2012 года [[Савет Еўрапейскага саюза]] дадаў [[Юрый Аляксандравіч Чыж|Юрый Чыжа]] да [[спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС|спісу беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС]], таксама пад еўрапейскія санкцыі трапілі і яго кампаніі, у тым ліку «Дынама» Мінск<ref name="3A32012D0642">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32012D0642 Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures against Belarus]</ref><ref>{{cite web|language=ru|url=http://news.tut.by/politics/280743.html|title=ЕС обнародовал черный список из 12 человек и 29 компаний|date=2012-03-25|publisher=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325211424/http://news.tut.by/politics/280743.html|archivedate=2012-03-25|accessdate=2012-03-25|dead-url=yes}}</ref>. 6 лістапада 2015 года санкцыі супраць Чыжа і яго актываў былі знятыя<ref>{{cite web|date=2015-10-6|url=http://nn.by/?c=ar&i=157529|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151006171032/http://nn.by/?c=ar&i=157529|archivedate=2015-10-06|title=Санкцыі ЕС у дачыненні да Юрыя Чыжа і яго актываў знятыя|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|accessdate=2015-10-06|language=be}}</ref><ref name="РС2">''ИК''. [http://www.svaboda.org/content/krutoje-pikie-juryja-cyza/27606470.html Крутое пике Юрия Чижа: от самого успешного бизнесмена Беларуси к арестанту?] «[[Радыё Свабода]]», 12.03.2016</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == * [https://dinamo-minsk.by/blr Афіцыйны сайт] {{in lang|be}} * {{globalsportsarchive|fk-dynama-minsk/18859}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Дынама Мінск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:ФК Дынама Мінск| ]] [[Катэгорыя:1927 год у Мінску]] [[Катэгорыя:Беларускія юрыдычныя асобы ў Чорным спісе ЕС]] nsp317sg9pgnjnb64c6cgeaqzoekea8 4164458 4164209 2022-07-25T05:38:28Z 178.124.218.132 /* Цяперашні склад */ wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Дынама Мінск | Лагатып = ФК Дынама Мінск.png | ШырыняЛагатыпа = 200px | ПоўнаяНазва = ЗАТ «Футбольны клуб „Дынама-Мінск“» | Мянушкі = бела-блакітныя, дынамікі | Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[1927]] | Стадыён = [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]] | Умяшчальнасць = 22 246 | Кіраўнік = [[Андрэй Толмач]] | ПасадаКіраўніка = Генеральны дырэктар | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] | Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 3 месца | Сайт = https://dinamo-minsk.by/blr | pattern_la1=_dinamominsk20h | pattern_b1= _dinamominsk20h | pattern_ra1=_dinamominsk20h | pattern_sh1=_dinamominsk20h | pattern_so1=_dinamominsk20h | leftarm1=FFFFFF | body1=FFFFFF | rightarm1=FFFFFF | shorts1=FFFFFF | socks1=FFFFFF | pattern_la2=_dinamominsk20a | pattern_b2=_dinamominsk20a | pattern_ra2=_dinamominsk20a | pattern_sh2=_dinamominsk20a | pattern_so2=_dinamominsk20a | leftarm2=FFFFFF | body2=FFFFFF | rightarm2=FFFFFF | shorts2=0000FF | socks2=0000FF }} '''«Дынама»''' — беларускі [[футбольны клуб]] з горада [[Мінск]]а, адзін з самых тытулаваных клубаў Беларусі. Каманда была створана ў [[1927]] годзе. Гуляла ў вышэйшай лізе [[Чэмпіянат СССР па футболе|чэмпіянату СССР]]. У 1982 годзе заняла ў ім першае месца. З 1992 года мінскае «Дынама» выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Назвы клуба == * «Дынама» (1927—1953) * «Спартак» (1954—1959) * «Беларусь» (1960—1962) * «Дынама» (з 1963 года) == Гісторыя клуба == === Першыя гады === Днём нараджэння мінскага «Дынама» прынята лічыць дату першага дакументальна пацверджанага матча каманды. Ён адбыўся 18 чэрвеня 1927 года ў [[Смаленск]]у, дзе мінчукі сустрэліся з мясцовымі аднаклубнікамі і атрымалі першую ў сваёй гісторыі перамогу — 2:1. У тым жа 1927 годзе «Дынама» паклала ў сваю скарбонку і першы трафей, выйграўшы чэмпіянат [[БССР]]. Цікава, што першапачаткова ўдзел у гэтым спаборніцтве прымалі каманды гарадоў. Сярод іх была і зборная Мінска, якая заваявала пуцёўку ў фінальны турнір, дзе сталічным футбалістам супрацьстаялі зборныя Гомелю і Віцебску. Аднак у фінале гуляла ўжо не зборная Мінска, а футбольная каманда «Дынама». Справа ў тым, што калектыў практычна цалкам складаўся з «дынамаўцаў», якія і настаялі на тым, каб выступаць пад такой назвай. Нежаданне выступаць пад сцягам горада выклікала буру абуранасці з боку грамадскасці. Футбалістаў вінавацілі ў паводзінах, нявартым савецкіх грамадзян, у схільнасці ўплыву буржуазных спартыўных грамадстваў. Але, як вядома, пераможцаў не судзяць. «Дынама» ў бліскучым стылі расправілася з супернікамі і заваявала званне чэмпіёна [[БССР]]. Спачатку з рахункам 4:1 былі пераможаныя гаспадары фінальнага турніру — зборная Гомеля. Затым быў цяжкі матч з Віцебскам, перапынены пры рахунку 1:1 з-за цемры. Пераігроўка выдалася не менш зацятай: 2:2 у асноўны час, і толькі на 9-й хвіліне трэцяга (!) дадатковага тайма мінчук Ціхаміраў прынёс перамогу сваёй камандзе. На наступны год «дынамаўцам» не атрымалася паўтарыць свой поспех, паколькі ва Усебеларускай спартакіядзе зноў выступала зборная Мінска, сфарміраваная з футбалістаў трох лепшых каманд рэспублікі — «Дынама», ОБВШ і Н-скай дывізіі. Сталічныя футбалісты завяршылі свой выступ на стадыі паўфіналу, саступіўшы камандзе Полацка. Галоўнай падзеяй футбольнага жыцця [[СССР]] у 1928 годзе стала правядзенне Усесаюзнай спартакіяды ў Маскве, удзел у якой прыняла і зборная [[БССР]], якая заняла пятае месца. Лепшым бамбардзірам беларускай каманды стаў «дынамавец» Ціхаміраў, які забіў 4 мяча. Яшчэ гэты год быў знамянальны тым, што спартыўнае таварыства «Дынама» прыступіла да будаўніцтва новага спартыўнага стадыёна на месцы былога іпадрома. Напачатку 1930-х гадоў у жыцці мінскага «Дынама» адбылася знамянальная падзея — у каманды з’явіўся свой стадыён. Размяшчаўся ён там, дзе сёння знаходзіцца паркавая частка сучаснага стадыёна, быў драўляным і змяшчаў 10 тысяч гледачоў. Характэрна, што кожны з дынамаўцаў зрабіў свой унёсак у будаўніцтва спартыўнай арэны, бескарысліва адпрацаваўшы па 100 гадзін. Да гэтага часу футбол стаў ужо самым папулярным выглядам спорту ў [[СССР]]. Не была выключэннем і [[Беларусь]]. Футбалісты мінскага «Дынама» хадзілі ў кумірах у сталічнай публікі. Шмат у чым паспрыяла гэтаму выхад на экраны ў 1936 годзе мастацкага фільма «Брамнік». Каб патрапіць на яго, у мінскіх кінатэатраў выбудоўваліся велізарныя чэргі. === Удзел у першынстве СССР да вайны === У 1936 годзе прайшоў першы чэмпіянат СССР. Праўда, футбольнай каманды «Дынама» (Мінск) сярод яго ўдзельнікаў не было. Мінчукі, якія яшчэ не мелі статуту каманды майстроў, гулялі на першынства рэспублікі, якое ў чарговы раз выйгралі ў 1937 годзе. Толькі два гады праз сталічная каманда стала камандай майстроў. У 1940 годзе яна была ўключана ў склад пятнаццаці каманд, якім на наступны год атрымалі магчымасць выступаць у вышэйшай лізе саюзнага чэмпіянату. Так што сезон 1941 гады мінскія заўзятары чакалі з нецярпеннем. Гонар дэбютаваць у эліце савецкага футбола выпала наступным футбалістам: брамнікі — Аляксандр Дорахаў, Аляксандр Кваснікаў, палявыя гульцы — Леанід Салаўёў, Аляксандр Маляўкін, Міхась Воўкаў, Абуш Чалакян, Міхась Карабко, Сяргей Нікульцаў, Васіль Панфілаў, Аляксандр Абрамаў, Якаўлеў, Васіль Панамароў, Эрык Рэйстэр, Яўген Піскароў, Кастусь Балясаў, Пётр Ігнатаў, Мікалай Шэвялянчык, Мікалай Зіноўеў. 27 красавіка 1941 гады «Дынама» правяло ў Мінску першы матч саюзнага першынства супраць іншага дэбютанта вышэйшай лігі ленінградскага «Спартака» і атрымала перамогу з лікам 2:1. Далей каманду чакала параза ў Тбілісі ад мясцовых аднаклубнікаў, вікторыя ў Маскве над першай прафсаюзнай камандай, і два запар паразы ад адэскага «Спартака» і ад дзейснага чэмпіёна — маскоўскага «Дынама». Таму да чарговай хатняй гульні 15 чэрвеня супраць каманды «Стаханавец» са [[Горад Данецк|Сталіна]] мінчукі рыхтаваліся асабліва старанна. Аднак і ў гэтай сустрэчы дынамаўцам не наканавана было дамагчыся дадатнага выніку. Дзякуючы бездакорнай гульні свайго галкіпера, перамогу з рахункам 2:1 атрымалі госці. Гэта быў апошні футбольны матч «Дынама» ў тым фатальным годзе. Праз тыдзень пачалася вайна… === Вялікая Айчынная вайна === Вайна заспела футбалістаў сталічнага «Дынама» ў Мінску. Паколькі каманда ўваходзіла ў структуру [[НКУС]] і была паўваенным калектывам, то ўжо на другі дзень вайны дынамаўцам выдалі абмундзіраванне, зброю і загадалі адпраўляцца ў Маскву. Як распавядаў пасля вайны адзін з ігракоў той каманды Мікалай Шавялянчык, футбалісты самастойна знайшлі ў падпаленым горадзе грузавік, на якім і накіраваліся па Магілёўскай шашы ў бок Масквы, кожную хвіліну рызыкуючы патрапіць пад бамбардзіроўку або нарвацца на варожы дэсант. Ехалі, пакуль не скончыўся бензін. Калі той закончыўся, а заправіцца не было дзе, далей пайшлі пешшу ў натоўпе ўцекачоў. У Магілёве футбалістам дапамог першы сакратар ЦК КПБ [[Панцеляймон Панамарэнка]], які выдзяліў дзве машыны, на якіх каманда даехала да Смаленска, а адтуль сяк-так дабралася і да Масквы. Па прыбыцці ў сталіцу футбалісты адправіліся на стадыён «Дынама». Тут у ліпені 1941-га фарміравалася Асобная мотастралковая брыгада адмысловага прызначэння — знакаміты ОМСБОН. У яе ўваходзілі 800 лепшых спартсменаў краіны, а таксама працоўныя маскоўскіх прадпрыемстваў, выкладчыкі і курсанты школ НКУС, чэкісты-аператыўнікі, памежнікі. У склад гэтай брыгады былі залічаны і мінскія футбалісты. ОМСБОН нёс патрульную службу, удзельнічаў у стварэнні абарончых меж, мініраванні важных аб’ектаў, ажыццяўляў выведвальныя і дыверсійныя дзеянні на акупаванай ворагам тэрыторыі. У кастрычніку 1941 года, калі Масква была абвешчана на аблогавым становішчы, часова стаў часткай гарнізона сталіцы і браў удзел у баявых дзеяннях у Падмаскоўе. 7 лістапада 1941 гады ў складзе ОМСБОН футбольная каманда мінскага «Дынама» на чале са старэйшым трэнерам Львом Карчэбокавым удзельнічала ў парадзе савецкіх войскаў на Чырвонай плошчы. Пасля таго як вораг быў адкінуты ад Масквы, футбалісты, якія неслі патрульную службу, ахоўвалі ваенныя аб’екты. Шэраг з іх прасіліся на фронт, але адпусцілі толькі некаторых. Касцяк каманды захаваўся, і пасля пераломнай перамогі пад Сталінградам з дынамаўцаў ізноў сфарміравалі футбольную каманду, якая некаторы час выступала ў першынстве Масквы пад назвай «Ваенная частка маёра Іванова». Крыху пазней каманду перайменавалі ў «Дынама-2». У 1944 годзе дынамаўская каманда ўжо іграла ў Кубку СССР, прычым дайшла да паўфіналу. === Пасляваенны час === <!--Вясна 1945 гады. Вайна набліжалася да канца. Жыццё ў Савецкай краіне паступова вярталася ў мірнае рэчышча. Ужо ў сярэдзіне мая павінен быў стартаваць першы паваенны чэмпіянат СССР па футболе, у ліку ўдзельнікаў якога было і мінскае «Дынама». Праўда, на шляхі вяртання вялікага футбола ў беларускую сталіцу стаяла адна істотная праблема. Дзе праводзіць хатнія матчы? Бо даваенны стадыён быў разбураны, а на ўзвядзенне новага патрабаваўся час. Таму сталі ўдарнымі тэмпамі прыводзіць у парадак стадыён «Харчавік», які размяшчаўся на беразе Свіслачы ў парку імя Горкага. Тым часам мінскае «Дынама» ў Сухумі поўным ходам рыхтавалася да пачатку саюзнага першынства. Дахаты дынамаўцы вярнуліся 6 мая, а тры дня праз адправіліся ў Брэст, дзе вікторыяй над мясцовым «Спартаком» (2:1) адсалютавалі Вялікай Перамозе. Адразу ж пасля матча сталічная каманда ўзяла курс на Тбілісі, дзе 14 мая ёй мела быць стартаваць у чэмпіянаце краіны паядынкам супраць ленінградскага «Зеніту». Супрацьстаянне прадстаўнікоў двух гарадоў-герояў завяршылася баявой нічыёй — 1:1. Аўтарам першага гала ў паваеннай гісторыі футбольнага клуба «Дынама» (Мінск) стаў паўабаронца Барыс Курнеў. Далей рушылі ўслед паразы ад аднаклубнікаў з Ленінграда (0:4) і Тбілісі (0:5) і перамога над сталінградскім «Трактарам» (4:1). Наступны матч мінчукі чакалі з адмысловым нецярпеннем, паколькі гульня, нарэшце вось, павінна была адбыцца ў Мінску. 14 чэрвеня дзесяць тысяч якія знудзіліся па футболе мінчукоў прыйшлі на стадыён «Харчавік», каб паглядзець на паядынак сваіх улюбёнцаў з маскоўскім «Дынамам». Аднак іх падтрымкі апынулася не досыць, каб перагуляць адну з наймоцных на той момант каманд краіны. Забіўшы тры неўзаемных мяча, масквічы пацвердзілі свой статут фаварытаў чэмпіянату і прыпсавалі мінскім аднаклубнікам хатні дэбют. Аднак нават гэта параза не магла азмрочыць радасці заўзятараў ад вяртання вялікага футбола ў беларускую сталіцу. У далейшым мінчукі выступалі са зменнымі поспехам, чаргуючы яркія перамогі з крыўднымі паразамі. Як следства, па выніках чэмпіянату «Дынама» абгрунтавалася на 9-м месцы, набраўшы 17 ачкоў у 22 матчах. Чэмпіянат краіны 1946 года склаўся для мінскага «Дынама» вельмі няўдала. Каманда толькі ў апошнім туры гарантавала сабе захаванне прапіскі ў вышэйшай лізе. Дало пра сябе ведаць адсутнасць добра падрыхтаваных рэзерваў. Аднак па канчатку першынства былі зроблены адпаведныя высновы, і перад стартам новага сезона беларускія заўзятары чакалі ад сваіх улюбёнцаў не толькі прыгожай гульні, але і годнага выніку. Нажаль, пачало было проста якія бянтэжаць — сем параз запар. З вяртаннем на нанова адбудаваны стадыён «Дынама» справы ў дынамаўцаў пайшлі весялей. Але занадта шмат ачкоў было страчана на старце, каб разлічваць на штосьці больш, чым захаванне месца ў класа «А». Перад чэмпіянатам 1948 гады мінская лютва ўзмацнілася некалькімі новымі гульцамі. З маскоўскага «Дынама» ў каманду прыйшлі Аляксандр Назараў, Валерый Бехтенев, а таксама добра знаёмы мінскім заўзятарам Барыс Курнеў. Мінчукі стартавалі 2 мая ў Ерэване, атрымаўшы перамогу над мясцовымі аднаклубнікамі (2:1). Аднак гэта гульня была прызнана таварыскай у сувязі з якая змянілася сістэмай розыгрышу. Кіраўнікі савецкага футбола палічылі, што праводзіць чэмпіянат у 30 каманд не вельмі зручна, і вырашылі заднім лікам (!) скараціць колькасць удзельнікаў да 14. Зрэшты, гэты фальстарт не адбіўся на гульні дынамаўцаў, якія выдатна пашумелі на старце і доўгі час знаходзіліся ў групе лідараў. Але кароткая лаўка запасных не дазволіла камандзе ўтрымаць набраны тэмп да канца чэмпіянату. 15 параз запар адкінулі мінчукоў на 12-е выніковае месца. Гэтак жа няўдала склаўся для «Дынама» і чэмпіянат 1949 гады — усяго толькі 15-е радок у турнірнай табліцы. А год праз каманда і зусім выляцела ў клас «Бы». Прычым права выступаць у найнізкай лізе дынамаўцам прыйшлося аспрэчваць у двухраундовой двубоі з пераможцам першынства БССР 1950 гады — камандай Акруговай хаты афіцэраў. Першы матч прынёс перамогу армейцам (1:0), у зваротным паядынку з такім жа рахункам мацней апынулася «Дынама». Не выявіла пераможца і дадатковая сустрэча — 1:1. Якая зацягнулася спрэчка прэтэндэнтаў завяршыўся толькі 3 снежня, калі дынамавец Макараў у дадатковы час дакладным ударам схіліў чару шаляў у карысць сваёй каманды. У 1951 годзе «бела-блакітныя» вярнулі сабе месца сярод наймоцных каманд класа «А». Але адставанне мінчукоў ад лепшых каманд краіны ў тэхнічным і тактычным плане было занадта прыкметным. Як следства, чарговае растанне з вышэйшым дывізіёнам. Падобная сітуацыя ў корані не ўладкоўвала кіраўніцтва рэспублікі. Таму было прынята рашэнне ствараць калектыў, здольны не толькі вярнуць прапіску ў вышэйшай лізе, але і трывала там замацавацца. З гэтай мэтай у каманду быў запрошаны знакаміты галкіпер Аляксей Хомич. Актыўна ўводзілася ў склад таленавітая моладзь у твары Івана Мозера, Уладзіміра Нуждина, Вячаслава Артемова, Юрыя Прохорова. У 1953 годзе абноўленае «Дынама» бліскуча прайшло турнірны шлях у класе «Б» і вярнулася ў групу наймоцных. На гэты раз не для таго, каб выступаць у якасці статыстаў. У сезон 1954 гады каманда ўступіла з новай назвай. Загадам Кіравання па фізічнай культуры і спорту Міністэрства адукацыі БССР футбалісты і трэнеры мінскага «Дынама», якія заваявалі права выступаць у класе «А» былі залічаны ў склад футбольнай каманды майстроў «Спартак». І варта прызнаць, што змена назвы дабратворна адбілася на гульні мінчукоў. Ужо стартавы матч чэмпіянату супраць маскоўскага «Лакаматыва», які адбыўся па просьбе азербайджанскай грамадскасці ў Ерэване, хоць і не выявіў пераможца (0:0), але прадэманстраваў велізарны патэнцыял мінскай лютвы. Пацверджаннем гэтага стала серыя гучных перамог над лідарамі савецкага футбола. Спачатку дзякуючы дублю Івана Мозера быў зрынуты чэмпіён краіны — маскоўскі «Спартак» (2:1). Затым ахвярай мінскіх спартакаўцоў упалі грозныя маскоўскія армейцы (1:0). А 31 мая на мінскім стадыёне «Дынама» ў прысутнасці 35000 гледачоў мінчукі ўпершыню ў сваёй паваеннай гісторыі адолелі якое лідыравала ў чэмпіянаце сталічнае «Дынама» (1:0). Вока заўзятараў цешыла не толькі яркая гульня каманды, але і месца ў турнірнай табліцы — пасля вікторыі над «Дынамам» спартакаўцы ўзлезлі на дагэтуль нябачаны першы радок. І нібы ўбоявшись уласнага спрыту, зменшылі звароты, патрываўшы шэраг неабавязковых параз. Як следства, першы круг мінская каманда завяршыла толькі пятой. Праўда, якія рушылі неўзабаве перамогі над «Крыламі Саветаў» (2:0), «Зенітам» (2:0), «Тарпеда» (2:1) і кіеўскім «Дынамам» (3:2) вярнулі дзёрзкага пачаткоўца ў што лідыруе групу. Ключавым у размеркаванні месцаў на пастаменце павінен быў стаць паядынак мінчукоў з маскоўскімі аднаклубнікамі 25 ліпеня ў Мінску. Аднак мінскія аматары футбола так і не ўбачылі сустрэчы прэтэндэнтаў на медалі. У сувязі з адкрыццём у Латвіі другой Усесаюзнай спартакіяды грамадства «Спартак» матч вядучых каманд краіны было вырашана перанесці ў Рыгу, дзе пры агідным судзействе латышскай судзейскай брыгады мінчукі пацярпелі паражэнне — 2:3. Зрэшты, гэта няўдача не зламала спартакаўцоў, якія годна правялі фіналь чэмпіянату і ўпершыню ў гісторыі клуба заваявалі бронзавыя медалі ўсесаюзнага першынства. Іх уладальнікамі сталі: футбалісты А.Хоміч, Н.Макараў, П.Мімрык, А.Ягораў, І.Мозер, В.Голубеў, В.Арцёмаў, А.Галашчапаў, Г.Абрамовіч, Б.Курнеў, В.Маляўкін, В.Ходзін, Ю.Бачурын, а таксама трэнеры М.Базенянкоў і М.Шавялянчык. Гэты поспех дазваляў беларускім заўзятарам спадзявацца на ўдалы выступ каманды і ў наступным сезоне. Аднак бронза 1954 гады так і засталася адзіным дасягненнем мінчукоў пад сцягам «Спартака». Другая палова 50-х складалася для мінскага «Спартака» вельмі няўдала. Каманда ніяк не магла знайсці тую гульню, якая дазволіла ёй заваяваць «бронзу» чэмпіянату СССР 1953 гады. Як следства, сталыя растанні з вышэйшай лігай, якія год праз змяняліся абнадзейлівымі вяртаннямі. Так працягвалася да 1959 гады, калі спартакаўцы, фінішаваўшы сёмымі ў чэмпіянаце краіны сярод каманд класа «Б», не змаглі вярнуць сабе прапіску ў групе наймоцных. Перад пачаткам сезона 1960 гады Федэрацыя футбола СССР прыняла рашэнне з мэтай папулярызацыі футбола ў краіне пашырыць клас «А» да 22 каманд і праводзіць чэмпіянат у два этапу. Дзякуючы гэтаму рэфармаванню Беларусь вярнула сабе месца ў вышэйшай лізе. Абараняць гонар рэспублікі ў барацьбе з лепшымі футбольнымі калектывамі краіны мела быць камандзе пад назвай «Беларусь», укамплектаванай футбалістамі мінскага «Спартака» і «Ураджая» і ўзмоцненай гульцамі з іншых клубаў краіны. З маскоўскага «Тарпеда» прыйшлі Альберт Дзенісенка, Віталь Арбутаў, Уладзімір Церахаў, з маскоўскага «Дынама» — Анатоль Жукаў, з мікалаеўскага «Авангарда» — Анатоль Маёраў. Шэфства над новай лютвой узяў Мінскі трактарны завод. Старт «Беларусі» ў чэмпіянаце выдаўся проста феерычным — пяць перамог запар! Прычым, сярод зрынутых былі такія гранды савецкага футбола, як маскоўскі «Спартак» і кіеўскае «Дынама». За ўвесь першы круг мінчукі патрывалі ўсяго дзве паразы — ад алма-атинского «Кайрата» (0:2) і армейцаў Масквы (0:3) — і заслужана займалі першае месца ў сваёй групе. Усё з нецярпеннем чакалі ад дэбютанта вышэйшай лігі новых неспадзевак. Але працягу не рушыла ўслед. Другі круг мінская лютва правяла вельмі нестабільна, чаргуючы ўдалыя матчы з адкрыта правальнымі, і завяршыла групавы этап на шостым месцы, якое давала «Беларусі» права змагацца толькі за месцы з 7-га па 11-е. Для каманды, яшчэ ўчора якая прэтэндавала на медалі, гэта было вялікім расчараваннем. Так што нядзіўна, што мінчукі не змаглі наладзіцца на матчы суцяшальнага турніру і фінішавалі ў чэмпіянаце толькі адзінаццатымі. Перад сезонам 1961 гады ў «Беларусі» пачаўся працэс змены пакаленняў. Каманду пакінулі дасведчаныя Леанід Нікуленкп, Анатоль Ільін, Анатоль Маёраў, на змену якім прыйшла цэлая група выхаванцаў беларускага футбола: Іван Савосцікаў, Юрый Пышнік, Леанід Гарай, Мікалай Чаргінец. З маскоўскага ЦСКА ў Мінск перабраўся Міхаіл Мустыгін. Амаладжэнне складу не прайшло бясследна. У наступных двух чэмпіянатах мінчукі не набылі поспеху, стабільна фінішуючы на 19-м месцы. Тым часам, былі і пазітыўныя моманты. Так, у 1961 годзе «Беларусі» быў уручаны прыз газеты «Савецкі спорт», як самай карэктнай камандзе краіны. А ў 1962-м адным з найлепшых бамбардзіраў першынства стаў нападнік мінчан Міхаіл Мустыгін, які забіў 16 мячоў. На гэтым завяршаецца кароткая гісторыя каманды майстроў пад назвай «Беларусь». Пасля «бронзавага» поспеху 1963 гады «Дынама» ніяк не атрымоўвалася намацаць гульню, якая дазволіла б ім ізноў падняцца на пастамент саюзнага першынства. Быццам бы па-ранейшаму ярка дзейнічаў грозны тандэм нападнікаў Малафееў — Мустыгін, на чый рахунак даводзілася львіная дзель камандных галоў, асвоіліся ў ролі лідараў Леанард Адамаў, Іван Мозер, Іван Савосцікаў, актыўна ўводзіліся ў склад перспектыўная моладзь, а выніку ўсё не было. Не лепшую паслугу мінчукам аказвалі штогадовыя турнэ па краінах Афрыкі, якія парой даводзіліся на самы разгар чэмпіянату. Адмовіцца ж было немагчыма, паколькі за ўсім гэтым крыліся палітычныя матывы. З такіх паездак футбалісты вярталіся змарнелымі далёкімі пералётамі, а часцяком і з траўмамі, што не магло не адбіцца на выступе каманды. Так, у 1965-м шмат у чым менавіта турнэ па Тунісе пакінула «Дынама» за бортам прызавой тройкі. У падапечных Аляксандра Севидова проста не хапіла сіл на фіналь чэмпіянату. Затое ў Кубку СССР 1965 гады «бела-блакітныя» выступілі як ніколі ўдала. Адолеўшы ў паўфінале чэмпіёна краіны тбіліскае «Дынама», мінчукі ўпершыню ў сваёй гісторыі выйшлі ў фінал, дзе іх чакаў грозны маскоўскі «Спартак». Першая сустрэча каманд у Маскве 14 жніўня пераможца не выявіла (0:0), у які адбыўся назаўтра дадатковым матчы мацней апынуліся сталічныя футбалісты (2:1). У сезоне 1967 гады дынамаўцы пры досыць нядрэннай гульні зноў спыніліся ў кроку ад пастамента. Невялікім суцяшэннем для каманды магло паслужыць толькі тое, што іх форвард Міхась Мустыгин з 19 мячам стаў лепшым бамбардзірам першынства. У наступныя гады вынікі «Дынама» пайшлі на змяншэнне, у чым, зрэшты, не было нічога дзіўнага — у камандзе пачаўся працэс змены пакаленняў. Пасля чэмпіянату 1969 гады развіталіся з футболам куміры беларускіх заўзятараў Міхаіл Мустыгін, Эдуард Зарэмба, Веніямін Арзамасцаў і Анатоль Глухотка. На трэнерскую працу перайшоў Іван Мозер. А 21 кастрычніка 1971 гады на мінскім стадыёне «Дынама» перад матчам «Дынама» (Мінск) — «Дынама» (Масква) адбылася цырымонія правадоў з вялікага футбола лепшага бамбардзіра ў гісторыі каманды Эдуарда Малафеева. Нападнік мінчукоў тройчы ўваходзіў у лік 33-х лепшых гульцоў СССР (1963, 1967, 1968), у 1971 годзе стаў лепшым бамбардзірам чэмпіянату краіны, у тым жа года ўвайшоў у члены клуба бамбардзіраў імя Рыгора Фядотава. За сваю кар’еру ён згуляў 255 матчаў у вышэйшай лізе і правёў у вароты супернікаў 100 мячоў. На рахунку Малафеева 40 матчаў і 6 забітых мячоў за зборную СССР. За гэтыя дасягненні Спорткамітэт СССР узнагародзіў яго медалём «За выбітныя спартыўныя дасягненні». Перад пачаткам сезона 1974 гады мінскае «Дынама», якое выступала гэтыя гады ў першай лізе, узначаліў заслужаны трэнер СССР Міхась Бозененков. Дапамагалі яму ўслаўленыя ў мінулым гульцы каманды Анатоль Ягораў, Эдуард Малафееў і Леанард Адамаў. У калектыў улілася вялікая група выхаванцаў мінскіх ДЮСШ — Юрый Курбыка, Валерый Шавейка, Сяргей Бароўскі, Пётр Васілеўскі і інш. Аднак задача выйсця ў групу наймоцных апынулася мінчукам не па плячы. Вырашыць яе ім атрымалася толькі на наступны год, калі «Дынама» ўжо пад кіраўніцтвам Яўгена Гаранскага датэрмінова забяспечыла сабе пуцёўку ў вышэйшую лігу. 1976 год выдаўся для дэбютанта класа «А» асабліва цяжкім. У сувязі з удзелам зборнай СССР у чэмпіянаце Еўропы і XXI Алімпійскіх гульнях было праведзена два чэмпіянату краіны — вясновы і восеньскі. У вясновай частцы гэтага футбольнага марафона мінчукі выглядалі цалкам годна, заняўшы 9-е выніковае месца, а вось на восень сіл у іх ужо не хапіла. Атрымаўшы ўсяго дзве перамогі, «Дынама» размясцілася на апошнім 16-м месцы і разам з маскоўскім «Спартаком» пакінула вышэйшую лігу. Няўдалы выступ пацягнуў за сабой чарговую змену кіраўніцтва. У руля каманды ўстаў Алег Базилевич, які працаваў раней з кіеўскім «Дынамам». Новы трэнерскі штаб надаваў вялікую ўвагу функцыянальнай падрыхтоўцы і патрабаваў безумоўнага выканання абранай на гульню канцэпцыі. Але для выйсця ў клас «А» гэтага апынулася недастаткова. У чэмпіянаце 1977 гады мінчукі не змаглі падняцца вышэй 4-га месцы і на наступны год пад кіраўніцтвам Базилевича распачалі чарговую спробу ўвайсці ў вышэйшую лігу. Місія здавалася цалкам пасільнай, паколькі дынамаўская моладзь ужо паспела набрацца досыць досведу, каб вырашаць сур’ёзныя задачы. Пацвердзілі гэта і першыя гульні чэмпіянату, у якіх каманда дзейнічала ярка і атрымлівала буйныя перамогі. Аднак трэнерскі штаб не заахвочваў творчую імправізацыю на поле, навязваючы футбалістам строгія тактычныя схемы, у сувязі з чым гульня «Дынама» паступова блякла, а выйсце ў групу наймоцных станавіўся ўсё больш сумніўным. У якая склалася сітуацыі Беларускі савет «Дынама» вырашыўся на адважны крок — даручыць кіраўніцтва лепшым клубам рэспублікі мясцовым спецыялістам. Выбар упаў на Эдуарда Малафеева, паспяхова працавалага ў Брэсце. Нядаўні кумір беларускіх заўзятараў без ценю нясмеласці прыняў каманду ў сярэдзіне сезона, здолеў натхніць футбалістаў на творчасць і самаадданасць і вярнуў-ткі Беларусі месца ў вышэйшай лізе. Тады яшчэ ніхто нават не падазраваў, што праз некалькі гадоў менавіта пад яго кіраўніцтвам мінскае «Дынама» даможацца самага гучнага поспеху ў сваёй гісторыі… --> === У суверэннай Беларусі === == Дасягненні == ==== {{Сцяг|СССР}} СССР ==== '''[[Чэмпіянат СССР па футболе|Чэмпіянат СССР]]''' * ''Чэмпіён СССР (1)'': 1982 * ''Бронзавы прызёр (3)'': 1954, 1963, 1983 '''[[Кубак СССР па футболе|Кубак СССР]]''' * ''Фіналіст (2)'': 1965, 1987 '''[[Кубак Футбольнага саюза СССР]]''' * ''Фіналіст (1)'': 1989 '''[[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянат БССР]]''' * ''Чэмпіён БССР (6)'': 1937—39, 1945, 1951, 1975 * ''Срэбны прызёр чэмпіянатаў БССР (5)'': 1934, 1935, 1946, 1952, 1977 * ''Бронзавы прызёр чэмпіянатаў БССР (2)'': 1940, 1947 '''[[Кубак БССР па футболе|Кубак БССР]]''' * ''Уладальнік Кубка БССР (2)'': 1936, 1940 * ''Фіналіст (1)'': 1945 ==== {{Сцяг|Беларусь}} Беларусь ==== '''[[Чэмпіянат Беларусі па футболе|Чэмпіянат Беларусі]]''' * ''Чэмпіён (7)'': 1992, 1993, 1994, 1995, 1995 (восень), 1997, 2004 * ''Срэбраны прызёр (9)'': 1996, 2001, 2005, 2006, 2008, 2009, 2014, 2015, 2017 * ''Бронзавы прызёр (7)'': 2000, 2003, 2012, 2013, 2016, 2018, 2021 '''[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак Беларусі]]''' * ''Пераможца (3)'': 1992, 1994, 2003 * ''Фіналіст (3)'': 1996, 1998, 2013 '''[[Суперкубак Беларусі па футболе|Суперкубак Беларусі (Кубак сезона)]]''' * ''Пераможца (1)'': 1994 ==== [[File:Simple gold cup.svg|18px]] Футбольныя прызы (СССР) ==== * ''За справядлівую гульню'': 1961 * ''За волю да перамогі'': 1976 (в), 1982 * ''Кубак прагрэсу'': 1979, 1982 * ''Агрэсіўнаму госцю'': 1982 * ''Граза аўтарытэтаў'': 1986 * ''Імені Рыгора Фядотава'': 1982 == Статыстыка == {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="10" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў чэмпіянаце СССР''' |- !style="background: #436EEE; color:white" width=7%|'''Год''' !style="background: #436EEE; color:white" width=20%|'''Ліга''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''Г''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''Н''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white" width=6%|'''М''' !style="background: #436EEE; color:white" width=4%|'''А''' !style="background: #436EEE; color:white" width=10%|'''Месца''' !style="background: #436EEE; color:white" width=37%|'''Бамбардзіры''' |- |1950 |Клас А |36 |9 |5 |22 |44-73 |23 |17(23) |Бармашаў — 11 |- |1951 |Клас Б |34 |21 |7 |6 |57-30 |49 |2(18) |Шэвялянчык — 20 |- |1952 |Клас А |13 |1 |3 |9 |10-29 |5 |14(14) |Шэвялянчык, Мозер, Васільеў, Юраў — 2 |- |1953 |Клас Б, 1-6 месцы |22 |13 |7 |2 |36-13 |33 |1(27) |Ягораў — 4 |- |1954 |Клас А |24 |12 |6 |6 |29-23 |30 |3(13) {{Бр|Бронза}} |Ягораў — 7 |- |1955 |Клас А |22 |2 |6 |14 |13‑32 |10 |12(12) |Ягораў — 3 |- |1956 |Клас Б, 1 зона |34 |18 |11 |5 |45-26 |47 |1(18) |Карнееў — 9 |- |1957 |Клас А |22 |1 |7 |14 |11-40 |9 |12(12) |Нікуленка — 3 |- |1958 |Клас Б, 3 зона |30 |18 |5 |7 |56-25 |41 |2(16) |Ерахавец — 10 |- |1959 |Клас Б, 2 зона |28 |13 |5 |10 |33-28 |31 |7(15) |Хасін — 9 |- |1960 |Клас А, 7-12 месцы |30 |13 |5 |12 |32-39 |31 |10(22) |Хасін — 13 |- |1961 |Клас А, 11-22 месца |32 |7 |10 |15 |29-44 |24 |19(22) |Мустыгін — 7 |- |1962 |Клас А, 13-22 месцы |30 |10 |6 |14 |34-41 |26 |19(22) |Мустыгін — 17 |- |1963 |Першая група А |38 |18 |12 |8 |47-27 |48 |3(20) {{Бр|Бронза}} |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 21 |- |1964 |Першая група А |32 |7 |17 |8 |24-21 |31 |9(17) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 10 |- |1965 |Першая група А |32 |14 |9 |9 |37-27 |37 |4(17) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 17 |- |1966 |Першая група А |36 |11 |13 |12 |36-39 |35 |11(19) |Мустыгін — 8 |- |1967 |Першая група А |36 |13 |17 |6 |47-31 |43 |4(19) |Мустыгін — 19 |- |1968 |Першая група А |38 |17 |12 |9 |52-36 |46 |6(20 |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 11 |- |1969 |Першая група А, 1-14 месцы |32 |8 |11 |13 |22-37 |27 |13(14) |Каберскі, Талейка — 4 |- |1970 |Вышэйшая група А |32 |11 |10 |11 |33-29 |32 |9(17) |Васільеў — 9 |- |1971 |Вышэйшая |30 |8 |12 |10 |36-43 |28 |11(16) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 16 |- |1972 |Вышэйшая |30 |10 |11 |9 |27-28 |31 |8(16) |Васільеў — 9 |- |1973 |Вышэйшая |30 |7 |3+6 |14 |21-36 |17 |15(16) |Грыгорьеў, Васільеў, Курнеў, Словак, Варонін — 3 |- |1974 |Першая |38 |21 |9 |8 |60-38 |51 |3(20) |[[Эдуард Малафееў|Малафееў]] — 14 |- |1975 |Першая |38 |21 |8 |9 |52-31 |50 |2(20) |Грыгорьеў — 13 |- |1976(вясна) |Вышэйшая |15 |6 |3 |6 |17-18 |15 |9(16) |Васілеўскі — 5 |- |1976(восень) |Вышэйшая |15 |2 |4 |9 |10-21 |8 |16(16) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]], [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Байдачны]] — 4 |- |1977 |Вышэйшая |38 |19 |9 |10 |48-29 |47 |4(20) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 11 |- |1978 |Першая |38 |21 |11 |6 |57-28 |53 |3(20) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 16 |- |1979 |Вышэйшая |34 |15 |6 |13 |48-38 |36 |6(18) |[[Аляксандр Пракапенка|Пракапенка]] — 14 |- |1980 |Вышэйшая |34 |11 |12 |11 |41-42 |32(-2) |10(18) |Васілеўскі — 10 |- |1981 |Вышэйшая |34 |11 |13 |10 |44-39 |32 |9(18) |Васілеўскі — 14 |- |1982 |Вышэйшая |34 |19 |9 |6 |63-35 |47 |1(18) {{Зл|Чэмпіён}} |Гурыновіч — 13 |- |1983 |Вышэйшая |34 |17 |9 |8 |51-34 |43 |3(18) {{Бр|Бронза}} |Гурыновіч — 17 |- |1984 |Вышэйшая |34 |15 |13 |6 |43-28 |40 (-3) |5(18) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 12 |- |1985 |Вышэйшая |34 |16 |9 |9 |40-31 |41 |4(18) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 11 |- |1986 |Вышэйшая |30 |10 |8 |12 |37-40 |28 |10(16) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 13 |- |1987 |Вышэйшая |30 |12 |9 |9 |33-25 |33 |5(16) |[[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Кандрацьеў]] — 10 |- |1988 |Вышэйшая |30 |7 |11 |12 |29-34 |25 |12(16) |Шырокі — 5 |- |1989 |Вышэйшая |30 |11 |7 |12 |35-33 |29 |9(16) |Мятліцкі, Герасімец — 5 |- |1990 |Вышэйшая |24 |6 |3 |15 |20-34 |15 |12(13) |Мархель — 6 |- |1991 |Вышэйшая |30 |9 |11 |10 |29-31 |29 |8(16) |Вялічка — 9 |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="10" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў чэмпіянаце Беларусі''' |- !style="background: #436EEE; color:white"|'''Год''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Ліга''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Г''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Н''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''П''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''М''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''А''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Месца''' !style="background: #436EEE; color:white"|'''Бамбардзіры''' |- |1992 |Вышэйшая |15 |11 |3 |1 |38–7 |25 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Валянцін Бялькевіч|Бялькевіч]] — 7 |- |1992/93 |Вышэйшая |32 |26 |5 |1 |90–25 |57 |1(17) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Сяргей Бараноўскі|Бараноўскі]] — 17 |- |1993/94 |Вышэйшая |30 |24 |4 |2 |76–20 |52 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 14 |- |1994/95 |Вышэйшая |30 |20 |8 |2 |83–24 |48 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Яўген Кашанцаў|Кашанцаў]] — 18 |- |1995-восень |Вышэйшая |15 |12 |2 |1 |42–13 |38 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 15 |- |1996 |Вышэйшая |30 |23 |6 |1 |83–20 |75 |2(16) {{Ср|Срэбра}} |[[Уладзімір Міхайлавіч Макоўскі|Макоўскі]] — 23 |- |1997 |Вышэйшая |30 |21 |7 |2 |74–24 |70 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Уладзімір Міхайлавіч Макоўскі|Макоўскі]] — 16 |- |1998 |Вышэйшая |28 |11 |6 |11 |39–38 |39 |8(15) |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]] — 7 |- |1999 |Вышэйшая |30 |14 |9 |7 |51–30 |51 |6(16) |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]] — 15 |- |2000 |Вышэйшая |30 |19 |5 |6 |49–21 |62 |3(16) {{Бр|Бронза}} |[[Аляксандр Вяжэвіч|Вяжэвіч]], [[Сяргей Уладзіміравіч Кавальчук|Кавальчук]] — 9 |- |2001 |Вышэйшая |26 |16 |5 |5 |52–21 |53 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Пётр Качура|Качура]] — 12 |- |2002 |Вышэйшая |26 |12 |6 |8 |44–28 |42 |7(14) |[[Максім Цыгалка|Цыгалка]] — 11 |- |2003 |Вышэйшая |30 |20 |4 |6 |62–24 |64 |3(16) {{Бр|Бронза}} |[[Сяргей Карніленка|Карніленка]] — 18 |- |2004 |Вышэйшая |30 |24 |3 |3 |64–18 |75 |1(16) {{Зл|Чэмпіён}} |[[Андрэй Разін|Разін]] — 12 |- |2005 |Вышэйшая |26 |15 |5 |6 |50–26 |50 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Леанід Ковель|Ковель]] — 9 |- |2006 |Вышэйшая |26 |15 |7 |4 |44–22 |52 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Эдуарду Марэйра Араужу|Эду]] — 10 |- |2007 |Вышэйшая |26 |8 |11 |7 |27–28 |35 |9(14) |[[Бруно Мбанангой|Мбанангой]] — 7 |- |2008 |Вышэйшая |30 |19 |5 |6 |49–29 |62 |2(16) {{Ср|Срэбра}} |[[Роберт Рак|Рак]] — 10 |- |2009 |Вышэйшая |26 |14 |8 |4 |38–18 |50 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Аляксандр Гаўрушка|Гаўрушка]] — 8 |- |2010 |Вышэйшая |33 |17 |5 |11 |49–34 |56 |4(12) |[[Сяргей Кісляк|Кісляк]] — 9 |- |2011 |Вышэйшая |33 |14 |7 |12 |50–43 |49 |4(12) |[[Бруна Фурлан|Фурлан]] — 11 |- |2012 |Вышэйшая |30 |16 |8 |6 |37–19 |56 |3(11) {{Бр|Бронза}} |[[Станіслаў Драгун|Драгун]] — 7 |- |[[Сезон 2013 ФК Дынама Мінск|2013]] |Вышэйшая |32 |15 |9 |8 |44–33 |54 |3(12) {{Бр|Бронза}} |[[Эрнан Фігерэда|Фігерэда]] — 10 |- |[[Сезон 2014 ФК Дынама Мінск|2014]] |Вышэйшая |32 |18 |7 |7 |44–21 |61 |2(12) {{Ср|Срэбра}} |[[Ненад Адамавіч|Адамавіч]], [[Ігар Стасевіч|Стасевіч]] — 8 |- |[[Сезон 2015 ФК Дынама Мінск|2015]] |Вышэйшая |26 |15 |8 |3 |36–13 |53 |2(14) {{Ср|Срэбра}} |[[Чыгозэ Удожы|Удожы]] — 10 |- |[[Сезон 2016 ФК Дынама Мінск|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] || 30 || 15 || 10 || 5 || 46–28 || '''55''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Уладзімір Хвашчынскі|Хвашчынскі]] — 8 |- |[[Сезон 2017 ФК Дынама Мінск|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] || 30 || 22 || 2 || 6 || 46–15 || '''68''' || '''2''' (16) {{Ср|Срэбра}} || [[Антон Сарока|Сарока]] — 12 |- |[[Сезон 2018 ФК Дынама Мінск|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] || 30 || 18 || 9 || 3 || 41–17 || '''63''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Уладзімір Хвашчынскі|Хвашчынскі]] — 6 |- |[[Сезон 2019 ФК Дынама Мінск|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] || 30 || 15 || 5 || 10 || 43–39 || '''50''' || '''4''' (16) || [[Ягор Зубовіч|Зубовіч]] — 8 |- |[[Сезон 2020 ФК Дынама Мінск|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] || 30 || 16 || 4 || 10 || 38–25 || '''52''' || '''6''' (16) || [[Яўген Шыкаўка|Шыкаўка]] — 11 |- |[[Сезон 2021 ФК Дынама Мінск|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] || 30 || 19 || 5 || 6 || 55–20 || '''62''' || '''3''' (16) {{Бр|Бронза}} || [[Аблай Мбенг|Мбенг]] — 10 |- |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="7" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў еўракубках''' |- !style="background: #436EEE; color:white"| Сезон !style="background: #436EEE; color:white"| Спаборніцтва !style="background: #436EEE; color:white"| Раўнд !style="background: #436EEE; color:white"| Клуб !style="background: #436EEE; color:white"| Хатні матч !style="background: #436EEE; color:white"| У гасцях !style="background: #436EEE; color:white"| Вынік |- |1983/84 |Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў |1 раўнд |{{Сцяг|Швейцарыя||20px}} [[ФК Грасхопер|Грасхопер]] |1:0 |2:2 |'''3:2''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Венгрыя}} [[ФК Раба ЭТА|Раба ЭТА]] |3:1 |6:3 |'''9:4''' |- | | |1/4 фіналу |{{Сцяг|Румынія|1965}} [[ФК Дынама Бухарэст|Дынама (Бухарэст)]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |1984/85 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} [[ФК ХІК|ХІК]] |4:0 |6:0 |'''10:0''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Партугалія}} [[ФК Спортынг Лісабон|Спортынг (Лісабон)]] |2:0 |0:2 |'''2:2''' ({{Comment|5:3|па пенальці}}) |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Відзеў Лодзь|Відзеў]] |0:1 |2:0 |'''2:1''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Югаславія}} [[ФК Жэлезнічар Сараева|Жэлезнічар]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |1986/87 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Венгрыя}} [[ФК Дзьёр|Дзьёр]] |2:4 |1:0 |'''3:4''' |- |1987/88 |Кубак уладальнікаў Кубкаў |1 раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Генчлербірлігі|Генчлербірлігі]] |2:0 |2:1 |'''4:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Іспанія}} [[ФК Рэал Сасьедад|Рэал Сасьедад]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |1/4 фіналу |{{Сцяг|Бельгія}} [[ФК Мехелен|Мехелен]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |1988/89 |Кубак УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Балгарыя|1971}} [[ФК Фракія Плоўдзіў|Фракія]] |0:0 |2:1 |'''2:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Вікторыя Бухарэст|Вікторыя (Бухарэст)]] |2:1 |0:1 |'''2:2^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- |1993/94 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вердэр|Вердэр]] |1:1 |2:5 |'''3:6''' |- |1994/95 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Мальта}} [[ФК Хіберніянс Паола|Хіберніянс]] |3:1 |3:4 ([[Авертайм|дч]]) |'''6:5''' |- | | |1 раўнд |{{Сцяг|Італія}} [[ФК Лацыа|Лацыа]] |0:0 |1:4 |'''1:4''' |- |1995/96 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Універсітаця Краёва|Універсітаця (Краёва)]] |0:0 |0:0 |'''0:0''' ({{Comment|3:1|па пенальці}}) |- | | |1 раўнд |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Аўстрыя Вена|Аўстрыя (Вена)]] |1:0 |2:1 |'''3:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вердэр|Вердэр]] |2:1 |0:5 |'''2:6''' |- |1996/97 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Багеміянс Дублін|Багеміянс]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на вяздзе|гв]])}''' |- | | |Кваліф. раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Бешыкташ|Бешыкташ]] |2:1 |0:2 |'''2:3''' |- |1997/98 |Кубак УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Грузія|1990}} [[ФК Калхеці-1913|Калхеці-1913]] |1:0 |1:2 |'''2:2^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Нарвегія}} [[ФК Лілестром|Лілестром]] |0:2 |0:1 |'''0:3''' |- |1998/99 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта|Сконта]] |1:2 |0:0 |'''1:2''' |- |2001 |Кубак Інтэртота |1 раўнд |{{Сцяг|Люксембург}} [[ФК Хабшайд|Хабшайд]] |6:0 |1:1 |'''7:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Хапаэль Хайфа|Хапаэль (Хайфа)]] |2:0 |1:0 |'''3:0''' |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Германія}} [[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |0:0 |3:4 |'''3:4''' |- |2002/03 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Балгарыя}} [[ФК ЦСКА Сафія|ЦСКА (Сафія)]] |1:4 |0:1 |'''1:5''' |- |2003/04 |Кубак УЕФА |Папяр. раўнд |{{Сцяг|Данія}} [[ФК Брондбю|Брондбю]] |0:2 |0:3 |'''0:5''' |- |2004 |Кубак Інтэртота |1 раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Одра Вадзіслаў-Слёнскі|Одра]] |2:0 |0:1 |'''2:1''' |- | | |2 раўнд |{{Сцяг|Сербія і Чарнагорыя}} [[ФК Сартыд|Сартыд]] |1:2 |3:1 ([[Авертайм|дч]]) |'''4:3''' |- | | |3 раўнд |{{Сцяг|Францыя}} [[ФК Ліль|Ліль]] |2:2 |1:2 |'''3:4''' |- |2005/06 |Ліга чэмпіёнаў УЕФА |1 раўнд |{{Сцяг|Кіпр}} [[ФК Анартосіс|Анартосіс]] |1:1 |0:1 |'''1:2''' |- |2006/07 |Кубак УЕФА |1 квал. раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Заглэмбе Любін|Заглэмбе (Любін)]] |0:0 |1:1 |'''1:1^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |2 квал. раўнд |{{Сцяг|Славакія}} [[ФК Артмедыя|Артмедыя]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |2007/08 |Кубак УЕФА |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта|Сконта]] |2:0 |1:1 |'''3:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Данія}} [[ФК Одэнсэ|Одэнсэ]] |1:1 |0:4 |'''1:5''' |- |2009/10 |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Македонія}} [[ФК Рэнова|Рэнова]] |2:1 |1:1 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Нарвегія}} [[ФК Тромсё|Тромсё]] |0:0 |1:4 |'''1:4''' |- |2010/11 |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Калеў Сіламяэ|Калеў (Сіламяэ)]] |5:1 |5:0 |'''10:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Макабі Хайфа|Макабі (Хайфа)]] |3:1 |0:1 |'''3:2''' |- | | |Плэй-офф |{{Сцяг|Бельгія}} [[ФК Бругэ|Бругэ]] |2:3 |1:2 |'''3:5''' |- |2013/14 |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Літва}} [[ФК Круоя|Круоя]] |5:0 |3:0 |'''8:0''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Харватыя}} [[ФК Лакаматыва Заграб|Лакаматыва]] |1:2 |3:2 |'''4:4^{([[Гол на выяздзе|гв]])}''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Трабзанспор|Трабзанспор]] |0:1 |0:0 |'''0:1''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2014/2015|2014/15]] |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} [[ФК МюПа-47|МюПа-47]] |3:0 |0:0 |'''3:0''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Румынія}} [[ФК Клуж|Клуж]] |1:0 |2:0 |'''3:0''' |- | | |Плэй-оф |{{Сцяг|Партугалія}} [[ФК Насьянал|Насьянал]] |2:0 |3:2 |'''5:2''' |- | | |Група К |{{Сцяг|Грэцыя}} [[ФК ПАОК|ПАОК]] |0:2 |1:6 |rowspan="3"| |- | | |Група К |{{Сцяг|Італія}} [[ФК Фіярэнціна|Фіярэнціна]] |0:3 |2:1 |- | | |Група К |{{Сцяг|Францыя}} [[ФК Генгам|Генгам]] |0:0 |0:2 |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2015/2016|2015/16]] |Ліга Еўропы |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Балгарыя}} [[ФК Чэрна Мора Варна|Чэрна Мора]] |1:1 |4:0 |'''5:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Швейцарыя||20px}} [[ФК Цюрых|Цюрых]] |1:1 ([[Авертайм|дч]]) |1:0 |'''2:1''' |- | | |Плэй-оф |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Рэд Бул Зальцбург|Зальцбург]] |2:0 |0:2 |'''2:2''' ({{Comment|3:1|па пенальці}}) |- | | |Група E |{{Сцяг|Чэхія}} [[ФК Вікторыя Пльзень|Вікторыя (Пльзень)]] |1:0 |0:2 |rowspan="3"| |- | | |Група E |{{Сцяг|Аўстрыя}} [[ФК Рапід Вена|Рапід (Вена)]] |0:1 |1:2 |- | | |Група E |{{Сцяг|Іспанія}} [[ФК Вільярэал|Вільярэал]] |1:2 |0:4 |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2016/2017|2016/17]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Спартак Юрмала|Спартак (Юрмала)]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Сент-Патрыкс Атлетык|Сент-Патрыкс Атлетык]] |1:1 |1:0 |'''2:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Сербія}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна (Нові-Сад)]] |0:2 |1:1 |'''1:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2017/2018|2017/18]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Фарэрскія астравы}} [[ФК Рунавік|Рунавік]] |2:1 |2:0 |'''4:1''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Македонія}} [[ФК Работнічкі Скоп’е|Работнічкі (Скоп’е)]] |3:0 |1:1 |'''4:1''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Кіпр}} [[ФК АЕК Ларнака|АЕК (Ларнака)]] |1:1 |0:2 |'''1:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2018/2019|2018/19]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Ірландыя}} [[ФК Дэры Сіці|Дэры Сіці]] |1:2 |2:0 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Славакія}} [[ФК ДАК 1904 Дунайска-Стрэда|ДАК 1904 (Дунайска-Стрэда)]] |4:1 |3:1 |'''7:2''' |- | | |3 адб. раўнд |{{Сцяг|Расія}} [[ФК Зеніт Санкт-Пецярбург|Зеніт (Санкт-Пецярбург)]] |4:0 |1:8 |'''5:8''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2019/2020|2019/20]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Ліепая|Ліепая]] |1:2 |1:1 |'''2:3''' |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2020/2021|2020/21]] |Ліга Еўропы |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Польшча}} [[ФК Пяст Глівіцы|Пяст (Глівіцы)]] |0:2 |— |'''0:2''' |- |[[Ліга канферэнцый УЕФА 2022/2023|2022/23]] |[[Ліга канферэнцый УЕФА|Ліга канферэнцый]] |1 адб. раўнд |{{Сцяг|Чарнагорыя}} [[ФК Дэчыч Тузі|Дэчыч (Тузі)]] |1:1 |2:1 |'''3:2''' |- | | |2 адб. раўнд |{{Сцяг|Ізраіль}} [[ФК Хапаэль Беэр-Шэва|Хапаэль (Беэр-Шэва)]] |: |: |''':''' |- |} {|class="wide collapsible collapsed" |- !colspan="7" style="background: white; color:#436EEE"|'''Дынама ў неафіцыйных турнірах''' |- !style="background: #436EEE; color:white"| Сезон !style="background: #436EEE; color:white"| Спаборніцтва !style="background: #436EEE; color:white"| Раўнд !style="background: #436EEE; color:white"| Клуб !style="background: #436EEE; color:white"| Вынік |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1994|1994]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група D |{{Сцяг|Расія}} [[Маладзёжная зборная Расіі па футболе|Расія U-21]] |'''0:1''' |- | | |Група D |{{Сцяг|Узбекістан}} [[ФК Нефтчы Ферган|Нефтчы (Фергана)]] |'''1:5''' |- | | |Група D |{{Сцяг|Кыргызстан}} [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] |'''10:0''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1995|1995]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група В |{{Сцяг|Латвія}} [[ФК Сконта Рыга|Сконта (Рыга)]] |'''0:6''' |- | | |Група В |{{Сцяг|Кыргызстан}} [[ФК Кант-Ойл|Кант-Ойл]] |'''9:0''' |- | | |Група В |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''1:1''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1996|1996]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група С |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''5:3''' |- | | |Група С |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Флора Талін|Флора (Талін)]] |'''2:0''' |- | | |Група С |{{Сцяг|Украіна}} [[ФК Дынама Кіеў|Дынама (Кіеў)]] |'''3:2''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Грузія|1990}} [[ФК Дынама Тбілісі|Дынама (Тбілісі)]] |'''2:1''' |- | | |Паўфінал |{{Сцяг|Украіна}} [[ФК Дынама Кіеў|Дынама (Кіеў)]] |'''0:4''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 1998|1998]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група А |{{Сцяг|Расія}} [[ФК Спартак Масква|Спартак (Масква]] |'''1:8''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Арменія}} [[ФК Ерэван|Ерэван]] |'''2:0''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Таджыкістан}} [[ФК Вахш|Вахш]] |'''4:1''' |- | | |1/4 фінала |{{Сцяг|Туркменістан}} [[ФК Капетдаг|Капетдаг]] |'''1:7''' |- |[[Кубак чэмпіёнаў Садружнасці 2005|2005]] |Кубак чэмпіёнаў Садружнасці |Група А |{{Сцяг|Казахстан}} [[ФК Кайрат|Кайрат (Алматы)]] |'''2:1''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Эстонія}} [[ФК Левадыя Талін|Левадыя (Талін)]] |'''2:0''' |- | | |Група А |{{Сцяг|Расія}} [[Юніёрская зборная Расіі па футболе|Расія U-19]] |'''1:1''' |- |} == Стадыён == [[File:Dinamo-Yuni.jpg|300px|thumb|right|Дынама-Юні]] {{main|Дынама (стадыён, Мінск)}} Да 2009 года хатнія матчы «Дынама» праводзіла на [[Дынама (стадыён, Мінск)|аднайменным мінскім стадыёне]], які знаходзіцца ў самым цэнтры горада і ўмяшчае 35 тысяч гледачоў. У 2009—2012 гадах «Дынама» гуляла на стадыёне [[Дынама-Юні (стадыён)|«Дынама-Юні»]]. Ён знаходзіцца ў [[Кунцаўшчына (жылы раён, Мінск)|Кунцаўшчыне]], на захадзе горада. Умяшчальнасць — 4500 чалавек. Стадыён быў пабудаваны ў 2000 годзе, меў назву «Дарыда» і належыў [[ФК Дарыда|аднайменнай камандзе]] з Мінскага раёна. У 2008 годзе быў выкуплены клубам «Дынама» і перайменаваны. У канцы 2012 года «Дынама-Юні» быў зачынены на рэканструкцыю. Пачынаючы з сезона 2013 каманда выступала на стадыёне [[Трактар (стадыён, Мінск)|«Трактар»]]. З лета 2018 года, калі пасля рэканструкцыі быў адкрыты стадыён [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]], каманда пачала праводзіць свае матчы на ім. == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[https://dinamo-minsk.by/blr/asnouny-sklad/2022 Гульцы]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ягор Хаткевіч]]||1988}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Шпакоўскі]]||2001}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Сіненка]]||1997}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Швяцоў]]||1998}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сачыўка]]||1986}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Навумаў]]||1989}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Калінін]]||2002}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Арынью]]||1995}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Вакуліч]]||1998}} {{Ігрок|67|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Раман Бегуноў]]||1993}} {{Ігрок||{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Ігар Габрыель]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Быкаў]]||1992}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Кісляк]] {{капітан}}||1987}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Барадзін]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Пуціла]]||1987}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Дземчанка]]||2002}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзяніс Грачыха]]||1999}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Суша]]||2000}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Міхаіл Міхайлавіч Казлоў|Міхаіл Казлоў]]||1990}} {{Ігрок|80|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Аляксандравіч Канцавы|Арцём Канцавы]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Чарнагорыя}}|Нап|[[Душан Бакіч]]||1999}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Іван Бахар]]||1998}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Ложкін]]||2002}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Латыхоў]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Данііл Шапко]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Каратай||2004}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Цімафей Юрасаў||2003}}--> <!--{{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ігар Заяц]]||1999}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Лях]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Лузан]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Фірсаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Радзівонаў]]||2000}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Міхаленка]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Халімончык]]||2000}}--> <!--{{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Іваноў (футбаліст)|Мікалай Іваноў]]||2000}}--> <!--{{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Раман Давыскіба]]||2001}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Крэс]]||2003}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Глеб Роўда||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Саматой||2001}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Фёдар Лапавухаў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Ян Марцінкевіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Іван Шымаковіч||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Данііл Арзамасцаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Цімафей Бараноўскі||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Вакар||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Кірыл Коўш||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Красоўскі||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Іван Яфіменка||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Хавалка]]||2003}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Максім Шаўчэнка]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Будзько||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Дубінец||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Юрый Краўчанка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Кролік||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Макарэвіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Марозік||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Дзмітрый Ніжнік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Антон Сакоўскі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Сугакаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Арлоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Ціханаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Ягор Шадзько||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Чалядзінскі]] (нар. 1977) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Радзіслаў Арлоўскі]] (нар. 1970) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Караткевіч]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дыяна Тропнікава]] (нар. 1986) — трэнер па навукова-метадычнай працы * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Панкавец]] (нар. 1981) — трэнер па АФП * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Марцёшкін]] (нар. 1970) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Быліна]] (нар. 1981) — трэнер-аналітык * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Лянцэвіч]] (нар. 1983) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Віктар Бабіч]] (нар. 1991) — трэнер дубля па АФП * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Лясун]] (нар. 1966) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Юркевіч]] (нар. 1975) — трэнер брамнікаў дубля == Сімволіка == <gallery caption="" widths="150px" heights="150px" class="center"> Эмблема Дынама Мінск 2.png| Эмблема Дынама Мінск 3.png| ФК Дынама Мінск.png| </gallery> == Вядомыя гульцы == * [[Сяргей Яўгенавіч Алейнікаў|Сяргей Алейнікаў]] * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] * [[Валянцін Бялькевіч]] * [[Сяргей Гурэнка]] * [[Андрэй Вікенцьевіч Зыгмантовіч|Андрэй Зыгмантовіч]] * [[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Георгій Кандрацьеў]] * [[Юрый Курненін]] * [[Эдуард Малафееў]] * [[Міхаіл Мустыгін]] * [[Аляксандр Пракапенка]] * [[Андрэй Разін]] == Галоўныя трэнеры == {{div col|3}} * [[Эдуард Малафееў]] (1978—1983) * [[Веніямін Арзамасцаў]] (1983—1986) * [[Іван Савосцікаў]] (1986—1988) * [[Эдуард Малафееў]] (1988—1991) * [[Міхаіл Вяргеенка]] (1991—1992) * [[Іван Шчокін]] (1992—1997) * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] (1997) * [[Уладзімір Курнеў]] (1998) * [[Веніямін Арзамасцаў]] (1998) * [[Юрый Курненін]] (1999) * [[Павел Раднёнак]] (1999—2000) * [[Аляксандр Піскароў]] (2000—2001) * [[Георгій Пятровіч Кандрацьеў|Георгій Кандрацьеў]] (2001) * [[Эдуард Малафееў]] (2001—2002) * [[Андрэй Вікенцьевіч Зыгмантовіч|Андрэй Зыгмантовіч]] (2002) * [[Георгій Гюраў]] (2002—2003) * [[Анатоль Мікалаевіч Байдачны|Анатоль Байдачны]] (2003) * [[Пётр Яўгенавіч Шубін|Пётр Шубін]] (2004) * [[Юрый Уладзіміравіч Шуканаў|Юрый Шуканаў]] (2004—2005) * [[Аляксандр Мікалаевіч Башмакоў|Аляксандр Башмакоў]] (2005) * [[Аляксандр Дзмітрыевіч Рабаконь|Аляксандр Рабаконь]] (2005—2006) * [[Аляксей Аляксеевіч Пятрушын|Аляксей Пятрушын]] (2006) * [[Пётр Пятровіч Качура|Пётр Качура]] (2006—2007) * [[Аляксандр Хацкевіч]] (2007) * [[Ігар Крывушэнка]] (2007—2008) * [[Славалюб Муслін]] (2008—2009) * [[Сяргей Гурэнка]] (2009—2010) * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (в.а., 2010) * [[Уладзімір Гольмак]] (2010) * [[Алег Васіленка]] (2010—2011) * [[Сяргей Аўчыннікаў]] (2011) * [[Аляксандр Сяднёў]] (2011—2012) * [[Алег Пратасаў]] (2012—2013) * [[Роберт Маскант]] (чэрвень — снежань 2013) * [[Уладзімір Журавель]] (снежань 2013 — снежань 2014) * [[Душан Угрын, 1967|Душан Угрын]] (снежань 2014 — красавік 2015) * [[Вук Рашавіч]] (май 2015 — ліпень 2016) * [[Сяргей Бароўскі]] (ліпень 2016 — май 2017) * [[Сяргей Гурэнка]] (май 2017 — снежань 2018) * [[Раман Піліпчук]] (люты — май 2019) * [[Сяргей Гурэнка]] (чэрвень 2019 — красавік 2020) * [[Леанід Кучук]] (красавік 2020 — чэрвень 2021) * [[Арцём Чалядзінскі]] ({{в.а.}} у чэрвені — снежні 2021; са снежня 2021) {{div col end}} == Фінансы, санкцыі ЕС == Тытульным спонсарам доўгі час (з 1999 па 2019 год) была [[Беларусь|беларуская]] група кампаній «[[Трайпл]]», заснаваная ў 1992 годзе, генеральны дырэктар [[Юрый Чыж]]. Па звестках газеты «Прессбол», бюджэт «Дынама» на сезон 2013 склаў каля 6 млн [[Долар ЗША|долараў]]<ref>[http://www.pressball.by/news/football/129999 Футбол. Годовой бюджет минского «Динамо» составляет порядка 6 миллионов долларов]</ref>. 23 сакавіка 2012 года [[Савет Еўрапейскага саюза]] дадаў [[Юрый Аляксандравіч Чыж|Юрый Чыжа]] да [[спіс беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС|спісу беларускіх чыноўнікаў, якім забаронены ўезд на тэрыторыю ЕС]], таксама пад еўрапейскія санкцыі трапілі і яго кампаніі, у тым ліку «Дынама» Мінск<ref name="3A32012D0642">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32012D0642 Council Decision 2012/642/CFSP of 15 October 2012 concerning restrictive measures against Belarus]</ref><ref>{{cite web|language=ru|url=http://news.tut.by/politics/280743.html|title=ЕС обнародовал черный список из 12 человек и 29 компаний|date=2012-03-25|publisher=[[TUT.BY]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120325211424/http://news.tut.by/politics/280743.html|archivedate=2012-03-25|accessdate=2012-03-25|dead-url=yes}}</ref>. 6 лістапада 2015 года санкцыі супраць Чыжа і яго актываў былі знятыя<ref>{{cite web|date=2015-10-6|url=http://nn.by/?c=ar&i=157529|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151006171032/http://nn.by/?c=ar&i=157529|archivedate=2015-10-06|title=Санкцыі ЕС у дачыненні да Юрыя Чыжа і яго актываў знятыя|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|accessdate=2015-10-06|language=be}}</ref><ref name="РС2">''ИК''. [http://www.svaboda.org/content/krutoje-pikie-juryja-cyza/27606470.html Крутое пике Юрия Чижа: от самого успешного бизнесмена Беларуси к арестанту?] «[[Радыё Свабода]]», 12.03.2016</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == * [https://dinamo-minsk.by/blr Афіцыйны сайт] {{in lang|be}} * {{globalsportsarchive|fk-dynama-minsk/18859}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Дынама Мінск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:ФК Дынама Мінск| ]] [[Катэгорыя:1927 год у Мінску]] [[Катэгорыя:Беларускія юрыдычныя асобы ў Чорным спісе ЕС]] 283cfvboxmdovoyfzlfybfxexjjydyt 0 41722 4164125 4164124 2022-07-24T11:59:54Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло з'яўлялася цэнтрам аднайменнай нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзялілася воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да Багрынаўскай належала і сяло Капатковічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У верасні 1655 года Багрымавічы цалкам знішчаны разам з людзьмі атрадам маскоўскіх войскаў на чале з князем Валконскім. Дагэтуль у паданнях мясцовых жыхароў захаваліся асобныя дэталі: дзяцей душылі драўлянымі лавамі, а з ліку жыхароў, якія на той момант знаходзіліся ў сяле, жывымі засталіся двое (паводле іншай версіі — толькі адзін чалавек). Сяло адбудавалася, але велічыні сярэдзіны XVII стагоддзя ўжо ніколі не дасягнула. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] oaafrjkml7xzt5qnt2rft2dzw70btc3 4164169 4164125 2022-07-24T13:36:14Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да нядзелі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У верасні 1655 года Багрымавічы цалкам знішчаны разам з людзьмі атрадам маскоўскіх войскаў на чале з князем Валконскім. Дагэтуль у паданнях мясцовых жыхароў захаваліся асобныя дэталі: дзяцей душылі драўлянымі лавамі, а з ліку жыхароў, якія на той момант знаходзіліся ў сяле, жывымі засталіся двое (паводле іншай версіі — толькі адзін чалавек). Сяло адбудавалася, але велічыні сярэдзіны XVII стагоддзя ўжо ніколі не дасягнула. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] 0bsoqb6xi8rlec6txbapw2kdommt77f 4164170 4164169 2022-07-24T13:37:35Z Дамінік 95653 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У верасні 1655 года Багрымавічы цалкам знішчаны разам з людзьмі атрадам маскоўскіх войскаў на чале з князем Валконскім. Дагэтуль у паданнях мясцовых жыхароў захаваліся асобныя дэталі: дзяцей душылі драўлянымі лавамі, а з ліку жыхароў, якія на той момант знаходзіліся ў сяле, жывымі засталіся двое (паводле іншай версіі — толькі адзін чалавек). Сяло адбудавалася, але велічыні сярэдзіны XVII стагоддзя ўжо ніколі не дасягнула. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] 99jk31mesas4iizo08us6u537lj5yru 4164277 4164170 2022-07-24T18:05:20Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У верасні 1655 года Багрымавічы цалкам знішчаны разам з людзьмі атрадам маскоўскіх войскаў на чале з князем Валконскім. Сяло адбудавалася, але велічыні сярэдзіны XVII стагоддзя ўжо ніколі не дасягнула. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] glpeq5ib3jhfxo7epwpac3qk3qbt1ni 4164460 4164277 2022-07-25T05:54:58Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] bey13kudx4wdfr25flztfz2ptpp68xt 4164509 4164460 2022-07-25T08:18:31Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У XVII — XVIII стст. існавала асобнае Багрымавіцкае староства, вылучанае з Мазырскага<ref>Насевіч, Вячаслаў. Мазырскае стараства. // Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: К — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2006. С. 259—260</ref>. Недзе ад 1738 года{{efn-ua|На 1742 г. гэта вядома дакладна.}}, паводле кансэнсу караля Аўгуста ІІІ, староства трымаў пан Рафал Алойзы Аскерка. У 1760 годзе тую каралеўшчыну пераняў яго сын Антоні Яўхім<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 203, 205, 206, 211</ref>. На 1789 год у складзе Багрымаўскага староства паноў Аскеркаў названыя вёскі Багрымавічы, Рог, Хусна, Каленкавічы, Гулевічы, Буда і Бабровічы<ref>[https://mozyrxxvek.blogspot.com/2019/02/1789.html Спіс паселішчаў Мазырскага павета на на 1789 год. Inwentarz pow.mozyrskiego 1789]</ref>. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] mr5xzuwvsi552fbjnjeqsi8uqxj6ge7 4164515 4164509 2022-07-25T08:29:01Z Дамінік 95653 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У XVII — XVIII стст. існавала асобнае Багрымавіцкае староства, вылучанае з Мазырскага<ref>Насевіч, Вячаслаў. Мазырскае стараства. // Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: К — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2006. С. 259—260</ref>. Недзе ад 1738 года{{efn-ua|На 1742 г. гэта вядома дакладна.}}, паводле кансэнсу караля Аўгуста ІІІ, староства трымаў пан [[Рафал Алойзы Аскерка]]. У 1760 годзе тую каралеўшчыну пераняў яго сын [[Антоні Яўхім Аскерка|Антоні Яўхім]]<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 203, 205, 206, 211</ref>. На 1789 год у складзе Багрымаўскага староства паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]] названыя вёскі Багрымавічы, Рог, Хусна, Каленкавічы, Гулевічы, Буда і Бабровічы<ref>[https://mozyrxxvek.blogspot.com/2019/02/1789.html Спіс паселішчаў Мазырскага павета на на 1789 год. Inwentarz pow.mozyrskiego 1789]</ref>. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] n8ey0f3p017in216xjdw21p98vbx6jn 4164522 4164515 2022-07-25T08:34:21Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць маглі яе не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў, тым больш зваротаў даннікаў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У XVII — XVIII стст. існавала асобнае Багрымавіцкае староства, вылучанае з Мазырскага<ref>Насевіч, Вячаслаў. Мазырскае стараства. // Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: К — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2006. С. 259—260</ref>. Недзе ад 1738 года{{efn-ua|На 1742 г. гэта вядома дакладна.}}, паводле кансэнсу караля Аўгуста ІІІ, староства трымаў пан [[Рафал Алойзы Аскерка]]. У 1760 годзе тую каралеўшчыну пераняў яго сын [[Антоні Яўхім Аскерка|Антоні Яўхім]]<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 203, 205, 206, 211</ref>. На 1789 год у складзе Багрымаўскага староства паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]] названыя вёскі Багрымавічы, Рог, Хусна, Каленкавічы, Гулевічы, Буда і Бабровічы<ref>[https://mozyrxxvek.blogspot.com/2019/02/1789.html Спіс паселішчаў Мазырскага павета на на 1789 год. Inwentarz pow.mozyrskiego 1789]</ref>. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] fvgyvogadf9ooool4czmklqr0x89bqt 4164524 4164522 2022-07-25T08:37:38Z Дамінік 95653 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Багрымавічы |арыгінальная назва = Багрымавічы |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 9|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 28|lon_min = 51|lon_sec = |CoordAddon = type:city_region:BY-HO |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Гомельская |раён = Петрыкаўскі |сельсавет = Пціцкі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = каля 1432 года |ранейшыя назвы = Багрынавічы |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = 130 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 2350 |паштовы індэкс = 247910 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 3 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |OpenStreetMap = 243025207 }} '''Багры́мавічы'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Гомельская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bahrymavičy}}, {{lang-ru|Багримовичи}}) — [[вёска]] ў [[Петрыкаўскі раён|Петрыкаўскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Уваходзіць у склад [[Пціцкі сельсавет|Пціцкага сельсавета]]. == Геаграфія == Знаходзіцца на правым беразе ракі [[Пціч (рака)|Пціч]], за 1 км ад яе ўпадзення ў [[Прыпяць]]. == Гісторыя == [[Файл:Павіннасці сяла Багрынавічы ў 1552 годзе.png|thumb|left|Павіннасці сяла Багрынавічы Бчыцкай воласці ў 1552 годзе.]] Вядома, што жыхары сяла Багрынавічы мелі грамату на карыстанне грунтам Піліпаўшчына яшчэ ад вялікага князя Свідрыгайлы і атрымаць яе маглі не пазней 1432 года, пасля чаго манарх заняўся войнамі і было не да разгляду гаспадарчых пытанняў, тым больш зваротаў даннікаў. У апісанні Мазырскага замка 1552 года сказана, што сяло дало сваю назву нядзелі{{efn-ua|Нядзелі альбо чэргі (у складзе кожнай адно вялікае альбо некалькі меншых паселішчаў), на якія падзяляліся воласці, як даводзілася несьці замкавую службу, выконваць работы на карысць замку. Па нядзелях размяркоўваліся і плацёжныя павіннасці<ref>Клепатский П. Г. Очерки по истории Киевской земли / П.Г. Клепатский — Т. 1: Литовский период. — Одесса, 1912. С. 185, 189—190</ref>. Да гэтай адзінкі належала і сяло Капатковічы, большае за самыя Багрынавічы.}} і належала да Бчыцкай воласці. На той час у Багрынавічах налічвалася 12 гаспадарак<ref>Архив Юго-Западной России (Архив ЮЗР). Ч. VII. T. I. Акты о заселении Юго-Западной России. — Киев, 1886. С. 639</ref>. У тэксце рэвізіі ад 8 кастрычніка 1560 года каралеўскія камісары паны Рыгор Валовіч і Мікалай Нарушэвіч вызначылі мяжу сяла Бахрынавічы (Bachrynowicze) воласці Пчыцкай (Pczycka) замку ЯКМ Мазырскага. Шырыня таго грунту ўздоўж склала дзьве мілі, а ўпоперак — паўтары мілі. Асобна адзначаныя багатыя рыбныя ловы на рэках Прыпяці, Пцічы і азёрах, гоны бабровыя на Пцічы аж да Прыпяці<ref>Архив ЮЗР. Ч. 8. Т. 5. Акты об украинской администрации XVI—XVII вв. — Киев, 1907. С. 490—491</ref>. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай 1565—1566 гадоў Багрымавічы — у складзе [[Мазырскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Мазырскага павету]] [[Кіеўскае ваяводства|Кіеўскага ваяводства]] [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]], пасля падпісання акта [[Люблінская унія|Люблінскай уніі]] ўлетку 1569 года — у тым жа павеце [[Мінскае ваяводства|Менскага ваяводства]]. У XVII — XVIII стст. існавала асобнае Багрымавіцкае староства, вылучанае з Мазырскага<ref>Насевіч, Вячаслаў. Мазырскае стараства. // Вялікае Княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 2: К — Я. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2006. С. 259—260</ref>. Недзе ад 1738 года{{efn-ua|На 1742 г. гэта вядома дакладна.}}, паводле кансэнсу караля Аўгуста ІІІ, староства трымаў пан [[Рафал Алойзы Аскерка]]. У 1760 годзе тую каралеўшчыну пераняў яго сын [[Антоні Яўхім Аскерка|Антоні Яўхім]]<ref>Рыбчонак С., Свяжынскі У. Аскеркі гербу Мурдэліо зменены. // Спадчына. 4/1999. С. 203, 205, 206, 211</ref>. На 1789 год у складзе Багрымаўскага староства паноў [[Аскеркі|Аскеркаў]] названыя вёскі Багрымавічы, Рог, Хусна, Каленкавічы, Гулевічы, Буда і Бабровічы<ref>[https://mozyrxxvek.blogspot.com/2019/02/1789.html Спіс паселішчаў Мазырскага павета на на 1789 год. Inwentarz pow.mozyrskiego 1789]</ref>. У 1795 годзе — 19 двароў, 154 жыхара. Улетку 1941 года, пры нямецкім наступленні, баёў не было, але вёска часткова згарэла пасля абстрэлу савецкімі [[бронекатэр]]амі нямецкіх войскаў; некалькі мясцовых жыхароў было забіта. Цяжкі бой адбыўся ў вёсцы 14 студзеня 1944 года, пры няўдалай спробе савецкіх войскаў замацавацца на правым беразе Пцічы. Пасля дня жорсткіх баёў савецкія часці адступілі на левы бераг, значная частка мясцовых жыхароў сышла разам з імі. У ноч на 23 лютага была яшчэ адна няўдалая спроба штурму вёскі. Канчаткова вызвалена без бою ў ліпені 1944 года. Агулам за гады вайны нямецкія акупанты забілі 58 жыхароў, 45 вяскоўцаў загінула на фронце. У баях за вёску і наваколлі загінуў 81 салдат. У вёсцы знаходзіцца брацкая магіла савецкіх салдат. == Насельніцтва == Паводле перапісу 1959 года ў вёсцы пражывала 720 жыхароў. Пасля спынення на мяжы 1960-1970-х гадоў сплаву лесу па Пцічы і закрыцця сплаўнога ўчастку, вёска паступова занепадае. У 2004 годзе — 130 жыхароў. == Заўвагі == {{Notelist-ua}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{НК}} {{Пціцкі сельсавет}} {{Петрыкаўскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Пціцкі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Петрыкаўскага раёна]] [[Катэгорыя:Багрымавічы| ]] gur2qpjt1nkpmht8ubgpaadm8fthe42 0 44199 4164358 4010447 2022-07-24T20:14:27Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Віцьба (значэнні)}} {{Рака |Назва = Віцьба |Арыгінальная назва = |Выява =vitsba(2).jpg |Подпіс = Віцьба ў Віцебску |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 33 |Плошча басейна = 275 |Басейн = Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = 1,8 |Месца вымярэння = у вусці |Выток = |Месцазнаходжанне вытока= |Вышыня вытока = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 10|s_lat_sec = 44.01 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 29|s_lon_sec = 30.42 |Вусце = Заходняя Дзвіна |Месцазнаходжанне вусця = Віцебск |Вышыня вусця =125 |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 11|m_lat_sec = 40.9 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 12|m_lon_sec = 2.47 |Ухіл ракі = 2,9 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Віцебскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы =Vitsba River }} '''Ві́цьба''' — [[рака]] [[Беларусь|Беларусі]], ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], левы [[прыток]] ракі [[Заходняя Дзвіна]]. Даўжыня ракі — 33 км. Пачынаецца за 3 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Паддуб’е (Віцебскі раён)|Паддуб’е]], цячэ ў межах паўночна-заходніх схілаў [[Віцебскае ўзвышша|Віцебскага ўзвышша]]. Асноўныя прытокі: Горнаўка (злева) і Сільніца (справа). У ніжнім цячэнні на працягу 5 км цячэ ў межах [[Віцебск]]а, дзе і ўпадае ў Заходнюю Дзвіну. У сутоках, паводле [[Віцебскі летапіс|Віцебскага летапісу]], у [[974]] годзе быў заснаваны горад. Назва ракі і дала найменне гораду. Рэчышча Віцьбы звілістае. У межах Віцебска рукавы ўтвараюць 3 [[Востраў|астравы]]. На [[бераг]]ах і астравах ракі створана зона адпачынку, у якую ўваходзіць [[парк імя Фрунзэ (Віцебск)|парк імя Фрунзэ]], [[парк імя 40-годдзя ВЛКСМ (Віцебск)|парк імя 40-годдзя ВЛКСМ]]. На правым беразе размешчаны [[Батанічны сад Віцебскага дзяржаўнага ўніверсітэта|Батанічны сад]]. [[Бераг]]і ракі злучаныя аўтамабільнымі і пешаходнымі [[Мост|мастамі]]. [[Выява:Vitba-29082009.JPG|thumb|left|Зона адпачынку з астравамі]] [[File:Витебск. Река Витьба..JPG|thumb|left|Від на [[Пушкінскі мост (Віцебск)|Пушкінскі мост]]]] У пойме ракі [[вадасховішча]] [[Тулава (вадасховішча)|Тулава]]. У басейне ракі знаходзяцца азёры [[Абухаўскае]] і [[Талыні]]. == Літаратура == * {{Крыніцы/Блакітная}} * {{Крыніцы/ЭПБ|1}} * {{кніга|загаловак=Витебск: Энциклопедический справочник|адказны=Гл. редактор И. П. Шамякин|месца=Мн.|выдавецтва=БелСЭ им. П. Бровки|год=1988|старонкі=135|старонак=408|isbn=5-85700-004-1|тыраж=60&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=23, 32|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://poseidon.by/content/reka-vitba Рака Віцьба] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131214205700/http://poseidon.by/content/reka-vitba |date=14 снежня 2013 }} * {{Commons|Category:Vitsba River}} {{Заходняя Дзвіна}} [[Катэгорыя:Рэкі Віцебскай вобласці]] [[Катэгорыя:Прытокі Заходняй Дзвіны]] [[Катэгорыя:Рэкі Віцебскага раёна]] 0sxyw9jjb8pq72hc89i4n9cxkowdz7a 0 48651 4164200 4162838 2022-07-24T15:31:38Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ - Казлоў https://www.pressball.by/news/football/418241, - Еўдакімаў https://football.by/news/166101.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб | Назва = Мінск | Лагатып = Fc-minsk.png | ШырыняЛагатыпа = 215px | ПоўнаяНазва = ДУФКіС ФК «Мінск» | Мянушкі = | Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[2006]] | Стадыён = [[Стадыён ФК «Мінск»]] | Умяшчальнасць = 3000 | уладальнік = [[Мінскі гарадскі выканаўчы камітэт]], [[Аляксандр Кернажыцкі]] як Старшыня папячыцельскага савета | Кіраўнік = [[Андрэй Уладзіміравіч Васілевіч|Андрэй Васілевіч]] | ПасадаКіраўніка = Старшыня | Трэнер = [[Вадзім Скрыпчанка]] | Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] | Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 12 месца | Сайт = https://fcminsk.by/ | pattern_la1 = _minsk21a | pattern_b1 = _minsk21a | pattern_ra1 = _minsk21a | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = 000066 | pattern_la2 = _minsk21h | pattern_b2 = _minsk21h | pattern_ra2 = _minsk21h | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FF0000 | body2 = FF0000 | rightarm2 = FF0000 | shorts2 = 000066 | socks2 = FF0000 | pattern_la3 = | pattern_b3 = | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = | socks3 = }} '''«Мінск»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбол]]ьны клуб з [[горад]]а [[Мінск]], заснаваны ў [[2006]] годзе на базе клуба «Змена». У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == === Футбольная школа моладзі === [[19 чэрвеня]] [[1954]] года паводле загаду старшыні Камітэта па фізічнай культуры і спорту на базе інстытуту спорту была створана футбольная школа моладзі. Падобныя школы былі створаны і ў іншых гарадах краіны, гэта значыць у [[Масква|Маскве]], [[Ленінград]]зе, [[Кіеў|Кіеве]], [[Тбілісі]] і [[Ташкент|Ташкенце]]. Першапачаткова каманда ўдзельнічала ў спаборніцтве на прызы газеты «[[Знамя юнацтва]]», якая на той момант мела назву «Сталінская моладзь». Амаль адразу каманда ўзяла ўдзел у розыгрышу [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]], які на той момант праходзіў у тры этапы. Добра згуляўшы ў першы двух папярэдніх этапах, каманда атрымала права выступаць у фінальным розыгрышы, які праходзіў у [[Віцебск]]у, і на якім сабралася сем калектываў. Атрымаўшы пяць перамог з шасці гульняў клуб стаў чэмпіёнам рэспублікі, а сімвалічны спіс лепшых 33 гульцоў спаборніцтва на трэць занялі гульцы футбольнай школы моладзі. Пасля сенсацыйнай перамогі, мінскі [[ФК Дынама Мінск|«Спартак»]], адна з найлепшых камандаў рэспубліканскага ўзроўню, перацягнуў да сябе амаль увесь асноўны склад футбольнай школы, з-за чаго на наступны год вынікі каманды значна паслабелі. То бок у сезоне 1956 года клуб заняў чацвертае месца з васьмі ўдзельнікаў. Адразу пасля рэспубліканскіх спаборніцтваў, каманда футбольнай школы ўдзельнічала ў спаборніцтве футбольных школаў, якое праходзіла ў [[Ленінград]]зе. Клуб заняў апошняе месца. Сезон 1957 года зноў меў паэтапны характар, клуб даволі лёгка прайшоў першы этап, атрымаўшы перамогу ў сваёй зоне, але на другім і трэцім этапе некалькі паразаў надалі магчымасці клубу заняць зноў толькі чацвёртае месца. У той жа год каманда ўзяла ўдзел у першынстве [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюза]] сярод футбольных школаў моладзі. Спаборніцтвы праходзілі з 4 па 29 ліпеня ў [[Харкаў|Харкаве]], і мінскі калектыў заняў другое месца, адзначыўшыся пры гэтым добрай фізічнай падрыхтоўкай, аднак тэхнічнае майстэрства гульцоў было ацэнена спецыялістамі як недастатковае. Найлепшым паўабаронцам турніру быў прызнаны гулец мінскай футбольнай школы [[Эдуард Зарэмба]]. Пасля турніру клуб зноў зведаў страты ў сваім складзе, гэта значыць у мінскі «Спартак» перайшлі таленавітыя гульцы Эдуард Зарэмба і [[Леанід Паўлавіч Гарай|Леанід Гарай]]. Усяго клуб разлучыўся з шаснацаццю гульцамі. У сезоне 1958 года чэмпіянату БССР каманда зноў з лёгкасцю прайшла першы этап, але другі этап стаў непераадольным для калектыву, у выніку чаго каманда заняла толькі сёмы радок, пасля чаго ўдзелу ў [[чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянаце БССР]] каманда больш не прымала. === Каманда падрыхтоўкі моладзі === З 1959 года паводле пастановы камітэта па фізічнай культуры і спорту пры камандах майстраў былі створаны групы для падрыхтоўкі маладых гульцоў. Такім чынам футбольная школа моладзі была перададзена пад кіраўніцтва Мінскага гарадскога савета саюза спартыўных таварыстваў і арганізацый. Каманда займалася падрыхтоўкай гульцоў для рэспубліканскіх каманд, а таксама брала ўдзел у моладзевых спаборніцтвах краіны і горада. У [[1981]] годзе ў Мінску для футбольнай школы моладзі быў пабудаваны спартыўны комплекс, які налічваў васямнаццаць футбольных пляцовак, што не мела аналагаў у [[Савецкі Саюз|Савецкім Саюзе]]. На наступны год каманда была рэарганізавана ў дзіцяча-спартыўную школу алімпійскага рэзерву Мінгарспарткамітэту (ДСШАРМ). У [[1987]] годзе каманда атрымала назву «Змена». У 1990 годзе была здзейснена спроба вярнуць каманду ў дарослы футбол. «Змена» прыняла ўдзел у розыгрышу другой лігі чэмпіянату БССР, аднак у выніку заняла толькі дванаццатае месца. У той жа час адным з трэнерам пачаў працаваць у клубе [[Людас Румбуціс]]. У 1991 годзе ў той жа лізе клуб заняў дзявяты радок. === «Змена» === Сезон 1992 года клуб праводзіў ужо ў трэцяй лізе [[чэмпіянат Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі па футболе]]. Сезон склаўся вельмі ўдала, дзякуючы маладым і перспектыўным гульцам, а таксама Румбуцісу, які акрамя трэнерскіх абавязкаў, яшчэ і выходзіў гуляць за каманду ў якасці гульца. «Змена» адразу заняла першае месца і атрымала права гуляць у дывізіёне вышэй. Пасля ўдалага сезона клуб зведаў страты ў складзе, гэтак найбольш таленавітыя гульцы перайшлі ў іншыя клубы, на іх месца прыйшла іншая моладзь. Наступны сезон зноў пачаўся вельмі ўдала, клуб быў адным з лідараў лігі да сярэдзіны чэмпіянату, аднак у другой палове сезона, значна страціў свае пазіцыі і, у выніку, скончыў сезон на восьмым месцы. Па заканчэнні сезона ў мінскае [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]] перайшлі [[Сяргей Паўлюковіч]] і [[Сяргей Шалай]]. [[Андрэй Лабанаў]] і [[Андрэй Шыла]] былі запрошаныя ў [[ФК Дынама-93 Мінск|«Дынама-93»]], а [[Віталь Рагожкін]] у віцебскі [[ФК Віцебск|КІМ]]. Новы сезон стаў расчараваннем для клуба, страціўшы вялікую колькасць гульцоў, каманда не здолела аказваць супраціўленне іншым клубам, у выніку чаго клуб акупаваў апошні радок выніковай табліцы і быў вымушаны перайсці ў дывізіён ніжэй. У трэцяй лізе клуб адразу стаў аўтсадэйрам, скаціўшыся на апошні радок табліцы, аднак узімку трэнерам клуба стаў [[Эдуард Малафееў]], які здолеў падняць клуб на сёмы радок выніковай табліцы. Сярод гульцоў клуба таго сезона варта адзначыць [[Васіль Хамутоўскі|Васіля Хамутоўскага]], [[Мікалай Рындзюк|Мікалая Рындзюка]], [[Мікалай Бранфілаў|Мікалая Бранфілава]] і [[Аляксандр Баранаў|Аляксандра Баранава]], якія ў будучыні сталі гульцамі ўзроўня [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]] чэмпіянату Беларусі. У 199 годзе Малафееў з’ехаў у [[Расія|Расію]], дзе яму прапанаваў месца трэнера цюменскі [[ФК Дынама-Газавік Цюмень|«Дынама-Газавік»]], а тым часам каманда правяла сезон на сярэднім узроўні, а ўжо на наступны год гульцы разышліся па розным клубам [[Беларусь|Беларусі]]. Больш усяго на футбалістах «Змены» нажыўся зноў створаны клуб [[ФК БАТЭ|БАТЭ]]. З 1996 па 2002 гады клуб удзелу ў чэмпіянаце Беларусі не браў, толькі аднойчы з’явіўся ў розыгрышы [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]] чэмпіянату Беларусі, заняўшы ў ім апошні радок. У 1997—1999 гадах клуб з’яўляўся фарм-клубам БАТЭ пад назвай «Змена-БАТЭ». === «Мінск» === У 2006 годзе на базе «Змены», якая на той час выступала ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], быў заснаваны клуб «Мінск», які адразу стаў пераможцам Першай лігі. У сезоне 2007 клуб упершыню выступаў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]], аднак заняў 14 месца і зноў выбыў у Першую лігу, адкуль вярнуўся праз год. У 2010 годзе клуб упершыню заваяваў бронзавыя медалі чэмпіянату Беларусі, а ў 2013 годзе стаў пераможцам Кубка Беларусі. == Папярэднія назвы == * 1954—1959: ФШМ * 1987—1996: «Змена» * 1997—1999: «Змена-БАТЭ» * 2001—2005: «Змена» * з 2006: «Мінск» == Дасягненні == === БССР === * [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіён БССР]]: 1955 === Рэспубліка Беларусь === * Бронзавы прызёр чэмпіянату Беларусі: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|2010]] * Пераможца Першай лігі Беларусі: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|2006]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|2008]] * Пераможца Другой лігі Беларусі: [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|1992]], [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|2004]] * Пераможца Кубка Беларусі: [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|2013]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[https://fcminsk.by/osnovnoj-sostav/ Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Марат Тарасюк]]||2003}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Павел Прышывалка]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзяніс Ясковіч]]||1995}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Глеб Якушэвіч]]||2002}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Шыла]]||1993}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Касараб]]||2003}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Халімончык]]||2000}} {{Ігрок|72|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Эдуард Жаўнераў]]||1987}} {{Ігрок|79|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Глеб Гурбан]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Падзел складу}} <!--{{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юлій Кузняцоў]]||2003}}--> {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Шрамчанка]]||1993}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Душэўскі]]||2004}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Уладзіміравіч Іваноў|Мікалай Іваноў]]||2000}} {{Ігрок|49|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Джыгера]]||1996}} <!--{{Ігрок|73|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Малашэвіч]]||2002}}--> {{Ігрок|78|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Чарнавок]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзімір Хвашчынскі]]||1990}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Сямён Пяньчук]]||2001}} {{Ігрок|57|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Цімафей Мартынаў]]||2005}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Кірыл Забелін]]||2002}}--> {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Уладзіслаў Драневіч||2003}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Данііл Пяроў||2002}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Станіслаў Альхоўскі]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Багдан Веташкін||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Граковіч]]||2005}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Ягор Ліхадзіеўскі||2003}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мікалай Мікуліч||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арсеній Пракапенка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Іван Тарабеш]]||2003}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Ягор Шашко||2004}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" <!--{{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Артур Кузьміч]]||2003}}--> {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Радзівон Пячура]]||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Віктарчык||2004}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Кірыл Ганчарык||2004}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Дземідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Валянцін Дзіхціеўскі||2003}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Іван Лявонаў||2002}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Артур Назаранка||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Кірыл Пармонаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Камерун}}|ПА|[[Дзенягха Саагі]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Сяргей Тарайковіч||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Туманаў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Ціхаміраў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Георгій Чэкурышвілі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Іван Грудзько]]||2004}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арсеній Мігдалёнак]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Леў Бакланаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Павел Івашын||2004}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ягор Нікіпаронак]]||2002}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Ульянцаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Аляксандр Шкаляр||2004}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Вадзім Скрыпчанка]] (нар. 1975) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Латвія}} [[Ігар Слесарчук]] (нар. 1976) — старшы трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзяніс Зубкоўскі]] (нар. 1992) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Радзівон Жук]] (нар. 1983) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Валерый Андрыеўскі]] (нар. 1972) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Віктар Ігнацьеў]] (нар. 1972) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Тараканаў]] (нар. 1996) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" |-bgcolor="#efefef" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- |1992 |style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Трэцяя (Д3)]] | bgcolor=gold|'''1''' || 15 || 10 || 1 || 4 || 49–15 || '''21''' |[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/16 фіналу]] |[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- |1992/93 |style="background:#D0F0C0"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Другая (Д2)]] ||'''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 42–50 || '''30''' |[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/32 фіналу]] | |- |1993/94 |style="background:#D0F0C0"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Другая (Д2)]] ||'''15''' || 28 || 3 || 7 || 18 || 15–50 || '''13''' |[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/16 фіналу]] |[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Трэцюю лігу]] |- |1994/95 |style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя — Б (Д3)]] || '''7''' || 22 || 8 || 3 || 11 || 23–35 || '''19''' | | |- |1995 |style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Трэцяя — Б (Д3)]] || '''4''' || 12 || 6 || 1 || 5 || 23–14 || '''19''' | | |- |1996 |align=center colspan=12| |- |1997 |style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А (Д3)]] ||'''6''' || 26 || 12 || 2 || 12 || 52–46 || '''38''' | | |- |1998 |style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А (Д3)]] || '''4''' || 26 || 14 || 7 || 5 || 55–23 || '''49''' | |Змена назваў ліг |- |1999 |style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Другая — А (Д3)]] || '''2''' || 24 || 16 || 3 || 5 || 54–22 || '''51''' | | |- |2000 |align=center colspan=12| |- |2001 |style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Другая (Д3)]] || '''18''' || 34 || 1 || 1 || 32 || 13–119 || '''4''' | | |- | 2002 |align=center colspan=12| |- | 2003 |style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Другая (Д3)]] || '''5''' || 22 || 12 || 4 || 6 || 50–26 || '''40''' | | |- | 2004 |style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Другая (Д3)]] |bgcolor=gold| '''1''' || 24 || 19 || 1 || 4 || 55–17 || '''58''' |[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] |[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | 2005 ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая (Д2)]] || '''5''' || 30 || 14 || 8 || 8 || 31–23 || '''50''' |[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/16 фіналу]] | |- | 2006 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая (Д2)]] || bgcolor=gold|'''1''' || 26 || 17 || 5 || 4 || 44–13 || '''56''' || style="background:#cc9966"| [[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|Паўфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | 2007 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Вышэйшая (Д1)]] || '''14''' || 26 || 4 || 9 || 13 || 18–34 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/8 фіналу]]|| [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | 2008 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Першая (Д2)]] || bgcolor=gold|'''1''' || 26 || 23 || 2 || 1 || 72–11 || '''71''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | 2009 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 26 || 11 || 3 || 12 || 33–26 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/8 фіналу]] || |- | 2010 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Вышэйшая (Д1)]] ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 33 || 18 || 6 || 9 || 59–32 || '''60''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || |- | 2011 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 33 || 8 || 11 || 14 || 33–40 || '''35''' ||style="background:silver"|[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|Фіналіст]] || |- | 2012 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Вышэйшая (Д1)]] || '''6''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 36–46 || '''39''' || style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|Пераможца]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Мінск|2013]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 32 || 10 || 8 || 14 || 36–40 || '''38''' || style="background:#cc9966"| [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Мінск|2014]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 32 || 16 || 4 || 12 || 45–36 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Мінск|2015]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Вышэйшая (Д1)]] || '''6''' || 26 || 12 || 4 || 10 || 29–28 || '''40''' || style="background:#cc9966"| [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Мінск|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая (Д1)]] || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 49–24 || '''53''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Мінск|2017]] ||[[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''14''' || 30 || 3 || 14 || 13 || 19–39 || '''23''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Мінск|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 7 || 9 || 14 || 34–42 || '''30''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Мінск|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''9''' || 30 || 9 || 9 || 12 || 36–44 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Мінск|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 45–57 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Мінск|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 32–52 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- |} === Еўракубкі === {| class="wikitable" ! Сезон ! Кубак ! Раўнд ! colspan=2|Клуб ! Першыя матчы ! Адказныя матчы ! colspan=2|Вынік |- |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА 2011/2012|2011—2012]] |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |1 к/р |{{Сцяг|Азербайджан}} |[[ФК АЗАЛ|АЗАЛ (Баку)]] |align="center"|1:1 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|2:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) | align="center"|'''3:2'''||[[Выява:Symbol confirmed.svg|17px]] |- |2 к/р |{{Сцяг|Турцыя}} |[[ФК Газіянтэпспор|Газіянтэпспор]] |align="center"|1:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|1:4 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) | align="center"|'''2:5'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |rowspan="3"|[[Ліга Еўропы УЕФА 2013/2014|2013—2014]] |rowspan="3"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |2 к/р |{{Сцяг|Мальта}} |[[ФК Валета|Валета]] |align="center"|1:1 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|2:0 ({{Comment|Х|Хатні}}) | align="center"|'''3:1'''||[[Выява:Symbol confirmed.svg|17px]] |- |3 к/р |{{Сцяг|Шатландыя}} |[[ФК Сент-Джонстан|Сент-Джонстан (Перт)]] |align="center"|0:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|1:0, пен. 3:2 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|'''1:1''' ({{Comment|пен.|па пенальці}} 3:2)||[[Выява:Symbol confirmed.svg|17px]] |- |Плэй-оф |{{Сцяг|Бельгія}} |[[ФК Стандард Льеж|Стандард (Льеж)]] |align="center"|0:2 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|1:3 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|'''1:5'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |} == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Людас Румбуціс]] (1991—1993) * [[Аляксандр Сідаровіч]] (1993—1994) * [[Леанід Данейка]] (1994) * [[Эдуард Малафееў]] (1995) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2001) * [[Іван Савосцікаў]] (2003—2005) * [[Сяргей Яромка]] (2005—2009) * [[Віталь Тараканаў]] (2009—2011) * [[Андрэй Доўнар]] ({{в.а.}}, 2011) * [[Вадзім Скрыпчанка]] (снежань 2011 — кастрычнік 2013) * [[Андрэй Скорабагацька]] ({{в.а.}} у кастрычніку — снежні 2013; снежань 2013 — чэрвень 2014) * [[Андрэй Пышнік]] (чэрвень 2014 — лістапад 2015) * [[Георгій Кандрацьеў]] (лістапад 2015 — снежань 2017) * [[Аляксандр Анатольевіч Лухвіч|Аляксандр Лухвіч]] (снежань 2017 — снежань 2018) * [[Андрэй Разін]] (студзень 2019 — жнівень 2020) * [[Вадзім Скрыпчанка]] (жнівень — снежань 2020) * [[Фёдар Шчарбачэнка]] (студзень — верасень 2021) * [[Сяргей Кузьмініч]] ({{в.а.}} у верасні 2021) * [[Вадзім Скрыпчанка]] (з верасня 2021) {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://fcminsk.by/ Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} * {{globalsportsarchive|fk-minsk/18865}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Мінск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Мінск]] [[Катэгорыя:ФК Мінск| ]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы, заснаваныя ў 2006 годзе|Мінск]] [[Катэгорыя:1954 год у Мінску]] [[Катэгорыя:2006 год у Мінску]] 39uib37es22eylht5zf766q5yav73qc 0 48652 4164234 4163168 2022-07-24T16:22:52Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Кастамараў https://football.by/news/166145.html, + Жумабекаў https://football.by/news/166138.html wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Віцебск | Лагатып = ФК Віцебск.png | ШырыняЛагатыпа = 170px | ПоўнаяНазва = Спартыўная ўстанова «Футбольны клуб „Віцебск“» | Мянушкі = | Горад = [[Віцебск]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[1960]] | Стадыён = [[Віцебскі цэнтральны спартыўны комплекс|ЦСК]] | Умяшчальнасць = 8300 | Кіраўнік = [[Мікалай Вайцюхоўскі]] | ПасадаКіраўніка = Дырэктар | Трэнер = [[Яўген Чарнухін]] | Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] | Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 7 месца | Сайт = https://fc.vitebsk.by/ | pattern_la1=_vitebsk20h|pattern_b1=_vitebsk20h|pattern_ra1=_vitebsk20h|pattern_sh1=|pattern_so1= | leftarm1=0000EE|body1=0000EE|rightarm1=0000EE|shorts1=0000EE|socks1=0000EE | pattern_la2=_vitebsk20a|pattern_b2=_vitebsk20a|pattern_ra2=_vitebsk20a|pattern_sh2= | leftarm2=770000|body2=770000|rightarm2=770000|shorts2=770000|socks2=770000 }} {{значэнні|Віцебск (значэнні)}} '''«Віцебск»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Віцебск]], заснаваны ў [[1960]] годзе. З [[1992]] года ўдзельнічае у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе Беларусі]] (акрамя 2003, 2005 і 2012—2014 гадоў). == Гісторыя == Каманда створана ў 1960 годзе. У савецкія часы выступала ў другой лізе чэмпіянату СССР. У Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі каманда выступала з 1992 па 2011 (акрамя сезонаў 2003 і 2005 гадоў). Лепшыя сезоны клуб праводзіў у 1990-х гадах, калі трывала вёў барацьбу за медалі, атрымаў перамогу ў [[Кубак Беларусі па футболе|Кубку Беларусі]]. У першай палове 2000-х гульня пайшла на спад, і двойчы (па выніках сезонаў 2002 і 2004) клуб выбываў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]], але адразу вяртаўся ў вышэйшы дывізіён. Другая палова 2000-х прывяла да чарговага ўздыму віцебскага клуба, які, хоць і не змагаўся за медалі, але знаходзіўся ў верхняй палове табліцы. З 2009 года пачаўся чарговы заняпад. Каманда займала месца ўнізе, недалёка ад зоны вылету. У сезоне 2011 няўдалы фініш пакінуў каманду на перадапошнім месцы. Саступіўшы ў пераходных матчах мінскаму [[ФК Партызан Мінск|«Партызану»]] (0:2 і 2:1), каманда выбыла ў Першую лігу. === У Першай лізе (2012—2014) === У сезоне 2012 каманда вяла барацьбу за вяртанне ў эліту. Да апошняга моманта віцебскі клуб захоўваў шанцы на другое месца, якое давала права на стыкавыя матчы за месца ў Вышэйшай лізе, але ў выніку віцябляне скончылі сезон трэцімі. Сезон 2013 пачаўся для каманды няўдала, але пазней клуб выйшаў на другую пазіцыю ў турнірнай табліцы. У сярэдзіне 2013 клуб з-за дрэннага фінансіравання пакінулі асноўныя ігракі, але «Віцебск» працягваў весці барацьбу за месца ў эліце. У выніку, аднак, клуб зноў апынуўся на трэцім месцы і зноў не здолеў вярнуцца ў Вышэйшую лігу. У сезоне 2014 клуб узмацніўся моцнымі для ўзроўня Першай лігі ігракамі, што дазваляла разлічваць на добрыя вынікі ў чэмпіянаце. Але, віцебскі клуб пацярпеў паражэнні ад асноўных канкурэнтаў і ў выніку скончыў першы круг на пятым месцы. Пасля гэтага ў ліпені 2014 года быў звольнены галоўны трэнер [[Юрый Канаплёў]]. Разам з новым трэнерам [[Сяргей Вехцеў|Сяргеем Вехцевым]] клуб стаў выступаць лепей і неўзабаве выйшаў на трэці радок, які здолеў захаваць да канца чэмпіянату. У стыкавых матчах «Віцебск» перайграў магілёўскі [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро»]] (2:0, 1:1) і праз тры гады вярнуўся ў Вышэйшую лігу. == Папярэднія назвы == * «Чырвоны сцяг» (1960—1963) * «Дзвіна» (1963—1985) * «Віцязь» (1985—1988) * КІМ (1989—1994) * «Дзвіна» (1994—1995) * «Лакаматыў-96» (1996—2002) * «Лакаматыў» (2003—2006) * «Віцебск» (з 2007 года) == Дасягненні == * {{Ср}} Срэбраны прызёр чэмпіянату Беларусі: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|1992/1993]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|1994/1995]] * {{Бр}} Бронзавы прызёр чэмпіянату Беларусі: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|1993/1994]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|1997]] * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|2003]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1998]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[https://fc.vitebsk.by/osnovnoi-sostav/ Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзмітрый Гушчанка]]||1988}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзмітрый Харытонаў]]||1997}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Кастамараў]]||1999}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Скітоў]] {{капітан}}||1991}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Жуліу Сезар (1996)|Жуліу Сезар]]||1996}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ян Масесаў]]||2000}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Алег Вераціла]]||1988}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Баранок]]||2004}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ян Скібскі]]||2002}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Аляксандр Саковіч]]||1998}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Глінскі]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Вараб’ёў]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Раман Лісоўскі]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Арменія}}|ПА|[[Арам Качаран]]||1996}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Яўгенавіч Мацвеенка|Антон Мацвеенка]]||1986}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Дробыш]]||2001}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Красноў]]||1998}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Аляксандравіч Волкаў|Сяргей Волкаў]]||1999}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Ксенафонтаў]]||1999}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Фрол Панарын]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Кот-д’Івуар}}|ПА|[[Шада Уэдрааго]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Руслан Цевераў]]||1994}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Захар Чарвякоў]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладлен Анікееў]]||2004}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Карэн Варданян]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Максім Жумабекаў]]||1999}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Іван Навічкоў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Сяргей Максімаў||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Андрэй Бабровіч||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзяніс Багданаў||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мікіта Кузьмінаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Яўген Марчанка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Ігар Чарнабрысаў||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Максім Жыгуноў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Кузьмін||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Кірыл Марозаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Глеб Міхайлаў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Цімур Шаркін||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Данііл Журнакоўскі||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Яўген Чарнухін]] (нар. 1984) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Сасніцкі]] (нар. 1962) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Віталь Мілюцін]] (нар. 1965) — трэнер па фізпадрыхоўцы * {{Сцяг|Беларусь}} [[Юрый Васюцін]] (нар. 1978) — трэнер брамнікаў == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=150|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | 1992 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Першая]] (Д1)|| '''6''' || 15 || 7 || 3 || 5 || 21–14 || '''17''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/8 фіналу]] || |- | 1992–93 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Першая]] (Д1)|| style="background:silver"|'''2''' || 32 || 18 || 11 || 3 || 55–21 || '''47''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|Паўфінал]] || |- | 1993–94 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Першая]] (Д1)|| style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 17 || 9 || 4 || 32–14 || '''43''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/8 фіналу]] || |- | 1994–95 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Першая]] (Д1) || style="background:silver"|'''2''' || 30 || 16 || 13 || 1 || 46–15 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/16 фіналу]] || |- | 1995 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Першая]] (Д1) || '''7''' || 15 || 5 || 5 || 5 || 12–12 || '''20''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|1/16 фіналу]] || |- | 1996 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Першая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 13 || 10 || 7 || 48–27 || '''49''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|Чвэрцьфінал]] || |- | 1997 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Першая]] (Д1) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 18 || 5 || 7 || 46–30 || '''59''' || style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|Уладальнік]] || |- | 1998 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 28 || 14 || 6 || 8 || 35–24 || '''48''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] || Змена назваў ліг |- | 1999 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 9 || 7 || 14 || 40–45 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|Чвэрцьфінал]] || |- | 2000 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 8 || 7 || 15 || 34–50 || '''31''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/8 фіналу]] || |- | 2001 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 7 || 15 || 18–51 || '''19''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || |- | 2002 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''14''' || 26 || 3 || 0 || 23 || 20–77 || '''9''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | 2003 || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Першая]] (Д2) || style="background:gold"|'''1''' || 31<sup>1<sup> || 23 || 4 || 4 || 59–22 || '''73''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | 2004 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''15''' || 31<sup>2<sup> || 8 || 3 || 20 || 35–58 || '''27''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | 2005 || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая]] (Д2) || style="background:silver"|'''2''' || 30 || 21 || 7 || 2 || 76–23 || '''70''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | 2006 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 26 || 9 || 11 || 6 || 21–18 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/8 фіналу]] || |- | 2007 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Вышэйшая]] (Д1) || '''8''' || 26 || 9 || 8 || 9 || 25–28 || '''35''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/8 фіналу]] || |- | 2008 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 39–26 || '''51''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|Чвэрцьфінал]] || |- | 2009 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 26 || 10 || 2 || 14 || 26–37 || '''32''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | 2010 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Вышэйшая]] (Д1) || '''9''' || 33 || 7 || 11 || 15 || 31–52 || '''32''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/8 фіналу]] || |- |rowspan="2"| 2011 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 33 || 8 || 8 || 17 || 29–46 || '''32''' ||rowspan="2"| [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | Пераходныя матчы<sup>3<sup> || || 2 || 1 || 0 || 1 || 2–3 || || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | 2012 || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 28 || 19 || 2 || 7 || 57–30 || '''59''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | 2013 || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 16 || 7 || 7 || 40–29 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || |- |rowspan="2"| 2014 || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 15 || 5 || 10 || 44–30 || '''50''' ||rowspan="2"| [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|Чвэрцьфінал]] || |- | Пераходныя матчы<sup>4<sup> || || 2 || 1 || 1 || 0 || 3–1 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2015 ФК Віцебск|2015]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 4 || 9 || 13 || 21–47 || '''21''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Віцебск|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 30–26 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Віцебск|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''8''' || 30 || 12 || 7 || 11 || 35–38 || '''43''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Віцебск|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 19 || 5 || 6 || 47–20 || '''62''' || style="background:silver"|[[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|Фіналіст]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Віцебск|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 7 || 15 || 24–39 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Віцебск|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 12 || 10 || 30–38 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Віцебск|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''7''' || 30 || 9 || 10 || 11 || 37–41 || '''37''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|Паўфінал]] || |- |} * ^'''1''' З улікам дадатковага матча за першае месца супраць [[ФК МТЗ-РІПА|МТЗ-РІПА (Мінск)]] (2:1). * ^'''2''' З улікам дадатковага матча за захаванне месца ў Вышэйшай лізе (14-е месца) супраць [[ФК МТЗ-РІПА|МТЗ-РІПА (Мінск)]] (1:4). * ^'''3''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць [[ФК Партызан Мінск|«Партызана» (Мінск)]], другой каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Першай лігі 2011]] (0:2, 2:1). * ^'''4''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпра» (Магілёў)]], апошняй каманды [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Вышэйшай лігі 2014]] (2:0, 1:1). === Міжнародныя кубкі === {| class="wikitable" ! Сезон ! Кубак ! Раўнд ! colspan=2|Клуб ! Першыя матчы ! Адказныя матчы ! colspan=2|Вынік |- |[[Кубак уладальнікаў Кубкаў УЕФА 1998/1999|1998/1999]] |[[Кубак Кубкаў]] |align="center"|Кв. раўнд |{{Сцяг|Балгарыя}} |[[ФК Леўскі|Леўскі]] |align="center"|1:8 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|1:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''2:9''' |[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |[[Кубак Інтэртота 1999|1999]] |[[Кубак Інтэртота]] |align="center"|1 раўнд |{{Сцяг|Харватыя}} |[[ФК Вартэкс Вараждзін|Вартэкс]] |align="center"|1:2 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|2:2 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|'''3:4''' |[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2019/2020|2019/2020]] |[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |1 кв. раўнд |{{Сцяг|Фінляндыя}} |[[ФК КуПС|КуПС]] |align="center"|0:2 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|1:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''1:3''' |[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |} == Галоўныя трэнеры == {{div col|2}} * [[Пётр Васілеўскі]] (1989 — 1991) * [[Віктар Трубіцын]] (студзень 1992 — 1994) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (1995 — 1999) * [[Віктар Трубіцын]] (1999 — чэрвень 2000) * [[Ігар Гасюта]] (2000) * [[Віктар Навумаў]] (2001 — сакавік 2002) * [[Віктар Трубіцын]] ({{в.а.}} у сакавіку — красавіку 2002) * [[Віктар Шуганаў]] (красавік — снежань 2002) * [[Георгій Кандрацьеў]] (студзень 2003 — лістапад 2004) * [[Сяргей Ясінскі]] (2005 — чэрвень 2006) * [[Андрэй Чарнышоў]] (чэрвень 2006 — красавік 2007) * [[Юрый Канаплёў]] ({{в.а.}} у маі — снежні 2007; снежань 2007 — ліпень 2008) * [[Аляксандр Хацкевіч]] (ліпень 2008 — ліпень 2009) * [[Юрый Канаплёў]] (жнівень 2009 — снежань 2010) * [[Сяргей Бароўскі]] (снежань 2010 — жнівень 2011) * [[Аляксандр Сінкавец]] (жнівень — снежань 2011) * [[Юрый Канаплёў]] (люты 2012 — ліпень 2014) * [[Сяргей Вехцеў]] (ліпень 2014 — ліпень 2015) * [[Сяргей Ясінскі]] ({{в.а.}} у ліпені — жніўні 2015; жнівень 2015 — снежань 2020) * [[Яўген Чарнухін]] (са снежня 2020) {{div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://fc.vitebsk.by/ Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} * {{globalsportsarchive|fk-viciebsk/20370}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Віцебск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Віцебск]] [[Катэгорыя:ФК Віцебск| ]] [[Катэгорыя:1960 год у Віцебску]] 715omp5pxg0ydln9ye4esse72l6y57j 0 48656 4164245 4163197 2022-07-24T16:39:00Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Башун http://fcnaftan.com/node/6651, - Кастамараў https://football.by/news/166145.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Нафтан Наваполацк |Лагатып = ФК Нафтан.gif |ШырыняЛагатыпа = 180px |ПоўнаяНазва = Грамадскае аб’яднанне «Футбольны клуб „Нафтан“» |Мянушкі = ''Севяране'' |Горад = [[Наваполацк]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1963]] |Стадыён = [[Атлант (стадыён, Наваполацк)|«Атлант»]] |Умяшчальнасць = 4500 |Кіраўнік = Дзмітрый Бандарчук |ПасадаКіраўніка = Старшыня клуба |Трэнер = [[Вячаслаў Герашчанка]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 8 месца |Сайт = http://fcnaftan.com | pattern_la1 = _naftan19h | pattern_b1 = _naftan19h | pattern_ra1 = _naftan19h | pattern_sh1 = _naftan19h | pattern_so1 = | leftarm1 = FFDD00 | body1 = FFDD00 | rightarm1 = FFDD00 | shorts1 = FFDD00 | socks1 = FFFF00 | pattern_la2 = _naftan20t | pattern_b2 = _naftan20t | pattern_ra2 = _naftan20t | pattern_sh2 = _naftan20t | pattern_so2 = _naftan20t | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 0000CC | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _naftan19a | pattern_b3 = _naftan19a | pattern_ra3 = _naftan19a | pattern_sh3 = _naftan19a | pattern_so3 = | leftarm3 = 0036EE | body3 = 0036EE | rightarm3 = 0036EE | shorts3 = 0036EE | socks3 = 0000FF }} '''«Нафтан»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Наваполацк]], заснаваны ў [[1963]] годзе. У 1996—2017 гадах (акрамя 2002 года) каманда ўдзельнічала ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]]. == Папярэднія назвы == * 1963—1974: «Нафтавік» * 1979—1980: «Наваполацк» * 1981—1988: «Дзвіна» * 1989: «Камунальнік» * 1990—1991: «Дзвіна» * 1992—1994: «Нафтан» * 1995—2000: «Нафтан-Дэвон» * з 2001: «Нафтан» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Трэцяй лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|1994/95]] * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|1995]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2): [[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|2009]], [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|2012]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://fcnaftan.com/taxonomy/term/12 Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ігар Даўгяла]]||1985}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзмітрый Сай]]||1996}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Максім Макараў]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" <!--{{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ільяз Сафі]]||1999}}--> {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Артур Кац]]||1994}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Плясуноў]]||1991}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Луцкі]]||2002}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Цярэнцій Луцэвіч]]||1991}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Драбатовіч]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзімір Башун]]||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Мікалаевіч Ігнаценка|Дзмітрый Ігнаценка]]||1988}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ігнат Прановіч]]||2003}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юрый Сяргеевіч Казлоў|Юрый Казлоў]]||1991}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Сібілёў]]||2000}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Некрашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Нігерыя}}|ПА|[[Абдулазіз Лавал]]||1992}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Кучараў]]||1995}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Маліноўскі]]||2003}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юлій Кузняцоў]]||2003}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Масрур Кіёмідзінаў]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Ігаравіч Галуза|Дзмітрый Галуза]]||2001}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Вячаслаў Герашчанка]] (нар. 1972) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Кузьмініч]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Валерый Стрыпейкіс]] (нар. 1974) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=60|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Нафтан|1992]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Трэцяя (Д3)]] || '''10''' || 15 || 5 || 5 || 5 || 24–20 || '''15''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/32 фіналу]]|| |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Нафтан|1992/1993]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Трэцяя (Д3)]] ||style="background:silver"| '''2''' || 30 || 19 || 8 || 3 || 71–20 || '''46''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Нафтан|1993/1994]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Трэцяя (Д3)]] ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 34 || 22 || 5 || 7 || 88–31 || '''49''' || || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Нафтан|1994/1995]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя (Д3)]] ||style="background:gold"| '''1''' || 22 || 20 || 1 || 1 || 65–15 || '''41''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1995 ФК Нафтан|1995]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Другая (Д2)]] ||style="background:gold"| '''1''' || 14 || 10 || 2 || 2 || 29–14 || '''32''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1996 ФК Нафтан|1996]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Першая (Д1)]] || '''7''' || 30 || 13 || 4 || 13 || 43–52 || '''43''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Нафтан|1997]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Першая (Д1)]] || '''9''' || 30 || 10 || 9 || 11 || 40–33 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1998 ФК Нафтан|1998]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Вышэйшая (Д1)]] || '''13''' || 28 || 7 || 4 || 17 || 30–40 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1999 ФК Нафтан|1999]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая (Д1)]] || '''12''' || 30 || 8 || 4 || 18 || 39–63 || '''28''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2000 ФК Нафтан|2000]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Вышэйшая (Д1)]] || '''13''' || 30 || 5 || 7 || 18 || 25–69 || '''22''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Нафтан|2001]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Вышэйшая (Д1)]] || '''13''' || 26 || 4 || 2 || 20 || 18–51 || '''14''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Нафтан|2002]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Першая (Д2)]] || style="background:silver"| '''2''' || 30 || 21 || 5 || 4 || 56–23 || '''68''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2003 ФК Нафтан|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая (Д1)]] || '''8''' || 30 || 10 || 5 || 15 || 39–49 || '''35''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Нафтан|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая (Д1)]] || '''10''' || 30 || 10 || 5 || 15 || 45–50 || '''35''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/8 фіналу]]|| |- | [[Сезон 2005 ФК Нафтан|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 26 || 10 || 3 || 13 || 43–44 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2006 ФК Нафтан|2009]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 26 || 11 || 4 || 11 || 45–42 || '''37''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Нафтан|2007]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 26 || 9 || 9 || 8 || 28–30 || '''36''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2008 ФК Нафтан|2008]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 30 || 13 || 7 || 10 || 41–35 || '''46''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|Пераможца]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Нафтан|2009]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Вышэйшая (Д1)]] || '''4''' || 26 || 12 || 2 || 12 || 29–39 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Нафтан|2010]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 33 || 11 || 11 || 11 || 41–34 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Нафтан|2011]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Вышэйшая (Д1)]] || '''7''' || 33 || 10 || 7 || 16 || 35–45 || '''37''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|Пераможца]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Нафтан|2012]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 23–40 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Нафтан|2013]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Вышэйшая (Д1)]] || '''10''' || 32 || 9 || 10 || 13 || 29–41 || '''37''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Нафтан|2014]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Вышэйшая (Д1)]] || '''5''' || 32 || 11 || 10 || 11 || 40–43 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Нафтан|2015]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Вышэйшая (Д1)]] || '''9''' || 26 || 8 || 6 || 12 || 34–35 || '''30''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Нафтан|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая (Д1)]] || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 25–46 || '''29''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Нафтан|2017]] ||[[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая (Д1)]] || '''16''' || 30 || 4 || 6 || 20 || 18–57 || '''13'''¹ || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2018 ФК Нафтан|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая (Д2)]] || '''5''' || 28 || 10 || 11 || 7 || 28–24 || '''41''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Нафтан|2019]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая (Д2)]] || '''5''' || 28 || 13 || 8 || 7 || 58–43 || '''47''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Нафтан|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая (Д2)]] || '''12''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 36–43 || '''21'''² || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Нафтан|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая (Д2)]] || '''8''' || 33 || 11 || 11 || 11 || 44–46 || '''44'''|| [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Нафтан|2022]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая (Д2)]] || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' З каманды зняты 5 ачкоў за сістэматычнае невыкананне рашэнняў Камітэта па статусу і пераходам ігракоў АБФФ. * ^'''2''' З каманды зняты 15 ачкоў за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. === Еўракубкі === {| class="wikitable" ! Сезон ! Кубак ! Раўнд ! colspan=2| Клуб ! Першыя матчы ! Адказныя матчы ! colspan=2|Вынік |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2009/2010|2009—2010]] |[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |2 к/р |{{Сцяг|Бельгія}} |[[ФК Гент|Гент]] |align="center"|2:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|0:1 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) | align="center"|'''2:2''' ({{Comment|в.г.|па выяздным галам}} 0:1) ||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2012/2013|2012—2013]] |[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |2 к/р |{{Сцяг|Сербія}} |[[ФК Црвена Звезда Бялград|Црвена Звезда (Бялград)]] |align="center"|3:4 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|3:3 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) | align="center"|'''6:7'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |} == Галоўныя трэнеры == {{div col|2}} * [[Аляксандр Трайдук]] (1992 — ліпень 2001) * [[Андрэй Вікенцьевіч Зыгмантовіч|Андрэй Зыгмантовіч]] (ліпень — снежань 2001) * [[Васіль Зайцаў (трэнер)|Васіль Зайцаў]] (2002 — май 2004) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (май 2004 — май 2007) * [[Ігар Кавалевіч]] ({{в. а.}} у красавіку — ліпені 2007, ліпень 2007 — снежань 2012) * [[Павел Кучараў]] (снежань 2012 — чэрвень 2013) * [[Валерый Стрыпейкіс]] ({{в. а.}} у чэрвені — снежні 2013, снежань 2013 — жнівень 2016) * [[Алег Сідарэнкаў]] ({{в. а.}} у жніўні — лістападзе 2016, лістапад 2016 — лістапад 2017) * [[Аляксандр Трайдук]] (студзень — чэрвень 2018) * [[Юрый Леанідавіч Поклад|Юрый Поклад]] (чэрвень — снежань 2018) * [[Тарас Чопік]] (студзень 2019 — май 2021) * [[Валерый Стрыпейкіс]] ({{в. а.}} у маі — ліпені 2021, ліпень — снежань 2021) * [[Вячаслаў Герашчанка]] (са студзеня 2021) {{div col end}} {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://fcnaftan.com Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} * {{globalsportsarchive|fk-naftan-navapolatsk/18860}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Нафтан}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Нафтан]] [[Катэгорыя:ФК Нафтан| ]] qfnq841rr0zkgshvf4mlqfbjj80qyj3 2 54809 4164228 4080330 2022-07-24T16:13:57Z Gruszecki 8918 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Right-uppermost image|Link=Вікіпедыя:Ордэны/Літаратурны|Text=Літаратурны ордэн|Image=Book Barnstar.svg|Right=70}} <div style="position:absolute; right:30px; top:30px;"> <imagemap> Image:Blue_star_unboxed.svg|16px| default [[Максім Танк]] desc none </imagemap></div> <div style="position:absolute; right:50px; top:30px;"> <imagemap> Image:Blue_star_unboxed.svg|16px| default [[Беларускае фэнтэзі]] desc none </imagemap></div> [[Выява:Face-smile.svg|45px]] Прывітанне ўсім добрым людзям! {{Удзельнік-даглядчык}} {{Babel|be|pl-1|ru-3|}} {| |{{Userbox wikidays|19|1|2010}} |- |{{Удзельнік:Box/ДА|2}} |- |{{userbox|tło1=gold|tło2=gold|[[Выява:Rembrandt. A Polish Nobleman. 1637.PNG|border|80px]]|Гэты ўдзельнік мае [[Шляхта|шляхецкія карані]]}} |} * [[Удзельнік:Gruszecki/Чарнавік]] == Мае артыкулы == === [[ВП:Добрыя артыкулы|Добрыя артыкулы]] === * [[Максім Танк]] {{гэта добры артыкул}} * [[Беларускае фэнтэзі]] {{гэта добры артыкул}} === Кнігі === * [[Авантуры Пранціша Вырвіча]] * [[Дзіцячы атлас Беларусі. Замкі, крэпасці, бажніцы]] * [[Заўтра была адліга]] * [[Красамоўнае сэрца]] * [[Куды прапала малпа Маня?]] * [[Смачная кніга]] * [[Урб@н.М. Адзін дзень не майго жыцця]] * [[Я размалюю для цябе неба]] === Літаратура === * [[Беларускі кнігазбор]] * [[Беларуская гатычная проза]] * [[Беларуская дэтэктыўная проза]] * [[Беларуская прыгодніцкая проза]] * [[Беларуская фантастычная проза‎]] * [[Дэтэктыў]] * [[Жыццё знакамітых людзей Беларусі]] * [[Кнігазбор]] * [[Нашы сімвалы]] * [[Паэтычны тэатр «Арт.С»]] * [[Полосатая газета]] * [[Прыгодніцкая літаратура]] * [[Тэрмапілы]] * [[Чатыры чвэрці]] === Рознае === * [[Аб'яднанне беларускіх скаўтаў]] * [[Белорусская нива]] * [[Вужалкі]] * [[ГараШ]] * [[Герб «Любіч»]] * [[Грунвальд, летнік]] * [[Гісторыя скаўтынгу на Беларусі]] * [[Джамбары]] * [[Мерада]] * [[Польскае гістарычнае таварыства]] * [[Род Грушэцкіх гербу Любіч]] * [[Рэгент (Вялікае Княства Літоўскае)]] * [[Скаўт Беларусі]] * [[Скаўцкі рух]] * [[Талака, таварыства]] * [[Фантаны Мінска]] * [[Gazeta Polska Codziennie]] * [[Irdorath]] * [[Mówią Wieki]] * [[PARTY-zan фільм]] * [[Rokiczanka]] * [[Velvet.by]] === Асобы === * [[Аксана Барысаўна Аракчэева|Аракчэева Аксана]] (нар. 1963) — беларуская мастачка * [[Наталля Батракова|Батракова Наталля]] (нар. 1964) — беларуская пісьменніца * [[Таццяна Пятроўна Барысюк|Барысюк Таццяна]] (нар. 1971) — беларуская паэтка, крытык * [[Марына Міхайлаўна Весялуха|Весялуха Марына]] (нар. 1987) — беларуская крытык * [[Анастасія Віннікава|Віннікава Анастасія]] (нар. 1991) — беларуская спявачка, удзельніца «Еўрабачання 2011» * [[Агафія Сямёнаўна Грушэцкая|Грушэцкая Агафія Сямёнаўна]] (нар. 1663) — царыца руская польскага паходжання * [[Антоні Грушэцкі|Грушэцкi Антонi]] (нар. 1734) — жывапісец другой паловы ХVIII ст., мастак караля Станіслава Панятоўскага * [[Васіль Грушэцкі|Грушэцкi Васіль]] — стацкі саветнік, прафесар * [[Уладзімір Максімавіч Дамашэвіч|Дамашэвіч Уладзімір]] — беларускі пісьменнік * [[Ірына Кабасакал|Кабасакал Ірына]] (нар. 1979) — беларуская медыяперсона * [[Гэнік Лойка|Лойка Гэнік]] (нар. 1962) — беларускі скульптар * [[Яраш Малішэўскі|Малішэўскі Яраш]] — беларускі музыка * [[Алена Масла|Масла Алена]] (нар. 1967) — беларуская пісьменніца-казачніца * [[Марыя Міхайлаўна Міцкевіч|Міцкевіч Марыя]] (нар. 1951) — унучка Якуба Коласа (па бацьку) і Янкі Маўра (па маці) * [[Паліна Рэспубліка]] (нар. 1994) — беларуская спявачка * [[Дзмітрый Леанідавіч Пятровіч|Пятровіч Дзмітрый]] (нар. 1971) — беларускі паэт * [[Анджэй Рахуба|Рахуба Анджэй]] (нар. 1951) — польскі гісторык, прафесар * [[Канстанцін Паўлавіч Севярынец|Севярынец Кастусь]] (нар. 1952) — беларускі паэт, журналіст * [[Ігар Аляксеевіч Сігаў|Сігаў Ігар]] (нар. 1968) — заслужаны артыст РБ * [[Браніслаў Пятровіч Спрынчан|Спрынчан Браніслаў Пятровіч]] (1928 — 2008) — беларускі рускамоўны пісьменнік, паэт, перакладчык. * [[Вадзім Браніслававіч Спрынчан|Спрынчан Вадзім Браніслававіч]] (нар. 1950) — беларускі паэт, перакладчык. * [[Святлана Стацэнка|Стацэнка Святлана]] — заслужаны дзеяч культуры РБ * [[Ірына Ханунік-Рамбальская|Ханунік-Рамбальская Ірына]] (нар. 1983) — беларуская актрыса і тэлевядучая. * [[Ха Шы Мін]] (нар. 1890) — першы прэзідэнт Дэмакратычнай Рэспублікi В'етнам * [[Алена Ярмаловіч|Ярмаловіч Алена]] (нар. 1975) — беларуская рускамоўная паэтэса і аўтар песень * [[Яна Паўлаўна Явіч|Явіч Яна]] (нар. 1983) — беларуская пісьменніца, паэт. === Геаграфія === * [[Вёска Альшанікі 1]] * [[Вёска Камаровічы, Чэрыкаўскі раён]] * [[Вёска Камаровічы, Горацкі раён]] * [[Вёска Кляпінічы]] == Правілы Вікіпедыі (пераклад) == * [[Вікіпедыя:Значнасць|Значнасць]] == Вікіўзнагароды == {| style="border: 1px solid gray; background-color: #fdffe7; width: 88%; padding: 2px;" |rowspan="2" valign="middle" width=90px | [[Файл:Book Barnstar.svg|110px]] |style="font-size: large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[Вікіпедыя:Ордэны/Літаратурны|Літаратурны ордэн]]''' |- |style="vertical-align: middle; border-top: 1px solid gray;" |За шэраг літаратуразнаўчых і статусных артыкулаў, у прыватнасці «[[Беларускае фэнтэзі]]» і «[[Максім Танк]]». [[Удзельнік:Odri Tiffani|Odri Tiffani]] ([[Размовы з удзельнікам:Odri Tiffani|размовы]]) 12:22, 26 ліпеня 2015 (MSK) |} [[be-x-old:Удзельнік:Gruszecki]] [[pl:Wikipedysta:Gruszecki]] [[ru:Участник:Gruszecki]] qpf4c08x9ncq33pn5rya9ib1lk6iy2p 0 55481 4164355 4137250 2022-07-24T20:12:05Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Рака |Назва = Ворле |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 8,4 |Плошча басейна = |Басейн = Лучоса/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= за 1 км ад аграгарадка Копці |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 5|s_lat_sec = 46.12 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 15|s_lon_sec = 38.06 |Вусце = Лучоса |Месцазнаходжанне вусця = за 1 км ад вёскі Старынцы |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 4|m_lat_sec = 40.18 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 19|m_lon_sec = 53.66 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Віцебскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Ворле''', '''Ворлес''' — [[рака]] ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] Беларусі, правы [[прыток]] ракі [[Рака Лучоса|Лучоса]] (басейн [[Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]]). Даўжыня ракі 8,4 км. Пачынаецца за 1 км на паўночны захад ад [[Аграгарадок|аграгарадка]] [[Аграгарадок Копці|Копці]], вусце за 1 км на паўночны захад ад вёскі [[Старынцы (Віцебскі раён)|Старынцы]]. Каля ракі вёскі Ражнова, Старынцы. == Літаратура == * {{Крыніцы/Блакітная}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=32|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Витебск: План города. Витебский район: Карта|адказны=Редактор: В. А. Змачинская|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2009|тыраж=4611}}{{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://www.poseidon.by/content/reka-vorle Рака Ворле] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130816214642/http://poseidon.by/content/reka-vorle |date=16 жніўня 2013 }} [[Катэгорыя:Рэкі Віцебскага раёна]] [[Катэгорыя:Прытокі Лучосы]] 6vgd7s2j6qwmmyr5e3180kx56gv2zuz 0 56676 4164341 2855373 2022-07-24T20:04:58Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Калінінград]]; дададзена [[Катэгорыя:Транспарт Калінінграда]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Выява:TramKaliningrad1.jpg|300px|thumb|Калінінградскі трамвай Tatra T4]] '''Калінінградскі трамвай''' — [[трамвай]]ная сістэма ў [[Калінінград]]зе, самая заходняя ў Расіі, адзіная дзеючая трамвайная сістэма Калінінградскай вобласці. З'яўляецца самай старой трамвайнай сістэмай на тэрыторыі сучаснай Расіі (дзейнічае з [[1895]] года). Калінінградскі трамвай - адна з двух захаваных трамвайных сістэм Расіі з метровай коляёй (іншая - у [[Пяцігорск]]у). На працягу доўгага часу трамвай з'яўляўся важнай часткай гарадскога транспарту Калінінграда, аднак у апошнія гады яго значэнне падае, так як адміністрацыя Калінінграда праводзіць палітыку ліквідацыі трамвайных маршрутаў у сувязі з тым, што лабіруецца інтарэсы маршрутных таксі і дэпутатаў-ўладальнікаў аўтобусных фірмаў, а ліквідаваныя лініі ў перспектыве плануецца замяніць тралейбусамі. Але на практыцы была замена толькі на вуліцы Горкага. Ва ўсіх астатніх выпадках (вуліца Суворава, Неўскага) планы замены так і засталіся толькі планамі. {{Трамвайныя сістэмы Расіі}} [[Катэгорыя:Транспарт Калінінграда|Трамвай]] [[Катэгорыя:Трамвайныя сістэмы Расіі]] qt823manvngzmic8t9wxs0p2xkhnb0f 0 60107 4164352 4137186 2022-07-24T20:11:27Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Рудня}} {{Рака |Назва = Рудня |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 21 |Плошча басейна = 88 |Басейн = Усвяча/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= 4 км на паўднёвы захад ад вёскі Кавалёва |Вышыня вытоку = 162,7<ref name="map">[http://download.maps.vlasenko.net/smtm100/n-36-014.jpg Ліст карты N-36-14]</ref> |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 32|s_lat_sec = 57.55 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 35|s_lon_sec = 41.41 |Вусце = Усвяча |Месцазнаходжанне вусця = за 0,5 км на ўсход ад вёскі Новааляксандраўка |Вышыня вусця = 141,8<ref name="map" /> |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 31|m_lat_sec = 36.51 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 48|m_lon_sec = 34.98 |Ухіл ракі = 1,28 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Віцебскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Ру́дня''' — [[рака]] ў [[Віцебскі раён|Віцебскім раёне]] Беларусі, правы прыток ракі [[Рака Усвяча|Усвяча]] (басейн [[Рака Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]]). Даўжыня ракі 21 км. Плошча [[вадазбор]]у 88 км². Сярэдні [[Ухіл ракі|нахіл воднай паверхні]] 1,28 ‰. Пачынаецца за 4 км на паўднёвы захад ад вёскі Кавалёва, [[вусце]] за 0,5 км на ўсход ад вёскі [[Новааляксандраўка (Віцебскі раён)|Новааляксандраўка]]. Асноўны прыток — Думанка (справа). {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/ЭПБ|4}} * {{Крыніцы/Блакітная}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Витебск: План города. Витебский район: Карта|адказны=Редактор: В. А. Змачинская|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2009|тыраж=4611}} {{ref-ru}} [[Катэгорыя:Басейн Усвячы]] [[Катэгорыя:Рэкі Віцебскага раёна]] cmnt9ok4bztdufjyucvut0akjfwttw6 0 64003 4164295 4163257 2022-07-24T18:46:25Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = Вёска |беларуская назва = Брухава |арыгінальная назва = |краіна = Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = 90 |шырыня сцяга = 160 |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 42|lat_sec = 56 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 31|lon_sec = 24 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Аршанскі |сельсавет2 = Арэхаўскі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = |тэлефонны код = +375 216<ref>[http://www.beltelecom.by/info/citynumber/ Белтэлекам]</ref> |паштовы індэкс = 211026<ref>[http://zip.belpost.by/raion/%D0%9E%D1%80%D1%88%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Белпошта]</ref> |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = 2 |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243041948 }} '''Бру́хава'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Bruchava}}, {{lang-ru|Брюхово}}) — [[вёска]] ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Арэхаўскі сельсавет (Аршанскі раён)|Арэхаўскага сельсавета]]. Да 16 верасня 1960 года вёска ўваходзіла ў склад [[Халмоўскі сельсавет (Аршанскі раён)|Халмоўскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 16 верасня 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 26.</ref>, да 1963 года знаходзілася ў адміністрацыйным падпарадкаванні Арэхаўскага пассавета<ref>Рашэнні выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 27 снежня 1962 г. і выканкома Віцебскага абласнога (сельскага) Савета дэпутатаў працоўных ад 22 студзеня 1963 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1963, № 9 (1009).</ref>, да 9 ліпеня 1965 года — у складзе [[Высокаўскі сельсавет (Аршанскі раён)|Высокаўскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 9 ліпеня 1965 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1965, № 25 (1105).</ref>. Вёска размешчана за 18 км на паўночны ўсход ад [[Орша|Оршы]]. Побач праходзіць міжнародная аўтамагістраль [[Санкт-Пецярбург]] — [[Адэса]] (у межах Беларусі — магістраль ''[[Магістраль М8|М8]]''). {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Арэхаўскі сельсавет, Аршанскі раён}} {{Аршанскі раён}} [[Катэгорыя:Арэхаўскі сельсавет (Аршанскі раён)]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Аршанскага раёна]] iyctf2nta8bt30dvbnngnwbwf34pyhx 0 64728 4164366 3980132 2022-07-24T20:19:44Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Сечна |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 21 |Плошча басейна = 166 |Басейн = Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = возера [[Дабееўскае]] |Месцазнаходжанне вытоку= за 0,5 км ад вёскі [[Ільінцы (Дабейскі сельсавет)|Ільінцы]] |Вышыня вытоку = 138,7 |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 14|s_lat_sec = 31.00 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 29|s_lon_min = 30|s_lon_sec = 47.30 |Вусце = Заходняя Дзвіна |Месцазнаходжанне вусця = каля вёскі [[Ярашова]] |Вышыня вусця = 113,2 |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 10|m_lat_sec = 41.01 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 29|m_lon_min = 17|m_lon_sec = 10.80 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Се́чна, Сешня'''{{sfn|БелЭн|2002}} — [[рака]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы [[прыток]] ракі [[Заходняя Дзвіна]]. Даўжыня ракі 21 км. Плошча [[вадазбор]]у 166 км². Выцякае з [[возера]] [[Дабееўскае]] за 0,5 км ад вёскі [[Ільінцы (Дабейскі сельсавет)|Ільінцы]]. Упадае ў Заходнюю Дзвіну каля вёскі Ерашова. Рэчышча на працягу 7 км ад вытоку каналізаванае. У раку ўпадаюць [[Ручай|ручаі]] і [[Меліярацыя|меліярацыйныя]] [[Канал (гідраграфія)|каналы]]. Асноўны прыток — ручай [[Звездзік]] (леваруч). У басейне Сечны азёры [[Каланец]], [[Клімаўскае]]. Уздоўж ракі населеныя пункты [[Вялікія Ляжні]], [[Мяхі (Шумілінскі раён)|Мяхі]], [[Жалудова (Шумілінскі раён)|Жалудова]], [[Мішкавічы]], [[Абалонне (Мікалаеўскі сельсавет)|Абалонне]], [[Ярашова]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|14|Сечна, Сешня||358}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=21—22, 30|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * Ліст карты N-35-36. Выданне 1991 года. Стан мясцовасці на 1987 год.{{ref-ru}} * Ліст карты N-35-35. Выданне 1991 года. Стан мясцовасці на 1987 год.{{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Общая характеристика речной сети Витебской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь»] {{ref-ru}} {{Заходняя Дзвіна}} [[Катэгорыя:Прытокі Заходняй Дзвіны]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] lzox2neo53mpe8twqzywb4s6b0nqgp3 0 66077 4164291 4163232 2022-07-24T18:36:34Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Рудкаўшчынскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[Беларусь]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Горацкі раён]] |Уключае = 6 населеных пунктаў |Сталіца = [[Рудкаўшчына]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[20 лістапада]] [[2013]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 594 |Год перапісу = 2009 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = 6 |Сайт = |Заўвагі = }} '''Ру́дкаўшчынскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Горацкі раён|Горацкага раёна]] [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Цэнтр — аграгарадок [[Рудкаўшчына]]. == Гісторыя == Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе [[Аршанскі раён|Аршанскага раёна]] [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Аршанскім раёне БССР. З 5 красавіка 1935 года ў складзе Горацкага раёна БССР, з 20 лютага 1938 года — Магілёўскай вобласці. 20 лістапада 2013 года скасаваны, тэрыторыя далучана да [[Саўскі сельсавет|Саўскага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/document/?guid=12551&p0=D913m0061089&p1=1 Решение Могилёвского областного совета депутатов №23-1 от 20 ноября 2013 г. Об изменении административно-территориального устройства некоторых административно-территориальных единиц Могилевской области]</ref>. == Насельніцтва == Насельніцтва сельсавета паводле перапісу 2009 года складала 594 чалавекі<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-census/mahilouskaja.htm Насельніцтва населеных пунктаў Магілёўскай вобласці Беларусі паводле перапісу 2009 года]</ref>, з іх 94,9 % — [[беларусы]], 3,9 % — [[рускія ў Беларусі|рускія]], 0,5 % — [[украінцы ў Беларусі|украінцы]]<ref>[http://pop-stat.mashke.org/belarus-ethnic-comm2009.htm Этнічны склад насельніцтва сельсаветаў Беларусі паводле перапісу 2009 года]</ref>. == Склад == На момант скасавання ў склад сельсавета ўваходзілі 6 населеных пунктаў: агарагарадок [[Рудкаўшчына]], вёскі [[Валаўцы]], [[Ермалоўка]], [[Казлы (Горацкі раён)|Казлы]], [[Кустоўка]] і [[Хамянічы]]. == Інфраструктура == Праз сельсавет праходзіла рэспубліканская аўтадарога Крычаў — Орша — Лепель {{Таблічка-by|Р|15}}. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. * Административно-территориальное устройство Республики Беларусь (1981—2010 гг.): справочник. — Минск: БелНИИДАД, 2012. {{Горацкі раён}} [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Горацкага раёна]] [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Аршанскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 2013 годзе]] 92y2peadnheeuu8xg94etneqzui3fjw 0 66865 4164178 4048211 2022-07-24T13:56:20Z 82.135.242.119 /* Дзейнасць да 1914 года */ удакладненне wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Кухта}} {{асоба}} '''Марцін Ку́хта''' ({{lang-lt|Martynas Kukta}}; {{ДН|1|2|1875}}, [[мястэчка]] Куркляй, непадалёк ад горада [[Анікшчэй]], [[Ковенская губерня]] — {{ДС|23|6|1956}}, [[Каўнас]]) — друкар, выдавец кніг на [[Беларуская мова|беларускай]], [[Руская мова|рускай]], [[Польская мова|польскай]] і [[Літоўская мова|літоўскай]] мовах. == Біяграфія == [[Выява:Martynas Kukta Vilnius.jpg|thumb|Мемарыяльная шыльда ў [[Вільнюс|Вільні]] на будынку, у якім пасля 1911 года размяшчалася друкарня М. Кукты (вул. Татарская, 20)]] [[Выява:Martynas Kukta's printhouse.jpg|left|thumb|Будынак у [[Вільнюс|Вільні]], у якім у 1906—1911 гадах размяшчалася друкарня М. Кукты (вул. Універсітэцкая (былая Дварцовая, 4)]] === Адукацыя === Паходзіў з шматдзетнай [[сялянства|сялянскай сям’і]]. Атрымаў пачатковую адукацыю (чатырохгадовае прыходскае вучылішча). У 1890 годзе апынуўся ў [[Вільнюс|Вільні]] і накіраваўся ў друкарню Віленскай ваеннай акругі. Тут ён здаў экзамен на прадмет адукаванасці і стаў вучнем наборшчыка. За дзесяць гадоў вучобы Кухта здолеў стаць малодшым наборшчыкам, пасля гэтага паступіў на працу ў Віленскую губернскую друкарню, аднак хутка адтуль звольніўся і накіраваўся ў сталіцу імперыі. Пасля вучобы ў [[Санкт-Пецярбург]]у там жа працаваў наборшчыкам і [[метранпаж]]ам. === Дзейнасць да 1914 года === Пасля адмены забароны на лацінкавы літоўскі друк вярнуўся на радзіму і пры падтрымцы [[Пятрас Вілейшыс|Пятраса Вілейшыса]] адкрыў у Вільні першую літоўскую друкарню, у якой выходзіла газета «[[Vilniaus žinios]]» ({{lang-be|«Віленскія навіны»}}). Кухта быў там загадчыкам у 1904—1906 гадах. У сакавіку 1906 года Марцін Кухта заснаваў у Вільні друкарню з правам выпускаць кнігі, газеты і часопісы на еўрапейскіх мовах. Спачатку друкарня месцілася на [[Вуліца Унівярсіцята|вуліцы Дварцовай]], 4. Колькасць работнікаў друкарні ў розныя гады вагалася ад 15 да 21-го. Былі закупленыя шрыфты ад Лемана і Ольгербранда агульнай вагою больш за 300 пудоў. У маі 1911 года друкарня перамясцілася на [[Вуліца Татору|вуліцу Татарскую]], 20. Гэта была найбуйнейшая літоўская друкарня. У друкарні Кухты да Першай сусветнай вайны выйшла звыш 300 літоўскіх кніг і брашур, тут жа друкаваліся літоўскія перыядычныя выданні {{langi|lt|„Balsas“}} ({{lang-be|«Голас»}}), {{langi|lt|„Lietuvis“}} ({{lang-be|«Літовец»}}), {{langi|lt|„Lietuvos aidas“}} ({{lang-be|«Рэха Літвы»}}), {{langi|lt|„Lietuvos žinios“}} ({{lang-be|«Літоўскія навіны»}}), {{langi|lt|„Viltis“}} ({{lang-be|«Надзея»}}) і іншыя газеты, а таксама часопісы «Garsas» ({{lang-be|«Гоман»}}), «Lietuvių tauta» ({{lang-be|«Літоўская нацыя»}}), «Šviesa» ({{lang-be|«Святло»}}). За сваю дзейнасць Кухта неаднаразова пераследваўся ўладамі. Друкар выпускаў таксама выданні на польскай мове. [[Выява:Martynas Kukta's label.jpg|thumb|Пазнака друкарні Кухты на апошняй старонцы «НН»]] 10 (23) лістапада 1906 года ў яго друкарні выйшаў першы нумар газеты [[Наша ніва (1906)|«Наша ніва»]]. У далейшым друкарня падтрымлівала першую беларускую газету, адкрываючы доўгатэрміновы крэдыт. Нярэдка здараліся выпадкі, калі рэдакцыя за адсутнасцю грошай не магла своечасова плаціць за друк і 5-6 нумароў газеты выходзілі ў крэдыт. Набор газеты каштаваў 45 рублёў за адзін нумар на абодвух шрыфтах. Калі ўжо доўг рэдакцыі падыходзіў да 300 руб., уласнік друкарні пагражаў спыніць друк, але як прыяцель і сімпатык беларускай справы ніколі не рабіў гэтага<ref>''Унучак А.'' «Наша ніва» і беларускі нацыянальны рух (1906—1915 гг.). — Мн.: Беларуская навука, 2008. — С. 42.</ref>. Супрацоўнікі Кухты дапамагалі беларускай газеце і падчас канфіскацый, якія ў 1907 годзе былі даволі частымі. Як успамінаў яе супрацоўнік [[Хведар Пятровіч Імшэнік|Хведар Імшэнік]]<ref>''Імшэньнік Хв.'' «Наша ніва» і дваццацігадовы юбілей беларускае перыодычнае прэсы // Полымя. — 1926. — № 7. — С. 58.</ref>: {| | cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; border-style:none;" | width="30" valign=top | [[Image:Aquote1.png|30px|Левыя коскі]] | {{{1|Жаданне распаўсюдзіць сканфіскаваны нумар было настолькі магутным, што супрацоўнікі "Нашай Нівы" пушчаліся на ўсялякія хітрыкі, каб распаўсюдзіць забаронены нумар газеты. Рознымі праўдамі і няпраўдамі, пры спачуванні рабочых М. Кухты, удавалася чорнымі ходамі вынесці часам даволі шмат сканфіскаваных нумароў.}}} | width="30" valign=bottom | [[Image:Aquote2.png|30px|Правыя коскі]] |} <noinclude> У канцы 1907 года друкарня Кухты была зачынена на два тыдні за друк нелегальнай літаратуры. Кухта друкаваў творы [[Ф. Багушэвіч]]а, [[М. Багдановіч]]а, [[Я. Колас]]а, [[А. Пашкевіч (Цётка)|Цёткі]], [[К. Буйло]] і іншых пісьменнікаў, беларускія календары, зборнікі, спеўнікі. Выпускаў, сярод іншага, забароненыя цэнзурай творы{{sfn|ЭГБ|2003}}. У 1914 годзе (на вокладцы пазначаны 1913) у друкарні Кухты тыражом 2 000 экзэмпляраў выйшаў адзіны прыжыццёвы зборнік М. Багдановіча «[[Вянок (зборнік)|Вянок]]». У сваім апошнім вершы Багдановіч, які паміраў у [[Ялта|Ялце]], напісаў: {| cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; border-style:none;" | width="30" valign=top | [[Image:Aquote1.png|30px|Левыя коскі]] | {{{1|У краіне светлай, дзе я уміраю, <br /> У белым доме ля сіняй бухты <br /> Я не самотны, я кніжку маю <br /> З друкарні пана Марціна Кухты.}}} | width="30" valign=bottom | [[Image:Aquote2.png|30px|Правыя коскі]] |}<noinclude> === [[Першая сусветная вайна]] === [[Выява:Lietuvos aidas independence.jpg|thumb|Першая старонка газеты «Рэха Літвы» ({{lang-lt|Lietuvos aidas}}) з тэкстам Акту незалежнасці Літоўскай дзяржавы, надрукаваным Кухтам]] Першая сусветная вайна не перарвала дзейнасці прадпрыемства Кухты. Тут працягвала друкавацца «Наша ніва» (да жніўня 1915 года), выйшла адозва «Да грамадзян Беларусі» [[Беларускае таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны|Беларускага таварыства дапамогі пацярпелым ад вайны]]<ref>Гісторыя беларускай кнігі. У 2 т. Т. 2. Кніжнасць новай Беларусі (XIX—XXI стст.) / М. Нікалаеў і інш. — Мн.: БелЭн, 2011. — С. 54.</ref>. Кухта ўдзельнічаў у літоўскай грамадскай дзейнасці. 21 лістапада 1914 года ва ўстаноўчым сходзе Літоўскага таварыства дапамогі пацяперлым ад вайны ({{lang-lt|Lietuvių draugija nukentėjusiems dėl karo šelpti}}) быў абраны сябрам камітэту гэтага таварыства<ref>[http:///www.anykstenai.lt/asmenys/asm.php?id=194 Martynas KUKTA]</ref>. Падчас акупацыі Вільні немцамі гэты друкар выдаваў сярод іншага газету [[Гоман (1916)|«Гоман»]]. На 1917 год прыйшлася чатырохсотая гадавіна з часу выхаду першай кнігі Францішка Скарыны. Прадпрыемства Кухты выпусціла з гэтай нагоды адмысловую паштоўку<ref>Трус М. Выдавецкая дзейнасць Марціна Кухты: новыя ракурсы асэнсавання // Беларуская думка, 2020, № 3 — С. 68.</ref>. У сярэдзіне 1918 года ў Кухты выйшла [[Беларуская граматыка Тарашкевіча (1918)|беларуская граматыка для школ Браніслава Тарашкевіча]], а ў канцы — часопіс [[Крывічанін (1918)|«Крывічанін»]]. [[Выява:1918-Lithuania-Mi-1-2.jpg|left|thumb|Маркі пошты Літвы, надрукаваныя Кухтай]] У тым жа годзе за публікацыю Акта незалежнасці Літвы ў газеце {{langi|lt|„Lietuvos aidas“}} Кухта быў арыштаваны акупацыйнымі ўладамі, а друкарня была разгромлена. У снежні 1918 года ў яго друкарні былі надрукаваны першыя літоўскія паштовыя маркі. === Незалежная Літва === З абвяшчэннем незалежнасці Літвы (1918), урад купіў друкарню ў 1919 годзе, каб публікаваць свой афіцыйны орган «Літва» ({{lang-lt|Lietuva}}). Друкарня Кухты ў Вільні была рэарганізавана ўладальнікам і яго новымі супольнікамі, атрымаўшы новую назву «Маяк» ({{lang-lt|Švyturys}}). Некаторыя беларускія выданні былі надрукаваныя ў гэтай установе. Гэта быў зборнік «З чаго ліха на свеце: беларускія казкі» (1919), «Элементарная алгебра» А. Кісялёва (1921—1922) у 2-х частках для беларускіх школ<ref>''Туронак Ю.'' Беларуская кніга ў міжваеннай Польшчы 1921—1939 // Мадэрная гісторыя Беларусі. — Вільня: Інстытут беларусістыкі, 2006. — С. 308.</ref>. Таксама там быў надрукаваны першы нумар газеты «Беларускае жыццё», 6 нумароў [[Грамадзянін (газета)|газеты «Грамадзянін»]]. Пасля таго, як палякі канчаткова занялі Вільню ў 1920 годзе, у Кухты пачаліся праблемы. Друкарня «Маяк» пераехала ў Каўнас у 1924 годзе і праз чатыры гады злілася з дзяржаўнай установай, змяніўшы сваю назву на «Прамень» ({{lang-lt|Spindulys}}). Большая доля ў новай фірме належала міністэрству фінансаў, таму «Прамень» стала вeльмі сучаснай друкарняй з пераплётнай майстэрняй, цалкам абсталяванай, каб выконваць любыя задачы<ref>[http://www.spaudos.lt/Spauda/Printing.en.htm The lithuanian word. Printing]</ref>. Кухта працягваў займацца выданнем кніг і календароў да 1934 года. У гэты час ён меў дзве плоскадрукавальныя машыны, іншае абсталяванне, 7-12 працаўнікоў{{sfn|Užtupas|2007}}. У другой палове 1930-х гадоў друкарня збанкрутавала, з-за залішняй даверлівасці гаспадара да калег па бізнесу і абавязку ў якасці паручэнца выплочваць вялікі крэдыт. Але гэта пазбавіла Кухту ад рэпрэсій у 1940 годзе пасля ўстанаўлення савецкай улады ў Літве. === Апошнія гады === [[Выява:Martyns Kukta's grave.jpg |thumb|Помнік на магіле Марціна Кухты і яго сваякоў]] Пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] працаваў пісарам ковенскай музычнай школы. Трымаўся за кошт продажу ўласнай калекцыі карцін (у асноўным рускіх мастакоў). Памёр 26 чэрвеня 1956 г. і пахаваны на [[Пятрашунскія могілкі|Пятрашунскіх могілках]] у Каўнасе. Аўтарам надмагільнага помніка з’яўляецца вядомы літоўскі скульптар Юозас Зікарас<ref>Трус М. «Я не самотны…»: выдавец Марцін Кухта ў сямейным інтэр’еры // Беларускі гістарычны часопіс. 2021. № 11. С. 3-9.</ref>. === Ушанаванне памяці === У 2003 годзе заснавальнік віленскай беларускай грамадскай арганізацыі «Сябрына» [[Валянцін Стэх]] адшукаў пад Каўнасам роднага ўнука Марціна Кухты — сына дачкі друкара Эдмундаса Манставічуса. Беларуская паэтэса [[Таццяна Сапач|Таццяна Сапач (Дубавец)]] запрасіла яго да ўдзелу ў адной з перадач на беларускай мове на Літоўскім нацыянальным тэлебачанні «Віленскі сшытак». У інтэрв’ю Таццяне Дубавец Эдмундас Манставічус паведаміў пра дзеда: {| cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; border-style:none;" | width="30" valign=top | [[Image:Aquote1.png|30px|Левыя коскі]] | {{{1|Як чалавек ён быў закрыты. Пра сябе ніколі нічога не распавядаў. Калі трэба было пра што даведацца, дык цяжка было з яго тое выцягнуць… Мама мая памерла ў 1929 годзе, а я нарадзіўся ў 27-м. І я пасля мамінай смерці гадаваўся ў дзядулі з бабуняю, жыў з імі, лічыце, да сямі гадоў. Памятаю, што мы жылі на Лясной вуліцы ў Коўне, недалёка ад дзедавай друкарні<ref>[http://www.euramost.org/?artc=15075 Сцепаненка П. Друкарня пана Марціна Кухты]</ref>. }}} | width="30" valign=bottom | [[Image:Aquote2.png|30px|Правыя коскі]] |} У 2005 годзе ў Вільні была ўрачыста адкрыта мемарыяльная дошка на літоўскай мове, прысвечаная Марціну Кухце. На яе адкрыцці разам з Э. Мастанавічусам прысутнічала яго дачка і праўнучка друкара Лідзя Гінёцене. Спаткаўшыся з ёй у 2016 і 2019 гадах, беларускі літаратуразнавец [[Мікола Трус]] апублікаваў шэраг артыкулаў пра Марціна Кухту ў беларускім друку. == Цікавыя факты == Родным братам Марціна быў [[Язэп Кухта]], першы літоўскі пробашч [[Касцёл Святога Мікалая (Вільнюс) | у касцёле Святога Мікалая ў Вільні]]. Першая жонка друкара, Стэфанія, у дзявоцтве мела прозвішча Мысліборская і дома гаварыла па-польску. {{зноскі}} == Літаратура == * ''Века А.'' Друкар-першапраходзец: Марцін Кухта (1875—?) // Настаўніцкая газета. 2002. 16 лістапада. * {{Крыніцы/ЭГБ|6-2|Кухта Марцін Міхайлавіч|[[Генадзь Каханоўскі|Каханоўскі Г.]]|403}} * Летапіс беларускага друку. Ч. 2. — Мн., 1929. * ''Сцепаненка П.'' Кухта (Kukta) Марцін // Максім Багдановіч: энцыклапедыя. — Мн.: БелЭн, 2011. * ''Трус М.'' Культурны ракурс: [Магіла Марціна Кухты] // Літаратура і мастацтва. — 2016. — 21 кастрычніка. * ''Трус М.'' «Я не самотны…»: Месца спачыну Марціна Кухты: дзве спробы пошуку // Роднае слова. — 2016. — № 11. * ''Трус М.'' Невядомы Марцін Кухта: Закладкі ў сямейным альбоме // Полымя. — 2019. — № 12. * ''Трус М.'' Выдавецкая дзейнасць Марціна Кухты: новыя ракурсы асэнсавання // Беларуская думка. — 2020. — № 3. * ''Трус М.'' Друкарня Марціна Кухты і яе ўласнік: На подступах да гістарычнай рэканструкцыі // Роднае слова. — 2020. — № 4. * {{h|Užtupas|2007}}''Užtupas V.'' Kuktos spaustuvė. Visuotinė lietuvių enciklopedija, T. XI (Kremacija-Lenzo taisyklė). — Vilnius: Mokslo ir enciklopedijų leidybos institutas, 2007. — L. 208 == Спасылкі == {{commonscat|Marcin Kuhta}} * [http://archive.svaboda.org/programs/brama/2003/12/20031213161331.asp Марцін Кухта] * [http://www.anykstenai.lt/asmenys/asm.php?id=194 Martynas KUKTA] {{ref-lt}} * [http://libarts.basnet.by/view.php?dir=28 «Друкар беларускага слова Марцін Кухта»] на сайце ЦНБ НАН Беларусі {{DEFAULTSORT:Кухта Марцін}} [[Катэгорыя:Постаці Вільнюса]] [[Катэгорыя:Выдаўцы]] [[Катэгорыя:Друкары]] bb06bf72g5f1er23s229krqhexv15x7 0 70679 4164550 4162544 2022-07-25T09:30:11Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Спартыўныя клубы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Польшча |статус = Горад |беларуская назва = Быдгашч |арыгінальная назва = Bydgoszcz |падначаленне = |герб = POL_Bydgoszcz_COA.svg |сцяг = POL_Bydgoszcz_flag.svg |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 7|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 0|lon_sec = |CoordAddon = type:city(368235)_region:PL |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |ваяводства = Куяўска-Паморскае |павет = Горад на правах павета |унутранае дзяленне = |від главы = Прэзідэнт горада |глава = Rafał Bruski |першае згадванне =1038 |ранейшыя імёны = Bromberg |статус з = 1346 |плошча =175,98 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 28-97 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва =359 428<ref>[http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/powierzchnia-i-ludnosc-w-przekroju-terytorialnym-w-2014-r-,7,11.html Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2014, stan na 01.01.2014]</ref> |год перапісу = 2014 |шчыльнасць = 2 042 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +1 |DST = ёсць |тэлефонны код = +48 52 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = 85-001 - 85-950 |аўтамабільны код = CB |TERC = 0461011 |катэгорыя ў Commons = Bydgoszcz |сайт = www.bydgoszcz.pl/ |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Быдгашч''' ({{lang-pl|Bydgoszcz}}, {{lang-la|Bydgostia}}, {{lang-de|Bromberg}} — '''Бромберг''') — горад на правах павета ў [[Польшча|Польшчы]], адзін з двух адміністрацыйных цэнтраў [[Куяўска-Паморскае ваяводства|Куяўска-Паморскага ваяводства]] (сядзіба ваяводы). Адміністрацыйны цэнтр [[Быдгашчскі павет|Быдгашчскага павета]]. == Геаграфія == Адлегласць па прамой паміж гарадамі Быдгашчам і [[Горад Мінск|Мінскам]] 632 км, да [[Горад Варшава|Варшавы]] — 227 км<ref>[http://wyznacz.pl/odleglosci-drogowe Адлегласці паміж гарадамі —]</ref>. Праз горад цячэ рака Брда, якая ўпадае ў Віслу ў Быдгашчы, таксама тут цячэ невялікая рака ''Фліс'', якая перасякае ''Грунвальдскую вуліцу''. З усіх бакоў горад абкружаны [[Лес|лясамі]], большасць з якіх з’яўляецца сасновымі, але на паўночным усходзе сустракаюцца ліставыя лясы. Быдгашч адносіцца да польскіх гарадоў з самай вялікай колькасцю паркаў у Польшчы (874 га, другі горад пасля [[Варшава|Варшавы]]). Тут знаходзіцца самы вялікі гарадскі парк у Польшчы (''Мысляцінак'', 830 га). == Гісторыя == Пасля рэвалюцыі ў горадзе асела шмат выхадцаў з літоўска-беларускіх губерняў ([[род Тышкевічаў|Тышкевічы]], [[род Пуслоўскіх|Пуслоўскія]], [[род Святаполк-Чацвярцінскіх|Святаполк-Чацвярцінскія]], [[род Красіцкіх|Красіцкія]], [[Род Валадковічаў|Валадковічы]], [[Род Яблонскіх|Яблонскія]], Гельмерсены, [[род Наркевічаў-Ёдак|Наркевічы-Ёдкі]], [[Род Нітаслаўскіх|Нітаслаўскія]] і інш.). У чэрвені 1946 разам з сям’ёй прыехаў [[Гасан Канапацкі]], дзе 11 мая 1953 г. і памёр. === Эдвард Адамавіч Вайніловіч === [[File:Bydgoszcz - Internat - Towarzystwo Pomocy dzieciom i mlodziezy polskiej z kresow - near 1922 AD.jpg|thumb|left|«Крэсавы інтэрнат» (Internat Kresowy) у Быдгашчы]] З [[12 снежня]] [[1921]] да сваёй смерці [[16 чэрвеня]] [[1928]] у Быдгашчы жыў [[Эдвард Адамавіч Вайніловіч|Эдвард Вайніловіч]], буйны гаспадарчы і палітычны дзеяч [[Беларусь|Беларусі]] і [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], разам з жонкай Алімпіяй і сястрой Ядвігай Кастравіцкай з Бзоўца, і пасяліліся ў каменным доме на вуліцы Замойскага 4/7 (зараз — № 23). [[21 студзеня]] [[1923]] г. Эдвард Вайніловіч быў выбраны на пасаду старшыні (1923—1928) «Саюза палякаў усходніх ускраін» (Związek Polaków z Kresów Wschodnich), які лакалізаваўся ў Быдгашчы і займаўся падтрымкай эмігрантаў з Літвы, Беларусі і Украіны. Пасля ўласных ваганняў 22 снежня 1923 г. атрымаў з рук прэзідэнта Быдгашча Бернарда Слівінскага ордэн «Polonia Restituta»<ref>''Chmielewska, G.'' Cierń… С. 223.</ref>. == Эканоміка == Быдгашч — адзін з самых дынамічна развівальных гарадоў краіны, буйны эканамічны цэнтр, вядомы сваім хуткім развіццём сектара паслуг, асабліва фінансавых. У Быдгашчы дзейнічае звыш дваццаці банкаў, таварныя біржы, страхавыя і лізінгавыя кампаніі, брокерскія дамы, адбываюцца шматлікія кірмашы, у тым ліку і міжнародныя. == Прамысловасць == Буйны прамысловы цэнтр; здаўна развітая харчовая, металаапрацоўчая, дрэваапрацоўчая, гарбарная, керамічная прамысловасць; развіццё атрымалі машынабудаванне (электратэхнічнае, станкабудаўнічае, дакладная механіка, вытворчасць абсталявання для хімічнай, цэментнай і інш галін), хімічная прамысловасць (у тым ліку прамысловасць арганічнага сінтэзу), вытворчасць халадзільнікаў, веласіпедаў. У горадзе Быдгашчы знаходзіцца штаб-кватэра і асноўная вытворчасць [[Польшча|польскага]] канцэрна [[PESA]] (ПЭ́СA, {{lang-pl|Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz SA}}), які спецыялізуецца на вытворчасці цягнікоў, вагонаў, трамваяў і іх мадэрнізацыі. == Насельніцтва == <timeline> ImageSize = width:720 height:350 PlotArea = left:50 right:20 top:30 bottom:30 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late Colors = id:linegrey2 value:gray(0.9) id:linegrey value:gray(0.7) id:cobar value:rgb(0.2,0.7,0.8) id:cobar2 value:rgb(0.6,0.9,0.6) DateFormat = yyyy Period = from:0 till:400000 ScaleMajor = unit:year increment:50000 start:0 gridcolor:linegrey ScaleMinor = unit:year increment:10000 start:0 gridcolor:linegrey2 PlotData = color:cobar width:20 align:center bar:XVII from:0 till:4900 bar:1717 from:0 till:150 bar:1800 from:0 till:4691 bar:1849 from:0 till:10263 bar:1875 from:0 till:31308 bar:1910 from:0 till:57700 bar:1921 from:0 till:90095 bar:1930 from:0 till:117945 bar:1939 from:0 till:143100 bar:1945 from:0 till:135491 bar:1955 from:0 till:202044 bar:1965 from:0 till:256582 bar:1975 from:0 till:322657 bar:1985 from:0 till:366424 bar:1998 color:cobar2 from:0 till:386855 bar:2002 from:0 till:372104 bar:2010 from:0 till:364443 bar:2014 from:0 till:357652 bar:2020 from:0 till:346739 PlotData= textcolor:black fontsize:S bar:XVII at: 9900 text: 4900 shift:(0) bar:1717 at: 5150 text: 150 shift:(0) bar:1800 at: 9691 text: 4691 shift:(0) bar:1849 at: 15263 text: 10263 shift:(0) bar:1875 at: 36308 text: 31308 shift:(0) bar:1910 at: 62700 text: 57700 shift:(0) bar:1921 at: 95095 text: 90095 shift:(0) bar:1930 at: 122945 text: 117945 shift:(0) bar:1939 at: 148100 text: 143100 shift:(0) bar:1945 at: 140491 text: 135491 shift:(0) bar:1955 at: 207044 text: 202044 shift:(0) bar:1965 at: 261582 text: 256582 shift:(0) bar:1975 at: 327657 text: 322657 shift:(0) bar:1985 at: 371424 text: 366424 shift:(0) bar:1998 at: 391855 text: 386855 shift:(0) bar:2002 at: 377104 text: 372104 shift:(0) bar:2010 at: 369443 text: 364443 shift:(0) bar:2014 at: 357652 text: 357652 shift:(0) bar:2020 at: 346739 text: 346739 shift:(0) </timeline> Станам на 31.03.2014 года, у Быдгашчы пражывала 358 922 чалавек<ref>Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Ludność. Stan, ruch naturalny i wędrówki ludności w I kwartale 2014 r., stan na 31.03.2014. [http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx]</ref>. == Культура == У горадзе Быдгашчы арганізуюцца оперныя і музычныя фестывалі. У Быдгашчы знаходзіцца вядомая Канцэртная зала (Filharmonia Pomorska) і Оперны тэатр. == Славутасці == * [[Свята-Мікалаеўская царква (Быдгашч)|Свята-Мікалаеўская царква]] * [[Касцёл Святога Мікалая (Фардон)|Касцёл Святога Мікалая]] * [[Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста (Фардон)|Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста]] * [[Exploseum]] * [[Музей мыла і гісторыі бруду (Быдгашч)|Музей мыла і гісторыі бруду]] * [[Быдгашцкая ратуша]] * [[Вышгруд (Быдгашч)|Вышгруд]] * [[Паўлувэк (гарадзішча)|Паўлувэк]] * [[Быдгашцкі канал]] <gallery> Bydgoszcz Cerkiew prawosławna.jpg|Свята-Мікалаеўская царква Фардон. Сінагога 5.jpg|Сінагога ў Фардоне Фардон. Касцёл Святога Мікалая.jpg|Касцёл Святога Мікалая Фардон. Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста 1.jpg|Касцёл Святога Яна Апостала і Евангеліста Паўлувэк (гарадзішча) 2.jpg|Гарадзішча Паўлувэк </gallery> === Страчаная спадчына === * [[Быдгашцкі замак]] ([[Гарадскія муры (Быдгашч)|гарадскія муры]], [[Пазнаньская брама (Быдгашч)|пазнаньская брама]], [[Куяўская брама (Быдгашч)|куяўская брама]], [[Гданьская брама (Быдгашч)|гданьская брама]]) * [[Сінагога (Быдгашч)|Сінагога]] * [[Старая сінагога (Быдгашч)|Старая сінагога]] * [[Сінагога (Фардон)|Сінагога ў Фардоне]] * [[Будынак гарадскога тэатра (Быдгашч)|Будынак гарадскога тэатра]] * [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў (Быдгашч)|Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар кармелітаў]] <gallery> Быдгашцкі замак (2022-06-29) 2.jpg|Быдгашцкі замак Быдгашч. Сінагога.jpg|Месца, дзе раней стаяла сінагога Быдгашцкая ратуша 1.jpg|Месца, дзе раней стаяла ратуша </gallery> == Адукацыя == * [[Музычная акадэмія ў Быдгашчы]] * [[Універсітэт Казіміра Вялікага ў Быдгашчы]] * [[Тэхналагічна-прыродазнаўчы ўніверсітэт імя Яна і Анджэя Снядэцкіх у Быдгашчы]] == Спорт == === Спартыўныя клубы === {{Div col|2}} * Жаночы футбольны клуб «[[ЖФК Быдгашч|Быдгашч]]» * Футбольны клуб «[[ФК Завіша Быдгашч|Завіша]]» * Футбольны клуб «[[ФК Хэмік Быдгашч|Хэмік]]» * Валейбольны клуб «[[Вісла Быдгашч|Вісла]]» * Жаночы валейбольны клуб «[[Палац Быдгашч|Палац]]» * Баскетбольны клуб «[[Асторыя Быдгашч (баскетбольны клуб)|Асторыя]]» * Жаночы баскетбольны клуб «[[Баскет-25 Быдгашч|Баскет-25]]» * [[Спідвей|Матацыклетны]] клуб «[[Палонія Быдгашч (спідвей)|Палонія]]» * Шматсекцыйны спартыўны клуб «[[Гвязда Быдгашч]]» * Шматсекцыйны спартыўны клуб «[[Хэмік Быдгашч]]» * Шматсекцыйны спартыўны клуб «[[Завіша Быдгашч]]» * Шматсекцыйны спартыўны клуб «[[Асторыя Быдгашч]]» * Каманда па [[Амерыканскі футбол|амерыканскім футболе]] «[[Арчэрс Быдгашч|Арчэрс]]» {{Div col end}} === Спартыўныя аб’екты === * [[Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына]] * [[Стадыён імя маршала Юзафа Пілсудскага]] * [[Стадыён імя Здзіслава Кшышковяка]] * Універсальнае спартыўнае збудаванне «[[Лучнічка]]» * Універсальнае спартыўнае збудаванне «[[Артэга Арэна]]» * Лядовы палац «[[Торбуд]]» <gallery> Палонія Быдгашч (спідвей) - ГКЖ Узбярэжжа 4.jpg|Палонія Быдгашч Bdg Zawisza-Slask 2 03-2014.jpg|[[Стадыён імя Здзіслава Кшышковяка]] Bdg halaLuczniczka 8 07-2013.jpg|Універсальнае спартыўнае збудаванне «[[Лучнічка]]» Bdg Artego Arena 2 09-2014.jpg|Артэга Арэна </gallery> == Вядомыя асобы == * [[Збігнеў Бонек]] * [[Радослаў Сікорскі]] * [[Макс фон Боэн]] * [[Міхал Хілінскі]] (нар. 1986) — польскі [[баскетбаліст]]. * [[Рафал Брускі]] (нар. 1962) — польскі палітык, прэзідэнт Быдгашчы. * [[Карына Міхалэк]] (нар. 1993) — польская баскетбалістка. == Гл. таксама == * [[Крывавая нядзеля (1939)]] * [[Camerimage]] * [[DAG Fabrik Bromberg]] * [[Быдгашч-Галоўны]] {{зноскі}} {{Куяўска-Паморскае ваяводства}} [[Катэгорыя:Быдгашч| ]] jv93htyjam2p0ymxti0dm084ehc13m7 0 74850 4164389 4080991 2022-07-24T20:32:39Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП-Польшча |статус = Горад |беларуская назва = Радам |арыгінальная назва = Radom |падначаленне = |герб = POL Radom COA.svg |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Radom montage.jpg |подпіс = |lat_dir = N|lat_deg = 51|lat_min = 24|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 21|lon_min = 08|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |ваяводства = Мазавецкае |павет = Горад на правах павета |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = [[XIII стагоддзе]] |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 111,8 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 130-207 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 219 703<ref>[http://stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/l_powierzchnia_i_ludnosc_przekroj_terytorialny_2013.pdf Główny Urząd Statystyczny, dane za rok 2013]</ref> |год перапісу = 2013 |шчыльнасць = 1 965 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +1 |DST = +1 |тэлефонны код = 48 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = 26-600 да 26-621 |аўтамабільны код = WR |TERC = 1463011 |катэгорыя ў Commons = Radom |сайт = www.radom.pl/_portal/ |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Радам''' ({{lang-pl|Radom}}) — [[горад]] на правах павета ў [[Мазавецкае ваяводства|Мазавецкім ваяводстве]] [[Польшча|Польшчы]], сядзіба [[Радомскі павет|Радомскага павета]]. Чатырнаццаты па колькасці насельніцтва горад у Польшчы. Адлегласць па прамой паміж гарадамі Радам — [[Мінск]] 504 км, да [[Варшава|Варшавы]] — 92 км<ref>[http://wyznacz.pl/odleglosci-drogowe Адлегласці паміж гарадамі]</ref>. Насельніцтва — 218 161 жыхароў (2014)<ref>Główny Urząd Statystyczny. Baza Demografia. Stan i struktura ludności, dane na dzień 31.03.2014 [http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx]</ref>. == Гарады пабрацімы == * {{Сцяг|Славакія}} [[Банска-Бістрыца]] * {{Сцяг|Латвія}} [[Даўгаўпілс]] * {{Сцяг|Беларусь}} <s>[[Гомель]]</s><ref>[https://minval.az/news/124231758 Шатландскі і польскі гарады разарвалі ўсе сувязі з беларускім Гомелем]</ref> * {{Сцяг|Балгарыя}} [[Стара-Загора]] * {{Сцяг|Украіна}} [[Цярнопаль]] * {{Сцяг|Румынія}} [[Плаешці]] * {{Сцяг|Расія}} [[Азёры (Маскоўская вобласць)|Азёры]] * {{Сцяг|Іспанія}} [[Талавера-дэ-ла-Рэйна]] * {{Сцяг|Германія}} [[Магдэбург]] == Вядомыя асобы == * [[Лешак Калакоўскі]] * [[Станіслаў Лорэнц]] ([[1899]]—[[1991]]) — польскі мастацтвазнавец. * [[Яцак Мальчэўскі]] (1854—1929) ― польскі мастак. * [[Каміль Гуткоўскі]] (нар. 1986) — польскі валейбаліст. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Мазавецкае ваяводства}} [[Катэгорыя:Радам| ]] abbmjvnkrjdmszu394zoc95xncmptt5 0 77898 4164168 4000494 2022-07-24T13:35:21Z wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы вопраткі. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у [[1968]] годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». === Пандэмія COVID-19 === У кастрычніку [[2020]] года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў [[2021]] годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. === Сыход з рынку Расіі === Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла [[2 сакавіка]] [[2022]] года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале [[2021]] гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] mp9l2uf83vnxxsrbdvnok71a8rmc1ni 4164171 4164168 2022-07-24T13:41:52Z JerzyKundrat 174 мда wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы адзення. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у [[1968]] годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». === Пандэмія COVID-19 === У кастрычніку [[2020]] года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў [[2021]] годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. === Сыход з рынку Расіі === Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла [[2 сакавіка]] [[2022]] года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале [[2021]] гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] l9hve1yyy50o4vu0b1s0newmmtz6b8w 4164172 4164171 2022-07-24T13:42:34Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы адзення. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у [[1968]] годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». У кастрычніку [[2020]] года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў [[2021]] годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла [[2 сакавіка]] [[2022]] года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале [[2021]] гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] mm5i9htittkl8dzr9rhhmqwimom9idj 4164173 4164172 2022-07-24T13:43:05Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы адзення. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у [[1968]] годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». У кастрычніку 2020 года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў 2021 годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла 2 сакавіка 2022 года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале [[2021]] гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] 7xw8e153ypethvjll5g0659dn0cpp37 4164174 4164173 2022-07-24T13:43:30Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы адзення. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у [[1968]] годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». У кастрычніку 2020 года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў 2021 годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла 2 сакавіка 2022 года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале 2021 гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] j552lot8tzp7vr27g5f09w24ab210hw 4164175 4164174 2022-07-24T13:43:49Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі}} [[File:H&MWroclaw.jpg|thumb|Крама ў [[Уроцлаў|Вроцлаве]].]] '''H&M''' ('''Hennes & Mauritz''') — шведская кампанія, найбуйнейшая гандлёвая сетка ў Еўропе па продажы адзення. У наш час «H&M Group» прадае вопратку і касметыку прыблізна ў {{Num|2000|крамах}} у 37 краінах свету. У кампаніі працуюць прыблізна {{Num|76000|супрацоўнікаў}}. == Гісторыя == У [[1947]] Эрлінгам Персанам быў адкрыты магазін жаночай вопраткі «Hennes» ({{lang-sv|«для яе»}}) у горадзе [[Вестэрос|Вестэрас]], Швецыя. Пазней, у 1968 годзе Эрлінг Персан набывае краму для паляўнічых і рыбаловаў «Mauritz Widforss». У асартымент дадаюцца лініі вопраткі для мужчын і дзяцей, назва кампаніі змяняецца на «Hennes & Mauritz». У кастрычніку 2020 года H&M абвясціла, што плануе закрыць 5% сваіх крам па ўсім свеце ў 2021 годзе ў выніку [[Пандэмія COVID-19|пандэміі COVID-19]]<ref>{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/h-m-heads-into-winter-with-a-sharper-new-look-11601553221|title = H&M Heads Into Winter With a Sharper New Look|author = |date = 2020-10-01|work = [[The Wall Street Journal]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Разам з сотнямі іншых сусветных кампаній, H&M абвясціла 2 сакавіка 2022 года аб спыненні рознічнага гандлю больш чым 150 крам ў Расійскай Федэрацыі ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання ва Украіну]]. H&M заявіў, што выступае «за ўсіх людзей, якія пакутуюць» ва Украіне, а таксама за «бяспеку кліентаў і калег» у Расіі<ref>{{cite web|url = https://hmgroup-prd-app.azurewebsites.net/news/hm-group-temporarily-pauses-all-sales-in-russia/|title = H&M Group temporarily pauses all sales in Russia|author = |date = 2022-03-01|work = H&M Group|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web|url = https://www.bbc.com/news/business-60571133|title = Which companies are pulling out of Russia?|author = Michael Race, Lucy Hooker|date = 2022-03-11|work = [[BBC News]]|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Нядаўна пашырыўшыся, у тым ліку за рахунак фарматаў Weekday і & Other Stories, Расія ў то час была шостым па велічыні рынкам H&M, на долю якога прыходзілася 4% продажаў групы ў чацвёртым квартале 2021 гады. H&M вырашыла зноў адкрыць крамы ў Беларусі і працягваць працаваць у [[Казахстан]]е<ref>{{cite web|url = https://biz.liga.net/ekonomika/fmcg/novosti/hm-reshila-snova-otkryt-magaziny-v-belarusi-posle-uhoda-iz-rossii|title = H&M решила снова открыть магазины в Беларуси после ухода из России|author = |date = 2022-07-19|work = ЛIГАБiзнесIнформ|language = ru|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы адзення і абутку]] emjy4gfa6n0i52fvmts5tbmfs9q8u6v 0 79700 4164426 4046980 2022-07-24T22:09:50Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{redirect|ВУП}} [[Выява:GDP nominal per capita world map IMF 2008.png|thumb|right|350px|Намінальны ВУП на душу насельніцтва ў [[долар ЗША|доларах ЗША]] (па стане на [[2008]] год)]] [[Выява:GDP PPP Per Capita IMF 2008.svg|thumb|right|350px|ВУП на душу насельніцтва 2008 г., пералічаны па [[Парытэт пакупніцкай здольнасці|парытэту пакупніцкай здольнасці]] * '''<span style="color:Green;">Максімум</span>:''' [[дзяржава Люксембург|Люксембург]] — 58 600 дол. ЗША * '''<span style="color:Red;">Мінімум</span>:''' [[Усходні Тымор]] — 400 дол. ЗША * '''<span style="color:Orange;">Сярэдняе па ўсім свеце</span>:''' 8800 дол. ЗША ]] '''Валавы ўнутраны прадукт''' (ВУП) — абагульнены эканамічны статыстычны паказчык; паказвае сукупны кошт усіх тавараў і паслуг, створаных у межах краіны як рэзідэнтамі, так і нерэзідэнтамі. З'яўляецца адным з базавых паказчыкаў эканамічнага развіцця краіны. Разлічваецца трыма метадамі: па даходах, па выдатках, і метадам даданага кошту. Прымяняецца ў [[Сістэма нацыянальных рахункаў|Сістэме нацыянальных рахункаў]] (СНР). На рахунку «Вытворчасць» СНР ВУП вылічваецца як розніцца паміж аб'ёмамі сукупнага выпуску і прамежнага спажывання, на рахунку «Стварэнне даходаў» — як сума аплочвання працы наёмных работнікаў, чыстых падаткаў на вытворчасць і сукупнага прыбытку ў эканоміцы, а на рахунку «Выкарыстанне даходаў» — як сума выдаткаў на канчатковае спажыванне і ашчаджэнні. ВУП адрозніваецца ад паказчыка [[чысты ўнутраны прадукт|чыстага ўнутранага прадукту]] на велічыню спажывання асноўнага капіталу. ВУП разлічваецца ў фактычных асноўных і рынкавых цэнах (намінальны ВУП). Для вывучэння дынамікі ВУП прымяняюцца сталыя цэны. Рэальны ВУП разлічваецца метадам [[дэфлятаванне|дэфлятавання]]. '''ВУП на душу насельніцтва''' вылічваецца дзяленнем ВУП на колькасць жыхароў краіны. Для большай якасці параўнання ён часта падаецца з папраўкай на розніцу цэн у розных краінах. ВУП паказвае толькі грашовы эквівалент усёй створанай прадукцыі, а не якасць прадукцыі, таму не можа прымяняцца для параўнання дабрабыту і якасці жыцця. Для гэтага існуюць іншыя паказчыкі, такія як [[Індэкс чалавечага развіцця]]. Унізе паказаны краіны з найбольшымі ВУП у мільярдах [[Долар ЗША|долараў ЗША]]: {| class="wikitable" !Месца || Краіна || [[1980]] || [[1990]] || [[2000]] || [[2003]] || [[2009]] |- |1. || [[ЗША]] || 2.795,600 || 5.803,300 || 9.824,700 || 10.857,200 || 14.256,275 |- |2. || [[Японія]] || 1.072,900 || 3.052,200 || 4.766,100 || 4.290,700 || 5.068,059 |- |3. || [[Германія]] || 826,100 || 1.547,000 || 1.875,200 || 2.386,200 || 3.352,742 |- |4. || [[Вялікабрытанія]] || 536,700 || 994,600 || 1.440,900 || 1.775,000 || 2.183,607 |- |5. || [[Францыя]] || 682,400 || 1.219,800 || 1.313,300 || 1.731,600|| 2.675,951 |- |6. || [[Італія]] || 454,600 || 1.104,500 || 1.077,600 || 1.455,400 |- |7. || [[Кітай]] || 301,500 || 387,800 || 1.080,800 || 1.372,000 |- |8. || [[Канада]] || 268,900 || 582,700 || 724,200 || 850,500 |- |9. || [[Іспанія]] || 221,800 || 511,500 || 562,800 || 827,100 |- |10. || [[Мексіка]] || 202,000 || 262,700 || 581,400 || 611,600 |- |11. || [[Індыя]] || 175,500 || 313,100 || 460,800 || 556,100 |- |12. || [[Паўднёвая Карэя]] || 62,200 || 252,600 || 461,500 || 520,900 |- |13. || [[Нідэрланды]] || 178,400 || 295,500 || 371,600 || 509,300 |- |14. || [[Аўстралія]] || 156,700 || 307,900 || 378,700 || 508,200 |- |15. || [[Бразілія]] || 148,900 || 465,000 || 599,800 || 507,000 |- |16. || [[Расія]] || 42,000 || 85,600 || 259,700 || 428,800 |- |17. || [[Швейцарыя]] || 107,600 || 229,500 || 240,400 || 314,000 |- |18. || [[Бельгія]] || 121,700 || 197,800 || 228,700 || 300,800 |- |19. || [[Швецыя]] || 128,900 || 238,300 || 239,800 || 297,500 |- |20. || [[Тайвань]] || 41,400 || 160,400 || 309,600 || 288,800 |- |21. || [[Аўстрыя]] ||80,200 || 162,100 || 191,200 || 251,000 |} == ВУП Беларусі == На 2010 ВУП Беларусі па разліках МВФ склаў 52,9 млрд. дол. (69-е месца ў свеце), паводле парытэта пакупніцкай здольнасці — 130,8 млрд. дол. (59-е месца). == Гл. таксама == * [[Валавы нацыянальны прадукт]] * [[Валавы рэгіянальны прадукт]] * [[Спіс еўрапейскіх краін паводле ВУП]] * [[Знешні доўг]] == Спасылкі == * [http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/gdp/1a.html Статыстыка ВУП па розных краінах] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081221190740/http://education.yahoo.com/reference/factbook/countrycompare/gdp/1a.html |date=21 снежня 2008 }} * [http://dataranking.com/default.htm Economic & Social Data Ranking] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20050126054010/http://www.dataranking.com/default.htm |date=26 студзеня 2005 }} * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html Спіс краінаў па ВУП на душу насельніцтва] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150905110817/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2004.html |date=5 верасня 2015 }} * [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2004rank.html Ранжаванне краінаў свету па ВУП на душу насельніцтва] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130424075526/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2004rank.html |date=24 красавіка 2013 }} [[Катэгорыя:Макраэканоміка]] [[Катэгорыя:Сістэма нацыянальных рахункаў]] [[Катэгорыя:Макраэканамічныя індыкатары]] a3tbf9bjhfo6bayckeehrkfu06hw3vb 0 79896 4164271 4158802 2022-07-24T17:52:03Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Ліда |Лагатып = ФК Ліда.gif |ШырыняЛагатыпа = 215px |ПоўнаяНазва = ДУ «Футбольны клуб „Ліда“» |Мянушкі = |Горад = [[Ліда]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1962]] |Стадыён = [[Старт (стадыён, Ліда)|«Старт»]] |Умяшчальнасць = 3000 |Кіраўнік = [[Іван Дубатоўка]] |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 11 месца |Сайт = http://fclida.by/ | pattern_la1=_lida1819h|pattern_b1=_lida1819h|pattern_ra1=_lida1819h|pattern_sh1=_levanger17h | leftarm1=FFFFFF|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=FF0000|socks1=FFFFFF | pattern_la2=|pattern_b2=_whitesidesshoulders |pattern_ra2= | leftarm2=0051C8|body2=0051C8|rightarm2=0051C8|shorts2=FFFFFF|socks2=0051C8 }} '''«Ліда»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Ліда]], заснаваны ў [[1962]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Хатнія сустрэчы праводзіць на стадыёне [[Старт (стадыён, Ліда)|«Старт»]]. == Гісторыя == У 1992—2000 гадах (з перапынкамі) гуляла ў Вышэйшай лізе. З 2001 года выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], двойчы (па выніках сезонаў 2006 і 2010) апускаліся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]]. === 2013 === У пачатку 2013 года быў адкрыты новы стадыён [[Старт (стадыён, Ліда)|«Старт»]], дзе «Ліда» стала праводзіць свае хатнія матчы нароўні з ранейшым стадыёнам [[Юнацтва (стадыён, Ліда)|«Юнацтва»]]. У сезоне 2013 «Ліда» мела добры склад, у якім галоўным чынам выступалі ўласныя выхаванцы. Каманда выдала добры старт, не атрымаўшы ніводнага паражэння за першыя 10 тураў. У многім гэта адбылося дзякуючы намаганням нападніка [[Ігар Крывабок|Ігара Крывабока]], які хутка ўзначаліў табліцу бамбардзіраў усёй Першай лігі. Але ў ліпені Крывабок перайшоў у наваполацкі [[ФК Нафтан|«Нафтан»]], а «Ліда» выдала некалькі дрэнных матчаў (сярод іх паражэнне ў Кубку Беларусі ад [[ФК Смаргонь|«Смаргоні»]] 0:5). У жніўні гульня каманды зноў наладзілася. Замест Крывабока лідарства ў камандзе ўзяў іншы ветэран, [[Дзмітрый Кавалёнак]]. У выніку «Ліда» выйшла на чацвёртае месца і нават навязвала барацьбу [[ФК Віцебск|«Віцебску»]] за трэці радок. Тым не менш, у канцы турніру камандзе прыйшлося бараніць сваё чацвёртае месца ад [[ФК Бяроза-2010|«Бярозы-2010»]]. Толькі дзякуючы перамозе ў апошнім туры над [[ФК Гарадзея|«Гарадзеяй»]] (2:0) «Ліда» змагла заняць чацвёртае месца, якое стала найлепшым для каманды з 2001 года. === 2014 === Узімку 2014 «Ліду» пакінулі вопытныя ігракі: [[Віталь Надзіеўскі]] і [[Віталь Тарашчык]] завяршылі кар'еру, а ўжо перад самым пачаткам сезона ў склад гродзенскага [[ФК Нёман Гродна|«Нёмана»]] вярнуўся [[Дзмітрый Кавалёнак]]. У выніку каманда, хоць і захавала большую частку ігракоў, ужо не здолела змагацца за высокія месцы і большую частку сезона правяла ў сярэдзіне табліцы. Але, правальны канец сезона адкінуў «Ліду» на 14 месца з 16. === 2015 === У сезоне 2015 у «Лідзе» адбылася змена на трэнерскім мастку: замест Андрэя Пятрова каманду ўзначаліў былы брамнік клуба [[Максім Лычоў]], які раней уваходзіў у трэнерскі штаб. Нягледзячы на тое, што клуб пакінула значная колькасць ігракоў, гэта было кампенсавана запрашэннем шэрагу выканаўцаў, як [[Эдуард Чудноўскі]] і [[Сяргей Кавалюк]]. «Ліда» няўдала пачала сезон, атрымаўшы два паражэнні на старце, але потым стала атрымліваць перамогу за перамогай, і першы круг каманда скончыла на трэцім месцы, якое давала права на выхад у Вышэйшую лігу. Падчас летняга трансфернага акна Кавалюк перайшоў у гродзенскі [[ФК Нёман Гродна|«Нёман»]], і другі круг «Ліда» правяла няўдала, хутка выбыўшы з барацьбы за медалі. Сезон каманда скончыла на шостым месцы. === 2016 === У пачатку сезона 2016 галоўным трэнерам «Ліды» быў прызначаны [[Віталь Тарашчык]]. Аднак, ужо ў чэрвені ён пакінуў сваю пасаду, на той момант каманда знаходзілася ў сярэдзіне табліцы. У жніўні 2016 года новым трэнерам стаў [[Вячаслаў Герашчанка]]. Пры ім «Ліда» доўгі час знаходзілася ў ніжняй палове, але паспяховы фініш дазволіў камандзе ўзняцца на шосты радок. === 2017 === Сезон 2017 «Ліда» пачала пад кіраўніцтвам [[Пётр Качура|Пятра Качуры]]. Пасля неблагога пачатку каманда стала цярпець паражэнні, некаторы час «Ліда» займала апошні радок табліцы. Улетку замест Качуры новым трэнерам стаў [[Сяргей Саладоўнікаў]]. Лідскі клуб па выніках сезона заняў 14-е месца і захаваў месца ў Першай лізе. === 2018 === Перад пачаткам сезона 2018 «Ліда» істотна ўзмацніла склад, запрасіўшы шмат ігракоў з вопытам гульні ў Вышэйшай лізе. Каманда разглядалася як адзін з прэтэндэнтаў на барацьбу з выхад у Вышэйшую лігу. Аднак, з самага пачатку турніру «Ліда» стала саступаць асноўным канкурэнтам і хутка перастала навязваць барацьбу першым тром камандам. Далей сезон прайшоў даволі паспяхова, каманда ўпэўнена замацавалася на чацвёртым радку і ў канцы амаль дагнала [[ФК Белшына|«Белшыну»]], але ўсё ж фінішавала на чацвёртым месцы. === 2019 === У пачатку 2019 года «Ліду» пакінула большая частка ігракоў, каманду замест Сяргея Саладоўнікава зноў узначаліў [[Вячаслаў Герашчанка]]. Склад быў сабраны ў асноўным з маладых ігракоў, а таксама выхаванцаў лідскага футбола. Каманда не разглядалася як прэтэндэнт на высокія месцы, аднак здолела добра пачаць сезон, доўгі час ішла ўверсе табліцы. У ліпені 2019 года Герашчанка стаў галоўным трэнерам літоўскай [[ФК Паланга|«Палангі»]], кіраваць «Лідай» застаўся яго памочнік [[Юрый Каратай]]. У другой палове сезона «Ліда» паказвала горшыя вынікі і фінішавала ў чэмпіянаце сёмай. === 2020 === У сезоне 2020 у каманды значна абнавіўся склад, былі запрошаны ў асноўным маладыя ігракі, а таксама расійскія выканаўцы. Трэнерам быў зацверджаны Юрый Каратай. Каманда пачала турнір са штрафам у тры ачкі за ўдзел у дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. На працягу сезона «Ліда» заставалася ў сярэдзіне табліцы, паказваючы нестабільныыя вынікі: перамогу над камандамі верхняй паловы чаргаваліся з паражэннямі і нічыямі з аўтсайдарамі. У кастрычніку ад трэнерскай пасады быў адхілены Юрый Каратай, яго абавязкі стаў выконваць [[Сяргей Петрушэўскі]]. Каманда зноў скончыла сезон на сёмым месцы. === 2021 === У сезоне 2021 камандай працягваў кіраваць Сяргей Петрушэўскі. Клуб страціў асноўных ігракоў, якіх зноў замянілі маладыя, пераважна гродзенскія футбалісты. Сезон пачаўся для каманды няблага, але пазней клуб трапіў у ніжнюю частку табліцы. Гэта праходзіла адначасова з пагаршэннем фінансавага становішча, з-за чаго ўлетку каманду пакінула некалькі вопытных ігракоў, а пазней, у кастрычніку, з-за нявыплаты заробку былому трэнеру клуба Паўлу Лісоўскаму на «Ліду» была накладзена забарона на трансферы<ref>[https://www.pressball.by/news/football/398282 Футбол. На "Лиду" наложен запрет на трансферы]</ref>. Апошняя трэць турніру была правалена, каманда цярпела паражэнні за паражэннямі і скончыла сезон на 11-м месцы з 12. == Папярэднія назвы == * 1962—1963: «Чырвоны сцяг» * 1963—1971: «Вымпел» * 1971—1996: «Абутнік» * з 1997: «Ліда» ==Дасягненні== === БССР === * {{Зл}} [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіён БССР]] (4): [[Чэмпіянат БССР па футболе 1983|1983]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1985|1985]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1986|1986]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1989|1989]] * {{Бр}} Бронзавы [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] (2): [[Чэмпіянат БССР па футболе 1987|1987]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1988|1988]] * Фіналіст [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]] (2): [[Кубак БССР па футболе 1972|1972]], [[Кубак БССР па футболе 1982|1982]] === Рэспубліка Беларусь === * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]] (2): [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|1993/1994]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|2011]] * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]] — 8 месца: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|1994/1995]] * Чвэрцьфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2): [[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|2000]], [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|2012]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://fclida.by/sostav Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Белы]]||1997}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Вадзім Юхновіч]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ілья Грэмза]]||1997}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Павел Шорац]] {{капітан}}||1998}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Кірыл Карпаў]]||1997}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Салыга]]||2002}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Карповіч]]||2001}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Васіль Васіленка]]||1996}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Антон Лазараў]]||1996}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Куйжа]]||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзяніс Хадыка]]||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Ткачык]]||2002}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Сасноўскі (футбаліст)|Аляксандр Сасноўскі]]||2003}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Даніл Копач]]||2000}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Рогач]]||1999}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Жывушко]]||2004}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Кротаў]]||1995}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Санюк]]||2000}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Саматой]]||2001}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Адамчык]]||2003}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Забелін]]||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ігар Казакоў]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Кірыл Забелін]]||2002}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арцём Дзярбенцаў]]||2000}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Бурнос]]||1999}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Дабравольскі]] (нар. 1985) — {{в.а.}} галоўнага трэнера * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Салыга]] (нар. 1973) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=150|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Ліда|1992]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Першая]] (Д1)|| '''12''' || 15 || 4 || 3 || 8 || 13–18 || '''11''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Ліда|1992/1993]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Першая]] (Д1)|| '''16''' || 32 || 4 || 9 || 19 || 13–45 || '''17''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Ліда|1993/1994]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Другая]] (Д2) || style="background:gold"|'''1''' || 28 || 20 || 6 || 2 || 49–14 || '''46''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Ліда|1994/1995]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Першая]] (Д1)|| '''8''' || 30 || 10|| 10 || 10 || 32–36 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1995 ФК Ліда|1995]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Першая]] (Д1) || '''12''' || 15 || 4 || 4 || 7 || 15–23 || '''16''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1996 ФК Ліда|1996]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Першая]] (Д1) || '''15''' || 30 || 6 || 6 || 18 || 26–43 || '''24''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1997 ФК Ліда|1997]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 30 || 20 || 5 || 5 || 59–24 || '''65''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/8 фіналу]] || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Ліда|1998]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) || style="background:gold"|'''1''' || 30 || 23 || 5 || 2 || 65–19 || '''74''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Ліда|1999]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 27–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2000 ФК Ліда|2000]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Вышэйшая]] (Д1) || '''14''' || 30 || 3 || 10 || 17 || 16–60 || '''19''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2001 ФК Ліда|2001]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) || '''9''' || 28 || 9 || 7 || 12 || 27–33 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2002 ФК Ліда|2002]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Першая]] (Д2) || '''6''' || 30 || 14 || 4 || 12 || 39–39 || '''46''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Ліда|2003]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 13 || 4 || 13 || 45–35 || '''43''' |||| |- | [[Сезон 2004 ФК Ліда|2004]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 11 || 7 || 12 || 37–30 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Ліда|2005]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 41–43 || '''37''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/16 фіналу]]|| |- | [[Сезон 2006 ФК Ліда|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''13''' || 26 || 6 || 5 || 15 || 23–45 || '''23''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2007 ФК Ліда|2007]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 30 || 20 || 5 || 5 || 78–34 || '''65''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]]|| [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Ліда|2008]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Першая]] (Д2) || '''11''' || 26 || 6 || 7 || 13 || 24–45 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Ліда|2009]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Першая]] (Д2) || '''11''' || 26 || 6 || 8 || 12 || 19–31 || '''26''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Ліда|2010]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Першая]] (Д2) || '''16''' || 30 || 4 || 7 || 19 || 23–59 || '''19''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2011 ФК Ліда|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || style="background:gold"|'''1''' || 30 || 23 || 4 || 3 || 60–21 || '''73''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2012 ФК Ліда|2012]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Першая]] (Д2) || '''11''' || 28 || 8 || 6 || 14 || 32–49 || '''30''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Ліда|2013]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 53–38 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Ліда|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 10 || 1 || 19 || 46–64 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Ліда|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''6''' || 30 || 15 || 5 || 10 || 60–53 || '''50''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Ліда|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || '''6''' || 26 || 11 || 5 || 10 || 26–33 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Ліда|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 6 || 10 || 14 || 28–39 || '''28''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Ліда|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''4''' || 28 || 18 || 4 || 6 || 45–18 || '''58''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Ліда|2019]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''7''' || 28 || 12 || 8 || 8 || 49–32 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Ліда|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''7''' || 26 || 9 || 7 || 10 || 37–42 || '''31'''<sup>1<sup> || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Ліда|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''11''' || 33 || 4 || 9 || 20 || 33–75 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Ліда|2022]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' З каманды зняты 3 ачкі за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. == Галоўныя трэнеры == {{div col|3}} * Леанід Булей (1962—1971) * Уладзімір Грышановіч (1972—1988) * Іван Прохараў (1989—1993) * Уладзімір Грышановіч (1993) * Андрэй Пятроў (1994—1996) * Генрых Раманоўскі (1996—1997) * Іван Прохараў (1998—2000) * Андрэй Пятроў (2000—2001) * [[Віталь Рашкевіч]] (2001—2004) * Аляксей Шубянок (2004—2005) * Дзмітрый Макаранка (2005—2006) * Ігар Фралоў (2007) * [[Павел Бацюта]] / [[Сяргей Петрушэўскі]] (2008) * Андрэй Пятроў (2009) * [[Сяргей Петрушэўскі]] / Сяргей Салыга (2010) * Ігар Фралоў (2011—2012) * Андрэй Пятроў (2013—2014) * Максім Лычоў (студзень — кастрычнік 2015) * Дзмітрый Макаранка ({{в.а.}} у кастрычніку 2015 — студзені 2016) * Віталь Тарашчык (студзень — чэрвень 2016) * [[Юрый Каратай]] ({{в.а.}} у чэрвені — жніўні 2016) * [[Вячаслаў Герашчанка]] (жнівень — снежань 2016) * [[Пётр Качура]] (студзень — ліпень 2017) * [[Сяргей Саладоўнікаў]] (ліпень 2017 — студзень 2019) * [[Вячаслаў Герашчанка]] (студзень — ліпень 2019) * [[Юрый Каратай]] ({{в.а.}} у ліпені 2019 — лютым 2020; люты — кастрычнік 2020) * [[Сяргей Петрушэўскі]] ({{в.а.}} у кастрычніку — снежні 2020; студзень — снежань 2021) * [[Віталь Рашкевіч]] (студзень — ліпень 2022) * [[Аляксей Дабравольскі]] ({{в.а.}} з ліпеня 2022) {{div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://fclida.by/ Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} * {{globalsportsarchive|fk-lida/20360}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_FC_Lida}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Ліда}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Ліда]] [[Катэгорыя:ФК Ліда| ]] q8e2y0scn8tit24pu5sh5hv5tyjsl7m 0 80772 4164450 4133134 2022-07-25T03:29:46Z VladimirZhV 9113 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Бергама |арыгінальная назва = {{lang-it|Bergamo}} |падначаленне = |краіна = Італія |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat = |long = |lat_dir = N|lat_deg = 45|lat_min = 42|lat_sec = |lon_dir = E|lon_deg = 9|lon_min = 40|lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = |від раёна = |раён = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 39 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 249 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 116 510 |год перапісу = 2004 |шчыльнасць = 2838 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +1 |DST = ёсць |тэлефонны код = 035 |паштовы індэкс = 24100 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Bergamo |сайт = http://www.comune.bergamo.it |мова сайта = it |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Бе́ргама''' ({{lang-it|Bergamo}} {{Audio|It-Bergamo.ogg| }}, {{lang-lmo|Bèrghem}}, {{lang-la|Bergomum}}) — [[горад]] у італьянскім рэгіёне [[Ламбардыя]], адміністрацыйны цэнтр аднайменнай правінцыі. Размешчаны прыкладна за 50 км на ўсход ад [[Мілан]]а па дарозе на [[Брэшыя|Брэшыю]] і [[Венецыя|Венецыю]], у перадгор’ях [[Альпы|Альпаў]], у даліне ракі [[По (рака)|По]]. Насельніцтва каля 116,5 тыс. жыхароў. == Адукацыя і культура == * [[Бергамскі ўніверсітэт]] == Вядомыя асобы == * [[Вальтэр Банаці]] (1930—2011) — італьянскі альпініст * [[Джакома Манцу]] (1908—1991) — італьянскі скульптар == Літаратура == * {{крыніцы/БЭ|3|Бергама}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Правінцыя Бергама}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Гарады Ламбардыі]] [[Катэгорыя:Камуны правінцыі Бергама]] [[Катэгорыя:Бергама| ]] rhr8133dre4ujubyfbzqkjje35262zq 0 81870 4164565 4045691 2022-07-25T10:10:07Z Kwamikagami 2974 wikitext text/x-wiki [[Выява:American major non-NATO allies.svg|thumb|right|350px|Краіны, якія маюць статус MNNA.]] '''«Асноўны саюзнік па-за НАТА»''' ({{lang-en|Major Non-NATO Ally}} або {{lang-en2|MNNA}}) — азначэнне ўрада [[ЗША|Злучаных Штатаў Амерыкі]], якое характарызуе выключна цесныя стратэгічныя і ваенныя адносіны з краінамі, якія не з'яўляюцца членамі [[НАТА]]. Увядзенне падобнага статусу ў двухбаковых адносінах вызначае прыярытэтнасць развіцця адносін ЗША з гэтымі краінамі, у тым ліку, магчымасць удзелу ў сумесных абаронных ініцыятывах, магчымасць правядзення сумесных даследаванняў ваеннага характару, удзел у шэрагу абмежаваных контртэрарыстычных мерапрыемствах, пастаўка абмежаваных відаў узбраення, сумесны ўдзел у касмічных праектах. Статус MNNA быў заканадаўча вызначаны ў [[1989]] годзе<ref>[http://law2.house.gov/uscode-cgi/fastweb.exe?getdoc+uscview+t09t12+1329+0++10%3Acite%20w%2F3%202350a Title 10, section 2350a of U.S. Code] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20120721221849/http://law2.house.gov/uscode-cgi/fastweb.exe?getdoc+uscview+t09t12+1329+0++10:cite%20w%2F3%202350a |date=21 ліпеня 2012 }}</ref>. Наяўнасць статусу не вызначаецца ўваходжаннем краін у тыя ці іншыя ваенныя блокі. Статус MNNA станам на сакавік 2017 года маюць: * {{flagicon|Аўстралія}} [[Аўстралія]] * {{flagicon|Аргенціна}} [[Аргенціна]] * {{flagicon|Афганістан}} [[Афганістан]]<ref>[http://photos.state.gov/libraries/afghanistan/231771/PDFs/2012-05-01-scan-of-spa-english.pdf Enduring Strategic Partnership Agreement between the Islamic Republic of Afghanistan and the United States of America] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140621102322/http://photos.state.gov/libraries/afghanistan/231771/PDFs/2012-05-01-scan-of-spa-english.pdf |date=21 чэрвеня 2014 }}</ref><ref>{{cite news|title=Hillary Clinton says Afghanistan 'major non-Nato ally'|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-18750732|accessdate=July 7, 2012|newspaper=[[BBC News]]|date=July 7, 2012}}</ref><ref>https://web.archive.org/web/20120825180829/http://www.state.gov/secretary/rm/2012/08/196675.htm</ref> * {{flagicon|Бахрэйн}} [[Бахрэйн]]<ref>{{cite news|title=Bahrain Joins Iran in Opposing Strike|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,60715,00.html|accessdate=July 7, 2012|newspaper=[[Fox News]]|date=August 18, 2002|agency=[[Associated Press]]}}</ref> * {{flagicon|Егіпет}} [[Егіпет]] * {{flagicon|Ізраіль}} [[Ізраіль]] (мае больш высокі статус ''асноўнага стратэгічнага партнёра'') * {{flagicon|Іарданія}} [[Іарданія]] * {{flagicon|Кувейт}} [[Кувейт]]<ref>{{cite news|title=US tightens military relationship with Kuwait|url=http://docs.newsbank.com/g/GooglePM/APAB/lib00581,1006A9E4C0DAF1EC.html|accessdate=July 7, 2012|date=January 15, 2004|agency=[[Associated Press]]}}</ref> * {{flagicon|Марока}} [[Марока]]<ref>{{cite news|title=US rewards Morocco for terror aid|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/3776413.stm|accessdate=July 7, 2012|newspaper=[[BBC News]]|date=June 4, 2004}}</ref> * {{flagicon|Новая Зеландыя}} [[Новая Зеландыя]] * {{flagicon|Пакістан}} [[Пакістан]] * {{flagicon|Рэспубліка Карэя}} [[Паўднёвая Карэя]] * {{flagicon|Тайвань}} [[Тайвань]] (на спецыяльных умовах)<ref>[http://uscode.house.gov/view.xhtml?req=(title:22%20section:2321k%20edition:prelim) 22 USC 2321k: Designation of major non-NATO allies] {{ref-en}}</ref> * {{flagicon|Тайланд}} [[Тайланд]] * {{flagicon|Туніс}} [[Туніс]] * {{flagicon|Філіпіны}} [[Філіпіны]]<ref>{{cite news|title=Bush 'upgrades' Philippines|url=http://www.cnn.com/2003/ALLPOLITICS/05/19/bush.philippines/|accessdate=July 7, 2012|newspaper=[[CNN]]|date=May 20, 2003}}</ref> * {{flagicon|Японія}} [[Японія]] Краіны-кандыдаты<ref>[https://beta.congress.gov/bill/113th-congress/senate-bill/2277/text S.2277 — Russian Aggression Prevention Act of 2014]</ref>: * {{flagicon|Грузія}} [[Грузія]] * {{flagicon|Малдова}} [[Малдова]] * {{flagicon|Украіна}} [[Украіна]] {{зноскі}} [[Катэгорыя:Ваенна-палітычныя блокі]] [[Катэгорыя:НАТА]] [[Катэгорыя:Знешняя палітыка ЗША]] [[Катэгорыя:Палітыка Аўстраліі]] [[Катэгорыя:Палітыка Аргенціны]] [[Катэгорыя:Палітыка Бахрэйна]] [[Катэгорыя:Палітыка Егіпта]] [[Катэгорыя:Палітыка Іарданіі]] [[Катэгорыя:Палітыка Кувейта]] [[Катэгорыя:Палітыка Марока]] [[Катэгорыя:Знешняя палітыка Новай Зеландыі]] [[Катэгорыя:Палітыка Пакістана]] [[Катэгорыя:Палітыка Тайланда]] [[Катэгорыя:Знешняя палітыка Паўднёвай Карэі]] [[Катэгорыя:Палітыка Філіпінаў]] [[Катэгорыя:Япона-амерыканскія адносіны]] [[Катэгорыя:Амерыкана-ізраільскія адносіны]] 1htthbbnw5g08yoc6hoce9ift2r116q 0 83628 4164188 4163765 2022-07-24T15:00:36Z Maksim L. 13 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Арлоў''' — распаўсюджанае рускае прозвішча, паходзіць ад [[Арлы|арла]]. == Вядомыя асобы == * [[Алег Рыгоравіч Арлоў]] — беларускі жывапісец. * {{NL|Аляксандр Арлоў}} * [[Аляксей Рыгоравіч Арлоў]] — расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч. * [[Георгій Міхайлавіч Арлоў]] — рускі архітэктар. * {{NL|Дзмітрый Арлоў}} * [[Іван Аляксеевіч Арлоў]] — савецкі ваенны дзеяч. * [[Мікалай Люцыянавіч Арлоў]] — расійскі герпетолаг * [[Рыгор Рыгоравіч Арлоў]] — расійскі дзяржаўны і ваенны дзеяч. * {{NL|Сяргей Арлоў}} * {{NL|Уладзімір Арлоў}} * [[Цімафей Мікалаевіч Арлоў]] (1915—1943) — [[Герой Савецкага Саюза]] * [[Юрый Аляксандравіч Арлоў]] — савецкі палеантолаг. == Тапонімы == * [[Арлоў (горад)|Арлоў]] — горад у [[Кіраўская вобласць|Кіраўскай вобласці]] [[Расія|Расіі]]. == Гл. таксама == * [[Арлова]] * [[Арлоўскі]] {{спіс цёзак2|рускія}} fxyq9kjopumovscxdgajc48abe6w508 0 102125 4164329 4147758 2022-07-24T19:51:54Z JerzyKundrat 174 /* Гл. таксама */ wikitext text/x-wiki {{Праліў |Назва = Праліў Джорджыі |Нацыянальная назва = |Карта = PNW-straits.jpg |Шырыня карты = |Подпіс карты = |lat_dir = N|lat_deg = 49 |lat_min = 18|lat_sec = 0 |lon_dir = W|lon_deg =123 |lon_min =46 |lon_sec = 0 |region = |CoordScale = 1000000 |Вышэйстаячая акваторыя = |Краіна = Канада |Што падзяляе = в. Ванкувер, узбярэжжа Брытанскай Калумбіі |Крайні мыс = |Крайні мыс 1 = |Сярэдняя велічыня прыліва = |Шырыня = 28 |Даўжыня = 241 |Найбольшая глыбіня = 400 |Выява = Strait of Georgia.jpg |Шырыня выявы = |Подпіс выявы = |Пазіцыйная карта = Канада |Шырыня Пазкарты = 300 |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Праліў Джорджыі''' (Джорджыя) — праліў у [[Ціхі акіян|Ціхім акіяне]], на паўднёвым захадзе [[Канада|Канады]] і на паўночным захадзе [[ЗША]]. Знаходзіцца паміж [[востраў Ванкувер|востравам Ванкувер]], паўднёва-заходняй часткай Брытанскай Калумбіі і поўначчу [[штат Вашынгтон|штата Вашынгтон]]. Працягласць 241 км, найбольшая шырыня 28 км, глыбіні да 400 м. У паўночным кірунку вострава падзяляюць праліў на дзве часткі: Джонстан і Каралевы Шарлоты. {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Пралівы Канады]] [[Катэгорыя:Геаграфія Брытанскай Калумбіі]] [[Катэгорыя:Пралівы ЗША]] [[Катэгорыя:Пралівы Ціхага акіяна]] noxe8fvtd6qgznsqkiz02vb4d5l2ssd 0 106114 4164149 3091381 2022-07-24T13:02:53Z Ongoingday 120352 wikitext text/x-wiki {{пра|горад у Расіі|горад у Казахстане|Прыазёрск}} {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Прыазерск |арыгінальная назва = {{lang-ru|Приозерск}} |падначаленне = |краіна = Расія |герб = Coat of Arms of Priozersk (2020).jpg |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat = |long = |lat_dir = |lat_deg = 61|lat_min = 02|lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 07|lon_sec = |CoordAddon = type:city(17588)_region:RU |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = |від раёна = |раён = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 16,5 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 14 |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = {{Падзенне}} 18 929<ref name="perepis2010">[http://www.perepis-2010.ru/results_of_the_census/svod1.xls Численность населения районов и городских населённых пунктов субъектов Российской Федерации ''(xls)'']</ref> |год перапісу = 2010 |шчыльнасць = 1750 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +3 |DST = |тэлефонны код = 81379 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = 188760, 188761 |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Priozersk |сайт = http://www.priozersk.ru |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Прыазерск''' ({{lang-ru|Приозерск}}, {{lang-olo|Kägöisalmi}}, {{lang-fi|Käkisalmi}} - «Зязюльчын праліў», {{lang-sv|Kexholm}} - «Зязюльчын востраў») — горад у [[Расія|Расіі]], адміністрацыйны цэнтр Прыазерскага раёна [[Ленінградская вобласць|Ленінградскай вобласці]]. Горад размешчаны на Карэльскім перашыйку, па берагах паўночнага рукава [[рака Вуокса|ракі Вуокса]], паміж [[Ладажскае возера|Ладажскім возерам]] і [[возера Вуокса|возерам Вуокса]]. Чыгуначная станцыя на лініі Санкт-Пецярбург - Хійтала. За 145 км ад [[Санкт-Пецярбург]]а. {{зноскі}} {{Гарады Ленінградскай вобласці}} [[Катэгорыя:Гарады Ленінградскай вобласці]] 41dd6oquxj1u8wrvcikayxap2dly0dd 0 117203 4164432 4134914 2022-07-25T00:22:07Z Kwamikagami 2974 /* Ваенныя кіраўнікі АВД */ wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" align=right style="float: right; width: 300px; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- |+ style="font-size:1.3em; margin-left: inherit;" | '''Варшаўскі дагавор'''<br />''Арганізацыя Варшаўскага Дагавора'' |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | Ваенны альянс |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | [[Выява:Warsaw Pact Logo.svg|300px]] |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | [[Выява:Location Warsaw Pakt.svg|300px]] |- | '''Штаб-кватэра''' | {{Сцяг СССР}} [[СССР]], [[Масква]] |- | '''Удзельнікі''' | 7 сталых удзельнікаў |- | '''Афіцыйныя мовы''' | [[руская мова|Руская]], [[Нямецкая мова|нямецкая]], [[Польская мова|польская]], [[Венгерская мова|венгерская]], [[Чэшская мова|чэшская]], [[Румынская мова|румынская]], [[Балгарская мова|балгарская]] |- | '''Камандуючыя аб’яднанымі ваеннымі сіламі краін АВД''' | [[Іван Конеў]] (1955—1960) <br /> [[Віктар Кулікоў]] (1977—1991) |- | '''Начальнік штаба аб’яднаных ваенных сіл краін АВД''' | [[Аляксей Інакенцьевіч Антонаў|Аляксей Антонаў]] (1955—1962) <br /> [[Уладзімір Лобаў]] (1989—1990) |- ! colspan=2 | Гістарычныя падзеі |- | valign=top |Дагавор падпісаны <br /> [[Венгерскае паўстанне (1956)|Венгерскае паўстанне]] <br /> [[Аперацыя «Дунай»]] <br /> Дагавор скасаваны | valign=top |17 мая 1955 <br /> 4 лістапада 1956 <br /> 21 жніўня 1968 <br /> 1 ліпеня 1991 |} '''Варша́ўскі дагавор''' (''Дагавор аб дружбе, супрацоўніцтве і ўзаемнай дапамозе'') ад [[14 мая]] [[1955]] года — дакумент, які аформіў стварэнне ваеннага саюза еўрапейскіх [[сацыялістычныя краіны|сацыялістычных дзяржаў]] пры вядучай ролі [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюза]] — [[АВД|Арганізацыі Варшаўскага дагавора]] (АВД) і замацаваў двухпалярнасць свету на 34 года. Складанне дагавора з’явілася зваротнай мерай на далучэнне [[Заходняя Германія|Заходняй Германіі]] да [[НАТА]]<ref>David S. Yorst. NATO Transformed: The Alliance’s New Roles in International Security. (Washington D.C.: U.S. Institute of Peace Press, 1998), 31.</ref>. Дагавор падпісаны [[Албанія]]й, [[Народная Рэспубліка Балгарыя|Балгарыяй]], [[Венгерская Народная Рэспубліка|Венгрыяй]], [[ГДР]], [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчай]], [[Сацыялістычная Рэспубліка Румынія|Румыніяй]], [[СССР]] і [[Чэхаславацкая Сацыялістычная Рэспубліка|Чэхаславакіяй]] [[14 мая]] [[1955]] на Варшаўскай нарадзе еўрапейскіх дзяржаў па забеспячэнні міру і бяспекі ў Еўропе. Дагавор набыў моц [[5 чэрвеня]] 1955 года. [[26 красавіка]] [[1985]] года, з прычыны заканчэння тэрміну дзеяння, быў падоўжаны на 20 гадоў. У сувязі з пераўтварэннямі ў СССР і іншых краінах [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай]] і [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]] ў лютым [[1991]] года дзяржавы-ўдзельнікі АВС [[s:Будапешцкая заява дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора, 1991|скасавалі яе ваенныя структуры]], а [[1 ліпеня]] 1991 года ў Празе падпісалі Пратакол аб поўным спыненні дзеяння Дагавора. == Склад == * {{Сцяг СССР}} [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] * [[Выява:Flag of Albania 1946.svg|border|22px]] [[Народная Рэспубліка Албанія]] (спыніла ўздел у АВД у 1961 з-за ідэалагічных супярэчнасцяў; афіцыйна выйшла ў 1968 — пасля ўводу войскаў АВД у Чэхаславакію) * {{Сцяг НРБ}} [[Народная Рэспубліка Балгарыя]] * [[Выява:Flag of Romania (1965-1989).svg|border|22px]] [[Сацыялістычная Рэспубліка Румынія]] * [[Выява:Flag of Hungary 1949-1956.svg|border|22px]] [[Венгерская Народная Рэспубліка]] * {{Сцяг Польшчы}} [[Польская Народная Рэспубліка]] * {{Сцяг Чэхаславакіі}} [[Чэхаславакія|Чэхаславацкая Сацыялістычная Рэспубліка]] * {{Сцяг ГДР}} [[Германская Дэмакратычная Рэспубліка]] (1956—1990) == Умовы дагавора == Дагавор складаўся з прэамбулы і 11 артыкулаў. У адпаведнасці з яго ўмовамі і [[Статут ААН|Статутам ААН]], дзяржавы — удзельнікі Варшаўскага дагавора абавязваліся ўстрымлівацца ў сваіх міжнародных адносінах ад пагрозы сілай ці яе ўжывання, а ў выпадку ўзброенага нападу на каго-небудзь з іх, аказаць неадкладную дапамогу ўсімі сродкамі дзяржавам, якія падвергліся нападу. == Кіроўныя органы == * '''Палітычны кансультатыўны камітэт''' ('''ПКК''') — для правядзення кансультацыяй і разгляда пытанняў, якія ўзнікаюць у сувязі з ажыццяўленнем Варшаўскага дагавора. * '''Аб’яднанае камандаванне ўзброенымі сіламі''' ('''АКУС''') — для забеспячэння ўзаемадзеяння ўзброеных сіл і ўмацавання абараназдольнасці краін-удзельніц Варшаўскага дагавора. == Ваенныя кіраўнікі АВД == [[Выява:Iron Curtain map.svg|справа|250px]] === Галоўнакамандуючыя Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі краін-удзельніц Варшаўскага дагавора === * 1955—1960 — [[Іван Конеў]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1960—1967 — [[Андрэй Грэчка]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1967—1976 — [[Іван Якубоўскі]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1977—1989 — [[Віктар Кулікоў]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1989—1991 — [[Пётр Лушаў]] — генерал арміі. === Начальнікі штаба Аб’яднаных узброеных сіл краін-удзельніц Варшаўскага дагавора === * 1955—1962 — [[Аляксей Інакенцьевіч Антонаў|Аляксей Антонаў]] — генерал арміі. * 1962—1965 — [[Павел Батаў]] — генерал арміі. * 1965—1968 — [[Міхаіл Казакоў]] — генерал арміі. * 1968—1976 — [[Сяргей Шцяменка]] — генерал арміі. * 1976—1988 — [[Анатоль Грыбкоў]] — генерал арміі. * 1989—1991 — [[Уладзімір Лобаў]] — генерал арміі. == Дзейнасць == Жнівень 1968 года — увод войскаў у [[Чэхаславакія|Чэхаславакію]] (прыгнечанне [[Пражская вясна|Пражскай вясны]]). === Дэкларацыі === На Маскоўскім пасяджэнні ПКК (1958) была прынята Дэкларацыя, у якой прапанавалася скласці пакт пра ненапад паміж дзяржавамі — удзельнікамі Варшаўскага дагавора і членамі НАТА. У прынятай на пасяджэнні ПКК у Маскве (1960) Дэкларацыі саюзныя дзяржавы ўхвалілі рашэнне савецкага ўрада ў аднабаковым парадку адмовіцца ад ядзерных выпрабаванняў пры ўмове, што заходнія дзяржавы таксама не адновяць ядзерных выбухаў, і заклікалі стварыць спрыяльныя ўмовы для завяршэння выпрацоўкі дагавора пра спыненне выпрабаванняў [[Ядзерная зброя|ядзернай зброі]]. На Варшаўскай нарадзе ПКК (1965) абмяркоўвалася становішча, якое склалася ў сувязі з планамі стварэння шматбаковых ядзерных сіл НАТА, а таксама разгледжаныя ахоўныя меры на выпадак ажыццяўлення гэтых планаў. Будапешцкая нарада ПКК (1966) — прынята Дэкларацыя пра ўмацаванне міру і бяспекі ў Еўропе. === Вучэнні і манеўры === Праводзіліся сумесныя камандна-штабныя і ваенныя вучэнні і манеўры. Вучэнні праводзіліся на тэрыторыі ўсіх уваходных у АВД краін. Найбольш буйнымі сталі вучэнні пад кодавымі назвамі «Квартэт» (1963), «Кастрычніцкі штурм» (1965), «Радопы» (1967), «Днепр» (1967), «Поўнач» (1968), «Братэрства па зброі» (1970), «Захад-81» (1981), «Шчыт-82» (1982). === Разведка === Падчас дзеяння Варшаўскага Дагавора паміж разведкамі краін-удзельніц вялася сталая каардынацыя, з 1979 года пачала дзейнічаць глабальная сістэма [[радыёэлектронная разведка|радыёэлектроннай разведкі]] — Сістэма аб’яднанага ўліку даных пра праціўніка ([[САУД]]), якая ўключала ў сябе сродкі радыёэлектроннай і касмічнай разведкі СССР, Балгарыі, Венгрыі, Польшчы, Чэхаславакіі, ГДР, а таксама краін, якія не ўваходзілі ў Варшаўскі Дагавор — [[В’етнам]]а, [[Манголія|Манголіі]] і [[Куба|Кубы]]. == Галерэя == <center><gallery> Image:Знак Варшавского договра ЮГ.JPG| Image:Знак Варшавского договора 1972.JPG| Image:Значок Варшавского договора ЩИТ-82.JPG| </gallery></center> == Гл. таксама == * [[Тэрытарыяльна-палітычная экспансія Расіі]] * [[Паўночная група войскаў]] * [[Цэнтральная група войскаў]] * [[Паўднёвая група войскаў]] * [[Група савецкіх войскаў у Германіі|Група савецкіх войскаў у Германіі (пазней — Заходняя група войскаў)]] {{зноскі}} == Спасылкі == {{commons}} {{Халодная вайна}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Міжнародныя арганізацыі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1955 годзе]] [[Катэгорыя:Халодная вайна]] [[Катэгорыя:Гісторыя Еўропы]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Балгарыі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Венгрыі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Польшчы]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы ГДР]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Румыніі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы СССР]] [[Катэгорыя:Ваенна-палітычныя блокі]] [[Катэгорыя:Халодная вайна]] [[Катэгорыя:1955 год у Варшаве]] [[Катэгорыя:Гісторыя Варшавы]] bz23ud63vpi7nyl3emapjandlmpxtro 4164502 4164432 2022-07-25T08:03:41Z Maksim L. 13 Адхіленая 1 апошняя тэкставая змена (зробленая [[Адмысловае:Contributions/Kwamikagami|Kwamikagami]]) і адноўленая версія 4134914, зробленая JayCoop wikitext text/x-wiki {| class="toccolours" border="1" cellpadding="4" align=right style="float: right; width: 300px; margin: 0 0 1em 1em; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- |+ style="font-size:1.3em; margin-left: inherit;" | '''Варшаўскі дагавор'''<br />''Арганізацыя Варшаўскага Дагавора'' |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | Ваенны альянс |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | [[Выява:Warsaw Pact Logo.svg|300px]] |- | colspan="2" align="center" style="background: #fff;" | [[Выява:Location Warsaw Pakt.svg|300px]] |- | '''Штаб-кватэра''' | {{Сцяг СССР}} [[СССР]], [[Масква]] |- | '''Удзельнікі''' | 7 сталых удзельнікаў |- | '''Афіцыйныя мовы''' | [[руская мова|Руская]], [[Нямецкая мова|нямецкая]], [[Польская мова|польская]], [[Венгерская мова|венгерская]], [[Чэшская мова|чэшская]], [[Румынская мова|румынская]], [[Балгарская мова|балгарская]] |- | '''Камандуючыя аб’яднанымі ваеннымі сіламі краін АВД''' | [[Іван Конеў]] (1955—1960) <br /> [[Віктар Кулікоў]] (1977—1991) |- | '''Начальнік штаба аб’яднаных ваенных сіл краін АВД''' | [[Аляксей Інакенцьевіч Антонаў|Аляксей Антонаў]] (1955—1962) <br /> [[Уладзімір Лобаў]] (1989—1990) |- ! colspan=2 | Гістарычныя падзеі |- | valign=top |Дагавор падпісаны <br /> [[Венгерскае паўстанне (1956)|Венгерскае паўстанне]] <br /> [[Аперацыя «Дунай»]] <br /> Дагавор скасаваны | valign=top |17 мая 1955 <br /> 4 лістапада 1956 <br /> 21 жніўня 1968 <br /> 1 ліпеня 1991 |} '''Варша́ўскі дагавор''' (''Дагавор аб дружбе, супрацоўніцтве і ўзаемнай дапамозе'') ад [[14 мая]] [[1955]] года — дакумент, які аформіў стварэнне ваеннага саюза еўрапейскіх [[сацыялістычныя краіны|сацыялістычных дзяржаў]] пры вядучай ролі [[Савецкі Саюз|Савецкага Саюза]] — [[АВД|Арганізацыі Варшаўскага дагавора]] (АВД) і замацаваў двухпалярнасць свету на 34 года. Складанне дагавора з’явілася зваротнай мерай на далучэнне [[Заходняя Германія|Заходняй Германіі]] да [[НАТА]]<ref>David S. Yorst. NATO Transformed: The Alliance’s New Roles in International Security. (Washington D.C.: U.S. Institute of Peace Press, 1998), 31.</ref>. Дагавор падпісаны [[Албанія]]й, [[Народная Рэспубліка Балгарыя|Балгарыяй]], [[Венгерская Народная Рэспубліка|Венгрыяй]], [[ГДР]], [[Польская Народная Рэспубліка|Польшчай]], [[Сацыялістычная Рэспубліка Румынія|Румыніяй]], [[СССР]] і [[Чэхаславацкая Сацыялістычная Рэспубліка|Чэхаславакіяй]] [[14 мая]] [[1955]] на Варшаўскай нарадзе еўрапейскіх дзяржаў па забеспячэнні міру і бяспекі ў Еўропе. Дагавор набыў моц [[5 чэрвеня]] 1955 года. [[26 красавіка]] [[1985]] года, з прычыны заканчэння тэрміну дзеяння, быў падоўжаны на 20 гадоў. У сувязі з пераўтварэннямі ў СССР і іншых краінах [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай]] і [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]] ў лютым [[1991]] года дзяржавы-ўдзельнікі АВС [[s:Будапешцкая заява дзяржаў-удзельнікаў Варшаўскага дагавора, 1991|скасавалі яе ваенныя структуры]], а [[1 ліпеня]] 1991 года ў Празе падпісалі Пратакол аб поўным спыненні дзеяння Дагавора. == Склад == * {{Сцяг СССР}} [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік]] * [[Выява:Flag of Albania 1946.svg|border|22px]] [[Народная Рэспубліка Албанія]] (спыніла ўздел у АВД у 1961 з-за ідэалагічных супярэчнасцяў; афіцыйна выйшла ў 1968 — пасля ўводу войскаў АВД у Чэхаславакію) * {{Сцяг НРБ}} [[Народная Рэспубліка Балгарыя]] * [[Выява:Flag of Romania (1965-1989).svg|border|22px]] [[Сацыялістычная Рэспубліка Румынія]] * [[Выява:Flag of Hungary 1949-1956.svg|border|22px]] [[Венгерская Народная Рэспубліка]] * {{Сцяг Польшчы}} [[Польская Народная Рэспубліка]] * {{Сцяг Чэхаславакіі}} [[Чэхаславакія|Чэхаславацкая Сацыялістычная Рэспубліка]] * {{Сцяг ГДР}} [[Германская Дэмакратычная Рэспубліка]] (1956—1990) == Умовы дагавора == Дагавор складаўся з прэамбулы і 11 артыкулаў. У адпаведнасці з яго ўмовамі і [[Статут ААН|Статутам ААН]], дзяржавы — удзельнікі Варшаўскага дагавора абавязваліся ўстрымлівацца ў сваіх міжнародных адносінах ад пагрозы сілай ці яе ўжывання, а ў выпадку ўзброенага нападу на каго-небудзь з іх, аказаць неадкладную дапамогу ўсімі сродкамі дзяржавам, якія падвергліся нападу. == Кіроўныя органы == * '''Палітычны кансультатыўны камітэт''' ('''ПКК''') — для правядзення кансультацыяй і разгляда пытанняў, якія ўзнікаюць у сувязі з ажыццяўленнем Варшаўскага дагавора. * '''Аб’яднанае камандаванне ўзброенымі сіламі''' ('''АКУС''') — для забеспячэння ўзаемадзеяння ўзброеных сіл і ўмацавання абараназдольнасці краін-удзельніц Варшаўскага дагавора. == Ваенныя кіраўнікі АВД == [[Выява:NATO Układ Warszawski.svg|справа|250px]] === Галоўнакамандуючыя Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі краін-удзельніц Варшаўскага дагавора === * 1955—1960 — [[Іван Конеў]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1960—1967 — [[Андрэй Грэчка]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1967—1976 — [[Іван Якубоўскі]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1977—1989 — [[Віктар Кулікоў]] — Маршал Савецкага Саюза. * 1989—1991 — [[Пётр Лушаў]] — генерал арміі. === Начальнікі штаба Аб’яднаных узброеных сіл краін-удзельніц Варшаўскага дагавора === * 1955—1962 — [[Аляксей Інакенцьевіч Антонаў|Аляксей Антонаў]] — генерал арміі. * 1962—1965 — [[Павел Батаў]] — генерал арміі. * 1965—1968 — [[Міхаіл Казакоў]] — генерал арміі. * 1968—1976 — [[Сяргей Шцяменка]] — генерал арміі. * 1976—1988 — [[Анатоль Грыбкоў]] — генерал арміі. * 1989—1991 — [[Уладзімір Лобаў]] — генерал арміі. == Дзейнасць == Жнівень 1968 года — увод войскаў у [[Чэхаславакія|Чэхаславакію]] (прыгнечанне [[Пражская вясна|Пражскай вясны]]). === Дэкларацыі === На Маскоўскім пасяджэнні ПКК (1958) была прынята Дэкларацыя, у якой прапанавалася скласці пакт пра ненапад паміж дзяржавамі — удзельнікамі Варшаўскага дагавора і членамі НАТА. У прынятай на пасяджэнні ПКК у Маскве (1960) Дэкларацыі саюзныя дзяржавы ўхвалілі рашэнне савецкага ўрада ў аднабаковым парадку адмовіцца ад ядзерных выпрабаванняў пры ўмове, што заходнія дзяржавы таксама не адновяць ядзерных выбухаў, і заклікалі стварыць спрыяльныя ўмовы для завяршэння выпрацоўкі дагавора пра спыненне выпрабаванняў [[Ядзерная зброя|ядзернай зброі]]. На Варшаўскай нарадзе ПКК (1965) абмяркоўвалася становішча, якое склалася ў сувязі з планамі стварэння шматбаковых ядзерных сіл НАТА, а таксама разгледжаныя ахоўныя меры на выпадак ажыццяўлення гэтых планаў. Будапешцкая нарада ПКК (1966) — прынята Дэкларацыя пра ўмацаванне міру і бяспекі ў Еўропе. === Вучэнні і манеўры === Праводзіліся сумесныя камандна-штабныя і ваенныя вучэнні і манеўры. Вучэнні праводзіліся на тэрыторыі ўсіх уваходных у АВД краін. Найбольш буйнымі сталі вучэнні пад кодавымі назвамі «Квартэт» (1963), «Кастрычніцкі штурм» (1965), «Радопы» (1967), «Днепр» (1967), «Поўнач» (1968), «Братэрства па зброі» (1970), «Захад-81» (1981), «Шчыт-82» (1982). === Разведка === Падчас дзеяння Варшаўскага Дагавора паміж разведкамі краін-удзельніц вялася сталая каардынацыя, з 1979 года пачала дзейнічаць глабальная сістэма [[радыёэлектронная разведка|радыёэлектроннай разведкі]] — Сістэма аб’яднанага ўліку даных пра праціўніка ([[САУД]]), якая ўключала ў сябе сродкі радыёэлектроннай і касмічнай разведкі СССР, Балгарыі, Венгрыі, Польшчы, Чэхаславакіі, ГДР, а таксама краін, якія не ўваходзілі ў Варшаўскі Дагавор — [[В’етнам]]а, [[Манголія|Манголіі]] і [[Куба|Кубы]]. == Галерэя == <center><gallery> Image:Знак Варшавского договра ЮГ.JPG| Image:Знак Варшавского договора 1972.JPG| Image:Значок Варшавского договора ЩИТ-82.JPG| </gallery></center> == Гл. таксама == * [[Тэрытарыяльна-палітычная экспансія Расіі]] * [[Паўночная група войскаў]] * [[Цэнтральная група войскаў]] * [[Паўднёвая група войскаў]] * [[Група савецкіх войскаў у Германіі|Група савецкіх войскаў у Германіі (пазней — Заходняя група войскаў)]] {{зноскі}} == Спасылкі == {{commons}} {{Халодная вайна}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Міжнародныя арганізацыі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1955 годзе]] [[Катэгорыя:Халодная вайна]] [[Катэгорыя:Гісторыя Еўропы]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Балгарыі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Венгрыі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Польшчы]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы ГДР]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы Румыніі]] [[Катэгорыя:Міжнародныя дагаворы СССР]] [[Катэгорыя:Ваенна-палітычныя блокі]] [[Катэгорыя:Халодная вайна]] [[Катэгорыя:1955 год у Варшаве]] [[Катэгорыя:Гісторыя Варшавы]] 00ymkihe2izk17383nh7upkxd372ou8 10 121023 4164207 4161593 2022-07-24T15:45:29Z Artsiom91 31770 - Драпеза https://football.by/news/166119.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Гомель | колер фону = #008A35 | колер тэксту = #FFFFFF | клуб_спасылка = ФК Гомель | клуб = Гомель | спіс = {{ССК-ігрок|2|[[Дзяніс Анатолевіч Казлоўскі|Казлоўскі]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Сяргей Сяргеевіч Мацвейчык|Мацвейчык]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Юрый Мікалаевіч Панця|Панця]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Ян Эманюэль Афі|Афі]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Арцём Анатолевіч Сокал|Сокал]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Гіёргі Гагалашвілі|Гагалашвілі]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Ігар Кастроў|Кастроў]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|9|[[Аляксандр Сяргеевіч Ануфрыеў|Ануфрыеў]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Аляксандр Савіцкі|Савіцкі]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Ілья Леанідавіч Алексіевіч|Алексіевіч]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Рэйманд Адэола|Адэола]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Кірыл Віктаравіч Шаўчэнка|Шаўчэнка]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Андрэй Аляксандравіч Патапенка|Патапенка]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Дзмітрый Паўлавіч Емяльянаў|Емяльянаў]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Канстанцін Аляксеевіч Кучынскі|Кучынскі]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Аляксандр Іванавіч Макась|Макась]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Васіль Дзмітрыевіч Соўпель|Соўпель]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Ігар Андрэевіч Кузьмянок|Кузьмянок]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Кірыл Аляксандравіч Ермаковіч|Ермаковіч]]}} <!--{{ССК-ігрок|29|[[Уладзіслаў Леанідавіч Драпеза|Драпеза]]}}--> {{ССК-ігрок|44|[[Дзяніс Юр’евіч Садоўскі|Садоўскі]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|52|[[Дзмітрый Анатолевіч Бага|Бага]]}} {{ССК-ігрок|71|[[Аляксандр Наўмовіч|Наўмовіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|78|[[Яўген Сяргеевіч Малашэвіч|Малашэвіч]]}} {{ССК-ігрок|87|[[Алег Мікалаевіч Кавалёў|Кавалёў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|97|[[Мікіта Сяргеевіч Царэнка|Царэнка]]}} {{ССК-ігрок|98|[[Павел Іванавіч Сядзько|Сядзько]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Дзмітрый Дзенісенка|Дзенісенка]]}}--> {{ССК-ігрок||[[Пётр Аляксандравіч Згурскі|Згурскі]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Данііл Дзмітрыевіч Мірошнікаў|Мірошнікаў]]}}--> |трэнер = [[Уладзімір Уладзіміравіч Нявінскі|Уладзімір Нявінскі]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Гомель]] </noinclude> 1um4zpygpnhc1a5ftugsoekn6rlm9h6 10 121028 4164210 4162378 2022-07-24T15:48:47Z Artsiom91 31770 + Габрыел https://football.by/news/166100.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Дынама Мінск | колер фону = white | колер тэксту = #0059ad | колер рамкі = #0059ad | клуб_спасылка = ФК Дынама Мінск | клуб = Дынама Мінск | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Ягор Тадэвушавіч Хаткевіч|Хаткевіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|3|[[Максім Уладзіміравіч Швяцоў|Швяцоў]]}} <!--{{ССК-ігрок|6|[[Мікалай Уладзіміравіч Іваноў|Іваноў]]}}--> {{ССК-ігрок|7|[[Арцём Генадзевіч Быкаў|Быкаў]]}} <!--{{ССК-ігрок|8|[[Раман Сяргеевіч Давыскіба|Давыскіба]]}}--> {{ССК-ігрок|9|[[Душан Бакіч|Бакіч]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Сяргей Віктаравіч Кісляк|Кісляк]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|11|[[Дзмітрый Анатолевіч Барадзін|Барадзін]]}} <!--{{ССК-ігрок|12|[[Данііл Уладзіміравіч Шапко|Шапко]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}}--> {{ССК-ігрок|13|[[Іван Хавалка|Хавалка]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Антон Канстанцінавіч Пуціла|Пуціла]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Мікіта Юр’евіч Дземчанка|Дземчанка]]}} <!--{{ССК-ігрок|16|[[Ігар Мікалаевіч Заяц|Заяц]]}}--> {{ССК-ігрок|17|[[Іван Васілевіч Бахар|Бахар]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Дзяніс Віктаравіч Грачыха|Грачыха]]}} <!--{{ССК-ігрок|19|[[Уладзіслаў Генадзевіч Лях|Лях]]}}--> {{ССК-ігрок|20|[[Аляксандр Уладзіміравіч Сачыўка|Сачыўка]]}} <!--{{ССК-ігрок|20|[[Аляксандр Лузан|Лузан]]}}--> {{ССК-ігрок|23|[[Мікіта Віктаравіч Навумаў|Навумаў]]}} <!--{{ССК-ігрок|24|[[Антон Мікалаевіч Суша|Суша]]}}--> {{ССК-ігрок|25|[[Уладзіслаў Алегавіч Ложкін|Ложкін]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Уладзіслаў Генадзевіч Калінін|Калінін]]}} {{ССК-ігрок|30|[[Арынью]]}} {{ССК-ігрок|31|[[Дзяніс Вадзімавіч Шпакоўскі|Шпакоўскі]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|34|[[Аляксей Аляксандравіч Вакуліч|Вакуліч]]}} <!--{{ССК-ігрок|34|[[Аляксей Фірсаў|Фірсаў]]}}--> {{ССК-ігрок|35|[[Фёдар Лапавухаў|Лапавухаў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|37|[[Максім Шаўчэнка|Шаўчэнка]]}} <!--{{ССК-ігрок|37|[[Глеб Міхайлавіч Роўда|Роўда]]}}--> {{ССК-ігрок|67|[[Раман Ігаравіч Бегуноў|Бегуноў]]}} {{ССК-ігрок|70|[[Андрэй Сіненка|Сіненка]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|71|[[Міхаіл Міхайлавіч Казлоў|Казлоў]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Дзмітрый Дзянісавіч Латыхоў|Латыхоў]]}} {{ССК-ігрок|80|[[Арцём Аляксандравіч Канцавы|Канцавы]]}} {{ССК-ігрок||[[Ігар Габрыел|Габрыел]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Станіслаў Кляшчук|Кляшчук]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}}--> <!--{{ССК-ігрок||[[Аляксандр Міхайлавіч Міхаленка|Міхаленка]]}}--> <!--{{ССК-ігрок||[[Кірыл Максімавіч Радзівонаў|Радзівонаў]]}}--> <!--{{ССК-ігрок||[[Мікіта Аляксандравіч Халімончык|Халімончык]]}}--> |трэнер = [[Арцём Віктаравіч Чалядзінскі|Арцём Чалядзінскі]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Дынама Мінск]] </noinclude> bcynj8heboihumnrbmc819s317orkd9 100 121975 4164212 4163751 2022-07-24T15:50:30Z NirvanaBot 40832 +4 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Вольга Сабалеўская|2022-07-24T15:40:54Z|Aliaksei Lastouski}} {{Новы артыкул|Сяргей Станіслававіч Удальцоў|2022-07-24T14:04:35Z|Evgen Lewandowskiy}} {{Новы артыкул|Партрэт Ежы Радзівіла|2022-07-24T12:08:38Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Спіс узнагарод і намінацый Рамана Паланскага|2022-07-23T19:33:47Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|Канстанцін Маскалік|2022-07-23T14:28:14Z|JerzyKundrat}} {{Новы артыкул|Міхаіл Мікалаевіч Скабалановіч|2022-07-23T10:22:53Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Алена Роўнаапостальная|2022-07-23T10:09:32Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Аляксандр Міхайлавіч Арлоў|2022-07-23T09:11:26Z|Maksim L.}} {{Новы артыкул|Жаночы Кубак Польшчы па футболе|2022-07-23T07:21:00Z|Паўлюк Шапецька}} {{Новы артыкул|Канстанцін Канстанцінавіч Караткоў|2022-07-22T15:35:51Z|Vladlen59}} {{Новы артыкул|Ганна Якаўлеўна Гузік|2022-07-22T08:41:30Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Леанід Ісакавіч Окунь|2022-07-22T05:34:44Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Юрый Анатольевіч Грамакоўскі|2022-07-21T13:34:54Z|DBatura}} {{Новы артыкул|Павел Ягмін (1747—1808)|2022-07-19T07:37:32Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Эміль Хаўзер|2022-07-18T17:20:16Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Хемда Бэн-Егуда|2022-07-18T17:04:22Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Роджэр Уільямс|2022-07-18T16:55:03Z|JerzyKundrat}} {{Новы артыкул|Давід Джошуа Азрыэлі|2022-07-18T16:43:17Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Іцхак Эпштэйн|2022-07-18T15:14:32Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Aphex Twin|2022-07-18T12:14:12Z|Zsych}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> r627f6n7gojrt5k2ldmcrbhpv6arjdn 10 123300 4164246 4163201 2022-07-24T16:39:59Z Artsiom91 31770 + Башун http://fcnaftan.com/node/6651, - Кастамараў https://football.by/news/166145.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Нафтан | колер фону = #0036EE | колер тэксту = yellow | колер рамкі = #FFFF00 | клуб_спасылка = ФК Нафтан | клуб = Нафтан | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Ігар Валер’евіч Даўгяла|Даўгяла]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|3|[[Дзмітрый Мікалаевіч Ігнаценка|Ігнаценка]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Ігнат Аляксеевіч Прановіч|Прановіч]]}} <!--{{ССК-ігрок|8|[[Ільяз Сафі|Сафі]]}}--> {{ССК-ігрок|9|[[Дзмітрый Ігаравіч Галуза|Галуза]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Юрый Сяргеевіч Казлоў|Казлоў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Дзмітрый Яўгенавіч Сібілёў|Сібілёў]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Дзмітрый Віктаравіч Некрашэвіч|Некрашэвіч]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Артур Юр’евіч Кац|Кац]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Дзмітрый Уладзіміравіч Сай|Сай]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|20|[[Абдулазіз Лавал|Лавал]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Аляксей Аляксандравіч Плясуноў|Плясуноў]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Аляксандр Ігаравіч Кучараў|Кучараў]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Максім Сяргеевіч Луцкі|Луцкі]]}} {{ССК-ігрок|24|[[Цярэнцій Луцэвіч|Луцэвіч]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Арцём Андрэевіч Драбатовіч|Драбатовіч]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Дзмітрый Ігаравіч Маліноўскі|Маліноўскі]]}} {{ССК-ігрок|29|[[Юлій Андрэевіч Кузняцоў|Кузняцоў]]}} {{ССК-ігрок|35|[[Максім Андрэевіч Макараў|Макараў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|55|[[Масрур Машхуравіч Кіёмідзінаў|Кіёмідзінаў]]}} {{ССК-ігрок||[[Уладзімір Генадзевіч Башун|Башун]]}} |трэнер = [[Вячаслаў Леанідавіч Герашчанка|Вячаслаў&nbsp;Герашчанка]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Нафтан]] </noinclude> 2wlfx7qztr4lhqh392czxraxydaxh8y 10 123722 4164222 4163158 2022-07-24T16:07:04Z Artsiom91 31770 + Пацко https://football.by/news/166120.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Тарпеда-БелАЗ | колер фону = black | колер тэксту = white | клуб_спасылка = ФК Тарпеда-БелАЗ | клуб = Тарпеда-БелАЗ | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Уладзімір Фаміч Бушма|Бушма]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Аляксандр Віктаравіч Чыж|Чыж]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Віталь Юр’евіч Усцінаў|Усцінаў]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Іван Буценас|Буценас]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Ігар Васілевіч Бурко|Бурко]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Кірыл Аляксандравіч Прамудраў|Прамудраў]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Арсеній Галушка|Галушка]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Анатоль Васілевіч Макараў|Макараў]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Андрэй Уладзіміравіч Хачатуран|Хачатуран]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|11|[[Аляксей Сяргеевіч Анцілеўскі|А. Анцілеўскі]]}} {{ССК-ігрок|12|[[Аляксей Дзмітрыевіч Іваноў|Іваноў]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Аляксей Іванавіч Залескі|Залескі]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Антон Уладзіміравіч Кавалёў|Кавалёў]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Ліпэ Велозу]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Арсеній Забродскі|Забродскі]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|22|[[Уладзімір Манаеў|Манаеў]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Яўген Сяргеевіч Бярозкін|Бярозкін]]}} {{ССК-ігрок|33|[[Валерый Сяргеевіч Гарбачык|Гарбачык]]}} <!--{{ССК-ігрок|35|[[Яўген Аляксандравіч Абрамовіч|Абрамовіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}}--> <!--{{ССК-ігрок|55|[[Дзмітрый Галуза|Галуза]]}}--> {{ССК-ігрок|66|[[Рыгор Ігаравіч Марцьянаў|Марцьянаў]]}} {{ССК-ігрок|70|[[Вадзім Аляксандравіч Пабудзей|Пабудзей]]}} {{ССК-ігрок|87|[[Ягор Сяргеевіч Мычэлкін|Мычэлкін]]}} {{ССК-ігрок|88|[[Дзмітрый Валер’евіч Яшын|Яшын]]}} {{ССК-ігрок|91|[[Дзмітрый Мікалаевіч Дудар|Дудар]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|95|[[Кірыл Алегавіч Кірыленка|Кірыленка]]}} {{ССК-ігрок|96|[[Яўген Аляксандравіч Шаўчэнка|Шаўчэнка]]}} {{ССК-ігрок|97|[[Максім Аляксандравіч Мякіш|Мякіш]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Іван Сівакоў|Сівакоў]]}} {{ССК-ігрок||[[Андрэй Кавальчук|Кавальчук]]}} {{ССК-ігрок||[[Дзмітрый Каралёнак|Каралёнак]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікалай Алегавіч Макарэвіч|Макарэвіч]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікіта Міхайлавіч Пацко|Пацко]]}} |трэнер = [[Дзмітрый Васілевіч Молаш|Дзмітрый Молаш]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Тарпеда-БелАЗ]] </noinclude> 7i1gylvnqm06i0sx0bw3tentpiqtcx9 0 125792 4164441 3628928 2022-07-25T02:44:18Z VladimirZhV 9113 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Вучоны | Імя = Крысціян Фердынанд Фрыдрых Хокстэтэр | Арыгінал імя = {{lang-de|Christian Ferdinand Friedrich}} Hochstetter | Фота = | Шырыня = | Подпіс = | Месца нараджэння = {{месца нараджэння|Штутгарт}}, [[Свяшчэнная Рымская імперыя]] | Месца смерці = [[Ройтлінген]], [[Германскі саюз]] | Навуковая сфера = [[батаніка]], [[мікалогія]] }} {{Сістэматык | Шырыня = | Батанік = Hochst. | IPNI = 3983-1 | List IPNI = + | wikispecies = Christian Ferdinand Friedrich Hochstetter | commons = }} '''Крысціян Фердынанд Фрыдрых Хокстэтэр''' ({{lang-de|Christian Ferdinand Friedrich Hochstetter}}<ref name=ipni />, [[16 лютага]] [[1787]] — [[20 лютага]] [[1860]]) — [[Германія|нямецкі]] [[батаніка|батанік]] і [[мікалогія|міколаг]]<ref name=ipni />. == Біяграфія == Крысціян Фердынанд Фрыдрых Хокстэтэр нарадзіўся ў [[Штутгарт|Штутгарце]] 16 лютага 1787 года. У [[1807]] годзе ён атрымаў ступень магістра. Хокстэтэр унёс значны ўклад у батаніку, апісаўшы мноства відаў [[расліны|раслін]]<ref>''Гл. спасылку ў картцы «Сістэматык жывой прыроды».''</ref>. Крысціян Фердынанд Фрыдрых Хокстэтэр памёр у [[Ройтлінген]]е 20 лютага [[1860]] года. == Навуковая дзейнасць == Крысціян Фердынанд Фрыдрых Хокстэтэр спецыялізаваўся на [[папарацепадобныя|папарацепадобных]], [[водарасці|водарасцях]], [[насенныя расліны|насенных раслінах]] і на мікалогіі<ref name=ipni>[http://www.ipni.org/ipni/idAuthorSearch.do;jsessionid=144B63DA03A38E54D6F7CD8285F27DA0?id=3983-1&back_page=%2Fipni%2FeditAdvAuthorSearch.do%3Bjsessionid%3D144B63DA03A38E54D6F7CD8285F27DA0%3Ffind_abbreviation%3DHochst.%26find_surname%3D%26find_isoCountry%3D%26find_forename%3D%26output_format%3Dnormal International Plant Names Index: Christian Ferdinand Friedrich Hochstetter (1787—1860)]</ref>. == Навуковыя працы == * ''Enumeratio plantarum Germaniae Helvetiaeque indigenarum''. [[1826]] (zusammen mit Ernst Gottlieb von Steudel) * ''Naturgeschichte des Pflanzenreiches in Bildern''. [[1865]]; dies ist die 2. Auflage des Teiles über das Pflanzenreich aus dem Werk „Lehrbuch der Naturgeschichte“ von Gotthilf Heinrich von Schubert. {{зноскі}} == Літаратура == * [[Роберт Цандэр|Robert Zander]]; Fritz Encke, Günther Buchheim, Siegmund Seybold (Hrsg.): ''Handwörterbuch der Pflanzennamen''. 13. Auflage. Ulmer Verlag, Штутгарт 1984, ISBN 3-8001-5042-5. * Helmut Engisch: ''Der Traum von Otaheiti und vom Od''. In: Helmut Engisch: ''Der schwäbische Büffelkönig und die Löwenmadam''. Theiss, Штутгарт 1998, ISBN 3-8062-1328-3. {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Батанікі Германіі]] [[Катэгорыя:Міколагі Германіі]] {{DEFAULTSORT:Хокстэтэр Крысціян Фердынанд Фрыдрых}} qjah9daedu0xvdpf87ify1qy9kj6k5z 0 126169 4164187 4163972 2022-07-24T14:58:56Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Ляднянскі раён |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статут = |Гімн = |Уваходзіць у = |Уключае = |Сталіца = [[Ляды (Дубровенскі раён)|Ляды]] |Датаўтварэння = [[17 ліпеня]] [[1924]] |Скасаванне = [[8 ліпеня]] [[1931]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 22 085 |Год перапісу = 1928 |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 340,66 |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Лядня́нскі раён''' — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў [[БССР]] у [[1924]]—[[1931]] гг. Цэнтр раёна — мястэчка [[Ляды (Дубровенскі раён)|Ляды]]. Плошча 340,66 км², насельніцтва 22 085 чал. (1928). Раён утвораны 17 ліпеня 1924 года ў складзе [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] БССР. 20 жніўня 1924 года падзелены на 6 сельсаветаў: [[Баеўскі сельсавет (Ляднянскі раён)|Баеўскі]], [[Бельскі сельсавет (Ляднянскі раён)|Бельскі]], [[Іскозскі сельсавет|Іскозскі]], [[Ляднянскі сельсавет|Лядняскі]], [[Расткоўскі сельсавет|Расткоўскі]], [[Слатаўшчынскі сельсавет|Слатаўшчынскі]]. 24 верасня 1926 года Ляднянскі сельсавет скасаваны, пры гэтым былі ўтвораны [[Сазонаўскі сельсавет]] і Ляднянскі местачковы Савет. Пасля скасавання акруговага падзелу 26 ліпеня 1930 года раён у прамым падпарадкаванні БССР. 8 ліпеня 1931 года раён скасаваны, яго тэрыторыя далучана да [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёна]]. == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / А.И. Карпачева и др. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Т. 1: (1917―1941 гг.). — Мн., «Беларусь», 1985. — 390 с. * Князева, В. Ляднянскі раён / Вольга Князева // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. Т. 4. Кадэты — Ляшчэня / БелЭн; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1997. — 432 с.: іл. — С. 422. — ISBN 985-11-0041-2. {{Аршанская акруга}} [[Катэгорыя:Раёны, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Раёны, скасаваныя ў 1931 годзе]] [[Катэгорыя:Былыя раёны Беларусі]] [[Катэгорыя:Ляднянскі раён]] [[Катэгорыя:Ляды (Дубровенскі раён)]] 9bhaykw5mj66018qrnbeid9rznvb6ji 10 128303 4164201 4162839 2022-07-24T15:32:08Z Artsiom91 31770 - Казлоў https://www.pressball.by/news/football/418241, - Еўдакімаў https://football.by/news/166101.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Мінск | колер фону = #FF0000 | колер тэксту = #FFFFFF | колер рамкі = #0000FF | клуб_спасылка = ФК Мінск | клуб = Мінск | спіс = {{ССК-ігрок|2|[[Дзяніс Сяргеевіч Ясковіч|Ясковіч]]}} <!--{{ССК-ігрок|3|[[Артур Дзмітрыевіч Кузьміч|Кузьміч]]}}--> {{ССК-ігрок|4|[[Глеб Андрэевіч Якушэвіч|Якушэвіч]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Максім Аляксандравіч Шыла|Шыла]]}} <!--{{ССК-ігрок|6|[[Юлій Андрэевіч Кузняцоў|Кузняцоў]]}}--> {{ССК-ігрок|8|[[Антон Ігаравіч Шрамчанка|Шрамчанка]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Уладзімір Аляксандравіч Хвашчынскі|Хвашчынскі]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Сямён Анатолевіч Пяньчук|Пяньчук]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Данііл Дзмітрыевіч Душэўскі|Душэўскі]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Іван Грудзько|Грудзько]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Максім Дзмітрыевіч Касараб|Касараб]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Радзівон Андрэевіч Пячура|Пячура]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Арсеній Мігдалёнак|Мігдалёнак]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Мікіта Аляксандравіч Халімончык|Халімончык]]}} {{ССК-ігрок|30|[[Марат Тарасюк|Тарасюк]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|31|[[Павел Андрэевіч Прышывалка|Прышывалка]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|33|[[Мікалай Уладзіміравіч Іваноў|Іваноў]]}} {{ССК-ігрок|49|[[Аляксандр Уладзіміравіч Джыгера|Джыгера]]}} {{ССК-ігрок|57|[[Цімафей Аляксеевіч Мартынаў|Мартынаў]]}} {{ССК-ігрок|72|[[Эдуард Станіслававіч Жаўнераў|Жаўнераў]]}} <!--{{ССК-ігрок|73|[[Яўген Сяргеевіч Малашэвіч|Малашэвіч]]}}--> {{ССК-ігрок|78|[[Кірыл Ігаравіч Чарнавок|Чарнавок]]}} {{ССК-ігрок|79|[[Глеб Віталевіч Гурбан|Гурбан]]}} {{ССК-ігрок||[[Станіслаў Альхоўскі|Альхоўскі]]}} {{ССК-ігрок||[[Уладзіслаў Граковіч|Граковіч]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Ягор Нікапаронак|Нікапаронак]]}}--> {{ССК-ігрок||[[Дзенягха Саагі|Саагі]]}} {{ССК-ігрок||[[Іван Тарабеш|Тарабеш]]}} {{ССК-ігрок||[[Аляксей Туманаў|Туманаў]]}} {{ССК-ігрок||[[Іван Ціхаміраў|Ціхаміраў]]}} |трэнер = [[Вадзім Віктаравіч Скрыпчанка|Вадзім Скрыпчанка]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Мінск]] </noinclude> 3lr2ye5ml01rma2mwsx4j00jozqsyme 0 138763 4164264 4154726 2022-07-24T17:39:34Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Агееў, Турыч, Цішуроў, Далідовіч, Чуль https://www.pressball.by/news/football/418350, - Русанаў, Хлебасолаў wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Энергетык-БДУ |Лагатып = ФК Энергетык-БДУ (2022).png |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = ''студэнты'', ''армейцы'' |Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1996]] |Стадыён = [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] |Умяшчальнасць = 1500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = Аляксандр Захарчэня |Трэнер = [[Павел Раднёнак]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 13 месца |Сайт = http://energetikbgu.by/ | pattern_la1 = | pattern_b1 = _energetikbgu21h | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _energetikbgu21h | pattern_so1 = _3_stripes_blue | leftarm1 = FF6600 | body1 = FF6600 | rightarm1 = FF6600 | shorts1 = FF6600 | socks1 = FF6600 | pattern_la2 = _adidascampeon21rb | pattern_b2 = _adidascampeon21rb | pattern_ra2 = _adidascampeon21rb | pattern_sh2 = _striped19blue | pattern_so2 = | leftarm2 = 0000FF | body2 = 0000FF | rightarm2 = 0000FF | shorts2 = 0000FF | socks2 = 0000FF }} '''«Энергетык-БДУ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінск]]а, прадстаўляе [[Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву па футболе БДУ|Рэспубліканскі цэнтр алімпійскага рэзерву Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта]] (раней таксама [[Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь|Ваенную акадэмію]]). У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 1996 годзе і заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] пад назвай «Зорка», адкуль праз некалькі гадоў павысіўся спачатку да [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай]], а потым і да [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лігі]]. У эліце беларускага футбола клуб правёў чатыры гады, увесь час знаходзіўся ў зоне вылету і нарэшце вярнуўся ў Першую, а потым і ў Другую лігу, дзе выступаў з 2008 па 2013 гады. === 2013 === У сезоне 2013 клуб вёў барацьбу за выхад у Першую лігу, але ў канцы сезона саступіў другі радок мастоўскаму [[ФК Нёман Масты|«Нёману»]], а сам апынуўся на трэцім месцы. Тым не менш, пасля адмовы «Нёмана» ад павышэння ў лютым 2014 года мінчане ўсё ж такі атрымалі магчымасць выступіць у Першай лізе<ref>[http://by.tribuna.com/football/157462538.html?comments=1 «Звезда-БГУ» может выступить в первой лиге в сезоне-2014]</ref>. У сакавіку 2014 года «Зорка-БДУ» афіцыйна атрымала месца ў другім па рангу дывізіёне<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. === 2014 === У сезоне 2014 склад каманды амаль не змяніўся ў параўнанні з папярэднім. Стаўка рабілася на ўласных маладых выхаванцаў. Калі не лічыць капітана каманды, вопытнага [[Валерый Апанас|Валерыя Апанаса]], то ўзрост ігракоў не пераўзыходзіў 27 гадоў (а пасля зыходу ўлетку 2014 года з каманды лідараў — [[Сяргей Русецкі|Сяргея Русецкага]] і [[Аляксей Хадневіч|Аляксея Хадневіча]] — увогуле 23 гадоў). Доўгі час каманда знаходзілася ўнізе турнірнай табліцы. Але, набраўшыся вопыту, маладыя ігракі бліжэй да канцу чэмпіянату сталі набіраць усё больш ачкоў, і ў выніку каманда скончыла сезон на 9 месцы. Пры гэтым, па колькасці забітых галоў (50 у 30 турах) «Зорка-БДУ» апынулася на другім месцы ў лізе пасля мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]]. === 2015 === У сезоне 2015 склад каманды папоўніў шэраг вопытных ігракоў, як [[Юрый Мархель]], [[Аляксандр Быліна]], вярнуліся Сяргей Русецкі і Аляксей Хадневіч. Сезон каманда пачала ўпэўнена і ішла сярод лідараў, але потым гульня пайшла на спад, і сезон «Зорка-БДУ» скончыла на 10-м месцы. === 2016 === У сезоне 2016 «Зорка-БДУ» зноў амаладзіла склад — ветэраны пакінулі каманду, за якую сталі выступаць у асноўным ігракі 1997 года нараджэння і маладзейшыя. Каманда доўгі час ішла ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш адкінуў яе на 10-е месца з 14. === 2017 === У пачатку 2017 года на чале каманды стаў трэнерскі дуэт [[Уладзімір Бяляўскі|Уладзіміра Бяляўскага]] і [[Анатоль Юрэвіч|Анатоля Юрэвіча]], які падоўжыў камплектаванне каманды ўласнымі маладымі выхаванцамі, запрасіўшы ў склад некалькі вопытных ігракоў. У сакавіку 2017 года стала вядома, што каманда, якая доўгі час была вядома як «Зорка-БДУ», змяніла назву на «Энергетык-БДУ»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049816061.html «Звезда-БГУ» переименована в «Энергетик-БГУ»]</ref>. Пасля няўдалага пачатку каманда стала набіраць ачкі, першую палову чэмпіянату «Энергетык-БДУ» скончыў на 5-м месцы. Пазней справы пайшлі горш, і клуб апусціўся ў сярэдзіну табліцы, аднак паспяховы фініш дазволіў атрымаць выніковы шосты радок. === 2018 === У сезоне 2018 каманда працягвала стаўку на ўласных выхаванцаў, хоць некаторыя з іх і былі запрошаны ў клубы Вышэйшай лігі. З самага пачатку турніру «Энергетык-БДУ» ўпэўнена ішоў па дыстанцыі і апынуўся сярод лідараў. Барацьба з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] і бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшынай»]] скончылася для сталічнага клуба другім месцам і вяртаннем у Вышэйшую лігу праз 13 гадоў. === 2019 === Перад пачаткам сезона ў Вышэйшай лізе «Энергетык-БДУ» захаваў асноўных ігракоў, запрасіўшы таксама шэраг маладых футбалістаў, а таксама легіянераў. Каманда гуляла ў атакуючы футбол, забівала шмат галоў, аднак пры гэтым яшчэ больш прапускала. Доўгі час «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў канцы табліцы, змагаючыся за захаванне месца ў элітным дывізіёне, аднак паспяховы фініш дазволіў камандзе заняць выніковае 12-е месца. Нападнік «Энергетыка-БДУ» [[Ілья Шкурын]] з 19 галамі стаў найлепшым бамбардзірам лігі. === 2020 === У 2020 годзе ў сувязі з новымі правіламі АБФФ каманда мусіла з мая праводзіць хатнія матчы на пляцоўцы з натуральным пакрыццём, а паколькі стадыён РЦАП-БДУ не падыходзіў, то свае матчы «Энергетык-БДУ» праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|гарадскім стадыёне ў Маладзечне]]. Каманда добра пачала сезон, ішла сярод лідараў турніру. Летам каманду пакінулі лідары, [[Жасурбек Яхшыбоеў]] і [[Дэвід Твэ]], якія перайшлі ў салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] і брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] адпаведна. У другой палове сезона «Энергетык-БДУ» стаў часцей цярпець паражэнні, у выніку апынуўся ў сярэдзіне табліцы і скончыў сезон на 10-м месцы, якое тым не менш стала найлепшым у гісторыі. У снежні 2020 года памёр заснавальнік і нязменны кіраўнік клуба [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]]. === 2021 === У сезоне 2021 каманда працягвала рабіць стаўку на іншаземных (пераважна ўзбекскіх і афрыканскіх), а таксама маладых беларускіх ігракоў. З мая хатнія матчы клуб праводзіў на [[Гарадскі стадыён (Барысаў)|гарадскім стадыёне ў Барысаве]]. Большую частку сезона «Энергетык-БДУ» знаходзіўся ў ніжняй палове табліцы, у канцы нават трапляў у зону вылету, але скончыў сезон на 13-м месцы. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Энергетыка-БДУ»"> Выява:ФК Зорка-БДУ.gif|Эмблема «Зоркі-БДУ» да 2016 года Выява:ФК Энергетык-БДУ.gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2017—2018 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2019).gif|Эмблема «Энергетыка-БДУ» ў 2019—2021 гадах Выява:ФК Энергетык-БДУ (2022).png|Эмблема «Энергетыка-БДУ» з 2022 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1996—1997: «Зорка» * 1998—2004: «Зорка-ВА-БДУ» * 2005—2016: «Зорка-БДУ» * з 2017: «Энергетык-БДУ» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|1998]] (група А) * Найлепшае дасягненне ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] — 10 месца ([[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]]) * Паўфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|2006]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://energetikbgu.by/список-игроков/ Список игроков]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзяніс Селядцоў]]||2003}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Макаўчык]]||2000}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Кляшчук]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ягор Стралкоўскі]]||2002}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яраслаў Макушынскі]]||1998}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Аляксандр Свірэпа]]||1999}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Бурко]]||2004}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Сямёнаў]]||2002}} {{Ігрок|45|{{Сцяг|Узбекістан}}|Аб|[[Абдукадыр Хусанаў]]||2004}} {{Ігрок|47|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Лукашэвіч]]||1998}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Лаўрык]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Бека Гварадзэ]]||1997}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|[[Шахрухбек Абдурахманаў]]||1999}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Сілінскі]]||2000}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Рылач]]||2002}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Пашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Раман Папарыга]]||1999}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Амельянчук]]||2003}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Канстанцін Маліцкі]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Бабур Абдыхалікаў]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Ілья Грышчанка]]||2000}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Узбекістан}}|Нап|[[Абасбек Жумакулаў]]||1999}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Кунскі]]||2003}} {{Канец складу}}<!-- === Па-за складам === {{Склад}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Максім Азарко||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Вадзім Юхновіч||2003}}--> <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Альберт Міхайлаў]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Джуліус Афары]]||1999}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Дыяло]]||1997}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}}--> <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Васіль Соўпель]]||1999}}--> <!--{{Канец складу}} --> === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Доўгі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Глацько||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Аляксей Ждан||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Клямята||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Коцік||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Артур Старавойтаў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|50|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксей Саўчанка]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Іван Агееў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Алег Алай||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Белы||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Віталь Грыгаркевіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Журко]]||2003}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Кананчук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Расолька||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ягор Салаш||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Сушкоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Турыч||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Ілья Цішуроў||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Галавачэнка||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Пакладок||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Мікалай Сямёнаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Даніла Чуль||2005}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] (нар. 1964) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Генадзь Блізнюк]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Бранфілаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Артур Лясько]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Паўлаў]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кудрашоў]] (нар. 1989) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Анатоль Юрэвіч]] (нар. 1957) — трэнер-кансультант * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Амельянчук]] (нар. 1980) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Острыкаў]] (нар. 1976) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=250|Заўвагі |- | [[Сезон 1996 ФК Зорка Мінск|1996]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 26 || 17 || 4 || 5 || 63–24 || '''55''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Зорка Мінск|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — А]] (Д3) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 56–38 || '''47''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1998 ФК Зорка-ВА-БДУ|1998]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 26 || 18 || 2 || 6 || 67–27 || '''56''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/8 фіналу]] ||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Зорка-ВА-БДУ|1999]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 38–57 || '''33''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Зорка-ВА-БДУ|2000]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 15 || 7 || 8 || 47–35 || '''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Зорка-ВА-БДУ|2001]] ||style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 19 || 5 || 4 || 74–21 || '''62''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2002 ФК Зорка-ВА-БДУ|2002]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 26 || 4 || 6 || 16 || 28–48 || '''18''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2003 ФК Зорка-ВА-БДУ|2003]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 23–64 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Зорка-ВА-БДУ|2004]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 8 || 15 || 31–56 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Зорка-БДУ|2005]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 26 || 3 || 5 || 18 || 24–60 || '''14''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|Паўфінал]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Зорка-БДУ|2006]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''12''' || 26 || 5 || 10 || 11 || 32–39 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Зорка-БДУ|2007]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''14''' || 26 || 2 || 4 || 20 || 17–58 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] ||[[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2008 ФК Зорка-БДУ|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 59–28 || '''53''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Зорка-БДУ|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 40–34 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Зорка-БДУ|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''5''' || 34 || 15 || 10 || 9 || 76–47 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Зорка-БДУ|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''8''' || 30 || 12 || 6 || 12 || 40–32 || '''42''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Зорка-БДУ|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''7''' || 36 || 18 || 4 || 14 || 54–41 || '''58''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Зорка-БДУ|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 14 || 7 || 3 || 45–16 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || Атрыманне месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |- | [[Сезон 2014 ФК Зорка-БДУ|2014]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 12 || 4 || 14 || 50–48 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Зорка-БДУ|2015]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 10 || 10 || 10 || 47–47 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Зорка-БДУ|2016]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 26 || 9 || 6 || 11 || 33–41 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Энергетык-БДУ|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''6''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 39–30 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Энергетык-БДУ|2018]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) ||style="background:silver"| '''2''' || 28 || 21 || 4 || 3 || 69–23 || '''67''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК Энергетык-БДУ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''12''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 52–66 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Энергетык-БДУ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 11 || 5 || 14 || 43–46 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Энергетык-БДУ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 35–42 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Уладзімір Антонавіч Пігулеўскі|Уладзімір Пігулеўскі]] (з 1996) * [[Міхаіл Міхайлавіч Мархель|Міхаіл Мархель]] (2000—2001) * [[Юрый Антановіч]] (2002—2003) * [[Уладзімір Касакоўскі]] (2004) * [[Сяргей Гоманаў]] (в.а. у студзені-ліпені 2005) * [[Юрый Антановіч]] (2005—2007) * [[Сяргей Гоманаў]] (2008—2010) * [[Юрый Антановіч]] (2010—2011) * [[Анатоль Шкляр]] (2013—2016) * [[Уладзімір Бяляўскі]] (2017 — люты 2022) * [[Павел Раднёнак]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://energetikbgu.by/ Афіцыйны сайт] * {{globalsportsarchive|fk-energetik-bdu-minsk/19140}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Zvyazda_BDU}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Энергетык-БДУ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Энергетык-БДУ]] [[Катэгорыя:ФК Энергетык-БДУ| ]] [[Катэгорыя:1996 год у Мінску]] huhvcvmb6xlfko9f58cyfuun0pzzv0z 0 139120 4164269 4161094 2022-07-24T17:46:42Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Хваля Пінск |Лагатып = ФК Хваля Пінск.gif |ШырыняЛагатыпа = 210px |ПоўнаяНазва = ДСУ «Футбольны клуб "Хваля-Пінск"» |Мянушкі = |Горад = [[Пінск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1987]] |Стадыён = [[Хваля (стадыён, Пінск)|«Хваля»]] |Умяшчальнасць = 3100 |Кіраўнік = Уладзімір Мамаеў |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Трэнер = [[Сяргей Ясковіч]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 4 месца |Сайт = http://www.fcvolna-pinsk.by/ | pattern_la1=_sallersetprice1rb|pattern_b1=_sallersetprice1rb|pattern_ra1=_sallersetprice1rb|pattern_so1 = _saller20rbw | leftarm1=FFFFFF|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=0000FF|socks1=0000FF | pattern_la2=_sallersetprice1r|pattern_b2=_sallersetprice1r|pattern_ra2=_sallersetprice1r|pattern_so2=_saller20rw | leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FF0000|socks2=FF0000 }} '''«Хваля»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Пінск]], заснаваны ў [[1987]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == === 2013 === Сезон 2013 «Хваля» пачала выдатна, атрымаўшы на старце 5 перамог запар. Пасля першага круга каманда ішла на чацвёртым месцы. Але ў другім крузе вынікі пайшлі на спад. Каманда выдала дзесяціматчавую серыю без перамог. Нягледзячы на тое, што серыя была перарвана ў апошнім туры перамогай над [[ФК Віцебск|«Віцебскам»]] (1:0), «Хваля» скончыла сезон толькі на 12 месцы, што стала найгоршым вынікам з 2006 года. === 2014 === Перад пачаткам сезона 2014 «Хваля» страціла сваіх лідараў, замест якіх у каманду вярнуўся шэраг вопытных гульцоў-пінчан, таксама ў каманду прыйшлі маладыя ігракі з іншых клубаў. У выніку, каманда з самага пачатку турніру апынулася ў канцы табліцы, доўгі час «Хваля» змагалася за выжыванне (Першую лігу ў сезоне 2014 пакідаў адзін клуб) са [[ФК Слонім|«Слонімам»]]. Цяжкім ударам для пінчукоў стала смерць брамніка [[Мікалай Адамец|Мікалая Адамца]] ў верасні 2014 года. У кастрычніку 2014 года, пасля ўдалай серыі «Слоніма», «Хваля» замацавалася на апошнім радку і ўжо за некалькі тураў да канца страціла шанцы застацца ў другім дывізіёне. === 2015 === У сезоне 2015 «Хвалю» прадстаўлялі ў асноўным уласныя выхаванцы. Камандзе ставілася задача вярнуцца ў Першую лігу, але гульня ў чэмпіянаце ішла не лепшым чынам — пінчукі саступілі сваім асноўным канкурэнтам. У ліпені 2015 года [[Вадзім Бяленка|Вадзіма Бяленку]] на трэнерскім мастку замяніў [[Сяргей Шульжык]], аднак ён не здолеў выправіць сітуацыю. Толькі ў канцы турніру каманда стала трывала атрымоўваць перамогі, аднак гэта не выратавала яе ад пятага месца і непападання нават у фінальны этап. === 2016 === Перад сезонам 2016 камандзе была пастаўлена мэта вярнуцца ў Першую лігу. «Хваля» была яўным фаварытам чэмпіянату і ў выніку ўпэўнена атрымала перамогу ў Другой лізе, забяспечыўшы першае месца за некалькі тураў да фінішу. === 2017 === Пасля выхаду ў Першую лігу каманда захавала асноўных ігракоў, да якіх далучыўся шэраг навабранцаў з вопытам выступлення ў Вышэйшай лізе. У сезоне 2017 каманда амаль адразу замацавалася ў цэнтры табліцы, у выніку скончыла сезон на сёмым месцы. === 2018 === Сезон 2018 атрымаўся для «Хвалі» няўдалым, каманда хутка апынулася ў ніжняй частцы табліцы. У ліпені [[Сяргей Шульжык]] падаў у адстаўку, аднак пры новым трэнеры [[Віталь Кірылка|Віталі Кірылку]] сітуацыя не змянілася, і каманда скончыла сезон на 13-м месцы з 15. === 2019 === У пачатку 2019 года каманду ўзначаліў [[Алег Кароль]], які прывёў шмат ігракоў са свайго былога клуба, [[ФК Слонім-2017|«Слоніма-2017»]]. Каманда ставіла мэты заняць месца ў верхняй палове табліцы, спачатку «Хваля» ішла ў сярэдзіне табліцы, але хутка шэраг няўдач адкінуў яе бліжэй да зоны вылету. У верасні Кароль пакінуў каманду, на яго месца быў прызначаны [[Вадзім Бяленка]], аднак істотна гэта сітуацыю не выправіла, пінская каманда скончыла сезон на 12-м месцы. === 2020 === У 2020 годзе каманду папоўніла шмат ігракоў з вопытам выступу ў Вышэйшай лізе. Большую частку сезона «Хваля» знходзілася ў сярэдзіне табліцы і, нягледзячы на няўдалы фініш турніру (ніводнай перамогі ў васьмі апошніх матчах), заняла выніковае дзявятае месца. === 2021 === У пачатку 2021 года новым галоўным трэнерам стаў пінчанін [[Сяргей Ясковіч]], які перад гэтым паспяхова ўзначальваў дзяржынскі [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал»]]. Каманда працягвала ўзмацоўвацца вопытнымі ігракамі, што прынесла плён — «Хваля» хутка замацавалася ў верхняй палове табліцы і часам прэтэндавала на прызавыя месцы. Толькі па выніках апошняга тура пінская каманда страціла шанцы на выхад у Вышэйшую лігу, фінішаваўшы чацвёртай. == Папярэднія назвы == * 1987—1996: «Камунальнік» * 1997—2005: «Пінск-900» * з 2006: «Хваля» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] * Лепшае дасягненне ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] — 2 месца ([[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|1995]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|2009]]) * Чвэрцьфіналіст [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1992/93]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://fcvolna-pinsk.by/osnovnoj-sostav/ Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Станіслаў Ляцко]]||2001}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Антон Куратнік]]||1995}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Карпеня]]||2001}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Азам Раджабаў]]||1993}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Антон Шэпелеў]]||1989}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Вадзяновіч]]||1995}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Чыж]]||1993}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Герман]]||1988}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Градабоеў]]||1991}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Грачыха]]||1993}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзяніс Русланавіч Кавалевіч|Дзяніс Кавалевіч]]||2001}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Віталь Кібук]] {{капітан}}||1989}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ілья Сушчынскі]]||2005}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Артур Кузьміч]]||2003}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Хадзянкоў]]||1993}} <!--{{Ігрок|41|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Данііл Ткачык]]||2002}}--> {{Ігрок|83|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Валадзько]]||1983}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Артур Цішко]]||1996}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ілья Сень]]||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Кірыл Палхоўскі]]||2002}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ягор Бажко]]||2006}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Ясковіч]] (нар. 1972) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Віталь Кірылка]] (нар. 1973) — старшы трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Куратнік]] (нар. 1972) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Валадзько]] (нар. 1983) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Астроўскі]] (нар. 1973) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Камунальнік Пінск |1992]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Другая]] (Д2)||style="background:#cc9966"| '''3''' || 15 || 8 || 4 || 3 || 20–13 || '''20''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Камунальнік Пінск |1992/1993]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Другая]] (Д2)|| '''5''' || 30 || 15 || 4 || 11 || 52–40 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Камунальнік Пінск |1993/1994]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Другая]] (Д2)||style="background:#cc9966"| '''3''' || 28 || 17 || 6 || 5 || 58–21 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Камунальнік Пінск |1994/1995]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Другая]] (Д2) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 30 || 16 || 8 || 6 || 45–26 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/16 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 1995 ФК Камунальнік Пінск |1995]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Другая]] (Д2) || style="background:silver"|'''2''' || 14 || 9 || 2 || 3 || 22–13 || '''29''' ||rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|1/16 фіналу]]|| |- | Пераходныя матчы<sup>1<sup> || || 2 || 1 || 0 || 1 || 2–3 || '''3''' || |- | [[Сезон 1996 ФК Камунальнік Пінск |1996]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Другая]] (Д2) || '''5''' || 24 || 10 || 8 || 6 || 40–19 || '''38''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Пінск-900|1997]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 43–36 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1998 ФК Пінск-900|1998]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 30 || 17 || 8 || 5 || 54–22 || '''59''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/16 фіналу]] || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1999 ФК Пінск-900|1999]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''15''' || 30 || 6 || 8 || 16 || 33–50 || '''26''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2000 ФК Пінск-900|2000]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Другая — Б]] (Д3) || '''6''' || 16 || 5 || 4 || 7 || 17–24 || '''19''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Пінск-900|2001]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Другая]] (Д3) || '''7''' || 34 || 17 || 3 || 14 || 61–37 || '''54''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2002 ФК Пінск-900|2002]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 24 || 16 || 4 || 4 || 50–22 || '''52''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/32 фіналу]]||[[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2003 ФК Пінск-900|2003]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Першая]] (Д2) || '''16''' || 30 || 5 || 4 || 21 || 28–59 || '''19''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2004 ФК Пінск-900|2004]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Другая]] (Д3) || '''4''' || 24 || 15 || 5 || 4 || 62–25 || '''50''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2005 ФК Пінск-900|2005]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 26 || 21 || 4 || 1 || 57–16 || '''67''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2006 ФК Хваля Пінск|2006]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Першая]] (Д2) || '''8''' || 26 || 10 || 4 || 12 || 47–48 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Хваля Пінск|2007]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Першая]] (Д2) || '''7''' || 26 || 11 || 6 || 9 || 34–38 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2008 ФК Хваля Пінск|2008]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Першая]] (Д2) || '''4''' || 26 || 15 || 3 || 8 || 39–25 || '''48''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Хваля Пінск|2009]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Першая]] (Д2) || style="background:silver"|'''2''' || 26 || 16 || 3 || 7 || 52–31 || '''51''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2010 ФК Хваля Пінск|2010]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 11 || 2 || 17 || 31–48 ||'''35''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Хваля Пінск|2011]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Першая]] (Д2)|| '''7''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 52–38 || '''45''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Хваля Пінск|2012]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Першая]] (Д2)|| '''8''' || 28 || 8 || 10 || 10 || 24–45 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Хваля Пінск|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Першая]] (Д2)|| '''12''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 30–41 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Хваля Пінск|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''16''' || 30 || 4 || 8 || 18 || 26–62 || '''20''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- |rowspan="2"| [[Сезон 2015 ФК Хваля Пінск|2015]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Група Б|Другая — Б]] (Д3) || '''5''' || 18 || 9 || 5 || 4 || 43–18 || '''32''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Стыкавыя матчы за 9—20 месцы|Матчы за 9 месца]]² || '''9''' || 2 || 2 || 0 || 0 || 6–1 || || |- | [[Сезон 2016 ФК Хваля Пінск|2016]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Другая]] (Д3) || style="background:gold"|'''1''' || 24 || 19 || 3 || 2 || 87–40 || '''60''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2017 ФК Хваля Пінск|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''7''' || 30 || 13 || 4 || 13 || 48–48 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Хваля Пінск|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''13''' || 28 || 6 || 7 || 15 || 23–49 || '''25''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Хваля Пінск|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''12''' || 28 || 5 || 6 || 17 || 29–49 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Хваля Пінск|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''9''' || 26 || 6 || 7 || 13 || 41–52 || '''27''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Хваля Пінск|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''4''' || 33 || 16 || 8 || 9 || 49–39 || '''56''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Хваля Пінск|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая (Д2)]] || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць клуба [[ФК Шыннік Бабруйск|«Шыннік» (Бабруйск)]], перадапошняй каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Першай лігі 1995]]. *^'''2''' Стыкавыя матчы супраць клуба [[ФК Тарпеда Магілёў|«Тарпеда» (Магілёў)]], які заняў 5 месца ў групе А (2:1, 4:0). == Галоўныя трэнеры == {{div col|2}} * [[Міхаіл Шаламіцкі]] (1991 — 1994) * [[Аляксандр Шавялянчык]] (1995 — 1997) * [[Уладзімір Шумарын]] (1998 — 1999) * [[Сяргей Шушкевіч]] (2000 — жнівень 2003) * [[Сяргей Пазняк]] (жнівень — лістапад 2003) * [[Міхаіл Шаламіцкі]] (2004 — снежань 2009) * [[Андрэй Астроўскі]] (снежань 2009 — ліпень 2010) * [[Сяргей Шульжык]] (ліпень 2010 — верасень 2012) * [[Сяргей Чэпкі]] (верасень 2012 — май 2014) * [[Вадзім Бяленка]] (чэрвень 2014 — ліпень 2015) * [[Сяргей Шульжык]] (в.а. у ліпені — лістападзе 2015; 2016 — ліпень 2018) * [[Віталь Кірылка]] (в.а. у ліпені — снежні 2018) * [[Алег Кароль]] (студзень — верасень 2019) * [[Вадзім Бяленка]] (в.а. у верасні — снежні 2019; студзень — снежань 2020) * [[Сяргей Ясковіч]] (са студзеня 2021) {{div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.fcvolna-pinsk.by/ Афіцыйны сайт] {{ref-ru}} * {{globalsportsarchive|fk-chvalia-pinsk/20363}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Volna_Pinsk}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Хваля Пінск]] [[Катэгорыя:ФК Хваля Пінск| ]] azuajfgtic480ei81ng6t9sjilcyvxe 0 139366 4164248 4163057 2022-07-24T16:45:56Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ - Каламацкі https://vk.com/wall-27181071_31261 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Асіповічы |Лагатып = ФК Асіповічы.gif |ШырыняЛагатыпа = 175px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Асіповічы]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1994]] |Стадыён = [[Юнацтва (стадыён, Асіповічы)|«Юнацтва»]] |Умяшчальнасць = 2500 |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Кіраўнік = [[Уладзімір Плют]] |Трэнер = [[Ілья Навіцкі]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = {{Рост}} 4 месца ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = | pattern_b1 = _greensquares | pattern_ra1 = | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _blacksquares | pattern_b2 = _blacksquares | pattern_ra2 = _blacksquares | leftarm2 = ffffff | body2 = FFFFFF | rightarm2 = ffffff | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 }} '''«Асіповічы»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Асіповічы]]. Заснаваны ў [[1994]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў [[1994]] годзе і першапачаткова меў назву КРЗ, пазней атрымаў назву «Свіслач-Дах». У 1998 годзе клуб выйшаў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]], а на наступны год дэбютаваў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]]. Выступленне ў вышэйшым дывізіёне, аднак, не было доўгім: клуб заняў апошняе месца і апусціўся назад у Першую лігу, а праз тры гады ўвогуле апынуўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]]. З 2002 года клуб мае сучасную назву. У [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|сезоне 2016]], пасля доўгіх гадоў у ніжняй частцы і сярэдзіне табліцы Другой лігі, «Асіповічы» сталі адным з асноўных прэтэндэнтаў на павышэнне ў класе. Каманда амаль увесь сезон трымала другое месца ў табліцы і, нягледзячы на няўдалы фініш, здолела захаваць яго па выніках чэмпіянату і выйшла ў Першую лігу. У Першай лізе «Асіповічы» з пачатку турніру апынуліся ў зоне вылету. У другой палове сезону каманда замацавалася на перадапошнім месцы і нягледзячы на барацьбу да апошняга тура, выбыла ў Другую лігу. У сезоне 2018 у Другой лізе каманда ішла ў верхняй частцы табліцы, але не прэтэндавала на прызавыя месца, і скончыла сезон на шостым радку. Сітуацыя захавалася і ў сезоне 2019, калі «Асіповічы» сталі восьмымі. Па выніках сезона 2021 «Асіповічы» сталі пятымі і ў пачатку 2021 года атрымалі прапанову пайсці ў Першую лігу замест каманд, якія адмовіліся ад удзелу, аднак у сакавіку 2021 года клуб вырашыў застацца ў Другой лізе<ref>[https://football.by/news/149216.html "Осиповичи" заявили, что не пойдут в первую лигу]</ref>. «Асіповічы» выйшлі ў плэй-оф Другой лігі, дзе ў выніку занялі чацвёртае месца ў атрымалі месца ў Першай лізе. == Папярэднія назвы == * 1994—1995: КРЗ * 1996—2000: «Свіслач-Дах» * 2001: «Свіслач» * з 2002: «Асіповічы» == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арсеній Кудзін]]||1995}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ілья Мядзведзеў]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Раман Гутар]]||1995}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аліхан Фазылаў]]||2000}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Пацяршук]]||2001}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Азараў]]||2001}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Маліноўскі]]||1999}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Павел Ляхновіч]]||1997}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Кухцік]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Казюрэнка]]||2000}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ілья Цюніс]]||1994}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Ганчарык]]||2004}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Бабіч]]||2001}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Андрэй Стрыжэвус]]||1995}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Емяльянаў]]||1995}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Елязаранка]]||1993}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Драздовіч]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Салавей]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Шарко]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Леанідавіч Чыж|Аляксандр Чыж]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Пашкевіч]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Емяльянаў (футбаліст)|Аляксандр Емяльянаў]] {{капітан}}||1995}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Расціслаў Серы]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Шышкін]]||1998}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ілья Навіцкі]] (нар. 1998) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Кірдун]] (нар. 1979) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Міхаіл Ярашэвіч (футбаліст)|Міхаіл Ярашэвіч]] (нар. 1979) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=250|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | [[Сезон 1994–95 ФК Асіповічы|1994–95]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''10''' || 22 || 4 || 2 || 16 || 19–58 || '''10''' || || |- | [[Сезон 1995 ФК Асіповічы|1995]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''10''' || 12 || 4 || 4 || 4 || 11–10 || '''16''' || || |- | [[Сезон 1996 ФК Асіповічы|1996]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''5''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 43–21 || '''47''' || || |- | [[Сезон 1997 ФК Асіповічы|1997]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''1''' || 28 || 23 || 3 || 2 || 82–15 || '''72''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 1998 ФК Асіповічы|1998]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) || style="background:silver"|'''2''' || 30 || 18 || 6 || 6 || 63–27 || '''60''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 1999 ФК Асіповічы|1999]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Вышэйшая]] (Д1) || '''15''' || 30 || 4 || 4 || 22 || 24–74 || '''16''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2000 ФК Асіповічы|2000]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 13 || 5 || 12 || 40–39 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Асіповічы|2001]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) || '''11''' || 28 || 9 || 4 || 15 || 34–59 || '''31''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2002 ФК Асіповічы|2002]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Першая]] (Д2) || '''16''' || 30 || 2 || 3 || 25 || 17–100 || '''9''' || || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2003 ФК Асіповічы|2003]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Другая]] (Д3) || '''8''' || 22 || 8 || 2 || 12 || 32–46 || '''26''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2004 ФК Асіповічы|2004]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 24 || 16 || 3 || 5 || 52–17 || '''51''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]]|| |- | [[Сезон 2005 ФК Асіповічы|2005]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Другая]] (Д3) || '''6''' || 26 || 13 || 4 || 9 || 46–45 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2006 ФК Асіповічы|2006]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Другая]] (Д3) || '''7''' || 32 || 16 || 3 || 13 || 61–42 || '''46'''¹ ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2007 ФК Асіповічы|2007]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Другая]] (Д3) || '''11''' || 30 || 8 || 6 || 16 || 36–49 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2008 ФК Асіповічы|2008]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''13''' || 30 || 9 || 6 || 15 || 40–51 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2009 ФК Асіповічы|2009]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''6''' || 26 || 12 || 3 || 11 || 41–44 || '''39''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/32 фіналу]]|| |- | [[Сезон 2010 ФК Асіповічы|2010]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''8''' || 34 || 15 || 5 || 14 || 51–64 || '''50''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Асіповічы|2011]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''16''' || 30 || 5 || 5 || 20 || 39–85 || '''20''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Асіповічы|2012]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''18''' || 36 || 8 || 9 || 19 || 47–74 || '''33''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Асіповічы|2013]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || '''9''' || 24 || 5 || 8 || 11 || 28–35 || '''23''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/32 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2014 ФК Асіповічы|2014]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група А)|Другая — А]] (Д3) || '''6''' || 22 || 9 || 4 || 9 || 28–29 || '''31''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/64 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Стыкавыя матчы за 9—24 месцы|Матчы за 11 месца]]² || '''11''' || 2 || 0 || 2 || 0 || 4–4 || '''2''' || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2015 ФК Асіповічы|2015]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Група А|Другая — А]] (Д3) || '''4''' || 18 || 10 || 1 || 7 || 36–27 || '''31''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/32 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Фінальны этап|Фінальны этап]] || '''8''' || 14³ || 3 || 0 || 11 || 17–33 || '''9''' || |- | [[Сезон 2016 ФК Асіповічы|2016]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 24 || 13 || 6 || 5 || 50–29 || '''45''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2017 ФК Асіповічы|2017]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2)|| '''15''' || 30 || 6 || 7 || 17 || 30–62 || '''25''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/32 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2018 ФК Асіповічы|2018]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Другая]] (Д3) || '''6''' || 28 || 11 || 7 || 10 || 51–42 || '''40''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Асіповічы|2019]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Другая]] (Д3) || '''8''' || 28 || 10 || 5 || 13 || 32–48 || '''35''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/32 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2020 ФК Асіповічы|2020]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Група B (дывізіён С. Алейнікава)|Другая — B]] (Д3) || '''3''' || 20 || 12 || 1 || 7 || 44–35 || '''37''' ||rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/32 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- |style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Фінальны этап|Фінальны этап]] (Д3) || '''5''' || 10⁴ || 3 || 0 || 7 || 14–27 || '''9''' || |- | rowspan="2" | [[Сезон 2021 ФК Асіповічы|2021]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Магілёўскі дывізіён]] (Д3) || '''2''' || 18 || 12 || 3 || 3 || 60–16 || '''39''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/32 фіналу]] || Выхад у плэй-оф |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — плэй-оф]] (Д3) || '''4''' || 7 || 3 || 2 || 2 || 12–12 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- |- | [[Сезон 2022 ФК Асіповічы|2022]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |} *^'''1''' З клуба зняты 5 ачкоў за няўплату заявачных унёскаў. *^'''2''' Стыкавыя матчы супраць клуба [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда» (Мінск)]], які заняў 6 месца ў групе Б (1:1, 3:3 — перамога па большай колькасці гасцявых галоў). *^'''3''' Улічваючы 6 гульняў, перанесеных з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 8 матчаў, 2—0—6, розніца мячоў 11—18. *^'''4''' Улічваючы 4 гульні, перанесеныя з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 6 матчаў, 2—0—4, розніца мячоў 12—17. == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Аляксандр Кончыц]] (1994—2016) * [[Мікалай Бранфілаў]] (сакавік — красавік 2017) * [[Дзяніс Дрыгалёў]] (красавік 2017 — ліпень 2018) * [[Канстанцін Чахаў]] (ліпень — верасень 2018) * [[Вадзім Чэчат]] (верасень — снежань 2018) * [[Аляксандр Кавалеўскі]] (в.а. у сакавіку — красавіку 2019; красавік — снежань 2019) * [[Ігар Слесарчук]] (люты — жнівень 2020) * [[Аляксандр Паддубскі]] (жнівень — снежань 2020) * [[Руслан Лукін]] (люты — чэрвень 2021) * [[Дзмітрый Кірдун]] (ліпень — снежань 2021) * [[Глеб Кулебін]] (люты — красавік 2022) * [[Ілья Навіцкі]] (з красавіка 2022) {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{weltfussballarchiv.com|4973}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Svisloch-Krovlya_Osipovichi}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Асіповічы]] [[Катэгорыя:ФК Асіповічы| ]] 37xcq8n97wmhqlr4s401m6z8g1y1fcb 0 139368 4164268 4161095 2022-07-24T17:44:08Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Орша |Лагатып = ФК Орша (2016).gif |ШырыняЛагатыпа = 200px |ПоўнаяНазва = Дзяржаўная спартыўная ўстанова «Футбольны клуб „Орша“» |Мянушкі = сіня-белыя, раёншчыкі |Горад = [[Орша]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1951]] |Стадыён = [[ЦСК (Орша)|ЦСК]] |Умяшчальнасць = 2582 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Ігар Чумачэнка]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 9 месца |Сайт = | pattern_la1= _waterford17h | pattern_b1 = _peterborough1819h | pattern_ra1= _waterford17h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 0000FF | pattern_la2= | pattern_b2 = _ifkn18h | pattern_ra2= | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF }} '''«Орша»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Орша]], заснаваны ў [[1951]] годзе<ref>[http://orshafans.livejournal.com/125208.html Заснаванне клуба]</ref>. Колеры — сіня-белыя. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Адну з мянушак «раёншчыкі» клуб атрымаў з-за таго, што раней у горадзе адбываліся масавыя бойкі паміж жыхарамі розных раёнаў. Больш нейтральная мянушка — «ільняныя» — нарадзілася праз тое, што ў горадзе дзейнічае буйны ільнокамбінат. == Гісторыя == Заснаваны ў 1951 годзе пад назвай «Труд». Найбольшы перыяд сваёй гісторыі выступаў пад назвай «Старт». Выступаў у чэмпіянаце БССР па футболе, пераважна ў вышэйшым дывізіёне. У 1971 годзе дайшоў да фіналу Кубка БССР, але прайграў жодзінскаму «Тарпеда». У тым жа годзе гуляў супраць ленінградскага «Дынама» ў 1/16 фіналу Кубка СССР сярод аматарскіх калектываў і выбіў сапернікаў з яго. Але ў 1/8 фіналу саступіў рыжскаму клубу ВЭФ 1:3. У 1990-х клуб меў назву «Легмаш» (з 1997 мае сучасную назву), здолеў выйсці ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], дзе правёў некалькі сезонаў да 2001, калі з-за фінансавых праблем зняўся з чэмпіянату. Праз тры гады клуб вярнуўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], але на гэты раз клуб здолеў толькі ў 2005 выйсці ў дывізіён вышэй, пасля чаго зноў апынуўся ў Другой лізе, дзе доўгі час знаходзіўся ў канцы табліцы. У сярэдзіне сезона 2013 у клуб прыйшлі некалькі дасведчаных гульцоў, якія мелі досвед выступленняў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе]] і ў замежных чэмпіянатах. У выніку гэта дазволіла «Оршы» ўзняцца на 6-ты радок. У сезоне 2014 каманда ўпэўнена правяла першы этап, дзе атрымала першае месца ў групе, не пацярпеўшы ніводнай паразы. У фінальным этапе «Орша» таксама спачатку ішла на першым месцы, але пазней шэраг няўдач адкінуў каманду на трэці радок. Толькі ў апошнім туры, дзякуючы нічыі з [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачамі»]], «Орша» засталася на трэцім радку і атрымала месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]]. Станам на 2014 год «Орша» была самым папулярным клубам Другой лігі паводле глядацкага інтарэсу — гэта была адзіная каманда, што збірала ў сярэднім больш за 1000 чалавек на матчы. У сезоне 2015 каманда ішла ўнізе турнірнай табліцы і заняла 14-е месца з 16. У сезоне 2016 быў павялічаны бюджэт клуба, дзякуючы чаму яго склад папоўніў шэраг вопытных ігракоў, а галоўным трэнерам быў прызначаны [[Юрый Канаплёў]], які доўгі час працаваў з [[ФК Віцебск|«Віцебскам»]]. «Орша» здолела замацавацца ў сярэдзіне турнірнай табліцы і заняла 7-е месца з 14. У сезоне 2017, нягледзячы на добры пачатак, «Орша» хутка апынулася ў сярэдзіне турнірнай табліцы і заставалася там да канца сезона, заняўшы 10-е месца з 16. У пачатку 2018 года новым галоўным трэнерам каманды стаў [[Вячаслаў Акшаеў]]. «Орша» добра распачала сезон, але потым стала цярпець паражэнне за паражэннем. У жніўні трэнерам замест Акшаева быў прызначаны [[Сяргей Вехцеў]], істотна змяніўся склад каманды, які быў папоўнены віцебскімі ігракамі. Сезон каманда скончыла на 12-м месцы з 15. Вехцеў заставаўся трэнерам і ў сезоне 2019, калі «Орша» стала 10-й, а нападнік клуба [[Дзмітрый Уладзіміравіч Іваноў|Дзмітрый Іваноў]] з 17 галамі стаў другім бамбардзірам Першай лігі. У сезоне 2020 «Орша» адмовілася ад актыўнага супрацоўніцтва з «Віцебскам», больш запрашалі ігракоў з Магілёва і з Расіі. Галоўным трэнерам сезон пачынаў [[Аляксандр Вопсеў]], у кастрычніку яго замяніў [[Мікалай Бранфілаў]], аднак вынікі амаль не змяніліся — «Орша» амаль увесь сезон правяла ў сярэдзіне і ніжняй палове табліцы, скончыла турнір на 11 месцы. У сезоне 2021, нягледзячы на істотную змену складу, клуб працягваў рабіць стаўку на вопытных ігракоў, падмацаваўшыся таксама шэрагам маладых выканаўцаў і расійскімі ігракамі. Па турнірнай дыстанцыі каманда ішла роўна, знаходзілася амаль увесь час трохі ніжэй сярэдзіны табліцы. У верасні 2021 года галоўны трэнер каманды Мікалай Бранфілаў пакінуў клуб, некаторы час абавязкі галоўнага трэнера выконваў яго памочнік [[Алег Чарапнёў]], а ў кастрычніку новым трэнерам стаў [[Ігар Чумачэнка]], які раней узначальваў магілёўскі [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро»]]. На гэты час каманда ўжо ўпэўнена замацавалася на 9-м месцы з 12, дзе і скончыла сезон. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Оршы»"> Выява:ФК Орша.gif|да 2015 года Выява:ФК Орша (2016).gif|з 2016 года </gallery></center> == Папярэднія назвы == * 1951—1956: «Труд» * 1956—1959: ЗШМ * 1960—1965: «Машынабудаўнік» * 1965—1989: «Старт» * 1990—1994: «Легмаш» * 1995: «Максім-Орша» * 1996: «Максім-Легмаш» * 1997—2005: «Орша» * 2006: «Орша-Белаўтасервіс» * з 2007: «Орша» == Дасягненні == === БССР === * Фіналіст [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]]: [[Кубак БССР па футболе 1971|1971]] * 4-е месца ў [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%82_%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%A1%D0%A1%D0%A0_%D0%BF%D0%BE_%D1%84%D1%83%D1%82%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%83 чэмпіянаце БССР] (1971) * 4-разовы чэмпіён Віцебскай вобласці (1968, 1970, 1972, 1977). 4-разовы ўладальнік Кубка Віцебскай вобласці (1961, 1971, 1972, 1976). 7-разовы сярэбраны прызёр чэмпіянату Віцебскай вобласці (1973, 1980, 1982, 1983, 1984, 1989, 2002). 4-разовы бронзавы прызёр чэмпіянату Віцебскай вобласці (1966, 1974, 1975, 1979). === Рэспубліка Беларусь === * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]] у групе Б: [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|1995]] * Лепшае дасягненне ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] — 7 месца ([[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]]) == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Раман Краўчанка]]||2004}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Валадзькоў]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксей Велікевіч]]||1995}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Волчанка]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Іван Беразун]]||1997}} {{Ігрок|73|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ільяз Сафі]]||1999}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Цюніс]]||2003}}--> |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Сармат Шаўлохаў]]||2001}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Глеб Вяршынін]]||2002}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Міхаіл Аляксандравіч Захараў|Міхаіл Захараў]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Марат Калінчанка]]||1999}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Бальбух]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мацвей Ермаковіч]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Луцік]]||2002}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Георгій Хінчагаў]]||2001}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іаан Нямчонак]]||1999}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Антонаў]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Арсеній Вайнер]]||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікалай Кітаёў]]||1984}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Дуброў]]||2001}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікіта Бабчонак]]||1999}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Ціхаміраў]]||1999}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Кабачэўскі]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікалай Зянько]]||1989}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Чумачэнка]] (нар. 1976) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Кітаёў]] (нар. 1984) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 1992 ФК Орша|1992]] || style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Трэцяя]] (Д3)|| '''6''' || 15 || 7 || 3 || 5 || 19–20 || '''17''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1992/1993 ФК Орша|1992/1993]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Трэцяя]] (Д3)|| '''4''' || 30 || 15 || 8 || 7 || 46–29 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1993/1994 ФК Орша|1993/1994]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Трэцяя]] (Д3)|| '''6''' || 34 || 16 || 8 || 10 || 49–40 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1994/1995 ФК Орша|1994/1995]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 22 || 16 || 2 || 4 || 54–22 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 1995 ФК Орша|1995]] ||style="background:#A3E9FF"|[[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''1''' || 12 || 8 || 3 || 1 || 21–10 || '''27''' |||| [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 1996 ФК Орша|1996]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Другая]] (Д2) || '''8''' || 24 || 10 || 2 || 12 || 33–45 || '''32''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 1997 ФК Орша|1997]] || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 7 || 3 || 20 || 34–61 || '''24''' || || |- | [[Сезон 1998 ФК Орша|1998]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 5 || 8 || 17 || 23–59 || '''23''' || || Змена назваў ліг |- | [[Сезон 1999 ФК Орша|1999]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''9''' || 30 || 10 || 9 || 11 || 46–37 || '''39''' || || |- | [[Сезон 2000 ФК Орша|2000]] ||[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''9''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 48–44 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2001 ФК Орша|2001]] ||[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) || '''12''' || 28 || 9 || 1 || 18 || 40–74 || '''28''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/32 фіналу]] || Пераход на аматарскі ўзровень |- | 2002–2003 ||colspan="9"| Выступленне ў чэмпіянаце Віцебскай вобласці (Д4) |- | [[Сезон 2004 ФК Орша|2004]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Другая]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 24 || 17 || 2 || 5 || 67–24 || '''53''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- align="center" | [[Сезон 2005 ФК Орша|2005]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая]] (Д2) || '''15''' || 30 || 6 || 6 || 18 || 33–74 || '''24''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/16 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- align="center" | [[Сезон 2006 ФК Орша|2006]] || style="background:#A3E9FF"|[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Другая]] (Д3) || '''12''' || 32 || 10 || 2 || 20 || 44–79 || '''28''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2007 ФК Орша|2007]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Другая]] (Д3) || '''13''' || 30 || 7 || 4 || 19 || 34–63 || '''25''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2008 ФК Орша|2008]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Другая]] (Д3) || '''12''' || 30 || 10 || 4 || 16 || 45–55 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2009 ФК Орша|2009]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Другая]] (Д3) || '''14''' || 26 || 3 || 6 || 17 || 17–53 || '''15''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2010 ФК Орша|2010]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''15''' || 34 || 10 || 3 || 21 || 40–75 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- align="center" | [[Сезон 2011 ФК Орша|2011]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || '''15''' || 30 || 6 || 3 || 21 || 31–86 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Орша|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || '''17''' || 36 || 9 || 8 || 19 || 30–72 || '''75''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Орша|2013]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3) || '''6''' || 24 || 10 || 5 || 9 || 41–25 || '''35''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/32 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2014 ФК Орша|2014]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група А)|Другая — А]] (Д3) || '''1''' || 22 || 17 || 5 || 0 || 46–10 || '''56''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/64 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Фінальны этап|Фінальны этап]] || style="background:#cc9966"|'''3''' || 14¹ || 7 || 6 || 1 || 25–12 || '''27''' || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2015 ФК Орша|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 3 || 8 || 19 || 24–70 || '''17''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Орша|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || '''7''' || 26 || 9 || 10 || 7 || 43–34 || '''37''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Орша|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 48–48 || '''37''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Орша|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''12''' || 28 || 8 || 3 || 17 || 33–53 || '''27''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Орша|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''10''' || 28 || 9 || 4 || 15 || 33–61 || '''31''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Орша|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''11''' || 26 || 7 || 6 || 13 || 30–42 || '''24'''² || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Орша|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''9''' || 33 || 9 || 7 || 17 || 41–60 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Орша|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' Улічваючы 6 гульняў, перанесеных з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 8 матчаў, 3—4—1, розніца мячоў 13—8. * ^'''2''' З каманды зняты 3 ачкі за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезонах 2017—2018. == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Мікалай Камароўскі]] (1992—1994) * [[Уладзімір Маргалкін]] (1994) * [[Сяргей Шынкевіч]] (1995) * [[Уладзімір Маргалкін]] (1995) * [[Леанід Барэйша]] (1996—1998) * [[Сяргей Шынкевіч]] (1998—2001) * [[Сяргей Чарнышоў]] (2004—2006) * [[Сяргей Ясінскі]] (2006, з ліпеня) * [[Уладзімір Правалінскі (футбаліст)|Уладзімір Правалінскі]] (2007—2011) * [[Аляксандр Ладзяны]] (2012—2015) * [[Юрый Канаплёў]] (2016—2017) * [[Вячаслаў Акшаеў]] (2018, да жніўня) * [[Сяргей Вехцеў]] (жнівень 2018 — снежань 2019) * [[Аляксандр Вопсеў]] (студзень — кастрычнік 2020) * [[Мікалай Бранфілаў]] (кастрычнік 2020 — верасень 2021) * [[Алег Чарапнёў]] ({{в.а.}} у верасні — кастрычніку 2021) * [[Ігар Чумачэнка]] (з кастрычніка 2021) {{Div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.fk-orsha.com Сайт клуба] * [http://orshafans.livejournal.com Старонка фанатаў у LiveJournal] * [http://orshafans.livejournal.com/107486.html Вынікі 2012 года] * [http://orshafans.livejournal.com/121569.html Агульная статыстыка ФК «Орша» ў чэмпіянатах Беларусі] * {{globalsportsarchive|fk-orsa/20351}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_FK_Orsha}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Орша]] [[Катэгорыя:ФК Орша| ]] 6ximraru9zxnj5qt3nhtmo6u1kuwoa4 2 139557 4164372 4163538 2022-07-24T20:24:19Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Яцэк Мальчэўскі''' ([[Польская мова|пол.]] ''Jacek Malczewski''; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расейская імпэрыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сымбалізм (мастацтва)|сымбалізму]].{{Мастак|імя=Яцэк Мальчэўскі|імя пры нараджэньні=Jacek Malczewski|дата нараджэньня=14 ліпеня 1854|месца нараджэньня=Радам, Царства Польскае|месца пахаваньня=Кракаў|дата сьмерці=8 кастрычніка 1929|месца сьмерці=Кракаў, Польшча|заняткі=мастак|адукацыя=Кракаўская акадэмія мастацтва|альма-матэр=Кракаўская акадэмія мастацтва|плынь=сымбалізм|працы=Мэлянхолія, 1890-1894, Сьмерць, 1902}} == Жыцьцяпіс == Паходзіў з зьбяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменьніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на сьвядомасць юнака аказалі ідэі польскага мэсіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросьце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучаньне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаньнем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалягічнай вандроўцы, арганізаванай графам Каралем Лянцкаронскім у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасьня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхэн|Мюнхэне]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 году вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафэсарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «Sztuka» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксэнтовіч]], [[Юзэф Магофэр]], [[Станіслаў Высьпянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 году<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасьля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і зьмяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставаў, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцьця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 году<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасьць == Вялікі ўплыў на мастацкую сьвядомасць мастака аказалі [[сьмерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасьля якой ён пачаў дасьледаваць сьмерць як зьяву ў жыцьці чалавека, і сьмерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасьць мастака — [[Пэйзаж|пэйзажы]] і касьцюмаваныя партрэты, сымбалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненьне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski – rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай зьнешнасьці, мастак, тым ня менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касьцюмаваных партрэтах (у дасьпехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасьці Станіслава Высьпянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазыцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцыяў ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстаньне ў шахце» 1882 • «Арыштанты на этапе» 1883 • «Інтрадукцыя» 1890 • «Мэлянхолія» 1890–1894 • «Сьвяты вечар у Сыбіру» 1892 • «Бязвыходная сытуацыя» 1895–1897 • «Мае жыцьцё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», 1899 • «Дворык у зьвярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Разьвітаньне» • «Пэйзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пэйзаж» • «У момант стварэньня сьпячай гарпіі» 1901 • «Саламэя чакае, пакуль адсякаюць галову сьв. Яну Хрысьціцелю» • «Вяртаньне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненьне мастака» • «Маё жыцьцё. Вяртаньне» • «Анёл і пастушок І» 1903 • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера» 1906 • «Мае мадэлі» • «Сьмерць Алены» 1907 • «Сьмерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія» 1910 • «Аўтапартрэт і маладая смерць» 1910 • Піфія Мальчэўскага 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Асобы Кракава]] [[Катэгорыя:Польскія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Польскія прафэсары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сымбалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сымбалісты]] aeu1m70ws177ooc6feyerjzy14z2tp4 4164374 4164372 2022-07-24T20:24:44Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Яцэк Мальчэўскі''' ([[Польская мова|пол.]] ''Jacek Malczewski''; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расейская імпэрыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сымбалізм (мастацтва)|сымбалізму]].{{Мастак|імя=Яцэк Мальчэўскі|імя пры нараджэньні=Jacek Malczewski|дата нараджэньня=14 ліпеня 1854|месца нараджэньня=Радам, Царства Польскае|месца пахаваньня=Кракаў|дата сьмерці=8 кастрычніка 1929|месца сьмерці=Кракаў, Польшча|заняткі=мастак|адукацыя=Кракаўская акадэмія мастацтва|альма-матэр=Кракаўская акадэмія мастацтва|плынь=сымбалізм|працы=Мэлянхолія, 1890-1894, Сьмерць, 1902}} == Жыцьцяпіс == Паходзіў з зьбяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменьніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на сьвядомасць юнака аказалі ідэі польскага мэсіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросьце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучаньне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаньнем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалягічнай вандроўцы, арганізаванай графам Каралем Лянцкаронскім у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасьня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхэн|Мюнхэне]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 году вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафэсарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «Sztuka» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксэнтовіч]], [[Юзэф Магофэр]], [[Станіслаў Высьпянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 году<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасьля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і зьмяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставаў, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцьця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 году<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасьць == Вялікі ўплыў на мастацкую сьвядомасць мастака аказалі [[сьмерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасьля якой ён пачаў дасьледаваць сьмерць як зьяву ў жыцьці чалавека, і сьмерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасьць мастака — [[Пэйзаж|пэйзажы]] і касьцюмаваныя партрэты, сымбалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненьне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski – rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай зьнешнасьці, мастак, тым ня менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касьцюмаваных партрэтах (у дасьпехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасьці Станіслава Высьпянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазыцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцыяў ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстаньне ў шахце» 1882 • «Арыштанты на этапе» 1883 • «Інтрадукцыя» 1890 • «Мэлянхолія» 1890–1894 • «Сьвяты вечар у Сыбіру» 1892 • «Бязвыходная сытуацыя» 1895–1897 • «Мае жыцьцё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», 1899 • «Дворык у зьвярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Разьвітаньне» • «Пэйзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пэйзаж» • «У момант стварэньня сьпячай гарпіі» 1901 • «Саламэя чакае, пакуль адсякаюць галову сьв. Яну Хрысьціцелю» • «Вяртаньне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненьне мастака» • «Маё жыцьцё. Вяртаньне» • «Анёл і пастушок І» 1903 • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера» 1906 • «Мае мадэлі» • «Сьмерць Алены» 1907 • «Сьмерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія» 1910 • «Аўтапартрэт і маладая смерць» 1910 • Піфія Мальчэўскага 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Асобы Кракава]] [[Катэгорыя:Польскія мастакі і мастачкі]] [[Катэгорыя:Польскія прафэсары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сымбалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сымбалісты]] 0ni9qari8wth5uer4cf75dvf0dyat60 4164377 4164374 2022-07-24T20:26:41Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Яцак Мальчэўскі''' ([[Польская мова|пол.]] ''Jacek Malczewski''; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]].{{Мастак|імя=Яцак Мальчэўскі|імя пры нараджэнні=Jacek Malczewski|дата нараджэння=14 ліпеня 1854|месца нараджэння=Радам, Царства Польскае|месца пахавання=Кракаў|дата смерці=8 кастрычніка 1929|месца смерці=Кракаў, Польшча|заняткі=мастак|адукацыя=Кракаўская акадэмія мастацтва|альма-матэр=Кракаўская акадэмія мастацтва|плынь=сімвалізм|працы=Меланхолія, 1890-1894, Смерць, 1902}} == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам Каралем Лянцкаронскім у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «Sztuka» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстанне ў шахце», 1882 • «Арыштанты на этапе», 1883 • «Інтрадукцыя», 1890 • «Меланхолія», 1890–1894 • «Святы вечар у Сібіры», 1892 • «Бязвыходная сітуацыя», 1895–1897 • «Мае жыццё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», [[1899]] • «Дворык у звярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Развітанне» • «Пейзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пейзаж» • «У момант стварэння спячай гарпіі», 1901 • «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» • «Вяртанне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненне мастака» • «Маё жыццё. Вяртанне» • «Анёл і пастушок І», 1903 • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера», 1906 • «Мае мадэлі» • «Смерць Алены», 1907 • «Смерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія», 1910 • «Аўтапартрэт і маладая смерць», 1910 • Піфія Мальчэўскага, 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Крыніцы == <references /> [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Кракава]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія прафесары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сімвалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]] pt0mzsdl37crexadmac0cvgvd29ld5i 4164393 4164377 2022-07-24T20:37:35Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменьнік |Імя = Патрыцыя Гайсьміт |Арыгінал імя = Patricia Highsmith |Імя пры нараджэньні = Mary Patricia Plangman |Псэўданімы = Клэр Морган |Дата нараджэньня = 19 студзеня 1921 |Месца нараджэньня = [[Форт-Ўэрт]], [[Тэхас]], [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] |Дата сьмерці = 4 лютага 1995 |Месца сьмерці = [[Лякарна]], [[Швайцарыя]] |Род дзейнасьці = Пісьменьніца |Гады актыўнасьці = 1950—1995 |Кірунак = Мадэрнізм |Мова = Ангельская |Дэбют = 1950 |Значныя творы = «[[Цана солі]]» (1953), «[[Таленавіты містэр Рыплі]]» (1955), «[[Крык савы]]» (1962) }} '''Патрыцыя Гайсьміт''' ({{мова-en|Patricia Highsmith}}; пры нараджэньні ''Мэры Патрыцыя Пленгман''; 19 студзеня 1921, [[Форт-Ўэрт]], [[Тэхас]], [[ЗША]] ― 4 лютага 1995, [[Лякарна]], [[Швайцарыя]]) ― амэрыканская [[пісьменьніца]]. == Жыцьцяпіс == Патрыцыя Гайсьміт нарадзілася ў мястэчку [[Форт-Ўэрт]] (штат Тэхас), але спачатку выхоўвалася бабуляй па матчынай лініі і жыла ў [[Нью-Ёрк|Нью-Ёрку]] (пазьней яна назвала гэты час «маленькім пеклам»), а пазьней у маці Мэры Коўтс (13 верасьня 1895 году — 12 сакавіка 1991 году) і айчыма Стэнлі Гайсьміта (Мэры пабралася зь ім шлюбам у 1924 годзу), якія былі прафэсійнымі акторамі. Маці Патрысіі разьвялася з бацькам Джэем Бэрнардам Пленгманам (1889—1975) за 10 дзён да нараджэньня дачкі<ref>Bradford, Richard (2021). «Devils, Lusts and Strange Desires: The Life of Patricia Highsmith» (1st ed.). Bloomsbury Caravel.</ref>. Юная Гайсьміт мела даволі напружаныя адносіны з [[маці]], часта крыўдзіла [[Айчым|айчыма]], хоць пазьней часта спрабавала перацягнуць яго на свой бок у сварках з маці. Як распавяла сама Гайстміт, яе маці прызналася, што спрабавала перапыніць [[цяжарнасьць]], выпіўшы [[шкіпінар]]. Гайсьміт так і не прызвычаілася да такіх адносінаў любові—нянавісьці, якія перасьледвалі яе да канца жыцьця і апісаныя ёю ў апавяданьні «Чарапаха» (пра хлопчыка, які забіў маці)<ref>Harrison, Russell (1997). «Patricia Highsmith» (Twayne’s United States Authors Series, No. 683). 1st ed. Twayne Publishers.</ref>. Бабуля навучыла Патрыцыю чытаць у раньнім дзяцінстве. Гайсьміт праштудыявала бібліятэку маці і айчыма. Ва ўзросьце васьмі гадоў Гайсьміт адкрыла для сябе кнігу [[Карл Мэнінгер|Карла Мэнінгера]] «Чалавечы розум» і захапілася абследаваньнем пацыентаў з псыхічнымі разладамі, такімі як [[піраманія]] і [[шызафрэнія]]<ref>Piepenbring, Dan (January 19, 2015). «A Dissatisfaction with Life». The Paris Review.</ref>. Па словах біёграфа пісьменьніцы Эндру Ўілсана ў кнізе «[[Прыгожы цень]]», жыцьцё Гайсьміт было няпростым: яна была алькагаліцай, і ейныя раманы не доўжыліся больш за пару гадоў, а сучасьнікам і знаёмым яна наогул здавалася чалавеканенавісьніцай і жорсткім чалавекам. Яна аддавала перавагу таварыству жывёлаў, а не людзей. Разам зь ёй жылі [[Кот|каты]] і [[сьлімакі]]. Апошнія, па словах Гайсьміт, ўсялялі ў яе дзіўны спакой, у садзе пісьменьніцы было некалькі сотняў гэтых малюскаў, часам яна нават брала некаторых зь іх з сабой у падарожжы<ref>Мейсон Каррі. «Щоденні ритуали: так працюють митці» = Daily Rituals How Artists Work. — К.: Самміт-книга, 2020. — С. 415.</ref>. Патрыцыя Гайсьміт не была замужам і ня мела дзяцей. У пісьменьніцы былі як лезьбійскія, так і гетэрасэксуальныя повязі, раманы. Адзін зь вядомых усім раманаў зьвязаў яе з амэрыканскай пісьменьніцай Мэрыджэйн Мікер ({{мова-en|Marijane Meaker|скарочана}})<ref>Schenkar, Joan (February 25, 2016). «What Patricia Highsmith did for love: 'The Price of Salt' and the secrets behind 'Carol'». Los Angeles Times.</ref>. Гайсьміт была рашучай [[Атэізм|атэісткай]]<ref>Gray, John (May 17, 2013). [https://www.bbc.com/news/magazine-22551083 «A Point of View: Tom Ripley and the meaning of evil»]. BBC News Magazine.</ref>. Нягледзячы на тое, што яна лічыла сябе лібэралкай і ў школьныя гады ладзіла з афра-амэрыканскімі студэнтамі, у наступныя гады яна лічыла, што амэрыканскія мурыны вінаватыя ў крызе сацыяльнага забесьпячэньня ў [[ЗША]]<ref>Wilson, Andrew (2003). [https://archive.org/details/beautifulshadowl00wils «Beautiful Shadow: A Life of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. Bloomsbury.</ref>. А таксама яна не любіла карэйцаў, таму што «яны елі сабак»<ref name="independent">Hodgson, Godfrey (February 6, 1995). [https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-patricia-highsmith-1571740.html «Obituary: Patricia Highsmith»]. The Independent.</ref>. Патрыцыя Гайсьміт называла сябе сацыял-дэмакраткай<ref name="independent"/>. Яна верыла ў амэрыканскія дэмакратычныя ідэалы і ў «абяцаньні» гісторыі ЗША, але таксама вельмі крытычна ставілася да рэальнасьці культуры і зьнешняй палітыкі краіны 20-га стагодзьдзя. Пачынаючы з 1963 году яна пражывала выключна ў [[Эўропа|Эўропе]]. Яна захавала грамадзянства Злучаных Штатаў, нягледзячы на падатковыя штрафы, на якія яна горка скардзілася, жывучы шмат гадоў у [[Францыя|Францыі]] і [[Швайцарыя|Швайцарыі]]<ref>Schenkar, Joan (2009). [https://archive.org/details/talentedmisshigh0000sche «The Talented Miss Highsmith: The Secret Life and Serious Art of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. St. Martin’s Press.</ref>. Памерла 4 лютага 1995 году ў Лякарна (Швайцарыя) ад [[Леўкемія|леўкеміі]]<ref>Raskin, Jonah (2009). «The Talented Patricia Highsmith». web.sonoma.edu.</ref>. == Творчасьць == Паўтаральныя матывы ў прозе Патрыцыі Гайсьміт ўключаюць [[каханьне]], [[нянавісьць]], апантанасьць або рэўнасьць. У сваіх творах яна засяроджвалася не столькі на апісаньні злачынстваў, колькі на псыхалагічных асновах выканаўцаў і іх псыхалёгіі<ref name="wildside">Joshi, S. T. (2019). «Patricia Highsmith: Guilt and Innocence». Varieties of Crime Fiction (1st ed.). Wildside Press. — С. 122—137.</ref>. У 1950 годзе яна скончыла раман «[[Незнаёмцы ў цягніку]]», які быў экранізаваны [[Альфрэд Гічкок|Альфрэдам Гічкокам]] у 1951 годзе пад назвай «[[Незнаёмцы зь цягніку]]»<ref name="wildside"/>. У 1955 годзе выйшла адна з самых папулярных ейных кнігаў «[[Таленавіты містэр Рыплі]]». Вялікі посьпех падштурхнуў пісьменьніцу працягнуць сэрыю раманаў, прысьвечаную герою [[Том Рыплі|Тому Рыплі]]<ref name="wildside"/>. «[[Цана солі]]» вылучаецца ў творчасьці Гайсьміт, якая складаецца ў асноўным з дэтэктыўных раманаў. «Цана солі» таксама вядомы як «Кэрал» ― гэта лезьбійскі раман натхнёны досьведам аўтаркі. Ён вылучаўся сярод іншых раманаў пра гомасексуальныя адносіны перш за ўсё разьвянчаньнем стэрэатыпаў і завяршэньнем гісторыі гэпі-эндам<ref>Tonkin, Boyd (December 7, 2015). «'Carol', Patricia Highsmith, and how gay literature found its voice in the 1950s». The Independent.</ref>. Па-беларуску раманы пісьменьніцы не даступныя. Некалькі апавяданьняў Гайсьміт былі перакладзеныя [[Уладзімер Шчасны|Ўладзімерам Шчасным]], напрыклад «[[Гальштук Ўудра Ўільсана]]»<ref>[https://knihi.com/Patrycyja_Chajsmit/Halstuk_Vudra_Vilsana.html «Гальштук Вудра Вільсана»]. Беларуская палічка.</ref>. == Творы == === Раманы === * Strangers on a Train (1950) * The Price of Salt (1952) (як Клэр Морган) * The Blunderer (1954) * Deep Water (1957) * A Game for the Living (1958) * This Sweet Sickness (1960) * The Cry of the Owl (1962) * The Two Faces of January (1964) * The Glass Cell (1964) * A Suspension of Mercy (1965) (The Story-Teller in the U.S.) * Those Who Walk Away (1967) * The Tremor of Forgery (1969) * A Dog’s Ransom (1972) * Edith’s Diary (1977) * People Who Knock on the Door (1983) * Found in the Street (1986) * Small g: a Summer Idyll (1995) === Зборнікі апавяданьняў === * Eleven (1970) * Little Tales of Misogyny (1975) * The Animal Lover’s Book of Beastly Murder (1975) * Slowly, Slowly in the Wind (1979) * The Black House (1981) * Mermaids on the Golf Course (1985) * Tales of Natural and Unnatural Catastrophes (1987) * Chillers (1990) * Nothing That Meets the Eye: The Uncollected Stories (2002) * Under a Dark Angel’s Eye: The Selected Stories of Patricia Highsmith (2021). === Эсэ і артыкулы === * «The Sense of Form», The Writer, January 1948 * «Suspense in Fiction», The Writer, December 1954 * «Not-Thinking with the Dishes» (1982), Whodunit? A Guide to Crime, Suspense and Spy Fiction * «Scene of the Crime» (1989), Granta, Issue No. 29, Winter. == Крыніцы == {{Крыніцы}} == Вонкавыя спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20040622002320/http://www.bbc.co.uk/bbcfour/audiointerviews/profilepages/highsmithp1.shtml Аўдыё-інтэрвію] на BBC.{{ref-en}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Гайсьміт, Патрыцыя}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 19 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1921 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў ЗША]] [[Катэгорыя:Літаратары ЗША]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Лякарна]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Швайцарыі]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1995 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі ад леўкеміі]] [[Катэгорыя:Памерлі 4 лютага]] [[Катэгорыя:Атэісты]] [[Катэгорыя:Аўтары дэтэктыўнай прозы]] o6jcfy2ghfe9n7aq5odqcquuxusdayy 4164394 4164393 2022-07-24T20:40:22Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік |Імя = Патрыцыя Хайсміт |Арыгінал імя = Patricia Highsmith |Імя пры нараджэнні = Mary Patricia Plangman |Псеўданімы = Клэр Морган |Дата нараджэння = 19 студзеня 1921 |Месца нараджэння = [[Форт-Уэрт]], [[Тэхас]], [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] |Дата смерці = 4 лютага 1995 |Месца смерці = [[Лакарна]], [[Швейцарыя]] |Род дзейнасці = Пісьменніца |Гады актыўнасці = 1950—1995 |Кірунак = Мадэрнізм |Мова твораў = Англійская |Дэбют = 1950 |Значныя творы = «[[Цана солі]]» ([[1953]]), «[[Таленавіты містар Рыплі]]» ([[1955]]), «[[Крык савы]]» (1962) }} '''Патрыцыя Хайсміт''' ({{lang-en|Patricia Highsmith}}; пры нараджэнні ''Мэры Патрыцыя Пленгман''; 19 студзеня 1921, [[Форт-Уэрт]], [[Тэхас]], [[ЗША]] ― 4 лютага 1995, [[Лакарна]], [[Швейцарыя]]) ― амерыканская [[пісьменніца]]. == Біяграфія == Патрыцыя Хайсміт нарадзілася ў мястэчку [[Форт-Уэрт]] (штат Тэхас), але спачатку выхоўвалася бабуляй па матчынай лініі і жыла ў [[Нью-Ёрк|Нью-Ёрку]] (пазней яна назвала гэты час «маленькім пеклам»), а пазней у маці Мэры Коўтс (13 верасня 1895 года — 12 сакавіка 1991 года) і айчыма Стэнлі Хайсміта (Мэры пабралася з ім шлюбам у 1924 годзу), якія былі прафесійнымі акцёрамі. Маці Патрысіі развялася з бацькам Джэем Бернардам Пленгманам (1889—1975) за 10 дзён да нараджэння дачкі<ref>Bradford, Richard (2021). «Devils, Lusts and Strange Desires: The Life of Patricia Highsmith» (1st ed.). Bloomsbury Caravel.</ref>. Юная Хайсміт мела даволі напружаныя адносіны з [[маці]], часта крыўдзіла [[Айчым|айчыма]], хоць пазней часта спрабавала перацягнуць яго на свой бок у сварках з маці. Як распавяла сама Гайстміт, яе маці прызналася, што спрабавала перапыніць [[цяжарнасць]], выпіўшы [[шкіпінар]]. Хайсміт так і не прызвычаілася да такіх адносін любові—нянавісці, якія пераследвалі яе да канца жыцця і апісаныя ёю ў апавяданні «Чарапаха» (пра хлопчыка, які забіў маці)<ref>Harrison, Russell (1997). «Patricia Highsmith» (Twayne’s United States Authors Series, No. 683). 1st ed. Twayne Publishers.</ref>. Бабуля навучыла Патрыцыю чытаць у раннім дзяцінстве. Хайсміт праштудыявала бібліятэку маці і айчыма. Ва ўзросце васьмі гадоў Хайсміт адкрыла для сябе кнігу [[Карл Менінгер|Карла Менінгера]] «Чалавечы розум» і захапілася абследаваннем пацыентаў з псіхічнымі разладамі, такімі як [[піраманія]] і [[шызафрэнія]]<ref>Piepenbring, Dan (January 19, 2015). «A Dissatisfaction with Life». The Paris Review.</ref>. Па словах біёграфа пісьменніцы Эндру Уілсана ў кнізе «[[Прыгожы цень]]», жыццё Хайсміт было няпростым: яна была алкагаліцай, і яе раманы не доўжыліся больш за пару гадоў, а сучаснікам і знаёмым яна наогул здавалася чалавеканенавісніцай і жорсткім чалавекам. Яна аддавала перавагу таварыству жывёл, а не людзей. Разам з ёй жылі [[Кот|каты]] і [[слімакі]]. Апошнія, па словах Хайсміт, ўсялялі ў яе дзіўны спакой, у садзе пісьменніцы было некалькі сотняў гэтых малюскаў, часам яна нават брала некаторых з іх з сабой у падарожжы<ref>Мейсон Каррі. «Щоденні ритуали: так працюють митці» = Daily Rituals How Artists Work. — К.: Самміт-книга, 2020. — С. 415.</ref>. Патрыцыя Хайсміт не была замужам і не мела дзяцей. У пісьменніцы былі як лезбійскія, так і гетэрасексуальныя повязі, раманы. Адзін з вядомых усім раманаў звязаў яе з амерыканскай пісьменніцай Мэрыджэйн Мікер ({{lang-en|Marijane Meaker}})<ref>Schenkar, Joan (February 25, 2016). «What Patricia Highsmith did for love: 'The Price of Salt' and the secrets behind 'Carol'». Los Angeles Times.</ref>. Хайсміт была рашучай [[Атэізм|атэісткай]]<ref>Gray, John (May 17, 2013). [https://www.bbc.com/news/magazine-22551083 «A Point of View: Tom Ripley and the meaning of evil»]. BBC News Magazine.</ref>. Нягледзячы на тое, што яна лічыла сябе лібералкай і ў школьныя гады ладзіла з афра-амерыканскімі студэнтамі, у наступныя гады яна лічыла, што амерыканскія мурыны вінаватыя ў крызе сацыяльнага забеспячэння ў [[ЗША]]<ref>Wilson, Andrew (2003). [https://archive.org/details/beautifulshadowl00wils «Beautiful Shadow: A Life of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. Bloomsbury.</ref>. А таксама яна не любіла карэйцаў, таму што «яны елі сабак»<ref name="independent">Hodgson, Godfrey (February 6, 1995). [https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-patricia-highsmith-1571740.html «Obituary: Patricia Highsmith»]. The Independent.</ref>. Патрыцыя Хайсміт называла сябе сацыял-дэмакраткай<ref name="independent"/>. Яна верыла ў амерыканскія дэмакратычныя ідэалы і ў «абяцанні» гісторыі ЗША, але таксама вельмі крытычна ставілася да рэальнасці культуры і знешняй палітыкі краіны 20-га стагоддзя. Пачынаючы з 1963 года яна пражывала выключна ў [[Еўропа|Еўропе]]. Яна захавала грамадзянства Злучаных Штатаў, нягледзячы на падатковыя штрафы, на якія яна горка скардзілася, жывучы шмат гадоў у [[Францыя|Францыі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>Schenkar, Joan (2009). [https://archive.org/details/talentedmisshigh0000sche «The Talented Miss Highsmith: The Secret Life and Serious Art of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. St. Martin’s Press.</ref>. Памерла 4 лютага 1995 года ў Лакарна (Швейцарыя) ад [[Леўкемія|леўкеміі]]<ref>Raskin, Jonah (2009). «The Talented Patricia Highsmith». web.sonoma.edu.</ref>. == Творчасць == Паўтаральныя матывы ў прозе Патрыцыі Хайсміт уключаюць [[каханне]], [[нянавісць]], апантанасць або рэўнасць. У сваіх творах яна засяроджвалася не столькі на апісанні злачынстваў, колькі на псіхалагічных асновах выканаўцаў і іх псіхалогіі<ref name="wildside">Joshi, S. T. (2019). «Patricia Highsmith: Guilt and Innocence». Varieties of Crime Fiction (1st ed.). Wildside Press. — С. 122—137.</ref>. У 1950 годзе яна скончыла раман «[[Незнаёмцы ў цягніку]]», які быў экранізаваны [[Альфрэд Гічкок|Альфрэдам Гічкокам]] у 1951 годзе пад назвай «[[Незнаёмцы з цягніку]]»<ref name="wildside"/>. У 1955 годзе выйшла адна з самых папулярных яе кніг «[[Таленавіты містар Рыплі]]». Вялікі поспех падштурхнуў пісьменніцу працягнуць серыю раманаў, прысвечаную герою [[Том Рыплі|Тому Рыплі]]<ref name="wildside"/>. «[[Цана солі]]» вылучаецца ў творчасці Хайсміт, якая складаецца ў асноўным з дэтэктыўных раманаў. «Цана солі» таксама вядомы як «Кэрал» ― гэта лезбійскі раман натхнёны досведам аўтара. Ён вылучаўся сярод іншых раманаў пра гомасексуальныя адносіны перш за ўсё развянчаннем стэрэатыпаў і завяршэннем гісторыі гэпі-эндам<ref>Tonkin, Boyd (December 7, 2015). «'Carol', Patricia Highsmith, and how gay literature found its voice in the 1950s». The Independent.</ref>. Па-беларуску раманы пісьменніцы не даступныя. Некалькі апавяданняў Хайсміт былі перакладзены [[Уладзімір Шчасны|Уладзімірам Шчасным]], напрыклад «[[Гальштук Вудра Уілсана]]»<ref>[https://knihi.com/Patrycyja_Chajsmit/Halstuk_Vudra_Vilsana.html «Гальштук Вудра Вільсана»]. Беларуская палічка.</ref>. == Творы == === Раманы === * Strangers on a Train (1950) * The Price of Salt (1952) (як Клэр Морган) * The Blunderer (1954) * Deep Water (1957) * A Game for the Living (1958) * This Sweet Sickness (1960) * The Cry of the Owl (1962) * The Two Faces of January (1964) * The Glass Cell (1964) * A Suspension of Mercy (1965) (The Story-Teller in the U.S.) * Those Who Walk Away (1967) * The Tremor of Forgery (1969) * A Dog’s Ransom (1972) * Edith’s Diary (1977) * People Who Knock on the Door (1983) * Found in the Street (1986) * Small g: a Summer Idyll (1995) === Зборнікі апавяданняў === * Eleven (1970) * Little Tales of Misogyny (1975) * The Animal Lover’s Book of Beastly Murder (1975) * Slowly, Slowly in the Wind (1979) * The Black House (1981) * Mermaids on the Golf Course (1985) * Tales of Natural and Unnatural Catastrophes (1987) * Chillers (1990) * Nothing That Meets the Eye: The Uncollected Stories (2002) * Under a Dark Angel’s Eye: The Selected Stories of Patricia Highsmith (2021). === Эсэ і артыкулы === * «The Sense of Form», The Writer, January 1948 * «Suspense in Fiction», The Writer, December 1954 * «Not-Thinking with the Dishes» ([[1982]]), Whodunit? A Guide to Crime, Suspense and Spy Fiction * «Scene of the Crime» ([[1989]]), Granta, Issue No. 29, Winter. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20040622002320/http://www.bbc.co.uk/bbcfour/audiointerviews/profilepages/highsmithp1.shtml Аўдыё-інтэрв'ю] на BBC.{{ref-en}} {{DEFAULTSORT:Хайсміт, Патрыцыя}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 19 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1921 годзе]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў ЗША]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Лакарна]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1995 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі ад леўкеміі]] [[Катэгорыя:Памерлі 4 лютага]] [[Катэгорыя:Атэісты]] [[Катэгорыя:Аўтары дэтэктыўнай прозы]] 5bk4ohygjbvx2r0my5dekr75hg1088h 4164396 4164394 2022-07-24T20:47:08Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Рáдка Дэнэмáркава''' ([[Чэская мова|чэск.]] ''Radka Denemarková'', 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславаччына]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэская [[пісьменьніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>.{{Пісьменьнік|Імя=Радка Дэнэмаркава|Арыгінал імя=Radka Denemarková|Дата нараджэньня=14 сакавіка 1968|Месца нараджэньня=Кутна-Гора, Чэхаславаччына|Род дзейнасьці=Пісьменьніца, эсэістка, драматургіня, перакладніца, кінасцэнарыстка|Мова=Чэская|Дэбют=1998|Значныя творы=Peníze od Hitlera. Letní mozaika (2006), Hodiny z olova (2018)}} == Жыцьцяпіс == Р. Дэнэмаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]], а ў юнацтве стала сьведкай падзеньня камуністычнага рэжыму і [[Бэрлінская сьцяна|Бэрлінскай сьцяны]]. Гэтыя падзеі сфармавалі яе ня толькі як пісьменьніцу, але і як грамадзкую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў ня толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 сьнежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнэмаркава вывучала нямецкую і чэскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўнівэрсытэт|Карлавага ўнівэрсытэту]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытуту чэскай літаратуры Акадэміі навук Чэскай Рэспублікі<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнэмаркава — адзіная чэская пісьменьніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Ейныя творы перакладзеныя больш чым на 30 моваў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасьць == У свай творчасьці Р. Дэнэмаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі эўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнаньне немцаў]] пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], [[антысэмітызм]] або патрыярхальныя структуры і зьвязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 году ёй пажыцьцёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязьлітасным узбагачэньні і сур’ёзных парушэньнях правоў чалавека. Ейны крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сьцьвярджае, што няма жыцьця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку эўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius – Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе ейнае [[эсэ]] пра [[Галакост]] было апублікаванае ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменьніцы, Жыцьцяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == • Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. • MY 2 / US 2. 2014. • Příspěvek k dějinám radosti. 2014. • Spací vady. 2012. • Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. • Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. • Peníze od Hitlera. 2006. • A já pořád kdo to tluče. 2005. • Sám sobě nepřítelem. 1998. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 сакавіка]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1968 годзе]] [[Катэгорыя:Чэскія літаратары]] [[Катэгорыя:Чэскія драматургі]] [[Катэгорыя:Чэскія перакладнікі]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Чэхаславаччыне]] [[Катэгорыя:Асобы Прагі]] [[Катэгорыя:Фэміністкі]] [[Катэгорыя:Чэскія публіцысты]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Карлавага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Чэскія эсэісты]] ln7kotvgixzz7yn4o1qtsl7pdcg49kz 4164397 4164396 2022-07-24T20:47:30Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Рáдка Дэнэмáркава''' ([[Чэская мова|чэск.]] ''Radka Denemarková'', 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславаччына]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэская [[пісьменьніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>.{{Пісьменьнік|Імя=Радка Дэнэмаркава|Арыгінал імя=Radka Denemarková|Дата нараджэньня=14 сакавіка 1968|Месца нараджэньня=Кутна-Гора, Чэхаславаччына|Род дзейнасьці=Пісьменьніца, эсэістка, драматургіня, перакладніца, кінасцэнарыстка|Мова=Чэская|Дэбют=1998|Значныя творы=Peníze od Hitlera. Letní mozaika (2006), Hodiny z olova (2018)}} == Жыцьцяпіс == Р. Дэнэмаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславаччына|Чэхаславаччыне]], а ў юнацтве стала сьведкай падзеньня камуністычнага рэжыму і [[Бэрлінская сьцяна|Бэрлінскай сьцяны]]. Гэтыя падзеі сфармавалі яе ня толькі як пісьменьніцу, але і як грамадзкую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў ня толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 сьнежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнэмаркава вывучала нямецкую і чэскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўнівэрсытэт|Карлавага ўнівэрсытэту]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытуту чэскай літаратуры Акадэміі навук Чэскай Рэспублікі<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнэмаркава — адзіная чэская пісьменьніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Ейныя творы перакладзеныя больш чым на 30 моваў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасьць == У свай творчасьці Р. Дэнэмаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі эўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнаньне немцаў]] пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], [[антысэмітызм]] або патрыярхальныя структуры і зьвязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 году ёй пажыцьцёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязьлітасным узбагачэньні і сур’ёзных парушэньнях правоў чалавека. Ейны крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сьцьвярджае, што няма жыцьця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку эўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius – Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе ейнае [[эсэ]] пра [[Галакост]] было апублікаванае ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменьніцы, Жыцьцяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == • Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. • MY 2 / US 2. 2014. • Příspěvek k dějinám radosti. 2014. • Spací vady. 2012. • Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. • Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. • Peníze od Hitlera. 2006. • A já pořád kdo to tluče. 2005. • Sám sobě nepřítelem. 1998. == Крыніцы == {{Крыніцы}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 сакавіка]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1968 годзе]] [[Катэгорыя:Чэскія літаратары]] [[Катэгорыя:Чэскія драматургі]] [[Катэгорыя:Чэскія перакладнікі]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Чэхаславаччыне]] [[Катэгорыя:Асобы Прагі]] [[Катэгорыя:Фэміністкі]] [[Катэгорыя:Чэскія публіцысты]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Карлавага ўнівэрсытэту]] [[Катэгорыя:Чэскія эсэісты]] 6n9uvyqeqrpzdue0u01dn7x8li115q8 4164398 4164397 2022-07-24T20:48:00Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki '''Рáдка Дэнемáркава''' ([[Чэшская мова|чэшск.]] ''Radka Denemarková'', 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславакія]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэшская [[пісьменніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>.{{Пісьменнік|Імя=Радка Дэнемаркава|Арыгінал імя=Radka Denemarková|Дата нараджэння=14 сакавіка 1968|Месца нараджэння=Кутна-Гора, Чэхаславакія|Род дзейнасці=Пісьменніца, эсэістка, драматургіня, перакладніца, кінасцэнарыстка|Мова твораў=Чэшская|Дэбют=1998|Значныя творы=Peníze od Hitlera. Letní mozaika ([[2006]]), Hodiny z olova (2018)}} == Біяграфія == Р. Дэнемаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], а ў юнацтве стала сведкай падзення камуністычнага рэжыму і [[Берлінская сцяна|Берлінскай сцяны]]. Гэтыя падзеі сфарміравалі яе не толькі як пісьменніцу, але і як грамадскую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў не толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 снежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнемаркава вывучала нямецкую і чэшскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўніверсітэт|Карлавага ўніверсітэта]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытуту чэшскай літаратуры Акадэміі навук Чэшскай Рэспублікі<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнемаркава — адзіная чэшская пісьменніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Яе творы перакладзеныя больш чым на 30 моў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасць == У свае творчасці Р. Дэнемаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі еўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнанне немцаў]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[антысемітызм]] або патрыярхальныя структуры і звязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 года ёй пажыццёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязлітасным узбагачэнні і сур’ёзных парушэннях правоў чалавека. Яе крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сцвярджае, што няма жыцця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку еўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе яе [[эсэ]] пра [[Халакост]] было апублікавана ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменніцы, Жыццяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == • Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. • MY 2 / US 2. 2014. • Příspěvek k dějinám radosti. 2014. • Spací vady. 2012. • Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. • Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. • Peníze od Hitlera. 2006. • A já pořád kdo to tluče. 2005. • Sám sobě nepřítelem. 1998. {{Зноскі}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 сакавіка]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1968 годзе]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі Чэхіі]] [[Катэгорыя:драматургі Чэшскія]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Чэшскія]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Чэхаславакіі]] [[Катэгорыя:Постаці Прагі]] [[Катэгорыя:Феміністкі]] [[Катэгорыя:Чэшскія публіцысты]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Карлавага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Чэшскія эсэісты]] 2icdpzzaxa8736g6ehlci5w6kio0k8w 4164405 4164398 2022-07-24T20:54:08Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменьніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя=укр. Ві́ра Вовк, парт. Vira Vovk | Імя пры нараджэньні=Віра Остапівна Селянська | Месца пахаваньня=Рыю-дэ-Жанэйру | Гады актыўнасьці=1947-2022 | Кірунак=Мадэрнізм | Дэбют=1947 | Значныя творы=Зоря провідна (1955), Чорні акації. На горі (1961), Меандри (1979),Місячне павутиння (2017) }} '''Вéра Во́ўк''' ({{мова-укр|Віра Вовк}}, {{мова-парт|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласьць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыю-дэ-Жанэйру]], [[Бразылія]]) ― бразыльская і ўкраінская [[пісьменьніца]], [[паэтка]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Жыцьцяпіс == Нарадзілася 2 студзеня 1926 году ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласьць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археоляга. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Нямеччына|Нямеччыне]], пазьней у [[Бразылія|Бразыліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалёгія|музыкалёгію]] ў [[Тубінгенскі ўнівэрсытэт|Тубінгенскім унівэрсытэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыю-дэ-Жанэйру]], дзе скончыла ўнівэрсытэт, таксама стажывалася ў [[Калюмбійскі ўнівэрсытэт|Калюмбійскім унівэрсытэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і Мюнхэнскім унівэрсытэце, дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філязофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасьля атрыманьня адукацыі яна стала прафэсаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным унівэрсытэце Рыю-дэ-Жанэйру. З 1957 г. загадніца катэдрны германістыкі гэтага ўнівэрсытэту<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзэнтацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім сьвеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІІ . — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 году ў Рыю-дэ-Жанэйру<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасьць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІІ . — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасьці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кнігаў [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў эўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псэўданім Віра Селянская ўзяла ад прозьвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філязофскую лірыку (зб. «Зоря провідна» (1955), «Чорні акації» (1961), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», 1963. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», 1999. == Крыніцы == {{зноскі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Воўк, Вера}} [[Катэгорыя:Украінскія пісьменьніцы]] [[Катэгорыя:Украінскія паэткі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратаркі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратуразнаўцы]] [[Катэгорыя:Украінскія драматургі]] [[Катэгорыя:Украінскія перакладнікі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратары]] [[Катэгорыя:Бразыльскія пісьменьнікі]] [[Катэгорыя:Бразыльскія паэты]] [[Катэгорыя:Дыяспары]] dqycn7mtsgszy88vrsxhii6kb9qw7jn 4164406 4164405 2022-07-24T20:54:31Z CzechoBot 17685 clean up з дапамогай [[Project:AWB|AWB]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменьніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя=укр. Ві́ра Вовк, парт. Vira Vovk | Імя пры нараджэньні=Віра Остапівна Селянська | Месца пахаваньня=Рыю-дэ-Жанэйру | Гады актыўнасьці=1947-2022 | Кірунак=Мадэрнізм | Дэбют=1947 | Значныя творы=Зоря провідна (1955), Чорні акації. На горі (1961), Меандри (1979),Місячне павутиння (2017) }} '''Вéра Во́ўк''' ({{мова-укр|Віра Вовк}}, {{мова-парт|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласьць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыю-дэ-Жанэйру]], [[Бразылія]]) ― бразыльская і ўкраінская [[пісьменьніца]], [[паэтка]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Жыцьцяпіс == Нарадзілася 2 студзеня 1926 году ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласьць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археоляга. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Нямеччына|Нямеччыне]], пазьней у [[Бразылія|Бразыліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалёгія|музыкалёгію]] ў [[Тубінгенскі ўнівэрсытэт|Тубінгенскім унівэрсытэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыю-дэ-Жанэйру]], дзе скончыла ўнівэрсытэт, таксама стажывалася ў [[Калюмбійскі ўнівэрсытэт|Калюмбійскім унівэрсытэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і Мюнхэнскім унівэрсытэце, дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філязофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасьля атрыманьня адукацыі яна стала прафэсаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным унівэрсытэце Рыю-дэ-Жанэйру. З 1957 г. загадніца катэдрны германістыкі гэтага ўнівэрсытэту<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзэнтацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім сьвеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІІ . — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 году ў Рыю-дэ-Жанэйру<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасьць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІІ . — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасьці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кнігаў [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў эўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псэўданім Віра Селянская ўзяла ад прозьвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філязофскую лірыку (зб. «Зоря провідна» (1955), «Чорні акації» (1961), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», 1963. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», 1999. == Крыніцы == {{зноскі}} {{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Воўк, Вера}} [[Катэгорыя:Украінскія пісьменьніцы]] [[Катэгорыя:Украінскія паэткі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратаркі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратуразнаўцы]] [[Катэгорыя:Украінскія драматургі]] [[Катэгорыя:Украінскія перакладнікі]] [[Катэгорыя:Украінскія літаратары]] [[Катэгорыя:Бразыльскія пісьменьнікі]] [[Катэгорыя:Бразыльскія паэты]] [[Катэгорыя:Дыяспары]] ms12etwnpqwieu2m0rpi4cze3x4tbug 0 144111 4164262 4162837 2022-07-24T17:28:11Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Аліеў https://vk.com/wall-65277645_16762, - Яфімаў https://football.by/news/165407.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Макслайн Рагачоў |Лагатып = |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Рагачоў]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1983]] |Расфармаваны = |Стадыён = [[Стадыён ДЮСШ-1 (Рагачоў)|ДЮСШ-1]] |Умяшчальнасць = 7000 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Юрый Пунтус]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = {{Рост}} 2 месца ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = _borderonblack | pattern_b1 = _collar | pattern_ra1 = _borderonblack | shorts1 = 8cff00 | pattern_sh1 = _yellow stripes | socks1 = 8cff00 | pattern_so1 = | leftarm1 = 8cff00 | body1 = 8cff00 | rightarm1 = 8cff00 | shorts2 = 101c00 | socks2 = 101c00 | pattern_la2 = _darkblueborder | pattern_sh2 = | pattern_b2 = _thinstripesonblack | pattern_ra2 = _darkblueborder | leftarm2 = 101c00 | body2 = 101c00 | rightarm2 = 101c00 | pattern_so2 = | shorts3 = f0f0f0 | socks3 = f0f0f0 | pattern_la3 = _whiteborder | pattern_sh3 = | pattern_b3 = _collar | pattern_ra3 = _whiteborder | leftarm3 = f0f0f0 | body3 = f0f0f0 | rightarm3 = f0f0f0 | pattern_so3 = }} '''«Макслайн»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Рагачоў]], заснаваны ў [[1983]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Да 1991 года гуляў у [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіянаце БССР]], у 1992 годзе трапіў у новаствораную [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Трэцюю лігу чэмпіянату Беларусі]]. Пасля паспяховага сезона 1996 клуб перайшоў у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]], дзе гуляў да 2005 года. У сезоне 2005 страціў месца ў Першай лізе і па фінансавых прычынах спыніў існаванне. Пасля футбольны клуб з Рагачова ўдзельнічаў у чэмпіянаце Гомельскай вобласці. У красавіку 2014 года клуб пад назвай «МКК-Дняпро» папоўніў склад удзельнікаў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]]<ref>[http://football.by/news/56471.html Бюро исполкома БФФ утвердило состав участников и календарь второй лиги]</ref>, але чэмпіянат клуб пачаў ужо як «Рагачоў-МКК». У выніку клуб апынуўся ў сярэдзіне табліцы, заняўшы 15 месца з 24. У пачатку 2015 года, дзякуючы намаганням камерцыйнага дырэктара клуба Андрэя Іваненкі, клуб зрабіў значныя крокі для папулярызацыі: быў запушчаны клубны сайт, пачалі праводзіцца забаўляльныя мерапрыемствы на стадыёне. Адной жа з самых громкіх акцый стала заяўка ў склад каманды вядомага беларускага спевака [[Дзмітрый Калдун|Дзмітрыя Калдуна]]<ref>[http://www.pressball.by/articles/football/belarus/90362 2-лига. Анонс сезона. Побьет ли Колдун рекорд Хоттабыча?]. pressball.by</ref>, які, аднак, так і не з’явіўся на полі. У чэмпіянаце ж справы клуба ішлі не лепшым чынам, ён хутка апынуўся ў канцы табліцы. У маі 2015 года Іваненка пакінуў сваю пасаду ў клубе<ref>[http://by.tribuna.com/football/1029579400.html Иваненко покинул пост коммерческого директора рогачевского «Днепра»]. by.tribuna.com</ref>. У выніку каманда скончыла сезон на 17-м месцы з 20. У пачатку 2016 года каманда ўмацавалася шэрагам ігракоў [[ФК Жлобін|«Жлобіна»]], які спыніў выступы ў Другой лізе, аднак пасля паспяховага старту (дзве перамогі ў першых двух турах) стала цярпець паражэнне за паражэннем. Так і не здолеўшы істотна палепшыць сітуацыю, «Рагачоў» завяршыў сезон на 11-м месцы з 13. У пачатку 2017 года стала вядома, што з-за фінансавых праблем каманда можа не заявіцца ў Другую лігу. У красавіку афіцыйна стала вядома, што рагачоўскага клуба не будзе сярод удзельнікаў Другой лігі ў 2017 годзе<ref>[https://by.tribuna.com/football/1049942077.html Вторая лига Беларусь. Турнир пройдет с 22 апреля по 28 октября, участие примут 14 команд]. by.tribuna.com</ref>. У канцы 2019 года каманда з Рагачова была названа сярод меркаваных удзельнікаў Другой лігі наступнага сезона. У красавіку 2020 года рагачоўскі «Дняпро» афіцыйна вярнуўся на рэспубліканскі ўзровень<ref>[http://football.by/news/138491.html Утвержден формат проведения чемпионата страны во второй лиге]. football.by</ref>. Пачатак сезона 2020 для каманды атрымаўся няўдалым, аднак пасля ўзмацення складу летам пайшлі перамогі, у тым ліку рагачоўская каманда нанесла адзінае ў сезоне паражэнне лідару — магілёўскаму [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпру»]]. Тым не меней, гэтага не хапіла для выхаду ў фінальны раўнд. У пачатку 2021 года клуб канчаткова перайшоў у прыватнае валоданне Андрэя Іваненкі, ад спонсарства змяніў назву на «Макслайн». Яшчэ больш узмацніўшы склад, рагачоўскі клуб у сезоне 2021 упэўнена перамог у Гомельскім дывізіёне, а ў плэй-оф Другой лігі дайшоў да фіналу, дзе ў дадатковы час саступіў [[ФК Астравец|«Астраўцу»]] (1:3). Другое месца дазволіла камандзе выйсці ў Першую лігу. == Папярэднія назвы == {{Div col|2}} * 1983: «Аўтамабіліст» * 1984—1987: КБМ * 1988—1997: «Дняпро» * 1998—2000: «Рагачоў» * 2001: «Рагачоў-ДЮСШ-1» * 2002—2006: «Дняпро-ДЮСШ-1» * да 2012: РМКК * 2013: «МКК-Дняпро» * 2014: «Рагачоў-МКК» * 2015—2016: «Рагачоў-МК» * 2019—2020: «Дняпро» * з 2021: «Макслайн» {{Div col end}} == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Данііл Шапко]]||2001}} {{Ігрок|47|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Раман Андрэенка]]||2003}} {{Ігрок|50|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксандр Лукаш]]||1985}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Максім Азарко]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Віталь Урбановіч]]||2003}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзяніс Лукашоў]]||1998}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Бруй]]||2003}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзяніс Кавалеўскі]]||1992}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Станіслаў Іжакоўскі]]||1994}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Мікалаевіч Мельнік|Сяргей Мельнік]]||1995}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Цімафей Лукашэвіч]]||1997}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Раман Бурэц]]||1997}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Ягор Карцоў]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ілья Трачынскі]]||1989}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Украіна}}|ПА|[[Яраслаў Шкурко]] {{капітан}}||1991}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Багданаў]]||2001}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Балановіч]]||1987}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Давыдзенка]]||2003}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ігар Ясінскі]]||1990}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арцём Васільеў]]||1997}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Красноў]]||1998}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Вадзім Пракапенка]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Аліеў]]||2006}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Павел Кляньё]]||1999}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ілья Федарэнка]]||1985}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Юрый Пунтус]] (нар. 1960) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Рамуальдавіч Клімовіч|Дзмітрый Клімовіч]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Антуан Маёраў]] (нар. 1971) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Юрый Мельнікаў]] (нар. 1977) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Лукаш]] (нар. 1985) — трэнер брамнікаў == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=250|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 1992 || style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Трэцяя]] (Д3) || '''15''' || 15 || 1 || 6 || 8 || 13–31 || '''8''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/8 фіналу]]|| |- | 1992-93 || style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Трэцяя]] (Д3) || '''16''' || 30 || 4 || 5 || 21 || 28–77 || '''13''' || || |- | 1993-94 || style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Трэцяя]] (Д3) || '''10''' || 34 || 13 || 6 || 15 || 45–65 || '''32''' || || |- | 1994-95 || style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''5''' || 22 || 9 || 6 || 7 || 39–33 || '''24''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/32 фіналу]] || |- | 1995 ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''3''' || 12 || 7 || 3 || 2 || 29–13 || '''24''' || || |- |rowspan="2"| 1996 ||style="background:#A3E9FF"| [[Трэцяя ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Трэцяя — Б]] (Д3) || '''2''' || 26 || 19 || 1 || 6 || 65–29 || '''58''' || || Стыкавыя матчы |- |style="background:#A3E9FF"| Стыкавыя матчы¹ || || 2 || 1 || 0 || 1 || 2–1 || || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | 1997 || [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) || '''13''' || 30 || 6 || 8 || 16 || 30–63 || '''26''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/16 фіналу]]|| |- | 1998 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2)|| '''10''' || 30 || 8 || 11 || 11 || 26–42 || '''35''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/16 фіналу]]|| Змена назваў ліг |- | 1999 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 9 || 11 || 10 || 49–44 || '''38''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/16 фіналу]] || |- | 2000 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 10 || 11 || 9 || 40–43 || '''41''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | 2001 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2)|| '''15''' || 28 || 3 || 8 || 17 || 27–67 || '''17''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/32 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | 2002 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Першая]] (Д2)|| '''12''' || 30 || 8 || 7 || 15 || 35–49 || '''31''' || || Захаванне месца² |- | 2003 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Першая]] (Д2)|| '''11''' || 30 || 8 || 5 || 17 || 32–52 || '''29''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/32 фіналу]] || |- | 2004 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Першая]] (Д2) || '''14''' || 30 || 9 || 3 || 18 || 27–54 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]]|| |- | 2005 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Першая]] (Д2) || '''16''' || 30 || 4 || 4 || 22 || 22–70 || '''16''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/32 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], спыненне існавання |- | |- |rowspan="2"| 2014 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група А)|Другая — А]] (Д3) || '''8''' || 22 || 7 || 6 || 9 || 40–41 || '''27''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/64 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Стыкавыя матчы за 9—24 месцы|Матчы за 15 месца]]³ || '''15''' || 2 || 1 || 0 || 1 || 5–4 || || |- |rowspan="2"| 2015 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Група А|Другая — А]] (Д3) || '''9''' || 18 || 1 || 4 || 13 || 12–36 || '''7''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/64 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015#Стыкавыя матчы за 9—20 месцы|Матчы за 17 месца]]⁴ || '''17''' || 2 || 0 || 2 || 0 || 4–4 || || |- | 2016 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Другая]] (Д3) || '''11''' || 24 || 7 || 4 || 13 || 26–49 || '''25''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/32 фіналу]] || |- |colspan="11"| |- | 2019 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Гомельскай вобласці (Д4) || '''4''' || 12 || 4 || 3 || 5 || 32–41 || '''15''' || || |- | rowspan="2" | [[Сезон 2020 ФК Дняпро Рагачоў|2020]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Другая — Група B]] (Д3) || '''6''' || 20 || 9 || 3 || 8 || 46–45 || '''30''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/64 фіналу]] || |- |style="background:#A3E9FF"| Матчы за 11 месца || '''11''' || 2 || 1 || 1 || 0 || 5–3 || || |- | rowspan="2" | [[Сезон 2021 ФК Макслайн Рагачоў|2021]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Гомельскі дывізіён]] (Д3) || '''1''' || 14 || 12 || 1 || 1 || 62–11 || '''37''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/32 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — плэй-оф]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || 7 || 4 || 1 || 2 || 18–10 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2022 ФК Макслайн Рагачоў|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} * ^'''1''' Стыкавыя матчы паміж другімі месцамі падгруп А і Б за права гуляць у Другой лізе * ^'''2''' Захаванне месца дзякуючы адмове [[ФК Орша|«Оршы»]] працягваць выступленні ў Першай лізе * ^'''3''' Стыкавыя матчы супраць клуба [[ФК Маладзечна-2013|«Маладзечна-2013»]], які заняў 8 месца ў групе Б (2:3, 3:1) * ^'''4''' Стыкавыя матчы супраць клуба [[ФК Крутагор’е Дзяржынск|«Крутагор’е» (Дзяржынск)]], які заняў 8 месца ў групе Б (1:1, 3:3 — перамога па большай колькасці выязных галоў). == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Віктар Барухоў]] (1993—1995) * [[Уладзімір Сіманенка]] (да 2001) * [[Віталь Паўлаў]] (2002—2003) * [[Уладзімір Грышчанка]] (2004—2005) * [[Уладзімір Сіманенка]] (2014—2016) * [[Юрый Мельнікаў]] (2020 — снежань 2021) * [[Піліп Палякоў]] (снежань 2021 — май 2022) * [[Леанід Леанідавіч Лагун|Леанід Лагун]] (май — ліпень 2022) * [[Юрый Пунтус]] (з ліпеня 2022) {{Div col end}} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:ФК Макслайн Рагачоў| ]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Макслайн Рагачоў]] ijeyjqhcsoa536q36nv6w4h4q0tmdo0 0 144882 4164258 4158022 2022-07-24T17:17:08Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ - Чарняўскі, Герасімчык https://vk.com/wall-149810625_7287 wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Слонім-2017 |Лагатып = ФК Слонім.jpeg |ШырыняЛагатыпа = 200px |ПоўнаяНазва = Дзяржаўная спартыўная ўстанова «Футбольны клуб „Слонім 2017“» |Мянушкі = |Горад = [[Слонім]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[2009]] |Стадыён = [[Юнацтва (стадыён, Слонім)|«Юнацтва»]] |Умяшчальнасць = 2220 |Кіраўнік = [[Сяргей Салдаценка]] |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Трэнер = [[Ігар Латаш]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 12 месца |Сайт = | pattern_la1=_slonim20h |pattern_b1=_slonim20h|pattern_ra1=_slonim20h | pattern_so1=_3_stripes_blue | leftarm1=FFFFFF|body1=FFFFFF|rightarm1=FFFFFF|shorts1=0000FF|socks1=FFEE00 | pattern_la2=_slonim20a |pattern_b2=_slonim20a|pattern_ra2=_slonim20a | pattern_so2=_3_stripes_yellow | leftarm2=0000FF |body2=FFFFFF|rightarm2=0000FF |shorts2=FFEE00|socks2=0000FF }} '''«Слонім-2017»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Слонім]]. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == === «Белтрансгаз» === Клуб быў заснаваны ў [[2009]] годзе пад назвай «Белтрансгаз». Галоўным спонсарам стала слонімскае ўпраўленне магістральных газапровадаў. Новаствораны клуб адразу перамог у чэмпіянаце [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]], а на наступны год заявіўся ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу чэмпіянату Беларусі]]. У [[2011]] клуб доўгі час змагаўся за выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]], але заняў трэцяе месца. У сезоне [[2012]] клуб датэрмінова гарантаваў сабе месца ў Першай лізе, заняўшы ў выніку другое месца. Клуб меў агульны стадыён з іншым слонімскім футбольным клубам, [[ФК Камунальнік Слонім|«Камунальнікам»]]. У 2011 «Камунальнік» вылецеў у Другую лігу, і два гады (да выхаду «Белтрансгаза» ў Першую лігу) існавала «слонімскае дэрбі». === «Слонім» === Пасля выхаду «Белтрансгаза» ў Першую лігу было ўзнята пытанне аб мэтазгоднасці існавання ў горадзе двух футбольных клубаў. У выніку, у студзені 2013 «Белтрансгаз» быў рэарганізаваны шляхам аб'яднання з «Камунальнікам»<ref>[http://www.pressball.by/news/football/123731 Футбол. "Белтрансгаз" и "Коммунальник" объединили в ФК "Слоним"]</ref>. Клуб атрымаў назву «Слонім» і месца ў Першай лізе. Ігракі і трэнерскі штаб ў асноўным перайшлі з «Белтрансгаза», але заснавальнікам клуба стала не прадпрыемства «Белтрансгаз», а Слонімскі райвыканкам. Амаль увесь сезон 2013 каманда правяла ўнізе табліцы. «Слонім» 13 разоў згуляў унічыю — болей за ўсіх у чэмпіянаце. Толькі пад канец турніру каманда стала трывала набіраць ачкі, але ўзняцца вышэй канкурэнтаў не змагла. У выніку — 13 месца. Перад сезонам 2014 каманду пакінулі амаль усе асноўныя ігракі. Замест іх склад «Слоніма» утварылі мясцовыя футбалісты, а таксама ігракі, якія апынуліся незапатрабаванымі ў сваіх клубах. У выніку «Слонім» амаль адразу апынуўся ў канцы табліцы, дзе доўгі час змагаўся з пінскай [[ФК Хваля Пінск|«Хваляй»]] за захаванне прапіскі ў Першай лізе. Увосень 2014 «Слонім» выступаў паспяхова, што дазволіла камандзе за некалькі тураў да фінішу выратавацца ад вылету ў Другую лігу, але вышэй 15-га месца ўзняцца яна так і не здолела. У сезоне 2015 «Слонім» здолеў умацавацца шэрагам вопытных ігракоў, дзякуючы чаму скончыў сезон на 9-м месцы, аднак у наступным сезоне апусціўся на 11-е. === «Слонім-2017» === У пачатку 2017 года новым трэнерам каманды стаў [[Вячаслаў Царук]], які заняў месца нязменнага да таго рулявога сланімчан [[Аляксей Шубянок|Аляксея Шубянка]]. Неўзабаве стала таксама вядома пра пераймевананне клуба ў «Слонім-2017»<ref>[https://by.tribuna.com/football/1048173166.html «Слоним» сменил владельца и был переименован в «Слоним-2017»]</ref>. Пад кіраўніцтвам новага трэнера слонімскі паспяхова пачаў сезон 2017. Атрымаўшы некалькі перамог над фаварытамі, каманда скончыла першую палову сезона на трэцім месцы. Аднак, у жніўні 2017 года Вячаслаў Царук пакінуў пасаду галоўнага трэнера «Слоніма-2017», і другую палову чэмпіянату клуб правёў значна горш, апусціўшыся на выніковае 11-е месца. Сезон 2018 каманда правяла роўна, знаходзячыся ў сярэдзіне табліцы, і ў выніку скончыла сезон на сёмым месцы. Першая палова сезона 2019 атрымалася для слонімскай каманды няўдалай, добра была пачата другая палова чэмпіянату, аднак хутка вынікі зноў пагоршыліся, у выніку «Слонім-2017» стаў трынаццатым. У 2020 годзе слонімская каманда амаль увесь час ішла ў сярэдзіне табліцы і скончыла сезон восьмай. У 2021 годзе ў камандзе гулялі пераважна маладыя футбалісты, многія з якіх былі ўзятыя ў арэнду ў іншых клубах. Няблага пачаўшы сезон, каманда неўзабаве апусцілася ўніз, а пасля апынулася на апошнім 12-м радку, дзе засталася да канца турніру. З-за планаванага пашырэння лігі, аднак, апошняя каманда не выбывала ў Другую лігу, і «Слонім-2017» застаўся ў Першай лізе. == Папярэднія назвы == * 2009—2012: «Белтрансгаз» * 2013—2017: «Слонім» * з 2017: «Слонім-2017» == Дасягненні == * Найбуйнейшая перамога: 15:0 ([[ФК Мёры|«Мёры»]], [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|2012]]) * Чэмпіён [[Гродзенская вобласць|Гродзенскай вобласці]] (2009) == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Данііл Пяроў]]||2002}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Агапаў]]||1998}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDF {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Карпенка]]||1999}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Белашэвіч]]||2001}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Арцём Толкін]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Віталь Чудзецкі]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кіркіцкі]]||2002}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ілья Анішчык]]||2002}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Даніял Чэрыўханаў]]||1998}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Аляксандр Пузач]] {{капітан}}||1995}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Чарнадараў]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Спасюк]]||1991}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Жвірбля]]||2001}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Шубко]]||1998}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Руслан Аскераў]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Клунок]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Марк Красноў]]||1995}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Максім Салаўёў]]||2001}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Васіль Журневіч]]||1995}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Віктар Берг]]||1994}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Яўген Баль]]||1998}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Латаш]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Мікалай Дым]] (нар. 1974) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Кадоўбік]] (нар. 1969) — трэнер * {{Сцяг|Грузія}} [[Георгій Татарашвілі]] (нар. 1972) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=250|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2009 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Гродзенскай вобласці (Д4) || style="background:gold"|'''1''' || 20 || 15 || 4 || 1 || 51–13 || '''49''' || || Пераход у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2010 ФК Белтрансгаз Слонім|2010]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''12''' || 34 || 9 || 13 || 12 || 46–65 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Белтрансгаз Слонім|2011]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 20 || 4 || 6 || 84–29 || '''64''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Белтрансгаз Слонім|2012]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3) || style="background:silver"| '''2''' || 36 || 24 || 6 || 6 || 95–35 || '''78''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2013 ФК Слонім|2013]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Першая]] (Д2) || '''13''' || 30 || 7 || 13 || 10 || 38–45 || '''34''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Слонім|2014]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || '''15''' || 30 || 6 || 12 || 12 || 32–50 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Слонім|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''9''' || 30 || 13 || 2 || 15 || 41–55 || '''41''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Слонім|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || '''11''' || 26 || 6 || 6 || 14 || 36–49 || '''24''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Слонім-2017|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''11''' || 30 || 10 || 7 || 13 || 33–46 || '''37''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Слонім-2017|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''7''' || 28 || 9 || 9 || 10 || 37–37 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Слонім-2017|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''13''' || 28 || 4 || 9 || 15 || 18–47 || '''21''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Слонім-2017|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''8''' || 26 || 8 || 6 || 12 || 22–32 || '''30''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Слонім-2017|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''12''' || 33 || 3 || 7 || 23 || 27–62 || '''16''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Слонім-2017|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/32 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Аляксей Шубянок]] (2009—2016) * [[Вячаслаў Царук]] (студзень — жнівень 2017) * [[Аляксандр Кадоўбік]] ({{в.а.}} у жніўні 2017) * [[Алег Кароль]] (жнівень 2017 — снежань 2018) * [[Леанід Леанідавіч Лагун|Леанід Лагун]] (люты 2019 — снежань 2020) * [[Ігар Слесарчук]] (люты — верасень 2021) * [[Аляксандр Кадоўбік]] ({{в.а.}} у верасні — снежні 2021) * [[Ігар Латаш]] (з лютага 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-slonim-2017/20341}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Beltransgaz_Slonim}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Слонім-2017]] [[Катэгорыя:ФК Слонім-2017| ]] njtkl2af3orlsp1rmwox72kvmmulrhc 0 146387 4164438 4023503 2022-07-25T01:53:38Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус =Аграгарадок |беларуская назва =Расасна |арыгінальная назва = |краіна =Беларусь |падначаленне = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir =N|lat_deg =54|lat_min =38|lat_sec =43.92 |lon_dir =E|lon_deg =30|lon_min =52|lon_sec =36.13 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты вобласці = |памер карты раёна = |вобласць =Віцебская |раён =Дубровенскі |сельсавет =Маласавінскі |пасялковы савет = |карта краіны = |карта вобласці = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя назвы = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |двароў = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = +2 |DST = ёсць |тэлефонны код =+375 2137 |паштовы індэкс = 211048 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Раса́сна'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Rasasna}}, {{lang-ru|Росасно}}) — [[аграгарадок]] (былая вёска) у [[Дубровенскі раён|Дубровенскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Маласавінскі сельсавет|Маласавінскага сельсавета]]. == Геаграфічнае становішча == Аграгарадок знаходзіцца за 17 км на паўночны ўсход ад [[Горад Дуброўна|Дуброўна]], 109 км ад [[Горад Віцебск|Віцебска]], на правым беразе ракі [[Рака Днепр|Дняпро]] пры ўпадзенні ракі [[Рака Расасенка|Расасенкі]]. == Гісторыя == Расасна вядома з 16 стагоддзя як уладанне Глябовічаў у [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Аршанскім павеце]] [[ВКЛ]]. З [[177]]2 года [[мястэчка]] Аршанскага, пазней Горацкага паветаў [[Магілёўская губерня|Магілёўскай губерні]]. У 1897 годзе ў мястэчку 167 двароў, 1023 жыхары. Дзейнічалі царкоўна-прыходская школа, 2 [[Царква|царквы]], яўрэйскі малітвенны дом, багадзельня, [[млын]], 3 кузні, 7 [[Крама|крам]], [[карчма]]. Праводзіліся [[кірмаш]]ы.<br /> З 1919 г. Расасна ў складзе [[Гомельская губерня|Гомельскай]], з 1922 г. [[Смаленская губерня|Смаленскай губерні]] РСФСР. З 1924 года Расасна — мястэчка, цэнтр [[Расасненскі сельсавет|Расасненскага сельсавета]] Дубровенскага раёна [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]]. Падчас [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] ў [[кастрычнік]]у [[1943]] года захопнікі спалілі вёску і загубілі 343 яе жыхары. З 1960 года вёска ў Маласавінскім сельсавеце, у 1962—1965 гг. у [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]]. == Транспарт == Аграгарадок [[аўтобус]]нымі маршрутамі звязаны з раённым цэнтрам Дуброўна. Бліжэйшая [[чыгуначная станцыя]] Асінаўка (за 25 км). == Эканоміка і інфраструктура == Аграгарадок з'яўляецца цэнтрам ВСК «Калгас Расасна». Дзейнічаюць ДУА «Расасенская дзіцячы сад-сярэдняя школа Дубровенскага раёна», фельчарска-акушэрскі пункт, аптэка, бібліятэка, аддзяленне сувязі, Дом культуры. == Выдатныя і знакамітыя людзі == * [[Маркел Сцяпанавіч Савіцкі]] (1898—1975) — вучоны ў галіне раслінаводства. == Літаратура == * ''Князева В. М.'' Расасна // {{кніга|загаловак=Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.13: Праміле — Рэлаксін|адказны=Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш|месца=Мн.|выдавецтва=БелЭн|год=2001|том=13|старонкі=311|старонак=576|isbn=985-11-0216-4 (Т.&nbsp;13)|тыраж=10&nbsp;000}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=40|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Северная Беларусь: Атлас автотуриста|адказны=Гл. ред. И. Чумак|месца=Мн.|выдавецтва=Квадрограф|год=2010|старонкі=13, 19|старонак=48|isbn=978-985-6434-56-6|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://interlib.nlb.by/bb/bb/bb_lib.php?lib_id=2493&region_id=6&ministry_id=1&menu_id=3 Библиотеки Республики Беларусь и зарубежных стран] {{ref-ru}} * [http://vlib.by/PRIDVINIE-1/PERSONS/Savicki_MS.htm Прыдзвінскі край — Выдатныя і знакамітыя людзі — Савіцкі М. С.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20100820164010/http://vlib.by/PRIDVINIE-1/PERSONS/Savicki_MS.htm |date=20 жніўня 2010 }} * [http://dubrovno.vitebsk-region.gov.by/ Афіцыйны сайт Дубровенскага райвыканкама] {{Маласавінскі сельсавет}} {{Дубровенскі раён}} [[Катэгорыя:Маласавінскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Дубровенскага раёна]] c41oe5gznvmgnu89sq81ohvia38ssqo 0 148629 4164454 3628623 2022-07-25T03:35:29Z VladimirZhV 9113 /* Літаратура */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Вучоны |Імя = Джон Роберт Вейн |Арыгінал імя = {{lang-en|John Robert Vane}} |Месца нараджэння = |Месца смерці = |Грамадзянства = |Навуковая сфера = |Месца працы = |Навуковая ступень = |Навуковае званне = |Альма-матэр = |Навуковы кіраўнік = |Знакамітыя вучні = |Вядомы як = [[аспірын]], [[простагландзін]]ы |Узнагароды і прэміі = |Роспіс = |Шырыня роспісу = |Сайт = }} '''Джон Роберт Вейн''' ({{lang-en|John Robert Vane}}, {{ДН|29|3|1927}}, Тардэбіг, графства Вустэршыр, [[Вялікабрытанія]] — {{ДС|19|11|2004}}, Кент) — [[Вялікабрытанія|брытанскі]] [[фармаколаг]], лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне]] ў [[1982]] годзе разам з [[Сунэ Бергстрэм|С.Бергстрэмам]] і [[Бенгт Самуэльсан|Б.Самуэльсанам]] «за адкрыцці, якія датычацца [[простагландзін]]аў і блізкіх да іх біялагічна актыўных рэчываў»<ref>"The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1982". Nobelprize.org. 3 March 2012 http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1982/</ref>. == Біяграфія == Джон Вейн быў адным з трох дзяцей і вырас у прыгарадзе [[Бірмінгем]]а. Яго бацька, Морыс Вейн, быў сынам рускіх эмігрантаў, а яго маці, Фрэнсіс Вейн, паходзіла з фермерскай сям'і з Вустэршыра<ref>"John R. Vane - Autobiography". Nobelprize.org. 3 March 2012 http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1982/vane-autobio.html</ref>. Ён наведваў мясцовую дзяржаўную школу з 5 гадоў, перш чым перайсці ў школу караля Эдуарда ў Эджбастане, [[Бірмінгем]] . Ранняя цікавасць да [[хімія|хіміі]] стала падставай для вывучэння гэтага прадмета ва [[Бірмінгемскі ўніверсітэт|ўніверсітэце Бірмінгема]] ў [[1944]] годзе. Джон Вейн скончыў [[Бірмінгемскі ўніверсітэт|універсітэт]] у [[Бірмінгем]]е ў [[1946]] годзе. З [[1946]] года ў [[Оксфардскі ўніверсітэт|Оксфардзе]], з [[1953]] года ў [[Ельскі ўніверсітэт|Ельскім універсітэце]], з [[1955]] года ў Інстытуце фундаментальных медыцынскіх даследаванняў пры Каралеўскім каледжы хірургаў, з [[1973]] года дырэктар аддзела даследаванняў і развіцця Фонду Уілкама ў [[Лондан]]е. Вейн займаўся вывучэннем фармакалагічных уласцівасцяў [[аспірын]]у і паказаў, што яго лячэбнае дзеянне абумоўлена інгібіраваннем актыўнасці ферменту цыклааксігеназы і біясінтэзу [[простагландзін]]аў. Аўтар навуковых прац па вылучэнні [[простагландзін]]аў і вывучэнні іх хіміі і біяхіміі. Доктар філасофіі ([[1953]]). Член Амерыканскай акадэміі навук і мастацтваў. Джон Вейн ажаніўся ў [[1948]] годзе на Элізабэт Дафна Пэйдж, і ў іх нарадзілася 2 дачкі. Памёр [[19 лістапада]] [[2004]] года ў ''Princess Royal University Hospital'', што ў Кенце, ад доўгатэрміновых ускладненняў, звязаных з пераломамі нагі і сцягна, якія ён атрымаў у маі таго ж года<ref>Obituary:Sir John Vane. 2004. http://www.guardian.co.uk/news/2004/nov/25/guardianobituaries.health</ref>. == Узнагароды == * [[Прэмія Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні]] (1977) * [[Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне|Нобелеўская прэмія па медыцыне]] (1982) == Публікацыі == * John Robert Vane (1971). «Inhibition of prostaglandin synthesis as a mechanism of action for aspirin-like drugs.». Nature - New Biology 231 (25): 232-5. PMID 5284360 {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|4|||}} == Спасылкі == * [http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1982/vane-autobio.html Аўтабіяграфія на Нобелеўскім сайце] {{Нобелеўская прэмія па фізіялогіі і медыцыне Лаўрэаты 1976-2000}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Вейн}} [[Катэгорыя:Лаўрэаты Нобелеўскай прэміі па медыцыне]] [[Катэгорыя:Фармаколагі Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Біяхімікі Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Оксфардскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Бірмінгемскага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Рыцары-бакалаўры]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі Альберта Ласкера за фундаментальныя медыцынскія даследаванні]] o8nr1rumohn7ny20in2vi1u6mpahi6c 0 158216 4164225 4163198 2022-07-24T16:12:11Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Саміеў https://football.by/news/166124.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Іслач |Лагатып = FC Isloch Logo.png |ШырыняЛагатыпа = 165px |ПоўнаяНазва = ЗАТ «Футбольны клуб „Іслач“» |Мянушкі = |Горад = [[Мінскі раён]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[2007]] |Стадыён = [[Стадыён ФК «Мінск»]] |Умяшчальнасць = 3000 |Кіраўнік = Сяргей Мельнікаў |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Трэнер = [[Арцём Радзькоў]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 10 месца |Сайт = https://fcisloch.by/ <!--Форма--> | pattern_la1 = _jomagold2w | pattern_b1 = _jomatiger3wrb | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _joma19wbr | pattern_so1 = _finn17a | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _jomagold2rbw | pattern_b2 = _jomagold2rbw | pattern_ra2 = _jomagold2rbw | pattern_sh2 = _joma19brw | pattern_so2 = _whitetop | leftarm2 = 0033FF | body2 = 0033FF | rightarm2 = 0033FF | shorts2 = 0033FF | socks2 = 0033FF }} {{значэнні|Спасылка=Іслач}} '''«Іслач»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Мінскі раён|Мінскага раёна]], заснаваны ў [[2007]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. Назву атрымаў ад ракі [[Іслач (рака)|Іслач]], якая працякае па заходняй частцы Мінскага раёна. == Гісторыя == Быў заснаваны як калектыў фізічнай культуры (КФК), спачатку ўдзельнічаў у абласных чэмпіянатах. У 2011 годзе клуб выйграў аматарскі [[Рэгіянальны Кубак Беларусі]]. === 2012 === У сезоне 2012 «Іслач» заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу чэмпіянату Беларусі]]. У дэбютным сезоне клуб адразу заняў трэцяе месца і атрымаў месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]]. Таксама, паспяхова згуляўшы ў адборачных матчах, клуб трапіў у фінальную частку [[Еўрапейскі Рэгіянальны Кубак|Еўрапейскага Рэгіянальнага Кубка]]. === 2013 === У чэрвені 2013 года «Іслач» прыняла ўдзел у фінальным турніры Кубка Рэгіёнаў УЕФА ў італьянскім рэгіёне [[Венета]]. Заняўшы другое месца ў групе (1 паражэнне і 2 перамогі), каманда атрымала выніковае трэцяе месца. У Першай лізе «Іслач» спачатку выступала ўпэўнена і прэтэндавала на высокія месцы, але старт другога круга быў правалены. У выніку каманда спынілася на 9 месцы. === 2014 === Сезон 2014 каманда распачала выдатна, пасля 5 тураў знаходзілася на першым радку. Але потым пайшоў шэраг няўдач, і першы круг каманда скончыла ўжо ў ніжняй палове табліцы. Пасля няўдач улетку 2014 года быў значна зменены склад каманды, які быў папоўнены ігракамі з вопытам выступлення ў Вышэйшай лізе. У выніку «Іслач» здолела ўмяшацца ў барацьбу за трэцяе месца, якое давала права на стыкавыя матчы за месца ў Вышэйшай лізе. Але, згуляўшы ўнічыю ў чатырох апошніх турах, «Іслач» засталася на сёмым месцы. === 2015 === З самага пачатку сезона 2015 «Іслач» разглядалася як адзін з галоўных прэтэндэнтаў на выхад у Вышэйшую лігу. Каманда хутка захапіла лідарства ў табліцы. Пазней часам першы радок «Іслач» саступала магілёўскаму [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпру»]] і [[ФК Гарадзея|«Гарадзеі»]], але здолела роўна прайсці ўвесь сезон і ў выніку стала пераможцам Першай лігі, а нападнік каманды [[Аляксандр Алумона]] з 20 галамі стаў найлепшым бамбардзірам чэмпіянату. === 2016 === Дэбютны сезон у Вышэйшай лізе для каманды пачаўся паспяхова, «Іслач» апынулася сярод лідараў і доўгі час ішла ўверсе табліцы. У другой палове чэмпіянату вынікі пайшлі на спад, каманда апусцілася ніжэй, але паспяховы фініш дазволіў скончыць сезон на сёмым месцы. Цяжкі ўдар па «Іслачы» быў нанесены скандалам з дагаварным матчам (30 красавіка ў матчы пятага тура «Іслач» саступіла брэсцкаму [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] 2:4, але пазней вынік быў ануляваны і «Іслачы» прысуджана паражэнне 0:3), з-за якога з клуба былі зняты 7 ачкоў у сезоне 2017. === 2017 === Пачаўшы сезон са штрафам у 7 ачкоў, каманда доўгі час на магла набраць ачкі, хоць гуляла няблага. За першую палову сезона «Іслач» набрала 7 ачкоў і выйшла па колькасці набраных ачкоў у 0. За восем тураў да фінішу адставанне ад выратавальнага 14-га месца складала 11 ачкоў. Аднак, клуб з Мінскага раёна выдатна правёў фінальны этап, атрымаўшы ў васьмі матчах шэсць перамог, за тур да фінішу забяспечыўшы захаванне месца ў Вышэйшай лізе. У выніку «Іслач» скончыла сезон на 11-м месцы. === 2018 === У сезоне 2018 «Іслач» была адным з сераднякоў, аднак знаходзілася ў ніжняй частцы табліцы, не маючы магчымасці ўзняцца вышэй. Няўдалы адрэзак у пачатку другой паловы турніру, калі каманда апусцілася блізка да зоны вылету, атрымалася пераадолець дзякуючы перамогам над лідарамі — салігорскім [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёрам»]] і [[ФК БАТЭ|БАТЭ]]. У выніку «Іслач» скончыла сезон на дзясятым радку. === 2019 === У сезоне 2019 «Іслач» вырашыла змагацца за больш высокія месцы, галоўны трэнер [[Віталь Жукоўскі]] агучыў задачу ў 50 набраных ачкоў у Вышэйшай лізе і барацьбу за еўракубкавыя месцы. Значна абнавіўся склад, былі запрошаны вопытныя ігракі, а таксама шэраг перспектыўных легіянераў. У выніку каманда добра пачала сезон — ішла ўверсе табліцы ў Вышэйшай лізе, у Кубку Беларусі выбіла ў чвэрцьфінале БАТЭ, а ў паўфінале толькі ў дадатковы час саступіла «Шахцёру». Пазней вынікі ў чэмпіянаце пайшлі на спад, асноўным стала змаганне за чацвёрты радок, аднак у канчатковай табліцы «Іслач» заняла пятае месца. === 2020 === У 2020 годзе «Іслач» стала больш увагі надаваць маладым ігракам, які запрашаліся з іншых клубаў, таксама да асноўнай каманды падцягваліся ўласныя дублёры. Пры гэтым клуб захаваў асноўных ігракоў і ўзмацніўся некалькімі вопытнымі выканаўцамі. У турнірнай табліцы каманда амаль увесь час знаходзілася ў сярэдзіне табліцы і ў выніку скончыла сезон сёмай. У канцы года стала вядома, што шматгадовы галоўны трэнер каманды [[Віталь Жукоўскі]] пакідае клуб і ўзначаліць барысаўскі [[ФК БАТЭ|БАТЭ]]. === 2021 === У [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|сезон 2021]] клуб увайшоў з новым галоўным трэнерам [[Арцём Аляксандравіч Радзькоў|Арцёмам Радзьковым]]<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/147321.html|title = Артем Радьков возглавил "Ислочь"|author = |date = 2021-01-04|work = [[Football.by]]|language = ru|accessdate =2021-09-27}}</ref>. Каманда значна змяніла склад, клуб пакінулі амаль усе вопытныя ігракі, якіх замянілі маладыя выканаўцы, у тым ліку замежныя. У пачатку сезона «Іслач» дайшла да фіналу [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Кубка Беларусі]], дзе прайграла барысаўскаму [[ФК БАТЭ|БАТЭ]]. Чэмпіянат краіны для клуба пачаўся нестабільна — прайграў меркаваным лідарам чэмпіянату, а таксама прайграў па пенальці ў 1/8 фіналу [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|Кубка Беларусі]] гомельскаму [[ФК Лакаматыў Гомель|«Лакаматыву»]] з [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першай лігі]] (3:3, па пенальці 4:2). Тым не меней каманда часам выдавала добрыя адрэзкі і знаходзілася пераважна ў сярэдзіне табліцы, аднак няўдалы фініш пакінуў «Іслач» на 10-м радку. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: 2015 * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Уладальнік аматарскага [[Рэгіянальны Кубак Беларусі|Рэгіянальнага Кубка Беларусі]]: [[Рэгіянальны Кубак Беларусі па футболе 2011|2011]] * {{Бр}} Бронзавы прызёр Кубка рэгіёнаў УЕФА: 2013 == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://fcisloch.by/roster.asp Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксандр Свірскі]]||1999}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Цімафей Юрасаў]]||2003}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Сяргей Ігнатовіч]]||1992}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Вадзім Пігас]]||2001}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Ілья Калачоў]]||2000}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Ковель]]||1999}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Юр’евіч Сцяпанаў|Мікіта Сцяпанаў]]||1996}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Балтрушэвіч]]||1999}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Гана}}|Аб|[[Фард Ібрагім]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Міхаленка]]||2001}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Кірыл Глушчанкоў]]||2000}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Камерун}}|Аб|[[Іван Дыбанго]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Абдулае Кандэ]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Леановіч]]||1998}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Лісаковіч]]||1999}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Зімін]]||2003}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Жураўлёў]]||2004}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Алег Нікіфарэнка]]||2001}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Глеб Роўда]]||2002}} <!--{{Ігрок|80|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Станіслаў Атрашкевіч]]||2002}}--> {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Гуз]]||2004}} {{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Алег Патоцкі]]||1991}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Руслан Лісаковіч]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Нігер}}|Нап|[[Даніэл Сазах]]||1998}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Марцін Арцюх]]||1996}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Уладзіслаў Марозаў]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Герман Баркоўскі]]||2002}} {{Ігрок|79|{{Сцяг|Таджыкістан}}|Нап|[[Шахром Саміеў]]||2001}} {{Канец складу}} === Па-за складам === {{Склад}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Мельнік]]||2001}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Корзун]]||2000}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Алег Дзіва||2005}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ягор Кірылаў]]||2004}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Арцём Парашчанка||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Максім Лапчук]]||2004}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Арловіч]]||2002}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Данііл Гарачка||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мікіта Далідовіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Міхаіл Кароткі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Архіп Навумчык||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Пірожнік||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Трушынскі||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Валерый Фамін||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Максім Шамрын||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" <!--{{Ігрок|37|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Некрашэвіч]]||2001}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Фёдар Адашкевіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Дзяніс Войчанка||2003}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арцём Давідовіч||2005}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Ерамінок]]||2002}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Жук||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Арсеній Жукоўскі||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Аляксандр Ішэкаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Уладзіслаў Карачун||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Качур||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Глеб Скрыпнік||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Фёдар Цішкевіч||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Алег Плют]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Гіжэўскі||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Эміль Гусейналіеў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Талкачоў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Віталь Фалееў||2004}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Радзькоў]] (нар. 1985) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Паўлюковіч]] (нар. 1974) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Гарбуноў]] (нар. 1983) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Бароўскі]] (нар. 1956) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Макар]] (нар. 1981) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Камароўскі]] (нар. 1986) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Шагойка]] (нар. 1980) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Ашыхмін]] (нар. 1974) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Валерый Цыганенка]] (нар. 1981) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Зюлеў]] (нар. 1984) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Туранок]] (нар. 1986) — трэнер брамнікаў дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=120|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | [[Сезон 2012 ФК Іслач|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3)|| style="background:#cc9966"|'''3''' || 36 || 21 || 7 || 8 || 61–30 || '''70''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2013 ФК Іслач|2013]] || style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Першая]] (Д2)|| '''9''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 39–37 || '''41''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/32 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Іслач|2014]] || style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2)|| '''7''' || 30 || 11 || 12 || 7 || 39–35 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Іслач|2015]] || style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2)|| style="background:gold"|'''1''' || 30 || 20 || 9 || 1 || 76–24 || '''69''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2016 ФК Іслач|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] (Д1) || '''7''' || 30 || 11 || 8 || 11 || 33–39 || '''41''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Іслач|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 10 || 4 || 16 || 27–46 || '''27'''¹ ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Іслач|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 8 || 9 || 13 || 20–37 || '''33''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Іслач|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 13 || 8 || 9 || 42–36 || '''47''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Іслач|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || '''7''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 47–46 || '''45''' ||style="background:silver"|[[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Фіналіст]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Іслач|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''10''' || 30 || 9 || 7 || 14 || 38–47 || '''34''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |} * ^'''1''' З каманды зняты 7 ачкоў за ўдзел ігракоў клуба ў дагаварных матчах у сезоне 2016. {{Зноскі}} == Галоўныя трэнеры == * [[Віталь Жукоўскі]] (2010 — снежань 2020) * [[Арцём Радзькоў]] (са студзеня 2021) == Спасылкі == * [https://fcisloch.by/ Афіцыйны сайт клуба] * {{globalsportsarchive|fk-islac/20338}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Isloch_Minsk_District}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Іслач}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Іслач]] [[Катэгорыя:ФК Іслач| ]] 744ppr3bpuhs9q7zzj7jyhwo9b3tyyi 0 158241 4164205 4161053 2022-07-24T15:44:26Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Драпеза, Крэс https://football.by/news/166119.html, - Кавалёў wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Лакаматыў Гомель |Лагатып = ФК Лакаматыў Гомель.gif |ШырыняЛагатыпа = 280px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Гомель]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[2008]] |Стадыён = [[Лакаматыў (стадыён, Гомель)|«Лакаматыў»]] |Умяшчальнасць = 750 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Андрэй Гараўцоў]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 6 месца |Сайт = | pattern_la1=_jomacrew4rbnw | pattern_b1 =_jomacrew4rbnw | pattern_ra1=_jomacrew4rbnw | pattern_sh1= | pattern_so1= | leftarm1=FFFFFF|body1 =FFFFFF|rightarm1=FFFFFF | shorts1 =0033FF|socks1=0033FF | pattern_la2=_jomacrew4rbw | pattern_b2 =_jomacrew4rbw | pattern_ra2=_jomacrew4rbw | pattern_sh2=_joma19rw | pattern_so2= | leftarm2=FFFFFF|body2 =FFFFFF|rightarm2=FFFFFF | shorts2 =FFFFFF|socks2=FF0000 | pattern_la3=_jomagold2w | pattern_b3 =_jomagold2w | pattern_ra3=_jomagold2w | pattern_sh3=_joma19brw | pattern_so3= | leftarm3=FFFFFF|body3 =FFFFFF|rightarm3=FFFFFF | shorts3 =0033FF|socks3=FFFFFF }} '''«Лакаматыў»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Гомель]], заснаваны ў [[2008]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == З [[2010]] клуб пад назвай «Гомельчыгунтранс» гуляў у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе чэмпіянату Беларусі]]. Пасля сезона 2012 (які прынёс чыгуначнікам 4 месца) «Гомельчыгунтранс» меў магчымасць апынуцца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], але вырашыў не пераходзіць на прафесійны ўзровень і застацца ў якасці аматарскага ў Другой лізе. === 2013 === Застаўшыся ў Другой лізе, чыгуначнікі сталі галоўнымі фаварытамі сезона 2013. У выніку яны хутка адарваліся ад канкурэнтаў і за 7 тураў да фінішу гарантавалі выхад у Першую лігу. Клуб заняў першае месца, а нападнік «Гомельчыгунтранса» [[Ілья Федарэнка]] стаў найлепшым бамбардзірам турніру (23 галы). === У Першай лізе === Атрымаўшы месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], чыгуначнікі доўга не маглі вызначыцца — пераходзіць на больш высокі ўзровень ці заставацца ў Другой лізе. У выніку, атрымаўшы некаторыя ільготы ад [[БФФ]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/158450813.html АБФФ разрешила «Гомельжелдортрансу» обходиться без пресс-секретаря, врача, массажиста и специалиста по безопасности]</ref>, «Гомельчыгунтранс» у сакавіку 2014 канчаткова пацвердзіў свой удзел у Першай лізе<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. Пасля ўдалага пачатку сезона 2014 каманда стала атрымліваць паражэнні, і ў канцы першага круга апынулася недалёка ад зоны вылету. Другі круг атрымаўся значна лепш, і ў выніку каманда атрымала 11 месца. У сезоне 2015 «Гомельчыгунтранс» ужо быў трывалым серадняком Першай лігі і скончыў чэмпіянат на 8-м месцы. Перад сезонам 2016 лідары каманды — [[Яўген Барсукоў]] і [[Дзмітрый Гомза]] — перайшлі ў [[ФК Гомель|«Гомель»]]. Аднак, нават нягледзячы на страту лідараў, «Гомельчыгунтранс» паспяхова пачаў сезон, хутка замацаваўся ўверсе табліцы і доўгі час прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. Улетку некалькі ігракоў каманды перайшлі ў клубы Вышэйшай лігі, аднак чыгуначнікі працягвалі барацьбу за трэці радок супраць мінскага [[ФК Прамень Мінск|«Промня»]]. З-за шэрагу няўдач у канцы сезона «Гомельчыгунтранс» саступіў трэці радок і заняў выніковае чацвёртае месца, аднак ужо па заканчэнні сезона, у сувязі з ануляваннем вынікаў шэрагу матчаў «Промня» і прысуджэння тэхнічных паражэнняў, «Гомельчыгунтранс» павысіўся да трэцяга месца. У снежні 2016 года стала вядома, што з наступнага сезона каманда пачне выступаць пад назвай «Лакаматыў»<ref>[http://www.football.by/news/94232.html Место «Гомельжелдортранса» в первой лиге займет гомельский «Локомотив»]</ref>. У сезоне 2017 «Лакаматыў», як і ў папярэднім годзе, знаходзіўся сярод лідараў турніру, аднак у выніку заняў чацвёртае месца. У сезоне 2018, нягледзячы на неблагі старт, «Лакаматыў» хутка саступіў асноўным канкурэнтам і ўжо не прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. У ліпені замест [[Павел Крэчын|Паўла Крэчына]], які кіраваў камандай на працягу чатырох гадоў, новым трэнерам стаў яго памочнік [[Андрэй Гараўцоў]]. Пад яго кіраўніцтвам «Лакаматыў» атрымаў некалькі перамог і выйшаў у чвэрцьфінал Кубка Беларусі, у чэмпіянаце каманда паднялася ў верхнюю палову табліцы, аднак сезон скончыла на шостым месцы. У сезоне 2019 каманду ўзначаліў новы трэнер [[Аляксей Шубянок]]. «Лакаматыў» з самага пачатку апынуўся ў верхняй частцы табліцы, доўгі час каманда вяла барацьбу за трэцяе месца з брэсцкім [[ФК Рух Брэст|«Рухам»]], у выніку саступіла толькі пасля апошняга тура па асабістым сустрэчам і стала чацвёртай. У пачатку 2020 года Аляксей Шубянок памяняўся пасадамі са сваім памочнікам Андрэем Гараўцовым, які такім чынам зноў узначаліў каманду. Каманда добра пачала сезон 2020, ідучы сярод лідараў, аднак у другой палове сезона выключылася з барацьбы за найвышэйшыя месцы і стала пятай. Пры гэтым ігрок чыгуначнікаў [[Андрэй Салавей]] з 20 галамі стаў найлепшым бамбардзірам турніру. У пачатку сезона 2021 каманда страціла лідараў, якіх запрасілі іншыя клубы, але здолела выставіць баяздольны склад. Добра выступаючы супраць аўтсайдараў, «Лакаматыў» тым не менш не здолеў скласці істотнай канкурэнцыі лідарам і знаходзіўся пераважна ў сярэдзіне табліцы. Замест Андрэя Салаўя асноўным нападнікам каманды стаў [[Дзяніс Казлоўскі]], які хутка выбіўся ў лідары па забітым галам і з 29 мячамі стаў найлепшым бамбардзірам Першай лігі. «Лакаматыў» жа скончыў сезон на шостым месцы з 12. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Лакаматыва»"> Выява:ФК Гомельчыгунтранс.png|да 2016 года Выява:ФК Лакаматыў Гомель.gif|з 2017 года </gallery></center> == Гісторыя назваў == * 2010: «Гомельчыгунтранс-НОД-4» * 2011—2016: «Гомельчыгунтранс» * з 2017: «Лакаматыў» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Сілівончык]]||1988}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Шкваркоў]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Кучынскі (футбаліст)|Аляксандр Кучынскі]]||1996}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Война]]||2000}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Цімашэнка]]||1986}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Артур Чудук]]||1996}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Свірыдзенка]]||1997}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Туркменістан}}|ПА|[[Вепа Жумаеў]]||2000}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Трафімчук]]||2001}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Жосткін]]||1991}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Сычоў]]||2002}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Мілеўскі]]||1995}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Загвоздзін]]||1991}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юрый Музычэнка]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Кухаронак]]||1988}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Старасценка]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Драпеза]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Дыгун]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мацвей Крычэўскі]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Крэс]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Янчанка]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Цяслюк]]||1994}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ягор Целяпнёў]]||2003}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Яўген Азерскі]]||1995}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Гараўцоў]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Шубянок]] (нар. 1961) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=100|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 2010 ФК Гомельчыгунтранс|2010]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''7''' || 34 || 16 || 4 || 14 || 63–58 ||'''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Гомельчыгунтранс|2011]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3)|| '''6''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 49–28 || '''51''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Гомельчыгунтранс|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3)|| '''4''' || 36 || 20 || 9 || 7 || 64–27 || '''69''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Гомельчыгунтранс|2013]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3)|| style="background:gold"| '''1''' || 24 || 20 || 3 || 1 || 60–17 || '''63''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2014 ФК Гомельчыгунтранс|2014]]|| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 9 || 9 || 12 || 33–38 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Гомельчыгунтранс|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 45–39 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Гомельчыгунтранс|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 26 || 12 || 8 || 6 || 33–24 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Лакаматыў Гомель|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 49–36 || '''57''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Лакаматыў Гомель|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''6''' || 28 || 10 || 10 || 8 || 44–29 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Лакаматыў Гомель|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''4''' || 28 || 17 || 5 || 6 || 60–24 || '''56''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Лакаматыў Гомель|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''5''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 56–38 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Лакаматыў Гомель|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''6''' || 33 || 15 || 9 || 9 || 56–39 || '''54''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Лакаматыў Гомель|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Генадзь Шабуня]] (да 2013) * [[Павел Крэчын]] (2014 — ліпень 2018) * [[Андрэй Гараўцоў]] ({{в.а.}} у ліпені—снежні 2018) * [[Аляксей Шубянок]] (снежань 2018 — снежань 2019) * [[Андрэй Гараўцоў]] (са студзеня 2020) {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-lakamatyu-homiel/20339}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Gomelzheldortrans_Gomel}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Лакаматыў Гомель]] [[Катэгорыя:ФК Лакаматыў Гомель| ]] myzvkjuqojynkcxpm1j8ksiaf9ycfmj 4164270 4164205 2022-07-24T17:50:43Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Лакаматыў Гомель |Лагатып = ФК Лакаматыў Гомель.gif |ШырыняЛагатыпа = 280px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Гомель]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[2008]] |Стадыён = [[Лакаматыў (стадыён, Гомель)|«Лакаматыў»]] |Умяшчальнасць = 750 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Андрэй Гараўцоў]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 6 месца |Сайт = | pattern_la1=_jomacrew4rbnw | pattern_b1 =_jomacrew4rbnw | pattern_ra1=_jomacrew4rbnw | pattern_sh1= | pattern_so1= | leftarm1=FFFFFF|body1 =FFFFFF|rightarm1=FFFFFF | shorts1 =0033FF|socks1=0033FF | pattern_la2=_jomacrew4rbw | pattern_b2 =_jomacrew4rbw | pattern_ra2=_jomacrew4rbw | pattern_sh2=_joma19rw | pattern_so2= | leftarm2=FFFFFF|body2 =FFFFFF|rightarm2=FFFFFF | shorts2 =FFFFFF|socks2=FF0000 | pattern_la3=_jomagold2w | pattern_b3 =_jomagold2w | pattern_ra3=_jomagold2w | pattern_sh3=_joma19brw | pattern_so3= | leftarm3=FFFFFF|body3 =FFFFFF|rightarm3=FFFFFF | shorts3 =0033FF|socks3=FFFFFF }} '''«Лакаматыў»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Гомель]], заснаваны ў [[2008]] годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == З [[2010]] клуб пад назвай «Гомельчыгунтранс» гуляў у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе чэмпіянату Беларусі]]. Пасля сезона 2012 (які прынёс чыгуначнікам 4 месца) «Гомельчыгунтранс» меў магчымасць апынуцца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], але вырашыў не пераходзіць на прафесійны ўзровень і застацца ў якасці аматарскага ў Другой лізе. === 2013 === Застаўшыся ў Другой лізе, чыгуначнікі сталі галоўнымі фаварытамі сезона 2013. У выніку яны хутка адарваліся ад канкурэнтаў і за 7 тураў да фінішу гарантавалі выхад у Першую лігу. Клуб заняў першае месца, а нападнік «Гомельчыгунтранса» [[Ілья Федарэнка]] стаў найлепшым бамбардзірам турніру (23 галы). === У Першай лізе === Атрымаўшы месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]], чыгуначнікі доўга не маглі вызначыцца — пераходзіць на больш высокі ўзровень ці заставацца ў Другой лізе. У выніку, атрымаўшы некаторыя ільготы ад [[БФФ]]<ref>[http://by.tribuna.com/football/158450813.html АБФФ разрешила «Гомельжелдортрансу» обходиться без пресс-секретаря, врача, массажиста и специалиста по безопасности]</ref>, «Гомельчыгунтранс» у сакавіку 2014 канчаткова пацвердзіў свой удзел у Першай лізе<ref>[http://www.football.by/news/56108.html Всем 16 командам первой лиги сегодня были выданы лицензии для участия в чемпионате Беларуси]</ref>. Пасля ўдалага пачатку сезона 2014 каманда стала атрымліваць паражэнні, і ў канцы першага круга апынулася недалёка ад зоны вылету. Другі круг атрымаўся значна лепш, і ў выніку каманда атрымала 11 месца. У сезоне 2015 «Гомельчыгунтранс» ужо быў трывалым серадняком Першай лігі і скончыў чэмпіянат на 8-м месцы. Перад сезонам 2016 лідары каманды — [[Яўген Барсукоў]] і [[Дзмітрый Гомза]] — перайшлі ў [[ФК Гомель|«Гомель»]]. Аднак, нават нягледзячы на страту лідараў, «Гомельчыгунтранс» паспяхова пачаў сезон, хутка замацаваўся ўверсе табліцы і доўгі час прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. Улетку некалькі ігракоў каманды перайшлі ў клубы Вышэйшай лігі, аднак чыгуначнікі працягвалі барацьбу за трэці радок супраць мінскага [[ФК Прамень Мінск|«Промня»]]. З-за шэрагу няўдач у канцы сезона «Гомельчыгунтранс» саступіў трэці радок і заняў выніковае чацвёртае месца, аднак ужо па заканчэнні сезона, у сувязі з ануляваннем вынікаў шэрагу матчаў «Промня» і прысуджэння тэхнічных паражэнняў, «Гомельчыгунтранс» павысіўся да трэцяга месца. У снежні 2016 года стала вядома, што з наступнага сезона каманда пачне выступаць пад назвай «Лакаматыў»<ref>[http://www.football.by/news/94232.html Место «Гомельжелдортранса» в первой лиге займет гомельский «Локомотив»]</ref>. У сезоне 2017 «Лакаматыў», як і ў папярэднім годзе, знаходзіўся сярод лідараў турніру, аднак у выніку заняў чацвёртае месца. У сезоне 2018, нягледзячы на неблагі старт, «Лакаматыў» хутка саступіў асноўным канкурэнтам і ўжо не прэтэндаваў на выхад у Вышэйшую лігу. У ліпені замест [[Павел Крэчын|Паўла Крэчына]], які кіраваў камандай на працягу чатырох гадоў, новым трэнерам стаў яго памочнік [[Андрэй Гараўцоў]]. Пад яго кіраўніцтвам «Лакаматыў» атрымаў некалькі перамог і выйшаў у чвэрцьфінал Кубка Беларусі, у чэмпіянаце каманда паднялася ў верхнюю палову табліцы, аднак сезон скончыла на шостым месцы. У сезоне 2019 каманду ўзначаліў новы трэнер [[Аляксей Шубянок]]. «Лакаматыў» з самага пачатку апынуўся ў верхняй частцы табліцы, доўгі час каманда вяла барацьбу за трэцяе месца з брэсцкім [[ФК Рух Брэст|«Рухам»]], у выніку саступіла толькі пасля апошняга тура па асабістым сустрэчам і стала чацвёртай. У пачатку 2020 года Аляксей Шубянок памяняўся пасадамі са сваім памочнікам Андрэем Гараўцовым, які такім чынам зноў узначаліў каманду. Каманда добра пачала сезон 2020, ідучы сярод лідараў, аднак у другой палове сезона выключылася з барацьбы за найвышэйшыя месцы і стала пятай. Пры гэтым ігрок чыгуначнікаў [[Андрэй Салавей]] з 20 галамі стаў найлепшым бамбардзірам турніру. У пачатку сезона 2021 каманда страціла лідараў, якіх запрасілі іншыя клубы, але здолела выставіць баяздольны склад. Добра выступаючы супраць аўтсайдараў, «Лакаматыў» тым не менш не здолеў скласці істотнай канкурэнцыі лідарам і знаходзіўся пераважна ў сярэдзіне табліцы. Замест Андрэя Салаўя асноўным нападнікам каманды стаў [[Дзяніс Казлоўскі]], які хутка выбіўся ў лідары па забітым галам і з 29 мячамі стаў найлепшым бамбардзірам Першай лігі. «Лакаматыў» жа скончыў сезон на шостым месцы з 12. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Лакаматыва»"> Выява:ФК Гомельчыгунтранс.png|да 2016 года Выява:ФК Лакаматыў Гомель.gif|з 2017 года </gallery></center> == Гісторыя назваў == * 2010: «Гомельчыгунтранс-НОД-4» * 2011—2016: «Гомельчыгунтранс» * з 2017: «Лакаматыў» == Дасягненні == * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Сілівончык]]||1988}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Шкваркоў]]||2000}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Кучынскі (футбаліст)|Аляксандр Кучынскі]]||1996}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Война]]||2000}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Цімашэнка]]||1986}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Артур Чудук]]||1996}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Свірыдзенка]]||1997}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Туркменістан}}|ПА|[[Вепа Жумаеў]]||2000}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Трафімчук]]||2001}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Жосткін]]||1991}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Сычоў]]||2002}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Мілеўскі]]||1995}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Загвоздзін]]||1991}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Юрый Музычэнка]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Кухаронак]]||1988}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Крэс]]||2003}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікалай Старасценка]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Драпеза]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Дыгун]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мацвей Крычэўскі]]||2003}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Янчанка]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксей Цяслюк]]||1994}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ягор Целяпнёў]]||2003}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Яўген Азерскі]]||1995}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Гараўцоў]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксей Шубянок]] (нар. 1961) — трэнер == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=100|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 2010 ФК Гомельчыгунтранс|2010]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Другая]] (Д3) || '''7''' || 34 || 16 || 4 || 14 || 63–58 ||'''52''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2011 ФК Гомельчыгунтранс|2011]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Другая]] (Д3)|| '''6''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 49–28 || '''51''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2012 ФК Гомельчыгунтранс|2012]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Другая]] (Д3)|| '''4''' || 36 || 20 || 9 || 7 || 64–27 || '''69''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2013 ФК Гомельчыгунтранс|2013]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Другая]] (Д3)|| style="background:gold"| '''1''' || 24 || 20 || 3 || 1 || 60–17 || '''63''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2014 ФК Гомельчыгунтранс|2014]]|| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Першая]] (Д2) || '''12''' || 30 || 9 || 9 || 12 || 33–38 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Гомельчыгунтранс|2015]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || '''8''' || 30 || 12 || 8 || 10 || 45–39 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Гомельчыгунтранс|2016]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 26 || 12 || 8 || 6 || 33–24 || '''44''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Лакаматыў Гомель|2017]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Першая]] (Д2) || '''4''' || 30 || 17 || 6 || 7 || 49–36 || '''57''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Лакаматыў Гомель|2018]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Першая]] (Д2) || '''6''' || 28 || 10 || 10 || 8 || 44–29 || '''40''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Лакаматыў Гомель|2019]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''4''' || 28 || 17 || 5 || 6 || 60–24 || '''56''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Лакаматыў Гомель|2020]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''5''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 56–38 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Лакаматыў Гомель|2021]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''6''' || 33 || 15 || 9 || 9 || 56–39 || '''54''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022 ФК Лакаматыў Гомель|2022]] || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першая]] (Д2) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Генадзь Шабуня]] (да 2013) * [[Павел Крэчын]] (2014 — ліпень 2018) * [[Андрэй Гараўцоў]] ({{в.а.}} у ліпені—снежні 2018) * [[Аляксей Шубянок]] (снежань 2018 — снежань 2019) * [[Андрэй Гараўцоў]] (са студзеня 2020) {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-lakamatyu-homiel/20339}} * {{wildstat.ru|2802|BLR_Gomelzheldortrans_Gomel}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Лакаматыў Гомель]] [[Катэгорыя:ФК Лакаматыў Гомель| ]] db2go12pdzh7qedhhktltvz2cutbetx 0 158747 4164430 4055667 2022-07-25T00:06:06Z Владимир Фалалеев 51626 Абноўлена інфармацыя wikitext text/x-wiki {{Газета |назва = |арыгінальная назва = |выява = |подпіс = |тып = галіновае выданне |фармат = |заснаванне = 1945 |спыненне публікацый = |заснавальнікі = Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь |уладальнікі = |выдавец = Выдавецкі дом «Педагагічная прэса» |рэдактар = |галоўны рэдактар = К.Э.Дубінская |штат = |палітычна = |мова = беларуская |перыядычнасць = |аб'ём = 16 палос 3 разы на тыдзень |тыраж = |галоўны офіс = г. Мінск, Рэспубліка Беларусь |ISSN = 1994-9146 |вэб-сайт = {{URL|nastgaz.by}} }} '''Настаўніцкая газета''' — выданне асветнікаў [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. == Заснавальнік і выдавец == '''Заснавальнік''' — [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]]. '''Выдавец''' — [[Педагагічная прэса (выдавецкі дом)|рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом „Педагагічная прэса“»]]. == Перыядычнасць выхаду і тыраж == Выходзіць з [[20 снежня]] [[1945]] года ў [[Мінск]]у на [[беларуская мова|беларускай мове]] (да 1957 года — 1 раз, з 1958 года — 2 разы, з 1998 года — 3 разы на тыдзень). У ліпені 2022 года газета стала выходзіць 2 разы на тыдзень, што істотна зменшыла агульны аб'ем выдання. == Гісторыя == Рашэнне аб стварэнні «Настаўніцкай газеты» было прынята на бюро ЦК КП(б) Беларусі 4 верасня 1945 года. Першы нумар выйшаў [[20 снежня]] 1945 года. У 1945 годзе вышла 2 нумары (№ 1 і № 2 за [[1945]] год), якія ў архівах бібліятэк [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] не захаваліся. Экземпляр № 2 за 1945 год захаваўся ў фондах {{нп5|Расійскай нацыянальная бібліятэка|Расійскай нацыянальнай бібліятэкі|ru|Российская национальная библиотека}} (г. Санкт-Пецярбург). Рэдактарам быў прызначаны педагог па адукацыі, партызан-падпольшчык [[Аляксей Сцяпанавіч Крушынскі|А. Крушынскі]] (да 1955 года). У наступныя гады галоўнымі рэдактарамі газеты былі {{нп5|Мікалай Еўкавіч Дастанка|М. Дастанка|ru|Достанко, Николай Евкович}} (1955—1968), [[І. Сіманоўскі]] (1968—1979), [[У. Кузьмянкоў]] (1979—1984, 1986—1987), [[А. Куліцкі]] (1985, 1987—2001), [[А. Гайдук]] (2001—2007), [[В. Кнышаў]] (2007—2009 (выконваючы абавязкі галоўнага рэдактара), 2010 — верасень 2021 (галоўны рэдактар)). Галоўнай праблемай, якую ў пачатку свайго існавання вырашала «Настаўніцкая газета», было адраджэнне нацыянальнай школы. Станаўленне выдання адбывалася ва ўмовах пасляваеннага разбурэння матэрыяльна-тэхнічнай базы навукі і культуры Беларусі. Перад грамадствам паўставала вострая неабходнасць аднаўлення народнай адукацыі: будаваліся і пераарганізоўваліся школы, паляпшаўся склад настаўніцкіх кадраў, рашалася пытанне аб падрыхтоўцы высокапрафесійных выкладчыкаў. Разам з тым аднаўлялася і развівалася сярэднеспецыяльная адукацыя, а таксама вышэйшая школа. Развіццё школ, тэхнікумаў, вучылішч і ВНУ краіны пасля акупацыі было ўскладнена тым, што цалкам былі знішчаны падручнікі, навуковыя дапаможнікі, метадычная літаратура для выкладчыкаў. Гэта выявіла неабходнасць стварыць адзіную платформу, якая аб’ядноўвала бы перадавы вопыт пасляваеннага часу. Такой метадычнай базай у 1945 годзе і стала «Настаўніцкая газета». Аднымі з першым рубрык на той час сталі рубрыкі «Метадычная старонка» і «У дапамогу настаўніку». Рэдакцыя асвятляла разнастайныя праблемы, выкарыстоўваючы даступныя на той час сродкі (выезд у рэйды, крытычныя матэрыялы, адкрытыя лісты і г.д.). Першы тыраж выдання склаў дваццаць тысяч асобнікаў, а ў пачатку 1950-х гадоў тыраж выдання складаў ужо 65 тысяч экзэмпляраў. == Рэдакцыйны калектыў == У склад рэдакцыйнага калектыву ўваходзіць 60 чалавек. Галоўны рэдактар — Кацярына Эдуардаўна Дубінская<ref>https://www.belta.by/president/view/lukashenko-soglasoval-naznachenija-v-minkulte-minenergo-i-mintruda-460642-2021/</ref> (з верасня 2021 года). Працуе сетка ўласных карэспандэнтаў ва ўсіх абласцях Рэспублікі Беларусь. == Змест == Асвятляе праблемы [[адукацыя|адукацыі]] і [[выхаванне|выхавання]], пытанні [[педагогіка|педагагічнай навукі]] і практыкі, аналізуе развіццё педагагічнай думкі ў Беларусі, інфармуе аб правядзенні рэформы агульнаадукацыйнай школы, пераўладкаванні прафесійнай і вышэйшай школы, пра сістэму адукацыі ў краінах замежжа. Адрасавана [[настаўнік]]ам, выкладчыкам, навукоўцам, навучэнцам, студэнтам, а таксама бацькам. == Дадаткі == На працягу апошніх гадоў газета мела шэраг штомесячных дадаткаў: «[http://portfolio.ng-press.by/ Партфоліа]», «[http://abituryent.ng-press.by/ Абітурыент]», «[http://rakurs.ng-press.by/ Сацыяльны ракурс]», «[http://6day.ng-press.by/ Шосты дзень]», «Псіхолаг у школе», «Адукацыя: дакументы і каментарыі» (выходзіў да верасня 2021 года), «[http://hatka.ng-press.by/ Утульная хатка]» (выходзіў да снежня 2021 года), «[http://ray.ng-press.by/ Рэй]» (выходзіў да 2020 года), «[http://forum.ng-press.by/ Форум]» (выходзіў да чэрвеня 2021 года), «[http://prastora.ng-press.by/ Адукацыйная прастора]». Да асаблівых дат і мерапрыемстваў выходзяць спецвыпускі. Пасля прызначэння ў верасні 2021 года новага галоўнага рэдактара адбыліся істотныя змены ў рэдакцыйнай палітыцы, накіраваныя на змяншэнне ў выданні рэгіянальнага кампанента, а таксама метадычнага складніка, якія ў значнай ступені фарміравалі чытацкую аўдыторыю. У той жа час адбылося павелічэнне колькасці матэрыялаў грамадска-палітычнай тэматыкі, у асноўным запазычаных у інфармацыйных агенцтвах. == Узнагароды == 2011 год — Пераможца VII Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне» 2015 год — Пераможца XI Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне»<ref>{{Cite web|url=https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|title=Гран-при конкурса "Золотая Литера" удостоены проекты газет "Советская Белоруссия" и "Край смалявіцкі"|last=|first=|date=2015-05-05|website=|publisher=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|language=ru|dead-url=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200317070927/https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|archivedate=2020-03-17|accessdate=2020-03-17}}</ref> == Іншыя праекты == З 2010 па 2015 гады праводзіўся конкурс юных вакалістаў [[Звонкая раніца|«Звонкая раніца»]]. З 2011 года ажыццяўляецца праект інфармацыйнага супрацоўніцтва з рэгіёнамі і інфармацыйна-асветніцкая акцыя «Будзем разам!» {{Зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=11|старонкі=201}} == Спасылкі == * [http://nastgaz.by/?cat=5 Афіцыйная старонка «Настаўніцкай газеты»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130223213501/http://nastgaz.by/?cat=5 |date=23 лютага 2013 }} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1945 годзе]] 0kbhzqbnf067duvtru9js6v35eph9xz 4164431 4164430 2022-07-25T00:07:28Z Владимир Фалалеев 51626 wikitext text/x-wiki {{Газета |назва = |арыгінальная назва = |выява = |подпіс = |тып = галіновае выданне |фармат = |заснаванне = 1945 |спыненне публікацый = |заснавальнікі = Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь |уладальнікі = |выдавец = Выдавецкі дом «Педагагічная прэса» |рэдактар = |галоўны рэдактар = К.Э.Дубінская |штат = |палітычна = |мова = беларуская |перыядычнасць = |аб'ём = 16 палос 2 разы на тыдзень |тыраж = |галоўны офіс = г. Мінск, Рэспубліка Беларусь |ISSN = 1994-9146 |вэб-сайт = {{URL|nastgaz.by}} }} '''Настаўніцкая газета''' — выданне асветнікаў [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. == Заснавальнік і выдавец == '''Заснавальнік''' — [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]]. '''Выдавец''' — [[Педагагічная прэса (выдавецкі дом)|рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом „Педагагічная прэса“»]]. == Перыядычнасць выхаду і тыраж == Выходзіць з [[20 снежня]] [[1945]] года ў [[Мінск]]у на [[беларуская мова|беларускай мове]] (да 1957 года — 1 раз, з 1958 года — 2 разы, з 1998 года — 3 разы на тыдзень). У ліпені 2022 года газета стала выходзіць 2 разы на тыдзень, што істотна зменшыла агульны аб'ем выдання. == Гісторыя == Рашэнне аб стварэнні «Настаўніцкай газеты» было прынята на бюро ЦК КП(б) Беларусі 4 верасня 1945 года. Першы нумар выйшаў [[20 снежня]] 1945 года. У 1945 годзе вышла 2 нумары (№ 1 і № 2 за [[1945]] год), якія ў архівах бібліятэк [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] не захаваліся. Экземпляр № 2 за 1945 год захаваўся ў фондах {{нп5|Расійскай нацыянальная бібліятэка|Расійскай нацыянальнай бібліятэкі|ru|Российская национальная библиотека}} (г. Санкт-Пецярбург). Рэдактарам быў прызначаны педагог па адукацыі, партызан-падпольшчык [[Аляксей Сцяпанавіч Крушынскі|А. Крушынскі]] (да 1955 года). У наступныя гады галоўнымі рэдактарамі газеты былі {{нп5|Мікалай Еўкавіч Дастанка|М. Дастанка|ru|Достанко, Николай Евкович}} (1955—1968), [[І. Сіманоўскі]] (1968—1979), [[У. Кузьмянкоў]] (1979—1984, 1986—1987), [[А. Куліцкі]] (1985, 1987—2001), [[А. Гайдук]] (2001—2007), [[В. Кнышаў]] (2007—2009 (выконваючы абавязкі галоўнага рэдактара), 2010 — верасень 2021 (галоўны рэдактар)). Галоўнай праблемай, якую ў пачатку свайго існавання вырашала «Настаўніцкая газета», было адраджэнне нацыянальнай школы. Станаўленне выдання адбывалася ва ўмовах пасляваеннага разбурэння матэрыяльна-тэхнічнай базы навукі і культуры Беларусі. Перад грамадствам паўставала вострая неабходнасць аднаўлення народнай адукацыі: будаваліся і пераарганізоўваліся школы, паляпшаўся склад настаўніцкіх кадраў, рашалася пытанне аб падрыхтоўцы высокапрафесійных выкладчыкаў. Разам з тым аднаўлялася і развівалася сярэднеспецыяльная адукацыя, а таксама вышэйшая школа. Развіццё школ, тэхнікумаў, вучылішч і ВНУ краіны пасля акупацыі было ўскладнена тым, што цалкам былі знішчаны падручнікі, навуковыя дапаможнікі, метадычная літаратура для выкладчыкаў. Гэта выявіла неабходнасць стварыць адзіную платформу, якая аб’ядноўвала бы перадавы вопыт пасляваеннага часу. Такой метадычнай базай у 1945 годзе і стала «Настаўніцкая газета». Аднымі з першым рубрык на той час сталі рубрыкі «Метадычная старонка» і «У дапамогу настаўніку». Рэдакцыя асвятляла разнастайныя праблемы, выкарыстоўваючы даступныя на той час сродкі (выезд у рэйды, крытычныя матэрыялы, адкрытыя лісты і г.д.). Першы тыраж выдання склаў дваццаць тысяч асобнікаў, а ў пачатку 1950-х гадоў тыраж выдання складаў ужо 65 тысяч экзэмпляраў. == Рэдакцыйны калектыў == У склад рэдакцыйнага калектыву ўваходзіць 60 чалавек. Галоўны рэдактар — Кацярына Эдуардаўна Дубінская<ref>https://www.belta.by/president/view/lukashenko-soglasoval-naznachenija-v-minkulte-minenergo-i-mintruda-460642-2021/</ref> (з верасня 2021 года). Працуе сетка ўласных карэспандэнтаў ва ўсіх абласцях Рэспублікі Беларусь. == Змест == Асвятляе праблемы [[адукацыя|адукацыі]] і [[выхаванне|выхавання]], пытанні [[педагогіка|педагагічнай навукі]] і практыкі, аналізуе развіццё педагагічнай думкі ў Беларусі, інфармуе аб правядзенні рэформы агульнаадукацыйнай школы, пераўладкаванні прафесійнай і вышэйшай школы, пра сістэму адукацыі ў краінах замежжа. Адрасавана [[настаўнік]]ам, выкладчыкам, навукоўцам, навучэнцам, студэнтам, а таксама бацькам. == Дадаткі == На працягу апошніх гадоў газета мела шэраг штомесячных дадаткаў: «[http://portfolio.ng-press.by/ Партфоліа]», «[http://abituryent.ng-press.by/ Абітурыент]», «[http://rakurs.ng-press.by/ Сацыяльны ракурс]», «[http://6day.ng-press.by/ Шосты дзень]», «Псіхолаг у школе», «Адукацыя: дакументы і каментарыі» (выходзіў да верасня 2021 года), «[http://hatka.ng-press.by/ Утульная хатка]» (выходзіў да снежня 2021 года), «[http://ray.ng-press.by/ Рэй]» (выходзіў да 2020 года), «[http://forum.ng-press.by/ Форум]» (выходзіў да чэрвеня 2021 года), «[http://prastora.ng-press.by/ Адукацыйная прастора]». Да асаблівых дат і мерапрыемстваў выходзяць спецвыпускі. Пасля прызначэння ў верасні 2021 года новага галоўнага рэдактара адбыліся істотныя змены ў рэдакцыйнай палітыцы, накіраваныя на змяншэнне ў выданні рэгіянальнага кампанента, а таксама метадычнага складніка, якія ў значнай ступені фарміравалі чытацкую аўдыторыю. У той жа час адбылося павелічэнне колькасці матэрыялаў грамадска-палітычнай тэматыкі, у асноўным запазычаных у інфармацыйных агенцтвах. == Узнагароды == 2011 год — Пераможца VII Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне» 2015 год — Пераможца XI Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне»<ref>{{Cite web|url=https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|title=Гран-при конкурса "Золотая Литера" удостоены проекты газет "Советская Белоруссия" и "Край смалявіцкі"|last=|first=|date=2015-05-05|website=|publisher=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|language=ru|dead-url=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200317070927/https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|archivedate=2020-03-17|accessdate=2020-03-17}}</ref> == Іншыя праекты == З 2010 па 2015 гады праводзіўся конкурс юных вакалістаў [[Звонкая раніца|«Звонкая раніца»]]. З 2011 года ажыццяўляецца праект інфармацыйнага супрацоўніцтва з рэгіёнамі і інфармацыйна-асветніцкая акцыя «Будзем разам!» {{Зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=11|старонкі=201}} == Спасылкі == * [http://nastgaz.by/?cat=5 Афіцыйная старонка «Настаўніцкай газеты»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130223213501/http://nastgaz.by/?cat=5 |date=23 лютага 2013 }} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1945 годзе]] 4rrwzdoahtyy86rr4rmdqi7cuxsgqc8 4164500 4164431 2022-07-25T07:49:40Z Maksim L. 13 арфаграфія, афармленне wikitext text/x-wiki {{Газета |назва = |арыгінальная назва = |выява = |подпіс = |тып = галіновае выданне |фармат = |заснаванне = 1945 |спыненне публікацый = |заснавальнікі = Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь |уладальнікі = |выдавец = Выдавецкі дом «Педагагічная прэса» |рэдактар = |галоўны рэдактар = К.Э.Дубінская |штат = |палітычна = |мова = беларуская |перыядычнасць = |аб'ём = 16 палос 2 разы на тыдзень |тыраж = |галоўны офіс = г. Мінск, Рэспубліка Беларусь |ISSN = 1994-9146 |вэб-сайт = {{URL|nastgaz.by}} }} '''Настаўніцкая газета''' — выданне асветнікаў [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. == Заснавальнік і выдавец == Заснавана [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь|Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь]], выдаецца [[Педагагічная прэса (выдавецкі дом)|рэдакцыйна-выдавецкай установай «Выдавецкі дом „Педагагічная прэса“»]]. == Перыядычнасць выхаду і тыраж == Выходзіць з 20 снежня 1945 года ў [[Мінск]]у на [[беларуская мова|беларускай мове]] (да 1957 года — 1 раз, з 1958 года — 2 разы, з 1998 года — 3 разы на тыдзень). У ліпені 2022 года газета стала выходзіць 2 разы на тыдзень, што значна зменшыла агульны аб’ём выдання. == Гісторыя == Рашэнне пра стварэнне «Настаўніцкай газеты» было прынята на бюро ЦК КП(б) Беларусі 4 верасня 1945 года. Першы нумар выйшаў 20 снежня 1945 года. У 1945 годзе выйшла 2 нумары (№ 1 і № 2 за 1945 год), якія ў архівах бібліятэк [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] не захаваліся. Экзэмпляр № 2 за 1945 год захаваўся ў фондах {{нп5|Расійскай нацыянальная бібліятэка|Расійскай нацыянальнай бібліятэкі|ru|Российская национальная библиотека}} (Санкт-Пецярбург). Рэдактарам быў прызначаны педагог па адукацыі, партызан-падпольшчык [[Аляксей Сцяпанавіч Крушынскі|А. Крушынскі]] (да 1955 года). У наступныя гады галоўнымі рэдактарамі газеты былі {{нп5|Мікалай Еўкавіч Дастанка|М. Дастанка|ru|Достанко, Николай Евкович}} (1955—1968), [[І. Сіманоўскі]] (1968—1979), [[У. Кузьмянкоў]] (1979—1984, 1986—1987), [[А. Куліцкі]] (1985, 1987—2001), [[А. Гайдук]] (2001—2007), [[В. Кнышаў]] (2007—2009 (выканаўца абавязкаў галоўнага рэдактара), 2010 — верасень 2021 (галоўны рэдактар)). Галоўнай праблемай, якую на пачатку свайго існавання вырашала «Настаўніцкая газета», было адраджэнне нацыянальнай школы. Станаўленне выдання адбывалася ва ўмовах пасляваеннага разбурэння матэрыяльна-тэхнічнай базы навукі і культуры Беларусі. Перад грамадствам паўставала вострая неабходнасць аднаўлення народнай адукацыі: будаваліся і пераарганізоўваліся школы, паляпшаўся склад настаўніцкіх кадраў, вырашалася пытанне падрыхтоўкі высокапрафесійных выкладчыкаў. Разам з тым аднаўлялася і развівалася сярэднеспецыяльная адукацыя, а таксама вышэйшая школа. Развіццё школ, тэхнікумаў, вучылішч і ВНУ краіны пасля акупацыі было ўскладнена агульным знішчэннем падручнікаў, навуковых дапаможнікаў, метадычнай літаратуры для выкладчыкаў. Гэта выявіла неабходнасць стварыць адзіную платформу, якая б аб’ядноўвала перадавы досвед пасляваеннага часу. Такой метадычнай базай у 1945 годзе стала «Настаўніцкая газета». Аднымі з першым рубрык на той час сталі рубрыкі «Метадычная старонка» і «У дапамогу настаўніку». Рэдакцыя асвятляла разнастайныя праблемы, з выкарыстаннем даступных на той час сродкаў (рэйды па рэгіёнах, крытычныя матэрыялы, адкрытыя лісты і г. д.). Першы тыраж выдання склаў 20 тысяч асобнікаў, а на пачатку 1950-х гадоў тыраж выдання складаў ужо 65 тысяч асобнікаў. == Рэдакцыйны калектыў == У складзе рэдакцыйнага калектыву 60 чалавек (станам на 2022 год). Галоўны рэдактар — Кацярына Эдуардаўна Дубінская<ref>https://www.belta.by/president/view/lukashenko-soglasoval-naznachenija-v-minkulte-minenergo-i-mintruda-460642-2021/</ref> (з верасня 2021 года). Працуе сетка ўласных карэспандэнтаў ва ўсіх абласцях Рэспублікі Беларусь. == Змест == Асвятляе праблемы [[адукацыя|адукацыі]] і [[выхаванне|выхавання]], пытанні [[педагогіка|педагагічнай навукі]] і практыкі, аналізуе развіццё педагагічнай думкі ў Беларусі, інфармуе пра правядзенне рэформы агульнаадукацыйнай школы, пераўладкаванні прафесійнай і вышэйшай школы, пра сістэму адукацыі ў краінах замежжа. Адрасавана [[настаўнік]]ам, выкладчыкам, навукоўцам, навучэнцам, студэнтам, а таксама бацькам. == Дадаткі == На працягу 2010-х гадоў газета мела шэраг штомесячных дадаткаў: «[http://portfolio.ng-press.by/ Партфоліа]», «[http://abituryent.ng-press.by/ Абітурыент]», «[http://rakurs.ng-press.by/ Сацыяльны ракурс]», «[http://6day.ng-press.by/ Шосты дзень]», «Псіхолаг у школе», «Адукацыя: дакументы і каментарыі» (выходзіў да верасня 2021 года), «[http://hatka.ng-press.by/ Утульная хатка]» (выходзіў да снежня 2021 года), «[http://ray.ng-press.by/ Рэй]» (выходзіў да 2020 года), «[http://forum.ng-press.by/ Форум]» (выходзіў да чэрвеня 2021 года), «[http://prastora.ng-press.by/ Адукацыйная прастора]». Да асаблівых дат і мерапрыемстваў выходзяць спецвыпускі. Пасля прызначэння ў верасні 2021 года новага галоўнага рэдактара адбыліся значныя змены ў рэдакцыйнай палітыцы, накіраваныя на змяншэнне ў выданні рэгіянальнага кампанента, а таксама метадычнага складніка, якія ў значнай ступені фарміравалі чытацкую аўдыторыю. Тым жа часам адбылося павелічэнне колькасці матэрыялаў грамадска-палітычнай тэматыкі, у асноўным пазычаных у інфармацыйных агенцтвах. == Узнагароды == * 2011 год — Пераможца VII Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне» * 2015 год — Пераможца XI Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» ў намінацыі «Лепшае галіновае выданне»<ref>{{Cite web|url=https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|title=Гран-при конкурса "Золотая Литера" удостоены проекты газет "Советская Белоруссия" и "Край смалявіцкі"|last=|first=|date=2015-05-05|website=|publisher=[[Беларускае тэлеграфнае агенцтва]]|language=ru|dead-url=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200317070927/https://www.belta.by/society/view/gran-pri-konkursa-zolotaja-litera-udostoeny-proekty-gazet-sovetskaja-belorussija-i-kraj-smaljavitski-157359-2015/|archivedate=2020-03-17|accessdate=2020-03-17}}</ref> == Іншыя праекты == З 2010 па 2015 гады праводзіўся конкурс юных вакалістаў [[Звонкая раніца|«Звонкая раніца»]]. З 2011 года ажыццяўляецца праект інфармацыйнага супрацоўніцтва з рэгіёнамі і інфармацыйна-асветніцкая акцыя «Будзем разам!» {{Зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/БелЭн|том=11|старонкі=201}} == Спасылкі == * [http://nastgaz.by/?cat=5 Афіцыйная старонка «Настаўніцкай газеты»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130223213501/http://nastgaz.by/?cat=5 |date=23 лютага 2013 }} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты на беларускай мове]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1945 годзе]] ipmdft8ud1qkhlmy2yl7kukhmm1i6eh 10 159771 4164235 4163169 2022-07-24T16:23:27Z Artsiom91 31770 + Кастамараў https://football.by/news/166145.html, + Жумабекаў https://football.by/news/166138.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Віцебск | колер фону = #004DA5 | колер тэксту = white | клуб_спасылка = ФК Віцебск | клуб = Віцебск | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Дзмітрый Віктаравіч Гушчанка|Гушчанка]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Мікіта Паўлавіч Кастамараў|Кастамараў]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Арцём Аляксандравіч Скітоў|Скітоў]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|6|[[Жуліу Сезар (1996)|Жуліу Сезар]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Раман Аляксандравіч Лісоўскі|Лісоўскі]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Арам Качаран|Качаран]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Руслан Артуравіч Цевераў|Цевераў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Антон Яўгенавіч Мацвеенка|Мацвеенка]]}} {{ССК-ігрок|12|[[Дзмітрый Аляксеевіч Харытонаў|Харытонаў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|13|[[Максім Андрэевіч Дробыш|Дробыш]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Захар Аляксандравіч Чарвякоў|Чарвякоў]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Іван Навічкоў|Навічкоў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|17|[[Уладлен Анікееў|Анікееў]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Ян Юр’евіч Масесаў|Масесаў]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Яўген Уладзіміравіч Красноў|Красноў]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Алег Уладзіміравіч Вераціла|Вераціла]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Мікіта Андрэевіч Баранок|Баранок]]}} {{ССК-ігрок|24|[[Ян Віталевіч Скібскі|Скібскі]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Сяргей Аляксандравіч Волкаў|Волкаў]]}} {{ССК-ігрок|42|[[Аляксандр Рыгоравіч Саковіч|Саковіч]]}} {{ССК-ігрок|44|[[Уладзіслаў Віталевіч Глінскі|Глінскі]]}} {{ССК-ігрок|55|[[Аляксандр Віталевіч Ксенафонтаў|Ксенафонтаў]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Карэн Таніевіч Варданян|Варданян]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Фрол Дзмітрыевіч Панарын|Панарын]]}} {{ССК-ігрок||[[Дзмітрый Вадзімавіч Вараб’ёў|Вараб’ёў]]}} {{ССК-ігрок||[[Максім Канакбаевіч Жумабекаў|Жумабекаў]]}} {{ССК-ігрок||[[Шада Уэдрааго|Уэдрааго]]}} |трэнер = [[Яўген Юр’евіч Чарнухін|Яўген&nbsp;Чарнухін]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Віцебск]] </noinclude> 4a3s1kxpzrcyqxid3gjxpax4za9bhhj 0 161732 4164161 3965189 2022-07-24T13:15:50Z wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі | назва = Asea Brown Boveri Ltd | лагатып = [[Выява:ABB logo.svg|180px]] | тып = [[Публічная кампанія]] | лістынг на біржы = {{ssx|SSE3966|ABB}}, {{swx|ABBN}} | дэвіз = | заснавана = [[1988]] <br /> ASEA — [[1883]] | размяшчэнне = {{Сцягафікацыя|Швейцарыя}}: [[Цюрых]] | ключавыя фігуры = Джозеф Хоган (генеральны дырэктар) | галіна = | прадукцыя = | абарот = {{рост}} $38 млрд (2011 год) | аперацыйны прыбытак = | чысты прыбытак = {{падзенне}} $3,118 млрд (2008 год) | колькасць супрацоўнікаў = 130&nbsp;000 чалавек (2011 год) <ref>[http://www.abb.ru/cawp/seitp255/29b556d64e210459c1256c6a004b0f83.aspx АББ у Расіі. Справаздачы]</ref> | сайт = [http://www.abb.com www.abb.com] }} '''ABB''' (Asea Brown Boveri Ltd.) — [[Швецыя|шведска]]-[[Швейцарыя|швейцарская]] кампанія, якая спецыялізуецца ў вобласці [[электратэхніка|электратэхнікі]], [[энергетычнае машынабудаванне|энергетычнага машынабудавання]] і [[інфармацыйныя тэхналогіі|інфармацыйных тэхналогій]]. Кампанія заснавана ў [[1988]] годзе зліццём шведскай кампаніі [[ASEA]] і швейцарскай Brown, Boveri & Cie. Офісы канцэрна прадстаўлены ў больш чым 100 краінах свету. Вытворчыя магутнасці размяшчаюцца на тэрыторыі [[Германія|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]], [[Швецыя|Швецыі]], [[Італія|Італіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Расія|Расіі]], [[Чэхія|Чэхіі]], [[Партугалія|Партугаліі]], [[Бразілія|Бразіліі]], [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Эстонія|Эстоніі]], [[Украіна|Украіны]], [[Беларусь|Беларусі]] і г.д. [[21 ліпеня]] [[2022]] года кампанія заявіла, што сыходзіць з [[Расія|Расіі]] ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|вайны ва Украіне]] і звязаных з ёй міжнародных санкцый супраць Расіі і Беларусі. На Расію прыпадае толькі адзін ці два працэнты ад агульнага гадавога аб'ёму продажаў ABB, і рашэнне аб выхадзе будзе мець меркаваныя фінансавыя наступствы ў другім квартале ў памеры каля 57 млн. долараў ЗША, падлічыла група. Раней кампанія спыніла прымаць новыя заказы ў Расіі, але да цяперашняга моманту працягвала выконваць невялікую колькасць існуючых дагаворных абяцанняў з мясцовымі кліентамі, якія не супярэчаць прынятым супраць РФ санкцыям<ref>{{cite web|url = https://www.thelocal.se/20220721/swedish-engineering-giant-abb-to-quit-russia-over-ukraine/|title = Swedish engineering giant ABB to quit Russia over Ukraine|author = |date = 2022-07-21|work = The Local.se|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * ABB (2005): ''The Dormann Letters'', Jürgen Dormann/ABB Group, Zurich * Bélanger, Jacques et al. (2001): ''Being local worldwide: ABB and the challenge of global management'', [[Cornell University Press]], New York. ISBN 0-8014-3650-8 * Kevin Barham, Claudia Heimer (1998): ''ABB: the dancing giant — creating the globally connected corporation.'' [[Financial Times]], London. ISBN 0-273-62861-5 == Спасылкі == {{Commons|Category:ABB}} * [http://www.abb.com ABB] {{SMI}} {{OMX Stockholm 30}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Транснацыянальныя карпарацыі]] [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Кампаніі Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы энергетычнага абсталявання]] [[Катэгорыя:Вытворцы лакаматываў Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы лакаматываў Швецыі]] [[Катэгорыя:ABB|*]] [[Катэгорыя:Кампаніі, якія раней мелі лістынг акцый на Лонданскай біржы]] [[Катэгорыя:Вытворцы прамысловага абсталявання]] ce9fvcuik2rct96xg7g5uk7cxpdywvw 4164163 4164161 2022-07-24T13:22:31Z wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі | назва = Asea Brown Boveri Ltd | лагатып = [[Выява:ABB logo.svg|180px]] | тып = [[Публічная кампанія]] | лістынг на біржы = {{ssx|SSE3966|ABB}}, {{swx|ABBN}} | дэвіз = | заснавана = [[1988]] <br /> ASEA — [[1883]] | размяшчэнне = {{Сцягафікацыя|Швейцарыя}}: [[Цюрых]] | ключавыя фігуры = Джозеф Хоган (генеральны дырэктар) | галіна = | прадукцыя = | абарот = {{рост}} $38 млрд (2011 год) | аперацыйны прыбытак = | чысты прыбытак = {{падзенне}} $3,118 млрд (2008 год) | колькасць супрацоўнікаў = 130&nbsp;000 чалавек (2011 год) <ref>[http://www.abb.ru/cawp/seitp255/29b556d64e210459c1256c6a004b0f83.aspx АББ у Расіі. Справаздачы]</ref> | сайт = [http://www.abb.com www.abb.com] }} '''ABB''' (Asea Brown Boveri Ltd.) — [[Швецыя|шведска]]-[[Швейцарыя|швейцарская]] кампанія, якая спецыялізуецца ў вобласці [[электратэхніка|электратэхнікі]], [[энергетычнае машынабудаванне|энергетычнага машынабудавання]] і [[інфармацыйныя тэхналогіі|інфармацыйных тэхналогій]]. Кампанія заснавана ў [[1988]] годзе зліццём шведскай кампаніі [[ASEA]] і швейцарскай Brown, Boveri & Cie. Офісы канцэрна прадстаўлены ў больш чым 100 краінах свету. Вытворчыя магутнасці размяшчаюцца на тэрыторыі [[Германія|Германіі]], [[Швейцарыя|Швейцарыі]], [[Швецыя|Швецыі]], [[Італія|Італіі]], [[Францыя|Францыі]], [[Расія|Расіі]], [[Чэхія|Чэхіі]], [[Партугалія|Партугаліі]], [[Бразілія|Бразіліі]], [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Эстонія|Эстоніі]], [[Украіна|Украіны]], [[Беларусь|Беларусі]] і г.д. == Сыход з рынку Расіі == [[21 ліпеня]] [[2022]] года кампанія заявіла, што сыходзіць з [[Расія|Расіі]] ў выніку [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|вайны ва Украіне]] і звязаных з ёй міжнародных санкцый супраць Расіі і Беларусі. На Расію прыпадае толькі адзін ці два працэнты ад агульнага гадавога аб'ёму продажаў ABB, і рашэнне аб выхадзе будзе мець меркаваныя фінансавыя наступствы ў другім квартале ў памеры каля 57 млн. долараў ЗША, падлічыла група. Раней кампанія спыніла прымаць новыя заказы ў Расіі, але да цяперашняга моманту працягвала выконваць невялікую колькасць існуючых дагаворных абяцанняў з мясцовымі кліентамі, якія не супярэчаць прынятым супраць РФ санкцыям<ref>{{cite web|url = https://www.thelocal.se/20220721/swedish-engineering-giant-abb-to-quit-russia-over-ukraine/|title = Swedish engineering giant ABB to quit Russia over Ukraine|author = |date = 2022-07-21|work = The Local.se|language = en|accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * ABB (2005): ''The Dormann Letters'', Jürgen Dormann/ABB Group, Zurich * Bélanger, Jacques et al. (2001): ''Being local worldwide: ABB and the challenge of global management'', [[Cornell University Press]], New York. ISBN 0-8014-3650-8 * Kevin Barham, Claudia Heimer (1998): ''ABB: the dancing giant — creating the globally connected corporation.'' [[Financial Times]], London. ISBN 0-273-62861-5 == Спасылкі == {{Commons|Category:ABB}} * [http://www.abb.com ABB] {{SMI}} {{OMX Stockholm 30}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Транснацыянальныя карпарацыі]] [[Катэгорыя:Кампаніі Швецыі]] [[Катэгорыя:Кампаніі Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы энергетычнага абсталявання]] [[Катэгорыя:Вытворцы лакаматываў Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Вытворцы лакаматываў Швецыі]] [[Катэгорыя:ABB|*]] [[Катэгорыя:Кампаніі, якія раней мелі лістынг акцый на Лонданскай біржы]] [[Катэгорыя:Вытворцы прамысловага абсталявання]] cnsbimqnc4co5vf8emfb8b30s8hxnba 0 171760 4164443 4058656 2022-07-25T02:53:51Z VladimirZhV 9113 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{НП-Польшча |статус = Горад |беларуская назва = Саколаў Падляскі |арыгінальная назва = Sokołów Podlaski |падначаленне = |герб = POL Sokołów Podlaski COA.svg |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Sad rejonowy i prokuratura rejonowa sokolow podlaski mazowieckie poland.jpg |подпіс = Суд і пракуратура |lat_dir = N|lat_deg = 52|lat_min = 24|lat_sec =24 |lon_dir = E|lon_deg = 22|lon_min = 14|lon_sec =47 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |ваяводства = Мазавецкае |павет = Сакалоўскі |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 17,51 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 18 481 |год перапісу = 2011 |шчыльнасць = 1054 |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 25 |паштовы індэкс = 08-300 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |TERC = |катэгорыя ў Commons = |сайт = www.sokolowpodl.pl/ |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Саколаў Падляскі''' ([[Заходнепалеская літаратурная мікрамова|палеск.]]. ''Соколово'', {{lang-pl|Sokołów Podlaski}}), горад у [[Польшча|Польшчы]], цэнтр павета ў [[Мазавецкае ваяводства|Мазавецкім ваяводстве]], на самым захадзе [[этнічная тэрыторыя|этнічнай тэрыторыі]] [[Русіны, этнічная група|русінаў]]. Колькасць насельніцтва — 18,5 тыс. чал. (2010) == Гісторыя == Горад размясціўся колішнім на Вялікім літоўскім гасцінцы. Гасцінец, калі глядзець на яго з захаду, пачынаўся з [[Варшава|Варшавы]], затым праходзіў цераз мясцовасці гістарычнага Падляшша: [[Венграў]], Саколаў, [[Браньск]], [[Бельск-Падляшскі|Бельск]], [[Беласток]], [[Саколка|Саколку]], [[Гродна|Гародню]] і канчаўся ў [[Вільня|Вільні]]<ref>[http://niva.bialystok.pl/issue/2020/05/art_09.htm niva.bialystok.pl]</ref>. == Вядомыя асобы == * [[Зоф'я Келян-Явароўская]] ([[1925]]-[[2015]]) — польскі геолаг і палеантолаг. == Гл. таксама == * [[:pl:Szablon:Cerkwie powiatu sokołowskiego|Цэрквы саколаўскага павету]]. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://www.sokolowpodl.pl/ Афіцыйная старонка] * [http://mapa.sokolowpodl.pl/ Саколаў-Падляшскі] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160304222127/http://mapa.sokolowpodl.pl/ |date=4 сакавіка 2016 }} {{Сакалоўскі павет}} {{Мазавецкае ваяводства}} {{Бібліяінфармацыя}} cbna762vheugww3tlnuhonevdbfpwmd 0 171802 4164446 4151669 2022-07-25T03:22:09Z VladimirZhV 9113 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{Востраў |Назва = Фукуок |Нацыянальная назва= vi/Phú Quốc |Карта = Phu Quoc Map Be.gif |Краіна = В'етнам |Рэгіён = |Раён = |UTC = |Акваторыя = Сіямскі заліў |lat_dir = N|lat_deg = 10|lat_min = 10|lat_sec = 00 |lon_dir = E|lon_deg =104 |lon_min =00 |lon_sec = 00 |region = |CoordScale = |Плошча = 589.23 |Плошча заліваў = |Вышыня = 603 |Насельніцтва = 79800 |Год = 2003 |Выява = Phu quoc plage sao.jpg |Памер выявы = 300 |Подпіс выявы = Пляж |Катэгорыя на Вікісховішчы = Phu Quoc }} '''Фукуо́к''' ({{lang-vi|Phú Quốc}}) — найбуйнейшы [[востраў]] [[В'етнам]]а. Месціцца на паўночным усходзе [[Сіямскі заліў|Сіямскага заліва]]. Агульная плошча — 583,23 км². Насельніцтва (2003) — 79 800 чал. == Геаграфія == [[File:Phu quoc suoi tranh.jpg|thumb|left|Вадаспад на поўначы Фукуока]] Востраў Фукуок знаходзіцца на паўночным усходзе [[Сіямскі заліў|Сіямскага заліва]] ў 290 км на паўднёвы захад ад [[Хашымін]]а, 1196 км на паўднёвы захад ад [[Ханой|Ханоя]], 8193 км на паўднёвы ўсход ад [[Мінск]]а. Бліжэйшыя марскія [[порт|парты]] — [[Горад Хацьен|Хацьен]] ([[В'етнам]], каля 44 км на ўсход), [[Горад Рацьзя|Рацьзя]] (В’етнам, 118 км на ўсход), [[Горад Сіануквіль|Сіануквіль]] ([[Камбоджа]], каля 42 км на паўночны захад). Даўжыня вострава — 43,9 км. Найбольшая шырыня — 27,15 км. Востраў Фукуок быў сфарміраваны ў позні [[мелавы перыяд]] (каля 72 млн гадоў таму) у выніку субдукцыі (гл. [[Тэктоніка пліт]]). З-за вагання ўзроўню сусветнага [[акіян]]а на працягу розных [[геалогія|геалагічных]] перыядаў ён складаў адзінае цэлае з [[Азія|азіяцкім кантынентам]]. Аднак каля 10 тысяч гадоў таму ўзровень акіяна павысіўся, і Фукуок апынуўся адрэзаным ад [[суша|сушы]]. Значную частку поўначы вострава займае [[гара|горны]] хрыбет Дзевяноста Дзевяці Пікаў. Ён з’яўляецца працягам горнай грады Паўднёвай Камбоджы. Найвышэйшы пункт — пік гары Цюа (або Бож’яй гары). Ён дасягае 603 м над узроўнем [[мора]]. Астатняя частка вострава пагорыстая. [[Бераг]]і нізкія, [[пясок|пясчаныя]], толькі ў некалькіх месцах [[скала|скалістыя]]. На заходнім узбярэжжы вылучаецца Доўгі [[пляж]] (''Труонг''), які з’яўляецца асноўным месцам прыцягнення для [[турызм|турыстаў]]. [[рака|Рачная]] сетка даволі густая. У горнай мясцовасці з-за перападаў вышынь рэкі ўтвараюць некалькі невысокіх [[вадаспад]]аў. У нізінах рэдка сустракаюцца [[балота|забалочаныя]] ўчасткі. [[глеба|Глебы]] прадстаўлены пераважна так званымі жоўтазёмамі, з-за вялікай колькасці ападкаў даволі бедныя на карысныя рэчывы. На Фукуоке здабываюць [[друз]], які выкарыстоўваецца мясцовымі будаўнікамі. == Клімат == [[Клімат]] суб’экватарыяльны пасатны. Сярэдняя тэмпература найбольш цёплых месяцаў, [[красавік]]а і [[май|мая]], — +24 — 34° C, сярэдняя тэмпература [[кастрычнік]]а і [[лістапад]]а — +22 — 34° C. З мая да кастрычніка цягнецца сезон [[дождж|мусонаў]]. У [[жнівень|жніўні]] сярэдняя колькасць ападкаў дасягае 398 мм, у той час як у самы сухі месяц [[люты]] — 36 мм. Агульнагадавая сярэдняя колькасць ападкаў — 2321 мм. == Прырода == Дзякуючы абмежаванаму вядзенню [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадаркі]], на востраве Фукуок захаваліся першародныя [[лес|лясы]], прычым некалькіх тыпаў — [[мангры]], [[бераг|прыбярэжныя]] і [[гара|горныя]]. На востраве знойдзена 1164 відаў вышэйшых [[расліны|раслін]], у тым ліку 23 віды [[Архідныя|архідэй]] і 12 другіх відаў рэдкіх раслін, а таксама 208 відаў жывёл, у тым ліку 28 відаў [[Млекакормячыя|сысуноў]], 119 відаў [[птушкі|птушак]], 47 відаў [[Паўзуны|паўзуноў]] і 14 відаў [[Земнаводныя|амфібій]]. Сярод рэдкіх жывёл вылучаюцца некалькі відаў [[Прыматы|прыматаў]] і [[птушкі-насарогі]]. Для аховы [[прырода|прыроды]] Фукуока быў створаны [[нацыянальны парк]], які ў наш час займае значную частку вострава (31 422 га). Частка ўзбярэжжа і навакольных [[мора|марскіх]] прастораў уваходзіць у склад [[Запаведнік К'ензянг|біясфернага запаведніка К’ензянг]]. == Гісторыя == [[File:Gefängnisanlage auf Phu Quoc "Coconut Tree Prison".jpg|thumb|left|Турма для палітычных вязняў на Фукуоке]] У канцы [[17 стагоддзе|XVII]] ст. востраў Фукуок быў населены невялікай групай бежанцаў з Паднёвага [[Кітай|Кітая]], якія заняліся на ім [[земляробства]]м і [[гандаль|гандлем]]. У гэты перыяд Фукуок фармальна ўваходзіў у склад [[кхмеры|кхмерскай]] [[дзяржава|дзяржавы]] і меў назву Кох-Трол ({{lang-km|កោះត្រល់}}). Да [[1700]] г. Ма Джыу ({{lang-zh|鄚玖}}), кіраўнік кітайскай абшчыны, фактычна стварыў самастойную дзяржаву Канкаа або Пема з цэнтрам у [[Горад Хацьен|Хацьене]]. У [[1708]] г. ён прызнаў сваю васальную залежнасць ад [[В'етнам]]а. Кхмерскія каралі ніколі не прызнавалі згубы гэтай зямлі, пра што паведамлялі [[Францыя|французам]] у [[1856]] г. У [[1863]] г. Фукуок трапіў у склад [[Французскі Індакітай|французскіх каланіяльных валоданняў]] у [[Індакітай|Індакітаі]]. Тут былі створаны плантацыі [[какосавая пальма|какосаў]] і духмянага [[перац|перцу]]. Пасля [[Другая сусветная вайна|II Сусветнай вайны]] Фукуок перайшоў у склад Паўднёвага В’етнама. Падчас [[вайна ў В'етнаме|В’етнамскай вайны]] ў ім дзейнічала турма для палітычных вязняў. Да сярэдзіны 1970-ых гг. яго насельніцтва складала каля 5 тысяч чал. У [[1975]] г. урад [[Пол Пот]]а зрабіў спробу вярнуць Фукуок у склад [[Камбоджа|Камбоджы]]. Востраў знаходзіўся пад акупацыяй да [[1976]] г. Пры гэтым некалькі сотняў астравіцян сталі ахвярамі рэпрэсій. Пасля далучэння да аб’яднанага В’етнама ўлады стымулявалі працэс перасялення, развіцця [[рыбалоўства]] і [[прамысловасць|прамысловасці]]. У [[1982]] г. урад Кампучыі фактычна прызнаў Фукуок в’етнамскай тэрыторыяй. У наш час востраў ператвараецца ў важны [[турызм|турыстычны]] і [[бізнес|дзелавы]] цэнтр паўднёвай часткі В’етнама. == Інфраструктура == На востраве Фукуок каля 10 населеных пунктаў. Статус [[горад]]а маюць толькі Дуонг-Донг на захадзе вострава, які выконвае функцыі мясцовага адміністрацыйнага цэнтра, і Ан-Тхой на поўдні. Фукуок звязаны паромнымі пераправамі з [[Горад Хацьен|Хацьенам]], [[Горад Рацьзя|Рацьзя]], [[Хашымін]]ам (сезонна), [[порт]]амі суседняй [[Камбоджа|Камбоджы]] і [[Таіланд]]а. Каля Дуонг-Донга дзейнічае міжнародны [[аэрапорт]]. Унутраныя шляхі зносінаў развіваюцца пакуль вельмі павольна. Найлепшыя [[Дарога|дарогі]] з цвёрдым пакрыццём знаходзяцца на поўдні і захадзе Фукуока. == Эканоміка == Асновай [[эканоміка|эканомікі]] вострава Фукуок здаўна з’яўляліся [[рыбалоўства]] і [[земляробства]]. Разнастайная [[рыбы|Рыба]], вылаўленая астравіцянамі, часткова перапрацоўваецца на месцы. Дзейнічае прадпрыемства па вытворчасці рыбнай падлівы, вельмі папулярнай у [[В'етнам]]е і суседніх краінах [[Паўднёва-Усходняя Азія|Паўднёва-Усходняй Азіі]]. Адыходы вытворчасці выкарыстоўваюцца ў якасці ўгнаення ў [[сельская гаспадарка|сельскай гаспадарцы]]. Акрамя таго, Фукуок славіцца сваімі [[Кальмары|кальмарамі]] і іншымі морапрадуктамі. На востраве дзейнічае некалькі прадпрыемстваў па вырошчванню [[жэмчуг]]у. З камерцыйных галін земляробства асабліва вылучаецца вырошчванне духмянага [[перац|перцу]]. Ён быў завезены французскімі плантатарамі ў [[19 стагоддзе|XIX]] ст. з [[Кітай|Кітая]]. У наш час перачныя плантацыі займаюць 471 га, хаця яшчэ ў канцы [[20 стагоддзе|XX]] ст. іх плошча была большай амаль у 2,5 разы. У апошнія гады значную ролю ў эканоміцы вострава адыгрывае [[турызм]]. Фукуок прыцягальны сваімі чыстымі [[пляж]]амі, якія часам называюць найбольш прыгожымі ў свеце, а таксама адносна добра захаванай першароднай [[прырода]]й. Для палягчэння наведвання Фукуока ўлады В’етнама дазваляюць бязвізавы ўезд на востраў турыстам, што накіроўваюцца сюды з [[Камбоджа|Камбоджы]] і [[Таіланд]]а. == Культура == [[культура|Культурнае]] аблічча Фукуока значна змянілася пасля сярэдзіны 1970-ых гг., калі ўлады аб’яднанага В’етнама стымулявалі працэс перасялення. Большасць сучасных жыхароў вострава — выхадцы з [[Дэльта, рака|дэльты]] [[Меконг]]а. Сярод іх немала [[будызм|будыстаў]] і прыхільнікаў [[рэлігія|рэлігіі]] [[каадай]]. == Галерэя == <gallery align=center> Файл:Phu Quoc Southern Islands.jpg|На поўдні вострава Файл:Phu quoc cau sat.jpg|Дуон-Донг Файл:Fishermen, Phu Quoc.jpg|Кустарны лоў рыбы Файл:Phu quoc bateau de peche 1.jpg|Сучаснае судна з традыцыйнымі круглявымі лодкамі з пальмавага лісця Файл:Phu quoc fabication de nuoc mam.jpg|Вытворчасць рыбнай падлівы Файл:Phu_Quoc_International_airport,_departure.jpg|Міжнародны аэрапорт Файл:Thánh thất Cao Đài ở Dương Đông.jpg|Храм каадай (Дуон-Донг) </gallery> == Спасылкі == * [http://www.tio.by/newspaper/23383 Беларускі вандроўнік на Фукуоке] * [http://www.phuquocisland.com/ phuquocisland.com] * [http://phuquocconservation.com/en/home PhuQuoc Conservation] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130817031728/http://phuquocconservation.com/en/home |date=17 жніўня 2013 }} * [http://www.searchanddiscovery.com/abstracts/pdf/2006/intl_perth/abstracts/ndx_mai.pdf Geological History of the Late Mesozoic Phu Quoc Basin] * [http://kiengiangbiospherereserve.com.vn/project/uploads/doc/quoi_report_kgbr_landcover_2009_en.pdf VEGETATION COVER IN KIEN GIANG PROVINCE] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160304195709/http://kiengiangbiospherereserve.com.vn/project/uploads/doc/quoi_report_kgbr_landcover_2009_en.pdf |date=4 сакавіка 2016 }} * [http://camwatchblogs.blogspot.com/2011/04/brief-history-of-koh-tral.html A Brief History of Koh Tral (Phu Quoc island)] {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Астравы В’етнама]] [[Катэгорыя:Астравы Ціхага акіяна]] [[Катэгорыя:Сіямскі заліў]] am50obpp2uux4vf9xssrm7bnj1rkot6 0 172088 4164461 3835165 2022-07-25T05:55:31Z Artanisen 82669 Maple Leaves Koyo and Shamisen by Kitagawa Utamaro c1803.png wikitext text/x-wiki {{мастак}} [[Файл:Maple Leaves Koyo and Shamisen by Kitagawa Utamaro c1803.png|200px|thumb|Утамара. ''Кветкі ў [[Горад Эда|Эда]]'', каля [[1800]]]] '''Кітагава Утамара''' ({{ДН|||1753}}, г.[[Кавагоэ]], [[Японія]] — {{ДС|||1806}}) — [[Японія|японскі]] майстар каляровага [[дрэварыт]]у і [[жывапісец]], адзін з буйнейшых прадстаўнікоў [[укіё-э]]. Працаваў у [[Горад Эда|Эда]]. Творчую дзейнасць пачаў з твораў, якія маюць характар натуральных штудый (альбом «Кніга насякомых», [[1788]]), пасля звярнуўся да тэмы «бідын-га» (адлюстраванне прыгажунь). Плаўнай, цякучай лініяй вытанчана ствараў вобразы прыгажунь пагрудна або па пояс на лістах вялікага фармату з прымяненнем слюдзянога парашку, што надае эфект серабрыстага мігатлівага фону (серыя «Вялікія галовы», [[1790]]; «Дзесяць жаночых характараў», пач. 1790-х г.). Адметныя рысамі ідэалізацыі, вобразы жанчын разам з тым не пазбаўлены жыццёвай верагоднасці, што асабліва выявілася ў кампазіцыях на тэмы паўсядзённай працы (серыя «Жанчыны за шыццём», [[1790-я]] гады). {{зноскі}} == Літаратура == * Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.16: Трыпалі - Хвіліна / Рэдкал.: Г.П.Пашкоў і інш. - Мн.: БелЭн, 2003. - 576 с.: іл. == Спасылкі == {{Commons|Category:Kitagawa Utamaro}} * [http://www.artcyclopedia.com/artists/utamaro_kitagawa.html Творы ў музеях свету] * [http://www.zeno.org/Kunstwerke/A/Kitagawa+Utamaro Творы on line] * [http://zen-designer.ru/artists/268-kitagawa-utamaro Біяграфія Утамара] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Утамара}} [[Катэгорыя:Мастакі Японіі]] attu6zv5spoq4prn5712w5j3qavb47v 4164485 4164461 2022-07-25T07:18:37Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{мастак}} [[Файл:Maple Leaves Koyo and Shamisen by Kitagawa Utamaro c1803.png|200px|thumb|Утамара. ''«Кляновае лісце»'' (''«Каё»'') з серыі «Кветкі ў Эда» (каля 1800)]] '''Кітагава Утамара''' ({{ДН|||1753}}, [[Кавагоэ]], [[Японія]] — {{ДС|||1806}}) — [[Японія|японскі]] майстар каляровага [[дрэварыт]]у і [[жывапісец]], адзін з найзначнейшых прадстаўнікоў [[укіё-э]]. Працаваў у [[Эда (горад)|Эда]]. Творчую дзейнасць пачаў з твораў характару натуральных штудый (альбом «Кніга насякомых», 1788), пасля звярнуўся да тэмы «бідын-га» (выявы прыгажунь). Плаўнай, цякучай лініяй вытанчана ствараў вобразы прыгажунь пагрудна або па пояс на лістах вялікага фармату з прымяненнем слюдзянога парашку, што надавала эфект серабрыстага мігатлівага фону (серыя «Вялікія галовы», 1790; «Дзесяць жаночых характараў», пачатак 1790-х). Адметныя рысамі ідэалізацыі, вобразы жанчын разам з тым не пазбаўлены жыццёвай верагоднасці, што асабліва выявілася ў кампазіцыях на тэмы паўсядзённай працы (серыя «Жанчыны за шыццём», 1790-я). {{зноскі}} == Літаратура == * Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т.16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2003. — 576 с.: іл. == Спасылкі == {{Commons|Category:Kitagawa Utamaro}} * [http://www.artcyclopedia.com/artists/utamaro_kitagawa.html Творы ў музеях свету] * [http://www.zeno.org/Kunstwerke/A/Kitagawa+Utamaro Творы on line] * [http://zen-designer.ru/artists/268-kitagawa-utamaro Біяграфія Утамара] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Утамара}} [[Катэгорыя:Мастакі Японіі]] gc8d4prc4iueuzre6kwzdcir55wculz 0 176615 4164224 4156165 2022-07-24T16:10:12Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Арсенал» Дзяржынск wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Глеб Рассадкін | поўнае імя = Глеб Андрэевіч Рассадкін | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] | нумар = | пазіцыя = [[нападнік (футбол)|нападнік]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2011—2017| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|56 (5) |2017—2018| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Зорка Крапыўныцкы|Зорка (Крапыўныцкы)]]|15 (1) |2018| {{арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|13 (1) |2019—2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|33 (4) |2021—2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Віцебск|Віцебск]]|38 (3) |2022—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2010—2011| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юнацкая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 17)]]|9 (5) |2012—2013| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 19)]]|6 (1) |2012—2016| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 21)]]|17 (1)}} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 2 чэрвеня 2016 }} '''Глеб Рассадкін''' (нар. {{ДН|5|4|1995}}, {{МН|Мінск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[нападнік (футбол)|нападнік]] дзяржынскага [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенала»]]. == Клубная кар’ера == === «Дынама» === Выхаванец мінскага [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]], з 2011 выступаў за дубль. У асноўнай камандзе дэбютаваў 12 мая 2012 года ў матчы супраць [[ФК Тарпеда-БелАЗ|«Тарпеда-БелАЗ»]], на 84-й хвіліне замяніўшы [[Ёван Дам’янавіч|Ёвана Дам’янавіча]]. Першы гол за «Дынама» забіў 26 верасня 2012 года ў матчы 1/8 фіналу Кубка Беларусі ў браму пінскай [[ФК Хваля Пінск|«Хвалі»]]. У сезоне 2013 у асноўным выступаў за дубль, зрэдку з’яўляючыся ў асноўнай камандзе. 4 ліпеня 2013 года забіў свой першы гол у еўракубках (у браму літоўскай [[ФК Круоя|«Круоі»]] ў першым кваліфікацыйным раўндзе [[Ліга Еўропы УЕФА|Лігі Еўропы]]). Сезон 2014 распачынаў за дубль, а ўлетку стаў нярэдка прыцягвацца да матчаў асновы, часам з’яўляўся і ў стартавым складзе. 10 кастрычніка 2014 года забіў свой першы гол у чэмпіянаце, які дазволіў дынамаўцам атрымаць перамогу над наваполацкім [[ФК Нафтан|«Нафтанам»]] (2:0). Сезон 2015 распачаў на лаўцы запасных, але пазней здолеў замацавацца ў стартавым складзе, дзе звычайна складаў звязку нападнікаў разам з [[Фатас Бечырай|Фатасам Бечыраем]]. У жніўні забіў за «Дынама» два важных гола — спачатку 10 жніўня дапамог у чэмпіянаце Беларусі перамагчы [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] (1:0), а 20 жніўня адкрыў лік у матчы з аўстрыйскім [[ФК Рэд Бул Зальцбург|«Рэд Булам»]] (2:0), чым дапамог дынамаўцам другі сезон запар выйсці ў групавы этап Лігі Еўропы. Сезон 2016 распачаў у якасці асноўнага нападніка мінчан, але ў ліпені ў матчы Лігі Еўропы супраць [[ФК Сент-Патрыкс Атлетык|«Сент-Патрыкс Атлетык»]] атрымыў траўму. Вярнуўся на поле ў кастрычніку, аднак стаў толькі выхадзіць на замену. У пачатку 2017 года быў адхілены ад асноўнай каманды мінчан і стаў выступаць за дубль. У ліпені 2017 года кантракт нападніка з «Дынама» быў разарваны<ref>[http://football.by/news/101696.html Минское «Динамо» рассталось с Рассадкиным]</ref>. === «Зорка» === У жніўні 2017 года праходзіў прагляд у луганскай [[ФК Зара Луганск|«Зары»]], але беспаспяхова і пазней стаў іграком іншага ўкраінскага клуба — крапыўныцкай [[ФК Зорка Крапыўныцкы|«Зоркі»]]<ref>[http://football.by/news/103861.html Глеб Рассадкин стал игроком украинской «Зирки»]</ref>. Спачатку трывала выступаў у аснове, 9 снежня 2017 года адзначыўся трыма галявымі перадачамі ў матчы з адэскім [[ФК Чарнаморац Адэса|«Чарнаморцам»]] (3:3). З красавіка 2018 года з-за праблем са здароўем перастаў з’яўляцца на полі. === «Нёман» === У ліпені 2018 года трэніраваўся з жодзінскім [[ФК Тарпеда-БелАЗ|«Тарпеда-БелАЗ»]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1065287686.html Рассадкин тренируется с «Торпедо-БелАЗ»]</ref>, пазней далучыўся да гродзенскага [[ФК Нёман Гродна|«Нёмана»]], які ў жніўні 2018 года ўзяў нападніка ў арэнду<ref>[http://www.football.by/news/116753.html «Неман» арендовал у «Зирки» Рассадкина]</ref>. У складзе гродзенскай каманды стаў іграком стартавага складу. З пачатку 2019 года, нягледзячы на заканчэнне арэнды, пачаў трэніравацца з гродзенцамі, у той час як «Зорка» знялася ў чэмпіянату Украіны ў Першай лізе. У сакавіку 2019 года падпісаў двухгадовы кантракт з «Нёманам»<ref>[http://football.by/news/124608.html Рассадкин подписал двухлетний контракт с "Неманом"]</ref>. У сезоне 2019 шмат прапусціў з-за траўм, у першай палове 2020 года быў іграком стартавага складу, пасля стаў пераважна заставацца на лаўцы запасных, гуляў за дубль. У снежні 2020 года па заканчэнні кантракта пакінуў гродзенскі клуб. === «Віцебск» === У сакавіку 2021 года стаў іграком [[ФК Віцебск|«Віцебска»]]<ref>[https://football.by/news/149260.html Рассадкин перешел в "Витебск"]</ref>. У пачатку сезона 2021 часцей выхадзіў на замену, пасля стаў пераважна з’яўляцца ў стартавым складзе. У лютым 2022 года падоўжыў кантракт з віцебскім клубам<ref>[https://football.by/news/160898.html "Витебск" продлил контракт со своим нападающим]</ref>. Пакінуў «Віцебск» па пагадненні бакоў у ліпені 2022 года<ref>[https://football.by/news/165609.html Глеб Рассадкин и Андрей Лебедев покинули "Витебск"]</ref>. === «Арсенал» === У ліпені 2022 года падпісаў кантракт з дзяржынскім [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсеналам»]]<ref>[https://football.by/news/166123.html Глеб Рассадкин перешел в "Арсенал"]</ref>. == Міжнародная кар’ера == Выступаў за юнацкія зборныя да 17 і 19 гадоў. У 2012—2016 гадах з’яўляўся іграком [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевай зборнай Беларусі]]. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] (2): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] (3): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|2012]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |-bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=100 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2011 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|2012]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 4 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 9 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 19 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] || Д1 || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 19 || 2 |- align="center" | 2017 (1) || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 10 || 6 |- align="center" | [[Украінская Прэм’ер-ліга 2017/2018|2017/18]] || Д1 || [[ФК Зорка Крапыўныцкы|Зорка]] || {{Сцяг|Украіна}} || 15 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] (2) || Д1 || [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д1 || [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 14 || 3 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д1 || [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 19 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] || Д1 || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 25 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 1 |- align="center" |} {{зноскі}} == Спасылкі == * {{fcneman.by|495}} * {{dinamo-minsk.by|rassadkin_gleb}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Арсенал Дзяржынск}} {{DEFAULTSORT:Рассадкін Глеб Андрэевіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Зорка Крапыўныцкы]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нёман Гродна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Віцебск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арсенал Дзяржынск]] i9vuaevfgbewlxxmzobl3uskestsgi1 0 179450 4164306 4163366 2022-07-24T19:15:30Z Artsiom91 31770 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{Картка футбольнай лігі |назва = Бундэсліга |арыгінальнае = [[:de:Fußball-Bundesliga|Fußball-Bundesliga]] |лагатып = |шырыня = |подпіс = |краіна = {{Сцягафікацыя|Германія}} |федэрацыя = [[УЕФА]] |заснаваны = [[28 ліпеня]] [[1962]] |скасаваны = |дывізіёны = |каманды = 18 |узроўні = 1 |выхад у = |выбыванне ў = [[Другая Бундэсліга]] |нацыянальныя = [[Кубак Германіі па футболе|Кубак Германіі]]<br/>[[Суперкубак Германіі па футболе|Суперкубак Германіі]] |міжнародныя = [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Ліга чэмпіёнаў]]<br/>[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |дзеючы чэмпіён = [[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя Мюнхен]] (32-і тутыл, сезон 2021/22) |найбольш тытулаваны = [[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя Мюнхен]] (32 тытулы) |TV = |сайт = [http://www.bundesliga.de/ www.bundesliga.de] |бягучы сезон = [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2022/2023|сезон 2022/23]] }} '''Бундэсліга''' ({{lang-de|Bundesliga}}) — прафесійная [[футбольная ліга]] для [[Германія|нямецкіх]] футбольных клубаў, адзін з наймацнейшых футбольных дывізіёнаў ў свеце. З’яўляецца найвышэйшым дывізіёнам ў [[Сістэма футбольных ліг Германіі|сістэме футбольных ліг Германіі]]. У ёй выступаюць 18 клубаў. Чэмпіянат праходзіць з жніўня па май, кожная каманда праводзіць 34 матчы. Па выніках сезона апошнія две каманды напрамую трапляюць у [[Другая Бундэсліга|Другую Бундэслігу]] Германіі (Д2). Каманда, якая заняла 16-е месца, гуляе пераходныя матчы з 3-й камандай Другой Бундэслігі па выніках сезона. Усе каманды Бундэслігі ўдзельнічаюць у розыгрышы [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]. Пераможца Кубка Германіі гуляе матч з пераможцам Бундэслігі за [[Суперкубак Германіі]]. Праводзіцца з [[1963]] года, да гэтага футбол у Германіі знаходзіўся на аматарскім узроўні. == Чэмпіёны == {| class="wikitable" !Клуб !1-е месца !2-е месца !Чэмпіёнскія сезоны |- |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |32 |10 |1932, 1969, 1972, 1973, 1974, 1980, 1981, 1985, 1986, 1987, 1987, 1990, 1994, 1997, 1999, 2000, 2001, 2003, 2005, 2006, 2008, 2010, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2021/2022|2022]] |- |[[ФК Нюрнберг|Нюрнберг]] |9 |3 |1920, 1921, 1924, 1925, 1927, 1936, 1948, 1961, 1968 |- |[[ФК Барусія Дортмунд|ББарусія Дортмунд]] |8 |10 |1956, 1957, 1963, 1995, 1996, 2002, 2011, 2012 |- |[[ФК Шальке 04|Шальке 04]] |7 |10 |1934, 1935, 1937, 1939, 1940, 1942, 1958 |- |[[ФК Гамбург|Гамбург]] |6 |8 |1923, 1928, 1960, 1979, 1982, 1983 |- |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |5 |4 |1950, 1952, 1984, 1992, 2007 |- |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |5 |2 |1970, 1971, 1975, 1976, 1977 |- |[[ФК Вердэр|Вердэр]] |4 |7 |1965, 1988, 1993, 2004 |- |[[ФК Кайзерслаўтэрн|Кайзерслаўтэрн]] |4 |4 |1951, 1953, 1991, 1998 |- |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |3 |7 |1962, 1964, 1978 |- |[[ФК Лейпцыг|Лейпцыг]] |3 |2 |1903, 1906, 1913 |- |[[ФК Гройтэр Фюрт|Гройтэр Фюрт]] |3 |1 |1914, 1926, 1929 |- |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |2 |5 |1930, 1931 |- |[[ФК Вікторыя 1889|Вікторыя 1889]] |2 |2 |1908, 1911 |- |[[ФК Дрэзднер|Дрэзднер]] |2 |1 |1943, 1944 |- |[[ФК Гановер 96|Гановер 96]] |2 |0 |1938, 1954 |- |[[ФК Гольштайн Кіль|Гольштайн]] |1 |2 |1912 |- |[[ФК Карлсруэ ФФ|Карлсруэ ФФ]] |1 |2 |1910 |- |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |1 |1 |1959 |- |[[ФК Фартуна Дзюсельдорф|Фартуна Дзюсельдорф]] |1 |1 |1933 |- |[[ФК Блау-Вайс 1890|Блау-Вайс 1890]] |1 |1 |1905 |- |[[ФК Карлсруэ|Карлсруэ]] |1 |1 |1909 |- |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |1 |1 |2009 |- |[[ФК Айнтрахт Браўншвайг|Айнтрахт Браўншвайг]] |1 |0 |1967 |- |[[ФК Фрайбургер|Фрайбургер]] |1 |0 |1907 |- |[[ФК Мангейм|Мангейм]] |1 |0 |1949 |- |[[ФК Рот-Вайс Эсэн|Рот-Вайс Эсэн]] |1 |0 |1955 |} == Спасылкі == * [http://www.bundesliga.de/ Афіцыйны сайт] {{Бундэсліга}} {{Лігі УЕФА}} [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі| ]] axqpy0swn7eqen2y9w0tt48bvb0xc9s 0 180741 4164219 4163178 2022-07-24T16:04:42Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Пацко https://football.by/news/166120.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Тарпеда-БелАЗ |Лагатып = TorpedoZhodinoLogo.png |ШырыняЛагатыпа = 215px |ПоўнаяНазва = ТАА «Футбольны клуб „Тарпеда-БелАЗ“» |Мянушкі = |Горад = [[Жодзіна]], [[Беларусь]] |Заснаваны = [[1961]] |Стадыён = [[Тарпеда (стадыён, Жодзіна)|«Тарпеда»]] |Умяшчальнасць = 6500 |Кіраўнік = Аляксандр Пугач |ПасадаКіраўніка = Дырэктар |Трэнер = [[Дзмітрый Молаш]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 8 месца |Сайт = http://torpedo-belaz.by/be/glavnaya-belorusskaya-versiya/ | pattern_la1 = _adidascondivo20ww | pattern_b1 = _adidascondivo20ww | pattern_ra1 = _adidascondivo20ww | pattern_sh1 = _adidascondivo20bw | pattern_so1 = _color_3_stripes_black | leftarm1 = ffffff | body1 = ffffff | rightarm1 = ffffff | shorts1 = ffffff | socks1 = ffffff | pattern_la2 = _adidascondivo20bw | pattern_b2 = _adidascondivo20bw | pattern_ra2 = _adidascondivo20bw | pattern_sh2 = _adidascondivo20bw | pattern_so2 = _3_stripes_white | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 }} '''«Тарпеда-БелАЗ»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з горада [[Жодзіна]], заснаваны ў [[1961]] годзе. З 1992 года ўдзельнічае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе Беларусі]] (акрамя 1994—2001 гадоў). Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]] (2016). == Гісторыя == Каманда была заснавана ў [[1961]] годзе, на базе [[Беларускі аўтамабільны завод|Беларускага аўтамабільнага завода]]. Першапачаткова мела назву «Ракета». Першы матч у гісторыі футбольны клуб з Жодзіна правёў 6 мая 1962 года. У [[Мінск]]у аўтазаводцам супрацьстаяла моцная каманда «Гвардзеец». Сустрэча праходзіла ў роўнай барацьбе, аднак перамогу атрымалі гаспадары — 3:2. Менавіта гэты паядынак і стаў адпраўной кропкай у гісторыі каманды. Адраджэнне калектыву звязана з імем [[Якаў Міхайлавіч Шапіра|Якава Шапіры]], трэнера, які вывеў «аўтабудаўнікоў» у вышэйшы дывізіён у 2001 годзе. У 2012 годзе клуб заняў апошняе месца ў Вышэйшай лізе і атрымаў права на стыкавыя матчы з [[ФК Гарадзея|«Гарадзеяй»]], што заняла другое месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Першай лізе]]. У першым матчы «Тарпеда» саступіла з лікам 0:1, але ў другім здолела ўзяць рэванш — 4:0 — і захавала месца ў эліце. У верасні 2019 года галоўным трэнерам жодзінскай каманды стаў [[Юрый Пунтус]], які ў 2020 годзе здолеў прывесці клуб да яго першых у гісторыі бронзавых медалёў чэмпіянату Беларусі. === 2021 год === У пачатку [[Сезон 2021 ФК Тарпеда-БелАЗ|2021 года]] фан-рух клуба адмовіўся падтрымліваць клуб, пакуль у краіне працягваюцца палітычныя судовыя справы, збіццё і забойства людей за ўласныя меркаванні<ref>{{cite web|url = https://sport.tut.by/news/football/720682.html|title = Фанаты белорусских футбольных клубов массово объявляют о бойкоте матчей|date = 2021-02-28|work = [[TUT.BY]]|language = ru|accessdate = 2021-02-28|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210228190551/https://sport.tut.by/news/football/720682.html|archivedate = 28 лютага 2021|deadurl = yes}}</ref>. У кваліфікацыі [[Ліга канферэнцый УЕФА 2020/2021|Лігі канферэнцый УЕФА 2020/2021]] клуб сустракаўся з дацкім [[ФК Капенгаген|«Капенгагенам»]]. З-за міжнародных санкцый і [[Інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978#Наступствы|паветранай блакады]] «Тарпеда-БелАЗ» вымушаны быў правесці хатнюю гульню па-за межамі Беларусі. Першапачаткова разглядаўся варыянт з [[Тула|тульскім]] [[Арсенал (стадыён, Тула)|стадыёнам «Арсенал»]], аднак жодзінцам адмовілі, з-за чаго хатняя гульня прайшла на [[Цэнтральны (стадыён, Казань)|стадыёне «Цэнтральны»]] ў горадзе [[Казань]], дзе каманда прайграла з лікам 0:5. Сезон у чэмпіянаце Беларусі атрымаўся няўдалым, каманда хутка апынулася ў ніжняй палове табліцы. У ліпені 2021 года Пунтус пакінуў пасаду галоўнага трэнера, якую заняў яго памочнік [[Сяргей Зяневіч]]. Трохі палепшыўшы вынікі ў другой палове сезона, жодзінская каманда фінішавала на восьмым месцы. == Папярэднія назвы == * 1961—1967: «Ракета» * 1967—1969: «Аўтазаводзец» * 1969—1988: «Тарпеда» * 1989—1992: БелАЗ * 1992—2010: «Тарпеда» * з 2011: «Тарпеда-БелАЗ» == Дасягненні == === БССР === * {{Зл}} [[Чэмпіянат БССР па футболе|Чэмпіён БССР]] (4): [[Чэмпіянат БССР па футболе 1970|1970]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1971|1971]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1980|1980]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1981|1981]] * {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] (2): [[Чэмпіянат БССР па футболе 1972|1972]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1985|1985]] * {{Бр}} Бронзавы [[Чэмпіянат БССР па футболе|чэмпіянату БССР]] (2): [[Чэмпіянат БССР па футболе 1975|1975]], [[Чэмпіянат БССР па футболе 1982|1982]] * Уладальнік [[Кубак БССР па футболе|Кубка БССР]] (8): [[Кубак БССР па футболе 1969|1969]], [[Кубак БССР па футболе 1971|1971]], [[Кубак БССР па футболе 1972|1972]], [[Кубак БССР па футболе 1977|1977]], [[Кубак БССР па футболе 1978|1978]], [[Кубак БССР па футболе 1981|1981]], [[Кубак БССР па футболе 1982|1982]], [[Кубак БССР па футболе 1983|1983]] === Рэспубліка Беларусь === * {{Бр}} Бронзавы [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] * Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|2016]] * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|2001]] * Самая буйная перамога — 7:1 ([[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]], 2021). * Самая буйная параза — 1:8 ([[ФК Дынама Мінск|«Дынама» Мінск]], 1992; [[ФК Дынама-93 Мінск|«Беларусь» Мінск]], 1992/93). == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://torpedo-belaz.by/player/ Команда. Основной состав]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Уладзімір Бушма]]||1983}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арсеній Забродскі]]||2003}} <!--{{Ігрок|35|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Яўген Абрамовіч]]||1995}}--> {{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Дзмітрый Дудар]]||1991}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксандр Чыж]]||1997}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Віталь Усцінаў]]||1991}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ігар Бурко]]||1988}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Дзмітрыевіч Іваноў|Аляксей Іваноў]]||1997}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Аляксей Залескі]]||1994}} {{Ігрок|66|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Рыгор Марцьянаў]]||2002}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Расія}}|Аб|[[Дзмітрый Яшын]]||1993}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Прамудраў]]||1992}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арсеній Галушка]]||2003}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Анатоль Макараў]]||1996}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Хачатуран]] {{капітан}}||1987}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Анцілеўскі]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Антон Кавалёў]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Бразілія}}|ПА|[[Ліпэ Велозу]]||1997}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Бярозкін]]||1996}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Пабудзей]]||1994}} {{Ігрок|95|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Кірыл Кірыленка]]||2000}} {{Ігрок|96|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Яўген Шаўчэнка]]||1996}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Мякіш]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Пацко]]||1995}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|33|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Валерый Гарбачык]]||1995}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Мікалай Макарэвіч (футбаліст)|Мікалай Макарэвіч]]||2002}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Аляксандр Абрамовіч||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Аляксей Чырыкаў||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзімір Манаеў]]||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Уладзіслаў Агейчык||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Андрэй Кавальчук]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Глеб Кавальчук||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мацвей Прыцкер||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Арцём Чугункоў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Дзмітрый Шараў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Шыдлоўскі||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Буценас]]||2000}} {{Ігрок|87|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Мычэлкін]]||2002}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Сівакоў]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Глеб Баско||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Быкаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Валерый Залешчанок||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Яўген Каліноўскі||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Канстанцін Канчаленка||2006}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Каралёнак]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Іван Кацюшын||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Вадзім Міхейчык||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Іван Сіўкоў||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" <!--{{Ігрок|55|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Галуза]]||2001}}--> {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Уладзіслаў Жалевіч||2006}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Іван Каралькевіч||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Кірыл Нябышынец||2006}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Молаш]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Расія}} [[Віталь Казанцаў]] (нар. 1981) — старшы трэнер * {{Сцяг|Расія}} [[Юрый Каламыц]] (нар. 1979) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ніка Нікалаеня]] (нар. 1989) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Верамко]] (нар. 1982) — трэнер брамнікаў * {{Сцяг|Беларусь}} [[Валянцін Міхееў]] (нар. 1979) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Ярмоленка]] (нар. 1972) — трэнер дубля == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=70|Сезон !width=150|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- | 1992 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992|Першая]] (Д1) || '''13''' || 15 || 5 || 0 || 10 || 13–31 || '''10''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992|1/16 фіналу]] || |- | 1992–93 || [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1992/1993|Першая]] (Д1) || '''17''' || 32 || 2 || 4 || 26 || 17–68 || '''8''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1992/1993|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | 1993–94 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1993/1994|Другая]] (Д2) || '''8''' || 28 || 8 || 10 || 10 || 24–29 || '''26''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1993/1994|1/8 фіналу]] || |- | 1994–95 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1994/1995|Другая]] (Д2) || '''10''' || 30 || 11 || 6 || 13 || 37–35 || '''28''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1994/1995|1/16 фіналу]] || |- | 1995 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1995|Другая]] (Д2) || '''11''' || 14 || 3 || 6 || 5 || 13–15 || '''15''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1995/1996|1/16 фіналу]] || |- | 1996 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1996|Другая]] (Д2) || '''7''' || 24 || 8 || 9 || 7 || 24–20 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 1996/1997|1/16 фіналу]] || |- | 1997 ||style="background:#D0F0C0"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1997|Другая]] (Д2) || '''5''' || 30 || 14 || 8 || 8 || 37–25 || '''50''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1997/1998|1/16 фіналу]] || |- | 1998 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1998|Першая]] (Д2) || '''5''' || 30 || 15 || 10 || 5 || 58–31 || '''55''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1998/1999|1/16 фіналу]] || Змена назваў ліг |- | 1999 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 1999|Першая]] (Д2) || '''7''' || 30 || 11 || 11 || 8 || 55–43 || '''44''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 1999/2000|1/16 фіналу]] || |- | 2000 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2000|Першая]] (Д2) || '''7''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 44–36 || '''45''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2000/2001|1/16 фіналу]] || |- | 2001 ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2001|Першая]] (Д2) ||style="background:gold"| '''1''' || 28 || 21 || 3 || 4 || 56–13 || '''66''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2001/2002|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | 2002 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2002|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 26 || 13 || 4 || 9 || 38–27 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2002/2003|1/8 фіналу]] || |- | 2003 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2003|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 30 || 13 || 10 || 7 || 44–25 || '''49''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2003/2004|1/8 фіналу]] || |- | 2004 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2004|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 30 || 19 || 2 || 9 || 57–28 || '''59''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2004/2005|1/16 фіналу]] || |- | 2005 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2005|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 26 || 14 || 5 || 7 || 40–25 || '''47''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2005/2006|1/8 фіналу]] || |- | 2006 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2006|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 26 || 7 || 9 || 10 || 21–27 || '''30''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2006/2007|Чвэрцьфінал]] || |- | 2007 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2007|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 26 || 11 || 10 || 5 || 28–21 || '''43''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2007/2008|1/16 фіналу]] || |- | 2008 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2008|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 7 || 10 || 13 || 25–36 || '''31''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2008/2009|1/8 фіналу]] || |- | 2009 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2009|Вышэйшая]] (Д1) || '''8''' || 26 || 10 || 7 || 9 || 31–22 || '''37''' ||style="background:silver"|[[Кубак Беларусі па футболе 2009/2010|Фіналіст]] || |- |rowspan="2"| 2010 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 33 || 7 || 7 || 19 || 33–58 || '''28''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2010/2011|1/16 фіналу]] || |- | Пераходныя матчы¹ || || 2 || 1 || 1 || 0 || 3–1 || || |- | 2011 || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2011|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 33 || 9 || 14 || 10 || 37–41 || '''41''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2011/2012|1/16 фіналу]] || |- |rowspan="2"| 2012 ||[[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 5 || 9 || 16 || 17–39 || '''24''' ||rowspan="2" style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2012/2013|Паўфінал]] || |- | Пераходныя матчы² || || 2 || 1 || 0 || 1 || 4–1 || || |- | [[Сезон 2013 ФК Тарпеда-БелАЗ|2013]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 32 || 12 || 6 || 14 || 33–38 || '''42''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2013/2014|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2014 ФК Тарпеда-БелАЗ|2014]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Вышэйшая]] (Д1) || '''4''' || 32 || 13 || 11 || 8 || 38–30 || '''50''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2015 ФК Тарпеда-БелАЗ|2015]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Вышэйшая]] (Д1) || '''7''' || 26 || 10 || 6 || 10 || 31–29 || '''36''' ||style="background:gold"|[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|Уладальнік]] || |- | [[Сезон 2016 ФК Тарпеда-БелАЗ|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 13 || 9 || 8 || 47–33 || '''48''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Тарпеда-БелАЗ|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 14 || 9 || 7 || 43–27 || '''51''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2018 ФК Тарпеда-БелАЗ|2018]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Вышэйшая]] (Д1) || '''5''' || 30 || 16 || 7 || 7 || 36–18 || '''55''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2019 ФК Тарпеда-БелАЗ|2019]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Вышэйшая]] (Д1) || '''6''' || 30 || 13 || 6 || 11 || 41–36 || '''45''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2020 ФК Тарпеда-БелАЗ|2020]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшая]] (Д1) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 16 || 8 || 6 || 55–37 || '''56''' ||style="background:#cc9966"|[[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Паўфінал]] || |- | [[Сезон 2021 ФК Тарпеда-БелАЗ|2021]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшая]] (Д1) || '''8''' || 30 || 10 || 6 || 14 || 38–43 || '''36''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|Чвэрцьфінал]] || |- |} * ^'''1''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць [[ФК СКВІЧ|СКВІЧа]], другой каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2010|Першай лігі 2010]]. * ^'''2''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць [[ФК Гарадзея|«Гарадзеі»]], другой каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2012|Першай лігі 2012]]. === Еўракубкі === Дэбют клуба ў еўракубках адбыўся 1 ліпеня 2010 года: у першым кваліфікацыйным раўндзе Лігі Еўропы УЕФА 2010/11 жодзінцы (якія трапілі ў турнір у як фіналісты Кубка) ўпэўнена перамаглі ісландскі [[ФК Фюлкір|«Фюлкір»]], але ў другім саступілі клубу [[ОФК Бялград|ОФК]] з Сербіі. {| class="wikitable" ! Сезон ! Кубак ! Раўнд ! colspan=2|Клуб ! Першыя матчы ! Адказныя матчы ! colspan=2|Вынік |- |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА 2010/2011|2010/2011]] |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |1 к/р |{{Сцяг|Ісландыя}} |[[ФК Фюлкір|Фюлкір (Рэйк’явік)]] |align="center"|3:0 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|3:1 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|'''6:1'''||[[Выява:Symbol confirmed.svg|17px]] |- |2 к/р |{{Сцяг|Сербія}} |[[ОФК Бялград|ОФК (Бялград)]] |align="center"|2:2 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|0:1 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''2:3'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |[[Ліга Еўропы УЕФА 2015/2016|2015/2016]] |[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |1 к/р |{{Сцяг|Албанія}} |[[ФК Кукесі|Кукесі]] |align="center"|0:2 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|0:0 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''0:2'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА 2016/2017|2016/2017]] |rowspan="2"|[[Ліга Еўропы УЕФА|Ліга Еўропы]] |2 к/р |{{Сцяг|Венгрыя}} |[[ФК Дэбрэцэн|Дэбрэцэн]] |align="center"|2:1 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|1:0 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''3:1'''||[[Выява:Symbol confirmed.svg|17px]] |- |3 к/р |{{Сцяг|Аўстрыя}} |[[ФК Рапід Вена|Рапід (Вена)]] |align="center"|0:0 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|0:3 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|'''0:3'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |[[Ліга канферэнцый УЕФА 2020/2021|2020/2021]] |[[Ліга канферэнцый УЕФА|Ліга канферэнцый]] |2 к/р |{{Сцяг|Данія}} |[[ФК Капенгаген|Капенгаген]] |align="center"|1:4 ({{Comment|Г|Гасцявы}}) |align="center"|0:5 ({{Comment|Х|Хатні}}) |align="center"|'''1:9'''||[[Выява:Symbol delete vote.svg|17px]] |- |} == Галоўныя трэнеры == {{div col|2}} * [[Алег Волах]] (1973—1976) * [[Міхаіл Якаўлевіч Андружэйчык|Міхаіл Андружэйчык]] (1993-1994)<ref>[http://torpedo-belaz.by/na-85-m-godu-zhizni-umer-zasluzhennyj-trener-belarusi-mihail-andruzhejchik/ На 85-м году жизни умер заслуженный тренер Беларуси Михаил Андружейчик]</ref> * [[Пётр Міхееў]] (да 1999) * [[Якаў Міхайлавіч Шапіра|Якаў Шапіра]] (2001 — ліпень 2004) * [[Юрый Малееў]] (ліпень 2004 — ліпень 2006) * [[Уладзімір Журавель]] (в. а. у ліпені — лістападзе 2006) * [[Алег Кубараў]] (лістапад 2006 — снежань 2009) * [[Аляксандр Бразевіч]] (студзень — ліпень 2010) * [[Сяргей Гурэнка]] (ліпень 2010 — май 2012) * [[Вадзім Бразоўскі]] (в. а. у маі — ліпені 2012; ліпень — лістапад 2012) * [[Ігар Крывушэнка]] (лістапад 2012 — ліпень 2017) * [[Алег Кубараў]] (ліпень 2017 — снежань 2018) * [[Вадзім Скрыпчанка]] (студзень — верасень 2019) * [[Сяргей Зяневіч]] (в.а. у верасні 2019) * [[Юрый Пунтус]] (верасень 2019 — ліпень 2021) * [[Сяргей Зяневіч]] (ліпень — снежань 2021) * [[Дзмітрый Молаш]] (са снежня 2021) {{div col end}} {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://torpedo-belaz.by/be/glavnaya-belorusskaya-versiya/ Афіцыйны сайт] {{ref-be}} * {{globalsportsarchive|fk-tarpeda-belaz-zodzina/18863}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Тарпеда-БелАЗ}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Тарпеда-БелАЗ]] [[Катэгорыя:ФК Тарпеда-БелАЗ| ]] 166m26kom0osn8f5wggl1qq1axmh9la 0 183648 4164307 3165402 2022-07-24T19:19:43Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki '''Блок''': * [[Блок (востраў)]] * [[Блок, механіка]] * [[Блок, праграмаванне]] * [[Блок (кампанія)]] == Асобы == * [[Аляксандр Аляксандравіч Блок]], рускі паэт * [[Марк Блок]], французскі гісторык {{неадназначнасць}} njkpuh56nve03e0bnkr5syd00voqslt 0 184972 4164197 3401638 2022-07-24T15:25:57Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki [[Файл:Mary Antin 1915.jpg|thumb|Мэры Энцін]] '''Мэры Энцін''' ({{ДН|13|6|1881}}, [[Полацк]] — {{ДС|15|5|1949}}) — амерыканская пісьменніца і актывіст за правы мігрантаў. == Біяграфія == Нарадзілася ў яўрэйскай сям'і — Ізраіля і Эсфір Энціных. Эмігравала ў ЗША разам з сям'ёй у 1894 годзе. Наведвала лацінскую школу для дзяўчынак, цяпер Бостанская лацінская акадэмія. Выйшла замуж за Амадэя Уільяма Грабаў у 1901 годзе, і пераехала у [[Нью-Ёрк]]. Энцін стала папулярнай дзякуючы аўтабіяграфіі, у якой яна апісвае засваенне амерыканскай культуры, а таксама жыццё яўрэяў у царскай Расіі. Пасля публікацыі, Энцін чытала лекцыі пра свой эмігранцкі досвед. {{зноскі}} == Літаратура == * Allan Mazur. A Romance in Natural History: The Lives and Works of Amadeus Grabau and Mary Antin. Syracuse, NY: Garret, 2004. viii, 484p. * Mary Antin, Werner Sollors, ed. The Promised Land. (1914; New York: Penguin Books, 1997 ISBN 0140189858). * Mary Antin. They Who Knock at Our Gates; a Complete Gospel of Immigration. Boston and New York: Houghton Mifflin, 1914. * Evelyn Salz, ed. Selected Letters of Mary Antin (Syracuse, NY: Syracuse University Press, 2000 ISBN 0815606079). == Спасылкі == * ''Mary Antin''. [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1911/10/within-the-pale/644212/ Within the Pale] // The Atlantic Monthly. October, 1911. (Фрагмент успамінаў Мэры Энцін пра дзяцінства ў Полацку) {{DEFAULTSORT:Энцін}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Полацку]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Праваабаронцы ЗША]] eovymksg0kax4dbs2mtu00r8wot8emn 4164198 4164197 2022-07-24T15:27:31Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki [[Файл:Mary Antin 1915.jpg|thumb|Мэры Энцін]] '''Мэры Энцін''' ({{ДН|13|6|1881}}, [[Полацк]] — {{ДС|15|5|1949}}) — амерыканская пісьменніца і актывістка за правы мігрантаў. == Біяграфія == Нарадзілася ў яўрэйскай сям'і Ізраіля і Эсфіры Энціных. Эмігравала ў ЗША разам з сям'ёй у 1894 годзе. Наведвала лацінскую школу для дзяўчынак, цяпер Бостанская лацінская акадэмія. Выйшла замуж за Амадэя Уільяма Грабаў у 1901 годзе і пераехала у [[Нью-Ёрк]]. Энцін стала папулярнай пасля выдання сваёй аўтабіяграфіі, дзе апісвае засваенне амерыканскай культуры, а таксама жыццё яўрэяў у царскай Расіі. Пасля публікацыі, Энцін чытала лекцыі пра свой эмігранцкі досвед. {{зноскі}} == Літаратура == * Allan Mazur. A Romance in Natural History: The Lives and Works of Amadeus Grabau and Mary Antin. Syracuse, NY: Garret, 2004. viii, 484p. * Mary Antin, Werner Sollors, ed. The Promised Land. (1914; New York: Penguin Books, 1997 ISBN 0140189858). * Mary Antin. They Who Knock at Our Gates; a Complete Gospel of Immigration. Boston and New York: Houghton Mifflin, 1914. * Evelyn Salz, ed. Selected Letters of Mary Antin (Syracuse, NY: Syracuse University Press, 2000 ISBN 0815606079). == Спасылкі == * ''Mary Antin''. [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1911/10/within-the-pale/644212/ Within the Pale] // The Atlantic Monthly. October, 1911. (Фрагмент успамінаў Мэры Энцін пра дзяцінства ў Полацку) {{DEFAULTSORT:Энцін}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Полацку]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Праваабаронцы ЗША]] 3f93gqofr9x2ourpgtlapdt23sulvuy 4164548 4164198 2022-07-25T09:28:03Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Мэры Энцін''' ({{ДН|13|6|1881}}, [[Полацк]] — {{ДС|15|5|1949}}) — амерыканская пісьменніца і актывістка за правы мігрантаў. == Біяграфія == Нарадзілася ў яўрэйскай сям’і Ізраіля і Эсфіры Энціных. Эмігравала ў ЗША разам з сям’ёй у 1894 годзе. Наведвала лацінскую школу для дзяўчынак, цяпер Бостанская лацінская акадэмія. Выйшла замуж за Амадэя Уільяма Грабаў у 1901 годзе і пераехала у [[Нью-Ёрк]]. Мары стала папулярнай пасля выдання сваёй аўтабіяграфіі, дзе апісвае засваенне амерыканскай культуры, а таксама жыццё яўрэяў у царскай Расіі. Чытала лекцыі пра свой эмігранцкі досвед. {{зноскі}} == Літаратура == * Allan Mazur. A Romance in Natural History: The Lives and Works of Amadeus Grabau and Mary Antin. Syracuse, NY: Garret, 2004. viii, 484p. * Mary Antin, Werner Sollors, ed. The Promised Land. (1914; New York: Penguin Books, 1997 ISBN 0140189858). * Mary Antin. They Who Knock at Our Gates; a Complete Gospel of Immigration. Boston and New York: Houghton Mifflin, 1914. * Evelyn Salz, ed. Selected Letters of Mary Antin (Syracuse, NY: Syracuse University Press, 2000 ISBN 0815606079). == Спасылкі == * ''Mary Antin''. [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1911/10/within-the-pale/644212/ Within the Pale] // The Atlantic Monthly. October, 1911. (Фрагмент успамінаў Мэры Энцін пра дзяцінства ў Полацку) {{DEFAULTSORT:Энцін}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Полацку]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Праваабаронцы ЗША]] mg63xys7l2w88pqam9nef4cuvapbn3e 4164549 4164548 2022-07-25T09:28:18Z Maksim L. 13 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{Асоба}} '''Мэры Энцін''' ({{ДН|13|6|1881}}, [[Полацк]] — {{ДС|15|5|1949}}) — амерыканская пісьменніца і актывістка за правы мігрантаў. == Біяграфія == Нарадзілася ў яўрэйскай сям’і Ізраіля і Эсфіры Энціных. Эмігравала ў ЗША разам з сям’ёй у 1894 годзе. Наведвала лацінскую школу для дзяўчынак, цяпер Бостанская лацінская акадэмія. Выйшла замуж за Амадэя Уільяма Грабаў у 1901 годзе і пераехала у [[Нью-Ёрк]]. Мары стала папулярнай пасля выдання сваёй аўтабіяграфіі, дзе апісвае засваенне амерыканскай культуры, а таксама жыццё яўрэяў у царскай Расіі. Чытала лекцыі пра свой эмігранцкі досвед. {{зноскі}} == Літаратура == * Allan Mazur. A Romance in Natural History: The Lives and Works of Amadeus Grabau and Mary Antin. Syracuse, NY: Garret, 2004. viii, 484p. * Mary Antin, Werner Sollors, ed. The Promised Land. (1914; New York: Penguin Books, 1997 ISBN 0140189858). * Mary Antin. They Who Knock at Our Gates; a Complete Gospel of Immigration. Boston and New York: Houghton Mifflin, 1914. * Evelyn Salz, ed. Selected Letters of Mary Antin (Syracuse, NY: Syracuse University Press, 2000 ISBN 0815606079). == Спасылкі == * ''Mary Antin''. [https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1911/10/within-the-pale/644212/ Within the Pale] // The Atlantic Monthly. October, 1911. (Фрагмент успамінаў Мэры Энцін пра дзяцінства ў Полацку) {{DEFAULTSORT:Энцін}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Полацку]] [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Праваабаронцы ЗША]] e5dum6jqms156roiztlijj7tg8mac2h 0 186077 4164365 3491558 2022-07-24T20:19:06Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні2|тып=тапонім|Глыбачка}} {{Рака2 |Назва = Глыбачка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 16 |Плошча басейна = 75 |Басейн = Обаль (рака)/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = [[возера Расалай]] |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = 145,5<ref>Ліст карты N-35-23. Выданне 1987 г. Стан мясцовасці на 1986 г.</ref> |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 27|s_lat_sec = 22.91 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 29|s_lon_min = 18|s_lon_sec = 51.59 |Вусце = Обаль (рака) |Месцазнаходжанне вусця = каля вёскі Рашэтнікі |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 21|m_lat_sec = 38.34 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 29|m_lon_min = 21|m_lon_sec = 15.27 |Ухіл ракі = 1,6 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Глы́бачка''' — [[рака]] ў [[Шумілінскі раён|Шумілінскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] [[Беларусь|Беларусі]], правы [[прыток]] ракі [[Обаль (рака)|Обаль]] (басейн [[Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]]). Даўжыня ракі 16 км. Плошча [[вадазбор]]у 75 км². Сярэдні [[Ухіл ракі|нахіл воднай паверхні]] 1,6 м/км. Рака выцякае з возера [[Расалай]]. Вадазбор нізінны. Упадае ў Обаль каля вёскі [[Рашэтнікі]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/ЭПБ|2}} * {{кніга|загаловак=Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия|адказны=Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др|выданне=2-е изд|месца=Мн.|выдавецтва=БелСЭ|год=1989|старонкі=|старонак=599|isbn=5-85700-001-7|тыраж=40&nbsp;000}}{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=21|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] 6nqt1v1g0c46z1e5bn4owxcvcu8awcs 100 193297 4164213 4163752 2022-07-24T15:50:39Z NirvanaBot 40832 +1 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Гарбаткі|2022-07-23T19:43:39Z|JerzyKundrat}} {{Новы артыкул|Аквапоніка|2022-07-22T23:40:36Z|Frantishak}} {{Новы артыкул|Аэрапоніка|2022-07-21T22:41:54Z|Frantishak}} {{Новы артыкул|Гідрапоніка|2022-07-18T21:10:59Z|Frantishak}} {{Новы артыкул|Chaerophyllum aureum|2022-07-16T05:17:26Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Anthriscus caucalis|2022-07-16T05:09:28Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Хрупляўнік вялікі|2022-07-15T15:27:39Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Dysphania schraderiana|2022-07-15T15:11:21Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Лебяда клёналістая|2022-07-15T06:14:47Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Лебяда смярдзючая|2022-07-15T06:04:46Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Лебяда гібрыдная|2022-07-15T05:50:18Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Лябеднік блішчасты|2022-07-14T13:38:03Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Лябеднік ружовы|2022-07-14T12:25:40Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Шальнік ланцэтны|2022-07-14T06:46:50Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Шальнік злакавы|2022-07-14T06:32:50Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Fontinalaceae|2022-07-13T20:18:24Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Шматраднік шыпаваты|2022-07-13T19:43:39Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Dryopteris expansa|2022-07-12T19:51:59Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Dryopteris dilatata|2022-07-12T18:18:42Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Podoces panderi|2022-07-12T17:03:56Z|Хомелка}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 5j3qzsttwmy1pw3tpntr7l1tvsvs6x6 0 200001 4164279 4156298 2022-07-24T18:11:30Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Зінчанка wikitext text/x-wiki {{Картка ФК |Назва = Арсенал |Лагатып = |Поўная назва = Футбольны клуб «Арсенал»<br />({{lang-en|Arsenal Football Club}}) |Мянушка = ''Кананіры''({{lang-en|The Gunners}}) |Заснаваны = [[1886]] |Стадыён = [[Эмірэйтс (стадыён)|Эмірэйтс]], [[Лондан]] |Умяшчальнасць = 60 260<ref>{{cite web|url=https://www.premierleague.com/publications |title=Premier League Handbook 2018–19 |publisher=Premier League |date=30 July 2018 |accessdate=3 January 2019}}</ref> |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Англійская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-ліга]] |Сезон = [[Англійская Прэм’ер-ліга 2021/2022|2021/22]] |Месца = 5 месца |Сайт = http://www.arsenal.com/home | pattern_la1 = _arsenalfc2122h | pattern_b1 = _arsenalfc2122h | pattern_ra1 = _arsenalfc2122h | pattern_sh1 = _arsenalfc2122h | pattern_so1 = _arsenalfc2122hl | leftarm1 = FFFFFF | body1 = EF0000 | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = EF0000 | pattern_la2 = _arsenal2122A | pattern_b2 = _arsenal2122A | pattern_ra2 = _arsenal2122A | pattern_sh2 = _arsenal2122A | pattern_so2 = _arsenal2122A | leftarm2 = fbf2b1 | body2 = fbf2b1 | rightarm2 = fbf2b1 | shorts2 = fbf2b1 | socks2 = fbf2b1 | pattern_la3 = _arsenal2122t | pattern_b3 = _arsenal2122t | pattern_ra3 = _arsenal2122t | pattern_sh3 = _arsenal2122t | pattern_so3 = _3_stripes_white | leftarm3 = 2C3751 | body3 = 2C3751 | rightarm3 = 2C3751 | shorts3 = 2C3751 | socks3 = 2C3751 }} '''«Арсенал»''' ({{lang-en|Arsenal Football Club}}) — прафесійны англійскі [[футбольны клуб]], размяшчаецца на поўначы [[Лондан]]а. Выступае ў англійскай [[Англійская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-лізе]] і з’яўляецца адным з самых паспяховых клубаў [[Англія|Англіі]]. «Арсенал» 13 разоў станавіўся чэмпіёнам, 14 разоў выйграваў [[Кубак Англіі па футболе|Кубак Англіі]]. Клуб заснаваны ў 1886 годзе на паўднёвым усходзе [[Лондан]]а. У 1913 годзе каманда пераехала на стадыён [[Хайберы (стадыён)|«Хайберы»]] ({{lang-en|Highbury}}) ў паўночнай частцы брытанскай сталіцы. «Хайберы» быў дамашняй арэнай «Арсенала» да жніўня 2006 года, калі клуб пабудаваў новы 60-тысячны стадыён [[Эмірэйтс (стадыён)|«Эмірэйтс»]]. Арсенал правеў большую частку сваёй гісторыі ў [[Сістэма футбольных ліг Англіі|элітным дывізіёне англійскага футбола]], у 1992 годзе стаў адным з клубаў-заснавальнікам англійскай Прэм’ер-лігі<ref>http://www.soccerbase.com/tournaments/tournament.sd?comp_id=1</ref>. Таксама клуб з’яўляецца рэкардсменам па колькасці сезонаў, праведзеных запар у найвышэйшым дывізіёне чэмпіянату Англіі, пачынаючы з 1919 года<ref>http://www.arseweb.com/other/records.html</ref>. У 2014 годзе часопіс [[Forbes]] надрукаваў рэйтынг самых дарагіх футбольных каманд свету, у якім «Арсенал» заняў 5 радок. Кошт клуба склаў $1,33 млрд.<ref>[http://www.forbes.ru/forbeslife-photogallery/sport/256715-samye-dorogie-futbolnye-kluby-mira-2014-reiting-forbes/photo/5 Самые дорогие футбольные клубы мира-2014: рейтинг Forbes]. 12.05.2014</ref> == Гісторыя == У 1886 годзе працаўнікі завода Каралеўскага арсенала Вулвіч заснавалі каманду, якую цяпер аматары футбола ведаюць пад назвай «Арсенал». Новы калектыў спачатку не меў ні спецыяльнай вопраткі, ні ўласнага поля, ні нават назвы. Першапачаткова каманда назвалася «Дыял Сквер» ({{lang-en|Dial Square}}), у гонар зброевай майстэрні ў Вулвічы, дзе і працавала большасць гульцоў. 11 снежня 1886 года будучыя «кананіры» правялі свой першы матч, у якім здабылі пераканаўчую перамогу з лікам 6:0. Сапернікам быў «Істэрн Вондэрэрс», клуб, які, як і большасць тагачасных каманд, ужо адышоў у гісторыю<ref>[http://www.fc-arsenal.com/specproekt-fc-arsenalcom-pervye-kanoniry Б. Белтон «Первые „Канониры“. „Арсенал“ от Пламстеда до Хайбери», FC Arsenal.com, 2011.] — 167 с.</ref>. Неўзабаве каманда была перайменавана ў «Каралеўскі Арсенал». Пасля прыняцця клубам прафесійнага статусу яго ізноў перайменавалі ў «Вулвіч Арсенал». Фанатам клуб быў вядомы як ''Woolwich Reds''. «Вулвіч Арсенал» уступіў у [[Футбольная ліга Англіі|Футбольную лігу]] ў 1893 годзе і стаў першай паўднёвай камандай, якая гэта зрабіла. Клуб стартаваў у Другім дывізіёне і ў 1904 годзе прабіўся ў Першы дывізіён. Аднак геаграфічная аддаленасць клуба стала прычынай нізкай наведвальнасці матчаў, што стала прычынай фінансавых праблем. У 1913 годзе (неўзабаве па вяртанні ў Другі дывізіён) клуб пераехаў на іншы бераг [[Тэмза|Тэмзы]], каб заняць новую арэну — стадыён [[Хайберы (стадыён)|«Хайберы»]], размешчаны на поўначы [[Лондан]]а. У выніку каманда адкінула частку «Вулвіч» з назвы ў наступным жа годзе. Сезон 1919 года «Арсенал» скончыў на 5-м месцы, але, тым не менш, быў пераведзены ў Першы дывізіён з-за фінансавых праблем [[ФК Тотэнхэм Хотспур|«Тотэнхэма»]]. У 1925 годзе на пасаду галоўнага трэнера «Арсенала» быў прызначаны [[Герберт Чэпмен]]. Пад кіраўніцтвам Чэпмена ў 1924 годзе каманда [[ФК Хадэрсфілд Таўн|«Хадэрсфілд Таўн»]] заняла першае месца ў лізе. З гэтым чалавекам звязаныя першыя поспехі «Арсенала». Яго рэвалюцыйныя [[тактыка]] і спосабы трэніроўкі, у спалучэнні з зорнымі ігракамі, такімі як Алекс Джэймс і Кліф Бастын, дапамаглі клубу стаць дамінуючым у 1930-х гадах. Паміж 1930 і 1938 гадамі «Арсенал» выйграў у Першым дывізіёне 5 разоў і двойчы станавіўся ўладальнікам [[Кубак Англіі па футболе|Кубка Англіі]], хоць Чэпмен і не ўбачыў усіх гэтых дасягненняў, бо памёр у 1934 годзе ад [[пнеўманія|пнеўманіі]]. == Уласнікі і кіраўніцтва == Станам на 26 верасня 2018 года амерыканскі бізнесмен Стэн Кронке з’яўляецца аднаасобным уладальнікам клуба. Станам на 2007 год «Arsenal FC» на 100 % належаў кампаніі «[[Arsenal Holdings]]», якой валодалі:<ref name="gol">''Сімакоў Д., Федорынова Ю., Піліпаў І., Ражкоў А.'' Гол Усманова // Ведомости, № 163 (1937) 31 жніўня 2007{{ref-ru}}</ref> * 24,1 % — Дэні Фішман ({{lang-en|Danny Fiszman}}) * 15,9 % — Ніна Брасуэл-Сміт ({{lang-en|Nina Bracewell-Smith}}) * 14,58 % — «Red and White Holding» * 14,4 % — Рычард Кар ({{lang-en|Richard Carr}}) * 12,19 % — Стэн Кронке ({{lang-en|Stan Kroenke}}) * 9,99 % — «Granada Media Group» * 2,7 % — «Lansdowne Partners» * меней 1 % — Пітэр Хіл-Вуд ({{lang-en|Peter Denis Hill-Wood}}) Астатнія [[Акцыя (фінансы)|акцыі]] абарочваюцца на спецыялізаванай [[біржа|біржы]] «PLUS Markets». У жніўні 2007 года кампанія «[[Red and White Holding]]» абвясціла пра куплю ў Дэвіда Дэйна 14,58 % акцый «Arsenal Holdings» за 75 млн [[Фунт стэрлінгаў|фунтаў стэрлінгаў]]<ref>[http://top.rbc.ru/economics/31/08/2007/115585.shtml РІА «Росбизнесконсалтинг», «Расійскі мільярдэр стаў саўладальнікам лонданскага „Арсенала“», 31 жніўня 2007.]{{ref-ru}}</ref>. Кампанія «Red and White Holding» належыць расійскаму мільянеру [[Алішэр Усманаў|Алішэру Усманаву]] і яго партнёру Фархаду Мошыры ў роўных долях, па 50 %.<ref name="gol"/> [[19 верасня]] 2007 года стала вядома, што кампанія «Red and White Holding» выкупіла яшчэ 6,5 % акцый «Arsenal Holdings» за 35 млн фунтаў стэрлінгаў, давёўшы агульную колькасць сваіх акцый да 21 %<ref>''Крампец Г.'' Усманаў блякуе клуб Arsenal // Ведомости, № 176 (1950), 19 верасня 2007{{ref-ru}}</ref>. Пазней, у верасні, гэтая кампанія набыла яшчэ 2 % акцый, засяродзіўшы ў сваіх руках 23 % акцый<ref>[http://news.sport-express.ru/online/ntext/20/nl204947.html «Кампанія Усманава павялічыла сваю доля ва ўладанні „Арсеналам“ да 23 працэнтаў», 28 верасня 2007] {{ref-ru}}</ref>. Станам на 22 лютага 2008 года доля акцый Усманава складала ўжо 24,2 %<ref>[http://www.sports.ru/football/4177870.html «Усманаў стаў найбуйным акцыянерам „Арсенала“», 22 лютага 2008]{{ref-ru}}</ref>. А яшчэ праз год доля акцый Усманава перавысіла 25 %, што дазволіла яму, пры жаданні, накладаць вета на рашэнні сходу акцыянераў.<ref>[http://www.sports.ru/football/4177870.html Усманов стал крупнейшим акционером «Арсенала». 22 февраля 2008 года] </ref> У сакавіку 2009 года Стэн Кронке набыў частку акцый Дэні Фізмана і аўтаматычна стаў другім па памерах акцыянерам каманды. Аднак, ужо ў маі таго ж года ў СМІ пачалі з’яўляцца паведамленні пра тое, што Стэн Кронке стаў найбуйнейшым акцыянерам «Арсенала». Ён набыў акцыі, якія належылі сям’і Кар, і тым самым давёў сваю долю да 28,3 %.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/8030153.stm Kroenke raises stake in Arsenal, 1 May]</ref> А ў красавіку 2011 года Кронке ужо меў 62,89 %.<ref>[http://www.euro-football.ru/article/31/781636_venger_sredniy_vozrast_nashey_komandyi_23_goda Венгер: «Средний возраст нашей команды 23 года». 16 апреля 2011]</ref> Неабходна адзначыць, што Стэн Кронке, набываючы акцыі «Арсенала», пазбягаў сустрэч з прэсай і не спяшаўся раскрываць свае планы наконт каманды. З-за гэта новы ўласнік атрымаў ад фанатаў «кананіраў» мянушкі «маўчун» і «маўклівы Стэн». У жніўні 2018 года Кронке выкупіў долю Алішэра Усманава<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/football/2018/aug/07/arsenal-stan-kroenke-offer-buy-club-outright|title=Stan Kroenke’s £550m offer to buy outright ownership of Arsenal is accepted|last=Conn|first=David|date=2018-08-07|website=the Guardian|language=en|access-date=2018-08-08}}</ref>. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Бернд Лена]]||1992}} {{Ігрок|2|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Эктар Бельерын]]||1995}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Шатландыя}}|Аб|[[Кіран Цірні]]||1997}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Бен Уайт]]||1997}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Томас Парці]]||1993}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Габрыел дус Сантус Магальяйнс|Габрыел]]||1997}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Букаё Сака]]||2001}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Нарвегія}}|ПА|[[Марцін Эдэгор]]||1998}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Габрыел Жэзус]]||1997}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Іміл Сміт-Роу]]||2000}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Габрыел Марцінелі]]||2001}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Ісландыя}}|Бр|[[Рунар Алекс Рунарсан]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Англія}}|Нап|[[Эдзі Нкетыя]]||1999}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Энзлі Мейтленд-Найлз]]||1997}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Роб Холдынг]]||1995}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Седрык Суарыш]]||1991}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Японія}}|Аб|[[Такэхіро Томіясу]]||1998}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Кот-д’Івуар}}|Нап|[[Нікаля Пепэ]]||1995}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Нуну Таварыш]]||2000}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Фабіу Віейра]]||2000}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Пабла Мары]]||1993}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Бельгія}}|ПА|[[Альбер Самбі-Лаканга]]||1999}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Рыс Нелсан]]||1999}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Егіпет}}|ПА|[[Махамед Эль-Нені]]||1992}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Англія}}|Нап|[[Фоларын Балаган]]||2001}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Маркіньюс (футбаліст, 2003)|Маркіньюс]]||2003}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|ЗША}}|Бр|[[Мэт Цёрнер]]||1994}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Англія}}|Бр|[[Эран Рамздэйл]]||1998}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|ПА|[[Граніт Джака]]||1992}} {{Ігрок|35|{{Сцяг|Украіна}}|Аб|[[Аляксандр Уладзіміравіч Зінчанка|Аляксандр Зінчанка]]||1996}} {{Ігрок||{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Вільям Саліба]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Уругвай}}|ПА|[[Лукас Тарэйра]]||1996}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|ЗША}}|Аб|[[Остан Трасці]]||1998}}--> {{Канец складу}} == Тытулы == === Нацыянальныя === * '''[[Першы дывізіён Футбольнай лігі|Першы дывізіён]]''' / '''[[Англійская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-ліга]]'''<ref name="divisions">Да 1992 года вышэйшым дывізіёнам [[Футбол у Англіі|англійскага футбола]] быў [[Першы дывізіён Футбольнай лігі]]; зараз ім з’яўляецца [[Англійская Прэм'ер-ліга|Прэм’ер-ліга]]. Другім дывізіёнам у іерархіі футбольных ліг Англіі да 1992 года быў [[Другі дывізіён Футбольной лігі|Другі дывізіён]], а зараз ім з’яўляецца [[Чэмпіянат Футбольнай лігі]].</ref> ** {{Зл}} '''Чэмпіён (13):''' [[Футбольная ліга Англіі 1930/1931|1930/31]], [[Футбольная ліга Англіі 1932/1933|1932/33]], [[Футбольная ліга Англіі 1933/1934|1933/34]], [[Футбольная ліга Англіі 1934/1935|1934/35]], [[Футбольная ліга Англіі 1937/1938|1937/38]], [[Футбольная ліга Англіі 1947/1948|1947/48]], [[Футбольная ліга Англіі 1952/1953|1952/53]], [[Футбольная ліга Англіі 1970/1971|1970/71]], [[Футбольная ліга Англіі 1988/1989|1988/89]], [[Футбольная ліга Англіі 1990/1991|1990/91]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 1997/1998|1997/98]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 2001/2002|2001/02]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 2003/2004|2003/04]] ** {{Ср}} '''Віцэ-чэмпіён (9):''' [[Футбольная ліга Англіі 1925/1926|1925/26]], [[Футбольная ліга Англіі 1931/1932|1931/32]], [[Футбольная ліга Англіі 1972/1973|1972/73]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 1998/1999|1998/99]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 1999/2000|1999/2000]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 2000/2001|2000/01]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 2002/2003|2002/03]], [[Чэмпіянат Англіі па футболе 2004/2005|2004/05]], [[Англійская Прэм'ер-ліга 2015/2016|2015/16]] * '''[[Другі дывізіён Футбольнай лігі|Другі дывізіён]]'''<ref name="divisions" /> ** {{Ср}} '''Віцэ-чэмпіён (1):''' [[Футбольная ліга Англіі 1903/1904|1903/04]] * '''[[Кубак Англіі па футболе|Кубак Англіі]]''' ** {{Зл}} '''Уладальнік (14):''' [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1930|1930]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1936|1936]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1950|1950]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1971|1971]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1979|1979]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1993|1993]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1998|1998]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2002|2002]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2003|2003]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2005|2005]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2014|2014]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2015|2015]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2017|2017]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2020|2020]] ** {{Ср}} '''Фіналіст (7):''' [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1927|1927]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1932|1932]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1952|1952]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1972|1972]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1978|1978]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 1980|1980]], [[Фінал Кубку Англіі па футболе 2001|2001]] * '''[[Кубак Футбольнай лігі]]''' ** {{Зл}} '''Уладальнік (2):''' [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 1987|1987]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 1993|1993]] ** {{Ср}} '''Фіналіст (6):''' [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 1968|1968]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 1969|1969]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 1988|1988]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 2007|2007]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 2011|2011]], [[Фінал Кубку Футбольнай лігі 2018|2018]] * '''[[Суперкубак Англіі па футболе|Суперкубак Англіі]]''' ** {{Зл}} '''Уладальнік (16):''' [[Суперкубак Англіі па футболе 1930|1930]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1931|1931]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1933|1933]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1934|1934]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1938|1938]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1948|1948]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1953|1953]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1991|1991]]¹, [[Суперкубак Англіі па футболе 1998|1998]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1999|1999]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2002|2002]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2004|2004]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2014|2014]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2015|2015]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2017|2017]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2019|2020]] ** {{Ср}} '''Фіналіст (7):''' [[Суперкубак Англіі па футболе 1935|1935]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1936|1936]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1979|1979]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1989|1989]], [[Суперкубак Англіі па футболе 1993|1993]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2003|2003]], [[Суперкубак Англіі па футболе 2005|2005]] ¹ <small>Разделены тытул</small> === Міжнародныя === '''[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА]]''' * {{Ср}} '''Фіналіст (1):''' [[Фінал Лігі чэмпіёнаў УЕФА 2006|2006]] '''[[Кубак уладальнікаў кубкаў УЕФА]]''' * {{Зл}} '''Уладальнік (1):''' [[Фінал Кубка ўладальнікаў кубкаў УЕФА 1994|1994]] * {{Ср}} '''Фіналіст (2):''' [[Фінал Кубка ўладальнікаў кубкаў УЕФА 1980|1980]], [[Фінал Кубка ўладальнікаў кубкаў УЕФА 1995|1995]] '''[[Кубак ярмарак]]''' * {{Зл}} '''Уладальнік (1):''' [[Кубак ярмарак 1969/1970|1969/70]] '''[[Ліга Еўропы УЕФА|Кубак УЕФА]]'''/'''[[Ліга Еўропы УЕФА]]''' * {{Ср}} '''Фіналіст (2):''' [[Фінал Кубка УЕФА 2000|2000]], [[Фінал Лігі Еўропы УЕФА 2018|2019]] '''[[Суперкубак УЕФА]]''' * {{Ср}} '''Фіналіст (1):''' [[Суперкубак УЕФА 1994|1994]] == Найбольш значныя гульцы == {| |valign="top"| * {{Сцяг|Англія}} [[Тоні Адамс]] * {{Сцяг|Англія}} [[Джордж Армстронг]] * {{Сцяг|Англія}} [[Кліф Бастын]] * {{Сцяг|Англія}} [[Стыў Боўлд]] * {{Сцяг|Англія}} [[Чарлі Джордж]] * {{Сцяг|Англія}} [[Лі Дыксан]] * {{Сцяг|Англія}} [[Эдуард Дрэйк]] * {{Сцяг|Англія}} [[Марцін Кіёўн]] * {{Сцяг|Англія}} [[Лэслі Комптан]] * {{Сцяг|Англія}} [[Уільфрэд Копінг]] * {{Сцяг|Англія}} [[Соўл Кэмпбел]] * {{Сцяг|Англія}} [[Джэк Ламберт]] * {{Сцяг|Англія}} [[Джо Мерсер]] * {{Сцяг|Англія}} [[Крысоў Мерсан]] * {{Сцяг|Англія}} [[Джордж Мэйл]] * {{Сцяг|Англія}} [[Рэй Парлар]] |width="50"|&nbsp; |valign="top"| * {{Сцяг|Англія}} [[Ян Райт]] * {{Сцяг|Англія}} [[Дон Ропер]] * {{Сцяг|Англія}} [[Дэвід Рокасл]] * {{Сцяг|Англія}} [[Дэвід Сімен]] * {{Сцяг|Англія}} [[Найджэл Уінтэрберн]] * {{Сцяг|Англія}} [[Эдрыс Гапгуд]] * {{Сцяг|Англія}} [[Герберт Чэпмен]] * {{Сцяг|Бразілія}} [[Жылберту Сілва]] * {{Сцяг|Германія}} [[Енс Леман]] * {{Сцяг|Ірландыя}} [[Лайм Брэйды]] * {{Сцяг|Ірландыя}} [[Дэвід О’Ліры]] * {{Сцяг|Іспанія}} [[Франсеск Фабрэгас]] * {{Сцяг|Кот-д’Івуар}} [[Кало Турэ]] * {{Сцяг|Нідэрланды}} [[Дэніс Бергкамп]] * {{Сцяг|Нідэрланды}} [[Марк Овермарс]] * {{Сцяг|Нідэрланды}} [[Робін ван Персі]] |width="50"|&nbsp; |valign="top"| * {{Сцяг|Паўночная Ірландыя}} [[Пет Джэнінгс]] * {{Сцяг|Паўночная Ірландыя}} [[Сэмюэл Нельсан]] * {{Сцяг|Паўночная Ірландыя}} [[Пет Райс]] * {{Сцяг|Францыя}} [[Цьеры Анры]] * {{Сцяг|Францыя}} [[Патрык Віейра]] * {{Сцяг|Францыя}} [[Рабер Пірэс]] * {{Сцяг|Францыя}} [[Эманюэль Пеці]] * {{Сцяг|Швецыя}} [[Фрэдрык Юнгберг]] * {{Сцяг|Шатландыя}} [[Джордж Грэм]] * {{Сцяг|Шатландыя}} [[Алекс Джэймс (футбаліст)|Алекс Джэймс]] * {{Сцяг|Шатландыя}} [[Франк Маклінток]] * {{Сцяг|Шатландыя}} [[Боб Уілсан]] * {{Сцяг|Уэльс}} [[Джэк Келсі]] * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Глеб]] * {{Сцяг|Чэхія}} [[Томаш Росіцкі]] * {{Сцяг|Расія}} [[Андрэй Аршавін]] |} == Цікавыя факты == * Гол [[Эмануэль Адэбаёр|Эмануэля Адэбаёра]], забіты на 52-й хвіліне ў браму [[ФК Рэдынг|«Рэдынга»]] ў матчы 13-га тура [[Англійская Прэм’ер-ліга 2007/2008|сезона 2007/08]] (3:1), стаў для «кананіраў» тысячным у англійскай Прэм’ер-лізе. Другую тысячу галоў распачаў [[Аляксандр Глеб]]<ref>[http://www.thisislondon.co.uk/sport/article-23420697-details/Adebayor+makes+it+1,000+goals+as+Arsenal+regain+Premier+League+lead/article.do Adebayor makes it 1,000 goals as Arsenal regain Premier League lead], thisislondon.co.uk, 28 сакавіка 2009{{ref-en}}</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Arsenal F.C.}} * [http://www.arsenal.com/index.asp Афіцыйны сайт футбольнага клуба «Арсенал»] * [http://www.fc-arsenal.by/ Беларускі сайт клуба «Арсенал»] {{ref-ru}} * [http://www.arsenalclip.blogspot.com/ Arsenal clip video website]{{ref-en}} * [http://www.arsenalnews.co.uk/ Arsenal News]{{ref-en}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Арсенал Лондан}} {{Англійская Прэм’ер-ліга}} {{Чэмпіёны Англіі па футболе}} {{Клубы-заснавальнікі Англійскай Прэм’ер-лігі}} [[Катэгорыя:ФК Арсенал Лондан| ]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Англіі|Арсенал Лондан]] [[Катэгорыя:Клубы англійскай Прэм’ер-лігі|Арсенал Лондан]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Лондана|Арсенал]] m7d8or1ov1itt8s6saawfbjbigi1u6n 0 200420 4164254 3987695 2022-07-24T17:07:42Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Архітэктура */ wikitext text/x-wiki {{Славутасць |Тып = Праваслаўны храм |Беларуская назва = Царква Святой Ганны |Арыгінальная назва = |Выява = Царква Сьвятой Ганны (Ялова). Агульны выгляд..jpg |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Статус = {{ГККРБ 4|113Г000660}} |Краіна = Беларусь |Назва месцазнаходжання = Вёска |Месцазнаходжанне = [[Ялова]] |Канфесія = [[Праваслаўе]] |Епархія = Брэсцкая і Кобрынская |Благачынне = Пружанскае |Тып кляштара = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = [[народнае дойлідства Беларусі|народнае дойлідства]] |Аўтар праекту = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1871 |Заканчэнне будаўніцтва = 1871 |Будынкі = {{Славутасць/Будынкі||||||}} |Прыбудоўкі = |Вядомыя насельнікі = |Рэліквіі = |Плябан = |Стан = дзейнічае |lat_dir = N |lat_deg = 52 |lat_min = 36 |lat_sec = 31 |lon_dir = E |lon_deg = 24 |lon_min = 16 |lon_sec = 0 |Назва карты = |Сайт = |Commons = Church of Saint Anne, Jałowa }} {{Значэнні|Царква Святой Ганны}} '''Царква́ Свято́й Га́нны''' — [[Праваслаўе|праваслаўны]] храм на могілках у вёсцы [[Ялова]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. == Гісторыя == [[File:Jałova, Hańnienskaja. Ялова, Ганьненская (1944-49).jpg|thumb|left|міні|Царква ў 1-й палове XX ст.]] Царква збудавана ў гонар [[Святая Ганна|святой праведнай Ганны]] ў 1871 годзе. На працягу ўсёй сваёй гісторыі храм з’яўляўся прыпісным да парафіі [[Свята-Мікалаеўская царква (Шарашова)|Свята-Мікалаеўскай царквы]] ў [[Шарашова|Шарашове]]. 1 чэрвеня 1961 года дзеючая прыпісная царква ў вёсцы Ялова была знята з уліку Брэсцкім аблвыканкамам. У 2006 годзе дзяржаўныя ўлады зноў зарэгістравалі праваслаўны прыход царквы Святой Ганны ў в. Ялова. Набажэнствы ў храме праводзяцца ў дзень памяці [[Святая Ганна|святой праведнай Ганны]], на трэці дзень [[Вялікдзень|Уваскрашэння Хрыстова]], [[Тройца|Святой Тройцы]] і [[Першая Каляда|Раства]]. == Архітэктура == [[Файл:Царскія вароты. XVI ст. Ялова. НММРБ.jpg|міні|злева|[[Царскія вароты з Ялова|Царскія вароты]] XVI ст. [[НММРБ]]]] Царква — помнік [[народнае дойлідства Беларусі|народнага драўлянага дойлідства]]. Храм пабудаваны з хваёвага бруса. Кампактны прамавугольны ў плане аб’ём пераходзіць у трохгранную [[Апсіда|апсіду]], трохвальмавае пакрыццё якой пластычна ўзбагачае дах асноўнага аб’ёма. Канёк даху над галоўным [[фасад]]ам завершаны двухяруснай чатырохкантовай вежкай на канічнай падставе. Кантавыя фасады завершаны франтончыкамі з драўлянымі скульптурамі ў іх. Вынас даху на галоўным фасадзе стварае слупковае «падценне», пад якім размешчаны прамавугольны ўваходны праём. Справа ад уваходу размяшчаецца паўзашклёная [[веранда]] з асобным уваходам. Сцены пазбаўлены дэкору, прарэзаны прамавугольнымі аконнымі праёмамі ў простай дашчанай [[Ліштва|ліштве]]. == Літаратура == * {{Крыніцы/Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі|1}} — С. 377 == Спасылкі == {{ГККРБ|113Г000660}} {{Commons|Category:Church of Saint Anne, Jałowa}} * {{radzima|987}} * {{ГБ|https://globustut.by/yalovo/index.htm#church}} [[Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Пружанскага раёна]] [[Катэгорыя:Храмы Святой Ганны|Ялова]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1871 годзе]] [[Катэгорыя:Драўляныя цэрквы Беларусі]] [[Катэгорыя:Ялова]] [[Катэгорыя:Храмы Брэсцкай і Кобрынскай епархіі]] [[Катэгорыя:1871 год у Беларусі]] etn4uqwhvui4xd4jwgqny00lz2osu7s 0 201469 4164470 3836711 2022-07-25T06:24:53Z Artsiom91 31770 пакінуў «Галатасарай» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Сафіян Фегулі |выява = |апісанне выявы = |дата нараджэння = |месца нараджэння = |грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Алжыр}}<br />{{Сцягафікацыя|Францыя}} |рост = |вага = |пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] |цяперашні клуб = ''няма'' |нумар = |клубы = {{футбольная кар’ера |2005—2010|{{Сцяг|Францыя||20px}} [[ФК Грэнобль|Грэнобль]]|60 (3) |2010—2016|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Валенсія|Валенсія]]|144 (20) |2011|{{арэнда}} {{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Альмерыя|Альмерыя]]|9 (2) |2016—2017|{{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Вест Хэм Юнайтэд|Вест Хэм Юнайтэд]]|21 (3) |2017—2022|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Галатасарай|Галатасарай]]|126 (25) }} |нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2006—2008|{{Сцяг|Францыя||20px}} [[Юнацкая зборная Францыі па футболе, да 19 гадоў|Францыя (да 18)]]|2 (0) |2008—2010|{{Сцяг|Францыя||20px}} [[Маладзёжная зборная Францыі па футболе|Францыя (да 21)]]|3 (0) |2011—|{{Сцяг|Алжыр||20px}} [[Зборная Алжыра па футболе|Алжыр]]|76 (19) }} | медалі = {{турнір|[[Кубак афрыканскіх нацый|Кубкі афрыканскіх нацый]]}} {{медаль|Золата|[[Кубак афрыканскіх нацый 2019|Егіпет 2019]]}} |абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 |абнаўленне дадзеных аб зборнай = 25 ліпеня 2022 }} '''Сафіян Фегулі''' ({{lang-ar|سفيان فيغولي}}; нар. {{ДН|26|12|1989}}, [[Левалуа-Перэ]], [[Іль-дэ-Франс]], [[Францыя]]) — [[алжыр]]скі футбаліст, паўабаронца [[зборная Алжыра па футболе|нацыянальнай зборнай Алжыра]]. == Кар’ера == Кар’еру пачаў у французскім [[ФК Грэнобль|«Грэноблі»]], дэбютаваўшы за клуб, які гуляў у [[Французская Ліга 2|Лізе 2]]. Сваёй гульнёй за каманду прыцягнуў увагу прадстаўнікоў трэнерскага штаба клуба [[ФК Валенсія|«Валенсія»]], у склад якога далучыўся ў 2010 годзе. У 2011 годзе абараняў колеры каманды клуба [[ФК Альмерыя|«Альмерыя»]], дзе выступаў на правах арэнды. 14 чэрвеня 2016 года падпісаў трохгадовы кантракт з англійскім [[ФК Вест Хэм Юнайтэд|«Вест Хэм Юнайтэд»]]<ref>[http://www.football.by/news/87197.html Фегули подписал контракт с "Вест Хэмом"]. football.by.</ref>. У жніўні 2017 года перайшоў у турэцкі [[ФК Галатасарай|«Галатасарай»]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1054693851.html Хавбек сборной Алжира Фегули перешел из «Вест Хэма» в «Галатасарай» за 4,25 млн евро]. by.tribuna.com.</ref>. Пакінуў клуб па заканчэнні сезона 2021/22. Сафіян выступаў за юнацкія і моладзевыя зборныя Францыі, аднак у 2011 годзе ігрок вырашыў гуляць за [[зборная Алжыра па футболе|зборную Алжыра]]. == Дасягненні == '''«Галатасарай»''': * [[Чэмпіянат Турцыі па футболе|Чэмпіён Турцыі]] (2): 2018, 2019 * Уладальнік [[Кубак Турцыі па футболе|Кубка Турцыі]]: 2019 * Уладальнік [[Суперкубак Турцыі па футболе|Суперкубка Турцыі]]: 2019 {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад зборнай Алжыра па футболе на чэмпіянаце свету 2014}} {{DEFAULTSORT:Фегулі Сафіян}} [[Катэгорыя:Футбалісты Францыі]] [[Катэгорыя:Футбалісты Алжыра]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Алжыра па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Грэнобль]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Валенсія]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Альмерыя]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Вест Хэм Юнайтэд]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Галатасарай]] st1lgdnoa4gdo95r842iueh4575gind 0 202440 4164280 4159290 2022-07-24T18:11:36Z Artsiom91 31770 /* Склад */ - Зінчанка, Стэфен, Мурыч wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Манчэстэр Сіці |Лагатып = <!--Manchester City.png--> |ПоўнаяНазва = Футбольны клуб Манчэстэр Сіці |Горад = [[Манчэстэр]], [[Англія]] |Мянушкі = ''Гараджане'' |Заснаваны = [[1880]] |Стадыён = [[Сіці оф Манчэстэр]] |Умяшчальнасць = 55 097 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Англійская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-ліга]] |Сезон = [[Англійская Прэм’ер-ліга 2021/2022|2021/22]] |Месца = 1 месца | pattern_la1 = _mancity2122H | pattern_b1 = _mancity2122H | pattern_ra1 = _mancity2122H | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _mancity2122Hl | leftarm1 = 61ACDF | body1 = 61ACDF | rightarm1 = 61ACDF | shorts1 = 61ACDF | socks1 = 61ACDF | pattern_la2 = _mancity2122A | pattern_b2 = _mancity2122A | pattern_ra2 = _mancity2122A | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _mancity2122Al | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _mancity2122t | pattern_b3 = _mancity2122t | pattern_ra3 = _mancity2122t | pattern_sh3 = | pattern_so3 = _mancity2122tl | leftarm3 = 002040 | body3 = 002040 | rightarm3 = 002040 | shorts3 = 002040 | socks3 = 002040 }} '''«Манчэстэр Сіці»''' ({{lang-en|Manchester City Football Club}}) — англійскі футбольны клуб з горада [[Манчэстэр]]. Клуб выступае ў [[Англійская Прэм’ер-ліга|англійскай Прэм’ер-лізе]]. Заснаваны ў [[1880]] годзе пад назвай «Уэст Гордан Сент Маркс» ({{lang-en|Saint Marks (West Gordon)}}), у [[1887]] годзе ён змяніў назву на «Ардуік» і пераехаў на [[Хайд Роўд|«Хайд Роўд»]], а з [[1894]] года клуб завецца «Манчэстэр Сіці». За сваю гісторыю клуб змяніў тры стадыёны, гэта значыць з моманту свайго заснавання і да [[1923]] года каманда праводзіла свае хатнія матчы на пляцоўцы [[Хайд Роўд|«Хайд Роўд»]], з [[1923]] па [[2003]] год — на [[Мэйн Роўд|«Мэйн Роўд»]], а ў цяперашні час выступае на пабудаваным у [[2002]] годзе [[Сіці оф Манчэстэр|«Этыхадзе»]], які мае ўмяшчальнасць у 48 тысяч гледачоў<ref>[http://www.uefa.com/MultimediaFiles/Download/StatDoc/competitions/UCL/01/67/63/79/1676379_DOWNLOAD.pdf «Part 8: Clubs»], UEFA Champions League Statistics Handbook, UEFA, 13 Sep 2011, p. 10.</ref>. У [[XX стагоддзе|XX стагоддзі]] «Манчэстэр Сіці» двойчы станавіўся чэмпіёнам Англіі ў [[1937]] і [[1968]] гадах, аднак у [[1990-я]] гады «Манчэстэр Сіці» тройчы апускаўся ў ніжнія дывізіёны на працягу трох гадоў, правёўшы сезон 1998/99 у трэцім па значнасці дывізіёне англійскага футбола. У [[2002]] годзе клуб вярнуўся ў вышэйшы дывізіён, у якім выступае дагэтуль. У [[2008]] годзе «Манчэстэр Сіці» быў набыты кампаніяй [[Абу-Дабі Юнайтэд Груп|«Абу-Дабі Юнайтэд Груп»]], што забяспечыла клубу значны прыток інвестыцый і дазволіла ажыццявіць трансферы высокааплатных футбалістаў. У [[2011]] годзе клуб перамог у розыгрышу [[Кубак Англіі па футболе|Кубка Англіі]], таксама паводле выніках [[Англійская Прэм’ер-ліга 2010/2011|сезона 2010/11]] «Сіці» наўпрост кваліфікаваўся ў групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў УЕФА]] і ўпершыню з [[1973]] года заваяваў права ўдзельнічаць у [[Суперкубак Англіі па футболе|Суперкубку Англіі]]. Аднак [[7 жніўня]] [[2011]] года на [[Уэмблі, стадыён|«Уэмблі»]] атрымаў паражэнне ад чэмпіёна Англіі клуба [[ФК Манчэстэр Юнайтэд|«Манчэстэр Юнайтэд»]] з лікам 2:3<ref>[http://www.radiomayak.ru/doc.html?id=275862 Команда Фергюсона забрала Суперкубок Англии: подробности]{{Недаступная спасылка}}. radiomayak.ru</ref>. [[13 мая]] [[2012]] года, абыграўшы ў драматычным матчы апошняга тура [[ФК Куінз Парк Рэйнджэрс|«Куінз Парк Рэйнджэрс»]] з лікам 3:2 і забіўшы вырашальны гол на чацвёртай дададзенай хвіліне, «Манчэстэр Сіці» праз 44 гады пасля апошняй перамогі ў турніры стаў чэмпіёнам Англіі<ref>[http://www.kommersant.ru/doc/1933200?NodesID=9 Манчестерская развязка: «Манчестер Сити» чудесным образом стал чемпионом Англии]. Коммерсантъ</ref>. «Гараджане» пры гэтым абышлі свайго галоўнага суперніка, «Манчэстэр Юнайтэд», толькі паводле лепшай розніцы забітых і прапушчаных мячоў. == Гісторыя == === Раннія гады === [[Выява:St Marks 1884.jpg|thumb|220px|злева|Ігракі клуба «Святога Марка» ў [[1884]] годзе. Прычыны выкарыстання [[мальтыйскі крыж|мальтыйскага крыжа]] на кашулі не вызначаны і па сёння<ref>[http://www.mcfc.co.uk/The-Club/Club-History «Club History — The Club — Manchester City FC»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160516024406/http://www.mcfc.co.uk/the-club/club-history |date=16 мая 2016 }}. mcfc.co.uk.</ref>.]] Заснавальніца футбольнага клуба нарадзілася ў [[1855]] годзе. [[Ганна Конел]] была дачкой святара [[Царква Хрыста, Харагіт|Царквы Хрыста]] ў Харагіце Артура Конела. У [[1865]] годзе яе бацька атрымаў месца рэктара англіканскай Царквы Святога Марка ў [[Заходні Хортан|Заходнім Хортане]] — адным з самых няшчасных раёнаў [[Манчэстэр]]а. Вялікая колькасць бесрабочых заахвоціла Конела ў студзені [[1879]] года стварыць бясплатную сталовую пры царкве і адмысловы фонд дапамогі мясцовай бядноце. Ганна падтрымала пачынанні бацькі ўдзелам у грамадскіх працах. Бо на той момант Заходні Хортан уяўляў сабой перанаселены раён з жабракамі-жыхарамі і жудаснымі санітарнымі ўмовамі. Многія мяшчане злоўжывалі спіртнымі напоямі, што правакавала пагаршэнне крымінальнай сітуацыі<ref>Peter Lupson. «Thank God for Football!» — London: Azure, 2006. — 192 с. — ISBN 978-1-902694-30-6</ref>. Ганна Конел шукала сродак паляпшэння духоўнага саслоўя грамадства. Таму ў лістападзе [[1880]] года разам з дзвюма царкоўнымі старастамі і адначасова членамі Звяза [[металургічны завод Брукса|металургічнага завода Брукса]] [[Уільям Бістаў|Уільямам Бістаў]] і Томасам Гудбеерам яна стварыла некалькі спартыўных клубаў. У тым ліку ў [[1875]] годзе каманду Царквы Святога Марка па [[крыкет|крыкеце]], тры іграка якой — [[Уолтар Чоў]], [[Эдуард Кіч]] і сам Уільям Бістаў — пасля сталі футбалістамі. Арцыдыякан Манчэстэра высока ацаніў працу Ганны Конел і дабраславіў ейную далейшую дзейнасць<ref>[http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/MANCconnell.htm The Encylopedia of British Football. Anna Connell] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111024224629/http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/MANCconnell.htm |date=24 кастрычніка 2011 }}. spartacus.schoolnet.co.uk</ref>. Разам з тым станавілася відавочным, што ўзімку мужчыны Заходняга Хортана не маюць магчымасці займацца калектыўнымі відамі спорту. Таму ў лістападзе [[1880]] года Ганна Конел, Бістаў і Гудбеер стварылі футбольную каманду Царквы Святога Марка пад назвай «Святы Марк» або «Уэст Хортан»<ref>James Gary Manchester City — The Complete Record. — Derby: Breedon, 2006. — ISBN 1-85983-512-0 p17</ref>. Артур Конел стаў першым прэзідэнтам калектыву, які выступаў у чорных кашулях і белых шортах. Першы зарэгістраваны матч каманда правяла [[13 лістапада]] [[1880]] года супраць царкоўнай каманды [[Маклсфілд]]а, атрымаўшы паражэнне з лікам 1:2. Між іншым, у першы сезон свайгонага існавання каманда здолела перамагчы толькі адзін раз — у сакавіку [[1881]] года быў пераможаны калектыў «Сталібрыдж Кларэнс» з усходняга Манчэстэра<ref>Murray Chris Attitude Blue: Manchester City F.C. and P.L.C.. — Manchester: Blackwell Publishing, 2002. — P. 1. — ISBN 0-9520520-9-1</ref>. У [[1884]] годзе адбылося пераназванне ў футбольны клуб Асацыяцыі Хортана. Тады ж Уільям Бістаў прыдумаў арыгінальную форму — чорныя кашулі з белым крыжам. У жніўні [[1887]] года клуб пераехаў на новую пляцоўку ў [[Хайд Роўд|«Хайд Роўд»]] і атрымаў новае найменне — «Ардуік» паводле назвы раёна Манчэстэра. Праз два гады клуб пабудаваў трыбуну на тысячу гледачоў. А ў [[1891]] годзе ўступіў у Альянс-лігу і два гады запар ерамагаў у спаборніцтве на [[Кубак Манчэстэра]]. У красавіку [[1892]] года ў сувязі з фарміраваннем Другога Англійскага дывізіёна [[Футбольная ліга Англіі|Футбольная Ліга]] прыняла рашэнне ўключыць «Ардуік» у гэты турнір. Паводле вынікаў [[Чэмпіянат Англіі па футболе 1892/1893|сезона 1892/93]] каманда заняла 5 месца сярод 12 удзельнікаў. === Далейшае развіццё === Першым трафеем у скарбонцы «Сіці» стаў [[Кубак Англіі па футболе|Кубак Англіі]], выйграны ў [[1904]] годзе, у фінале яны перамаглі [[ФК Болтан Уондэрэрс|«Болтан Уондэрэрс»]] 1:0. У [[1920]] годзе пажар знішчыў галоўную трыбуну стадыёну «Хайд Роўд», таму ў [[1923]] годзе «Сіці» перабраўся на «Мэйн Роўд» у [[Мос Сайд]]зе, [[Манчэстэр]]. У [[1934]] годзе манкуніянцы ў другі раз дамагліся перамогі ў Кубку Англіі, а праз 3 гады заваявалі свой першы чэмпіёнскі тытул. «Гараджане» здолелі паўтарыць сваё дасягненне праз 34 гады, у [[1968]] годзе. У канцы 1960-х і пачатку 1970-х «Манчэстэр Сіці» з’яўляўся грознай сілай. Пад кіраўніцтвам трэнера Джо Мерсера з моцным складам ігракоў, такіх як Фрэнсыс Лі, Колін Бел, Майк Самербі і Майк Доўл, «гараджане» здолелі некалькі разоў узяць срэбра чэмпіянату Англіі. На еўрапейскай арэне «Сіці» таксама выглядаў годна, і ў [[1970]] годзе здолеў заваяваць свой першы (і пакуль адзіны) еўрапейскі трафей — [[Кубак уладальнікаў Кубкаў УЕФА|Кубак уладальнікаў кубкаў]], у Вене яны абгулялі польскі [[ФК Гурнік Забжэ|«Гурнік»]] 2:1. У [[2003]] годзе клуб пераехаў на новы стадыён, які мае 48 000 глядацкіх месцаў і размешчаны на ўсходзе Манчэстэру. «Сіці» арандуе яго ў мясцовай рады. У сезоне 2002/03 «Сіці» выйшаў на дзявятае месца ў Прэм’ер-лізе і атрымаў права на ўдзел у [[Кубак УЕФА|Кубку УЕФА]] па правіле Fair Play (яны сталі другім англійскім клубам, які атрымаў такое права). == Дасягненні == * '''[[Прэм’ер-ліга|Чэмпіён Англіі]]''': 8 ** 1937, 1968, 2012, 2014, 2018, 2019, 2021, 2022 * '''[[Кубак Англіі па футболе|Уладальнік Кубка Англіі]]''': 6 ** 1904, 1934, 1956, 1969, 2011, 2019 * '''[[Кубак Футбольнай лігі|Уладальнік Кубка англійскай лігі]]''': 8 ** 1970, 1976, 2014, 2016, 2018, 2019, 2020, 2021 * '''[[Суперкубак Англіі па футболе|Уладальнік Суперкубка Англіі]]''': 6 ** 1937, 1968, 1972, 2012, 2018, 2019 * '''[[Кубак уладальнікаў Кубкаў УЕФА|Уладальнік Кубка ўладальнікаў Кубкаў]]''': 1 ** 1970 == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|2|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Кайл Уокер]]||1990}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Рубен Дыяш]]||1997}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Калвін Філіпс]]||1995}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Джон Стоўнз]]||1994}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Натан Аке]]||1995}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Жуан Канселу]]||1994}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ілкай Гюндаган]] {{капітан}}||1990}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Нарвегія}}|Нап|[[Эрлінг Холанд]]||2000}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Джэк Грыліш]]||1995}} <!--{{Ігрок|13|{{Сцяг|ЗША}}|Бр|[[Зак Стэфен]]||1995}}--> {{Ігрок|14|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Эмерык Ляпорт]]||1994}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Іспанія}}|ПА|[[Радрыга Эрнандэс Каскантэ|Радрыга Эрнандэс]]||1996}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Бельгія}}|ПА|[[Кевін дэ Бройнэ]]||1991}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Штэфан Артэга]]||1992}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Аргенціна}}|Нап|[[Хуліян Альварэс]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Бернарду Сілва]]||1994}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Бенжамен Мендзі]]||1994}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Алжыр}}|ПА|[[Рыяд Марэз]]||1991}} <!--{{Ігрок|29|{{Сцяг|Калумбія}}|Нап|[[Марлас Марэна]]||1996}}--> {{Ігрок|31|{{Сцяг|Бразілія}}|Бр|[[Эдэрсан Мараэс]]||1993}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Англія}}|Бр|[[Скот Карсан]]||1985}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Каікі]]||2003}} {{Ігрок|47|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Філ Фодэн]]||2000}} {{Ігрок|48|{{Сцяг|Англія}}|Нап|[[Лаям Дэлап]]||2003}} {{Ігрок|80|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Коўл Палмер]]||2002}} {{Ігрок|87|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Джэймс Мак-Аці]]||2002}} {{Канец складу}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:Manchester City}} * [http://www.mcfc.co.uk Афіцыйны сайт клуба] * [http://www.mcfcosc.com Афіцыйны сайт заўзятараў клуба] {{Склад ФК Манчэстэр Сіці}} {{Англійская Прэм’ер-ліга}} {{Чэмпіёны Англіі па футболе}} {{Клубы-заснавальнікі Англійскай Прэм’ер-лігі}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Англіі|Манчэстэр Сіці]] [[Катэгорыя:Клубы англійскай Прэм’ер-лігі|Манчэстэр Сіці]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1880 годзе]] [[Катэгорыя:ФК Манчэстэр Сіці| ]] nm42spgivsne30pt8hk6rg7thl13vux 0 204468 4164182 4164015 2022-07-24T14:22:50Z Maksim L. 13 афармленне wikitext text/x-wiki {{пра|самаабвешчаную дзяржаву|адміністрацыйную адзінку Украіны|Луганская вобласць}} {{Дзяржава |Беларуская назва = Луганская Народная Рэспубліка |Арыгінальная назва = <font size=-1>{{lang-ru|Луганская Народная Республика}}<br />{{lang-uk|Луганська Народна Республіка}} |Родны склон = Луганскай Народнай Рэспублікі |Герб = COA_LPR_oct_2014.svg |Сцяг = Flag of Lugansk People's Republic.svg <!--|Замест герба=--> <!--|Дэвіз=--> |Назва гімна = |Аўдыё= |Форма кіравання = |На карце = Location_of_Lugansk_People's_Republic.png|460 px |подпіс да карты = Заяўленая тэрыторыя ЛНР |Мовы = [[руская мова|руская]]<ref>[https://nslnr.su/zakonodatelstvo/konstitutsiya/ Конституция Луганской народной республики, ст. 10 п. 1]</ref> |Спрэчны статус = так |Заснавана = [[28 красавіка]] [[2014]] |Абвяшчэнне незалежнасці= [[12 мая]] [[2014]] |Афіцыйнае абвяшчэнне незалежнасці= |Незалежнасць ад=[[Украіна|Украіны]] |Дыпламатычнае прызнанне= <br>члены [[ААН]]: {{Сцягафікацыя|Расійская Федэрацыя}}<br />{{Сцягафікацыя|Сірыя}}<br />{{Сцягафікацыя|КНДР}}<br /> <small> часткова прызнаны: {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Асеція}}<br />{{Сцягафікацыя|Абхазія}}<br />{{Сцягафікацыя|ДНР}}</small> |Сталіца = [[Луганск]] |Найбуйнейшыя гарады = [[Луганск]], [[Алчэўск]] |Пасады кіраўнікоў = Кіраўнік<br />[[Прэм’ер-міністр]] |Кіраўнікі = [[Леанід Іванавіч Пасечнік|Леанід Пасечнік]]<br/>Сяргей Казлоў |Места па тэрыторыі = |Тэрыторыя = |Працэнт вады = |Места па насельніцтве = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Шчыльнасць насельніцтва = |ВУП= |Места па ВУП= |Год разліку ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Валюта = |Тэлефонны код = 380 72 |Часавы пояс= UTC+3 |Заўвагі = |Статус = непрызнаная }} '''Луганская Народная Рэспубліка''' ({{lang-ru|Луганская Народная Республика}}, {{lang-uk|Луганська Народна Республіка}}, скарочана '''ЛНР''') — [[часткова прызнаная дзяржава]] ў межах [[Луганская вобласць|Луганскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]]. Паводле Канстытуцыі Украіны, тэрыторыя, на якую прэтэндуе ЛНР, з’яўляецца часова [[Акупацыя|акупаванай]] [[Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі|расійскімі ўзброенымі сіламі]] неад’емнай часткай Украіны<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/go/254-VIII Пастанаўленне аб прызнанні асобных раёнаў, гарадоў, пасёлкаў і вёсак Данецкай і Луганскай абласцей часова акупаванымі тэрыторыямі]</ref>. == Гісторыя == * Стварэнне ЛНР абвясцілі прыхільнікі федэралізацыі Украіны ў красавіку 2014 года<ref>{{cite web|url=http://www.spiegel.de/politik/ausland/ukraine-krise-demonstranten-in-donezk-rufen-souveraene-republik-aus-a-963010.html|title=Ukraine-Krise: Demonstranten in Donezk rufen souveräne Volksrepublik aus|publisher=[[Spiegel]]|date=2014-04-07|lang=en}}</ref>. Прычынай такога кроку яны назвалі адсутнасць канструктыўнага дыялогу з цэнтральнымі ўладамі Украіны, якія быццам ігнаруюць патрэбы і чаканні рэгіёну. * 12 мая 2014 года пасля рэферэндуму аб самавызначэнні Луганскай Народнай Рэспублікі ўлады ЛНР абвясцілі суверэнітэт і выказалі жаданне ўступіць у склад [[Расія|Расіі]], а таксама аб’яднацца з [[Данецкая Народная Рэспубліка|Данецкай Народнай Рэспублікай]] у [[Наваросія, дзяржава|Наваросію]]<ref>[http://www.gazeta.ru/politics/news/2014/05/12/n_6147029.shtml «Донецкая Народная Республика» хочет объединиться с Луганской областью]</ref>. * 11 чэрвеня 2014 года Кіраўніцтва ЛНР звярнулася да Расійскай Федэрацыі, а таксама да 14 іншых дзяржаў з просьбай аб прызнанні яе незалежнасці<ref>[http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1253083 Луганская Народная Республика обратилась к России с просьбой о признании её независимости]</ref>. * Пачалася [[вайна на ўсходзе Украіны]]. * 24 лютага 2022 гола пачалося [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|ўварванне Расіі ва Украіну]]. * 3 ліпеня 2022 года абвешчана пра поўны кантроль ЛНР над тэрыторыяй [[Луганская вобласць|Луганскую вобласць]], фактычна гэтага не адбылося яшчэ і станам на 24 ліпеня 2022 года. == Ацэнкі == Урад Украіны ўспрымае людзей, якія абвясцілі ЛНР, як [[Сепаратызм|сепаратыстаў]] і [[Тэрарызм|тэрарыстаў]]. У маі 2014 года дэпутаты аблсавета Луганскай вобласці заявілі, што варта паважаць волю грамадзян, выказаную на рэферэндуме ЛНР<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/zayavlenie-prezidiuma-luganskogo-oblastnogo-soveta-4 Заявление президиума Луганского областного совета | Луганский областной совет]</ref>, яго старшыня В. Галенка ахарактарызаваў сілавую аперацыю Украіны як «антытэрарыстычную па назве, а па сутнасці тэрарыстычную і скіраваную супраць свайго народа»<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/dialog-ili-ultimatum Диалог или ультиматум? | Луганский областной совет]</ref>. [[Генеральная пракуратура Украіны]] 17 мая 2014 года абвясціла ЛНР [[Тэрарызм|тэрарыстычнай арганізацыяй]]. Ведамства патлумачыла, што гэтая структура мае ўсе адпаведныя прыкметы: выразную іерархію, каналы фінансавання і паставак зброі. Па фактах дзейнасці кіраўніцтва т. зв. «рэспублік» заведзены крымінальныя справы<ref>[http://echo.msk.ru/news/1321834-echo.html САМОПРОВОЗГЛАШЁННЫЕ В ДОНЕЦКЕ И ЛУГАНСКЕ «НАРОДНЫЕ РЕСПУБЛИКИ» ПРИЗНАНЫ ТЕРРОРИСТИЧЕСКИМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ]</ref>. У сваю чаргу, кіраўніцтва ЛНР заяўляе, што лічыць цэнтральны ўрад «кіеўскай хунтай», які здзяйсняе злачынствы супраць насельніцтва рэспублікі<ref>[http://expert.ru/2014/06/10/glava-lnr-bolshe-kak-na-rossiyu-nadeyatsya-ne-na-kogo/ Последние новости Украина Последние новости с Украины Последние новости в Украине Последние новости Донбасс Последние новости ЛНР Последние новости Луганской Республики]</ref><ref>[http://www.ntv.ru/novosti/1038156 Пресс-служба ЛНР: Киев собирается применить бактериологическое оружие // НТВ.Ru]</ref>. == Палітычны статус == * 27 чэрвеня 2014 года незалежнасць ЛНР прызнала [[Паўднёвая Асеція]]<ref>[http://www.aif.ru/politics/world/1190267 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | В мире | Политика | Аргументы и Факты]</ref><ref>[http://www.bfm.ru/news/261867 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики]</ref><ref>[http://www.eastkorr.net/politika/yuzhnaya-osetiya-priznala-nezavisimost-luganskoi-narodnoi-respubliki Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | EastKorr — Восточный корреспондент]</ref>. * 21 лютага 2022 года незалежнасць ЛНР прызнала Расія.<ref>https://www.bbc.com/russian/news-60483790</ref> * 25 лютага 2022 года Прэзідэнт [[Рэспубліка Абхазія|Абхазіі]] падпісаў указ пра прызнанне незалежнасці ЛНР.<ref>https://www.rbc.ru/rbcfreenews/62193c579a7947de0d77eabd</ref> * 29 чэрвеня 2022 года Сірыя прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/06/29/siriya-priznala-nezavisimost-dnr-i-lnr</ref> * 13 ліпеня 2022 года КНДР прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/07/13/kndr-priznala-dnr</ref> == Насельніцтва == Доля ўкраінскага і рускага насельніцтва тэрыторыі (у межах вобласці па дадзеных перапісу 2001) складае каля 58 % і 39 % адпаведна, доля рускай мовы як роднай — каля 69 %, украінскай — 30 %<ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/nationality_population/nationality_popul1/ Всеукраинская перепись населения 2001. Национальный состав населения, гражданство.]</ref>. == Гл. таксама == * [[Данецкая Народная Рэспубліка]] {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://lugansk-online.info/ Луганская народная республика. Официальный сайт.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141103181051/http://lugansk-online.info/ |date=3 лістапада 2014 }} {{ref-ru}} * [http://www.novayagazeta.ru/society/68797.html Легионеры «русского мира»&nbsp;// «Новая газета», 13 червня 2015] {{ref-ru}} * [http://ua.today/section_30 Збірка останніх новин Антитерористичної операції(АТО)"&nbsp;// «UA.Today», 2016] {{ref-ru}} {{Палітычны крызіс ва Украіне, 2013—2014}} {{Краіны Еўропы}} [[Катэгорыя:Луганская Народная Рэспубліка|*]] 45v9zdee6esfl7ygxltlv3s21y8xtrx 4164308 4164182 2022-07-24T19:20:23Z DobryDzien.Horadnia 120225 wikitext text/x-wiki {{пра|самаабвешчаную дзяржаву|адміністрацыйную адзінку Украіны|Луганская вобласць}} {{Дзяржава |Беларуская назва = Луганская Народная Рэспубліка |Арыгінальная назва = <font size=-1>{{lang-ru|Луганская Народная Республика}}<br />{{lang-uk|Луганська Народна Республіка}} |Родны склон = Луганскай Народнай Рэспублікі |Герб = COA_LPR_oct_2014.svg |Сцяг = Flag of Lugansk People's Republic.svg <!--|Замест герба=--> <!--|Дэвіз=--> |Назва гімна = |Аўдыё= |Форма кіравання = |На карце = Location_of_Lugansk_People's_Republic.png|460 px |подпіс да карты = Заяўленая тэрыторыя ЛНР |Мовы = [[руская мова|руская]]<ref>[https://nslnr.su/zakonodatelstvo/konstitutsiya/ Конституция Луганской народной республики, ст. 10 п. 1]</ref> |Спрэчны статус = так |Заснавана = [[28 красавіка]] [[2014]] |Абвяшчэнне незалежнасці= [[12 мая]] [[2014]] |Афіцыйнае абвяшчэнне незалежнасці= |Незалежнасць ад=[[Украіна|Украіны]] |Дыпламатычнае прызнанне= <br>члены [[ААН]]: {{Сцягафікацыя|Расійская Федэрацыя}}<br />{{Сцягафікацыя|Сірыя}}<br />{{Сцягафікацыя|КНДР}}<br /> <small> часткова прызнаны: {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Асеція}}<br />{{Сцягафікацыя|Абхазія}}<br />{{Сцягафікацыя|ДНР}}</small> |Сталіца = [[Луганск]] |Найбуйнейшыя гарады = [[Луганск]], [[Алчэўск]] |Пасады кіраўнікоў = Кіраўнік<br />[[Прэм’ер-міністр]] |Кіраўнікі = [[Леанід Іванавіч Пасечнік|Леанід Пасечнік]]<br/>Сяргей Казлоў |Места па тэрыторыі = |Тэрыторыя = |Працэнт вады = |Места па насельніцтве = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Шчыльнасць насельніцтва = |ВУП= |Места па ВУП= |Год разліку ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Валюта = |Тэлефонны код = 380 72 |Часавы пояс= UTC+3 |Заўвагі = |Статус = непрызнаная }} '''Луганская Народная Рэспубліка''' ({{lang-ru|Луганская Народная Республика}}, {{lang-uk|Луганська Народна Республіка}}, скарочана '''ЛНР''') — [[часткова прызнаная дзяржава]] ў межах [[Луганская вобласць|Луганскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]]. Паводле Канстытуцыі Украіны, тэрыторыя, на якую прэтэндуе ЛНР, з’яўляецца часова [[Акупацыя|акупаванай]] [[Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі|расійскімі ўзброенымі сіламі]] неад’емнай часткай Украіны<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/go/254-VIII Пастанаўленне аб прызнанні асобных раёнаў, гарадоў, пасёлкаў і вёсак Данецкай і Луганскай абласцей часова акупаванымі тэрыторыямі]</ref>. == Гісторыя == * Стварэнне ЛНР абвясцілі прыхільнікі федэралізацыі Украіны ў красавіку 2014 года<ref>{{cite web|url=http://www.spiegel.de/politik/ausland/ukraine-krise-demonstranten-in-donezk-rufen-souveraene-republik-aus-a-963010.html|title=Ukraine-Krise: Demonstranten in Donezk rufen souveräne Volksrepublik aus|publisher=[[Spiegel]]|date=2014-04-07|lang=en}}</ref>. Прычынай такога кроку яны назвалі адсутнасць канструктыўнага дыялогу з цэнтральнымі ўладамі Украіны, якія быццам ігнаруюць патрэбы і чаканні рэгіёну. * 12 мая 2014 года пасля рэферэндуму аб самавызначэнні Луганскай Народнай Рэспублікі ўлады ЛНР абвясцілі суверэнітэт і выказалі жаданне ўступіць у склад [[Расія|Расіі]], а таксама аб’яднацца з [[Данецкая Народная Рэспубліка|Данецкай Народнай Рэспублікай]] у [[Наваросія, дзяржава|Наваросію]]<ref>[http://www.gazeta.ru/politics/news/2014/05/12/n_6147029.shtml «Донецкая Народная Республика» хочет объединиться с Луганской областью]</ref>. * 11 чэрвеня 2014 года Кіраўніцтва ЛНР звярнулася да Расійскай Федэрацыі, а таксама да 14 іншых дзяржаў з просьбай аб прызнанні яе незалежнасці<ref>[http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1253083 Луганская Народная Республика обратилась к России с просьбой о признании её независимости]</ref>. * Пачалася [[вайна на ўсходзе Украіны]]. * 24 лютага 2022 гола пачалося [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|ўварванне Расіі ва Украіну]]. * 3 ліпеня 2022 года абвешчана пра поўны кантроль ЛНР над тэрыторыяй [[Луганская вобласць|Луганскую вобласцю]], пад кантролем [[Украіна|Украіны]] застаюцца толькі некаторыя вёскі на ускраінах вобласці. == Ацэнкі == Урад Украіны ўспрымае людзей, якія абвясцілі ЛНР, як [[Сепаратызм|сепаратыстаў]] і [[Тэрарызм|тэрарыстаў]]. У маі 2014 года дэпутаты аблсавета Луганскай вобласці заявілі, што варта паважаць волю грамадзян, выказаную на рэферэндуме ЛНР<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/zayavlenie-prezidiuma-luganskogo-oblastnogo-soveta-4 Заявление президиума Луганского областного совета | Луганский областной совет]</ref>, яго старшыня В. Галенка ахарактарызаваў сілавую аперацыю Украіны як «антытэрарыстычную па назве, а па сутнасці тэрарыстычную і скіраваную супраць свайго народа»<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/dialog-ili-ultimatum Диалог или ультиматум? | Луганский областной совет]</ref>. [[Генеральная пракуратура Украіны]] 17 мая 2014 года абвясціла ЛНР [[Тэрарызм|тэрарыстычнай арганізацыяй]]. Ведамства патлумачыла, што гэтая структура мае ўсе адпаведныя прыкметы: выразную іерархію, каналы фінансавання і паставак зброі. Па фактах дзейнасці кіраўніцтва т. зв. «рэспублік» заведзены крымінальныя справы<ref>[http://echo.msk.ru/news/1321834-echo.html САМОПРОВОЗГЛАШЁННЫЕ В ДОНЕЦКЕ И ЛУГАНСКЕ «НАРОДНЫЕ РЕСПУБЛИКИ» ПРИЗНАНЫ ТЕРРОРИСТИЧЕСКИМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ]</ref>. У сваю чаргу, кіраўніцтва ЛНР заяўляе, што лічыць цэнтральны ўрад «кіеўскай хунтай», які здзяйсняе злачынствы супраць насельніцтва рэспублікі<ref>[http://expert.ru/2014/06/10/glava-lnr-bolshe-kak-na-rossiyu-nadeyatsya-ne-na-kogo/ Последние новости Украина Последние новости с Украины Последние новости в Украине Последние новости Донбасс Последние новости ЛНР Последние новости Луганской Республики]</ref><ref>[http://www.ntv.ru/novosti/1038156 Пресс-служба ЛНР: Киев собирается применить бактериологическое оружие // НТВ.Ru]</ref>. == Палітычны статус == * 27 чэрвеня 2014 года незалежнасць ЛНР прызнала [[Паўднёвая Асеція]]<ref>[http://www.aif.ru/politics/world/1190267 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | В мире | Политика | Аргументы и Факты]</ref><ref>[http://www.bfm.ru/news/261867 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики]</ref><ref>[http://www.eastkorr.net/politika/yuzhnaya-osetiya-priznala-nezavisimost-luganskoi-narodnoi-respubliki Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | EastKorr — Восточный корреспондент]</ref>. * 21 лютага 2022 года незалежнасць ЛНР прызнала Расія.<ref>https://www.bbc.com/russian/news-60483790</ref> * 25 лютага 2022 года Прэзідэнт [[Рэспубліка Абхазія|Абхазіі]] падпісаў указ пра прызнанне незалежнасці ЛНР.<ref>https://www.rbc.ru/rbcfreenews/62193c579a7947de0d77eabd</ref> * 29 чэрвеня 2022 года Сірыя прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/06/29/siriya-priznala-nezavisimost-dnr-i-lnr</ref> * 13 ліпеня 2022 года КНДР прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/07/13/kndr-priznala-dnr</ref> == Насельніцтва == Доля ўкраінскага і рускага насельніцтва тэрыторыі (у межах вобласці па дадзеных перапісу 2001) складае каля 58 % і 39 % адпаведна, доля рускай мовы як роднай — каля 69 %, украінскай — 30 %<ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/nationality_population/nationality_popul1/ Всеукраинская перепись населения 2001. Национальный состав населения, гражданство.]</ref>. == Гл. таксама == * [[Данецкая Народная Рэспубліка]] {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://lugansk-online.info/ Луганская народная республика. Официальный сайт.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141103181051/http://lugansk-online.info/ |date=3 лістапада 2014 }} {{ref-ru}} * [http://www.novayagazeta.ru/society/68797.html Легионеры «русского мира»&nbsp;// «Новая газета», 13 червня 2015] {{ref-ru}} * [http://ua.today/section_30 Збірка останніх новин Антитерористичної операції(АТО)"&nbsp;// «UA.Today», 2016] {{ref-ru}} {{Палітычны крызіс ва Украіне, 2013—2014}} {{Краіны Еўропы}} [[Катэгорыя:Луганская Народная Рэспубліка|*]] 7pdtxxeagi31voyqn1xopf4bae7dl5y 4164488 4164308 2022-07-25T07:26:11Z Maksim L. 13 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{пра|самаабвешчаную дзяржаву|адміністрацыйную адзінку Украіны|Луганская вобласць}} {{Дзяржава |Беларуская назва = Луганская Народная Рэспубліка |Арыгінальная назва = <font size=-1>{{lang-ru|Луганская Народная Республика}}<br />{{lang-uk|Луганська Народна Республіка}} |Родны склон = Луганскай Народнай Рэспублікі |Герб = COA_LPR_oct_2014.svg |Сцяг = Flag of Lugansk People's Republic.svg <!--|Замест герба=--> <!--|Дэвіз=--> |Назва гімна = |Аўдыё= |Форма кіравання = |На карце = Location_of_Lugansk_People's_Republic.png|460 px |подпіс да карты = Заяўленая тэрыторыя ЛНР |Мовы = [[руская мова|руская]]<ref>[https://nslnr.su/zakonodatelstvo/konstitutsiya/ Конституция Луганской народной республики, ст. 10 п. 1]</ref> |Спрэчны статус = так |Заснавана = [[28 красавіка]] [[2014]] |Абвяшчэнне незалежнасці= [[12 мая]] [[2014]] |Афіцыйнае абвяшчэнне незалежнасці= |Незалежнасць ад=[[Украіна|Украіны]] |Дыпламатычнае прызнанне= <br>члены [[ААН]]: {{Сцягафікацыя|Расійская Федэрацыя}}<br />{{Сцягафікацыя|Сірыя}}<br />{{Сцягафікацыя|КНДР}}<br /> <small> часткова прызнаны: {{Сцягафікацыя|Паўднёвая Асеція}}<br />{{Сцягафікацыя|Абхазія}}<br />{{Сцягафікацыя|ДНР}}</small> |Сталіца = [[Луганск]] |Найбуйнейшыя гарады = [[Луганск]], [[Алчэўск]] |Пасады кіраўнікоў = Кіраўнік<br />[[Прэм’ер-міністр]] |Кіраўнікі = [[Леанід Іванавіч Пасечнік|Леанід Пасечнік]]<br/>Сяргей Казлоў |Места па тэрыторыі = |Тэрыторыя = |Працэнт вады = |Места па насельніцтве = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Шчыльнасць насельніцтва = |ВУП= |Места па ВУП= |Год разліку ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Валюта = |Тэлефонны код = 380 72 |Часавы пояс= UTC+3 |Заўвагі = |Статус = непрызнаная }} '''Луганская Народная Рэспубліка''' ({{lang-ru|Луганская Народная Республика}}, {{lang-uk|Луганська Народна Республіка}}) скарочана '''ЛНР''' — [[часткова прызнаная дзяржава]] ў межах [[Луганская вобласць|Луганскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]]. Паводле Канстытуцыі Украіны, тэрыторыя, на якую прэтэндуе ЛНР, з’яўляецца неад’емнай часткай Украіны часова [[Акупацыя|акупаванай]] [[Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі|расійскімі ўзброенымі сіламі]]<ref>[http://zakon.rada.gov.ua/go/254-VIII Пастанаўленне аб прызнанні асобных раёнаў, гарадоў, пасёлкаў і вёсак Данецкай і Луганскай абласцей часова акупаванымі тэрыторыямі]</ref>. == Гісторыя == * Стварэнне ЛНР абвясцілі прыхільнікі федэралізацыі Украіны ў красавіку 2014 года<ref>{{cite web|url=http://www.spiegel.de/politik/ausland/ukraine-krise-demonstranten-in-donezk-rufen-souveraene-republik-aus-a-963010.html|title=Ukraine-Krise: Demonstranten in Donezk rufen souveräne Volksrepublik aus|publisher=[[Spiegel]]|date=2014-04-07|lang=en}}</ref>. Прычынай такога кроку яны назвалі адсутнасць канструктыўнага дыялогу з цэнтральнымі ўладамі Украіны, якія быццам ігнаруюць патрэбы і чаканні рэгіёну. * 12 мая 2014 года пасля рэферэндуму аб самавызначэнні Луганскай Народнай Рэспублікі ўлады ЛНР абвясцілі суверэнітэт і выказалі жаданне ўступіць у склад [[Расія|Расіі]], а таксама аб’яднацца з [[Данецкая Народная Рэспубліка|Данецкай Народнай Рэспублікай]] у [[Наваросія, дзяржава|Наваросію]]<ref>[http://www.gazeta.ru/politics/news/2014/05/12/n_6147029.shtml «Донецкая Народная Республика» хочет объединиться с Луганской областью]</ref>. * 11 чэрвеня 2014 года Кіраўніцтва ЛНР звярнулася да Расійскай Федэрацыі, а таксама да 14 іншых дзяржаў з просьбай аб прызнанні яе незалежнасці<ref>[http://itar-tass.com/mezhdunarodnaya-panorama/1253083 Луганская Народная Республика обратилась к России с просьбой о признании её независимости]</ref>. * Пачалася [[вайна на ўсходзе Украіны]]. * 24 лютага 2022 гола пачалося [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|ўварванне Расіі ва Украіну]]. * 3 ліпеня 2022 года абвешчана пра поўны кантроль ЛНР над тэрыторыяй [[Луганская вобласць|Луганскай вобласці]], але фактычна яшчэ і станам на 25 ліпеня 2022 года некаторыя населеныя пункты на захадзе вобласці застаюцца пад кантролем Украіны. == Ацэнкі == Урад Украіны ўспрымае людзей, якія абвясцілі ЛНР, як [[Сепаратызм|сепаратыстаў]] і [[Тэрарызм|тэрарыстаў]]. У маі 2014 года дэпутаты аблсавета Луганскай вобласці заявілі, што варта паважаць волю грамадзян, выказаную на рэферэндуме ЛНР<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/zayavlenie-prezidiuma-luganskogo-oblastnogo-soveta-4 Заявление президиума Луганского областного совета | Луганский областной совет]</ref>, яго старшыня В. Галенка ахарактарызаваў сілавую аперацыю Украіны як «антытэрарыстычную па назве, а па сутнасці тэрарыстычную і скіраваную супраць свайго народа»<ref>[http://oblrada.lg.ua/content/dialog-ili-ultimatum Диалог или ультиматум? | Луганский областной совет]</ref>. [[Генеральная пракуратура Украіны]] 17 мая 2014 года абвясціла ЛНР [[Тэрарызм|тэрарыстычнай арганізацыяй]]. Ведамства патлумачыла, што гэтая структура мае ўсе адпаведныя прыкметы: выразную іерархію, каналы фінансавання і паставак зброі. Па фактах дзейнасці кіраўніцтва т. зв. «рэспублік» заведзены крымінальныя справы<ref>[http://echo.msk.ru/news/1321834-echo.html САМОПРОВОЗГЛАШЁННЫЕ В ДОНЕЦКЕ И ЛУГАНСКЕ «НАРОДНЫЕ РЕСПУБЛИКИ» ПРИЗНАНЫ ТЕРРОРИСТИЧЕСКИМИ ОРГАНИЗАЦИЯМИ]</ref>. У сваю чаргу, кіраўніцтва ЛНР заяўляе, што лічыць цэнтральны ўрад «кіеўскай хунтай», які здзяйсняе злачынствы супраць насельніцтва рэспублікі<ref>[http://expert.ru/2014/06/10/glava-lnr-bolshe-kak-na-rossiyu-nadeyatsya-ne-na-kogo/ Последние новости Украина Последние новости с Украины Последние новости в Украине Последние новости Донбасс Последние новости ЛНР Последние новости Луганской Республики]</ref><ref>[http://www.ntv.ru/novosti/1038156 Пресс-служба ЛНР: Киев собирается применить бактериологическое оружие // НТВ.Ru]</ref>. == Палітычны статус == * 27 чэрвеня 2014 года незалежнасць ЛНР прызнала [[Паўднёвая Асеція]]<ref>[http://www.aif.ru/politics/world/1190267 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | В мире | Политика | Аргументы и Факты]</ref><ref>[http://www.bfm.ru/news/261867 Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики]</ref><ref>[http://www.eastkorr.net/politika/yuzhnaya-osetiya-priznala-nezavisimost-luganskoi-narodnoi-respubliki Южная Осетия признала независимость Луганской народной республики | EastKorr — Восточный корреспондент]</ref>. * 21 лютага 2022 года незалежнасць ЛНР прызнала Расія.<ref>https://www.bbc.com/russian/news-60483790</ref> * 25 лютага 2022 года Прэзідэнт [[Рэспубліка Абхазія|Абхазіі]] падпісаў указ пра прызнанне незалежнасці ЛНР.<ref>https://www.rbc.ru/rbcfreenews/62193c579a7947de0d77eabd</ref> * 29 чэрвеня 2022 года Сірыя прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/06/29/siriya-priznala-nezavisimost-dnr-i-lnr</ref> * 13 ліпеня 2022 года КНДР прызнала ЛНР.<ref>https://meduza.io/news/2022/07/13/kndr-priznala-dnr</ref> == Насельніцтва == Доля ўкраінскага і рускага насельніцтва тэрыторыі (у межах вобласці па дадзеных перапісу 2001) складае каля 58 % і 39 % адпаведна, доля рускай мовы як роднай — каля 69 %, украінскай — 30 %<ref>[http://2001.ukrcensus.gov.ua/rus/results/nationality_population/nationality_popul1/ Всеукраинская перепись населения 2001. Национальный состав населения, гражданство.]</ref>. == Гл. таксама == * [[Данецкая Народная Рэспубліка]] {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://lugansk-online.info/ Луганская народная республика. Официальный сайт.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141103181051/http://lugansk-online.info/ |date=3 лістапада 2014 }} {{ref-ru}} * [http://www.novayagazeta.ru/society/68797.html Легионеры «русского мира»&nbsp;// «Новая газета», 13 червня 2015] {{ref-ru}} * [http://ua.today/section_30 Збірка останніх новин Антитерористичної операції(АТО)"&nbsp;// «UA.Today», 2016] {{ref-ru}} {{Палітычны крызіс ва Украіне, 2013—2014}} {{Краіны Еўропы}} [[Катэгорыя:Луганская Народная Рэспубліка|*]] fe4arqvj8y40yhfvg6a4kzq71wlejve 0 205262 4164529 4119633 2022-07-25T08:42:43Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Аміры, Гложак, Ажыль, Пах’янпала, - Грыль, Баўмгартлінгер, Аларыа wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Баер 04 Леверкузен | Лагатып = | ПоўнаяНазва = {{lang-de|Bayer 04 Leverkusen Fußball GmbH}} | Мянушкі = {{lang-de|Die Löwen}} (Ільвы) | Горад = [[Леверкузен]], [[Германія]] | Заснаваны = 1 ліпеня [[1904]] | Стадыён = [[Бай-Арэна]], [[Леверкузен]] | Умяшчальнасць = 30 210 | Прэзідэнт = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] | Сезон = [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2021/2022|2021/22]] | Месца = 3 месца | Сайт = http://www.bayer04.de/ | pattern_la1 = _bayer2122h | pattern_b1 = _bayer2122h | pattern_ra1 = _bayer2122h | pattern_sh1 = _bayer2122h | pattern_so1 = _bayer2122h | leftarm1 = FD0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = 000000 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _bayer2021a | pattern_b2 = _bayer2021a | pattern_ra2 = _bayer2021a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _bayer2021a | leftarm2 = FF0000 | body2 = FF0000 | rightarm2 = FF0000 | shorts2 = FF0000 | socks2 = FF0000 | pattern_la3 = _bayer1920t | pattern_b3 = _bayer1920t | pattern_ra3 = _bayer1920t | pattern_sh3 = _bayer1920t | pattern_so3 = _bayer1920t | leftarm3 = F6F6F6 | body3 = F6F6F6 | rightarm3 = F6F6F6 | shorts3 = F6F6F6 | socks3 = F6F6F6 }} '''«Баер 04»''' ({{lang-de|Bayer 04 Leverkusen Fußball GmbH}}) — [[Германія|нямецкі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Леверкузен]], [[Паўночны Рэйн-Вестфалія]]. Заснаваны [[1 ліпеня]] [[1904]] года як спартыўны праект хіміка-фармацэўтычнага гіганта [[Bayer]]. У цяперашні час выступае ў [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэслізе]]. Хатнія матчы праводзіць на стадыёне [[Бай-Арэна|«Бай-Арэна»]], які змяшчае 30 210 гледачоў. == Дасягненні == ===Германія=== * '''[[Чэмпіянат Германіі па футболе|Чэмпіянат Германіі]]:''' ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] 2-е месца '''(5)''': '''1996/97, 1998/99, 1999/00, 2001/02, 2010/11''' * '''[[Кубак Германіі па футболе|Кубак Германіі]]:''' ** [[Выява:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца (1)''': '''1992/93''' ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] Фіналіст '''(2)''': '''2001/02, 2008/09''' * '''[[Суперкубак Германіі па футболе|Суперкубак Германіі]]:''' ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] Фіналіст '''(1)''': '''1993''' ===Еўракубкі=== * '''[[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Кубак еўрапейскіх чэмпіёнаў]]:''' ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] Фіналіст '''(1)''': '''2001/02''' * '''[[Ліга Еўропы УЕФА|Кубак УЕФА]]:''' ** [[Выява:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца (1)''': '''1987/88''' == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Фінляндыя}}|Бр|[[Лукаш Градэцкі]] {{капітан}}||1989}} <!--{{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Ленарт Грыль]]||1999}}--> {{Ігрок|36|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Ніклас Ломб]]||1993}} {{Ігрок|40|{{Сцяг|Расія}}|Бр|[[Андрэй Лунёў]]||1991}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Эквадор}}|Аб|[[П’еро Інкап’е]]||2002}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Джонатан Та]]||1996}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Мітчэл Бакер]]||2000}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Кот-д’Івуар}}|Аб|[[Адылон Касуну]]||2001}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Буркіна-Фасо}}|Аб|[[Эдманд Тапсоба]]||1999}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Дэйлі Сінкгравен]]||1995}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Цімаці Фасу-Менса]]||1998}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Джэрэмі Фрымпонг]]||2000}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Роберт Андрых]]||1994}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Керэм Дэмірбай]]||1993}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Надыем Аміры]]||1996}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|20|{{Сцяг|Чылі}}|ПА|[[Чарлес Арангіс]]||1989}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Чэхія}}|ПА|[[Адам Гложак]]||2002}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Аргенціна}}|ПА|[[Эксекіель Паласіяс]]||1998}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Флорыян Вірц]]||2003}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Данія}}|ПА|[[Зідан Сертдэмір]]||2005}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Марока}}|ПА|[[Айман Ажыль]]||2001}} {{Ігрок|38|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Карым Беларабі]]||1990}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Паўлінью (2000)|Паўлінью]]||2000}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Іран}}|Нап|[[Сердар Азмун]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Чэхія}}|Нап|[[Патрык Шык]]||1996}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Фінляндыя}}|Нап|[[Яэль Пах’янпала]]||1994}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Муса Дыябі]]||1999}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Амін Адлі]]||2000}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Іспанія}}|Нап|[[Ікер Брава]]||2005}} {{Канец складу}} == Спасылкі == * [http://bayer04.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Баер 04}} {{Бундэсліга}} {{Пераможцы Лігі Еўропы УЕФА}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Баер 04 Леверкузен]] [[Катэгорыя:ФК Баер 04| ]] q252bblxubyftc8xbnj8nezgf426zgu 0 205552 4164561 4164010 2022-07-25T09:55:36Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка пячаткі Ізяслава (986—1001)]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка пячаткі Ізяслава]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад|Ноўгарада]], датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятай, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Валянцін Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты ўнікальны артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыню — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што гэта, магчыма, своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Маўчанаў|Аркадзь Маўчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб с крыжападобным зубцом і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку трызуба{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Маўчанаў лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, не магчыма ў кожным разе цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, такім чынам нельга атоесніць знак з пэўным князем{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым і падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатак, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін. Маўчанаў, напэўна, лічыў надпіс імаверна не чытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца ён не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} На думку Міхеева, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў А. Ю. Вінаградаў, але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую літару «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле С. Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле Міхеева, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» назва ўрада на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядомы пячаткі сакратароў, таксама не вядома з крыніц і пра княжацкіх сакратароў{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Маўчанаў атрыбутоўваў пячатку [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]], бо лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення, а надпіс, напэўна, імаверна нечытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, Сазонт быў сакратаром князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. 1982. № 3. С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] q8rsmcqzrc4hu66xr37wa8j27ya7u35 4164594 4164561 2022-07-25T11:39:35Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp avers.jpg|thumb|Аверс адбітка]] [[Файл:Iziaslav of Polock Stamp revers.jpg|thumb|Рэверс адбітка]] '''Пячатка № 2 корпуса актавых пячатак Старажытнай Русі''' — археалагічны [[Артэфакт (археалогія)|артэфакт]] з [[Ноўгарад|Ноўгарада]], датаваны [[Валянцін Лаўрэнцьевіч Яніным|Валянцінам Яніным]] канцом X ст. і атрыбутаваны як актавая пячатка полацкага князя [[Ізяслаў Уладзіміравіч|Ізяслава Уладзіміравіча]]. Следам за Яніным інтэрпрэтацыя была агульнапрынятай, пячатку лічылі адной з найстаражытнейшых сярод пячатак [[Русь|Русі]] і помнікаў пісьменства [[Усходняя Еўропа|Усходняй Еўропы]]. У 2014 годзе [[Сава Міхайлавіч Міхееў|Сава Міхееў]] прапанаваў іншае прачытанне надпісаў і атрыбуцыю. == Агульныя звесткі == Знойдзена ў кастрычніку 1953 года на Нярэўскім раскопе ў Ноўгарадзе па-за якім-небудзь археалагічным пластом, у 1955 годзе Валянцін Янін выказаў здагадку, што артэфакт вымыты дажджамі з пласта мяжы XI—XII стст.{{sfn|Янин|1955|с=39}}, у 1956 годзе перадатаваў пласт 1-й чвэрцю XII ст.{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе па дэндрахраналогіі — 1134—1161 гадамі{{sfn|Янин|1977|с=166}}, але прывязка да пласта застаецца толькі здагадкай Яніна{{sfn|Белецкий|2016|с=125-126}}. У зводзе Яніна пячатка атрымала нумар 2{{sfn|Михеев|2014|с=52}}. Захоўваецца ў [[Дзяржаўны гістарычны музей (Масква)|Дзяржаўным гістарычным музеі]] ў Маскве{{sfn|Молчанов|2012|с=440, рис. 5}}{{sfn|Михеев|2014|с= 52, прим. 20}}. Звычайна пячаткі адбівалі на [[Була|булах]] (круглых металічных балванках) і прывешвалі да [[Грамата|грамат]] на матузках. Аднак, гэты ўнікальны артэфакт адбіты на непадрыхтаваным абрубку [[Свінец|свінцу]] і быў прывешаны да дакумента на тонкім [[Скура|скураным]] (магчыма, [[Пергамент|пергаментным]]) раменьчыку. Памеры свінцовай палоскі ўздоўж канала раменьчыка — 24-30 мм, упоперак каналу — 38 мм, таўшчыню — 11 мм, у месцы адбітку 8 мм. На [[Аверс|аверсе]] выява {{нп5|трызуб (геральдыка)|трызуба|uk|Тризуб}} з крыжам на цэнтральным зубе і кругавы надпіс.{{sfn|Михеев|2014|с=52}} Выява трызуба добра адбілася, але невялікі ўчастак у ніжняй левай частцы аверса і адпаведнай ёй частцы [[Рэверс (нумізматыка)|рэверса]] пашкоджаны, выступалыя часткі металу быццам счасаны{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. На думку Яніна гэта актавая княжацкая пячатка. Паводле Міхеева, пячатка належала княжацкаму службоўцу. [[Сяргей Васілевіч Бялецкі|Сяргей Бялецкі]], робіць выснову, што гэта, магчыма, своеасабліва аформленая геральдычная падвеска або, меней імаверна{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}, ''sigillum citationis'' — «пазоўніца», пячатка на позве да суда. Аднак, на думку Бялецкага, адбітак на свінцовым бруску зроблены звычайным булаторыем, што дазваляе захаваць для артэфакта назву «пячатка».{{sfn|Белецкий|2016|с=131}} == Апісанне == === Аверс === ==== Знак ==== У першай публікацыі 1955 года Янін інтэрпрэтаваў княжацкі знак як трызуб з крыжам на цэнтральным зубе{{sfn|Янин|1955|с=41-42}}, затым у гэтым сумняваўся і сам Янін, і [[Аркадзь Анатолевіч Маўчанаў|Аркадзь Маўчанаў]]{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. У 1970 годзе Янін ужо бачыў на пячатцы трызуб з акруглым завяршэннем левага зуба, то бок разглядаў крыж як частку кругавога надпісу{{sfn|Янин|1970|с=41}} або трызуб с крыжападобным зубцом і акруглым завяршэннем левага зуба, то бок зноў разглядаў крыж як частку трызуба{{sfn|Янин|1970|с=166}}. Маўчанаў лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. Пазней Бялецкі прапанаваў вярнуцца да першай думкі Яніна, пра «кружок» на левым зубе як частку надпісу — літару «о», а крыж, на яго думку, арганічна працягвае зубец{{sfn|Белецкий|1997|с=101-102}}{{sfn|Белецкий|2000a|с=36}}{{sfn|Белецкий|2000b|с=382}}{{sfn|Белецкий|2012|с=434}}. На думку Міхеева, не магчыма ў кожным разе цалкам апісаць знак, бо ножка трызуба часткова сцёрта і магла быць якой заўгодна, такім чынам нельга атоесніць знак з пэўным князем{{sfn|Михеев|2014|54}}. ==== Надпіс ==== У 1955 годзе Янін прачытаў кругавы надпіс як «Изас[ла]озо»{{sfn|Янин|1955|с=41}}{{sfn|Янин|1956|с=157}}, у 1970 годзе як «Изас[лав]ос». Чытанне надпісу Яніным, а потым і падтрымка яго Бялецкім{{sfn|Белецкий|2016|с=126-128}}, грунтуецца на прачытанні графемы «Ν» як «И»{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Янін разглядаў надпіс як легенду да княжацкага знака, на яго думку надпіс пачынаецца ад крыжа, бо так было на пазнейшых кругавых надпісах княжацкіх пячатак, дзе крыж быў часткай надпісу. Аднак, на пячатцы № 2 крыж не частка надпісу, а элемент княжацкага знака, такую выснову перыядычна рабіў сам Янін. Маўчанаў, напэўна, лічыў надпіс імаверна не чытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, чытанне графемы «Ν» як «И» немагчыма ні для ранняга старажытнарускага надпісу, ні для грэчаскага надпісу{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}}. Паводле даследчыка, надпіс і праўда чытаецца па гадзіннікавай стрэлцы, але пачынаецца ён не зверху справа ад крыжа на цэнтральным зубе, а знізу злева ад ножкі трызуба. Паводле Міхеева, першая літара магла знаходзіцца на пашкоджаным участку і такім чынам надпіс чытаецца як «[*]оzоntαc» («[**]озоИзас» або «[***]осИзас» паводле Яніна), літара «о» выразана майстрам усутыч княжацкага знаку, літара «z» выразана вельмі неахайна, а літары «t» і «α» («з» і «а» паводле Яніна) ідэнтыфікуюцца няпэўна{{sfn|Михеев|2014|с=53}}. Магчыма, рэзчык капіраваў надпіс, якога не разумеў. На думку Міхеева, калі на пячатцы і было княжацкае імя, то пэўна не «Изѧславъ».{{sfn|Михеев|2017|с=18, прим. 5}} На думку Міхеева, імаверна на пячатцы напісана грэчаскае імя Σώζων — Сазонт{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, такую думку падтрымаў А. Ю. Вінаградаў, але ў яго трактоўцы поўны тэкст надпісу «Cоzоntα» — імя ў вінавальным склоне, працяг не цалкам напісанай формулы тыпу «Госпадзе, выратуй Сазонта», але маладасведчаны майстар-рэзчык першую літару «сігму» імя Сазонт прыляпіў да яго канца, т.б. на думку Вінаградава ні адна літара надпісу не страчана{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 21}}. === Рэверс === ==== Знак ==== Да 2014 годзе рэверс ніхто не каментаваў. Паводле С. Міхеева, па цэнтры бачны фрагмент няяснай выявы, магчыма, арнаментальнай. Бялецкі выказваецца пра выяву як няясную — не выключае, што выяўлена птушка з доўгай прамой дзюбай, але характарызуе гэта не болей як сваю здагадку.{{sfn|Белецкий|2016|с=130}} ==== Надпіс ==== На думку Міхеева, упэўнена чытаюцца літары «γρα». Апроч гэтага, бачны фрагмент імаверна яшчэ адной літары. Паводле Міхеева, надпіс змяшчае скарот ад нейкай формы словаў «γράμμα» (пісьмо), «γραμματεύς» або «γραμματικόϛ» (пісар, сакратар). Так «γραμματικόϛ» назва ўрада на візантыйскіх пячатках, большасць якіх датавана XI ст.{{sfn|Михеев|2014|с=54, прим. 27}}. На думку Бялецкага, надпіс на рэверсе мусіць быць як і на аверсе — кірылічны{{sfn|Белецкий|2016|с=129}} і абмяжоўваўся чатырма літарамі «ГРАД», бо слядоў іншых літар не бачна, пры тым, што кропкавы абадок захаваўся амаль па ўсім перыметры пячаткі{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Паводле Бялецкага, магчыма, літары ёсць часткай адзінай легенды, пачатак якой на аверсе, а на рэсерсе заканчэнне, напрыклад, «Град Изяслава» або «Изяславов град». Таксама Бялецкі не выключае, што літары на рэверсе ёсць чымсьці ўзору абрэвіятуры, у такім разе, магчыма, гэта «Г(лаголи) Р(ьцы) А(зъ) Д(обро)»{{sfn|Белецкий|2016|с=130}}. Даследчык адзначае, што ў старажытнарускай сфрагістычнай традыцыі не вядомы пячаткі сакратароў, таксама не вядома з крыніц і пра княжацкіх сакратароў{{sfn|Белецкий|2016|с=129}}. == Атрыбуцыя == Атрыбуцыю пячаткі № 2 Янін абгрунтоўваў прачытаннем імя на кругавым надпісе і тым, што полацкі князь Ізяслаў Уладзіміравіч (978—1001) адзіны князь Ізяслаў у акрэсленым часе. Належнасць пячаткі менавіта князю даследчык выводзіў з наяўнасці на ёй княжацкага знаку і кругавога надпісу, бо на яго думку кругавыя надпісы ўласцівы менавіта княжацкім пячаткам. Пры гэтым, думку пра такую ўласцівасць Янін грунтаваў на ўласнай атрыбуцыі князям пячатак № 1 і № 2 у сваім зводзе. Атрыбуцыя ж пячаткі № 1 таксама дыскусійная, яна як і № 2 знойдзена па-за археалагічнымі пластамі, таму яе датыроўка толькі здагадкавая і грунтуецца на тыпалогіі знака — двузуба, а надпіс практычна не чытаецца. На пэўна ж атрыбутаваных князям пячатках таго і пазнейшага часу надпісы радковыя і калонкавыя, а артэфакты з кругавымі надпісамі не пячаткі, а манеты і брактэаты.{{sfn|Михеев|2014|с=54-57}} Бялецкі таксама канстатуе, што іншых (апроч № 1) ранніх княжацкіх пячатак з кругавымі надпісамі няма, а тыя, што і лічацца такімі, на праўдзе радковыя або калонкавыя.{{sfn|Белецкий|2016|с=128-129}} Маўчанаў атрыбутоўваў пячатку [[Уладзімір Святаславіч|Уладзіміру Святаславічу]], бо лічыў знак простым трызубам — без крыжа і закруглення, а надпіс, напэўна, імаверна нечытальным{{sfn|Молчанов|1982|с=225-226}}. На думку Міхеева, магчыма, Сазонт быў сакратаром князя, чый знак выяўлены на аверсе пячаткі{{sfn|Михеев|2014|с=54}}. Вядомы прынамсі адзін наўгародзец XII ст. з імем Сазонт (Созонтъ), ён пакінуў два аўтографы на сцяне лесвічнай вежы Георгіеўскага сабора Юр’ева манастыра — «а се Созонте ѱлъ лютыи | а се Сьрь[г]и[и ѱ]лъ [т]атив[ы](и)» і «а се (С)озонте ѱлъ»{{sfn|Михеев|2014|с=53}}, — надпісы размешчаны адзін паблізу другога на сцяне над 24-й прыступкай{{sfn|Михеев|2014|с=53, прим. 23}}. Нестандартнасць формулы «а се N пьсалъ», ужыванне незвычайных лігатур: «те» ў першым радку і «ти» ў другім радку першага надпісу, вычварных прыніжальных эпітэтаў, рэдкага слова «тативыи» (зладзеяваты), некалькі глагалічных літар пад гэтым надпісам дазваляюць думаць пра Сазонта «лютага» як пра аднаго з найадукаванейшых людзей свайго часу{{sfn|Михеев|2014|с=53-54}}. Нейкі Сазонт, наўгародзец XII ст., мог быць датычны будаўніцтву царквы Спаса Праабражэння на Нярэдзіцы ў 1198 годзе або да яе роспісу ў 1199 годзе, бо сярод патранальных выяў у царкве ёсць невялікі фрэскавы абраз святога Сазонта. Магчыма, гэты другі Сазонт тоесны першаму, але сцвярджаць так пэўна немагчыма, ёсць і іншыя думкі наконт асобы другога Сазонта.{{sfn|Михеев|2014|с=54}} {{зноскі}} == Літаратура == * {{h|Белецкий|1997|}}''Белецкий С. В.'' Начало русской геральдики (знаки Рюриковичей X—XI вв.) // У источника: 1: Сб. статей в честь чл.-корр. РАН Сергея Михайловича Каштанова. М., 1997. Ч. I. С. 93-171. * {{h|Белецкий|2000a|}}''Белецкий С. В.'' Знаки Рюриковичей: Часть первая: X—XI вв. СПб., 2000. (Исследования и музеефикация древностей Северо-Запада. Вып. 2.) * {{h|Белецкий|2000b|}}''Белецкий С. В.'' Зарождение русской геральдики // Stratum plus: Cultural Anthropology. Archaeology. СПб.; Кишинев; Одесса; Бухарест, 2000. № 6. С. 366—424. * {{h|Белецкий|2012|}}''Белецкий С. В.'' Древнейшая геральдика Руси // Повесть временных лет / Пер. Д. С. Лихачева, О. В. Творогова, комментарии А. Г. Боброва, С. Л. Николаева, А. Ю. Чернова при участии А. М. Введенского и Л. В. Войтовича, 129 илл. М. Мечева. СПб., 2012. С. 431—465. * {{h|Белецкий|2016|}}''Белецкий С. В.'' О печати № 2 Корпуса печатей Древней Руси // Записки Института истории материальной культуры. [http://archeo.ru/izdaniya-1/zapiski-iimk/zapiski-instituta-istorii-materialnoi-kultury-ran/pdf/Zapiski13.pdf 2016. № 13]. — С. 123—133. * {{h|Михеев|2014|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2014_4/part_4.pdf К проблеме атрибуции знаков Рюриковичей] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. — М., 2014. 4 (58). — С. 45-63. * {{h|Михеев|2017|}}''Михеев С.'' [http://www.drevnyaya.ru/vyp/2017_4/part_2.pdf Княжеские печати с тамгами и атрибуция знаков Рюриковичей XI—XII в.] // Древняя Русь: Вопросы медиевистики. М., 2017. 4 (70). — С. 17-41. * {{h|Молчанов|1982|}}''Молчанов А. А.'' Еще раз о таманском бронзовом «брактеате» // Советская археология. 1982. № 3. С. 223—226. * {{h|Молчанов|2012|}}''Молчанов А. А.'' Знаки Рюриковичей: древнерусская княжеская эмблематика // Русь в IX—X веках: Археологическая панорама / Отв. ред. Н. А. Макаров. М.; Вологда, 2012. С. 436—447. * {{h|Янин|1955|}}''Янин В. Л.'' Древнейшая русская печать X века // Краткие сообщения о докладах и полевых исследованиях Института истории материальной культуры. М., 1955. [Вып.] 57. С. 39-46. * {{h|Янин|1956|}}''Янин В. Л.'' Вислые печати из новгородских раскопок 1951—1954 гг. // Труды Новгородской археологической экспедиции. М., 1956. Т. I. (Материалы и исследования по археологии СССР. № 55.) С. 138—163. * {{h|Янин|1970|}}''Янин В. Л.'' Актовые печати Древней Руси X—XV вв. — Т. I: Печати X — начала XIII в. — М., 1970. [[Катэгорыя:Ізяслаў Уладзіміравіч]] [[Катэгорыя:Гісторыя Полацка]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў X стагоддзі]] [[Катэгорыя:Археалагічныя артэфакты]] [[Катэгорыя:Беларуская сфрагістыка]] [[Катэгорыя:Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі]] m8zwzr7514mq0ygio0ha05gqpqzkp76 0 207945 4164451 4056199 2022-07-25T03:30:39Z VladimirZhV 9113 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{Бібліятэка | назва бібліятэкі = Нямецкая нацыянальная бібліятэка | Выява = DNB.svg | Шырыня выявы = 250px | Подпіс выявы = Лагатып Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі | месцазнаходжанне = [[Лейпцыг]], [[Франкфурт-на-Майне]], [[Берлін]] | заснавана = 1912 | колькасць філіялаў = 3 | прадметы збору = стандартныя друкаваныя працы, у тым ліку мікраформы, гукавыя запісы і лічбавыя публікацыі на [[Цвёрды дыск|фізічных прыладах захоўвання інфармацыі]] і ў [[інтэрнэт]]-публікацыях. | памер збору = {{nobr|24,7 млн адзінак}}<ref name="dnb1">{{cite web|date=2008|url=http://www.d-nb.de/service/pdf/erwerbung_2008.pdf|title=Jahresbericht 2008. Fakten und Zahlen: Erwerbung|accessdate=2010-07-14|lang=de|deadlink=404|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101227115902/http://www.d-nb.de/service/pdf/erwerbung_2008.pdf|archivedate=27 снежня 2010|deadurl=no}}</ref> ({{nobr|13,1 млн кніг}}<ref name="dnb1"/>) | умовы запісу = | штогадовая выдача = | абслугоўванне = толькі ў чытальных залах<ref>Нямецкая нацыянальная бібліятэка з'яўляецца рэферэнтнай бібліятэкай; гэта азначае, што выданні даступныя для чытання толькі ў чытальных залах. Наведвальнікам павінна быць мінімум 18 гадоў, і яны павінны прад'яўляць пашпарт або пасведчанне асобы. Бібліятэка спаганяе плату за абслугоўванне чытачоў. </ref> | колькасць чытачоў = {{nobr|904 тыс. у год}}<ref>{{cite web|date=2008|url=http://www.d-nb.de/service/pdf/benutzung_2008.pdf|title=Jahresbericht 2008. Fakten und Zahlen: Benutzung, Auskunft, Archivierung|accessdate=2010-07-14|lang=de|deadlink=404|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101227115740/http://www.d-nb.de/service/pdf/benutzung_2008.pdf|archivedate=27 снежня 2010|deadurl=yes}}</ref> | бюджэт = €42,2&nbsp;млн<ref name="dnb2">{{cite web|date=2008|url=http://www.d-nb.de/service/pdf/haushalt-personal_2008.pdf|title=Jahresbericht 2008. Fakten und Zahlen: Haushalt und Personal|accessdate=2010-07-14|lang=de|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110702205000/http://www.d-nb.de/service/pdf/haushalt-personal_2008.pdf|archivedate=2 ліпеня 2011|deadurl=yes}}</ref> | дырэктар = [[Элізабет Нігеман]]<ref name="goethe-">{{cite web |author = Дагмар Гірсберг, незалежны публіцыст з Бона. |date = Люты 2007 |url = http://www.goethe.de/ins/ru/lp/wis/bib/ru4330274.htm |title = «Наша задача – забяспечыць доступ да культуры» - супрацоўніцтва еўрапейскіх бібліятэк |format = html |work = Бібліятэчная справа |publisher = Goethe-Institut Russland |accessdate = 2010-07-12 |lang = ru |description = Еўрапейскія нацыянальныя бібліятэкі аб'ядноўваюць высілкі, каб захаваць культурную спадчыну свайго кантынента. Мы гутарылі пра гэта з доктарам Элізабет Нігеман, дырэктарам Нямецкай нацыянальнай бібліятэкі. |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101121010832/http://www.goethe.de/ins/ru/lp/wis/bib/ruindex.htm |archivedate = 21 лістапада 2010 |deadurl = no }}</ref> | колькасць супрацоўнікаў = 622<ref name="dnb2"/> | вэб-сайт = [http://www.d-nb.de/ www.d-nb.de] }} '''Нямецкая нацыянальная бібліятэка''' ({{lang-de|Deutsche Nationalbibliothek; DNB)}} — цэнтральная архіўная бібліятэка і нацыянальны бібліяграфічны цэнтр [[Германія|Германіі]]. Задачай гэтай установы, унікальнай для Германіі, з'яўляецца калекцыяніраванне, пастаяннае архіваванне, усебаковая апрацоўка і захаванне дакументацыі і бібліяграфічных публікацый усяго свету на нямецкай мове. Задача выконваецца з [[1913]] года шляхам апрацоўкі нямецкіх публікацый, замежных публікацый пра Германію, перакладаў нямецкіх прац, а таксама прац нямецкамоўных эмігрантаў, апублікаваных у [[Трэці рэйх|перыяд 1933—1945 гг]]. Вырашаецца задача апублікавання гэтых прац для шырокай аўдыторыі. Нямецкая нацыянальная бібліятэка падтрымлівае і развівае супрацоўніцтва і знешнія сувязі на нацыянальным і міжнародным узроўнях. Так, DNB з'яўляецца вядучым партнёрам і распрацоўшчыкам бібліяграфічных стандартаў і кіраваў бібліяграфіі ў Германіі, таксама адыгрываючы выдатную ролю ў справе развіцця міжнародных бібліятэчных стандартаў. Супрацоўніцтва з кнігавыдаўцамі рэгулюецца законамі аб [[Лейпцыгская бібліятэка|Нямецкай лейпцыгскай бібліятэцы]] ({{lang-de|Deutsche Bücherei Leipzig}}) [[1935]] года, і законам аб [[Франкфурцкая бібліятэка|Нямецкай франкфурцкай бібліятэцы]] ({{lang-de|Deutsche Bibliothek Frankfurt am Main}}) [[1969]] года. Асноўныя сферы дзейнасці падзелены паміж аддзяленнямі ў [[Лейпцыг]]у і [[Франкфурт-на-Майне|Франкфурце-на-Майне]], кожны з гэтых цэнтраў сфакусаваў сваю працу на нейкіх спецыфічных зонах адказнасці. Трэці цэнтр, Берлінскі музычны архіў ({{lang-de|Deutsches Musikarchiv Berlin}}), заснаваны ў 1970 годзе, займаецца архіваваннем з усім звязаным з музычнай галіной (як аўдыёзапісамі, так і друкаванымі дакументамі). == Гісторыя == === Перадгісторыя стварэння і стварэнне. Першая бібліятэка ў Лейпцыгу === [[Файл:Bundesarchiv Bild 183-33189-0001, Leipzig, "Deutsche Bücherei".jpg|250px|left|thumb|Лейпцыгская бібліятэка. Від на будынак. [[23 верасня]] [[1955]] года.]] Ужо ў [[1848]] годзе існавалі планы па стварэнні агульнанямецкай нацыянальнай бібліятэкі. Пасля рэстаўрацыі ў той час усе фаліянты не выкарыстоўваліся як кнігі, а выстаўляліся ў [[Нямецкі нацыянальны музей|Нямецкім нацыянальным музеі]] ў [[Нюрнберг]]у. У [[1912]] годзе [[Лейпцыг]], месца правядзення штогадовай [[Лейпцыгскі кніжны кірмаш|Лейпцыгскага кніжнага кірмаша]], а таксама каралеўства Саксонія і асацыяцыя нямецкіх кнігагандляроў ({{lang-de|Börsenverein der Deutschen Buchhändler}}) прыйшлі да дамоўленасці па пытанні аб заснаванні Германскай Нацыянальнай Бібліятэкі, размешчанай у Лейпцыгу. Пачынаючы з [[1 студзеня]] [[1913]] года, у сістэматычным парадку былі адабраны ўсе публікацыі на нямецкай мове (уключаючы таксама і кнігі з [[Аўстрыя|Аўстрыі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]). У той жа год доктар Густаў Валь (''Dr. Gustav Wahl'') быў выбраны першым яе дырэктарам. === Паваенныя гады. Стварэнне другой бібліятэкі === [[Выява:Deutsche Nationalbibliothek Frankfurt - Magazin (5816).jpg|250px|thumb|right|Паліцы кнігасховішча бібліятэкі. Франкфурцкі філіял, [[24 лістапада]] [[2008]] года.]] У [[1946]] годзе доктар [[Георг Курт Шаўэр]], Генрых Кобет, Віторыа Клостерман і прафесар [[Ганс Вільгельм Эпельсхаймер]], дырэктар [[Франкфурцкі ўніверсітэт імя Іагана Вольфганга Гётэ|Франкфурцкай універсітэцкай бібліятэкі]], ініцыявалі паўторнае заснаванне Нямецкага архіва, размешчанага цяпер у Франкфурце-на-Майне. Федэральныя прадстаўнікі кнігагандляроў на акупаванай ЗША тэрыторыяй пагадзіліся з прапановай, а гарадскія ўлады Франкфурта-на-Майне далі згоду, выступаючы, у сваю чаргу, як крыніца фінансавання праекта і падбору персанала. Ваенны ўрад ЗША таксама далі сваю згода. Бібліятэка пачала сваю працу ў [[Курыльны пакой|курыльным пакоі]] былой бібліятэкі Ротшыльда, якая служыла разбамбаванай падчас вайны бібліятэцы месцам часавага прыстанку. Як вынік такога роду сітуацыі, у Германіі існавалі дзве бібліятэкі, якія выконвалі функцыі галоўнага дзяржаўнага кнігасховішча і дзяржаўнай бібліятэкі — для [[ГДР]] і [[ФРГ]] адпаведна. Такім чынам узніклі два бібліятэчныя каталогі, практычна ідэнтычныя па сваім змесце. === Сучасны этап развіцця. Аб'яднанне. === [[Выява:Deutsche Nationalbibliothek Frankfurt - Veranstaltungssaal (5818).jpg|250px|left|thumb|Банкетная зала Франкфурцкага аддзялення бібліятэкі. [[24 лістапада]] [[2008]] года.]] З аб'яднаннем Германіі, якое адбылося [[3 кастрычніка]] [[1990]] года, лейпцыгскі і франкфурцкі філіялы былі зліты разам у новым утваржнні, якое атрымала назву ''Нямецкая Бібліятэка'' ({{lang-de|Die Deutsche Bibliothek}}). [[29 чэрвеня]] [[2006]] года ўступіў у сілу «[[Закон аб Нямецкай Нацыянальнай Бібліятэцы]]». Развіццё бібліятэчных збораў (уключаючы таксама і анлайн-публікацыі) праводзіцца пасродкам накіраванага курсу на збіранне, каталагізаванне і захоўванне ўсіх публікацый як часткі ўсенямецкай культурнай спадчыны. Галоўны кіраўнічы орган бібліятэкі, Адміністрацыйны савет, быў пашыраны, і ўключыў у сябе двух прадстаўнікоў [[Бундэстаг Германіі|Бундэстага]]. Законам таксама былі зменены назвы самой бібліятэкі і яе складнікаў у Франкфурце-на-Майне, Лейпцыгу і Берліне на ''«Deutsche Nationalbibliothek»''. == Агульная інфармацыя == === Дэпазітарый === * Усяго ў сапраўдны момант ва ўсіх трох філіялах бібліятэкі захоўваецца 24 млн. 100 тысяч адзінак. у тым ліку: ** у Лейпцыгу: 14.3 млн адзінак ** у Франкфурце-на-Майне: 8.3 млн адзінак ** у Берліне: 1.5 млн адзінак === Каардынаты філіялаў === : [[Лейпцыг]] ({{lang-de|Deutsche Bücherei Leipzig}}): ''Геаграфічныя каардынаты'': {{coord|51|19|20.44|N|12|23|48.11|E|type:landmark_scale:1000_region:DE-SN|name=German National Library, Leipzig Building|display=inline|yandex=1}}. Адрас: Deutscher Platz 1, 04103 Leipzig<ref name="kontakt">{{cite web | url =http://www.d-nb.de/kontakt/index.htm | title =Adressen und Ansprechpartner | publisher =D-NB.de | accessdate =2010-07-12 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20100701151210/http://www.d-nb.de/kontakt/index.htm | archivedate =1 ліпеня 2010 | deadurl =yes }}</ref> : [[Франкфурт-на-Майне]] ({{lang-de|Deutsche Bibliothek Frankfurt am Main}}): ''Геаграфічныя каардынаты'': {{coord|50|7|51.98|N|8|40|59.35|E|scale:1000_region:DE-HE_type:landmark|name=German National Library, Frankfurt Building|display=inline|yandex=1}}. Адрас: Adickesallee 1, 60322 Frankfurt am Main<ref name="kontakt"/> : [[Берлін]] ({{lang-de|Deutsches Musikarchiv Berlin}}): ''Геаграфічныя каардынаты'': {{coord|52|26|19.25|N|13|19|42.82|E|type:landmark_scale:1000_region:DE-BE|name=German Music Archive (German National Library)|display=inline|yandex=1}}. Адрас: Gärtnerstraße 25 — 32, 12207 Berlin<ref name="kontakt"/> == Иллюстрации == <gallery> Выява:Deutsche Buecherei Hauptgebaeude mit Buecherturm.JPG|Будынак у [[Лейпцыг]]у, на заднім плане — аўтаматычнае [[кнігасховішча]]. Выява:Deutsche bibliothek.jpg|Філіял у Франкфурце-на-Майне. [[31 жніўня]] [[2004]] г. Файл:Deutsche Bücherei.JPG|Галоўны ўваход у будынак бібліятэкі. Лейпцыгскі філіял. Ліпень [[2007]] г. Выява:Deutsche Nationalbibliothek - Website link to Wikipedia.png|[[Скрыншот]] з сайта бібліятэкі. Адлюстраваны вынікі пошуку на запыт «Конрад Адэнаўэр» </gallery> == Гл. таксама == * [[Спіс найбуйнейшых бібліятэк свету]] * [[Gemeinsame Normdatei]] (GND) {{зноскі}} == Спасылкі == {{Навігацыя}} * [http://www.d-nb.de/ d-nb.de — German National Library] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110224105214/http://www.d-nb.de/ |date=24 лютага 2011 }}{{ref-de}} * [http://www.d-nb.de/eng/wir/ueber_dnb/dma.htm Deutsches Musikarchiv Berlin] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081114043508/http://www.d-nb.de/eng/wir/ueber_dnb/dma.htm |date=14 лістапада 2008 }}{{ref-en}} * [http://www.ag-sdd.de/eng/index.htm AG Sammlung Deutscher Drucke] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081018040702/http://www.ag-sdd.de/eng/index.htm |date=18 кастрычніка 2008 }}{{ref-en}} * [http://www.theeuropeanlibrary.org/portal/index.htm theeuropeanlibrary.org] — Combined access to 48 national libraries in Europe{{ref-en}} * [http://www.libraries-link.net Libraries-Link.net] — German Internet portal for libraries{{ref-en}} {{Нацыянальныя бібліятэкі Еўропы}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Бібліятэкі Германіі]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя бібліятэкі|Германія]] [[Катэгорыя:Лейпцыг]] gebquilptt1j4d1vdxw86wggxdsk6h2 0 212530 4164511 4130120 2022-07-25T08:24:04Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Врсалька, Семеду, Хасан, Цынкернагель, Кутрыс, Піпа, Радрыгіш, Канэ, Камара, Ранджэлавіч, Лавера, Чуміч, - Аньекуру, Лопіш, Маркавіч, Ксенітыдыс, Карбоўнік, Сурліс, Пінакас wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Алімпіякос Пірэй |Лагатып = Olympiakos.png |ПоўнаяНазва = ΠΑΕ Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς |Заснаваны = [[10 сакавіка]] [[1925]] |Горад = [[Пірэй]], [[Грэцыя]] |Стадыён = [[Караіскакіс]] |Умяшчальнасць = 32 115 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Суперліга Грэцыі|Суперліга]] |Сезон = [[Суперліга Грэцыі 2021/2022|2021/22]] |Месца = 1 месца |Сайт = http://www.olympiacos.org/ | pattern_la1 = _olympiacosfc2021h | pattern_b1 = _olympiacosfc2021h | pattern_ra1 = _olympiacosfc2021h | pattern_sh1 = _olympiacosfc2021h | pattern_so1 = _olympiacosfc2021h | leftarm1 = EE0000 | body1 = FFFFFF | rightarm1 = EE0000 | shorts1 = EE0000 | socks1 = EE0000 | pattern_la2 = _adidascondivo20bmo | pattern_b2 = _adidascondivo20bmo | pattern_ra2 = _adidascondivo20bmo | pattern_sh2 = _adidascondivo20bmo | pattern_so2 = _adidas20sbo | leftarm2 = 3957FF | body2 = 3957FF | rightarm2 = 3957FF | shorts2 = 3957FF | socks2 = 3957FF | pattern_la3 = _adidascondivo20nw | pattern_b3 = _adidascondivo20nw | pattern_ra3 = _adidascondivo20nw | pattern_sh3 = _adidascondivo20nw | pattern_so3 = _color_3_stripes_white | leftarm3 = 000060 | body3 = 000060 | rightarm3 = 000060 | shorts3 = 000060 | socks3 = 000060 }} '''«Алімпіякос»''' ({{lang-el|Ολυμπιακός}}) — грэчаскі футбольны клуб з горада [[Пірэй]]. Заснаваны ў [[1925]] годзе. 47-разовы [[Чэмпіянат Грэцыі па футболе|чэмпіён Грэцыі]], 28-разовы ўладальнік [[Кубак Грэцыі па футболе|Кубка Грэцыі]]. «Алімпіякос» з’яўляецца самым паспяховым клубам у гісторыі грэчаскага футбола, а таксама ёсць адной з чатырох каманд, якія ніколі не выляталі з першага дывізіёна. У еўрапейскіх спаборніцтвах клуб двойчы дасягаў фіналу, у [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лізе чэмпіёнаў]] [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 1998/1999|сезоне 1998/99]] і [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЕФА|Кубка кубкаў]] [[Кубак уладальнікаў кубкаў УЕФА 1992/1993|сезоне 1992/93]]. «Алімпіякос» таксама з’яўляецца адным з членаў-заснавальнікаў [[Асацыяцыя еўрапейскіх клубаў|Асацыяцыі еўрапейскіх клубаў]]. Хатнія матчы клуб праводзіць на стадыёне [[Караіскакіс|«Караіскакіс»]] у [[Пірэй|Пірэі]]. «Алімпіякос» з’яўляецца самым папулярным грэчаскім клубам, маючы каля двух з паловай мільёнаў прыхільнікаў у [[Грэцыя|Грэцыі]]. Клуб мае доўгую і даўнюю канкурэнцыю з клубам [[ФК Панатынаікос|«Панатынаікос»]], з якімі яны аспрэчваюць [[дэрбі звечных ворагаў]]. == Гісторыя == «Алімпіякос» заснаваны ў [[1925]] годзе ў [[Пірэй|Пірэі]] пяццю братамі Янісам, Дыносам, Ёргасам, Басылісам і Леанідасам Адрыянопуласамі. У [[1930-я|1930-х]] гадах клуб атрымаў поспех, атрымаўшы некалькі перамогаў запар у чэмпіянаце Пірэю ў 1925, 1926, 1927 гадах<ref>[http://www.rsssf.com/tablesg/grkchamp.html Peiraias Regional Championship] RSSSF.com</ref>. У [[Суперліга Грэцыі 1930/1931|сезоне 1930/31]] «Алімпіякос» упершыню ў сваёй гісторыі стаў чэмпіёнам Грэцыі. Браты Андрыянопуласы ў гэты час пачалі займацца палітыкай. Пры іх асабістым садзейнічанні пачалося будаўніцтва стадыёна [[Караіскакіс|«Караіскакіс»]]. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Чэхія}}|Бр|[[Томаш Вацлік]]||1989}} {{Ігрок|2|{{Сцяг|Харватыя}}|Аб|[[Шымэ Врсалька]]||1992}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Рубен Семеду]]||1994}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мадзі Камара]]||1997}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Андрэас Бухалакіс]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Ян М’Віла]]||1990}} <!--{{Ігрок|7|{{Сцяг|Нігерыя}}|ПА|[[Генры Аньекуру]]||1997}}--> {{Ігрок|8|{{Сцяг|Камерун}}|ПА|[[П’ер Кундэ]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Егіпет}}|Нап|[[Ахмед Хасан]]||1993}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Данія}}|ПА|[[Філіп Цынкернагель]]||1994}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Марока}}|Нап|[[Юсеф Эль-Арабі]]||1987}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Гвінея}}|Нап|[[Алгасім Ба]]||2002}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Танасіс Андруцас]]||1997}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Сакратыс Папастатопулас]]||1988}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Марыяс Врусай]]||1998}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Ёргас Масурас]]||1994}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Жуан Карвалью]]||1997}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Бандыугу Фадыга]]||2001}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Агібу Камара]]||2001}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Леанарда Кутрыс]]||1995}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Сенегал}}|Аб|[[Усейну Ба]]||1995}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Піпа (футбаліст)|Піпа]]||1998}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Кені Лала]]||1991}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Мацьё Вальбуэна]]||1984}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Тыкінью Суарыс|Тыкінью]]||1991}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Апосталас Апасталопулас]]||2002}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Ісландыя}}|Бр|[[Эгмундур Крысцінсан]]||1989}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Педру Радрыгіш]]||1997}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Аўраам Пападопулас]]||1984}} {{Ігрок|36|{{Сцяг|Гвінея}}|ПА|[[Мамаду Канэ]]||1997}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Костас Маналас]]||1991}} {{Ігрок|45|{{Сцяг|Малдова}}|Аб|[[Алег Рабчук]]||1998}} {{Ігрок|47|{{Сцяг|Маўрытанія}}|Нап|[[Абубакар Камара (маўрытанскі футбаліст)|Абубакар Камара]]||1995}} {{Ігрок|53|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Костас Фартуніс]]||1992}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Хрыстас Ліятсас]]||2003}} {{Ігрок|66|{{Сцяг|Сенегал}}|Аб|[[Пап Абу Сісэ]]||1995}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна}}|Аб|[[Няманя Нікаліч (футбаліст, 2001)|Няманя Нікаліч]]||2001}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Каба-Вердэ}}|Нап|[[Гары Радрыгіш]]||1990}} {{Ігрок|79|{{Сцяг|Кіпр}}|ПА|[[Іааніс Косці]]||2000}} {{Ігрок|86|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Абдулае Дабо]]||2001}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Грэцыя}}|Бр|[[Канстантынас Цалакіс]]||2002}} <!--{{Ігрок|90|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Басіліс Сурліс]]||2002}}--> <!--{{Ігрок|97|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Дымітрыс Пінакас]]||2001}}--> {{Ігрок|97|{{Сцяг|Сербія}}|ПА|[[Лазар Ранджэлавіч]]||1997}} {{Ігрок||{{Сцяг|Грэцыя}}|Бр|[[Іліяс Караргірыс]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Эцьен Ютэ Кінку]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Аргенціна}}|ПА|[[Максіміліяна Лавера]]||1999}} {{Ігрок||{{Сцяг|Сербія}}|ПА|[[Нікола Чуміч]]||1998}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.olympiacos.org/ Афіцыйны сайт] * {{Facebook|OLYMPIACOS.F.C.Official|«Алімпіякос»}} * {{Twitter|olympiacos_org|«Алімпіякос»}} {{Суперліга Грэцыі}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Грэцыі|Алімпіякос Пірэй]] [[Катэгорыя:ФК Алімпіякос Пірэй| ]] qt5ovznn4293ywdriigvloz5fgv4bhr 0 215152 4164477 4163206 2022-07-25T06:43:54Z Artsiom91 31770 /* Склад */ - Луіс Густаву wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Фенербахчэ |Лагатып = Fenerbahçe.png |ПоўнаяНазва = Fenerbahçe Spor Kulübü |Мянушкі = жоўтыя канаркі |Горад = [[Стамбул]], [[Турцыя]] |Заснаваны = [[3 мая]] [[1907]] |Стадыён = [[Шукру Сараджаглу]] |Умяшчальнасць = 50 530 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Турэцкая Суперліга|Суперліга]] |Сезон = [[Турэцкая Суперліга 2021/2022|2021/22]] |Месца = 2 месца |Сайт = http://www.fenerbahce.org/ | pattern_la1 = _fener2122h | pattern_b1 = _fener_2122h | pattern_ra1 = _fener2122h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 2A304E | body1 = 2A304E | rightarm1 = 2A304E | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | alt1 = | pattern_la2 = _fener2122a | pattern_b2 = _fener2122a | pattern_ra2 = _fener2122a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = | body2 = | rightarm2 = | shorts2 = DCDDD9 | socks2 = DCDDD9 | alt2 = | pattern_la3 = _fener2122t | pattern_b3 = _fener2122t | pattern_ra3 = _fener2122t | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = 2A304E | socks3 = 2A304E }} '''«Фенербахчэ»''' ({{lang-tr|Fenerbahçe Spor Kulübü}}) — [[Турцыя|турэцкі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Стамбул]]. Акрамя футбольнага клуба ў спартыўнае аб’яднанне «Фенербахчэ» ўваходзяць [[валейбол]]ьны і [[баскетбол]]ьны клубы, секцыі [[лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыкі]], [[бокс]]у, [[веславанне|веславання]] і [[парусны спорт|паруснага спорту]]. Клуб быў заснаваны мясцовымі жыхарамі ў [[1907]] годзе. На цяперашні момант «Фенербачхэ» з’яўляецца адным з самых паспяховых і папулярных клубаў [[Турцыя|Турцыі]]. Паводле традыцыйных колераў клуб мае мянушку «жоўтыя канаркі» ({{lang-tr|Sarı Kanaryalar}}), свае хатнія матчы каманда праводзіць на стадыёне [[Шукру Сараджаглу]], які размяшчаецца ў [[азія]]цкай частцы Стамбула. == Гісторыя == «Фенербахчэ» быў заснаваны ў 1907 годзе ў раёне [[Кадыкёй]] у [[Стамбул]]е мясцовымі жахарамі, як беем [[Зія Сангюлен]]ам, [[Аятула Бей|Аятулой Беем]] і [[Энвер Нечып Аканер|Энверам Нечыпам Аканерам]]. Гэтае спартыўнае таварыства быў створана таемна, каб не патрапіць у непрыемнасці за строгіх законаў [[Асманская імперыя|Асманскай імперыі]]. Паводле правілаў султана [[Абдул-Хамід II|Абдул-Хаміда II]], турэцкай моладзі было забаронена ствараць клубы і гуляць у англійскую гульню [[футбол]]. Зія Сангюлен быў абраны першым прэзідэнтам клубу, Аятула Бей стаў першым генеральным сакратаром клубу, а Энвер Нечып Аканер быў прызначаны на пасаду капітана клубу<ref name="tarihçe"/>. Маяк, які размяшчаўся ла мыса Фенербахчэ аказаў вялікі ўплыў на дызайн першапачатковай эмблемы клубу, які насіў жоўты і белы колеры [[нарцыс, расліна|нарцысаў]], якая раслі вакол маяка. Такім чынам першая форма ўтрымлівала колеры гэтай расліны, гэта значыць жоўта-белыя палосы<ref name="tarihçe"/>. У далейшым у 1910 годзе лагатып клуба быў перапрацаваны Зія Сангюленам, які змяніў колеры на жоўты і цёмна-сіні, якія і на сённяшні момант можна пабачыць на выяве эмблемы клубу. Дзейнасць таварыства «Фенербахчэ» знаходзілася на нелегальным становішчы да рэформы 1908 года, калі, паводле новага закону, усе футбольныя клубы былі афіцыйна зарэгістраваны на законных падставах<ref name="tarihçe">[http://www.fenerbahce.org/kurumsaldetay.asp?ContentID=6 «Tarihçe»]. Fenerbahce.org</ref>. «Фенербахчэ» ўступіў у [[Чэмпіянат Стамбула па футболе|лігу Стамбула]] ў 1909 годзе, заняўшы пятае месца ў першы год спаборніцтваў. «Фенербахчэ» гуляў супраць супрацоўнікаў Каралеўскага ваенна-марскога флоту, які акупаваў Стамбул падчас [[Вайна за незалежнасць Турцыі|Турэцкай вайны за незалежнасць]]. Некаторыя брытанскія салдаты фарміравалі свае футбольныя каманды ў [[Турцыя|Турцыі]], якія мелі асаблівыя назовы, як «Эсекс Энжынірз» ({{lang-en|Essex Engineers}}), «Айрыш Гўардс» ({{lang-en|Irish Guards}}), «Грэнадэрз» ({{lang-en|Grenadiers}}) і «Артылеры» ({{lang-en|Artillery}}). Гэтыя каманды гулялі адзін супраць аднаго і супраць мясцовых футбольных клубаў Стамбула. Фенербахчэ атрымліваў перамогі ў шмат з якіх гэтых матчаў<ref>[http://www.angelfire.com/d20/tfab/1922/ana.html «Müttefik Kuvvetler ile Yapilan Maçlar»]. TFAB.</ref>. == Дасягненні == '''[[Чэмпіянат Турцыі па футболе|Чэмпіён Турцыі]]''' (19): * 1959, 1961, 1964, 1965, 1968, 1970, 1974, 1975, 1978, 1983, * 1985, 1989, 1996, 2001, 2004, 2005, 2007, 2011, 2014 '''Уладальнік [[Кубак Турцыі па футболе|Кубка Турцыі]]''' (6): * 1968, 1974, 1979, 1983, 2012, 2013 '''Уладальнік [[Суперкубак Турцыі па футболе|Суперкубка Турцыі]]''' (9): * 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990, 2007, 2009, 2014 '''Уладальнік [[Балканскі кубак па футболе|Балканскага кубка]]''': * 1967 '''Уладальнік [[Кубак Атацюрка па футболе|Кубка Атацюрка]]''' (2): * 1964, 1998 '''Уладальнік Кубка Прэзідэнта Турцыі''' (6): * 1968, 1973, 1975, 1984, 1985, 1990 '''Чэмпіён Стамбула''' (16): * 1912, 1914, 1915, 1921, 1923, 1930, 1933, 1935, 1936, 1937, * 1944, 1947, 1948, 1953, 1957, 1959 == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Турцыя}}|Бр|[[Алтай Байындыр]] {{капітан}}||1998}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Паўднёвая Карэя}}|Аб|[[Кім Мін Джэ]]||1996}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Сердар Азіз]]||1990}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Бразілія}}|ПА|[[Віліян Аран]]||1992}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Макс Маер]]||1995}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Ферды Кадыаглу]]||1999}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Мерт Хакан Яндаш]]||1994}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Уругвай}}|Нап|[[Дыега Росі]]||1998}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Мергім Берыша]]||1998}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Эквадор}}|Нап|[[Энер Валенсія]]||1989}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Дымітрыс Пелкас]]||1993}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Нарвегія}}|Нап|[[Джошуа Кінг]]||1992}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Ірфан Кахведжы]]||1995}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Бразілія}}|ПА|[[Лінкальн (футбаліст, 1998)|Лінкальн]]||1998}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Турцыя}}|Нап|[[Сердар Дурсун]]||1991}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Нігерыя}}|ПА|[[Брайт Асаі-Самуэл]]||1997}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Партугалія}}|Нап|[[Брума (футбаліст)|Брума]]||1994}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Мухамед Гюмюшкая]]||2001}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Танзанія}}|Нап|[[Мбвана Самата]]||1992}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Арда Гюлер]]||2005}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Славенія}}|ПА|[[Міха Зайц]]||1994}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Мігел Крэшпу]]||1996}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Уругвай}}|Аб|[[Маўрысіа Лемас]]||1995}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Назім Сангарэ]]||1994}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|ДР Конга}}|Аб|[[Марсель Тысеран]]||1993}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Турцыя}}|Аб|[[Чагтай Курукалып]]||2002}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Чэхія}}|Аб|[[Філіп Новак]]||1990}} {{Ігрок|41|{{Сцяг|Венгрыя}}|Аб|[[Аціла Салаі]]||1998}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Сьера-Леонэ}}|Аб|[[Стывен Кокер]]||1991}} {{Ігрок|54|{{Сцяг|Турцыя}}|Бр|[[Эртугрул Чэцін]]||2003}} {{Ігрок|58|{{Сцяг|Турцыя}}|Нап|[[Тыяга Чукур]]||2002}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Бурак Кападжак]]||1999}} {{Ігрок|80|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Ісмаіл Юксек]]||1999}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Турцыя}}|Нап|[[Эмрэ Мор]]||1997}} {{Ігрок||{{Сцяг|Італія}}|Нап|[[Жуан Педру (футбаліс, 1992)|Жуан Педру]]||1992}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.fenerbahce.org/eng/ Афіцыйная старонка] {{ref-en}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Супер Ліга Турцыі}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Турцыі|Фенербахчэ]] [[Катэгорыя:ФК Фенербахчэ| ]] dx4rp81tjco8yvrg6kps17ziaficsjx 0 215162 4164579 4120596 2022-07-25T10:57:37Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Гінтэр, К’ерэ, Вагнер, Доан, Грэгарыч, - Н. Шлотэрбек, Габерэр, Камербаўэр, Дзяміравіч wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Фрайбург |Лагатып = <!--SC Freiburg.png--> |ПоўнаяНазва = Sport-Club Freiburg |Мянушкі = |Заснаваны = [[30 мая]] [[1904]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Фрайбург]], [[Германія]] |Стадыён = [[Шварцвальд-Штадыян]] |Умяшчальнасць = 24 000 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 6 месца |Сайт = http://www.scfreiburg.com/ | pattern_la1 = _freiburg2122h | pattern_b1 = _freiburg2122h | pattern_ra1 = _freiburg2122h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _portsmouth2021h | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _sevilla2122t | pattern_b2 = _freiburg2122a | pattern_ra2 = _sevilla2122t | pattern_sh2 = | pattern_so2 = _fcsm2021a | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 | pattern_la3 = _estoril1819a | pattern_b3 = _freiburg2122t | pattern_ra3 = _estoril1819a | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = 77BBFF | body3 = 77BBFF | rightarm3 = 77BBFF | shorts3 = 77BBFF | socks3 = 77BBFF }} '''«Фрайбург»''' ({{lang-de|SC Freiburg}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Фрайбург]], які размяшчаецца ў федэральнай зямлі [[Бадэн-Вюртэмберг]]. Фрайбург традыцыйна хістаецца паміж першым і другім дывізіёнамі нямецкага футбола, што дало падставу на стварэнне заўзятарамі клуба крычалкі: «Мы ідзем уніз, мы ідзем наверх, мы ідзем у [[Кубак УЕФА]]!», якая была створана ў [[1990-я]] гады<ref>[http://www.bundesliga.de/en/liga/news/2010/index.php?f=184375.php «Reason trumps rashness at Freiburg»]. Bundesliga website.</ref>. [[Фолькер Фінке]], які быў трэнерам клуба ў перыяд паміж [[1991]] і [[2007]] гадамі, быў найдаўжэйшым паводле тэрміну працы ў адным клубе з усіх трэнераў у гісторыі прафесійнага футбола ў [[Германія|Германіі]]. [[Ёахім Лёў]], галоўны трэнер нямецкай зборнай у 2006—2021 гадах, з’яўляецца найлепшым бамбардзірам клуба за ўсю яго гісторыю, забіўшы 81 гол у 252 гульнях за клуб<ref>Peter Martin (2004). Sport-Club Freiburg. ed. «Hundert Jahre 90 Minuten: Die Geschichte des SC Freiburg von 1904—2004». Freiburg.</ref>. Клуб быў заснаваны ў [[1904]] годзе. == Гісторыя == === Раннія гады === Клуб вядзе сваю гісторыю ад двух клубаў, якія абодва былі заснаваны ў [[1904]] годзе, гэта значыць гэта «Freiburger Fußballverein 04», які быў створаны ў сакавіку, і «Schwalbe Freiburg», які з’явіўся толькі праз два месяцы. Абодва клубы зведалі некалькі змен назова. Так «Schwalbe Freiburg» стаў футбольным клубам «Марс» ({{lang-de|Mars}}) у [[1905]] годзе, а праз год быў перайменаваны ў «Union Freiburg», у той жа час «Freiburger Fußballverein 04» стаў «Sportverein Freiburg 04» у [[1909]] годзе. Праз тры гады абодва клубы аб’ядналіся ў адзіны клуб «Фрайбург», і менавіта тады была створана эмблема клубу з выявай галавы [[грыфон]]а. У [[1918]] годзе пасля спусташэння [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] «Фрайбург» увайшоў у часовую дамоўленасць з клубам «Фрайбургер», каб мець магчымасць выставіць поўны склад ігракоў, і гэта часовае аб’яднанне атрымала назву «KSG Freiburg». На наступны год «Фрайбург» далучыліся да «FT 1844 Freiburg» на некаторы час як футбольны аддзел гэтага клуба. Гэтае супрацоўніцтва было адноўлена ў [[1938]] годзе. Клуб паспеў пагуляць на самым высокім узроўні з [[1928]] года, спачатку ў [[Бецырксліга Бадэна|Бецыркслізе Бадэна]], а потым і ў [[Гаўліга Бадэна|Гаўлізе Бадэна]], з якой яны вылецелі ў [[1934]] годзе. У канцы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], акупацыйныя ўлады саюзнікаў расфарміравалі большасць існуючых арганізацый у [[Германія|Германіі]], у тым ліку футбольныя і спартыўныя клубы. Клубам было дазволена аднавіць сваю дзейнасць праз год, але яны павінны былі браць на сябе новыя імёны ў спробе дыстанцыявацца ад іх нядаўняга [[нацызм|нацысцкага]] мінулага. Таму да [[1950]] года клуб быў вядомы пад новым назвай «VfL Freiburg», але пасля франка-акупацыйныя ўлады дазволілі клубам вярнуць сваю старую ідэнтычнасць. Нарэшце, у [[1952]] годзе, «Фрайбург» зноў пакінуў таварыства «FT Freiburg». == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Бенжамін Упгаф]]||1993}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Наа Атуболу]]||2002}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Бр|[[Марк Флекен]]||1993}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Бельгія}}|Аб|[[Уго Сіке]]||2002}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Аб|[[Філіп Лінгарт]]||1996}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Мануэль Гульдэ]]||1991}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Лукас Кюблер]]||1992}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Кімберлі Эзеквем]]||2001}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Кіліян Сільдылья]]||2002}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Маціяс Гінтэр]]||1994}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Крысціян Гюнтэр]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Кевен Шлотэрбек]]||1997}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Жанатан Шмід]]||1990}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Максіміліян Эгештайн]]||1996}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|11|{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Даніэль-Кафі К’ерэ]]||1996}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Янік Кайтэль]]||2000}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Венгрыя}}|ПА|[[Роланд Шалаі]]||1997}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Роберт Вагнер]]||2003}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Нікалас Гёфлер]]||1990}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Паўднёвая Карэя}}|ПА|[[Чун Ву Юн]]||1999}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Італія}}|ПА|[[Вінчэнца Грыфа]]||1993}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Наа Вайсгаўпт]]||2001}} <!--{{Ігрок|34|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ліна Тэмпельман]]||1999}}--> {{Ігрок|42|{{Сцяг|Японія}}|ПА|[[Рыцу Доан]]||1998}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Лукас Гёлер]]||1994}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Нільс Петэрсен]]||1988}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Кевін Шадэ]]||2001}} {{Ігрок|38|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Нап|[[Міхаэль Грэгарыч]]||1994}} {{Ігрок|45|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|Нап|[[Нісхан Буркарт]]||2000}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.scfreiburg.com/ Афіцыйны сайт] * [http://scfreiburg1904.de/portal/ Фан-сайт клуба] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20111221050308/http://scfreiburg1904.de/portal/ |date=21 снежня 2011 }} * [http://www.kicker.de/news/fussball/bundesliga/vereine/1-bundesliga/sc-freiburg-7/vereinsinformationen.html Статыстыка клуба] ў часопісе «Кікер» {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Фрайбург]] [[Катэгорыя:ФК Фрайбург| ]] 3mk25gcfj6tr4ykv6onswmt2g238xsx 10 215163 4164587 3891164 2022-07-25T11:11:26Z Artsiom91 31770 абнаўленне звестак wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца |імя = Бундэсліга |загаловак = Футбольныя клубы [[Футбольная Бундэсліга Германіі|нямецкай Бундэслігі]] ў [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2022/2023|сезоне 2022/23]] |стыль_асноўнага_загалоўка = |клас_спісаў = hlist |загаловак1 = |спіс1 = * [[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт]] * [[ФК Аўгсбург|Аўгсбург]] * [[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] * [[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] * [[ФК Барусія Дортмунд|Барусія (Дортмунд)]] * [[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія (Мёнхенгладбах)]] * [[ФК Бохум|Бохум]] * [[ФК Вердэр|Вердэр]] * [[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] * [[ФК Герта Берлін|Герта]] * [[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] * [[ФК Кёльн|Кёльн]] * [[ФК Майнц 05|Майнц 05]] * [[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] * [[ФК Уніён Берлін|Уніён]] * [[ФК Фрайбург|Фрайбург]] * [[ФК Шальке 04|Шальке 04]] * [[ФК Штутгарт|Штутгарт]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Футбольныя чэмпіянаты|Германія]] [[Катэгорыя:Шаблоны:Футбол у Германіі]] </noinclude> jrr998dqcbh73tz91b2lrk43njx98in 0 215164 4164567 4120622 2022-07-25T10:18:48Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Багардэ, Промель, Бекер, Бішаф, Эльмкіс, - Нуху, Рычардс, Нортвейт, Грыліч wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Гофенгайм |Лагатып = Logo TSG Hoffenheim.svg |ПоўнаяНазва = Turn- und Sportgemeinschaft 1899 Hoffenheim e.V. |Мянушкі = |Заснаваны = [[1 ліпеня]] [[1899]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Зінсгайм]], [[Германія]] |Стадыён = [[Рэйн-Некар-Арэна]] |Умяшчальнасць = 30 150 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 9 месца |Сайт = http://www.achtzehn99.de/ | pattern_la1 = _hoffenheim2122h | pattern_b1 = _hoffenheim2122h | pattern_ra1 = _hoffenheim2122h | pattern_sh1 = _hoffenheim2122h | pattern_so1 = _hoffenheim2122h | leftarm1 = 0055BB | body1 = 0055BB | rightarm1 = 0055BB | shorts1 = 00004F | socks1 = 00004F | pattern_la2 = _hoffenheim2021A | pattern_b2 = _hoffenheim2021A | pattern_ra2 = _hoffenheim2021A | pattern_sh2 = _hoffenheim2021a | pattern_so2 = _tsgh2021a | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _hoffenheim2021T | pattern_b3 = _tsgh2021t | pattern_ra3 = _hoffenheim2021T | pattern_sh3 = _hoffenheim2021T | pattern_so3 = _tsgh2021t | leftarm3 = DD22AA | body3 = DD22AA | rightarm3 = DD22AA | shorts3 = DD22AA | socks3 = DD22AA }} '''«Гофенгайм»''' ({{lang-de|TSG 1899 Hoffenheim}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Зінсгайм]] (дакладней, з гарадскога раёна [[Гофенгайм]]). Заснаваны ў [[1899]] годзе. Нягледзячы на доўгую гісторыю, клуб толькі ў 2008 годзе ўпершыню прабіўся ў нямецкі найвышэйшы дывізіён. У 2007 годзе клуб вырашыў прыняць выкарыстанне кароткай формы імені «1899 Hoffenheim» замест традыцыйнага «TSG Hoffenheim». Гуляўчы ў пятым па значнасці дывізіёне Германіі ў 2000 годзе, клуб здолеў прабіцца ў [[Нямецкая Бундэсліга|Бундэслігу]] ў 2008 годзе, дзякуючы фінансавай падтрымцы былога іграка клуба і магната [[Праграмнае забеспячэнне|праграмнага забеспячэння]] [[Дзітмар Гоп|Дзітмара Гопа]]. Клуб прадстаўляе былую вёску [[Гофенгайм]], якая зараз з’яўляецца раёнам горада [[Зінсгайм]] у зямлі [[Бадэн-Вюртэмберг]]. == Гісторыя == Футбольны клуб «Гофенгайм-1899» быў заснаваны 1 ліпеня 1899 года як спартыўнае таварыства, якое аб’ядноўвала некалькі відаў спорту: [[гімнастыка|гімнастыку]], [[валейбол]], [[барацьба|барацьбу]] і іншыя. [[Футбол]] таксама быў прадстаўлены ў дадзеным грамадстве, але доўгі час не быў на вядучых ролях. Футбольная каманда на працягу цэлага стагоддзя выступала ў ніжэйшых аматарскіх лігах. Да 1989 года клуб гуляў у [[Бецырксліга|Бецыркслігзе]], у сёмым дывізіёне ў тагачасным нямецкім футболе. У сезоне 1988/89 заняў апошняе месца ў сёмым дывізіёне і вылецеў у [[Крайскласэ A]]. Пасля вылету ў найнізкую лігу, мільярдэр [[Дзітмар Гоп]], які сам у юнацкасці гуляў за «Гофенгайм», пачаў спансараваць клуб. Спачатку ён вылучыў 10 тысяч [[нямецкая марка|нямецкіх марак]] на новыя мячы і трэніравальнае абсталяванне. У сезоне 1989/90 клуб перамог у турніры Крайскласэ і вярнуўся ў Бецыркслігу, у якой на наступны сезон таксама заняў першае месца. У 1990—1996 гадах «Гофенгайм» гуляў у [[Ландэсліга|Ландэслізе]], гэта значыць у шостым па значнасці нямецкім дывізіёне, у 1996 годзе клуб здолеў пераммагчы і ў гэтай лізе, пяройдучы ў [[Фербандсліга|Фербандслігу]]. У 2000 годзе «Гофенгайм» перамог у Фербандслізе, перайшоўшы ў [[Оберліга|Оберлігу]], дзе ў першым жа сезоне заняў першае месца. За два сезоны, з 1999 па 2001 гады, клуб падняўся з раённай лігі ў рэгіянальную лігу, гэта значыць аналаг другога дывізіёна. Такім чынам, у сезоне 2001/02 гадоў клуб дабраўся да трэцяга дывізіёна — [[Рэгіяналліга|Рэгіяналлігі]], наперадзе якой у Германіі знаходзяцца толькі абедзве Бундэслігі. У сезоне 2001/02 клуб заняў 13-е месца ў Рэгіяналлізе, у сезонах 2002/03 і 2003/04 клуб заняў 5 масца, у 2004/05 — сёмае, а ў 2005/06 — чацвёртае. У сезоне 2002/03 гадоў «Гофенгайм» упершыню паспяхова кваліфікаваўся ў [[Кубак Германіі па футболе|Кубак Германіі]]. Перамогшы [[ФК Гройтэр Фюрт|«Гройтэр Фюрт»]] на стадыі 1/32 фіналу (4:1), яны былі спынены [[ФК Кёльн|«Кёльнам»]] матчы 1/16 фіналу (1:5). У сезоне 2003/04 пра вясковы клуб пад мецэнацтвам мільярдэра даведалася ўся Германія: у Кубку Германіі «Гофенгайм» абыграў [[ФК Айнтрахт Трыр|«Айнтрахт»]] з [[Трыр]]а (4:3), [[ФК Карлсруэ|«Карлсруэ»]] (4:0) і леверкузенскі [[ФК Баер Леверкузен|«Баер»]] (3:2 — першы афіцыйны матч гафенгаймцаў супраць прадстаўніка Бундэслігі) і дабраўся да чвэрцьфіналу, у якім саступіў [[ФК Любек|«Любеку»]] (0:1). У сезоне 2006/07, здзейсніўшы магутны рывок у другім крузе чэмпіянату, «Гофенгайм» заняў другое месца ў Рэгіяналлізе і перайшоў у [[Другая нямецкая Бундэсліга|Другую Бундэслігу]]. Выхад у вышэйшую лігу прывёў да таго, што клубу спатрэбіўся новы стадыён, бо стары [[Стадыён імя Дзітмара Гопа|«Стадыён імя Дзітмара Гопа»]] быў разлічаны толькі на 6 тысяч гледачоў. Першую палову сезона 2008/09 клуб правёў на стадыёне ў [[Мангейм]]е. З другой паловы сезона 2008/09 «Гофенгайм» гуляў на новым стадыёне [[Рэйн-Некар-Арэна|«Рэйн-Некар-Арэна»]] у [[Зінсгайм]]е, які разлічаны на 30 000 гледачоў. Сезон 2007/08 гадоў прайшоў для «Гофенгайма» вельмі ўдала: другое месца ў Другой Бундэслізе і пераход у найвышэйшы дывізіён нямецкага футбола; чвэрцьфінал у Кубку Германіі. У гэтым сезоне быў усталяваны рэкорд Другой Бундэслігі па суме за трансфер футбаліста: Эдуарду быў набыты за 8 мільёнаў еўра. Усяго сума, укладзеная Гопам у клуб з 1989 года, ацэньваецца ў 150—200 мільёнаў еўра. Пасля 18 тураў у [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2008/2009|Бундэслізе 2008/09]] практычна з пачатку чэмпіянату займала месца на вяршыні турнірнай табліцы, нападнік клуба басніец [[Ведад Ібішавіч]] узначальваў спіс бамбардзіраў чэмпіянату, каманда сенсацыйна заняла 1 месца і стала «восеньскім чэмпіёнам». Пасля зімы ў камандзе пачаўся спад. У выніку ў свой дэбютны сезон «Гофенгайм» заняў 7 месца. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Олівер Баўман]]||1990}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Філіп Пентке]]||1985}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Чэхія}}|Аб|[[Павел Кадаржабек]]||1992}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна}}|Аб|[[Эрмін Бічакчыч]]||1990}} <!--{{Ігрок|15|{{Сцяг|Гана}}|Аб|[[Касім Нуху]]||1995}}--> {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Давід Раум]]||1998}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Бенжамін Гюбнер]] {{капітан}}||1989}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Кевін Фогт]]||1991}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|ЗША}}|Аб|[[Джасцін Чэ]]||2003}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Нігерыя}}|Аб|[[Кевін Акпагума]]||1995}} <!--{{Ігрок|31|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Лукас Рыбейру]]||1999}}--> {{Ігрок|32|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Мелайра Багардэ]]||2002}} {{Ігрок|38|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Аб|[[Стэфан Пош]]||1997}} <!--{{Ігрок||{{Сцяг|Аўстрыя}}|Аб|[[Аляксандар Боркавіч]]||1999}}--> |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Грыша Промель]]||1995}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Дэніс Гайгер]]||1998}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ангела Штылер]]||2001}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|14|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Крыстаф Баўмгартнер]]||1999}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Себасцьян Рудзі]]||1990}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Малі}}|ПА|[[Дзіядзье Самасеку]]||1996}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Фін Оле Бекер]]||2000}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Марка Ён]]||2002}} {{Ігрок|39|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Том Бішаф]]||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Ізраіль}}|ПА|[[Ілай Эльмкіс]]||2000}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Якаб Бруун Ларсен]]||1998}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Тога}}|Нап|[[Іла Бебу]]||1994}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Ізраіль}}|Нап|[[Мунас Дабур]]||1992}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Харватыя}}|Нап|[[Андрэй Крамарыч]]||1991}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Роберт Скоў]]||1996}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Жаржынья Рутэр]]||2002}} <!--{{Ігрок|35|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Максіміліян Баер]]||2002}}--> {{Ігрок|44|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Фіснік Аслані]]||2002}} {{Канец складу}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.achtzehn99.de/ Афіцыйны сайт клуба] {{ref-de}}{{ref-en}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Гофенгайм]] [[Катэгорыя:ФК Гофенгайм| ]] 854sh8k8w8euwgf5ywbpuhtkwu9pu1z 0 215485 4164558 4059813 2022-07-25T09:43:11Z Liashuta 106196 wikitext text/x-wiki {{Храм |Тып храма = Праваслаўны храм |Беларуская назва =Спаса-Праабражэнская царква |Арыгінальная назва = |Выява = Спаса-Праабражэнская царква (Валожын).jpg |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = Беларусь |Краіна2 = |Назва месцазнаходжання = Горад |Месцазнаходжанне = Валожын |lat_dir = |lat_deg = 54.074261|lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = 26.549325|lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |На карце = Беларусь Мінская вобласць Валожынскі раён |Канфесія = Беларуская праваслаўная царква |Епархія = |Добрапрыстойнасць = |Ордэнская прыналежнасць = |Тып будынка = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Будаўнік = |Заснавальнік = |Першае згадванне = |Заснаванне = |Асноўныя даты = {{Славутасць/Даты||||||}} |Скасаваны = |Пачатак будаўніцтва = 1850 |Заканчэнне будаўніцтва = 1850 |Рэліквіі = |Сучасны стан = |Сайт = |Commons = Church of the Transfiguration of Christ in Valožyn }} '''Спаса-Праабражэнская царква''', раней '''Свята-Увазнясенская капліца''' — мураваны праваслаўны храм у горадзе [[Валожын]]е [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]]. Размешчана на пагорку ў цэнтры [[Валожынскія могілкі|могілак]], справа пры ўезде ў горад з боку [[Мінск]]а. == Гісторыя == Пабудавана ў [[1850]] годзе з цэглы намаганнямі графа Тышкевіча як могілкавая каталіцкая капліца для касцёла бернардзінцаў. У 1885 годзе перададзена праваслаўным і 20 кастрычніка 1886 года асвечана ў гонар Ператварэння Гасподняга. [[19 верасня]] 2008 года мітрапаліт Мінскі і Слуцкі [[Філарэт (Вахрамееў)|Філарэт]] асвяціў храм<ref>[http://www.molod-eparchy.by/ru/eparkhiya/blagochiniya/volozhinskoe/item/34-prikhod-khrama-preobrazheniya-gospodnya-gvolozhin Спаса-Праабражэнская царква (Валожын)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191023121408/http://www.molod-eparchy.by/ru/eparkhiya/blagochiniya/volozhinskoe/item/34-prikhod-khrama-preobrazheniya-gospodnya-gvolozhin |date=23 кастрычніка 2019 }}</ref>. == Архітэктура == Храм вырашаны ў спрошчаных формах у выглядзе кампактнага прамавугольнага ў плане аб'ёму пад [[вальмавы дах|вальмавым дахам]], завершаным над [[апсіда]]й [[цыбулепадобны купал|цыбулепадобным купалам]] на драўляным васьмігранным [[Барабан, архітэктура|барабане]]. Па цэнтры франтальнага фасада выступае двух'ярусная чатырохгранная [[званіца]] (вуглы скруглены), шацёр якой завершаны [[макаўка]]й; па восі сіметрыі высокі ўваходны прамавугольны [[партал]], над якім рэльефны [[крыж]] і квадратная [[ніша]]. Бакавыя фасады па восі сіметрыі расчлянёны арачнымі вокнамі-[[трыфорыум]]амі. Рудзіментам стылю [[барока]] з'яўляюцца валютныя заплечнікі па баках званіцы. {{зноскі}} == Літаратура == * Праваслаўныя храмы Беларусі / А. М. Кулагін, З. Э. Герасімовіч, У. П. Свентахоўскі. — Мн., БелЭн, 2007. == Спасылкі == * {{hram.by|228}} * {{ГБ|http://globustut.by/volozhin/index.htm#outchapel}} [[Катэгорыя:Славутасці Валожына]] [[Катэгорыя:Праваслаўныя храмы Валожынскага раёна]] [[Катэгорыя:Колішнія касцёлы Мінскай вобласці]] [[Катэгорыя:1850 год у Беларусі]] [[Катэгорыя:Храмы Маладзечанскай епархіі]] apek19mrnse0zrgkb5idn8t7t0fa5gj 0 221699 4164362 4016506 2022-07-24T20:18:12Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Красны}} {{Рака2 |Назва = Красны |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 6,8 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 16|s_lat_sec = 26.09 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 39|s_lon_sec = 29.48 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 18|m_lat_sec = 02.69 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 39|m_lon_sec = 09.82 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Красны''' — ручай у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ручая [[ручай Чорны, прыток Чарніцы|Чорны]]. Даўжыня 6,8 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца за 0,8 км на паўночны ўсход ад вёскі [[вёска Хацілава|Хацілава]], вусце за 0,5 км на поўнач ад вёскі [[вёска Крупчына|Крупчына]]. Рэчышча на працягу 2 км уверх ад вусця каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Басейн Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Ручаі]] iasyux4xdckxes9c9b6wamlkftk997k 0 221742 4164361 4030273 2022-07-24T20:17:13Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Чорны ручай}} {{Рака2 |Назва = Чорны ручай |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 6,8 |Плошча басейна = |Басейн = Чарніца (прыток Будавесці)/Будавесць (рака)/Обаль (рака)/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 18|s_lat_sec = 07.64 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 39|s_lon_sec = 02.50 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 19|m_lat_sec = 09.58 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 37|m_lon_sec = 42.51 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Чо́рны''' — ручай у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ракі [[Чарніца (прыток Будавесці)|Чарніца]]. Даўжыня 3,3 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Пачынаецца з возера [[Крупчына (возера)|Крупчына]] (0,5 км на захад ад вёскі [[Крупчына (вёска)|Крупчына]]), вусце за 0,5 км на поўнач ад гарадскога пасёлка [[Шуміліна]]. Прыток — ручай [[Красны (ручай)|Красны]] (праваруч). Рэчышча каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Басейн Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] ooy2jce0j9uwb818lc1pyxrsmx742dl 4164363 4164361 2022-07-24T20:18:22Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Ручаі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Чорны ручай}} {{Рака2 |Назва = Чорны ручай |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 6,8 |Плошча басейна = |Басейн = Чарніца (прыток Будавесці)/Будавесць (рака)/Обаль (рака)/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 18|s_lat_sec = 07.64 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 39|s_lon_sec = 02.50 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 19|m_lat_sec = 09.58 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 37|m_lon_sec = 42.51 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Чо́рны''' — ручай у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ракі [[Чарніца (прыток Будавесці)|Чарніца]]. Даўжыня 3,3 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Пачынаецца з возера [[Крупчына (возера)|Крупчына]] (0,5 км на захад ад вёскі [[Крупчына (вёска)|Крупчына]]), вусце за 0,5 км на поўнач ад гарадскога пасёлка [[Шуміліна]]. Прыток — ручай [[Красны (ручай)|Красны]] (праваруч). Рэчышча каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Басейн Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Ручаі]] qvh26l883vwr7kcwmmwajgls0ks5r8i 0 221933 4164360 4016285 2022-07-24T20:15:46Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Рака |Назва = Конскі ручай |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 5,2 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 31|s_lat_sec = 21.39 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 38|s_lon_sec = 53.56 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 29|m_lat_sec = 16.71 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 33|m_lon_sec = 45.45 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Конскі''' — ручай у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], левы прыток [[рака Обаль|ракі Обаль]]. Даўжыня 5,2 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца ва ўрочышчы Калышкі на паўднёвы ўсход ад [[вёска Гарэлая Града|вёскі Гарэлая Града]], вусце за 2 км на паўднёвы захад ад [[вёска Сіманяты|вёскі Сіманяты]]. Верхняе і сярэдняе цячэнне ў лясістай забалочанай мясцовасці. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] 4dxt05j3f3ibm4qg1wzusqllchymxjy 4164364 4164360 2022-07-24T20:18:27Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Ручаі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Рака |Назва = Конскі ручай |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 5,2 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 31|s_lat_sec = 21.39 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 38|s_lon_sec = 53.56 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 29|m_lat_sec = 16.71 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 33|m_lon_sec = 45.45 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Конскі''' — ручай у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], левы прыток [[рака Обаль|ракі Обаль]]. Даўжыня 5,2 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца ва ўрочышчы Калышкі на паўднёвы ўсход ад [[вёска Гарэлая Града|вёскі Гарэлая Града]], вусце за 2 км на паўднёвы захад ад [[вёска Сіманяты|вёскі Сіманяты]]. Верхняе і сярэдняе цячэнне ў лясістай забалочанай мясцовасці. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Ручаі]] sp8iv8dvj83ni31h89amyia5wzddy3s 0 221944 4164359 4018725 2022-07-24T20:15:13Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Марынец}} {{Рака |Назва = Марынец |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 6 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 25|s_lat_sec = 27.00 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 16|s_lon_sec = 11.32 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 21|m_lat_sec = 56.75 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 11|m_lon_sec = 37.47 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Мары́нец''' — рака ў [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток [[рака Обаль|ракі Обаль]]. Даўжыня 6 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца ва ўрочышчы Обальскае Балота за 6,8 км на ўсход ад [[вёска Залессе, Гаранскі сельсавет|вёскі Залессе]], вусце каля [[вёска Тупічына|вёскі Тупічына]]. Верхняе і сярэдняе цячэнне ў лясістай мясцовасці. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] ceu5nk7t0ha3a48s1v8k9fe60dxpgx4 0 221966 4164367 3730404 2022-07-24T20:20:21Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Красамай}} {{Рака |Назва = Красамай |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 4 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = 137,8 |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 32|s_lat_sec = 46.34 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 26|s_lon_sec = 44.63 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = 135,6 |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 32|m_lat_sec = 23.86 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 29|m_lon_sec = 37.67 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Красамай''' — [[ручай]] у [[Беларусь|Беларусі]], у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы [[прыток]] ракі [[Обаль (рака)|Обаль]]. Даўжыня 4 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці // Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»]{{ref-ru}}</ref>. Выцякае з возера [[Красамай (возера)|Красамай]] за 3,7 км на паўночны захад, вусце за 1 км на поўнач ад вёскі [[Красамай (вёска)|Красамай]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В. А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}} [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] [[Катэгорыя:Ручаі]] e6826fcv7w2tju4cca6eu8i617136fd 0 222183 4164202 4007563 2022-07-24T15:37:52Z Artsiom91 31770 пакінуў «Мінск» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Еўдакімаў}} {{футбаліст | імя = Алег Еўдакімаў | поўнае імя = Алег Рыгоравіч Еўдакімаў | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = ''няма'' | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2011—2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск|Мінск]]|114 (7) |2014| {{Фарм-клуб}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск-2|Мінск-2]]|25 (4) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|27 (1) |2020—2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск|Мінск]]|61 (3) }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2012|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 19)]]|3 (1) |2013—2016|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 21)]]|31 (2) |2017|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Другая зборная Беларусі па футболе|Беларусь B]]|1 (0) |2017|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Зборная Беларусі па футболе|Беларусь]]|2 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 14 лістапада 2017 }} '''Алег Еўдакімаў''' (нар. {{ДН|25|2|1994}}, {{МН|Мінск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]]. == Клубная кар’ера == З 2011 года выступаў за дубль футбольнага клуба [[ФК Мінск|«Мінск»]]. У сезоне 2013 стаў праходзіць і ў асноўны склад каманды. Дэбютаваў за «Мінск» у Вышэйшай лізе 7 ліпеня 2013 года ў матчы з [[ФК Нёман Гродна|«Нёманам»]] (2:0). 6 кастрычніка 2013 года забіў свой першы гол за «Мінск», усталяваўшы канчатковы лік у матчы з брэсцкім [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] (3:1). У міжсезонні 2013/14 гуляў за фарм-клуб [[ФК Мінск-2|«Мінск-2»]], але сезон 2014 пачаў у дублі «Мінска». У маі 2014 года быў пераведзены ў «Мінск-2», у яго складзе правёў у Першай лізе 25 матчаў і забіў 4 галы. Пасля сезона 2014 «Мінск-2» спыніў існаванне, і ў студзені 2015 года Алег вярнуўся ў склад «Мінска»<ref>[http://by.tribuna.com/football/1026482369.html Пушняков и Евдокимов подписали контракты с «Минском»]</ref>. У сезоне 2015 здолеў замацавацца ў асноўным складзе мінскай каманды на пазіцыі цэнтральнага паўабаронцы. У сезоне 2016 звычайна выступаў у якасці левага паўабаронцы, а ў сезоне 2017 выкарыстоўваўся на розных пазіцыях у цэнтры поля. У студзені 2019 года падпісаў кантракт з гродзенскім [[ФК Нёман Гродна|«Нёманам»]]<ref>[http://football.by/news/121858.html Хавбек "Минска" Евдокимов перешел в "Неман"]</ref>. У складзе гродзенскай каманды стаў іграком асновы. У снежні 2019 года па заканчэнні кантракта пакінуў «Нёман»<ref>[http://football.by/news/134259.html Евдокимов покинул "Неман"]</ref> і неўзабаве вярнуўся ў «Мінск», падпісаўшы аднагадовы кантракт<ref>[http://football.by/news/134731.html Евдокимов вернулся в "Минск"]</ref>. Замацаваўся ў аснове сталічнага клуба. У студзені 2022 года падоўжыў кантракт з «Мінскам»<ref>[https://football.by/news/160212.html Евдокимов продлил контракт с "Минском"]</ref>. У ліпені 2022 года пакінуў каманду<ref>[https://football.by/news/166101.html Евдокимов покинул "Минск" и, вероятно, продолжит карьеру в чемпионате Казахстана]</ref>. == Міжнародная кар’ера == У 2013—2016 гадах выступаў за [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевую зборную Беларусі]]. 1 чэрвеня 2017 года дэбютаваў за [[Зборная Беларусі па футболе|нацыянальную зборную Беларусі]], правёўшы на полі першы тайм таварыскага матча супраць [[Зборная Швейцарыі па футболе|Швейцарыі]] (0:1). У ліпені 2017 года выступаў за [[Другая зборная Беларусі па футболе|другую зборную Беларусі]] на Кубку Караля ў Тайландзе. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |-bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=70 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=80 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2011 || дубль || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 23 || 1 |- align="center" | 2012 || дубль || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 18 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2013|2013]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 1 |- align="center" | 2014 (пач.) || дубль || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]] || Д2 || [[ФК Мінск-2|Мінск-2]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 25 || 4 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 25 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 26 || 3 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 29 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 29 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д1 || [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 27 || 1 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 23 || 3 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 23 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Мінск|Мінск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 15 || 0 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Еўдакімаў Алег Рыгоравіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Беларусі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск-2]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нёман Гродна]] aenjrzc698tujg8sd2a9f3di0sydsps 0 222244 4164574 4120619 2022-07-25T10:48:00Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Ляйч, Касі, да Коста, Баркок, Фюльжэні, Фернандыш, Мустафа, Іса, - Ханін, Сен Жуст, Брозінскі, Ньякатэ, Немет, Баэцьюс, Шцёгер, Небель wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Майнц 05 |Лагатып = <!--FSV Mainz 05.png--> |ПоўнаяНазва = 1. Fußball- und Sport-Verein Mainz 05 e.V. |Мянушкі = |Заснаваны = [[27 сакавіка]] [[1905]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Майнц]], [[Германія]] |Стадыён = [[Мева Арэна]] |Умяшчальнасць = 34 034 |Прэзідэнт = Штэфан Гофман |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 8 месца |Сайт = http://www.mainz05.de/ | pattern_la1 = _mainz2122h | pattern_b1 = _mainz2122h | pattern_ra1 = _mainz2122h | pattern_sh1 = _mainz2021h | pattern_so1 = | leftarm1 = FF0000 | body1 = FF0000 | rightarm1 = FF0000 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _mainz2021h | pattern_b2 = _mainz2021a | pattern_ra2 = _mainz2021h | pattern_sh2 = _monaco2021h | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FF0000 | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _mainz2122t | pattern_b3 = _mainz2122t | pattern_ra3 = _mainz2122t | pattern_sh3 = _mainz2122t | pattern_so3 = | leftarm3 = 000000 | body3 = 000000 | rightarm3 = 000000 | shorts3 = 000000 | socks3 = 000000 }} '''«Майнц 05»''' ({{lang-de|1. FSV Mainz 05}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Майнц]], які размяшчаецца ў федэральнай зямлі [[Рэйнланд-Пфальц]]. Створаны [[16 сакавіка|16]] альбо [[27 сакавіка]] [[1905]] года і, акрамя футбола, маецца [[гандбол]]ьны клуб, а таксама клуб [[настольны тэніс|настольнага тэнісу]]. Футбольная каманда гуляе з [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2009/2010|сезона 2009/10]] у [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэслізе]]. Найбольш значнымі поспехамі клуба з'яўляюцца ўдзел у розыгрышу нямецкай Бундэслігі паміж [[2004]] і [[2007]] гадамі, удзел у турніры на [[Кубак УЕФА]] ў сезоне 2005/06 і ўдзел у паўфінале на [[Кубак Германіі па футболе|Кубак Германіі]] ў сезоне 2008/09. Пасля паляпшэння фінансавага становішча клуб распачаў будаўніцтва новага стадыёну. [[5 мая]] [[2009]] года ў наваколлях Майнцу пачалося будаўніцтва новай футбольнай арэны [[Кофейс-Арэна|«Кофейс-Арэны»]], будаўніцтва якой скончылася ў [[2011]] годзе. Разам новы стадыён умяшчае 33 500 гледачоў. == Гісторыя == === Раннія гады === Ужо ў [[1903]] годзе ў горадзе прадпрымалася спроба стварыць футбольны клуб, якая зведала няўдачу, аднак праз два гады ў [[Майнц]]ы ўсё ж такі быў створаны клуб ''«Mainzer Fussballclub Hassia 1905»''. Пасля некалькіх гадоў, гуляючы ў [[Паўднёвая Нямецкая ліга|Паўднёвай Нямецкай лізе]] ({{lang-de|Süddeutschen Fußballverband}}) клуб аб'яднаўся з іншым мясцовым футбольным таварыствам, і стаў называцца «''Mainzer Fussballverein Hassia 05''». У [[1912]] годзе слова «''Hassia''» было выключана з назвы клубу. Пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]] ў клубу зноў адбылося зліццё, на гэты раз, з клубам «''Sportverein 1908 Mainz''», што ў выніку ўтварыла каманда «''Mainzer Fußball-und Sportverein 05''», які стаў у далейшым самавітым клубам. «Майнцэр» перамог у рэгіянальным чэмпіянаце ў перыяд паміж Першай і [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнымі войнамі]], і патрапіў у адборачны круг нацыянальнага чэмпіянату пасля перамогі ў рэгіянальнай Крайслізе. === Перыяд Трэцяга Рэйха === У [[1920-я|1920]]—[[1930-я]] гады клуб паказваў нядрэнныя вынікі ў дывізіёне Гесэна, уключаючы першае месца па заканчэнні сезонаў 1931/32 і 1932/33. Пасля рэарганізацыі футбольных структур, якая адбылася ў краіне пры ўладзе [[нацыянал-сацыялізм|нацыянал-сацыялістаў]], каманда прабілася ў [[Гаўліга Паўднёвага Захаду Германіі|Гаўлігу Паўднёвага Захаду]] ({{lang-de|Gauliga Südwest}}), якая ў тыя часы з'яўлялася адной з шасці вядучых рэгіянальных лігаў [[Трэці Рэйх|Рэйха]]. Аднак, у дадзеным дывізіёне клуб правёў усяго адзін сезон. У [[1938]] годзе ўлады прымусова аб'ядналі клуб з іншым спартыўным таварыствам — ''«Reichsbahn SV Mainz»'', і да канца [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] клуб выступаў пад назвай ''«Reichsbahn SV Mainz 05»''. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Фін Дамен]]||1998}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Робін Цэнтнер]]||1994}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" <!--{{Ігрок|2|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Ранаэль П’ер-Габрыэль]]||1998}}--> {{Ігрок|3|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Арон Марцін]]||1997}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Максім Ляйч]]||1998}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Штэфан Бель]]||1991}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Антані Касі]]||1997}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Дані да Коста]]||1993}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Ангола}}|Аб|[[Андэрсан Лукокі]]||1997}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|Аб|[[Сільван Відмер]]||1993}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Аляксандр Гак]]||1993}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Марока}}|ПА|[[Аймен Баркок]]||1998}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Антон Штах]]||1998}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Паўднёвая Карэя}}|ПА|[[Лі Джэ Сон]]||1992}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Люксембург}}|ПА|[[Леандру Барэйру]]||2000}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Анжэло Фюльжэні]]||1996}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ніклас Таўэр]]||2001}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|ПА|[[Эдымілсан Фернандыш]]||1996}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Мервель Папела]]||2001}} <!--{{Ігрок|26|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Пауль Небель]]||2002}}--> {{Ігрок|31|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Дамінік Кор]]||1994}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Нап|[[Карым Анісіва]]||1992}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Маркус Інгвартсен]]||1996}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Джонатан Буркарт]]||2000}} {{Ігрок|36|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Нап|[[Марлон Мустафа]]||2001}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Нап|[[Дэлана Бургцорг]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Гана}}|Нап|[[Абас Іса]]||1998}} {{Канец складу}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.mainz05.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Майнц 05]] [[Катэгорыя:ФК Майнц 05| ]] a0177bxr2ipwezwygtfrw7pzus8wcyf 0 222366 4164368 4029418 2022-07-24T20:21:17Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Ценіца}} {{Рака |Назва = Ценіца |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 14 |Плошча басейна = 94 |Басейн = Обаль (рака)/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = возера [[Ценіца (возера)|Ценіца]] |Месцазнаходжанне вытоку= каля вёскі [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]] |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 55|s_lat_min = 29|s_lat_sec = 09.22 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 29|s_lon_min = 21|s_lon_sec = 42.94 |Вусце = Обаль (рака) |Месцазнаходжанне вусця = за 2,2 км ад вёскі [[Валатоўкі (Шумілінскі раён)|Валатоўкі]] |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 55|m_lat_min = 25|m_lat_sec = 17.47 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 30|m_lon_sec = 31.78 |Ухіл ракі = 1,2 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шумілінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Це́ніца'''<ref name="ЭПБ5">{{Крыніцы/ЭПБ|5}}</ref> — [[рака]] ў [[Беларусь|Беларусі]], у [[Шумілінскі раён|Шумілінскім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы [[прыток]] ракі [[Обаль (рака)|Обаль]]. Даўжыня ракі 14 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 94 км². Сярэдні [[Ухіл ракі|нахіл воднай паверхні]] 1,2 [[Праміле|‰]]. Выцякае з возера [[Ценіца (возера)|Ценіца]] каля вёскі [[Роўнае (Шумілінскі раён)|Роўнае]], вусце за 2,2 км на паўднёвы ўсход ад вёскі [[Валатоўкі (Шумілінскі раён)|Валатоўкі]]. Рэчышча ад вытоку на працягу 3,9 км і ў сярэднім цячэнні на працягу 3,2 км каналізаванае. У басейне ракі знаходзяцца азёры [[Вялікае Хацькова]], [[Малое Хацькова]], [[Канаплянка (возера)|Канаплянка]] і [[Мошня (возера, Шумілінскі раён)|Мошня]]. Каля ракі вёска [[Старыновічы]]. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Блакітная}} * {{Крыніцы/ЭПБ|5|Ценіца||270}} * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Витебская область. Шумилинский район: карта. Шумилино: план|адказны=Ред. В.А. Змачинская.|месца=Минск|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2014|тыраж=2500}}{{ref-ru}} * Ліст карты N-35-23. Выданне 1987 г. Стан мясцовасці на 1986 г.{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Рэкі Шумілінскага раёна]] [[Катэгорыя:Прытокі Обалі]] qstasl82xw9lflfh1zj8ppnn155cxs9 10 223376 4164512 3891209 2022-07-25T08:27:33Z Artsiom91 31770 абнаўленне звестак wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца |імя = Экстракляса |загаловак = Футбольныя клубы польскай [[Экстракляса|Экстраклясы]] ў [[Экстракляса 2022/2023|сезоне 2022/2023]] |стыль_асноўнага_загалоўка = |выява = |клас_спісаў = hlist |загаловак1 = |спіс1 = * [[ФК Варта Познань|Варта]] * [[ФК Відзаў Лодзь|Відзаў]] * [[ФК Вісла Плоцк|Вісла (Плоцк)]] * [[ФК Гурнік Забжэ|Гурнік (Забжэ)]] * [[ФК Заглэмбе Любін|Заглэмбе]] * [[ФК Карона Кельцы|Карона]] * [[ФК Краковія|Краковія]] * [[ФК Легія Варшава|Легія]] * [[ФК Лех Познань|Лех]] * [[ФК Лехія Гданьск|Лехія]] * [[ФК Медзь Лягніца|Медзь]] * [[ФК Погань Шчэцін|Погань]] * [[ФК Пяст Глівіцы|Пяст]] * [[ФК Радамяк Радам|Радамяк]] * [[ФК Ракаў Чэнстахова|Ракаў]] * [[ФК Сталь Мелец|Сталь]] * [[ФК Шлёнск Уроцлаў|Шлёнск]] * [[ФК Ягелонія Беласток|Ягелонія]] }}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Футбольныя чэмпіянаты|Польшча]] [[Катэгорыя:Шаблоны:Футбол у Польшчы]] </noinclude> 8dx10m98l6eahb7ua6whxl0kf9vi6vq 0 223886 4164572 4120610 2022-07-25T10:32:00Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Педэрсен, Мартэль, Хусейнбашыч, Адамян, Майна, Лімніяс, Тыгес, Дыц, - Я. Горн, Азджан, Шаўб, Абуз, Острак wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Кёльн |Лагатып = <!--Fc cologne.png--> |ПоўнаяНазва = 1. Fußball-Club Köln 01/07 e. V. |Мянушкі = |Заснаваны = [[13 лютага]] [[1948]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Кёльн]], [[Германія]] |Стадыён = [[Рэйн Энергі Штадыян]] |Умяшчальнасць = 50 000 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 7 месца |Сайт = http://www.fc-koeln.de/ | pattern_la1 = _koln2122h | pattern_b1 = _koln2122h | pattern_ra1 = _koln2122h | pattern_sh1 = _koln2122h | pattern_so1 = _koln2122h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _koln2122a | pattern_b2 = _koln2122a | pattern_ra2 = _koln2122a | pattern_sh2 = _koln2122a | pattern_so2 = _koln2122a | leftarm2 = FF0000 | body2 = FF0000 | rightarm2 = FF0000 | shorts2 = FF0000 | socks2 = FF0000 | pattern_la3 = _koln2122t | pattern_b3 = _koln2122t | pattern_ra3 = _koln2122t | pattern_sh3 = _koln2122t | pattern_so3 = | leftarm3 = 000000 | body3 = 000000 | rightarm3 = 000000 | shorts3 = 000000 | socks3 = 000000 }} '''«Кёльн»''' ({{lang-de|Köln}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Кёльн]]. Заснаваны ў [[1948]] годзе. Трохразовы [[Чэмпіянат Германіі па футболе|чэмпіён Германіі]] і 4-разовы ўладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]. «Кёльн» быў створаны [[13 лютага]] [[1948]] года пасля зліцця клубаў ''«Kölner Ballspiel-Club 1901»'' і ''«SpVgg Sülz 07»''. Як і многія іншыя прафесійныя футбольныя нямецкія клубы, «Кёльн» ёсць часткай вялікага спартыўнага клуба, які аб’ядноўвае ў сабе каманды па розных відах спорту, у прыватнасці клубы па гандболе, настольным тэнісе і мастацкай гімнастыцы. Асноўнымі супернікамі клуба з’яўляюцца [[ФК Барусія Мёнхенгладбах|«Барусія»]] [[Мёнхенгладбах]], [[ФК Баер Леверкузен|«Баер»]] і [[ФК Фартуна Дзюсельдорф|«Фартуна»]] [[Дзюсельдорф]] — клубы з таго ж рэгіёна, з гарадоў, што стаяць на беразе ракі [[Рэйн]]. == Гісторыя == === Раннія часы === У [[1930-я]] — [[1940-я]] гады [[XX стагоддзе|XX стагоддзя]] ў горадзе [[Кёльн]] грунтаваліся некалькі футбольных каманд прыкладна роўнай сілы: ''«VfL Köln 1899»'', ''«VfR Köln 04»'', ''«SV Mülheim»'', ''«SpVgg Sülz 07»'' і ''«Kölner BC 01»''. Аднак усе гэтыя саюзы былі калектывамі раённага ўзроўню, якія паспяхова выступалі ў сваім горадзе і прылеглых вёсачках. Ні адна каманда не магла сябе сур’ёзна паказаць у рамках [[чэмпіянат Рэйнланду|чэмпіяната Рэйнланда]], тым больш — у першынстве Германіі. З [[1934]] па [[1944]] гады ''«VfR Köln»'' здолеў-такі патрапіць у вышэйшую лігу, аднак канкурэнцыя з боку каманд з [[Трыр]]а, [[Ахен]]а і [[Дурэн]]а аказалася непераадольнай. Рашэннем жыхароў гораду, якія ўсвядомілі неабходнасць мець моцную футбольную каманду, якія здолелі паўплываць на ўладальнікаў звязаў, быў створаны адзін клуб, які ўвабраў усіх лепшых футбалістаў Кёльну. Менавіта так [[13 лютага]] [[1948]] года была створана футбольная каманда ''«1.FC Köln»'', базай для якой паслужылі футбольныя саюзы ''«Kölner BC»'' і ''«Sülz 07»''. Галоўнай рухаючай сілай зліцця каманд сталі [[Франц Крэмер]] і [[Франц Больг]], якія ўзяліся за пабудову канкурэнтаздольнай каманды на нацыянальнай арэне. Пад свае сцягі яны адразу спрабавалі заклікаць моцных ігракоў, кажучы сакраментальную фразу: «Не жадаеце ці вы стаць чэмпіёнамі Германіі разам з намі?». Франц Крэмер стаў першым прэзідэнтам новай каманды і заставаўся ім аж да сваёй смерці ў [[1967]] годзе. Ён апынуўся вельмі ўмелым кіраўніком і арганізатарам. За некалькі сезонаў Крэмер сур’ёзна палепшыў інфраструктуру каманды, перавёў яе на прафесійны ўзровень. Ужо ў [[1949]] годзе клуб здолеў падняцца ў Заходні дывізіён Вышэйшай лігі Германіі. У [[1957]] годзе, на вечарынцы футбольнай каманды па заканчэнні сезона, якая супала з карнавальнымі святамі, адзін з гасцей паднёс босу клуба жывога казла. Назвалі яго ў жарт у гонар галоўнага трэнера [[Генес Вайсвалер|Генеса Вайсвалера]]. Казёл так спадабаўся самому настаўніку і ўсім футбалістам, што з часам ператварыўся ў талісман клуба і стаў адлюстроўвацца на лагатыпе каманды, а затым і на ўсёй фанацкай прадукцыі. У выніку за камандай замацавалася мянушка «казлы». На [[2008]] год на полі футбольнай арэны ў Кёльне выходзіць ужо «Генес Сёмы». У [[1950-я|1950-х]] і на пачатку [[1960-я|1960-х]] гадоў футбалісты з берагоў [[Рэйн]]а ў цэлым 5 разоў станавіліся найлепшымі ў Заходняй Германіі. Гэта было поспехам для клуба, якога зусім нядаўна не існавала. Поспехі на Захадзе дазвалялі камандзе рэгулярна выступаць у фінальных матчах за чэмпіёнства, але галоўны трафей краіны скарыўся «Кёльну» толькі ў [[1962]] годзе, калі ў фінале з лікам 4:0 быў пераможаны [[ФК Нюрнберг|«Нюрнберг»]]. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Тыма Горн]]||1993}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Марвін Швэбэ]]||1995}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Бена Шміц]]||1994}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Данія}}|Аб|[[Крысціян Педэрсен]]||1994}} <!--{{Ігрок|3|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Наа Катэрбах]]||2001}}--> {{Ігрок|4|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Тыма Гюберс]]||1996}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Брайт Арэй-Мбі]]||2003}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Лука Кіліян]]||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Кінгслі Эхізібу]]||1995}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Джуліян Шабо]]||1998}} <!--{{Ігрок|40|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Ян Аўрэль Бісек]]||2000}}--> |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Эрык Мартэль]]||2002}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Дэян Любічыч]]||1997}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Дэніс Хусейнбашыч]]||2001}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Флорыян Кайнц]]||1992}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ёнас Гектар]] {{капітан}}||1990}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Кінгслі Шындлер]]||1993}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Славакія}}|ПА|[[Ондрэй Дуда]]||1994}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Арменія}}|ПА|[[Саркіс Адамян]]||1993}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Тым Лемперле]]||2002}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Туніс}}|ПА|[[Эльес Схіры]]||1995}} <!--{{Ігрок|30|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Марвін Абуз]]||2002}}--> {{Ігрок|36|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ніклас Гаўптман]]||1996}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Лінтан Майна]]||1999}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Дымітрыс Лімніяс]]||1998}} {{Ігрок|47|{{Сцяг|Люксембург}}|ПА|[[Маціяс Олесен]]||2001}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Швецыя}}|Нап|[[Себасцьян Андэрсан]]||1991}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Марк Ут]]||1991}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Штэфен Тыгес]]||1998}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Антані Мадэст]]||1988}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Ян Тыльман]]||2002}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Флорыян Дыц]]||1998}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.fc-koeln.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} {{Чэмпіёны Германіі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Кёльн]] [[Катэгорыя:ФК Кёльн| ]] jwubg6qz4nbm0rfsvnxx6i9gyxwe41u 0 224131 4164481 3755767 2022-07-25T07:01:19Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Металіст 1925» Харкаў wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Мартынюк}} {{футбаліст | імя = Яраслаў Мартынюк | поўнае імя = Яраслаў Пятровіч Мартынюк | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Украіна}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Украіна}} [[ФК Металіст 1925 Харкаў|Металіст 1925]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2002| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Ніва Вінніца|Ніва-Світанак (Вінніца)]]|7 (2) |2002—2006| {{Сцяг|Украіна||20px}} ВФК-Карпаты (Львоў) |73 (23) }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2006—2014| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Карпаты Львоў|Карпаты (Львоў)]]|52 (0) |2006—2008| {{Фарм-клуб}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Карпаты-2 Львоў|Карпаты-2 (Львоў)]]|14 (2) |2013| {{Арэнда}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Арсенал Кіеў|Арсенал (Кіеў)]]|11 (1) |2015| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр (Салігорск)]]|15 (1) |2016| {{Сцяг|Узбекістан||20px}} [[ФК Алмалык|Алмалык]]|12 (2) |2016—2019| {{Сцяг|Кіпр||20px}} [[ФК Эрміс Арадыпу|Эрміс (Арадыпу)]]|88 (15) |2019—2022| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Рух Львоў|Рух (Львоў)]]|56 (2) |2022—| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Металіст 1925 Харкаў|Металіст 1925 (Харкаў)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2005|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юнацкая зборная Украіны па футболе|Украіна (да 16)]]|2 (0) |2006|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юнацкая зборная Украіны па футболе|Украіна (да 17)]]|7 (0) |2006—2007|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юніёрская зборная Украіны па футболе|Украіна (да 18)]]|14 (0) |2007—2008|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юніёрская зборная Украіны па футболе|Украіна (да 19)]]|16 (2) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 16 снежня 2017 }} '''Яраслаў Мартынюк''' (нар. {{ДН|20|2|1989}}, {{месца нараджэння|Вінніца|ў Вінніцы}}, [[УССР]]) — украінскі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] харкаўскага [[ФК Металіст 1925 Харкаў|«Металіста 1925»]]. == Клубная кар’ера == Пачаў займацца футболам у родным горадзе [[Вінніца]]. Затым вучыўся ў львоўскім вучылішчы фізічнай культуры, дзе трэнерам быў [[Алег Родзін]]. У [[Чэмпіянат Украіны па футболе|чэмпіянаце Украіны]] дэбютаваў 19 лістапада 2006 года ў матчы [[ФК Чарнаморац Адэса|«Чарнаморац»]] — [[ФК Карпаты Львоў|«Карпаты»]] (1:0), выйшаўшы на замену на 84 хвіліне. Да канца другой паловы сезона 2012/13 гуляў на правах арэнды за кіеўскі [[ФК Арсенал Кіеў|«Арсенал»]]. Дэбютаваў у першым жа матчы вясновай часткі сезона ў гульні супраць днепрапятроўскага [[ФК Дняпро Днепрапятроўск|«Дняпра»]]. У студзені 2015 года разарваў кантракт з «Карпатамі» і пакінуў каманду ў статусе [[Свабодны агент|свабоднага агента]]<ref>[http://www.ua-football.com/ukrainian/high/54b0325a.html Мартинюк залишив «Карпати»]</ref>. 23 лютага 2015 года пасля прагляду падпісаў кантракт з салігорскім [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёрам»]]<ref>[http://football.by/news/67065.html Джурабаев и Мартынюк подписали соглашения с "Шахтером"]</ref>. Сезон 2015 распачаў асноўным апорным паўабаронцам гарнякоў, але пазней страціў месца ў складзе, стаў толькі выхадзіць на замену. Па заканчэнні сезона кантракт з паўабаронцам было вырашана не падаўжаць, і ў лістападзе 2015 года Мартынюк пакінуў «Шахцёр»<ref>[http://www.pressball.by/news/football/217885 Футбол. Афанасьев, Чович и Мартынюк покинули солигорский "Шахтер"]</ref>. У сакавіку 2016 года далучыўся да ўзбецкага [[ФК Алмалык|«Алмалыка»]], а ў ліпені 2016 года стаў іграком кіпрскага [[ФК Эрміс Арадыпу|«Эрміса»]], дзе выступаў на працягу трох гадоў. У ліпені 2019 года вярнуўся ва Украіну, далучыўшыся да першалігавага львоўскага [[ФК Рух Львоў|«Руха»]], якому дапамог выйсці ў Прэм’ер-лігу. У ліпені 2022 года перайшоў у харкаўскі [[ФК Металіст 1925 Харкаў|«Металіст 1925»]]. == Міжнародная кар’ера == У 2005—2008 гадах выступаў за юнацкія зборныя Украіны розных узростаў. У 2008 годзе выклікаўся таксама ў моладзевую зборную Украіны, але так і не з’явіўся на полі. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мартынюк Яраслаў Пятровіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Украіны]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Карпаты Львоў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Карпаты-2 Львоў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арсенал Кіеў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Салігорск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК АГМК]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Эрміс Арадыпу]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рух Львоў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Металіст 1925 Харкаў]] a9n93ynsuasv4nhs7bkcxiflbair4s6 0 224371 4164466 4005777 2022-07-25T06:20:53Z Artsiom91 31770 пакінуў «Галатасарай» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Арда Туран | выява = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Турцыя}} | рост = | вага = | цяперашні клуб = ''няма'' | нумар = | пазіцыя = атакавалы [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]], левы вінгер | маладзёжныя клубы = {{футбольная кар’ера |1996—1999|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Алтынтэпсі Макелспор|Алтынтэпсі Макелспор]]| |1999—2004|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Галатасарай|Галатасарай]]}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2004—2011|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Галатасарай|Галатасарай]]|127 (28) |2005—2006|{{арэнда}} {{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Манісаспор|Манісаспор]]|15 (2) |2011—2015|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Атлетыка Мадрыд|Атлетыка Мадрыд]]|127 (13) |2015—2020|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Барселона|Барселона]]|36 (5) |2018—2020|{{арэнда}} {{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Істанбул Башакшэхір|Істанбул Башакшэхір]]|37 (2) |2020—2022|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Галатасарай|Галатасарай]]|39 (4) }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2004—2006|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[Юнацкая зборная Турцыі па футболе, да 19 гадоў|Турцыя (да 19)]]|18 (8) |2005—2006|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[Маладзёжная зборная Турцыі па футболе|Турцыя (да 21)]]|3 (1) |2006—2017|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[Зборная Турцыі па футболе|Турцыя]]|100 (16) }} |медалі = {{турнір|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе|Чэмпіянаты Еўропы]]}} {{медаль|Бронза|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе 2008|Аўстрыя/Швейцарыя 2008]]}} {{турнір|[[Міжземнаморскія гульні]]}} {{медаль|Срэбра|[[Міжземнаморскія гульні 2005|Альмерыя 2005]]|[[Футбол на Міжземнаморскіх гульнях 2005|футбол]]}} | абнаўленне даных пра клуб = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне даных пра зборную = 21 лютага 2020 }} '''Арда Туран''' ({{lang-tr|Arda Turan}}; нар. {{ДН|30|1|1987}}, {{МН|Стамбул}}, [[Турцыя]]) — [[Турцыя|турэцкі]] футбаліст, атакуючы паўабаронца. Ігрок [[зборная Турцыі па футболе|нацыянальнай зборнай Турцыі]] (2006—2017). Лічыцца аднім з найлепшых футбалістаў Турцыі. == Клубная кар’ера == Арда з’яўляецца выхаванцам футбольнай акадэміі [[ФК Галатасарай|«Галатасарая»]]. Да асноўнай каманды стаў падцягвацца яшчэ ў часы працы ў клубе [[Георгэ Хаджы]]. Першы афіцыйны матч правёў у гульні на [[Кубак Турцыі па футболе|Кубак Турцыі]] супраць [[ФК Бурсаспор|«Бурсаспора»]] 22 студзеня 2005 года. У 2006 годзе быў аддадзены ў арэнду ў клуб [[Турэцкая суперліга|Суперлігі]] [[ФК Манісаспор|«Манісаспор»]]. Напачатку [[Суперліга Турцыі 2006/2007|сезона 2006/07]] вярнуўся з арэнды і ў хуткім часе стаў іграком асновы клуба. 10 жніўня 2011 года Туран перайшоў у мадрыдскі [[ФК Атлетыка Мадрыд|«Атлетыка»]], падпісаўшы кантракт на 4 гады<ref>[http://www.galatasaray.org/futbol/futbol_as/haber/10787.php Arda Turan'ın Transferi Konusunda Anlaşma Sağlandı]. Galatasaray.org</ref>. Сума трансферу склала 12 млн еўра, што стала самым дарагім трансферам турэцкага футбаліста<ref>[http://www.fifa.com/world-match-centre/nationalleagues/nationalleague=saudi-arabia-saudi-professional-league-2000000091/news/newsid/149/154/5/index.html Heavyweights keep a low profile] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141018004538/http://www.fifa.com/world-match-centre/nationalleagues/nationalleague=saudi-arabia-saudi-professional-league-2000000091/news/newsid/149/154/5/index.html |date=18 кастрычніка 2014 }}. FIFA.com</ref>. Дэбютаваў за новы клуб 28 жніўня 2011 года супраць [[ФК Асасуна Памплона|«Асасуны»]], выйшаўшы на замену ў другім тайме. У [[Ліга Еўропы УЕФА|Лізе Еўропы]] дэбютаваў у стартавым складзе 15 верасня 2011 года ў матчы супраць [[ФК Сэлтык|«Сэлтыка»]], адзначыўся галавым пасам. У [[Ла Ліга 2013/2014|сезоне 2013/14]] быў адным з асноўных ігракоў каманды, калі «Атлетыка» здолеў атрымаць перамогу ў чэмпіянаце Іспаніі і дайсці да фіналу [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў]]. 10 ліпеня 2015 года афіцыйна перайшоў у [[ФК Барселона|«Барселону»]], падпісаўшы пяцігадовы кантракт. Сума трансферу склала 34 млн еўра<ref>[http://by.tribuna.com/football/1031215139.html Туран подписал с «Барселоной» контракт на 5 лет]</ref>. Пры гэтым, з-за забароны «Барселоны» на рэгістрацыю новых ігракоў Арда змог выйсці на поле толькі ў студзені 2016 года. У сезоне 2017/18 не правёў за «Барселону» ніводнага матча, і ў студзені 2018 года быў аддадзенны ў арэнду клубу [[ФК Істанбул Башакшэхір|«Істанбул Башакшэхір»]] на 2,5 гады<ref>[https://by.tribuna.com/football/1059186292.html Арда Туран перешел из «Барселоны» в «Истанбул»]</ref>. 4 мая 2018 года за напад на арбітра быў выдалены і неўзабаве атрымаў 16-матчавую дыскваліфікацыю, якая пазней была скарочана да 10 матчаў. У студзені 2020 года арэнда ў «Істанбуле» была датэрмінова спынена<ref>[https://by.tribuna.com/football/1082073514.html Туран досрочно завершил аренду в «Истанбуле». Права на него принадлежат «Барселоне»]</ref>. У жніўні 2020 года вярнуўся ў [[ФК Галатасарай|«Галатасарай»]]<ref>[https://football.by/news/142524.html Туран продолжит карьеру в "Галатасарае"]</ref>, дзе гуляў да канца сезона 2021/22. == Міжнародная кар’ера == За нацыянальную [[Зборная Турцыі па футболе|зборную Турцыі]] дэбютаваў у 2006 годзе. На [[чэмпіянат Еўропы па футболе 2008|чэмпіянаце Еўропы 2008]] Арда забіў два мячы, ў тым ліку пераможны ў браму швейцарцаў. == Дасягненні == '''«Галатасарай»''': * [[Чэмпіянат Турцыі па футболе|Чэмпіён Турцыі]]: 2008 * Уладальнік [[Кубак Турцыі па футболе|Кубка Турцыі]]: 2005 * Уладальнік [[Суперкубак Турцыі па футболе|Суперкубка Турцыі]]: 2008 '''«Атлетыка»''': * [[Чэмпіянат Іспаніі па футболе|Чэмпіён Іспаніі]]: 2014 * Уладальнік [[Кубак Іспаніі па футболе|Кубка Іспаніі]]: 2013 * Уладальнік [[Суперкубак Іспаніі па футболе|Суперкубка Іспаніі]]: 2014 * Пераможца [[Ліга Еўропы УЕФА|Лігі Еўропы]]: 2012 * Уладальнік [[Суперкубак УЕФА|Суперкубка Еўропы]]: 2012 '''«Барселона»''': * [[Чэмпіянат Іспаніі па футболе|Чэмпіён Іспаніі]]: [[Ла Ліга 2015/2016|2016]] * Уладальнік [[Кубак Іспаніі па футболе|Кубка Іспаніі]] (2): 2016, 2017 * Уладальнік [[Суперкубак Іспаніі па футболе|Суперкубка Іспаніі]]: 2016 {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://en.clubatleticodemadrid.com/jugadores/arda-turan-2 Афіцыйны профіль на сайце мадрыдскага «Атлетыка»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130307083345/http://en.clubatleticodemadrid.com/jugadores/arda-turan-2 |date=7 сакавіка 2013 }} {{ref-en}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = background:#E30A17; color:white; border: 1px solid #BF000B; |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Турцыі |Склад зборнай Турцыі па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2008 |Склад зборнай Турцыі па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2016 }} {{DEFAULTSORT:Туран Арда}} [[Катэгорыя:Футбалісты Турцыі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Турцыі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Галатасарай]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Манісаспор]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Атлетыка Мадрыд]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Барселона]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Істанбул Башакшэхір]] o4bvoc27zaevmf1f3upgue4mxf9omkc 0 225500 4164538 4120694 2022-07-25T08:56:56Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Кастэн, Фішэр, Понграчыч, Брэкала, Камінскі, Гілавагі, Сванберг, Рэджбечай, Франіч, Мармуш, Вімер, - Вільям, Брукс, Шлагер, Лукебакіа wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Вольфсбург |Лагатып = Logo-VfL-Wolfsburg.svg |ПоўнаяНазва = Verein für Leibesübungen Wolfsburg |Мянушкі = |Заснаваны = [[12 верасня]] [[1945]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Вольфсбург]], [[Германія]] |Стадыён = [[Фольксваген Арэна]] |Умяшчальнасць = 30 000 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2021/2022|2021/22]] |Месца = 12 месца |Сайт = http://www.vfl-wolfsburg.de/ | pattern_la1 = _wolfsburg2122h | pattern_b1 = _wolfsburg2122h | pattern_ra1 = _wolfsburg2122h | pattern_sh1 = _wolfsburg2122h | pattern_so1 = _wolfsburg2122h | leftarm1 = 81F733 | body1 = 81F733 | rightarm1 = 81F733 | shorts1 = 81F733 | socks1 = 81F733 | pattern_la2 = _wolfsburg2122a | pattern_b2 = _wolfsburg2122a | pattern_ra2 = _wolfsburg2122a | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = 003333 | body2 = 003333 | rightarm2 = 003333 | shorts2 = 003333 | socks2 = 003333 | pattern_la3 = _wolfsburg1920a | pattern_b3 = _wolfsburg1920a | pattern_ra3 = _wolfsburg1920a | pattern_sh3 = | pattern_so3 = _wolfsburg1920a | leftarm3 = 77BBFF | body3 = 77BBFF | rightarm3 = 77BBFF | shorts3 = 77BBFF | socks3 = FFFFFF }} '''«Вольфсбург»''' ({{lang-de|VfL Wolfsburg}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Вольфсбург]]. Заснаваны ў [[1945]] годзе. [[Чэмпіянат Германіі па футболе|Чэмпіён Германіі]] 2009 года, уладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]] [[2015]] года. Клуб вырас з мультыспартыўнага клуба для супрацоўнікаў завода па вытворчасці аўтамабіляў [[Volkswagen|«Фольксваген»]] у горадзе Вольфсбург, і з’яўляецца даччынай кампаніяй [[Volkswagen Group]]<ref>[http://annualreport2009.volkswagenag.com/additionalinformation/chronicle2009.html «Wolkswagen Group Annual Report 2009»]. volkswagenag.com</ref><ref>[http://www.vfl-wolfsburg.de/intern-leistungszentrum0.html «VfL Wolfsburg Club History»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110927184912/http://www.vfl-wolfsburg.de/intern-leistungszentrum0.html |date=27 верасня 2011 }}. vfl-wolfsburg.de</ref>. == Гісторыя == === 1938—1946 === Горад [[Вольфсбург]] быў заснаваны ў [[1938]] годзе як горад для рабочых завода [[Фольксваген]]. Першым футбольным клубам, які асацыюецца з аўтазаводам, быў «BSG Volkswagenwerk Stadt des KdF-Wagen». Гэтая каманда гуляла ў Гаўлізе Ост-Гановер у сезонах 1943/44 і 1944/45. [[12 верасня]] [[1945]] года быў заснаваны новы клуб — «VSK Вольфсбург». яго форма была бела-зялёнай і цяпер яна таксама выкарыстоўваецца. [[15 снежня]] [[1945]] года ў клубе адбыўся крызіс, які амаль спыніў яго існаванне, бо ўсе ігракі за выключэннем аднаго пакінулі клуб. [[Ёзэф Маер]], адзіны пакінуты ігрок, працаваў разам з [[Вілі Гілберт]]ам па адраджэнні каманды і набору новых ігракоў. За год была створана новая каманда вядомая цяпер як «VfL Вольфсбург». У канцы лістапада [[1946]] года клуб згуляў таварыскую гульню з [[ФК Шальке 04 Гельзенкірхен|«Шальке 04»]] на стадыёне, які належыць «Фольксвагену», стаўшы такім чынам пераемнікам «BSG Volkswagenwerk Stadt des KdF-Wagen» і атрымаўшы спонсарскую падтрымку кампаніі. === 1946—1963 === «Вольфсбург» павольна, але ўстойліва прагрэсаваў у наступныя сезоны. Яны перамаглі ў некалькіх аматарскіх першынствах, але былі няздольныя прасунуцца наперад у плэй-оф на павышэнне, пакуль нарэшце, у [[1954]] годзе, не перамаглі футбольны клуб «Гайдэр» з лікам 2:1, што дазволіла клуба прабіцца ў [[Оберліга Поўнач|Оберлігу Поўнач]]. Тым не менш Вольфсбург змагаўся за выжыванне ва ўсіх наступных сезонах, пакуль нарэшце не вылецеў у [[1959]] годзе. У [[1963]] годзе, на момант стварэння першай прафесійнай нямецкай футбольнай лігі — [[Бундэсліга|Бундэслігі]], Вольфсбург зноў гуляў у Оберлізе Поўнач, якая ў той час была другой па значнасці лігай. === 1963—1997 === «Вольфсбург» знаходзіўся ў другім дывізіёне наступны тузін гадоў, на той момант іх найлепшым дасягненнем было другое месца ў 1970 годзе. Гэтае другое месца дазволіла ім змагацца ў плэй-оф за выхад у Бундэслігу, але там яны выглядалі слаба і прабіцца ў галоўную лігу Германіі не здолелі. З сярэдзіны 1970-х і да пачатку 1990-х гадоў «Вольфсбург» гуляў у аматарскай Оберлізе Поўнач. Паслядоўныя фінішы на першым месцы ў 1991 і 1992 гадах, а затым і поспех у плэй-оф дазволіў ім выступаць у сезоне 1992/93 у [[Другая нямецкая Бундэсліга|Другой Бундэслізе]]. «Вольфсбург» бесперапынна дамагаўся пэўнага поспеху на працягу ўсіх 1990-х. Каманда выйшла ў фінал [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]] ў 1995 годзе, дзе прайграла мёнхенгладбахскай [[ФК Барусія Мёнхенгладбах|«Барусіі»]] з лікам 0:3. Фінішаваўшы другім у сезоне 1996/97, «Вольфсбург» усё ж такі здолеў прабіцца ў Бундэслігу. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Бельгія}}|Бр|[[Кун Кастэлс]] {{капітан}}||1992}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Бр|[[Паваа Перван]]||1987}} {{Ігрок|45|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Ліна Кастэн]]||2001}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Кіліян Фішэр]]||2000}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Бельгія}}|Аб|[[Себасцьян Борнау]]||1999}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Максенс Лакруа]]||2000}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Мікі ван дэ Вен]]||2001}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Паўлу Атавіу]]||1994}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Францыя}}|Аб|[[Жэром Русіён]]||1993}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|Аб|[[Кевін Мбабу]]||1995}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Харватыя}}|Аб|[[Марын Понграчыч]]||1997}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Бельгія}}|ПА|[[Астэр Вранкс]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Швейцарыя||20px}}|ПА|[[Рэната Штэфен]]||1991}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Харватыя}}|ПА|[[Ёсіп Брэкала]]||1998}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Польшча}}|ПА|[[Якуб Камінскі]]||2002}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Рыдле Баку]]||1998}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|22|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Фелікс Нмеча]]||2000}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Максіміліян Арнальд]]||1994}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Жазуа Гілавагі]]||1990}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Янік Герхард]]||1994}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Швецыя}}|ПА|[[Маціяс Сванберг]]||1999}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Элвіс Рэджбечай]]||1997}} {{Ігрок|38|{{Сцяг|Харватыя}}|ПА|[[Бартал Франіч]]||2000}} {{Ігрок|40|{{Сцяг|ЗША}}|ПА|[[Кевін Парэдэс]]||2003}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Лука Вальдшміт]]||1996}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Макс Крузэ]]||1988}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Лукас Нмеча]]||1998}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Максіміліян Філіп]]||1994}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Польшча}}|Нап|[[Барташ Бялак]]||2001}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Ёнас Вінд]]||1999}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Егіпет}}|Нап|[[Амар Мармуш]]||1999}} {{Ігрок|39|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Нап|[[Патрык Вімер]]||2001}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.vfl-wolfsburg.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Вольфсбург}} {{Бундэсліга}} {{Чэмпіёны Германіі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Вольфсбург]] [[Катэгорыя:ФК Вольфсбург| ]] k7uififgcr63la7jajeziv1jjnt3cei 0 225502 4164592 4064731 2022-07-25T11:32:44Z Artsiom91 31770 абнаўленне звестак; + Геслер, Штарк, Піпер, Бучэнан, К’яродыя, Стагэ, Голер, Берк, - Плогман, Топрак, Май, Страўдзі, Шонфельдэр, Якабсен, Асале wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Вердэр}} {{Футбольны клуб |Назва = Вердэр |Лагатып = SV-Werder-Bremen-Logo.svg |ПоўнаяНазва = Sportverein Werder Bremen von 1899 e. V. |Заснаваны = [[4 лютага]] [[1899]] |Горад = [[Брэмен]], [[Германія]] |Стадыён = [[Везерштадыян]] |Умяшчальнасць = 42 100 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = [[Другая Бундэсліга 2021/2022|2021/22]] |Месца = {{Рост}} 2 месца ў [[Другая Бундэсліга|Другой Бундэслізе]] |Сайт = http://www.werder.de/ | pattern_la1 = _werder2223h | pattern_b1 = _werder2223h | pattern_ra1 = _werder2223h | pattern_sh1 = _werder2223h | pattern_so1 = _werder2223hl | leftarm1 = 039A59 | body1 = 039A59 | rightarm1 = 039A59 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 039A59 | pattern_la2 = _werder2122a | pattern_b2 = _werder2122a | pattern_ra2 = _werder2122a | pattern_sh2 = _werder2122a | pattern_so2 = _werder2122a | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 008557 | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _werder2122t | pattern_b3 = _werder2122t | pattern_ra3 = _werder2122t | pattern_sh3 = _werder2122t | pattern_so3 = _werder2122t | leftarm3 = 000000 | body3 = 000000 | rightarm3 = 000000 | shorts3 = 000000 | socks3 = 000000 }} '''«Вердэр»''' ({{lang-de|SV Werder Bremen}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Брэмен]]. Заснаваны ў [[1899]] годзе. Чатырохразовы [[Чэмпіянат Германіі па футболе|чэмпіён Германіі]] (1965, 1988, 1993, 2004), шасціразовы пераможца [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]] (1961, 1991, 1994, 1999, 2004, 2009). Пераможца [[Кубак уладальнікаў Кубкаў УЕФА|Кубка ўладальнікаў кубкаў]] (1992), фіналіст [[Кубак УЕФА|Кубка УЕФА]] (2009). Клуб быў заснаваны [[4 лютага]] [[1899]] года як «Fußballverein Werder»<ref>[http://www.uefa.com/uefachampionsleague/clubs/club=50040/profile/index.html «SV Werder Bremen»]. UEFA.</ref> групай з шаснаццаці прафесійна-тэхнічных школаў, якія выйгралі прыз спартыўнага абсталявання<ref>[http://www.forbes.com/lists/2010/34/soccer-10_Werder-Bremen_340031.html «#16 Werder Bremen»]. Forbes Magazine.</ref>. Яны ўзялі сваю назву ад рэдка выкарыстоўваемага рэгіянальнага нямецкага слова «рачны паўвостраў», якое апісвае бераг ракі ў месцы, дзе спачатку гуляла каманда. На дадзены момант таварыства «Вердэр» налічвае 39 100 членаў<ref>[http://www.weltfussball.de/teams/werder-bremen/1/ «Werder Bremen.:. Steckbrief»]. Weltfussball.</ref>. == Гісторыя == Пасля шматлікіх рэгіянальных поспехаў і заваёваў кубка, яго першы нацыянальны поспех прыйшоў з перамогай у [[Кубак Германіі па футболе|Кубку Германіі]] ў 1961 годзе. Калі ў 1962 годзе была створана [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]], Брэмен стаў чэмпіёнам яе другога сезона ў 1965 годзе. Клуб пакінуў Бундэслігу ў 1980 годзе на адзін сезон і вярнуўся туды са сваім новым трэнерам [[Ота Рэхагель|Ота Рэхагелем]] для новых перамог: другое месца ў 1983 і 1986 гадах, і яшчэ адно званне чэмпіёна ў 1988 годзе. У Кубку Германіі «Вердэр» выходзіў у фінал у 1989 і 1990 гадах, але канчаткова перамог у 1991 годзе. У наступным еўрапейскім [[Кубак уладальнікаў Кубкаў УЕФА|Кубку Кубкаў]] Брэмен таксама быў паспяховы і выйграў яго ў 1992 годзе. У 1993 годзе «Вердэр» стаў чэмпіёнам у трэці раз. Кубак Германіі быў выйграны зноў і на наступны 1994 год. У 1995 годзе Рэхагель сышоў з каманды, каб трэніраваць [[ФК Баварыя Мюнхен|«Баварыю Мюнхен»]], і гэта прывяло да крызісу, які скончыўся толькі ў 1999 годзе з прыходам новага трэнера [[Томас Шааф|Томаса Шаафа]]. Брэмен перамог «Баварыю» ў фінале Кубка. Наступныя гады клуб замацаваўся ў верхняй палове табліцы лігі. У 2004 годзе, праз пяць гадоў пасля прыходу Томаса Шаафа, «Вердэр» заваяваў свой чацвёрты тытул чэмпіёна. Каманда вырвалася на 9 ачкоў наперад і мела дзве гульні ў запасе, перад выязной гульнёй з супернікам — «Баварыяй». «Вердэр» перамог 3:1 і аформіў чэмпіёнства. Ледзь пазней клуб перамог каманду з [[Другая Бундэсліга|Другой Бундэслігі]] [[ФК Алеманія Ахен|«Алеманію»]] 3:2 у фінале Кубка Германіі. Гэта быў пяты кубак у гісторыі клуба. У выніку, у 2004 годзе быў зроблены залаты дубль (яго дамагаліся толькі чатыры каманды ў [[Германія|Германіі]]). У 2009 годзе каманда прабілася ў фінал [[Кубак УЕФА|Кубка УЕФА]], але прайграла ў авертайме данецкаму [[ФК Шахцёр Данецк|«Шахцёру»]] з лікам 1:2. Але затое каманда перамагла ў фінале Кубка Германіі ў леверкузенскага [[ФК Баер Леверкузен|«Баера»]] з лікам 1:0, заваяваўшы шосты кубак у сваёй гісторыі. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Чэхія}}|Бр|[[Іржы Паўленка]]||1992}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Міхаэль Цэтэрэр]]||1995}} {{Ігрок|38|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Эдуарду Геслер]]||1999}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Энтані Юнг]]||1991}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Ніклас Штарк]]||1995}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Амас Піпер]]||1998}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Мітчэл Вайзер]]||1994}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Сербія}}|Аб|[[Мілаш Велькавіч]]||1995}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Лі Бучэнан]]||2001}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Фелікс Агу]]||1999}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Аб|[[Марка Фрыдль]] {{капітан}}||1998}} {{Ігрок|36|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Крысціян Грос]]||1989}} {{Ігрок|39|{{Сцяг|Італія}}|Аб|[[Фабіа К’яродыя]]||2005}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Данія}}|ПА|[[Енс Стагэ]]||1996}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|10|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Леанарда Бітэнкурт]]||1993}} <!--{{Ігрок|16|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Оскар Шонфельдэр]]||2001}}--> {{Ігрок|20|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Рамана Шмід]]||2000}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ніклас Шміт]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Мікалай Рап]]||1996}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Бенжамін Голер]]||1999}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Балгарыя}}|ПА|[[Ілія Груеў]]||2000}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Жан-Мануэль Мбом]]||2000}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Марвін Дукш]]||1994}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Шатландыя}}|Нап|[[Олівер Берк]]||1997}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Ніклас Фюлькруг]]||1993}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Абдэнега Нанкішы]]||2002}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Эрэн Дынкчы]]||2001}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Нік Вальтэмадэ]]||2002}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Дэян Гален]]||2002}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.werder.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} {{Чэмпіёны Германіі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Вердэр]] [[Катэгорыя:ФК Вердэр| ]] 553mm8eqs5znv3jaev0zmnxhsbhcwvt 0 225895 4164557 4120797 2022-07-25T09:40:30Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Урэмавіч, Кені, Шуніч, Айчбергер, Гехтэр, Альдэрэтэ, Зефёйк, Пёнтак, Лукебакіа, Вольшлегер, Эджуке, Нганкам, - Шволаў, Кёрбер, Штарк, Клюнтэр, Аскасібар, Бельфадыль wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Герта |Лагатып = <!--Hertha Berlin SC.png--> |ПоўнаяНазва = Hertha Berliner Sport-Club von 1892 e.V. |Мянушкі = |Заснаваны = [[25 ліпеня]] [[1892]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Берлін]], [[Германія]] |Стадыён = [[Алімпіяштадыян (Берлін)|Алімпіяштадыян]] |Умяшчальнасць = 74 475 |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 16 месца |Сайт = http://www.hertha.de/ | pattern_la1 = _hertha2122h | pattern_b1 = _hertha2122h | pattern_ra1 = _hertha2122h | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _hertha1920h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 0000FF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _hertha2122a | pattern_b2 = _hertha2122a | pattern_ra2 = _hertha2122a | pattern_sh2 = _hertha2122a | pattern_so2 = | leftarm2 = 00003E | body2 = 00003E | rightarm2 = 00003E | shorts2 = 00003E | socks2 = 00003E | pattern_la3 = | pattern_b3 = _nikechallenge3r | pattern_ra3 = | pattern_sh3 = | pattern_so3 = | leftarm3 = FF0000 | body3 = FF0000 | rightarm3 = FF0000 | shorts3 = FF0000 | socks3 = FF0000 }} '''«Герта»''' ({{lang-de|Hertha BSC}}) — нямецкі футбольны клуб з горада [[Берлін]]. Заснаваны ў [[1892]] годзе. Двухразовы [[Чэмпіянат Германіі па футболе|чэмпіён Германіі]] (1930, 1931) і [[Кубак лігі Германіі|Кубка нямецкай лігі]] (2001, 2002). Клуб быў адным з заснавальнікаў нямецкай футбольнай асацыяцыі ў [[Лейпцыг]]у ў 1900 годзе. == Гісторыя == === Раннія часы === Футбольны клуб «Герта» быў заснаваны 25 ліпеня 1892 года і называўся «БФК Герта 92». Маладыя людзі, якія заснавалі клуб доўга разважалі над назвай, пакуль адзін з іх не ўспомніў, як падарожнічаў з бацькам на параходзе «Герта». На трубе ў парахода былі бела-блакітныя палоскі, колеры якіх сталі колерамі формы каманды. А само слова «Герта» — варыяцыя слова «[[Нертус]]» (багіня ўрадлівасці ў старажытнагерманскай [[міфалогія|міфалогіі]]). Так што, у назве клуба аб’ядналіся мора, у выглядзе парахода, і суша, у выглядзе багіні. Мянушка «Герты» аналагічная [[ФК Ювентус|«ювентусаўскай»]] — старая дама «Die Alte Dame». Прыстаўка BSC, якая азначае Berliner Sport-Club, з’явілася ў 1920 годзе, калі добра выступаючая ў футболе, але бедная фінансава «Герта» злілася з заможным Берлінскім спартыўным клубам. === Утварэнне Бундэслігі === Падчас фарміравання [[Нямецкая Бундэсліга|Бундэслігі]], у 1963 годзе «Герта» была лепшым клубам [[Берлін]]а і таму аўтаматычна атрымала права ўдзельнічаць у новым спаборніцтве. У першым сваім сезоне ў Бундэслізе «Герта» паказала сябе моцным серадняком, але ўжо на наступны сезон яе ўжо чакала паніжэнне ў класе з-за спробы подкупу ігракоў, а таксама па нейкіх палітычных матывах. Многія людзі ўсё роўна жадалі бачыць у Бундэслізе каманду з Берліна і таму на наступны сезон у Бундэслізе абгрунтавалася каманда [[ФК Тасманія-1900 Берлін|«Тасманія-1900»]], якая ў тым сезоне паказала галоўны антырэкорд Бундэслігі, выйграўшы толькі два матчы, чатыры разы згуляўшы ўнічыю і прайграўшы 28 разоў пры розніцы мячоў 15:108<ref>[http://www.abseits-soccer.com/clubs/tasmania.html «Tasmania Berlin-Gropiusstadt»]. Abseits Guide to Germany.</ref>. Пасля такога буйнога правалу берлінцы сталі спрабаваць знайсці спосаб вярнуць у галоўную лігу краіны «Герту» і ў [[Футбольная Бундэсліга Германіі 1968/1969|сезоне 1968/69]] яны здолелі гэта зрабіць. Неўзабаве, у 1971 годзе клуб трапіў у фінансавыя непрыемнасці — утварылася запазычанасць на суму ў 6 млн марак. Берлінцы знайшлі выхад з гэтага становішча шляхам продажу былога стадыёну. У 1970-х гадах «Герта» трывала замацавалася ў Першай Бундэслізе. У [[Футбольная Бундэсліга Германіі 1974/1975|сезоне 1974/75]] берлінцы занялі другое месца пасля [[Мёнхенгладбах|мёнхенгладбахскай]] [[ФК Барусія Мёнхенгладбах|«Барусіі»]]. У 1977 і 1979 гадах клуб выйшаў у фінал [[кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]], і ў тым жа 1979 годзе ў паўфінал [[Кубак УЕФА|Кубка УЕФА]]<ref>[http://www.abseits-soccer.com/clubs/hertha.html «Hertha BSC Berlin»]. Abseits Guide to Germany.</ref>. Аднак зноў камандзе рушыў услед спад і ў [[Футбольная Бундэсліга Германіі 1979/1980|сезоне 1979/80]] яна вылецела ў [[Другая нямецкая Бундэсліга|Другую Бундэслігу]], адкуль вярнулася толькі ў [[Футбольная Бундэсліга Германіі 1990/1991|сезоне 1990/91]], пасля чаго зноў апусцілася ў Другую Бундэслігу. У 1997 годзе «Герта» вярнулася ў Бундэслігу. === Апошнія гады === У 2001 і 2002 гадах «Герта» заваявала [[Кубак нямецкай лігі|Кубак лігі Германіі]]. У 2006 годзе каманда здолела перамагчы [[Кубак Інтэртота]]. У сезоне 2007/08, нягледзячы на фініш на 10 месцы, клуб перамог у рэйтынгу [[Fair Play]] і ўдзельнічаў у [[Кубак УЕФА|Кубку УЕФА]] 2008/09. У [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2008/2009 гадоў|сезоне 2008/09]] «Герта» заняла 4-е месца і атрымала права выступаць у еўракубках, але праз год вылецела ў Другую Бундэслігу. Клуб у сезоне 2010/11 выступаў у Другой Бундэслізе, за 3 туры да заканчэння чэмпіянату «Герта» заваявала пуцёўку ў элітны нямецкі дывізіён. [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2011/2012|Сезон 2011/12]] берлінцы пачалі ў першай па значнасці лізе, аднак, заняўшы 16-е месца, саступілі ў плэй-оф [[ФК Фартуна Дзюсельдорф|«Фартуне»]] з Дзюсельдорфа і зноў выбылі ў Другую Бундэслігу. У сезоне 2012/13 «Герта» атрымала перамогу ў другім дывізіёне і зноў трапіла ў Бундэслігу. == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" <!--{{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Аляксандр Шволаў]]||1992}}--> {{Ігрок|22|{{Сцяг|Нарвегія}}|Бр|[[Рунэ Ярстэйн]]||1984}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Данія}}|Бр|[[Олівер Крыстэнсен]]||1999}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Славакія}}|Аб|[[Петар Пекарык]]||1986}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Нарвегія}}|Аб|[[Фрэдрык Андрэ Б’ёркан]]||1998}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Бельгія}}|Аб|[[Дэдрык Баята]]||1990}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Харватыя}}|Аб|[[Філіп Урэмавіч]]||1997}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Англія}}|Аб|[[Джонджа Кені]]||1997}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Максіміліян Мітэльштэт]]||1997}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Марк-Олівер Кемпф]]||1995}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Марвін Платэнгарт]] {{капітан}}||1992}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Мартан Дардаі]]||2002}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Харватыя}}|Аб|[[Іван Шуніч]]||1996}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Юліян Айчбергер]]||2004}} {{Ігрок|44|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Лінус Гехтэр]]||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Парагвай}}|Аб|[[Амар Альдэрэтэ]]||1996}} {{Ігрок||{{Сцяг|Нідэрланды}}|Аб|[[Дэявайсіа Зефёйк]]||1998}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Чэхія}}|ПА|[[Уладзімір Дарыда]]||1990}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|8|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Суат Сердар]]||1997}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Нідэрланды}}|ПА|[[Юрген Экеленкамп]]||2000}} <!--{{Ігрок|18|{{Сцяг|Аргенціна}}|ПА|[[Сант’яга Аскасібар]]||1997}}--> {{Ігрок|27|{{Сцяг|Гана}}|ПА|[[Кевін-Прынс Баатэнг]]||1987}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Люка Тузар]]||1997}} {{Ігрок||{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ёнас Міхельбрынк]]||2001}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Дэві Зельке]]||1995}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Польшча}}|Нап|[[Кшыштаф Пёнтак]]||1995}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Мізіян Мааліда]]||1999}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Бельгія}}|Нап|[[Додзі Лукебакіа]]||1997}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Чарнагорыя}}|Нап|[[Стэван Явеціч]]||1989}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Марка Рыхтэр]]||1997}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Лука Вольшлегер]]||2003}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Келіян Нсана]]||2002}} {{Ігрок|30|{{Сцяг|Паўднёвая Карэя}}|Нап|[[Дон Чжун Лі]]||1997}} <!--{{Ігрок|33|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Нап|[[Дышон Рэдан]]||2001}}--> {{Ігрок|40|{{Сцяг|Нігерыя}}|Нап|[[Чыдэра Эджуке]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Германія}}|Нап|[[Джэсік Нганкам]]||2000}} {{Канец складу}} {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.hertha.de/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} {{Чэмпіёны Германіі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Герта Берлін]] [[Катэгорыя:ФК Герта Берлін| ]] [[Катэгорыя:1892 год у Берліне]] 1ijkomxvtb0zuapg6a0x4p06gfcvj8y 0 225898 4164586 4120778 2022-07-25T11:09:56Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Вагнаман, Айдоніс, Авуджа, Чурлінаў, Клемент, Перэа, Куол, - Дыдаві, Томі, Фёрстэр, Масіма, Мармуш, Санко, Цібідзі wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Штутгарт |Лагатып = VfB Stuttgart 1893 Logo.svg |ПоўнаяНазва = Verein für Bewegungsspiele<br />Stuttgart 1893 e.V. |Мянушкі = die Schwaben (швабы), die Roten (чырвоныя) |Заснаваны = [[9 верасня]] [[1893]] |Расфарміраваны = |Горад = [[Штутгарт]], [[Германія]] |Стадыён = [[Мерседэс-Бенц Арэна]] |Умяшчальнасць = 60 469 чалавек |Прэзідэнт = |Трэнер = |Чэмпіянат = [[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] |Сезон = 2021/22 |Месца = 15 месца |Сайт = http://www.vfb.de/ | pattern_la1 = _stuttgart2122h | pattern_b1 = _stuttgart2122h | pattern_ra1 = _stuttgart2122h | pattern_sh1 = _stuttgart2122h | pattern_so1 = _stuttgart2122h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FFFFFF | socks1 = FFFFFF | pattern_la2 = _stuttgart2021a | pattern_b2 = _stuttgart2021a | pattern_ra2 = _stuttgart2021a | pattern_sh2 = _shorts | pattern_so2 = _socks | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = 000000 | socks2 = 000000 | pattern_la3 = _stuttgart2021t | pattern_b3 = _stuttgart2021t | pattern_ra3 = _stuttgart2021t | pattern_sh3 = _shorts | pattern_so3 = _socks | leftarm3 = 2F471A | body3 = 2F471A | rightarm3 = 2F471A | shorts3 = 2F471A | socks3 = 2F471A }} '''«Штутгарт»''' ({{lang-de|Verein für Bewegungsspiele Stuttgart 1893}}) — спартыўны клуб з [[Германія|Германіі]] з [[Штутгарт|аднайменнага горада]]. Пяціразовы [[Чэмпіянат Германіі па футболе|чэмпіён Германіі]], трохразовы ўладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]. Футбольная каманда гуляе свае хатнія гульні на [[Мерседэс-Бенц Арэна|«Мерседэс-Бенц Арэне»]], размешчанай у спартыўным комплексе Некпарк. Клуб таксама вядомы сваёй таленавітай камандай рэзерву, [[ФК Штутгарт II|«Штутгарт II»]], якая ў цяперашні час гуляе ў трэцяй па значнасці лізе. «Штутгарт» з’яўляецца клубам-таварыствам, які налічвае 45 636 членаў станам на верасень 2011 года. У дадатак да поспехаў прафесійных, аматарскіх і каманд дзіцяча-юнацкага футбола, спартсмены клуба ў [[лёгкая атлетыка|лёгкай атлетыцы]] таксама перамагалі ў мностве спаборніцтваў. У клубе таксама ёсць секцыі [[фістбол]]а, [[хакей|хакея]], [[настольны тэніс|настольнага тэніса]] і секцыю падрыхтоўкі футбольных суддзяў. == Гісторыя == === Раннія гады === Гісторыя футбольнага клуба пачалася ў канцы [[XIX стагоддзе|XIX стагоддзя]], а заснаваны ён быў у [[1893]] годзе, як студэнцкая [[рэгбі]]йны каманда. Толькі амаль праз 20 гадоў у [[1912]] годзе клуб пачаў займацца футболам. Спартыўная асацыяцыя Штутгарта, у якую ўваходзіць футбольны клуб, на сённяшні дзень налічвае больш за 40 000 членаў. Але шырокую вядомасць асацыяцыя атрымала менавіта дзякуючы спартыўным дасягненням футбольнай каманды, якая пяць разоў станавілася чэмпіёнам Германіі і тройчы перамагала ў нацыянальным кубку. == Дасягненні == * [[Чэмпіянат Германіі па футболе|Чэмпіён Германіі]] (5): 1950, 1952, 1984, 1992, 2007 * Уладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]] (3): 1954, 1958, 1997 * Уладальнік [[Суперкубак Германія па футболе|Суперкубка Германіі]]: 1992 * Уладальнік [[Кубак Інтэртота|Кубка Інтэртота]] (2): 2002, 2008 == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Брамнікі |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|1|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Флорыян Мюлер]]||1997}} {{Ігрок|33|{{Сцяг|Германія}}|Бр|[[Фабіян Брэдлаў]]||1995}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Абаронцы |- style="background-color:#E7FAEC;" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Вальдэмар Антон]]||1996}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Ёша Вагнаман]]||2000}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Канстантынас Маўрапанас]]||1997}} {{Ігрок|15|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Паскаль Штэнцэль]]||1996}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Японія}}|Аб|[[Хірокі Іто]]||1999}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Харватыя}}|Аб|[[Борна Соса]]||1998}} {{Ігрок|37|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Антоніс Айдоніс]]||2001}} {{Ігрок|43|{{Сцяг|Германія}}|Аб|[[Максім Авуджа]]||1998}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Японія}}|ПА|[[Ватару Эндо]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Англія}}|ПА|[[Клінтан Мола]]||2001}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Тангі Кулібалі]]||2001}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Энзо Міё]]||2002}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Атакан Каразор]]||1996}} {{Падзел складу}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Паўабаронцы |- style="background-color:#DFEDFD;" {{Ігрок|17|{{Сцяг|Паўночная Македонія}}|ПА|[[Дарка Чурлінаў]]||2000}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Крыс Фюрых]]||1998}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Бельгія}}|ПА|[[Арэль Мангала]]||1998}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Ліліян Эглаф]]||2002}} {{Ігрок|28|{{Сцяг|Данія}}|ПА|[[Нікалас Нартэй]]||2000}} {{Ігрок|29|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Філіп Клемент]]||1992}} <!--{{Ігрок|30|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Раберта Масіма]]||2000}}--> {{Ігрок|31|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Матэа Клімовіч]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Францыя}}|ПА|[[Наўіру Ахамада]]||2002}} {{Ігрок|34|{{Сцяг|Турцыя}}|ПА|[[Омер Беяз]]||2003}} |-bgcolor="#FFFF99" ! colspan="8" | Нападнікі |- style="background-color:#FFD2D6;" {{Ігрок|9|{{Сцяг|Аўстрыя}}|Нап|[[Саша Калайджыч]]||1997}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Партугалія}}|Нап|[[Тыягу Тамаш]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Калумбія}}|Нап|[[Хуан Хасэ Перэа]]||2000}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|ДР Конга}}|Нап|[[Сілас Катомпа Мвумпа]]||1999}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Данія}}|Нап|[[Вахід Фагір]]||2003}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Аўстралія}}|Нап|[[Алу Куол]]||2001}} <!--{{Ігрок|29|{{Сцяг|Гвінея}}|Нап|[[Мамо Сісэ]]||2002}}--> <!--{{Ігрок|44|{{Сцяг|Нідэрланды}}|Нап|[[Махамед Санко]]||2003}}--> <!--{{Ігрок|50|{{Сцяг|Францыя}}|Нап|[[Алексіс Цібідзі]]||2003}}--> {{Канец складу}} === Рэзервовая каманда === * [[ФК Штутгарт II|Штутгарт II]] == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.vfb-stuttgart.de/ Афіцыйны сайт] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070112043130/http://www.vfb-stuttgart.de/ |date=12 студзеня 2007 }} {{ref-en}} {{ref-de}} {{ref-es}} * [http://www.vfbstuttgart.net/ Рускамоўны фан-сайт] {{ref-ru}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Бундэсліга}} {{Чэмпіёны Германіі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Германіі|Штутгарт]] [[Катэгорыя:ФК Штутгарт| ]] 19vhqlzotwjj6gl2mz4ghim8bw65xrb 0 226697 4164259 4158180 2022-07-24T17:19:51Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ - Дзенісеня https://krumkachy.com/news/2383-ilya-denisenya-pokinul-klub, - Таболіч https://krumkachy.com/news/2380-ilya-tabolich-pokinul-krumkachy wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Крумкачы Мінск | Лагатып = ФК Крумкачы Мінск (2020).gif | ПоўнаяНазва = ТАА «Футбольны клуб НФК» | Мянушкі = ''Крумкачы'' | Горад = [[Мінск]], [[Беларусь]] | Заснаваны = [[2011]] | Стадыён = [[Алімпійскі (спорткомплекс, Мінск)|САК «Алімпійскі»]] | Умяшчальнасць = 1530 | Кіраўнік = Алег Давідовіч | ПасадаКіраўніка = Дырэктар | Трэнер = [[Сяргей Казека]] | Чэмпіянат = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая ліга]] | Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 3 месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] | Сайт = http://krumkachy.com/ | pattern_la1=_jomaessential1819bbw|pattern_b1=_jomaessential1819bbw|pattern_ra1=_jomaessential1819bbw | leftarm1=000000|body1=000000|rightarm1=000000|shorts1=000000|socks1=000000 | pattern_la2=_jomaessential1819wb|pattern_b2=_jomaessential1819wb|pattern_ra2=_jomaessential1819wb | leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF }} '''«Крумкачы»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клуб]] з [[Мінск]]а. Заснаваны ў [[2011]] годзе. У 2016—2017 гадах выступаў у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. У цяперашні час выступае ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе]]. == Гісторыя == Клуб быў заснаваны ў 2011 годзе і спачатку выступаў у аматарскім чэмпіянаце і кубку МЛФ<ref>[http://www.pressball.by/pbonline/football/79377 "Крумкачы": как форумчане "Прессбола" создали профессиональный футбольный клуб]</ref>. У сезоне 2014 «Крумкачы» былі заяўленыя ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]], дзе, заняўшы другое месца, з першай спробы выйшлі ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] чэмпіянату Беларусі. Сезон 2015 у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першай лізе]] каманда пачала няўдала, пацярпеўшы два паражэнні на старце. У красавіку каманду пакінуў галоўны трэнер [[Аляксандр Багайчук]], на яго месца ў маі быў прызначаны [[Алег Дулуб]], вядомы па працы ў розных клубах Вышэйшай лігі ў якасці асістэнта галоўнага трэнера. Па выніках першага круга каманда здолела апынуцца на пятым месцы. У другой палове сезона «Крумкачы» паказвалі выдатную гульню і пачалі прэтэндаваць на прызавыя месцы. Перад апошнім турам сталічны клуб выйшаў на трэцяе месца, якое быў вымушаны бараніць у заключным матчы ў вочным супрацьстаянні з магілёўскім [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпром»]]. Атрымаўшы перамогу (2:0), «Крумкачы» захавалі трэцяе месца і трапілі ў Вышэйшую лігу. У сезоне 2016 «Крумкачы» дэбютавалі ў Вышэйшай лізе. Захаваўшы лідараў, каманда ўзмацнілася некалькімі вопытнымі ігракамі, а таксама шэрагам легіянераў. У першай палове сезона «Крумкачы» ішлі ў верхняй палове табліцы, прэтэндуючы на медалі, былі атрыманы перамогі над фаварытамі чэмпіянату — салігорскім [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёрам»]] (2:0) і мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]] (4:1). Аднак, утрымаць пазіцыі каманда не здолела, і ўвосень ужо скацілася ўніз табліцы. У кастрычніку «Крумкачы» пакінуў галоўны трэнер [[Алег Дулуб]], які ўзначаліў клуб украінскай Прэм’ер-лігі [[ФК Карпаты Львоў|«Карпаты»]]. Каманду ўзначаліў [[Васіль Хамутоўскі]], з якім «Крумкачы» захавалі прапіску ў эліце, заняўшы выніковае 11-е месца з 16. У пачатку 2017 года галоўным трэнерам быў прызначаны ўкраінскі спецыяліст [[Уладзімір Пяценка]]. Пасля перамогі ў першым туры над [[ФК Віцебск|«Віцебскам»]] і нічыі ў другім з брэсцкім [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] вынікі сталічнага клуба пайшлі на спад, што ў многім было звязана з цяжкай фінансавай сітуацыяй. У маі Пяценка пакінуў пасаду, выканаўцам абавязкаў галоўнага трэнера стаў [[Аляксей Кучук]], які раней працаваў з дублем «Крумкачоў». Пазней каманду з-за фінансавых цяжкасцей сталі пакідаць і ігракі. 29 ліпеня 2017 года, напярэдадні гасцявога матча 16-га тура супраць [[ФК Віцебск|«Віцебска»]], 5 вядучых футбалістаў ([[Дзмітрый Рамуальдавіч Клімовіч|Дзмітрый Клімовіч]], [[Дзмітрый Яшын]], [[Ягор Сямёнаў]], [[Філіп Іваноў]], [[Яўген Шыкаўка]]) адмовіліся ехаць на матч з прычыны затрымкі выплат заробку<ref>[http://www.football.by/news/102554.html Пять игроков основного состава "Крумкачей" отказались ехать на матч с "Витебском" из-за задержки зарплаты]</ref>. У хуткім часе ўсе яны пакінулі клуб (трохі пазней, аднак, у склад вярнуўся Філіп Іваноў). У другой палове сезона 2017 за «Крумкачоў» гуляў фактычна новы склад, куды ўвайшлі ў асноўным дублёры і рэзервісты, а таксама ігракі з ніжэйшых ліг. Вынікі сталі яшчэ горш, аднак сталічны клуб здолеў атрымаць гасцявую перамогу над чэмпіёнам краіны — барысаўскім [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] (3:2). У жніўні 2017 года клуб абвясціў аб пачатку [[краўдфандзінг]]авай кампаніі па збору грошай для каманды<ref>[https://sport.tut.by/news/football/556983.html "Либо снимаемся с чемпионата, либо просим о помощи". "Крумкачы" объявили о старте краудфандинга] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170910231521/https://sport.tut.by/news/football/556983.html |date=10 верасня 2017 }}</ref>, у выніку якой было сабрана каля 30 тысяч беларускіх рублёў (23 % ад запланаванай сумы). Атрымаўшы перамогу ў апошнім туры над [[ФК Мінск|«Мінскам»]] (2:1), «Крумкачы» занялі 13-е месца і захавалі месца ў Вышэйшай лізе. 15 снежня 2017 года з-за шматмесячных запазычанасцей клуба перад ігракамі і трэнерамі на яго была накладзена забарона на рэгістрацыю новых футбалістаў. У пачатку 2018 года «Крумкачы», тым не менш, пачалі рыхтавацца да новага сезона, праглядаючы патэнцыйных навічкоў; таксама клуб пачаў выплачваць грошы некаторым ігракам. 26 лютага 2018 года «Крумкачам» было адмоўлена ў прыняцці дакументаў на атрыманне ліцэнзіі на выступленне ў Вышэйшай лізе ў сезоне 2018 у сувязі з парушэннем тэрмінаў падачы. Неўзабаве клуб абвясціў аб прыходзе армянскага інвестара Ваге Марцірасяна, які намераваўся разлічыцца з крыдэторамі і забяспечыць бюджэт на сезон 2018 у памеры 600 тыс долараў. Аднак, 2 сакавіка ў сувязі з невыкананнем рашэння аб пагашэнні запазычанасцей з каманды былі зняты 2 ачкі ў чэмпіянаце Беларусі 2018 і пацвержана забарона на рэгістрацыю новых ігракоў, а пазней былі адхілены апеляцыя на адмову ў прыняцці дакументаў на атрыманне ліцэнзіі ў Вышэйшай лізе, а таксама просьба «Крумкачоў» аб узняцці пытання аб атрыманні клубам дазволу на праходжанне ліцэнзавання на Канферэнцыі АБФФ 14 сакавіка. Пасля таварыскага матча з салігорскім [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёрам»]] (4 сакавіка) каманда больш не трэніравалася. Не маючы дастатковай колькасці ігракоў, «Крумкачы» па чарзе адмовіліся ад удзелу ў двух чвэрцьфінальных матчах Кубка Беларусі супраць гродзенскага [[ФК Нёман Гродна|«Нёмана»]], за што клуб быў адштрафаваны на 500 базавых велічынь, а за працяг непагашэння знятыя яшчэ 3 ачкі. 19 сакавіка заяву клуба на ўдзел у Вышэйшай лізе разглядаў Футбольны арбітраж АБФФ і таксама адмовіў, такім чынам «Крумкачы» канчаткова былі пазбаўлены месца ў Вышэйшай лізе<ref>[http://football.by/news/111055.html "Крумкачы" не будут играть в высшей лиге]</ref>. Неўзабаве заўзятары «Крумкачоў», якія не жадалі спынення існавання клуба, ініцыявалі стварэнне новай юрыдычнай асобы, фармальна новы клуб пад назвай НФК «Крумкачы» 30 сакавіка падаў заяўку на ўдзел у Другой лізе<ref>[http://www.football.by/news/111408.html "НФК Крумкачы" подали заявку на участие во второй лиге]</ref>. 3 красавіка «Крумкачы» былі афіцыйна ўключаныя ў склад удзельнікаў турніру<ref>[http://football.by/news/111571.html Вторая лига 2018. С "Крумкачами" их будет 15]</ref>. У сувязі са стварэннем новай юрыдычнай асобы абавязкі і штрафы папярэдніх «Крумкачоў» не распаўсюджваліся на новы клуб. У Другой лізе «Крумкачы» сабралі баяздольны склад, і хутка каманда замацавалася сярод лідараў. Доўгае барацьба з брэсцкім [[ФК Рух Брэст|«Рухам»]] з першы радок скончылася няўдала для «Крумкачоў», якія фінішавалі другімі, аднак пры гэтым за некалькі тураў за заканчэння сезона каманда забяспечыла выхад у Першую лігу. === 2019 год === У пачатку 2019 года клуб змяніў назву на '''НФК''', каб пазбегнуць супадзення назвы са старой юрыдычнай асобай «Крумкачоў» і атрымаць магчымасць уступіць у АБФФ. Клуб добра ўзмацніўся, запрасіўшы ігракоў з вопытам выстапаў у Вышэйшай лізе, дадаўшы да іх некалькі маладых выканаўцаў, таксама вярнуўся шэраг ігракоў былых «Крумкачоў». Камандзе ставілася задача выйсці ў Вышэйшую лігу, аднак сезон пачаўся дрэнна, сталічны клуб апынуўся ў ніжняй палове табліцы. У маі 2019 года быў звольнены галоўны трэнер Аляксей Кучук, на яго месца быў прызначаны [[Сяргей Кузьмініч]]. Услед за трэнерам каманду пакінулі некаторыя ігракі, таксама канчаткова адхіліўся ад клуба колішні кіраўнік [[Дзяніс Шунто]]. У другой палове сезона каманда паказвала лепшыя вынікі і фінішавала восьмай. === 2020 год === У сакавіку 2020 года каманда вярнула назву «Крумкачы». Добра ўзмацніўшыся, «Крумкачы» адразу апынуліся ўверсе табліцы, доўгі час змагаліся за выхад у Вышэйшую лігу, аднак у выніку знаялі трэцяе месца і саступілі ў стыкавых матчах [[ФК Слуцк|«Слуцку»]] (0:2, 1:2). === 2021 год === У студзені 2021 года на пасаду галоўнага трэнера вярнуўся [[Алег Дулуб]]<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/147883.html|title = НФК "Крумкачы" объявили о возвращении на пост главного тренера Олега Дулуба|author = |date = 2021-01-24|work = football.by|language = ru|accessdate = 2021-01-24}}</ref>. Каманда захавала лідараў, падмацаваўшыся таксама шэрагам маладых ігракоў. У Першай лізе «Крумкачы» хутка апынуліся сярод лідараў, некаторы час змагаліся за першы радок з дзяржынскім [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсеналам»]]. У чэрвені Дулуб пакінуў клуб, некаторы чс камандай кіраваў яго памочнік [[Сяргей Казека]], а ў ліпені новы галоўным трэнерам стаў [[Алег Кубараў]], які да таго быў спартыўным дырэктарам клуба. Пазней «Крумкачы» з-за шэрагу няўдалых матчаў адкаціліся на трэці радок, прапусціўшы наперад [[ФК Белшына|«Белшыну»]], гэтаму становішчу пагражалі іншыя клубы, якія ішлі ўслед, аднак сталічная каманда здолела захаваць трэцяе месца да фінішу турніру і зноў трапіла ў стыкавыя матчы, дзе па выніках дзвюх сустрэч саступіла мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]] (0:1, 0:0). === 2022 год === У пачатку 2022 года клуб меў істотныя фінансавыя праблемы. Каманду пакінулі амаль усе ігракі, а таксама трэнерскі штаб; у студзені трэніравацца пачалі пераважна ігракі юнацкіх каманд. Дырэкцыя САК «Алімпійскі», дзе ў апошнія гады «Крумкачы» праводзілі хатнія матчы, адмовілася працягваць дагавор арэнды стадыёна; пошук іншых арэн таксама скончыўся беспаспяхова. У выніку 3 лютага 2022 года клуб накіраваў у АБФФ ліст з адмовай ад удзелу ў Першай лізе ў новым сезоне і заявіў аб пераходзе ў Другую лігу<ref>{{cite web|url = https://football.by/news/160927.html|title = Официально: "Крумкачы" отправили в АБФФ заявку на выступление во второй лиге в сезоне-2022|author = |date = 2022-02-03|work = football.by|language = ru|accessdate = 2022-03-07}}</ref>. === Эмблемы === <center><gallery widths=150 heights=150 caption="Гісторыя эмблем «Крумкачоў»"> Файл:КрумкачыФК.jpg|Эмблема «Крумкачоў» у 2014—2018 гадах Файл:ФК НФК Мінск.gif|Эмблема НФК у 2019 годзе Файл:ФК Крумкачы Мінск (2020).gif|Эмблема «Крумкачоў» з 2020 года </gallery></center> == Дасягненні == * '''[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]]''': **[[Выява:Bronze medal icon.svg|15px]] 3-е месца '''(3)''': [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]], [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] * '''[[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая ліга]]''': **[[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] 2-е месца '''(2)''': [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|2014]], [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года, згодна з афіцыйным сайтам клуба''<ref>[http://krumkachy.com/club/players Команда]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Андрэй Напорка]]||1994}} <!--{{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Аляксей Калтыгін]]||2000}}--> {{Ігрок|72|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Мацвей Сухарэнка]]||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|2|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Данііл Волкаў]]||2001}} {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Гардзейчык]]||2002}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Януш Ладуцька]]||1993}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ян Камароў]]||2003}} {{Ігрок|16|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Паўлючак]]||1986}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Хамутоўскі]]||2003}} {{Ігрок|69|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Алег Крот]]||1997}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Мікіта Кераліды]]||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Хоміч]]||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Марат Чарнякоў]]||2005}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Падзел складу}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арсеній Старыкаў]]||2002}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Фаставец]]||2002}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Баранаў]]||2002}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Корзун]]||2002}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Івулін]]||1992}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Сяргей Ліпніцкі]]||2004}} {{Ігрок|96|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Паўлавец]]||1996}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Куратнік]]||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Павел Лісюк]]||2002}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Іван Каленскі]]||2003}} {{Ігрок|98|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Аляксандр Яцкевіч]]||1985}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Сяргей Якімцоў]]||2003}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Казека]] (нар. 1986) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Казарын]] (нар. 1984) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Валерый Макарэвіч]] (нар. 1983) — трэнер брамнікаў == Статыстыка == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=150|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульні}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паразы}} !width=60|{{Comment|РМ|Розніца мячоў}} !width=45|{{Comment|А|Ачкі}} !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- |rowspan="2"| [[Сезон 2014 ФК Крумкачы Мінск|2014]] || style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014 (група Б)|Другая — Б]] (Д3) || '''3''' || 22 || 13 || 1 || 8 || 48–34 || '''40''' || rowspan="2"|[[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|1/32 фіналу]] || Выхад у фінальны этап |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014#Фінальны этап|Фінальны этап]] || style="background:silver"|'''2''' || 14¹ || 9 || 2 || 3 || 24–14 || '''29''' || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2015 ФК Крумкачы Мінск|2015]] || style="background:#D0F0C0"|[[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Першая]] (Д2) || style="background:#cc9966"|'''3''' || 30 || 19 || 3 || 8 || 67–45 || '''60''' ||[[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2016 ФК Крумкачы Мінск|2016]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|Вышэйшая]] (Д1) || '''11''' || 30 || 9 || 6 || 15 || 24–39 || '''33''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2016/2017|1/16 фіналу]] || |- | [[Сезон 2017 ФК Крумкачы Мінск|2017]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|Вышэйшая]] (Д1) || '''13''' || 30 || 5 || 10 || 15 || 26–47 || '''25''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2017/2018|Чвэрцьфінал]] || Пераход у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2018 ФК Крумкачы Мінск|2018]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|Другая]] (Д3) ||style="background:silver"|'''2''' || 28 || 23 || 3 || 2 || 80–16 || '''72''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|1/32 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2019 ФК НФК Мінск|2019]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Першая]] (Д2) || '''8''' || 28 || 11 || 7 || 10 || 41–38 || '''40''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2020 ФК Крумкачы Мінск|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 26 || 16 || 4 || 6 || 46–28 || '''52''' ||rowspan="2"| [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|1/8 фіналу]] || |- | Пераходныя матчы<sup>2<sup> || || 2 || 0 || 0 || 2 || 1–4 || || |- |rowspan="2"| [[Сезон 2021 ФК Крумкачы Мінск|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) ||style="background:#cc9966"| '''3''' || 33 || 17 || 9 || 7 || 58–31 || '''60''' ||rowspan="2"| [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | Пераходныя матчы<sup>3^{|| || 2 || 0 || 1 || 1 || 0–1 || || Пераход у [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу]] |- | [[Сезон 2022 ФК Крумкачы Мінск|2022]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Другая]] (Д3) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/16 фіналу]] || |} * ^'''1''' Улічваючы 6 гульняў, перанесеных з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 8 матчаў, 6—2—0, розніца мячоў 16—3. * ^'''2''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць [[ФК Слуцк|«Слуцка»]], 14-й каманды [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Вышэйшай лігі 2020]] (0:2, 1:2). * ^'''3''' Пераходныя матчы за месца ў Вышэйшай лізе супраць мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіі»]], 14-й каманды [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Вышэйшай лігі 2021]] (0:1, 0:0). == Галоўныя трэнеры == {{Div col|2}} * [[Алег Лявонцьеў]] (красавік — май 2014) * [[Аляксандр Багайчук]] (май 2014 — красавік 2015) * [[Дзяніс Шунто]] (в.а. у красавіку — маі 2015) * [[Алег Дулуб]] (май 2015 — кастрычнік 2016) * [[Васіль Хамутоўскі]] (в.а. у кастрычніку 2016 — студзені 2017) * [[Уладзімір Пяценка]] (люты — май 2017) * [[Аляксей Кучук]] (в.а. у маі 2017 — сакавіку 2018; красавік 2018 — май 2019) * [[Сяргей Кузьмініч]] (май 2019 — снежань 2020) * [[Алег Дулуб]] (студзень — чэрвень 2021) * [[Сяргей Казека]] (в.а. у чэрвені — ліпені 2021) * [[Алег Кубараў]] (ліпень — снежань 2021) * [[Сяргей Казека]] (з лютага 2022) {{Div col end}} {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [http://krumkachy.com/ Афіцыйны сайт клуба] * [http://www.football.by/stat/belarus/2014_2/sub/2014_2b/teams/995/ «Крумкачы» на football.by] * [https://nn.by/?c=ar&i=228468 Новыя «Крумкачы» распавялі пра амбітную задачу на гэты сезон] * {{globalsportsarchive|fk-nfk-krumkacy/11111}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Крумкачы Мінск}} {{Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Крумкачы Мінск]] [[Катэгорыя:2011 год у Мінску]] [[Катэгорыя:ФК Крумкачы Мінск| ]] hw5khaiateltqx0wkn5pnwozc5jwja4 0 227215 4164402 4117321 2022-07-24T20:52:26Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Гарады-пабрацімы */ wikitext text/x-wiki {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Кутна-Гора |арыгінальная назва = Kutná Hora |выява = |падпарадкаванне = |краіна = Чэхія |герб =COA_Kutna_Hora.png |сцяг = Kutna_Hora_CZ_flag.gif |шырыня герба = |шырыня сцяга = |lat_dir = N|lat_deg = 49|lat_min = 56|lat_sec = 54 |lon_dir = E|lon_deg = 15|lon_min = 16|lon_sec = 5 |CoordAddon = type:city(21109)_region:CZ |CoordScale = |Яндэкскарта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = Край |рэгіён = Сярэднячэшскі край{{!}}Сярэднячэшскі |рэгіён у табліцы = |від раёна = Раён |раён = раён Кутна-Гора{{!}}Кутна-Гора |раён у табліцы = |від абшчыны = |абшчына = |абшчына ў табліцы = |унутраны падзел = |від главы = Староста |глава = Іва Шанц |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = Кутэнберг |статус з = |плошча = 33,05 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 254 |клімат = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = {{падзенне}} 20 602 |год перапісу = 2012 |шчыльнасць = |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад= |этнахаронім = |часавы пояс = +1 |DST = ёсць |тэлефонны код = |паштовы індэкс = 284 01 |аўтамабільны код = S (старыя KH) |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Kutná Hora |сайт = http://www.kutnahora.cz/ }} '''Ку́тна-Го́ра''' ({{lang-cs|Kutná Hora}}), был. '''Кутэнберг''' ({{lang-de|Kuttenberg}}) — горад у [[Сярэднячэшскі край|Сярэднячэшскім краі]]. З’яўляецца [[Чэшскія абшчыны з пашыранымі паўнамоцтвамі|муніцыпалітэтам з пашыранымі паўнамоцтвамі]] і адміністрацыйным цэнтрам [[раён Кутна-Гора|раёна Кутна-Гора]]. Размешчаны за 60 км на ўсход ад [[Прага|Прагі]], на плато Кутна-Гора на вышыні 254 м над узроўнем мора. Насельніцтва — 21,1 тысяч жыхароў ([[2005]]). == Гісторыя == Горад заснаваны ў першай палове [[XIII]] стагоддзя. Цэнтр [[Сярэднявечча|сярэдневяковай]] [[срэбра]]здабыўной індустрыі (у [[XIII]] стагоддзі рудні горада давалі траціну агульнаеўрапейскай здабычы срэбра), дзякуючы чаму горад быў другім па багацці ў [[Чэшскае каралеўства|Чэшскім каралеўстве]]. Менавіта рудні і сталі прычынай утварэння першых гарняцкіх пасёлкаў, адзін з якіх атрымаў назву «Cuthna Antiqua», што азначае «старая манаская рыза». Адзін з [[манах]]аў, паводле падання, заснуў на суседнім узгорку, а ў сне ўбачыў сярэбраныя [[злітак|зліткі]]. Прачнуўшыся, ён сапраўды знайшоў іх у паказаным у сне месцы і накрыў гэта месца сваёй рызай. Кутна-Гора стала месцам першай у Еўропе «сярэбранай ліхаманкі». Вакол шахт з’явілася хаатычнае нагрувашчванне халуп, корчмаў, лязняў, крам і да т.п. Затым разрозненыя пасёлкі аб’ядналіся, і Кутна-Гора здабыла прывілеі каралеўскага горада. Была моцна разбурана ў часы [[гусіцкія войны|гусіцкіх войнаў]]. З-за вычарпання руд да сярэдзіны XVI стагоддзя горад прыйшоў у заняпад. == Славутасці == [[File:Kutná Hora - nádvoří Vlašského dvora.jpg|thumb|Влашскі (Італьянскі) двор]] [[File:Kutna Hora CZ main square.JPG|thumb|Цэнтр]] [[Файл:KUTNA HORA (js) 11.jpg|thumb|Сабор Святой Варвары]] [[File:Kutna Hora CZ St Barbara Cathedral front view 01.JPG|thumb|Сабор Святой Варвары]] Вядомы шматлікімі помнікамі [[Готыка|гатычнай архітэктуры]]. * [[Сабор Святой Варвары]] [[1388]]—[[1547]] — самы вядомы архітэктурны помнік Кутна-Горы — другі па велічыні і значнасці гатычны [[храм]] Чэхіі, пабудаваны ў стылі позняй (уладзіслаўскай) готыкі * [[Касцёл Святога Якава Старэйшага, Кутна-Гора|Касцёл Святога Якава Старэйшага]] ([[1330]]) * [[Будынак архідыяканства, Кутна-Гора|Будынак архідыяканства]] (1594—1599) * Езуіцкі калегіум (1667—1700) * Былы манетны двор — [[Влашскі двор|Влашскі (Італьянскі) двор]] (XIII стагоддзе) * Барочны [[чумны слуп]] (1713—1715) * На ўскраіку горада, у мястэчку [[Седлец]] — [[Костніца ў Седлецы|касцёл Усіх Святых з костніцай]] пры могілках (каля 1400) * У Седлецы — [[сабор Узнясення Дзевы Марыі і Святога Яна Хрысціцеля]] (1280—1320, 1702—1714) * Музей срэбра «Градзек» і сярэдневяковая сярэбраная шахта (1485—1505) * Касцёл Найсвяцейшай Тройцы пры могілках (каля 1415) * Касцёл Усіх Святых (каля 1290) * [[Капэла Божага Цела, Кутна-Гора|Капэла Божага Цела]] (каля 1400) * Кляштар [[Урсулінкі|урсулінак]] (1733—1743) * [[Касцёл Маці Божай на Намнеці]] (1360—1470) * [[Касцёл Святога Яна Непамуцкага, Кутна-Гора|Касцёл Святога Яна Непамуцкага]] (1734—1750) * Каменны фантан (1493—1495) * Каменны дом (1485—1495) * [[Помнік Святому Вацлаву, Кутна-Гора|Помнік Святому Вацлаву]] Гістарычны цэнтр горада ўваходзіць у [[Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Еўропе|Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА]]. == Эканоміка == Шкловыдзімальны завод, піўная вытворчасць, тытунёвая фабрыка [[Philip Morris]], завод кампаніі «[[Foxconn]]». == Транспарт == === Чыгуначны транспарт === У межах горада знаходзіцца тры станцыі: Кутна-Гора-галоўная і, на адгалінаванні, Кутна-Гора-Седлец ({{lang-cz|Kutná Hora-Sedlec}}) і Кутна-Гора-горад ({{lang-cz|Kutná Hora město}}). Апошняя станцыя знаходзіцца бліжэй усяго да гістарычнай часткі горада. === Аўтатранспарт === Некалькі ўнутрыгарадскіх маршрутаў. Міжгароднае паведамленне ажыццяўляецца з аўтобуснай станцыі. == Гарады-пабрацімы == {{Гарады-пабрацімы}} == Вядомыя асобы == * [[Радка Дэнемркава]] (нар. 1968) — чэшская пісьменніца. == Гл. таксама == * [[Костніца ў Седлецы]] {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Сусветная спадчына|732}} {{Commons|Category:}} * [http://www.kutnahora.cz/index.php?lns=ru Кутна-Гора — інфармацыйны партал] * [http://sova.rsh.ru/kutna-hora/index.html Кутна-Гора. Фотагалерэя] * [http://www.kutna-hora.wz.cz Кутна Гора — славутасцямі і гісторыяй] {{Гарады Сярэднячэшскага края}} {{Сусветная спадчына ў Чэхіі}} [[Катэгорыя:Гарады Сярэднячэшскага края]] [[Катэгорыя:Кутна-Гора| ]] kudxicqsdwgk4aq6e700xqd2ga116il 4164403 4164402 2022-07-24T20:53:01Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП |статус = Горад |беларуская назва = Кутна-Гора |арыгінальная назва = Kutná Hora |выява = |падпарадкаванне = |краіна = Чэхія |герб =COA_Kutna_Hora.png |сцяг = Kutna_Hora_CZ_flag.gif |шырыня герба = |шырыня сцяга = |lat_dir = N|lat_deg = 49|lat_min = 56|lat_sec = 54 |lon_dir = E|lon_deg = 15|lon_min = 16|lon_sec = 5 |CoordAddon = type:city(21109)_region:CZ |CoordScale = |Яндэкскарта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = Край |рэгіён = Сярэднячэшскі край{{!}}Сярэднячэшскі |рэгіён у табліцы = |від раёна = Раён |раён = раён Кутна-Гора{{!}}Кутна-Гора |раён у табліцы = |від абшчыны = |абшчына = |абшчына ў табліцы = |унутраны падзел = |від главы = Староста |глава = Іва Шанц |дата заснавання = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = Кутэнберг |статус з = |плошча = 33,05 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = 254 |клімат = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = {{падзенне}} 20 602 |год перапісу = 2012 |шчыльнасць = |агламерацыя = |нацыянальны склад = |канфесійны склад= |этнахаронім = |часавы пояс = +1 |DST = ёсць |тэлефонны код = |паштовы індэкс = 284 01 |аўтамабільны код = S (старыя KH) |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Kutná Hora |сайт = http://www.kutnahora.cz/ }} '''Ку́тна-Го́ра''' ({{lang-cs|Kutná Hora}}), был. '''Кутэнберг''' ({{lang-de|Kuttenberg}}) — горад у [[Сярэднячэшскі край|Сярэднячэшскім краі]]. З’яўляецца [[Чэшскія абшчыны з пашыранымі паўнамоцтвамі|муніцыпалітэтам з пашыранымі паўнамоцтвамі]] і адміністрацыйным цэнтрам [[раён Кутна-Гора|раёна Кутна-Гора]]. Размешчаны за 60 км на ўсход ад [[Прага|Прагі]], на плато Кутна-Гора на вышыні 254 м над узроўнем мора. Насельніцтва — 21,1 тысяч жыхароў ([[2005]]). == Гісторыя == Горад заснаваны ў першай палове [[XIII]] стагоддзя. Цэнтр [[Сярэднявечча|сярэдневяковай]] [[срэбра]]здабыўной індустрыі (у [[XIII]] стагоддзі рудні горада давалі траціну агульнаеўрапейскай здабычы срэбра), дзякуючы чаму горад быў другім па багацці ў [[Чэшскае каралеўства|Чэшскім каралеўстве]]. Менавіта рудні і сталі прычынай утварэння першых гарняцкіх пасёлкаў, адзін з якіх атрымаў назву «Cuthna Antiqua», што азначае «старая манаская рыза». Адзін з [[манах]]аў, паводле падання, заснуў на суседнім узгорку, а ў сне ўбачыў сярэбраныя [[злітак|зліткі]]. Прачнуўшыся, ён сапраўды знайшоў іх у паказаным у сне месцы і накрыў гэта месца сваёй рызай. Кутна-Гора стала месцам першай у Еўропе «сярэбранай ліхаманкі». Вакол шахт з’явілася хаатычнае нагрувашчванне халуп, корчмаў, лязняў, крам і да т.п. Затым разрозненыя пасёлкі аб’ядналіся, і Кутна-Гора здабыла прывілеі каралеўскага горада. Была моцна разбурана ў часы [[гусіцкія войны|гусіцкіх войнаў]]. З-за вычарпання руд да сярэдзіны XVI стагоддзя горад прыйшоў у заняпад. == Славутасці == [[File:Kutná Hora - nádvoří Vlašského dvora.jpg|thumb|Влашскі (Італьянскі) двор]] [[File:Kutna Hora CZ main square.JPG|thumb|Цэнтр]] [[Файл:KUTNA HORA (js) 11.jpg|thumb|Сабор Святой Варвары]] [[File:Kutna Hora CZ St Barbara Cathedral front view 01.JPG|thumb|Сабор Святой Варвары]] Вядомы шматлікімі помнікамі [[Готыка|гатычнай архітэктуры]]. * [[Сабор Святой Варвары]] [[1388]]—[[1547]] — самы вядомы архітэктурны помнік Кутна-Горы — другі па велічыні і значнасці гатычны [[храм]] Чэхіі, пабудаваны ў стылі позняй (уладзіслаўскай) готыкі * [[Касцёл Святога Якава Старэйшага, Кутна-Гора|Касцёл Святога Якава Старэйшага]] ([[1330]]) * [[Будынак архідыяканства, Кутна-Гора|Будынак архідыяканства]] (1594—1599) * Езуіцкі калегіум (1667—1700) * Былы манетны двор — [[Влашскі двор|Влашскі (Італьянскі) двор]] (XIII стагоддзе) * Барочны [[чумны слуп]] (1713—1715) * На ўскраіку горада, у мястэчку [[Седлец]] — [[Костніца ў Седлецы|касцёл Усіх Святых з костніцай]] пры могілках (каля 1400) * У Седлецы — [[сабор Узнясення Дзевы Марыі і Святога Яна Хрысціцеля]] (1280—1320, 1702—1714) * Музей срэбра «Градзек» і сярэдневяковая сярэбраная шахта (1485—1505) * Касцёл Найсвяцейшай Тройцы пры могілках (каля 1415) * Касцёл Усіх Святых (каля 1290) * [[Капэла Божага Цела, Кутна-Гора|Капэла Божага Цела]] (каля 1400) * Кляштар [[Урсулінкі|урсулінак]] (1733—1743) * [[Касцёл Маці Божай на Намнеці]] (1360—1470) * [[Касцёл Святога Яна Непамуцкага, Кутна-Гора|Касцёл Святога Яна Непамуцкага]] (1734—1750) * Каменны фантан (1493—1495) * Каменны дом (1485—1495) * [[Помнік Святому Вацлаву, Кутна-Гора|Помнік Святому Вацлаву]] Гістарычны цэнтр горада ўваходзіць у [[Спіс аб'ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА ў Еўропе|Спіс аб’ектаў Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА]]. == Эканоміка == Шкловыдзімальны завод, піўная вытворчасць, тытунёвая фабрыка [[Philip Morris]], завод кампаніі «[[Foxconn]]». == Транспарт == === Чыгуначны транспарт === У межах горада знаходзіцца тры станцыі: Кутна-Гора-галоўная і, на адгалінаванні, Кутна-Гора-Седлец ({{lang-cz|Kutná Hora-Sedlec}}) і Кутна-Гора-горад ({{lang-cz|Kutná Hora město}}). Апошняя станцыя знаходзіцца бліжэй усяго да гістарычнай часткі горада. === Аўтатранспарт === Некалькі ўнутрыгарадскіх маршрутаў. Міжгароднае паведамленне ажыццяўляецца з аўтобуснай станцыі. == Гарады-пабрацімы == {{Гарады-пабрацімы}} == Вядомыя асобы == * [[Радка Дэнемаркава]] (нар. 1968) — чэшская пісьменніца. == Гл. таксама == * [[Костніца ў Седлецы]] {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Сусветная спадчына|732}} {{Commons|Category:}} * [http://www.kutnahora.cz/index.php?lns=ru Кутна-Гора — інфармацыйны партал] * [http://sova.rsh.ru/kutna-hora/index.html Кутна-Гора. Фотагалерэя] * [http://www.kutna-hora.wz.cz Кутна Гора — славутасцямі і гісторыяй] {{Гарады Сярэднячэшскага края}} {{Сусветная спадчына ў Чэхіі}} [[Катэгорыя:Гарады Сярэднячэшскага края]] [[Катэгорыя:Кутна-Гора| ]] henhwglwnllgvwtaxdecuadlm4zfof7 0 236356 4164436 4085790 2022-07-25T01:51:12Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Карумны |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 39|lat_sec = 56 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 55|lon_sec = 54 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Дубровенскі |сельсавет = Асінторфскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243046322 }} '''Кару́мны'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Karumny}}, {{lang-ru|Корумны}}) — [[вёска]] ў [[Дубровенскі раён|Дубровенскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Асінторфскі сельсавет|Асінторфскага сельсавета]]. У 1931—1954 гадах цэнтр [[Чарнаручанскі сельсавет|Чарнаручанскага сельсавета]]. Да 2017 года ўваходзіла ў склад [[Засценкаўскі сельсавет|Засценкаўскага сельсавета]]<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917v0085296&p1=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 14 сентября 2017 г. № 218 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Дубровенского района Витебской области]{{Недаступная спасылка}} {{ref-ru}}</ref>. == Вядомыя асобы == У вёсцы памёр і пахаваны [[Герой Савецкага Саюза]] [[Іван Дзмітрыевіч Кандрацьеў]]. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Асінторфскі сельсавет}} {{Дубровенскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Асінторфскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Дубровенскага раёна]] pfvcw415m0f6xa4za4yfh8134597r4h 0 236360 4164435 3195589 2022-07-25T01:49:53Z D.L.M.I. Bel 33064 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Новая Тухінь |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 39|lat_sec = 09 |lon_dir = |lon_deg = 30|lon_min = 50|lon_sec = 15 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Дубровенскі |сельсавет = Асінторфскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243045755 }} '''Но́вая Тухі́нь'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Novaja Tuchiń}}, {{lang-ru|Новая Тухинь}}) — [[вёска]] ў [[Дубровенскі раён|Дубровенскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Асінторфскі сельсавет|Асінторфскага сельсавета]]. У 1924—1954 гадах цэнтр [[Новатухінскі сельсавет|Новатухінскага сельсавета]]. Да 2017 года ўваходзіла ў склад [[Засценкаўскі сельсавет|Засценкаўскага сельсавета]]<ref>[http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917v0085296&p1=1 Решение Витебского областного Совета депутатов от 14 сентября 2017 г. № 218 О некоторых вопросах административно-территориального устройства Дубровенского района Витебской области]</ref>. == Страчаная спадчына == * Свята-Мікалаеўская царква 1813 года пабудовы была страчана ў час Вялікай Айчыннай вайны<ref>{{radzima|7641}}</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Асінторфскі сельсавет}} {{Дубровенскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Асінторфскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Дубровенскага раёна]] 8ipn5gu0cir25dbk73l0hs1e5b7oujc 0 238898 4164298 4163315 2022-07-24T18:52:38Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Астрашапкі |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 54|lat_min = 30|lat_sec = 26 |lon_dir = |lon_deg = 29|lon_min = 56|lon_sec = 31 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Талачынскі |сельсавет = Коханаўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 243033138 }} '''Астраша́пкі'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Astrašapki}}, {{lang-ru|Острошапки}}) — [[вёска]] ў [[Талачынскі раён|Талачынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Коханаўскі сельсавет|Коханаўскага сельсавета]]. == Гісторыя == === Вялікае Княства Літоўскае === На пачатку XIV ст. сяло '''Вострыя Шапкі''' (''Острие Шапки'') Варанцэвіцкага ўдзела [[Друцкае княства|Друцкага княства]]. У 1455 годзе згадваецца князь Андрэй, ранейшы уладальнік [[Варанцэвічы (аграгарадок)|Варанцэвічаў]], яго паходжанне не вядома. Да сярэдзіны XIV ст. удзел раздзяліўся паміж спадчыннікамі, часткова перайшоў да вялікага князя, які часткамі надаваў яго іншым асобам. Напэўна, і Астрашапкі долямі ўваходзілі ў розныя часткі колішніх Варанцэвіцкіх уладанняў. Да 1540 года доля ў Астрашапках, разам з долямі ў [[Вёска Пярэвалачня|Перавалочні]], [[Вёска Башарова|Башарове]] і [[Вёска Старое Палюдава|Палюдаве]], была «прысёлкам» маёнтка [[Падбярэззе (Талачынскі раён)|Падбярэззе]] князя [[Род Ямантавічаў|Сямёна Ямантавіча]]{{sfn|Wolff|1895|s=152-153, 672-673.}}, хто валодаў іншымі долямі не вядома. Пасля смерці князя Сямёна ў 1540 годзе, праз судовы працэс з яго удавой, маёнткі атрымала сястра [[Ульяна Фёдараўна Ямантавіч-Падбярэзская|Ульяна]] і перадала сваім сынам [[Рыгор Яцкавіч Падбярэзскі|Рыгору]] і [[Іван Яцкавіч Стрэжаўскі|Івану Яцкавічам]]. У 1542 годзе браты падзялі маёмасць, Рыгор сярод іншага атрымаў «двор» Падбярэззе з шэрагам вёсак, сярод якіх і [[Астрашапкі]], напэўна, доля ў іх.{{sfn|Wolff|1895|s=152-153}} У 1559 годзе «воласць Варанцоўская», то бок частка ранейшага Варанцэвіцкага ўдзела (саміх Варанцэвічаў у «воласці» не было), у складзе з долямі ў Перавалочні, Астрашапках, [[Стайкі (Аршанскі раён)|Стайках]], [[Гапонавічы|Грушцы]], [[Ільяні|Ельнянах]], [[Шырневічы|Шырневічах]] і [[Сакалавічы|Сакаловічах]], невядома ад каго і чаму перайшла ў вялікакняжацкія ўладанні [[Аршанскі павет (Вялікае Княства Літоўскае)|Аршанскага павета]]. У 1560 годзе сёлы «воласці Варанцоўскай» былі апісаны ў інвертары [[Аршанскі замак|Аршанскага замка]]<ref>Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. — С. 123—134.</ref>. У 1560 годзе ў долі Астрашапак, якая належала Аршанскаму замку, было 10 службаў з 12 [[Дым (адзінка падаткаабкладання)|дымоў]] (у інвентары, у пераліку 13 дымоў), якія плацілі 9 коп і 4 грошы [[Чынш|чыншу]] (у інвентары, што роўна 544 грошам, паводле пераліку 512 грошаў — 8 коп і 32 грошы). У тым жа інвентары даюцца кароткія звесткі пра службы<ref>Документы Московского архива Министерства юстиции. Т. 1. — М., 1897. — С. 132.</ref>: {{columns-list|colwidth=30em| * Мяхвед Мікіціч з Паўлам — 1 служба, 2 дымы, 2 капы (120 грошаў) чыншу; * Ходар Белавус — 1 служба, 2 дымы, 70 грошаў; * Мітка Шама — 1 служба, 2 дымы, 70 грошаў; * Андрэй Ходаравіч — 1 служба, 1 дым, 60 грошаў; * Якаў Мікшыч — 1 служба, 1 дым, 40 грошаў; * Арцём Цецярэўнік — 1 служба, 1 дым, 30 грошаў; * Паўлюк Кузміч — 1 служба, 1 дым, 50 грошаў; * Пётр Ганчар — 1 служба, 1 дым, 40 грошаў; * Іван Юравіч — 1 служба, 1 дым, 20 грошаў; * Мішка Белавус — 1 служба, 1 дым, 12 грошаў, }} пра склад іншых долей Астрашапак няма звестак. У 1674 годзе прынамсі доля Астрашапак уваходзіла ў склад маёнтка [[Жураўлі]] Аршанскага павета<ref>НГАБ, ф. 1875, воп. 1, спр. 6, с. 234зв.</ref>. === Расійская імперыя === Перад [[Вайна 1812 года|вайной 1812 года]] вёска даволі вялікага маёнтка Перавалочня, належалага Фаме Замбжыцкаму (''Tomasz Zambrzycki''). Спустошаны падчас адступлення французаў.<ref name="ПамТал47">Памяць: Талачынскі раён… С. 47.</ref> У 1910 годзе вёска Коханаўскай воласці Аршанскага павета Магілёўскай губерні. Зямля належала Перавалочненскаму сельскаму таварыству. Адносілася да праваслаўнага прыходу Успення Прасвятой Багародзіцы ў [[Вёска Алёнавічы|Алёнавічах]].<ref name="СНМ-Маг">Список населенных мест…</ref> === Найноўшы час === ==== Міжваенны час ==== Станам на 1926 год побач з вёскай быў аднайменны хутар з 10 двароў, дзе жыло 57 чалавек<ref>''Шнейдер А. А.'' Моя Толочинщина…</ref>. Станам на 1940 год вёска Перавалочненскага сельсавета Талачынскага раёна Віцебскай вобласці, у складзе сельскагаспадарчай арцелі імя Свярдлова. ==== 2-я сусветная вайна ==== Паводле ЖБД 47-га тк Вермахта, 7 ліпеня 1941 года 18-я тд ''«рухам паўночней шашы [Масква-Мінск і]… пераадольвала трывалы моцны супраціў праціўніка, а 13:30 узяла Астрашапкі на дарозе Коханава-Сянно»''<ref>''Коломиец М.'' 1941. «Последний парад» мехкорпусов Красной Армии. — М.: Эксмо, 2012. — 101 с.. — C. 88.</ref>. 7 кастрычніка 1943 года на ўчастку Астрашапкі-Марцюхова (каля 2 км) бальшака Абольцы-Коханава партызаны падарвалі на міне аўтамабіль з двума нямецкімі афіцэрамі. Немцы акружылі вёску, сяляне тым часам выбіралі бульбу, іх прымусілі выпрагчы коней з плугоў і прычапіць бароны, сагналі ў цэнтр вёскі, а потым бальшаком у бок Марцюхова — наперадзе мужчын з коньмі і баронамі, за імі шчыльным натоўпам жанчын з дзецьмі. Аўтаматчыкі ішлі абапал дарогі, ззаду бронемашына з кулямётам. Калі людзі мінулі месца падрыву нямецкага аўтамабіля, адбыўся выбух вялікай моцы, побач з 1941 года стаяў падбіты савецкі танк, трох жанчын — Ліду, Зосю і Дар’ю Петрашкевіч — выбуховай хваляй адкінула на яго, яны загінулі адразу, як і яшчэ 8 аднавяскоўцаў. Былі і параненыя, у т.л. дзеці — 3-гадовай Ніле параніла руку, цяжка параніла 10-гадовую Валю, яна памерла ў Талачынскай бальніцы. Немцы не далі людзям разбегчыся, стралялі з аўтаматаў, зноў сабралі ў шчыльны натоўп, у т.л. параненых і прымусілі прайсці бальшаком да Марцюхова. Тым днём загінулі: {{columns-list|colwidth=30em| * Васіль Іосіфавіч Антаневіч (нар. 1882), * Ульяна Пятроўна Антаневіч (нар. 1902), * Ганна Ларыёнаўна Булаўкіна (нар. 1902), * Валянціна Дзмітрыеўна Лаўрыновіч (нар. 1933), * Наталля Емяльянаўна Лаўрыновіч (нар. 1885), * Андрэй Лук’янавіч Ляшкоў (нар. 1910), * Ганна Ульянаўна Петрашкевіч (нар. 1922), * Дар’я Ягораўна Петрашкевіч (нар. 1905), * Зося Ігнацьеўна Петрашкевіч (нар. 1875), * Лідзія Яфімаўна Петрашкевіч (нар. 1914), * Лукер’я Цімафееўна Петрашкевіч (нар. 1913), * Марыя Купрыянаўна Сліжанкова (нар. 1885). }} Паводле ЖБД 3-й гв тб РСЧА, з 20:30 26.6.1944 да 22:45 27.6.1944 года яе падраздзяленні ў раёне Марцюхова, Астрашапак і Малога Гальцэва вялі баі з нямецкімі войскамі, каб перашкодзіць іх адходу ў заходнім кірунку. Такім чынам, да зыходу 27 чэрвеня 1944 года Астрашапкі былі вызвалены. ==== Пасляваенны час ==== Да 15 кастрычніка 1960 года вёска ўваходзіла ў склад [[Пярэвалачненскі сельсавет|Пярэвалачненскага сельсавета]]<ref>Рашэнне выканкома Віцебскага абласнога Савета дэпутатаў працоўных ад 15 кастрычніка 1960 г. // Збор законаў, указаў Прэзідыума Вярхоўнага Савета Беларускай ССР, пастаноў і распараджэнняў Савета Міністраў Беларускай ССР. — 1960, № 31.</ref>, пасля — у адміністрацыйным падпарадкаванні Коханаўскага пассавета, які 20 чэрвеня 2013 года быў рэарганізаваны ў сельсавет. == Дэмаграфія == * 1560 год — 13 дымоў (у долі Аршанскага замка) * 1910 год — 30 двароў, 190 чалавек * 1926 год — у вёсцы 34 двары, 194 чалавекі (перапіс), на аднайменным хутары 10 двароў, 57 чалавек * 1999 год — 47 чалавек * 2005 год — 18 двароў, 26 чалавек * 2010 год — 12 чалавек {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Wolff-1895}} * {{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}} * Список населенных мест Могилевской губернии / Под ред. Г. П. Пожарова. — Могилев, 1910. * ''Шнейдер А. А.'' Моя Толочинщина: страницы истории. — Мн.: Бизнесофсет, 2005. — 310 с. — ISBN 985-6649-42-0 == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Коханаўскі сельсавет}} {{Талачынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Коханаўскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Талачынскага раёна]] pn4nem46k387tn77dunxxbbxkeg8pjo 0 239860 4164320 4065238 2022-07-24T19:38:06Z Pierre L'iserois 100315 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Кісялёўка}} {{НП-Беларусь |скасаваны = так |статус = хутар |беларуская назва = Кісялёўка |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Віцебская |раён = Шаркаўшчынскі |сельсавет = Радзюкоўскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = }} '''Кісялёўка'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Віцебская вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Kisialioŭka}}, {{lang-ru|Киселёвка}}) — былы [[хутар]] у [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Уваходзіў у склад [[Радзюкоўскі сельсавет|Радзюкоўскага сельсавета]]. 26 студзеня 2022 года скасаваны<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D922v0113706&p1=1 Решение Шарковщинского районного Совета депутатов от 26 января 2022 г. № 223 Об упразднении сельских населенных пунктов Шарковщинского района]</ref>. == Гісторыя == У 1921—1945 гадах засценак ў складзе [[Шаркаўшчына (гміна)|гміны Шаркаўшчына]] [[Дзісенскі павет (1921—1940)|Дзісенскaга паветa]] [[Віленскае ваяводства (1926—1939)|Віленскага ваяводства]] [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 6.</ref><ref>https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatopracowania/70/plik/m-631.pdf</ref><ref>https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3950665</ref><ref>Piotr Eberhardt, ''Formowanie się polskiej granicy wschodniej po II wojnie światowej'', «Dzieje Najnowsze», Rocznik L — 2018 (2), 2018, s. 95-100.</ref>. == Насельніцтва == * 1921 год — 10 жыхароў, 1 двор<ref name="skorowidz2">Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej — Tom VII — Część II — Ziemia Wileńska — Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923, s 74.</ref>. * 1931 год — 7 жыхароў, 1 двор<ref>Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938, wolumin — 1, s. 25</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{SgKP|IV|110|Kisielówka, zaścianek, powiat dzisieński}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Шаркаўшчынскі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} gqsfrivn8nn2mxh0g0lnxb11ntn9su3 0 267775 4164475 4048076 2022-07-25T06:42:48Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Аль-Наср» Эр-Рыяд wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Луіс Густаву |поўнае імя = Луіс Густаву Дыяс |выява = |апісанне выявы = |дата нараджэння = |месца нараджэння = |грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Бразілія}} |рост = |вага = |пазіцыя = [[Паўабаронца (футбол)|паўабаронца]], [[Абаронца (футбол)|абаронца]] |цяперашні клуб = {{Сцяг|Саудаўская Аравія}} [[ФК Аль-Наср Эр-Рыяд|Аль-Наср]] |нумар = |маладзёжныя клубы = {{футбольная кар’ера ||{{Сцяг|Бразілія||20px}} [[Карынтыянс Алагуану]]}} |клубы = {{футбольная кар’ера |2005—2008|{{Сцяг|Бразілія||20px}} [[ФК Карынтыянс Алагуану|Карынтыянс Алагуану]]|21 (2) |2006—2007|{{арэнда}} {{Сцяг|Бразілія||20px}} [[ФК КРБ|КРБ]]|14 (1) |2007—2008|{{арэнда}} {{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]]|27 (0) |2008—2011|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]]|72 (2) |2011—2013|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя (Мюнхен)]]|64 (6) |2013—2017|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]]|109 (7) |2017—2019|{{Сцяг|Францыя||20px}} [[ФК Алімпік Марсель|Алімпік (Марсель)]]|67 (7) |2019—2022|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Фенербахчэ|Фенербахчэ]]|84 (5) |2022—|{{Сцяг|Саудаўская Аравія||20px}} [[ФК Аль-Наср Эр-Рыяд|Аль-Наср]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2011—2016|{{Сцяг|Бразілія||20px}} [[Зборная Бразіліі па футболе|Бразілія]]|41 (2) }} |медалі = {{Турнір|[[Кубак канфедэрацый|Кубкі канфедэрацый]]}} {{медаль|Золата|[[Кубак канфедэрацый 2013|Бразілія 2013]]}} |абнаўленне даных пра клуб = 25 ліпеня 2022 |абнаўленне даных пра зборную = 4 верасня 2019 }} '''Лу́іс Густа́ву Ды́яс'''{{Практычная транскрыпцыя|pt}} або '''Луіс Густава''' ({{lang-pt|Luiz Gustavo Dias}}; нар. {{ДН|23|7|1987}}, [[Піндаманьянгаба]], [[Бразілія]]) — [[Бразілія|бразільскі]] футбаліст, апорны паўабаронца саудаўскага клуба [[ФК Аль-Наср Эр-Рыяд|«Аль-Наср»]] і былы ігрок [[зборная Бразіліі па футболе|нацыянальнай зборнай Бразіліі]]. Пачынаў сваю кар’еру як левы абаронца. == Клубная кар’ера == Луіс Густаву з’яўляецца выхаванцам футбольнай школы клуба [[ФК Карынтыянс Алагуану|«Карынтыянс Алагуану»]]. Дарослую футбольную кар’еру пачаў у 2007 годзе ў асноўнай камандзе таго ж клуба, у якой правёў адзін сезон, прыняўшы ўдзел у 21 матчы чэмпіянату. У тым жа годзе нядоўга на правах арэнды абараняў колеры клуба [[ФК КРБ|КРБ]]. Сваёй гульнёй прыцягнуў увагу прадстаўнікоў трэнерскага штаба нямецкага [[ФК Гофенгайм|«Гофенгайма»]], у склад якога далучыўся на правах арэнды 31 жніўня 2007 года. 1 красавіка 2008 года падпісаў з клубам паўнавартасны кантракт да лета 2011 года. Усяго згуляў за гофенгаймскі клуб чатыры сезоны сваёй гульнявой кар’еры. 1 студзеня 2011 года далучыўся да складу [[ФК Баварыя Мюнхен|«Баварыі»]], якая заплаціла за іграка больш за 15 млн еўра. 16 жніўня 2013 года, было паведамлена, што бразілец падпісаў кантракт з клубам [[ФК Вольфсбург|«Вольфсбург»]] да 2018 года<ref>[http://www.bbc.co.uk/sport/0/football/23724528 Luiz Gustavo signs for Wolfsburg from Bayern Munich]. BBC Sport.</ref>. 29 красавіка 2017 года быў выдалены ў матчы з [[ФК Баварыя Мюнхен|«Баварыяй»]], стаўшы з 8 выдаленнямі рэкардсменам па гэтым пазазчыку ў Бундэслізе. У ліпені 2017 года стаў іграком марсельскага [[ФК Алімпік Марсель|«Алімпіка»]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1052693374.html Луис Густаво перешел из «Вольфсбурга» в «Марсель» за 10 млн евро]. by.tribuna.com.</ref>. У верасні 2019 года перайшоў у турэцкі [[ФК Фенербахчэ|«Фенербахчэ»]], падпісаўшы чатырохгадовы кантракт<ref>[https://by.tribuna.com/football/1077836042.html Луис Густаво перешел из «Марселя» в «Фенербахче» за 6 млн евро]. by.tribuna.com.</ref>. У ліпені 2022 года стаў іграком саудаўскага [[ФК Аль-Наср Эр-Рыяд|«Аль-Насра»]]. == Міжнародная кар’ера == 10 жніўня 2011 года дэбютаваў у афіцыйных матчах у складзе нацыянальнай [[зборная Бразіліі па футболе|зборнай Бразіліі]] ў таварыскім матчы супраць [[Зборная Германіі па футболе|зборнай Германіі]], якая скончылася паражэннем лацінаамерыканцаў з лікам 2:3. Луіс Густаву быў уключаны ў склад зборнай на [[чэмпіянат свету па футболе 2014|чэмпіянат свету 2014]]. == Дасягненні == '''«Баварыя»''' * [[Чэмпіянат Германіі па футболе|Чэмпіён Германіі]]: 2013 * Уладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]: 2013 * Уладальнік [[Суперкубак Германіі па футболе|Суперкубка Германіі]]: 2012 * Пераможца [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў]]: 2013 '''«Вольфсбург»''': * Уладальнік [[Кубак Германіі па футболе|Кубка Германіі]]: 2015 * Уладальнік [[Суперкубак Германіі па футболе|Суперкубка Германіі]]: 2015 '''Бразілія''' * Уладальнік [[Кубак канфедэрацый|Кубка канфедэрацый]]: 2013 {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = {{колеры зборнай/Бразілія|1}} |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Бразіліі |Склад зборнай Бразіліі па футболе на Кубку канфедэрацый 2013 |Склад зборнай Бразіліі па футболе на чэмпіянаце свету 2014 }} {{DEFAULTSORT:Густаву Луіс}} [[Катэгорыя:Футбалісты Бразіліі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Бразіліі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Карынтыянс Алагуану]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК КРБ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Гофенгайм]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Баварыя Мюнхен]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Вольфсбург]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Алімпік Марсель]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Фенербахчэ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Аль-Наср Эр-Рыяд]] 0qsiwji1p1j4qynkhjw3fhhdsul2o43 0 267901 4164499 4160427 2022-07-25T07:48:55Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Порту B» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст | імя = Сілвештры Варэла | поўнае імя = Сілвештры Мануэл Гансалвіш Варэла | выява = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Партугалія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Партугалія}} [[ФК Порту B|Порту B]] | нумар = | пазіцыя = правы [[Паўабаронца (футбол)|вінгер]] | маладзёжныя клубы = {{футбольная кар’ера |1993—2001|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Пашкадорыш Кошта-да-Капарыка|Пашкадорыш]]| |2001—2004|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Спортынг Лісабон|Спортынг (Лісабон)]]|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2004—2009|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Спортынг Лісабон|Спортынг (Лісабон)]]|2 (0) |2004|{{фарм-клуб}} {{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Спортынг B Лісабон|Спортынг B (Лісабон)]]|1 (0) |2004—2005|{{арэнда}} {{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Каса Пія|Каса Пія]]|36 (11) |2006—2009|{{арэнда}} {{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Віторыя Сетубал|Віторыя (Сетубал)]]|45 (4) |2007—2008|{{арэнда}} {{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Рэкрэатыва Уэльва|Рэкрэатыва]]|22 (0) |2008—2009|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Эштрэла Амадора|Эштрэла (Амадора)]]|28 (5) |2009—2017|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Порту|Порту]]|141 (33) |2014|{{арэнда}} {{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Вест Бромвіч Альбіён|Вест Бромвіч Альбіён]]|7 (1) |2015|{{арэнда}} {{Сцяг|Італія||20px}} [[ФК Парма|Парма]]|19 (3) |2017—2019|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Кайсерыспор|Кайсерыспор]]|55 (3) |2019—2021|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Белененсіш|Белененсіш]]|52 (3) |2021—|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Порту B|Порту B]]| }} |нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2003|{{Сцяг|Партугалія ||20px}} [[Юнацкая зборная Партугаліі па футболе, да 18 гадоў|Партугалія (да 18)]]|5 (1) |2003—2004|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Юнацкая зборная Партугаліі па футболе, да 19 гадоў|Партугалія (да 19)]]|13 (4) |2004—2005|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Маладзёжная зборная Партугаліі па футболе, да 20 гадоў|Партугалія (да 20)]]|5 (2) |2004—2007|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Маладзёжная зборная Партугаліі па футболе|Партугалія (да 21)]]|28 (8) |2010—2015|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Зборная Партугаліі па футболе|Партугалія]]|27 (5)}} | медалі = {{турнір|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе|Чэмпіянаты Еўропы]]}} {{медаль|Бронза|[[Чэмпіянат Еўропы па футболе 2012|Польшча/Украіна 2012]]}} | абнаўленне даных пра клуб = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне даных пра зборную = 23 чэрвеня 2015 }} '''Сілве́штры Мануэ́л Ганса́лвіш Варэ́ла'''{{Практычная транскрыпцыя|pt}} або '''Сілвестрэ Варэла''' ({{lang-pt|Silvestre Manuel Gonçalves Varela}}; нар. {{ДН|2|2|1985}}, [[Алмада]], [[Партугалія]]) — [[Партугалія|партугальскі]] футбаліст, нападнік клуба [[ФК Порту B|«Порту B»]] і былы ігрок [[зборная Партугаліі па футболе|нацыянальнай зборнай Партугаліі]]. == Кар’ера == === «Спортынг» === Варэла з’яўляецца выхаванцам акадэміі клуба «Пашкадорыш», адкуль у 2002 годзе перайшоў у моладзевы склад лісабонскага [[ФК Спортынг Лісабон|«Спортынга»]]. У 2004 годзе Варэла перайшоў, на правах арэнды, у клуб [[ФК Каса Пія|«Каса Пія»]]. У [[Прымэйра-ліга Партугаліі 2005/2006|сезоне 2005/06]] Варэла правёў першыя 4 матчы за «Спортынг». У наступным годзе ён зноў быў аддадзены ў арэнду, у іспанскі клуб [[ФК Рэкрэатыва Уэльва|«Рэкрэатыва»]], за які правёў 22 гульні. У чэрвені 2008 года Варэла вярнуўся ў «Спортынг», але ў тым жа міжсезонні ён быў прададзены ў клуб [[ФК Эштрэла Амадора|«Эштрэла»]] з [[Амадора|Амадоры]]. За «Эштрэлу» Варэла правёў добры сезон, забіўшы 7 галоў у 32 гульнях. === «Порту» === 3 сакавіка 2009 года Варэла падпісаў 5-гадовы кантракт з клубам [[ФК Порту|«Порту»]]<ref>[http://www.record.xl.pt/noticia.aspx?id=a8ff44f3-374f-4202-ad76-27b2ee53a606&idCanal=00000017-0000-0000-0000-000000000017 Silvestre Varela assina por 5 anos]{{Недаступная спасылка}}. record.xl.pt</ref>. Футбаліст перайшоў у «Порту» на правах свабоднага агента 1 ліпеня таго ж года<ref>[http://dn.sapo.pt/desporto/porto/interior.aspx?content_id=1523993 Varela já foi operado e falha resto da época]. sapo.pt</ref>. У сваім першым сезоне ў «Порту» Варэла займаў пазіцыю другога нападніка пасля калумбійскага іграка [[Радамель Фалькаа Гарсія|Радамеля Фалькаа]]. У сакавіку 2010 года Сілвештры зламаў галёначную костку, з-за чаго выбыў на працяглы час. У жніўні 2014 года быў аддадзены ў арэнду клубу [[ФК Вест Бромвіч Альбіён|«Вест Бромвіч Альбіён»]] тэрмінам на адзін сезон, аднак у студзені 2015 года апынуўся ў складзе [[ФК Парма|«Пармы»]]. Улетку 2015 года вярнуўся ў «Порту». У студзені 2017 года пасля сямі з паловай гадоў у «Порту» пакінуў каманду, стаўшы іграком турэцкага [[ФК Кайсерыспор|«Кайсерыспора»]], дзе выступаў да канца сезона 2018/19. У кастрычніку 2019 года перайшоў у [[ФК Белененсіш|«Белененсіш»]]. З ліпеня 2021 года стаў выступаць за [[ФК Порту B|«Порту B»]]. == Міжнародная кар’ера == 3 сакавіка 2010 года Варэла дэбютаваў у складзе [[Зборная Партугаліі па футболе|зборнай Партугаліі]], выйшаўшы на замену ў таварыскай гульні супраць [[зборная Кітая па футболе|зборнай Кітая]], у якой яго зборная атрымала перамогу з лікам 2:0. == Дасягненні == '''«Порту»''' * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2011, 2012, 2013 * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2010, 2011 * Уладальнік [[Суперкубак Партугаліі па футболе|Суперкубка Партугаліі]]: 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 * Пераможца [[Ліга Еўропы УЕФА|Лігі Еўропы]]: 2011 {{Зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = {{Колеры зборнай/Партугалія|1}} |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Партугаліі |Склад зборнай Партугаліі па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2012 |Склад зборнай Партугаліі па футболе на чэмпіянаце свету 2014 }} {{DEFAULTSORT:Варэла Сілвештры}} [[Катэгорыя:Футбалісты Партугаліі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Партугаліі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Спортынг B Лісабон]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Спортынг Лісабон]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Каса Пія]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Віторыя Сетубал]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рэкрэатыва Уэльва]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Эштрэла Амадора]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Порту]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Вест Бромвіч Альбіён]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Парма]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Кайсерыспор]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Белененсіш]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Порту B]] jjr8chlsoznv4to1p2cttluuz4gak8j 0 268483 4164504 4126824 2022-07-25T08:07:52Z Artsiom91 31770 /* Склад */ + Каргас, Цаўсіс, Данташ, Квальята, Рыкарду, Нінуа, Котарскі, Р. Суарыш, Куліеракіс, Таліхманідыс, Канстантэліяс, Брэндан, Нарэй, Лампру, Несберг, - Варэла, Крэспа, Сідклей, Мітрыцэ, Чолак, Пасхалакіс, Акпом wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = ПАОК | Лагатып = Paok2013.png | ПоўнаяНазва = {{lang-el|Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών}} | Мянушкі = | Горад = [[Салонікі]], [[Грэцыя]] | Заснаваны = 12 красавіка [[1926]] | Стадыён = [[Тоўмба (стадыён)|Тоўмба]] | Умяшчальнасць = 29 000 | Прэзідэнт = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Суперліга Грэцыі|Суперліга]] | Сезон = [[Суперліга Грэцыі 2021/2022|2021/22]] | Месца = 2 месца | Сайт = http://www.paokfc.Gr/ | pattern_la1 = _paok2122h | pattern_b1 = _paok2122h | pattern_ra1 = _paok2122h | pattern_sh1 = _paok2122h | pattern_so1 = _paok2122h | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = 000000 | socks1 = 000000 | pattern_la2 = _paok2122a | pattern_b2 = _paok2122a | pattern_ra2 = _paok2122a | pattern_sh2 = _paok2122f | pattern_so2 = _paok2122f | leftarm2 = 000000 | body2 = 000000 | rightarm2 = 000000 | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _paok2122t | pattern_b3 = _paok2122t | pattern_ra3 = _paok2122t | pattern_sh3 = _paok2122t | pattern_so3 = _paok2122t | leftarm3 = FF5400 | body3 = FF5400 | rightarm3 = FF5400 | shorts3 = FF5400 | socks3 = FF5400 }} '''ПАОК''' ({{lang-el|ПАОК — Πανθεσσαλονίκειος Αθλητικός Όμιλος Κωνσταντινουπολιτών}}, Пан-Фесаланійскі Атлетычны Клуб Канстанцінопальцаў) — [[Грэцыя|грэчаскі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Салонікі]]. == Гісторыя == ПАОК з’яўляецца найстарэйшым падраздзяленнем спартыўнага клуба ПАОК, які з’яўляецца спадчыннікам клуба [[ФК Гермес Канстанцінопаль|«Гермес»]] ({{lang-el|Ερμής}}), якая была сфармавана ў 1877 годзе ў грэчаскай камуне Пера, у адным з раёнаў [[Стамбул]]а<ref>[http://www.paokfc.gr/swift.jsp?CMCCode=100309&extLang= History of PAOK] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090830042600/http://www.paokfc.gr/swift.jsp?CMCCode=100309&extLang= |date=30 жніўня 2009 }}. paokfc.gr</ref>. Аднак пасля сканчэння грэка-турэцкай вайны і абмену насельніцтвам паміж краінамі, большасць ігракоў была вымушаная эміграваць у Грэцыю. Многія з тых, хто пераехаў на новую радзіму, пасяліліся ў [[Салонікі|Салоніках]], дзе яны заснавалі клуб ПАОК, аднак першапачаткова клуб атрымаў назву АЕК у 1925 годзе. Частка ігракоў з’ехала з Канстанцінопаля ў [[Афіны]], дзе эмігрантамі быў сфармаваны афінскі клуб [[ФК АЕК Афіны|АЕК]]. Стварэннем клуба афіцыйна лічыцца 20 красавіка 1926 года, калі кіраўніцтва клуба атрымала адпаведныя дакументы, аднак трэніроўкі каманда пачала яшчэ раней. Пасля двух месяцаў падрыхтоўкі каманды клуб правёў таварыскія гульні з іншымі клубамі Салонікаў. Так 26 ліпеня 1925 года ПАОК правёў матч супраць клуба [[ФК Іракліс|«Іракліс»]], які скончыўся перамогай навастворанай каманды з лікам 2:1. Праз два тыдні ПАОК атрымаў паражэнне ад [[ФК Арыс Салонікі|«Арыса»]] з лікам 5:2. == Заўзятары == Вароты 4 з’яўляюцца сектарам, дзе знаходзяцца на матчах прыхільнікі клуба. Як правіла, яны падтрымліваюць усе каманды клуба ПАОК і носяць адзенне ў традыцыйных чорна і белых колерах. Заўзятары ў цэлым традыцыйна падтрымліваюць добрыя адносіны з заўзятарамі сербскага клуба «[[ФК Партызан Бялград|Партызан]]», а таксама заўзятарамі крыцкага клуба [[ФК ОФІ|ОФІ]]. Дружба з ОФІ падтрымліваецца штогадовым абменам квіткоў і заўсёды выдатнай атмасферы на матчах паміж клубамі. == Дасягненні == * '''[[Суперліга Грэцыі]]''' ** [[Выява:Gold medal icon.svg|15px]] '''Чэмпіён (3):''' 1975/76, 1984/85, 2018/19 ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] '''2-е месца (11):''' 1936/37, 1939/40, 1972/73, 1977/78, 2009/10, 2012/13, 2015/16, 2017/18, 2019/20, 2020/21, 2021/22 * '''[[Кубак Грэцыі па футболе|Кубак Грэцыі]]''' ** [[Выява:Gold medal icon.svg|15px]] '''Пераможца (8):''' 1971/72, 1973/74, 2000/01, 2002/03, 2016/17, 2017/18, 2018/19, 2020/21 ** [[Выява:Silver medal icon.svg|15px]] '''Фіналіст (14):''' 1938/39, 1950/51, 1954/55, 1969/70, 1970/71, 1972/73, 1976/77, 1977/78, 1980/81, 1982/83, 1984/85, 1991/92, 2013/14, 2021/22 == Склад == ''Станам на ліпень 2022 года.'' {{Склад}} {{Ігрок|2|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Яніс Каргас]]||1994}} {{Ігрок|4|{{Сцяг|Ісландыя}}|Аб|[[Сверыр Інгасан]]||1993}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Яніс Міхаілідыс]]||2000}} {{Ігрок|6|{{Сцяг|Албанія}}|Аб|[[Энеа Міхай]]||1998}} {{Ігрок|7|{{Сцяг|Марока}}|ПА|[[Амар Эль-Кадуры]]||1990}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Бразілія}}|ПА|[[Доглас Аўгусту Суарыс Гоміс|Доглас Аўгусту]]||1997}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Партугалія}}|Нап|[[Нелсан Алівейра]]||1991}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Томас Мург]]||1994}} {{Ігрок|11|{{Сцяг|Бразілія}}|Нап|[[Леа Жаба]]||1998}} {{Ігрок|13|{{Сцяг|Бразілія}}|Аб|[[Лукас Тэйлар]]||1995}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Сербія}}|Нап|[[Андрыя Жыўкавіч]]||1996}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Сербія}}|Бр|[[Жыўка Жыўкавіч]]||1989}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Лефтэрыс Ліратзіс]]||2000}} {{Ігрок|20|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Віейрынья]] {{капітан}}||1986}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Сурынам}}|ПА|[[Дыега Бісесвар]]||1988}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Аўстрыя}}|ПА|[[Штэфан Шваб]]||1990}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Іспанія}}|Аб|[[Хаан Састрэ]]||1997}} {{Ігрок|24|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Марыяс Цаўсіс]]||2000}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Тыягу Данташ]]||2000}} {{Ігрок|27|{{Сцяг|Славенія}}|ПА|[[Ясмін Курціч]]||1989}} <!--{{Ігрок|29|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Ёргас Вракас]]||2001}}--> {{Ігрок|30|{{Сцяг|Уругвай}}|ПА|[[Нікалас Квальята]]||1999}} {{Ігрок|31|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Андрэ Рыкарду]]||2000}} {{Ігрок|32|{{Сцяг|Грузія}}|ПА|[[Ніка Нінуа]]||1999}} {{Ігрок|42|{{Сцяг|Харватыя}}|Бр|[[Дамінік Котарскі]]||2000}} {{Ігрок|50|{{Сцяг|Партугалія}}|ПА|[[Філіпі Суарыш]]||1999}} {{Ігрок|51|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Тэахарыс Цынгарас]]||2000}} {{Ігрок|55|{{Сцяг|Партугалія}}|Аб|[[Рафа Суарыш]]||1995}} {{Ігрок|59|{{Сцяг|Грэцыя}}|Аб|[[Канстантынас Куліеракіс]]||2003}} {{Ігрок|64|{{Сцяг|Грэцыя}}|Бр|[[Хрыстас Таліхманідыс]]||2001}} {{Ігрок|65|{{Сцяг|Грэцыя}}|ПА|[[Яніс Канстантэліяс]]||2003}} {{Ігрок|70|{{Сцяг|Грэцыя}}|Нап|[[Ёргас Куцыяс]]||2004}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Іспанія}}|Нап|[[Брэндан Томас|Брэндан]]||1995}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Германія}}|ПА|[[Халед Нарэй]]||1994}} {{Ігрок|97|{{Сцяг|Грэцыя}}|Нап|[[Лазарас Лампру]]||1997}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Боснія і Герцагавіна}}|Нап|[[Уладзімір Браданіч]]||1999}} {{Ігрок||{{Сцяг|Нарвегія}}|Аб|[[Іван Несберг]]||1996}} {{Канец складу}} {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.paokfc.Gr/ Афіцыйны сайт] {{ref-el}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Суперліга Грэцыі}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Грэцыі|ПАОК]] [[Катэгорыя:ФК ПАОК| ]] 3t5pf1fql66cgrzi18pjmlo0qb5dn6w 0 285722 4164384 4029822 2022-07-24T20:29:58Z JerzyKundrat 174 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{значэнні2|Чыжоўка (значэнні)}} {{Рака2 |Назва = Чыжоўка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 14 |Плошча басейна = 85 |Басейн = Дняпро |Басейн рэк = [[Чорнае мора]] |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= каля вёскі [[Лабаны (Дубровенскі раён)|Лабаны]] |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 54|s_lat_min = 39|s_lat_sec = 59.0 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 42|s_lon_sec = 36.0 |Вусце = [[Дняпро]] |Месцазнаходжанне вусця = за 0,5 км ад вёскі [[Чыжоўка (Дубровенскі раён)|Чыжоўка]] |Вышыня вусця = 152,2<ref name="map">Ліст карты N-36-50. Выданне 1986 г. Стан мясцовасці на 1981 г.</ref> |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 54|m_lat_min = 34|m_lat_sec = 40.9 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 38|m_lon_sec = 07.5 |Ухіл ракі = 2,1 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Дубровенскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Чыжоўка''' — [[рака]] ў [[Дубровенскі раён|Дубровенскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] Беларусі, правы [[прыток]] ракі [[Дняпро]]. Даўжыня ракі 14 км. Сярэдні [[Ухіл ракі|нахіл воднай паверхні]] 2,1 м/км. Плошча [[вадазбор]]у 85 км². Пачынаецца каля вёскі [[Вёска Лабаны, Дубровенскі раён|Лабаны]]. Упадае ў Дняпро прыкладна за 0,5 км у напрамку на поўдзень ад вёскі [[Чыжоўка (Дубровенскі раён)|Чыжоўка]]. Вадазбор у межах [[Аршанскае ўзвышша|Аршанскага ўзвышша]]. Рэчышча часткова каналізаванае ў верхнім цячэнні і перасякае меліярацыйную сістэму Мардахі. Рака прымае сцёк з [[Ручай|ручаёў]] і [[Канал (гідраграфія)|каналаў]]. Сярод прытокаў — рака [[Чыжоўка-2]] (да 2020 - ручай Чыжоўка) (правы)<ref name="cri">[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Общая характеристика речной сети Витебской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. У басейне ракі на яе правым прытоку каля вёскі Чыжоўка [[сажалка]]. Каля ракі вёскі [[Лапыры]], [[Мардахі]], Чыжоўка. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/ЭПБ|5|Чыжоўка}} — С. 348. * {{кніга|загаловак=Республика Беларусь. Атлас охотника и рыболова: Витебская область|адказны=Редактор Г. Г. Науменко|месца=Мн.|выдавецтва=РУП «Белкартография»|год=2010|старонкі=39|старонак=72|isbn=978-985-508-136-5|тыраж=10&nbsp;000}}{{ref-ru}} * Ліст карты N-36-50. Выданне 1986 г. Стан мясцовасці на 1981 г.{{ref-ru}} * {{кніга|загаловак=Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия|адказны=Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др|выданне=2-е изд|месца=Мн.|выдавецтва=БелСЭ|год=1989|старонак=599|isbn=5-85700-001-7|тыраж=40&nbsp;000}}{{ref-ru}} * Решение Дубровенского районного исполнительного комитета № 152 от 16.03.20 «Об утверждении проектов водоохранных зон и прибрежных полос водных объектов»{{ref-ru}} == Спасылкі == * [http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Общая характеристика речной сети Витебской области (в разрезе районов) // Справочник «Водные объекты Республики Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}{{ref-ru}} {{Дняпро}} [[Катэгорыя:Прытокі Дняпра]] [[Катэгорыя:Рэкі Дубровенскага раёна]] cy06nh2m45xpudafq09tj44t9i1d89t 0 294821 4164555 4157891 2022-07-25T09:39:56Z Красніца 114607 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Збураж |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 51|lat_min = 46|lat_sec = 03 |lon_dir = |lon_deg = 23|lon_min = 58|lon_sec = 12 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Маларыцкі |сельсавет = Олтушскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Zburaž |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 242980764 }} '''Збу́раж'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Zburaž}}, {{lang-ru|Збураж}}, {{lang-pl|Zburaż}}<ref>{{SgKP|XIV|534|Zburaż}}</ref>) — [[вёска]] ў [[Маларыцкі раён|Маларыцкім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Олтушскі сельсавет|Олтушскага сельсавета]]. == Геалогія == За 0,3 км на ўсход ад вёскі знаходзіцца Збуражскае радовішча суглінкаў і супескаў. Лінзападобны паклад звязаны з [[марэна|марэннымі]] адкладамі [[дняпроўскае зледзяненне|дняпроўскага зледзянення]]. Ва ўскрышы дробназярністыя пяскі. == Гісторыя == [[File:Traditional summer woman clothing of Belarusian peasants - Malaryta District - XIXth cent - Museum of Belarusian Folk Art.jpg|thumb|злева|Традыцыйны [[маларыцкі строй|маларыцкі святочны сялянскі жаночы строй]] з в. Збураж, канец XIX ст. [[Музей старажытнабеларускай культуры]]]] Упершыню паселішча згадваецца ў рэвізіі [[Берасцейскае староства|Берасцейскага староства]] пад [[1566]] годам Паміж [[1668]] і [[1680]] гадамі ў Збуражы была заснавана драўляная царква [[Сімеон Мітыленскі|св. Сімеона Стоўпніка]]. У 1940—1954 гадах цэнтр [[Збуражскі сельсавет|Збуражскага сельсавета]]. Да [[17 верасня]] [[2013]] года вёска ўваходзіла ў склад [[Маларыцкі сельсавет|Маларыцкага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913b0060246&p1=1 Решение Брестского областного совета депутатов №305 от 17 сентября 2013 г. «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Берёзовского, Ивацевичского, Малоритского, Пинского районов Брестской области»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140201224718/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913b0060246&p1=1 |date=1 лютага 2014 }}{{ref-ru}}</ref>. == Славутасці == * [[Свята-Пакроўская царква (Збураж)|Свята-Пакроўская царква]] {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Олтушскі сельсавет}} {{Маларыцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Олтушскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маларыцкага раёна]] [[Катэгорыя:Збураж| ]] 6aml5820pn9mrbjbt8y15a55oxgg2ng 4164556 4164555 2022-07-25T09:40:28Z Красніца 114607 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{НП-Беларусь |статус = вёска |беларуская назва = Збураж |арыгінальная назва = |падначаленне = |краіна = |герб = |сцяг = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = |подпіс = |lat_dir = |lat_deg = 51|lat_min = 46|lat_sec = 03 |lon_dir = |lon_deg = 23|lon_min = 58|lon_sec = 12 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |вобласць = Брэсцкая |раён = Маларыцкі |сельсавет = Олтушскі |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = |год перапісу = |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = Zburaž |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = |OpenStreetMap = 242980764 }} '''Збу́раж'''<ref>{{Крыніцы/Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь/Брэсцкая вобласць|}}</ref> ({{lang-be-trans|Zburaž}}, {{lang-ru|Збураж}}, {{lang-pl|Zburaż}}<ref>{{SgKP|XIV|534|Zburaż}}</ref>) — [[вёска]] ў [[Маларыцкі раён|Маларыцкім раёне]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. Уваходзіць у склад [[Олтушскі сельсавет|Олтушскага сельсавета]]. == Геалогія == За 0,3 км на ўсход ад вёскі знаходзіцца Збуражскае радовішча суглінкаў і супескаў. Лінзападобны паклад звязаны з [[марэна|марэннымі]] адкладамі [[дняпроўскае зледзяненне|дняпроўскага зледзянення]]. Ва ўскрышы дробназярністыя пяскі. == Гісторыя == [[File:Traditional summer woman clothing of Belarusian peasants - Malaryta District - XIXth cent - Museum of Belarusian Folk Art.jpg|thumb|злева|Традыцыйны [[маларыцкі строй|маларыцкі святочны сялянскі жаночы строй]] з в. Збураж, канец XIX ст. [[Музей старажытнабеларускай культуры]]]] Упершыню паселішча згадваецца ў рэвізіі [[Берасцейскае староства|Берасцейскага староства]] пад [[1566]] годам. Паміж [[1668]] і [[1680]] гадамі ў Збуражы была заснавана драўляная царква [[Сімеон Мітыленскі|св. Сімеона Стоўпніка]]. У 1940—1954 гадах цэнтр [[Збуражскі сельсавет|Збуражскага сельсавета]]. Да [[17 верасня]] [[2013]] года вёска ўваходзіла ў склад [[Маларыцкі сельсавет|Маларыцкага сельсавета]]<ref>[http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913b0060246&p1=1 Решение Брестского областного совета депутатов №305 от 17 сентября 2013 г. «Об изменениях в административно-территориальном устройстве Берёзовского, Ивацевичского, Малоритского, Пинского районов Брестской области»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140201224718/http://www.pravo.by/main.aspx?guid=3871&p0=D913b0060246&p1=1 |date=1 лютага 2014 }}{{ref-ru}}</ref>. == Славутасці == * [[Свята-Пакроўская царква (Збураж)|Свята-Пакроўская царква]] {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Олтушскі сельсавет}} {{Маларыцкі раён}} {{Заліўка НП-Беларусь}} [[Катэгорыя:Олтушскі сельсавет]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Маларыцкага раёна]] [[Катэгорыя:Збураж| ]] 86jp2qr4on491o8va5mo69rkuiuvylp 0 308663 4164369 4029467 2022-07-24T20:22:45Z JerzyKundrat 174 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Цытранка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 7,8 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 54|s_lat_min = 43|s_lat_sec = 49.37 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 28|s_lon_min = 56|s_lon_sec = 55.32 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 54|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53.04 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 02|m_lon_sec = 50.78 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Цытра́нка''' — рака ў [[Чашніцкі раён|Чашніцкім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Даўжыня 7,8 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца каля вёскі [[вёска Забор'е, Чашніцкі раён|Забор'е]], упадае ў [[возера Лукомскае|Лукомскае]] возера з паўночнага захаду, за 0,7 км на паўночны ўсход ад вёскі [[вёска Гурэц|Гурэц]]. Рэчышча на працягу 1,5 км уверх ад вусця каналізаванае. Паміж вёскамі [[аграгарадок Новая Зара|Новая Зара]] і [[вёска Млын|Млын]] на рацэ плаціна і сажалка (плошча каля 20 га). {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * Ліст карты N-35-47. Выданне 1991 г. Стан мясцовасці на 1987 г.{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Басейн Заходняй Дзвіны]] [[Катэгорыя:Рэкі Чашніцкага раёна]] hf7pgb3x9rek2qokqp86zj7nsey36n0 4164371 4164369 2022-07-24T20:23:54Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Цытранка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 7,8 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 54|s_lat_min = 43|s_lat_sec = 49.37 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 28|s_lon_min = 56|s_lon_sec = 55.32 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 54|m_lat_min = 41|m_lat_sec = 53.04 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 29|m_lon_min = 02|m_lon_sec = 50.78 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Цытра́нка''' — рака ў [[Чашніцкі раён|Чашніцкім]] раёне [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Даўжыня 7,8 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца каля вёскі [[вёска Забор'е, Чашніцкі раён|Забор'е]], упадае ў [[возера Лукомскае|Лукомскае]] возера з паўночнага захаду, за 0,7 км на паўночны ўсход ад вёскі [[вёска Гурэц|Гурэц]]. Рэчышча на працягу 1,5 км уверх ад вусця каналізаванае. Паміж вёскамі [[аграгарадок Новая Зара|Новая Зара]] і [[вёска Млын|Млын]] на рацэ плаціна і сажалка (плошча каля 20 га). {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} * Ліст карты N-35-47. Выданне 1991 г. Стан мясцовасці на 1987 г.{{ref-ru}} [[Катэгорыя:Басейн Улы]] [[Катэгорыя:Рэкі Чашніцкага раёна]] ko1h489dmuc2lwtfvxjleuwfj6tvnlh 0 309482 4164560 2296285 2022-07-25T09:45:40Z Karelj 15492 /* Літаратура */ commons wikitext text/x-wiki '''Размеркава́нне Ма́ксвела''' — статыстычная заканамернасць, якая вызначае [[размеркаванне імавернасцей|размеркаванне]] па [[скорасць|скарасцях]] (або [[імпульс]]ах) [[малекула|малекул]] сістэмы, якая знаходзіцца ў стане [[тэрмадынамічная раўнавага|тэрмадынамічнай раўнавагі]] (пры ўмове, што паступальны рух малекул падпарадкоўваецца законам [[класічная механіка|класічнай механікі]]). Заканамернасць была выведзена [[Джэймс Клерк Максвел|Дж. К. Максвелам]] (1859) для [[аднаатамны газ|аднаатамных газаў]] і пашырана на мнагаатамныя газы [[Расійская імперыя|расійскім]] навукоўцам [[Мікалай Мікалаевіч Пірагоў|М. М. Піраговым]] (1885). Размеркаванне Максвела па модулях скорасці малекул [[ідэальны газ|ідэальнага газу]] вызначаецца формулай : <math>dn = 4\pi \left(\frac{m}{2\pi k T}\right)^{3/2} \exp\!\left(-\frac{mv^2}{2kT}\right) v^2\,dv,</math> дзе {{math|''dn''}} — сярэдняя колькасць малекул у адзінцы аб'ёму сістэмы, якія маюць модулі скорасці ў інтэрвале ад {{math|''v''}} да {{math|''v''+''dv''}}, {{math|''n''}} — поўная колькасць малекул у адзінцы аб'ёму сістэмы, {{math|''m''}} — маса адной малекулы, {{math|''T''}} — [[абсалютная тэмпература]], {{math|''k''{{=}}1,38{{e|-23}}}} Дж/К — [[пастаянная Больцмана]]. Паводле размеркавання Максвела вызначаюцца: * сярэдняя арыфметычная : <math>\langle v \rangle = \sqrt{\frac{8kT}{\pi m}},</math> * сярэдняя квадратычная : <math>\sqrt{\langle v^2 \rangle} = \sqrt{\frac{3kT}{m}},</math> * і найбольш імаверная : <math>v_p = \sqrt{\frac{2kT}{m}},</math> скорасці малекул газу. Размеркаванне Максвела атрымала эксперыментальнае пацвярджэнне ў доследах з [[малекула|малекулярнымі]] пучкамі, з'яўляецца асновай класічнай статыстыкі (гл. [[статыстыка Больцмана]]). З дапамогай размеркавання Максвела пабудаваны тэорыі [[вязкасць|вязкасці]], [[цеплаправоднасць|цеплаправоднасці]], [[электраправоднасць|электраправоднасці]] і іншых малекулярна-кінетычных з'яў. == Літаратура == * Максвела размеркаванне // {{Крыніцы/БелЭн|9к}} С. 544. * {{Commonscat|Maxwell–Boltzmann distributions}} [[Катэгорыя:Фізічныя законы]] [[Катэгорыя:Малекулярная фізіка]] [[Катэгорыя:Статыстычная фізіка]] [[Катэгорыя:Непарыўныя размеркаванні]] ooppf2ykdlw31r5llx5iwon64dql1k9 4164562 4164560 2022-07-25T09:58:50Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Infobox размеркаванне імавернасцей | name = Размеркаванне Максвела–Больцмана | type = шчыльнасць | pdf_image = [[File:Maxwell-Boltzmann distribution pdf.svg|325px]] | cdf_image = [[File:Maxwell-Boltzmann distribution cdf.svg|325px]] | notation = | parameters = <math>a>0</math> | support = <math>x\in (0;\infty)</math> | pdf = <math>\sqrt{\frac{2}{\pi}} \frac{x^2 e^{-x^2/\left(2a^2\right)}}{a^3}</math> | cdf = <math>\operatorname{erf}\left(\frac{x}{\sqrt{2} a}\right) -\sqrt{\frac{2}{\pi}} \frac{x e^{-x^2/\left(2a^2\right)}}{a} </math> дзе {{math|erf}} [[Інтэграл імавернасці]] | mean = <math>\mu=2a \sqrt{\frac{2}{\pi}}</math> | median = | mode = <math>\sqrt{2} a</math> | variance = <math>\sigma^2=\frac{a^2(3 \pi - 8)}{\pi}</math> | skewness = <math>\gamma_1=\frac{2 \sqrt{2} (16 -5 \pi)}{(3 \pi - 8)^{3/2}}</math> | kurtosis = <math>\gamma_2=4\frac{\left(-96+40\pi-3\pi^2\right)}{(3 \pi - 8)^2}</math> | entropy = <math>\ln\left(a\sqrt{2\pi}\right)+\gamma-\frac{1}{2}</math> | mgf = | cf = | pgf = | fisher = }} '''Размеркаванне Максвела–Больцмана''' — статыстычная заканамернасць, якая вызначае [[размеркаванне імавернасцей|размеркаванне]] па [[скорасць|скарасцях]] (або [[імпульс]]ах) [[малекула|малекул]] сістэмы, якая знаходзіцца ў стане [[тэрмадынамічная раўнавага|тэрмадынамічнай раўнавагі]] (пры ўмове, што паступальны рух малекул падпарадкоўваецца законам [[класічная механіка|класічнай механікі]]). Заканамернасць была выведзена [[Джэймс Клерк Максвел|Дж. К. Максвелам]] (1859) для [[аднаатамны газ|аднаатамных газаў]] і пашырана на мнагаатамныя газы [[Расійская імперыя|расійскім]] навукоўцам [[Мікалай Мікалаевіч Пірагоў|М. М. Піраговым]] (1885). Размеркаванне Максвела па модулях скорасці малекул [[ідэальны газ|ідэальнага газу]] вызначаецца формулай : <math>dn = 4\pi \left(\frac{m}{2\pi k T}\right)^{3/2} \exp\!\left(-\frac{mv^2}{2kT}\right) v^2\,dv,</math> дзе {{math|''dn''}} — сярэдняя колькасць малекул у адзінцы аб'ёму сістэмы, якія маюць модулі скорасці ў інтэрвале ад {{math|''v''}} да {{math|''v''+''dv''}}, {{math|''n''}} — поўная колькасць малекул у адзінцы аб'ёму сістэмы, {{math|''m''}} — маса адной малекулы, {{math|''T''}} — [[абсалютная тэмпература]], {{math|''k''{{=}}1,38{{e|-23}}}} Дж/К — [[пастаянная Больцмана]]. Паводле размеркавання Максвела вызначаюцца: * сярэдняя арыфметычная : <math>\langle v \rangle = \sqrt{\frac{8kT}{\pi m}},</math> * сярэдняя квадратычная : <math>\sqrt{\langle v^2 \rangle} = \sqrt{\frac{3kT}{m}},</math> * і найбольш імаверная : <math>v_p = \sqrt{\frac{2kT}{m}},</math> скорасці малекул газу. Размеркаванне Максвела атрымала эксперыментальнае пацвярджэнне ў доследах з [[малекула|малекулярнымі]] пучкамі, з'яўляецца асновай класічнай статыстыкі (гл. [[статыстыка Больцмана]]). З дапамогай размеркавання Максвела пабудаваны тэорыі [[вязкасць|вязкасці]], [[цеплаправоднасць|цеплаправоднасці]], [[электраправоднасць|электраправоднасці]] і іншых малекулярна-кінетычных з'яў. == Літаратура == * Максвела размеркаванне // {{Крыніцы/БелЭн|9к}} С. 544. * {{Commonscat|Maxwell–Boltzmann distributions}} [[Катэгорыя:Фізічныя законы]] [[Катэгорыя:Малекулярная фізіка]] [[Катэгорыя:Статыстычная фізіка]] [[Катэгорыя:Непарыўныя размеркаванні]] ptm50rhke2p4a0qe9pna53td1bovonf 0 311880 4164513 4139198 2022-07-25T08:28:19Z Artsiom91 31770 шаблон wikitext text/x-wiki {{Картка:ФК | Назва = Відзаў Лодзь | Лагатып = WidzewLodz.png | ПоўнаяНазва = RTS Widzew Łódź | Мянушкі = | КароткаяНазва = | Заснаваны = [[1910]] | Расфармаваны = | Горад = [[Лодзь]], [[Польшча]] | Стадыён = [[стадыён «Відзава»]] | Умяшчальнасць = 18 018 | Прэзідэнт = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Экстракляса]] | Сезон = 2021/22 | Месца = {{Рост}} 2 месца ў [[Першая ліга Польшчы па футболе|Першай лізе]] | Сайт = http://www.widzew.pl/ | pattern_la1=|pattern_b1=_whitearc|pattern_ra1= | leftarm1=ff0000|body1=ff0000|rightarm1=ff0000|shorts1=ff0000|socks1=ff0000 | pattern_la2=|pattern_b2=_blackarc|pattern_ra2= | leftarm2=FFFFFF|body2=FFFFFF|rightarm2=FFFFFF|shorts2=FFFFFF|socks2=FFFFFF| | pattern_la3=|pattern_b3=_blackarc|pattern_ra3= | leftarm3=f8f238|body3=f8f238|rightarm3=f8f238|shorts3=000000|socks3=f8f238| }} '''«Ві́дзаў»'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Widzew}}) — польскі футбольны клуб з горада [[Лодзь]]. Заснаваны ў [[1910]] годзе. Чатырохразовы [[Чэмпіянат Польшчы па футболе|чэмпіён Польшчы]], уладальнік [[Кубак Польшчы па футболе|Кубка Польшчы]] (1985). Пасля сезона 2014/15 клуб з-за фінансавых цяжкасцяў перайшоў у пяты дывізіён польскага футбола. Некалькі разоў падняўшыся ў класе, па выніках сезона 2021/22 «Відзаў» вярнуўся ў Экстраклясу. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} * [http://www.widzew.pl/ Афіцыйны сайт] {{Бібліяінфармацыя}} {{Экстракляса}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Польшчы|Відзаў Лодзь]] [[Катэгорыя:ФК Відзаў Лодзь| ]] [[Катэгорыя:1910 год у Польшчы]] ggg4jlbhnhipw18689tcubcoyxhtph7 10 321555 4164260 4158182 2022-07-24T17:20:11Z Artsiom91 31770 - Дзенісеня https://krumkachy.com/news/2383-ilya-denisenya-pokinul-klub, - Таболіч https://krumkachy.com/news/2380-ilya-tabolich-pokinul-krumkachy wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Крумкачы Мінск | колер фону = black | колер тэксту = white | колер рамкі = red | клуб_спасылка = ФК Крумкачы Мінск | клуб = Крумкачы | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Андрэй Напорка|Напорка]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Данііл Волкаў|Волкаў]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Яўген Гардзейчык|Гардзейчык]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Януш Ладуцька|Ладуцька]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Павел Лісюк|Лісюк]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Арсеній Старыкаў|Старыкаў]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Ян Камароў|Камароў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Вадзім Сяргеевіч Фаставец|Фаставец]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Кірыл Уладзіміравіч Паўлючак|Паўлючак]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Уладзіслаў Хамутоўскі|Хамутоўскі]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Аляксей Баранаў|Баранаў]]}} <!--{{ССК-ігрок|19|[[Аляксей Максімавіч Калтыгін|Калтыгін]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}}--> {{ССК-ігрок|20|[[Іван Каленскі|Каленскі]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Уладзіслаў Корзун|Корзун]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Аляксандр Мікалаевіч Івулін|Івулін]]}} {{ССК-ігрок|69|[[Алег Крот|Крот]]}} {{ССК-ігрок|72|[[Мацвей Сухарэнка|Сухарэнка]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|77|[[Сяргей Ліпніцкі|Ліпніцкі]]}} {{ССК-ігрок|96|[[Максім Віталевіч Паўлавец|Паўлавец]]}} {{ССК-ігрок|97|[[Арцём Куратнік|Куратнік]]}} {{ССК-ігрок|98|[[Аляксандр Пятровіч Яцкевіч|Яцкевіч]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Сяргей Якімцоў|Якімцоў]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікіта Віктаравіч Кераліды|Кераліды]]}} {{ССК-ігрок||[[Ягор Хоміч|Хоміч]]}} {{ССК-ігрок||[[Марат Чарнякоў|Чарнякоў]]}} |трэнер = [[Сяргей Васілевіч Казека|Сяргей Казека]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Крумкачы Мінск]] </noinclude> hx7ws6jwsxmpa4b6setxrr4m61q1ctz 10 323029 4164226 4163200 2022-07-24T16:12:35Z Artsiom91 31770 + Саміеў https://football.by/news/166124.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Іслач | колер фону = #333333 | колер тэксту = #ffffff | колер рамкі = #000000 | клуб_спасылка = ФК Іслач | клуб = Іслач | спіс = {{ССК-ігрок|2|[[Вадзім Уладзіміравіч Пігас|Пігас]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Ілья Андрэевіч Калачоў|Калачоў]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Максім Паўлавіч Ковель|Ковель]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Абдулае Кандэ|Кандэ]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Даніэл Сазах|Сазах]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Марцін Яўгенавіч Арцюх|Арцюх]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Уладзіслаў Уладзіміравіч Марозаў|Марозаў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Кірыл Васілевіч Леановіч|Леановіч]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Максім Лапчук|Лапчук]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірскі|Свірскі]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|17|[[Дзмітрый Міхайлавіч Лісаковіч|Дз.&nbsp;Лісаковіч]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Мікіта Юр’евіч Сцяпанаў|Сцяпанаў]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Алег Плют|Плют]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Герман Анатолевіч Баркоўскі|Баркоўскі]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Арцём Русланавіч Зімін|Зімін]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Ілья Эдуардавіч Балтрушэвіч|Балтрушэвіч]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Фард Ібрагім|Ібрагім]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Цімафей Юр’евіч Юрасаў|Юрасаў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|31|[[Сяргей Сяргеевіч Ігнатовіч|Ігнатовіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|32|[[Аляксандр Міхайлавіч Міхаленка|Міхаленка]]}} {{ССК-ігрок|33|[[Уладзіслаў Жураўлёў|Жураўлёў]]}} <!--{{ССК-ігрок|37|[[Дзмітрый Віктаравіч Некрашэвіч|Некрашэвіч]]}}--> {{ССК-ігрок|44|[[Кірыл Юр’евіч Глушчанкоў|Глушчанкоў]]}} {{ССК-ігрок|55|[[Іван Дыбанго|Дыбанго]]}} {{ССК-ігрок|70|[[Алег Сяргеевіч Нікіфарэнка|Нікіфарэнка]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Глеб Міхайлавіч Роўда|Роўда]]}} {{ССК-ігрок|79|[[Шахром Саміеў|Саміеў]]}} <!--{{ССК-ігрок|80|[[Станіслаў Сяргеевіч Атрашкевіч|Атрашкевіч]]}}--> {{ССК-ігрок|88|[[Аляксандр Васілевіч Гуз|Гуз]]}} {{ССК-ігрок|91|[[Алег Анатолевіч Патоцкі|Патоцкі]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Руслан Міхайлавіч Лісаковіч|Р.&nbsp;Лісаковіч]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Аляксей Юр’евіч Арловіч|Арловіч]]}}--> <!--{{ССК-ігрок||[[Мікіта Ерамінок|Ерамінок]]}}--> <!--{{ССК-ігрок||[[Ягор Кірылаў|Кірылаў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}}--> {{ССК-ігрок||[[Аляксандр Сяргеевіч Корзун|Корзун]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Вадзім Уладзіміравіч Мельнік|Мельнік]]}}--> |трэнер = [[Арцём Аляксандравіч Радзькоў|Арцём Радзькоў]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Іслач]] </noinclude> ah1tfg8h72efsqqrxvbg10hhyzw3g3j 0 331820 4164417 3267815 2022-07-24T21:22:59Z CommonsDelinker 151 Replacing POL_Luzino_COA.svg with [[File:POL_gmina_Luzino_COA.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error)). wikitext text/x-wiki {{Гміна Польшчы |Беларуская назва = Люзіна |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Luzino}} |Герб = POL gmina Luzino COA.svg |Сцяг = |Статус = [[вясковая гміна]] |Павет = Вэйхероўскі |Салецтвы = 12 |Цэнтр = [[Люзіна]] |Заснавана = |Глава = Ярослаў Пётр Вэер |Від главы = [[Войт]] |Мовы = |Насельніцтва = 15 137 |Год = 2014 |Шчыльнасць = 135,2 |Плошча = 111,93 |Карта = |Памер карты = |Карта гміны = |Памер карты гміны = |TERYT = 2215072 |Тэлефонны код = 58 |Паштовы код = |Аўтамабільны код = GWE |Сайт = http://www.luzino.pl |Заўвагі = }} '''Люзі́на'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Luzino}}) — [[вясковая гміна]] ў [[Польшча|Польшчы]], уваходзіць у склад [[Вэйхероўскі павет|Вэйхероўскага павета]] [[Паморскае ваяводства|Паморскага ваяводства]]. Сядзіба размешчана ў [[Люзіна|Люзіне]]. Плошча гміны складае 111,93 км². Станам на [[2014]] год у гміне Люзіна пражывалі 15 137 чалавек, шчыльнасць — 135,2 чал./км². Адміністрацыйна падзелена на 12 [[салецтва]]ў. <!-- == Населеныя пункты == На тэрыторыі гміны размешчаны ? населеных пунктаў. --> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} * [http://www.luzino.pl Афіцыйная старонка] {{Вэйхероўскі павет}} {{Заліўка гмін Польшчы}} [[Катэгорыя:Гміны Вэйхероўскага павета]] quv9zdhbv4ur4dzz58zsamu19jn4poo 10 334312 4164282 4159292 2022-07-24T18:13:00Z Artsiom91 31770 - Зінчанка, Стэфен, Мурыч wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды |назва = Склад ФК Манчэстэр Сіці |колер фону = #88BBFF |колер тэксту = White |клуб_спасылка = ФК Манчэстэр Сіці |клуб = Манчэстэр Сіці |спіс = {{ССК-ігрок|2|[[Кайл Уокер|Уокер]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Рубен Дыяш|Дыяш]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Калвін Філіпс|Філіпс]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Джон Стоўнз|Стоўнз]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Натан Аке|Аке]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Жуан Канселу|Канселу]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Ілкай Гюндаган|Гюндаган]]<small>&nbsp;([[Капітан (футбол)|к]])</small>}} {{ССК-ігрок|9|[[Эрлінг Холанд|Холанд]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Джэк Грыліш|Грыліш]]}} <!--{{ССК-ігрок|13|[[Зак Стэфен|Стэфен]]<small>&nbsp;([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}}--> {{ССК-ігрок|14|[[Эмерык Ляпорт|Ляпорт]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Радрыга Эрнандэс Каскантэ|Радры]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Кевін дэ Бройнэ|дэ Бройнэ]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Штэфан Артэга|Артэга]]<small>&nbsp;([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|19|[[Хуліян Альварэс|Альварэс]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Бернарду Сілва|Сілва]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Бенжамен Мендзі|Мендзі]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Рыяд Марэз|Марэз]]}} <!--{{ССК-ігрок|29|[[Марлас Марэна|Марэна]]}}--> {{ССК-ігрок|31|[[Эдэрсан Мараэс|Эдэрсан]]<small>&nbsp;([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|33|[[Скот Карсан|Карсан]]<small>&nbsp;([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|37|[[Каікі]]}} {{ССК-ігрок|47|[[Філ Фодэн|Фодэн]]}} {{ССК-ігрок|48|[[Лаям Дэлап|Дэлап]]}} {{ССК-ігрок|80|[[Коўл Палмер|Палмер]]}} {{ССК-ігрок|87|[[Джэймс Мак-Аці|Мак-Аці]]}} |трэнер = [[Хасеп Гвардыёла|Хасеп&nbsp;Гвардыёла]]}}<noinclude> Звесткі на ліпень 2022 года [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Англіі|Манчэстэр Сіці]] </noinclude> 4463zf6raqvx2tn9tom96c5of6fgfy8 0 334935 4164489 4074334 2022-07-25T07:27:19Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Адана Дэмірспор» wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Ракіцкі}} {{Футбаліст | імя = Яраслаў Ракіцкі | поўнае імя = Яраслаў Уладзіміравіч Ракіцкі | выява = | мянушка = ''Рак''<ref name="a">{{cite web |datepublished=28.03.2011 |url=http://sport.segodnya.ua/football/824050.html |title=В гостях у Ракицких: хозяйка дома Маркиза и окна с видом на роддом |publisher=Сегодня.ua |accessdate=22.10.2011 |lang=ru |archiveurl=https://archive.today/20130419102915/http://sport.segodnya.ua/football/v-hoctjakh-u-rakitskikh-khozjajka-doma-markiza-i-okna-c-vidom-na-roddom.html |archivedate=19 красавіка 2013 |deadurl=yes }}</ref> | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Украіна}} | рост = | вага = | пазіцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] | цяперашні клуб = {{Сцяг|Турцыя}} [[ФК Адана Дэмірспор|Адана Дэмірспор]] | нумар = | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2002|{{Сцяг|Украіна||20px}} Самара-Метэарыт (Паўлаград)| |2003—2006|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Шахцёр Данецк|Шахцёр (Данецк)]]| |2005|{{Сцяг|Украіна||20px}} ВАР (Данецк)|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2006—2019|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Шахцёр Данецк|Шахцёр (Данецк)]]|210 (9) |2006—2008|{{фарм-клуб}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Шахцёр-3 Данецк|Шахцёр-3 (Данецк)]]|31 (4) |2019—2022|{{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Зеніт Санкт-Пецярбург|Зеніт (Санкт-Пецярбург)]]|78 (5) |2022—|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Адана Дэмірспор|Адана Дэмірспор]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2008—2011|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Моладзевая зборная Украіны па футболе|Украіна (да 21)]]|17 (3) |2009—2018|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Зборная Украіны па футболе|Украіна]]|54 (5) }} | абнаўленне даных пра клуб = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне даных пра зборную = 29 студзеня 2019 }} '''Яраслаў Уладзіміравіч Ракіцкі''' ({{lang-uk|Ярослав Володимирович Ракицький}}; нар. {{ДН|3|8|1989}}, [[Першатравенск (Днепрапятроўская вобласць)|Першатравенск]], [[Днепрапятроўская вобласць]], [[Украінская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Украінская ССР]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]) — украінскі [[футбаліст]], [[абаронца (футбол)|абаронца]] турэцкага клуба [[ФК Адана Дэмірспор|«Адана Дэмірспор»]]. Ігрок [[Зборная Украіны па футболе|нацыянальнай зборнай Украіны]] (2009—2018). == Біяграфія == Маці працавала школьнай настаўніцай, потым трэнерам па фітнесе. Бацька працуе на шахце ў Першатравенску. Дзед і дзядзька займаліся футболам на аматарскім узроўні. Малодшая сястра Дар’я прафесійна займаецца тэнісам. Яраслаў Ракіцкі аматар творчасці Міхаіла Круга, любімыя песні «Кольшчык» і «Споведзь». За час выступленняў у складзе зборнай Украіны, Ракіцкі ніколі не спяваў гімн Украіны. Адкрыта падтрымліваў «жыхароў Данбаса» і сімпатызаваў кіраўніцтву ДНР.<ref>https://www.sport-express.ru/football/rfpl/reviews/rakickiy-nikogda-ne-boyalsya-podderzhivat-donbass-veteran-shahtera-o-transfere-zenita-1505957/</ref><ref>https://www.sport-express.ru/football/rfpl/reviews/chempionat-ukrainy-chempionat-rossii-premer-liga-shahter-zenit-transfer-rakickogo-1505582/</ref><ref>https://www.dialog.ua/sport/170597_1548750985</ref> У сакавіку 2022 года па сямейных абставінах пакінуў санкт-пецярбургскі [[ФК Зеніт Санкт-Пецярбург|«Зеніт»]]<ref>[https://football.by/news/161777.html Украинец Ракицкий расторг контракт с "Зенитом"]</ref>. У ліпені 2022 года афіцыйна стаў іграком турэцкага клуба [[ФК Адана Дэмірспор|«Адана Дэмірспор»]]<ref>[https://www.pressball.by/news/football/418299 Футбол. Ярослав Ракицкий официально стал игроком турецкого "Адана Демирспор"]</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{cite web|url=http://shakhtar.com/ru/team/player/?id=362|title=Профіль на афіцыйным сайце ФК «Шахцёр» (Данецк)|archiveurl=http://www.webcitation.org/6CePUFFFK|archivedate=2012-12-04}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = background: #FFD500; color: #005BBB; border: 1px #005BBB solid; |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Украіны |Склад зборнай Украіны па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2012 |Склад зборнай Украіны па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2016 }} {{DEFAULTSORT:Ракіцкі Яраслаў Уладзіміравіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Украіны]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Украіны па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр-3 Данецк]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Данецк]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Зеніт Санкт-Пецярбург]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Адана Дэмірспор]] b3h1wzjwj2jzbryq6d2nj7y5plheey9 0 334936 4164283 3859142 2022-07-24T18:17:38Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Арсенал» Лондан wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Зінчанка}} {{Футбаліст | імя = Аляксандр Зінчанка | поўнае імя = Аляксандр Уладзіміравіч Зінчанка | выява = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Украіна}} | рост = | вага = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | цяперашні клуб = {{Сцяг|Англія}} [[ФК Арсенал Лондан|Арсенал]] | нумар = | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2008—2009|{{Сцяг|Украіна||20px}} Маналіт (Ільічоўск)| |2010—2013|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Шахцёр Данецк|Шахцёр (Данецк)]]|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2013—2014|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Шахцёр Данецк|Шахцёр (Данецк)]]|0 (0) |2015—2016|{{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Уфа|Уфа]]|31 (2) |2016—2022|{{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Манчэстэр Сіці|Манчэстэр Сіці]]|76 (0) |2016—2017|{{арэнда}} {{Сцяг|Нідэрланды||20px}} [[ФК ПСВ Эйндхавен|ПСВ]]|12 (0) |2016—2017|{{арэнда}} {{Сцяг|Нідэрланды||20px}} [[ФК Ёнг ПСВ|Ёнг ПСВ]]|7 (0) |2022—|{{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Арсенал Лондан|Арсенал]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2011—2013|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юнацкая зборная Украіны па футболе, да 17 гадоў|Украіна (да 17)]]|11 (1) |2013—2014|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Юнацкая зборная Украіны па футболе, да 19 гадоў|Украіна (да 19)]]|12 (2) |2015—|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Моладзевая зборная Украіны па футболе|Украіна (да 21)]]|5 (0) |2015—|{{Сцяг|Украіна||20px}} [[Зборная Украіны па футболе|Украіна]]|52 (8) }} | абнаўленне даных пра клуб = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне даных пра зборную = 24 ліпеня 2022 }} '''Аляксандр Уладзіміравіч Зінчанка''' ({{lang-uk|Олександр Володимирович Зінченко}}; нар. {{ДН|15|12|1996}}, [[Радамышль]]<ref>[http://goal.net.ua/encyclopedia/64959.html ТОП-5 лучших несовершеннолетних футболистов Украины]</ref>, [[Жытомірская вобласць]], [[Украіна]]) — украінскі футбаліст, паўабаронца англійскага клуба [[ФК Арсенал Лондан|«Арсенал»]] з [[Лондан]]а і [[Зборная Украіны па футболе|нацыянальнай зборнай Украіны]]. Наймалодшы аўтар гола ў гісторыі зборнай Украіны. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Арсенал Лондан}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = background: #FFD500; color: #005BBB; border: 1px #005BBB solid; |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Украіны |Склад зборнай Украіны па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2016 |Склад зборнай Украіны па футболе на чэмпіянаце Еўропы 2020 }} {{DEFAULTSORT:Зінчанка Аляксандр Уладзіміравіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Украіны]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Украіны па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Данецк]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Уфа]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Манчэстэр Сіці]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК ПСВ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Ёнг ПСВ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арсенал Лондан]] 1jfawa9r8r4tr0lx3b35kfhj0v314y6 0 340289 4164249 4037889 2022-07-24T16:48:31Z Сергій Козачок 52100 wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом |Вокладка=Kinec_Filma.jpg }} '''«Кінець Фільму»''' — фанацкі (19-ы неафіцыйны) [[Музычны альбом|альбом]]-зборнік апошніх песень [[Кузьма Скрябін|Андрэя Кузьменка]] і гурта «Скрябін». Афіцыйна не выдаваўся, даступны для праслухоўвання ў інтэрнэце.<ref>[http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 Кінець фільму (Alternative Pop / Rock / Synth Pop) Скрябин (Скрябiн) — Кiнець фiльму — 2015] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160813100315/http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 |date=13 жніўня 2016 }}</ref> Апублікаваны летам 2015 года пасля смерці Кузьмы.<ref>[https://vk.com/wall-51502229_36676 Альбом «Кінець Фільму» на сторінці «Український рок»]</ref> У альбом уваходзяць апошнія студыйныя запісы і дэма-запісу, таксама песня Маршрутка якая павінна была ўвайсці ў альбом «Радые Каханне», але па невядомых прычынах не ўвайшла. Дызайн вокладкі — Леанід Валашанюк.<ref>[http://hromadskeradio.org/news/2016/02/02/sogodni-rivno-rik-yak-pishov-u-vichnist-kuzma-skryabin Після смерті Андрія Кузьменка у мережі з’явився 19-ий неофіційний, фанатський збірник пісень музиканта]</ref> == Кампазіцыі == # «Прогноз погоди» # «Лист до президентів» # «Українці» # «Сука війна» # «Маленька дівчинка» # «Останній ангел» # «Сінтіпоп» # «Екскаватор» # «Кінець фільму» # «Маршрутка» {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.ex.ua/93464214 «Канец фільма» на] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160830074127/http://www.ex.ua/93464214 |date=30 жніўня 2016 }} EX.UA<span> </span> * [https://myzuka.fm/Album/594983/Skryabin-Kinets-Filmu-2015 «Канец фільма» на myzuka.fm] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Альбомы 2015 года]] oghlcppbh2hrka2w0o00qh6tlwfjzan 4164250 4164249 2022-07-24T16:51:42Z Сергій Козачок 52100 wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом |Вокладка=File:Скрябин.jpg }} '''«Кінець Фільму»''' — фанацкі (19-ы неафіцыйны) [[Музычны альбом|альбом]]-зборнік апошніх песень [[Кузьма Скрябін|Андрэя Кузьменка]] і гурта «Скрябін». Афіцыйна не выдаваўся, даступны для праслухоўвання ў інтэрнэце.<ref>[http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 Кінець фільму (Alternative Pop / Rock / Synth Pop) Скрябин (Скрябiн) — Кiнець фiльму — 2015] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160813100315/http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 |date=13 жніўня 2016 }}</ref> Апублікаваны летам 2015 года пасля смерці Кузьмы.<ref>[https://vk.com/wall-51502229_36676 Альбом «Кінець Фільму» на сторінці «Український рок»]</ref> У альбом уваходзяць апошнія студыйныя запісы і дэма-запісу, таксама песня Маршрутка якая павінна была ўвайсці ў альбом «Радые Каханне», але па невядомых прычынах не ўвайшла. Дызайн вокладкі — Леанід Валашанюк.<ref>[http://hromadskeradio.org/news/2016/02/02/sogodni-rivno-rik-yak-pishov-u-vichnist-kuzma-skryabin Після смерті Андрія Кузьменка у мережі з’явився 19-ий неофіційний, фанатський збірник пісень музиканта]</ref> == Кампазіцыі == # «Прогноз погоди» # «Лист до президентів» # «Українці» # «Сука війна» # «Маленька дівчинка» # «Останній ангел» # «Сінтіпоп» # «Екскаватор» # «Кінець фільму» # «Маршрутка» {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.ex.ua/93464214 «Канец фільма» на] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160830074127/http://www.ex.ua/93464214 |date=30 жніўня 2016 }} EX.UA<span> </span> * [https://myzuka.fm/Album/594983/Skryabin-Kinets-Filmu-2015 «Канец фільма» на myzuka.fm] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Альбомы 2015 года]] fmefv419dccvrt1my15q8zfro7t2qbj 4164251 4164250 2022-07-24T16:55:27Z Сергій Козачок 52100 wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом |Вокладка= }} [[Файл:Скрябин.jpg|300px|міні|справа|]] '''«Кінець Фільму»''' — фанацкі (19-ы неафіцыйны) [[Музычны альбом|альбом]]-зборнік апошніх песень [[Кузьма Скрябін|Андрэя Кузьменка]] і гурта «Скрябін». Афіцыйна не выдаваўся, даступны для праслухоўвання ў інтэрнэце.<ref>[http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 Кінець фільму (Alternative Pop / Rock / Synth Pop) Скрябин (Скрябiн) — Кiнець фiльму — 2015] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160813100315/http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 |date=13 жніўня 2016 }}</ref> Апублікаваны летам 2015 года пасля смерці Кузьмы.<ref>[https://vk.com/wall-51502229_36676 Альбом «Кінець Фільму» на сторінці «Український рок»]</ref> У альбом уваходзяць апошнія студыйныя запісы і дэма-запісу, таксама песня Маршрутка якая павінна была ўвайсці ў альбом «Радые Каханне», але па невядомых прычынах не ўвайшла. Дызайн вокладкі — Леанід Валашанюк.<ref>[http://hromadskeradio.org/news/2016/02/02/sogodni-rivno-rik-yak-pishov-u-vichnist-kuzma-skryabin Після смерті Андрія Кузьменка у мережі з’явився 19-ий неофіційний, фанатський збірник пісень музиканта]</ref> == Кампазіцыі == # «Прогноз погоди» # «Лист до президентів» # «Українці» # «Сука війна» # «Маленька дівчинка» # «Останній ангел» # «Сінтіпоп» # «Екскаватор» # «Кінець фільму» # «Маршрутка» {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.ex.ua/93464214 «Канец фільма» на] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160830074127/http://www.ex.ua/93464214 |date=30 жніўня 2016 }} EX.UA<span> </span> * [https://myzuka.fm/Album/594983/Skryabin-Kinets-Filmu-2015 «Канец фільма» на myzuka.fm] * [https://populyarne.com.ua/evoliutsiia-tvorchosti-kuzmy-skriabina/ Ти назавжди у наших серцях! Життя Кузьми Скрябіна у піснях] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180509151238/https://populyarne.com.ua/evoliutsiia-tvorchosti-kuzmy-skriabina/ |date=9 травня 2018 }} * [http://discography.net.ua/sites/default/files/skryabin_discography_book.pdf Скрябін — Студійна дискографія] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180920104636/http://discography.net.ua/sites/default/files/skryabin_discography_book.pdf |date=20 вересня 2018 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=7FPR5hpI0Q0 Скрябін - Кінець фільму (альбом 2015)] *[https://porokhivnytsya.com.ua/2017/08/01/andriy-kuzma-skryabin_positive-energy/ Кузьма Скрябін — згусток позитивної енергії] * [http://1tv.com.ua/news/99473 Автопробігом пам’ять Андрія Кузьменка вшанували у Кривому Розі] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Альбомы 2015 года]] bp5kg5x6dca14157zm4jj9h49xmi8u6 4164252 4164251 2022-07-24T16:56:44Z Сергій Козачок 52100 wikitext text/x-wiki {{Картка:Альбом |Вокладка= }} [[Файл:Скрябин.jpg|300px|міні|справа|]] '''«Кінець Фільму»''' — фанацкі (19-ы неафіцыйны) [[Музычны альбом|альбом]]-зборнік апошніх песень [[Кузьма Скрябін|Андрэя Кузьменка]] і гурта «[[:uk:Скрябін|Скрябін]]». Афіцыйна не выдаваўся, даступны для праслухоўвання ў інтэрнэце.<ref>[http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 Кінець фільму (Alternative Pop / Rock / Synth Pop) Скрябин (Скрябiн) — Кiнець фiльму — 2015] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160813100315/http://7tor.org/viewtopic.php?t=2828478&p=2829935#p2829935 |date=13 жніўня 2016 }}</ref> Апублікаваны летам 2015 года пасля смерці Кузьмы.<ref>[https://vk.com/wall-51502229_36676 Альбом «Кінець Фільму» на сторінці «Український рок»]</ref> У альбом уваходзяць апошнія студыйныя запісы і дэма-запісу, таксама песня Маршрутка якая павінна была ўвайсці ў альбом «Радые Каханне», але па невядомых прычынах не ўвайшла. Дызайн вокладкі — Леанід Валашанюк.<ref>[http://hromadskeradio.org/news/2016/02/02/sogodni-rivno-rik-yak-pishov-u-vichnist-kuzma-skryabin Після смерті Андрія Кузьменка у мережі з’явився 19-ий неофіційний, фанатський збірник пісень музиканта]</ref> == Кампазіцыі == # «Прогноз погоди» # «Лист до президентів» # «Українці» # «Сука війна» # «Маленька дівчинка» # «Останній ангел» # «Сінтіпоп» # «Екскаватор» # «Кінець фільму» # «Маршрутка» {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.ex.ua/93464214 «Канец фільма» на] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160830074127/http://www.ex.ua/93464214 |date=30 жніўня 2016 }} EX.UA<span> </span> * [https://myzuka.fm/Album/594983/Skryabin-Kinets-Filmu-2015 «Канец фільма» на myzuka.fm] * [https://populyarne.com.ua/evoliutsiia-tvorchosti-kuzmy-skriabina/ Ти назавжди у наших серцях! Життя Кузьми Скрябіна у піснях] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180509151238/https://populyarne.com.ua/evoliutsiia-tvorchosti-kuzmy-skriabina/ |date=9 травня 2018 }} * [http://discography.net.ua/sites/default/files/skryabin_discography_book.pdf Скрябін — Студійна дискографія] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180920104636/http://discography.net.ua/sites/default/files/skryabin_discography_book.pdf |date=20 вересня 2018 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=7FPR5hpI0Q0 Скрябін - Кінець фільму (альбом 2015)] *[https://porokhivnytsya.com.ua/2017/08/01/andriy-kuzma-skryabin_positive-energy/ Кузьма Скрябін — згусток позитивної енергії] * [http://1tv.com.ua/news/99473 Автопробігом пам’ять Андрія Кузьменка вшанували у Кривому Розі] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Альбомы 2015 года]] n4zbmwlv19p2g4vpa04kdyf7avcv382 0 341856 4164464 3908829 2022-07-25T06:15:18Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Сімідзу С-Палс» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = |фатаграфія = |поўнае імя = |дата нараджэння = |месца нараджэння = |грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Японія}} |дата смерці = |рост = |вага = |цяперашні клуб = {{Сцяг|Японія}} [[ФК Сімідзу С-Палс|Сімідзу С-Палс]] |нумар = |пазіцыя = [[Паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] |моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |1995—2004|{{Сцяг|Японія||20px}} Сайсон| |2004—2006|{{Сцяг|Японія||20px}} Вышэйшая школа Ясу| }} |клубы = {{футбольная кар’ера |2007—2008|{{Сцяг|Японія||20px}} [[ФК Якагама Ф. Марынас|Якагама Ф. Марынас]]|7 (0) |2008|{{Арэнда}} {{Сцяг|Японія||20px}} [[ФК Сэрэса Осака|Сэрэса Осака]]|20 (6) |2009—2011|{{Сцяг|Японія||20px}} [[ФК Сэрэса Осака|Сэрэса Осака]]|94 (29) |2011—2012|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Бохум|Бохум]]|30 (7) |2012—2015|{{Сцяг|Германія||20px}} [[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]]|75 (7) |2015—2018|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Эйбар|Эйбар]]|89 (11) |2018—2019|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Рэал Бетыс|Рэал Бетыс]]|8 (0) |2019|{{Арэнда}} {{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Алавес|Алавес]]|12 (2) |2019—2021|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Эйбар|Эйбар]]|57 (3) |2021—2022|{{Сцяг|Японія||20px}} [[ФК Сэрэса Осака|Сэрэса Осака]]|13 (4) |2022—|{{Сцяг|Японія||20px}} [[ФК Сімідзу С-Палс|Сімідзу С-Палс]]| }} |нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2006|{{Сцяг|Японія||20px}} [[Моладзевая зборная Японіі па футболе|Японія (да 20)]]|2 (0) |2009—2019|{{Сцяг|Японія||20px}} [[Зборная Японіі па футболе|Японія]]|36 (6) }} |медалі = {{турнір|[[Кубак Азіі па футболе|Кубкі Азіі]]}} {{медаль|Срэбра|[[Кубак Азіі па футболе 2019|ААЭ 2019]]}} |абнаўленне даных пра клуб = 25 ліпеня 2022 |абнаўленне даных пра зборную = 25 ліпеня 2022 }} '''{{PAGENAME}}''' ({{lang-ja|乾 貴士}}; нар. {{ДН|2|6|1988}}) — [[Японія|японскі]] футбаліст. У 2009—2019 гадах выступаў за [[Зборная Японіі па футболе|нацыянальную зборную Японіі]]. == Статыстыка == {| class="wikitable" style="text-align:center" !colspan=3|{{Сцяг|Японія||20px}} [[Зборная Японіі па футболе|Зборная Японіі]] |- !Год!!Гульні!!Галы |- |2009||1||0 |- |2010||2||0 |- |2011||0||0 |- |2012||3||0 |- |2013||6||0 |- |2014||2||2 |- |2015||5||0 |- |2016||0||0 |- |2017||6||0 |- |2018||6||4 |- |2019||5||0 |- !Усяго||36||6 |} {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Навігацыйны блок2 |стыль_загалоўка = background:mediumblue; color:white; border: 1px solid red; |state = collapsed |загаловак = Склады зборнай Японіі |Склад зборнай Японіі па футболе на Кубку канфедэрацый 2013 |Склад зборнай Японіі па футболе на Кубку Азіі 2015 |Склад зборнай Японіі па футболе на чэмпіянаце свету 2018 |Склад зборнай Японіі па футболе на Кубку Азіі 2019 }} {{DEFAULTSORT:Інуі Такасі}} [[Катэгорыя:Футбалісты Японіі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Японіі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Якагама Ф. Марынас]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Сэрэса Осака]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Бохум]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Айнтрахт Франкфурт]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Эйбар]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рэал Бетыс]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Алавес]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Сімідзу С-Палс]] j1ll5lunzidlwagezyms92gz2mk1xhf 10 344427 4164539 4040758 2022-07-25T09:00:24Z Artsiom91 31770 + Кастэн, Фішэр, Понграчыч, Брэкала, Камінскі, Гілавагі, Сванберг, Рэджбечай, Франіч, Мармуш, Вімер, - Вільям, Брукс, Шлагер, Лукебакіа; новы трэнер wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды |назва = Склад ФК Вольфсбург |колер фону = #32CD32 |колер тэксту = #FFFFFF |колер рамкі = #0000FF |клуб_спасылка = ФК Вольфсбург |клуб = Вольфсбург |спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Кун Кастэлс|Кастэлс]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>&nbsp;<small>([[Капітан (футбол)|к]])</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Кіліян Фішэр|Фішэр]]}} {{ССК-ігрок|3|[[Себасцьян Борнау|Борнау]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Максенс Лакруа|Лакруа]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Мікі ван дэ Вен|ван дэ Вен]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Паўлу Атавіу|Атавіу]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Лука Вальдшміт|Вальдшміт]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Астэр Вранкс|Вранкс]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Макс Крузэ|Крузэ]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Лукас Нмеча|Л. Нмеча]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Рэната Штэфен|Штэфен]]}} {{ССК-ігрок|12|[[Паваа Перван|Перван]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|14|[[Ёсіп Брэкала|Брэкала]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Жэром Русіён|Русіён]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Якуб Камінскі|Камінскі]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Максіміліян Філіп|Філіп]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Кевін Мбабу|Мбабу]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Рыдле Баку|Баку]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Барташ Бялак|Бялак]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Фелікс Нмеча|Ф. Нмеча]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Ёнас Вінд|Вінд]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Максіміліян Арнальд|Арнальд]]}} {{ССК-ігрок|29|[[Жазуа Гілавагі|Гілавагі]]}} {{ССК-ігрок|31|[[Янік Герхард|Герхард]]}} {{ССК-ігрок|32|[[Маціяс Сванберг|Сванберг]]}} {{ССК-ігрок|33|[[Амар Мармуш|Мармуш]]}} {{ССК-ігрок|34|[[Марын Понграчыч|Понграчыч]]}} {{ССК-ігрок|37|[[Элвіс Рэджбечай|Рэджбечай]]}} {{ССК-ігрок|38|[[Бартал Франіч|Франіч]]}} {{ССК-ігрок|39|[[Патрык Вімер|Вімер]]}} {{ССК-ігрок|40|[[Кевін Парэдэс|Парэдэс]]}} {{ССК-ігрок|45|[[Ліна Кастэн|Кастэн]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} |трэнер = [[Ніка Ковач]] }}<noinclude> Звесткі на ліпень 2022 года [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Германіі|Вольфсбург]] </noinclude> k2wljn9h68jhvgfpcmgwdqbtu9b65wt 10 344428 4164532 4052244 2022-07-25T08:43:52Z Artsiom91 31770 + Аміры, Гложак, Ажыль, Пах’янпала, - Грыль, Баўмгартлінгер, Аларыа wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды |назва = Склад ФК Баер 04 |колер фону = #FF0000 |колер тэксту = #FFFFFF |колер рамкі = #000000 |клуб_спасылка = ФК Баер 04 Леверкузен |клуб = Баер 04 |спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Лукаш Градэцкі|Градэцкі]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>&nbsp;<small>([[Капітан (футбол)|к]])</small>}} {{ССК-ігрок|4|[[Джонатан Та|Та]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Мітчэл Бакер|Бакер]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Адылон Касуну|Касуну]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Паўлінью (2000)|Паўлінью]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Роберт Андрых|Андрых]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Сердар Азмун|Азмун]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Керэм Дэмірбай|Дэмірбай]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Надыем Аміры|Аміры]]}} {{ССК-ігрок|12|[[Эдманд Тапсоба|Тапсоба]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Патрык Шык|Шык]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Яэль Пах’янпала|Пах’янпала]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Муса Дыябі|Дыябі]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Чарлес Арангіс|Арангіс]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Амін Адлі|Адлі]]}} <!--{{ССК-ігрок|21|[[Ленарт Грыль|Грыль]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}}--> {{ССК-ігрок|22|[[Дэйлі Сінкгравен|Сінкгравен]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Адам Гложак|Гложак]]}} {{ССК-ігрок|24|[[Цімаці Фасу-Менса|Фасу-Менса]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Эксекіель Паласіяс|Паласіяс]]}} {{ССК-ігрок|27|[[Флорыян Вірц|Вірц]]}} {{ССК-ігрок|28|[[Ікер Брава|Брава]]}} {{ССК-ігрок|29|[[Зідан Сертдэмір|Сертдэмір]]}} {{ССК-ігрок|30|[[Джэрэмі Фрымпонг|Фрымпонг]]}} {{ССК-ігрок|32|[[Айман Ажыль|Ажыль]]}} {{ССК-ігрок|33|[[П’еро Інкап’е|Інкап’е]]}} {{ССК-ігрок|36|[[Ніклас Ломб|Ломб]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} {{ССК-ігрок|38|[[Карым Беларабі|Беларабі]]}} {{ССК-ігрок|40|[[Андрэй Яўгенавіч Лунёў|Лунёў]]&nbsp;<small>([[Брамнік (футбол)|б]])</small>}} |трэнер = [[Герарда Сеаанэ]]}}<noinclude> Звесткі на ліпень 2022 года [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Германіі|Баер 04]]</noinclude> 0ga7lpvkwlb4tzi30ixvlkhtny7fqaf 0 346480 4164266 3704930 2022-07-24T17:41:41Z Kiryienka 26582 /* Вядомыя носьбіты */ wikitext text/x-wiki '''Ляхаў''' — прозвішча. == Вядомыя носьбіты == * [[Аляксандр Андрэевіч Ляхаў]] (нар. 1962) — беларускі палітык. * [[Уладзімір Платонавіч Ляхаў]] (1869—1920) — рускі военачальнік. * [[Фёдар Аляксандравіч Ляхаў]] (1908—1951) — беларускі дзяржаўны дзеяч, старшыня Гродзенскага абласнога выканаўчага камітэта (1948—1951). * [[Яўстафій Пятровіч Ляхаў]] (1918—?) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР (1962). {{неадназначнасць}} frt3ifnueyjtgpcemas830a6borjwbb 0 352605 4164484 4079802 2022-07-25T07:17:12Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Вайводзіну» wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Ураш Нікаліч | поўнае імя = | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Сербія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Сербія}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера | | {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Раднічкі Ніш|Раднічкі (Ніш)]]| |2007—2012| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Партызан Бялград|Партызан (Бялград)]]|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2012—2014| {{Сцяг|Венгрыя||20px}} [[ФК Відэатон|Відэатон]]|6 (0) |2012| {{Фарм-клуб}} {{Сцяг|Венгрыя||20px}} [[ФК Відэатон II|Відэатон II]]|11 (1) |2013| {{Арэнда}} {{Сцяг|Венгрыя||20px}} [[ФК Акадэмія Пушкаша|Акадэмія Пушкаша]]|9 (1) |2015—2016| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Ягодзіна|Ягодзіна]]|39 (6) |2016—2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|56 (7) |2019—2021| {{Сцяг|Ізраіль||20px}} [[ФК Макабі Тэль-Авіў|Макабі (Тэль-Авіў)]]|2 (0) |2022—| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна (Нові-Сад)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2011| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[Юніёрская зборная Сербіі па футболе|Сербія (да 19)]]|11 (0) |2015| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[Алімпійская зборная Сербіі па футболе|Сербія (да 23)]]|1 (0)}} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 20 снежня 2017 }} '''Ураш Hiкалiч''' ({{lang-sr|Урош Никoлић}}; нар. {{ДН|14|12|1993}}, {{МН|Ніш}}) — сербскі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] клуба [[ФК Вайводзіна|«Вайводзіна»]] з [[Нові-Сад]]а. == Клубная кар’ера == Выхаванец школы бялградскага [[ФК Партызан Бялград|«Партызана»]], прафесійную кар’еру пачаў у венгерскім клубе [[ФК Відэатон|«Відэатон»]], дзе аднак не здолеў замацавацца ў аснове і гуляў пераважна за другую каманду. Другую палову 2013 года правёў у арэндзе ў клубе [[ФК Акадэмія Пушкаша|«Акадэмія Пушкаша»]]. У пачатку 2015 года вярнуўся ў Сербію, стаўшы іграком [[ФК Ягодзіна|«Ягодзіны»]]. У жніўні 2016 года падпісаў кантракт з мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]]<ref>[http://football.by/news/89390.html Сербский полузащитник Урош Николич подписал контракт с минским "Динамо"]</ref>. Замацаваўся ў асноўным складзе каманды ў цэнтры паўабароны, у сезоне 2017 чаргаваў выхады ў стартавым складзе і на замену. У сезоне 2018 стаў адным з ключавых ігракоў каманды, забіў 5 галоў у Лізе Еўропы, у тым ліку сваім дублем дапамог мінчанам атрымаць буйную хатнюю перамогу над санкт-пецярбургскім [[ФК Зеніт Санкт-Пецярбург|«Зенітам»]] (4:0). Па заканчэнні тэрміну кантракта ў лістападзе 2018 года пакінуў «Дынама»<ref>[http://football.by/news/120851.html Минское "Динамо" сообщило о расставании с Урошем Николичем]</ref>. У снежні 2018 года падпісаў кантракт на 4,5 гады з тэль-авіўскім [[ФК Макабі Тэль-Авіў|«Макабі»]]<ref>[http://football.by/news/121072.html Урош Николич подписал контракт с "Маккаби"]</ref>. На полі з’яўляўся толькі эпізадычна, шмат прапусціў з-за траўм. У кастрычніку 2021 года пакінуў клуб. У ліпені 2022 года падпісаў двухгадовы кантракт з [[ФК Вайводзіна|«Вайводзінай»]]. == Міжнародная кар’ера == Выступаў за зборныя Сербіі да 19 і 23 гадоў. == Дасягненні == * {{Сцяг|Венгрыя||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Венгерскі нацыянальны чэмпіянат I|чэмпіянату Венгрыі]] (2): [[Венгерскі нацыянальны чэмпіянат I 2011/2012|2011/12]], [[Венгерскі нацыянальны чэмпіянат I 2012/2013|2012/13]] * {{Сцяг|Венгрыя||20px}} Уладальнік Кубка венгерскай лігі: 2012 * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]] (2): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] * {{Сцяг|Ізраіль||20px}} {{Зл}} [[Чэмпіянат Ізраіля па футболе|Чэмпіён Ізраіля]]: [[Ізраільская Прэм’ер-ліга 2019/2020|2020]] {{зноскі}} == Спасылкі == * {{dinamo-minsk.by|39904}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Нікаліч Ураш}} [[Катэгорыя:Футбалісты Сербіі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Фехервар]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Акадэмія Пушкаша]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Ягодзіна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Макабі Тэль-Авіў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Вайводзіна]] 1o1znhixvr9jdtdg30zctb4wa5mcvvp 0 420308 4164167 4159399 2022-07-24T13:34:47Z StachLysy 62453 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Фільм |Беларуская назва = Лабірынт фаўна |Арыгінальная назва = {{lang-es|El Laberinto del Fauno}} |Выява = El laberinto del fauno (poster).jpg |Памер = 270px |Прадзюсар = Гільерма дэль Тора<br />[[Берта Навара]]<br />[[Альфонса Куарон]]<br />[[Фрыда Торэсбланка]]<br />[[Альвара Агусцін]] |Кампанія = Telecinco Cinema<br />Estudios Picasso<br />Tequila Gang<br />Esperanto Filmoj<br />Sententia Entertainment |Бюджэт = [[Долар ЗША|$]]19 млн.<ref name="Box Office Mojo" /> |Зборы = $83,8 млн.<ref name="Box Office Mojo" /> |Папярэдні фільм = «''[[Хрыбет д’ябла]]''» }} '''«Лабіры́нт фа́ўна»''' ({{lang-es|El Laberinto del Fauno}}) — [[Іспанія|іспанска]]-[[мексіка]]нскі<ref name="MCU" /> фільм у жанры [[Цёмнае фэнтэзі|цёмнага фэнтэзі]]<ref name="MTV, on Dark fantasy" /><ref name="scene4">{{cite web|url=https://www.scene4.com/archivesqv6/mar-2007/html/milesmoore0307.html|title=The Depth of Fantasy: Pan's Labyrinth|author=Miles David Moore|date=сакавік 2007|publisher=Сайт міжнароднага часопіса мастацтва і культуры «''Scene4''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>, зняты ў [[2006]] годзе мексіканскім [[кінарэжысёр]]ам [[Гільерма дэль Тора]] па ўласным сцэнарыі. Дзеянне фільма разгортваецца ў Іспаніі ў маі-чэрвені [[1944]] года, праз пяць гадоў пасля [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|Грамадзянскай вайны]], у пачатку [[Франкісцкая Іспанія|франкісцкага]] перыяду. Змрочная рэальнасць Іспаніі часоў Грамадзянскай вайны пераплятаецца з не менш змрочным і небяспечным чароўным светам. Гісторыя разварочваецца вакол зарослага закінутага [[лабірынт]]а і загадкавага [[фаўн]]а, якога сустракае галоўная гераіня фільма — Афелія. Тым часам як айчым Афеліі, фалангіст капітан Відаль, палюе на іспанскіх партызан, што змагаюцца супраць рэжыму Франсіска Франка, а цяжарная маці Афеліі ўсё больш жорстка пакутуе з-за хваробы, Афелія сустракае дзіўных міфічных істот, якія праводзяць яе праз шэраг выпрабаванняў<ref name="Guardian, Mark Kermode review" />. {{Пераход|Сюжэт|1}} Аўтар сцэнарыя і рэжысёр Гільерма дэль Тора сцвярджае, што ён лічыць гэтую гісторыю прытчай, якая ўзнікла пад уплывам [[Казка|казак]]. Паводле каментарыяў Дэль Тора «''Лабірынт фаўна''» тэматычна звязаны з яго ранейшым фільмам «''[[Хрыбет д’ябла]]''» (2001) і з’яўляецца яго духоўным пераемнікам{{sfn|Pan's Labyrinth (Mar Diestro-Dópido)|2013|с=9}}. Арыгінальная іспанская назва фільма адносіць гледачоў да [[фаўн]]аў [[Рымская міфалогія|Рымскай міфалогіі]], у той час як [[Англійская мова|англійская]], [[Нямецкая мова|нямецкая]] і [[Французская мова|французская]] назвы адсылаюць гледача да фаўнападобнага грэцкага бажаства [[Пан (міфалогія)|Пана]]. Тым не менш, Дэль Тора сцвярджае, што фаўн у фільме не з’яўляецца Панам<ref name="scifi">{{cite web|url=http://www.scifi.com/sfw/interviews/sfw14471.html|title=Guillermo del Toro and Ivana Baquero escape from a civil war into the fairytale land of ''Pan's Labyrinth''|publisher=«''SCI FI Weekly''»|author=Ian Spelling|date=2006-12-25|lang=en|archivedate=2008-06-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080609075453/http://www.scifi.com/sfw/interviews/sfw14471.html|deadurl=yes}}</ref>. Прэм’ера фільма адбылася [[27 мая]] [[2006]] года на [[Канскі кінафестываль|Канскім кінафестывалі]]. Упершыню фільм з’явіўся ў шырокім пракаце ў Іспаніі [[11 кастрычніка]] [[2006]] года, пасля чаго ў Мексіцы — [[20 кастрычніка]]. {{Пераход|Выхад і прызнанне|1}} «''Лабірынт фаўна''» атрымаў шырокае прызнанне крытыкаў і мноства міжнародных узнагарод, сярод якіх тры прэміі «''[[Оскар]]''»<ref name="Oscar 2007" />, тры ўзнагароды «''[[BAFTA]]''»<ref name="BAFTA 2007" />, у тым ліку за найлепшы неангламоўны фільм. Фільм быў намінаваны на «''[[Залатая пальмавая галіна|Залатую пальмавую галіну]]''» Канскага кінафестывалю. {{Пераход|Узнагароды|1}} == Сюжэт == {| class="toccolours" style="font-size:100%; background:#FFF8E8; color:black;" cellspacing="3" |style="text-align:left"| [[Cлоган]] фільма: «''Нявіннасць мае сілу, якую зло не можа нават уявіць''»<ref name="Guardian, Mark Kermode review" />. |} Паданне сцвярджае, што здавён-даўна ў падземным царстве, дзе не было ні хлусі, ні болю, жыла прынцэса Маана, якая марыла патрапіць у свет людзей. Яна марыла аб блакіце нябёсаў, лёгкім ветрыку і сонечным святле. Аднойчы, уцёкшы ад аховы, прынцэса збегла. Выйшаўшы на паверхню, яна была аслеплена сонцам, якое сцерла з яе памяці ўсе ўспаміны. Прынцэса забылася, хто яна і адкуль прыйшла. Яе цела пакутавала ад холаду, хвароб і болю, і ўрэшце рэшт яна памерла. Аднак яе Айцец кароль заўжды ведаў, што душа прынцэсы вернецца, магчыма ў іншым целе, у іншым месцы і ў іншы час. [[1944]] год. Пасляваенная [[Іспанія]] пад уладай [[Франсіска Франка]]. Тым не менш, асобныя групы партызан працягваюць барацьбу з дыктатурай. Для іх ліквідацыі ўлады ствараюць спецыяльныя карныя атрады. Адзін з такіх атрадаў узначальвае капітан Відаль. Ён і яго людзі размясціліся на старым млыне ў правінцыяльнай глыбінцы. Відаль заўзяты фалангіст. Жорсткі і бязлітасны, ён ставіць перад сабой мэту любой цаной знайсці і вынішчыць партызан, што хаваюцца ў гарах. Па патрабаванні Відаля да яго едзе цяжарная жонка Кармэн са сваёй дачкой Афеліяй, бацька якой загінуў на вайне. Дарогай Афелія заўважае вялікае [[Насякомыя|насякомае]], якое яна прымае за [[Фея|фею]]. Па прыездзе Афелія зноў сустракае фею і, ідучы за ёй, апынаецца ля ўваходу ў старадаўні каменны [[лабірынт]]. Там яе пераймае Мерсэдэс, хатняя прыслужніца Відаля, і папярэджвае, што хадзіць у лабірынт небяспечна, можна заблукаць. Той жа ноччу насякомае з’яўляецца ў спальні Афеліі, дзе прымае выгляд феі, і кліча дзяўчынку за сабой у лабірынт. У цэнтры лабірынта Афелія сустракае старога [[фаўн]]а, які абвяшчае ёй, што яна — прынцэса Маана. Яна можа вярнуцца да свайго Айца ў падземнае царства, але каб упэўніцца, што яна не стала звычайнай смяротнай, яна мусіць прайсці тры выпрабаванні да наступлення [[Поўня (фаза Месяца)|поўні]]. Фаўн дае ёй чароўную кнігу, якая мусіць накіроўваць яе. Першае выпрабаванне — уратаваць зачахлую [[Інжыр|смакоўніцу]] ад вялізарнай [[жабы]], што пасялілася ў яе каранях. Для гэтага Афелія павінна скарміць жабе тры чароўныя каменьчыкі. На наступны дзень на млыне плануецца сустрэча важных гасцей. Пакуль свецкае грамадства святкуе, Афелія тайком збягае з дому. Чароўная кніга паказвае ёй шлях да смакоўніцы. Прабраўшыся праз трэшчыну ў ствале, Афелія патрапляе да каранёў дрэва, дзе сутыкаецца з вялізарнай жабай, і, перахітрыўшы яе, дае ёй з’есці каменьчыкі. Тады жабу літаральна выварочвае і яна памірае. Афелія здабывае ключ, які быў у жабы ў жываце. Капітан Відаль, праследуючы партызан, знаходзіць ампулу з антыбіётыкамі і пачынае падазраваць, што паўстанцам дапамагае нехта з яго людзей. Тым часам маці Афеліі становіцца горш, і дзяўчынка адмаўляецца выконваць наступнае заданне. Каб супакоіць яе, Фаўн дае Афеліі корань [[мандрагора|мандрагоры]]. Яна мусіць пакласці яго ў місу з малаком пад ложкам у маці і штодня капаць туды дзве кроплі крыві. Нечакана Кармэн становіцца значна лепей. Доктар Ферэйра, які лечыць Кармэн, не можа знайсці тлумачэння такому хуткаму выздараўленню. Надыходзіць час другога задання. Фаўн дае Афеліі чароўную крэйду і адпраўляе яе ў надзвычай небяспечнае месца, дзе жыве «''не чалавек''». Фаўн дае ў дапамогу Афеліі трох фей. Афелія малюе крэйдай на сцяне дзверы і ўваходзіць у калідор, у канцы якога знаходзіцца зала з доўгім сталом, поўным ежы. У галаве стала́ сядзіць страшэнная бледная істота без вачэй, вочы ляжаць перад ёй на блюдзе. На сценах залы адлюстраваны сцэны, дзе Бледны чалавек забівае дзяцей. Збоку ляжыць гара дзіцячых пантофляў. Феі нагадваюць Афеліі пра заданне. Яны ўказваюць ёй на адну з трох дзверцаў у сцяне — сярэднюю. Дзяўчынка дастае ключ, аднак адчыняе іншую дзверцу — левую. Там Афелія знаходзіць кінжал. Не гледзячы на папярэджанне Фаўна нічога не піць і не есці, яна спакушаецца і з’ядае некалькі вінаградзін, што ўмомант абуджае Бледнага Чалавека. Ён зжырае дзвюх фей і кіруецца ўдагонку за Афеліяй, і ёй ледзьве ўдаецца ўцячы. Раззлаваўшыся на яе непаслушэнства, Фаўн адмаўляецца даць Афеліі трэцяе заданне. На наступны дзень паўстанцы пускаюць пад адхон цягнік, і пакуль капітан Відаль даследую справу з цягніком, рабуюць яго склад. Вярнуўшыся, Відаль знаходзіць склад разрабаваным, але дзверы — непашкоджанымі. Ён канчаткова ўпэўніваецца, што побач з ім здраднік. Між тым яму ўдаецца ўзяць у палон аднаго паўстанца. Відаль катуе палоннага мяцежніка, пасля чаго выклікае доктара Ферэйра, каб той прывёў таго да прытомнасці, але доктар робіць палоннаму смяротную ін’екцыю. Відаль забівае доктара Ферэйра як здрадніка. У той жа дзень Відаль знаходзіць Афелію, якая клапоціцца пра корань мандрагоры пад ложкам у маці. Кармэн не верыць тлумачэнням Афеліі і выкідае мандрагору ў агонь, дзе тая выгінаецца і курчыцца ў агоніі. Знянацку Кармэн апаноўвае моцны боль, і яна памірае, нараджаючы сына. Неўзабаве пасля гэтага, Відаль выяўляе, што яго хатняя прыслужніца Мерсэдэс за адно з паўстанцамі, і што праз яе паўстанцы атрымалі ключ ад склада. Ён вядзе Мерсэдэс на катаванне. Аднак, як толькі яны застаюцца адзін на адзін, Мерсэдэс удаецца вызваліцца, ударыць Відаля нажом і ўцячы. Яна далучаецца да атрада паўстанцаў. Нечакана за дзень да поўні Фаўн вяртаецца да Афеліі, замкнёнай у пакоі, і дае ёй яшчэ адзін шанец. Трэцяе выпрабаванне заключаецца ў тым, што Афелія мусіць прынесці свайго маленькага брата ў лабірынт. Афелія выбіраецца з замкнёнага пакою пры дапамозе чароўнай крэйды і выкрадае немаўля, але Відаль заўважае гэта і праследуе яе да цэнтра лабірынта. У цэнтры лабірынта Афелію сустракае Фаўн і гаворыць ёй, што адкрыццё партала ў іншы свет патрабуе крыві нявіннага. Фаўн дастае кінжал, здабыты Афеліяй у логаве Бледнага Чалавека, і прапануе ўзяць кроў яе малодшага брата. Афелія ж катэгарычна адмаўляецца пашкодзіць брату; калі яна не падпарадкоўваецца яго загаду, Фаўн адмаўляецца дапамагаць ёй. Відаль даганяе Афелію і бачыць, што тая размаўляе з кімсьці, але нікога апроч Афеліі не бачыць. Ён забірае немаўля і страляе ў Афелію. На выхадзе з лабірынта яго акружаюць паўстанцы. Ведаючы, што будзе забіты, ён аддае дзіцяці на рукі Мерсэдэс, патрабуючы, каб яна сказала яго сыну дакладны час смерці бацькі. Мерсэдэс жа адказвае, што дзіця і імя яго не даведаецца. Яе брат Пэдра забівае Відаля. Мерсэдэс уваходзіць у лабірынт і суцяшае паміраючую дзяўчынку, спяваючы ёй калыханку. Кроплі крыві Афеліі падаюць у цэнтр каменнай спіральнай лесвіцы на [[алтар]]. Нечакана Афелія знаходзіць сябе ў залатым тронным зале. Кароль падземнага свету кажа, што яна прайшла апошняе, трэцяе выпрабаванне, праліўшы сваю кроў замест крыві свайго маленькага брата. Фаўн, які стаіць побач з тронам, ухваляе яе ўчынак і звяртаецца да яе са словамі «''ваша вялікасць''». Каралева падземнага свету запрашае дачку Маану сесці побач з Айцом. Паміраючы ў каменным лабірынце, Афелія ўсміхаецца. Паданне сцвярджае, што прынцэса Маана вярнулася ў сваё каралеўства і кіравала ім доўга і з мудрасцю, і што на зямлі засталіся непрыкметныя сляды яе жыцця, якія могуць убачыць тыя, хто ведае, куды глядзець. На старой смакоўніцы распускаецца кветка. == Акцёрскі склад == <gallery mode="packed" heights="180px" style="float:left; background:#f5f5f5"> Выява:Ivana Baquero.jpg|[[Івана Бакера]] Выява:Sergi Lopez San Sebastian cropped.jpg|[[Сержы Лопес]] Выява:Maribel Verdú - Seminci 2011 (2).jpg|[[Марыбэль Верду]] Выява:Doug Jones 2007.jpg|[[Даг Джонс]] Выява:Ariadna gil.jpg|[[Арыядна Хіль]] Выява:Álex Angulo - ukberri.net 02 (cropped).jpg|[[Алекс Ангула]] </gallery><br style="clear: both" /> {{Спіс роляў | [[Івана Бакера]] | ''Афелія'' / ''прынцэса Маана'' | [[Сержы Лопес]] | ''капітан Відаль, айчым Афеліі'' | {{нп5|Марыбэль Верду||en|Maribel Verdú}} | ''Мерсэдэс, хатняя прыслужніца Відаля'' | {{нп5|Даг Джонс||en|Doug Jones (actor)}} | ''Фаўн'' / ''Бледны Чалавек'' | {{нп5|Арыядна Хіль||en|Ariadna Gil}} | ''Кармэн, маці Афеліі і жонка Відаля'' / ''Каралева падземнага свету, маці прынцэсы Мааны'' | {{нп5|Алекс Ангула||en|Álex Angulo}} | ''доктар Ферэйра, лекар на службе ў Відаля'' | {{нп5|Манола Сола||en|Manolo Solo}} | ''Гарсэс, адзін з лейтэнантаў Відаля'' | [[Сесар Веа]] | ''Серана, адзін з лейтэнантаў Відаля'' | {{нп5|Рохэр Касамахар||en|Roger Casamajor}} | ''Пэдра, брат Мерсэдэс і адзін з паўстанцаў'' | {{нп5|Федэрыка Лупі||en|Federico Luppi}} | ''Цар падземнага свету, айцец прынцэсы Мааны'' | [[Пабла Адан]] | ''расказчык'' / ''голас Фаўна'' }} == Вытворчасць == === Перадгісторыя === «''Лабірынт фаўна''» — другі фільм [[Гільерма дэль Тора]], дзеянне якога адбываецца на гістарычным фоне [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|Грамадзянскай вайны ў Іспаніі]] (1936—1939). Вайна пачалася, калі група правых ваенных генералаў паспрабавала зрынуць нядаўна абраны левы ўрад, які, сярод іншага, імкнуўся правесці значную зямельную рэформу для сялян-фермераў краіны. Паўстанцкія нацыяналісты пад камандаваннем [[Франсіска Франка]] былі падтрыманы іерархіяй [[Каталіцтва|каталіцкай царквы]] і іспанскай землеўладальніцкай элітай, а таксама атрымалі матэрыяльную дапамогу і ўзброеную падтрымку ад урадаў [[Адольф Гітлер|Гітлера]] і [[Беніта Мусаліні|Мусаліні]]. Многія простыя іспанцы разам з [[Камунізм|камуністамі]] і [[Анархізм|анархістамі]] далучыліся да ўрадавай рэспубліканскай арміі; рэспубліканцы таксама атрымалі людскія рэсурсы і падтрымку ад прагрэсіўных інтэрнацыянальных брыгад, [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|Савецкага Саюза]] і [[Мексіка|Мексікі]]. Ацэнкі ахвяраў вайны вар’іруюцца ад 250 000 да 1 мільёна чалавек<ref name="Emanuel Levy" />. Інтарэс Дэль Тора да вайны і [[Франкізм|рэжыму Франка]] ўзыходзіць да яго дзяцінства ў Мексіцы, дзе многія іспанскія выгнаннікі шукалі прытулку. Гэтыя экспатрыянты моцна паўплывалі на мексіканскую культуру і кінематограф. Дэль Тора адзначае: «''Некаторыя з іх сталі ключавымі настаўнікамі майго сталення. Яны апавядалі гісторыі, як дзяцьмі пакінулі Іспанію. Гэтыя расказы моцна паўплывалі на мяне''»<ref name="Emanuel Levy" />. Дэль Тора ўпершыню даследаваў гэты перыяд у сваёй гісторыі пра прывідаў «''[[Хрыбет д’ябла]]''» (2001), дзеянне якой адбывалася ў прытулку для хлопчыкаў у апошнія дні вайны. Першапачаткова ён задумваў «''Лабірынт фаўна''» як працяг гэтага фільма, але ў выніку адкінуў ідэю. Пасля «''Хрыбта д’ябла''» ён заняўся рэжысурай «''{{нп5|Блэйд II|Блэйда II|en|Blade II}}''» (2002), а затым зняў адаптацыю серыі коміксаў {{нп5|Майк Міньёла|Майка Міньёлы|en|Mike Mignola}} «''{{нп5|Хелбой (фільм, 2004)|Хелбой|en|Hellboy (2004 film)}}''» (2004)<ref name="Emanuel Levy" />. Калі ў 2003 годзе Дэль Тора змог вярнуцца да працы над «''Лабірынтам фаўна''», у яго была іншая ідэя для фільма: ён напіша яго ў форме [[Казка|казкі]]<ref name="Emanuel Levy" />. Дэль Тора мяркуе, што казкі мелі адзін з найбольш ранніх уплываў на яго. Створаныя на аснове вусных народных гісторый, якія перадаюцца з глыбіні стагоддзяў, пісьмовыя казкі XVII—XIX стагоддзяў былі напоўнены крывёй і гвалтам, а таксама прыгажосцю і чараўніцтвам. Якімі б фантастычнымі яны ні былі, гісторыі апавядалі пра страхі і трывогі, з якімі сутыкалася іх аўдыторыя, як дарослыя, так і дзеці<ref name="Emanuel Levy" />. «''Я быў зачараваны казкамі і механікай, якая ў іх працуе, з ранняга дзяцінства''», — кажа Дэль Тора. — «''Мне падабалася чытаць арыгінальныя версіі казак [[Браты Грым|братоў Грым]], і я заўсёды выяўляў, што сама форма лёгка стварае глыбока трывожныя вобразы. У [[Ханс Крысціян Андэрсен|Ханса Крысціяна Андэрсена]] і [[Оскар Уайльд|Оскара Уайльда]] насамрэч ёсць некалькі гісторый аб тонка завуаляваным {{нп5|Садамазахізм|садамазахізме|en|Sadomasochism}}, поўных жудасных і жорсткіх момантаў''»<ref name="Emanuel Levy" />. === Ідэя фільма і праца над сцэнарыем === Ідэя фільма «''Лабірынт фаўна''» нарадзілася на старонках нататнікаў Гільерма дэль Тора, запоўненых, па яго словах, «''крамзолямі, ідэямі, малюнкамі і дробязямі сюжэту''», якія ён занатоўваў на працягу дваццаці гадоў. Аднаго разу падчас вытворчасці фільма, ён забыўся нататнік у [[лондан]]скім таксі і быў моцна засмучаны, але таксіст вярнуў яму нататнік праз два дні<ref>{{cite web|url=http://articles.latimes.com/2006/nov/05/entertainment/ca-pan5|title=Almost a horror story: Guillermo del Toro put all his ideas for `Pan's Labyrinth' in a notebook -- then lost it.|author=John Horn|date=2006-11-05|publisher=Сайт «''Los Angeles Times''»|accessdate=2018-04-15|lang=en}}</ref>. [[Файл:Fantasy Worlds of Myth and Magic, EMP, Seattle (15388051142).jpg|thumb|Твар фаўна з «''Лабірынта фаўна''».]] Першапачаткова гэта была гісторыя пра сямейную пару: цяжарная жонка трапляла ў лабірынт і ўлюблялася ў фаўна. Фаўн казаў ёй: «''Калі ты аддасі мне сваё дзіця і даверышся мне, каб я забіў яго, ты знойдзеш нас абодвух — яго і мяне — па іншы бок, і лабірынт зноў заквітнее''», і яна здзяйсняла гэты скачок веры. Паводле слоў Дэль Тора, гэта была «''шакіруючая гісторыя''», якая аднак у яго выкананні цалкам змянілася<ref>{{cite web|url=http://collider.com/guillermo-del-toro-interviewed-pans-labyrinth/|title=Guillermo Del Toro Interviewed – ‘Pan’s Labyrinth’|author=Steve 'Frosty' Weintraub|date=2007-01-03|publisher=Сайт «''Collider''»|accessdate=2018-04-16|lang=en}}</ref>. Сержы Лопес распавядае, што Дэль Тора апісаў яму канчатковую версію сюжэта за палтара гады да здымкаў: «''за дзве з паловай гадзіны ён патлумачыў мне цалкам фільм з усімі падрабязнасцямі, гэта было неверагодна. Калі ён скончыў, я запытаўся, ці ёсць у яго сцэнарый? Ён адказаў: „Не, нічога не напісана“''». Лопес пагадзіўся здымацца і атрымаў сцэнарый праз год. «''Гэта было дакладна тое самае, гэта было нешта неверагоднае. У сваёй маленькай галаве ён трымаў усю гісторыю з вялікай колькасцю дробных дэталяў, з мноствам персанажаў, як быццам, калі вы зараз глядзіце фільм, то бачыце менавіта тое, што было ў яго галаве''»<ref>{{cite web|url=http://www.canmag.com/nw/6255-sergi-lopez-pans-labyrinth-interview|title=Sergi Lopez on Pan's Labyrinth|author=Fred Topel|date=2007-01-02|publisher=Сайт «''CanMag''»|accessdate=2018-04-26|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070124023210/http://www.canmag.com/nw/6255-sergi-lopez-pans-labyrinth-interview|archivedate=24 студзеня 2007|deadurl=yes}}</ref>. Паводле слоў Дэль Тора, ён пачэрпнуў ідэю фаўна з дзіцячых «''усвядомленых сноў''»<ref>{{cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=7422528|title='Labyrinth' Fantasy World Gets Oscar Attention|author=Neal Conan|date=2007-02-15|publisher=Сайт «''National Public Radio''»|accessdate=2018-04-28|lang=en}}</ref>. Дэль Тора сцвярджае: «''Кожную ноч дакладна апоўначы ў маёй спальні з шафы выходзіў фаўн. Мабыць, гэта былі ўсвядомленыя сны, але для дзіцяці гэта было рэальнасцю. Я бачыў яго''»<ref name="Guardian, Guillermo del Toro interview" />. === Падбор акцёраў і праца над ролямі === Дэль Тора распавядае, што вельмі нерваваўся з-за кастынгу на галоўную ролю, і што знайшоў 10-гадовую іспанскую актрысу чыста выпадкова. «''Гераіня, якую я апісаў першапачаткова, была маладзейшай, каля 8 або 9 гадоў, а Івана была крыху старэйшай за свой персанаж, з кучаравымі валасамі, якіх я зусім не ўяўляў у сваёй гераіні. Але мне спадабалася яе першае чытанне, жонка плакала, і аператарка плакала пасля яе чытання, і было нескладана зразумець, што Івана самая найлепшая актрыса з праслуханых, але я ведаў, што мне прыйдзецца змяніць сцэнарый, улічыўшы яе ўзрост''»<ref>{{cite web|url=http://www.filmmonthly.com/Profiles/Articles/GuillermoDelToroPan/GuillermoDelToroPan.html|title=Del Toro's 'Labrynth'|author=Paul Fischer|date=2006-09-27|publisher=Сайт «''FilmMonthly''»|accessdate=2018-04-17|lang=en}}</ref>. На момант здымкаў актрысе было 11 гадоў. Бакера распавядае, што Дэль Тора паслаў ёй шмат коміксаў і казак, каб дапамагчы «''паглыбіцца ў атмасферу Афеліі і ў тое, што яна адчувае''». Актрыса адзначае, што фільм паводле яе меркавання «''дзівосны''», і што «''ён адначасова можа прынесці вам і боль, і смутак, і спалох, і шчасце''»<ref name="scifi" />. Дэль Тора сустрэўся з Лопесам у [[Барселона|Барселоне]] за палтара гады да пачатку здымкаў, каб прапанаваць яму ролю Відаля. У Іспаніі Лопес лічыўся меладраматычным і камедыйным акцёрам, і прадзюсары папярэдзілі Дэль Тора: «''Вы павінны быць вельмі асцярожным, бо не ведаеце некаторых рэчаў, так як Вы мексіканец. Гэты хлопец не справіцца з працай''»; на што Дэль Тора адказаў: «''Гэта не тое, чаго я не ведаю, гэта тое, што мяне не хвалюе''»<ref name="awardsdaily">{{cite web|url=http://www.awardsdaily.com/pans-labyrinth-a-story-that-needed-guillermo-del-toro/|title=Pan's Labyrinth: A Story that Needed Guillermo Del Toro|author=|date=|publisher=Сайт «''Awards Daily''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>. Наконт свайго персанажа Лопес гаворыць: «''Ён самы злы персанаж з усіх, што я іграў за сваю кар’еру. Яго немагчыма ўдасканаліць, настолькі цвёрды характар ён мае і так добра напісаны. Відаль — шалёны псіхапат, якога немагчыма абараняць. Не гледзячы на тое, што асоба яго бацькі мела вызначальную ролю ў яго жыцці — і, безумоўна, гэта з’яўляецца адной з прычын яго псіхічнага растройства — гэта не можа служыць апраўданнем. Было б вельмі цынічна выкарыстоўваць гэта, каб апраўдваць або тлумачыць яго жорсткія і баязлівыя ўчынкі. Я лічу, гэта выдатна, што фільм не дае ніякага апраўдання фашызму''». На ролю спагадлівай рэвалюцыянеркі Мерсэдэс Дэль Тора абраў актрысу Марыбэль Верду, таму што ён «''убачыў у ёй смутак, які, на яго думку, ідэальна падыходзіў для гэтай ролі''»<ref name="awardsdaily" />. У адным з інтэрв’ю Дэль Тора падкрэслівае, што «''Мерсэдэс — гэта будучыня Афеліі, калі тая абярэ шлях нявер’я''»<ref name="screenanarchy">{{cite web|url=http://screenanarchy.com/2006/12/pans-labyrinthinterview-with-guillermo-del-toro.html|title=PAN'S LABYRINTH—Interview With Guillermo Del Toro|author=Michael Guillen|date=2006-12-17|publisher=Сайт «''ScreenAnarchy''»|accessdate=2018-04-30|lang=en}}</ref>. Афелія і Мерсэдэс бачаць сябе адна ў адной. Мерсэдэс любіць чысціню гэтай дзяўчынкі, а Афелія інстынктыўна здагадваецца аб прыродзе гэтай жанчыны. Між імі ўтвараецца сувязь маці і дачкі. І ў гэтым, на думку Дэль Тора, заключаецца асаблівы трагізм фінала фільма, бо «''для Мерсэдэс дзяўчынка памерла, а мы ведаем, што гэта не так''»<ref name="screenanarchy" />. Даг Джонс, які зыграў у фільме адразу дзве ролі — Фаўна і Бледнага Чалавека — ужо раней працаваў з Дэль Тора над некалькімі фільмамі і распавядае, што рэжысёр адправіў яму электронны ліст, у якім было сказана: «''Ты павінен быць у гэтым фільме. Ніхто не зможа зыграць гэтую ролю, акрамя цябе''». Джонс з энтузіязмам успрыняў англійскі пераклад сцэнарыя, але потым даведаўся, што фільм будзе на іспанскай мове, якой ён не валодаў. Джонс быў у жаху і Дэль Тора прапанаваў вывучыць сцэнарый на слых, але Джонс адмовіўся, вырашыўшы самастойна вывучыць неабходную лексіку. Ён распавядае: «''Я сапраўды, сапраўды закасаў рукавы і ўзяў на сябе абавязак вучыць слова за словам, і ў мяне ўжо было напаўправільнае вымаўленне, калі мы пачалі працу''». Джонсу прыходзілася грыміравацца на працягу пяці гадзін штодня, і ён практыкаваўся ўвесь гэты час, пры гэтым грымёры папраўлялі яго, калі той памыляўся<ref>{{cite web|url=http://www.canmag.com/news/4/3/6216|title=Doug Jones En Espanol|author=Fred Topel|date=2006-12-27|publisher=Сайт «''CanMag''»|accessdate=2018-04-26|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110316095803/http://www.canmag.com/news/4/3/6216|archivedate=16 сакавіка 2011|deadurl=yes}}</ref>. Пазней Дэль Тора вырашыў дубліраваць Джонса голасам Пабла Адана, «''аўтарытэтнага тэатральнага акцёра''», але намаганні Джонса ўсё адно мелі каштоўнасць, бо Адану было значна прасцей чытаць тэкст так, каб ён адпавядаў рухам вуснаў Джонса<ref>{{cite web|url=https://www.straight.com/article/labyrinth-s-faun-unmasked|title=Labyrinth’s faun unmasked|author=Ken Eisner|date=2007-01-10|publisher=Сайт «''straight''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>. === Здымкі і візуальныя эфекты === [[Файл:Pradera_del_Laberinto_del_Fauno.jpg|міні|Хваёвы лес непадалёк ад Cеговіі, у якім была знята большая частка фільма.]] Здымкі фільма адбываліся на працягу 11 тыдняў з [[11 ліпеня]] па [[15 кастрычніка]] [[2005]] года<ref name="IMDb, Filming & Production" />{{sfn|Pan's Labyrinth (Mar Diestro-Dópido)|2013|с=100}}. Здымкі праходзілі ў [[Мадрыд]]зе і ў [[Хвоя звычайная|хваёвым]] лесе, што знаходзіцца ў Сьера-дэ-Гуадарама, Цэнтральная [[Іспанія]]. Аператар {{нп5|Гільерма Навара||en|Guillermo Navarro}} кажа, што «''пасля працы ў Галівудзе над іншымі фільмамі і ў іншых рэжысёраў, праца на роднай мове і ў разнастайных дэкарацыях дапамагла яму вярнуцца да тых першапачатковых прычын, з-за якіх ён хацеў здымаць кіно. У асноўным гэта жаданне распавядаць гісторыі цалкам свабодна, дазваляючы відэашэрагу сапраўды спрыяць расповеду''»<ref>{{cite web|url=https://theasc.com/ac_magazine/January2007/PansLabyrinth/page1.html|title=Fear and Fantasy|author=John Calhoun|date=студзень 2007|publisher=«''Амерыканскае таварыства кінематаграфістаў''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>. Казачны свет «''Лабірынта фаўна''» і істоты, якія яго насяляюць, часткова былі створаны пры дапамозе [[CGI (графіка)|камп’ютарнай графікі]], але ў асноўным пры дапамозе працы грымёраў і аніматронікі. Стварэннем візуальных эфектаў для фільма займалася прадпрыемства па вытворчасці візуальных эфектаў «''{{нп5|Cafe FX||en|Cafe FX}}''», для якога «''Лабірынт фаўна''» стаў 58-ым мастацкім фільмам, над якім яно працавала<ref name="newtimesslo">{{cite web|url=https://www.newtimesslo.com/sanluisobispo/amazing-journey/Content?oid=2950435|title=Amazing journey: Fantasy both frightening and beautiful lurks in this award-winning labyrinth|author=Craig Shafer|date=2007-01-18|publisher=Сайт «''New Times''»|accessdate=2018-04-16|lang=en}}</ref>. Агулам з бюджэту ў 17 млн. долараў на візуальныя эфекты было затрачана 2 млн.<ref name="newtimesslo" /> У адной з пачатковых сцэн фільма Афелія сустракае [[Палачнікі|насякомае-палачніка]], які пазней пераўтвараецца ў фею. Рухі насякомага, якое пазней было створана пры дапамозе камп’ютарнай графікі, імітавалі рухі сапраўдных палачнікаў, для чаго быў запрошаны мясцовы [[Энтамалогія|энтамолаг]], які прадставіў дызайнерам магчымасць назіраць жывых насякомых. Для стварэння феі, у якую ператвараецца насякомае, дызайнеры візуальных эфектаў даследавалі рухі [[калібры]], [[Стракозы|стракоз]], а таксама танцораў<ref name="newtimesslo" /><ref name="vfx">{{cite web|url=https://www.awn.com/vfxworld/pans-labyrinth-partnering-make-fantasy-vfx-reality|title='Pan's Labyrinth': Partnering to Make Fantasy VFX a Reality|author=Tara DiLullo|date=2006-12-28|publisher=Сайт «''Animation World Network''»|accessdate=2018-04-30|lang=en}}</ref>. Пры здымках казачных істот Гільерма дэль Тора імкнуўся максімальна выкарыстоўваць аніматроніку, аднак часам яе прыходзілася замяняць камп’ютарнай графікай. Так, адным з выпрабаванняў Афеліі было атрымаць залаты ключ ад велізарнай жабы. Першапачаткова меркавалася, што пры здымках будзе выкарыстоўвацца лялька, але з-за сырасці асяроддзя, дзе адбываліся здымкі, прыйшлося замяніць ляльку камп’ютарнай графікай. «''Cafe FX''» таксама замяніла лялечны корань мандрагоры, бо пры здымках не атрымлівалася схаваць кабелі<ref name="newtimesslo" /><ref name="vfx" />. Камп’ютарныя эфекты выкарыстоўваліся таксама для замены ўсёй піратэхнікі, бо ў час здымкаў панавала засуха і былі распаўсюджаны лясныя пажары. Лічбавыя эфекты дадаваліся для кожнай успышкі пры выстралах і нават для пылу, які ўзнікаў пры пападанні куляў у дрэвы і скалы<ref name="newtimesslo" />. Не гледзячы на значнасць прац спецыялістаў па візуальных эфектах, яны адзначаюць, што поспех карціны — гэта цалкам заслуга Дэль Тора. «''Гэта яго гісторыя, яго бачанне. Мы толькі аказвалі падтрымку гэтай гісторыі''»<ref name="newtimesslo" />. === Музычнае суправаджэнне === {{Асноўны артыкул|Лабірынт фаўна (саўндтрэк)}} Для напісання саўндтрэка да фільма «''Лабірынт фаўна''» [[Гільерма дэль Тора]] запрасіў іспанскага кампазітара [[Хаўер Наварэтэ|Хаўера Наварэтэ]], з якім раней ужо працаваў над фільмам «''[[Хрыбет д’ябла]]''» (2001). Рэжысёр падняў пытанне саўндтрэка яшчэ да пачатку здымкаў. Перш за ўсё ён перадаў [[Хаўер Наварэтэ|Наварэтэ]] некалькі музычных фрагментаў «''для натхнення''» і папрасіў напісаць «''[[Калыханка|калыханку]]''». З’яўленне гэтай музычнай тэмы да пачатку здымкаў мела прынцыповае значэнне для рэжысёра. З аднаго боку, гэтую мелодую ў некалькіх сцэнах павінна была напяваць гераіня {{нп5|Марыбэль Верду||en|Maribel Verdú}} Мерседэс. З іншага боку, рэжысёр адчуваў, што гэтая мелодыя стане вызначальнай для яго бачання ўсёй гісторыі<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Асноўным патрабаваннем Дэль Тора была меладычнасць і эмацыйнасць музыкі, што стала сапраўдным выпрабаваннем для кампазітара<ref name="Film Music Institute, Javier Navarrete interview" /><ref name="Movie Music International, Javier Navarrete interview" />. Калі Наварэтэ напісаў першы варыянт, рэжысёр музыку ўпадабаў, аднак палічыў яе недастаткова меладычнай. Дэль Тора адзначаў: «''Большасць кампазітараў баяцца мелодыі, але найлепшыя з калыханак якраз такія: просты матыў, што мае моц абудзіць цеплыню мацярынскага голасу''»<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Наступны варыянт, прапанаваны Наварэтэ, меў мелодыю, аднак, паводле Дэль Тора, «''у ім усё яшчэ не даставала некалькіх нот, быццам ён [кампазітар] любым коштам намагаўся пазбегнуць празмернай запамінальнасці, празмернай меладычнасці''»<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. У выніку, мелодыя была дапрацавана, як таго жадаў рэжысёр. Па прызнанні Дэль Тора, ён канчаткова пераканаўся ў завершанасці калыханкі, калі яго дачка запатрабавала мелодую на свой {{нп5|iPod||en|iPod}}<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Сам рэжысёр выкарыстоўваў калыханку ў якасці натхнення пры працы над раскадроўкай фільма<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Выкарыстаны ў калыханцы [[Памер (музыка)|музычны памер]] 3/4 аказаў уплыў і на іншыя кампазіцыі саўндтрэка. Чым далей прасоўвалася праца над музычным суправаджэннем кінастужкі, тым больш рэжысёр і кампазітар прыходзілі да ўсведамлення, што музычная форма гэтай гісторыі — [[вальс]]. У выніку, асацыяцыі з вальсавай музыкай набылі добрыя персанажы і пачуцці — гэта і настальгічная іспанская мелодыя «''The Refuge''», і пачатак кампазіцыі «''The Funeral''», і мелодыя «''Waltz of the Mandrake''», дзе музычная форма адлюстравана ў назве<ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Запіс саўндтрэка адбываўся паралельна са стварэннем гукавога афармлення фільма. Рэжысёр разумеў, што канчатковы выбар паміж гукавымі эфектамі і музыкай, а таксама іх камбінаванне будзе адбывацца на стадыі мантажа. Каб адчуваць сябе больш свабодна ў мантажнай, ён папрасіў Наварэтэ напісаць і прадставіць у яго распараджэнне дадатковую колькасць музычных тэм. Паколькі такім чынам музыкі апынулася больш, чым патрэбна, у выніковым мантажы фільма некаторыя кампазіцыі прыйшлося моцна ўрэзаць, а ад некаторых увогуле адмовіцца. Аднак, пры выпуску саўндтрэка рэжысёр настаяў, каб у альбом былі ўключаны ўсе кампазіцыі, якія Наварэтэ напісаў да фільма<ref name="AllMusic" /><ref name="El Laberinto del fauno booklet" />. Альбом быў запісаны на студыі «''{{нп5|Barrandov Studio|Барандаў|en|Barrandov Studios}}''» ([[Прага]]), звядзенне музыкі выконвалася на студыі «''Soundtrack''» ([[Барселона]])<ref name="MusicBrainz" /><ref name="Discogs" />. Альбом быў выпушчаны [[23 кастрычніка]] [[2006]] года [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «''{{нп5|Milan Records||en|Milan Records}}''»<ref name="Rate Your Music" />. == Выхад і прызнанне == === Пракат і зборы === [[Файл:Pan's_Labyrinth_premiere.jpg|злева|міні|264x264пкс|Івана Бакера і Гільерма дэль Тора ў Elgin Theatre у [[Таронта]].]] {| class="wikitable infobox collapsible sortable" style="float: right; font-size: 80%; text-align: center; vertical-align:middle; margin:0.5em 0 0.5em 1em; padding:0;" cellpadding="0" cellspacing="0"" !colspan="3" style="background:#d1dbdf; padding:0 0 0 2.5em; text-align: center; font-size:120%;"|Зборы |- !style="background-color: #e8f4f8;"|Краіна !style="background-color: #e8f4f8;"|Прэм’ера !style="background-color: #e8f4f8;"|Зборы |- |[[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] |align="center" data-sort-value="2006-12-29"|29.12.2006 |$37,634,615 |- |[[Іспанія]] |align="center" data-sort-value="2006-10-11"|11.10.2006 |$11,774,227 |- |[[Мексіка]] |align="center" data-sort-value="2006-10-20"|20.10.2006 |$6,883,588 |- |[[Вялікабрытанія]] |align="center" data-sort-value="2006-11-24"|24.11.2006 |$5,556,152 |- |[[Паўднёвая Карэя|Паўд. Карэя]] |align="center" data-sort-value="2006-11-30"|30.11.2006 |$2,897,045 |- |[[Францыя]] |align="center" data-sort-value="2006-11-01"|01.11.2006 |$2,411,020 |- |[[Германія]] |align="center" data-sort-value="2007-02-22"|22.02.2007 |$2,294,316 |- |[[Аўстралія]] |align="center" data-sort-value="2007-01-18"|18.01.2007 |$1,907,570 |- |[[Грэцыя]] |align="center" data-sort-value="2007-02-08"|08.02.2007 |$1,159,900 |} Прэм’ера фільма адбылася [[27 мая]] [[2006]] года ў межах конкурснай праграмы [[Канскі кінафестываль 2006|59-га Канскага кінафестывалю]]<ref name="IMDb, Release Info" />. Пасля прэм’ернага паказу фільм быў ушанаваны 22-хвіліннай авацыяй стоячы, адной з самых працяглых авацый у гісторыі кінафестывалю<ref name="MTV, on Dark fantasy" /><ref>{{cite web|url=https://www.seattletimes.com/entertainment/director-keeps-hollywood-out-of-pans-labyrinth/|title=Director keeps Hollywood out of “Pan’s Labyrinth”|author=Rene Rodriguez|date=2007-01-16|publisher=Сайт «''The Seattle Times''»|accessdate=2018-04-17|lang=en}}</ref>. [[10 верасня]] [[2006]] года фільм быў сустрэты авацыяй стоячы на {{нп5|Кінафестываль у Таронта|Міжнародным кінафестывалі ў Таронта|en|Toronto International Film Festival}}<ref>{{cite web|url=http://www.firstshowing.net/2006/pans-labyrinth-receives-standing-ovation-at-toronto-film-fest/|title=Pan's Labyrinth Receives Standing Ovation at Toronto Film Fest|author=Alex Billington|date=2006-09-11|publisher=Сайт «''First Showing''»|accessdate=2018-04-17|lang=en}}</ref>, дзе адбыўся яго першы паказ на [[Амерыка|Амерыканскім кантыненце]]. У шырокі пракат стужка ўпершыню трапіла [[11 кастрычніка]] [[2006]] года ў [[Іспанія|Іспаніі]], услед за тым [[20 кастрычніка]] ў [[Мексіка|Мексіцы]]. Напрацягу лістапада прэм’еры адбыліся ў [[Францыя|Францыі]], [[Сербія|Сербіі]], [[Бельгія|Бельгіі]], [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], [[Ірландыя|Ірландыі]], [[Італія|Італіі]], [[Паўднёвая Карэя|Паўднёвай Карэі]], [[Расія|Расіі]] і [[Сінгапур]]ы. У [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] фільм спачатку быў выпушчаны ў абмежаваны пракат [[29 снежня]] 2006 года, а калі [[19 студзеня]] [[2007]] года пачаўся шырокі пракат, то фільм быў паказаны ў 1143 [[кінатэатр]]ах<ref name="Box Office Mojo" />. Прэм’ера фільма ў [[Беларусь|Беларусі]] адбылася [[12 студзеня]] 2007 года ў межах праекту «''Канаманія''» ў [[Мінск]]у ў кінатэатры «''[[Дом кіно (Мінск)|Дом кіно]]''». Фільм ішоў у абмежаваным пракаце з 12 па 21 студзеня<ref name="Naviny.By, Канномания" />. Зборы карціны перавысілі мільён долараў у дзевяці краінах: [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] ($37,634,615), [[Іспанія]] ($11,774,227), [[Мексіка]] ($6,883,588), [[Вялікабрытанія]] ($5,556,152), [[Паўднёвая Карэя]] ($2,897,045), [[Францыя]] ($2,411,020), [[Германія]] ($2,294,316), [[Аўстралія]] ($1,907,570), [[Грэцыя]] ($1,159,900)<ref name="Box Office Mojo" />. [[12 сакавіка]] 2007 года фільм быў выпушчаны на [[DVD]] у Вялікабрытаніі фірмай Optimum Releasing спецыяльным двухдыскавым выданнем. 15 мая 2007 года кампанія {{нп5|New Line Home Entertainment||en|New Line Home Entertainment}} выпусціла дыск у ЗША. Гэты выпуск быў прадстаўлены як у аднадыскавай версіі, так і ў спецыяльнай двухдыскавай з дадатковай DTS-ES аўдыядарожкай, якой не было ў брытанскім выданні. Высакаякасная версія «''Лабірынта фаўна''» была выпушчана ў снежні 2007 года на {{нп5|Blu-ray||en|Blu-ray}} і ў {{нп5|HD DVD||en|HD DVD}} фармаце. Неўзабаве студыя New Line заявіла, што пераходзіць выключна на Blu-ray, і такім чынам «''Лабірынт фаўна''» стаў першым і апошнім выданнем студыі ў HD DVD фармаце<ref name="High-Def Digest, New Line Transition to Blu-ray" />. У кастрычніку 2016 года {{нп5|The Criterion Collection||en|The Criterion Collection}} перавыдала фільм на Blu-ray у ЗША. Версія фільма на {{нп5|Ultra HD Blu-ray||en|Ultra HD Blu-ray}} была выпушчана 1 кастрычніка 2019 года кампаніяй {{нп5|Warner Bros. Home Entertainment||en|Warner Bros. Home Entertainment}} з рэмастэрынгам для 4K<ref name="HD Report, Pan’s Labyrinth 4K release" />. === Крытыка === Вядомы амерыканскі кінакрытык [[Роджэр Эберт]] у сваім аглядзе назваў «''Лабірынт фаўна''» «''адным з найлепшых фэнтэзі-фільмаў''», адзначыўшы яго чатырма зоркамі з чатырох магчымых і занёсшы ў свой спіс «''[[Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)|Выдатных фільмаў]]''». Падводзячы вынік, Роджэр Эберт сцвярджае: «''На маю думку, такое магуцце „Лабірынту фаўна“ надае тое, што Дэль Тора яднае ў адно дзве відавочна не сумяшчальныя матэрыі і настойвае на праўдзівасці абедзвюх да самага канца. Тут няма месца кампрамісу, няма шляху для адступлення, небяспекі прысутныя ў адным свеце заўжды прысутнічаюць і ў іншым''»<ref name="Roger Ebert review" />. Пазней Роджэр Эберт аддаў 1-е месца «''Лабірынту фаўна''» ў сваім спісе найлепшых фільмаў 2006 года, адзначыўшы, што хоць яшчэ не скончыў агляд усіх фільмаў гэтага года, аднак практычна перакананы, што ніводзін фільм не прымусіць яго перамяніць меркаванне, што найлепшым фільмам быў «''Лабірынт фаўна''»<ref name="Roger Ebert, Best of 2006" />. Кінакрытык {{нп5|Марк Кермад||en|Mark Kermode}} адзначае, што Дэль Тора «''стварыў „''[[Грамадзянін Кейн|Грамадзяніна Кейна]]''“ фэнтэзійнага кіно, шэдэўр, цалкам створаны на яго ўласных умовах''»<ref name="Guardian, Mark Kermode review" />. === Спісы === Падводзячы вынікі [[2006 год у гісторыі кіно|2006 года ў вобласці кіно]], шэраг перыядычных выданняў унёс фільм у свае спісы найлепшых: {{Калонкі|3}} * 1-е месца — {{нп5|Марк Кермад||en|Mark Kermode}}, «''{{нп5|The Observer||en|The Observer}}''» * 1-е месца — [[Эндру О’Хехір]], «''{{нп5|Salon.com|Salon|en|Salon.com}}''» * 1-е месца — [[Роджэр Эберт]], «''{{нп5|Chicago Sun-Times||en|Chicago Sun-Times}}''» * 1-е месца — {{нп5|Лу Люменік||en|Lou Lumenick}}, «''[[New York Post]]''» * 1-е месца — [[Марджары Баўмгартэн]], «''{{нп5|The Austin Chronicle||en|The Austin Chronicle}}''» * 1-е месца — {{нп5|Рычард Корліс||en|Richard Corliss}}, «''[[Time]]''» * 1-е месца — {{нп5|Шон Леві (пісьменнік)|Шон Леві|en|Shawn Levy (writer)}}, «''{{нп5|The Oregonian||en|The Oregonian}}''» * 1-е месца — «''{{нп5|Film Threat||en|Film Threat}}''» * 2-е месца — «''{{нп5|Empire (часопіс)|Empire|en|Empire (film magazine)}}''» * 2-е месца — {{нп5|Энтані Олівер Скот||en|A. O. Scott}}, «''[[The New York Times]]''» * 2-е месца — {{нп5|Эн Хорнадэй||en|Ann Hornaday}}, «''[[Washington Post|The Washington Post]]''» * 2-е месца — [[Джэк Мэцьюз]], «''{{нп5|New York Daily News||en|New York Daily News}}''» * 2-е месца — [[Марк Саўлаў]], «''{{нп5|The Austin Chronicle||en|The Austin Chronicle}}''» * 2-е месца — [[Пітэр Хартлаўб]], «''{{нп5|San Francisco Chronicle||en|San Francisco Chronicle}}''» * 2-е месца — {{нп5|Стывен Холдэн||en|Stephen Holden}}, «''[[The New York Times]]''» * 3-е месца — [[Кіт Фіпс]], «''{{нп5|The A.V. Club||en|The A.V. Club}}''» * 3-е месца — [[Лоўрэнс Топман]], «''{{нп5|The Charlotte Observer||en|The Charlotte Observer}}''» * 3-е месца — {{нп5|Ліза Шварцбаўм||en|Lisa Schwarzbaum}}, «''[[Entertainment Weekly]]''» * 3-е месца — [[Рэй Бэнэт]], «''[[The Hollywood Reporter]]''» * 3-е месца — [[Рэнэ Радрыгес]], «''{{нп5|The Miami Herald||en|Miami Herald}}''» * 3-е месца — [[Рычард Джэймс Хэвіс]], «''[[The Hollywood Reporter]]''» * 4-е месца — {{нп5|Стэфані Захарэк||en|Stephanie Zacharek}}, «''{{нп5|Salon.com|Salon|en|Salon.com}}''» * 5-е месца — [[Майкл Уілмінгтан]], «''[[Чыкага Трыб’юн|Chicago Tribune]]''» * 6-е месца — {{нп5|Глен Кені||en|Glenn Kenny}}, «''{{нп5|Premiere (часопіс)|Premiere|en|Premiere (magazine)}}''» * 6-е месца — [[Ноэль Мюрэй]], «''{{нп5|The A.V. Club||en|The A.V. Club}}''» * 7-е месца — {{нп5|Клаўдзія Пуіг||en|Claudia Puig}}, «''{{нп5|USA Today||en|USA Today}}''» * 8-е месца — {{нп5|Кенет Туран||en|Kenneth Turan}}, «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''» (разам з фільмам «''[[Дзіця чалавечае (фільм, 2006)|Дзіця чалавечае]]''») * 9-е месца — [[Кевін Краст]], «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''» (разам з фільмам «''[[Вавілон (фільм, 2006)|Вавілон]]''») * 9-е месца — {{нп5|Кірк Ханікат||de|Kirk Honeycutt}}, «''[[The Hollywood Reporter]]''» * Топ-10 (без месцаў) — {{нп5|Тай Бэр||en|Ty Burr}}, «''[[The Boston Globe]]''» * Топ-10 (без месцаў) — {{нп5|Дана Стывенс (крытык)|Дана Стывенс|en|Dana Stevens (critic)}}, «''{{нп5|Slate (часопіс)|Slate|en|Slate (magazine)}}''» * Топ-10 (без месцаў) — {{нп5|Джо Моргенштэрн||en|Joe Morgenstern}}, «''{{нп5|The Wall Street Journal||en|The Wall Street Journal}}''» * Топ-10 (без месцаў) — [[Ліам Лэйсі]] і [[Рык Грын]], «''{{нп5|The Globe and Mail||en|The Globe and Mail}}''» * Топ-10 (без месцаў) — [[Рут Штайн]], «''{{нп5|San Francisco Chronicle||en|San Francisco Chronicle}}''» * Топ-10 (без месцаў) — {{нп5|Стывен Ры||en|Steven Rea}}, «''{{нп5|The Philadelphia Inquirer||en|The Philadelphia Inquirer}}''» {{Канец кал}} На сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''» станам на снежань 2021 года фільм уваходзіць у {{нп5|250 найлепшых фільмаў па версіі IMDb|спіс 250 найлепшых фільмаў|ru|250 лучших фильмов по версии IMDb}}<ref name="IMDb, Top 250" />. === Рэйтынгі === {{Рэйтынгі |rev1 = ''[[AllMovie]]'' |rev1Score = {{rating|5|5}}<ref name="AllMovie" /> |rev2 = ''[[Chicago Reader]]'' |rev2Score = {{rating|4|4}}<ref name="Chicago Reader, Jonathan Rosenbaum review" /> |rev3 = ''[[Empire (часопіс)|Empire]]'' |rev3Score = {{rating|5|5}}<ref name="Empire, Kim Newman review" /> |rev4 = ''[[Internet Movie Database]]'' |rev4Score = {{rating|8.2|10}}<ref name="IMDb" /> |rev5 = ''[[Metacritic]]'' |rev5Score = {{rating|9.8|10}}<ref name="Metacritic" /> |rev6 = ''[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]]'' |rev6Score = {{rating|4|4}}<ref name="Roger Ebert review" /> |rev7 = ''[[Rolling Stone]]'' |rev7Score = {{rating|4|4}}<ref name="Rolling Stone, Peter Travers review" /> |rev8 = ''[[Rotten Tomatoes]]'' |rev8Score = {{rating|9.5|10}}<ref name="Rotten Tomatoes" /> |rev9 = ''[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]'' |rev9Score = {{rating|9|10}}<ref name="Nasha Niva" /> }} «''Лабірынт фаўна''» атрымаў практычна ўсеагульнае прызнанне крытыкаў. Так, агрэгатара крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму ўсярэдненую ацэнку ў 98 балаў са 100 на аснове 37 рэцэнзій прафесійных крытыкаў<ref name="Metacritic" />. Такі ўзровень ухвалення ўзносіць карціну на дадзеным рэсурсе на 1-е месца ў дзесяцігоддзі<ref name="Metacritic, Best Movies of the Decade" /> і на 17-е месца сярод найлепшых фільмаў усіх часоў<ref name="Metacritic, Best Movies of All Time" />. На агрэгатары крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» сярод 239 рэцэнзентаў станоўчую ацэнку фільму далі 227 крытыкаў, што складае 95 %. Глядацкі рэйтынг кінастужкі на дадзеным рэсурсе склаў 91 % на аснове больш чым 250 тысяч галасоў<ref name="Rotten Tomatoes" />. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам: {{Цытата|«Лабірынт фаўна» — гэта «Аліса ў краіне цудаў» для дарослых, у якой жахі рэальнасці і фантазіі зліліся ў адно неверагоднае заварожваючае паданне<ref name="Rotten Tomatoes" />.}} Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: 4.5/5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" />, 3.9/5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" />, 7.2/10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" />, 8.2/10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" />, 7.6/10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="KinoPoisk" />. === Узнагароды === {{Асноўны артыкул|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Лабірынт фаўна»}} Фестывальнае жыццё фільма «''Лабірынт фаўна''» пачалося з удзелу ў асноўным конкурсе [[Канскі кінафестываль 2006|59-га Канскага кінафестывалю]], дзе карціна была добра прынята, але не заваявала ніводнай узнагароды<ref name="Cinema Francais, Cannes 2006" />. Пазней, фільм стаў трыумфатарам фестывалю «''{{нп5|Fantasporto||en|Fantasporto}}''», дзе ўдастоіўся галоўнай узнагароды, Гран-пры Fantasporto за найлепшы фільм, а таксама ўзнагароды за найлепшую мужчынскую ролю ([[Сержы Лопес]]). На {{нп5|Кінафестываль у Палм-Спрынгс|Кінафестывалі ў Палм-Спрынгс|en|Palm Springs International Film Festival}} фільм атрымаў прэмію [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы|ФІПРЭСІ]], як найлепшы замежны фільм. На фестывалі, прысвечаным ушанаванню працы кінааператараў, «''[[Camerimage]]''», аператар фільма {{нп5|Гільерма Навара||en|Guillermo Navarro}} атрымаў галоўны прыз — «''Залатую жабу''». Сярод нацыянальных кінапрэмій «''Лабірынт фаўна''» быў адзначаны наступнымі ўзнагародамі: * 9 мексіканскіх прэмій «''[[Арыэль (прэмія)|Арыэль]]''» (Найлепшы фільм, Найлепшы рэжысёр, Найлепшая актрыса, Найлепшая аператарская праца, Найлепшая музыка, Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка, Найлепшы дызайн касцюмаў, Найлепшыя спецэфекты, Найлепшы грым)<ref name="El Mundo, Ariel 2007" /><ref name="El Pais, Ariel 2007" /><ref name="La Vanguardia, Ariel 2007" /> * 7 іспанскіх прэмій «''[[Гоя (прэмія)|Гоя]]''» (Найлепшы арыгінальны сцэнарый, Найлепшы дэбют актрысы, Найлепшая аператарская праца, Найлепшы мантаж, Найлепшыя грым і прычоскі, Найлепшы гук, Найлепшыя спецэфекты)<ref name="Goya 2007" /><ref name="El Mundo, Goya 2007" /> * 3 амерыканскія прэміі «''[[Оскар]]''» (Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка, Найлепшая аператарская праца, Найлепшы грым)<ref name="Oscar 2007" /> * 3 брытанскія прэміі «''[[BAFTA]]''» (Найлепшы дызайн касцюмаў, Найлепшыя грым і прычоскі, Найлепшы неангламоўны фільм)<ref name="BAFTA 2007" /> * Дацкая прэмія «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''» за Найлепшы неамерыканскі фільм<ref name="Bodil 2008" /> * Каталонская прэмія «''[[Сан Жордзі (кінапрэмія)|Сан Жордзі]]''» за Найлепшы фільм<ref name="Europa Press, Sant Jordi 2007" /> Паводле інфармацыі сайта «''[[Internet Movie Database]]''» агулам фільм быў адзначаны 109 кінаўзнагародамі і яшчэ 115 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />. == Аналіз == === Вобразы і ўплывы === Дэль Тора заявіў, што «''Лабірынт фаўна''» моцна тэматычна звязаны з фільмам «''[[Хрыбет д’ябла]]''», і што яго варта разглядаць як нефармальны сіквэл, які працягвае падымаць пэўныя пытанні. Фернанда Т’ельвэ і Іньіга Гарсэс, якія зыгралі галоўных герояў у «''Хрыбце д’ябла''», з’явіліся ў «''Лабірынце фаўна''» ў другарадных ролях салдат-партызан. Сярод некаторых іншых прац, з якіх Дэль Тора чэрпаў натхненне, варта адзначыць кнігі [[Льюіс Кэрал|Льюіса Кэрала]] пра Алісу, збор апавяданняў [[Хорхэ Луіс Борхес|Хорхе Луіса Борхеса]] «''Вымыслы''», творы Артура Мейчэна «''Вялікі бог Пан''» і «''Белыя людзі''», «''Блаславенне Пана''» Лорда Дансені, «''Сад Пана''» Альджэрнана Блэквуда. У 2004 годзе Дэль Тора адзначыў: «''Пан — арыгінальная гісторыя. Некаторыя з маіх улюбёных пісьменнікаў (Борхес, Блэквуд, Мейчэн, Дансені) даследавалі вобраз бога Пана і сімвал лабірынта. Гэтыя рэчы я лічу надзвычайнымі і спрабую змешваць іх і гуляцца з імі''»<ref>[http://www.deltorofilms.com/forum/viewtopic.php?p=28#28 Del Toro message board, Answers Archive Wed Nov 24, 2004 1:27 am] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070927050559/http://www.deltorofilms.com/forum/viewtopic.php?p=28#28 |date=27 верасня 2007 }}, repost from elsewhere; Retrieved on 20 August 2007.</ref>. [[Файл:SekienTenome.jpg|злева|міні|Тарыяма Сэкіэн. «''Тэномэ''».]] Першапачаткова, фаўн павінен быў быць класічным паўчалавекам паўказлом. Але ў выніку развіцця вобразу фаўн стаў істотай з казліным тварам, якая амаль цалкам складаецца з зямлі, імху, лазы і кары дрэў. Ён стаў загадкавай, чымсьці падазронай істотай, якая адначасова пакідае ўражанне надзейнасці і ў той жа час дае прычыны яму наогул не давяраць. Пры стварэнні вобраза Фаўна Дэль Тора імкнуўся пакласці ў яго аснову мужчынскі пачатак, не столькі агрэсіўнасць, колькі мудрагелістасць. «''Я памятаю, як размаўляў з Дагам Джонсам, калі ён упершыню пачаў працаваць над роллю і сказаў: „Больш [[Мік Джагер|Міка Джагера]], менш [[Дэвід Боўі|Дэвіда Боўі]]!“ Я хацеў, каб фаўн меў якасці рок-зоркі. Усё, што датычылася фаўна і яго асобы, мусіла быць мужчынскім, бо трэба было сутыкнуць жаночую энергію дзяўчынкі з нечым маналітным''»<ref name="Guardian, Mark Kermode review" />. Дэль Тора сцвярджае, што ў вобразах некаторых істот хацеў прадэманстраваць пэўныя палітычныя сілы. Так, па сцвярджэнні рэжысёра, Бледны Чалавек мусіў сімвалізаваць фашызм і царкву, якая паглынае дзяцей<ref name="Guardian, Mark Kermode review" /><ref name="screenanarchy" />. Таксама правобраз Бледнага Чалавека — істоты з вачыма ў далонях — можна сустрэць у японскай міфалогіі. Імя пачвары {{нп5|Тэномэ||en|Tenome}} (''Te-no-me'') непасрэдна і азначае «''вочы на руках''»<ref name="Scary for Kids, Pale Man" />. Насуперак таму, што паводле задумы Дэль Тора, пачвара з вачыма ў далонях мусіла сімвалізаваць [[Каталіцтва|Каталіцкі касцёл]], сам фільм мае відавочны ўплыў каталіцкіх поглядаў і неадназначную рэлігійную ацэнку. Сам Дэль Тора сцвярджае, што лічыць «''Лабірынт фаўна''» «''чыста свецкім фільмам, імправізацыяй міраніна на тэму каталіцкіх догмаў''», у той час як яго сябар і калега [[Алехандра Гансалес Іньярыту]] назваў фільм «''сапраўдным каталіцкім фільмам''»<ref name="Guardian, Pan's people" />. Дэль Тора аднак пацвярджае, што «''адкупленне праз кроў''» і «''перараджэнне праз ахвярапрынашэнне''» ўзяты ім з каталіцтва<ref name="screenanarchy" />. Адной з важных тэм, якія падымае Дэль Тора ў фільме, з’яўляецца бессмяроцце. Рэжысёр хацеў уключыць у фільм сцэну, дзе Афелія распавядае свайму яшчэ ненароджанаму браціку казку пра цмока. У гэтай казцы цмок па імені Вараніум Сілекс ахоўвае гару, акружаную цернямі, на вяршыні якой расце сіняя ружа, здольная дараваць несмяротнасць. Цмок і церні адпужвалі ад ружы многіх людзей, якія больш жадалі пазбегнуць болю, чым атрымаць яе дар. Хоць сцэна была тэматычна важнай, яна не была знята з-за недахопу часу і бюджэту і ў выніку з’явілася ў фільме ў візуальна больш спрошчанай версіі<ref>{{cite web|url=http://www.john-howe.com/blog/2008/10/16/forging-more-dragons/|title=Forging (More) Dragons|author=Guillermo del Toro|date=2008-10-16|publisher=Афіцыйны сайт ілюстратара [[Джон Хаў|Джона Хаў]]|accessdate=2018-04-26|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140503160317/http://www.john-howe.com/blog/2008/10/16/forging-more-dragons/|archivedate=3 мая 2014|deadurl=yes}}</ref>. У дачыненні да таго, ці з’яўляецца казачны свет у фільме рэальнасцю ці фантазіяй Афеліі, Дэль Тора заявіў у інтэрв’ю, што, хоць ён лічыць гэты свет рэальным, аднак фільм «''павінен успрымацца кожным па-свойму. Гэта мусіць быць пытаннем для асабістага абмеркавання''». Між тым ён згадаў, што ў фільме ёсць некалькі намёкаў, якія ўказваюць на сапраўднасць казачнага свету<ref name="screenanarchy" />. У іншым месцы Дэль Тора ўдакладняе, што казачныя элементы фільма могуць успрымацца як «''духоўная рэальнасць''»<ref name="awardsdaily" />. === Уплыў выяўленчага мастацтва === [[Файл:Francisco de Goya, Saturno devorando a su hijo (1819-1823).jpg|thumb|[[Франсіска Гоя]]. «''{{нп5|Сатурн, які пажырае свайго сына||en|Saturn Devouring His Son}}''» (каля 1819—1823).]] Значны ўплыў на «''Лабірынт фаўна''» аказалі працы выяўленчага мастацтва. Сам рэжысёр падкрэслівае падабенства з ілюстрацыямі {{нп5|Артур Рэкхэм|Артура Рэкхэма|en|Arthur Rackham}}, якое можна ўбачыць, напрыклад, «''у вялікіх, вузлаватых, першабытных дрэвах''»<ref name="Guardian, Pan's people" />. Іншай крыніцай натхнення рэжысёр называе карціны [[Франсіска Гоя|Франсіска Гоі]]. Асабліва гэта тычыцца персанажа Бледнага Чалавека: «''У адной са сцэн Бледны Чалавек адкусвае галовы феям. Гэта сышло непасрэдна з карціны Гоі „{{нп5|Сатурн, які пажырае свайго сына||en|Saturn Devouring His Son}}“''»<ref name="Guardian, Pan's people" />. Даследчык {{нп5|Пол Джуліан Сміт||en|Paul Julian Smith}} заўважае падабенства «''Лабірынта фаўна''» з карцінамі [[Дыега Веласкес]]а: «''Калі мы пераходзім да інтэр’ераў млына, асноўнага месца дзеяння, залацістае святло падае на цёмна-карычневую драўляную мэблю. Пажылыя жанчыны пад наглядам стальной ахмістрыні Мерсэдэс наразаюць карняплоды або трыбушаць трусоў. Гэтая сцэна і эстэтыка нагадваюць Веласкеса (напрыклад, карціну „{{нп5|Старая гатуе яешню||en|Old Woman Frying Eggs}}“)''»<ref name="Film Quarterly, Paul Julian Smith article" />. === Кінематаграфічныя ўплывы === Сярод фільмаў найбольш значны ўплыў на «''Лабірынт фаўна''» аказала іспанская карціна «''{{нп5|Дух вулля||en|The Spirit of the Beehive}}''» ([[1973]], рэж. {{нп5|Віктар Эрысэ||en|Víctor Erice}}). Зняты ў франкісцкай Іспаніі, фільм пераносіць гледача ў 1940 год у спустошаную сельскую мясцовасць, дзе чарнавокая шасцігадовая дзяўчынка мае сутыкнуцца тварам у твар з безыменным жахам. Ана сустракае не фаўна, а монстра {{нп5|Віктар Франкенштэйн|Франкенштэйна|en|Victor Frankenstein}}, якога яна бачыла ў імправізаваным вясковым кінатэатры. У адным з эпізодаў фільма дзеці на ўроку вывучаюць будову чалавечага цела, размяшчаючы розныя органы на манекене, і Ане дастаюцца вочы. Гэты момант рыфмуецца з пачаткам «''Лабірынта фаўна''», дзе Афелія знаходзіць камень з выяўленым вокам, а затым вяртае яго бязвокай статуі<ref name="Film Quarterly, Paul Julian Smith article" />. Аналізуючы гэтую паралель, {{нп5|Пол Джуліан Сміт||en|Paul Julian Smith}} адзначае: «''Такім чынам, Дэль Тора не толькі паўтарае іспанскую гісторыю ў мексіканскім стылі, які ён удасканаліў у іншых месцах; ён таксама перароблівае іспанскае кіно, ператвараючы строгую і мінімалісцкую драму Эрысэ ў пышна створаную мізансцэну і надзвычайна вынаходлівую аператарскую працу''»<ref name="Film Quarterly, Paul Julian Smith article" />. Падабенства фільмаў пацвярджаў і сам Дэль Тора<ref name="Guardian, Guillermo del Toro interview, part two" />. Прынамсі адзін крытык знайшоў паралелі «''Лабірынта фаўна''» з іншым іспанскім фільмам часоў Франка — «''{{нп5|Выкармі крумкача||en|Cría Cuervos}}''» ([[1975]], рэж. [[Карлас Саура]]). Даг Камінгс наступным чынам вызначае сувязь паміж «''Выкармі крумкача''», «''Духам вулля''» і «''Лабірынтам фаўна''»: «''крытыкі часта ўзгадваюць „Дух вулля“ (1973) у водгуках на „Лабірынт фаўна“, але фільм Сауры — які мае вялікае падабенства да класічнай працы Эрысэ як па тэме і настроі, так і ў тым, што галоўную ролю выконвае адна і тая ж актрыса {{нп5|Ана Торэнт||en|Ana Torrent}} — не менш багаты кропкамі судатыкнення''»<ref name="filmjourney">{{cite web|url=http://filmjourney.org/?p=907|title=Cria cuervos|author=Fred Topel|date=2007-03-31|publisher=Сайт «''Film Journey''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>. У інтэрв’ю [[2007]] года Дэль Тора адзначыў дзіўнае падабенства паміж сваім фільмам і «''Хронікамі Нарніі''»: дзеянне абодвух фільмаў адбываецца прыблізна ў той жа час, маюць падобных па ўзросце галоўных герояў, якія сустракаюцца з міфічнымі істотамі (у прыватнасці, з фаўнам), а таксама фільмы яднаюць тэмы «''непаслушэнства і выбару''». На самай справе, Дэль Тора было прапанавана зрэжысіраваць фільм «''{{нп5|Хронікі Нарніі: Леў, вядзьмарка і гардэроб||en|The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe}}''», але ён адхіліў прапанову дзеля «''Лабірынта фаўна''». Апроч «''Хронік Нарніі''» «''Лабірынт фаўна''» часта параўноўваюць з фільмамі «''{{нп5|Лабірынт (фільм, 1986)|Лабірынт|en|Labyrinth (film)}}''» (1986), «''[[Панесеныя прывідамі]]''» (2001), «''{{нп5|Люстэркавая маска||en|MirrorMask}}''» (2005) і «''{{нп5|Мост у Тэрабітыю||en|Bridge to Terabithia (2007 film)}}''» (2007)<ref name="timeout">{{cite web|url=https://www.timeout.com/london/film/pans-labyrinth|title=Pan's Labyrinth|author=Ben Walters|date=2006-08-23|publisher=Сайт часопіса «''Time Out''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.canmag.com/nw/6778-bridge-terabithia-review|title=Bridge to Terabithia a Pan's Labyrinth for Kids|author=Fred Topel|date=2007-02-15|publisher=Сайт «''CanMag''»|accessdate=2018-04-26|lang=en}}</ref>. == Адменены сіквэл == Паводле слоў Гільерма дэль Тора «''Лабірынт фаўна''» з’яўляецца другой часткай іспанамоўнай трылогіі, фільмы якой аб’яднаны тэматыкай [[Грамадзянская вайна ў Іспаніі|Грамадзянскай вайны ў Іспаніі]]. Падчас Канскага кінафестывалю ў маі 2006 года, Гільерма дэль Тора абвясціў, што збіраецца працягнуць працу над «''іспанскай''» трылогіяй, дзвюма першымі часткамі якой з’яўляюцца фільмы «''[[Хрыбет д’ябла]]''» (2001) і «''Лабірынт фаўна''» (2006). Для завяршаючай часткі трылогіі Гільерма дэль Тора абраў сцэнарый маладога іспанскага сцэнарыста {{нп5|Серхіа Санчэс|Серхіа Санчэса|en|Sergio G. Sánchez}} пад назвай «''3993''»<ref name="variety">{{cite web|url=http://variety.com/2006/film/news/del-toro-returns-to-spanish-trio-1200335916/|title=Del Toro returns to Spanish trio|author=John Hopewell, Anna Marie De La Fuente|date=2006-05-21|publisher=«''[[Variety]]''»|accessdate=2018-04-10|lang=en}}</ref>{{sfn|Pan's Labyrinth (Mar Diestro-Dópido)|2013|с=9}}. Дзеянне гэтага фільма павінна было адбывацца ў двух часавых пласкасцях, адлюстоўваючы фантастычную сувязь Іспаніі 1993 года з Іспаніяй часоў Грамадзянскай вайны ў 1939 годзе<ref name="variety" />. Тым не менш, Дэль Тора адмовіўся ад праекта дзеля здымкаў фільма «''{{нп5|Хэлбой II: Залатая армія||en|Hellboy II: The Golden Army}}''». == Навелізацыя == У [[2019]] годзе выйшла навелізацыя фільма, напісаная вядомай пісьменніцай {{нп5|Карнелія Функе|Карнеліяй Функе|en|Cornelia Funke}} (Гільерма дэль Тора ўказаны суаўтарам). У кнізе, у адрозненні ад фільма, двухсэнсоўнасць і прастора для трактовак адсутнічаюць, і ўсе цуды паказаны як стопрацэнтна рэальныя<ref name="Мир фантастики, Новелизация Лабиринта Фавна" />. == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/v326961|title=Pan's Labyrinth (2006)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/pans-labyrinth-soundtrack-mw0000447593|title=Pan's Labyrinth (Soundtrack) – Javier Navarrete|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2022-06-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=57689.html|title=Le Labyrinthe de Pan|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="BAFTA 2007">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/2007/film|title=Film in 2007|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Bodil 2008">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/2008-2/|title=2008|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2021-07-23|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Box Office Mojo">{{cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0457430/|title=Pan's Labyrinth (2006)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Box Office Mojo]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Cinema Francais, Cannes 2006">{{cite web|url=https://www.cinema-francais.fr/cannes/cannes_2006.htm|title=59ème Festival de Cannes|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Le Cinema Francais]]''»|lang=fr|accessdate=2021-07-23|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Chicago Reader, Jonathan Rosenbaum review">{{cite web|url=https://chicagoreader.com/film/thinking-inside-the-box-2/|title=Thinking Inside the Box|author={{нп5|Джонатан Разенбаўм|Jonathan Rosenbaum|en|Jonathan Rosenbaum}}|date=2007-01-04|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-21|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/1082254-Javier-Navarrete-Pans-Labyrinth|title=Javier Navarrete – Pan's Labyrinth|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2022-06-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="El Laberinto del fauno booklet">{{cite album-notes|title=El Laberinto del fauno|artist=[[Хаўер Наварэтэ|Javier Navarrete]]|year=2006|url=https://www.discogs.com/release/11498663-Javier-Navarrete-El-Laberinto-Del-Fauno/image/SW1hZ2U6MzQyMTQ2MDQ=|format=booklet|publisher={{нп5|Milan Records||en|Milan Records}}}}</ref> <ref name="El Mundo, Ariel 2007">{{cite web|url=https://www.elmundo.es/elmundo/2007/03/21/cultura/1174451988.html|title=Maribel Verdú y 'La vida secreta de las palabras', premios Ariel en México|author=|date=2007-03-21|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|El Mundo||en|El Mundo (Spain)}}''»|lang=es|accessdate=2021-09-06|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="El Mundo, Goya 2007">{{cite web|url=https://www.elmundo.es/especiales/2007/01/cultura/goya/nominados/index.html|title=Premios Goya 2007|author=|date=|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|El Mundo||en|El Mundo (Spain)}}''»|lang=es|accessdate=2021-09-06|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="El Pais, Ariel 2007">{{cite web|url=https://elpais.com/cultura/2007/03/21/actualidad/1174431602_850215.html|title='El Laberinto del fauno' acapara los premios Ariel del cine mexicano|author=|date=2007-03-21|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|El País||en|El País}}''»|lang=es|accessdate=2021-09-06|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Emanuel Levy">{{cite web|url=https://emanuellevy.com/interviews/pans-labyrinth-brilliant-del-toro-1/|title=Pan's Labyrinth Brilliant Del Toro|author={{нп5|Эмануэль Леві|Emanuel Levy|en|Emanuel Levy}}|date=2006-11-18|website=Сайт {{нп5|Эмануэль Леві|Эмануэля Леві|en|Emanuel Levy}}|lang=en|accessdate=2022-07-24|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Empire, Kim Newman review">{{cite web|url=https://www.empireonline.com/movies/pan-labyrinth/review/|title=Pan's Labyrinth Review: Empire|author=Kim Newman|date=2006-10-27|publisher=Empire|lang=en|accessdate=2018-04-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Europa Press, Sant Jordi 2007">{{cite web|url=https://www.europapress.es/catalunya/noticia-rne-catalunya-entrega-premis-sant-jordi-reconocen-laberinto-fauno-veronica-echegui-20070423204820.html|title=RNE en Catalunya entrega los Premis Sant Jordi que reconocen a 'El laberinto del fauno' y Verónica Echegui|author=|date=2007-04-23|publisher=Сайт «''[[Europa Press]]''»|lang=|accessdate=2021-08-11|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/es/film977734.html|title=El laberinto del fauno|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=es|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Film Music Institute, Javier Navarrete interview">{{cite web|url=https://filmmusicinstitute.com/interview-with-javier-navarrete-3/|title=Interview with Javier Navarrete|author=Daniel Schweiger|date=2021-10-29|publisher=Сайт «''The Film Music Institute''»|lang=en|accessdate=2022-06-11|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Film Quarterly, Paul Julian Smith article">{{артыкул|аўтар={{нп5|Пол Джуліян Сміт|Paul Julian Smith|en|Paul Julian Smith}}.|загаловак=Pan’s Labyrinth|арыгінал=|спасылка=https://filmquarterly.org/2007/06/01/pans-labyrinth/|аўтар выдання=|выданне={{нп5|Film Quarterly||en|Film Quarterly}}|тып=|месца=|выдавецтва=|год=Summer 2007|выпуск=|volume=60|нумар=4|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Goya 2007">{{cite web|url=https://www.premiosgoya.com/21-edicion/nominaciones/por-categoria/|title=Estas son las nominaciones de los Premios Goya 2007|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Гоя (прэмія)|Гоя]]''»|lang=es|accessdate=2021-09-06|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Guardian, Guillermo del Toro interview">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2006/nov/21/guardianinterviewsatbfisouthbank|title=Guillermo del Toro|author=Mark Kermode|date=2006-11-21|publisher=«''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Guardian, Guillermo del Toro interview, part two">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2006/nov/21/guardianinterviewsatbfisouthbank1|title=Guillermo del Toro - part two|author=|date=2006-11-21|publisher=«''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Guardian, Mark Kermode review">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2006/nov/05/features.review1|title='Pain should not be sought - but it should never be avoided'|author=Mark Kermode|date=2006-10-05|publisher=«''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Guardian, Pan's people">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2006/nov/17/2|title=Pan's people|author=[[Гільерма дэль Тора|Guillermo del Toro]]|date=2006-11-17|publisher=«''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2022-07-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="HD Report, Pan’s Labyrinth 4K release">{{cite web|url=https://hd-report.com/2019/05/04/pans-labyrinth-releasing-to-4k-ultra-hd-blu-ray/|title=Pan’s Labyrinth releasing to 4K Ultra HD Blu-ray|author=|date=2019-05-04|publisher=Сайт «''HD Report''»|lang=en|accessdate=2022-07-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="High-Def Digest, New Line Transition to Blu-ray">{{cite web|url=https://www.highdefdigest.com/news/show/New_Line/Industry_Trends/New_Line_Details_Transition_to_Blu-ray/1351|title=New Line Details Transition to Blu-ray|author=Peter Bracke|date=2008-01-08|publisher=Сайт «''High-Def Digest''»|lang=en|accessdate=2022-07-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0457430/|title=El laberinto del fauno (2006) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0457430/awards|title=El laberinto del fauno — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0457430/locations|title=El laberinto del fauno — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0457430/releaseinfo|title=El laberinto del fauno — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="IMDb, Top 250">{{cite web|url=https://www.imdb.com/chart/top|title=Top Rated Movies|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-02|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="KinoPoisk">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/103733/|title=Лабиринт Фавна|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="La Vanguardia, Ariel 2007">{{cite web|url=https://www.lavanguardia.com/cultura/20070321/51314068167/el-laberinto-del-fauno-acapara-los-premios-ariel-con-nueve-estatuillas.html|title='El laberinto del fauno' acapara los Premios Ariel con nueve estatuillas|author=|date=2007-03-21|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|La Vanguardia||en|La Vanguardia}}''»|lang=es|accessdate=2021-09-06|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="MCU">Іспанская вытворчасць — 78%, мексіканская — 22% {{cite web|url=http://www.mcu.es/comun/bases/cine/Anuarios/2006/P111905.pdf|title=El Laberinto del Fauno|author=|date=|website=Сайт Міністэрства адукацыі, культуры і спорту Іспаніі|lang=en|accessdate=2018-04-16|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/pans-labyrinth|title=Pan's Labyrinth|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Metacritic, Best Movies of All Time">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/browse/movies/score/metascore/all/filtered?sort=desc|title=Best Movies of All Time - Metacritic|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-02|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Metacritic, Best Movies of the Decade">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/feature/the-best-movies-of-the-decade|title=Ten Years of Metacritic: The Best (and Worst) Movies of the Decade|author=Jason Dietz|date=2009-12-17|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-02|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Movie Music International, Javier Navarrete interview">{{cite web|url=https://jonman492000.wordpress.com/2014/02/11/javier-navarette/|title=JAVIER NAVARRETE.|author=|date=2014-02-11|publisher=Блог «''Movie Music International''»|lang=en|accessdate=2022-06-11|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="MTV, on Dark fantasy">{{cite web|url=http://www.mtv.com/news/1544179/scariest-film-of-the-year-pans-labyrinth-director-spills-his-guts/|title=Scariest Film Of The Year? 'Pan's Labyrinth' Director Spills His Guts|author=Larry Carroll|date=2006-10-26|website=[[MTV]]|accessdate=2018-04-26|lang=en|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="MusicBrainz">{{cite web|url=https://musicbrainz.org/release/2c7c9ff1-2d71-47e9-a583-173f5bb05385|title=Pan’s Labyrinth|author=|date=|publisher=Сайт «''[[MusicBrainz]]''»|lang=en|accessdate=2022-06-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Nasha Niva">{{cite web|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=5795|title=Дзіця ў лябірынце пачвараў|author=Андрэй Расінскі|date=2007-01-09|publisher=Сайт газеты «''[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]''»|lang=be|accessdate=2020-10-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Naviny.By, Канномания">{{cite web|url=https://naviny.by/rubrics/culture/2007/01/13/ic_news_117_265579|title=На "Канномании" в Минске показали фильм Гильермо дель Торо "Лабиринт Фавна"|author=|date=2007-01-13|website=Сайт «''Naviny.By''»|publisher=БелаПАН|lang=ru|accessdate=2018-04-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Oscar 2007">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2007|title=The 79th Academy Awards — 2007|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Rate Your Music">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/album/javier-navarrete/le-labyrinthe-de-pan.p/|title=Le labyrinthe de Pan|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Rate Your Music||en|Rate Your Music}}''»|lang=en|accessdate=2022-05-03|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Roger Ebert, Best of 2006">{{cite web|url=https://www.rogerebert.com/rogers-journal/the-best-movies-of-2006|title=The best movies of 2006: Roger Ebert's Journal|author=[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]]|date=2007-11-22|publisher=Сайт [[Роджэр Эберт|Роджэра Эберта]]|lang=en|accessdate=2022-07-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Roger Ebert review">{{cite web|url=https://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-pans-labyrinth-2006|title=When worlds collide|author=[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]]|date=2007-08-25|publisher=Сайт [[Роджэр Эберт|Роджэра Эберта]]|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Rolling Stone, Peter Travers review">{{cite web|url=https://www.rollingstone.com/movies/reviews/pans-labyrinth-20061229|title=Pan's Labyrinth: Rolling Stone|author=Peter Travers|date=2006-12-29|publisher=Rolling Stone|lang=en|accessdate=2018-04-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/pans_labyrinth|title=Pan's Labyrinth (2006)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2021-07-22|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Scary for Kids, Pale Man">{{cite web|url=https://www.scaryforkids.com/pale-man/|title=The Pale Man: Tenome Japanese Legend|author=|date=2015-10-01|publisher=Сайт «''Scary for Kids''»|lang=en|accessdate=2022-07-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="Мир фантастики, Новелизация Лабиринта Фавна">{{cite web|url=https://www.mirf.ru/book/cornelia-funke-guillermo-del-toro-labirint-favna/|title=Корнелия Функе, Гильермо дель Торо «Лабиринт Фавна»|author=Евгения Сафонова|date=2020-02-19|publisher=Сайт часопіса «''{{нп5|Мир фантастики||ru|Мир фантастики}}''»|lang=ru|accessdate=2021-12-02|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> }} == Літаратура == * {{кніга|аўтар=Mar Diestro-Dópido|частка=|загаловак=Pan's Labyrinth|арыгінал=|спасылка=https://books.google.ru/books?id=BP28nQEACAAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Bloomsbury Academic|год=2013|том=|pages=|allpages=104|серыя=BFI Film Classics|isbn=978-1-844-57745-3|ref=Pan's Labyrinth (Mar Diestro-Dópido)}} == Спасылкі == * {{AllMovie title|v326961|Лабірынт фаўна}} {{рэйтынг-5|5}} (на 13.09.2021) * [https://www.filmaffinity.com/es/film977734.html Лабірынт фаўна] на сайце «''[[FilmAffinity]]''» {{ref-es}} {{рэйтынг-10|7.2}} (на 13.09.2021) * {{Imdb title|0457430|Лабірынт фаўна}} {{рэйтынг-10|8.2}} (на 13.09.2021) * {{Metacritic film|pans-labyrinth|Лабірынт фаўна}} {{рэйтынг-10|9.8}} (на 13.09.2021) * {{Rotten Tomatoes|pans_labyrinth|Лабірынт фаўна}} {{рэйтынг-10|9.5}} (на 13.09.2021) * [https://www.kinopoisk.ru/film/103733/ Лабірынт фаўна] на сайце «''[[КиноПоиск]]''» {{ref-ru}} {{рэйтынг-10|7.6}} (на 13.09.2021) {{^}} {{Добры артыкул|Кінематограф}} {{Артыкул года|2018}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Гільерма дэль Тора}} {{Прэмія «Імперыя» за найлепшы навукова-фантастычны/фэнтэзійны фільм}} {{Прэмія «Спадарожнік» за найлепшы анімацыйны або змешаны мастацкі фільм}} {{Прэмія Таварыства кінакрытыкаў Бостана за найлепшы фільм на замежнай мове}} [[Катэгорыя:Фільмы-драмы 2006 года]] [[Катэгорыя:Фільмы 2006 года ў жанры фэнтэзі]] [[Катэгорыя:Фільмы Мексікі 2006 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Іспаніі 2006 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Мексікі]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Іспаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы Мексікі ў жанры фэнтэзі]] [[Катэгорыя:Фільмы Іспаніі ў жанры фэнтэзі]] [[Катэгорыя:Фільмы на іспанскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Іспанію]] [[Катэгорыя:Фільмы пра лабірынты]] [[Катэгорыя:Фільмы Гільерма дэль Тора]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Гільерма дэль Тора]] [[Катэгорыя:Фільмы, музыку да якіх напісаў Хаўер Наварэтэ]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі BAFTA]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «BAFTA» за найлепшы фільм на замежнай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «Арыэль»]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «Сатурн»]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты кінафестывалю Fantasporto]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя лаўрэатамі прэміі «Оскар» за «Найлепшую работу мастака»]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя лаўрэатамі прэміі «Оскар» за «Найлепшую работу аператара»]] [[Катэгорыя:Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)]] 150fjthsaummvokytptwduptmc2ao63 0 465396 4164495 4071957 2022-07-25T07:32:13Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Кяпаз» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Кантарыя}} {{футбаліст | імя = Георгій Кантарыя | поўнае імя = | выява = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Грузія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Азербайджан}} [[ФК Кяпаз|Кяпаз]] | нумар = | пазіцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2011—2015| {{Сцяг|Грузія||20px}} [[ФК Дынама Тбілісі|Дынама (Тбілісі)]]|}} | клубы = {{футбольная кар’ера |2015—2016| {{Сцяг|Грузія||20px}} [[ФК Зугдзідзі|Зугдзідзі]]|24 (0) |2017—2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|109 (2) |2022| {{Сцяг|Грузія||20px}} [[ФК Тэлаві|Тэлаві]]|13 (0) |2022—| {{Сцяг|Азербайджан||20px}} [[ФК Кяпаз|Кяпаз (Гянджа)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2018| {{Сцяг|Грузія||20px}} [[Моладзевая зборная Грузіі па футболе|Грузія (да 21)]]|4 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 14 снежня 2019 }} '''Георгій Кантарыя''' ({{lang-ka|გიორგი ქანთარია}}; нар. {{ДН|28|4|1997}}, {{МН|Зугдзідзі|ў Зугдзідзі}}) — грузінскі [[футбол|футбаліст]], [[абаронца (футбол)|абаронца]] азербайджанскага клуба [[ФК Кяпаз|«Кяпаз»]] з [[Гянджа|Гянджы]]. == Клубная кар’ера == Пачынаў займацца футболам у родным горадзе [[Зугдзідзі]], а ва ўзросце 14 гадоў трапіў у акадэмію тбіліскага [[ФК Дынама Тбілісі|«Дынама»]]. Выступаў за «Дынама» ў юнацкім першынстве Грузіі, у сезоне 2014/15 стаў яго пераможцам. У 2015 годзе пачаў дарослую кар’еру ў складзе клуба [[ФК Зугдзідзі|«Зугдзідзі»]]. У сезоне 2015/16 каманда толькі ў стыкавых матчах захавала месца ў эліце, а ў скарочаным сезоне другой паловы 2016 года «Зугдзідзі» заняў апошняе месца ў сваёй групе і выбыў у Першую лігу. У сакавіку 2017 года прыбыў на прагляд у беларускі клуб [[ФК Нёман Гродна|«Нёман»]] і неўзабаве падпісаў кантракт<ref>[http://football.by/news/97772.html Грузинский защитник Кантария подписал контракт с "Неманом"]</ref>. У сувязі з траўмамі іншых абаронцаў здолеў замацавацца ў асноўным складзе гродзенцаў. У сезоне 2018 таксама быў трывалым іграком стартавага складу, толькі ў лістападзе не гуляў з-за траўмы. У лістападзе 2018 года падоўжыў кантракт з гродзенскім клубам на сезон 2019<ref>[https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/1229.html Кантария продлил контракт]</ref>. У сезоне 2019 заставаўся асноўным абаронцам, у жніўні не гуляў з-за траўмы. У снежні 2019 года падпісаў новы двухгадовы кантракт з «Нёманам»<ref>[http://football.by/news/134350.html Кантария подписал новый контракт с "Неманом"]</ref>. У сезоне 2020 чаргаваў выхады ў стартавым складзе і на замену, у 2021 годзе вярнуў трывалае месца ў аснове, толькі ў маі і чэрвені адсутнічаў з-за пяціматчавай дыскваліфікацыі<ref>[https://www.pressball.by/news/football/386192 Георгий Кантария получил дисквалификацию на пять матчей за плевок в лицо соперника]</ref>. У снежні 2021 года па заканчэнні кантракта пакінуў гродзенскі клуб<ref>[https://www.fcneman.by/press-centr/novosti/1833.html Кантария покинул клуб]</ref>. У лютым 2022 года папоўніў склад [[ФК Тэлаві|«Тэлаві»]]<ref>[https://football.by/news/161635.html Кантария перешел в грузинский "Телави"]</ref>, а ў ліпені 2022 года перабраўся ў азербайджанскі [[ФК Кяпаз|«Кяпаз»]]. == Міжнародная кар’ера == У 2017 годзе пачаў прыцягвацца да [[Моладзевая зборная Грузіі па футболе|моладзевай зборнай Грузіі]]. Дэбютаваў за моладзевую зборную 23 студзеня 2018 года ў таварыскім матчы супраць Азербайджана (1:1). {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{fcneman.by|421}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Кантарыя Георгій}} [[Катэгорыя:Футбалісты Грузіі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Зугдзідзі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нёман Гродна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Тэлаві]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Кяпаз]] sazqcpicfm97599og3ki0irzpd7rbt6 0 468540 4164425 4104591 2022-07-24T22:06:23Z DBatura 73587 /* Злучэнне ў Узброеных Сілах Беларусі */ wikitext text/x-wiki {{Вайсковае фарміраванне |назва = 5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння |выява = [[File:5 обрспн.jpg|150px]] |подпіс = Нарукаўны знак 5-й асобнай брыгады |гады = з [[1963]] г. |краіна = {{Сцягафікацыя|СССР}}<br/>{{Сцягафікацыя|Беларусь}} |падпарадкаванне = |у складзе = [[Сілы спецыяльных аперацый УС РБ|Cілы спецыяльных аперацый Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь]] |тып = |уключае_ў_сябе = |роля = |памер = |камандная_структура = |размяшчэнне = [[Горад Мар'іна Горка|Мар'іна Горка]] |мянушка = |заступнік = |дэвіз = |колеры = |марш = |талісман = |рыштунак = |бітвы = [[Афганская вайна (1979—1989)]], [[Карабахскі канфлікт]], [[Грамадзянская вайна ў Лівіі (2011)]] |знакі_адрознення = |цяперашні_камандзір = Аляксей Міхайлавіч Папоў |вядомыя_камандзіры = [[Валерый Уладзіміравіч Гайдукевіч]] }} '''''5-я асо́бная брыга́да спецыя́льнага прызначэ́ння''''' ('''''5-я абрспп''''') — ваеннае фарміраванне [[Узброеныя Сілы СССР|УС СССР]] і [[Узброеныя Сілы Беларусі|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]]. == Гісторыя брыгады ў савецкі перыяд == === Фарміраванне часці === Падставай для фарміравання брыгады стала дырэктыва Генштаба УС СССР № 140547 ад [[19 ліпеня]] [[1962]] года. Згодна з ёй у складзе [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай вайсковай акругі]] трэба было сфармаваць ''5-ю брыгаду спецыяльнага прызначэння''. Месцам дыслакацыі брыгады выбралі горад [[Мар’іна Горка|Мар’іна Горка]] [[Пухавіцкі раён|Пухавіцкага раёна]] [[Мінская вобласць|Мінскай вобласці]] [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Беларускай ССР]]. Аснову афіцэрскага складу фарміруючайся брыгады склалі афіцэры, якія скончылі гадавыя курсы Ваенна-дыпламатычнай акадэміі і афіцэры, што служылі ў разведвальных падраздзяленнях Беларускай ваеннай акругі. Таксама для камплектацыі радавога складу былі адпраўленыя радавыя тэрміновай службы, якія адслужылі ў падраздзяленнях спецыяльнага прызначэння не менш двух гадоў. Усяго ў першапачатковы склад зноў сфармаванай брыгады ўвайшло 137 чалавек. Днём заснавання часткі лічыцца [[1 студзеня]] [[1963]] года<ref name="СпН">[http://vsr.mil.by/2014/01/04/5-ya-otdelnaya-brigada-specialnogo-naznacheniya/ 5-я отдельная бригада специального назначения.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160304231733/http://vsr.mil.by/2014/01/04/5-ya-otdelnaya-brigada-specialnogo-naznacheniya/ |date=4 сакавіка 2016 }}</ref>. === Станаўленне і развіццё брыгады === З вясны 1963 года асабісты склад брыгады асвойвае паветрана-дэсантную падрыхтоўку і здзяйсняе парашутныя скачкі з самалётаў [[Ан-2]], [[Ан-12]] і [[Лі-2]]. [[19 лістапада]] [[1964]] года начальнік штаба Беларускай ваеннай акругі [[генерал-лейтэнант]] [[Мікалай Васільевіч Агаркаў|Мікалай Агаркаў]] уручыў камандзіру брыгады [[Палкоўнік|палкоўніку]] Кавалеўскаму [[Баявы Сцяг]]. Да [[1965]] годзе брыгада была ўкамплектавана па штаце мірнага часу і прызнана адказваючай патрабаванням баявой гатоўнасці. У маі [[1968]] года ў штаце брыгады сфарміравана ''спецыяльная рота мініравання''. У перыяд з [[1975]] па [[1982]] гады брыгада атрымлівала ад камандавання на ўсіх выніковых праверках і вучэннях ацэнку «выдатна». У [[1978]] годзе брыгада атрымала статус ''«асобнай»''. Поўнае яе імя стала: ''5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння''. У [[1970-я|70-я]] і [[1980-я|80-я]] гады на базе 5-й абрспп праходзілі выпрабаванні найноўшага ўзбраення і рыштунку для падраздзяленняў спецыяльнага прызначэння. У складзе 5-й абрспп упершыню сярод аднатыпных брыгад з’явілася унікальнае падраздзяленне — ''асобная рота спецыяльнага прызначэння''. Асабісты склад дадзенай роты складаўся выключна з [[Афіцэр|афіцэраў]] і [[Прапаршчык|прапаршчыкаў]]. Асноўнай задачай роты ў выпадку поўнамаштабных баявых дзеянняў была дастаўка і ўстаноўка партатыўных ядзерных зарадаў на стратэгічныя аб’екты праціўніка. У [[1989]] годзе з асабістага дазволу Міністра абароны СССР ваеннаслужачым ''асобнай роты спецыяльнага прызначэння'' дазволена мець нарукаўны знак — чорная ліса і нагрудны знак, што з’яўлялася для УС СССР унікальнай з’явай. Лічылася, што ўзровень падрыхтоўкі дадзенай роты адпавядаў падрыхтоўцы атрада спецыяльнага прызначэння «Вымпел» КДБ СССР. === 334-ы асобны атрад спецыяльнага прызначэння === Да пачатку [[1984|1984 года]] ваеннае кіраўніцтва СССР прымае рашэнне аб ліквідацыі каналаў пастаўкі ўзбраенняў і боепрыпасаў групоўкам [[Афганістан|афганскіх]] [[Афганскія маджахеды|маджахедаў]]. Варта было ўзяць пад кантроль караванныя дарогі і сцежкі, якія злучаюць Афганістан і [[Пакістан]]. Разведвальныя падраздзяленні 40-й Арміі не спраўляліся з функцыямі па знішчэнні караванаў якія забяспечвалі маджахедаў, паколькі яны не адпавядалі колькасці разведвальных падраздзяленняў і аддаленасці многіх караванных сцежак ад гарнізонаў, да якіх яны прыпісваліся. Таксама разведвальныя падраздзяленні 40-й Арміі павінны былі ажыццяўляць разведку для сваіх [[Полк|палкоў]] і [[Брыгада, войска|брыгад]]. З’явіўся план стварэння так званай прыгранічнай зоны «Заслона», па лініі Джалалабад — [[Горад Газні|Газні]] — [[Горад Кандагар|Кандагар]]. З дапамогай гэтай памежнай зоны камандаванне 40-й арміі планавала перакрыць каля 200 караванных маршрутаў, па якіх мяцежнікі вазілі з [[Пакістан|Пакістана]] зброю і боепрыпасы. Выхадам са стварыўшайся сітуацыі ваеннае кіраўніцтва СССР палічыла адпраўку ў лютым двух наяўных на тэрыторыі [[Афганістан|Афганістана]] ''атрадаў спецыяльнага прызначэння'' (154-ы ааспп і 177-ы ааспп) на прыгранічныя да [[Пакістан|Пакістану]] ўчасткі. 154-ы ааспп быў перадыслакаваны ў Джалалабад. 177-ы ааспп у [[Горад Газні|Газні]]. Па выніках гадавой дзейнасці гэтых атрадаў выявілася неабходнасць ва ўвядзенні дадатковых спецпадраздзяленняў. 15-й абрспп у лютым трэба было ўвайсці ў [[Афганістан]] і ўстаць штабам у г. Джалалабад правінцыі [[Правінцыя Нангархар|Нангархар]]. Перадыслакацыя скончылася да [[Сакавік|сакавіка]] [[1985|1985 года]]. У сувязі з тым, што 15-я абрспп, як і астатнія злучэння спецыяльнага прызначэння на тэрыторыі [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]], былі кадрыраванымі (няпоўнага складу), у яго склад увайшлі атрады сфармаваныя ў розных брыгадах<ref>[http://www.agentura.ru/specnaz/gru/3etap/ Спецназ ГРУ:1979-1989 (афганский этап)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140502195054/http://www.agentura.ru/specnaz/gru/3etap/ |date=2 мая 2014 }}</ref>. Кіраўніцтвам [[Узброеныя Сілы СССР|УС СССР]] было прынята рашэнне аб фарміраванні на базе 5-й абрспп ''334-га асобнага атрада спецыяльнага прызначэння'' (''334-й ааспп''), які ў далейшым павінен быў увайсці ў склад 15-й абрспп. Дырэктыва Генштаба УС СССР аб фармаванні атрада выйшла [[7 снежня]] [[1984]] года. Фарміраванне атрада адбылося ў перыяд з [[12 снежня]] 1984 года па [[13 студзеня]] [[1985]] года. Для камплектавання 334-га ааспп акрамя ваеннаслужачых самай 5-й абрспп былі прыцягнутыя ваеннаслужачыя з іншых фармаванняў спецыяльнага прызначэння:2-й абрспп, 4-й абрспп, 8-й абрспп, 14-й абрспп, 22-й абрспп і 1071-га вучэбнага палка. У перыяд з [[17 сакавіка|17]] па [[29 сакавіка]] атрад здзейсніў марш з г. [[горад Чырчык|Чырчык]] [[Узбекская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Узбекскай ССР]] у г. [[Горад Асадабад|Асадабад]], адміністрацыйны цэнтр правінцыі [[Правінцыя Кунар|Кунар]] на ўсходзе [[Афганістан|Аўганістану]]. 29 сакавіка 1985 года ''334-й ааспп'' (вайсковая часць 83506) увайшоў у склад 15-й абрспп. Атрад атрымаў умоўную назва ''5-ы асобны мотастралковы батальён'' і пазыўны ''«Тарыф»''. Праз тры тыдні, 21 красавіка ''334-й ааспп'' удзельнічаў у першым самастойным рэйдзе, у ходзе якога з-за неспрактыкаванасці камандзіраў падраздзяленняў і грубых памылак, дапушчаных камандаваннем атрада панёс цяжкія страты<ref>[http://war.kruzzz.com/file2560.html 15 бригада СПЕЦНАЗ: Люди и судьбы]</ref>. У перыяд з сакавіка 1985 па май 1988 года 334-ы асобны атрад спецыяльнага прызначэння здзейсніў 250 баявых выхадаў, у якіх было знішчана каля 3000 маджахедаў. === Удзел 5-й абрспп у лакальных канфліктах на тэрыторыі СССР === У перыяд з [[24 студзеня]] па [[3 сакавіка]] [[1990]] года брыгада практычна ў поўным складзе (805 чалавек) удзельнічала ў баявых дзеяннях па нейтралізацыі членаў незаконных узброеных фарміраванняў у [[Армянская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|Армянскай ССР]] падчас [[Карабахскі канфлікт|Нагорна-Карабахскага канфлікту]]<ref>[http://sof-mag.ru/spec_arms/belarus_5br.html 5-я отдельная бригада специального назначения ВС Беларуссии.]</ref><ref>[http://vsr.mil.by/2013/01/04/29516/ Спецназ — Надёжный Щит Родной Страны.] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160304210151/http://vsr.mil.by/2013/01/04/29516/ |date=4 сакавіка 2016 }}</ref>. == Злучэнне ў Узброеных Сілах Беларусі == [[31 снежня]] [[1992]] года 5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння перайшла пад юрысдыкцыю [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] і ўвайшла ў склад яе узброеных сіл. [[12 верасня]] [[2002]] года [[Прэзідэнт Беларусі|Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь]] уручыў камандзіру 5-й абрспп новы [[Баявы Сцяг]] наўзамен савецкага. У [[2008]]—[[2011]] гадах байцы венесуэльскага камандас [[DISIP]] [[Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы|неаднаразова наведвалі Беларусь]], дзе прайшлі курс падрыхтоўкі ад [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|БФСТ «Дынама»]] і 5-й брыгады спецназа<ref>[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Па некаторых дадзеных, у 2011 годзе былыя ваеннаслужачыя 334-га асобнага атрада 5-й брыгады прымалі ўдзел у [[Грамадзянская вайна ў Лівіі (2011)|лівійскім канфлікце]]<ref>{{cite web|author=Александр Коц, Дмитрий Стешин|url=https://www.kp.by/daily/25664/825870/|title=«На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны»|publisher=www.kp.ru|date=2011-04-06|accessdate=2019-06-10}}{{Недаступная спасылка}}</ref><ref>{{cite web | author=| url =https://ria.ru/20180202/1513834267.html| title=«Источник: освобожденный из плена в Ливии белорусский военный прибыл в Минск»|publisher=www.ria.ru|date=2018-02-02|accessdate=2019-06-10}}</ref>. У [[2013]] годзе брыгада ўдзельнічала ў сумесным з [[Узброеныя сілы Расійскай Федэрацыі|УС РФ]] ваенным вучэнні «[[Захад‑2013]]». У [[2014]]—[[2015]] гадах на базе 5-й брыгады і Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» праходзілі падрыхтоўку байцы сіл спецыяльных аперацый [[Нігерыя|Нігерыі]]<ref>[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} - Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref><ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. === Падаўленне пратэстаў 2020 года і забойства Генадзя Шутава === У жніўні і восенню 2020 года ваеннаслужачыя 5-й брыгады ўдзельнічалі ў сілавых разгонах мірных [[Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)|дэманстрантаў, якія пратэставалі]] пасля [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|прэзідэнцкіх выбараў]] у Рэспубліцы Беларусь<ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://sputnik.by/defense_safety/20200818/1045499369/Lukashenko-zayavil-ob-ispolzovanii-SSO-dlya-navedeniya-poryadka-v-strane.html|title=Лукашенко заявил об использовании ССО для наведения порядка в стране|publisher=Sputnik Беларусь|accessdate=2020-11-10}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://nashaniva.by/?c=ar&i=259837&lang=ru|title=В разгоне протестов принимают участие офицеры спецназа Минобороны в штатском?|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|accessdate=2020-11-10}}</ref><ref>{{Cite web|lang=ru|url=https://news.21.by/other-news/2020/09/22/2124617.html|title=На улицах Минска появились внедорожники, которые есть только у Сил спецопераций. Разобрались в вопросе|publisher=21.by|accessdate=2020-11-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210303181332/https://news.21.by/other-news/2020/09/22/2124617.html|archivedate=3 сакавіка 2021|deadurl=yes}}</ref>. Удзел ваеннаслужачых 5-й брыгады быў афіцыйна пацверджаны ў лютым 2021 года на судзе над двума пратэстуючымі. Капітан Раман Гаўрылаў і прапаршчык Арсень Галіцын разам з прыкладна 20 іншымі вайскоўцамі ССА УС РБ ўдзельнічалі ў падаўленні пратэстаў у [[Брэст|Брэсце]] ў жніўні 2020 года і застрэлілі [[Генадзь Валер’евіч Шутаў|Генадзя Шутава]], прычым на судзе Гаўрылаў сцвярджаў, што цэліўся Шутаву ў левае перадплечча<ref>{{Cite web|date=2021-02-17|title=На судзе ў справе Шутава стала вядома, хто загадаў выкарыстоўваць узброеных вайскоўцаў падчас пратэстаў|url=https://www.svaboda.org/a/31107424.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210218060308/https://www.svaboda.org/a/31107424.html|archivedate=2021-02-18|accessdate=2021-02-18|website=|publisher=[[Радыё Свабода]]|language=be}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-02-17|title=На суде по делу Шутова стало известно, кто отдал приказ использовать вооруженных военнослужащих во время протестов в Бресте|url=https://nn.by/?c=ar&i=268488&lang=ru|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210218060640/https://nn.by/?c=ar&i=268488&lang=ru|archivedate=2021-02-18|accessdate=2021-02-18|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=ru}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-02-16|title=«Хотел выстрелить в предплечье». Военнослужащий, застреливший 11 августа Геннадия Шутова, дал показания в суде|url=https://nn.by/?c=ar&i=268420&lang=ru|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210218061307/https://nn.by/?c=ar&i=268420&lang=ru|archivedate=18 лютага 2021|accessdate=2021-02-18|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=ru|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-02-16|title=«Хацеў стрэліць у перадплечча». На судзе ў Берасьці стала вядома, хто забіў Генадзя Шутава|url=https://www.svaboda.org/a/31105418.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210218061913/https://www.svaboda.org/a/31105418.html|archivedate=2021-02-18|accessdate=2021-02-18|website=|publisher=[[Радыё Свабода]]|language=be}}</ref>. == Камандзіры 5-й абрспп == Спіс камандзіраў 5-й абрспп<ref name="СБР">[http://5obr-spn.ru Сайт 5-й обрспн] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140703014106/http://5obr-spn.ru/ |date=3 ліпеня 2014 }}</ref><ref>''Александр Север''. Спецназ ГРУ: самая полная энциклопедия. — М<span id="cxmwrw" tabindex="0">.</span>: Эксмо, 2012. </ref>: * Кавалеўскі Іван Іванавіч: 1962—1966; * Каваленка Іван Антонавіч: 1966—1968; * Еўтушэнка Генадзь Пятровіч: 1969—1972; * Карташоў Валянцін Аляксандравіч: 1973—1976; * Фалееў Яўген Іванавіч: 1976—1979; * Колб Рыгор Ананьевіч: 1979—1982; * Іваноў Эдуард Міхайлавіч: 1982—1984; * Сапалаў Юрый Аляксандравіч: 1984—1987; * Герасімаў Дзмітрый Міхайлавіч: 1987—1988; * [[Уладзімір Віктаравіч Барадач|Барадач Уладзімір Віктаравіч]]: 1988—1991; * Крот Іван Міхайлавіч: 1991—1992; * [[Валерый Уладзіміравіч Гайдукевіч|Гайдукевіч Валерый Уладзіміравіч]]: 1992—1995; * Вільчкоўскі Іван Багуслававіч: 1995—1999; * Чмыроў Аляксандр Прохаравіч: 1999—2003; * Злацін Георгій Самуілавіч: 2003—2005; * Ціханаў Павел Віктаравіч: 2005—2007; * Карук Уладзімір Васільевіч: 2007—2010; * Навуменка Аляксандр: 2010—2012; * Сімкін Сяргей Алегавіч: 2012—2014; <ref>[http://vsr.mil.by/2013/02/19/odna-pyaterka-na-dvoix/ Одна пятёрка на двоих] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170706135516/http://vsr.mil.by/2013/02/19/odna-pyaterka-na-dvoix/ |date=6 ліпеня 2017 }}</ref> * Папоў Аляксей Міхайлавіч: 2014 — ц. ч.  == Галерэя == Былая вайсковая частка, некалькі будынкаў якой было перададзенна 5-й брыгадзе. <gallery> Мар’іна Горка. Вайсковая часць 2.jpg Мар’іна Горка. Вайсковая часць 3.jpg Мар’іна Горка.Гандлёвы цэнтр «Усходні».jpg Marjina Horka, Military Unit (2012).jpg Marjina Horka. Barracks (about 1939).jpg Мар’іна Горка. Вайсковая часць 1.jpg </gallery> == Гл. таксама == * [[Узброеныя Сілы Беларусі|Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь]] * [[Сілы спецыяльных аперацый УС РБ]] == Літаратура == * ''Александр Север.'' Спецназ ГРУ: самая полная энциклопедия. — М.: Эксмо, 2012. — ISBN 978-5-699-55864-3. * 15 бригада СПЕЦНАЗ: Люди и судьбы. — М.: НПИД «Русская панорама», 2009. — 556 с. + 48 с. цв. вкл. — (серия «Библиотека разведчика»). — Тираж 1800 экз. — ISBN 978-5-93165-239-9. == Спасылкі == * [http://5obr-spn.ru Сайт 5-й асобнай брыгады спецыяльнага прызначэння] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140703014106/http://5obr-spn.ru/ |date=3 ліпеня 2014 }} * [https://www.youtube.com/watch?v=u6PNMDBcObg Мы — Спецназ. 5-я асобная брыгада.] [https://www.youtube.com/watch?v=u6PNMDBcObg Мар’іна Горка.] * [https://www.youtube.com/watch?v=LP4Pobawnuc 334-ы асобны атрад спецыяльнага прызначэння] — фільм пра 334-м ааспп. Зняты беларускім тэлебачаннем падчас святочных мерапрыемстваў у гонар 25-годдзя стварэння атрада, якія праходзілі 15 мая 2010 года ў горадзе Мар’іна Горка Рэспублікі Беларусь. * [http://asadabad.ru Сайт 334-га асобнага атрада спецыяльнага прызначэння] {{зноскі}} {{Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь}} [[Катэгорыя:Брыгады Беларусі]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1963 годзе]] [[Катэгорыя:Мар’іна Горка]] [[Катэгорыя:1963 год у Беларусі]] [[Катэгорыя:Пухавіцкі раён]] eszksonvpf64af8d6a4b57fuviu9m1y 0 474062 4164196 4162663 2022-07-24T15:21:27Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Туран» Туркестан wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Гурэнка}} {{футбаліст | імя = Арцём Гурэнка | поўнае імя = Арцём Сяргеевіч Гурэнка | выява = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Казахстан}} [[ФК Туран Туркестан|Туран]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2011—2014| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск|Мінск]]|1 (0) |2013—2014| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Мінск-2|Мінск-2]]|57 (6) |2015—2016| {{Сцяг|Літва||20px}} [[ФК Тракай|Тракай]]|59 (13) |2017| {{Сцяг|Літва||20px}} [[ФК Судува Марыямпале|Судува (Марыямпале)]]|8 (0) |2017| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Слуцк|Слуцк]]|10 (1) |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|20 (0) |2019| {{Сцяг|Літва||20px}} [[ФК Рыцярэй|Рыцярэй (Вільнюс)]]|15 (3) |2019—2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Віцебск|Віцебск]]|41 (3) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]]|25 (0) |2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Белшына|Белшына (Бабруйск)]]|14 (0) |2022—| {{Сцяг|Казахстан||20px}} [[ФК Туран Туркестан|Туран (Туркестан)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2012|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 19)]]|3 (0) |2013—2016|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 21)]]|14 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 15 жніўня 2017 }} '''Арцём Гурэнка''' (нар. {{ДН|18|6|1994}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] казахстанскага клуба [[ФК Туран Туркестан|«Туран»]] з [[Туркестан (горад)|Туркестана]]. З’яўляецца сынам беларускага футбаліста і трэнера [[Сяргей Гурэнка|Сяргея Гурэнкі]]. == Клубная кар’ера == Выхаванец клуба [[ФК Мінск|«Мінск»]], з 2011 года пачаў выступаць за дубль. Дэбютаваў у Вышэйшай лізе 17 лістапада 2012 года ў матчы супраць клуба [[ФК Дынама Брэст|«Брэст»]], выйшаўшы на замену ў другім тайме. У 2013—2014 гадах выступаў за фарм-клуб [[ФК Мінск-2|«Мінск-2»]] у Першай лізе. Па заканчэнні сезона 2014 «Мінск-2» спыніў існаванне, і Арцём перайшоў у літоўскі клуб [[ФК Тракай|«Тракай»]]. У складзе «Тракая» замацаваўся ў аснове, двойчы станавіўся срэбраным прызёрам чэмпіянату краіны. У лістападзе 2016 года ездзіў на прагляд у маскоўскі [[ФК Лакаматыў Масква|«Лакаматыў»]]<ref>[https://by.tribuna.com/football/1045694790.html Артем Гуренко прошел просмотр в «Локомотиве»]</ref>. Сезон 2017 пачаў у складзе [[ФК Судува Марыямпале|«Судувы»]]<ref>[http://www.football.by/news/96149.html Артем Гуренко стал игроком "Судувы"]</ref>, аднак па пагадненні бакоў пакінуў каманду ўжо ў маі 2017 года. Пасля зыходу з «Судувы» падтрымліваў форму з мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]], дзе галоўным трэнерам быў яго бацька. У ліпені 2017 года пасля прагляду падпісаў кантракт са [[ФК Слуцк|«Слуцкам»]]<ref>[http://football.by/news/102201.html Артем Гуренко стал игроком "Слуцка"]</ref>. У складзе «Слуцка» стаў у асноўным выхадзіць на замену. Па заканчэнні сезона ў лістападзе 2017 года разарваў кантракт з клубам<ref>[https://by.tribuna.com/football/1057961436.html Былина, Сафонов, Щегрикович, Гуренко, Коне и Юсов покидают «Слуцк»]</ref>. Са студзеня 2018 года знаходзіўся на праглядзе ў мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]], з якім у лютым падпісаў кантракт<ref>[http://football.by/news/110293.html Артем Гуренко и Артем Соловей стали игроками минского "Динамо", Медич не подошел клубу]</ref>. У першай палове сезона 2018 з’яўляўся на полі нерэгулярна, з лета стаў часцей выхадзіць у стартавым складзе. У пачатку 2019 года, нягледзячы на заканчэнне кантракта, трэніраваўся з дынамаўцамі і адправіўся на першы турэцкі збор, аднак у лютым пакінуў каманду<ref>[https://www.football.by/news/122896.html Артем Гуренко и Филипп Иванов покинули минское "Динамо"]</ref>. У сакавіку 2019 зноў апынуўся ў Літве, стаўшы іграком клуба [[ФК Рыцярэй|«Рыцярэй»]] (былы «Тракай»)<ref>[http://football.by/news/124407.html Артем Гуренко трудоустроился в Литве и забил в своем дебютном матче (ВИДЕО)]</ref>. У жніўні 2019 года папоўніў склад [[ФК Віцебск|«Віцебска»]]<ref>[http://football.by/news/130299.html Артем Гуренко перешел в "Витебск"]</ref>, дзе замацаваўся ў стартавым складзе. У студзені 2021 года па заканчэнні кантракта пакінуў «Віцебск»<ref>[https://football.by/news/147814.html Чалов и Гуренко покинули "Витебск"]</ref> і стаў трэніравацца з [[ФК Іслач|«Іслаччу»]], з якой неўзабаве падпісаў пагадненне<ref>[https://football.by/news/148120.html Артем Гуренко стал игроком "Ислочи"]</ref>. У «Іслачы» таксама стаў трывалым іграком асновы. У студзені 2022 года па заканчэнні кантракта пакінуў клуб<ref>[https://football.by/news/160250.html Четыре игрока покинули "Ислочь"]</ref>. У сакавіку 2022 года далучыўся да бабруйскай [[ФК Белшына|«Белшыны»]]<ref>[https://www.pressball.by/articles/football/belarus/112126 Тур 2. Анонс. Ковальчук на пороге двух сотен]</ref>, дзе хутка замацаваўся ў стартавым складзе. У ліпені 2022 года пакінуў клуб<ref>[https://www.pressball.by/news/football/418096 Футбол. Артем Гуренко покидает "Белшину"]</ref> і неўзабаве стаў іграком казахстанскага [[ФК Туран Туркестан|«Турана»]]<ref>[https://football.by/news/166116.html Артем Гуренко стал игроком казахстанского "Турана"]</ref>. == Міжнародная кар’ера == Гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|юніёрскую зборную Беларусі]], у кастрычніку 2012 года прымаў удзел у адборачным раўндзе чэмпіянату Еўропы. З 2013 па 2016 года выступаў за [[Моладзевая зборная Беларусі па футболе|моладзевую зборную Беларусі]]. У студзені 2014 года ўдзельнічаў у Кубку Садружнасці ў Санкт-Пецярбургу, дзе разам з беларускай камандай стаў бронзавым прызёрам. == Дасягненні == * {{Сцяг|Літва||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[A Ліга Літвы|чэмпіянату Літвы]] (2): [[A Ліга Літвы 2015|2015]], [[A Ліга Літвы 2016|2016]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Гурэнка Арцём Сяргеевіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мінск-2]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Рыцярэй]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Судува Марыямпале]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Слуцк]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Віцебск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Іслач]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Белшына]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Туран Туркестан]] 4wewurjl512rkz0ngvorjtxqhqlw6pt 0 474437 4164411 3713373 2022-07-24T21:00:54Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{не блытаць|Бэрыслаў}} {{НП-Украіна |статус = горад |беларуская назва = Барыслаў |краіна = Украіна |герб = Coat of Arms of Boryslav.svg |сцяг = Flag of Boryslav.svg |шырыня герба = |шырыня сцяга = 110 |lat_dir = |lat_deg =49 |lat_min =21 |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg =23 |lon_min =25 |lon_sec = |CoordAddon = |CoordScale = |Яндэкскарта = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |насельніцтва = 33186 |крыніца насельніцтва = <ref>[http://www.ukrstat.gov.ua/druk/publicat/kat_u/2020/zb/05/zb_chuselnist%202019.pdf «Чисельність наявного населення України» на 1 січня 2020]</ref> |год перапісу = 2020 |плошча = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = 3244 |паштовы індэкс = |паштовыя індэксы = 82300 |аўтамабільны код = |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = }} '''Барыслаў''' ({{lang-uk|Борислав}}) — горад абласнога значэння ў [[Львоўская вобласць|Львоўскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]]. Размешчаны на поўдні цэнтральнай частцы [[Драгобыцкі раён|Драгобыцкага раёна]], на рацэ Тысменіца. На ўсходзе мяжуе з горадам Трускавец, на поўначы — з горадам Драгобыч, на поўдні з вёскай Опака і на захадзе — з вёскай Папелі. У склад гарадскога савета ўваходзіць таксама бальнеялагічны курорт у мястэчку Сходніца, які з'яўляецца анклавам горада Барыслаў на тэрыторыі Драгобыцкага раёна. Барыслаў — гістарычнае паселішча з захаваным гістарычным арэалам і традыцыйным характарам дадзенага асяроддзя. Адзіны горад у свеце, які размешчаны на прамысловым нафтагазавым радовішчы са шматлікімі крыніцамі мінеральных і лячэбных вод. == Размяшчэнне == [[Файл:Boryslav3.JPG|thumb|left|Будынак гарадской адміністрацыі]] Горад размешчаны ў перадгор'і і на паўночна-ўсходніх схілах Украінскіх Карпат (Усходнія Бескіды) і ў міжгорных западзінах на рацэ Тысмяніца. Барыслаў — гэта адзіны горад у свеце, які вырас на прамысловым нафтавым і газавым радовішчы. Перапад вышынь у горадзе вельмі значны: ад 308 да 641 метраў над узроўнем мора. Праз Барыслаў працякаюць прытокі Тысменіцы — патокі Раточынка, Крушальніца, Безназоўны, Ропны, Панэрлянка, Лошань і іншыя, якія падчас паводак моцна разліваюцца, наносячы значны ўрон гораду. Каля Барыслава размешчаны Нацыянальны парк «Сколеўскія Бескиды». Функцыянуюць Барыслаўскае і Сходніцкае лясніцтвы. Вакол горада пераважаюць букава-піхтавыя лясы. З геалагічнага пункту гледжання горад Барыслаў размешчаны на плошчах Барыслава-Пакуцкага пакрыву. Каля Барыслава знаходзяцца радовішчы нафты, газу, азакерыту, сланцаў, пяску, гіпсу, солі. Існуюць таксама і 10 крыніц мінеральных вод тыпу «Нафтуся». == Гісторыя == Побач з горадам у I тысячагоддзі да н.э. на скальнай групе Камень паблізу вёскі Урыч функцыянавала паганскае свяцілішча. Навукоўцы выявілі 270 петрагліфаў. У IX—XIII ст. на гэтых скалах існаваў магутны дзяцінец Тустань. Сучасны Барыслаў знаходзіцца на тэрыторыі старадаўніх паселішчаў Барыслаў, Баня Катоўская, Губыч, Мразніцы, Тустанавіч (назва ад Тустані), якія ад другой паловы XIX ст. хутка перабудоўваліся і ў пачатку XX ст. зліліся ў адзін горад. [[Файл:Boryslaw 1920 post card.jpg|міні|злева|270px|Барыслаў. 1920 год]] [[Файл:Borysław -szyby naftowe.png|міні|злева|270px|Нафтавыя вежы Барыслава. 1932 год]] [[Файл:Oil wells in Boryslav.jpg|міні|злева|270px|Нафтавыя вежы Барыслава. 1932 год]] [[Файл:Tustan1.jpg|thumb|справа|[[Тустань]]|270px]] Першае пісьмовае згадванне аб Барыславе — ў грамаце польскай каралевы Ядвігі ад 19 сакавіка 1387. У сувязі з рэвізіяй 1692 г. вёскай валодалі 6 шляхцічаў. Тады ў Барыславе было 37 кметаў, 3 млыны, 2 карчмы. Колькасць двароў была 48. За першым падзелам Польшчы (1772) Барыслаў у складзе Усходняй Галіцыі трапіў пад уладу Габсбургаў, спачатку гэта была Аўстрыйская імперыя, а пазней Аўстра-Вугорская імперыя. Ад сярэдзіны XIX ст. Барыслаў стаў вядомым прамысловым цэнтрам здабычы і перапрацоўкі нафты і газу. 31 снежня 1872 г. у горадзе ўведзена ў эксплуатацыю чыгунка. У студзені і чэрвені 1901 г. у горадзе страйкавалі рабочыя шахт. Патрабаваннямі страйкоўцаў было павышэнне зарплаты, 8-мі гадзінны працоўны дзень, поўнае сацыяльнае забеспячэнне работнікаў (уключаючы атрыманне жылля). Падчас чэрвеньскага страйку паміж працоўнымі і паліцыяй адбылася сутычка, у выніку якой некалькі рабочых было арыштавана. Першы ўсеагульны працоўны страйк у Барыславе адбыўся ў ліпені-жніўні 1904 г. Страйкоўцамі была створана рабочая міліцыя, функцыямі якой была ахова страйкоўцаў ад дзеянняў штрэйкбрэхераў. Паміж забастоўшчыкамі і паліцыяй адбыліся сутыкненні, але паліцэйскіх сіл відавочна не хапала, тады для падаўлення страйку ў горад былі накіраваныя дадатковыя паліцэйскія атрады і воінскія падраздзяленні аўстрыйскай арміі, колькасцю больш за пяць тысяч чалавек. У пачатку жніўня 1904 г. забастоўка была задушана. У адрозненне ад большасці гарадоў і мястэчкаў Галіцыі, дзе ўлада Заходнеўкраінскай Народнай Рэспублікі была ўстаноўлена 1 (радзей — 2, 3) лістапада 1918 г. палякі ўтрымлівалі ўладу ў горадзе да 10 лістапада. На жаль, не ўдалося пазбегнуць пры гэтым кровапраліцця. Пасля заканчэння войнаў, якія працягваліся з 1914 па 1921 годы, Галічына зноў апынулася пад польскай уладай. Хоць і прыйшла новая ўлада, але парадкі засталіся тыя ж і пакутавалі ад таго пераважна бедныя слаі насельніцтва галіцкага краю. Барацьба працоўных за свае правы працягвалася і ў далейшым. Так, 6 лістапада 1923 г. адбылося адно з найбуйнейшых выступленняў барыслаўскіх рабочых. Шматтысячны мітынг працоўных сабраўся каля будынка прафсаюзаў, дзе яны патрабавалі лепшага фінансавага і сацыяльнага забеспячэння работнікаў. Туды прыбылі таксама ваенныя і паліцэйскія атрады. Адбылася сутычка, якая скончылася стралянінай, у выніку якой двое загінулых і некалькі дзесяткаў параненых. Жорсткая расправа польскай арміі і паліцыі над бяззбройнымі людзьмі абурыла ўвесь Барыслаў. Таго ж дня ўсе працоўныя горада і суседняй Сходніцы спынілі сваю працу. У 1963 г. гэта падзея была ўвекавечана мемарыяльнай табліцай, якая была ўстаноўлена на фасадзе Палаца культуры нафтавікоў. Пастановай Савета Міністраў Польшчы ад 20 мая 1930 г. да горада Барыслава былі далучаны навакольныя паселішчы: гарадок Тустанавічы і вёскі Баня Катоўская, Губічы і Мразніца, што ўтварылі сучасны Барыслаў. У пачатку верасня 1939 г. Барыслаў быў заняты немцамі, якія 24 верасня перадалі горад савецкім войскам. Да 21 мая 1959 г. Барыслаў быў горадам абласнога падпарадкавання Драгобыцкай вобласці (далучанай у гэты дзень да Львоўскай вобласці), а з 30 снежня 1962 г. быў горадам абласнога падпарадкавання Львоўскай вобласці. == Вядомыя асобы == * [[Вера Воўк]] (1926—2022) ― бразільская і ўкраінская пісьменніца, паэтэса, літаратуразнаўца. {{зноскі}} {{Львоўская вобласць}} {{DEFAULTSORT:Барыслаў}} [[Катэгорыя:Гарады Львоўскай вобласці]] g8qm10bcvy2eaz1qrphygtlyebarh96 0 531471 4164255 3682249 2022-07-24T17:11:47Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki [[Файл:Прамудрасць ствары сабе храм і Святы.jpg|thumb|250пкс|[[Ананія]]. Двухбаковы абразок: Прамудрасць стварыла сабе храм; Святы. Каля 1517—1525 гг. Санкт-Пецярбург, [[Дзяржаўны Рускі музей]].]] На [[Беларусь|Беларусі]] пашырана контурная, выемчатая (пераважна трохгранна-выемчатая), рэльефная, скразная, аб’ёмная разьба па дрэве, сродкамі якой ствараюць скульптуру. Схематычна, умоўна трактаваныя драўляныя фігуркі [[чалавек]]а і [[жывёла|жывёл]] вядомы з часоў [[Каменны век на Беларусі|каменнага веку]]. У [[IX]]—[[XIII]] стст. геаметрычным («Бочкавым») арнаментам аздаблялі [[грэбень|грабяні]], [[лыжка|лыжкі]], [[чарпок|чарпакі]], [[прылады працы]], [[зброя|зброю]]. [[Файл:1150 (Mastackaja apracoŭka dreva).jpg|250px|злева|міні|Мастацкая апрацоўка дрэва. Паштовая марка Беларусі]] У [[XIV]]—[[XVI]] стст. нізкарэльефнай разьбой аздаблялі інтэр’еры [[культавае збудаванне|культавых збудаванняў]], [[палац]]аў, [[сядзіба|сядзіб]], [[мэбля|мэблю]]. Напрыклад, [[пінск]]ім разьбяром [[Ананія|Ананіем]] створаны двухбаковы [[абраз]] «Премудрость созда себе храм. Праздники» ([[1499]]—[[1525]]). У [[XVII]]—[[XVIII]] стст. гэты від разьбы развіўся ў аб’ёмна-ажурную (гл. [[Беларуская рэзь]]). Тагачасная разьба характарызуецца цеснай сувяззю з [[архітэктура]]й, у ёй адбіліся пануючыя мастацкія стылі — [[рэнесанс]], [[барока]], [[ракако]], з канца [[XVIII ст.]] — [[класіцызм]]. Разьбой упрыгожвалі [[іканастас]]ы, [[алтар]]ы, [[амбон]]ы, [[арган]]ы, сцены [[палац]]аў і [[храм]]аў: іканастас [[Мікалаеўская царква (Магілёў)|Мікалаеўскай царквы]] ў [[Магілёў|Магілёве]] ([[1669]]—[[1672]]), алтары [[Касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі (Будслаў)|Будслаўскага касцёла бернардзінцаў]], [[Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (Воўпа)|Воўпаўскага касцёла Іаана Хрысціцеля]], [[Свята-Праабражэнскі касцёл (Новая Мыш)|Навамышскага Праабражэнскага касцёла]], [[Спаса-Праабражэнская царква (Порплішча)|Порплішчанскай Спаса-Праабражэнскай царквы]], створаныя ў [[XVII ст.]], а таксама алтары касцёла [[Кафедральны касцёл Святога Францішка Ксаверыя|Гродзенскага кляштара езуітаў]], [[Кафедральны касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар францысканцаў (Пінск)|Пінскага касцёла і кляштара францысканцаў]] [[XVIII ст.]] і інш. <gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px"> Іканастас Мікольскай царквы ў Магілёве, foto 1.jpg|Алтар [[Свята-Мікалаеўская царква, Магілёў|Свята-Мікалаеўская царква]] ў [[Магілёў|Магілё]]ве Воўпа. Касцёл Святога Яна Хрысціцеля (04).jpg|Бакавы алтар [[Касцёл Яна Хрысціцеля, Воўпа|касцёла Яна Хрысціцеля]] ў [[Воўпа|Воўп]]е В. Новая Мыш - Праабражэнскі касьцёл PICT3020.jpg|Алтары [[Свята-Праабражэнскі касцёл, Новая Мыш|Праабражэнскага касцёла]] ў [[Новая Мыш|Новай Мышы]] Гродна. Інтэр'ер езуіцкага касцёла.JPG|Інтэр'ер [[Кафедральны касцёл Святога Францішка Ксаверыя|кафедральнага касцёла Святога Францішка Ксаверыя]] ў [[Гродна|Гродн]]е Цэнтр Пінска 13.jpg|Інтэр'ер [[Кафедральны касцёл Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і кляштар францысканцаў, Пінск|кафедральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі]] ў [[Пінск]]у </gallery> У народным побыце найбольшае пашырэнне мела трохгранна-выемчатая разьба геаметрычнага характару, якой аздаблялі прылады працы, напрыклад, [[Камянецкія прасніцы]], хатняе начынне, [[посуд]], [[транспартны сродак|транспартныя сродкі]]. З канца [[XIX ст.]] у [[Народнае дойлідства Беларусі|народным драўляным дойлідстве]] пашырылася [[прапілоўка]], якой аздаблялі [[ліштвы]], [[карніз]]ы, [[ганак|ганкі]] (гл. [[Разьба архітэктурная]]), а таксама [[мэбля|мэблю]]. Разьба па дрэве займаюцца многія народныя майстры, прафесіянальныя і самадзейныя мастакі ([[М. Няхай]], [[М. Свіранаў]], [[М. Рышкевіч]] і інш.). Пашыраны ўсё яе віды. Асаблівую папулярнасць набыла [[драўляная скульптура]] ([[Іван Піліпавіч Супрунчык|І. Супрунчык]], [[А. Маголін]], [[І. Лізура]], [[А. Лавор]], [[Ф. Максімаў]], [[М. Тарасюк]] і інш.). Утылітарна-дэкаратыўныя вырабы і [[сувенір]]ы ў тэхніцы разьбы па дрэве выпускаюць многія прадпрыемствы [[вытворчасць мастацкіх вырабаў|мастацкай прамысловасці]]. У [[1999]] годзе праведзена 1-е Рэспубліканскае свята-конкурс разьбярства «Дрэва жыцця». {{зноскі}} {{Commonscat|Wood carving in Belarus}} {{Еўропа паводле тэм 2|Разьба па дрэве|колер=Беларусь}} {{Беларускае народнае мастацтва}} [[Катэгорыя:Разьба па дрэве]] [[Катэгорыя:Мастацкая разьба па дрэве]] [[Катэгорыя:Мастацтва Беларусі]] b7zfca2pb75gxefo76qrylhklpm9a9t 0 531686 4164176 4148654 2022-07-24T13:46:54Z DBatura 73587 /* Пачатак вайны */ wikitext text/x-wiki {{Перанакіраванне|Сітуацыя ў Дарфуры|Расследаванне Міжнароднага крымінальнага суда ў Дарфуры|крымінальнае расследаванне па ініцыятыве Міжнароднага крымінальнага суда}} {{Узброены канфлікт |канфлікт = Дарфурскі канфлікт |частка = Суданскія грамадзянскія войны |выява = [[Выява:Sudanese Internal Conflict.svg|300px]] |памер = |загаловак = Ваеннае становішча ў Судане 6 чэрвеня 2016 года (Дарфур злева).<br> {{legend|#ebc0b3|Пад кантролем суданскага ўрада і саюзнікаў}} {{legend|#e3d975|Пад кантролем Рэвалюцыйнага Фронта Судана і саюзнікаў}} {{legend|#b4b2ae|Пад кантролем Суданскага Рэвалюцыйнага Савета Абуджэння}} |дата = 26 лютага 2003 — цяперашні час |месца = [[Дарфур]], [[Судан]] |прычына = |casus belli = |вынік = |змены = |праціўнік2 = {{flagicon image|Flag of the Sudan Revolutionary Front.svg}} [[Суданскі рэвалюцыйны фронт]]<br>{{flagicon image|JEM Logo June 2013.jpg}} [[Рух за справядлівасць і роўнасць]]<br>{{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} [[Суданскі вызваленчы рух]]<br> {{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} [[Рух вызвалення і справядлівасці]] (з [[2010]])<br> {{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} [[Суданскі рэвалюцыйны савет абуджэння]] (з [[2014]])<br> {{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} [[Суданскі саюз вызваленчых сіл]] (з [[2017]])<ref name="SLFA" >{{cite web|url=http://www.sudantribune.com/spip.php?article62933|title=Three Darfur factions establish new rebel group|author=|work=Sudan Tribune|date=7 July 2017|accessdate=20 July 2017}}</ref><br>'''Пры падтрымцы:'''<br> {{Сцягафікацыя|Паўднёвы Судан}} (з 2011)<ref>{{cite news|title=Al Bashir threatens to ‘disarm Darfur rebels’ in South Sudan|url=https://www.dabangasudan.org/en/all-news/article/al-bashir-threatens-to-disarm-darfur-rebels-in-south-sudan|work=Radio Dabanga|date=29 April 2015|language=en}}</ref><br> {{Сцягафікацыя|Чад}} (2005—2010)<br>{{Сцягафікацыя|Францыя}} (2008—2010)<ref>[http://english.aljazeera.net/NR/exeres/65DA6C5C-4136-411D-8D60-1F8A1E9B313B.htm «Борьба достигает столицы Чада»], Al Jazeera, 2 февраля 2008 года.</ref><br>{{Сцягафікацыя|Эрытрэя}} (да 2008)<ref>[http://www.afrol.com/printable_article/13898 Afrol News - Eritrea, Chad accused of aiding Sudan rebels] {{Архівавана|url=https://archive.is/20120629064002/http://www.afrol.com/printable_article/13898 |date=29 чэрвеня 2012 }} 7 de septiembre de 2007</ref><br>{{Сцяг|Лівія|1977}} [[вялікая Сацыялістычная Народная Лівійская Арабская Джамахірыя|Лівія]] (да 2011)<ref> {{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=iQbSEifJvb4 |title=Archived copy |accessdate=2015-11-24 |deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120805142419/http://www.youtube.com/watch?v=iQbSEifJvb4&feature=youtu.be |archivedate=5 August 2012|df=dmy}} Sudan adjusting to post-Gaddafi era</ref><br> {{Сцягафікацыя|Уганда}} (да 2015)<ref>[https://www.bloomberg.com/news/articles/2015-02-13/uganda-signals-diplomatic-breakthrough-with-sudan-over-rebels Uganda Signals Diplomatic Breakthrough With Sudan on Rebels - Bloomberg]</ref> |праціўнік1 = {{Сцягафікацыя|Судан}}<br>{{Сцяг|Судан}} [[Джанджавід]]<br>'''Пры падтрымцы:'''<br> {{Сцягафікацыя|Кітай}}<br> {{Сцягафікацыя|Іран}}<br> {{Сцягафікацыя|Расія}}<br>{{Сцягафікацыя|Беларусь}} ----- {{flagicon image|Flag of the Organization of African Unity (1970-2002).jpg}}{{Сцяг|ААН}} [[ЮНАМІД]] (з [[2007]]) |праціўнік4 = |камандзір2 = {{flagicon image|Flag of the Sudan Revolutionary Front.svg}} Ахмед Дзіраіж<br> {{flagicon image|Flag of the Sudan Revolutionary Front.svg}} Халіл Ібрахім{{KIA}}<br> {{flagicon image|Flag of the Sudan Revolutionary Front.svg}} Гібрыл Ібрахім<br> {{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} Абдул Вахід аль Нур<br> {{flagicon image|Flag of Darfur.svg}} Міні Мінаві |камандзір1 = {{сцяг|Судан}} [[Амар аль-Башыр]]<br> {{сцяг|Судан}} [[Муса Хілаль]]<br> {{сцяг|Судан}} Хамід Даваі<br> {{сцяг|Судан}} Алі Кушайб<br> {{сцяг|Судан}} Ахмед Харун<ref>{{cite web|url=https://www.amnesty.org/en/library/info/IOR10/002/2007/en |title=Sudan: Application for summonses for two war crimes suspects a small but significant step towards justice in Darfur &#124; Amnesty International |publisher=Amnesty.org |date=27 February 2007 |accessdate = 24 March 2010}}</ref> ----- {{flagicon image|Flag of the Organization of African Unity (1970-2002).jpg}}{{Сцяг|ААН}} Марцін Іхаегхіан Ухамаібхі<ref>[https://www.un.org/press/fr/2015/sga1600.doc.htm : Le Secrétaire général et la Présidente de la Commission de l’Union africaine nomment M. Martin Ihoeghian Uhomoibhi, du Nigéria, Représentant spécial conjoint pour le Darfour et Chef de la MINUAD], ''UN'', 27 October 2015</ref><br> {{flagicon image|Flag of the Organization of African Unity (1970-2002).jpg}}{{Сцяг|ААН}} Франк Муш’ё Каманзі<ref>[https://www.un.org/press/fr/2015/sga1618.doc.htm : Le Secrétaire général et l’Union africaine nomment le général de corps d’armée Frank Mushyo Kamanzi, du Rwanda, Commandant de la force de la MINUAD], ''UN'', 14 December 2015</ref> |камандзір4 = |сілы2 = '''РФС:''' 60 000 * '''РСР:''' 35 000<ref name="WhoAreJem">{{cite web|url=http://www.aljazeera.com/news/africa/2009/05/20095721141953829.html|title="Who are Sudan's Jem rebels?"|publisher=Al Jazeera}}</ref> |сілы1 = '''УСС:''' 109 300 * '''ХСП:''' 17 500<ref name="IISS2007Sudan">Military Balance 2007, 293.</ref> '''Джанджавід:''' <25 000 ----- '''ЮНАМІД:'''<br>15 845 салдат і 3 403 паліцэйскіх<ref>[https://www.un.org/fr/peacekeeping/missions/unamid/facts.shtml : Faits et chiffres], ''UN'', 26 October 2016</ref> |сілы4 = |страты2 = Невядома |страты1 = Невядома ---- 235 забіта<ref>[https://www.un.org/en/peacekeeping/fatalities/documents/stats_5a.pdf : (5a) Fatalities by Year, Mission and Incident Type up to 31 Aug 2016], ''UN'', 8 September 2016</ref> |страты4 = |агульныя страты = '''Усяго загінула на 2013 год:'''<br> 300 000 (ацэнка [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый|ААН]])<br>178 258—461 520 (іншыя падлікі)<ref name = "Thomson Reuters Foundation">{{cite web|url=http://www.trust.org/spotlight/Darfur-conflict|title=Darfur Conflict|publisher=Thomson Reuters Foundation|accessdate=28 верасня 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150524045929/http://www.trust.org/spotlight/Darfur-conflict|archivedate=24 мая 2015|deadurl=yes}}</ref><br> '''Усяго перамяшчаны на 2013 год:'''<br> 2 850 000—3 000 000<ref>{{cite web|url=http://endgenocide.org/conflict-areas/sudan/|title=Sudan|work=United to End Genocide|accessdate=28 верасня 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150713040615/http://endgenocide.org/conflict-areas/sudan/|archivedate=13 ліпеня 2015|deadurl=yes}}</ref> (ацэнка [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый|ААН]])<br>450 000 (ацэнка [[Судан|ўраду Судана]]) |заўвага = |Commons = }} '''Дарфурскі канфлікт''' — ваенны канфлікт у рэгіёне [[Дарфур]] на захадзе [[Судан]]а, які пачаўся ў лютым 2003 года, калі паўстанцкія групы пачалі барацьбу з урадам Судана, які яны абвінавацілі ва ўціску не[[арабы|араб]]<nowiki>скага</nowiki> насельніцтва Дарфура.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/3496731.stm |title=Q&A: Sudan's Darfur conflict |publisher=BBC News |date=8 February 2010 |accessdate=24 March 2010}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.alertnet.org/db/crisisprofiles/SD_DAR.htm |title=Reuters AlertNet – Darfur conflict |publisher=Alertnet.org |accessdate=24 March 2010}}</ref> Урад адказаў на атакі шляхам правядзення кампаніі этнічнай чысткі супраць Дарфурскіх неарабаў. Гэта прывяло да гібелі сотняў тысяч мірных жыхароў і абвінавачванні прэзідэнта Судана [[Амар аль-Башыр|Амара аль-Башыра]] ў [[генацыд]]зе, [[ваеннае злачынства|ваенных злачынствах]] і злачынствах супраць чалавечнасці ў [[міжнародны крымінальны суд|Міжнародным крымінальным судзе]].<ref>{{cite web|title=The Prosecutor v. Omar Hassan Ahmad Al Bashir|url=https://www.icc-cpi.int/en_menus/icc/situations%20and%20cases/situations/situation%20icc%200205/related%20cases/icc02050109/Pages/icc02050109.aspx|website=International Criminal Court|accessdate=24 April 2016}}</ref> Адзін з бакоў канфлікту складаецца ў асноўным з узброеных сіл Судана, паліцыі і «Джанджавід», груп суданскага апалчэння, якія набіраюцца ў асноўным сярод арабізаваных карэнных афрыканцаў і невялікац колькасці [[бедуіны|бедуінаў]] паўночнага племя рызейгат; большасць іншых арабскіх груп у Дарфуры застаецца неўцягнутымі.<ref name="guardian2004">{{Cite news|author= de Waal, Alex |url=https://www.theguardian.com/society/2004/jul/25/internationalaidanddevelopment.voluntarysector |title=Darfur's Deep Grievances Defy All Hopes for An Easy Solution|work=The Observer|date= 25 July 2004|accessdate=13 January 2011 |authorlink= |location=London}}</ref> Іншы бок складаецца з паўстанцкіх груп, у прыватнасці ВРС і РСР, набраных у асноўным з неарабскіх мусульманскіх этнічных груп фур, загава і масаліт. [[Афрыканскі Саюз]] і [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый]] таксама далучыліся да сумеснай місіі па падтрыманні міру ў рэгіёне, названай ЮНАМІД. Хоць урад Судана публічна адмаўляе, што падтрымлівае «Джанджавід», дадзеныя пацвярджаюць сцвярджэнні, што ён забяспечыў фінансавую дапамогу і зброю, а таксама скаардынаваў сумесныя атакі<ref>{{cite news|title=Rights Group Says Sudan's Government Aided Militias|url=http://www.genocidewatch.org/SudanRightsGroupSaysSudanAidesMilitas20July2004.htm|date=20 July 2004|work=Washington Post|accessdate=14 January 2007 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20060104021437/http://www.genocidewatch.org/SudanRightsGroupSaysSudanAidesMilitas20July2004.htm |archivedate = 4 January 2006}}<br>{{cite web|url=http://www.abc.net.au/foreign/content/2008/s2259102.htm |title=Darfur – Meet the Janjaweed |accessdate=16 July 2008 |publisher=American Broadcasting Company |date=3 June 2008 }}</ref><ref name="autogenerated1">Uppsala Conflict Data Program [http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/gpcountry.php?id=145&regionSelect=1-Northern_Africa# Conflict Encyclopedia, Sudan, one-sided conflict, Janjaweed – civilians]</ref>. == Асаблівасці Дарфура == Найбольш буйной народнасцю рэгіёну з’яўляюцца фора (фур). Частка гэтага этнасу з’яўляецца арабамоўнай, але большасць кажуць на ўласнай мове. Пражываюць таксама вялікі лік араба-суданцаў, нубійцаў і некалькі дзесяткаў больш дробных народнасцяў, у асноўным [[Негроідная раса|негрыцяне]]. Некаторыя з дарфурскіх народнасцяў арабізаваныя і страцілі свае мовы, але захавалі элементы традыцыйнай культуры. Па ладзе жыцця насельніцтва Дарфура дзеліцца на жывёлагадоўцаў-качэўнікаў, сярод якіх пераважаюць араба-суданцы, і аселае земляробчае насельніцтва, прадстаўленае чорнасукрымі народнасцямі. У гарадах пражываюць прадстаўнікі ўсіх дарфурскага народнасцяў. Племяны фактар ​​гуляе вялікую ролю ў жыцці мясцовага насельніцтва. Кожнае племя мае замацаваную за ім «дору» — тэрыторыю рассялення. У межах свайго ўчастка племя з’яўляецца практычна неабмежаваным уладальнікам земляў, пашы і водных крыніц. У культурным плане большая частка насельніцтва рэгіёну значна бліжэй да суседняга [[Чад]]у, чым да астатняга Судану, размешчаны ў даліне [[Ніл]]а. Таксама Дарфур лічыцца самым засушлівым і бедным раёнам краіны. == Прычыны і перадумовы == Канфлікт нарастаў даўно. З-за суровага клімату ішла зацятая канкурэнцыя за зямельныя і водныя рэсурсы паміж жывёлагадоўцамі і чарнаскурымі земляробамі, якая вылілася ў міжэтнічную барацьбу за выжыванне ў няпростым рэгіёне. Ускладненне адбылося ў канцы ХХ стагоддзя, калі пустыня стала паглынаць раней прыдатныя да пражывання зямлі, заселеныя арабамі-качэўнікамі, і тыя сталі міграваць на поўдзень. Нагодай да адкрытага ваеннага канфлікту стала пагадненне паміж Хартумам і паўстанцамі Поўдня аб падзеле прыбыткаў ад здабычы нафты. Чарнаскурае насельніцтва Дарфура лічыла, што ў дамове не былі ўлічаныя іх эканамічныя інтарэсы. == Ход падзей == [[File:Darfur refugee camp in Chad.jpg|thumb|left|Лагер бежанцаў з Дарфура ў Чадзе.]] === Пачатак вайны === У [[2003]] годзе супраць урада Судана выступілі дзве ваенізаваныя групоўкі: «Фронт вызвалення Дарфура», пазней пераназванае ў суданскі вызваленчы рух (SLM/СВР), і «[[Рух за справядлівасць і роўнасць]]» (JEM)<ref name="WhoAre">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/7039360.stm BBC Staff (24 February 2009) «Who are Sudan’s Darfur rebels?» ''BBC News'']</ref>. 25 лютага атрады СВР захапілі акруговай цэнтр Гола паблізу мяжы з Чадам, а 4 сакавіка яе атрады паспрабавалі захапіць [[Эль-Фашэр]], але былі адкінуты ўрадавымі войскамі<ref>{{cite news| url=http://www.ng.ru/courier/2007-09-24/22_peace.html| publisher=Независимая газета |author=Артур Блинов | title=Мир в обмен на нефть| date=2007-09-24 }}</ref>. 6 верасня ўрад і СВР пры пасярэдніцтве Чада падпісалі пагадненне аб спыненні агню, дамовіўшыся пачаць поўнамаштабныя перамовы па ўрэгуляванні канфлікту. Аднак неўзабаве кіраўніцтва баевікоў абвінаваціла ўрад у зрыве дамовы. Узрастанне і інтэнсіўнасць канфлікту вымусіла ўлады перакінуць у Дарфур буйныя ваенныя падмацаванні, больш шырока і актыўна стала падлучацца ваенная авіяцыя. Урад Судана задзейнічаў арганізаванае з мясцовых арабамоўных качэўнікаў апалчэнне «[[Джанджавід]]» («д’яблы/джыны на конях»), якія рэгулярна здзяйснялі напады на чарнаскурых фермераў, спальваючы пры гэтым цэлыя вёскі і здзяйсняючы іншыя віды гвалту. Апалчэнцы выганялі чорныя плямёны для вызвалення сельскагаспадарчых зямель. Аналагічныя мерапрыемствы праводзілі іх праціўнікі супраць араба-суданцаў<ref>{{cite news| url=https://lenta.ru/lib/14190229/full.htm|publisher="Лента.Ру"| title=Омар аль-Башир в Лентапедии|date=2005}}</ref>. У лютым 2004 урад пасля захопу горада Ціне на мяжы з Чадам абвясціла аб сваёй перамозе над паўстанцамі, аднак паўстанцы захоўвалі кантроль над сельскімі раёнамі. === Спробы мірнага ўрэгулявання === 23 жніўня 2004 года ў сталіцы Нігерыі [[Абуджа|Абуджы]] пачаліся шматбаковыя перамовы па ўрэгуляванні дарфурскага крызісу з удзелам прадстаўнікоў паўстанцкіх груповак і суданскага ўрада. Сустрэча праходзіла пад эгідай Афрыканскага саюза пры ўдзеле Лігі арабскіх дзяржаў, а таксама Эрытрэі, Лівіі, Уганды, Чада і Малі. Перамовы практычных вынікаў не прынеслі. 18 кастрычніка 2004 у [[Трыпалі]] ([[Лівія]]) адбыўся саміт з удзелам дэлегацый Лівіі, Судана, Чада, Егіпта і Нігерыі, а таксама прадстаўнікоў двух паўстанцкіх груповак Дарфура, дзе была зроблена спроба ўрэгуляваць крызіс сіламі саміх афрыканцаў. Судан выступіў тут з шэрагам ініцыятыў, напрыклад, правесці дэцэнтралізацыю ўлады ў правінцыі, стварыўшы органы мясцовага самакіравання. Урад таксама абвясціў аб згодзе значна павялічыць ваенны кантынгент Афрыканскага саюза ў Дарфуры — з 465 да 4,5 тыс. чалавек. На саміце ў Лівіі ўдзельнікі дамовіліся, што праблему Дарфура трэба вырашаць сваімі сіламі, без умяшання міжнароднай супольнасці. 5 мая 2006 года ў Абуджы (Нігерыя) паміж урадам Судана і СВР было падпісана першае мірнае пагадненне<ref>{{cite news| url=http://www.iimes.ru/rus/stat/2006/06-07-06.htm| publisher=Институт Ближнего Востока|author=С.Ю. Серёгичев | title=Возможные пути эволюции Республики Судан: факторы и условия| date=2006 }}</ref>. === Эскалацыя канфлікту === [[File:Darfur report - Page 8 Image 2.jpg|thumb|Верталёт ВПС Судана, які ўдзельнічаў у баявых аперацыях супраць баевікоў.]] {{гл. таксама|Напад на Хасканіту (2007)|Масавыя забойствы ў Дарфуры (2020)}} Увечары 29 верасня 2007 года больш за 1000 узброеных баевікоў суданскай вызваленчай арміі напалі на ваенную базу афрыканскіх міратворцаў у Хасканіце і пасля шматгадзіннага бою, захапіўшы на базе зброю, яны спалілі яе дашчэнту. У выніку гэтага нападу загінулі дзесяць міратворцаў, сем з якіх былі з Нігерыі. «Рух за роўнасць і справядлівасць», у сваю чаргу абвінавацілі ў інцыдэнце непасрэдна ўрадавыя войскі. Услед за гэтым суданская армія ўзяла горад Хасканіта, пасля чаго ён быў цалкам спалены. У лютым 2010 Урад Судана і РСР падпісалі пагадненне аб спыненні агню, з папярэднім пагадненнем імкнуцца да міру. РСР меў найбольшую выгаду ад перамоваў і мог імкнуцца да паўаўтаноміі гэтак жа, як [[Паўднёвы Судан]]<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8533097.stm |title=Will peace return to Darfur? |publisher=BBC News |date=23 February 2010 |accessdate=11 July 2010}}</ref>. Аднак перамовы былі сарваны абвінавачваннямі, што суданская армія пачала рэйды і паветраныя ўдары па вёсцы, дзе хаваліся баевікі, парушыўшы пагадненне па толу. РСР паабяцала байкот перамоў<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/8659037.stm |title=Jem Darfur rebels snub Sudan peace talks over 'attacks' |publisher=BBC News |date=4 May 2010 |accessdate=11 July 2010}}</ref>. У ліпені 2020 года у раёне гарадоў Кутум (14-га чысла), Абудос (24-га) і Майстэры (з 25 па 26-га) адбыліся масавыя забойствы і сутыкненні. Кіраўніцтва Судана і сумесная місія Арганізацыі Аб'яднаных Нацый і Афрыканскага саюза ў Дарфуры (ЮНАМІД) звязваюць масавыя забойствы з зямельнымі канфліктамі з-за правоў на занятак сельскіх гаспадаркай, якія ўзніклі паміж неарабскай племяннымі фермерамі масалітамі і арабскімі плямёнамі бедуінаў<ref>{{Cite web|date=2020-07-28|title=Sudan deploys security forces after 120 dead, injured in attack in Darfur |url= https://www.middleeastmonitor.com/20200728-sudan-deploys-security-forces-after-120-dead-injured-in-attack-in-darfur/|access-date=2020-07-28|website=Middle East Monitor |language=en}}</ref>, якіх ўрад лічыць адказнымі за напады<ref>{{Citation | title = Soudan : le gouvernement envoie l'armée au Darfour en proie à une flambée de violences | language = fr | trans-title = Sudan: the government sends the Army to Darfur after an eruption of violences | url = https://mobile.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/soudan-le-gouvernement-envoie-l-armee-au-darfour-en-proie-a-une-flambee-de-violences_4060173.html | publisher = France TV info | quote = Khartoum veut stopper les milices arabes proches de l'ancien président Omar el-Béchir qui terrorisent les populations dans l'ouest du pays [Cartum wants to stop the arab militias aligned with the old president Omar el Bechir who are terrorizing the West of the country.}}</ref>. Баявыя дзеянні працягваюцца і па гэты дзень. Паўстанцы здзяйсняюць перыядычныя атакі на сілы ўрада і арабасуданскае насельніцтва, а іншы бок праводзіць контрпартызанскія аперацыі і атакі на вёскі цемнаскурых. == Ваенныя злачынствы == Абодва бакі ў канфлікце абвінавачвалі адзін аднаго ў сур‚ёзных парушэннях правоў чалавека, уключаючы масавыя забойствы, згвалтаванні і рабаванні мірных жыхароў. Крызіс прыняў міжнародныя маштабы, калі больш за сто тысяч бежанцаў, якія пераследваюцца атрадамі «джанджавідаў», хлынулі ў суседні Чад, што прывяло да сутыкненняў паміж «джанджавідаў» і чадскімі памежнікамі. Былы [[Дзяржаўны сакратар ЗША|дзяржсакратар ЗША]] [[Колін Паўэл]] ахарактарызаваў сітуацыю як генацыд або акты генацыду.<ref name="Jones2006">{{cite book|author=Adam Jones|title=Genocide: A Comprehensive Introduction|url=https://books.google.com/books?id=RnO_Z3y5elgC|date=27 September 2006|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-25980-9 |page=373}}</ref> 1 сакавіка 2012 года [[Міжнародны крымінальны суд]] выдаў ордэр на арышт міністра абароны Судана М. Хусэйна па абвінавачванні ў здзяйсненні ваенных злачынстваў і злачынстваў супраць чалавечнасці ў Дарфуры ў 2003—2004 гадах<ref>{{cite web| author =| authorlink =| datepublished =| url =http://www.iimes.ru/rus/stat/2012/05-03-12c.htm| title =Об изменениях в военно-политической обстановке на Ближнем Востоке и в Северной Африке (27 февраля – 4 марта 2012 года)| format =| work =| publisher =Институт Ближнего Востока| accessdate =2012-03-07| archiveurl =| archivedate =}}</ref>. == Замежны фактар == [[File:Sudan Envoy - Honor Guard.jpg|thumb|Байцы міратворчага кантынгенту.]] У 2004 годзе ў краіну была накіравана група назіральнікаў ААН, якая паступова вырасла да міратворчага кантынгенту. Адной з галоўных прычын гэтага можна лічыць гіганцкі паток бежанцаў, якія лінулі ў суседнія краіны, асабліва ў Чад. Гуманітарны крызіс таксама турбаваў [[Францыя|Францыю]], былую метраполію Чада, якая не жадала хаосу ў сваёй былой калоніі. Між тым французскія кампаніі асцерагаліся страты сваіх радовішчаў у Дарфуры<ref>[http://workshopcon.blogspot.com/2011/03/normal-0-false-false-false.html?m=1 Проектный блог по курсу "Конфликтология"]</ref>. Згодна з штогодніка SIRPI, з 2001 па 2007 год асноўным прыхільнікам суданскага ўрада з’яўляліся [[Расія]] і [[Кітай]]. Так, у 2004 годзе на долю Расіі прыйшлося 99% ад агульнага ліку ваенных закупак Судана — 297 мільёнаў долараў. Паводле тых жа дадзеных, РФ было пастаўлена ў Судан ў 2006 годзе 41%, а ў 2007 годзе 96% зброі і боепрыпасаў, на агульную суму ў 54 мільёна долараў. Аднак Кітай і Расія гэтыя абвінавачванні ў парушэнні эмбарга ААН на продаж зброі ўдзельнікам дарфурскага канфлікту адхілілі. Прадстаўнік Судана ў ААН таксама назваў гэтыя абвінавачванні неабгрунтаванымі<ref name="рфкнр">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6632959.stm|title=China, Russia deny weapons breach|publisher=BBC|date=2007-05-08}}</ref>. Пэўную падтрымку уладам аказалі таксама [[Іран]] і [[Беларусь]]. Паведамлялася, што прададзеныя ў 2000-я апошняй Судану БТРы і верталёты [[Мі-24]] выкарыстоўваліся ў баях супраць дарфурскіх баевікоў<ref>[https://udf.by/news/economic/100206-top-10-obvineniy-belarusi-v-somnitelnyh-oruzheynyh-sdelkah.html Тоp-10 обвинений Беларуси в сомнительных оружейных сделках]</ref><ref>[https://maxpark.com/user/1407890/content/686582 Торговля оружием и будущее Белоруссии]</ref><ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. == Гл. таксама == {{Commons|Category:Darfur conflict}} * [[Другая грамадзянская вайна ў Судане]] * [[Сутыкненні ў Паўднёвым Дарфуры]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * {{cite book|first1=Julie |last1=Flint|first2=Alexander |last2=de Waal|title=Darfur: A Short History of a Long War|url=https://books.google.com/books?id=di9kngEACAAJ|year=2005|publisher=Zed Books|isbn=978-1-84277-696-4 |author2-link= |ref=harv}} == Спасылкі == * [http://sudanproject.ryanspencerreed.com/gallery/ Photographer's Account - "The Cost of Silence: A Traveling Exhibition"] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дарфурскі канфлікт}} [[Катэгорыя:Войны XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Войны Судана]] [[Катэгорыя:Палітычныя крызісы]] [[Катэгорыя:Дарфурскі канфлікт]] [[Катэгорыя:Міжэтнічныя канфлікты]] 48j5ux0qk85gah00xrrjfcjn13i61w0 0 536962 4164414 4154913 2022-07-24T21:01:41Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Прозвішча */ wikitext text/x-wiki '''[[Воўк]]''' — драпежнае млекакормячае з сямейства сабачых. * [[Воўк (сузор’е)]] — [[сузор’е]] ў {{Частка зорнага неба|2}} частцы [[зорнае неба|зорнага неба]] == Прозвішча == * [[Барыс Васілевіч Воўк]] — Герой Савецкага Саюза * [[Вера Воўк]] (1926—2022) ― бразільская і ўкраінская пісьменніца, паэтэса, літаратуразнаўца. * [[Віталь Міхайлавіч Воўк]] — міністр прамысловасці Рэспублікі Беларусь * [[Герман Воўк]] — амерыканскі пісьменнік == Гідронім == * [[Воўк (рака)]] {{неадназначнасць}} i8jc62l27h2t7vo5h4obenidgh6dqlp 100 540543 4164146 4157720 2022-07-24T12:57:21Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki * [[20 ліпеня]]: [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] апублікавала справаздачу аб [[Інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978|нцыдэнце з рэйсам Ryanair 4978]], які адбыўся 23 мая 2021 года ў Беларусі. __NOTOC__''Гл. таксама: [[Партал:Актуальныя падзеі/Апошнія падзеі/Архіў|Архіў]]'' {{Заўвагі|2}} nhdfr060n637zr8265ny1sjb3jinmog 10 545144 4164154 4017733 2022-07-24T13:06:30Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[17 студзеня]]''' * [[395]]: Пасля смерці [[Феадосій I Вялікі|Феадосія I]], Рымская імперыя была падзелена яго сынамі [[Флавій Аркадзій|Аркадзіем]] і [[Ганорый|Ганорыем]] на [[Заходняя Рымская імперыя|Заходнюю]] і [[Візантыя|Усходнюю]] імперыі. * [[1328]]: У [[Рым]]е адбылася каранацыя [[Людовік IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Людовіка IV]] як імператара [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]] — першая каранацыя, праведзеная не [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]], а народным прадстаўніком. * [[1917]]: [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] купілі ў [[Данія|Даніі]] за 25 млн долараў [[Віргінскія астравы]]. * [[1926]]: [[I з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі|Першы з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі]] распачаўся ў [[Мінск|Менску]]. * [[1933]]: Нарадзіліся французская спявачка [[Даліда]]. * [[1942]]: Нарадзіўся [[Махамед Алі]], амерыканскі баксёр, алімпійскі чэмпіён. * [[1971]]: Адчыніўся [[Беларускі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр]]. * [[1988]]: У [[Арызона|штаце Арызона]] ([[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]) знойдзены самы вялікі ў свеце [[Кактусы|кактус]] — вышыня 17 м 62 см. * [[17 студзеня]]: У [[Расія|Расіі]] затрыманы апазіцыйны палітык [[Аляксей Навальны]], які вяртаўся на радзіму з [[Германія|Германіі]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|117]] </noinclude> frmdck4mcln5auk30mp1jteh6lvifks 4164155 4164154 2022-07-24T13:06:44Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[17 студзеня]]''' * [[395]]: Пасля смерці [[Феадосій I Вялікі|Феадосія I]], Рымская імперыя была падзелена яго сынамі [[Флавій Аркадзій|Аркадзіем]] і [[Ганорый|Ганорыем]] на [[Заходняя Рымская імперыя|Заходнюю]] і [[Візантыя|Усходнюю]] імперыі. * [[1328]]: У [[Рым]]е адбылася каранацыя [[Людовік IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Людовіка IV]] як імператара [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]] — першая каранацыя, праведзеная не [[Папа Рымскі|Папам Рымскім]], а народным прадстаўніком. * [[1917]]: [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] купілі ў [[Данія|Даніі]] за 25 млн долараў [[Віргінскія астравы]]. * [[1926]]: [[I з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі|Першы з’езд даследчыкаў беларускай археалогіі і археаграфіі]] распачаўся ў [[Мінск|Менску]]. * [[1933]]: Нарадзіліся французская спявачка [[Даліда]]. * [[1942]]: Нарадзіўся [[Махамед Алі]], амерыканскі баксёр, алімпійскі чэмпіён. * [[1971]]: Адчыніўся [[Беларускі дзяржаўны акадэмічны музычны тэатр]]. * [[1988]]: У [[Арызона|штаце Арызона]] ([[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]) знойдзены самы вялікі ў свеце [[Кактусы|кактус]] — вышыня 17 м 62 см. * [[2021]]: У [[Расія|Расіі]] затрыманы апазіцыйны палітык [[Аляксей Навальны]], які вяртаўся на радзіму з [[Германія|Германіі]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|117]] </noinclude> 9v72vjmcx8qhkj6o4qpvp62cigad2fz 0 547832 4164195 4150090 2022-07-24T15:19:17Z StachLysy 62453 дапаўненне wikitext text/x-wiki {{Музыкант | Подпіс = {{lang-pl|Zbigniew Preisner}} | Апісанне выявы = Збігнеў Прайснер (2011). | Поўнае імя = Збігнеў Антоні Кавальскі | Гады = з [[1977]] | Жанры = [[саўндтрэк]], [[акадэмічная музыка]] | Псеўданімы = [[Ван дэн Будэнмаер]] | Супрацоўніцтва = [[Дэвід Гілмар]], [[Ліза Джэрард]], [[Кшыштаф Кеслёўскі]], [[Лешак Можджар]], [[Тэрэза Салгейру]], [[Эльжбета Таварніцка]] }} '''Збі́гнеў Пра́йснер''' ({{lang-pl|Zbigniew Preisner}} {{IPA|[ˈzbiɡɲɛf ˈpɾajsnɛɾ]}}; {{ДН|20|05|1955}}, {{МН|Бельска-Бяла}}, [[Польская Народная Рэспубліка]]) — [[Польшча|польскі]] [[кампазітар]], адзін з найбольш выдатных кампазітараў [[Кінамастацтва|кіно]] свайго пакалення<ref name="Preisner.com, Biography" />. На працягу многіх гадоў Прайснер шчыльна супрацоўнічаў з [[кінарэжысёр]]ам [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафам Кеслёўскім]] і [[сцэнарыст]]ам [[Кшыштаф Пясевіч|Кшыштафам Пясевічам]]. Музыка, якую Прайснер напісаў да кінафільмаў Кеслёўскага «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''», «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''», «''[[Тры колеры: Сіні]]''», «''[[Тры колеры: Белы]]''» і «''[[Тры колеры: Чырвоны]]''», прынесла яму сусветнае прызнанне<ref name="Preisner.com, Biography" />. Кампазітарскі стыль Прайснера ўяўляе сабой вольную форму танальнага [[неарамантызм]]у з заўважным уплывам [[Нікало Паганіні]] і [[Ян Сібеліус|Яна Сібеліуса]]. Некаторыя даследчыкі таксама заўважыць у творах Прайснера элементы [[Густаў Малер|Малера]] і [[Людвіг ван Бетховен|Бетховена]]. За музыку да фільмаў Прайснер неаднаразова ўдастойваўся значных кінапрэмій. Тры гады запар атрымліваў Прэмію [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] за [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|найлепшую музыку]] (1991, 1992, 1993), двойчы быў узнагароджаны прэміяй «''[[Сезар]]''» (1995, 1996), двойчы намініраваўся на прэмію «''[[Залаты глобус]]''» (1992, 1994), быў узнагароджаны Сярэбраным мядзведзем на [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскім кінафестывалі]] (1997). == Біяграфія == === Раннія гады === Збігнеў Прайснер (імя пры нараджэнні Збігнеў Кавальскі) нарадзіўся [[20 мая]] [[1955]] года ў горадзе [[Бельска-Бяла]]{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=13}}. Адным з найбольш ранніх музычных уплываў для Прайснера была касцельная музыка. Паводле слоў кампазітара, музыка ў часы яго дзяцінства была часткай штодзённага жыцця, таму не было патрэбы вучыцца ёй{{sfn|Film Music: Screencraft|2000|с=}}. Тады «''кожны вучыўся музыцы, спяваючы ў касцёле''»<ref name="Guardian, Will Hodgkinson" />. Іншым істотным уплывам з’яўлялася народная музыка. Як казаў Прайснер, прынамсі да сярэдзіны XX стагоддзя «''кожны ў вёсцы спяваў''», а асабліва музычна адораныя вяскоўцы ігралі на танцах. Адным з такіх вясковых музыкаў быў і Прайснераў бацька. Інжынер-хімік па прафесіі, па музычным прызванні ён быў акардэаністам, які іграў на вяселлях, танцах і вечарынах з нагоды дзён нараджэння{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=17}}. У мястэчку [[Бабова]], дзе жыў Прайснер, не было музычнай школы і ён вучыўся музыцы самастойна. Падчас навучання ў ліцэі (сярэдняй школе) Бобава ў [[1970]]—[[1974]] гадах ён браў урокі ігры на класічнай гітары. У той жа час Прайснер напісаў свой першы музычны твор, паклаўшы на музыку вершы польскага паэта-рамантыка. Твор быў напісаны для гітары і голасу. У [[1975]]—[[1978]] гадах, вывучаючы гісторыю і філасофію ў [[Ягелонскі ўніверсітэт|Ягелонскім універсітэце]] ў [[Кракаў|Кракаве]], Прайснер пачаў самастойна вучыцца на кампазітара: ён слухаў музычныя запісы, вучыўся чытаць ноты, а таксама вывучаў тэорыю музыкі верагодна па кнізе рускага кампазітара [[Мікалай Андрэевіч Рымскі-Корсакаў|М. А. Рымскага-Корсакава]] «''Падручнік гармоніі''»{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=20}}. У [[1977]] годзе Прайснер пачаў супрацоўнічаць з літаратурным кабарэ «''Піўніца пад Баранамі''» ({{lang-pl|«Piwnica pod Baranami»}}) у [[Кракаў|Кракаве]]. Праца ў літаратурным кабарэ паспрыяла не толькі працягу яго музычнай адукацыі, але і садзейнічала ўменню працаваць над творамі, дзе музычнае суправаджэнне — толькі адна са складнікаў твора, як і ў кіно{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=27}}. Там жа, у «''Піўніцы пад Баранамі''» Прайснер пазнаёміўся са спявачкай [[Эльжбета Таварніцка|Эльжбетай Таварніцкай]], голас якой гучыць у шэрагу найбольш вядомых Прайснеравых твораў<ref name="Criterion" /><ref name="Tess James" />. У той час Прайснер пачаў пісаць музыку для Старога тэатра ({{lang-pl|Stary Theatre}}) і Славацкага тэатра ({{lang-pl|Slowacki Theatre}}) у Кракаве<ref name="Criterion" />. Ягоны дэбют як кінакампазітара адбыўся ў [[1982]] годзе, калі ён напісаў музыку для фільма [[Антоні Краўзэ|Антонія Краўзэ]] «''[[Прагноз надвор’я (фільм)|Прагноз надвор’я]]''»<ref name="FilmPolski.pl, Zbigniew Preisner" />. Краўзэ працаваў у кінастудыі, мастацкім кіраўніком якой быў Кшыштаф Кеслёўскі<ref name="Criterion" />. === Праца з Кеслёўскім === У пачатку 1980-ых гадоў Прайснер пазнаёміўся з кінарэжысёрам [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафам Кеслёўскім]]. Гэтае знаёмства значна паўплывала на ўвесь далейшы лёс Прайснера. Яны з Кеслёўскім сталі блізкімі сябрамі і шчыльна супрацоўнічалі да самай смерці кінарэжысёра ў [[1996]] годзе. За 9 год яны разам зрабілі 17 фільмаў<ref name="Criterion" />. Сваё супрацоўніцтва з Кеслёўскім Прайснер параўноўвае з такімі славутымі тандэмамі як [[Федэрыка Феліні]] і [[Ніна Рота]], [[Серджа Леонэ]] і [[Эніа Марыконэ]], [[Альфрэд Хічкок]] і [[Бернард Херман]]<ref name="Village Voice" />. Гісторыю іх знаёмства Прайснер апісвае наступным чынам: {{Цытата|Усё пачалося ў 1982 годзе. Польшча — гэта краіна, дзе вы проста сутыкаецеся з людзьмі, і менавіта так я пазнаёміўся з Кеслёўскім. Я ўдзельнічаў у напісанні музыкі для аднаго фільма, і ён быў у той жа студыі ў той жа час. Так атрымалася, што мы разам пайшлі ў рэстаран — вельмі дрэнны рэстаран, дзе не было анічога апроч гарэлкі і селядца. І вось мы елі селядзец, пілі гарэлку, і ён мне сказаў: «Гэта мой першы вялікі фільм, і я быў бы ўдзячны, калі б ты напісаў добрую музыку». Так ён працягваў балбатаць цэлую гадзіну. Потым я пайшоў і напісаў нешта цалкам асабістае. І больш ніколі яму не прыходзілася ўпрошваць мяне напісаць добрую музыку<ref name="Broxton, Southall" />.}} Першай сумеснай працай Прайснера і Кеслёўскага стаў фільм «''[[Без канца]]''», які з’явіўся на экранах у [[1985 год у гісторыі кіно|1985]] годзе. Для гэтай кінастужкі Прайснер напісаў пахавальную музыку. [[Файл:Alberto_Terrile.1994.Krzysztof_Kieslowsky.jpg|злева|міні|Кшыштаф Кеслёўскі.]] Працяг сумесных прац рэжысёра і кампазітара ў хуткім часе зрабіў відавочным той факт, што Прайснер удзельнічае ў працэсе пераасэнсавання паняцця аўтарства ў кіно. Замест таго, каб быць часткай праекта, дзе абсалютны кантроль належыць рэжысёру, Прайснер разам са сцэнарыстам [[Кшыштаф Пясевіч|Кшыштафам Пясевічам]] і аператарам [[Славомір Ідзяк|Славомірам Ідзякам]] паглыбляўся ў розныя стадыі вытворчасці, пачынаючы ад узнікнення задумы і сканчаючы яе ўвасабленнем на экране<ref name="Essay about Zbigniew Preisner" />. Пазней у сваёй аўтабіяграфіі Кеслёўскі адзначаў: {{Цытата|Прайснер — выключны кампазітар. Ён прыступае да працы над фільмам з самага пачатку здымак, у адрозненні ад многіх іншых кінакампазітараў, якія лічаць за лепшае ілюстраваць гатовую карціну. Бо зазвычай робіцца як? Ты паказваеш кампазітару фільм, і ён запаўняе пустыя месцы музыкай. Але магчымы і цалкам іншы падыход. Калі кампазітар шукае музычнае рашэнне з самага пачатку, вызначае драматургічную ролю музыкі, яе здольнасць паказаць тое, чаго няма на плёнцы. Можна, вядома, проста дадаваць музыку ў «вольныя месцы». А можна з першых жа кадраў улічваць яе прысутнасць, адводзячы гукам драматычную ролю. Тады музыка даскажа тое, чаго няма ў кадры. Дзіўна назіраць, як пры спалучэнні музыкі і выявы ўзнікае нешта, чаго няма ў іх паасобку. Яны злучаюцца — і неспадзявана сцэна набывае новы сэнс, новую інтанацыю, новую якасць{{sfn|Kieślowski on Kieślowski|1993|с=179}}.}} Пасля поспеху фільма «''Без канца''» Кеслёўскі запрасіў Прайснера напісаць музыку для сваёй наступнай працы, якая ўяўляла сабой цыкл тэлевізійных фільмаў, прысвечаных [[Дзесяць запаведзей|Дзесяці запаведзям]] і мела назву «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''». Для кожнага з дзесяці фільмаў Прайснер напісаў па некалькі асобных музычных тэм, аб’яднаўшы ўсе серыі агульным кароткім лейтматывам, які з’яўляўся своеасаблівым уступам да кожнай серыі. «''Гэта было няпростай задачай, бо эпізоды здымаліся не па парадку ад першага да апошняга. Але гэта дазволіла мне стварыць універсальны лейтматыў, які праходзіў праз усе серыі, у той час як кожная з серый мела свой вядучы музычны дух, які накладваў асаблівую музычную атмасферу''» — гаворыць кампазітар<ref name="Village Voice" />. Апроч таго Прайснер адзначае вядучую ролю цішыні ў «''Дэкалогу''»: «''Найважнейшай музыкай у фільме з’яўляецца цішыня. Але каб „пачуць“ цішыню, нешта мусіць гучаць перад ёй і пасля яе''»<ref name="Village Voice" />. Музыка з «''[[Дэкалог, пяць|Дэкалога V]]''» і «''[[Дэкалог, шэсць|Дэкалога VI]]''» таксама ўвайшла ў поўнаметражныя версіі гэтых фільмаў: «''[[Кароткі фільм пра забойства]]''» і «''[[Кароткі фільм пра каханне]]''», а ў «''[[Дэкалог, дзевяць|Дэкалогу IX]]''» упершыню фігуруе музыка выдуманага галандскага кампазітара [[Ван дэн Будэнмаер]]а, асоба якога яшчэ не раз з’явіцца ў пазнейшых фільмах Кеслёўскага {{Пераход|Ван дэн Будэнмаер|1}}. «''Дэкалог''» быў надзвычай добра прыняты гледачамі і крытыкамі як у Польшчы, так і за мяжой, што стала для кампазітара першай прыступкай да сусветнай вядомасці. Найбольшы поспех мела [[Дэкалог, пяць|пятая частка]], прысвечаная тэме [[забойства]] і [[Смяротнае пакаранне|смяротнага пакарання]]. У гэтым фільме рэжысёр падымаў пытанне: ці мае юрыдычная сістэма права забіваць людзей у пакаранне за злачынства?<ref name="Essay about Zbigniew Preisner" /> Істотную ролю ў выразнасці фільма адыграла музычнае суправаджэнне. Прайснер, пад уплывам свайго суайчынніка [[Фрыдэрык Шапен|Фрыдэрыка Шапена]], «''стварыў надзвычайную, элегічную і нібы поўную недаказанасці музыку. Жалобная мелодыя фартэпіяна зліваецца з дрыжачымі струннымі і адзінай трубой, каб надаць эмацыйную выразнасць халоднаму жаху, які сачыцца з экрана''»<ref name="Essay about Zbigniew Preisner" />. Фільм атрымаў шэраг значных еўрапейскіх кінаўзнагарод, а па тэлебачанні яго паглядзелі больш за 20 мільёнаў палякаў. Па сутнасці, гэтая карціна стала знішчальным аргументам супраць артыкула 148, параграф 1 польскага крымінальнага кодэкса. Былі справакаваны нацыянальныя дыскусіі, і Прайснер з’яўляўся ў навінах, каб выказаць сваё меркаванне<ref name="Essay about Zbigniew Preisner" />. Апошні смяротны прысуд у Польшчы быў выкананы [[21 красавіка]] [[1988]] года<ref name="gazetawroclawska.pl, kara śmierci" />, праз месяц пасля прэм’еры фільма. Два наступныя сумесныя фільмы Кеслёўскага і Прайснера — «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» і «''[[Тры колеры: Сіні]]''» — прынеслі Прайснеру сусветную вядомасць. У абодвух фільмах музыка займае вядучае месца, не толькі ствараючы адмысловую атмасферу, але і адыгрываючы ролю ў сюжэце. У «''[[Падвойнае жыццё Веранікі|Падвойным жыцці Веранікі]]''» абедзве галоўныя гераіні адораныя вакалісткі. Адным з цэнтральных момантаў фільма з’яўляецца канцэрт Ван дэн Будэнмаера, у якім Вераніка выконвае сольную партыю. Прайснер прыгадвае, што Кеслёўскі дрэнна разбіраўся ў музыцы, але выдатна разумеў яе ролю ў кіно. Так, для «''[[Падвойнае жыццё Веранікі|Падвойнага жыцця Веранікі]]''» Кеслёўскі наступным чынам апісаў неабходную музыку: «''Ведаю, што гэта мусіць быць прыгожая песня. Мы павінны паказаць, што гэта дзяўчына — геній''»<ref name="Criterion" />. Фільм «''[[Тры колеры: Сіні]]''» звязаны з музыкай яшчэ больш шчыльна. Сюжэт фільма будуецца вакол «''Канцэрта на аб’яднанне Еўропы''», які ствараецца на працягу ўсяго фільма галоўнымі героямі. Пры працы над гэтымі фільмамі большая частка музыкі пісалася да здымкаў фільма. «''Для „''Веранікі''“ я запісаў каля 80 працэнтаў музыкі да таго, як фільм быў зняты, а для „''Сіняга''“ я запісаў практычна ўсю музыку да здымкаў''», — сцвярджае Прайснер<ref>{{артыкул|аўтар=Geoffrey Macnab, Chris Darke|загаловак=Working with Kieślowski|арыгінал=|спасылка=|выданне=Sight and Sound|тып=|месца=|год=1996|том=6|нумар=5|старонкі=20}}</ref>. Кеслёўскі зазначае, што «''ў пэўным сэнсе, „''Сіні''“ здымаўся як ілюстрацыя да музыкі''»{{sfn|Film Music: Screencraft|2000|с=}}. У 1993—1994 гадах Кеслёўскі і Прайснер працавалі над трылогіяй «''Тры колеры''». Найбольш вядомымі музычнымі тэмамі з двух апошніх фільмаў трылогіі сталі [[танга]] з фільма «''Тры колеры: Белы''» і [[балеро]] з фільма «''Тры колеры: Чырвоны''». На прэм’еры фільма «''Тры колеры: Чырвоны''» ў [[Канскі кінафестываль|Канах]] Кеслёўскі абвясціў аб заканчэнні яго рэжысёрскай кар’еры. Кшыштаф Кеслёўскі памёр [[13 сакавіка]] [[1996]] года. На працягу ўсяго супрацоўніцтва Прайснер і Кеслёўскім заставаліся блізкімі сябрамі. Прайснер адзначае: «''У маім жыцці было ўсяго некалькі чалавек, з якімі мне хацелася праводзіць час. Адным з іх быў Кшыштаф''»<ref name="Tess James" />. === Творчая незалежнасць === Поспех фільмаў Кеслёўскага паспрыяў кар’еры Прайснера ў [[Еўропа|Еўропе]] і [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Злучаных Штатах]]<ref name="Culture.pl" />. У першай палове [[1990-я|1990-х]] гадоў ён напісаў музыку для фільмаў [[Вялікабрытанія|англійскага]] рэжысёра [[Джон Ірвін|Джона Ірвіна]] («''[[Экспрапрыяцыя (фільм)|Экспрапрыяцыя]]''»), [[Бразілія|бразільца]] [[Эктар Бабенка|Эктара Бабенка]] («''[[Гульні ў палях Госпада]]''»), [[Францыя|француза]] [[Луі Маль|Луі Маля]] («''[[Шкода (фільм)|Шкода]]''»), [[Канада|канадскай]] рэжысёркі [[Леа Пул]] («''[[Парывы жадання]]''»), [[мексіка]]нца [[Луіс Мандокі|Луіса Мандокі]] («''[[Калі мужчына кахае жанчыну]]''»), а таксама для шэрагу фільмаў [[Польшча|польскай]] рэжысёркі [[Агнешка Холанд|Агнешкі Холанд]] («''[[Еўропа Еўропа]]''», «''[[Аліўе Аліўе]]''», «''[[Патаемны сад (фільм, 1993)|Патаемны сад]]''»). У [[1994]] годзе Прайснер стварыў сваю ўласную студыю «''Preisner Studio''», абсталяваную найноўшай тэхнікай для гуказапісу, на якой у далейшым ён запісваў і мікшыраваў усе свае найбольш значныя музычныя творы і саўндтрэкі<ref>{{cite web|title=Preisner Studio|url=http://www.preisnerstudio.pl|accessdate=2018-01-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180119034013/http://www.preisnerstudio.pl/|archivedate=19 студзеня 2018|deadurl=yes}}</ref>. [[Файл:Wieliczka-saltmine-kinga.jpg|міні|Капліца св. Кінгі ў Вялічцы, дзе адбыўся першы канцэрт музыкі Прайснера.]] У гэты час на творчым шляху Прайснера паўстала пытанне: ці мае яго кінамузыка самакаштоўнасць і незалежнасць ад кіно? Каб адказаць сабе на гэтае пытанне Прайснер даў свой першы канцэрт. Гэта адбылося [[15 чэрвеня]] [[1995]] года ў [[Саляная шахта ў Вялічцы|саляной шахце ў Вялічцы]]. На канцэрце гучала музыка Прайснера з кінастужак [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]], [[Агнешка Холанд|Агнешкі Холанд]], [[Луі Маль|Луі Маля]] ды іншых у выкананні [[Варшаўскі сімфанічны аркестр|Варшаўскага сімфанічнага аркестру]], [[Варшаўскі камерны хор|Варшаўскага камернага хору]], хлапечага хору [[Кракаўская філармонія|Кракаўскай філармоніі]] і салістаў<ref>{{cite web|title=World Art Underground - program|url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,186145,19950614RP-DGW,World_Art_Underground__program,.html|accessdate=2018-01-31}}</ref>. Канцэрт завяршыўся доўгай авацыяй стоячы<ref>{{cite web|title=Sztuka w krainie soli|url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,763618,19950616KR-DLO,Sztuka_w_krainie_soli,.html|accessdate=2018-01-31}}</ref>. Запіс канцэрта быў выпушчаны асобным альбомам «''[[Preisner’s Music]]''». Адмысловыя гонгі разбіваюць канцэрт на пяць сэнсавых частак: пасля ўступнай мелодыі з фільма «''Экспрапрыяцыя''» гучыць шэраг мелодый з кінацыкла «''Дэкалог''» Кшыштафа Кеслёўскага; у другую частку ўвайшлі «''Марыянеткі''» з «''Падвойнага жыцця Веранікі''» і некалькі кампазіцый з фільма «''Патаемны сад''» Агнешкі Холанд; трэцяя частка ўключае ў сябе саўндтрэкі фільмаў «''Парывы жадання''» ({{Comment|рэж.|рэжысёр}} [[Леа Пул]]), «''Гульні ў палях Госпада''» (рэж. [[Эктар Бабенка]]), «''Шкода''» (рэж. [[Луі Маль]]), «''Калі мужчына кахае жанчыну''» (рэж. [[Луіс Мандокі]]), «''Еўропа Еўропа''» (рэж. [[Агнешка Холанд]]); у чацвёртай частцы гучыць кінамузыка, дзе вядучую ролю іграе вакалістка [[Эльжбета Таварніцка]]; завяршаюць канцэрт найбольш вядомыя творы Прайснера, напісаныя да фільма Кшыштафа Кеслёўскага «''Падвойнае жыццё Веранікі''» і трылогіі «''Тры колеры''».<ref name=preisnersmusic>Zbigniew Preisner, «''Preisner’s Music''», Virgin France, 1995.</ref> На дыску «''Preisner’s Music''» значацца наступныя словы Прайснера: «''Я не люблю вяртацца назад і рабіць тое, што ўжо калісьці зрабіў, але я мусіў даведацца, ці гучыць мая музыка гэтак жа добра, калі яе не суправаджае кіно. Ці цвёрда яна стаіць на сваіх нагах, вырваная з кінематаграфічнага кантэксту? Каб праверыць гэта, я выбраў саляную шахту ў Вялічцы, непадалёк ад Кракава: патаемнае, загадкавае магічнае месца на глыбіні 130 метраў па зямлёй. Унікальная атмасфера з выключнай акустыкай''»<ref name=preisnersmusic /><ref name=preisnercom105>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=105#105|title=Albums: Preisner's Music|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314080719/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=105#105|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref>. === Рэквіем па маім сябру === {{Асноўны артыкул|Requiem for my friend}} У [[1998]] годзе пабачыла свет першая буйнамаштабная праца Прайснера, створаная адмыслова для студыйнага запісу і публічнага выканання — «''[[Requiem for my friend|Рэквіем па маім сябру]]''»<ref name="Tess James" />. Твор прысвечаны памяці [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]] і складаецца з дзвюх частак. Першую частку — «''Рэквіем''» — Прайснер напісаў за тры ночы адразу ж пасля смерці Кеслёўскага<ref name="Edoardo Ponti" />. Пра гісторыю стварэння другой часткі, якая займела назву «''Жыццё''», Прайснер расказваў наступнае: {{Цытата|Калі Кеслёўскі быў яшчэ жывы, мы мелі ідэю зрабіць мноства канцэртаў, ведаеце, нешта асаблівае, накшталт містэрыі, нешта паміж класічнай музыкай, операй і рок-канцэртам. Яго ідэя заключалася ў тым, каб крыху змяніць класічны канцэрт у філарманічным тэатры: даць больш прасторы, больш тэатральнасці, можа, больш жыцця, чым у звычайным тэатры, чым у оперы. І першы праект планаваўся ў [[Афінскі акропаль|Акропалі]] — назва канцэрта была „Жыццё“. Але, як вы ведаеце, Кшыштаф памёр<ref name="Edoardo Ponti" />.}} «''Рэквіем''» вызначаецца характэрнымі для Прайснера асаблівасцямі: доўгімі рэверберацыямі і экспрэсіўным вібрата. Кампазітар выкарыстоўвае малы мужчынскі хор, струнны квартэт, арган і ўдарныя. Як у першай, так і ў другой частцы твора дамінуе голас польскай сапрана [[Эльжбета Таварніцка|Эльжбеты Таварніцкай]]. У другой частцы твор узбагачаецца поўным хорам і вялікім аркестрам, у які апроч іншага ўваходзяць [[саксафон]] і [[блок-флейта]]<ref name="Tess James" />. Прэм’ера адбылася [[1 кастрычніка]] [[1998]] года ў [[Вялікі тэатр (Варшава)|Вялікім тэатры Варшавы]]. Яшчэ адно значнае выкананне адбылося [[19 сакавіка]] [[1999]] года на сцэне {{нп5|Royal Festival Hall||en|Royal Festival Hall}} у [[Лондан]]е<ref name="Tess James" /><ref name="Preisner.com, Requiem for my friend" /><ref name="Independent, Nick Kimberley" />. Падчас брытанскага канцэрта выступілі Фестывальны хор Солсберы з сарака удзельнікаў, {{нп5|Канцэртны аркестр BBC||en|BBC Concert Orchestra}} з шасцідзесяці выканаўцаў, а таксама салісты, якія прымалі ўдзел у запісе арыгінальнага альбома<ref name="Preisner.com, Requiem for my friend" />. Альбом «''Рэквіем па маім сябру''» быў выпушчаны ў кастрычніку 1998 года [[Лэйбл гуказапісу|лэйблам]] «''Erato Disques''» («''Warner Classics''»)<ref name="Preisner.com, Biography" /><ref name="Warner Classics & Erato, Zbigniew Preisner" />. Адразу пасля рэлізу запіс атрымаў у Польшчы высокую папулярнасць і ўжо 14 кастрычніка «''{{нп5|Саюз вытворцаў аўдыя-відэа||pl|Związek Producentów Audio-Video}}''» прысудзіў альбому статус залатога дыска<ref name="ZPAV, Złote płyty 1998" />, а яшчэ праз тры тыдні, 4 лістапада, ён удастоіўся звання плацінавага дыска<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1998" />. Пазней, у [[2011]] годзе альбом быў перавыдадзены на CD і вініле лэйблам «''Sony Music Poland''»<ref name="Preisner.com, Requiem for my friend" /><ref name="Discogs, Requiem For My Friend" /><ref name="OLiS, Requiem dla mojego przyjaciela" />. У першы тыдзень пасля выпуску перавыданне альбома заняло ў Польшчы 36 месца па продажы<ref name="OLiS, 04.04.2011 — 10.04.2011" />. Агулам колькасць прададзеных копій твору перавысіла 180 тысяч<ref name="Music Sales Classical, Zbigniew Preisner" />. === На мяжы стагоддзяў === Пасля поспеху «''Рэквіема па маім сябру''» Прайснер пачаў больш увагі надаваць напісанню музыкі не для кіно. У [[1999]] годзе выйшаў альбом «''[[10 Easy Pieces for Piano|10 простых п’ес для фартэпіяна]]''» ({{lang-en|10 Easy Pieces for Piano}}) у выкананні [[Лешак Можджар|Лешка Можджара]]. Гэтая музыка па сваіх якасцях моцна адрозніваецца ад той музыкі, якая яго праславіла. Сам Прайснер зазначае: «''Мне вельмі падабаецца кантраснасць, і, стварыўшы музыку такога манументальнага маштабу, я хацеў зрабіць нешта простае. Да таго ж мне падабаецца [[фартэпіяна]]. І мне здаецца, што адной з форм музыкі, якая можа быць і простай, і складанай — з’яўляецца музыка для фартэпіяна''»<ref name=preisnercom107>{{cite web|url=http://preisner.com/albums.asp?id=107|title=Albums: Ten Easy Pieces for Piano|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171107015757/http://www.preisner.com/albums.asp?id=107|archivedate=7 лістапада 2017|deadurl=yes}}</ref>. У тым жа годзе выйшаў і іншы альбом Прайснера: «''Мае калядкі на канец стагоддзя''». Альбом складаўся з двух аркестравых п’ес у пачатку і ў канцы, паміж якімі змяшчаліся 10 песень, напісаных Прайснерам у супрацоўніцтве з вядомымі польскімі пісьменнікамі і паэтамі. Сярод выканаўцаў былі задзейнічаны некаторыя спевакі, якія ўжо раней працавалі з Прайснерам, у тым ліку [[Эльжбета Таварніцка]], [[Пётр Лыкоўскі]], [[Анна Салапак]] і [[Беата Рыбатыцка]]. Сольныя інструментальныя партыі выканалі піяніст [[Лешак Можджар]], гітарыст [[Джон Парычэлі]] і басіст [[Эндзі Паск]]<ref name="Preisner.com, Moje Koledy" />. === Праца з Дэвідам Гілмарам === [[Файл:David Gilmour in Gdansk 060826.jpg|міні|Канцэрт у [[Гданьск]]у, 26 жніўня 2006 года.]] Яшчэ ў юнацтве адным з наймацнейшых музычных захапленняў Прайснера стала творчасць гурта «''[[Pink Floyd]]''». Гэта была першая заходняя поп-музыка, што аказала істотны ўплыў на станаўленне музычнага таленту Прайснера{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=21}}. Таму не дзіўна, што калі ў [[2005]] годзе [[Дэвід Гілмар]], лідар гурта «''Pink Floyd''», даручыў Прайснеру аркестроўку свайго сольнага альбома, для яго гэта было здзяйсненнем неверагоднай мары. У межах гэтага праекта Прайснер напісаў новую аранжыроўку дзевяці песень Гілмара для струннага аркестра з сарака музыкаў. Альбом «''[[On an Island|На выспе]]''» ({{lang-en|«On an Island»}}) з аранжыроўкай польскага кампазітара быў выпушчаны ў [[2006]] годзе. Выхад альбома суправаджаўся турам Дэвіда Гілмара, які завяршыўся [[26 жніўня]] 2006 года канцэртам на [[Гданьская суднаверф|Гданьскай суднаверфі]], які сабраў сто тысяч слухачоў і быў прымеркаваны да 26-й гадавіны стварэння прафсаюза [[Салідарнасць (прафсаюз)|Салідарнасць]]{{sfn|Echoes: The Complete History of Pink Floyd|2010|с=310}}. Канцэрт выконваўся з удзелам 38 струнных {{нп5|Сімфанічны аркестр Балтыйскай філармоніі|Сімфанічнага аркестра Балтыйскай філармоніі|ru|Симфонический оркестр Балтийской филармонии}}. Дырыжыраваў струннай секцыяй Збігнеў Прайснер{{sfn|Echoes: The Complete History of Pink Floyd|2010|с=310}}<ref name="Culture.pl" />. Пазней, у [[2008]] годзе, запіс выступлення быў выдадзены як асобны альбом пад назвай «''{{нп5|Live in Gdańsk||en|Live in Gdańsk}}''». У сувязі з гэтым праектам Прайснер жартаваў: «''Зараз самы час скончыць кар’еру. Напісаць вялікую музыку для Кеслёўскага і выканаць выдатны канцэрт з {{нп5|Рычард Райт|Рычардам Райтам|en|Richard Wright (musician)}} і Дэвідам Гілмарам у Гданьску — гэтага даволі!''»{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=21}} Аднак творчая праца Прайснера на гэтым не спынілася, як не спынілася і яго супрацоўніцтва з Гілмарам. У [[2015]] годзе выйшаў новы сольны альбом лідара «''Pink Floyd''» «''[[Rattle That Lock|Грымі замком]]''» ({{lang-en|«Rattle That Lock»}}), дзе Прайснер зноў выступіў у ролі аркестроўшчыка<ref name="Discogs, Rattle That Lock" />. === Далейшая творчасць === [[Файл:Zbigniew Preisner, Lisa Gerrard - Istanbul Congress Hall.JPG|міні|Збігнеў Прайснер і [[Ліза Джэрард]] — канцэрт у [[Стамбул]]е.]] Наступны буйны твор для хору, аркестра і салістаў «''[[Silence, Night & Dreams|Ціша, ноч і мроі]]''» ({{lang-en|Silence, Night and Dreams}}) Прайснер напісаў у [[2007]] годзе. Гэты твор напісаны па матывах біблейскай «''[[Кніга Іова|Кнігі Ёва]]''». У запісе для «''EMI Classics''» удзельнічала вакалістка гурта «''Madredeus''» [[Тэрэза Салгейру]]<ref name="Culture.pl" />. Сусветная прэм’ера твора «''Ціша, ноч і мроі''» адбылася ў Афінах [[4 верасня]] [[2007]] года ў гістарычным амфітэатры Адэон Герода Атыка ў Акропалі.<ref name=preisnercom108>{{cite web|url=http://preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=108#108|title=Albums: Silence, Night and Dreams|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180101065621/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=108#108|archivedate=1 студзеня 2018|deadurl=yes}}</ref> У [[2010]] годзе Прайснер выпусціў альбом «''Танец смерці''» ({{lang-fr|Danse Macabre}}) — музыка для тэатральнай пастаноўкі [[Томас Вінтэрберг|Томаса Вінтэрберга]] «''Пахаванне''».<ref name=preisnercom109>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=109#109|title=Albums: Danse Macabre|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180101070113/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=109#109|archivedate=1 студзеня 2018|deadurl=yes}}</ref> === Праца з Лізай Джэрард === [[Файл:Zbigniew Preisner, Tauron Arena, Kraków.jpg|міні|Канцэрт Збігнева Прайснера ў [[Кракаў|Кракаве]], 5 кастрычніка 2019 года.]] Новы этап у творчасці Прайснера пачаўся ў [[2013]] годзе, калі ён стаў шчыльна супрацоўнічаць з вакалісткай музычнага калектыву «''Dead Can Dance''» [[Ліза Джэрард|Лізай Джэрард]]<ref name="Preisner.com, Biography" />. Іх першай супольнай працай стаў вялікі праект «''[[Diaries of Hope|Дзённікі надзеі]]''» ({{lang-en|Diaries of Hope}}) — музычны твор, заснаваны на дзённіках і вершах польскіх дзяцей, ахвяр [[Халакост]]у<ref name="Wise Music Classical" />. Паводле ўспамінаў Прайснера, ідэя гэтага твора ўзнікла яшчэ на пачатку 1990-ых гадоў, калі яны з Кеслёўскім былі на кінафестывалі ў [[Іерусалім]]е. Там ім давялося наведаць выставу, прысвечаную лёсу дзяцей падчас Халакосту. Пасля выставы Кеслёўскі сказаў Прайснеру: «''Ты павінен апісаць усё, адчутае намі, праз музыку. Ты проста мусіш зрабіць гэта!''»<ref name="Culture.pl" /> Натхненнем да «''Дзённікаў надзеі''» паслужылі дзённікі Руткі Ласкер, Давіда Рубіновіча, вершы Абрама Капловіча і Абрама Цытрына<ref name="Culture.pl" />. Збігнеў Прайснер і Ліза Джэрард ладзілі супольныя канцэрты ва Уроцлаве, Лондане, Стамбуле, Шанхаі. Апроч таго, яны не раз сустракаліся ў студыі пры запісе музыкі да фільмаў «''Хлусня, што мы гаворым''» і «''[[Даліна ценяў]]''», а таксама на сцэне падчас канцэртаў «''Here and Now''» (2014) і «''2016 Dokad?''»<ref name="Culture.pl" />. === Выкарыстанне музыкі === Музычныя творы Прайснера неаднаразова выкарыстоўвалася ў кіно. Так музыка з фільма «''[[Дэкалог, пяць]]''» гучыць таксама ў фільме {{нп5|Вонг Карвай|Вонга Карвая|en|Wong Kar-wai}} «''{{нп5|2046 (фільм, 2004)|2046|en|2046 (film)}}''»<ref name="Discogs, 2046" /><ref>{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/2046-mw0000470673|title=2046 — Original Soundtrack|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|accessdate=2018-06-14|lang=en}}</ref>, а асобныя часткі «''Рэквіема па маім сябру''» ўвайшлі ў «''[[Дрэва жыцця (фільм, 2011)|Дрэва жыцця]]''» [[Тэрэнс Малік|Тэрэнса Маліка]] і «''[[Вялікая прыгажосць|Вялікую прыгажосць]]''» [[Паала Сарэнціна]]. Наконт апошніх двух Прайснер сцвярджае: «''Я бачыў гэтыя фільмы і задаволены тым, як рэжысёры выкарысталі маю музыку. Найбольш захапляе тое, што зрабіў Тэрэнс Малік у „Дрэве жыцця“ — „Lacrimosa“ гучыць так, быццам была адмыслова напісана для гэтага фільма''»{{sfn|Contemporary Film Music|2017|с=62}}. == Асабістае жыццё == Збігнеў Прайснер быў жанаты з Эвай Прайснер, мастачкай з [[Кракаў|Кракава]]<ref name="Filmweb.pl, Zbigniew Preisner" /><ref>{{cite web|url=https://gazetakrakowska.pl/ewa-preisner-rajski-ptak-w-podkieleckiej-wsi/ar/3595337|title=Ewa Preisner: Rajski ptak w podkieleckiej wsi|author=Marta Paluch.|date=2014-10-02|publisher=«''Gazeta Krakowska''»|lang=en|accessdate=2019-04-23}}</ref>. Пасля шлюбу ўзяў яе прозвішча. Сястра Прайснера — {{нп5|Тамара Каліноўска||pl|Tamara Kalinowska}} (нар. [[1960]]) — артыстка «''Піўніцы пад Баранамі''». == Ван дэн Будэнмаер == {{Асноўны артыкул|Ван дэн Будэнмаер}} '''Ван дэн Будэнмаер''' (''Van den Budenmayer''; [[20 мая]] [[1755]] — [[1803]]) — выдуманы [[Нідэрланды|галандскі]] [[кампазітар]] канца [[XVIII стагоддзе|XVIII стагоддзя]], альтэр-эга Збігнева Прайснера. Асоба кампазітара Ван дэн Будэнмаера сустракаецца некалькі разоў у кінастужках польскага рэжысёра [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]] і з’яўляецца [[рэмінісцэнцыя]]й Спадара Когіта — выдуманага персанажа з твораў [[Збігнеў Герберт|Збігнева Герберта]]. Звяртаючыся да вытокаў гісторыі Будэнмаера, Прайснер прыгадвае: «''Пачалося ўсё з чыстай выпадковасці. У „[[Дэкалог, дзевяць|Дэкалогу IX]]“ Кшыштаф хацеў выкарыстаць некалькі песень [[Густаў Малер|Малера]], якія ніколі не запісваліся ў [[Польшча|Польшчы]]. Запісаць іх каштавала б надзвычай дорага. І я сказаў, што напішу нешта іншае, непадобнае. Калі не атрымаецца, табе прыйдзецца набыць правы на Малера. Калі я напішу паршывую музыку, скажам, што гэта не я, а Ван дэн Будэнмаер. Калі ж напішу добрую — будзе мая''»<ref name="Criterion" />. У выніку музыка Ван дэн Будэнмаера загучала ў чатырох фільмах Кеслёўскага: «''[[Дэкалог, дзевяць]]''» ([[1990 год у гісторыі кіно|1990]]), «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» ([[1991 год у гісторыі кіно|1991]]), «''[[Тры колеры: Сіні]]''» ([[1993 год у гісторыі кіно|1993]]) і «''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» ([[1994 год у гісторыі кіно|1994]]). Апроч самой музыкі, прыпісанай выдуманаму кампазітару, у кожным з гэтых фільмаў яго асоба ўзбагачалася ўсё новымі і новымі фактамі. Так, у фільме «''Падвойнае жыццё Веранікі''» сцвярджалася, што ён галандскі кампазітар XVIII стагоддзя, які аднак быў адкрыты зусім нядаўна. У адным з эпізодаў фільма можна ўбачыць даты нараджэння і смерці кампазітара, напісаныя крэйдай на школьнай дошцы: 1755—1803{{sfn|Contemporary Film Music|2017|с=64}}. «''Дата нараджэння была такой жа, як і мая, толькі на дзвесце год раней''» — адзначае Прайснер<ref name="Criterion" />. Пазней, у фільме «''Тры колеры: Чырвоны''» на стале ў галоўнага героя, суддзі, можна пабачыць кружэлку з музыкай Ван дэн Будэнмаера. На вокладцы, паказанай буйным планам, выяўлены партрэт кампазітара. У гэтым жа фільме галоўная гераіня, Валянцін, слухае дыск з музыкай Ван дэн Будэнмаера — на імгненне на вокладцы дыска зноў відаць яго партрэт. Імя Ван дэн Будэнмаера фігуруе і ў фінальных цітрах фільмаў, і на дысках з саўндтрэкамі. У пачатку [[1990-я|1990-х]] гадоў Кеслёўскі пачаў атрымліваць лісты ад складальнікаў розных энцыклапедычных выданняў. Сярод іх быў ліст ад [[Выдавецтва Оксфардскага ўніверсітэта]] ({{lang-en|Oxford University Press}}): яны абнаўлялі энцыклапедыю класічнай музыкі, у сувязі з чым запрашвалі інфармацыю пра Ван дэн Будэнмаера, бо іх уласныя даследаванні ні да чаго не прывялі. Кеслёўскі адказаў, што Ван дэн Будэнмаер — выдуманы персанаж, якога яны прыдумалі разам з кампазітарам Збігневам Прайснерам. Складальнікі энцыклапедыі не паверылі. Бясплённае ліставанне доўжылася прыблізна паўгода, пасля чаго Кеслёўскі перастаў адказваць на лісты<ref name="Tess James" /><ref name="Patrick Abrahamson, Kieslowski's Many Colours" />. Праводзячы мяжу паміж уласнай творчасцю і творчасцю свайго альтэр-эга, Прайснер адзначае, што «''Ван дэн Будэнмаер выразна выяўляе сябе слухачам як праз музыку, так і праз выбар тэкстаў. Калі ён упершыню з’яўляецца ў 9-ай частцы „Дэкалога“, ён выкарыстоўвае кароткі ўрывак пра [[гарлачык]]і галандскага паэта {{нп5|Фрэдэрык ван Эдэн|Фрэдэрыка ван Эдэна|en|Frederik van Eeden}}. У „[[Падвойнае жыццё Веранікі|Падвойным жыцці Веранікі]]“ ён цытуе „Чысцец“ і „Рай“ з „[[Боская камедыя|Боскай камедыі]]“ [[Дантэ Аліг’еры|Дантэ]]''»{{sfn|Contemporary Film Music|2017|с=61-62}}. Пасля смерці Кшыштафа Кеслёўскага ([[1996]]) Прайснер больш не пісаў твораў ад імя Ван дэн Будэнмаера. {{Цытата|аўтар=Збігнеў Прайснер|Ван дэн Будэнмаер — маё альтэр-эга. Альбо, магчыма, я — яго. Нашы стылі падобныя, але, на шчасце, я яшчэ пішу музыку. Ван дэн Будэнмаер памёр з Кеслёўскім{{sfn|Contemporary Film Music|2017|с=61}}.}} == Уплывы і погляды == Кампазітарскі стыль Прайснера ўяўляе сабой вольную форму танальнага [[неарамантызм]]у з заўважным уплывам [[Нікало Паганіні]] і [[Ян Сібеліус|Яна Сібеліуса]]{{sfn|The Bible in Music|2017|с=119}}. У аглядзе для часопісу «''Music Theory Online''» адзначаецца, што апроч уплыву Сібеліуса ў творах Прайснера можна заўважыць элементы [[Густаў Малер|Малера]] і [[Людвіг ван Бетховен|Бетховена]]<ref name="Tess James" />. Сярод уплываў на станаўленне кампазітарскага таленту Прайснера адзначаюць касцёльную<ref name="Guardian, Will Hodgkinson" /> і народную музыку, творчасць гурта «''[[Pink Floyd]]''»{{sfn|Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy|2011|с=21}} і многае іншае. Сам жа Прайснер, пацвярджаючы існаванне такіх уплываў, аднак адзначае: «''Для мяне музыка не з’яўляецца крыніцай натхнення. Я цікаўлюся літаратурай, філасофіяй, жыццём, жывапісам, людзьмі. Мне давялося расці сярод народнай музыкі. Яна запамінальная, і з яе можна многае пачарпнуць. Але калі пішаш музыку, то ніколі не можаш сказаць, адкуль яна бярэцца''»<ref name="10 Easy Pieces for Piano, Richard Williams" />. Прайснер падкрэслівае важнасць мелодыі ў музыцы і лічыць сучасную музыку, пазбаўленую мелодыі, штучнай музыкай, якую ён не любіць і не паважае<ref name="Musicolog, Zbigniew Preisner" />. Гаворачы пра свае прыхільнасці ў кінамузыцы, Прайснер аддае перавагу такім італьянскім кампазітарам, як [[Ніна Рота]] і [[Эніа Марыконэ]], а таксама амерыканцу [[Бернард Херман|Бернарду Херману]]<ref name="Wprost" />. Сярод найбольш істотных пераваг гэтых кампазітараў Прайснер адзначае іх кантроль над партытурай ад пачатку і да самага канца. У супрацьвагу ім ён прыводзіць у прыклад галівудскі кінематограф, дзе кампазітар часцей за ўсё піша набор музычных тэм, а далей дае аранжыроўшчыкам заданні, у якім настроі, на якім інструменце і на якую колькасць часу развіць тую ці іншую мелодыю. Прайснер жа са свайго боку адмаўляе камбініраваную творчасць, бо на яго погляд музыка да фільма павінна нагадваць сімфанічны твор, які мае сваю структуру, — і для гэтага патрэбен адзіны творца<ref name="Wprost" />. Прайснер неаднаразова рэзка выказваўся аб галівудскім падыходзе да напісання музыкі. Адной з галоўных праблем ён называе «''фінансавую гігантаманію''»: «''Калі фільм каштуе 100 мільёнаў долараў, усе прадзюсары трасуцца, каб не страціць укладзеныя грошы. Пачынаецца ціск на ўсіх, уключаючы кампазітара, каб пісаў так, як яны хочуць, бо прадзюсарам здаецца, што яны ведаюць лепш. Гэта часта прыводзіць да катастрофы, і ўжо дакладна не з’яўляецца нечым творчым''»<ref name="Wprost" />. У пацвярджэнне сваіх слоў Прайснер прыгадвае наступны кур’ёзны момант. Калі ў 1993 годзе ён трэці год запар атрымоўваў прэмію [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]], адзін з дырэктараў буйной амерыканскай кампаніі шчыра яго павіншаваў, але тут жа параіў прыстасаваць свой «''еўрапейскі менталітэт''» да амерыканскай рэчаіснасці, бо гэта дапаможа яму ў яго кар’еры. На што кампазітар адказаў пытаннем: «''Калі я арыгінальны, і вы мяне за гэта ўзнагароджваеце, то чаму хочаце мяне змяніць?''»<ref name="Wprost" /> У інтэрв’ю для «''[[The Guardian]]''» Прайснер раскрытыкаваў прамалінейнасць, з якой галівудскія кампазітары падыходзяць да напісання музыкі: «''Напісаць музыку для фільма вельмі проста. Пытанне заключаецца ў тым, навошта яна ўвогуле. Суадносіны паміж фільмам і музыкай цалкам метафізічныя, бо музыку немагчыма пабачыць; вы толькі адчуваеце яе, і мне здаецца, што найлепшай музыкай у кіно з’яўляецца поўная цішыня. Пры стварэнні музыкі для большасці амерыканскіх фільмаў залучаюцца кампазітары накшталт [[Джон Уільямс (кампазітар)|Джона Уільямса]] — у выніку музыка гучыць на працягу ўсяго фільма і дыктуе вам, аб чым думаць і што адчуваць. Небяспека: крыху пужаючых [[валторна|валторн]]. Любоўная сцэна: рамантычныя струнныя. Але французскі пісьменнік [[Шарль Бадлер|Бадлер]] быў правы, кажучы, што задача мастака апісаць не тое, што ён бачыць, але тое, што адчувае''»<ref name="Guardian, Will Hodgkinson" />. Гаворачы пра ролю музыкі ў кіно, Прайснер неаднаразова выказвае думку, што яе галоўная задача: падрыхтаваць гледача да цішыні<ref name="Village Voice" /><ref name="Fandor, Edward Dunn" />. Так, у інтэрв’ю для «''Village Voice''» ён заявіў: {{Цытата|Найважнейшай музыкай у фільме з’яўляецца цішыня. Але каб „пачуць“ цішыню, нешта мусіць гучаць перад ёй і пасля яе<ref name="Village Voice" />.}} == Творы == === Дыскаграфія саўндтрэкаў === {{Падрабязна|[[Спіс саўндтрэкаў Збігнева Прайснера]]}} {| class="wikitable" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !width="4%" align="center"|{{abbr|Год|год выпуску саўндтрэка|0}} !Назва !Арыгінальная назва !Рэжысёр(ы) !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[1991 год у гісторыі музыкі|1991]] |''«[[Дэкалог (саўндтрэк)|Дэкалог]]»'' |''«Dekalog»'', ''«Décalogue»'' |[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |<ref name="Preisner.com, Dekalog" /><ref name="Discogs, The Decalogue" /> |- |align="center"|[[1991 год у гісторыі музыкі|1991]] |''«[[Падвойнае жыццё Веранікі (саўндтрэк)|Падвойнае жыццё Веранікі]]»'' |{{lang-fr|«La Double Vie De Véronique»}},<br />{{lang-en|«The Double Life of Veronika»}},<br />{{lang-pl|«Podwójne życie Weroniki»}} |[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |<ref name="Preisner.com, La Double Vie de Veronique" /><ref name="Discogs, La Double Vie De Véronique" /> |- |align="center"|[[1992 год у гісторыі музыкі|1992]] |''«[[Аліўе Аліўе / Еўропа Еўропа]]»'' |''«Olivier Olivier / Europa Europa»'' |[[Агнешка Холанд]] |<ref name="Preisner.com, Olivier Olivier, Europa Europa" /><ref name="Discogs, Olivier Olivier / Europa Europa" /> |- |align="center"|[[1992 год у гісторыі музыкі|1992]] |''«[[Шкода (саўндтрэк)|Шкода]]»'' |''«Damage»'', ''«Fatale»'' |[[Луі Маль]] |<ref name="Preisner.com, Damage" /><ref name="Discogs, Damage" /> |- |align="center"|[[1992 год у гісторыі музыкі|1992]] |''«[[Гульні ў палях Госпада (саўндтрэк)|Гульні ў палях Госпада]]»'' |''«At Play In The Fields Of The Lord»'' |[[Эктар Бабенка]] |<ref name="Discogs, At Play In The Fields Of The Lord" /> |- |align="center"|[[1993 год у гісторыі музыкі|1993]] |''«[[Патаемны сад (саўндтрэк, 1993)|Патаемны сад]]»'' |''«The Secret Garden»'' |[[Агнешка Холанд]] |<ref name="Preisner.com, The Secret Garden" /><ref name="Discogs, The Secret Garden" /> |- |align="center"|[[1993 год у гісторыі музыкі|1993]] |''«[[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)|Тры колеры: Сіні]]»'' |''«Trois Couleurs: Bleu»'' |[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |<ref name="Preisner.com, Three Colours Blue" /><ref name="Discogs, Trois Couleurs: Bleu" /> |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |''«[[Тры колеры: Белы (саўндтрэк)|Тры колеры: Белы]]»'' |''«Trois Couleurs: Blanc»'', ''«Trois Couleurs: White»'' |[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |<ref name="Preisner.com, Three Colours White" /><ref name="Discogs, Trois Couleurs: Blanc" /> |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |''«[[Тры колеры: Чырвоны (саўндтрэк)|Тры колеры: Чырвоны]]»'' |''«Trois Couleurs: Rouge»'', ''«Trois Couleurs: Red»'' |[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |<ref name="Preisner.com, Three Colours Red" /><ref name="Discogs, Trois Couleurs: Red" /> |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |''«[[Калі мужчына кахае жанчыну (саўндтрэк)|Калі мужчына кахае жанчыну]]»'' |''«When a Man Loves a Woman»'' |[[Луіс Мандокі]] |<ref name="Preisner.com, When A Man Loves A Woman" /><ref name="Discogs, When A Man Loves A Woman" /> |- |align="center"|[[1994 год у гісторыі музыкі|1994]] |''«[[Квартэт у 4 частках (саўндтрэк)|Квартэт у 4 частках]]»'' |''«Quartet in 4 movements»'' |[[Лукіа Рыкакі]] |<ref name="Preisner.com, Quartet In 4 Movements" /><ref name="Discogs, Quartet In 4 Movements" /> |- |align="center"|[[1995 год у гісторыі музыкі|1995]] |''«[[Ліпеньскае свята (саўндтрэк)|Ліпеньскае свята]]»'' |''«Feast of July»'' |[[Крыстафер Менол]] |<ref name="Preisner.com, Feast Of July" /><ref name="Discogs, Feast Of July" /> |- |align="center"|[[1995 год у гісторыі музыкі|1995]] |''«[[Эліза (саўндтрэк)|Эліза]]»'' |''«Élisa»'' |[[Жан Бекер]] |<ref name="Preisner.com, Elisa" /> |- |align="center"|[[1997 год у гісторыі музыкі|1997]] |''«[[Казка: Праўдзівая гісторыя (саўндтрэк)|Казка: Праўдзівая гісторыя]]»'' |''«FairyTale: A True Story»'' |[[Чарльз Сцёрыдж]] |<ref name="Preisner.com, Fairytale: A True Story" /><ref name="Discogs, FairyTale: A True Story" /> |- |align="center"|[[1997 год у гісторыі музыкі|1997]] |''«[[Парывы жадання (саўндтрэк)|Парывы жадання]]»'' |''«Mouvements du Désir»'' |[[Леа Пул]] |<ref name="Discogs, Mouvements Du Désir" /> |- |align="center"|[[2000 год у гісторыі музыкі|2000]] |''«[[Апошні верасень (саўндтрэк)|Апошні верасень]]»'' |''«The Last September»'' |[[Дэбара Уорнэр]] |<ref name="Preisner.com, The Last September" /><ref name="Discogs, The Last September" /> |- |align="center"|[[2000 год у гісторыі музыкі|2000]] |''«[[Абердзін (саўндтрэк)|Абердзін]]»'' |''«Aberdeen»'' |[[Ганс Петэр Моланд]] |<ref name="Preisner.com, Aberdeen" /><ref name="Discogs, Aberdeen" /> |- |align="center"|[[2001 год у гісторыі музыкі|2001]] |''«[[Вайзер (саўндтрэк)|Вайзер]]»'' |''«Weiser»'' |[[Войцех Марчэўскі]] |<ref name="Preisner.com, Weiser" /><ref name="Discogs, Weiser" /> |- |align="center"|[[2002 год у гісторыі музыкі|2002]] |''«[[Між незнаёмцамі (саўндтрэк)|Між незнаёмцамі]]»'' |''«Between Strangers»'' |[[Эдаарда Понці]] |<ref name="Preisner.com, Between Strangers" /><ref name="Discogs, Between Strangers" /> |- |align="center"|[[2003 год у гісторыі музыкі|2003]] |''«[[Дзіўныя сады (саўндтрэк)|Дзіўныя сады]]»'' |''«Effroyables jardins»'' |[[Жан Бекер]] |<ref name="Preisner.com, Effroyable jardins" /><ref name="Discogs, Effroyables Jardins" /> |- |align="center"|[[2004 год у гісторыі музыкі|2004]] |''«[[Гэта ўсё пра любоў (саўндтрэк)|Гэта ўсё пра любоў]]»'' |''«It’s All About Love»'' |[[Томас Вінтэрберг]] |<ref name="Preisner.com, It's All About Love" /><ref name="Discogs, It's All About Love" /> |- |align="center"|[[2005 год у гісторыі музыкі|2005]] |''«[[Прыгожая краіна (саўндтрэк)|Прыгожая краіна]]»'' |''«The Beautiful Country»'' |[[Ганс Петэр Моланд]] |<ref name="Preisner.com, The Beautiful Country" /><ref name="Discogs, The Beautiful Country" /> |- |align="center"|[[2008 год у гісторыі музыкі|2008]] |''«[[Ананімка — Жанчына ў Берліне (саўндтрэк)|Ананімка — Жанчына ў Берліне]]»'' |''«Anonyma — Eine Frau In Berlin»'' |[[Макс Фэрбербёк]] |<ref name="Preisner.com, Anonyma" /><ref name="Discogs, Anonyma" /> |- |align="center"|[[2013 год у гісторыі музыкі|2013]] |''«[[Сакрэт / Менахем і Фрэд]]»'' |''«Un Secret / Menachem & Fred»'' |[[Клод Мілер]] (''«Сакрэт»'')<br/>[[Роніт Керцнер]], [[Офра Тэвет]] (''«Менахем і Фрэд»'') |<ref name="Preisner.com, Un Secret, Menachem & Fred" /><ref name="Discogs, Un Secret / Menachem & Fred" /> |- |align="center"|[[2013 год у гісторыі музыкі|2013]] |''«[[Аглая (саўндтрэк)|Аглая]]»'' |''«Aglaja»'' |[[Крысціна Дэак]] |<ref name="Preisner.com, Aglaja" /><ref name="Discogs, Aglaja" /> |- |align="center"|[[2016 год у гісторыі музыкі|2016]] |''«[[Каралева Іспаніі (саўндтрэк)|Каралева Іспаніі]]»'' |''«La Reina de Espana»'' |[[Фернанда Труэба]] |<ref name="Preisner.com, Queen Of Spain" /><ref name="Discogs, La Reina De Espana" /> |- |align="center"|[[2018 год у гісторыі музыкі|2018]] |''«[[Даліна ценяў (саўндтрэк)|Даліна ценяў]]»'' |''«Valley of Shadows»'' |[[Ёнас Матсаў Гулбрандсен]] |<ref name="Discogs, Valley Of Shadows" /><ref>{{cite web|url=https://www.soundtrack.net/album/valley-of-shadows/|title=Valley of Shadows|author=|date=|publisher=«''Soundtrack.Net''»|accessdate=2018-08-17|lang=en}}</ref> |- |align="center"|<!--12.04-->[[2019 год у гісторыі музыкі|2019]] |''«[[Гісторыя вечнасці (саўндтрэк)|Гісторыя вечнасці]]»'' |''«A História Da Eternidade»'' |[[Камілу Кавалькантэ]] |<ref name="AllMusic, The History of Eternity" /> |- |align="center"|<!--16.09-->[[2019 год у гісторыі музыкі|2019]] |''«[[Страта і любоў (саўндтрэк)|Страта і любоў]]»'' |''«失孤»'' / ''«Lost and Love»'' |[[Пэн Саньюань]] |<ref name="Caldera Records: Lost and Love" /> |- |align="center"|<!--18.09-->[[2020 год у гісторыі музыкі|2020]] |''«[[Мама нічога не ведала (саўндтрэк)|Мама нічога не ведала]]»'' |''«Mor visste ingenting»'' |[[Аніта Кілі]] |<ref name="Rate Your Music, Mor visste ingenting" /> |- |align="center"|[[2021 год у гісторыі музыкі|2021]] |''«[[Чалавек Божы (саўндтрэк)|Чалавек Божы]]»'' |''«Man of God»'' |[[Алена Паповіч]] |<ref name="Discogs, Man Of God" /> |} === Самастойныя музычныя творы === {| class="wikitable" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !width="4%" align="center"|{{abbr|Год|год выпуску альбома|0}} !Назва !Арыгінальная назва !width="400px"|Каментарый !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[1998 год у гісторыі музыкі|1998]] |''«[[Requiem for my friend|Рэквіем па маім сябру]]»'' |{{lang-pl|«Requiem dla mojego przyjaciela»}},<br />{{lang-en|«Requiem for my friend»}} |Першы буйнамаштабны музычны твор Прайснера, створаны адмыслова для студыйнага запісу і публічнага выканання. |<ref name="Preisner.com, Requiem for my friend" /><ref name="Discogs, Requiem For My Friend" /> |- |align="center"|[[1999 год у гісторыі музыкі|1999]] |''«[[10 Easy Pieces for Piano|10 простых п’ес для фартэпіяна]]»'' |{{lang-pl|«10 Łatwych utworów na fortepian»}},<br />{{lang-en|«10 Easy Pieces for Piano»}} |Выканаўца: [[Лешак Можджар]]. |<ref name=preisnercom107 /><ref name="Discogs, 10 Łatwych Utworów Na Fortepian" /> |- |align="center"|[[1999 год у гісторыі музыкі|1999]] |''«{{нп5|Moje kolędy na koniec wieku|Мае калядкі на канец стагоддзя|pl|Moje kolędy na koniec wieku}}»'' |{{lang-pl|«Moje kolędy na koniec wieku»}} | |<ref>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=112#112|title=Albums: Moje Koledy|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314065114/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=112#112|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref><ref name="Discogs, Moje Kolędy Na Koniec Wieku" /> |- |align="center"|[[2001 год у гісторыі музыкі|2001]] |''«[[Głosy|Галасы]]»'' |{{lang-pl|«Głosy»}} | |<ref name="Discogs, Głosy" /> |- |align="center"|[[2007 год у гісторыі музыкі|2007]] |''«[[Silence, Night & Dreams|Ціша, ноч і мроі]]»'' |{{lang-en|«Silence, Night & Dreams»}} |Сумесна з вакалісткай [[Тэрэза Салгейру|Тэрэзай Салгейру]]. |<ref name=preisnercom108 /><ref name="Discogs, Silence, Night & Dreams" /> |- |align="center"|[[2010 год у гісторыі музыкі|2010]] |''«[[Danse Macabre|Танец смерці]]»'' |{{lang-fr|«Danse Macabre»}} |Музыка для п’есы [[Томас Вінтэрберг|Томаса Вінтэрберга]] «''Пахаванне''». |<ref name=preisnercom109 /> |- |align="center"|[[2013 год у гісторыі музыкі|2013]] |''«[[Diaries of Hope|Дзённікі надзеі]]»'' |{{lang-en|«Diaries of Hope»}} |Вакалісты: [[Ліза Джэрард]], Арчы Б’юкэнан. |<ref name="Discogs, Diaries Of Hope" /> |- |align="center"|[[2015 год у гісторыі музыкі|2015]] |''«[[Ten Pieces For Orchestra|10 п’ес для аркестра]]»'' |{{lang-en|«Ten Pieces For Orchestra»}} | |<ref>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=114#114|title=Albums: Ten Pieces For Orchestra|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314072313/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=114#114|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> |- |align="center"|[[2015 год у гісторыі музыкі|2015]] |''«{{нп5|W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy|У пошуку шляхоў. Новыя і старыя калядкі|pl|W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy}}»'' |{{lang-pl|«W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy»}} | |<ref>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=115#115|title=Albums: W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314075145/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=115#115|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref><ref name="Discogs, W Poszukiwaniu Dróg: Nowe I Stare Kolędy" /> |- |align="center"|[[2017 год у гісторыі музыкі|2017]] |''«[[2016 Dokąd?|2016 Куды?]]»'' |{{lang-pl|«2016 Dokąd?»}} |Сумесна з {{нп5|Ева Ліпска|Евай Ліпскай|pl|Ewa Lipska}}. |<ref>{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=116#116|title=Albums: 2016 Dokąd?|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314081042/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=116#116|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref><ref name="Discogs, 2016 Dokąd?" /> |- |align="center"|[[2019 год у гісторыі музыкі|2019]] |''«[[Twilight|Змярканне]]»'' |{{lang-en|«Twilight»}} |Сумесна з {{нп5|Дамінік Ваня|Дамінікам Ваня|pl|Dominik Wania}}. |<ref name="Preisner.com, Twilight" /><ref name="Discogs, Twilight" /> |- |align="center"|[[2019 год у гісторыі музыкі|2019]] |''«[[Melodies Of My Youth|Мелодыі маёй маладосці]]»'' |{{lang-en|«Melodies Of My Youth»}} |Сумесна з [[Ліза Джэрард|Лізай Джэрард]] і {{нп5|Дамінік Ваня|Дамінікам Ваня|pl|Dominik Wania}}. |<ref name="Discogs, Melodies Of My Youth" /> |} === Сінглы === {| class="wikitable" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !width="4%" align="center"|{{abbr|Год|год выпуску альбома|0}} !Назва !Арыгінальная назва !Каментарый !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|<!--18.09.-->[[2013 год у гісторыі музыкі|2013]] |''«{{нп5|Lament (сінгл)|Галашэнне|pl|Lament (singel)}}»'' |{{lang-en|«Lament»}} |Сінгл, які прасоўваў альбом ''«[[Diaries of Hope|Дзённікі надзеі]]»''. |<ref name="Discogs, Lament" /> |- |align="center"|<!--30.08.-->[[2019 год у гісторыі музыкі|2019]] |''«[[Psalm (сінгл)|Псальм]]»'' |''«Psalm»'' | |<ref name="Apple Music, Psalm" /> |} === Канцэрты, кампіляцыі і аранжыроўкі === {| class="wikitable" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !width="4%" align="center"|{{abbr|Год|год выпуску альбома|0}} !Назва !Арыгінальная назва !Каментарый !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |align="center"|[[1995 год у гісторыі музыкі|1995]] |''«[[Preisner’s Music|Музыка Прайснера]]»'' |{{lang-en|«Preisner's Music»}} |Запіс канцэрта кінамузыкі, які адбыўся [[15 чэрвеня]] [[1995]] года ў [[Саляная шахта ў Вялічцы|Вялічцы]]. |<ref name=preisnercom105 /><ref name="Discogs, Preisner's Music" /> |- |align="center"|[[2003 год у гісторыі музыкі|2003]] |''«[[Kieślowski|Кеслёўскі]]»'' |''«Kieślowski»'' |Кампіляцыя музыкі да фільмаў Кшыштафа Кеслёўскага. |<ref name="Discogs, Kieślowski" /> |- |align="center"|[[2006 год у гісторыі музыкі|2006]] |''«[[On an Island|На выспе]]»'' |{{lang-en|«On an Island»}} |Альбом [[Дэвід Гілмар|Дэвіда Гілмара]] ў аркестроўцы Прайснера. |<ref>{{cite web|url=http://www.preisner.com/news.asp?id=141|title=Latest News: David Gilmour / On An Island|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-10|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180220235722/http://www.preisner.com/news.asp?id=141|archivedate=20 лютага 2018|deadurl=yes}}</ref> |- |align="center"|[[2010 год у гісторыі музыкі|2010]] |''«[[Preisner’s Voices|Галасы Прайснера]]»'' |{{lang-en|«Preisner's Voices»}} |Кампіляцыя вакальных твораў Прайснера і альбом «''Танец смерці''». |<ref name="Discogs, Preisner's Voices" /> |- |align="center"|[[2014 год у гісторыі музыкі|2014]] |''«[[The Four Colors of Łódź|Чатыры колеры Лодзі]]»'' |{{lang-en|«The Four Colors of Łódź»}} |Відэазапіс канцэрта, які адбыўся [[14 верасня]] [[2013]] года ў [[Лодзь|Лодзі]]<ref name="Dariusz Pawłowski">{{cite web|url=http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/993066,lodz-w-muzyce-preisnera-niezwykly-koncert-w-wytworni-zdjecia,id,t.html|title=Łódź w muzyce Preisnera. Niezwykły koncert w Wytwórni|author=Dariusz Pawłowski.|date=2013-09-15|publisher=Сайт «''Dziennik Łódzki''»|accessdate=2018-05-18|lang=pl}}</ref>. |<ref name="Discogs, The Four Colors Of Łódź" /> |- |align="center"|[[2015 год у гісторыі музыкі|2015]] |''«[[Rattle That Lock|Грымі замком]]»'' |{{lang-en|«Rattle That Lock»}} |Альбом [[Дэвід Гілмар|Дэвіда Гілмара]] ў аркестроўцы Прайснера. |<ref name="Discogs, Rattle That Lock" /> |- |align="center"|[[2018 год у гісторыі музыкі|2018]] |''«[[Preisner: Piano Music|Прайснер: Фартэпіянная музыка]]»'' |{{lang-en|«Preisner: Piano Music»}} |«''[[10 Easy Pieces for Piano|10 простых п’ес для фартэпіяна]]''» і кінамузыка Прайснера ў выкананні галандскага піяніста [[Ерун ван Вэн|Еруна ван Вэна]]. |<ref>{{cite web|url=https://www.brilliantclassics.com/articles/p/preisner-piano-music/|title=Preisner: Piano Music|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт лэйбла «''Brilliant Classics''»|accessdate=2018-03-31|lang=en}}</ref> |- |align="center"|[[2020 год у гісторыі музыкі|2020]] |''«[[The best of Zbigniew Preisner|Найлепшае са Збігнева Прайснера]]»'' |{{lang-en|«The best of Zbigniew Preisner»}} |Запіс канцэрта, які адбыўся [[14 верасня]] [[2013]] года ў [[Лодзь|Лодзі]]<ref name="Dariusz Pawłowski"/>. | |} == Узнагароды == [[Файл:Promenada Międzyzdroje5.JPG|міні|Манумент на {{нп5|Алея зорак у Мендзыздроях|алеі зорак|pl|Promenada Gwiazd w Międzyzdrojach}} у [[Мендзыздрое|Мендзыздроях]] у гонар Кшыштафа Песевіча, Кшыштафа Кеслёўскага і Збігнева Прайснера.]] === Кінаўзнагароды === Атрымаўшы сусветную вядомасць у пачатку 1990-ых гадоў, Прайснер не раз удастойваўся значных узнагарод за музыку, напісаную для кіно. Так Прайснер тры гады запар быў адзначаны Прэміяй [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] за [[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|найлепшую музыку]] (1991<ref name="lafca1991" />, 1992<ref name="lafca1992" />, 1993<ref name="lafca1993" />), двойчы быў узнагароджаны прэміяй «''[[Сезар]]''» (1995, 1996)<ref name="Cesar, Zbigniew Preisner" />, двойчы намінаваўся на кінапрэмію «''[[Залаты глобус]]''» (1992, 1994)<ref name="Golden Globes, Zbigniew Preisner" />, быў узнагароджаны Сярэбраным мядзведзем на [[Берлінскі кінафестываль|Берлінскім кінафестывалі]]<ref name="Preisner.com, Biography" />. [[22 верасня]] [[2018]] года ў межах 34-га Міжнароднага кінафестывалю ў Хайфе Прайснеру была ўручана ганаровая прэмія за выдатны мастацкі ўклад у сусветнае кіно<ref name="HaifaFilmFestival" />. Паводле інфармацыі сайта «''[[Internet Movie Database]]''» за дасягненні ў галіне музыкі Збігнеў Прайснер быў 16 разоў намініраваны на значныя кінапрэміі і ўзнагароджаны 9 з іх<ref name="IMDb, Awards" />. {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col"|Фільм(ы) !scope="col" style="width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1991-12-14"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1991|14.12.1991]] |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''»<br/>«''[[Гульні ў палях Госпада]]''»<br/>«''[[Еўропа Еўропа]]''» |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{won}} |<ref name="lafca1991" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1991" /> |- |align="center" data-sort-value="1992-12-12"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1992|12.12.1992]] |«''[[Шкода (фільм)|Шкода]]''» |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{won}} |<ref name="lafca1992" /> |- |align="center" data-sort-value="1993-12-11"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1993|11.12.1993]] |«''[[Тры колеры: Сіні]]''»<br/>«''[[Патаемны сад (фільм, 1993)|Патаемны сад]]''»<br/>«''[[Аліўе Аліўе]]''» |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{won}} |<ref name="lafca1993" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Берлінскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1997-02-24"|{{нп5|Берлінскі кінафестываль 1997|13—24.02.1997|en|47th Berlin International Film Festival}} |«''{{нп5|Выспа на Птушынай вуліцы||en|The Island on Bird Street (film)}}''» |Сярэбраны берлінскі мядзведзь за выдатнае персанальнае дасягненне (за музыку да фільма) |{{won}} |<ref name="berlinale">{{cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archiv/jahresarchive/1997/03_preistr_ger_1997/03_Preistraeger_1997.html|title=Prizes & Honours 1997|author=|date=|publisher=«''berlinale.de''»|lang=en|accessdate=2018-01-31|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612163104/https://www.berlinale.de/en/archiv/jahresarchive/1997/03_preistr_ger_1997/03_Preistraeger_1997.html|archivedate=12 чэрвеня 2018|deadurl=yes}}</ref> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Гран-пры бразільскага кіно]] |align="center" data-sort-value="2016-??-??"|2016 |«''{{нп5|Гісторыя вечнасці||en|The History of Eternity}}''» |Найлепшая арыгінальная музыка |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Гуарані (прэмія)|Гуарані]] |align="center" data-sort-value="2016-??-??"|2016 |«''{{нп5|Гісторыя вечнасці||en|The History of Eternity}}''» |Найлепшая музыка |{{won}} |<ref name="Papo de Cinema, 21º Prêmio Guarani" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Джыні (прэмія)|Джыні]] |align="center" data-sort-value="2003-02-13"|{{нп5|Джыні (прэмія, 2003)|13.02.2003|en|23rd Genie Awards}} |«''{{нп5|Між незнаёмцамі||en|Between Strangers}}''» |Найлепшыя дасягненні ў галіне музыкі — Арыгінальная музыка |{{nom}} | |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |align="center" data-sort-value="1992-01-18"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1992)|18.01.1992|en|49th Golden Globe Awards}} |«''[[Гульні ў палях Госпада]]''» |Найлепшая арыгінальная музыка — Драма |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Golden Globes, Zbigniew Preisner" /> |- |align="center" data-sort-value="1994-01-22"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1994)|22.01.1994|en|51st Golden Globe Awards}} |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |Найлепшая арыгінальная музыка — Драма |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінафестываль у Хайфе||en|Haifa International Film Festival}} |align="center" data-sort-value="2018-??-??"|2018 |— |Прэмія за выдатны мастацкі ўклад у сусветнае кіно |{{won}} |<ref name="HaifaFilmFestival">{{cite web|url=https://www.haifaff.co.il/eng/News_%7Cfamp%7C_Updates/4540/Acclaimed_composer_Zbigniew_Preisner_will_be_the_festival%27s_guest_of_honor|title=Acclaimed composer Zbigniew Preisner will be the festival's guest of honor|author=|date=|publisher=«''Haifa International Film Festival''»|lang=en|accessdate=2018-09-30}}{{Недаступная спасылка}}</ref><ref name="ScreenDaily">{{cite web|url=https://www.screendaily.com/news/haifa-film-festival-2018-to-open-with-the-other-story-close-with-first-man/5132408.article|title=Haifa Film Festival 2018 to open with 'The Other Story', close with 'First Man'|author=Ben Dalton.|date=2018-09-07|publisher=«''Screen Daily''»|lang=en|accessdate=2018-09-30}}</ref> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Плацінавая прэмія||en|Platino Awards}} |align="center" data-sort-value="2021-10-03"|{{нп5|Плацінавая прэмія 2021|03.10.2021|en|8th Platino Awards}} |«''{{нп5|Забытыя мы будзем||en|Forgotten We'll Be}}''» |{{нп5|Плацінавая прэмія за найлепшую арыгінальную музыку|Найлепшая арыгінальная музыка|en|Platino Award for Best Original Score}} |{{nom}} | |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |align="center" data-sort-value="1992-02-22"|[[Сезар (прэмія, 1992)|22.02.1992]] |«''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{nom}} |rowspan="5"|<ref name="Cesar, Zbigniew Preisner" /> |- |align="center" data-sort-value="1994-02-26"|[[Сезар (прэмія, 1994)|26.02.1994]] |«''[[Тры колеры: Сіні]]''» |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{nom}} |- |align="center" data-sort-value="1995-02-25"|[[Сезар (прэмія, 1995)|25.02.1995]] |«''[[Тры колеры: Чырвоны]]''» |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="1996-02-03"|[[Сезар (прэмія, 1996)|03.02.1996]] |«''{{нп5|Эліза (фільм)|Эліза|en|Élisa (film)}}''» |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{won}} |- |align="center" data-sort-value="2008-02-22"|[[Сезар (прэмія, 2008)|22.02.2008]] |«''{{нп5|Сакрэт (фільм, 2007)|Сакрэт|en|A Secret}}''» |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Уэльскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="2017-12-09"|09.12.2017 |«''{{нп5|Хлусня, што мы гаворым||en|Lies We Tell}}''» |Найлепшая музыка |{{won}} |<ref name=iffw2017>{{cite web|url=http://www.thefilmfestivalguild.com/iffw2017|title=IFFW 2017|author=|date=|publisher=|lang=en|accessdate=2018-03-03}}</ref> |} === Узнагароды за ўклад у музыку і культуру === Апроч шэрагу значных кінапрэмій Прайснер атрымліваў узнагароды і непасрэдна ў сферы музыкі, а таксама за ўклад у культуру агулам<ref name="FilmPolski.pl, Zbigniew Preisner" />. У [[1992]] годзе Прайснер быў удастоены Прэміі міністра замежных спраў Польшчы за выдатны ўклад у прадстаўленне польскай культуры за мяжой<ref name="Preisner.com, Biography" /><ref name="Tess James" />. У [[1994]] годзе атрымаў Медаль мэра [[Кракаў|Кракава]] за прыжыццёвыя дасягненні<ref name="Preisner.com, Biography" /><ref name="Tess James" />. У [[1995]] годзе Прайснер стаў лаўрэатам польскай музычнай прэміі «''{{нп5|Музычная прэмія «Фрыдэрык»|Фрыдэрык|pl|Nagroda Muzyczna „Fryderyk”}}''» у намінацыі «''{{нп5|Музычная прэмія «Фрыдэрык» — Кампазітар года (класічная музыка)|Кампазітар года (класічная музыка)|pl|Fryderyki – kompozytor roku muzyki poważnej}}''»<ref name="Fryderyk, 1995" />. Рашэннем прэзідэнта [[Польшча|Польшчы]] [[Браніслаў Камароўскі|Браніслава Камароўскага]] ад [[24 красавіка]] [[2012]] года Прайснер быў узнагароджаны Афіцэрскім Крыжам [[Ордэн Адраджэння Польшчы|Ордэна Адраджэння Польшчы]]<ref name="Monitor Polski, 2012, poz. 773" /> «''за выдатны ўклад у пашырэнне і распаўсюджванне польскай і сусветнай культуры, за дасягненні ў творчай і мастацкай працы''»<ref name="Prezydent.pl, 03.05.2012" />. Цырымонія ўганаравання адбылася [[3 мая]] 2012 года<ref name="Prezydent.pl, 03.05.2012" />. У [[2013]] годзе Прайснер удастоіўся Залатога медаля «''{{нп5|Медаль «За заслугі ў культуры — Gloria Artis»|За заслугі ў культуры — Gloria Artis|pl|Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”}}''»<ref name="FilmPolski.pl, Zbigniew Preisner" />. [[5 кастрычніка]] [[2019]] года падчас юбілейнага канцэрту Прайснера прэзідэнт [[Кракаў|Кракава]] {{нп5|Яцэк Майхроўскі||en|Jacek Majchrowski}} ўзнагародзіў яго «''Медалём за заслугі перад горадам Кракавам''»<ref name="Jubileusz Zbigniewa Preisnera" />. === Дыскі — лідары продажу === Ніжэй прыведзены спіс найбольш папулярных у Польшчы альбомаў Збігнева Прайснера, якім «''{{нп5|Саюз вытворцаў аўдыя-відэа||pl|Związek Producentów Audio-Video}}''» прысудзіў статус залатога альбо плацінавага дыскаў: {| class="wikitable" style="font-size: 90%;" |- style="background:#ccc; text-align:center;" !Альбом !Выдавец / Дыстрыб’ютар !Статус !Дата прысуджэння !{{abbr|Сп.|спасылкі|0}} |- |rowspan="2"|''«[[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)|Тры колеры: Сіні]]»'' |rowspan="2"|{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Залаты дыск |[[30 снежня]] [[1996]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 1996" /> |- |Плацінавы дыск |[[30 снежня]] [[1996]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1996" /> |- |''«[[Тры колеры: Чырвоны (саўндтрэк)|Тры колеры: Чырвоны]]»'' |{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Залаты дыск |[[30 снежня]] [[1996]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 1996" /> |- |rowspan="2"|''«[[Preisner’s Music|Музыка Прайснера]]»'' |rowspan="2"|{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Залаты дыск |[[30 снежня]] [[1996]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 1996" /> |- |Плацінавы дыск |[[30 снежня]] [[1996]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1996" /> |- |''«[[Тры колеры: Белы (саўндтрэк)|Тры колеры: Белы]]»'' |{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Залаты дыск |[[22 красавіка]] [[1997]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 1997" /> |- |''«[[Preisner’s Music|Музыка Прайснера]]»'' |{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Плацінавы дыск (2 раз) |[[22 красавіка]] [[1997]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1997" /> |- |rowspan="2"|''«[[Requiem for my friend|Рэквіем па маім сябру]]»'' |rowspan="2"|{{нп5|Warner Music Poland||en|Warner Music Poland}} |Залаты дыск |[[14 кастрычніка]] [[1998]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 1998" /> |- |Плацінавы дыск |[[4 лістапада]] [[1998]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1998" /> |- |''«[[Тры колеры: Сіні (саўндтрэк)|Тры колеры: Сіні]]»'' |{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Плацінавы дыск (2 раз) |[[28 красавіка]] [[1999]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1999" /> |- |''«[[10 Easy Pieces for Piano|10 простых п’ес для фартэпіяна]]»'' |{{нп5|EMI Music Poland|Pomaton EMI|en|EMI Music Poland}} |Залаты дыск |[[20 верасня]] [[2000]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 2000" /> |- |''«[[Silence, Night & Dreams|Ціша, ноч і мроі]]»'' |[[EMI|EMI Music]] |Залаты дыск |[[16 студзеня]] [[2008]] |<ref name="ZPAV, Złote płyty 2008" /> |- |rowspan="2"|''«[[Preisner’s Voices|Галасы Прайснера]]»'' |rowspan="2"|[[Sony Music Entertainment|Sony Music]] |Плацінавы дыск (2 раз) |[[16 сакавіка]] [[2011]] |rowspan="2"|<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 2011" /> |- |Плацінавы дыск (3 раз) |[[7 снежня]] [[2011]] |- |''«[[W poszukiwaniu dróg. Nowe i stare kolędy|У пошуку шляхоў. Новыя і старыя калядкі]]»'' |Preisner Production / {{нп5|Universal Music Polska|Universal Music PL|en|Universal Music Polska}} |Плацінавы дыск |[[13 студзеня]] [[2016]] |<ref name="ZPAV, Platynowe płyty 2016" /> |} == Зноскі == {{Reflist|3|refs= <ref name="10 Easy Pieces for Piano, Richard Williams">Буклет дыска «''10 Easy Pieces for Piano''», Richard Williams, 2000.</ref> <ref name="AllMusic, The History of Eternity">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/the-history-of-eternity-original-soundtrack-mw0003271758|title=The History Of Eternity [Original Soundtrack] – Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2019-04-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Apple Music, Psalm">{{cite web|url=https://music.apple.com/us/album/preisner-psalm-single/1473833454|title=Preisner: Psalm - Single by Warsaw Philharmonic & Adam Klocek|author=|date=|publisher=Сайт «''Apple Music''»|lang=en|accessdate=2020-08-04|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Broxton, Southall">{{cite web|url=http://web.archive.org/web/20081020230549/http://www.moviemusicuk.us/preisint.htm|title=Zbigniew Preisner – In Concert: Requiem For My Friend|author=Jonathan Broxton, James Southall.|date=|publisher=|lang=en|accessdate=2019-04-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20081020230549/http://www.moviemusicuk.us/preisint.htm|archivedate=20 кастрычніка 2008|deadurl=no}}</ref> <ref name="Caldera Records: Lost and Love">{{cite web|url=http://caldera-records.com/portfolio/lost-and-love/|title=Lost and Love|author=|date=|publisher=Сайт лэйбла «''Caldera Records''»|lang=en|accessdate=2019-09-18|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Cesar, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/personnes/zbigniew-preisner/|title=Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2022-03-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Criterion">Інтэрв’ю з кампазітарам Збігневам Прайснерам. «''Double Life of Veronique''», Criterion Collection DVD, 2006. Выток: http://cinema-translations.blogspot.com.by/2011/06/zbigniew-preisner-working-with.html {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170811060710/http://cinema-translations.blogspot.com.by/2011/06/zbigniew-preisner-working-with.html |date=11 жніўня 2017 }}</ref> <ref name="Culture.pl">{{cite web|url=https://culture.pl/en/artist/zbigniew-preisner|title=Zbigniew Preisner|author=Małgorata Kosińska.|date=October 2006, upd. December 2019|publisher=Сайт «''Culture.pl''»|lang=en|accessdate=2020-09-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, 10 Łatwych Utworów Na Fortepian">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Leszek-Mo%C5%BCd%C5%BCer-10-%C5%81atwych-Utwor%C3%B3w-Na-Fortepian/master/838149|title=Zbigniew Preisner – Leszek Możdżer – 10 Łatwych Utworów Na Fortepian|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, 2016 Dokąd?">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Ewa-Lipska-Zbigniew-Preisner-2016-Dok%C4%85d/master/1150405|title=Ewa Lipska, Zbigniew Preisner – 2016 Dokąd?|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, 2046">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Various-2046-Original-Soundtrack-From-Wong-Kar-Wais-Film/release/1528716|title=Various – 2046 (Original Soundtrack From Wong Kar Wai's Film)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Aberdeen">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Aberdeen-Original-Film-Soundtrack/master/1112463|title=Zbigniew Preisner – Aberdeen – Original Film Soundtrack|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Aglaja">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Aglaja-Original-Soundtrack/release/5536752|title=Zbigniew Preisner – Aglaja – Original Soundtrack|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Anonyma">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Anonyma-Eine-Frau-In-Berlin/release/9844547|title=Zbigniew Preisner – Anonyma – Eine Frau In Berlin|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, At Play In The Fields Of The Lord">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-At-Play-In-The-Fields-Of-The-Lord-Original-Soundtrack/release/4538276|title=Zbigniew Preisner – At Play In The Fields Of The Lord (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Between Strangers">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Between-Strangers-Original-Film-Soundtrack/release/8665493|title=Zbigniew Preisner – Between Strangers (Original Film Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Damage">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Fatale/master/784921|title=Zbigniew Preisner – Damage (Original Motion Picture Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Diaries Of Hope">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Featuring-Lisa-Gerrard-And-Archie-Buchanan-Diaries-Of-Hope/master/858311|title=Zbigniew Preisner Featuring Lisa Gerrard And Archie Buchanan – Diaries Of Hope|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Effroyables Jardins">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Effroyables-Jardins-Musique-Originale-Du-Film/release/6419525|title=Zbigniew Preisner – Effroyables Jardins - Musique Originale Du Film|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, FairyTale: A True Story">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Fairytale-A-True-Story-Music-From-The-Motion-Picture/master/724782|title=Zbigniew Preisner – FairyTale: A True Story (Music From The Motion Picture)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Feast Of July">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Feast-Of-July/release/6727285|title=Zbigniew Preisner – Feast Of July|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Głosy">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-G%C5%82osy/release/1726758|title=Zbigniew Preisner – Głosy|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, It's All About Love">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Its-All-About-Love/release/5664979|title=Zbigniew Preisner – It's All About Love|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Kieślowski">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Kie%C5%9Blowski/master/606901|title=Zbigniew Preisner – Kieślowski|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, La Double Vie De Véronique">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-La-Double-Vie-De-V%C3%A9ronique-The-Double-Life-Of-Veronika/master/98701|title=Zbigniew Preisner – La Double Vie De Véronique – The Double Life Of Veronika|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Lament">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Featuring-Lisa-Gerrard-Lament/release/5067860|title=Zbigniew Preisner Featuring Lisa Gerrard – Lament|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-07-03|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, La Reina De Espana">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-La-Reina-De-Espana/release/10472691|title=Zbigniew Preisner – La Reina De Espana|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Man Of God">{{cite web|url=https://www.discogs.com/release/20354218-Zbigniew-Preisner-Man-Of-God-|title=Zbigniew Preisner – Man Of God|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2022-03-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Melodies Of My Youth">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Lisa-Gerrard-Dominik-Wania-Melodies-Of-My-Youth/master/1637792|title=Zbigniew Preisner, Lisa Gerrard, Dominik Wania – Melodies Of My Youth|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Moje Kolędy Na Koniec Wieku">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Preisner-Moje-Kol%C4%99dy-Na-Koniec-Wieku/release/4946255|title=Preisner – Moje Kolędy Na Koniec Wieku|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Mouvements Du Désir">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Bande-Originale-Du-Film-Mouvements-Du-D%C3%A9sir/release/2196791|title=Zbigniew Preisner – Bande Originale Du Film 'Mouvements Du Désir'|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Olivier Olivier / Europa Europa">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Olivier-Olivier-Europa-Europa-2-Original-Soundtrack-Recordings/master/1271982|title=Zbigniew Preisner – Olivier Olivier / Europa Europa (2 Original Soundtrack Recordings)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Preisner's Music">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Preisners-Music/master/625962|title=Zbigniew Preisner – Preisner's Music|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Preisner's Voices">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Preisners-Voices/release/3507523|title=Zbigniew Preisner – Preisner's Voices|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Quartet In 4 Movements">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Quartet-In-4-Movements-Original-Motion-Picture-Soundtrack/master/670535|title=Zbigniew Preisner – Quartet In 4 Movements (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Rattle That Lock">{{cite web|url=https://www.discogs.com/David-Gilmour-Rattle-That-Lock/release/7252492|title=David Gilmour – Rattle That Lock|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Requiem For My Friend">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Preisner-Requiem-For-My-Friend/master/349111|title=Preisner – Requiem For My Friend|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Silence, Night & Dreams">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Teresa-Salgueiro-Silence-Night-Dreams/master/872808|title=Zbigniew Preisner & Teresa Salgueiro – Silence, Night & Dreams|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, The Beautiful Country">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Its-All-About-Love/release/5664979|title=Zbigniew Preisner – The Beautiful Country (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, The Decalogue">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-The-Decalogue/master/335815|title=Zbigniew Preisner – The Decalogue|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, The Four Colors Of Łódź">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-The-Four-Colors-Of-%C5%81%C3%B3d%C5%BA/release/10019200|title=Zbigniew Preisner – The Four Colors Of Łódź|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, The Last September">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-The-Last-September-Original-Film-Soundtrack/master/376677|title=Zbigniew Preisner – The Last September - Original Film Soundtrack|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, The Secret Garden">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-The-Secret-Garden-Original-Motion-Picture-Soundtrack/master/837035|title=Zbigniew Preisner – The Secret Garden (Original Motion Picture Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Trois Couleurs: Blanc">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Blanc-Bande-Originale-Du-Film/master/290016|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Blanc (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Trois Couleurs: Bleu">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Bleu-Bande-Originale-Du-Film/master/333097|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Bleu (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Trois Couleurs: Red">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Rouge-Bande-Originale-Du-Film/master/243138|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Red (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Twilight">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Dominik-Wania-Zbigniew-Preisner-Twilight/release/13490930|title=Dominik Wania, Zbigniew Preisner – Twilight|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Un Secret / Menachem & Fred">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Un-Secret-Menachem-Fred-Original-Soundtrack/release/6483119|title=Zbigniew Preisner – Un Secret / Menachem & Fred (Original Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Valley Of Shadows">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Valley-Of-Shadows/release/12969739|title=Zbigniew Preisner – Valley Of Shadows|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, Weiser">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Weiser-Original-Film-Soundtrack/release/5492767|title=Zbigniew Preisner – Weiser – Original Film Soundtrack|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, When A Man Loves A Woman">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Music-From-The-Original-Motion-Picture-Soundtrack-When-A-Man-Loves-A-Woman/master/480157|title=Zbigniew Preisner – Music From The Original Motion Picture Soundtrack "When A Man Loves A Woman"|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Discogs, W Poszukiwaniu Dróg: Nowe I Stare Kolędy">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-W-Poszukiwaniu-Dr%C3%B3g-Nowe-I-Stare-Kol%C4%99dy/master/1106079|title=Zbigniew Preisner – W Poszukiwaniu Dróg: Nowe I Stare Kolędy|author=|date=|publisher=Сайт «[[Discogs]]»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Edoardo Ponti">{{cite web|url=http://www.musicolog.com/preisner_interview.asp|title=Edoardo Ponti's interview with Zbigniew Preisner|author=Edoardo Ponti.|date=|publisher=Сайт «''Musicolog.com''»|lang=en|accessdate=2018-01-31|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Essay about Zbigniew Preisner">{{cite web|url=http://cinema-translations.blogspot.com/2007/06/essay-about-zbigniew-preisner.html|title=Збигнев Прейснер, эссе / an Essay about Zbigniew Preisner|author=|date=2007-06-22|publisher=Блог Елены Кузьминой «''Кино-переводы: статьи, интервью''»|lang=ru|accessdate=2019-05-03|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Fandor, Edward Dunn">{{cite web|url=https://www.fandor.com/posts/zbigniew-preisner-reflects-on-music-for-films-and-for-kieslowski-films|title=Zbigniew Preisner Reflects on Music for Films, and for Kieślowski Films|author=Edward Dunn.|date=2016-09-02|publisher=«''Fandor''»|lang=en|accessdate=2018-12-31|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="FilmPolski.pl, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=113428|title=Zbigniew Preisner|publisher=FilmPolski.pl|lang=pl|accessdate=2019-04-29|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Filmweb.pl, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=https://www.filmweb.pl/person/Zbigniew.Preisner|title=Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=«''Filmweb.pl''»|lang=pl|accessdate=2019-04-23|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Fryderyk, 1995">{{cite web|url=http://www.zpav.pl/fryderyk/nominowani/index.php?year=1995|title=Nagroda muzyczna — Fryderyk: Nominowani i laureaci 1995|author=|date=|publisher=Związek Producentów Audio Video|lang=pl|accessdate=2019-04-29|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="gazetawroclawska.pl, kara śmierci">{{cite web|url=https://gazetawroclawska.pl/dlaczego-w-polsce-nie-ma-kary-smierci/ar/3334187|title=Dlaczego w Polsce nie ma kary śmierci?|author=Katarzyna Kaczorowska, Hanna Wieczorek.|date=2014-02-15|publisher=gazetawroclawska.pl|lang=pl|accessdate=2019-05-29|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Golden Globes, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/person/zbigniew-preisner|title=Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2022-03-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Guardian, Will Hodgkinson">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/music/2004/nov/12/1|title=The man who says no to Hollywood|author=Will Hodgkinson.|date=2004-11-12|publisher=Сайт «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2018-12-31|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0006237/awards|title=Zbigniew Preisner — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Independent, Nick Kimberley">{{cite web|url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/film-requiem-for-my-friend-the-director-1081349.html|title=Film: Requiem for my friend the director|author=Nick Kimberley.|date=1999-03-18|publisher=Сайт «''[[Independent]]''»|lang=en|accessdate=2019-08-16|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Jubileusz Zbigniewa Preisnera">{{cite web|url=https://kultura.onet.pl/muzyka/wiadomosci/jubileusz-zbigniewa-preisnera-trzy-godziny-w-lepszym-swiecie-zdjecia-relacja/h3bb098|title=Jubileusz Zbigniewa Preisnera: trzy godziny w lepszym świecie [ZDJĘCIA, RELACJA]|author=Paweł Gzyl.|date=2019-10-06|publisher=Сайт «''kultura.onet.pl''»|lang=pl|accessdate=2019-10-09|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="lafca1991">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1991.php|title=17th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2018-06-05|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="lafca1992">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1992.php|title=18th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2018-02-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="lafca1993">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1993.php|title=19th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2018-02-10|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1991">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1991-12-16-ca-556-story.html|title=‘Bugsy’ Top Film for L.A. Critics : Movies: The film takes 3 awards, including best director; Nick Nolte, Mercedes Ruehl earn top acting honors|author=David J. Fox.|date=1991-12-16|publisher=Сайт «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2022-01-07|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Monitor Polski, 2012, poz. 773">{{cite web|url=http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20120000773|title=Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 kwietnia 2012 r. o nadaniu orderów|author=|date=|publisher=Internetowy System Aktów Prawnych|lang=pl|accessdate=2019-04-29|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Music Sales Classical, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=http://www.musicsalesclassical.com/composer/short-bio/zbigniew-preisner|title=Zbigniew Preisner — Short Biography|author=|date=|publisher=Сайт «''Music Sales Classical''»|lang=en|accessdate=2019-08-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190819111656/http://www.musicsalesclassical.com/composer/short-bio/zbigniew-preisner|archivedate=19 жніўня 2019|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Musicolog, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=http://www.musicolog.com/preisner.asp|title=Zbigniew Preisner|author=|date=|website=Сайт «''Musicolog.com''»|lang=en|accessdate=2022-07-24|archiveurl=|archivedate=|deadurl=no}}</ref> <ref name="OLiS, 04.04.2011 — 10.04.2011">{{cite web|url=http://olis.onyx.pl/listy/index.asp?idlisty=662|title=Oficjalna lista sprzedaży: sprzedaż w okresie 04.04.2011 — 10.04.2011|author=|date=2011-04-18|publisher=Oficjalna lista sprzedaży|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="OLiS, Requiem dla mojego przyjaciela">{{cite web|url=http://olis.onyx.pl/plyty/index.asp?idplyty=2979|title=Zbigniew Preisner — Requiem dla mojego przyjaciela|author=|date=|publisher=Oficjalna lista sprzedaży|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Papo de Cinema, 21º Prêmio Guarani">{{cite web|url=https://www.papodecinema.com.br/guarani/21-premio-guarani-premiados-de-2015/|title=21º Prêmio Guarani :: Premiados de 2015|author=|date=|publisher=Сайт «''Papo de Cinema''»|lang=pt|accessdate=2020-04-13|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Patrick Abrahamson, Kieslowski's Many Colours">{{артыкул|аўтар=Patrick Abrahamson.|загаловак=Kieslowski's Many Colours|арыгінал=|спасылка=http://www.musicolog.com/kieslowski_manycolours.asp|аўтар выдання=|выданне=Oxford University Student newspaper|тып=|месца=|выдавецтва=|год=June 2, 1995|выпуск=|volume=|нумар=|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Preisner.com, Aberdeen">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=116|title=Soundtracks: Aberdeen|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314081641/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=116|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Aglaja">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=147|title=Soundtracks: Aglaja|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314063902/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=147|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Anonyma">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=110|title=Soundtracks: Anonyma|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314070120/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=110|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Between Strangers">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=114|title=Soundtracks: Between Strangers|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314073327/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=114|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Biography">{{cite web|url=https://preisner.com/biography|title=Biography|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|lang=en|accessdate=2020-09-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Preisner.com, Damage">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=124|title=Soundtracks: Damage|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314065819/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=124|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Dekalog">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=127|title=Soundtracks: Dekalog|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314080627/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=127|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Effroyable jardins">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=113|title=Soundtracks: Effroyable jardins|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314070140/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=113|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Elisa">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=120|title=Soundtracks: Elisa|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314080725/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=120|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Fairytale: A True Story">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=118|title=Soundtracks: Fairytale: A True Story|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314063426/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=118|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Feast Of July">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=119|title=Soundtracks: Feast Of July|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314073139/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=119|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, It's All About Love">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=112|title=Soundtracks: It's All About Love|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314070356/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=112|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, La Double Vie de Veronique">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=126|title=Soundtracks: La Double Vie de Veronique|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314070145/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=126|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Moje Koledy">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=112#112|title=Albums: Moje Koledy|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|lang=en|accessdate=2018-12-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314065114/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=112#112|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Olivier Olivier, Europa Europa">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=125|title=Soundtracks: Olivier Olivier / Europa Europa|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314074317/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=125|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Quartet In 4 Movements">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=121|title=Soundtracks: Quartet In 4 Movements|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314063308/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=121|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Queen Of Spain">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=158|title=Soundtracks: Queen Of Spain|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314081204/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=158|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Requiem for my friend">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=106#106|title=Albums: Requiem for my friend|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|lang=en|accessdate=2019-07-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190917092150/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?albumid=106#106|archivedate=17 верасня 2019|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, The Beautiful Country">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=111|title=Soundtracks: The Beautiful Country|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314072530/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=111|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, The Last September">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=117|title=Soundtracks: The Last September|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314074202/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=117|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, The Secret Garden">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=123|title=Soundtracks: The Secret Garden|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314074812/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=123|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Three Colours Blue">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=128|title=Soundtracks: Three Colours Blue|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314065648/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=128|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Three Colours Red">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=130|title=Soundtracks: Three Colours Red|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314064257/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=130|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Three Colours White">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=129|title=Soundtracks: Three Colours White|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-06|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314080651/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=129|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Twilight">{{cite web|url=http://www.preisner.com/news.asp?id=198|title=Twilight – New Album for Solo Piano|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|lang=en|accessdate=2019-04-03|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Preisner.com, Un Secret, Menachem & Fred">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=148|title=Soundtracks: Un Secret / Menachem & Fred|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314072338/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=148|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, Weiser">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=115|title=Soundtracks: Weiser|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314073448/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=115|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Preisner.com, When A Man Loves A Woman">{{cite web|url=http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=122|title=Soundtracks: When A Man Loves A Woman|author=|date=|publisher=Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера|accessdate=2018-02-08|lang=en|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180314074807/http://www.preisner.com/soundtracksalbum.asp?id=122|archivedate=14 сакавіка 2018|deadurl=yes}}</ref> <ref name="Prezydent.pl, 03.05.2012">{{cite web|url=https://www.prezydent.pl/archiwum-bronislawa-komorowskiego/aktualnosci/ordery-i-odznaczenia/art,1087,odznaczenia-z-okazji-swieta-3-maja.html|title=Odznaczenia z okazji Święta 3 Maja|author=|date=2012-05-03|publisher=Сайт «''Prezydent.pl''»|lang=pl|accessdate=2019-04-29|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Rate Your Music, Mor visste ingenting">{{cite web|url=https://rateyourmusic.com/release/ep/zbigniew-preisner/mor-visste-ingenting/|title=Mor visste ingenting|author=|date=|publisher=Сайт «''Rate Your Music''»|lang=en|accessdate=2020-09-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Tess James">{{артыкул|аўтар=Tess James.|загаловак=Review of Zbigniew Preisner, Requiem for my Friend|арыгінал=|спасылка=http://www.mtosmt.org/issues/mto.99.5.4/mto.99.5.4.james.pdf|аўтар выдання=Society for Music Theory|выданне=Music Theory Online.|тып=|месца=|выдавецтва=|год=September 1999|выпуск=|volume=5|нумар=4|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Village Voice">{{cite web|url=https://www.villagevoice.com/2016/09/01/zbigniew-preisner-discusses-his-longtime-collaboration-with-krzysztof-kieslowski/|title=Zbigniew Preisner Discusses His Longtime Collaboration With Krzysztof Kieslowski|author=Bilge Ebiri.|date=2016-09-01|publisher=Сайт «''Village Voice''»|lang=en|accessdate=2019-04-17|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Warner Classics & Erato, Zbigniew Preisner">{{cite web|url=https://www.warnerclassics.com/fr/artist/zbigniew-preisner|title=Zbigniew Preisner|author=|date=|publisher=Сайт «''Warner Classics & Erato''»|lang=|accessdate=2019-08-15|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Wise Music Classical">{{cite web|url=https://www.wisemusicclassical.com/news/2810/Preisners-Diaries-of-Hope/|title=Preisner’s Diaries of Hope|author=|date=2013-10-09|publisher=Сайт «''Wise Music Classical''»|lang=en|accessdate=2020-09-12|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="Wprost">{{cite web|url=https://www.wprost.pl/tygodnik/6143/kompozytor-multimedialny.html|title=Kompozytor multimedialny|author=Wiesław Kot.|date=1998-09-27|publisher=Сайт часопіса «''{{нп5|Wprost||pl|Wprost}}''»|lang=pl|accessdate=2022-04-27|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107194350/https://www.wprost.pl/tygodnik/6143/kompozytor-multimedialny.html|archivedate=2019-01-07}}</ref> <ref name="ZPAV, Złote płyty 1996">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/zloteplyty/cd/archiwum.php?year=1996|title=Złote płyty CD — Archiwum — przyznane w 1996 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Złote płyty 1997">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/zloteplyty/cd/archiwum.php?year=1997|title=Złote płyty CD — Archiwum — przyznane w 1997 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Złote płyty 1998">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/zloteplyty/cd/archiwum.php?year=1998|title=Złote płyty CD — Archiwum — przyznane w 1998 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Złote płyty 2000">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/zloteplyty/cd/archiwum.php?year=2000|title=Złote płyty CD — Archiwum — przyznane w 2000 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Złote płyty 2008">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/zloteplyty/cd/archiwum.php?year=2008|title=Złote płyty CD — Archiwum — przyznane w 2008 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1996">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=1996|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 1996 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1997">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=1996|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 1997 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1998">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=1998|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 1998 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 1999">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=1999|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 1999 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 2011">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=2011|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 2011 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> <ref name="ZPAV, Platynowe płyty 2016">{{cite web|url=http://bestsellery.zpav.pl/wyroznienia/platynoweplyty/cd/archiwum.php?year=2016|title=Platynowe płyty CD — Archiwum — przyznane w 2016 roku|author=|date=|publisher=Сайт «Związek Producentów Audio-Video»|lang=pl|accessdate=2019-08-19|archiveurl=|archivedate=|deadurl=}}</ref> }} == Літаратура == === Кнігі === * {{кніга|аўтар=[[Кшыштаф Кеслёўскі|Krzysztof Kieślowski]], Danusia Stok.|частка=|загаловак=Kieślowski on Kieślowski|арыгінал=|спасылка=|адказны=Edited by Danusia Stok|выданне=|месца=London|выдавецтва=Faber and Faber|год=1993|том=|pages=|allpages=xxiii, 268|серыя=|isbn=0-571-16733-0|тыраж=|ref=Kieślowski on Kieślowski}} * {{кніга|аўтар=Mark Russell, James Young.|частка=|загаловак=Film Music: Screencraft|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Woburn, MA: Focal Press|год=2000|pages=|allpages=|серыя=|isbn=|тыраж=|ref=Film Music: Screencraft}} * {{кніга|аўтар=Glenn Povey.|частка=|загаловак=Echoes: The Complete History of Pink Floyd|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=lZFZAAAAYAAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Chicago Review Press|год=2010|том=|pages=|allpages=368|серыя=An a cappella book|isbn=978-1-56976-313-1|тыраж=|ref=Echoes: The Complete History of Pink Floyd}} * {{кніга|аўтар=Nicholas W. Reyland.|частка=|загаловак=Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy: Blue, White, Red: A Film Score Guide|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=TfXWAAAAQBAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Scarecrow Press|год=2011|pages=|allpages=482|серыя=|isbn=978-0-810-88365-9|тыраж=|ref=Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy}} * {{кніга|аўтар=Lindsay Coleman, Joakim Tillman.|частка=|загаловак=Contemporary Film Music: Investigating Cinema Narratives and Composition|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=sAImDwAAQBAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Palgrave Macmillan UK|год=2017|pages=|allpages=XVI, 272|серыя=|isbn=978-1-137-57374-2|тыраж=|ref=Contemporary Film Music}} * {{кніга|аўтар=Robert Ignatius Letellier.|частка=|загаловак=The Bible in Music|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Cambridge Scholars Publishing|год=2017|pages=|allpages=579|серыя=|isbn=978-1-443-86848-8|тыраж=|ref=The Bible in Music}} === Артыкулы === * {{артыкул|аўтар=Tess James.|загаловак=Review of Zbigniew Preisner, Requiem for my Friend|арыгінал=|спасылка=http://www.mtosmt.org/issues/mto.99.5.4/mto.99.5.4.james.pdf|аўтар выдання=Society for Music Theory.|выданне=Music Theory Online|тып=|месца=|выдавецтва=|год=September 1999|выпуск=|volume=5|нумар=4|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}} * {{артыкул|аўтар={{нп5|Веслаў Кот|Wiesław Kot|pl|Wiesław Kot}}.|загаловак=Kompozytor multimedialny|арыгінал=|спасылка=https://www.wprost.pl/tygodnik/6143/kompozytor-multimedialny.html|аўтар выдання=|выданне={{нп5|Wprost||pl|Wprost}}|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1998|выпуск=|volume=|нумар=39 (826)|старонкі=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=pl|ref=|archiveurl=|archivedate=}} == Спасылкі == * [http://www.preisner.com/ Афіцыйны сайт Збігнева Прайснера] * {{IMDb name|id=0006237|name=Збігнеў Прайснер}} * {{YouTube user|user/preisnerproductions|Збігнева Прайснера}} * {{Facebook|pages/Zbigniew-Preisner/219716348081|Збігнеў Прайснер}} {{^}} {{Выдатны артыкул|Асоба|Музыка|Кінематограф}} {{Артыкул года|2018}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Збігнеў Прайснер}} {{Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую музыку}} {{Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку}} {{DEFAULTSORT:Прайснер Збігнеў}} [[Катэгорыя:Кампазітары Польшчы]] [[Катэгорыя:Кампазітары XX стагоддзя]] [[Катэгорыя:Кампазітары XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Акадэмічныя музыканты Польшчы]] [[Катэгорыя:Кінакампазітары Польшчы]] [[Катэгорыя:Кампазітары — аўтары рэквіемаў]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Сезар» за найлепшую музыку]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Сярэбраны мядзведзь»]] [[Катэгорыя:Збігнеў Прайснер| ]] 9hgi19mdqj1uvcvpwwg3yrrrnmw6l9k 0 549148 4164419 4161777 2022-07-24T21:48:58Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Вынік спаборніцтваў на Алімпіядзе |спаборніцтвы = Жаночая спрынтарская гонка па біятлоне |гульні = 2018 Зіма |выява = [[Image:Biathlon pictogram.svg|80px]] |месца правядзення = [[Альпензія (лыжна-біятлонны цэнтр)|Лыжна-біятлонны цэнтр «Альпензія»]] |даты = 10 лютага 2018 |удзельнікаў = 87 |краін = 27 |золата = [[Лаура Дальмаер]] |золата НАК = GER |срэбра = [[Мартэ Олсбю]] |срэбра НАК = NOR |бронза = [[Вераніка Віткава]] |бронза НАК = SVK |prev = [[Біятлон на зімовых Алімпійскіх гульнях 2014 — спрынт (жанчыны)|2014]] |next = [[Біятлон на зімовых Алімпійскіх гульнях 2022 — спрынт (жанчыны)|2022]] }} {{Біятлон на зімовых Алімпійскіх гульнях 2018}} Спрынтарская гонка на 7,5 км у [[біятлон]]е сярод жанчын на [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2018|зімовых Алімпійскіх гульнях 2018 г.]] прайшла [[10 лютага]]. У спаборніцтвах прынялі ўдзел 87 спартсменак з 27 краін. Месцам правядзення гонкі стаў [[Альпензія (лыжна-біятлонны цэнтр)|Лыжна-біятлонны цэнтр «Альпензія»]]. Спаборніцтвы пачаліся ў 20:15 па мясцовым часе ([[UTC+9]]). {| class="wikitable" border="1" cellspacing="4" style="font-size:95%; text-align:center; border:grey solid 1px; border-collapse:collapse;" width="30%" |- style="background-color:#369; color:white;" |style="background-color:#4180be; colspan="7"|'''Медалісты''' |- |colspan="7"|[[File:PyeongChang 2018 Winter Olympics.svg|60px]] |- style="background-color:#4180be; color:white;" | width="5%" bgcolor=gold|[[File:Gold medal olympic.svg|20px]] | width="5%" bgcolor=silver|[[File:Silver medal olympic.svg|20px]] | width="5%" bgcolor=cc9966|[[File:Bronze medal olympic.svg|20px]] |- style="background-color:#8CB2D8; color:white;" |- |[[File:Laura Dahlmeier 2016 crop.jpg|100px]] |[[File:Marte Olsbu 2016.jpg|100px]] |[[File:Biathlon World Cup 2015 Nové Město – women sprint 3 crop.jpg|100px]] |- |[[Лаура Дальмаер]] |[[Мартэ Олсбю]] |[[Вераніка Віткава]] |- | {{FlagIOC|GER|зімовых|2018}} | {{FlagIOC|NOR|зімовых|2018}} | {{FlagIOC|SVK|зімовых|2018}} |} == Вынік<ref>[https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210235144/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210235144/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210235144/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210235144/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210235144/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180210134511/https://www.pyeongchang2018.com/en/game-time/results/OWG2018/resOWG2018/pdf/OWG2018/BTH/OWG2018_BTH_C73B_BTHW7.5KMSP-----------FNL-000100--.pdf |date=10 лютага 2018 }} Results {{ref-en}}]</ref> == {| class="wikitable sortable" style="text-align:center" ! Месца !! Нумар !! Імя !! Дзяржава !! Час !! Штраф (P+S) !! Час адставання |- | {{1}} || 23 || align=left|[[Лаура Дальмаер]] || align=left| {{flagIOC|GER|зімовых|2018}} ||21:06.2|| 0 (0+0) ||{{sort|+0:00.0|–}} |- | {{2}} || 11 || align=left|[[Мартэ Олсбю]] || align=left| {{flagIOC|NOR|зімовых|2018}} ||21:30.4|| 1 (1+0) ||{{sort|+0:24.2|+24.2}} |- | {{3}} || 12 || align=left|[[Вераніка Віткава]] || align=left| {{flagIOC|CZE|зімовых|2018}} ||21:32.0|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:25.8|+25.8}} |- | {{sort|04|4}} || 28 || align=left|{{нп3|Мары Дарэн-Абер|Мары Дарэн-Абер|en|Marie Dorin Habert}} || align=left| {{flagIOC|FRA|зімовых|2018}} ||21:39.3|| 1 (1+0) ||{{sort|+0:33.1|+33.1}} |- | {{sort|05|5}} || 39 || align=left|{{нп3|Ванэса Хінц|Ванэса Хінц|en|Vanessa Hinz}} || align=left| {{flagIOC|GER|зімовых|2018}} ||21:46.5|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:40.3|+40.3}} |- | {{sort|05|6}} || 48 || align=left|{{нп3|Ліза Вітоцы|Ліза Вітоцы|en|Lisa Vittozzi}} || align=left| {{flagIOC|ITA|зімовых|2018}} ||21:46.7|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:40.5|+40.5}} |- | {{sort|07|7}} || 2 || align=left|{{нп3|Хана Эберг|Хана Эберг|en|Hanna Öberg}} || align=left| {{flagIOC|SWE|зімовых|2018}} ||21:47.0|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:40.8|+40.8}} |- | {{sort|08|8}} || 87 || align=left|{{нп3|Ірэн Кадуріш|Ірэн Кадуріш|en|Irene Cadurisch}} || align=left| {{flagIOC|SUI|зімовых|2018}} ||21:51.7|| 1 (1+0) ||{{sort|+0:45.5|+45.5}} |- | {{sort|09|9}} || 15 || align=left|[[Дар’я Домрачава]] || align=left| {{flagIOC|BLR|зімовых|2018}} ||21:52.4|| 2 (1+1) ||{{sort|+0:46.2|+46.2}} |- | 10 || 35 || align=left|{{нп3|Жусцін Брэзаз|Жусцін Брэзаз|en|Justine Braisaz}} || align=left| {{flagIOC|FRA|зімовых|2018}} ||21:54.1|| 2 (1+1) ||{{sort|+0:47.9|+47.9}} |- | 11 || 55 || align=left|{{нп3|Паўліна Фіялкава|Паўліна Фіялкава|en|Paulína Fialková}} || align=left| {{flagIOC|SVK|зімовых|2018}} ||21:56.8|| 1 (1+0) ||{{sort|+0:50.6|+50.6}} |- | 12 || 14 || align=left|{{нп3|Францыска Хільдэбранд|Францыска Хільдэбранд|en|Franziska Hildebrand}} || align=left| {{flagIOC|GER|зімовых|2018}} ||21:59.9|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:53.7|+53.7}} |- | 13 || 25 || align=left|[[Анастасія Уладзіміраўна Кузьміна|Анастасія Кузьміна]] || align=left| {{flagIOC|SVK|зімовых|2018}} ||22:00.1|| 3 (2+1) ||{{sort|+0:53.9|+53.9}} |- | 14 || 33 || align=left|[[Віта Аляксандраўна Семярэнка|Віта Семярэнка]]|| align=left| {{flagIOC|UKR|зімовых|2018}} ||22:00.7|| 1 (0+1) ||{{sort|+0:54.5|+54.5}} |- | 15 || 71 || align=left|{{нп3|Маркета Давідава|Маркета Давідава|en|Markéta Davidová}} || align=left| {{flagIOC|CZE|зімовых|2018}} ||22:03.3|| 1 (1+0) ||{{sort|+0:57.1|+57.1}} |- | 16 || 52 || align=left|{{нп3|Анаіс Шэвалье|Анаіс Шэвалье|en|Anaïs Chevalier}} || align=left| {{flagIOC|FRA|зімовых|2018}} ||22:15.6|| 2 (1+1) ||+1:09.4 |- | 17 || 5 || align=left|[[Ірына Валер’еўна Крыўко|Ірына Крыўко]] || align=left| {{flagIOC|BLR|зімовых|2018}} ||22:17.4|| 1 (0+1) ||+1:11.2 |- | 18 || 57 || align=left|[[Даратэя Вірэр]] || align=left| {{flagIOC|ITA|зімовых|2018}} ||22:20.3|| 2 (0+2) ||+1:14.1 |- | 19 || 8 || align=left|{{нп3|Анаіс Бескон|Анаіс Бескон|en|Anaïs Bescond}} || align=left| {{flagIOC|FRA|зімовых|2018}} ||22:20.8|| 2 (0+2) ||+1:14.6 |- | 20 || 17 || align=left|{{нп3|Таццяна Сяргееўна Акімава|Таццяна Акімава|ru|Акимова, Татьяна Сергеевна}} || align=left| {{flagIOC|OAR|зімовых|2018}} ||22:24.2|| 0 (0+0) ||+1:18.0 |- | 21 || 3 || align=left|{{нп3|Дэніх Херман|Анаіс Бескон|en|Denise Herrmann}} || align=left| {{flagIOC|GER|зімовых|2018}} ||22:25.8|| 2 (0+2) ||+1:19.6 |- | 22 || 13 || align=left|{{нп3|Ёхана Таліхярм|Ёхана Таліхярм|en|Johanna Talihärm}} || align=left| {{flagIOC|EST|зімовых|2018}} ||22:27.0|| 1 (0+1) ||+1:20.8 |- | 23 || 36 || align=left|{{нп3|Есіка Йслава|Есіка Йслава|en|Jessica Jislová}} || align=left| {{flagIOC|CZE|зімовых|2018}} ||22:29.1|| 1 (1+0) ||+1:22.9 |- | 24 || 59 || align=left|[[Тырыль Экхаф]] || align=left| {{flagIOC|NOR|зімовых|2018}} ||22:32.4|| 4 (3+1) ||+1:26.2 |- | 25 || 19 || align=left|[[Кайса Мякярайнен]] || align=left| {{flagIOC|FIN|зімовых|2018}} ||22:36.4|| 3 (2+1) ||+1:30.2 |- | 26 || 62 || align=left|{{нп3|Лена Хэкі|Лена Хэкі|en|Lena Häcki}} || align=left| {{flagIOC|SUI|зімовых|2018}} ||22:39.7|| 3 (1+2) ||+1:33.5 |- | 27 || 30 || align=left|{{нп3|Муна Брурсан|Муна Брурсан|en|Mona Brorsson}} || align=left| {{flagIOC|SWE|зімовых|2018}} ||22:42.2|| 2 (1+1) ||+1:36.0 |- | 28 || 50 || align=left|{{нп3|Крыстына Гузік|Крыстына Гузік|en|Krystyna Guzik}} || align=left| {{flagIOC|POL|зімовых|2018}} ||22:43.3|| 1 (1+0) ||+1:37.1 |- | 29 || 34 || align=left|{{нп3|Катарына Інерхофер|Катарына Інерхофер|en|Katharina Innerhofer}} || align=left| {{flagIOC|AUT|зімовых|2018}} ||22:51.5|| 1 (0+1) ||+1:45.3 |- | 30 || 18 || align=left|{{нп3|Галіна Аляксандраўна Вішнеўская|Галіна Вішнеўская|ru|Вишневская, Галина Александровна}} || align=left| {{flagIOC|KAZ|зімовых|2018}} ||22:52.2|| 2 (2+0) ||+1:46.0 |- | 31 || 29 || align=left|{{нп3|Эліза Гаспарын|Эліза Гаспарын|en|Elisa Gasparin}} || align=left| {{flagIOC|SUI|зімовых|2018}} ||22:52.4|| 2 (0+2) ||+1:46.2 |- | 32 || 45 || align=left|{{нп3|Ганна Аляксееўна Фроліна|Ганна Фроліна|ru|Фролина, Анна Алексеевна}} || align=left| {{flagIOC|KOR|зімовых|2018}} ||22:56.9|| 3 (2+1) ||+1:50.7 |- | 33 || 44 || align=left|{{нп3|Ульяна Мікалаеўна Кайшава|Ульяна Кайшава|ru|Кайшева, Ульяна Николаевна}} || align=left| {{flagIOC|OAR|зімовых|2018}} ||22:58.5|| 2 (1+1) ||+1:52.3 |- | 34 || 10 || align=left|{{нп3|Вераніка Навакоўска|Вераніка Навакоўска|en|Weronika Nowakowska}} || align=left| {{flagIOC|POL|зімовых|2018}} ||23:03.2|| 2 (1+1) ||+1:57.0 |- | 35 || 83 || align=left|{{нп3|Элізабет Хёгберг|Элізабета Хёгберг|en|Elisabeth Högberg}} || align=left| {{flagIOC|SWE|зімовых|2018}} ||23:05.9|| 1 (0+1) ||+1:59.7 |- | 36 || 38 || align=left|[[Надзея Скардзіна]] || align=left| {{flagIOC|BLR|зімовых|2018}} ||23:07.8|| 3 (2+1) ||+2:01.6 |- | 37 || 69 || align=left|{{нп3|Лін Персан|Лін Персан|en|Linn Persson}} || align=left| {{flagIOC|SWE|зімовых|2018}} ||23:11.5|| 3 (1+2) ||+2:05.3 |- | 38 || 70 || align=left|{{нп3|Чжан Янь|Чжан Янь|en|Zhang Yan (biathlete)}} || align=left| {{flagIOC|CHN|зімовых|2018}} ||23:14.0|| 1 (1+0) ||+2:07.8 |- | 39 || 58 || align=left|{{нп3|Байба Бендзіка|Байба Бендзіка|en|Baiba Bendika}} || align=left| {{flagIOC|LAT|зімовых|2018}} ||23:14.6|| 4 (3+1) ||+2:08.4 |- | 40 || 49 || align=left|{{нп3|Джулія Рэнзам|Джулія Рэнзам|en|Julia Ransom}} || align=left| {{flagIOC|CAN|зімовых|2018}} ||23:15.0|| 1 (0+1) ||+2:08.8 |- | 41 || 9 || align=left|{{нп3|Эліза Гаспарын|Эліза Гаспарын|en|Selina Gasparin}} || align=left| {{flagIOC|SUI|зімовых|2018}} ||23:18.4|| 4 (3+1) ||+2:12.2 |- | 42 || 16 || align=left|{{нп3|Фуюка Тачызакі|Фуюка Тачызакі|en|Fuyuko Tachizaki}} || align=left| {{flagIOC|JPN|зімовых|2018}} ||23:19.7|| 1 (0+1) ||+2:13.5 |- | 43 || 24 || align=left|{{нп3|Ева Пускарчыкава|Ева Пускарчыкава|en|Eva Puskarčíková}} || align=left| {{flagIOC|CZE|зімовых|2018}} ||23:19.8|| 3 (2+1) ||+2:13.6 |- | 44 || 4 || align=left|{{нп3|Ніколь Ганцье|Ніколь Ганцье|en|Nicole Gontier}} || align=left| {{flagIOC|ITA|зімовых|2018}} ||23:20.0|| 3 (2+1) ||+2:13.8 |- | 45 || 77 || align=left|{{нп3|Моніка Хойніш|Моніка Хойніш|en|Monika Hojnisz}} || align=left| {{flagIOC|POL|зімовых|2018}} ||23:20.6|| 3 (1+2) ||+2:14.4 |- | 46 || 26 || align=left|[[Валянціна Аляксандраўна Семярэнка|Валянціна Семярэнка]] || align=left| {{flagIOC|UKR|зімовых|2018}} ||23:20.9|| 3 (2+1) ||+2:14.7 |- | 46 || 27 || align=left|{{нп3|Аня Эржэн|Аня Эржэн|en|Anja Eržen}}|| align=left| {{flagIOC|SLO|зімовых|2018}} ||23:20.9|| 3 (2+1) ||+2:14.7 |- | 48 || 76 || align=left|{{нп3|Дуня Здоуц|Дуня Здоуц|en|Dunja Zdouc}} || align=left| {{flagIOC|AUT|зімовых|2018}} ||23:21.0|| 0 (0+0) ||+2:14.8 |- | 49 || 53 || align=left|{{нп3|Сары Фуруя|Сарф Фуруя|en|Sari Furuya}} || align=left| {{flagIOC|JPN|зімовых|2018}} ||23:21.5|| 2 (1+1) ||+2:15.3 |- | 50 || 86 || align=left|{{нп3|Сюнёвэ Салемдал|Сюнёвэ Салемдал|en|Synnøve Solemdal}} || align=left| {{flagIOC|NOR|зімовых|2018}} ||23:23.9|| 3 (1+2) ||+2:17.7 |- | 51 || 81 || align=left|{{нп3|Эмілі Дрэйсігекер|Сарф Фуруя|en|Emily Dreissigacker}} || align=left| {{flagIOC|USA|зімовых|2018}} ||23:27.2|| 1 (0+1) ||+2:21.0 |- | 52 || 67 || align=left|[[Надзея Міхайлаўна Пісарава|Надзея Пісарава]] || align=left| {{flagIOC|BLR|зімовых|2018}} ||23:29.1|| 2 (0+2) ||+2:22.9 |- | 53 || 22 || align=left|{{нп3|Разанна Кроўфард|Разанна Кроўфард|en|Rosanna Crawford}} || align=left| {{flagIOC|CAN|зімовых|2018}} ||23:29.2|| 3 (1+2) ||+2:23.0 |- | 54 || 61 || align=left|{{нп3|Эма Ландэр|Эма Ландэр|en|Emma Lunder}} || align=left| {{flagIOC|CAN|зімовых|2018}} ||23:30.4|| 2 (0+2) ||+2:24.2 |- | 55 || 7 || align=left|{{нп3|Анастасія Алегаўна Мяркушына|Анастасія Мяркушына|ru|Меркушина, Анастасия Олеговна}} || align=left| {{flagIOC|UKR|зімовых|2018}} ||23:32.3|| 3 (2+1) ||+2:26.1 |- | 56 || 68 || align=left|{{нп3|Магдалена Гвіздань|Магдалена Гвіздань|en|Magdalena Gwizdoń}}|| align=left| {{flagIOC|POL|зімовых|2018}} ||23:35.7|| 3 (0+3) ||+2:29.5 |- | 57 || 80 || align=left|{{нп3|Меган Тэндзі|Меган Тэндзі|en|Megan Tandy}} || align=left| {{flagIOC|CAN|зімовых|2018}} ||23:42.8|| 2 (1+1) ||+2:36.6 |- | 58 || 82 || align=left|{{нп3|Дар’я Сяргееўна Кліміна|Дар’я Кліміна|ru|Климина, Дарья Сергеевна}} || align=left| {{flagIOC|KAZ|зімовых|2018}} ||23:47.7|| 3 (2+1) ||+2:41.5 |- | 59 || 72 || align=left|{{нп3|Інгрыд Ландмарк Тандрэвальд|Інгрыд Ландмарк Тандрэвальд|en|Ingrid Landmark Tandrevold}} || align=left| {{flagIOC|NOR|зімовых|2018}} ||23:49.1|| 4 (2+2) ||+2:42.9 |- | 60 || 46 || align=left|{{нп3|Эмілія Ярданава|Эмілія Ярданава|en|Emilia Yordanova}} || align=left| {{flagIOC|BUL|зімовых|2018}} ||23:50.0|| 1 (1+0) ||+2:43.8 |- | 61 || 47 || align=left|{{нп3|Клер Іган|Клер Іган|en|Clare Egan}} || align=left| {{flagIOC|USA|зімовых|2018}} ||23:51.6|| 3 (1+2) ||+2:45.4 |- | 62 || 1 || align=left|{{нп3|Ліза Хаўзер|Ліза Хаўзер|en|Lisa Hauser}} || align=left| {{flagIOC|AUT|зімовых|2018}} ||23:58.9|| 4 (3+1) ||+2:52.7 |- | 63 || 43 || align=left|{{нп3|Вольга Міхайлаўна Палтараніна|Вольга Палтараніна|ru|Полторанина, Ольга Михайловна}} || align=left| {{flagIOC|KAZ|зімовых|2018}} ||23:59.6|| 2 (0+2) ||+2:53.4 |- | 64 || 21 || align=left|{{нп3|Мары Лаўканен|Мары Лаўканен|en|Mari Laukkanen}} || align=left| {{flagIOC|FIN|зімовых|2018}} ||24:00.6|| 5 (3+2) ||+2:54.4 |- | 65 || 75 || align=left|{{нп3|Дыяна Расімавічутэ|Дыяна Расімавічутэ|en|Diana Rasimovičiūtė}} || align=left| {{flagIOC|LTU|зімовых|2018}} ||24:00.8|| 1 (1+0) ||+2:54.6 |- | 66 || 6 || align=left|{{нп3|Сьюзен Данклі|Сьюзен Данклі|en|Susan Dunklee}} || align=left| {{flagIOC|USA|зімовых|2018}} ||24:13.1|| 5 (1+4) ||+3:06.9 |- | 67 || 51 || align=left|{{нп3|Аманда Лайтфут|Аманда Лайтфут|en|Amanda Lightfoot}} || align=left| {{flagIOC|GBR|зімовых|2018}} ||24:15.3|| 3 (2+1) ||+3:09.1 |- | 68 || 78 || align=left|{{нп3|Юры Танака|Юры Танака|en|Yurie Tanaka}} || align=left| {{flagIOC|JPN|зімовых|2018}} ||24:21.6|| 2 (1+1) ||+3:15.4 |- | 69 || 31 || align=left|{{нп3|Федэрыка Санфіліпа|Федэрыка Санфіліпа|en|Federica Sanfilippo}} || align=left| {{flagIOC|ITA|зімовых|2018}} ||24:30.1|| 3 (2+1) ||+3:23.9 |- | 70 || 40 || align=left|{{нп3|Тан Цзялінь|Тан Цзялінь|en|Tang Jialin}} || align=left| {{flagIOC|CHN|зімовых|2018}} ||24:30.3|| 3 (1+2) ||+3:24.1 |- | 71 || 73 || align=left|{{нп3|Аліна Райкава|Аліна Райкава|en|Alina Raikova}} || align=left| {{flagIOC|KAZ|зімовых|2018}} ||24:33.8|| 3 (0+3) ||+3:27.6 |- | 72 || 37 || align=left|{{нп3|Даніэла Кадэва|Даніэла Кадэва|en|Daniela Kadeva}} || align=left| {{flagIOC|BUL|зімовых|2018}} ||24:39.2|| 3 (2+1) ||+3:33.0 |- | 73 || 42 || align=left|{{нп3|Ірына Анатольеўна Варвінец|Ірына Варвінец|ru|Варвинец, Ирина Анатольевна}} || align=left| {{flagIOC|UKR|зімовых|2018}} ||24:48.1|| 5 (1+4) ||+3:41.9 |- | 74 || 66 || align=left|{{нп3|Паўліна Фіялкава|Паўліна Фіялкава|en|Ivona Fialková}} || align=left| {{flagIOC|SVK|зімовых|2018}} ||24:48.6|| 5 (2+3) ||+3:42.4 |- | 75 || 56 || align=left|{{нп3|Уршка Пае|Уршка Пае|en|Urška Poje}} || align=left| {{flagIOC|SLO|зімовых|2018}} ||24:52.8|| 4 (0+4) ||+3:46.6 |- | 76 || 65 || align=left|{{нп3|Дзясіслава Стаянава|Дзясіслава Стаянава|en|Desislava Stoyanova}} || align=left| {{flagIOC|BUL|зімовых|2018}} ||24:54.3|| 5 (2+3) ||+3:48.1 |- | 77 || 41 || align=left|{{нп3|Лаура Тойванен|Лаура Тойванен|en|Laura Toivanen}} || align=left| {{flagIOC|FIN|зімовых|2018}} ||24:55.4|| 1 (0+1) ||+3:49.2 |- | 78 || 84 || align=left|{{нп3|Ко Ын Джон|Ко Ын Джон|en|Ko Eun-jung}} || align=left| {{flagIOC|KOR|зімовых|2018}} ||25:12.1|| 2 (1+1) ||+4:05.9 |- | 79 || 60 || align=left|{{нп3|Венла Лехтанен|Венла Лехтанен|en|Venla Lehtonen}} || align=left| {{flagIOC|FIN|зімовых|2018}} ||25:13.7|| 3 (3+0) ||+4:07.5 |- | 80 || 54 || align=left|{{нп3|Наталля Качаргіна|Наталля Качаргіна|en|Natalija Kočergina}} || align=left| {{flagIOC|LTU|зімовых|2018}} ||25:16.2|| 5 (1+4) ||+4:10.0 |- | 81 || 32 || align=left|{{нп3|Эва Тафалві|Эва Тафалві|en|Éva Tófalvi}} || align=left| {{flagIOC|ROU|зімовых|2018}} ||25:20.0|| 4 (2+2) ||+4:13.8 |- | 82 || 20 || align=left|{{нп3|Мун Джы Хі|Мун Джы Хі|en|Mun Ji-hee}} || align=left| {{flagIOC|KOR|зімовых|2018}} ||25:26.6|| 6 (2+4) ||+4:20.4 |- | 83 || 79 || align=left|[[Тэрэзія Полякава]] || align=left| {{flagIOC|SVK|зімовых|2018}} ||25:32.2|| 5 (1+4) ||+4:26.0 |- | 84 || 85 || align=left|{{нп3|Мілена Тадорава|Мілена Тадорава|en|Milena Todorova}} || align=left| {{flagIOC|BUL|зімовых|2018}} ||25:33.6|| 2 (1+1) ||+4:27.4 |- | 85 || 74 || align=left|{{нп3|Рына Міцухашы|Рына Міцухашы|en|Rina Mitsuhashi}} || align=left| {{flagIOC|JPN|зімовых|2018}} ||25:53.1|| 5 (3+2) ||+4:46.9 |- | 86 || 64 || align=left|{{нп3|Джаан Рыд|Джаан Рыд|en|Joanne Reid}} || align=left| {{flagIOC|USA|зімовых|2018}} ||26:18.8|| 7 (4+3) ||+5:12.6 |- | 87 || 63 || align=left|{{нп3|Кацярына Сяргееўна Авакумава|Кацярына Авакумава|ru|Аввакумова, Екатерина Сергеевна}} || align=left| {{flagIOC|KOR|зімовых|2018}} ||26:24.9|| 6 (3+3) ||+5:18.7 |} {{Зноскі}} [[Катэгорыя:Біятлон на зімовых Алімпійскіх гульнях 2018]] fq1rkkv51ko9m93wvic7a6sl4xvraw8 0 550809 4164486 3999656 2022-07-25T07:21:35Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Арыс» Лімасол wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Юліус Сёке | поўнае імя = | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Славакія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Кіпр}} [[ФК Арыс Лімасол|Арыс]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера | | {{Сцяг|Славакія||20px}} Іскра (Гнушця)| | | {{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК Рымаўска Собата|Рымаўска Собата]]| |2010—2012| {{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК Шпорт Подбразава|Шпорт (Подбразава)]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2012—2015| {{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК Шпорт Подбразава|Шпорт (Подбразава)]]|20 (0) |2014| {{Арэнда}} {{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК Ружамберак|Ружамберак]]|8 (0) |2014—2015| {{Арэнда}} {{Сцяг|Славакія||20px}} [[ФК ВіОн|ВіОн (Злата-Мораўцы)]]|21 (0) |2016—2017| {{Сцяг|Казахстан||20px}} [[ФК Шахцёр Караганда|Шахцёр (Караганда)]]|55 (5) |2018—2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр (Салігорск)]]|101 (6) |2022| {{Сцяг|Ізраіль||20px}} [[ФК Хапаэль Ірані Кір’ят-Шмана|Хапаэль Ірані (Кір’ят-Шмана)]]|14 (0) |2022—| {{Сцяг|Кіпр||20px}} [[ФК Арыс Лімасол|Арыс (Лімасол)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2013—2014| {{Сцяг|Славакія||20px}} [[Юніёрская зборная Славакіі па футболе|Славакія (да 19)]]|3 (0) |2015—2017| {{Сцяг|Славакія||20px}} [[Моладзевая зборная Славакіі па футболе|Славакія (да 21)]]|2 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 24 лютага 2018 }} '''Юліус Сёке''' ({{lang-sk|Július Szöke}}; нар. {{ДН|1|8|1995}}, [[Гнушця]], [[Славакія]]) — славацкі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] кіпрскага клуба [[ФК Арыс Лімасол|«Арыс»]] з [[Лімасол]]а. == Клубная кар’ера == Дарослую кар’еру пачаў у 2012 годзе ў клубе другога славацкага дывізіёна [[ФК Шпорт Подбразава|«Шпорт»]]. У 2014—2015 гадах гуляў у арэндзе ў клубах славацкай Суперлігі [[ФК Ружамберак|«Ружамберак»]] і [[ФК ВіОн|«ВіОн»]]. У ліпені 2015 года вярнуўся ў «Шпорт», а ў пачатку 2016 года перайшоў у казахстанскі клуб [[ФК Шахцёр Караганда|«Шахцёр»]] з [[Караганда|Караганды]], куды яго запрасіў галоўны трэнер [[Ёзеф Вукушыч]], які працаваў з паўабаронцам у «Ружамбераку». Пасля паспяховага для іграка сезона 2016 кантракт быў падоўжаны яшчэ на год. У канцы 2017 года па заканчэнні кантракта пакінуў карагандзінскі клуб. У студзені 2018 года падпісаў двухгадовы кантракт з беларускім клубам [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] з [[Салігорск]]а<ref>[http://football.by/news/108728.html "Шахтер" подтвердил подписание контракта со словацким хавбеком Юлиусом Сёке]</ref>. У салігорскай камандзе стаў трывалым іграком стартавага складу. У кастрычніку 2019 года падоўжыў кантракт з салігорцамі да 2021 года<ref>[http://football.by/news/132165.html Сзоке продлил контракт с "Шахтером"]</ref>. У 2020 і 2021 гадах дапамог «Шахцёру» стаць чэмпіёнам краіны. У лістападзе 2021 года было абвешчана, што Сёке пакідае «Шахцёр»<ref>[https://www.pressball.by/news/football/398641 Футбол. "Шахтер" подтвердил, что Юлиус Сзоке покидает клуб]</ref> і ў наступным годзе далучыцца да ізраільскага клуба [[ФК Хапаэль Ірані Кір’ят-Шмана|«Хапаэль Ірані»]] з [[Кір’ят-Шмана|Кір’ят-Шманы]]<ref>[https://football.by/news/158852.html Сзоке продолжит карьеру в команде, занимающей сейчас последнее место в чемпионате Израиля]</ref>. У ліпені 2022 года стаў іграком кіпрскага [[ФК Арыс Лімасол|«Арыса»]]. == Міжнародная кар’ера == Выступаў за [[Юніёрская зборная Славакіі па футболе|юніёрскую]] і [[Моладзевая зборная Славакіі па футболе|моладзевую]] зборныя Славакіі. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Зл}} [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Чэмпіён Беларусі]] (2): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]], [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Ср}} Срэбраны прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Уладальнік [[Кубак Беларусі па футболе|Кубка Беларусі]]: [[Кубак Беларусі па футболе 2018/2019|2019]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Уладальнік [[Суперкубак Беларусі па футболе|Суперкубка Беларусі]]: [[Суперкубак Беларусі па футболе 2021|2021]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} У спісе 22 найлепшых ігракоў чэмпіянату Беларусі (2): [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]], 2021 {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Сёке Юліус}} [[Катэгорыя:Футбалісты Славакіі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Жэлезярнэ Подбразава]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Ружамберак]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК ВіОн]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Караганда]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Салігорск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Хапаэль Ірані Кір’ят-Шмана]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арыс Лімасол]] 300dx5bbckkynwv6y0cgi82bppckrwg 0 552268 4164378 4029701 2022-07-24T20:27:45Z JerzyKundrat 174 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Чарнічанка, значэнні}} {{Рака2 |Назва = Чарнічанка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 15,6 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 54|s_lat_min = 37|s_lat_sec = 11.4 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 11|s_lon_sec = 52.1 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 54|m_lat_min = 31|m_lat_sec = 16.7 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 06|m_lon_sec = 56.1 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Аршанскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Чарніча́нка''' — рака ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], левы прыток ракі [[рака Адроў|Адроў]] (басейн [[рака Дняпро|Дняпра]]). Даўжыня 15,6 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180110174233/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf |date=10 студзеня 2018 }}</ref>. Пачынаецца каля вёскі [[вёска Гразіна, Аршанскі раён|Гразіна]], вусце за 0,5 км на паўднёвы захад ад вёскі [[вёска Панізоўе, Задроўеўскі сельсавет|Панізоўе]] Задроўескага сельсавета. Цячэ па [[Аршанскае ўзвышша|Аршанскім узвышшы]]. Рэчышча на працягу 11,2 км ад вытоку каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Прытокі Адрова]] [[Катэгорыя:Рэкі Аршанскага раёна]] lxkj6xb7d23aq0pat54hpz54dc46rju 10 554332 4164272 4158803 2022-07-24T17:52:29Z Artsiom91 31770 нумары wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Ліда | колер фону = red | колер тэксту = white | колер рамкі = #0000FF | клуб_спасылка = ФК Ліда | клуб = Ліда | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Арцём Валер’евіч Белы|Белы]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|2|[[Павел Іванавіч Шорац|Шорац]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|3|[[Кірыл Карпаў|Карпаў]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Данііл Ткачык|Ткачык]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Арцём Сяргеевіч Салыга|Салыга]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Аляксандр Сасноўскі (футбаліст)|Сасноўскі]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Кірыл Алегавіч Забелін|К. Забелін]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Арцём Аляксандравіч Дзярбенцаў|Дзярбенцаў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Даніл Анатолевіч Копач|Копач]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Яўген Карповіч|Карповіч]]}} {{ССК-ігрок|14|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Міхайлаў]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Васіль Віктаравіч Васіленка|Васіленка]]}} {{ССК-ігрок|17|[[Аляксей Рогач|Рогач]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Аляксей Юр’евіч Жывушко|Жывушко]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Аляксандр Дзмітрыевіч Кротаў|Кротаў]]}} {{ССК-ігрок|20|[[Антон Лазараў|Лазараў]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Аляксандр Бурнос|Бурнос]]}} {{ССК-ігрок|22|[[Яўген Дзмітрыевіч Санюк|Санюк]]}} {{ССК-ігрок|23|[[Максім Раманавіч Саматой|Саматой]]}} {{ССК-ігрок|24|[[Аляксандр Куйжа|Куйжа]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Вадзім Юхновіч|Юхновіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} <!--{{ССК-ігрок||[[Арцём Адамчык|Адамчык]]}}--> {{ССК-ігрок||[[Ілья Грэмза|Грэмза]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок||[[Ягор Алегавіч Забелін|Я. Забелін]]}} {{ССК-ігрок||[[Ігар Аляксандравіч Казакоў|Казакоў]]}} {{ССК-ігрок||[[Дзяніс Хадыка|Хадыка]]}} |трэнер = [[Аляксей Віктаравіч Дабравольскі|Аляксей Дабравольскі]] ({{в.а.}})}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Ліда]] </noinclude> p3jdopyux4we3neoho4pi3tlqp3nbo6 3 555112 4164194 4140766 2022-07-24T15:05:27Z Лобачев Владимир 8270 /* Анти-белорусские действия на Викискладе -2 */ Если не против, выскажите своё мнение wikitext text/x-wiki {{вітаем}} --[[Удзельнік:JerzyKundrat|JerzyKundrat]] ([[Размовы з удзельнікам:JerzyKundrat|размовы]]) 23:18, 10 красавіка 2018 (MSK) == Снова анти-белорусские действия на Викискладе == Возможно Вам будет интересно. Мною на Викисклад загружены гербы Речи Посполитой из польской [[:pl:Wielka encyklopedia powszechna PWN|Большой универсальной энциклопедии]] 1962—1970 годов. На них Погоня белая, т.е. имеет цвет близкий к гербу Белоруссии 1995 года, а не гербу Литовской Республики. И, вероятно из-за этого, известный литовский участник ''Pofka'' сразу [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Deletion_requests/Copyrighted_reconstructions_of_the_coats_of_arms_from_Encyklopedia.pwn.pl выставил их на удаление]. Предлагаю отстаивать интересы Белоруссии. --[[Удзельнік:Лобачев Владимир|Лобачев Владимир]] ([[Размовы з удзельнікам:Лобачев Владимир|размовы]]) 13:59, 11 мая 2022 (+03) :Добра, як толькі ў мяне будзе час, я напішу ўсё, што пра гэта думаю. Дзякуй за інфармацыю. [[Удзельнік:Johnny Moor|Johnny Moor]] ([[Размовы з удзельнікам:Johnny Moor|размовы]]) 15:02, 11 мая 2022 (+03) == Анти-белорусские действия на Викискладе -2 == Известный литовский участник «Цукракалнис» снова пытается удалить часть белорусской истории: [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Category:Coats_of_arms_of_Belarus_in_the_Imperial_Russian_Army&curid=112800789&diff=663325224&oldid=663314313 1], [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:Horadnia,_Pahonia._%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8F,_%D0%9F%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D1%8F_(1824-25).jpg&curid=85136244&diff=663325165&oldid=663313266 2], [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:LG_Litovsky.jpg&curid=3128011&diff=663325109&oldid=663313433 3], [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=File:%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B0_%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%B1-%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%B8_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%B0.svg&curid=87449145&diff=663325072&oldid=663313616 4]. [[Удзельнік:Лобачев Владимир|Лобачев Владимир]] ([[Размовы з удзельнікам:Лобачев Владимир|размовы]]) 10:20, 10 чэрвеня 2022 (+03) : Добра. Дзякуй. [[Удзельнік:Johnny Moor|Johnny Moor]] ([[Размовы з удзельнікам:Johnny Moor|размовы]]) 10:20, 14 чэрвеня 2022 (+03) :: Коллега, известный участник Пофка решил [https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Administrators%27_noticeboard/User_problems#User_%D0%9B%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%B2_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%27s_constant_purposeful_abuse_of_COM%3ANOTHOST_rule_in_order_to_distort_other_countries_national_symbols%2C_flags обратиться к администраторам, чтобы полностью меня заблокировать и развязать себе руки]. Если не против, выскажите своё мнение. --[[Удзельнік:Лобачев Владимир|Лобачев Владимир]] ([[Размовы з удзельнікам:Лобачев Владимир|размовы]]) 18:04, 24 ліпеня 2022 (+03) k6ch6uvij2fjxrsrpry0mbb4njube9x 0 556487 4164387 4029116 2022-07-24T20:31:25Z JerzyKundrat 174 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Хачынка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 12 |Плошча басейна = 37 |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 53|s_lat_min = 27|s_lat_sec = 08.0 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 30|s_lon_min = 42|s_lon_sec = 30.7 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 53|m_lat_min = 29|m_lat_sec = 13.9 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 30|m_lon_min = 35|m_lon_sec = 25.3 |Ухіл ракі = 1,4 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Магілёўская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Хачы́нка''' — рака ў [[Слаўгарадскі раён|Слаўгарадскім]] і [[Быхаўскі раён|Быхаўскім]] раёнах [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]], левы прыток ракі [[рака Ухлясць|Ухлясць]] (басейн [[Дняпро|Дняпра]]). Даўжыня 12 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Mogilev/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Магілёўскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170831042829/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Mogilev/tabl1-2.pdf |date=31 жніўня 2017 }}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 37 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,4 ‰. Пачынаецца за 0,7 км на поўдзень ад былой вёскі Запалянне Слаўгарадскага раёна, вусце за 2 км на паўночны ўсход ад вёскі [[вёска Ліпаўка, Краснаслабодскі сельсавет|Ліпаўка]] Краснаслабодскага сельсавета Быхаўскага раёна. Рэчышча каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Басейн Дняпра]] [[Катэгорыя:Рэкі Слаўгарадскага раёна]] [[Катэгорыя:Рэкі Быхаўскага раёна]] p5atoyyrkls8o4vk7hn82ik9f9fd61n 4164388 4164387 2022-07-24T20:32:29Z JerzyKundrat 174 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Хачынка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 12 |Плошча басейна = 37 |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir =N |s_lat_deg = 53|s_lat_min = 27|s_lat_sec = 08.0 |s_lon_dir =E |s_lon_deg = 30|s_lon_min = 42|s_lon_sec = 30.7 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir =N |m_lat_deg = 53|m_lat_min = 29|m_lat_sec = 13.9 |m_lon_dir =E |m_lon_deg = 30|m_lon_min = 35|m_lon_sec = 25.3 |Ухіл ракі = 1,4 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Магілёўская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Хачы́нка''' — рака ў [[Слаўгарадскі раён|Слаўгарадскім]] і [[Быхаўскі раён|Быхаўскім]] раёнах [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]], левы прыток ракі [[рака Ухлясць|Ухлясць]] (басейн [[Дняпро|Дняпра]]). Даўжыня 12 км<ref>[http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Mogilev/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Магілёўскай вобласці / Даведнік «Водныя аб'екты Рэспублікі Беларусь»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20170831042829/http://www.cricuwr.by/invent_vo/Text/PDF/RAZD1/Mogilev/tabl1-2.pdf |date=31 жніўня 2017 }}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 37 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 1,4 ‰. Пачынаецца за 0,7 км на поўдзень ад былой вёскі Запалянне Слаўгарадскага раёна, вусце за 2 км на паўночны ўсход ад вёскі [[вёска Ліпаўка, Краснаслабодскі сельсавет|Ліпаўка]] Краснаслабодскага сельсавета Быхаўскага раёна. Рэчышча каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Басейн Ухлясці]] [[Катэгорыя:Рэкі Слаўгарадскага раёна]] [[Катэгорыя:Рэкі Быхаўскага раёна]] kbcepto9gou0kwdh2wpcxfzk88pid6c 0 556512 4164482 3912437 2022-07-25T07:06:12Z Artsiom91 31770 перайшоў у ЛНЗ Чаркасы wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Дзяніс Шэліхаў | поўнае імя = Дзяніс Васілевіч Шэліхаў | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Украіна}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Украіна}} [[ФК ЛНЗ Чаркасы|ЛНЗ]] | нумар = | пазіцыя = [[брамнік (футбол)|брамнік]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера || {{Сцяг|Украіна||20px}} ДЮСШ-15 (Кіеў)| |2003| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Інтэр Боярка|Сістэма-Борэкс (Барадзянка)]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2007—2016| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Дняпро Дніпро|Дняпро (Дніпро)]]|11 (-14) |2009| {{Фарм-клуб}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Дняпро-75 Днепрапятроўск|Дняпро-75 (Днепрапятроўск)]]|13 (-18) |2012| {{Арэнда}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Валынь Луцк|Валынь (Луцк)]]|8 (-10) |2013| {{Арэнда}} {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Валынь Луцк|Валынь (Луцк)]]|0 (0) |2017| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]]|9 (-14) |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Прамень Мінск|Прамень (Мінск)]]|16 (-25) |2019| {{Сцяг|Грузія||20px}} [[ФК Сабуртала Тбілісі|Сабуртала (Тбілісі)]]|1 (-1) |2020| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Мікалаеў|Мікалаеў]]|6 (-8) |2020—2021| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК ВПК-Агра Шэўчэнкіўка|ВПК-Агра (Шэўчэнкіўка)]]|16 (-24) |2021—2022| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК Металіст 1925 Харкаў|Металіст 1925 (Харкаў)]]|1 (-2) |2022—| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[ФК ЛНЗ Чаркасы|ЛНЗ (Чаркасы)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2009| {{Сцяг|Украіна||20px}} [[Моладзевая зборная Украіны па футболе|Украіна (да 21)]]|1 (-1) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 30 красавіка 2018 }} '''Дзяніс Шэліхаў''' (нар. {{ДН|23|6|1989}}, {{МН|Херсон}}, [[УССР]]) — украінскі [[футбол|футбаліст]], [[брамнік (футбол)|брамнік]] чаркаскага [[ФК ЛНЗ Чаркасы|ЛНЗ]]. == Клубная кар’ера == Выхаванец ДЮСШ-15 (Кіеў), трэніраваўся ў заслужанага трэнера Украіны Аляксандра Мікалаевіча Пасекі. У 2003 годзе правёў некалькі гульняў у ДЮФЛ у складзе дзіцячай каманды клуба [[ФК Інтэр Боярка|«Сістэма-Борэкс»]] ([[Барадзянка]]). Пасля далучыўся да днепрапятроўскага [[ФК Дняпро Дніпро|«Дняпра»]], з 2007 года пачаў прыцягвацца да матчаў каманды дублёраў клуба. Восенню 2009 года абараняў браму каманды [[ФК Дняпро-75 Днепрапятроўск|«Дняпро-75»]], якая выступала ў Другой лізе чэмпіянату Украіны. Вясной 2010 года некалькі разоў трапляў у заяўку галоўнай каманды «Дняпра» на матчы [[Украінская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-лігі]] як рэзервовы брамнік, аднак ні разу на поле не выходзіў. У пачатку 2012 года далучыўся на ўмовах арэнды да луцкай [[ФК Валынь Луцк|«Валыні»]], у складзе якой дэбютаваў ва ўкраінскай Прэм’ер-лізе. У чэрвені 2012 года рэзервовы галкіпер «Дняпра» [[Антон Канібалоцкі]] перайшоў у данецкі [[ФК Шахцёр Данецк|«Шахцёр»]], і кіраўніцтва днепрапятроўскага клуба вярнула Шэліхава з арэнды. Ужо 5 жніўня 2012 года Шэліхаў правёў свой першы афіцыйны матч у браме галоўнай каманды «Дняпра», у якім прапусціў адзін гол ад кіеўскага [[ФК Арсенал Кіеў|«Арсенала»]]. Усяго да канца сезона 2012/2013 правёў на апошняй мяжы абароны днепрапятроўцаў 4 гульні. У другой палове 2013 года зноў быў арандаваны «Валынню», аднак не правёў ніводнай сустрэчы, і пазней доўгі час заставаўся рэзервовым брамнікам «Дняпра». З пачатку сезона 2016/17 пачаў гуляць у «Дняпры» ў стартавым складзе. Аднак з-за памылак і няўдалай гульні Дзяніса з лістапада асноўным брамнікам дніпран стаў [[Андрэй Лунін]]<ref>{{cite web|lang=uk|url=https://www.ua-football.com/ua/ukrainian/ukrainians/1500402462-shelihov-virishiv-scho-u-drugiy-lizi-u-mene-ne-bude-niyakih-perspektiv.html|title=Шеліхов: Вирішив, що у Другій лізі у мене не буде ніяких перспектив|publisher=«[[UA-Футбол]]»|date=2017-07-18|accessdate=2018-04-30}}</ref>. 12 студзеня 2017 года пакінуў «Дняпро» ў статусе свабоднага агента<ref>{{cite web|lang=uk|url=http://www.ua-football.com/ua/ukrainian/transfers/1484229855-dnipro-zalishili-sim-futbolistiv.html|title=«Дніпро» залишили сім футболістів|publisher=«[[UA-Футбол]]»|date=2017-01-12|accessdate=2018-04-30}}</ref>. У ліпені 2017 года перайшоў у беларускі клуб [[ФК Іслач|«Іслач»]]<ref>{{cite web|publisher=football.by|title=Украинский голкипер Шелихов стал игроком "Ислочи"|url=http://football.by/news/102165.html|date=2017-07-18|lang=ru|accessdate=2018-04-30}}</ref>. Неўзабаве стаў асноўным брамнікам каманды і дапамог ёй захаваць месца ў Вышэйшай лізе. У лістападзе 2017 года, за тур да заканчэння чэмпіянату, разам з іншымі ўкраінскімі легіянерамі пакінуў «Іслач»<ref>{{cite web|publisher=football.by|title=Шелихов, Логинов, Валеев, Балашов и Ивашко покинули "Ислочь"|url=http://football.by/news/107193.html|date=2017-11-24|lang=ru|accessdate=2018-04-30}}</ref>. У сакавіку 2018 года далучыўся да іншага беларускага клуба — дэбютанта Вышэйшай лігі сталічнага [[ФК Прамень Мінск|«Промня»]] — і неўзабаве падпісаў з ім кантракт<ref>{{cite web|publisher=football.by|title=Экс-голкипер "Ислочи" Шелихов перешел в "Луч"|url=http://football.by/news/111383.html|date=2018-03-29|lang=ru|accessdate=2018-04-30}}</ref>. У першай палове сезона 2018 чаргаваўся на пазіцыі брамніка з [[Максім Плотнікаў|Максімам Плотнікавым]], з лета, пасля зыходу Плотнікава, замацаваўся ў якасці асноўнага брамніка, у канцы сезона стаў саступаць месца [[Арцём Сарока|Арцёму Сароку]]. У снежні 2018 года па заканчэнні кантракта пакінуў «Прамень»<ref>{{cite web|publisher=football.by|title=Шелихов покинул "Луч" по окончании срока контракта|url=http://football.by/news/121052.html|date=2018-12-05|lang=ru|accessdate=2018-12-06}}</ref>. У студзені 2019 года стаў іграком грузінскага клуба [[ФК Сабуртала Тбілісі|«Сабуртала»]], дзе быў другім брамнікам. У 2020 годзе вярнуўся ва Украіну, выступаў у Першай лізе за [[ФК Мікалаеў|«Мікалаеў»]], сезон 2020/21 правёў у клубе [[ФК ВПК-Агра Шэўчэнкіўка|«ВПК-Агра»]]. У ліпені 2021 года далучыўся да харкаўскага [[ФК Металіст 1925 Харкаў|«Металіста 1925»]], дзе быў рэзервовым брамнікам. У ліпені 2022 года перайшоў у чаркаскі [[ФК ЛНЗ Чаркасы|ЛНЗ]]. == Міжнародная кар’ера == 10 лютага 2009 года згуляў у сваім адзіным матчы за моладзевую зборную Украіны, выйшаўшы на поле ў другім тайме ў таварыскім матчы супраць Турцыі. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Шэліхаў Дзяніс Васілевіч}} [[Катэгорыя:Футбольныя варатары]] [[Катэгорыя:Футбалісты Украіны]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дняпро Дніпро]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дняпро-75 Днепрапятроўск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Валынь Луцк]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Іслач]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Прамень Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Сабуртала Тбілісі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Мікалаеў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК ВПК-Агра Шэўчэнкіўка]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Металіст 1925 Харкаў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК ЛНЗ-Лэбэдын]] fkclfj03fup5wbdnjepvvdfcthwhca7 0 556854 4164375 3133013 2022-07-24T20:25:39Z JerzyKundrat 174 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Ілаўка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 10 |Плошча басейна = |Басейн = |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 55|s_lat_min = 24|s_lat_sec = 27.8 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 27|s_lon_min = 50|s_lon_sec = 50.1 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 55|m_lat_min = 27|m_lat_sec = 13.5 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 27|m_lon_min = 53|m_lon_sec = 46.9 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Шаркаўшчынскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''І́лаўка''' — рака ў [[Шаркаўшчынскі раён|Шаркаўшчынскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ракі [[рака Дзісна|Дзісна]] (басейн [[рака Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]]). Даўжыня 10 км. Пачынаецца за 2 км на паўднёвы захад ад вёскі [[вёска Ляскова, Шаркаўшчынскі раён|Ляскова]], вусце за 0,6 км на ўсход ад вёскі [[вёска Курылава|Курылава]]. Ад вытоку на працягу 3,3 км рэчышча каналізаванае. == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Прытокі Дзісны]] [[Катэгорыя:Рэкі Шаркаўшчынскага раёна]] flkz9zf3443m2dwavud8nli0kzwhsqk 10 560845 4164151 4131704 2022-07-24T13:04:39Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki '''[[23 мая]]''' [[Файл:Coat of Arms of Ščučyn, Belarus.svg|right|100px|Герб Шчучына.]] * [[1173]]: Памерла [[Ефрасіння Полацкая]], княжна полацкая, прылічаная да святых. * [[1480]]: Пачалася [[Аблога Родаса (1480)|аблога крэпасці]] на востраве [[Родас]], якая належала [[Гаспітальеры|Ордэну гаспітальераў]], войскамі [[Асманская імперыя|Атаманскай Турцыі]]. * [[1588]]: У [[Кракаў|Кракаве]] адбылося ўрачыстае перапахаванне караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]]. * [[1618]]: Пратэстанцкае дваранства [[Прага|Прагі]] захапіла ўладу і выкінула каталіцкіх прадстаўнікоў у акно гарадской залы. * [[1707]]: Нарадзіўся шведскі прыродазнавец [[Карл Ліней]]. * [[1761]]: [[Шчучын]]у нададзены [[Герб Шчучына|герб]] (''гл. малюнак''). * [[1863]]: [[Фердынанд Ласаль]] заснаваў у [[Лейпцыг]]у першую працоўную партыю Германіі. * [[1915]]: Пачалася [[бамбардзіроўка Анконы]] [[Ваенна-марскія сілы Аўстра-Венгрыі|флотам Аўстра-Венгрыі]]. * [[1940]]: [[Уінстан Чэрчыль]] абраны прэм’ер-міністрам [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]. * [[2021]]: Авіяцыйны [[інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978]] у Беларусі. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|523]] </noinclude> 5e6j7tnbwphv8ry4aqauu5po61ght3k 0 561886 4164230 4036685 2022-07-24T16:19:49Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Тарпеда-БелАЗ» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Пацко}} {{футбаліст | імя = Мікіта Пацко | поўнае імя = Мікіта Міхайлавіч Пацко | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2009—2010| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Віцебск|Віцебск]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2011—2015| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|0 (0) |2015| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Бяроза-2010|Бяроза-2010]]|17 (6) |2016—2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда (Мінск)]]|54 (15) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]]|26 (16) |2020| {{Сцяг|Швецыя||20px}} [[ФК АФК Эскільстуна|АФК Эскільстуна]]|0 (0) |2020—2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]]|61 (9) |2022—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ (Жодзіна)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2013| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 19)]]|2 (0) |2012| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Малодшая моладзевая зборная Беларусі па футболе|Беларусь (да 20)]]|2 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 28 мая 2018 }} '''Мікіта Пацко''' (нар. {{ДН|23|2|1995}}, {{МН|Віцебск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] жодзінскага [[ФК Тарпеда-БелАЗ|«Тарпеда-БелАЗ»]]. == Клубная кар’ера == Выхаванец віцебскай СДЮШАР-6, пазней далучыўся да мінскага [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]], з 2011 года пачаў выступаць за дубль, дзе неўзабаве замацаваўся ў складзе. Сезон 2015 правёў у арэндзе ў Першай лізе ў клубе [[ФК Бяроза-2010|«Бяроза-2010»]]. Па заканчэнні сезона «Бяроза-2010» спыніла існаванне, і Пацко пакінуў «Дынама». У ліпені 2016 года перайшоў у мінскае [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]]<ref>[http://tarpeda.org/?p=2769 УЗМАЦНЕННЕ МІНСКАГА ТАРПЕДА]</ref>, дзе замацаваўся ў стартавым складзе. У сезоне 2017 з 11 галамі стаў адным з найлепшых бамбардзіраў каманды. У студзені 2018 года падоўжыў кантракт з тарпедаўцамі<ref>[http://www.football.by/news/109192.html Пацко продлил контракт с минским "Торпедо"]</ref>. Дэбютаваў у Вышэйшай лізе 28 красавіка 2018 года, выйшаўшы ў стартавым складзе ў матчы супраць салігорскага [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёра»]] (0:1). У далейшым з’яўляўся на полі нерэгулярна, пераважна выхадзіў на замену. У студзені 2019 года пакінуў «Тарпеда»<ref>[http://football.by/news/121826.html Три игрока покинули минское "Торпедо"]</ref>. У лютым 2019 года папоўніў склад дэбютанта Другой лігі дзяржынскага [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенала»]]<ref>[http://football.by/news/123515.html Дзержинский "Арсенал" представил эмблему и новичков (ФОТО)]</ref>. У якасці трывалага іграка стартавага складу дапамог камандзе выйсці ў Першую лігу. У студзені 2020 года перайшоў у шведскі клуб [[ФК АФК Эскільстуна|«АФК Эскільстуна»]]<ref>[http://football.by/news/135977.html Два экс-игрока дзержинского "Арсенала" подписали контракты со шведским клубом] {{Ref-ru}}</ref>. Паспеў згуляць за каманду ў Кубку Швецыі, а ў красавіку 2020 года з-за прыпынення чэмпіянату Швецыі вярнуўся ў «Арсенал». У студзені 2021 года падоўжыў кантракт з дзяржынскім клубам<ref>[https://football.by/news/147757.html Пацко и Сенько продлили контракты с "Арсеналом"]</ref>. Па выніках сезона 2021 дапамог камандзе выйсці ў Вышэйшую лігу. У ліпені 2022 года перайшоў у жодзінскі [[ФК Тарпеда-БелАЗ|«Тарпеда-БелАЗ»]]<ref>[https://football.by/news/166120.html Пацко перешел из "Арсенала" в "Торпедо-БелАЗ".]</ref>. == Міжнародная кар’ера == У 2012 годзе прыцягваўся да [[Малодшая моладзевая зборная Беларусі па футболе|малодшай моладзевай зборнай (да 20 гадоў)]], а ў 2013 годзе гуляў за [[Юніёрская зборная Беларусі па футболе|юніёрскую зборную Беларусі да 19 гадоў]]. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] * {{Сцяг|Беларусь||20px}} Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2011 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 1 || 0 |- align="center" | 2012 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 25 || 2 |- align="center" | 2013 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 23 || 1 |- align="center" | 2014 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 29 || 7 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] || Д2 || [[ФК Бяроза-2010|Бяроза-2010]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 17 || 6 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2016|2016]] (2) || Д2 || [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 4 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2017|2017]] || Д2 || [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 28 || 11 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д1 || [[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д3 || [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 26 || 16 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д2 || [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 2 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] || Д2 || [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 33 || 5 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 15 || 2 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Тарпеда-БелАЗ}} {{DEFAULTSORT:Пацко Мікіта Михайлавіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Бяроза-2010]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Тарпеда Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Арсенал Дзяржынск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК АФК Эскільстуна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Тарпеда-БелАЗ]] n84upnl8ted8j5j2fmx6xk3sofreq21 10 564337 4164540 4158588 2022-07-25T09:07:39Z Barbuha 78914 wikitext text/x-wiki '''[[25 ліпеня]]''' * [[306]]: [[Канстанцін I Вялікі|Канстанцін Вялікі]] быў абвешчаны Аўгустам. * [[1410]]: Войскі [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] пачалі аблогу сталіцы [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]], горада [[Мальбарк|Марыенбурга]]. * [[1434]]: [[Уладзіслаў III Варненчык]] каранаваны на польскі сталец. * [[1687]]: [[Іван Мазепа]] быў абраны [[гетман]]ам [[Украіна|Украіны]]. * [[1826]]: Выкананне смертнага прысуда пяцёрым [[дзекабрысты|дзекабрыстам]]. * [[1853]]: У Мінску створана першая прафесійная [[Пажарная ахова ў Беларусі|пажарная каманда]]. * [[1917]]: У [[Мінск]]у скончыўся З’езд беларускіх арганізацый i партый, які ўтварыў [[Цэнтральная рада беларускіх арганізацый|Цэнтральную раду беларускіх арганізацый]]. * [[1992]]: Пачаліся [[Летнія Алімпійскія гульні 1992|Алімпійскія гульні ў Барселоне]]. * [[1993]]: У [[Ліда|Лідзе]] паставілі помнік [[Францыск Скарына|Францыску Скарыну]]. * [[2004]]: Паводка ў [[Мінск]]у, затопленыя цэнтральныя вуліцы на месцы колішняга рэчышча [[Няміга (рака)|ракі Няміга]]. <noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Падзеі паводле дат|725]] </noinclude> 8pyft3f3scah8b636r94xtdp62qrnrn 0 565604 4164447 3171275 2022-07-25T03:23:44Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{НП}} '''Баларат'''<ref>карта Аўстраліі — {{Крыніцы/БелЭн|2}}</ref> ({{lang-en|Ballarat}}) — горад у [[Вікторыя (штат)|штаце Вікторыя]] ([[Аўстралія]]), размешчаны ў перадгор’ях [[Вялікі Водападзельны хрыбет|Вялікага Водападзельнага хрыбта]], прыкладна за 105 км на паўночны захад ад [[Мельбурн]]а. Паводле ацэнак 2014 года, насельніцтва гарадскога раёна складае 98 543 чалавек. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Гарады Вікторыі]] {{Бібліяінфармацыя}} nouzc3tuiygyebto7qdxahp9sakwf9n 0 567536 4164472 4055436 2022-07-25T06:33:43Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Сепахан» wikitext text/x-wiki {{Футбаліст |імя = Мануэл Фернандыш |поўнае імя = Мануэл Энрыкі Таварыш Фернандыш |выява = Manuel Fernandes 2017.jpg |шырыня = 240px |апісанне выявы = Мануэл Фернандыш у «Лакаматыве» |мянушкі = ''Манелеле'' (''Manelélé'') |рост = |вага = |грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Партугалія}} |пазіцыя = [[Паўабаронца (футбол)|цэнтральны паўабаронца]] |цяперашні клуб = {{Сцяг|Іран}} [[ФК Сепахан|Сепахан]] |нумар = |моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |1997—2004|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Бенфіка Лісабон|Бенфіка]]}} |клубы = {{футбольная кар’ера |2004—2007|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[ФК Бенфіка Лісабон|Бенфіка]]|67 (3) |2006|{{Арэнда}} {{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Портсмут|Портсмут]]|10 (0) |2007|{{Арэнда}} {{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Эвертан|Эвертан]]|9 (2) |2007—2011|{{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Валенсія|Валенсія]]|56 (2) |2008|{{Арэнда}} {{Сцяг|Англія||20px}} [[ФК Эвертан|Эвертан]]|12 (0) |2011|{{Арэнда}} {{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Бешыкташ|Бешыкташ]]|14 (1) |2011—2014|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Бешыкташ|Бешыкташ]]|77 (14) |2014—2019|{{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Лакаматыў Масква|Лакаматыў (Масква)]]|103 (25) |2019—2020|{{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Краснадар|Краснадар]]|16 (2) |2020—2021|{{Сцяг|Турцыя||20px}} [[ФК Кайсерыспор|Кайсерыспор]]|16 (0) |2022|{{Сцяг|Грэцыя||20px}} [[ФК Апалон Смірніс|Апалон Смірніс]]|4 (0) |2022—|{{Сцяг|Іран||20px}} [[ФК Сепахан|Сепахан]]| }} |нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2005—2007|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Моладзевая зборная Партугаліі па футболе|Партугалія (да 21)]]|22 (5) |2005—2018|{{Сцяг|Партугалія||20px}} [[Зборная Партугаліі па футболе|Партугалія]]|15 (3) }} |абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 |абнаўленне дадзеных аб зборнай = 28 жніўня 2019 }} '''Мануэ́л Энры́кі Тава́рыш Ферна́ндыш''' ({{lang-pt|Manuel Henrique Tavares Fernandes}}; нар. {{ДН|5|02|1986}}) — партугальскі футбаліст, паўабаронца іранскага клуба [[ФК Сепахан|«Сепахан»]]. Ігрок [[Зборная Партугаліі па футболе|нацыянальнай зборнай Партугаліі]] (2005—2018). == Дасягненні == * [[Чэмпіянат Партугаліі па футболе|Чэмпіён Партугаліі]]: 2005 * [[Чэмпіянат Расіі па футболе|Чэмпіён Расіі]]: 2018 * Уладальнік [[Кубак Партугаліі па футболе|Кубка Партугаліі]]: 2004 * Уладальнік [[Кубак Іспаніі па футболе|Кубка Іспаніі]]: 2008 * Уладальнік [[Кубак Турцыі па футболе|Кубка Турцыі]]: 2011 * Уладальнік [[Кубак Расіі па футболе|Кубка Расіі]] (3): 2015, 2017, 2019 {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад зборнай Партугаліі па футболе на чэмпіянаце свету 2018}} {{DEFAULTSORT:Фернандыш Мануэл}} [[Катэгорыя:Футбалісты Партугаліі]] [[Катэгорыя:Ігракі зборнай Партугаліі па футболе]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Бенфіка Лісабон]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Портсмут]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Эвертан]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Валенсія]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Бешыкташ]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Лакаматыў Масква]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Краснадар]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Кайсерыспор]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Апалон Смірніс]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Сепахан]] flglbts3rmgdgjvnk45z4u18lbysmfk 10 567860 4164316 3980140 2022-07-24T19:34:42Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца | імя = АЗС Беларусі | state = {{{state|}}} | загаловак = Беларускія АЗС | уверсе = | выява = | клас_спісаў = hlist | спіс1 = * [[А-100]] * [[Беларуснафта]] * [[Белнафтахім]] * [[Блок (кампанія)|Бблок]] * [[Газпром нефть|Газпрамнафта]] * [[Лукойл]] * [[РН-Захад|Слаўнафта]] * [[Tatneft|Татнафта]] * [[Трайпл]] * [[Westa|Уэста]] * [[United Company|Юнайтэд Компані]] | унізе = }}<noinclude> [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Транспарт‎]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Эканоміка]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Беларусь‎]] </noinclude> o8bdos0rs71ec8lkco6rt27lcaz7ef0 4164317 4164316 2022-07-24T19:34:51Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Навігацыйная табліца | імя = АЗС Беларусі | state = {{{state|}}} | загаловак = Беларускія АЗС | уверсе = | выява = | клас_спісаў = hlist | спіс1 = * [[А-100]] * [[Беларуснафта]] * [[Белнафтахім]] * [[Блок (кампанія)|Блок]] * [[Газпром нефть|Газпрамнафта]] * [[Лукойл]] * [[РН-Захад|Слаўнафта]] * [[Tatneft|Татнафта]] * [[Трайпл]] * [[Westa|Уэста]] * [[United Company|Юнайтэд Компані]] | унізе = }}<noinclude> [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Транспарт‎]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Эканоміка]] [[Катэгорыя:Навігацыйныя шаблоны:Беларусь‎]] </noinclude> f3mscyppu6nuclqy1q676v2bhxpc9at 0 568499 4164370 4030236 2022-07-24T20:23:11Z JerzyKundrat 174 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Ульянаўка}} {{Рака2 |Назва = Ульянаўка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 19 |Плошча басейна = 106 |Басейн = Дняпро/Чорнае мора |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 54|s_lat_min = 24|s_lat_sec = 56.0 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 10|s_lon_sec = 05.2 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 54|m_lat_min = 19|m_lat_sec = 52.3 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 17|m_lon_sec = 25.5 |Ухіл ракі = 3,2 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Улья́наўка''' — рака ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] і [[Шклоўскі раён|Шклоўскім раёне]] [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]], правы прыток ракі [[рака Дняпро|Дняпро]]. Даўжыня 19 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 106 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 3,2‰. Пачынаецца ў вёсцы [[Балотавічы]] Аршанскага раёна, вусце на ўсходняй ускраіне аграгарадка [[Александрыя (Шклоўскі раён)|Александрыя]] Шклоўскага раёна. Асноўныя прытокі — рэкі [[Вілейка (прыток Ульянаўкі)|Вілейка]] (справа) і [[Машарня]] (злева). Рака цячэ па паўднёвай ускраіне [[Аршанскае ўзвышша|Аршанскага ўзвышша]]. У аграгарадку [[Зубрэвічы (Аршанскі раён)|Зубрэвічы]] і вёсцы [[Хімы (Аршанскі раён)|Хімы]] на рацэ створаны сажалкі. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Прытокі Дняпра]] [[Катэгорыя:Рэкі Аршанскага раёна]] [[Катэгорыя:Рэкі Магілёўскай вобласці]] [[Катэгорыя:Рэкі Шклоўскага раёна]] 1yeyn28arl08gb1rkg6ehcq36c9q8mm 4164373 4164370 2022-07-24T20:24:40Z JerzyKundrat 174 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Ульянаўка}} {{Рака2 |Назва = Ульянаўка |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 19 |Плошча басейна = 106 |Басейн = Дняпро/Чорнае мора |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 54|s_lat_min = 24|s_lat_sec = 56.0 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 30|s_lon_min = 10|s_lon_sec = 05.2 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 54|m_lat_min = 19|m_lat_sec = 52.3 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 30|m_lon_min = 17|m_lon_sec = 25.5 |Ухіл ракі = 3,2 |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Улья́наўка''' — рака ў [[Аршанскі раён|Аршанскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]] і [[Шклоўскі раён|Шклоўскім раёне]] [[Магілёўская вобласць|Магілёўскай вобласці]], правы прыток ракі [[рака Дняпро|Дняпро]]. Даўжыня 19 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Плошча [[вадазбор]]у 106 км². Сярэдні нахіл воднай паверхні 3,2‰. Пачынаецца ў вёсцы [[Балотавічы]] Аршанскага раёна, вусце на ўсходняй ускраіне аграгарадка [[Александрыя (Шклоўскі раён)|Александрыя]] Шклоўскага раёна. Асноўныя прытокі — рэкі [[Вілейка (прыток Ульянаўкі)|Вілейка]] (справа) і [[Машарня]] (злева). Рака цячэ па паўднёвай ускраіне [[Аршанскае ўзвышша|Аршанскага ўзвышша]]. У аграгарадку [[Зубрэвічы (Аршанскі раён)|Зубрэвічы]] і вёсцы [[Хімы (Аршанскі раён)|Хімы]] на рацэ створаны сажалкі. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Прытокі Дняпра]] [[Катэгорыя:Рэкі Аршанскага раёна]] [[Катэгорыя:Рэкі Шклоўскага раёна]] qkckii49myfkdfb9d17g4d6gvza8s7q 0 572382 4164376 4039436 2022-07-24T20:26:25Z JerzyKundrat 174 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Рака2 |Назва = Няверыца |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 6 |Плошча басейна = |Басейн = Сінюха (рака)/Вялікая (рака, басейн Пскоўскага возера)/Чудска-Пскоўскае возера/Нарва (рака)/Балтыйскае мора |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 56|s_lat_min = 07|s_lat_sec = 54.8 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 28|s_lon_min = 07|s_lon_sec = 16.0 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 56|m_lat_min = 10|m_lat_sec = 12.7 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 28|m_lon_min = 09|m_lon_sec = 04.6 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Верхнядзвінскі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Няве́рыца''' — рака ў [[Верхнядзвінскі раён|Верхнядзвінскім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ракі [[Сінюха (рака)|Сінюха]] (басейн [[Нарва (рака)|Нарвы]]). Даўжыня 6 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Пачынаецца каля вёскі [[Гаўрыліна (Верхнядзвінскі раён)|Гаўрыліна]], вусце за 3 км на поўнач ад вёскі [[Прошкі]]. У нізоўі цячэ па лясістай забалочанай мясцовасці. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Басейн Нарвы]] [[Катэгорыя:Рэкі Верхнядзвінскага раёна]] tm8929rzzqg36jorlt2busjeqgoxeea 0 572399 4164380 4030252 2022-07-24T20:29:08Z JerzyKundrat 174 катэгорыі wikitext text/x-wiki {{значэнні|Спасылка=Чарнуха}} {{Рака2 |Назва = Чарнуха |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс = |Карта = |Подпіс карты = |Даўжыня = 3,8 |Плошча басейна = |Басейн = Усвейка/Ула (прыток Заходняй Дзвіны)/Заходняя Дзвіна/Балтыйскае мора |Басейн рэк = |Расход вады = |Месца вымярэння = |Выток = |Месцазнаходжанне вытоку= |Вышыня вытоку = 139,7 |s_lat_dir = N|s_lat_deg = 54|s_lat_min = 49|s_lat_sec = 07.8 |s_lon_dir = E|s_lon_deg = 29|s_lon_min = 18|s_lon_sec = 38.0 |Вусце = |Месцазнаходжанне вусця = |Вышыня вусця = 131,9 |m_lat_dir = N|m_lat_deg = 54|m_lat_min = 49|m_lat_sec = 41.2 |m_lon_dir = E|m_lon_deg = 29|m_lon_min = 16|m_lon_sec = 15.9 |Ухіл ракі = |Краіна = Беларусь |Рэгіён = Віцебская вобласць |Раён = Чашніцкі раён |Катэгорыя на Вікісховішчы = }} '''Чарну́ха''' — ручай у [[Чашніцкі раён|Чашніцкім раёне]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]], правы прыток ракі [[Усвейка]] (басейн [[Заходняя Дзвіна|Заходняй Дзвіны]]). Даўжыня 3,8 км<ref>[http://www.cricuwr.by/static/INVENT_VO/Text/PDF/RAZD1/Vitebsk/tabl1-2.pdf Агульная характарыстыка рачной сеткі Віцебскай вобласці / Даведнік «Водныя аб’екты Рэспублікі Беларусь»] {{ref-ru}}</ref>. Выцякае з возера [[Жэрынскае]], за 0,5 км на поўдзень ад вёскі [[Баравыя (Чашніцкі раён)|Баравыя]], цячэ праз азёры [[Святое (Чашніцкі раён, басейн Усвейкі)|Святое]] і [[Дрэвічнае]], вусце за 1,7 км на поўдзень ад вёскі [[Вішкавічы]]. Рэчышча каналізаванае. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Літаратура/Блакітная кніга Беларусі}} [[Катэгорыя:Басейн Улы]] [[Катэгорыя:Рэкі Чашніцкага раёна]] 2poydr83g9x0iuasxisc2h50bdk1ugb 0 579373 4164217 3890319 2022-07-24T15:58:18Z Artsiom91 31770 пакінуў «Лакаматыў» Гомель wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Кавалёў}} {{футбаліст | імя = Данііл Кавалёў | поўнае імя = Данііл Ігаравіч Кавалёў | выява = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = ''няма'' | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|2 (0) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|0 (0) |2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|3 (0) |2020| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Горкі|Горкі]]|8 (2) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Смаргонь|Смаргонь]]|5 (1) |2021—2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў (Гомель)]]|12 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 }} '''Данііл Кавалёў''' (нар. {{ДН|25|3|2001}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]]. З’яўляецца пасынкам (сынам жонкі ад першага шлюбу) беларускага футбаліста [[Дзмітрый Мікалаевіч Ігнаценка|Дзмітрыя Ігнаценкі]]. == Клубная кар’ера == З 2018 года пачаў выступаць за дубль магілёўскага [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпра»]]. У канцы сезона стаў таксама прыцягвацца да асноўнай каманды. Дэбютаваў у Вышэйшай лізе 24 лістапада 2018 года, выйшаўшы на замену ў другім тайме ў матчы з мінскім [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]] (0:3). У пачатку 2019 года перабраўся ў мінскае [[ФК Дынама Мінск|«Дынама»]]<ref>[http://football.by/news/124058.html Даниил Ковалев сменил "Днепр" на столичное "Динамо"]</ref>, дзе выступаў за дубль. У студзені 2020 года вярнуўся ў «Дняпро», часам выхадзіў на замену. У ліпені 2020 года на правах арэнды далучыўся да [[ФК Горкі|«Горак»]]<ref>[https://fc-dnepr.by/news/daniil-kovalev-otdan-v-arendu Даниил Ковалев отдан в аренду]</ref>. У лютым 2021 года стаў іграком [[ФК Смаргонь|«Смаргоні»]]<ref>[https://football.by/news/148720.html Даниил Ковалев стал игроком "Сморгони"]</ref>. Спачатку выхадзіў у стартавым складзе, але хутка страціў месца ў аснове, стаў заставацца на лаўцы запасных. У ліпені 2021 года пакінуў смаргонскі клуб<ref>[https://football.by/news/153488.html Масловский и Ковалев покидают "Сморгонь"]</ref> і неўзабаве далучыўся да гомельскага [[ФК Лакаматыў Гомель|«Лакаматыва»]], дзе гуляў да чэрвеня 2022 года. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=100 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д1 || [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 2 || 0 |- align="center" | 2019 || дубль || [[ФК Дынама Мінск|Дынама]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (1) || Д3 || [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (2) || Д3 || [[ФК Горкі|Горкі]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 8 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (1) || Д1 || [[ФК Смаргонь|Смаргонь]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 1 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] (2) || Д1 || [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 9 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" |} {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Кавалёў Данііл Ігаравіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дняпро Магілёў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Горкі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Смаргонь]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Лакаматыў Гомель]] nsd2ice2fmva7abc34tap8mkpoxbfjd 10 584101 4164265 4154729 2022-07-24T17:40:09Z Artsiom91 31770 - Русанаў, Хлебасолаў wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Энергетык-БДУ | колер фону = #0051C8 | колер тэксту = white | колер рамкі = #003165 | клуб_спасылка = ФК Энергетык-БДУ | клуб = Энергетык-БДУ | спіс = {{ССК-ігрок|2|[[Ягор Віктаравіч Стралкоўскі|Стралкоўскі]]}} {{ССК-ігрок|4|[[Бека Гварадзэ|Гварадзэ]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Шахрухбек Абдурахманаў|Абдурахманаў]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Данііл Андрэевіч Сілінскі|Сілінскі]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Андрэй Сяргеевіч Рылач|Рылач]]}} {{ССК-ігрок|8|[[Яраслаў Ігаравіч Макушынскі|Макушынскі]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Бабур Абдыхалікаў|Абдыхалікаў]]}} {{ССК-ігрок|11|[[Ілья Аляксеевіч Грышчанка|Грышчанка]]}} {{ССК-ігрок|13|[[Дзяніс Селядцоў|Селядцоў]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|14|[[Павел Дзмітрыевіч Пашэвіч|Пашэвіч]]}} {{ССК-ігрок|15|[[Аляксандр Сяргеевіч Свірэпа|Свірэпа]]}} {{ССК-ігрок|16|[[Абасбек Жумакулаў|Жумакулаў]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Максім Аляксандравіч Бурко|Бурко]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Аляксей Сямёнаў|Сямёнаў]]}} <!--{{ССК-ігрок|19|[[Альберт Аляксандравіч Міхайлаў|Міхайлаў]]}}--> {{ССК-ігрок|22|[[Максім Сяргеевіч Кунскі|Кунскі]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Раман Русланавіч Папарыга|Папарыга]]}} {{ССК-ігрок|31|[[Арцём Віталевіч Макаўчык|Макаўчык]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|44|[[Станіслаў Вячаслававіч Кляшчук|Кляшчук]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|45|[[Абдукадыр Хусанаў|Хусанаў]]}} {{ССК-ігрок|47|[[Ілья Ігаравіч Лукашэвіч|Лукашэвіч]]}} {{ССК-ігрок|50|[[Аляксей Саўчанка|Саўчанка]]}} {{ССК-ігрок|55|[[Аляксей Андрэевіч Лаўрык|Лаўрык]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Максім Сяргеевіч Амельянчук|Амельянчук]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Канстанцін Маліцкі|Маліцкі]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Мамаду Дыяло|Дыяло]]}}--> {{ССК-ігрок||[[Арцём Валер’евіч Журко|Журко]]}} <!--{{ССК-ігрок||[[Кірыл Кіркіцкі|Кіркіцкі]]}}--> |трэнер = [[Павел Пятровіч Раднёнак|Павел Раднёнак]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Энергетык-БДУ]] </noinclude> cyr10daaaqpfm1hrt284b78h1xjc0ov 0 589943 4164253 4117724 2022-07-24T17:04:45Z 2003:D2:5720:CE00:BD0A:AED1:F3F7:9DA5 wikitext text/x-wiki {{не блытаць|Новы Раздзіл}} {{НП-Украіна |статус = Пасёлак гарадскога тыпу |беларуская назва = Раздзіл |арыгінальная назва = Розділ |падначаленне = [[Мыкалаіўскі раён (Львоўская вобласць)|Мыкалаіўскі раён]] |герб = Rozdil gerb.png |сцяг = Rozdil prapor.png |шырыня герба = |шырыня сцяга = |выява = Rozdilchurch2.jpg |подпіс = Царква Успення Прасвятой Багародзіцы [[УГКЦ]] |lat = |long = |lat_dir = N|lat_deg = 49|lat_min = 27|lat_sec = 43 |lon_dir = E|lon_deg = 24|lon_min = 03|lon_sec = 44 |CoordAddon = |CoordScale = |памер карты краіны = |памер карты рэгіёна = |памер карты раёна = |від рэгіёна = |рэгіён = |від раёна = |раён = |карта краіны = |карта рэгіёна = |карта раёна = |унутранае дзяленне = |від главы = |глава = |першае згадванне = 1569 |ранейшыя імёны = |статус з = 1940 |плошча = 2,56 |від вышыні = |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |афіцыйная мова-ref = |насельніцтва = 2500 |год перапісу = 2018 |шчыльнасць = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |часавы пояс = |DST = |тэлефонны код = +380-3241 |паштовы індэкс = 81650 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = ВС |від ідэнтыфікатара = |лічбавы ідэнтыфікатар = |катэгорыя ў Commons = |сайт = |мова сайта = |мова сайта 2 = |мова сайта 3 = |мова сайта 4 = |мова сайта 5 = |add1n = |add1 = |add2n = |add2 = |add3n = |add3 = }} '''Раздзіл''', таксама '''Стары Раздзіл''' ({{lang-uk|Розділ, Старий Розділ}}) — пасёлак гарадскога тыпу ў [[Львоўская вобласць|Львоўскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]] ў складзе [[Мыкалаіўскі раён (Львоўская вобласць)|Мыкалаіўскага раёна]] на паўднёва-заходнім [[Аполле (рэгіён, Украіна)|Аполлі]] на рацэ Каладніцы (прыток [[Днестр|Днястра]]). == Гісторыя == Поле пад назвай «Раздзіл», якое належала каралеўскім сёлам Крупска і Бярэзіна, згадана яшчэ ў каралеўскай грамаце [[Уладзіслаў ІІ Ягелончык|Уладзіслава II]], сына [[Казімір IV Ягелончык|Казіміра IV Ягелончыка]], ад 5 чэрвеня 1462 г. Само слова «Раздзіл» ([[Украінская мова|укр.]] «Падзел») варта атаясамліваць з паняццем «мяжа». Верагодна, гэтае поле было межавым паміж двума сёламі, падзяляла іх. У 1569 г. Мікалай Чэрніеўскі атрымаў прывілей на права заснавання горада «Раздзіл» «на сырой глебе», гэта значыць на неабжыты месцы, і пра гэта ёсць згадка ў акце перапісу каралеўскіх маёнткаў ад 1570 г. У падатковым рэестры 1578 г. значыцца, што ў Раздзіле было 6 пекараў, два ткача, два кавалі. гарадскога падатку на дамы горад плаціў 6 залатых. За ўвесь год горад плаціў падаткаў на 25,5 залатых. 5 студзеня 1745 г. сваім прывілеем кароль [[Аўгуст Саксонскі|Аўгуст ІІІ]] надаў мястэчку [[Магдэбургскае права|магдэбургскае права]] і герб: у шчыце срэбная падкова, у якой унізе лапчаты крыж, і увянчаная такім жа крыжам без аднаго рамена (радавы герб тагачасных уладальнікаў мястэчка графаў [[Жавускія|Жавускіх]]). 17 студзеня 1940 г. згодна з новым адміністрацыйным падзелам [[Драгобыцкая вобласць|Драгобыцкай вобласці]] Раздзіл страціў статус горада і статус раённага цэнтра. == Помнікі даўніны == * Касцёл кармелітаў XVІІ ст. * Кляштар Сясцёр Міласэрнасці XVІІІ ст. * Палац Жавускіх-Ланцкаронскіх 1740 г. {{Мыкалаіўскі раён (Львоўская вобласць)}} {{Львоўская вобласць}} [[Катэгорыя:Пасёлкі гарадскога тыпу Львоўскай вобласці]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты Мыкалаіўскага раёна (Львоўская вобласць)]] apcjqg7jojrttxuxlkndznn5mstzai5 0 596935 4164220 4162834 2022-07-24T16:05:36Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ + Рассадкін https://football.by/news/166123.html, - Пацко https://football.by/news/166120.html wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Арсенал Дзяржынск |Лагатып = ФК Арсенал Дзяржынск.gif |ШырыняЛагатыпа = 185px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Дзяржынск]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 2019 |Расфармаваны = |Стадыён = [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]], [[Гарадзея]] |Умяшчальнасць = 1500 |Прэзідэнт = |Трэнер = [[Павел Кірыльчык]] |Чэмпіянат = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = {{Рост}} 1 месца ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе]] |Сайт = | pattern_la1 = _jomaessential2rw | pattern_b1 = _jomaessential2rw | pattern_ra1 = _jomaessential2rw | pattern_sh1 = | pattern_so1 = _kappalipeno1wr | leftarm1 = FFFFFF | body1 = FFFFFF | rightarm1 = FFFFFF | shorts1 = FF0000 | socks1 = FF0000 | pattern_la2 = _jomaessential2wnr | pattern_b2 = _jomaessential2wnr | pattern_ra2 = _jomaessential2wnr | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _jomaessential1819bbw | pattern_b3 = _jomaessential1819bbw | pattern_ra3 = _jomaessential1819bbw | pattern_sh3 = _jomamaxi20bw | pattern_so3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | shorts3 = 000000 | socks3 = FFFFFF }} '''«Арсенал»''' — [[Беларусь|беларускі]] [[футбольны клуб]] з горада [[Дзяржынск]], заснаваны ў 2019 годзе. У цяперашні час выступае ў [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == Аб стварэнні новага клуба пад назвай «Арсенал» стала вядома ў студзені 2019 года<ref>[https://by.tribuna.com/football/1070914703.html В Беларуси появится новый футбольный клуб – «Арсенал» из Дзержинска. С командой уже тренируются Вячеслав Глеб и Осипенко]</ref>. Фундатарамі новага клуба сталі беларускі прадпрымальнік [[Аляксей Меляшкевіч]] і шведскі бізнесмен [[Алекс Русхольм]], прэзідэнт шведскага футбольнага клуба [[ФК АФК Эскільстуна|«АФК Эскільстуна»]]<ref>[https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/footboll/2359781.html «Арсенал» из Дзержинска – очень амбициозный проект. Клуб заинтересовал даже младшего Глеба]</ref>. Каманда, складзеная ў асноўным з нядаўніх дублёраў клубаў Вышэйшай лігі, а таксама з некалькіх вопытных ветэранаў і мясцовых ігракоў, адразу заявілася ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другую лігу чэмпіянату Беларусі]]. Каманда паспяхова прайшла дыстанцыю, выйграла барацьбу з [[ФК Ашмяны-БДУФК|«Ашмянамі-БДУФК»]] за першы радок і стала чэмпіёнам Другой лігі. У 2020 годзе каманда працягвала камплектавацца маладымі ігракамі, а таксама некалькімі вопытнымі выканаўцамі. З-за неадпаведнасці стадыёна ў Дзяржынску патрабаванням хатнія матчы «Арсенал» праводзіў на стадыёне РЦАР-БДУ ў Мінску. Каманда добра пачала выступленне ў Першай лізе, доўгі час вёў барацьбу за высокія месцы і магчымы выхад у Вышэйшую лігу, але пазней стаў саступаць канкурэнтам і ў выніку стаў чацвёртым. У верасні пасаду галоўнага трэнера пакінуў [[Сяргей Ясковіч]], замест яго кіраваць камандай стаў абаронца [[Павел Кірыльчык]]. У сезоне 2021 камандай працягваў кіраваць Павел Кірыльчык. Хатнія матчы «Арсенал» стаў праводзіць на стадыёне [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]]. Каманда хутка захапіла лідарства ў табліцы і, нягледзячы на шэраг няўдалых адрэзкаў, захавала першы радок да канца турніру і выйшла ў Вышэйшую лігу. == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://www.pressball.by/articles/football/belarus/112027 32-й чемпионат. Заявки команд высшей лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Яўген Абрамовіч]]||1995}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Арцём Сарока]]||1992}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Яўген Гулецкі]]||2001}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Раман Вягера]]||2000}} {{Ігрок|18|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Каплуноў]]||1994}} {{Ігрок|19|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Антон Дзмітрыевіч Абрамовіч|Антон Абрамовіч]]||1999}} {{Ігрок|21|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзіслаў Лях]]||1999}} {{Ігрок|26|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Сяргей Канцавы]]||1986}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|6|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Гаявой]]||2002}} <!--{{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Кавалевіч]]||2000}}--> {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Павел Селязнёў]]||2000}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Валерый Сянько]]||1998}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|51|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксандр Скшынецкі]]||1990}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзмітрый Асіпенка]] {{капітан}}||1982}} {{Ігрок|79|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Станіслаў Сазановіч]]||1992}} {{Ігрок|91|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Арцём Міраеўскі]]||1999}} {{Ігрок||{{Сцяг|Камерун}}|ПА|[[Фабрыс Будэга]]||1998}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|7|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Руслан Мялкоўскі]]||2006}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арцём Кійко]]||1996}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Дзмітрый Мацяш]]||2000}} {{Ігрок||{{Сцяг|Нігерыя}}|Нап|[[Нурадзін Ідрыс]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Расія}}|Нап|[[Мікіта Мельнікаў]]||1997}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Глеб Рассадкін]]||1995}} {{Канец складу}} === Рэзервовы склад === {{Склад}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|Яраслаў Ключнік||1999}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Антон Анцыпяровіч||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Сяргей Волкаў||2001}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Вадзім Гарошка||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|Мікіта Каладзінскі||2001}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Аляксей Арловіч]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Станіслаў Атрашкевіч]]||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Мікіта Гузач||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Даніла Дзьячэнка||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Мікіта Ерамінок]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Яўген Ляўданскі||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Узбекістан}}|ПА|Асадбек Мірзажонаў||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Павел Міхайлаў||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Даніла Скачко||2002}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|Андрэй Сямашка||2004}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Ілья Краўцоў||2005}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Фёдар Лебедзеў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Андрэй Новік||2004}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|Дзмітрый Шунейка||2004}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кірыльчык]] (нар. 1981) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Тарасевіч]] (нар. 1988) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Ражкоў]] (нар. 1981) — трэнер * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Варанкоў]] (нар. 1981) — трэнер * {{Сцяг|Украіна}} [[Ігар Куцепаў]] (нар. 1965) — галоўны трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Кандрацьеў]] (нар. 1987) — трэнер дубля * {{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Стомаль]] (нар. 1993) — трэнер дубля == Дасягненні == * Пераможца [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] * Пераможца [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лігі чэмпіянату Беларусі]]: [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=200|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі !width=90|[[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | [[Сезон 2019 ФК Арсенал Дзяржынск|2019]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|Другая]] (Д3) ||style="background:gold"|'''1''' || 28 || 25 || 1 || 2 || 119–14 || '''76''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2019/2020|1/16 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2020 ФК Арсенал Дзяржынск|2020]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|Першая]] (Д2) || '''4''' || 26 || 13 || 7 || 6 || 41–28 || '''46''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || | |- | [[Сезон 2021 ФК Арсенал Дзяржынск|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) ||style="background:gold"|'''1''' || 33 || 20 || 8 || 5 || 59–22 || '''68''' || [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]] |- | [[Сезон 2022 ФК Арсенал Дзяржынск|2022]] || [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшая]] (Д1) || || || || || || || || || |- |} {{Зноскі}} == Галоўныя трэнеры == * [[Сяргей Ясковіч]] (студзень 2019 — верасень 2020) * [[Павел Кірыльчык]] (в.а. у верасні — снежні 2020; са студзеня 2021) == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-arsenal-dziarzynsk/40621}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Арсенал Дзяржынск}} {{Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Арсенал Дзяржынск]] [[Катэгорыя:ФК Арсенал Дзяржынск| ]] 6rrmsvwcanrzsl0bttrkrujok6cl56z 0 600216 4164476 4124819 2022-07-25T06:43:04Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Дзяржаўны дзеяч |Імя = Гітанас Наўседа |Арыгінал імя = {{lang-lt|Gitanas Nausėda}} |Выява = Gitanas Nausėda.jpg |Шырыня = 250пкс |Апісанне выявы = |пасада = [[Прэзідэнт Літоўскай Рэспублікі]] |парадак = 10 |сцяг = Flag of Lithuania.svg |перыядпачатак = [[12 ліпеня]] [[2019]] |перыядканец = |папярэднік = [[Даля Грыбаўскайце]] |пераемнік = |Дата нараджэння = 19.5.1964 |Месца нараджэння = |Грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Літва}} |Род дзейнасці = [[эканаміст]] |Адукацыя = |Навуковая ступень = |Навуковае званне = |Веравызнанне = |Партыя = |Асноўныя ідэі = |Бацька = |Маці = |Жонка = |Дзеці = |Узнагароды = |Аўтограф = |Шырыня аўтографа = |Сайт = |Вікісховішча = }} {{цёзкі2|Наўседа}} '''Гіта́нас Наўседа́''' ({{lang-lt|Gitanas Nausėda}}; нар. {{Дата нараджэння|19|5|1964}}, [[Клайпеда]]) — [[Літва|літоўскі]] эканаміст, банкір і выкладчык універсітэта. [[Прэзідэнт Літоўскай Рэспублікі]] з 12 ліпеня 2019 г. == Біяграфія == З [[1982]] па [[1987]] год вучыўся на факультэце эканомікі прамысловасці [[Вільнюскі ўніверсітэт|Вільнюскага ўніверсітэта]], з 1987 па 1989 год праходзіў навучанне на эканамічным факультэце. Наўседа атрымаў доктарскую ступень у вобласці сацыяльных навук у [[1993]] годзе, з 1990 па 1992 год [[Германская служба акадэмічных абменаў|праходзіў практыку]] ў [[Мангеймскі ўніверсітэт|Мангеймскім універсітэце]] ў [[Германія|Германіі]]. Праходзіў стажыроўку ў [[Бундэстаг]]у ў [[Бон]]е (1994) і ў [[Сусветны банк|Сусветным банку]] ў [[Вашынгтон]]е (1998). З 1992 па 1993 год — старэйшы навуковы супрацоўнік Інстытута эканомікі і прыватызацыі. З 1993 па 1994 год ён узначальваў аддзел фінансавага рынку ў [[Антыманапольны камітэт|Дзяржаўным кіраванні па коштах і канкурэнцыі]], быў вядучым эканамічнай калонкі для агульнанацыянальнай газеты Літвы, «Lietuvos rytas» («Раніца Літвы»). З 1994 года быў намеснікам начальніка аддзела па наглядзе за камерцыйнымі банкамі (1994—1996), дырэктарам дэпартамента грашова-крэдытнай палітыкі (1996—2000) і членам кіравання [[Банк Літвы|Банка Літвы]] (1998—2000). У 2000 годзе ён пачаў працаваць у AB Vilniaus Bankas у якасці саветніка старшыні кіравання. З 2008 па 2018 год — саветнік прэзідэнта [[SEB Bankas]], галоўны эканаміст. З 2004 па 2009 год ён таксама быў саветнікам прэзідэнта [[Валдас Адамкус|Валдаса Адамкуса]]. З 1987 па 2004 год выкладаў на эканамічным факультэце [[Вільнюскі ўніверсітэт|Вільнюскага ўніверсітэта]], у 2009 годзе пачаў выкладаць у [[Вільнюская бізнес-школа|Вільнюскай бізнес-школе]]. У 2004 годзе ён падтрымаў выбарчую кампанію былога прэзідэнта Літвы [[Валдас Адамкус|Валдаса Адамкуса]]. З 2004 па 2009 быў дарадцам прэзідэнта Валдаса Адамкуса. [[17 верасня]] [[2018]] года Г. Наўседа абвясціў аб сваёй кандыдатуры на прэзідэнцкія выбары ў Літве у [[2019]] годзе<ref>[http://www.xinhuanet.com/english/2018-09/18/c_137474589.htm Lithuanian opposition party names favorites for presidential election] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201126012838/http://www.xinhuanet.com/english/2018-09/18/c_137474589.htm |date=26 лістапада 2020 }} ''Xinhua'', September 18, 2018.</ref>. У першым туры прэзідэнцкіх выбараў, набраўшы 30,95 % галасоў, ён заняў другое месца і ў вырашальным другім туры сустрэўся з [[Інгрыда Шыманіце|I. Шыманiце]]. [[26 мая]] 2019 года Наўседа перамог на прэзідэнцкіх выбарах у Літве<ref>[https://news.rambler.ru/world/42240481-buduschiy-prezident-litvy-prizval-smenit-ritoriku-v-otnoshenii-rossii/?utm_source=head&utm_campaign=self_promo&utm_medium=news&utm_content=news Будущий президент Литвы призвал сменить риторику в отношении России.]</ref>. Заступіў на пасаду Прэзідэнта Літвы [[12 ліпеня]] [[2019]] года. Змяняіў [[Даля Грыбаўскайце|Далю Грыбаўскайце]], якая займала прэзідэнцкую пасаду з 2009 па 2019 гады, і стаў пятым прэзідэнтам краіны з 1993 года<ref>[https://nashaniva.by/?c=ar&i=233672 nashaniva.by]</ref>. Жанаты, мае дзвюх дачок<ref>[https://www.delfi.lt/gyvenimas/istorijos/d-nausediene-gitanas-man-pateike-viliojanti-pasiulyma-kurio-negalejau-atsisakyti.d?id=69430568 D. Nausėdienė: Gitanas man pateikė viliojantį pasiūlymą, kurio negalėjau atsisakyti] ''Delfi'', October 31, 2015</ref>. Валодае [[Англійская мова|англійскай]], [[Нямецкая мова|нямецкай]] і [[Руская мова|рускай]] мовамі<ref>[https://www.delfi.lt/news/daily/education/gnausedos-kelias-i-ekonomika-aplaistytas-asaromis.d?id=29311937 G.Nausėdos kelias į ekonomiką aplaistytas ašaromis] ''Delfi'', February 24, 2010</ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.nauseda2019.lt/ Афіцыйны сайт] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190510204109/https://www.nauseda2019.lt/ |date=10 мая 2019 }} {{Бібліяінфармацыя}} {{Прэзідэнты Літвы}} {{Еўрапейскі савет}} {{Главы дзяржаў-членаў Еўрапейскага Саюза}} {{Лідары НАТА}} {{DEFAULTSORT:Наўседа Гітанас}} [[Катэгорыя:Эканамісты Літвы]] [[Катэгорыя:Кандыдаты ў прэзідэнты Літвы]] [[Катэгорыя:Педагогі Літвы]] [[Катэгорыя:Дзеючыя кіраўнікі дзяржаў]] n1y67b5jsg7mg5zd1p4g2uahyp98znq 100 611366 4164147 4157364 2022-07-24T12:57:36Z JerzyKundrat 174 /* 2022 */ wikitext text/x-wiki == 2022 == * [[8 ліпеня]]: Памёр [[Жазэ Эдуарду душ Сантуш]], дзяржаўны дзеяч [[Ангола|Анголы]], прэзідэнт краіны (1979—2017). * [[21 чэрвеня]]: Памёр [[Сергій (Гардун)]], беларускі праваслаўны царкоўны дзеяч, прафесар. * [[8 чэрвеня]]: Памёр [[Серж Мінскевіч]], беларускі паэт і перакладчык. * [[29 мая]]: Улады [[Нарвегія|Нарвегіі]] афіцыйную назву [[Беларусь|Беларусі]] змянілі з ''Hviterussland'' на ''Belarus''. * [[26 мая]]: Памёр [[Янка Запруднік]], беларускі грамадска-палітычны дзеяч, гісторык, палітолаг. * [[13 мая]]: Памёр [[Халіфа ібн Зайд ан-Нахаян]], Прэзідэнт [[Аб'яднаныя Арабскія Эміраты|Аб’яднаных Арабскіх Эміратаў]] з 2004 г. * [[10 мая]]: Памёр [[Леанід Макаравіч Краўчук|Леанід Краўчук]], украінскі дзяржаўны дзеяч, першы [[Прэзідэнт Украіны]]. * [[3 мая]]: Памёр [[Аляксандр Васільевіч Сукала|Аляксандр Сукала]], беларускі вучоны ў галіне педыятрыі. * [[3 мая]]: Памёр [[Ежы Лявінскі]], каталіцкі царкоўны дзеяч, педагог. * [[22 красавіка]]: Памёр беларускі праваслаўны царкоўны дзеяч, архіепіскап Пінскі і Лунінецкі [[Сцяфан (Корзун)]]. * [[21 красавіка]]: Памёр былы прэзідэнт Кеніі [[Мваі Кібакі]]. * [[3 красавіка]]: Памёр [[Уладзімір Крукоўскі]], беларускі мастак. * [[28 сакавіка]]: Памёр [[Алесь Барскі]], беларускі паэт, літаратуразнавец; доктар філалагічных навук. * [[23 сакавіка]]: Памерла [[Мадлен Олбрайт]], першая жанчына на пасадзе дзяржаўнага сакратара ЗША. * [[14 сакавіка]]: Памёр [[Мікола Гіль]], беларускі пісьменнік, журналіст, перакладчык. Брат [[Ніл Гілевіч|Ніла Гілевіча]]. * [[11 сакавіка]]: Памёр [[Аляксей Міхайлавіч Пяткевіч|Аляксей Пяткевіч]], беларускі літаратуразнавец, краязнавец. * [[9 сакавіка]]: У [[Канада|Канадзе]] завяршыўся [[Чэмпіянат свету па гарналыжным спорце сярод юніёраў 2022]]. * [[20 лютага]]: Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі арцыбіскуп [[Юзаф Станеўскі]] благаславіў мемарыяльную дошку ў памяць пра айца [[Казімір Жыліс|Казіміра Жыліса]], усталяваную на сцяне [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Індура)|касцёла Найсвяцейшай Тройцы]] ў [[Індура|Індуры]]. * [[15 лютага]]: Памёр [[Павел Жук]], выдавец беларускага незалежнага друку. * [[10 лютага]]: Адкрыты для руху [[пуцеправод па праспекце Пераможцаў (Мінск)|пуцеправод па праспекце Пераможцаў]] у [[Мінск]]у. * [[5 лютага]]: Памёр [[Эрнст Сабіла]], беларускі пратэстанцкі рэлігійны і грамадскі дзеяч. * [[5 лютага]]: Памёр [[Абдзіжаміл Нурпеісаў]], Народны пісьменнік Казахстана. * [[31 студзеня]]: Галоўным трэнерам [[зборная Польшчы па футболе|зборнай Польшчы па футболе]] прызначаны [[Чэслаў Міхневіч]]. * [[19 студзеня]]: Памёр [[Анатоль Аляксандравіч Малафееў]], палітык, дзяржаўны дзеяч Беларусі. * [[14 студзеня]]: Надзвычайным і Паўнамоцным Паслом Расійскай Федэрацыі ў Рэспубліцы Беларусь прызначаны [[Барыс Вячаслававіч Грызлоў]]. == 2021 == * [[31 снежня]]: Памёр [[Васіль Пятровіч Шаранговіч]], беларускі графік, народны мастак Беларусі, прафесар. * [[30 снежня]]: Памёр [[Міхаіл Антонавіч Казінец]], беларускі дырыжор, педагог. Народны артыст Беларусі. * [[26 снежня]]: Памёр [[Дэсманд Туту]], першы чарнаскуры епіскап у [[ПАР]], лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру. * [[11 снежня]]: Памёр [[Міхаіл Якаўлевіч Фінберг]], дырыжор, мастацкі кіраўнік і дырэктар Нацыянальнага акадэмічнага канцэртнага аркестра Рэспублікі Беларусь, прафесар. * [[3 снежня]]: Памёр [[Ламін Дзіяк]], сенегальскі і міжнародны спартыўны функцыянер, палітык. * [[28 лістапада]]: Памёр [[Аляксандр Барысавіч Градскі]], савецкі і расійскі музыкант, адзін з заснавальнікаў рускага року. * [[27 лістапада]]: Памёр [[Мікола Мятліцкі]], беларускі паэт. * [[24 лістапада]]: Памёр [[Алег Арсеневіч Вараб’ёў]], заслужаны архітэктар Беларусі. * [[23 лістапада]]: Памёр [[Чон Ду Хван]], дзяржаўны і ваенны дзеяч Рэспублікі Карэя. * [[21 лістапада]]: Памерла [[Ніна Іванаўна Русланава]], савецкая і расійская актрыса тэатра і кіно. * [[20 лістапада]]: Памёр [[Анатоль Сяргеевіч Карамышаў]], беларускі архітэктар. * [[18 лістапада]]: Памёр [[Дзяніс Юр’евіч Коўба]], беларускі футбаліст і трэнер. * [[17 лістапада]]: Памёр [[Сяргей Філімонаў (тэлевядучы)|Сяргей Філімонаў]], вядучы тэлепраграмы «[[Відзьмо-невідзьмо]]». * [[15 лістапада]]: Памёр [[Віктар Максімавіч Чарнабаеў]], спявак, народны артыст Беларускай ССР. * [[11 лістапада]]: Памёр [[Фрэдэрык Вілем дэ Клерк]], былы прэзідэнт Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру. * [[11 лістапада]]: Памёр [[Яўген Іванавіч Чазаў]], савецкі і расійскі кардыёлаг, доктар медыцынскіх навук, прафесар. * [[4 лістапада]]: Памёр [[Алег Анатольевіч Макушнікаў]], беларускі археолаг і гісторык. * [[26 кастрычніка]]: Памёр [[Ро Дэ У]], дзяржаўны і палітычны дзеяч Рэспублікі Карэя. * [[22 кастрычніка]]: Памёр [[Юрый Станкевіч]], беларускі празаік, драматург, сцэнарыст. * [[20 кастрычніка]]: Памёр [[Барыс Барысавіч Цітовіч|Барыс Цітовіч]], беларускі мастак. * [[18 кастрычніка]]: Памёр [[Колін Паўэл]], дзяржаўны дзеяч ЗША. * [[14 кастрычніка]]: Памёр [[Аляксандр Іванавіч Арастовіч]], беларускі палітык, кандыдат тэхнічных навук, палітвязень. * [[1 кастрычніка]]: Памёр [[Канстанцін Севярынец]], беларускі журналіст, паэт, перакладчык. * [[26 верасня]]: Памёр [[Сяргей Рыгоравіч Герасімец|Сяргей Герасімец]], футбаліст года Беларусі — 1993. * [[17 верасня]]: Памёр [[Абдэль Азіз Бутэфліка]], Прэзідэнт [[Алжыр]]а з 1999 да 2019 года. * [[11 верасня]]: Польскі [[футбаліст]] [[Роберт Левандоўскі]] забіў за [[ФК Баварыя|«Баварыю»]] ў 17-м матчы запар і ўсталяваў новы рэкорд для гульцоў нямецкіх клубаў. * [[8 верасня]]: Памёр [[Ігар Іванавіч Шклярэўскі]], савецкі і расійскі паэт, перакладчык * [[8 верасня]]: Загінуў [[Яўген Мікалаевіч Зінічаў]], міністр Расійскай Федэрацыі па справах грамадзянскай абароны, надзвычайных сітуацыях і ліквідацыі наступстваў стыхійных бедстваў * [[7 верасня]]: Памёр [[Уладзімір Віктаравіч Ляхоўскі]], беларускі гісторык * [[6 верасня]]: Памёр [[Жан-Поль Бельмандо]], французскі акцёр * [[21 жніўня]]: Памерла [[Галіна Аляксандраўна Арлова]], актрыса, Народная артыстка Беларусі. * [[12 жніўня]]: Памёр [[Сяргей Георгіевіч Багласаў]], беларускі архітэктар. * [[1 жніўня]]: Беларуская дэлегацыя адхіліла лёгкаатлетку [[Крысціна Ціманоўская|Крысціну Ціманоўскую]] ад удзелу ў [[Летнія Алімпійскія гульні 2020|Алімпійскіх гульнях]] і паспрабавала адправіць яе ў Мінск. * [[31 ліпеня]]: Беларускі батутыст [[Іван Літвіновіч]] выйграў залаты медаль на [[Летнія Алімпійскія гульні 2020|Алімпіядзе ў Токіа]]. * [[29 ліпеня]]: [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС Беларусі]] накіравала два верталёты для дапамогі з тушэннем [[Лясныя пажары ў Турцыі (2021)|лясных пажараў]] у [[Турцыя|Турцыі]]. * [[3 ліпеня]]: Памёр [[Леў Мікалаевіч Гумілеўскі]], скульптар, народны мастак Беларусі. * [[18 чэрвеня]]: Памёр [[Алег Вільгельмавіч Іоў|Алег Іоў]], беларускі археолаг. * [[12 чэрвеня]]: Памёр [[Ігар Мікалаевіч Жалязоўскі|Ігар Жалязоўскі]], беларускі канькабежац. * [[21 мая]]: Памёр [[Вітольд Ашурак]], беларускі грамадскі і палітычны актывіст, палітычны зняволены. * [[14 красавіка]]: Памёр [[Анатоль Канстанцінавіч Клышка|Анатоль Клышка]], беларускі пісьменнік, педагог, публіцыст, перакладчык. * [[13 красавіка]]: Памёр [[Леанід Леанідавіч Барткевіч|Леанід Барткевіч]], беларускі спявак і музыкант. * [[9 красавіка]]: Памёр муж брытанскай каралевы [[Елізавета II| Елізаветы II]] [[Філіп (герцаг Эдынбургскі)|прынц Філіп]]. * [[15 лютага]]: Памерла [[Марыя Аркадзеўна Бяспалая|Марыя Бяспалая]], доктар гістарычных навук. * [[15 лютага]]: Памёр [[Лявон Дзейка]], беларускі палітык і грамадскі дзеяч. * [[26 студзеня]]: [[Чэмпіянат свету па сучасным пяцібор’і 2021]] перанесены з [[Мінск]]а ў [[Каір]]. * [[21 студзеня]]: Прэм’ер-міністр [[Манголія|Манголіі]] [[Ухнаагійн Хурэлсух]] падаў у адстаўку. * [[17 студзеня]]: У [[Расія|Расіі]] затрыманы апазіцыйны палітык [[Аляксей Навальны]], які вяртаўся на радзіму з [[Германія|Германіі]]. * [[17 студзеня]]: Памёр доктар гістарычных навук [[Леанід Лыч]]. * [[14 студзеня]]: Памёр [[Леанід Шчамялёў]], народны мастак Беларусі. * [[12 студзеня]]: Памёр ганаровы [[Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі]] [[Філарэт (Вахрамееў)|Філарэт]]. * [[5 студзеня]]: Памёр [[Анатоль Кірылавіч Цітоў]], беларускі гісторык і геральдык. == [[2020]] == * [[11 снежня]]: Памёр паўднёвакарэйскі кінарэжысёр [[Кім Кі Дук]]. * [[9 снежня]]: Памёр [[Вячаслаў Францавіч Кебіч]], прэм’ер-міністр Беларусі ў перыяд з 1990 па 1994 гады. * [[8 снежня]]: Памёр [[Яўген Іванавіч Шапашнікаў]], маршал авіяцыі, апошні міністр абароны СССР. * [[20 лістапада]]: Памёр Патрыярх Сербскі [[Ірыней (Патрыярх Сербскі)|Ірыней]]. * [[16 лістапада]]: Запуск [[SpaceX Crew-1]] з астранаўтамі [[Майкл Скот Хопкінс|М. Хопкінс]], [[Віктар Джэром Гловер|В. Гловерам]], [[Саіці Нагуці|С. Нагуці]], [[Шэнан Уолкер|Г. Уолкер]]. * 11—12 лістапада: [[Гібель Рамана Бандарэнкі]]. * [[6 лістапада]]: Памёр [[Міхаіл Міхайлавіч Жванецкі]], расійскі пісьменнік-сатырык. * [[29 кастрычніка]]: Памёр [[Міхаіл Кліменцьевіч Вінаградаў]], беларускі архітэктар, двойчы лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Рэспублікі Беларусь. * [[20 кастрычніка]]: Памёр [[Юрый Іванавіч Варонежцаў]], беларускі навуковец-фізік, палітык і грамадскі дзеяч. * [[10 кастрычніка]]: Памёр [[Валерый Аляксеевіч Шчукін]], беларускі палітык, праваабаронца, журналіст. * [[10 верасня]]: Памёр [[Уладзімір Іванавіч Адамушка]], беларускі гісторык і архівіст. * [[6 ліпеня]]: Памёр [[Эніа Марыконэ]], італьянскі кампазітар, аранжыроўшчык і дырыжор. * [[2 ліпеня]]: Памёр [[Яўген Неміроўскі]], расійскі кнігазнаўца. * [[26 чэрвеня]]: Памёр [[Юзаф Трубовіч]], найстарэйшы каталіцкі святар у Беларусі. * [[7 чэрвеня]]: Памёр беларускі мастак [[Уладзімір Самойлавіч Басалыга|Уладзімір Басалыга]]. * [[6 чэрвеня]]: Памёр вікарый Навагрудскай епархіі Беларускай Праваслаўнай Царквы [[Пётр (Карпусюк)]]. * [[23 мая]]: Памёр [[Арнольд Міхневіч]] — беларускі мовазнаўца. * [[18 мая]]: Памёр [[Пётр Вандзілоўскі]] — беларускі дырыжор, педагог. * [[6 мая]]: Памёр протаіерэй [[Іаан (Харашэвіч)]] — беларускі праваслаўны царкоўны дзеяч. * [[красавік]]: Памёр [[Фёдар Пятровіч Сянько]] (83) — савецкі дзяржаўны і гаспадарчы дзеяч<ref>[https://grodnonews.by/news/zhizn/na_84_m_godu_ushel_iz_zhizni_geroy_sotsialisticheskogo_truda_fedor_senko.html На 84-м году ушел из жизни Герой Социалистического Труда Федор Сенько]</ref>. * [[красавік]]: Памерлв [[Паўліна Сурвіла]] (56) — [[ЗША|амерыканскі]] этнамузыколаг і мастачка беларускага паходжання<ref>[https://www.svaboda.org/a/30577059.html Памерла Паўліна Сурвіла, выканаўчы дырэктар Цэнтру беларускіх дасьледаваньняў у ЗША]</ref>. * [[22 студзеня]]: Прэзідэнтам [[Грэчаская Рэспубліка|Грэчаскай Рэспублікі]], упершыню прызначана жанчына '''[[Катэрына Сакелярапулю]]'''. == [[2019]] == === [[14 снежня]] === * Памёр тройчы (1992, 2000, 2002) лепшы беларускі хакеіст [[Уладзімір Віктаравіч Цыплакоў|Уладзімір Цыплакоў]]. === [[12 жніўня]] === * Беларус [[Генадзь Уладзіміравіч Караткевіч|Генадзь Караткевіч]] перамог на міжнародных спаборніцтвах Google Code Jam, стаўшы шосты раз запар лепшым праграмістам свету. == [[2018]] == === [[24 лістапада]] === * Міністр транспарту і камунікацый Беларусі [[Анатоль Аляксандравіч Сівак]] прызначаны новым [[Старшыня Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта|Старшынёй Мінскага гарадскога выканаўчага камітэта]]<ref>[https://www.tvr.by/news/prezident/na_dolzhnost_predsedatelya_mingorispolkoma_naznachen_anatoliy_sivak/ На должность председателя Мингорисполкома назначен Анатолий Сивак]</ref>. === [[20 кастрычніка]] === * З касмодрома [[Куру (касмадром)|Куру]] ў французскай [[Французская Гвіяна|Гвіяне]] да [[Меркурый|Меркурыя]] стартавала місія [[BepiColombo]]<ref>[https://www.rbc.ru/rbcfreenews/5bca8fa69a794795d6e3d2ca Европейская миссия BepiColombо успешно стартовала к Меркурию]</ref>. * У [[Будапешт|Будапешце]] ([[Венгрыя]]) стартаваў [[Чэмпіянат свету па барацьбе 2018|чэмпіянат свету па спартыўнай барацьбе]]<ref>[https://tass.ru/sport/5698103 Чемпионат мира по спортивной борьбе стартует в Будапеште]</ref>. === [[19 кастрычніка]] === * Падчас індуісцкага свята [[Віджаядашамі|Дусшэра]] каля горада [[Амрытсар]] у індыйскім штаце [[Пенджаб (штат)|Пенджаб]] у натоўп людзей урэзаўся цягнік. Загінула больш за 60 чалавек і каля 100 атрымалі раненні<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/russian/news-45920254|title=В Индии поезд врезался в толпу, погибли более 60 человек|publisher=[[BBC]]|date=2018-10-20|accessdate=2018-10-20}}</ref> (паводле іншых звестак загінула каля 200 чалавек<ref>{{Cite web|url=https://snob.ru/news/167150|title=Поезд врезался в толпу людей в Индии. Погибло более 50 человек|publisher=Сноб|date=2018-10-19|accessdate=2018-10-20}}</ref>). * У [[Нідэрланды|Нідэрландах]] упершыню выдалі пашпарт з нейтральным полам (Х)<ref>{{Cite news|title=First Dutch gender-neutral passport issued|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-45914813|work=BBC News|date=2018-10-19|accessdate=2018-10-20|language=en-GB}}</ref>. === [[18 кастрычніка]] === * Міжнародная група астраномаў выявіла на адлегласці больш за два мільярды [[Светлавы год|светлавых гадоў]] ад Сонца гіганцкую структуру, прота[[Скопішча галактык|скопішча галактык]], названую [[Гіперыён (скопішча галактык)|Гіперыёнам]]<ref>[https://lenta.ru/news/2018/10/18/hyperion/ На краю Вселенной обнаружили гигантский объект]</ref>. * У раёне станіцы [[Далжанская (Краснадарскі край)|Далжанская]] Краснадарскага краю пацярпеў крушэнне ваенны навучальны самолёт [[Л-39]] «Альбатрос» с двума членамі экіпажа. На месцы падзення самалёта ў Азоўскім моры знойдзены фрагменты цел абодвух загінулых лётчыкаў<ref>[https://lenta.ru/news/2018/10/20/dead/ Пилоты упавшего в Азовском море Л-39 объявлены погибшими]</ref> і каля 50 частак самалёта<ref>[https://info24.ru/news/istochnik-na-meste-krushenija-l-39-nashli-fragmenty-tela.html?utm_source=vk&utm_medium=free Источник: на месте крушения самолёта Л-39 нашли фрагменты тела]</ref>. === [[17 кастрычніка]] === * У політэхнічным каледжы ў [[Керч]]ы [[Масавае забойства ў Керчанскім політэхнічным каледжы|адбыўся выбух]], загінула не менш за 20 чалавек<ref>[https://meduza.io/news/2018/10/17/v-kerchi-proizoshel-vzryv-v-kolledzhe-est-pogibshie В Керчи произошел взрыв в колледже. 10 человек погибли, 50 пострадали]</ref>. * У [[Канада|Канадзе]] ўступіў у сілу закон пра легалізацыю [[марыхуана|марыхуаны]]<ref>{{Cite web|url=https://www.svoboda.org/a/29548279.html|title=В Канаде вступил в силу закон о легализации марихуаны|publisher=[[Радыё Свабода]]|date=2018-10-17|accessdate=2018-10-17}}</ref>. * У [[Брусель|Бруселі]] пачаўся саміт [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]<ref>{{Cite web|url=https://ru.euronews.com/2018/10/17/eu-summit-possible-scenario-political-editor-opinion|title=Саммит ЕС: ставки высоки|publisher=[[Euronews]]|date=2018-10-17|accessdate=2018-10-17}}</ref>. * [[Цэнтральная выбарчая камісія]] спыніла падрыхтоўку да рэферэндума па правядзенні пенсійнай рэформы<ref>[https://www.eg.ru/society/645614-cik-otkazal-v-referendume-po-pensionnoy-reforme-079243/ ЦИК отказал в референдуме по пенсионной реформе]</ref>. * У [[Магас]]е скончыўся першы этап бестэрміновага [[Пратэст інгушоў (2018)|мітынгу супраць перадачы зямель Чачні]]. Урад Інгушэціі ўзгадніў працяг мітынгу з 31 кастрычніка па 2 лістапада<ref>[https://www.novayagazeta.ru/news/2018/10/17/146019-organizatory-mitinga-v-stolitse-ingushetii-ob-yavili-o-priostanovke-aktsii Организаторы митинга в столице Ингушетии объявили о временной приостановке акции]</ref><ref>[https://zen.yandex.ru/media/mbkhmedia/itogi-dvuh-nedel-protestov-v-ingushetii-chto-budet-dalshe-5bc8c0a78cff6400aae1d34e?&from=channel Итоги двух недель протестов в Ингушетии: что будет дальше?]</ref>. === [[16 кастрычніка]] === * Прэм'ер-міністр Арменіі [[Нікол Ваваевіч Пашынян|Нікол Пашынян]] абвясціў аб сваёй адстаўцы<ref>{{Cite web|url=https://www.interfax.ru/world/633617|title=Премьер-министр Армении объявил о своей отставке|publisher=[[Інтэрфакс]]|date=2018-10-16|accessdate=2018-10-16}}</ref>. * У [[Венгрыя|Венгрыі]] курсы аб [[Гендэрныя даследаванні|гендэрных даследаваннях]] былі выключаныя са спісаў навучальных праграм у магістратуры ўніверсітэтаў краіны, так як, на думку венгерскіх чыноўнікаў, змест гэтых праграм падрывае хрысціянскія каштоўнасці і традыцыйныя ўяўленні аб сям'і<ref>[https://regnum.ru/news/2502189.html Венгрия исключает курсы по гендерным исследованиям из вузов]</ref>. === [[15 кастрычніка]] === * Шведская Новая акадэмія прысудзіла альтэрнатыўную Нобелеўскую прэмію па літаратуры французскай пісьменніцы [[Марыз Кандэ]]<ref>{{Cite web|url=https://ru.euronews.com/2018/10/15/new-acacemy-alternative-nobel-prize-in-literature|title="Альтернативную Нобелевскую премию по литературе" присудили Мариз Конде|publisher=[[Euronews]]|date=2018-10-15|accessdate=2018-10-15}}</ref>. * [[РПЦ|Руская праваслаўная царква]] [[Разрыў еўхарыстычных зносін паміж Рускай праваслаўнай царквой і Канстанцінопальскім патрыярхатам (2018)|разарвала адносіны і спыніла еўхарыстысныя зносіны]] з [[Канстанцінопальскі патрыярхат|Канстанцінопальскім патрыярхатам]].<ref>{{Cite web|url=https://ria.ru/religion/20181015/1530711825.html?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop|title=РПЦ разорвала отношения с Константинопольским патриархатом|publisher=[[РІА Навіны]]|date=2018-10-15|accessdate=2018-10-15}}</ref> === [[14 кастрычніка]] === * У французскім Ліёне пачаўся 10-ы [[Кінафестываль імя братоў Люм'ер]]<ref>{{Cite web|url=https://ru.euronews.com/2018/10/14/festival-lumiere-opening|title=Открылся кинофестиваль имени братьев Люмьер|publisher=[[Euronews]]|date=2018-10-14|accessdate=2018-10-14}}</ref>. * На [[Парламенцкія выбары ў Люксембургу (2018)|выбарах у Люксембургу]] большасць месцаў захавала [[Хрысціянска-сацыяльная народная партыя (Люксембург)|Хрысціянска-сацыяльная народная партыя]]<ref>[https://ria.ru/world/20181015/1530642225.html На парламентских выборах в Люксембурге победила консервативная партия ХСНП]</ref>. * [[Францыск (папа рымскі)|Папа рымскі Францыск]] прылічыў да ліку святых забітага ў Сан-Сальвадоры архіепіскапа [[Оскар Арнульфа Рамера|Оскара Рамера]], а таксама [[Павел VI|папу Паўла VI]] і яшчэ пяць чалавек<ref>[https://www.bbc.com/russian/news-45855417 Убитый сальвадорский архиепископ Оскар Ромеро причислен к лику святых]</ref>. === [[13 кастрычніка]] === * Экіпажам верталёта Мі-24 са складу Аб'яднаных сіл Украіны ў небе над [[Лісічанск]]ам збіты шматфункцыянальны беспілотны комплекс «[[Арлан-10]]». Абломкі БПЛА былі знойдзены ў раёне пасёлка [[Бароўскае (Луганская вобласць)|Бароўскае]]<ref>[https://lb.ua/society/2018/10/13/409902_ukrainskiy_vertolet_mi24_sbil.html Украинский вертолёт Ми-24 сбил ещё один беспилотник РФ над Лисичанском]</ref>. * [[Урад Рэспублікі Інгушэція|Урад Інгушэціі]] ўзгадніў правядзенне [[Пратэст інгушоў (2018)|мітынгу супраць пагаднення аб мяжы з Чачнёй]] у [[Магас]]е на два дні — 16 і 17 кастрычніка. Раней была ўзгоднена акцыя з 8 па 15 кастрычніка 2018 года<ref>[https://www.novayagazeta.ru/news/2018/10/13/145913-pravitelstvo-ingushetii-soglasovalo-prodlenie-mitinga-protiv-peredachi-zemel-chechne-na-dva-dnya Правительство Ингушетии согласовало продление митинга против передачи земель Чечне на два дня]</ref>. === [[18 красавіка]] === У [[Кішынёў|Кішынёве]] ўрачыста адкрыты '''[[бюст Францыска Скарыны (Кішынёў)|бюст Францыска Скарыны]]''' насупраць [[пасольства Беларусі ў Малдове]]<ref name="belta">[http://www.belta.by/culture/view/bjust-frantsiska-skoriny-otkryt-v-kishineve-299351-2018/ Бюст Франциска Скорины открыт в Кишиневе]</ref>. === [[16 лютага]] === * Украінскі спявак '''[[ALEKSEEV]]''' прадставіць [[Беларусь]] на '''[[Еўрабачанне 2018|Еўрабачанні 2018]]'''<ref name="svaboda">[https://www.svaboda.org/a/29044512.html «Я беларускі сьпявак». Хто такі ALEKSEEV, які прадставіць Беларусь на Эўравізіі]</ref>. === [[18 студзеня]] === * [[Мінгарвыканкам]] прысвоіў дзевяці станцый чацвёртай лініі [[Мінскі метрапалітэн|Мінскага метрапалітэна]] назвы '''[[Політэхнічная (станцыя метро, Мінск)|«Політэхнічная»]]''', '''[[Кіеўскі сквер (станцыя метро)|«Кіеўскі сквер»]]''', '''[[Альшэўская (станцыя метро)|«Альшэўская»]]''', '''[[Цівалі (станцыя метро)|«Цівалі»]]''', '''[[Тучынка (станцыя метро)|«Тучынка»]]''', '''[[Берасцейская (станцыя метро, Мінск)|«Берасцейская»]]''', '''[[Лакаматыўная (станцыя метро, Мінск)|«Лакаматыўная»]]''', '''[[Праспект Міру (станцыя метро, Мінск)|«Праспект Міру»]]''' і '''[[Козырава (станцыя метро)|«Козырава»]]'''<ref>[https://euroradio.fm/zacverdzhany-nazvy-novyh-stancyy-4-y-linii-minskaga-metro Зацверджаныя назвы новых станцый 4-й лініі мінскага метро]</ref>. == [[2017]] == === [[12 снежня]] === * [[Палесцінская нацыянальная адміністрацыя|Палесцінскі]] рух [[ХАМАС]] абвясціў трэцюю [[інтыфада|інтыфад]]у [[Ізраіль|Ізраіл]]ю. === [[9 снежня]] === * [[Ірак]] абвясціў пра поўнае [[Грамадзянская вайна ў Іраку|вызваленне]] сваёй тэрыторыі ад баявікоў [[Ісламская дзяржава|Ісламскай дзяржавы]]<ref>[http://www.bbc.com/russian/news-42294931 Ірак абвясціў пра заканчэнне вайны з «Ісламскай дзяржавай»]</ref>. === [[7 снежня]] === * Закрыты адзіны ў [[Жыткавіцкі раён|Жыткавіцкім раёне]] '''[[Мост цераз Прыпяць (Жыткавіцкі раён)|мост цераз Прыпяць]]'''<ref>[https://auto.tut.by/news/road/572079.html Под Житковичами треснул и просел автомобильный мост через Припять]</ref>. * Рэктарам [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]] прызначана беларускамоўны гісторык '''[[Ірына Кітурка]]'''<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=201494 Рэктарам Гродзенскага ўніверсітэта стала беларускамоўны гісторык]</ref>. === [[6 снежня]] === * Прэзідэнт ЗША [[Дональд Трамп]] заявіў, што [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] афіцыйна прызнаюць [[Іерусалім]] [[Палітычны статус Іерусаліма|сталіцай Ізраіля]] і даручыў [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэпартаменту ЗША]] падрыхтаваць фізічны перанос амерыканскага пасольства з [[Тэль-Авіў|Тэль-Авів]]а ў Іерусалім<ref>[https://www.vedomosti.ru/politics/news/2017/12/06/744407-tramp-izrailya Трамп абвясціў пра прызнанне Іерусаліма сталіцай Ізраіля]</ref>. === [[5 снежня]] === * [[Вярхоўны суд ЗША]] палічыў законным [[:en:Executive Order 13780|указ]] прэзідэнта [[Дональд Трамп|Дональда Трампа]], які забараняе ўезд у краіну грамадзянам [[Іран]]а, [[Чад]]а, [[Лівія|Лівіі]], [[Самалі]], [[Сірыя|Сірыі]] і [[Емен]]а<ref>[https://republic.ru/posts/88151 Вярхоўны суд ЗША дазволіла ўвесці забарону на ўезд у краіну грамадзян шасці краін].</ref>. * У [[Анахайм (Каліфорнія)|Анахайме]] ([[ЗША]]) завяршыўся [[Чэмпіянат свету па цяжкай атлетыцы 2017]]<ref>[https://rsport.ria.ru/trend/weightlifting_wc_25092017/ Чэмпіянат свету-2017 па цяжкай атлетыцы ў ЗША, 28 лістапада — 5 снежня].</ref>. * [[Канстытуцыйны суд Аўстрыі]] прыняў пастанову, якая з 2019 года легалізуе [[Грамадзянскія партнёрствы ў Аўстрыі|аднаполыя шлюбы ў Аўстрыі]]<ref>[https://www.kp.ru/online/news/2953565/ Канстытуцыйны суд Аўстрыі ўхваліў зняволенне аднаполых шлюбаў].</ref>. * [[Міжнародны алімпійскі камітэт]] вырашыў, што [[Алімпійскія спартсмены ад Расіі на зімовых Алімпійскіх гульнях 2018|зборная Расіі]] не зможа выступаць пад сваім сцягам на [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2018|Алімпіядзе-2018]] у Паўднёвай Карэі<ref>[https://meduza.io/feature/2017/12/05/na-olimpiade-2018-ne-budet-sbornoy-rossii-glavnoe-iz-resheniya-mezhdunarodnogo-olimpiyskogo-komiteta На Алімпіядзе-2018 не будзе зборнай Расіі. Галоўнае з рашэння Міжнароднага алімпійскага камітэта]</ref>. * [[Нацыянальная паліцыя Украіны|Украінская паліцыя]] затрымала былога губернатара Адэскай вобласці [[Міхаіл Саакашвілі|Міхаіла Саакашвілі]], аднак яго прыхільнікі сілай вызвалілі свайго лідара з-пад арышту<ref>[https://www.golos-ameriki.ru/a/saakashvili-detained-in-kyev/4149715.html Міхаіл Саакашвілі вызвалены высілкамі прыхільнікаў]</ref>. == Зноскі == {{Заўвагі|2}} 81ncogxm1rvw29g2gjxc186xfv2ek0a 0 614673 4164456 4107871 2022-07-25T05:00:21Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{арфаграфія}} {{Грамадзянскі канфлікт | загаловак = Грамадзянскія пратэсты ў Сірыі | частка = [[Арабская вясна]], [[Грамадзянская вайна ў Сірыі]] | выява = [[Выява:SyrianAngerRevolution.jpg|300px]] | апісанне = Плакат з заклікам да дэманстрацый | дата = [[15 сакавіка]] — [[29 ліпеня]] [[2011]] | месца = [[Сірыя]] | прычыны = [[беспрацоўе]], [[карупцыя]], [[аўтарытарызм]] | мэты = адстаўка Башара Асада, правядзенне дэмакратычных рэформаў, пашырэнне грамадзянскіх правоў, адмена рэжыму ваеннага становішча, роўныя правы з арабамі для курдаў | метады = дэманстрацыі, узброеныя напады, вандалізм, дэзертырства з армii і паліцыі | вынік = пачатак грамадзянскай вайны | статус = | саступкі = | бок1 = {{Сцяг|Сірыя|1961}} [[Сірыйская апазіцыя]]: ** Пратэстоўцы ** [[Сірыйскі нацыянальны савет]] ** [[Браты-мусульмане]] ** [[Дэмакратычны саюз]]<ref>[http://carnegie-mec.org/publications/?fa=48526&reloadFlag=1 The Kurdish Democratic Union Party]</ref> ** Антыўрадавыя баевікі і іншыя апазіцыйныя групы | бок2 = {{Сцяг|Сірыя}} [[Урад Сірыі]]: ** [[Паліцыя]] ** [[Узброеныя сілы Сірыі|Сірыйская армія]] ** [[Галоўнае кіраўніцтва бяспекі]] ** [[Нацыянальнае бюро бяспекі]]<ref>[http://www.bbc.com/news/world-middle-east-13216195 Bashar al-Assad's inner circle] // BBC, 30.07.2012</ref> ** Праўрадавыя дэманстранты ** Праўрадавыя баевікі ([[шабіха]])<ref>[http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/8409870/Syria-feared-militia-kills-up-to-21-people-as-protests-continue.html Syria: feared militia kills up to 21 people as protests continue] // The Daily Telegraph, 27.03.2011</ref> | ключавыяфігуры1 = [[Бурхан Гальюн]]<br>[[Абдэль Басет Сэйду]]<br>[[Халед Ходжа]]<br>[[Саліх Муслім Мухамад]]<br>[[Абдул-Кадзіра Салех]]<br>Ахмад аль-Саясін<br>Хусэйн аль-Хармуш<br>Абдул Рахман Орфа | ключавыяфігуры2 = [[Башар Асад]]<br>[[Мухамед Наджы аль-Атары]]<br>[[Адэль Сафар]]<br>[[Махмуд Алі Хабіб]]<br>[[Асеф Шаукат]]<br>[[Фахед Джасем аль-Фрэдж]]<br>[[Махамад аль-Шаар]]<br>[[Хішам Бахціяр]]<br>[[Джаміль Хасан]]<br>[[Махер Асад]] Зухейр Хамад Намир Асад | колькі1 = | колькі2 = | колькі3 = | страты1 = 1800—2100 забітых, тысячы параненых | страты2 = 400—500 забітых }} '''Грамадзянскія пратэсты ў Сірыі''' — пачатковая фаза вострага грамадска-палітычнага канфлікту ў [[Сірыя|Сірыйскай Арабскай Рэспубліцы]] (студзень—ліпень 2011 года), паступова перарос у [[Грамадзянская вайна ў Сірыі|грамадзянскую вайну]]. Першыя мірныя пратэсты ў Сірыі, што пачаліся ў студзені — лютым 2011 года, першапачаткова выглядалі толькі як частка больш шырокага рэгіянальнага руху — так званай «[[Арабская вясна|арабскай вясны]]», падтрыманага заходнямi краiнамi, у тым лiку i [[ЗША]]. Падобныя выступы да таго часу ўжо праходзілі ў [[Бахрэйн]]е, [[Егіпет|Егіпце]], [[Емен]]е, [[Джамахірыя|Лівіі]] і [[Туніс]]е. Сірыйскія пратэстоўцы патрабавалі спынення надзвычайнага становішча, які дзейнічаў з [[1963]] года, і аднаўлення асабістых, палітычных і эканамічных свабод, ліквідацыі карупцыі<ref name="гл2" />. Нягледзячы на ​​спробы ўладаў здушыць дэманстрацыі выкарыстоўваючы паліцыю і службы бяспекі, неўзабаве стала ясна, што сітуацыя выходзіць з-пад кантролю, і супраць пратэстуючых сталі прымяняцца рэгулярныя войскі. Удзельнікі пратэстаў і СМІ таксама абвінавачвалі ўрад у выкарыстанні наймітаў, якія збівалі і расстрэльвалі удзельнікаў акцый пратэсту, — лаяльных ўраду, але слаба кантраляваных атрадаў апалчэння, вядомых пад зборным назвай «[[шабіха]]»<ref name="гл2">[http://cast.ru/upload/iblock/686/6864bf9d4485b9cd83cc3614575e646a.pdf Сирийский рубеж. Авторский коллектив: М. С. Барабанов, А. Д. Васильев, С. А. Денисенцев, А. В. Лавров, Н. А. Ломов, Ю. Ю. Лямин, А. В. Никольский, Р. Н. Пухов, М. Ю. Шеповаленко (редактор). С предисловием С. К. Шойгу и послесловием С. В. Лаврова. М.: Центр анализа стратегий и технологий, 2016. — 184 с. Глава 2. Крах «системы Сайкса-Пико» и начало гражданской войны в Сирии]</ref><ref>[http://www.un.org/russian/news/story.asp?newsID=18050#.VxU1OHqdjct Обнародован новый доклад о ситуации с правами человека в Сирии] // Центр новостей ООН, 15.08.2012</ref><ref name="ISW 2011">[http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Struggle_For_Syria.pdf The Struggle for Syria in 2011 // Institute for the Study of War]</ref>. Гвалт і жорсткасць ў дачыненні да пратэстуючых прывялі да масавага дэзертырства з войска (у першую чаргу, вайскоўцаў-сунітаў) і ўзнікненню ўзброеных атрадаў апазіцыі, якія атрымалі падтрымку шэрагу рэгіянальных дзяржаў i Захада; канфлікт перайшоў з фазы грамадзянскага непадпарадкавання ў ўзброены паўстанне. [[29 ліпеня]] [[2011]] года была ўтворана апазіцыйная [[Сірыйская свабодная армія|Свабодная сірыйская армія]], пасля чаго канфлікт перайшоў у фазу грамадзянскай вайны. == Перадумовы сірыйскага канфлікту == У 2006/2007 годзе сельская гаспадарка Сірыі падвергнулася небывалай [[Засуха|засухі]], захоўваецца на працягу наступных трох гадоў, уздзеянне якой пагоршыла шматгадовая палітыка сірыйскіх улад па стымуляванні росту сельскагаспадарчай вытворчасці, што прывяло да знясілення водных рэсурсаў і [[Апустыньванне|апустыньванню зямель]]. Ужо ў першы год засухі сельскагаспадарчыя прадпрыемствы ў паўночна-ўсходніх рэгіёнах, забяспечваў збожжам ўсю краіну i дзве траціны сельскагаспадарчай вытворчасці Сірыі, пацярпелі крах. Доля сельскай гаспадаркі ў ВУП Сірыі ўпала з 25% (2003 г.) да 17% (2008). У 2008 годзе ўпершыню з сярэдзіны 1990-х гадоў ўраду прыйшлося вырабіць буйныя закупкі пшаніцы за мяжой. За адзін год цэны на пшаніцу, рыс і корму павялічыліся больш чым у два разы. Аб‚ёмы вытворчасці ў дробных і сярэдніх земляробаў і жывёлагадоўцаў ўпалі да нуля. Да лютага [[2010]] года ў сувязі з засухай і ростам цэнаў на корму было знішчана практычна ўсё пагалоўе жывёлы<ref name="drought" />. [[Башар Асад]], які змяніў [[Хафез Асад|свайго бацьку]] на прэзідэнцкім пасту ў [[2000]] годзе, у ліку іншых мер па паслаблення дзяржаўнага рэгулявання і лібералізацыі эканомікі скараціў субсідыі сельгасвытворцам на закупкі паліва і харчавання. Нягледзячы на ​​наступ засухі, гэта рашэнне не было адменена, што яшчэ больш пагоршыла сітуацыю ў сельскай гаспадарцы<ref name="drought">[https://www.nytimes.com/2015/03/03/science/earth/study-links-syria-conflict-to-drought-caused-by-climate-change.html Henry Fountain. Researchers Link Syrian Conflict to a Drought Made Worse by Climate Change // The New York Times, March 2, 2015]</ref><ref name="pnas">[http://www.pnas.org/content/112/11/3241 Colin P. Kelley, Shahrzad Mohtadi, Mark A. Cane, Richard Seager, Yochanan Kushnir. Climate change in the Fertile Crescent and implications of the recent Syrian drought // Proceedings of the National Academy of Sciences of the USA, vol. 112 no. 11]</ref>. Ужо ў [[2009]] годзе [[ААН]] і [[Міжнародны рух Чырвонага Крыжа і Чырвонага Паўмесяца|Чырвоны Крыж]] паведамлялі, што ў выніку засухі ў Сірыі страцілі сродкі да існавання каля 800 тысяч чалавек, а ў 2010 годзе, паводле ацэнкі ААН, на мяжы голаду апынулася да мільёна жыхароў краіны<ref name="finam"/>. Насельніцтва сельскіх раёнаў, няздольнае супрацьстаяць зацягнулася жорсткай засухі, у масавым парадку пацягнулася ў горада — [[Дамаск]], [[Халеб|Алепа]], [[Дэйр-эз-Зор]] і інш. <ref name="finam">[https://madeditor.whotrades.com/blog/43210993502 Сирию истощает не только война]</ref> Лік сірыйцаў, якія апынуліся вымушаныя пакінуць свае месцы пражывання з-за засухі, ацэньваецца ў 1,5 млн. Большасць перасялілася на ўскраіны гарадоў. Да 2010 года ўнутрана перамешчаных асобы і іракскія бежанцы склалі каля 20% гарадскога насельніцтва Сірыі. Калі ў [[2002]] годзе гарадское насельніцтва Сірыі налічвала за 8,9 млн, то да канца 2010 года яно вырасла да 13,8 млн, гэта значыць больш чым у паўтара раза<ref name="drought" />. Некаторыя крыніцы лічаць, што празмерны рост колькасці гарадскога насельніцтва ў немалой ступені спрыяў узнікненню грамадзянскага канфлікту<ref name="finam"/>. Менавіта насельніцтва імкліва разрасталых ускраін сірыйскіх гарадоў, з іх незаконнымі селішчамі, цеснаты, неразвітай інфраструктурай, высокім узроўнем беспрацоўя і злачыннасці, ператварылася ў рассаднік пратэстных настрояў. Такім чынам, унутраная міграцыя, выкліканая жорсткай працяглай засухай, пагоршыла ўздзеянне цэлага шэрагу іншых фактараў, якія садзейнічалі росту народнай незадаволенасці, — беспрацоўя, карупцыі і гаротнага сацыяльнай няроўнасці, у спалучэнні з наступствамі непрадуманай эканамічнай палітыкі і марнатраўнага выкарыстання наяўных рэсурсаў, а таксама павольнага і неэфектыўнага рэагавання ўрада Асада на надзвычайныя абставіны<ref name="drought" />. У шэрагу крыніц паказваецца, што «[[арабская вясна]]» (падзенне кіруючых рэжымаў у Егіпце і Тунісе) сваім рэвалюцыйным уздзеяннем толькі ініцыявала грамадзянскія пратэсты, глыбінныя прычыны якіх корань у такіх хранічных праблемах Сірыі, як незадаволенасць насельніцтва сацыяльна-палітычнай сістэмай і аўтарытарным кіраваннем Асада ў прыватнасці і дамінаваннем прадстаўнікоў [[Алавіты|алавiцкай канфесійнай меншасці]] (каля 12% насельніцтва) ва ўладных і ваенных структурах ў цэлым, рэжым надзвычайнага становішча, захоўваецца з 1963 года, рэпрэсіі і ўсемагутнасць спецслужбаў, адсутнасць свабоды слова і іншых асабістых свабодаў, засяроджванне ўсёй паўнаты ўлады ў руках прэзідэнта краіны і вышэйшага кіраўніцтва [[Партыя арабскага сацыялістычнага адраджэння|Партыі арабскага сацыялістычнага адраджэння (БААС)]] пры забароне незалежных палітычных партый, эканамічная і палітычная карупцыя, рэлігійныя супярэчнасці, курдская праблема і інтарэсы замежных сіл, якія жадалі замены Асада больш падатлівым кіраўніком<ref name="Top10">{{cite web|url=http://middleeast.about.com/od/syria/tp/Syrian-Uprising.htm|title=Top ten reasons for the uprising in Syria|author=Primoz Manfreda|date=|work=|publisher=middleeast.about.com|accessdate=2013-06-17|archiveurl=https://www.webcitation.org/6HSKlFFsg?url=http://middleeast.about.com/od/syria/tp/Syrian-Uprising.htm|archivedate=2013-06-18}}</ref><ref name="Демченко">{{cite web|url=http://www.perspektivy.info/oykumena/vostok/sirija_dva_goda_v_tupike_2013-06-03.htm|title=Сирия: два года в тупике|author=Александр Демченко|date=2013-06-03|work=|publisher=perspektivy.info|accessdate=2013-06-17|archiveurl=https://www.webcitation.org/6HSKms8uN?url=http://www.perspektivy.info/oykumena/vostok/sirija_dva_goda_v_tupike_2013-06-03.htm|archivedate=2013-06-18}}</ref>. == Студзень-люты 2011: пачатак пратэстаў == Першыя антыўрадавыя выступы ў Сірыі пачаліся [[26 студзеня]] [[2011]] года і насілі па большай меры неарганізаваны характар. 26 студзеня ў горадзе [[Эль-Хасака]] здзейсніў самаспаленне нейкі Хасан Алі Акле. Аналагічны акт публічнага самаспалення, дасканалы [[17 снежня]] [[2010]] года ў Тунісе [[Махамед Буазізі|Махамедам Буазізі]], па сканчэнні некаторага часу разглядаўся многімі як падзея, справакавала пачатак «арабскай вясны». Акцыю Хасана Алі Акле таксама назвалі «пратэстам супраць сірыйскіх уладаў», якія прывялі да супрацьстаяння ў Сірыі<ref name="Recap" />. У сацыяльнай сетцы [[Facebook]] з’явілася новая група пад імем «Сірыйская рэвалюцыя-2011», заклікала да правядзення ў найбуйнейшых гарадах Сірыі «Дня гневу» супраць прэзідэнта Башара Асада. Першы палітычны флэш-моб, прызначаны на сераду, [[4 лютага]], не адбыўся. На тэлеканале «[[Аль-Джазіра]]» гэта тлумачылі ўзмацненнем мер бяспекі напярэдадні магчымых падзей, так і адноснай папулярнасцю кіраўніка дзяржавы і кіруючай партыі ў параўнанні з іншымі арабскімі краінамі. Сам Асад з упэўненасцю заяўляў, што яго краіна валодае «імунітэтам» супраць паўстанняў, якія прывялі да краху туніскага і егіпецкага кіруючых рэжымаў<ref name="Демченко" /><ref name="Recap" /><ref>[http://www.baltinfo.ru/2011/02/27/Polzovateli-Facebook-gotovyat-novuyu-revolyutciyu-190430 Пользователи Facebook готовят новую революцию — в Сирии] // информагентство «Балтинфо» от 27 февраля 2011</ref>. 17 лютага ў Дамаску адбыўся стыхійны дэманстрацыя супраць паліцэйскага гвалту, але яе ўдзельнікаў хутка разагналі сілы бяспекі<ref name="Recap" />. 23 лютага сірыйскі парламент пераважнай большасцю галасоў адхіліў прапанову аднаго з дэпутатаў перагледзець дзейсныя законы аб рэжыме надзвычайнага становішча. == Сакавік 2011: першыя сутыкненні == [[Файл:Huge_demonstration_in_Homs_against_Al_Assad_regime.jpg|thumb|200px|Дэманстрацыя ў г. Хомс.]] [[Файл:Syrian_Demonstration_Douma_Damascus_08-04-2011.jpg|thumb|200px|Дэманстрацыя ў паўднёвым прыгарадзе Дамаска, 8 красавiка 2011.]] [[7 сакавіка]] 13 заключаных цэнтральнай дамаскай турмы абвясцілі галадоўку пратэсту супраць «палітычных арыштаў і прыгнёту»<ref name=marxi>{{cite web|url=http://www.marxist.com/syria-prisoners-of-conscience-declare-hunger-strike.htm |title=Syria: Prisoners of Conscience in Damascus Central Prison declare hunger strike|publisher=marxist.com |date=2011-03-09 | accessdate=2017-12-05}}</ref>. [[10 сакавіка]] дзясяткі сірыйскіх [[Курды|курдаў]] таксама абвясцілі галадоўку ў знак салідарнасці з іх патрабаваннямі<ref name="Recap" /><ref>{{cite news|url=http://www.ekurd.net/mismas/articles/misc2011/3/syriakurd291.htm|title=Jailed Kurds on Syria hunger strike: rights group|agency=Agence France-Presse|date=2011-03-10|accessdate=2017-12-05|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160202134319/http://ekurd.net/mismas/articles/misc2011/3/syriakurd291.htm|archivedate=2 лютага 2016|deadurl=yes}}</ref>. [[12 сакавіка]] тысячы сірыйскіх курдаў прынялі ўдзел у акцыях пратэсту ў гарадах Эль-Камышлы і Эль-Хасака ў знак памяці 30 курдаў, забітых паліцыяй падчас беспарадкаў у сакавіку 2004 года<ref name="Taking">[https://books.google.com/books?id=6Sh8AwAAQBAJ&pg=PA161&lpg=PA161&dq=qamishlo+protest+march+12,+2011&source=bl&ots=ORYo-JXMXG&sig=LzKtnTEU16F4Hb9tYF6JB6uMiyo&hl=en&sa=X&ved=0CC0Q6AEwAmoVChMIseCWtNSExwIVSRWSCh2dqAAr#v=onepage&q=qamishlo%20protest%20march%2012%2C%202011&f=false Lina Khatib, Ellen Lust. Taking to the Streets: The Transformation of Arab Activism. JHU Press] ISBN 1421413132</ref>. [[15 сакавіка]], у «Дзень гневу», многія сотні чалавек адгукнуліся на заклікі ў сацыяльных сетках і выйшлі на вуліцы ў Дамаску, Алепа, Дэйр-эз-Зоре, Эль-Хасаке, Дэр’а, Хаме. Гэта былі першыя пратэсты падобнага маштабу з 1980-х гадоў. Пратэстоўцы патрабавалі спынення надзвычайнага становішча, які дзейнічаў з 1963 года, вызвалення палітвязняў, аднаўлення асабістых, палітычных і эканамічных свабод, ліквідацыі карупцыі. Антыўрадавыя выступы завяршыліся сутыкненнямі з паліцыяй і затрыманьнямі ўдзельнікаў<ref name="гл2" /><ref name="Taking" /><ref>{{Cite news|url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-12749674|title = Mid-East unrest: Syrian protests in Damascus and Aleppo|publisher = BBC|date = 2011-03-15|accessdate = 2017-12-05}}</ref>. Улады адрэагавалі абяцаньнямі рэформаў, адначасова заяўляючы, што беспарадкі на вуліцах сірыйскіх гарадоў — справа рук «знешніх сіл» і ананімных «правакатараў» і «падбухторшчыкаў», якія спрабуюць «стварыць хаос і беспарадкі, наносячы пашкоджанні дзяржаўнай і прыватнай уласнасці»<ref>[http://www.dni.ru/polit/2011/3/18/209232.html В Сирии расстреляли мирную демонстрацию]</ref><ref name="NYT18-3-11" />. 16 сакавіка ў Дамаску сілы бяспекі, узброеныя дубінкамі, і прыхільнікі ўладаў разагналі ўдзельнікаў акцыі пратэсту на плошчы, у раёне будынка МУС Сірыі, якія патрабавалі вызвалення палітвязняў<ref name="Recap">{{Cite news|last = Iddon|first = Paul|title = A recap of the Syrian crisis to date|url = http://www.digitaljournal.com/article/329590|accessdate = 2017-12-06|work = Digital Journal|date =30 July}}</ref><ref name="Taking" /><ref name=VoA15-3-11>{{Cite news|title=Syrian Security Forces Break Up Damascus Protest|work=Voice of America|url=http://www.voanews.com/english/news/middle-east/Syrian-Security-Forces-Break-Up-Damascus-Protest-118085199.html|accessdate=2017-12-06|date=2011-03-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110404205509/http://www.voanews.com/english/news/middle-east/Syrian-Security-Forces-Break-Up-Damascus-Protest-118085199.html|archivedate=2011-04-04}}</ref><ref name=Jaz.16-3-11>{{Cite news |title=Rare protest quashed in Syria |work=Al Jazeera |url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/03/2011316131236735771.html|accessdate=2017-12-06|date=2011-03-16}}</ref><ref name=autogenerated9>[http://www.rosbalt.ru/main/2011/03/16/829040.html Полиция в Сирии применила дубинки против демонстрантов] // «Росбалт» от 16 марта 2011</ref>. Як адзначалася ў СМІ, каардынацыя дзеянняў пратэстуючых ажыццяўлялася праз сацыяльныя сеткі і сайт праваабарончай арганізацыі Syrian Observatory for Human Rights<ref name=google16-3-11>{{Cite news|title=Syrian security forces disperse Damascus demo |agency=Agence France-Presse |work=Google News |url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hN_8F5MkEvOPFuMqr-9HStxVy3iw?docId=CNG.e314ba0dc0a9061349e6fe1072be714a.5f1 |accessdate=2017-12-06 |date=2011-03-16 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140225075922/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5hN_8F5MkEvOPFuMqr-9HStxVy3iw?docId=CNG.e314ba0dc0a9061349e6fe1072be714a.5f1 |archivedate=2014-02-25 }}</ref>. Тым часам сірыйскія палітычныя эмігранты заяўлялі пра запланаваныя акцыях у сірыйскіх прадстаўніцтваў у [[ЗША]] і [[Еўропа|Еўропе]] ў падтрымку антыўрадавых пратэстаў у самой Сірыі<ref name=Epoch16-3-11>{{Cite news|title=Fresh Protests Erupt in Syria |work=theepochtimes.com |url=http://www.theepochtimes.com/n2/content/view/53074/ |accessdate=2017-12-06 |date=2011-03-16 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110319084106/http://www.theepochtimes.com/n2/content/view/53074/ |archivedate=2011-03-19 }}</ref>. 18 сакавіка прайшлi антыўрадавыя выступы і сутыкненні з сіламі бяспекі ў Дамаску, Дэйр-эз-Зорэ, Эль-Камышлы, Хомсе, Баніясе. Пратэстоўцы патрабавалі вызвалення палітычных зняволеных, адмены надзвычайнага становішча, грамадзянскіх свабод і спынення татальнай карупцыі урадавых чыноўнікаў<ref name=NYT18-3-11>{{cite news|title=In Syria, Crackdown After Protests|url=https://www.nytimes.com/2011/03/19/world/middleeast/19syria.html?_r=0|accessdate=2017-12-06|newspaper=New York Times|date=2011-03-18}}</ref>. У гэты ж дзень ўспыхнула [[Паўстанне ў Дар’а (2011)|паўстанне ў Дэр’а]], на паўднёвым захадзе Сірыі, на мяжы з [[Іарданія]]й. Нагодай для хваляванняў у Дэр’а паслужыла затрыманне службай бяспекі [[6 сакавіка]] групы падлеткаў, якiя распісвалi сцены дамоў і платы антыўрадавымі лозунгамі. У ходзе допытаў падлеткаў, як сцвярджалася, падвергнулі жорсткае абыходжанне і катаванні<ref>{{Cite news|url = https://www.nytimes.com/2013/02/09/world/middleeast/a-faceless-teenage-refugee-who-helped-ignite-syrias-war.html?_r=0|title = A Faceless Teenage Refugee Who Helped Ignite Syria's War|work = The New York Times|date = 2013-02-09|first1 = Kareem|last1 = Fahim|first2 = Hwaida|last2 = Saad}}</ref>. [[18 сакавіка]], калі пасля пятнічнай малітвы ў мячэці аль-Амару сваякі затрыманых прыйшлі да паліцэйскага ўчастку патрабаваць іх вызвалення, паліцыя адкрыла па іх агонь. Трое чалавек былі забітыя, і яшчэ адзін пазней памёр ад раненняў<ref name="unrest">[http://www.bbc.com/news/world-middle-east-12794882 Middle East unrest: Silence broken in Syria // BBC News, 19 March 2011]</ref><ref>[http://www.dni.ru/polit/2011/3/18/209232.html В Сирии расстреляли мирную демонстрацию]</ref>. [[19 сакавіка]] пахаванне дваіх з загінулых, у якіх прынялі ўдзел тысячы мясцовых жыхароў, прывялі да новых беспарадкаў. Удзельнікі пахавальнай працэсіі скандавалі заклікі да «рэвалюцыі», а паліцыя спрабавала разагнаць тых, хто сабраўся, выкарыстоўваючы дубінкі і слёзатачывы газ<ref name="unrest" /><ref name=nyt19311>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2011/03/20/world/middleeast/20syria.html| title = Syrian Police Attack Marchers at Funerals|work=The New York Times |date=2011-03-19 |accessdate=2017-12-06 }}</ref><ref name=afp19311>{{cite news|url=https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5imPTFixkG47Y44ZniAQVv4wC6UGw?docId=CNG.301dc17b5d60dc6790da1726987ffe7d.c71 |title=Syria funeral hit with teargas, protesters wounded: report |agency=Google hostednews (AFP) |date=2011-03-19 |accessdate=2017-12-06 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131013170559/https://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5imPTFixkG47Y44ZniAQVv4wC6UGw?docId=CNG.301dc17b5d60dc6790da1726987ffe7d.c71 |archivedate=2013-10-13 }}</ref>. Тым часам прэзідэнт Сірыі [[Башар Асад]] выказаў асабістыя спачуванні сем’ям загінулых, паабяцаўшы правесці дбайнае расследаванне інцыдэнту<ref name="автоссылка1">[http://lenta.ru/news/2011/03/23/daraa/ В Сирии убиты пятеро участников антиправительственных выступлений] // LENTA.RU, 23 марта 2011</ref>. [[20 сакавіка]] ў горад прыбыла ўрадавая камісія для расследавання сітуацыі, якая прывяла да масавых беспарадкаў. Мясцовыя старэйшыны, напатканыя з прадстаўнікамі [[Урад Сірыі|сірыйскага ўрада]], прадставілі пералік патрабаванняў да цэнтральных уладаў, уключаючы вызваленне палітзняволеных, закрыццё ў Дэр’а кіравання тайнай паліцыі, адстаўка губернатара, публічны судовы працэс над усiмi, хто нясе адказнасць за расстрэл мірнай дэманстрацыі. Улады ў якасці першага кроку да прымірэння прапанавалі адпусціць затрыманых, аднак натоўпу дэманстрантаў спалілі офіс кіруючай партыі [[Баас]], палац правасуддзя і некалькі паліцэйскіх участкаў і разграмілі два офісы тэлекамунікацыйных кампаній, у тым ліку кампаніі «Сiрыатель», якой валодае буйны бізнэсмэн Рамі Махлюф, стрыечны брат прэзідэнта. Сілы бяспекі адкрылі па прысутным агонь на паразу. Як мінімум адзін чалавек быў забіты, дзясяткі іншых пратэстуючых атрымалі раненні<ref name=NYT20-3-11>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2011/03/21/world/middleeast/21syria.html |title=Officers Fire on Crowd as Syrian Protests Grow |publisher=''New York Times'' |date=2011-03-20 |accessdate=2017-12-06| archiveurl= https://web.archive.org/web/20121116055223/http://www.nytimes.com/2011/03/21/world/middleeast/21syria.html?_r=1| archivedate=2012-11-16| deadurl= no}}</ref><ref name="AJSyria20March">{{Cite news |title=Syria protesters torch buildings |work=Al Jazeera|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/03/2011320113138901721.html |date=2011-03-20 |accessdate=2013-11-17}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theglobeandmail.com/news/world/africa-mideast/syrian-protesters-set-fire-to-ruling-partys-headquarters-palace-of-justice/article1948865|title=Syrian protesters set fire to ruling party’s headquarters, Palace of Justice|work=Globe and Mail|date=2011-03-20|accessdate=2017-12-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170210044526/http://www.theglobeandmail.com/news/world/africa-mideast/syrian-protesters-set-fire-to-ruling-partys-headquarters-palace-of-justice/article1948865/|archivedate=10 лютага 2017|deadurl=yes}}</ref><ref name="ISW 2011">[http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Struggle_For_Syria.pdf The Struggle for Syria in 2011]</ref>. Да гэтага часу старая частка горада перайшла пад кантроль пратэстуючых, а размешчаная там мячэць аль-Амару была пераўтвораная ў палявы шпіталь, куды дастаўляліся якія атрымалі раненні і пацярпелыя ў выніку прымянення слёзатачывага газу дэманстранты<ref>[http://www.chaspik.spb.ru/world/v-sirijskom-gorode-deraa-treti-sutki-prodolzhayutsya-narodnye-volneniya/ В сирийском городе Даръа третьи сутки продолжаются народные волнения]</ref>. Члены забароненай у Сірыі арганізацыі «[[Браты-мусульмане]]», што групаваліся вакол імама мячэці аль-Амару, узялі на сябе арганізацыю акцый пратэсту. [[22 сакавіка]] паліцыя адкрыла агонь па калон маніфестантаў, якія накіроўваліся ў Дэр’а з іншых гарадоў. Як перадаў тэлеканал «Аль-Джазіра», тыя мелі намер далучыцца да пратэстоўцаў. Па паведамленні «Аль-Джазіры», хваляванні перакінуліся ў два суседніх з Дэр’а населеных пункта — Джасем і Наўі<ref name="autogenerated3" />. У ноч на [[23 сакавіка]] службы бяспекі пасля перакідання падмацаванняў штурмавалі мячэць аль-Амару<ref>[http://russian.news.cn/world/2011-03/23/c_13794751.htm В Сирии произошло нападение на санитарную машину]{{Недаступная спасылка}}</ref> Супраць удзельнікаў акцыі пратэсту ля мячэці аль-Амар быў ужыты слезацечны газ<ref name="автоссылка1" />. Сірыйскае дзяржаўнае тэлебачанне прадэманстравала запасы зброі, якія былі выяўленыя ўнутры мячэці ў ходзе штурму, — агнястрэльная зброя, гранаты, боепрыпасы<ref name="cst23311"/>. Па паведамленнях СМІ, якія спасылаюцца на прадстаўнікоў пратэстуючых, у гэты дзень у сутыкненнях з паліцыяй загінула 15 чалавек<ref name=autogenerated3>[http://www.islamrf.ru/news/world/w-news/15490/ В противостояниях сирийской полиции и манифестантов в Даръа 23 марта погибли 15 человек — оппозиция] // ISLAM.RF от 24 марта 2011</ref>. Па ўсім горадзе былі ўсталяваныя вайсковыя блокпосты. Мабільная сувязь і інтэрнэт былі адключаныя<ref name="cst23311">{{cite news |url=http://www.suntimes.com/news/world/4472184-418/15-killed-in-clashes-in-southern-syria.html |title=15 killed in clashes in southern Syria |work=Chicago Sun-Times |date=2011-03-23 |accessdate=2017-12-13 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140125104634/http://www.suntimes.com/news/world/4472184-418/15-killed-in-clashes-in-southern-syria.html |archivedate=2014-01-25 }} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140125104634/http://www.suntimes.com/news/world/4472184-418/15-killed-in-clashes-in-southern-syria.html |date=25 студзеня 2014 }}</ref>. Днём па дзяржаўнаму тэлеканалу было афіцыйна абвешчана, што Башар Асад адправіў у адстаўку губернатара правінцыі<ref>[http://lenta.ru/news/2011/03/23/daraa1/ Президент Сирии уволил губернатора мятежного города] // LENTA.RU от 23 марта 2011</ref>. [[24 сакавіка]], па паведамленнях відавочцаў, да 20 тысяч жыхароў прынялі ўдзел у пахаванні ахвяраў сутыкненняў з сіламі бяспекі і паліцыяй. Сілы бяспекі былі адведзены з цэнтра горада<ref>{{Cite news|title=Anger in Syria over crackdown|work=Al Jazeera|date=2011-03-24|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2011/03/201132475046579830.html|accessdate=2017-12-13}}</ref>. [[25 сакавіка]] група, якая называе сябе «Рэвалюцыя ў Сірыі 2011», размясціла ў сацыяльнай сетцы [[Facebook]] заклік да «народнага паўстання» па ўсёй Сірыі. Найбольш шматлікія акцыі пратэсту супраць дзеяньняў уладаў адбыліся ў Дэр’а, дзе на вуліцы для ўдзелу ў пахавальных працэсіях выйшла да 100 тысяч чалавек. Сабраўшыся пасля пахавання на плошчы перад будынкам адміністрацыі губернатара правінцыі, пратэстоўцы спалілі плакат з выявай Башара Асада, пасля чаго павалілі, разбілі і спалілі статую яго бацькі — [[Хафез Асад|Хафеза Асада]]. З даху афіцэрскага клуба па прысутным была адкрыта стральба, што прывяло да новых ахвярам<ref name=cnn25311>{{Cite news|title=Dozens of Syrians reported killed in Daraa|publisher=CNN|date=originally 25 March 2011 (''now incorrectly dated'' on website as 26 April) |url=http://edition.cnn.com/2011/WORLD/meast/03/25/syria.unrest/index.html?hpt=T1|accessdate=2013-11-19}}</ref>. == Рэакцыя ўрада == [[Файл:VOA_Arrott_-_A_View_of_Syria,_Under_Government_Crackdown_07.jpg|thumb|200px|Сірыйскі АМАП у Дамаску.]] Яшчэ да пачатку паўстання ўрад Сірыі правяў масавыя арышты палітычных актывістаў і праваабаронцаў, якіх ўрад Асада аб’явілi «тэрарыстамі». Былі арыштаваныя лідaры палітычнай апазіцыі Гасан аль-Наджар<ref>{{Cite news|url=http://www.elaph.com/Web/news/2011/2/629499.html|title=Arrest of leader of the Islamic Democratic movement in Syria|work=Elaph|accessdate=2011-02-12}}</ref>, Абас Абас<ref>{{cite web|url=http://free-syria.com/loadarticle.php?articleid=37788|title = Jailed prominent Syrian opposition for seven and a half years|publisher=free-syria.com|accessdate = 2011-02-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511191252/http://free-syria.com/loadarticle.php?articleid=37788|archivedate=2011-05-11|deadlink=yes|lang=ar}}</ref> і Аднан Мустафа<ref>{{cite web|url=http://free-syria.com/loadarticle.php?articleid=37802 |title=Syrian authorities detain national identity Adnan Mustafa Abu Ammar|publisher=free-syria.com|accessdate=2011-02-12|lang=ar|deadlink=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511191337/http://free-syria.com/loadarticle.php?articleid=37802|archivedate=2011-05-11}}</ref>. Пасля пачатку масавых пратэстаў урад разгарнула кампанію арыштаў. Па паведамленнях праваабарончых груп, былі арыштаваныя дзясяткі тысяч людзей. Быў прыняты закон, які дазваляе паліцыі і спецслужбам затрымліваць падазраванага на працягу васьмі дзён без ордэра. Арыштаў падвергліся, у асноўным, дзве групы насельніцтва: палітычныя актывісты і мужчыны ў гарадах, якія выклікалі найбольшыя падазрэнні ўладаў<ref name="Arrests">{{Cite news|title = Syrian Arrests Are Said to Have Snared Tens of Thousands|url = https://www.nytimes.com/2012/06/28/world/middleeast/beyond-arms-syria-uses-arrests-against-uprising.html|accessdate = 2012-08-02|work = The New York Times|date = 2012-06-27}}</ref>. Многія з затрыманых падвяргаліся катаванням, збіцьцю і жорсткае абыходжанне. Па дадзеных Human Rights Watch, на [[3 ліпеня]] [[2012]] года дзейнічала па меншай меры 27 катавальных цэнтраў сірыйскіх спецслужбаў<ref>{{cite news|title=Syria: Torture Centers Revealed|url=https://www.hrw.org/news/2012/07/03/syria-torture-centers-revealed|accessdate=2012-08-02|publisher=Human Rights Watch|date=2012-07-03}}</ref>. Прэзідэнт Асад абвясціў апазіцыю ісламскімі тэрарыстамі ([[Такфірызм|Такфір]]), а сябе прадставіў у якасці гаранта свецкай формы праўлення<ref name="127dead">{{Cite news|title = Opposition: 127 dead as Syrian forces target civilians|url = http://articles.cnn.com/2012-04-07/middleeast/world_meast_syria-unrest_1_homs-and-hama-syrian-observatory-network-of-opposition-activists|publisher = CNN|date = 2012-04-07|accessdate = 2012-09-23|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150221022240/http://www.cnn.com/2012/04/07/world/meast/syria-unrest/index.html|archivedate = 2015-02-21}}</ref>. У пачатку красавіка буйныя сілы бяспекі былі накіраваны супраць намётавых гарадкоў у [[Латакія|Латакіі]]. У некалькіх гарадах былі створаны сеткі блокпастоў для прадухілення дэманстрацый пратэсту. Нягледзячы на ​​гэта, масавыя пратэсты працягваліся<ref>{{Cite news|last = Oweis|first = Khaled|title = Almost 90 dead in Syria's bloodiest day of unrest|url = https://www.reuters.com/article/2011/04/22/us-syria-protests-idUSTRE73L1SJ20110422|accessdate = 2011-04-22|work = Reuters|date = 2011-04-22|archiveurl = https://web.archive.org/web/20110427131621/https://www.reuters.com/article/2011/04/22/us-syria-protests-idUSTRE73L1SJ20110422|archivedate = 27 красавіка 2011|deadurl = yes}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20110427131621/https://www.reuters.com/article/2011/04/22/us-syria-protests-idUSTRE73L1SJ20110422 |date=27 красавіка 2011 }}</ref>. == Саступкі == [[Файл:(Banyas_demonstration)_مظاهرات_بانياس_جمعة_الغضب_-_29_نيسان_2011.jpg|right|thumb|Дэманстрацыя апазiцыi ў г. Банiяс]] На працягу сакавіка і красавіку сірыйскі ўрад, спадзеючыся аслабіць хвалявання, прапанавала шэраг палітычных саступак і рэформаў. Быў скарочаны прызыў у армiю<ref>{{Cite news|url = https://www.reuters.com/article/2011/03/19/us-syria-idUSTRE72I22020110319|title = Syrian mourners call for revolt, forces fire tear gas|work = Reuters|date = 2011-03-19|accessdate = 2011-03-19|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150924151947/http://www.reuters.com/article/2011/03/19/us-syria-idUSTRE72I22020110319|archivedate = 24 верасня 2015|deadurl = yes}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150924151947/http://www.reuters.com/article/2011/03/19/us-syria-idUSTRE72I22020110319 |date=24 верасня 2015 }}</ref> і адпраўлены ў адстаўку губернатар правінцыі Дэр’а<ref>{{Cite news|url = http://sana.sy/eng/21/2011/03/24/pr-338181.htm|title = President al-Assad Issues Decree on Discharging Governor of Daraa from His Post|work = Syrian Arab News Agency|date = 2011-03-24|accessdate = 2012-02-22|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120117183604/http://sana.sy/eng/21/2011/03/24/pr-338181.htm|archivedate = 2012-01-17}}</ref>. Урад паабяцаў вызваліць палітвязняў, знізіць падаткі, павысіць зарплаты работнікам бюджэтнай сферы, забяспечыць больш свабоды прэсы, а таксама павялічыць магчымасці для працаўладкавання. З гэтых абяцанняў былі выкананы толькі нешматлікія<ref>{{Cite news|url = http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2011/may/31/syrians-assad-bill-fair-elections|title = Syrians are tired of Assad's 'reforms'|work = The Guardian|date = 2011-05-31|accessdate = 2013-06-08|location = London|first = Fadwa|last = al-Hatem}}</ref>. Урад пайшоў на некаторыя саступкі мусульманам-сунітам, складнікам ў Сірыі большасць насельніцтва, а таксама некаторым нацыянальных меншасцяў. Так, быў адменены забарона настаўнікам насіць на працы традыцыйнае мусульманскага покрыва — нікаб. Было зачынена адзінае ў краіне казіно<ref>{{Cite news|url = http://uk.reuters.com/article/2011/04/06/uk-syria-assad-niqab-idUKTRE7353SH20110406|title = Syria lifts niqab ban, shuts casino, in nod to Sunnis|work = Reuters|date = 2011-04-06|accessdate = 14 верасня 2019|archiveurl = https://web.archive.org/web/20131016062301/http://uk.reuters.com/article/2011/04/06/uk-syria-assad-niqab-idUKTRE7353SH20110406|archivedate = 16 кастрычніка 2013|deadurl = yes}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20131016062301/http://uk.reuters.com/article/2011/04/06/uk-syria-assad-niqab-idUKTRE7353SH20110406 |date=16 кастрычніка 2013 }}</ref>. Урад таксама прадаставіла грамадзянства тысячам сірыйскіх курдаў, якія раней мелі статус «замежнікаў»<ref name="cnnkurds">{{Cite news|url = http://articles.cnn.com/2011-04-07/world/syria.kurdish.citizenship_1_kurdish-region-kurdish-identity-stateless-kurds|title = Stateless Kurds in Syria granted citizenship|publisher = CNN|date = 2011-04-07|accessdate = 2011-11-13|archiveurl = https://web.archive.org/web/20120229155818/http://articles.cnn.com/2011-04-07/world/syria.kurdish.citizenship_1_kurdish-region-kurdish-identity-stateless-kurds?_s=PM%3AWORLD|archivedate = 2012-02-29}}</ref>. Адным з галоўных патрабаванняў пратэстуючых была адмена надзвычайнага становішча, які дзейнічаў у Сірыі на працягу амаль 50 гадоў. Закон аб надзвычайным становішчы даваў ўраду магчымасць адвольных арыштаў і забароны палітычнай апазіцыі. 21 красавіка 2011 года, пасля некалькіх тыдняў дэбатаў, Башар Асад падпісаў указ, які адмяняе надзвычайнае становішча<ref>{{Cite news|title = Syria's Assad ends state of emergency|first1 = Khaled Yacoub|last1 = Oweis|first2 = Mariam|last2 = Karouny|first3 = Suleiman|last3 = al-Khalidi|first4 = Sami|last4 = Aboudi|location = Beirut, Amman, Cairo|work = Reuters|date = 2011-04-21|url = https://www.reuters.com/article/2011/04/21/us-syria-idUSTRE72N2MC20110421|accessdate = 2011-04-21|archiveurl = https://web.archive.org/web/20150924152541/http://www.reuters.com/article/2011/04/21/us-syria-idUSTRE72N2MC20110421|archivedate = 24 верасня 2015|deadurl = yes}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20150924152541/http://www.reuters.com/article/2011/04/21/us-syria-idUSTRE72N2MC20110421 |date=24 верасня 2015 }}</ref>. Тым не менш антыўрадавыя пратэсты працягваліся, паколькі актывісты руху лічылі абяцанні рэформаў занадта «туманнымі»<ref>{{Cite news|url = https://www.nytimes.com/2011/04/02/world/middleeast/02syria.html|title = Syrian Protesters Clash With Security Forces|date = 2011-04-01|work = The New York Times|accessdate = 2012-09-20|author = Stack, Liam}}</ref>. == Ваенныя аперацыi == === Красавiк === Па меры працягу пратэстаў сірыйскае ўрад пачаў выкарыстоўваць для падаўлення пратэстаў рэгулярную армію, што стала новым этапам у эскалацыі канфлікту. 25 красавіка армія асадзіла горад Дэр’а, які з’яўляўся цэнтрам паўстання. Салдаты расстрэльвалі дэманстрантаў і абшуквалі хаты ў пошуках паўстанцаў; колькасць арыштаваных вылічалася сотнямі<ref name="NYT0425">{{Cite news|last = Shadid|first = Anthony|title = Syria Escalates Crackdown as Tanks Go to Restive City|url = https://www.nytimes.com/2011/04/26/world/middleeast/26syria.html|accessdate = 2011-04-26|work = The New York Times|date = 2011-04-25}}</ref><ref name="fivedead" />. Упершыню супраць дэманстрантаў былі задзейнічаныя танкі і снайперы<ref name="NYT0425"/>. Спецслужбы пачалі адключаць у жылых кварталах ваду, электрычнасць і тэлефонныя лініі, а таксама адбіраць муку і іншыя прадукты харчавання. Сутыкненні паміж арміяй і пратэстоўцамі, частка з якіх да таго часу была ўзброена, прывялі да гібелі сотняў людзей<ref name="fivedead">{{Cite web|url = http://www.bangkokpost.com/lite/breakingnews/235700/five-dead-in-syria-day-of-defiance|title = Five dead in 'Day of Defiance'|accessdate = 2011-05-06|deadlink = yes|archiveurl = https://archive.is/20120721032939/http://www.bangkokpost.com/lite/breakingnews/235700/five-dead-in-syria-day-of-defiance|archivedate = 2012-07-21}}</ref><ref>{{Cite news|url = http://www.jpost.com/MiddleEast/Article.aspx?id=219606|title = Civilian killings in Syrian demonstrations rises to 800|accessdate = 2012-04-11|work = Jerusalemn Post|date = 2011-07-05}}</ref>. Да 5 мая большасць пратэстаў было задушана і армія была выведзена з горада, за выключэннем невялікага гарнізона. === Май === Падзеі падобныя тым, што мелі месца ў Дэр’а, адбываліся таксама ў гарадах Баніяс, Хомс, Тэль-Калах, Латакія і іншых<ref name="bbc">{{Cite news|url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-13343540|title = Syrian army tanks 'moving towards Hama'|publisher = BBC News|date = 2011-05-05|accessdate = 2012-01-20}}</ref>. Гвалт над насельніцтвам гарадоў працягвалася і пасля заканчэння актыўных дзеянняў<ref>{{Cite news|publisher = CNN|url = http://edition.cnn.com/2011/WORLD/meast/05/16/syria.bodies.found/index.html|date = 2011-05-16|accessdate = 2011-05-17|title = Shallow grave yields several bodies in Syrian city marked by unrest}}</ref>. Па дадзеных сірыйскай арганізацыі па правах чалавека, на канец мая колькасць забітых перавышала 1000 чалавек<ref>{{Cite news|url = http://www.aljazeera.com/news/middleeast/2011/05/2011524182251952727.html|title = Syria death toll 'surpasses 1,000'|work = Al Jazeera|date = 2011-05-24}}</ref>. === Чэрвень—лiпень === [[Файл:Syria-flag 1932-58 1961-63.svg|thumb|250px|Сцяг [[Сірыйская апазіцыя|сірыйскай апазіцыі]]]] Па меры развіцця паўстання сілы апазіцыі станавіліся больш арганізаванымі і лепш узброенымі<ref>{{Cite news|last = Dagher|first = Sam|title = In Paris, Diplomats Cheer Syria General's Defection|url = http://online.wsj.com/article/SB10001424052702304141204577510124016836002.html|accessdate = 2012-07-07|work = The Wall Street Journal|date = 2012-07-06}}</ref>. Першае ўзброены антыўрадавае выступленне мела месца 4 чэрвеня 2011 года ў горадзе Джыср аш-Шугур (правінцыя Ідліб), блізу турэцкай мяжы. Паўсталыя падпалілі кіраванне бяспекі пасля таго, як адтуль быў адкрыты агонь па пахавальнай працэсіі. У агні загінулі восем супрацоўнікаў бяспекі; паўсталыя занялі будынак і захапілі зброю. Сутыкненні паміж дэманстрантамі і сіламі бяспекі працягнуліся і ў наступныя дні. Некаторыя афіцэры службы бяспекі перайшлі на бок паўстанцаў пасля таго, як супрацоўнікі тайнай паліцыі пакаралі смерцю салдат, якія адмовіліся страляць у мірных грамадзян. 6 чэрвеня суніцкая міліцыя і салдаты-перабежчыкі зрабілі засаду на калону сіл бяспекі, якая накіроўвалася ў горад. Баючыся помсты арміі, члены міліцыі і перабежчыкі, а таксама каля 10 тыс. жыхароў горада беглі праз турэцкую мяжу<ref name="ISW 2011" />. У чэрвені і ліпені пратэсты працягваліся па меры таго, як урадавыя войскі пашыралі свае аперацыі, адкрываючы агонь па дэманстрантах і выкарыстоўваючы супраць дэманстрантаў танкі. У пачатку чэрвеня аблозе падвергліся горада Растан і Тэль-Біса, а таксама горад Маарэт-эн-Нуман<ref>{{Cite news|title = Syrian forces take over northwestern town of Maaret al-Numan|url = http://www.haaretz.com/news/middle-east/syrian-forces-take-over-northwestern-town-of-maaret-al-numan-1.368250|publisher = Haaretz|date = 2011-06-17}}</ref>. 30 чэрвеня масавыя пратэсты ўспыхнулі ў Алепа — найбуйнейшым горадзе Сірыі<ref>{{Cite news|url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-13977689|title = Syria unrest: Protests in Aleppo as troops comb border|publisher = BBC News|date = 2011-06-30|accessdate = 2012-01-20}}</ref>. 3 ліпеня армія ўжыла танкі ў Хаме, пасля таго, як у горадзе адбылася масавая дэманстрацыя супраць Башара Асада<ref name="autogenerated1">{{Cite news|url = http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-13988701|title = Syria: 'Hundreds of thousands' join anti-Assad protests|publisher = BBC|date = 2011-07-01|accessdate = 2011-08-03}}</ref>. 29 ліпеня група афіцэраў, дэзертыраваць з сірыйскай арміі, абвясціла аб стварэнні Свабоднай сірыйскай арміі, у якую ўвайшлі былыя сірыйскія вайскоўцы, якія перайшлі на бок паўстанцаў. ССА абвясціла сваёй мэтай адхіленне Башара Асада ад улады. З самага пачатку беспарадкаў Турцыя аказвала актыўную дапамогу апанентам Башара Асада. Улетку некалькі тысяч праціўнікаў рэжыму і членаў іх сем’яў знайшлі прытулак на тэрыторыі Турцыі. Прэзідэнт [[Рэджэп Таіп Эрдаган]] раскрытыкаваў сірыйскія ўлады, назваўшы іх дзеянні «жахлівымі»<ref name="гл2" />. == Зноскі == {{reflist|2}} {{Вайна ў Сірыі}} [[Катэгорыя:Грамадзянская вайна ў Сірыі]] [[Катэгорыя:Сакавік 2011 года]] [[Катэгорыя:Красавік 2011 года]] [[Катэгорыя:Май 2011 года]] [[Катэгорыя:Чэрвень 2011 года]] [[Катэгорыя:Ліпень 2011 года]] [[Катэгорыя:Акцыі пратэсту]] 8p5mh6rq2a991br1ibban2smkhppa1x 0 617818 4164343 3553000 2022-07-24T20:07:29Z Artsiom91 31770 дададзена [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Калінінграда]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Помнік |Беларуская назва = |Арыгінальная назва = |Выява = |Подпіс выявы = |Шырыня выявы = |Сучасны статус = |Краіна = |Краіна2 = |Месцазнаходжанне = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Пазіцыйная карта = |Архітэктурны стыль = |Аўтар праекта = |Архітэктар = |Скульптар = [[Анатоль Арцімовіч]] |Будаўнік = |Заснавальнік = |Пачатак будаўніцтва = 2004 |Заканчэнне будаўніцтва = 2004 |Стан = |Вышыня = |Матэрыял = |Сайт = |Commons = }} {{іншыя значэнні|Помнік Францыску Скарыну}} '''Помнік Францыску Скарыну''' — помнік у [[Калінінград]]зе, [[Расія]]. Прысвечаны беларускаму першадрукару і асветніку [[Францыск Скарына|Францыску Скарыну]], які працаваў у гэтым горадзе (тады [[Кёнігсберг]]у) пры двары [[Прускі герцаг|прускага герцага]] [[Альбрэхт (герцаг Прусіі)|Альбрэхта]]. Устаноўлены ў [[2004]] годзе на тэрыторыі [[Балтыйскі федэральны ўніверсітэт імя Імануіла Канта|Балтыйскага федэральнага ўніверсітэта імя Імануіла Канта]] па ініцыятыве нацыянальнага таварыства «[[Калінінградскае зямляцтва беларусаў]]». Аўтарам помніка з’яўляецца скульптар [[А. Арцімовіч]]<ref name="Чайко"/>. У помніку Скарыну выкарыстаны амаль жанравы матыў — [[гуманіст]], [[вандроўнік]], які ў час падарожжа прысеў на камень. Аўтар дабіваецца псіхалагічна паглыбленага, [[філасофія|па-філасофску]] напоўненага, ёмістага прачытання вобразу. У адрозненні ад іншых помнікаў, прысвечаных Ф. Скарыну, гэты скульптурны твор не кананічны, дэманструе смелую аўтарскую не традыцыйную трактоўку вобраза<ref name="Чайко">[[М. П. Чайко|М. П. ЧАЙКО]]. [http://elib.psu.by:8080/bitstream/123456789/19587/1/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%BE_%D1%8154-59.pdf З НАГОДЫ 500-ГОДДЗЯ БЕЛАРУСКАГА І ЎСХОДНЕ-СЛАВЯНСКАГА ПІСЬМЕНСТВА: ВОБРАЗ ФРАНЦЫСКА СКАРЫНЫ Ў ТВОРАХ МАНУМЕНТАЛЬНАЙ СКУЛЬПТУРЫ]</ref> {{зноскі}} == Спасылкі == * [[М. П. Чайко|М. П. ЧАЙКО]]. [http://elib.psu.by:8080/bitstream/123456789/19587/1/%D0%A7%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D0%BE_%D1%8154-59.pdf З НАГОДЫ 500-ГОДДЗЯ БЕЛАРУСКАГА І ЎСХОДНЕ-СЛАВЯНСКАГА ПІСЬМЕНСТВА: ВОБРАЗ ФРАНЦЫСКА СКАРЫНЫ Ў ТВОРАХ МАНУМЕНТАЛЬНАЙ СКУЛЬПТУРЫ] [[Катэгорыя:Славутасці Калінінграда]] [[Катэгорыя:Помнікі Францыску Скарыну]] [[Катэгорыя:2004 год у Расіі]] [[Катэгорыя:Балтыйскі федэральны ўніверсітэт імя Імануіла Канта]] [[Катэгорыя:Творы Анатоля Арцімовіча]] [[Катэгорыя:Помнікі Расіі]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Калінінграда]] g6niwf52u48vlxeqkp7iy5j1g61z7l3 0 626079 4164520 4153444 2022-07-25T08:32:48Z StachLysy 62453 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Фільм | Выява = Trois Couleurs Rouge (poster).jpg | Памер = 270px | Папярэдні фільм = «''[[Тры колеры: Белы]]''» }} {{Іншыя значэнні|Тры колеры (значэнні)}} '''«Тры ко́леры: Чырво́ны»''' ({{lang-fr|Trois Couleurs: Rouge}}) — мастацкі [[фільм]] [[1994 год у гісторыі кіно|1994]] года [[Польшча|польскага]] [[кінарэжысёр]]а і [[сцэнарыст]]а [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]], апошні фільм рэжысёра. Суаўтарам сцэнарыя выступіў [[Кшыштаф Пясевіч]], галоўныя ролі выканалі [[Ірэн Жакоб]] і [[Жан-Луі Трэнціньян]]. Фільм з’яўляецца сумеснай вытворчасцю [[Францыя|Францыі]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref name="IMDb" />. Студэнтка [[Жэнеўскі ўніверсітэт|Жэнеўскага ўніверсітэта]] Валянціна, якая падпрацоўвае [[Мадэль (прафесія)|мадэллю]], выпадкова збівае аўчарку. Жадаючы дапамагчы параненай жывёліне, жанчына трапляе ў дом пажылога суддзі, гаспадара сабакі. Цынічны мізантроп, які бавіць час праслухоўваннем суседскіх тэлефонаў, выклікае ў Валянціны толькі агіду. Аднак знаёмячыся з ім бліжэй, жанчына прыходзіць да ўсведамлення, што зламыснасць, абыякавасць і нелюдзімасць былога суддзі — вынік яго расчаравання ў людзях. Яна пачынае бачыць у ім глыбока няшчаснага самотнага чалавека, якому патрэбны любоў і падтрымка. Сама Валянціна таксама жыве досыць самотна: яе каханы трымаецца з ёй холадна, а іх адносіны ўяўляюць сабой рэдкія тэлефонныя размовы. Таму неўзабаве, нягледзячы на вялікую розніцу ва ўзросце, паміж Валянцінай і суддзёй узнікае ўзаемная сімпатыя. Паралельна з гэтым разгортваецца гісторыя маладога чалавека па імені Агюст. Ён жыве па суседстве з Валянцінай і вучыцца на юрыдычным факультэце. Звычайная гісторыя кахання, рэўнасці і здрады неўзабаве пачынае моцна нагадваць мінулае пажылога суддзі… {{Пераход|Сюжэт|1}} «''Чырвоны''» з’яўляецца завяршальнай часткай трылогіі «''[[Тры колеры]]''». Паводле задумы аўтараў сцэнарыя [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кшыштафа Кеслёўскага]] і [[Кшыштаф Пясевіч|Кшыштафа Пясевіча]] кожны фільм трылогіі тым ці іншым чынам павінен быў акцэнтаваць увагу на адным з ідэалаў [[Вялікая французская рэвалюцыя|Вялікай французскай рэвалюцыі]], адлюстраваных у [[дэвіз]]е «''[[Свабода, роўнасць, братэрства]]''». Тэма фільма «''Тры колеры: Чырвоны''» — {{нп5|Братэрства (філасофія)|братэрства|en|Fraternité}}. Прэм’ера фільма адбылася [[16 мая]] [[1994]] года ў межах конкурснай праграмы [[Канскі кінафестываль 1994|47-га Канскага кінафестывалю]]<ref name="IMDb, Release Info" /><ref name="Variety, Lisa Nesselson review" />, дзе карціна лічылася фаварытам, аднак у выніку не атрымала ніводнай узнагароды<ref name="Guardian, Malcolm on Cannes 1994" /><ref name="Los Angeles Times, Cannes 1994" />. Фільм быў холадна прыняты крытыкамі ў [[Францыя|Францыі]] і [[Польшча|Польшчы]], і ў той жа час атрымаў практычна ўсеагульнае прызнанне англамоўных крытыкаў, аб чым сведчаць максімальныя балы на агрэгатарах крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» і «''[[Metacritic]]''» {{Пераход|Крытыка|1}}. Прэміяльны сезон прынёс карціне 19 кінаўзнагарод, сярод якіх прэміі «''[[Сезар]]''» і «''{{нп5|Незалежны дух||en|Independent Spirit Awards}}''», а таксама шэраг намінацый, у тым ліку 3 намінацыі на «''[[Оскар]]''», 4 намінацыі на прэмію «''[[BAFTA]]''», намінацыі на «''[[Залаты глобус]]''» і «''[[Еўрапейская кінапрэмія|Еўрапейскую кінапрэмію]]''»<ref name="IMDb, Awards" /> {{Пераход|Узнагароды|1}}. Пасля прэм’еры на Канскім кінафестывалі Кшыштаф Кеслёўскі заявіў, што заканчвае сваю кар’еру ў кіно. Рэжысёр памёр праз няпоўныя два гады, увесну [[1996]] года. == Сюжэт == Валянціна Дзюсо ([[Ірэн Жакоб]]) вучыцца ў [[Жэнеўскі ўніверсітэт|Жэнеўскім універсітэце]] і падпрацоўвае [[Мадэль (прафесія)|мадэллю]]. У яе ёсць малады чалавек, Мішэль, які зараз знаходзіцца за мяжой у Англіі. Па тэлефоне ён раўніва выпытвае ў Валянціны, як яна бавіць час без яго, яна адказвае, што ноччу ёй было вельмі самотна, і яна спала ў абдымку з яго курткай. Валянціна заходзіць у кавярню, дзе традыцыйна закідвае манетку ў «''аднарукага бандыта''», затым яна адпраўляецца на фотасесію, а ўвечары ўдзельнічае ў дэфіле. Едучы дамоў, Валянціна мінае свайго суседа, з якім час ад часу сутыкаецца ў горадзе, але з якім не знаёма. Суседа клічуць Агюст ({{нп5|Жан-П’ер Лары||en|Jean-Pierre Lorit}}), ён вучыцца на юрыдычным і сустракаецца з дзяўчынай, якая працуе ў тэлефонным сэрвісе прагнозу надвор’я. У маладога чалавека лопаецца гумка на кнігах, і адна з іх падае разгорнутая сярод дарогі. Агюст звяртае ўвагу на разгорнутую старонку. Тым часам Валянціна засяроджваецца на тым, каб уключыць музыку ў машыне, і выпадкова збівае аўчарку. Яна падбірае параненую жывёліну і адпраўляецца па адрасе, указаным на ашыйніку. Уладальнікам сабакі аказваецца пажылы чалавек Жазэф Керн ([[Жан-Луі Трэнціньян]]). Ён выказвае абыякавасць да лёсу сабакі, і Валянціна сама адвозіць жывёліну да ветэрынара. Там яна даведваецца, што рана ў аўчаркі няцяжкая, а яшчэ — што яна чакае шчанятаў. Фатограф паказвае Валянціне здымкі, зробленыя падчас фотасесіі. Адзін з іх плануецца выкарыстаць для вялізнага банера: на ім дзяўчына выяўлена ў профіль на фоне чырвонай драпіроўкі з трывожным выразам твару. Фатограф спрабуе спакусіць Валянціну да сексуальных стасункаў з ім, але дзяўчына адмаўляецца. Пазней, выгульваючы сабаку, яна вырашае спусціць яе з павадка, і сабака ўцякае. Валянціна зноў адпраўляецца ў дом пажылога гаспадара сабакі. Той прыслаў дзяўчыне грошы на ветэрынара, і цяпер яна хоча вярнуць рэшту. Сабака аказваецца ў свайго гаспадара, і ён прапануе Валянціне забраць аўчарку сабе. «''Вам яна не патрэбна?''» — пытаецца Валянціна. «''Мне ніхто не патрэбны''» — адказвае пажылы чалавек. «''Тады вы можаце проста перастаць дыхаць''» — прапануе дзяўчына. «''Добрая думка''» — згаджаецца Керн. Зайшоўшы ў дом, Валянціна выяўляе, што пажылы чалавек займаецца падслухоўваннем тэлефонных размоў сваіх суседзяў. Зараз падслухоўваючая ўстаноўка трансліруе размову суседскага мужчыны са сваім палюбоўнікам. Валянціна дакарае Керна ў амаральнасці дзеянняў, той жа ў сваю чаргу прапануе дзяўчыне спыніць яго: пайсці да гэтага мужчыны і раскрыць праўду пра праслухоўванне. Валянціна так і робіць, але, аказаўшыся на месцы, бачыць, што ў суседа ёсць жонка, якая ні аб чым не падазрае, а таксама дачка, якая ў гэты самы момант слухае размову свайго бацькі праз іншы тэлефонны апарат. Валянціна адмаўляецца ад задумы і вяртаецца да пажылога чалавека. Цягам размовы Валянціна даведваецца, што Керн — былы суддзя, які расчараваўся ў людзях і знаходзіць своеасаблівае задавальненне ў падслухоўванні чужых размоў, бо тут людзі такія, якія ёсць. Перад тым, як пакінуць суддзю, Валянціна чуе яшчэ некалькі размоў, сярод якіх рамантычная гутарка Агюста са сваёй дзяўчынай, Карын ({{нп5|Фрэдэрык Федэр||d|Q88949975}}). Валянціна мяркуе, што маладыя людзі кахаюць адно аднаго, аднак суддзя ўпэўнены, што Агюст сустрэў не тую дзяўчыну, якая яму патрэбна. Яго суджэнні трапныя і праніклівыя, але начыста пазбаўленыя спагады. На развітанне Валянціна кажа суддзі, што ён няправы, няправы ва ўсім, і што яго можна толькі пашкадаваць. Калі Валянціна пакідае суддзю, той бярэ стос канвертаў і піша суседзям, якіх падслухоўваў, а таксама ў паліцыю — лісты з прызнаннем. На вуліцах [[Жэнева|Жэневы]] з’яўляецца вялізны банер з Валянцінай. Агюст, праязджаючы міма, заглядваецца на яе выяву. Малады чалавек здае экзамен на суддзю, і яму выпадае якраз тое пытанне, на якім разгарнулася ўпаўшая кніга некалькі дзён таму. Тым часам абуранае грамадства падае супраць былога суддзі калектыўны іск. Калі Валянціна даведваецца з газет, што суддзю абвінавачваюць у падслухоўванні, і спяшаецца да яго, каб сказаць, што данесла не яна. Суддзя супакойвае дзяўчыну і тлумачыць, што ён сам на сябе данёс. Прычынай такога ўчынку стала агіда, з якой Валянціна паставілася да яго дзеянняў, і яшчэ ён хацеў паглядзець, як яна адрэагуе на яго прызнанне. Падчас размовы суддзя адзначае, што быў правы наконт Агюста і яго дзяўчыны — між імі ўжо ўсё скончана. Валянціна пытае, ці не прыклаў суддзя да гэтага руку, але той тлумачыць, што прычынай паслужыў яго данос на сябе. Пачаўся судовы разбор, і там Карын пазнаёмілася з іншым мужчынам. Адкрываючы Валянціне свой погляд на жыццё, суддзя расказвае ёй, што некалі даўно апраўдаў вінаватага. Калі мінуў час, аказалася, што гэты чалавек пражыў добрае жыццё. Суддзя выказвае думку, што пражыві ён жыццё сваіх падсудных і апыніся ў тых жа абставінах як яны — учыняў бы тыя ж злачынствы. Цяпер ён лічыць, што ўлада рашаць, хто правы, а хто не — гэта проста недахоп сціпласці. Валянціна пытаецца, ці любіў ён калі-небудзь. Керн ухіляецца ад адказу і замест гэтага расказвае сон, які яму прысніўся напярэдадні. Яму прыснілася Валянціна, ёй было 40 або 50 гадоў, і яна была шчаслівай. Агюст не можа звязацца з Карын па тэлефоне і адпраўляецца да яе дамоў. Ён узбіраецца на будынак, зазірае ў акно кватэры і бачыць, як яна займаецца [[секс]]ам з іншым мужчынам. Ранкам Валянціна бачыць з акна, як Агюст, вярнуўшыся дамоў, у роспачы забывае выключыць фары ў машыне. Яна тэлефануе Мішэлю і паведамляе, што на наступным тыдні прыедзе ў Англію на пароме, Мішэль усё такі ж падазроны і халодны. Керн тэлефануе ў службу прагнозу надвор’я і пытаецца пра надвор’е над [[Ла-Манш]]ам у дзень, калі Валянціна паплыве на пароме. Карын адказвае, што па прагнозе надвор’е будзе ясным. Яна рада гэтаму, бо сама збіраецца адправіцца туды са сваім новым кавалерам на яхце. За дзень да ад’езду ў Англію Валянціна запрашае суддзю на свой паказ мод. Едучы на паказ, суддзя бачыць банер з Валянцінай. Пасля дэфіле яны застаюцца ў тэатры, і Жазэф расказвае Валянціне, што раней часта бываў тут. Аднойчы падчас антракту лопнула гумка, якой былі звязаны яго кнігі, адна з кніг разгарнулася, і ён прачытаў пару радкоў. Неўзабаве ў яго быў экзамен, і выпала менавіта гэтае пытанне. Валянціна пачынае здагадвацца, што прычына яго расчаравання ў людзях крыецца ў мінулым, што некалі яму здрадзілі. Суддзя пацвярджае яе здагадку. У маладосці ў яго была дзяўчына, якую ён вельмі кахаў, але аднойчы, прыйшоўшы да яе дамоў, ён заспеў за сексам з іншым мужчынам. Калі яго дзяўчына з новым кавалерам з’ехалі, Керн адправіўся за імі, перасек [[Францыя|Францыю]] і Ла-Манш і працягваў пераследаваць іх, пакуль яна не загінула ў катастрофе. З тых пор ён больш не прывязваўся ні да адной жанчыны. Праз нейкі час, калі ён ужо быў суддзёй, яму дасталася справа мужчыны, які быў палюбоўнікам яго каханай. Мужчына быў вінаваты — і Керн асудзіў яго, а затым выйшаў на пенсію. Развітваючыся, Жазэф і Валянціна плануюць зноў сустрэцца праз тры тыдні, дзяўчына хоча, каб пажылы чалавек падараваў ёй шчанюка. Валянціна сядае на паром у Англію, на той жа паром сядае і Агюст. Тым часам насуперак прагнозу надвор’е рэзка псуецца, а рабочыя пад дажджом здымаюць банер з Валянцінай. Наступным ранкам, калі суддзя выбірае аднаго са шчанюкоў для дзяўчыны, да яго даходзіць навіна, што на Ла-Манш абрынуўся жахлівы шторм, і паром з 1435 пасажырамі на борце затануў, там жа затанулі некалькі рыбацкіх судоў і невялікая прагулачная яхта. З тэлевізійнага рэпартажу выясняецца, што пасля катастрофы ўдалося выратавацца толькі семярым. Сярод іх Жулі Віньён і Аліўе Бенуа (героі фільма «''[[Тры колеры: Сіні]]''»), Караль Караль і Дамінік Відаль (героі фільма «''[[Тры колеры: Белы]]''»), а таксама Агюст Бруне і Валянціна Дзюсо. Стоп-кадр з дзяўчынай на тэлевізары суддзі цалкам паўтарае рэкламны банер: Валянціна выяўлена ў профіль на чырвоным фоне, у яе ўстрывожаны выраз твару. == Акцёрскі склад == {{Калонкі|шыр=50em}} {{Спіс роляў | [[Ірэн Жакоб]] | ''Валянціна Дзюсо'' | [[Жан-Луі Трэнціньян]] | ''суддзя Жазэф Керн'' | {{нп5|Жан-П’ер Лары||en|Jean-Pierre Lorit}} | ''Агюст Бруне'' | {{нп5|Фрэдэрык Федэр||d|Q88949975}} | ''Карын'' | {{нп5|Самюэль Ле Б’ян||en|Samuel Le Bihan}} | ''фатограф'' | {{нп5|Марыён Сталанс||d|Q88950180}} | ''ветэрынарка'' | {{нп5|Тэко Селіё||it|Teco Celio}} | ''бармен'' | [[Бернар Эскалон]] | ''прадавец у музычнай краме'' | {{нп5|Жан Шлегель||d|Q94858849}} | ''сусед'' | {{нп5|Эльжбета Ясіньска||pl|Elżbieta Jasińska}} | ''жанчына'' | [[Пол Вермелен]] | ''сябар Карын'' | [[Жан-Мары Дана]] | ''ахоўнік тэатра'' | {{нп5|Роланд Кэры||fr|Roland Carey}} | ''наркадылер'' | {{нп5|Марк Отэман||fr|Marc Autheman}} | ''(голас)'' | [[Жульет Бінош]] | ''Жулі дэ Курсі (Віньён)'' | [[Жулі Дэльпі]] | ''Дамінік Відаль'' | {{нп5|Бенуа Рэжан||fr|Benoît Régent}} | ''Аліўе Бенуа'' | {{нп5|Збігнеў Замахоўскі||en|Zbigniew Zamachowski}} | ''Караль Караль'' }} {{Канец кал}} {{^}} Таксама ў эпізадычных ролях зняліся [[Брыджыт Рауль]], [[Лео Рамсее]], [[Нэйдэр Фарман]], [[Сесіль Тэнер]], {{нп5|Ан Цюрыя||fr|Anne Theurillat}}, {{нп5|Неіге Дольскі||fr|Neige Dolsky}}, [[Джэсіка Корынек]]. == Вытворчасць == === Задума і напісанне сцэнарыя === {{Некалькі выяў|image1=Krzysztof Kieślowski.jpg|width1=120|image2=Krzysztof Piesiewicz Kancelaria Senatu 2005.jpg|width2=144|footer=Рэжысёр і аўтар сцэнарыя [[Кшыштаф Кеслёўскі]] (злева), суаўтар сцэнарыя [[Кшыштаф Пясевіч]] (справа).}} Як і ў выпадку з тэлецыклам «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''», на стварэнне трылогіі «''[[Тры колеры]]''» Кеслёўскага натхніў [[Кшыштаф Пясевіч]]{{sfn|Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»|1993|p=212}}{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}. Кожны фільм трылогіі павінен быў тым ці іншым чынам акцэнтаваць увагу на адным з ідэалаў [[Вялікая французская рэвалюцыя|Вялікай французскай рэвалюцыі]], адлюстраваных у [[дэвіз]]е «''[[Свабода, роўнасць, братэрства]]''». У сваёй аўтабіяграфіі Кеслёўскі адзначае: {{Цытата|Гэта была ідэя Пясевіча: калі мы знялі «Дэкалог», то чаму не заняцца свабодай, роўнасцю, братэрствам? Зрабіць фільмы і разглядзець дзесяць біблейскіх запаведзей у самым шырокім кантэксце. Убачыць, што яны значаць у сённяшнім свеце, як мы ўспрымаем іх і які сэнс маюць у нашыя дні гэтыя тры словы — свабода, роўнасць, братэрства — у чалавечым, асабістым, інтымным плане, а не ў філасофскім і тым больш не ў палітычным ці грамадскім. У палітычным і грамадскім плане Захад гэтыя тры лозунгі рэалізаваў. Але на ўзроўні асобнага чалавека справы ідуць іначай. Таму мы і ўзяліся за гэтыя фільмы{{sfn|Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»|1993|p=212}}.}} Тэма заключнай часткі трылогіі, фільма «''Тры колеры: Чырвоны''», — {{нп5|Братэрства (філасофія)|братэрства|en|Fraternité}}. Усе фільмы трылогіі мелі па чатыры варыянты сцэнарыя і яшчэ адзін, так званы «''выпраўлены''» чацвёрты варыянт. Выпраўленні ў апошняй версіі сцэнарыя тычыліся перакладу дыялогаў на французскую мову. Кеслёўскі запрасіў у якасці перакладчыка {{нп5|Марцін Лятала|Марціна Лятала|pl|Marcin Latałło}}, які шукаў максімальна дакладныя пераклады усіх рэплік і дбайна падбіраў адпаведныя французскія ідыёмы{{sfn|Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»|1993|p=225}}. === Падбор акцёраў і праца над ролямі === {{Некалькі выяў|image1=Irene Jacob Cannes.jpg|width1=140|image2=Jean-Louis Trintignant Cannes 2012.jpg|width2=128|footer=Выканаўцы галоўных роляў: [[Ірэн Жакоб]] (злева) і [[Жан-Луі Трэнціньян]] (справа).}} Галоўную ролю ў карціне выканала франка-швейцарская актрыса [[Ірэн Жакоб]], якая ўжо здымалася ў Кеслёўскага ў «''[[Падвойнае жыццё Веранікі|Падвойным жыцці Веранікі]]''». Прыблізна ў той жа час [[Квенцін Таранціна]] запрасіў актрысу ў свой фільм «''[[Крымінальнае чытво]]''», у якім ролю сяброўкі баксёра пісаў адмыслова пад яе. Аднак актрыса адхіліла прапанову, бо на той момант ужо пагадзілася на ролю ў «''Чырвоным''»<ref name="Weinstein on Kieslowski" />. Гаворачы аб ролі Валянціны, Жакоб адзначала, што яе персанаж не выклікае асаблівага інтарэсу сам па сабе, пакуль не сутыкаецца з персанажам суддзі: «''Галоўным героем фільма з’яўляюцца адносіны паміж гэтай жанчынай і суддзёй, бо яны праяўляюць сябе адзін праз аднаго. Без іх узаемаадносін мы не даведаемся хто яны, і нам будзе ўсё адно''»<ref name="Los Angeles Times, On Irene Jacob" />. Па парадзе Пясевіча на ролю суддзі Кеслёўскі запрасіў [[Жан-Луі Трэнціньян|Жана-Луі Трэнціньяна]], роля дасталася акцёру пасля смерці іншага, раней зацверджанага акцёра. Як сцвярджаў Трэнценьян, ён прачытаў сцэнарый і быў надзвычай уражаны, «''а потым асабіста сустрэўся з Кеслёўскім і загарэўся энтузіязмам''»{{sfn|Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»|2011|с=332}}. Пазней акцёр прыгадваў, што прапанову сыграць вуаерыста-самотніка ён успрыняў як сігнал, каб даследаваць свае ўласныя пачуцці старэючага чалавека, які змагаецца з адзінотай<ref name="Sunday Times, Interview with Trintignant" />. Для здымкаў у завяршальнай сцэне фільма былі запрошаны выканаўцы галоўных роляў з іншых частак трылогіі: [[Жульет Бінош]], {{нп5|Бенуа Рэжан||fr|Benoît Régent}}, [[Жулі Дэльпі]], {{нп5|Збігнеў Замахоўскі||en|Zbigniew Zamachowski}}. === Здымкі === Здымкі фільма адбываліся ў [[Швейцарыя|Швейцарыі]] з 1 сакавіка па 29 красавіка 1993 года<ref name="IMDb, Filming & Production" />. Месцам здымкаў была абрана [[Жэнева]]. Паводле ўспамінаў рэжысёра пошук лакацый для натурных здымкаў быў складаны: {{Цытата|Жэнева, дзе адбываюцца падзеі «Чырвонага», апынулася на дзіва нефотагенічнай. Няма на чым спыніць позірк. Архітэктура эклектычная. Горад разарваны на часткі, многія дамы знесеныя, утвораныя пустоты ў 60-я, 70-я, 80-я гады запоўнены сучаснымі будынкамі. Мяне гэта жахліва раздражняе. Жэнева занадта бясформенная і недастаткова своеасаблівая{{sfn|Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»|1993|p=223}}.}} У выніку для здымкаў карціны былі абраны наступныя месцы<ref name="IMDb, Filming & Production" /><ref name="Roman’s lab, Rouge Locations" />: * Перакрыжаванне вуліц Ру дэ Сурс (''Rue des Sources'') і Ру Мішэлі дзю Крэ (''Rue Micheli du Crest''), [[Жэнева]] — кватэры Валянціны і Агюста, а таксама кафэ «''У Жазэфа''» * Дом № 6 па вуліцы Шама Фіён (''Chemin Fillion''), {{нп5|Каруж|камуна Каруж|en|Carouge}}, [[Жэнева (кантон)|кантон Жэнева]] — дом Жазэфа Керна * Плошча Казематаў (''Place des Casemates'') і Бульвар Эміля Жака-Далькроза (''Boulevard Emile-Jaques-Dalcroze''), [[Жэнева]] — банер з выявай Валянціны * {{нп5|Оперны тэатр Лазаны||en|Lausanne Opera}} — інтэр’еры тэатра, дзе адбываўся паказ мод у пачатку фільма * {{нп5|Вялікі тэатр Жэневы||en|Grand Théâtre de Genève}} — інтэр’еры тэатра, дзе адбываўся паказ мод у канцы фільма Існуе меркаванне, што ў фінале фільма для тэлевізійнага сюжэта пра затапленне парома былі выкарыстаны рэальныя кадры гібелі судна «''{{нп5|Herald of Free Enterprise||en|MS Herald of Free Enterprise}}''». Катастрофа адбылася ў ноч на 6 сакавіка 1987 года, загінула 193 чалавекі. Такое выкарыстанне трагедыі было асуджана ў газеце «''[[The Daily Telegraph]]''» ад 26 жніўня 1994 года. Тым не менш, факт выкарыстання гэтых матэрыялаў застаецца непацверджаным і выклікае сумневы<ref name="Dziekońska Thesis" />. === Аператарская праца === Аператарам карціны выступіў паляк {{нп5|Пётр Сабачыньскі||en|Piotr Sobociński}}, які раней працаваў з Кеслёўскім над дзвюма часткамі тэлецыклу «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''» — «''[[Дэкалог, тры]]''» і «''[[Дэкалог, дзевяць]]''». Рэжысёр перадаў аператару сцэнарый за год да пачатку здымкаў. За гэты час яны ўзгаднілі эстэтычную канцэпцыю праекта, дзякуючы чаму ўдалося пазбегнуць залішніх дыскусій на здымачнай пляцоўцы{{sfn|Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»|2011|с=336}}. Сабачыньскі адзначаў, што пры здымках фільма ён атрымаў рэдкую для сваёй прафесіі магчымасць — быць дапушчаным да самой сутнасці карціны<ref name="In Camera, Coloring the message" />. Здымачны працэс аператар апісвае наступным чынам: {{Цытата|Не было ніякай раскадроўкі. Толькі асацыяцыі, чый сэнс павінен быў быць схаваны, а не выяўлены. <…> Вызначыўшы сетку тонкіх асацыяцый, мы рэверсіравалі, пускалі ў адваротным накірунку звычайную кінематаграфічную логіку. Замест прадвесцяў, якія папярэджваюць пра нешта ў будучыні, мы знарок зрабілі познія сцэны дэманструючымі, што нейкія ранейшыя падзеі, якія здаваліся выпадковымі, на самай справе былі важнымі для нашай гісторыі<ref name="In Camera, Coloring the message" />.}} Параўнальна з іншымі фільмамі трылогіі, «''Чырвоны''» наймацней акцэнтуе ўвагу на сваім тытульным колеры, хаця асвятленне і кадры карціны больш стрыманыя. Калі ў «''[[Тры колеры: Сіні|Сінім]]''» вялікую ролю адыгрывалі сінія святлафільтры, то ў «''Чырвоным''» акцэнт на колеры рэалізоўваўся праз выкарыстанне шматлікіх прадметаў чырвонага колеру, якія з’яўляюцца практычна ў кожнай сцэне і напаўняюць карціну пэўным настроем і сімвалізмам{{sfn|Sara Revell. «An Analysis of how the metaphysical is created through the cinematography in Krzysztof Kieslowski’s “Three Colours” Trilogy»|1998}}. Тым не менш, дамініруючым колерам фільма з’яўляецца вытворны ад чырвонага — [[Карычневы колер|карычневы]]<ref name="In Camera, Coloring the message" />{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}. У той час, як чырвоны выконвае сімвалічную ролю, карычневы ўяўляе сабой дапусцімы колер асяроддзя. «''Яго цёмнасць і густата не прыгнятаюць, але, як у галандскіх карцінах, даюць добры кантраст і глыбокія цені, якія ставяць на від толькі важныя рэчы, пакідаючы ўсё астатняе туманным і нявыказаным''»<ref name="In Camera, Coloring the message" />. Сабачыньскі кіраваў кампазіцыяй святла і ценю амаль у кожнай сцэне. Ён адзначаў, што яму даводзілася ўважліва кантраляваць візуальныя элементы фільма, каб кожны прадмет і светлавы эфект былі выразнымі, значнымі для гледача. Для здымкаў у памяшканні ён выкарыстоўваў натуральнае асвятленне і дазваляў яму дыктаваць размяшчэнне акцёраў на пляцоўцы. «''У сцэнах у доме суддзя размяшчаўся так, каб можна было бачыць толькі частку яго твару; ён празмерна закрыты. Валянціна знаходзіцца ў святле, якое льецца з вокнаў, паколькі яна больш адкрыты чалавек''»{{sfn|Stephen Pizzello. «Piotr Sobociński: Red»|1995}}. Некаторыя аператарскія рашэнні ўдалося ажыццявіць дзякуючы {{нп5|Тэхнакран|тэхнакрану|en|Technocrane}}, дарагому абсталяванню, якое Кеслёўскі адмыслова замовіў для здымкаў першай сцэны, яднаючай Валянціну і Агюста, а таксама для сцэны «''падзення''» кнігі суддзі з тэатральнага балкона{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}<ref name="In Camera, Coloring the message" />. П’ер Мюрат, хранікёр здымкаў «''Чырвонага''», пісаў: «''Гэта быў першы раз, калі мы ўбачылі Тэхнакран у Францыі. На той момант толькі Спілберг актыўна карыстаўся гэтай дарагой цацкай''»{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}. === Музычнае суправаджэнне === {{Асноўны артыкул|Тры колеры: Чырвоны (саўндтрэк)}} [[Выява:Zbigniew Preisner.JPG|міні|x200пкс|alt=Збігнеў Прайснер|[[Збігнеў Прайснер]], аўтар музыкі да фільма.]] Музычнае суправаджэнне да фільма «''Тры колеры: Чырвоны''» стварыў польскі кампазітар [[Збігнеў Прайснер]]<ref name="Discogs" />. Цэнтральнай музычнай тэмай карціны стала «''Балеро''», якое было першапачаткова напісана для фільма «''[[Гульні ў палях Госпада]]''» (1991), але тады было адкінута{{sfn|Nicholas W. Reyland. «Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy»|2011|p=168}}<ref name="Guardian, Three Colours score" />. Лірычная меладычная тэма «''Балеро''» развіваецца і паўтараецца, сама яе структура выражае кумулятыўную характарыстыку «''Чырвонага''»{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}. У музычным суправаджэнні карціны Прайснер дапускае некалькі самацытаванняў, падаючы іх у форме ўнутрыкадравай музыкі. Так, у адным з эпізодаў фільма галоўная гераіня наведвае музычную краму і слухае кампазіцыю з фільма «''[[Дэкалог, дзевяць]]''». У тым жа эпізодзе, калі Валянціна падыходзіць да прылаўка, можна пачуць фрагмент танга з фільма «''[[Тры колеры: Белы]]''». Акрамя таго, у «''Чырвоным''» атрымлівае новае развіццё тэма выдуманага кампазітара [[Ван дэн Будэнмаер]]а, альтэр-эга Прайснера. Так, на стале ў суддзі, можна пабачыць грампласцінку з музыкай галандскага кампазітара. На вокладцы, якая на імгненне трапляе ў кадр, выяўлены яго партрэт. Іншую выяву выдуманага кампазітара можна заўважыць на вокладцы дыска, які слухае Валянціна ў музычнай краме. == Выхад і прызнанне == === Пракат і зборы === Прэм’ера фільма адбылася 16 мая 1994 года ў межах конкурснай праграмы [[Канскі кінафестываль 1994|47-га Канскага кінафестывалю]]. Апроч таго фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у [[Лакарна]] (жнівень), [[Таронта]] (10 верасня), [[Нью-Ёрк]]у (4 кастрычніка), [[Чыкага]] (кастрычнік), [[Салонікі|Салоніках]] (лістапад). У шырокі пракат карціна выйшла практычна адначасова з фестывальнай прэм’ерай. 16 мая фільм быў выпушчаны ў [[Турын]]е, а на наступны дзень па ўсёй [[Італія|Італіі]], 27 мая пачаўся пракат у [[Польшча|Польшчы]]. 12 жніўня карціна была выпушчана ў [[Данія|Даніі]] і [[Нарвегія|Нарвегіі]]. У верасні да пракату далучыліся [[Германія]], [[Францыя]], [[Бельгія]], [[Паўднёвая Карэя]], [[Іспанія]], [[Швецыя]]<ref name="IMDb, Release Info" />. Падчас пракату ў Францыі колькасць прададзеных квіткоў на фільм склала {{Num|821025}}, а фільм заняў 39-е месца па зборах за 1994 год<ref name="JPBox Office, France" />. Распаўсюджваннем фільма ў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|Злучаных Штатах Амерыкі]] займаўся кінапрадзюсар [[Харві Вайнштэйн]] і яго кампанія «''{{нп5|Miramax Films||en|Miramax}}''»<ref name="Harvey Weinstein, To Smoke and Drink in L.A." />. У амерыканскі пракат фільм выйшаў 23 лістапада 1994 года, а зборы ў амерыканскім пракаце дасягнулі сумы {{Num|3581969}} долараў<ref name="Box Office Mojo" />. === Крытыка === У [[Францыя|Францыі]] «''Чырвоны''» дэманстратыўна падвяргаўся крытыцы і маргіналізацыі. {{нп5|Фрэдэрык Штраўс||d|Q93434132}} у артыкуле для часопіса «''{{нп5|Cahiers du Cinéma||en|Cahiers du Cinéma}}''» ахарактарызаваў «''Чырвоны''», як фільм з «''вымучаным, размытым сцэнарыем''», што адпавядала тону часопіса, варожа настроенага да ўсёй трылогіі{{sfn|René Prédal. «Recepcja krytyczna filmów Kieślowskiego we Francji»|1997|p=260}}. Рэдактар часопіса «''{{нп5|La Revue du cinéma (1969-1992)|Le Mensuel du Cinéma|fr|La Revue du cinéma (1969-1992)}}''» {{нп5|Франсуа Шэвасю||fr|François Chevassu}} іранізаваў на тэму «''складанай пастаноўкі, часта паказной па сваіх эфектах''»{{sfn|René Prédal. «Recepcja krytyczna filmów Kieślowskiego we Francji»|1997|p=262}}. Сярод французскіх крытыкаў рашуча падтрымаў творчасць Кеслёўскага толькі рэдактар часопіса «''{{нп5|Positif||en|Positif (magazine)}}''» Філіп Руаер. Ён заявіў, што «''Чырвоны''» з’яўляецца творам, які даказвае, што рэжысёр застаецца на піку свайго творчага патэнцыялу{{sfn|René Prédal. «Recepcja krytyczna filmów Kieślowskiego we Francji»|1997|p=263}}. У [[Польшча|Польшчы]] прыём «''Чырвонага''» таксама быў халодны. {{нп5|Рышард Легутка||pl|Ryszard Legutko}} зларадна пісаў у газеце «''{{нп5|Czas Krakowski||pl|Czas Krakowski}}''»: «''Спадары і спадарыні, хочацца сказаць аматарам фільмаў Кеслёўскага — там нічога няма''»{{sfn|Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»|2011|p=368}}. Падобным чынам выказвалася і Марыёла Янкун-Дапартова, абвінавачваючы ўсю трылогію ў тым, што яна апавядае гісторыі, якія маюць сваім вытокам мыльныя оперы і «''часопісы для думаючых жанчын''»{{sfn|Marek Haltof. «„Ciągle żywy”. Wpływ Kieślowskiego na kino polskie»|2010|p=92}}. Апроч таго, аглядальніца выкрывала [[кіч]]авасць трылогіі: «''Кіч Кеслёўскага грунтуецца на несумленнасці — ён прыкідваецца дурнем, яднаючыся з ідыёцкай Еўропай у яе ўспрыняцці рэчаіснасці''»{{sfn|Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»|2011|p=369}}. У абарону творчасці Кеслёўскага ўстала {{нп5|Гражына Стахуўна||pl|Grażyna Stachówna}}, ахарактарызаваўшы «''Чырвоны''» як фільм, які «''ўражвае сваёй візуальнай прыгажосцю <…>, здзіўляе вытанчанасцю апавядання, глыбока кранае і прыводзіць у жах''». Паводле Стахуўны, гэты жах выкліканы фіналам фільма, які, на думку польскай кіназнаўцы, даказвае, што «''нішто ў жыцці не залежыць ад нас саміх, што ўсе, нават самыя трывіяльныя з выгляду рэчы, <…> спярша абвяшчаюцца праз знакі, якія мы не можам зразумець, а потым утвараюць заблытаную сетку залежнасцяў''»{{sfn|Grażyna Stachówna. «Trzy kolory — wariacje na jeden temat»|1997|p=101}}. Палярна іншая ацэнка чакала фільм у англамоўным свеце, дзе карціна атрымала практычна ўсеагульнае прызнанне крытыкаў. Аб гэтым сведчаць максімальныя балы на агрэгатарах крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''»<ref name="Rotten Tomatoes" /> і «''[[Metacritic]]''»<ref name="Metacritic" />. Даючы ацэнку фільму, многія рэцэнзенты разглядалі яго ў кантэксце ўсёй трылогіі, а часам і ў кантэксце ўсёй рэжысёрскай кар’еры Кеслёўскага, так як ён заявіў, што гэта яго завяршальная праца. Ацэньваючы ўплыў «''Чырвонага''» на трылогію, {{нп5|Джанет Маслін||en|Janet Maslin}} у рэцэнзіі для «''[[The New York Times|New York Times]]''» выказала думку, што заключная частка прыўносіць магію ўва ўсе тры фільмы: «''Шыкоўная пустата першага фільма і адносная цьмянасць другога раптоўна набываюць ружаватыя адценні з-за спакуслівага ззяння Чырвонага''»<ref name="New York Times, Janet Maslin review" />. {{нп5|Дэсан Томсан|Дэсан Хаў|en|Desson Thomson}} з газеты «''[[Washington Post]]''» адзначыў, што ў сваёй цудоўнай трылогіі рэжысёр пакінуў найлепшае напаследак<ref name="Washington Post, Desson Howe review" />. [[Роджэр Эберт]] з «''{{нп5|Chicago Sun-Times||en|Chicago Sun-Times}}''» назваў «''Чырвоны''» «''найлепшым сярод роўных''» у трылогіі<ref name="Roger Ebert, 2003" />. [[Ліза Несельсан]] з часопіса «''[[Variety]]''» падсумавала, што калі словы Кеслёўскага пра заканчэнне кар’еры спраўдзяцца, то ён «''сыходзіць на пенсію на фармальным і філасофскім піку''»<ref name="Variety, Lisa Nesselson review" />. Падобную думку выказаў і іншы рэцэнзент ад «''[[Washington Post]]''», {{нп5|Хэл Хінсан||en|Hal Hinson}}, які заключыў: «''Змрочны, прыгожы і гулліва загадкавы, „Чырвоны“ не з’яўляецца фільмам кінавытворцы, у якога скончыліся ідэі, але ёсць карцінай мастака на піку сваёй моцы''»<ref name="Washington Post, Hal Hinson review" />. Многія крытыкі завастралі ўвагу на выдатнай акцёрскай ігры. {{нп5|Джанет Маслін||en|Janet Maslin}} адзначыла, што акцёрскі дуэт [[Ірэн Жакоб]] і [[Жан-Луі Трэнціньян|Жана-Луі Трэнціньяна]] ідэальна падыходзіць для дэманстрацыі палярных супрацьлегласцяў<ref name="New York Times, Janet Maslin review" />. Эдвард Гутман з «''{{нп5|San Francisco Chronicle||en|San Francisco Chronicle}}''» выказаў захапленне ігрой [[Ірэн Жакоб]] і параўнаў яе з маладой [[Одры Хепбёрн]]<ref name="SFGATE, Edward Guthmann review" />. {{нп5|Крысцін Мак-Кена||en|Kristine McKenna}} з «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''» адзначыла, што ігра Жакоб «''уражвае ўдвайне, калі ўсведамляеш, што ў яе рэакцыйная роля, якая не пакідае ёй амаль нічога іншага, як слухаць, калі з ёй размаўляюць, і назіраць за жыццём вакол яе. Выкарыстоўваючы толькі свой выразны твар, яна тэлеграфіруе пра душэўныя патрасенні, якія перажывае гэтая жанчына''»<ref name="Los Angeles Times, On Irene Jacob" />. Пахвалы ўдастоіліся аператар {{нп5|Пётр Сабачыньскі||en|Piotr Sobociński}} і мастак-пастаноўшчык [[Клод Ленуар]]<ref name="Washington Post, Desson Howe review" />. А таксама кампазітар [[Збігнеў Прайснер]]<ref name="Variety, Lisa Nesselson review" />. Даючы ў цэлым станоўчую ацэнку фільму, аглядальнік з «''[[The Guardian]]''» {{нп5|Дэрэк Малкальм||en|Derek Malcolm}} выказвае думку, што тэхнічнае выкананне ў «''Чырвоным''» часам зацьмявае яго сутнасць, што выклікае пачуццё некаторай дызгармоніі<ref name="Guardian, Derek Malcolm review" />. Вядомы амерыканскі кінакрытык [[Роджэр Эберт]] у сваім першапачатковым аглядзе ў 1994 годзе адзначыў фільм максімальным балам 4/4<ref name="Roger Ebert, 1994" />, у 2003 годзе Эберт унёс усю трылогію «''[[Тры колеры]]''» ў свой спіс «''[[Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)|Выдатных фільмаў]]''»<ref name="Roger Ebert, 2003" />. Падагульняючы свае ўражанні ад «''Чырвонага''» Эберт гаворыць наступнае: «''Гэта такі фільм, які змушае вас адчуваць сябе надзвычай жывым падчас прагляду, а затым адпраўляе вас на вуліцу з жаданнем глыбока і тэрмінова пагутарыць з чалавекам, з якім вы знаходзіцеся. Хто б гэта ні быў''»<ref name="Roger Ebert, 1994" />. === Рэйтынгі і спісы === {{Рэйтынгі |rev1 = ''[[AllMovie]]'' |rev1Score = {{rating|5|5}}<ref name="AllMovie" /> |rev2 = ''[[Chicago Reader]]'' |rev2Score = {{rating|4|4}}<ref name="Chicago Reader, Jonathan Rosenbaum review" /> |rev3 = ''[[ČSFD]]'' |rev3Score = {{rating|8.5|10}}<ref name="CSFD" /> |rev4 = ''[[Empire (часопіс)|Empire]]'' |rev4Score = {{rating|4|5}}<ref name="Empire" /> |rev5 = ''[[FilmAffinity]]'' |rev5Score = {{rating|7.8|10}}<ref name="FilmAffinity" /> |rev6 = ''[[Filmweb]]'' |rev6Score = {{rating|7.8|10}}<ref name="Filmweb" /> |rev7 = ''[[Internet Movie Database]]'' |rev7Score = {{rating|8.1|10}}<ref name="IMDb" /> |rev8 = ''[[Metacritic]]'' |rev8Score = {{rating|10|10}}<ref name="Metacritic" /> |rev9 = ''[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]]'' |rev9Score = {{rating|4|4}}<ref name="Roger Ebert, 1994" /> |rev10 = ''[[Rotten Tomatoes]]'' |rev10Score = {{rating|10|10}}<ref name="Rotten Tomatoes" /> |rev11 = ''[[КиноПоиск]]'' |rev11Score = {{rating|7.8|10}}<ref name="KinoPoisk" /> }} Агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму максімальную ацэнку ў 100 балаў са 100 на аснове 9 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 8,6/10<ref name="Metacritic" />. Іншы папулярны агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» таксама спыняецца на максімальнай ацэнцы ў 100 %, прыводзячы 54 станоўчыя рэцэнзіі крытыкаў. Глядацкі рэйтынг кінастужкі на гэтым рэсурсе дасягае 94 % на аснове больш чым 25 тысяч галасоў<ref name="Rotten Tomatoes" />. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам: {{цытата|Чырвоны — гэты складаны, хвалюючы і прыгожа рэалізаваны партрэт узаемазвязаных жыццяў — чароўнае завяршэнне выдатнай трылогіі<ref name="Rotten Tomatoes" />.}} Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: * 4,5 / 5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" /> * 3,5 / 5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" /> * 85 / 100 на сайце «''{{нп5|ČSFD||cs|Česko-Slovenská filmová databáze}}''»<ref name="CSFD" /> * 7,8 / 10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" /> * 7,8 / 10 на сайце «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''»<ref name="Filmweb" /> * 8,1 / 10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" /> * 7,8 / 10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="KinoPoisk" /> Падводзячы вынікі [[1994 год у гісторыі кіно|1994 года ў вобласці кіно]], шэраг перыядычных выданняў унёс фільм у свае спісы найлепшых: * 1-е месца — {{нп5|Кевін Томас||en|Kevin Thomas (film critic)}}, «''{{нп5|Los Angeles Times|The Los Angeles Times|en|Los Angeles Times}}''»<ref name="Los Angeles Times, 1994 Top" /> * 1-е месца — {{нп5|Дэсан Томсан|Дэсан Хаў|en|Desson Thomson}}, «''[[Washington Post|The Washington Post]]''»<ref name="Washington Post, 1994 Top" /> * 2-е месца — {{нп5|Кенет Туран||en|Kenneth Turan}}, «''{{нп5|Los Angeles Times|The Los Angeles Times|en|Los Angeles Times}}''»<ref name="Los Angeles Times, 1994 Top" /> * 4-е месца — {{нп5|Джэймс Берардзінелі||en|James Berardinelli}}, «''ReelViews''»<ref name="ReelViews, 1994 Top" /> * 4-е месца — {{нп5|Джонатан Разенбаўм||en|Jonathan Rosenbaum}}, «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»<ref name="Chicago Reader, 1994 Top" /> * 8-е месца — Роберт Дэнерштэйн, «''{{нп5|Rocky Mountain News||en|Rocky Mountain News}}''»<ref name="Rocky Mountain News, 1994 Top" /> * 8-е месца — {{нп5|Джанет Маслін||en|Janet Maslin}}, «''[[The New York Times]]''»<ref name="New York Times, 1994 Top" /> * 9-е месца — Скот Шульт, «''{{нп5|The Oklahoman||en|The Oklahoman}}''»<ref name="Oklahoman, 1994 Top" /> * Топ-10 (без месцаў) — {{нп5|Мэт Золер Зэйц||en|Matt Zoller Seitz}}, «''{{нп5|Dallas Observer||en|Dallas Observer}}''»<ref name="Dallas Observer, 1994 Top" /> * Топ-10 (без месцаў) — Хаўі Моўшавіц, «''[[The Denver Post]]''»<ref name="Denver Post, 1994 Top" /> На сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''» станам на снежань 2021 года фільм уваходзіць у {{нп5|250 найлепшых фільмаў па версіі IMDb|спіс 250 найлепшых фільмаў|ru|250 лучших фильмов по версии IMDb}}<ref name="IMDb, Top 250" />. === Узнагароды === Фільм «''Тры колеры: Чырвоны''» ўдзельнічаў у асноўнай конкурснай праграме [[Канскі кінафестываль 1994|47-га Канскага кінафестывалю]] і з’яўляўся адным з галоўных прэтэндэнтаў на «''[[Залатая пальмавая галіна|Залатую пальмавую галіну]]''», аднак у выніку не атрымаў ніводнай узнагароды<ref name="Guardian, Malcolm on Cannes 1994" /><ref name="Los Angeles Times, Cannes 1994" />. Англійскі кінакрытык {{нп5|Дэрэк Малкальм||en|Derek Malcolm}} прысвяціў асобны артыкул у газеце «''[[The Guardian]]''» аналізу прычын, чаму фаварыт кінафестывалю застаўся без прызоў. Адной з прычын такога рашэння Малкальм назваў невуцтва і недасведчанасць у сусветным кінематографе канскага журы таго года. Ён выказаў меркаванне, што сябры журы ўвогуле былі незнаёмы з творчасцю [[Кшыштаф Кеслёўскі|Кеслёўскага]], у тым ліку і з першымі дзвюма часткамі трылогіі. Іншай праблемай Малкальм назваў неадназначнасць фігуры прадзюсара трылогіі [[Марын Карміц|Марына Карміца]], чалавека, схільнага адкрыта выказваць свае меркаванні. Такім чынам, ігнараванне кінастужкі сябрамі журы магло быць выклікана асабістымі крыўдамі кагосьці з іх. Малкальм таксама выказаў сваё шкадаванне, што прэмію не прысудзіла і [[Міжнародная федэрацыя кінапрэсы]], арганізацыя, якую ён сам ачольваў. Такое рашэнне было прынята адзінае таму, што больш высокія прэміі лічыліся непазбежнымі. У падсумаванне кінакрытык заявіў: «''Гледзячы на фільмы, якія атрымалі прызы, адмова журы прысудзіць „Чырвонаму“ хоць што-небудзь выглядае абсурдам: аплявухай найлепшаму ў еўрапейскім кінематографе''»<ref name="Guardian, Malcolm on Cannes 1994" />. Рашэнне абысці ўзнагародамі кінастужку стала нечаканасцю і для пераможцаў таго года — аўтараў «''[[Крымінальнае чытво|Крымінальнага чытва]]''». Так, выканаўчы супрадзюсар кінастужкі [[Харві Вайнштэйн]] пазней узгадваў: «''Упершыню я пабачыў „Чырвоны“ на Канскім кінафестывалі. Я быў з [[Квенцін Таранціна|Квенцінам]], і пасля фільма ён павярнуўся да мяне і сказаў: „Гэта найлепшы фільм года і ён выйграе Залатую пальмавую галіну“. Мы ўсе меркавалі, што Кшыштаф замацаваў Пальму за сабой. Так што мы былі не толькі ашаломленыя перамогай „Крымінальнага чытва“, але яшчэ больш нас ашаламіла тое, што „Чырвоны“ не атрымаў нічога''»<ref name="Weinstein on Kieslowski" />. Яшчэ адной непрыемнасцю ва ўзнагародным сезоне стала дыскваліфікацыя кінастужкі з оскараўскай гонкі. Паколькі ў вытворчасці фільма прымалі ўдзел тры краіны — Францыя, Польшча і Швейцарыя — то каб пазбегнуць залішняй канкурэнцыі ў нацыянальным адборы, стужку высунулі ад {{нп5|Спіс прэтэндэнтаў на прэмію «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове ад Швейцарыі|Швейцарыі|en|List of Swiss submissions for the Academy Award for Best International Feature Film}}. Аднак {{нп5|Акадэмія кінематаграфічных мастацтваў і навук|Амерыканская кінаакадэмія|en|Academy of Motion Picture Arts and Sciences}} палічыла фільм не ў дастатковай ступені швейцарскім і не зацвердзіла яго ў намінацыі на {{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны мастацкі фільм|Найлепшы замежны фільм|en|Academy Award for Best International Feature Film}}<ref name="New York Times, Worst Oscar" /><ref name="Uproxx, Oscar Disqualification" /><ref name="Filmotomy, Oscar Disqualification" />. Абураныя такім рашэннем, 56 прадстаўнікоў амерыканскай кінаіндустрыі падпісалі ліст пратэсту{{sfn|Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»|2011|p=367}}. У выніку стужка была адзначана трыма іншымі намінацыямі: [[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]], {{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы арыгінальны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны сцэнарый|en|Academy Award for Best Original Screenplay}} і {{нп5|Прэмія «Оскар» за лепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Academy Award for Best Cinematography}}. Паводле інфармацыі сайта «''[[Internet Movie Database]]''» фільм быў адзначаны 19 кінаўзнагародамі і 29 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />: {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 100px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |style="background:#eaecf0;"|[[Канскі кінафестываль]] |align="center" data-sort-value="1994-05-23"|[[Канскі кінафестываль 1994|12—23.05.1994]] |{{Залатая пальмавая галіна}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |<ref name="Cannes, Trois couleurs: Rouge" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінафестываль у Ванкуверы||en|Vancouver International Film Festival}} |align="center" data-sort-value="1994-10-16"|30.09—16.10.1994 |Самы папулярны фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="Playback, Vancouver Film Festival 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Еўрапейская кінапрэмія|Фелікс]] |align="center" data-sort-value="1994-11-27"|[[Еўрапейская кінапрэмія 1994|27.11.1994]] |[[Еўрапейская кінапрэмія за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |<ref name="European Film Academy, Nominations 1994" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Camerimage]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1994-12-03"|26.11—03.12.1994 |«''Залатая жаба''» (асноўны конкурс) |data-sort-value="Сабачыньскі Пётр"|{{нп5|Пётр Сабачыньскі||en|Piotr Sobociński}} |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Camerimage 1993-2000" /><ref name="Camerimage 1994, Winners" /> |- |«''Сярэбраная жаба''» (асноўны конкурс) |data-sort-value="Сабачыньскі Пётр"|Пётр Сабачыньскі |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |align="center" data-sort-value="1994-12-10"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 1994|10.12.1994]] |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы замежны фільм]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="LAFCA, Awards for 1994" /><ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1994" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША]] |align="center" data-sort-value="1994-12-14"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага савета кінакрытыкаў ЗША 1994|14.12.1994|en|National Board of Review Awards 1994}} |{{нп5|Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША: Пяць найлепшых фільмаў на замежнай мове|Пяць найлепшых фільмаў на замежнай мове|en|National Board of Review: Top Five Foreign Language Films}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} | |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1994-12-15"|{{нп5|Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка 1994|15.12.1994|en|1994 New York Film Critics Circle Awards}} |{{нп5|Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|New York Film Critics Circle Award for Best Director}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|[[Кшыштаф Кеслёўскі]] |{{Draw|2-е месца}} |rowspan="2"|<ref name="Los Angeles Times, NYFCC 1994" /><ref name="New York Times, NYFCC 1994" /> |- |[[Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Бостана||en|Boston Society of Film Critics}} |align="center" data-sort-value="1994-12-18"|{{нп5|Прэмія Таварыства кінакрытыкаў Бостана 1994|18.12.1994|en|Boston Society of Film Critics Awards 1994}} |[[Прэмія Таварыства кінакрытыкаў Бостана за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="BSFC 1990s" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залатая стужка (прэмія)|Залатая стужка|pl|Złote Taśmy}} |align="center" data-sort-value="1994-??-??"|[[Залатая стужка (прэмія, 1994)|1994]] |Найлепшы польскі фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} | |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1994-??-??"|[[Кінафестываль на Фарэрскіх астравах 1994|1994]] |«''Залаты цягнік''» за найлепшы фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |rowspan="3"| |- |Прэмія глядацкіх сімпатый за найлепшы фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |- |Прэмія глядацкіх сімпатый найлепшай актрысе |data-sort-value="Жакоб Ірэн"|[[Ірэн Жакоб]] |{{nom}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Супольнасць ланцуга прэмій]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1994-??-??"|1994 |Ганаровыя згадкі (наступныя дзесяць прэтэндэнтаў на найлепшы фільм) |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="IMDb, ACCA 1994" /> |- |Найлепшы фільм на замежнай мове |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |- |rowspan="5" style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальнае таварыства кінакрытыкаў ЗША]] |rowspan="5" align="center" data-sort-value="1995-01-03"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША 1995|03.01.1995|en|1994 National Society of Film Critics Awards}} |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|National Society of Film Critics Award for Best Film}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |rowspan="5"| |- |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|National Society of Film Critics Award for Best Director}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|en|National Society of Film Critics Award for Best Screenplay}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі, [[Кшыштаф Пясевіч]] |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|National Society of Film Critics Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сабачыньскі Пётр"|Пётр Сабачыньскі |{{nom}} |- |[[Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |align="center" data-sort-value="1995-01-21"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 1995)|21.01.1995|en|52nd Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове|en|Golden Globe Award for Best Foreign Language Film}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» ([[Швейцарыя]]) |{{nom}} |<ref name="Golden Globes 1995" /> |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|[[Сезар]] |rowspan="7" align="center" data-sort-value="1995-02-25"|[[Сезар (прэмія, 1995)|25.02.1995]] |[[Прэмія «Сезар» за найлепшы фільм|Найлепшы фільм]] |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі |{{nom}} |rowspan="7"|<ref name="Cesar 1995" /><ref name="Variety, Cesar 1995 Nominees" /> |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі |{{nom}} |- |[[Прэмія «Сезар» найлепшаму акцёру|Найлепшы акцёр]] |data-sort-value="Трэнціньян Жан-Луі"|[[Жан-Луі Трэнціньян]] |{{nom}} |- |[[Прэмія «Сезар» найлепшай актрысе|Найлепшая актрыса]] |data-sort-value="Жакоб Ірэн"|Ірэн Жакоб |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны ці адаптаваны сцэнарый|en|César Award for Best Writing}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі, Кшыштаф Пясевіч |{{nom}} |- |[[Прэмія «Сезар» за найлепшую музыку|Найлепшая музыка]] |data-sort-value="Прайснер Збігнеў"|[[Збігнеў Прайснер]] |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Сезар» за найлепшы гук|Найлепшы гук|en|César Award for Best Sound}} |data-sort-value="Флажале Уільям"|{{нп5|Уільям Флажале||fr|William Flageollet}}, {{нп5|Жан-Клод Ларо||fr|Jean-Claude Laureux}} |{{nom}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага||en|Chicago Film Critics Association}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1995-03-13"|{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага 1994|13.03.1995|en|Chicago Film Critics Association Awards 1994}} |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага найлепшаму рэжысёру|Найлепшы рэжысёр|en|Chicago Film Critics Association Award for Best Director}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Variety, CFCA 1995" /> |- |[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Незалежны дух||en|Independent Spirit Awards}} |align="center" data-sort-value="1995-03-25"|{{нп5|Незалежны дух (прэмія, 1995)|25.03.1995|en|10th Independent Spirit Awards}} |[[Прэмія «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм|Найлепшы замежны фільм]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1994" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Оскар]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="1995-03-27"|{{нп5|Оскар (кінапрэмія, 1995)|27.03.1995|en|67th Academy Awards}} |[[Прэмія «Оскар» за найлепшую рэжысуру|Найлепшая рэжысура]] |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі |{{nom}} |rowspan="3"| |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы арыгінальны сцэнарый|Найлепшы арыгінальны сцэнарый|en|Academy Award for Best Original Screenplay}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі, Кшыштаф Пясевіч |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за лепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Academy Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сабачыньскі Пётр"|Пётр Сабачыньскі |{{nom}} |- |rowspan="4" style="background:#eaecf0;"|[[BAFTA]] |rowspan="4" align="center" data-sort-value="1995-04-21"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 1995)|21.04.1995|en|48th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую рэжысуру|Прэмія Дэвіда Ліна за дасягненні ў рэжысуры|en|BAFTA Award for Best Direction}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскіэ |{{nom}} |rowspan="4"|<ref name="BAFTA 1995" /> |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|BAFTA Award for Best Adapted Screenplay}} |data-sort-value="Кеслёўскі Кшыштаф"|Кшыштаф Кеслёўскі, Кшыштаф Пясевіч |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» найлепшай актрысе|Найлепшая актрыса|en|BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role}} |data-sort-value="Жакоб Ірэн"|Ірэн Жакоб |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы неангламоўны фільм|Найлепшы неангламоўны фільм|en|BAFTA Award for Best Film Not in the English Language}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Турыя (прэмія)|Турыя|es|Premios Turia}} |align="center" data-sort-value="1995-07-01"|[[Турыя (прэмія, 1995)|01.07.1995]] |[[Прэмія «Турыя» за найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў|Найлепшы замежны фільм — Галасаванне чытачоў]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="Turia 1995" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта||en|Dallas–Fort Worth Film Critics Association}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1995-??-??"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта 1995|1995]] |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта за найлепшы фільм|Найлепшы фільм|en|Dallas–Fort Worth Film Critics Association Award for Best Film}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |rowspan="2"| |- |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове|zh|达拉斯—沃斯堡影评人协会奖最佳外语片}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Турцыі||en|Turkish Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Турцыі 1995|1995]] |Найлепшы замежны фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{Draw|3-е месца}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]] |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|{{нп5|Бодыль (прэмія, 1995)|1995|da|Bodiluddelingen 1995}} |{{нп5|Прэмія «Бодыль» за найлепшы неамерыканскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм|en|Bodil Award for Best Non-American Film}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="Bodil 1995" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Фестываль найлепшых фільмаў Сацыяльнай службы камерцыі||it|SESC Film Festival}} |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|1995 |Прыз глядацкіх сімпатый — Найлепшы замежны фільм |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскі сіндыкат кінакрытыкаў]] |align="center" data-sort-value="1995-??-??"|[[Прэмія Французскага сіндыката кінакрытыкаў 1995|1995]] |{{нп5|Прыз Французскага сіндыката кінакрытыкаў за найлепшы французскі фільм|Найлепшы французскі фільм|fr|Prix du meilleur film français du Syndicat français de la critique de cinéma}} |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{won}} |<ref name="FSCC 1995" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[20/20 (прэмія)|20/20]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2015-02-19"|[[20/20 (прэмія, 2015)|19.02.2015]] |[[Прэмія «20/20» за найлепшы фільм на замежнай мове|Найлепшы фільм на замежнай мове]] |data-sort-value="Тры колеры: Чырвоны"|«''Тры колеры: Чырвоны''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="20/20 Awards, Awards" /><ref name="20/20 Awards, Nominees announced" /><ref name="20/20 Awards, Winners" /> |- |[[Прэмія «20/20» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца]] |data-sort-value="Сабачыньскі Пётр"|Пётр Сабачыньскі |{{nom}} |} == Аналіз == === Сімвалізм чырвонага колеру === Чырвоны колер займае ў фільме дамініруючае месца і выконвае ў ім сімвалічную ролю. Шматлікія аглядальнікі выяўлялі розныя аспекты значэння гэтага колеру ў карціне. Так, {{нп5|Анет Інсдарф||en|Annette Insdorf}} знаходзіла ў чырвоным колеры сімвал забароны: {{Цытата|У пачатку фільма мігаючы чырвоны агеньчык азначае «стоп»: тэлефонная лінія занятая. Паколькі чырвоны сігнал святлафора азначае «стоп», можна меркаваць, што колер сімвалізуе забарону. Суддзя павінен перастаць падслухоўваць, а Валянціне не трэба цярпець сцэны рэўнасці яе каханага. У такім святле фінал фільма мае нават большы рэзананс: замерлыя кадры літаральна спыняюць персанажаў у руху, магчыма, прадвяшчаючы рашэнне самаго Кеслёўскага перастаць здымаць{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}.}} Сара Рэвел у якасці прыкладаў сімвалізму колеру выявіла наступныя адпаведнасці: «''Чырвонае святло святлафора выражае небяспеку, чырвоныя вішні ў гульнявым аўтамаце прадракаюць няўдачу, чырвоная куртка сімвалізуе памяць пра каханага''»{{sfn|Sara Revell. «An Analysis of how the metaphysical is created through the cinematography in Krzysztof Kieslowski’s “Three Colours” Trilogy»|1998}}. === Вобраз суддзі і матыў назіральніцтва === Для творчасці Кеслёўскага характэрны матыў назіральніцтва. Сярод яго герояў-назіральнікаў можна спаткаць палітычна наіўнага кінааматара, які ўсё, што бачыць, фіксуе на камеру («''{{нп5|Аматар (фільм, 1979)|Аматар|pl|Amator (film 1979)}}''», [[1979 год у гісторыі кіно|1979]]), маладога чалавека, які падглядвае праз акно за сексуальна актыўнай жанчынай («''[[Кароткі фільм пра каханне]]''», [[1988 год у гісторыі кіно|1988]]). Сустракаюцца і больш незвычайныя персанажы, такія як адвакат, які пасля смерці прывідам застаецца побач са сваёй жонкай і назірае за яе жыццём («''[[Без канца]]''», [[1985 год у гісторыі кіно|1985]]) або таямнічы малады чалавек, які з’яўляецца ў васьмі фільмах «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалога]]''»{{sfn|Dave Kehr. «To Save the World: Kieslowski’s Three Colors Trilogy»|1994}}. Гаворачы пра гэтага персанажа, Кеслёўскі адзначаў: «''Я не ведаю, хто ён. Проста малады чалавек, які падыходзіць і глядзіць. Ён назірае за намі, за нашым жыццём. Ён намі не вельмі задаволены. Падыйдзе, паглядзіць і адправіцца далей''»{{sfn|Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»|1993|p=158}}. Суддзя, якога іграе [[Жан-Луі Трэнціньян]], з’яўляецца адной з такіх фігур. Ён займаецца падслухоўваннем тэлефонных размоў суседзяў з дапамогай хатняй стэрэа-сістэмы, усё ведае, але нічога не прадпрымае{{sfn|Dave Kehr. «To Save the World: Kieslowski’s Three Colors Trilogy»|1994}}. === Падвойныя жыцці і альтэрнатыўныя лёсы === Кеслёўскі ў сваіх кінастужках неаднаразова звяртаўся да тэмы падвойных жыццяў, а таксама разважаў над ролямі выпадку і выбару ў фарміраванні лёсу. Так, у фільме «''{{нп5|Выпадак (фільм, 1981)|Выпадак|en|Blind Chance}}''» ([[1981 год у гісторыі кіно|1981]]) рэжысёр паказвае, як у залежнасці ад адной выпадковай падзеі — паспее герой на цягнік, спозніцца ці пападзе ў рукі паліцыі — лёс развіваецца трыма абсалютна рознымі шляхамі. У «''[[Падвойнае жыццё Веранікі|Падвойным жыцці Веранікі]]''» ([[1991 год у гісторыі кіно|1991]]) рэжысёр падымае пытанне двайніцтва: што калі ў кожнага з нас ёсць свой «''дублёр''», які пражывае падобнае жыццё і можа нас замяніць, калі наш лёс будзе разбураны, або наадварот — што калі мы з’яўляемся такімі «''дублёрамі''» некага іншага. «''Чырвоны''», апошні фільм Кеслёўскага, аб’ядноўвае і развівае абедзве тэмы. З аднаго боку фільм апавядае гісторыю двайнікоў — пажылога суддзі і маладога Агюста — лёсы якіх ува многім падобныя. Тут, у адрозненні ад «''Падвойнага жыцця…''», гісторыя развіваецца геаграфічна ў адным месцы, аднак праз адчувальны прамежак часу. У «''Падвойным жыцці…''» Вераніка з Польшчы памірае ад сардэчнага прыступу, яе двайніца-францужанка містычным чынам адчувае гэта і інтуітыўна пачынае звяртаць увагу на сваё здароўе, тым самым яна ратуе сабе жыццё і ў нейкім сэнсе працягвае жыццё памерлай двайніцы. Нешта падобнае адбываецца і ў «''Чырвоны''», дзе лёс суддзі аказваецца зруйнаваным праз здраду каханай жанчыны, праз пэўны час яго лёс паўтараецца ў асобе маладога Агюста, які перажывае тыя ж жыццёвыя выпрабаванні, аднак не губляе свой шанец на шчасце. Тут у карціне гучаць матывы з фільма «''Выпадак''»: на пароме Агюст сустракае Валянціну, падобную якой у свой час не сустрэў Жазэф, — і лёс пачынае ісці іншым шляхам. Двайніцтва пажылога суддзі і маладога Агюста праяўляецца як глабальна, у падабенстве лёсаў і жыццёвых падзей, так і ў мностве невялікіх дэталяў. Абодва героі захапляюцца музыкай галандскага кампазітара [[Ван дэн Будэнмаер]]а, абодва маюць сабаку, носяць падцяжкі. Іх двайніцтва часам падкрэсліваецца іранічна. Карын дарыць Агюсту новую ручку, а суддзя вымушаны пісаць данос на сябе алоўкам, так як у ручцы скончылася чарніла{{sfn|Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»|1999}}. == Уплыў на кінематограф == Ніводзін іншы польскі кінарэжысёр не знайшоў столькі вучняў і паслядоўнікаў у міжнародным кіно, як Кшыштаф Кеслёўскі. Глыбей за ўсё ў свядомасці кіна-паслядоўнікаў адбіліся познія фільмы рэжысёра, у якіх ён адмаўляецца ад рэалізму дзеля духоўна-кінематаграфічных пошукаў. Менавіта познія працы Кеслёўскага, сярод якіх тэлецыкл «''[[Дэкалог (тэлецыкл)|Дэкалог]]''», фільм «''[[Падвойнае жыццё Веранікі]]''» і трылогія «''[[Тры колеры]]''», часцей за ўсё зноў вяртаюцца на экраны ў выглядзе цытат, амажаў і аўтарскіх транскрыпцый у творах майстроў сучаснага кіно<ref name="Culture.pl, Cinema after Kieslowski" />. Біёграф рэжысёра, Станіслаў Завісліньскі, пералічвае ў сваім даследаванні не менш за два дзясяткі фільмаў, у якіх ёсць «''нешта ад Кеслёўскага''». Сярод адзначаных ім кінастужак ёсць творы такіх сусветна вядомых аўтараў, як [[Алехандра Гансалес Іньярыту]], [[Том Тыквер]], [[Жан-П’ер Жэнэ]] і {{нп5|Вонг Кар-Вай||en|Wong Kar-wai}}, а таксама творы польскіх кінематаграфістаў [[Ежы Штур]]а, {{нп5|Кшыштаф Краўзе|Кшыштафа Краўзе|en|Krzysztof Krauze}} і {{нп5|Грэг Зглінскі|Грэга Зглінскага|pl|Grzegorz Zgliński}}<ref name="Culture.pl, Cinema after Kieslowski" />. Барташ Сташчышын адзначае, што некаторыя матывы «''Чырвонага''» можна ўгледзець у фільме [[Жан-П’ер Жэнэ|Жан-П’ера Жэнэ]] «''[[Неверагодны лёс Амэлі Пулен]]''». Тым не менш ён падкрэслівае, што фільм польскага рэжысёра мае дачыненне да звышнатуральнага свету і можа быць асэнсаваны ў рэлігійным ці метафізічным сэнсе, тады як гісторыя, расказаная Жэнэ, з’яўляецца па сваёй сутнасці чыста свецкай<ref name="Culture.pl, Cinema after Kieslowski" />. Найл Мак-Ардл выказвае думку, што [[Пол Томас Андэрсан]], верагодна, шмат разоў глядзеў «''Чырвоны''», перш чым зняць «''{{нп5|Магнолія (фільм)|Магнолію|en|Magnolia (film)}}''». Таксама ён заўважае адгалоскі карціны Кеслёўскага ў творчасці [[Том Тыквер|Тома Тыквера]], а менавіта ў фільмах «''[[Лола бяжыць]]''» і «''{{нп5|Воблачны атлас (фільм)|Воблачны атлас|en|Cloud Atlas (film)}}''»<ref name="A World of Film, Niall McArdle review" />. == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="20/20 Awards, Awards">{{cite web|url=http://2020awards.org/nominees/2015-nominees-6th-annual-2020-awards/|title=2015 Nominees – 6th Annual 20/20 Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''20/20 Awards''»|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="20/20 Awards, Nominees announced">{{cite web|url=http://2020awards.org/2015/01/14/6th-annual-2020-award-nominees-announced/|title=6th Annual 20/20 Award Nominees Announced|author=|date=2015-01-14|publisher=Сайт «''20/20 Awards''»|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="20/20 Awards, Winners">{{cite web|url=http://2020awards.org/2015/02/19/pulp-fiction-dominates-6th-annual-2020-award-winners/|title=PULP FICTION Dominates 6th Annual 20/20 Award Winners|author=|date=2015-02-19|publisher=Сайт «''20/20 Awards''»|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="A World of Film, Niall McArdle review">{{cite web|url=https://aworldoffilm.com/2014/01/31/trois-couleurs-rouge-1994-krzysztof-kieslowski-niall-mcardle/|title=Trois Couleurs: Rouge (1994) – Krzysztof Kieslowski (Niall McArdle)|author=Niall McArdle.|date=|publisher=Сайт «''A World of Film''»|lang=en|accessdate=2021-12-10|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/v134234|title=Three Colors: Red (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=74338.html|title=Trois couleurs - Rouge|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BAFTA 1995">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/1995/film|title=Film in 1995|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BSFC 1990s">{{cite web|url=https://bostonfilmcritics.org/past-winners-1990s/|title=BSFC Winners 1990s|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Бостана||en|Boston Society of Film Critics}}|lang=en|accessdate=2021-10-09|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Bodil 1995">{{cite web|url=http://www.bodilprisen.dk/aar-for-aar/1995-2/|title=1995|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Бодыль (прэмія)|Бодыль]]''»|lang=da|accessdate=2021-09-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Box Office Mojo">{{cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0111495/|title=Three Colors: Red (1994)|publisher=Сайт «''[[Box Office Mojo]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Camerimage 1993-2000">{{cite web|url=https://camerimage.pl/en/archiwum/podsumowanie/camerimage-1993-2000/|title=CAMERIMAGE 1993 - 2000: Summary|author=|date=|publisher=Сайт кінафестывалю «''[[Camerimage]]''»|lang=pl|accessdate=2021-05-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Camerimage 1994, Winners">{{cite web|url=https://camerimage.pl/archiwum/kronika-nagrod-camerimage-1994/camerimage-1994/|title=CAMERIMAGE 1994: Kronika nagród|author=|date=|publisher=Сайт кінафестывалю «''[[Camerimage]]''»|lang=pl|accessdate=2021-05-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cannes, Trois couleurs: Rouge">{{cite web|url=https://www.festival-cannes.com/fr/films/trois-couleurs-rouge|title=TROIS COULEURS ROUGE|author=|date=|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=fr|accessdate=2021-05-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cesar 1995">{{cite web|url=https://www.academie-cinema.org/evenements/ceremonie-des-cesar-1995/|title=La Cérémonie des César 1995|author=|date=|publisher=Сайт [[Акадэмія мастацтваў і тэхналогій кінематографа|Акадэміі мастацтваў і тэхналогій кінематографа]]|lang=fr|accessdate=2021-05-08|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chicago Reader, 1994 Top">{{cite web|url=https://chicagoreader.com/news-politics/the-31-best-movies-of-1994/|title=The 31 best movies of 1994|author={{нп5|Джонатан Разенбаўм|Jonathan Rosenbaum|en|Jonathan Rosenbaum}}.|date=1995-01-05|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chicago Reader, Jonathan Rosenbaum review">{{cite web|url=https://chicagoreader.com/film/kieslowskis-reel-world/|title=Kieslowski’s Reel World|author={{нп5|Джонатан Разенбаўм|Jonathan Rosenbaum|en|Jonathan Rosenbaum}}.|date=1994-12-15|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Chicago Reader||en|Chicago Reader}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="CSFD">{{cite web|url=https://www.csfd.cz/film/31652-tri-barvy-cervena/prehled/|title=Tři barvy: Červená|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|ČSFD||cs|Česko-Slovenská filmová databáze}}''»|lang=cs|accessdate=2022-01-12|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Culture.pl, Cinema after Kieslowski">{{cite web|url=https://culture.pl/en/article/cinema-after-kieslowski-the-master-lives-on|title=Cinema After Kieślowski: The Master Lives On|author=Bartosz Staszczyszyn.|date=2015-06-19|publisher=Сайт «''Culture.pl''»|lang=pl|accessdate=2021-12-10|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Dallas Observer, 1994 Top">{{артыкул|аўтар=Matt Zoller Seitz.|загаловак=Personal best From a year full of startling and memorable movies, here are our favorites|арыгінал=|спасылка=|аўтар выдання=|выданне={{нп5|Dallas Observer||en|Dallas Observer}}|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1995-01-12|выпуск=|том=|нумар=|pages=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Denver Post, 1994 Top">{{артыкул|аўтар=Howie Movshovitz.|загаловак=Memorable Movies of '94 Independents, fringes filled out a lean year|арыгінал=|спасылка=|аўтар выдання=|выданне=[[The Denver Post]]|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1994-12-25|выпуск=|том=|нумар=|pages=E-1|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/Zbigniew-Preisner-Trois-Couleurs-Rouge-Bande-Originale-Du-Film/master/243138|title=Zbigniew Preisner – Trois Couleurs: Red (Bande Originale Du Film)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Dziekońska Thesis">{{кніга|аўтар=Elibieta Stefania Dziekońska.|частка=Postscript 1995 until the present day|загаловак=The Best of All Worlds: Public, Personal, and Inner Realms in the Films of Krzysztof Kielowski. Submitted for the degree of Doctor of Philosophy|арыгінал=|спасылка=http://discovery.ucl.ac.uk/1382592/1/397712.pdf|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва={{нп5|Універсітэцкі каледж Лондана|University College London|en|University College London}}|год=|том=|pages=297|allpages=363|серыя=|isbn=|тыраж=|ref=}}</ref> <ref name="Empire">{{cite web|url=https://www.empireonline.com/movies/reviews/three-colours-red-review/|title=Three Colours: Red Review|author=Steve Beard.|date=2006-01-27|publisher=Сайт часопіса «''{{нп5|Empire (часопіс)|Empire|en|Empire (film magazine)}}''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="European Film Academy, Nominations 1994">{{cite web|url=http://www.europeanfilmacademy.org/1994.92.0.html|title=European Film Academy: Nominations 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/es/film703345.html|title=Tres colores: Rojo|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=es|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Filmotomy, Oscar Disqualification">{{cite web|url=https://filmotomy.com/100-not-nominated-oscars-one/|title=100 Not Nominated For Oscars – Part One|author=Robin Write.|date=2017-11-11|publisher=Сайт «''Filmotomy''»|lang=en|accessdate=2021-07-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Filmweb">{{cite web|url=https://www.filmweb.pl/film/Trzy+kolory%3A+Czerwony-1994-1162|title=Trzy kolory: Czerwony|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''»|lang=pl|accessdate=2022-01-12|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FSCC 1995">{{cite web|url=https://www.syndicatdelacritique.com/page-prix-sfcc/1994|title=Prix SFCC de la Critique 1994|author=|date=|publisher=Сайт [[Французскі сіндыкат крытыкаў кіно і тэлебачання|Французскага сіндыката крытыкаў кіно і тэлебачання]]|lang=fr|accessdate=2021-10-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Golden Globes 1995">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/film/three-colors-red|title=Winners & Nominees: Three Colors: Red|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Guardian, Derek Malcolm review">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2011/nov/09/three-colours-red-review|title=Three Colours Red - review|author={{нп5|Дэрэк Малкальм|Derek Malcolm|en|Derek Malcolm}}.|date=1994-11-10|publisher=Сайт газеты «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Guardian, Malcolm on Cannes 1994">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2011/nov/09/three-colours-red-cannes|title=Why was Three Colours Red denied Cannes glory?|author={{нп5|Дэрэк Малкальм|Derek Malcolm|en|Derek Malcolm}}.|date=1994-05-26|publisher=Сайт газеты «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Guardian, Three Colours score">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2011/nov/14/three-colours-zbigniew-preisner-music|title=Three Colours: shades of greatness to listen out for in Zbigniew Preisner's musical score|author=Nicholas Reyland.|date=2011-11-14|publisher=Сайт газеты «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-23|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Harvey Weinstein, To Smoke and Drink in L.A.">{{cite web|url=http://cinema-translations.blogspot.com/2007/02/in-memoriam-krzysztof-kieslowski.html|title=Харви Вайнштейн: Памяти Кшиштофа Кесьлёвского / Harvey Weinstein: In Memoriam - Krzysztof Kieslowski|author=[[Харві Вайнштэйн|Harvey Weinstein]].|date=2007-02-20|publisher=Блог Елены Кузьминой «Кино-переводы: статьи, интервью»|lang=ru|accessdate=2021-09-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0111495/|title=Trois couleurs: Rouge (1994) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, ACCA 1994">{{cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002990/1994/1|title=Awards Circuit Community Awards (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-09|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0111495/awards|title=Trois couleurs: Rouge — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0111495/locations|title=Trois couleurs: Rouge — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0111495/releaseinfo|title=Trois couleurs: Rouge — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Top 250">{{cite web|url=https://www.imdb.com/chart/top|title=Top Rated Movies|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-10|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="In Camera, Coloring the message">{{артыкул|аўтар=|загаловак=Coloring the message|арыгінал=|спасылка=http://www.columbia.edu/itc/film/insdorf/3840/client_edit/in_camera.pdf|аўтар выдання=|выданне=In Camera|тып=|месца=|выдавецтва=|год=Autumn 1994|выпуск=|том=|нумар=|pages=4|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="JPBox Office, France">{{cite web|url=http://www.jpbox-office.com/fichfilm.php?id=4282&view=2|title=Trois couleurs: Rouge|publisher=Сайт «''{{нп5|JP's Box-Office||d|Q84779039}}''»|lang=fr|accessdate=2021-09-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="KinoPoisk">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/501/|title=Три цвета: Красный (1994)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="LAFCA, Awards for 1994">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/1994.php|title=20th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, 1994 Top">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-25-ca-12998-story.html|title=1994: YEAR IN REVIEW : No Weddings, No Lions, No Gumps : This critic’s best film of the year, the documentary ‘Hoop Dreams,’ handily slam-dunks superstar box-office performers in an otherwise indifferent year.|author=Kenneth Turan.|date=1994-12-25|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-10-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211004130434/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-25-ca-12998-story.html|archivedate=2021-10-04}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, Cannes 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-05-24-ca-61609-story.html|title=Surprise Pick: ‘Pulp Fiction’ : Cannes report: Quentin Tarantino’s film is the third movie about the underbelly of American life to win the Palme d’Or in the last six years.|author=Kenneth Turan.|date=1994-05-24|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-07-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831161636/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-05-24-ca-61609-story.html|archivedate=2020-08-31}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-27-ca-47721-story.html|title=‘Pulp Fiction’ Wings It at Independent Spirit Awards : Movies: ‘Spanking the Monkey’ and ‘Bullets Over Broadway’ also take multiple awards at Santa Monica event embracing mostly non-studio-produced films.|author=Richard Natale.|date=1995-03-27|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210308002721/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-03-27-ca-47721-story.html|archivedate=2021-03-08}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, LAFCA 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-11-mn-7795-story.html|title=‘Pulp Fiction,’ Tarantino Win L.A. Film Critics Awards : Movies: John Travolta is named best actor for role in the action-thriller. Jessica Lange wins for ‘Blue Sky.’|author=Susan King, Kevin Thomas.|date=1994-12-11|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2019-12-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831213218/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-11-mn-7795-story.html|archivedate=2020-08-31}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, NYFCC 1994">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-16-ca-9800-story.html|title=N.Y. Critics Go Own Way, Pick ‘Quiz’ : Movies: Unlike with other critics’ groups, Robert Redford’s film takes the top prize. Quentin Tarantino’s ‘Pulp Fiction’ wins best director and screenplay.|author=John Anderson.|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-10-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200831213527/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-16-ca-9800-story.html|archivedate=2020-08-31}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, On Irene Jacob">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1994-12-04-ca-4779-story.html|title=CALENDAR: MOVIES : A Face That Tells the Story : The Swiss-born actress Irene Jacob has a remarkable ability to express her characters’ emotional upheavals with very few words.|author={{нп5|Крысцін Мак-Кена|Kristine McKenna|en|Kristine McKenna}}.|date=1994-12-04|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-10|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/three-colors-red|title=Three Colors: Red|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="New York Times, 1994 Top">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1994/12/27/movies/critic-s-notebook-the-good-bad-and-in-between-in-a-year-of-surprises-on-film.html|title=CRITIC'S NOTEBOOK; The Good, Bad and In-Between In a Year of Surprises on Film|author={{нп5|Джанет Маслін|Janet Maslin|en|Janet Maslin}}.|date=1994-12-27|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210807125758/https://www.nytimes.com/1994/12/27/movies/critic-s-notebook-the-good-bad-and-in-between-in-a-year-of-surprises-on-film.html|archivedate=2021-08-07}}</ref> <ref name="New York Times, Janet Maslin review">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1994/11/23/movies/film-in-review-kieslowski-s-trilogy-finale-red.html|title=Film in Review; Kieslowski's Trilogy Finale: 'Red'|author={{нп5|Джанет Маслін|Janet Maslin|en|Janet Maslin}}.|date=1994-11-23|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-29|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211008115658/https://www.nytimes.com/1994/11/23/movies/film-in-review-kieslowski-s-trilogy-finale-red.html|archivedate=2021-10-08}}</ref> <ref name="New York Times, NYFCC 1994">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1994/12/16/movies/critics-honor-pulp-fiction-and-quiz-show.html|title=Critics Honor 'Pulp Fiction' And 'Quiz Show'|author={{нп5|Джанет Маслін|Janet Maslin|en|Janet Maslin}}.|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201122205138/https://www.nytimes.com/1994/12/16/movies/critics-honor-pulp-fiction-and-quiz-show.html|archivedate=2020-11-22}}</ref> <ref name="New York Times, Worst Oscar">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2004/02/29/movies/and-the-oscar-for-worst-oscar-goes.html|title=And the Oscar For Worst Oscar Goes…|author=Bryan Curtis.|date=2004-02-29|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-11-17|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210609043520/https://www.nytimes.com/2004/02/29/movies/and-the-oscar-for-worst-oscar-goes.html|archivedate=2021-06-09}}</ref> <ref name="Oklahoman, 1994 Top">{{cite web|url=https://www.oklahoman.com/article/2488346/oklahoman-movie-critics-rank-their-favorites-for-the-year-without-a-doubt-blue-ribbon-goes-to-pulp-fiction-scott-says|title=Oklahoman Movie Critics Rank Their Favorites for the Year Without a Doubt, Blue Ribbon Goes to "Pulp Fiction," Scott Says|author=Scott Schuldt.|date=1995-01-01|publisher=Сайт «''{{нп5|The Oklahoman||en|The Oklahoman}}''»|lang=en|accessdate=2021-10-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Playback, Vancouver Film Festival 1994">{{cite web|url=https://playbackonline.ca/1994/09/26/3814-19940926/|title=Vancouver International Film Festival|author=|date=1994-09-26|publisher=Сайт «''Playback''»|lang=en|accessdate=2021-10-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="ReelViews, 1994 Top">{{cite web|url=https://preview.reelviews.net/comment/010295.html|title=Rewinding 1994 -- The Year in Film|author=James Berardinelli.|date=1995-01-02|publisher=Сайт «''ReelViews''»|lang=en|accessdate=2021-10-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rocky Mountain News, 1994 Top">{{артыкул|аўтар=Robert Denerstein.|загаловак=Perhaps It Was Best to Simply Fade to Black|арыгінал=|спасылка=|аўтар выдання=|выданне={{нп5|Rocky Mountain News||en|Rocky Mountain News}}|тып=|месца=|выдавецтва=|год=1995-01-01|выпуск=|том=|нумар=|pages=61A|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Roger Ebert, 1994">{{cite web|url=https://www.rogerebert.com/reviews/red-1994|title=Red|author=[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]].|date=1994-12-02|publisher=Сайт [[Роджэр Эберт|Роджэра Эберта]]|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Roger Ebert, 2003">{{cite web|url=https://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-three-colors-trilogy-blue-white-red|title=Three Colors Trilogy: Blue, White, Red|author=[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]].|date=2003-03-09|publisher=Сайт [[Роджэр Эберт|Роджэра Эберта]].|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Roman’s lab, Rouge Locations">{{cite web|url=http://www.romangerodimos.com/on-location/revisiting-trois-couleurs-rouge/|title=Revisiting ‘Trois Couleurs: Rouge’ – a Tribute to Krzysztof Kieślowski|author=Roman Gerodimos.|date=|publisher=Сайт «''Roman’s lab''»|lang=en|accessdate=2021-11-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/1058966-red|title=Three Colors: Red|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2021-09-22|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="SFGATE, Edward Guthmann review">{{cite web|url=https://www.sfgate.com/movies/article/FILM-REVIEW-Journey-Of-Heart-In-Red-3027928.php|title=FILM REVIEW -- Journey Of Heart In `Red'|author=Edward Guthmann.|date=1995-07-21|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|San Francisco Chronicle||en|San Francisco Chronicle}}''»|lang=en|accessdate=2021-10-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Sunday Times, Interview with Trintignant">{{артыкул|аўтар=Matt Mueller.|загаловак=Love hurts|арыгінал=|спасылка=http://www.mattmueller.co.uk/index.php?page_id=Interviews%20/%20Features&category=Interviews&article_id=632|аўтар выдання=|выданне=[[The Sunday Times]]|тып=|месца=|выдавецтва=|год=18 November 2012|выпуск=|volume=|нумар=|pages=12—13|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=}}</ref> <ref name="Turia 1995">{{cite web|url=http://www.carteleraturia.com/iv-premis-turia-1995/|title=IV PREMIS TURIA 1995|author=|date=|publisher=Сайт «''Cartelera Turia''»|lang=|accessdate=2019-12-29|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Uproxx, Oscar Disqualification">{{cite web|url=https://uproxx.com/hitfix/this-years-foreign-oscar-race-reflects-a-growingly-global-medium/|title=This year’s foreign Oscar race reflects a growingly global medium|author=Guy Lodge.|date=2012-09-20|publisher=Сайт «''{{нп5|Uproxx||en|Uproxx}}''»|lang=en|accessdate=2021-07-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Variety, Cesar 1995 Nominees">{{cite web|url=https://variety.com/1995/film/features/margot-takes-12-cesar-noms-99125243/|title=‘Margot’ Takes 12 Cesar Noms|author=Michael Williams.|date=1995-01-15|publisher=Сайт часопіса «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-05-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210508103345/https://variety.com/1995/film/features/margot-takes-12-cesar-noms-99125243/|archivedate=2021-05-08}}</ref> <ref name="Variety, CFCA 1995">{{cite web|url=https://variety.com/1995/film/features/dreams-takes-chi-crix-nod-99124074/|title=‘Dreams’ Takes Chi Crix Nod|author=|date=1995-03-19|publisher=Сайт часопіса «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200803153609/https://variety.com/1995/film/features/dreams-takes-chi-crix-nod-99124074/|archivedate=2020-08-03}}</ref> <ref name="Variety, Lisa Nesselson review">{{cite web|url=https://variety.com/1994/film/reviews/three-colors-red-1200437097/|title=Three Colors: Red|author=Lisa Nesselson.|date=1994-05-19|publisher=Сайт часопіса «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2020-07-07|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201215191955/https://variety.com/1994/film/reviews/three-colors-red-1200437097/|archivedate=2020-12-15}}</ref> <ref name="Washington Post, 1994 Top">{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1994/12/30/the-envelope-please-reel-winners-and-losers-of-1994/3cf88a79-b416-4c9a-8ff1-8e9c9a91df37/|title=The Envelope Please: Reel Winners and Losers of 1994|author=Desson Howe.|date=1994-12-30|publisher=Сайт газеты «''[[Washington Post|The Washington Post]]''»|lang=en|accessdate=2020-10-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Washington Post, Desson Howe review">{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/redrhowe_a0b826.htm|title=‘Red’ (R)|author=Desson Howe.|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''[[Washington Post|The Washington Post]]''»|lang=en|accessdate=2021-11-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Washington Post, Hal Hinson review">{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/redrhinson_a0a879.htm|title=‘Red’ (R)|author=Hal Hinson.|date=1994-12-16|publisher=Сайт газеты «''[[Washington Post|The Washington Post]]''»|lang=en|accessdate=2021-11-05|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Weinstein on Kieslowski">{{cite web|url=https://petey.com/kk/docs/smkedrnk.txt|title=In Memoriam - Krzysztof Kieslowski / To Smoke and Drink in L.A.|author=[[Харві Вайнштэйн|Harvey Weinstein]].|date=June 1996|publisher=|lang=en|accessdate=2021-07-07|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Літаратура == === Кнігі === * {{кніга|аўтар={{нп5|Джэф Эндру|Geoff Andrew|en|Geoff Andrew}}.|частка=|загаловак=The ʻThree Coloursʼ Trilogy|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=x3JZAAAAMAAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=BFI Pub.|год=1998|том=|pages=|allpages=96|серыя=BFI modern classics|isbn=0-85170-569-3|тыраж=|ref=Geoff Andrew. «The ʻThree Coloursʼ Trilogy»}} * {{кніга|аўтар={{нп5|Анет Інсдарф|Annette Insdorf|en|Annette Insdorf}}.|частка=|загаловак=Double Lives, Second Chances: The Cinema of Krzysztof Kieslowski|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=IOccAQAAIAAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Miamax|год=1999|том=|pages=|allpages=240|серыя=|isbn=|тыраж=|ref=Annette Insdorf. «Double Lives, Second Chances»}} * {{кніга|аўтар={{нп5|Марэк Хальтаф|Marek Haltof|en|Marek Haltof}}.|частка=|загаловак=The Cinema of Krzysztof Kieślowski: Variations on Destiny and Chance|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=0YtOUjZuZtgC|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Wallflower Press|год=2004|том=|pages=|allpages=xiv, 191|серыя=Directors' Cuts|isbn=1-903364-91-4|тыраж=|ref=Marek Haltof. «The Cinema of Krzysztof Kieślowski: Variations on Destiny and Chance»}} * {{кніга|аўтар=Joseph Kickasola.|частка=|загаловак=The Films of Krzysztof Kieslowski: The Liminal Image|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=OO62cTdxi6sC|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=A&C Black|год=2004|том=|pages=|allpages=332|серыя=|isbn=978-0-82641-559-2|тыраж=|ref=Joseph Kickasola. «The Films of Krzysztof Kieslowski: The Liminal Image»}} * {{кніга|аўтар=[[Кшыштаф Кеслёўскі|Krzysztof Kieślowski]], Danusia Stok.|частка=|загаловак=Kieślowski on Kieślowski|арыгінал=|спасылка=|адказны=Edited by Danusia Stok|выданне=|месца=London|выдавецтва=Faber and Faber|год=1993|том=|pages=|allpages=xxiii, 268|серыя=|isbn=0-571-16733-0|тыраж=|ref=Krzysztof Kieślowski, Danusia Stok. «Kieślowski on Kieślowski»}} * {{кніга|аўтар={{нп5|Рэнэ Прэдаль|René Prédal|fr|René Prédal}}.|частка=Recepcja krytyczna filmów Kieślowskiego we Francji|загаловак=Kino Krzysztofa Kieślowskiego|арыгінал=|спасылка=|адказны=Tadeusz Lubelski|выданне=|месца=Kraków|выдавецтва=Universitas|год=1997|pages=249—266|allpages=324|серыя=|isbn=|тыраж=|ref=René Prédal. «Recepcja krytyczna filmów Kieślowskiego we Francji»}} * {{кніга|аўтар=Nicholas W. Reyland.|частка=|загаловак=Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy: Blue, White, Red: A Film Score Guide|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=TfXWAAAAQBAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Scarecrow Press|год=2011|pages=|allpages=482|серыя=|isbn=978-0-810-88365-9|тыраж=|ref=Nicholas W. Reyland. «Zbigniew Preisner's Three Colors Trilogy»}} * {{кніга|аўтар={{нп5|Гражына Стахуўна|Grażyna Stachówna|pl|Grażyna Stachówna}}.|частка=Trzy kolory — wariacje na jeden temat|загаловак=Kino Krzysztofa Kieślowskiego|арыгінал=|спасылка=|адказны=Tadeusz Lubelski|выданне=|месца=Kraków|выдавецтва=Universitas|год=1997|pages=93—106|allpages=324|серыя=|isbn=|тыраж=|ref=Grażyna Stachówna. «Trzy kolory — wariacje na jeden temat»}} * {{кніга|аўтар=Stanisław Zawiśliński.|назва=Kieślowski: ważne, żeby iść|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Skorpion|год=2011|pages=|allpages=|серыя=|isbn=|ref=Stanisław Zawiśliński. «Kieślowski: ważne, żeby iść»}} * {{кніга|аўтар=[[Славай Жыжак|Slavoj Žižek]].|назва=The Fright of Real Tears: Krzysztof Kieślowski Between Theory and Post-theory|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=xJKPvgEACAAJ|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=BFI Publishing|год=2001|pages=|allpages=213|серыя=|isbn=|ref=Slavoj Žižek. «The Fright of Real Tears: Krzysztof Kieślowski Between Theory and Post-theory»}} * {{кніга|аўтар=|назва=After Kieślowski: The Legacy of Krzysztof Kieślowski|арыгінал=|спасылка=https://books.google.by/books?id=2ia_037H9_cC|адказны=Edited by Steven Woodward|выданне=|месца=|выдавецтва=Wayne State University Press|год=2009|pages=|allpages=247|серыя=Contemporary Film and Television Series|isbn=978-0-8143-3326-6|ref=«After Kieślowski: The Legacy of Krzysztof Kieślowski»}} === Артыкулы === * {{cite web|url=https://www.criterion.com/current/posts/2064-red-a-fraternity-of-strangers|title=Red: A Fraternity of Strangers|author=Georgina Evans.|date=2011-11-15|publisher=The Criterion Collection|lang=en|accessdate=2021-10-27}} * {{артыкул|аўтар={{нп5|Марэк Хальтаф|Marek Haltof|en|Marek Haltof}}.|загаловак=„Ciągle żywy”. Wpływ Kieślowskiego na kino polskie|арыгінал=|спасылка=|аўтар выдання=|выданне=Postscriptum Polonistyczne|тып=|месца=|выдавецтва=|год=2010|выпуск=|volume=|нумар=1|pages=89—104|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=|ref=Marek Haltof. «„Ciągle żywy”. Wpływ Kieślowskiego na kino polskie»}} * {{артыкул|аўтар={{нп5|Дэйв Кер|Dave Kehr|en|Dave Kehr}}.|загаловак=To Save the World: Kieslowski’s Three Colors Trilogy|арыгінал=|спасылка=https://www.filmcomment.com/issue/november-december-1994/|аўтар выдання=|выданне={{нп5|Film Comment||en|Film Comment}}|тып=|месца=|выдавецтва=|год=November—December 1994|выпуск=|volume=|нумар=|pages=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=Dave Kehr. «To Save the World: Kieslowski’s Three Colors Trilogy»}} * {{артыкул|аўтар=Stephen Pizzello.|загаловак=Piotr Sobociński: Red|арыгінал=|спасылка=https://ascmag.com/magazine-issues/june-1995|аўтар выдання=|выданне=American Cinematographer|тып=|месца=|выдавецтва=|год=June 1995|выпуск=|volume=76|нумар=6|pages=68—74|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=Stephen Pizzello. «Piotr Sobociński: Red»}} * {{артыкул|аўтар=Sara Revell.|загаловак=An Analysis of how the metaphysical is created through the cinematography in Krzysztof Kieslowski’s “Three Colours” Trilogy|арыгінал=|спасылка=https://petey.com/kk/docs/kiesdis4.txt|аўтар выдання=|выданне=Cine Kieslowski|тып=|месца=|выдавецтва=University of Lincolnshire and Humberside, Department of Media|год=1998|выпуск=|том=|нумар=|pages=|isbn=|issn=|doi=|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=en|ref=Sara Revell. «An Analysis of how the metaphysical is created through the cinematography in Krzysztof Kieslowski’s “Three Colours” Trilogy»}} == Спасылкі == * {{AllMovie title|v134234|Тры колеры: Чырвоны}} {{рэйтынг-5|5}} (на 22.09.2021) * [https://www.filmaffinity.com/es/film703345.html Тры колеры: Чырвоны] на сайце «''[[FilmAffinity]]''» {{ref-es}} {{рэйтынг-10|7.8}} (на 22.09.2021) * [https://filmpolski.pl/fp/index.php?film=126265 Тры колеры: Чырвоны] на сайце «''{{нп5|FilmPolski.pl||pl|FilmPolski.pl}}''» {{ref-pl}} * [https://www.filmweb.pl/Czerwony Тры колеры: Чырвоны] на сайце «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''» {{ref-pl}} {{рэйтынг-10|7.8}} (на 22.09.2021) * {{Imdb title|0111495|Тры колеры: Чырвоны}} {{рэйтынг-10|8.1}} (на 22.09.2021) * {{Metacritic film|three-colors-red|Тры колеры: Чырвоны}} {{рэйтынг-10|10}} (на 22.09.2021) * {{Rotten Tomatoes|1058966-red|Тры колеры: Чырвоны}} {{рэйтынг-10|10}} (на 22.09.2021) * [https://www.kinopoisk.ru/film/501/ Тры колеры: Чырвоны] на сайце «''[[КиноПоиск]]''» {{ref-ru}} {{рэйтынг-10|7.8}} (на 22.09.2021) {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Тры колеры}} {{Кшыштаф Кеслёўскі}} {{Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{Прэмія Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{Прэмія Нацыянальнага таварыства кінакрытыкаў ЗША за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{Прэмія «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм}} {{Прэмія Таварыства кінакрытыкаў Бостана за найлепшы фільм на замежнай мове}} {{^}} {{Выдатны артыкул|Кінематограф}} [[Катэгорыя:Тры колеры (кінасерыя)]] [[Катэгорыя:Фільмы Францыі 1994 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Польшчы 1994 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Швейцарыі 1994 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Францыі]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Польшчы]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Швейцарыі]] [[Катэгорыя:Фільмы на французскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы Кшыштафа Кеслёўскага]] [[Катэгорыя:Фільмы прадзюсара Марына Карміца]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Кшыштафа Кеслёўскага]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Кшыштафа Пясевіча]] [[Катэгорыя:Фільмы, музыку да якіх напісаў Збігнеў Прайснер]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя ў Жэневе]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Жэневу]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты прэміі «Незалежны дух» за найлепшы міжнародны фільм]] [[Катэгорыя:Выдатныя фільмы (Роджэр Эберт)]] tkn22uyojp43q8lec3dsktt3xct3rcp 0 628373 4164325 3542312 2022-07-24T19:49:33Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Этнічная група| group = Квакіютль <br /> (''''Kwakwakaʼwakw'''') | image = [[Выява:Kwakwakaʼwakw clams.jpg|300 px]] | caption = <div style="background-color:#fee8ab">Фота 1900 г.<small> | poptime = 8300 (2019 г.) | popplace = [[Брытанская Калумбія]] | langs = [[квакіютль (мовы)]] | rels = [[анімізм]], [[татэмізм]], [[хрысціянства]] | related = [[дытыдач]], [[нутка (народ)|нутка]] }} {{іншыя значэнні|Квакіютль, значэнні}} '''Квакію́тль''' ({{lang-en|Kwakiutl}}, саманазва: ''Kwakwakaʼwakw'') — група малых [[індзейцы|індзейскіх]] народаў, якая размаўляе на [[квакіютль (мовы)|аднайменных мовах]], карэннае насельніцтва вакол [[Праліў Джорджыі|праліва Джорджыя]] ў [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]] ([[Канада]]). Агульная колькасць (2019 г.) — 8 300 чал.<ref>[https://joshuaproject.net/people_groups/12902 Kwakiutl]</ref> == Паходжанне == Згодна паданням саміх квакіютль, іх продкі былі [[жывёлы|жывёламі]], якія вандравалі па свету, але на ўзбярэжжы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]] пазбавіліся жывёльнага аблічча і ператварыліся ў людзей. [[Археалагічныя даследаванні|Археалагічныя раскопкі]] паказалі, што месцы, населеныя квакіютль, былі заняты старажытнымі [[рыбалоўства|рыбаловамі]] і [[збіральніцтва|збіральнікамі]] каля 8000 гадоў таму. Супольная назва паходзіць ад наймення адной з груп ''Kwagu'ł'', што жыла ў [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. на месцы сучаснага горада [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]] на поўначы вострава [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]]. Яна замацавалася толькі ў [[20 стагоддзе|XX]] ст. за ўсёй [[этнас|этнічнай]] супольнасцю дзякуючы даследаванням [[Франц Боас|Франца Боаса]]<ref>Гл.: ''Boas, F.'' Ethnology of the Kwakiutl. — Washington: Government Printing Office, 1921. — 1481 p.</ref>. Квакіютль Ванкувера апавядаюць, што найменне паселішча ''Kwagu'ł'' звязана з даўняй трагічнай падзеяй, калі воін Якодлас забіў правадыра Маквала<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Тыя, хто падтрымаў забойцу, сталі звацца ''Kwixamut'' або «прыхільнікі забойцы». == Гісторыя == [[Выява:Wedding party - Qagyuhl (2838816067) (cropped).jpg|thumb|left|Фота каля 1899 г.]] Першы кантакт квакіютль з еўрапейцамі адбыўся ў канцы XVIII ст., калі населеныя імі землі наведалі [[Іспанія|іспанская]] экспедыцыя на чале [[Алехандра Маласпіна]] і [[Вялікабрытанія|брытанская]] экспедыцыя на чале [[Джордж Ванкувер|Джорджа Ванкувера]]. У 1849 г. [[кампанія Гудзонава заліва]] заснавала [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]], які ператварыўся ў важны [[гандаль|гандлёвы]] цэнтр футрам на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Тут пачалася здабыча [[Каменны вугаль|вугалю]]<ref>[http://www.geog.uvic.ca/viwilds/hc-suquash.html Suquash (Fort Rupert)]</ref>, завозіліся рабочыя еўрапейскага паходжання. У выніку кантактаў з еўрапецамі колькасць [[індзейцы|індзейцаў]] значна скарацілася з-за выпадкова завезеных [[эпідэмія|эпідэмічных]] хвароб, ад якіх у квакіютль не было [[імунітэт]]а. У 1850 г. некалькі аб’яднанняў квакіютль заключылі дагаворы аб прызнанні іх тэрытарыяльных правоў, аднак яны ахоплівалі далёка не ўсе землі, што былі ў карыстанні [[Абарыгены|абарыгенаў]]. У 1869 г. брытанскі місіянер [[:en:Thomas Crosby|Томас Кросбі]] пачаў распаўсюдванне [[хрысціянства]] сярод тубыльцаў вострава Ванкувер і суседніх астравоў. Пры місіі дзейнічалі школа і пільня, што давала працу мясцовым жыхарам. У канцы XIX ст. [[культура]] квакіютль была даследавана [[Франц Боас|Францам Боасам]]. Яго вучаніца [[Рут Бенедыкт]] разглядала племя квакіютль як яскравых прадстаўнікоў «дыянісійскага» тыпу культуры, для якіх характэрны ўзбуджанасць, пачуццё страху і небяспекі<ref>''Говард М.'' Сучасная культурная антрапалогія / пер. з англ. Навук. рэд. П. Церашкевіч. — Мн., 1995</ref>. У XX ст. многія традыцыйныя паселішчы былі пакінуты з-за [[эканоміка|эканамічных]] прычын, а зямля, на якой яны месціліся, перайшла ў валоданне [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]]. У [[1884]] г. улады [[Канада|Канады]] забаранілі [[патлач]]. Спроба яго арганізацыі ў [[1921]] г. прывяла да зняволення 22 чалавек<ref>[https://www.sfu.ca/brc/online_exhibits/masks-2-0/the-potlatch-ban.html The Potlatch Ban]</ref>. У 1980 г. было заснавана культурнае таварыства квакіютль ''U’mista'', якое падтрымлівае шчыльныя зносіны з канадскімі навуковымі ўстановамі, утрымоўвае гасцініцу, пры ёй — музей і культурны цэнтр<ref>[https://www.umista.ca U’mista Cultural Centre]</ref>. У нашы дні ў Канадзе існуе 8 [[індзейская рэзервацыя|рэзервацый]] квакіютль. Яны ахопліваюць 295 га<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Вядуцца перагаворы з уладамі аб вяртанні і кампенсацыі за іншую зямельную маёмасць. == Культура == Асноўнымі традыцыйнымі заняткамі квакіютль з'яўляюцца [[рыбалоўства]], [[паляванне]] на [[ластаногія|ластаногіх]], [[збіральніцтва]]. У мінулым існаваў [[пол]]авы падзел працы. Мужчыны лавілі [[рыбы|рыбу]] і палявалі на марскіх [[звяры|звяроў]]. Гэтыя заняткі былі сезоннымі. Дзякуючы пасткам і гацям на малых [[рака|рэках]] лоў [[ласосепадобныя|ласосяў]] меў надзвычай прадукцыйны характар і ствараў некаторы лішак, які абменьваўся з суседнімі народамі. Так, на востраве [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]] існавала сетка ўнутраных шляхоў для [[гандаль|гандлю]] паміж квакіютль і [[Нутка (народ)|нутка]]. Жанчыны збіралі [[расліны]] і [[малюскі|малюскаў]], рыхтавалі здабычу для захоўвання, гатавалі ежу, выраблялі сеткі, цыноўкі, [[тканіны]], [[вопратка|вопратку]] і [[кошык]]і. Квакіютль былі выдатнымі апрацоўшчыкамі [[драўніна|дрэва]]. З яго выразалі самыя розныя рэчы ад хатняга [[посуд]]у да [[лодка|лодак]]. З канца [[19 стагоддзе|XIX]] ст. жыхары ўзбярэжжа былі ўцягнуты ў [[грошы|грашовую]] эканоміку, наймаліся на еўрапейскія рыбалоўныя [[судна|судны]] і рыбакансервавыя [[Фабрыка|заводы]]. Квакіютль жылі ў вялікіх [[вёска]]х ад 100 да 750 чалавек у кожнай. Увесну большая частка жыхароў пакідала вёскі і перамяшчалася ў часовыя лагеры здабытчыкаў. Звычайна такія лагеры былі разлічаны на некалькі [[сям'я|сем'яў]], але ў месцах [[нераст]]у ласосяў маглі дасягаць вялізарных памераў. У вёсках і лагерах будавалі [[каркас]]ныя хаціны, абабітыя дошкамі. К канцу XIX ст. усё насельніцтва было сканцэнтравана ў 3 буйных паселішчах. Традыцыйнае грамадства не ведала сацыяльнай роўнасці. Поруч са свабоднымі людзьмі існавалі [[рабства|рабы]]. Ранг і багацце былі важнымі кампанентамі штодзённага жыцця. Гэта відавочна прасочваецца ва ўспадкоўванні [[маска|масак]] і [[танец|танцаў]], падарунках паміж чальцамі абшчын. Усё насельніцтва падзялялася на [[фратрыя|фратрыі]] [[Крумкач]]а, [[Касатка|Касаткі]], [[Арлы|Арла]] і [[Воўк|Ваўка]]. Фратрыі складаліся з падраздзяленняў ''‘na’mima'', кожная з якіх прэтэндавала на асобнага продка, правадыроў, [[міф]]ы, права на пэўныя землі, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[абрад]]ы, а таксама [[песня|песні]] і [[танец|танцы]]. [[Шлюб]]ы знутры ''‘na’mima'' забараняліся. Пошук нявесты ў іншых ''‘na’mima'' лічыўся адказнай справай, паколькі ад удалага шлюбу залежылі набыццё пасады і падтрыманне годнасці. Сям'я жаніха выплочвала за нявесту выкуп, але сям'я нявесты паступова вяртала яго, часцяком з пераплатай. Вяселле суправаджалася перадачай цырыманіяльных прывілегій, сямейных імёнаў і масак. Сем'і, што не мелі дачкі для заключэння саюзу з уплывовай сям'ёй з іншай ''‘na’mima'', маглі арганізоўваць фіктыўны шлюб. Прызнаныя найбольш годнымі займалі пасаду правадыроў ''‘na’mima'' і ў выніку мелі права кіраваць вёскай. Існавалі таксама пасады знахароў, танцораў, арганізатараў абрадаў. Частка маёмасці знішчалася падчас штогадовай цырымоніі [[патлач]], аднак барацьба за першынство і маёмасць часам перарастала ў ваенныя канфлікты. Галоўнай сацыяльнай адзінкай з'яўлялася пашыраная гаспадарка. Яна ўключала некалькі блізкіх сваяцкіх нуклеарных сем'яў, куды ў якасці дадатковых чальцоў уваходзілі рабы. Сваяцтва перадавалася па мужчынскай лініі. Разводы былі магчымымі, але суправаджаліся складанымі цырымоніямі, доўгімі перагаворамі паміж сем'ямі мужа і жонкі, так што здараліся рэдка. Адказнымі за выхаванне дзяцей лічылася маці. Квакіютль рэдка каралі малых хлапцоў і дзяўчат. Падлеткі аб'ядноўваліся ў групы па полу. [[Мастацтва]] квакіютль шчыльна звязана з сацыяльнымі і [[рэлігія|рэлігійнымі]] ўяўленнямі. Большасць [[свята]]ў ладзілася ў [[зіма|зімовы]] перыяд, вольны ад здабычы. Існаваў нават сезонны падзел цыклаў песень на зімовы і [[лета|летні]]. Зіма пачыналася з чатырохдзённага свята ''tsetseqa'', што суправаджалася памятнымі спевамі, прысвечанымі памерлым на працягу года. Узімку таксама арганізоўваліся абрады [[Ініцыяцыя|ініцыяцыі]]. Патлач мог праводзіцца ў любы сезон. Звычайна ён прысвячаўся ўключэнню моладзі ў танцавальныя таварыствы, узыходжанню або смерці правадыра ''‘na’mima'' і г. д. У квакіютль мелася 4 танцавальныя таварыствы. Гэта былі досіць замкнёныя калектывы, што валодалі асобнымі будынкамі ў вёсках. Стаць чальцом танцавальнага таварыства лічылася вельмі пачэснай справай. У таварыства ''Hā`mats'a'' прымалі толькі сыноў правадыроў. Таварыства ''Winalagilis'' шанавала аднайменнага [[бог]]а [[вайна|вайны]], які па ўяўленнях прыходзіў з поўначы. Таварыства ''Dluwalakha'' арганізоўвала [[вясна|веснавыя]] абрады. Танцы таварыства ''Atlakim'' мелі больш забаўляльны характар, прадстаўлялі канкрэтнага танцора. Песні і танцы суправаджаліся [[музыка]]й. Квакіютль карысталіся такімі [[Музычны інструмент|музычнымі інструментамі]], як барабан, свісток, бразготка, сухое бервяно, па якому калацілі палкамі. [[Выяўленчае мастацтва]] прадстаўлена [[арнамент]]альным пляценнем, разьбой рытуальных масак, [[татэмізм|татэмных]] слупоў, паўседзённых рэчаў. <gallery> Kwakiutl pole UBC museum of anthropology.jpg|Татэмны слуп Hat, Kwakiutl, 1881 - Ethnological Museum, Berlin - DSC01070.JPG|Плецены капялюш Dance apron, Kwakwaka'wakw, late 1800s, cotton, silk, glass beads, sequins, with trade beads, 1800s - Glenbow Museum - DSC00878.JPG|Вопратка танцора Komokwa Mask MET DT261796.jpg|Рытуальная маска </gallery> == Мовы == [[Квакіютль (мовы)|Мовы квакіютль]] адносяцца да [[вакашскія мовы|вакашскай сям'і моў]], распаўсюджанай на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Існуе некалькі варыянтаў запісаў слоў на гэтых мовах [[Лацінскі алфавіт|лацінскімі]] літарамі. У выніку працэсу [[асіміляцыя (сацыялогія)|асіміляцыі]] колькасць тых, хто карыстаецца квакіютль у сучасным паўседзённым жыцці, вельмі малая. Вядуцца дыскусіі аб магчымасці адраджэння гутарковых [[дыялект]]аў сярод моладзі. == Рэлігія == Традыцыйная [[рэлігія]] квакіютль была заснавана на [[Касмалогія|касмалагічным]] уяўленні пра існаванне свету смяротных, [[неба|нябеснага]] свету, [[мора|марскога]] свету і свету прывідаў<ref>[https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/cosmology-ceremonial-life Cosmology & Ceremonial Life]</ref>. Сезонныя цыклы [[свята]]ў павінны былі падтрымліваць [[сусвет]]ны парадак. Хаця апавяданні пра стварэнне сусвету сярод розных квакіютль адрозніваліся, усе яны сыходзіліся на тым, што ў мінуым продкі маглі трансфармаваць свае целы, ператварацца з жывёл у людзей. Водгукам гэтай веры ў звышнатуральныя [[магія|магічныя]] ўласцівасці з'яўлялася выкарыстанне [[рытуал]]ьных [[маска|масак]] і падзел на [[фратрыя|фратрыі]], кожная з якіх мела свой [[татэмізм|татэм]] і [[міф]] пра паходжанне. Квакіютль верылі ў звышнатуральныя істоты, у тым ліку [[бог|багоў]]. Асабліва шанаваліся бог [[вайна|вайны]] ''Winalagalis'', а таксама ''Kumugwe'', бог [[мора]], багацця і апрацоўшчык [[метал]]аў. Памерлых хавалі ў [[труна]]х на [[дрэва]]х або ў [[пячора]]х. Большасць сучасных вернікаў — [[пратэстантызм|пратэстанты]], аднак многія старажытныя вераванні працягваюць захоўвацца і ў нашы дні. == Зноскі == {{reflist|2}} == Спасылкі == {{Commonscat|Kwakwaka'wakw}} * [https://www.kwakiutl.bc.ca Kwakiutl Band Council, Vancouver Island, Canada] * [https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/ethnography Kwakiutl Ethnography] * [https://study.com/academy/lesson/the-kwakiutl-of-the-northwest-facts-culture-daily-life.html The Kwakiutl of the Northwest: Facts, Culture & Daily Life] * [https://thecanadianencyclopedia.ca/en/article/kwakiutl Kwakwaka’wakw (Kwakiutl)] * [https://www.everyculture.com/North-America/Kwakiutl.html Kwakiutl: Countries and Their Cultures] * [http://www.firstnations.de/fisheries/kwakwakawakw-kwakiutl.htm Kwakiutl - First Nations - Land Rights and Environmentalism] [[Катэгорыя:Народы Канады]] [[Катэгорыя:Індзейцы Паўночнай Амерыкі]] ireh6m3fnni6yly0wcv4apfmjl3924p 4164326 4164325 2022-07-24T19:49:55Z JerzyKundrat 174 /* Гісторыя */ wikitext text/x-wiki {{Этнічная група| group = Квакіютль <br /> (''''Kwakwakaʼwakw'''') | image = [[Выява:Kwakwakaʼwakw clams.jpg|300 px]] | caption = <div style="background-color:#fee8ab">Фота 1900 г.<small> | poptime = 8300 (2019 г.) | popplace = [[Брытанская Калумбія]] | langs = [[квакіютль (мовы)]] | rels = [[анімізм]], [[татэмізм]], [[хрысціянства]] | related = [[дытыдач]], [[нутка (народ)|нутка]] }} {{іншыя значэнні|Квакіютль, значэнні}} '''Квакію́тль''' ({{lang-en|Kwakiutl}}, саманазва: ''Kwakwakaʼwakw'') — група малых [[індзейцы|індзейскіх]] народаў, якая размаўляе на [[квакіютль (мовы)|аднайменных мовах]], карэннае насельніцтва вакол [[Праліў Джорджыі|праліва Джорджыя]] ў [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]] ([[Канада]]). Агульная колькасць (2019 г.) — 8 300 чал.<ref>[https://joshuaproject.net/people_groups/12902 Kwakiutl]</ref> == Паходжанне == Згодна паданням саміх квакіютль, іх продкі былі [[жывёлы|жывёламі]], якія вандравалі па свету, але на ўзбярэжжы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]] пазбавіліся жывёльнага аблічча і ператварыліся ў людзей. [[Археалагічныя даследаванні|Археалагічныя раскопкі]] паказалі, што месцы, населеныя квакіютль, былі заняты старажытнымі [[рыбалоўства|рыбаловамі]] і [[збіральніцтва|збіральнікамі]] каля 8000 гадоў таму. Супольная назва паходзіць ад наймення адной з груп ''Kwagu'ł'', што жыла ў [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. на месцы сучаснага горада [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]] на поўначы вострава [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]]. Яна замацавалася толькі ў [[20 стагоддзе|XX]] ст. за ўсёй [[этнас|этнічнай]] супольнасцю дзякуючы даследаванням [[Франц Боас|Франца Боаса]]<ref>Гл.: ''Boas, F.'' Ethnology of the Kwakiutl. — Washington: Government Printing Office, 1921. — 1481 p.</ref>. Квакіютль Ванкувера апавядаюць, што найменне паселішча ''Kwagu'ł'' звязана з даўняй трагічнай падзеяй, калі воін Якодлас забіў правадыра Маквала<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Тыя, хто падтрымаў забойцу, сталі звацца ''Kwixamut'' або «прыхільнікі забойцы». == Гісторыя == [[Выява:Wedding party - Qagyuhl (2838816067) (cropped).jpg|thumb|left|Фота каля 1899 г.]] Першы кантакт квакіютль з еўрапейцамі адбыўся ў канцы XVIII ст., калі населеныя імі землі наведалі [[Іспанія|іспанская]] экспедыцыя на чале [[Алехандра Маласпіна]] і [[Вялікабрытанія|брытанская]] экспедыцыя на чале [[Джордж Ванкувер|Джорджа Ванкувера]]. У 1849 г. [[кампанія Гудзонава заліва]] заснавала [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]], які ператварыўся ў важны [[гандаль|гандлёвы]] цэнтр футрам на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Тут пачалася здабыча [[Каменны вугаль|вугалю]]<ref>[http://www.geog.uvic.ca/viwilds/hc-suquash.html Suquash (Fort Rupert)]</ref>, завозіліся рабочыя еўрапейскага паходжання. У выніку кантактаў з еўрапецамі колькасць [[індзейцы|індзейцаў]] значна скарацілася з-за выпадкова завезеных [[эпідэмія|эпідэмічных]] хвароб, ад якіх у квакіютль не было [[імунітэт]]а. У 1850 г. некалькі аб’яднанняў квакіютль заключылі дагаворы аб прызнанні іх тэрытарыяльных правоў, аднак яны ахоплівалі далёка не ўсе землі, што былі ў карыстанні [[Абарыгены|абарыгенаў]]. У 1869 г. брытанскі місіянер [[:en:Thomas Crosby|Томас Кросбі]] пачаў распаўсюдванне [[хрысціянства]] сярод тубыльцаў вострава Ванкувер і суседніх астравоў. Пры місіі дзейнічалі школа і пільня, што давала працу мясцовым жыхарам. У канцы XIX ст. [[культура]] квакіютль была даследавана [[Франц Боас|Францам Боасам]]. Яго вучаніца [[Рут Бенедыкт]] разглядала племя квакіютль як яскравых прадстаўнікоў «дыянісійскага» тыпу культуры, для якіх характэрны ўзбуджанасць, пачуццё страху і небяспекі<ref>''Говард М.'' Сучасная культурная антрапалогія / пер. з англ. Навук. рэд. П. Церашкевіч. — Мн., 1995</ref>. У XX ст. многія традыцыйныя паселішчы былі пакінуты з-за [[эканоміка|эканамічных]] прычын, а зямля, на якой яны месціліся, перайшла ў валоданне [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]]. У [[1884]] г. улады [[Канада|Канады]] забаранілі [[патлач]]. Спроба яго арганізацыі ў 1921 г. прывяла да зняволення 22 чалавек<ref>[https://www.sfu.ca/brc/online_exhibits/masks-2-0/the-potlatch-ban.html The Potlatch Ban]</ref>. У 1980 г. было заснавана культурнае таварыства квакіютль ''U’mista'', якое падтрымлівае шчыльныя зносіны з канадскімі навуковымі ўстановамі, утрымоўвае гасцініцу, пры ёй — музей і культурны цэнтр<ref>[https://www.umista.ca U’mista Cultural Centre]</ref>. У нашы дні ў Канадзе існуе 8 [[індзейская рэзервацыя|рэзервацый]] квакіютль. Яны ахопліваюць 295 га<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Вядуцца перагаворы з уладамі аб вяртанні і кампенсацыі за іншую зямельную маёмасць. == Культура == Асноўнымі традыцыйнымі заняткамі квакіютль з'яўляюцца [[рыбалоўства]], [[паляванне]] на [[ластаногія|ластаногіх]], [[збіральніцтва]]. У мінулым існаваў [[пол]]авы падзел працы. Мужчыны лавілі [[рыбы|рыбу]] і палявалі на марскіх [[звяры|звяроў]]. Гэтыя заняткі былі сезоннымі. Дзякуючы пасткам і гацям на малых [[рака|рэках]] лоў [[ласосепадобныя|ласосяў]] меў надзвычай прадукцыйны характар і ствараў некаторы лішак, які абменьваўся з суседнімі народамі. Так, на востраве [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]] існавала сетка ўнутраных шляхоў для [[гандаль|гандлю]] паміж квакіютль і [[Нутка (народ)|нутка]]. Жанчыны збіралі [[расліны]] і [[малюскі|малюскаў]], рыхтавалі здабычу для захоўвання, гатавалі ежу, выраблялі сеткі, цыноўкі, [[тканіны]], [[вопратка|вопратку]] і [[кошык]]і. Квакіютль былі выдатнымі апрацоўшчыкамі [[драўніна|дрэва]]. З яго выразалі самыя розныя рэчы ад хатняга [[посуд]]у да [[лодка|лодак]]. З канца [[19 стагоддзе|XIX]] ст. жыхары ўзбярэжжа былі ўцягнуты ў [[грошы|грашовую]] эканоміку, наймаліся на еўрапейскія рыбалоўныя [[судна|судны]] і рыбакансервавыя [[Фабрыка|заводы]]. Квакіютль жылі ў вялікіх [[вёска]]х ад 100 да 750 чалавек у кожнай. Увесну большая частка жыхароў пакідала вёскі і перамяшчалася ў часовыя лагеры здабытчыкаў. Звычайна такія лагеры былі разлічаны на некалькі [[сям'я|сем'яў]], але ў месцах [[нераст]]у ласосяў маглі дасягаць вялізарных памераў. У вёсках і лагерах будавалі [[каркас]]ныя хаціны, абабітыя дошкамі. К канцу XIX ст. усё насельніцтва было сканцэнтравана ў 3 буйных паселішчах. Традыцыйнае грамадства не ведала сацыяльнай роўнасці. Поруч са свабоднымі людзьмі існавалі [[рабства|рабы]]. Ранг і багацце былі важнымі кампанентамі штодзённага жыцця. Гэта відавочна прасочваецца ва ўспадкоўванні [[маска|масак]] і [[танец|танцаў]], падарунках паміж чальцамі абшчын. Усё насельніцтва падзялялася на [[фратрыя|фратрыі]] [[Крумкач]]а, [[Касатка|Касаткі]], [[Арлы|Арла]] і [[Воўк|Ваўка]]. Фратрыі складаліся з падраздзяленняў ''‘na’mima'', кожная з якіх прэтэндавала на асобнага продка, правадыроў, [[міф]]ы, права на пэўныя землі, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[абрад]]ы, а таксама [[песня|песні]] і [[танец|танцы]]. [[Шлюб]]ы знутры ''‘na’mima'' забараняліся. Пошук нявесты ў іншых ''‘na’mima'' лічыўся адказнай справай, паколькі ад удалага шлюбу залежылі набыццё пасады і падтрыманне годнасці. Сям'я жаніха выплочвала за нявесту выкуп, але сям'я нявесты паступова вяртала яго, часцяком з пераплатай. Вяселле суправаджалася перадачай цырыманіяльных прывілегій, сямейных імёнаў і масак. Сем'і, што не мелі дачкі для заключэння саюзу з уплывовай сям'ёй з іншай ''‘na’mima'', маглі арганізоўваць фіктыўны шлюб. Прызнаныя найбольш годнымі займалі пасаду правадыроў ''‘na’mima'' і ў выніку мелі права кіраваць вёскай. Існавалі таксама пасады знахароў, танцораў, арганізатараў абрадаў. Частка маёмасці знішчалася падчас штогадовай цырымоніі [[патлач]], аднак барацьба за першынство і маёмасць часам перарастала ў ваенныя канфлікты. Галоўнай сацыяльнай адзінкай з'яўлялася пашыраная гаспадарка. Яна ўключала некалькі блізкіх сваяцкіх нуклеарных сем'яў, куды ў якасці дадатковых чальцоў уваходзілі рабы. Сваяцтва перадавалася па мужчынскай лініі. Разводы былі магчымымі, але суправаджаліся складанымі цырымоніямі, доўгімі перагаворамі паміж сем'ямі мужа і жонкі, так што здараліся рэдка. Адказнымі за выхаванне дзяцей лічылася маці. Квакіютль рэдка каралі малых хлапцоў і дзяўчат. Падлеткі аб'ядноўваліся ў групы па полу. [[Мастацтва]] квакіютль шчыльна звязана з сацыяльнымі і [[рэлігія|рэлігійнымі]] ўяўленнямі. Большасць [[свята]]ў ладзілася ў [[зіма|зімовы]] перыяд, вольны ад здабычы. Існаваў нават сезонны падзел цыклаў песень на зімовы і [[лета|летні]]. Зіма пачыналася з чатырохдзённага свята ''tsetseqa'', што суправаджалася памятнымі спевамі, прысвечанымі памерлым на працягу года. Узімку таксама арганізоўваліся абрады [[Ініцыяцыя|ініцыяцыі]]. Патлач мог праводзіцца ў любы сезон. Звычайна ён прысвячаўся ўключэнню моладзі ў танцавальныя таварыствы, узыходжанню або смерці правадыра ''‘na’mima'' і г. д. У квакіютль мелася 4 танцавальныя таварыствы. Гэта былі досіць замкнёныя калектывы, што валодалі асобнымі будынкамі ў вёсках. Стаць чальцом танцавальнага таварыства лічылася вельмі пачэснай справай. У таварыства ''Hā`mats'a'' прымалі толькі сыноў правадыроў. Таварыства ''Winalagilis'' шанавала аднайменнага [[бог]]а [[вайна|вайны]], які па ўяўленнях прыходзіў з поўначы. Таварыства ''Dluwalakha'' арганізоўвала [[вясна|веснавыя]] абрады. Танцы таварыства ''Atlakim'' мелі больш забаўляльны характар, прадстаўлялі канкрэтнага танцора. Песні і танцы суправаджаліся [[музыка]]й. Квакіютль карысталіся такімі [[Музычны інструмент|музычнымі інструментамі]], як барабан, свісток, бразготка, сухое бервяно, па якому калацілі палкамі. [[Выяўленчае мастацтва]] прадстаўлена [[арнамент]]альным пляценнем, разьбой рытуальных масак, [[татэмізм|татэмных]] слупоў, паўседзённых рэчаў. <gallery> Kwakiutl pole UBC museum of anthropology.jpg|Татэмны слуп Hat, Kwakiutl, 1881 - Ethnological Museum, Berlin - DSC01070.JPG|Плецены капялюш Dance apron, Kwakwaka'wakw, late 1800s, cotton, silk, glass beads, sequins, with trade beads, 1800s - Glenbow Museum - DSC00878.JPG|Вопратка танцора Komokwa Mask MET DT261796.jpg|Рытуальная маска </gallery> == Мовы == [[Квакіютль (мовы)|Мовы квакіютль]] адносяцца да [[вакашскія мовы|вакашскай сям'і моў]], распаўсюджанай на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Існуе некалькі варыянтаў запісаў слоў на гэтых мовах [[Лацінскі алфавіт|лацінскімі]] літарамі. У выніку працэсу [[асіміляцыя (сацыялогія)|асіміляцыі]] колькасць тых, хто карыстаецца квакіютль у сучасным паўседзённым жыцці, вельмі малая. Вядуцца дыскусіі аб магчымасці адраджэння гутарковых [[дыялект]]аў сярод моладзі. == Рэлігія == Традыцыйная [[рэлігія]] квакіютль была заснавана на [[Касмалогія|касмалагічным]] уяўленні пра існаванне свету смяротных, [[неба|нябеснага]] свету, [[мора|марскога]] свету і свету прывідаў<ref>[https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/cosmology-ceremonial-life Cosmology & Ceremonial Life]</ref>. Сезонныя цыклы [[свята]]ў павінны былі падтрымліваць [[сусвет]]ны парадак. Хаця апавяданні пра стварэнне сусвету сярод розных квакіютль адрозніваліся, усе яны сыходзіліся на тым, што ў мінуым продкі маглі трансфармаваць свае целы, ператварацца з жывёл у людзей. Водгукам гэтай веры ў звышнатуральныя [[магія|магічныя]] ўласцівасці з'яўлялася выкарыстанне [[рытуал]]ьных [[маска|масак]] і падзел на [[фратрыя|фратрыі]], кожная з якіх мела свой [[татэмізм|татэм]] і [[міф]] пра паходжанне. Квакіютль верылі ў звышнатуральныя істоты, у тым ліку [[бог|багоў]]. Асабліва шанаваліся бог [[вайна|вайны]] ''Winalagalis'', а таксама ''Kumugwe'', бог [[мора]], багацця і апрацоўшчык [[метал]]аў. Памерлых хавалі ў [[труна]]х на [[дрэва]]х або ў [[пячора]]х. Большасць сучасных вернікаў — [[пратэстантызм|пратэстанты]], аднак многія старажытныя вераванні працягваюць захоўвацца і ў нашы дні. == Зноскі == {{reflist|2}} == Спасылкі == {{Commonscat|Kwakwaka'wakw}} * [https://www.kwakiutl.bc.ca Kwakiutl Band Council, Vancouver Island, Canada] * [https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/ethnography Kwakiutl Ethnography] * [https://study.com/academy/lesson/the-kwakiutl-of-the-northwest-facts-culture-daily-life.html The Kwakiutl of the Northwest: Facts, Culture & Daily Life] * [https://thecanadianencyclopedia.ca/en/article/kwakiutl Kwakwaka’wakw (Kwakiutl)] * [https://www.everyculture.com/North-America/Kwakiutl.html Kwakiutl: Countries and Their Cultures] * [http://www.firstnations.de/fisheries/kwakwakawakw-kwakiutl.htm Kwakiutl - First Nations - Land Rights and Environmentalism] [[Катэгорыя:Народы Канады]] [[Катэгорыя:Індзейцы Паўночнай Амерыкі]] oxx974t0y4ml43q7zn7k71b8tqrrw14 4164327 4164326 2022-07-24T19:50:32Z JerzyKundrat 174 /* Культура */ wikitext text/x-wiki {{Этнічная група| group = Квакіютль <br /> (''''Kwakwakaʼwakw'''') | image = [[Выява:Kwakwakaʼwakw clams.jpg|300 px]] | caption = <div style="background-color:#fee8ab">Фота 1900 г.<small> | poptime = 8300 (2019 г.) | popplace = [[Брытанская Калумбія]] | langs = [[квакіютль (мовы)]] | rels = [[анімізм]], [[татэмізм]], [[хрысціянства]] | related = [[дытыдач]], [[нутка (народ)|нутка]] }} {{іншыя значэнні|Квакіютль, значэнні}} '''Квакію́тль''' ({{lang-en|Kwakiutl}}, саманазва: ''Kwakwakaʼwakw'') — група малых [[індзейцы|індзейскіх]] народаў, якая размаўляе на [[квакіютль (мовы)|аднайменных мовах]], карэннае насельніцтва вакол [[Праліў Джорджыі|праліва Джорджыя]] ў [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]] ([[Канада]]). Агульная колькасць (2019 г.) — 8 300 чал.<ref>[https://joshuaproject.net/people_groups/12902 Kwakiutl]</ref> == Паходжанне == Згодна паданням саміх квакіютль, іх продкі былі [[жывёлы|жывёламі]], якія вандравалі па свету, але на ўзбярэжжы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]] пазбавіліся жывёльнага аблічча і ператварыліся ў людзей. [[Археалагічныя даследаванні|Археалагічныя раскопкі]] паказалі, што месцы, населеныя квакіютль, былі заняты старажытнымі [[рыбалоўства|рыбаловамі]] і [[збіральніцтва|збіральнікамі]] каля 8000 гадоў таму. Супольная назва паходзіць ад наймення адной з груп ''Kwagu'ł'', што жыла ў [[18 стагоддзе|XVIII]] ст. на месцы сучаснага горада [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]] на поўначы вострава [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]]. Яна замацавалася толькі ў [[20 стагоддзе|XX]] ст. за ўсёй [[этнас|этнічнай]] супольнасцю дзякуючы даследаванням [[Франц Боас|Франца Боаса]]<ref>Гл.: ''Boas, F.'' Ethnology of the Kwakiutl. — Washington: Government Printing Office, 1921. — 1481 p.</ref>. Квакіютль Ванкувера апавядаюць, што найменне паселішча ''Kwagu'ł'' звязана з даўняй трагічнай падзеяй, калі воін Якодлас забіў правадыра Маквала<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Тыя, хто падтрымаў забойцу, сталі звацца ''Kwixamut'' або «прыхільнікі забойцы». == Гісторыя == [[Выява:Wedding party - Qagyuhl (2838816067) (cropped).jpg|thumb|left|Фота каля 1899 г.]] Першы кантакт квакіютль з еўрапейцамі адбыўся ў канцы XVIII ст., калі населеныя імі землі наведалі [[Іспанія|іспанская]] экспедыцыя на чале [[Алехандра Маласпіна]] і [[Вялікабрытанія|брытанская]] экспедыцыя на чале [[Джордж Ванкувер|Джорджа Ванкувера]]. У 1849 г. [[кампанія Гудзонава заліва]] заснавала [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]], які ператварыўся ў важны [[гандаль|гандлёвы]] цэнтр футрам на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Тут пачалася здабыча [[Каменны вугаль|вугалю]]<ref>[http://www.geog.uvic.ca/viwilds/hc-suquash.html Suquash (Fort Rupert)]</ref>, завозіліся рабочыя еўрапейскага паходжання. У выніку кантактаў з еўрапецамі колькасць [[індзейцы|індзейцаў]] значна скарацілася з-за выпадкова завезеных [[эпідэмія|эпідэмічных]] хвароб, ад якіх у квакіютль не было [[імунітэт]]а. У 1850 г. некалькі аб’яднанняў квакіютль заключылі дагаворы аб прызнанні іх тэрытарыяльных правоў, аднак яны ахоплівалі далёка не ўсе землі, што былі ў карыстанні [[Абарыгены|абарыгенаў]]. У 1869 г. брытанскі місіянер [[:en:Thomas Crosby|Томас Кросбі]] пачаў распаўсюдванне [[хрысціянства]] сярод тубыльцаў вострава Ванкувер і суседніх астравоў. Пры місіі дзейнічалі школа і пільня, што давала працу мясцовым жыхарам. У канцы XIX ст. [[культура]] квакіютль была даследавана [[Франц Боас|Францам Боасам]]. Яго вучаніца [[Рут Бенедыкт]] разглядала племя квакіютль як яскравых прадстаўнікоў «дыянісійскага» тыпу культуры, для якіх характэрны ўзбуджанасць, пачуццё страху і небяспекі<ref>''Говард М.'' Сучасная культурная антрапалогія / пер. з англ. Навук. рэд. П. Церашкевіч. — Мн., 1995</ref>. У XX ст. многія традыцыйныя паселішчы былі пакінуты з-за [[эканоміка|эканамічных]] прычын, а зямля, на якой яны месціліся, перайшла ў валоданне [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]]. У [[1884]] г. улады [[Канада|Канады]] забаранілі [[патлач]]. Спроба яго арганізацыі ў 1921 г. прывяла да зняволення 22 чалавек<ref>[https://www.sfu.ca/brc/online_exhibits/masks-2-0/the-potlatch-ban.html The Potlatch Ban]</ref>. У 1980 г. было заснавана культурнае таварыства квакіютль ''U’mista'', якое падтрымлівае шчыльныя зносіны з канадскімі навуковымі ўстановамі, утрымоўвае гасцініцу, пры ёй — музей і культурны цэнтр<ref>[https://www.umista.ca U’mista Cultural Centre]</ref>. У нашы дні ў Канадзе існуе 8 [[індзейская рэзервацыя|рэзервацый]] квакіютль. Яны ахопліваюць 295 га<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Вядуцца перагаворы з уладамі аб вяртанні і кампенсацыі за іншую зямельную маёмасць. == Культура == Асноўнымі традыцыйнымі заняткамі квакіютль з'яўляюцца [[рыбалоўства]], [[паляванне]] на [[ластаногія|ластаногіх]], [[збіральніцтва]]. У мінулым існаваў [[пол]]авы падзел працы. Мужчыны лавілі [[рыбы|рыбу]] і палявалі на марскіх [[звяры|звяроў]]. Гэтыя заняткі былі сезоннымі. Дзякуючы пасткам і гацям на малых [[рака|рэках]] лоў [[ласосепадобныя|ласосяў]] меў надзвычай прадукцыйны характар і ствараў некаторы лішак, які абменьваўся з суседнімі народамі. Так, на востраве [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]] існавала сетка ўнутраных шляхоў для [[гандаль|гандлю]] паміж квакіютль і [[Нутка (народ)|нутка]]. Жанчыны збіралі [[расліны]] і [[малюскі|малюскаў]], рыхтавалі здабычу для захоўвання, гатавалі ежу, выраблялі сеткі, цыноўкі, [[тканіны]], [[вопратка|вопратку]] і [[кошык]]і. Квакіютль былі выдатнымі апрацоўшчыкамі [[драўніна|дрэва]]. З яго выразалі самыя розныя рэчы ад хатняга [[посуд]]у да [[лодка|лодак]]. З канца XIX ст. жыхары ўзбярэжжа былі ўцягнуты ў [[грошы|грашовую]] эканоміку, наймаліся на еўрапейскія рыбалоўныя [[судна|судны]] і рыбакансервавыя [[Фабрыка|заводы]]. Квакіютль жылі ў вялікіх [[вёска]]х ад 100 да 750 чалавек у кожнай. Увесну большая частка жыхароў пакідала вёскі і перамяшчалася ў часовыя лагеры здабытчыкаў. Звычайна такія лагеры былі разлічаны на некалькі [[сям'я|сем'яў]], але ў месцах [[нераст]]у ласосяў маглі дасягаць вялізарных памераў. У вёсках і лагерах будавалі [[каркас]]ныя хаціны, абабітыя дошкамі. К канцу XIX ст. усё насельніцтва было сканцэнтравана ў 3 буйных паселішчах. Традыцыйнае грамадства не ведала сацыяльнай роўнасці. Поруч са свабоднымі людзьмі існавалі [[рабства|рабы]]. Ранг і багацце былі важнымі кампанентамі штодзённага жыцця. Гэта відавочна прасочваецца ва ўспадкоўванні [[маска|масак]] і [[танец|танцаў]], падарунках паміж чальцамі абшчын. Усё насельніцтва падзялялася на [[фратрыя|фратрыі]] [[Крумкач]]а, [[Касатка|Касаткі]], [[Арлы|Арла]] і [[Воўк|Ваўка]]. Фратрыі складаліся з падраздзяленняў ''‘na’mima'', кожная з якіх прэтэндавала на асобнага продка, правадыроў, [[міф]]ы, права на пэўныя землі, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[абрад]]ы, а таксама [[песня|песні]] і [[танец|танцы]]. [[Шлюб]]ы знутры ''‘na’mima'' забараняліся. Пошук нявесты ў іншых ''‘na’mima'' лічыўся адказнай справай, паколькі ад удалага шлюбу залежылі набыццё пасады і падтрыманне годнасці. Сям'я жаніха выплочвала за нявесту выкуп, але сям'я нявесты паступова вяртала яго, часцяком з пераплатай. Вяселле суправаджалася перадачай цырыманіяльных прывілегій, сямейных імёнаў і масак. Сем'і, што не мелі дачкі для заключэння саюзу з уплывовай сям'ёй з іншай ''‘na’mima'', маглі арганізоўваць фіктыўны шлюб. Прызнаныя найбольш годнымі займалі пасаду правадыроў ''‘na’mima'' і ў выніку мелі права кіраваць вёскай. Існавалі таксама пасады знахароў, танцораў, арганізатараў абрадаў. Частка маёмасці знішчалася падчас штогадовай цырымоніі [[патлач]], аднак барацьба за першынство і маёмасць часам перарастала ў ваенныя канфлікты. Галоўнай сацыяльнай адзінкай з'яўлялася пашыраная гаспадарка. Яна ўключала некалькі блізкіх сваяцкіх нуклеарных сем'яў, куды ў якасці дадатковых чальцоў уваходзілі рабы. Сваяцтва перадавалася па мужчынскай лініі. Разводы былі магчымымі, але суправаджаліся складанымі цырымоніямі, доўгімі перагаворамі паміж сем'ямі мужа і жонкі, так што здараліся рэдка. Адказнымі за выхаванне дзяцей лічылася маці. Квакіютль рэдка каралі малых хлапцоў і дзяўчат. Падлеткі аб'ядноўваліся ў групы па полу. [[Мастацтва]] квакіютль шчыльна звязана з сацыяльнымі і [[рэлігія|рэлігійнымі]] ўяўленнямі. Большасць [[свята]]ў ладзілася ў [[зіма|зімовы]] перыяд, вольны ад здабычы. Існаваў нават сезонны падзел цыклаў песень на зімовы і [[лета|летні]]. Зіма пачыналася з чатырохдзённага свята ''tsetseqa'', што суправаджалася памятнымі спевамі, прысвечанымі памерлым на працягу года. Узімку таксама арганізоўваліся абрады [[Ініцыяцыя|ініцыяцыі]]. Патлач мог праводзіцца ў любы сезон. Звычайна ён прысвячаўся ўключэнню моладзі ў танцавальныя таварыствы, узыходжанню або смерці правадыра ''‘na’mima'' і г. д. У квакіютль мелася 4 танцавальныя таварыствы. Гэта былі досіць замкнёныя калектывы, што валодалі асобнымі будынкамі ў вёсках. Стаць чальцом танцавальнага таварыства лічылася вельмі пачэснай справай. У таварыства ''Hā`mats'a'' прымалі толькі сыноў правадыроў. Таварыства ''Winalagilis'' шанавала аднайменнага [[бог]]а [[вайна|вайны]], які па ўяўленнях прыходзіў з поўначы. Таварыства ''Dluwalakha'' арганізоўвала [[вясна|веснавыя]] абрады. Танцы таварыства ''Atlakim'' мелі больш забаўляльны характар, прадстаўлялі канкрэтнага танцора. Песні і танцы суправаджаліся [[музыка]]й. Квакіютль карысталіся такімі [[Музычны інструмент|музычнымі інструментамі]], як барабан, свісток, бразготка, сухое бервяно, па якому калацілі палкамі. [[Выяўленчае мастацтва]] прадстаўлена [[арнамент]]альным пляценнем, разьбой рытуальных масак, [[татэмізм|татэмных]] слупоў, паўседзённых рэчаў. <gallery> Kwakiutl pole UBC museum of anthropology.jpg|Татэмны слуп Hat, Kwakiutl, 1881 - Ethnological Museum, Berlin - DSC01070.JPG|Плецены капялюш Dance apron, Kwakwaka'wakw, late 1800s, cotton, silk, glass beads, sequins, with trade beads, 1800s - Glenbow Museum - DSC00878.JPG|Вопратка танцора Komokwa Mask MET DT261796.jpg|Рытуальная маска </gallery> == Мовы == [[Квакіютль (мовы)|Мовы квакіютль]] адносяцца да [[вакашскія мовы|вакашскай сям'і моў]], распаўсюджанай на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Існуе некалькі варыянтаў запісаў слоў на гэтых мовах [[Лацінскі алфавіт|лацінскімі]] літарамі. У выніку працэсу [[асіміляцыя (сацыялогія)|асіміляцыі]] колькасць тых, хто карыстаецца квакіютль у сучасным паўседзённым жыцці, вельмі малая. Вядуцца дыскусіі аб магчымасці адраджэння гутарковых [[дыялект]]аў сярод моладзі. == Рэлігія == Традыцыйная [[рэлігія]] квакіютль была заснавана на [[Касмалогія|касмалагічным]] уяўленні пра існаванне свету смяротных, [[неба|нябеснага]] свету, [[мора|марскога]] свету і свету прывідаў<ref>[https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/cosmology-ceremonial-life Cosmology & Ceremonial Life]</ref>. Сезонныя цыклы [[свята]]ў павінны былі падтрымліваць [[сусвет]]ны парадак. Хаця апавяданні пра стварэнне сусвету сярод розных квакіютль адрозніваліся, усе яны сыходзіліся на тым, што ў мінуым продкі маглі трансфармаваць свае целы, ператварацца з жывёл у людзей. Водгукам гэтай веры ў звышнатуральныя [[магія|магічныя]] ўласцівасці з'яўлялася выкарыстанне [[рытуал]]ьных [[маска|масак]] і падзел на [[фратрыя|фратрыі]], кожная з якіх мела свой [[татэмізм|татэм]] і [[міф]] пра паходжанне. Квакіютль верылі ў звышнатуральныя істоты, у тым ліку [[бог|багоў]]. Асабліва шанаваліся бог [[вайна|вайны]] ''Winalagalis'', а таксама ''Kumugwe'', бог [[мора]], багацця і апрацоўшчык [[метал]]аў. Памерлых хавалі ў [[труна]]х на [[дрэва]]х або ў [[пячора]]х. Большасць сучасных вернікаў — [[пратэстантызм|пратэстанты]], аднак многія старажытныя вераванні працягваюць захоўвацца і ў нашы дні. == Зноскі == {{reflist|2}} == Спасылкі == {{Commonscat|Kwakwaka'wakw}} * [https://www.kwakiutl.bc.ca Kwakiutl Band Council, Vancouver Island, Canada] * [https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/ethnography Kwakiutl Ethnography] * [https://study.com/academy/lesson/the-kwakiutl-of-the-northwest-facts-culture-daily-life.html The Kwakiutl of the Northwest: Facts, Culture & Daily Life] * [https://thecanadianencyclopedia.ca/en/article/kwakiutl Kwakwaka’wakw (Kwakiutl)] * [https://www.everyculture.com/North-America/Kwakiutl.html Kwakiutl: Countries and Their Cultures] * [http://www.firstnations.de/fisheries/kwakwakawakw-kwakiutl.htm Kwakiutl - First Nations - Land Rights and Environmentalism] [[Катэгорыя:Народы Канады]] [[Катэгорыя:Індзейцы Паўночнай Амерыкі]] kmpfx800r8annhq2g0vyrjp3ifmaybz 4164328 4164327 2022-07-24T19:51:14Z JerzyKundrat 174 /* Паходжанне */ wikitext text/x-wiki {{Этнічная група| group = Квакіютль <br /> (''''Kwakwakaʼwakw'''') | image = [[Выява:Kwakwakaʼwakw clams.jpg|300 px]] | caption = <div style="background-color:#fee8ab">Фота 1900 г.<small> | poptime = 8300 (2019 г.) | popplace = [[Брытанская Калумбія]] | langs = [[квакіютль (мовы)]] | rels = [[анімізм]], [[татэмізм]], [[хрысціянства]] | related = [[дытыдач]], [[нутка (народ)|нутка]] }} {{іншыя значэнні|Квакіютль, значэнні}} '''Квакію́тль''' ({{lang-en|Kwakiutl}}, саманазва: ''Kwakwakaʼwakw'') — група малых [[індзейцы|індзейскіх]] народаў, якая размаўляе на [[квакіютль (мовы)|аднайменных мовах]], карэннае насельніцтва вакол [[Праліў Джорджыі|праліва Джорджыя]] ў [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]] ([[Канада]]). Агульная колькасць (2019 г.) — 8 300 чал.<ref>[https://joshuaproject.net/people_groups/12902 Kwakiutl]</ref> == Паходжанне == Згодна паданням саміх квакіютль, іх продкі былі [[жывёлы|жывёламі]], якія вандравалі па свету, але на ўзбярэжжы [[Ціхі акіян|Ціхага акіяна]] пазбавіліся жывёльнага аблічча і ператварыліся ў людзей. [[Археалагічныя даследаванні|Археалагічныя раскопкі]] паказалі, што месцы, населеныя квакіютль, былі заняты старажытнымі [[рыбалоўства|рыбаловамі]] і [[збіральніцтва|збіральнікамі]] каля 8000 гадоў таму. Супольная назва паходзіць ад наймення адной з груп ''Kwagu'ł'', што жыла ў XVIII ст. на месцы сучаснага горада [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]] на поўначы вострава [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]]. Яна замацавалася толькі ў XX ст. за ўсёй [[этнас|этнічнай]] супольнасцю дзякуючы даследаванням [[Франц Боас|Франца Боаса]]<ref>Гл.: ''Boas, F.'' Ethnology of the Kwakiutl. — Washington: Government Printing Office, 1921. — 1481 p.</ref>. Квакіютль Ванкувера апавядаюць, што найменне паселішча ''Kwagu'ł'' звязана з даўняй трагічнай падзеяй, калі воін Якодлас забіў правадыра Маквала<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Тыя, хто падтрымаў забойцу, сталі звацца ''Kwixamut'' або «прыхільнікі забойцы». == Гісторыя == [[Выява:Wedding party - Qagyuhl (2838816067) (cropped).jpg|thumb|left|Фота каля 1899 г.]] Першы кантакт квакіютль з еўрапейцамі адбыўся ў канцы XVIII ст., калі населеныя імі землі наведалі [[Іспанія|іспанская]] экспедыцыя на чале [[Алехандра Маласпіна]] і [[Вялікабрытанія|брытанская]] экспедыцыя на чале [[Джордж Ванкувер|Джорджа Ванкувера]]. У 1849 г. [[кампанія Гудзонава заліва]] заснавала [[:en:Fort Rupert|Форт-Руперт]], які ператварыўся ў важны [[гандаль|гандлёвы]] цэнтр футрам на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Тут пачалася здабыча [[Каменны вугаль|вугалю]]<ref>[http://www.geog.uvic.ca/viwilds/hc-suquash.html Suquash (Fort Rupert)]</ref>, завозіліся рабочыя еўрапейскага паходжання. У выніку кантактаў з еўрапецамі колькасць [[індзейцы|індзейцаў]] значна скарацілася з-за выпадкова завезеных [[эпідэмія|эпідэмічных]] хвароб, ад якіх у квакіютль не было [[імунітэт]]а. У 1850 г. некалькі аб’яднанняў квакіютль заключылі дагаворы аб прызнанні іх тэрытарыяльных правоў, аднак яны ахоплівалі далёка не ўсе землі, што былі ў карыстанні [[Абарыгены|абарыгенаў]]. У 1869 г. брытанскі місіянер [[:en:Thomas Crosby|Томас Кросбі]] пачаў распаўсюдванне [[хрысціянства]] сярод тубыльцаў вострава Ванкувер і суседніх астравоў. Пры місіі дзейнічалі школа і пільня, што давала працу мясцовым жыхарам. У канцы XIX ст. [[культура]] квакіютль была даследавана [[Франц Боас|Францам Боасам]]. Яго вучаніца [[Рут Бенедыкт]] разглядала племя квакіютль як яскравых прадстаўнікоў «дыянісійскага» тыпу культуры, для якіх характэрны ўзбуджанасць, пачуццё страху і небяспекі<ref>''Говард М.'' Сучасная культурная антрапалогія / пер. з англ. Навук. рэд. П. Церашкевіч. — Мн., 1995</ref>. У XX ст. многія традыцыйныя паселішчы былі пакінуты з-за [[эканоміка|эканамічных]] прычын, а зямля, на якой яны месціліся, перайшла ў валоданне [[Брытанская Калумбія|Брытанскай Калумбіі]]. У [[1884]] г. улады [[Канада|Канады]] забаранілі [[патлач]]. Спроба яго арганізацыі ў 1921 г. прывяла да зняволення 22 чалавек<ref>[https://www.sfu.ca/brc/online_exhibits/masks-2-0/the-potlatch-ban.html The Potlatch Ban]</ref>. У 1980 г. было заснавана культурнае таварыства квакіютль ''U’mista'', якое падтрымлівае шчыльныя зносіны з канадскімі навуковымі ўстановамі, утрымоўвае гасцініцу, пры ёй — музей і культурны цэнтр<ref>[https://www.umista.ca U’mista Cultural Centre]</ref>. У нашы дні ў Канадзе існуе 8 [[індзейская рэзервацыя|рэзервацый]] квакіютль. Яны ахопліваюць 295 га<ref>[https://www.kwakiutl.bc.ca/Our-Land Our Land: In the Beginning]</ref>. Вядуцца перагаворы з уладамі аб вяртанні і кампенсацыі за іншую зямельную маёмасць. == Культура == Асноўнымі традыцыйнымі заняткамі квакіютль з'яўляюцца [[рыбалоўства]], [[паляванне]] на [[ластаногія|ластаногіх]], [[збіральніцтва]]. У мінулым існаваў [[пол]]авы падзел працы. Мужчыны лавілі [[рыбы|рыбу]] і палявалі на марскіх [[звяры|звяроў]]. Гэтыя заняткі былі сезоннымі. Дзякуючы пасткам і гацям на малых [[рака|рэках]] лоў [[ласосепадобныя|ласосяў]] меў надзвычай прадукцыйны характар і ствараў некаторы лішак, які абменьваўся з суседнімі народамі. Так, на востраве [[Ванкувер (востраў)|Ванкувер]] існавала сетка ўнутраных шляхоў для [[гандаль|гандлю]] паміж квакіютль і [[Нутка (народ)|нутка]]. Жанчыны збіралі [[расліны]] і [[малюскі|малюскаў]], рыхтавалі здабычу для захоўвання, гатавалі ежу, выраблялі сеткі, цыноўкі, [[тканіны]], [[вопратка|вопратку]] і [[кошык]]і. Квакіютль былі выдатнымі апрацоўшчыкамі [[драўніна|дрэва]]. З яго выразалі самыя розныя рэчы ад хатняга [[посуд]]у да [[лодка|лодак]]. З канца XIX ст. жыхары ўзбярэжжа былі ўцягнуты ў [[грошы|грашовую]] эканоміку, наймаліся на еўрапейскія рыбалоўныя [[судна|судны]] і рыбакансервавыя [[Фабрыка|заводы]]. Квакіютль жылі ў вялікіх [[вёска]]х ад 100 да 750 чалавек у кожнай. Увесну большая частка жыхароў пакідала вёскі і перамяшчалася ў часовыя лагеры здабытчыкаў. Звычайна такія лагеры былі разлічаны на некалькі [[сям'я|сем'яў]], але ў месцах [[нераст]]у ласосяў маглі дасягаць вялізарных памераў. У вёсках і лагерах будавалі [[каркас]]ныя хаціны, абабітыя дошкамі. К канцу XIX ст. усё насельніцтва было сканцэнтравана ў 3 буйных паселішчах. Традыцыйнае грамадства не ведала сацыяльнай роўнасці. Поруч са свабоднымі людзьмі існавалі [[рабства|рабы]]. Ранг і багацце былі важнымі кампанентамі штодзённага жыцця. Гэта відавочна прасочваецца ва ўспадкоўванні [[маска|масак]] і [[танец|танцаў]], падарунках паміж чальцамі абшчын. Усё насельніцтва падзялялася на [[фратрыя|фратрыі]] [[Крумкач]]а, [[Касатка|Касаткі]], [[Арлы|Арла]] і [[Воўк|Ваўка]]. Фратрыі складаліся з падраздзяленняў ''‘na’mima'', кожная з якіх прэтэндавала на асобнага продка, правадыроў, [[міф]]ы, права на пэўныя землі, [[рэлігія|рэлігійныя]] [[абрад]]ы, а таксама [[песня|песні]] і [[танец|танцы]]. [[Шлюб]]ы знутры ''‘na’mima'' забараняліся. Пошук нявесты ў іншых ''‘na’mima'' лічыўся адказнай справай, паколькі ад удалага шлюбу залежылі набыццё пасады і падтрыманне годнасці. Сям'я жаніха выплочвала за нявесту выкуп, але сям'я нявесты паступова вяртала яго, часцяком з пераплатай. Вяселле суправаджалася перадачай цырыманіяльных прывілегій, сямейных імёнаў і масак. Сем'і, што не мелі дачкі для заключэння саюзу з уплывовай сям'ёй з іншай ''‘na’mima'', маглі арганізоўваць фіктыўны шлюб. Прызнаныя найбольш годнымі займалі пасаду правадыроў ''‘na’mima'' і ў выніку мелі права кіраваць вёскай. Існавалі таксама пасады знахароў, танцораў, арганізатараў абрадаў. Частка маёмасці знішчалася падчас штогадовай цырымоніі [[патлач]], аднак барацьба за першынство і маёмасць часам перарастала ў ваенныя канфлікты. Галоўнай сацыяльнай адзінкай з'яўлялася пашыраная гаспадарка. Яна ўключала некалькі блізкіх сваяцкіх нуклеарных сем'яў, куды ў якасці дадатковых чальцоў уваходзілі рабы. Сваяцтва перадавалася па мужчынскай лініі. Разводы былі магчымымі, але суправаджаліся складанымі цырымоніямі, доўгімі перагаворамі паміж сем'ямі мужа і жонкі, так што здараліся рэдка. Адказнымі за выхаванне дзяцей лічылася маці. Квакіютль рэдка каралі малых хлапцоў і дзяўчат. Падлеткі аб'ядноўваліся ў групы па полу. [[Мастацтва]] квакіютль шчыльна звязана з сацыяльнымі і [[рэлігія|рэлігійнымі]] ўяўленнямі. Большасць [[свята]]ў ладзілася ў [[зіма|зімовы]] перыяд, вольны ад здабычы. Існаваў нават сезонны падзел цыклаў песень на зімовы і [[лета|летні]]. Зіма пачыналася з чатырохдзённага свята ''tsetseqa'', што суправаджалася памятнымі спевамі, прысвечанымі памерлым на працягу года. Узімку таксама арганізоўваліся абрады [[Ініцыяцыя|ініцыяцыі]]. Патлач мог праводзіцца ў любы сезон. Звычайна ён прысвячаўся ўключэнню моладзі ў танцавальныя таварыствы, узыходжанню або смерці правадыра ''‘na’mima'' і г. д. У квакіютль мелася 4 танцавальныя таварыствы. Гэта былі досіць замкнёныя калектывы, што валодалі асобнымі будынкамі ў вёсках. Стаць чальцом танцавальнага таварыства лічылася вельмі пачэснай справай. У таварыства ''Hā`mats'a'' прымалі толькі сыноў правадыроў. Таварыства ''Winalagilis'' шанавала аднайменнага [[бог]]а [[вайна|вайны]], які па ўяўленнях прыходзіў з поўначы. Таварыства ''Dluwalakha'' арганізоўвала [[вясна|веснавыя]] абрады. Танцы таварыства ''Atlakim'' мелі больш забаўляльны характар, прадстаўлялі канкрэтнага танцора. Песні і танцы суправаджаліся [[музыка]]й. Квакіютль карысталіся такімі [[Музычны інструмент|музычнымі інструментамі]], як барабан, свісток, бразготка, сухое бервяно, па якому калацілі палкамі. [[Выяўленчае мастацтва]] прадстаўлена [[арнамент]]альным пляценнем, разьбой рытуальных масак, [[татэмізм|татэмных]] слупоў, паўседзённых рэчаў. <gallery> Kwakiutl pole UBC museum of anthropology.jpg|Татэмны слуп Hat, Kwakiutl, 1881 - Ethnological Museum, Berlin - DSC01070.JPG|Плецены капялюш Dance apron, Kwakwaka'wakw, late 1800s, cotton, silk, glass beads, sequins, with trade beads, 1800s - Glenbow Museum - DSC00878.JPG|Вопратка танцора Komokwa Mask MET DT261796.jpg|Рытуальная маска </gallery> == Мовы == [[Квакіютль (мовы)|Мовы квакіютль]] адносяцца да [[вакашскія мовы|вакашскай сям'і моў]], распаўсюджанай на [[Ціхі акіян|ціхаакіянскім]] узбярэжжы [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]]. Існуе некалькі варыянтаў запісаў слоў на гэтых мовах [[Лацінскі алфавіт|лацінскімі]] літарамі. У выніку працэсу [[асіміляцыя (сацыялогія)|асіміляцыі]] колькасць тых, хто карыстаецца квакіютль у сучасным паўседзённым жыцці, вельмі малая. Вядуцца дыскусіі аб магчымасці адраджэння гутарковых [[дыялект]]аў сярод моладзі. == Рэлігія == Традыцыйная [[рэлігія]] квакіютль была заснавана на [[Касмалогія|касмалагічным]] уяўленні пра існаванне свету смяротных, [[неба|нябеснага]] свету, [[мора|марскога]] свету і свету прывідаў<ref>[https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/cosmology-ceremonial-life Cosmology & Ceremonial Life]</ref>. Сезонныя цыклы [[свята]]ў павінны былі падтрымліваць [[сусвет]]ны парадак. Хаця апавяданні пра стварэнне сусвету сярод розных квакіютль адрозніваліся, усе яны сыходзіліся на тым, што ў мінуым продкі маглі трансфармаваць свае целы, ператварацца з жывёл у людзей. Водгукам гэтай веры ў звышнатуральныя [[магія|магічныя]] ўласцівасці з'яўлялася выкарыстанне [[рытуал]]ьных [[маска|масак]] і падзел на [[фратрыя|фратрыі]], кожная з якіх мела свой [[татэмізм|татэм]] і [[міф]] пра паходжанне. Квакіютль верылі ў звышнатуральныя істоты, у тым ліку [[бог|багоў]]. Асабліва шанаваліся бог [[вайна|вайны]] ''Winalagalis'', а таксама ''Kumugwe'', бог [[мора]], багацця і апрацоўшчык [[метал]]аў. Памерлых хавалі ў [[труна]]х на [[дрэва]]х або ў [[пячора]]х. Большасць сучасных вернікаў — [[пратэстантызм|пратэстанты]], аднак многія старажытныя вераванні працягваюць захоўвацца і ў нашы дні. == Зноскі == {{reflist|2}} == Спасылкі == {{Commonscat|Kwakwaka'wakw}} * [https://www.kwakiutl.bc.ca Kwakiutl Band Council, Vancouver Island, Canada] * [https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/online-collections-research/kwakiutl/ethnography Kwakiutl Ethnography] * [https://study.com/academy/lesson/the-kwakiutl-of-the-northwest-facts-culture-daily-life.html The Kwakiutl of the Northwest: Facts, Culture & Daily Life] * [https://thecanadianencyclopedia.ca/en/article/kwakiutl Kwakwaka’wakw (Kwakiutl)] * [https://www.everyculture.com/North-America/Kwakiutl.html Kwakiutl: Countries and Their Cultures] * [http://www.firstnations.de/fisheries/kwakwakawakw-kwakiutl.htm Kwakiutl - First Nations - Land Rights and Environmentalism] [[Катэгорыя:Народы Канады]] [[Катэгорыя:Індзейцы Паўночнай Амерыкі]] 0za1ff025twynir5imnscrhw296qft7 0 632263 4164585 3970190 2022-07-25T11:08:41Z 151.249.162.227 wikitext text/x-wiki {{няма крыніц}} {{цёзкі2|Гаўрыловіч}} {{Пісьменнік}} '''Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч''' (нар. {{ДН|30|8|1967}}, [[Вятчын]]) — беларускі празаік і публіцыст. [[Заслужаны дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь]] (2021)<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=P32100417&p1=1&p5=0 Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 кастрычніка 2021 г. № 417 «Аб узнагароджанні»]</ref>. == Біяграфія == Скончыў [[Філалагічны факультэт БДПУ імя М. Танка|філалагічны факультэт]], аддзяленне журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскага педінстытута імя А. М. Горкага]]. Працаваў настаўнікам беларускай мовы і літаратуры Вятчынскай сярэдняй школы, дырэктарам сярэдняй школы ў [[Бялёў (Жыткавіцкі раён)|Бялёве]] Жыткавіцкага раёна, намеснікам дырэктара па вучэбна-выхаваўчай рабоце сярэдняй школы № 2 у [[Жыткавічы|Жыткавічах]]. На працягу 18 гадоў галоўны рэдактар жыткавіцкай раённай газеты [[Новае Палессе (1931)|«Новае Палессе»]], потым гомельскай гарадской [[«Гомельскія ведамасці»]]. Таксама 7 гадоў працаваў уласным карэспандэнтам газеты «Беларускі Час» (газета Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі). Жыве ў [[Гомель|Гомелі]]. У снежні 2005 года абраны старшынёй Гомельскага абласнога аддзялення [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]]. Арганізатар літаратурных фестываляў «На зямлі Кірылы Тураўскага» і «Славянскія літаратурныя дажынкі». Аўтар 30 кніг прозы, публіцыстыкі, п’ес. Асобныя творы перакладзеныя на [[Руская мова|рускую]], [[Украінская мова|украінскую]], [[Нямецкая мова|нямецкую]] і [[Англійская мова|англійскую]] мовы == Прызнанне == * [[Медаль Францыска Скарыны]] (2014) * Выдатнік друку Беларусі * Лаўрэат [[Літаратурная прэмія імя Івана Мележа|абласнога літаратурнага конкурсу імя Івана Мележа]] * Лаўрэат літаратурнага конкурсу Саюза пісьменнікаў Беларусі і газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]] * Лаўрэат абласнога літаратурнага конкурсу імя асветніка Кірылы Тураўскага * Пераможца рэспубліканскага літаратурнага конкурсу на найлепшы твор у галіне прозы за кнігу «Плата за каханне» * Лаўрэат расійскай літаратурнай прэміі памяці паэта М. Мельнікава * Лаўрэат міжнароднай прэміі Баяна * Лаўрэат міжнароднай прэміі Т. Шаўчэнкі * Лаўрэат міжнароднай прэміі М. Гогаля * Лаўрэат міжнароднага конкурсу "Залатое пяро Русі-2020" * Лаўрэат прэміі Беларускага прафсаюза культуры ў галіне літаратуры (2021) * Лаўрэат Усерасійскай прэміі Ф.І.Цютчава "Русский путь" (2022) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://pismennik.by/гаўрыловіч-уладзімір-мікалаевіч/ Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце Гомельскага абласнога аддзялення ГА «Саюз пісьменнікаў Беларусі» * [https://zhitlib.by/Гаўрыловіч-Уладзімір-Мікалаевіч Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце Жыткавіцкай раённай бібліятэкі * [http://litpremia.by/be/author/19/ Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце [[Нацыянальная літаратурная прэмія (Беларусь)|Нацыянальнай літаратурнай прэміі]] {{DEFAULTSORT:Гаўрыловіч Уладзімір Мікалаевіч}} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Педагогі Беларусі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залаты Купідон»]] qvxz3tbd7ce2iuz4ctkpfawkh090zjp 4164590 4164585 2022-07-25T11:19:13Z Maksim L. 13 /* Прызнанне */ афармленне wikitext text/x-wiki {{няма крыніц}} {{цёзкі2|Гаўрыловіч}} {{Пісьменнік}} '''Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч''' (нар. {{ДН|30|8|1967}}, [[Вятчын]]) — беларускі празаік і публіцыст. [[Заслужаны дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь]] (2021)<ref>[https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=P32100417&p1=1&p5=0 Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 25 кастрычніка 2021 г. № 417 «Аб узнагароджанні»]</ref>. == Біяграфія == Скончыў [[Філалагічны факультэт БДПУ імя М. Танка|філалагічны факультэт]], аддзяленне журналістыкі [[Беларускі дзяржаўны педагагічны ўніверсітэт імя Максіма Танка|Мінскага педінстытута імя А. М. Горкага]]. Працаваў настаўнікам беларускай мовы і літаратуры Вятчынскай сярэдняй школы, дырэктарам сярэдняй школы ў [[Бялёў (Жыткавіцкі раён)|Бялёве]] Жыткавіцкага раёна, намеснікам дырэктара па вучэбна-выхаваўчай рабоце сярэдняй школы № 2 у [[Жыткавічы|Жыткавічах]]. На працягу 18 гадоў галоўны рэдактар жыткавіцкай раённай газеты [[Новае Палессе (1931)|«Новае Палессе»]], потым гомельскай гарадской [[«Гомельскія ведамасці»]]. Таксама 7 гадоў працаваў уласным карэспандэнтам газеты «Беларускі Час» (газета Федэрацыі прафсаюзаў Беларусі). Жыве ў [[Гомель|Гомелі]]. У снежні 2005 года абраны старшынёй Гомельскага абласнога аддзялення [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]]. Арганізатар літаратурных фестываляў «На зямлі Кірылы Тураўскага» і «Славянскія літаратурныя дажынкі». Аўтар 30 кніг прозы, публіцыстыкі, п’ес. Асобныя творы перакладзеныя на [[Руская мова|рускую]], [[Украінская мова|украінскую]], [[Нямецкая мова|нямецкую]] і [[Англійская мова|англійскую]] мовы == Прызнанне == * [[Медаль Францыска Скарыны]] (2014) * Выдатнік друку Беларусі * Лаўрэат [[Літаратурная прэмія імя Івана Мележа|абласнога літаратурнага конкурсу імя Івана Мележа]] * Лаўрэат літаратурнага конкурсу Саюза пісьменнікаў Беларусі і газеты [[Звязда (газета)|«Звязда»]] * Лаўрэат абласнога літаратурнага конкурсу імя асветніка Кірылы Тураўскага * Пераможца рэспубліканскага літаратурнага конкурсу на найлепшы твор у галіне прозы за кнігу «Плата за каханне» * Лаўрэат расійскай літаратурнай прэміі памяці паэта М. Мельнікава * Лаўрэат міжнароднай прэміі Баяна * Лаўрэат міжнароднай прэміі Т. Шаўчэнкі * Лаўрэат міжнароднай прэміі М. Гогаля * Лаўрэат міжнароднага конкурсу «Залатое пяро Русі-2020» * Лаўрэат прэміі Беларускага прафсаюза культуры ў галіне літаратуры (2021) * Лаўрэат Усерасійскай прэміі Ф. І. Цютчава «Русский путь» (2022) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://pismennik.by/гаўрыловіч-уладзімір-мікалаевіч/ Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце Гомельскага абласнога аддзялення ГА «Саюз пісьменнікаў Беларусі» * [https://zhitlib.by/Гаўрыловіч-Уладзімір-Мікалаевіч Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце Жыткавіцкай раённай бібліятэкі * [http://litpremia.by/be/author/19/ Уладзімір Мікалаевіч Гаўрыловіч] на сайце [[Нацыянальная літаратурная прэмія (Беларусь)|Нацыянальнай літаратурнай прэміі]] {{DEFAULTSORT:Гаўрыловіч Уладзімір Мікалаевіч}} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Педагогі Беларусі]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залаты Купідон»]] iv1tyon3gegrl6joz4uufo0q0o87p3a 828 634872 4164428 4163900 2022-07-25T00:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548317, edits = 1102309986, files = 897605, pages = 56524808, users = 44124978, depth = 1135.891 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877437, files = 0, pages = 11232133, users = 92631, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709357, edits = 223269752, files = 128475, pages = 7482798, users = 3964765, depth = 92.61824 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551523, edits = 50820145, files = 0, pages = 6115657, users = 829208, depth = 16.21444 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440252, edits = 195106225, files = 68971, pages = 12119141, users = 4428975, depth = 253.2684 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095915, edits = 62337349, files = 20, pages = 4461118, users = 1220700, depth = 17.79484 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839406, edits = 123988227, files = 237422, pages = 7418011, users = 3220246, depth = 153.7407 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790954, edits = 144491133, files = 0, pages = 7696766, users = 6599031, depth = 204.1377 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764016, edits = 128227935, files = 139737, pages = 7476321, users = 2275789, depth = 179.8508 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092532, files = 1472, pages = 1999076, users = 186990, depth = 0.2307756 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529842, edits = 67460331, files = 262, pages = 3550146, users = 1182769, depth = 33.13924 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335019, edits = 90440171, files = 32839, pages = 3946340, users = 1959080, depth = 87.68241 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292397, edits = 72569446, files = 60465, pages = 7098808, users = 3244830, depth = 206.3441 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274545, edits = 68839782, files = 24441, pages = 19371470, users = 873815, depth = 716.4339 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285078, files = 42, pages = 2881748, users = 52723, depth = 3.553404 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177776, edits = 36558881, files = 110457, pages = 4098243, users = 635554, depth = 54.84971 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176152, edits = 58722086, files = 49582, pages = 7782107, users = 2281237, depth = 238.0393 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094043, edits = 63884617, files = 58330, pages = 5391385, users = 2783136, depth = 182.8214 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920787, edits = 35148517, files = 81518, pages = 5326380, users = 1136873, depth = 151.0655 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704974, edits = 30417546, files = 15445, pages = 1759522, users = 424428, depth = 38.68263 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660846, edits = 25088852, files = 36058, pages = 3981092, users = 309448, depth = 159.0811 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625414, edits = 21389198, files = 47262, pages = 3261212, users = 1340976, depth = 116.4943 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596880, edits = 32968952, files = 12662, pages = 2720520, users = 745716, depth = 153.4055 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594418, edits = 22707159, files = 5, pages = 1694456, users = 557360, depth = 45.89486 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20580657, files = 69346, pages = 1405614, users = 518817, depth = 38.83902 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508595, edits = 25064019, files = 8364, pages = 1445963, users = 508699, depth = 58.88025 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507123, edits = 21477895, files = 1, pages = 1397086, users = 584055, depth = 47.34629 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502880, edits = 28117354, files = 37466, pages = 2370445, users = 1414038, depth = 163.594 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661844, files = 315, pages = 905105, users = 30520, depth = 7.606215 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239596, files = 10239, pages = 4644071, users = 175649, depth = 746.243 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432169, edits = 14978679, files = 116392, pages = 2616978, users = 590158, depth = 146.2828 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127800, files = 362, pages = 1062558, users = 53689, depth = 6.300895 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521989, files = 6069, pages = 564367, users = 42891, depth = 0.7727547 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396371, edits = 8981576, files = 0, pages = 822957, users = 138113, depth = 12.6411 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359308, edits = 5610020, files = 19612, pages = 1040367, users = 297388, depth = 19.37374 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322228, edits = 7645458, files = 10830, pages = 710522, users = 198767, depth = 15.62503 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319350, edits = 34291119, files = 73595, pages = 1335302, users = 990964, depth = 259.9051 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8464992, files = 11306, pages = 987358, users = 123377, depth = 48.22672 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283176, edits = 11445796, files = 549, pages = 631071, users = 310514, depth = 27.37481 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282837, edits = 11181791, files = 0, pages = 906405, users = 434125, depth = 59.96312 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520288, files = 244, pages = 570501, users = 37615, depth = 4.915565 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241356, edits = 7391014, files = 0, pages = 548162, users = 220816, depth = 21.78746 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050716, files = 10538, pages = 587254, users = 120470, depth = 12.2017 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229106, edits = 6158794, files = 755, pages = 541110, users = 167569, depth = 21.10851 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443406, files = 177, pages = 385099, users = 16050, depth = 3.178336 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220381, edits = 4155765, files = 3238, pages = 644995, users = 120177, depth = 23.91856 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214639, edits = 8335813, files = 36, pages = 697542, users = 1218914, depth = 60.48952 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416984, files = 20934, pages = 444670, users = 276882, depth = 17.17217 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211914, edits = 9567202, files = 18492, pages = 629243, users = 367461, depth = 58.96637 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203620, edits = 6632347, files = 23846, pages = 499280, users = 165896, depth = 28.00705 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131582, files = 823, pages = 470469, users = 127825, depth = 29.99706 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185603, edits = 6533281, files = 23720, pages = 509129, users = 250615, depth = 38.98988 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177111, edits = 5711254, files = 8334, pages = 438837, users = 213156, depth = 28.42045 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173640, edits = 4981503, files = 12470, pages = 989648, users = 148547, depth = 111.1652 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386254, files = 16, pages = 372227, users = 121400, depth = 15.12971 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386456, files = 14832, pages = 459305, users = 142648, depth = 32.22974 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153949, edits = 2712435, files = 2111, pages = 667809, users = 75946, depth = 45.25254 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152074, edits = 5583978, files = 3572, pages = 1186035, users = 705929, depth = 217.6429 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195619, files = 27276, pages = 970172, users = 428285, depth = 318.2284 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147527, edits = 3469250, files = 7884, pages = 464523, users = 206827, depth = 34.48204 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685265, files = 0, pages = 275658, users = 157526, depth = 13.65681 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092249, files = 11267, pages = 274209, users = 73397, depth = 43.07507 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693692, files = 0, pages = 228299, users = 106252, depth = 9.305583 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129551, edits = 4784262, files = 8676, pages = 523651, users = 102931, depth = 84.54819 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125538, edits = 5994543, files = 15223, pages = 985106, users = 382092, depth = 285.2878 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125335, edits = 1850498, files = 2626, pages = 283262, users = 242783, depth = 10.37214 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116432, edits = 3276563, files = 0, pages = 248103, users = 32262, depth = 16.8897 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114700, edits = 3652686, files = 25476, pages = 465994, users = 107588, depth = 73.52696 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306672, files = 485, pages = 262444, users = 35968, depth = 10.31214 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509880, files = 9610, pages = 372227, users = 151409, depth = 44.83063 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751837, files = 2978, pages = 215969, users = 102494, depth = 4.099898 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045411, files = 3, pages = 245072, users = 28717, depth = 10.69527 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413045, files = 5456, pages = 367563, users = 144076, depth = 87.59385 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306896, files = 924, pages = 156341, users = 48202, depth = 9.092731 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460615, files = 4725, pages = 262903, users = 143338, depth = 39.64487 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85379, edits = 2135526, files = 19140, pages = 283755, users = 145207, depth = 40.62913 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989672, files = 0, pages = 162089, users = 48840, depth = 5.31723 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422354, files = 2688, pages = 111152, users = 33002, depth = 0.5035834 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699719, files = 6957, pages = 487311, users = 162618, depth = 203.788 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322422, files = 1884, pages = 226054, users = 75950, depth = 36.13905 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77515, edits = 3589910, files = 13294, pages = 305368, users = 114013, depth = 101.5776 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231583, files = 2269, pages = 146723, users = 54716, depth = 8.084215 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24966, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000195, files = 5401, pages = 141370, users = 69883, depth = 12.99411 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69643, edits = 1591933, files = 5430, pages = 177432, users = 53710, depth = 21.49249 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099642, files = 724, pages = 140317, users = 31983, depth = 8.388721 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28404, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855224, files = 2069, pages = 101468, users = 25247, depth = 2.361177 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605817, files = 225, pages = 113648, users = 32296, depth = 2.838341 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628068, files = 545, pages = 97370, users = 28302, depth = 2.238449 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390030, files = 2367, pages = 131363, users = 54963, depth = 24.27034 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60203, edits = 1146324, files = 1454, pages = 169568, users = 35294, depth = 22.3092 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2174, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57015, edits = 1062826, files = 1116, pages = 95638, users = 52330, depth = 5.09971 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347440, files = 0, pages = 69099, users = 21673, depth = 0.2840202 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54631, edits = 1757078, files = 3218, pages = 141233, users = 86415, depth = 31.26313 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091433, files = 565, pages = 109058, users = 51598, depth = 10.54522 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37571, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748990, files = 537, pages = 97630, users = 31104, depth = 7.231571 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082184, files = 7564, pages = 149785, users = 43306, depth = 30.43979 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952011, files = 1897, pages = 233490, users = 123120, depth = 164.4136 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294205, files = 136, pages = 55367, users = 78486, depth = 0.4819437 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42139, edits = 959103, files = 1604, pages = 184103, users = 51072, depth = 59.12789 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833765, files = 1499, pages = 128177, users = 68095, depth = 60.07307 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861620, files = 690, pages = 146722, users = 94832, depth = 40.24489 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24856, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38263, edits = 607118, files = 1570, pages = 133938, users = 42125, depth = 28.34054 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551995, files = 168, pages = 59154, users = 24768, depth = 4.923392 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990987, files = 0, pages = 48817, users = 33560, depth = 4.426175 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32230, edits = 1065769, files = 1258, pages = 103340, users = 58444, depth = 50.20366 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830084, files = 1320, pages = 116394, users = 63290, depth = 51.21276 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824140, files = 0, pages = 117260, users = 68740, depth = 59.79335 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013702, files = 571, pages = 69619, users = 92196, depth = 28.71809 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103839, files = 2592, pages = 129754, users = 75791, depth = 108.9975 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41250, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23733, edits = 641627, files = 4, pages = 37687, users = 44598, depth = 5.885498 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111262, files = 0, pages = 28615, users = 3008, depth = 0.178481 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27115, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704753, files = 1475, pages = 97658, users = 77682, depth = 92.74255 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295874, files = 709, pages = 34656, users = 15069, depth = 4.064205 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185023, files = 0, pages = 36469, users = 17035, depth = 3.77222 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176896, files = 0, pages = 39336, users = 17771, depth = 4.635414 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508501, files = 3121, pages = 79616, users = 58137, depth = 74.92596 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17095, edits = 161050, files = 0, pages = 30409, users = 18243, depth = 3.212458 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24113, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17935, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522592, files = 165, pages = 59674, users = 22530, depth = 64.93933 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25551, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15772, edits = 460708, files = 125, pages = 71466, users = 31000, depth = 80.38399 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12235, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578273, files = 1062, pages = 44151, users = 45310, depth = 45.76109 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16155, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15713, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282712, files = 1718, pages = 53842, users = 27716, depth = 34.71785 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371416, files = 1765, pages = 45901, users = 39069, depth = 34.09623 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27657, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14633, edits = 119642, files = 112, pages = 29683, users = 5290, depth = 4.263656 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381031, files = 1765, pages = 47619, users = 22140, depth = 43.93855 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23022, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26841, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14900, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229397, files = 115, pages = 39229, users = 11723, depth = 20.21432 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30054, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3998, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23318, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24066, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469155, files = 445, pages = 70026, users = 35291, depth = 164.129 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22188, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3257, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379353, files = 0, pages = 96640, users = 94343, depth = 219.7701 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230970, files = 6, pages = 26608, users = 14437, depth = 17.41694 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17434, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328546, files = 1706, pages = 72735, users = 34358, depth = 157.1088 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9930, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13071, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272005, files = 192, pages = 42074, users = 29474, depth = 62.0311 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194773, files = 0, pages = 21533, users = 7254, depth = 11.0794 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149686, files = 0, pages = 13889, users = 16834, depth = 1.479682 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2136, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281338, files = 1101, pages = 33326, users = 36155, depth = 53.71481 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30318, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10790, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19359, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84700, files = 0, pages = 14882, users = 13735, depth = 3.092511 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5804, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238285, files = 0, pages = 25611, users = 32053, depth = 39.30927 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130744, files = 87, pages = 17611, users = 25269, depth = 9.028923 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15408, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723006, files = 54, pages = 68879, users = 29542, depth = 606.8388 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26230, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11755, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24600, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25799, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16566, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96148, files = 0, pages = 16887, users = 5400, depth = 9.457584 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21862, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497649, files = 170, pages = 19190, users = 20677, depth = 74.19314 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150990, files = 0, pages = 30995, users = 14427, depth = 64.12642 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38511, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11998, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14246, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24679, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176514, files = 201, pages = 12055, users = 13174, depth = 13.00624 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19822, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26383, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183866, files = 38, pages = 43367, users = 6202, depth = 187.0289 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18009, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199435, files = 6, pages = 11744, users = 13682, depth = 21.82718 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13206, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15752, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19731, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1274, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13772, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12021, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120549, files = 0, pages = 11188, users = 16384, depth = 18.34711 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12312, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20134, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2270, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86542, files = 10, pages = 12987, users = 9768, depth = 27.0838 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9130, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120593, files = 438, pages = 10679, users = 12504, depth = 29.87128 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15374, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98668, files = 0, pages = 10208, users = 12190, depth = 25.71018 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5989, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162941, files = 51, pages = 9593, users = 18489, depth = 41.09267 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19609, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117596, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8600, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7166, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7871, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16006, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8059, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11103, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237355, files = 3, pages = 19164, users = 5478, depth = 284.7646 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11765, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82386, files = 0, pages = 14402, users = 13289, depth = 81.39204 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12626, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13778, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13334, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7554, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6619, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14990, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1083, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92438, files = 0, pages = 5003, users = 13905, depth = 35.77512 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3259, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9649, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84871, files = 0, pages = 11796, users = 9248, depth = 163.3889 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2293, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9706, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10188, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30264, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41058, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.63316 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3663, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9197, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8493, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18726, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3815, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7177, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13884, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100102, files = 1, pages = 8601, users = 4883, depth = 211.5833 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9109, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10803, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1187, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7938, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8890, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7131, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12318, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14947, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12955, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9810, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975689 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7774, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9942, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11636, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2623, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6831, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9280, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22958, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1434, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7006, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1165, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37899, files = 0, pages = 3729, users = 9399, depth = 60.04017 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9588, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2155, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1595, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21700, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6660, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27016, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.789969 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10421, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17647, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1531, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9381, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9184, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50205, files = 0, pages = 2699, users = 16348, depth = 135.3287 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8783, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10553, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7161, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8937, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16935, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12362, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7588, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9417, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7830, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7906, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13196, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7893, files = 0, pages = 1084, users = 5657, depth = 47.4994 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5954, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12242, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8431, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9163, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16668, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59194788, edits = 3200099023, files = 2762252, pages = 244501082, users = 103293943, depth = 128.2614, date = '@1658707240' }, } return info koaadmef5r72q1x68p5bi4a48jm9noo 828 637010 4164126 4164036 2022-07-24T12:00:50Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548019, edits = 1102201990, files = 897760, pages = 56522029, users = 44122717, depth = 1135.826 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125913, edits = 34877375, files = 0, pages = 11232139, users = 92611, depth = 2.157445 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709177, edits = 223254163, files = 128460, pages = 7482262, users = 3964497, depth = 92.6169 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551513, edits = 50816712, files = 0, pages = 6115536, users = 829151, depth = 16.21278 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440070, edits = 195091128, files = 68963, pages = 12118396, users = 4428588, depth = 253.2727 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095852, edits = 62334012, files = 20, pages = 4460944, users = 1220612, depth = 17.79398 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839228, edits = 123974026, files = 237400, pages = 7417348, users = 3219954, depth = 153.7399 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790871, edits = 144481001, files = 0, pages = 7696520, users = 6598639, depth = 204.1376 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1763963, edits = 128212643, files = 139736, pages = 7475880, users = 2275587, depth = 179.8264 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592828, edits = 7092475, files = 1472, pages = 1999063, users = 186957, depth = 0.2307747 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529774, edits = 67455703, files = 262, pages = 3549907, users = 1182674, depth = 33.13653 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1334968, edits = 90434235, files = 32856, pages = 3946201, users = 1958899, depth = 87.68053 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292360, edits = 72560781, files = 60471, pages = 7098602, users = 3244676, depth = 206.3253 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274536, edits = 68838576, files = 24438, pages = 19371418, users = 873765, depth = 716.43 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265911, edits = 6285066, files = 42, pages = 2881749, users = 52718, depth = 3.553391 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177582, edits = 36554931, files = 110454, pages = 4097743, users = 635467, depth = 54.85706 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176081, edits = 58718064, files = 49581, pages = 7781518, users = 2280999, depth = 238.0324 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1093972, edits = 63881083, files = 58326, pages = 5391007, users = 2782907, depth = 182.8217 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920712, edits = 35143584, files = 81512, pages = 5326071, users = 1136749, depth = 151.0616 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704928, edits = 30414953, files = 15439, pages = 1759361, users = 424387, depth = 38.67948 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660830, edits = 25088155, files = 36051, pages = 3980966, users = 309420, depth = 159.0789 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625394, edits = 21387810, files = 47259, pages = 3261033, users = 1340893, depth = 116.4865 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596825, edits = 32966978, files = 12661, pages = 2720393, users = 745659, depth = 153.4214 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594392, edits = 22705877, files = 5, pages = 1694385, users = 557328, depth = 45.89445 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534664, edits = 20577483, files = 69368, pages = 1405534, users = 518775, depth = 38.84147 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508573, edits = 25062675, files = 8364, pages = 1445927, users = 508657, depth = 58.88189 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507096, edits = 21476041, files = 1, pages = 1396996, users = 583991, depth = 47.34357 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502707, edits = 28113618, files = 37465, pages = 2370151, users = 1413877, depth = 163.6839 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478473, edits = 8661689, files = 315, pages = 905068, users = 30516, depth = 7.607431 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456771, edits = 41239554, files = 10239, pages = 4644062, users = 175636, depth = 746.2514 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432145, edits = 14977538, files = 116389, pages = 2616851, users = 590120, depth = 146.2812 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431385, edits = 3127681, files = 362, pages = 1062543, users = 53681, depth = 6.301182 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417461, edits = 3521933, files = 6068, pages = 564359, users = 42884, depth = 0.7727261 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396351, edits = 8981280, files = 0, pages = 822936, users = 138098, depth = 12.64222 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359300, edits = 5609666, files = 19612, pages = 1040336, users = 297365, depth = 19.37265 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322209, edits = 7645042, files = 10820, pages = 710472, users = 198745, depth = 15.62463 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319323, edits = 34287630, files = 73586, pages = 1335112, users = 990808, depth = 259.8761 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292829, edits = 8464811, files = 11306, pages = 987348, users = 123359, depth = 48.22666 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283164, edits = 11445225, files = 549, pages = 631049, users = 310495, depth = 27.37515 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282828, edits = 11181461, files = 0, pages = 906388, users = 434078, depth = 59.96476 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241924, edits = 1520267, files = 244, pages = 570500, users = 37604, depth = 4.915617 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241350, edits = 7390866, files = 0, pages = 548150, users = 220798, depth = 21.78773 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231879, edits = 3050645, files = 10538, pages = 587231, users = 120451, depth = 12.20049 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229093, edits = 6158366, files = 755, pages = 541076, users = 167552, depth = 21.10792 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225497, edits = 2443382, files = 177, pages = 385084, users = 16047, depth = 3.177967 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220364, edits = 4155461, files = 3237, pages = 644957, users = 120157, depth = 23.91954 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214620, edits = 8335016, files = 36, pages = 697472, users = 1218780, depth = 60.48774 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212661, edits = 6416730, files = 20932, pages = 444645, users = 276852, depth = 17.17278 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211886, edits = 9566102, files = 18492, pages = 629158, users = 367415, depth = 58.96703 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203607, edits = 6631795, files = 23845, pages = 499235, users = 165883, depth = 28.00476 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186899, edits = 6131263, files = 828, pages = 470456, users = 127817, depth = 29.99837 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185573, edits = 6532550, files = 23717, pages = 509071, users = 250580, depth = 38.99582 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177104, edits = 5710969, files = 8334, pages = 438822, users = 213140, depth = 28.42051 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173618, edits = 4980979, files = 12467, pages = 989600, users = 148526, depth = 111.18 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162571, edits = 3386149, files = 16, pages = 372222, users = 121390, depth = 15.12905 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161887, edits = 4386258, files = 14832, pages = 459325, users = 142627, depth = 32.23614 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153787, edits = 2711408, files = 2108, pages = 667516, users = 75923, depth = 45.32753 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152067, edits = 5583574, files = 3574, pages = 1185915, users = 705830, depth = 217.6217 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149186, edits = 10195092, files = 27276, pages = 970111, users = 428257, depth = 318.2149 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147520, edits = 3469034, files = 7884, pages = 464485, users = 206810, depth = 34.47924 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137091, edits = 3685136, files = 0, pages = 275650, users = 157510, depth = 13.65674 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134949, edits = 11092022, files = 11267, pages = 274205, users = 73390, depth = 43.07486 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693668, files = 0, pages = 228293, users = 106233, depth = 9.304632 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129539, edits = 4784018, files = 8676, pages = 523619, users = 102922, depth = 84.55614 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125517, edits = 5993875, files = 15221, pages = 985023, users = 382035, depth = 285.3343 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125336, edits = 1850277, files = 2626, pages = 283256, users = 242766, depth = 10.37004 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 119065, edits = 3273889, files = 0, pages = 250726, users = 32258, depth = 15.96653 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114682, edits = 3652112, files = 25468, pages = 465916, users = 107573, depth = 73.52567 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107590, edits = 1306622, files = 485, pages = 262422, users = 35963, depth = 10.31163 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104016, edits = 2509700, files = 9610, pages = 372218, users = 151379, depth = 44.82788 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751797, files = 2978, pages = 215958, users = 102484, depth = 4.099086 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94862, edits = 1045407, files = 3, pages = 245071, users = 28713, depth = 10.69549 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90276, edits = 3412999, files = 5456, pages = 367559, users = 144062, depth = 87.60139 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87577, edits = 2306869, files = 924, pages = 156332, users = 48196, depth = 9.095016 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85967, edits = 2460565, files = 4725, pages = 262896, users = 143323, depth = 39.64473 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85376, edits = 2135405, files = 19140, pages = 283724, users = 145196, depth = 40.62265 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83844, edits = 989660, files = 0, pages = 162083, users = 48836, depth = 5.31681 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81486, edits = 422338, files = 2688, pages = 111151, users = 32999, depth = 0.5035812 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78838, edits = 3699568, files = 6956, pages = 487275, users = 162594, depth = 203.7773 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78611, edits = 2322309, files = 1884, pages = 226008, users = 75945, depth = 36.12492 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77503, edits = 3589627, files = 13283, pages = 305335, users = 114001, depth = 101.5933 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231512, files = 2269, pages = 146722, users = 54706, depth = 8.083582 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24964, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72187, edits = 1999935, files = 5401, pages = 141308, users = 69873, depth = 12.97631 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69642, edits = 1591921, files = 5430, pages = 177424, users = 53702, depth = 21.49113 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099632, files = 724, pages = 140315, users = 31980, depth = 8.388295 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802849, files = 0, pages = 81995, users = 28401, depth = 0.4270809 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855223, files = 2069, pages = 101468, users = 25243, depth = 2.361174 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605811, files = 225, pages = 113648, users = 32291, depth = 2.838313 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628065, files = 545, pages = 97370, users = 28298, depth = 2.238438 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390011, files = 2366, pages = 131360, users = 54953, depth = 24.26863 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60201, edits = 1146263, files = 1454, pages = 169559, users = 35289, depth = 22.30782 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2171, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57002, edits = 1062067, files = 1116, pages = 95629, users = 52326, depth = 5.099928 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55829, edits = 347416, files = 0, pages = 69097, users = 21668, depth = 0.2839761 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54628, edits = 1756993, files = 3218, pages = 141225, users = 86408, depth = 31.26321 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091369, files = 565, pages = 109058, users = 51594, depth = 10.5446 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52843, edits = 1109113, files = 4437, pages = 121654, users = 37564, depth = 15.45931 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49535, edits = 748985, files = 537, pages = 97628, users = 31103, depth = 7.231662 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49060, edits = 1082113, files = 7564, pages = 149767, users = 43301, depth = 30.44533 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42960, edits = 1951928, files = 1897, pages = 233482, users = 123110, depth = 164.4266 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294203, files = 136, pages = 55367, users = 78484, depth = 0.4819404 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42133, edits = 958648, files = 1602, pages = 184079, users = 51067, depth = 59.1094 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42036, edits = 1833717, files = 1499, pages = 128176, users = 68088, depth = 60.07484 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861583, files = 690, pages = 146722, users = 94820, depth = 40.24317 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487093, files = 209, pages = 60548, users = 24853, depth = 2.073356 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38258, edits = 607089, files = 1570, pages = 133929, users = 42120, depth = 28.34613 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34264, edits = 551973, files = 168, pages = 59152, users = 24766, depth = 4.923254 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33275, edits = 990906, files = 0, pages = 48827, users = 33558, depth = 4.433113 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32228, edits = 1065725, files = 1258, pages = 103336, users = 58433, depth = 50.20694 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31635, edits = 830028, files = 1320, pages = 116401, users = 63279, depth = 51.19691 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824109, files = 0, pages = 117251, users = 68732, depth = 59.78337 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013697, files = 571, pages = 69617, users = 92187, depth = 28.71935 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28335, edits = 1103811, files = 2592, pages = 129752, users = 75776, depth = 108.9822 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41247, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886431, files = 47, pages = 62806, users = 23456, depth = 31.91405 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23731, edits = 641616, files = 4, pages = 37686, users = 44591, depth = 5.88739 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3006, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650020, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63488 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21298, edits = 704705, files = 1475, pages = 97650, users = 77677, depth = 92.74667 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15067, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19580, edits = 185001, files = 0, pages = 36466, users = 17033, depth = 3.773238 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176888, files = 0, pages = 39335, users = 17767, depth = 4.634855 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508455, files = 3121, pages = 79615, users = 58130, depth = 74.91769 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355437, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033185 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17041, edits = 160902, files = 0, pages = 30346, users = 18235, depth = 3.23221 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230791, files = 1323, pages = 41117, users = 17934, depth = 13.67755 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16025, edits = 522527, files = 165, pages = 59652, users = 22528, depth = 64.92297 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566821, files = 347, pages = 32196, users = 25549, depth = 18.4886 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15771, edits = 460683, files = 125, pages = 71459, users = 30997, depth = 80.38037 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89317, files = 0, pages = 31338, users = 18911, depth = 2.936531 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12233, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578218, files = 1062, pages = 44149, users = 45302, depth = 45.75245 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16154, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239943, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89188 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282702, files = 1718, pages = 53834, users = 27709, depth = 34.70745 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371415, files = 1765, pages = 45900, users = 39063, depth = 34.09467 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14627, edits = 119602, files = 112, pages = 29671, users = 5286, depth = 4.26405 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381021, files = 1765, pages = 47618, users = 22138, depth = 43.93568 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377252, files = 133, pages = 35364, users = 23019, depth = 25.91197 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13768, edits = 368590, files = 0, pages = 40250, users = 26835, depth = 33.87954 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229387, files = 115, pages = 39225, users = 11721, depth = 20.20916 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454011, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0567 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165687, files = 263, pages = 30411, users = 30041, depth = 8.682453 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3997, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152077, files = 2739, pages = 35042, users = 23314, depth = 12.44595 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24065, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12253, edits = 232710, files = 865, pages = 32750, users = 19618, depth = 19.88381 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469151, files = 445, pages = 70023, users = 35289, depth = 164.1178 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11532, edits = 388050, files = 618, pages = 27205, users = 22185, depth = 26.34717 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54698, files = 60, pages = 27034, users = 3254, depth = 3.661712 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379323, files = 0, pages = 96633, users = 94337, depth = 219.7763 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230963, files = 6, pages = 26608, users = 14433, depth = 17.41642 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96430, files = 0, pages = 23948, users = 17430, depth = 6.463354 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10544, edits = 328433, files = 1706, pages = 72728, users = 34356, depth = 157.0694 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100455, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327892 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 271998, files = 192, pages = 42069, users = 29469, depth = 62.01738 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194770, files = 0, pages = 21533, users = 7251, depth = 11.07923 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10133, edits = 149672, files = 0, pages = 13888, users = 16831, depth = 1.479942 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281334, files = 1101, pages = 33326, users = 36150, depth = 53.71405 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9443, edits = 122345, files = 0, pages = 18259, users = 30316, depth = 5.840264 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84547, files = 0, pages = 14836, users = 13732, depth = 3.051549 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49581, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180099 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238272, files = 0, pages = 25609, users = 32045, depth = 39.30107 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8374, edits = 130722, files = 87, pages = 17603, users = 25263, depth = 9.019978 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15404, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8007, edits = 722990, files = 54, pages = 68879, users = 29540, depth = 606.6538 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26224, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308777, files = 480, pages = 21204, users = 24598, depth = 46.14528 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320624, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.62847 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7377, edits = 96140, files = 0, pages = 16885, users = 5399, depth = 9.45849 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21859, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7129, edits = 497504, files = 170, pages = 19188, users = 20674, depth = 74.18775 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150981, files = 0, pages = 30992, users = 14423, depth = 64.11297 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38510, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11996, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14244, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229108, files = 319, pages = 15600, users = 24677, depth = 32.14038 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176511, files = 201, pages = 12055, users = 13173, depth = 13.00601 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379487, files = 0, pages = 14790, users = 19821, depth = 49.22554 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26381, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183856, files = 38, pages = 43365, users = 6200, depth = 187.0075 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214394, files = 0, pages = 15415, users = 14666, depth = 42.65235 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5559, edits = 308366, files = 186, pages = 20487, users = 18007, depth = 108.542 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199433, files = 6, pages = 11744, users = 13680, depth = 21.82696 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13204, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185893, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814569 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15746, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5297, edits = 153633, files = 282, pages = 14872, users = 19729, depth = 33.75459 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5213, edits = 26854, files = 0, pages = 5748, users = 1273, depth = 0.04920671 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13769, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118149, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.948171 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15297, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4847, edits = 120506, files = 0, pages = 11173, users = 16381, depth = 18.37178 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12310, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77017, files = 1, pages = 22371, users = 12771, depth = 51.40993 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4480, edits = 65618, files = 0, pages = 14079, users = 2266, depth = 21.39672 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86539, files = 10, pages = 12987, users = 9766, depth = 27.08286 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9128, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12502, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15371, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98666, files = 0, pages = 10208, users = 12188, depth = 25.70966 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18485, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19607, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117590, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206344, files = 0, pages = 9030, users = 8599, depth = 54.55253 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28931, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533767 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7869, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3366, edits = 115761, files = 0, pages = 7532, users = 16005, depth = 23.54302 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142749, files = 0, pages = 11196, users = 17188, depth = 71.44744 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85757, files = 0, pages = 9331, users = 11101, depth = 30.43893 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237352, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7398 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11761, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['dv'] = { pos = 228, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['av'] = { pos = 229, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3015, edits = 82374, files = 0, pages = 14399, users = 13287, depth = 81.5592 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12623, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13777, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89131, files = 0, pages = 5931, users = 13332, depth = 24.5988 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14987, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2089, edits = 92247, files = 0, pages = 4999, users = 13903, depth = 35.80785 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3258, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106183, files = 0, pages = 14324, users = 9647, depth = 263.6324 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128379, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39703 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45550, files = 3, pages = 5070, users = 10186, depth = 23.66169 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30261, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41023, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.61983 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3662, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9195, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1850, edits = 95296, files = 0, pages = 6418, users = 18723, depth = 90.52816 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3813, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7176, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11453, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13881, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1632, edits = 100072, files = 1, pages = 8596, users = 4882, depth = 211.9793 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43681, files = 0, pages = 6739, users = 9107, depth = 67.41828 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10801, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17413, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076032 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7937, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12315, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14943, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12952, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8324, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50183, files = 0, pages = 14620, users = 7773, depth = 383.2374 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9940, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33537, files = 0, pages = 4490, users = 2620, depth = 53.29951 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9278, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33285, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19801 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85131, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.02573 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9397, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9585, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2153, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35760, files = 0, pages = 3640, users = 1594, depth = 60.74416 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21697, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6658, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 957, edits = 26941, files = 0, pages = 1309, users = 451, depth = 2.784425 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17646, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1529, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32002, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.74792 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 777, edits = 26735, files = 0, pages = 3344, users = 9183, depth = 87.2617 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19101, files = 0, pages = 2121, users = 7159, depth = 48.87699 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16931, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12361, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24391, files = 0, pages = 2412, users = 7830, depth = 171.7361 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 444, edits = 15331, files = 0, pages = 1646, users = 389, depth = 68.26273 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7904, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13194, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7888, files = 0, pages = 1083, users = 5656, depth = 47.39123 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 799, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12238, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8429, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9161, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36872, files = 0, pages = 2156, users = 16667, depth = 2734.795 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59194457, edits = 3199833355, files = 2762317, pages = 244491878, users = 103286360, depth = 128.2448, date = '@1658664043' }, } return info qopel40pqr0hwt9kat5kk5b597i8gtw 4164179 4164126 2022-07-24T14:00:47Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548056, edits = 1102219811, files = 897591, pages = 56522370, users = 44123124, depth = 1135.839 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125914, edits = 34877379, files = 0, pages = 11232140, users = 92616, depth = 2.157444 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709245, edits = 223257302, files = 128469, pages = 7482420, users = 3964537, depth = 92.61509 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551517, edits = 50817078, files = 0, pages = 6115549, users = 829159, depth = 16.21289 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440120, edits = 195093883, files = 68964, pages = 12118552, users = 4428654, depth = 253.2681 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095862, edits = 62334459, files = 20, pages = 4460967, users = 1220624, depth = 17.79405 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839261, edits = 123976526, files = 237407, pages = 7417490, users = 3220009, depth = 153.7406 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790876, edits = 144482132, files = 0, pages = 7696545, users = 6598678, depth = 204.1388 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1763976, edits = 128215547, files = 139736, pages = 7475974, users = 2275625, depth = 179.8306 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592828, edits = 7092479, files = 1472, pages = 1999064, users = 186963, depth = 0.2307758 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529791, edits = 67456469, files = 262, pages = 3549956, users = 1182685, depth = 33.13677 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1334987, edits = 90436159, files = 32839, pages = 3946240, users = 1958946, depth = 87.68039 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292382, edits = 72563204, files = 60474, pages = 7098694, users = 3244713, depth = 206.3274 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274539, edits = 68838940, files = 24440, pages = 19371434, users = 873774, depth = 716.431 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265911, edits = 6285066, files = 42, pages = 2881749, users = 52718, depth = 3.553391 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177612, edits = 36555676, files = 110454, pages = 4097847, users = 635483, depth = 54.85677 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176106, edits = 58718765, files = 49580, pages = 7781611, users = 2281039, depth = 238.0272 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1093976, edits = 63881396, files = 58328, pages = 5391044, users = 2782935, depth = 182.8228 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920726, edits = 35144436, files = 81512, pages = 5326148, users = 1136773, depth = 151.0628 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704932, edits = 30415191, files = 15439, pages = 1759381, users = 424394, depth = 38.68008 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660832, edits = 25088253, files = 36054, pages = 3980981, users = 309424, depth = 159.0792 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625401, edits = 21388110, files = 47260, pages = 3261058, users = 1340913, depth = 116.4862 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596852, edits = 32967917, files = 12662, pages = 2720463, users = 745671, depth = 153.4141 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594394, edits = 22706068, files = 5, pages = 1694391, users = 557331, depth = 45.8947 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534678, edits = 20577882, files = 69338, pages = 1405527, users = 518780, depth = 38.83851 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508576, edits = 25062940, files = 8364, pages = 1445936, users = 508664, depth = 58.8822 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507102, edits = 21476455, files = 1, pages = 1397022, users = 584006, depth = 47.34462 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502709, edits = 28114432, files = 37464, pages = 2370158, users = 1413909, depth = 163.6877 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478473, edits = 8661690, files = 315, pages = 905068, users = 30516, depth = 7.607433 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456772, edits = 41239568, files = 10239, pages = 4644063, users = 175639, depth = 746.2484 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432148, edits = 14977647, files = 116389, pages = 2616866, users = 590125, depth = 146.281 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431386, edits = 3127728, files = 362, pages = 1062544, users = 53682, depth = 6.301242 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417463, edits = 3521948, files = 6068, pages = 564362, users = 42885, depth = 0.7727283 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396355, edits = 8981348, files = 0, pages = 822937, users = 138100, depth = 12.64187 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359303, edits = 5609809, files = 19612, pages = 1040348, users = 297370, depth = 19.37311 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322214, edits = 7645181, files = 10823, pages = 710492, users = 198747, depth = 15.62519 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319330, edits = 34288238, files = 73587, pages = 1335140, users = 990840, depth = 259.8746 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292830, edits = 8464831, files = 11306, pages = 987350, users = 123362, depth = 48.22648 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283168, edits = 11445353, files = 549, pages = 631057, users = 310498, depth = 27.37497 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282828, edits = 11181519, files = 0, pages = 906388, users = 434085, depth = 59.96507 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241925, edits = 1520277, files = 244, pages = 570500, users = 37607, depth = 4.915578 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241351, edits = 7390880, files = 0, pages = 548151, users = 220802, depth = 21.78755 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231879, edits = 3050655, files = 10538, pages = 587235, users = 120454, depth = 12.20073 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229095, edits = 6158452, files = 755, pages = 541081, users = 167556, depth = 21.10806 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225498, edits = 2443390, files = 177, pages = 385088, users = 16047, depth = 3.178036 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220367, edits = 4155514, files = 3237, pages = 644961, users = 120158, depth = 23.91916 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214619, edits = 8335096, files = 36, pages = 697485, users = 1218800, depth = 60.49126 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212663, edits = 6416768, files = 20934, pages = 444649, users = 276855, depth = 17.1727 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211895, edits = 9566385, files = 18492, pages = 629177, users = 367422, depth = 58.96481 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203611, edits = 6631872, files = 23845, pages = 499248, users = 165885, depth = 28.00496 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186901, edits = 6131309, files = 828, pages = 470457, users = 127818, depth = 29.99768 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185581, edits = 6532741, files = 23717, pages = 509080, users = 250584, depth = 38.99314 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177106, edits = 5711002, files = 8334, pages = 438824, users = 213141, depth = 28.4199 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173636, edits = 4981152, files = 12470, pages = 989636, users = 148531, depth = 111.1617 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386157, files = 16, pages = 372224, users = 121394, depth = 15.12897 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161889, edits = 4386368, files = 14832, pages = 459293, users = 142634, depth = 32.23103 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153826, edits = 2711640, files = 2108, pages = 667580, users = 75926, depth = 45.3085 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152068, edits = 5583668, files = 3572, pages = 1185947, users = 705858, depth = 217.6296 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149190, edits = 10195313, files = 27276, pages = 970132, users = 428263, depth = 318.2111 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147523, edits = 3469082, files = 7884, pages = 464493, users = 206814, depth = 34.47881 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137091, edits = 3685181, files = 0, pages = 275652, users = 157511, depth = 13.6572 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134949, edits = 11092056, files = 11267, pages = 274201, users = 73392, depth = 43.07314 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693668, files = 0, pages = 228293, users = 106234, depth = 9.304632 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129544, edits = 4784053, files = 8676, pages = 523628, users = 102924, depth = 84.55049 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125520, edits = 5994041, files = 15221, pages = 985054, users = 382047, depth = 285.3382 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125336, edits = 1850320, files = 2626, pages = 283257, users = 242773, depth = 10.37037 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 119065, edits = 3273898, files = 0, pages = 250733, users = 32258, depth = 15.96783 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114685, edits = 3652198, files = 25469, pages = 465932, users = 107574, depth = 73.52648 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107590, edits = 1306628, files = 485, pages = 262423, users = 35963, depth = 10.31177 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104017, edits = 2509722, files = 9610, pages = 372220, users = 151386, depth = 44.8275 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751805, files = 2978, pages = 215961, users = 102486, depth = 4.099292 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94862, edits = 1045407, files = 3, pages = 245071, users = 28713, depth = 10.69549 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90276, edits = 3413001, files = 5456, pages = 367557, users = 144066, depth = 87.60064 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87577, edits = 2306873, files = 924, pages = 156332, users = 48198, depth = 9.095032 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85968, edits = 2460571, files = 4725, pages = 262896, users = 143323, depth = 39.64345 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85376, edits = 2135429, files = 19140, pages = 283729, users = 145199, depth = 40.62443 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83844, edits = 989660, files = 0, pages = 162083, users = 48836, depth = 5.31681 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422341, files = 2688, pages = 111152, users = 33000, depth = 0.5035679 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78839, edits = 3699583, files = 6956, pages = 487282, users = 162599, depth = 203.776 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78611, edits = 2322344, files = 1884, pages = 226038, users = 75946, depth = 36.13537 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77503, edits = 3589690, files = 13287, pages = 305342, users = 114004, depth = 101.599 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231537, files = 2269, pages = 146722, users = 54709, depth = 8.083746 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24964, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72187, edits = 1999937, files = 5401, pages = 141308, users = 69877, depth = 12.97632 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69642, edits = 1591921, files = 5430, pages = 177424, users = 53705, depth = 21.49113 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099632, files = 724, pages = 140315, users = 31980, depth = 8.388295 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802849, files = 0, pages = 81995, users = 28401, depth = 0.4270809 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855223, files = 2069, pages = 101468, users = 25245, depth = 2.361174 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605811, files = 225, pages = 113648, users = 32293, depth = 2.838313 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628067, files = 545, pages = 97370, users = 28301, depth = 2.238445 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390012, files = 2366, pages = 131360, users = 54956, depth = 24.26864 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60201, edits = 1146272, files = 1454, pages = 169559, users = 35290, depth = 22.30799 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2172, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57004, edits = 1062263, files = 1116, pages = 95633, users = 52326, depth = 5.100826 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55829, edits = 347418, files = 0, pages = 69097, users = 21668, depth = 0.2839778 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54629, edits = 1757013, files = 3218, pages = 141229, users = 86409, depth = 31.2637 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091381, files = 565, pages = 109057, users = 51595, depth = 10.54443 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52844, edits = 1109114, files = 4437, pages = 121655, users = 37565, depth = 15.45861 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49535, edits = 748986, files = 537, pages = 97628, users = 31103, depth = 7.231672 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49062, edits = 1082123, files = 7564, pages = 149773, users = 43301, depth = 30.44433 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1951954, files = 1897, pages = 233487, users = 123111, depth = 164.4058 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294203, files = 136, pages = 55367, users = 78484, depth = 0.4819404 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42134, edits = 958725, files = 1602, pages = 184081, users = 51069, depth = 59.11153 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833734, files = 1499, pages = 128177, users = 68089, depth = 60.07206 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861585, files = 690, pages = 146722, users = 94821, depth = 40.24326 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24854, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38259, edits = 607098, files = 1570, pages = 133929, users = 42120, depth = 28.34448 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34264, edits = 551973, files = 168, pages = 59152, users = 24766, depth = 4.923254 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33277, edits = 990955, files = 0, pages = 48822, users = 33559, depth = 4.429263 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32228, edits = 1065731, files = 1258, pages = 103337, users = 58435, depth = 50.20815 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31635, edits = 830029, files = 1320, pages = 116401, users = 63283, depth = 51.19697 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824117, files = 0, pages = 117253, users = 68734, depth = 59.78566 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013697, files = 571, pages = 69617, users = 92189, depth = 28.71935 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103813, files = 2592, pages = 129752, users = 75782, depth = 108.9923 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41248, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23732, edits = 641622, files = 4, pages = 37687, users = 44593, depth = 5.886792 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3006, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650021, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63491 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21298, edits = 704705, files = 1475, pages = 97650, users = 77677, depth = 92.74667 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15067, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19581, edits = 185010, files = 0, pages = 36467, users = 17033, depth = 3.772932 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176889, files = 0, pages = 39335, users = 17770, depth = 4.634881 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17991, edits = 508471, files = 3121, pages = 79615, users = 58134, depth = 74.93081 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355437, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033185 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17043, edits = 160923, files = 0, pages = 30347, users = 18236, depth = 3.231281 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230793, files = 1323, pages = 41117, users = 17934, depth = 13.67767 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16027, edits = 522563, files = 165, pages = 59666, users = 22528, depth = 64.93171 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566821, files = 347, pages = 32196, users = 25549, depth = 18.4886 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15771, edits = 460686, files = 125, pages = 71460, users = 30998, depth = 80.38266 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89317, files = 0, pages = 31338, users = 18911, depth = 2.936531 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12233, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578218, files = 1062, pages = 44149, users = 45304, depth = 45.75245 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16154, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239948, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89252 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282707, files = 1718, pages = 53837, users = 27712, depth = 34.7115 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371415, files = 1765, pages = 45900, users = 39064, depth = 34.09467 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14628, edits = 119606, files = 112, pages = 29673, users = 5287, depth = 4.26389 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381022, files = 1765, pages = 47618, users = 22139, depth = 43.93579 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377252, files = 133, pages = 35364, users = 23019, depth = 25.91197 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368595, files = 0, pages = 40250, users = 26835, depth = 33.85756 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229389, files = 115, pages = 39225, users = 11721, depth = 20.20934 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454011, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0567 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165687, files = 263, pages = 30411, users = 30044, depth = 8.682453 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3997, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152077, files = 2739, pages = 35042, users = 23314, depth = 12.44595 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24065, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232715, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88038 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469152, files = 445, pages = 70023, users = 35289, depth = 164.1181 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22186, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54698, files = 60, pages = 27034, users = 3254, depth = 3.661712 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379329, files = 0, pages = 96634, users = 94338, depth = 219.7826 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230964, files = 6, pages = 26608, users = 14434, depth = 17.41649 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96430, files = 0, pages = 23948, users = 17431, depth = 6.463354 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10544, edits = 328455, files = 1706, pages = 72729, users = 34357, depth = 157.0828 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100455, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327892 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 271999, files = 192, pages = 42069, users = 29469, depth = 62.0176 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194770, files = 0, pages = 21533, users = 7252, depth = 11.07923 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10133, edits = 149672, files = 0, pages = 13888, users = 16832, depth = 1.479942 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281334, files = 1101, pages = 33326, users = 36151, depth = 53.71405 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9443, edits = 122346, files = 0, pages = 18259, users = 30316, depth = 5.840311 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84547, files = 0, pages = 14836, users = 13732, depth = 3.051549 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49581, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180099 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238283, files = 0, pages = 25611, users = 32045, depth = 39.30894 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8374, edits = 130722, files = 87, pages = 17603, users = 25263, depth = 9.019978 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15404, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8007, edits = 722991, files = 54, pages = 68879, users = 29540, depth = 606.6546 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26224, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308777, files = 480, pages = 21204, users = 24598, depth = 46.14528 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320624, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.62847 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7377, edits = 96141, files = 0, pages = 16885, users = 5399, depth = 9.458589 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21859, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7129, edits = 497504, files = 170, pages = 19188, users = 20674, depth = 74.18775 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150987, files = 0, pages = 30993, users = 14423, depth = 64.11872 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38510, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11996, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14245, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229112, files = 319, pages = 15601, users = 24678, depth = 32.14578 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176511, files = 201, pages = 12055, users = 13173, depth = 13.00601 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379487, files = 0, pages = 14790, users = 19821, depth = 49.22554 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26381, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183859, files = 38, pages = 43365, users = 6201, depth = 187.0106 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214404, files = 0, pages = 15415, users = 14666, depth = 42.65434 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5559, edits = 308368, files = 186, pages = 20487, users = 18007, depth = 108.5427 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199433, files = 6, pages = 11744, users = 13680, depth = 21.82696 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13204, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185893, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814569 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15746, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19729, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5213, edits = 26854, files = 0, pages = 5748, users = 1273, depth = 0.04920671 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13769, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118154, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.948591 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4847, edits = 120506, files = 0, pages = 11173, users = 16381, depth = 18.37178 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12310, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77017, files = 1, pages = 22371, users = 12772, depth = 51.40993 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4480, edits = 65622, files = 0, pages = 14079, users = 2267, depth = 21.39802 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86539, files = 10, pages = 12987, users = 9767, depth = 27.08286 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9128, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12503, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15371, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98667, files = 0, pages = 10208, users = 12189, depth = 25.70992 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18486, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19607, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117593, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8599, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28932, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533821 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7869, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3366, edits = 115761, files = 0, pages = 7532, users = 16005, depth = 23.54302 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17189, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11102, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237354, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7422 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11761, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82385, files = 0, pages = 14402, users = 13287, depth = 81.39105 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12623, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13777, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89141, files = 0, pages = 5931, users = 13332, depth = 24.60156 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14987, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2091, edits = 92326, files = 0, pages = 5001, users = 13903, depth = 35.75568 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3258, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106183, files = 0, pages = 14324, users = 9647, depth = 263.6324 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128379, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39703 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10186, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30261, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41025, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.62059 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3662, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9195, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1850, edits = 95296, files = 0, pages = 6418, users = 18724, depth = 90.52816 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3813, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7176, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13881, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1632, edits = 100073, files = 1, pages = 8596, users = 4882, depth = 211.9814 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43681, files = 0, pages = 6739, users = 9108, depth = 67.41828 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10801, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7937, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12315, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14943, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12954, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8325, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50183, files = 0, pages = 14620, users = 7773, depth = 383.2374 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9940, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33537, files = 0, pages = 4490, users = 2621, depth = 53.29951 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9278, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33285, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19801 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9397, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9585, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2153, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1594, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21698, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6659, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 957, edits = 26948, files = 0, pages = 1310, users = 452, depth = 2.798857 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17646, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1529, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32011, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75319 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 777, edits = 26735, files = 0, pages = 3344, users = 9183, depth = 87.2617 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7159, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16932, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12361, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24392, files = 0, pages = 2412, users = 7830, depth = 171.7431 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15350, files = 0, pages = 1653, users = 390, depth = 68.43044 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7904, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13194, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7888, files = 0, pages = 1083, users = 5656, depth = 47.39123 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 799, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12239, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8429, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9161, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16667, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59195058, edits = 3199880818, files = 2762140, pages = 244493994, users = 103287689, depth = 128.245, date = '@1658671240' }, } return info q97kdd7ogr8p3ppvrj4hn3gwggy23ba 4164218 4164179 2022-07-24T16:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548129, edits = 1102238471, files = 897602, pages = 56522842, users = 44123554, depth = 1135.841 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125905, edits = 34877406, files = 0, pages = 11232130, users = 92619, depth = 2.157454 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709295, edits = 223260855, files = 128470, pages = 7482535, users = 3964584, depth = 92.61424 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551523, edits = 50817544, files = 0, pages = 6115572, users = 829171, depth = 16.21306 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440151, edits = 195096786, files = 68965, pages = 12118677, users = 4428721, depth = 253.2678 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095880, edits = 62335032, files = 20, pages = 4460993, users = 1220639, depth = 17.79392 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839293, edits = 123979222, files = 237410, pages = 7417618, users = 3220061, depth = 153.7412 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790895, edits = 144483807, files = 0, pages = 7696594, users = 6598754, depth = 204.1376 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1763987, edits = 128218783, files = 139739, pages = 7476064, users = 2275669, depth = 179.8357 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592828, edits = 7092483, files = 1472, pages = 1999065, users = 186973, depth = 0.2307771 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529802, edits = 67457363, files = 262, pages = 3550017, users = 1182697, depth = 33.1378 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1334998, edits = 90437643, files = 32838, pages = 3946268, users = 1958983, depth = 87.68089 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292403, edits = 72565221, files = 60475, pages = 7098780, users = 3244750, depth = 206.3286 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274544, edits = 68839307, files = 24441, pages = 19371453, users = 873785, depth = 716.4294 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285071, files = 42, pages = 2881748, users = 52718, depth = 3.553401 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177642, edits = 36556502, files = 110454, pages = 4097934, users = 635502, depth = 54.85619 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176110, edits = 58719446, files = 49580, pages = 7781681, users = 2281085, depth = 238.0309 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1093976, edits = 63881944, files = 58329, pages = 5391095, users = 2782981, depth = 182.827 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920731, edits = 35145349, files = 81513, pages = 5326197, users = 1136799, depth = 151.0667 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704940, edits = 30416162, files = 15441, pages = 1759436, users = 424402, depth = 38.68267 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660836, edits = 25088367, files = 36054, pages = 3980994, users = 309429, depth = 159.0783 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625405, edits = 21388554, files = 47260, pages = 3261143, users = 1340937, depth = 116.4913 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596875, edits = 32968373, files = 12662, pages = 2720491, users = 745685, depth = 153.4035 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594395, edits = 22706235, files = 5, pages = 1694400, users = 557338, depth = 45.89531 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534688, edits = 20578486, files = 69338, pages = 1405546, users = 518788, depth = 38.83848 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508574, edits = 25063199, files = 8364, pages = 1445942, users = 508672, depth = 58.88404 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507104, edits = 21476777, files = 1, pages = 1397036, users = 584016, depth = 47.34576 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502736, edits = 28115457, files = 37466, pages = 2370198, users = 1413943, depth = 163.6756 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478473, edits = 8661692, files = 315, pages = 905068, users = 30517, depth = 7.607434 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456772, edits = 41239571, files = 10239, pages = 4644063, users = 175639, depth = 746.2484 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432153, edits = 14977765, files = 116389, pages = 2616890, users = 590132, depth = 146.28 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431394, edits = 3127772, files = 362, pages = 1062552, users = 53684, depth = 6.301049 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417463, edits = 3521968, files = 6068, pages = 564362, users = 42886, depth = 0.7727328 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396361, edits = 8981395, files = 0, pages = 822943, users = 138103, depth = 12.64146 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359304, edits = 5609863, files = 19612, pages = 1040353, users = 297374, depth = 19.37332 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322218, edits = 7645219, files = 10826, pages = 710504, users = 198751, depth = 15.62526 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319335, edits = 34288895, files = 73588, pages = 1335177, users = 990875, depth = 259.8806 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292831, edits = 8464883, files = 11306, pages = 987353, users = 123368, depth = 48.22658 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283174, edits = 11445454, files = 549, pages = 631070, users = 310501, depth = 27.37459 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282832, edits = 11181569, files = 0, pages = 906392, users = 434093, depth = 59.96338 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241925, edits = 1520280, files = 244, pages = 570500, users = 37607, depth = 4.915588 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241351, edits = 7390917, files = 0, pages = 548152, users = 220803, depth = 21.78777 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231879, edits = 3050668, files = 10538, pages = 587239, users = 120456, depth = 12.20097 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229098, edits = 6158502, files = 755, pages = 541087, users = 167561, depth = 21.10785 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443402, files = 177, pages = 385099, users = 16047, depth = 3.17833 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220370, edits = 4155553, files = 3237, pages = 644967, users = 120165, depth = 23.91884 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214625, edits = 8335224, files = 36, pages = 697504, users = 1218824, depth = 60.49041 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212663, edits = 6416776, files = 20934, pages = 444649, users = 276865, depth = 17.17272 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211901, edits = 9566661, files = 18492, pages = 629225, users = 367434, depth = 58.97054 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203612, edits = 6632000, files = 23845, pages = 499260, users = 165886, depth = 28.00663 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186901, edits = 6131353, files = 823, pages = 470453, users = 127820, depth = 29.99731 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185585, edits = 6532908, files = 23718, pages = 509092, users = 250590, depth = 38.99347 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177108, edits = 5711065, files = 8334, pages = 438827, users = 213144, depth = 28.41959 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173636, edits = 4981225, files = 12470, pages = 989638, users = 148536, depth = 111.1636 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386231, files = 16, pages = 372224, users = 121397, depth = 15.1293 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161893, edits = 4386391, files = 14832, pages = 459297, users = 142637, depth = 32.22933 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153851, edits = 2711803, files = 2108, pages = 667629, users = 75929, depth = 45.2974 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152069, edits = 5583767, files = 3572, pages = 1185979, users = 705884, depth = 217.6378 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149191, edits = 10195402, files = 27276, pages = 970144, users = 428268, depth = 318.2142 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147524, edits = 3469157, files = 7884, pages = 464501, users = 206819, depth = 34.48002 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137091, edits = 3685202, files = 0, pages = 275652, users = 157514, depth = 13.65728 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134949, edits = 11092057, files = 11267, pages = 274201, users = 73392, depth = 43.07315 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693673, files = 0, pages = 228295, users = 106241, depth = 9.304942 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129545, edits = 4784061, files = 8676, pages = 523629, users = 102925, depth = 84.54916 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125525, edits = 5994156, files = 15222, pages = 985072, users = 382063, depth = 285.3244 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125334, edits = 1850458, files = 2626, pages = 283261, users = 242775, depth = 10.37212 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 119070, edits = 3273903, files = 0, pages = 250738, users = 32259, depth = 15.96619 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114688, edits = 3652235, files = 25470, pages = 465942, users = 107578, depth = 73.52473 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107592, edits = 1306634, files = 485, pages = 262425, users = 35964, depth = 10.31136 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104017, edits = 2509765, files = 9610, pages = 372221, users = 151390, depth = 44.82848 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751811, files = 2978, pages = 215963, users = 102488, depth = 4.099433 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94862, edits = 1045407, files = 3, pages = 245071, users = 28713, depth = 10.69549 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90279, edits = 3413011, files = 5456, pages = 367561, users = 144068, depth = 87.59477 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87581, edits = 2306877, files = 924, pages = 156336, users = 48198, depth = 9.093985 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85968, edits = 2460574, files = 4725, pages = 262896, users = 143325, depth = 39.64349 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85376, edits = 2135436, files = 19140, pages = 283731, users = 145199, depth = 40.6251 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83844, edits = 989662, files = 0, pages = 162084, users = 48836, depth = 5.316924 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422341, files = 2688, pages = 111152, users = 33000, depth = 0.5035679 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78840, edits = 3699633, files = 6956, pages = 487292, users = 162603, depth = 203.7784 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78612, edits = 2322364, files = 1884, pages = 226053, users = 75946, depth = 36.13923 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77507, edits = 3589763, files = 13291, pages = 305355, users = 114007, depth = 101.5943 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231565, files = 2269, pages = 146722, users = 54709, depth = 8.08393 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24964, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72187, edits = 2000067, files = 5401, pages = 141330, users = 69878, depth = 12.98341 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69642, edits = 1591921, files = 5430, pages = 177424, users = 53706, depth = 21.49113 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099632, files = 724, pages = 140315, users = 31980, depth = 8.388295 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802849, files = 0, pages = 81995, users = 28402, depth = 0.4270809 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855223, files = 2069, pages = 101468, users = 25245, depth = 2.361174 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605811, files = 225, pages = 113648, users = 32294, depth = 2.838313 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628067, files = 545, pages = 97370, users = 28301, depth = 2.238445 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390018, files = 2367, pages = 131363, users = 54957, depth = 24.27022 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60201, edits = 1146282, files = 1454, pages = 169561, users = 35293, depth = 22.30874 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2172, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57009, edits = 1062282, files = 1116, pages = 95627, users = 52327, depth = 5.097439 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347427, files = 0, pages = 69099, users = 21669, depth = 0.2840095 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54629, edits = 1757021, files = 3218, pages = 141230, users = 86411, depth = 31.26434 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091387, files = 565, pages = 109057, users = 51596, depth = 10.54449 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109212, files = 4437, pages = 121737, users = 37566, depth = 15.40379 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748988, files = 537, pages = 97629, users = 31103, depth = 7.231325 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49063, edits = 1082155, files = 7564, pages = 149779, users = 43302, depth = 30.44579 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1951960, files = 1897, pages = 233487, users = 123112, depth = 164.4063 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294203, files = 136, pages = 55367, users = 78484, depth = 0.4819404 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42136, edits = 958758, files = 1602, pages = 184085, users = 51071, depth = 59.10832 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833749, files = 1499, pages = 128177, users = 68091, depth = 60.07255 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861593, files = 690, pages = 146722, users = 94826, depth = 40.24363 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24854, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38259, edits = 607104, files = 1570, pages = 133930, users = 42121, depth = 28.34514 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34264, edits = 551976, files = 168, pages = 59153, users = 24766, depth = 4.923594 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33277, edits = 990970, files = 0, pages = 48819, users = 33560, depth = 4.427893 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32228, edits = 1065752, files = 1258, pages = 103338, users = 58437, depth = 50.21006 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31630, edits = 830049, files = 1320, pages = 116391, users = 63287, depth = 51.21275 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824127, files = 0, pages = 117255, users = 68735, depth = 59.78811 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013697, files = 571, pages = 69617, users = 92191, depth = 28.71935 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103814, files = 2592, pages = 129753, users = 75786, depth = 108.9937 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41248, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23732, edits = 641622, files = 4, pages = 37687, users = 44594, depth = 5.886792 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3006, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650021, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63491 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21298, edits = 704709, files = 1475, pages = 97652, users = 77679, depth = 92.75015 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15067, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19581, edits = 185012, files = 0, pages = 36467, users = 17033, depth = 3.772973 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176894, files = 0, pages = 39335, users = 17770, depth = 4.635012 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17991, edits = 508484, files = 3121, pages = 79615, users = 58136, depth = 74.93273 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355437, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033185 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17052, edits = 160937, files = 0, pages = 30356, users = 18238, depth = 3.227195 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230793, files = 1323, pages = 41117, users = 17934, depth = 13.67767 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16027, edits = 522563, files = 165, pages = 59666, users = 22528, depth = 64.93171 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566821, files = 347, pages = 32196, users = 25549, depth = 18.4886 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15771, edits = 460688, files = 125, pages = 71461, users = 30998, depth = 80.38478 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12233, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578218, files = 1062, pages = 44149, users = 45304, depth = 45.75245 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16154, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282707, files = 1718, pages = 53837, users = 27712, depth = 34.7115 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371415, files = 1765, pages = 45900, users = 39066, depth = 34.09467 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14627, edits = 119609, files = 112, pages = 29673, users = 5289, depth = 4.265146 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381023, files = 1765, pages = 47618, users = 22139, depth = 43.93591 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377253, files = 133, pages = 35364, users = 23019, depth = 25.91204 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368595, files = 0, pages = 40250, users = 26836, depth = 33.85756 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229394, files = 115, pages = 39227, users = 11721, depth = 20.21192 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454011, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0567 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165687, files = 263, pages = 30411, users = 30046, depth = 8.682453 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3997, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152082, files = 2739, pages = 35042, users = 23314, depth = 12.44635 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24065, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232715, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88038 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469153, files = 445, pages = 70024, users = 35290, depth = 164.1217 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22187, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3255, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379337, files = 0, pages = 96637, users = 94341, depth = 219.7959 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230964, files = 6, pages = 26608, users = 14434, depth = 17.41649 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96430, files = 0, pages = 23948, users = 17431, depth = 6.463354 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328481, files = 1706, pages = 72732, users = 34358, depth = 157.0691 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100455, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327892 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272001, files = 192, pages = 42071, users = 29471, depth = 62.02291 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194770, files = 0, pages = 21533, users = 7252, depth = 11.07923 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10133, edits = 149673, files = 0, pages = 13888, users = 16832, depth = 1.479952 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281335, files = 1101, pages = 33326, users = 36152, depth = 53.71423 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122348, files = 0, pages = 18260, users = 30316, depth = 5.83885 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84563, files = 0, pages = 14848, users = 13732, depth = 3.061346 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49581, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180099 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238283, files = 0, pages = 25611, users = 32048, depth = 39.30894 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8374, edits = 130722, files = 87, pages = 17603, users = 25264, depth = 9.019978 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15406, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8007, edits = 722994, files = 54, pages = 68881, users = 29542, depth = 606.6794 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26225, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308777, files = 480, pages = 21204, users = 24599, depth = 46.14528 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320624, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.62847 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7377, edits = 96142, files = 0, pages = 16885, users = 5400, depth = 9.458688 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21860, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7129, edits = 497510, files = 170, pages = 19189, users = 20674, depth = 74.19708 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150987, files = 0, pages = 30993, users = 14423, depth = 64.11872 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38510, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11996, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14245, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24678, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176511, files = 201, pages = 12055, users = 13173, depth = 13.00601 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379487, files = 0, pages = 14790, users = 19821, depth = 49.22554 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26381, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183859, files = 38, pages = 43365, users = 6201, depth = 187.0106 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214408, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66106 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5561, edits = 308378, files = 186, pages = 20494, users = 18007, depth = 108.5038 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199433, files = 6, pages = 11744, users = 13680, depth = 21.82696 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13204, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185893, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814569 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15748, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19729, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26858, files = 0, pages = 5752, users = 1273, depth = 0.04910443 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13769, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118156, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.94876 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4847, edits = 120506, files = 0, pages = 11173, users = 16381, depth = 18.37178 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12310, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4480, edits = 65622, files = 0, pages = 14079, users = 2268, depth = 21.39802 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86539, files = 10, pages = 12987, users = 9767, depth = 27.08286 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9128, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12503, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15371, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98667, files = 0, pages = 10208, users = 12189, depth = 25.70992 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18488, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19608, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117593, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8599, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28932, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533821 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7869, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3366, edits = 115761, files = 0, pages = 7532, users = 16005, depth = 23.54302 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11102, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237354, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7422 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11761, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82385, files = 0, pages = 14402, users = 13288, depth = 81.39105 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12623, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13777, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89146, files = 0, pages = 5931, users = 13332, depth = 24.60294 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14988, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2091, edits = 92362, files = 0, pages = 5001, users = 13904, depth = 35.76962 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3258, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106183, files = 0, pages = 14324, users = 9647, depth = 263.6324 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128379, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39703 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10186, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30261, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41025, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.62059 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3662, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9195, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1850, edits = 95296, files = 0, pages = 6418, users = 18725, depth = 90.52816 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3814, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7176, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13882, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1633, edits = 100078, files = 1, pages = 8598, users = 4882, depth = 211.744 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43681, files = 0, pages = 6739, users = 9108, depth = 67.41828 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10801, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7937, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12315, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14943, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12954, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50183, files = 0, pages = 14620, users = 7773, depth = 383.2374 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9941, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2621, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9278, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9397, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9585, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2153, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1594, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21699, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6659, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 957, edits = 26948, files = 0, pages = 1310, users = 452, depth = 2.798857 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17646, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1529, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 777, edits = 26735, files = 0, pages = 3344, users = 9183, depth = 87.2617 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7159, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16932, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12361, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24455, files = 0, pages = 2412, users = 7830, depth = 172.1867 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15350, files = 0, pages = 1653, users = 390, depth = 68.43044 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7904, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13194, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7888, files = 0, pages = 1083, users = 5656, depth = 47.39123 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 799, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12239, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8429, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9161, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16667, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59195679, edits = 3199930763, files = 2762173, pages = 244496327, users = 103289140, depth = 128.2455, date = '@1658678441' }, } return info b31swi9gu8nn7m0cn9ccctk0x4wehge 4164274 4164218 2022-07-24T18:00:46Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548199, edits = 1102256651, files = 897613, pages = 56523488, users = 44123970, depth = 1135.849 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125905, edits = 34877412, files = 0, pages = 11232130, users = 92624, depth = 2.157454 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709329, edits = 223263773, files = 128473, pages = 7482616, users = 3964640, depth = 92.61395 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551505, edits = 50818320, files = 0, pages = 6115587, users = 829183, depth = 16.21379 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440175, edits = 195099097, files = 68968, pages = 12118795, users = 4428788, depth = 253.2682 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095895, edits = 62335666, files = 20, pages = 4461044, users = 1220657, depth = 17.79418 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839338, edits = 123982103, files = 237414, pages = 7417738, users = 3220116, depth = 153.7389 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790921, edits = 144485596, files = 0, pages = 7696664, users = 6598813, depth = 204.1354 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764000, edits = 128222169, files = 139735, pages = 7476154, users = 2275702, depth = 179.8405 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592828, edits = 7092491, files = 1472, pages = 1999065, users = 186981, depth = 0.2307773 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529814, edits = 67457925, files = 262, pages = 3550048, users = 1182718, depth = 33.13789 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335007, edits = 90438436, files = 32838, pages = 3946305, users = 1959009, depth = 87.68154 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292415, edits = 72566379, files = 60475, pages = 7098809, users = 3244773, depth = 206.3284 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274544, edits = 68839541, files = 24441, pages = 19371463, users = 873795, depth = 716.4324 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285071, files = 42, pages = 2881748, users = 52718, depth = 3.553401 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177724, edits = 36557377, files = 110454, pages = 4098058, users = 635514, depth = 54.84978 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176116, edits = 58720223, files = 49580, pages = 7781839, users = 2281130, depth = 238.0378 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1093988, edits = 63882744, files = 58329, pages = 5391178, users = 2783019, depth = 182.8285 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920761, edits = 35146209, files = 81514, pages = 5326247, users = 1136820, depth = 151.0605 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704948, edits = 30416635, files = 15441, pages = 1759458, users = 424405, depth = 38.68295 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660837, edits = 25088494, files = 36054, pages = 3981004, users = 309433, depth = 159.0791 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625412, edits = 21388804, files = 47260, pages = 3261173, users = 1340947, depth = 116.491 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596879, edits = 32968533, files = 12662, pages = 2720505, users = 745694, depth = 153.4029 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594404, edits = 22706435, files = 5, pages = 1694419, users = 557345, depth = 45.89464 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534694, edits = 20579098, files = 69340, pages = 1405565, users = 518798, depth = 38.83939 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508578, edits = 25063424, files = 8364, pages = 1445953, users = 508679, depth = 58.88407 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507110, edits = 21477035, files = 1, pages = 1397062, users = 584026, depth = 47.34645 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502744, edits = 28115918, files = 37466, pages = 2370209, users = 1413968, depth = 163.6729 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478473, edits = 8661700, files = 315, pages = 905069, users = 30517, depth = 7.607468 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456772, edits = 41239571, files = 10239, pages = 4644063, users = 175641, depth = 746.2484 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432163, edits = 14978273, files = 116391, pages = 2616923, users = 590138, depth = 146.2794 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127789, files = 362, pages = 1062558, users = 53685, depth = 6.300873 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417464, edits = 3521980, files = 6069, pages = 564365, users = 42889, depth = 0.7727486 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396364, edits = 8981463, files = 0, pages = 822949, users = 138107, depth = 12.64145 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359306, edits = 5609904, files = 19612, pages = 1040358, users = 297377, depth = 19.37333 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322223, edits = 7645286, files = 10830, pages = 710515, users = 198752, depth = 15.62515 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319332, edits = 34289478, files = 73588, pages = 1335197, users = 990905, depth = 259.8978 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292832, edits = 8464913, files = 11306, pages = 987358, users = 123371, depth = 48.22673 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283175, edits = 11445547, files = 549, pages = 631071, users = 310505, depth = 27.37457 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282833, edits = 11181635, files = 0, pages = 906403, users = 434100, depth = 59.9645 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241925, edits = 1520280, files = 244, pages = 570500, users = 37608, depth = 4.915588 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241352, edits = 7390945, files = 0, pages = 548156, users = 220808, depth = 21.78793 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231879, edits = 3050673, files = 10538, pages = 587244, users = 120461, depth = 12.20123 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229100, edits = 6158600, files = 755, pages = 541094, users = 167562, depth = 21.10822 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443402, files = 177, pages = 385099, users = 16047, depth = 3.17833 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220372, edits = 4155610, files = 3238, pages = 644971, users = 120167, depth = 23.91882 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214627, edits = 8335314, files = 36, pages = 697502, users = 1218855, depth = 60.48911 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212668, edits = 6416833, files = 20934, pages = 444657, users = 276869, depth = 17.1722 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211905, edits = 9566802, files = 18492, pages = 629231, users = 367440, depth = 58.96918 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203616, edits = 6632108, files = 23845, pages = 499274, users = 165889, depth = 28.0071 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186901, edits = 6131409, files = 823, pages = 470453, users = 127822, depth = 29.99758 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185589, edits = 6533043, files = 23718, pages = 509103, users = 250602, depth = 38.99344 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177109, edits = 5711101, files = 8334, pages = 438829, users = 213146, depth = 28.41954 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173636, edits = 4981407, files = 12470, pages = 989640, users = 148541, depth = 111.168 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386232, files = 16, pages = 372224, users = 121397, depth = 15.1293 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161894, edits = 4386404, files = 14832, pages = 459299, users = 142640, depth = 32.2291 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153882, edits = 2711993, files = 2110, pages = 667687, users = 75933, depth = 45.28315 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152072, edits = 5583863, files = 3572, pages = 1186009, users = 705907, depth = 217.6389 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195533, files = 27276, pages = 970158, users = 428274, depth = 318.2194 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147526, edits = 3469196, files = 7884, pages = 464507, users = 206821, depth = 34.47989 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137093, edits = 3685218, files = 0, pages = 275654, users = 157516, depth = 13.65684 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134950, edits = 11092130, files = 11267, pages = 274209, users = 73393, depth = 43.07586 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693683, files = 0, pages = 228299, users = 106245, depth = 9.305559 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129547, edits = 4784115, files = 8676, pages = 523644, users = 102928, depth = 84.55066 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125528, edits = 5994256, files = 15222, pages = 985075, users = 382072, depth = 285.3146 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125335, edits = 1850480, files = 2626, pages = 283262, users = 242777, depth = 10.37204 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 119071, edits = 3273913, files = 0, pages = 250740, users = 32260, depth = 15.96609 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114695, edits = 3652389, files = 25473, pages = 465958, users = 107582, depth = 73.5201 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107594, edits = 1306653, files = 485, pages = 262435, users = 35965, depth = 10.3118 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104017, edits = 2509777, files = 9610, pages = 372222, users = 151393, depth = 44.82891 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751821, files = 2978, pages = 215966, users = 102490, depth = 4.099649 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045410, files = 3, pages = 245072, users = 28713, depth = 10.69526 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90279, edits = 3413018, files = 5456, pages = 367562, users = 144068, depth = 87.59533 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306886, files = 924, pages = 156341, users = 48198, depth = 9.092691 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85968, edits = 2460577, files = 4725, pages = 262897, users = 143326, depth = 39.64384 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85377, edits = 2135509, files = 19140, pages = 283752, users = 145202, depth = 40.63073 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83844, edits = 989669, files = 0, pages = 162087, users = 48839, depth = 5.317271 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422341, files = 2688, pages = 111152, users = 33001, depth = 0.5035679 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699682, files = 6956, pages = 487300, users = 162609, depth = 203.7796 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322370, files = 1884, pages = 226054, users = 75947, depth = 36.13824 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77511, edits = 3589842, files = 13294, pages = 305363, users = 114011, depth = 101.587 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231565, files = 2269, pages = 146722, users = 54712, depth = 8.08393 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24965, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72187, edits = 2000160, files = 5401, pages = 141363, users = 69880, depth = 12.99337 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69642, edits = 1591921, files = 5430, pages = 177424, users = 53707, depth = 21.49113 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099638, files = 724, pages = 140317, users = 31981, depth = 8.388692 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802849, files = 0, pages = 81995, users = 28402, depth = 0.4270809 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855223, files = 2069, pages = 101468, users = 25245, depth = 2.361174 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605811, files = 225, pages = 113648, users = 32294, depth = 2.838313 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628067, files = 545, pages = 97370, users = 28301, depth = 2.238445 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390018, files = 2367, pages = 131363, users = 54958, depth = 24.27022 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60202, edits = 1146288, files = 1454, pages = 169562, users = 35293, depth = 22.30799 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2173, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57011, edits = 1062336, files = 1116, pages = 95630, users = 52328, depth = 5.097444 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347430, files = 0, pages = 69099, users = 21669, depth = 0.284012 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54629, edits = 1757038, files = 3218, pages = 141231, users = 86413, depth = 31.26514 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091394, files = 565, pages = 109057, users = 51596, depth = 10.54456 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109214, files = 4437, pages = 121738, users = 37566, depth = 15.40414 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748988, files = 537, pages = 97629, users = 31104, depth = 7.231325 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49065, edits = 1082161, files = 7564, pages = 149782, users = 43303, depth = 30.44348 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1951971, files = 1897, pages = 233487, users = 123112, depth = 164.4072 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294203, files = 136, pages = 55367, users = 78485, depth = 0.4819404 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42136, edits = 958805, files = 1604, pages = 184087, users = 51071, depth = 59.11225 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833764, files = 1499, pages = 128177, users = 68091, depth = 60.07304 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861595, files = 690, pages = 146722, users = 94827, depth = 40.24372 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24855, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38263, edits = 607116, files = 1570, pages = 133937, users = 42124, depth = 28.34007 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34264, edits = 551976, files = 168, pages = 59153, users = 24766, depth = 4.923594 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33277, edits = 990980, files = 0, pages = 48816, users = 33560, depth = 4.4265 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32230, edits = 1065766, files = 1258, pages = 103340, users = 58440, depth = 50.20352 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31630, edits = 830055, files = 1320, pages = 116391, users = 63287, depth = 51.21312 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824138, files = 0, pages = 117258, users = 68738, depth = 59.79148 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013698, files = 571, pages = 69617, users = 92194, depth = 28.71938 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103836, files = 2592, pages = 129754, users = 75788, depth = 108.9972 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41249, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23732, edits = 641622, files = 4, pages = 37687, users = 44597, depth = 5.886792 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3006, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650021, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63491 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21297, edits = 704730, files = 1475, pages = 97655, users = 77679, depth = 92.76849 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15067, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185023, files = 0, pages = 36469, users = 17033, depth = 3.77222 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176894, files = 0, pages = 39335, users = 17770, depth = 4.635012 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17991, edits = 508490, files = 3121, pages = 79615, users = 58136, depth = 74.93362 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355438, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033202 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17055, edits = 160963, files = 0, pages = 30358, users = 18239, depth = 3.225883 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230793, files = 1323, pages = 41117, users = 17934, depth = 13.67767 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16027, edits = 522563, files = 165, pages = 59666, users = 22529, depth = 64.93171 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566825, files = 347, pages = 32197, users = 25550, depth = 18.49042 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15771, edits = 460695, files = 125, pages = 71463, users = 30998, depth = 80.38953 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12233, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578222, files = 1062, pages = 44150, users = 45304, depth = 45.75491 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16154, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282709, files = 1718, pages = 53839, users = 27714, depth = 34.71404 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371415, files = 1765, pages = 45900, users = 39066, depth = 34.09467 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14627, edits = 119609, files = 112, pages = 29673, users = 5289, depth = 4.265146 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381023, files = 1765, pages = 47618, users = 22139, depth = 43.93591 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377253, files = 133, pages = 35364, users = 23019, depth = 25.91204 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368596, files = 0, pages = 40250, users = 26836, depth = 33.85765 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229394, files = 115, pages = 39227, users = 11721, depth = 20.21192 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454011, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0567 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165687, files = 263, pages = 30411, users = 30048, depth = 8.682453 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3997, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23315, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24065, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469153, files = 445, pages = 70024, users = 35290, depth = 164.1217 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22187, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3255, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379340, files = 0, pages = 96638, users = 94342, depth = 219.8006 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230965, files = 6, pages = 26608, users = 14435, depth = 17.41657 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96430, files = 0, pages = 23948, users = 17432, depth = 6.463354 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328510, files = 1706, pages = 72734, users = 34358, depth = 157.0888 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100455, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327892 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272001, files = 192, pages = 42071, users = 29471, depth = 62.02291 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194771, files = 0, pages = 21533, users = 7253, depth = 11.07929 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10133, edits = 149673, files = 0, pages = 13888, users = 16832, depth = 1.479952 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281335, files = 1101, pages = 33326, users = 36152, depth = 53.71423 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122348, files = 0, pages = 18260, users = 30316, depth = 5.83885 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84577, files = 0, pages = 14854, users = 13732, depth = 3.066467 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49581, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180099 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238283, files = 0, pages = 25611, users = 32050, depth = 39.30894 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8374, edits = 130723, files = 87, pages = 17603, users = 25264, depth = 9.020046 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15407, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8007, edits = 722994, files = 54, pages = 68881, users = 29542, depth = 606.6794 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26226, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24599, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96147, files = 0, pages = 16887, users = 5400, depth = 9.457485 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21860, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497594, files = 170, pages = 19190, users = 20675, depth = 74.18494 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150987, files = 0, pages = 30993, users = 14424, depth = 64.11872 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38510, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11996, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14245, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24678, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176511, files = 201, pages = 12055, users = 13174, depth = 13.00601 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379489, files = 0, pages = 14790, users = 19822, depth = 49.2258 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26381, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183859, files = 38, pages = 43365, users = 6201, depth = 187.0106 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214416, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66265 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5561, edits = 308378, files = 186, pages = 20494, users = 18007, depth = 108.5038 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199434, files = 6, pages = 11744, users = 13680, depth = 21.82707 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13205, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185893, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814569 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15750, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19729, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1273, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13769, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118156, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.94876 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4847, edits = 120506, files = 0, pages = 11173, users = 16381, depth = 18.37178 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12310, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4480, edits = 65625, files = 0, pages = 14079, users = 2268, depth = 21.399 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86539, files = 10, pages = 12987, users = 9767, depth = 27.08286 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9129, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12503, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15371, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98667, files = 0, pages = 10208, users = 12189, depth = 25.70992 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18488, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19608, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117593, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8599, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7870, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3366, edits = 115761, files = 0, pages = 7532, users = 16005, depth = 23.54302 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11102, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237354, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7422 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11761, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82385, files = 0, pages = 14402, users = 13288, depth = 81.39105 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12623, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13777, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89161, files = 0, pages = 5931, users = 13333, depth = 24.60708 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14988, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2091, edits = 92388, files = 0, pages = 5001, users = 13904, depth = 35.77969 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3258, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106183, files = 0, pages = 14324, users = 9647, depth = 263.6324 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128379, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39703 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10186, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30262, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41025, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.62059 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3662, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9196, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1850, edits = 95296, files = 0, pages = 6418, users = 18726, depth = 90.52816 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3814, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7176, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13883, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100101, files = 1, pages = 8600, users = 4882, depth = 211.545 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43681, files = 0, pages = 6739, users = 9108, depth = 67.41828 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10801, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7937, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12316, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14943, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12954, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50183, files = 0, pages = 14620, users = 7773, depth = 383.2374 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9941, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2622, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9278, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9398, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9586, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2153, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1594, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21699, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6659, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 958, edits = 26966, files = 0, pages = 1310, users = 452, depth = 2.77907 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17646, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1529, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 777, edits = 26735, files = 0, pages = 3344, users = 9183, depth = 87.2617 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7159, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16933, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12361, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24468, files = 0, pages = 2413, users = 7830, depth = 172.3843 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 390, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7905, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13195, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7888, files = 0, pages = 1083, users = 5656, depth = 47.39123 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 799, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12239, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8429, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9161, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16668, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59196245, edits = 3199976838, files = 2762211, pages = 244498673, users = 103290456, depth = 128.2461, date = '@1658685640' }, } return info c7u75r2upq18b5esbwzxnw32x6tww2z 4164336 4164274 2022-07-24T20:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548243, edits = 1102275248, files = 897622, pages = 56524019, users = 44124362, depth = 1135.864 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125905, edits = 34877413, files = 0, pages = 11232130, users = 92627, depth = 2.157454 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709349, edits = 223266413, files = 128473, pages = 7482704, users = 3964684, depth = 92.61523 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551504, edits = 50819069, files = 0, pages = 6115600, users = 829192, depth = 16.21414 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440192, edits = 195101523, files = 68970, pages = 12118918, users = 4428854, depth = 253.2709 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095909, edits = 62336541, files = 20, pages = 4461096, users = 1220673, depth = 17.79456 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839376, edits = 123984918, files = 237418, pages = 7417844, users = 3220173, depth = 153.7376 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790933, edits = 144487252, files = 0, pages = 7696703, users = 6598898, depth = 204.1358 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764006, edits = 128224701, files = 139737, pages = 7476224, users = 2275733, depth = 179.8452 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592828, edits = 7092511, files = 1472, pages = 1999066, users = 186984, depth = 0.230779 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529822, edits = 67458645, files = 262, pages = 3550077, users = 1182731, depth = 33.13832 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335008, edits = 90438892, files = 32838, pages = 3946314, users = 1959029, depth = 87.6822 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292410, edits = 72567606, files = 60481, pages = 7098800, users = 3244796, depth = 206.3335 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274544, edits = 68839607, files = 24441, pages = 19371466, users = 873803, depth = 716.4332 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285071, files = 42, pages = 2881748, users = 52720, depth = 3.553401 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177749, edits = 36558157, files = 110454, pages = 4098152, users = 635528, depth = 54.84996 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176124, edits = 58720779, files = 49581, pages = 7781906, users = 2281167, depth = 238.039 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094005, edits = 63883426, files = 58329, pages = 5391248, users = 2783064, depth = 182.8269 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920769, edits = 35147170, files = 81515, pages = 5326303, users = 1136844, depth = 151.0637 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704955, edits = 30416893, files = 15441, pages = 1759470, users = 424414, depth = 38.6826 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660841, edits = 25088616, files = 36056, pages = 3981021, users = 309441, depth = 159.0785 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625412, edits = 21388908, files = 47261, pages = 3261186, users = 1340956, depth = 116.4922 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596883, edits = 32968671, files = 12662, pages = 2720514, users = 745700, depth = 153.4017 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594411, edits = 22706680, files = 5, pages = 1694429, users = 557347, depth = 45.89403 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534707, edits = 20579776, files = 69340, pages = 1405585, users = 518805, depth = 38.83886 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508592, edits = 25063691, files = 8364, pages = 1445970, users = 508688, depth = 58.88115 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507115, edits = 21477528, files = 1, pages = 1397076, users = 584031, depth = 47.34709 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502829, edits = 28116412, files = 37466, pages = 2370318, users = 1413993, depth = 163.6171 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478492, edits = 8661782, files = 315, pages = 905088, users = 30518, depth = 7.606776 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456772, edits = 41239578, files = 10239, pages = 4644063, users = 175644, depth = 746.2485 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432167, edits = 14978415, files = 116392, pages = 2616948, users = 590146, depth = 146.2795 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127795, files = 362, pages = 1062558, users = 53685, depth = 6.300886 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521987, files = 6069, pages = 564367, users = 42889, depth = 0.7727541 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396367, edits = 8981509, files = 0, pages = 822953, users = 138109, depth = 12.64132 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359307, edits = 5609948, files = 19612, pages = 1040364, users = 297381, depth = 19.37354 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322224, edits = 7645380, files = 10830, pages = 710517, users = 198754, depth = 15.62528 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319339, edits = 34289994, files = 73591, pages = 1335235, users = 990923, depth = 259.8988 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292831, edits = 8464964, files = 11306, pages = 987356, users = 123372, depth = 48.22731 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283174, edits = 11445683, files = 549, pages = 631065, users = 310509, depth = 27.37457 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282833, edits = 11181683, files = 0, pages = 906399, users = 434112, depth = 59.96426 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520283, files = 244, pages = 570501, users = 37609, depth = 4.915548 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241355, edits = 7390979, files = 0, pages = 548158, users = 220811, depth = 21.78727 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050702, files = 10538, pages = 587248, users = 120464, depth = 12.20136 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229102, edits = 6158673, files = 755, pages = 541096, users = 167564, depth = 21.10802 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443402, files = 177, pages = 385099, users = 16048, depth = 3.17833 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220376, edits = 4155673, files = 3238, pages = 644980, users = 120171, depth = 23.91854 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214622, edits = 8335479, files = 36, pages = 697504, users = 1218877, depth = 60.49471 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212672, edits = 6416887, files = 20934, pages = 444663, users = 276872, depth = 17.17177 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211909, edits = 9566982, files = 18492, pages = 629239, users = 367450, depth = 58.96846 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203618, edits = 6632211, files = 23845, pages = 499275, users = 165891, depth = 28.00674 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186904, edits = 6131446, files = 823, pages = 470457, users = 127822, depth = 29.99675 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185593, edits = 6533141, files = 23720, pages = 509112, users = 250610, depth = 38.99286 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177110, edits = 5711149, files = 8334, pages = 438833, users = 213150, depth = 28.41985 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173637, edits = 4981469, files = 12470, pages = 989644, users = 148544, depth = 111.1685 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386241, files = 16, pages = 372225, users = 121397, depth = 15.12945 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161894, edits = 4386425, files = 14832, pages = 459300, users = 142642, depth = 32.2294 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153922, edits = 2712269, files = 2111, pages = 667763, users = 75936, depth = 45.26542 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152075, edits = 5583929, files = 3572, pages = 1186019, users = 705918, depth = 217.6339 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195561, files = 27276, pages = 970164, users = 428279, depth = 318.2231 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147527, edits = 3469225, files = 7884, pages = 464518, users = 206824, depth = 34.48107 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137093, edits = 3685224, files = 0, pages = 275654, users = 157521, depth = 13.65687 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092224, files = 11267, pages = 274209, users = 73395, depth = 43.07497 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693691, files = 0, pages = 228299, users = 106247, depth = 9.30558 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129549, edits = 4784212, files = 8676, pages = 523646, users = 102928, depth = 84.54944 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125536, edits = 5994401, files = 15223, pages = 985096, users = 382086, depth = 285.2877 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125335, edits = 1850486, files = 2626, pages = 283262, users = 242778, depth = 10.37207 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 118206, edits = 3274785, files = 0, pages = 249877, users = 32260, depth = 16.26139 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114696, edits = 3652526, files = 25475, pages = 465964, users = 107583, depth = 73.52273 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306671, files = 485, pages = 262444, users = 35967, depth = 10.31213 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104017, edits = 2509837, files = 9610, pages = 372224, users = 151397, depth = 44.83041 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751821, files = 2978, pages = 215966, users = 102490, depth = 4.099649 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045410, files = 3, pages = 245072, users = 28714, depth = 10.69526 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413033, files = 5456, pages = 367563, users = 144070, depth = 87.59354 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306895, files = 924, pages = 156341, users = 48199, depth = 9.092727 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85968, edits = 2460594, files = 4725, pages = 262900, users = 143330, depth = 39.645 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85377, edits = 2135518, files = 19140, pages = 283753, users = 145204, depth = 40.63116 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989670, files = 0, pages = 162088, users = 48839, depth = 5.317117 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422347, files = 2688, pages = 111152, users = 33001, depth = 0.503575 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699713, files = 6957, pages = 487306, users = 162613, depth = 203.7848 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322408, files = 1884, pages = 226054, users = 75947, depth = 36.13883 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77515, edits = 3589907, files = 13294, pages = 305368, users = 114012, depth = 101.5775 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231565, files = 2269, pages = 146722, users = 54712, depth = 8.08393 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24965, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000191, files = 5401, pages = 141369, users = 69881, depth = 12.99381 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69643, edits = 1591931, files = 5430, pages = 177432, users = 53707, depth = 21.49246 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099642, files = 724, pages = 140317, users = 31981, depth = 8.388721 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28403, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855223, files = 2069, pages = 101468, users = 25245, depth = 2.361174 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605814, files = 225, pages = 113648, users = 32294, depth = 2.838327 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628068, files = 545, pages = 97370, users = 28301, depth = 2.238449 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390018, files = 2367, pages = 131363, users = 54958, depth = 24.27022 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60202, edits = 1146318, files = 1454, pages = 169567, users = 35293, depth = 22.30995 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2173, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57011, edits = 1062408, files = 1116, pages = 95630, users = 52329, depth = 5.09779 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347433, files = 0, pages = 69099, users = 21672, depth = 0.2840145 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54631, edits = 1757057, files = 3218, pages = 141233, users = 86413, depth = 31.26275 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091409, files = 565, pages = 109057, users = 51597, depth = 10.5447 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109217, files = 4437, pages = 121738, users = 37570, depth = 15.40418 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748988, files = 537, pages = 97629, users = 31104, depth = 7.231325 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082181, files = 7564, pages = 149785, users = 43304, depth = 30.4397 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952005, files = 1897, pages = 233490, users = 123114, depth = 164.4131 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294203, files = 136, pages = 55367, users = 78485, depth = 0.4819404 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42137, edits = 958928, files = 1604, pages = 184091, users = 51071, depth = 59.11824 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833764, files = 1499, pages = 128177, users = 68092, depth = 60.07304 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861595, files = 690, pages = 146722, users = 94828, depth = 40.24372 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24855, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38263, edits = 607116, files = 1570, pages = 133937, users = 42124, depth = 28.34007 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551979, files = 168, pages = 59154, users = 24766, depth = 4.92325 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33277, edits = 990980, files = 0, pages = 48816, users = 33560, depth = 4.4265 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32230, edits = 1065768, files = 1258, pages = 103340, users = 58441, depth = 50.20361 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31630, edits = 830055, files = 1320, pages = 116391, users = 63288, depth = 51.21312 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824138, files = 0, pages = 117258, users = 68738, depth = 59.79148 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013698, files = 571, pages = 69617, users = 92195, depth = 28.71938 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103836, files = 2592, pages = 129754, users = 75789, depth = 108.9972 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41249, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23732, edits = 641622, files = 4, pages = 37687, users = 44598, depth = 5.886792 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3007, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650021, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63491 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704750, files = 1475, pages = 97657, users = 77681, depth = 92.74068 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15067, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185023, files = 0, pages = 36469, users = 17033, depth = 3.77222 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176894, files = 0, pages = 39335, users = 17771, depth = 4.635012 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508494, files = 3121, pages = 79616, users = 58137, depth = 74.92494 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355438, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033202 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17069, edits = 160984, files = 0, pages = 30372, users = 18241, depth = 3.219529 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230793, files = 1323, pages = 41117, users = 17935, depth = 13.67767 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16027, edits = 522563, files = 165, pages = 59666, users = 22529, depth = 64.93171 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566825, files = 347, pages = 32197, users = 25550, depth = 18.49042 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15772, edits = 460708, files = 125, pages = 71466, users = 30999, depth = 80.38399 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12234, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578240, files = 1062, pages = 44151, users = 45308, depth = 45.75848 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16154, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282709, files = 1718, pages = 53839, users = 27714, depth = 34.71404 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371415, files = 1765, pages = 45900, users = 39067, depth = 34.09467 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14627, edits = 119609, files = 112, pages = 29673, users = 5289, depth = 4.265146 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381023, files = 1765, pages = 47618, users = 22139, depth = 43.93591 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377254, files = 133, pages = 35364, users = 23020, depth = 25.9121 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368596, files = 0, pages = 40250, users = 26838, depth = 33.85765 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229395, files = 115, pages = 39227, users = 11721, depth = 20.21201 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454011, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0567 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165688, files = 263, pages = 30411, users = 30050, depth = 8.682506 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3997, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23316, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24066, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469153, files = 445, pages = 70024, users = 35290, depth = 164.1217 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22187, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3255, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379345, files = 0, pages = 96638, users = 94342, depth = 219.8035 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230965, files = 6, pages = 26608, users = 14436, depth = 17.41657 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96438, files = 0, pages = 23948, users = 17433, depth = 6.46389 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328517, files = 1706, pages = 72734, users = 34358, depth = 157.0921 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100455, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327892 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272001, files = 192, pages = 42071, users = 29471, depth = 62.02291 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194771, files = 0, pages = 21533, users = 7253, depth = 11.07929 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149677, files = 0, pages = 13889, users = 16833, depth = 1.479593 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281335, files = 1101, pages = 33326, users = 36154, depth = 53.71423 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122348, files = 0, pages = 18260, users = 30316, depth = 5.83885 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84641, files = 0, pages = 14882, users = 13732, depth = 3.090357 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238283, files = 0, pages = 25611, users = 32050, depth = 39.30894 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130741, files = 87, pages = 17608, users = 25265, depth = 9.024389 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15407, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 722998, files = 54, pages = 68879, users = 29542, depth = 606.8321 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26226, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24599, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96147, files = 0, pages = 16887, users = 5400, depth = 9.457485 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21860, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497632, files = 170, pages = 19190, users = 20676, depth = 74.19061 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150989, files = 0, pages = 30995, users = 14424, depth = 64.12599 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38510, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11996, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14245, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24678, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176512, files = 201, pages = 12055, users = 13174, depth = 13.00609 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379489, files = 0, pages = 14790, users = 19822, depth = 49.2258 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26382, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183859, files = 38, pages = 43365, users = 6202, depth = 187.0106 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214416, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66265 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308416, files = 186, pages = 20531, users = 18007, depth = 108.8054 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199434, files = 6, pages = 11744, users = 13680, depth = 21.82707 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13205, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185894, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814611 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15751, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19730, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1273, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13771, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118156, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.94876 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4852, edits = 120526, files = 0, pages = 11181, users = 16382, depth = 18.34124 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12311, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4480, edits = 65626, files = 0, pages = 14080, users = 2268, depth = 21.40226 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86541, files = 10, pages = 12987, users = 9767, depth = 27.08348 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9129, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12503, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15372, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98667, files = 0, pages = 10208, users = 12189, depth = 25.70992 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18488, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19609, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117593, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8599, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7870, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3366, edits = 115761, files = 0, pages = 7532, users = 16006, depth = 23.54302 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11102, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237354, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7422 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11761, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82385, files = 0, pages = 14402, users = 13289, depth = 81.39105 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12624, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13777, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89164, files = 0, pages = 5931, users = 13333, depth = 24.6079 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14989, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2091, edits = 92419, files = 0, pages = 5002, users = 13904, depth = 35.80914 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3258, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106183, files = 0, pages = 14324, users = 9647, depth = 263.6324 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128379, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39703 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10186, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30263, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41025, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.62059 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3663, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9196, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18726, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3814, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7176, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13883, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100101, files = 1, pages = 8600, users = 4882, depth = 211.545 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43681, files = 0, pages = 6739, users = 9108, depth = 67.41828 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10802, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7937, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12316, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14945, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12954, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50183, files = 0, pages = 14620, users = 7773, depth = 383.2374 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9941, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2622, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9278, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9398, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9587, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2154, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1594, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21700, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6659, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 958, edits = 26973, files = 0, pages = 1311, users = 452, depth = 2.793476 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17646, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1529, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9183, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7159, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16934, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12361, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24468, files = 0, pages = 2413, users = 7830, depth = 172.3843 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 390, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7905, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13196, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7888, files = 0, pages = 1083, users = 5656, depth = 47.39123 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 799, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12240, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8430, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9163, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16668, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59195892, edits = 3200022306, files = 2762250, pages = 244499814, users = 103291697, depth = 128.2509, date = '@1658692841' }, } return info itjgrtla609z0l87q6f8xf8p2qf8ek7 4164422 4164336 2022-07-24T22:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548281, edits = 1102293475, files = 897644, pages = 56524337, users = 44124689, depth = 1135.876 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877434, files = 0, pages = 11232133, users = 92629, depth = 2.157455 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709362, edits = 223268537, files = 128474, pages = 7482783, users = 3964735, depth = 92.61681 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551514, edits = 50819884, files = 0, pages = 6115632, users = 829198, depth = 16.21439 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440217, edits = 195104296, files = 68971, pages = 12119059, users = 4428926, depth = 253.2724 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095913, edits = 62337133, files = 20, pages = 4461110, users = 1220690, depth = 17.79476 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839398, edits = 123986867, files = 237421, pages = 7417965, users = 3220220, depth = 153.7392 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790952, edits = 144489360, files = 0, pages = 7696752, users = 6598964, depth = 204.1352 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764017, edits = 128227079, files = 139737, pages = 7476259, users = 2275762, depth = 179.8469 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592836, edits = 7092526, files = 1472, pages = 1999074, users = 186987, depth = 0.2307762 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529842, edits = 67459751, files = 262, pages = 3550128, users = 1182752, depth = 33.13853 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335011, edits = 90439381, files = 32838, pages = 3946323, users = 1959051, depth = 87.68248 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292394, edits = 72568393, files = 60466, pages = 7098776, users = 3244814, depth = 206.3409 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274544, edits = 68839688, files = 24441, pages = 19371466, users = 873807, depth = 716.434 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285073, files = 42, pages = 2881748, users = 52722, depth = 3.553402 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177767, edits = 36558642, files = 110455, pages = 4098223, users = 635545, depth = 54.85004 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176123, edits = 58721340, files = 49581, pages = 7781996, users = 2281206, depth = 238.0455 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094034, edits = 63884044, files = 58329, pages = 5391333, users = 2783106, depth = 182.8209 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920776, edits = 35147989, files = 81518, pages = 5326349, users = 1136864, depth = 151.0663 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704963, edits = 30417173, files = 15443, pages = 1759501, users = 424421, depth = 38.68309 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660842, edits = 25088731, files = 36057, pages = 3981026, users = 309443, depth = 159.079 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625412, edits = 21389039, files = 47261, pages = 3261206, users = 1340963, depth = 116.494 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596879, edits = 32968823, files = 12662, pages = 2720511, users = 745706, depth = 153.4048 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594416, edits = 22707058, files = 5, pages = 1694449, users = 557355, depth = 45.89473 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20580306, files = 69343, pages = 1405611, users = 518811, depth = 38.83818 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508594, edits = 25063913, files = 8364, pages = 1445961, users = 508693, depth = 58.88018 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507123, edits = 21477798, files = 1, pages = 1397088, users = 584044, depth = 47.34621 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502841, edits = 28116989, files = 37466, pages = 2370359, users = 1414020, depth = 163.6149 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661842, files = 315, pages = 905105, users = 30519, depth = 7.606214 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239593, files = 10239, pages = 4644071, users = 175645, depth = 746.2429 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432169, edits = 14978539, files = 116392, pages = 2616963, users = 590151, depth = 146.2802 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127797, files = 362, pages = 1062558, users = 53686, depth = 6.300889 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521989, files = 6069, pages = 564367, users = 42890, depth = 0.7727547 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396371, edits = 8981560, files = 0, pages = 822957, users = 138111, depth = 12.64108 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359307, edits = 5609994, files = 19612, pages = 1040365, users = 297383, depth = 19.37374 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322228, edits = 7645452, files = 10830, pages = 710522, users = 198762, depth = 15.62502 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319346, edits = 34290440, files = 73592, pages = 1335264, users = 990946, depth = 259.8964 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8464982, files = 11306, pages = 987358, users = 123374, depth = 48.22666 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283175, edits = 11445769, files = 549, pages = 631067, users = 310512, depth = 27.37465 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282837, edits = 11181770, files = 0, pages = 906403, users = 434121, depth = 59.96276 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520284, files = 244, pages = 570501, users = 37611, depth = 4.915552 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241356, edits = 7391006, files = 0, pages = 548162, users = 220813, depth = 21.78744 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050710, files = 10538, pages = 587251, users = 120467, depth = 12.20154 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229105, edits = 6158766, files = 755, pages = 541106, users = 167568, depth = 21.10834 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443404, files = 177, pages = 385099, users = 16049, depth = 3.178333 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220381, edits = 4155759, files = 3238, pages = 644995, users = 120175, depth = 23.91852 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214622, edits = 8335656, files = 36, pages = 697518, users = 1218890, depth = 60.49829 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416930, files = 20934, pages = 444666, users = 276877, depth = 17.17159 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211913, edits = 9567104, files = 18492, pages = 629243, users = 367457, depth = 58.96661 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203619, edits = 6632308, files = 23846, pages = 499278, users = 165891, depth = 28.00708 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186905, edits = 6131528, files = 823, pages = 470459, users = 127825, depth = 29.99692 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185601, edits = 6533220, files = 23720, pages = 509125, users = 250613, depth = 38.99018 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177111, edits = 5711239, files = 8334, pages = 438837, users = 213153, depth = 28.42037 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173638, edits = 4981487, files = 12470, pages = 989646, users = 148547, depth = 111.1676 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386251, files = 16, pages = 372225, users = 121397, depth = 15.12949 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386446, files = 14832, pages = 459301, users = 142646, depth = 32.22909 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153944, edits = 2712409, files = 2111, pages = 667801, users = 75941, depth = 45.25506 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152075, edits = 5583941, files = 3572, pages = 1186025, users = 705923, depth = 217.6358 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195594, files = 27276, pages = 970168, users = 428281, depth = 318.2259 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147527, edits = 3469237, files = 7884, pages = 464521, users = 206825, depth = 34.48162 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137094, edits = 3685250, files = 0, pages = 275657, users = 157523, depth = 13.65701 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134950, edits = 11092241, files = 11267, pages = 274208, users = 73396, depth = 43.07584 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693692, files = 0, pages = 228299, users = 106250, depth = 9.305583 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129551, edits = 4784256, files = 8676, pages = 523651, users = 102930, depth = 84.54809 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125538, edits = 5994495, files = 15223, pages = 985100, users = 382091, depth = 285.2833 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125335, edits = 1850489, files = 2626, pages = 283262, users = 242779, depth = 10.37209 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116972, edits = 3276019, files = 0, pages = 248643, users = 32260, depth = 16.69501 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114699, edits = 3652657, files = 25476, pages = 465985, users = 107584, depth = 73.52573 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306672, files = 485, pages = 262444, users = 35967, depth = 10.31214 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104017, edits = 2509871, files = 9610, pages = 372224, users = 151404, depth = 44.83102 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751825, files = 2978, pages = 215968, users = 102492, depth = 4.099779 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045410, files = 3, pages = 245072, users = 28716, depth = 10.69526 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413042, files = 5456, pages = 367563, users = 144075, depth = 87.59377 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306896, files = 924, pages = 156341, users = 48201, depth = 9.092731 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460609, files = 4725, pages = 262902, users = 143334, depth = 39.64447 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85379, edits = 2135523, files = 19140, pages = 283754, users = 145205, depth = 40.6288 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989671, files = 0, pages = 162088, users = 48839, depth = 5.317122 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422351, files = 2688, pages = 111152, users = 33002, depth = 0.5035797 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699716, files = 6957, pages = 487309, users = 162616, depth = 203.7867 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322421, files = 1884, pages = 226054, users = 75950, depth = 36.13904 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77515, edits = 3589909, files = 13294, pages = 305368, users = 114012, depth = 101.5776 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231579, files = 2269, pages = 146723, users = 54715, depth = 8.084189 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24965, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000193, files = 5401, pages = 141369, users = 69881, depth = 12.99382 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69643, edits = 1591931, files = 5430, pages = 177432, users = 53708, depth = 21.49246 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099642, files = 724, pages = 140317, users = 31981, depth = 8.388721 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28404, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855224, files = 2069, pages = 101468, users = 25246, depth = 2.361177 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605815, files = 225, pages = 113648, users = 32295, depth = 2.838331 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628068, files = 545, pages = 97370, users = 28301, depth = 2.238449 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390028, files = 2367, pages = 131363, users = 54963, depth = 24.27032 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60202, edits = 1146318, files = 1454, pages = 169567, users = 35293, depth = 22.30995 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2173, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57014, edits = 1062683, files = 1116, pages = 95638, users = 52330, depth = 5.099466 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347439, files = 0, pages = 69099, users = 21672, depth = 0.2840194 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54631, edits = 1757066, files = 3218, pages = 141233, users = 86414, depth = 31.26291 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091426, files = 565, pages = 109057, users = 51598, depth = 10.54486 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37570, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748989, files = 537, pages = 97630, users = 31104, depth = 7.231562 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082182, files = 7564, pages = 149785, users = 43304, depth = 30.43973 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952010, files = 1897, pages = 233490, users = 123117, depth = 164.4135 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294204, files = 136, pages = 55367, users = 78485, depth = 0.4819421 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42137, edits = 959058, files = 1604, pages = 184092, users = 51071, depth = 59.12676 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833764, files = 1499, pages = 128177, users = 68095, depth = 60.07304 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861602, files = 690, pages = 146722, users = 94829, depth = 40.24405 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24855, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38263, edits = 607117, files = 1570, pages = 133938, users = 42125, depth = 28.3405 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551994, files = 168, pages = 59154, users = 24767, depth = 4.923383 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990987, files = 0, pages = 48817, users = 33560, depth = 4.426175 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32230, edits = 1065768, files = 1258, pages = 103340, users = 58443, depth = 50.20361 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830074, files = 1320, pages = 116394, users = 63289, depth = 51.21215 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824139, files = 0, pages = 117259, users = 68739, depth = 59.79242 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28954, edits = 1013699, files = 571, pages = 69618, users = 92196, depth = 28.7204 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103837, files = 2592, pages = 129754, users = 75790, depth = 108.9973 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41249, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23733, edits = 641625, files = 4, pages = 37688, users = 44598, depth = 5.886167 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111260, files = 0, pages = 28615, users = 3008, depth = 0.1784778 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650021, files = 0, pages = 55975, users = 27114, depth = 23.63491 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704750, files = 1475, pages = 97657, users = 77681, depth = 92.74068 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295873, files = 709, pages = 34656, users = 15068, depth = 4.064191 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185023, files = 0, pages = 36469, users = 17033, depth = 3.77222 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176896, files = 0, pages = 39336, users = 17771, depth = 4.635414 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508499, files = 3121, pages = 79616, users = 58137, depth = 74.92567 }, ['bat-smg'] = { pos = 125, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355438, files = 109, pages = 29082, users = 24112, depth = 6.033202 }, ['ha'] = { pos = 126, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17080, edits = 161028, files = 0, pages = 30394, users = 18242, depth = 3.219251 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230793, files = 1323, pages = 41117, users = 17935, depth = 13.67767 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522591, files = 165, pages = 59674, users = 22529, depth = 64.93921 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566825, files = 347, pages = 32197, users = 25551, depth = 18.49042 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15772, edits = 460708, files = 125, pages = 71466, users = 30999, depth = 80.38399 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12235, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578273, files = 1062, pages = 44151, users = 45308, depth = 45.76109 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391746, files = 0, pages = 70129, users = 16155, depth = 71.0222 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15712, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282709, files = 1718, pages = 53839, users = 27714, depth = 34.71404 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371416, files = 1765, pages = 45901, users = 39069, depth = 34.09623 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27656, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14627, edits = 119615, files = 112, pages = 29674, users = 5290, depth = 4.265785 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381024, files = 1765, pages = 47619, users = 22139, depth = 43.93774 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377254, files = 133, pages = 35364, users = 23022, depth = 25.9121 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368597, files = 0, pages = 40250, users = 26841, depth = 33.85775 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213123, files = 462, pages = 30200, users = 14899, depth = 10.09797 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229396, files = 115, pages = 39228, users = 11722, depth = 20.21316 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454013, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0571 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165689, files = 263, pages = 30412, users = 30052, depth = 8.683296 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3998, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23316, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24066, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469153, files = 445, pages = 70024, users = 35290, depth = 164.1217 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22187, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3255, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11392, edits = 379348, files = 0, pages = 96638, users = 94342, depth = 219.8052 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230968, files = 6, pages = 26608, users = 14436, depth = 17.41679 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17433, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328546, files = 1706, pages = 72735, users = 34358, depth = 157.1088 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9929, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13070, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272003, files = 192, pages = 42073, users = 29473, depth = 62.02822 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194772, files = 0, pages = 21533, users = 7254, depth = 11.07934 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149684, files = 0, pages = 13889, users = 16834, depth = 1.479662 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2135, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281335, files = 1101, pages = 33326, users = 36155, depth = 53.71423 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122348, files = 0, pages = 18260, users = 30318, depth = 5.83885 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10789, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19358, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84680, files = 0, pages = 14882, users = 13733, depth = 3.091781 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5803, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238283, files = 0, pages = 25611, users = 32050, depth = 39.30894 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130744, files = 87, pages = 17611, users = 25266, depth = 9.028923 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8311, edits = 96704, files = 0, pages = 16559, users = 15407, depth = 5.751764 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723006, files = 54, pages = 68879, users = 29542, depth = 606.8388 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26228, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11754, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24599, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25798, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16565, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96147, files = 0, pages = 16887, users = 5400, depth = 9.457485 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21860, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497632, files = 170, pages = 19190, users = 20676, depth = 74.19061 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150990, files = 0, pages = 30995, users = 14426, depth = 64.12642 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394750, files = 146, pages = 33573, users = 38511, depth = 204.7558 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11997, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14246, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24679, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176513, files = 201, pages = 12055, users = 13174, depth = 13.00616 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379490, files = 0, pages = 14790, users = 19822, depth = 49.22593 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26383, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183866, files = 38, pages = 43367, users = 6202, depth = 187.0289 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214416, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66265 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18008, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199434, files = 6, pages = 11744, users = 13681, depth = 21.82707 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13206, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185896, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814695 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15751, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19730, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1273, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13771, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12020, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120541, files = 0, pages = 11188, users = 16383, depth = 18.34589 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12311, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20132, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65653, files = 0, pages = 14081, users = 2269, depth = 21.4 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86541, files = 10, pages = 12987, users = 9767, depth = 27.08348 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9129, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120592, files = 438, pages = 10679, users = 12503, depth = 29.87103 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15373, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98667, files = 0, pages = 10208, users = 12189, depth = 25.70992 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5988, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170309, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.6612 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162939, files = 51, pages = 9593, users = 18488, depth = 41.09216 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19609, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117596, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8600, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7165, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7871, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115763, files = 0, pages = 7533, users = 16006, depth = 23.52633 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8058, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11102, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237354, files = 3, pages = 19163, users = 5477, depth = 284.7422 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11763, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82385, files = 0, pages = 14402, users = 13289, depth = 81.39105 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606795, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.382 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12626, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13778, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89188, files = 0, pages = 5931, users = 13333, depth = 24.61453 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7553, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6618, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14990, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1082, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92435, files = 0, pages = 5003, users = 13904, depth = 35.77396 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3259, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106184, files = 0, pages = 14324, users = 9648, depth = 263.6349 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84869, files = 0, pages = 11796, users = 9246, depth = 163.3851 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2292, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9705, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10188, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30264, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41038, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.62554 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3663, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9196, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8492, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18726, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16049, files = 0, pages = 3373, users = 3815, depth = 4.630053 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7177, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13883, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100101, files = 1, pages = 8600, users = 4882, depth = 211.545 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9109, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10802, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1186, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7938, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8889, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7130, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12316, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14947, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12954, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9809, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975284 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7774, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9942, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11635, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2622, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6830, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9279, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22957, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1433, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7005, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1164, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37883, files = 0, pages = 3727, users = 9398, depth = 59.95615 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9587, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16200, files = 0, pages = 2554, users = 2155, depth = 13.05618 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1594, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21700, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6659, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27004, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.78873 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10420, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17647, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1530, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9380, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9183, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50204, files = 0, pages = 2699, users = 16347, depth = 135.326 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8782, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10552, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7160, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8936, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16935, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12362, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7587, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9416, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7830, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7906, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13196, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7893, files = 0, pages = 1084, users = 5657, depth = 47.4994 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5953, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 800, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12242, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8430, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9163, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16668, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59195041, edits = 3200065654, files = 2762275, pages = 244500190, users = 103292865, depth = 128.2579, date = '@1658700041' }, } return info tqdyopkln1mq21qvftqpf4sepfs4df1 4164429 4164422 2022-07-25T00:00:49Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548317, edits = 1102309986, files = 897605, pages = 56524808, users = 44124978, depth = 1135.891 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877437, files = 0, pages = 11232133, users = 92631, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709357, edits = 223269752, files = 128475, pages = 7482798, users = 3964765, depth = 92.61824 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551523, edits = 50820145, files = 0, pages = 6115657, users = 829208, depth = 16.21444 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440252, edits = 195106225, files = 68971, pages = 12119141, users = 4428975, depth = 253.2684 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095915, edits = 62337349, files = 20, pages = 4461118, users = 1220700, depth = 17.79484 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839406, edits = 123988227, files = 237422, pages = 7418011, users = 3220246, depth = 153.7407 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790954, edits = 144491133, files = 0, pages = 7696766, users = 6599031, depth = 204.1377 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764016, edits = 128227935, files = 139737, pages = 7476321, users = 2275789, depth = 179.8508 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092532, files = 1472, pages = 1999076, users = 186990, depth = 0.2307756 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529842, edits = 67460331, files = 262, pages = 3550146, users = 1182769, depth = 33.13924 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335019, edits = 90440171, files = 32839, pages = 3946340, users = 1959080, depth = 87.68241 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292397, edits = 72569446, files = 60465, pages = 7098808, users = 3244830, depth = 206.3441 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274545, edits = 68839782, files = 24441, pages = 19371470, users = 873815, depth = 716.4339 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285078, files = 42, pages = 2881748, users = 52723, depth = 3.553404 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177776, edits = 36558881, files = 110457, pages = 4098243, users = 635554, depth = 54.84971 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176152, edits = 58722086, files = 49582, pages = 7782107, users = 2281237, depth = 238.0393 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094043, edits = 63884617, files = 58330, pages = 5391385, users = 2783136, depth = 182.8214 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920787, edits = 35148517, files = 81518, pages = 5326380, users = 1136873, depth = 151.0655 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704974, edits = 30417546, files = 15445, pages = 1759522, users = 424428, depth = 38.68263 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660846, edits = 25088852, files = 36058, pages = 3981092, users = 309448, depth = 159.0811 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625414, edits = 21389198, files = 47262, pages = 3261212, users = 1340976, depth = 116.4943 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596880, edits = 32968952, files = 12662, pages = 2720520, users = 745716, depth = 153.4055 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594418, edits = 22707159, files = 5, pages = 1694456, users = 557360, depth = 45.89486 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20580657, files = 69346, pages = 1405614, users = 518817, depth = 38.83902 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508595, edits = 25064019, files = 8364, pages = 1445963, users = 508699, depth = 58.88025 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507123, edits = 21477895, files = 1, pages = 1397086, users = 584055, depth = 47.34629 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502880, edits = 28117354, files = 37466, pages = 2370445, users = 1414038, depth = 163.594 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661844, files = 315, pages = 905105, users = 30520, depth = 7.606215 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239596, files = 10239, pages = 4644071, users = 175649, depth = 746.243 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432169, edits = 14978679, files = 116392, pages = 2616978, users = 590158, depth = 146.2828 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127800, files = 362, pages = 1062558, users = 53689, depth = 6.300895 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521989, files = 6069, pages = 564367, users = 42891, depth = 0.7727547 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396371, edits = 8981576, files = 0, pages = 822957, users = 138113, depth = 12.6411 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359308, edits = 5610020, files = 19612, pages = 1040367, users = 297388, depth = 19.37374 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322228, edits = 7645458, files = 10830, pages = 710522, users = 198767, depth = 15.62503 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319350, edits = 34291119, files = 73595, pages = 1335302, users = 990964, depth = 259.9051 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8464992, files = 11306, pages = 987358, users = 123377, depth = 48.22672 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283176, edits = 11445796, files = 549, pages = 631071, users = 310514, depth = 27.37481 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282837, edits = 11181791, files = 0, pages = 906405, users = 434125, depth = 59.96312 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520288, files = 244, pages = 570501, users = 37615, depth = 4.915565 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241356, edits = 7391014, files = 0, pages = 548162, users = 220816, depth = 21.78746 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050716, files = 10538, pages = 587254, users = 120470, depth = 12.2017 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229106, edits = 6158794, files = 755, pages = 541110, users = 167569, depth = 21.10851 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443406, files = 177, pages = 385099, users = 16050, depth = 3.178336 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220381, edits = 4155765, files = 3238, pages = 644995, users = 120177, depth = 23.91856 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214639, edits = 8335813, files = 36, pages = 697542, users = 1218914, depth = 60.48952 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416984, files = 20934, pages = 444670, users = 276882, depth = 17.17217 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211914, edits = 9567202, files = 18492, pages = 629243, users = 367461, depth = 58.96637 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203620, edits = 6632347, files = 23846, pages = 499280, users = 165896, depth = 28.00705 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131582, files = 823, pages = 470469, users = 127825, depth = 29.99706 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185603, edits = 6533281, files = 23720, pages = 509129, users = 250615, depth = 38.98988 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177111, edits = 5711254, files = 8334, pages = 438837, users = 213156, depth = 28.42045 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173640, edits = 4981503, files = 12470, pages = 989648, users = 148547, depth = 111.1652 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386254, files = 16, pages = 372227, users = 121400, depth = 15.12971 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386456, files = 14832, pages = 459305, users = 142648, depth = 32.22974 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153949, edits = 2712435, files = 2111, pages = 667809, users = 75946, depth = 45.25254 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152074, edits = 5583978, files = 3572, pages = 1186035, users = 705929, depth = 217.6429 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195619, files = 27276, pages = 970172, users = 428285, depth = 318.2284 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147527, edits = 3469250, files = 7884, pages = 464523, users = 206827, depth = 34.48204 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685265, files = 0, pages = 275658, users = 157526, depth = 13.65681 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092249, files = 11267, pages = 274209, users = 73397, depth = 43.07507 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693692, files = 0, pages = 228299, users = 106252, depth = 9.305583 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129551, edits = 4784262, files = 8676, pages = 523651, users = 102931, depth = 84.54819 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125538, edits = 5994543, files = 15223, pages = 985106, users = 382092, depth = 285.2878 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125335, edits = 1850498, files = 2626, pages = 283262, users = 242783, depth = 10.37214 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116432, edits = 3276563, files = 0, pages = 248103, users = 32262, depth = 16.8897 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114700, edits = 3652686, files = 25476, pages = 465994, users = 107588, depth = 73.52696 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306672, files = 485, pages = 262444, users = 35968, depth = 10.31214 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509880, files = 9610, pages = 372227, users = 151409, depth = 44.83063 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751837, files = 2978, pages = 215969, users = 102494, depth = 4.099898 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045411, files = 3, pages = 245072, users = 28717, depth = 10.69527 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413045, files = 5456, pages = 367563, users = 144076, depth = 87.59385 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306896, files = 924, pages = 156341, users = 48202, depth = 9.092731 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460615, files = 4725, pages = 262903, users = 143338, depth = 39.64487 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85379, edits = 2135526, files = 19140, pages = 283755, users = 145207, depth = 40.62913 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989672, files = 0, pages = 162089, users = 48840, depth = 5.31723 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422354, files = 2688, pages = 111152, users = 33002, depth = 0.5035834 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699719, files = 6957, pages = 487311, users = 162618, depth = 203.788 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322422, files = 1884, pages = 226054, users = 75950, depth = 36.13905 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77515, edits = 3589910, files = 13294, pages = 305368, users = 114013, depth = 101.5776 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231583, files = 2269, pages = 146723, users = 54716, depth = 8.084215 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24966, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000195, files = 5401, pages = 141370, users = 69883, depth = 12.99411 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69643, edits = 1591933, files = 5430, pages = 177432, users = 53710, depth = 21.49249 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68965, edits = 1099642, files = 724, pages = 140317, users = 31983, depth = 8.388721 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28404, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855224, files = 2069, pages = 101468, users = 25247, depth = 2.361177 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605817, files = 225, pages = 113648, users = 32296, depth = 2.838341 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628068, files = 545, pages = 97370, users = 28302, depth = 2.238449 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390030, files = 2367, pages = 131363, users = 54963, depth = 24.27034 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60203, edits = 1146324, files = 1454, pages = 169568, users = 35294, depth = 22.3092 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2174, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57015, edits = 1062826, files = 1116, pages = 95638, users = 52330, depth = 5.09971 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347440, files = 0, pages = 69099, users = 21673, depth = 0.2840202 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54631, edits = 1757078, files = 3218, pages = 141233, users = 86415, depth = 31.26313 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53816, edits = 1091433, files = 565, pages = 109058, users = 51598, depth = 10.54522 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37571, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748990, files = 537, pages = 97630, users = 31104, depth = 7.231571 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082184, files = 7564, pages = 149785, users = 43306, depth = 30.43979 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952011, files = 1897, pages = 233490, users = 123120, depth = 164.4136 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294205, files = 136, pages = 55367, users = 78486, depth = 0.4819437 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42139, edits = 959103, files = 1604, pages = 184103, users = 51072, depth = 59.12789 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833765, files = 1499, pages = 128177, users = 68095, depth = 60.07307 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861620, files = 690, pages = 146722, users = 94832, depth = 40.24489 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24856, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38263, edits = 607118, files = 1570, pages = 133938, users = 42125, depth = 28.34054 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551995, files = 168, pages = 59154, users = 24768, depth = 4.923392 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990987, files = 0, pages = 48817, users = 33560, depth = 4.426175 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32230, edits = 1065769, files = 1258, pages = 103340, users = 58444, depth = 50.20366 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830084, files = 1320, pages = 116394, users = 63290, depth = 51.21276 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824140, files = 0, pages = 117260, users = 68740, depth = 59.79335 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013702, files = 571, pages = 69619, users = 92196, depth = 28.71809 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103839, files = 2592, pages = 129754, users = 75791, depth = 108.9975 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732665, files = 1407, pages = 55689, users = 41250, depth = 16.65244 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23457, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23733, edits = 641627, files = 4, pages = 37687, users = 44598, depth = 5.885498 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111262, files = 0, pages = 28615, users = 3008, depth = 0.178481 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27115, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704753, files = 1475, pages = 97658, users = 77682, depth = 92.74255 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295874, files = 709, pages = 34656, users = 15069, depth = 4.064205 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185023, files = 0, pages = 36469, users = 17035, depth = 3.77222 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176896, files = 0, pages = 39336, users = 17771, depth = 4.635414 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508501, files = 3121, pages = 79616, users = 58137, depth = 74.92596 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17095, edits = 161050, files = 0, pages = 30409, users = 18243, depth = 3.212458 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24113, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17935, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522592, files = 165, pages = 59674, users = 22530, depth = 64.93933 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25551, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15772, edits = 460708, files = 125, pages = 71466, users = 31000, depth = 80.38399 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18913, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12235, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578273, files = 1062, pages = 44151, users = 45310, depth = 45.76109 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16155, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15713, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282712, files = 1718, pages = 53842, users = 27716, depth = 34.71785 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371416, files = 1765, pages = 45901, users = 39069, depth = 34.09623 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27657, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14633, edits = 119642, files = 112, pages = 29683, users = 5290, depth = 4.263656 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381031, files = 1765, pages = 47619, users = 22140, depth = 43.93855 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23022, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26841, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14900, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229397, files = 115, pages = 39229, users = 11723, depth = 20.21432 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26466, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30054, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3998, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23318, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24066, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19618, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469155, files = 445, pages = 70026, users = 35291, depth = 164.129 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22188, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3257, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379353, files = 0, pages = 96640, users = 94343, depth = 219.7701 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230970, files = 6, pages = 26608, users = 14437, depth = 17.41694 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17434, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328546, files = 1706, pages = 72735, users = 34358, depth = 157.1088 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9930, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13071, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272005, files = 192, pages = 42074, users = 29474, depth = 62.0311 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194773, files = 0, pages = 21533, users = 7254, depth = 11.0794 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149686, files = 0, pages = 13889, users = 16834, depth = 1.479682 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48475, files = 0, pages = 16187, users = 2136, depth = 1.092306 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281338, files = 1101, pages = 33326, users = 36155, depth = 53.71481 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30318, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10790, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19359, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84700, files = 0, pages = 14882, users = 13735, depth = 3.092511 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5804, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238285, files = 0, pages = 25611, users = 32053, depth = 39.30927 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130744, files = 87, pages = 17611, users = 25269, depth = 9.028923 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15408, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723006, files = 54, pages = 68879, users = 29542, depth = 606.8388 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26230, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11755, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24600, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25799, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16566, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96148, files = 0, pages = 16887, users = 5400, depth = 9.457584 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21862, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497649, files = 170, pages = 19190, users = 20677, depth = 74.19314 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150990, files = 0, pages = 30995, users = 14427, depth = 64.12642 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38511, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11998, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14246, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229113, files = 319, pages = 15601, users = 24679, depth = 32.14592 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176514, files = 201, pages = 12055, users = 13174, depth = 13.00624 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19822, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26383, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17659, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183866, files = 38, pages = 43367, users = 6202, depth = 187.0289 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14666, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18009, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199435, files = 6, pages = 11744, users = 13682, depth = 21.82718 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13206, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15395, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15752, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19731, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1274, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13772, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12021, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15298, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120549, files = 0, pages = 11188, users = 16384, depth = 18.34711 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12312, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20134, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12772, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2270, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86542, files = 10, pages = 12987, users = 9768, depth = 27.0838 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9130, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120593, files = 438, pages = 10679, users = 12504, depth = 29.87128 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15374, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98668, files = 0, pages = 10208, users = 12190, depth = 25.71018 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5989, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13168, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162941, files = 51, pages = 9593, users = 18489, depth = 41.09267 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19609, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117596, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8600, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7166, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3442, edits = 59690, files = 0, pages = 10955, users = 7871, depth = 25.95938 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16006, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8059, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17190, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11103, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237355, files = 3, pages = 19164, users = 5478, depth = 284.7646 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11765, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13490, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82386, files = 0, pages = 14402, users = 13289, depth = 81.39204 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23292, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21324, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12626, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13778, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10716, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13334, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7554, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6619, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14990, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1885, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1083, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92438, files = 0, pages = 5003, users = 13905, depth = 35.77512 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3259, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9649, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84871, files = 0, pages = 11796, users = 9248, depth = 163.3889 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2293, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9706, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10188, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30264, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41058, files = 0, pages = 4388, users = 1753, depth = 15.63316 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3663, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9197, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8493, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18726, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3815, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7177, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11454, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13884, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100102, files = 1, pages = 8601, users = 4883, depth = 211.5833 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9109, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10803, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1187, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7938, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8890, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7131, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12111, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12318, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14947, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12955, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8326, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9810, files = 0, pages = 2554, users = 2832, depth = 3.975689 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7774, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9942, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11636, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2623, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6831, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9280, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22958, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1434, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7006, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85151, files = 0, pages = 2055, users = 1165, depth = 30.03279 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37899, files = 0, pages = 3729, users = 9399, depth = 60.04017 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9588, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2155, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1595, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21700, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6660, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27016, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.789969 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9312, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10421, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17647, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1531, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28347, files = 0, pages = 4236, users = 9381, depth = 110.687 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9184, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9816, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50205, files = 0, pages = 2699, users = 16348, depth = 135.3287 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8783, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10553, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7161, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8937, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16935, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12362, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7588, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14358, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9417, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7830, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5942, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7906, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13196, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7893, files = 0, pages = 1084, users = 5657, depth = 47.4994 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5954, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12242, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8431, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9163, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16668, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59194788, edits = 3200099023, files = 2762252, pages = 244501082, users = 103293943, depth = 128.2614, date = '@1658707240' }, } return info koaadmef5r72q1x68p5bi4a48jm9noo 4164440 4164429 2022-07-25T02:00:49Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548414, edits = 1102327439, files = 897619, pages = 56525368, users = 44125247, depth = 1135.885 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877437, files = 0, pages = 11232133, users = 92632, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709354, edits = 223270206, files = 128475, pages = 7482807, users = 3964788, depth = 92.61899 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551528, edits = 50821214, files = 0, pages = 6115672, users = 829212, depth = 16.21477 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440255, edits = 195106964, files = 68971, pages = 12119169, users = 4429012, depth = 253.2694 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095916, edits = 62337443, files = 20, pages = 4461124, users = 1220709, depth = 17.7949 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839417, edits = 123989264, files = 237426, pages = 7418053, users = 3220266, depth = 153.741 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790968, edits = 144492826, files = 0, pages = 7696836, users = 6599098, depth = 204.1389 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764021, edits = 128228327, files = 139738, pages = 7476350, users = 2275807, depth = 179.8512 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092537, files = 1472, pages = 1999078, users = 186990, depth = 0.2307778 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529844, edits = 67460422, files = 262, pages = 3550151, users = 1182780, depth = 33.13925 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335021, edits = 90441161, files = 32840, pages = 3946357, users = 1959105, depth = 87.68375 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292416, edits = 72570802, files = 60465, pages = 7098864, users = 3244857, depth = 206.3429 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274551, edits = 68839984, files = 24442, pages = 19371487, users = 873822, depth = 716.4294 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285078, files = 42, pages = 2881748, users = 52724, depth = 3.553404 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177782, edits = 36559013, files = 110458, pages = 4098251, users = 635559, depth = 54.84932 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176163, edits = 58724664, files = 49581, pages = 7782175, users = 2281268, depth = 238.0473 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094048, edits = 63885230, files = 58331, pages = 5391441, users = 2783169, depth = 182.8239 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920789, edits = 35148792, files = 81519, pages = 5326399, users = 1136880, depth = 151.0666 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704974, edits = 30417627, files = 15446, pages = 1759526, users = 424431, depth = 38.68294 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660847, edits = 25088898, files = 36058, pages = 3981109, users = 309454, depth = 159.0818 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625415, edits = 21389463, files = 47263, pages = 3261221, users = 1340990, depth = 116.4957 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596892, edits = 32969451, files = 12662, pages = 2720565, users = 745728, depth = 153.4039 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594420, edits = 22707238, files = 5, pages = 1694459, users = 557362, depth = 45.8947 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20580956, files = 69347, pages = 1405615, users = 518820, depth = 38.83965 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508596, edits = 25064088, files = 8364, pages = 1445977, users = 508703, depth = 58.88124 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507125, edits = 21477959, files = 1, pages = 1397091, users = 584058, depth = 47.3462 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502885, edits = 28117704, files = 37466, pages = 2370458, users = 1414046, depth = 163.5933 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661844, files = 315, pages = 905105, users = 30521, depth = 7.606215 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239602, files = 10239, pages = 4644071, users = 175651, depth = 746.2431 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432169, edits = 14978768, files = 116393, pages = 2617001, users = 590159, depth = 146.2854 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127800, files = 362, pages = 1062558, users = 53691, depth = 6.300895 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521990, files = 6069, pages = 564367, users = 42893, depth = 0.7727549 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396371, edits = 8981604, files = 0, pages = 822957, users = 138115, depth = 12.64114 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359313, edits = 5610065, files = 19612, pages = 1040372, users = 297389, depth = 19.37327 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322229, edits = 7645473, files = 10830, pages = 710523, users = 198772, depth = 15.62494 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319350, edits = 34291320, files = 73595, pages = 1335303, users = 990974, depth = 259.9069 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8465016, files = 11306, pages = 987358, users = 123378, depth = 48.22684 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283176, edits = 11445805, files = 549, pages = 631071, users = 310517, depth = 27.37484 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282837, edits = 11181798, files = 0, pages = 906405, users = 434127, depth = 59.96316 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520288, files = 244, pages = 570501, users = 37618, depth = 4.915565 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241356, edits = 7391029, files = 0, pages = 548165, users = 220819, depth = 21.78781 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050723, files = 10538, pages = 587255, users = 120471, depth = 12.20178 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229106, edits = 6158807, files = 755, pages = 541110, users = 167571, depth = 21.10855 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443407, files = 177, pages = 385100, users = 16051, depth = 3.178369 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220384, edits = 4155777, files = 3238, pages = 644998, users = 120180, depth = 23.91786 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214652, edits = 8335929, files = 36, pages = 697563, users = 1218930, depth = 60.48322 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416991, files = 20934, pages = 444670, users = 276884, depth = 17.17219 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211914, edits = 9567294, files = 18492, pages = 629247, users = 367463, depth = 58.96769 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203620, edits = 6632381, files = 23846, pages = 499283, users = 165897, depth = 28.00759 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131594, files = 823, pages = 470469, users = 127831, depth = 29.99712 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185603, edits = 6533285, files = 23720, pages = 509129, users = 250619, depth = 38.9899 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177111, edits = 5711256, files = 8334, pages = 438837, users = 213156, depth = 28.42046 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173640, edits = 4981508, files = 12470, pages = 989649, users = 148550, depth = 111.1655 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386254, files = 16, pages = 372227, users = 121402, depth = 15.12971 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386457, files = 14832, pages = 459305, users = 142650, depth = 32.22975 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153952, edits = 2712478, files = 2111, pages = 667814, users = 75947, depth = 45.25151 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152074, edits = 5583997, files = 3572, pages = 1186042, users = 705936, depth = 217.6453 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149192, edits = 10195691, files = 27276, pages = 970182, users = 428289, depth = 318.2351 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147528, edits = 3469273, files = 7884, pages = 464524, users = 206828, depth = 34.48173 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685265, files = 0, pages = 275658, users = 157531, depth = 13.65681 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092249, files = 11267, pages = 274209, users = 73398, depth = 43.07507 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693694, files = 0, pages = 228299, users = 106257, depth = 9.305589 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129552, edits = 4784274, files = 8676, pages = 523652, users = 102934, depth = 84.54694 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125539, edits = 5994606, files = 15222, pages = 985119, users = 382094, depth = 285.2904 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125330, edits = 1850535, files = 2626, pages = 283266, users = 242787, depth = 10.37421 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116344, edits = 3276652, files = 0, pages = 248015, users = 32264, depth = 16.92173 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114700, edits = 3652692, files = 25476, pages = 465996, users = 107590, depth = 73.5276 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306673, files = 485, pages = 262444, users = 35969, depth = 10.31215 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509881, files = 9610, pages = 372227, users = 151416, depth = 44.83064 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751840, files = 2978, pages = 215972, users = 102496, depth = 4.100077 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045411, files = 3, pages = 245072, users = 28718, depth = 10.69527 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413045, files = 5456, pages = 367563, users = 144076, depth = 87.59385 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87586, edits = 2306898, files = 924, pages = 156341, users = 48204, depth = 9.092739 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460615, files = 4725, pages = 262903, users = 143341, depth = 39.64487 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85380, edits = 2135531, files = 19140, pages = 283756, users = 145208, depth = 40.62813 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989674, files = 0, pages = 162090, users = 48841, depth = 5.317344 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422355, files = 2688, pages = 111152, users = 33003, depth = 0.5035846 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699729, files = 6957, pages = 487313, users = 162620, depth = 203.7897 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322426, files = 1884, pages = 226054, users = 75951, depth = 36.13911 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77515, edits = 3589963, files = 13297, pages = 305382, users = 114013, depth = 101.5869 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231586, files = 2269, pages = 146723, users = 54718, depth = 8.084235 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848704, files = 0, pages = 196935, users = 24967, depth = 12.77762 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000199, files = 5401, pages = 141370, users = 69885, depth = 12.99414 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69651, edits = 1591945, files = 5430, pages = 177440, users = 53711, depth = 21.48675 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68972, edits = 1099651, files = 724, pages = 140317, users = 31984, depth = 8.385443 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28405, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855224, files = 2069, pages = 101468, users = 25248, depth = 2.361177 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605817, files = 225, pages = 113648, users = 32297, depth = 2.838341 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628069, files = 545, pages = 97370, users = 28303, depth = 2.238452 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390030, files = 2367, pages = 131363, users = 54964, depth = 24.27034 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60203, edits = 1146330, files = 1454, pages = 169568, users = 35295, depth = 22.30931 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2175, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57015, edits = 1063002, files = 1116, pages = 95638, users = 52331, depth = 5.100554 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347440, files = 0, pages = 69099, users = 21674, depth = 0.2840202 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54633, edits = 1757107, files = 3218, pages = 141236, users = 86416, depth = 31.26141 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53817, edits = 1091440, files = 565, pages = 109058, users = 51600, depth = 10.54451 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37572, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748990, files = 537, pages = 97630, users = 31106, depth = 7.231571 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082192, files = 7564, pages = 149786, users = 43307, depth = 30.44041 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42964, edits = 1952039, files = 1897, pages = 233496, users = 123120, depth = 164.4127 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294206, files = 136, pages = 55367, users = 78488, depth = 0.4819453 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42139, edits = 959117, files = 1604, pages = 184104, users = 51074, depth = 59.12926 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833766, files = 1499, pages = 128177, users = 68099, depth = 60.07311 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861622, files = 690, pages = 146722, users = 94834, depth = 40.24499 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487094, files = 209, pages = 60548, users = 24858, depth = 2.073361 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38264, edits = 607121, files = 1570, pages = 133940, users = 42126, depth = 28.33938 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551995, files = 168, pages = 59154, users = 24769, depth = 4.923392 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990988, files = 0, pages = 48817, users = 33562, depth = 4.42618 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32231, edits = 1065779, files = 1258, pages = 103341, users = 58445, depth = 50.20053 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830085, files = 1320, pages = 116394, users = 63291, depth = 51.21283 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824142, files = 0, pages = 117261, users = 68741, depth = 59.79436 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013704, files = 571, pages = 69619, users = 92198, depth = 28.71815 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103845, files = 2592, pages = 129754, users = 75791, depth = 108.9981 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732666, files = 1407, pages = 55689, users = 41251, depth = 16.65246 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23458, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23733, edits = 641628, files = 4, pages = 37687, users = 44599, depth = 5.885507 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111262, files = 0, pages = 28615, users = 3010, depth = 0.178481 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27116, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704758, files = 1475, pages = 97658, users = 77683, depth = 92.74321 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295874, files = 709, pages = 34656, users = 15070, depth = 4.064205 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185025, files = 0, pages = 36469, users = 17036, depth = 3.772261 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176896, files = 0, pages = 39336, users = 17772, depth = 4.635414 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17992, edits = 508501, files = 3121, pages = 79616, users = 58139, depth = 74.92596 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17095, edits = 161050, files = 0, pages = 30409, users = 18245, depth = 3.212458 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24114, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17936, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522592, files = 165, pages = 59674, users = 22532, depth = 64.93933 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25552, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15773, edits = 460713, files = 125, pages = 71467, users = 31001, depth = 80.37354 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18914, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12236, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578273, files = 1062, pages = 44151, users = 45311, depth = 45.76109 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16156, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15714, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15076, edits = 282713, files = 1718, pages = 53843, users = 27717, depth = 34.71912 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371416, files = 1765, pages = 45901, users = 39071, depth = 34.09623 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664616, files = 281, pages = 23705, users = 27658, depth = 10.40865 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14636, edits = 119645, files = 112, pages = 29686, users = 5292, depth = 4.261584 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381032, files = 1765, pages = 47619, users = 22141, depth = 43.93866 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23023, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26842, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14901, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229398, files = 115, pages = 39230, users = 11724, depth = 20.21548 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26467, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30055, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3999, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23319, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24067, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232720, files = 865, pages = 32751, users = 19619, depth = 19.88081 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469156, files = 445, pages = 70027, users = 35292, depth = 164.1327 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22189, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3258, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379356, files = 0, pages = 96642, users = 94345, depth = 219.7776 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230970, files = 6, pages = 26608, users = 14438, depth = 17.41694 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17436, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328547, files = 1706, pages = 72736, users = 34359, depth = 157.1122 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9931, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13072, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272007, files = 192, pages = 42076, users = 29476, depth = 62.03641 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194774, files = 0, pages = 21533, users = 7255, depth = 11.07946 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149686, files = 0, pages = 13889, users = 16836, depth = 1.479682 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48477, files = 0, pages = 16187, users = 2137, depth = 1.092351 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281339, files = 1101, pages = 33326, users = 36156, depth = 53.715 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30319, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10791, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19360, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84700, files = 0, pages = 14882, users = 13736, depth = 3.092511 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5805, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238288, files = 0, pages = 25611, users = 32054, depth = 39.30976 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130744, files = 87, pages = 17611, users = 25271, depth = 9.028923 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15409, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723008, files = 54, pages = 68881, users = 29544, depth = 606.8626 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300635, files = 0, pages = 20856, users = 26231, depth = 40.35374 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11757, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24601, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25800, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153229, files = 0, pages = 13442, users = 16568, depth = 7.503942 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96148, files = 0, pages = 16887, users = 5401, depth = 9.457584 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21863, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497672, files = 170, pages = 19190, users = 20678, depth = 74.19656 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150990, files = 0, pages = 30995, users = 14428, depth = 64.12642 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38513, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11999, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14247, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229119, files = 319, pages = 15601, users = 24681, depth = 32.14677 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176514, files = 201, pages = 12055, users = 13175, depth = 13.00624 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19823, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26384, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17661, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183866, files = 38, pages = 43367, users = 6204, depth = 187.0289 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14667, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18010, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199435, files = 6, pages = 11744, users = 13683, depth = 21.82718 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13207, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15396, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15753, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153635, files = 282, pages = 14873, users = 19732, depth = 33.74001 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5217, edits = 26861, files = 0, pages = 5752, users = 1275, depth = 0.04910992 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13773, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12022, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15299, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120550, files = 0, pages = 11188, users = 16385, depth = 18.34727 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12313, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20135, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4599, edits = 77018, files = 1, pages = 22372, users = 12773, depth = 51.41409 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2271, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86542, files = 10, pages = 12987, users = 9769, depth = 27.0838 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9132, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120593, files = 438, pages = 10679, users = 12505, depth = 29.87128 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15375, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98669, files = 0, pages = 10208, users = 12193, depth = 25.71044 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5990, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13169, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162942, files = 51, pages = 9593, users = 18490, depth = 41.09292 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19610, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117598, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8601, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28933, files = 0, pages = 5432, users = 7167, depth = 1.533874 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3443, edits = 59691, files = 0, pages = 10955, users = 7872, depth = 25.93783 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16007, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8060, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17191, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11104, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237356, files = 3, pages = 19165, users = 5479, depth = 284.7868 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11766, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13491, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82386, files = 0, pages = 14402, users = 13290, depth = 81.39204 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23293, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21325, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12627, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13779, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89806, files = 0, pages = 6904, users = 10717, depth = 30.04173 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13335, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7555, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6620, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14991, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1886, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1084, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92438, files = 0, pages = 5003, users = 13906, depth = 35.77512 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3260, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9651, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84871, files = 0, pages = 11796, users = 9249, depth = 163.3889 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2294, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9708, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10190, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105113, files = 0, pages = 5831, users = 30265, depth = 73.41853 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41058, files = 0, pages = 4388, users = 1754, depth = 15.63316 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3664, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9198, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8494, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18727, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3816, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7178, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11455, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13885, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100103, files = 1, pages = 8602, users = 4884, depth = 211.6215 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9110, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177691, files = 0, pages = 4402, users = 10805, depth = 146.2883 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1188, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7939, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8891, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7132, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12112, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12319, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14949, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12956, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8327, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9810, files = 0, pages = 2554, users = 2833, depth = 3.975689 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7775, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9943, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11637, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2624, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6832, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9281, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22959, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1435, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7007, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85161, files = 0, pages = 2055, users = 1166, depth = 30.03631 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37899, files = 0, pages = 3729, users = 9400, depth = 60.04017 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9589, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2156, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1596, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21701, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6661, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27016, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.789969 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9314, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10422, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17649, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1532, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28348, files = 0, pages = 4236, users = 9382, depth = 110.6909 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9185, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9817, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50205, files = 0, pages = 2699, users = 16349, depth = 135.3287 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8784, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10554, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7162, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8938, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16936, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12363, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7589, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14359, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9418, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7831, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5944, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7907, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13197, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7893, files = 0, pages = 1084, users = 5658, depth = 47.4994 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5955, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12243, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8432, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9164, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16669, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59194960, edits = 3200131550, files = 2762281, pages = 244502282, users = 103295007, depth = 128.2628, date = '@1658714443' }, } return info 3xw92putg2xljfbwis1tc84k64emhep 4164455 4164440 2022-07-25T04:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548462, edits = 1102342830, files = 897658, pages = 56525777, users = 44125526, depth = 1135.893 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877438, files = 0, pages = 11232133, users = 92634, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709355, edits = 223270719, files = 128475, pages = 7482807, users = 3964817, depth = 92.61909 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551528, edits = 50821703, files = 0, pages = 6115673, users = 829217, depth = 16.21493 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440261, edits = 195107508, files = 68971, pages = 12119172, users = 4429043, depth = 253.2687 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095918, edits = 62337499, files = 20, pages = 4461126, users = 1220719, depth = 17.79488 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839453, edits = 123990357, files = 237426, pages = 7418119, users = 3220292, depth = 153.7366 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790982, edits = 144494636, files = 0, pages = 7696873, users = 6599158, depth = 204.1389 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764022, edits = 128228625, files = 139738, pages = 7476377, users = 2275824, depth = 179.8524 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092537, files = 1472, pages = 1999078, users = 186991, depth = 0.2307778 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529845, edits = 67460586, files = 262, pages = 3550130, users = 1182785, depth = 33.13876 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335033, edits = 90442446, files = 32840, pages = 3946384, users = 1959153, depth = 87.68382 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292441, edits = 72572720, files = 60465, pages = 7098949, users = 3244896, depth = 206.3421 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274556, edits = 68840389, files = 24442, pages = 19371528, users = 873835, depth = 716.4295 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265911, edits = 6285085, files = 42, pages = 2881750, users = 52725, depth = 3.553405 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177782, edits = 36559084, files = 110458, pages = 4098262, users = 635567, depth = 54.84969 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4589, admins = 26, articles = 1176181, edits = 58725228, files = 49582, pages = 7782267, users = 2281291, depth = 238.0448 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094049, edits = 63885666, files = 58331, pages = 5391484, users = 2783201, depth = 182.8269 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920792, edits = 35149101, files = 81521, pages = 5326428, users = 1136888, depth = 151.0679 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704975, edits = 30417660, files = 15446, pages = 1759527, users = 424439, depth = 38.68285 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660848, edits = 25088945, files = 36058, pages = 3981127, users = 309458, depth = 159.0825 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625418, edits = 21389748, files = 47263, pages = 3261243, users = 1341009, depth = 116.497 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596922, edits = 32969847, files = 12662, pages = 2720635, users = 745736, depth = 153.3922 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594423, edits = 22707331, files = 5, pages = 1694464, users = 557368, depth = 45.89446 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20581288, files = 69346, pages = 1405617, users = 518822, depth = 38.8404 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508597, edits = 25064132, files = 8364, pages = 1445979, users = 508706, depth = 58.88116 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507126, edits = 21477968, files = 1, pages = 1397092, users = 584063, depth = 47.346 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502885, edits = 28117763, files = 37466, pages = 2370458, users = 1414054, depth = 163.5936 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661844, files = 315, pages = 905105, users = 30523, depth = 7.606215 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239602, files = 10239, pages = 4644071, users = 175651, depth = 746.2431 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432170, edits = 14978810, files = 116393, pages = 2617015, users = 590165, depth = 146.2861 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431400, edits = 3127810, files = 362, pages = 1062558, users = 53692, depth = 6.300916 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521990, files = 6069, pages = 564367, users = 42894, depth = 0.7727549 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396371, edits = 8981605, files = 0, pages = 822957, users = 138119, depth = 12.64114 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359316, edits = 5610174, files = 19612, pages = 1040377, users = 297392, depth = 19.37334 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322230, edits = 7645509, files = 10830, pages = 710524, users = 198774, depth = 15.62489 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319353, edits = 34291574, files = 73596, pages = 1335314, users = 990984, depth = 259.9059 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8465020, files = 11306, pages = 987358, users = 123381, depth = 48.22687 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283176, edits = 11445812, files = 549, pages = 631071, users = 310519, depth = 27.37486 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282840, edits = 11181807, files = 0, pages = 906408, users = 434132, depth = 59.96174 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241926, edits = 1520288, files = 244, pages = 570501, users = 37618, depth = 4.915565 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241357, edits = 7391046, files = 0, pages = 548170, users = 220820, depth = 21.78805 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050724, files = 10538, pages = 587256, users = 120472, depth = 12.20183 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229106, edits = 6158811, files = 755, pages = 541110, users = 167573, depth = 21.10856 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225499, edits = 2443408, files = 177, pages = 385100, users = 16051, depth = 3.17837 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220384, edits = 4155792, files = 3238, pages = 644998, users = 120182, depth = 23.91795 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214658, edits = 8336069, files = 36, pages = 697571, users = 1218941, depth = 60.48066 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416993, files = 20934, pages = 444670, users = 276889, depth = 17.1722 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211915, edits = 9567320, files = 18492, pages = 629247, users = 367466, depth = 58.96701 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203620, edits = 6632394, files = 23846, pages = 499283, users = 165900, depth = 28.00765 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131594, files = 823, pages = 470469, users = 127832, depth = 29.99712 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185604, edits = 6533305, files = 23720, pages = 509134, users = 250621, depth = 38.99018 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177111, edits = 5711262, files = 8334, pages = 438839, users = 213159, depth = 28.42079 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173640, edits = 4981564, files = 12470, pages = 989651, users = 148553, depth = 111.1671 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386261, files = 16, pages = 372228, users = 121405, depth = 15.12984 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386474, files = 14832, pages = 459305, users = 142650, depth = 32.22988 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 153968, edits = 2712564, files = 2111, pages = 667850, users = 75952, depth = 45.24462 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152073, edits = 5584083, files = 3566, pages = 1186057, users = 705957, depth = 217.6556 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149193, edits = 10195809, files = 27276, pages = 970192, users = 428295, depth = 318.2382 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147532, edits = 3469308, files = 7884, pages = 464531, users = 206828, depth = 34.48033 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685272, files = 0, pages = 275658, users = 157535, depth = 13.65684 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092252, files = 11267, pages = 274209, users = 73401, depth = 43.07508 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693694, files = 0, pages = 228299, users = 106260, depth = 9.305589 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129552, edits = 4784275, files = 8676, pages = 523652, users = 102936, depth = 84.54695 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125543, edits = 5994688, files = 15222, pages = 985126, users = 382101, depth = 285.2761 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125332, edits = 1850568, files = 2626, pages = 283267, users = 242790, depth = 10.37389 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116344, edits = 3276652, files = 0, pages = 248015, users = 32264, depth = 16.92173 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114702, edits = 3652733, files = 25476, pages = 465997, users = 107591, depth = 73.52529 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306673, files = 485, pages = 262444, users = 35969, depth = 10.31215 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 179, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509881, files = 9610, pages = 372227, users = 151417, depth = 44.83064 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751841, files = 2978, pages = 215973, users = 102497, depth = 4.100136 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94863, edits = 1045411, files = 3, pages = 245072, users = 28720, depth = 10.69527 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413046, files = 5456, pages = 367563, users = 144077, depth = 87.59387 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87616, edits = 2306941, files = 924, pages = 156372, users = 48205, depth = 9.085145 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460617, files = 4725, pages = 262903, users = 143343, depth = 39.6449 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85384, edits = 2135544, files = 19140, pages = 283760, users = 145210, depth = 40.62399 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989674, files = 0, pages = 162090, users = 48841, depth = 5.317344 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422355, files = 2688, pages = 111152, users = 33005, depth = 0.5035846 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78841, edits = 3699749, files = 6957, pages = 487315, users = 162622, depth = 203.792 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322426, files = 1884, pages = 226054, users = 75951, depth = 36.13911 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77516, edits = 3589990, files = 13300, pages = 305387, users = 114014, depth = 101.587 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231588, files = 2269, pages = 146723, users = 54720, depth = 8.084248 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848705, files = 0, pages = 196935, users = 24967, depth = 12.77763 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000200, files = 5401, pages = 141370, users = 69886, depth = 12.99415 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69658, edits = 1591971, files = 5430, pages = 177448, users = 53711, depth = 21.48221 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68972, edits = 1099651, files = 724, pages = 140317, users = 31984, depth = 8.385443 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28405, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855225, files = 2069, pages = 101468, users = 25248, depth = 2.36118 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605817, files = 225, pages = 113648, users = 32299, depth = 2.838341 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61274, edits = 628070, files = 545, pages = 97370, users = 28303, depth = 2.238456 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390030, files = 2367, pages = 131363, users = 54964, depth = 24.27034 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60204, edits = 1146332, files = 1454, pages = 169569, users = 35296, depth = 22.30848 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2175, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57015, edits = 1063191, files = 1116, pages = 95641, users = 52332, depth = 5.102094 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347440, files = 0, pages = 69099, users = 21674, depth = 0.2840202 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54633, edits = 1757107, files = 3218, pages = 141236, users = 86419, depth = 31.26141 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53817, edits = 1091441, files = 565, pages = 109058, users = 51601, depth = 10.54452 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37572, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748990, files = 537, pages = 97630, users = 31106, depth = 7.231571 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49068, edits = 1082192, files = 7564, pages = 149786, users = 43308, depth = 30.44041 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42966, edits = 1952130, files = 1897, pages = 233511, users = 123120, depth = 164.417 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294207, files = 136, pages = 55367, users = 78489, depth = 0.481947 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42139, edits = 959121, files = 1604, pages = 184106, users = 51076, depth = 59.13054 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 75, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833766, files = 1499, pages = 128177, users = 68101, depth = 60.07311 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861624, files = 690, pages = 146722, users = 94837, depth = 40.24508 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487096, files = 209, pages = 60548, users = 24858, depth = 2.073369 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38264, edits = 607128, files = 1570, pages = 133940, users = 42126, depth = 28.3397 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551995, files = 168, pages = 59154, users = 24769, depth = 4.923392 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990988, files = 0, pages = 48817, users = 33563, depth = 4.42618 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32231, edits = 1065787, files = 1258, pages = 103341, users = 58445, depth = 50.20091 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830085, files = 1320, pages = 116394, users = 63292, depth = 51.21283 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824151, files = 0, pages = 117262, users = 68742, depth = 59.79587 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 79, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013714, files = 571, pages = 69620, users = 92198, depth = 28.71943 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103848, files = 2592, pages = 129754, users = 75792, depth = 108.9983 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732667, files = 1407, pages = 55689, users = 41251, depth = 16.65249 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886432, files = 47, pages = 62806, users = 23458, depth = 31.91409 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23733, edits = 641628, files = 4, pages = 37687, users = 44599, depth = 5.885507 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23566, edits = 111262, files = 0, pages = 28615, users = 3011, depth = 0.178481 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27116, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704759, files = 1475, pages = 97658, users = 77684, depth = 92.74333 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295876, files = 709, pages = 34656, users = 15070, depth = 4.064233 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185025, files = 0, pages = 36469, users = 17037, depth = 3.772261 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19519, edits = 176896, files = 0, pages = 39336, users = 17772, depth = 4.635414 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17994, edits = 508508, files = 3121, pages = 79617, users = 58140, depth = 74.90697 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17095, edits = 161050, files = 0, pages = 30409, users = 18246, depth = 3.212458 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24114, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17936, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522592, files = 165, pages = 59674, users = 22532, depth = 64.93933 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25552, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15774, edits = 460714, files = 125, pages = 71468, users = 31001, depth = 80.3624 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18914, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12236, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578273, files = 1062, pages = 44151, users = 45312, depth = 45.76109 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16156, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15714, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15082, edits = 282730, files = 1718, pages = 53850, users = 27718, depth = 34.69086 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 41, admins = 2, articles = 15036, edits = 371416, files = 1765, pages = 45901, users = 39072, depth = 34.09623 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664617, files = 281, pages = 23705, users = 27658, depth = 10.40866 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14640, edits = 119649, files = 112, pages = 29690, users = 5292, depth = 4.258824 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381034, files = 1765, pages = 47619, users = 22141, depth = 43.93889 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23023, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26842, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14901, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229398, files = 115, pages = 39230, users = 11724, depth = 20.21548 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26467, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30055, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3999, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23319, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 24, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24067, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12255, edits = 232726, files = 865, pages = 32752, users = 19620, depth = 19.87747 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469156, files = 445, pages = 70027, users = 35292, depth = 164.1327 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22189, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3258, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379356, files = 0, pages = 96642, users = 94345, depth = 219.7776 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230970, files = 6, pages = 26608, users = 14439, depth = 17.41694 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17436, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328566, files = 1706, pages = 72745, users = 34363, depth = 157.1474 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9931, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13072, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272007, files = 192, pages = 42076, users = 29476, depth = 62.03641 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194774, files = 0, pages = 21533, users = 7255, depth = 11.07946 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149686, files = 0, pages = 13889, users = 16836, depth = 1.479682 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48477, files = 0, pages = 16187, users = 2137, depth = 1.092351 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281339, files = 1101, pages = 33326, users = 36158, depth = 53.715 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30320, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10791, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295702, files = 403, pages = 21415, users = 19361, depth = 27.88759 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84700, files = 0, pages = 14882, users = 13736, depth = 3.092511 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5805, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238289, files = 0, pages = 25611, users = 32054, depth = 39.30993 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130745, files = 87, pages = 17611, users = 25271, depth = 9.028993 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15410, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723011, files = 54, pages = 68883, users = 29545, depth = 606.8875 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300636, files = 0, pages = 20856, users = 26231, depth = 40.35388 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11757, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24601, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320625, files = 571, pages = 20398, users = 25800, depth = 44.6286 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153230, files = 0, pages = 13442, users = 16569, depth = 7.503991 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96149, files = 0, pages = 16887, users = 5401, depth = 9.457682 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21864, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497715, files = 170, pages = 19193, users = 20679, depth = 74.22829 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150990, files = 0, pages = 30995, users = 14428, depth = 64.12642 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38513, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11999, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14247, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229122, files = 319, pages = 15601, users = 24682, depth = 32.14719 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176514, files = 201, pages = 12055, users = 13175, depth = 13.00624 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19823, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26385, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 28, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17661, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183866, files = 38, pages = 43367, users = 6204, depth = 187.0289 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14667, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18010, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5504, edits = 199435, files = 6, pages = 11744, users = 13683, depth = 21.82718 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13207, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15396, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15753, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153636, files = 282, pages = 14874, users = 19733, depth = 33.74501 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5218, edits = 26868, files = 0, pages = 5753, users = 1275, depth = 0.04909535 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120715, files = 9, pages = 17090, users = 13773, depth = 37.50671 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12022, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15299, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120550, files = 0, pages = 11188, users = 16385, depth = 18.34727 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12313, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20135, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4600, edits = 77032, files = 1, pages = 22384, users = 12773, depth = 51.43713 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2271, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86542, files = 10, pages = 12987, users = 9769, depth = 27.0838 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9134, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120598, files = 438, pages = 10679, users = 12506, depth = 29.87252 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15376, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98669, files = 0, pages = 10208, users = 12193, depth = 25.71044 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5990, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13169, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162942, files = 51, pages = 9593, users = 18490, depth = 41.09292 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3605, edits = 208840, files = 23, pages = 12944, users = 19610, depth = 108.2768 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 46, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117599, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8601, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28936, files = 0, pages = 5432, users = 7167, depth = 1.534033 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3443, edits = 59691, files = 0, pages = 10955, users = 7872, depth = 25.93783 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16007, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8060, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17192, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11104, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237356, files = 3, pages = 19165, users = 5479, depth = 284.7868 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11766, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13491, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82386, files = 0, pages = 14402, users = 13290, depth = 81.39204 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23293, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21325, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12627, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13779, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89808, files = 0, pages = 6904, users = 10718, depth = 30.04239 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13336, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7555, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6620, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14992, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1886, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1084, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92451, files = 0, pages = 5003, users = 13906, depth = 35.78015 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3260, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9651, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84871, files = 0, pages = 11796, users = 9249, depth = 163.3889 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2294, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9708, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10190, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105115, files = 0, pages = 5831, users = 30265, depth = 73.41991 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41058, files = 0, pages = 4388, users = 1754, depth = 15.63316 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3664, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9198, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8494, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 19, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18727, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3816, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7178, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11455, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13885, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100103, files = 1, pages = 8602, users = 4884, depth = 211.6215 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9111, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177692, files = 0, pages = 4402, users = 10805, depth = 146.2891 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1188, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7939, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8891, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7132, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12113, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12319, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14949, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12957, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8327, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9810, files = 0, pages = 2554, users = 2833, depth = 3.975689 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7775, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9943, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11637, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33541, files = 0, pages = 4490, users = 2624, depth = 53.30587 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6832, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9281, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22959, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1435, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7007, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85161, files = 0, pages = 2055, users = 1166, depth = 30.03631 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37899, files = 0, pages = 3729, users = 9400, depth = 60.04017 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9589, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2156, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1596, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21701, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6661, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27016, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.789969 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9314, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10422, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17650, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1532, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28348, files = 0, pages = 4236, users = 9382, depth = 110.6909 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9185, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9817, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50205, files = 0, pages = 2699, users = 16349, depth = 135.3287 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8785, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10554, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7162, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8938, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16937, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 22, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12364, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7589, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14359, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9418, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7831, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5944, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15351, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43491 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7907, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13197, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7893, files = 0, pages = 1084, users = 5658, depth = 47.4994 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5955, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12243, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8432, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9164, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16669, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281690, admins = 3757, articles = 59195283, edits = 3200160122, files = 2762320, pages = 244503508, users = 103295922, depth = 128.2631, date = '@1658721642' }, } return info b2wlyjrzq0hhy7zepbor7z3fe7ayahy 4164462 4164455 2022-07-25T06:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548505, edits = 1102355012, files = 897674, pages = 56526128, users = 44125863, depth = 1135.898 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877444, files = 0, pages = 11232133, users = 92635, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709361, edits = 223272164, files = 128475, pages = 7482828, users = 3964841, depth = 92.61961 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551529, edits = 50822526, files = 0, pages = 6115683, users = 829222, depth = 16.21523 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440263, edits = 195108450, files = 68971, pages = 12119319, users = 4429063, depth = 253.274 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095923, edits = 62337657, files = 20, pages = 4461134, users = 1220728, depth = 17.79485 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839481, edits = 123991745, files = 237431, pages = 7418182, users = 3220317, depth = 153.7343 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790998, edits = 144495815, files = 0, pages = 7696909, users = 6599210, depth = 204.1374 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764025, edits = 128229032, files = 139738, pages = 7476388, users = 2275836, depth = 179.8526 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092548, files = 1472, pages = 1999078, users = 186994, depth = 0.2307781 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529848, edits = 67460994, files = 262, pages = 3550134, users = 1182790, depth = 33.13882 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335031, edits = 90443609, files = 32840, pages = 3946399, users = 1959191, depth = 87.68601 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292480, edits = 72574365, files = 60465, pages = 7099050, users = 3244929, depth = 206.3358 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274560, edits = 68840791, files = 24444, pages = 19371553, users = 873841, depth = 716.4298 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265911, edits = 6285092, files = 42, pages = 2881750, users = 52726, depth = 3.553408 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177793, edits = 36559309, files = 110458, pages = 4098298, users = 635577, depth = 54.84946 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4549, admins = 26, articles = 1176189, edits = 58725927, files = 49590, pages = 7782396, users = 2281305, depth = 238.0492 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094050, edits = 63886186, files = 58330, pages = 5391549, users = 2783221, depth = 182.8313 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920800, edits = 35149446, files = 81522, pages = 5326463, users = 1136907, depth = 151.0677 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704969, edits = 30417721, files = 15446, pages = 1759529, users = 424440, depth = 38.68412 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660848, edits = 25088999, files = 36059, pages = 3981133, users = 309459, depth = 159.0832 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625426, edits = 21390136, files = 47263, pages = 3261262, users = 1341022, depth = 116.4965 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596943, edits = 32970510, files = 12663, pages = 2720678, users = 745746, depth = 153.3852 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594424, edits = 22707365, files = 5, pages = 1694465, users = 557371, depth = 45.89435 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534722, edits = 20581719, files = 69346, pages = 1405622, users = 518825, depth = 38.84129 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508595, edits = 25064281, files = 8364, pages = 1445987, users = 508707, depth = 58.8829 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507127, edits = 21478030, files = 1, pages = 1397094, users = 584066, depth = 47.34599 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502889, edits = 28118017, files = 37466, pages = 2370470, users = 1414062, depth = 163.593 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478508, edits = 8661854, files = 315, pages = 905105, users = 30523, depth = 7.606224 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239611, files = 10239, pages = 4644071, users = 175653, depth = 746.2433 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432173, edits = 14978865, files = 116393, pages = 2617022, users = 590166, depth = 146.2848 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431402, edits = 3127842, files = 362, pages = 1062561, users = 53695, depth = 6.300923 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521990, files = 6069, pages = 564367, users = 42894, depth = 0.7727549 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396373, edits = 8981618, files = 0, pages = 822962, users = 138119, depth = 12.64113 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359322, edits = 5610282, files = 19612, pages = 1040383, users = 297395, depth = 19.37296 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322230, edits = 7645592, files = 10830, pages = 710525, users = 198774, depth = 15.62512 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319358, edits = 34291970, files = 73599, pages = 1335325, users = 990995, depth = 259.9017 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8465040, files = 11306, pages = 987360, users = 123382, depth = 48.22716 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283179, edits = 11445861, files = 549, pages = 631075, users = 310524, depth = 27.37438 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282842, edits = 11181817, files = 0, pages = 906410, users = 434136, depth = 59.96082 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241928, edits = 1520308, files = 244, pages = 570509, users = 37618, depth = 4.915658 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241357, edits = 7391049, files = 0, pages = 548170, users = 220821, depth = 21.78806 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050743, files = 10538, pages = 587257, users = 120473, depth = 12.20196 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229107, edits = 6158825, files = 755, pages = 541112, users = 167573, depth = 21.10849 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225501, edits = 2443410, files = 177, pages = 385102, users = 16051, depth = 3.1783 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220384, edits = 4155799, files = 3238, pages = 644998, users = 120182, depth = 23.91799 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214674, edits = 8336303, files = 36, pages = 697603, users = 1218961, depth = 60.47457 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212674, edits = 6416997, files = 20934, pages = 444671, users = 276891, depth = 17.17232 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211920, edits = 9567364, files = 18492, pages = 629254, users = 367473, depth = 58.96441 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203620, edits = 6632401, files = 23846, pages = 499283, users = 165903, depth = 28.00768 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131594, files = 823, pages = 470469, users = 127834, depth = 29.99712 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185603, edits = 6533363, files = 23720, pages = 509137, users = 250625, depth = 38.99168 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177112, edits = 5711284, files = 8334, pages = 438848, users = 213160, depth = 28.42174 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173641, edits = 4981652, files = 12472, pages = 989657, users = 148555, depth = 111.1684 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162572, edits = 3386264, files = 16, pages = 372228, users = 121406, depth = 15.12986 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161895, edits = 4386504, files = 14832, pages = 459306, users = 142653, depth = 32.23024 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 154004, edits = 2712837, files = 2112, pages = 667913, users = 75958, depth = 45.22851 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152073, edits = 5584136, files = 3566, pages = 1186074, users = 705973, depth = 217.6617 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149193, edits = 10195955, files = 27276, pages = 970202, users = 428301, depth = 318.2473 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147533, edits = 3469340, files = 7884, pages = 464537, users = 206831, depth = 34.48083 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685272, files = 0, pages = 275658, users = 157538, depth = 13.65684 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092253, files = 11267, pages = 274209, users = 73401, depth = 43.07509 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129834, edits = 3693695, files = 0, pages = 228299, users = 106262, depth = 9.305591 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129552, edits = 4784284, files = 8676, pages = 523652, users = 102937, depth = 84.54712 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125543, edits = 5994818, files = 15223, pages = 985142, users = 382113, depth = 285.2883 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125333, edits = 1850594, files = 2626, pages = 283268, users = 242795, depth = 10.37384 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116344, edits = 3276653, files = 0, pages = 248015, users = 32264, depth = 16.92173 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114701, edits = 3652763, files = 25476, pages = 465999, users = 107594, depth = 73.52812 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107596, edits = 1306673, files = 485, pages = 262444, users = 35971, depth = 10.31215 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 182, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509893, files = 9610, pages = 372227, users = 151420, depth = 44.83086 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751857, files = 2978, pages = 215974, users = 102499, depth = 4.100277 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94864, edits = 1045413, files = 3, pages = 245073, users = 28720, depth = 10.69502 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413046, files = 5456, pages = 367563, users = 144078, depth = 87.59387 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87630, edits = 2306956, files = 924, pages = 156386, users = 48205, depth = 9.081489 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460620, files = 4725, pages = 262903, users = 143343, depth = 39.64495 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85388, edits = 2135562, files = 19140, pages = 283766, users = 145212, depth = 40.62049 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83845, edits = 989674, files = 0, pages = 162090, users = 48841, depth = 5.317344 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422360, files = 2688, pages = 111152, users = 33005, depth = 0.5035905 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78842, edits = 3699770, files = 6958, pages = 487323, users = 162627, depth = 203.7916 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322429, files = 1884, pages = 226054, users = 75951, depth = 36.13916 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77521, edits = 3590119, files = 13301, pages = 305397, users = 114014, depth = 101.5787 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74051, edits = 1231588, files = 2269, pages = 146723, users = 54721, depth = 8.084248 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848705, files = 0, pages = 196935, users = 24967, depth = 12.77763 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72189, edits = 2000200, files = 5401, pages = 141370, users = 69886, depth = 12.99415 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69666, edits = 1591982, files = 5430, pages = 177457, users = 53712, depth = 21.47674 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68972, edits = 1099651, files = 724, pages = 140317, users = 31984, depth = 8.385443 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28406, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855225, files = 2069, pages = 101468, users = 25248, depth = 2.36118 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65704, edits = 605819, files = 225, pages = 113648, users = 32299, depth = 2.83835 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61275, edits = 628086, files = 545, pages = 97372, users = 28303, depth = 2.238518 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390032, files = 2367, pages = 131363, users = 54964, depth = 24.27036 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60204, edits = 1146343, files = 1454, pages = 169569, users = 35296, depth = 22.30869 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2175, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57015, edits = 1063294, files = 1116, pages = 95642, users = 52332, depth = 5.102798 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347441, files = 0, pages = 69099, users = 21674, depth = 0.284021 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54633, edits = 1757107, files = 3218, pages = 141236, users = 86420, depth = 31.26141 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53817, edits = 1091443, files = 565, pages = 109058, users = 51601, depth = 10.54454 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37573, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748992, files = 537, pages = 97630, users = 31106, depth = 7.23159 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49069, edits = 1082195, files = 7564, pages = 149788, users = 43309, depth = 30.43946 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42966, edits = 1952257, files = 1897, pages = 233511, users = 123122, depth = 164.4277 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294208, files = 136, pages = 55367, users = 78490, depth = 0.4819486 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42139, edits = 959122, files = 1604, pages = 184106, users = 51076, depth = 59.1306 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 74, admins = 6, articles = 42037, edits = 1833830, files = 1499, pages = 128187, users = 68101, depth = 60.08447 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861624, files = 690, pages = 146722, users = 94837, depth = 40.24508 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40160, edits = 487096, files = 209, pages = 60548, users = 24858, depth = 2.073369 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38265, edits = 607140, files = 1570, pages = 133944, users = 42127, depth = 28.33971 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34265, edits = 551995, files = 168, pages = 59154, users = 24770, depth = 4.923392 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990990, files = 0, pages = 48817, users = 33563, depth = 4.426188 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32231, edits = 1065792, files = 1258, pages = 103341, users = 58446, depth = 50.20115 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830085, files = 1320, pages = 116394, users = 63292, depth = 51.21283 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824156, files = 0, pages = 117265, users = 68745, depth = 59.79881 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 71, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013714, files = 571, pages = 69620, users = 92198, depth = 28.71943 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103853, files = 2592, pages = 129753, users = 75794, depth = 108.9975 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732667, files = 1407, pages = 55689, users = 41251, depth = 16.65249 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886433, files = 47, pages = 62806, users = 23458, depth = 31.91413 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23738, edits = 641639, files = 4, pages = 37695, users = 44599, depth = 5.88441 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23567, edits = 111271, files = 0, pages = 28616, users = 3012, depth = 0.1784741 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27116, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704764, files = 1475, pages = 97659, users = 77687, depth = 92.74546 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295876, files = 709, pages = 34656, users = 15070, depth = 4.064233 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19583, edits = 185027, files = 0, pages = 36469, users = 17037, depth = 3.772302 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19544, edits = 176923, files = 0, pages = 39362, users = 17772, depth = 4.62168 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17994, edits = 508508, files = 3121, pages = 79617, users = 58142, depth = 74.90697 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17095, edits = 161050, files = 0, pages = 30409, users = 18246, depth = 3.212458 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24114, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17936, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522592, files = 165, pages = 59674, users = 22532, depth = 64.93933 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25552, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15775, edits = 460716, files = 125, pages = 71470, users = 31001, depth = 80.3532 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18916, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12237, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578290, files = 1062, pages = 44151, users = 45314, depth = 45.76244 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16156, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15714, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15084, edits = 282735, files = 1718, pages = 53853, users = 27719, depth = 34.68214 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 38, admins = 2, articles = 15036, edits = 371417, files = 1765, pages = 45901, users = 39073, depth = 34.09633 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664617, files = 281, pages = 23705, users = 27658, depth = 10.40866 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14640, edits = 119651, files = 112, pages = 29690, users = 5292, depth = 4.258896 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381034, files = 1765, pages = 47619, users = 22141, depth = 43.93889 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23023, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26842, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14901, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13720, edits = 229398, files = 115, pages = 39230, users = 11724, depth = 20.21548 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26467, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30056, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 3999, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23319, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 28, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24067, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12255, edits = 232726, files = 865, pages = 32752, users = 19620, depth = 19.87747 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469156, files = 445, pages = 70027, users = 35292, depth = 164.1327 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388059, files = 618, pages = 27206, users = 22189, depth = 26.34224 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3258, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379357, files = 0, pages = 96642, users = 94345, depth = 219.7782 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230970, files = 6, pages = 26608, users = 14440, depth = 17.41694 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17436, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328577, files = 1706, pages = 72746, users = 34364, depth = 157.1555 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100456, files = 0, pages = 18613, users = 9931, depth = 3.327926 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184735, files = 0, pages = 27158, users = 13072, depth = 17.61759 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272008, files = 192, pages = 42076, users = 29476, depth = 62.03664 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10221, edits = 194775, files = 0, pages = 21533, users = 7255, depth = 11.07951 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149687, files = 0, pages = 13889, users = 16837, depth = 1.479692 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48477, files = 0, pages = 16187, users = 2137, depth = 1.092351 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281339, files = 1101, pages = 33326, users = 36160, depth = 53.715 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30320, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10791, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295703, files = 403, pages = 21415, users = 19361, depth = 27.88769 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84700, files = 0, pages = 14882, users = 13736, depth = 3.092511 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5805, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238293, files = 0, pages = 25611, users = 32055, depth = 39.31059 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130745, files = 87, pages = 17611, users = 25271, depth = 9.028993 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15410, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723011, files = 54, pages = 68883, users = 29545, depth = 606.8875 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300636, files = 0, pages = 20856, users = 26231, depth = 40.35388 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139421, files = 0, pages = 26046, users = 11757, depth = 30.38705 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24601, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320626, files = 571, pages = 20398, users = 25800, depth = 44.62875 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153230, files = 0, pages = 13442, users = 16569, depth = 7.503991 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96150, files = 0, pages = 16887, users = 5401, depth = 9.45778 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7326, edits = 177233, files = 150, pages = 16363, users = 21864, depth = 16.48149 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497715, files = 170, pages = 19193, users = 20679, depth = 74.22829 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 150996, files = 0, pages = 30995, users = 14428, depth = 64.12897 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38514, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6428, edits = 105855, files = 0, pages = 15891, users = 11999, depth = 14.43664 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14247, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229122, files = 319, pages = 15601, users = 24682, depth = 32.14719 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6206, edits = 176514, files = 201, pages = 12055, users = 13175, depth = 13.00624 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19823, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26385, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 27, admins = 2, articles = 5984, edits = 118070, files = 9, pages = 20311, users = 17661, depth = 33.32235 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183872, files = 38, pages = 43368, users = 6204, depth = 187.0406 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14667, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18010, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5509, edits = 199442, files = 6, pages = 11750, users = 13683, depth = 21.7842 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138425, files = 0, pages = 16630, users = 13207, depth = 34.42216 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15396, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15753, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153638, files = 282, pages = 14875, users = 19734, depth = 33.75023 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5218, edits = 26869, files = 0, pages = 5753, users = 1275, depth = 0.04909718 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120716, files = 9, pages = 17090, users = 13773, depth = 37.50702 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118158, files = 1, pages = 9550, users = 12022, depth = 9.948928 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15299, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120550, files = 0, pages = 11188, users = 16385, depth = 18.34727 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12313, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277610, files = 1146, pages = 18920, users = 20135, depth = 132.7277 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4600, edits = 77032, files = 1, pages = 22384, users = 12773, depth = 51.43713 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2272, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86542, files = 10, pages = 12987, users = 9769, depth = 27.0838 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37946, files = 0, pages = 6665, users = 9134, depth = 2.025124 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120598, files = 438, pages = 10679, users = 12506, depth = 29.87252 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15376, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98669, files = 0, pages = 10208, users = 12193, depth = 25.71044 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5990, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13169, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162942, files = 51, pages = 9593, users = 18490, depth = 41.09292 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3603, edits = 208844, files = 23, pages = 12940, users = 19611, depth = 108.3862 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 42, admins = 2, articles = 3584, edits = 205476, files = 300, pages = 16445, users = 117599, depth = 160.8943 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8601, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28939, files = 0, pages = 5432, users = 7167, depth = 1.534192 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3443, edits = 59691, files = 0, pages = 10955, users = 7872, depth = 25.93783 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16007, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8060, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17192, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11104, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237356, files = 3, pages = 19165, users = 5479, depth = 284.7868 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11766, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13491, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82386, files = 0, pages = 14402, users = 13290, depth = 81.39204 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23293, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21325, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12627, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69838, files = 9, pages = 11036, users = 13779, depth = 56.29797 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89808, files = 0, pages = 6904, users = 10719, depth = 30.04239 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13336, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7555, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6620, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14993, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1886, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1084, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92455, files = 0, pages = 5003, users = 13906, depth = 35.7817 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3260, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9651, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84871, files = 0, pages = 11796, users = 9249, depth = 163.3889 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2294, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9708, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10190, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105115, files = 0, pages = 5831, users = 30265, depth = 73.41991 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41058, files = 0, pages = 4388, users = 1755, depth = 15.63316 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3664, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9198, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64097, files = 0, pages = 11534, users = 8494, depth = 148.4186 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18727, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3816, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7178, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11455, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13885, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1634, edits = 100103, files = 1, pages = 8602, users = 4884, depth = 211.6215 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9111, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177692, files = 0, pages = 4402, users = 10805, depth = 146.2891 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1188, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7939, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8891, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7132, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12114, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12319, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14949, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12957, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8327, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9810, files = 0, pages = 2554, users = 2833, depth = 3.975689 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50184, files = 0, pages = 14621, users = 7775, depth = 383.2762 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9943, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11637, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33544, files = 0, pages = 4490, users = 2624, depth = 53.31064 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6832, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9281, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22959, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1435, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7007, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85161, files = 0, pages = 2055, users = 1166, depth = 30.03631 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37899, files = 0, pages = 3729, users = 9400, depth = 60.04017 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9589, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2156, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1596, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21701, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6661, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27019, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.790279 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37767, files = 0, pages = 4000, users = 9314, depth = 108.2474 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10422, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17650, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1532, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28348, files = 0, pages = 4236, users = 9382, depth = 110.6909 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26741, files = 0, pages = 3347, users = 9185, depth = 87.1146 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9817, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50205, files = 0, pages = 2699, users = 16349, depth = 135.3287 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8785, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10554, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7162, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23085, files = 0, pages = 2446, users = 8938, depth = 81.86374 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16937, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 20, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12365, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7589, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14359, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9418, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 471, edits = 24475, files = 0, pages = 2420, users = 7831, depth = 173.1766 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5944, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15352, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43937 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7907, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13197, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7894, files = 0, pages = 1084, users = 5658, depth = 47.50541 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5955, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12243, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8432, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9164, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16669, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281637, admins = 3757, articles = 59195647, edits = 3200188960, files = 2762362, pages = 244505007, users = 103296794, depth = 128.2635, date = '@1658728841' }, } return info 2ibn262br9ap76izw9jsb5gqs6j52y7 4164501 4164462 2022-07-25T08:00:49Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548532, edits = 1102370737, files = 897681, pages = 56526433, users = 44126265, depth = 1135.911 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125906, edits = 34877445, files = 0, pages = 11232133, users = 92638, depth = 2.157456 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709377, edits = 223274065, files = 128475, pages = 7482865, users = 3964868, depth = 92.61966 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551532, edits = 50823107, files = 0, pages = 6115694, users = 829228, depth = 16.21542 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 160, articles = 2440279, edits = 195109927, files = 68972, pages = 12119406, users = 4429113, depth = 253.2745 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095926, edits = 62338146, files = 20, pages = 4461151, users = 1220743, depth = 17.79508 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839501, edits = 123993688, files = 237434, pages = 7418285, users = 3220352, depth = 153.7358 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1790994, edits = 144496887, files = 0, pages = 7696847, users = 6599261, depth = 204.1374 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764036, edits = 128230101, files = 139731, pages = 7476432, users = 2275850, depth = 179.8528 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 215, admins = 7, articles = 1592838, edits = 7092588, files = 1472, pages = 1999079, users = 186999, depth = 0.2307805 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529854, edits = 67461459, files = 262, pages = 3550160, users = 1182803, depth = 33.13921 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335041, edits = 90445029, files = 32841, pages = 3946434, users = 1959224, depth = 87.68699 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292513, edits = 72576148, files = 60466, pages = 7099152, users = 3244961, depth = 206.3323 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274563, edits = 68841099, files = 24449, pages = 19371568, users = 873854, depth = 716.4299 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265911, edits = 6285092, files = 42, pages = 2881750, users = 52727, depth = 3.553408 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177815, edits = 36559774, files = 110458, pages = 4098367, users = 635589, depth = 54.84897 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4549, admins = 26, articles = 1176223, edits = 58726596, files = 49591, pages = 7782489, users = 2281330, depth = 238.0395 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094051, edits = 63886355, files = 58330, pages = 5391567, users = 2783238, depth = 182.8323 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920817, edits = 35150119, files = 81522, pages = 5326523, users = 1136938, depth = 151.0662 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704972, edits = 30417875, files = 15446, pages = 1759543, users = 424446, depth = 38.68449 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660850, edits = 25089053, files = 36059, pages = 3981137, users = 309461, depth = 159.0826 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625431, edits = 21390513, files = 47264, pages = 3261288, users = 1341039, depth = 116.4976 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596948, edits = 32970923, files = 12663, pages = 2720719, users = 745761, depth = 153.3874 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594432, edits = 22707453, files = 5, pages = 1694477, users = 557375, depth = 45.8933 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534721, edits = 20582166, files = 69346, pages = 1405627, users = 518832, depth = 38.84267 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508596, edits = 25064482, files = 8364, pages = 1445993, users = 508712, depth = 58.88352 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507130, edits = 21478196, files = 1, pages = 1397100, users = 584075, depth = 47.3459 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502901, edits = 28118337, files = 37469, pages = 2370495, users = 1414079, depth = 163.5876 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478523, edits = 8661981, files = 315, pages = 905120, users = 30523, depth = 7.605732 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239617, files = 10239, pages = 4644071, users = 175656, depth = 746.2434 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432157, edits = 14978970, files = 116393, pages = 2617018, users = 590170, depth = 146.2985 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431402, edits = 3127906, files = 362, pages = 1062565, users = 53696, depth = 6.301108 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3521993, files = 6069, pages = 564367, users = 42895, depth = 0.7727556 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396378, edits = 8981675, files = 0, pages = 822970, users = 138119, depth = 12.64095 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359328, edits = 5610348, files = 19612, pages = 1040391, users = 297403, depth = 19.3725 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322233, edits = 7645778, files = 10830, pages = 710529, users = 198774, depth = 15.6252 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319364, edits = 34292650, files = 73599, pages = 1335347, users = 991010, depth = 259.9009 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292833, edits = 8465125, files = 11306, pages = 987362, users = 123383, depth = 48.22783 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 750, admins = 25, articles = 283181, edits = 11445965, files = 549, pages = 631078, users = 310527, depth = 27.37427 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282844, edits = 11181890, files = 0, pages = 906418, users = 434140, depth = 59.96099 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 132, admins = 5, articles = 241928, edits = 1520341, files = 244, pages = 570517, users = 37619, depth = 4.915936 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241357, edits = 7391065, files = 0, pages = 548170, users = 220824, depth = 21.78811 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231880, edits = 3050758, files = 10538, pages = 587258, users = 120474, depth = 12.20206 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229108, edits = 6158864, files = 755, pages = 541117, users = 167577, depth = 21.10878 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225501, edits = 2443410, files = 177, pages = 385102, users = 16051, depth = 3.1783 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 273, admins = 11, articles = 220385, edits = 4155838, files = 3238, pages = 645003, users = 120186, depth = 23.91826 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214682, edits = 8336483, files = 36, pages = 697617, users = 1218973, depth = 60.47166 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212675, edits = 6417015, files = 20937, pages = 444675, users = 276895, depth = 17.17249 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211922, edits = 9567551, files = 18493, pages = 629283, users = 367481, depth = 58.96936 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203618, edits = 6632447, files = 23846, pages = 499281, users = 165906, depth = 28.00854 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131637, files = 823, pages = 470469, users = 127835, depth = 29.99733 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 705, admins = 17, articles = 185605, edits = 6533443, files = 23720, pages = 509141, users = 250627, depth = 38.9915 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177113, edits = 5711325, files = 8334, pages = 438851, users = 213162, depth = 28.42185 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173655, edits = 4981776, files = 12473, pages = 989676, users = 148558, depth = 111.1525 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162573, edits = 3386274, files = 16, pages = 372231, users = 121406, depth = 15.12988 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161896, edits = 4386529, files = 14832, pages = 459310, users = 142654, depth = 32.2304 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 154051, edits = 2713207, files = 2113, pages = 667993, users = 75966, depth = 45.20747 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152071, edits = 5584255, files = 3566, pages = 1186102, users = 705999, depth = 217.6795 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149193, edits = 10196116, files = 27276, pages = 970213, users = 428307, depth = 318.2572 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147538, edits = 3469365, files = 7884, pages = 464540, users = 206834, depth = 34.47808 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137095, edits = 3685280, files = 0, pages = 275658, users = 157539, depth = 13.65687 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092256, files = 11267, pages = 274209, users = 73402, depth = 43.0751 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 120, admins = 11, articles = 129835, edits = 3693898, files = 0, pages = 228300, users = 106262, depth = 9.305918 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129554, edits = 4784296, files = 8676, pages = 523654, users = 102938, depth = 84.5444 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1117, admins = 14, articles = 125544, edits = 5995008, files = 15223, pages = 985150, users = 382120, depth = 285.2951 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125334, edits = 1850654, files = 2626, pages = 283272, users = 242799, depth = 10.37426 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116344, edits = 3276657, files = 0, pages = 248015, users = 32264, depth = 16.92175 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114702, edits = 3652839, files = 25476, pages = 466011, users = 107596, depth = 73.53108 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107597, edits = 1306690, files = 485, pages = 262447, users = 35971, depth = 10.31224 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 182, admins = 16, articles = 104018, edits = 2509946, files = 9610, pages = 372227, users = 151422, depth = 44.8318 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751863, files = 2978, pages = 215980, users = 102504, depth = 4.100634 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94864, edits = 1045413, files = 3, pages = 245073, users = 28720, depth = 10.69502 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 172, admins = 9, articles = 90280, edits = 3413048, files = 5456, pages = 367563, users = 144080, depth = 87.59393 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87637, edits = 2306968, files = 924, pages = 156393, users = 48205, depth = 9.079679 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460622, files = 4725, pages = 262903, users = 143344, depth = 39.64499 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85391, edits = 2135578, files = 19140, pages = 283773, users = 145215, depth = 40.61858 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83846, edits = 989678, files = 0, pages = 162091, users = 48841, depth = 5.317207 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422364, files = 2688, pages = 111152, users = 33005, depth = 0.5035953 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78843, edits = 3699782, files = 6958, pages = 487328, users = 162630, depth = 203.789 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 137, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322434, files = 1884, pages = 226055, users = 75952, depth = 36.13956 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77526, edits = 3590255, files = 13305, pages = 305411, users = 114018, depth = 101.5728 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74049, edits = 1231604, files = 2269, pages = 146726, users = 54722, depth = 8.085737 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848705, files = 0, pages = 196935, users = 24968, depth = 12.77763 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 79, admins = 6, articles = 72191, edits = 2000215, files = 5401, pages = 141373, users = 69888, depth = 12.99362 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69666, edits = 1591986, files = 5430, pages = 177457, users = 53713, depth = 21.47679 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68972, edits = 1099651, files = 724, pages = 140317, users = 31984, depth = 8.385443 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802850, files = 0, pages = 81995, users = 28406, depth = 0.4270814 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855225, files = 2069, pages = 101468, users = 25248, depth = 2.36118 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65715, edits = 605838, files = 225, pages = 113663, users = 32300, depth = 2.837588 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61275, edits = 628089, files = 545, pages = 97372, users = 28303, depth = 2.238529 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390032, files = 2367, pages = 131363, users = 54964, depth = 24.27036 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 88, admins = 7, articles = 60204, edits = 1146346, files = 1454, pages = 169569, users = 35296, depth = 22.30875 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2176, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57016, edits = 1063307, files = 1116, pages = 95643, users = 52332, depth = 5.102629 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347441, files = 0, pages = 69099, users = 21674, depth = 0.284021 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54633, edits = 1757107, files = 3218, pages = 141236, users = 86421, depth = 31.26141 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53817, edits = 1091452, files = 565, pages = 109058, users = 51601, depth = 10.54463 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109219, files = 4437, pages = 121738, users = 37574, depth = 15.40421 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748993, files = 537, pages = 97630, users = 31106, depth = 7.2316 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49071, edits = 1082200, files = 7564, pages = 149790, users = 43309, depth = 30.43671 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952290, files = 1897, pages = 233514, users = 123122, depth = 164.4617 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294209, files = 136, pages = 55367, users = 78490, depth = 0.4819503 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42142, edits = 959136, files = 1604, pages = 184109, users = 51076, depth = 59.12208 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 74, admins = 6, articles = 42040, edits = 1833841, files = 1499, pages = 128194, users = 68102, depth = 60.07856 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861626, files = 690, pages = 146722, users = 94839, depth = 40.24517 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40161, edits = 487103, files = 209, pages = 60549, users = 24858, depth = 2.073261 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38265, edits = 607149, files = 1570, pages = 133946, users = 42127, depth = 28.34089 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34266, edits = 552002, files = 168, pages = 59155, users = 24770, depth = 4.923084 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990991, files = 0, pages = 48817, users = 33564, depth = 4.426193 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32231, edits = 1065796, files = 1258, pages = 103342, users = 58448, depth = 50.20226 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 54, admins = 3, articles = 31631, edits = 830088, files = 1320, pages = 116394, users = 63293, depth = 51.21301 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824158, files = 0, pages = 117266, users = 68746, depth = 59.79981 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 71, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013714, files = 571, pages = 69620, users = 92198, depth = 28.71943 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103853, files = 2592, pages = 129753, users = 75795, depth = 108.9975 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732667, files = 1407, pages = 55689, users = 41251, depth = 16.65249 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886433, files = 47, pages = 62806, users = 23458, depth = 31.91413 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23738, edits = 641645, files = 4, pages = 37696, users = 44599, depth = 5.885152 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 29, admins = 6, articles = 23567, edits = 111271, files = 0, pages = 28616, users = 3012, depth = 0.1784741 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650022, files = 0, pages = 55975, users = 27118, depth = 23.63495 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704779, files = 1475, pages = 97659, users = 77688, depth = 92.74744 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295876, files = 709, pages = 34656, users = 15070, depth = 4.064233 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19584, edits = 185044, files = 0, pages = 36470, users = 17037, depth = 3.772159 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19544, edits = 176923, files = 0, pages = 39362, users = 17772, depth = 4.62168 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17994, edits = 508511, files = 3121, pages = 79618, users = 58144, depth = 74.9089 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17096, edits = 161052, files = 0, pages = 30410, users = 18246, depth = 3.212017 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 28, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24114, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17936, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522593, files = 165, pages = 59674, users = 22532, depth = 64.93945 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25552, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15775, edits = 460716, files = 125, pages = 71470, users = 31002, depth = 80.3532 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18916, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12237, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578290, files = 1062, pages = 44151, users = 45314, depth = 45.76244 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16156, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239949, files = 145, pages = 56213, users = 15714, depth = 30.89265 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15084, edits = 282735, files = 1718, pages = 53853, users = 27719, depth = 34.68214 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 38, admins = 2, articles = 15036, edits = 371418, files = 1765, pages = 45901, users = 39073, depth = 34.09641 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664617, files = 281, pages = 23705, users = 27658, depth = 10.40866 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 31, admins = 3, articles = 14641, edits = 119665, files = 112, pages = 29691, users = 5292, depth = 4.258669 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381034, files = 1765, pages = 47619, users = 22142, depth = 43.93889 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23023, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26842, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14901, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13721, edits = 229404, files = 115, pages = 39232, users = 11725, depth = 20.21361 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26467, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165690, files = 263, pages = 30412, users = 30056, depth = 8.683349 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 4000, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23319, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 28, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24067, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 47, admins = 3, articles = 12254, edits = 232741, files = 865, pages = 32754, users = 19620, depth = 19.8866 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11770, edits = 469157, files = 445, pages = 70028, users = 35293, depth = 164.1363 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388060, files = 618, pages = 27206, users = 22190, depth = 26.34231 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54701, files = 60, pages = 27034, users = 3258, depth = 3.661912 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379358, files = 0, pages = 96642, users = 94345, depth = 219.7788 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230972, files = 6, pages = 26608, users = 14440, depth = 17.41709 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17436, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 103, admins = 4, articles = 10545, edits = 328589, files = 1706, pages = 72747, users = 34365, depth = 157.1641 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100457, files = 0, pages = 18613, users = 9931, depth = 3.327959 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184736, files = 0, pages = 27158, users = 13072, depth = 17.61768 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272010, files = 192, pages = 42078, users = 29478, depth = 62.04195 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10222, edits = 194788, files = 0, pages = 21535, users = 7255, depth = 11.07901 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149687, files = 0, pages = 13889, users = 16837, depth = 1.479692 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48477, files = 0, pages = 16187, users = 2137, depth = 1.092351 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281339, files = 1101, pages = 33326, users = 36160, depth = 53.715 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30320, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10791, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295703, files = 403, pages = 21415, users = 19361, depth = 27.88769 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84736, files = 0, pages = 14882, users = 13737, depth = 3.093826 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5805, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8382, edits = 238294, files = 0, pages = 25611, users = 32056, depth = 39.31075 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130745, files = 87, pages = 17611, users = 25272, depth = 9.028993 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15410, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 41, admins = 2, articles = 8006, edits = 723014, files = 54, pages = 68886, users = 29548, depth = 606.9234 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300636, files = 0, pages = 20856, users = 26231, depth = 40.35388 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139422, files = 0, pages = 26046, users = 11757, depth = 30.38726 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24601, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320627, files = 571, pages = 20398, users = 25800, depth = 44.62888 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153230, files = 0, pages = 13442, users = 16569, depth = 7.503991 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96155, files = 0, pages = 16887, users = 5401, depth = 9.458272 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7327, edits = 177238, files = 150, pages = 16365, users = 21864, depth = 16.47909 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497715, files = 170, pages = 19193, users = 20679, depth = 74.22829 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 151001, files = 0, pages = 30997, users = 14428, depth = 64.13752 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38515, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6429, edits = 105860, files = 0, pages = 15892, users = 11999, depth = 14.43192 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14248, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6292, edits = 229122, files = 319, pages = 15601, users = 24683, depth = 32.14719 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6208, edits = 176520, files = 201, pages = 12058, users = 13175, depth = 12.99951 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19823, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 27, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26386, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 27, admins = 2, articles = 5984, edits = 118071, files = 9, pages = 20311, users = 17662, depth = 33.32264 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 40, admins = 3, articles = 5675, edits = 183872, files = 38, pages = 43368, users = 6204, depth = 187.0406 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214418, files = 0, pages = 15416, users = 14668, depth = 42.66305 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18011, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5509, edits = 199442, files = 6, pages = 11750, users = 13683, depth = 21.7842 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138426, files = 0, pages = 16630, users = 13207, depth = 34.42241 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15396, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68760, files = 49, pages = 10535, users = 15753, depth = 5.866169 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153638, files = 282, pages = 14875, users = 19735, depth = 33.75023 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5223, edits = 26874, files = 0, pages = 5758, users = 1276, depth = 0.04896978 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120717, files = 9, pages = 17090, users = 13773, depth = 37.50732 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118190, files = 1, pages = 9550, users = 12022, depth = 9.951623 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15299, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120550, files = 0, pages = 11188, users = 16385, depth = 18.34727 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219207, files = 0, pages = 10368, users = 12313, depth = 27.75222 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277611, files = 1146, pages = 18920, users = 20136, depth = 132.7282 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 33, admins = 2, articles = 4600, edits = 77032, files = 1, pages = 22384, users = 12773, depth = 51.43713 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4481, edits = 65664, files = 0, pages = 14081, users = 2272, depth = 21.40358 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86543, files = 10, pages = 12987, users = 9769, depth = 27.08411 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37947, files = 0, pages = 6665, users = 9134, depth = 2.025177 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120598, files = 438, pages = 10679, users = 12506, depth = 29.87252 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94815, files = 0, pages = 12330, users = 15377, depth = 31.95295 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98669, files = 0, pages = 10208, users = 12194, depth = 25.71044 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5990, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170310, files = 318, pages = 8578, users = 13169, depth = 32.66139 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162942, files = 51, pages = 9593, users = 18490, depth = 41.09292 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3603, edits = 208844, files = 23, pages = 12940, users = 19611, depth = 108.3862 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 42, admins = 2, articles = 3584, edits = 205478, files = 300, pages = 16445, users = 117600, depth = 160.8959 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8601, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28939, files = 0, pages = 5432, users = 7167, depth = 1.534192 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3443, edits = 59692, files = 0, pages = 10955, users = 7872, depth = 25.93826 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115765, files = 0, pages = 7533, users = 16007, depth = 23.52673 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8061, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17192, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11104, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237356, files = 3, pages = 19165, users = 5479, depth = 284.7868 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121688, files = 32, pages = 8557, users = 11766, depth = 37.17486 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13491, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 26, admins = 2, articles = 3018, edits = 82387, files = 0, pages = 14402, users = 13290, depth = 81.39302 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23293, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606796, files = 0, pages = 10536, users = 21325, depth = 1043.383 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12627, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69839, files = 9, pages = 11036, users = 13779, depth = 56.29877 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89808, files = 0, pages = 6904, users = 10719, depth = 30.04239 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89198, files = 0, pages = 5931, users = 13337, depth = 24.61729 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2578, edits = 73047, files = 0, pages = 8814, users = 7555, depth = 48.49263 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6620, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14993, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 11, admins = 1, articles = 2436, edits = 24101, files = 0, pages = 5346, users = 1886, depth = 6.433355 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1084, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92458, files = 0, pages = 5003, users = 13907, depth = 35.78286 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3260, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9651, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84872, files = 0, pages = 11796, users = 9250, depth = 163.3908 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2294, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9708, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10190, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105115, files = 0, pages = 5831, users = 30265, depth = 73.41991 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41062, files = 0, pages = 4388, users = 1755, depth = 15.63468 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 11, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3664, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9198, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64098, files = 0, pages = 11534, users = 8494, depth = 148.4209 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18727, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3816, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7178, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11455, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104417, files = 0, pages = 5366, users = 13886, depth = 98.52445 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1635, edits = 100113, files = 1, pages = 8605, users = 4885, depth = 211.4315 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9111, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177692, files = 0, pages = 4402, users = 10805, depth = 146.2891 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1188, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7939, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8891, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7132, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12114, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12320, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14949, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12957, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8327, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9812, files = 0, pages = 2554, users = 2833, depth = 3.9765 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50185, files = 0, pages = 14621, users = 7775, depth = 383.2839 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9943, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11637, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33545, files = 0, pages = 4490, users = 2624, depth = 53.31223 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6833, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9282, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22959, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33286, files = 0, pages = 3830, users = 1435, depth = 47.19943 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7007, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85161, files = 0, pages = 2055, users = 1166, depth = 30.03631 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37906, files = 0, pages = 3729, users = 9400, depth = 60.05125 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9589, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16201, files = 0, pages = 2554, users = 2156, depth = 13.05698 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1596, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21702, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6661, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27025, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.790899 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37768, files = 0, pages = 4000, users = 9315, depth = 108.2503 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10422, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46116, files = 0, pages = 3802, users = 17650, depth = 139.0009 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8674, files = 0, pages = 1625, users = 1532, depth = 4.244605 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28348, files = 0, pages = 4236, users = 9382, depth = 110.6909 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 778, edits = 26743, files = 0, pages = 3349, users = 9185, depth = 87.2047 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 15, admins = 2, articles = 748, edits = 40179, files = 0, pages = 3140, users = 9817, depth = 130.8545 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50206, files = 0, pages = 2699, users = 16349, depth = 135.3314 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36591, files = 0, pages = 3749, users = 8785, depth = 178.1949 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10554, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7162, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23089, files = 0, pages = 2448, users = 8938, depth = 81.99035 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16937, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 20, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12365, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 553, edits = 38029, files = 0, pages = 2384, users = 7589, depth = 174.8779 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14359, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9418, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 472, edits = 24519, files = 0, pages = 2421, users = 7831, depth = 172.6822 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5944, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15352, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43937 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7907, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13197, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7894, files = 0, pages = 1084, users = 5658, depth = 47.50541 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20478, files = 0, pages = 1979, users = 5955, depth = 371.6384 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 277, edits = 9574, files = 0, pages = 428, users = 801, depth = 6.647282 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12243, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8432, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9165, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16669, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 12, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281637, admins = 3758, articles = 59196064, edits = 3200225882, files = 2762388, pages = 244506549, users = 103297893, depth = 128.2639, date = '@1658736042' }, } return info 1g8lw9wujghprl4yj1ddnxva8ekjxir 4164563 4164501 2022-07-25T10:00:48Z MBHbot 91410 Scribunto text/plain local info = { ['en'] = { pos = 1, activeusers = 113963, admins = 1032, articles = 6548582, edits = 1102384259, files = 897687, pages = 56526912, users = 44126721, depth = 1135.917 }, ['ceb'] = { pos = 2, activeusers = 187, admins = 6, articles = 6125905, edits = 34877462, files = 0, pages = 11232134, users = 92640, depth = 2.15746 }, ['de'] = { pos = 3, activeusers = 17315, admins = 193, articles = 2709389, edits = 223276887, files = 128470, pages = 7482928, users = 3964928, depth = 92.6212 }, ['sv'] = { pos = 4, activeusers = 1907, admins = 66, articles = 2551539, edits = 50823771, files = 0, pages = 6115714, users = 829245, depth = 16.21561 }, ['fr'] = { pos = 5, activeusers = 16898, admins = 159, articles = 2440293, edits = 195112677, files = 68974, pages = 12119524, users = 4429196, depth = 253.2781 }, ['nl'] = { pos = 6, activeusers = 3531, admins = 36, articles = 2095942, edits = 62338777, files = 20, pages = 4461196, users = 1220764, depth = 17.79525 }, ['ru'] = { pos = 7, activeusers = 10588, admins = 76, articles = 1839513, edits = 123996333, files = 237433, pages = 7418362, users = 3220400, depth = 153.7391 }, ['es'] = { pos = 8, activeusers = 13334, admins = 63, articles = 1791004, edits = 144498109, files = 0, pages = 7696797, users = 6599306, depth = 204.134 }, ['it'] = { pos = 9, activeusers = 7692, admins = 122, articles = 1764057, edits = 128231912, files = 139721, pages = 7476513, users = 2275880, depth = 179.8529 }, ['arz'] = { pos = 10, activeusers = 212, admins = 7, articles = 1592836, edits = 7092617, files = 1472, pages = 1999079, users = 187005, depth = 0.2307843 }, ['pl'] = { pos = 11, activeusers = 4067, admins = 102, articles = 1529862, edits = 67462317, files = 262, pages = 3550203, users = 1182830, depth = 33.14003 }, ['ja'] = { pos = 12, activeusers = 14810, admins = 40, articles = 1335050, edits = 90446732, files = 32841, pages = 3946467, users = 1959267, depth = 87.68834 }, ['zh'] = { pos = 13, activeusers = 8930, admins = 66, articles = 1292517, edits = 72577928, files = 60466, pages = 7099232, users = 3244988, depth = 206.3392 }, ['vi'] = { pos = 14, activeusers = 2044, admins = 20, articles = 1274567, edits = 68841487, files = 24450, pages = 19371581, users = 873873, depth = 716.4299 }, ['war'] = { pos = 15, activeusers = 93, admins = 3, articles = 1265910, edits = 6285098, files = 42, pages = 2881750, users = 52727, depth = 3.553422 }, ['uk'] = { pos = 16, activeusers = 3203, admins = 49, articles = 1177934, edits = 36560529, files = 110455, pages = 4098517, users = 635605, depth = 54.83816 }, ['ar'] = { pos = 17, activeusers = 4549, admins = 26, articles = 1176231, edits = 58727625, files = 49592, pages = 7782597, users = 2281359, depth = 238.0444 }, ['pt'] = { pos = 18, activeusers = 8548, admins = 56, articles = 1094053, edits = 63886499, files = 58330, pages = 5391581, users = 2783258, depth = 182.8326 }, ['fa'] = { pos = 19, activeusers = 5169, admins = 34, articles = 920848, edits = 35150818, files = 81524, pages = 5326587, users = 1136958, depth = 151.0595 }, ['ca'] = { pos = 20, activeusers = 1024, admins = 30, articles = 704976, edits = 30417985, files = 15446, pages = 1759547, users = 424453, depth = 38.6841 }, ['sr'] = { pos = 21, activeusers = 697, admins = 18, articles = 660854, edits = 25089156, files = 36060, pages = 3981150, users = 309467, depth = 159.0816 }, ['id'] = { pos = 22, activeusers = 3124, admins = 41, articles = 625430, edits = 21390797, files = 47257, pages = 3261294, users = 1341056, depth = 116.4999 }, ['ko'] = { pos = 23, activeusers = 1546, admins = 27, articles = 596949, edits = 32971325, files = 12663, pages = 2720747, users = 745776, depth = 153.3911 }, ['no'] = { pos = 24, activeusers = 995, admins = 40, articles = 594435, edits = 22707645, files = 5, pages = 1694493, users = 557384, depth = 45.89388 }, ['fi'] = { pos = 25, activeusers = 1529, admins = 30, articles = 534725, edits = 20582489, files = 69352, pages = 1405639, users = 518842, depth = 38.84308 }, ['hu'] = { pos = 26, activeusers = 1554, admins = 24, articles = 508601, edits = 25064638, files = 8364, pages = 1445998, users = 508717, depth = 58.88253 }, ['cs'] = { pos = 27, activeusers = 2057, admins = 32, articles = 507139, edits = 21478689, files = 1, pages = 1397133, users = 584088, depth = 47.34674 }, ['tr'] = { pos = 28, activeusers = 2944, admins = 24, articles = 502908, edits = 28118686, files = 37469, pages = 2370515, users = 1414101, depth = 163.586 }, ['ce'] = { pos = 29, activeusers = 48, admins = 3, articles = 478542, edits = 8662086, files = 315, pages = 905139, users = 30526, depth = 7.605061 }, ['sh'] = { pos = 30, activeusers = 161, admins = 12, articles = 456774, edits = 41239626, files = 10239, pages = 4644072, users = 175658, depth = 746.2439 }, ['ro'] = { pos = 31, activeusers = 851, admins = 18, articles = 432159, edits = 14979145, files = 116393, pages = 2617028, users = 590177, depth = 146.2993 }, ['zh-min-nan'] = { pos = 32, activeusers = 86, admins = 6, articles = 431402, edits = 3127915, files = 362, pages = 1062565, users = 53698, depth = 6.301126 }, ['tt'] = { pos = 33, activeusers = 87, admins = 5, articles = 417465, edits = 3522002, files = 6069, pages = 564369, users = 42897, depth = 0.7727758 }, ['eu'] = { pos = 34, activeusers = 292, admins = 12, articles = 396383, edits = 8981726, files = 0, pages = 822975, users = 138119, depth = 12.64063 }, ['ms'] = { pos = 35, activeusers = 587, admins = 15, articles = 359331, edits = 5610509, files = 19612, pages = 1040397, users = 297408, depth = 19.37279 }, ['eo'] = { pos = 36, activeusers = 331, admins = 16, articles = 322235, edits = 7645882, files = 10830, pages = 710531, users = 198780, depth = 15.62518 }, ['he'] = { pos = 37, activeusers = 3144, admins = 32, articles = 319365, edits = 34293498, files = 73600, pages = 1335433, users = 991045, depth = 259.9325 }, ['hy'] = { pos = 38, activeusers = 447, admins = 11, articles = 292834, edits = 8465233, files = 11306, pages = 987371, users = 123389, depth = 48.22879 }, ['bg'] = { pos = 39, activeusers = 749, admins = 25, articles = 283183, edits = 11446087, files = 549, pages = 631082, users = 310531, depth = 27.37431 }, ['da'] = { pos = 40, activeusers = 695, admins = 25, articles = 282849, edits = 11181954, files = 0, pages = 906426, users = 434144, depth = 59.95926 }, ['azb'] = { pos = 41, activeusers = 127, admins = 5, articles = 241928, edits = 1520343, files = 244, pages = 570518, users = 37621, depth = 4.915964 }, ['sk'] = { pos = 42, activeusers = 519, admins = 10, articles = 241357, edits = 7391086, files = 0, pages = 548170, users = 220827, depth = 21.78817 }, ['kk'] = { pos = 43, activeusers = 191, admins = 16, articles = 231882, edits = 3050831, files = 10538, pages = 587254, users = 120475, depth = 12.20182 }, ['et'] = { pos = 44, activeusers = 437, admins = 33, articles = 229109, edits = 6158914, files = 755, pages = 541120, users = 167580, depth = 21.10892 }, ['min'] = { pos = 45, activeusers = 44, admins = 5, articles = 225502, edits = 2443416, files = 177, pages = 385104, users = 16052, depth = 3.178303 }, ['be'] = { pos = 46, activeusers = 268, admins = 11, articles = 220388, edits = 4155899, files = 3238, pages = 645012, users = 120186, depth = 23.9183 }, ['simple'] = { pos = 47, activeusers = 993, admins = 17, articles = 214692, edits = 8336642, files = 36, pages = 697643, users = 1218992, depth = 60.46894 }, ['hr'] = { pos = 48, activeusers = 479, admins = 11, articles = 212675, edits = 6417047, files = 20937, pages = 444677, users = 276901, depth = 17.1728 }, ['el'] = { pos = 49, activeusers = 1034, admins = 22, articles = 211926, edits = 9567691, files = 18493, pages = 629311, users = 367491, depth = 58.97216 }, ['lt'] = { pos = 50, activeusers = 333, admins = 10, articles = 203619, edits = 6632587, files = 23848, pages = 499286, users = 165909, depth = 28.00933 }, ['gl'] = { pos = 51, activeusers = 240, admins = 8, articles = 186908, edits = 6131800, files = 804, pages = 470454, users = 127835, depth = 29.99591 }, ['az'] = { pos = 52, activeusers = 701, admins = 17, articles = 185613, edits = 6533566, files = 23720, pages = 509154, users = 250634, depth = 38.98908 }, ['sl'] = { pos = 53, activeusers = 330, admins = 22, articles = 177115, edits = 5711439, files = 8334, pages = 438856, users = 213162, depth = 28.42211 }, ['ur'] = { pos = 54, activeusers = 308, admins = 11, articles = 173668, edits = 4981901, files = 12473, pages = 989690, users = 148562, depth = 111.1374 }, ['nn'] = { pos = 55, activeusers = 120, admins = 14, articles = 162573, edits = 3386296, files = 16, pages = 372232, users = 121410, depth = 15.13009 }, ['ka'] = { pos = 56, activeusers = 226, admins = 6, articles = 161896, edits = 4386532, files = 14832, pages = 459310, users = 142655, depth = 32.23042 }, ['uz'] = { pos = 57, activeusers = 697, admins = 18, articles = 154101, edits = 2713440, files = 2114, pages = 668060, users = 75973, depth = 45.18047 }, ['hi'] = { pos = 58, activeusers = 1193, admins = 6, articles = 152072, edits = 5584326, files = 3567, pages = 1186125, users = 706016, depth = 217.6844 }, ['th'] = { pos = 59, activeusers = 969, admins = 15, articles = 149193, edits = 10196249, files = 27276, pages = 970225, users = 428315, depth = 318.2668 }, ['ta'] = { pos = 60, activeusers = 302, admins = 31, articles = 147531, edits = 3469394, files = 7884, pages = 464538, users = 206839, depth = 34.48288 }, ['la'] = { pos = 61, activeusers = 154, admins = 21, articles = 137097, edits = 3685303, files = 0, pages = 275660, users = 157541, depth = 13.65646 }, ['cy'] = { pos = 62, activeusers = 131, admins = 16, articles = 134951, edits = 11092325, files = 11267, pages = 274214, users = 73404, depth = 43.07768 }, ['ast'] = { pos = 63, activeusers = 118, admins = 11, articles = 129835, edits = 3694012, files = 0, pages = 228305, users = 106263, depth = 9.306946 }, ['mk'] = { pos = 64, activeusers = 252, admins = 12, articles = 129555, edits = 4784305, files = 8676, pages = 523655, users = 102939, depth = 84.54308 }, ['bn'] = { pos = 65, activeusers = 1112, admins = 14, articles = 125548, edits = 5995218, files = 15223, pages = 985162, users = 382141, depth = 285.2888 }, ['zh-yue'] = { pos = 66, activeusers = 318, admins = 12, articles = 125334, edits = 1850667, files = 2626, pages = 283274, users = 242806, depth = 10.37452 }, ['vo'] = { pos = 67, activeusers = 34, admins = 2, articles = 116344, edits = 3276657, files = 0, pages = 248015, users = 32264, depth = 16.92175 }, ['lv'] = { pos = 68, activeusers = 281, admins = 13, articles = 114702, edits = 3652874, files = 25476, pages = 466017, users = 107599, depth = 73.53335 }, ['tg'] = { pos = 69, activeusers = 86, admins = 6, articles = 107597, edits = 1306694, files = 485, pages = 262447, users = 35971, depth = 10.31227 }, ['af'] = { pos = 70, activeusers = 182, admins = 16, articles = 104019, edits = 2510030, files = 9610, pages = 372228, users = 151426, depth = 44.83232 }, ['my'] = { pos = 71, activeusers = 151, admins = 4, articles = 103571, edits = 751876, files = 2978, pages = 215984, users = 102508, depth = 4.100921 }, ['mg'] = { pos = 72, activeusers = 61, admins = 3, articles = 94868, edits = 1045433, files = 3, pages = 245082, users = 28720, depth = 10.69464 }, ['bs'] = { pos = 73, activeusers = 167, admins = 9, articles = 90284, edits = 3413071, files = 5456, pages = 367570, users = 144083, depth = 87.58698 }, ['oc'] = { pos = 74, activeusers = 90, admins = 4, articles = 87638, edits = 2306982, files = 924, pages = 156396, users = 48206, depth = 9.07988 }, ['sq'] = { pos = 75, activeusers = 223, admins = 11, articles = 85969, edits = 2460633, files = 4725, pages = 262903, users = 143345, depth = 39.64516 }, ['mr'] = { pos = 76, activeusers = 192, admins = 11, articles = 85390, edits = 2135615, files = 19140, pages = 283775, users = 145218, depth = 40.62118 }, ['nds'] = { pos = 77, activeusers = 45, admins = 4, articles = 83846, edits = 989681, files = 0, pages = 162092, users = 48842, depth = 5.317326 }, ['ky'] = { pos = 78, activeusers = 73, admins = 2, articles = 81487, edits = 422366, files = 2688, pages = 111152, users = 33006, depth = 0.5035976 }, ['ml'] = { pos = 79, activeusers = 267, admins = 15, articles = 78845, edits = 3699828, files = 6958, pages = 487337, users = 162634, depth = 203.7844 }, ['be-tarask'] = { pos = 80, activeusers = 128, admins = 4, articles = 78613, edits = 2322440, files = 1884, pages = 226055, users = 75952, depth = 36.13966 }, ['te'] = { pos = 81, activeusers = 200, admins = 13, articles = 77530, edits = 3590336, files = 13305, pages = 305416, users = 114020, depth = 101.5638 }, ['sw'] = { pos = 82, activeusers = 170, admins = 14, articles = 74049, edits = 1231609, files = 2269, pages = 146727, users = 54722, depth = 8.085937 }, ['new'] = { pos = 83, activeusers = 21, admins = 2, articles = 72352, edits = 848705, files = 0, pages = 196935, users = 24969, depth = 12.77763 }, ['br'] = { pos = 84, activeusers = 80, admins = 6, articles = 72193, edits = 2000224, files = 5401, pages = 141375, users = 69888, depth = 12.99278 }, ['jv'] = { pos = 85, activeusers = 108, admins = 4, articles = 69671, edits = 1591991, files = 5430, pages = 177462, users = 53714, depth = 21.47317 }, ['vec'] = { pos = 86, activeusers = 46, admins = 5, articles = 68972, edits = 1099652, files = 724, pages = 140317, users = 31984, depth = 8.38545 }, ['ht'] = { pos = 87, activeusers = 54, admins = 3, articles = 67829, edits = 802851, files = 0, pages = 81995, users = 28407, depth = 0.427082 }, ['pms'] = { pos = 88, activeusers = 33, admins = 4, articles = 66350, edits = 855225, files = 2069, pages = 101468, users = 25249, depth = 2.36118 }, ['pnb'] = { pos = 89, activeusers = 63, admins = 2, articles = 65715, edits = 605838, files = 225, pages = 113663, users = 32300, depth = 2.837588 }, ['su'] = { pos = 90, activeusers = 48, admins = 7, articles = 61275, edits = 628089, files = 545, pages = 97372, users = 28303, depth = 2.238529 }, ['lb'] = { pos = 91, activeusers = 77, admins = 5, articles = 60958, edits = 2390043, files = 2367, pages = 131363, users = 54964, depth = 24.27047 }, ['ba'] = { pos = 92, activeusers = 90, admins = 7, articles = 60204, edits = 1146350, files = 1454, pages = 169569, users = 35296, depth = 22.30883 }, ['lld'] = { pos = 93, activeusers = 20, admins = 2, articles = 59749, edits = 93880, files = 0, pages = 63095, users = 2176, depth = 0.004666258 }, ['ga'] = { pos = 94, activeusers = 90, admins = 7, articles = 57016, edits = 1063314, files = 1116, pages = 95643, users = 52333, depth = 5.102663 }, ['szl'] = { pos = 95, activeusers = 46, admins = 3, articles = 55830, edits = 347442, files = 0, pages = 69099, users = 21674, depth = 0.2840218 }, ['is'] = { pos = 96, activeusers = 126, admins = 19, articles = 54633, edits = 1757108, files = 3218, pages = 141236, users = 86421, depth = 31.26143 }, ['ku'] = { pos = 97, activeusers = 100, admins = 3, articles = 53818, edits = 1091475, files = 565, pages = 109059, users = 51603, depth = 10.54436 }, ['lmo'] = { pos = 98, activeusers = 39, admins = 5, articles = 52924, edits = 1109221, files = 4437, pages = 121738, users = 37574, depth = 15.40424 }, ['cv'] = { pos = 99, activeusers = 63, admins = 2, articles = 49536, edits = 748993, files = 537, pages = 97630, users = 31107, depth = 7.2316 }, ['fy'] = { pos = 100, activeusers = 75, admins = 8, articles = 49071, edits = 1082255, files = 7564, pages = 149790, users = 43309, depth = 30.43826 }, ['tl'] = { pos = 101, activeusers = 135, admins = 11, articles = 42963, edits = 1952308, files = 1897, pages = 233514, users = 123123, depth = 164.4632 }, ['wuu'] = { pos = 102, activeusers = 53, admins = 4, articles = 42552, edits = 294209, files = 136, pages = 55367, users = 78490, depth = 0.4819503 }, ['ckb'] = { pos = 103, activeusers = 153, admins = 7, articles = 42143, edits = 959147, files = 1604, pages = 184110, users = 51076, depth = 59.11964 }, ['an'] = { pos = 104, activeusers = 74, admins = 6, articles = 42040, edits = 1833848, files = 1499, pages = 128196, users = 68104, depth = 60.08063 }, ['sco'] = { pos = 105, activeusers = 102, admins = 4, articles = 40555, edits = 861627, files = 690, pages = 146722, users = 94841, depth = 40.24522 }, ['diq'] = { pos = 106, activeusers = 30, admins = 3, articles = 40161, edits = 487106, files = 209, pages = 60549, users = 24858, depth = 2.073274 }, ['pa'] = { pos = 107, activeusers = 135, admins = 9, articles = 38265, edits = 607150, files = 1570, pages = 133947, users = 42128, depth = 28.34132 }, ['yo'] = { pos = 108, activeusers = 64, admins = 3, articles = 34266, edits = 552002, files = 168, pages = 59155, users = 24770, depth = 4.923084 }, ['io'] = { pos = 109, activeusers = 60, admins = 5, articles = 33278, edits = 990995, files = 0, pages = 48817, users = 33565, depth = 4.426211 }, ['ne'] = { pos = 110, activeusers = 98, admins = 5, articles = 32231, edits = 1065799, files = 1258, pages = 103342, users = 58449, depth = 50.2024 }, ['bar'] = { pos = 111, activeusers = 53, admins = 3, articles = 31631, edits = 830088, files = 1320, pages = 116394, users = 63295, depth = 51.21301 }, ['gu'] = { pos = 112, activeusers = 68, admins = 3, articles = 29938, edits = 824162, files = 0, pages = 117270, users = 68750, depth = 59.80355 }, ['als'] = { pos = 113, activeusers = 71, admins = 9, articles = 28955, edits = 1013714, files = 571, pages = 69620, users = 92202, depth = 28.71943 }, ['kn'] = { pos = 114, activeusers = 181, admins = 3, articles = 28334, edits = 1103880, files = 2592, pages = 129754, users = 75796, depth = 109.0015 }, ['scn'] = { pos = 115, activeusers = 34, admins = 5, articles = 26206, edits = 732667, files = 1407, pages = 55689, users = 41252, depth = 16.65249 }, ['bpy'] = { pos = 116, activeusers = 22, admins = 3, articles = 25085, edits = 886433, files = 47, pages = 62806, users = 23460, depth = 31.91413 }, ['ia'] = { pos = 117, activeusers = 43, admins = 6, articles = 23738, edits = 641647, files = 4, pages = 37696, users = 44599, depth = 5.88517 }, ['avk'] = { pos = 118, activeusers = 27, admins = 6, articles = 23589, edits = 111323, files = 0, pages = 28646, users = 3012, depth = 0.1786026 }, ['qu'] = { pos = 119, activeusers = 43, admins = 2, articles = 23067, edits = 650023, files = 0, pages = 55975, users = 27119, depth = 23.63499 }, ['mn'] = { pos = 120, activeusers = 104, admins = 3, articles = 21300, edits = 704798, files = 1475, pages = 97659, users = 77693, depth = 92.74994 }, ['nv'] = { pos = 121, activeusers = 13, admins = 2, articles = 20507, edits = 295876, files = 709, pages = 34656, users = 15070, depth = 4.064233 }, ['xmf'] = { pos = 122, activeusers = 32, admins = 3, articles = 19584, edits = 185044, files = 0, pages = 36470, users = 17037, depth = 3.772159 }, ['crh'] = { pos = 123, activeusers = 34, admins = 2, articles = 19544, edits = 176923, files = 0, pages = 39362, users = 17774, depth = 4.62168 }, ['si'] = { pos = 124, activeusers = 72, admins = 3, articles = 17994, edits = 508514, files = 3121, pages = 79618, users = 58144, depth = 74.90935 }, ['ha'] = { pos = 125, activeusers = 104, admins = 4, articles = 17096, edits = 161053, files = 0, pages = 30410, users = 18246, depth = 3.212037 }, ['bat-smg'] = { pos = 126, activeusers = 27, admins = 5, articles = 17081, edits = 355439, files = 109, pages = 29082, users = 24114, depth = 6.033218 }, ['frr'] = { pos = 127, activeusers = 22, admins = 5, articles = 16055, edits = 230794, files = 1323, pages = 41117, users = 17936, depth = 13.67773 }, ['os'] = { pos = 128, activeusers = 35, admins = 3, articles = 16028, edits = 522593, files = 165, pages = 59674, users = 22532, depth = 64.93945 }, ['gd'] = { pos = 129, activeusers = 33, admins = 6, articles = 15901, edits = 566826, files = 347, pages = 32197, users = 25552, depth = 18.49045 }, ['or'] = { pos = 130, activeusers = 40, admins = 5, articles = 15775, edits = 460716, files = 125, pages = 71470, users = 31004, depth = 80.3532 }, ['cdo'] = { pos = 131, activeusers = 20, admins = 4, articles = 15552, edits = 89318, files = 0, pages = 31338, users = 18918, depth = 2.936563 }, ['bug'] = { pos = 132, activeusers = 20, admins = 1, articles = 15401, edits = 200525, files = 0, pages = 19593, users = 12237, depth = 0.7582499 }, ['yi'] = { pos = 133, activeusers = 52, admins = 3, articles = 15388, edits = 578292, files = 1062, pages = 44151, users = 45315, depth = 45.7626 }, ['ilo'] = { pos = 134, activeusers = 26, admins = 2, articles = 15360, edits = 391747, files = 0, pages = 70129, users = 16156, depth = 71.02238 }, ['sd'] = { pos = 135, activeusers = 38, admins = 4, articles = 15233, edits = 239951, files = 145, pages = 56213, users = 15715, depth = 30.89291 }, ['ps'] = { pos = 136, activeusers = 53, admins = 1, articles = 15088, edits = 282747, files = 1718, pages = 53858, users = 27720, depth = 34.66379 }, ['am'] = { pos = 137, activeusers = 38, admins = 2, articles = 15036, edits = 371418, files = 1765, pages = 45901, users = 39075, depth = 34.09641 }, ['nap'] = { pos = 138, activeusers = 29, admins = 3, articles = 14730, edits = 664617, files = 281, pages = 23705, users = 27658, depth = 10.40866 }, ['ban'] = { pos = 139, activeusers = 36, admins = 3, articles = 14641, edits = 119673, files = 112, pages = 29691, users = 5292, depth = 4.258954 }, ['sah'] = { pos = 140, activeusers = 39, admins = 3, articles = 14243, edits = 381034, files = 1765, pages = 47619, users = 22142, depth = 43.93889 }, ['hsb'] = { pos = 141, activeusers = 43, admins = 4, articles = 13822, edits = 377255, files = 133, pages = 35364, users = 23023, depth = 25.91218 }, ['fo'] = { pos = 142, activeusers = 44, admins = 3, articles = 13771, edits = 368598, files = 0, pages = 40250, users = 26843, depth = 33.85784 }, ['map-bms'] = { pos = 143, activeusers = 30, admins = 1, articles = 13751, edits = 213125, files = 462, pages = 30200, users = 14901, depth = 10.09806 }, ['mai'] = { pos = 144, activeusers = 34, admins = 5, articles = 13721, edits = 229405, files = 115, pages = 39233, users = 11726, depth = 20.21477 }, ['li'] = { pos = 145, activeusers = 32, admins = 7, articles = 13644, edits = 454014, files = 623, pages = 65471, users = 26467, depth = 100.0574 }, ['mzn'] = { pos = 146, activeusers = 47, admins = 3, articles = 13442, edits = 165694, files = 263, pages = 30413, users = 30056, depth = 8.684296 }, ['gor'] = { pos = 147, activeusers = 25, admins = 2, articles = 13172, edits = 50423, files = 0, pages = 20542, users = 4000, depth = 0.7684533 }, ['eml'] = { pos = 148, activeusers = 37, admins = 3, articles = 13010, edits = 152084, files = 2739, pages = 35042, users = 23319, depth = 12.44652 }, ['ace'] = { pos = 149, activeusers = 28, admins = 3, articles = 12545, edits = 137208, files = 0, pages = 26465, users = 24067, depth = 6.383292 }, ['bcl'] = { pos = 150, activeusers = 45, admins = 3, articles = 12254, edits = 232742, files = 865, pages = 32754, users = 19620, depth = 19.88668 }, ['sa'] = { pos = 151, activeusers = 48, admins = 4, articles = 11771, edits = 469163, files = 445, pages = 70033, users = 35293, depth = 164.1214 }, ['wa'] = { pos = 152, activeusers = 25, admins = 4, articles = 11533, edits = 388061, files = 618, pages = 27206, users = 22190, depth = 26.34238 }, ['shn'] = { pos = 153, activeusers = 15, admins = 2, articles = 11527, edits = 54704, files = 60, pages = 27034, users = 3258, depth = 3.662113 }, ['zh-classical'] = { pos = 154, activeusers = 48, admins = 6, articles = 11393, edits = 379388, files = 0, pages = 96647, users = 94348, depth = 219.8106 }, ['lij'] = { pos = 155, activeusers = 26, admins = 8, articles = 11011, edits = 230975, files = 6, pages = 26608, users = 14440, depth = 17.41732 }, ['zu'] = { pos = 156, activeusers = 46, admins = 1, articles = 10564, edits = 96445, files = 0, pages = 23948, users = 17437, depth = 6.46436 }, ['as'] = { pos = 157, activeusers = 104, admins = 4, articles = 10545, edits = 328598, files = 1706, pages = 72748, users = 34366, depth = 157.1713 }, ['mrj'] = { pos = 158, activeusers = 16, admins = 1, articles = 10426, edits = 100457, files = 0, pages = 18613, users = 9931, depth = 3.327959 }, ['mhr'] = { pos = 159, activeusers = 22, admins = 1, articles = 10408, edits = 184739, files = 0, pages = 27158, users = 13072, depth = 17.61797 }, ['hif'] = { pos = 160, activeusers = 37, admins = 2, articles = 10268, edits = 272011, files = 192, pages = 42079, users = 29479, depth = 62.0446 }, ['hyw'] = { pos = 161, activeusers = 35, admins = 5, articles = 10222, edits = 194788, files = 0, pages = 21535, users = 7255, depth = 11.07901 }, ['ie'] = { pos = 162, activeusers = 30, admins = 3, articles = 10134, edits = 149687, files = 0, pages = 13889, users = 16837, depth = 1.479692 }, ['mni'] = { pos = 163, activeusers = 17, admins = 1, articles = 10092, edits = 48477, files = 0, pages = 16187, users = 2137, depth = 1.092351 }, ['km'] = { pos = 164, activeusers = 71, admins = 6, articles = 9461, edits = 281339, files = 1101, pages = 33326, users = 36161, depth = 53.715 }, ['hak'] = { pos = 165, activeusers = 30, admins = 1, articles = 9444, edits = 122349, files = 0, pages = 18260, users = 30320, depth = 5.838897 }, ['roa-tara'] = { pos = 166, activeusers = 12, admins = 2, articles = 9306, edits = 140115, files = 288, pages = 17642, users = 10791, depth = 6.372739 }, ['pam'] = { pos = 167, activeusers = 28, admins = 2, articles = 8845, edits = 295703, files = 403, pages = 21415, users = 19362, depth = 27.88769 }, ['ig'] = { pos = 168, activeusers = 100, admins = 5, articles = 8567, edits = 84753, files = 0, pages = 14882, users = 13737, depth = 3.094447 }, ['nso'] = { pos = 169, activeusers = 18, admins = 1, articles = 8515, edits = 49583, files = 0, pages = 10751, users = 5805, depth = 0.3180228 }, ['so'] = { pos = 170, activeusers = 60, admins = 1, articles = 8383, edits = 238303, files = 0, pages = 25615, users = 32057, depth = 39.31041 }, ['rue'] = { pos = 171, activeusers = 29, admins = 1, articles = 8375, edits = 130745, files = 87, pages = 17611, users = 25272, depth = 9.028993 }, ['sn'] = { pos = 172, activeusers = 30, admins = 1, articles = 8312, edits = 96715, files = 0, pages = 16560, users = 15412, depth = 5.750687 }, ['bh'] = { pos = 173, activeusers = 40, admins = 2, articles = 8006, edits = 723015, files = 54, pages = 68886, users = 29548, depth = 606.9242 }, ['se'] = { pos = 174, activeusers = 16, admins = 6, articles = 7802, edits = 300636, files = 0, pages = 20856, users = 26231, depth = 40.35388 }, ['myv'] = { pos = 175, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7700, edits = 139422, files = 0, pages = 26046, users = 11757, depth = 30.38726 }, ['vls'] = { pos = 176, activeusers = 25, admins = 5, articles = 7627, edits = 308778, files = 480, pages = 21204, users = 24601, depth = 46.14543 }, ['nds-nl'] = { pos = 177, activeusers = 21, admins = 6, articles = 7597, edits = 320627, files = 571, pages = 20398, users = 25801, depth = 44.62888 }, ['mi'] = { pos = 178, activeusers = 24, admins = 2, articles = 7421, edits = 153230, files = 0, pages = 13442, users = 16570, depth = 7.503991 }, ['sat'] = { pos = 179, activeusers = 36, admins = 3, articles = 7378, edits = 96159, files = 0, pages = 16887, users = 5402, depth = 9.458666 }, ['sc'] = { pos = 180, activeusers = 27, admins = 4, articles = 7327, edits = 177238, files = 150, pages = 16365, users = 21865, depth = 16.47909 }, ['nah'] = { pos = 181, activeusers = 35, admins = 3, articles = 7130, edits = 497715, files = 170, pages = 19193, users = 20679, depth = 74.22829 }, ['vep'] = { pos = 182, activeusers = 25, admins = 1, articles = 6697, edits = 151001, files = 0, pages = 30997, users = 14428, depth = 64.13752 }, ['gan'] = { pos = 183, activeusers = 26, admins = 1, articles = 6490, edits = 394752, files = 146, pages = 33573, users = 38515, depth = 204.7568 }, ['kab'] = { pos = 184, activeusers = 25, admins = 2, articles = 6429, edits = 105861, files = 0, pages = 15892, users = 11999, depth = 14.43206 }, ['glk'] = { pos = 185, activeusers = 21, admins = 3, articles = 6415, edits = 61955, files = 807, pages = 13790, users = 14248, depth = 5.938036 }, ['tk'] = { pos = 186, activeusers = 49, admins = 2, articles = 6294, edits = 229126, files = 319, pages = 15603, users = 24684, depth = 32.1232 }, ['fiu-vro'] = { pos = 187, activeusers = 27, admins = 4, articles = 6208, edits = 176520, files = 201, pages = 12058, users = 13175, depth = 12.99951 }, ['co'] = { pos = 188, activeusers = 35, admins = 2, articles = 6201, edits = 379491, files = 0, pages = 14790, users = 19823, depth = 49.22606 }, ['bo'] = { pos = 189, activeusers = 23, admins = 1, articles = 6012, edits = 139808, files = 0, pages = 17552, users = 26387, depth = 29.34804 }, ['ab'] = { pos = 190, activeusers = 27, admins = 2, articles = 5984, edits = 118071, files = 9, pages = 20311, users = 17662, depth = 33.32264 }, ['ary'] = { pos = 191, activeusers = 37, admins = 3, articles = 5675, edits = 183872, files = 38, pages = 43368, users = 6205, depth = 187.0406 }, ['frp'] = { pos = 192, activeusers = 34, admins = 2, articles = 5603, edits = 214419, files = 0, pages = 15416, users = 14668, depth = 42.66325 }, ['gv'] = { pos = 193, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5562, edits = 308439, files = 186, pages = 20531, users = 18011, depth = 108.8135 }, ['kw'] = { pos = 194, activeusers = 22, admins = 2, articles = 5509, edits = 199444, files = 6, pages = 11750, users = 13683, depth = 21.78442 }, ['kv'] = { pos = 195, activeusers = 18, admins = 1, articles = 5482, edits = 138426, files = 0, pages = 16630, users = 13207, depth = 34.42241 }, ['csb'] = { pos = 196, activeusers = 32, admins = 3, articles = 5432, edits = 185902, files = 0, pages = 8721, users = 15397, depth = 7.814947 }, ['pcd'] = { pos = 197, activeusers = 19, admins = 3, articles = 5408, edits = 68761, files = 49, pages = 10535, users = 15753, depth = 5.866255 }, ['ug'] = { pos = 198, activeusers = 34, admins = 1, articles = 5298, edits = 153638, files = 282, pages = 14875, users = 19737, depth = 33.75023 }, ['skr'] = { pos = 199, activeusers = 13, admins = 1, articles = 5224, edits = 26877, files = 0, pages = 5759, users = 1277, depth = 0.048948 }, ['udm'] = { pos = 200, activeusers = 21, admins = 4, articles = 5172, edits = 120717, files = 9, pages = 17090, users = 13773, depth = 37.50732 }, ['zea'] = { pos = 201, activeusers = 15, admins = 3, articles = 5035, edits = 118245, files = 1, pages = 9550, users = 12022, depth = 9.956253 }, ['ay'] = { pos = 202, activeusers = 22, admins = 1, articles = 5027, edits = 95550, files = 0, pages = 8626, users = 15299, depth = 5.677631 }, ['gn'] = { pos = 203, activeusers = 34, admins = 2, articles = 4854, edits = 120552, files = 0, pages = 11188, users = 16385, depth = 18.34757 }, ['nrm'] = { pos = 204, activeusers = 19, admins = 2, articles = 4832, edits = 219208, files = 0, pages = 10368, users = 12313, depth = 27.75234 }, ['mt'] = { pos = 205, activeusers = 40, admins = 5, articles = 4721, edits = 277611, files = 1146, pages = 18920, users = 20136, depth = 132.7282 }, ['bjn'] = { pos = 206, activeusers = 30, admins = 2, articles = 4600, edits = 77032, files = 1, pages = 22384, users = 12773, depth = 51.43713 }, ['smn'] = { pos = 207, activeusers = 16, admins = 6, articles = 4482, edits = 65675, files = 0, pages = 14082, users = 2272, depth = 21.3961 }, ['lez'] = { pos = 208, activeusers = 14, admins = 3, articles = 4306, edits = 86543, files = 10, pages = 12987, users = 9769, depth = 27.08411 }, ['lfn'] = { pos = 209, activeusers = 29, admins = 1, articles = 4175, edits = 37947, files = 0, pages = 6665, users = 9134, depth = 2.025177 }, ['stq'] = { pos = 210, activeusers = 27, admins = 5, articles = 4066, edits = 120611, files = 438, pages = 10682, users = 12506, depth = 29.89445 }, ['lo'] = { pos = 211, activeusers = 33, admins = 1, articles = 4058, edits = 94816, files = 0, pages = 12330, users = 15377, depth = 31.95329 }, ['mwl'] = { pos = 212, activeusers = 20, admins = 1, articles = 3880, edits = 98669, files = 0, pages = 10208, users = 12194, depth = 25.71044 }, ['olo'] = { pos = 213, activeusers = 12, admins = 2, articles = 3865, edits = 32053, files = 0, pages = 10587, users = 5990, depth = 9.157856 }, ['fur'] = { pos = 214, activeusers = 14, admins = 2, articles = 3758, edits = 170311, files = 318, pages = 8578, users = 13169, depth = 32.66158 }, ['rm'] = { pos = 215, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3754, edits = 162942, files = 51, pages = 9593, users = 18490, depth = 41.09292 }, ['lad'] = { pos = 216, activeusers = 26, admins = 5, articles = 3603, edits = 208844, files = 23, pages = 12940, users = 19611, depth = 108.3862 }, ['ang'] = { pos = 217, activeusers = 42, admins = 2, articles = 3584, edits = 205478, files = 300, pages = 16445, users = 117600, depth = 160.8959 }, ['gom'] = { pos = 218, activeusers = 16, admins = 4, articles = 3548, edits = 206345, files = 0, pages = 9031, users = 8602, depth = 54.56667 }, ['tum'] = { pos = 219, activeusers = 22, admins = 2, articles = 3535, edits = 28939, files = 0, pages = 5432, users = 7167, depth = 1.534192 }, ['koi'] = { pos = 220, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3443, edits = 59692, files = 0, pages = 10955, users = 7872, depth = 25.93826 }, ['ext'] = { pos = 221, activeusers = 18, admins = 1, articles = 3367, edits = 115766, files = 0, pages = 7533, users = 16008, depth = 23.52694 }, ['tyv'] = { pos = 222, activeusers = 15, admins = 1, articles = 3360, edits = 43361, files = 0, pages = 11160, users = 8061, depth = 20.93851 }, ['dsb'] = { pos = 223, activeusers = 27, admins = 1, articles = 3325, edits = 142751, files = 0, pages = 11196, users = 17192, depth = 71.44844 }, ['rw'] = { pos = 224, activeusers = 35, admins = 1, articles = 3309, edits = 85758, files = 0, pages = 9331, users = 11104, depth = 30.43928 }, ['dty'] = { pos = 225, activeusers = 17, admins = 3, articles = 3307, edits = 237356, files = 3, pages = 19165, users = 5479, depth = 284.7868 }, ['ln'] = { pos = 226, activeusers = 26, admins = 4, articles = 3270, edits = 121689, files = 32, pages = 8557, users = 11766, depth = 37.17517 }, ['cbk-zam'] = { pos = 227, activeusers = 20, admins = 2, articles = 3127, edits = 110060, files = 0, pages = 8229, users = 13491, depth = 35.60472 }, ['av'] = { pos = 228, activeusers = 24, admins = 2, articles = 3018, edits = 82390, files = 0, pages = 14403, users = 13290, depth = 81.40463 }, ['dv'] = { pos = 229, activeusers = 25, admins = 3, articles = 3017, edits = 129908, files = 932, pages = 11192, users = 23294, depth = 85.22227 }, ['ksh'] = { pos = 230, activeusers = 16, admins = 3, articles = 2914, edits = 1606797, files = 0, pages = 10536, users = 21325, depth = 1043.384 }, ['gag'] = { pos = 231, activeusers = 28, admins = 1, articles = 2793, edits = 67724, files = 0, pages = 6574, users = 12627, depth = 18.87924 }, ['bxr'] = { pos = 232, activeusers = 23, admins = 2, articles = 2771, edits = 69839, files = 9, pages = 11036, users = 13780, depth = 56.29877 }, ['pfl'] = { pos = 233, activeusers = 17, admins = 4, articles = 2740, edits = 89808, files = 0, pages = 6904, users = 10719, depth = 30.04239 }, ['pap'] = { pos = 234, activeusers = 20, admins = 5, articles = 2602, edits = 89204, files = 0, pages = 5931, users = 13337, depth = 24.61894 }, ['pag'] = { pos = 235, activeusers = 10, admins = 1, articles = 2579, edits = 73049, files = 0, pages = 8814, users = 7555, depth = 48.44082 }, ['pi'] = { pos = 236, activeusers = 9, admins = 2, articles = 2547, edits = 101615, files = 0, pages = 4634, users = 6620, depth = 14.72275 }, ['haw'] = { pos = 237, activeusers = 20, admins = 1, articles = 2454, edits = 96420, files = 0, pages = 5521, users = 14993, depth = 27.27896 }, ['awa'] = { pos = 238, activeusers = 14, admins = 1, articles = 2436, edits = 24102, files = 0, pages = 5346, users = 1887, depth = 6.433622 }, ['tay'] = { pos = 239, activeusers = 7, admins = 0, articles = 2420, edits = 54077, files = 0, pages = 2822, users = 1084, depth = 0.5287824 }, ['tw'] = { pos = 240, activeusers = 51, admins = 2, articles = 2092, edits = 92475, files = 0, pages = 5003, users = 13907, depth = 35.78944 }, ['inh'] = { pos = 241, activeusers = 19, admins = 2, articles = 2075, edits = 54159, files = 35, pages = 11577, users = 3260, depth = 98.09987 }, ['krc'] = { pos = 242, activeusers = 17, admins = 2, articles = 2057, edits = 106185, files = 0, pages = 14324, users = 9651, depth = 263.6374 }, ['xal'] = { pos = 243, activeusers = 16, admins = 1, articles = 2046, edits = 84872, files = 0, pages = 11796, users = 9250, depth = 163.3908 }, ['szy'] = { pos = 244, activeusers = 12, admins = 1, articles = 2030, edits = 128380, files = 0, pages = 5358, users = 2294, depth = 64.39753 }, ['za'] = { pos = 245, activeusers = 18, admins = 1, articles = 2010, edits = 39338, files = 0, pages = 4140, users = 9709, depth = 10.67036 }, ['kaa'] = { pos = 246, activeusers = 22, admins = 1, articles = 1933, edits = 45557, files = 3, pages = 5071, users = 10190, depth = 23.67575 }, ['pdc'] = { pos = 247, activeusers = 27, admins = 1, articles = 1932, edits = 105115, files = 0, pages = 5831, users = 30265, depth = 73.41991 }, ['dag'] = { pos = 248, activeusers = 38, admins = 4, articles = 1914, edits = 41065, files = 0, pages = 4388, users = 1755, depth = 15.63582 }, ['atj'] = { pos = 249, activeusers = 10, admins = 5, articles = 1909, edits = 14659, files = 0, pages = 3013, users = 3664, depth = 1.627164 }, ['to'] = { pos = 250, activeusers = 16, admins = 2, articles = 1905, edits = 41553, files = 12, pages = 5322, users = 9198, depth = 25.12045 }, ['mdf'] = { pos = 251, activeusers = 15, admins = 3, articles = 1870, edits = 64098, files = 0, pages = 11534, users = 8494, depth = 148.4209 }, ['arc'] = { pos = 252, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1851, edits = 95300, files = 0, pages = 6419, users = 18727, depth = 90.42007 }, ['kbp'] = { pos = 253, activeusers = 11, admins = 2, articles = 1698, edits = 16050, files = 0, pages = 3373, users = 3816, depth = 4.630341 }, ['jam'] = { pos = 254, activeusers = 15, admins = 1, articles = 1685, edits = 20755, files = 0, pages = 3022, users = 7178, depth = 4.324056 }, ['na'] = { pos = 255, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1661, edits = 89515, files = 4, pages = 4880, users = 11455, depth = 68.89356 }, ['wo'] = { pos = 256, activeusers = 17, admins = 3, articles = 1651, edits = 104418, files = 0, pages = 5366, users = 13886, depth = 98.52539 }, ['tcy'] = { pos = 257, activeusers = 35, admins = 2, articles = 1635, edits = 100114, files = 1, pages = 8605, users = 4885, depth = 211.4336 }, ['kbd'] = { pos = 258, activeusers = 13, admins = 1, articles = 1595, edits = 43682, files = 0, pages = 6739, users = 9111, depth = 67.41982 }, ['nov'] = { pos = 259, activeusers = 13, admins = 3, articles = 1516, edits = 177692, files = 0, pages = 4402, users = 10805, depth = 146.2891 }, ['nia'] = { pos = 260, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1514, edits = 17414, files = 0, pages = 3583, users = 1188, depth = 9.076553 }, ['ki'] = { pos = 261, activeusers = 16, admins = 1, articles = 1504, edits = 20577, files = 0, pages = 3072, users = 7939, depth = 7.280434 }, ['tet'] = { pos = 262, activeusers = 18, admins = 2, articles = 1502, edits = 66395, files = 0, pages = 3906, users = 8891, depth = 43.54439 }, ['lg'] = { pos = 263, activeusers = 18, admins = 1, articles = 1418, edits = 26719, files = 0, pages = 4805, users = 7132, depth = 31.72523 }, ['bi'] = { pos = 264, activeusers = 14, admins = 2, articles = 1393, edits = 41712, files = 0, pages = 3289, users = 12114, depth = 23.49479 }, ['tpi'] = { pos = 265, activeusers = 13, admins = 2, articles = 1351, edits = 86596, files = 0, pages = 5675, users = 12321, depth = 156.3121 }, ['jbo'] = { pos = 266, activeusers = 17, admins = 2, articles = 1305, edits = 111634, files = 0, pages = 5712, users = 14949, depth = 222.8812 }, ['roa-rup'] = { pos = 267, activeusers = 20, admins = 1, articles = 1293, edits = 205203, files = 0, pages = 4254, users = 12957, depth = 252.9682 }, ['fj'] = { pos = 268, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1275, edits = 35384, files = 0, pages = 3628, users = 8327, depth = 33.21721 }, ['nqo'] = { pos = 269, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1266, edits = 9818, files = 0, pages = 2554, users = 2833, depth = 3.978932 }, ['lbe'] = { pos = 270, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1264, edits = 50185, files = 0, pages = 14621, users = 7775, depth = 383.2839 }, ['kg'] = { pos = 271, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1254, edits = 43781, files = 0, pages = 2900, users = 9943, depth = 26.01071 }, ['xh'] = { pos = 272, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1224, edits = 33792, files = 0, pages = 3789, users = 11637, depth = 39.16528 }, ['mnw'] = { pos = 273, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1223, edits = 33545, files = 0, pages = 4490, users = 2625, depth = 53.31223 }, ['ty'] = { pos = 274, activeusers = 8, admins = 2, articles = 1218, edits = 53060, files = 0, pages = 3009, users = 6833, depth = 38.1278 }, ['ks'] = { pos = 275, activeusers = 21, admins = 2, articles = 1167, edits = 61340, files = 9, pages = 7709, users = 9283, depth = 250.049 }, ['cu'] = { pos = 276, activeusers = 26, admins = 2, articles = 1164, edits = 82551, files = 0, pages = 5559, users = 22959, depth = 211.7081 }, ['shi'] = { pos = 277, activeusers = 15, admins = 2, articles = 1150, edits = 33287, files = 0, pages = 3830, users = 1435, depth = 47.20085 }, ['srn'] = { pos = 278, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1112, edits = 39120, files = 0, pages = 2725, users = 7007, depth = 30.20588 }, ['trv'] = { pos = 279, activeusers = 16, admins = 0, articles = 1110, edits = 85161, files = 0, pages = 2055, users = 1167, depth = 30.03631 }, ['om'] = { pos = 280, activeusers = 21, admins = 1, articles = 1087, edits = 37925, files = 0, pages = 3729, users = 9401, depth = 60.08136 }, ['sm'] = { pos = 281, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1064, edits = 42563, files = 0, pages = 3289, users = 9589, depth = 56.5907 }, ['gcr'] = { pos = 282, activeusers = 12, admins = 1, articles = 1049, edits = 16202, files = 0, pages = 2554, users = 2156, depth = 13.05779 }, ['alt'] = { pos = 283, activeusers = 9, admins = 2, articles = 1044, edits = 35764, files = 0, pages = 3642, users = 1596, depth = 60.81119 }, ['chr'] = { pos = 284, activeusers = 17, admins = 1, articles = 1026, edits = 46131, files = 0, pages = 3903, users = 21702, depth = 92.935 }, ['ltg'] = { pos = 285, activeusers = 9, admins = 1, articles = 1014, edits = 35306, files = 0, pages = 3220, users = 6661, depth = 51.89527 }, ['guw'] = { pos = 286, activeusers = 24, admins = 2, articles = 959, edits = 27026, files = 0, pages = 1312, users = 452, depth = 2.791002 }, ['ny'] = { pos = 287, activeusers = 17, admins = 2, articles = 912, edits = 37770, files = 0, pages = 4001, users = 9316, depth = 108.299 }, ['pih'] = { pos = 288, activeusers = 15, admins = 1, articles = 891, edits = 44093, files = 0, pages = 3321, users = 10422, depth = 98.75473 }, ['got'] = { pos = 289, activeusers = 19, admins = 1, articles = 867, edits = 46117, files = 0, pages = 3803, users = 17651, depth = 139.062 }, ['mad'] = { pos = 290, activeusers = 22, admins = 0, articles = 859, edits = 8677, files = 0, pages = 1626, users = 1532, depth = 4.254548 }, ['st'] = { pos = 291, activeusers = 19, admins = 1, articles = 836, edits = 28348, files = 0, pages = 4236, users = 9382, depth = 110.6909 }, ['ami'] = { pos = 292, activeusers = 12, admins = 0, articles = 832, edits = 32013, files = 0, pages = 1650, users = 873, depth = 18.75436 }, ['tn'] = { pos = 293, activeusers = 20, admins = 2, articles = 780, edits = 26765, files = 0, pages = 3354, users = 9185, depth = 86.90246 }, ['bm'] = { pos = 294, activeusers = 14, admins = 2, articles = 748, edits = 40180, files = 0, pages = 3140, users = 9817, depth = 130.8578 }, ['rmy'] = { pos = 295, activeusers = 19, admins = 2, articles = 730, edits = 50206, files = 0, pages = 2699, users = 16349, depth = 135.3314 }, ['ts'] = { pos = 296, activeusers = 10, admins = 2, articles = 711, edits = 36592, files = 0, pages = 3750, users = 8785, depth = 178.2695 }, ['chy'] = { pos = 297, activeusers = 10, admins = 1, articles = 662, edits = 24100, files = 0, pages = 2255, users = 10554, depth = 61.8851 }, ['ve'] = { pos = 298, activeusers = 10, admins = 1, articles = 637, edits = 19103, files = 0, pages = 2120, users = 7162, depth = 48.83926 }, ['rn'] = { pos = 299, activeusers = 28, admins = 1, articles = 620, edits = 23089, files = 0, pages = 2448, users = 8938, depth = 81.99035 }, ['iu'] = { pos = 300, activeusers = 24, admins = 2, articles = 593, edits = 44482, files = 0, pages = 3180, users = 16937, depth = 266.22 }, ['ak'] = { pos = 301, activeusers = 20, admins = 1, articles = 590, edits = 28849, files = 0, pages = 2434, users = 12366, depth = 115.7785 }, ['ss'] = { pos = 302, activeusers = 14, admins = 3, articles = 563, edits = 38040, files = 0, pages = 2395, users = 7591, depth = 168.178 }, ['ch'] = { pos = 303, activeusers = 12, admins = 1, articles = 541, edits = 22826, files = 0, pages = 2494, users = 14359, depth = 119.2733 }, ['pnt'] = { pos = 304, activeusers = 11, admins = 1, articles = 480, edits = 35118, files = 0, pages = 2035, users = 9418, depth = 181.1105 }, ['ff'] = { pos = 305, activeusers = 42, admins = 0, articles = 474, edits = 24553, files = 0, pages = 2423, users = 7832, depth = 171.324 }, ['ady'] = { pos = 306, activeusers = 12, admins = 1, articles = 451, edits = 12024, files = 0, pages = 3073, users = 5946, depth = 132.2509 }, ['kcg'] = { pos = 307, activeusers = 16, admins = 1, articles = 445, edits = 15352, files = 0, pages = 1653, users = 391, depth = 68.43937 }, ['ik'] = { pos = 308, activeusers = 18, admins = 1, articles = 414, edits = 37523, files = 0, pages = 2542, users = 7907, depth = 390 }, ['ee'] = { pos = 309, activeusers = 16, admins = 2, articles = 405, edits = 49422, files = 0, pages = 3044, users = 13197, depth = 689.3573 }, ['din'] = { pos = 310, activeusers = 15, admins = 1, articles = 305, edits = 7894, files = 0, pages = 1084, users = 5658, depth = 47.50541 }, ['sg'] = { pos = 311, activeusers = 11, admins = 2, articles = 283, edits = 20479, files = 0, pages = 1979, users = 5955, depth = 371.6566 }, ['pwn'] = { pos = 312, activeusers = 13, admins = 0, articles = 276, edits = 9583, files = 0, pages = 428, users = 802, depth = 6.79089 }, ['kl'] = { pos = 313, activeusers = 16, admins = 2, articles = 241, edits = 74440, files = 0, pages = 2255, users = 12245, depth = 2305.392 }, ['ti'] = { pos = 314, activeusers = 11, admins = 2, articles = 233, edits = 23695, files = 0, pages = 2722, users = 8432, depth = 993.3597 }, ['dz'] = { pos = 315, activeusers = 17, admins = 1, articles = 227, edits = 29269, files = 0, pages = 2277, users = 9165, depth = 1048.337 }, ['cr'] = { pos = 316, activeusers = 16, admins = 2, articles = 158, edits = 36874, files = 0, pages = 2155, users = 16671, depth = 2733.474 }, ['ng'] = { pos = 317, activeusers = 1, admins = 1, articles = 8, edits = 5923, files = 0, pages = 443, users = 2385, depth = 39530.88 }, ['cho'] = { pos = 318, activeusers = 1, admins = 1, articles = 6, edits = 4220, files = 0, pages = 201, users = 1809, depth = 22176 }, ['kj'] = { pos = 319, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 3548, files = 0, pages = 114, users = 1376, depth = 23536.62 }, ['mh'] = { pos = 320, activeusers = 0, admins = 1, articles = 4, edits = 4212, files = 0, pages = 206, users = 2140, depth = 52143.95 }, ['ho'] = { pos = 321, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 3786, files = 0, pages = 129, users = 1575, depth = 51771.35 }, ['ii'] = { pos = 322, activeusers = 0, admins = 1, articles = 3, edits = 11653, files = 0, pages = 189, users = 2031, depth = 237006 }, ['lrc'] = { pos = 323, activeusers = 2, admins = 1, articles = 1, edits = 140064, files = 0, pages = 237, users = 5036, depth = 3.291563E+07 }, ['mus'] = { pos = 324, activeusers = 1, admins = 1, articles = 1, edits = 3603, files = 0, pages = 115, users = 2348, depth = 407170.3 }, ['aa'] = { pos = 325, activeusers = 2, admins = 1, articles = 0, edits = 4685, files = 0, pages = 509, users = 4062, depth = 0 }, ['blk'] = { pos = 326, activeusers = 16, admins = 0, articles = 0, edits = 0, files = 0, pages = 0, users = 0, depth = 0 }, ['hz'] = { pos = 327, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4483, files = 0, pages = 176, users = 3761, depth = 0 }, ['kr'] = { pos = 328, activeusers = 1, admins = 1, articles = 0, edits = 4641, files = 0, pages = 162, users = 5464, depth = 0 }, ['total'] = { activeusers = 281592, admins = 3757, articles = 59196629, edits = 3200266696, files = 2762367, pages = 244508542, users = 103299299, depth = 128.264, date = '@1658743241' }, } return info l849n8xdf7hphdy8tglugvhc5wj7deq 0 640251 4164273 4162562 2022-07-24T17:54:20Z Artsiom91 31770 /* Цяперашні склад */ нумары wikitext text/x-wiki {{Футбольны клуб |Назва = Шахцёр Петрыкаў |Лагатып = ФК Шахцёр Салігорск.gif |ШырыняЛагатыпа = 185px |ПоўнаяНазва = |Мянушкі = |Горад = [[Петрыкаў]], [[Беларусь]] |Заснаваны = 2020 |Стадыён = [[Прыпяць (стадыён, Петрыкаў)|«Прыпяць»]] |Умяшчальнасць = 800 |Кіраўнік = |ПасадаКіраўніка = |Трэнер = [[Станіслаў Сувораў]] |Чэмпіянат = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першая ліга]] |Сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |Месца = 7 месца |Сайт = | pattern_la1=_shoulder_stripes_white_stripes_half |pattern_b1=_shoulder_stripes_white_stripes |pattern_ra1=_shoulder_stripes_white_stripes_half |pattern_sh1=_whitesides | leftarm1=000000 |body1=000000 |rightarm1=000000 |shorts1=000000 |socks1=000000 | pattern_la2=_shoulder_stripes_white_stripes_half |pattern_b2=_shoulder_stripes_white_stripes |pattern_ra2=_shoulder_stripes_white_stripes_half |pattern_sh2=_whitesides | leftarm2=ffff00 |body2=ffff00 |rightarm2=ffff00 |shorts2=ffff00 |socks2=ffff00 }} '''«Шахцёр»''' — беларускі [[футбольны клуб]] з [[Петрыкаў|Петрыкава]], заснаваны ў 2020 годзе. У цяперашні час выступае ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першай лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == У снежні 2019 года стала вядома, што салігорскі [[ФК Шахцёр Салігорск|«Шахцёр»]] плануе заявіць даччыную каманду ў Другую лігу<ref>[https://football.by/news/135022.html "Шахтер" делегирует во вторую лигу дочернюю команду из Петрикова]</ref>. У студзені 2020 года галоўным трэнерам новай каманды стаў [[Сяргей Нікіфарэнка]], які раней працаваў у структуры салігорскага клуба<ref>[https://football.by/news/135969.html Никифоренко возглавил петриковский "Шахтер"]</ref>. Склад фарм-клуба ўтварылі ў асноўным былыя рэзервісты салігорскага «Шахцёра», таксама былі запрошаны і іншыя вопытныя ігракі. Некаторы час каманда рыхтавалася да новага сезона ў Салігорску, а ў сакавіку 2020 года быў адкрыты новы стадыён «Прыпяць» у Петрыкаве<ref>[https://football.by/news/137625.html В Петрикове открыли стадион для "Шахтера-2" (ФОТО)]</ref>, які і стаў хатнім. «Шахцёр» адразу стаў адным з фаварытаў Другой лігі. Скончыўшы першую частку Другой лігі 2020 на другім месцы пасля магілёўскага [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпра»]], «Шахцёр» упэўнена прайшоў фінальную частку і заняў другое выніковае месца, якое дазволіла выйсці ў Першую лігу. У сезоне 2021 у Першай лізе петрыкаўскі «Шахцёр» заставаўся фарм-клубам салігорскага, аднак камплектаваўся не толькі салігорскімі, але і іншымі, пераважна маладымі ігракамі. Каманда нестабільна правяла сезон, чаргуючы паспяховыя адрэзкі з правальнымі, у выніку фінішавала ў сярэдзіне, на 7-м месцы з 12. == Цяперашні склад == ''Станам на ліпень 2022 года''<ref>[https://football.by/news/162926.html От "Сморгони" и "Волны" до "Осиповичей" и "Молодечно". Заявки команд первой лиги]</ref>. {{Склад}} {{Ігрок|1|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ігнат Дастанка]]||1994}} {{Ігрок|22|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Ігар Малашчыцкі]]||2002}} {{Ігрок|39|{{Сцяг|Беларусь}}|Бр|[[Павел Шчарбачэня]]||1996}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|4|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Андрэй Макаранка]]||2002}} {{Ігрок|17|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Уладзімір Старасцін]]||1999}} {{Ігрок|23|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Кірыл Янкоўскі]]||1999}} {{Ігрок|67|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Ілья Свірыдзенка]]||2002}} {{Ігрок|77|{{Сцяг|Беларусь}}|Аб|[[Дзмітрый Шуляк]]||2002}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|3|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Андрэй Кабышаў]]||2003}} {{Ігрок|5|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Ягор Лапун]]||1999}} {{Ігрок|8|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Макар Ліцкевіч]]||2002}} {{Ігрок|9|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Саідхаджа Мухамадшарыфі]]||1998}} {{Ігрок|10|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Максім Кавалевіч]]||2002}} {{Падзел складу}} {{Ігрок|12|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Сырыська]]||1997}} {{Ігрок|25|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Вадзім Курловіч]]||1992}} {{Ігрок|71|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Міхаіл Шыбун]]||1996}} {{Ігрок|88|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Дзяніс Максімавіч Кавалевіч|Дзяніс Кавалевіч]]||2003}} {{Ігрок|89|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Уладзіслаў Кабышаў]]||2001}} {{Ігрок|92|{{Сцяг|Расія}}|ПА|[[Ягор Кудзінаў]]||2000}} {{Ігрок|99|{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Зянькоў]]||2003}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|ПА|[[Іван Юрын]]||1998}} |----- ! colspan="9" bgcolor="#B0D3FB" align="left" | |----- bgcolor="#DFEDFD" {{Ігрок|11|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Віталь Ганіч]] {{капітан}}||1993}} {{Ігрок|14|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Арсеній Ачапоўскі]]||2002}} {{Ігрок|87|{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Данііл Куцапалаў]]||1998}} {{Ігрок||{{Сцяг|Беларусь}}|Нап|[[Ігар Моніч]]||2000}} {{Канец складу}} === Трэнерскі штаб === * {{Сцяг|Беларусь}} [[Станіслаў Сувораў]] (нар. 1993) — галоўны трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Гардзейчык]] (нар. 1992) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Цвірко]] (нар. 1997) — трэнер * {{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Саматошанка]] (нар. 1991) — трэнер брамнікаў == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !width=150|Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !width=200|Заўвагі |- |rowspan="2"|[[Сезон 2020 ФК Шахцёр Петрыкаў|2020]] ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Група B (дывізіён С. Алейнікава)|Другая — Б]] (Д3) || '''2''' || 20 || 16 || 1 || 3 || 80–16 || '''49''' ||rowspan="2"| || Выхад у фінальны этап |- |style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Фінальны этап|Фінальны этап]] (Д3) ||style="background:silver"|'''2''' || 10¹ || 6 || 1 || 3 || 24–10 || '''19''' || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]] |- | [[Сезон 2021 ФК Шахцёр Петрыкаў|2021]] ||style="background:#D0F0C0"| [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Першая]] (Д2) || '''7''' || 33 || 13 || 7 || 13 || 50–56 || '''46'''|| || |- |} * ^'''1''' Улічваючы 4 гульні, перанесеныя з 1-га раўнда. Паказчыкі ўласна ў фінальным этапе: 6 матчаў, 5—1—0, розніца мячоў 18—4. == Галоўныя трэнеры == * [[Сяргей Нікіфарэнка]] (студзень 2020 — студзень 2022) * [[Станіслаў Сувораў]] (са студзеня 2022) {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{globalsportsarchive|fk-sachcior-pietrykau/45781}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Шахцёр Петрыкаў]] [[Катэгорыя:ФК Шахцёр Петрыкаў| ]] [[Катэгорыя:2020 год у Беларусі]] lehxfadprnrkmfwpstlgyray60dpgbz 0 641469 4164357 3609645 2022-07-24T20:14:21Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{НП-Польшча |статус = Горад |беларуская назва = Мешкавіцы |арыгінальная назва = Mieszkowice |падначаленне = |выява = Mieszkowice - panoramio (10).jpg |подпіс = |герб = POL Mieszkowice COA.svg |сцяг = POL Mieszkowice flag.svg |дэвіз = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |lat_deg = 52 |lat_min = 47 |lat_sec = 07 |lon_deg = 14 |lon_min = 29 |lon_sec = 36 |CoordAddon = |CoordScale = |ваяводства = Заходнепаморскае |павет = Грыфінскі |гміна = Мешкавіцы (гміна) |гміна_назва = Мешкавіцы |унутраны падзел = |від главы = Бурмістр |глава = Анджэй Сальва |дата заснавання = |першае згадванне = 1295 |ранейшыя імёны = |статус з = |плошча = 4,73 |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |насельніцтва = 3 700 |год перапісу = 2019 |шчыльнасць = 785 |агламерацыя = |назва агламерацыі = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |этнахаронім = |тэлефонны код = 91 |паштовы індэкс = 74-505 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = ZGR |TERC = 3206054 |SIMC = 0979202 |катэгорыя ў Commons = Mieszkowice |сайт = https://www.mieszkowice.pl/ |мова сайта 2 = |add3n = |add3 = }} '''Мешкавіцы'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Mieszkowice}}, {{lang-de|Bärwalde in der Neumark}} — '''Бэрвальдэ ін дэр Ноймарк''') — [[горад]] на захадзе [[Польшча|Польшчы]]. Размешчаны за 520 км на захад ад [[Варшава|Варшавы]], за 80 км на поўдзень ад [[Шчэцін]]а і за 10 км ад мяжы з [[Германія]]й. Уваходзіць у склад [[Грыфінскі павет|Грыфінскага павета]] [[Заходнепаморскае ваяводства|Заходнепаморскага ваяводства]], сядзіба вяскова-гарадской [[Мешкавіцы (гміна)|гміны Мешкавіцы]]. [[Чыгуначная станцыя]]. Займае плошчу 4,73 км². Насельніцтва 3,7 тыс. чалавек. == Гарады-пабрацімы == {{гарады-пабрацімы}} {{Зноскі}} {{Грыфінскі павет}} {{Заходнепаморскае ваяводства}} qy9npi2uw6qqsmnaxka5b019f8ecun0 0 642104 4164418 4008412 2022-07-24T21:39:50Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Узброены канфлікт | канфлікт = Бітва за Бенгазі | частка = [[Грамадзянская вайна ў Лівіі (з 2014)]] | выява = | загаловак = | дата = [[15 кастрычніка]] [[2014]] — [[30 снежня]] [[2017]] | месца = [[Бенгазі]] | прычына = | вынік = перамога ЛНА | праціўнік1 = [[Выява:Libyan National Army.png|20px]] [[Узброеныя сілы Лівіі|Лівійская Нацыянальная Армія]]<br>{{Сцягафікацыя|Францыя}}<ref name=DGSE/> | праціўнік2 = [[Файл:Shura Council of Benghazi Revolutionaries Logo.png|22px]] [[Саветы шуры рэвалюцыянераў Бенгазі]]<br>{{Сцяг|Джыхад}} [[Ансар аль-Шарыя (Лівія)|Ансар аш-Шарыя]]<br>{{Сцяг|Джыхад}} [[Лівійскі Шчыт 1]] | праціўнік3 = {{flagicon image|AQMI_Flag_asymmetric.svg}} [[Ісламская дзяржава Ірака і Леванта|ІДІЛ]] | камандзір1 = [[Халіф Хафтар]] | камандзір2 = Ібрагім Бунувара | камандзір3 = Абдул Кадэр аль-Найдзі | сілы1 = 5 000 чалавек | сілы2 = некалькі тысяч<ref name=Benghazimilitia>{{cite news|title=A Benghazi power, Libya militia eyed in attack|url=http://bigstory.ap.org/article/benghazi-power-libya-militia-eyed-attack|author=Maggie Michael & Hamza Hendawi|work=Associated Press|date=18 September 2012|accessdate=10 January 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20120921015158/http://bigstory.ap.org/article/benghazi-power-libya-militia-eyed-attack|archive-date=21 September 2012|url-status=live}}</ref> | сілы3 = невядома |страты1 = 5 000 забітых байцоў ЛНА<ref>{{cite web |author=2018-01-04 03:55:53 |url=http://www.xinhuanet.com/english/2018-01/04/c_136870183.htm |title=Over 5,000 soldiers killed in war against terrorism in Libya's Benghazi - Xinhua &#124; English.news.cn |publisher=Xinhuanet.com |date=2018-01-04 |accessdate=2018-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180505065805/http://www.xinhuanet.com/english/2018-01/04/c_136870183.htm |archive-date=5 May 2018 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180505065805/http://www.xinhuanet.com/english/2018-01/04/c_136870183.htm |archivedate=5 мая 2018 |deadurl=yes }}</ref>, 1 французскі верталёт збіты і 3 аператара DGSE загінулі<ref name=DGSE>[https://www.libyaherald.com/2016/07/20/france-says-three-militiary-officials-killed-in-libya/ France says three military officials killed in Libya] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170318110511/https://www.libyaherald.com/2016/07/20/france-says-three-militiary-officials-killed-in-libya/ |date=18 March 2017}} Libya Herald. 20 July 2016.</ref> |страты2 = невядома |страты3 = невядома |агульныя страты = па стане на люты 2015 года, 700 мірных грамадзян загінулі<ref>{{Cite web |url=https://www.reuters.com/article/us-libya-security-idUSKBN0LB0SE20150207 |title=Libyan factions to resume talks on Tuesday; Benghazi death toll hits 700 |access-date=30 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170305001229/http://www.reuters.com/article/us-libya-security-idUSKBN0LB0SE20150207 |archive-date=5 March 2017 |url-status=live}}</ref> }} {{Вайна ў Лівіі}} '''Бітва за Бенгазі (2014–2017)''' — буйная бітва [[Грамадзянская вайна ў Лівіі (з 2014)|Другой грамадзянскай вайны ў Лівіі]], якая разгаралася з кастрычніка 2014 па снежань 2017 года, паміж [[Саветы шуры рэвалюцыянераў Бенгазі|Саветам Шуры Бенгазскіх рэвалюцыянераў]], [[Ісламская дзяржава Ірака і Леванта|Ісламскай дзяржавай Ірака і Леванта]], і [[Узброеныя сілы Лівіі|Лівійскай нацыянальнай Армія]]. Бітва стала непасрэдным наступствам няўдалага наступлення на аэрапорта Беніна з боку рэвалюцыянераў Бенгазі і іх саюзнікаў, што дазволіла сілам ЛНА перагрупавацца і атакаваць глыбока ў Бенгазі. Да мая 2016 года ЛНА кантралявала па меншай меры 90% горада, уключаючы галоўны мікрараён Ансара Аль-Шарыя — Аль-Лаіці, Універсітэт Бенгазі і цэментны завод<ref name="LNA Advances">{{cite web|title=Libya's eastern army makes further advances around Benghazi|url=https://af.reuters.com/article/libyaNews/idAFL5N17L4RT|publisher=Reuters|date=18 April 2016|accessdate=18 April 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170305001232/http://af.reuters.com/article/libyaNews/idAFL5N17L4RT|archive-date=5 March 2017|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170305001232/http://af.reuters.com/article/libyaNews/idAFL5N17L4RT|archivedate=5 сакавіка 2017|deadurl=yes}}</ref>. Пазней шэраг рэвалюцыянераў у Бенгазі перагрупаваліся і абвясцілі аб фарміраванні брыгад абароны Бенгазі ў чэрвені 2016 года для падтрымкі Савета Шуры<ref>{{cite web|title=Libyan revolutionary factions form Defend Benghazi Brigades |newspaper=The Libya Observer|date=2 June 2016 |url=http://www.libyaobserver.ly/news/libyan-revolutionary-factions-form-defend-benghazi-brigades |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160603140324/http://www.libyaobserver.ly/news/libyan-revolutionary-factions-form-defend-benghazi-brigades |archivedate=3 June 2016 |url-status=live |df=dmy}}</ref>. Нягледзячы на ​​дэкларацыю генерала Ханафа Хафтара аб «вызваленні» горада, дзясяткі баевікоў засталіся ўмацаванымі і абложанымі ў Сідзі Акрыбеш<ref name=Asharq>{{cite news|url=https://aawsat.com/english/home/article/1096186/asharq-al-awsat-tours-extremist-dens-libya-story-sidi-khreibish|title=Asharq Al-Awsat Tours Extremist Dens in Libya: The Story of Sidi Khreibish|publisher=Asharq al-Awsat|access-date=2 December 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171203224614/https://aawsat.com/english/home/article/1096186/asharq-al-awsat-tours-extremist-dens-libya-story-sidi-khreibish|archive-date=3 December 2017|url-status=live}}</ref>. Канчатковае вызваленне горада адбылося толькі ў снежні [[2017]] года<ref>{{cite news|url=https://aawsat.com/english/home/article/1128866/libya-haftar-forces-deny-extremists-fled-derna|title=Libya: Haftar Forces Deny Extremists Fled to Derna|work=Asharq al-Awsat|access-date=2 January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180102073442/https://aawsat.com/english/home/article/1128866/libya-haftar-forces-deny-extremists-fled-derna|archive-date=2 January 2018|url-status=live}}</ref>. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Бітвы грамадзянскай вайны ў Лівіі]] [[Катэгорыя:Бітвы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Бітвы Францыі]] n3get03ne4z12rjjmn6qne0eolqi41x 0 642704 4164483 4142869 2022-07-25T07:10:17Z Artsiom91 31770 перайшоў у «Ардабасы» Шымкент wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Дамінік Дзінга | поўнае імя = | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Сербія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Казахстан}} [[ФК Ардабасы Шымкент|Ардабасы]] | нумар = | пазіцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |2010—2014| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Хайдук Кула|Хайдук (Кула)]]| |2014—2015| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна (Нові-Сад)]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2015| {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Вайводзіна|Вайводзіна (Нові-Сад)]]|6 (0) |2016—2022| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Урал Екацярынбург|Урал (Екацярынбург)]]|26 (0) |2019—2020| {{Арэнда}} {{Сцяг|Сербія||20px}} [[ФК Партызан Бялград|Партызан (Бялград)]]|1 (0) |2020—2021| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|39 (1) |2022—| {{Сцяг|Казахстан||20px}} [[ФК Ардабасы Шымкент|Ардабасы (Шымкент)]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2013—2014|{{Сцяг|Сербія||20px}} [[Зборная Сербіі па футболе U-16|Сербія (да 16)]]|7 (0) |2014—2015|{{Сцяг|Сербія||20px}} [[Зборная Сербіі па футболе U-17|Сербія (да 17)]]|14 (0) |2015—2016|{{Сцяг|Сербія||20px}} [[Зборная Сербіі па футболе U-18|Сербія (да 18)]]|7 (0) |2016—2017|{{Сцяг|Сербія||20px}} [[Зборная Сербіі па футболе U-19|Сербія (да 19)]]|11 (2) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 3 ліпеня 2021 }} '''Дамінік Дзінга''' ({{lang-sr|Доминик Динга}}; нар. [[7 красавіка]] [[1998]], [[Нові-Сад]], [[Сербія]]) — сербскі футбаліст, абаронца казахстанскага клуба [[ФК Ардабасы Шымкент|«Ардабасы»]] з [[Шымкент]]а. == Клубная кар’ера == Ураджэнец горада Нові-Сад, а першым клубам футбаліста стаў «Хайдук» з горада Кула. Улетку 2014 года перайшоў у маладзёжную каманду «[[ФК Вайводзіна|Вайводзіны]]» (удзельнік сербскай Суперлігі) з роднага горада, а праз год дэбютаваў ужо за асноўны склад клуба ў матчы кваліфікацыйнага раўнда Лігі Еўропы УЕФА. Вясной 2016 года адправіўся ў расійскі «[[ФК Урал Екацярынбург|Урал]]», дзе адгуляў 29 матчаў. Затым на правах арэнды выступаў за бялградскі «[[ФК Дынама Мінск|Партызан]]». У лютым 2020 года быў арандаваны мінскім «[[ФК Дынама Мінск|Дынама]]» да канца сезона<ref>[https://football.by/news/136735.html Сербы Динга и Павловски стали игроками минского "Динамо"]</ref>. Стаў асноўным абаронцам мінчан. У студзені 2021 года арэнда была падоўжана на сезон 2021<ref>[https://football.by/news/147753.html Минское "Динамо" продлило аренду Доминика Динги]</ref>. Пачатак сезона абаронца прапусціў з-за траўмы, з мая пачаў трывала з’яўляцца ў складзе, у кастрычніку выбыў з-за чарговай траўмы. У снежні 2021 года па заканчэнні арэнды пакінуў «Дынама»<ref>[https://football.by/news/159810.html Риос, Плотников, Динга и еще три игрока покинули минское "Динамо"]</ref>. У першай палове 2022 года знаходзіўся ў складзе «Урала», аднак толькі заставаўся на лаўцы запасных і не выхадзіў на поле. У чэрвені 2022 года пакінуў екацярынбургскі клуб. У ліпені 2022 года падпісаў кантракт з казахстанскім [[ФК Ардабасы Шымкент|«Ардабасы»]]. == Міжнародная кар’ера == Выклікаўся ў юнацкія зборныя Сербіі і з’яўляўся капітанам зборнай U-17. == Дасягненні == * {{Сцяг|Беларусь||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|чэмпіянату Беларусі]]: [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дзінга Дамінік}} [[Катэгорыя:Футбалісты Сербіі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Вайводзіна]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Урал Екацярынбург]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Партызан Бялград]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Ардабасы Шымкент]] cdsiacnn9no527wj2yh3hk0six65lu4 0 643264 4164353 3626083 2022-07-24T20:11:45Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{НП-Польшча |статус = Горад |беларуская назва = Костшын над Одран |арыгінальная назва = Kostrzyn nad Odrą |падначаленне = |выява = Kostrzyn nad Odrą, Dom Turysty - Hotel Miejski - fotopolska.eu (243471).jpg |подпіс = |герб = POL Kostrzyn nad Odrą COA.svg |сцяг = POL Kostrzyn nad Odrą flag.svg |дэвіз = |шырыня герба = |шырыня сцяга = |lat_deg = 52 |lat_min = 35 |lat_sec = 18 |lon_deg = 14 |lon_min = 40 |lon_sec = 00 |CoordAddon = |CoordScale = |ваяводства = Любушскае |павет = Гажоўскі |гміна = |гміна_назва = |унутраны падзел = |від главы = Бурмістр |глава = Анджэй Кунт |дата заснавання = |першае згадванне = 1232 |ранейшыя імёны = Костшын (да 2003) |статус з = 1300 |плошча = 46,14 |вышыня цэнтра НП = |афіцыйная мова = |насельніцтва = 17 900 |год перапісу = 2019 |шчыльнасць = 388,3 |агламерацыя = |назва агламерацыі = |нацыянальны склад = |канфесійны склад = |этнахаронім = |тэлефонны код = 95 |паштовы індэкс = 66-470 |паштовыя індэксы = |аўтамабільны код = FGW |TERC = 0801011 |SIMC = 0935452 |катэгорыя ў Commons = Kostrzyn nad Odrą |сайт = http://www.kostrzyn.pl/ |мова сайта 2 = |add3n = |add3 = }} '''Костшын над Одран'''<ref>{{ТКП-Польшча}}</ref> ({{lang-pl|Kostrzyn nad Odrą}}, {{lang-de|Küstrin}} — '''Кюстрын''') — [[горад]] на захадзе [[Польшча|Польшчы]] на рацэ [[Одра]]. Размешчаны за 480 км на захад ад [[Варшава|Варшавы]], за 45 км на паўднёвы захад ад [[Гожаў Велькапольскі|Гожава Велькапольскага]] і за 90 км на ўсход ад цэнтра [[Берлін]]а (знаходзіцца каля самай мяжы з [[Германія]]й, ад якой аддзелены ракой Одра). Уваходзіць у склад [[Гажоўскі павет|Гажоўскага павета]] [[Любушскае ваяводства|Любушскага ваяводства]], утварае [[Гарадская гміна|гарадскую гміну]]. [[Чыгуначная станцыя]]. Займае плошчу 46,14 км². Насельніцтва 17,9 тыс. чалавек. {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.kostrzyn.pl/ Афіцыйная старонка горада] {{Commons|Category:Kostrzyn nad Odrą}} {{Гажоўскі павет}} {{Любушскае ваяводства}} [[Катэгорыя:Костшын над Одран| ]] lgbwavcm5bpk8jpjyuoady8t8eucb0s 0 650002 4164427 3926558 2022-07-24T23:52:50Z Владимир Фалалеев 51626 удакладненне інфармацыі wikitext text/x-wiki '''Рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»''' створана ў чэрвені 2019 года рэрганізацыяй установы «Рэдакцыя газеты «Настаўніцкая газета». Галоўны офіс знаходзіцца ў [[Мінск]]у. Заснавальнік — [[Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь]]. З дня стварэння да верасня 2021 года выдавецкі дом узначальнаваў Вадзім Аляксандравіч Кнышаў. З 23 верасня 2021 года дырэктарам з'яўляецца Кацярына Эдуардаўна Дубінская<ref>https://nastgaz.by/tag/katsyaryna-eduardauna-dubinskaya/</ref>. == Мэты і задачы ўстановы == Згодна са статутам, зацверджаным загадам міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь, асноўнай мэтай дзейнасці рэдакцыйна-выдавецкай ўстановы «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса» з’яўляецца рэалізацыя права грамадзян на атрыманне поўнай, дакладнай і своечасовай інфармацыі аб дзяржаўнай палітыцы ў галіне адукацыі, культуры, фізічнага выхавання і спорту, аб дзяржаўнай маладзёжнай палітыцы, функцыянаванні і развіцці нацыянальнай сістэмы адукацыі Рэспублікі Беларусь, гісторыі адукацыі, сацыяльна-эканамічнай, грамадска-палітычнай, культурнай, міжнароднай і іншых сферах жыццядзейнасці краіны. == Выданні == Установа ажыццяўляе вытворчасць і выпуск шэрагу сродкаў масавай інфармацыі: * газеты «[[Настаўніцкая газета (1945)|Настаўніцкая газета]]»<ref> https://nastgaz.by/</ref> (заснавальнік — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь); * штомесячнага навукова-педагагічнага часопіса [[Народная асвета (часопіс)|«Народная асвета»]]<ref>https://n-asveta.by/</ref> (заснавальнікі — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»); * штомесячнай газеты для замяшчальных бацькоў і спецыялістаў па сямейным устройстве «Домой!»<ref>http://dadomu.by/news/prodoljaetsya_podpiska_na_gazetu_domoy_-_pervoe_v_respublike_belarus_izdanie_kotoroe_tselikom_posvya2</ref> (заснавальнікі — Нацыянальны цэнтр усынаўлення Рэспублікі Беларусь, рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»); * штомесячнага часопіса аб беларускім спорце «{{нп5|Спорт time||ru|Спорт time (журнал)}}» (заснавальнікі — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, Міністэрства спорту і турызму Рэспублікі Беларусь, Беларуская асацыяцыя студэнцкага спорту, Рэспубліканскі цэнтр фізічнага выхавання і спорту навучэнцаў і студэнтаў, рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»); * сеткавага выдання [https://ng-press.by ng-press.by] (заснавальнік — рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»). У студзені 2022 года па ініцыятыве кіраўніцтва выдавецкага дома быў спынены выхад штотыднёвай газеты для падлеткаў «{{нп5|Переходный возраст||ru|Переходный возраст (газета)}}»<ref>http://www.pvz.by/</ref> (заснавальнікі — грамадскае аб’яднанне «Беларускі рэспубліканскі саюз моладзі», рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса») і штомесячнай газеты для падлеткаў «[[Раніца (1929)|Раніца]]» (заснавальнікі — Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, рэдакцыйна-выдавецкая ўстанова «Выдавецкі дом «Педагагічная прэса»). {{Зноскі}} [[Катэгорыя:Выдавецтвы Беларусі]] [[Катэгорыя:Арганізацыі Мінска]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2019 годзе]] [[Катэгорыя:2019 год у Мінску]] [[Катэгорыя:Адукацыя ў Беларусі]] eyge3ddzol3r8obuoxwlo4phj2a8vwn 0 650992 4164239 4078704 2022-07-24T16:32:39Z Artsiom91 31770 вярнуўся ў «Віцебск» wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Кастамараў}} {{футбаліст | імя = Мікіта Кастамараў | поўнае імя = Мікіта Паўлавіч Кастамараў | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Віцебск|Віцебск]] | нумар = | пазіцыя = [[абаронца (футбол)|абаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2015—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Віцебск|Віцебск]]|1 (0) |2018| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нафтан|Нафтан (Наваполацк)]]|16 (1) |2019| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Орша|Орша]]|21 (0) |2021—2022| {{Арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Нафтан|Нафтан (Наваполацк)]]|41 (3) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 }} '''Мікіта Кастамараў''' (нар. {{ДН|29|6|1999}}, {{МН|Віцебск}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[абаронца (футбол)|абаронца]] клуба [[ФК Віцебск|«Віцебск»]]. == Клубная кар’ера == З 2015 года выступаў за дубль [[ФК Віцебск|«Віцебска»]], дзе з цягам часу замацаваўся. Сезон 2018 правёў у арэндзе ў [[ФК Нафтан|«Нафтане»]], а ў красавіку 2019 года на тых жа ўмовах далучыўся да [[ФК Орша|«Оршы»]]. У складзе гэтых клубаў у Першай лізе трывала выхадзіў у стартавым складзе. Са студзеня 2020 года, пасля вяртання з арэнды, пачаў трэніравацца з «Віцебскам»<ref>[https://football.by/news/135674.html "Витебск" вышел из отпуска: Гущенко в Казахстане, Вандерсон пока дома, на просмотре семь человек]</ref>. Пачатак сезона 2020 прапусціў з-за траўмы, з чэрвеня стаў гуляць за дубль і прыцягвацца да асноўнай каманды. Дэбютаваў у Вышэйшай лізе 4 ліпеня 2020 года ў матчы супраць [[ФК Гарадзея|«Гарадзеі»]] (2:2), калі выйшаў у стартавым складзе і быў заменены ў канцы сустрэчы. У далейшым да канца сезона на поле ў Вышэйшай лізе не выхадзіў, заставаўся на лаўцы запасных у асноўнай камандзе і гуляў за дубль. У красавіку 2021 года быў аддадзены ў арэнду наваполацкаму [[ФК Нафтан|«Нафтану»]]<ref>[https://www.pressball.by/news/football/383464 Футбол. Никита Костомаров на правах аренды будет выступать за "Нафтан"]</ref>, дзе стаў трывалым іграком стартавага складу, правёў усе 33 матчы ў Першай лізе. У студзені 2022 года па заканчэнні арэнды вярнуўся ў «Віцебск»<ref>[https://football.by/news/160557.html Евгений Чернухин: "Межсезонье началось волнительно и трепетно, с небольшой опаской..."]</ref> і неўзабаве падоўжыў кантракт з клубам<ref>[https://football.by/news/160769.html "Витебск" продлил контракт с Костомаровым]</ref>. У сакавіку 2022 года зноў далучыўся да «Нафтана» на правах арэнды<ref>[https://football.by/news/162002.html "Нафтан" продлил аренду у "Витебска" Никиты Костомарова]</ref>. У ліпені 2022 года быў адкліканы з арэнды ў «Віцебск»<ref>[https://football.by/news/166145.html "Витебск" отозвал Костомарова из аренды в "Нафтане"]</ref>. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2015 || дубль || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 4 || 0 |- align="center" | 2016 || дубль || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 13 || 1 |- align="center" | 2017 || дубль || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 22 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д2 || [[ФК Нафтан|Нафтан]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 16 || 1 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] || Д2 || [[ФК Орша|Орша]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 21 || 0 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д1 || [[ФК Віцебск|Віцебск]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 1 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] || Д2 || [[ФК Нафтан|Нафтан]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 33 || 3 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д2 || [[ФК Нафтан|Нафтан]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 8 || 0 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Склад ФК Віцебск}} {{DEFAULTSORT:Кастамараў Мікіта Паўлавіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Віцебск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Нафтан]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Орша]] 3zyzr5tn9jxk8pymaq037a8cke4u0tw 0 653567 4164514 4142361 2022-07-25T08:28:37Z StachLysy 62453 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Фільм | Выява = Girl with a Pearl Earring (poster).jpg | Памер = 270px | Бюджэт = [[Фунт стэрлінгаў|£]]10 млн. | Зборы = [[Долар ЗША|$]]33 млн. }} {{Іншыя значэнні|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай}} «'''Дзяўчы́на з жамчу́жнай завушні́цай'''» або «'''Дзяўчо́ з пе́рлавай завушні́цай'''»<ref name="Mova Nanova" /> ({{lang-en|Girl with a Pearl Earring}}) — мастацкі фільм [[2003 год у гісторыі кіно|2003]] года рэжысёра [[Пітэр Уэбер|Пітэра Уэбера]]<ref name="IMDb" />. У аснову кінакарціны быў пакладзены аднайменны раман [[1999]] года амерыкана-брытанскай пісьменніцы [[Трэйсі Шэвалье]], адаптацыяй рамана займалася сцэнарыстка {{нп5|Алівія Хетрыд||en|Olivia Hetreed}}. Галоўныя ролі ў фільме выканалі [[Колін Фёрт]] і [[Скарлет Ёхансан]]. Падзеі фільма адбываюцца ў [[1665]] годзе ў горадзе [[Дэлфт]] ([[Галандыя (гістарычная вобласць)|Галандыя]]). У дом мастака [[Ян Вермер|Яна Вермера]] прыходзіць працаваць новая пакаёўка — юная прыгажуня Грыт, сям’я якой апынулася на мяжы банкруцтва. Шматдзетная сям’я паспяховага мастака насупраць — належыць да вельмі забяспечаных, аднак апошнім часам яе дабрабыт залежыць ад прыхамацяў багатага патрона, арыстакрата Пітэра Ван Рэйвена, які ўсё больш неахвотна замаўляе ў Вермера карціны. З’яўленне пакаёўкі прыносіць у жыццё сям’і новыя клопаты, але дае мастаку новую крыніцу натхнення<ref name="Mova Nanova" /> {{Пераход|Сюжэт|1}}. Прэм’ера фільма адбылася 31 жніўня 2003 года на кінафестывалі ў [[Тэльюрайд (Каларада)|Тэльюрайдзе]]. У шырокі пракат карціна выйшла 12 снежня 2003 года ў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]], а затым 16 студзеня 2004 года ў [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref name="IMDb, Release Info" />. Пры бюджэце ў 10 мільёнаў фунтаў, фільм сабраў у сусветным пракаце 33 мільёны долараў<ref name="Box Office Mojo" /> {{Пераход|Выхад і прызнанне|1}}. Карціна атрымала пераважна станоўчыя водгукі рэцэнзентаў, якія ўсхвалялі візуальнае рашэнне фільма, а таксама ігру акцёраў, тым не менш падвяргаючы крытыцы некаторыя элементы сюжэту. Карціна была адзначана 17 кінапрэміямі, а таксама шматлікімі намінацыямі, у тым ліку 10 намінацыямі на прэмію «''[[BAFTA]]''», 3 намінацыямі на «''[[Оскар]]''» і 2 намінацыямі на «''[[Залаты глобус]]''» {{Пераход|Узнагароды|1}}. == Сюжэт == [[Дэлфт]], [[1665]] год. Маладая сарамлівая дзяўчына Грыт ([[Скарлет Ёхансан]]) вымушана пайсці працаваць служанкай у дом вядомага мастака [[Ян Вермер|Іаганеса Вермера]] ([[Колін Фёрт]]). Бацька дзяўчыны, па прафесіі майстар-кераміст, нядаўна аслеп і, стаўшы непрацаздольным, пакінуў сям’ю ў цяжкім фінансавым становішчы. Цяпер Грыт належыць падтрымаць сям’ю. Выпраўляючы дачку ў дарогу, маці асцерагае яе ад удзелу ў каталіцкіх малітвах, а бацька дае ёй на памяць сваю ўлюбёную, распісаную ім керамічную плітку. Па дарозе ў свой новы дом Грыт на імгненне спыняецца на цэнтральнай плошчы, і затым накіроўваецца ў раён «''[[Каталіцтва|папістаў]]''». У новым доме Грыт становіцца памочніцай служанкі Танэке ([[Джаана Скэнлан]]). На дзяўчыну кладзецца шмат працы па гаспадарцы: мыць бялізну і адзенне, прыбіраць памяшканні, гатаваць ежу і выконваць шматлікія іншыя даручэнні. Грыт таксама даручаюць прыбіранне ў майстэрні гаспадара дому. Гэта незвычайная праца: дзяўчыне трэба вымыць памяшканне, выцерці ўвесь пыл, не зварухнуўшы пры тым ніводнай рэчы. Праца ў майстэрні становіцца своеасаблівай аддушынай у шэрай будзённасці Грыт, яе прываблівае таямнічы свет мастацтва, часам яна прыпыняе працу і заглядваецца на карціны, што піша мастак. Калі гаспадыня ([[Эсі Дэвіс]]) не ў настроі, то Грыт даводзіцца хадзіць за яе на рынак. Там яна знаёміцца з сынам мясніка Пітэрам ([[Кіліян Мёрфі]]), які адразу звяртае ўвагу на сімпатычную служанку. Тым часам фінансавы стан Вермераў пакідае жадаць лепшага. Гаспадар падоўгу піша свае палотны, і бывае праходзіць шмат месяцаў, пакуль ён не вырашае, што карціна гатова. Танэке расказвае Грыт, што аднойчы з грашыма было зусім дрэнна і гаспадару давялося прадаць частку аздоб сваёй жонкі. Быў вялікі скандал, і гаспадыня зрабіла замах на адну з карцін свайго мужа. З тых часоў ёй забаронена ўваходзіць у яго студыю. У сямействе Вермераў папаўненне — Катарына нараджае сына Францыска. З гэтай нагоды плануецца вялікае святкаванне, на якім таксама будзе прадстаўлена і новая карціна мастака. Грыт пасылаюць з запрашэннем да {{нп5|Пітэр Ван Рэйвен|Пітэра Ван Рэйвена|en|Pieter van Ruijven}} ([[Том Уілкінсан]]), дабрадзея і пастаяннага пакупніка Вермераў. На святкаванні Ван Рэйвену дэманструюць замоўленую ім карціну, і ён застаецца задаволены працай мастака. Марыя Цінс ([[Джудзі Парфіт]]), цешча Іаганеса, якая кіруе фінансамі сям’і, спрабуе падахвоціць патрона на замову новай карціны. Той цікавіцца, ці знайшоў Вермер новую крыніцу для натхнення — аднак мастак адказвае, што яшчэ не. Праз нейкі час Вермер застае Грыт за тым, як яна мые вокны ў яго студыі. Неўзабаве ён пачынае працу над новай карцінай. Між Вермерам і Грыт усталёўваюцца больш блізкія адносіны. Калі ў яго майстэрню дастаўляюць [[Камера-абскура|камеру-абскуру]], ён прапануе дзяўчыне зірнуць і спрабуе патлумачыць прынцып дзеяння гэтага прыстасавання. Іншым разам ён заўважае, што Грыт глядзіць на яго незавершаную працу і не разумее, чаму ўсё не тых колераў. Ён просіць дзяўчыну сказаць, якога колеру аблокі за акном. Яна адказвае, што яны белыя, але тут жа выпраўляецца, падмячаючы жоўтыя, сінія і шэрыя адценні. Мастаку падабаецца прыадкрываць таямніцы мастацтва дзяўчыне, якая праяўляе столькі інтарэсу да яго працы і схоплівае ўсё з такой кемлівасцю. Тым не менш, Грыт не карыстаецца асаблівай прыхільнасцю сярод іншых дамачадцаў, а жонка мастака Катарына і яе дачка Карнэлія ([[Алакіна Ман]]) нярэдка выказваюць ёй адкрытую непрыязнасць. Апошняя толькі і шукае магчымасці, як нашкодзіць служанцы. Аднойчы яна вымазвае брудам развешаную для сушкі бялізну, а, атрымаўшы аплявуху, забіраецца ў каморку Грыт і разбівае размаляваную плітку, падарунак бацькі. [[Выява:Vermeer-view-of-delft.jpg|left|thumb|[[Дэлфт]] [[1660-я|1660-х]] гадоў на карціне Яна Вермера.]] Мастак паказвае Грыт, як і з чаго робяць фарбы, і прапануе дапамагаць яму ў іх прыгатаванні. Дзяўчына адмаўляецца, бо ў яе няма на гэта часу, але мастак настойвае — яна мусіць знайсці час. Аднаго разу Танэке скардзіцца гаспадыні, што ёй цяжка высыпацца побач з маленькім Францыскам і яго карміцелькай, гаспадыня ж не бачыць, чым можа дапамагчы. Раптам у размову ўступае яе муж і прапануе пасяліць Танэке ў падвале, а Грыт паслаць у мансардзе бліжэй да студыі. Цяпер Грыт устае раней і перад сваім працоўным днём тайком ад гаспадыні займаецца прыгатаваннем фарбаў. Дзяўчыне не дае спакою пачуццё, што на новай карціне гаспадара нешта не так, і яна вырашае ўмяшацца. Сабраўшыся з духам, яна прыбірае з пастаноўкі крэсла. Калі яна ў наступны раз прыходзіць у студыю, крэсла не аказваецца і на карціне. У гаспадыні знікае чарапахавы грэбень, і яна адразу накідваецца з абвінавачваннямі на Грыт. Дзяўчына моліць паверыць, што гэта не яна, і гаспадар вырашае дапамагчы. Ён гнеўна абшуквае ўвесь дом і знаходзіць грэбень у зламыснай Карнэліі. Гаспадарская дачка атрымлівае пакаранне, аднак гэта не змяншае варожасці гаспадыні да служанкі: ёй строга наказана больш увагі ўдзяляць працы, а іначай яе выганяць. Тым часам над Грыт навісае новая небяспека. Марыя Цінс угаварвае Ван Рэйвена замовіць у іх новую карціну, і той згаджаецца, але настойвае, каб разам з ім пазіравала служанка. Горад поўніцца чуткамі, што мінулае такое пазіраванне скончылася цяжарнасцю мадэлі, і цяпер усе пляткараць пра Грыт. Такія памкненні Ван Рэйвена не падабаюцца і мастаку, і ён дамаўляецца са сваім патронам, што напіша для яго партрэт Грыт пры ўмове, што яны не будуць пазіраваць разам. Марыя Цінс у сваю чаргу патрабуе, каб праца вялася таемна, каб лішні раз не раздражняць Катарыну, якая зноўку цяжарная. Грыт пачынае пазіраваць Вермеру, але праца не клеіцца. Мастак просіць Грыт зняць яе заўсёдны галаўны ўбор, каб лепш разглядзець яе твар, але яна адмаўляецца, бо для незамужняй дзяўчыны непрыстойна паказваць свае валасы мужчыну. Тады мастак прапануе Грыт змяніць галаўны ўбор на больш адкрыты, і калі яна пераапранаецца, ён падглядвае за ёй і бачыць яе пышныя рудыя валасы. Грыт глыбока збянтэжана, яна не паказала і пасмы валасоў свайму абранніку, сыну мясніка, хаця той і ўгаворваў яе. Тым часам, абстаноўка абвастраецца ўсё мацней. Ван Рэйвену не церпіцца як хутчэй атрымаць партрэт дзяўчыны, а найлепш саму Грыт. Аднойчы ён падпільноўвае яе сярод развешанай бялізны і намагаецца згвалціць, аднак, дзякуючы шчаслівай выпадковасці, служанцы ўдаецца ўратавацца. Карціна ж ніяк не ўдаецца, у кампазіцыі не стае балансу. І мастак знаходзіць выйсце, якое прыводзіць Грыт у жах, — ёй належыць пракалоць вушы і апрануць жамчужныя завушніцы гаспадыні. Грыт супраціўляецца, але мастак няўмольны: ён паказвае дзяўчыне карціну, і той прыходзіцца прызнаць, што іншага выйсця і сапраўды няма. Неўзабаве выдараецца дзень, калі Катарына адсутнічае дома. Марыя Цінс выдае дзяўчыне жамчужныя завушніцы, мастак па просьбе Грыт уласнаручна праколвае ёй вушы — і пачынаецца завяршаючы этап працы над карцінай. Апынуўшыся, як між молатам і кавадлам, між Ван Рэйвенам, які прагне нацешыцца целам Грыт, і мастаком, які палоніць яе душу, — Грыт бяжыць да Пітэра і аддаецца яму. Тым часам Карнэлія, якая не пераставала шпіёніць за служанкай, даносіць маці пра новую карціну і пра яе завушніцы. Раз’юшаная Катарына ўрываецца ў майстэрню мужа і патрабуе паказаць ёй палатно. Партрэт Грыт прыводзіць яе ў шаленства, яна хапаецца за мастыхін і кідаецца на карціну. Аднак мастаку ўдаецца яе спыніць. У істэрыцы Катарына праганяе служанку з дому, і гэтым разам мастак не ўступаецца за дзяўчыну. Праз нейкі час у дом Грыт прыходзіць Танэке і перадае ёй запячатаны скрутак. У ім аказваюцца жамчужныя завушніцы — падарунак мастака. == Акцёрскі склад == {{Спіс роляў | [[Колін Фёрт]] | ''[[Ян Вермер]]'' | [[Скарлет Ёхансан]] | ''Грыт'' | [[Том Уілкінсан]] | ''{{нп5|Пітэр Ван Рэйвен||en|Pieter van Ruijven}}'' | {{нп5|Джудзі Парфіт||en|Judy Parfitt}} | ''{{нп5|Марыя Цінс||en|Maria Thins}}'' | [[Кіліян Мёрфі]] | ''Пітэр, сын мясніка'' | {{нп5|Эсі Дэвіс||en|Essie Davis}} | ''Катарына Вермер'' | {{нп5|Джаана Скэнлан||en|Joanna Scanlan}} | ''Танэке'' | {{нп5|Алакіна Ман||ru|Манн, Алакина}} | ''Карнэлія Вермер'' | {{нп5|Крыстафер Мак-Халем||en|Christopher McHallem}} | ''бацька Грыт'' | {{нп5|Габрыэль Рэйдзі||en|Gabrielle Reidy}} | ''маці Грыт'' | {{нп5|Рола Вікс||en|Rollo Weeks}} | ''Франс'' | {{нп5|Анна Поплуэл||en|Anna Popplewell}} | ''Мэртжы'' | {{нп5|Джэф Бэл||en|Geoff Bell (actor)}} | ''Пол, мяснік'' | {{нп5|Джон Мак-Інеры||en|John McEnery}} | ''аптэкар'' }} == Гісторыя стварэння == === Праца над сцэнарыем === [[Выява:Meisje met de parel.jpg|right|thumb|Карціна [[Ян Вермер|Яна Вермера]] «[[Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (карціна)|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай]]» (каля [[1665]] года).]] Зыходным пунтам у стварэнні фільма «''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» стаў [[1999]] год. У жніўні гэтага года быў апублікаваны {{нп5|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (раман)|аднайменны раман|en|Girl with a Pearl Earring (novel)}} амерыкана-брытанскай пісьменніцы [[Трэйсі Шэвалье]], але яшчэ незадоўга да выхаду ў свет кніга патрапіла да сцэнарысткі {{нп5|Алівія Хетрыд|Алівіі Хетрыд|en|Olivia Hetreed}}<ref name="Daily Telegraph, 2003-09-09" />. Гэта стала магчымым дзякуючы таму, што Шэвалье і Хетрыд карысталіся паслугамі аднаго і таго ж агента<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" />. Сцэнарыстка адолела раман за дзве гадзіны і прыйшла ў глыбокае захапленне<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. Ёй спадабаўся персанаж Грыт і «''яе рашучасць быць свабоднай у свеце, дзе гэта было амаль немагчымым для дзяўчыны ў яе становішчы''»<ref name="Production Notes" />. {{нп5|Ананд Такер||en|Anand Tucker}} і {{нп5|Эндзі Патэрсан||en|Andy Paterson}}, муж Хетрыд, — абодва прадзюсары невялікай брытанскай студыі «''Archer Street Films''»<ref name="Washington Post, 2004-01-04" /><ref name="Daily Telegraph, 2001-08-05" /> — звярнуліся да аўтаркі рамана з просьбай аб экранізацыі. Шэвалье згадзілася, мяркуючы, што брытанская студыя дапаможа супрацьстаяць імкненню Галівуда звесці гісторыю да яе сексуальнага аспекту<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" /><ref name="Irish Times, 2004-01-05" />. Яна агаварыла, што ў іх адаптацыі галоўныя героі не павінны ўступіць у палавыя адносіны. Патэрсан і Такер паабяцалі сфакусавацца на эмацыйным боку гісторыі, і Шэвалье не стала далей трымаць пад кантролем працэс стварэння фільма, хаця некаторы час і падумвала аб тым, каб самой заняцца адаптацыяй<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" /><ref name="Guardian, 2003-12-28" />. Працуючы над сцэнарыем, Хетрыд шчыльна супрацоўнічала з Такерам і Уэберам, што дапамагала ёй канцэнтравацца не на напісанні прыгожага тэксту, а на вобразе будучага фільма<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" />. Першыя чарнавікі сцэнарыя вызначаліся празмернай блізкасцю да зыходнага матэрыялу, але пасля шматлікіх перапісванняў ён паступова набыў свой уласны характар<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" />. Дзеля таго, каб пазбегнуць празмернай літаратурнасці, Хетрыд адмовілася ад ідэі выкарыстоўваць закадравы голас, які прысутнічаў у рамане (кніга напісана ад першай асобы)<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" />. Замест гэтага яна засяродзілася на візуальнай перадачы думак Грыт. Напрыклад, у адаптацыі прысутнічае сцэна, дзе Грыт і Вермер разам глядзяць у [[Камера-абскура|камеру-абскуру]], накрыўшыся яго плашчом, што выклікае сексуальнае напружанне. У той жа час у першавытоку Грыт глядзіць у камеру адна адразу пасля мастака і толькі прыслухваецца да цяпла і водару, якія той пакінуў<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" /><ref name="Variety, 2004-01-04" />. Раман выцягвае ўсё магчымае з тых нешматлікіх фактаў, што вядомы наконт жыцця Вермера. Каб даведацца больш пра мастака, сцэнарыстка даследавала галандскае грамадства [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]], шмат гутарыла са сваімі сябрамі-мастакамі, а таксама ўзяла інтэрв’ю ў гісторыка мастацтва [[Музей Вікторыі і Альберта|Музея Вікторыі і Альберта]], якая прымала ўдзел у рэстаўрацыі карціны «''[[Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (карціна)|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай]]''»<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15" />. Хетрыд заставалася ў цесным кантакце з Шэвалье, і пад канец працы яны так зблізіліся, што разам правялі майстар-клас па сцэнарным майстэрстве<ref name="Production Notes" />. === Выбар рэжысёра і падбор акцёраў === Першапачаткова на ролю Грыт была запрошана амерыканская актрыса {{нп5|Кейт Хадсан||en|Kate Hudson}}<ref name="Daily Telegraph, 2001-08-05" />. Аднак у верасні 2001 года, за чатыры тыдні да запланаванага пачатку здымкаў, Хадсан пакінула праект, афіцыйнай прычынай адмовы сталі «''творчыя рознагалоссі''»<ref name="Guardian, 2001-09-18" />. Рашэнне Хадсан сарвала вытворчасць і прывяло да страты фінансавай падтрымкі з боку прадзюсарскай кампаніі «''{{нп5|Intermedia Films|Intermedia|en|Intermedia (company)}}''». Следам праект пакінулі рэжысёр карціны {{нп5|Майк Ньюэл||en|Mike Newell (director)}} і выканаўца ролі Вермера [[Рэйф Файнс]]. У сувязі з гэтым інцыдэнтам «''[[The Guardian]]''» паведаміла, што «''цяпер здаецца малаверагодным, каб фільм быў калі-небудзь зняты''»<ref name="Guardian, 2001-09-18" />. [[Выява:Scarlett Johansson 004 (5484798342).jpg|left|thumb|180px|[[Скарлет Ёхансан]] на прэм’еры фільма ў [[Таронта]].]] Пад канец таго ж года вытворчасць карціны аднавілася. Цяпер прадзюсары Такер і Патэрсан запрасілі ў рэжысёрскае крэсла малавядомага брытанскага тэлерэжысёра [[Пітэр Уэбер|Пітэра Уэбера]]<ref name="New York Times, 2003-12-09" />, якога яны ведалі па некалькіх ранейшых працах<ref name="Production Notes" />. Паводле ўспамінаў рэжысёра, ён патрапіў у праект выпадкова. Падчас наведвання офіса прадзюсараў ён звярнуў увагу на рэпрадукцыю Вермера на сцяне і завёў размову на тэму яго мастацтва. Убачыўшы інтарэс Уэбера да прац галандскага мастака, прадзюсары прапанавалі рэжысёру прачытаць сцэнарый<ref name="New York Times, 2003-12-09" /><ref name="IGN, 2003-12-12" />. Уэбер не хацеў распачынаць сваю кар’еру ў вялікім кіно шаблоннай гісторыяй пра шэдэўр сусветнага мастацтва, але, дачытаўшы сцэнарый да канца, прыняў прапанову<ref name="IGN, 2003-12-12" />: {{Цытата|Першыя некалькі старонак я думаў: «Ведаеце, мой першы фільм не будзе такім. Гэта нешта добрапрыстойнае, гэта касцюмная драма». Але пакуль я чытаў сцэнарый, я ўсё больш улюбляўся ў яго. Па-сапраўднаму ж ён пакарыў мяне на сцэне праколвання вуха. Бо я падумаў: «Ведаеце што? Гэта не той фільм, якім ён мне здаўся напачатку. Тут ёсць фантастычнае цёмнае адценне; сэрца гэтай гісторыі — усёпаглынальныя рамантычныя стасункі. Тут ёсць жорсткасць, ёсць страсць, ёсць цікавыя рэчы пра сувязь грошай і мастацтва. Гэта гісторыя пра ўладу, пра секс, пра цэлую кучу рэчаў». І я падумаў — гэта якраз такі фільм, які б я мог зняць<ref name="IGN, 2003-12-12" />.}} У сваёй далейшай працы над фільмам рэжысёр абапіраўся толькі на сцэнарый і на веды пра эпоху. Ён наўмысна адмовіўся ад прачытання першакрыніцы, бо непакоіўся, што ўплыў кнігі можа забіць самабытнасць фільма<ref name="IGN, 2003-12-12" />. Першым важным крокам для Уэбера стаў пошук актрысы на галоўную ролю. Праз кастынг прайшло парадку 150 дзяўчат ва ўзросце ад 16 да 24 гадоў<ref name="New York Times, 2003-12-09" /><ref name="Daily Telegraph, 2004-01-20" />. У выніку Уэбер спыніўся на 17-гадовай [[Скарлет Ёхансан]]. Рэжысёр адзначаў, што на ролю было мноства цудоўных прэтэндэнтак, аднак Ёхансан вылучалася сярод іх нечым адметным<ref name="Daily Telegraph, 2004-01-20" />. Актрыса прыехала на здымачную пляцоўку ў [[Люксембург]] адразу ж пасля заканчэння працы над «''{{нп5|Цяжкасці перакладу (фільм)|Цяжкасцямі перакладу|en|Lost in Translation (film)}}''» і таму не мела магчымасці сур’ёзна падрыхтавацца да ролі. Апісваючы свае ўражанні ад сцэнарыя, Ёхансан адзначала, што гэта вельмі кранаючы тэкст. «''Адносіны з Вермерам вельмі эмацыйна напоўненыя, яны ўяўляюць сабой нешта практычна няўлоўнае — што заўсёды выслізгвае, нешта балючае, гэта той боль, калі ты надзвычай моцна некага або нешта жадаеш, а яно ўвесь час выслізгвае з тваіх рук''»<ref name="Los Angeles Times, 2003-12-14" />. Як і рэжысёр фільма, актрыса ўстрымалася ад прачытання кнігі, каб падысці да гісторыі «''з чыстага ліста''»<ref name="Washington Post, 2004-01-04" /><ref name="Daily Telegraph, 2008-09-23" />. Неўзабаве пасля таго, як Ёхансан была зацверджана на ролю, да каманды далучыўся англійскі акцёр [[Колін Фёрт]], якому прапанавалі сыграць Вермера<ref name="New York Times, 2003-12-09" />. Фёрт і Уэбер, людзі аднаго ўзросту, паходжання і культурнага бэкграўнда, удзялілі шмат увагі абмеркаванню асобы і ладу жыцця Вермера<ref name="Los Angeles Times, 2003-12-14" />. Рыхтуючыся да ролі, Фёрт прыйшоў да высновы, што Вермер быў «''неверагодна няўлоўны як мастак''»<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. У адрозненні ад Уэбера і Ёхансан, Фёрт вырашыў прачытаць кнігу, каб лепш зразумець чалавека, пра асабістае жыццё якога так мала вядома<ref name="IGN, 2003-12-12" />. Акцёр імкнуўся «''вынайсці''» персанажа і выявіць яго матывы. У выніку ён прыйшоў да высновы, што Вермер быў чалавекам, які жыў двума жыццямі, які «''пісаў ціхія карціны ў шумным доме''»<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. Пры падрыхтоўцы да ролі Фёрт таксама вывучаў тэхніку жывапісу і наведваў музеі з творамі Вермера<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. === Рэжысура === [[Выява:Johannes Vermeer - Gezicht op huizen in Delft, bekend als 'Het straatje' - Google Art Project.jpg|right|thumb|Стваральнікі фільма вывучалі карціны Вермера, такія як «''{{нп5|Малая вуліца (карціна)|Малая вуліца|en|The Little Street}}''».]] Падчас падрыхтоўкі да здымкаў рэжысёр [[Пітэр Уэбер]] і аператар {{нп5|Эдуарду Сера||en|Eduardo Serra}} вывучалі мастацкія працы таго перыяду і абмяркоўвалі розныя настроі, якія яны хацелі стварыць для кожнай асобнай сцэны<ref name="Variety, 2004-01-11" />. Рэжысёр быў аматарам гістарычнай драмы [[Стэнлі Кубрык|Стэнлі Кубрыка]] «''{{нп5|Бары Ліндан||en|Barry Lyndon}}''», але ведаў, што «''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» павінна быць фільмам іншага кшталту; у адрозненні ад складаных і дарагіх дэкарацый у карціне Кубрыка, пастаноўка Уэбера павінна была факусавацца на інтымных адносінах у межах адной сям’і<ref name="Variety, 2004-01-12" />. Рэжысёр добра ўсведамляў небяспеку занадта заглыбіцца ў гістарычныя дэталі і наўмысна адмаўляўся ад іх, каб зрабіць фільм больш жывым і блізкім да гледача<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. У адрозненні ад размоўных касцюмных драм, дзе сцэнарый будуецца на дыялогах, Уэбэр зрабіў стаўку на нешматслоўнасць галоўных герояў. У інтэрв’ю ён адзначаў: «''Карціны Вермера не гаварлівыя. Гэта ціхі, напружаны, загадкавы свет. Я хацеў перадаць гэты настрой. Секс — не ў словах. Улада — не ў словах. Перад намі такая выдатная акцёрская ігра, што вы можаце сказаць, пра што думаюць гэтыя людзі''»<ref name="New York Times, 2003-12-09" />. Рэжысёр таксама працаваў над тым, каб запаволіць тэмп фільма і тым самым стварыць між дыялогамі прамежкі поўныя эмоцый<ref name="National Public Radio, 2003-12-21" />. === Здымкі === Бюджэт фільма склаў 10 мільёнаў [[Фунт стэрлінгаў|фунтаў стэрлінгаў]]<ref name="Daily Telegraph, 2001-08-05" />. Хаця падзеі карціны адбываліся ў [[Дэлфт|Дэлфце]], фільм у асноўным здымаўся ў [[Амстэрдам]]е, [[Бельгія|Бельгіі]] і [[Люксембург]]у<ref name="IMDb, Filming & Production" /><ref name="Guardian, 2003-12-28" />. У Люксембургу здымачная каманда выкарыстоўвала дэкарацыі, якія перад тым былі задзейнічаны на здымках іншага фільма і выяўлялі Венецыю. Каб дэкарацыі сталі прыдатнымі для здымкаў вуліц Дэлфта, давялося змяніць форму вокнаў, а венецыянскі камень замяніць на цэглу. Такім чынам, здымачная каманда атрымала абсалютны кантроль над прасторай і асвятленнем, з якімі яны працавалі, — чаго не ўдалося б дасягнуць, калі б яны проста перакрылі ажыўленую вуліцу сапраўднага Дэлфта на некалькі гадзін<ref name="Guardian, 2003-12-28" />. У Дэлфце, аднак, было знята некалькі сцэн<ref name="Washington Post, 2004-01-04" />. Аператар карціны {{нп5|Эдуарду Сера||en|Eduardo Serra}} быў апантаны ідэяй перадаць святло гэтаксама, як гэта рабілі мастакі таго перыяду, а асабліва як гэта рабіў Вермер<ref name="Variety, 2004-01-11" />. === Музычнае суправаджэнне === {{Асноўны артыкул|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай (саўндтрэк)}} [[Аляксандр Дэспла]] дэбютаваў у якасці кінакампазітара яшчэ ў [[1985]] годзе і на момант напісання музыкі да фільма «''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» быў аўтарам саўндтрэкаў да больш чым 70 пераважна французскіх фільмаў. Аднак менавіта праца над фільмам [[Пітэр Уэбер|Пітэра Уэбера]] вывела яго на міжнародную арэну і стала прарыўной для яго галівудскай кар’еры<ref name="Empire, Danny Graydon review" />. Уэбер вырашыў паклікаць Дэспла ў свой фільм пасля таго, як пачуў яго музыку да фільмаў [[Жак Адзіяр|Жака Адзіяра]]<ref name="New York Times, 2007-01-07" />. Апісваючы свае ўражанні ад музыкі Дэспла, рэжысёр адзначыў: «''У яго было пачуццё стрыманасці і пачуццё лірызму, якія мне спадабаліся. Я памятаю, як упершыню ўбачыў дапоўненую музыкай сцэну, дзе Грыт расчыняе аканіцы. Яму сапраўды ўдалося апісаць, што робіць святло, прагаворваючы гэта ў музычнай сферы''»<ref name="New York Times, 2007-01-07" />. У партытуры саўндтрэка выкарыстоўваўся вялікі струнны аркестр з [[фартэпіяна]], [[чэлеста]]й, драўлянымі і меднымі духавымі інструментамі<ref name="Hollywood Reporter, 2003-11-11" /><ref name="Empire, Danny Graydon review" />. Заснаваная на струнных і фартэпіяна, але ўзмоцненая драўлянымі духавымі інструментамі, цэнтральная музычная тэма фільма дамініруе ў саўндтрэку, з’яўляючыся ў разнастайных інструментальных формах, уключаючы сольнае фартэпіяна і скрыпку. У іншых мелодыях саўндтрэка Дэспла стварае чароўную атмасферу асцярожных эмоцый і здзіўлення. Тут асаблівую цікавасць уяўляе сабой мелодыя «''Colours in the Clouds''», якую аглядальнік Дэні Грэйдан назваў «''настолькі велічна простай, што яна сапраўды захоплівае сутнасць гісторыі''»<ref name="Empire, Danny Graydon review" />. Запіс саўндтрэка адбываўся з 19 па 23 ліпеня 2003 года на студыі «''Sony Studios''» у Лондане<ref name="AllMusic" />. == Выхад і прызнанне == === Пракат і зборы === {| class="wikitable infobox collapsible sortable" style="float: right; font-size: 80%; text-align: center; vertical-align:middle; margin:0.5em 0 0.5em 1em; padding:0;" cellpadding="0" cellspacing="0"" !colspan="3" style="background:#d1dbdf; padding:0 0 0 2.5em; text-align: center; font-size:120%;"|Зборы |- !style="background-color: #e8f4f8;"|Краіна !style="background-color: #e8f4f8;"|Прэм’ера !style="background-color: #e8f4f8;"|Зборы |- |[[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] |align="center" data-sort-value="2003-12-12"|12.12.2003 |$11,670,971 |- |[[Вялікабрытанія]] |align="center" data-sort-value="2004-01-16"|16.01.2004 |$5,957,139 |- |[[Германія]] |align="center" data-sort-value="2004-09-23"|23.09.2004 |$3,309,338 |- |[[Італія]] |align="center" data-sort-value="2004-02-20"|20.02.2004 |$2,665,024 |- |[[Францыя]] |align="center" data-sort-value="2004-03-03"|03.03.2004 |$2,500,665 |- |[[Аўстралія]] |align="center" data-sort-value="2004-03-11"|11.03.2004 |$2,106,567 |- |[[Іспанія]] |align="center" data-sort-value="2004-02-20"|20.02.2004 |$1,642,045 |} Прэм’ера фільма адбылася 31 жніўня 2003 года на кінафестывалі ў {{нп5|Тэльюрайд (Каларада)|Тэльюрайдзе|en|Telluride, Colorado}}. На працягу наступных двух месяцаў фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у [[Таронта]] (7 верасня), [[Сан-Себасцьян]]е (25 верасня), {{нп5|Дзінар|Дзінары|en|Dinard}} (3 кастрычніка), [[Остын]]е (12 кастрычніка), [[Галівуд]]зе (17 кастрычніка), [[Лондан]]е (30 кастрычніка) і на [[Гаваі|Гаваях]] (31 кастрычніка). У 2004 годзе спіс кінафестываляў, дзе праходзілі паказы кінастужкі, папоўніўся кінафестывалямі ў [[Гётэбарг]]у (27 студзеня), [[Бялград]]зе (3 сакавіка), [[Масква|Маскве]] (20 чэрвеня), [[Маніла|Маніле]] (24 чэрвеня), [[Мюнхен]]е (25 чэрвеня), [[Карлавы Вары|Карлавых Варах]] (3 ліпеня), [[Капенгаген]]е (22 жніўня). У 2005 годзе фільм быў паказаны на кінафестывалі ў [[Каір]]ы (6 снежня)<ref name="IMDb, Release Info" />. Упершыню ў шырокі пракат карціна выйшла ў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]], дзе распаўсюджваннем фільма займалася кампанія «''{{нп5|Lionsgate||en|Lionsgate}}''»<ref name="Production Notes" />. Прэм’ерны паказ, які адбыўся 12 снежня 2003 года, ахапіў толькі 7 кінатэатраў, у выніку чаго за першы тыдзень пракату карціна сабрала $89 472 і заняла 32-е месца. Цягам наступных месяцаў «''Lionsgate''» паступова пашырала пракат і 6 лютага 2004 года дасягнула пракатнага піку, ахапіўшы 402 кінатэатры. Агулам хатні пракат прынёс карціне $11 670 971<ref name="JPBox Office" />. 16 студзеня 2004 года кампанія «''[[Pathé]]''» выпусціла фільм у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref name="IMDb, Release Info" /><ref name="Production Notes" />. У прэм’ерны тыдзень паказы адбываліся ў 106 кінатэатрах і прынеслі карціне £384,498 і 10-е месца ў пракаце. 3 сакавіка 2004 года прэм’ера карціны адбылася ў Францыі. Агульная колькасць прададзеных квіткоў склала 535 161, а фільм заняў у Францыі 89-е месца па зборах за 2004 год<ref name="JPBox Office, France" />. Зборы карціны перавысілі мільён долараў у сямі краінах: [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] ($11,670,971), [[Вялікабрытанія]] ($5,957,139), [[Германія]] ($3,309,338), [[Італія]] ($2,665,024), [[Францыя]] ($2,500,665), [[Аўстралія]] ($2,106,567), [[Іспанія]] ($1,642,045)<ref name="Box Office Mojo" />. === Рэйтынгі === {{Рэйтынгі |rev1 = ''[[AllMovie]]'' |rev1Score = {{rating|3|5}}<ref name="AllMovie" /> |rev2 = ''[[BBC]]'' |rev2Score = {{rating|4|5}}<ref name="BBC, Susan Hodgetts review" /> |rev3 = ''[[FilmAffinity]]'' |rev3Score = {{rating|6.4|10}}<ref name="FilmAffinity" /> |rev4 = ''[[Internet Movie Database]]'' |rev4Score = {{rating|6.9|10}}<ref name="IMDb" /> |rev5 = ''[[Metacritic]]'' |rev5Score = {{rating|7.2|10}}<ref name="Metacritic" /> |rev6 = ''[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]]'' |rev6Score = {{rating|4|4}}<ref name="Roger Ebert review" /> |rev7 = ''[[Rotten Tomatoes]]'' |rev7Score = {{rating|7.2|10}}<ref name="Rotten Tomatoes" /> |rev8 = ''[[КиноПоиск]]'' |rev8Score = {{rating|7.2|10}}<ref name="KinoPoisk" /> }} Агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму ўсярэдненую ацэнку ў 72 балы са 100 на аснове 37 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 7.0/10<ref name="Metacritic" />. Паводле дадзеных іншага папулярнага агрэгатара крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» сярод 178 рэцэнзентаў 129 далі станоўчую ацэнку фільму, што складае 72 %. Глядацкі рэйтынг кінастужкі склаў 68 % на аснове больш чым 50 тысяч галасоў<ref name="Rotten Tomatoes" />. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам: {{цытата|Візуальна захапляючы фільм, але гісторыя магла б быць расказана крыху больш энергічна.<ref name="Rotten Tomatoes" />}} Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: 3/5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" />, 3.6/5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" />, 6.4/10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" />, 6.9/10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" />, 7.2/10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="KinoPoisk" />. === Крытыка === Сьюзан Ходжэтс у аглядзе для [[BBC]] апісвае фільм як «''выдатную брытанскую касцюмную драму, у якой умела пераплецены гісторыя мастацтва і рамантычны вымысел''». Аглядальніца адзначае, што фільм знойдзе ўпадабанне не толькі ў аматараў творчасці Вермера, але і ва ўсіх тых, каму падабаюцца «''сур’ёзныя, разумныя драмы і далікатнае эратычнае напружанне''»<ref name="BBC, Susan Hodgetts review" />. Амерыканскі кінакрытык [[Роджэр Эберт]] у сваёй хвалебнай рэцэнзіі перасцярог гледачоў ад няправільнага ўспрыняцця фільма: «''Не верце тым, хто лічыць, што гэты фільм пра „таямніцу“ натуршчыцы, або пра крыніцы натхнення Вермера, або пра сярэднявечныя гендарныя ролі, або пра тое, ці была цешча галавой сям’і. Фільм пра такія рэчы атрымаўся б дрэнным. „Дзяўчына з жамчужнай завушніцай“ прысвечана прафесійнаму ўзаемапаразуменню герояў, падобнага якому ніколі не здараецца паміж жывымі людзьмі''»<ref name="Roger Ebert review" />. Шырокае адабрэнне крытыкі атрымаў візуальны рад карціны, над якім працавалі французскі аператар {{нп5|Эдуарду Сера||en|Eduardo Serra}}, а таксама яго галандскія калегі мастак-пастаноўшчык {{нп5|Бен Ван Ос||en|Ben Van Os}} і мастак па касцюмах {{нп5|Дзін Ван Страален||de|Dien van Straalen}}. Кінакрытык {{нп5|Філіп Фрэнч||en|Philip French}} («''{{нп5|The Observer||en|The Observer}}''») выказаў думку, што менавіта гэты аспект фільма найбольш уразіць гледачоў: «''Пейзажы нібы сышлі з карцін [[Мейндэрт Хобема|Хобемы]]. Строгая, апранутая ў чорнае цешча выглядае так, быццам пазіравала [[Рэмбрант]]у ці [[Франс Халс|Халсу]]. Інтэр’еры і экстэр’еры Дэлфта падаюцца ажыўшымі карцінамі [[Ян Вермер|Вермера]], {{нп5|Пітэр дэ Хох|Пітэра дэ Хоха|en|Pieter de Hooch}} і іх сучаснікаў. Фальсіфікатар {{нп5|Хан Ван Мегерэн|Ван Мегерэн|en|Han van Meegeren}} тут і блізка не стаяў''»<ref name="Guardian, Philip French review" />. Некаторыя крытыкі знаходзілі хібы ў сюжэце карціны. Так, кінакрытык {{нп5|Элвіс Мітчэл||en|Elvis Mitchell}} («''[[The New York Times]]''»), пахваліўшы візуальны і музычны рад карціны, адзначыў, што фільм уяўляе сабой «''банальную бяздушную меладраму, напоўненую страснай цішынёй пасля кожнага ўздыху''»<ref name="New York Times, Elvis Mitchell review" />. Гісторык {{нп5|Алекс фон Тунцэльман||en|Alex von Tunzelmann}} у сваім артыкуле для «''[[The Guardian]]''» супрацьпаставіла гістарычную дакладнасць і яркасць выявы фільма «''бясколернасці сюжэту''»<ref name="Guardian, Alex von Tunzelmann review" />. === Узнагароды === Паводле інфармацыі сайта «''[[Internet Movie Database]]''» фільм быў адзначаны 17 кінаўзнагародамі і яшчэ 46 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />. {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 100px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Фестываль у Сан-Себасцьяне||en|San Sebastián International Film Festival}} |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2003-09-27"|{{нп5|Фестываль у Сан-Себасцьяне 2003|17—27.09.2003|es|Festival Internacional de Cine de San Sebastián 2003}} |«''{{нп5|Залатая ракавіна||en|Golden Shell}}''» |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} |rowspan="3"| |- |Прыз журы за найлепшую аператарскую працу |data-sort-value="Сера Эдуарду"|{{нп5|Эдуарду Сера||en|Eduardo Serra}} |{{won}} |- |Прэмія міжнароднай канфедэрацыі артхаўснага кіно |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Фестываль брытанскага кіно ў Дзінары||fr|Festival du film britannique de Dinard}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-10-05"|{{нп5|Фестываль брытанскага кіно ў Дзінары 2003|02—05.10.2003|fr|Festival du film britannique de Dinard 2003}} |«''{{нп5|Залаты Хічкок||fr|Hitchcock d'or}}''» |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |rowspan="2"| |- |Прыз глядацкіх сімпатый |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Camerimage]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-12-06"|29.11—06.12.2003 |«''Залатая жаба''» (асноўны конкурс) |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Camerimage 2003, Winners" /> |- |«''Бронзавая жаба''» (асноўны конкурс) |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША]] |align="center" data-sort-value="2007-01-09"|{{нп5|Прэмія Нацыянальнага савета кінакрытыкаў ЗША 2003|03.12.2003|en|National Board of Review Awards 2003}} |Асаблівае прызнанне за выдатныя дасягненні ў кінавытворчасці |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |<ref name="NBR 2003" /> |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінакрытыкі Нью-Ёрка анлайн||en|New York Film Critics Online}} |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2003-12-15"|{{нп5|Прэмія Кінакрытыкаў Нью-Ёрка анлайн 2003|15.12.2003|en|New York Film Critics Online Awards 2003}} |Найлепшыя фільмы года |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="NYFCO 2003" /><ref name="About, NYFCO 2003" /> |- |Найлепшая аператарская праца |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Сан-Дыега||en|San Diego Film Critics Society}} |align="center" data-sort-value="2003-12-18"|{{нп5|Прэмія таварыства кінакрытыкаў Сан-Дыега 2003|18.12.2003|en|San Diego Film Critics Society Awards 2003}} |{{нп5|Прэмія таварыства кінакрытыкаў Сан-Дыега за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|San Diego Film Critics Society Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Сіетла||fr|Seattle Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="2003-12-19"|{{нп5|Прэмія кінакрытыкаў Сіетла 2003|19.12.2003|fr|2e cérémonie des Seattle Film Critics Association Awards}} |Найлепшая аператарская праца |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Брытанскае таварыства кінааператараў||en|British Society of Cinematographers}} |align="center" data-sort-value="2003-??-??"|2003 |{{нп5|Прэмія Брытанскага таварыства кінааператараў за найлепшую аператарскую працу ў мастацкім кінафільме|Найлепшая аператарская праца ў мастацкім кінафільме|en|British Society of Cinematographers Award for Best Cinematography in a Theatrical Feature Film}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |<ref name="BSC, Best Cinematography Awards" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Таварыства анлайн-кінакрытыкаў||en|Online Film Critics Society}} |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-01-05"|{{нп5|Прэмія Таварыства анлайн-кінакрытыкаў 2003|05.01.2004|en|Online Film Critics Society Awards 2003}} |{{нп5|Прэмія Таварыства анлайн-кінакрытыкаў за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Online Film Critics Society Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="OFCS 2003" /> |- |[[Прэмія Таварыства анлайн-кінакрытыкаў за найлепшую працу мастака-пастаноўшчыка|Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка]] |data-sort-value="—"|— |{{nom}} |- |[[Прэмія Таварыства анлайн-кінакрытыкаў за найлепшы дызайн касцюмаў|Найлепшы дызайн касцюмаў]] |data-sort-value="—"|— |{{nom}} |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2004-01-07"|[[Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса 2003|07.01.2004]] |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Los Angeles Film Critics Association Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} |rowspan="2"|<ref name="LAFCA Awards 2004" /><ref name="BBC News, LAFCA 2004" /> |- |{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса — Прэмія новага пакалення|Прэмія новага пакалення|de|Los Angeles Film Critics Association Awards/Bester Nachwuchs}} |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|[[Скарлет Ёхансан]] |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Кінафестываль у Палм-Спрынгс||en|Palm Springs International Film Festival}} |align="center" data-sort-value="2004-01-19"|08—19.01.2004 |Прэмія ўзыходзячай зорцы |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{won}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага||en|Chicago Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="2004-01-21"|{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага 2003|21.01.2004|en|Chicago Film Critics Association Awards 2003}} |{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Chicago Film Critics Association Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Спадарожнік (прэмія)|Спадарожнік]] |align="center" data-sort-value="2004-01-23"|{{нп5|Спадарожнік (прэмія, 2004)|23.01.2004|en|8th Golden Satellite Awards}} |{{нп5|Прэмія «Спадарожнік» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Satellite Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} | |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Залаты глобус]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="2004-01-25"|{{нп5|Залаты глобус (прэмія, 2004)|25.01.2004|en|61st Golden Globe Awards}} |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшую жаночую ролю — Драма|Найлепшая жаночая роля — Драма|en|Golden Globe Award for Best Actress in a Motion Picture – Drama}} |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Golden Globes 2004" /> |- |{{нп5|Прэмія «Залаты глобус» за найлепшую арыгінальную музыку|Найлепшая арыгінальная музыка|en|Golden Globe Award for Best Original Score}} |data-sort-value="Дэспла Аляксандр"|[[Аляксандр Дэспла]] |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Лонданскае кола кінакрытыкаў||en|London Film Critics' Circle}} |align="center" data-sort-value="2004-02-11"|{{нп5|Прэмія Лонданскага кола кінакрытыкаў 2004|11.02.2004|en|London Film Critics Circle Awards 2003}} |{{нп5|Прэмія Лонданскага кола кінакрытыкаў актрысе года|Актрыса года|en|London Film Critics' Circle Award for Actress of the Year}} |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{nom}} | |- |rowspan="10" style="background:#eaecf0;"|[[BAFTA]] |rowspan="10" align="center" data-sort-value="2004-02-15"|{{нп5|BAFTA (прэмія, 2004)|15.02.2004|en|57th British Academy Film Awards}} |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за выдатны брытанскі фільм|Прэмія Аляксандра Корды за найлепшы брытанскі фільм|en|BAFTA Award for Outstanding British Film}} |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} |rowspan="10"|<ref name="BAFTA 2004" /> |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы адаптаваны сцэнарый|Найлепшы адаптаваны сцэнарый|en|BAFTA Award for Best Adapted Screenplay}} |data-sort-value="Хетрыд Алівія"|{{нп5|Алівія Хетрыд|Алівіі Хетрыд|en|Olivia Hetreed}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» найлепшай актрысе|Найлепшая актрыса|en|BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role}} |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» найлепшай актрысе другога плана|Найлепшая актрыса другога плана|en|BAFTA Award for Best Actress in a Supporting Role}} |data-sort-value="Парфіт Джудзі"|{{нп5|Джудзі Парфіт||en|Judy Parfitt}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую працу мастака-пастаноўшчыка|Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка|en|BAFTA Award for Best Production Design}} |data-sort-value="Ос Бен Ван"|{{нп5|Бен Ван Ос||en|Ben Van Os}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|BAFTA Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшы дызайн касцюмаў|Найлепшы дызайн касцюмаў|en|BAFTA Award for Best Costume Design}} |data-sort-value="Страален Дзін Ван"|{{нп5|Дзін Ван Страален||de|Dien van Straalen}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшыя грым і прычоскі|Найлепшыя грым і прычоскі|en|BAFTA Award for Best Makeup and Hair}} |data-sort-value="Шыркар Джэні"|{{нп5|Джэні Шыркар||en|Jenny Shircore}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за найлепшую арыгінальную музыку|Прэмія Энтані Асквіта за арыгінальную музыку да фільма|en|BAFTA Award for Best Original Music}} |data-sort-value="Дэспла Аляксандр"|Аляксандр Дэспла |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «BAFTA» за выдатны дэбют брытанскага сцэнарыста, рэжысёра ці прадзюсара|Прэмія Карла Формана за асаблівыя дасягненні брытанскага рэжысёра, сцэнарыста ці прадзюсара ў іх першым мастацкім фільме|en|BAFTA Award for Outstanding Debut by a British Writer, Director or Producer}} |data-sort-value="Уэбер Пітэр"|[[Пітэр Уэбер]] |{{nom}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання||pt|Prémio Online Film & Television Association}} |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-02-15"|15.02.2004 <!-- http://www.versammlungssaal.de/phpbb3/viewtopic.php?p=47601&sid=e60fa2cf7b532bd339855eab2089aeab#p48311 --> |Найлепшая аператарская праца |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="OFTA 2003" /> |- |Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка |data-sort-value="Ос Бен Ван"|Бен Ван Ос |{{nom}} |- |Найлепшы дызайн касцюмаў |data-sort-value="Страален Дзін Ван"|Дзін Ван Страален |{{nom}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Оскар]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-02-29"|{{нп5|Оскар (прэмія, 2004)|29.02.2004|en|76th Academy Awards}} |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшую працу мастака-пастаноўшчыка|Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка|en|Academy Award for Best Production Design}} |data-sort-value="Ос Бен Ван"|Бен Ван Ос (пастаноўшчык), {{нп5|Сесіль Хейдэман||de|Cecile Heideman}} (дэкаратар) |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="Oscar 2004" /> |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Academy Award for Best Cinematography}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Оскар» за найлепшы дызайн касцюмаў|Найлепшы дызайн касцюмаў|en|Academy Award for Best Costume Design}} |data-sort-value="Страален Дзін Ван"|Дзін Ван Страален |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Давід дзі Данатэла||en|David di Donatello}} |align="center" data-sort-value="2004-04-14"|{{нп5|Давід дзі Данатэла (прэмія, 2004)|14.04.2004|it|David di Donatello 2004}} |{{нп5|Прэмія «Давід дзі Данатэла» за найлепшы фільм Еўрапейскага Саюза|Найлепшы фільм Еўрапейскага Саюза|en|David di Donatello for Best European Film}} |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} | |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залаты трэйлер||en|Golden Trailer Awards}} |align="center" data-sort-value="2004-05-25"|25.05.2004 <!-- https://web.archive.org/web/20040325220040/http://www.goldentrailer.com/ --> |Найлепшая меладрама |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} |<ref name="Golden Trailer 2004" /> |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Прэмія брытанскага незалежнага кіно||en|British Independent Film Awards}} |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-11-30"|{{нп5|Прэмія брытанскага незалежнага кіно 2004|30.11.2004|en|British Independent Film Awards 2004}} |{{нп5|Прэмія брытанскага незалежнага кіно — Прэмія Дугласа Хікакса|Прэмія Дугласа Хікакса за найлепшы рэжысёрскі дэбют|en|British Independent Film Award – The Douglas Hickox Award}} |data-sort-value="Уэбер Пітэр"|Пітэр Уэбер |{{nom}} |rowspan="3"|<ref name="BIFA 2004" /> |- |{{нп5|Прэмія брытанскага незалежнага кіно найлепшай актрысе|Найлепшая актрыса|en|BIFA Award for Best Performance by an Actress in a British Independent Film}} |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{nom}} |- |Найлепшыя дасягненні ў вытворчасці |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|[[Еўрапейская кінапрэмія]] |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-12-11"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2004|11.12.2004]] |{{нп5|Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму аператару|Найлепшы еўрапейскі аператар|en|European Film Award for Best Cinematographer}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="European Film Awards 2004, Nominations" /><ref name="European Film Awards 2004, Winners" /> |- |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшаму еўрапейскаму кампазітару|Найлепшы еўрапейскі кампазітар]] |data-sort-value="Дэспла Аляксандр"|Аляксандр Дэспла |{{nom}} |- |{{нп5|Еўрапейская кінапрэмія — Прыз глядацкіх сімпатый найлепшаму еўрапейскаму акцёру|Найлепшы еўрапейскі акцёр — Прыз глядацкіх сімпатый|en|Jameson People's Choice Award for Best Actor}} |data-sort-value="Фёрт Колін"|[[Колін Фёрт]] |{{nom}} |- |rowspan="3" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}} |rowspan="3" align="center" data-sort-value="2004-??-??"|2004 |Найлепшая аператарская праца |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{won}} |rowspan="3"|<ref name="Gold Derby 2004" /> |- |Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка |data-sort-value="Ос Бен Ван"|Бен Ван Ос, Сесіль Хейдэман |{{nom}} |- |Найлепшы дызайн касцюмаў |data-sort-value="Страален Дзін Ван"|Дзін Ван Страален |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Турцыі||en|Turkish Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="2005-01-17"|{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Турцыі 2005|17.01.2005|tr|37. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri}} |Найлепшы замежны фільм |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{Draw|19-е месца}} | |- |style="background:#eaecf0;"|[[Гоя (прэмія)|Гоя]] |align="center" data-sort-value="2005-01-30"|{{нп5|Гоя (прэмія, 2005)|30.01.2005|en|19th Goya Awards}} |[[Прэмія «Гоя» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{nom}} |<ref name="Goya 2005" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Польская кінапрэмія «Арлы»]] |align="center" data-sort-value="2005-03-05"|{{нп5|Арлы (прэмія, 2005)|05.03.2005|pl|7. ceremonia wręczenia Orłów}} |[[Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм|Найлепшы еўрапейскі фільм]] |data-sort-value="Дзяўчына з жамчужнай завушніцай"|«''Дзяўчына з жамчужнай завушніцай''» |{{won}} |<ref name="Orły 2005" /> |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}} |align="center" data-sort-value="2005-03-20"|{{нп5|Хлатрудзіс (прэмія, 2005)|20.03.2005|fr|11e cérémonie des Chlotrudis Awards}} |{{нп5|Прэмія «Хлатрудзіс» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|en|Chlotrudis Award de la meilleure photographie}} |data-sort-value="Сера Эдуарду"|Эдуарду Сера |{{nom}} |<ref name="Chlotrudis 2005" /> |- |style="background:#eaecf0;"|[[Сан Жордзі (кінапрэмія)|Сан Жордзі]] |align="center" data-sort-value="2005-04-25"|{{нп5|Сан Жордзі (прэмія, 2005)|25.04.2005|ca|49a edició dels Premis Sant Jordi de Cinematografia}} |[[Прэмія «Сан Жордзі» найлепшай актрысе ў замежным фільме|Найлепшая актрыса ў замежным фільме]] |data-sort-value="Ёхансан Скарлет"|Скарлет Ёхансан |{{won}} | |} == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="About, NYFCO 2003">{{cite web|url=http://worldfilm.about.com/cs/indietitles/a/nyfco2003.htm|title=The New York Film Critics Online Awards 2003|author=Jurgen Fauth, Marcy Dermansky.|date=|publisher=Сайт «''[[About.com]]''»|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150906162308/http://worldfilm.about.com/cs/indietitles/a/nyfco2003.htm|archivedate=2015-09-06}}</ref> <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/girl-with-a-pearl-earring-v285787/|title=Girl with a Pearl Earring (2003)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="AllMusic">{{cite web|url=https://www.allmusic.com/album/girl-with-a-pearl-earring-music-from-the-motion-picture-mw0000327158|title=Girl with a Pearl Earring (Music from the Motion Picture) – Alexandre Desplat / Pro Arte Orchestra of London|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMusic]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-21}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=45323.html|title=La Jeune fille à la perle - film 2003 - AlloCiné|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="BAFTA 2004">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/2004/film|title=Film in 2004|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="BBC, Susan Hodgetts review">{{cite web|url=http://www.bbc.co.uk/films/2004/01/06/girl_with_a_pearl_earring_2004_review.shtml|title=Girl With A Pearl Earring (2004)|author=Susan Hodgetts.|date=2004-01-13|publisher=Сайт «''[[BBC]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-24}}</ref> <ref name="BBC News, LAFCA 2004">{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/3378987.stm|title=Splendor leads LA critics' awards|author=|date=2004-01-08|publisher=Сайт «''[[BBC|BBC News]]''»|lang=en|accessdate=2021-03-25}}</ref> <ref name="BIFA 2004">{{cite web|url=https://www.bifa.film/awards/2004/winners-nominations/|title=Winners & Nominations — The Awards 2004|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Прэмія брытанскага незалежнага кіно|Прэміі брытанскага незалежнага кіно|en|British Independent Film Awards}}|lang=en|accessdate=2021-12-09}}</ref> <ref name="Box Office Mojo">{{cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0335119/|title=Girl with a Pearl Earring (2003) — Box Office Mojo|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Box Office Mojo]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-24}}</ref> <ref name="BSC, Best Cinematography Awards">{{cite web|url=https://bscine.com/media/uploads/awards/bsc-cinematography-feature-film.pdf|title=Best Cinematography in a Theatrical Feature Film|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Брытанскае таварыства кінааператараў|Брытанскага таварыства кінааператараў|en|British Society of Cinematographers}}|lang=en|accessdate=2021-12-09}}</ref> <ref name="Camerimage 2003, Winners">{{cite web|url=https://camerimage.pl/archiwum/kronika-nagrod-camerimage-2003/camerimage-2003/|title=CAMERIMAGE 2003: Kronika nagród|author=|date=|publisher=Сайт кінафестывалю «''[[Camerimage]]''»|lang=pl|accessdate=2021-03-14}}</ref> <ref name="Chlotrudis 2005">{{cite web|url=https://chlotrudis.org/awards/past-awards/2005-11th-annual-awards-march-20-2005/|title=2005, 11th Annual Awards, March 20, 2005|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}}''»|lang=en|accessdate=2021-02-23}}</ref> <ref name="Daily Telegraph, 2001-08-05">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1336451/Kate-Hudson-to-star-as-Vermeers-inspiration.html|title=Kate Hudson to star as Vermeer's inspiration|author=York Membery, Jenny Jarvie.|date=2001-08-05|publisher=Сайт «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Daily Telegraph, 2003-09-09">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/donotmigrate/3602272/I-thought-Whos-playing-a-prank.html|title=I thought: 'Who's playing a prank?'|author=Cassandra Jardine.|date=2003-09-09|publisher=Сайт «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Daily Telegraph, 2004-01-15">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/4730324/We-didnt-want-the-Griet-discovers-her-sexuality-in-front-of-the-mirror-scene.html|title='We didn't want the "Griet discovers her sexuality in front of the mirror" scene'|author=Marisol Grandon.|date=2004-01-15|publisher=Сайт «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200616221748/https://www.telegraph.co.uk/culture/4730324/We-didnt-want-the-Griet-discovers-her-sexuality-in-front-of-the-mirror-scene.html|archivedate=2020-06-16}}</ref> <ref name="Daily Telegraph, 2004-01-20">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1452111/Small-pearl-takes-on-the-Bafta-blockbusters.html|title=Small pearl takes on the Bafta blockbusters|author=Hugh Davies.|date=2004-01-15|publisher=Сайт «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210517144749/https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1452111/Small-pearl-takes-on-the-Bafta-blockbusters.html|archivedate=2021-05-17}}</ref> <ref name="Daily Telegraph, 2008-09-23">{{cite web|url=https://www.telegraph.co.uk/culture/theatre/3561128/Tracy-Chevalier-on-letting-go-of-Girl-with-a-Pearl-Earring.html|title=Tracy Chevalier on letting go of Girl with a Pearl Earring|author=Paul Gent.|date=2008-09-23|publisher=Сайт «''[[The Daily Telegraph]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200618193725/https://www.telegraph.co.uk/culture/theatre/3561128/Tracy-Chevalier-on-letting-go-of-Girl-with-a-Pearl-Earring.html|archivedate=2020-06-18}}</ref> <ref name="Empire, Danny Graydon review">{{cite web|url=https://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?SID=9798|title=Girl With a Pearl Earring|author=Danny Graydon.|date=|publisher=Сайт часопіса «''{{нп5|Empire (часопіс)|Empire|en|Empire (film magazine)}}''»|accessdate=2015-06-18|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140306060111/http://www.empireonline.com/reviews/reviewcomplete.asp?SID=9798|archivedate=2014-03-06}}</ref> <ref name="European Film Awards 2004, Nominations">{{cite web|url=https://www.europeanfilmacademy.org/2004.102.0.html|title=2004: The Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="European Film Awards 2004, Winners">{{cite web|url=https://www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2004.69.0.html|title=2004: The Winners|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/en/film759947.html|title=Girl With a Pearl Earring|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Gold Derby 2004">{{cite web|url=https://www.goldderby.com/2004-goldderby-film-awards/|title=2004 GoldDerby Film Awards|author=|date=2016-03-07|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Залаты Дэрбі||fr|Gold Derby Awards}}''»|lang=en|accessdate=2021-02-23}}</ref> <ref name="Golden Globes 2004">{{cite web|url=https://www.goldenglobes.com/winners-nominees/2004|title=Winners & Nominees 2004|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Залаты глобус]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Golden Trailer 2004">{{cite web|url=https://www.goldentrailer.com/gta5-nominees/|title=GTA5 NOMINEES (2004)|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Залаты трэйлер||en|Golden Trailer Awards}}''»|lang=en|accessdate=2019-04-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190413105239/https://www.goldentrailer.com/gta5-nominees/|archivedate=2019-04-13}}</ref> <ref name="Goya 2005">{{cite web|url=https://www.premiosgoya.com/19-edicion/nominaciones/por-categoria/|title=Estas son las nominaciones de los Premios Goya 2005|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Гоя (прэмія)|Гоя]]''»|lang=es|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Guardian, 2001-09-18">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2001/sep/18/news|title=Hudson withdrawal scuppers British production|author=|date=2001-09-18|publisher=Сайт «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-21}}</ref> <ref name="Guardian, 2003-12-28">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2003/dec/28/fiction.features|title=Mother of Pearl|author=Robert Colvile.|date=2003-12-28|publisher=Сайт «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Guardian, Philip French review">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/2004/jan/18/philipfrench|title=Old Masters, young servants|author=Philip French.|date=2004-01-18|publisher=Сайт «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-24}}</ref> <ref name="Guardian, Alex von Tunzelmann review">{{cite web|url=https://www.theguardian.com/film/filmblog/2013/jul/25/girl-with-pearl-earring-reel-history|title=Girl with a Pearl Earring: plenty of style, but not a whole lot of substance|author=Alex von Tunzelmann.|date=2013-07-25|publisher=Сайт «''[[The Guardian]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-24}}</ref> <ref name="Hollywood Reporter, 2003-11-11">{{cite web|url=http://business.highbeam.com/2012/article-1G1-110733507/alexandre-desplat-girl-pearl-earring-lions-gate-release|title=Alexandre Desplat: 'Girl With a Pearl Earring' Lions Gate release date: Dec. 12 (limited)|author=Ada Guerin.|date=2003-11-11|publisher=«''[[The Hollywood Reporter]]''»|lang=en|accessdate=2015-06-24|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626123858/http://business.highbeam.com/2012/article-1G1-110733507/alexandre-desplat-girl-pearl-earring-lions-gate-release|archivedate=2015-06-26}}</ref> <ref name="IGN, 2003-12-12">{{cite web|url=https://www.ign.com/articles/2003/12/12/an-interview-with-the-director-and-stars-of-girl-with-a-pearl-earring|title=An Interview with the Director and Stars of Girl with a Pearl Earring|author=Jeff Otto.|date=2003-12-12|publisher=Сайт «''[[IGN]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-14}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0335119/|title=Girl with a Pearl Earring (2003) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0335119/awards|title=Girl with a Pearl Earring — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-03-25}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0335119/locations|title=Girl with a Pearl Earring — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-05}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0335119/releaseinfo|title=Girl with a Pearl Earring — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-03-25}}</ref> <ref name="Irish Times, 2004-01-05">{{cite web|url=https://www.irishtimes.com/culture/painting-a-portrait-of-vermeer-1.1128862|title=Painting a portrait of Vermeer|author=Arminta Wallace.|date=2004-01-05|publisher=Сайт «''{{нп5|The Irish Times||en|The Irish Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="JPBox Office">{{cite web|url=http://www.jpbox-office.com/fichfilm.php?id=1484|title=Girl with a Pearl Earring (2003) — JPBox Office|publisher=Сайт «''[[JPBox Office]]''»|lang=fr|accessdate=2021-03-30}}</ref> <ref name="JPBox Office, France">{{cite web|url=http://www.jpbox-office.com/fichfilm.php?id=1484&view=2|title=Girl with a Pearl Earring (2003) — JPBox Office|publisher=Сайт «''[[JPBox Office]]''»|lang=fr|accessdate=2021-03-30}}</ref> <ref name="KinoPoisk">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/8076/|title=Девушка с жемчужной сережкой — КиноПоиск|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="LAFCA Awards 2004">{{cite web|url=http://www.lafca.net/Years/2003.php|title=29th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards|author=|date=|publisher=Сайт [[Асацыяцыя кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса|Асацыяцыі кінакрытыкаў Лос-Анджэлеса]]|lang=en|accessdate=2021-03-25}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, 2003-12-14">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2003-dec-14-ca-kristin14-story.html|title=Imagining an elusive Dutch painter’s world|author=Kristin Hohenadel.|date=2003-12-14|publisher=Сайт газеты «''[[Los Angeles Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-14}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/girl-with-a-pearl-earring|title=Girl with a Pearl Earring|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Mova Nanova">{{cite web|url=https://www.movananova.by/medyateka/dzyaucho-z-perlavaj-zavushnicaj.html|title=Дзяўчо з перлавай завушніцай|author=|date=2015-06-08|publisher=Сайт «''[[Мова нанова]]''»|lang=be|accessdate=2020-08-22}}</ref> <ref name="National Public Radio, 2003-12-21">{{cite web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1555495|title=Art Imitating Art: 'Girl with a Pearl Earring'|author=Lynn Neary.|date=2003-12-21|publisher=Сайт «''[[National Public Radio]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-05}}</ref> <ref name="NBR 2003">{{cite web|url=https://nationalboardofreview.org/award-years/2003/|title=2003 Award Winners|publisher=Сайт [[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША|Нацыянальнага савета кінакрытыкаў ЗША]]|lang=en|accessdate=2021-08-14}}</ref> <ref name="New York Times, 2003-12-09">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2003/12/09/movies/smoldering-daughter-delft-film-fleshes-vermeer-s-anonymous-model-artist-himself.html|title=Smoldering Daughter of Delft; A Film Fleshes Out Vermeer's Anonymous Model and the Artist Himself|author=Alan Riding.|date=2003-12-09|publisher=Сайт «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210423204932/https://www.nytimes.com/2003/12/09/movies/smoldering-daughter-delft-film-fleshes-vermeer-s-anonymous-model-artist-himself.html|archivedate=2021-04-23}}</ref> <ref name="New York Times, 2007-01-07">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2007/01/07/movies/07burl.html|title=Thinking in Colors and Textures, Then Writing in Music|author=Jon Burlingame.|date=2007-01-07|publisher=Сайт «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210610093752/https://www.nytimes.com/2007/01/07/movies/07burl.html|archivedate=2021-06-10}}</ref> <ref name="New York Times, Elvis Mitchell review">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2003/12/12/movies/film-review-painting-interiors-of-the-heart-with-eros-in-restrained-hues.html|title=FILM REVIEW; Painting Interiors of the Heart, With Eros in Restrained Hues|author=Elvis Mitchell.|date=2003-12-12|publisher=Сайт «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-08-25}}</ref> <ref name="NYFCO 2003">{{cite web|url=http://nyfco.proboards.com/thread/133/2003-nyfco-film-awards|title=2003 NYFCO Film Awards|author=Edward Douglas.|date=2005-02-07|publisher=Сайт {{нп5|Кінакрытыкі Нью-Ёрка анлайн|Кінакрытыкаў Нью-Ёрка анлайн|en|New York Film Critics Online}}|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190421160310/http://nyfco.proboards.com/thread/133/2003-nyfco-film-awards|archivedate=2019-04-21}}</ref> <ref name="OFCS 2003">{{cite web|url=https://ofcs.org/awards/2003-awards-7th-annual/|title=2003 Awards (7th Annual)|publisher=Сайт {{нп5|Таварыства анлайн-кінакрытыкаў||en|Online Film Critics Society}}|lang=en|accessdate=2022-02-25|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="OFTA 2003">{{cite web|url=http://www.oftaawards.com/film-awards/8th-annual-film-awards-2003/|title=8th Annual Film Awards (2003)|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання|Анлайн-асацыяцыі кіно і тэлебачання|pt|Prémio Online Film & Television Association}}|lang=en|accessdate=2022-03-11|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Orły 2005">{{cite web|url=http://pnf.pl/laureates/2005/|title=Orły: Laureaci wg roku – 2005|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Польская кінапрэмія «Арлы»|Арлы]]''»|lang=pl|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Oscar 2004">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/2004|title=The 76th Academy Awards — 2004|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Production Notes">{{cite web|url=https://studylib.net/doc/8006968/girl-with-a-pearl-earring|title=Girl with a Pearl Earring: Production Notes|author=|date=|publisher=|lang=en|accessdate=2021-08-09}}</ref> <ref name="Roger Ebert review">{{cite web|url=https://www.rogerebert.com/reviews/girl-with-a-pearl-earring-2003|title=Girl With a Pearl Earring|author=[[Роджэр Эберт|Roger Ebert]].|date=2003-12-26|publisher=Сайт [[Роджэр Эберт|Роджэра Эберта]]|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/girl_with_a_pearl_earring|title=Girl with a Pearl Earring (2003) — Rotten Tomatoes|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> <ref name="Variety, 2004-01-04">{{cite web|url=https://variety.com/2004/film/awards/girl-with-a-pearl-earring-3-1117897749/|title=Girl With a Pearl Earring|author=David Weddle.|date=2004-01-04|publisher=Сайт «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-04-15}}</ref> <ref name="Variety, 2004-01-11">{{cite web|url=https://variety.com/2004/film/awards/eduardo-serra-1117898223/|title=Eduardo Serra|author=David Weddle.|date=2004-01-11|publisher=Сайт «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-05}}</ref> <ref name="Variety, 2004-01-12">{{cite web|url=https://variety.com/2004/film/awards/girl-with-a-pearl-earring-2-1117898332/|title=Girl With a Pearl Earring|author=David Weddle.|date=2004-01-11|publisher=Сайт «''[[Variety]]''»|lang=en|accessdate=2021-06-05}}</ref> <ref name="Washington Post, 2004-01-04">{{cite web|url=https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/style/2004/01/04/the-story-beneath-that-calm-vermeer/2d15a188-9a01-4a9e-a955-b98d4a0bb380/|title=The Story Beneath That Calm Vermeer|author=Laura Winters.|date=2004-01-04|publisher=Сайт «''[[Washington Post|The Washington Post]]''»|lang=en|accessdate=2021-02-22}}</ref> }} == Літаратура == === Кнігі === * {{кніга|аўтар=Linda Costanzo Cahir.|частка=|загаловак=Literature into Film: Theory and Practical Approaches|спасылка=https://books.google.com/books?id=N-kzjkleeq0C&q=girl+with+a+pearl+earring+webber&pg=PA252|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=McFarland & Company|год=2006|том=|pages=|allpages=|серыя=|isbn=978-0-7864-2597-6|ref=Costanzo Cahir, Literature into Film}} * {{кніга|аўтар=Andrew Higson.|частка=|загаловак=Film England: Culturally English Filmmaking Since the 1990s|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=I.B. Tauris|год=2011|том=|pages=|allpages=|серыя=|isbn=978-1-84885-454-3|ref=Higson, Film England: Culturally English Filmmaking Since the 1990s}} * {{кніга|аўтар=Thomas Leitch.|частка=|загаловак=Film Adaptation and Its Discontents: From Gone with the Wind to The Passion of the Christ|спасылка=https://books.google.com/books?id=noLMw2EmFA8C&q=girl+with+a+pearl+earring+webber&pg=RA2-PT118|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=Johns Hopkins University Press|год=2009|том=|pages=|allpages=|серыя=|isbn=978-0-8018-9271-4|ref=Leitch, Film Adaptation and Its Discontents}} * {{кніга|аўтар=Laura M. Sager Eidt.|частка=|загаловак=Writing and Filming the Painting: Ekphrasis in Literature and Film|спасылка=https://books.google.com/books?id=Vtkypgh8V6QC&q=girl+with+a+pearl+earring+film&pg=PA210|адказны=|выданне=|месца=Amsterdam|выдавецтва=Rodopi|год=2008|том=|pages=|allpages=|серыя=|isbn=978-90-420-2457-1|ref=Sager Eidt, Writing and Filming the Painting}} === Артыкулы === * {{артыкул|аўтар=Rosemary Rizq.|загаловак=Finding the self in mind: Vermeer and reflective function|арыгінал=|спасылка=https://pure.roehampton.ac.uk/portal/en/publications/finding-the-self-in-mind(812f4b81-8f86-4f40-aa24-b77514bd5b34).html|аўтар выдання=|выданне=Psychodynamic Practice|тып=|месца=|выдавецтва=|год=August 2005|выпуск=|volume=11|нумар=3|pages=255–268|isbn=|issn=|doi=10.1080/14753630500232156|bibcode=|arxiv=|pmid=|мова=|ref=Rizq, Finding the self in mind|archiveurl=|archivedate=}} == Спасылкі == * {{AllMovie title|girl-with-a-pearl-earring-v285787|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай}} {{рэйтынг-5|3}} (на 22.02.2021) * [https://www.filmaffinity.com/en/film759947.html Дзяўчына з жамчужнай завушніцай] на сайце «''[[FilmAffinity]]''» {{ref-en}} {{рэйтынг-10|6.4}} (на 22.02.2021) * {{Imdb title|0335119|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай}} {{рэйтынг-10|6.9}} (на 22.02.2021) * {{Metacritic film|girl-with-a-pearl-earring|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай}} {{рэйтынг-10|7.2}} (на 22.02.2021) * {{Rotten Tomatoes|girl_with_a_pearl_earring|Дзяўчына з жамчужнай завушніцай}} {{рэйтынг-10|7.2}} (на 22.02.2021) * [https://www.kinopoisk.ru/film/8076/ Дзяўчына з жамчужнай завушніцай] на сайце «''[[КиноПоиск]]''» {{ref-ru}} {{рэйтынг-10|7.2}} (на 22.02.2021) {{^}} {{Добры артыкул}} {{Артыкул года|2021}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Фільмы Пітэра Уэбера}} {{Польская кінапрэмія «Арлы» за найлепшы еўрапейскі фільм}} {{Ян Вермер}} [[Катэгорыя:Фільмы-драмы 2003 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Вялікабрытаніі 2003 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Люксембурга 2003 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Люксембурга]] [[Катэгорыя:Фільмы-біяграфіі Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Гістарычныя фільмы Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы-меладрамы Вялікабрытаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Экранізацыі раманаў]] [[Катэгорыя:Фільмы пра мастакоў]] [[Катэгорыя:Фільмы пра Нідэрланды]] [[Катэгорыя:Гістарычныя фільмы пра XVII стагоддзе]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя ў Нідэрландах]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя ў Бельгіі]] [[Катэгорыя:Фільмы, знятыя ў Люксембургу]] [[Катэгорыя:Кінарэжысёрскія дэбюты]] [[Катэгорыя:Фільмы Пітэра Уэбера]] [[Катэгорыя:Фільмы, музыку да якіх напісаў Аляксандр Дэспла]] [[Катэгорыя:Фільмы Pathé]] [[Катэгорыя:Фільмы — лаўрэаты Польскай кінапрэміі «Арлы»]] 117f449heazkz85lud0loxvg7t6ufiy 0 658630 4164448 3714191 2022-07-25T03:27:10Z VladimirZhV 9113 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Жохаў}} '''Уладзімір Паўлавіч Жохаў''' ({{ДН|8|2|1933}}, [[Санкт-Пецярбург]]) — беларускі мастак [[Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва|дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]]. == Біяграфія == Нарадзіўся {{ДН|8|2|1933}} года ў Ленінградзе. У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] сям’я Жохавых была эвакуіравана. Толькі ў 1945 годзе Жохавы вярнуліся з эвакуацыі ў Ленінград. З 1947 па 1954 год Уладзімір навучаўся ў [[Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі ліцэй імя Б. У. Іагансона|Ленінградскай сярэдняй мастацкай школе]] пры Акадэміі мастацтваў<ref name="artpanorama"/>. Скончыў кафедру шкла і керамікі [[Ленінградскае вышэйшае мастацка-прамысловае вучылішча|Ленінградскага вышэйшага мастацка-прамысловага вучылішча]] ў 1960 годзе. Дыпломную працу рыхтаваў на [[Дзяцькаўскі хрустальны завод|Дзяцькаўскім шклозаводзе]]. З 1960 па 1963 год працаваў на шклозаводзе «Чырвоны май». З 1963 па 1967 год у ленінградскім аддзяленні [[Мастацкі фонд СССР|Мастацкага фонду]]. Паралельна, быўшы заўзятым спартсменам, вучыўся ў [[Універсітэт імя Лесгафта|фізкультурным інстытуце імя Лесгафта]] ў школе трэнераў на кафедры лыжнага спорту. З 1967 па 1995 год працаваў мастаком на [[шклозавод «Нёман»|шклозаводзе «Нёман»]] у Беларусі<ref name="artpanorama">[http://www.artpanorama.su/?category=artist&id=842&show=bio ЖОХОВ ВЛАДИМИР ПАВЛОВИЧ (1933 —)]</ref>. З 1991 па 2009 гады прайшло 7 персанальных выставак майстра — адна ў [[Масква|Маскве]], тры ў [[Санкт-Пецярбург]]у і тры ў Беларусі<ref name="artpanorama"/>. Член [[Саюз мастакоў СССР|Саюза мастакоў СССР]]. Член Санкт-Пецярбургскага аддзялення [[Саюз мастакоў Расіі|Саюза мастакоў Расіі]], секцыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. == Творчасць == Працуе ў галіне [[мастацкае шкло|мастацкага шкла]]. У творчасці выкарыстоўвае прыём гіпербалізацыі форм, аб’ёмаў, асацыятыўную вобразнасць спалучае з дызайнерскімі рашэннямі: дэкаратыўная кампазіцыі «Белавежская пушча» ([[1969]]), «Кветкі» (залаты медаль на міжнароднай выстаўцы шкла і фарфору 1973 у г. [[Ябланец]], [[Чэхія]]), «Шкляныя метамарфозы» ([[1973]]), «Птушкі» ([[1980]]), «Акулы» ([[1983]]), «Сёння на світанні» ([[1984]]), «Венерыны чаравічкі» (1993); камплекты [[посуд]]у «Мядзведзі» ([[1967]]), «Марыя Сцюарт» ([[1993]]), дробная пластыка «Пеўні» ([[1972]]), «Дэльфіны» (1977); [[блюда]] «Дуб» ([[1974]]), [[куфаль]] з партрэтам [[У. С. Высоцкі|У. С. Высоцкага]] (1990) і інш. Аўтар [[вітраж]]оў-карцін «Пётр I», «Карэта» (абедзве 1973)<ref>{{крыніцы/БЭ|6|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}}</ref>. == Узнагароды == Узнагароджаны бронзавым і сярэбраным [[Медалі ВДНГ СССР|медалямі ВДНГ СССР]]. Дыпломам III ступені Усесаюзнай мастацкай выстаўкі «Фізкультура і спорт» і залатым медалём Ябланца-на-Нісе<ref name="artpanorama"/>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/БЭ|6|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} == Спасылкі == * {{bis.nlb.by|137061|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул}} {{DEFAULTSORT:Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} [[Катэгорыя:Мастакі СССР]] [[Катэгорыя:Мастакі Беларусі]] [[Катэгорыя:Мастакі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]] epqic5yo19te9th0wr95sbzkh479qgq 4164449 4164448 2022-07-25T03:28:34Z VladimirZhV 9113 /* Творчасць */ вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Жохаў}} '''Уладзімір Паўлавіч Жохаў''' ({{ДН|8|2|1933}}, [[Санкт-Пецярбург]]) — беларускі мастак [[Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва|дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]]. == Біяграфія == Нарадзіўся {{ДН|8|2|1933}} года ў Ленінградзе. У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] сям’я Жохавых была эвакуіравана. Толькі ў 1945 годзе Жохавы вярнуліся з эвакуацыі ў Ленінград. З 1947 па 1954 год Уладзімір навучаўся ў [[Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны акадэмічны мастацкі ліцэй імя Б. У. Іагансона|Ленінградскай сярэдняй мастацкай школе]] пры Акадэміі мастацтваў<ref name="artpanorama"/>. Скончыў кафедру шкла і керамікі [[Ленінградскае вышэйшае мастацка-прамысловае вучылішча|Ленінградскага вышэйшага мастацка-прамысловага вучылішча]] ў 1960 годзе. Дыпломную працу рыхтаваў на [[Дзяцькаўскі хрустальны завод|Дзяцькаўскім шклозаводзе]]. З 1960 па 1963 год працаваў на шклозаводзе «Чырвоны май». З 1963 па 1967 год у ленінградскім аддзяленні [[Мастацкі фонд СССР|Мастацкага фонду]]. Паралельна, быўшы заўзятым спартсменам, вучыўся ў [[Універсітэт імя Лесгафта|фізкультурным інстытуце імя Лесгафта]] ў школе трэнераў на кафедры лыжнага спорту. З 1967 па 1995 год працаваў мастаком на [[шклозавод «Нёман»|шклозаводзе «Нёман»]] у Беларусі<ref name="artpanorama">[http://www.artpanorama.su/?category=artist&id=842&show=bio ЖОХОВ ВЛАДИМИР ПАВЛОВИЧ (1933 —)]</ref>. З 1991 па 2009 гады прайшло 7 персанальных выставак майстра — адна ў [[Масква|Маскве]], тры ў [[Санкт-Пецярбург]]у і тры ў Беларусі<ref name="artpanorama"/>. Член [[Саюз мастакоў СССР|Саюза мастакоў СССР]]. Член Санкт-Пецярбургскага аддзялення [[Саюз мастакоў Расіі|Саюза мастакоў Расіі]], секцыя дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. == Творчасць == Працуе ў галіне [[мастацкае шкло|мастацкага шкла]]. У творчасці выкарыстоўвае прыём гіпербалізацыі форм, аб’ёмаў, асацыятыўную вобразнасць спалучае з дызайнерскімі рашэннямі: дэкаратыўная кампазіцыі «Белавежская пушча» ([[1969]]), «Кветкі» (залаты медаль на міжнароднай выстаўцы шкла і фарфору 1973 у г. [[Ябланец]], [[Чэхія]]), «Шкляныя метамарфозы» ([[1973]]), «Птушкі» ([[1980]]), «Акулы» ([[1983]]), «Сёння на світанні» ([[1984]]), «Венерыны чаравічкі» (1993); камплекты [[посуд]]у «Мядзведзі» ([[1967]]), «Марыя Сцюарт» ([[1993]]), дробная пластыка «Пеўні» ([[1972]]), «Дэльфіны» (1977); [[блюда]] «Дуб» ([[1974]]), [[куфаль]] з партрэтам [[Уладзімір Сямёнавіч Высоцкі|У. С. Высоцкага]] (1990) і інш. Аўтар [[вітраж]]оў-карцін «Пётр I», «Карэта» (абедзве 1973)<ref>{{крыніцы/БЭ|6|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}}</ref>. == Узнагароды == Узнагароджаны бронзавым і сярэбраным [[Медалі ВДНГ СССР|медалямі ВДНГ СССР]]. Дыпломам III ступені Усесаюзнай мастацкай выстаўкі «Фізкультура і спорт» і залатым медалём Ябланца-на-Нісе<ref name="artpanorama"/>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/БЭ|6|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} == Спасылкі == * {{bis.nlb.by|137061|Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} {{Бібліяінфармацыя}} {{ізаляваны артыкул}} {{DEFAULTSORT:Жохаў Уладзімір Паўлавіч}} [[Катэгорыя:Мастакі СССР]] [[Катэгорыя:Мастакі Беларусі]] [[Катэгорыя:Мастакі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва]] aa86n9jequeqgt976lii8c8t7e7udt7 100 658977 4164214 4163228 2022-07-24T15:50:49Z NirvanaBot 40832 +1 новых wikitext text/x-wiki {{Новы артыкул|Спіс узнагарод і намінацый Рамана Паланскага|2022-07-23T19:33:47Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|Ганна Якаўлеўна Гузік|2022-07-22T08:41:30Z|Хомелка}} {{Новы артыкул|Я ёсць Грут|2022-07-17T19:05:31Z|Bahach}} {{Новы артыкул|Вартавыя Галактыкі: Спецыяльны святочны выпуск|2022-07-17T18:44:46Z|Bahach}} {{Новы артыкул|Агнём і мячом (тэлесерыял)|2022-07-17T13:37:57Z|ElisavetaIvanova}} {{Новы артыкул|Нортэнгерскае абацтва (фільм, 2007)|2022-07-16T18:07:12Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|Іван Фоціевіч Стаднюк|2022-07-16T04:31:11Z|VladimirZhV}} {{Новы артыкул|Георгій Барысавіч Шчарбакоў|2022-07-14T20:06:45Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|Васіль Фёдаравіч Фёдараў|2022-07-14T17:42:34Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|Яўген Аляксандравіч Карнавухаў|2022-07-14T14:04:09Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|FilmAffinity|2022-07-14T12:05:55Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|Алена Паўлаўна Радзялоўская|2022-07-14T09:30:49Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|Аляксандр Фёдаравіч Кістаў|2022-07-13T14:07:35Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|Магілёў-1|2022-07-12T13:58:07Z|Чаховіч Уладзіслаў}} {{Новы артыкул|Бефана прыходзіць уначы: вытокі|2022-07-11T21:35:09Z|Bahach}} {{Новы артыкул|Бефана прыходзіць уначы|2022-07-11T20:57:21Z|Bahach}} {{Новы артыкул|Сержы Лопес|2022-07-11T13:07:15Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|Гаворкі Беларусі|2022-07-10T09:54:13Z|Mrs. Alena}} {{Новы артыкул|Джонатан Дэмі|2022-07-09T12:55:52Z|StachLysy}} {{Новы артыкул|20 000 лье пад вадой (фільм, 1954)|2022-07-09T11:50:43Z|Bahach}} <noinclude> [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Спісы новых артыкулаў паводле тэм|{{PAGENAME}}]] </noinclude> 4bf9lugw3gjpvsykcurkp567tff8147 0 659931 4164564 4134516 2022-07-25T10:09:42Z Liashuta 106196 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{пісьменнік}} {{цёзкі2|Гіруць}} {{цёзкі2|Русакевіч}} '''Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч''' ({{ДН|18|10|1953}}, [[Міхайлоўшчына]], [[Ашмянскі раён]], [[Гродзенская вобласць]] — [[22 студзеня]] [[2021]], [[Валожын]], [[Мінская вобласць|Мінская вобласть]], [[Беларусь]]) — беларуская паэтэса, журналістка. Член [[Беларускі саюз журналістаў|Беларускага саюза журналістаў]] (1985), [[Саюз беларускіх пісьменнікаў|Саюза беларускіх пісьменнікаў]] (1998), [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]] (2005), [[Саюз пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы|Саюза пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы]] (2016). == Біяграфія == [[Файл:Магіла_Валянціны_Гіруць-Русакевіч.jpg|злева|міні|222x222пкс|Магіла Валянціны Гіруць-Русакевіч]] Скончыла Міхайлоўшчынскую сярэднюю школу (1970), [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт]] ([[Факультэт журналістыкі БДУ|факультэт журналістыкі]]). У 1975—1997 гадах працавала ў валожынскай раённай газеце «[[Працоўная слава]]». У 1997—2002 годах узначальвала аддзел інфармацыі і работы з насельніцтвам Валожынскага райвыканкама. У 2004—2021 гадах працавала ў Валожынскім раённым цэнтры культуры кіраўніком народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь». З маладосці хварэла на бранхіяльную астму. З узростам хваробаў стала болей, але паэтка шмат працавала. У пачатку студзеня 2021 года захварэла на [[COVID-19]] і гаспіталізавана, праз ускладненні хваробы пераведзена ў рэанімацыю на ШВЛ. Памерла 22 студзеня 2021 года. Пахавана на [[Валожынскія могілкі|Валожынскіх могілках]]. == Творчасць == [[Файл:Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч 01.jpg|253x253px|На сцэне раённага цэнтра культуры [[Валожын|г. Валожына]]|злева|frameless]] Першыя вершы, а іх Валянціна пачала пісаць з васьмігадовага ўзросту, былі надрукаваны ў 1969 годзе ў ашмянскай раённай газеце «[[Ашмянскі веснік|Красное знамя]]». Пасля быў абласны злёт маладых паэтаў Гродзеншчыны, выступленне на 130-годдзі з дня нараджэння [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], дзе ўпершыню пазнаёмілася з паэтам [[Алег Лойка|Алегам Лойкам]]. Падчас вучобы ва ўніверсітэце адзін з вершаў В. Гіруць быў надрукаваны ў калектыўным зборніку «Універсітэт паэтычны», дзе былі прадстаўлены творы ўсіх паэтаў, хто вучыўся ў гэтай навучальнай установе. Першая кніга В. Гіруць-Русакевіч «Я адкрываю вам душу» выйшла пад канец 1996 годзе ў серыі «Бібліятэка часопіса „Маладосць“». Да гэтага былі публікацыі ў часопісе «[[Полымя (часопіс)|Полымя]]», газетах «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]», «[[Народная газета]]», «[[Мінская праўда]]». Працуючы ў рэдакцыі валожынскай раённай газеты, Валянціна Францаўна вяла «Літаратурную старонку», займалася з юнымі паэтамі ў літаратурным аб’яднанні «Рунь», якому ў 1997 годзе было прысвоена званне народнага. Пазней выйшлі зборнікі вершаў «Пад зоркаю лёсу» (1999), «Мовай сэрца» (2008), «[[На нітцы часу]]» (2018); кнігі для дзяцей «Каляровыя вятры» (2011), «А ці ведаеце вы?» (2013). Тэматыка вершаў В. Гіруць-Русакевіч розная, але галоўная — любоў да сваёй Радзімы, людзей, якія жывуць побач, сяброў, блізкіх. Яна часта сустракалася з чытацкай аўдыторыяй у бібліятэках, школах, іншых установах. У 2009 годзе аўтабіяграфія В. Гіруць-Русакевіч увайшла ў кнігу аўтабіяграфій пісьменнікаў Беларусі «З росных сцяжын» ([[Мінск]], «[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]]»). === Народнае літаратаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» === [[Файл:Удзельнікі аб'яднання Рунь.jpg|міні|В. Гіруць-Русакевіч з удзельнікамі аб’яднання «Рунь» (2019)|276x276пкс]] Літаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» створана ў 1994 годзе, першай кіраўніцай была Валянціна Гіруць-Русакевіч. У 1997 годзе аб’яднанню прысвоена званне «народнага». У склад аб’яднання ўваходзяць паэты і празаікі ўсіх узростаў. Сярод традыцыйных форм работы аб’яднання: вечары-партрэты, вечары-ўшанаванні, літаратурныя сустрэчы, прэзентацыі кніг, літаратурныя святы, экскурсіі і г. д. Пад кіраўніцтвам В. Гіруць-Русакевіч удзельнікі аб’яднання выдавалі ўласныя кнігі і калектыўныя зборнікі кніг. Агулам у аб’яднанні каля 50 чалавек, сярод іх як члены Саюза пісьменнікаў Беларусі, так і пачынаючыя аўтары. == Узнагароды == * Нагрудны знак-медаль Саюза пісьменнікаў Беларусі «За вялікі ўклад у літаратуру». == Памяць == [[Файл:Алея_памяці_В.Гіруць-Русакевіч.jpg|міні|277x277пкс|Алея памяці В.Гіруць-Русакевіч]] '''Алея памяці Валянціны Гіруць-Русакевіч''' — 8 кастрычніка 2021 года ў [[Міхайлоўшчына|Міхайлоўшчыне]] высаджана алея імя В. Гіруць-Русакевіч. Да пасадкі алеі далучыўся муж паэткі Рыгор Мікалаевіч Русакевіч, старшыня сельскага Савета Аляксандр Саванец, кіраўнік справамі Жанна Садоўская, кіраўнік і ўдзельніцы народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь» Наталля Жылевіч, Зінаіда Гасціловіч, Людміла Садоўская і Марыя Мучынская. == Творы == * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. А ці ведаеце вы?: вершы: для дзяцей мал. шк. узросту / Валянціна Гіруць-Русакевіч; маст. Дана Рунова. — Мінск:. Выдавецкі дом «Звязда», 2013. — 32 с.: іл. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Мовай сэрца: кніга паэзіі / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Маст.літ., 2008. — 158 с. * [[На нітцы часу|Гіруць-Русакевіч, В. Ф. На нітцы часу: выбранае / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2018. — 200 с. — (Бібліятэка Саюза пісьменнікаў Беларусі).]] * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Пад зоркаю лёсу: вершы / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мн.:Беларускі кнігазбор, 1999. — 128 с. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Я адкрываю вам душу: вершы/ Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Дзяржаўнае прадпрыемства «Дом прэсы», 1996. — 32 с. — (Бібліятэка часопіса «Маладосць»). == Літаратура == * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Краязнаўчы каляндар Ашмяншчыны на 2018 год / склад. Г. У. Палубінская.-Ашмяны, 2017. — С. 32-33. * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С.569. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы). * Рыбік, Л. Для мяне вы ўсе — сваякі: аб сустрэчы з беларускай паэткай В.Гіруць-Русакевіч у Ашмянскай раённай бібліятэцы/ Людміла Рыбік// Ашмянскі веснік. — 2018 — 10 лістапада (№ 87). — С.5. * Сцяжыны майго жыцця: з успаминаў Валянціны Гіруць-Русакевіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С. 569—571. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы) {{DEFAULTSORT:Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Беларусі]] [[Катэгорыя:Памерлі ад каранавіруснай інфекцыі COVID-19]] j93dlaenm5qcgee24uxnmz5dxzop8ww 4164566 4164564 2022-07-25T10:10:54Z Liashuta 106196 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{пісьменнік}} {{цёзкі2|Гіруць}} {{цёзкі2|Русакевіч}} '''Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч''' ({{ДН|18|10|1953}}, [[Міхайлоўшчына]], [[Ашмянскі раён]], [[Гродзенская вобласць]] — [[22 студзеня]] [[2021]], [[Валожын]], [[Мінская вобласць|Мінская вобласть]], [[Беларусь]]) — беларуская паэтэса, журналістка. Член [[Беларускі саюз журналістаў|Беларускага саюза журналістаў]] (1985), [[Саюз беларускіх пісьменнікаў|Саюза беларускіх пісьменнікаў]] (1998), [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]] (2005), [[Саюз пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы|Саюза пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы]] (2016). == Біяграфія == [[Файл:Магіла_Валянціны_Гіруць-Русакевіч.jpg|злева|248x248px|Магіла Валянціны Гіруць-Русакевіч]] Скончыла Міхайлоўшчынскую сярэднюю школу (1970), [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт]] ([[Факультэт журналістыкі БДУ|факультэт журналістыкі]]). У 1975—1997 гадах працавала ў валожынскай раённай газеце «[[Працоўная слава]]». У 1997—2002 годах узначальвала аддзел інфармацыі і работы з насельніцтвам Валожынскага райвыканкама. У 2004—2021 гадах працавала ў Валожынскім раённым цэнтры культуры кіраўніком народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь». З маладосці хварэла на бранхіяльную астму. З узростам хваробаў стала болей, але паэтка шмат працавала. У пачатку студзеня 2021 года захварэла на [[COVID-19]] і гаспіталізавана, праз ускладненні хваробы пераведзена ў рэанімацыю на ШВЛ. Памерла 22 студзеня 2021 года. Пахавана на [[Валожынскія могілкі|Валожынскіх могілках]]. == Творчасць == [[Файл:Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч 01.jpg|253x253px|На сцэне раённага цэнтра культуры [[Валожын|г. Валожына]]|злева|frameless]] Першыя вершы, а іх Валянціна пачала пісаць з васьмігадовага ўзросту, былі надрукаваны ў 1969 годзе ў ашмянскай раённай газеце «[[Ашмянскі веснік|Красное знамя]]». Пасля быў абласны злёт маладых паэтаў Гродзеншчыны, выступленне на 130-годдзі з дня нараджэння [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], дзе ўпершыню пазнаёмілася з паэтам [[Алег Лойка|Алегам Лойкам]]. Падчас вучобы ва ўніверсітэце адзін з вершаў В. Гіруць быў надрукаваны ў калектыўным зборніку «Універсітэт паэтычны», дзе былі прадстаўлены творы ўсіх паэтаў, хто вучыўся ў гэтай навучальнай установе. Першая кніга В. Гіруць-Русакевіч «Я адкрываю вам душу» выйшла пад канец 1996 годзе ў серыі «Бібліятэка часопіса „Маладосць“». Да гэтага былі публікацыі ў часопісе «[[Полымя (часопіс)|Полымя]]», газетах «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]», «[[Народная газета]]», «[[Мінская праўда]]». Працуючы ў рэдакцыі валожынскай раённай газеты, Валянціна Францаўна вяла «Літаратурную старонку», займалася з юнымі паэтамі ў літаратурным аб’яднанні «Рунь», якому ў 1997 годзе было прысвоена званне народнага. Пазней выйшлі зборнікі вершаў «Пад зоркаю лёсу» (1999), «Мовай сэрца» (2008), «[[На нітцы часу]]» (2018); кнігі для дзяцей «Каляровыя вятры» (2011), «А ці ведаеце вы?» (2013). Тэматыка вершаў В. Гіруць-Русакевіч розная, але галоўная — любоў да сваёй Радзімы, людзей, якія жывуць побач, сяброў, блізкіх. Яна часта сустракалася з чытацкай аўдыторыяй у бібліятэках, школах, іншых установах. У 2009 годзе аўтабіяграфія В. Гіруць-Русакевіч увайшла ў кнігу аўтабіяграфій пісьменнікаў Беларусі «З росных сцяжын» ([[Мінск]], «[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]]»). === Народнае літаратаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» === [[Файл:Удзельнікі аб'яднання Рунь.jpg|міні|В. Гіруць-Русакевіч з удзельнікамі аб’яднання «Рунь» (2019)|276x276пкс]] Літаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» створана ў 1994 годзе, першай кіраўніцай была Валянціна Гіруць-Русакевіч. У 1997 годзе аб’яднанню прысвоена званне «народнага». У склад аб’яднання ўваходзяць паэты і празаікі ўсіх узростаў. Сярод традыцыйных форм работы аб’яднання: вечары-партрэты, вечары-ўшанаванні, літаратурныя сустрэчы, прэзентацыі кніг, літаратурныя святы, экскурсіі і г. д. Пад кіраўніцтвам В. Гіруць-Русакевіч удзельнікі аб’яднання выдавалі ўласныя кнігі і калектыўныя зборнікі кніг. Агулам у аб’яднанні каля 50 чалавек, сярод іх як члены Саюза пісьменнікаў Беларусі, так і пачынаючыя аўтары. == Узнагароды == * Нагрудны знак-медаль Саюза пісьменнікаў Беларусі «За вялікі ўклад у літаратуру». == Памяць == [[Файл:Алея_памяці_В.Гіруць-Русакевіч.jpg|міні|277x277пкс|Алея памяці В.Гіруць-Русакевіч]] '''Алея памяці Валянціны Гіруць-Русакевіч''' — 8 кастрычніка 2021 года ў [[Міхайлоўшчына|Міхайлоўшчыне]] высаджана алея імя В. Гіруць-Русакевіч. Да пасадкі алеі далучыўся муж паэткі Рыгор Мікалаевіч Русакевіч, старшыня сельскага Савета Аляксандр Саванец, кіраўнік справамі Жанна Садоўская, кіраўнік і ўдзельніцы народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь» Наталля Жылевіч, Зінаіда Гасціловіч, Людміла Садоўская і Марыя Мучынская. == Творы == * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. А ці ведаеце вы?: вершы: для дзяцей мал. шк. узросту / Валянціна Гіруць-Русакевіч; маст. Дана Рунова. — Мінск:. Выдавецкі дом «Звязда», 2013. — 32 с.: іл. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Мовай сэрца: кніга паэзіі / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Маст.літ., 2008. — 158 с. * [[На нітцы часу|Гіруць-Русакевіч, В. Ф. На нітцы часу: выбранае / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2018. — 200 с. — (Бібліятэка Саюза пісьменнікаў Беларусі).]] * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Пад зоркаю лёсу: вершы / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мн.:Беларускі кнігазбор, 1999. — 128 с. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Я адкрываю вам душу: вершы/ Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Дзяржаўнае прадпрыемства «Дом прэсы», 1996. — 32 с. — (Бібліятэка часопіса «Маладосць»). == Літаратура == * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Краязнаўчы каляндар Ашмяншчыны на 2018 год / склад. Г. У. Палубінская.-Ашмяны, 2017. — С. 32-33. * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С.569. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы). * Рыбік, Л. Для мяне вы ўсе — сваякі: аб сустрэчы з беларускай паэткай В.Гіруць-Русакевіч у Ашмянскай раённай бібліятэцы/ Людміла Рыбік// Ашмянскі веснік. — 2018 — 10 лістапада (№ 87). — С.5. * Сцяжыны майго жыцця: з успаминаў Валянціны Гіруць-Русакевіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С. 569—571. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы) {{DEFAULTSORT:Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Беларусі]] [[Катэгорыя:Памерлі ад каранавіруснай інфекцыі COVID-19]] 3p0x1m8bxg8byb6ch98w2vp3qm7f0gk 4164591 4164566 2022-07-25T11:29:37Z Maksim L. 13 вызначэнне памераў выяў ломіць іх прагляд у мабільным дадатку wikitext text/x-wiki {{пісьменнік}} {{цёзкі2|Гіруць}} {{цёзкі2|Русакевіч}} '''Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч''' ({{ДН|18|10|1953}}, [[Міхайлоўшчына]], [[Ашмянскі раён]], [[Гродзенская вобласць]] — [[22 студзеня]] [[2021]], [[Валожын]], [[Мінская вобласць|Мінская вобласть]], [[Беларусь]]) — беларуская паэтэса, журналістка. Член [[Беларускі саюз журналістаў|Беларускага саюза журналістаў]] (1985), [[Саюз беларускіх пісьменнікаў|Саюза беларускіх пісьменнікаў]] (1998), [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]] (2005), [[Саюз пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы|Саюза пісьменнікаў Саюзнай дзяржавы]] (2016). == Біяграфія == [[Файл:Магіла_Валянціны_Гіруць-Русакевіч.jpg|злева|міні|Магіла Валянціны Гіруць-Русакевіч]] Скончыла Міхайлоўшчынскую сярэднюю школу (1970), [[Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт]] ([[Факультэт журналістыкі БДУ|факультэт журналістыкі]]). У 1975—1997 гадах працавала ў валожынскай раённай газеце «[[Працоўная слава]]». У 1997—2002 годах узначальвала аддзел інфармацыі і работы з насельніцтвам Валожынскага райвыканкама. У 2004—2021 гадах працавала ў Валожынскім раённым цэнтры культуры кіраўніком народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь». З маладосці хварэла на бранхіяльную астму. З узростам хваробаў стала болей, але паэтка шмат працавала. У пачатку студзеня 2021 года захварэла на [[COVID-19]] і гаспіталізавана, праз ускладненні хваробы пераведзена ў рэанімацыю на ШВЛ. Памерла 22 студзеня 2021 года. Пахавана на [[Валожынскія могілкі|Валожынскіх могілках]]. == Творчасць == [[Файл:Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч 01.jpg|На сцэне раённага цэнтра культуры ў Валожыне.|злева|міні]] Першыя вершы, а іх Валянціна пачала пісаць з васьмігадовага ўзросту, былі надрукаваны ў 1969 годзе ў ашмянскай раённай газеце «[[Ашмянскі веснік|Красное знамя]]». Пасля быў абласны злёт маладых паэтаў Гродзеншчыны, выступленне на 130-годдзі з дня нараджэння [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]], дзе ўпершыню пазнаёмілася з паэтам [[Алег Лойка|Алегам Лойкам]]. Падчас вучобы ва ўніверсітэце адзін з вершаў В. Гіруць быў надрукаваны ў калектыўным зборніку «Універсітэт паэтычны», дзе былі прадстаўлены творы ўсіх паэтаў, хто вучыўся ў гэтай навучальнай установе. Першая кніга В. Гіруць-Русакевіч «Я адкрываю вам душу» выйшла пад канец 1996 годзе ў серыі «Бібліятэка часопіса „Маладосць“». Да гэтага былі публікацыі ў часопісе «[[Полымя (часопіс)|Полымя]]», газетах «[[Рэспубліка (газета)|Рэспубліка]]», «[[Народная газета]]», «[[Мінская праўда]]». Працуючы ў рэдакцыі валожынскай раённай газеты, Валянціна Францаўна вяла «Літаратурную старонку», займалася з юнымі паэтамі ў літаратурным аб’яднанні «Рунь», якому ў 1997 годзе было прысвоена званне народнага. Пазней выйшлі зборнікі вершаў «Пад зоркаю лёсу» (1999), «Мовай сэрца» (2008), «[[На нітцы часу]]» (2018); кнігі для дзяцей «Каляровыя вятры» (2011), «А ці ведаеце вы?» (2013). Тэматыка вершаў В. Гіруць-Русакевіч розная, але галоўная — любоў да сваёй Радзімы, людзей, якія жывуць побач, сяброў, блізкіх. Яна часта сустракалася з чытацкай аўдыторыяй у бібліятэках, школах, іншых установах. У 2009 годзе аўтабіяграфія В. Гіруць-Русакевіч увайшла ў кнігу аўтабіяграфій пісьменнікаў Беларусі «З росных сцяжын» ([[Мінск]], «[[Мастацкая літаратура (выдавецтва)|Мастацкая літаратура]]»). === Народнае літаратаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» === [[Файл:Удзельнікі аб'яднання Рунь.jpg|міні|В. Гіруць-Русакевіч з удзельнікамі аб’яднання «Рунь» (2019)]] Літаратурна-мастацкае аб’яднанне «Рунь» створана ў 1994 годзе, першай кіраўніцай была Валянціна Гіруць-Русакевіч. У 1997 годзе аб’яднанню прысвоена званне «народнага». У склад аб’яднання ўваходзяць паэты і празаікі ўсіх узростаў. Сярод традыцыйных форм работы аб’яднання: вечары-партрэты, вечары-ўшанаванні, літаратурныя сустрэчы, прэзентацыі кніг, літаратурныя святы, экскурсіі і г. д. Пад кіраўніцтвам В. Гіруць-Русакевіч удзельнікі аб’яднання выдавалі ўласныя кнігі і калектыўныя зборнікі кніг. Агулам у аб’яднанні каля 50 чалавек, сярод іх як члены Саюза пісьменнікаў Беларусі, так і пачынаючыя аўтары. == Узнагароды == * Нагрудны знак-медаль Саюза пісьменнікаў Беларусі «За вялікі ўклад у літаратуру». == Памяць == [[Файл:Алея_памяці_В.Гіруць-Русакевіч.jpg|міні|Алея памяці В.Гіруць-Русакевіч]] '''Алея памяці Валянціны Гіруць-Русакевіч''' — 8 кастрычніка 2021 года ў [[Міхайлоўшчына|Міхайлоўшчыне]] высаджана алея імя В. Гіруць-Русакевіч. Да пасадкі алеі далучыўся муж паэткі Рыгор Мікалаевіч Русакевіч, старшыня сельскага Савета Аляксандр Саванец, кіраўнік справамі Жанна Садоўская, кіраўнік і ўдзельніцы народнага літаратурна-мастацкага аб’яднання «Рунь» Наталля Жылевіч, Зінаіда Гасціловіч, Людміла Садоўская і Марыя Мучынская. == Творы == * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. А ці ведаеце вы?: вершы: для дзяцей мал. шк. узросту / Валянціна Гіруць-Русакевіч; маст. Дана Рунова. — Мінск:. Выдавецкі дом «Звязда», 2013. — 32 с.: іл. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Мовай сэрца: кніга паэзіі / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Маст.літ., 2008. — 158 с. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. [[На нітцы часу]]: выбранае / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Чатыры чвэрці, 2018. — 200 с. — (Бібліятэка Саюза пісьменнікаў Беларусі). * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Пад зоркаю лёсу: вершы / Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мн.:Беларускі кнігазбор, 1999. — 128 с. * Гіруць-Русакевіч, В. Ф. Я адкрываю вам душу: вершы/ Валянціна Гіруць-Русакевіч. — Мінск: Дзяржаўнае прадпрыемства «Дом прэсы», 1996. — 32 с. — (Бібліятэка часопіса «Маладосць»). == Літаратура == * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Краязнаўчы каляндар Ашмяншчыны на 2018 год / склад. Г. У. Палубінская.-Ашмяны, 2017. — С. 32-33. * Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С.569. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы). * Рыбік, Л. Для мяне вы ўсе — сваякі: аб сустрэчы з беларускай паэткай В.Гіруць-Русакевіч у Ашмянскай раённай бібліятэцы/ Людміла Рыбік// Ашмянскі веснік. — 2018 — 10 лістапада (№ 87). — С.5. * Сцяжыны майго жыцця: з успамінаў Валянціны Гіруць-Русакевіч // Памяць: гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна/ рэдкал.: Г. К. Кісялёў [і інш.]. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — С. 569—571. (Нарадзіліся на Ашмяншчыне. Творцы) {{DEFAULTSORT:Гіруць-Русакевіч Валянціна Францаўна}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Беларусі]] [[Катэгорыя:Памерлі ад каранавіруснай інфекцыі COVID-19]] aahqbjbz8s6pdafa8dheg17if63p55j 0 660214 4164138 3723172 2022-07-24T12:17:39Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Параскева Пятніца |выява = Paraskeva (16th c, Belarus museum).jpg |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Параскева Пятніца |арыгінал = |аўтар = |год = 1550-1600 |матэрыял = |тэхніка = |вышыня = |шырыня = |даўжыня = |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Параскева Пятніца''' — абраз сярэдзіны — другой паловы [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. == Апісанне == Параскева адлюстравана ў анфас у чырвоным на зялёнай падкладцы мафорыі, блакітным хітоне з вохрыстым арнаментаваным аздабленнем па гарлавіне і рукавах. У правай руцэ 7-канцовы карычневы крыж, у левай — белы скрутак S-падобнай формы. Німб, фон, клеймы для подпісаў пазалочаныя. Фон аздоблены разным раслінным арнаментам, палі шэра-зялёныя. == Іканаграфія == [[Файл:Christ Pantocrator 16th c.jpg|250px|міні|[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]]] У іконе зліта іканаграфічная схема {{нп3|Венеранда|Прападобнапакутніцы|ru|Венеранда}} і {{нп3|Параскева Сербская|Петкі|ru|Параскева Сербская}}, а ў надпісе названа Вялікапакутніца. Іканаграфічная схема створана пад уплывам гравюры «Петка» ў кнізе «Минея избранная»<ref>Венецыя.1538. С. 45, адв.</ref> і адрозніваецца ад рускіх помнікаў XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ">Жывапіс барока Беларусі / Аўт.-склад. Н. Ф. Высоцкая. — Мн.: БелЭН; МФКД.2003. — 304 с.:іл. С. 26-27.</ref>. Прыём паказу фігуры на фоне арнаменту бярэ пачатак з заходнееўрапейскага мастацтва XIV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ"/>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў, як і ў абразе «[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]» з в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз быў выяўлены экспедыцыяй у 1921 годзе ў Слуцкім раёне Мінскай вобласці. Усе даследчыкі абраз адносяць да XVI стагоддзя. Выключэнне складае датаванне [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|М. С. Кацара]], які лічыць, што помнік створаны ў XIV—XV стагоддзях<ref>[[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171</ref>. == Рэстаўрацыя == Раскрыты ў Дзяржаўнай цэнтральнай мастацкай рэстаўрацыйнай майстэрні {{нп3|Мікалай Андрэевіч Баранаў|М. А. Баранавым|ru|Баранов, Николай Андреевич (реставратор)}}, М. А. Багаслоўскім, {{нп3|Віктар Васільевіч Філатаў|В. В. Філатавым|ru|Филатов, Виктор Васильевич}}, А. М. Рабінінай у 1954—1957. == У культуры == [[Файл:1996. Stamp of Belarus 0212.jpg|250px|міні|Паштовая марка Беларусі]] У 1996 годзе выява іконы была выкарыстана на паштовай марцы «Белпошты». == Выстаўкі == * Рэстаўрацыя музейных каштоўнасцей у БССР. Мінск. 1985 * Тэмперны жывапіс Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 1988 * Мастацтва Рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Мастацтва Міншчыны XVI—XVIII стст. Мінск. 1997 == Публікацыі == * Краткая художественная энциклопедия: Искусство стран и народов мира. М. 1962. Т. 1. С. 167 * [[Пётр Мікалаевіч Герасімовіч|Герасимович П.]] Возрожденный музей // Творчество. М. 1963. № 10. С. 13 * Дзяржаўны мастацкі музей БССР. Кароткі даведнік / Склад. І. М. Паньшына, А. К. Рэсіна. Мн. 1969. С. 6 * БелСЭ. Мн. 1971. Т. 4. С. 430 * БелСЭ. Мн. 1972. Т. 5. Іл. перад с. 17. * БелСЭ. Мн. 1975. Т. 12. С. 603 * Гісторыя Беларускай ССР. Мн. 1972. Т. 1. С. 269 * [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171 * Малая история искусства: Искусство средних веков. М. 1975. С. 12 * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Высоцкая Н. Ф. Собирание, учет, хранение, реставрация и изучение произведений древнебелорусского искусства в Государственном художественном музее БССР: Всесоюзная конференция-семинар «Ответственность художественных музеев как хранителей культурного наследия». Л. Таллинн, 1979. С. 207 * Высоцкая Н. Ф. Выявление, учет, охрана и изучение памятников изобразительного и прикладного искусства Белоруссии XIV—XVIII вв. // Методические рекомендации. Мн., 1981. С. 1-88 * Высоцкая Н. Ф. Материалы к истории станковой живописи Белоруссии XVI—XVIII вв. Датированные произведения. Мастера // Музей 4. М., 1983. С. 165—178 * Высоцкая Н. Ф. Темперная живопись Белоруссии конца XV—XVIII вв. Мн., 1986. С. 43-44, 183 {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Слуцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] joa9sv9ud0vgtz40tv03q7t62p11435 4164184 4164138 2022-07-24T14:53:32Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Параскева Пятніца |выява = Paraskeva (16th c, Belarus museum).jpg |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Параскева Пятніца |арыгінал = |аўтар = |год = 1550-1600 |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 117 |шырыня = 81 |даўжыня = 2,5 |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Параскева Пятніца''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] сярэдзіны — другой паловы [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ДБЖ—140). Памер абраза — {{num|117 × 81 × 2,5|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз быў выяўлены экспедыцыяй у 1921 годзе ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]] Мінскай вобласці<ref name="ЖББ"/>. Усе даследчыкі абраз адносяць да XVI стагоддзя. Выключэнне складае датаванне [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|М. С. Кацара]], які лічыць, што помнік створаны ў XIV—XV стагоддзях<ref>[[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171</ref>. == Рэстаўрацыя == Раскрыты ў [[Дзяржаўная цэнтральная мастацкая рэстаўрацыйная майстэрня|Дзяржаўнай цэнтральнай мастацкай рэстаўрацыйнай майстэрні]] {{нп3|Мікалай Андрэевіч Баранаў|М. А. Баранавым|ru|Баранов, Николай Андреевич (реставратор)}}, [[М. А. Багаслоўскі]]м, {{нп3|Віктар Васільевіч Філатаў|В. В. Філатавым|ru|Филатов, Виктор Васильевич}}, [[А. М. Рабініна]]й у 1954—1957 гадах (Масква)<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Параскева адлюстравана ў [[анфас]] у [[Чырвоны колер|чырвоным]] на [[Зялёны колер|зялёнай]] падкладцы [[мафорый|мафорыі]], [[Блакітны колер|блакітным]] [[хітон]]е з вохрыстым [[арнамент]]аваным аздабленнем па гарлавіне і рукавах. У правай руцэ 7-канцовы карычневы [[крыж]], у левай — белы [[скрутак]] S-падобнай формы. [[Німб]], [[фон]], [[кляймо (іканапіс)|клеймы]] для подпісаў [[пазалота|пазалочаныя]]. Фон аздоблены разным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]], палі шэра-зялёныя<ref name="ЖББ"/>. == Іканаграфія == [[Файл:Christ Pantocrator 16th c.jpg|250px|міні|[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]]] У іконе зліта іканаграфічная схема {{нп3|Венеранда|Прападобнапакутніцы|ru|Венеранда}} і {{нп3|Параскева Сербская|Петкі|ru|Параскева Сербская}}, а ў надпісе названа Вялікапакутніца. Іканаграфічная схема створана пад уплывам гравюры «Петка» ў кнізе «Минея избранная»<ref>Венецыя.1538. С. 45, адв.</ref> і адрозніваецца ад рускіх помнікаў XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. Прыём паказу фігуры на фоне арнаменту бярэ пачатак з заходнееўрапейскага мастацтва XIV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ"/>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў, як і ў абразе «[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]» з в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. == У культуры == [[Файл:1996. Stamp of Belarus 0212.jpg|міні|Паштовая марка Беларусі]] У 1996 годзе выява іконы была выкарыстана на паштовай марцы «[[Белпошта|Белпошты]]». == Выстаўкі == * Рэстаўрацыя музейных каштоўнасцей у БССР. Мінск. 1985 * Тэмперны жывапіс Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 1988 * Мастацтва Рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Мастацтва Міншчыны XVI—XVIII стст. Мінск. 1997 == Публікацыі == * Краткая художественная энциклопедия: Искусство стран и народов мира. М. 1962. Т. 1. С. 167 * [[Пётр Мікалаевіч Герасімовіч|Герасимович П.]] Возрожденный музей // Творчество. М. 1963. № 10. С. 13 * Дзяржаўны мастацкі музей БССР. Кароткі даведнік / Склад. І. М. Паньшына, А. К. Рэсіна. Мн. 1969. С. 6 * БелСЭ. Мн. 1971. Т. 4. С. 430 * БелСЭ. Мн. 1972. Т. 5. Іл. перад с. 17. * БелСЭ. Мн. 1975. Т. 12. С. 603 * Гісторыя Беларускай ССР. Мн. 1972. Т. 1. С. 269 * [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171 * Малая история искусства: Искусство средних веков. М. 1975. С. 12 * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Высоцкая Н. Ф. Собирание, учет, хранение, реставрация и изучение произведений древнебелорусского искусства в Государственном художественном музее БССР: Всесоюзная конференция-семинар «Ответственность художественных музеев как хранителей культурного наследия». Л. Таллинн, 1979. С. 207 * Высоцкая Н. Ф. Выявление, учет, охрана и изучение памятников изобразительного и прикладного искусства Белоруссии XIV—XVIII вв. // Методические рекомендации. Мн., 1981. С. 1-88 * Высоцкая Н. Ф. Материалы к истории станковой живописи Белоруссии XVI—XVIII вв. Датированные произведения. Мастера // Музей 4. М., 1983. С. 165—178 * Высоцкая Н. Ф. Темперная живопись Белоруссии конца XV—XVIII вв. Мн., 1986. С. 43-44, 183 {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Слуцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] 5vy0d190evg0k2y51ya6tzk778ujmrd 4164185 4164184 2022-07-24T14:53:57Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* У культуры */ wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Параскева Пятніца |выява = Paraskeva (16th c, Belarus museum).jpg |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Параскева Пятніца |арыгінал = |аўтар = |год = 1550-1600 |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 117 |шырыня = 81 |даўжыня = 2,5 |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Параскева Пятніца''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] сярэдзіны — другой паловы [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ДБЖ—140). Памер абраза — {{num|117 × 81 × 2,5|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз быў выяўлены экспедыцыяй у 1921 годзе ў [[Слуцкі раён|Слуцкім раёне]] Мінскай вобласці<ref name="ЖББ"/>. Усе даследчыкі абраз адносяць да XVI стагоддзя. Выключэнне складае датаванне [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|М. С. Кацара]], які лічыць, што помнік створаны ў XIV—XV стагоддзях<ref>[[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171</ref>. == Рэстаўрацыя == Раскрыты ў [[Дзяржаўная цэнтральная мастацкая рэстаўрацыйная майстэрня|Дзяржаўнай цэнтральнай мастацкай рэстаўрацыйнай майстэрні]] {{нп3|Мікалай Андрэевіч Баранаў|М. А. Баранавым|ru|Баранов, Николай Андреевич (реставратор)}}, [[М. А. Багаслоўскі]]м, {{нп3|Віктар Васільевіч Філатаў|В. В. Філатавым|ru|Филатов, Виктор Васильевич}}, [[А. М. Рабініна]]й у 1954—1957 гадах (Масква)<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Параскева адлюстравана ў [[анфас]] у [[Чырвоны колер|чырвоным]] на [[Зялёны колер|зялёнай]] падкладцы [[мафорый|мафорыі]], [[Блакітны колер|блакітным]] [[хітон]]е з вохрыстым [[арнамент]]аваным аздабленнем па гарлавіне і рукавах. У правай руцэ 7-канцовы карычневы [[крыж]], у левай — белы [[скрутак]] S-падобнай формы. [[Німб]], [[фон]], [[кляймо (іканапіс)|клеймы]] для подпісаў [[пазалота|пазалочаныя]]. Фон аздоблены разным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]], палі шэра-зялёныя<ref name="ЖББ"/>. == Іканаграфія == [[Файл:Christ Pantocrator 16th c.jpg|250px|міні|[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]]] У іконе зліта іканаграфічная схема {{нп3|Венеранда|Прападобнапакутніцы|ru|Венеранда}} і {{нп3|Параскева Сербская|Петкі|ru|Параскева Сербская}}, а ў надпісе названа Вялікапакутніца. Іканаграфічная схема створана пад уплывам гравюры «Петка» ў кнізе «Минея избранная»<ref>Венецыя.1538. С. 45, адв.</ref> і адрозніваецца ад рускіх помнікаў XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. Прыём паказу фігуры на фоне арнаменту бярэ пачатак з заходнееўрапейскага мастацтва XIV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ"/>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў, як і ў абразе «[[Хрыстос Уседзяржыцель (Быцень)|Хрыстос Уседзяржыцель]]» з в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. == У культуры == [[Файл:1996. Stamp of Belarus 0212.jpg|міні|злева|Паштовая марка Беларусі]] У 1996 годзе выява іконы была выкарыстана на паштовай марцы «[[Белпошта|Белпошты]]». == Выстаўкі == * Рэстаўрацыя музейных каштоўнасцей у БССР. Мінск. 1985 * Тэмперны жывапіс Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 1988 * Мастацтва Рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Мастацтва Міншчыны XVI—XVIII стст. Мінск. 1997 == Публікацыі == * Краткая художественная энциклопедия: Искусство стран и народов мира. М. 1962. Т. 1. С. 167 * [[Пётр Мікалаевіч Герасімовіч|Герасимович П.]] Возрожденный музей // Творчество. М. 1963. № 10. С. 13 * Дзяржаўны мастацкі музей БССР. Кароткі даведнік / Склад. І. М. Паньшына, А. К. Рэсіна. Мн. 1969. С. 6 * БелСЭ. Мн. 1971. Т. 4. С. 430 * БелСЭ. Мн. 1972. Т. 5. Іл. перад с. 17. * БелСЭ. Мн. 1975. Т. 12. С. 603 * Гісторыя Беларускай ССР. Мн. 1972. Т. 1. С. 269 * [[Міхаіл Сяргеевіч Кацар|Кацер М. С.]] Искусство Белоруссии // История искусства народов СССР. Искусство XIV—XVII вв. М., 1974. Т. 3. С. 168—171 * Малая история искусства: Искусство средних веков. М. 1975. С. 12 * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Высоцкая Н. Ф. Собирание, учет, хранение, реставрация и изучение произведений древнебелорусского искусства в Государственном художественном музее БССР: Всесоюзная конференция-семинар «Ответственность художественных музеев как хранителей культурного наследия». Л. Таллинн, 1979. С. 207 * Высоцкая Н. Ф. Выявление, учет, охрана и изучение памятников изобразительного и прикладного искусства Белоруссии XIV—XVIII вв. // Методические рекомендации. Мн., 1981. С. 1-88 * Высоцкая Н. Ф. Материалы к истории станковой живописи Белоруссии XVI—XVIII вв. Датированные произведения. Мастера // Музей 4. М., 1983. С. 165—178 * Высоцкая Н. Ф. Темперная живопись Белоруссии конца XV—XVIII вв. Мн., 1986. С. 43-44, 183 {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Слуцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] nem91sisg77nppgsraq0rq1x9jyg9m2 0 660232 4164189 3723398 2022-07-24T15:01:34Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Хрыстос Уседзяржыцель |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Хрыстос Уседзяржыцель |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = дрэва |тэхніка = [[Яечная тэмпера]] |вышыня = |шырыня = |даўжыня = |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Хрыстос Уседзяржыцель''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ДБЖ—140). Памер абраза — {{num|117 × 81 × 2,5|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз выяўлены 3-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1958 годзе ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[Пётр Рыгоравіч Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1989 годзе ў Мінску<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Хрыстос у [[Чырвоны колер|чырвоным]] з вохрыстым [[клаў|клавам]] [[хітон]]е, блакітным з [[асіст]]ам [[Гімацій|гімаціі]] паказаны франтальна, амаль пакаленна. Правай рукой ён благаслаўляе, левай падтрымлівае разгорнутае [[Евангелле]] з тэкстамі ў 9 радкоў. [[Пазалота|Пазалочаны]] фон, разьбяны, з буйным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]]. [[Німб]] пазалочаны з дэкаратыўным перакрыжаваннем трыма карычневымі кругамі, у якія ўкампанаваны [[манаграма Хрыста|манаграмы Хрыста]]. Поле ўверсе і ўнізе шырокае з [[Сіні колер|сіняй]] паласой, [[серабрэнне|пасярэбранае]], з чырвоным аздабленнем, злева — чорнае, справа — рэканструявана рэстаўратарам<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}}</ref>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ_Параскева">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 2000 == Публікацыі == * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мн. 2000. № 4. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Івацэвіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] lugcy0n8cu2bi9w3ya6z536x9zufxei 4164190 4164189 2022-07-24T15:02:30Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Хрыстос Уседзяржыцель |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Хрыстос Уседзяржыцель |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = дрэва |тэхніка = [[Яечная тэмпера]] |вышыня = |шырыня = |даўжыня = |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Хрыстос Уседзяржыцель''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} кп — 26149). Памер абраза — {{num|150 × 110 × 3|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз выяўлены 3-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1958 годзе ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[Пётр Рыгоравіч Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1989 годзе ў Мінску<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Хрыстос у [[Чырвоны колер|чырвоным]] з вохрыстым [[клаў|клавам]] [[хітон]]е, блакітным з [[асіст]]ам [[Гімацій|гімаціі]] паказаны франтальна, амаль пакаленна. Правай рукой ён благаслаўляе, левай падтрымлівае разгорнутае [[Евангелле]] з тэкстамі ў 9 радкоў. [[Пазалота|Пазалочаны]] фон, разьбяны, з буйным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]]. [[Німб]] пазалочаны з дэкаратыўным перакрыжаваннем трыма карычневымі кругамі, у якія ўкампанаваны [[манаграма Хрыста|манаграмы Хрыста]]. Поле ўверсе і ўнізе шырокае з [[Сіні колер|сіняй]] паласой, [[серабрэнне|пасярэбранае]], з чырвоным аздабленнем, злева — чорнае, справа — рэканструявана рэстаўратарам<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}}</ref>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ_Параскева">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 2000 == Публікацыі == * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мн. 2000. № 4. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Івацэвіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] 8haccgiw5fqkguk5v4jx2bzdc7c13dl 4164191 4164190 2022-07-24T15:03:01Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Хрыстос Уседзяржыцель |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Хрыстос Уседзяржыцель |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 150 |шырыня = 110 |даўжыня = 3 |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Хрыстос Уседзяржыцель''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} кп — 26149). Памер абраза — {{num|150 × 110 × 3|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз выяўлены 3-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1958 годзе ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[Пётр Рыгоравіч Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1989 годзе ў Мінску<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Хрыстос у [[Чырвоны колер|чырвоным]] з вохрыстым [[клаў|клавам]] [[хітон]]е, блакітным з [[асіст]]ам [[Гімацій|гімаціі]] паказаны франтальна, амаль пакаленна. Правай рукой ён благаслаўляе, левай падтрымлівае разгорнутае [[Евангелле]] з тэкстамі ў 9 радкоў. [[Пазалота|Пазалочаны]] фон, разьбяны, з буйным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]]. [[Німб]] пазалочаны з дэкаратыўным перакрыжаваннем трыма карычневымі кругамі, у якія ўкампанаваны [[манаграма Хрыста|манаграмы Хрыста]]. Поле ўверсе і ўнізе шырокае з [[Сіні колер|сіняй]] паласой, [[серабрэнне|пасярэбранае]], з чырвоным аздабленнем, злева — чорнае, справа — рэканструявана рэстаўратарам<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}}</ref>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ_Параскева">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 2000 == Публікацыі == * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мн. 2000. № 4. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Івацэвіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] dmqadodjehxydsj3wyknrxxsclwbte3 4164192 4164191 2022-07-24T15:03:26Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Быцень (Івацэвіцкі раён)]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = Хрыстос Уседзяржыцель |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Хрыстос Уседзяржыцель |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 150 |шырыня = 110 |даўжыня = 3 |месцазнаходжанне= |музей = }} '''Хрыстос Уседзяржыцель''' — абраз [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI]] стагоддзя, выяўлены ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="Балыкіна">Балыкина Е. Н. [https://hist.bsu.by/images/stories/files/uch_materialy/do/hist/3/II_Balykina/09-5.pdf ШЕДЕВРЫ ИКОНОПИСИ БЕЛАРУСИ XII—XVIII ВВ.] {{ref-ru}}</ref>. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} кп — 26149). Памер абраза — {{num|150 × 110 × 3|см}}<ref name="ЖББ"/>. == Паходжанне == Абраз выяўлены 3-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1958 годзе ва [[Свята-Успенская царква (Быцень)|Успенскай царкве]] в. [[Быцень (Івацэвіцкі раён)|Быцень]] [[Івацэвіцкі раён|Івацэвіцкага раёна]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[Пётр Рыгоравіч Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1989 годзе ў Мінску<ref name="ЖББ"/>. == Апісанне == Хрыстос у [[Чырвоны колер|чырвоным]] з вохрыстым [[клаў|клавам]] [[хітон]]е, блакітным з [[асіст]]ам [[Гімацій|гімаціі]] паказаны франтальна, амаль пакаленна. Правай рукой ён благаслаўляе, левай падтрымлівае разгорнутае [[Евангелле]] з тэкстамі ў 9 радкоў. [[Пазалота|Пазалочаны]] фон, разьбяны, з буйным [[раслінны арнамент|раслінным арнаментам]]. [[Німб]] пазалочаны з дэкаратыўным перакрыжаваннем трыма карычневымі кругамі, у якія ўкампанаваны [[манаграма Хрыста|манаграмы Хрыста]]. Поле ўверсе і ўнізе шырокае з [[Сіні колер|сіняй]] паласой, [[серабрэнне|пасярэбранае]], з чырвоным аздабленнем, злева — чорнае, справа — рэканструявана рэстаўратарам<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}}</ref>. Буйны рэльефны арнамент запазычаны з італьянскага ткацтва і нямецкай набіванкі XV—XVI стагоддзяў<ref name="ЖББ_Параскева">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|3|Параскева|с=26}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990 * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мінск. 2000 == Публікацыі == * [[Надзея Фёдараўна Высоцкая|Высоцкая Н. Ф.]] Станковая живопись Белоруссии второй половины XVI—XVIII веков : автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата искусствоведения : специальность 17.00.04 Изобразительное искусство * Іканапіс і разьба Беларусі XV—XVIII стст. Мн. 2000. № 4. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|4|Хрыстос Уседзяржыцель|с=28}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Івацэвіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] [[Катэгорыя:Быцень (Івацэвіцкі раён)]] 3k9ci30po0v2giqt6bdtymz99asjvot 0 665796 4164145 4163782 2022-07-24T12:56:25Z JerzyKundrat 174 /* Ліпень */ wikitext text/x-wiki {{бягучыя падзеі}} {{Навігацыя для года}} {{Год паводле тэм}} '''2022''' — [[невысакосны год]], пачынаецца ў [[субота|суботу]]. Па рашэнні [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацый|ААН]] 2022 год быў абвешчаны Міжнародным годам саматужнага рыбалоўства і аквакультуры.<ref>{{Cite web|url=https://www.un.org/ru/sections/observances/international-years/|title=Международные годы|date=2015-01-06|publisher=www.un.org|lang=ru|accessdate=2020-01-13}}</ref> == Падзеі == === Студзень === [[Файл:2022_Kazakhstan_protests_—_Aqtobe,_January_4_(01).jpg|thumb|Пратэсты ў [[Актабэ]], 4 студзеня.]] [[Файл:Начны зімовы Мінск. Дэмантаж пуцеправода на Нямізе. 2022 (07-1).jpg|thumb|Дэмантаж [[пуцеправод па праспекце Пераможцаў (Мінск)|пуцеправода]] ў [[Мінск]]у, 11 студзеня.]] [[Файл:Roberta Metsola elected new President of the European Parliament (51828380418) (cropped).jpg|150px|thumb|Раберта Мецола ў Еўрапарламенце, 18 студзеня.]] * [[1 студзеня]] — у [[Саудаўская Аравія|Саудаўскай Аравіі]] стартавала [[ралі «Дакар-2022»]]. * [[2 студзеня]] — у [[Казахстан]]е ўспыхнулі [[Пратэсты ў Казахстане (2022)|пратэсты]]. * [[3 студзеня]] — пяць [[Ядзерны клуб|ядзерных дзяржаў]] падпісалі [[Сумесная заява лідараў пяці дзяржаў аб прадухіленні ядзернай вайны і недапушчэнні гонкі ўзбраенняў|сумесную заяву]] аб прадухіленні [[Ядзерная вайна|ядзернай вайны]] і недапушчэнні [[Гонка ўзбраенняў|гонкі ўзбраенняў]]. * [[4 студзеня]] — на паўночным захадзе [[Нігерыя|Нігерыі]] пачалася [[Масавыя забойствы ў Замфары (2022)|хваля масавых забойстваў]]. * [[5 студзеня]] — [[Прэзідэнт Казахстана]] [[Касым-Жамарт Кемелевіч Такаеў|Касым-Жамарт Такаеў]] змяніў [[Нурсултан Абішавіч Назарбаеў|Нурсултана Назарбаева]] на пасадзе старшыні Савета бяспекі краіны. * [[6 студзеня]] — у [[Казахстан]]е ў сувязі з [[Пратэсты ў Казахстане (2022)|масавымі пратэстамі]] былі разгорнутыя [[Аперацыя АДКБ у Казахстане|міратворчыя сілы АДКБ]]. * [[8 студзеня]] — абрынулася частка [[пуцеправод па праспекце Пераможцаў (Мінск)|пуцеправода]] па [[праспект Пераможцаў (Мінск)|праспекце Пераможцаў]] у [[Мінск]]у. * [[14 студзеня]]: ** Ралі-рэйд [[ралі «Дакар-2022»|«Дакар-2022»]] фінішавала ў [[Джыда|Джыдзе]] ([[Саудаўская Аравія]]). ** Здзейснена [[Кібератака на ўкраінскія дзяржаўныя сайты (2022)|кібератака]] на сайты дзяржаўных устаноў [[Украіна|Украіны]]. * [[17 студзеня]] — польскі нападнік [[Роберт Левандоўскі]] прызнаны найлепшым футбалістам свету паводле версіі [[ФІФА]]. * [[18 студзеня]] — мальтыйскі палітык [[Раберта Мецола]] была абрана [[Старшыня Еўрапейскага парламента|старшынёй Еўрапарламента]]. * [[20 студзеня]] — бельгійка [[Зара Рутэрфорд]] стала самай маладой жанчынай-пілотам, якая здзейсніла адзіночны кругасветны пералёт. * [[22 студзеня]] — у [[Канада|Канадзе]] ўспыхнулі [[Пратэсты ў Канадзе (2022)|пратэсты кіроўцаў грузавікоў]]. * [[24 студзеня]] — падчас [[Ваенны пераварот у Буркіна-Фасо (2022)|ваеннага перавароту]] ў [[Буркіна-Фасо]] быў скінуты прэзідэнт [[Рок Кабарэ]]. * [[29 студзеня]] — [[Серджа Матарэла]] пераабраны на пасаду [[Прэзідэнт Італіі|Прэзідэнта Італіі]]. * [[30 студзеня]] — іспанец [[Рафаэль Надаль]] выйграў [[Адкрыты чэмпіянат Аўстраліі па тэнісе]], атрымаўшы дваццаць першы тытул на турнірах [[турніры Вялікага шлема|Вялікага шлема]]. * [[31 студзеня]] — галоўным трэнерам [[зборная Польшчы па футболе|зборнай Польшчы па футболе]] прызначаны [[Чэслаў Міхневіч]]. === Люты === [[Файл:Putin_attended_the_opening_ceremony_of_2022_Beijing_Winter_Olympics_(2).jpg|міні|Цырымонія адкрыцця XXIV зімовых Алімпійскіх гульняў, [[Пекін]], 4 лютага.]] [[Файл:Putin_-_DNR,_LNR_(2022-02-21)_02.jpg|міні|[[Уладзімір Пуцін]] падпісвае ўказы аб прызнанні [[ДНР]] і [[ЛНР]] і дагаворы з імі, 21 лютага.]] [[File:Житловий будинок на вул. Лобановського, 6-А після обстрілу.jpg|thumb|Дом у [[Кіеў|Кіеве]] пасля абстрэлу, 26 лютага.]] * [[3 лютага]] — падчас аперацыі [[Інтэрвенцыя ЗША і іх саюзнікаў у Сірыі|амерыканскіх вайскоўцаў]] на паўночным захадзе [[Сірыя|Сірыі]] забіты лідар [[Ісламская дзяржава|ІД]] [[Абу Ібрагім аль-Хашымі аль-Курашы]]. * [[4 лютага]] — у [[Пекін]]е ўрачыста адкрыліся [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2022|XXIV зімовыя Алімпійскія гульні]]. * [[4 лютага]] — створаны [[Рэспубліканскі савет па гістарычнай палітыцы]] пры [[Адміністрацыя Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь]]. * [[6 лютага]] — зборная [[Зборная Сенегала па футболе|Сенегала]] ў фінале {{нп3|Кубак афрыканскіх нацый|Кубка афрыканскіх нацый|en|2021 Africa Cup of Nations}} па [[футбол]]е ў [[Яундэ]] ([[Камерун]]) перамагла зборную [[зборная Егіпта па футболе|Егіпта]] і ўпершыню выйграла трафей. * [[10 лютага]] — адкрыты для руху [[пуцеправод па праспекце Пераможцаў (Мінск)|пуцеправод па праспекце Пераможцаў]] у [[Мінск]]у. * [[14 лютага]] — лаўрэатам [[Прэмія імя Міхася Стральцова|літаратурнай прэміі імя Міхася Стральцова]] названа беларуская паэтэса [[Антаніна Яўгенаўна Хатэнка|Антаніна Хатэнка]]. * [[20 лютага]] — у [[Пекін]]е ўрачыста закрыліся [[Зімовыя Алімпійскія гульні 2022|XXIV зімовыя Алімпійскія гульні]]. * [[20 лютага]] — Мітрапаліт Мінска-Магілёўскі арцыбіскуп [[Юзаф Станеўскі]] благаславіў мемарыяльную дошку ў памяць пра айца [[Казімір Жыліс|Казіміра Жыліса]], усталяваную на сцяне [[Касцёл Найсвяцейшай Тройцы (Індура)|касцёла Найсвяцейшай Тройцы]] ў [[Індура|Індуры]]. * [[21 лютага]] — [[Прэзідэнт Расіі]] [[Уладзімір Уладзіміравіч Пуцін|Уладзімір Пуцін]] падпісаў указы аб прызнанні самаабвешчаных на ўсходзе [[Украіна|Украіны]] [[Данецкая Народная Рэспубліка|ДНР]] і [[Луганская Народная Рэспубліка|ЛНР]] і дагаворы з імі. * [[24 лютага]] — [[Расія]] пачала [[Расійска-ўкраінскі канфлікт (2022)|ваеннае ўварванне]] ва [[Украіна|Украіну]]. * [[25 лютага]] — адбылася [[Сезар (прэмія, 2022)|47-я цырымонія]] прысуджэння кінапрэміі «[[Сезар]]». * [[27 лютага]] — асноўны дзень галасавання на [[Рэферэндум у Беларусі (2022)|рэферэндуме]] ў [[Беларусь|Беларусі]], антываенныя пратэсты. === Сакавік === [[Файл:1915 Çanakkale Bridge 20220327.jpg|міні|right|[[Мост Чанакале 1915 года|Мост Дарданэлы]].]] * [[1 сакавіка]] — [[Еўрапарламент]] падтрымаў рэзалюцыю аб прадастаўленні [[Украіна|Украіне]] статуса [[Краіны-кандыдаты ў Еўрапейскі Саюз|краіны-кандыдата]] на ўступленне ў [[Еўрапейскі Саюз]]. * [[4 сакавіка]] — двое баевікоў «[[ІДІЛ|Ісламскай дзяржавы]]» здзейснілі [[Тэракт у Пешавары (2022)|тэракт]] у [[Шыіты|шыіцк]]ай [[Мячэць|мячэці]] [[Пешавар|Пешавара]] ([[Хайбер-Пахтунхва]], [[Пакістан]]). * [[5 сакавіка]] — адбыўся матч за [[Суперкубак Беларусі па футболе 2022]], перамогу атрымаў [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] з [[Барысаў|Барысава]]. * [[10 сакавіка]] — [[Абу аль-Хасан аль-Хашымі аль-Курашы]] стаў трэцім халіфам «[[Ісламская дзяржава|Ісламскай дзяржавы]]», заняўшы месца загінулага [[Абу Ібрагім аль-Хашымі аль-Курашы|Абу Ібрагіма аль-Хашымі аль-Курашы]]. * [[11 сакавіка]] — [[Габрыэль Борыч]] заступіў на пасаду Прэзідэнта [[Чылі]] і стаў самым маладым кіраўніком у гісторыі краіны. * [[12 сакавіка]] — [[Прэзідэнцкія выбары ў Туркменістане (2022)|прэзідэнцкія выбары]] ў [[Туркменістан]]е. * [[13 сакавіка]] — [[Корпус Вартавых Ісламскай рэвалюцыі|КВІР]] [[Іран]]а здзейсніў [[Ракетны абстрэл Эрбіля (13 сакавіка 2022)|ракетны абстрэл]] горада [[Эрбіль]] у [[Іракскі Курдыстан|Іракскім Курдыстане]]. * [[15 сакавіка]] — пачаліся [[Пратэсты на Шры-Ланцы (2022)|пратэсты]] на [[Шры-Ланка|Шры-Ланцы]], выкліканыя эканамічным крызісам у краіне. * [[16 сакавіка]] — камітэт міністраў [[Савет Еўропы|Савета Еўропы]] прыняў рашэнне аб спыненні паўнамоцтваў [[Расія|Расіі]] ў арганізацыі. * [[18 сакавіка]]: ** Стартаваў сезон [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшай лігі]] чэмпіянату Беларусі па [[футбол]]е. ** Адкрыты [[Мост Чанакале 1915 года|мост Дарданэлы]] ў [[Турцыя|Турцыі]], які стаў самым доўгім вісячым мостам у свеце. * [[19 сакавіка]] — [[Сердар Бердымухамедаў]] заступіў на пасаду Прэзідэнта [[Туркменістан]]а, змяніўшы [[Гурбангулы Бердымухамедаў|свайго бацьку]]. * [[20 сакавіка]] — шведскі лёгкаатлет [[Арман Дзюпланціс]] усталяваў рэкорд свету ў скачках з шастом, узяўшы вышыню 6 м 20 см. * [[22 сакавіка]] — на з’ездзе [[Саюз пісьменнікаў Беларусі (2005)|Саюза пісьменнікаў Беларусі]] старшынёй арганізацыі абраны [[Аляксандр Карлюкевіч]]. * [[27 сакавіка]] — адбылася [[Оскар (кінапрэмія, 2022)|94-я цырымонія]] ўручэння ўзнагарод прэміі «[[Оскар]]». === Красавік === * [[3 красавіка]] — дзеючы кіраўнік дзяржавы [[Аляксандр Вучыч]] атрымаў перамогу на прэзідэнцкіх выбарах у [[Сербія|Сербіі]]. * [[7 красавіка]] — [[Генеральная Асамблея ААН]] прыняла рэзалюцыю аб прыпыненні членства [[Расія|Расіі]] ў [[Савет па правах чалавека ААН|Савеце па правах чалавека]]. * [[8 красавіка]] — ракетны ўдар нанесены па чыгуначным вакзале ў [[Краматорск]]у, загінулі дзясяткі людзей. * [[10 красавіка]] — прэм’ер-міністр [[Пакістан]]а [[Імран Хан]] адхілены ад пасады. * [[14 красавіка]] — флагманскі карабель [[Чарнаморскі флот ВМФ Расіі|Чарнаморскага флоту Расіі]] ракетны крэйсер [[Масква (ракетны крэйсер)|«Масква»]] затануў. * [[15 красавіка]] — [[Штурм мячэці Аль-Акса|штурм мячэці Аль-Акса]] праведзены сіламі ізраільскай паліцыі. * [[17 красавіка]] — пачалася [[Ваенная аперацыя Турцыі ў Іраку|ваенная аперацыя]] [[Турцыя|Турцыі]] ў [[Ірак]]у. * [[23 красавіка]] — футбольны клуб «[[Баварыя Мюнхен]]» стаў чэмпіёнам нямецкай [[Бундэсліга|Бундэслігі]] ў дзясяты раз запар. * [[24 красавіка]] — на [[Прэзідэнцкія выбары ў Францыі (2022)|прэзідэнцкіх выбарах]] у [[Францыя|Францыі]] перамогу атрымаў дзеючы кіраўнік краіны [[Эмануэль Макрон]]. * [[25 красавіка]] — найбагацейшы чалавек свету [[Ілан Маск]] заключыў пагадненне аб пакупцы сацыяльнай сеткі і платформы мікраблогінгу [[Twitter]]. * [[30 красавіка]] — [[Сонечнае зацьменне 30 красавіка 2022 года|сонечнае зацьменне]] ў [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыцы]], на частцы акваторыі [[Ціхі акіян|Ціхага]] і [[Атлантычны акіян|Атлантычнага]] акіянаў і ўзбярэжжы [[Антарктыда|Антарктыды]]. === Май === [[Файл:President Joe Biden Ukraine Democracy Defense Lend-Lease Act of 2022.jpg|міні|Прэзідэнт ЗША [[Джо Байдэн]] падпісвае закон аб [[ленд-ліз]]е для [[Украіна|Украіны]].]] [[Файл:Anti-government_protest_in_Sri_Lanka_2022.jpg|міні|Пратэсты на Шры-Ланцы перад Прэзідэнцкім палацам, 13 красавіка.]] * [[2 мая]] — [[Роні О’Саліван]] атрымаў перамогу ў [[Спіс фіналаў чэмпіянатаў свету па снукеры|фінале]] [[Чэмпіянат свету па снукеры|Чэмпіянату свету па снукеры]] і выйграў сёмы найвышэйшы тытул у кар’еры. * [[9 мая]] — [[Прэзідэнт ЗША]] [[Джо Байдэн]] падпісаў закон аб [[ленд-ліз]]е для [[Украіна|Украіны]]. * [[10 мая]] — [[Каталін Новак]] прыступіла да абавязкаў [[Спіс прэзідэнтаў Венгрыі|Прэзідэнта Венгрыі]], стаўшы першай [[жанчына]]й на гэтай пасадзе. * [[14 мая]]: ** Фінал [[Конкурс песні Еўрабачанне 2022|конкурса песні Еўрабачанне]], перамогу атрымаў прадстаўнік [[Украіна на конкурсе песні Еўрабачанне|Украіны]] гурт [[Kalush Orchestra]] з песняй {{нп3|Стэфанія (песня)|«Стэфанія»|uk|Стефанія (пісня)}}. ** [[Масавае забойства ў Буфала (2022)|Масавае забойства ў Буфала]]. * [[18 мая]] — [[Фінляндыя]] і [[Швецыя]] падалі афіцыйныя заяўкі на далучэнне да [[НАТА]]. * [[21 мая]] — футбольны клуб [[ФК Гомель|«Гомель»]] атрымаў перамогу ў фінале [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|Кубка Беларусі]]. * [[24 мая]] — [[масавае забойства ў пачатковай школе «Роб»]]. * [[27 мая]] — [[Украінская Праваслаўная Царква Маскоўскага патрыярхата|Украінская Праваслаўная Царква]] прыняла рашэнне аб сваёй поўнай самастойнасці і незалежнасці. * [[28 мая]]: ** Футбольны клуб [[ФК Рэал Мадрыд|«Рэал Мадрыд»]] у чатырнаццаты раз перамог у фінале [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА|Лігі чэмпіёнаў УЕФА]]; ** Завяршыўся [[Канскі кінафестываль 2022|75-ы Канскі міжнародны кінафестываль]]. * [[29 мая]]: ** Улады [[Нарвегія|Нарвегіі]] афіцыйную назву [[Беларусь|Беларусі]] змянілі з ''Hviterussland'' на ''Belarus''; ** Зборная [[зборная Фінляндыі па хакеі з шайбай|Фінляндыі]] выйграла [[Чэмпіянат свету па хакеі з шайбай 2022|Чэмпіянат свету па хакеі з шайбай]]. ** [[Катастрофа DHC-6 у Мустангу]]. === Чэрвень === [[Файл:Pesniary_at_Grodno.jpg|міні|Ансамбль «[[Беларускі дзяржаўны ансамбль «Песняры»|Песняры]]» на галоўнай сцэне [[XIII Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур|фестываля нацыянальных культур]] у [[Гродна|Гродне]], 4 чэрвеня.]] [[Файл:Shopping_center_in_Kremenchuk_after_Russian_shelling,_2022-06-27_(1)_frame_0126.jpg|міні|Пажар у гандлёвым цэнтры ў [[Крамянчуг]]у, 27 чэрвеня.]] * [[3 чэрвеня]] — у [[Гродна|Гродне]] распачаўся [[XIII Рэспубліканскі фестываль нацыянальных культур]]. * [[4 чэрвеня]] — польская [[тэніс]]істка [[Іга Свёнтак]] выйграла фінал [[Адкрыты чэмпіянат Францыі па тэнісе|Адкрытага чэмпіянату Францыі]], атрымаўшы перамогу ў 35-й гульні запар. * [[5 чэрвеня]] — здзейснены [[Тэракт у касцёле Ова (2022)|тэракт у касцёле Ова]] ў [[Нігерыя|Нігерыі]]. * [[11 чэрвеня]] — [[Жанін Аньес]], якая раней выконвала абавязкі прэзідэнта [[Балівія|Балівіі]], прысуджана да 10 гадоў зняволення па абвінавачанні ў дзяржаўным перавароце. * [[14 чэрвеня]] — [[Данія]] і [[Канада]] падпісалі пагадненне аб падзеле спрэчнага [[Востраў Ганса|вострава Ганса]], паклаўшы канец [[Вайна віскі|38-гадоваму тэрытарыяльнаму канфлікту]]. * [[18 чэрвеня]] — [[Літва]] [[Абмежаванне транзітных зносін з Калінінградскай вобласцю|абмежавала транзітныя грузаперавозкі]] паміж расійскай [[Калінінградская вобласць|Калінінградскай вобласцю]] і астатняй тэрыторыяй Расіі. * [[21 чэрвеня]] — стартавала [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023]]. * [[22 чэрвеня]] — каля паўтары тысячы чалавек загінулі ў выніку [[Землетрасенне ў Афганістане (2022)|землятрасення]] на мяжы [[Афганістан]]а і [[Пакістан]]а. * [[23 чэрвеня]] — [[Еўрапейскі савет]] ухваліў статус [[Краіны-кандыдаты ў Еўрапейскі Саюз|краін-кандыдатаў]] на ўступленне ў [[Еўрапейскі Саюз]] для [[Украіна|Украіны]] і [[Малдова|Малдовы]]. * [[27 чэрвеня]]: ** У выніку расійскага ракетнага ўдара ў гандлёвым цэнтры ў [[Крамянчуг]]у загінула не менш за 19 чалавек, раненні атрымалі больш за 50 чалавек. ** У [[Акаба (горад)|Акабе]] ([[Іарданія]]) здарылася [[Масавае атручэнне хлорам у Акабе|масавае атручэнне]] [[хлор]]ам пасля аварыі ў порце. === Ліпень === [[Файл:Main image deep field smacs0723.png|thumb|Скопішча галактык SMACS J0723.3-7327, выява, атрыманая касмічным тэлескопам [[Джэймс Уэб (тэлескоп)|«Джэймс Уэб»]].]] * [[2 ліпеня]] — успыхнулі [[Пратэсты ў Паўночнай Македоніі (2022)|пратэсты]] ў [[Паўночная Македонія|Паўночнай Македоніі]]. * [[4 ліпеня]] — падчас парада ў гонар [[Дзень незалежнасці ЗША|Дня незалежнасці ЗША]] ў [[Хайленд-Парк (Ілінойс)|Хайленд-Парку]], прыгарадзе [[Чыкага]], адбылася [[Стральба ў Хайленд-Парку|стральба]], у выніку якой загінулі сем чалавек. * [[8 ліпеня]] — былы прэм’ер-міністр [[Японія|Японіі]] [[Сіндза Абэ]] памёр пасля [[Забойства Сіндза Абэ|ўзброенага нападзення]]. * [[9 ліпеня]] — падчас [[Пратэсты на Шры-Ланцы (2022)|пратэстаў на Шры-Ланцы]] дэманстранты захапілі рэзідэнцыю прэзідэнта [[Гатабая Раджапаксэ]]. * [[11 ліпеня]] — апублікавана першая выява, атрыманая касмічным тэлескопам [[Джэймс Уэб (тэлескоп)|«Джэймс Уэб»]]. * [[16 ліпеня]] — украінскі самалёт [[Ан-12]], які выконваў грузавы рэйс з [[Сербія|Сербіі]] ў [[Бангладэш]], [[Катастрофа Ан-12 пад Кавалай|пацярпеў крушэнне]] ў [[Грэцыя|Грэцыі]]. * [[17 ліпеня]] — у [[Бірмінгем (Алабама)|Бірмінгеме]] (ЗША) завяршыліся {{нп5|Сусветныя гульні 2022|Сусветныя гульні 2022|en|2022 World Games}}. * [[19 ліпеня]] — [[Вярхоўны суд Рэспублікі Беларусь]] спыніў дзейнасць асацыяцыі «[[Беларускі кангрэс дэмакратычных прафсаюзаў]]». * [[20 ліпеня]] — [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] апублікавала справаздачу аб [[Інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978|нцыдэнце з рэйсам Ryanair 4978]], які адбыўся 23 мая 2021 года ў Беларусі. == Чаканыя падзеі == * [[Прэзідэнцкія выбары ў Лівіі (2022)|прэзідэнцкія]] і [[Парламенцкія выбары ў Лівіі (2022)|парламенцкія]] выбары ў [[Лівія|Лівіі]]. == Памерлi == {{Main|Спіс памерлых у 2022 годзе}} * [[3 студзеня]]: [[Адам Іосіфавіч Мальдзіс|Адам Мальдзіс]], беларускі літаратуразнавец, пісьменнік і публіцыст, доктар філалагічных навук. * [[8 лютага]]: [[Люк Мантанье]], французскі вірусолаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі ў галіне медыцыны і фізіялогіі. * [[16 лютага]]: [[Крысціна Кальдэрон]], апошні прадстаўнік [[індзейцы|індзейскага]] народа [[яганы|яганаў]]. * [[23 сакавіка]]: [[Мадлен Олбрайт]], першая жанчына на пасадзе дзяржаўнага сакратара ЗША. * [[21 красавіка]]: [[Анатоль Вярцінскі]], беларускі паэт, драматург, публіцыст, дзяржаўны дзеяч. * [[3 мая]]: [[Станіслаў Станіслававіч Шушкевіч|Станіслаў Шушкевіч]], беларускі фізік, дзяржаўны дзеяч, першы кіраўнік незалежнай [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]]. * [[10 мая]]: [[Леанід Макаравіч Краўчук|Леанід Краўчук]], украінскі дзяржаўны дзеяч, першы [[Прэзідэнт Украіны]]. * [[8 ліпеня]]: [[Сіндза Абэ]], японскі дзяржаўны дзеяч, [[прэм'ер-міністр Японіі]]. {{зноскі}} {{Вонкавыя спасылкі}} {{Храналагічны пералік}} [[Катэгорыя:2022| ]] 7bxy3x7tkkedu2wm9tvjbjx1993heka 0 665844 4164416 4073829 2022-07-24T21:04:03Z wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Якубаў}} {{Навуковец |Імя = Віктар Уладзіміравіч Якубаў |Арыгінал імя = |Фота = |Шырыня = |Подпіс = |Дата нараджэння = |Месца нараджэння = |Дата смерці = |Месца смерці = |Грамадзянства = {{BLR}} |Навуковая сфера = [[гісторыя]] |Месца працы = |Навуковая ступень = {{Навуковая ступень|кандыдат|гістарычных навук}} |Навуковае званне = |Альма-матэр = |Навуковы кіраўнік = [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў]] |Знакамітыя вучні = |Вядомы як = |Вядомая як = |Узнагароды і прэміі = |Роспіс = |Шырыня роспісу = |Сайт = |Вікікрыніцы = }} '''Віктар Уладзіміравіч Якубаў''' (нар. {{ДН|||1979}}) — [[Беларусь|беларускі]] [[Гісторыя|гісторык]], [[Педагогіка|педагог]], [[кандыдат гістарычных навук]]. == Біяграфія == Скончыў ў 2001 годзе [[Гісторыка-філалагічны факультэт ПДУ|гісторыка-філалагічны факультэт]] [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]] па спецыяльнасці «Гісторыя». У 2003-2007 гадах навучаўся ў [[Аспірантура|аспірантуры]] [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. Дысертацыю на саісканне вучонай ступені [[Кандыдат гістарычных навук|кандыдата гістарычных навук]] па спецыяльнасці «Айчынная гісторыя» абараніў 23 кастрычніка 2013 года ў [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытуце гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. Тэма дысертацыі: «[[Інфлянты]] ў знешняй і ўнутранай палітыцы [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага княства Літоўскага]] ў канцы XVI - пачатку XVII стст.». Навуковы кіраўнік - [[Доктар навук|доктар гістарычных навук]], [[прафесар]] [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў|Голубеў Валянцін Фёдаравіч]]. З [[2007]] года працуе ў [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкім дзяржаўным універсітэце]]. З'яўлялася асістэнтам, старэйшым выкладчыкам, дацэнтам кафедры сацыяльна-гуманітарных дысцыплін (да 2019 года), кафедры сацыяльных камунікацый (з 2019 года). Пэўны час займаў пасаду намесніка дэкана фінансава-эканамічнага факультэта [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]]. Праходзіў навукова-даследчыя стажыроўкі ў [[Ягелонскі ўніверсітэт|Ягелонскім універсітэце]] і Інстытуце гісторыі [[Польская акадэмія навук|Польскай акадэміі навук]] ([[Польшча]], 2005, 2006 і 2007 гады), [[Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт|Санкт-Пецярбургскім дзяржаўным універсітэце]] і [[Іванаўскі дзяржаўны ўніверсітэт|Іванаўскім дзяржаўным універсітэце]] ([[Расія]], 2005, 2011 годы), [[Цэнтральна-Еўрапейскі ўніверсітэт|Цэнтральна-Еўрапейкім універсітэце]] ([[Венгрыя]], 2010 год). У жніўні 2020 года падпісаў [[зварот беларускіх навукоўцаў супраць гвалту]]. У верасні [[2021]] адбываў адміністрацыйны арышт у наваполацкім ЦІПе — яму далі 15 сутак за рэпосты матэрыялаў тэлеканала, прызнанага экстрэмісцкім. У выніку рэктар [[ПДУ]] [[Алег Раманаў]] звольніў Віктара Якубава з універсітэта па палітычных матывах (фармальная падстава — знаходжанне пад арэстам - які зараз трактуецца як прагул)<ref>[https://d3rebrwga7u6ai.cloudfront.net/?c=ar&i=278520 Nashaniva.com]</ref>. == Навуковая дзейнасць == Асноўныя навуковыя даследаванні прысвечаны пытанням знешняй і ўнутранай палітыкі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] адносна тэрыторыі [[Інфлянты|Інфлянтаў]] у [[1582]]–[[1621]] гадах. Займаецца пытаннямі узаемадачыненняў паміж Вялікім Княствам Літоўскім, Польскім каралеўствам і інфлянцкім насельніцтвам у справе ўсталявання кантролю над [[Інфлянты|Інфлянтамі]] і [[Рыга]]й. Даследуе знешнюю палітыку Вялікага Княства Літоўскага адносна Інфлянтаў у кантэксце спроб стварэння персанальнай уніі паміж Рэччу Паспалітай і [[Швецыя]]й начале з [[Жыгімонт ІІІ Ваза|Жыгімонтам ІІІ Вазам]]. Вывучае уплыў «інфлянцкага пытання» на сістэму арганізацыі войска, палітычнае і сацыяльна-эканамічнае жыццё Вялікага Княства Літоўскага ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI]] – пачатку [[XVII стагоддзе|XVII ст.]] == Грамадска-палітычная дзейнасць == Падчас [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 2020 года]] і наступнага [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|супрацьстаяння грамадзянскай супольнасці і ўладаў]] актыўна выступаў супраць фальсіфікацый вынікаў выбараў, неапраўданай жорсткасці, свавольства ўладаў і насілля з боку сілавых структур, за што падвяргаўся палітычна матываванаму пераследу з боку дзейнай улады. На падставе рашэнняў [[Суд|суда]] горада [[Наваполацк]]а неаднаразова быў пакараны вялікімі грашовымі штрафамі за ўдзел у «несанкцыянаваных масавых мерапрыествах». [[20 снежня]] [[2020]] года арыштаваны падчас святкавання навагодняй ялінкі актывістамі на галоўнай плошчы ў [[Наваполацк]]у. 5 студзеня 2021 асужаны па 23.34 за удзел у пікеце, 6 студзеня забраны з хаты адбываць пакаранне у наваполацкім ЦІП. Невыпушчаны пасля 15 сутак, атрымаў яшчэ 15 за удзел у маршы. Выйшаў з ЦІП 2 лютага 2021. == Бібліяграфія == === Выбраныя навуковыя артыкулы === * Якубаў, В. У. Узаемаадносіны ВКЛ і Польскага каралеўства ў дачыненні да Інфлянтаў 1582–1621 гг. / В. У. Якубаў // Studia Historica Europae Orientalis. – Мінск, 2008. – Вып. 1. – С. 116–131. * Якубаў, В. У. «Жаўнерскае свавольства» на тэрыторыі ВКЛ у 1600–1604 гг. / В. У. Якубаў // Беларускі гістарычны часопіс. – 2011. – № 1. – С. 9–14. * Пратэстантызм у Полацкім ваяводстве ў другой палове XVI ― першай палове XVII стагоддзя / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2012. ― № 1. ― С. 38―43. * Інфлянцкая кампанія войска Вялікага Княства Літоўскага 1608―1609 гадоў / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2013. ― № 9. — С. 48―53. * Дзвінскі гандль і яго падаткаабкладанне ў пачатку XVII стагоддзя / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2016. ― № 9. ― С. 83―91. * Сацыяльны капітал у кліенцкай сетцы Льва Сапегі ў канцы XVI ― пачатку XVII ст. / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2020. ― № 1. ― С. 137―143. === Вучэбна-метадычныя выданні === * Гісторыя Беларусі: вучэб.-метад. компл. / І. А. Бортнік, В. У. Якубаў. - Наваполацк: ПДУ, 2011. - 355 с. * Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны): учеб.-метод. компл. / В. В. Якубов. - Новополоцк: ПГУ, 2015. - 103 с. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.psu.by/universitet/personalii/272-personal-ja/7402-jakubov-viktor-vladimirovich#biografiya Біяграфія на сайце Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]{{Недаступная спасылка}} * [https://scholar.google.com/citations?user=52OdirIAAAAJ&hl=ru Профіль аўтара ў Google Scholar] * {{YouTube|https://www.youtube.com/watch?v=lqBV1hILRVU Віктар Якубаў у ток-шоу "Intermarium" на тэлеканале «Белсат»}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Якубаў Віктар Уладзіміравіч}} [[Катэгорыя:Выкладчыкі Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Выпускнікі гісторыка-філалагічнага факультэта ПДУ]] [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Кандыдаты гістарычных навук]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Падпісанты звароту беларускіх навукоўцаў супраць гвалту]] dja79rvy6kxxvzxuw0d91bdlqqcfnj0 4164496 4164416 2022-07-25T07:33:03Z wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Якубаў}} {{Навуковец |Імя = Віктар Уладзіміравіч Якубаў |Арыгінал імя = |Фота = |Шырыня = |Подпіс = |Дата нараджэння = |Месца нараджэння = |Дата смерці = |Месца смерці = |Грамадзянства = {{BLR}} |Навуковая сфера = [[гісторыя]] |Месца працы = |Навуковая ступень = {{Навуковая ступень|кандыдат|гістарычных навук}} |Навуковае званне = |Альма-матэр = |Навуковы кіраўнік = [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў]] |Знакамітыя вучні = |Вядомы як = |Вядомая як = |Узнагароды і прэміі = |Роспіс = |Шырыня роспісу = |Сайт = |Вікікрыніцы = }} '''Віктар Уладзіміравіч Якубаў''' (нар. {{ДН|||1979}}) — [[Беларусь|беларускі]] [[Гісторыя|гісторык]], [[Педагогіка|педагог]], [[кандыдат гістарычных навук]]. == Біяграфія == Скончыў ў 2001 годзе [[Гісторыка-філалагічны факультэт ПДУ|гісторыка-філалагічны факультэт]] [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]] па спецыяльнасці «Гісторыя». У 2003—2007 гадах навучаўся ў [[Аспірантура|аспірантуры]] [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытута гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. Дысертацыю на саісканне вучонай ступені [[Кандыдат гістарычных навук|кандыдата гістарычных навук]] па спецыяльнасці «Айчынная гісторыя» абараніў 23 кастрычніка 2013 года ў [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытуце гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі]]. Тэма дысертацыі: «[[Інфлянты]] ў знешняй і ўнутранай палітыцы [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага княства Літоўскага]] ў канцы XVI — пачатку XVII стст.». Навуковы кіраўнік — [[Доктар навук|доктар гістарычных навук]], [[прафесар]] [[Валянцін Фёдаравіч Голубеў]]. З [[2007]] года працуе ў [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкім дзяржаўным універсітэце]]. З’яўлялася асістэнтам, старэйшым выкладчыкам, дацэнтам кафедры сацыяльна-гуманітарных дысцыплін (да 2019 года), кафедры сацыяльных камунікацый (з 2019 года). Пэўны час займаў пасаду намесніка дэкана фінансава-эканамічнага факультэта [[Полацкі дзяржаўны ўніверсітэт|Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]]. Праходзіў навукова-даследчыя стажыроўкі ў [[Ягелонскі ўніверсітэт|Ягелонскім універсітэце]] і Інстытуце гісторыі [[Польская акадэмія навук|Польскай акадэміі навук]] ([[Польшча]], 2005, 2006 і 2007 гады), [[Санкт-Пецярбургскі дзяржаўны ўніверсітэт|Санкт-Пецярбургскім дзяржаўным універсітэце]] і [[Іванаўскі дзяржаўны ўніверсітэт|Іванаўскім дзяржаўным універсітэце]] ([[Расія]], 2005, 2011 гады), [[Цэнтральна-Еўрапейскі ўніверсітэт|Цэнтральна-Еўрапейкім універсітэце]] ([[Венгрыя]], 2010 год). У жніўні 2020 года падпісаў [[зварот беларускіх навукоўцаў супраць гвалту]]. У верасні [[2021]] адбываў адміністрацыйны арышт у наваполацкім ЦІПе — яму далі 15 сутак за рэпосты матэрыялаў тэлеканала, прызнанага экстрэмісцкім. У выніку рэктар [[ПДУ]] [[Алег Раманаў]] звольніў Віктара Якубава з універсітэта па палітычных матывах (фармальная прычына — знаходжанне пад арыштам, які цяпер трактуецца як прагул)<ref>[https://d3rebrwga7u6ai.cloudfront.net/?c=ar&i=278520 Nashaniva.com]</ref>. == Навуковая дзейнасць == Асноўныя навуковыя даследаванні прысвечаны пытанням знешняй і ўнутранай палітыкі [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] адносна тэрыторыі [[Інфлянты|Інфлянтаў]] у [[1582]]—[[1621]] гадах. Займаецца пытаннямі узаемаадносін Вялікага Княства Літоўскага і Польскага каралеўства з інфлянцкім насельніцтвам у справе ўсталявання кантролю над [[Інфлянты|Інфлянтамі]] і [[Рыга]]й. Даследуе знешнюю палітыку Вялікага Княства Літоўскага адносна Інфлянтаў у кантэксце спроб стварэння персанальнай уніі паміж Рэччу Паспалітай і [[Швецыя]]й пад уладарствам [[Жыгімонт ІІІ Ваза|Жыгімонта ІІІ Вазы]]. Вывучае уплыў «інфлянцкага пытання» на сістэму арганізацыі войска, палітычнае і сацыяльна-эканамічнае жыццё Вялікага Княства Літоўскага ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI]] — пачатку [[XVII стагоддзе|XVII ст.]] == Грамадска-палітычная дзейнасць == Падчас [[Прэзідэнцкія выбары ў Беларусі (2020)|выбараў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 2020 года]] і наступнага [[Пратэсты ў Беларусі (2020)|супрацьстаяння грамадзянскай супольнасці і ўладаў]] актыўна выступаў супраць фальсіфікацый вынікаў выбараў, неапраўданай жорсткасці, свавольства ўладаў і насілля з боку сілавых структур, за што падвяргаўся палітычна матываванаму пераследу з боку дзейнай улады. На падставе рашэнняў [[Суд|суда]] горада [[Наваполацк]]а неаднаразова быў пакараны вялікімі грашовымі штрафамі за ўдзел у «несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах». [[20 снежня]] [[2020]] года арыштаваны падчас святкавання навагодняй ялінкі актывістамі на галоўнай плошчы ў [[Наваполацк]]у. 5 студзеня 2021 асуджаны па 23.34 за удзел у пікеце, 6 студзеня забраны з хаты адбываць пакаранне у наваполацкім ЦІП. Не выпушчаны пасля 15 сутак, атрымаў яшчэ 15 за удзел у маршы. Выйшаў з ЦІП 2 лютага 2021. == Бібліяграфія == === Выбраныя навуковыя артыкулы === * Якубаў, В. У. Узаемаадносіны ВКЛ і Польскага каралеўства ў дачыненні да Інфлянтаў 1582—1621 гг. / В. У. Якубаў // Studia Historica Europae Orientalis. — Мінск, 2008. — Вып. 1. — С. 116—131. * Якубаў, В. У. «Жаўнерскае свавольства» на тэрыторыі ВКЛ у 1600—1604 гг. / В. У. Якубаў // Беларускі гістарычны часопіс. — 2011. — № 1. — С. 9-14. * Пратэстантызм у Полацкім ваяводстве ў другой палове XVI ― першай палове XVII стагоддзя / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2012. ― № 1. ― С. 38―43. * Інфлянцкая кампанія войска Вялікага Княства Літоўскага 1608―1609 гадоў / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2013. ― № 9. — С. 48―53. * Дзвінскі гандль і яго падаткаабкладанне ў пачатку XVII стагоддзя / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2016. ― № 9. ― С. 83―91. * Сацыяльны капітал у кліенцкай сетцы Льва Сапегі ў канцы XVI ― пачатку XVII ст. / В. У. Якубаў // Веснік Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта. — 2020. ― № 1. ― С. 137―143. === Вучэбна-метадычныя выданні === * Гісторыя Беларусі: вучэб.-метад. компл. / І. А. Бортнік, В. У. Якубаў. — Наваполацк: ПДУ, 2011. — 355 с. * Великая Отечественная война советского народа (в контексте Второй мировой войны): учеб.-метод. компл. / В. В. Якубов. — Новополоцк: ПГУ, 2015. — 103 с. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://www.psu.by/universitet/personalii/272-personal-ja/7402-jakubov-viktor-vladimirovich#biografiya Біяграфія на сайце Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]{{Недаступная спасылка}} * [https://scholar.google.com/citations?user=52OdirIAAAAJ&hl=ru Профіль аўтара ў Google Scholar] * {{YouTube|https://www.youtube.com/watch?v=lqBV1hILRVU Віктар Якубаў у ток-шоу "Intermarium" на тэлеканале «Белсат»}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Якубаў Віктар Уладзіміравіч}} [[Катэгорыя:Выкладчыкі Полацкага дзяржаўнага ўніверсітэта]] [[Катэгорыя:Выпускнікі гісторыка-філалагічнага факультэта ПДУ]] [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Кандыдаты гістарычных навук]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Падпісанты звароту беларускіх навукоўцаў супраць гвалту]] dvl5br0861t0j2zuievkkgqvbmdcuxp 0 667972 4164468 4111037 2022-07-25T06:23:37Z Kwamikagami 2974 wikitext text/x-wiki {{Міжнародныя адносіны |Назва = Малдова і НАТА |Выява = Moldova NATO Locator.svg |Краіна1 = Малдова |Краіна2 = НАТА |Колер1 = green |Колер2 = orange }} Супрацоўніцтва паміж [[Малдова|Малдовай]] і [[НАТА]] пачалося яшчэ ў 1992 годзе, яна далучылася да [[Савет еўраатлантычнага супрацоўніцтва|Савета еўраатлантычнага супрацоўніцтва]], пераіменаванага ў Савет еўраатлантычнага партнёрства ў 1997 годзе аб'ядноўвае 50 краін у рамках шматбаковага форуму, які забяспечвае працэс дыялогу і кансультацый па пытаннях палітыкі і бяспекі сярод краін-членаў НАТА і краін-партнёраў. СЕАП з'яўляецца агульнай палітычнай структурай, у рамках якой развіваецца супрацоўніцтва паміж НАТО і краінамі-партнёрамі на Еўраатлантычным прасторы, а таксама двухбаковыя адносіны паміж НАТА і асобнымі краінамі-партнёрамі, якія ўдзельнічаюць у праграме «Партнёрства дзеля міру».. І адразу ж ў 1994 годзе Малдовай далучаецца да Партнёрства дзеля міру. НАТА і Рэспубліка Малдова актыўна супрацоўнічаюць у розных сферах, і ўвесь час паглыбляюць практычнае супрацоўніцтва ў многіх сферах. Індывідуальны план партнёрства 19 мая 2006 падпісалі Рэспубліка Малдова - НАТО. Ключавой мэтай механізму з'яўляецца ўмацаванне палітычнага дыялогу і кансультацыі паміж НАТА і Рэспублікай Малдова з мэтай забеспячэння супрацоўніцтва для заахвочвання і падтрымкі ўнутраных і знешніх умоў для прасоўвання дэмакратычных рэформаў. У рамках гэтага пашыранага дыялогу Малдова атрымала магчымасць абмеркаваць і зацвердзіць жаданне і здольнасць ажыццяўляць асноўныя прынцыпы ўнутранай і знешняй палітыкі, выкладзеныя ў Рамачны дакумент Партнёрства дзеля Свету і ў дакуменце Савета еўраатлантычнага партнёрства. План IPAP Рэспубліка Малдова - НАТА, складаецца з чатырох асноўных раздзелаў: * Палітычныя праблемы і праблемы бяспекі; * Ваенныя і абарончыя праблемы; *Інфармаванне грамадскасці, навука і планаванне надзвычайных сітуацый; * Адміністрацыйныя аспекты, абарона інфармацыі і рэсурсаў, якія змяшчаюцца ў двух асобных частках: асноўныя палітычныя мэты і рэфармавання Рэспублікі Малдова і вобласці рэфармавання, якія з'яўляюцца прадметам кансультацый. [[Выява: NATO affiliations in Europe.svg | thumb | Члены і партнёры НАТА ў Еўропе | thumb | Члены і партнёры НАТА ў Еўропе {{Легенда | darkblue | Члены НАТО}} {{Легенда | blue | План дзеянняў членства}} {{Легенда | yellow | Індывідуальны партнёрскі план}} {{Легенда | orange | Партнёрства дзеля міру}}]] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Знешняя палітыка Малдовы]] [[Катэгорыя:Знешняя палітыка НАТА]] 4rykqzeoqk28cw645pknyoi6fxpkogy 4164469 4164468 2022-07-25T06:23:53Z Kwamikagami 2974 wikitext text/x-wiki {{Міжнародныя адносіны |Назва = Малдова і НАТА |Выява = Moldova NATO Locator.svg |Краіна1 = Малдова |Краіна2 = НАТА |Колер1 = green |Колер2 = orange }} Супрацоўніцтва паміж [[Малдова|Малдовай]] і [[НАТА]] пачалося яшчэ ў 1992 годзе, яна далучылася да [[Савет еўраатлантычнага супрацоўніцтва|Савета еўраатлантычнага супрацоўніцтва]], пераіменаванага ў Савет еўраатлантычнага партнёрства ў 1997 годзе аб'ядноўвае 50 краін у рамках шматбаковага форуму, які забяспечвае працэс дыялогу і кансультацый па пытаннях палітыкі і бяспекі сярод краін-членаў НАТА і краін-партнёраў. СЕАП з'яўляецца агульнай палітычнай структурай, у рамках якой развіваецца супрацоўніцтва паміж НАТО і краінамі-партнёрамі на Еўраатлантычным прасторы, а таксама двухбаковыя адносіны паміж НАТА і асобнымі краінамі-партнёрамі, якія ўдзельнічаюць у праграме «Партнёрства дзеля міру».. І адразу ж ў 1994 годзе Малдовай далучаецца да Партнёрства дзеля міру. НАТА і Рэспубліка Малдова актыўна супрацоўнічаюць у розных сферах, і ўвесь час паглыбляюць практычнае супрацоўніцтва ў многіх сферах. Індывідуальны план партнёрства 19 мая 2006 падпісалі Рэспубліка Малдова - НАТО. Ключавой мэтай механізму з'яўляецца ўмацаванне палітычнага дыялогу і кансультацыі паміж НАТА і Рэспублікай Малдова з мэтай забеспячэння супрацоўніцтва для заахвочвання і падтрымкі ўнутраных і знешніх умоў для прасоўвання дэмакратычных рэформаў. У рамках гэтага пашыранага дыялогу Малдова атрымала магчымасць абмеркаваць і зацвердзіць жаданне і здольнасць ажыццяўляць асноўныя прынцыпы ўнутранай і знешняй палітыкі, выкладзеныя ў Рамачны дакумент Партнёрства дзеля Свету і ў дакуменце Савета еўраатлантычнага партнёрства. План IPAP Рэспубліка Малдова - НАТА, складаецца з чатырох асноўных раздзелаў: * Палітычныя праблемы і праблемы бяспекі; * Ваенныя і абарончыя праблемы; *Інфармаванне грамадскасці, навука і планаванне надзвычайных сітуацый; * Адміністрацыйныя аспекты, абарона інфармацыі і рэсурсаў, якія змяшчаюцца ў двух асобных частках: асноўныя палітычныя мэты і рэфармавання Рэспублікі Малдова і вобласці рэфармавання, якія з'яўляюцца прадметам кансультацый. [[Выява: NATO affiliations in Europe.svg | thumb | Члены і партнёры НАТА ў Еўропе | thumb | Члены і партнёры НАТА ў Еўропе {{Легенда | #004990 | Члены НАТО}} {{Легенда | blue | План дзеянняў членства}} {{Легенда | yellow | Індывідуальны партнёрскі план}} {{Легенда | orange | Партнёрства дзеля міру}}]] {{ізаляваны артыкул}} [[Катэгорыя:Знешняя палітыка Малдовы]] [[Катэгорыя:Знешняя палітыка НАТА]] 6txhvq9w03kzqvy3rrlxyuxlmimt1v3 0 668485 4164160 4150208 2022-07-24T13:15:27Z Balachon77 65750 /* Хроніка падзей */ + звесткі 1941 г. wikitext text/x-wiki {{Мікрараён |Назва = Прудок |Краіна = Беларусь |Арыгінальная назва = Прудок |Выява = Гомель. Маёнтак Багуслаўскіх.jpg |Шырыня выявы = |Каментарыі = |Горад = Гомель |Карта = |Адміністрацыйная акруга горада = |Адміністрацыйны раён горада = Чыгуначны |Першае згадванне = першая трэць XVIII ст. |Дата заснавання = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Ранейшы статус = вёска |Год уключэння ў межы горада = 1957 |Ранейшыя назвы = |Этнахаронім = прудкоўцы |Паштовыя індэксы = 246015 |Плошча = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Плошча жылога фонду = |Тэлефонныя коды = |Раённыя сеткі = |Сайт = |Дадатак = |Катэгорыя ў Commons = Prudok, Homieĺ }} {{значэнні|Прудок (значэнні)}} '''Прудок''' ({{lang-be-trans|Prudok}}, {{lang-ru|Прудок}}) — жылы масіў у паўночна-ўсходняй частцы [[Гомель|Гомеля]], адміністрацыйна прыналежыць да [[Чыгуначны раён (Гомель)|Чыгуначнага раёна]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":1">Гомель. План города. Гомельский район. Карта  [Карты] / редактор В. А. Змачинская. — Минск : Белкартография, 2018.</ref>. У межах Гомеля з 1957 года, да гэтага — вёска ў [[Гомельскі раён|Гомельскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. == Гісторыя == === Час узнікнення === Час узнікнення Прудка як вёскі традыцыйна звязваецца з першай чвэрцю [[XVIII ст.]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":2">Рогалев, А. Ф. Топонимический словарь Гомеля и Гомельского района [Текст] / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2012. — С. 198—199.</ref>. Аднак канкрэтная гістарычная крыніца з указаннем на час пабудовы ці першай пісьмовай згадкі Прудка ў краязнаўчай літаратуры не называецца. Верагодна, што падставай для такога датавання маглі стаць непадмацаваныя крыніцамі звесткі [[Леў Аляксеевіч Вінаградаў|Л. Вінаградава]] аб пажары 1738 г., якім была знішчана прудкоўская царква<ref name=":0">Виноградов, Л. Гомель. Его прошлое и настоящее. 1142—1900 гг. / Л. Виноградов [Репринт. изд.]. — Гомель: КИПУП «Сож», 2005. — С. 22.</ref>. З раёнам будучага Прудка, як дапускаў [[Алег Анатольевіч Макушнікаў|А. Макушнікаў]], магло быць звязана ўрочышча Воласкава, дзе станам на 1681 г. знаходзілася адно з ворных палёў гомельскага замка<ref>Макушников, О. А. Гомель с древнейших времён до конца XVIII в. Историко-краеведческий очерк / О. А. Макушников. — Гомель : Барк, 2018. — С. 167.</ref>. === Версіі паходжання назвы === [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1784).jpg|alt=Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.|міні|288x288пкс|Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.]] Згодна з пашыраным меркаваннем назва «Прудок» магла ўзнікнуць ад рускага слова ''«пруд»'', г.зн. сажалка, стаў. Прыхільнікі гэтай версіі лічаць, што тапонім «Прудок» не мог быць уласцівы паселішчам з перавагай карэннага [[беларусы|беларускае насельніцтва]]. Таму заснаванне вёскі Прудок пад Гомелем яны звязваюць з [[Стараверы ў Беларусі|рускімі перасяленцамі-стараверамі]], якія, шукаючы магчымасці вольна адпраўляць набажэнствы, уцякалі з [[Руская дзяржава|Расіі]] ў [[Вялікае Княства Літоўскае]]<ref name="ЭДГБ" />. Аднак гістарычных ці фальклорных сведчанняў нейкай прыкметнай прысутнасці тут старавераў на сёння няма. Л. Вінаградаў згадваў прудкоўскую царкву ў кантэксце ўціску праваслаўя каталікамі, г.зн. царкава была праваслаўнай<ref name=":0" />. Іншая версія грунтуецца на разглядзе слова «пруд» як арганічнага для [[Дыялекты беларускай мовы|беларускіх гаворак]], яе прыхільнікі паказваюць наяўнасць тапонімаў з адпаведнай асновай у розных кутках Беларусі: [[Прудок]], [[Пруды]], [[Прудкі]], [[Прудзец]], [[Прудзішча]], [[Прудцы]], [[Прудаўё]]<ref name=":2" />. У беларускіх гаворках слова «пруд» мела значэнні «плаціна на рэчцы і млын пры ёй; штучнае возера, ставок», «вятрак», «курган, высокае месца, якое агібаецца ракой»<ref>Яшкін, І. Я. Беларускія геаграфічныя назвы : тапаграфія, гідралогія : слоўнік / І. Я. Яшкін. — Мінск : Навука i тэхнiка, 1971. — С. 153.</ref>. У помніках [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовы]] панецце «прудъ» фіксуецца са значэннямі «стаў, сажалка» і «хуткая плынь», апошняе можа суадносіцца са словам «прудко» у значэнні — «хутка, жвава, шпарка»<ref>Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып. 29. Пристрастный—ракъ. / Склад. І. У. Будзько [і інш.]; пад. рэд. А. М. Булыкі. — Мінск : Беларуская навука, 2009. — С. 299—300, 296—297.</ref>. Знаходжанне часткі сучаснага Прудка на ўзвышшах (напр., вул. Нагорная<ref name=":1" />), гістарычныя сведчанні аб працяканні праз вёску Прудок рэчкі<ref name=":6">Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 30.</ref>, гіпатэтычная наяўнасць там млына<ref name=":2" /> ў XVIII ст. даюць падставы лічыць версію, што выводзіць назву «Прудок» з беларускіх гаворак найбольш праўдападобнай. Версія аб узнікненні назвы паселішча ў сувязі з блізкім суседствам [[Валатаўское возера|Валатаўскога возера]] (цяпер — паміж [[Валатава (жылы раён)|Валатавой]], [[Клёнкаўскі (жылы раён)|Клёнкаўскім]], [[Старая Валатава|Старой Валатавой]], [[Мельнікаў Луг|Мельнікавым Лугам]] і Прудком) не вытрымлівае крытыкі, бо гэты вадаём з’явіўся толькі ў 1970-я гг. як вынік чалавечай дзейнасці, выкліканай патрэбамі здабачы пяску для стварэння гідранамыўнай падушкі пад будаўніцтва мікрараёнаў і асушэння Бурага балота<ref>Строительная летопись города : [научно-популярное издание] / в вып. дан. авт.: Б. М. Захарин, Ю. Э. Глушаков, А. В. Коноваленко, А. А. Чачин; ред. кол.: В. И. Пилипец и др. ; фото М. А. Амелиной и др. — Гомель : Вечерний Гомель-Медиа, 2011. — С. 187.</ref>. Не менш беспадстаўным выглядае і меркаванне, што з’яўленне назвы «Прудок» магло быць абумоўлена ўладкаваннем тут «маляўнічага [[сад]]<nowiki/>у з [[сажалка]]мі» (''«живописного сада с прудами»'') ў часы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]], г.зн. сярэдзіне ХІХ ст.<ref name="ЭДГБ" /> — назва існавала яшчэ ў XVIII ст. === Хроніка падзей === Адсутнасць згадак Прудка ў спісах вёсак [[Гомельскае староства|Гомельскага староства]] 1738, 1765 і 1771 гадоў указвае на яго знаходжанне па-за межамі азначанага дзяржаўнага ўладання. Ускосныя звесткі ''«отграничений»'' (вызначэння меж) «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак» 1776 г. даюць падставу меркаваць, што землямі, на якіх знаходзіўся Прудок, былі тады сярод ''«грунтов шляхтича Красинского»''<ref name=":7">З «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак П. А. Румянцава» 1776 г. // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 127.</ref>. Згодна з «Ведамасцю аб дваранах Магілёўскай губерні» 1777 г. Прудок належаў Багуславу Корвін-Красінскаму, а яго насельніцтва (''«число головъ»'') складала 149 чалавек — 140 [[Хрысціянства|хрысціянскага]] і 9 [[Іўдаізм|іўдзейскага]] веравызнання<ref>[http://book-olds.ru/BookLibrary/23000-Mogilevskaya-gub/1777.-Vedomost-o-dvoryanah-Mogilevskoy-gubernii-po-razdeleniyu-na-12-t-uezdov.html Ведомость о дворянах Могилевской губернии, 1777 г. — Аб. 108.]</ref>. Па ўсім відаць, ад імя ўладальніка прудкоўскі фальварак атрымаў назвы ''«''Багуслаўскі», ''«''Багуслаўск», якія захоўваліся ў ХІХ ст.<ref name=":3" /><ref name=":8" /> [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1838).jpg|alt=Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.|міні|288x288пкс|Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.]] На «Генеральным плане Беліцкага павета» 1784 г. Прудок пазначаны як [[сяло]] (у арыгінале — ''«С: Прудокъ»'') на рэчцы [[Струпіца]]<ref>Генеральный план Белицкого уезда / Генеральное межевание Могилевской губернии 1784 г.</ref> (у «Адказной кнізе» 1776 г. названая таксама ''«протовиною»''<ref name=":7" />). Знаходжанне населенага пункта ў статусе сяла азначала наяўнасць там царквы. «Планы дач генеральнага межавання» таго часу дазваляюць удакладніць, што Прудок (у арыгінале — ''«Прудки»'') прынамсі з лістапада 1783 г. з’яўляўся ''«сяльцом»'' графа [[Пётр Аляксандравіч Румянцаў-Задунайскі|П. А. Румянцава-Задунайскага]]<ref>[http://rgada.info/poisk/index2.php?str=1354-opis_233-1&opisanie=%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%20%D0%B4%D0%B0%D1%87%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%20%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BC%D0%B5%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%201746-1917%20%D0%B3%D0%B3.%20(%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F).%3Cbr%3E%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20233.%20%D0%A7%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%201.%20%D0%93%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%20%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%B4:%20%D0%9C%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F;%20%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Планы дач генерального и специального межевания], 1746—1917 гг. (коллекция). / Опись 233. Часть 1. Губерния, уезд: Могилевская; Белицкий.</ref>. У пачатку 1812 г. Прудок значыўся ў раскладзе кватэр 7-й пяхотнай дывізіі сярод ''«селений»'' для кватаравання 5-й мушкецёрскай роты. У ім было на той час 25 двароў<ref>[https://viewer.rusneb.ru/ru/000202_000043_562?page=142&rotate=0&theme=white <nowiki>Отечественная война 1812 года : Отд. 1 : Переписка русских правительственных лиц и учреждений : [В 22 кн.]. — Санкт-Петербург : Воен.-учен. ком. Гл. штаба, 1900-1914. Т. 8 : Подготовка к войне в 1812 г. : (Январь месяц). —1907. — С. 128.</nowiki>]</ref>. Станам на 1833 і 1834 гады Прудок разам з іншымі сельскімі паселішчамі — Пакалюбічы, Лапацін, Валатава, Плёсы і Зялёныя Лукі — належаў да Багуслаўскага фальварка Багуслаўскай эканоміі Гомельскага маёнтка [[Сяргей Пятровіч Румянцаў|С. П. Румянцава]]<ref name=":3">Са справаздачы аканома Гомельскага маёнтка г. Румянцава // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 135.</ref><ref name=":8">Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 96.</ref>. На 1 студзеня 1833 г. за Прудком значылася 166 рэвізскіх душ, а паселішча мела статус вёскі (''«Дер. Прудок»'')<ref name=":3" />. Рэчка Струпіца ў 1848 г. характарызавалася як невялікая ручаіна, што прабягала праз Прудок, утварыўшыся з рукава Кабылінага балота, улетку гэтая ручаіна перасыхала<ref name=":6" />. Мясцовасці між Прудком і Пакалюбічамі, Прудком і Гомелем вызначаліся расійскімі ваеннымі ведамаствамі як прыдатныя для размяшчэння па адной пяхотнай дывізіі з артылерыяй адпаведна<ref>Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 26.</ref>. У сярэдзіне XIX ст. у вёсцы знаходзіўся сядзіба аканома князя [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]]. Разбіты тут сад з сажалкамі лічыўся ўзорным у Расіі і нават у Еўропе<ref name="ЭДГБ" />. Сучаснікі называлі Прудок «райскім кутком» абсяжнага гомельскага маёнтка. Ваенны дзеяч [[Іван Цімчанка-Рубан]], які ў 1835 г. пабываў у [[Новая Беліца (Гомель)|Беліцы]], Гомелі і, па ўсім відаць, у Прудку, згадваў у сваіх мемуарах<ref>Тимченко-Рубан, И. Из воспоминаний о прожитом // Исторический вестник. — 1890. — Июнь. — Т. 40. — С. 629.</ref>: {{пачатак цытаты}}Не ведаю, наколькі гэта дакладна, але былы аканом графа, нейкі Ступак, расказваў нам, што Паскевіч так быў усцешаны таннасцю пакупкі, што падарыў свайму ад'ютанту Мельнікаву, упаўнаважанаму ім здзейсніць прыгонны акт, дзвесце тысяч рублёў асігнацыямі. Разам з маёнткам перайшлі ў рукі Паскевіча не толькі велізарныя запасы збожжа, але і ўсе каштоўнасці, якія толькі захоўваліся ў «Прудку». Гэта, большай часткай, былі падарункі замежных двароў.{{арыгінал|ru|Не знаю, насколько это верно, но бывший управляющий графа, некий Ступок, рассказывал нам, что Паскевич до того был обрадован дешевизною покупки, что подарил своему адъютанту Мельникову, уполномоченному им совершить крепостной акт, двести тысяч рублей ассигнациями. Вместе с имением перешли в руки Паскевича не только огромные запасы хлеба, но и все драгоценности, которые только хранились в «Прудке». Это, по большей части, были подарки иностранных дворов.}}{{канец цытаты}} Арганізацыя працы ў прудкоўскім фальварку высока ацэньвалася ў аглядзе маёнткаў Магілёўскай губерні на старонках «Могилевских губернских ведомостей» (1849 г.). Падкрэслівалася адпаведнасць грунту і клімату для вырошчвання цукровых буракоў. Аглядальнік адзначыў наяўнасць у фальварку старанна дагледжанай «цірольскай жывёлы», розных «незвычайных ў тутэйшым краі» земляробчых прылад, «францістага варшаўскага вырабу» сельскіх павозак (фур) на чатырох коней, а таксама перадаў словы аўчара немца — «вельмі дасведчанага і адданага сваёй справе чалавека», які служыў у фальварку — пра натуральныя (прыродныя) выгоды мясцовасці для заняткаў тут авечкагадоўляй «без усялякага травасеяння, нават без стварэння штучных выганаў»<ref>Целлинский В. Обозрение некоторых имений Могилевской губернии // Могилевские губернские ведомости. Отд. второй. Часть неоф. — 1849. — №5. — С. 80—81. У публікацыі мясцовасць памылкова пададзена як «Запруддзі» (''«Запрудьи»'').</ref>. Перавод сялян Прудка (''«Прутка»'') (поруч з жыхарамі шэрагу іншых вёсак) на [[аброк]] абумоўліваўся асобным пунктам распараджэння [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]] ад 9 кастрычніка 1856 г.: сяляне павінны былі абавязацца сеяць прынамсі на трэцяй частцы сваіх агародаў [[Цукровы бурак|цукровыя буракі]] «з тым, што за кожную чвэрць цукровых буракоў вагой у 11 [[пуд]]. будзе выдавацца з Гомельскага цукровага завода па 90 [[Капейка|кап]]. срэбрам». Сялянам, што паабяцалі б гэтую ўмову выканаць, а ў выніку парушылі б абяцанне, пагражаў перавод на [[Паншчына|паншчыну]] з 1 ліпеня 1857 г. без права вяртання на аброк цягам паўгоддзя<ref>Белоруссия в эпоху феодализма / Академия наук БССР, Институт истории, Архивное управление МВД БССР. Т. 3 : Воссоединение Белоруссии с Россией и ее экономическое развитие в конце XVIII ― первой половине XIX века (1772―1860) / [составители: В. В. Чепко, В. В. Шатилло. — 1961. — С. 322.</ref>. Падчас жніва 1861 г. у Прудку выкарыстоўвалася не толькі ручная, але і машынная праца — працавалі жняяркі «Wood»<ref>[https://polona.pl/item/vilenskij-vestnik-official-naa-gazeta-kuryer-wilenski-gazeta-urzedowa-1861-nr,Njg2MTgwNTE/7/ Виленский вестник. — 1861. — 29 августа. — С. 8 (668)].</ref>. У 1866 г. жыхар Прудка Іван Захараў Перакладаў быў адным з падпісантаў адрасаванай расійскаму імператару [[Аляксандр II (імператар расійскі)|Аляксандру II]] скрагі сялян Пакалюбіцкай воласці на ўціск і «тыранства» з боку ''«бывшего помещика»'' [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]]. Падача скрагі разглядалася мясцовымі ўладамі як сялянскае хваляванне з падбухторваннем да бунту, але ў выніку судовага разбіральніцтва 1870 г. большасць падпісантаў (у т.л. І. Перакладава), прызналі невінаватай<ref>Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 785—787.</ref>. Цягам першай паловы 1880-х гадоў насельніцтва Прудка вырасла з 540 да 551 чалавека (са 116-ці да 117-ці двароў адпаведна). 50 прудкоўцаў-мужчын займаліся возніцкім промыслам з гадавым даходам да 30 рублёў на чалавека. 6 мужчын былі занятыя сталярным промыслам, а іх чысты гадавы даход вагаўся ад 50-ці да 120-ці рублёў з чалавека. 5 мужчын займаліся кавальскай справай (чысты даход кожнага за год дасягаў 50 рублёў). Па адным прудкоўцу былі звязаныя абутковым промыслам (чысты даход 150 рублёў за год) і нарыхтоўкай лясных матэрыялаў для драўляных вырабаў (чысты даход 50 рублёў за год)<ref>Опыт описания Могилевской губернии в историческом, физико-географическом, этнографическом, промышленном, сельскохозяйственном, лесном, учебном, медицинском и статистическом отношении, [Текст] : в трех книгах / сост. по программе[, с предисл.] и под ред. пред. Могилевского губ. стат. ком. А. С. Дембовецкого. — Могилев на Днепре : Тип. Губ. правления, 1882—1884. — Кн. 2. — 1884. — С. [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=382 370], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=441 429], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=467 455], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=504 493], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=533 522].</ref>. Згодна са звесткамі перапісу 1897 г. насельніцтва Прудка складала 984 чалавек (мужчын — 492, жанчын — 492), пераважная большасць з якіх належала да праваслаўнага веравызнання — 956<ref>Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г. / предисл.: Н. Тройницкий. — Санкт-Петербург : типография «Общественная польза», 1905. — Отд. 2. — С. 114.</ref>. У час [[Хваляванні ў Гомелі (1903)|гомельскіх сутыкненняў]] на рэлігійна-нацыянальнай глебе канца жніўня — пачатку верасня 1903 г. у Прудку адбыліся «разгром крам яўрэяў» і «беспарадкі» <ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 655.</ref>. Прынамсі двое прудкоўцаў абвінавачваліся ў гвалтоўных дзеяннях, кіраваных «рэлігійнай і племянной варажнечай да яўрэйскага насельніцтва» і ўчыненых у Гомелі «на вуліцах і плошчах у публічным зграмаджэнні»; з іх вінаватым быў прызнаны селянін Павел Фёдараў Садоўнікаў 26-ці гадоў (прысуджаны да пяці месяцаў і дзесяці дзён турмы), а радавы 2-й сапёрнай брыгады «з сялян Прудка» Еўдакім Іванаў Кавуноў 19-ці гадоў — апраўданы<ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 1201—1204.</ref>. У 1907 г. некаторыя жыхары Прудка далучыліся да «анарха-рэвалюцыйнай» групы Аляксандра Савіцкага, якая дзейнічала на тэрыторыі [[Магілёўская губерня|Магілёўскай]], [[Чарнігаўская губерня|Чарнігаўскай]] і [[Арлоўская губерня|Арлоўскай]] [[губерня]]ў. Адзін з яе ўдзельнікаў, прудковец Кабкоў, арыштаваны 27 красавіка 1909 г., пад катаваннямі (дапытваў асабіста гомельскі паліцэйскі спраўнік С. Мізгайла) выдаў паліцыі інфармацыю аб месцазнаходжанні А. Савіцкага, які разам з двума паплечнікамі быў застрэлены ў выніку жорсткага сутыкнення з паліцыянтамі ў вёсцы [[Краснае (Гомельскі раён)|Краснае]] пад Гомелем<ref>Глушаков, Ю. Э. «Революция умерла! Да здравствует революция!»: Анархизм в Беларуси (1902—1927) / Ю. Э. Глушаков. — Санкт-Петербург : ШSS, 2015. — С. 72, 77.</ref>. У 1910 г. Прудок апісваўся як вёска пры [[калодзеж]]ы (''«при какой находится водѣ»'') на дарозе з Гомеля на Ветку. Тут налічвалася 209 двароў, жыло 1143 чалавекі (мужчын — 570, жанчын — 573), меўся млын, працавала школа<ref>Паводле [https://sad23gomel.schools.by/pages/istorija сведчанняў старажылаў] гэта быў невялікі драўляны аднапавярховы будынак, размешчаны на дарозе з Гомеля ў Ветку, г.зн. сённяшняя вул. Крупскай.</ref>, уласнікам зямлі было Прудкоўскае сельскае таварыства, вернікі адносіліся да Валатаўскога прыхода<ref>Список населенных мест Могилевской губернии / Под ред. Г. П. Пожарова. — Могилев губ. : Могилев. губ. стат. ком., 1910. — Отд. 1. — С. XCI; отд. 2. — С. 36.</ref>. Цікава, што ў кастрычніку 1910 г. Прудок уключылі ў маршрут, па якім урачыста пераносіўся цудадзейны абраз Божай Маці, і гэта быў адзіны пункт маршрута, дзе не было царквы<ref>К пребыванию чудотворной иконы Божей Матери // Полесская жизнь. — 1910. — 8 октября. — С. 3.</ref>. Сваю дзейнасць на Прудок пашырала гомельскае Хрысціянскае пазыкова-ашчаднае таварыства<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083761#?page=55 Жудро, Ф. А. Город Гомель (Могилевской губ.) : с 68 автотипиями / сост. Ф. А. Жудро, И. А. Сербов, и Д. И. Довгялло. — Вильна : Сев.-Зап. отд. Имп. Русского географического о-ва, 1911. — С. 56.]</ref>. У жніўні 1910 г. тут «праз неасцярожнасць у абыходжанні з агнём» здарыўся пажар, які знішчыў 3 двары, страты склалі 1350 рублёў<ref>Пожары по уезду // Полесская жизнь. — 1910. — 18 августа. — С. 3.</ref>. У жніўні 1917 г. у Прудку прайшоў «хлебны бунт» салдатак — жонкі і ўдовы, мабілізаваных у войска, падняліся, не атрымаўшы належных ім харчовых пайкоў<ref>Мятліцкая, В. М. На паграніччы эпох і дзяржаў. Старонкі гісторыі Гомеля (1917—1918) / Валянціна Мятліцкая. — Гомель : Барк, 2021. — С. 74.</ref>. 25 сакавіка 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] вёска абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай [[I з'езд КП(б) Беларусі|I з’езда КП(б) Беларусі]] ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала яе разам з іншымі [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічна беларускімі тэрыторыямі]] ў склад [[РСФСР]]. 28 сакавіка 1919 года, падчас [[Стракапытаўскае паўстанне|Стракапытаўскага паўстання]], праз Прудок быў скіраваны ўзвод з шаснаццаці [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|чырвонаармейцаў]] магілёўскіх камандных курсаў (''«комкурсы»'') для ўзяцця Палескага чыгуначнага вакзала, які кантралявалі паўстанцы<ref>«Из истории не вычеркнуть…» к 90-летию Стрекопытовского мятежа в Гомеле (март 1919 г.) : [ сборник научных статей ] / составители: В. М. Лебедев, М. П. Чуянова ; М-во образования РБ, Гомельский гос. ун-т им. Ф. Скорины. — Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2010. — С. 40.</ref>. У рамках працы Гомельскай кінафотасекцыі ў саўгасе «Прудок» у [[1921]] г. быў абсталяваны кінематограф<ref>Уваров, И. Ю. Гомель в исторической ретроспективе (1918–1925  годы) [монография] / И. Ю. Уваров. — Гомель : ГГТУ им. П. О. Сухого, 2021. — С. 42.</ref>. У снежні 1926 года вёску [[Другое ўзбуйненне БССР|вярнулі]] [[БССР]]. З 8 снежня 1926 па 16 ліпеня 1954 года цэнтр [[Прудкоўскі сельсавет (Гомельскі раён)|Прудкоўскага сельсавета]], пасля — у [[Пакалюбіцкі сельсавет|Пакалюбіцкім сельсавеце]] [[Гомельскі раён|Гомельскага раёна]]. Станам на 1926 г. у вёсцы Прудок знаходзілася 304 домагаспадаркі, дзе пражывала 1513 чалавек (мужчын — 715, жанчын — 798), а нацыянальная прыналежнасць («народнасць») гаспадароў размяркоўвалася наступным чынам: беларусы — 226, велікарусы — 76, іншыя — 2<ref name=":5">Список населенных мест Гомельского округа. Гомельское окр. статистическое бюро. — Тип. «Полеспечать», 1927. — С. 18—19.</ref>. У вёсцы меліся паштовы пункт і школа I-й ступені<ref name=":5" />. З 1927-1928 гадоў вяліся работы па брукаванні [[тракт]]а Гомель—[[Хальч (Веткаўскі раён)|Хальч]], які праходзіў праз Прудок. На 1928 г. ставілася задача забрукаваць тракт ''«на працягу аднаго кілёмэтру»''. Работы ўвязваліся з будаўніцтвам Хальчанскага моста праз [[Сож]]<ref>Пабудова мосту праз раку Сож // Зьвязда. — 1928. — 12 мая. — С. 2; Дарожнае будаўніцтва // Савецкая Беларусь. — 1928. — 12 мая. — С. 2.</ref>. Сярод падрадчыкаў быў і прудковец, вядомы (''«звали его по-уличному»'') як Амелька Сабакар. Паводле ўспамінаў паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]], які спрабаваў у яго зарабіць, праца аплочвалася несправядліва: «многія вазілі грабаркамі цэлае лета пясок, замервалі кучы, ставячы вугольнік. А атрымліваць не было чаго»<ref>[https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= Ковалев, Д. Автобиография. Детство и отрочество. О моей жизни (Что прежде всего вспомнилось)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210418175024/https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= |date=18 красавіка 2021 }} [≈1975].</ref>. Прыкладам падкантрольнай [[Камуністычная партыя Беларусі (1918)|камуністычнай партыі]] грамадскай актыўнасці жыхароў Прудка (і суседніх вёсак) служаць выбары ў мясцовыя саветы ў лістападзе 1934 года: вёску ўпрыгожылі партрэтамі савецкіх правадыроў, адпаведнымі плакатамі і лозунгамі, святочна апранутая паўтысячная калона выбаршчыкаў пад гукі аркестра прайшла да будынку мясцовага клуба, дзе адбыўся выбарчы сход, на якім у сельсавет былі абраныя «22 лепшыя калгаснікі, калгасніцы, рабочыя-ўдарнікі соўгасаў», а ганаровымі членамі савета — [[Лазар Майсеевіч Кагановіч|Л. М. Кагановіч]] і [[Мікалай Фёдаравіч Гікала|М. Ф. Гікала]]<ref>Палешчук. Т.т. Кагановіч і ГІкало выбраны ганаровымі членамі сельсовета // Звязда. — 1934. — 21 лістапада. — С. 3.</ref>. Як моцна закранулі Прудок [[Рэпрэсіі ў БССР|сталінскія рэпрэсіі]] — невядома. У спісах іх ахвяр, апублікаваных у кнізе [[Памяць (энцыклапедычнае выданне)|«Памяць»]], згадваюцца рэпрэсаваныя ў 1937 і 1938 гадах прудкоўцы: Андрэй Аверкін (вартаўнік на будоўлі), Станіслаў Вержыкоўскі (ураджэнец Польшчы), Сяргей Гардзееў, Антон Горскі (працаваў на конезаводзе), Фёдар Зіневіч (рабочы), Фёдар Кавуноў, Іван Марціновіч (працаваў на свінагадоўчым комплексе), Антон Шыманскі (працаваў на цагельні)<ref>Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 379, 395, 398, 401, 414, 417, 439, 482.</ref>. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] падчас абароны Гомеля заняць рубеж паўночнай ускраіны Прудка [[16 жніўня]] [[1941]] г. было даручана аднаму з падраздзяленняў Гомельскага гарнізона — батальёну пад камандаваннем капітана Іванова. Батальён складаўся з трох рот і налічваў 450 чалавек, з якіх 70 былі байцамі [[Мясцовая супрацьпаветраная абарона|МСПА]]. Асноўным узбраеннем батальёна з'яўляліся вінтоўкі. Мелася адна гармата 45-мм [[Супрацьпаветраная абарона|СПА]] з 400 снарадамі<ref>Скринников, М. И. Добровольцы на защите городов и сел. О деятельности добровольческих формирований Гомельщины в начальный период Великой Отечественной войны (июнь — август 1941 г.) / М. И. Скринников. — Гомель: Общество с дополнительной ответственностью «Барк», 2005 — С. 57.</ref>. У лістападзе 1941 г. атрад гітлераўскіх карнікаў акружыў Прудок. Усіх жыхароў вёскі гітлераўцы сагналі ў школу, 12 закладнікаў вывелі за вёску і расстралялі. У жывых выпадкова застаўся В. В. Краўцоў. Цяжка паранены, ён уначы дабраўся да свайго дома і хаваўся там 4 дні. Даведаўшыся пра гэта, гітлераўцы расстралялі Краўцова на вачах сям’і<ref name="ЭДГБ" />. Пасля вайны Прудок уваходзіў у сельскагаспадарчую арцель (калгас) «Шлях да сацыялiзму»<ref>[http://fk.archives.gov.by/fond/96511/ <nowiki>Первичная организация Коммунистической партии (большевиков) Белоруссии (КП(б)Б) сельскохозяйственной артели (колхоза) "Шлях да сацыялiзму", д.Прудок [1945/1946-1950].</nowiki>]</ref>. У 1957 годзе ўвайшла ў склад Гомеля. Невялікая частка вёскі, якая не ўвайшла ў склад горада, стала [[Прудок (Гомельскі раён)|аднайменным пасёлкам]]. Назва былой вёскі была адлюстравана ў найменні вуліцы [[Прудкоўская шаша]] (цяпер [[Вуліца Шылава (Гомель)|вуліца Шылава]])<ref name="ЭДГБ"/>. Станам на 1989 года распрацоўваўся план рэканструкцыі гэтай тэрыторыі і стварэння на ёй [[зона адпачынку|зоны адпачынку]]<ref name="ЭДГБ"/>. У 1995 годзе ў Прудку заснавана, а праз год асвечана, праваслаўная царква Святога велікамучаніка Георгія Пераможца, [[Ігумен|настаяцелем]] якой быў прызначаны протаіерэй Дзмітрый Ганчароў<ref>[http://georg-gomel.cerkov.ru/ О храме. История] / Храм Святого великомученика Георгия Победоносца, г.Гомель</ref>. == Сетка вуліц == Асноўныя вуліцы: [[Віцебская вуліца (Гомель)|Віцебская]], [[вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]], [[вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]], [[вуліца Лепяшынскага (Гомель)|Лепяшынскага]], [[вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]], [[вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]]<ref name="ЭДГБ"/>. Назвы большасці вуліц Прудка ў той яго частцы, якая да 1957 г. складала вёску Прудок, з'явіліся пасля ўваходжання ў межы Гомеля і да нашага часу істотных зменаў не зведалі: {| class="wikitable" |- ! width=200 |'''Назва вуліцы перад'''<br />'''уваходжаннем у межы'''<br />'''Гомеля ў 1957 г.''' ''(паводле [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Рогалева]]''<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 186-190.</ref>'')'' ! width=200 |'''Назва вуліцы паводле схематычнага плана Гомеля 1961 г.'''<ref>Схематический план. Гор. Гомель. [Карты] / Главное управление коммунального хозяйства при СМ БССР. Бюро технической инвентаризации — [Б. м. : б. и.], 1961.</ref> ''(пераклад з рускай)'' ! width=350 |'''Сучасная назва вуліцы''' ''(спраўджана па картах 2018 і 2019 гг.''<ref name=":1" /><ref>Гомель. Атлас туриста. / Справоч. изд. Ред. Ю. М. Нестеровская. — Минск : РУП «Белкартография», 2019. — С. 14-15.</ref>'',''<br />''беларускае напісанне — паводле''<br />''эталону 2016 г.''<ref>Рашэнне Гомельскага гарадскога Савета дэпутатаў ад 29 лістапада 2016 г. № 108 [http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 «О некоторых вопросах переименования элементов улично-дорожной сети»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201129232634/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 |date=29 лістапада 2020 }} на Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь.</ref>'')'' |- | |40 год БССР |[[Вуліца 40 год БССР (Гомель)|40 год БССР]] |- | |Віцебская |[[1-я Віцебская вуліца (Гомель)|1-я Віцебская]] |- | |Валачаеўская |[[Валачаеўская вуліца (Гомель)|Валачаеўская]] |- | |Верхняя |[[Верхняя вуліца (Гомель)|Верхняя]] |- |Чкалава |Грамадзянская |[[1-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|1-я Грамадзянская]] |- | |2-я Грамадзянская |[[2-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|2-я Грамадзянская]] |- |Леніна |Крупскай |[[Вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]] |- | |2-я Крупскай |[[Вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]] |- | |1-ы Крупскай зав. |[[1-ы завулак Крупскай (Гомель)|1-ы зав. Крупскай]] |- | |2-і Крупскай зав. |[[2-і завулак Крупскай (Гомель)|2-і зав. Крупскай]] |- | |Кальцавая |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Кальцавая |Ягаўкіна ''(частка)'' |- |Пралетарская |Мічурына |[[Вуліца Мічурына (Гомель)|Мічурына]] |- | |2-я Мічурына |[[Вуліца Агарэнкі (Гомель)|Агарэнкі]] ''(частка)'' |- |Нагорная |Нагорная |[[Нагорная вуліца (Гомель)|Нагорная]] |- | |1-ы Нагорны зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-і Нагоры зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Навасялкоўская |[[2-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|2-я Навасёлкавая]] |- | |3-я Навасялкоўская |[[3-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|3-я Навасёлкавая]] |- | |4-я Навасялкоўская |[[4-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|4-я Навасёлкавая]] |- | |5-я Навасялкоўская |[[5-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|5-я Навасёлкавая]] |- | |6-я Навасялкоўская |[[6-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|6-я Навасёлкавая]] |- | |7-я Навасялкоўская |[[7-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|7-я Навасёлкавая]] |- | |8-я Навасялкоўская |[[8-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|8-я Навасёлкавая]] |- | |9-я Навасялкоўская |[[9-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|9-я Навасёлкавая]] |- | |10-я Навасялкоўская |[[10-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|10-я Навасёлкавая]] |- | |11-я Навасялкоўская |[[1-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|1-я Навасёлкавая]] |- | |Ніжняя |[[Ніжняя вуліца (Гомель)|Ніжняя]] |- | |1-я Праезджая |[[Праезджая вуліца (Гомель)|Праезджая]] |- | |2-я Праезджая |[[Вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]] |- | |3-я Праезджая |[[Вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]] |- | |Прамая |[[Прамая вуліца (Гомель)|Прамая]] |- |Новая |Светлая |[[1-я Светлая вуліца (Гомель)|1-я Светлая]] |- | |2-я Светлая |[[2-я Светлая вуліца (Гомель)|2-я Светлая]] |- | |Сходная |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- |Першамайская |Ураджайная |[[1-я Ураджайная вуліца (Гомель)|1-я Ураджайная]] |- | |2-я Ураджайная |[[2-я Ураджайная вуліца (Гомель)|2-я Ураджайная]] |- | |Ураджайны зав. |[[1-ы Ураджайны завулак (Гомель)|1-ы Ураджайны зав.]] |- | |2-і Ураджайны зав. |[[2-і Ураджайны завулак (Гомель)|2-і Ураджайны зав.]] |- | |Ураджайны праезд |[[1-ы Ураджайны праезд (Гомель)|1-ы Ураджайны праезд]] |- | |Чыстая |[[ВУліца Хутаранскага (Гомель)|Хутаранскага]] |- |Камсамольская |Юнацкая |[[Юнацкая вуліца (Гомель)|Юнацкая]] |- | |10-ы праезд |2-я Грамадзянская ''(частка, паралельная асноўнай вуліцы)'' |- | |26-ы праезд |[[Завулак Будаўнікоў (Гомель)|Будаўнікоў зав.]] |- | |27-ы праезд |''(забудаваны)'' |} == Забудова == Забудавана індывідуальнымі дамамі сядзібнага тыпу. У наш час у Прудок размешчаны гарадская коннаспартыўная школа, на тэрыторыі якой захаваліся княжацкія стайні пачатку 19 ст., сярэдняя школа № 23, абласное аўтатранспартнае вытворчае ўпраўленне<ref name="ЭДГБ"/>.<gallery mode="packed"> Файл:Дом па вуліцы 9-я Навасялковая у Прудку (Гомель), 2009 г.jpg|alt=Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г.|Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г. Файл:Прудкоўскі краявід. Гомель, 2015 год.jpg|alt=Прудкоўскі краявід, 2015 г.|Прудкоўскі краявід, 2015 г. Файл:Спуск па вуліцы 2-й Светлай у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г.|Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г. Файл:Дом у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г.|Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г. Файл:Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Вуліца Верхняя, 2020 г.|Вуліца Верхняя, 2020 г. Файл:Ліштвы. Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г.|Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г. </gallery> == Славутасці == * Фрагменты былога [[сядзібна-паркавы комплекс Багуслаўскіх (Гомель)|сядзібна-паркавага комплекса Багуслаўскіх]] (сярэдзіна ХIХ — ХХ стагоддзе) па [[вуліца Пасёлак Будзёнаўскі|вуліцы Пасёлак Будзёнаўскі]], 17 (частка [[Будзёнаўскі (Гомель)|былога пасёлка]] з адпаведнай назвай) — {{ГККРБ 4|313Г000094}} * На [[Прудкоўскія могілкі|Прудкоўскіх могілках]] у 1962 годзе пастаўлены абеліск на магіле ахвяр фашызму<ref name="ЭДГБ">{{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}}</ref> <gallery mode="packed" perrow="4" heights="150"> Файл:Маёнтак у Прудку 5.JPG|Сядзібны дом Файл:Маёнтак у Прудку 6.JPG|Элемент сядзібнага дома XIX ст. Файл:Гомель. Усадебный дом и конюшни Паскевича в Прудке 02.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх, стайня.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх. Стайня.jpg|Гаспадарчая пабудова </gallery> == Могілкі == У межах Прудка знаходзяцца двое закрытых могілак: * [[Прудкоўскія могілкі (Гомель)|Прудкоўскія могілкі]] (каля 7 га<ref>Падлічана пры дапамозе сервісу Google Карты. У энцыклапедычным даведніку «Гомель» (1991) плошча Прудкоўскіх могілак указана як 11 га.</ref>, узніклі ў даваенны час, актыўна дзейнічалі з 1946 па 1970 гады)<ref>[https://mitzvatemet.com/index.php?route=information/univernews&univernews_id=4 Еврейское кладбище «Прудок» г. Гомель] // Мицват эмет — уход за еврейскими захоронениями.</ref><ref name=":9">Кладбища // Гомель. Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Минск. : БелСЭ им. П. Бровки, 1991. — С. 257.</ref> са змешанымі яўрэйскімі і хрысціянскімі пахаваннямі; * [[Конзаводскія могілкі (Гомель)|Конзаводскія могілкі]] (3 га, дзейнічалі з 1927 па 1973 год)<ref name=":9" />. Ранейшыя могілкі, вядомыя з карты наваколля Гомеля 1838 года, знаходзіліся на тагачаснай паўднёвай ускраіне Прудка пры дарозе на Ветку<ref>[https://rusneb.ru/catalog/000200_000018_RU_NLR_BIBL_A_011797372/ Карта окрестностей местечка Гомеля снятая глазомерно в 1838 году].</ref>. Супастаўленне гэтых звестак з сучасным планам мясцовасці дазваляе меркаваць, што месцазнаходжанне старых могілак суадносіцца з раёнам на рагу цяперашніх вуліцы Крупскай і 2-га завулка Крупскай у напрамку да былога [[Будзёнаўскі (Гомель)|конезавода]].<gallery mode="packed" heights="150"> Файл:Конзаводскія могілкі, Прудок, Гомель, 2021 год.jpg|alt=Конзаводскія могілкі, 2021 год.|Конзаводскія могілкі, 2021 год. Файл:Прудкоўскія могілкі, Прудок, Гомель, 2022 год.jpg|alt=Прудкоўскія могілкі, 2022 год|Прудкоўскія могілкі, 2022 год </gallery> == У культуры == * Згадваецца ў настальгічным вершы паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]] «Веснавая пошта» (зборнік «Зялёны дым», 1968 год) разам з [[Пакалюбічы|Пакалюбічамі]] і [[Ветка]]й<ref>Даніленка М. Аб тым, што дорага сэрцу // Гомельская праўда. — 1969. — 7 лютага. — С. 4.</ref>. У Прудку нарадзіўся яго бацька — патомны [[Кавальства|каваль]]<ref name=":4">[https://knihi.com/Janka_Bryl/Pra_zapavietnaje.html#chapter66 <nowiki>Брыль Я. Пра запаветнае [1980 г.]</nowiki>] // Збор твораў. У 5-ці т. — Т. 4. — Свет далёкі і блізкі: дарожныя нататкі […]. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1981. — С. 525.</ref>. * Да 1980 г. Прудок наведаў пісьменнік [[Янка Брыль]], пакінуўшы такія ўражанні пра яго: «Прудка фактычна ўжо няма: вёска прырасла да Гомеля, стала яго ўскраіннай вуліцай. Каля асфальту гэтай шумнай вуліцы-шашы ціха ўрастае ў зямлю ржава-чырвоная ад фарбы хата, якой ужо не стаць тут гарадскім домікам, не дацягнуцца да мітуслівай [[Урбанізацыя|урбанізацыі]]»<ref name=":4" />. * Згадваецца між іншых раёнаў і вуліц горада ў вершы [[Югася Каляда|Югасі Каляды]] «Гомельскія абліччы» (нізка «Сіні дызэль „Гомель-Гомель“», 2005 год)<ref>Каляда Ю. Сіні дызэль «Гомель-Гомель» // Наша Ніва. — 2005. — 15 красавіка. — С. 19.</ref>. *Згадваецца ў шэрагу гомельскіх тапонімаў у песні [[Андрэй Міхайлавіч Мельнікаў|Андрэя Мельнікава]] «Гомель»<ref>[https://soundcloud.com/andrey-mielnikaw/andrey-melnka-gomel Андрэй Мельнікаў — Гомель : Песня про беларускі горад Гомель].</ref>. == Зноскі == {{Reflist|3}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Гомельскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Гомеля]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Гомель)]] [[Катэгорыя:Жылыя раёны Гомеля]] 649xsb9u0wgk823zewrnlzyk2oncp5i 4164177 4164160 2022-07-24T13:48:54Z Balachon77 65750 /* Хроніка падзей */ + звесткі генпланаў 1946 і 2003 гадоў wikitext text/x-wiki {{Мікрараён |Назва = Прудок |Краіна = Беларусь |Арыгінальная назва = Прудок |Выява = Гомель. Маёнтак Багуслаўскіх.jpg |Шырыня выявы = |Каментарыі = |Горад = Гомель |Карта = |Адміністрацыйная акруга горада = |Адміністрацыйны раён горада = Чыгуначны |Першае згадванне = першая трэць XVIII ст. |Дата заснавання = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Ранейшы статус = вёска |Год уключэння ў межы горада = 1957 |Ранейшыя назвы = |Этнахаронім = прудкоўцы |Паштовыя індэксы = 246015 |Плошча = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Плошча жылога фонду = |Тэлефонныя коды = |Раённыя сеткі = |Сайт = |Дадатак = |Катэгорыя ў Commons = Prudok, Homieĺ }} {{значэнні|Прудок (значэнні)}} '''Прудок''' ({{lang-be-trans|Prudok}}, {{lang-ru|Прудок}}) — жылы масіў у паўночна-ўсходняй частцы [[Гомель|Гомеля]], адміністрацыйна прыналежыць да [[Чыгуначны раён (Гомель)|Чыгуначнага раёна]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":1">Гомель. План города. Гомельский район. Карта  [Карты] / редактор В. А. Змачинская. — Минск : Белкартография, 2018.</ref>. У межах Гомеля з 1957 года, да гэтага — вёска ў [[Гомельскі раён|Гомельскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. == Гісторыя == === Час узнікнення === Час узнікнення Прудка як вёскі традыцыйна звязваецца з першай чвэрцю [[XVIII ст.]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":2">Рогалев, А. Ф. Топонимический словарь Гомеля и Гомельского района [Текст] / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2012. — С. 198—199.</ref>. Аднак канкрэтная гістарычная крыніца з указаннем на час пабудовы ці першай пісьмовай згадкі Прудка ў краязнаўчай літаратуры не называецца. Верагодна, што падставай для такога датавання маглі стаць непадмацаваныя крыніцамі звесткі [[Леў Аляксеевіч Вінаградаў|Л. Вінаградава]] аб пажары 1738 г., якім была знішчана прудкоўская царква<ref name=":0">Виноградов, Л. Гомель. Его прошлое и настоящее. 1142—1900 гг. / Л. Виноградов [Репринт. изд.]. — Гомель: КИПУП «Сож», 2005. — С. 22.</ref>. З раёнам будучага Прудка, як дапускаў [[Алег Анатольевіч Макушнікаў|А. Макушнікаў]], магло быць звязана ўрочышча Воласкава, дзе станам на 1681 г. знаходзілася адно з ворных палёў гомельскага замка<ref>Макушников, О. А. Гомель с древнейших времён до конца XVIII в. Историко-краеведческий очерк / О. А. Макушников. — Гомель : Барк, 2018. — С. 167.</ref>. === Версіі паходжання назвы === [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1784).jpg|alt=Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.|міні|288x288пкс|Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.]] Згодна з пашыраным меркаваннем назва «Прудок» магла ўзнікнуць ад рускага слова ''«пруд»'', г.зн. сажалка, стаў. Прыхільнікі гэтай версіі лічаць, што тапонім «Прудок» не мог быць уласцівы паселішчам з перавагай карэннага [[беларусы|беларускае насельніцтва]]. Таму заснаванне вёскі Прудок пад Гомелем яны звязваюць з [[Стараверы ў Беларусі|рускімі перасяленцамі-стараверамі]], якія, шукаючы магчымасці вольна адпраўляць набажэнствы, уцякалі з [[Руская дзяржава|Расіі]] ў [[Вялікае Княства Літоўскае]]<ref name="ЭДГБ" />. Аднак гістарычных ці фальклорных сведчанняў нейкай прыкметнай прысутнасці тут старавераў на сёння няма. Л. Вінаградаў згадваў прудкоўскую царкву ў кантэксце ўціску праваслаўя каталікамі, г.зн. царкава была праваслаўнай<ref name=":0" />. Іншая версія грунтуецца на разглядзе слова «пруд» як арганічнага для [[Дыялекты беларускай мовы|беларускіх гаворак]], яе прыхільнікі паказваюць наяўнасць тапонімаў з адпаведнай асновай у розных кутках Беларусі: [[Прудок]], [[Пруды]], [[Прудкі]], [[Прудзец]], [[Прудзішча]], [[Прудцы]], [[Прудаўё]]<ref name=":2" />. У беларускіх гаворках слова «пруд» мела значэнні «плаціна на рэчцы і млын пры ёй; штучнае возера, ставок», «вятрак», «курган, высокае месца, якое агібаецца ракой»<ref>Яшкін, І. Я. Беларускія геаграфічныя назвы : тапаграфія, гідралогія : слоўнік / І. Я. Яшкін. — Мінск : Навука i тэхнiка, 1971. — С. 153.</ref>. У помніках [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовы]] панецце «прудъ» фіксуецца са значэннямі «стаў, сажалка» і «хуткая плынь», апошняе можа суадносіцца са словам «прудко» у значэнні — «хутка, жвава, шпарка»<ref>Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып. 29. Пристрастный—ракъ. / Склад. І. У. Будзько [і інш.]; пад. рэд. А. М. Булыкі. — Мінск : Беларуская навука, 2009. — С. 299—300, 296—297.</ref>. Знаходжанне часткі сучаснага Прудка на ўзвышшах (напр., вул. Нагорная<ref name=":1" />), гістарычныя сведчанні аб працяканні праз вёску Прудок рэчкі<ref name=":6">Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 30.</ref>, гіпатэтычная наяўнасць там млына<ref name=":2" /> ў XVIII ст. даюць падставы лічыць версію, што выводзіць назву «Прудок» з беларускіх гаворак найбольш праўдападобнай. Версія аб узнікненні назвы паселішча ў сувязі з блізкім суседствам [[Валатаўское возера|Валатаўскога возера]] (цяпер — паміж [[Валатава (жылы раён)|Валатавой]], [[Клёнкаўскі (жылы раён)|Клёнкаўскім]], [[Старая Валатава|Старой Валатавой]], [[Мельнікаў Луг|Мельнікавым Лугам]] і Прудком) не вытрымлівае крытыкі, бо гэты вадаём з’явіўся толькі ў 1970-я гг. як вынік чалавечай дзейнасці, выкліканай патрэбамі здабачы пяску для стварэння гідранамыўнай падушкі пад будаўніцтва мікрараёнаў і асушэння Бурага балота<ref>Строительная летопись города : [научно-популярное издание] / в вып. дан. авт.: Б. М. Захарин, Ю. Э. Глушаков, А. В. Коноваленко, А. А. Чачин; ред. кол.: В. И. Пилипец и др. ; фото М. А. Амелиной и др. — Гомель : Вечерний Гомель-Медиа, 2011. — С. 187.</ref>. Не менш беспадстаўным выглядае і меркаванне, што з’яўленне назвы «Прудок» магло быць абумоўлена ўладкаваннем тут «маляўнічага [[сад]]<nowiki/>у з [[сажалка]]мі» (''«живописного сада с прудами»'') ў часы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]], г.зн. сярэдзіне ХІХ ст.<ref name="ЭДГБ" /> — назва існавала яшчэ ў XVIII ст. === Хроніка падзей === Адсутнасць згадак Прудка ў спісах вёсак [[Гомельскае староства|Гомельскага староства]] 1738, 1765 і 1771 гадоў указвае на яго знаходжанне па-за межамі азначанага дзяржаўнага ўладання. Ускосныя звесткі ''«отграничений»'' (вызначэння меж) «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак» 1776 г. даюць падставу меркаваць, што землямі, на якіх знаходзіўся Прудок, былі тады сярод ''«грунтов шляхтича Красинского»''<ref name=":7">З «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак П. А. Румянцава» 1776 г. // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 127.</ref>. Згодна з «Ведамасцю аб дваранах Магілёўскай губерні» 1777 г. Прудок належаў Багуславу Корвін-Красінскаму, а яго насельніцтва (''«число головъ»'') складала 149 чалавек — 140 [[Хрысціянства|хрысціянскага]] і 9 [[Іўдаізм|іўдзейскага]] веравызнання<ref>[http://book-olds.ru/BookLibrary/23000-Mogilevskaya-gub/1777.-Vedomost-o-dvoryanah-Mogilevskoy-gubernii-po-razdeleniyu-na-12-t-uezdov.html Ведомость о дворянах Могилевской губернии, 1777 г. — Аб. 108.]</ref>. Па ўсім відаць, ад імя ўладальніка прудкоўскі фальварак атрымаў назвы ''«''Багуслаўскі», ''«''Багуслаўск», якія захоўваліся ў ХІХ ст.<ref name=":3" /><ref name=":8" /> [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1838).jpg|alt=Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.|міні|288x288пкс|Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.]] На «Генеральным плане Беліцкага павета» 1784 г. Прудок пазначаны як [[сяло]] (у арыгінале — ''«С: Прудокъ»'') на рэчцы [[Струпіца]]<ref>Генеральный план Белицкого уезда / Генеральное межевание Могилевской губернии 1784 г.</ref> (у «Адказной кнізе» 1776 г. названая таксама ''«протовиною»''<ref name=":7" />). Знаходжанне населенага пункта ў статусе сяла азначала наяўнасць там царквы. «Планы дач генеральнага межавання» таго часу дазваляюць удакладніць, што Прудок (у арыгінале — ''«Прудки»'') прынамсі з лістапада 1783 г. з’яўляўся ''«сяльцом»'' графа [[Пётр Аляксандравіч Румянцаў-Задунайскі|П. А. Румянцава-Задунайскага]]<ref>[http://rgada.info/poisk/index2.php?str=1354-opis_233-1&opisanie=%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%20%D0%B4%D0%B0%D1%87%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%20%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BC%D0%B5%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%201746-1917%20%D0%B3%D0%B3.%20(%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F).%3Cbr%3E%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20233.%20%D0%A7%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%201.%20%D0%93%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%20%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%B4:%20%D0%9C%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F;%20%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Планы дач генерального и специального межевания], 1746—1917 гг. (коллекция). / Опись 233. Часть 1. Губерния, уезд: Могилевская; Белицкий.</ref>. У пачатку 1812 г. Прудок значыўся ў раскладзе кватэр 7-й пяхотнай дывізіі сярод ''«селений»'' для кватаравання 5-й мушкецёрскай роты. У ім было на той час 25 двароў<ref>[https://viewer.rusneb.ru/ru/000202_000043_562?page=142&rotate=0&theme=white <nowiki>Отечественная война 1812 года : Отд. 1 : Переписка русских правительственных лиц и учреждений : [В 22 кн.]. — Санкт-Петербург : Воен.-учен. ком. Гл. штаба, 1900-1914. Т. 8 : Подготовка к войне в 1812 г. : (Январь месяц). —1907. — С. 128.</nowiki>]</ref>. Станам на 1833 і 1834 гады Прудок разам з іншымі сельскімі паселішчамі — Пакалюбічы, Лапацін, Валатава, Плёсы і Зялёныя Лукі — належаў да Багуслаўскага фальварка Багуслаўскай эканоміі Гомельскага маёнтка [[Сяргей Пятровіч Румянцаў|С. П. Румянцава]]<ref name=":3">Са справаздачы аканома Гомельскага маёнтка г. Румянцава // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 135.</ref><ref name=":8">Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 96.</ref>. На 1 студзеня 1833 г. за Прудком значылася 166 рэвізскіх душ, а паселішча мела статус вёскі (''«Дер. Прудок»'')<ref name=":3" />. Рэчка Струпіца ў 1848 г. характарызавалася як невялікая ручаіна, што прабягала праз Прудок, утварыўшыся з рукава Кабылінага балота, улетку гэтая ручаіна перасыхала<ref name=":6" />. Мясцовасці між Прудком і Пакалюбічамі, Прудком і Гомелем вызначаліся расійскімі ваеннымі ведамаствамі як прыдатныя для размяшчэння па адной пяхотнай дывізіі з артылерыяй адпаведна<ref>Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 26.</ref>. У сярэдзіне XIX ст. у вёсцы знаходзіўся сядзіба аканома князя [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]]. Разбіты тут сад з сажалкамі лічыўся ўзорным у Расіі і нават у Еўропе<ref name="ЭДГБ" />. Сучаснікі называлі Прудок «райскім кутком» абсяжнага гомельскага маёнтка. Ваенны дзеяч [[Іван Цімчанка-Рубан]], які ў 1835 г. пабываў у [[Новая Беліца (Гомель)|Беліцы]], Гомелі і, па ўсім відаць, у Прудку, згадваў у сваіх мемуарах<ref>Тимченко-Рубан, И. Из воспоминаний о прожитом // Исторический вестник. — 1890. — Июнь. — Т. 40. — С. 629.</ref>: {{пачатак цытаты}}Не ведаю, наколькі гэта дакладна, але былы аканом графа, нейкі Ступак, расказваў нам, што Паскевіч так быў усцешаны таннасцю пакупкі, што падарыў свайму ад'ютанту Мельнікаву, упаўнаважанаму ім здзейсніць прыгонны акт, дзвесце тысяч рублёў асігнацыямі. Разам з маёнткам перайшлі ў рукі Паскевіча не толькі велізарныя запасы збожжа, але і ўсе каштоўнасці, якія толькі захоўваліся ў «Прудку». Гэта, большай часткай, былі падарункі замежных двароў.{{арыгінал|ru|Не знаю, насколько это верно, но бывший управляющий графа, некий Ступок, рассказывал нам, что Паскевич до того был обрадован дешевизною покупки, что подарил своему адъютанту Мельникову, уполномоченному им совершить крепостной акт, двести тысяч рублей ассигнациями. Вместе с имением перешли в руки Паскевича не только огромные запасы хлеба, но и все драгоценности, которые только хранились в «Прудке». Это, по большей части, были подарки иностранных дворов.}}{{канец цытаты}} Арганізацыя працы ў прудкоўскім фальварку высока ацэньвалася ў аглядзе маёнткаў Магілёўскай губерні на старонках «Могилевских губернских ведомостей» (1849 г.). Падкрэслівалася адпаведнасць грунту і клімату для вырошчвання цукровых буракоў. Аглядальнік адзначыў наяўнасць у фальварку старанна дагледжанай «цірольскай жывёлы», розных «незвычайных ў тутэйшым краі» земляробчых прылад, «францістага варшаўскага вырабу» сельскіх павозак (фур) на чатырох коней, а таксама перадаў словы аўчара немца — «вельмі дасведчанага і адданага сваёй справе чалавека», які служыў у фальварку — пра натуральныя (прыродныя) выгоды мясцовасці для заняткаў тут авечкагадоўляй «без усялякага травасеяння, нават без стварэння штучных выганаў»<ref>Целлинский В. Обозрение некоторых имений Могилевской губернии // Могилевские губернские ведомости. Отд. второй. Часть неоф. — 1849. — №5. — С. 80—81. У публікацыі мясцовасць памылкова пададзена як «Запруддзі» (''«Запрудьи»'').</ref>. Перавод сялян Прудка (''«Прутка»'') (поруч з жыхарамі шэрагу іншых вёсак) на [[аброк]] абумоўліваўся асобным пунктам распараджэння [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]] ад 9 кастрычніка 1856 г.: сяляне павінны былі абавязацца сеяць прынамсі на трэцяй частцы сваіх агародаў [[Цукровы бурак|цукровыя буракі]] «з тым, што за кожную чвэрць цукровых буракоў вагой у 11 [[пуд]]. будзе выдавацца з Гомельскага цукровага завода па 90 [[Капейка|кап]]. срэбрам». Сялянам, што паабяцалі б гэтую ўмову выканаць, а ў выніку парушылі б абяцанне, пагражаў перавод на [[Паншчына|паншчыну]] з 1 ліпеня 1857 г. без права вяртання на аброк цягам паўгоддзя<ref>Белоруссия в эпоху феодализма / Академия наук БССР, Институт истории, Архивное управление МВД БССР. Т. 3 : Воссоединение Белоруссии с Россией и ее экономическое развитие в конце XVIII ― первой половине XIX века (1772―1860) / [составители: В. В. Чепко, В. В. Шатилло. — 1961. — С. 322.</ref>. Падчас жніва 1861 г. у Прудку выкарыстоўвалася не толькі ручная, але і машынная праца — працавалі жняяркі «Wood»<ref>[https://polona.pl/item/vilenskij-vestnik-official-naa-gazeta-kuryer-wilenski-gazeta-urzedowa-1861-nr,Njg2MTgwNTE/7/ Виленский вестник. — 1861. — 29 августа. — С. 8 (668)].</ref>. У 1866 г. жыхар Прудка Іван Захараў Перакладаў быў адным з падпісантаў адрасаванай расійскаму імператару [[Аляксандр II (імператар расійскі)|Аляксандру II]] скрагі сялян Пакалюбіцкай воласці на ўціск і «тыранства» з боку ''«бывшего помещика»'' [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]]. Падача скрагі разглядалася мясцовымі ўладамі як сялянскае хваляванне з падбухторваннем да бунту, але ў выніку судовага разбіральніцтва 1870 г. большасць падпісантаў (у т.л. І. Перакладава), прызналі невінаватай<ref>Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 785—787.</ref>. Цягам першай паловы 1880-х гадоў насельніцтва Прудка вырасла з 540 да 551 чалавека (са 116-ці да 117-ці двароў адпаведна). 50 прудкоўцаў-мужчын займаліся возніцкім промыслам з гадавым даходам да 30 рублёў на чалавека. 6 мужчын былі занятыя сталярным промыслам, а іх чысты гадавы даход вагаўся ад 50-ці да 120-ці рублёў з чалавека. 5 мужчын займаліся кавальскай справай (чысты даход кожнага за год дасягаў 50 рублёў). Па адным прудкоўцу былі звязаныя абутковым промыслам (чысты даход 150 рублёў за год) і нарыхтоўкай лясных матэрыялаў для драўляных вырабаў (чысты даход 50 рублёў за год)<ref>Опыт описания Могилевской губернии в историческом, физико-географическом, этнографическом, промышленном, сельскохозяйственном, лесном, учебном, медицинском и статистическом отношении, [Текст] : в трех книгах / сост. по программе[, с предисл.] и под ред. пред. Могилевского губ. стат. ком. А. С. Дембовецкого. — Могилев на Днепре : Тип. Губ. правления, 1882—1884. — Кн. 2. — 1884. — С. [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=382 370], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=441 429], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=467 455], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=504 493], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=533 522].</ref>. Згодна са звесткамі перапісу 1897 г. насельніцтва Прудка складала 984 чалавек (мужчын — 492, жанчын — 492), пераважная большасць з якіх належала да праваслаўнага веравызнання — 956<ref>Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г. / предисл.: Н. Тройницкий. — Санкт-Петербург : типография «Общественная польза», 1905. — Отд. 2. — С. 114.</ref>. У час [[Хваляванні ў Гомелі (1903)|гомельскіх сутыкненняў]] на рэлігійна-нацыянальнай глебе канца жніўня — пачатку верасня 1903 г. у Прудку адбыліся «разгром крам яўрэяў» і «беспарадкі» <ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 655.</ref>. Прынамсі двое прудкоўцаў абвінавачваліся ў гвалтоўных дзеяннях, кіраваных «рэлігійнай і племянной варажнечай да яўрэйскага насельніцтва» і ўчыненых у Гомелі «на вуліцах і плошчах у публічным зграмаджэнні»; з іх вінаватым быў прызнаны селянін Павел Фёдараў Садоўнікаў 26-ці гадоў (прысуджаны да пяці месяцаў і дзесяці дзён турмы), а радавы 2-й сапёрнай брыгады «з сялян Прудка» Еўдакім Іванаў Кавуноў 19-ці гадоў — апраўданы<ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 1201—1204.</ref>. У 1907 г. некаторыя жыхары Прудка далучыліся да «анарха-рэвалюцыйнай» групы Аляксандра Савіцкага, якая дзейнічала на тэрыторыі [[Магілёўская губерня|Магілёўскай]], [[Чарнігаўская губерня|Чарнігаўскай]] і [[Арлоўская губерня|Арлоўскай]] [[губерня]]ў. Адзін з яе ўдзельнікаў, прудковец Кабкоў, арыштаваны 27 красавіка 1909 г., пад катаваннямі (дапытваў асабіста гомельскі паліцэйскі спраўнік С. Мізгайла) выдаў паліцыі інфармацыю аб месцазнаходжанні А. Савіцкага, які разам з двума паплечнікамі быў застрэлены ў выніку жорсткага сутыкнення з паліцыянтамі ў вёсцы [[Краснае (Гомельскі раён)|Краснае]] пад Гомелем<ref>Глушаков, Ю. Э. «Революция умерла! Да здравствует революция!»: Анархизм в Беларуси (1902—1927) / Ю. Э. Глушаков. — Санкт-Петербург : ШSS, 2015. — С. 72, 77.</ref>. У 1910 г. Прудок апісваўся як вёска пры [[калодзеж]]ы (''«при какой находится водѣ»'') на дарозе з Гомеля на Ветку. Тут налічвалася 209 двароў, жыло 1143 чалавекі (мужчын — 570, жанчын — 573), меўся млын, працавала школа<ref>Паводле [https://sad23gomel.schools.by/pages/istorija сведчанняў старажылаў] гэта быў невялікі драўляны аднапавярховы будынак, размешчаны на дарозе з Гомеля ў Ветку, г.зн. сённяшняя вул. Крупскай.</ref>, уласнікам зямлі было Прудкоўскае сельскае таварыства, вернікі адносіліся да Валатаўскога прыхода<ref>Список населенных мест Могилевской губернии / Под ред. Г. П. Пожарова. — Могилев губ. : Могилев. губ. стат. ком., 1910. — Отд. 1. — С. XCI; отд. 2. — С. 36.</ref>. Цікава, што ў кастрычніку 1910 г. Прудок уключылі ў маршрут, па якім урачыста пераносіўся цудадзейны абраз Божай Маці, і гэта быў адзіны пункт маршрута, дзе не было царквы<ref>К пребыванию чудотворной иконы Божей Матери // Полесская жизнь. — 1910. — 8 октября. — С. 3.</ref>. Сваю дзейнасць на Прудок пашырала гомельскае Хрысціянскае пазыкова-ашчаднае таварыства<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083761#?page=55 Жудро, Ф. А. Город Гомель (Могилевской губ.) : с 68 автотипиями / сост. Ф. А. Жудро, И. А. Сербов, и Д. И. Довгялло. — Вильна : Сев.-Зап. отд. Имп. Русского географического о-ва, 1911. — С. 56.]</ref>. У жніўні 1910 г. тут «праз неасцярожнасць у абыходжанні з агнём» здарыўся пажар, які знішчыў 3 двары, страты склалі 1350 рублёў<ref>Пожары по уезду // Полесская жизнь. — 1910. — 18 августа. — С. 3.</ref>. У жніўні 1917 г. у Прудку прайшоў «хлебны бунт» салдатак — жонкі і ўдовы, мабілізаваных у войска, падняліся, не атрымаўшы належных ім харчовых пайкоў<ref>Мятліцкая, В. М. На паграніччы эпох і дзяржаў. Старонкі гісторыі Гомеля (1917—1918) / Валянціна Мятліцкая. — Гомель : Барк, 2021. — С. 74.</ref>. 25 сакавіка 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] вёска абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай [[I з'езд КП(б) Беларусі|I з’езда КП(б) Беларусі]] ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала яе разам з іншымі [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічна беларускімі тэрыторыямі]] ў склад [[РСФСР]]. 28 сакавіка 1919 года, падчас [[Стракапытаўскае паўстанне|Стракапытаўскага паўстання]], праз Прудок быў скіраваны ўзвод з шаснаццаці [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|чырвонаармейцаў]] магілёўскіх камандных курсаў (''«комкурсы»'') для ўзяцця Палескага чыгуначнага вакзала, які кантралявалі паўстанцы<ref>«Из истории не вычеркнуть…» к 90-летию Стрекопытовского мятежа в Гомеле (март 1919 г.) : [ сборник научных статей ] / составители: В. М. Лебедев, М. П. Чуянова ; М-во образования РБ, Гомельский гос. ун-т им. Ф. Скорины. — Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2010. — С. 40.</ref>. У рамках працы Гомельскай кінафотасекцыі ў саўгасе «Прудок» у [[1921]] г. быў абсталяваны кінематограф<ref>Уваров, И. Ю. Гомель в исторической ретроспективе (1918–1925  годы) [монография] / И. Ю. Уваров. — Гомель : ГГТУ им. П. О. Сухого, 2021. — С. 42.</ref>. У снежні 1926 года вёску [[Другое ўзбуйненне БССР|вярнулі]] [[БССР]]. З 8 снежня 1926 па 16 ліпеня 1954 года цэнтр [[Прудкоўскі сельсавет (Гомельскі раён)|Прудкоўскага сельсавета]], пасля — у [[Пакалюбіцкі сельсавет|Пакалюбіцкім сельсавеце]] [[Гомельскі раён|Гомельскага раёна]]. Станам на 1926 г. у вёсцы Прудок знаходзілася 304 домагаспадаркі, дзе пражывала 1513 чалавек (мужчын — 715, жанчын — 798), а нацыянальная прыналежнасць («народнасць») гаспадароў размяркоўвалася наступным чынам: беларусы — 226, велікарусы — 76, іншыя — 2<ref name=":5">Список населенных мест Гомельского округа. Гомельское окр. статистическое бюро. — Тип. «Полеспечать», 1927. — С. 18—19.</ref>. У вёсцы меліся паштовы пункт і школа I-й ступені<ref name=":5" />. З 1927-1928 гадоў вяліся работы па брукаванні [[тракт]]а Гомель—[[Хальч (Веткаўскі раён)|Хальч]], які праходзіў праз Прудок. На 1928 г. ставілася задача забрукаваць тракт ''«на працягу аднаго кілёмэтру»''. Работы ўвязваліся з будаўніцтвам Хальчанскага моста праз [[Сож]]<ref>Пабудова мосту праз раку Сож // Зьвязда. — 1928. — 12 мая. — С. 2; Дарожнае будаўніцтва // Савецкая Беларусь. — 1928. — 12 мая. — С. 2.</ref>. Сярод падрадчыкаў быў і прудковец, вядомы (''«звали его по-уличному»'') як Амелька Сабакар. Паводле ўспамінаў паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]], які спрабаваў у яго зарабіць, праца аплочвалася несправядліва: «многія вазілі грабаркамі цэлае лета пясок, замервалі кучы, ставячы вугольнік. А атрымліваць не было чаго»<ref>[https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= Ковалев, Д. Автобиография. Детство и отрочество. О моей жизни (Что прежде всего вспомнилось)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210418175024/https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= |date=18 красавіка 2021 }} [≈1975].</ref>. Прыкладам падкантрольнай [[Камуністычная партыя Беларусі (1918)|камуністычнай партыі]] грамадскай актыўнасці жыхароў Прудка (і суседніх вёсак) служаць выбары ў мясцовыя саветы ў лістападзе 1934 года: вёску ўпрыгожылі партрэтамі савецкіх правадыроў, адпаведнымі плакатамі і лозунгамі, святочна апранутая паўтысячная калона выбаршчыкаў пад гукі аркестра прайшла да будынку мясцовага клуба, дзе адбыўся выбарчы сход, на якім у сельсавет былі абраныя «22 лепшыя калгаснікі, калгасніцы, рабочыя-ўдарнікі соўгасаў», а ганаровымі членамі савета — [[Лазар Майсеевіч Кагановіч|Л. М. Кагановіч]] і [[Мікалай Фёдаравіч Гікала|М. Ф. Гікала]]<ref>Палешчук. Т.т. Кагановіч і ГІкало выбраны ганаровымі членамі сельсовета // Звязда. — 1934. — 21 лістапада. — С. 3.</ref>. Як моцна закранулі Прудок [[Рэпрэсіі ў БССР|сталінскія рэпрэсіі]] — невядома. У спісах іх ахвяр, апублікаваных у кнізе [[Памяць (энцыклапедычнае выданне)|«Памяць»]], згадваюцца рэпрэсаваныя ў 1937 і 1938 гадах прудкоўцы: Андрэй Аверкін (вартаўнік на будоўлі), Станіслаў Вержыкоўскі (ураджэнец Польшчы), Сяргей Гардзееў, Антон Горскі (працаваў на конезаводзе), Фёдар Зіневіч (рабочы), Фёдар Кавуноў, Іван Марціновіч (працаваў на свінагадоўчым комплексе), Антон Шыманскі (працаваў на цагельні)<ref>Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 379, 395, 398, 401, 414, 417, 439, 482.</ref>. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] падчас абароны Гомеля заняць рубеж паўночнай ускраіны Прудка [[16 жніўня]] [[1941]] г. было даручана аднаму з падраздзяленняў Гомельскага гарнізона — батальёну пад камандаваннем капітана Іванова. Батальён складаўся з трох рот і налічваў 450 чалавек, з якіх 70 былі байцамі [[Мясцовая супрацьпаветраная абарона|МСПА]]. Асноўным узбраеннем батальёна з'яўляліся вінтоўкі. Мелася адна гармата 45-мм [[Супрацьпаветраная абарона|СПА]] з 400 снарадамі<ref>Скринников, М. И. Добровольцы на защите городов и сел. О деятельности добровольческих формирований Гомельщины в начальный период Великой Отечественной войны (июнь — август 1941 г.) / М. И. Скринников. — Гомель: Общество с дополнительной ответственностью «Барк», 2005 — С. 57.</ref>. У лістападзе 1941 г. атрад гітлераўскіх карнікаў акружыў Прудок. Усіх жыхароў вёскі гітлераўцы сагналі ў школу, 12 закладнікаў вывелі за вёску і расстралялі. У жывых выпадкова застаўся В. В. Краўцоў. Цяжка паранены, ён уначы дабраўся да свайго дома і хаваўся там 4 дні. Даведаўшыся пра гэта, гітлераўцы расстралялі Краўцова на вачах сям’і<ref name="ЭДГБ" />. Пасля вайны Прудок уваходзіў у сельскагаспадарчую арцель (калгас) «Шлях да сацыялiзму»<ref>[http://fk.archives.gov.by/fond/96511/ <nowiki>Первичная организация Коммунистической партии (большевиков) Белоруссии (КП(б)Б) сельскохозяйственной артели (колхоза) "Шлях да сацыялiзму", д.Прудок [1945/1946-1950].</nowiki>]</ref>. Згодна з генеральным планам Гомеля 1946 г. каля Прудка (за конезаводам) меркавалася стварэнне новага прамысловага раёна, а абшары на поўнач лічыліся рэзервам для жыллёвага будаўніцтва<ref>Малков, И. Г. Гомель — древний и современный. Архитектура и ее создатели: [монография] / И. Г. Малков, И. И. Малков; М-во образования Респ. Беларусь, Белорус. гос. ун-т трансп. — Гомель: БелГУТ, 2014. — С. 15-17.</ref>. У 1957 годзе ўвайшла ў склад Гомеля. Невялікая частка вёскі, якая не ўвайшла ў склад горада, стала [[Прудок (Гомельскі раён)|аднайменным пасёлкам]]. Назва былой вёскі была адлюстравана ў найменні вуліцы [[Прудкоўская шаша]] (цяпер [[Вуліца Шылава (Гомель)|вуліца Шылава]])<ref name="ЭДГБ"/>. Станам на 1989 года распрацоўваўся план рэканструкцыі гэтай тэрыторыі і стварэння на ёй [[зона адпачынку|зоны адпачынку]]<ref name="ЭДГБ"/>. Генеральны план 2003 г. прадугледжваў ажыццяўленне комплексу захадаў па захаванні і рэгенерацыі «гістарычнага ландшафта прадмесця „Прудок“», у т. л. фарміраванне на базе яго часткі парка-іпадрома «па тыпу клубных тэрыторый для забяспечаных наведнікаў»<ref>Малков, И. Г. Гомель — древний и современный. Архитектура и ее создатели: [монография] / И. Г. Малков, И. И. Малков; М-во образования Респ. Беларусь, Белорус. гос. ун-т трансп. — Гомель: БелГУТ, 2014. — С. 26, 33, 46.</ref>. У 1995 годзе ў Прудку заснавана, а праз год асвечана, праваслаўная царква Святога велікамучаніка Георгія Пераможца, [[Ігумен|настаяцелем]] якой быў прызначаны протаіерэй Дзмітрый Ганчароў<ref>[http://georg-gomel.cerkov.ru/ О храме. История] / Храм Святого великомученика Георгия Победоносца, г.Гомель</ref>. == Сетка вуліц == Асноўныя вуліцы: [[Віцебская вуліца (Гомель)|Віцебская]], [[вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]], [[вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]], [[вуліца Лепяшынскага (Гомель)|Лепяшынскага]], [[вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]], [[вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]]<ref name="ЭДГБ"/>. Назвы большасці вуліц Прудка ў той яго частцы, якая да 1957 г. складала вёску Прудок, з'явіліся пасля ўваходжання ў межы Гомеля і да нашага часу істотных зменаў не зведалі: {| class="wikitable" |- ! width=200 |'''Назва вуліцы перад'''<br />'''уваходжаннем у межы'''<br />'''Гомеля ў 1957 г.''' ''(паводле [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Рогалева]]''<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 186-190.</ref>'')'' ! width=200 |'''Назва вуліцы паводле схематычнага плана Гомеля 1961 г.'''<ref>Схематический план. Гор. Гомель. [Карты] / Главное управление коммунального хозяйства при СМ БССР. Бюро технической инвентаризации — [Б. м. : б. и.], 1961.</ref> ''(пераклад з рускай)'' ! width=350 |'''Сучасная назва вуліцы''' ''(спраўджана па картах 2018 і 2019 гг.''<ref name=":1" /><ref>Гомель. Атлас туриста. / Справоч. изд. Ред. Ю. М. Нестеровская. — Минск : РУП «Белкартография», 2019. — С. 14-15.</ref>'',''<br />''беларускае напісанне — паводле''<br />''эталону 2016 г.''<ref>Рашэнне Гомельскага гарадскога Савета дэпутатаў ад 29 лістапада 2016 г. № 108 [http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 «О некоторых вопросах переименования элементов улично-дорожной сети»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201129232634/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 |date=29 лістапада 2020 }} на Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь.</ref>'')'' |- | |40 год БССР |[[Вуліца 40 год БССР (Гомель)|40 год БССР]] |- | |Віцебская |[[1-я Віцебская вуліца (Гомель)|1-я Віцебская]] |- | |Валачаеўская |[[Валачаеўская вуліца (Гомель)|Валачаеўская]] |- | |Верхняя |[[Верхняя вуліца (Гомель)|Верхняя]] |- |Чкалава |Грамадзянская |[[1-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|1-я Грамадзянская]] |- | |2-я Грамадзянская |[[2-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|2-я Грамадзянская]] |- |Леніна |Крупскай |[[Вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]] |- | |2-я Крупскай |[[Вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]] |- | |1-ы Крупскай зав. |[[1-ы завулак Крупскай (Гомель)|1-ы зав. Крупскай]] |- | |2-і Крупскай зав. |[[2-і завулак Крупскай (Гомель)|2-і зав. Крупскай]] |- | |Кальцавая |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Кальцавая |Ягаўкіна ''(частка)'' |- |Пралетарская |Мічурына |[[Вуліца Мічурына (Гомель)|Мічурына]] |- | |2-я Мічурына |[[Вуліца Агарэнкі (Гомель)|Агарэнкі]] ''(частка)'' |- |Нагорная |Нагорная |[[Нагорная вуліца (Гомель)|Нагорная]] |- | |1-ы Нагорны зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-і Нагоры зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Навасялкоўская |[[2-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|2-я Навасёлкавая]] |- | |3-я Навасялкоўская |[[3-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|3-я Навасёлкавая]] |- | |4-я Навасялкоўская |[[4-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|4-я Навасёлкавая]] |- | |5-я Навасялкоўская |[[5-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|5-я Навасёлкавая]] |- | |6-я Навасялкоўская |[[6-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|6-я Навасёлкавая]] |- | |7-я Навасялкоўская |[[7-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|7-я Навасёлкавая]] |- | |8-я Навасялкоўская |[[8-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|8-я Навасёлкавая]] |- | |9-я Навасялкоўская |[[9-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|9-я Навасёлкавая]] |- | |10-я Навасялкоўская |[[10-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|10-я Навасёлкавая]] |- | |11-я Навасялкоўская |[[1-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|1-я Навасёлкавая]] |- | |Ніжняя |[[Ніжняя вуліца (Гомель)|Ніжняя]] |- | |1-я Праезджая |[[Праезджая вуліца (Гомель)|Праезджая]] |- | |2-я Праезджая |[[Вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]] |- | |3-я Праезджая |[[Вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]] |- | |Прамая |[[Прамая вуліца (Гомель)|Прамая]] |- |Новая |Светлая |[[1-я Светлая вуліца (Гомель)|1-я Светлая]] |- | |2-я Светлая |[[2-я Светлая вуліца (Гомель)|2-я Светлая]] |- | |Сходная |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- |Першамайская |Ураджайная |[[1-я Ураджайная вуліца (Гомель)|1-я Ураджайная]] |- | |2-я Ураджайная |[[2-я Ураджайная вуліца (Гомель)|2-я Ураджайная]] |- | |Ураджайны зав. |[[1-ы Ураджайны завулак (Гомель)|1-ы Ураджайны зав.]] |- | |2-і Ураджайны зав. |[[2-і Ураджайны завулак (Гомель)|2-і Ураджайны зав.]] |- | |Ураджайны праезд |[[1-ы Ураджайны праезд (Гомель)|1-ы Ураджайны праезд]] |- | |Чыстая |[[ВУліца Хутаранскага (Гомель)|Хутаранскага]] |- |Камсамольская |Юнацкая |[[Юнацкая вуліца (Гомель)|Юнацкая]] |- | |10-ы праезд |2-я Грамадзянская ''(частка, паралельная асноўнай вуліцы)'' |- | |26-ы праезд |[[Завулак Будаўнікоў (Гомель)|Будаўнікоў зав.]] |- | |27-ы праезд |''(забудаваны)'' |} == Забудова == Забудавана індывідуальнымі дамамі сядзібнага тыпу. У наш час у Прудок размешчаны гарадская коннаспартыўная школа, на тэрыторыі якой захаваліся княжацкія стайні пачатку 19 ст., сярэдняя школа № 23, абласное аўтатранспартнае вытворчае ўпраўленне<ref name="ЭДГБ"/>.<gallery mode="packed"> Файл:Дом па вуліцы 9-я Навасялковая у Прудку (Гомель), 2009 г.jpg|alt=Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г.|Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г. Файл:Прудкоўскі краявід. Гомель, 2015 год.jpg|alt=Прудкоўскі краявід, 2015 г.|Прудкоўскі краявід, 2015 г. Файл:Спуск па вуліцы 2-й Светлай у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г.|Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г. Файл:Дом у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г.|Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г. Файл:Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Вуліца Верхняя, 2020 г.|Вуліца Верхняя, 2020 г. Файл:Ліштвы. Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г.|Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г. </gallery> == Славутасці == * Фрагменты былога [[сядзібна-паркавы комплекс Багуслаўскіх (Гомель)|сядзібна-паркавага комплекса Багуслаўскіх]] (сярэдзіна ХIХ — ХХ стагоддзе) па [[вуліца Пасёлак Будзёнаўскі|вуліцы Пасёлак Будзёнаўскі]], 17 (частка [[Будзёнаўскі (Гомель)|былога пасёлка]] з адпаведнай назвай) — {{ГККРБ 4|313Г000094}} * На [[Прудкоўскія могілкі|Прудкоўскіх могілках]] у 1962 годзе пастаўлены абеліск на магіле ахвяр фашызму<ref name="ЭДГБ">{{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}}</ref> <gallery mode="packed" perrow="4" heights="150"> Файл:Маёнтак у Прудку 5.JPG|Сядзібны дом Файл:Маёнтак у Прудку 6.JPG|Элемент сядзібнага дома XIX ст. Файл:Гомель. Усадебный дом и конюшни Паскевича в Прудке 02.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх, стайня.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх. Стайня.jpg|Гаспадарчая пабудова </gallery> == Могілкі == У межах Прудка знаходзяцца двое закрытых могілак: * [[Прудкоўскія могілкі (Гомель)|Прудкоўскія могілкі]] (каля 7 га<ref>Падлічана пры дапамозе сервісу Google Карты. У энцыклапедычным даведніку «Гомель» (1991) плошча Прудкоўскіх могілак указана як 11 га.</ref>, узніклі ў даваенны час, актыўна дзейнічалі з 1946 па 1970 гады)<ref>[https://mitzvatemet.com/index.php?route=information/univernews&univernews_id=4 Еврейское кладбище «Прудок» г. Гомель] // Мицват эмет — уход за еврейскими захоронениями.</ref><ref name=":9">Кладбища // Гомель. Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Минск. : БелСЭ им. П. Бровки, 1991. — С. 257.</ref> са змешанымі яўрэйскімі і хрысціянскімі пахаваннямі; * [[Конзаводскія могілкі (Гомель)|Конзаводскія могілкі]] (3 га, дзейнічалі з 1927 па 1973 год)<ref name=":9" />. Ранейшыя могілкі, вядомыя з карты наваколля Гомеля 1838 года, знаходзіліся на тагачаснай паўднёвай ускраіне Прудка пры дарозе на Ветку<ref>[https://rusneb.ru/catalog/000200_000018_RU_NLR_BIBL_A_011797372/ Карта окрестностей местечка Гомеля снятая глазомерно в 1838 году].</ref>. Супастаўленне гэтых звестак з сучасным планам мясцовасці дазваляе меркаваць, што месцазнаходжанне старых могілак суадносіцца з раёнам на рагу цяперашніх вуліцы Крупскай і 2-га завулка Крупскай у напрамку да былога [[Будзёнаўскі (Гомель)|конезавода]].<gallery mode="packed" heights="150"> Файл:Конзаводскія могілкі, Прудок, Гомель, 2021 год.jpg|alt=Конзаводскія могілкі, 2021 год.|Конзаводскія могілкі, 2021 год. Файл:Прудкоўскія могілкі, Прудок, Гомель, 2022 год.jpg|alt=Прудкоўскія могілкі, 2022 год|Прудкоўскія могілкі, 2022 год </gallery> == У культуры == * Згадваецца ў настальгічным вершы паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]] «Веснавая пошта» (зборнік «Зялёны дым», 1968 год) разам з [[Пакалюбічы|Пакалюбічамі]] і [[Ветка]]й<ref>Даніленка М. Аб тым, што дорага сэрцу // Гомельская праўда. — 1969. — 7 лютага. — С. 4.</ref>. У Прудку нарадзіўся яго бацька — патомны [[Кавальства|каваль]]<ref name=":4">[https://knihi.com/Janka_Bryl/Pra_zapavietnaje.html#chapter66 <nowiki>Брыль Я. Пра запаветнае [1980 г.]</nowiki>] // Збор твораў. У 5-ці т. — Т. 4. — Свет далёкі і блізкі: дарожныя нататкі […]. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1981. — С. 525.</ref>. * Да 1980 г. Прудок наведаў пісьменнік [[Янка Брыль]], пакінуўшы такія ўражанні пра яго: «Прудка фактычна ўжо няма: вёска прырасла да Гомеля, стала яго ўскраіннай вуліцай. Каля асфальту гэтай шумнай вуліцы-шашы ціха ўрастае ў зямлю ржава-чырвоная ад фарбы хата, якой ужо не стаць тут гарадскім домікам, не дацягнуцца да мітуслівай [[Урбанізацыя|урбанізацыі]]»<ref name=":4" />. * Згадваецца між іншых раёнаў і вуліц горада ў вершы [[Югася Каляда|Югасі Каляды]] «Гомельскія абліччы» (нізка «Сіні дызэль „Гомель-Гомель“», 2005 год)<ref>Каляда Ю. Сіні дызэль «Гомель-Гомель» // Наша Ніва. — 2005. — 15 красавіка. — С. 19.</ref>. *Згадваецца ў шэрагу гомельскіх тапонімаў у песні [[Андрэй Міхайлавіч Мельнікаў|Андрэя Мельнікава]] «Гомель»<ref>[https://soundcloud.com/andrey-mielnikaw/andrey-melnka-gomel Андрэй Мельнікаў — Гомель : Песня про беларускі горад Гомель].</ref>. == Зноскі == {{Reflist|3}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Гомельскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Гомеля]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Гомель)]] [[Катэгорыя:Жылыя раёны Гомеля]] phta6e57nyg3xbp6jf8sh8fsszrxn89 4164183 4164177 2022-07-24T14:34:45Z Balachon77 65750 /* Хроніка падзей */ + звесткі 1941 г., прыпіска да царквы wikitext text/x-wiki {{Мікрараён |Назва = Прудок |Краіна = Беларусь |Арыгінальная назва = Прудок |Выява = Гомель. Маёнтак Багуслаўскіх.jpg |Шырыня выявы = |Каментарыі = |Горад = Гомель |Карта = |Адміністрацыйная акруга горада = |Адміністрацыйны раён горада = Чыгуначны |Першае згадванне = першая трэць XVIII ст. |Дата заснавання = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = |Ранейшы статус = вёска |Год уключэння ў межы горада = 1957 |Ранейшыя назвы = |Этнахаронім = прудкоўцы |Паштовыя індэксы = 246015 |Плошча = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Плошча жылога фонду = |Тэлефонныя коды = |Раённыя сеткі = |Сайт = |Дадатак = |Катэгорыя ў Commons = Prudok, Homieĺ }} {{значэнні|Прудок (значэнні)}} '''Прудок''' ({{lang-be-trans|Prudok}}, {{lang-ru|Прудок}}) — жылы масіў у паўночна-ўсходняй частцы [[Гомель|Гомеля]], адміністрацыйна прыналежыць да [[Чыгуначны раён (Гомель)|Чыгуначнага раёна]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":1">Гомель. План города. Гомельский район. Карта  [Карты] / редактор В. А. Змачинская. — Минск : Белкартография, 2018.</ref>. У межах Гомеля з 1957 года, да гэтага — вёска ў [[Гомельскі раён|Гомельскім раёне]] [[Гомельская вобласць|Гомельскай вобласці]]. == Гісторыя == === Час узнікнення === Час узнікнення Прудка як вёскі традыцыйна звязваецца з першай чвэрцю [[XVIII ст.]]<ref name="ЭДГБ" /><ref name=":2">Рогалев, А. Ф. Топонимический словарь Гомеля и Гомельского района [Текст] / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2012. — С. 198—199.</ref>. Аднак канкрэтная гістарычная крыніца з указаннем на час пабудовы ці першай пісьмовай згадкі Прудка ў краязнаўчай літаратуры не называецца. Верагодна, што падставай для такога датавання маглі стаць непадмацаваныя крыніцамі звесткі [[Леў Аляксеевіч Вінаградаў|Л. Вінаградава]] аб пажары 1738 г., якім была знішчана прудкоўская царква<ref name=":0">Виноградов, Л. Гомель. Его прошлое и настоящее. 1142—1900 гг. / Л. Виноградов [Репринт. изд.]. — Гомель: КИПУП «Сож», 2005. — С. 22.</ref>. З раёнам будучага Прудка, як дапускаў [[Алег Анатольевіч Макушнікаў|А. Макушнікаў]], магло быць звязана ўрочышча Воласкава, дзе станам на 1681 г. знаходзілася адно з ворных палёў гомельскага замка<ref>Макушников, О. А. Гомель с древнейших времён до конца XVIII в. Историко-краеведческий очерк / О. А. Макушников. — Гомель : Барк, 2018. — С. 167.</ref>. === Версіі паходжання назвы === [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1784).jpg|alt=Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.|міні|288x288пкс|Прудок на плане генеральнага межавання, 1784 г.]] Згодна з пашыраным меркаваннем назва «Прудок» магла ўзнікнуць ад рускага слова ''«пруд»'', г.зн. сажалка, стаў. Прыхільнікі гэтай версіі лічаць, што тапонім «Прудок» не мог быць уласцівы паселішчам з перавагай карэннага [[беларусы|беларускае насельніцтва]]. Таму заснаванне вёскі Прудок пад Гомелем яны звязваюць з [[Стараверы ў Беларусі|рускімі перасяленцамі-стараверамі]], якія, шукаючы магчымасці вольна адпраўляць набажэнствы, уцякалі з [[Руская дзяржава|Расіі]] ў [[Вялікае Княства Літоўскае]]<ref name="ЭДГБ" />. Аднак гістарычных ці фальклорных сведчанняў нейкай прыкметнай прысутнасці тут старавераў на сёння няма. Л. Вінаградаў згадваў прудкоўскую царкву ў кантэксце ўціску праваслаўя каталікамі, г.зн. царкава была праваслаўнай<ref name=":0" />. Іншая версія грунтуецца на разглядзе слова «пруд» як арганічнага для [[Дыялекты беларускай мовы|беларускіх гаворак]], яе прыхільнікі паказваюць наяўнасць тапонімаў з адпаведнай асновай у розных кутках Беларусі: [[Прудок]], [[Пруды]], [[Прудкі]], [[Прудзец]], [[Прудзішча]], [[Прудцы]], [[Прудаўё]]<ref name=":2" />. У беларускіх гаворках слова «пруд» мела значэнні «плаціна на рэчцы і млын пры ёй; штучнае возера, ставок», «вятрак», «курган, высокае месца, якое агібаецца ракой»<ref>Яшкін, І. Я. Беларускія геаграфічныя назвы : тапаграфія, гідралогія : слоўнік / І. Я. Яшкін. — Мінск : Навука i тэхнiка, 1971. — С. 153.</ref>. У помніках [[Старабеларуская мова|старабеларускай мовы]] панецце «прудъ» фіксуецца са значэннямі «стаў, сажалка» і «хуткая плынь», апошняе можа суадносіцца са словам «прудко» у значэнні — «хутка, жвава, шпарка»<ref>Гістарычны слоўнік беларускай мовы. Вып. 29. Пристрастный—ракъ. / Склад. І. У. Будзько [і інш.]; пад. рэд. А. М. Булыкі. — Мінск : Беларуская навука, 2009. — С. 299—300, 296—297.</ref>. Знаходжанне часткі сучаснага Прудка на ўзвышшах (напр., вул. Нагорная<ref name=":1" />), гістарычныя сведчанні аб працяканні праз вёску Прудок рэчкі<ref name=":6">Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 30.</ref>, гіпатэтычная наяўнасць там млына<ref name=":2" /> ў XVIII ст. даюць падставы лічыць версію, што выводзіць назву «Прудок» з беларускіх гаворак найбольш праўдападобнай. Версія аб узнікненні назвы паселішча ў сувязі з блізкім суседствам [[Валатаўское возера|Валатаўскога возера]] (цяпер — паміж [[Валатава (жылы раён)|Валатавой]], [[Клёнкаўскі (жылы раён)|Клёнкаўскім]], [[Старая Валатава|Старой Валатавой]], [[Мельнікаў Луг|Мельнікавым Лугам]] і Прудком) не вытрымлівае крытыкі, бо гэты вадаём з’явіўся толькі ў 1970-я гг. як вынік чалавечай дзейнасці, выкліканай патрэбамі здабачы пяску для стварэння гідранамыўнай падушкі пад будаўніцтва мікрараёнаў і асушэння Бурага балота<ref>Строительная летопись города : [научно-популярное издание] / в вып. дан. авт.: Б. М. Захарин, Ю. Э. Глушаков, А. В. Коноваленко, А. А. Чачин; ред. кол.: В. И. Пилипец и др. ; фото М. А. Амелиной и др. — Гомель : Вечерний Гомель-Медиа, 2011. — С. 187.</ref>. Не менш беспадстаўным выглядае і меркаванне, што з’яўленне назвы «Прудок» магло быць абумоўлена ўладкаваннем тут «маляўнічага [[сад]]<nowiki/>у з [[сажалка]]мі» (''«живописного сада с прудами»'') ў часы [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]], г.зн. сярэдзіне ХІХ ст.<ref name="ЭДГБ" /> — назва існавала яшчэ ў XVIII ст. === Хроніка падзей === Адсутнасць згадак Прудка ў спісах вёсак [[Гомельскае староства|Гомельскага староства]] 1738, 1765 і 1771 гадоў указвае на яго знаходжанне па-за межамі азначанага дзяржаўнага ўладання. Ускосныя звесткі ''«отграничений»'' (вызначэння меж) «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак» 1776 г. даюць падставу меркаваць, што землямі, на якіх знаходзіўся Прудок, былі тады сярод ''«грунтов шляхтича Красинского»''<ref name=":7">З «Адказной кнігі на Гомельскі маёнтак П. А. Румянцава» 1776 г. // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 127.</ref>. Згодна з «Ведамасцю аб дваранах Магілёўскай губерні» 1777 г. Прудок належаў Багуславу Корвін-Красінскаму, а яго насельніцтва (''«число головъ»'') складала 149 чалавек — 140 [[Хрысціянства|хрысціянскага]] і 9 [[Іўдаізм|іўдзейскага]] веравызнання<ref>[http://book-olds.ru/BookLibrary/23000-Mogilevskaya-gub/1777.-Vedomost-o-dvoryanah-Mogilevskoy-gubernii-po-razdeleniyu-na-12-t-uezdov.html Ведомость о дворянах Могилевской губернии, 1777 г. — Аб. 108.]</ref>. Па ўсім відаць, ад імя ўладальніка прудкоўскі фальварак атрымаў назвы ''«''Багуслаўскі», ''«''Багуслаўск», якія захоўваліся ў ХІХ ст.<ref name=":3" /><ref name=":8" /> [[Файл:Prudok, Homieĺ. Прудок, Гомель (1838).jpg|alt=Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.|міні|288x288пкс|Прудок на карце Гомеля і наваколляў, 1838 г.]] На «Генеральным плане Беліцкага павета» 1784 г. Прудок пазначаны як [[сяло]] (у арыгінале — ''«С: Прудокъ»'') на рэчцы [[Струпіца]]<ref>Генеральный план Белицкого уезда / Генеральное межевание Могилевской губернии 1784 г.</ref> (у «Адказной кнізе» 1776 г. названая таксама ''«протовиною»''<ref name=":7" />). Знаходжанне населенага пункта ў статусе сяла азначала наяўнасць там царквы. «Планы дач генеральнага межавання» таго часу дазваляюць удакладніць, што Прудок (у арыгінале — ''«Прудки»'') прынамсі з лістапада 1783 г. з’яўляўся ''«сяльцом»'' графа [[Пётр Аляксандравіч Румянцаў-Задунайскі|П. А. Румянцава-Задунайскага]]<ref>[http://rgada.info/poisk/index2.php?str=1354-opis_233-1&opisanie=%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D1%8B%20%D0%B4%D0%B0%D1%87%20%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%B8%20%D1%81%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BC%D0%B5%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%201746-1917%20%D0%B3%D0%B3.%20(%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F).%3Cbr%3E%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%20233.%20%D0%A7%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8C%201.%20%D0%93%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B8%D1%8F,%20%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%B4:%20%D0%9C%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F;%20%D0%91%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9 Планы дач генерального и специального межевания], 1746—1917 гг. (коллекция). / Опись 233. Часть 1. Губерния, уезд: Могилевская; Белицкий.</ref>. У пачатку 1812 г. Прудок значыўся ў раскладзе кватэр 7-й пяхотнай дывізіі сярод ''«селений»'' для кватаравання 5-й мушкецёрскай роты. У ім было на той час 25 двароў<ref>[https://viewer.rusneb.ru/ru/000202_000043_562?page=142&rotate=0&theme=white <nowiki>Отечественная война 1812 года : Отд. 1 : Переписка русских правительственных лиц и учреждений : [В 22 кн.]. — Санкт-Петербург : Воен.-учен. ком. Гл. штаба, 1900-1914. Т. 8 : Подготовка к войне в 1812 г. : (Январь месяц). —1907. — С. 128.</nowiki>]</ref>. Станам на 1833 і 1834 гады Прудок разам з іншымі сельскімі паселішчамі — Пакалюбічы, Лапацін, Валатава, Плёсы і Зялёныя Лукі — належаў да Багуслаўскага фальварка Багуслаўскай эканоміі Гомельскага маёнтка [[Сяргей Пятровіч Румянцаў|С. П. Румянцава]]<ref name=":3">Са справаздачы аканома Гомельскага маёнтка г. Румянцава // Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 135.</ref><ref name=":8">Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 96.</ref>. На 1 студзеня 1833 г. за Прудком значылася 166 рэвізскіх душ, а паселішча мела статус вёскі (''«Дер. Прудок»'')<ref name=":3" />. Рэчка Струпіца ў 1848 г. характарызавалася як невялікая ручаіна, што прабягала праз Прудок, утварыўшыся з рукава Кабылінага балота, улетку гэтая ручаіна перасыхала<ref name=":6" />. Мясцовасці між Прудком і Пакалюбічамі, Прудком і Гомелем вызначаліся расійскімі ваеннымі ведамаствамі як прыдатныя для размяшчэння па адной пяхотнай дывізіі з артылерыяй адпаведна<ref>Военно-статистическое обозрение Российской империи / издаваемое по Высочайшему повелению при 1-м отделении Департамента Генерального штаба [трудами офицеров Генерального штаба]. Т. 8, ч. 3 : Могилевская губерния / [по рекогносцировкам и материалам, собранным на месте, составлял Генерального штаба капитан Черницкий]. — Санкт-Петербург : В типографии Департамента Генерального штаба, 1848. — Отд. 2. — С. 26.</ref>. У сярэдзіне XIX ст. у вёсцы знаходзіўся сядзіба аканома князя [[Іван Фёдаравіч Паскевіч|І. Ф. Паскевіча]]. Разбіты тут сад з сажалкамі лічыўся ўзорным у Расіі і нават у Еўропе<ref name="ЭДГБ" />. Сучаснікі называлі Прудок «райскім кутком» абсяжнага гомельскага маёнтка. Ваенны дзеяч [[Іван Цімчанка-Рубан]], які ў 1835 г. пабываў у [[Новая Беліца (Гомель)|Беліцы]], Гомелі і, па ўсім відаць, у Прудку, згадваў у сваіх мемуарах<ref>Тимченко-Рубан, И. Из воспоминаний о прожитом // Исторический вестник. — 1890. — Июнь. — Т. 40. — С. 629.</ref>: {{пачатак цытаты}}Не ведаю, наколькі гэта дакладна, але былы аканом графа, нейкі Ступак, расказваў нам, што Паскевіч так быў усцешаны таннасцю пакупкі, што падарыў свайму ад'ютанту Мельнікаву, упаўнаважанаму ім здзейсніць прыгонны акт, дзвесце тысяч рублёў асігнацыямі. Разам з маёнткам перайшлі ў рукі Паскевіча не толькі велізарныя запасы збожжа, але і ўсе каштоўнасці, якія толькі захоўваліся ў «Прудку». Гэта, большай часткай, былі падарункі замежных двароў.{{арыгінал|ru|Не знаю, насколько это верно, но бывший управляющий графа, некий Ступок, рассказывал нам, что Паскевич до того был обрадован дешевизною покупки, что подарил своему адъютанту Мельникову, уполномоченному им совершить крепостной акт, двести тысяч рублей ассигнациями. Вместе с имением перешли в руки Паскевича не только огромные запасы хлеба, но и все драгоценности, которые только хранились в «Прудке». Это, по большей части, были подарки иностранных дворов.}}{{канец цытаты}} Арганізацыя працы ў прудкоўскім фальварку высока ацэньвалася ў аглядзе маёнткаў Магілёўскай губерні на старонках «Могилевских губернских ведомостей» (1849 г.). Падкрэслівалася адпаведнасць грунту і клімату для вырошчвання цукровых буракоў. Аглядальнік адзначыў наяўнасць у фальварку старанна дагледжанай «цірольскай жывёлы», розных «незвычайных ў тутэйшым краі» земляробчых прылад, «францістага варшаўскага вырабу» сельскіх павозак (фур) на чатырох коней, а таксама перадаў словы аўчара немца — «вельмі дасведчанага і адданага сваёй справе чалавека», які служыў у фальварку — пра натуральныя (прыродныя) выгоды мясцовасці для заняткаў тут авечкагадоўляй «без усялякага травасеяння, нават без стварэння штучных выганаў»<ref>Целлинский В. Обозрение некоторых имений Могилевской губернии // Могилевские губернские ведомости. Отд. второй. Часть неоф. — 1849. — №5. — С. 80—81. У публікацыі мясцовасць памылкова пададзена як «Запруддзі» (''«Запрудьи»'').</ref>. Перавод сялян Прудка (''«Прутка»'') (поруч з жыхарамі шэрагу іншых вёсак) на [[аброк]] абумоўліваўся асобным пунктам распараджэння [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]] ад 9 кастрычніка 1856 г.: сяляне павінны былі абавязацца сеяць прынамсі на трэцяй частцы сваіх агародаў [[Цукровы бурак|цукровыя буракі]] «з тым, што за кожную чвэрць цукровых буракоў вагой у 11 [[пуд]]. будзе выдавацца з Гомельскага цукровага завода па 90 [[Капейка|кап]]. срэбрам». Сялянам, што паабяцалі б гэтую ўмову выканаць, а ў выніку парушылі б абяцанне, пагражаў перавод на [[Паншчына|паншчыну]] з 1 ліпеня 1857 г. без права вяртання на аброк цягам паўгоддзя<ref>Белоруссия в эпоху феодализма / Академия наук БССР, Институт истории, Архивное управление МВД БССР. Т. 3 : Воссоединение Белоруссии с Россией и ее экономическое развитие в конце XVIII ― первой половине XIX века (1772―1860) / [составители: В. В. Чепко, В. В. Шатилло. — 1961. — С. 322.</ref>. Падчас жніва 1861 г. у Прудку выкарыстоўвалася не толькі ручная, але і машынная праца — працавалі жняяркі «Wood»<ref>[https://polona.pl/item/vilenskij-vestnik-official-naa-gazeta-kuryer-wilenski-gazeta-urzedowa-1861-nr,Njg2MTgwNTE/7/ Виленский вестник. — 1861. — 29 августа. — С. 8 (668)].</ref>. У 1866 г. жыхар Прудка Іван Захараў Перакладаў быў адным з падпісантаў адрасаванай расійскаму імператару [[Аляксандр II (імператар расійскі)|Аляксандру II]] скрагі сялян Пакалюбіцкай воласці на ўціск і «тыранства» з боку ''«бывшего помещика»'' [[Фёдар Іванавіч Паскевіч|Ф. І. Паскевіча]]. Падача скрагі разглядалася мясцовымі ўладамі як сялянскае хваляванне з падбухторваннем да бунту, але ў выніку судовага разбіральніцтва 1870 г. большасць падпісантаў (у т.л. І. Перакладава), прызналі невінаватай<ref>Гісторыя Беларусі ў дакументах і матэрыялах / Акадэмія навук БССР, Інстытут гісторыі. Т. 2 : (1772—1903 гг.) / пад рэд. Н. М. Нікольскага, Д. А. Дудкова, І. Ф. Лочмеля. — Мінск : Выдавецтва АН БССР, 1940. — С. 785—787.</ref>. Цягам першай паловы 1880-х гадоў насельніцтва Прудка вырасла з 540 да 551 чалавека (са 116-ці да 117-ці двароў адпаведна). 50 прудкоўцаў-мужчын займаліся возніцкім промыслам з гадавым даходам да 30 рублёў на чалавека. 6 мужчын былі занятыя сталярным промыслам, а іх чысты гадавы даход вагаўся ад 50-ці да 120-ці рублёў з чалавека. 5 мужчын займаліся кавальскай справай (чысты даход кожнага за год дасягаў 50 рублёў). Па адным прудкоўцу былі звязаныя абутковым промыслам (чысты даход 150 рублёў за год) і нарыхтоўкай лясных матэрыялаў для драўляных вырабаў (чысты даход 50 рублёў за год)<ref>Опыт описания Могилевской губернии в историческом, физико-географическом, этнографическом, промышленном, сельскохозяйственном, лесном, учебном, медицинском и статистическом отношении, [Текст] : в трех книгах / сост. по программе[, с предисл.] и под ред. пред. Могилевского губ. стат. ком. А. С. Дембовецкого. — Могилев на Днепре : Тип. Губ. правления, 1882—1884. — Кн. 2. — 1884. — С. [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=382 370], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=441 429], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=467 455], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=504 493], [https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083710#?page=533 522].</ref>. Згодна са звесткамі перапісу 1897 г. насельніцтва Прудка складала 984 чалавек (мужчын — 492, жанчын — 492), пераважная большасць з якіх належала да праваслаўнага веравызнання — 956<ref>Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г. / предисл.: Н. Тройницкий. — Санкт-Петербург : типография «Общественная польза», 1905. — Отд. 2. — С. 114.</ref>. У час [[Хваляванні ў Гомелі (1903)|гомельскіх сутыкненняў]] на рэлігійна-нацыянальнай глебе канца жніўня — пачатку верасня 1903 г. у Прудку адбыліся «разгром крам яўрэяў» і «беспарадкі» <ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 655.</ref>. Прынамсі двое прудкоўцаў абвінавачваліся ў гвалтоўных дзеяннях, кіраваных «рэлігійнай і племянной варажнечай да яўрэйскага насельніцтва» і ўчыненых у Гомелі «на вуліцах і плошчах у публічным зграмаджэнні»; з іх вінаватым быў прызнаны селянін Павел Фёдараў Садоўнікаў 26-ці гадоў (прысуджаны да пяці месяцаў і дзесяці дзён турмы), а радавы 2-й сапёрнай брыгады «з сялян Прудка» Еўдакім Іванаў Кавуноў 19-ці гадоў — апраўданы<ref>Кревер, Б.А. Гомельский процесс : Подробный отчет [сост. Б.А. Кревером по протоколам защитников и отчетам, попадавшимся в журн.: «Право» и «Восход» и в газ.: «Киев. отклики», «Одес. новости», «Рус. сл.», «Новости» и «Правительств. вестн.»] / [Предисл.: М.К.]. — Санкт-Петербург : тип. т-ва «Обществ. польза», 1907. — С. 1201—1204.</ref>. У 1907 г. некаторыя жыхары Прудка далучыліся да «анарха-рэвалюцыйнай» групы Аляксандра Савіцкага, якая дзейнічала на тэрыторыі [[Магілёўская губерня|Магілёўскай]], [[Чарнігаўская губерня|Чарнігаўскай]] і [[Арлоўская губерня|Арлоўскай]] [[губерня]]ў. Адзін з яе ўдзельнікаў, прудковец Кабкоў, арыштаваны 27 красавіка 1909 г., пад катаваннямі (дапытваў асабіста гомельскі паліцэйскі спраўнік С. Мізгайла) выдаў паліцыі інфармацыю аб месцазнаходжанні А. Савіцкага, які разам з двума паплечнікамі быў застрэлены ў выніку жорсткага сутыкнення з паліцыянтамі ў вёсцы [[Краснае (Гомельскі раён)|Краснае]] пад Гомелем<ref>Глушаков, Ю. Э. «Революция умерла! Да здравствует революция!»: Анархизм в Беларуси (1902—1927) / Ю. Э. Глушаков. — Санкт-Петербург : ШSS, 2015. — С. 72, 77.</ref>. У 1910 г. Прудок апісваўся як вёска пры [[калодзеж]]ы (''«при какой находится водѣ»'') на дарозе з Гомеля на Ветку. Тут налічвалася 209 двароў, жыло 1143 чалавекі (мужчын — 570, жанчын — 573), меўся млын, працавала школа<ref>Паводле [https://sad23gomel.schools.by/pages/istorija сведчанняў старажылаў] гэта быў невялікі драўляны аднапавярховы будынак, размешчаны на дарозе з Гомеля ў Ветку, г.зн. сённяшняя вул. Крупскай.</ref>, уласнікам зямлі было Прудкоўскае сельскае таварыства, вернікі адносіліся да Валатаўскога прыхода<ref>Список населенных мест Могилевской губернии / Под ред. Г. П. Пожарова. — Могилев губ. : Могилев. губ. стат. ком., 1910. — Отд. 1. — С. XCI; отд. 2. — С. 36.</ref>. Цікава, што ў кастрычніку 1910 г. Прудок уключылі ў маршрут, па якім урачыста пераносіўся цудадзейны абраз Божай Маці, і гэта быў адзіны пункт маршрута, дзе не было царквы<ref>К пребыванию чудотворной иконы Божей Матери // Полесская жизнь. — 1910. — 8 октября. — С. 3.</ref>. Сваю дзейнасць на Прудок пашырала гомельскае Хрысціянскае пазыкова-ашчаднае таварыства<ref>[https://dlib.rsl.ru/viewer/01003083761#?page=55 Жудро, Ф. А. Город Гомель (Могилевской губ.) : с 68 автотипиями / сост. Ф. А. Жудро, И. А. Сербов, и Д. И. Довгялло. — Вильна : Сев.-Зап. отд. Имп. Русского географического о-ва, 1911. — С. 56.]</ref>. У жніўні 1910 г. тут «праз неасцярожнасць у абыходжанні з агнём» здарыўся пажар, які знішчыў 3 двары, страты склалі 1350 рублёў<ref>Пожары по уезду // Полесская жизнь. — 1910. — 18 августа. — С. 3.</ref>. У жніўні 1917 г. у Прудку прайшоў «хлебны бунт» салдатак — жонкі і ўдовы, мабілізаваных у войска, падняліся, не атрымаўшы належных ім харчовых пайкоў<ref>Мятліцкая, В. М. На паграніччы эпох і дзяржаў. Старонкі гісторыі Гомеля (1917—1918) / Валянціна Мятліцкая. — Гомель : Барк, 2021. — С. 74.</ref>. 25 сакавіка 1918 года згодна з [[Трэцяя Устаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] вёска абвяшчалася часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 года згодна з пастановай [[I з'езд КП(б) Беларусі|I з’езда КП(б) Беларусі]] ўвайшла ў склад [[БССР|Беларускай ССР]], аднак 16 студзеня Масква адабрала яе разам з іншымі [[Этнічная тэрыторыя беларусаў|этнічна беларускімі тэрыторыямі]] ў склад [[РСФСР]]. 28 сакавіка 1919 года, падчас [[Стракапытаўскае паўстанне|Стракапытаўскага паўстання]], праз Прудок быў скіраваны ўзвод з шаснаццаці [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|чырвонаармейцаў]] магілёўскіх камандных курсаў (''«комкурсы»'') для ўзяцця Палескага чыгуначнага вакзала, які кантралявалі паўстанцы<ref>«Из истории не вычеркнуть…» к 90-летию Стрекопытовского мятежа в Гомеле (март 1919 г.) : [ сборник научных статей ] / составители: В. М. Лебедев, М. П. Чуянова ; М-во образования РБ, Гомельский гос. ун-т им. Ф. Скорины. — Гомель : ГГУ им. Ф. Скорины, 2010. — С. 40.</ref>. У рамках працы Гомельскай кінафотасекцыі ў саўгасе «Прудок» у [[1921]] г. быў абсталяваны кінематограф<ref>Уваров, И. Ю. Гомель в исторической ретроспективе (1918–1925  годы) [монография] / И. Ю. Уваров. — Гомель : ГГТУ им. П. О. Сухого, 2021. — С. 42.</ref>. У снежні 1926 года вёску [[Другое ўзбуйненне БССР|вярнулі]] [[БССР]]. З 8 снежня 1926 па 16 ліпеня 1954 года цэнтр [[Прудкоўскі сельсавет (Гомельскі раён)|Прудкоўскага сельсавета]], пасля — у [[Пакалюбіцкі сельсавет|Пакалюбіцкім сельсавеце]] [[Гомельскі раён|Гомельскага раёна]]. Станам на 1926 г. у вёсцы Прудок знаходзілася 304 домагаспадаркі, дзе пражывала 1513 чалавек (мужчын — 715, жанчын — 798), а нацыянальная прыналежнасць («народнасць») гаспадароў размяркоўвалася наступным чынам: беларусы — 226, велікарусы — 76, іншыя — 2<ref name=":5">Список населенных мест Гомельского округа. Гомельское окр. статистическое бюро. — Тип. «Полеспечать», 1927. — С. 18—19.</ref>. У вёсцы меліся паштовы пункт і школа I-й ступені<ref name=":5" />. З 1927-1928 гадоў вяліся работы па брукаванні [[тракт]]а Гомель—[[Хальч (Веткаўскі раён)|Хальч]], які праходзіў праз Прудок. На 1928 г. ставілася задача забрукаваць тракт ''«на працягу аднаго кілёмэтру»''. Работы ўвязваліся з будаўніцтвам Хальчанскага моста праз [[Сож]]<ref>Пабудова мосту праз раку Сож // Зьвязда. — 1928. — 12 мая. — С. 2; Дарожнае будаўніцтва // Савецкая Беларусь. — 1928. — 12 мая. — С. 2.</ref>. Сярод падрадчыкаў быў і прудковец, вядомы (''«звали его по-уличному»'') як Амелька Сабакар. Паводле ўспамінаў паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]], які спрабаваў у яго зарабіць, праца аплочвалася несправядліва: «многія вазілі грабаркамі цэлае лета пясок, замервалі кучы, ставячы вугольнік. А атрымліваць не было чаго»<ref>[https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= Ковалев, Д. Автобиография. Детство и отрочество. О моей жизни (Что прежде всего вспомнилось)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210418175024/https://dmitriykovalev.com/biography/1445798362.0JDQstGC0L7QsdC40L7Qs9GA0LDRhNC40Y8=/1445798696.0JTQtdGC0YHRgtCy0L4g0Lgg0L7RgtGA0L7Rh9C10YHRgtCy0L4= |date=18 красавіка 2021 }} [≈1975].</ref>. Прыкладам падкантрольнай [[Камуністычная партыя Беларусі (1918)|камуністычнай партыі]] грамадскай актыўнасці жыхароў Прудка (і суседніх вёсак) служаць выбары ў мясцовыя саветы ў лістападзе 1934 года: вёску ўпрыгожылі партрэтамі савецкіх правадыроў, адпаведнымі плакатамі і лозунгамі, святочна апранутая паўтысячная калона выбаршчыкаў пад гукі аркестра прайшла да будынку мясцовага клуба, дзе адбыўся выбарчы сход, на якім у сельсавет былі абраныя «22 лепшыя калгаснікі, калгасніцы, рабочыя-ўдарнікі соўгасаў», а ганаровымі членамі савета — [[Лазар Майсеевіч Кагановіч|Л. М. Кагановіч]] і [[Мікалай Фёдаравіч Гікала|М. Ф. Гікала]]<ref>Палешчук. Т.т. Кагановіч і ГІкало выбраны ганаровымі членамі сельсовета // Звязда. — 1934. — 21 лістапада. — С. 3.</ref>. Як моцна закранулі Прудок [[Рэпрэсіі ў БССР|сталінскія рэпрэсіі]] — невядома. У спісах іх ахвяр, апублікаваных у кнізе [[Памяць (энцыклапедычнае выданне)|«Памяць»]], згадваюцца рэпрэсаваныя ў 1937 і 1938 гадах прудкоўцы: Андрэй Аверкін (вартаўнік на будоўлі), Станіслаў Вержыкоўскі (ураджэнец Польшчы), Сяргей Гардзееў, Антон Горскі (працаваў на конезаводзе), Фёдар Зіневіч (рабочы), Фёдар Кавуноў, Іван Марціновіч (працаваў на свінагадоўчым комплексе), Антон Шыманскі (працаваў на цагельні)<ref>Памяць : гіст.-дакум. хроніка Гомеля. У 2 кн. Кн. 1-я — Мінск : БЕЛТА, 1998. — С. 379, 395, 398, 401, 414, 417, 439, 482.</ref>. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] падчас абароны Гомеля заняць рубеж паўночнай ускраіны Прудка [[16 жніўня]] [[1941]] г. было даручана аднаму з падраздзяленняў Гомельскага гарнізона — батальёну пад камандаваннем капітана Іванова. Батальён складаўся з трох рот і налічваў 450 чалавек, з якіх 70 былі байцамі [[Мясцовая супрацьпаветраная абарона|МСПА]]. Асноўным узбраеннем батальёна з'яўляліся вінтоўкі. Мелася адна гармата 45-мм [[Супрацьпаветраная абарона|СПА]] з 400 снарадамі<ref>Скринников, М. И. Добровольцы на защите городов и сел. О деятельности добровольческих формирований Гомельщины в начальный период Великой Отечественной войны (июнь — август 1941 г.) / М. И. Скринников. — Гомель: Общество с дополнительной ответственностью «Барк», 2005 — С. 57.</ref>. Пасля аднаўлення [[25 кастрычніка]] 1941 г. Георгіеўскай царквы ў Гомелі Прудок быў прыпісаны да яе<ref>Козлова, Н. Н. Об особенностях восстановления церковной жизни на Гомельщине в 1941–1943 гг. // Известия Гомельского государственного университета имени Ф.Скорины. — 2019 . — № 1 (112). — С. 22.</ref>. У лістападзе 1941 г. атрад гітлераўскіх карнікаў акружыў Прудок. Усіх жыхароў вёскі гітлераўцы сагналі ў школу, 12 закладнікаў вывелі за вёску і расстралялі. У жывых выпадкова застаўся В. В. Краўцоў. Цяжка паранены, ён уначы дабраўся да свайго дома і хаваўся там 4 дні. Даведаўшыся пра гэта, гітлераўцы расстралялі Краўцова на вачах сям’і<ref name="ЭДГБ" />. Пасля вайны Прудок уваходзіў у сельскагаспадарчую арцель (калгас) «Шлях да сацыялiзму»<ref>[http://fk.archives.gov.by/fond/96511/ <nowiki>Первичная организация Коммунистической партии (большевиков) Белоруссии (КП(б)Б) сельскохозяйственной артели (колхоза) "Шлях да сацыялiзму", д.Прудок [1945/1946-1950].</nowiki>]</ref>. Згодна з генеральным планам Гомеля 1946 г. каля Прудка (за конезаводам) меркавалася стварэнне новага прамысловага раёна, а абшары на поўнач лічыліся рэзервам для жыллёвага будаўніцтва<ref>Малков, И. Г. Гомель — древний и современный. Архитектура и ее создатели: [монография] / И. Г. Малков, И. И. Малков; М-во образования Респ. Беларусь, Белорус. гос. ун-т трансп. — Гомель: БелГУТ, 2014. — С. 15-17.</ref>. У 1957 годзе ўвайшла ў склад Гомеля. Невялікая частка вёскі, якая не ўвайшла ў склад горада, стала [[Прудок (Гомельскі раён)|аднайменным пасёлкам]]. Назва былой вёскі была адлюстравана ў найменні вуліцы [[Прудкоўская шаша]] (цяпер [[Вуліца Шылава (Гомель)|вуліца Шылава]])<ref name="ЭДГБ"/>. Станам на 1989 года распрацоўваўся план рэканструкцыі гэтай тэрыторыі і стварэння на ёй [[зона адпачынку|зоны адпачынку]]<ref name="ЭДГБ"/>. Генеральны план 2003 г. прадугледжваў ажыццяўленне комплексу захадаў па захаванні і рэгенерацыі «гістарычнага ландшафта прадмесця „Прудок“», у т. л. фарміраванне на базе яго часткі парка-іпадрома «па тыпу клубных тэрыторый для забяспечаных наведнікаў»<ref>Малков, И. Г. Гомель — древний и современный. Архитектура и ее создатели: [монография] / И. Г. Малков, И. И. Малков; М-во образования Респ. Беларусь, Белорус. гос. ун-т трансп. — Гомель: БелГУТ, 2014. — С. 26, 33, 46.</ref>. У 1995 годзе ў Прудку заснавана, а праз год асвечана, праваслаўная царква Святога велікамучаніка Георгія Пераможца, [[Ігумен|настаяцелем]] якой быў прызначаны протаіерэй Дзмітрый Ганчароў<ref>[http://georg-gomel.cerkov.ru/ О храме. История] / Храм Святого великомученика Георгия Победоносца, г.Гомель</ref>. == Сетка вуліц == Асноўныя вуліцы: [[Віцебская вуліца (Гомель)|Віцебская]], [[вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]], [[вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]], [[вуліца Лепяшынскага (Гомель)|Лепяшынскага]], [[вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]], [[вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]]<ref name="ЭДГБ"/>. Назвы большасці вуліц Прудка ў той яго частцы, якая да 1957 г. складала вёску Прудок, з'явіліся пасля ўваходжання ў межы Гомеля і да нашага часу істотных зменаў не зведалі: {| class="wikitable" |- ! width=200 |'''Назва вуліцы перад'''<br />'''уваходжаннем у межы'''<br />'''Гомеля ў 1957 г.''' ''(паводле [[Аляксандр Фёдаравіч Рогалеў|А. Рогалева]]''<ref>Рогалев, А. Ф. Гомель. Страницы истории, формирование улиц, местные тайны и загадки / А. Ф. Рогалев. — Гомель : Барк, 2014. — С. 186-190.</ref>'')'' ! width=200 |'''Назва вуліцы паводле схематычнага плана Гомеля 1961 г.'''<ref>Схематический план. Гор. Гомель. [Карты] / Главное управление коммунального хозяйства при СМ БССР. Бюро технической инвентаризации — [Б. м. : б. и.], 1961.</ref> ''(пераклад з рускай)'' ! width=350 |'''Сучасная назва вуліцы''' ''(спраўджана па картах 2018 і 2019 гг.''<ref name=":1" /><ref>Гомель. Атлас туриста. / Справоч. изд. Ред. Ю. М. Нестеровская. — Минск : РУП «Белкартография», 2019. — С. 14-15.</ref>'',''<br />''беларускае напісанне — паводле''<br />''эталону 2016 г.''<ref>Рашэнне Гомельскага гарадскога Савета дэпутатаў ад 29 лістапада 2016 г. № 108 [http://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 «О некоторых вопросах переименования элементов улично-дорожной сети»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201129232634/https://pravo.by/document/?guid=12551&p0=D917g0081120&p1=1 |date=29 лістапада 2020 }} на Нацыянальным прававым Інтэрнэт-партале Рэспублікі Беларусь.</ref>'')'' |- | |40 год БССР |[[Вуліца 40 год БССР (Гомель)|40 год БССР]] |- | |Віцебская |[[1-я Віцебская вуліца (Гомель)|1-я Віцебская]] |- | |Валачаеўская |[[Валачаеўская вуліца (Гомель)|Валачаеўская]] |- | |Верхняя |[[Верхняя вуліца (Гомель)|Верхняя]] |- |Чкалава |Грамадзянская |[[1-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|1-я Грамадзянская]] |- | |2-я Грамадзянская |[[2-я Грамадзянская вуліца (Гомель)|2-я Грамадзянская]] |- |Леніна |Крупскай |[[Вуліца Крупскай (Гомель)|Крупскай]] |- | |2-я Крупскай |[[Вуліца Ягаўкіна (Гомель)|Ягаўкіна]] |- | |1-ы Крупскай зав. |[[1-ы завулак Крупскай (Гомель)|1-ы зав. Крупскай]] |- | |2-і Крупскай зав. |[[2-і завулак Крупскай (Гомель)|2-і зав. Крупскай]] |- | |Кальцавая |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Кальцавая |Ягаўкіна ''(частка)'' |- |Пралетарская |Мічурына |[[Вуліца Мічурына (Гомель)|Мічурына]] |- | |2-я Мічурына |[[Вуліца Агарэнкі (Гомель)|Агарэнкі]] ''(частка)'' |- |Нагорная |Нагорная |[[Нагорная вуліца (Гомель)|Нагорная]] |- | |1-ы Нагорны зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-і Нагоры зав. |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- | |2-я Навасялкоўская |[[2-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|2-я Навасёлкавая]] |- | |3-я Навасялкоўская |[[3-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|3-я Навасёлкавая]] |- | |4-я Навасялкоўская |[[4-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|4-я Навасёлкавая]] |- | |5-я Навасялкоўская |[[5-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|5-я Навасёлкавая]] |- | |6-я Навасялкоўская |[[6-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|6-я Навасёлкавая]] |- | |7-я Навасялкоўская |[[7-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|7-я Навасёлкавая]] |- | |8-я Навасялкоўская |[[8-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|8-я Навасёлкавая]] |- | |9-я Навасялкоўская |[[9-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|9-я Навасёлкавая]] |- | |10-я Навасялкоўская |[[10-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|10-я Навасёлкавая]] |- | |11-я Навасялкоўская |[[1-я Навасёлкавая вуліца (Гомель)|1-я Навасёлкавая]] |- | |Ніжняя |[[Ніжняя вуліца (Гомель)|Ніжняя]] |- | |1-я Праезджая |[[Праезджая вуліца (Гомель)|Праезджая]] |- | |2-я Праезджая |[[Вуліца Рыднага (Гомель)|Рыднага]] |- | |3-я Праезджая |[[Вуліца Каменшчыкава (Гомель)|Каменшчыкава]] |- | |Прамая |[[Прамая вуліца (Гомель)|Прамая]] |- |Новая |Светлая |[[1-я Светлая вуліца (Гомель)|1-я Светлая]] |- | |2-я Светлая |[[2-я Светлая вуліца (Гомель)|2-я Светлая]] |- | |Сходная |''(наяўнасць удакладняецца)'' |- |Першамайская |Ураджайная |[[1-я Ураджайная вуліца (Гомель)|1-я Ураджайная]] |- | |2-я Ураджайная |[[2-я Ураджайная вуліца (Гомель)|2-я Ураджайная]] |- | |Ураджайны зав. |[[1-ы Ураджайны завулак (Гомель)|1-ы Ураджайны зав.]] |- | |2-і Ураджайны зав. |[[2-і Ураджайны завулак (Гомель)|2-і Ураджайны зав.]] |- | |Ураджайны праезд |[[1-ы Ураджайны праезд (Гомель)|1-ы Ураджайны праезд]] |- | |Чыстая |[[ВУліца Хутаранскага (Гомель)|Хутаранскага]] |- |Камсамольская |Юнацкая |[[Юнацкая вуліца (Гомель)|Юнацкая]] |- | |10-ы праезд |2-я Грамадзянская ''(частка, паралельная асноўнай вуліцы)'' |- | |26-ы праезд |[[Завулак Будаўнікоў (Гомель)|Будаўнікоў зав.]] |- | |27-ы праезд |''(забудаваны)'' |} == Забудова == Забудавана індывідуальнымі дамамі сядзібнага тыпу. У наш час у Прудок размешчаны гарадская коннаспартыўная школа, на тэрыторыі якой захаваліся княжацкія стайні пачатку 19 ст., сярэдняя школа № 23, абласное аўтатранспартнае вытворчае ўпраўленне<ref name="ЭДГБ"/>.<gallery mode="packed"> Файл:Дом па вуліцы 9-я Навасялковая у Прудку (Гомель), 2009 г.jpg|alt=Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г.|Дом па вуліцы 9-я Навасялковая, 2009 г. Файл:Прудкоўскі краявід. Гомель, 2015 год.jpg|alt=Прудкоўскі краявід, 2015 г.|Прудкоўскі краявід, 2015 г. Файл:Спуск па вуліцы 2-й Светлай у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г.|Спуск да чыгункі па вуліцы 2-й Светлай, 2015 г. Файл:Дом у Прудку (Гомель), 2015 г.jpg|alt=Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г.|Дом на рагу вуліцы 1-й Светлай і 1-га завулка Крупскай, 2015 г. Файл:Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Вуліца Верхняя, 2020 г.|Вуліца Верхняя, 2020 г. Файл:Ліштвы. Вуліца Верхняя ў Прудку (Гомель), 2020 г.jpg|alt=Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г.|Ліштвы на жылым доме па вуліцы Верхняй, 2020 г. </gallery> == Славутасці == * Фрагменты былога [[сядзібна-паркавы комплекс Багуслаўскіх (Гомель)|сядзібна-паркавага комплекса Багуслаўскіх]] (сярэдзіна ХIХ — ХХ стагоддзе) па [[вуліца Пасёлак Будзёнаўскі|вуліцы Пасёлак Будзёнаўскі]], 17 (частка [[Будзёнаўскі (Гомель)|былога пасёлка]] з адпаведнай назвай) — {{ГККРБ 4|313Г000094}} * На [[Прудкоўскія могілкі|Прудкоўскіх могілках]] у 1962 годзе пастаўлены абеліск на магіле ахвяр фашызму<ref name="ЭДГБ">{{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}}</ref> <gallery mode="packed" perrow="4" heights="150"> Файл:Маёнтак у Прудку 5.JPG|Сядзібны дом Файл:Маёнтак у Прудку 6.JPG|Элемент сядзібнага дома XIX ст. Файл:Гомель. Усадебный дом и конюшни Паскевича в Прудке 02.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх, стайня.jpg|Стайні Файл:Гомель. Фальварак Багуслаўскіх. Стайня.jpg|Гаспадарчая пабудова </gallery> == Могілкі == У межах Прудка знаходзяцца двое закрытых могілак: * [[Прудкоўскія могілкі (Гомель)|Прудкоўскія могілкі]] (каля 7 га<ref>Падлічана пры дапамозе сервісу Google Карты. У энцыклапедычным даведніку «Гомель» (1991) плошча Прудкоўскіх могілак указана як 11 га.</ref>, узніклі ў даваенны час, актыўна дзейнічалі з 1946 па 1970 гады)<ref>[https://mitzvatemet.com/index.php?route=information/univernews&univernews_id=4 Еврейское кладбище «Прудок» г. Гомель] // Мицват эмет — уход за еврейскими захоронениями.</ref><ref name=":9">Кладбища // Гомель. Энциклопедический справочник / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Минск. : БелСЭ им. П. Бровки, 1991. — С. 257.</ref> са змешанымі яўрэйскімі і хрысціянскімі пахаваннямі; * [[Конзаводскія могілкі (Гомель)|Конзаводскія могілкі]] (3 га, дзейнічалі з 1927 па 1973 год)<ref name=":9" />. Ранейшыя могілкі, вядомыя з карты наваколля Гомеля 1838 года, знаходзіліся на тагачаснай паўднёвай ускраіне Прудка пры дарозе на Ветку<ref>[https://rusneb.ru/catalog/000200_000018_RU_NLR_BIBL_A_011797372/ Карта окрестностей местечка Гомеля снятая глазомерно в 1838 году].</ref>. Супастаўленне гэтых звестак з сучасным планам мясцовасці дазваляе меркаваць, што месцазнаходжанне старых могілак суадносіцца з раёнам на рагу цяперашніх вуліцы Крупскай і 2-га завулка Крупскай у напрамку да былога [[Будзёнаўскі (Гомель)|конезавода]].<gallery mode="packed" heights="150"> Файл:Конзаводскія могілкі, Прудок, Гомель, 2021 год.jpg|alt=Конзаводскія могілкі, 2021 год.|Конзаводскія могілкі, 2021 год. Файл:Прудкоўскія могілкі, Прудок, Гомель, 2022 год.jpg|alt=Прудкоўскія могілкі, 2022 год|Прудкоўскія могілкі, 2022 год </gallery> == У культуры == * Згадваецца ў настальгічным вершы паэта [[Дзмітрый Міхайлавіч Кавалёў|Дзмітрыя Кавалёва]] «Веснавая пошта» (зборнік «Зялёны дым», 1968 год) разам з [[Пакалюбічы|Пакалюбічамі]] і [[Ветка]]й<ref>Даніленка М. Аб тым, што дорага сэрцу // Гомельская праўда. — 1969. — 7 лютага. — С. 4.</ref>. У Прудку нарадзіўся яго бацька — патомны [[Кавальства|каваль]]<ref name=":4">[https://knihi.com/Janka_Bryl/Pra_zapavietnaje.html#chapter66 <nowiki>Брыль Я. Пра запаветнае [1980 г.]</nowiki>] // Збор твораў. У 5-ці т. — Т. 4. — Свет далёкі і блізкі: дарожныя нататкі […]. — Мінск : Мастацкая літаратура, 1981. — С. 525.</ref>. * Да 1980 г. Прудок наведаў пісьменнік [[Янка Брыль]], пакінуўшы такія ўражанні пра яго: «Прудка фактычна ўжо няма: вёска прырасла да Гомеля, стала яго ўскраіннай вуліцай. Каля асфальту гэтай шумнай вуліцы-шашы ціха ўрастае ў зямлю ржава-чырвоная ад фарбы хата, якой ужо не стаць тут гарадскім домікам, не дацягнуцца да мітуслівай [[Урбанізацыя|урбанізацыі]]»<ref name=":4" />. * Згадваецца між іншых раёнаў і вуліц горада ў вершы [[Югася Каляда|Югасі Каляды]] «Гомельскія абліччы» (нізка «Сіні дызэль „Гомель-Гомель“», 2005 год)<ref>Каляда Ю. Сіні дызэль «Гомель-Гомель» // Наша Ніва. — 2005. — 15 красавіка. — С. 19.</ref>. *Згадваецца ў шэрагу гомельскіх тапонімаў у песні [[Андрэй Міхайлавіч Мельнікаў|Андрэя Мельнікава]] «Гомель»<ref>[https://soundcloud.com/andrey-mielnikaw/andrey-melnka-gomel Андрэй Мельнікаў — Гомель : Песня про беларускі горад Гомель].</ref>. == Зноскі == {{Reflist|3}} == Літаратура == * {{крыніцы/ЭДГБ|Гомель|Прудок}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Гістарычныя раёны Гомеля}} [[Катэгорыя:Былыя населеныя пункты Гомельскага раёна]] [[Катэгорыя:Населеныя пункты, якія ўвайшлі ў склад Гомеля]] [[Катэгорыя:Чыгуначны раён (Гомель)]] [[Катэгорыя:Жылыя раёны Гомеля]] gl6t00hf9g5z6efcnnd2gq7kia5xdyl 0 669868 4164164 4122360 2022-07-24T13:29:15Z wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік | Узнагароды = Журналіст года (2020)<br/>{{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (2021)<br/>Прэмія «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (2021)<br/>«{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (2021)<br/>{{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|«За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (2021)<br/>{{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (2021)<br/>«{{нп3|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (2021)<br/>«{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» (2021) }} {{цёзкі2|Андрэева}} '''Кацярына Андрэева''' (сапр. '''Кацярына Андрэеўна Бахвалава;''' [[2 лістапада]] [[1993]], [[Мінск]]) — беларуская журналістка, [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]]. == Біяграфія == === Сям’я === Прадзед Кацярыны [[Давід Пінхасік]] (1914—1996), быў вядомым журналістам, прабабуля Марыя Ваганава (1908—?) стварала і была першым галоўным рэдактарам «[[Палеская праўда|Палескай праўды]]», а пазней працавала ў «[[СБ. Беларусь сегодня|Советской Белоруссии]]». Дзед Кацярыны [[Сяргей Ваганаў]], беларускі журналіст, быў галоўным рэдактарам газеты «Труд в Беларуси». Бацькі — філолагі<ref name="ХТЖ">{{Cite web|last=Панкавец|first=Зміцер|date=2020-11-21|title=Хто такая журналістка Кацярына Андрэева? Расказваюць яе муж і дзядуля|url=https://nn.by/?c=ar&i=262718|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210325183455/https://nn.by/?c=ar&i=262718|archivedate=2021-03-25|accessdate=2021-03-25|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=}}</ref>. === Адукацыя і прафесійная дзейнасць === Пачатковую адукацыю атрымала ў мінскай школе № 19, потым вучылася ў беларускамоўнай гімназіі № 23. Пасля школы паступіла ў [[Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт|МДЛУ]], але на трэцім курсе з’ехала валанцёркай у [[Іспанія|Іспанію]], дзе правяла два гады<ref name="ХТЖ"/>. Пасля вяртання на радзіму вырашыла працягнуць сямейную дынастыю і заняцца журналістыкай. Свой шлях пачала з атрымання прызавога месца на конкурсе «Народны журналіст». Стала пісаць публіцыстыку ў «[[Наша Ніва (1991)|Нашай Ніве]]»<ref name="ХТЖ" />. З часам прыйшла на тэлебачанне, ад 2017 года Кацярына супрацоўнічае з тэлеканалам «[[Белсат]]», вядзе стрымы, займаецца вулічнай журналістыкай. Праз актыўную прафесійную пазіцыю неаднаразова прыцягвала негатыўную рэакцыю ўлад на выкананне сваіх прафесійных абавязкаў<ref name="ХТЖ" />. Разам з мужам Ігарам Ільяшом займалася расследаваннямі карупцыі сярод высокіх чыноўнікаў і бізнесменаў, асвятлялі тэму [[Вайна на ўсходзе Украіны|ваеннага канфлікту на Данбасе]]. У 2020 годзе выйшла іх супольная кніга «Беларускі Данбас»<ref name="ХТЖ" />, але ўжо ў 2021 годзе яе прызналі экстрэмісцкай ў Беларусі: у кнізе адлюстраваны вынікі шматгадовага журналісцкага расследавання, якое высвятліла, сярод іншага, як беларускія службы і дзяржпрадпрыемствы ўдзельнічаюць у вайне на баку {{нп3|Расійскія сепаратысцкія сілы на Данбасе|сепаратыстаў|en|Separatist forces in Donbass}}<ref>{{Cite web|date=2021-03-26|title=В Минске судили книгу «Белорусский Донбасс». Признали экстремистской|url=https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210327183432/https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|archivedate=2021-03-27|accessdate=2021-03-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru}}</ref>. Кацярыну ўпершыню затрымлівалі ў 2017 годзе ў [[Орша|Оршы]]<ref name="osoby" />. 12 верасня 2020 года яна была затрымана [[АМАП (Беларусь)|АМАПам]] за прамую трансляцыю жаночага маршу ў [[Мінск|Мінску]] і арыштавана на 3 сутак<ref name="osoby">{{cite web|title = Mąż aresztowanej reporterki Biełsatu: „To tak bolesne nie móc przytulić ukochanej osoby” |accessdate = 2021-03-27 |publisher = [[Белсат]] |date=2021-02-05 |url = https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/ |language = pl| archiveurl = https://web.archive.org/web/20210205133125/https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/| archivedate =2021-02-05| last = Styrczula | first = Antoni}}</ref>. == Крымінальны пераслед == {{main|Справа журналістаў Белсата}} Разам з журналісткай [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]] стала фігуранткай крымінальнай справы аб арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, пасля прамога эфіру з месца жорсткага разгону сілавікамі людзей, якія прышлі ўшанаваць памяць забітага [[Раман Ігаравіч Бандарэнка|Рамана Бандарэнкі]], на «[[Плошча Перамен|Плошчы Перамен]]» у [[Мінск]]у 15 лістапада 2020 года<ref name="ХТЖ"/>. Пасля сямі сутак адміністрацыйнага арышту яна не выйшла на волю. Кацярыну перавялі ў ізалятар у [[Жодзіна|Жодзіне]], дзе яна была да суда. 24 лістапада 2020 года сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref>{{Cite web|language=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201124164502/https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|archivedate=2020-11-24|url=https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|title=Правозащитники признали политзаключенными журналисток Борисевич, Андрееву и Чульцову|author=|publisher=[[naviny.by]]|date=2020-11-24|accessdate=2020-12-11}}</ref>. 18 лютага 2021 года {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|судом Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} (суддзя — [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]], дзяржаўны абвінаваўца — [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]], [[следчы]] — [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]]<ref name="EU210620212">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0997&from=EN COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997] - {{нп3|EUR-Lex|EUR-Lex|en|EUR-Lex}}, 21.06.2021</ref>) быў аб’яўлены прысуд, паводле якога Кацярына Андрэева атрымала 2 гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму<ref>{{cite web|title=Журналисток «Белсата» приговорили к 2 годам лишения свободы |url=https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |accessdate=2021-04-27 |archivedate=2021-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422180957/https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |dead-url=yes|date=2021-02-18|first=Дарья|last=Спевак|work=[[Onliner.by]]|publisher=ex-press.by|language=ru}}</ref><ref name="svaboda-2750">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31107508.html|title=Журналістак «Белсату» Андрэеву і Чульцову пакаралі 2 гадамі турмы за стрым з «плошчы Перамен». ФОТА і ВІДЭА|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315233207/https://www.svaboda.org/a/31107508.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. 27 сакавіка 2021 года стала вядома, што ў {{нп3|Турма №8|жодзінскай турме|be-x-old|Турма №8}} Андрэева атрымала статус схільнай да экстрэмізму за адмову прызнаць сваю віну перад турэмнай камісіяй і была ўзятая пад асаблівы кантроль<ref>{{Cite web|date=2021-03-27|title=“Tabliczka z napisem bojowniczka”. Dziennikarka Biełsatu uznana w więzieniu za ekstremistkę|url=https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210328060539/https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|archivedate=2021-03-28|accessdate=2021-03-28|website=|publisher=[[Белсат]]|language=pl}}</ref>. Апеляцыя на прысуд, разгледжаная [[Суд горада Мінска|судом горада Мінска]] 23 красавіка 2021 года, задаволена не была<ref>{{Cite web|date=2021-04-23|title=Суд пакінуў без зменаў вырак Кацярыне Андрэевай і Дар’і Чульцовай. Каці і Дашы ў зале не было|url=https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|url-status=live|archivedate=2021-04-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210423151045/https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|accessdate=2021-04-23|website=|publisher=[[Белсат]]|language=}}</ref>. Адбывала пакаранне ў жаночай калоніі Гомеля, працавала на швейнай фабрыцы. 10 лютага 2022 года стала вядома, што яе этапавалі з ў гомельскі СІЗА № 3. Журналістцы выставілі новае абвінавачанне — у здрадзе дзяржаве (ч.1 арт. 356 КК). Следства праходзіла ва ўмовах сакрэтнасці, пра сутнасць абвінавачання нічога не паведамлялася. 13 ліпеня на закрытым судзе Кацярына Андрэева асуджана на 8 гадоў і 3 месяцы калоніі агульнага рэжыму. == Рэакцыя на пераслед == [[File:Кіеў, 5 траўня 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканалу «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар'яй Чульцовай.jpg|thumb|Кіеў, 5 мая 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканала «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар’яй Чульцовай]] 4 лютага 2021 года шэфства над палітычнай зняволенай узяла [[Дэлара Бурхарт]], дэпутатка [[Еўрапейскі парламент|Еўрапейскага парламента]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-04|title=Members of Parliament from Switzerland, Germany and Ireland take over godparenthood for Yuliya Slutskaya, Katsiaryna Andreyeva and Vitold Ashurak|url=https://www.lphr.org/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204103752/https://www.lphr.org/en/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|archivedate=2021-02-04|accessdate=2021-02-24|website=|publisher=[[Libereco]]|language=en}}</ref>. 8 лютага 2021 года {{нп3|Пасольства ЗША ў Беларусі|Пасольства ЗША ў Беларусі|pl|Ambasada Stanów Zjednoczonych w Mińsku}} выступіла з заявай, у якой заклікала вызваліць Чульцову і Андрэеву<ref>{{cite web|archiveurl=https://archive.today/20210316174823/https://www.svaboda.org/a/31091725.html|archivedate=16 сакавіка 2021|date=2021-02-08|language=be|url=https://www.svaboda.org/a/31091725.html|title=ЗША заклікалі вызваліць журналістак Кацярыну Андрэеву і Дар’ю Чульцову перад судом|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|accessdate=2021-03-16|deadurl=no}}</ref>. Пасля вынясення прысуду, 18 лютага 2021 года, прэзідэнт [[Польшча|Польшчы]] [[Анджэй Дуда]] заклікаў амніставаць Чульцову і Андрэеву<ref name="svaboda-6623">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31109394.html|title=Польскі прэзыдэнт заклікаў улады Беларусі амніставаць асуджаных журналістак «Белсату»|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315234050/https://www.svaboda.org/a/31109394.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. Згодна з рашэннем [[Савет Еўрапейскага саюза|Савета Еўрапейскага саюза]] ад 21 чэрвеня 2021 года, суддзя [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]] была ўнесена ў [[Чорны спіс Еўрасаюза]] ў тым ліку за ''«шматлікія палітычна матываваныя пастановы ў дачыненні да журналістаў і пратэстуючых, у прыватнасці вынясенне прысуду Кацярыне Бахвалавай (Андрэевай) і Дар’і Чульцовай»'' і парушэнні правоў на абарону і {{нп3|Права на справядлівы суд|справядлівы суд|uk|Право на справедливий суд}}<ref name="EU210620212" />. Гэтым жа рашэннем у санкцыйны спіс былі ўключаны памочнік пракурора {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|суда Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]] у тым ліку за прыцягненне да крымінальнай адказнасці журналістак за ''«відэазапіс мірных акцый пратэсту паводле беспадстаўных абвінавачванняў у „змове“ і „парушэнні грамадскага парадку“»'', старшы следчы {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|суда Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]] у тым ліку за падрыхтоўку палітычна матываванай крымінальнай справы супраць журналістак, якія зафіксавалі мірныя акцыі пратэсту<ref name="EU210620212" />. == Узнагароды == * 10 снежня 2020 года беларускія праваабаронцы назвалі яе «Журналістам года» (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|language=ru|url=http://spring96.org/ru/news/100877|title=Названы лауреаты Национальной правозащитной премии|author=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|date=2020-12-10||accessdate=2020-12-11}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://belaruspartisan.by/life/520147/|title=Есть такая профессия! "Журналистами года" правозащитники пр|author=|publisher=[[Белорусский партизан]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210180230/https://belaruspartisan.by/life/520147/|archivedate=10 снежня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://news.tut.by/society/710939.html|title=«Журналистами года» правозащитники назвали трех арестованных по уголовным делам журналисток, в том числе и Катерину Борисевич|author=|publisher=[[TUT.BY]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210171431/https://news.tut.by/society/710939.html|archivedate=2020-12-10}}</ref>. * 10 сакавіка 2021 года стала лаўрэаткай {{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэміі імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-03-10|title=Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова сталі лаўрэаткамі прэміі імя Дар’юша Фікуса|url=https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210310195641/https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|archivedate=2021-03-10|accessdate=2021-03-10|website=|publisher=[[Будзьма беларусамі!]]|language=be}}</ref>. * 9 красавіка 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|date=2021-04-09|title=Катерина Борисевич, Катерина Андреева и Дарья Чульцова удостоены премии «Гонар журналістыкі»|url=https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210409123102/https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|archivedate=2021-04-09|accessdate=2021-04-10|publisher=[[Брестская газета]]|language=ru}}</ref>. * 7 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|last=|date=2021-06-07|title=Axel-Springer-Preis an Nachwuchsjournalisten verliehen|language=de|publisher=[[Die Welt]]|url=https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|url-status=live|accessdate=2021-06-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210608181603/https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|archivedate=2021-06-08}}</ref>. * 10 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай {{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|узнагароды «За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-06-10|title=Журналистки Андреева и Чульцова стали лауреатами журналистской премии за мужество|url=https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210610183420/https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|archivedate=10 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-10|website=|publisher=[[Хартыя'97]]|language=ru|deadurl=yes}}</ref>. * 29 ліпеня 2021 года была выбрана лаўрэаткай {{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэміі «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|url=https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|title=- Leipziger Medienpreis geht an belarussische Journalistinnen|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Deutschlandfunk Kultur|Deutschlandfunk Kultur|de|Deutschlandfunk Kultur}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173013/https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|title=„Zeichen der Ermutigung“ nach Belarus|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|de|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173246/https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=no}}</ref>. * 12 жніўня 2021 года прысуджана Прэмія імя {{нп3|Герд Буцэрыўс|Герда Буцэрыўса|ru|Буцериус, Герд}} «{{нп3|Вольная прэса Усходняй Еўропы|Вольная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (разам з Дар’яй Чульцовай, [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]] ды інш.)<ref>{{Cite web|last=Кепински|first=Ольга|date=2021-08-12|title=Все награды Free Media Awards присуждены белорусским журналистам|url=https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210812204758/https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|archivedate=12 жніўня 2021|accessdate=2021-08-12|website=|publisher=[[euronews]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. * 15 кастрычніка 2021 года стала лаўрэатам прэміі «{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» ў катэгорыі «Еўрапейскі журналіст 2021 года» (разам з [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]])<ref>{{Cite web|last=Ik|first=Adom|date=2021-10-16|title=Kaciaryna Andrejewa i Daria Czulcowa europejskim dziennikarzem roku|url=https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017073129/https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|TVP Info|TVP Info|be-x-old|ПТБ-Інфа}}|language=pl|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-10-15|title=PRIX EUROPA 2021 European Journalist of the Year 2021|url=https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017074909/https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}|language=en|deadurl=no}}</ref>. == Ацэнкі == ''«Моцныя духам, упэўненыя ў сваёй праваце, падтрыманыя сябрамі, калегамі і зусім незнаёмымі людзьмі — такімі ўвойдуць у падручнікі Каця і Даша»'', – пісала Аксана Колб, галоўны рэдактар «[[Новы Час (газета)|Новага Часу]]», напярэдадні вынясення прысуду Кацярыне Андрэевай і [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’і Чульцовай]]<ref>{{Cite journal|last=Колб|first=Аксана|date=2021-02-12|title=Помста за праўду|year=2021|journal=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=|issue=6 (714)|pages=1}}</ref>. == Асабістае жыццё == З будучым мужам журналістам [[Ігар Ільяш|Ігарам Ільяшом]] пазнаёмілася ў 2015 годзе, праз год яны пабраліся шлюбам<ref name="ХТЖ" />. == Бібліяграфія == * «Белорусский Донбасс» (2020, сумесна з Ігарам Ільяшом) {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/kacjaryna-andreeva-bakhvalava Старонка Кацярыны (Бахвалавай) Андрэевай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Андрэева Кацярына}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Беларусі]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі Белсата]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Вольная прэса Усходняй Еўропы»]] 4t3m23tqnbzazvv4y859ieoo37791wj 4164165 4164164 2022-07-24T13:32:52Z wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік | Узнагароды = Журналіст года (2020)<br/>{{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (2021)<br/>Прэмія «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (2021)<br/>«{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (2021)<br/>{{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|«За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (2021)<br/>{{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (2021)<br/>«{{нп3|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (2021)<br/>«{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» (2021) }} {{цёзкі2|Андрэева}} '''Кацярына Андрэева''' (сапр. '''Кацярына Андрэеўна Бахвалава;''' [[2 лістапада]] [[1993]], [[Мінск]]) — беларуская журналістка, [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]]. == Біяграфія == === Сям’я === Прадзед Кацярыны [[Давід Пінхасік]] (1914—1996), быў вядомым журналістам, прабабуля Марыя Ваганава (1908—?) стварала і была першым галоўным рэдактарам «[[Палеская праўда|Палескай праўды]]», а пазней працавала ў «[[СБ. Беларусь сегодня|Советской Белоруссии]]». Дзед Кацярыны [[Сяргей Ваганаў]], беларускі журналіст, быў галоўным рэдактарам газеты «Труд в Беларуси». Бацькі — філолагі<ref name="ХТЖ">{{Cite web|last=Панкавец|first=Зміцер|date=2020-11-21|title=Хто такая журналістка Кацярына Андрэева? Расказваюць яе муж і дзядуля|url=https://nn.by/?c=ar&i=262718|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210325183455/https://nn.by/?c=ar&i=262718|archivedate=2021-03-25|accessdate=2021-03-25|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=}}</ref>. === Адукацыя і прафесійная дзейнасць === Пачатковую адукацыю атрымала ў мінскай школе № 19, потым вучылася ў беларускамоўнай гімназіі № 23. Пасля школы паступіла ў [[Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт|МДЛУ]], але на трэцім курсе з’ехала валанцёркай у [[Іспанія|Іспанію]], дзе правяла два гады<ref name="ХТЖ"/>. Пасля вяртання на радзіму вырашыла працягнуць сямейную дынастыю і заняцца журналістыкай. Свой шлях пачала з атрымання прызавога месца на конкурсе «Народны журналіст». Стала пісаць публіцыстыку ў «[[Наша Ніва (1991)|Нашай Ніве]]»<ref name="ХТЖ" />. З часам прыйшла на тэлебачанне, ад 2017 года Кацярына супрацоўнічае з тэлеканалам «[[Белсат]]», вядзе стрымы, займаецца вулічнай журналістыкай. Праз актыўную прафесійную пазіцыю неаднаразова прыцягвала негатыўную рэакцыю ўлад на выкананне сваіх прафесійных абавязкаў<ref name="ХТЖ" />. Разам з мужам Ігарам Ільяшом займалася расследаваннямі карупцыі сярод высокіх чыноўнікаў і бізнесменаў, асвятлялі тэму [[Вайна на ўсходзе Украіны|ваеннага канфлікту на Данбасе]]. У 2020 годзе выйшла іх супольная кніга «Беларускі Данбас»<ref name="ХТЖ" />, але ўжо ў 2021 годзе яе прызналі экстрэмісцкай ў Беларусі: у кнізе адлюстраваны вынікі шматгадовага журналісцкага расследавання, якое высвятліла, сярод іншага, як беларускія службы і дзяржпрадпрыемствы ўдзельнічаюць у вайне на баку {{нп3|Расійскія сепаратысцкія сілы на Данбасе|сепаратыстаў|en|Separatist forces in Donbass}}<ref>{{Cite web|date=2021-03-26|title=В Минске судили книгу «Белорусский Донбасс». Признали экстремистской|url=https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210327183432/https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|archivedate=2021-03-27|accessdate=2021-03-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru}}</ref>. == Крымінальны пераслед == {{main|Справа журналістаў Белсата}} Кацярыну ўпершыню затрымлівалі ў 2017 годзе ў [[Орша|Оршы]]<ref name="osoby" />. 12 верасня 2020 года яна была затрымана [[АМАП (Беларусь)|АМАПам]] за прамую трансляцыю жаночага маршу ў [[Мінск|Мінску]] і арыштавана на 3 сутак<ref name="osoby">{{cite web|title = Mąż aresztowanej reporterki Biełsatu: „To tak bolesne nie móc przytulić ukochanej osoby” |accessdate = 2021-03-27 |publisher = [[Белсат]] |date=2021-02-05 |url = https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/ |language = pl| archiveurl = https://web.archive.org/web/20210205133125/https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/| archivedate =2021-02-05| last = Styrczula | first = Antoni}}</ref>. Разам з журналісткай [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]] стала фігуранткай крымінальнай справы аб арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, пасля прамога эфіру з месца жорсткага разгону сілавікамі людзей, якія прышлі ўшанаваць памяць забітага [[Раман Ігаравіч Бандарэнка|Рамана Бандарэнкі]], на «[[Плошча Перамен|Плошчы Перамен]]» у [[Мінск]]у 15 лістапада 2020 года<ref name="ХТЖ"/>. Пасля сямі сутак адміністрацыйнага арышту яна не выйшла на волю. Кацярыну перавялі ў ізалятар у [[Жодзіна|Жодзіне]], дзе яна была да суда. 24 лістапада 2020 года сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref>{{Cite web|language=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201124164502/https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|archivedate=2020-11-24|url=https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|title=Правозащитники признали политзаключенными журналисток Борисевич, Андрееву и Чульцову|author=|publisher=[[naviny.by]]|date=2020-11-24|accessdate=2020-12-11}}</ref>. 18 лютага 2021 года {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|судом Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} (суддзя — [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]], дзяржаўны абвінаваўца — [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]], [[следчы]] — [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]]<ref name="EU210620212">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0997&from=EN COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997] - {{нп3|EUR-Lex|EUR-Lex|en|EUR-Lex}}, 21.06.2021</ref>) быў аб’яўлены прысуд, паводле якога Кацярына Андрэева атрымала 2 гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму<ref>{{cite web|title=Журналисток «Белсата» приговорили к 2 годам лишения свободы |url=https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |accessdate=2021-04-27 |archivedate=2021-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422180957/https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |dead-url=yes|date=2021-02-18|first=Дарья|last=Спевак|work=[[Onliner.by]]|publisher=ex-press.by|language=ru}}</ref><ref name="svaboda-2750">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31107508.html|title=Журналістак «Белсату» Андрэеву і Чульцову пакаралі 2 гадамі турмы за стрым з «плошчы Перамен». ФОТА і ВІДЭА|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315233207/https://www.svaboda.org/a/31107508.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. 27 сакавіка 2021 года стала вядома, што ў {{нп3|Турма №8|жодзінскай турме|be-x-old|Турма №8}} Андрэева атрымала статус схільнай да экстрэмізму за адмову прызнаць сваю віну перад турэмнай камісіяй і была ўзятая пад асаблівы кантроль<ref>{{Cite web|date=2021-03-27|title=“Tabliczka z napisem bojowniczka”. Dziennikarka Biełsatu uznana w więzieniu za ekstremistkę|url=https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210328060539/https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|archivedate=2021-03-28|accessdate=2021-03-28|website=|publisher=[[Белсат]]|language=pl}}</ref>. Апеляцыя на прысуд, разгледжаная [[Суд горада Мінска|судом горада Мінска]] 23 красавіка 2021 года, задаволена не была<ref>{{Cite web|date=2021-04-23|title=Суд пакінуў без зменаў вырак Кацярыне Андрэевай і Дар’і Чульцовай. Каці і Дашы ў зале не было|url=https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|url-status=live|archivedate=2021-04-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210423151045/https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|accessdate=2021-04-23|website=|publisher=[[Белсат]]|language=}}</ref>. Адбывала пакаранне ў жаночай калоніі Гомеля, працавала на швейнай фабрыцы. 10 лютага 2022 года стала вядома, што яе этапавалі з ў гомельскі СІЗА № 3. Журналістцы выставілі новае абвінавачанне — у здрадзе дзяржаве (ч.1 арт. 356 КК). Следства праходзіла ва ўмовах сакрэтнасці, пра сутнасць абвінавачання нічога не паведамлялася. 13 ліпеня на закрытым судзе Кацярына Андрэева асуджана на 8 гадоў і 3 месяцы калоніі агульнага рэжыму. == Рэакцыя на пераслед == [[File:Кіеў, 5 траўня 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканалу «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар'яй Чульцовай.jpg|thumb|Кіеў, 5 мая 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканала «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар’яй Чульцовай]] 4 лютага 2021 года шэфства над палітычнай зняволенай узяла [[Дэлара Бурхарт]], дэпутатка [[Еўрапейскі парламент|Еўрапейскага парламента]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-04|title=Members of Parliament from Switzerland, Germany and Ireland take over godparenthood for Yuliya Slutskaya, Katsiaryna Andreyeva and Vitold Ashurak|url=https://www.lphr.org/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204103752/https://www.lphr.org/en/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|archivedate=2021-02-04|accessdate=2021-02-24|website=|publisher=[[Libereco]]|language=en}}</ref>. 8 лютага 2021 года {{нп3|Пасольства ЗША ў Беларусі|Пасольства ЗША ў Беларусі|pl|Ambasada Stanów Zjednoczonych w Mińsku}} выступіла з заявай, у якой заклікала вызваліць Чульцову і Андрэеву<ref>{{cite web|archiveurl=https://archive.today/20210316174823/https://www.svaboda.org/a/31091725.html|archivedate=16 сакавіка 2021|date=2021-02-08|language=be|url=https://www.svaboda.org/a/31091725.html|title=ЗША заклікалі вызваліць журналістак Кацярыну Андрэеву і Дар’ю Чульцову перад судом|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|accessdate=2021-03-16|deadurl=no}}</ref>. Пасля вынясення прысуду, 18 лютага 2021 года, прэзідэнт [[Польшча|Польшчы]] [[Анджэй Дуда]] заклікаў амніставаць Чульцову і Андрэеву<ref name="svaboda-6623">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31109394.html|title=Польскі прэзыдэнт заклікаў улады Беларусі амніставаць асуджаных журналістак «Белсату»|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315234050/https://www.svaboda.org/a/31109394.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. Згодна з рашэннем [[Савет Еўрапейскага саюза|Савета Еўрапейскага саюза]] ад 21 чэрвеня 2021 года, суддзя [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]] была ўнесена ў [[Чорны спіс Еўрасаюза]] ў тым ліку за ''«шматлікія палітычна матываваныя пастановы ў дачыненні да журналістаў і пратэстуючых, у прыватнасці вынясенне прысуду Кацярыне Бахвалавай (Андрэевай) і Дар’і Чульцовай»'' і парушэнні правоў на абарону і {{нп3|Права на справядлівы суд|справядлівы суд|uk|Право на справедливий суд}}<ref name="EU210620212" />. Гэтым жа рашэннем у санкцыйны спіс былі ўключаны памочнік пракурора {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|суда Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]] у тым ліку за прыцягненне да крымінальнай адказнасці журналістак за ''«відэазапіс мірных акцый пратэсту паводле беспадстаўных абвінавачванняў у „змове“ і „парушэнні грамадскага парадку“»'', старшы следчы {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|суда Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]] у тым ліку за падрыхтоўку палітычна матываванай крымінальнай справы супраць журналістак, якія зафіксавалі мірныя акцыі пратэсту<ref name="EU210620212" />. == Узнагароды == * 10 снежня 2020 года беларускія праваабаронцы назвалі яе «Журналістам года» (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|language=ru|url=http://spring96.org/ru/news/100877|title=Названы лауреаты Национальной правозащитной премии|author=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|date=2020-12-10||accessdate=2020-12-11}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://belaruspartisan.by/life/520147/|title=Есть такая профессия! "Журналистами года" правозащитники пр|author=|publisher=[[Белорусский партизан]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210180230/https://belaruspartisan.by/life/520147/|archivedate=10 снежня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://news.tut.by/society/710939.html|title=«Журналистами года» правозащитники назвали трех арестованных по уголовным делам журналисток, в том числе и Катерину Борисевич|author=|publisher=[[TUT.BY]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210171431/https://news.tut.by/society/710939.html|archivedate=2020-12-10}}</ref>. * 10 сакавіка 2021 года стала лаўрэаткай {{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэміі імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-03-10|title=Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова сталі лаўрэаткамі прэміі імя Дар’юша Фікуса|url=https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210310195641/https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|archivedate=2021-03-10|accessdate=2021-03-10|website=|publisher=[[Будзьма беларусамі!]]|language=be}}</ref>. * 9 красавіка 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|date=2021-04-09|title=Катерина Борисевич, Катерина Андреева и Дарья Чульцова удостоены премии «Гонар журналістыкі»|url=https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210409123102/https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|archivedate=2021-04-09|accessdate=2021-04-10|publisher=[[Брестская газета]]|language=ru}}</ref>. * 7 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|last=|date=2021-06-07|title=Axel-Springer-Preis an Nachwuchsjournalisten verliehen|language=de|publisher=[[Die Welt]]|url=https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|url-status=live|accessdate=2021-06-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210608181603/https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|archivedate=2021-06-08}}</ref>. * 10 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай {{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|узнагароды «За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-06-10|title=Журналистки Андреева и Чульцова стали лауреатами журналистской премии за мужество|url=https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210610183420/https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|archivedate=10 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-10|website=|publisher=[[Хартыя'97]]|language=ru|deadurl=yes}}</ref>. * 29 ліпеня 2021 года была выбрана лаўрэаткай {{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэміі «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|url=https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|title=- Leipziger Medienpreis geht an belarussische Journalistinnen|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Deutschlandfunk Kultur|Deutschlandfunk Kultur|de|Deutschlandfunk Kultur}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173013/https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|title=„Zeichen der Ermutigung“ nach Belarus|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|de|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173246/https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=no}}</ref>. * 12 жніўня 2021 года прысуджана Прэмія імя {{нп3|Герд Буцэрыўс|Герда Буцэрыўса|ru|Буцериус, Герд}} «{{нп3|Вольная прэса Усходняй Еўропы|Вольная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (разам з Дар’яй Чульцовай, [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]] ды інш.)<ref>{{Cite web|last=Кепински|first=Ольга|date=2021-08-12|title=Все награды Free Media Awards присуждены белорусским журналистам|url=https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210812204758/https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|archivedate=12 жніўня 2021|accessdate=2021-08-12|website=|publisher=[[euronews]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. * 15 кастрычніка 2021 года стала лаўрэатам прэміі «{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» ў катэгорыі «Еўрапейскі журналіст 2021 года» (разам з [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]])<ref>{{Cite web|last=Ik|first=Adom|date=2021-10-16|title=Kaciaryna Andrejewa i Daria Czulcowa europejskim dziennikarzem roku|url=https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017073129/https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|TVP Info|TVP Info|be-x-old|ПТБ-Інфа}}|language=pl|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-10-15|title=PRIX EUROPA 2021 European Journalist of the Year 2021|url=https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017074909/https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}|language=en|deadurl=no}}</ref>. == Ацэнкі == ''«Моцныя духам, упэўненыя ў сваёй праваце, падтрыманыя сябрамі, калегамі і зусім незнаёмымі людзьмі — такімі ўвойдуць у падручнікі Каця і Даша»'', – пісала Аксана Колб, галоўны рэдактар «[[Новы Час (газета)|Новага Часу]]», напярэдадні вынясення прысуду Кацярыне Андрэевай і [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’і Чульцовай]]<ref>{{Cite journal|last=Колб|first=Аксана|date=2021-02-12|title=Помста за праўду|year=2021|journal=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=|issue=6 (714)|pages=1}}</ref>. == Асабістае жыццё == З будучым мужам журналістам [[Ігар Ільяш|Ігарам Ільяшом]] пазнаёмілася ў 2015 годзе, праз год яны пабраліся шлюбам<ref name="ХТЖ" />. == Бібліяграфія == * «Белорусский Донбасс» (2020, сумесна з Ігарам Ільяшом) {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/kacjaryna-andreeva-bakhvalava Старонка Кацярыны (Бахвалавай) Андрэевай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Андрэева Кацярына}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Беларусі]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі Белсата]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Вольная прэса Усходняй Еўропы»]] izhswjj15ayb8y3c5at1c2zq57b9xvc 4164166 4164165 2022-07-24T13:33:53Z wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік | Узнагароды = Журналіст года (2020)<br/>{{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (2021)<br/>Прэмія «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (2021)<br/>«{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (2021)<br/>{{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|«За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (2021)<br/>{{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (2021)<br/>«{{нп3|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (2021)<br/>«{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» (2021) }} {{цёзкі2|Андрэева}} '''Кацярына Андрэева''' (сапр. '''Кацярына Андрэеўна Бахвалава;''' [[2 лістапада]] [[1993]], [[Мінск]]) — беларуская журналістка, [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]]. == Біяграфія == === Сям’я === Прадзед Кацярыны [[Давід Пінхасік]] (1914—1996), быў вядомым журналістам, прабабуля Марыя Ваганава (1908—?) стварала і была першым галоўным рэдактарам «[[Палеская праўда|Палескай праўды]]», а пазней працавала ў «[[СБ. Беларусь сегодня|Советской Белоруссии]]». Дзед Кацярыны [[Сяргей Ваганаў]], беларускі журналіст, быў галоўным рэдактарам газеты «Труд в Беларуси». Бацькі — філолагі<ref name="ХТЖ">{{Cite web|last=Панкавец|first=Зміцер|date=2020-11-21|title=Хто такая журналістка Кацярына Андрэева? Расказваюць яе муж і дзядуля|url=https://nn.by/?c=ar&i=262718|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210325183455/https://nn.by/?c=ar&i=262718|archivedate=2021-03-25|accessdate=2021-03-25|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=}}</ref>. === Адукацыя і прафесійная дзейнасць === Пачатковую адукацыю атрымала ў мінскай школе № 19, потым вучылася ў беларускамоўнай гімназіі № 23. Пасля школы паступіла ў [[Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт|МДЛУ]], але на трэцім курсе з’ехала валанцёркай у [[Іспанія|Іспанію]], дзе правяла два гады<ref name="ХТЖ"/>. Пасля вяртання на радзіму вырашыла працягнуць сямейную дынастыю і заняцца журналістыкай. Свой шлях пачала з атрымання прызавога месца на конкурсе «Народны журналіст». Стала пісаць публіцыстыку ў «[[Наша Ніва (1991)|Нашай Ніве]]»<ref name="ХТЖ" />. З часам прыйшла на тэлебачанне, ад 2017 года Кацярына супрацоўнічае з тэлеканалам «[[Белсат]]», вядзе стрымы, займаецца вулічнай журналістыкай. Праз актыўную прафесійную пазіцыю неаднаразова прыцягвала негатыўную рэакцыю ўлад на выкананне сваіх прафесійных абавязкаў<ref name="ХТЖ" />. Разам з мужам Ігарам Ільяшом займалася расследаваннямі карупцыі сярод высокіх чыноўнікаў і бізнесменаў, асвятлялі тэму [[Вайна на ўсходзе Украіны|ваеннага канфлікту на Данбасе]]. У 2020 годзе выйшла іх супольная кніга «Беларускі Данбас»<ref name="ХТЖ" />, але ўжо ў 2021 годзе яе прызналі экстрэмісцкай ў Беларусі: у кнізе адлюстраваны вынікі шматгадовага журналісцкага расследавання, якое высвятліла, сярод іншага, як беларускія службы і дзяржпрадпрыемствы ўдзельнічаюць у вайне на баку {{нп3|Расійскія сепаратысцкія сілы на Данбасе|сепаратыстаў|en|Separatist forces in Donbass}}<ref>{{Cite web|date=2021-03-26|title=В Минске судили книгу «Белорусский Донбасс». Признали экстремистской|url=https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210327183432/https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|archivedate=2021-03-27|accessdate=2021-03-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru}}</ref>. == Крымінальны пераслед == {{main|Справа журналістаў Белсата}} Кацярыну ўпершыню затрымлівалі ў 2017 годзе ў [[Орша|Оршы]]<ref name="osoby" />. 12 верасня 2020 года яна была затрымана [[АМАП (Беларусь)|АМАПам]] за прамую трансляцыю жаночага маршу ў [[Мінск|Мінску]] і арыштавана на 3 сутак<ref name="osoby">{{cite web|title = Mąż aresztowanej reporterki Biełsatu: „To tak bolesne nie móc przytulić ukochanej osoby” |accessdate = 2021-03-27 |publisher = [[Белсат]] |date=2021-02-05 |url = https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/ |language = pl| archiveurl = https://web.archive.org/web/20210205133125/https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/| archivedate =2021-02-05| last = Styrczula | first = Antoni}}</ref>. Разам з журналісткай [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]] стала фігуранткай крымінальнай справы аб арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, пасля прамога эфіру з месца жорсткага разгону сілавікамі людзей, якія прышлі ўшанаваць памяць забітага [[Раман Ігаравіч Бандарэнка|Рамана Бандарэнкі]], на «[[Плошча Перамен|Плошчы Перамен]]» у [[Мінск]]у 15 лістапада 2020 года<ref name="ХТЖ"/>. Пасля сямі сутак адміністрацыйнага арышту яна не выйшла на волю. Кацярыну перавялі ў ізалятар у [[Жодзіна|Жодзіне]], дзе яна была да суда. 24 лістапада 2020 года сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт|Беларускі Хельсінскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр|Беларускі ПЕН-цэнтр]], была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref>{{Cite web|language=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201124164502/https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|archivedate=2020-11-24|url=https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|title=Правозащитники признали политзаключенными журналисток Борисевич, Андрееву и Чульцову|author=|publisher=[[naviny.by]]|date=2020-11-24|accessdate=2020-12-11}}</ref>. 18 лютага 2021 года {{нп3|Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|судом Фрунзенскага раёна Мінска|be-x-old|Суд Фрунзэнскага раёну}} (суддзя — [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]], дзяржаўны абвінаваўца — [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]], [[следчы]] — [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]]<ref name="EU210620212">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0997&from=EN COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997] - {{нп3|EUR-Lex|EUR-Lex|en|EUR-Lex}}, 21.06.2021</ref>) быў аб’яўлены прысуд, паводле якога Кацярына Андрэева атрымала 2 гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму<ref>{{cite web|title=Журналисток «Белсата» приговорили к 2 годам лишения свободы |url=https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |accessdate=2021-04-27 |archivedate=2021-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422180957/https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |dead-url=yes|date=2021-02-18|first=Дарья|last=Спевак|work=[[Onliner.by]]|publisher=ex-press.by|language=ru}}</ref><ref name="svaboda-2750">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31107508.html|title=Журналістак «Белсату» Андрэеву і Чульцову пакаралі 2 гадамі турмы за стрым з «плошчы Перамен». ФОТА і ВІДЭА|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315233207/https://www.svaboda.org/a/31107508.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. 27 сакавіка 2021 года стала вядома, што ў {{нп3|Турма №8|жодзінскай турме|be-x-old|Турма №8}} Андрэева атрымала статус схільнай да экстрэмізму за адмову прызнаць сваю віну перад турэмнай камісіяй і была ўзятая пад асаблівы кантроль<ref>{{Cite web|date=2021-03-27|title=“Tabliczka z napisem bojowniczka”. Dziennikarka Biełsatu uznana w więzieniu za ekstremistkę|url=https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210328060539/https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|archivedate=2021-03-28|accessdate=2021-03-28|website=|publisher=[[Белсат]]|language=pl}}</ref>. Апеляцыя на прысуд, разгледжаная [[Суд горада Мінска|судом горада Мінска]] 23 красавіка 2021 года, задаволена не была<ref>{{Cite web|date=2021-04-23|title=Суд пакінуў без зменаў вырак Кацярыне Андрэевай і Дар’і Чульцовай. Каці і Дашы ў зале не было|url=https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|url-status=live|archivedate=2021-04-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210423151045/https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|accessdate=2021-04-23|website=|publisher=[[Белсат]]|language=}}</ref>. Адбывала пакаранне ў жаночай калоніі Гомеля, працавала на швейнай фабрыцы. 10 лютага 2022 года стала вядома, што яе этапавалі з ў гомельскі СІЗА № 3. Журналістцы выставілі новае абвінавачанне — у здрадзе дзяржаве (ч.1 арт. 356 КК). Следства праходзіла ва ўмовах сакрэтнасці, пра сутнасць абвінавачання нічога не паведамлялася. 13 ліпеня на закрытым судзе Кацярына Андрэева асуджана на 8 гадоў і 3 месяцы калоніі агульнага рэжыму. == Рэакцыя на пераслед == [[File:Кіеў, 5 траўня 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканалу «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар'яй Чульцовай.jpg|thumb|Кіеў, 5 мая 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканала «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар’яй Чульцовай]] 4 лютага 2021 года шэфства над палітычнай зняволенай узяла [[Дэлара Бурхарт]], дэпутатка [[Еўрапейскі парламент|Еўрапейскага парламента]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-04|title=Members of Parliament from Switzerland, Germany and Ireland take over godparenthood for Yuliya Slutskaya, Katsiaryna Andreyeva and Vitold Ashurak|url=https://www.lphr.org/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204103752/https://www.lphr.org/en/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|archivedate=2021-02-04|accessdate=2021-02-24|website=|publisher=[[Libereco]]|language=en}}</ref>. 8 лютага 2021 года {{нп3|Пасольства ЗША ў Беларусі|Пасольства ЗША ў Беларусі|pl|Ambasada Stanów Zjednoczonych w Mińsku}} выступіла з заявай, у якой заклікала вызваліць Чульцову і Андрэеву<ref>{{cite web|archiveurl=https://archive.today/20210316174823/https://www.svaboda.org/a/31091725.html|archivedate=16 сакавіка 2021|date=2021-02-08|language=be|url=https://www.svaboda.org/a/31091725.html|title=ЗША заклікалі вызваліць журналістак Кацярыну Андрэеву і Дар’ю Чульцову перад судом|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|accessdate=2021-03-16|deadurl=no}}</ref>. Пасля вынясення прысуду, 18 лютага 2021 года, прэзідэнт [[Польшча|Польшчы]] [[Анджэй Дуда]] заклікаў амніставаць Чульцову і Андрэеву<ref name="svaboda-6623">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31109394.html|title=Польскі прэзыдэнт заклікаў улады Беларусі амніставаць асуджаных журналістак «Белсату»|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315234050/https://www.svaboda.org/a/31109394.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. Згодна з рашэннем [[Савет Еўрапейскага саюза|Савета Еўрапейскага саюза]] ад 21 чэрвеня 2021 года, суддзя [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]] была ўнесена ў [[Чорны спіс Еўрасаюза]] ў тым ліку за ''«шматлікія палітычна матываваныя пастановы ў дачыненні да журналістаў і пратэстуючых, у прыватнасці вынясенне прысуду Кацярыне Бахвалавай (Андрэевай) і Дар’і Чульцовай»'' і парушэнні правоў на абарону і {{нп3|Права на справядлівы суд|справядлівы суд|uk|Право на справедливий суд}}<ref name="EU210620212" />. Гэтым жа рашэннем у санкцыйны спіс былі ўключаны памочнік пракурора суда Фрунзенскага раёна Мінска [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]] у тым ліку за прыцягненне да крымінальнай адказнасці журналістак за ''«відэазапіс мірных акцый пратэсту паводле беспадстаўных абвінавачванняў у „змове“ і „парушэнні грамадскага парадку“»'', старшы следчы суда Фрунзенскага раёна Мінска [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]] у тым ліку за падрыхтоўку палітычна матываванай крымінальнай справы супраць журналістак, якія зафіксавалі мірныя акцыі пратэсту<ref name="EU210620212" />. == Узнагароды == * 10 снежня 2020 года беларускія праваабаронцы назвалі яе «Журналістам года» (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|language=ru|url=http://spring96.org/ru/news/100877|title=Названы лауреаты Национальной правозащитной премии|author=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|date=2020-12-10||accessdate=2020-12-11}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://belaruspartisan.by/life/520147/|title=Есть такая профессия! "Журналистами года" правозащитники пр|author=|publisher=[[Белорусский партизан]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210180230/https://belaruspartisan.by/life/520147/|archivedate=10 снежня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://news.tut.by/society/710939.html|title=«Журналистами года» правозащитники назвали трех арестованных по уголовным делам журналисток, в том числе и Катерину Борисевич|author=|publisher=[[TUT.BY]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210171431/https://news.tut.by/society/710939.html|archivedate=2020-12-10}}</ref>. * 10 сакавіка 2021 года стала лаўрэаткай {{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэміі імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-03-10|title=Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова сталі лаўрэаткамі прэміі імя Дар’юша Фікуса|url=https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210310195641/https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|archivedate=2021-03-10|accessdate=2021-03-10|website=|publisher=[[Будзьма беларусамі!]]|language=be}}</ref>. * 9 красавіка 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|date=2021-04-09|title=Катерина Борисевич, Катерина Андреева и Дарья Чульцова удостоены премии «Гонар журналістыкі»|url=https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210409123102/https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|archivedate=2021-04-09|accessdate=2021-04-10|publisher=[[Брестская газета]]|language=ru}}</ref>. * 7 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|last=|date=2021-06-07|title=Axel-Springer-Preis an Nachwuchsjournalisten verliehen|language=de|publisher=[[Die Welt]]|url=https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|url-status=live|accessdate=2021-06-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210608181603/https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|archivedate=2021-06-08}}</ref>. * 10 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай {{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|узнагароды «За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-06-10|title=Журналистки Андреева и Чульцова стали лауреатами журналистской премии за мужество|url=https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210610183420/https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|archivedate=10 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-10|website=|publisher=[[Хартыя'97]]|language=ru|deadurl=yes}}</ref>. * 29 ліпеня 2021 года была выбрана лаўрэаткай {{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэміі «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|url=https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|title=- Leipziger Medienpreis geht an belarussische Journalistinnen|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Deutschlandfunk Kultur|Deutschlandfunk Kultur|de|Deutschlandfunk Kultur}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173013/https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|title=„Zeichen der Ermutigung“ nach Belarus|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|de|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173246/https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=no}}</ref>. * 12 жніўня 2021 года прысуджана Прэмія імя {{нп3|Герд Буцэрыўс|Герда Буцэрыўса|ru|Буцериус, Герд}} «{{нп3|Вольная прэса Усходняй Еўропы|Вольная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (разам з Дар’яй Чульцовай, [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]] ды інш.)<ref>{{Cite web|last=Кепински|first=Ольга|date=2021-08-12|title=Все награды Free Media Awards присуждены белорусским журналистам|url=https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210812204758/https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|archivedate=12 жніўня 2021|accessdate=2021-08-12|website=|publisher=[[euronews]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. * 15 кастрычніка 2021 года стала лаўрэатам прэміі «{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» ў катэгорыі «Еўрапейскі журналіст 2021 года» (разам з [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]])<ref>{{Cite web|last=Ik|first=Adom|date=2021-10-16|title=Kaciaryna Andrejewa i Daria Czulcowa europejskim dziennikarzem roku|url=https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017073129/https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|TVP Info|TVP Info|be-x-old|ПТБ-Інфа}}|language=pl|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-10-15|title=PRIX EUROPA 2021 European Journalist of the Year 2021|url=https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017074909/https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}|language=en|deadurl=no}}</ref>. == Ацэнкі == ''«Моцныя духам, упэўненыя ў сваёй праваце, падтрыманыя сябрамі, калегамі і зусім незнаёмымі людзьмі — такімі ўвойдуць у падручнікі Каця і Даша»'', – пісала Аксана Колб, галоўны рэдактар «[[Новы Час (газета)|Новага Часу]]», напярэдадні вынясення прысуду Кацярыне Андрэевай і [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’і Чульцовай]]<ref>{{Cite journal|last=Колб|first=Аксана|date=2021-02-12|title=Помста за праўду|year=2021|journal=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=|issue=6 (714)|pages=1}}</ref>. == Асабістае жыццё == З будучым мужам журналістам [[Ігар Ільяш|Ігарам Ільяшом]] пазнаёмілася ў 2015 годзе, праз год яны пабраліся шлюбам<ref name="ХТЖ" />. == Бібліяграфія == * «Белорусский Донбасс» (2020, сумесна з Ігарам Ільяшом) {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/kacjaryna-andreeva-bakhvalava Старонка Кацярыны (Бахвалавай) Андрэевай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Андрэева Кацярына}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Беларусі]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі Белсата]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Вольная прэса Усходняй Еўропы»]] 7jojcowdko0pn094lqlyss1g1remw5d 4164181 4164166 2022-07-24T14:05:24Z wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік | Узнагароды = Журналіст года (2020)<br/>{{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (2021)<br/>Прэмія «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (2021)<br/>«{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (2021)<br/>{{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|«За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (2021)<br/>{{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (2021)<br/>«{{нп3|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|Свабодная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (2021)<br/>«{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» (2021) }} {{цёзкі2|Андрэева}} '''Кацярына Андрэева''' (сапр. '''Кацярына Андрэеўна Бахвалава;''' [[2 лістапада]] [[1993]], [[Мінск]]) — беларуская журналістка, [[Палітычныя зняволеныя|палітычная зняволеная]]. == Біяграфія == === Сям’я === Прадзед Кацярыны [[Давід Пінхасік]] (1914—1996), быў вядомым журналістам, прабабуля Марыя Ваганава (1908—?) стварала і была першым галоўным рэдактарам «[[Палеская праўда|Палескай праўды]]», а пазней працавала ў «[[СБ. Беларусь сегодня|Советской Белоруссии]]». Дзед Кацярыны [[Сяргей Ваганаў]], беларускі журналіст, быў галоўным рэдактарам газеты «Труд в Беларуси». Бацькі — філолагі<ref name="ХТЖ">{{Cite web|last=Панкавец|first=Зміцер|date=2020-11-21|title=Хто такая журналістка Кацярына Андрэева? Расказваюць яе муж і дзядуля|url=https://nn.by/?c=ar&i=262718|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210325183455/https://nn.by/?c=ar&i=262718|archivedate=2021-03-25|accessdate=2021-03-25|website=|publisher=[[Наша Ніва (1991)|Наша Ніва]]|language=}}</ref>. === Адукацыя і прафесійная дзейнасць === Пачатковую адукацыю атрымала ў мінскай школе № 19, потым вучылася ў беларускамоўнай гімназіі № 23. Пасля школы паступіла ў [[Мінскі дзяржаўны лінгвістычны ўніверсітэт|МДЛУ]], але на трэцім курсе з’ехала валанцёркай у [[Іспанія|Іспанію]], дзе правяла два гады<ref name="ХТЖ"/>. Пасля вяртання на радзіму вырашыла працягнуць сямейную дынастыю і заняцца журналістыкай. Свой шлях пачала з атрымання прызавога месца на конкурсе «Народны журналіст». Стала пісаць публіцыстыку ў «[[Наша Ніва (1991)|Нашай Ніве]]»<ref name="ХТЖ" />. З часам прыйшла на тэлебачанне, ад 2017 года Кацярына супрацоўнічае з тэлеканалам «[[Белсат]]», вядзе стрымы, займаецца вулічнай журналістыкай. Праз актыўную прафесійную пазіцыю неаднаразова прыцягвала негатыўную рэакцыю ўлад на выкананне сваіх прафесійных абавязкаў<ref name="ХТЖ" />. Разам з мужам Ігарам Ільяшом займалася расследаваннямі карупцыі сярод высокіх чыноўнікаў і бізнесменаў, асвятлялі тэму [[Вайна на ўсходзе Украіны|ваеннага канфлікту на Данбасе]]. У 2020 годзе выйшла іх супольная кніга «Беларускі Данбас»<ref name="ХТЖ" />, але ўжо ў 2021 годзе яе прызналі экстрэмісцкай ў Беларусі: у кнізе адлюстраваны вынікі шматгадовага журналісцкага расследавання, якое высвятліла, сярод іншага, як беларускія службы і дзяржпрадпрыемствы ўдзельнічаюць у вайне на баку {{нп3|Расійскія сепаратысцкія сілы на Данбасе|сепаратыстаў|en|Separatist forces in Donbass}}<ref>{{Cite web|date=2021-03-26|title=В Минске судили книгу «Белорусский Донбасс». Признали экстремистской|url=https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210327183432/https://belsat.eu/ru/news/26-03-2021-v-minske-sudili-knigu-belorusskij-donbass-priznali-ekstremistskoj/|archivedate=2021-03-27|accessdate=2021-03-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru}}</ref>. == Крымінальны пераслед == {{main|Справа журналістаў Белсата}} Кацярыну ўпершыню затрымлівалі ў 2017 годзе ў [[Орша|Оршы]]<ref name="osoby" />. 12 верасня 2020 года яна была затрымана [[АМАП (Беларусь)|АМАПам]] за прамую трансляцыю жаночага маршу ў [[Мінск]]у і арыштавана на 3 сутак<ref name="osoby">{{cite web|title = Mąż aresztowanej reporterki Biełsatu: „To tak bolesne nie móc przytulić ukochanej osoby” |accessdate = 2021-03-27 |publisher = [[Белсат]] |date=2021-02-05 |url = https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/ |language = pl| archiveurl = https://web.archive.org/web/20210205133125/https://belsat.eu/pl/news/05-02-2021-maz-aresztowanej-reporterki-bielsatu-to-tak-bolesne-nie-moc-przytulic-ukochanej-osoby/| archivedate =2021-02-05| last = Styrczula | first = Antoni}}</ref>. Разам з журналісткай [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]] стала фігуранткай крымінальнай справы аб арганізацыі дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, пасля прамога эфіру з месца жорсткага разгону сілавікамі людзей, якія прышлі ўшанаваць памяць забітага [[Раман Ігаравіч Бандарэнка|Рамана Бандарэнкі]], на «[[Плошча Перамен|Плошчы Перамен]]» у [[Мінск]]у 15 лістапада 2020 года<ref name="ХТЖ"/>. Пасля сямі сутак адміністрацыйнага арышту яна не выйшла на волю. Кацярыну перавялі ў ізалятар у [[Жодзіна|Жодзіне]], дзе яна была да суда. 24 лістапада 2020 года сумеснай заявай дзесяці арганізацый, сярод якіх [[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]], [[Беларуская асацыяцыя журналістаў]], [[Беларускі Хельсінкскі камітэт]], [[Беларускі ПЭН-цэнтр]], была прызнана [[Палітычныя зняволеныя|палітычнай зняволенай]]<ref>{{Cite web|language=ru|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201124164502/https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|archivedate=2020-11-24|url=https://naviny.media/new/20201124/1606235777-pravozashchitniki-priznali-politzaklyuchennymi-zhurnalistok-borisevich|title=Правозащитники признали политзаключенными журналисток Борисевич, Андрееву и Чульцову|author=|publisher=[[naviny.by]]|date=2020-11-24|accessdate=2020-12-11}}</ref>. 18 лютага 2021 года [[Суд Фрунзенскага раёна (Мінск)|судом Фрунзенскага раёна Мінска]] (суддзя [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]], дзяржаўны абвінаваўца [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]], [[следчы]] [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]]<ref name="EU210620212">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021R0997&from=EN COUNCIL IMPLEMENTING REGULATION (EU) 2021/997] — {{нп3|EUR-Lex|EUR-Lex|en|EUR-Lex}}, 21.06.2021</ref>) быў аб’яўлены прысуд, паводле якога Кацярына Андрэева атрымала 2 гады пазбаўлення волі ў калоніі агульнага рэжыму<ref>{{cite web|title=Журналисток «Белсата» приговорили к 2 годам лишения свободы |url=https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |accessdate=2021-04-27 |archivedate=2021-04-22 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210422180957/https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2021/02/18/zhurnalistok-belsata-prigovorili-k-2-godam-lisheniya-svobody |dead-url=yes|date=2021-02-18|first=Дарья|last=Спевак|work=[[Onliner.by]]|publisher=ex-press.by|language=ru}}</ref><ref name="svaboda-2750">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31107508.html|title=Журналістак «Белсату» Андрэеву і Чульцову пакаралі 2 гадамі турмы за стрым з «плошчы Перамен». ФОТА і ВІДЭА|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315233207/https://www.svaboda.org/a/31107508.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. 27 сакавіка 2021 года стала вядома, што ў {{нп3|Турма №8|жодзінскай турме|be-x-old|Турма №8}} Андрэева атрымала статус схільнай да экстрэмізму за адмову прызнаць сваю віну перад турэмнай камісіяй і была ўзятая пад асаблівы кантроль<ref>{{Cite web|date=2021-03-27|title=“Tabliczka z napisem bojowniczka”. Dziennikarka Biełsatu uznana w więzieniu za ekstremistkę|url=https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210328060539/https://belsat.eu/pl/news/27-03-2021-tabliczka-z-napisem-bojowniczka-dziennikarka-bielsatu-uznana-w-wiezieniu-za-ekstremistke/|archivedate=2021-03-28|accessdate=2021-03-28|website=|publisher=[[Белсат]]|language=pl}}</ref>. Апеляцыя на прысуд, разгледжаная [[Суд горада Мінска|судом горада Мінска]] 23 красавіка 2021 года, задаволена не была<ref>{{Cite web|date=2021-04-23|title=Суд пакінуў без зменаў вырак Кацярыне Андрэевай і Дар’і Чульцовай. Каці і Дашы ў зале не было|url=https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|url-status=live|archivedate=2021-04-23|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210423151045/https://belsat.eu/news/23-04-2021-sud-pakinuu-bez-zmenau-prysud-katsyaryne-andreevaj-i-dar-i-chultsovaj-katsi-i-dashy-u-zali-ne-bylo/|accessdate=2021-04-23|website=|publisher=[[Белсат]]|language=}}</ref>. Адбывала пакаранне ў жаночай калоніі Гомеля, працавала на швейнай фабрыцы. 10 лютага 2022 года стала вядома, што яе этапавалі з ў гомельскі СІЗА № 3. Журналістцы выставілі новае абвінавачанне — у здрадзе дзяржаве (ч.1 арт. 356 КК). Следства праходзіла ва ўмовах сакрэтнасці, пра сутнасць абвінавачання нічога не паведамлялася. 13 ліпеня на закрытым судзе Кацярына Андрэева асуджана на 8 гадоў і 3 месяцы калоніі агульнага рэжыму. == Рэакцыя на пераслед == [[File:Кіеў, 5 траўня 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканалу «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар'яй Чульцовай.jpg|thumb|Кіеў, 5 мая 2021 года. Салідарнасць з затрыманымі журналісткамі тэлеканала «Белсат» Кацярынай Андрэевай і Дар’яй Чульцовай]] 4 лютага 2021 года шэфства над палітычнай зняволенай узяла [[Дэлара Бурхарт]], дэпутатка [[Еўрапейскі парламент|Еўрапейскага парламента]]<ref>{{Cite web|date=2021-02-04|title=Members of Parliament from Switzerland, Germany and Ireland take over godparenthood for Yuliya Slutskaya, Katsiaryna Andreyeva and Vitold Ashurak|url=https://www.lphr.org/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210204103752/https://www.lphr.org/en/martina-munz-national-council-sp-switzerland-delara-burkhardt-european-parliament-spd-germany-and-sean-haughey-irish-lower-house-fianna-fail-ireland-have-taken-over-a-godparenthood-for-p/|archivedate=2021-02-04|accessdate=2021-02-24|website=|publisher=[[Libereco]]|language=en}}</ref>. 8 лютага 2021 года {{нп3|Пасольства ЗША ў Беларусі|Пасольства ЗША ў Беларусі|pl|Ambasada Stanów Zjednoczonych w Mińsku}} выступіла з заявай, у якой заклікала вызваліць Чульцову і Андрэеву<ref>{{cite web|archiveurl=https://archive.today/20210316174823/https://www.svaboda.org/a/31091725.html|archivedate=16 сакавіка 2021|date=2021-02-08|language=be|url=https://www.svaboda.org/a/31091725.html|title=ЗША заклікалі вызваліць журналістак Кацярыну Андрэеву і Дар’ю Чульцову перад судом|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|accessdate=2021-03-16|deadurl=no}}</ref>. Пасля вынясення прысуду, 18 лютага 2021 года, прэзідэнт [[Польшча|Польшчы]] [[Анджэй Дуда]] заклікаў амніставаць Чульцову і Андрэеву<ref name="svaboda-6623">{{cite web|url=https://www.svaboda.org/a/31109394.html|title=Польскі прэзыдэнт заклікаў улады Беларусі амніставаць асуджаных журналістак «Белсату»|language=be|publisher=[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода]]|date=2021-02-18|accessdate=2021-03-16|deadlink=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210315234050/https://www.svaboda.org/a/31109394.html|archivedate=2021-03-15}}</ref>. Згодна з рашэннем [[Савет Еўрапейскага саюза|Савета Еўрапейскага саюза]] ад 21 чэрвеня 2021 года, суддзя [[Наталля Мiхайлаўна Бугук|Наталля Бугук]] была ўнесена ў [[Чорны спіс Еўрасаюза]] ў тым ліку за ''«шматлікія палітычна матываваныя пастановы ў дачыненні да журналістаў і пратэстуючых, у прыватнасці вынясенне прысуду Кацярыне Бахвалавай (Андрэевай) і Дар’і Чульцовай»'' і парушэнні правоў на абарону і {{нп3|Права на справядлівы суд|справядлівы суд|uk|Право на справедливий суд}}<ref name="EU210620212" />. Гэтым жа рашэннем у санкцыйны спіс былі ўключаны памочнік пракурора суда Фрунзенскага раёна Мінска [[Аліна Сяргееўна Касьянчык|Аліна Касьянчык]] у тым ліку за прыцягненне да крымінальнай адказнасці журналістак за ''«відэазапіс мірных акцый пратэсту паводле беспадстаўных абвінавачванняў у „змове“ і „парушэнні грамадскага парадку“»'', старшы следчы суда Фрунзенскага раёна Мінска [[Ігар Віктаравіч Курыловіч|Ігар Курыловіч]] у тым ліку за падрыхтоўку палітычна матываванай крымінальнай справы супраць журналістак, якія зафіксавалі мірныя акцыі пратэсту<ref name="EU210620212" />. == Узнагароды == * 10 снежня 2020 года беларускія праваабаронцы назвалі яе «Журналістам года» (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|language=ru|url=http://spring96.org/ru/news/100877|title=Названы лауреаты Национальной правозащитной премии|author=|publisher=[[Праваабарончы цэнтр «Вясна»]]|date=2020-12-10||accessdate=2020-12-11}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://belaruspartisan.by/life/520147/|title=Есть такая профессия! "Журналистами года" правозащитники пр|author=|publisher=[[Белорусский партизан]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210180230/https://belaruspartisan.by/life/520147/|archivedate=10 снежня 2020|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|language=ru|url=https://news.tut.by/society/710939.html|title=«Журналистами года» правозащитники назвали трех арестованных по уголовным делам журналисток, в том числе и Катерину Борисевич|author=|publisher=[[TUT.BY]]|date=2020-12-10|accessdate=2020-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201210171431/https://news.tut.by/society/710939.html|archivedate=2020-12-10}}</ref>. * 10 сакавіка 2021 года стала лаўрэаткай {{нп3|Прэмія імя Дар’юша Фікуса|Прэміі імя Дар’юша Фікуса|pl|Nagroda im. Dariusza Fikusa}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-03-10|title=Кацярына Андрэева і Дар’я Чульцова сталі лаўрэаткамі прэміі імя Дар’юша Фікуса|url=https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210310195641/https://budzma.by/news/andreeva-chultsova.html|archivedate=2021-03-10|accessdate=2021-03-10|website=|publisher=[[Будзьма беларусамі!]]|language=be}}</ref>. * 9 красавіка 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «Гонар журналістыкі» імя [[Алесь Ліпай|Алеся Ліпая]] (разам з Дар’яй Чульцовай і [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]])<ref>{{Cite web|date=2021-04-09|title=Катерина Борисевич, Катерина Андреева и Дарья Чульцова удостоены премии «Гонар журналістыкі»|url=https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210409123102/https://www.b-g.by/news/katerina-borisevich-katerina-andreeva-i-darya-chulcova-udostoenyi-premii-gonar-zhurnal-styik/|archivedate=2021-04-09|accessdate=2021-04-10|publisher=[[Брестская газета]]|language=ru}}</ref>. * 7 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай прэміі «{{нп3|Axel-Springer-Preis|Axel-Springer-Preis|de|Axel-Springer-Preis für junge Journalisten}}» (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|last=|date=2021-06-07|title=Axel-Springer-Preis an Nachwuchsjournalisten verliehen|language=de|publisher=[[Die Welt]]|url=https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|url-status=live|accessdate=2021-06-08|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210608181603/https://www.welt.de/kultur/medien/article231655083/Axel-Springer-Preis-an-Nachwuchsjournalisten-verliehen.html|archivedate=2021-06-08}}</ref>. * 10 чэрвеня 2021 года стала лаўрэаткай {{iw|Узнагарода «За мужнасць у журналістыцы»|узнагароды «За мужнасць у журналістыцы»|simple|Courage in Journalism Award}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|date=2021-06-10|title=Журналистки Андреева и Чульцова стали лауреатами журналистской премии за мужество|url=https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210610183420/https://charter97.org/ru/news/2021/6/10/425570/|archivedate=10 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-10|website=|publisher=[[Хартыя'97]]|language=ru|deadurl=yes}}</ref>. * 29 ліпеня 2021 года была выбрана лаўрэаткай {{нп3|Прэмія «За свабоду і будучыню СМІ»|Прэміі «За свабоду і будучыню СМІ»|de|Preis für die Freiheit und Zukunft der Medien}} (разам з Дар’яй Чульцовай)<ref>{{Cite web|url=https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|title=- Leipziger Medienpreis geht an belarussische Journalistinnen|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Deutschlandfunk Kultur|Deutschlandfunk Kultur|de|Deutschlandfunk Kultur}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173013/https://www.deutschlandfunkkultur.de/leipziger-medienpreis-geht-an-belarussische-journalistinnen.265.de.html?drn:news_id=1285537|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|title=„Zeichen der Ermutigung“ nach Belarus|date=2021-07-29|accessdate=2021-07-29|website=|publisher={{нп3|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig|de|Medienstiftung der Sparkasse Leipzig}}|language=de|archiveurl=https://archive.today/20210729173246/https://www.leipziger-medienstiftung.de/de/aktuelles/zeichen-der-ermutigung-nach-belarus/|archivedate=29 ліпеня 2021|url-status=live|deadurl=no}}</ref>. * 12 жніўня 2021 года прысуджана Прэмія імя {{нп3|Герд Буцэрыўс|Герда Буцэрыўса|ru|Буцериус, Герд}} «{{нп3|Вольная прэса Усходняй Еўропы|Вольная прэса Усходняй Еўропы|ru|Свободная пресса Восточной Европы}}» (разам з Дар’яй Чульцовай, [[Кацярына Анатольеўна Барысевіч|Кацярынай Барысевіч]] ды інш.)<ref>{{Cite web|last=Кепински|first=Ольга|date=2021-08-12|title=Все награды Free Media Awards присуждены белорусским журналистам|url=https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210812204758/https://ru.euronews.com/2021/08/12/free-media-awards-belarus-journalists|archivedate=12 жніўня 2021|accessdate=2021-08-12|website=|publisher=[[euronews]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. * 15 кастрычніка 2021 года стала лаўрэатам прэміі «{{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}» ў катэгорыі «Еўрапейскі журналіст 2021 года» (разам з [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’яй Чульцовай]])<ref>{{Cite web|last=Ik|first=Adom|date=2021-10-16|title=Kaciaryna Andrejewa i Daria Czulcowa europejskim dziennikarzem roku|url=https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017073129/https://www.tvp.info/56412904/redaktorki-bielsatu-otrzymaly-nagtode-z-tytulem-europejski-dziennikarz-roku|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|TVP Info|TVP Info|be-x-old|ПТБ-Інфа}}|language=pl|deadurl=no}}</ref><ref>{{Cite web|date=2021-10-15|title=PRIX EUROPA 2021 European Journalist of the Year 2021|url=https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20211017074909/https://www.prixeuropa.eu/news/2021/10/15europeanjournalist|archivedate=17 кастрычніка 2021|accessdate=2021-10-17|website=|publisher={{нп3|Prix Europa|Prix Europa|de|Prix Europa}}|language=en|deadurl=no}}</ref>. == Ацэнкі == ''«Моцныя духам, упэўненыя ў сваёй праваце, падтрыманыя сябрамі, калегамі і зусім незнаёмымі людзьмі — такімі ўвойдуць у падручнікі Каця і Даша»'', – пісала Аксана Колб, галоўны рэдактар «[[Новы Час (газета)|Новага Часу]]», напярэдадні вынясення прысуду Кацярыне Андрэевай і [[Дар’я Дзмітрыеўна Чульцова|Дар’і Чульцовай]]<ref>{{Cite journal|last=Колб|first=Аксана|date=2021-02-12|title=Помста за праўду|year=2021|journal=[[Новы Час (газета)|Новы Час]]|language=|issue=6 (714)|pages=1}}</ref>. == Асабістае жыццё == З будучым мужам журналістам [[Ігар Ільяш|Ігарам Ільяшом]] пазнаёмілася ў 2015 годзе, праз год яны пабраліся шлюбам<ref name="ХТЖ" />. == Бібліяграфія == * «Белорусский Донбасс» (2020, сумесна з Ігарам Ільяшом) {{зноскі|2}} == Спасылкі == * [https://prisoners.spring96.org/be/person/kacjaryna-andreeva-bakhvalava Старонка Кацярыны (Бахвалавай) Андрэевай на сайце Праваабарончага цэнтра «Вясна»] {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Андрэева Кацярына}} [[Катэгорыя:Журналісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Журналісты XXI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Беларусі]] [[Катэгорыя:Палітвязні Беларусі]] [[Катэгорыя:Рэпрэсаваныя рэжымам Лукашэнкі]] [[Катэгорыя:Асобы, прызнаныя вязнямі сумлення праваабарончым цэнтрам «Вясна»]] [[Катэгорыя:Супрацоўнікі Белсата]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Вольная прэса Усходняй Еўропы»]] gsnp84kr5qdp2bksgcis0dmo1qphm6t 0 677157 4164571 4163849 2022-07-25T10:27:03Z Хомелка 6638 /* Сямейства {{bt-bellat|Гарбаткі|Membracidae}} */ афармленне wikitext text/x-wiki == Сямейства {{bt-bellat|Пенніцы|Aphrophoridae}} == === Род {{bt-bellat||Aphrophora}} === * {{bt-latbel|Aphrophora alni|Пенніца альховая}} * {{bt-latbel|Aphrophora corticea|}} * {{bt-latbel|Aphrophora major|}} * {{bt-latbel|Aphrophora pectoralis|}} * {{bt-latbel|Aphrophora salicina|}} === Род {{bt-bellat||Lepyronia}} === * {{bt-latbel|Lepyronia coleoptrata|}} === Род {{bt-bellat||Neophilaenus}} === * {{bt-latbel|Neophilaenus campestris|}} * {{bt-latbel|Neophilaenus exclamationis|}} * {{bt-latbel|Neophilaenus lineatus|}} * {{bt-latbel|Neophilaenus minor|}} === Род {{bt-bellat||Peuceptyelus}} === * {{bt-latbel|Peuceptyelus coriaceus|}} === Род {{bt-bellat||Philaenus}} === * {{bt-latbel|Philaenus spumarius|Пенніца звычайная}} == Сямейства {{bt-bellat||Cercopidae}} == [[Файл:Cercopidae - Cercopis sanguinolenta-1.JPG|250px|міні|{{bt-bellat||Cercopis sanguinolenta}}]] === Род {{bt-bellat||Cercopis}} === * {{bt-latbel|Cercopis sanguinolenta|}} == Сямейства {{bt-bellat|Цыкадкі|Cicadellidae}} == === Род {{bt-bellat||Acericerus}} === * {{bt-latbel|Acericerus vittifrons|}} === Род {{bt-bellat||Adarrus}} === * {{bt-latbel|Adarrus multinotatus|}} === Род {{bt-bellat||Agallia}} === * {{bt-latbel|Agallia brachyptera|}} === Род {{bt-bellat||Aguriahana}} === * {{bt-latbel|Aguriahana pictilis|}} * {{bt-latbel|Aguriahana stellulata|}} === Род {{bt-bellat||Alebra}} === * {{bt-latbel|Alebra albostriella|}} * {{bt-latbel|Alebra neglecta|}} * {{bt-latbel|Alebra wahlbergi|}} === Род {{bt-bellat||Allygidius}} === * {{bt-latbel|Allygidius atomarius|}} * {{bt-latbel|Allygidius commutatus|}} === Род {{bt-bellat||Allygus}} === * {{bt-latbel|Allygus communis|}} * {{bt-latbel|Allygus mixtus|}} * {{bt-latbel|Allygus modestus|}} === Род {{bt-bellat||Alnetoidia}} === * {{bt-latbel|Alnetoidia alneti|}} === Род {{bt-bellat||Anaceratagallia}} === * {{bt-latbel|Anaceratagallia lithuanica|}} * {{bt-latbel|Anaceratagallia ribauti|}} * {{bt-latbel|Anaceratagallia venosa|}} === Род {{bt-bellat||Anoscopus}} === [[Файл:Cicadellidae Anoscopus serratulae (3747213978).jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Anoscopus serratulae}}]] * {{bt-latbel|Anoscopus albifrons|}} * {{bt-latbel|Anoscopus albiger|}} * {{bt-latbel|Anoscopus flavostriatus|}} * {{bt-latbel|Anoscopus histrionicus|}} * {{bt-latbel|Anoscopus serratulae|}} === Род {{bt-bellat||Aphrodes}} === * {{bt-latbel|Aphrodes bicinctus|}} * {{bt-latbel|Aphrodes makarovi|}} === Род {{bt-bellat||Arboridia}} === * {{bt-latbel|Arboridia erecta|}} * {{bt-latbel|Arboridia parvula|}} * {{bt-latbel|Arboridia potentillae|}} * {{bt-latbel|Arboridia pusilla|}} * {{bt-latbel|Arboridia ribauti|}} * {{bt-latbel|Arboridia simillima|}} * {{bt-latbel|Arboridia velata|}} === Род {{bt-bellat||Arocephalus}} === [[Файл:2019 10 11 Arocephalus longiceps.jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Arocephalus longiceps}}]] * {{bt-latbel|Arocephalus languidus|}} * {{bt-latbel|Arocephalus longiceps|}} * {{bt-latbel|Arocephalus punctum|}} === Род {{bt-bellat||Arthaldeus}} === * {{bt-latbel|Arthaldeus arenarius|}} * {{bt-latbel|Arthaldeus pascuellus|}} * {{bt-latbel|Arthaldeus striifrons|}} === Род {{bt-bellat||Artianus}} === * {{bt-latbel|Artianus interstitialis|}} === Род {{bt-bellat||Athysanus}} === * {{bt-latbel|Athysanus argentatus|}} * {{bt-latbel|Athysanus quadrum|}} === Род {{bt-bellat||Aguriahana}} === * {{bt-latbel|Aguriahana pictilis|}} === Род {{bt-bellat||Austroasca}} === * {{bt-latbel|Austroasca vittata|}} === Род {{bt-bellat||Balclutha}} === * {{bt-latbel|Balclutha calamagrostis|}} * {{bt-latbel|Balclutha punctata|}} * {{bt-latbel|Balclutha rhenana|}} === Род {{bt-bellat||Batracomorphus}} === [[Файл:2019 07 14 Batracomorphus allionii.jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Batracomorphus allionii}}]] * {{bt-latbel|Batracomorphus allionii|}} * {{bt-latbel|Batracomorphus irroratus|}} === Род {{bt-bellat||Chlorita}} === [[Файл:Chlorita paoli 03.JPG|250px|міні|{{bt-bellat||Chlorita paolii}}]] * {{bt-latbel|Chlorita dumosa|}} * {{bt-latbel|Chlorita paolii|}} * {{bt-latbel|Chlorita viridula|}} === Род {{bt-bellat||Cicadella}} === [[Файл:Sumpfschmuckzikade (Cicadella lasiocarpae).jpg|250px|міні|{{bt-bellat|Цыкадка зялёная|Cicadella lasiocarpae}}]] [[Файл:Cicadella viridis en Oroso. Galiza.jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Cicadella viridis}}]] * {{bt-latbel|Cicadella lasiocarpae|}} * {{bt-latbel|Cicadella viridis|Цыкадка зялёная}} === Род {{bt-bellat||Cicadula}} === * {{bt-latbel|Cicadula albingensis|}} * {{bt-latbel|Cicadula flori|}} * {{bt-latbel|Cicadula intermedia|}} * {{bt-latbel|Cicadula longiventris|}} * {{bt-latbel|Cicadula nigricornis|}} * {{bt-latbel|Cicadula ornata|}} * {{bt-latbel|Cicadula persimilis|}} * {{bt-latbel|Cicadula quadrinotata|}} * {{bt-latbel|Cicadula quinquenotata|}} * {{bt-latbel|Cicadula saturata|}} === Род {{bt-bellat||Circulifer}} === * {{bt-latbel|Circulifer haematoceps|}} === Род {{bt-bellat||Colladonus}} === * {{bt-latbel|Colladonus torneellus|}} === Род {{bt-bellat||Colobotettix}} === * {{bt-latbel|Colobotettix morbillosus|}} === Род {{bt-bellat||Conosanus}} === * {{bt-latbel|Conosanus obsoletus|}} === Род {{bt-bellat||Coryphaelus}} === * {{bt-latbel|Coryphaelus gyllenhalii|}} === Род {{bt-bellat||Cosmotettix}} === * {{bt-latbel|Cosmotettix aurantiacus|}} * {{bt-latbel|Cosmotettix caudatus|}} * {{bt-latbel|Cosmotettix costalis|}} * {{bt-latbel|Cosmotettix panzeri|}} === Род {{bt-bellat||Deltocephalus}} === * {{bt-latbel|Deltocephalus pulicaris|}} === Род {{bt-bellat||Dikraneura}} === * {{bt-latbel|Dikraneura variata|}} === Род {{bt-bellat||Diplocolenus}} === * {{bt-latbel|Diplocolenus abdominalis|}} * {{bt-latbel|Diplocolenus bohemani|}} === Род {{bt-bellat||Doliotettix}} === * {{bt-latbel|Doliotettix lunulatus|}} === Род {{bt-bellat||Doratura}} === * {{bt-latbel|Doratura exilis|}} * {{bt-latbel|Doratura homophyla|}} * {{bt-latbel|Doratura impudica|}} * {{bt-latbel|Doratura stylata|}} === Род {{bt-bellat||Edwardsiana}} === * {{bt-latbel|Edwardsiana alnicola|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana ampliata|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana avellanae|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana bergmanni|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana candidula|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana crataegi|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana flavescens|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana frustrator|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana geometrica|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana gratiosa|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana ishidai|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana lethierryi|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana menzbieri|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana nigriloba|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana plebeja|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana plurispinosa|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana prunicola|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana rosae|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana salicicola|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana sociabilis|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana soror|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana spinigera|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana staminata|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana stehliki|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana tersa|}} * {{bt-latbel|Edwardsiana ulmiphagus|}} === Род {{bt-bellat||Elymana}} === * {{bt-latbel|Elymana kozhevnikovi|}} * {{bt-latbel|Elymana sulphurella|}} === Род {{bt-bellat||Emelyanoviana}} === * {{bt-latbel|Emelyanoviana mollicula|}} === Род {{bt-bellat||Emeljanovianus}} === * {{bt-latbel|Emeljanovianus medius|}} === Род {{bt-bellat||Empoasca}} === * {{bt-latbel|Empoasca affinis|}} * {{bt-latbel|Empoasca apicalis|}} * {{bt-latbel|Empoasca decipiens|}} * {{bt-latbel|Empoasca kontkaneni|}} * {{bt-latbel|Empoasca ossiannilssoni|}} * {{bt-latbel|Empoasca pteridis|}} * {{bt-latbel|Empoasca solani|}} * {{bt-latbel|Empoasca vitis|}} === Род {{bt-bellat||Endria}} === * {{bt-latbel|Endria nebulosa|}} === Род {{bt-bellat||Erotettix}} === * {{bt-latbel|Erotettix cyane|}} === Род {{bt-bellat||Errastunus}} === * {{bt-latbel|Errastunus ocellaris|}} === Род {{bt-bellat||Erythria}} === * {{bt-latbel|Erythria aureola|}} === Род {{bt-bellat||Eupelix}} === * {{bt-latbel|Eupelix cuspidata|}} === Род {{bt-bellat||Eupterycyba}} === * {{bt-latbel|Eupterycyba jucunda|}} === Род {{bt-bellat||Eupteryx}} === * {{bt-latbel|Eupteryx adspersa|}} * {{bt-latbel|Eupteryx artemisiae|}} * {{bt-latbel|Eupteryx atropunctata|}} * {{bt-latbel|Eupteryx aurata|}} * {{bt-latbel|Eupteryx calcarata|}} * {{bt-latbel|Eupteryx collina|}} * {{bt-latbel|Eupteryx cyclops|}} * {{bt-latbel|Eupteryx notata|}} * {{bt-latbel|Eupteryx origani|}} * {{bt-latbel|Eupteryx signatipennis|}} * {{bt-latbel|Eupteryx stachydearum|}} * {{bt-latbel|Eupteryx tenella|}} * {{bt-latbel|Eupteryx urticae|}} * {{bt-latbel|Eupteryx vittata|}} === Род {{bt-bellat||Eurhadina}} === * {{bt-latbel|Eurhadina concinna|}} * {{bt-latbel|Eurhadina kirschbaumi|}} * {{bt-latbel|Eurhadina pulchella|}} * {{bt-latbel|Eurhadina saageri|}} === Род {{bt-bellat||Euscelidius}} === * {{bt-latbel|Euscelidius schenckii|}} === Род {{bt-bellat||Euscelis}} === * {{bt-latbel|Euscelis distinguendus|}} * {{bt-latbel|Euscelis incisus|}} * {{bt-latbel|Euscelis venosus|}} === Род {{bt-bellat||Evacanthus}} === * {{bt-latbel|Evacanthus acuminatus|}} * {{bt-latbel|Evacanthus interruptus|}} === Род {{bt-bellat||Fagocyba}} === * {{bt-latbel|Fagocyba carri|}} * {{bt-latbel|Fagocyba cruenta|}} * {{bt-latbel|Fagocyba douglasi|}} === Род {{bt-bellat||Fieberiella}} === * {{bt-latbel|Fieberiella florii|}} * {{bt-latbel|Fieberiella septentrionalis|}} === Род {{bt-bellat||Forcipata}} === * {{bt-latbel|Forcipata citrinella|}} * {{bt-latbel|Forcipata forcipata|}} === Род {{bt-bellat||Graphocraerus}} === * {{bt-latbel|Graphocraerus ventralis|}} === Род {{bt-bellat||Grypotes}} === * {{bt-latbel|Grypotes puncticollis|}} === Род {{bt-bellat||Handianus}} === * {{bt-latbel|Handianus flavovarius|}} * {{bt-latbel|Handianus ignoscus|}} === Род {{bt-bellat||Hardya}} === * {{bt-latbel|Hardya tenuis|}} === Род {{bt-bellat||Hephathus}} === * {{bt-latbel|Hephathus achilleae|}} * {{bt-latbel|Hephathus nanus|}} === Род {{bt-bellat||Hesium}} === * {{bt-latbel|Hesium domino|}} === Род {{bt-bellat||Iassus}} === * {{bt-latbel|Iassus lanio|}} === Род {{bt-bellat||Idiocerus}} === * {{bt-latbel|Idiocerus herrichii|}} * {{bt-latbel|Idiocerus lituratus|}} * {{bt-latbel|Idiocerus similis|}} === Род {{bt-bellat||Idiodonus}} === * {{bt-latbel|Idiodonus cruentatus|}} === Род {{bt-bellat||Igutettix}} === * {{bt-latbel|Igutettix oculatus|}} === Род {{bt-bellat||Jassargus}} === * {{bt-latbel|Jassargus allobrogicus|}} * {{bt-latbel|Jassargus alpinus neglectus|}} * {{bt-latbel|Jassargus distinguendus|}} * {{bt-latbel|Jassargus flori|}} * {{bt-latbel|Jassargus pseudocellaris|}} * {{bt-latbel|Jassargus repletus|}} * {{bt-latbel|Jassargus sursumflexus|}} === Род {{bt-bellat||Kyboasca}} === * {{bt-latbel|Kyboasca bipunctata|}} === Род {{bt-bellat||Kybos}} === * {{bt-latbel|Kybos abstrusus|}} * {{bt-latbel|Kybos butleri|}} * {{bt-latbel|Kybos lindbergi|}} * {{bt-latbel|Kybos populi|}} * {{bt-latbel|Kybos rufescens|}} * {{bt-latbel|Kybos smaragdulus|}} * {{bt-latbel|Kybos sordidulus|}} * {{bt-latbel|Kybos strigilifer|}} * {{bt-latbel|Kybos virgator|}} === Род {{bt-bellat||Laburrus}} === * {{bt-latbel|Laburrus abrotani|}} * {{bt-latbel|Laburrus impictifrons|}} * {{bt-latbel|Laburrus pellax|}} === Род {{bt-bellat||Lamprotettix}} === * {{bt-latbel|Lamprotettix nitidulus|}} === Род {{bt-bellat||Ledra}} === * {{bt-latbel|Ledra aurita|}} === Род {{bt-bellat||Limotettix}} === * {{bt-latbel|Limotettix atricapillus|}} * {{bt-latbel|Limotettix ochrifrons|}} * {{bt-latbel|Limotettix sphagneticus|}} * {{bt-latbel|Limotettix striola|}} === Род {{bt-bellat||Linnavuoriana}} === * {{bt-latbel|Linnavuoriana decempunctata|}} * {{bt-latbel|Linnavuoriana sexmaculata|}} === Род {{bt-bellat||Macropsidius}} === * {{bt-latbel|Macropsidius abrotani|}} * {{bt-latbel|Macropsidius sahlbergi|}} === Род {{bt-bellat||Macropsis}} === * {{bt-latbel|Macropsis cerea|}} * {{bt-latbel|Macropsis fuscinervis|}} * {{bt-latbel|Macropsis fuscula|}} * {{bt-latbel|Macropsis graminea|}} * {{bt-latbel|Macropsis haupti|}} * {{bt-latbel|Macropsis impura|}} * {{bt-latbel|Macropsis infuscata|}} * {{bt-latbel|Macropsis marginata|}} * {{bt-latbel|Macropsis prasina|}} * {{bt-latbel|Macropsis scutellata|}} * {{bt-latbel|Macropsis vicina|}} === Род {{bt-bellat||Macrosteles}} === * {{bt-latbel|Macrosteles alpinus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles cristatus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles frontalis|}} * {{bt-latbel|Macrosteles horvathi|}} * {{bt-latbel|Macrosteles laevis|}} * {{bt-latbel|Macrosteles lividus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles oshanini|}} * {{bt-latbel|Macrosteles ossiannilssoni|}} * {{bt-latbel|Macrosteles pygmaeus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles quadripunctulatus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles septemnotatus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles sexnotatus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles sordidipennis|}} * {{bt-latbel|Macrosteles variatus|}} * {{bt-latbel|Macrosteles viridigriseus|}} === Род {{bt-bellat||Macustus}} === * {{bt-latbel|Macustus grisescens|}} === Род {{bt-bellat||Megophthalmus}} === * {{bt-latbel|Megophthalmus scanicus|}} === Род {{bt-bellat||Mendrausus}} === * {{bt-latbel|Mendrausus pauxillus|}} === Род {{bt-bellat||Metalimnus}} === * {{bt-latbel|Metalimnus formosus|}} * {{bt-latbel|Metalimnus marmoratus|}} * {{bt-latbel|Metalimnus obtusus|}} * {{bt-latbel|Metalimnus steini|}} === Род {{bt-bellat||Metidiocerus}} === * {{bt-latbel|Metidiocerus crassipes|}} * {{bt-latbel|Metidiocerus elegans|}} * {{bt-latbel|Metidiocerus impressifrons|}} === Род {{bt-bellat||Micantulina}} === * {{bt-latbel|Micantulina micantula|}} === Род {{bt-bellat||Mimallygus}} === * {{bt-latbel|Mimallygus lacteinervis|}} === Род {{bt-bellat||Mocuellus}} === * {{bt-latbel|Mocuellus collinus|}} * {{bt-latbel|Mocuellus metrius|}} === Род {{bt-bellat||Mocydia}} === * {{bt-latbel|Mocydia crocea|}} === Род {{bt-bellat||Mocydiopsis}} === * {{bt-latbel|Mocydiopsis attenuata|}} * {{bt-latbel|Mocydiopsis longicauda|}} === Род {{bt-bellat||Neoaliturus}} === * {{bt-latbel|Neoaliturus fenestratus|}} === Род {{bt-bellat||Notus}} === * {{bt-latbel|Notus flavipennis|}} === Род {{bt-bellat||Oncopsis}} === * {{bt-latbel|Oncopsis alni|}} * {{bt-latbel|Oncopsis appendiculata|}} * {{bt-latbel|Oncopsis carpini|}} * {{bt-latbel|Oncopsis flavicollis|}} * {{bt-latbel|Oncopsis subangulata|}} * {{bt-latbel|Oncopsis tristis|}} === Род {{bt-bellat||Ophiola}} === * {{bt-latbel|Ophiola cornicula|}} * {{bt-latbel|Ophiola decumanus|}} * {{bt-latbel|Ophiola russeola|}} * {{bt-latbel|Ophiola transversa|}} === Род {{bt-bellat||Ossiannilssonola}} === * {{bt-latbel|Ossiannilssonola callosa|}} === Род {{bt-bellat||Paluda}} === * {{bt-latbel|Paluda flaveola|}} === Род {{bt-bellat||Paralimnus}} === * {{bt-latbel|Paralimnus phragmitis|}} === Род {{bt-bellat||Pediopsis}} === * {{bt-latbel|Pediopsis tiliae|}} === Род {{bt-bellat||Penthimia}} === * {{bt-latbel|Penthimia nigra|}} === Род {{bt-bellat||Pinumius}} === * {{bt-latbel|Pinumius areatus|}} === Род {{bt-bellat||Pithyotettix}} === * {{bt-latbel|Pithyotettix abietinus|}} === Род {{bt-bellat||Planaphrodes}} === * {{bt-latbel|Planaphrodes bifasciatus|}} * {{bt-latbel|Planaphrodes nigritus|}} * {{bt-latbel|Planaphrodes trifasciatus|}} === Род {{bt-bellat||Platymetopius}} === * {{bt-latbel|Platymetopius guttatus|}} * {{bt-latbel|Platymetopius major|}} * {{bt-latbel|Platymetopius undatus|}} === Род {{bt-bellat||Populicerus}} === * {{bt-latbel|Populicerus albicans|}} * {{bt-latbel|Populicerus confusus|}} * {{bt-latbel|Populicerus laminatus|}} * {{bt-latbel|Populicerus nitidissimus|}} * {{bt-latbel|Populicerus populi|}} === Род {{bt-bellat||​Psammotettix}} === ​* {{bt-latbel|Psammotettix albomarginatus|}} * {{bt-latbel|Psammotettix alienus|}} * {{bt-latbel|Psammotettix atropidicola|}} * {{bt-latbel|Psammotettix cephalotes|}} * {{bt-latbel|Psammotettix confinis|}} * {{bt-latbel|Psammotettix dubius|}} * {{bt-latbel|Psammotettix excisus|}} * {{bt-latbel|Psammotettix helvolus|}} * {{bt-latbel|Psammotettix koeleriae|}} * {{bt-latbel|Psammotettix nodosus|}} * {{bt-latbel|Psammotettix pallidinervis|}} * {{bt-latbel|Psammotettix poecilus|}} * {{bt-latbel|Psаmmotettix striatus|}} === Род {{bt-bellat||Recilia}} === * {{bt-latbel|Recilia coronifera|}} * {{bt-latbel|Recilia horvathi|}} === Род {{bt-bellat||Rhopalopyx}} === * {{bt-latbel|Rhopalopyx adumbrata|}} * {{bt-latbel|Rhopalopyx preyssleri|}} * {{bt-latbel|Rhopalopyx vitripennis|}} === Род {{bt-bellat||Rhytidodus}} === * {{bt-latbel|Rhytidodus decimusquartus|}} === Род {{bt-bellat||Ribautiana}} === * {{bt-latbel|Ribautiana tenerrima|}} * {{bt-latbel|Ribautiana ulmi|}} === Род {{bt-bellat||Sahlbergotettix}} === * {{bt-latbel|Sahlbergotettix salicicola|}} === Род {{bt-bellat||Sagatus}} === * {{bt-latbel|Sagatus punctifrons|}} === Род {{bt-bellat||Sonronius}} === * {{bt-latbel|Sonronius binotatus|}} === Род {{bt-bellat||Sorhoanus}} === * {{bt-latbel|Sorhoanus assimilis|}} * {{bt-latbel|Sorhoanus xanthoneurus|}} === Род {{bt-bellat||Speudotettix}} === * {{bt-latbel|Speudotettix subfusculus|}} === Род {{bt-bellat||Stenidiocerus}} === * {{bt-latbel|Stenidiocerus poecilus|}} === Род {{bt-bellat||Stictocoris}} === * {{bt-latbel|Stictocoris picturatus|}} === Род {{bt-bellat||Streptanus}} === * {{bt-latbel|Streptanus aemulans|}} * {{bt-latbel|Streptanus confinis|}} * {{bt-latbel|Streptanus marginatus|}} * {{bt-latbel|Streptanus okaensis|}} * {{bt-latbel|Streptanus sordidus|}} === Род {{bt-bellat||Stroggylocephalus}} === * {{bt-latbel|Stroggylocephalus agrestis|}} * {{bt-latbel|Stroggylocephalus livens|}} === Род {{bt-bellat||Thamnotettix}} === * {{bt-latbel|Thamnotettix confinis|}} * {{bt-latbel|Thamnotettix dilutior|}} === Род {{bt-bellat||Tremulicerus}} === * {{bt-latbel|Tremulicerus distinguendus|}} * {{bt-latbel|Tremulicerus tremulae|}} === Род {{bt-bellat||Turrutus}} === * {{bt-latbel|Turrutus socialis|}} === Род {{bt-bellat||Typhlocyba}} === * {{bt-latbel|Typhlocyba quercus|}} === Род {{bt-bellat||Ulopa}} === * {{bt-latbel|Ulopa reticulata|}} === Род {{bt-bellat||Utecha}} === * {{bt-latbel|Utecha trivia|}} === Род {{bt-bellat||Verdanus}} === * {{bt-latbel|Verdanus abdominalis|}} === Род {{bt-bellat||Wagneripteryx}} === * {{bt-latbel|Wagneripteryx germari|}} === Род {{bt-bellat||Zonocyba}} === * {{bt-latbel|Zonocyba bifasciata|}} === Род {{bt-bellat||Zygina}} === * {{bt-latbel|Zygina angusta|}} * {{bt-latbel|Zygina flammigera|}} * {{bt-latbel|Zygina hyperici|}} * {{bt-latbel|Zygina ordinaria|}} * {{bt-latbel|Zygina rosea|}} * {{bt-latbel|Zygina rubrovittata|}} * {{bt-latbel|Zygina suavis|}} * {{bt-latbel|Zygina tiliae|}} == Сямейства {{bt-bellat|Цыкады|Cicadidae}} == [[Файл:Cicadetta montana Croatia.jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Cicadetta montana}}]] === Род {{bt-bellat||Cicadetta}} === * {{bt-latbel|Cicadetta montana|}} == Сямейства {{bt-bellat|Гарбаткі|Membracidae}} == [[Файл:Centrotus cornutus 01.JPG|250px|міні|{{bt-bellat|Бадушка рагатая|Centrotus cornutus}}]] === Род {{bt-bellat||Centrotus}} === * {{bt-latbel|Centrotus cornutus|Бадушка рагатая}} === Род {{bt-bellat||Gargara}} === * {{bt-latbel|Gargara genistae|}} === Род {{bt-bellat||Stictocephala}} === [[Файл:Bueffelzikade.jpg|250px|міні|{{bt-bellat||Stictocephala bisonia}}]] * {{bt-latbel|Stictocephala bisonia|}} == Спасылкі == * [https://insecta-g2n.weebly.com/cicadomorpha.html CICADOMORPHA] {{Геаграфія Беларусі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Спісы насякомых Беларусі|Цыкадавыя]] [[Катэгорыя:Цыкадавыя|*]] 0kcyqugkmoqaerwp53psj929cgax049 0 678733 4164144 4161770 2022-07-24T12:52:34Z wikitext text/x-wiki {{Авіякатастрофа |Дата = {{date|23|05|2021|1}} |Авіякампанія=[[Ryanair]] }} '''Інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978''' — авіяцыйны інцыдэнт, які адбыўся [[23 мая]] [[2021]] года ў Беларусі. [[23 мая]] [[2021]] года выконваўся міжнародны рэгулярны пасажырскі рэйс авіякампаніі Ryanair з [[Афіны|Афін]] ([[Грэцыя]]) у [[Вільнюс]] ([[Літва]]). Калі самалёт знаходзіўся над [[Беларусь|Беларуссю]], ён быў перанакіраваны ў [[Нацыянальны аэрапорт Мінск]] у суправаджэнні ваеннага знішчальніка. Тут быў затрыманы беларускі апазіцыйны актывіст [[Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч|Раман Пратасевіч]] і яго сяброўка [[Соф’я Андрэеўна Сапега|Соф’я Сапега]], пасля борт вылецеў з Мінска і прызямліўся ў Вільнюсе. 27 мая 2021 года [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] абвясціла аб пачатку расследавання ў сувязі з сітуацыяй з рэйсам Ryanair FR4978<ref>[https://www.icao.int/Newsroom/Pages/RU/ICAO-Council-agrees-to-pursue-fact-finding-investigation-into-Belarus-incident.aspx ICAO Council to pursue fact finding investigation into Ryanair FR4978]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273657 ICAO заявіла пра пачатак расследавання сітуацыі з бортам Ryanair у Мінску]</ref>. == Ход падзей 23 мая 2021 года == <mapframe width=280 height=350 zoom=4 latitude=47.4 longitude=26.5 text="Прыкладны маршрут палёту самалёта"> { "type": "ExternalData", "service": "page", "title": "Flight FR4978 2021-05-23.map" } </mapframe> Самалёт Boeing 737-8AS са 171 пасажырам вылецеў з [[Афіны|Афін]] у [[Вільнюс]]. Рэйс знаходзіўся ў паветры каля 2,5 гадзіны, калі ён увайшоў у зону адказнасці беларускіх дыспетчараў. Пры набліжэнні да паветранай прасторы Літвы, калі борт знаходзіўся над [[Беларусь|Беларуссю]], было паведамлена аб выбуховых рэчывах<ref>{{Cite web||title=Be opozicionieriaus ir jo draugės į Lietuvą negrįžo ir dar keturi lėktuvo keleiviai: kas jie – kol kas mįslė|url=https://www.delfi.lt/a/87268257|publisher=[[DELFI]]|accessdate=2021-05-23|language=lt|first=Dalia|last=Plikūnė|coauthors=Užusienytė, Jogintė|first2=Jogintė|last2=Užusienytė}}</ref>. Электронная пошта, з якой нібыта прыйшло паведамленне, зарэгістравана ў [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273533 nn.by]</ref>. Па загадзе [[Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] самалёт быў перанакіраваны ў [[Нацыянальны аэрапорт Мінск]] у суправаджэнні ваеннага знішчальніка [[МіГ-29]]<ref name="ZB" />. Генеральны дырэктар «[[Ryanair]]» {{нп3|Майкл О’Ліры|Майкл О’Ліры|pl|Michael O’Leary (przedsiębiorca)}} распавёў, што беларускія дыспетчары паведамілі экіпажу пра «рэальную пагрозу, што калі самалёт увойдзе ў паветраную прастору Літвы ці паспрабуе прызямліцца ў Вільнюскім аэрапорце, то на борце выбухне бомба»<ref>[https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/belarus-breached-all-the-international-aviation-rules-says-o-leary-1.4593974?+mode+=+amp irishtimes.com]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=274533 nn.by]</ref>. Таксама ён паведаміў, што капітан самалёта неаднаразова прасіў мінскага дыспетчара забяспечыць сувязь з цэнтрам кіравання палётамі «Ryanair» у Варшаве, але яму казалі, што центр не адказваў на тэлефанаванні, што было «цалкам няпраўдай»<ref name=":0" />. Як заявіў [[Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка|Алядсандр Лукашэнка]], «у самалёце знаходзіўся тэрарыст, і пра гэта ведалі далёка за межамі Беларусі»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273533 nn.by]</ref>. Калі лайнер апынуўся на зямлі, беларускі апазіцыйны актывіст [[Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч|Раман Пратасевіч]], што знаходзіўся на борце, быў арыштаваны<ref name="ZB">{{Cite web|last=Brunner|first=Simone|date=2021-05-24|title=Niemand soll sich sicher fühlen|url=https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-05/belarus-roman-protasewitsch-ryanair-flug-alexander-lukaschenko|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210524110641/https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-05/belarus-roman-protasewitsch-ryanair-flug-alexander-lukaschenko|archivedate=24 мая 2021|accessdate=2021-05-24|publisher=[[Die Zeit]]|language=de|deadurl=no}}</ref>, разам з ім затрымалі яго сяброўку, грамадзянку Расіі [[Соф’я Андрэеўна Сапега|Соф’ю Сапега]]<ref>[https://svabod1.azureedge.net/a/31270970.html Радыё Свабода] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210524163726/https://svabod1.azureedge.net/a/31270970.html |date=24 мая 2021 }}</ref>. На борце засталося 165 пасажыраў са 171<ref name="ZB" />. Трое чалавек, сярод якіх быў і грэчаскі пасажыр, паведамілі тэлеканалу «[[Беларусь 1|Беларусь-1]]», што ўсё роўна накіроўваліся ў Беларусь, таму вырашылі не ляцець у Літву, але, па інфармацыі спецыяльных службаў, якую паведамілі Майклу О’Ліры, тры неўстаноўленыя асобы мелі быць агентамі расійскага альбо беларускага КДБ<ref name="BBC57480835">{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-57480835|title=Belarus plane: Ryanair boss says pilot had no choice but to land in Minsk|publisher=[[BBC News]]|language=en|accessdate=2021-06-15}}</ref>. Паводле Майкла О’Ліры, пасля прызямлення самалёта ў Мінску шэраг нявызначаных асоб селі ў самалёт, у іх былі пры сабе відэакамеры, і яны неаднаразова спрабавалі прымусіць экіпаж пацвердзіць на відэа, што той добраахвотна накіраваўся ў Мінск, але экіпаж адмовіўся гэта пацвердзіць<ref name=":0">[https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/belarus-breached-all-the-international-aviation-rules-says-o-leary-1.4593974?+mode+=+amp irishtimes.com]</ref>. З яго слоў, супрацоўнікі [[Нацыянальны аэрапорт Мінск|мінскага аэрапорта]] перашкаджалі самалёту хутка вярнуцца ў неба, у тым ліку адмовіліся запраўляць самалёт, а потым адмовіліся прымаць аплату паліва па крэдытнай картцы<ref name="WSJ">{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/ryanair-ceo-calls-belarus-flight-diversion-a-premeditated-hijacking-11622142195|title = Ryanair CEO Calls Belarus Flight Diversion a ‘Premeditated Hijacking’|author = Benjamin Katz, Daniel Michaels|date = 2021-05-27|publisher = {{нп3|The Wall Street Journal|The Wall Street Journal|pl|The Wall Street Journal}} |language = en|accessdate =2021-05-28}}</ref>. Самалёт вылецеў з Мінска і прызямліўся ў [[Вільнюс (аэрапорт)|міжнародным аэрапорце Вільнюс]], спазніўшыся на восем з паловай гадзін. Сустракаць яго прыехала прэм’ер-міністр Літвы [[Інгрыда Шыманіце]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273370 Борт Ryanair прызямліўся ў Вільні]</ref>. == Несупадзенні == 27 мая 2021 года швейцарская кампанія Proton Technologies AG заявіла, што паведамленне аб выбуховых рэчывах было адпраўлена пасля таго, як Boeing 737-8AS развярнулі ў бок аэрапорта «Мінск» (MSQ)<ref>{{cite web|url = https://www.jpost.com/breaking-news/email-bomb-threat-sent-after-bloggers-plane-was-diverted-over-belarus-669373|title = Email bomb threat sent after blogger's plane was diverted over Belarus|author = |date = 2021-05-27|work = {{нп3|The Jerusalem Post|The Jerusalem Post|pl|The Jerusalem Post}}|language = en|accessdate =2021-05-27}}</ref>. == Міжнародная рэакцыя == * [[Выява:Ryanair logo new.svg|30px]]: генеральны дырэктар «[[Ryanair]]» {{нп3|Майкл О’Ліры|Майкл О’Ліры|pl|Michael O’Leary (przedsiębiorca)}} накіраваў ліст дырэктару Дэпартамента авіяцыі Беларуси, дзе апісаў інцыдэнт як «наўмысны і незаконны згон»<ref name="WSJ"></ref>. * {{сцягафікацыя|ІКАО}}: [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] выказала глыбокую заклапочанасць з нагоды «відавочнай пасадкі самалёта пад прымусам». У твітары ІКАО сцвярджалася, што прымусовая пасадка магло гэта парушэнне {{нп3|Чыкагская канвенцыя|Чыкагскай канвенцыі|uk|Конвенція про міжнародну цивільну авіацію}}<ref>{{cite web|url = https://twitter.com/icao/status/1396515815248257027|title = ICAO is strongly concerned...|author = |date = 2021-05-23|work = [[Twitter]] [[ICAO]]|language = en|accessdate =2021-05-24}}</ref>. * {{сцягафікацыя|НАТА}}: Генеральны сакратар [[Енс Столтэнберг]] назваў пасадку «сур’ёзным і небяспечным інцыдэнтам, які патрабуе міжнароднага расследавання» і запатрабаваў «гарантаваць бяспечнае вяртанне экіпажа і ўсіх пасажыраў»<ref>https://nn.by/?c=ar&i=273371</ref> * [[Выява:European Commission.svg|30px]] Прэзідэнт [[Еўрапейская камісія|Еўрапейскай камісіі]] [[Урсула фон дэр Ляен]] назвала інцыдэнт з самалётам «цалкам непрымальным», заявіўшы, што «любое парушэнне правілаў міжнароднага паветранага транспарту павінна мець наступствы»<ref>{{cite web|url = https://www.flightglobal.com/safety/political-leaders-outraged-as-belarus-forces-ryanair-737-diversion-to-minsk/143868.article|title = Political leaders outraged as Belarus ‘forces’ Ryanair 737 diversion to Minsk|author = Kaminski-Morrow, David|date = 2021-05-23|publisher ={{нп3|FlightGlobal|Flightglobal|cs|Flightglobal}}|language = en|accessdate =2021-05-24}}</ref>. * {{сцягафікацыя|Расія}}: [[Міністэрства замежных спраў Расійскай Федэрацыі|МЗС Расіі]] заявіла, што «Дзеянні беларускіх авіяцыйных уладаў адпавядалі міжнародным нормам. Знішчальнік ВПС Беларусі быў узняты ў паветра для ажыццяўлення кантролю і аказання дапамогі пры пасадцы ў выпадку неабходнасці, асабліва з улікам знаходжання паблізу [[Беларуская АЭС|Беларускай АЭС]]»<ref>https://nn.by/?c=ar&i=273447</ref>. == Наступствы == 24 мая чатыры еўрапейскіх авіякампаніі ([[AirBaltic]], [[Wizzair]], [[Austrian Airlines]], KlasJet) адмовіліся ад палётаў над Беларуссю<ref name="banned">[https://www.kp.by/online/news/4303572/ Лететь над Беларусью отказалась российская авиакомпания?]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Рэйс Масква-Калінінград авіякампаніі [[Ural Airlines]], які традыцыйна пралягаў над Беларуссю, 24 мая выконваўся ў аблёт краіны<ref name="banned"/>. 24 мая [[Урад Літвы]] забараніў з 00:00 25 мая прыбыццё ў краіну і адбыццё з Літвы самалётаў, маршрут якіх праходзіць над тэрыторыяй Беларусі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273422 Літва не будзе прапускаць рэйсы, якія ляцелі праз Беларусь]</ref>. У гэты ж дзень «[[Белавія]]» абвясціла аб прыпыненні рэйсаў у Вільнюс<ref>[https://reform.by/227924-belavia-objavila-o-prekrashhenii-poletov-v-vilnjus «Белавиа» объявила о прекращении полетов в Вильнюс]</ref> 24 мая Міністэрства транспарту [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] адклікала дазвол на палёты ў Вялікабрытанію для беларускай авіякампаніі «Белавія»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273437 «Белавіі» забаранілі лятаць у Вялікабрытанію]</ref>. 24 і 25 мая 2021 года на {{нп3|Надзвычайнае пасяджэнне Еўрапейскай рады 24 і 25 мая 2021 года|надзвычайным пасяджэнні Еўрапейскай рады|fr|Conseil européen extraordinaire des 24 et 25 mai 2021}} кіраўнікі дзяржаў [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]] прынялі рашэнне забараніць беларускім авіякампаніям палёты ў краіны ЕС. Еўрапейскім кампаніям рэкамендавана адмовіцца ад перасячэння паветранай прасторы Беларусі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273456 Саміт ЕС прыняў рашэнне забараніць беларускім авіякампаніям палёты ў Еўрасаюз]</ref>. 24 мая кіраўнік Еўракамісіі абвясціла аб замарозцы эканамічнай дапамогі Беларусі на 3 млрд еўра<ref>[https://novayagazeta.ru/articles/2021/05/24/poka-ne-stanet-demokraticheskoi-glava-evrokomissii-obiavila-o-zamorozke-ekonomicheskoi-pomoshchi-belarusi-na-3-mlrd-evro «Пока не станет демократической»: глава Еврокомиссии объявила о заморозке экономической помощи Беларуси на 3 млрд евро]</ref>. 25 мая Латвія забараніла абслугоўваць самалёты, якія праляцелі над тэрыторыяй Беларусі<ref>[https://mixnews.lv/latviya/2021/05/26/latviya-zapretila-obsluzhivat-samolety-proletevshih-nad-belarusyu/ Латвия запретила обслуживать самолеты, пролетевших над Беларусью]</ref>. З 25 мая «Белавія» адмяніла рэйсы ў Лондан і Парыж, бо была пазбаўлена ліцэнзіі на палёты ў Вялікабрытанію і Францыю<ref>[https://reform.by/228085-belavia-otmenjaet-rejsy-v-london-i-parizh-do-30-oktjabrja «Белавія» адмяняе рэйсы ў Лондан і Парыж да 30 кастрычніка]</ref>. 25 мая [[Кабінет міністраў Украіны]] прыняў рашэнне пра прыпыненні авіясувязі з Беларуссю з 00:00 26 мая<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273468 Украіна спыняе авіязносіны з Беларуссю]</ref>, украінскім авіякампаніям і самалётам забаронены палёт у паветранай прасторы Рэспублікі Беларусь<ref>[https://ua.interfax.com.ua/news/general/746119.html Україна припиняє авіасполучення з Білоруссю о 00:00 26 травня — Шмигаль]</ref>. З 26 мая адменены рэйсы авіякампаніі «[[Мотор Січ (авіякампанія)|Мотор Січ]]» ў Запарожжа, і авіякампаніі «Белавія» ў Кіеў, Адэсу, Львоў, Харкаў<ref name="ukr">[https://novayagazeta.ru/articles/2021/05/25/ukraina-prekrashchaet-aviasoobshchenie-s-belorussiei-s-26-maia Украина прекращает авиасообщение с Беларусью с 26 мая]</ref>. 26 мая [[Еўрапейскае агенцтва авіяцыйнай бяспекі]] апублікавала заяву, дзе прызнала паветраную прастору Беларусі небяспечнай<ref name="doing">[http://doingbusiness.by/evropeiskii-aviaregulyator-priznal-vozdushnoe-prostranstvo-belarusi-nebezopasnim Европейский авиарегулятор признал воздушное пространство Беларуси небезопасным] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210527112158/http://doingbusiness.by/evropeiskii-aviaregulyator-priznal-vozdushnoe-prostranstvo-belarusi-nebezopasnim |date=27 мая 2021 }}</ref>. З 27 мая Польшча закрыла сваю паветраную прастору для беларускіх самалётаў<ref>[https://www.kp.by/online/news/4306881/ Польша закрыла свое воздушное пространство для белорусских самолетов]{{Недаступная спасылка}}</ref><ref>[https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-od-czwartku-zakaz-wlotu-samolotow-z-bialorusi-w-polska-przes,nId,5257228#crp_state=1 Od czwartku zakaz wlotu samolotów z Białorusi w polską przestrzeń powietrzną]</ref>. У сувязі забаронай на выкананне рэйсаў з боку шэрагу краін, 27 мая «Белавія» адмяніла рэйсы яшчэ ў восем краін. Самалёты перасталі выконваць рэйсы па 12 кірунках: Варшава, Мілан, Амстэрдам, Рым, Франкфурт, Берлін, Мюнхен, Гановер, Вена, Брусель, Барселона, Калінінград<ref>[https://www.kp.by/online/news/4307603/ «Белавиа» вынужденно отменила рейсы в восемь стран]{{Недаступная спасылка}}</ref>. 10 чэрвеня Японія выдала рэкамендацыі не лётаць над Беларуссю і закрыла ўласную паветраную прастору для беларускай авіяцыі<ref>{{Cite web|title=Японія рекомендує не літати над Білоруссю і закриває небо для білоруських літаків|url=https://www.rbc.ua/ukr/news/poniya-rekomenduet-letat-belarusyu-zakryvaet-1623306151.html|website={{нп3|РБК-Україна|РБК-Україна|uk|РБК-Україна}}|accessdate=2021-06-10|language=uk}}</ref>. [[30 ліпеня]] [[2021]] года Дзяржаўная паліцыя Латвіі распачала крымінальную справу па артыкуле крымінальнага закона Латвіі аб злачынных дзеяннях супраць свабоды, гонару і годнасці асобы ў сувязі з інцыдэнтам з рэйсам Ryanair 4978<ref>{{cite web|url = https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/12023617|title = Полиция Латвии возбудила уголовное дело в связи с инцидентом с рейсом Ryanair в Минске|author = |date = 2021-07-30|work = [[ТАСС]]|language = ru|accessdate =2021-08-14}}</ref>. {| class="wikitable" |+ Замежныя авіякампаніі, якія прыпынілі палёты ў Беларусь ці сталі яе аблятаць |- ! Авіякампанія !! Прыпыніла палёты ў Беларусь !! Аблятае Беларусь |- | [[Austrian Airlines]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[AirBaltic]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[Wizzair]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[KlasJet]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[Finnair]] || ||з 25.05.2021<ref name="form">[https://reform.by/228098-neskolko-aviakompanij-prekrashhajut-letat-nad-belarusju Несколько авиакомпаний прекращают летать над Беларусью]</ref> |- | [[LOT]] ||з 25.05.2021<ref name="form"/> ||з 25.05.2021<ref name="form"/> |- | [[Singapore Airlines]] || ||з 25.05.2021 (некаторыя маршруты)<ref name="form"/> |- | [[SAS]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Avia Solutions]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Lufthansa]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[KLM]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Мотор Січ (авіякампанія)|Мотор Січ]]||з 26.05.2021<ref name="sich">[https://biz.liga.net/ekonomika/transport/novosti/zapret-aviasoobscheniya-mejdu-ukrainoy-i-belarusyu-zatronet-pyati-regulyarnyh-marshrutov Запрет авиасообщения между Украиной и Беларусью затронет пять регулярных маршрутов]</ref> ||з 26.05.2021<ref name="sich"/> |- | [[Alitalia]] || ||з 26.05.2021<ref name="doing"/> |} == Санкцыі == Як звўважыў былы беларускі дыпламат [[Павел Слюнькін]], да гэтага інцыдэнту з боку Еўропы ў адносінах да беларускага рэжыму былі толькі нейкія сімвалічныя дзеянні, накіраваныя пераважна на рэпутацыйны эфект. Але выпадак з пасаджаным у Мінску самалётам увёў цалкам новы фармат погляду еўрапейцаў на беларускі крызіс. Гэты крызіс інтэрнацыяналізаваўся і стаў праблемай не толькі ўнутранай беларускай, але і праблемай рэгіянальнай, для краін і грамадзян Еўрапейскага Саюза<ref>[https://svaboda.azureedge.net/a/31404090.html?fbclid=IwAR2heZ1Q7jU6ALbehNGtSwf_Qa3OYGqUrPOPIdKnZn1iHc_zXK0fGHm7MHk Радыё Свабода]</ref>. 21 чэрвеня і 24 чэрвеня 2021 года ў тым ліку за прымусовую пасадку самалёта і наступнае затрыманне Рамана Пратасевіча і Соф’і Сапегі [[Савет Еўрапейскага саюза]] пашырыў [[Чорны спіс Еўрасаюза]], зацвердзіўшы спярша персанальныя (супраць службовых асобаў), потым і сектаральныя санкцыі супраць Рэспублікі Беларусь<ref>{{Cite web|last=МГ/АА|title=Евросоюз утвердил новый пакет санкций против представителей Беларуси. Кто в списке?|url=https://belsat.eu/ru/news/21-06-2021-evrosoyuz-utverdil-personalnye-sanktsii-protiv-predstavitelej-belarusi/|url-status=live|date=2021-06-21|archiveurl=https://archive.today/20210627064633/https://belsat.eu/ru/news/21-06-2021-evrosoyuz-utverdil-personalnye-sanktsii-protiv-predstavitelej-belarusi/|archivedate=27 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. Сярод службоўцаў, маючых дачыненне да прымусовай пасадкі, пад санкцыі трапілі: міністр абароны [[Віктар Генадзевіч Хрэнін|Віктар Хрэнін]], камандуючы ВПС і вайскамі [[Супрацьпаветраная абарона|СПА]] Ігар Голуб, начальнік штабу і першы намеснік Голуба Андрэй Гурцэвіч, генеральны дырэктар «[[Белаэранавігацыя|Белаэранавігацыі]]» Леанід Чуро, міністр транспарта [[Аляксей Мікалаевіч Аўраменка|Аляксей Аўраменка]], дырэктар [[Дэпартамент па авіяцыі Міністэрства транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусь|дэпартамента па авіяцыі Міністэрства транспарту і камунікацый]] [[Арцём Ігаравіч Сікорскі|Арцём Сікорскі]], дэпутат [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі|ПП НС]] [[Алег Сяргеевіч Гайдукевіч|Алег Гайдукевіч]]<ref name=":1" /><ref name=":2" />. З той жа фармулёўкай 7 ліпеня 2021 года афіцыйныя асобы трапілі і ў санкцыйны спіс [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>{{Cite web|last=Shields|first=Michael|coauthors=Liffey, Kevin|date=2021-07-07|editor-last=Liffey|editor-first=Kevin|title=Swiss widen sanctions list against Belarus|url=https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707215407/https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|аўтар=Michael Shields|суаўтары=Kevin Liffey.|publisher=[[Reuters]]|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=2021-07-07|title=Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)|url=https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707175409/https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|publisher={{нп3|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях|de|Staatssekretariat für Wirtschaft}}|language=en}}</ref>. Таксама была забаронена пастаўка ў Беларусь абсталявання, тэхналогій або софту, асноўнае прызначэнне якіх маніторынг або перахоп тэлефонных і інтэрнэт-камунікацый, а таксама тавараў і тэхналогій двайнога прызначэння для ваеннага выкарыстання, а гандаль нафтапрадуктамі, хларыдам калію і таварамі, неабходнымі для вытворчасці тытунёвых вырабаў быў абмежаваны<ref name=":1">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.LI.2021.224.01.0015.01.ENG&toc=OJ%3AL%3A2021%3A224I%3ATOC EUR-Lex]</ref><ref name=":2">[https://nn.by/?c=ar&i=275013 nn.by]</ref>. Акрамя таго, «[[Белаэранавігацыя|Белаэранавігацыю]]» ў свае санкцыйныя спісы ўключылі [[Вялікабрытанія]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/996772/Belarus.pdf|title=CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK|publisher=Office of Financial Sanctions Implementation HM Treasury|date=2021-06-25}}</ref>, [[Канада]]<ref>{{Cite web|url=https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/sanctions/consolidated-consolide.aspx?lang=eng|title=Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List|date=2015-10-19|publisher={{нп3|Міністэрства міжнародных спраў Канады|Міністэрства міжнародных спраў Канады|en|Global Affairs Canada}}|accessdate=2021-06-29}}</ref>, [[Швейцарыя]]<ref>{{Cite web|last=|date=2021-08-12|title=Switzerland slaps additional sanctions on Belarus|url=https://www.swissinfo.ch/eng/politics/switzerland-slaps-additional-sanctions-on-belarus/46862306|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812095840/https://www.swissinfo.ch/eng/switzerland-slaps-additional-sanctions-on-belarus/46862306|archive-date=2021-08-12|access-date=2021-08-12|publisher={{нп3|swissinfo.ch|swissinfo.ch|de|SWI swissinfo.ch}}|work=[[Reuters]]|language=en}}</ref>. 9 жніўня 2021 года [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] пашырылі [[спіс спецыяльна прызначаных грамадзян і заблакіраваных асоб]], дадаў Аўраменку, Сікорскага, Чуро, Гайдукевіча, а таксама [[Вячаслаў Васільевіч Харанека|Вячаслава Харанеку]], дырэктара [[Нацыянальны аэрапорт Мінск|Нацыянальнага аэрапорта Мінск]]<ref>{{Cite web|date=2021-08-09|title=Treasury Holds the Belarusian Regime to Account on Anniversary of Fraudulent Election|url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210809161340/https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|website=|publisher={{нп3|Міністэрства фінансаў ЗША|Міністэрства фінансаў ЗША|en|United States Department of the Treasury}}|language=en}}</ref><ref name="расширили">{{Cite web|date=2021-08-09|title=США расширили санкции в отношении официального Минска. Полный список|url=https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210809213314/https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|website=|publisher=[[ZERKALO.IO]]|language=ru}}</ref>. == Расследаванне ICAO == 27 мая 2021 года Савет [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі|Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі]] выказаў сур’ёзную занепакоенасць у сувязі з відавочным прымусовым ухіленнем і папрасіў Сакратарыят ICAO правесці расследаванне фактаў паводле артыкула 55 Чыкагскай канвенцыі для будучай сесіі Савета<ref name="ainonline-20210528">{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2021-05-28/icao-council-agrees-investigation-belarus-incident|title=ICAO Council Agrees to Investigation Into Belarus Incident|last=Alcock|first=Charles|language=en|publisher={{нп3|Aviation International News|Aviation International News|en|Aviation International News}}|date=2021-05-28|access-date=2021-06-09}}</ref><ref name="internationalairportreview-20210602">{{cite web|url=https://www.internationalairportreview.com/news/159820/icao-investigation-ryanair-flight-fr4978/|title=ICAO Council to launch an investigation into the apparent forced diversion of Ryanair Flight FR4978|publisher=International Airport Review|publisher=Russell Publishing|date=2021-06-02|access-date=2021-06-09|language=en}}</ref>, якая мусіць быць у верасні<ref name="icao-20210616">{{cite web|url=https://www.icao.int/Newsroom/Pages/RU/Update-on-factfinding-investigation-into-Ryanair-flight-FR4978.aspx|language=ru|title=Обновленная информация о расследовании для установления фактов в отношении рейса FR4978 авиакомпании Ryanair|publisher=[[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]]|date=2021-06-16|access-date=2021-08-05}}</ref>. 23 жніўня 2021 года ў Мінск прыбыла дэлегацыя ICAO пад кіраўніцтвам Сільвена Лефае для расследавання пасадкі самалёта. 20 ліпеня ІСАО апублікавала канчатковую справаздачу аб інцыдэнце з лайнерам. Паводле яе высноваў, віна за захоп самалёта ляжыць на беларускіх уладах. {{зноскі|2}} == Гл. таксама == * {{нп3|Арышт Рамана Пратасевіча|Арышт Рамана Пратасевіча|cs|Únos Ramana Prataseviče}} * [[Інцыдэнт з пасадкай Boeing 737 у Кіеве]] {{перакласці|uk|Рейс 4978 авіакомпанії Ryanair}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Май 2021 года]] [[Катэгорыя:2021 год у Беларусі]] [[Катэгорыя:2021 год у Літве]] [[Катэгорыя:Пірацтва]] [[Катэгорыя:Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)]] [[Катэгорыя:Беларусь і Еўрапейскі Саюз]] 0d4nz8sj81sbtcwkbhzix5jner3ubf9 4164148 4164144 2022-07-24T13:00:04Z wikitext text/x-wiki {{Авіякатастрофа |Дата = {{date|23|05|2021|1}} |Авіякампанія=[[Ryanair]] }} '''Інцыдэнт з рэйсам Ryanair 4978''' — авіяцыйны інцыдэнт, які адбыўся [[23 мая]] [[2021]] года ў Беларусі. [[23 мая]] [[2021]] года выконваўся міжнародны рэгулярны пасажырскі рэйс авіякампаніі Ryanair з [[Афіны|Афін]] ([[Грэцыя]]) у [[Вільнюс]] ([[Літва]]). Калі самалёт знаходзіўся над [[Беларусь|Беларуссю]], ён быў перанакіраваны ў [[Нацыянальны аэрапорт Мінск]] у суправаджэнні ваеннага знішчальніка. Тут быў затрыманы беларускі апазіцыйны актывіст [[Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч|Раман Пратасевіч]] і яго сяброўка [[Соф’я Андрэеўна Сапега|Соф’я Сапега]], пасля борт вылецеў з Мінска і прызямліўся ў Вільнюсе. 27 мая 2021 года [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] абвясціла аб пачатку расследавання ў сувязі з сітуацыяй з рэйсам Ryanair FR4978<ref>[https://www.icao.int/Newsroom/Pages/RU/ICAO-Council-agrees-to-pursue-fact-finding-investigation-into-Belarus-incident.aspx ICAO Council to pursue fact finding investigation into Ryanair FR4978]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273657 ICAO заявіла пра пачатак расследавання сітуацыі з бортам Ryanair у Мінску]</ref>. == Ход падзей 23 мая 2021 года == <mapframe width=280 height=350 zoom=4 latitude=47.4 longitude=26.5 text="Прыкладны маршрут палёту самалёта"> { "type": "ExternalData", "service": "page", "title": "Flight FR4978 2021-05-23.map" } </mapframe> Самалёт Boeing 737-8AS са 171 пасажырам вылецеў з [[Афіны|Афін]] у [[Вільнюс]]. Рэйс знаходзіўся ў паветры каля 2,5 гадзіны, калі ён увайшоў у зону адказнасці беларускіх дыспетчараў. Пры набліжэнні да паветранай прасторы Літвы, калі борт знаходзіўся над [[Беларусь|Беларуссю]], было паведамлена аб выбуховых рэчывах<ref>{{Cite web||title=Be opozicionieriaus ir jo draugės į Lietuvą negrįžo ir dar keturi lėktuvo keleiviai: kas jie – kol kas mįslė|url=https://www.delfi.lt/a/87268257|publisher=[[DELFI]]|accessdate=2021-05-23|language=lt|first=Dalia|last=Plikūnė|coauthors=Užusienytė, Jogintė|first2=Jogintė|last2=Užusienytė}}</ref>. Электронная пошта, з якой нібыта прыйшло паведамленне, зарэгістравана ў [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273533 nn.by]</ref>. Па загадзе [[Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка|Аляксандра Лукашэнкі]] самалёт быў перанакіраваны ў [[Нацыянальны аэрапорт Мінск]] у суправаджэнні ваеннага знішчальніка [[МіГ-29]]<ref name="ZB" />. Генеральны дырэктар «[[Ryanair]]» {{нп3|Майкл О’Ліры|Майкл О’Ліры|pl|Michael O’Leary (przedsiębiorca)}} распавёў, што беларускія дыспетчары паведамілі экіпажу пра «рэальную пагрозу, што калі самалёт увойдзе ў паветраную прастору Літвы ці паспрабуе прызямліцца ў Вільнюскім аэрапорце, то на борце выбухне бомба»<ref>[https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/belarus-breached-all-the-international-aviation-rules-says-o-leary-1.4593974?+mode+=+amp irishtimes.com]</ref><ref>[https://nn.by/?c=ar&i=274533 nn.by]</ref>. Таксама ён паведаміў, што капітан самалёта неаднаразова прасіў мінскага дыспетчара забяспечыць сувязь з цэнтрам кіравання палётамі «Ryanair» у Варшаве, але яму казалі, што центр не адказваў на тэлефанаванні, што было «цалкам няпраўдай»<ref name=":0" />. Як заявіў [[Аляксандр Рыгоравіч Лукашэнка|Алядсандр Лукашэнка]], «у самалёце знаходзіўся тэрарыст, і пра гэта ведалі далёка за межамі Беларусі»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273533 nn.by]</ref>. Калі лайнер апынуўся на зямлі, беларускі апазіцыйны актывіст [[Раман Дзмітрыевіч Пратасевіч|Раман Пратасевіч]], што знаходзіўся на борце, быў арыштаваны<ref name="ZB">{{Cite web|last=Brunner|first=Simone|date=2021-05-24|title=Niemand soll sich sicher fühlen|url=https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-05/belarus-roman-protasewitsch-ryanair-flug-alexander-lukaschenko|url-status=live|archiveurl=https://archive.today/20210524110641/https://www.zeit.de/politik/ausland/2021-05/belarus-roman-protasewitsch-ryanair-flug-alexander-lukaschenko|archivedate=24 мая 2021|accessdate=2021-05-24|publisher=[[Die Zeit]]|language=de|deadurl=no}}</ref>, разам з ім затрымалі яго сяброўку, грамадзянку Расіі [[Соф’я Андрэеўна Сапега|Соф’ю Сапега]]<ref>[https://svabod1.azureedge.net/a/31270970.html Радыё Свабода] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210524163726/https://svabod1.azureedge.net/a/31270970.html |date=24 мая 2021 }}</ref>. На борце засталося 165 пасажыраў са 171<ref name="ZB" />. Трое чалавек, сярод якіх быў і грэчаскі пасажыр, паведамілі тэлеканалу «[[Беларусь 1|Беларусь-1]]», што ўсё роўна накіроўваліся ў Беларусь, таму вырашылі не ляцець у Літву, але, па інфармацыі спецыяльных службаў, якую паведамілі Майклу О’Ліры, тры неўстаноўленыя асобы мелі быць агентамі расійскага альбо беларускага КДБ<ref name="BBC57480835">{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-57480835|title=Belarus plane: Ryanair boss says pilot had no choice but to land in Minsk|publisher=[[BBC News]]|language=en|accessdate=2021-06-15}}</ref>. Паводле Майкла О’Ліры, пасля прызямлення самалёта ў Мінску шэраг нявызначаных асоб селі ў самалёт, у іх былі пры сабе відэакамеры, і яны неаднаразова спрабавалі прымусіць экіпаж пацвердзіць на відэа, што той добраахвотна накіраваўся ў Мінск, але экіпаж адмовіўся гэта пацвердзіць<ref name=":0">[https://www.irishtimes.com/news/ireland/irish-news/belarus-breached-all-the-international-aviation-rules-says-o-leary-1.4593974?+mode+=+amp irishtimes.com]</ref>. З яго слоў, супрацоўнікі [[Нацыянальны аэрапорт Мінск|мінскага аэрапорта]] перашкаджалі самалёту хутка вярнуцца ў неба, у тым ліку адмовіліся запраўляць самалёт, а потым адмовіліся прымаць аплату паліва па крэдытнай картцы<ref name="WSJ">{{cite web|url = https://www.wsj.com/articles/ryanair-ceo-calls-belarus-flight-diversion-a-premeditated-hijacking-11622142195|title = Ryanair CEO Calls Belarus Flight Diversion a ‘Premeditated Hijacking’|author = Benjamin Katz, Daniel Michaels|date = 2021-05-27|publisher = {{нп3|The Wall Street Journal|The Wall Street Journal|pl|The Wall Street Journal}} |language = en|accessdate =2021-05-28}}</ref>. Самалёт вылецеў з Мінска і прызямліўся ў [[Вільнюс (аэрапорт)|міжнародным аэрапорце Вільнюс]], спазніўшыся на восем з паловай гадзін. Сустракаць яго прыехала прэм’ер-міністр Літвы [[Інгрыда Шыманіце]]<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273370 Борт Ryanair прызямліўся ў Вільні]</ref>. == Несупадзенні == 27 мая 2021 года швейцарская кампанія Proton Technologies AG заявіла, што паведамленне аб выбуховых рэчывах было адпраўлена пасля таго, як Boeing 737-8AS развярнулі ў бок аэрапорта «Мінск» (MSQ)<ref>{{cite web|url = https://www.jpost.com/breaking-news/email-bomb-threat-sent-after-bloggers-plane-was-diverted-over-belarus-669373|title = Email bomb threat sent after blogger's plane was diverted over Belarus|author = |date = 2021-05-27|work = {{нп3|The Jerusalem Post|The Jerusalem Post|pl|The Jerusalem Post}}|language = en|accessdate =2021-05-27}}</ref>. == Міжнародная рэакцыя == * [[Выява:Ryanair logo new.svg|30px]]: генеральны дырэктар «[[Ryanair]]» {{нп3|Майкл О’Ліры|Майкл О’Ліры|pl|Michael O’Leary (przedsiębiorca)}} накіраваў ліст дырэктару Дэпартамента авіяцыі Беларуси, дзе апісаў інцыдэнт як «наўмысны і незаконны згон»<ref name="WSJ"></ref>. * {{сцягафікацыя|ІКАО}}: [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]] выказала глыбокую заклапочанасць з нагоды «відавочнай пасадкі самалёта пад прымусам». У твітары ІКАО сцвярджалася, што прымусовая пасадка магло гэта парушэнне {{нп3|Чыкагская канвенцыя|Чыкагскай канвенцыі|uk|Конвенція про міжнародну цивільну авіацію}}<ref>{{cite web|url = https://twitter.com/icao/status/1396515815248257027|title = ICAO is strongly concerned...|author = |date = 2021-05-23|work = [[Twitter]] [[ICAO]]|language = en|accessdate =2021-05-24}}</ref>. * {{сцягафікацыя|НАТА}}: Генеральны сакратар [[Енс Столтэнберг]] назваў пасадку «сур’ёзным і небяспечным інцыдэнтам, які патрабуе міжнароднага расследавання» і запатрабаваў «гарантаваць бяспечнае вяртанне экіпажа і ўсіх пасажыраў»<ref>https://nn.by/?c=ar&i=273371</ref> * [[Выява:European Commission.svg|30px]] Прэзідэнт [[Еўрапейская камісія|Еўрапейскай камісіі]] [[Урсула фон дэр Ляен]] назвала інцыдэнт з самалётам «цалкам непрымальным», заявіўшы, што «любое парушэнне правілаў міжнароднага паветранага транспарту павінна мець наступствы»<ref>{{cite web|url = https://www.flightglobal.com/safety/political-leaders-outraged-as-belarus-forces-ryanair-737-diversion-to-minsk/143868.article|title = Political leaders outraged as Belarus ‘forces’ Ryanair 737 diversion to Minsk|author = Kaminski-Morrow, David|date = 2021-05-23|publisher ={{нп3|FlightGlobal|Flightglobal|cs|Flightglobal}}|language = en|accessdate =2021-05-24}}</ref>. * {{сцягафікацыя|Расія}}: [[Міністэрства замежных спраў Расійскай Федэрацыі|МЗС Расіі]] заявіла, што «Дзеянні беларускіх авіяцыйных уладаў адпавядалі міжнародным нормам. Знішчальнік ВПС Беларусі быў узняты ў паветра для ажыццяўлення кантролю і аказання дапамогі пры пасадцы ў выпадку неабходнасці, асабліва з улікам знаходжання паблізу [[Беларуская АЭС|Беларускай АЭС]]»<ref>https://nn.by/?c=ar&i=273447</ref>. == Наступствы == 24 мая чатыры еўрапейскіх авіякампаніі ([[AirBaltic]], [[Wizzair]], [[Austrian Airlines]], KlasJet) адмовіліся ад палётаў над Беларуссю<ref name="banned">[https://www.kp.by/online/news/4303572/ Лететь над Беларусью отказалась российская авиакомпания?]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Рэйс Масква-Калінінград авіякампаніі [[Ural Airlines]], які традыцыйна пралягаў над Беларуссю, 24 мая выконваўся ў аблёт краіны<ref name="banned"/>. 24 мая [[Урад Літвы]] забараніў з 00:00 25 мая прыбыццё ў краіну і адбыццё з Літвы самалётаў, маршрут якіх праходзіць над тэрыторыяй Беларусі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273422 Літва не будзе прапускаць рэйсы, якія ляцелі праз Беларусь]</ref>. У гэты ж дзень «[[Белавія]]» абвясціла аб прыпыненні рэйсаў у Вільнюс<ref>[https://reform.by/227924-belavia-objavila-o-prekrashhenii-poletov-v-vilnjus «Белавиа» объявила о прекращении полетов в Вильнюс]</ref> 24 мая Міністэрства транспарту [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]] адклікала дазвол на палёты ў Вялікабрытанію для беларускай авіякампаніі «Белавія»<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273437 «Белавіі» забаранілі лятаць у Вялікабрытанію]</ref>. 24 і 25 мая 2021 года на {{нп3|Надзвычайнае пасяджэнне Еўрапейскай рады 24 і 25 мая 2021 года|надзвычайным пасяджэнні Еўрапейскай рады|fr|Conseil européen extraordinaire des 24 et 25 mai 2021}} кіраўнікі дзяржаў [[Еўрапейскі Саюз|Еўрапейскага Саюза]] прынялі рашэнне забараніць беларускім авіякампаніям палёты ў краіны ЕС. Еўрапейскім кампаніям рэкамендавана адмовіцца ад перасячэння паветранай прасторы Беларусі<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273456 Саміт ЕС прыняў рашэнне забараніць беларускім авіякампаніям палёты ў Еўрасаюз]</ref>. 24 мая кіраўнік Еўракамісіі абвясціла аб замарозцы эканамічнай дапамогі Беларусі на 3 млрд еўра<ref>[https://novayagazeta.ru/articles/2021/05/24/poka-ne-stanet-demokraticheskoi-glava-evrokomissii-obiavila-o-zamorozke-ekonomicheskoi-pomoshchi-belarusi-na-3-mlrd-evro «Пока не станет демократической»: глава Еврокомиссии объявила о заморозке экономической помощи Беларуси на 3 млрд евро]</ref>. 25 мая Латвія забараніла абслугоўваць самалёты, якія праляцелі над тэрыторыяй Беларусі<ref>[https://mixnews.lv/latviya/2021/05/26/latviya-zapretila-obsluzhivat-samolety-proletevshih-nad-belarusyu/ Латвия запретила обслуживать самолеты, пролетевших над Беларусью]</ref>. З 25 мая «Белавія» адмяніла рэйсы ў Лондан і Парыж, бо была пазбаўлена ліцэнзіі на палёты ў Вялікабрытанію і Францыю<ref>[https://reform.by/228085-belavia-otmenjaet-rejsy-v-london-i-parizh-do-30-oktjabrja «Белавія» адмяняе рэйсы ў Лондан і Парыж да 30 кастрычніка]</ref>. 25 мая [[Кабінет міністраў Украіны]] прыняў рашэнне пра прыпыненні авіясувязі з Беларуссю з 00:00 26 мая<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=273468 Украіна спыняе авіязносіны з Беларуссю]</ref>, украінскім авіякампаніям і самалётам забаронены палёт у паветранай прасторы Рэспублікі Беларусь<ref>[https://ua.interfax.com.ua/news/general/746119.html Україна припиняє авіасполучення з Білоруссю о 00:00 26 травня — Шмигаль]</ref>. З 26 мая адменены рэйсы авіякампаніі «[[Мотор Січ (авіякампанія)|Мотор Січ]]» ў Запарожжа, і авіякампаніі «Белавія» ў Кіеў, Адэсу, Львоў, Харкаў<ref name="ukr">[https://novayagazeta.ru/articles/2021/05/25/ukraina-prekrashchaet-aviasoobshchenie-s-belorussiei-s-26-maia Украина прекращает авиасообщение с Беларусью с 26 мая]</ref>. 26 мая [[Еўрапейскае агенцтва авіяцыйнай бяспекі]] апублікавала заяву, дзе прызнала паветраную прастору Беларусі небяспечнай<ref name="doing">[http://doingbusiness.by/evropeiskii-aviaregulyator-priznal-vozdushnoe-prostranstvo-belarusi-nebezopasnim Европейский авиарегулятор признал воздушное пространство Беларуси небезопасным] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210527112158/http://doingbusiness.by/evropeiskii-aviaregulyator-priznal-vozdushnoe-prostranstvo-belarusi-nebezopasnim |date=27 мая 2021 }}</ref>. З 27 мая Польшча закрыла сваю паветраную прастору для беларускіх самалётаў<ref>[https://www.kp.by/online/news/4306881/ Польша закрыла свое воздушное пространство для белорусских самолетов]{{Недаступная спасылка}}</ref><ref>[https://www.rmf24.pl/fakty/polska/news-od-czwartku-zakaz-wlotu-samolotow-z-bialorusi-w-polska-przes,nId,5257228#crp_state=1 Od czwartku zakaz wlotu samolotów z Białorusi w polską przestrzeń powietrzną]</ref>. У сувязі забаронай на выкананне рэйсаў з боку шэрагу краін, 27 мая «Белавія» адмяніла рэйсы яшчэ ў восем краін. Самалёты перасталі выконваць рэйсы па 12 кірунках: Варшава, Мілан, Амстэрдам, Рым, Франкфурт, Берлін, Мюнхен, Гановер, Вена, Брусель, Барселона, Калінінград<ref>[https://www.kp.by/online/news/4307603/ «Белавиа» вынужденно отменила рейсы в восемь стран]{{Недаступная спасылка}}</ref>. 10 чэрвеня Японія выдала рэкамендацыі не лётаць над Беларуссю і закрыла ўласную паветраную прастору для беларускай авіяцыі<ref>{{Cite web|title=Японія рекомендує не літати над Білоруссю і закриває небо для білоруських літаків|url=https://www.rbc.ua/ukr/news/poniya-rekomenduet-letat-belarusyu-zakryvaet-1623306151.html|website={{нп3|РБК-Україна|РБК-Україна|uk|РБК-Україна}}|accessdate=2021-06-10|language=uk}}</ref>. [[30 ліпеня]] [[2021]] года Дзяржаўная паліцыя Латвіі распачала крымінальную справу па артыкуле крымінальнага закона Латвіі аб злачынных дзеяннях супраць свабоды, гонару і годнасці асобы ў сувязі з інцыдэнтам з рэйсам Ryanair 4978<ref>{{cite web|url = https://tass.ru/mezhdunarodnaya-panorama/12023617|title = Полиция Латвии возбудила уголовное дело в связи с инцидентом с рейсом Ryanair в Минске|author = |date = 2021-07-30|work = [[ТАСС]]|language = ru|accessdate =2021-08-14}}</ref>. {| class="wikitable" |+ Замежныя авіякампаніі, якія прыпынілі палёты ў Беларусь ці сталі яе аблятаць |- ! Авіякампанія !! Прыпыніла палёты ў Беларусь !! Аблятае Беларусь |- | [[Austrian Airlines]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[AirBaltic]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[Wizzair]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[KlasJet]] || ||з 24.05.2021<ref name="banned"/> |- | [[Finnair]] || ||з 25.05.2021<ref name="form">[https://reform.by/228098-neskolko-aviakompanij-prekrashhajut-letat-nad-belarusju Несколько авиакомпаний прекращают летать над Беларусью]</ref> |- | [[LOT]] ||з 25.05.2021<ref name="form"/> ||з 25.05.2021<ref name="form"/> |- | [[Singapore Airlines]] || ||з 25.05.2021 (некаторыя маршруты)<ref name="form"/> |- | [[SAS]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Avia Solutions]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Lufthansa]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[KLM]] || ||з 25.05.2021<ref name="ukr"/> |- | [[Мотор Січ (авіякампанія)|Мотор Січ]]||з 26.05.2021<ref name="sich">[https://biz.liga.net/ekonomika/transport/novosti/zapret-aviasoobscheniya-mejdu-ukrainoy-i-belarusyu-zatronet-pyati-regulyarnyh-marshrutov Запрет авиасообщения между Украиной и Беларусью затронет пять регулярных маршрутов]</ref> ||з 26.05.2021<ref name="sich"/> |- | [[Alitalia]] || ||з 26.05.2021<ref name="doing"/> |} == Санкцыі == Як звўважыў былы беларускі дыпламат [[Павел Слюнькін]], да гэтага інцыдэнту з боку Еўропы ў адносінах да беларускага рэжыму былі толькі нейкія сімвалічныя дзеянні, накіраваныя пераважна на рэпутацыйны эфект. Але выпадак з пасаджаным у Мінску самалётам увёў цалкам новы фармат погляду еўрапейцаў на беларускі крызіс. Гэты крызіс інтэрнацыяналізаваўся і стаў праблемай не толькі ўнутранай беларускай, але і праблемай рэгіянальнай, для краін і грамадзян Еўрапейскага Саюза<ref>[https://svaboda.azureedge.net/a/31404090.html?fbclid=IwAR2heZ1Q7jU6ALbehNGtSwf_Qa3OYGqUrPOPIdKnZn1iHc_zXK0fGHm7MHk Радыё Свабода]</ref>. 21 чэрвеня і 24 чэрвеня 2021 года ў тым ліку за прымусовую пасадку самалёта і наступнае затрыманне Рамана Пратасевіча і Соф’і Сапегі [[Савет Еўрапейскага саюза]] пашырыў [[Чорны спіс Еўрасаюза]], зацвердзіўшы спярша персанальныя (супраць службовых асобаў), потым і сектаральныя санкцыі супраць Рэспублікі Беларусь<ref>{{Cite web|last=МГ/АА|title=Евросоюз утвердил новый пакет санкций против представителей Беларуси. Кто в списке?|url=https://belsat.eu/ru/news/21-06-2021-evrosoyuz-utverdil-personalnye-sanktsii-protiv-predstavitelej-belarusi/|url-status=live|date=2021-06-21|archiveurl=https://archive.today/20210627064633/https://belsat.eu/ru/news/21-06-2021-evrosoyuz-utverdil-personalnye-sanktsii-protiv-predstavitelej-belarusi/|archivedate=27 чэрвеня 2021|accessdate=2021-06-27|website=|publisher=[[Белсат]]|language=ru|deadurl=no}}</ref>. Сярод службоўцаў, маючых дачыненне да прымусовай пасадкі, пад санкцыі трапілі: міністр абароны [[Віктар Генадзевіч Хрэнін|Віктар Хрэнін]], камандуючы ВПС і вайскамі [[Супрацьпаветраная абарона|СПА]] Ігар Голуб, начальнік штабу і першы намеснік Голуба Андрэй Гурцэвіч, генеральны дырэктар «[[Белаэранавігацыя|Белаэранавігацыі]]» Леанід Чуро, міністр транспарта [[Аляксей Мікалаевіч Аўраменка|Аляксей Аўраменка]], дырэктар [[Дэпартамент па авіяцыі Міністэрства транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусь|дэпартамента па авіяцыі Міністэрства транспарту і камунікацый]] [[Арцём Ігаравіч Сікорскі|Арцём Сікорскі]], дэпутат [[Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Беларусі|ПП НС]] [[Алег Сяргеевіч Гайдукевіч|Алег Гайдукевіч]]<ref name=":1" /><ref name=":2" />. З той жа фармулёўкай 7 ліпеня 2021 года афіцыйныя асобы трапілі і ў санкцыйны спіс [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>{{Cite web|last=Shields|first=Michael|coauthors=Liffey, Kevin|date=2021-07-07|editor-last=Liffey|editor-first=Kevin|title=Swiss widen sanctions list against Belarus|url=https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707215407/https://www.reuters.com/world/europe/swiss-widen-sanctions-list-against-belarus-2021-07-07/|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|аўтар=Michael Shields|суаўтары=Kevin Liffey.|publisher=[[Reuters]]|language=en}}</ref><ref>{{Cite web|last=|first=|date=2021-07-07|title=Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot)|url=https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210707175409/https://www.seco.admin.ch/dam/seco/de/dokumente/Aussenwirtschaft/Wirtschaftsbeziehungen/Exportkontrollen/Sanktionen/Verordnungen/Belarus/belarus_2021-07-07.pdf.download.pdf/Belarus_2021-07-07.pdf|archivedate=2021-07-07|accessdate=2021-07-10|publisher={{нп3|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях|Дзяржаўны сакратарыят па эканамічных пытаннях|de|Staatssekretariat für Wirtschaft}}|language=en}}</ref>. Таксама была забаронена пастаўка ў Беларусь абсталявання, тэхналогій або софту, асноўнае прызначэнне якіх маніторынг або перахоп тэлефонных і інтэрнэт-камунікацый, а таксама тавараў і тэхналогій двайнога прызначэння для ваеннага выкарыстання, а гандаль нафтапрадуктамі, хларыдам калію і таварамі, неабходнымі для вытворчасці тытунёвых вырабаў быў абмежаваны<ref name=":1">[https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv%3AOJ.LI.2021.224.01.0015.01.ENG&toc=OJ%3AL%3A2021%3A224I%3ATOC EUR-Lex]</ref><ref name=":2">[https://nn.by/?c=ar&i=275013 nn.by]</ref>. Акрамя таго, «[[Белаэранавігацыя|Белаэранавігацыю]]» ў свае санкцыйныя спісы ўключылі [[Вялікабрытанія]]<ref>{{Cite web|language=en|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/996772/Belarus.pdf|title=CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK|publisher=Office of Financial Sanctions Implementation HM Treasury|date=2021-06-25}}</ref>, [[Канада]]<ref>{{Cite web|url=https://www.international.gc.ca/world-monde/international_relations-relations_internationales/sanctions/consolidated-consolide.aspx?lang=eng|title=Consolidated Canadian Autonomous Sanctions List|date=2015-10-19|publisher={{нп3|Міністэрства міжнародных спраў Канады|Міністэрства міжнародных спраў Канады|en|Global Affairs Canada}}|accessdate=2021-06-29}}</ref>, [[Швейцарыя]]<ref>{{Cite web|last=|date=2021-08-12|title=Switzerland slaps additional sanctions on Belarus|url=https://www.swissinfo.ch/eng/politics/switzerland-slaps-additional-sanctions-on-belarus/46862306|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812095840/https://www.swissinfo.ch/eng/switzerland-slaps-additional-sanctions-on-belarus/46862306|archive-date=2021-08-12|access-date=2021-08-12|publisher={{нп3|swissinfo.ch|swissinfo.ch|de|SWI swissinfo.ch}}|work=[[Reuters]]|language=en}}</ref>. 9 жніўня 2021 года [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] пашырылі [[спіс спецыяльна прызначаных грамадзян і заблакіраваных асоб]], дадаў Аўраменку, Сікорскага, Чуро, Гайдукевіча, а таксама [[Вячаслаў Васільевіч Харанека|Вячаслава Харанеку]], дырэктара [[Нацыянальны аэрапорт Мінск|Нацыянальнага аэрапорта Мінск]]<ref>{{Cite web|date=2021-08-09|title=Treasury Holds the Belarusian Regime to Account on Anniversary of Fraudulent Election|url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210809161340/https://home.treasury.gov/news/press-releases/jy0315|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|website=|publisher={{нп3|Міністэрства фінансаў ЗША|Міністэрства фінансаў ЗША|en|United States Department of the Treasury}}|language=en}}</ref><ref name="расширили">{{Cite web|date=2021-08-09|title=США расширили санкции в отношении официального Минска. Полный список|url=https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210809213314/https://news.zerkalo.io/economics/1392.html|archivedate=2021-08-09|accessdate=2021-08-10|website=|publisher=[[ZERKALO.IO]]|language=ru}}</ref>. == Расследаванне ICAO == 27 мая 2021 года Савет [[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі|Міжнароднай арганізацыі грамадзянскай авіяцыі]] выказаў сур’ёзную занепакоенасць у сувязі з відавочным прымусовым ухіленнем і папрасіў Сакратарыят ICAO правесці расследаванне фактаў паводле артыкула 55 Чыкагскай канвенцыі для будучай сесіі Савета<ref name="ainonline-20210528">{{cite web|url=https://www.ainonline.com/aviation-news/air-transport/2021-05-28/icao-council-agrees-investigation-belarus-incident|title=ICAO Council Agrees to Investigation Into Belarus Incident|last=Alcock|first=Charles|language=en|publisher={{нп3|Aviation International News|Aviation International News|en|Aviation International News}}|date=2021-05-28|access-date=2021-06-09}}</ref><ref name="internationalairportreview-20210602">{{cite web|url=https://www.internationalairportreview.com/news/159820/icao-investigation-ryanair-flight-fr4978/|title=ICAO Council to launch an investigation into the apparent forced diversion of Ryanair Flight FR4978|publisher=International Airport Review|publisher=Russell Publishing|date=2021-06-02|access-date=2021-06-09|language=en}}</ref>, якая мусіць быць у верасні<ref name="icao-20210616">{{cite web|url=https://www.icao.int/Newsroom/Pages/RU/Update-on-factfinding-investigation-into-Ryanair-flight-FR4978.aspx|language=ru|title=Обновленная информация о расследовании для установления фактов в отношении рейса FR4978 авиакомпании Ryanair|publisher=[[Міжнародная арганізацыя грамадзянскай авіяцыі]]|date=2021-06-16|access-date=2021-08-05}}</ref>. 23 жніўня 2021 года ў Мінск прыбыла дэлегацыя ICAO пад кіраўніцтвам Сільвена Лефае для расследавання пасадкі самалёта. 20 ліпеня 2022 года ІСАО апублікавала канчатковую справаздачу аб інцыдэнце з лайнерам. Паводле яе высноваў, віна за захоп самалёта ляжыць на беларускіх уладах. {{зноскі|2}} == Гл. таксама == * {{нп3|Арышт Рамана Пратасевіча|Арышт Рамана Пратасевіча|cs|Únos Ramana Prataseviče}} * [[Інцыдэнт з пасадкай Boeing 737 у Кіеве]] {{перакласці|uk|Рейс 4978 авіакомпанії Ryanair}} {{Палітычны крызіс у Беларусі}} [[Катэгорыя:Май 2021 года]] [[Катэгорыя:2021 год у Беларусі]] [[Катэгорыя:2021 год у Літве]] [[Катэгорыя:Пірацтва]] [[Катэгорыя:Пратэсты ў Беларусі (2020—2021)]] [[Катэгорыя:Беларусь і Еўрапейскі Саюз]] 43qekr1w3t2cs1zxgwv0n17w5hkf1j1 0 678825 4164457 3851694 2022-07-25T05:36:43Z 源義信 115704 wikitext text/x-wiki {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Буй Дзінь Дэм |арыгінал імя = |дата нараджэння = [[26 студзеня]] [[1926]] |месца нараджэння = [[Хадонг]], [[Французскі Індакітай]] |дата смерці = [[30 мая]] [[2009]], |месца смерці = [[Штат Каліфорнія|Каліфорнія]], [[ЗША]] |Перыяд жыцця = |выява = |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг Паўднёвага В'етнама}} [[Паўднёвы В’етнам]] |гады службы = [[1948]]—[[1975]] |званне = [[File:US-O8 insignia.svg|22px]] [[генерал-маёр]] |род войскаў = [[Узброеныя сілы Францыі]] (1948—1954),<br>[[Узброеныя сілы Рэспублікі В’етнам]] (1955—1975) |камандаваў = [[File:ARVN 7th Division SSI.svg|22px]] [[7-я пяхотная дывізія Рэспублікі В’етнам]] |частка = |бітвы = [[Індакітайская вайна]],<br>[[Вайна ў В’етнаме]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = |image=Bùi Đình Đạm.png}} '''Буй Дзінь Дэм''' ({{lang-vi|Bùi Đình Đạm}}; нар. [[26 студзеня]] [[1926]] — [[30 мая]] [[2009]]) — паўднёванёвав’етнамскі ваенны дзеяч, удзельнік [[Індакітайская вайна|Індакітайскай]] і [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай]] войн, [[генерал-маёр]]. == Біяграфія == Нарадзіўся [[26 студзеня]] [[1926]] года. У [[1946]] годзе Буй Дзінь Дэм скончыў французскую праграму сярэдняй школы ў [[Ханой|Ханоі]] з поўным дыпломам [[бакалаўр]]а. [[9 студзеня]] [[1948]] года ён запісаўся ў войска [[Французскі Саюз|Французскага саюза]]. [[5 студзеня]] [[1954]] года пераведзены ў поле ваеннай падрыхтоўкі. У [[1955]] годзе Буй Дзінь Дэм перайшоў на службу ва [[Узброеныя сілы Рэспублікі В’етнам]]. [[6 студзеня]] [[1960]] года прызначаны начальнікам 7-й пяхотнай дывізіі. [[4 кастрычніка]] [[1962]] года павышаны да [[падпалкоўнік]]а і прызначаны намеснікам галоўнакамандуючага 7-й дывізіяй. [[12 красавіка]] таго ж года ён быў выраблены ў [[палкоўнік]]і і прызначаны камандзірам 7-й дывізіі. [[2 студзеня]] [[1965]] года стаў начальнікам Галоўнага ўпраўлення. У маі [[1968]] года ён быў павышаны да [[брыгадны генерал|брыгаднага генерала]]. [[7 мая]] [[1970]] года яму было прысвоена званне [[генерал-маёр]]а. Пасля падзення паўднёвав’етнамскага рэжыму перабраўся ў [[ЗША]]. Памёр [[30 студзеня]] [[2009]] года ва ўзросце 83 гадоў. == Літаратура == * Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2011). Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa. [[Катэгорыя:Удзельнікі вайны ў В’етнаме]] [[Катэгорыя:Генералы Узброеных сіл Рэспублікі В’етнам]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся 26 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1926 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі 30 мая]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 2009 годзе]] [[Катэгорыя:Генерал-маёры]] thy24efeb9bsof7uza3hy78qumrphr4 4164503 4164457 2022-07-25T08:06:08Z Maksim L. 13 Wikidata wikitext text/x-wiki {{Ваенны дзеяч |поўнае імя = Буй Дзінь Дэм |арыгінал імя = |дата нараджэння = [[26 студзеня]] [[1926]] |месца нараджэння = [[Хадонг]], [[Французскі Індакітай]] |дата смерці = [[30 мая]] [[2009]], |месца смерці = [[Штат Каліфорнія|Каліфорнія]], [[ЗША]] |Перыяд жыцця = |выява = |подпіс = |герб = |подпіс герба = |мянушка = |псеўданім = |прыналежнасць = {{Сцяг Паўднёвага В'етнама}} [[Паўднёвы В’етнам]] |гады службы = [[1948]]—[[1975]] |званне = [[File:US-O8 insignia.svg|22px]] [[генерал-маёр]] |род войскаў = [[Узброеныя сілы Францыі]] (1948—1954),<br>[[Узброеныя сілы Рэспублікі В’етнам]] (1955—1975) |камандаваў = [[File:ARVN 7th Division SSI.svg|22px]] [[7-я пяхотная дывізія Рэспублікі В’етнам]] |частка = |бітвы = [[Індакітайская вайна]],<br>[[Вайна ў В’етнаме]] |узнагароды = |Commons = |Rodovid = |сувязі = |у адстаўцы = |роспіс = }} '''Буй Дзінь Дэм''' ({{lang-vi|Bùi Đình Đạm}}; нар. [[26 студзеня]] [[1926]] — [[30 мая]] [[2009]]) — паўднёванёвав’етнамскі ваенны дзеяч, удзельнік [[Індакітайская вайна|Індакітайскай]] і [[Вайна ў В’етнаме|В’етнамскай]] войн, [[генерал-маёр]]. == Біяграфія == Нарадзіўся [[26 студзеня]] [[1926]] года. У [[1946]] годзе Буй Дзінь Дэм скончыў французскую праграму сярэдняй школы ў [[Ханой|Ханоі]] з поўным дыпломам [[бакалаўр]]а. [[9 студзеня]] [[1948]] года ён запісаўся ў войска [[Французскі Саюз|Французскага саюза]]. [[5 студзеня]] [[1954]] года пераведзены ў поле ваеннай падрыхтоўкі. У [[1955]] годзе Буй Дзінь Дэм перайшоў на службу ва [[Узброеныя сілы Рэспублікі В’етнам]]. [[6 студзеня]] [[1960]] года прызначаны начальнікам 7-й пяхотнай дывізіі. [[4 кастрычніка]] [[1962]] года павышаны да [[падпалкоўнік]]а і прызначаны намеснікам галоўнакамандуючага 7-й дывізіяй. [[12 красавіка]] таго ж года ён быў выраблены ў [[палкоўнік]]і і прызначаны камандзірам 7-й дывізіі. [[2 студзеня]] [[1965]] года стаў начальнікам Галоўнага ўпраўлення. У маі [[1968]] года ён быў павышаны да [[брыгадны генерал|брыгаднага генерала]]. [[7 мая]] [[1970]] года яму было прысвоена званне [[генерал-маёр]]а. Пасля падзення паўднёвав’етнамскага рэжыму перабраўся ў [[ЗША]]. Памёр [[30 студзеня]] [[2009]] года ва ўзросце 83 гадоў. == Літаратура == * Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2011). Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa. [[Катэгорыя:Удзельнікі вайны ў В’етнаме]] [[Катэгорыя:Генералы Узброеных сіл Рэспублікі В’етнам]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся 26 студзеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1926 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі 30 мая]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 2009 годзе]] [[Катэгорыя:Генерал-маёры]] sbrn05s0gr0nu68qxn1g0juvwh85060 0 678837 4164498 4092235 2022-07-25T07:42:12Z Artsiom91 31770 перайшоў у «СКА-Хабараўск» wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Памазан}} {{футбаліст | імя = Яўген Памазан | поўнае імя = Яўген Валер’евіч Памазан | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Расія}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Расія}} [[ФК СКА-Хабараўск|СКА-Хабараўск]] | нумар = | пазіцыя = [[брамнік (футбол)|брамнік]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |{{0|4}}—2006| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Кубань Краснадар|Кубань (Краснадар)]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2006—2007| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Кубань Краснадар|Кубань (Краснадар)]]|0 (0) |2007| {{Арэнда}} {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК ЦСКА Масква|ЦСКА (Масква)]]|1 (-2) |2008—2011| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК ЦСКА Масква|ЦСКА (Масква)]]|0 (0) |2010| {{Арэнда}} {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Урал Екацярынбург|Урал (Екацярынбург)]]|19 (-18) |2011| {{Арэнда}} {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Спартак-Нальчык|Спартак-Нальчык]]|6 (-9) |2011—2016| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Анжы|Анжы (Махачкала)]]|21 (-27) |2013| {{Арэнда}} {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Урал Екацярынбург|Урал (Екацярынбург)]]|6 (-10) |2014—2015| {{Арэнда}} {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Кубань Краснадар|Кубань (Краснадар)]]|0 (0) |2016—2017| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Кубань Краснадар|Кубань (Краснадар)]]|5 (-8) |2017—2020| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Балтыка Калінінград|Балтыка (Калінінград)]]|70 (-80) |2020—2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|20 (-17) |2021—2022| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК Чайка Песчанакопскае|Чайка (Песчанакопскае)]]|22 (-15) |2022—| {{Сцяг|Расія||20px}} [[ФК СКА-Хабараўск|СКА-Хабараўск]]| }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2005—2006|{{Сцяг|Расія||20px}} [[Зборная Расіі па футболе U-17|Расія (да 17)]]|11 |2007—2008|{{Сцяг|Расія||20px}} [[Зборная Расіі па футболе U-19|Расія (да 19)]]|10 |2009|{{Сцяг|Расія||20px}} [[Зборная Расіі па футболе U-21|Расія (да 21)]]|2 (-3) |2011—2012|{{Сцяг|Расія||20px}} [[Другая зборная Расіі па футболе|Расія-2]]|2 (0) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 25 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 5 чэрвеня 2021 }} '''Яўген Памазан''' (нар. {{ДН|31|1|1989}}, [[Ангрэн]], [[Узбекістан]]) — расійскі [[футбол|футбаліст]], [[брамнік (футбол)|брамнік]] клуба «[[ФК СКА-Хабараўск|СКА-Хабараўск]]». == Клубная кар’ера == Выхаванец акадэміі краснадарскай «[[ФК Кубань Краснадар|Кубані]]». У 2006 годзе далучыўся да асноўнага складу клуба, аднак заставаўся запасным брамнікам. 27 чэрвеня 2007 года згуляў свой адзіны матч у асноўным складзе каманды, выйшаўшы на замену ў матчы 1/16 фіналу Кубка Расіі 2007/08 супраць «[[ФК Металург-Кузбас|Металурга-Кузбаса]]». У ліпені 2007 года на правах арэнды перайшоў у маскоўскі [[ФК ЦСКА Масква|ЦСКА]], праз паўгады армейцы выкупілі маладога брамніка. У складзе чырвона-сініх правёў адзін матч [[Расійская Прэм’ер-ліга|Прэм’ер-лізе]] ў 2007 годзе (28 кастрычніка супраць «[[ФК Крылы Саветаў Самара|Крылаў Саветаў]]»), а ў наступным згуляў два матчы ў розыгрышы Кубка Расіі 2008/2009 (1/32 і 1/16 фіналу). У тым сезоне ЦСКА сталі ўладальнікамі трафею. Зімой 2010 года на правах арэнды перайшоў ва «[[ФК Урал Екацярынбург|Урал]]», дзе неўзабаве стаў адным з асноўных брамнікаў, а наступнай зімой галкіпера арандаваў «[[ФК Спартак Нальчык|Спартак]]» з [[Нальчык]]а, за які правёў шэсць гульняў. У жніўні 2011 года афіцыйна стаў іграком махачкалінскага «[[ФК Анжы|Анжы]]». У сезоне 2012/2013 у складзе гэтага клуба стаў бронзавым прызёрам чэмпіянату Расіі, а таксама фіналістам Кубка Расіі. Увосень 2012 года дэбютаваў у групавым этапе [[Ліга Еўропы УЕФА|Лігі Еўропы УЕФА]]. У чэрвені 2013 года ізноў адправіўся ў арэнду ў «Урал», але ўжо ў жніўні вярнуўся ў «Анжы». У агульнай суме за махачкалінцаў правёў 29 матчаў, шэсць — на нуль. У складзе «Урала» адгуляў 26 матчаў, восем з якіх былі сухімі. У ліпені 2014 года стаў іграком «[[ФК Кубань Краснадар|Кубані]]», куды адправіўся ў арэнду. За клуб правёў толькі адзін матч у Кубку Расіі. Наступным летам вярнуўся назад у «Анжы», але ўжо праз год стаў паўнапраўным футбалістам краснадарскага клуба. У агульнай суме за «Кубань» у актыве сем матчаў. У сезоне 2014/2015 стаў фіналістам Кубка Расіі ў складзе краснадарскага клуба. Улетку 2017 года падпісаў кантракт з калінінградскай «[[ФК Балтыка Калінінград|Балтыкай]]», дзе стаў асноўным брамнікам. У складзе балтыйцаў галкіпер правёў 73 матчы, 22 з якіх — на нуль. У чэрвені 2020 года падпісаў кантракт з мінскім «[[ФК Дынама Мінск|Дынама]]»<ref>[https://football.by/news/140610.html Российский голкипер Помазан подписал контракт с минским "Динамо"]</ref>. Стаў асноўным брамнікам беларускай каманды. У чэрвені 2021 года па пагадненні бакоў пакінуў клуб<ref>[https://football.by/news/152219.html Помазан покинул минское "Динамо"]</ref> і неўзабаве стаў іграком «[[ФК Чайка Песчанакопскае|Чайкі]]» з ФНЛ, падпісаўшы двухгадовы кантракт. Застаўся ў камандзе і пасля таго, як яна была пераведзена ў трэці дывізіён, стаў капітанам каманды. У ліпені 2022 года падпісаў кантракт з клубам «[[ФК СКА-Хабараўск|СКА-Хабараўск]]». == Міжнародная кар’ера == У 2006 годзе стаў чэмпіёнам Еўропы сярод юнакоў да 17 гадоў. У складзе зборнай Расіі U-17 галкіпер адгуляў ва ўсіх пяці матчах, тры з якіх — на нуль. Па выніках турніру Памазан быў прызнаны найлепшым іграком турніру. == Дасягненні == * {{Сцяг|Расія||20px}} {{Бр}} Бронзавы прызёр [[Расійская Прэм’ер-ліга|чэмпіянату Расіі]] (2): 2007, 2012/13 * {{Сцяг|Расія||20px}} Уладальнік [[Кубак Расіі па футболе|Кубка Расіі]] (2): 2008, 2009 {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Памазан Яўген Валер’евіч}} [[Катэгорыя:Футбольныя варатары]] [[Катэгорыя:Футбалісты Расіі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Кубань Краснадар]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК ЦСКА Масква]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Урал Екацярынбург]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Спартак Нальчык]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Анжы]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Балтыка Калінінград]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Дынама Мінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Чайка Песчанакопскае]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК СКА-Хабараўск]] [[Катэгорыя:Майстры спорту Расіі]] 564v75jcwm32nwiefemu23y38liqq5y 0 678879 4164452 4113752 2022-07-25T03:31:47Z VladimirZhV 9113 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki {{Картка ўніверсітэта |назва = Паліцэйская акадэмія Чэшскай Рэспублікі ў Празе |скарачэнне = |эмблема = |выява = Lhotecká, Policejní akademie ČR (01).jpg |арыгінал = {{lang-cz|Policejní akademie České republiky v Praze}} |міжназва = {{lang-en|Police Academy of the Czech Republic in Prague}} |ранейшае = |дэвіз = |заснаваны = 1993 |зачынены = |рэарганізаваны = |год рэарганізацыі = |тып = |найменне пасады = |піб пасады = |прэзідэнт = |навуковы кіраўнік = |студэнты = |замежныя студэнты = |спецыялітэт = |бакалаўрыят = |магістратура = |аспірантура = |дактарантура = |дактары = |прафесары = |выкладчыкі = |размяшчэнне = [[Прага]] |кампус = |адрас = |сайт = https://www.polac.cz/ |узнагароды = |lat_dir = N |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |CoordScale = |edu_region = }} '''Паліцэйская акадэмія Чэшскай Рэспублікі ў Празе''' ({{lang-cz|Policejní akademie České republiky v Praze}}) — [[Чэхія|чэшская]] дзяржаўная спецыялізаваная [[вышэйшая навучальная ўстанова]] з сядзібай у [[Прага|Празе]]. == Агульная характарыстыка == Паліцэйская акадэмія Чэшскай Рэспублікі ў Празе — гэта дзяржаўная [[ВНУ]] [[Універсітэт|універсітэцкага]] тыпу, якая, у адрозненне ад дзяржаўных універсітэтаў, мае абмежаванае самакіраванне, з’яўляецца не юрыдычнай асобай, а арганізацыйным падраздзяленнем Міністэрства ўнутраных спраў. Магчыма навучанне па праграмах [[бакалаўр]]ыяту, [[магістр]]атуры і [[Аспірантура|аспірантуры]], як у стацыянарнай (вочнай), так і ў камбінаванай форме. У акадэміі могуць навучацца не толькі супрацоўнікі [[Паліцыя|паліцыі]], але і супрацоўнікі Міністэрства ўнутраных спраў і іншых ведамстваў, падраздзяленні якіх таксама ажыццяўляюць праваахоўную дзейнасць, грамадзянскія абітурыенты таксама могуць вучыцца ў акадэміі. Акадэмія ў першую чаргу рыхтуе спецыялістаў для адпаведных кіраўніцкіх функцый і для спецыялізаваных прафесій у органах бяспекі, гэта ў першую чаргу дэпартаменты Міністэрства ўнутраных спраў Чэшскай Рэспублікі, паліцыя Чэшскай Рэспублікі, муніцыпальная паліцыя, ваенная паліцыя, мытная служба, служба інфармацыйнай бяспекі, турэмная служба, а таксама прыватныя службы бяспекі. Пасля заканчэння вучобы цывільныя выпускнікі могуць падаць заяву аб прыёме на працу ў паліцыю Чэшскай Рэспублікі або, у якасці альтэрнатывы, яны могуць быць наняты ў якасці менеджараў і спецыялістаў па бяспецы ў дзяржаўным і прыватным сектары, у прамысловасці, фінансах і іншых эканамічных абласцях, а выпускнікі — грамадзяне Чэшскай Рэспублікі таксама могуць быць працаўладкаваны ў якасці супрацоўнікаў дзяржаўных або мясцовых органаў улады. == Структура == * Факультэт бяспекі і права * Факультэт кіравання бяспекай == Спасылкі == {{Commons|}} * [https://www.polac.cz/ Афіцыйная інтэрнэт-старонка ўстановы] {{Вышэйшыя навучальныя ўстановы Чэхіі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Вышэйшыя навучальныя ўстановы Прагі]] [[Катэгорыя:Паліцэйскія акадэміі]] p2noxpheuhteokfeu5iine61hcpl6d7 0 679420 4164424 4105392 2022-07-24T22:04:45Z DBatura 73587 /* Сумесныя мерапрыемствы */ wikitext text/x-wiki {{Main|Беларуска-венесуэльскія адносіны|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} '''Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы''' — дзейнасць у вобласці [[міжнародныя адносіны|двухбаковых адносін]] [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] і [[Венесуэла|Баліварыянскай Рэспублікі Венесуэла]], звязаная з удзелам двух дзяржаў і іх [[Узброеныя сілы|ўзброеных сіл]] у сумеснай ваеннай дзейнасці, накіраванай на дасягненне агульных ваенна-палітычных мэтаў<ref>''В. С. Григорьев, Е. Е. Кондаков.'' [https://bigenc.ru/military_science/text/1923386 ВОЕ́ННОЕ СОТРУ́ДНИЧЕСТВО] // Большая российская энциклопедия</ref>. Адной са складовых частак тут з’яўляецца [[ваенна-тэхнічнае супрацоўніцтва]], якое мае на ўвазе гандаль прадукцыяй ваеннага прызначэння, а таксама яе распрацоўку і вытворчасць<ref name=autogenerated1>[http://www.consultant.ru/online/base/?req=doc;base=law;n=73213 Федеральный закон от 19.07.1998 N 114-ФЗ (ред. от 04.12.2007) «О военно-техническом сотрудничестве Российской Федерации с иностранными государствами» (принят Государственной Думой Федерального Собрания Российской Федерации 03.07.1998)]</ref>. Работа ў дадзенай вобласці ў дзвюх краін найбольш актыўнай была ў 2008—2013 гадах, пасля чаго практычна спынілася. == Перадгісторыя == Пагадненне аб устанаўленні двухбаковых адносін Беларусь і Венесуэла падпісалі яшчэ ў 1997 годзе. Тым не менш доўгі час адзін для аднаго краіны практычна не гулялі ніякай ролі<ref name="Андрыеўскі">Андриевский К. П. [http://elib.bsu.by/bitstream/123456789/17439/1/2010_2_JILIR_andrievsky.pdf Торговые отношения Республики Беларусь со странами Латинской Америки] // Журнал международного права и международных отношений. — 2010. — № 2. — С. 54.</ref>. У 1999 годзе да ўлады ў апошняй прыходзіць [[Уга Чавес]], вядомы сваёй [[антыамерыканізм|антыамерыканскай]] палітыкай, маючы нацягнутыя адносіны з [[ЗША]] і [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]], улады якіх абвінавачвалі яго ў парушэнні [[Правы чалавека|правоў чалавека]], а ён іх — у «агрэсіўнай [[імперыялізм|імперыялістычнай]] палітыцы». У той жа час новы лідар краіны арыентаваўся на [[Расія|Расію]] і [[Кітай|Кітай]]<ref>[https://pravda-ru.turbopages.org/pravda.ru/s/world/75208-chavez/?turbo_uid=AAAgwHBxxr16fxCtOGz8WBcX1aAzcOfRMGvPHUWW-rLmBcKqXlpTv47f29JINtWlsPVWwD-sNgiQGJrOIDazTi1FpR1MopNxQUWO7UGU6oo5&turbo_ic=AAAUuPV3KBBrh02fnD4PeJdMEucuzg6YQdAzFb38KopZNjbQfEYAj60kg5d44G2lfvrCcAhU5aOclXx_qBPr2pLWclxgfzgFdUBZiF1saMRW&sign=789e9f6395ac0f9ac1f86e67be5d8893d87c0ceb6e7774fe2f651fa8b4e5caa3%3A1622483540&parent-reqid=1622483540933671-5152001489189538345-balancer-knoss-search-yp-vla-6-BAL-5701&trbsrc=wb&event-id=kpcwt4phzw История ненависти Уго Чавеса – приговор Соединенным Штатам] // Правда.ru, 31.01.2006</ref>. Усё гэта шмат у чым збліжала новага кіраўніка дзяржавы з [[Прэзідэнт Беларусі|прэзідэнтам Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка|Аляксандрам Лукашэнкі]]. Акрамя таго, меўся і немалаважны эканамічны інтарэс. Многія карпарацыі і дзяржавы хацелі б бачыць [[Краіна ў стадыі развіцця|развіваную]] Венесуэлу сваім сыравінным прыдаткам. У сваю чаргу больш развітая ў сацыяльна-эканамічнай плане Беларусь не мае прыродных рэсурсаў і такім чынам залежна ў сыравінным стаўленні ад іншых. Гэта значыць з’яўляўся цікавасць у абмене рэсурсаў на падтрымку ў развіцці, што пры тым было б роўным супрацоўніцтвам без дамінавання таго ці іншага боку<ref>[https://www.sb.by/articles/a-lukashenko-my-s-u-chavesom-lyudi-odnoy-ideologii.html А.Лукашенко: мы с У.Чавесом - люди одной идеологии] // СБ. Беларусь Сегодня, 26 июня 2012</ref>. З прыходам Чавеса да ўлады пачалося паступовае збліжэнне дзвюх дзяржаў. Рэзкая актывізацыя двухбаковых адносін адбылася ў 2006—2008 гадах<ref name="Андрыеўскі"/>. == Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ == {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У 2007 годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх [[ваенны спецыяліст|ваенных спецыялістаў]]. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад 5 снежня №618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. 8 снежня ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне [[Ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме 9 красавіка 2008 года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] 16 красавіка<ref name="naviny">[https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов | naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |date=29 лістапада 2020 }}</ref>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў 2013 годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі<ref name="белта"/>. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. == Сумесныя мерапрыемствы == У 2006 годзе падчас сустрэчы старшыні Пастаяннай камісіі Савета Рэспублікі па міжнародных справах і нацыянальнай бяспецы [[Мікалай Іванавіч Чаргінец|Мікалая Чаргінца]] з дэпутатамі [[Нацыянальная асамблея Венесуэлы|Нацыянальнай асамблеі Венесуэлы]] з’явілася ідэя аб правядзенні сумесных мерапрыемстваў сілавых структур. Падобная ініцыятыва была падтрымана дзяржаўным сакратаром [[Савет бяспекі Рэспублікі Беларусь|Савета Бяспекі Беларусі]] [[Віктар Уладзіміравіч Шэйман|Віктарам Шэйманам]]<ref name="подготовка"/>. З 28 сакавіка па 18 красавіка 2008 года 16 супрацоўнікаў<ref>[http://www.ctv.by/v-minsk-vernulis-belorusskie-specnazovcy-pokorivshie-samuyu-vysokuyu-tochku-venesuely В Минск вернулись белорусские спецназовцы, покорившие самую высокую точку Венесуэлы]</ref> [[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|групы «Альфа»]] [[КДБ РБ|Камітэта дзяржбяспекі]], [[САХР (спецпадраздзяленне РБ)|САХРа ўнутраных войскаў]], [[Служба бяспекі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|службы бяспекі прэзідэнта]] і [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|спартыўнага таварыства «Дынама»]] (у дадатак да існых спецыялістаў СПА—РЭБ) знаходзіліся ў экспедыцыі ў рамках умацавання супрацоўніцтва сілавых структур дзвюх краін. Яна ўключала ў сябе семінары, на якіх спецназаўцы абменьваліся вопытам па [[Контртэрарызм|барацьбе з тэрарызмам]], а таксама курс выжывання беларусаў у амазонскіх джунглях<ref>[https://m.lenta.ru/news/2008/04/14/mountain/ Белорусский спецназ добрался до пика Боливара]</ref>. Дэвіз экспедыцыі гучаў як «спецназы дружалюбных краін у барацьбе з міжнародным тэрорам» ({{lang-es|fuerzas especiales de países amigos en la lucha contra el terror internacional}}). Само мерапрыемства праводзілася напярэдадні святкавання 85-годдзя БФСТ «Дынама». Усю экспедыцыю ўзначальваў Андрэй Красоўскі, начальнік, цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы - пика Боливара]</ref>. Завяршальным этапам стала ўзыходжанне 11 красавіка на [[Балівар (пік)|Пік Балівар]] (4978 м), вышэйшую кропку Венесуэлы. Узыходжанне было дастаткова складаным і напружаным. Байцам, сярод якіх былі прадстаўнікі Беларускай федэрацыі альпінізму, давялося прайсці паэтапна джунглі [[Амазонская нізіна|Амазоніі]] з прыпынкамі, пасля чаго здзейснены непасрэдны штурм вышыні. На яе ўзняты сцягі дзвюх краін і сімволікі службы бяспекі прэзідэнта, Прэзідэнцкага спартыўнага клуба, [[Нацыянальны алімпійскі камітэт Рэспублікі Беларусь|НАК]], групы «Альфа» КДБ, САХРа і Беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама», а таксама спонсараў, якія арганізавалі экспедыцыю. Такое мерапрыемства спрыяльна паўплывала на ўзаемаадносіны спецслужбаў дзвюх дзяржаў<ref>[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-sovershili-uspeshnoe-voskhozhdenie-na-vysshuyu-tochku-venesuely-pik-bolivara.html Белорусские спецназовцы совершили успешное восхождение на высшую точку Венесуэлы пик Боливара]</ref>. Улетку таго ж года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы БФСТ «Дынама». Прыкладна да 2011 года сілы DISIP і [[СЕБІН]] неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курс падрыхтоўкі ад «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] [[Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь|УС РБ]]. У ходзн навучання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, падчас якой байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не было абвешчана і тыя прынялі гэта за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку». Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref>[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. == Пастаўкі зброі == Да 2000-х Венесуэла ў значнай ступені выкарыстала французскую і амерыканскую тэхніку. Аднак з прыходам Чавеса кіраўніцтва краіны прыняло рашэнне арыентавацца на Расію і Кітай, а такім чынам і правесці пераўзбраенне. Беларускі бок абавязаўся пастаўляць у краіну новую тэхніку, у прыватнасці [[Аўтаматызаваная сістэма кіравання|АСК]]<ref name="25 mart 2008"/>. У ліпені 2006 падпісана пагадненне аб ваенна-тэхнічным супрацоўніцтве<ref>''Андриевский, К. П.'' Отношения Республики Беларусь с Боливарианской Республикой Венесуела с 1992—2010 гг. / К. П. Андриевский. — Минск : БГУ, 2013. — 47 с. — Библиогр.: с. 29—45.</ref>. У рамках праграмы для абароны асабліва важных аб’ектаў на тэрыторыі Венесуэлы створаны базы дыслакацыі беларуска-расійскага ЗРК «Пячора-2М» — мадэрнізацыі [[С-125]]. Кантракт на набыццё гэтых комплексаў быў заключаны Каракасам у верасні 2009 года. Прадугледжвалася закупка 11 (па іншых дадзеных 18) такіх ЗРК. Пастаўкі пачаліся ў маі 2011 года. Акрамя таго, у 2006—2010 гг. венесуэльскія ўзброеныя сілы закупілі ў Беларусі нявызначаны лік комплексаў [[Тор (зенітны ракетны комплекс)|Тор-М1]]<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/06/27/ic_articles_112_178300 Беларусь — Венесуэла: тайны политического альянса]</ref>. З беларускага боку ў ліку асноўных выканаўцаў праекта выступілі прадпрыемства «Алеўкурп», «Волатаўта», створанага [[Мінскі завод колавых цягачоў|Мінскім заводам колавых цягачоў]], і 2566-ы завод па рамонце радыёэлектроннага ўзбраення. Па інфармацыі трэціх крыніц, сувыканаўцам праекта нараўне з прадпрыемствамі [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|ВПК Беларусі]] магчыма выступілі кітайскія, расійскія і іранскія кампаніі<ref>[https://www.belvpo.com/108114.html/ Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // БелВПО, 11 ноября 2019</ref>. 1 сакавіка 2008 года калумбійскія войскі [[Андскі крызіс (2008)|ўварваліся на тэрыторыю суседняга Эквадора]] і разграмілі лагер паўстанцаў [[Рэвалюцыйныя ўзброеныя сілы Калумбіі — Армія народа|ФАРК]], забіўшы іх камандзіра [[Рауль Рэес|Рауля Рэеса]]. Падчас бою быў захоплены ноўтбук Рэйса, дзе, паводле заявы прэзідэнта [[Калумбія|Калумбіі]] [[Альвара Урыбэ]], меліся звесткі аб супрацоўніцтва паміж ФАРК і ўладамі [[Эквадор]]а, а таксама аб пастаўках зброі з Беларусі калумбійскім паўстанцам пры пасярэдніцтве Венесуэлы<ref name="ФАРК">[https://www.newsru.com/world/13may2008/belorussia.html El Pais: Венесуэла с помощью Лукашенко и его приближенных поставляла белорусское оружие колумбийским боевикам]</ref>. У электронным лісце за 8 лютага ад [[Іван Маркес|Івана Маркеса]], аднаго з членаў ФАРК, гаварылася<ref name="ФАРК"/>: {{Цытата|Уга Чавес разгледзеў з беларускімі ўладамі магчымасць паставак узбраення... Наш беларускі сябар працягвае работу над пакетам аб шляхах да чорнага рынку, каб вырашыць праблемы... 17 чысла гэтага месяца [лютага] ў Каракас прыбудзе дэлегацыя высокіх прадстаўнікоў ад гэтага сябра, каб удакладніць спіс. Анёл прасіў, каб мы былі тут і асабіста дамовіліся з дэлегацыяй.}} Па дадзеных газеты «[[El País|Эль Паіс]]», Анёл — гэта псеўданім Уга Чавеса, а сябар — Віктар Шэйман, дзяржсакратар Савета Бяспекі Беларусі. Ён быў адным з тых, хто прасоўваў кантракты на пастаўку зброі ў Венесуэлу на суму ў 720 млн. еўра, якія былі падпісаны ў 2007 годзе. З 15 па 19 лютым 2008-га беларуская дэлегацыя на чале з Шэйманам ездзіла ў Венесуэлу на перамовы<ref name="ФАРК"/>. == Гл. таксама == * [[Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Расіі]] == Зноскі== {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Михайлевский, Е.'' Перспективное сотрудничество: Венесуэла — окно в Латинскую Америку для белорусского ВПК / Е. Михайлевский // ВПК. Беларусь. — 2012. — № 3. — С. 56—65. == Спасылкі == * [https://m.youtube.com/watch?v=ESKgFt68xgk Venezuela comandos DISIP Белорусский спецназ в Венесуэле]. Канал Центра специальной подготовки на [[Youtube]], 28 февраля 2011. * Светлана Калинина. [https://gomel.today/2011/06/27/98437.html Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210602214005/https://gomel.today/2011/06/27/98437.html |date=2 чэрвеня 2021 }} // Сильные новости, 27 июня 2011. [[Катэгорыя:Знешняя палітыка Венесуэлы]] [[Катэгорыя:Узброеныя сілы Венесуэлы]] [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] p835wlx68l7lzijk92pfe46v3imv4d7 0 680961 4164261 3867219 2022-07-24T17:20:51Z Niegodzisie 84738 wikitext text/x-wiki {{Спартсмен}} '''Ганна Марыя Левандоўска''' ({{Lang-pl|Anna Maria Lewandowska}}; нар. {{ДН|7|9|1988}}, [[Лодзь]], [[Польшча]]) — прафесійная каратыстка, уладальніца шматлікіх медалёў на чэмпіянатах сваёй краіны, першынствах Еўропы і свету. == Біаграфія == Скончыла [[Варшава|варшаўскую]] [[Акадэмія фізічнага выхавання Юзафа Пілсудскага ў Варшаве|Акадэмію фізічнай адукацыі]]. У 2012 годзе абараніла дысертацыю па тэме харчавання. Атрымаўшы дыплом дыетолага, запусціла ўласны блог «Healthy Plan by Ann» з парадамі па харчаванні і трэніроўках. == Сям’я == З 2013 года замужам за польскім футбалістам [[Роберт Левандоўскі|Робертам Левандоўскім]]. У іх дзве дачкі: Клара і Лаура<ref>[https://nn.by/?c=ar&i=274787 Кажуць, гэтая жанчына стаіць за поспехам найлепшага футбаліста Польшчы]</ref>. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Левандоўска Ганна}} [[Катэгорыя:Каратэкі]] [[Катэгорыя:Спартсмены Польшчы]] [[Катэгорыя:Трэнеры Польшчы]] [[Катэгорыя:Дыеталогія]] [[Катэгорыя:Блогеры Польшчы]] fxjz3gsdwia415a2xacpiivlm6eog3o 0 682017 4164444 3874708 2022-07-25T03:19:51Z VladimirZhV 9113 /* Біяграфія */ арфаграфія, вікіфікацыя, катэгорыі wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Фогель}} {{Асоба}} '''Ханс-Ёхен Фогель''' (ням. Hans-Jochen Vogel, {{ДН|3|2|1926}}, {{МН|Гётынген||}} — {{ДС|26|7|2020}}) — нямецкі палітычны і грамадскі дзеяч. == Біяграфія == У 1943 годзе скончыў школу ў [[Гесэн]]е, быў прызваны ў вермахт, дзе служыў у якасці кадэцкага афіцэра да канца [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Быў шарфюрэрам [[гітлерюгенд]]а. З 1946 па 1948 год вывучаў права ў [[Марбургскі ўніверсітэт|Марбургскім ўніверсітэце імя Філіпа]] і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце Людвіга-Максіміліяна]]. У перыяд 1960—1972 гадах быў обер-бургамістрам [[Мюнхен]]а. Пасля [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1972)|парламенцкіх выбараў 1972 года]] стаў федэральным міністрам рэгіянальнага планавання, будаўніцтва і гарадскога развіцця. У 1974—1981 гадах федэральны міністр юстыцыі. У студзені 1981 года быў абраны кіруючым бургамістрам [[Заходні Берлін|Заходняга Берліна]], але прайграў выбары ў чэрвені таго ж года [[Рыхард фон Вайцзэкер|Рыхарду фон Вайцзэкеру]]. З чэрвеня 1981 па 1983 год узначальваў парламенцкую фракцыю [[СДПГ]] у зямельным парламенце [[Берлін]]а. На [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1983)|выбарах 6 сакавіка 1983 года]] быў кандыдатам ад СДПГ на пасаду канцлера супраць [[Гельмут Коль|Гельмута Коля]]. Ён прайграў выбары, але нягледзячы на ​​паразу, становіцца дэпутатам федэральнага парламента і ўзначальвае фракцыю СДПГ у Бундэстагу. Аднак не меў права голасу ў [[Бундэстаг]]у. У 1987 годзе [[Вілі Брант]], які займаў з 1964 пасаду старшыні СДПГ, сыходзіць у адстаўку. Пасаду старшыні партыі да 1991 года таксама займае Фогель. У 1991 годзе падаў у адстаўку з абодвух пастоў. СДПГ ўзначаліў Б’ёрн Энгхальм, а парламенцкую групу — Ханс-Ульрых Клозэ. У 1993—2000 гадах — адзін з сузаснавальнікаў і старшыня Асацыяцыі «Супраць забыцця — за дэмакратыю», якая выступае супраць [[антысемітызм]]у і сацыяльнага экстрэмізму. У верасні 2000 года — член камісіі па іміграцыйнай палітыцы пры міністэрстве ўнутраных спраў. З 2001 па 2005 год — член Нацыянальнага савета па этыцы, член непрафесійнай судовай камісіі канстытуцыйнага суда [[Баварыя|Баварыі]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Фогель Ханс-Ёхен}} [[Катэгорыя:Палітыкі Германіі]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Другой сусветнай вайны]] [[Катэгорыя:Старшыні Сацыял-дэмакратычнай партыі Германіі]] [[Катэгорыя:Члены бундэстага Германіі]] [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Мюнхена]] 13jg3m7chy657cer9hbs6owj1t3wjmn 4164445 4164444 2022-07-25T03:21:09Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Фогель}} {{ДД}} '''Ханс-Ёхен Фогель''' ({{lang-de|Hans-Jochen Vogel}}, {{ДН|3|2|1926}}, {{МН|Гётынген||}} — {{ДС|26|7|2020}}) — нямецкі палітычны і грамадскі дзеяч. == Біяграфія == У 1943 годзе скончыў школу ў [[Гесэн]]е, быў прызваны ў вермахт, дзе служыў у якасці кадэцкага афіцэра да канца [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Быў шарфюрэрам [[гітлерюгенд]]а. З 1946 па 1948 год вывучаў права ў [[Марбургскі ўніверсітэт|Марбургскім ўніверсітэце імя Філіпа]] і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце Людвіга-Максіміліяна]]. У перыяд 1960—1972 гадах быў обер-бургамістрам [[Мюнхен]]а. Пасля [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1972)|парламенцкіх выбараў 1972 года]] стаў федэральным міністрам рэгіянальнага планавання, будаўніцтва і гарадскога развіцця. У 1974—1981 гадах федэральны міністр юстыцыі. У студзені 1981 года быў абраны кіруючым бургамістрам [[Заходні Берлін|Заходняга Берліна]], але прайграў выбары ў чэрвені таго ж года [[Рыхард фон Вайцзэкер|Рыхарду фон Вайцзэкеру]]. З чэрвеня 1981 па 1983 год узначальваў парламенцкую фракцыю [[СДПГ]] у зямельным парламенце [[Берлін]]а. На [[Парламенцкія выбары ў Германіі (1983)|выбарах 6 сакавіка 1983 года]] быў кандыдатам ад СДПГ на пасаду канцлера супраць [[Гельмут Коль|Гельмута Коля]]. Ён прайграў выбары, але нягледзячы на ​​паразу, становіцца дэпутатам федэральнага парламента і ўзначальвае фракцыю СДПГ у Бундэстагу. Аднак не меў права голасу ў [[Бундэстаг]]у. У 1987 годзе [[Вілі Брант]], які займаў з 1964 пасаду старшыні СДПГ, сыходзіць у адстаўку. Пасаду старшыні партыі да 1991 года таксама займае Фогель. У 1991 годзе падаў у адстаўку з абодвух пастоў. СДПГ ўзначаліў Б’ёрн Энгхальм, а парламенцкую групу — Ханс-Ульрых Клозэ. У 1993—2000 гадах — адзін з сузаснавальнікаў і старшыня Асацыяцыі «Супраць забыцця — за дэмакратыю», якая выступае супраць [[антысемітызм]]у і сацыяльнага экстрэмізму. У верасні 2000 года — член камісіі па іміграцыйнай палітыцы пры міністэрстве ўнутраных спраў. З 2001 па 2005 год — член Нацыянальнага савета па этыцы, член непрафесійнай судовай камісіі канстытуцыйнага суда [[Баварыя|Баварыі]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Фогель Ханс-Ёхен}} [[Катэгорыя:Палітыкі Германіі]] [[Катэгорыя:Удзельнікі Другой сусветнай вайны]] [[Катэгорыя:Старшыні Сацыял-дэмакратычнай партыі Германіі]] [[Катэгорыя:Члены бундэстага Германіі]] [[Катэгорыя:Ганаровыя грамадзяне Мюнхена]] njnmwcf0yt5tre42gg9v1nqky8f43ym 0 684796 4164459 4131805 2022-07-25T05:52:26Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Маларыта | Лагатып = | ПоўнаяНазва = | Мянушкі = | Горад = [[Маларыта]], [[Беларусь]] | Заснаваны = 2020 | Стадыён = Гарадскі стадыён, [[Маларыта]] | Умяшчальнасць = 2000 | Кіраўнік = | ПасадаКіраўніка = | Трэнер = [[Ігар Пывін]] | Чэмпіянат = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая ліга]] | Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] | Месца = 7 месца | Сайт = }} '''«Маларыта»''' — [[Беларусь|беларускі]] футбольны клуб з [[Маларыта|Маларыты]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]. У цяперашні час выступае ў [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другой лізе чэмпіянату Беларусі]]. == Гісторыя == У лютым 2020 года брэсцкае [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] абвясціла аб стварэнні сваёй даччынай каманды «Дынама-Брэст-1960», якая будзе размяшчацца і гуляць у Маларыце. Склад каманды ўтварылі пераважна колішнія ігракі і дублёры брэсцкіх «Дынама» і [[ФК Рух Брэст|«Руха»]]. У дэбютным сезоне клуб вёў барацьбу ў заходняй зоне за выхад у фінальны этап, але саступіў іншым клубам і ў выніку фінішаваў на сёмым месцы ў Другой лізе. У красавіку 2021 года клуб правёў рэбрэндынг і змяніў назву на «Маларыта». У Другой лізе каманда перамагла ў Брэсцкім дывізіёне, аднак у плэй-оф саступіла ў чвэрцьфінале і заняла выніковае сёмае месца. У студзені 2022 года ў выніку адмовы іншых клубаў «Маларыта» была запрошана ў склад удзельнікаў Першай лігі<ref>[https://football.by/news/160220.html Первая лига собрана! Не БГУ, "Стэнлес" и "Бумпром", а "Осиповичи", "Малорита" и "Молодечно"]</ref>, аднак у лютым была адхілена ад удзелу ў другім дывізіёне<ref>[https://football.by/news/161596.html Первая лига будет с 14 командами. Вслед за "Крумкачамi" отсекли и "Малориту". Что произошло?]</ref> і засталася ў Другой лізе. Клуб зняўся з [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Другой лігі 2022 года]] па ходзе сезона і спыніў існаванне. Усім гульцам каманды быў нададзены статус свабодных агентаў<ref>{{cite web|url = https://vk.com/wall-192003980_2587|title = ОФИЦИАЛЬНО: Футбольный клуб «Малорита» снимается с участия во Второй лиге 2022|author = |date = 2022-06-24|work = Група [[VK]] «Футбольный клуб Малорита» |language = ru|accessdate = 2022-07-25}}</ref> == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- |rowspan="2"|2020 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020#Група A (дывізіён Э. Малафеева)|Другая — А]] (Д3) || '''4''' || 20 || 13 || 2 || 5 || 71−29 || '''41''' ||rowspan="2"| || |- | style="background:#A3E9FF"| Матчы за 7 месца || '''7''' || 2 || 1 || 0 || 1 || 7–2 || || |- | rowspan="3" | 2021 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Брэсцкі дывізіён — Захад]] (Д3) || '''1''' || 14 || 12 || 1 || 1 || 83–8 || '''37''' || rowspan="3" | [[Кубак Беларусі па футболе 2021/2022|1/16 фіналу]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Брэсцкі дывізіён — Фінальны этап]] (Д3) || '''1''' || 6 || 3 || 3 || 0 || 16–10 || '''12''' || Выхад у плэй-оф Другой лігі |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — плэй-оф]] (Д3) || '''7''' || 7 || 4 || 1 || 2 || 16–10 || || |- | 2022 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Другая — Брэсцкі дывізіён — Захад]] (Д3) || || || || || || || || [[Кубак Беларусі па футболе 2022/2023|1/32 фіналу]] || |- |} == Галоўныя трэнеры == * [[Сяргей Грыб]] (люты — кастрычнік 2020) * [[Андрэй Кіпра]] (кастрычнік 2020 — люты 2022) * [[Дзмітрый Корзун]] ({{в.а.}} у лютым — сакавіку 2022) * [[Ігар Пывін]] (сакавіка—чэрвень 2022) {{Зноскі}} {{Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Маларыта]] [[Катэгорыя:ФК Маларыта| ]] j513k5twdmgsda5mtq58qeyeipd1csk 0 688362 4164256 4137841 2022-07-24T17:16:47Z DBatura 73587 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} [[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі]] '''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Дзеляцца на [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] (накіроўваюцца для аказання дапамогі ў засваенні, абслугоўванні і эксплуатацыі ваеннай тэхнікі і ўзбраенняў) і [[ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] (займаюцца падрыхтоўкай асабістага складу, кансультацыямі па метадах вядзення баявых дзеянняў і ўдзельнічаюць у планаванні баявых аперацый). Беларускія ўлады афіцыйна пацвердзілі выпадкі прадастаўлення паслуг ваенных спецыялістаў такім краінам як [[Венесуэла]] (акрамя СМІ, пра яе казаў і [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнт Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка]]), [[Лівія]] (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства рэспублікі ў [[Трыпалі]] Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях 2011 года), [[Емен]]е (пацвердзілі прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] і і кіраўнік [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|Дзяржкамваенпрама]] [[Сяргей Пятровіч Гурулёў|Сяргей Гурулёў]]) і [[Нігерыя]] (апублікаваны фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама»). == Агульная характарыстыка == Зыходзячы са звестак адкрытых крыніц, ад [[Беларусь|Беларусі]] дапамогу замежным ваенізаваным фарміраванням аказвалі: вайскоўцы падраздзяленняў [[сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|ССА]], [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] (так, напрыклад, байцы [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]]), [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС і СПА]], супрацоўнікі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|МУС]], [[КДБ РБ|КДБ]] і [[Служба бяспекі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|СБП]]<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы — пика Боливара]</ref>, работнікі [[Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ваенна-прамысловага комплексу]]<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>, Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўцы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама» і [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС]]<ref name="нигерия"/>. Работа ажыццяўляецца як афіцыйна, так і ўтойліва, а пасяджэнне [[Парламент Беларусі|парламента краіны]] па пытанні накіравання вайскоўцаў у тую ці іншую дзяржаву праходзіць у закрытым рэжыме<ref name="naviny">{{Cite web |url=https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |title=Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов {{!}} naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2020-12-19 |archive-date=2020-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |archivedate=29 лістапада 2020 |deadurl=yes }}</ref>. Нярэдка паралельна з дзяржаўнымі спецыялістамі або замест іх дзейнічаюць найміты, што заключылі індывідуальныя кантракты з замежнымі сілавымі структурамі<ref name="комсомолка">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref> альбо знаходзяцца пад патранажам беларускіх уладаў<ref name="батька">[https://mediapuls.ru/main/97418-batkiny-chvk-sensacionnye-podrobnosti-ob-otpuskah-belorusskih-specnazovcev.html «Батькины ЧВК»: сенсационные подробности об «отпусках» белорусских спецназовцев]</ref>. Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у існуе нейкая арганізацыя, якая прадастаўляе працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчаная і не дае нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У той жа час рэсурсы, набліжаныя да расійскай [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] «[[Група Вагнера|Вагнер]]», паведамлялі, што сярод дзеючых супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі існуе свая практыка адпраўкі за мяжу. Нібыта для гэтага афармляецца адпачынак, пад прыкрыццём якога сілавікі накіроўваюцца ў замежную камандзіроўку<ref name="батька"/>. Са слоў журналіста [[Russia Today]] Сямёна Пегава, агучанух ім на сваім [[Telegram]]-канале WarGonzo, падобная схема дзейнічае сістэмна і нават кантралюецца ўрадам. Верагодней за ўсё, з асабістага дазволу прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі<ref name="war">[https://www.dialog.ua/war/213694_1598021853 РосСМИ обвинили белорусский спецназ в войне против РФ в Сирии: «Лукашенко ведет свою игру»] // Диалог. UA, 21 августа 2020</ref>. Беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]] адзначаў, што найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў з’яўляецца [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія ПВК і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>. Паводле меркавання ваеннага аглядальніка Аляксандра Алесіна, агучанага ім на «[[Еўрарадыё]]», за мяжой аснову кантынгентаў беларускіх ваенных спецыялістаў складаюць адстаўныя вайскоўцы, паколькі афіцыйна дзяржава імкнецца не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Беларуская армія, як адзначыў Алесін, не аднойчы скарачалася (гл. [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі 1992—1996 гадоў]]), многія кантрактнікі сыходзілі з-за нізкіх заробкаў. Частка звольненых пайшлі ў найміты. Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні тэхнічнай авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref>[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>. == Па краінах == === Кот-д’Івуар === ==== Прэзідэнцтва Гбагбо ==== {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы пачынаецца [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]» і ўрадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]]. У пачатку канфлікту ўлады страцілі аэрапорт у [[Буаке]], дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Гэтыя машыны складалі аснову авіяцыі краіны. Тады [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] пачалі закупку новай тэхнікі. У [[2003]] годзе ў Беларусі набыты два двухмесныя [[Су-25|Су-25УБ]], адзін [[Мі-8]] і два [[Мі-24]]. У наступным годзе ўрадавая авіяцыя атрымала два аднамесных Су-25<ref name="агляд">Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021.</ref>. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі беларускія тэхнікі і пілоты, якія з’яўляліся ці то наймітамі<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>, ці то афіцыйнымі ваеннымі спецыялістамі<ref name="белхист">{{Cite news|title=След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар|author=|url=http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|work=|date=|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|archivedate=2017-10-08}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ |date=8 кастрычніка 2017 }}</ref>. Агульная колькасць групы складала каля дванаццаці чалавек<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref><ref name="Wikileaks">{{Cite web |url=https://news.tut.by/society/208026.html |title=Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке |access-date=2018-08-01 |archive-date=2018-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |archivedate=19 ліпеня 2018 |deadurl=yes }}</ref>. Кантынгент грунтаваўся на аэрадроме пад [[Ямусукра]], які дзяліў з французскімі вайскоўцамі, у прыватнасці, [[2-і гусарскі полк|2-м гусарскім палком]]<ref name="агляд"/>. Група ўключала ў сябе двух лётчыкаў і дзесяць членаў тэхнічнага персаналу. Іх асноўнай задачай было пераабучыць івуарыйскіх пілотаў, якія раней ляталі на Dassault/Dornier Alpha Jet, да палётаў на Су-25. У распараджэнні было чытыры машыны. Аднамесныя атрымалі серыйныя нумары «02» і «03», а двухмесныя — «20» і «21». Аднак сабранымі былі толькі апошнія. За дзейнасцю беларусаў актыўна сачыў французскі бок<ref name="агляд"/>. Паводле інфармацыі [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]], за найманнем беларусаў стаіць былы жандар службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабэр Мантоя, які пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў Афрыцы, пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Ёсць меркаванне, што тут беларускія ваенныя спецыялісты дзейнічалі ў супрацоўніцтве з [[Францыя]]й. Цікавасць французскага боку, які афіцыйна выступаў у канфлікце як міратворац, заключалася ў падтрыманні лаяльнага рэжыму Гбагба і парадку ў былой калоніі (гл. [[неакаланіялізм]]), а беларускага — заробку з ваенных паслуг і стрымліванні ўзмацнення жорсткасці санкцый [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Нібыта гэта не адзіны прыклад такой кааперацыі ў [[Афрыка|Афрыцы]]. Беларусь дзейнічае там, дзе для Францыі альбо патрэбна дадатковая дапамога, альбо неабходна прыкрыццё ценявой працы французаў працай беларусаў, каб не нанесці ўрон іміджу першых. Меркавана апошняе адбывалася падчас грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары<ref name="белхист"/>. [[6 лістапада]] [[2004]] года два самалёты Су-25УБ [[Французска-івуарскі канфлікт|нанеслі ўдар па пазіцыях французскага міратворчага кантынгенту ў Буаке]], прыняўшы іх за паўстанцаў, падчас чаго загінула 9 вайскоўцаў і 1 грамадзянскі спецыяліст<ref name="сакавiк2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Машыны пілатавалі дзве пары: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрый Сушкін]] з Анжам Гнандуетам і Барыс Смахін з Патрысем Уэем. Пасля атакі самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку праціўніка на аэрадроме. Французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаныя абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Захапіўшы аэрапорт Ямусукра, французы паланілі пілотаў і тэхперсанал, але пазней вызвалілі<ref name="агляд"/>. На наступны дзень па краіне пракаціліся антыфранцузскія пратэсты, адбыліся сутыкненні дэманстрантаў з замежнымі вайскоўцамі. Сямнаццаць гадоў сваякі загінулых у Буаке спрабавалі дамагчыся ад французскіх уладаў пачатку расследавання інцыдэнту. Былі ўзбуджаны крымінальнай справы ў дачыненні да чатырох асоб: Юрыя Сушкіна, Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Афіцыйны прадстаўнік МЗС Рэспублікі Беларусь Андрэй Савіных заявіў пра адсутнасць беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref><ref name="centrasia">{{Cite web |url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |title=Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар |accessdate=2009-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150403011447/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |archivedate=2015-04-03 |deadlink=yes }}</ref>. У лістападзе [[2005]] года, па дадзеных тэлеканала [[CNN]], у Кот-д’Івуар накіраваліся 10 тэхнікаў з [[Украіна|Украіны]] і Беларусі. У іх задачу ўваходзіла аднаўленне і рамонт самалётаў і верталётаў, якія пацярпелі падчас канфлікту з Францыяй. Прадстаўнікі ўкраінскіх і беларускіх уладаў адмаўлялі гэтую інфармацыю. У сваю чаргу Міністэрства абароны Кот-д’Івуара прызнала, што наняло замежных спецыялістаў для абслугоўвання і рамонту авіятэхнікі, але не ўдакладніла, якіх менавіта<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. ==== Прэзідэнцтва Уаттары ==== [[3 лютага]] [[2020]] года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы"/>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке]</ref>. Замежнікі размясціліся на вайсковай базе Агбан пад Абіджанам, якую займала групоўка бранятанкавых эскадрылляў ({{lang-fr|Groupement d’Escadrons Blindés}}). Дадзенае падраздзяленне структурна ўваходзіць ўтрыманне вугляроду [[Нацыянальная жандармерыя (Кот-д’Івуар)|Нацыянальнай жандармерыі]]. Злучэнне мае на ўзбраенне розную колавую бронетэхніку, у тым ліку [[Кайман (БРДМ)|БРДМ «Кайман»]] вытворчасці [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]]. Восем гэтых машын, якімі размяшчалі івуарыйскія вайскоўцы, былі прадэманстраваны [[7 жніўня]] [[2018]] года ў прыгарадзе Абіджана Ёпугоне на парадзе з нагоды Дня незалежнасці Кот-д’Івуара<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. На мерапрыемстве прысутнічаў прэзідэнт краіны [[Аласан Уатара]]. Між тым [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] выступіла з абвяржэннем інфармацыі аб працы беларусаў у Кот-д’Івуары<ref>[https://qwerty.gdn/2020/02/06/%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%BE-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA/?ddexp4attempt=1 Африканские СМИ написали о белорусских инструкторов в Кот-д’Ивуаре. Минобороны опровергает]{{Недаступная спасылка}}</ref>. === Венесуэла === {{Main|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы}} ==== Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ ==== {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У [[2007]] годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх ваенных спецыялістаў. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад [[5 снежня]] № 618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. [[8 снежня]] ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне ваенных саветнікаў і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме [[9 красавіка]] [[2008]] года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] [[16 красавіка]]<ref name="naviny"/>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў [[2013]] годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. ==== Падрыхтоўка камандас ==== {{external media |topic = Відэаматэрыялы |subtopic = З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама». |video1 = [https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.] |video2 = [https://m.youtube.com/watch?v=a-z3HnR_FbE Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.] }} Улетку 2008 года года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама». Прыкладна да [[2011]] года сілы DISIP і [[СЕБІН]], якія змянілі іх, неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курсы ад Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] УС РБ<ref name="Венесуэла"/>. Венесуэльцаў навучалі тактыка-спецыяльнай падрыхтоўцы, рукапашным баі і хуткасны стральбе<ref name="коммандос">[https://belaruspartisan.by/politic/185279/ Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)]</ref>. Падчас знаходжання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, у ходзе якога байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не былі абвешчаны і прынялі тое, што адбываецца за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку», Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref name="Венесуэла">[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Факт праходжання падрыхтоўкі венесуэльскага камандас у Беларусі не хаваўся ўладамі. Больш за тое, пра гэта згадвалася ў праграме [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] «Усё пра бяспеку»<ref name="коммандос"/>, а цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі на сваім афіцыйным [[Ютуб]]-канале нават выпусціў два ролікі з курсаў. === Лівія === [[16 снежня]] [[2009]] года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>. [[6 красавіка]] 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>. Крыху раней, [[25 лютага]], у заходніх СМІ з’явілася інфармацыя, што ў падаўленні вулічных беспарадкаў удзельнічаюць беларускія, а таксама сербскія, украінскія і румынскія найміты. Замежныя байцы пілатуюць баявую авіяцыю, абстрэльваючы апазіцыю і таксама праводзячы патруляванне і зачыстку вуліц на аўтамабілях<ref>[https://m.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>. Ізноў пра беларускі ўдзел загаварылі ў жніўні—верасні, калі з’явілася інфармацыя аб прысутнасці беларусаў, у тым ліку снайпераў<ref name="снайпера">[https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200724145852/https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii |date=24 ліпеня 2020 }}</ref>, на паўночным захадзе краіны, дзе яны маглі ўступіць у прамыя сутыкненні са спецпадраздзяленнямі НАТА, [[ААЭ]] і [[Катар]]а<ref>[https://m.lenta.ru/news/2011/08/24/qatari/ В боях за Триполи принял участие иностранный спецназ]</ref>. Адначасова чацвёра грамадзян Беларусі (Валерый Гардзіенка, Ігар Ядзімічаў і Фёдар Труфанаў і [[Вячаслаў Міхайлавіч Качура|Вячаслаў Качура]]<ref name="kp2018">[https://m.kp.by/daily/26790.7/3823973/ Белорус, вернувшийся в ливийский плен более шести лет, вернулся в Минск // Комсомольская правда, 2 февраля 2018 года]{{Недаступная спасылка}}</ref>) былі ўзяты ў палон паўстанцамі ў Трыпалі, дзе іх прысудзілі да 10 гадоў турмы за супрацоўніцтва з рэжымам Муамара Кадафі. Нібыта беларусы дапамагалі лаялістам падчас грамадзянскай вайны. Асабліва шмат прэтэнзій мелася да Качуры, які раней быў начальнікам штаба 334-га атрада спецыяльнага прызначэння і ўдзельнічаў у Афганскай вайне<ref>[https://ont.by/news/vyacheslav-kachyra-kotorij-provyol-v-livijskom-pleny-sem-let-vernylsya-domo Вячеслав Качура, который провёл в ливийском плену семь лет, вернулся в Беларусь]</ref>. Паўстанцы падазравалі, што ў Лівіі ён з’яўляўся снайперам войскаў Кадафі<ref name="качура">Катерина Борисевич.[https://news.tut.by/society/579563.html «Начинали переговоры в 12 дня, заканчивали — в 5 утра». Как освобождали в Ливии белорусского пленника] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210504215922/https://news.tut.by/society/579563.html |date=4 мая 2021 }} // TUT.BY, 3 февраля 2018</ref>. Пасродкам доўгім перамоваў атрымалася дамагчыся датэрміновага вызвалення грамадзян рэспублікі, апошні з якіх, Качура, пры садзейнічанні кіраўніка [[Чачня|Чачні]] [[Рамзан Кадыраў|Рамзана Кадырава]] вярнуўся дадому ў [[2018]] годзе. Падчас канфлікту МЗС краіны ў асобе прэс-сакратара Андрэя Савіных за ўвесь гэты час тройчы заяўляла аб адсутнасці ў Лівіі наймітаў або ваенных з Беларусі<ref>[https://news.tut.by/politics/256754.html МИД: Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210419202259/https://news.tut.by/politics/256754.html |date=19 красавіка 2021 }}</ref><ref>[https://ria.ru/20110906/431141568.html Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД]</ref><ref>[https://www.belta.by/society/view/belorusskih-voennyh-v-livii-net-i-nikogda-ne-bylo-mid-103527-2011 Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было — МИД] // БЕЛТА, 1 ноября 2011</ref>. Разам з тым улады адмаўлялі нават магчымасць удзелу ў баявых дзеяннях «наймітаў-авантурыстаў». На прэс-канферэнцыі [[9 лістапада]], адказваючы на пытанне «[[Радыё Свабода]]», ці ўдзельнічалі вайскоўцы краіны ў апэрацыях у Лівіі, памочнік міністра абароны па пытаннях ваеннай палітыкі генерал-маёр Аляксандр Анісімаў сказаў<ref>[https://belaruspartisan.by/politic/196182/ Генерал Анисимов: белорусских военных в Ливии не было]</ref>:{{Цытата|Не, яны не ўдзельнічалі. Як вы можаце ўявіць сабе, што беларускія вайскоўцы, наяўнасць якіх кожны дзень правяраецца ў нашай краіне, могуць знаходзіцца за яе межамі? Я добра ведаю ўсіх вайскоўцаў, якія выйшлі ў адстаўку і маюць авантурны характар, і якія нейкім чынам маглі б апынуцца ў Лівіі. Аднак усе яны знаходзяцца ў Беларусі. Таму яшчэ раз магу з упэўненасцю сказаць, што беларускія вайскоўцы не бралі ўдзел у ваенных дзеяннях у Лівіі.}} Паўторна ў жніўні [[2013]] года міністр абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрый Жадобін]] з іроніяй абверг дадзеныя паведамленні<ref>[https://charter97.org/ru/news/2013/8/28/74674/ Жадобин отшутился о белорусских военных в Судане] // Хартыя '97, 28 августа 2013</ref>. {{Цытата|Інфармацыю тыпу таго, што беларускія вайскоўцы бяруць удзел у ваенных канфліктах у краінах Паўночнай Афрыкі, ці пра тое, ці будзе прымяняцца ядзерная зброя на ваенным вучэнні «Захад – 2013», павінен каментаваць не міністр абароны, а міністр аховы здароўя. У мяне няма такіх спецыялістаў, каб каментавалі падобную інфармацыю.}} Пасля вызвалення Вячаслава Качура прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай працы Мінабароны Уладзімір Макараў таксама абверг ўдзел беларусаў у лівійскім канфлікце<ref>[https://sputnik.by/20180202/minoborony-belorusy-ne-uchastvovali-v-voennyh-dejstviyah-v-livii-1033394431.html Минобороны: белорусы не участвовали в военных действиях в Ливии]</ref>. {{Гл. таксама|Беларусь у лівійскім канфлікце}} === Емен === У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў [[Т-80|Т-80БВ]]<ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях<ref>[https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by, 20 октября 2014</ref><ref>[https://42.tut.by/432301 Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://42.tut.by/432301 |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 21 января 2015</ref>. Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Алескандр Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Алескандр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>. Адным са спецыялістаў быў [[Барысаў (горад)|барысаўчанін]] Анатоль Мазынскі, малодшы брат вядомага беларускага тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Анатоль працаваў на 140-м танкарамонтным заводзе. У публікацыі [[2012]] года ваенная газета «Во славу Родины» назвала яго самым дасведчаным выпрабавальнікам адрамантаваных танкаў, які працаваў на заводзе з [[1974]] года. Як пісала выданне<ref name="govorim"/>:{{Цытата|Падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежныя камандзіроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі.}} У 9:15 раніцы [[26 лістапада]] 2013 года пры выхадзе з гасцініцы «Амстэрдам» у цэнтры [[Сана|Саны]] беларусы [[расстрэлы ў Сане (2013)|трапілі пад агонь баевікоў]], якія пад’ехалі да будынка на матацыкле. Зламыснікі былі ўзброены пісталетам альбо аўтаматам з глушыцелем. Адзін з замежнікаў, Мазынскі, памёр на месцы, а другі, чыя асоба невядомая, атрымаў цяжкае раненне. Дзве гадзіны пасля нападу матацыклісты (як мяркуецца, тыя ж, што стралялі ля гасцініцы) на вуліцы Хаўлян забілі афіцэра паліцыі Ахмеда аль-Джаадары<ref name="РБК"/>. [[27 лістапада]] стала вядома, што другі пацярпелы беларус памёр ад ран у бальніцы<ref>[https://news.rambler.ru/world/22383169-mvd-yemena-podtverdilo-ubiystvo-dvuh-voennyh-sovetnikov-iz-belorussii/ МВД Йемена подтвердило убийство двух военных советников из Белоруссии] // Рамблер, 27 ноября 2013</ref><ref>[https://ria.ru/20131127/980026130.html Расстрелянные в Йемене белорусы работали по официальным контрактам] // РИА Новости, 27 ноября 2013</ref>. Першапачаткова ў СМІ паведамлялася, што ахвяры атакі ў гасцініцы сталі расіяне. Аднак прэс-аташэ расейскай амбасады ў Емене Мікалай Лягушын назваў пацярпелымі беларусамі, аспрэчыўшы інфармацыю аб грамадзянах [[Расія|Расіі]]. З яго слоў, яны працавалі ў краіне па прыватным кантракце, а дыпмісія аказала ўсю неабходную дапамогу пацярпелым. Прадстаўніка МЗС Йемена палкоўнік Махамед аль-Маўры заявіў, што замежнікі з’яўляюцца ваеннымі спецыялістамі. У сваю чаргу, як паведаміла намеснік начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Марыя Ваньшына, беларускі бок пачаў праверку дадзенай інфармацыі. Неўзабаве афіцыйны прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных<ref>[https://news.tut.by/society/376356.html Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://news.tut.by/society/376356.html |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 26 ноября 2013</ref> і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў<ref name="йемен">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} // TUT.BY, 27 ноября 2013</ref> пацвердзілі, што ахвярамі сталі беларусы, накіраваныя па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Консульскія службы звязваліся з еменскімі ўладамі і расійскім пасольствам у гэтай краіне для ўдакладнення абставінаў здарэння і аказання неабходнай дапамогі. Ніводная тэрарыстычная групоўка не ўзяла на сябе адказнасць за атаку. Еменскія СМІ меркавалі, што напад стаў зваротнай акцыяй «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]». Двума днямі раней урадавая авіяцыя знішчыла 12 чальцоў тэрарыстычнай сеткі<ref name="РБК">[https://www.rbc.ru/society/26/11/2013/570413989a794761c0ce4136 После обстрела белорусов в Йемене боевики совершили новое убийство] // РБК, 26 ноября 2013</ref>. === Нігерыя === {{external media |topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі. |subtopic = |image1 = [http://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».] |image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.] }} У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>. У верасні [[2014]] года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>. Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Обучение проходило на базе 5-й бригады<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь<ref name="нигерия"/>. 10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus]</ref>. === ДР Конга === У [[2015]]—[[2019]] гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. [[27 студзеня]] [[2017]] года два верталёты [[Мі-24]] [[Ваенна-паветраныя сілы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга|ВПС ДРК]] ажыццяўлялі патруляванне блізу горада [[Рутшуру]]. У адным знаходзілася трое беларусаў, а ў іншым — двое грузінаў. Грамадзяне [[Грузія|Грузіі]] раней служылі ў ваенна-паветраных сілах сваёй краіны, але страцілі месца працы ў сувязі са скарачэннямі. Пасля гэтага яны з’ехалі ў Дэмакратычную Рэспубліку Конга, дзе знайшлі вакантныя месцы ва Узброеных сілах<ref>[https://razm.info/ru/9618 ДР Конго был сбит вертолет Ми-24 с грузинским экипажем // Bazm.info, 30 января 2019]</ref>. Грамадзяне Беларусі, якія складалі другі экіпаж, з’яўляліся ваеннымі спецыялістамі, накіраванымі ў краіну для падтрымкі і падрыхтоўкі кангалезскіх вайскоўцаў<ref>[https://politring.com/country/16736-belarus-postavlyaet-v-kongo-voennuyu-tehniku-smi.html Беларусь поставляет в Конго военную технику — СМИ // Белорусский Политринг, 13 мая 2018]</ref>. Як паведамлялася, [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|яны былі збітыя з ЗРК «Страла»]] баевікамі групоўкі [[Рух 23 сакавіка|М23]], якая адстойвае інтарэсы народнасці [[тутсі]]. Аднак па дадзеных Defence.ru са спасылкай на бельгійскае агенцтва Belga, пры выкананні разведвальнага палёту парай, адзін з верталётаў зачапіў лопасцямі верхавіны дрэў, які нясе шрубы, у раёне гары Мікена на вышыні каля 500 метраў і пацярпеў крушэнне. Другі верталёт, страціўшы візуальны кантакт з першай машынай, распачаў меры да яе пошуку, але таксама разбіўся<ref>В Конго разбились 2 вертолёта с белорусским и грузинским экипажами // Военное обозрение, 31 января 2017</ref>. Іншыя крыніцы казалі, што прычынай катастрофы маглі стаць дрэнныя ўмовы надвор’я<ref>[https://www.belnovosti.by/obshchestvo/na-bortu-mi-24-razbivshegosya-v-kongo-byli-troe-belorusov На борту Ми-24, разбившегося в Конго, были трое белорусов // Белновости, 1 января 2017]</ref>. Першапачаткова гаварылася і аб тэхнічных непаладках<ref name="21by"/>. Увесь беларускі экіпаж быў шпіталізаваны ў медустанову горада Гома<ref name="21by">[https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html Российское посольство в Конго: На борту упавшего вертолета был белорусский экипаж // 21.by, 1 февраля 2017] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191215121130/https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html |date=15 снежня 2019 }}</ref>. Іх знайшла пара верталётаў [[Denel AH-2 Rooivalk]] з [[ПАР]], якая выконвала патруляванне ў рамках міратворчай місіі [[ААН]] у Конга ([[MONUSCO]]). Міратворцы і даставілі пацярпелых у бальніцу<ref name="AircargoNews.ru">[https://aircargonews.ru/2017/02/02/katastrofa-dvuh-mi-24-v-kongo.html AircargoNews.ru]</ref>. Туды ж адправіўся грузінскі пілот. Яго напарнік некаторы час лічыўся зніклым без вестак, паколькі дажджы абцяжарвалі пошукі. Пазней высветлілася, што ён трапіў у палон да баевікоў, якія прызначылі за яго выкуп у мільён долараў<ref name="грузины">[https://m.sputnik-georgia.ru/incidents/20170223/234985951/Mjatezhniki-v-Kongo-plenili-gruzinskogo-pilota-i-trebujut-1-mln.html?mobile_return=no Мятежники в Конго пленили грузинского пилота и требуют $1 млн]</ref>. Між тым лідары паўстанцаў сцвярджалі, што не аб’яўлялі за палоннага выкуп. [[18 чэрвеня]] захоплены лётчык загінуў падчас бою паміж байцамі групоўкі і ўрадавымі войскамі<ref>[https://www.interfax.ru/world/567176 Повстанцы в ДР Конго подтвердили гибель плененного ими гражданина Грузии // Интерфакс, 19 июня 2017]</ref>. МЗС Рэспублікі Беларусь заявіў, што праясніць сітуацыю. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>. == Іншыя паведамленні == * У сакавіку 2002 года [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэп ЗША]] абвінаваціў беларускія, а таксама ўкраінскія ўлады ў парушэнні амерыканскіх санкцый супраць іракскага лідара [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]]. Нібыта яны прадавалі ў [[Ірак]] зенітныя комплексы і навучалі іракскіх ваенных абыходжанню з імі. Па дадзеных Вашынгтона, група іракскіх афіцэраў восенню [[2001]] года наведала Беларусь. Яны навучаліся выкарыстанню зенітных комплексаў [[С-300]] супраць брытанскіх і амерыканскіх самалётаў у [[Беспалётныя зоны (Ірак)|беспалётных зонах]]<ref name="Ирак">[https://korrespondent.net/world/worldabus/42447-radio-svoboda-postavlyayut-li-ukraina-i-belarus-oruzhie-iraku 'Радио Свобода': Поставляют ли Украина и Беларусь оружие Ираку?]</ref>. * У чэрвені [[2006]] года з [[Судан]]ам быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары павінны былі падаць свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі абавязваліся абменьвацца адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін прыступіць да распрацоўкі сумесных праектаў у галіне ваеннай навукі<ref>[https://charter97.org/ru/news/2009/9/4/21670/ Режим Лукашенко продает оружие в Судан и Сирию // Хартия’97, 4 сентября 2009]</ref>. У жніўні 2013-га, падчас перапраўкі [[Су-24]] з Беларусі на авіябазу Вадзі Саідна каля горада [[Амдурман]], паведамлялася аб прысутнасці тут беларускага персаналу і экіпажаў<ref>[https://amp-charter97-org.cdn.ampproject.org/c/s/amp.charter97.org/ru/news/2013/8/19/74161/ Беларусь продала Судану штурмовики Су-24]</ref>. * [[15 красавіка]] [[2019]] года ізраільскі ваенна-аналітычны партал Debka са спасылкай на «замежныя разведвальныя крыніцы» паведаміў аб гібелі беларускіх, іранскіх і паўночнакарэйскіх ваенных спецыялістаў [[13 красавіка]] падчас авіаналёта ізраільскі ВПС на горад [[Масьяф]]. Па сцвярджэнні партала, замежнiкi займаліся мадэрнізацыяй ракет наземнага базіравання для [[Сірыя|Сірыі]] і «[[Хезбала|Хезбалы]]». МЗС і Дзяржкамваенпром абверглі дадзенную iнфармацыю<ref>[https://news.tut.by/economics/633966.html Израильские СМИ сообщили о гибели белорусских специалистов в Сирии, Беларусь опровергает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190921182703/https://news.tut.by/economics/633966.html |date=21 верасня 2019 }}</ref>. * У жніўні [[2020]] года ваенкар Сямён Пегаў у сваім аўтарскім Telegram-канале WarGonzo паведамляў, што супрацоўнікі атрадаў «[[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|Альфа]]» КДБ і «[[Алмаз (спецпадраздзяленне)|Алмаз]]» МУС пад выглядам адпачынкаў наймаюцца да кітайскіх нафтакампаніям на ахову іх аб’ектаў у Судане і Венесуэле<ref name="батька"/>. Ён жа абвінаваціў беларускія ўлады ў прадастаўленні сваіх вайскоўцаў [[Турцыя|Турцыі]] і яе проксі-групоўкам у [[Ідліб]]е<ref name="war"/>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у В’етнаме]] * [[Іхтамнет]] * [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. * ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013. * ''Алескандр Алесин.'' [http://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014. * ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015. * ''Алескандр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019. * ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019. * Егор Лебедок.'' [https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021. * ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021. [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] 2iqjylfsg1sf8evy2g3pbfxw09s870l 4164257 4164256 2022-07-24T17:17:01Z DBatura 73587 /* Літаратура */ wikitext text/x-wiki {{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} [[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі]] '''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Дзеляцца на [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] (накіроўваюцца для аказання дапамогі ў засваенні, абслугоўванні і эксплуатацыі ваеннай тэхнікі і ўзбраенняў) і [[ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] (займаюцца падрыхтоўкай асабістага складу, кансультацыямі па метадах вядзення баявых дзеянняў і ўдзельнічаюць у планаванні баявых аперацый). Беларускія ўлады афіцыйна пацвердзілі выпадкі прадастаўлення паслуг ваенных спецыялістаў такім краінам як [[Венесуэла]] (акрамя СМІ, пра яе казаў і [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнт Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка]]), [[Лівія]] (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства рэспублікі ў [[Трыпалі]] Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях 2011 года), [[Емен]]е (пацвердзілі прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] і і кіраўнік [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|Дзяржкамваенпрама]] [[Сяргей Пятровіч Гурулёў|Сяргей Гурулёў]]) і [[Нігерыя]] (апублікаваны фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама»). == Агульная характарыстыка == Зыходзячы са звестак адкрытых крыніц, ад [[Беларусь|Беларусі]] дапамогу замежным ваенізаваным фарміраванням аказвалі: вайскоўцы падраздзяленняў [[сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|ССА]], [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] (так, напрыклад, байцы [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]]), [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС і СПА]], супрацоўнікі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|МУС]], [[КДБ РБ|КДБ]] і [[Служба бяспекі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|СБП]]<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы — пика Боливара]</ref>, работнікі [[Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ваенна-прамысловага комплексу]]<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>, Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўцы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама» і [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС]]<ref name="нигерия"/>. Работа ажыццяўляецца як афіцыйна, так і ўтойліва, а пасяджэнне [[Парламент Беларусі|парламента краіны]] па пытанні накіравання вайскоўцаў у тую ці іншую дзяржаву праходзіць у закрытым рэжыме<ref name="naviny">{{Cite web |url=https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |title=Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов {{!}} naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2020-12-19 |archive-date=2020-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |archivedate=29 лістапада 2020 |deadurl=yes }}</ref>. Нярэдка паралельна з дзяржаўнымі спецыялістамі або замест іх дзейнічаюць найміты, што заключылі індывідуальныя кантракты з замежнымі сілавымі структурамі<ref name="комсомолка">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref> альбо знаходзяцца пад патранажам беларускіх уладаў<ref name="батька">[https://mediapuls.ru/main/97418-batkiny-chvk-sensacionnye-podrobnosti-ob-otpuskah-belorusskih-specnazovcev.html «Батькины ЧВК»: сенсационные подробности об «отпусках» белорусских спецназовцев]</ref>. Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у існуе нейкая арганізацыя, якая прадастаўляе працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчаная і не дае нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У той жа час рэсурсы, набліжаныя да расійскай [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] «[[Група Вагнера|Вагнер]]», паведамлялі, што сярод дзеючых супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі існуе свая практыка адпраўкі за мяжу. Нібыта для гэтага афармляецца адпачынак, пад прыкрыццём якога сілавікі накіроўваюцца ў замежную камандзіроўку<ref name="батька"/>. Са слоў журналіста [[Russia Today]] Сямёна Пегава, агучанух ім на сваім [[Telegram]]-канале WarGonzo, падобная схема дзейнічае сістэмна і нават кантралюецца ўрадам. Верагодней за ўсё, з асабістага дазволу прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі<ref name="war">[https://www.dialog.ua/war/213694_1598021853 РосСМИ обвинили белорусский спецназ в войне против РФ в Сирии: «Лукашенко ведет свою игру»] // Диалог. UA, 21 августа 2020</ref>. Беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]] адзначаў, што найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў з’яўляецца [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія ПВК і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>. Паводле меркавання ваеннага аглядальніка Аляксандра Алесіна, агучанага ім на «[[Еўрарадыё]]», за мяжой аснову кантынгентаў беларускіх ваенных спецыялістаў складаюць адстаўныя вайскоўцы, паколькі афіцыйна дзяржава імкнецца не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Беларуская армія, як адзначыў Алесін, не аднойчы скарачалася (гл. [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі 1992—1996 гадоў]]), многія кантрактнікі сыходзілі з-за нізкіх заробкаў. Частка звольненых пайшлі ў найміты. Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні тэхнічнай авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref>[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>. == Па краінах == === Кот-д’Івуар === ==== Прэзідэнцтва Гбагбо ==== {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы пачынаецца [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]» і ўрадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]]. У пачатку канфлікту ўлады страцілі аэрапорт у [[Буаке]], дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Гэтыя машыны складалі аснову авіяцыі краіны. Тады [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] пачалі закупку новай тэхнікі. У [[2003]] годзе ў Беларусі набыты два двухмесныя [[Су-25|Су-25УБ]], адзін [[Мі-8]] і два [[Мі-24]]. У наступным годзе ўрадавая авіяцыя атрымала два аднамесных Су-25<ref name="агляд">Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021.</ref>. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі беларускія тэхнікі і пілоты, якія з’яўляліся ці то наймітамі<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>, ці то афіцыйнымі ваеннымі спецыялістамі<ref name="белхист">{{Cite news|title=След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар|author=|url=http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|work=|date=|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|archivedate=2017-10-08}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ |date=8 кастрычніка 2017 }}</ref>. Агульная колькасць групы складала каля дванаццаці чалавек<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref><ref name="Wikileaks">{{Cite web |url=https://news.tut.by/society/208026.html |title=Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке |access-date=2018-08-01 |archive-date=2018-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |archivedate=19 ліпеня 2018 |deadurl=yes }}</ref>. Кантынгент грунтаваўся на аэрадроме пад [[Ямусукра]], які дзяліў з французскімі вайскоўцамі, у прыватнасці, [[2-і гусарскі полк|2-м гусарскім палком]]<ref name="агляд"/>. Група ўключала ў сябе двух лётчыкаў і дзесяць членаў тэхнічнага персаналу. Іх асноўнай задачай было пераабучыць івуарыйскіх пілотаў, якія раней ляталі на Dassault/Dornier Alpha Jet, да палётаў на Су-25. У распараджэнні было чытыры машыны. Аднамесныя атрымалі серыйныя нумары «02» і «03», а двухмесныя — «20» і «21». Аднак сабранымі былі толькі апошнія. За дзейнасцю беларусаў актыўна сачыў французскі бок<ref name="агляд"/>. Паводле інфармацыі [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]], за найманнем беларусаў стаіць былы жандар службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабэр Мантоя, які пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў Афрыцы, пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Ёсць меркаванне, што тут беларускія ваенныя спецыялісты дзейнічалі ў супрацоўніцтве з [[Францыя]]й. Цікавасць французскага боку, які афіцыйна выступаў у канфлікце як міратворац, заключалася ў падтрыманні лаяльнага рэжыму Гбагба і парадку ў былой калоніі (гл. [[неакаланіялізм]]), а беларускага — заробку з ваенных паслуг і стрымліванні ўзмацнення жорсткасці санкцый [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Нібыта гэта не адзіны прыклад такой кааперацыі ў [[Афрыка|Афрыцы]]. Беларусь дзейнічае там, дзе для Францыі альбо патрэбна дадатковая дапамога, альбо неабходна прыкрыццё ценявой працы французаў працай беларусаў, каб не нанесці ўрон іміджу першых. Меркавана апошняе адбывалася падчас грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары<ref name="белхист"/>. [[6 лістапада]] [[2004]] года два самалёты Су-25УБ [[Французска-івуарскі канфлікт|нанеслі ўдар па пазіцыях французскага міратворчага кантынгенту ў Буаке]], прыняўшы іх за паўстанцаў, падчас чаго загінула 9 вайскоўцаў і 1 грамадзянскі спецыяліст<ref name="сакавiк2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Машыны пілатавалі дзве пары: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрый Сушкін]] з Анжам Гнандуетам і Барыс Смахін з Патрысем Уэем. Пасля атакі самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку праціўніка на аэрадроме. Французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаныя абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Захапіўшы аэрапорт Ямусукра, французы паланілі пілотаў і тэхперсанал, але пазней вызвалілі<ref name="агляд"/>. На наступны дзень па краіне пракаціліся антыфранцузскія пратэсты, адбыліся сутыкненні дэманстрантаў з замежнымі вайскоўцамі. Сямнаццаць гадоў сваякі загінулых у Буаке спрабавалі дамагчыся ад французскіх уладаў пачатку расследавання інцыдэнту. Былі ўзбуджаны крымінальнай справы ў дачыненні да чатырох асоб: Юрыя Сушкіна, Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Афіцыйны прадстаўнік МЗС Рэспублікі Беларусь Андрэй Савіных заявіў пра адсутнасць беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref><ref name="centrasia">{{Cite web |url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |title=Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар |accessdate=2009-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150403011447/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |archivedate=2015-04-03 |deadlink=yes }}</ref>. У лістападзе [[2005]] года, па дадзеных тэлеканала [[CNN]], у Кот-д’Івуар накіраваліся 10 тэхнікаў з [[Украіна|Украіны]] і Беларусі. У іх задачу ўваходзіла аднаўленне і рамонт самалётаў і верталётаў, якія пацярпелі падчас канфлікту з Францыяй. Прадстаўнікі ўкраінскіх і беларускіх уладаў адмаўлялі гэтую інфармацыю. У сваю чаргу Міністэрства абароны Кот-д’Івуара прызнала, што наняло замежных спецыялістаў для абслугоўвання і рамонту авіятэхнікі, але не ўдакладніла, якіх менавіта<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. ==== Прэзідэнцтва Уаттары ==== [[3 лютага]] [[2020]] года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы"/>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке]</ref>. Замежнікі размясціліся на вайсковай базе Агбан пад Абіджанам, якую займала групоўка бранятанкавых эскадрылляў ({{lang-fr|Groupement d’Escadrons Blindés}}). Дадзенае падраздзяленне структурна ўваходзіць ўтрыманне вугляроду [[Нацыянальная жандармерыя (Кот-д’Івуар)|Нацыянальнай жандармерыі]]. Злучэнне мае на ўзбраенне розную колавую бронетэхніку, у тым ліку [[Кайман (БРДМ)|БРДМ «Кайман»]] вытворчасці [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]]. Восем гэтых машын, якімі размяшчалі івуарыйскія вайскоўцы, былі прадэманстраваны [[7 жніўня]] [[2018]] года ў прыгарадзе Абіджана Ёпугоне на парадзе з нагоды Дня незалежнасці Кот-д’Івуара<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. На мерапрыемстве прысутнічаў прэзідэнт краіны [[Аласан Уатара]]. Між тым [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] выступіла з абвяржэннем інфармацыі аб працы беларусаў у Кот-д’Івуары<ref>[https://qwerty.gdn/2020/02/06/%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%BE-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA/?ddexp4attempt=1 Африканские СМИ написали о белорусских инструкторов в Кот-д’Ивуаре. Минобороны опровергает]{{Недаступная спасылка}}</ref>. === Венесуэла === {{Main|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы}} ==== Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ ==== {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У [[2007]] годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх ваенных спецыялістаў. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад [[5 снежня]] № 618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. [[8 снежня]] ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне ваенных саветнікаў і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме [[9 красавіка]] [[2008]] года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] [[16 красавіка]]<ref name="naviny"/>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў [[2013]] годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. ==== Падрыхтоўка камандас ==== {{external media |topic = Відэаматэрыялы |subtopic = З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама». |video1 = [https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.] |video2 = [https://m.youtube.com/watch?v=a-z3HnR_FbE Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.] }} Улетку 2008 года года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама». Прыкладна да [[2011]] года сілы DISIP і [[СЕБІН]], якія змянілі іх, неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курсы ад Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] УС РБ<ref name="Венесуэла"/>. Венесуэльцаў навучалі тактыка-спецыяльнай падрыхтоўцы, рукапашным баі і хуткасны стральбе<ref name="коммандос">[https://belaruspartisan.by/politic/185279/ Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)]</ref>. Падчас знаходжання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, у ходзе якога байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не былі абвешчаны і прынялі тое, што адбываецца за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку», Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref name="Венесуэла">[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Факт праходжання падрыхтоўкі венесуэльскага камандас у Беларусі не хаваўся ўладамі. Больш за тое, пра гэта згадвалася ў праграме [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] «Усё пра бяспеку»<ref name="коммандос"/>, а цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі на сваім афіцыйным [[Ютуб]]-канале нават выпусціў два ролікі з курсаў. === Лівія === [[16 снежня]] [[2009]] года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>. [[6 красавіка]] 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>. Крыху раней, [[25 лютага]], у заходніх СМІ з’явілася інфармацыя, што ў падаўленні вулічных беспарадкаў удзельнічаюць беларускія, а таксама сербскія, украінскія і румынскія найміты. Замежныя байцы пілатуюць баявую авіяцыю, абстрэльваючы апазіцыю і таксама праводзячы патруляванне і зачыстку вуліц на аўтамабілях<ref>[https://m.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>. Ізноў пра беларускі ўдзел загаварылі ў жніўні—верасні, калі з’явілася інфармацыя аб прысутнасці беларусаў, у тым ліку снайпераў<ref name="снайпера">[https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200724145852/https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii |date=24 ліпеня 2020 }}</ref>, на паўночным захадзе краіны, дзе яны маглі ўступіць у прамыя сутыкненні са спецпадраздзяленнямі НАТА, [[ААЭ]] і [[Катар]]а<ref>[https://m.lenta.ru/news/2011/08/24/qatari/ В боях за Триполи принял участие иностранный спецназ]</ref>. Адначасова чацвёра грамадзян Беларусі (Валерый Гардзіенка, Ігар Ядзімічаў і Фёдар Труфанаў і [[Вячаслаў Міхайлавіч Качура|Вячаслаў Качура]]<ref name="kp2018">[https://m.kp.by/daily/26790.7/3823973/ Белорус, вернувшийся в ливийский плен более шести лет, вернулся в Минск // Комсомольская правда, 2 февраля 2018 года]{{Недаступная спасылка}}</ref>) былі ўзяты ў палон паўстанцамі ў Трыпалі, дзе іх прысудзілі да 10 гадоў турмы за супрацоўніцтва з рэжымам Муамара Кадафі. Нібыта беларусы дапамагалі лаялістам падчас грамадзянскай вайны. Асабліва шмат прэтэнзій мелася да Качуры, які раней быў начальнікам штаба 334-га атрада спецыяльнага прызначэння і ўдзельнічаў у Афганскай вайне<ref>[https://ont.by/news/vyacheslav-kachyra-kotorij-provyol-v-livijskom-pleny-sem-let-vernylsya-domo Вячеслав Качура, который провёл в ливийском плену семь лет, вернулся в Беларусь]</ref>. Паўстанцы падазравалі, што ў Лівіі ён з’яўляўся снайперам войскаў Кадафі<ref name="качура">Катерина Борисевич.[https://news.tut.by/society/579563.html «Начинали переговоры в 12 дня, заканчивали — в 5 утра». Как освобождали в Ливии белорусского пленника] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210504215922/https://news.tut.by/society/579563.html |date=4 мая 2021 }} // TUT.BY, 3 февраля 2018</ref>. Пасродкам доўгім перамоваў атрымалася дамагчыся датэрміновага вызвалення грамадзян рэспублікі, апошні з якіх, Качура, пры садзейнічанні кіраўніка [[Чачня|Чачні]] [[Рамзан Кадыраў|Рамзана Кадырава]] вярнуўся дадому ў [[2018]] годзе. Падчас канфлікту МЗС краіны ў асобе прэс-сакратара Андрэя Савіных за ўвесь гэты час тройчы заяўляла аб адсутнасці ў Лівіі наймітаў або ваенных з Беларусі<ref>[https://news.tut.by/politics/256754.html МИД: Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210419202259/https://news.tut.by/politics/256754.html |date=19 красавіка 2021 }}</ref><ref>[https://ria.ru/20110906/431141568.html Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД]</ref><ref>[https://www.belta.by/society/view/belorusskih-voennyh-v-livii-net-i-nikogda-ne-bylo-mid-103527-2011 Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было — МИД] // БЕЛТА, 1 ноября 2011</ref>. Разам з тым улады адмаўлялі нават магчымасць удзелу ў баявых дзеяннях «наймітаў-авантурыстаў». На прэс-канферэнцыі [[9 лістапада]], адказваючы на пытанне «[[Радыё Свабода]]», ці ўдзельнічалі вайскоўцы краіны ў апэрацыях у Лівіі, памочнік міністра абароны па пытаннях ваеннай палітыкі генерал-маёр Аляксандр Анісімаў сказаў<ref>[https://belaruspartisan.by/politic/196182/ Генерал Анисимов: белорусских военных в Ливии не было]</ref>:{{Цытата|Не, яны не ўдзельнічалі. Як вы можаце ўявіць сабе, што беларускія вайскоўцы, наяўнасць якіх кожны дзень правяраецца ў нашай краіне, могуць знаходзіцца за яе межамі? Я добра ведаю ўсіх вайскоўцаў, якія выйшлі ў адстаўку і маюць авантурны характар, і якія нейкім чынам маглі б апынуцца ў Лівіі. Аднак усе яны знаходзяцца ў Беларусі. Таму яшчэ раз магу з упэўненасцю сказаць, што беларускія вайскоўцы не бралі ўдзел у ваенных дзеяннях у Лівіі.}} Паўторна ў жніўні [[2013]] года міністр абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрый Жадобін]] з іроніяй абверг дадзеныя паведамленні<ref>[https://charter97.org/ru/news/2013/8/28/74674/ Жадобин отшутился о белорусских военных в Судане] // Хартыя '97, 28 августа 2013</ref>. {{Цытата|Інфармацыю тыпу таго, што беларускія вайскоўцы бяруць удзел у ваенных канфліктах у краінах Паўночнай Афрыкі, ці пра тое, ці будзе прымяняцца ядзерная зброя на ваенным вучэнні «Захад – 2013», павінен каментаваць не міністр абароны, а міністр аховы здароўя. У мяне няма такіх спецыялістаў, каб каментавалі падобную інфармацыю.}} Пасля вызвалення Вячаслава Качура прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай працы Мінабароны Уладзімір Макараў таксама абверг ўдзел беларусаў у лівійскім канфлікце<ref>[https://sputnik.by/20180202/minoborony-belorusy-ne-uchastvovali-v-voennyh-dejstviyah-v-livii-1033394431.html Минобороны: белорусы не участвовали в военных действиях в Ливии]</ref>. {{Гл. таксама|Беларусь у лівійскім канфлікце}} === Емен === У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў [[Т-80|Т-80БВ]]<ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях<ref>[https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by, 20 октября 2014</ref><ref>[https://42.tut.by/432301 Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://42.tut.by/432301 |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 21 января 2015</ref>. Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Алескандр Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Алескандр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>. Адным са спецыялістаў быў [[Барысаў (горад)|барысаўчанін]] Анатоль Мазынскі, малодшы брат вядомага беларускага тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Анатоль працаваў на 140-м танкарамонтным заводзе. У публікацыі [[2012]] года ваенная газета «Во славу Родины» назвала яго самым дасведчаным выпрабавальнікам адрамантаваных танкаў, які працаваў на заводзе з [[1974]] года. Як пісала выданне<ref name="govorim"/>:{{Цытата|Падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежныя камандзіроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі.}} У 9:15 раніцы [[26 лістапада]] 2013 года пры выхадзе з гасцініцы «Амстэрдам» у цэнтры [[Сана|Саны]] беларусы [[расстрэлы ў Сане (2013)|трапілі пад агонь баевікоў]], якія пад’ехалі да будынка на матацыкле. Зламыснікі былі ўзброены пісталетам альбо аўтаматам з глушыцелем. Адзін з замежнікаў, Мазынскі, памёр на месцы, а другі, чыя асоба невядомая, атрымаў цяжкае раненне. Дзве гадзіны пасля нападу матацыклісты (як мяркуецца, тыя ж, што стралялі ля гасцініцы) на вуліцы Хаўлян забілі афіцэра паліцыі Ахмеда аль-Джаадары<ref name="РБК"/>. [[27 лістапада]] стала вядома, што другі пацярпелы беларус памёр ад ран у бальніцы<ref>[https://news.rambler.ru/world/22383169-mvd-yemena-podtverdilo-ubiystvo-dvuh-voennyh-sovetnikov-iz-belorussii/ МВД Йемена подтвердило убийство двух военных советников из Белоруссии] // Рамблер, 27 ноября 2013</ref><ref>[https://ria.ru/20131127/980026130.html Расстрелянные в Йемене белорусы работали по официальным контрактам] // РИА Новости, 27 ноября 2013</ref>. Першапачаткова ў СМІ паведамлялася, што ахвяры атакі ў гасцініцы сталі расіяне. Аднак прэс-аташэ расейскай амбасады ў Емене Мікалай Лягушын назваў пацярпелымі беларусамі, аспрэчыўшы інфармацыю аб грамадзянах [[Расія|Расіі]]. З яго слоў, яны працавалі ў краіне па прыватным кантракце, а дыпмісія аказала ўсю неабходную дапамогу пацярпелым. Прадстаўніка МЗС Йемена палкоўнік Махамед аль-Маўры заявіў, што замежнікі з’яўляюцца ваеннымі спецыялістамі. У сваю чаргу, як паведаміла намеснік начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Марыя Ваньшына, беларускі бок пачаў праверку дадзенай інфармацыі. Неўзабаве афіцыйны прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных<ref>[https://news.tut.by/society/376356.html Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://news.tut.by/society/376356.html |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 26 ноября 2013</ref> і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў<ref name="йемен">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} // TUT.BY, 27 ноября 2013</ref> пацвердзілі, што ахвярамі сталі беларусы, накіраваныя па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Консульскія службы звязваліся з еменскімі ўладамі і расійскім пасольствам у гэтай краіне для ўдакладнення абставінаў здарэння і аказання неабходнай дапамогі. Ніводная тэрарыстычная групоўка не ўзяла на сябе адказнасць за атаку. Еменскія СМІ меркавалі, што напад стаў зваротнай акцыяй «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]». Двума днямі раней урадавая авіяцыя знішчыла 12 чальцоў тэрарыстычнай сеткі<ref name="РБК">[https://www.rbc.ru/society/26/11/2013/570413989a794761c0ce4136 После обстрела белорусов в Йемене боевики совершили новое убийство] // РБК, 26 ноября 2013</ref>. === Нігерыя === {{external media |topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі. |subtopic = |image1 = [http://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».] |image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.] }} У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>. У верасні [[2014]] года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>. Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Обучение проходило на базе 5-й бригады<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь<ref name="нигерия"/>. 10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus]</ref>. === ДР Конга === У [[2015]]—[[2019]] гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. [[27 студзеня]] [[2017]] года два верталёты [[Мі-24]] [[Ваенна-паветраныя сілы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга|ВПС ДРК]] ажыццяўлялі патруляванне блізу горада [[Рутшуру]]. У адным знаходзілася трое беларусаў, а ў іншым — двое грузінаў. Грамадзяне [[Грузія|Грузіі]] раней служылі ў ваенна-паветраных сілах сваёй краіны, але страцілі месца працы ў сувязі са скарачэннямі. Пасля гэтага яны з’ехалі ў Дэмакратычную Рэспубліку Конга, дзе знайшлі вакантныя месцы ва Узброеных сілах<ref>[https://razm.info/ru/9618 ДР Конго был сбит вертолет Ми-24 с грузинским экипажем // Bazm.info, 30 января 2019]</ref>. Грамадзяне Беларусі, якія складалі другі экіпаж, з’яўляліся ваеннымі спецыялістамі, накіраванымі ў краіну для падтрымкі і падрыхтоўкі кангалезскіх вайскоўцаў<ref>[https://politring.com/country/16736-belarus-postavlyaet-v-kongo-voennuyu-tehniku-smi.html Беларусь поставляет в Конго военную технику — СМИ // Белорусский Политринг, 13 мая 2018]</ref>. Як паведамлялася, [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|яны былі збітыя з ЗРК «Страла»]] баевікамі групоўкі [[Рух 23 сакавіка|М23]], якая адстойвае інтарэсы народнасці [[тутсі]]. Аднак па дадзеных Defence.ru са спасылкай на бельгійскае агенцтва Belga, пры выкананні разведвальнага палёту парай, адзін з верталётаў зачапіў лопасцямі верхавіны дрэў, які нясе шрубы, у раёне гары Мікена на вышыні каля 500 метраў і пацярпеў крушэнне. Другі верталёт, страціўшы візуальны кантакт з першай машынай, распачаў меры да яе пошуку, але таксама разбіўся<ref>В Конго разбились 2 вертолёта с белорусским и грузинским экипажами // Военное обозрение, 31 января 2017</ref>. Іншыя крыніцы казалі, што прычынай катастрофы маглі стаць дрэнныя ўмовы надвор’я<ref>[https://www.belnovosti.by/obshchestvo/na-bortu-mi-24-razbivshegosya-v-kongo-byli-troe-belorusov На борту Ми-24, разбившегося в Конго, были трое белорусов // Белновости, 1 января 2017]</ref>. Першапачаткова гаварылася і аб тэхнічных непаладках<ref name="21by"/>. Увесь беларускі экіпаж быў шпіталізаваны ў медустанову горада Гома<ref name="21by">[https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html Российское посольство в Конго: На борту упавшего вертолета был белорусский экипаж // 21.by, 1 февраля 2017] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191215121130/https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html |date=15 снежня 2019 }}</ref>. Іх знайшла пара верталётаў [[Denel AH-2 Rooivalk]] з [[ПАР]], якая выконвала патруляванне ў рамках міратворчай місіі [[ААН]] у Конга ([[MONUSCO]]). Міратворцы і даставілі пацярпелых у бальніцу<ref name="AircargoNews.ru">[https://aircargonews.ru/2017/02/02/katastrofa-dvuh-mi-24-v-kongo.html AircargoNews.ru]</ref>. Туды ж адправіўся грузінскі пілот. Яго напарнік некаторы час лічыўся зніклым без вестак, паколькі дажджы абцяжарвалі пошукі. Пазней высветлілася, што ён трапіў у палон да баевікоў, якія прызначылі за яго выкуп у мільён долараў<ref name="грузины">[https://m.sputnik-georgia.ru/incidents/20170223/234985951/Mjatezhniki-v-Kongo-plenili-gruzinskogo-pilota-i-trebujut-1-mln.html?mobile_return=no Мятежники в Конго пленили грузинского пилота и требуют $1 млн]</ref>. Між тым лідары паўстанцаў сцвярджалі, што не аб’яўлялі за палоннага выкуп. [[18 чэрвеня]] захоплены лётчык загінуў падчас бою паміж байцамі групоўкі і ўрадавымі войскамі<ref>[https://www.interfax.ru/world/567176 Повстанцы в ДР Конго подтвердили гибель плененного ими гражданина Грузии // Интерфакс, 19 июня 2017]</ref>. МЗС Рэспублікі Беларусь заявіў, што праясніць сітуацыю. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>. == Іншыя паведамленні == * У сакавіку 2002 года [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэп ЗША]] абвінаваціў беларускія, а таксама ўкраінскія ўлады ў парушэнні амерыканскіх санкцый супраць іракскага лідара [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]]. Нібыта яны прадавалі ў [[Ірак]] зенітныя комплексы і навучалі іракскіх ваенных абыходжанню з імі. Па дадзеных Вашынгтона, група іракскіх афіцэраў восенню [[2001]] года наведала Беларусь. Яны навучаліся выкарыстанню зенітных комплексаў [[С-300]] супраць брытанскіх і амерыканскіх самалётаў у [[Беспалётныя зоны (Ірак)|беспалётных зонах]]<ref name="Ирак">[https://korrespondent.net/world/worldabus/42447-radio-svoboda-postavlyayut-li-ukraina-i-belarus-oruzhie-iraku 'Радио Свобода': Поставляют ли Украина и Беларусь оружие Ираку?]</ref>. * У чэрвені [[2006]] года з [[Судан]]ам быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары павінны былі падаць свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі абавязваліся абменьвацца адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін прыступіць да распрацоўкі сумесных праектаў у галіне ваеннай навукі<ref>[https://charter97.org/ru/news/2009/9/4/21670/ Режим Лукашенко продает оружие в Судан и Сирию // Хартия’97, 4 сентября 2009]</ref>. У жніўні 2013-га, падчас перапраўкі [[Су-24]] з Беларусі на авіябазу Вадзі Саідна каля горада [[Амдурман]], паведамлялася аб прысутнасці тут беларускага персаналу і экіпажаў<ref>[https://amp-charter97-org.cdn.ampproject.org/c/s/amp.charter97.org/ru/news/2013/8/19/74161/ Беларусь продала Судану штурмовики Су-24]</ref>. * [[15 красавіка]] [[2019]] года ізраільскі ваенна-аналітычны партал Debka са спасылкай на «замежныя разведвальныя крыніцы» паведаміў аб гібелі беларускіх, іранскіх і паўночнакарэйскіх ваенных спецыялістаў [[13 красавіка]] падчас авіаналёта ізраільскі ВПС на горад [[Масьяф]]. Па сцвярджэнні партала, замежнiкi займаліся мадэрнізацыяй ракет наземнага базіравання для [[Сірыя|Сірыі]] і «[[Хезбала|Хезбалы]]». МЗС і Дзяржкамваенпром абверглі дадзенную iнфармацыю<ref>[https://news.tut.by/economics/633966.html Израильские СМИ сообщили о гибели белорусских специалистов в Сирии, Беларусь опровергает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190921182703/https://news.tut.by/economics/633966.html |date=21 верасня 2019 }}</ref>. * У жніўні [[2020]] года ваенкар Сямён Пегаў у сваім аўтарскім Telegram-канале WarGonzo паведамляў, што супрацоўнікі атрадаў «[[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|Альфа]]» КДБ і «[[Алмаз (спецпадраздзяленне)|Алмаз]]» МУС пад выглядам адпачынкаў наймаюцца да кітайскіх нафтакампаніям на ахову іх аб’ектаў у Судане і Венесуэле<ref name="батька"/>. Ён жа абвінаваціў беларускія ўлады ў прадастаўленні сваіх вайскоўцаў [[Турцыя|Турцыі]] і яе проксі-групоўкам у [[Ідліб]]е<ref name="war"/>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у В’етнаме]] * [[Іхтамнет]] * [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. * ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013. * ''Алескандр Алесин.'' [http://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014. * ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015. * ''Алескандр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019. * ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019. * ''Егор Лебедок.'' [https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021. * ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021. [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] bvlwf6lapiji1txeg3dmdnutc6i3ge9 4164420 4164257 2022-07-24T21:56:08Z DBatura 73587 /* Агульная характарыстыка */ wikitext text/x-wiki {{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} [[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі]] '''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Дзеляцца на [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] (накіроўваюцца для аказання дапамогі ў засваенні, абслугоўванні і эксплуатацыі ваеннай тэхнікі і ўзбраенняў) і [[ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] (займаюцца падрыхтоўкай асабістага складу, кансультацыямі па метадах вядзення баявых дзеянняў і ўдзельнічаюць у планаванні баявых аперацый). Беларускія ўлады афіцыйна пацвердзілі выпадкі прадастаўлення паслуг ваенных спецыялістаў такім краінам як [[Венесуэла]] (акрамя СМІ, пра яе казаў і [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнт Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка]]), [[Лівія]] (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства рэспублікі ў [[Трыпалі]] Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях 2011 года), [[Емен]]е (пацвердзілі прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] і і кіраўнік [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|Дзяржкамваенпрама]] [[Сяргей Пятровіч Гурулёў|Сяргей Гурулёў]]) і [[Нігерыя]] (апублікаваны фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама»). == Агульная характарыстыка == Пасля [[Развал СССР |развалу СССР]] незалежная [[Беларусь]] атрымала кантынгент [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругі]]. Савецкая спадчына было занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|скарачэнне узброеных сіл]]. Многія кантрактнікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў. Частка звольненых пайшла ў найміты. Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як адзначыў на «[[Еўрарадыё]]» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнецца не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні тэхнічнай авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref>[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>. Беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]] заяўляў, што найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>. Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у існуе нейкая арганізацыя, якая прадастаўляе працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчаная і не дае нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У той жа час рэсурсы, набліжаныя да расійскай ПВК «[[Група Вагнера|Вагнер]]», паведамлялі, што сярод дзеючых супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі існуе свая практыка адпраўкі за мяжу. Нібыта для гэтага афармляецца адпачынак, пад прыкрыццём якога сілавікі накіроўваюцца ў замежную камандзіроўку<ref name="батька"/>. Са слоў журналіста [[Russia Today]] Сямёна Пегава, агучанух ім на сваім [[Telegram]]-канале WarGonzo, падобная схема дзейнічае сістэмна і нават кантралюецца ўрадам. Верагодней за ўсё, з асабістага дазволу прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі<ref name="war">[https://www.dialog.ua/war/213694_1598021853 РосСМИ обвинили белорусский спецназ в войне против РФ в Сирии: «Лукашенко ведет свою игру»] // Диалог. UA, 21 августа 2020</ref>. Зыходзячы са звестак адкрытых крыніц, ад [[Беларусь|Беларусі]] дапамогу замежным ваенізаваным фарміраванням аказвалі: вайскоўцы падраздзяленняў [[сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|ССА]], [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] (так, напрыклад, байцы [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]]), [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС і СПА]], супрацоўнікі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|МУС]], [[КДБ РБ|КДБ]] і [[Служба бяспекі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|СБП]]<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы — пика Боливара]</ref>, работнікі [[Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ваенна-прамысловага комплексу]]<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>, Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўцы [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама»]] і [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС]]<ref name="нигерия"/>. Работа ажыццяўляецца як афіцыйна, так і ўтойліва, а пасяджэнне [[Парламент Беларусі|парламента краіны]] па пытанні накіравання вайскоўцаў у тую ці іншую дзяржаву праходзіць у закрытым рэжыме<ref name="naviny">{{Cite web |url=https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |title=Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов {{!}} naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2020-12-19 |archive-date=2020-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |archivedate=29 лістапада 2020 |deadurl=yes }}</ref>. Нярэдка паралельна з дзяржаўнымі спецыялістамі або замест іх дзейнічаюць найміты, што заключылі індывідуальныя кантракты з замежнымі сілавымі структурамі<ref name="комсомолка">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref> альбо знаходзяцца пад патранажам беларускіх уладаў<ref name="батька">[https://mediapuls.ru/main/97418-batkiny-chvk-sensacionnye-podrobnosti-ob-otpuskah-belorusskih-specnazovcev.html «Батькины ЧВК»: сенсационные подробности об «отпусках» белорусских спецназовцев]</ref>. == Па краінах == === Кот-д’Івуар === ==== Прэзідэнцтва Гбагбо ==== {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы пачынаецца [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]» і ўрадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]]. У пачатку канфлікту ўлады страцілі аэрапорт у [[Буаке]], дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Гэтыя машыны складалі аснову авіяцыі краіны. Тады [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] пачалі закупку новай тэхнікі. У [[2003]] годзе ў Беларусі набыты два двухмесныя [[Су-25|Су-25УБ]], адзін [[Мі-8]] і два [[Мі-24]]. У наступным годзе ўрадавая авіяцыя атрымала два аднамесных Су-25<ref name="агляд">Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021.</ref>. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі беларускія тэхнікі і пілоты, якія з’яўляліся ці то наймітамі<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>, ці то афіцыйнымі ваеннымі спецыялістамі<ref name="белхист">{{Cite news|title=След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар|author=|url=http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|work=|date=|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|archivedate=2017-10-08}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ |date=8 кастрычніка 2017 }}</ref>. Агульная колькасць групы складала каля дванаццаці чалавек<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref><ref name="Wikileaks">{{Cite web |url=https://news.tut.by/society/208026.html |title=Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке |access-date=2018-08-01 |archive-date=2018-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |archivedate=19 ліпеня 2018 |deadurl=yes }}</ref>. Кантынгент грунтаваўся на аэрадроме пад [[Ямусукра]], які дзяліў з французскімі вайскоўцамі, у прыватнасці, [[2-і гусарскі полк|2-м гусарскім палком]]<ref name="агляд"/>. Група ўключала ў сябе двух лётчыкаў і дзесяць членаў тэхнічнага персаналу. Іх асноўнай задачай было пераабучыць івуарыйскіх пілотаў, якія раней ляталі на Dassault/Dornier Alpha Jet, да палётаў на Су-25. У распараджэнні было чытыры машыны. Аднамесныя атрымалі серыйныя нумары «02» і «03», а двухмесныя — «20» і «21». Аднак сабранымі былі толькі апошнія. За дзейнасцю беларусаў актыўна сачыў французскі бок<ref name="агляд"/>. Паводле інфармацыі [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]], за найманнем беларусаў стаіць былы жандар службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабэр Мантоя, які пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў Афрыцы, пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Ёсць меркаванне, што тут беларускія ваенныя спецыялісты дзейнічалі ў супрацоўніцтве з [[Францыя]]й. Цікавасць французскага боку, які афіцыйна выступаў у канфлікце як міратворац, заключалася ў падтрыманні лаяльнага рэжыму Гбагба і парадку ў былой калоніі (гл. [[неакаланіялізм]]), а беларускага — заробку з ваенных паслуг і стрымліванні ўзмацнення жорсткасці санкцый [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Нібыта гэта не адзіны прыклад такой кааперацыі ў [[Афрыка|Афрыцы]]. Беларусь дзейнічае там, дзе для Францыі альбо патрэбна дадатковая дапамога, альбо неабходна прыкрыццё ценявой працы французаў працай беларусаў, каб не нанесці ўрон іміджу першых. Меркавана апошняе адбывалася падчас грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары<ref name="белхист"/>. [[6 лістапада]] [[2004]] года два самалёты Су-25УБ [[Французска-івуарскі канфлікт|нанеслі ўдар па пазіцыях французскага міратворчага кантынгенту ў Буаке]], прыняўшы іх за паўстанцаў, падчас чаго загінула 9 вайскоўцаў і 1 грамадзянскі спецыяліст<ref name="сакавiк2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Машыны пілатавалі дзве пары: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрый Сушкін]] з Анжам Гнандуетам і Барыс Смахін з Патрысем Уэем. Пасля атакі самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку праціўніка на аэрадроме. Французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаныя абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Захапіўшы аэрапорт Ямусукра, французы паланілі пілотаў і тэхперсанал, але пазней вызвалілі<ref name="агляд"/>. На наступны дзень па краіне пракаціліся антыфранцузскія пратэсты, адбыліся сутыкненні дэманстрантаў з замежнымі вайскоўцамі. Сямнаццаць гадоў сваякі загінулых у Буаке спрабавалі дамагчыся ад французскіх уладаў пачатку расследавання інцыдэнту. Былі ўзбуджаны крымінальнай справы ў дачыненні да чатырох асоб: Юрыя Сушкіна, Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Афіцыйны прадстаўнік МЗС Рэспублікі Беларусь Андрэй Савіных заявіў пра адсутнасць беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref><ref name="centrasia">{{Cite web |url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |title=Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар |accessdate=2009-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150403011447/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |archivedate=2015-04-03 |deadlink=yes }}</ref>. У лістападзе [[2005]] года, па дадзеных тэлеканала [[CNN]], у Кот-д’Івуар накіраваліся 10 тэхнікаў з [[Украіна|Украіны]] і Беларусі. У іх задачу ўваходзіла аднаўленне і рамонт самалётаў і верталётаў, якія пацярпелі падчас канфлікту з Францыяй. Прадстаўнікі ўкраінскіх і беларускіх уладаў адмаўлялі гэтую інфармацыю. У сваю чаргу Міністэрства абароны Кот-д’Івуара прызнала, што наняло замежных спецыялістаў для абслугоўвання і рамонту авіятэхнікі, але не ўдакладніла, якіх менавіта<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. ==== Прэзідэнцтва Уаттары ==== [[3 лютага]] [[2020]] года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы"/>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке]</ref>. Замежнікі размясціліся на вайсковай базе Агбан пад Абіджанам, якую займала групоўка бранятанкавых эскадрылляў ({{lang-fr|Groupement d’Escadrons Blindés}}). Дадзенае падраздзяленне структурна ўваходзіць ўтрыманне вугляроду [[Нацыянальная жандармерыя (Кот-д’Івуар)|Нацыянальнай жандармерыі]]. Злучэнне мае на ўзбраенне розную колавую бронетэхніку, у тым ліку [[Кайман (БРДМ)|БРДМ «Кайман»]] вытворчасці [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]]. Восем гэтых машын, якімі размяшчалі івуарыйскія вайскоўцы, былі прадэманстраваны [[7 жніўня]] [[2018]] года ў прыгарадзе Абіджана Ёпугоне на парадзе з нагоды Дня незалежнасці Кот-д’Івуара<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. На мерапрыемстве прысутнічаў прэзідэнт краіны [[Аласан Уатара]]. Між тым [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] выступіла з абвяржэннем інфармацыі аб працы беларусаў у Кот-д’Івуары<ref>[https://qwerty.gdn/2020/02/06/%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%BE-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA/?ddexp4attempt=1 Африканские СМИ написали о белорусских инструкторов в Кот-д’Ивуаре. Минобороны опровергает]{{Недаступная спасылка}}</ref>. === Венесуэла === {{Main|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы}} ==== Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ ==== {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У [[2007]] годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх ваенных спецыялістаў. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад [[5 снежня]] № 618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. [[8 снежня]] ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне ваенных саветнікаў і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме [[9 красавіка]] [[2008]] года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] [[16 красавіка]]<ref name="naviny"/>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў [[2013]] годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. ==== Падрыхтоўка камандас ==== {{external media |topic = Відэаматэрыялы |subtopic = З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама». |video1 = [https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.] |video2 = [https://m.youtube.com/watch?v=a-z3HnR_FbE Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.] }} Улетку 2008 года года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама». Прыкладна да [[2011]] года сілы DISIP і [[СЕБІН]], якія змянілі іх, неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курсы ад Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] УС РБ<ref name="Венесуэла"/>. Венесуэльцаў навучалі тактыка-спецыяльнай падрыхтоўцы, рукапашным баі і хуткасны стральбе<ref name="коммандос">[https://belaruspartisan.by/politic/185279/ Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)]</ref>. Падчас знаходжання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, у ходзе якога байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не былі абвешчаны і прынялі тое, што адбываецца за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку», Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref name="Венесуэла">[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Факт праходжання падрыхтоўкі венесуэльскага камандас у Беларусі не хаваўся ўладамі. Больш за тое, пра гэта згадвалася ў праграме [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] «Усё пра бяспеку»<ref name="коммандос"/>, а цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі на сваім афіцыйным [[Ютуб]]-канале нават выпусціў два ролікі з курсаў. === Лівія === [[16 снежня]] [[2009]] года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>. [[6 красавіка]] 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>. Крыху раней, [[25 лютага]], у заходніх СМІ з’явілася інфармацыя, што ў падаўленні вулічных беспарадкаў удзельнічаюць беларускія, а таксама сербскія, украінскія і румынскія найміты. Замежныя байцы пілатуюць баявую авіяцыю, абстрэльваючы апазіцыю і таксама праводзячы патруляванне і зачыстку вуліц на аўтамабілях<ref>[https://m.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>. Ізноў пра беларускі ўдзел загаварылі ў жніўні—верасні, калі з’явілася інфармацыя аб прысутнасці беларусаў, у тым ліку снайпераў<ref name="снайпера">[https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200724145852/https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii |date=24 ліпеня 2020 }}</ref>, на паўночным захадзе краіны, дзе яны маглі ўступіць у прамыя сутыкненні са спецпадраздзяленнямі НАТА, [[ААЭ]] і [[Катар]]а<ref>[https://m.lenta.ru/news/2011/08/24/qatari/ В боях за Триполи принял участие иностранный спецназ]</ref>. Адначасова чацвёра грамадзян Беларусі (Валерый Гардзіенка, Ігар Ядзімічаў і Фёдар Труфанаў і [[Вячаслаў Міхайлавіч Качура|Вячаслаў Качура]]<ref name="kp2018">[https://m.kp.by/daily/26790.7/3823973/ Белорус, вернувшийся в ливийский плен более шести лет, вернулся в Минск // Комсомольская правда, 2 февраля 2018 года]{{Недаступная спасылка}}</ref>) былі ўзяты ў палон паўстанцамі ў Трыпалі, дзе іх прысудзілі да 10 гадоў турмы за супрацоўніцтва з рэжымам Муамара Кадафі. Нібыта беларусы дапамагалі лаялістам падчас грамадзянскай вайны. Асабліва шмат прэтэнзій мелася да Качуры, які раней быў начальнікам штаба 334-га атрада спецыяльнага прызначэння і ўдзельнічаў у Афганскай вайне<ref>[https://ont.by/news/vyacheslav-kachyra-kotorij-provyol-v-livijskom-pleny-sem-let-vernylsya-domo Вячеслав Качура, который провёл в ливийском плену семь лет, вернулся в Беларусь]</ref>. Паўстанцы падазравалі, што ў Лівіі ён з’яўляўся снайперам войскаў Кадафі<ref name="качура">Катерина Борисевич.[https://news.tut.by/society/579563.html «Начинали переговоры в 12 дня, заканчивали — в 5 утра». Как освобождали в Ливии белорусского пленника] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210504215922/https://news.tut.by/society/579563.html |date=4 мая 2021 }} // TUT.BY, 3 февраля 2018</ref>. Пасродкам доўгім перамоваў атрымалася дамагчыся датэрміновага вызвалення грамадзян рэспублікі, апошні з якіх, Качура, пры садзейнічанні кіраўніка [[Чачня|Чачні]] [[Рамзан Кадыраў|Рамзана Кадырава]] вярнуўся дадому ў [[2018]] годзе. Падчас канфлікту МЗС краіны ў асобе прэс-сакратара Андрэя Савіных за ўвесь гэты час тройчы заяўляла аб адсутнасці ў Лівіі наймітаў або ваенных з Беларусі<ref>[https://news.tut.by/politics/256754.html МИД: Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210419202259/https://news.tut.by/politics/256754.html |date=19 красавіка 2021 }}</ref><ref>[https://ria.ru/20110906/431141568.html Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД]</ref><ref>[https://www.belta.by/society/view/belorusskih-voennyh-v-livii-net-i-nikogda-ne-bylo-mid-103527-2011 Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было — МИД] // БЕЛТА, 1 ноября 2011</ref>. Разам з тым улады адмаўлялі нават магчымасць удзелу ў баявых дзеяннях «наймітаў-авантурыстаў». На прэс-канферэнцыі [[9 лістапада]], адказваючы на пытанне «[[Радыё Свабода]]», ці ўдзельнічалі вайскоўцы краіны ў апэрацыях у Лівіі, памочнік міністра абароны па пытаннях ваеннай палітыкі генерал-маёр Аляксандр Анісімаў сказаў<ref>[https://belaruspartisan.by/politic/196182/ Генерал Анисимов: белорусских военных в Ливии не было]</ref>:{{Цытата|Не, яны не ўдзельнічалі. Як вы можаце ўявіць сабе, што беларускія вайскоўцы, наяўнасць якіх кожны дзень правяраецца ў нашай краіне, могуць знаходзіцца за яе межамі? Я добра ведаю ўсіх вайскоўцаў, якія выйшлі ў адстаўку і маюць авантурны характар, і якія нейкім чынам маглі б апынуцца ў Лівіі. Аднак усе яны знаходзяцца ў Беларусі. Таму яшчэ раз магу з упэўненасцю сказаць, што беларускія вайскоўцы не бралі ўдзел у ваенных дзеяннях у Лівіі.}} Паўторна ў жніўні [[2013]] года міністр абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрый Жадобін]] з іроніяй абверг дадзеныя паведамленні<ref>[https://charter97.org/ru/news/2013/8/28/74674/ Жадобин отшутился о белорусских военных в Судане] // Хартыя '97, 28 августа 2013</ref>. {{Цытата|Інфармацыю тыпу таго, што беларускія вайскоўцы бяруць удзел у ваенных канфліктах у краінах Паўночнай Афрыкі, ці пра тое, ці будзе прымяняцца ядзерная зброя на ваенным вучэнні «Захад – 2013», павінен каментаваць не міністр абароны, а міністр аховы здароўя. У мяне няма такіх спецыялістаў, каб каментавалі падобную інфармацыю.}} Пасля вызвалення Вячаслава Качура прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай працы Мінабароны Уладзімір Макараў таксама абверг ўдзел беларусаў у лівійскім канфлікце<ref>[https://sputnik.by/20180202/minoborony-belorusy-ne-uchastvovali-v-voennyh-dejstviyah-v-livii-1033394431.html Минобороны: белорусы не участвовали в военных действиях в Ливии]</ref>. {{Гл. таксама|Беларусь у лівійскім канфлікце}} === Емен === У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў [[Т-80|Т-80БВ]]<ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях<ref>[https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by, 20 октября 2014</ref><ref>[https://42.tut.by/432301 Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://42.tut.by/432301 |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 21 января 2015</ref>. Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Алескандр Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Алескандр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>. Адным са спецыялістаў быў [[Барысаў (горад)|барысаўчанін]] Анатоль Мазынскі, малодшы брат вядомага беларускага тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Анатоль працаваў на 140-м танкарамонтным заводзе. У публікацыі [[2012]] года ваенная газета «Во славу Родины» назвала яго самым дасведчаным выпрабавальнікам адрамантаваных танкаў, які працаваў на заводзе з [[1974]] года. Як пісала выданне<ref name="govorim"/>:{{Цытата|Падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежныя камандзіроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі.}} У 9:15 раніцы [[26 лістапада]] 2013 года пры выхадзе з гасцініцы «Амстэрдам» у цэнтры [[Сана|Саны]] беларусы [[расстрэлы ў Сане (2013)|трапілі пад агонь баевікоў]], якія пад’ехалі да будынка на матацыкле. Зламыснікі былі ўзброены пісталетам альбо аўтаматам з глушыцелем. Адзін з замежнікаў, Мазынскі, памёр на месцы, а другі, чыя асоба невядомая, атрымаў цяжкае раненне. Дзве гадзіны пасля нападу матацыклісты (як мяркуецца, тыя ж, што стралялі ля гасцініцы) на вуліцы Хаўлян забілі афіцэра паліцыі Ахмеда аль-Джаадары<ref name="РБК"/>. [[27 лістапада]] стала вядома, што другі пацярпелы беларус памёр ад ран у бальніцы<ref>[https://news.rambler.ru/world/22383169-mvd-yemena-podtverdilo-ubiystvo-dvuh-voennyh-sovetnikov-iz-belorussii/ МВД Йемена подтвердило убийство двух военных советников из Белоруссии] // Рамблер, 27 ноября 2013</ref><ref>[https://ria.ru/20131127/980026130.html Расстрелянные в Йемене белорусы работали по официальным контрактам] // РИА Новости, 27 ноября 2013</ref>. Першапачаткова ў СМІ паведамлялася, што ахвяры атакі ў гасцініцы сталі расіяне. Аднак прэс-аташэ расейскай амбасады ў Емене Мікалай Лягушын назваў пацярпелымі беларусамі, аспрэчыўшы інфармацыю аб грамадзянах [[Расія|Расіі]]. З яго слоў, яны працавалі ў краіне па прыватным кантракце, а дыпмісія аказала ўсю неабходную дапамогу пацярпелым. Прадстаўніка МЗС Йемена палкоўнік Махамед аль-Маўры заявіў, што замежнікі з’яўляюцца ваеннымі спецыялістамі. У сваю чаргу, як паведаміла намеснік начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Марыя Ваньшына, беларускі бок пачаў праверку дадзенай інфармацыі. Неўзабаве афіцыйны прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных<ref>[https://news.tut.by/society/376356.html Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://news.tut.by/society/376356.html |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 26 ноября 2013</ref> і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў<ref name="йемен">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} // TUT.BY, 27 ноября 2013</ref> пацвердзілі, што ахвярамі сталі беларусы, накіраваныя па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Консульскія службы звязваліся з еменскімі ўладамі і расійскім пасольствам у гэтай краіне для ўдакладнення абставінаў здарэння і аказання неабходнай дапамогі. Ніводная тэрарыстычная групоўка не ўзяла на сябе адказнасць за атаку. Еменскія СМІ меркавалі, што напад стаў зваротнай акцыяй «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]». Двума днямі раней урадавая авіяцыя знішчыла 12 чальцоў тэрарыстычнай сеткі<ref name="РБК">[https://www.rbc.ru/society/26/11/2013/570413989a794761c0ce4136 После обстрела белорусов в Йемене боевики совершили новое убийство] // РБК, 26 ноября 2013</ref>. === Нігерыя === {{external media |topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі. |subtopic = |image1 = [http://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».] |image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.] }} У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>. У верасні [[2014]] года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>. Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Обучение проходило на базе 5-й бригады<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь<ref name="нигерия"/>. 10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus]</ref>. === ДР Конга === У [[2015]]—[[2019]] гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. [[27 студзеня]] [[2017]] года два верталёты [[Мі-24]] [[Ваенна-паветраныя сілы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга|ВПС ДРК]] ажыццяўлялі патруляванне блізу горада [[Рутшуру]]. У адным знаходзілася трое беларусаў, а ў іншым — двое грузінаў. Грамадзяне [[Грузія|Грузіі]] раней служылі ў ваенна-паветраных сілах сваёй краіны, але страцілі месца працы ў сувязі са скарачэннямі. Пасля гэтага яны з’ехалі ў Дэмакратычную Рэспубліку Конга, дзе знайшлі вакантныя месцы ва Узброеных сілах<ref>[https://razm.info/ru/9618 ДР Конго был сбит вертолет Ми-24 с грузинским экипажем // Bazm.info, 30 января 2019]</ref>. Грамадзяне Беларусі, якія складалі другі экіпаж, з’яўляліся ваеннымі спецыялістамі, накіраванымі ў краіну для падтрымкі і падрыхтоўкі кангалезскіх вайскоўцаў<ref>[https://politring.com/country/16736-belarus-postavlyaet-v-kongo-voennuyu-tehniku-smi.html Беларусь поставляет в Конго военную технику — СМИ // Белорусский Политринг, 13 мая 2018]</ref>. Як паведамлялася, [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|яны былі збітыя з ЗРК «Страла»]] баевікамі групоўкі [[Рух 23 сакавіка|М23]], якая адстойвае інтарэсы народнасці [[тутсі]]. Аднак па дадзеных Defence.ru са спасылкай на бельгійскае агенцтва Belga, пры выкананні разведвальнага палёту парай, адзін з верталётаў зачапіў лопасцямі верхавіны дрэў, які нясе шрубы, у раёне гары Мікена на вышыні каля 500 метраў і пацярпеў крушэнне. Другі верталёт, страціўшы візуальны кантакт з першай машынай, распачаў меры да яе пошуку, але таксама разбіўся<ref>В Конго разбились 2 вертолёта с белорусским и грузинским экипажами // Военное обозрение, 31 января 2017</ref>. Іншыя крыніцы казалі, што прычынай катастрофы маглі стаць дрэнныя ўмовы надвор’я<ref>[https://www.belnovosti.by/obshchestvo/na-bortu-mi-24-razbivshegosya-v-kongo-byli-troe-belorusov На борту Ми-24, разбившегося в Конго, были трое белорусов // Белновости, 1 января 2017]</ref>. Першапачаткова гаварылася і аб тэхнічных непаладках<ref name="21by"/>. Увесь беларускі экіпаж быў шпіталізаваны ў медустанову горада Гома<ref name="21by">[https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html Российское посольство в Конго: На борту упавшего вертолета был белорусский экипаж // 21.by, 1 февраля 2017] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191215121130/https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html |date=15 снежня 2019 }}</ref>. Іх знайшла пара верталётаў [[Denel AH-2 Rooivalk]] з [[ПАР]], якая выконвала патруляванне ў рамках міратворчай місіі [[ААН]] у Конга ([[MONUSCO]]). Міратворцы і даставілі пацярпелых у бальніцу<ref name="AircargoNews.ru">[https://aircargonews.ru/2017/02/02/katastrofa-dvuh-mi-24-v-kongo.html AircargoNews.ru]</ref>. Туды ж адправіўся грузінскі пілот. Яго напарнік некаторы час лічыўся зніклым без вестак, паколькі дажджы абцяжарвалі пошукі. Пазней высветлілася, што ён трапіў у палон да баевікоў, якія прызначылі за яго выкуп у мільён долараў<ref name="грузины">[https://m.sputnik-georgia.ru/incidents/20170223/234985951/Mjatezhniki-v-Kongo-plenili-gruzinskogo-pilota-i-trebujut-1-mln.html?mobile_return=no Мятежники в Конго пленили грузинского пилота и требуют $1 млн]</ref>. Між тым лідары паўстанцаў сцвярджалі, што не аб’яўлялі за палоннага выкуп. [[18 чэрвеня]] захоплены лётчык загінуў падчас бою паміж байцамі групоўкі і ўрадавымі войскамі<ref>[https://www.interfax.ru/world/567176 Повстанцы в ДР Конго подтвердили гибель плененного ими гражданина Грузии // Интерфакс, 19 июня 2017]</ref>. МЗС Рэспублікі Беларусь заявіў, што праясніць сітуацыю. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>. == Іншыя паведамленні == * У сакавіку 2002 года [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэп ЗША]] абвінаваціў беларускія, а таксама ўкраінскія ўлады ў парушэнні амерыканскіх санкцый супраць іракскага лідара [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]]. Нібыта яны прадавалі ў [[Ірак]] зенітныя комплексы і навучалі іракскіх ваенных абыходжанню з імі. Па дадзеных Вашынгтона, група іракскіх афіцэраў восенню [[2001]] года наведала Беларусь. Яны навучаліся выкарыстанню зенітных комплексаў [[С-300]] супраць брытанскіх і амерыканскіх самалётаў у [[Беспалётныя зоны (Ірак)|беспалётных зонах]]<ref name="Ирак">[https://korrespondent.net/world/worldabus/42447-radio-svoboda-postavlyayut-li-ukraina-i-belarus-oruzhie-iraku 'Радио Свобода': Поставляют ли Украина и Беларусь оружие Ираку?]</ref>. * У чэрвені [[2006]] года з [[Судан]]ам быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары павінны былі падаць свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі абавязваліся абменьвацца адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін прыступіць да распрацоўкі сумесных праектаў у галіне ваеннай навукі<ref>[https://charter97.org/ru/news/2009/9/4/21670/ Режим Лукашенко продает оружие в Судан и Сирию // Хартия’97, 4 сентября 2009]</ref>. У жніўні 2013-га, падчас перапраўкі [[Су-24]] з Беларусі на авіябазу Вадзі Саідна каля горада [[Амдурман]], паведамлялася аб прысутнасці тут беларускага персаналу і экіпажаў<ref>[https://amp-charter97-org.cdn.ampproject.org/c/s/amp.charter97.org/ru/news/2013/8/19/74161/ Беларусь продала Судану штурмовики Су-24]</ref>. * [[15 красавіка]] [[2019]] года ізраільскі ваенна-аналітычны партал Debka са спасылкай на «замежныя разведвальныя крыніцы» паведаміў аб гібелі беларускіх, іранскіх і паўночнакарэйскіх ваенных спецыялістаў [[13 красавіка]] падчас авіаналёта ізраільскі ВПС на горад [[Масьяф]]. Па сцвярджэнні партала, замежнiкi займаліся мадэрнізацыяй ракет наземнага базіравання для [[Сірыя|Сірыі]] і «[[Хезбала|Хезбалы]]». МЗС і Дзяржкамваенпром абверглі дадзенную iнфармацыю<ref>[https://news.tut.by/economics/633966.html Израильские СМИ сообщили о гибели белорусских специалистов в Сирии, Беларусь опровергает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190921182703/https://news.tut.by/economics/633966.html |date=21 верасня 2019 }}</ref>. * У жніўні [[2020]] года ваенкар Сямён Пегаў у сваім аўтарскім Telegram-канале WarGonzo паведамляў, што супрацоўнікі атрадаў «[[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|Альфа]]» КДБ і «[[Алмаз (спецпадраздзяленне)|Алмаз]]» МУС пад выглядам адпачынкаў наймаюцца да кітайскіх нафтакампаніям на ахову іх аб’ектаў у Судане і Венесуэле<ref name="батька"/>. Ён жа абвінаваціў беларускія ўлады ў прадастаўленні сваіх вайскоўцаў [[Турцыя|Турцыі]] і яе проксі-групоўкам у [[Ідліб]]е<ref name="war"/>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у В’етнаме]] * [[Іхтамнет]] * [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. * ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013. * ''Алескандр Алесин.'' [http://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014. * ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015. * ''Алескандр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019. * ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019. * ''Егор Лебедок.'' [https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021. * ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021. [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] 3gsyfn6zpvdrrim0rz7ok51x7v5bkhd 4164421 4164420 2022-07-24T21:59:11Z DBatura 73587 /* Агульная характарыстыка */ wikitext text/x-wiki {{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} [[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі]] '''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Дзеляцца на [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] (накіроўваюцца для аказання дапамогі ў засваенні, абслугоўванні і эксплуатацыі ваеннай тэхнікі і ўзбраенняў) і [[ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] (займаюцца падрыхтоўкай асабістага складу, кансультацыямі па метадах вядзення баявых дзеянняў і ўдзельнічаюць у планаванні баявых аперацый). Беларускія ўлады афіцыйна пацвердзілі выпадкі прадастаўлення паслуг ваенных спецыялістаў такім краінам як [[Венесуэла]] (акрамя СМІ, пра яе казаў і [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнт Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка]]), [[Лівія]] (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства рэспублікі ў [[Трыпалі]] Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях 2011 года), [[Емен]]е (пацвердзілі прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] і і кіраўнік [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|Дзяржкамваенпрама]] [[Сяргей Пятровіч Гурулёў|Сяргей Гурулёў]]) і [[Нігерыя]] (апублікаваны фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама»). == Агульная характарыстыка == Пасля [[Развал СССР |развалу СССР]] незалежная [[Беларусь]] атрымала кантынгент [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругі]]. Савецкая спадчына было занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|скарачэнне узброеных сіл]]. Многія кантрактнікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў. Частка звольненых пайшла ў найміты. Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як адзначыў на «[[Еўрарадыё]]» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнецца не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref>[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>. Беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]] заяўляў, што найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>. Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у існуе нейкая арганізацыя, якая прадастаўляе працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчаная і не дае нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У той жа час рэсурсы, набліжаныя да расійскай ПВК «[[Група Вагнера|Вагнер]]», паведамлялі, што сярод дзеючых супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі існуе свая практыка адпраўкі за мяжу. Нібыта для гэтага афармляецца адпачынак, пад прыкрыццём якога сілавікі накіроўваюцца ў замежную камандзіроўку<ref name="батька"/>. Са слоў журналіста [[Russia Today]] Сямёна Пегава, агучанух ім на сваім [[Telegram]]-канале WarGonzo, падобная схема дзейнічае сістэмна і нават кантралюецца ўрадам. Верагодней за ўсё, з асабістага дазволу прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі<ref name="war">[https://www.dialog.ua/war/213694_1598021853 РосСМИ обвинили белорусский спецназ в войне против РФ в Сирии: «Лукашенко ведет свою игру»] // Диалог. UA, 21 августа 2020</ref>. Зыходзячы са звестак адкрытых крыніц, ад [[Беларусь|Беларусі]] дапамогу замежным ваенізаваным фарміраванням аказвалі: вайскоўцы падраздзяленняў [[сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|ССА]], [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] (так, напрыклад, байцы [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]]), [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС і СПА]], супрацоўнікі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|МУС]], [[КДБ РБ|КДБ]] і [[Служба бяспекі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|СБП]]<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы — пика Боливара]</ref>, работнікі [[Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ваенна-прамысловага комплексу]]<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>, Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўцы [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама»]] і [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС]]<ref name="нигерия"/>. Работа ажыццяўляецца як афіцыйна, так і ўтойліва, а пасяджэнне [[Парламент Беларусі|парламента краіны]] па пытанні накіравання вайскоўцаў у тую ці іншую дзяржаву праходзіць у закрытым рэжыме<ref name="naviny">{{Cite web |url=https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |title=Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов {{!}} naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2020-12-19 |archive-date=2020-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |archivedate=29 лістапада 2020 |deadurl=yes }}</ref>. Нярэдка паралельна з дзяржаўнымі спецыялістамі або замест іх дзейнічаюць найміты, што заключылі індывідуальныя кантракты з замежнымі сілавымі структурамі<ref name="комсомолка">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref> альбо знаходзяцца пад патранажам беларускіх уладаў<ref name="батька">[https://mediapuls.ru/main/97418-batkiny-chvk-sensacionnye-podrobnosti-ob-otpuskah-belorusskih-specnazovcev.html «Батькины ЧВК»: сенсационные подробности об «отпусках» белорусских спецназовцев]</ref>. == Па краінах == === Кот-д’Івуар === ==== Прэзідэнцтва Гбагбо ==== {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы пачынаецца [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]» і ўрадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]]. У пачатку канфлікту ўлады страцілі аэрапорт у [[Буаке]], дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Гэтыя машыны складалі аснову авіяцыі краіны. Тады [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] пачалі закупку новай тэхнікі. У [[2003]] годзе ў Беларусі набыты два двухмесныя [[Су-25|Су-25УБ]], адзін [[Мі-8]] і два [[Мі-24]]. У наступным годзе ўрадавая авіяцыя атрымала два аднамесных Су-25<ref name="агляд">Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021.</ref>. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі беларускія тэхнікі і пілоты, якія з’яўляліся ці то наймітамі<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>, ці то афіцыйнымі ваеннымі спецыялістамі<ref name="белхист">{{Cite news|title=След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар|author=|url=http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|work=|date=|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|archivedate=2017-10-08}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ |date=8 кастрычніка 2017 }}</ref>. Агульная колькасць групы складала каля дванаццаці чалавек<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref><ref name="Wikileaks">{{Cite web |url=https://news.tut.by/society/208026.html |title=Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке |access-date=2018-08-01 |archive-date=2018-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |archivedate=19 ліпеня 2018 |deadurl=yes }}</ref>. Кантынгент грунтаваўся на аэрадроме пад [[Ямусукра]], які дзяліў з французскімі вайскоўцамі, у прыватнасці, [[2-і гусарскі полк|2-м гусарскім палком]]<ref name="агляд"/>. Група ўключала ў сябе двух лётчыкаў і дзесяць членаў тэхнічнага персаналу. Іх асноўнай задачай было пераабучыць івуарыйскіх пілотаў, якія раней ляталі на Dassault/Dornier Alpha Jet, да палётаў на Су-25. У распараджэнні было чытыры машыны. Аднамесныя атрымалі серыйныя нумары «02» і «03», а двухмесныя — «20» і «21». Аднак сабранымі былі толькі апошнія. За дзейнасцю беларусаў актыўна сачыў французскі бок<ref name="агляд"/>. Паводле інфармацыі [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]], за найманнем беларусаў стаіць былы жандар службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабэр Мантоя, які пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў Афрыцы, пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Ёсць меркаванне, што тут беларускія ваенныя спецыялісты дзейнічалі ў супрацоўніцтве з [[Францыя]]й. Цікавасць французскага боку, які афіцыйна выступаў у канфлікце як міратворац, заключалася ў падтрыманні лаяльнага рэжыму Гбагба і парадку ў былой калоніі (гл. [[неакаланіялізм]]), а беларускага — заробку з ваенных паслуг і стрымліванні ўзмацнення жорсткасці санкцый [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Нібыта гэта не адзіны прыклад такой кааперацыі ў [[Афрыка|Афрыцы]]. Беларусь дзейнічае там, дзе для Францыі альбо патрэбна дадатковая дапамога, альбо неабходна прыкрыццё ценявой працы французаў працай беларусаў, каб не нанесці ўрон іміджу першых. Меркавана апошняе адбывалася падчас грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары<ref name="белхист"/>. [[6 лістапада]] [[2004]] года два самалёты Су-25УБ [[Французска-івуарскі канфлікт|нанеслі ўдар па пазіцыях французскага міратворчага кантынгенту ў Буаке]], прыняўшы іх за паўстанцаў, падчас чаго загінула 9 вайскоўцаў і 1 грамадзянскі спецыяліст<ref name="сакавiк2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Машыны пілатавалі дзве пары: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрый Сушкін]] з Анжам Гнандуетам і Барыс Смахін з Патрысем Уэем. Пасля атакі самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку праціўніка на аэрадроме. Французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаныя абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Захапіўшы аэрапорт Ямусукра, французы паланілі пілотаў і тэхперсанал, але пазней вызвалілі<ref name="агляд"/>. На наступны дзень па краіне пракаціліся антыфранцузскія пратэсты, адбыліся сутыкненні дэманстрантаў з замежнымі вайскоўцамі. Сямнаццаць гадоў сваякі загінулых у Буаке спрабавалі дамагчыся ад французскіх уладаў пачатку расследавання інцыдэнту. Былі ўзбуджаны крымінальнай справы ў дачыненні да чатырох асоб: Юрыя Сушкіна, Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Афіцыйны прадстаўнік МЗС Рэспублікі Беларусь Андрэй Савіных заявіў пра адсутнасць беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref><ref name="centrasia">{{Cite web |url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |title=Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар |accessdate=2009-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150403011447/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |archivedate=2015-04-03 |deadlink=yes }}</ref>. У лістападзе [[2005]] года, па дадзеных тэлеканала [[CNN]], у Кот-д’Івуар накіраваліся 10 тэхнікаў з [[Украіна|Украіны]] і Беларусі. У іх задачу ўваходзіла аднаўленне і рамонт самалётаў і верталётаў, якія пацярпелі падчас канфлікту з Францыяй. Прадстаўнікі ўкраінскіх і беларускіх уладаў адмаўлялі гэтую інфармацыю. У сваю чаргу Міністэрства абароны Кот-д’Івуара прызнала, што наняло замежных спецыялістаў для абслугоўвання і рамонту авіятэхнікі, але не ўдакладніла, якіх менавіта<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. ==== Прэзідэнцтва Уаттары ==== [[3 лютага]] [[2020]] года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы"/>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке]</ref>. Замежнікі размясціліся на вайсковай базе Агбан пад Абіджанам, якую займала групоўка бранятанкавых эскадрылляў ({{lang-fr|Groupement d’Escadrons Blindés}}). Дадзенае падраздзяленне структурна ўваходзіць ўтрыманне вугляроду [[Нацыянальная жандармерыя (Кот-д’Івуар)|Нацыянальнай жандармерыі]]. Злучэнне мае на ўзбраенне розную колавую бронетэхніку, у тым ліку [[Кайман (БРДМ)|БРДМ «Кайман»]] вытворчасці [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]]. Восем гэтых машын, якімі размяшчалі івуарыйскія вайскоўцы, былі прадэманстраваны [[7 жніўня]] [[2018]] года ў прыгарадзе Абіджана Ёпугоне на парадзе з нагоды Дня незалежнасці Кот-д’Івуара<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. На мерапрыемстве прысутнічаў прэзідэнт краіны [[Аласан Уатара]]. Між тым [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] выступіла з абвяржэннем інфармацыі аб працы беларусаў у Кот-д’Івуары<ref>[https://qwerty.gdn/2020/02/06/%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%BE-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA/?ddexp4attempt=1 Африканские СМИ написали о белорусских инструкторов в Кот-д’Ивуаре. Минобороны опровергает]{{Недаступная спасылка}}</ref>. === Венесуэла === {{Main|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы}} ==== Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ ==== {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У [[2007]] годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх ваенных спецыялістаў. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад [[5 снежня]] № 618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. [[8 снежня]] ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне ваенных саветнікаў і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме [[9 красавіка]] [[2008]] года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] [[16 красавіка]]<ref name="naviny"/>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў [[2013]] годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. ==== Падрыхтоўка камандас ==== {{external media |topic = Відэаматэрыялы |subtopic = З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама». |video1 = [https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.] |video2 = [https://m.youtube.com/watch?v=a-z3HnR_FbE Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.] }} Улетку 2008 года года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама». Прыкладна да [[2011]] года сілы DISIP і [[СЕБІН]], якія змянілі іх, неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курсы ад Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] УС РБ<ref name="Венесуэла"/>. Венесуэльцаў навучалі тактыка-спецыяльнай падрыхтоўцы, рукапашным баі і хуткасны стральбе<ref name="коммандос">[https://belaruspartisan.by/politic/185279/ Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)]</ref>. Падчас знаходжання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, у ходзе якога байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не былі абвешчаны і прынялі тое, што адбываецца за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку», Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref name="Венесуэла">[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Факт праходжання падрыхтоўкі венесуэльскага камандас у Беларусі не хаваўся ўладамі. Больш за тое, пра гэта згадвалася ў праграме [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] «Усё пра бяспеку»<ref name="коммандос"/>, а цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі на сваім афіцыйным [[Ютуб]]-канале нават выпусціў два ролікі з курсаў. === Лівія === [[16 снежня]] [[2009]] года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>. [[6 красавіка]] 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>. Крыху раней, [[25 лютага]], у заходніх СМІ з’явілася інфармацыя, што ў падаўленні вулічных беспарадкаў удзельнічаюць беларускія, а таксама сербскія, украінскія і румынскія найміты. Замежныя байцы пілатуюць баявую авіяцыю, абстрэльваючы апазіцыю і таксама праводзячы патруляванне і зачыстку вуліц на аўтамабілях<ref>[https://m.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>. Ізноў пра беларускі ўдзел загаварылі ў жніўні—верасні, калі з’явілася інфармацыя аб прысутнасці беларусаў, у тым ліку снайпераў<ref name="снайпера">[https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200724145852/https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii |date=24 ліпеня 2020 }}</ref>, на паўночным захадзе краіны, дзе яны маглі ўступіць у прамыя сутыкненні са спецпадраздзяленнямі НАТА, [[ААЭ]] і [[Катар]]а<ref>[https://m.lenta.ru/news/2011/08/24/qatari/ В боях за Триполи принял участие иностранный спецназ]</ref>. Адначасова чацвёра грамадзян Беларусі (Валерый Гардзіенка, Ігар Ядзімічаў і Фёдар Труфанаў і [[Вячаслаў Міхайлавіч Качура|Вячаслаў Качура]]<ref name="kp2018">[https://m.kp.by/daily/26790.7/3823973/ Белорус, вернувшийся в ливийский плен более шести лет, вернулся в Минск // Комсомольская правда, 2 февраля 2018 года]{{Недаступная спасылка}}</ref>) былі ўзяты ў палон паўстанцамі ў Трыпалі, дзе іх прысудзілі да 10 гадоў турмы за супрацоўніцтва з рэжымам Муамара Кадафі. Нібыта беларусы дапамагалі лаялістам падчас грамадзянскай вайны. Асабліва шмат прэтэнзій мелася да Качуры, які раней быў начальнікам штаба 334-га атрада спецыяльнага прызначэння і ўдзельнічаў у Афганскай вайне<ref>[https://ont.by/news/vyacheslav-kachyra-kotorij-provyol-v-livijskom-pleny-sem-let-vernylsya-domo Вячеслав Качура, который провёл в ливийском плену семь лет, вернулся в Беларусь]</ref>. Паўстанцы падазравалі, што ў Лівіі ён з’яўляўся снайперам войскаў Кадафі<ref name="качура">Катерина Борисевич.[https://news.tut.by/society/579563.html «Начинали переговоры в 12 дня, заканчивали — в 5 утра». Как освобождали в Ливии белорусского пленника] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210504215922/https://news.tut.by/society/579563.html |date=4 мая 2021 }} // TUT.BY, 3 февраля 2018</ref>. Пасродкам доўгім перамоваў атрымалася дамагчыся датэрміновага вызвалення грамадзян рэспублікі, апошні з якіх, Качура, пры садзейнічанні кіраўніка [[Чачня|Чачні]] [[Рамзан Кадыраў|Рамзана Кадырава]] вярнуўся дадому ў [[2018]] годзе. Падчас канфлікту МЗС краіны ў асобе прэс-сакратара Андрэя Савіных за ўвесь гэты час тройчы заяўляла аб адсутнасці ў Лівіі наймітаў або ваенных з Беларусі<ref>[https://news.tut.by/politics/256754.html МИД: Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210419202259/https://news.tut.by/politics/256754.html |date=19 красавіка 2021 }}</ref><ref>[https://ria.ru/20110906/431141568.html Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД]</ref><ref>[https://www.belta.by/society/view/belorusskih-voennyh-v-livii-net-i-nikogda-ne-bylo-mid-103527-2011 Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было — МИД] // БЕЛТА, 1 ноября 2011</ref>. Разам з тым улады адмаўлялі нават магчымасць удзелу ў баявых дзеяннях «наймітаў-авантурыстаў». На прэс-канферэнцыі [[9 лістапада]], адказваючы на пытанне «[[Радыё Свабода]]», ці ўдзельнічалі вайскоўцы краіны ў апэрацыях у Лівіі, памочнік міністра абароны па пытаннях ваеннай палітыкі генерал-маёр Аляксандр Анісімаў сказаў<ref>[https://belaruspartisan.by/politic/196182/ Генерал Анисимов: белорусских военных в Ливии не было]</ref>:{{Цытата|Не, яны не ўдзельнічалі. Як вы можаце ўявіць сабе, што беларускія вайскоўцы, наяўнасць якіх кожны дзень правяраецца ў нашай краіне, могуць знаходзіцца за яе межамі? Я добра ведаю ўсіх вайскоўцаў, якія выйшлі ў адстаўку і маюць авантурны характар, і якія нейкім чынам маглі б апынуцца ў Лівіі. Аднак усе яны знаходзяцца ў Беларусі. Таму яшчэ раз магу з упэўненасцю сказаць, што беларускія вайскоўцы не бралі ўдзел у ваенных дзеяннях у Лівіі.}} Паўторна ў жніўні [[2013]] года міністр абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрый Жадобін]] з іроніяй абверг дадзеныя паведамленні<ref>[https://charter97.org/ru/news/2013/8/28/74674/ Жадобин отшутился о белорусских военных в Судане] // Хартыя '97, 28 августа 2013</ref>. {{Цытата|Інфармацыю тыпу таго, што беларускія вайскоўцы бяруць удзел у ваенных канфліктах у краінах Паўночнай Афрыкі, ці пра тое, ці будзе прымяняцца ядзерная зброя на ваенным вучэнні «Захад – 2013», павінен каментаваць не міністр абароны, а міністр аховы здароўя. У мяне няма такіх спецыялістаў, каб каментавалі падобную інфармацыю.}} Пасля вызвалення Вячаслава Качура прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай працы Мінабароны Уладзімір Макараў таксама абверг ўдзел беларусаў у лівійскім канфлікце<ref>[https://sputnik.by/20180202/minoborony-belorusy-ne-uchastvovali-v-voennyh-dejstviyah-v-livii-1033394431.html Минобороны: белорусы не участвовали в военных действиях в Ливии]</ref>. {{Гл. таксама|Беларусь у лівійскім канфлікце}} === Емен === У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў [[Т-80|Т-80БВ]]<ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях<ref>[https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by, 20 октября 2014</ref><ref>[https://42.tut.by/432301 Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://42.tut.by/432301 |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 21 января 2015</ref>. Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Алескандр Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Алескандр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>. Адным са спецыялістаў быў [[Барысаў (горад)|барысаўчанін]] Анатоль Мазынскі, малодшы брат вядомага беларускага тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Анатоль працаваў на 140-м танкарамонтным заводзе. У публікацыі [[2012]] года ваенная газета «Во славу Родины» назвала яго самым дасведчаным выпрабавальнікам адрамантаваных танкаў, які працаваў на заводзе з [[1974]] года. Як пісала выданне<ref name="govorim"/>:{{Цытата|Падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежныя камандзіроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі.}} У 9:15 раніцы [[26 лістапада]] 2013 года пры выхадзе з гасцініцы «Амстэрдам» у цэнтры [[Сана|Саны]] беларусы [[расстрэлы ў Сане (2013)|трапілі пад агонь баевікоў]], якія пад’ехалі да будынка на матацыкле. Зламыснікі былі ўзброены пісталетам альбо аўтаматам з глушыцелем. Адзін з замежнікаў, Мазынскі, памёр на месцы, а другі, чыя асоба невядомая, атрымаў цяжкае раненне. Дзве гадзіны пасля нападу матацыклісты (як мяркуецца, тыя ж, што стралялі ля гасцініцы) на вуліцы Хаўлян забілі афіцэра паліцыі Ахмеда аль-Джаадары<ref name="РБК"/>. [[27 лістапада]] стала вядома, што другі пацярпелы беларус памёр ад ран у бальніцы<ref>[https://news.rambler.ru/world/22383169-mvd-yemena-podtverdilo-ubiystvo-dvuh-voennyh-sovetnikov-iz-belorussii/ МВД Йемена подтвердило убийство двух военных советников из Белоруссии] // Рамблер, 27 ноября 2013</ref><ref>[https://ria.ru/20131127/980026130.html Расстрелянные в Йемене белорусы работали по официальным контрактам] // РИА Новости, 27 ноября 2013</ref>. Першапачаткова ў СМІ паведамлялася, што ахвяры атакі ў гасцініцы сталі расіяне. Аднак прэс-аташэ расейскай амбасады ў Емене Мікалай Лягушын назваў пацярпелымі беларусамі, аспрэчыўшы інфармацыю аб грамадзянах [[Расія|Расіі]]. З яго слоў, яны працавалі ў краіне па прыватным кантракце, а дыпмісія аказала ўсю неабходную дапамогу пацярпелым. Прадстаўніка МЗС Йемена палкоўнік Махамед аль-Маўры заявіў, што замежнікі з’яўляюцца ваеннымі спецыялістамі. У сваю чаргу, як паведаміла намеснік начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Марыя Ваньшына, беларускі бок пачаў праверку дадзенай інфармацыі. Неўзабаве афіцыйны прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных<ref>[https://news.tut.by/society/376356.html Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://news.tut.by/society/376356.html |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 26 ноября 2013</ref> і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў<ref name="йемен">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} // TUT.BY, 27 ноября 2013</ref> пацвердзілі, што ахвярамі сталі беларусы, накіраваныя па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Консульскія службы звязваліся з еменскімі ўладамі і расійскім пасольствам у гэтай краіне для ўдакладнення абставінаў здарэння і аказання неабходнай дапамогі. Ніводная тэрарыстычная групоўка не ўзяла на сябе адказнасць за атаку. Еменскія СМІ меркавалі, што напад стаў зваротнай акцыяй «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]». Двума днямі раней урадавая авіяцыя знішчыла 12 чальцоў тэрарыстычнай сеткі<ref name="РБК">[https://www.rbc.ru/society/26/11/2013/570413989a794761c0ce4136 После обстрела белорусов в Йемене боевики совершили новое убийство] // РБК, 26 ноября 2013</ref>. === Нігерыя === {{external media |topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі. |subtopic = |image1 = [http://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».] |image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.] }} У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>. У верасні [[2014]] года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>. Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Обучение проходило на базе 5-й бригады<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь<ref name="нигерия"/>. 10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus]</ref>. === ДР Конга === У [[2015]]—[[2019]] гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. [[27 студзеня]] [[2017]] года два верталёты [[Мі-24]] [[Ваенна-паветраныя сілы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга|ВПС ДРК]] ажыццяўлялі патруляванне блізу горада [[Рутшуру]]. У адным знаходзілася трое беларусаў, а ў іншым — двое грузінаў. Грамадзяне [[Грузія|Грузіі]] раней служылі ў ваенна-паветраных сілах сваёй краіны, але страцілі месца працы ў сувязі са скарачэннямі. Пасля гэтага яны з’ехалі ў Дэмакратычную Рэспубліку Конга, дзе знайшлі вакантныя месцы ва Узброеных сілах<ref>[https://razm.info/ru/9618 ДР Конго был сбит вертолет Ми-24 с грузинским экипажем // Bazm.info, 30 января 2019]</ref>. Грамадзяне Беларусі, якія складалі другі экіпаж, з’яўляліся ваеннымі спецыялістамі, накіраванымі ў краіну для падтрымкі і падрыхтоўкі кангалезскіх вайскоўцаў<ref>[https://politring.com/country/16736-belarus-postavlyaet-v-kongo-voennuyu-tehniku-smi.html Беларусь поставляет в Конго военную технику — СМИ // Белорусский Политринг, 13 мая 2018]</ref>. Як паведамлялася, [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|яны былі збітыя з ЗРК «Страла»]] баевікамі групоўкі [[Рух 23 сакавіка|М23]], якая адстойвае інтарэсы народнасці [[тутсі]]. Аднак па дадзеных Defence.ru са спасылкай на бельгійскае агенцтва Belga, пры выкананні разведвальнага палёту парай, адзін з верталётаў зачапіў лопасцямі верхавіны дрэў, які нясе шрубы, у раёне гары Мікена на вышыні каля 500 метраў і пацярпеў крушэнне. Другі верталёт, страціўшы візуальны кантакт з першай машынай, распачаў меры да яе пошуку, але таксама разбіўся<ref>В Конго разбились 2 вертолёта с белорусским и грузинским экипажами // Военное обозрение, 31 января 2017</ref>. Іншыя крыніцы казалі, што прычынай катастрофы маглі стаць дрэнныя ўмовы надвор’я<ref>[https://www.belnovosti.by/obshchestvo/na-bortu-mi-24-razbivshegosya-v-kongo-byli-troe-belorusov На борту Ми-24, разбившегося в Конго, были трое белорусов // Белновости, 1 января 2017]</ref>. Першапачаткова гаварылася і аб тэхнічных непаладках<ref name="21by"/>. Увесь беларускі экіпаж быў шпіталізаваны ў медустанову горада Гома<ref name="21by">[https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html Российское посольство в Конго: На борту упавшего вертолета был белорусский экипаж // 21.by, 1 февраля 2017] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191215121130/https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html |date=15 снежня 2019 }}</ref>. Іх знайшла пара верталётаў [[Denel AH-2 Rooivalk]] з [[ПАР]], якая выконвала патруляванне ў рамках міратворчай місіі [[ААН]] у Конга ([[MONUSCO]]). Міратворцы і даставілі пацярпелых у бальніцу<ref name="AircargoNews.ru">[https://aircargonews.ru/2017/02/02/katastrofa-dvuh-mi-24-v-kongo.html AircargoNews.ru]</ref>. Туды ж адправіўся грузінскі пілот. Яго напарнік некаторы час лічыўся зніклым без вестак, паколькі дажджы абцяжарвалі пошукі. Пазней высветлілася, што ён трапіў у палон да баевікоў, якія прызначылі за яго выкуп у мільён долараў<ref name="грузины">[https://m.sputnik-georgia.ru/incidents/20170223/234985951/Mjatezhniki-v-Kongo-plenili-gruzinskogo-pilota-i-trebujut-1-mln.html?mobile_return=no Мятежники в Конго пленили грузинского пилота и требуют $1 млн]</ref>. Між тым лідары паўстанцаў сцвярджалі, што не аб’яўлялі за палоннага выкуп. [[18 чэрвеня]] захоплены лётчык загінуў падчас бою паміж байцамі групоўкі і ўрадавымі войскамі<ref>[https://www.interfax.ru/world/567176 Повстанцы в ДР Конго подтвердили гибель плененного ими гражданина Грузии // Интерфакс, 19 июня 2017]</ref>. МЗС Рэспублікі Беларусь заявіў, што праясніць сітуацыю. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>. == Іншыя паведамленні == * У сакавіку 2002 года [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэп ЗША]] абвінаваціў беларускія, а таксама ўкраінскія ўлады ў парушэнні амерыканскіх санкцый супраць іракскага лідара [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]]. Нібыта яны прадавалі ў [[Ірак]] зенітныя комплексы і навучалі іракскіх ваенных абыходжанню з імі. Па дадзеных Вашынгтона, група іракскіх афіцэраў восенню [[2001]] года наведала Беларусь. Яны навучаліся выкарыстанню зенітных комплексаў [[С-300]] супраць брытанскіх і амерыканскіх самалётаў у [[Беспалётныя зоны (Ірак)|беспалётных зонах]]<ref name="Ирак">[https://korrespondent.net/world/worldabus/42447-radio-svoboda-postavlyayut-li-ukraina-i-belarus-oruzhie-iraku 'Радио Свобода': Поставляют ли Украина и Беларусь оружие Ираку?]</ref>. * У чэрвені [[2006]] года з [[Судан]]ам быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары павінны былі падаць свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі абавязваліся абменьвацца адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін прыступіць да распрацоўкі сумесных праектаў у галіне ваеннай навукі<ref>[https://charter97.org/ru/news/2009/9/4/21670/ Режим Лукашенко продает оружие в Судан и Сирию // Хартия’97, 4 сентября 2009]</ref>. У жніўні 2013-га, падчас перапраўкі [[Су-24]] з Беларусі на авіябазу Вадзі Саідна каля горада [[Амдурман]], паведамлялася аб прысутнасці тут беларускага персаналу і экіпажаў<ref>[https://amp-charter97-org.cdn.ampproject.org/c/s/amp.charter97.org/ru/news/2013/8/19/74161/ Беларусь продала Судану штурмовики Су-24]</ref>. * [[15 красавіка]] [[2019]] года ізраільскі ваенна-аналітычны партал Debka са спасылкай на «замежныя разведвальныя крыніцы» паведаміў аб гібелі беларускіх, іранскіх і паўночнакарэйскіх ваенных спецыялістаў [[13 красавіка]] падчас авіаналёта ізраільскі ВПС на горад [[Масьяф]]. Па сцвярджэнні партала, замежнiкi займаліся мадэрнізацыяй ракет наземнага базіравання для [[Сірыя|Сірыі]] і «[[Хезбала|Хезбалы]]». МЗС і Дзяржкамваенпром абверглі дадзенную iнфармацыю<ref>[https://news.tut.by/economics/633966.html Израильские СМИ сообщили о гибели белорусских специалистов в Сирии, Беларусь опровергает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190921182703/https://news.tut.by/economics/633966.html |date=21 верасня 2019 }}</ref>. * У жніўні [[2020]] года ваенкар Сямён Пегаў у сваім аўтарскім Telegram-канале WarGonzo паведамляў, што супрацоўнікі атрадаў «[[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|Альфа]]» КДБ і «[[Алмаз (спецпадраздзяленне)|Алмаз]]» МУС пад выглядам адпачынкаў наймаюцца да кітайскіх нафтакампаніям на ахову іх аб’ектаў у Судане і Венесуэле<ref name="батька"/>. Ён жа абвінаваціў беларускія ўлады ў прадастаўленні сваіх вайскоўцаў [[Турцыя|Турцыі]] і яе проксі-групоўкам у [[Ідліб]]е<ref name="war"/>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у В’етнаме]] * [[Іхтамнет]] * [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. * ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013. * ''Алескандр Алесин.'' [http://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014. * ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015. * ''Алескандр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019. * ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019. * ''Егор Лебедок.'' [https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021. * ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021. [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] cq8ty9rvwpljhf1iv0ycmhh6mbrslaf 4164423 4164421 2022-07-24T22:01:02Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Main|Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь}} [[File:Map military specialists of Belarus.png|thumb|300px|Карта выкарыстання паслуг беларускіх ваенных спецыялістаў.<br />{{color box|#228B22}} Беларусь<br />{{color box|#FF0000}} пацверджана ўладамі<br />{{color box|#FFFF00}} абвяргаецца ўладамі]] '''Ваенныя спецыялісты Беларусі''' — былыя і дзеючыя ваеннаслужачыя [[Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь|Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]], радзей прадстаўнікі ваенізаваных арганізацый і работнікі прадпрыемстваў [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]], якія аказваюць падтрымку замежным сілавым структурам. Дзеляцца на [[ваенны спецыяліст|ваенспецоў]] (накіроўваюцца для аказання дапамогі ў засваенні, абслугоўванні і эксплуатацыі ваеннай тэхнікі і ўзбраенняў) і [[ваенны саветнік (спецыяліст)|ваенных саветнікаў]] (займаюцца падрыхтоўкай асабістага складу, кансультацыямі па метадах вядзення баявых дзеянняў і ўдзельнічаюць у планаванні баявых аперацый). Беларускія ўлады афіцыйна пацвердзілі выпадкі прадастаўлення паслуг ваенных спецыялістаў такім краінам як [[Венесуэла]] (акрамя СМІ, пра яе казаў і [[Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь|Прэзідэнт Беларусі]] [[Аляксандр Лукашэнка]]), [[Лівія]] (факт наяўнасці кантынгенту ваенных спецыялістаў у даваенны перыяд пацвердзіў саветнік пасольства рэспублікі ў [[Трыпалі]] Георгій Грамыка, але адмаўляўся які-небудзь удзел у баявых дзеяннях 2011 года), [[Емен]]е (пацвердзілі прадстаўнік [[Міністэрства замежных спраў Рэспублікі Беларусь|МЗС]] [[Андрэй Уладзіміравіч Савіных|Андрэй Савіных]] і і кіраўнік [[Дзяржаўны ваенна-прамысловы камітэт Рэспублікі Беларусь|Дзяржкамваенпрама]] [[Сяргей Пятровіч Гурулёў|Сяргей Гурулёў]]) і [[Нігерыя]] (апублікаваны фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама»). == Агульная характарыстыка == Пасля [[Развал СССР |развалу СССР]] незалежная [[Беларусь]] атрымала кантынгент [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругі]]. Савецкая спадчына было занадта вялікай для краіны, таму ў 1990-я ўрад правёў [[Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|скарачэнне узброеных сіл]]. Многія кантрактнікі страцілі свае працоўныя месцы, некаторыя сыходзілі самі з-за нізкіх заробкаў. Частка звольненых пайшла ў найміты. Менавіта адстаўныя вайскоўцы спатрэбіліся для аказання ваенных паслуг, склаўшы аснову замежных кантынгентаў, бо, як адзначыў на «[[Еўрарадыё]]» ваенны аглядальнік Аляксандр Алесін, афіцыйна дзяржава імкнецца не адпраўляць дзеючыя армейскія кадры ў іншыя дзяржавы, асабліва ў «[[Узброены канфлікт|гарачыя кропкі]]». Сярод запатрабаваных спецыяльнасцяў эксперт называў лётчыкаў, спецыялістаў па абслугоўванні авіяцыі і баявой тэхнікі, штабных афіцэраў і спецыялістаў спецаперацый — напрыклад, снайперы<ref>[https://web.archive.org/web/20220316143338/https://belaruspartisan.by/politic/178872/ Эксперт: В Ливии могут воевать белорусские летчики, штабисты и снайперы]</ref>. Беларускі ваенны эксперт [[Ягор Лебядок]] заяўляў, што найважнейшым рэгіёнам для Беларусі ў сферы збыту ўзбраення і аказання паслуг падрыхтоўкі ваенных кадраў стала [[Афрыка]]. У канцы 2010-х і пачатку 2020-х усё больш канкурэнцыю ў частцы падрыхтоўкі замежных вайскоўцаў і арганізацыі баявых дзеянняў пачалі аказваць ізраільцяне, французы, расійскія [[прыватная ваенная кампанія|ПВК]] і прадстаўнікі іншых краін<ref name="берег слоновой кости"/>. Паводле інфармацыі газеты «[[Комсомольская правда]]» атрыманай з «дасведчаных крыніц», у [[Мінск]]у існуе нейкая арганізацыя, якая прадастаўляе працу для адстаўных вайскоўцаў, гатовых прымяніць свой вопыт за мяжой. Фірма засакрэчаная і не дае нідзе ніякіх аб’яў, самастойна шукаючы патэнцыйных работнікаў<ref name="комсомолка"/>. У той жа час рэсурсы, набліжаныя да расійскай ПВК «[[Група Вагнера|Вагнер]]», паведамлялі, што сярод дзеючых супрацоўнікаў сілавых ведамстваў Беларусі існуе свая практыка адпраўкі за мяжу. Нібыта для гэтага афармляецца адпачынак, пад прыкрыццём якога сілавікі накіроўваюцца ў замежную камандзіроўку<ref name="батька"/>. Са слоў журналіста [[Russia Today]] Сямёна Пегава, агучанух ім на сваім [[Telegram]]-канале WarGonzo, падобная схема дзейнічае сістэмна і нават кантралюецца ўрадам. Верагодней за ўсё, з асабістага дазволу прэзідэнта Аляксандра Лукашэнкі<ref name="war">[https://www.dialog.ua/war/213694_1598021853 РосСМИ обвинили белорусский спецназ в войне против РФ в Сирии: «Лукашенко ведет свою игру»] // Диалог. UA, 21 августа 2020</ref>. Зыходзячы са звестак адкрытых крыніц, ад [[Беларусь|Беларусі]] дапамогу замежным ваенізаваным фарміраванням аказвалі: вайскоўцы падраздзяленняў [[сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|ССА]], [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] (так, напрыклад, байцы [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]]), [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|ВПС і СПА]], супрацоўнікі [[Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь|МУС]], [[КДБ РБ|КДБ]] і [[Служба бяспекі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь|СБП]]<ref name="подготовка">[https://www.sb.by/articles/belorusskie-spetsnazovtsy-gotovyatsya-k-pokoreniyu-vysshey-tochki-venesuely-pika-bolivara.html Белорусские спецназовцы готовятся к покорению высшей точки Венесуэлы — пика Боливара]</ref>, работнікі [[Ваенна-прамысловы комплекс Беларусі|ваенна-прамысловага комплексу]]<ref name="govorim">[https://govorim.by/minskaya-oblast/borisov/novosti-borisova/112045-borisovchaninu-anatolyu-mazynskomu-rasstrelyannomu-v-yemene-do-pensii-ostavalsya-god.html Борисовчанину Анатолю Мазынскому, расстрелянному в Йемене, до пенсии оставался год] // Govorim.by, 5 декабря 2013</ref>, Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўцы [[Беларускае фізкультурна-спартыўнае таварыства «Дынама»|беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама»]] і [[Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь|МНС]]<ref name="нигерия"/>. Работа ажыццяўляецца як афіцыйна, так і ўтойліва, а пасяджэнне [[Парламент Беларусі|парламента краіны]] па пытанні накіравання вайскоўцаў у тую ці іншую дзяржаву праходзіць у закрытым рэжыме<ref name="naviny">{{Cite web |url=https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |title=Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов {{!}} naviny.by<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2020-12-19 |archive-date=2020-11-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty |archivedate=29 лістапада 2020 |deadurl=yes }}</ref>. Нярэдка паралельна з дзяржаўнымі спецыялістамі або замест іх дзейнічаюць найміты, што заключылі індывідуальныя кантракты з замежнымі сілавымі структурамі<ref name="комсомолка">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref> альбо знаходзяцца пад патранажам беларускіх уладаў<ref name="батька">[https://mediapuls.ru/main/97418-batkiny-chvk-sensacionnye-podrobnosti-ob-otpuskah-belorusskih-specnazovcev.html «Батькины ЧВК»: сенсационные подробности об «отпусках» белорусских спецназовцев]</ref>. == Па краінах == === Кот-д’Івуар === ==== Прэзідэнцтва Гбагбо ==== {{Main|Беларусь і івуарыйскі канфлікт}} {{external media |topic = Фотаздымкі, зробленыя не пазней за 4 лістапада 2004. |subtopic = Апублікаваны ў артыкуле Стэйна Мітцэра і Ёста Аліманса на Oryx Blog. Аўтарства невядома. |image1 = [https://1.bp.blogspot.com/-v22AUu325Nc/YGGihO6QaGI/AAAAAAAATEU/EUCAaDARQ8wYSVlIA2nelJPuoX0OgTo0QCLcBGAsYHQ/s529/444.png Групавое фота беларускіх ваенных спецыялістаў і івуарыйскіх лётчыкаў на фоне Су-25.] |image2 = [https://3.bp.blogspot.com/-Dxw7sWpbTEI/W5-TMcwEFkI/AAAAAAAAKVE/sU6HIxpcSRsmvVzBv-_vQyjmmOkRw3WxgCLcBGAs/s640/54.jpg Івуарыйскія і беларускія тэхнікі разам з чарнаскурым пілотам.] |image3 = [https://2.bp.blogspot.com/-Cwp9k9aPiR4/W5-TNpsyFBI/AAAAAAAAKVM/khC8cnzyRM0W31AA6z_Nsm3bqQgCmTG7ACLcBGAs/s1600/56.jpg Беларускія лётчыкі ў аэрапорце Ямусукра.] |image4 = [https://1.bp.blogspot.com/-uKAFWVMMe9A/XjiHKYa_x3I/AAAAAAAAMJE/Kd606V8kQyEcrt4CQgCJUZAsLuasFEIMwCLcBGAsYHQ/s640/2121.png Узлёт Су-25УБ. У кабіне бачны бледнатвары і чарнаскуры пілоты.] }} У [[2002]] годзе ў [[Кот-д’Івуар]]ы пачынаецца [[Першая Івуарыйская вайна|грамадзянская вайна]] паміж групоўкай «[[Новыя сілы (групоўка)|Новая сіла]]» і ўрадам [[Ларан Гбагбо|Ларана Гбагбо]]. У пачатку канфлікту ўлады страцілі аэрапорт у [[Буаке]], дзе грунтаваліся самалёты [[Dassault/Dornier Alpha Jet]]. Гэтыя машыны складалі аснову авіяцыі краіны. Тады [[Ваенна-паветраныя сілы Кот-д’Івуара|ВПС Кот-д’Івуара]] пачалі закупку новай тэхнікі. У [[2003]] годзе ў Беларусі набыты два двухмесныя [[Су-25|Су-25УБ]], адзін [[Мі-8]] і два [[Мі-24]]. У наступным годзе ўрадавая авіяцыя атрымала два аднамесных Су-25<ref name="агляд">Stijn Mitzer and Joost Oliemans. [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again], Oryx Blog, 31 March 2021.</ref>. Разам з тэхнікай у краіну прыбылі беларускія тэхнікі і пілоты, якія з’яўляліся ці то наймітамі<ref name="kommersant">[https://www.kommersant.ru/doc/979122 Французов разбомбили белорусские пилоты] — ''Коммерсантъ'', 12.11.2004</ref>, ці то афіцыйнымі ваеннымі спецыялістамі<ref name="белхист">{{Cite news|title=След белорусского оружия в Кот-д’Ивуар|author=|url=http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|work=|date=|deadlink=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/|archivedate=2017-10-08}} {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20171008230914/http://belhist.ru/2013/09/sled-belorusskogo-oruzhija-v-kot-d-39-ivuar/ |date=8 кастрычніка 2017 }}</ref>. Агульная колькасць групы складала каля дванаццаці чалавек<ref name="RFI">Сергей Дмитриев. [https://www.rfi.fr/ru/%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F/20200320-15-%D0%BB%D0%B5%D1%82-%D0%B1%D0%B5%D0%B7-%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B0-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD-%D0%B2-%D0%B1%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B5-%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85-%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85-%D0%B2-%D0%BA%D0%BE%D1%82-%D0%B4-%D0%B8%D0%B2%D1%83%D0%B0%D1%80 15 лет без ответа: кто виновен в бомбардировке французских военных в Кот-д’Ивуар] // RFI, 20 марта 2020</ref><ref name="Wikileaks">{{Cite web |url=https://news.tut.by/society/208026.html |title=Wikileaks: Белорусские летчики бомбили французскую военную базу в Африке |access-date=2018-08-01 |archive-date=2018-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |deadlink=yes |accessdate=29 верасня 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180719234036/https://news.tut.by/society/208026.html |archivedate=19 ліпеня 2018 |deadurl=yes }}</ref>. Кантынгент грунтаваўся на аэрадроме пад [[Ямусукра]], які дзяліў з французскімі вайскоўцамі, у прыватнасці, [[2-і гусарскі полк|2-м гусарскім палком]]<ref name="агляд"/>. Група ўключала ў сябе двух лётчыкаў і дзесяць членаў тэхнічнага персаналу. Іх асноўнай задачай было пераабучыць івуарыйскіх пілотаў, якія раней ляталі на Dassault/Dornier Alpha Jet, да палётаў на Су-25. У распараджэнні было чытыры машыны. Аднамесныя атрымалі серыйныя нумары «02» і «03», а двухмесныя — «20» і «21». Аднак сабранымі былі толькі апошнія. За дзейнасцю беларусаў актыўна сачыў французскі бок<ref name="агляд"/>. Паводле інфармацыі [[Міжнароднае французскае радыё|RFI]], за найманнем беларусаў стаіць былы жандар службы бяспекі [[Елісейскі палац|Елісейскага палаца]] Рабэр Мантоя, які пад патранажам французскага ўрада займаўся ценявой дзейнасцю ў Афрыцы, пастаўкамі зброі і вярбоўкай замежных байцоў<ref name="RFI"/>. Ёсць меркаванне, што тут беларускія ваенныя спецыялісты дзейнічалі ў супрацоўніцтве з [[Францыя]]й. Цікавасць французскага боку, які афіцыйна выступаў у канфлікце як міратворац, заключалася ў падтрыманні лаяльнага рэжыму Гбагба і парадку ў былой калоніі (гл. [[неакаланіялізм]]), а беларускага — заробку з ваенных паслуг і стрымліванні ўзмацнення жорсткасці санкцый [[Еўрапейскі Саюз|ЕС]]. Нібыта гэта не адзіны прыклад такой кааперацыі ў [[Афрыка|Афрыцы]]. Беларусь дзейнічае там, дзе для Францыі альбо патрэбна дадатковая дапамога, альбо неабходна прыкрыццё ценявой працы французаў працай беларусаў, каб не нанесці ўрон іміджу першых. Меркавана апошняе адбывалася падчас грамадзянскай вайны ў Кот-д’Івуары<ref name="белхист"/>. [[6 лістапада]] [[2004]] года два самалёты Су-25УБ [[Французска-івуарскі канфлікт|нанеслі ўдар па пазіцыях французскага міратворчага кантынгенту ў Буаке]], прыняўшы іх за паўстанцаў, падчас чаго загінула 9 вайскоўцаў і 1 грамадзянскі спецыяліст<ref name="сакавiк2020">[https://www.francetvinfo.fr/monde/afrique/politique-africaine/bombardement-de-bouake-en-cote-d-ivoire-le-proces-a-paris-qui-devait-commencer-le-17-mars-est-reporte-au-2-juin_3869693.html Bombardement de Bouaké en Côte d’Ivoire : le procès à Paris, qui devait commencer le 17 mars, est reporté au 2 juin]</ref>. Машыны пілатавалі дзве пары: [[Юрый Леанідавіч Сушкін|Юрый Сушкін]] з Анжам Гнандуетам і Барыс Смахін з Патрысем Уэем. Пасля атакі самалёты вярнуліся на аэрапорт у Ямусукра, які дзялілі з іншымі французскімі сіламі. Прэзідэнт Францыі [[Жак Шырак]], даведаўшыся пра інцыдэнт, загадаў знішчыць тэхніку праціўніка на аэрадроме. Французскія войскі адкрылі агонь па авіяцыйных машынах з [[Мілан (СТРК)|СТРК «Мілан»]]. У выніку загінуў адзін тэхнік-івуарыец і былі пашкоджаныя абодва Су-25, а таксама тры верталёты. Захапіўшы аэрапорт Ямусукра, французы паланілі пілотаў і тэхперсанал, але пазней вызвалілі<ref name="агляд"/>. На наступны дзень па краіне пракаціліся антыфранцузскія пратэсты, адбыліся сутыкненні дэманстрантаў з замежнымі вайскоўцамі. Сямнаццаць гадоў сваякі загінулых у Буаке спрабавалі дамагчыся ад французскіх уладаў пачатку расследавання інцыдэнту. Былі ўзбуджаны крымінальнай справы ў дачыненні да чатырох асоб: Юрыя Сушкіна, Барыса Смахіна, Патрыса Уэя і Анжа Гнандуета. Пазней Смахін быў выключаны з ліку абвінавачаных, а астатнія фігуранты завочна прысуджаны да пажыццёвага зняволення. Афіцыйны прадстаўнік МЗС Рэспублікі Беларусь Андрэй Савіных заявіў пра адсутнасць беларускіх грамадзян, а тым больш вайскоўцаў, у Кот-д’Івуары<ref name="захват">[https://news.tut.by/society/46339.html Кот-д’Ивуар: Французы взяли под стражу украинцев и белорусов]{{Недаступная спасылка}} // TUT.BY, 14 ноября 2004</ref><ref name="centrasia">{{Cite web |url=http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |title=Белорусские наёмники на Су-25 разбомбили франко-американских «миротворцев» в Кот-д’Ивуар |accessdate=2009-08-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150403011447/http://www.centrasia.ru/newsA.php?st=1100328180 |archivedate=2015-04-03 |deadlink=yes }}</ref>. У лістападзе [[2005]] года, па дадзеных тэлеканала [[CNN]], у Кот-д’Івуар накіраваліся 10 тэхнікаў з [[Украіна|Украіны]] і Беларусі. У іх задачу ўваходзіла аднаўленне і рамонт самалётаў і верталётаў, якія пацярпелі падчас канфлікту з Францыяй. Прадстаўнікі ўкраінскіх і беларускіх уладаў адмаўлялі гэтую інфармацыю. У сваю чаргу Міністэрства абароны Кот-д’Івуара прызнала, што наняло замежных спецыялістаў для абслугоўвання і рамонту авіятэхнікі, але не ўдакладніла, якіх менавіта<ref>[https://m.lenta.ru/news/2005/11/14/vvs/ Украина и Белоруссия тайно восстанавливают ВВС Кот-д’Ивуара] // Лента.ру 14 ноября 2005</ref>. ==== Прэзідэнцтва Уаттары ==== [[3 лютага]] [[2020]] года, паводле звестак Africa intellegence, у краіну прыбылі дзесяць беларускіх вайскоўцаў, чыёй задачай стала правядзенне курсу падрыхтоўкі для жандараў<ref name="инструкторы"/>. У маі таго ж года яшчэ чатыры беларускія спецыялісты прадастаўлены для тэхнічнага абслугоўвання машын і навучання івуарыйскіх тэхнікаў<ref name="берег слоновой кости">[https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке]</ref>. Замежнікі размясціліся на вайсковай базе Агбан пад Абіджанам, якую займала групоўка бранятанкавых эскадрылляў ({{lang-fr|Groupement d’Escadrons Blindés}}). Дадзенае падраздзяленне структурна ўваходзіць ўтрыманне вугляроду [[Нацыянальная жандармерыя (Кот-д’Івуар)|Нацыянальнай жандармерыі]]. Злучэнне мае на ўзбраенне розную колавую бронетэхніку, у тым ліку [[Кайман (БРДМ)|БРДМ «Кайман»]] вытворчасці [[140-ы рамонтны завод|140-га рамонтнага завода]]. Восем гэтых машын, якімі размяшчалі івуарыйскія вайскоўцы, былі прадэманстраваны [[7 жніўня]] [[2018]] года ў прыгарадзе Абіджана Ёпугоне на парадзе з нагоды Дня незалежнасці Кот-д’Івуара<ref name="инструкторы">[https://reform.by/instruktory-iz-belarusi-pribyli-v-kot-d-ivuar-dlja-obuchenija-mestnyh-zhandarmov Инструкторы из Беларуси прибыли в Кот-д’Ивуар для обучения местных жандармов]</ref>. На мерапрыемстве прысутнічаў прэзідэнт краіны [[Аласан Уатара]]. Між тым [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] выступіла з абвяржэннем інфармацыі аб працы беларусаў у Кот-д’Івуары<ref>[https://qwerty.gdn/2020/02/06/%D0%B0%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%BC%D0%B8-%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%B8-%D0%BE-%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA/?ddexp4attempt=1 Африканские СМИ написали о белорусских инструкторов в Кот-д’Ивуаре. Минобороны опровергает]{{Недаступная спасылка}}</ref>. === Венесуэла === {{Main|Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы}} ==== Стварэнне сістэмы СПА—РЭБ ==== {{Main|Група беларускіх ваенных спецыялістаў у Венесуэле}} У [[2007]] годзе [[Узброеныя сілы Венесуэлы]] запыталі паслугі беларускіх ваенных спецыялістаў. Як пазней успамінаў Лукашэнка, венесуэльцы мелі патрэбу ў дапамозе па рэарганізацыі арміі. Яны закупілі розныя сістэмы [[Супрацьпаветраная абарона|супрацьпаветранай абароны]], самалёты і іншае ўзбраенне, але не мелі добрай ваеннай школы для карыстання ўсім гэтым<ref name="белта">[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-v-venesuele-bylo-dopuscheno-mnogo-oshibok-i-upuschena-ekonomika-337647-2019/ Лукашенко: в Венесуэле было допущено много ошибок и упущена экономика]</ref>. Тагачасны намеснік начальніка [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнага штаба Узброеных Сіл]] [[Пётр Мікалаевіч Ціханоўскі|Пётр Ціханоўскі]] адзначыў, што ў Венесуэле адсутнічала адзіная сістэма СПА, меліся толькі паасобныя падраздзяленні<ref name="25 mart 2008">[https://news.tut.by/politics/105882.html Белорусские военные специалисты будут принимать участие в создании системы ПВО Венесуэлы] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080430152354/http://news.tut.by/politics/105882.html |date=30 красавіка 2008 }}</ref>. Указамі Прэзідэнта Беларусі ад [[5 снежня]] № 618 і 686 генерал-лейтэнант і будучы пасол краіны ў Баліварыянскай Рэспубліцы [[Алег Сяргеевіч Пафёраў|Алег Пафераў]] стаў упаўнаважаным па вядзенні перамоў па праекце пагадненняў аб супрацоўніцтве ў інтарэсах стварэння адзінай сістэмы СПА і сістэмы [[радыёэлектронная барацьба|радыёэлектроннай барацьбы]], а таксама аб знаходжанні на венесуэльскай тэрыторыі беларускіх вайскоўцаў<ref name="Паферов в 2012">[http://www.belmarket.by/poleteli-shapki-voennyh-i-pogranichnikov?page=7243 Полетели шапки военных и пограничников]</ref>. [[8 снежня]] ў рамках візіту А. Лукашэнкі ў [[Каракас]] па гэтым пытанні былі падпісаны дзве дамовы<ref>[https://www.naviny.media/rubrics/politic/2012/07/09/ic_articles_112_178398 Небо над Венесуэлой будет охранять белорусская система ПВО]{{Недаступная спасылка}}</ref>. Першым пагадненнем прадугледжвалася, што Мінск акажа Венесуэле дапамогу і садзейнічанне ў стварэнні адзінай сістэмы СПА і РЭБ на падставе навуковага праекта. Бакі дамовіліся аб тым, што арганізацыі Венесуэлы заключаць кантракты з арганізацыямі рэспублікі і іншых дзяржаў на закупку тавараў, работ і паслуг у адпаведнасці з планамі стварэння дзвюх сістэм. Другім пагадненнем вызначаліся ўмовы, якія рэгламентуюць уезд і знаходжанне ваенных саветнікаў і спецыялістаў, галоўнага ваеннага саветніка Беларусі і яго апарата на тэрыторыі Венесуэлы ў працэсе ажыццяўлення работ па стварэнні сістэм СПА і РЭБ. Замежнікі абавязаліся выконваць заканадаўства краіны і не ўдзельнічаць у баявых дзеяннях. Абодва дакументы былі ратыфікаваны [[Палата прадстаўнікоў (Беларусь)|Палатай прадстаўнікоў]] [[Нацыянальны сход Беларусі|Нацыянальнага сходу Беларусі]] ў закрытым рэжыме [[9 красавіка]] [[2008]] года, а адобраны [[Савет Рэспублікі (Беларусь)|Саветам Рэспублікі]] [[16 красавіка]]<ref name="naviny"/>. У тым жа годзе дзесяць ваенных спецыялістаў без уліку членаў сем’яў прыбылі ў Венесуэлу (пазней іх колькасць узрасла)<ref name="naviny"/>. Кіраўніцтва групы ажыццяўляў генерал Пафераў<ref name="Паферов в 2012"/>. Задачай замежных саветнікаў было стварыць новую сістэму абароны, умантаваць у яе наяўнае ўзбраенне і дакупіць неабходнае новае, пры гэтым усё растлумачыць для венесуэльскіх калегаў<ref name="белта"/>. Пасля смерці Чавеса ў [[2013]] годзе адносіны дзвюх краін саслаблі, і місію беларускіх спецыялістаў згарнулі. Аднак у Венесуэле ўдалося дамагчыся паспяховага абнаўлення і сістэматызацыі СПА—РЭБ, пры чым не за шэсць гадоў, як планавалася, а за пяць<ref name="25 mart 2008"/>. ==== Падрыхтоўка камандас ==== {{external media |topic = Відэаматэрыялы |subtopic = З праграмы Белтэлерадыёкампаніі «Усё аб бяспецы». Апублікаваны на афіцыйным Ютуб-канале ЦСП БФСТ «Дынама». |video1 = [https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 1.] |video2 = [https://m.youtube.com/watch?v=a-z3HnR_FbE Рэпартаж пра візіт DISIP у Беларусь. Частка 2.] }} Улетку 2008 года года Беларусь наведалі байцы камандас [[DISIP]], якія прынялі ўдзел у вучэбна-метадычным зборы беларускага фізкультурна-спартыўнага таварыства «Дынама». Прыкладна да [[2011]] года сілы DISIP і [[СЕБІН]], якія змянілі іх, неаднаразова прыязджалі ў краіну і праходзілі курсы ад Цэнтра спецыяльнай падрыхтоўкі БФСТ «Дынама» і [[5-я асобная брыгада спецыяльнага прызначэння|5-й брыгады спецназа]] УС РБ<ref name="Венесуэла"/>. Венесуэльцаў навучалі тактыка-спецыяльнай падрыхтоўцы, рукапашным баі і хуткасны стральбе<ref name="коммандос">[https://belaruspartisan.by/politic/185279/ Как белорусские «коммандос» обучают своих венесуэльских коллег (видео)]</ref>. Падчас знаходжання замежных сілавікоў пад [[Мар’іна Горка|Мар’інай Горкай]] на беларуска-венесуэльскі канвой адбылася вучэбная атака, у ходзе якога байцы 5-й брыгады хацелі прадэманстраваць свае магчымасці. Аб манеўрах замежнікі не былі абвешчаны і прынялі тое, што адбываецца за рэальнае напад баевікоў. Яны падрыхтаваліся дзейнічаць рашуча, але беларускі спецназ хутка адбіў «атаку», Байцы DISIP засталіся ўражаны прафесіяналізмам сваіх калегаў<ref name="Венесуэла">[https://m.youtube.com/watch?v=VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] — Видео на [[Youtube]]</ref>. Факт праходжання падрыхтоўкі венесуэльскага камандас у Беларусі не хаваўся ўладамі. Больш за тое, пра гэта згадвалася ў праграме [[Белтэлерадыёкампанія|Белтэлерадыёкампаніі]] «Усё пра бяспеку»<ref name="коммандос"/>, а цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі на сваім афіцыйным [[Ютуб]]-канале нават выпусціў два ролікі з курсаў. === Лівія === [[16 снежня]] [[2009]] года падчас афіцыйнага візіту ў Трыпалі беларускай вайсковай дэлегацыі пад кіраўніцтвам міністра абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрыя Жадобіна]] быў заключаны пратакол аб супрацоўніцтве ў галіне абароны. Пераймаць вопыт на вучэнні «Захад-2009» у Беларусь прыязджаў малодшы сын лідара краіны [[Муамар Кадафі|Муамара Кадафі]], [[Хаміс Кадафі|Хаміс]], камандзір [[Брыгада Хаміса|элітнага падраздзялення спецназа Лівіі]]<ref>[https://www.politforums.net/belorussia/1298775229.html]</ref>. У чэрвені [[2010]] года лівійскія вайскоўцы прынялі ўдзел у вучэннях з беларускай [[11-ы гвардзейскі танкавы корпус|11-й асобнай механізаванай брыгадай]] са [[Слонім]]а, якія праходзілі на Абуз-Лясноўскім палігоне пад [[Баранавічы|Баранавічамі]]<ref>[https://news-tut-by.turbopages.org/turbo/news.tut.by/s/politics/216582.html]</ref>. [[6 красавіка]] 2011 года выдавецтва «Комсомольская правда» выпусціла артыкул аб удзеле ў [[Грамадзянская вайна ў Лівіі|баявых дзеяннях у Лівіі]] на баку ўрада беларускіх ваенных саветнікаў. Рэдакцыя пісала, што ваенныя займаліся падрыхтоўкай лівійскіх сілавікоў, рамонтам і эксплуатацыяй тэхнікі. Паведамлялася і пра наймітаў з індывідуальнымі кантрактамі, і пра дзейных вайскоўцаў Узброеных Сіл Беларусі, сярод якіх былі былыя байцы 334-га атрада са складу 5-й асобнай брыгады спецпрызначэння. Некаторыя з іх, як мяркуецца, праходзілі падрыхтоўку на расійскіх базах спецназа і ўдзельнічалі ў [[Афганская вайна (1979—1989)|вайне ў Аўганістане]]. Вайскоўцы рэспублікі пераканалі лівійцаў аддаць перавагу [[узброены пікап|ўзброеным пікапам]] замест бронетэхнікі, а таксама ўнесці ў тактыку некаторыя элементы партызанскай вайны, тым самым знізіўшы эфектыўнасць авіяўдараў [[НАТА]] і павялічыўшы мабільнасць арміі. Дзякуючы іх садзейнічанню, у канцы сакавіка—пачатку красавіка войскі Кадафі нават змаглі перайсці ў контрнаступленне<ref name="комсомольская">[https://m.kp.by/daily/25664/825870/ На стороне Каддафи воюют белорусские партизаны]{{Недаступная спасылка}} — Комсомольская правда, 6 апреля 2011</ref>. Крыху раней, [[25 лютага]], у заходніх СМІ з’явілася інфармацыя, што ў падаўленні вулічных беспарадкаў удзельнічаюць беларускія, а таксама сербскія, украінскія і румынскія найміты. Замежныя байцы пілатуюць баявую авіяцыю, абстрэльваючы апазіцыю і таксама праводзячы патруляванне і зачыстку вуліц на аўтамабілях<ref>[https://m.newsru.com/world/26feb2011/naemn.html СМИ: в расправе над ливийскими повстанцами, возможно, участвуют наемники из Белоруссии]</ref>. Як заявіў саветнік пасольства Беларусі ў Трыпалі Георгій Грамыка, да грамадзянскай вайны і замежнай інтэрвенцыі ў краіне знаходзіўся кантынгент з 500 беларускіх вайсковых саветнікаў, інструктараў і спецыялістаў, але з пачаткам баявых дзеянняў частка з іх эвакуявалі. Аднак са слоў вайсковага аташэ Ігара Качугіна, афіцыйна ў краіну вайскоўцы не накіроўваліся. Тым не менш, ён не выключыў, што хтосьці мог заключыць індывідуальныя кантракты з лівійскімі сілавымі структурамі. Рэдакцыя «Комсомольской правды» звязалася з Міхаілам, адным з такіх наймітаў. Ён паведаміў, што яго зарплата ў Лівіі складае 3000 долараў. Паводле інфармацыі суразмоўцы, у краіне пры Узброеных сілах знаходзяцца некалькі сотняў беларусаў<ref name="комсомольская"/>. Ізноў пра беларускі ўдзел загаварылі ў жніўні—верасні, калі з’явілася інфармацыя аб прысутнасці беларусаў, у тым ліку снайпераў<ref name="снайпера">[https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii Белорусские снайперы защищали Каддафи в Ливии?] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20200724145852/https://ex-press.by/rubrics/politika/2011/09/06/belorusskie-snajpery-zashhishhali-kaddafi-v-livii |date=24 ліпеня 2020 }}</ref>, на паўночным захадзе краіны, дзе яны маглі ўступіць у прамыя сутыкненні са спецпадраздзяленнямі НАТА, [[ААЭ]] і [[Катар]]а<ref>[https://m.lenta.ru/news/2011/08/24/qatari/ В боях за Триполи принял участие иностранный спецназ]</ref>. Адначасова чацвёра грамадзян Беларусі (Валерый Гардзіенка, Ігар Ядзімічаў і Фёдар Труфанаў і [[Вячаслаў Міхайлавіч Качура|Вячаслаў Качура]]<ref name="kp2018">[https://m.kp.by/daily/26790.7/3823973/ Белорус, вернувшийся в ливийский плен более шести лет, вернулся в Минск // Комсомольская правда, 2 февраля 2018 года]{{Недаступная спасылка}}</ref>) былі ўзяты ў палон паўстанцамі ў Трыпалі, дзе іх прысудзілі да 10 гадоў турмы за супрацоўніцтва з рэжымам Муамара Кадафі. Нібыта беларусы дапамагалі лаялістам падчас грамадзянскай вайны. Асабліва шмат прэтэнзій мелася да Качуры, які раней быў начальнікам штаба 334-га атрада спецыяльнага прызначэння і ўдзельнічаў у Афганскай вайне<ref>[https://ont.by/news/vyacheslav-kachyra-kotorij-provyol-v-livijskom-pleny-sem-let-vernylsya-domo Вячеслав Качура, который провёл в ливийском плену семь лет, вернулся в Беларусь]</ref>. Паўстанцы падазравалі, што ў Лівіі ён з’яўляўся снайперам войскаў Кадафі<ref name="качура">Катерина Борисевич.[https://news.tut.by/society/579563.html «Начинали переговоры в 12 дня, заканчивали — в 5 утра». Как освобождали в Ливии белорусского пленника] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210504215922/https://news.tut.by/society/579563.html |date=4 мая 2021 }} // TUT.BY, 3 февраля 2018</ref>. Пасродкам доўгім перамоваў атрымалася дамагчыся датэрміновага вызвалення грамадзян рэспублікі, апошні з якіх, Качура, пры садзейнічанні кіраўніка [[Чачня|Чачні]] [[Рамзан Кадыраў|Рамзана Кадырава]] вярнуўся дадому ў [[2018]] годзе. Падчас канфлікту МЗС краіны ў асобе прэс-сакратара Андрэя Савіных за ўвесь гэты час тройчы заяўляла аб адсутнасці ў Лівіі наймітаў або ваенных з Беларусі<ref>[https://news.tut.by/politics/256754.html МИД: Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210419202259/https://news.tut.by/politics/256754.html |date=19 красавіка 2021 }}</ref><ref>[https://ria.ru/20110906/431141568.html Белорусских снайперов в Ливии не было, заявил МИД]</ref><ref>[https://www.belta.by/society/view/belorusskih-voennyh-v-livii-net-i-nikogda-ne-bylo-mid-103527-2011 Белорусских военных в Ливии нет и никогда не было — МИД] // БЕЛТА, 1 ноября 2011</ref>. Разам з тым улады адмаўлялі нават магчымасць удзелу ў баявых дзеяннях «наймітаў-авантурыстаў». На прэс-канферэнцыі [[9 лістапада]], адказваючы на пытанне «[[Радыё Свабода]]», ці ўдзельнічалі вайскоўцы краіны ў апэрацыях у Лівіі, памочнік міністра абароны па пытаннях ваеннай палітыкі генерал-маёр Аляксандр Анісімаў сказаў<ref>[https://belaruspartisan.by/politic/196182/ Генерал Анисимов: белорусских военных в Ливии не было]</ref>:{{Цытата|Не, яны не ўдзельнічалі. Як вы можаце ўявіць сабе, што беларускія вайскоўцы, наяўнасць якіх кожны дзень правяраецца ў нашай краіне, могуць знаходзіцца за яе межамі? Я добра ведаю ўсіх вайскоўцаў, якія выйшлі ў адстаўку і маюць авантурны характар, і якія нейкім чынам маглі б апынуцца ў Лівіі. Аднак усе яны знаходзяцца ў Беларусі. Таму яшчэ раз магу з упэўненасцю сказаць, што беларускія вайскоўцы не бралі ўдзел у ваенных дзеяннях у Лівіі.}} Паўторна ў жніўні [[2013]] года міністр абароны [[Юрый Віктаравіч Жадобін|Юрый Жадобін]] з іроніяй абверг дадзеныя паведамленні<ref>[https://charter97.org/ru/news/2013/8/28/74674/ Жадобин отшутился о белорусских военных в Судане] // Хартыя '97, 28 августа 2013</ref>. {{Цытата|Інфармацыю тыпу таго, што беларускія вайскоўцы бяруць удзел у ваенных канфліктах у краінах Паўночнай Афрыкі, ці пра тое, ці будзе прымяняцца ядзерная зброя на ваенным вучэнні «Захад – 2013», павінен каментаваць не міністр абароны, а міністр аховы здароўя. У мяне няма такіх спецыялістаў, каб каментавалі падобную інфармацыю.}} Пасля вызвалення Вячаслава Качура прэс-сакратар галоўнага ўпраўлення ідэалагічнай працы Мінабароны Уладзімір Макараў таксама абверг ўдзел беларусаў у лівійскім канфлікце<ref>[https://sputnik.by/20180202/minoborony-belorusy-ne-uchastvovali-v-voennyh-dejstviyah-v-livii-1033394431.html Минобороны: белорусы не участвовали в военных действиях в Ливии]</ref>. {{Гл. таксама|Беларусь у лівійскім канфлікце}} === Емен === У 2010 годзе Емен набыў у Беларусі 66 танкаў [[Т-80|Т-80БВ]]<ref>[https://maxpark.com/user/4297683205/content/4228990 Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия?]</ref>. Гэтыя машыны неаднаразова выкарыстоўваліся ў баявых дзеяннях<ref>[https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by, 20 октября 2014</ref><ref>[https://42.tut.by/432301 Несколько белорусских танков Т-80БВ потеряно в бою с повстанцами в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://42.tut.by/432301 |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 21 января 2015</ref>. Вядома, што як мінімум двое беларусаў у 2013 годзе накіраваны па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Паводле афіцыйнай заявы беларускага боку, яны працавалі пры ахове прэзідэнта, аднак, на думку ваеннага аналітыка Алескандр Алесіна, галоўнай задачай з’яўлялася дапамога ў тэхнічным абслугоўванні новых танкаў<ref>Алескандр Алесин. [https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185458/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 |date=23 красавіка 2021 }} // Naviny.by (20 октября 2014)</ref>. Адным са спецыялістаў быў [[Барысаў (горад)|барысаўчанін]] Анатоль Мазынскі, малодшы брат вядомага беларускага тэатральнага рэжысёра [[Валерый Яўгенавіч Мазынскі|Валерыя Мазынскага]]. Анатоль працаваў на 140-м танкарамонтным заводзе. У публікацыі [[2012]] года ваенная газета «Во славу Родины» назвала яго самым дасведчаным выпрабавальнікам адрамантаваных танкаў, які працаваў на заводзе з [[1974]] года. Як пісала выданне<ref name="govorim"/>:{{Цытата|Падчас гутаркі з выпрабавальнікамі высветлілася, што спецыялісты часта выязджаюць у замежныя камандзіроўкі з мэтай тэхнічнага абслугоўвання машын і дэманстрацыі магчымасцяў выпускаемых узораў прадукцыі.}} У 9:15 раніцы [[26 лістапада]] 2013 года пры выхадзе з гасцініцы «Амстэрдам» у цэнтры [[Сана|Саны]] беларусы [[расстрэлы ў Сане (2013)|трапілі пад агонь баевікоў]], якія пад’ехалі да будынка на матацыкле. Зламыснікі былі ўзброены пісталетам альбо аўтаматам з глушыцелем. Адзін з замежнікаў, Мазынскі, памёр на месцы, а другі, чыя асоба невядомая, атрымаў цяжкае раненне. Дзве гадзіны пасля нападу матацыклісты (як мяркуецца, тыя ж, што стралялі ля гасцініцы) на вуліцы Хаўлян забілі афіцэра паліцыі Ахмеда аль-Джаадары<ref name="РБК"/>. [[27 лістапада]] стала вядома, што другі пацярпелы беларус памёр ад ран у бальніцы<ref>[https://news.rambler.ru/world/22383169-mvd-yemena-podtverdilo-ubiystvo-dvuh-voennyh-sovetnikov-iz-belorussii/ МВД Йемена подтвердило убийство двух военных советников из Белоруссии] // Рамблер, 27 ноября 2013</ref><ref>[https://ria.ru/20131127/980026130.html Расстрелянные в Йемене белорусы работали по официальным контрактам] // РИА Новости, 27 ноября 2013</ref>. Першапачаткова ў СМІ паведамлялася, што ахвяры атакі ў гасцініцы сталі расіяне. Аднак прэс-аташэ расейскай амбасады ў Емене Мікалай Лягушын назваў пацярпелымі беларусамі, аспрэчыўшы інфармацыю аб грамадзянах [[Расія|Расіі]]. З яго слоў, яны працавалі ў краіне па прыватным кантракце, а дыпмісія аказала ўсю неабходную дапамогу пацярпелым. Прадстаўніка МЗС Йемена палкоўнік Махамед аль-Маўры заявіў, што замежнікі з’яўляюцца ваеннымі спецыялістамі. У сваю чаргу, як паведаміла намеснік начальніка ўпраўлення інфармацыі МЗС Беларусі Марыя Ваньшына, беларускі бок пачаў праверку дадзенай інфармацыі. Неўзабаве афіцыйны прадстаўнік МЗС Андрэй Савіных<ref>[https://news.tut.by/society/376356.html Два белоруса стали жертвами нападения в Йемене: один убит, второй в критическом состоянии] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20210423185451/https://news.tut.by/society/376356.html |date=23 красавіка 2021 }} // TUT.BY, 26 ноября 2013</ref> і кіраўнік Дзяржкамваенпрама Сяргей Гурулёў<ref name="йемен">[https://news.tut.by/accidents/376480.html Военные, которые пострадали в Йемене, работали по белорусскому контракту] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190120093533/https://news.tut.by/accidents/376480.html |date=20 студзеня 2019 }} // TUT.BY, 27 ноября 2013</ref> пацвердзілі, што ахвярамі сталі беларусы, накіраваныя па дзяржаўнай лініі для падтрымкі еменскіх сілавікоў. Консульскія службы звязваліся з еменскімі ўладамі і расійскім пасольствам у гэтай краіне для ўдакладнення абставінаў здарэння і аказання неабходнай дапамогі. Ніводная тэрарыстычная групоўка не ўзяла на сябе адказнасць за атаку. Еменскія СМІ меркавалі, што напад стаў зваротнай акцыяй «[[Аль-Каіда|Аль-Каіды]]». Двума днямі раней урадавая авіяцыя знішчыла 12 чальцоў тэрарыстычнай сеткі<ref name="РБК">[https://www.rbc.ru/society/26/11/2013/570413989a794761c0ce4136 После обстрела белорусов в Йемене боевики совершили новое убийство] // РБК, 26 ноября 2013</ref>. === Нігерыя === {{external media |topic = Нігерыйскія вайскоўцы ў Беларусі. |subtopic = |image1 = [http://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Фатаграфіі ЦСП БФСТ «Дынама».] |image2 = [https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Іншыя фотаздымкі.] }} У пачатку 2010-х беларуская кампанія «[[Белспецзнештэхніка]]» ўзяла на сябе абавязацельствы па абслугоўванні ўдарных верталётаў [[Мі-24|Мі-24/35]] [[Ваенна-паветраныя сілы Нігерыі|ВПС Нігерыі]]. Беларусы адказваюць за верталёты 97-й групы спецназа ў Порт-Харкорт. Таксама на навучанне ў Беларусь прыбыла група пілотаў і інжынераў<ref>Siarhei Bohdan.[https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest, 5 December 2013.</ref>. У верасні [[2014]] года [[Нацыянальная асамблея Нігерыі]] ўхвала выдзяленне аднаго мільярда долараў на барацьбу з паўстанцамі «[[Бока Харам]]» на поўначы краіны. Гэтыя сродкі пайшлі на аплату навучання і матэрыяльных сродкаў Расіі, [[Чэхія|Чэхіі]] і Беларусі, чые спецыялісты займаліся падрыхтоўкай нігерыйскіх вайскоўцаў<ref>[https://www.cfr.org/blog/nigeria-turns-russia-czech-republic-and-belarus-military-training-and-materiel Nigeria Turns to Russia, Czech Republic, and Belarus for Military Training and Materiel]</ref>. Неўзабаве спецпадраздзяленні арміі Нігерыяі прыбылі на тэрыторыю Беларусі<ref name="нигерия">[http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ Нигерийские солдаты проходят специальную подготовку в Беларуси для борьбы с боевиками в дельте Нигера] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20180716140632/http://csp.by/news/v-smi/nigeriyskie-soldaty-prokhodyat-spetsialnuyu-podgot/ |date=16 ліпеня 2018 }} — Центр специальной подготовки Республики Беларусь</ref><ref>[https://vk.com/africa_war?w=wall-120370683_4407 Военнослужащие специальных сил Нигерии проходят обучение в Республике Беларусь (Фото)]</ref>. Паводле інфармацыі, апублікаванай на афіцыйным сайце ЦСП БФСТ «Дынама», курсы прызначаліся для падрыхтоўкі афрыканскіх вайскоўцаў да [[Вайна ў дэльце Нігера|барацьбы з баевікамі ў дэльце Нігера]]<ref name="нигерия"/>. Обучение проходило на базе 5-й бригады<ref>[https://military-az.com/forum/viewtopic.php?f=6&t=1479&start=40 Снайперские винтовки]</ref>. Некаторае садзейнічанне аказалі супрацоўнікі МНС Рэспублікі Беларусь<ref name="нигерия"/>. 10 снежня 2020 года ў [[Абуджа|Абуджы]] адбылася сустрэча міністра абароны Нігерыі генерал-маёра Башыра Магашы з беларускай дэлегацыяй на чале з палкоўнікам Андрэем Красоўскім. У перамовах удзельнічалі таксама супрацоўнікі «БСЗТ—Новыя тэхналогіі». Абмяркоўвалася магчымасць павышэння кваліфікацыі супрацоўнікаў спецназа. Нігерыйскі бок быў зацікаўлены ў набыцці навыкаў збору разведвальнай інфармацыі і навучанні барацьбе з тэрарызмам. Заключаныя дамоўленасці сталі дапаўненнямі і пашырэннем да ўжо наяўных праграм па контртэрарыстычнай падрыхтоўцы<ref>[https://anoncandanga.com/military-cooperation-between-nigeria-and-belarus/ Military cooperation between Nigeria and Belarus]</ref>. === ДР Конга === У [[2015]]—[[2019]] гадах у [[Дэмакратычная Рэспубліка Конга|Дэмакратычнай Рэспубліцы Конга]] знаходзіліся беларускія інструктары, пераважна пілоты, якія навучалі кангалезскіх вайскоўцаў<ref name="берег слоновой кости"/>. Вядома, што яны прысутнічалі ў зоне [[Канфлікт у Ківу|баявых дзеянняў у правінцыі Паўночнае Ківу]] і грунтаваліся на аэрадроме блізу горада [[Гома]]<ref>[https://vpk.name/news/236627_remont_i_modernizaciya_shturmovikov_su25_drk_v_baranovichah.html Ремонт и модернизация штурмовиков Су-25 ДРК в Барановичах]</ref>, дзе аказвалі дапамогу ў барацьбе з паўстанцамі. [[27 студзеня]] [[2017]] года два верталёты [[Мі-24]] [[Ваенна-паветраныя сілы Дэмакратычнай Рэспублікі Конга|ВПС ДРК]] ажыццяўлялі патруляванне блізу горада [[Рутшуру]]. У адным знаходзілася трое беларусаў, а ў іншым — двое грузінаў. Грамадзяне [[Грузія|Грузіі]] раней служылі ў ваенна-паветраных сілах сваёй краіны, але страцілі месца працы ў сувязі са скарачэннямі. Пасля гэтага яны з’ехалі ў Дэмакратычную Рэспубліку Конга, дзе знайшлі вакантныя месцы ва Узброеных сілах<ref>[https://razm.info/ru/9618 ДР Конго был сбит вертолет Ми-24 с грузинским экипажем // Bazm.info, 30 января 2019]</ref>. Грамадзяне Беларусі, якія складалі другі экіпаж, з’яўляліся ваеннымі спецыялістамі, накіраванымі ў краіну для падтрымкі і падрыхтоўкі кангалезскіх вайскоўцаў<ref>[https://politring.com/country/16736-belarus-postavlyaet-v-kongo-voennuyu-tehniku-smi.html Беларусь поставляет в Конго военную технику — СМИ // Белорусский Политринг, 13 мая 2018]</ref>. Як паведамлялася, [[Катастрофа двух Мі-24 у Рутшуру (2017)|яны былі збітыя з ЗРК «Страла»]] баевікамі групоўкі [[Рух 23 сакавіка|М23]], якая адстойвае інтарэсы народнасці [[тутсі]]. Аднак па дадзеных Defence.ru са спасылкай на бельгійскае агенцтва Belga, пры выкананні разведвальнага палёту парай, адзін з верталётаў зачапіў лопасцямі верхавіны дрэў, які нясе шрубы, у раёне гары Мікена на вышыні каля 500 метраў і пацярпеў крушэнне. Другі верталёт, страціўшы візуальны кантакт з першай машынай, распачаў меры да яе пошуку, але таксама разбіўся<ref>В Конго разбились 2 вертолёта с белорусским и грузинским экипажами // Военное обозрение, 31 января 2017</ref>. Іншыя крыніцы казалі, што прычынай катастрофы маглі стаць дрэнныя ўмовы надвор’я<ref>[https://www.belnovosti.by/obshchestvo/na-bortu-mi-24-razbivshegosya-v-kongo-byli-troe-belorusov На борту Ми-24, разбившегося в Конго, были трое белорусов // Белновости, 1 января 2017]</ref>. Першапачаткова гаварылася і аб тэхнічных непаладках<ref name="21by"/>. Увесь беларускі экіпаж быў шпіталізаваны ў медустанову горада Гома<ref name="21by">[https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html Российское посольство в Конго: На борту упавшего вертолета был белорусский экипаж // 21.by, 1 февраля 2017] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20191215121130/https://news.21.by/society/2017/02/01/1291922.html |date=15 снежня 2019 }}</ref>. Іх знайшла пара верталётаў [[Denel AH-2 Rooivalk]] з [[ПАР]], якая выконвала патруляванне ў рамках міратворчай місіі [[ААН]] у Конга ([[MONUSCO]]). Міратворцы і даставілі пацярпелых у бальніцу<ref name="AircargoNews.ru">[https://aircargonews.ru/2017/02/02/katastrofa-dvuh-mi-24-v-kongo.html AircargoNews.ru]</ref>. Туды ж адправіўся грузінскі пілот. Яго напарнік некаторы час лічыўся зніклым без вестак, паколькі дажджы абцяжарвалі пошукі. Пазней высветлілася, што ён трапіў у палон да баевікоў, якія прызначылі за яго выкуп у мільён долараў<ref name="грузины">[https://m.sputnik-georgia.ru/incidents/20170223/234985951/Mjatezhniki-v-Kongo-plenili-gruzinskogo-pilota-i-trebujut-1-mln.html?mobile_return=no Мятежники в Конго пленили грузинского пилота и требуют $1 млн]</ref>. Між тым лідары паўстанцаў сцвярджалі, што не аб’яўлялі за палоннага выкуп. [[18 чэрвеня]] захоплены лётчык загінуў падчас бою паміж байцамі групоўкі і ўрадавымі войскамі<ref>[https://www.interfax.ru/world/567176 Повстанцы в ДР Конго подтвердили гибель плененного ими гражданина Грузии // Интерфакс, 19 июня 2017]</ref>. МЗС Рэспублікі Беларусь заявіў, што праясніць сітуацыю. Як паведамілі ў праграме Навіны «24 гадзіны» на [[СТБ]], беларусы дзейнічалі як прыватныя асобы<ref>[https://www.ctv.by/novosti-kongo/zhizni-troih-belorusov-postradavshih-pri-krushenii-mi-24-v-kongo-nichego-ne-ugrozhaet?page=1 Жизни троих белорусов, пострадавших при крушении МИ-24 в Конго, ничего не угрожает] // СТВ, 1 февраля 2017.</ref>. == Іншыя паведамленні == * У сакавіку 2002 года [[Дзяржаўны дэпартамент ЗША|Дзярждэп ЗША]] абвінаваціў беларускія, а таксама ўкраінскія ўлады ў парушэнні амерыканскіх санкцый супраць іракскага лідара [[Садам Хусейн|Садама Хусейна]]. Нібыта яны прадавалі ў [[Ірак]] зенітныя комплексы і навучалі іракскіх ваенных абыходжанню з імі. Па дадзеных Вашынгтона, група іракскіх афіцэраў восенню [[2001]] года наведала Беларусь. Яны навучаліся выкарыстанню зенітных комплексаў [[С-300]] супраць брытанскіх і амерыканскіх самалётаў у [[Беспалётныя зоны (Ірак)|беспалётных зонах]]<ref name="Ирак">[https://korrespondent.net/world/worldabus/42447-radio-svoboda-postavlyayut-li-ukraina-i-belarus-oruzhie-iraku 'Радио Свобода': Поставляют ли Украина и Беларусь оружие Ираку?]</ref>. * У чэрвені [[2006]] года з [[Судан]]ам быў падпісаны дагавор аб ваенным супрацоўніцтве, абмене вопытам і дасягненнямі ў ваеннай вобласці. На падставе дакумента, беларускія інструктары павінны былі падаць свае паслугі ў навучанні суданскіх вайскоўцаў, абодва бакі абавязваліся абменьвацца адзін з адным вопытам, а навукоўцы дзвюх краін прыступіць да распрацоўкі сумесных праектаў у галіне ваеннай навукі<ref>[https://charter97.org/ru/news/2009/9/4/21670/ Режим Лукашенко продает оружие в Судан и Сирию // Хартия’97, 4 сентября 2009]</ref>. У жніўні 2013-га, падчас перапраўкі [[Су-24]] з Беларусі на авіябазу Вадзі Саідна каля горада [[Амдурман]], паведамлялася аб прысутнасці тут беларускага персаналу і экіпажаў<ref>[https://amp-charter97-org.cdn.ampproject.org/c/s/amp.charter97.org/ru/news/2013/8/19/74161/ Беларусь продала Судану штурмовики Су-24]</ref>. * [[15 красавіка]] [[2019]] года ізраільскі ваенна-аналітычны партал Debka са спасылкай на «замежныя разведвальныя крыніцы» паведаміў аб гібелі беларускіх, іранскіх і паўночнакарэйскіх ваенных спецыялістаў [[13 красавіка]] падчас авіаналёта ізраільскі ВПС на горад [[Масьяф]]. Па сцвярджэнні партала, замежнiкi займаліся мадэрнізацыяй ракет наземнага базіравання для [[Сірыя|Сірыі]] і «[[Хезбала|Хезбалы]]». МЗС і Дзяржкамваенпром абверглі дадзенную iнфармацыю<ref>[https://news.tut.by/economics/633966.html Израильские СМИ сообщили о гибели белорусских специалистов в Сирии, Беларусь опровергает] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20190921182703/https://news.tut.by/economics/633966.html |date=21 верасня 2019 }}</ref>. * У жніўні [[2020]] года ваенкар Сямён Пегаў у сваім аўтарскім Telegram-канале WarGonzo паведамляў, што супрацоўнікі атрадаў «[[Альфа (спецпадраздзяленне КДБ)|Альфа]]» КДБ і «[[Алмаз (спецпадраздзяленне)|Алмаз]]» МУС пад выглядам адпачынкаў наймаюцца да кітайскіх нафтакампаніям на ахову іх аб’ектаў у Судане і Венесуэле<ref name="батька"/>. Ён жа абвінаваціў беларускія ўлады ў прадастаўленні сваіх вайскоўцаў [[Турцыя|Турцыі]] і яе проксі-групоўкам у [[Ідліб]]е<ref name="war"/>. == Гл. таксама == * [[Беларусь і ўзброеныя канфлікты]] * [[Група савецкіх ваенных спецыялістаў у В’етнаме]] * [[Іхтамнет]] * [[Авіяспецыялісты былых савецкіх рэспублік у Афрыцы]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * ''Сергей Франчук.'' [https://litvek.com/br/240277?p=63 По следам наших птиц: Война в стране кокао] // История авиации : журнал — № 3. — 2005. — с. 63-68. * ''Siarhei Bohdan.'' [https://belarusdigest.com/story/belarusian-military-cooperation-with-developing-nations-dangerous-yet-legal/ Belarusian Military Cooperation With Developing Nations: Dangerous Yet Legal] // Belarus Digest : Ostrogorsky Center project. — 5 December 2013. * ''Алескандр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20211227120006/https://naviny.online/rubrics/society/2014/10/20/ic_articles_116_187343 Списанные в Беларуси танки воюют в Йемене] // Naviny.by : онлайн-газета. — 20 октября 2014. * ''Carlos E. Hernández.'' [https://www.infodefensa.com/texto-diario/mostrar/3118522/venezuela-belarus-estrecha-relacion-militar Venezuela y Belarús: una estrecha relación militar] // Infodefensa : газета. — 14 декабря 2015. * ''Алескандр Алесин.'' [https://www.belrynok.by/2019/09/06/protivovozdushnaya-oborona-ugo-chaves-umer-no-delo-ego-zhivet/ Противовоздушная оборона: Уго Чавес умер, но дело его живет] // Белрынок : онлайн-издание. — 6 сентября 2019. * ''Александр Алесин.'' [https://web.archive.org/web/20201129052728/https://naviny.by/article/20191110/1573373890-minsk-pomog-karakasu-sozdat-sistemu-pvo-no-ne-mozhet-dobitsya-oplaty Минск помог Каракасу создать систему ПВО, но не может добиться оплаты счетов] // Naviny.by : онлайн-газета. — 10 ноября 2019. * ''Егор Лебедок.'' [https://thinktanks.by/publication/2021/02/07/belorusskoe-voennoe-prisutstvie-v-afrike.html Белорусское военное присутствие в Африке] // Thinktanks.by : сайт белорусских исследований. — 7 февраля 2021. * ''Stijn Mitzer and Joost Oliemans.'' [https://www.oryxspioenkop.com/2020/08/cote-divoires-su-25s-sharks-wont-bite.html?m=1 Ivory Coast’s Su-25s — The Sharks Won’t Bite Again] // Oryxspioenkop : website of defense analytics and military operations research. — 31 March 2021. [[Катэгорыя:Міжнароднае ваеннае супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусь]] i91w6539pcf68zx8teo0hm14dtsei0p 0 689503 4164442 3939755 2022-07-25T02:52:33Z VladimirZhV 9113 вікіфікацыя, катэгорыі wikitext text/x-wiki {{цёзкі2|Квасаў}} {{Архітэктар}} '''Аляксей Васілевіч Квасаў''' ({{lang-ru|Алексе́й Васи́льевич Ква́сов}}; 1718 — 8 [20] лютага 1777) — рускі [[архітэктар]], малодшы брат [[Андрэй Васілевіч Квасаў|Андрэя Квасава]], з 1763 года — кіраўнік архітэктурнай часткі [[Камісія па мураванай будоўлі Санкт-Пецярбурга і Масквы|Камісіі па каменным будаўніцтве Санкт-Пецярбурга і Масквы]]. Падчас гарадской рэформы [[Кацярына II|Кацярыны II]] кіраваў складаннем генеральных планаў забудовы Адміралцейскай стараны [[Санкт-Пецярбург]]а, [[Ніжні Ноўгарад|Ніжняга Ноўгарада]], [[Цвер]]ы, [[Яраслаўль|Яраслаўля]], [[Казань|Казані]], [[Харкаў|Харкава]], якія адрозніваюцца выразнасцю горадабудаўнічых канцэпцый ў духу [[класіцызм]]у. Укладальнік «узорных» праектаў, па якіх ажыццяўлялася забудова рускай правінцыі ў перыяд ранняга класіцызму. == Літаратура == * Санкт-Петербург. Петроград. Ленинград: Энциклопедический справочник / Ред. коллегия: Белова Л. Н., Булдаков Г. Н., Дегтярев А. Я. и др. — М.: научное издательство «Большая Российская Энциклопедия». 1992. — 687 с.; ил. — ISBN 5-85270-037-1 {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Квасаў Аляксей Васілевіч}} [[Катэгорыя:Архітэктары Расійскай імперыі]] [[Катэгорыя:Архітэктары Санкт-Пецярбурга]] [[Катэгорыя:Архітэктары Цверы]] [[Катэгорыя:Архітэктары Казані]] [[Катэгорыя:Архітэктары Ніжняга Ноўгарада]] [[Катэгорыя:Архітэктары Харкава]] [[Катэгорыя:Архітэктары Яраслаўля]] abo322zfpmk4h9mi1kvgcoaqpqskecn 0 690527 4164516 4037974 2022-07-25T08:29:48Z StachLysy 62453 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Фільм}} '''«Звычайныя падазроныя»''' ({{lang-en|The Usual Suspects}}) — амерыканскі крымінальны трылер [[1995 год у гісторыі кіно|1995]] года, зняты рэжысёрам [[Браян Сінгер|Браянам Сінгерам]] па сцэнарыі {{нп5|Крыстафер Мак-Куоры|Крыстафера Мак-Куоры|en|Christopher McQuarrie}}. Галоўныя ролі ў фільме выканалі [[Кевін Спейсі]], {{нп5|Чэз Палмінцеры||en|Chazz Palminteri}}, {{нп5|Гэбрыэл Бірн||en|Gabriel Byrne}}, {{нп5|Стывен Болдуін||en|Stephen Baldwin}}, {{нп5|Кевін Полак||en|Kevin Pollak}}, [[Бенісіа дэль Тора]]<ref name="IMDb" />. Прэм’ера фільма адбылася 25 студзеня 1995 года на кінафестывалі «''[[Сандэнс (кінафестываль)|Сандэнс]]''», карціна таксама дэманстравалася ў па-законкурснай праграме [[Канскі кінафестываль 1995|48-га Канскага кінафестывалю]]. У ліпені таго ж года кінастужка выйшла ў шырокі пракат. Фільм атрымаў пераважна станоўчыя ацэнкі крытыкаў, і быў высока ацэнены публікай. Пры бюджэце ў 6 мільёнаў долараў фільм сабраў у пракаце 34,4 мільёна. Прэміяльны сезон прынёс карціне некалькі дзясяткаў узнагарод, сярод якіх 2 прэміі «''[[Оскар]]''» і 2 прэміі «''[[BAFTA]]''». == Сюжэт == Закаранелы злачынец Дын Кітан ({{нп5|Гэбрыэл Бірн||en|Gabriel Byrne}}) ляжыць цяжка паранены на караблі, прышвартаваным у заліве {{нп5|Заліў Сан-Педра (Каліфорнія)|Сан-Педра|en|San Pedro Bay (California)}}. Да яго падыходзіць таямнічая фігура, Кітан пазнае гэтага чалавека і называе па імені — Кайзер. Пасля кароткай размовы невядомы страляе ў Кітана і падпальвае карабель. На наступны дзень паліцыя знаходзіць 27 трупаў і толькі двух ацалелых. Адзін з іх — Акаш Ковач, венгерскі гангстар, які моцна абгарэў пры пажары на караблі і цяпер лыжыць у шпіталі пад прыглядам агента ФБР Джэка Баера ({{нп5|Джанкарла Эспазіта||en|Giancarlo Esposito}}). Другі — Роджэр Кінт па прозвішчы Балбатун ([[Кевін Спейсі]]), махляр, хворы на цэрэбральны параліч. Даведаўшыся пра смерць Дына Кітана, у Лос-Анджэлес тэрмінова вылятае агент Дэйв Куян ({{нп5|Чэз Палмінцеры||en|Chazz Palminteri}}), які на працягу доўгага часу спрабаваў спаймаць злачынца і цяпер хоча пераканацца, што той сапраўды загінуў. Балбатуну гарантавана недатыкальнасць, па ўказанні акружнога пракурора ён будзе адпушчаны праз некалькі гадзін у абмен на садзейнічанне следству, тым не менш Куян настойвае на допыце. Сяржант паліцыі Лос-Анджэлеса Джэф Рабін ({{нп5|Дэн Хедая||en|Dan Hedaya}}) аддае для допыту свой офіс і агент Куян застаецца сам на сам з Кінтам. Балбатун пачынае свой аповед з апазнання, зладжанага палтара месяцы таму. Тады ён і яшчэ чацвёра крымінальнікаў — Дын Кітан, Майкл Макманус, Тод Хокні і Фрэд Фенстэр — былі затрыманы па падазрэнні ў крадзяжы грузавіка са зброяй. Спярша іх узялі ў якасці статыстаў для апазнання па голасе, затым кожнага падверглі допыту, аднак спробы зламаць крымінальнікаў не ўвянчаліся поспехам. Пасля допыту падазроных пакінулі на ноч у адной камеры, дзе ў іх адразу саспявае план разбойнага нападзення. Цэль нападзення — машына карумпіраваных паліцэйскіх, якія арганізавалі ў Нью-Ёрку развоз кантрабандыстаў і наркадылераў пад сваёй аховай. Сярод пяцёх крымінальнікаў толькі Кітан адмаўляецца ад удзелу ў справе — ён завязаў і цяпер спрабуе наладзіць легальны бізнес. Неўзабаве стараннямі адвакаткі Эдзі Фінеран ({{нп5|Сьюзі Эміс||en|Suzy Amis Cameron}}), сяброўкі Кітана, падазроных адпускаюць. Да Кітана наведваецца Балбатун і ўгаворвае яго ўсё ж прыняць удзел у справе. У рэшце рэшт Кітан згаджаецца пры адной умове: падчас нападзення яго саўдзельнікі не будуць нікога забіваць. Пасля паспяховага завяршэння справы крымінальнікі адпраўляюцца з [[Нью-Ёрк]]а ў [[Лос-Анджэлес]], каб збыць нарабаванае. Пакупнік па імені Рэдфут ({{нп5|Пітэр Грын||en|Peter Greene}}) падкідвае ім новую справу — напад на гандляра каштоўнасцямі. Аднак Кітан зноў адмаўляецца — ён пагадзіўся толькі на адну справу. Тым не менш, саўдзельнікі прымаюцца ўгаворваць Кітана — і ён паддаецца. Гэтым разам усё ідзе кепска: усчынаецца перастрэлка, у якой рабаўнікам даводзіцца забіць і целаахоўнікаў гандляра, і яго самаго. Да таго ж у кейсе ахвяры рабаўнікі знаходзяць не каштоўнасці, а наркотыкі. Злачынцы выясняюць у Рэдфута, хто падкінуў яму гэтую справу — гэта нейкі адвакат Кабаясі ({{нп5|Піт Постлетуэйт||en|Pete Postlethwaite}}). Яны збіраюцца знайсці яго, каб прад’явіць прэтэнзіі, аднак той першы выходзіць на іх. Кабаясі патрабуе, каб пяцёра злачынцаў узяліся за вельмі небяспечную справу. Яны павінны перашкодзіць здзелцы на 91,000,000 долараў паміж аргенцінскімі і венгерскімі наркатаргоўцамі; пранікнуўшы на карабель, ім трэба знічножыць груз какаіну; грошы яны могуць пакінуць сабе. Свой ультыматум Кабаясі падмацоўвае тым, што ўсе пяцёра злодзеяў у свой час абрабавалі яго гаспадара — Кайзера Созе, легендарнага турэцкага гангстара. Аказваецца, менавіта дзеля гэтай справы было арганізавана іх затрыманне нейкі час таму, аднак тады перашкодзіла сяброўка Кітана, якая занадта старана працавала на іх вызваленне. Напаследак Кабаясі ўручае ўсім пяцём падрабязныя дасье на іх саміх і іх блізкіх, пагражаючы жорсткай адплатай з боку свайго боса, калі нехта вырашыць саскочыць. Сярод пяцёх крымінальнікаў толькі Балбатун не ведае, хто такі Кайзер Созе, і саўдзельнікі расказваюць яму, што ім вядома. Паводле чутак, калі Созе быў дробным наркатаргоўцам, да яго прыйшлі венгерскія гангстары, каб забраць яго бізнес. Яны ўварваліся ў яго дом, згвалцілі яго жонку і ўзялі ў закладнікі яго дзяцей. Калі Созе прыйшоў дамоў і ўбачыў, што сталася, ён сам застрэліў жонку і дзяцей, потым застрэліў гангстараў, потым знайшоў і забіў іх родзічаў, сяброў, знаёмых — і знік. З тых часоў ён стаў гарадской легендай сярод злачынцаў, міфам, у які ніхто не верыць. З пяцёх пайсці на справу адмаўляецца толькі Фенстэр ([[Бенісіа дэль Тора]]) — а ўжо раніцай саўдзельнікі знаходзяць яго знявечанае цела. Злачынцы не вераць у існаванне Кайзера Созе і, лічачы, што гэта проста прыкрыццё Кабаясі, вырашаюць яго «''прыбраць''». Аднак Кабаясі падстрахаваўся — у яго офісе аказваецца сяброўка Кітана, якую ў выпадку зрыву аперацыі згвалцяць і заб’юць. Кабаясі пагражае, што тое ж самае станецца і з блізкімі астатніх. Надыходзіць ноч, прызначаная для налёту. Трое саўдзельнікаў накіроўваюцца на карабель, а Балбатуна, як калеку, Кітан пакідае «''на шухеры''». Спачатку справа ідзе па плане: налётчыкі ўчыняюць выбух, заспяваюць наркадылераў знянацку і ў перастрэлцы забіваюць усіх удзельнікаў здзелкі. Аднак потым пачынае рабіцца нешта незразумелае. Адзін з налётчыкаў аказваецца застрэлены ля машыны з грашыма, іншы атрымлівае нож у спіну, а ў Кітана хтосьці страляе з верхняй палубы. Калека становіцца міжвольным сведкам сцэны забойства Кітана, з якой пачынаўся фільм. Між тым агенту, які вядзе допыт, паведамляюць, што сярод загінулых на караблі быў адзін чалавек, які ведаў у твар няўлоўнага Кайзера Созе. З паступленнем гэтай інфармацыі ў галаве агента Куяна ўсё ўстае на свае месцы. Какаін у начной разборцы быў толькі прыкрыццём, сапраўднай мэтай Кайзера было знішчэнне каштоўнага сведкі, які мог вывесці паліцыю на яго след. Агент перакананы, што Кайзер і Кітан — адна асоба. Ён даўно расследуе цёмнае мінулае Кітана і ведае, што аднойчы яму ўжо ўдалося інсцэніраваць сваю смерць. Агент адкрывае Балбатуну, што яго ўвесь час выкарыстоўвалі, што ўся перастрэлка была падстроена Кітанам з адзінай мэтай — пакінуць у асобе Балбатуна таго сведку, які пераканае паліцыю ў яго гібелі. Агаломшанага Кінта адпускаюць на волю, а агент адкрывае свае высновы гаспадару офіса, дзе вёўся допыт. Раптам яго позірк падае на дошку з імёнамі злачынцаў у вышуку — і на ёй ён заўважае ўсе імёны і назвы ўсіх тых месцаў, якія гучалі ў аповедзе Балбатуна. Ён у шоку выпускае з рук кубак з кавай, яна падае на падлогу — і на адным з чарапкоў аказваецца назва японскага вытворцы керамікі «''Кабаясі''». У вушах агента гучаць абрыўкі з аповеду калекі, і ён разумее, што ўвесь гэты аповед быў выдуманы проста тут, у офісе, на аснове тых прадметаў, што траплялі яму на вока. У гэты час на паліцэйскі факс прыходзіць апісанне знешнасці Кайзера, складзенае са слоў абгарэлага венгерскага гангстара, і ўсе сумненні адпадаюць — Балбатун і ёсць Кайзер Созе. Агент выбягае на вуліцу, але ўяўны калека ўжо згубіўся ў патоку людзей. Ідучы па вуліцы, спалоханы няўдачнік Балбатун няўлоўна ператвараецца ва ўпэўненага ў сабе мужчыну з валявым уладным тварам. Кульгавасць і параліч знікаюць, і ён упэўнена запальвае цыгарэту — той самай запальнічкай, якая была ў руках Кайзера ў пачатку фільма. Ён садзіцца ў машыну, за рулём якой чалавек, які фігураваў у яго аповедзе як Кабаясі, і знікае ў невядомым накірунку. == Акцёрскі склад == <gallery mode="packed" heights="180px" style="float:left; background:#f5f5f5"> Выява:Kevin Spacey (48171134437).jpg|[[Кевін Спейсі]] Выява:Chazz Palminteri 2011 Shankbone.JPG|[[Чэз Палмінцеры]] Выява:Gabriel Byrne 2010.jpg|[[Гэбрыэл Бірн]] Выява:Stephen Baldwin (cropped).jpg|[[Стывен Болдуін]] Выява:KevinPollakMar08.jpg|[[Кевін Полак]] Выява:Benicio Del Toro (8073587319) (cropped).jpg|[[Бенісіа дэль Тора]] Выява:Pete Postlethwaite cropped.jpg|[[Піт Постлетуэйт]] </gallery>{{clear}} {{Спіс роляў | [[Кевін Спейсі]] | ''Роджэр «Балбатун» Кінт'' | {{нп5|Чэз Палмінцеры||en|Chazz Palminteri}} | ''агент Дэйв Куян'' | {{нп5|Гэбрыэл Бірн||en|Gabriel Byrne}} | ''Дын Кітан'' | {{нп5|Стывен Болдуін||en|Stephen Baldwin}} | ''Майкл Макманус'' | {{нп5|Кевін Полак||en|Kevin Pollak}} | ''Тод Хокні'' | [[Бенісіа дэль Тора]] | ''Фрэд Фенстэр'' | {{нп5|Піт Постлетуэйт||en|Pete Postlethwaite}} | ''містэр Кабаясі'' | {{нп5|Пітэр Грын||en|Peter Greene}} | ''Рэдфут'' | {{нп5|Джанкарла Эспазіта||en|Giancarlo Esposito}} | ''агент ФБР Джэк Баер'' | {{нп5|Дэн Хедая||en|Dan Hedaya}} | ''сяржант Джэфры Рабін'' | {{нп5|Сьюзі Эміс||en|Suzy Amis Cameron}} | ''Эдзі Фінеран'' | {{нп5|Кларк Грэг||en|Clark Gregg}} | ''доктар Уолтэрс'' }} == Вытворчасць == === Задума і праца над сцэнарыем === [[Браян Сінгер]] пазнаёміўся з [[Кевін Спейсі|Кевінам Спейсі]] на вечарыне пасля паказу свайго дэбютнага фільма «''{{нп5|Публічны доступ||en|Public Access}}''» на кінафестывалі «''[[Сандэнс (кінафестываль)|Сандэнс]]''» у 1993 годзе. Уражаны фільмам, Спейсі сказаў Сінгеру і яго партнёру па напісанні сцэнарыя {{нп5|Крыстафер Мак-Куоры|Крыстаферу Мак-Куоры|en|Christopher McQuarrie}}, што хацеў бы зняцца ў наступным іх фільме, якім бы ён ні быў. На тым жа фестывалі на пытанне рэпарцёра аб наступным фільме Мак-Куоры адказаў, што ён будзе пра групу злачынцаў, якія сустрэліся як статысты, запрошаныя на апазнанне ў паліцэйскі ўчастак. На базе гэтай ідэі — яшчэ да напісання сцэнарыя — нарадзіўся постэр да фільма. === Падбор акцёраў === Сінгер і Мак-Куоры адправілі сцэнарый фільма [[Кевін Спейсі|Кевіну Спейсі]], не сказаўшы, якая роля напісана для яго. Акцёр прачытаў сцэнарый, патэлефанаваў Сінгеру і сказаў, што яго найбольш цікавяць ролі Кітана і Куяна, але ён таксама заінтрыгаваны персанажам Кінта. Менавіта ролю Кінта, як выяснілася пазней, Мак-Куоры напісаў менавіта для Спейсі<ref name="Burnett, Round Up: Deposing The Usual Suspects" />. Спейсі прапанаваў прыняць удзел у фільме {{нп5|Гэбрыэл Бірн|Гэбрыэлу Бірну|en|Gabriel Byrne}}. Прачытаўшы сцэнарый, Бірн адхіліў прапанову, бо рашыў, што стваральнікі фільма не змогуць яго рэалізаваць. Аднак пасля сустрэчы з Сінгерам і Мак-Куоры акцёр прыняў прапанову, уражаны іх бачаннем і энтузіязмам. Бірн, у якога ў той перыяд былі асабістыя праблемы, папрасіў, каб фільм быў зняты ў [[Лос-Анджэлес]]е, дзе ён жыве, і каб здымкі працягнуліся не болей за пяць тыдняў, на што аўтары пагадзіліся<ref name="Burnett, Round Up: Deposing The Usual Suspects" />. Сінгер жадаў запрасіць у свой фільм {{нп5|Чэз Палмінцеры|Чэза Палмінцеры|en|Chazz Palminteri}}, але той быў заняты ў іншых праектах. Таму ролю агента Куяна прапаноўвалі іншым акцёрам, у тым ліку [[Крыстафер Уокен|Крыстаферу Уокену]] і [[Роберт Дэ Ніра|Роберту Дэ Ніра]], якія адмовіліся. Стваральнікі фільма паспрабавалі запрасіць [[Аль Пачына]], але той не ўзяўся за ролю, бо якраз перад гэтым сыграў паліцэйскага ў фільме «''{{нп5|Схватка (фільм, 1995)|Схватка|en|Heat (1995 film)}}''». Пазней Пачына прызнаваўся, што аб адмове здымацца ў гэтым фільме ён шкадуе больш за ўсё. У нейкі момант у Палмінцеры аказаўся вольны тыдзень, і стваральнікі фільма звярнуліся да яго з прапановай. Калі акцёр падпісаў кантракт, гэта пераканала фінансавых спонсараў цалкам падтрымаць фільм, бо Палмінцеры быў дастаткова вядомай зоркай, дзякуючы нядаўнім ролям у «''{{нп5|Бронкская аповесць|Бронкскай аповесці|en|A Bronx Tale}}''» і «''{{нп5|Кулях над Брадвеем||en|Bullets Over Broadway}}''»<ref name="Burnett, Round Up: Deposing The Usual Suspects" />. === Здымкі і аператарская праца === Здымкі фільма адбываліся ў [[Лос-Анджэлес]]е і [[Нью-Ёрк]]у з 13 чэрвеня па 29 ліпеня 1994 года<ref name="IMDb, Filming & Production" />. Аператарам карціны выступіў {{нп5|Ньютан Томас Сігел||en|Newton Thomas Sigel}}. === Музычнае суправаджэнне === Музычнае суправаджэнне да фільма напісаў [[Джон Отман]]<ref name="Discogs" />. {{Track listing | title1 = Main Theme | length1 = 3:41 | title2 = Getting On Board | length2 = 2:56 | title3 = The Story Begins | length3 = 1:09 | title4 = Payback Time | length4 = 1:39 | title5 = Farewell Fenster | length5 = 0:45 | title6 = "He’s Here!" | length6 = 1:48 | title7 = The Garage | length7 = 2:25 | title8 = Verbal Kint | length8 = 2:09 | title9 = Keyser Appears | length9 = 2:34 | title10 = "It Was Beautiful" | length10 = 1:18 | title11 = The Arrests | length11 = 1:17 | title12 = Redfoot | length12 = 1:39 | title13 = New York’s Finest | length13 = 1:43 | title14 = Kobayashi’s Domain | length14 = 2:22 | title15 = The Killing Of A Rat | length15 = 3:29 | title16 = "I Work For Keyser Söze" | length16 = 1:37 | title17 = The Faces Of His Family | length17 = 1:45 | title18 = The Plan Begins | length18 = 1:56 | title19 = Back To The Pier | length19 = 3:37 | title20 = Casing The Boat | length20 = 1:55 | title21 = A Gift | length21 = 1:39 | title22 = The Greatest Trick | length22 = 3:15 | title23 = The Water | length23 = 2:33 | title24 = Les Sons Et Les Parfums Tournent Das L’air Du Soir | length24 = 3:30 | total_length = 47:21 }} == Выхад і прызнанне == === Пракат і зборы === Прэм’ера фільма адбылася 25 студзеня 1995 года на кінафестывалі «''[[Сандэнс (кінафестываль)|Сандэнс]]''». Затым ён быў паказаны ў па-законкурснай праграме [[Канскі кінафестываль 1995|48-га Канскага кінафестывалю]]. Апроч таго фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у [[Эдынбург]]у (жнівень 1995), [[Грэйтэр-Садберы]] (23 верасня 1995), [[Остын]]е (10 кастрычніка 1996). У шырокі пракат карціна ўпершыню выйшла ў Францыі 19 ліпеня 1995 года. 16 жніўня фільм быў выпушчаны ў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]], 25 жніўня — у [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]<ref name="IMDb, Release Info" />. Падчас пракату ў Францыі колькасць прададзеных квіткоў на фільм склала 1,345,534, а фільм заняў 25-е месца па зборах за 1995 год<ref name="JPBox Office, France" />. Пракат у ЗША прынёс карціне $23,341,568<ref name="Box Office Mojo" />. Агулам зборы карціны склалі $51,582,855<ref name="JPBox Office" />. === Рэйтынгі === Агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму ўсярэдненую ацэнку ў 77 балаў са 100 на аснове 22 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 8.8/10<ref name="Metacritic" />. Паводле дадзеных іншага папулярнага агрэгатара крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» сярод 77 рэцэнзентаў 68 далі станоўчую ацэнку фільму, што складае 88 %. Глядацкі рэйтынг кінастужкі склаў 96 % на аснове больш чым 250 тысяч галасоў<ref name="Rotten Tomatoes" />. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам: {{цытата|Па-майстэрску зняты і зманціраваны, фільм «Звычайныя падазроныя» дае гледачам просты сюжэт, а затым нагрувашчвае пласты падманаў, раптоўных паваротаў і гвалту, перш чым выбіць глебу з-пад ног.<ref name="Rotten Tomatoes" />}} Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: 4.5/5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" />, 4.4/5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" />, 8.0/10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" />, 8.5/10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" />, 7.9/10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="KinoPoisk" />. === Узнагароды === {{Асноўны артыкул|Спіс узнагарод і намінацый фільма «Звычайныя падазроныя»}} Паводле дадзеных сайта «''[[Internet Movie Database]]''» фільм быў адзначаны 37 кінаўзнагародамі і яшчэ 17 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />. Большасць прэмій было прысуджана [[Кевін Спейсі|Кевіну Спейсі]], як найлепшаму акцёру другога плана, і {{нп5|Крыстафер Мак-Куоры|Крыстаферу Мак-Куоры|en|Christopher McQuarrie}} за найлепшы арыгінальны сцэнарый. Сярод фестывальных узнагарод карціна ўдастоілася прэмій Найлепшаму рэжысёру і Найлепшаму акцёру на {{нп5|Кінафестываль ў Сіетле|Кінафестывалі ў Сіетле|en|Seattle International Film Festival}}<ref name="Spokesman-Review, SIFF 1995" />, Сярэбранай узнагароды на {{нп5|Кінафестываль у Токіа|Кінафестывалі ў Токіа|en|Tokyo International Film Festival}} і Прыза глядацкіх сімпатый як Найлепшы кінафільм на {{нп5|Кінафестываль у Сараева|Кінафестывалі ў Сараева|en|Sarajevo Film Festival}}<ref name="Sarajevo Film Festival 2008" />. Кінастужка была ўганаравана шэрагам значных кінапрэмій: * «''[[20/20]]''» (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы арыгінальны сцэнарый) * «''[[BAFTA]]''» (Найлепшы арыгінальны сцэнарый, Найлепшы мантаж)<ref name="BAFTA 1996" /> * «''{{нп5|Імперыя (прэмія)|Імперыя|en|Empire Awards}}''» (Найлепшы дэбют) * «''{{нп5|Кінэма Дзюмпо||en|Kinema Junpo}}''» (Выбар чытачоў — Найлепшы фільм на замежнай мове) * «''{{нп5|Незалежны дух||en|Independent Spirit Awards}}''» (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы сцэнарый)<ref name="Chicago Tribune, Independent Spirit 1996" /><ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1996" /> * «''[[Оскар]]''» (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы арыгінальны сцэнарый)<ref name="Oscar 1996" /> * «''[[Сан Жордзі (кінапрэмія)|Сан Жордзі]]''» (Найлепшы замежны акцёр) * «''[[Сатурн (кінапрэмія)|Сатурн]]''» (Найлепшы баявік/прыгодніцкі фільм, Найлепшая музыка) * «''{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}}''» (Найлепшы акцёр другога плана)<ref name="Chlotrudis 1996" /> Фільм адзначылі сваімі штогадовымі ўзнагародамі некаторыя кінематаграфічныя арганізацыі: * {{нп5|Амерыканскае таварыства спецыялістаў па кастынгу||en|Casting Society of America}} (Найлепшы кастынг для мастацкага фільма — Драма)<ref name="Artios 1996" /> * {{нп5|Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання||pt|Prémio Online Film & Television Association}} (Зала славы кіно — Кінафільм)<ref name="OFTA, Hall of Fame" /> * {{нп5|Выбар крытыкаў (кінапрэмія)|Асацыяцыя кінакрытыкаў вяшчальных кампаній|en|Critics' Choice Movie Awards}} (Найлепшы акцёр другога плана)<ref name="BFCA 1996" /> * {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Далас—Форт-Уэрта||en|Dallas–Fort Worth Film Critics Association}} (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы сцэнарый) * {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага||en|Chicago Film Critics Association}} (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы сцэнарый)<ref name="CFCA 1995" /><ref name="Chicago Tribune, CFCA 1995" /> * [[Кола кінакрытыкаў Нью-Ёрка]] (Найлепшы акцёр другога плана)<ref name="New York Daily News, NYFCC 1995" /><ref name="New York Times, NYFCC 1995" /> * [[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША]] (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшая ігра акцёрскага ансамбля, Дзясятка найлепшых фільмаў)<ref name="NBR 1995" /> * [[Супольнасць ланцуга прэмій]] (Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы акцёрскі ансамбль)<ref name="ACCA 1995" /> * {{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Бостана||en|Boston Society of Film Critics}} (Найлепшы акцёр другога плана)<ref name="BSFC 1990s" /> * {{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Тэхаса||en|Society of Texas Film Critics}} (Найлепшы фільм, Найлепшы рэжысёр, Найлепшы акцёр другога плана, Найлепшы арыгінальны сцэнарый)<ref name="Austin Chronicle, STFC 1995" /> Карціна таксама была адзначана літаратурнай [[Прэмія Эдгара Алана По|Прэміяй Эдгара Алана По]] за Найлепшы кінафільм. == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="ACCA 1995">{{cite web|url=http://www.awardscircuit.com/acca/acca-1995/|title=ACCA 1995|author=|date=|publisher=Сайт [[Супольнасць ланцуга прэмій|Супольнасці ланцуга прэмій]]|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170628022004/http://www.awardscircuit.com/acca/acca-1995/|archivedate=2017-06-28}}</ref> <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/v133590|title=The Usual Suspects (1995)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=12837.html|title=Usual Suspects|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Artios 1996">{{cite web|url=https://www.castingsociety.com/awards/artios/1996|title=1996 Artios Awards|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Амерыканскае таварыства спецыялістаў па кастынгу|Амерыканскага таварыства спецыялістаў па кастынгу|en|Casting Society of America}}|lang=en|accessdate=2022-01-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Austin Chronicle, STFC 1995">{{cite web|url=https://www.austinchronicle.com/screens/1996-01-05/530347/|title=The Society of Texas Film Critics 1995 Awards|author=|date=1996-01-05|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|The Austin Chronicle||en|The Austin Chronicle}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BAFTA 1996">{{cite web|url=http://awards.bafta.org/award/1996/film|title=Film in 1996|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[BAFTA]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BFCA 1996">{{cite web|url=http://www.bfca.org/ccawards/1995.php|title=The 1st Critics' Choice Movie Awards Winners and Nominees|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Асацыяцыя «Выбар крытыкаў»|Асацыяцыі кінакрытыкаў вяшчальных кампаній|en|Critics Choice Association}}|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120903064607/http://www.bfca.org/ccawards/1995.php|archivedate=2012-09-03}}</ref> <ref name="Box Office Mojo">{{cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/title/tt0114814/|title=The Usual Suspects (1995)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Box Office Mojo]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="BSFC 1990s">{{cite web|url=https://bostonfilmcritics.org/past-winners-1990s/|title=BSFC Winners 1990s|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Таварыства кінакрытыкаў Бостана||en|Boston Society of Film Critics}}|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Burnett, Round Up: Deposing The Usual Suspects">''Robert Meyer Burnett''. «''Round Up: Deposing The Usual Suspects''», The Usual Suspects Special Edition DVD, 2002.</ref> <ref name="CFCA 1995">{{cite web|url=http://www.chicagofilmcritics.org/1988-97|title=Chicago Film Critics Awards - 1988-97|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Чыкага|Асацыяцыі кінакрытыкаў Чыкага|en|Chicago Film Critics Association}}|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160422075211/http://www.chicagofilmcritics.org/1988-97|archivedate=2016-04-22}}</ref> <ref name="Chicago Tribune, CFCA 1995">{{cite web|url=https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-1996-03-12-9603120195-story.html|title=Chicago Film Critics Don't Run With Pack|author=Mark Caro.|date=1996-03-12|publisher=Сайт газеты «''[[Чыкага Трыб’юн|Chicago Tribune]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chicago Tribune, Independent Spirit 1996">{{cite web|url=https://www.chicagotribune.com/news/ct-xpm-1996-03-25-9603250042-story.html|title=Independent Spirits Give Awards All Own|author=Gary Dretzka.|date=1996-03-25|publisher=Сайт газеты «''[[Чыкага Трыб’юн|Chicago Tribune]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Chlotrudis 1996">{{cite web|url=https://chlotrudis.org/awards/past-awards/1996-2nd-annual-awards/|title=1996, 2nd Annual Awards|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''{{нп5|Хлатрудзіс||fr|Chlotrudis Awards}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-14}}</ref> <ref name="Discogs">{{cite web|url=https://www.discogs.com/master/810334-John-Ottman-The-Usual-Suspects-Original-Motion-Picture-Soundtrack|title=John Ottman – The Usual Suspects (Original Motion Picture Soundtrack)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Discogs]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/es/film408515.html|title=Sospechosos habituales|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=es|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0114814/|title=The Usual Suspects (1995) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0114814/awards|title=The Usual Suspects — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0114814/locations|title=The Usual Suspects — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt0114814/releaseinfo|title=The Usual Suspects — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="JPBox Office">{{cite web|url=http://www.jpbox-office.com/fichfilm.php?id=3997|title=The Usual Suspects|publisher=Сайт «''{{нп5|JP's Box-Office||d|Q84779039}}''»|lang=fr|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="JPBox Office, France">{{cite web|url=http://www.jpbox-office.com/fichfilm.php?id=3997&view=2|title=The Usual Suspects|publisher=Сайт «''{{нп5|JP's Box-Office||d|Q84779039}}''»|lang=fr|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="KinoPoisk">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/340/|title=Подозрительные лица (1995)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Los Angeles Times, Independent Spirit 1996">{{cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1996-03-25-ca-50950-story.html|title=‘Leaving Las Vegas’ Arrives in Big Way at Spirit Awards|author=Elaine Dutka.|date=1996-03-25|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Los Angeles Times||en|Los Angeles Times}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/the-usual-suspects|title=The Usual Suspects|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="NBR 1995">{{cite web|url=https://nationalboardofreview.org/award-years/1995/|title=1995 Award Winners|author=|date=|publisher=Сайт [[Нацыянальны савет кінакрытыкаў ЗША|Нацыянальнага савета кінакрытыкаў ЗША]]|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="New York Daily News, NYFCC 1995">{{cite web|url=https://www.nydailynews.com/archives/nydn-features/vegas-hits-n-y-jackpot-nicolas-cage-jennifer-jason-leigh-babe-pig-best-95-film-critics-article-1.709408|title='Vegas' hits the N.Y. jackpot; Nicolas Cage, Jennifer Jason Leigh and even 'Babe' the pig are the best of '95, say film critics|author=Jami Bernard.|date=1995-12-15|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|New York Daily News||en|New York Daily News}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="New York Times, NYFCC 1995">{{cite web|url=https://www.nytimes.com/1995/12/15/movies/leaving-las-vegas-is-voted-best-film-by-critics-circle.html|title=Leaving Las Vegas' Is Voted Best Film by Critics Circle|author=Janet Maslin.|date=1995-12-15|publisher=Сайт газеты «''[[The New York Times]]''»|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="OFTA, Hall of Fame">{{cite web|url=http://www.oftaawards.com/film-hall-of-fame/film-hall-of-fame-productions/|title=Film Hall of Fame: Productions|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Анлайн-асацыяцыя кіно і тэлебачання|Анлайн-асацыяцыі кіно і тэлебачання|pt|Prémio Online Film & Television Association}}|lang=en|accessdate=2021-12-13|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Oscar 1996">{{cite web|url=https://www.oscars.org/oscars/ceremonies/1996|title=The 68th Academy Awards {{!}} 1996|author=|date=|publisher=Сайт прэміі «''[[Оскар]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/usual_suspects|title=The Usual Suspects|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2021-10-21|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Sarajevo Film Festival 2008">{{cite web|url=https://www.sff.ba/stranica/nagrade-14-sarajevo-film-festivala|title=NAGRADE 14. SARAJEVO FILM FESTIVALA|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Кінафестываль у Сараева|Кінафестывалю ў Сараева|en|Sarajevo Film Festival}}|lang=en|accessdate=2022-01-04|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Spokesman-Review, SIFF 1995">{{cite web|url=https://www.spokesman.com/stories/1995/may/14/seattle-film-festival-at-a-glance/|title=Seattle Film Festival At A Glance|author=Dan Webster.|date=1995-05-14|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|The Spokesman-Review||en|The Spokesman-Review}}''»|lang=en|accessdate=2021-12-16|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Літаратура == * {{кніга|аўтар=Judith Gunn.|частка=|загаловак=Studying The Usual Suspects|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=[[Columbia University Press]]|год=2008|том=|pages=|allpages=72|серыя=|isbn=978-1-903663-69-1|isbn2=1-903663-69-5|тыраж=|ref=Judith Gunn. «Studying The Usual Suspects»}} * {{кніга|аўтар=Ernest Larsen.|частка=|загаловак=The Usual Suspects|арыгінал=|спасылка=|адказны=|выданне=|месца=|выдавецтва=[[British Film Institute]]|год=2002|том=|pages=|allpages=95|серыя=|isbn=0-85170-869-2|тыраж=|ref=Ernest Larsen. «The Usual Suspects»}} == Спасылкі == * {{Imdb title|0114814|Звычайныя падазроныя}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Прэмія «Сатурн» за найлепшы прыгодніцкі фільм, баявік ці трылер}} [[Катэгорыя:Фільмы ЗША 1995 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы 1995 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-трылеры 1995 года]] [[Катэгорыя:Крымінальныя фільмы 1995 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы ЗША]] [[Катэгорыя:Фільмы-трылеры ЗША]] [[Катэгорыя:Крымінальныя фільмы ЗША]] [[Катэгорыя:Фільмы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы Браяна Сінгера]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Крыстафера Мак-Куоры]] [[Катэгорыя:Фільмы, музыку да якіх напісаў Джон Отман]] bqav6xzn2uetwd8e1l7pbvnpm822mv6 6 690762 4164231 3977641 2022-07-24T16:20:45Z Gruszecki 8918 wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл | апісанне = Лагатып часопіса «Полосатая газета» | крыніца = [https://polosochka.by/ «Полосатая газета»] | час стварэння = 2013 | аўтар = Часопіс «Вясёлка» | разрозненне = так }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Полосатая газета | мэта = ілюстраванне артыкула, паляпшэнне артыкула | заменнасць = няма свабоднай замены | іншае = гэта выява паляпшае артыкул, у якім яна адлюстроўваецца, бо яна больш слушная для чытача, чым выключна тэкставае апісанне }} == Ліцэнзіяванне == {{Лагатып}} 0dtjt7arfqx0c0fx1p7noqsjpaujdcb 4164232 4164231 2022-07-24T16:21:38Z Gruszecki 8918 Адкат праўкі 4164231 аўтарства [[Special:Contributions/Gruszecki|Gruszecki]] ([[User talk:Gruszecki|размовы]]) памылка wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл | апісанне = Лагатып часопіса «Вясёлка» | крыніца = [http://www.veselka.by/ Часопіс «Вясёлка»] | час стварэння = невядомы | аўтар = Часопіс «Вясёлка» | разрозненне = так }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Вясёлка | мэта = ілюстраванне артыкула, паляпшэнне артыкула | заменнасць = няма свабоднай замены | іншае = гэта выява паляпшае артыкул, у якім яна адлюстроўваецца, так як яна слушней для чытача, чым выключна тэкставае апісанне }} == Ліцэнзіяванне == {{Лагатып}} b62ldqnv9p3jvx593bh91235iqqe07m 0 692014 4164465 4163479 2022-07-25T06:19:37Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Статыстыка выступленняў */ wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 4169E1 | body1 = 4169E1 | rightarm1 = 4169E1 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 4169E1 | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 4169E1 | socks2 = FFFFFF }} '''«Быдгашч»''' ({{lang-pl|KKP Bydgoszcz}}) — [[Польшча|польскі]] жаночы [[футбольны клуб]] з горада [[Быдгашч]]. == Гісторыя == [[Файл:ЖФК Быдгашч - ЖФК Шлёнск Уроцлаў (2021-11-07).jpg|міні|справа|7 лістапада 2021 года, матч паміж «Быдгашчам» і «Шлёнскам» з [[Уроцлаў|Уроцлава]]]] У 2002 годзе ў шматсекцыйным спартыўным клубе «[[Брда Быдгашч]]» была створана жаночая футольная секцыя. У сувязі з фінансавымі праблемамі 24 жніўня 2007 года секцыя была перадана новастворанаму клубу «Голдэн Гол Быдгашч», сам клуб «Брда» быў ліквідаваны ў 2008 годзе<ref name="KKP1">https://web.archive.org/web/20170516160350/http://kkpbydgoszcz.pl/?page_id=16 даступны 12-04-2017</ref>. 17 чэрвеня 2020 года адбылося аб’яднанне двух футбольных клубаў — Жаночы футбольны клуб «Быдгашч» і футбольны клуб «Sportis Social» і ўключэне ў структуры «Sportis SFC»<ref>[https://sportisfc.com/o-klubie-kkp SPORTIS KKP]</ref>. == Назвы == * Брда Быдгашч (2002-2007) * Быдгашч (з 2007) == Статыстыка выступленняў == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=30|Ачкі ![[Жаночы Кубак Польшчы па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2003/04||Другая ліга (Велікапольская)|| 5 || 16 || 8 || 3 || 5 || 56:27 || 27 || || |- | 2004/05 || Другая ліга (Велікапольская) || 3 || 10 || 4 || 4 || 2 || 26:13 || 16 || || |- | 2005/06 || Другая ліга (Велікапольская) ||style="background:gold"| '''1''' || 10 || 10 || 0 || 0 || 58:3 || 30 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2006/07 || Першая ліга (заходняя група) || 6 || 20 || 3 || 2 || 15 || 24:56 || 11 || || |- | 2007/08 || Першая ліга (паўночная група) || 8 || 14 || 1 || 2 || 11 || 7:48 || 5 || - || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Другую лігу |- | 2008/09 || Другая ліга (Велікапольская) || style="background:gold"| '''1''' || || || || || || || - || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2009/10 || Першая ліга (паўночная група) || 3 || 16 || 9 || 2 || 5 || 43:25 || 29 || - || |- | 2010/11 || Першая ліга (заходняя група) || style="background:gold"| '''1''' || 18 || 14 || 1 || 3 || 49:13 || 43 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2011/12 || [[Экстраліга 2011/2012|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 16:54 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2011/2012|Чвэрцьфінал]] || |- | 2012/13 || [[Экстраліга 2012/2013|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 25:41 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2012/2013|Чвэрцьфінал]] || |- | 2013/14 || [[Экстраліга 2013/2014|Экстраліга]] || 7 || 18 || 4 || 5 || 9 || 21:40 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2013/2014|Чвэрцьфінал]] || |- | 2014/15 || [[Экстраліга 2014/2015|Экстраліга]] || 9 || 22 || 5 || 4 || 13 || 20:49 || 19 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2014/2015|Паўфінал]] || |- | 2015/16 || [[Экстраліга 2015/2016|Экстраліга]] || 12 || 27 || 2 || 6 || 19 || 14:52 || 12 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Першую лігу |- | 2016/17 || Першая ліга (паўночная група) || 5 || 18 || 6 || 8 || 4 || 29:14 || 26 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2016/2017|1-ы раўнд]] || |- | 2017/18 || Першая ліга (паўночная група) ||2 ||16 ||10||4||2||46:17||34|| - || |- | 2018/19|| Першая ліга (паўночная група)||style="background:gold"| '''1'''||22||19||2||1||75:16||59|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2018/2019|Паўфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2019/20|| [[Экстраліга 2019/2020|Экстраліга]]|| 11|| 12|| 1|| 1|| 10|| 7:53|| 4 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2019/2020|Паўфінал]] || |- | 2020/21|| [[Экстраліга 2020/2021|Экстраліга]]|| 10|| 22|| 4|| 3|| 15|| 15:48|| 15|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021/2022 ЖФК Быдгашч|2021/22]] || [[Экстраліга 2021/2022|Экстраліга]] || 9 || 22 || 7 || 3 || 12 || 29:36 || 24 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022/2023 ЖФК Быдгашч|2022/23]] || [[Экстраліга 2022/2023|Экстраліга]] || || || || || || || || || |} == Склад 2021/22 == === Склад каманды === * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Судак (ад лютага 2022) <ref>[https://sportisfc.com/aleksandra-sudyk-powraca-do-sportis-kkp-bydgoszcz%21 ALEKSANDRA SUDYK POWRACA DO SPORTIS KKP BYDGOSZCZ!]</ref> * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Вітчак * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Майда * {{Сцяг|Польшча}} Агнешка Глінка * {{Сцяг|Польшча}} Агата Стэмпень * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Гугала * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Багушынска * {{Сцяг|Украіна}} Алена Клепацка * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Стасяк * {{Сцяг|Польшча}} Паўліна Алексяк * {{Сцяг|Польшча}} Эдыта Сабчак * {{Сцяг|Польшча}} Аліцыя Пехоцка * {{Сцяг|Польшча}} Юстына Заблотна * {{Сцяг|Польшча}} Марта Падух * {{Сцяг|Польшча}} Патрысія Свёнтак * {{Сцяг|Польшча}} Вікторыя Багінска * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Сакалоўскі * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Анджэеўска * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Куява * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Ланеўска * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Хэлінска * {{Сцяг|Польшча}} Каміла Расінска * {{Сцяг|Польшча}} Мая Кракавяк * {{Сцяг|Польшча}} Наталля Пёнтак === Трэнеры каманды === * {{Сцяг|Польшча}} [[Адам Гура]] (галоўны трэнер) == Трэнеры == * Адам Гурал (з 2016) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl www KKP Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:ЖФК Быдгашч]] 6s8bcl9eol34xkzx8u35lnxy6u27ila 4164467 4164465 2022-07-25T06:21:12Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Статыстыка выступленняў */ wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 4169E1 | body1 = 4169E1 | rightarm1 = 4169E1 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 4169E1 | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 4169E1 | socks2 = FFFFFF }} '''«Быдгашч»''' ({{lang-pl|KKP Bydgoszcz}}) — [[Польшча|польскі]] жаночы [[футбольны клуб]] з горада [[Быдгашч]]. == Гісторыя == [[Файл:ЖФК Быдгашч - ЖФК Шлёнск Уроцлаў (2021-11-07).jpg|міні|справа|7 лістапада 2021 года, матч паміж «Быдгашчам» і «Шлёнскам» з [[Уроцлаў|Уроцлава]]]] У 2002 годзе ў шматсекцыйным спартыўным клубе «[[Брда Быдгашч]]» была створана жаночая футольная секцыя. У сувязі з фінансавымі праблемамі 24 жніўня 2007 года секцыя была перадана новастворанаму клубу «Голдэн Гол Быдгашч», сам клуб «Брда» быў ліквідаваны ў 2008 годзе<ref name="KKP1">https://web.archive.org/web/20170516160350/http://kkpbydgoszcz.pl/?page_id=16 даступны 12-04-2017</ref>. 17 чэрвеня 2020 года адбылося аб’яднанне двух футбольных клубаў — Жаночы футбольны клуб «Быдгашч» і футбольны клуб «Sportis Social» і ўключэне ў структуры «Sportis SFC»<ref>[https://sportisfc.com/o-klubie-kkp SPORTIS KKP]</ref>. == Назвы == * Брда Быдгашч (2002-2007) * Быдгашч (з 2007) == Статыстыка выступленняў == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=50|Сезон !Ліга !width=25|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=25|{{Comment|В|Перамогі}} !width=25|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=25|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=50|Галы !width=25|Ачкі ![[Жаночы Кубак Польшчы па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2003/04||Другая ліга (Велікапольская)|| 5 || 16 || 8 || 3 || 5 || 56:27 || 27 || || |- | 2004/05 || Другая ліга (Велікапольская) || 3 || 10 || 4 || 4 || 2 || 26:13 || 16 || || |- | 2005/06 || Другая ліга (Велікапольская) ||style="background:gold"| '''1''' || 10 || 10 || 0 || 0 || 58:3 || 30 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2006/07 || Першая ліга (заходняя група) || 6 || 20 || 3 || 2 || 15 || 24:56 || 11 || || |- | 2007/08 || Першая ліга (паўночная група) || 8 || 14 || 1 || 2 || 11 || 7:48 || 5 || - || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Другую лігу |- | 2008/09 || Другая ліга (Велікапольская) || style="background:gold"| '''1''' || || || || || || || - || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2009/10 || Першая ліга (паўночная група) || 3 || 16 || 9 || 2 || 5 || 43:25 || 29 || - || |- | 2010/11 || Першая ліга (заходняя група) || style="background:gold"| '''1''' || 18 || 14 || 1 || 3 || 49:13 || 43 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2011/12 || [[Экстраліга 2011/2012|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 16:54 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2011/2012|Чвэрцьфінал]] || |- | 2012/13 || [[Экстраліга 2012/2013|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 25:41 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2012/2013|Чвэрцьфінал]] || |- | 2013/14 || [[Экстраліга 2013/2014|Экстраліга]] || 7 || 18 || 4 || 5 || 9 || 21:40 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2013/2014|Чвэрцьфінал]] || |- | 2014/15 || [[Экстраліга 2014/2015|Экстраліга]] || 9 || 22 || 5 || 4 || 13 || 20:49 || 19 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2014/2015|Паўфінал]] || |- | 2015/16 || [[Экстраліга 2015/2016|Экстраліга]] || 12 || 27 || 2 || 6 || 19 || 14:52 || 12 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Першую лігу |- | 2016/17 || Першая ліга (паўночная група) || 5 || 18 || 6 || 8 || 4 || 29:14 || 26 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2016/2017|1-ы раўнд]] || |- | 2017/18 || Першая ліга (паўночная група) ||2 ||16 ||10||4||2||46:17||34|| - || |- | 2018/19|| Першая ліга (паўночная група)||style="background:gold"| '''1'''||22||19||2||1||75:16||59|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2018/2019|Паўфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2019/20|| [[Экстраліга 2019/2020|Экстраліга]]|| 11|| 12|| 1|| 1|| 10|| 7:53|| 4 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2019/2020|Паўфінал]] || |- | 2020/21|| [[Экстраліга 2020/2021|Экстраліга]]|| 10|| 22|| 4|| 3|| 15|| 15:48|| 15|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021/2022 ЖФК Быдгашч|2021/22]] || [[Экстраліга 2021/2022|Экстраліга]] || 9 || 22 || 7 || 3 || 12 || 29:36 || 24 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022/2023 ЖФК Быдгашч|2022/23]] || [[Экстраліга 2022/2023|Экстраліга]] || || || || || || || || || |} == Склад 2021/22 == === Склад каманды === * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Судак (ад лютага 2022) <ref>[https://sportisfc.com/aleksandra-sudyk-powraca-do-sportis-kkp-bydgoszcz%21 ALEKSANDRA SUDYK POWRACA DO SPORTIS KKP BYDGOSZCZ!]</ref> * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Вітчак * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Майда * {{Сцяг|Польшча}} Агнешка Глінка * {{Сцяг|Польшча}} Агата Стэмпень * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Гугала * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Багушынска * {{Сцяг|Украіна}} Алена Клепацка * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Стасяк * {{Сцяг|Польшча}} Паўліна Алексяк * {{Сцяг|Польшча}} Эдыта Сабчак * {{Сцяг|Польшча}} Аліцыя Пехоцка * {{Сцяг|Польшча}} Юстына Заблотна * {{Сцяг|Польшча}} Марта Падух * {{Сцяг|Польшча}} Патрысія Свёнтак * {{Сцяг|Польшча}} Вікторыя Багінска * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Сакалоўскі * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Анджэеўска * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Куява * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Ланеўска * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Хэлінска * {{Сцяг|Польшча}} Каміла Расінска * {{Сцяг|Польшча}} Мая Кракавяк * {{Сцяг|Польшча}} Наталля Пёнтак === Трэнеры каманды === * {{Сцяг|Польшча}} [[Адам Гура]] (галоўны трэнер) == Трэнеры == * Адам Гурал (з 2016) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl www KKP Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:ЖФК Быдгашч]] h5rl4c9y7n5p1yeqjdyz8u0u4ldx845 4164479 4164467 2022-07-25T06:54:30Z Паўлюк Шапецька 37440 /* Статыстыка выступленняў */ wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 4169E1 | body1 = 4169E1 | rightarm1 = 4169E1 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 4169E1 | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 4169E1 | socks2 = FFFFFF }} '''«Быдгашч»''' ({{lang-pl|KKP Bydgoszcz}}) — [[Польшча|польскі]] жаночы [[футбольны клуб]] з горада [[Быдгашч]]. == Гісторыя == [[Файл:ЖФК Быдгашч - ЖФК Шлёнск Уроцлаў (2021-11-07).jpg|міні|справа|7 лістапада 2021 года, матч паміж «Быдгашчам» і «Шлёнскам» з [[Уроцлаў|Уроцлава]]]] У 2002 годзе ў шматсекцыйным спартыўным клубе «[[Брда Быдгашч]]» была створана жаночая футольная секцыя. У сувязі з фінансавымі праблемамі 24 жніўня 2007 года секцыя была перадана новастворанаму клубу «Голдэн Гол Быдгашч», сам клуб «Брда» быў ліквідаваны ў 2008 годзе<ref name="KKP1">https://web.archive.org/web/20170516160350/http://kkpbydgoszcz.pl/?page_id=16 даступны 12-04-2017</ref>. 17 чэрвеня 2020 года адбылося аб’яднанне двух футбольных клубаў — Жаночы футбольны клуб «Быдгашч» і футбольны клуб «Sportis Social» і ўключэне ў структуры «Sportis SFC»<ref>[https://sportisfc.com/o-klubie-kkp SPORTIS KKP]</ref>. == Назвы == * Брда Быдгашч (2002-2007) * Быдгашч (з 2007) == Статыстыка выступленняў == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=50|Сезон !Ліга !width=25|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=25|{{Comment|В|Перамогі}} !width=25|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=25|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=50|Галы !width=25|Ачкі ![[Жаночы Кубак Польшчы па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2003/04||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская)|| 5 || 16 || 8 || 3 || 5 || 56:27 || 27 || || |- | 2004/05 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) || 3 || 10 || 4 || 4 || 2 || 26:13 || 16 || || |- | 2005/06 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) ||style="background:gold"| '''1''' || 10 || 10 || 0 || 0 || 58:3 || 30 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2006/07 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (заходняя група) || 6 || 20 || 3 || 2 || 15 || 24:56 || 11 || || |- | 2007/08 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 8 || 14 || 1 || 2 || 11 || 7:48 || 5 || - || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Другую лігу |- | 2008/09 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) || style="background:gold"| '''1''' || || || || || || || - || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2009/10 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 3 || 16 || 9 || 2 || 5 || 43:25 || 29 || - || |- | 2010/11 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (заходняя група) || style="background:gold"| '''1''' || 18 || 14 || 1 || 3 || 49:13 || 43 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2011/12 || [[Экстраліга 2011/2012|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 16:54 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2011/2012|Чвэрцьфінал]] || |- | 2012/13 || [[Экстраліга 2012/2013|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 25:41 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2012/2013|Чвэрцьфінал]] || |- | 2013/14 || [[Экстраліга 2013/2014|Экстраліга]] || 7 || 18 || 4 || 5 || 9 || 21:40 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2013/2014|Чвэрцьфінал]] || |- | 2014/15 || [[Экстраліга 2014/2015|Экстраліга]] || 9 || 22 || 5 || 4 || 13 || 20:49 || 19 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2014/2015|Паўфінал]] || |- | 2015/16 || [[Экстраліга 2015/2016|Экстраліга]] || 12 || 27 || 2 || 6 || 19 || 14:52 || 12 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Першую лігу |- | 2016/17 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 5 || 18 || 6 || 8 || 4 || 29:14 || 26 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2016/2017|1-ы раўнд]] || |- | 2017/18 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) ||2 ||16 ||10||4||2||46:17||34|| - || |- | 2018/19||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група)||style="background:gold"| '''1'''||22||19||2||1||75:16||59|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2018/2019|Паўфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2019/20|| [[Экстраліга 2019/2020|Экстраліга]]|| 11|| 12|| 1|| 1|| 10|| 7:53|| 4 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2019/2020|Паўфінал]] || |- | 2020/21|| [[Экстраліга 2020/2021|Экстраліга]]|| 10|| 22|| 4|| 3|| 15|| 15:48|| 15|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021/2022 ЖФК Быдгашч|2021/22]] || [[Экстраліга 2021/2022|Экстраліга]] || 9 || 22 || 7 || 3 || 12 || 29:36 || 24 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022/2023 ЖФК Быдгашч|2022/23]] || [[Экстраліга 2022/2023|Экстраліга]] || || || || || || || || || |} == Склад 2021/22 == === Склад каманды === * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Судак (ад лютага 2022) <ref>[https://sportisfc.com/aleksandra-sudyk-powraca-do-sportis-kkp-bydgoszcz%21 ALEKSANDRA SUDYK POWRACA DO SPORTIS KKP BYDGOSZCZ!]</ref> * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Вітчак * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Майда * {{Сцяг|Польшча}} Агнешка Глінка * {{Сцяг|Польшча}} Агата Стэмпень * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Гугала * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Багушынска * {{Сцяг|Украіна}} Алена Клепацка * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Стасяк * {{Сцяг|Польшча}} Паўліна Алексяк * {{Сцяг|Польшча}} Эдыта Сабчак * {{Сцяг|Польшча}} Аліцыя Пехоцка * {{Сцяг|Польшча}} Юстына Заблотна * {{Сцяг|Польшча}} Марта Падух * {{Сцяг|Польшча}} Патрысія Свёнтак * {{Сцяг|Польшча}} Вікторыя Багінска * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Сакалоўскі * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Анджэеўска * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Куява * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Ланеўска * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Хэлінска * {{Сцяг|Польшча}} Каміла Расінска * {{Сцяг|Польшча}} Мая Кракавяк * {{Сцяг|Польшча}} Наталля Пёнтак === Трэнеры каманды === * {{Сцяг|Польшча}} [[Адам Гура]] (галоўны трэнер) == Трэнеры == * Адам Гурал (з 2016) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl www KKP Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:ЖФК Быдгашч]] m376aghdry19773r41n00dnv3mchmqo 4164480 4164479 2022-07-25T07:01:06Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 4169E1 | body1 = 4169E1 | rightarm1 = 4169E1 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 4169E1 | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 4169E1 | socks2 = FFFFFF }} '''«Быдгашч»''' ({{lang-pl|KKP Bydgoszcz}}) — [[Польшча|польскі]] жаночы [[футбольны клуб]] з горада [[Быдгашч]]. == Гісторыя == [[Файл:ЖФК Быдгашч - ЖФК Шлёнск Уроцлаў (2021-11-07).jpg|міні|злева|7 лістапада 2021 года, матч паміж «Быдгашчам» і «Шлёнскам» з [[Уроцлаў|Уроцлава]]]] У 2002 годзе ў шматсекцыйным спартыўным клубе «[[Брда Быдгашч]]» была створана жаночая футольная секцыя. У сувязі з фінансавымі праблемамі 24 жніўня 2007 года секцыя была перадана новастворанаму клубу «Голдэн Гол Быдгашч», сам клуб «Брда» быў ліквідаваны ў 2008 годзе<ref name="KKP1">https://web.archive.org/web/20170516160350/http://kkpbydgoszcz.pl/?page_id=16 даступны 12-04-2017</ref>. 17 чэрвеня 2020 года адбылося аб’яднанне двух футбольных клубаў — Жаночы футбольны клуб «Быдгашч» і футбольны клуб «Sportis Social» і ўключэне ў структуры «Sportis SFC»<ref>[https://sportisfc.com/o-klubie-kkp SPORTIS KKP]</ref>. == Назвы == * Брда Быдгашч (2002-2007) * Быдгашч (з 2007) == Статыстыка выступленняў == {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=50|Сезон !Ліга !width=25|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=25|{{Comment|В|Перамогі}} !width=25|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=25|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=50|Галы !width=25|Ачкі ![[Жаночы Кубак Польшчы па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | 2003/04||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская)|| 5 || 16 || 8 || 3 || 5 || 56:27 || 27 || || |- | 2004/05 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) || 3 || 10 || 4 || 4 || 2 || 26:13 || 16 || || |- | 2005/06 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) ||style="background:gold"| '''1''' || 10 || 10 || 0 || 0 || 58:3 || 30 || || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2006/07 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (заходняя група) || 6 || 20 || 3 || 2 || 15 || 24:56 || 11 || || |- | 2007/08 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 8 || 14 || 1 || 2 || 11 || 7:48 || 5 || - || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Другую лігу |- | 2008/09 ||style="background:#A3E9FF"|Другая ліга (Велікапольская) || style="background:gold"| '''1''' || || || || || || || - || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Першую лігу |- | 2009/10 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 3 || 16 || 9 || 2 || 5 || 43:25 || 29 || - || |- | 2010/11 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (заходняя група) || style="background:gold"| '''1''' || 18 || 14 || 1 || 3 || 49:13 || 43 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2010/2011|Чвэрцьфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2011/12 || [[Экстраліга 2011/2012|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 16:54 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2011/2012|Чвэрцьфінал]] || |- | 2012/13 || [[Экстраліга 2012/2013|Экстраліга]] || 7 || 18 || 5 || 2 || 11 || 25:41 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2012/2013|Чвэрцьфінал]] || |- | 2013/14 || [[Экстраліга 2013/2014|Экстраліга]] || 7 || 18 || 4 || 5 || 9 || 21:40 || 17 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2013/2014|Чвэрцьфінал]] || |- | 2014/15 || [[Экстраліга 2014/2015|Экстраліга]] || 9 || 22 || 5 || 4 || 13 || 20:49 || 19 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2014/2015|Паўфінал]] || |- | 2015/16 || [[Экстраліга 2015/2016|Экстраліга]] || 12 || 27 || 2 || 6 || 19 || 14:52 || 12 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2015/2016|1/8 фіналу]] || [[Выява:Descento.svg|15px]] Вылет у Першую лігу |- | 2016/17 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) || 5 || 18 || 6 || 8 || 4 || 29:14 || 26 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2016/2017|1-ы раўнд]] || |- | 2017/18 ||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група) ||2 ||16 ||10||4||2||46:17||34|| - || |- | 2018/19||style="background:#D0F0C0"|Першая ліга (паўночная група)||style="background:gold"| '''1'''||22||19||2||1||75:16||59|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2018/2019|Паўфінал]] || [[Выява:Flecha verde.png|15px]] Выхад у Экстралігу |- | 2019/20|| [[Экстраліга 2019/2020|Экстраліга]]|| 11|| 12|| 1|| 1|| 10|| 7:53|| 4 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2019/2020|Паўфінал]] || |- | 2020/21|| [[Экстраліга 2020/2021|Экстраліга]]|| 10|| 22|| 4|| 3|| 15|| 15:48|| 15|| [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2020/2021|Чвэрцьфінал]] || |- | [[Сезон 2021/2022 ЖФК Быдгашч|2021/22]] || [[Экстраліга 2021/2022|Экстраліга]] || 9 || 22 || 7 || 3 || 12 || 29:36 || 24 || [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|1/8 фіналу]] || |- | [[Сезон 2022/2023 ЖФК Быдгашч|2022/23]] || [[Экстраліга 2022/2023|Экстраліга]] || || || || || || || || || |} == Склад 2021/22 == === Склад каманды === * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Судак (ад лютага 2022) <ref>[https://sportisfc.com/aleksandra-sudyk-powraca-do-sportis-kkp-bydgoszcz%21 ALEKSANDRA SUDYK POWRACA DO SPORTIS KKP BYDGOSZCZ!]</ref> * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Вітчак * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Майда * {{Сцяг|Польшча}} Агнешка Глінка * {{Сцяг|Польшча}} Агата Стэмпень * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Гугала * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Багушынска * {{Сцяг|Украіна}} Алена Клепацка * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Стасяк * {{Сцяг|Польшча}} Паўліна Алексяк * {{Сцяг|Польшча}} Эдыта Сабчак * {{Сцяг|Польшча}} Аліцыя Пехоцка * {{Сцяг|Польшча}} Юстына Заблотна * {{Сцяг|Польшча}} Марта Падух * {{Сцяг|Польшча}} Патрысія Свёнтак * {{Сцяг|Польшча}} Вікторыя Багінска * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Сакалоўскі * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Анджэеўска * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Куява * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Ланеўска * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Хэлінска * {{Сцяг|Польшча}} Каміла Расінска * {{Сцяг|Польшча}} Мая Кракавяк * {{Сцяг|Польшча}} Наталля Пёнтак === Трэнеры каманды === * {{Сцяг|Польшча}} [[Адам Гура]] (галоўны трэнер) == Трэнеры == * Адам Гурал (з 2016) {{зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl www KKP Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:ЖФК Быдгашч]] rt8e3wu04357j02ykoa3u1jtd4rrgss 0 692144 4164311 4163447 2022-07-24T19:25:35Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Картка футбольнай лігі |назва = Экстраліга |арыгінальнае = |лагатып = |шырыня = |подпіс = |краіна = {{Сцягафікацыя|Польшча}} |федэрацыя = |заснаваны = [[1979]] |скасаваны = |дывізіёны = |каманды = 12 |узроўні = |выхад у = |выбыванне ў = |нацыянальныя = [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе|Жаночы Кубак Польшчы]] |міжнародныя = [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА сярод жанчын|Ліга чэмпіёнаў УЕФА]] |дзеючы чэмпіён = [[ЖФК УКС СМС Лодзь|УКС СМС]] (1-ы раз, [[Экстраліга 2021/2022|сезон 2021/22]]) |найбольш тытулаваны = [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] (13 разоў) |TV = |сайт = [https://www.laczynaspilka.pl/strona-glowna www.laczynaspilka.pl] |бягучы сезон = [[Экстраліга 2021/2022|сезон 2021/2022]] }} '''Экстраліга''' — спаборніцтва паміж найлепшымі прафесійнымі жаночымі футбольнымі клубамі Польшчы, якое праводзіцца ў межах чэмпіянату Польшчы па футболе. Праводзіцца з 1979 года. == Пераможцы == {|class="wikitable" !Год||Чэмпіён||2 месца||3 месца |- |[[Экстраліга 2017/2018|2017/2018]]|| [[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] || [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] || [[ЖФК Медык Конін|Медык]] |- |[[Экстраліга 2018/2019|2018/2019]]|| [[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] || [[ЖФК Медык Конін|Медык]] || [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] |- |[[Экстраліга 2019/2020|2019/2020]]|| [[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] || [[ЖФК Медык Конін|Медык]] || [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] |- |[[Экстраліга 2020/2021|2020/2021]]|| [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] || [[ЖФК УКС СМС Лодзь|УКС СМС Лодзь]] || [[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] |- |[[Экстраліга 2021/2022|2021/2022]]|| [[ЖФК УКС СМС Лодзь|УКС СМС]] || [[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] || [[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] |- |[[Экстраліга 2022/2023|2022/2023]]|| || || |} == Чэмпіёны Экстралігі == {| class="wikitable" ! Тытулы ! Клуб |-style="text-align:center;" |13 |[[ЖФК Чарні Сасновец|Чарні Сасновец]] |-style="text-align:center;" |8 |[[ЖФК Шлёнск Уроцлаў|Шлёнск Уроцлаў]] |-style="text-align:center;" |5 |[[ЖФК Унія Рацібуж|Унія Рацібуж]] |-style="text-align:center;" |4 |[[ЖФК Медык Конін|Медык Конін]] |-style="text-align:center;" |3 |[[ЖФК Гурнік Лэнчна|Гурнік Лэнчна]] |-style="text-align:center;" |3 |Сцілон Гожаў Велькапольскі |-style="text-align:center;" |2 |[[ЖФК Пястункі Глівіцы|Пястункі Глівіцы]] |-style="text-align:center;" |2 |Заглэмбянка Дамброва Гурніча |-style="text-align:center;" |2 |Пафаваг Уроцлаў |-style="text-align:center;" |1 |[[ЖФК УКС СМС Лодзь|УКС СМС]] |-style="text-align:center;" |} {{зноскі}} == Спасылкі == * {{ref-pl}} [http://kobiecapilka.pl/ Сайт пра жаночы футбол у Польшчы] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Футбол у Польшчы}} [[Катэгорыя:Экстраліга]] bpgu64dqdyblgoml7gzj31lpx411eni 0 692686 4164593 3964456 2022-07-25T11:33:53Z Maksim L. 13 спасылка на галоўную старонку сайта выканкама, сэнсу у гэтым няма датычна могілак wikitext text/x-wiki '''Вало́жынскія мо́гілкі''' — абмежавана дзейныя могілкі ў [[Валожын|Валожыне]]. Агульная плошча — 13,2 га.{{Могілкі|Выява=Валожынскія могілкі.jpeg|Беларуская назва=Валожынскія могілкі|Статус=дзейнічаюць|Краіна=Беларусь|Раён=Валожынскі раён|Месцазнаходжанне=[[Валожын]]|Славутасці=[[Спаса-Праабражэнская царква г. Валожын|Спаса-Праабражэнская царква]] (1850)}} == Гісторыя == Упершыню згадваюцца ў сярэдзіне XVIII стагоддзя як старыя каталіцкія могілкі. == Магілы вядомых асоб == * [[Валянціна Францаўна Гіруць-Русакевіч|Валянціна Гіруць-Русакевіч]] (1953-1921) — беларуская паэтэса, журналістка. [[Катэгорыя:Могілкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Валожын]] lcmu01sx8onjqsdzxatkbpfrqfm3m4i 0 697070 4164573 4161828 2022-07-25T10:37:54Z 37.44.86.73 /* Арганізацыя і структура */ wikitext text/x-wiki '''Ваеннае будаўніцтва Беларусі''' — складовая частка [[ваенная палітыка Беларусі|ваеннай палітыкі Беларусі]], якая заключаецца ў фарміраванні і рэфармаванні [[узброеныя сілы|ўзброеных сіл]]. Уключае эканамічныя, сацыяльна-палітычныя, ваенныя і іншыя мерапрыемствы па ўдасканаленні ваеннай арганізацыі. == Гісторыя развіцця == {{Main|Гісторыя беларускай арміі}} {{гл. таксама|Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)|Ядзернае раззбраенне Беларусі|Ваенныя рэформы ў Беларусі (1994—2005)}} Згодна з [[Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Рэспублікі Беларусь|Дэкларацыяй аб дзяржаўным суверэнітэце БССР]] 1990 года, Беларусь атрымала права на ўласныя сілы бяспекі, падкантрольныя [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь|Вярхоўнаму Савету]]. Пасля здабыцця незалежнасці ў 1991-м востра паўстала пытанне аб стварэнні беларускага войска. 20 сакавіка 1992 года [[Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь|Саветам Міністраў]] з частак Беларускага ваеннага акругі УС СССР былі сфармаваны Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь<ref name="БЕЛТА">[https://www.belta.by/society/view/dose-k-100-letiju-vooruzhennyh-sil-respubliki-belarus-291008-2018/ ДОСЬЕ: К 100-летию Вооруженных Сил Республики Беларусь]</ref>. Перш за ўсё кіраўніцтва краіны пачало распрацоўку палажэнняў нацыянальнай [[ваенная палітыка|ваеннай палітыкі]]. У якасці асноўнага ваенна-палітычнага дакумента была вызначана [[ваенная дактрына|ваенная дактрына]], якая была прынятая Вярхоўным Саветам (пастанова №2049-XII ад 16 снежня 1992 года). Яна адпавядала ваенна-палітычнай абстаноўцы пачатку 90-х гадоў XX стагоддзя, якая характарызавалася заканчэннем «[[халодная вайна|Халоднай вайны]]». Дакумент меў выключна абарончы характар і быў накіраваны не на падрыхтоўку да [[вайна|вайны]], а на ўмацаванне як дзяржаўнай, так і міжнароднай бяспекі. У аснову стварэння дактрыны была пакладзена канцэпцыя [[узброены нейтралітэт|ўзброенага нейтралітэту]]<ref>Чумаков А. П. На страже Республики Беларусь // Беларуская Думка. - 1998, № 2. - С. 3 - 10.</ref>. За 1992—1996 гады праведзена маштабная дэмілітарызацыя, калі многія воінскія частці скарачаліся або перафармаваліся<ref name="БЕЛТА"/>. Акрамя таго, з тэрыторыі краіны былі выведзеныя ў [[Расія|Расію]] або расфармаваныя на месцы некаторыя авіяцыйныя часткі Далёкай авіяцыі, франтавой авіяцыі, авіяцыі СПА і ваенна-транспартнай авіяцыі<ref name="БЕЛТА"/>. Поўным ходам ішлі працэсы па ліквідацыі ўзбраенняў і тэхнікі. Адным з ключавых мерапрыемстваў стала ракетна-ядзерная дэмілітарызацыя Беларусі<ref name="МИДРБ"/>. У 1994-м прэзідэнтам рэспублікі быў абраны [[Аляксандр Лукашэнка]], з пачаткам праўлення якога пачалося рэфармаванне<ref name="Мусиенко"/><ref name="Мальцев">[https://www.sb.by/articles/vooruzhennye-sily-reformirovanie-zaversheno.html Вооруженные Силы: реформирование завершено. Строительство и развитие продолжается] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 18 октября 2005</ref><ref name="Мусиенко2">[https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus-bezopasnost-part-2.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 2-я] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 27 марта 2020</ref><ref name="Плугатарев">Игорь Плугатарев. [https://2009-2020.oborona.ru/includes/periodics/maintheme/2011/0410/20045928/detail.shtml Главком Лукашенко и его армия] // Электронное периодическое издание Оборона.Ру, 4 июня 2011</ref>, якое завяршылася ў 2005<ref name="Мальцев"/>—2006<ref name="усрб">[https://www.rubaltic.ru/article/politika-i-obshchestvo/28102018-chislennost-vooruzhennykh-sil-belarusi-dostatochna-s-uchetom-soyuza-s-rossiey/ Численность вооруженных сил Беларуси достаточна с учетом союза с Россией]</ref> годах. Дадзены этап [[ваеннае будаўніцтва|ваеннага будаўніцтва]] характарызуецца з’яўленнем новых [[род войскаў|родаў]] і [[Від узброеных сіл|відаў войскаў]], абнаўленнем ваеннай дактрыны, парадкаваннем [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]] і [[Ідэалагічная работа ва Узброеных сілах Рэспублікі Беларусь|ідэалагічнай работы]], удасканаленнем сістэмы кіравання войскамі і іх камплектавання, рэфармаваннем большасці аб’яднанняў, злучэнняў, воінскіх частак і ўстаноў, а таксама пераадоленнем крызісных з’яў 1990-х гадоў. У 2010-х гадах, на фоне {{нп3|Палітычны крызіс ва Украіне (2013—2014)|падзей у суседняй Украіне|ru|Политический кризис на Украине (2013—2014)}}, дзейнасці краін [[НАТА]] і пачаткам [[Другая халодная вайна|Новай Халоднай вайны]], у Рэспубліцы Беларусь востра стала пытанне падтрымання абараназдольнасці арміі. Прыярытэтнымі напрамкамі сталі: аптымізацыя баявога складу і колькасці войскаў; выбарчае пераўзбраенне на сучасныя ўзоры (у тым ліку айчыннай вытворчасці) ўзбраення і тэхнікі; захаванне кадравага патэнцыялу і павышэнне ўзроўню укамплектаванасці. Падчас аптымізацыі УС прыярытэт быў аддадзены ўдасканаленню арганізацыйна-штатных структур<ref name="равков1">{{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2018 |выпуск= |том= |нумар= 12|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}}</ref>. == Арганізацыя і структура == Першапачаткова ў Беларусі існавалі два віды войск — [[сухапутныя войскі]] (у іх склад уваходзілі ў тым ліку і падраздзяленні [[СПА|супрацьпаветранай абароны]]) і [[ваенна-паветраныя сілы]]. Савецкія арміі і дывізіі былі ператвораны ў карпусы і брыгады. Так, напрыклад, у 1993 годзе былая [[28-я армія (СССР)|28-я армія]] стала 28-м армейскім корпусам, а 7-я танкавая армія — 7-м армейскім корпусам<ref name="запад"/>, які ўжо ў 94-м ператвораны ў 65-ы армейскі корпус<ref name="сз"/>. У ходзе далейшага рэфармавання ў 2001 годзе армейскія карпусы замянілі аператыўныя камандаванні: 28-ы стаў [[Заходняе аператыўнае камандаванне|Заходнім АК]]<ref name="запад">{{Cite web |url=https://www.mil.by/ru/forces/sv/zok/history/ |title=История Западного оперативного командования |access-date=2022-03-10 |archive-date=2022-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220103095250/https://www.mil.by/ru/forces/sv/zok/history/ |deadlink=no }}</ref>, 65-ы — [[Паўночна-заходняе аператыўнае камандаванне|Паўночна-заходнім]]<ref name="сз">{{Cite web |url=https://www.mil.by/ru/forces/sv/szok/history/ |title=История Северо-западного оперативного командования |access-date=2022-03-10 |archive-date=2022-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220103095250/https://www.mil.by/ru/forces/sv/szok/history/ |deadlink=no }}</ref>. Таксама праведзена аб’яднанне Ваенна-паветраных сіл і войск СПА, якія выйшлі з сухапутных сіл, у [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|адзіную структуру]]. У 2002 годзе ажыццёўлена фарміраванне двух аператыўна-тактычных камандаванняў ВПС і СПА — Заходняга і Паўночна-Заходняга<ref>{{Cite web |url=https://www.mil.by/ru/forces/vvspvo/history/ |title=ИСТОРИЯ ВВС и силы ПВО |access-date=2022-03-10 |archive-date=2018-12-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181209223413/http://www.mil.by/ru/forces/vvspvo/history |deadlink=no }}</ref>. ;ГРУ, ДШВ і ПДВ [[103-я гвардзейская паветрана-дэсантная дывізія]] і [[38-я асобная гвардзейская дэсантна-штурмавая брыгада]], грунтуючыся на палажэннях [[Ваенная дактрына Рэспублікі Беларусь #Дактрына 1992 года|ваеннай дактрыны 1992-га]], ператвораны ў мабільныя брыгады, якія ўвайшлі ў склад сухапутных сіл як асобны род войск — [[Мабільныя сілы Беларусі]]<ref name="ист">{{Cite web |url=https://www.mil.by/ru/forces/sso/history/ |title=Краткая историческая справка |access-date=2021-12-25 |archive-date=2021-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211225133401/https://www.mil.by/ru/forces/sso/history/ |deadlink=no }}</ref>. Дадзенае аб’яднанне створана ў 1995 годзе<ref>Richard Woff, 'Minsk: making limited progress with reform,' Jane's Intelligence Review, June 1996, 248.</ref>. Мабільныя сілы прызначаліся для прыкрыцця стратэгічнага разгортвання, зрыву спецыяльных аперацый праціўніка і выканання іншых задач<ref name="ист"/>. Агульнае кіраўніцтва падраздзяленняў ажыццяўляла ўпраўленне мабільных сіл<ref name="ВДВ">{{Cite web |url=https://forum.faleristika.info/viewtopic.php?t=80442 |title=Мобильные Силы Республики Беларусь - серия знаков |access-date=2021-12-26 |archive-date=2021-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211225133401/https://forum.faleristika.info/viewtopic.php?t=80442 |deadlink=no }}</ref>. У пачатку 2000-х гг. мабільныя брыгады перападпарадкаваны [[Генеральны штаб Узброеных Сіл Рэспублікі Беларусь|Генеральнаму штабу]], А ў складзе аператыўнага ўпраўлення створаны аддзел сіл спецыяльных аперацый, што павысіла ўзровень арганізаванага кіравання мабільнымі часткамі і [[спецпрызн|падраздзяленнямі спецпрызначэння]]. У 2004-м аддзел рэарганізаваны да ўпраўлення<ref name="ист"/>. Пазней, у 2007 годзе, мабільныя войскі былі аб’яднаны са спецназам [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] у [[Сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|Сілы спецыяльных аперацый]]. ;Іншыя рады войск У пачатку 2000-х, ва ўмовах скарачэння колькасці ўзброеных сіл і зніжэння ўзроўню ўзбраенняў, адным з найбольш эканамічных шляхоў кампенсацыі сіл і сродкаў, падтрымання абараназдольнасці дзяржавы на належным узроўні стала арганізацыя тэрытарыяльнай абароны. Быў утвораны новы род войск — [[Тэрытарыяльныя войскі Беларусі]]<ref name="закон">[http://lektsii.org/8-12213.html Законы Республики Беларусь о защите республики]</ref>. Яны былі прызначаны для склікання толькі на час вайны або ў перыяд напружанай ваенна-палітычнай абстаноўкі. Войскі тэрытарыяльнай абароны атрымалі дапаможнае значэнне, а іх камплектаванне праходзіць з асоб, якія адбылі тэрмін службы і знаходзяцца ў запасе. У маі 2006 года, у мэтах стварэння адзінай сістэмы транспартнага забеспячэння, на базе існуючых [[чыгуначныя войскі|чыгуначных]], [[аўтамабільныя войскі|аўтамабільных]] і [[дарожныя войскі|дарожных войскаў]] былі створаны [[Транспартныя войскі Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь]]<ref>[https://www.mil.by/ru/announces/148241/ Годовой праздник департамента транспортного обеспечения Министерства обороны]</ref>. ==Аптымізацыя і колькасныя змены== Ад [[СССР|Савецкага Саюзу]] краіне дасталася вялікая спадчына, 1410 воінскіх фарміраванняў БВА, групоўка стратэгічных ядзерных сіл (каля 180 злучэнняў, частак і ўстаноў колькасцю каля 40 тыс. чалавек). Канцэнтрацыя войскаў у рэспубліцы з’яўлялася самай высокай у [[Еўропа|Еўропе]]. Так, напрыклад, адзін вайсковец прыходзіўся на 43 чалавекі грамадзянскага насельніцтва. Да Беларусі цалкам адышлі вайсковыя часткі сухапутных войскаў і СРА, прыкладна 90% знішчальнай і бамбардзіровачнай авіяцыі, полк транспартнай авіяцыі, полк стратэгічных бамбавікоў, паветрана-дэсантная дывізія<ref name="БЕЛТА"/>. На тэрыторыі маладога дзяржавы знаходзілася групоўка у 240 тысяч чалавек<ref>{{Cite web|url=https://vsr.mil.by/2014/02/22/vooruzhennye-sily-respubliki-belarus-na-sovremennom-etape-razvitiya/|title=ВООРУЖЕННЫЕ СИЛЫ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ РАЗВИТИЯ — Во славу Родины|website=vsr.mil.by|language=ru-RU|access-date=2018-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20180115001610/https://vsr.mil.by/2014/02/22/vooruzhennye-sily-respubliki-belarus-na-sovremennom-etape-razvitiya/|archive-date=2018-01-15|url-status=dead}}</ref>. З іх 125 тысяч чалавек вясной 92-га непасрэдна склалі беларускае войска<ref name="усрб">[https://www.rubaltic.ru/article/politika-i-obshchestvo/28102018-chislennost-vooruzhennykh-sil-belarusi-dostatochna-s-uchetom-soyuza-s-rossiey/ Численность вооруженных сил Беларуси достаточна с учетом союза с Россией]</ref>. Улады краіны, будучы не ў сілах утрымліваць вялікую савецкую спадчыны, прыступілі да скарачэння узброеных сіл. У пачатку 90-х гадоў Беларусь за свой кошт скараціла ўзбраенняў і ваеннай тэхнікі ў 2,8 разы больш, чым [[Вялікабрытанія]], [[Францыя]] і [[ЗША]] (на тэрыторыі Еўропы) разам узятыя<ref name="Мусиенко">[https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus54645.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 1.] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 20 марта 2020</ref>. Краіна ліквідавала 1773 баявых танка, 1341 баявую браняваную машыну і 130 баявых самалётаў, што складае каля 10% узбраенняў і ваеннай тэхнікі, ліквідаваных усімі трыццаццю дзяржавамі-удзельнікамі [[Дагавор аб звычайных узброеных сілах у Еўропе|Дагавора аб звычайных узброеных сілах]]<ref name="МИДРБ">[https://belarusfacts.by/ru/belarus/politics/domestic_policy/defense/ Военная политика]</ref>. Да 1996-га армія скарацілася да 85,5 тысяч<ref name="усрб"/>, а ў другой палове 90-х — да 65<ref>[https://belaruspartisan.by/economic/552451/ Цена специалиста. Сколько стоят военные?] // Белорусский Партизан, 14 ноября 2021</ref>. Пасля 90-х кіраўніцтва працягвала ажыццяўляць мерапрыемствы па скарачэнні запасаў незапатрабаваных узбраенняў. Толькі за 2018 год утылізавана каля 6 тысяч адзінак зброі і тэхнікі, а таксама 5 тысяч боепрыпасаў. Грамадзянскіх структурам і мясцовым органам улады перададзена ў мірнае карыстанне 110 нявыкарыстаных ваенных аб’ектаў<ref name="равков1"/>. Мяркуецца, што для краіны найбольш лепшым варыянтам будзе захаванне невялікай, кампактнай, але ў той жа час мабільнай арміі<ref>[https://www.belta.by/president/view/lukashenko-sovremennaja-belorusskaja-armija-mobilna-kompaktna-i-osnaschena-486280-2022/ Лукашенко: современная белорусская армия мобильна, компактна и оснащена]</ref>, якая ў выпадку ваеннай пагрозы можа быць павялічана ў некалькі разоў за кошт прызыву асоб, якія адбылі тэрміновую службу. Узброеныя Сілы Беларусі ў мірны час займаюцца пытаннямі падрыхтоўкі да вайсковай мабілізацыі і стратэгічнага разгортвання, для чаго неабходны навучаны рэзерв. Менавіта па гэтай прычыне дзяржава пакуль захоўвае тэрміновую службу<ref name="равков1"/>. ==Мерапрыемствы па пераўзбраенні== Значная частка беларускага ўзбраення з’яўляецца савецкай спадчынай. З цягам часу яна састарваецца, зніжаецца яе патэнцыял і баявыя магчымасці для сучаснага выкарыстання. Існуюць тры шляхі вырашэння гэтага пытання: мадэрнізацыя, закупка новай замежнай і стварэнне ўласных узораў узбраенняў. Аднак з-за невялікага фінансавання Узброеных Сіл гэтыя працэсы ідуць павольна. У дадатак, першы шлях падвяргаецца крытыцы, паколькі нават глыбока мадэрнізаваная савецкая тэхніка ўсё яшчэ будзе саступаць сучасным узорам<ref>[https://ex-press.by/rubrics/obshhestvo/2017/01/16/ot-ustarevaniya-belorusskuyu-bronetexniku-modernizaciya-ne-spasaet От устаревания белорусскую бронетехнику модернизация не спасает]</ref>. У 2010-х гадах прыярытэтнымі мэтамі сталі прывядзенне беларускай арміі ў адпаведнасць існуючым выклікам і эканамічным магчымасцям дзяржавы, пераўзбраенне на сучасныя сістэмы і ўзоры ўзбраення і ваеннай тэхнікі, развіццё ваеннай інфраструктуры. Рэалізоўваліся праекты па стварэнні шматузроўневай аўтаматызаванай сістэмы кіравання, беспілотных авіяцыйных комплексаў і распрацоўка айчыннай аб’яднанай сістэмы навігацыі, сувязі і апазнавання, а таксама пераўзбраення зенітных ракетных войскаў, радыётэхнічных войскаў і перавод перспектыўных узораў ўзбраення і тэхнікі на колавую базу ўласнай вытворчасці<ref>[https://www.mil.by/ru/news/press_center/press_releases/12273/ Вооруженные Силы Республики Беларусь на современном этапе строительства и развития (Пресс-служба Министерства обороны Республики Беларусь)]</ref>. Праца ў галіне айчынных распрацовак дала шэраг перспектыўных і паспяховых узораў узбраенняў. Сярод бронеаўтамабіль — [[Віцім (бронеаўтамабіль)|Віцім]], [[Кайман (БРДМ)|Кайман]], [[Asilak]], [[Volat V1]], бронетранспарцёраў — [[БТР-60МБ1]] і [[БТР-70МБ1]], артылерыі — [[Паланэз (РСЗА)|Паланэз]] і [[Флейта (РСЗА)|Флейта]], рабатызаванай тэхнікі — [[РАК «Берсерк»]], [[РСК «Багамол»]], [[Буравеснік МБ]], [[БПЛА «Бусел»]], [[БПЛА «Беркут»]], нелетальных відаў узбраення — серыя комплексаў [[Навальніца (РЭБ)|РЭБ «Навальніца»]]. Пачынаючы з 2017 года імпульс развіцця атрымала і стралковае ўзбраенне. Распрацаваны пісталеты [[ПСН-В]], [[ПВ-17]], аўтаматы [[VSK-100]], [[VSK-100BP]] і гранатамёт [[ММ-60 «Сапфір»]]. Частка прадукцыі не толькі прынятая на ўзбраенне беларускай арміі, але і [[Экспарт ваеннай прадукцыі Беларусі|пастаўлена на экспарт]]. == Гл. таксама == * [[Гісторыя беларускай арміі]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == * Авторский коллектив: А. Н. Гура, Н. Е. Бузин, А. Н. Бузин, А. М. Данилов, Б. Д. Долготович, В. М. Макаров, А. М. Соболевский, Д. А. Фёдоров. Армия Белорусского народа. // Минск. — «Беларусь». — 2018 — с. 264. * {{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2016 |выпуск= |том= |нумар= 8|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2018 |выпуск= |том= |нумар= 12|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} == Спасылкі == * [https://www.sb.by/articles/vooruzhennye-sily-reformirovanie-zaversheno.html Вооруженные Силы: реформирование завершено. Строительство и развитие продолжается] // СБ. Беларусь Сегодня, 18 октября 2005 [[Катэгорыя:Ваенная палітыка Беларусі]] [[Катэгорыя:Ваеннае будаўніцтва]] asberrxx1vv4pyn544yujllxma7d3mn 0 697732 4164518 3998108 2022-07-25T08:31:29Z StachLysy 62453 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Фільм}} '''«Поўнач у Парыжы»''' ({{lang-en|Midnight in Paris}}) — мастацкі фільм [[2011 год у гісторыі кіно|2011]] года, зняты рэжысёрам [[Вудзі Ален|Вудзі Аленам]] па ўласным сцэнарыі. Галоўныя ролі ў фільме выканалі [[Оўэн Уілсан]], {{нп5|Рэйчэл Макадамс||en|Rachel McAdams}}, [[Марыён Каціяр]], {{нп5|Том Хідлстан||en|Tom Hiddleston}}, {{нп5|Элісан Піл||en|Alison Pill}}, {{нп5|Коры Стол||en|Corey Stoll}}, [[Эдрыен Броўдзі]], [[Кэці Бэйтс]], {{нп5|Майкл Шын||en|Michael Sheen}}, [[Ніна Арыянда]], [[Карла Бруні]], {{нп5|Курт Фулер||en|Kurt Fuller}}, {{нп5|Мімі Кенэдзі||en|Mimi Kennedy}}, {{нп5|Леа Сейду||en|Léa Seydoux}}<ref name="IMDb" />. Прэм’ера фільма адбылася 11 мая 2011 года ў пазаконкурснай праграме [[Канскі кінафестываль 2011|64-га Канскага кінафестывалю]], дзе карціна стала фільмам адкрыцця. Карціна была ўдастоена прэмій «''[[Оскар]]''» і «''[[Залаты глобус]]''» за найлепшы сцэнарый. == Сюжэт == У [[2010]] годзе Гіл Пэндэр ([[Оўэн Уілсан]]), паспяховы, але расчараваны галівудскі сцэнарыст, і ягоная нявеста Інэс ({{нп5|Рэйчэл Макадамс||en|Rachel McAdams}}) знаходзяцца ў [[Парыж]]ы на адпачынку з яе заможнымі бацькамі рэспубліканцамі. Гіл з цяжкасцю заканчвае свой дэбютны раман, засяродзіўшы ўвагу на чалавеку, які працуе ў краме настальгіяў. Інэс адкідае ягоныя амбіцыі, мяркуючы што гэта ўсяго толькі зманлівая мара, і заклікае яго прытрымлівацца ягонай цяперашняй працы. Выпадкова яны сустракаюць сябра Інэс Пола ({{нп5|Майкл Шын||en|Michael Sheen}}), якога часам апісваюць як педантычнага псеўдаінтэлектуала, і ягоную жонку Кэрал ({{нп5|Ніна Арыянда||en|Nina Arianda}}). Пол з вялікім аўтарытэтам, але з сумнеўнай дакладнасцю гаворыць пра асноўныя моманты гісторыі Парыжа, нават супярэчыць экскурсаводу ([[Карла Бруні]]) ў [[Музей Радэна|Музэі Радэна]], дзе ён настойвае, што ягоная версія асабістага жыцця Радэна больш дакладная, чым у гіда. Гіл лічыць яго раздражняльным, але Інэс ён падабаецца. На адной з вечарынаў, дзе прысутнічалі Гіл і Інэс, а таксама іх сябры і бацькі, галоўны герой дэгустуе зашмат вінаў і, перад тым, як адправіцца ў гатэль, вырашае прайсціся па вуліцах Парыжа. Інэс жа едзе з Полам і Кэрал на таксі, каб яшчэ патанцаваць у клубе. Гіл шпацыруе па вуліцах і ўрэшце губляецца, ён сядае на прыступкі і думае, як цяпер знайсці дарогу назад. Апоўначы побач з ім праязджае аўтамабіль [[1920-я|1920-х]] гадоў. Пасажыры, апранутыя ў строі таго ж часу, клічуць яго далучыцца да іх. Гіл пагаджаецца, і разам яны адпраўляюцца на вечарыну, зладжаную для [[Жан Както|Жана Както]], на якую прыязджаюць іншыя вядомыя людзі Парыжа 1920-х гадоў. Сярод іх {{нп5|Коўл Портэр||en|Cole Porter}}, яго жонка {{нп5|Лінда Лі Томас|Лінда|en|Linda Lee Thomas}}, а таксама {{нп5|Зельда Фіцджэральд|Зельда|en|Zelda Fitzgerald}} ({{нп5|Элісан Піл||en|Alison Pill}}) і [[Фрэнсіс Скот Фіцджэральд|Скот Фіцджэральды]] ({{нп5|Том Хідлстан||en|Tom Hiddleston}}). Зельдзе надакучвае вечарына, і яна прапануе Скоту і Гілу адправіцца ў іншае месца. Спачатку яны накіроўваюцца ў Брыктапс, дзе бачаць танцы [[Жазефіна Бейкер|Жазефіны Бейкер]], а потым завітваюць у кафэ, дзе натрапляюць на [[Эрнэст Хемінгуэй|Эрнэста Хемінгуэя]] ({{нп5|Коры Стол||en|Corey Stoll}}) і {{нп5|Хуан Бельмонтэ|Хуана Бельмонтэ|en|Juan Belmonte}} ({{нп5|Даніэль Лунд||en|Daniel Lundh}}). Зельда крыўдзіцца на Хемінгуэя, які крытыкуе яе раман, і пакідае кампанію, накіроўваючыся з Бельмонтэ ў Сен-Жэрмен. У часе размовы Хемінгуэй прапануе Гілу паказаць ягоны раман [[Гертруда Стайн|Гертрудзе Стайн]] ([[Кэці Бэйтс]]), каб тая ацаніла яго. Гіл вельмі ўсхваляваны і задавольнены, ён выходзіць з кафэ, каб узяць у гатэлі свае рукапісы, але апынаецца ў 2010 годзе. Замест кафэ 1920-х ён бачыць сучасную пральню. Наступнай ноччу Гіл хоча падзяліцца з Інэс сваім досведам падарожжаў у часе. Аднак, яна кідае жаніха да таго, як гадзіннік праб’е поўнач. Калі гэта адбываецца, за Гілам вяртаецца той жа аўтамабіль, дзе яго сустракае Хемінгуэй. Наступныя дні Гіл сустракаецца з выбітнымі людзьмі Парыжу 1920-х гадоў. Гертруда Стайн высока ацэньвае ягоны раман, пасля таго, як Гіл крыху змяняе яго пад уплывам апошніх дзён. Акрамя таго, Гіл сустракае Адрыяну ([[Марыён Каціяр]]), да якой у яго прачынаюцца пачуцці, што вельмі бянтэжыць героя, бо ён ужо мае нявесту ў 2010 годзе. У сучаснасці ж бацька Інэс вельмі заклапочаны знікненнямі жаніха сваёй дачкі, таму наймае дэтэктыва, каб той выявіў, чым займаецца Гіл у Парыжы. У адзін з дзён Гіл, Інэс і яе бацькі выпраўляюцца на [[Мон-Сен-Мішэль]], дзе пісьменьнік сустракае Габрыэль ({{нп5|Леа Сейду||en|Léa Seydoux}}), гандлярку антыкварыятам і прыхільніцу страчанага пакалення. Ён купляе ў яе грамафонную пласцінку Коўла Портэра, а потым знаходзіць у кніжным кіёску дзённік Адрыяны з 1920-х гадоў, дзе прачытвае, што яна была закаханая ў яго. Прачытаўшы, што яна марыла атрымаць у падарунак завушніцы, а потым заняцца з ім каханнем, Гіл спрабуе выкрасці пару завушніц Інэс, каб аддаць іх Адрыяне, але яму замінае ранняе вяртаньне Інэс у нумар гатэлю. Тады Гіл купляе новыя завушніцы Адрыяне ў краме. Вярнуўшыся ў мінулае, ён знаходзіць яе на вечарыне і ўручае ёй падарунак. Пакуль яна апранае ўпрыгожванне, па вуліцы праходзіць конная брычка, і багата апранутая пара ў экіпажы запрашае Гіла і Адрыяну пакатацца. Карэта перавозіць пасажыраў у [[Прыгожая эпоха|Прыгожую эпоху]], эпоху, якую Адрыяна лічыць залатым векам Парыжа. Гіл і Адрыяна выпраўляюцца спачатку ў рэстаран Максім, а потым у [[Мулен Руж]], дзе сустракаюцца з [[Анры дэ Тулуз-Латрэк]]ам ([[Венсан Менжу Картэ]]), [[Поль Гаген|Полем Гагенам]] ([[Аліўе Рабурдэн]]) і [[Эдгар Дэга|Эдгарам Дэга]] ([[Франсуа Растэн]]). Гіл пытаецца ў іх, што яны лічаць найлепшай эпохай, і ўсе трое згодныя, што гэта была эпоха [[Адраджэнне|Адраджэння]]. Адрыяна прапануе сябру застацца ў Пекнай эпосе, аднак ён заўважае, што розныя людзі прагнуць рознага залатога веку, і разумее, што, не зважаючы на прывабнасць настальгіі, толькі сучаснасць чалавека ёсць самым прывабным часам. Адрыяна, аднак, вырашае застацца ў 1890-х гадах, і яны расстаюцца. Гіл вяртаецца ў 2010 год і расстаецца са сваёй нявестай Інэс, бо яна не хоча заставацца ў Парыжы назаўсёды. Ідучы каля Сены апоўначы, Гіл натрапляе на Габрыэль, ён прапануе правесці яе дадому. Пачынаецца дождж і высвятляецца, што яны абодва любяць шпацыраваць па Парыжы ў дождж. == Акцёрскі склад == {{Спіс роляў | [[Оўэн Уілсан]] | ''Гіл Пендэр'' | {{нп5|Рэйчэл Макадамс||en|Rachel McAdams}} | ''Інэс'' | [[Марыён Каціяр]] | ''Адрыяна'' | {{нп5|Том Хідлстан||en|Tom Hiddleston}} | ''[[Фрэнсіс Скот Фіцджэральд]]'' | {{нп5|Элісан Піл||en|Alison Pill}} | ''{{нп5|Зельда Фіцджэральд||en|Zelda Fitzgerald}}'' | {{нп5|Коры Стол||en|Corey Stoll}} | ''[[Эрнэст Хемінгуэй]]'' | [[Эдрыен Броўдзі]] | ''[[Сальвадор Далі]]'' | [[Кэці Бэйтс]] | ''[[Гертруда Стайн]]'' | {{нп5|Майкл Шын||en|Michael Sheen}} | ''Пол Бэйтс'' | {{нп5|Ніна Арыянда||en|Nina Arianda}} | ''Кэрал Бэйтс'' | [[Карла Бруні]] | ''гід'' | {{нп5|Курт Фулер||en|Kurt Fuller}} | ''Джон, бацька Інэс'' | {{нп5|Мімі Кенэдзі||en|Mimi Kennedy}} | ''Хелен, маці Інэс'' | {{нп5|Леа Сейду||en|Léa Seydoux}} | ''прадаўшчыца Габрыэль'' }} == Вытворчасць == === Здымкі === Здымкі фільма адбываліся ў [[Францыя|Францыя]] ў ліпені—жніўні 2011 года<ref name="IMDb, Filming & Production" />. Аператарам карціны выступіў {{нп5|Дарыус Хонджы||en|Darius Khondji}}. == Выхад і прызнанне == [[Выява:Owen Wilson Woody Allen Cannes 2011.jpg|right|thumb|[[Оўэн Уілсан]] (злева) і [[Вудзі Ален]] (справа) на [[Канскі кінафестываль 2011|Канскім кінафестывалі 2011 года]].]] === Пракат і зборы === Прэм’ера фільма адбылася 11 мая 2011 года на Канскім кінафестывалі. Адначасова з гэтым фільм выйшаў у шырокі пракат у Францыі<ref name="IMDb, Release Info" />. === Рэйтынгі === Агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму ўсярэдненую ацэнку ў 81 бал са 100 на аснове 40 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 8.1/10<ref name="Metacritic" />. Паводле дадзеных іншага папулярнага агрэгатара крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» сярод 224 рэцэнзентаў 208 далі станоўчую ацэнку фільму, што складае 93 %. Глядацкі рэйтынг кінастужкі склаў 83 % на аснове больш чым 50 тысяч галасоў<ref name="Rotten Tomatoes" />. Абагуленае меркаванне крытыкаў сфармулявана наступным чынам: {{цытата|Не будучы здольнай пахваліцца глыбінёй класічных фільмаў свайго аўтара, салодка-сентыментальная «Поўнач у Парыжы» тым не менш дастаткова смешная і абаяльная, каб задаволіць паклоннікаў Вудзі Алена.<ref name="Rotten Tomatoes" />}} Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: 4/5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" />, 3.7/5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" />, 7.3/10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" />, 7.7/10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" />, 7.7/10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="KinoPoisk" />. === Узнагароды === Паводле дадзеных сайта «''[[Internet Movie Database]]''» фільм быў адзначаны 26 кінаўзнагародамі і яшчэ 103 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />. == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/v515754|title=Midnight in Paris (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=178300.html|title=Minuit à Paris|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/es/film567174.html|title=Midnight in Paris|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=es|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1605783/|title=Midnight in Paris (2011) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1605783/awards|title=Midnight in Paris — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1605783/locations|title=Midnight in Paris — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1605783/releaseinfo|title=Midnight in Paris — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="KinoPoisk">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/504465/|title=Полночь в Париже (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/midnight-in-paris|title=Midnight in Paris|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/midnight_in_paris|title=Midnight in Paris|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-06|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Спасылкі == * {{Imdb title|1605783|Поўнач у Парыжы}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Фільмы ЗША 2011 года]] [[Катэгорыя:Фільмы Іспаніі 2011 года]] [[Катэгорыя:Кінакамедыі 2010-х гадоў]] [[Катэгорыя:Фільмы-меладрамы 2011 года]] [[Катэгорыя:Кінакамедыі ЗША]] [[Катэгорыя:Фільмы-меладрамы ЗША]] [[Катэгорыя:Кінакамедыі Іспаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы-меладрамы Іспаніі]] [[Катэгорыя:Фільмы на англійскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы на французскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы на іспанскай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы на нямецкай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы Вудзі Алена]] [[Катэгорыя:Фільмы па сцэнарыях Вудзі Алена]] 8b1gbsoh4pwk3611y0w79etp9529r6s 0 697996 4164324 4079498 2022-07-24T19:46:43Z DBatura 73587 /* Міжнароднае супрацоўніцтва */ wikitext text/x-wiki {{Спецслужба |найменне=Нацыянальнае ўпраўленне разведкі і прэвентыўных мер |арыгінал = {{lang-es|Dirección de los Servicios de Inteligencia y Prevención, DISIP}} |эмблема=Logo de la DISIP.png |апісанне= |створана= [[1969]] |распушчаная= [[2009]] |юрысдыкцыя= |бюджэт=[[дзяржаўная таямніца|засакрэчаны]] |колькасць=засакрэчаная |папярэдняя=[[Галоўнае ўпраўленне паліцыі]] |пераемніца=[[СЕБІН]] |тып кіраўніка=міністр унутраных спраў | тып кіраўніка 2= |намеснік= |сайт= }} '''DISIP''' ({{lang-es|Dirección de los Servicios de Inteligencia y Prevención}} — ''Нацыянальнае ўпраўленне разведкі і прэвентыўных мер'') — служба [[разведка|разведкі]] і [[контрразведка|контрразведкі]] [[Венесуэла|Венесуэлы]] ў [[1969]]—[[2009]] гадах. DISIP заснаваны прэзідэнтам [[Рафаэль Кальдэра|Рафаэлем Кальдэра]], які замяніў ім [[Галоўнае ўпраўленне паліцыі|Галоўнае ўпраўленне паліцыі (DIGEPOL)]]. У 2009 годзе [[Уга Чавес]] перафармаваў упраўленне ў [[СЕБІН|SEBIN]]. == Дзейнасць == Да прыходу да ўлады Уга Чавеса DISIP цесна супрацоўнічаў з [[ЦРУ]], [[МІ-5]], [[Масад]] і іншымі заходнімі спецслужбамі. Упраўленне падавала ім наяўную інфармацыі аб членах [[Народны фронт вызвалення Палесціны|НФВП]] і [[Фракцыя Чырвонай Арміі|ФЧА]]. Унутры краіны DISIP змагаўся з дзейнасцю [[Камуністычная партыя Венесуэлы|Кампартыі]], [[Рэвалюцыйны баліварыянскі рух-200|РБД-200]] і іншых левых сіл. У [[1992]] годзе пры ўдзеле ўпраўлення быў [[спроба дзяржаўнага перавароту ў Венесуэле (1992)|прадухілены дзяржпераварот]], які ўзначаліў будучы прэзідэнт Чавес. У [[2002]] годзе ўпраўленне ўдзельнічала ў [[Спроба дзяржаўнага перавароту ў Венесуэле (2002)|барацьбе з новымі путчам]], накіраванага супраць ужо прэзідэнта Чавеса. У [[2008]] годзе быў запушчаны спадарожнік сувязі [[Venesat-1|«Сымон Балівар»]], прызначаны для дасягнення «абсалютнай і бяспечнай апрацоўкі інфармацыі» ў абласцях тэлефаніі, перадачы дадзеных і доступу да [[Інтэрнэт]]у, дзе будзе кантроль з боку DISIP. DISIP удзельнічаў у сістэме кантролю мяжы з [[Бразілія|Бразіліяй]]. Памежныя службы падавалі сабраныя дадзеныя DISIP і іншым службам нацыянальнай бяспекі для маніторынгу памежжа, каб выявіць і нейтралізаваць незаконна перасячэнне мяжы, барацьбой з кантрабандыстамі і наркамафіяй, а таксама для абароны ад збройнага ўварвання. == Структура == Дэпартаменты DISIP: * Генеральны дырэктарат * Генеральная інспекцыя * Выведвальнае кіраванне * Упраўленне контрвыведкі * Упраўленне неадкладных дзеянняў * Упраўленне тэхналагічнай разведкі * Дырэкцыя рэгіёнаў * Упраўленне адукацыі або цэнтр разведвальных даследаванняў * Дэпартамент ўнутранага аўдыту == Міжнароднае супрацоўніцтва == Да [[Прэзідэнцтва Уга Чавеса|прыходу да ўлады У. Чавеса]] ўпраўленне актыўна супрацоўнічалі з Заходняй разведкай, асабліва ЦРУ, якое займалася падрыхтоўкай асабістага складу, а таксама з кубінскай [[апазіцыя|апазіцыяй]]. У [[1999]] годзе знешнепалітычны курс змяніўся і краіна адмовілася ад узаемадзеяння з амерыканскімі спецслужбамі. З 2008 года падрыхтоўкай камандас DISIP займаліся саветнікі з [[Беларусь|Беларусі]] (гл. [[Ваеннае супрацоўніцтва Беларусі і Венесуэлы]]). == Спасылкі == * [https://www.hrw.org/wr2k1/americas/venezuela.html Human Rights Watch World Report 2001: Venezuela: Human Rights Developments<!-- Bot generated title -->] * [https://web.archive.org/web/20080821151847/http://hrw.org/english/docs/2004/04/12/venezu8423_txt.htm Letter to President Hugo Rafael Chávez Frías (Human Rights Watch, April 12, 2004)<!-- Bot generated title -->] * [http://web.amnesty.org/library/Index/ENGAMR530032004?open&of=ENG-VEN Venezuela: Fear for safety/use of excessive force | Amnesty International<!-- Bot generated title -->] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040322012454/http://web.amnesty.org/library/Index/ENGAMR530032004?open&of=ENG-VEN |date=2004-03-22 }} * [https://youtu.ru/VzayendxlNs Визит Commandos Disip в Минске. Disip in Minsk Часть 1] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20220110130408/https://www.youtu.ru/VzayendxlNs |date=10 студзеня 2022 }} — Видео на [[Youtube]] * [http://www.nytimes.com/2008/06/03/world/americas/03venez.html?ref=world "Chávez Decree Tightens Hold on Intelligence", by Simon Romero, June 3, 2008, [[New York Times]]] [[Катэгорыя:Спецслужбы Венесуэлы]] [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1969 годзе]] [[Катэгорыя:Зніклі ў 2009 годзе]] 23gk0m4x83ouo2p3dk6lhfwn0ao0fey 10 699303 4164221 4162835 2022-07-24T16:06:55Z Artsiom91 31770 + Рассадкін https://football.by/news/166123.html, - Пацко https://football.by/news/166120.html wikitext text/x-wiki {{Склад спартыўнай каманды | назва = Склад ФК Арсенал Дзяржынск | колер фону = red | колер тэксту = white | клуб_спасылка = ФК Арсенал Дзяржынск | клуб = Арсенал Дзяржынск | спіс = {{ССК-ігрок|1|[[Яўген Аляксандравіч Абрамовіч|Я. Абрамовіч]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок|4|[[Яўген Аляксандравіч Гулецкі|Гулецкі]]}} {{ССК-ігрок|5|[[Раман Сяргеевіч Вягера|Вягера]]}} {{ССК-ігрок|6|[[Максім Арцёмавіч Гаявой|Гаявой]]}} {{ССК-ігрок|7|[[Руслан Мялкоўскі|Мялкоўскі]]}} <!--{{ССК-ігрок|7|[[Уладзіслаў Кавалевіч|Кавалевіч]]}}--> {{ССК-ігрок|8|[[Павел Сяргеевіч Селязнёў|Селязнёў]]}} {{ССК-ігрок|9|[[Арцём Сяргеевіч Кійко|Кійко]]}} {{ССК-ігрок|10|[[Валерый Аляксандравіч Сянько|Сянько]]}} {{ССК-ігрок|18|[[Дзмітрый Віктаравіч Каплуноў|Каплуноў]]}} {{ССК-ігрок|19|[[Антон Дзмітрыевіч Абрамовіч|А. Абрамовіч]]}} {{ССК-ігрок|21|[[Уладзіслаў Генадзевіч Лях|Лях]]}} {{ССК-ігрок|25|[[Дзмітрый Мікалаевіч Мацяш|Мацяш]]}} {{ССК-ігрок|26|[[Сяргей Уладзіміравіч Канцавы|Канцавы]]}} {{ССК-ігрок|51|[[Аляксандр Дзмітрыевіч Скшынецкі|Скшынецкі]]}} {{ССК-ігрок|77|[[Дзмітрый Міхайлавіч Асіпенка|Асіпенка]]&nbsp;<small>[[Капітан (футбол)|(к)]]</small>}} {{ССК-ігрок|79|[[Станіслаў Сяргеевіч Сазановіч|Сазановіч]]}} {{ССК-ігрок|91|[[Арцём Васілевіч Міраеўскі|Міраеўскі]]}} {{ССК-ігрок|99|[[Арцём Барысавіч Сарока|Сарока]]&nbsp;<small>[[Брамнік (футбол)|(б)]]</small>}} {{ССК-ігрок||[[Аляксей Юр’евіч Арловіч|Арловіч]]}} {{ССК-ігрок||[[Станіслаў Сяргеевіч Атрашкевіч|Атрашкевіч]]}} {{ССК-ігрок||[[Фабрыс Будэга|Будэга]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікіта Ерамінок|Ерамінок]]}} {{ССК-ігрок||[[Нурадзін Ідрыс|Ідрыс]]}} {{ССК-ігрок||[[Фёдар Сяргеевіч Лебедзеў|Лебедзеў]]}} {{ССК-ігрок||[[Мікіта Міхайлавіч Мельнікаў|Мельнікаў]]}} {{ССК-ігрок||[[Глеб Андрэевіч Рассадкін|Рассадкін]]}} |трэнер = [[Павел Васілевіч Кірыльчык|Павел Кірыльчык]]}}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Склады футбольных клубаў Беларусі|Арсенал Дзяржынск]] </noinclude> dfc53vp8mu0sbympp2kjui5c1f81sbk 0 699489 4164510 4037220 2022-07-25T08:21:26Z StachLysy 62453 вікіфікацыя wikitext text/x-wiki {{Фільм | Выява = Андрей Звягинцев 2017.jpg | Подпіс = Рэжысёр фільм, Андрэй Звягінцаў (2017). | Памер = 270px }} {{Іншыя значэнні|Алена (значэнні)}} '''«Але́на»''' ({{lang-ru|Елена}}) — [[Расія|расійскі]] [[Драма (кіно і тэлебачанне)|драматычны фільм]] [[2011 год у гісторыі кіно|2011]] года рэжысёра і сцэнарыста [[Андрэй Пятровіч Звягінцаў|Андрэя Звягінцава]]. Суаўтарам сцэнарыя выступіў {{нп5|Алег Ігаравіч Негін|Алег Негін|ru|Негин, Олег Игоревич}}, галоўныя ролі выканалі {{нп5|Надзея Канстанцінаўна Маркіна|Надзея Маркіна|ru|Маркина, Надежда Константиновна}}, {{нп5|Андрэй Сяргеевіч Смірноў|Андрэй Смірноў|ru|Смирнов, Андрей Сергеевич}} і [[Алена Ігараўна Лядава|Алена Лядава]]<ref name="IMDb" />. Былая медсястры Алена амаль дзесяць гадоў жыве з бізнесменам старэчых гадоў Уладзімірам. Нягледзячы на такі прыстойны тэрмін сумеснага жыцця, афіцыйна распісаліся яны толькі нядаўна. Ва Уладзіміра ёсць дарослая дачка Кацярына, разумная, адукаваная, але распешчаная і мяцежная дзяўчына. У Алены, у сваю чаргу, ёсць жанаты сын Сяргей з двума дзецьмі на руках і ветрам у галаве. Уладзімір катэгарычна адмаўляецца дапамагаць сям’і Сяргея, але Алена ўсё ж не жадае закрываць вочы на іх праблемы. Яна просіць у свайго мужа грошы на «''адкос''» ад войска для шалапутнага ўнука. Уладзімір адмаўляе, і Алена рашаецца на страшны ўчынак… Скарыстаўшыся ягоным нестабільным станам пасля перанесенага інфаркту, жанчына бярэ сітуацыю ў свае рукі. {{Пераход|Сюжэт|1}} Прэм’ера фільма адбылася [[21 мая]] [[2011]] года ў межах праграмы «''{{нп5|Асаблівы погляд||en|Un Certain Regard}}''» [[Канскі кінафестываль 2011|64-га Канскага кінафестывалю]], дзе карціна ўдастоілася Спецыяльнага прыза журы. Акрамя таго, фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у [[Масква|Маскве]], {{нп5|Жынду||fr|Gindou}}, [[Таронта]], [[Хельсінкі|Хельсінках]], [[Гент|Генце]], [[Сан-Паўлу]], [[Арас]]е, [[Салонікі|Салоніках]], {{нп5|Лез-Арк (Савоя)|Лез-Арку|en|Les Arcs}}, [[Глазга]], [[Вісконсін]]е, [[Хайфа|Хайфе]] і іншых<ref name="IMDb, Release Info" />. У шырокі пракат фільм выйшаў 29 верасня 2011 года ў Расіі. У лістападзе таго ж года, яшчэ да завяршэння афіцыйнага пракату, фільм быў паказаны на цэнтральным расійскім тэлебачанні. Карціна была станоўча прынята большасцю сусветных кінакрытыкаў і ўдастоілася шматлікіх узнагарод, сярод якіх 4 прэміі «''{{нп5|Залаты арол (кінапрэмія)|Залаты арол|ru|Золотой орёл (кинопремия)}}''» (у тым ліку за найлепшы фільм і рэжысуру), 4 прэміі «''{{нп5|Ніка (кінапрэмія)|Ніка|ru|Ника (кинопремия)}}''» (у тым ліку за найлепшую рэжысуру), 3 прэміі «''{{нп5|Белы слон (кінапрэмія, Расія)|Белы слон|ru|Белый слон (кинопремия, Россия)}}''» (у тым ліку за найлепшы фільм і рэжысуру)<ref name="IMDb, Awards" /> {{Пераход|Узнагароды|1}}. У снежні 2019 года карціна, адзіная з Расіі, увайшла ў спіс 50 найлепшых сусветных фільмаў другога дзесяцігоддзя XXI стагоддзя, складзены амерыканскім часопісам «''[[Rolling Stone]]''». == Сюжэт == За два гады да падзей, выяўленых у фільме, пажылы чалавек па імені Уладзімір ({{нп5|Андрэй Сяргеевіч Смірноў|Андрэй Смірноў|ru|Смирнов, Андрей Сергеевич}}) аформіў шлюб з Аленай ({{нп5|Надзея Канстанцінаўна Маркіна|Надзея Маркіна|ru|Маркина, Надежда Константиновна}}) пасля амаль васьмі гадоў сумеснага жыцця. Нягледзячы на працяглыя адносіны, муж і жонка маюць мала агульнага ў адукацыі і даходзе: Уладзімір — забяспечаны прадпрымальнік, уладальнік паважных знаёмстваў і дзелавых сувязяў. З Аленай, медсястрой з вельмі сціплым прыбыткам, адукацыяй і сацыяльным становішчам, ён пазнаёміўся, калі аднойчы патрапіў у лякарню з вострым перытанітам. Муж і жонка спяць у розных пакоях, практычна не маюць агульных інтарэсаў і заняткаў, большую частку свайго часу Алена затрачвае на забеспячэнне камфорту мужа. У абаіх ёсць дзеці ад папярэдніх шлюбаў: у Алены — вялікаўзроставы інфантыльны сын Сяргей ({{нп5|Аляксей Анатольевіч Розін|Аляксей Розін|ru|Розин, Алексей Анатольевич}}), які ні да чаго не імкнецца і пастаянна сутыкаецца з цяжкасцямі пры ўтрыманні сваёй няспынна растучай сям’і, у Уладзіміра — дасціпная, але цынічная і распешчаная дачка Кацярына ([[Алена Ігараўна Лядава|Алена Лядава]]). Унуку Алены, Аляксандру ([[Ігар Аляксеевіч Агурцоў|Ігар Агурцоў]]), неабходны грошы для аплаты паступлення ва ўніверсітэт, інакш яго забяруць у войска. Алена звяртаецца з просьбай аб фінансавай дапамозе да мужа. Аднак, той не хоча дапамагаць Алене ў гэтай справе — ён пагарджае яе сынам, які да таго ж некалькі гадоў не вяртае яму ўзятыя ў доўг грошы, і яго абураюць спробы жонкі вырашаць праблемы ўжо другога пакалення «''лайдакоў''». Неўзабаве Уладзімір трапляе з інфарктам у лякарню, дзе яго наведвае дачка. Пасля размовы з дачкой ён канчаткова адмаўляе Алене ў просьбе і прымае рашэнне: усе яго грошы пасля смерці адыдуць Кацярыне, а ўдава атрымае толькі добрую пажыццёвую рэнту. Не знаходзячы іншага выйсця, Алена рашаецца на забойства: яна падсыпае Уладзіміру ў лекі «''[[Сілдэнафіл|Віягру]]''», і, дачакаўшыся яго смерці, спальвае чарнавікі завяшчання, якое ён так і не аформіў. За адсутнасцю дакументавана аформленай волі нябожчыка яго спадчына дзеліцца папалам паміж жонкай Аленай і дачкой Кацярынай. Акрамя таго, Алена забірае грошы з сейфа, якія Уладзімір захоўваў дома. Кацярына здагадваецца, што Алена прысвоіла грашы, але ў яе няма доказаў. Алена адвозіць грошы сям’і сына і тым самым пазбаўляе ўнука ад «''святога абавязку''». Аднак будучы студэнт, «''адмазаны''» ад войска, абыякавы да свайго лёсу: ужо ў наступных кадрах ён лёгка ўвязваецца ў масавую бойку з падлеткамі. У фінале глядач бачыць, як у дарагой кватэры Уладзіміра, у якой ён жыў з Аленай, па-гаспадарску размяшчаецца сям’я яе сына… == Акцёрскі склад == {{Спіс роляў | {{нп5|Надзея Канстанцінаўна Маркіна|Надзея Маркіна|ru|Маркина, Надежда Константиновна}} | ''Алена'' | {{нп5|Андрэй Сяргеевіч Смірноў|Андрэй Смірноў|ru|Смирнов, Андрей Сергеевич}} | ''Уладзімір'' | [[Алена Ігараўна Лядава|Алена Лядава]] | ''Кацярына, дачка Уладзіміра'' | {{нп5|Аляксей Анатольевіч Розін|Аляксей Розін|ru|Розин, Алексей Анатольевич}} | ''Сяргей, сын Алены'' | [[Яўгенія Альфрэдаўна Конушкіна|Яўгенія Конушкіна]] | ''Таццяна, жонка Сяргея'' | [[Ігар Аляксеевіч Агурцоў|Ігар Агурцоў]] | ''Аляксандр, сын Сяргея і Таццяны'' }} == Вытворчасць == === Задума і напісанне сцэнарыя === Першыя думкі пра стварэнне падобнага фільма з’явіліся ў Звягінцава ў лютым 2009 года, калі брытанскі прадзюсар Олівер Дангі, з якім яны разам працавалі на здымачнай пляцоўцы стужкі «''{{нп5|Нью-Ёрк, я кахаю цябе||en|New York, I Love You}}''», падаў ідэю праекта, рэжысёрамі якога стануць чатыры чалавекі з [[Паўночная Амерыка|Паўночнай Амерыкі]], [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]], [[Еўропа|Еўропы]] і [[Азія|Азіі]]<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Тэма павінна была быць адна: Апакаліпсіс<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Дангі прапаноўваў трактаваць гэта шырока: ад «''[[Ахвярапрынашэнне (фільм)|Ахвярапрынашэння]]''» [[Андрэй Арсеньевіч Таркоўскі|Таркоўскага]] да «''{{нп5|Прафесія: рэпарцёр|Прафесіі: рэпарцёр|en|The Passenger (1975 film)}}''» [[Мікеланджэла Антаніоні|Антаніоні]]<ref name="Новая Газета, 2011-05-22" />. Звягінцаў стэлефанаваўся з блізкім сябрам, пісьменнікам {{нп5|Алег Ігаравіч Негін|Алегам Негіным|ru|Негин, Олег Игоревич}}, разам з якім яны ўвесь наступны месяц разважалі пра сюжэт будучай карціны<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Аднаго разу ноччу Негін патэлефанаваў Звягінцаву і распавёў гісторыю са свайго жыцця, якую пазней увасобіў у сцэнарый, напісаны за 8—10 дзён<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Пасля карэкціроўкі сцэнарыя Звягінцаў адправіў яго Дангі, які адрэагаваў на гэта так: «''Хлопцы, што ж вы робіце? Я вам прапаную праект на 7—8 мільёнаў долараў, а вы мне — на 2,5, гісторыю пра двух пенсіянераў у адным інтэр’еры''»<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Фільм павінен быў здымацца на англійскай мове ў [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]] або [[Англія|Англіі]], працоўная назва была «''Хелен''», а мужа галоўнай гераіні павінны былі клікаць Рычард<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. З-за абсалютна расійскага менталітэту сцэнарыя карціны месца дзеяння было вырашана перамясціць у [[Расія|Расію]]<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Неўзабаве пасля прачытання першых старонак сцэнарыя Дангі даслаў Звягінцаву каля 20 старонак з заўвагамі<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Азнаёміўшыся з імі, рэжысёр зразумеў, што гэтая гісторыя зацягнецца надоўга, папрасіў прабачэння і ўвесну 2009 года пакінуў праект<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. З мая па жнівень таго ж года Звягінцаў шукаў тых, хто пагадзіўся б фінансаваць запланаваную карціну<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Тады ж рэжысёр пазнаёміўся з прадзюсарам {{нп5|Аляксандр Яфімавіч Раднянскі|Аляксандрам Раднянскім|ru|Роднянский, Александр Ефимович}}, які, прачытаўшы сцэнарый, паведаміў пра пачатак здымкаў фільма<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Увесь верасень Негін і Звягінцаў па 10 гадзін у дзень, не выходзячы са студыйнага падвала, правілі сцэнарый<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Адметна, што яшчэ да пачатку здымкаў фільм быў удастоены прэміі за найлепшую сцэнарную распрацоўку на фестывалі незалежнага кіно «''[[Сандэнс (кінафестываль)|Сандэнс]]''»<ref name="Известия, 2011-05-23" />. Назва фільма была абрана не адразу, разглядаліся разнастайныя варыянты: ад «''Нашэсця варвараў''» (па аналогіі з {{нп5|Нашэсце варвараў|аднайменным фільмам|en|The Barbarian Invasions}} {{нп5|Дэні Аркан|Дэні Аркана|en|Denys Arcand}}) да «''Грошай''» (так называецца {{нп5|Грошы (фільм, 1983)|апошні фільм|en|L'Argent (1983 film)}} [[Рабер Брэсон|Брэсона]])<ref name="Okino, 2011-11-21" />. === Падбор акцёраў === Ролю Алены Звягінцаў амаль з самага пачатку планаваў даць тэатральнай актрысе {{нп5|Надзея Канстанцінаўна Маркіна|Надзеі Маркінай|ru|Маркина, Надежда Константиновна}}, якую ў сярэдзіне 1990-х гадоў убачыў у спектаклі {{нп5|Сяргей Васільевіч Жэнавач|Сяргея Жэнавача|ru|Женовач, Сергей Васильевич}} «''Кароль Лір''» у ролі Рэганы<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Рэжысёр апісваў сваё ўражанне ад актрысы наступным чынам: «''Захапіўся рэдкай уласцівасцю яе натуры. Вось яна ўстане, раскіне рукі — Радзіма-маці, ударнік працы ў пуховай хустцы. Злёгку павернецца, у профіль — жонка патрыцыя, імператрыца, рэдкая высакароднасць''»<ref name="Новая Газета, 2011-05-22" />. Нягледзячы на жаданне рэжысёра ўзяць на ролю Маркіну, члены здымачнай групы пераглядзелі мноства актрыс, перш чым Надзея была зацверджана на ролю<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Звягінцаў доўга шукаў акцёра і на ролю Уладзіміра<ref name="Частный корреспондент, 2011-11-06" />. Кастынг праходзілі мужчыны 70 гадоў, аднак ніводзін з іх не задаволіў рэжысёра, які знаходзіў у іх тварах цяжкую асуджанасць, хаця патрэбен быў «''чалавек-сонца, само жыццё''»<ref name="Частный корреспондент, 2011-11-06" />. Такім аказаўся рэжысёр {{нп5|Андрэй Сяргеевіч Смірноў|Андрэй Смірноў|ru|Смирнов, Андрей Сергеевич}}, у якім Звягінцаў убачыў прыкметы вітальнасці<ref name="Частный корреспондент, 2011-11-06" />. «''Смірноў вельмі жывы, шырока адукаваны чалавек, разумніца, лёгка размаўляе на французскай і англійскай мовах, унутрана пластычны і таму жывы і актыўны. Для мяне ён быў камертонам, ён вызначаў градус акцёрскага існавання ў кадры, нібы настройваў сваіх калег''», — казаў рэжысёр<ref name="Частный корреспондент, 2011-11-06" />. У першы ж дзень здымак Смірноў учыніў скандал з нагоды таго, што яму не спадабалася паліто, у якое быў апрануты яго герой<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Ролю Кацярыны, дачкі Уладзіміра, сыграла [[Алена Ігараўна Лядава|Алена Лядава]], на якую рэжысёр не ўскладаў асаблівых надзей да пачатку проб<ref name="Okino, 2011-11-21" />. Як толькі яна з’явілася на здымачнай пляцоўцы, Звягінцаў адразу ж убачыў, наколькі ідэальна актрыса супадае са сваім персанажам<ref name="Okino, 2011-11-21" />. Пазней Лядава прызнавалася, што працаваць са Звягінцавым было прыемна: «''Атмасферу на пляцоўцы рэжысёр стварыў добрую. Андрэй Сяргеевіч выступіў як цудоўны партнёр. Сцэнарыст напісаў выдатны дыялог. Цуда-аператар усё зняў. Што яшчэ трэба? Атрымалася хутка і лёгка. Не ў пакутах, не''»<ref name="Московский комсомолец, 2012-01-10" />. === Здымкі === У кастрычніку 2009 года рэжысёр заявіў пра пачатак здымачнага працэсу, да працы падключыліся аператар {{нп5|Міхаіл Уладзіміравіч Крычман|Міхаіл Крычман|ru|Кричман, Михаил Владимирович}} і мастак-пастаноўшчык {{нп5|Андрэй Уладзіміравіч Панкратаў|Андрэй Панкратаў|d|Q86366675}}<ref name="РИА Новости, 2011-05-20" />. Непасрэдна здымкі фільма стартавалі 9 красавіка 2010 года і праходзілі ў [[Масква|Маскве]]<ref name="IMDb, Filming & Production" />: * Апартаменты бізнесмена Уладзіміра — гэта Астожанка, Малочны завулак, дом 2 (ЖК «''Новая Астожанка''»). * Фітнес-клуб «''Enjoy''», які наведвае Уладзімір, рэальны і знаходзіцца на Дзербянёўскай набярэжнай, дом 7, к. 6. * Пасля наведвання банка Алена едзе на маршрутцы №356М (Беларускі вакзал — Базаўская вуліца). * Далей Алена аказваецца каля Павялецкага пуцеправода на Варшаўскай шашы. Там міма яе праязджае трамвай з бартавым нумарам 4291, які належыць Кастрычніцкаму трамвайнаму дэпо. * Алена паднімаецца на Павялецкі пуцеправод і трапляе на платформу ЗІЛ Павялецкага напрамку, дзе чакае электрычку ў бок Бірулёва. * Каб патрапіць у жылую частку Заходняга Бірулёва, Алена праходзіць уздоўж плота і градзірняў ЦЭЦ-26. * Алена купляе прадукты для сям’і сына ў доме 17, к. 3а па Вастракоўскім праездзе (у рэальнасці там размяшчаецца крама «''Пяцёрачка''»). * Двор дома Сяргея зняты каля дома 15, к. 2 па Вастракоўскім праездзе. Адметна, што ў гэтым жа доме праходзілі здымкі тэлесерыяла «''Брыгада''». * Тым не менш у гэтым доме няма вокнаў, якія выходзяць на градзірні ЦЭЦ. Верагодна, кватэра сына Сяргея здымалася ў іншым доме па Вастракоўскім праездзе. === Музычнае суправаджэнне === У якасці музычнага лейтматыва карціны была выкарыстана трэцяя частка Сімфоніі № 3 амерыканскага кампазітара {{нп5|Філіп Глас|Філіпа Гласа|en|Philip Glass}}<ref name="IMDb, Soundtracks" />. == Выхад і прызнанне == === Пракат === Прэм’ера фільма адбылася [[21 мая]] [[2011]] года ў межах [[Канскі кінафестываль 2011|64-га Канскага кінафестывалю]]. Акрамя таго, фільм дэманстраваўся на кінафестывалях у [[Масква|Маскве]], {{нп5|Жынду||fr|Gindou}}, [[Таронта]], [[Хельсінкі|Хельсінках]], [[Гент|Генце]], [[Сан-Паўлу]], [[Арас]]е, [[Салонікі|Салоніках]], {{нп5|Лез-Арк (Савоя)|Лез-Арку|en|Les Arcs}}, [[Глазга]], [[Вісконсін]]е, [[Хайфа|Хайфе]] і іншых<ref name="IMDb, Release Info" />. У шырокі пракат фільм выйшаў 29 верасня 2011 года ў Расіі. У лістападзе таго ж года, яшчэ да завяршэння афіцыйнага пракату, фільм быў паказаны на цэнтральным расійскім тэлебачанні. Ніжэй прыведзены спіс прэм’ер фільма паводле краін у храналагічным парадку<ref name="IMDb, Release Info" />: {{columns-list|colwidth=25em| * {{date|21|05|2011}}: {{Сцягафікацыя|Францыя}} <small>([[Канскі кінафестываль]])</small> * {{date|24|06|2011}}: {{Сцягафікацыя|Расія}} <small>([[Маскоўскі міжнародны кінафестываль|Маскоўскі кінафестываль]])</small> * {{date|27|08|2011}}: {{Сцягафікацыя|Францыя}} <small>([[Кінафестываль у Жынду]])</small> * {{date|08|09|2011}}: {{Сцягафікацыя|Канада}} <small>([[Кінафестываль у Таронта]])</small> * {{date|15|09|2011}}: {{Сцягафікацыя|Фінляндыя}} <small>([[Кінафестываль у Хельсінках]])</small> * {{date|29|09|2011}}: {{Сцягафікацыя|Расія}} * {{date|17|10|2011}}: {{Сцягафікацыя|Бельгія}} <small>([[Генцкі кінафестываль]])</small> * {{date|21|10|2011}}: {{Сцягафікацыя|Бразілія}} <small>([[Кінафестываль у Сан-Паўлу]])</small> * {{date|06|11|2011}}: {{Сцягафікацыя|Францыя}} <small>([[Кінафестываль у Арасе]])</small> * {{date|07|11|2011}}: {{Сцягафікацыя|Грэцыя}} <small>([[Кінафестываль у Салоніках]])</small> * {{date|16|11|2011}}: {{Сцягафікацыя|Мексіка}} <small>(Фестываль «''[[Muestra Internacional de Cine]]''»)</small> * {{date|16|12|2010}}: {{Сцягафікацыя|Францыя}} <small>([[Кінафестываль у Лез-Арку]])</small> * {{date|22|12|2011}}: {{Сцягафікацыя|Венгрыя}} * {{date|21|01|2012}}: {{Сцягафікацыя|ЗША}} <small>(Кінафестываль «''[[Сандэнс (кінафестываль)|Сандэнс]]''»)</small> * {{date|18|02|2012}}: {{Сцягафікацыя|Вялікабрытанія}} <small>([[Кінафестываль у Глазга]])</small> * {{date|07|03|2012}}: {{Сцягафікацыя|Францыя}} * {{date|08|03|2012}}: {{Сцягафікацыя|Грэцыя}} * {{date|21|03|2012}}: {{Сцягафікацыя|Бельгія}} * {{date|23|03|2012}}: {{Сцягафікацыя|Польшча}} * {{date|29|03|2012}}: {{Сцягафікацыя|Нідэрланды}} * {{date|15|04|2012}}: {{Сцягафікацыя|ЗША}} <small>(Кінафестываль «''[[RiverRun]]''»)</small> * {{date|20|04|2012}}: {{Сцягафікацыя|Нарвегія}} * {{date|22|04|2012}}: {{Сцягафікацыя|ЗША}} <small>([[Кінафестываль у Вісконсіне]])</small> * {{date|04|05|2012}}: {{Сцягафікацыя|Швецыя}} * {{date|16|05|2012}}: {{Сцягафікацыя|ЗША}} <small>([[Нью-Ёрк]])</small> * {{date|21|06|2012}}: {{Сцягафікацыя|Аўстралія}} * {{date|13|07|2012}}: {{Сцягафікацыя|Мексіка}} * {{date|20|07|2012}}: {{Сцягафікацыя|Іспанія}} * {{date|26|07|2012}}: {{Сцягафікацыя|Партугалія}} * {{date|07|09|2012}}: {{Сцягафікацыя|Турцыя}} * {{date|20|09|2012}}: {{Сцягафікацыя|Ізраіль}} * {{date|26|10|2012}}: {{Сцягафікацыя|Вялікабрытанія}} * {{date|07|12|2012}}: {{Сцягафікацыя|Калумбія}} * {{date|17|01|2013}}: {{Сцягафікацыя|Данія}} <small>([[Капенгаген]])</small> * {{date|14|03|2013}}: {{Сцягафікацыя|Аргенціна}} * {{date|13|12|2013}}: {{Сцягафікацыя|Сінгапур}} * {{date|04|04|2014}}: {{Сцягафікацыя|Венесуэла}} <small>(абмежаваны пракат)</small> * {{date|12|10|2014}}: {{Сцягафікацыя|Ізраіль}} <small>([[Кінафестываль у Хайфе]])</small> * {{date|20|12|2014}}: {{Сцягафікацыя|Японія}} }} === Крытыка === У расійскай крытычнай супольнасці фільм «''Алена''» атрымаў неадназначныя водгукі — ад захопленых да рэзка негатыўных. Так, кіназнавец {{нп5|Андрэй Сцяпанавіч Плахаў|Андрэй Плахаў|ru|Плахов, Андрей Степанович}} назваў «''Алену''» «''адным з найважнейшых расійскіх фільмаў апошніх гадоў''», адзначыўшы, што карціна «''добра зроблена''» і актуальная па сваёй сацыяльнай праблематыцы. З іншага боку, кінакрытык Міхаіл Ратгаўз абвінаваціў стужку Звягінцава ў хадульнасці і безжыццёвасці, выявіўшы ў «''Алене''» «''жахлівыя штампы з дрэннай драматургіі канца XIX стагоддзя''»<ref name="Радио Свобода, 2011-10-26" />. === Рэйтынгі === Агрэгатар крытычных аглядаў «''[[Metacritic]]''» дае фільму ацэнку ў 87 балаў са 100 на аснове 16 рэцэнзій прафесійных крытыкаў. Карыстальніцкі рэйтынг на гэтым рэсурсе складае 7,5/10<ref name="Metacritic" />. На іншым папулярным агрэгатары крытычных аглядаў «''[[Rotten Tomatoes]]''» колькасць станоўчых рэцэнзій дасягае 94 % на аснове 65 рэцэнзій крытыкаў. Глядацкі рэйтынг кінастужкі на гэтым рэсурсе складае 73 %<ref name="Rotten Tomatoes" />. Глядацкія ацэнкі на іншых папулярных сайтах, прысвечаных кіно: * 4 / 5 на сайце «''[[AllMovie]]''»<ref name="AllMovie" /> * 3,5 / 5 на сайце «''[[AlloCiné]]''»<ref name="AlloCiné" /> * 71 / 100 на сайце «''{{нп5|ČSFD||cs|Česko-Slovenská filmová databáze}}''»<ref name="CSFD" /> * 6,9 / 10 на сайце «''[[FilmAffinity]]''»<ref name="FilmAffinity" /> * 6,9 / 10 на сайце «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''»<ref name="Filmweb" /> * 7,3 / 10 на сайце «''[[Internet Movie Database|IMDb]]''»<ref name="IMDb" /> * 7,3 / 10 на сайце «''[[КиноПоиск]]''»<ref name="КиноПоиск" /> === Узнагароды === Фільм «''Алена''» ўдзельнічаў у праграме «''{{нп5|Асаблівы погляд||en|Un Certain Regard}}''» [[Канскі кінафестываль 2011|64-га Канскага кінафестывалю]], дзе ўдастоіўся Спецыяльнага прыза журы. Сярод іншых значных узнагарод, 4 прэміі «''{{нп5|Залаты арол (кінапрэмія)|Залаты арол|ru|Золотой орёл (кинопремия)}}''» (у тым ліку за найлепшы фільм і рэжысуру), 4 прэміі «''{{нп5|Ніка (кінапрэмія)|Ніка|ru|Ника (кинопремия)}}''» (у тым ліку за найлепшую рэжысуру), 3 прэміі «''{{нп5|Белы слон (кінапрэмія, Расія)|Белы слон|ru|Белый слон (кинопремия, Россия)}}''» (у тым ліку за найлепшы фільм і рэжысуру)<ref name="IMDb, Awards" />. Паводле рэсурса «''[[Internet Movie Database]]''», агулам фільм быў адзначаны 24 кінаўзнагародамі і яшчэ 22 намінацыямі<ref name="IMDb, Awards" />: {| class="wikitable plainrowheaders sortable" style="font-size: 90%;" |- !scope="col"|Кінафестываль / Кінапрэмія !scope="col" style="width: 100px"|{{Comment|Дата|Спасылкі ў гэтым слупку вядуць на старонкі цырымоній}} !scope="col" style="width: 300px"|Прэмія / Катэгорыя !scope="col" style="width: 300px"|Намінант(ы) !scope="col"|Вынік !scope="col" class="unsortable"|Спасылкі |- |rowspan="2" style="background:#eaecf0;"|[[Канскі кінафестываль]] |rowspan="2" align="center" data-sort-value="1994-05-22"|[[Канскі кінафестываль 2011|11—22.05.2011]] |Прэмія «''Асаблівы погляд''» |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{nom}} |rowspan="2"|<ref name="Cannes 2011, Un Certain Regard" /> |- |Асаблівы погляд — Спецыяльны прыз журы |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{won}} |- |style="background:#eaecf0;"|[[Еўрапейская кінапрэмія]] |align="center" data-sort-value="2011-12-03"|[[Еўрапейская кінапрэмія 2011|03.12.2011]] |[[Еўрапейская кінапрэмія найлепшай еўрапейскай актрысе|Найлепшая еўрапейская актрыса]] |data-sort-value="Маркіна Надзея"|{{нп5|Надзея Канстанцінаўна Маркіна|Надзея Маркіна|ru|Маркина, Надежда Константиновна}} |{{nom}} |<ref name="EFA, Nominations 2011" /><ref name="EFA, Winners 2011" /> |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Белы слон (кінапрэмія, Расія)|Белы слон|ru|Белый слон (кинопремия, Россия)}} |rowspan="7" align="center" data-sort-value="2011-12-22"|22.12.2011 |Найлепшы фільм |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{won}} |rowspan="7"|<ref name="Кинопресса, Белый слон" /><ref name="Interfax, Белый слон 2011" /><ref name="Ruskino, Белый слон 2011" /> |- |Найлепшая рэжысёрская праца |data-sort-value="Звягінцаў Андрэй"|[[Андрэй Пятровіч Звягінцаў|Андрэй Звягінцаў]] |{{won}} |- |Найлепшы сцэнарый |data-sort-value="Негін Алег"|{{нп5|Алег Ігаравіч Негін|Алег Негін|ru|Негин, Олег Игоревич}}, Андрэй Звягінцаў |{{nom}} |- |Найлепшая аператарская праца |data-sort-value="Крычман Міхаіл"|{{нп5|Міхаіл Уладзіміравіч Крычман|Міхаіл Крычман|ru|Кричман, Михаил Владимирович}} |{{nom}} |- |Найлепшая галоўная жаночая роля |data-sort-value="Маркіна Надзея"|Надзея Маркіна |{{nom}} |- |Найлепшая галоўная мужчынская роля |data-sort-value="Смірноў Андрэй"|{{нп5|Андрэй Сяргеевіч Смірноў|Андрэй Смірноў|ru|Смирнов, Андрей Сергеевич}} |{{nom}} |- |Найлепшая жаночая роля другога плана |data-sort-value="Лядава Алена"|[[Алена Ігараўна Лядава|Алена Лядава]] |{{won}} |- |rowspan="10" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Залаты арол (кінапрэмія)|Залаты арол|ru|Золотой орёл (кинопремия)}} |rowspan="10" align="center" data-sort-value="2012-01-27"|{{нп5|Залаты арол (кінапрэмія, 2012)|27.01.2012|ru|Золотой орёл (кинопремия, 2012)}} |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшы ігравы фільм|Найлепшы ігравы фільм|ru|Премия «Золотой орёл» за лучший игровой фильм}} |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{won}} |rowspan="10"|<ref name="Киноакадемия, Золотой орёл 2011" /> |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую рэжысёрскую працу|Найлепшая рэжысёрская праца|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую режиссёрскую работу}} |data-sort-value="Звягінцаў Андрэй"|Андрэй Звягінцаў |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшы сцэнарый|Найлепшы сцэнарый|ru|Премия «Золотой орёл» за лучший сценарий}} |data-sort-value="Негін Алег"|Алег Негін, Андрэй Звягінцаў |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую жаночую ролю ў кіно|Найлепшая жаночая роля ў кіно|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую женскую роль в кино}} |data-sort-value="Маркіна Надзея"|Надзея Маркіна |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую жаночую ролю другога плана|Найлепшая жаночая роля другога плана|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую женскую роль второго плана}} |data-sort-value="Лядава Алена"|Алена Лядава |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую операторскую работу}} |data-sort-value="Крычман Міхаіл"|Міхаіл Крычман |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую працу мастака-пастаноўшчыка|Найлепшая праца мастака-пастаноўшчыка|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую работу художника-постановщика}} |data-sort-value="Панкратаў Андрэй"|{{нп5|Андрэй Уладзіміравіч Панкратаў|Андрэй Панкратаў|d|Q86366675}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую музыку да фільма|Найлепшая музыка да фільма|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую музыку к фильму}} |data-sort-value="Глас Філіп"|{{нп5|Філіп Глас||en|Philip Glass}} |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшы мантаж фільма|Найлепшы мантаж фільма|ru|Премия «Золотой орёл» за лучший монтаж фильма}} |data-sort-value="Мас Ганна"|[[Ганна Мас]] |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Залаты арол» за найлепшую працу гукарэжысёра|Найлепшая праца гукарэжысёра|ru|Премия «Золотой орёл» за лучшую работу звукорежиссёра}} |data-sort-value="Дзергачоў Андрэй"|{{нп5|Андрэй Дзергачоў||d|Q107592374}} |{{nom}} |- |rowspan="7" style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Ніка (кінапрэмія)|Ніка|ru|Ника (кинопремия)}} |rowspan="7" align="center" data-sort-value="2012-04-08"|{{нп5|Ніка (кінапрэмія, 2012)|08.04.2012|ru|Ника (кинопремия, 2012)}} |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшы ігравы фільм|Найлепшы ігравы фільм|ru|Премия «Ника» за лучший игровой фильм}} |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{nom}} |rowspan="7"|<ref name="Ника 2012, Номинанты" /><ref name="Ника 2012, Лауреаты" /> |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую рэжысёрскую працу|Найлепшая рэжысёрская праца|ru|Премия «Ника» за лучшую режиссёрскую работу}} |data-sort-value="Звягінцаў Андрэй"|Андрэй Звягінцаў |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую жаночую ролю|Найлепшая жаночая роля|ru|Премия «Ника» за лучшую женскую роль}} |data-sort-value="Маркіна Надзея"|Надзея Маркіна |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую жаночую ролю другога плана|Найлепшая жаночая роля другога плана|ru|Премия «Ника» за лучшую женскую роль второго плана}} |data-sort-value="Лядава Алена"|Алена Лядава |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую сцэнарную працу|Найлепшая сцэнарная праца|ru|Премия «Ника» за лучшую сценарную работу}} |data-sort-value="Негін Алег"|Алег Негін, Андрэй Звягінцаў |{{nom}} |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую аператарскую працу|Найлепшая аператарская праца|ru|Премия «Ника» за лучшую операторскую работу}} |data-sort-value="Крычман Міхаіл"|Міхаіл Крычман |{{won}} |- |{{нп5|Прэмія «Ніка» за найлепшую працу гукарэжысёра|Найлепшая праца гукарэжысёра|ru|Премия «Ника» за лучшую работу звукорежиссёра}} |data-sort-value="Дзергачоў Андрэй"|Андрэй Дзергачоў |{{nom}} |- |style="background:#eaecf0;"|{{нп5|Асацыяцыя кінакрытыкаў Турцыі||en|Turkish Film Critics Association}} |align="center" data-sort-value="2013-01-21"|{{нп5|Прэмія Асацыяцыі кінакрытыкаў Турцыі 2013|21.01.2013|tr|45. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri}} |Найлепшы замежны фільм |data-sort-value="Алена"|«''Алена''» |{{Draw|9-е месца}} | |} == Зноскі == {{Reflist|2|refs= <ref name="AllMovie">{{cite web|url=https://www.allmovie.com/movie/v539999|title=Elena (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AllMovie]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="AlloCiné">{{cite web|url=https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=191021.html|title=Elena|author=|date=|publisher=Сайт «''[[AlloCiné]]''»|lang=fr|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Cannes 2011, Un Certain Regard">{{cite web|url=http://www.festival-cannes.fr/en/archives/2011/awardUnCertainRegard.html|title=Awards 2011 : Un Certain Regard|author=|date=|publisher=Сайт [[Канскі кінафестываль|Канскага кінафестывалю]]|lang=en|accessdate=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160509041825/http://www.festival-cannes.fr/en/archives/2011/awardUnCertainRegard.html|archivedate=2016-05-09}}</ref> <ref name="CSFD">{{cite web|url=https://www.csfd.cz/film/290928-jelena/prehled/|title=Jelena|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|ČSFD||cs|Česko-Slovenská filmová databáze}}''»|lang=cs|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="FilmAffinity">{{cite web|url=https://www.filmaffinity.com/es/film433229.html|title=Elena|author=|date=|publisher=Сайт «''[[FilmAffinity]]''»|lang=es|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Filmweb">{{cite web|url=https://www.filmweb.pl/film/Elena-2011-619256|title=Elena|author=|date=|publisher=Сайт «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''»|lang=pl|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="EFA, Nominations 2011">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/2011.109.0.html|title=2011: The Nominations|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="EFA, Winners 2011">{{cite web|url=https://members.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2011.62.0.html|title=2011|publisher=Сайт [[Еўрапейская кінаакадэмія|Еўрапейскай кінаакадэміі]]|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1925421/|title=Elena (2011) — IMDb|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Awards">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1925421/awards|title=Elena (2011) — Awards|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Filming & Production">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1925421/locations|title=Elena (2011) — Filming & Production|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Release Info">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1925421/releaseinfo|title=Elena (2011) — Release Info|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="IMDb, Soundtracks">{{cite web|url=https://www.imdb.com/title/tt1925421/soundtrack|title=Elena (2011) — Soundtracks|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Internet Movie Database]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Interfax, Белый слон 2011">{{cite web|url=https://www.interfax.ru/culture/223295|title=Фильм Звягинцева "Елена" стал победителем в главной номинации премии "Белый слон"|author=|date=2011-12-22|publisher=Сайт «''[[Інтэрфакс]]''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Metacritic">{{cite web|url=https://www.metacritic.com/movie/elena|title=Elena (2012)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Metacritic]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Okino, 2011-11-21">{{cite web|url=https://www.okino.ua/article/interview/81/|title=Андрей Звягинцев: «Мне очень дорога эта история…»|author=Антон Филатов.|date=2011-11-21|publisher=Сайт «''{{нп5|Okino.ua||en|Okino.ua}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Rotten Tomatoes">{{cite web|url=https://www.rottentomatoes.com/m/elena_2012|title=Elena|author=|date=|publisher=Сайт «''[[Rotten Tomatoes]]''»|lang=en|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Ruskino, Белый слон 2011">{{cite web|url=https://ruskino.ru/item/2011/12/25/elena-vedet-v-novyj-god-na-belom-slone|title="Елена" въедет в новый год на "Белом слоне"|author=|date=2011-12-25|publisher=Сайт «''{{нп5|Ruskino||d|Q55120522}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Известия, 2011-05-23">{{cite web|url=https://iz.ru/news/375081|title=Прекрасная "Елена" и патриотичный "Охотник"|author=Лариса Юсипова.|date=2011-05-23|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Известия||ru|Известия}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="КиноПоиск">{{cite web|url=https://www.kinopoisk.ru/film/501958/|title=Елена (2011)|author=|date=|publisher=Сайт «''[[КиноПоиск]]''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Киноакадемия, Золотой орёл 2011">{{cite web|url=https://kinoacademy.ru/page/winners-award-2011|title=Лауреаты премии «Золотой Орел» за 2011 год|author=|date=|publisher=Сайт Нацыянальнай Акадэміі кінематаграфічных мастацтваў і навук Расіі|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Кинопресса, Белый слон">{{cite web|url=http://kinopressa.ru/white-elephant|title=Премия «Белый слон»|author=|date=|publisher=Сайт {{нп5|Гільдыя кінаведаў і кінакрытыкаў Расіі|Гільдыі кінаведаў і кінакрытыкаў Расіі|ru|Гильдия киноведов и кинокритиков России}}|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Московский комсомолец, 2012-01-10">{{cite web|url=https://www.mk.ru/culture/2012/01/10/659128-zahvat-elenyi-inoplanetyanami.html|title=Захват Елены инопланетянами|author=Никита Карцев.|date=2012-01-10|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Московский комсомолец||ru|Московский комсомолец}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Ника 2012, Лауреаты">{{cite web|url=http://kino-nika.com/page90308.html|title=Лауреаты Национальной кинематографической премии «НИКА» за 2011 год.|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''{{нп5|Ніка (кінапрэмія)|Ніка|ru|Ника (кинопремия)}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Ника 2012, Номинанты">{{cite web|url=http://kino-nika.com/page89337.html|title=Номинанты Национальной кинематографической премии «НИКА» за 2011 год.|author=|date=|publisher=Сайт кінапрэміі «''{{нп5|Ніка (кінапрэмія)|Ніка|ru|Ника (кинопремия)}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Новая Газета, 2011-05-22">{{cite web|url=https://novayagazeta.ru/arts/5668.html|title=Андрей Звягинцев: Богатые и бедные… Невозможность выбора…|author=Лариса Малюкова.|date=2011-05-22|publisher=Сайт газеты «''{{нп5|Новая газета (Расія)|Новая газета|ru|Новая газета}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Радио Свобода, 2011-10-26">{{cite web|url=https://www.svoboda.org/a/24372445.html|title=Октябрьское кинообозрение|author=Дмитрий Волчек, Борис Нелепо.|date=2011-10-26|publisher=Сайт «''[[Радыё Свабодная Еўропа/Радыё Свабода|Радио „Свобода“]]''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="РИА Новости, 2011-05-20">{{cite web|url=https://ria.ru/20110520/377349982.html|title=Андрей Звягинцев: автор должен делать кино и молчать о нем|author=|date=2011-05-20|publisher=Сайт «''[[РИА Новости]]''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> <ref name="Частный корреспондент, 2011-11-06">{{cite web|url=http://www.chaskor.ru/article/andrej_zvyagintsev_yasnoe_delo_ona_vybiraet_krov_24926|title=Андрей Звягинцев: «Ясное дело, она выбирает кровь»|author=Игорь Манцов.|date=2011-11-06|publisher=Сайт «''{{нп5|Частный корреспондент||ru|Частный корреспондент}}''»|lang=ru|accessdate=2022-01-27|archiveurl=|archivedate=}}</ref> }} == Літаратура == * {{кніга|аўтар=|назва=Дыхание камня: Мир фильмов Андрея Звягинцева|выдавецтва=Новое литературное обозрение|год=2014|pages=|allpages=456|isbn=978-5-4448-0083-6|ref=Дыхание камня}} == Спасылкі == * {{AllMovie title|v539999|Алена}} * [https://www.allocine.fr/film/fichefilm_gen_cfilm=191021.html Алена] на сайце «''[[AlloCiné]]''» {{ref-fr}} * [https://www.csfd.cz/film/290928-jelena/prehled/ Алена] на сайце «''{{нп5|ČSFD||cs|Česko-Slovenská filmová databáze}}''» {{ref-cs}} * [https://www.filmaffinity.com/es/film433229.html Алена] на сайце «''[[FilmAffinity]]''» {{ref-es}} * [https://www.filmweb.pl/film/Elena-2011-619256 Алена] на сайце «''{{нп5|Filmweb||en|Filmweb}}''» {{ref-pl}} * {{Imdb title|1925421|Алена}} * {{Metacritic film|elena|Алена}} * {{Rotten Tomatoes|elena_2012|Алена}} * [https://www.kinopoisk.ru/film/501958/ Алена] на сайце «''[[КиноПоиск]]''» {{ref-ru}} {{^}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Андрэй Звягінцаў}} [[Катэгорыя:Фільмы-драмы 2011 года]] [[Катэгорыя:Фільмы-драмы Расіі]] [[Катэгорыя:Фільмы Расіі 2011 года]] [[Катэгорыя:Фільмы на рускай мове]] [[Катэгорыя:Фільмы Андрэя Звягінцава]] l4dr0ndea6kxm1by10l0gx7ohjzxjw4 0 702247 4164286 4097321 2022-07-24T18:31:47Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki [[File:Ghost of Kyiv Art.jpg|thumb|right|«Прывід Кіева». Фан-арт.]] '''«Прывід Кіева»''' ({{lang-uk|Привид Києва}}) — гарадская легенда<ref name=TP>{{cite web|last=Keller|first=J. |date=25.02.2022|title='The Ghost of Kyiv' is the first urban legend of Russia’s invasion of Ukraine|url=https://taskandpurpose.com/analysis/ghost-kyiv/|access-date=February 25, 2022|website={{нп3|Task & Purpose}}|archive-date=February 25, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220225172841/https://taskandpurpose.com/analysis/ghost-kyiv/|url-status=live|lang=en}}</ref><ref name=NW>{{cite web|author=I. Van Brugen|date=25.02.2022 |title='Ghost of Kyiv' Ukraine fighter pilot becomes the stuff of legend|url=https://www.newsweek.com/who-ghost-kyiv-ukraine-fighter-pilot-mig-29-russian-fighter-jets-combat-1682651 |access-date=25 February 2022 |website=[[Newsweek]] |archive-date=25 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220225144532/http://www.newsweek.com/who-ghost-kyiv-ukraine-fighter-pilot-mig-29-russian-fighter-jets-combat-1682651 |url-status=live|lang=en}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.marca.com/en/lifestyle/world-news/2022/02/25/621851ddca4741a0458b4652.html|title=The Ghost of Kyiv, Ukraine's urban legend of a hero ace pilot |date=25.02.2022|publisher=[[Marca]]|archive-url=|archive-date=|access-date=25 лютого 2022|deadlink=|lang=en}}</ref> пра ўкраінскага ваеннага пілота-аса, які на [[МіГ-29]] Паветраных сіл Украіны ў лютым 2022 года за першыя 30 гадзін [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|расійскага ўварвання на Украіну]] ў баях за [[Кіеў]] збіў шэсць расійскіх самалётаў. Відавочна, што гэта не адзін лётчык, а падраздзяленне, якое выконвае баявыя задачы і знішчае паветраныя цэлі<ref>[https://www.unian.ua/war/privid-kiyeva-lotchik-rozkriv-tayemnicyu-cilogo-pidrozdilu-video-novini-vtorgnennya-rosiji-v-ukrajinu-11915592.html?_gl=1*14lo2h3*_ga*NjM0NzQzOTQuMTY1NzgxNjI4Mw..*_ga_JLSK4Y8K67*MTY1ODY4NzIyNS4yMC4xLjE2NTg2ODczMDcuNTk.*_ga_DENC12J6P3*MTY1ODY4NzIyNS4xOS4xLjE2NTg2ODczMDcuNTk. unian.ua]</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Гісторыя Кіева]] [[Катэгорыя:Расійска-ўкраінская вайна]] edypdszw7ntdrutxud75e37en0q5cxd 0 702379 4164276 4161587 2022-07-24T18:05:03Z Artsiom91 31770 /* Турнірная табліца */ вынікі перанесенага матча 13-га тура wikitext text/x-wiki {{Нацыянальны чэмпіянат |час = [[18 сакавіка]] — [[19 лістапада]] |назва1 = |назва = Беларусбанк — Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Вышэйшай лігі |лагатып = |памер = |подпіс = |удзельнікаў = 16 |гарады = 13 |стадыёны = 16 |чэмпіён = |разоў = |2 месца = |3 месца = |дублёры = |гульняў = 109 |галоў = 273 |імя забітых галоў = |гледачоў = 161100 |бамбардзір = [[Бабур Абдыхалікаў]] (Энергетык-БДУ) |бгалоў = 14 |імя гола = |лепшы = |папярэдні сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |наступны сезон = [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023|2023]] }} '''Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022''' (32-і Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Вышэйшай лігі) — чэмпіянат па [[футбол]]е сярод беларускіх каманд 2022 года. == Рэгламент == Як і ў папярэднім сезоне, у турніры прымаюць удзел 16 каманд, якія гуляюць паміж сабой па два матчы — дома і ў гасцях (усяго па 30 матчаў). Дзве апошнія каманды Вышэйшай лігі 2022 наўпрост пакідаюць турнір, іх месца займаюць дзве найлепшыя каманды [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першай лігі]], а 14-я каманда Вышэйшай лігі праводзіць два дадатковыя пераходныя матчы з трэцяй камандай Першай лігі за месца ў Вышэйшай лізе на наступны сезон. Рэгламент турніру ў цэлым не змяніўся ў параўнанні з папярэднім сезонам. Яшчэ ў ліпені 2021 года было вырашана, што ў складзе кожнай каманды на полі мусіць быць мінімум 7 грамадзян Рэспублікі Беларусь (у папярэднік сезоне — 6), з якіх па меншай меры адзін — 2000 года нараджэння і маладзей (у папярэднім сезоне — 1999 года нараджэння і маладзей)<ref>[https://www.pressball.by/news/football/391221 Футбол. В высшей лиге-2022 на поле в основном составе команды должны будут играть не менее семи белорусов]</ref>. У сезоне 2022 дзейнічаў верхні ліміт заробкаў для футбалістаў і трэнераў, які быў прыняты ў мінулым годзе<ref>[https://football.by/news/147819.html Не более 15 тысяч рублей футболистам, не более 8 - тренерам. В Беларуси введен потолок зарплат]</ref>, але тады не распаўсюджваўся на ўжо заключаныя кантракты. Перад сезонам 2022 ліміт жа істотна паўплываў на камплектаванне каманд. 16 лютага 2022 года адбылася жараб’ёўка турніру<ref>[https://football.by/news/161341.html Чемпионат Беларуси-2022. "Шахтер" в 1-м туре на выезде сыграет с брестским "Динамо"]</ref>. == Змены ў параўнанні з папярэднім сезонам == Згодна з вынікамі сезона 2021, [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] і рэчыцкі [[ФК Спадарожнік Рэчыца|«Спадарожнік»]] (які зняўся з турніру пасля першага круга) страцілі месца ў Вышэйшай лізе, дзяржынскі [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал»]] і бабруйская [[ФК Белшына|«Белшына»]] выйшлі ў Першай лігі ў Вышэйшую. Мазырская [[ФК Славія Мазыр|«Славія»]] перамагла ў стыкавых матчах [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы»]] і захавала месца ў Вышэйшай лізе. 4 лютага 2022 года на паседжанні камітэта па клубным ліцэнзаванні 15 клубаў атрымалі ліцэнзію на ўдзел у Вышэйшай лізе ў сезоне 2022 — усе меркаваныя ўдзельнікі, акрамя «Арсенала»<ref>[https://www.pressball.by/news/football/405565 Футбол. Дзержинскому "Арсеналу" было отказано в получении лицензии для выступления в высшей лиге]</ref>. 15 лютага, пасля атрымання паслабленняў, «Арсенал» таксама атрымаў ліцэнзію<ref>[https://football.by/news/161322.html Дзержинский "Арсенал" получил лицензию на участие в высшей лиге]</ref>. Аднак, 28 лютага брэсцкі [[ФК Рух Брэст|«Рух»]] у сувязі з увядзеннем заходнімі краінамі санкцый супраць Расіі і пагаршэннем фінансавай сітуацыі адмовіўся ад удзелу ў Вышэйшай лізе і перайшоў у Другую лігу<ref>[https://football.by/news/161721.html "Рух" снялся с высшей лиги]</ref>. АБФФ прапанавала вакантнае месца ў Вышэйшай лізе магілёўскаму [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпру»]], які ў сезоне 2021 заняў пятае месца ў Першай лізе. 1 сакавіка «Дняпро» афіцыйна пацвердзіў свой удзел у Вышэйшай лізе<ref>[https://football.by/news/161756.html "Днепр" официально подтвердил свое участие в высшей лиге в сезоне-2022]</ref>. 2 сакавіка 2022 года АБФФ прадаставіла «Дняпру» выключэнні па выкананню патрабаванняў ліцэнзавання<ref>[https://football.by/news/161769.html БФФ пошла на уступки "Днепру", "Островцу", "Макслайну" и "Молодечно-2018"]</ref>. '''Клубы, якія выйшлі ў Вышэйшую лігу з Першай лігі''' * [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал» (Дзяржынск)]] (1-е месца ў Першай лізе 2021) * [[ФК Белшына|«Белшына» (Бабруйск)]] (2-е месца ў Першай лізе 2021) * [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро» (Магілёў)]] (5-е месца ў Першай лізе 2021, атрыманне месца ў Вышэйшай лізе замест брэсцкага «Руха», які адмовіўся) '''Клубы, якія страцілі месца ў Вышэйшай лізе па выніках сезона 2021''' * [[ФК Рух Брэст|«Рух» (Брэст)]] (5-е месца ў Вышэйшай лізе 2021, адмова ад удзелу і пераход у Другую лігу) * [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] (15-е месца ў Вышэйшай лізе 2021) * [[ФК Спадарожнік Рэчыца|«Спадарожнік» (Рэчыца)]] (16-е месца ў Вышэйшай лізе 2021, зняцце з турніру падчас сезона і спыненне існавання) == Клубы-ўдзельнікі == {{На карце+|Беларусь|width=400|float=right|caption=Геаграфія удзельнікаў сезона 2021|places= {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=6|lon_deg=28|lon_min=21|position=right|label=[[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=53|lon_deg=27|lon_min=39|position=left|label=[[ФК Іслач|Іслач]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=55|lon_deg=27|lon_min=33|position=top|label='''Мінск'''}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=40|lon_deg=23|lon_min=49|label=[[ФК Нёман Гродна|Нёман]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=6|lon_deg=29|lon_min=13|position=right|label=[[ФК Белшына|Белшына]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=14|lon_deg=28|lon_min=30|position=top|label=[[ФК БАТЭ|БАТЭ]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=08|lon_deg=23|lon_min=40|label=[[ФК Дынама Брэст|Дынама (Брэст)]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=41|lon_deg=27|lon_min=8|position=left|label=[[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=01|lon_deg=27|lon_min=33|position=right|label=[[ФК Слуцк|Слуцк]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=49|lon_deg=27|lon_min=32|position=bottom|label=[[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=55|lat_min=11|lon_deg=30|lon_min=10|position=left|label=[[ФК Віцебск|Віцебск]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=32|lon_deg=30|lon_min=59|position=top|label=[[ФК Гомель|Гомель]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=55|lon_deg=30|lon_min=21|position=right|label=[[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=03|lon_deg=29|lon_min=14|position=bottom|label=[[ФК Славія Мазыр|Славія]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|mark=TransparentPlaceholder.png|lat=56.3|long=23.7|position=bottom|label='''Мінскія клубы:'''<br/>[[ФК Дынама Мінск|Дынама Мн]]<br/>[[ФК Мінск|Мінск]]<br/>[[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ]]}} }} {| class="wikitable sortable" |- ! colspan="10" style="background-color: #D0E7FF;" align="center" valign="middle" | Удзельнікі сезона 2022 |- ! width=120 |Клуб ! width=100 |Месца<br />ў сезоне<br />2021 ! width=90 |Горад ! width=200 |Стадыён ! width=110 |Умяшчальнасць |- | [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] || align="center" | {{~|2}}{{Comment|1|1 месца}} [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Д2]] || [[Дзяржынск]] || [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]], [[Гарадзея]] || align="center" | 1&nbsp;625 |- | [[ФК БАТЭ|БАТЭ]] ||align="center" | {{Ср}} ||[[Барысаў]] || [[Барысаў-Арэна|«Барысаў-Арэна»]] || align="center" | 13&nbsp;126 |- | [[ФК Белшына|Белшына]] || align="center" | {{~|2}}{{Comment|2|2 месца}} [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Д2]] || [[Бабруйск]] || [[Спартак (стадыён, Бабруйск)|«Спартак»]] || align="center" | 3&nbsp;700 |- | [[ФК Віцебск|Віцебск]] || align="center" | {{~|0}}7 || [[Віцебск]] || [[Віцебскі цэнтральны спартыўны комплекс|ЦСК «Віцебскі»]] || align="center" | 8&nbsp;144 |- | [[ФК Гомель|Гомель]] || align="center" | {{~|0}}4 || [[Гомель]] || [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)|«Цэнтральны»]] || align="center" | 14&nbsp;307 |- | [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] || align="center" | {{~|2}}{{Comment|5|5 месца}} [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Д2]] || [[Магілёў]] || [[Спартак (стадыён, Магілёў)|«Магілёў»]] || align="center" | 7&nbsp;350 |- | [[ФК Дынама Брэст|Дынама Брэст]] ||align="center" | {{~|0}}6 || [[Брэст]] || {{~|«Брэсцкі»}}[[ДАСК «Брэсцкі»]] || align="center" | 10&nbsp;060 |- | [[ФК Дынама Мінск|Дынама Мінск]] ||align="center" | {{Бр}} || [[Мінск]] || [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]] || align="center" | 22&nbsp;000 |- | [[ФК Іслач|Іслач]] || align="center" | 10 || [[Мінскі раён]] || [[Стадыён ФК «Мінск»|ФК «Мінск»]], [[Мінск]]<br/>[[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|Гарадскі]], [[Маладзечна]] || align="center" | 3&nbsp;000<br/>4&nbsp;800 |- | [[ФК Мінск|Мінск]] || align="center" | 12 || [[Мінск]] || [[Стадыён ФК «Мінск»|ФК «Мінск»]]<br/>[[Трактар (стадыён, Мінск)|«Трактар»]] || align="center" | 3&nbsp;000<br/>17&nbsp;600 |- | [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] || align="center" | 11 || [[Гродна]] || {{~|«Нёман»}}[[Нёман (стадыён, Гродна)|ЦСК «Нёман»]] || align="center" | 8&nbsp;479 |- | [[ФК Славія Мазыр|Славія]] || align="center" | 14 || [[Мазыр]] || [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)|«Юнацтва»]] || align="center" | 5&nbsp;133 |- | [[ФК Слуцк|Слуцк]] || align="center" | {{~|0}}9 || [[Слуцк]] || [[Гарадскі стадыён, Слуцк|«Гарадскі»]] || align="center" | 1&nbsp;896 |- | [[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ]] ||align="center" | {{~|0}}8 || [[Жодзіна]] || [[Тарпеда (стадыён, Жодзіна)|«Тарпеда»]] || align="center" | 6&nbsp;524 |- | [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр]] ||align="center" | {{Зл}} || [[Салігорск]] || [[Будаўнік (стадыён, Салігорск)|«Будаўнік»]] || align="center" | 4&nbsp;200 |- | [[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ]] || align="center" | 13 || [[Мінск]] || {{~|«РЦАР-БДУ»}}[[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]]<br/>[[Алімпійскі (спорткомплекс, Мінск)|САК «Алімпійскі»]] || align="center" | 1&nbsp;500<br/>1&nbsp;500 |- |} === Трэнеры і капітаны === {| class="wikitable sortable" style="text-align: left;" |- ! colspan="10" style="background-color: #D0E7FF;" align="center" valign="middle" | Трэнеры і капітаны сезона 2022 |- !width="130"|Клуб !width="200"|Галоўны трэнер !width="200"|Капітан !width="270"|Адстаўкі трэнераў |- |[[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Кірыльчык]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Асіпенка]] | |- |[[ФК БАТЭ|БАТЭ]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Міхайлаў]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Станіслаў Драгун]] | |- |[[ФК Белшына|Белшына]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Альберт Рыбак]] |{{Сцяг|Расія}} [[Ілья Васільеў]] | |- |[[ФК Віцебск|Віцебск]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Яўген Чарнухін]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Скітоў]] | |- |[[ФК Гомель|Гомель]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Уладзімір Нявінскі]] |{{Сцяг|Малдова}} [[Ігар Кастроў]] | |- |[[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Яўген Малчан]] |{{Сцяг|Украіна}} [[Дзмітрый Цярэшчанка]] | |- |[[ФК Дынама Брэст|Дынама (Брэст)]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Пракапюк]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Эдгар Аляхновіч]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Пятровіч Кавальчук|Сяргей Кавальчук]] <small>(пасля 9-га тура)</small><br/>{{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Храпкоўскі]] <small>({{в.а.}} у 10-м туры)</small> |- |[[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Чалядзінскі]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Кісляк]] | |- |[[ФК Іслач|Іслач]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Арцём Радзькоў]] |{{Сцяг|Украіна}} [[Юрый Казырэнка]] | |- |[[ФК Мінск|Мінск]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Вадзім Скрыпчанка]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Алег Еўдакімаў]] | |- |[[ФК Нёман Гродна|Нёман]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Ігар Кавалевіч]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Валерый Жукоўскі]] | |- |[[ФК Славія Мазыр|Славія]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Міхаіл Марціновіч]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Яўген Барсукоў]] | |- |[[ФК Слуцк|Слуцк]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Бразевіч]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Дзяніс Образаў]] | |- |[[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Дзмітрый Молаш]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Андрэй Хачатуран]] | |- |[[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр]] |{{Сцяг|Расія}} [[Сяргей Ташуеў]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Сяргей Паліцевіч]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Іван Біёнчык]] <small>(пасля 3-га тура)</small> |- |[[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Павел Раднёнак]] |{{Сцяг|Беларусь}} [[Аляксандр Свірэпа]] | |} === Прадстаўніцтва па рэгіёнах === У 32-м чэмпіянаце Беларусі па футболе прымалі ўдзел футбольныя клубы з усіх абласцей краіны. {| class="wikitable" |- ! align=center width=200 | Рэгіён ! align=center width=60 | Колькасць камандаў ! align=center width=290 | Клубы |- | [[Выява:Flag of Minsk Voblast.svg|border|25px|Сцяг Мінскай вобласці]] [[Мінская вобласць]] | align=center | 6 | align=center | [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал]], [[ФК БАТЭ|БАТЭ]], [[ФК Іслач|Іслач]], [[ФК Слуцк|Слуцк]], [[ФК Тарпеда Жодзіна|Тарпеда-БелАЗ]], [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр]] |- | [[Выява:Flag of Minsk, Belarus.svg|border|25px|Сцяг Мінска]] [[Мінск]] | align=center | 3 | align=center | [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]], [[ФК Мінск|Мінск]], [[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ]] |- | [[Выява:Flag of Homyel Voblast.svg|border|25px|Сцяг Гомельскай вобласці]] [[Гомельская вобласць]] | align=center | 2 | align=center | [[ФК Гомель|Гомель]], [[ФК Славія Мазыр|Славія]] |- | [[Выява:Flag of Mahilyow Voblast.png|border|25px|Сцяг Магілёўскай вобласці]] [[Магілёўская вобласць]] | align=center | 2 | align=center | [[ФК Белшына|Белшына]], [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро]] |- | [[Выява:Flag of Brest Voblast, Belarus.svg|border|25px|Сцяг Брэсцкай вобласці]] [[Брэсцкая вобласць]] | align=center | 1 | align=center | [[ФК Дынама Брэст|Дынама (Брэст)]] |- | [[Выява:Flag of Vitsebsk Voblasts.svg|border|25px|Сцяг Віцебскай вобласці]] [[Віцебская вобласць]] | align=center | 1 | align=center | [[ФК Віцебск|Віцебск]] |- | [[Выява:Flag of Hrodna Voblasts.svg|border|25px|Сцяг Гродзенскай вобласці]] [[Гродзенская вобласць]] | align=center | 1 | align=center | [[ФК Нёман Гродна|Нёман]] |} === Стадыёны === {| class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! colspan="10" style="background-color: #D0E7FF;" align="center" valign="middle" | Стадыёны сезона 2022 |- ! [[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]] ! [[ФК БАТЭ|БАТЭ (Барысаў)]] ! [[ФК Белшына|Белшына (Бабруйск)]] ! [[ФК Віцебск|Віцебск]] ! [[ФК Гомель|Гомель]] ! [[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]] |- | [[Гарадзея (стадыён)|«Гарадзея»]], [[Гарадзея]] | [[Барысаў-Арэна]] | [[Спартак (стадыён, Бабруйск)|«Спартак»]] | [[Віцебскі цэнтральны спартыўны комплекс|ЦСК «Віцебскі»]] | [[Цэнтральны (стадыён, Гомель)|«Цэнтральны»]] | [[Спартак (стадыён, Магілёў)|«Спартак»]] |- | Умяшчальнасць: '''1&nbsp;625''' | Умяшчальнасць: '''13&nbsp;400''' | Умяшчальнасць: '''3&nbsp;700''' | Умяшчальнасць: '''8&nbsp;144''' | Умяшчальнасць: '''14 307''' | Умяшчальнасць: '''7&nbsp;350''' |- | [[Выява:ФК Городея.jpg|170px]] | [[Выява:Borisov-arena stands.jpg|Трыбуны стадыёна|170px]] | [[Выява:Стадион Спартак (Бобруйск).jpg|150px]] | [[Выява:Vitebsky_Central_Sport_Complex.jpg|150px]] | [[Выява:Стадион "Центральный" (Гомель).JPG|150px]] | [[Выява:Стадион Спартак Могилев.jpg|150px]] |- ! [[ФК Дынама Брэст|Дынама (Брэст)]] ! [[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]] ! [[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]]<br/>[[ФК Мінск|Мінск]] ! [[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]] ! [[ФК Мінск|Мінск]] ! [[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]] |- | [[ДАСК «Брэсцкі»]] | [[Дынама (стадыён, Мінск)|«Дынама»]] | [[Стадыён ФК «Мінск»|Стадыён ФК «Мінск»]] | [[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|Гарадскі]], [[Маладзечна]] | [[Трактар (стадыён, Мінск)|«Трактар»]] | [[ЦСК «Нёман», Гродна|ЦСК «Нёман»]] |- | Умяшчальнасць: '''10&nbsp;162''' | Умяшчальнасць: '''22&nbsp;000''' | Умяшчальнасць: '''3&nbsp;000''' | Умяшчальнасць: '''4&nbsp;800''' | Умяшчальнасць: '''17&nbsp;600''' | Умяшчальнасць: '''8&nbsp;479''' |- | [[Выява:Brest Stadium.jpg|170px]] | [[Выява:Interior view of Dynamo Stadium (Minsk, Belarus) — Внутренний вид стадиона Динамо (Минск, Беларусь) 2018 3.jpg|150px]] | [[Выява:Стадион ФК Минск.jpg|170px]] | [[Выява:Молодечно (городской сдадион).jpg|150px]] | [[Выява:Stadyjon Traktar-1.26-07.2014.JPG|150px]] | [[Выява:Стадыён "Нёман" 9585.jpg|150px]] |- ! [[ФК Славія Мазыр|Славія (Мазыр)]] ! [[ФК Слуцк|Слуцк]] ! [[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ (Жодзіна)]] ! [[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр (Салігорск)]] !colspan=2| [[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ (Мінск)]] |- | [[Юнацтва (стадыён, Мазыр)|«Юнацтва»]] | [[Гарадскі стадыён (Слуцк)|Гарадскі]] | [[Тарпеда (стадыён, Жодзіна)|«Тарпеда»]] | [[Будаўнік (стадыён, Салігорск)|«Будаўнік»]] | [[Стадыён РЦАР-БДУ|РЦАР-БДУ]] | [[Алімпійскі (спорткомплекс, Мінск)|САК «Алімпійскі»]] |- | Умяшчальнасць: '''5&nbsp;133''' | Умяшчальнасць: '''1&nbsp;886''' | Умяшчальнасць: '''6&nbsp;524''' | Умяшчальнасць: '''4&nbsp;200''' | Умяшчальнасць: '''1&nbsp;500''' | Умяшчальнасць: '''1&nbsp;500''' |- | | [[Выява:Слуцк (городской стадион).jpg|150px]] | [[Выява:Torpedo stadium Zhodino west stand 03.jpg|150px]] | | | |} == Турнірная табліца == <section begin="table" /> {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК БАТЭ|БАТЭ (Барысаў)]]|8|5|2|27|10|<small>1-ы кваліфікацыйны раўнд [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2023/2024|Лігі чэмпіёнаў 2023/24]]</small>|колер=#C1FFC1}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ (Мінск)]]|8|4|2|26|10|заўРадок=2|<small>1-ы кваліфікацыйны раўнд [[Ліга канферэнцый УЕФА 2023/2024|Лігі канферэнцый 2023/24]]</small>|колер=#B0E2FF}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Іслач|Іслач (Мінскі раён)]]|8|4|3|23|16|колер=#B0E2FF}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Шахцёр Салігорск|Шахцёр (Салігорск)]]|8|3|3|19|9|колер=}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Мінск|Мінск]]|8|2|5|27|22|колер=}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Дынама Мінск|Дынама (Мінск)]]|7|4|2|20|13|колер=}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Славія Мазыр|Славія (Мазыр)]]|7|2|6|26|24|колер=}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Гомель|Гомель]]|6|4|5|18|17|колер=}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Тарпеда-БелАЗ|Тарпеда-БелАЗ (Жодзіна)]]|6|2|7|15|17|колер=}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Нёман Гродна|Нёман (Гродна)]]|4|7|3|19|19|колер=}} {{ФТкаманда|11|[[ФК Слуцк|Слуцк]]|4|6|4|16|21|колер=}} {{ФТкаманда|12|[[ФК Белшына|Белшына (Бабруйск)]]|4|5|6|18|22|колер=}} {{ФТкаманда|13|[[ФК Арсенал Дзяржынск|Арсенал (Дзяржынск)]]|3|4|8|11|20|колер=}} {{ФТкаманда|14|[[ФК Віцебск|Віцебск]]|2|5|8|13|23|<small>Стыкавыя матчы</small>| заўРадок=1|колер=#f4d4d4}} {{ФТкаманда|15|[[ФК Дынама Брэст|Дынама (Брэст)]]|1|4|10|9|25|[[Выява:Descento.svg|20px]] <small>Выбыванне ў [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Першую лігу]]</small>|заўРадок=2|колер=#FFC0CB}} {{ФТкаманда|16|[[ФК Дняпро Магілёў|Дняпро (Магілёў)]]|1|3|11|13|32|колер=#FFC0CB}} {{ФТканец}} <section end="table"/> === Вынікі матчаў === {{fb r header |nt=16 |Арсенал Дзяржынск |БАТЭ |Белшына |Віцебск |Гомель |Дняпро Магілёў |Дынама Брэст |Дынама Мінск |Іслач |Мінск |Нёман Гродна |Славія Мазыр |Слуцк |Тарпеда-БелАЗ |Шахцёр Салігорск |Энергетык-БДУ }} {{fb r team |t=Арсенал Дзяржынск}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |r=null }} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=0|ga=2}} {{fb r team |t=БАТЭ}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |r=null }} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=1|ga=1}} {{fb r team |t=Белшына}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Белшына --> {{fb r |r=null }} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=2|ga=3}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} {{fb r team |t=Віцебск}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |r=null }} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Гомель}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |r=null }} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=3|ga=0|nt=*}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Дняпро Магілёў}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |r=null }} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=2|ga=4}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Дынама Брэст}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |r=null }} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=1|ga=2}} {{fb r team |t=Дынама Мінск}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |r=null }} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Іслач}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |r=null }} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Мінск}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=2|ga=4}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |r=null }} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Нёман Гродна}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |r=null }} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=1|ga=4}} {{fb r team |t=Славія Мазыр}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |r=null }} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Слуцк}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=2|ga=4}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Слуцк --> {{fb r |r=null }} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Тарпеда-БелАЗ}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=3|ga=4}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |r=null }} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Шахцёр Салігорск}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |r=null }} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |gf=|ga=}} {{fb r team |t=Энергетык-БДУ}} <!-- Арсенал Дзяржынск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- БАТЭ --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Белшына --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Віцебск --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Дняпро Магілёў --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Дынама Брэст --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Дынама Мінск --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Іслач --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Мінск --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Нёман Гродна --> {{fb r |gf=|ga=}} <!-- Славія Мазыр --> {{fb r |gf=5|ga=0}} <!-- Слуцк --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Тарпеда-БелАЗ --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Шахцёр Салігорск --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Энергетык-БДУ --> {{fb r |r=null }} {{fb r footer |u=24 ліпеня 2022 |s=[http://football.by/stat/belarus/2022/allresults.html football.by]| nt = ^* У матчы «Гомель» — «Нёман» (скончыўся з лікам 0:0) гасцям прысуджана тэхнічнае паражэнне 0:3 за парушэнне рэгламенту — наяўнасць на полі на працягу 4 хвілін толькі 6 беларускіх ігракоў пры патрабаваных не меней 7.}}} == Статыстыка ігракоў == == Узнагароды == Узнагароды сезона 2022 будуць абвешчаны ў канцы года на адмысловай цырымоніі. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.football.by/stat/belarus/2022/ на сайце football.by] {{Футбол у Беларусі}} [[Катэгорыя:Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|2022]] [[Катэгорыя:Спорт у Беларусі ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты ў сезоне 2021/2022]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты ў сезоне 2022/2023]] pm1drizjy2cpphki7tjvukkwd5jzzz9 0 702403 4164275 4161202 2022-07-24T18:01:46Z Artsiom91 31770 /* Турнірная табліца */ вынікі матчаў 13-га тура wikitext text/x-wiki {{Нацыянальны чэмпіянат |час = [[9 красавіка]] — [[13 лістапада]] |назва1 = |назва = Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Першай лігі |лагатып = |памер = |подпіс = |удзельнікаў = 13 |гарады = 13 |стадыёны = 13 |чэмпіён = |разоў = |2 месца = |3 месца = |дублёры = |гульняў = |галоў = |імя забітых галоў = |гледачоў = |бамбардзір = |бгалоў = |імя гола = |лепшы = |папярэдні сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |наступны сезон = [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023|2023]] }} '''Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022''' (32-і Чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе сярод каманд Першай лігі) — другі па рангу дывізіён (пасля [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшай лігі]]) па футболе сярод беларускіх каманд 2022 года. == Склад удзельнікаў == Першапачаткова планавалася, што ў турніры прымуць удзел 16 каманд: у параўнанні з сезонам 2021 у Вышэйшую лігу выйшлі дзяржынскі [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал»]] і бабруйская [[ФК Белшына|«Белшына»]], з Вышэйшай лігі ў Першую пераходзіла [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] (другі клуб, які мусіў выбываць, — рэчыцкі [[ФК Спадарожнік Рэчыца|«Спадарожнік»]] — зняўся з турніру пасля першага круга і спыніў існаванне). З Першай лігі ў Другую не выбываў ніхто, а з Другой лігі ў Першую планавалася павышэнне пяці каманд (першыя пяць месцаў занялі [[ФК Астравец|«Астравец»]], рагачоўскі [[ФК Макслайн Рагачоў|«Макслайн»]], салігорскі [[ФК Партызан Салігорск|«Партызан»]], [[ФК Асіповічы|«Асіповічы»]] і мінскі [[ФК БДУ Мінск|БДУ]]), каб павялічыць склад лігі з 12 каманд да 16. Аднак, яшчэ ў канцы 2021 з’явілася інфармацыя, што склад каманд, якія выходзяць з Другой лігі ў Першую, можа быць зменены, у прыватнасці амаль адразу адмовіўся ад павышэння салігорскі [[ФК Партызан Салігорск|«Партызан»]], іншыя каманды таксама не маглі гарантаваць удзел у Першай лізе. Замест іх разлядалася магчымасць запрасіць наступныя каманды і нават тыя, што не трапілі ў першыя 8<ref>[https://football.by/news/158951.html "Маладзечна будзе вечна". Новая-старая команда для комплекта первой лиги?]</ref>. У студзені 2022 года быў акрэслены склад каманд, якія папоўняць Першую лігу. «Партызан» і БДУ адмовіліся ад пераходу ў дывізіён вышэй; «Астравец», «Макслайн» і «Асіповічы» пацвердзілі ўдзел у Першай лізе. Сярод наступных каманд пінскі [[ФК Стэнлес Пінск|«Стэнлес»]] (6-е месца) і магілёўскі [[ФК Дняпро-Юні Магілёў|«Дняпро-Юні»]] (8-е месца) адмовіліся ад павышэння, пагадзілася [[ФК Маларыта|«Маларыта»]] (7-е месца). Апошнюю каманду АБФФ абірала паміж ахвочымі да павышэння ўдзельнікамі 1/8 фіналу Другой лігі — [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]] і гомельскім [[ФК Паперпрам Гомель|«Паперпрамам»]] — і спыніла свой выбар на маладзечанскім клубе<ref>[https://football.by/news/160220.html Первая лига собрана! Не БГУ, "Стэнлес" и "Бумпром", а "Осиповичи", "Малорита" и "Молодечно"]</ref><ref>[https://football.by/news/160269.html Что такое "Бумпром"? И почему федерация выбрала не его, а "Молодечно"?]</ref>. Аднак, у лютым мінскія [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы»]] паведамілі АБФФ, што адмаўляюцца ад ўдзелу ў Першай лізе і пераходзяць у Другую лігу<ref>[https://football.by/news/160927.html Официально: "Крумкачы" отправили в АБФФ заявку на выступление во второй лиге в сезоне-2022]</ref>. Федэрацыя прапанавала вызваленае месца «Паперпраму», але атрымала адмову<ref>[https://football.by/news/160973.html "Бумпром" отказался идти в первую лигу]</ref>. Пазней таксама ад удзелу была адхілена [[ФК Маларыта|«Маларыта»]], і колькасць патэнцыйных удзельнікаў скарацілася да 14<ref>[https://football.by/news/161596.html Первая лига будет с 14 командами. Вслед за "Крумкачамi" отсекли и "Малориту". Что произошло?]</ref>. 25 лютага быў зацверджаны каляндар Першай лігі, дзе планаваўся ўдзел 14 каманд<ref>[https://football.by/news/161631.html Старт - 9 апреля, последний тур - 13 ноября. Утвержден календарь первой лиги на сезон-2022]</ref>. 28 лютага ад удзелу ў Вышэйшай лізе адмовіўся брэсцкі [[ФК Рух Брэст|«Рух»]], і АБФФ прапанавала занць вакантнае месца магілёўскаму [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпру»]]. 1 сакавіка «Дняпро» афіцыйна пацвердзіў свой удзел у Вышэйшай лізе<ref>[https://football.by/news/161756.html "Днепр" официально подтвердил свое участие в высшей лиге в сезоне-2022]</ref>, такім чынам скараціўшы колькасць удзельнікаў Першай лігі да 13. 11 сакавіка 14 клубаў атрымалі ліцензію АБФФ «Першая ліга» (13 удзельнікаў турніру і «Дняпро»)<ref>[https://football.by/news/162049.html 14 команд получили лицензию АБФФ "первая лига"]</ref>. 18 сакавіка была праведзена жараб’ёўка Першай лігі з ўдзелам 13 каманд<ref>[https://football.by/news/162257.html Чертова дюжина. Календарь первой лиги]</ref>. == Змены ў параўнанні з папярэднім сезонам == === Клубы, якія папоўнілі Першую лігу === * [[Файл:Fairytale_down_red.png|16x16пкс]] [[ФК Смаргонь|«Смаргонь»]] (15-е месца ў Вышэйшай лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Астравец|«Астравец»]] (1-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Макслайн Рагачоў|«Макслайн» (Рагачоў)]] (2-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Асіповічы|«Асіповічы»]] (4-е месца ў Другой лізе 2021) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Маладзечна|«Маладзечна»]] (удзельнік 1/8 фіналу Другой лігі 2021, атрыманне месца ў Першай лізе замест клубаў, якія адмовіліся) === Клубы, якія пакінулі Першую лігу === * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Арсенал Дзяржынск|«Арсенал» (Дзяржынск)]] (1-е месца ў Першай лізе 2020, выхад у Вышэйшую лігу) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Белшына|«Белшына» (Бабруйск)]] (2-е месца ў Першай лізе 2021, выхад у Вышэйшую лігу) * [[Файл:Fairytale_up.png|16x16пкс]] [[ФК Дняпро Магілёў|«Дняпро» (Магілёў)]] (5-е месца ў Першай лізе 2021, атрыменне месца ў Вышэйшай лізе замест «Руха», які адмовіўся) * [[Файл:Fairytale_down_red.png|16x16пкс]] [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачы» (Мінск)]] (3-е месца ў Першай лізе 2021, адмова ад удзелу ў Першай лізе ў сезоне 2022) == Клубы-ўдзельнікі == {{На карце+|Беларусь|width = 400|float = right|caption = Геаграфія ўдзельнікаў сезона 2022|places = {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.1166667|long=25.983334|position=right|label=[[ФК Баранавічы|Баранавічы]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=07|lon_deg=26|lon_min=05|position=left|label=[[ФК Хваля Пінск|Хваля]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=54.466667|long=30.316667|position=left|label=[[ФК Орша|Орша]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=30|lon_deg=31|lon_min=10|position=top|label=[[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=53|lon_deg=25|lon_min=18|position=left|label=[[ФК Ліда|Ліда]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.0834|long=25.3167|position=left|label=[[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=55|lat_min=32|lon_deg=28|lon_min=40|label=[[ФК Нафтан|Нафтан]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=29|lon_deg=26|lon_min=24|position=right|label=[[ФК Смаргонь|Смаргонь]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=53|lat_min=06|lon_deg=30|lon_min=03|position=right|label=[[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=53.31|long=28.658889|position=top|label=[[ФК Асіповічы|Асіповічы]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=54|lat_min=36.85|lon_deg=25|lon_min=57.3|position=left|label=[[ФК Астравец|Астравец]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat=54.313889|long=26.861111|position=right|label=[[ФК Маладзечна|Маладзечна]]}} {{На карце~|Беларусь|marksize=7|lat_deg=52|lat_min=08|lon_deg=28|lon_min=30|label=[[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр]]}} }} {| class="wikitable sortable" ! width="120" |Клуб ! width="120" |Горад ! width=120 |Месца ў сезоне 2021 ! width="120" |Стадыён !Умяшчальнасць |- | [[ФК Астравец|Астравец]] | [[Астравец]] |align="center" | {{~|2}}1 у Другой лізе | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Астравец)|Гарадскі]] | 1006 |- | [[ФК Асіповічы|Асіповічы]] | [[Асіповічы]] |align="center" | {{~|2}}4 у Другой лізе | [[Юнацтва (стадыён, Асіповічы)|«Юнацтва»]] | 1300 |- | [[ФК Баранавічы|Баранавічы]] | [[Баранавічы]] |align="center" | 10 | [[Лакаматыў (стадыён, Баранавічы)|«Лакаматыў»]] | 3750 |- | [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] | [[Гомель]] |align="center" | {{~|0}}6 | {{~|«}}[[СДЮШАР-8 (стадыён, Гомель)|СДЮШАР-8]] | 1500 |- | [[ФК Ліда|Ліда]] | [[Ліда]] |align="center" | 11 | [[Старт (стадыён, Ліда)|«Старт»]]<br/>[[Юнацтва (стадыён, Ліда)|«Юнацтва»]] | 2960<br/>2965 |- | [[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн]] | [[Рагачоў]] |align="center" | {{~|2}}2 у Другой лізе | {{~|«}}[[Стадыён ДЮСШ-1 (Рагачоў)|ДЮСШ-1]] | 7000 |- | [[ФК Маладзечна|Маладзечна]] | [[Маладзечна]] |align="center" | {{~|2}}9-16 у Другой лізе | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Маладзечна)|Гарадскі]] | 4800 |- | [[ФК Нафтан|Нафтан]] | [[Наваполацк]] |align="center" | {{~|0}}8 | [[Атлант (стадыён, Наваполацк)|«Атлант»]] | 5300 |- | [[ФК Орша|Орша]] | [[Орша]] |align="center" | {{~|0}}9 | {{~|«}}[[Гарадскі стадыён (Орша)|Гарадскі]] |2582 |- | [[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]] | [[Слонім]] |align="center" | 12 | [[Юнацтва (стадыён, Слонім)|«Юнацтва»]] | 2220 |- | [[ФК Смаргонь|Смаргонь]] | [[Смаргонь]] |align="center" | {{~|-}}15 у Вышэйшай лізе | [[Юнацтва (стадыён, Смаргонь)|«Юнацтва»]] | 3200 |- | [[ФК Хваля Пінск|Хваля]] | [[Пінск]] |align="center" | {{~|0}}4 | [[Хваля (стадыён, Пінск)|«Хваля»]] | 3136 |- | [[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр]] | [[Петрыкаў]] |align="center" | {{~|0}}7 | [[Прыпяць (стадыён, Петрыкаў)|«Прыпяць»]] | 800 |} == Турнірная табліца == {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр (Петрыкаў)]]|9|1|2|43|11|[[Выява:Flecha verde.png|20px]] Выхад у [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Вышэйшую лігу]]|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Нафтан|Нафтан (Наваполацк)]]|9|1|2|31|8|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Смаргонь|Смаргонь]]|8|1|3|22|16|Стыкавыя матчы|колер=#E8FFD8}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Хваля Пінск|Хваля (Пінск)]]|6|4|2|29|17}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Астравец|Астравец]]|6|3|3|29|19}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Макслайн Рагачоў|Макслайн (Рагачоў)]]|5|3|4|19|19}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў (Гомель)]]|4|5|3|21|15}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Ліда|Ліда]]|3|3|6|17|25}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Баранавічы|Баранавічы]]|3|2|7|16|30}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Маладзечна|Маладзечна]]|2|4|6|16|30}} {{ФТкаманда|11|[[ФК Орша|Орша]]|2|4|6|14|27}} {{ФТкаманда|12|[[ФК Слонім-2017|Слонім-2017]]|2|2|8|7|26}} {{ФТкаманда|13|[[ФК Асіповічы|Асіповічы]]|1|3|8|11|32}} {{ФТканец}} === Вынікі матчаў === {{fb r header |nt=13 |Асіповічы |Астравец |Баранавічы |Лакаматыў Гомель |Ліда |Макслайн Рагачоў |Маладзечна |Нафтан |Орша |Слонім-2017 |Смаргонь |Хваля Пінск |Шахцёр Петрыкаў }} {{fb r team |t=Асіповічы }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |r=null }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Астравец }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Астравец --> {{fb r |r=null }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=2|ga=3}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Баранавічы }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |r=null }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=3}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=5}} {{fb r team |t=Лакаматыў Гомель }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=3|ga=3}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=5|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |r=null }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Ліда }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=5|ga=2}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |r=null }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=3}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Макслайн Рагачоў }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |r=null }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=0}} {{fb r team |t=Маладзечна }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=1|ga=4}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |r=null }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=3|ga=5}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=2|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=0|ga=3}} {{fb r team |t=Нафтан }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |r=null }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=1}} {{fb r team |t=Орша }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Орша --> {{fb r |r=null }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=1|ga=1}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=1|ga=9}} {{fb r team |t=Слонім-2017 }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=0|ga=4}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=0|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=0|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf=0|ga=2}} <!-- Орша --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |r=null }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf=0|ga=5}} {{fb r team |t=Смаргонь }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=1|ga=0}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf=3|ga=1}} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=2|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |r=null }} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Хваля Пінск }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=8|ga=1}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=2|ga=2}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf=3|ga=2}} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=1|ga=3}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |r=null }} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |gf= |ga= }} {{fb r team |t=Шахцёр Петрыкаў }} <!-- Асіповічы --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Астравец --> {{fb r |gf=4|ga=2}} <!-- Баранавічы --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Лакаматыў Гомель --> {{fb r |gf=3|ga=0}} <!-- Ліда --> {{fb r |gf=4|ga=1}} <!-- Макслайн Рагачоў --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Маладзечна --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Нафтан --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Орша --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Слонім-2017 --> {{fb r |gf= |ga= }} <!-- Смаргонь --> {{fb r |gf=4|ga=0}} <!-- Хваля Пінск --> {{fb r |gf=1|ga=2}} <!-- Шахцёр Петрыкаў --> {{fb r |r=null }} {{fb r footer |u=24 ліпеня 2022 |s=[http://football.by/stat/belarus/2022_1/allresults.html football.by] }} {{Зноскі}} == Спасылкі == * {{kick-off.by|2022d2|ліга}} * {{football.by|2022_1}} {{Футбол у Беларусі}} [[Катэгорыя:Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|2022]] [[Катэгорыя:Спорт у Беларусі ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] depme2sk5ifw6xjs3ymqkcf04d2s0sp 0 702662 4164474 4079982 2022-07-25T06:41:23Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki [[File:Нашыўка «Беларусь — узброеныя сілы». Našyŭka «Biełaruś — uzbrojenyja siły».jpg|thumb|300px|Прыклад нашыўкі, якая выкарыстоўвалася ва УС РБ у 1992—1995.]] [[Узброеныя Сілы Рэспублікі Беларусь]] былі сфармаваны 20 сакавіка 1992 года. Гістарычную пераемнасць сучасная беларуская армія вядзе ад Мінскай ваеннай акругі, адукаванай 28 лістапада 1918 года, якая ў сваю чаргу 12 снежня 1918 года была перайменавана ў Заходняю ваенную акруга, а 2 кастрычніка 1926 года стала [[Беларуская ваенная акруга|Беларускай ваеннай акругай]]. == Папярэднікі == Да 1991 года на тэрыторыі сучаснай [[Беларусь|Беларусі]] дзейнічалі такія [[ваенізаваная арганізацыя|ваенізаваныя фарміраванні]] як: * [[Узброеныя сілы Беларускай Народнай Рэспублікі]] * [[Беларуская ваенная акруга]] [[Узброеныя сілы СССР|УС СССР]]: ** Мінская ваенная акруга — з 28 лістапада 1918 года; ** Заходняя ваенная акруга — з 14 снежня 1918 года; ** Беларуская ваенная акруга — з 2 кастрычніка 1926 года; ** Беларуская асаблівая ваенная акруга — з 26 ліпеня 1938 года; ** [[Беларускі фронт (1939)|Беларускі фронт]] — 1 верасня 1939 года; ** Беларуская асаблівая ваенная акруга — з 14 лістапада 1939 года; ** Заходняя асаблівая ваенная акруга — з 11 ліпеня 1940 года па 20 верасня 1941 года; ** Беларуская ваенная акруга — з 15 кастрычніка 1943 года; ** Беларуска-літоўская ваенная акруга — з 1 студзеня 1945 года; ** Мінская ваенная акруга і Баранавіцкая ваенная акруга — з 9 ліпеня 1945 года; ** Беларуская ваенная акруга — з 4 лютага 1946 года. * [[Партызанскі рух у Беларусі падчас Вялікай Айчыннай вайны|Савецкі партызанскі рух Вялікай Айчыннай вайны]] * [[Беларускі калабарацыянізм у Другой сусветнай вайне|Беларускія калабарацыянісцкія фарміраванні Другой сусветнай вайны]]: ** [[Беларуская дапаможная паліцыя]] ** [[Беларускі корпус самааховы]] ** [[Беларуская краёвая абарона]] ** [[Наваградскі конны эскадрон]] * [[Беларуская Самаабарона]] * [[Беларуская Народная Партызанка]] * [[Чорны кот (арганізацыя)|Беларуская вызваленчая армія «Чорны кот»]] У якасці свайго гістарычнага папярэдніка армія [[Рэспубліка Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] выбрала Беларускую ваенную акругу. [[Чырвоная армія]] і падзеі [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] былі закладзены ў аснову [[патрыятызм|патрыятычнага выхавання]] ваеннаслужачых<ref>Гура А. Н. Нам есть что защищать: взгляд на современное состояние и перспективы развития идеологической работы в госорганах // Беларуская думка : журнал. — 2012. — № 5. — С. 31—42.</ref>. Па гэтай прычыне ў 2018 годзе [[Узброеныя сілы|ўзброеныя сілы]] адзначылі 100-гадовы юбілей<ref>Авторский коллектив: ''А. Н. Гура, Н. Е. Бузин, А. Н. Бузин, А. М. Данилов, Б. Д. Долготович, В. М. Макаров, А. М. Соболевский, Д. А. Фёдоров''. Армия Белорусского народа. // Минск. — «Беларусь». — 2018 — с. 264.</ref>. == Фарміраванне == {{Гл. таксама|Ваеннае будаўніцтва Беларусі|Ваенная дактрына Рэспублікі Беларусь}} Згодна з [[Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Рэспублікі Беларусь|Дэкларацыяй аб дзяржаўным суверэнітэце БССР]] 1990 года, Беларусь атрымала права на ўласныя сілы бяспекі, падкантрольныя [[Вярхоўны Савет Рэспублікі Беларусь|Вярхоўнаму Савету]]. Пасля здабыцця незалежнасці ў 1991-м востра паўстала пытанне аб стварэнні беларускага войска. 20 сакавіка 1992 года [[Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь|Саветам Міністраў]] з частак Беларускага ваеннага акругі УС СССР былі сфармаваны Узброеныя сілы Рэспублікі Беларусь<ref name="БЕЛТА">[https://www.belta.by/society/view/dose-k-100-letiju-vooruzhennyh-sil-respubliki-belarus-291008-2018/ ДОСЬЕ: К 100-летию Вооруженных Сил Республики Беларусь]</ref>. Ад [[СССР|Савецкага Саюзу]] краіне дасталася вялікая спадчына, 1410 воінскіх фарміраванняў БВА, групоўка стратэгічных ядзерных сіл (каля 180 злучэнняў, частак і ўстаноў колькасцю каля 40 тыс. чалавек). Канцэнтрацыя войскаў у рэспубліцы з’яўлялася самай высокай у [[Еўропа|Еўропе]]. Так, напрыклад, адзін вайсковец прыходзіўся на 43 чалавекі грамадзянскага насельніцтва. Да Беларусі цалкам адышлі вайсковыя часткі сухапутных войскаў і СРА, прыкладна 90% знішчальнай і бамбардзіровачнай авіяцыі, полк транспартнай авіяцыі, полк стратэгічных бамбавікоў, паветрана-дэсантная дывізія<ref name="БЕЛТА"/>. На тэрыторыі маладога дзяржавы знаходзілася групоўка у 240 тысяч чалавек<ref>{{Cite web|url=https://vsr.mil.by/2014/02/22/vooruzhennye-sily-respubliki-belarus-na-sovremennom-etape-razvitiya/|title=ВООРУЖЕННЫЕ СИЛЫ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ РАЗВИТИЯ — Во славу Родины|website=vsr.mil.by|language=ru-RU|access-date=2018-01-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20180115001610/https://vsr.mil.by/2014/02/22/vooruzhennye-sily-respubliki-belarus-na-sovremennom-etape-razvitiya/|archive-date=2018-01-15|url-status=dead|accessdate=10 сакавіка 2022|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180115001610/https://vsr.mil.by/2014/02/22/vooruzhennye-sily-respubliki-belarus-na-sovremennom-etape-razvitiya/|archivedate=15 студзеня 2018|deadurl=yes}}</ref>. З іх 125 тысяч чалавек вясной 92-га непасрэдна склалі беларускае войска<ref name="усрб">[https://www.rubaltic.ru/article/politika-i-obshchestvo/28102018-chislennost-vooruzhennykh-sil-belarusi-dostatochna-s-uchetom-soyuza-s-rossiey/ Численность вооруженных сил Беларуси достаточна с учетом союза с Россией]</ref>. Перш за ўсё кіраўніцтва краіны пачало распрацоўку палажэнняў нацыянальнай [[ваенная палітыка|ваеннай палітыкі]]. У якасці асноўнага ваенна-палітычнага дакумента была вызначана [[ваенная дактрына|ваенная дактрына]], якая была прынятая Вярхоўным Саветам (пастанова №2049-XII ад 16 снежня 1992 года). Яна адпавядала ваенна-палітычнай абстаноўцы пачатку 90-х гадоў XX стагоддзя, якая характарызавалася заканчэннем «[[халодная вайна|Халоднай вайны]]». Дакумент меў выключна абарончы характар і быў накіраваны не на падрыхтоўку да [[вайна|вайны]], а на ўмацаванне як дзяржаўнай, так і міжнароднай бяспекі. У аснову стварэння дактрыны была пакладзена канцэпцыя [[узброены нейтралітэт|ўзброенага нейтралітэту]]<ref>Чумаков А. П. На страже Республики Беларусь // Беларуская Думка. - 1998, № 2. - С. 3 - 10.</ref>. == Скарачэнне == {{Main|Скарачэнні Узброеных сіл Беларусі (1992—1996)}} {{Гл. таксама|Ядзернае раззбраенне Беларусі}} Улады краіны, будучы не ў сілах утрымліваць вялікую савецкую спадчыну, прыступілі да скарачэння узброеных сіл. За 1992—1996 гады скарочаны або перафармаваны 250 вайсковых частак<ref name="БЕЛТА"/>. Акрамя таго, з тэрыторыі краіны былі выведзеныя ў [[Расія|Расію]] або расфармаваныя на месцы некаторыя авіяцыйныя часткі Далёкай авіяцыі, франтавой авіяцыі, авіяцыі СПА і ваенна-транспартнай авіяцыі<ref name="БЕЛТА"/>. Поўным ходам ішлі працэсы па ліквідацыі ўзбраенняў і тэхнікі. Усяго ў пачатку 90-х гадоў Беларусь за свой кошт скараціла ўзбраенняў і ваеннай тэхнікі ў 2,8 разы больш, чым [[Вялікабрытанія]], [[Францыя]] і [[ЗША]] (на тэрыторыі Еўропы) разам узятыя<ref name="Мусиенко">[https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus54645.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 1.] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 20 марта 2020</ref>. Краіна ліквідавала 1773 баявых танка, 1341 баявую браняваную машыну і 130 баявых самалётаў, што складае каля 10% узбраенняў і ваеннай тэхнікі, ліквідаваных усімі трыццаццю дзяржавамі-удзельнікамі [[Дагавор аб звычайных узброеных сілах у Еўропе|Дагавора аб звычайных узброеных сілах]]<ref name="МИДРБ">[https://belarusfacts.by/ru/belarus/politics/domestic_policy/defense/ Военная политика]</ref>. Адным з ключавых мерапрыемстваў стала Ракетна-Ядзерная дэмілітарызацыя Беларусі. З тэрыторыі краіны ў Расею былі выведзеныя 1120 боезарадаў. 584 ракеты падлягалі ліквідацыі па [[Дагавор аб ліквідацыі ракет сярэдняй і меншай далёкасці|савецка-амерыканскай дамове 1987 года]]. Астатнія забралі [[Стратэгічныя ядзерныя сілы Расійскай Федэрацыі]]<ref name="МИДРБ"/>. Да 1996-га армія скарацілася да 85,5 тысяч<ref name="усрб"/>, а ў другой палове 90-х — да 65<ref>[https://belaruspartisan.by/economic/552451/ Цена специалиста. Сколько стоят военные?] // Белорусский Партизан, 14 ноября 2021</ref>. == Рэфармаванне == {{Main|Ваенныя рэформы ў Беларусі (1994—2005)}} У 1994-м прэзідэнтам рэспублікі быў абраны [[Аляксандр Лукашэнка]], з пачаткам праўлення якога пачалося рэфармаванне<ref name="Мусиенко"/><ref name="Мальцев">[https://www.sb.by/articles/vooruzhennye-sily-reformirovanie-zaversheno.html Вооруженные Силы: реформирование завершено. Строительство и развитие продолжается] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 18 октября 2005</ref><ref name="Мусиенко2">[https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus-bezopasnost-part-2.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 2-я] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 27 марта 2020</ref><ref name="Плугатарев">Игорь Плугатарев. [https://2009-2020.oborona.ru/includes/periodics/maintheme/2011/0410/20045928/detail.shtml Главком Лукашенко и его армия] // Электронное периодическое издание Оборона.Ру, 4 июня 2011</ref>, якое завяршылася ў 2005<ref name="Мальцев"/>—2006<ref name="усрб">[https://www.rubaltic.ru/article/politika-i-obshchestvo/28102018-chislennost-vooruzhennykh-sil-belarusi-dostatochna-s-uchetom-soyuza-s-rossiey/ Численность вооруженных сил Беларуси достаточна с учетом союза с Россией]</ref> годах. Дадзены этап [[ваеннае будаўніцтва|ваеннага будаўніцтва]] характарызуецца з’яўленнем новых [[род войскаў|родаў]] і [[Від узброеных сіл|відаў войскаў]], абнаўленнем ваеннай дактрыны, парадкаваннем [[ваенна-прамысловы комплекс|ваенна-прамысловага комплексу]] і [[Ідэалагічная работа ва Узброеных сілах Рэспублікі Беларусь|ідэалагічнай работы]], удасканаленнем сістэмы кіравання войскамі і іх камплектавання, рэфармаваннем большасці аб’яднанняў, злучэнняў, воінскіх частак і ўстаноў, а таксама пераадоленнем крызісных з’яў 1990-х гадоў. [[Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь]] было пераведзена на новы штат. Адбыўся пераход на двувідавую структуру Узброеных Сіл: [[сухапутныя войскі]] і [[ваенна-паветраныя сілы]]. на базе 28-га армейскага корпуса (былая [[28-я армія (СССР)|28-я армія]]) створана [[Заходняе аператыўнае камандаванне]]<ref>[https://www.mil.by/ru/forces/sv/zok/history/ История Западного оперативного командования]</ref>. Адначасова 65-ы армейскі корпус (сфармаваны ў 1994-м з 7-га армейскага корпуса, які ў 1993-м створаны на базе 7-й танкавай арміі) ператвораны ў [[Паўночна-заходняе аператыўнае камандаванне]]<ref>[https://www.mil.by/ru/forces/sv/szok/history/ История Северо-западного оперативного командования]</ref>. Разам з тым праведзена аб’яднанне Ваенна-паветраных сіл і войскаў СПА ў [[Ваенна-паветраныя сілы і войскі СПА Рэспублікі Беларусь|адзіную структуру]]<ref>[https://www.mil.by/ru/forces/vvspvo/history/ ИСТОРИЯ ВВС и силы ПВО]</ref>. Сярод новага таксама [[мабільныя сілы Беларусі|Мабільныя сілы]] (у 2007-м аб’яднанны з падраздзяленнямі [[Галоўнае разведвальнае ўпраўленне (Беларусь)|ГРУ]] утварылі [[Сілы спецыяльных аперацый (Беларусь)|сілы спецыяльных аперацый]]), [[тэрытарыяльныя войскі Беларусі|войскі тэрытарыяльнай абароны]] і [[Транспартныя войскі Узброеных сіл Рэспублікі Беларусь|транспартныя войскі]]. Рэфармаванні і ўпарадкаванні падвергнулася сферы [[Ваенная навука|ваеннай адукацыі]]. == Далейшае развіццё == {{У планах}} У 2010-х гадах, на фоне {{нп3|Палітычны крызіс ва Украіне (2013—2014)|падзей у суседняй Украіне|ru|Политический кризис на Украине (2013—2014)}}, дзейнасці краін [[НАТА]] і пачаткам [[Другая халодная вайна|Новай Халоднай вайны]], у Рэспубліцы Беларусь востра стала пытанне падтрымання абараназдольнасці арміі. Прыярытэтнымі напрамкамі сталі: аптымізацыя баявога складу і колькасці войскаў; выбарчае пераўзбраенне на сучасныя ўзоры (у тым ліку айчыннай вытворчасці) ўзбраення і тэхнікі; захаванне кадравага патэнцыялу і павышэнне ўзроўню укамплектаванасці. Падчас аптымізацыі УС прыярытэт быў аддадзены ўдасканаленню арганізацыйна-штатных структур<ref name="равков1">{{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2018 |выпуск= |том= |нумар= 12|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}}</ref>. == Гл. таксама == * [[Ваенная гісторыя Беларусі]] == Зноскі == {{Reflist|2}} == Літаратура == ;Публікацыі прадстаўнікоў УС РБ * Авторский коллектив: ''А. Н. Гура, Н. Е. Бузин, А. Н. Бузин, А. М. Данилов, Б. Д. Долготович, В. М. Макаров, А. М. Соболевский, Д. А. Фёдоров''. Армия Белорусского народа. // Минск. — «Беларусь». — 2018 — с. 264. * ''[[Аляксандр Пятровіч Чумакоў|Чумаков А. П.]]'' На страже Республики Беларусь // [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]. - 1998, № 2. - С. 3 - 10. * {{артыкул|аўтар= [[Аляксандр Мікалаевіч Гура|Гура А. Н.]] |загаловак= Нам есть что защищать: взгляд на современное состояние и перспективы развития идеологической работы в госорганах |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2012|выпуск= |том= |нумар= 5|старонкі= 31—42|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2016 |выпуск= |том= |нумар= 8|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} * {{артыкул|аўтар= [[Андрэй Аляксеевіч Раўкоў|Раўкоў А. А.]] |загаловак= Документ мира и безопасности: О новой военной доктрине Республики Беларусь |арыгінал= |спасылка= |аўтар выдання= |выданне= [[Беларуская думка (часопіс)|Беларуская думка]]|тып= часопіс|месца= |выдавецтва= |год=2018 |выпуск= |том= |нумар= 12|старонкі= 3—10|isbn= |issn= |doi= |bibcode= |arxiv= |pmid= |мова= |ref= |archiveurl= |archivedate=}} ;Іншае * [https://www.sb.by/articles/vooruzhennye-sily-reformirovanie-zaversheno.html Вооруженные Силы: реформирование завершено. Строительство и развитие продолжается] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 18 октября 2005 * Игорь Плугатарев. [https://2009-2020.oborona.ru/includes/periodics/maintheme/2011/0410/20045928/detail.shtml Главком Лукашенко и его армия] // Электронное периодическое издание Оборона.Ру, 4 июня 2011. * [https://www.belta.by/society/view/dose-k-100-letiju-vooruzhennyh-sil-respubliki-belarus-291008-2018/ ДОСЬЕ: К 100-летию Вооруженных Сил Республики Беларусь] // [[БЕЛТА]], 22 февраля 2018. * [https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus54645.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 1.] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 20 марта 2020. * [https://www.sb.by/articles/gordost-za-belarus-bezopasnost-part-2.html Национальная безопасность. Вооруженные Силы. Часть 2-я] // [[СБ. Беларусь сегодня]], 27 марта 2020. [[Катэгорыя:Гісторыя Беларусі паводле відаў дзейнасці]] [[Катэгорыя:Узброеныя сілы Беларусі]] 76h6ssp4zmhp7omjw31wfvl0bpibq4h 0 704578 4164463 4104087 2022-07-25T06:04:29Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Нацыянальны чэмпіянат |час = [[15 красавіка]] — [[13 лістапада]] |назва1 = |назва = 32-і чэмпіянат Беларусі па футболе ў другой лізе |лагатып = |памер = |подпіс = |удзельнікаў = 78 |гарады = 68 |стадыёны = |чэмпіён = |разоў = |2 месца = |3 месца = |дублёры = |гульняў = |галоў = |імя забітых галоў = |гледачоў = |бамбардзір = |бгалоў = |імя гола = |лепшы = |папярэдні сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |наступны сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023|2023]] }} '''Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022''' (32-і чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе ў Другой лізе) — трэці па рангу дывізіён (пасля [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшай]] і [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першай]] ліг) па футболе сярод беларускіх каманд 2022 года. == Рэгламент сезона == У пачатку 2022 года АБФФ пацвердзіла, што ў сезоне 2022 у Другой лізе будзе захаваны фармат папярэдняга сезона (рэгіянальныя і фінальны этап пры агульнай колькасці ўдзельнікаў каля 80). 15 сакавіка быў абвешчаны папярэдні склад удзельнікаў (на той час іх было 78: па 16 каманд у Брэсцкай і Мінскай абласцях, па 10 у Віцебскай, Гродзенскай і Магілёўскай, 7 у Гомельскай, 9 у новым дывізіёне горада Мінска) і тэрміны правядзення турніру<ref>[https://football.by/news/162175.html Чемпионат второй лиги начнется 14 апреля, в нем сыграют 78 команд]</ref>. Неўзабаве колькасць была скарачана да 77 пасля адмовы «Віхры» з Мсціслаўля (Магілёўская вобласць)<ref>[https://football.by/news/162580.html Вторая лига: без "Смолевичей", ЖКХ и "Продцентра", зато с "Респектом", "Велесом-2020" и "Ориентиром"]</ref>. 5 красавіка прайшла жараб’ёўка турніру<ref>[https://football.by/news/162828.html "Рух" начинает в Березе, "Крумкачы" - с "Фаворитом". Полные итоги жеребьевки второй лиги]</ref>. На гэты час колькасць удзельнікаў павялічылася да 80: у Гомельскай вобласці дадаліся ДЮСШ-2 з Рэчыцы, ДЮСШ з Веткі і «Дняпро» з Рагачова, у Мінску дадалося [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]], у Магілёўскай вобласці дадаўся «Сервалюкс-Агра», але зняўся «Дняпро» з Быхава, у Брэсцкай вобласці зняліся [[ФК Пружаны|«Пружаны»]]. 6 красавіка з’явілася інфармацыя, што брэсцкі [[ФК Рух Брэст|«Рух»]] зняўся з Другой лігі, а [[ФК Івацэвічы|«Івацэвічы»]] пераведзены ў Брэсцкім дывізіёне з усходняй групы ў заходнюю<ref>[https://by.tribuna.com/football/1108099629-rux-snyalsya-s-rozygrysha-vtoroj-ligi-bubnoff-live.html Рух» снялся с розыгрыша второй лиги (BubnOFF Live)]</ref>. 8 красавіка ў дывізіёне Мінска зняўся «Фаварыт»<ref>[https://www.pressball.by/news/football/410257 Футбол. Чемпионат Беларуси остался без "Фаворита"]</ref>, у выніку колькасць удзельнікаў склала 78 каманд. == Змены ў параўнанні з папярэднім сезонам == === Клубы, якія пакінулі Другую лігу === * {{Падзенне}} [[ФК Маларыта|Маларыта]] (зняўся з Другой лігі 2022 па ходзе сезона і спыніў існаванне)<ref>{{cite web|url = https://vk.com/wall-192003980_2587|title = ОФИЦИАЛЬНО: Футбольный клуб «Малорита» снимается с участия во Второй лиге 2022|author = |date = 2022-06-24|work = Група [[VK]] «Футбольный клуб Малорита» |language = ru|accessdate = 2022-07-25}}</ref> == Першы этап == === Брэсцкая вобласць === ==== Захад ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Ніва Доўбізна|Ніва (Доўбізна)]]|6|0|0|32|2|Фінальны этап Брэсцкай вобласці|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Еўраэкспарт Высокае|Еўраэкспарт (Высокае)]]|4|1|3|18|20|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Івацэвічы|Івацэвічы]]|4|1|2|19|7|Матчы за 5—14 месцы |заўРадок=5}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Драгічын|Драгічын]]|3|1|4|15|24}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Крэчат Бяроза|Крэчат (Бяроза)]]|2|1|5|8|24}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Атлант Кобрын|Атлант (Кобрын)]]|1|0|6|8|23}} {{ФТканец}} ==== Усход ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Стэнлес Пінск|Стэнлес (Пінск)]]|9|0|0|63|7|Фінальны этап Брэсцкай вобласці|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Новая Прыпяць Альшаны|Новая Прыпяць (Альшаны)]]|6|1|2|33|18|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Надзея (Баранавіцкі раён)|Надзея (Баранавіцкі раён)]]|4|1|3|12|13|Матчы за 5—14 месцы |заўРадок=5}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Лунінец|Лунінец]]|4|0|5|21|19}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Іванава|Іванава]]|3|2|3|13|23}} {{ФТкаманда|6|[[ФК ДЮСШ Столін|ДЮСШ (Столін)]]|1|2|5|10|38}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Граніт Мікашэвічы|Граніт (Мікашэвічы)]]|0|0|9|7|41}} {{ФТканец}} === Віцебская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Велес-2020 Віцебск|Велес-2020 (Віцебск)]]|9|0|1|58|11|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Газавік Віцебск|Газавік (Віцебск)]]|7|2|0|22|7|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Мёры|Мёры]]|6|2|1|33|14}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Гарадоцкія львы|Гарадоцкія львы (Гарадок)]]|5|1|3|35|20}} {{ФТкаманда|5|[[ФК ДЮСШ-Орша|ДЮСШ-Орша]]|4|1|4|11|17}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Полацк-2019|Полацк-2019]]|3|2|4|27|30}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Паставы|Паставы]]|3|2|5|15|30}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Лепель|Лепель]]|2|0|8|13|39}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Ніва Талачын|Ніва (Талачын)]]|1|1|7|12|35}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Сянно|Сянно]]|0|3|7|14|37}} {{ФТканец}} === Гомельская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Паперпрам Гомель|Паперпрам (Гомель)]]|9|0|0|81|4|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК МНПЗ Мазыр|МНПЗ (Мазыр)]]|7|0|2|36|13|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Вертыкаль Калінкавічы|Вертыкаль (Калінкавічы)]]|6|1|2|23|10}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Лясгас Гомель|Лясгас (Гомель)]]|6|0|3|48|8}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Светлагорск|Светлагорск]]|5|1|3|30|15}} {{ФТкаманда|6|[[ФК ДЮСШ-2 Рэчыца|ДЮСШ-2 (Рэчыца)]]|4|0|5|25|17}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Жлобін|Жлобін]]|3|1|5|21|27}} {{ФТкаманда|8|[[ФК ДЮСШ Ветка|ДЮСШ (Ветка)]]|1|2|6|7|39}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Іпуць-ДЮСШ Добруш|Іпуць-ДЮСШ (Добруш)]]|1|1|7|8|49}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Дняпро-Рагачоў|Дняпро (Рагачоў)]]|0|0|9|1|98}} {{ФТканец}} === Гродзенская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Белкард|Нёман-Белкард (Гродна)]]|0|0|0|0|0|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФСК Гродзенскі Скідзель|ФСК Гродзенскі (Скідзель)]]|0|0|0|0|0|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Свіслач|Свіслач]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Змена Ваўкавыск|Змена (Ваўкавыск)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Шчучын|Шчучын]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Слонім-Сіці|Слонім-Сіці]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Масты|Масты]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Чайка Зэльва|Чайка (Зэльва)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Граніт-Агра Дзятлава|Дзятлава]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Факел Навагрудак|Факел (Навагрудак)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТканец}} === Магілёўская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Арыенцір Чэрыкаў|Арыенцір (Чэрыкаў)]]|0|0|0|0|0|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Горкі|Горкі]]|0|0|0|0|0|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Зара Круглае|Зара (Круглае)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Кіраўск|Кіраўск]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Краснаполле|Краснаполле]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Ніва Чавусы|Ніва (Чавусы)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Сервалюкс-Агра|Сервалюкс-Агра (Мяжысеткі)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Сож Крычаў|Сож (Крычаў)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Спартак Шклоў|Спартак (Шклоў)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТканец}} === Мінская вобласць === ==== Поўдзень ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Бабоўня|Бабоўня (Капыльскі раён)]]|0|0|0|0|0|Стыкавыя матчы|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Клецк|Клецк]]|0|0|0|0|0|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Кронан Стоўбцы|Кронан (Стоўбцы)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Партызан Салігорск|Партызан (Салігорск)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Рэспект Старобін|Рэспект (Старобін)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Спартак Слуцк|Спартак (Слуцк)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Старыя Дарогі|Старыя Дарогі]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Узда|Узда]]|0|0|0|0|0}} {{ФТканец}} ==== Поўнач ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Адзінства Дзяржынск|Адзінства (Дзяржынск)]]|0|0|0|0|0|Стыкавыя матчы|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Беразіно|Беразіно]]|0|0|0|0|0|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Вікторыя Мар’іна Горка|Вікторыя (Мар’іна Горка)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Вілія Вілейка|Вілія (Вілейка)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Жодзіна-Паўднёвае|Жодзіна-Паўднёвае]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Колас Чэрвень|Колас (Чэрвень)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Крупкі|Крупкі]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Фалько Чаркасы|Фалько (Дзяржынскі раён)]]|0|0|0|0|0}} {{ФТканец}} === Мінск === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК БДУ Мінск|БДУ]]|0|0|0|0|0|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Крумкачы Мінск|Крумкачы]]|0|0|0|0|0|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК СДЮШАР Дынама Мінск|СДЮШАР Дынама]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Серабранка|Серабранка]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Трактар Мінск|Трактар]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Ураджайная|Ураджайная]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Энергетык-БДАТУ|Энергетык-БДАТУ]]|0|0|0|0|0}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Юні Мінск|Юні]]|0|0|0|0|0}} {{ФТканец}} {{зноскі}} == Спасылкі == * {{kick-off.by|2022d3|ліга}} * {{football.by|2022_2}} {{Футбол у Беларусі}} [[Катэгорыя:Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|2022]] [[Катэгорыя:Спорт у Беларусі ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] 6sron8offzzj2ewqgnspmmvzasoq33v 4164471 4164463 2022-07-25T06:30:09Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki {{Нацыянальны чэмпіянат |час = [[15 красавіка]] — [[13 лістапада]] |назва1 = |назва = 32-і чэмпіянат Беларусі па футболе ў другой лізе |лагатып = |памер = |подпіс = |удзельнікаў = 78 |гарады = 68 |стадыёны = |чэмпіён = |разоў = |2 месца = |3 месца = |дублёры = |гульняў = |галоў = |імя забітых галоў = |гледачоў = |бамбардзір = |бгалоў = |імя гола = |лепшы = |папярэдні сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] |наступны сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2023|2023]] }} '''Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022''' (32-і чэмпіянат Рэспублікі Беларусь па футболе ў Другой лізе) — трэці па рангу дывізіён (пасля [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Вышэйшай]] і [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|Першай]] ліг) па футболе сярод беларускіх каманд 2022 года. == Рэгламент сезона == У пачатку 2022 года АБФФ пацвердзіла, што ў сезоне 2022 у Другой лізе будзе захаваны фармат папярэдняга сезона (рэгіянальныя і фінальны этап пры агульнай колькасці ўдзельнікаў каля 80). 15 сакавіка быў абвешчаны папярэдні склад удзельнікаў (на той час іх было 78: па 16 каманд у Брэсцкай і Мінскай абласцях, па 10 у Віцебскай, Гродзенскай і Магілёўскай, 7 у Гомельскай, 9 у новым дывізіёне горада Мінска) і тэрміны правядзення турніру<ref>[https://football.by/news/162175.html Чемпионат второй лиги начнется 14 апреля, в нем сыграют 78 команд]</ref>. Неўзабаве колькасць была скарачана да 77 пасля адмовы «Віхры» з Мсціслаўля (Магілёўская вобласць)<ref>[https://football.by/news/162580.html Вторая лига: без "Смолевичей", ЖКХ и "Продцентра", зато с "Респектом", "Велесом-2020" и "Ориентиром"]</ref>. 5 красавіка прайшла жараб’ёўка турніру<ref>[https://football.by/news/162828.html "Рух" начинает в Березе, "Крумкачы" - с "Фаворитом". Полные итоги жеребьевки второй лиги]</ref>. На гэты час колькасць удзельнікаў павялічылася да 80: у Гомельскай вобласці дадаліся ДЮСШ-2 з Рэчыцы, ДЮСШ з Веткі і «Дняпро» з Рагачова, у Мінску дадалося [[ФК Тарпеда Мінск|«Тарпеда»]], у Магілёўскай вобласці дадаўся «Сервалюкс-Агра», але зняўся «Дняпро» з Быхава, у Брэсцкай вобласці зняліся [[ФК Пружаны|«Пружаны»]]. 6 красавіка з’явілася інфармацыя, што брэсцкі [[ФК Рух Брэст|«Рух»]] зняўся з Другой лігі, а [[ФК Івацэвічы|«Івацэвічы»]] пераведзены ў Брэсцкім дывізіёне з усходняй групы ў заходнюю<ref>[https://by.tribuna.com/football/1108099629-rux-snyalsya-s-rozygrysha-vtoroj-ligi-bubnoff-live.html Рух» снялся с розыгрыша второй лиги (BubnOFF Live)]</ref>. 8 красавіка ў дывізіёне Мінска зняўся «Фаварыт»<ref>[https://www.pressball.by/news/football/410257 Футбол. Чемпионат Беларуси остался без "Фаворита"]</ref>, у выніку колькасць удзельнікаў склала 78 каманд. == Змены ў параўнанні з папярэднім сезонам == === Клубы, якія пакінулі Другую лігу === * {{Падзенне}} [[ФК Маларыта|Маларыта]] (зняўся з Другой лігі 2022 па ходзе сезона і спыніў існаванне)<ref>{{cite web|url = https://vk.com/wall-192003980_2587|title = ОФИЦИАЛЬНО: Футбольный клуб «Малорита» снимается с участия во Второй лиге 2022|author = |date = 2022-06-24|work = Група [[VK]] «Футбольный клуб Малорита» |language = ru|accessdate = 2022-07-25}}</ref> == Першы этап == === Брэсцкая вобласць === ==== Захад ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Ніва Доўбізна|Ніва (Доўбізна)]]|6|0|0|32|2|Фінальны этап Брэсцкай вобласці|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Еўраэкспарт Высокае|Еўраэкспарт (Высокае)]]|4|1|3|18|20|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Івацэвічы|Івацэвічы]]|4|1|2|19|7|Матчы за 5—14 месцы |заўРадок=5}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Драгічын|Драгічын]]|3|1|4|15|24}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Крэчат Бяроза|Крэчат (Бяроза)]]|2|1|5|8|24}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Атлант Кобрын|Атлант (Кобрын)]]|1|0|6|8|23}} {{ФТканец}} ==== Усход ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Стэнлес Пінск|Стэнлес (Пінск)]]|9|0|0|63|7|Фінальны этап Брэсцкай вобласці|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Новая Прыпяць Альшаны|Новая Прыпяць (Альшаны)]]|6|1|2|33|18|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Надзея (Баранавіцкі раён)|Надзея (Баранавіцкі раён)]]|4|1|3|12|13|Матчы за 5—14 месцы |заўРадок=5}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Лунінец|Лунінец]]|4|0|5|21|19}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Іванава|Іванава]]|3|2|3|13|23}} {{ФТкаманда|6|[[ФК ДЮСШ Столін|ДЮСШ (Столін)]]|1|2|5|10|38}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Граніт Мікашэвічы|Граніт (Мікашэвічы)]]|0|0|9|7|41}} {{ФТканец}} === Віцебская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Велес-2020 Віцебск|Велес-2020 (Віцебск)]]|9|0|1|58|11|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Газавік Віцебск|Газавік (Віцебск)]]|7|2|0|22|7|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Мёры|Мёры]]|6|2|1|33|14}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Гарадоцкія львы|Гарадоцкія львы (Гарадок)]]|5|1|3|35|20}} {{ФТкаманда|5|[[ФК ДЮСШ-Орша|ДЮСШ-Орша]]|4|1|4|11|17}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Полацк-2019|Полацк-2019]]|3|2|4|27|30}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Паставы|Паставы]]|3|2|5|15|30}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Лепель|Лепель]]|2|0|8|13|39}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Ніва Талачын|Ніва (Талачын)]]|1|1|7|12|35}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Сянно|Сянно]]|0|3|7|14|37}} {{ФТканец}} === Гомельская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Паперпрам Гомель|Паперпрам (Гомель)]]|9|0|0|81|4|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК МНПЗ Мазыр|МНПЗ (Мазыр)]]|7|0|2|36|13|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Вертыкаль Калінкавічы|Вертыкаль (Калінкавічы)]]|6|1|2|23|10}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Лясгас Гомель|Лясгас (Гомель)]]|6|0|3|48|8}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Светлагорск|Светлагорск]]|5|1|3|30|15}} {{ФТкаманда|6|[[ФК ДЮСШ-2 Рэчыца|ДЮСШ-2 (Рэчыца)]]|4|0|5|25|17}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Жлобін|Жлобін]]|3|1|5|21|27}} {{ФТкаманда|8|[[ФК ДЮСШ Ветка|ДЮСШ (Ветка)]]|1|2|6|7|39}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Іпуць-ДЮСШ Добруш|Іпуць-ДЮСШ (Добруш)]]|1|1|7|8|49}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Дняпро-Рагачоў|Дняпро (Рагачоў)]]|0|0|9|1|98}} {{ФТканец}} === Гродзенская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Белкард|Нёман-Белкард (Гродна)]]|6|2|1|28|15|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФСК Гродзенскі Скідзель|ФСК Гродзенскі (Скідзель)]]|5|2|2|21|16|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Свіслач|Свіслач]]|5|1|3|24|16}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Змена Ваўкавыск|Змена (Ваўкавыск)]]|4|3|2|22|15}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Шчучын|Шчучын]]|4|3|2|14|8}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Слонім-Сіці|Слонім-Сіці]]|3|2|4|16|14}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Масты|Масты]]|3|1|5|16|22}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Чайка Зэльва|Чайка (Зэльва)]]|2|2|5|11|24}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Граніт-Агра Дзятлава|Дзятлава]]|2|1|6|13|23}} {{ФТкаманда|10|[[ФК Факел Навагрудак|Факел (Навагрудак)]]|1|3|5|11|23}} {{ФТканец}} === Магілёўская вобласць === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Спартак Шклоў|Спартак (Шклоў)]]|5|1|1|24|12|Фінальны этап|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Сервалюкс-Агра|Сервалюкс-Агра (Мяжысеткі)]]|5|0|2|25|8|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Горкі|Горкі]]|5|0|2|29|6}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Краснаполле|Краснаполле]]|4|2|1|17|5}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Сож Крычаў|Сож (Крычаў)]]|2|2|3|11|19}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Ніва Чавусы|Ніва (Чавусы)]]|1|2|4|8|15}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Кіраўск|Кіраўск]]|1|1|5|6|41}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Зара Круглае|Зара (Круглае)]]|0|2|5|3|17}} {{ФТканец}} === Мінская вобласць === ==== Поўдзень ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Партызан Салігорск|Партызан (Салігорск)]]|9|0|1|38|5|Стыкавыя матчы|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Бабоўня|Бабоўня (Капыльскі раён)]]|7|1|2|30|7|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Кронан Стоўбцы|Кронан (Стоўбцы)]]|7|0|3|27|18}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Старыя Дарогі|Старыя Дарогі]]|6|2|2|24|19}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Клецк|Клецк]]|3|2|5|18|25}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Узда|Узда]]|2|1|7|12|32}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Рэспект Старобін|Рэспект (Старобін)]]|1|1|8|7|27}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Спартак Слуцк|Спартак (Слуцк)]]|1|1|8|6|29}} {{ФТканец}} ==== Поўнач ==== {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Жодзіна-Паўднёвае|Жодзіна-Паўднёвае]]|9|0|1|57|8|Стыкавыя матчы|заўРадок=2|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Вікторыя Мар’іна Горка|Вікторыя (Мар’іна Горка)]]|7|0|3|40|11|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Колас Чэрвень|Колас (Чэрвень)]]|6|2|1|34|14}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Адзінства Дзяржынск|Адзінства (Дзяржынск)]]|6|0|3|37|11}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Фалько Чаркасы|Фалько (Дзяржынскі раён)]]|4|1|5|24|19}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Вілія Вілейка|Вілія (Вілейка)]]|1|2|6|13|23}} {{ФТкаманда|7|[[ФК Беразіно|Беразіно]]|1|1|7|7|57}} {{ФТкаманда|8|[[ФК Крупкі|Крупкі-ДРБУ-164]]|1|0|9|17|86}} {{ФТканец}} === Мінск === {{ФутболТабліца|заўвагі=1}} {{ФТкаманда|1|[[ФК Крумкачы Мінск|Крумкачы]]|7|1|0|26|2|Фінальны этап|заўРадок=3|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|2|[[ФК Тарпеда Мінск|Тарпеда (Мінск)]]|4|3|1|13|7|колер=#D0F0C0}} {{ФТкаманда|3|[[ФК Юні Мінск|Юні]]|5|0|3|19|13}} {{ФТкаманда|4|[[ФК Энергетык-БДАТУ|Энергетык-БДАТУ]]|4|2|2|17|12}} {{ФТкаманда|5|[[ФК Трактар Мінск|Трактар]]|4|1|3|24|12}} {{ФТкаманда|6|[[ФК Ураджайная|Ураджайная]]|2|2|4|8|11}} {{ФТкаманда|7|[[ФК БДУ Мінск|БДУ]]|2|1|5|9|14}} {{ФТкаманда|8|[[ФК СДЮШАР Дынама Мінск|СДЮШАР Дынама]]|2|0|6|9|29}} {{ФТкаманда|9|[[ФК Серабранка|Серабранка]]|1|0|7|7|32}} {{ФТканец}} {{зноскі}} == Спасылкі == * {{kick-off.by|2022d3|ліга}} * {{football.by|2022_2}} {{Футбол у Беларусі}} [[Катэгорыя:Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|2022]] [[Катэгорыя:Спорт у Беларусі ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:2022 год у футболе]] l34igh4k8gwndxhidxk4nzl4bkqa7u4 0 705497 4164216 4108577 2022-07-24T15:51:46Z Artsiom91 31770 у арэндзе ў «Лакаматыве» Гомель wikitext text/x-wiki {{футбаліст | імя = Уладзіслаў Драпеза | поўнае імя = Уладзіслаў Леанідавіч Драпеза | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = {{Сцяг|Беларусь}} [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў]] | нумар = | пазіцыя = [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] | клубы = {{футбольная кар’ера |2018—| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Гомель|Гомель]]|3 (0) |2020| {{арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Паперпрам Гомель|Паперпрам (Гомель)]]|7 (2) |2022—| {{арэнда}} {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Лакаматыў Гомель|Лакаматыў (Гомель)]]| }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 }} '''Уладзіслаў Драпеза''' (нар. {{ДН|31|8|2001}}, {{МН|Гомель}}) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[паўабаронца (футбол)|паўабаронца]] гомельскага [[ФК Лакаматыў Гомель|«Лакаматыва»]] (у арэндзе з [[ФК Гомель|«Гомеля»]]). == Клубная кар’ера == З канца 2018 года пачаў выступаць за дубль [[ФК Гомель|«Гомеля»]]. У 2020 годзе, які гомельскі клуб правёў у Першай лізе, выступаў у Другой лізе за [[ФК Паперпрам Гомель|«Паперпрам»]], а ў 2021 годзе вярнуўся ў дубль «Гомеля» і замацаваўся ў складзе, а таксама пачаў прыцягвацца да асноўнай каманды. У сакавіку 2022 года падпісаў першы прафесійны кантракт з клубам<ref>[https://www.pressball.by/news/football/408712 Футбол. Александр Савицкий, Дмитрий Емельянов и Владислав Драпеза заключили первые профессиональные соглашения с "Гомелем"]</ref>. 3 красавіка 2022 года дэбютаваў у Вышэйшай лізе, выйшаўшы на замену ў другім тайме матча з мазырскай [[ФК Славія Мазыр|«Славіяй»]] (0:2). У ліпені 2022 года быў аддадзены ў арэнду ў гомельскі [[ФК Лакаматыў Гомель|«Лакаматыў»]]<ref>[https://football.by/news/166119.html "Локомотив" арендовал Кресса у минского "Динамо" и Драпезу у "Гомеля"]</ref>. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=50 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | 2018 || дубль || [[ФК Гомель|Гомель]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" | 2019 || дубль || [[ФК Гомель|Гомель]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 2 || 0 |- align="center" | [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] || Д3 || [[ФК Паперпрам Гомель|Паперпрам]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 7 || 2 |- align="center" | 2021 || дубль || [[ФК Гомель|Гомель]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 22 || 4 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Гомель|Гомель]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 3 || 0 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Драпеза Уладзіслаў Леанідавіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Гомель]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Паперпрам Гомель]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Лакаматыў Гомель]] irb12a88tyxt9x47qx5s1zbp44mc0im 0 706773 4164267 4109235 2022-07-24T17:42:08Z Artsiom91 31770 пакінуў «Энергетык-БДУ» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Хлебасолаў}} {{футбаліст | імя = Міраслаў Хлебасолаў | поўнае імя = Міраслаў Андрэевіч Хлебасолаў | фатаграфія = | дата нараджэння = | месца нараджэння = | грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} | рост = | вага = | мянушка = | цяперашні клуб = ''няма'' | нумар = | пазіцыя = [[нападнік (футбол)|нападнік]] | моладзевыя клубы = {{футбольная кар’ера |{{0|4}}—2015| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Баранавічы|Баранавічы]]| |2015—2017| {{Сцяг|Іспанія||20px}} [[ФК Левантэ|Левантэ (Валенсія)]]| }} | клубы = {{футбольная кар’ера |2015| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Баранавічы|Баранавічы]]|1 (0) |2018| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Баранавічы|Баранавічы]]|17 (2) |2019| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Смалявічы|Смалявічы]]|11 (0) |2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Хваля Пінск|Хваля (Пінск)]]|10 (0) |2020| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Ліда|Ліда]]|11 (3) |2021| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр (Петрыкаў)]]|16 (2) |2022| {{Сцяг|Беларусь||20px}} [[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ (Мінск)]]|5 (0) }} | нацыянальная зборная = {{футбольная кар’ера |2015|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Зборная Беларусі па футболе U-17|Беларусь (да 17)]]|3 (0) |2017|{{Сцяг|Беларусь||20px}} [[Зборная Беларусі па футболе U-19|Беларусь (да 19)]]|3 (1) }} | абнаўленне дадзеных аб клубе = 24 ліпеня 2022 | абнаўленне дадзеных аб зборнай = 24 красавіка 2022 }} '''Міраслаў Хлебасолаў''' (нар. {{ДН|18|1|1999}}, [[Баранавічы]]) — беларускі [[футбол|футбаліст]], [[нападнік (футбол)|нападнік]]. Бацька Міраслава [[Андрэй Хлебасолаў]] і старэйшы брат [[Дзмітрый Хлебасолаў]] таксама з’яўляюцца футбалістамі. == Клубная кар’ера == Выхаванец [[ФК Баранавічы|«Баранавічаў»]], дэбютаваў за клуб 12 ліпеня 2015 года ў матчы супраць [[ФК Смаргонь|«Смаргоні»]] (1:1). Хутка пасля гэтага далучыўся да акадэміі іспанскага [[ФК Левантэ|«Левантэ»]], дамоўленасць аб гэтым была дасягнута яшчэ ў сакавіку 2015 года<ref>[https://football.by/news/67567.html Мирослав Хлебосолов будет учиться в академии "Леванте"]</ref>. У сакавіку 2017 года падпісаў двухгадовы кантракт з «Левантэ»<ref>[https://football.by/news/97214.html Мирослав Хлебосолов подписал профессиональный контракт с "Леванте"]</ref>, аднак гуляў толькі за моладзевы склад і не прыцягваўся да асновы. У сакавіку 2018 года вярнуўся ў [[ФК Баранавічы|«Баранавічы»]]<ref>[https://football.by/news/110973.html Мирослав Хлебосолов покинул "Леванте" и вернулся в Барановичи]</ref>, дзе замацаваўся ў стартавым складзе. У ліпені 2018 года пакінуў каманду<ref>[https://football.by/news/116082.html Мирослав Хлебосолов покинул "Барановичи"]</ref>, але праз некалькі месяцаў вярнуўся ў клуб. Са студзеня 2019 года стаў трэніравацца са [[ФК Смалявічы|«Смалявічамі»]] і пачаў сезон у складзе каманды, аднак пераважна толькі выхадзіў на замену ў ліпені пакінуў клуб. У сакавіку 2020 года стаў іграком пінскай [[ФК Хваля Пінск|«Хвалі»]]<ref>[https://football.by/news/138176.html Мирослав Хлебосолов и Кирилл Алексиян стли игроками "Волны"]</ref>, у жніўні 2020 года па пагадненні бакоў пакінуў клуб<ref>[https://football.by/news/142523.html "Волна" рассталась с тремя игроками]</ref> і неўзабаве перайшоў у [[ФК Ліда|«Ліду»]]<ref>[https://football.by/news/142731.html "Лида" подписала трех новичков]</ref>, дзе замацаваўся ў стартавым складзе. У пачатку 2021 года праходзіў прагляд у брэсцкім [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]], аднак у лютым папоўніў склад петрыкаўскага [[ФК Шахцёр Петрыкаў|«Шахцёра»]]<ref>[https://football.by/news/149108.html Мирослав Хлебосолов стал игроком петриковского "Шахтера"]</ref>. Пакінуў клуб у снежні 2021 года<ref>[https://football.by/news/159800.html Петриковский "Шахтер" объявил о прекращении сотрудничества с девятью футболистами]</ref>. У сакавіку 2022 года трэніраваўся з [[ФК Крумкачы Мінск|«Крумкачамі»]], а неўзабаве адправіўся на прагляд у [[ФК Энергетык-БДУ|«Энергетык-БДУ»]] і падпісаў кантракт з клубам<ref>[https://football.by/news/162665.html Мирослав Хлебосолов стал игроком "Энергетика-БГУ"]</ref>. Дэбютаваў у Вышэйшй лізе 17 красавіка 2022 года ў матчы супраць брэсцкага [[ФК Дынама Брэст|«Дынама»]] (2:1), вышаўшы на замену ў канцы сустрэчы. У маі 2022 года пакінуў каманду. == Міжнародная кар’ера == У верасні і кастрычніку 2015 года ў складзе [[Зборная Беларусі па футболе U-17|юнацкай зборнай Беларусі (да 17 гадоў)]] прымаў удзел у адборачным раўндзе чэмпіянату Еўропы. У кастрычніку 2017 года ў складзе [[Зборная Беларусі па футболе U-19|юніёрскай зборнай Беларусі (да 19 гадоў)]] прымаў удзел у адборачным раўндзе чэмпіянату Еўропы. == Статыстыка выступленняў == {| cellspacing="0" cellpadding="3" style="border:1px solid #AAAAAA;font-size:95%" |- bgcolor="#E4E4E4" !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=70 |Сезон !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=10 |Дывізіён !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=100 |Клуб !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Краіна !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Матчы !style="border-bottom:1px solid #AAAAAA" width=20 |Галы |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] (1) || Д2 || [[ФК Баранавічы|Баранавічы]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 1 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2018|2018]] || Д2 || [[ФК Баранавічы|Баранавічы]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 17 || 2 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2019|2019]] (1) || Д2 || [[ФК Смалявічы|Смалявічы]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 11 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (1) || Д2 || [[ФК Хваля Пінск|Хваля]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 10 || 0 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2020|2020]] (2) || Д2 || [[ФК Ліда|Ліда]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 11 || 3 |- align="center" | [[Першая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|2021]] || Д2 || [[ФК Шахцёр Петрыкаў|Шахцёр]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 16 || 2 |- align="center" | [[Вышэйшая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2022|2022]] (1) || Д1 || [[ФК Энергетык-БДУ|Энергетык-БДУ]] || {{Сцяг|Беларусь}} || 5 || 0 |- align="center" |} {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Хлебасолаў Міраслаў Андрэевіч}} [[Катэгорыя:Футбалісты Беларусі]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Баранавічы]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Смалявічы]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Хваля Пінск]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Ліда]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Шахцёр Петрыкаў]] [[Катэгорыя:Ігракі ФК Энергетык-БДУ]] d5lrglssjd93vzovdxs49uix7zhtmru 0 708989 4164541 4145107 2022-07-25T09:10:03Z Barbuha 78914 wikitext text/x-wiki '''Дыферэнцыйны ККДз''' - характарыстыка [[Лазер|лазера]], якая паказвае, наколькі павялічваецца выходная [[Магутнасць|магутнасць]] лазера пры павелічэнні магутнасці напампоўкі на адзінку. Адпаведна, ілюструецца шляхам пабудовы [[Графік функцыі|графіка]] выходнай магутнасці лазера ў залежнасці ад уваходнай магутнасці напампоўкі. Вышэй за парог генерацыі выніковая крывая звычайна блізкая да прамой. Такім чынам, нахіл гэтай прамой вызначае эфектыўнасць пераўтварэння напампоўкі у энергію генерацыі. Па гэтай прычыне ў англамоўных крыніцах дыферэнцыйны [[ККДз]] завецца slope efficiency ("эфектыўнасць, вызначаемая праз нахіл"). Аналагічна, дыферэнцыйны ККДз можа быць вызначаны праз выхадную і ўваходную энергіі замест магутнасцяў. Гэта робіць яго прыдатным да імпульсных лазераў. Крывая, апісаная вышэй, з'яўляецца амаль лінейнай для магутнасцяў напампоўкі вышэй за парогавае значэнне у выпадку, калі аптычныя страты ў [[Аптычны рэзанатар|рэзанаторы лазера]] застаюцца аднолькавымі для ўсіх ўваходных магутнасцяў. Часам крывая нелінейная, як правіла, з меншым нахілам пры высокіх уваходных магутнасцях. Гэта паказвае на павелічэнне страт, якія часта носяць тэрмічны характар, напрыклад, праз [[Лінза|лінзаванне]]. Такая сітуацыя асабліва часта сустракаецца ў магутных лазерах. Незалежна ад формы крывой дыферэнцыйнага ККДз, заўсёды ёсць магчымасць пабудаваць лінію [[Экстрапаляцыя|экстрапаляцыі]], якая лепш за ўсё пасуе для дадзенага выпадка, каб знайсці [[Нуль функцыі|перасячэнне з воссю х]] . Такім чынам можна знайсці парогавую магутнасць напампоўкі для гэтага канкрэтнага лазера. Важнасць дыферэнцыйнага ККДз палягае ў тым, што гэты параметр дазваляе праводзіць параўнанне лазераў з рознымі канструкцыямі, схемамі напампоўкі і актыўнымі асяроддзямі. Таксама для наяўнага лазера карысна час ад часу вызначаць парог генерацыі з дапамогай графіка дыферэнцыйнага ККДз, што дапамагае вызначыць, калі лазер патрабуе юстыроўкі або рамонту, у выпадку значнага падзення дыферэнцыйнага ККДз з цягам часу. == Глядзіце таксама == * [[Каэфіцыент карыснага дзеяння|Эфектыўнасць пераўтварэння энергіі]] == Літаратура == * [https://www.rp-photonics.com/slope_efficiency.html Slope efficiency in RP Photonics] [[Катэгорыя:Лазерная фізіка]] [[Катэгорыя:Лазеры]] etbr8rsvx0vc8t5k1299870f1cad92t 4164551 4164541 2022-07-25T09:32:16Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki '''Дыферэнцыйны ККДз''' -- характарыстыка [[Лазер|лазера]], якая паказвае, наколькі павялічваецца выходная [[Магутнасць|магутнасць]] лазера пры павелічэнні магутнасці напампоўкі на адзінку. Адпаведна, ілюструецца пабудовай [[Графік функцыі|графіка]] выходнай магутнасці лазера ў залежнасці ад уваходнай магутнасці напампоўкі. Вышэй за парог генерацыі выніковая крывая звычайна блізкая да прамой. Такім чынам, нахіл гэтай прамой вызначае эфектыўнасць пераўтварэння напампоўкі у энергію генерацыі. Па гэтай прычыне ў англамоўных крыніцах дыферэнцыйны [[ККДз]] завецца slope efficiency ("эфектыўнасць, вызначаная праз нахіл"). Аналагічна, дыферэнцыйны ККДз можа быць вызначаны праз выхадную і ўваходную энергіі замест магутнасцяў. Гэта робіць яго прыдатным да імпульсных лазераў. Крывая, апісаная вышэй, з'яўляецца амаль лінейнай для магутнасцяў напампоўкі вышэй за парогавае значэнне у выпадку, калі аптычныя страты ў [[Аптычны рэзанатар|рэзанаторы лазера]] застаюцца аднолькавымі для ўсіх ўваходных магутнасцяў. Часам крывая нелінейная, як правіла, з меншым нахілам пры высокіх уваходных магутнасцях. Гэта паказвае на павелічэнне страт, якія часта носяць тэрмічны характар, напрыклад, праз [[Лінза|лінзаванне]]. Такая сітуацыя асабліва часта сустракаецца ў магутных лазерах. Незалежна ад формы крывой дыферэнцыйнага ККДз, заўсёды ёсць магчымасць пабудаваць лінію [[Экстрапаляцыя|экстрапаляцыі]], якая найлепей пасуе да гэтага выпадку, каб знайсці [[Нуль функцыі|перасячэнне з воссю х]]. Такім чынам можна знайсці парогавую магутнасць напампоўкі для гэтага канкрэтнага лазера. Важнасць дыферэнцыйнага ККДз палягае ў тым, што гэты параметр дазваляе праводзіць параўнанне лазераў з рознымі канструкцыямі, схемамі напампоўкі і актыўнымі асяроддзямі. Таксама для наяўнага лазера карысна час ад часу вызначаць парог генерацыі з дапамогай графіка дыферэнцыйнага ККДз, што дапамагае вызначыць, калі лазер патрабуе юстыроўкі або рамонту, у выпадку значнага падзення дыферэнцыйнага ККДз з цягам часу. == Глядзіце таксама == * [[Каэфіцыент карыснага дзеяння|Эфектыўнасць пераўтварэння энергіі]] == Літаратура == * [https://www.rp-photonics.com/slope_efficiency.html Slope efficiency in RP Photonics] [[Катэгорыя:Лазерная фізіка]] [[Катэгорыя:Лазеры]] g9vp5z4vcqezy6bc7fporbrsr2ooo0e 4164553 4164551 2022-07-25T09:37:51Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki '''Дыферэнцыйны ККДз''' -- характарыстыка [[Лазер|лазера]], якая паказвае, наколькі павялічваецца выходная [[Магутнасць|магутнасць]] лазера пры павелічэнні магутнасці напампоўкі на адзінку. Адпаведна, ілюструецца пабудовай [[Графік функцыі|графіка]] выходнай магутнасці лазера ў залежнасці ад уваходнай магутнасці напампоўкі. Вышэй за парог генерацыі выніковая крывая звычайна блізкая да прамой. Такім чынам, нахіл гэтай прамой вызначае эфектыўнасць пераўтварэння напампоўкі ў энергію генерацыі. Па гэтай прычыне ў англамоўных крыніцах дыферэнцыйны [[ККДз]] завецца slope efficiency ("эфектыўнасць, вызначаная праз нахіл"). Аналагічна, дыферэнцыйны ККДз можа быць вызначаны праз выходную і ўваходную энергіі замест магутнасцяў. Гэта робіць яго прыдатным да імпульсных лазераў. Крывая, апісаная вышэй, з'яўляецца амаль лінейнай для магутнасцяў напампоўкі вышэй за парогавае значэнне ў выпадку, калі аптычныя страты ў [[Аптычны рэзанатар|рэзанаторы лазера]] застаюцца аднолькавымі для ўсіх ўваходных магутнасцяў. Часам крывая нелінейная, звычайна, з меншым нахілам пры высокіх уваходных магутнасцях. Гэта паказвае на павелічэнне страт, якія часта носяць тэрмічны характар, напрыклад, праз [[Лінза|лінзаванне]]. Такая сітуацыя найчасцей сустракаецца ў магутных лазерах. Незалежна ад формы крывой дыферэнцыйнага ККДз, заўсёды ёсць магчымасць пабудаваць лінію [[Экстрапаляцыя|экстрапаляцыі]], якая найлепей пасуе да гэтага выпадку, каб знайсці [[Нуль функцыі|перасячэнне з воссю х]]. Такім чынам можна знайсці парогавую магутнасць напампоўкі для гэтага пэўнага лазера. Важнасць дыферэнцыйнага ККДз палягае ў тым, што гэты параметр дазваляе праводзіць параўнанне лазераў з рознымі канструкцыямі, схемамі напампоўкі і актыўнымі асяроддзямі. Таксама для наяўнага лазера карысна перыядычна вызначаць парог генерацыі з дапамогай графіка дыферэнцыйнага ККДз, што дапамагае вызначыць, калі лазер патрабуе юстыроўкі або рамонту, у выпадку значнага падзення дыферэнцыйнага ККДз з часам. == Глядзіце таксама == * [[Каэфіцыент карыснага дзеяння|Эфектыўнасць пераўтварэння энергіі]] == Літаратура == * [https://www.rp-photonics.com/slope_efficiency.html Slope efficiency in RP Photonics] [[Катэгорыя:Лазерная фізіка]] [[Катэгорыя:Лазеры]] 4ex5sk441834x1gr2bbctcmurt6y8jj 0 709437 4164305 4134368 2022-07-24T19:15:16Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Футбол у Германіі]]; дададзена [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''[[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] 2021/2022''' - 59-ты сезон вышэйшай лігі па футболе ў Германіі. Спаборніцтвы пачаліся 13 жніўня 2021 года і скончыліся 14 мая 2022 года. Пераможцам стала Мюнхенская "[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]]". == Выніковая турнірная табліца == {| class="wikitable" !<abbr>Месца</abbr> !Каманда !<abbr>г</abbr> !<abbr>В</abbr> !<abbr>Н</abbr> !<abbr>П</abbr> !<abbr>Галы</abbr> !<abbr>РМ</abbr> !<abbr>А</abbr> !Заўвагі |- !1 |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |34 |24 |5 |5 |97-37 | +60 |77 | rowspan="4" |<small>Групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023|Лігі чэмпіёнаў 2022/23]]</small> |- !2 |[[ФК Барусія Дортмунд|Барусія Дортмунд]] |34 |22 |3 |9 |85-52 | +33 |69 |- !3 |[[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] |34 |19 |7 |8 |80-47 | +33 |64 |- !4 |[[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] |34 |17 |7 |10 |72-37 | +35 |58 |- !5 |[[ФК Уніён Берлін|Уніён Берлін]] |34 |16 |9 |9 |50-44 | +6 |57 | rowspan="2" |<small>Групавы этап [[Ліга Еўропы УЕФА 2022/2023|Лігі Еўропы 2022/23]]</small> |- !6 |[[ФК Фрайбург|Фрайбург]] |34 |15 |10 |9 |58-46 | +12 |55 |- !7 |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |34 |14 |10 |10 |52-49 | +3 |52 | rowspan="1" |<small>Раўнд плэй-оф [[Ліга канферэнцый УЕФА 2022/2023|Лігі канферэнцый 2022/23]]</small> |- !8 |[[ФК Майнц 05|Майнц 05]] |34 |13 |7 |14 |50-45 | +5 |46 | rowspan="3" | |- !9 |[[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] |34 |13 |7 |14 |58-60 |−2 |46 |- !10 |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |34 |12 |9 |13 |54-61 |−7 |45 |- !11 |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |34 |10 |12 |12 |45-49 |−4 |42 | rowspan="1" |<small>Групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2022/2023|Лігі чэмпіёнаў 2022/23]]*</small> |- !12 |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |34 |12 |6 |16 |43-54 |−11 |42 | rowspan="4" | |- !13 |[[ФК Бохум|Бохум]] |34 |12 |6 |16 |38-52 |−14 |42 |- !14 |[[ФК Аўгсбург|Аугсбург]] |34 |10 |8 |16 |39-56 |−17 |38 |- !15 |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |34 |7 |12 |15 |41-59 |−18 |33 |- !16 |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |34 |9 |6 |19 |37-71 |−34 |33 | rowspan="1" |Матч за выжыванне |- !17 |[[ФК Армінія Білефельд|Армінія Білефельд]] |34 |5 |13 |16 |27-53 |−26 |28 | rowspan="2" |Выбыццё ў [[Другая Бундэсліга 2022/23|Другую Бундэслігу 2022/23]] |- !18 |[[ФК Гройтэр Фюрт|Гройтэр Фюрт]] |34 |3 |9 |22 |28-82 |−54 |18 |} <nowiki>*</nowiki>Айнтрахт Франкфурт на правах пераможцы Лігі Еўропы 2021/2022 будзе ўдзельнічаць у групавым этапе Лігі чэмпіёнаў 2022/23 == Бамбардзіры == {| class="wikitable" ! !Ігрок !Клуб !Галы |- |1 |[[Роберт Левандоўскі|Левандоўскі]] |Баварыя |35 |- |2 |[[Патрык Шык|Шык]] |Баер 04 |24 |- |3 |[[Эрлінг Холанд|Холанд]] |Барусія Дортмунд |22 |- |4 |Нкунку |РБ Лейпцыг |20 |- |4 |Мадэст |Кёльн |20 |- |6 |Авонійі |Уніён Берлін |15 |- |7 |Гнабры |Баварыя |14 |- |8 |Дыябі |Баер 04 |13 |- |9 |Хофман |Барусія Мёнхенгладбах |12 |- |9 |Крузе |Вольфсбург |12 |- |11 |[[Андрэ Сілва]] |РБ Лейпцыг |11 |- |11 |Буркардт |Майнц 05 |11 |- |13 |Плеа |Барусія Мёнхенгладбах |10 |- |13 |Польтэр |Бохум |10 |- |15 |Ройс |Барусія Дортмунд |9 |- |15 |Брандт |Барусія Дортмунд |9 |- |15 |Грэгорыч |Аугсбург |9 |- |15 |Хргота |Гройтэр Фюрт |9 |} [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі|2021]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты ў сезоне 2021/2022|Германія]] [[Катэгорыя:2021 год у Германіі]] [[Катэгорыя:2022 год у Германіі]] rpr89jv95jsuoc5n9s51px68xclh8ar 0 710562 4164199 4164069 2022-07-24T15:29:36Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Ілюстраванне паэм Міцкевіча */ wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Ян Тысевіч'''<ref>https://www.limis.lt/en/virtualios-parodos/-/virtualExhibitions/view/81051</ref> ({{lang-pl|Jan Tysiewicz}}; з 1840 года ўжываў толькі псеўданім), сапраўднае імя '''Уладзіслаў Невяровіч''' ({{lang-pl|Władysław Niewiarowicz}}; [[28 мая|16 (28) мая]] [[1814]]<ref name=":1">{{Артыкул|год=2 ліпеня 2022|аўтар=[[Зміцер Юркевіч|Юркевіч, Зм.]]|мова=be|выданне=[[Культура (газета)|Культура]]|нумар=27|загаловак=Ян Тысевіч — беларускі мастак, якога нібы й не было}}</ref>, [[фальварак]] [[Марцыбелішкі]] [[Ігуменскі павет|Ігуменскага павета]]<ref name=":0">Pawłowicz, Edward Bonifacy. Z życia Litwina: (sylwetka). Lwów : nakł. autora, 1904.[https://polona.pl/item/z-zycia-litwina-sylwetka,OTgwODk0ODY/4/#info:metadata]</ref> — [[16 студзеня]] [[1891]], [[Парыж]]) — беларускі<ref name=":1" /> [[Жывапіс|жывапісец]] і [[Ілюстрацыя|ілюстратар]]. == Сям’я == * Бацька — Яўхім (Ёахім) Невяровіч<ref name=":1" />, суддзя [[Вілейскі павет (Расійская імперыя)|Вілейскага павета]]{{Крыніца?}}. * Маці — Тэкля з Немаршанскіх. Нарадзілася ў 1785 годзе ў сям’і Юзафа Немаршанскага і Кацярыны Шышкі. Ейныя бацькі ажаніліся ў 1769 годзе. Па нараджэнні мела імя Марыя Тэкля Клара<ref name=":1" />. * Сястра — Вінцэнта Сідалія Феліцыяна (нар. 20 сакавіка (1 красавіка) 1814 года, [[Марцыбелішкі]])<ref name=":1" />. Ажанілася з Юзафатам Свідам (1802—?) суўладальнікам маёнтка Краснага ў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], потым уладальнікам Багданава. Сідалія жыла яшчэ ў 1890 годзе як удава ў Багданаве. Мела дачку, таксама Сідалію, якая перадала ў Віленскі музей акварэль-аўтапартрэт мастака і ілюстрацыі да выданняў [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]]{{Крыніца?}}. Бацькі ажаніліся ў [[Лошыца 2-я|Лошыцы]] 1 (13) траўня 1810 года<ref name=":1" />. У 1731 годзе гэтая вёска была набытая ад Прушынскіх продкам маці мастака<ref name=":1" />. Меў сына Мікалая<ref name=":1" />. == Біяграфія == Ахрышчаны адной вадой 16 (28) траўня 1814 года у [[Марцыбелішкі|Марцыбелішках]] ([[Смілавіцкая парафія|Смілавіцкая парахвія]]). Хрост быў закончаны толькі 18 (30) жніўня 1818 года ў Смілавіцкім касцёле як Уладзіслаў Рох Мечыслаў<ref name=":1" />. У 1830 годзе навучаўся ў [[Вільнюскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]] жывапісу ў [[Ян Рустэм|Яна Рустэма]]. Браў удзел у [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|паўстанні 1830—1831 гадоў]], у 1832 годзе асуджаны вайсковым судом на смерць, потым прысуд змянілі вайсковай службай<ref name=":1" />. Але, адпраўлены ў віленскую лякарню, Уладзіслаў Невяровіч абмінуў долю салдата і ўцёк на [[Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі|Галічыну]]. Там яму даў прытулак стары шляхціч, які нядаўна страціў сына і, праз падабенства Невяровіча да яго, падумаў што гэта ягоны сын. Так Уладзіслаў Невяровіч стаў выкарыстоўваць псеўданім Ян Тысевіч<ref name=":1" />. Некалькі гадоў жыў у [[Львоў|Львове]], зарабляў агародніцтвам і настаўніцтвам<ref name=":1" />. Знайшоўшы людзей, якія б аплацілі яму навучанне, у лістападзе 1838 года<ref name=":1" /> Тысевіч паступіў у [[Венская акадэмія выяўленчых мастацтваў|Венскую мастацкую акадэмію]]. Там вучыўся малюнку, потым атрымаўся дазвол вучыцца жывапісу, тамсама вучыў [[Анатомія|анатомію]], [[Французская мова|французскую]] і [[Нямецкая мова|нямецкую мову]]. Дадаткова год наведваў майстэрню [[Фрыдрых фон Амерлінг|Фрыдрыха фон Амерлінга]] і, з яго дазволу, капіяваў некаторыя ягоныя творы<ref name=":1" />. Вядома, што Ян Тысевіч таксама жадаў наведаць майстэрню акварэлі [[Морыц Дафінгер|Морыца Дафінгера]], але ці наведаў ён звестак няма<ref name=":1" />. Паводле даследчыцы Ларысы Купчынскай, мастак вучыўся па 12 гадзінаў пяць дзён на тыдзень<ref name=":1" />. Шмат ён маляваў дадаткова, вялікую ўвагу надаваў капіяванню італьянскіх майстроў [[Рафаэль Санці|Рафаэля Санці]] і [[Гвіда Рэні]]<ref name=":1" />. Паводле ўмоваўсваіх мецэнатаў, Ян Тысевіч абавязваўся апісваць працэс навучаньня, а таксама дасылаць свае творы ў фонды львоўскай [[Асалінеум|Нацыянальнай бібліятэкі імя Асалінскіх]]. Такім парадкам многія студэнцкія працы Тысевіча сёння захоўваюцца ў [[Нацыянальная навуковая бібліятэка імя В. Стэфаніка|Нацыянальнай навуковай бібліятэцы В. Стэфаніка]] (Львоў)<ref name=":1" />. Па атрыманні адукацыі Тысевіч таксама ладзіў выставы сваіх твораў у кніжні Асалінскіх. У 1843 годзе кіраўніцтва ўстановы замовіла ў мастака копію партэрта [[Франц I Стэфан|Франца I]], што мастак выканаў паспяхова<ref name=":1" />.[[Файл:Niewiarowicz - The Penitent Magdalene 1842.jpg|міні|Марыя Магдаліна ў раскаянні|злева]] У 1842 годзе мастак, натхнёны карцінай фон Амерлінга «Маладя жанчыназ Усходу», стварыў сваю карціну «[[Марыя Магдаліна ў раскаянні]]». Яе ён выставіў у тым жа годзе ў Львове, дзе яе паказвалі з уваходным коштам 10 крон, грошы ішлі на дабрачыннасць, пра яе адразу пачала пісаць у панегірычным тоне львоўская прэса. Карціна амаль адразу знайшла пакупніка, яе набыў багаты памешчык Чарнецкі, і мастак зрабіў яшчэ адну копію, якую адразу набыў Фелікс Базнаньскі; трэцюю заказаў Сераф Тлухоўскі. У 1843 годзе Базнаньскі вырашыў выставіць свой асобнік ў [[Дрэздэн|Дрэздэне]], [[Берлін|Берліне]], [[Лейпцыг|Лейпцыгу]], [[Познань|Познані]] і [[Варшава|Варшаве]]<ref>Agnieszka Świętosławska. Pomiędzy romantyzmem a biedermeierem. Lwowskie malarstwo 1. połowy XiX wieku. «Sztuka Europy Wschodniej» 2020, t. VIII, s. 123—136.</ref>. Паводле [[Эдвард Паўловіч|Эдварда Паўловіча]], «''гэта была першая карціна польскага мастака, якую вазілі па свеце''»<ref name=":0" />. Паводле ўспамінаў удавы мастака, Базнаньскі зарабіў на гэтым 400.000 франкаў<ref name=":1" />. Дзякуючы дапамозе графіні Замойскай, Ян Тысевіч змог пераехаць з Вены ў [[Парыж]], дзе яго цёпла прыняў [[Адам Ежы Чартарыйскі|Адам Чартарыйскі]]<ref name=":1" />. Надалей мастак адправіўся ў турнэ [[Алжыр]] — Паўднёвая [[Францыя]] — [[Германія|Нямеччына]] — [[Турцыя|Турэччына]] — [[Італія]], дзе пакідае ў касцёлах нямала намаляваных ім жа абразоў. У часе турнэ ён наведаў [[Канстанцінопаль]], доўга жыў у [[Рым|Рыме]]<ref name=":1" />. Пасля была выстава ў кніжні Асалінскіх, праца на [[Спіс кіраўнікоў Аўстрыі|аўстрыйскіх манархаў]] [[Карл Людвіг Аўстрыйскі|Карла Людвіга]], [[Франц Іосіф I|Франца Іосіфа]] і, паводле ўспамінаў жонкі, «пражскага караля»<ref name=":1" /> У 1843 годзе{{Крыніца?}} канчаткова пасяліўся ў [[Парыж]]ы, у Манмарансі пад Парыжам набыў вілу «Тэкла», якая нагадвала яму пра родныя мясціны<ref name=":1" />. У 1843 годзе звярнуўся да князя Трубяцкога, які сімпатызаваў творцу і схіляў вярнуцца ў [[Расійская імперыя|Расійскую імперыю]], наконт наведвання Бацькаўшчыны. Трубяцкі прапанаваў звярнуцца да двара, каб атрымаць амністыю і вярнуць сабе спадчыну бацькі. Але мастак адмовіўся прасіць амністыю ды сварыцца з сястрой накнот спадчыны атрымана Юзафатам Свідам<ref name=":1" />. Паехаў на Радзіму з французскім пашпартам на два месяцы. Тады яго сястра трымала ў Вільні салон, які наведвалі многія беларускія інтэлектуалы таго часу: [[Адам Ганоры Кіркор|Адам Кіркор]], [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладізслаў Сыракомля]], [[Юзаф Крашэўскі|Язэп Крашэўскі]] і іншыя<ref name=":1" />. У 1849 годзе браў удзел у Парыжскім салоне з карцінай «Святы Пётр», яе набыў французскі ўрад і падарыў Царкве Святога Пятра ў Кадзіяке{{Крыніца?}}. Памёр 16 студзеня 1891 года, пахаваны на могілках Манмарсі (Францыя). Тастаментам перадаў усе творы і маёмасць, у тым ліку чатыры вілы<ref name=":1" /> (Эдвард Паўловіч памылкова піша пра тры<ref name=":0" />), львоўскай [[Бібліятэка Асалінскіх|Бібліятэцы Асалінскіх]] з умовай стварыць дзве стыпендыі для маладых мастакоў. Ці быў выкананы тэстамент невядома<ref name=":1" />. == Ілюстраванне паэм Міцкевіча == Праілюстраваў выданне ў Парыжы ў 1851 годзе паэмаў [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] «[[Гражына (паэма)|Гражына]]» і «[[Конрад Валенрод (паэма)|Конрад Валенрод]]» у арыгінале і перакладах на французскую і англійскую мовы. Гэта было адно з самых раскошных і пышных выданняў таго часу. Прыгажосць ілюстрацый і якасць паліграфіі былі такімі ж, як і ў лепшых выданняў замежных выдавецтваў. Крысцін Астроўскі пераклаў абодва творы на французскую мову, а Леан Яблонскі — на англійскую. Кніга вялікага памеру (25,5 х 16,5 см) надрукавана ў друкарні Бернара Парыжы і змяшчала 100 ксілаграфій, у тым ліку 20 — на асобных дошках. Малюнкі рабіў сам Тысевіч, а для стварэння гравюр ён прыцягнуў французскіх і польскіх майстроў. На першым тытульным лісце ў архітэктурнай кампазіцыі прадстаўлены постаці літоўскага і тэўтонскага ваяроў, на другім — від [[Мальбарк]]а. Цікавыя ініцыялы, некаторыя з іх расфарбаваны ўручную, таксама прыцягваюць увагу. У выданне таксама ўключаны чатыры карткі музычнага дадатку, у які ўваходзіць Песня Віліі з «двума музыкамі» [[Станіслаў Манюшка|Станіслава Манюшкі]] і [[Фердынанд Гілер|Фердынанда Гілера]]. Выданне было дарагое, асобнік каштаваў 26 франкаў (прыкладна траціна месячнага заробку чыноўніка) і, магчыма, адсюль праблемы з яго продажам. За шэсць гадоў было прададзена толькі 300 асобнікаў, пры агульным накладзе з 1000. <gallery> Файл:Grazyna Mickiewicz 1.jpg Файл:Jan Tysiewicz Ilustr Konrad Wallenrod 05.jpg Файл:Jan Tysiewicz Ilustr Konrad Wallenrod 09.jpg Файл:Navahradzki zamak, Fara. Наваградзкі замак, Фара (1851).jpg|alt= </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Тысевіч Ян}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 28 мая]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] cjr2zusio7dbnbtmrnf7gg5d7tn4kmm 4164204 4164199 2022-07-24T15:42:16Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Мастак}} '''Ян Тысевіч'''<ref>https://www.limis.lt/en/virtualios-parodos/-/virtualExhibitions/view/81051</ref> ({{lang-pl|Jan Tysiewicz}}; з 1840 года ўжываў толькі псеўданім), сапраўднае імя '''Уладзіслаў Невяровіч''' ({{lang-pl|Władysław Niewiarowicz}}; [[28 мая|16 (28) мая]] [[1814]]<ref name=":1">{{Артыкул|год=2 ліпеня 2022|аўтар=[[Зміцер Юркевіч|Юркевіч, Зм.]]|мова=be|выданне=[[Культура (газета)|Культура]]|нумар=27|загаловак=Ян Тысевіч — беларускі мастак, якога нібы й не было}}</ref>, [[фальварак]] [[Марцыбелішкі]] [[Ігуменскі павет|Ігуменскага павета]]<ref name=":0">Pawłowicz, Edward Bonifacy. Z życia Litwina: (sylwetka). Lwów : nakł. autora, 1904.[https://polona.pl/item/z-zycia-litwina-sylwetka,OTgwODk0ODY/4/#info:metadata]</ref> — [[16 студзеня]] [[1891]], [[Парыж]]) — беларускі<ref name=":1" /> [[Жывапіс|жывапісец]] і [[Ілюстрацыя|ілюстратар]]. == Сям’я == * Бацька — Яўхім (Ёахім) Невяровіч<ref name=":1" />, суддзя [[Вілейскі павет (Расійская імперыя)|Вілейскага павета]]{{Крыніца?}}. * Маці — Тэкля з [[Немаршанскія|Немаршанскі]]х. Нарадзілася ў 1785 годзе ў сям’і Юзафа Немаршанскага і Кацярыны Шышкі. Ейныя бацькі ажаніліся ў 1769 годзе. Па нараджэнні мела імя Марыя Тэкля Клара<ref name=":1" />. * Сястра — Вінцэнта Сідалія Феліцыяна (нар. 20 сакавіка (1 красавіка) 1814 года, [[Марцыбелішкі]])<ref name=":1" />. Ажанілася з Юзафатам Свідам (1802—?) суўладальнікам маёнтка Краснага ў [[Мінская губерня|Мінскай губерні]], потым уладальнікам Багданава. Сідалія жыла яшчэ ў 1890 годзе як удава ў Багданаве. Мела дачку, таксама Сідалію, якая перадала ў Віленскі музей акварэль-аўтапартрэт мастака і ілюстрацыі да выданняў [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]]{{Крыніца?}}. Бацькі ажаніліся ў [[Лошыца 2-я|Лошыцы]] 1 (13) траўня 1810 года<ref name=":1" />. У 1731 годзе гэтая вёска была набытая ад Прушынскіх продкам маці мастака<ref name=":1" />. Меў сына Мікалая<ref name=":1" />. == Біяграфія == [[Файл:Ян Тисевич. Автопортрет (01).jpg|міні|злева|Аўтапартрэт. 1842]] Ахрышчаны адной вадой 16 (28) траўня 1814 года у [[Марцыбелішкі|Марцыбелішках]] ([[Смілавіцкая парафія|Смілавіцкая парахвія]]). Хрост быў закончаны толькі 18 (30) жніўня 1818 года ў [[Смілавіцкі касцёл|Смілавіцкім касцёл]]е як Уладзіслаў Рох Мечыслаў<ref name=":1" />. У 1830 годзе навучаўся ў [[Вільнюскі ўніверсітэт|Віленскім універсітэце]] жывапісу ў [[Ян Рустэм|Яна Рустэма]]. Браў удзел у [[Паўстанне 1830—1831 гадоў|паўстанні 1830—1831 гадоў]], у 1832 годзе асуджаны вайсковым судом на смерць, потым прысуд змянілі вайсковай службай<ref name=":1" />. Але, адпраўлены ў віленскую лякарню, Уладзіслаў Невяровіч абмінуў долю салдата і ўцёк на [[Каралеўства Галіцыі і Ладамерыі|Галічыну]]. Там яму даў прытулак стары шляхціч, які нядаўна страціў сына і, праз падабенства Невяровіча да яго, падумаў што гэта ягоны сын. Так Уладзіслаў Невяровіч стаў выкарыстоўваць псеўданім Ян Тысевіч<ref name=":1" />. Некалькі гадоў жыў у [[Львоў|Львове]], зарабляў агародніцтвам і настаўніцтвам<ref name=":1" />. Знайшоўшы людзей, якія б аплацілі яму навучанне, у лістападзе 1838 года<ref name=":1" /> Тысевіч паступіў у [[Венская акадэмія выяўленчых мастацтваў|Венскую мастацкую акадэмію]]. Там вучыўся малюнку, потым атрымаўся дазвол вучыцца жывапісу, тамсама вучыў [[Анатомія|анатомію]], [[Французская мова|французскую]] і [[Нямецкая мова|нямецкую мову]]. Дадаткова год наведваў майстэрню [[Фрыдрых фон Амерлінг|Фрыдрыха фон Амерлінга]] і, з яго дазволу, капіяваў некаторыя ягоныя творы<ref name=":1" />. Вядома, што Ян Тысевіч таксама жадаў наведаць майстэрню акварэлі [[Морыц Дафінгер|Морыца Дафінгера]], але ці наведаў ён звестак няма<ref name=":1" />. Паводле даследчыцы Ларысы Купчынскай, мастак вучыўся па 12 гадзінаў пяць дзён на тыдзень<ref name=":1" />. Шмат ён маляваў дадаткова, вялікую ўвагу надаваў капіяванню італьянскіх майстроў [[Рафаэль Санці|Рафаэля Санці]] і [[Гвіда Рэні]]<ref name=":1" />. Паводле ўмоваўсваіх мецэнатаў, Ян Тысевіч абавязваўся апісваць працэс навучаньня, а таксама дасылаць свае творы ў фонды львоўскай [[Асалінеум|Нацыянальнай бібліятэкі імя Асалінскіх]]. Такім парадкам многія студэнцкія працы Тысевіча сёння захоўваюцца ў [[Нацыянальная навуковая бібліятэка імя В. Стэфаніка|Нацыянальнай навуковай бібліятэцы В. Стэфаніка]] (Львоў)<ref name=":1" />. Па атрыманні адукацыі Тысевіч таксама ладзіў выставы сваіх твораў у кніжні Асалінскіх. У 1843 годзе кіраўніцтва ўстановы замовіла ў мастака копію партэрта [[Франц I Стэфан|Франца I]], што мастак выканаў паспяхова<ref name=":1" />.[[Файл:Niewiarowicz - The Penitent Magdalene 1842.jpg|міні|Марыя Магдаліна ў раскаянні|злева]] У 1842 годзе мастак, натхнёны карцінай фон Амерлінга «Маладя жанчыназ Усходу», стварыў сваю карціну «[[Марыя Магдаліна ў раскаянні]]». Яе ён выставіў у тым жа годзе ў Львове, дзе яе паказвалі з уваходным коштам 10 крон, грошы ішлі на дабрачыннасць, пра яе адразу пачала пісаць у панегірычным тоне львоўская прэса. Карціна амаль адразу знайшла пакупніка, яе набыў багаты памешчык Чарнецкі, і мастак зрабіў яшчэ адну копію, якую адразу набыў Фелікс Базнаньскі; трэцюю заказаў Сераф Тлухоўскі. У 1843 годзе Базнаньскі вырашыў выставіць свой асобнік ў [[Дрэздэн|Дрэздэне]], [[Берлін|Берліне]], [[Лейпцыг|Лейпцыгу]], [[Познань|Познані]] і [[Варшава|Варшаве]]<ref>Agnieszka Świętosławska. Pomiędzy romantyzmem a biedermeierem. Lwowskie malarstwo 1. połowy XiX wieku. «Sztuka Europy Wschodniej» 2020, t. VIII, s. 123—136.</ref>. Паводле [[Эдвард Паўловіч|Эдварда Паўловіча]], «''гэта была першая карціна польскага мастака, якую вазілі па свеце''»<ref name=":0" />. Паводле ўспамінаў удавы мастака, Базнаньскі зарабіў на гэтым 400.000 франкаў<ref name=":1" />. Дзякуючы дапамозе графіні Замойскай, Ян Тысевіч змог пераехаць з Вены ў [[Парыж]], дзе яго цёпла прыняў [[Адам Ежы Чартарыйскі|Адам Чартарыйскі]]<ref name=":1" />. Надалей мастак адправіўся ў турнэ [[Алжыр]] — Паўднёвая [[Францыя]] — [[Германія|Нямеччына]] — [[Турцыя|Турэччына]] — [[Італія]], дзе пакідае ў касцёлах нямала намаляваных ім жа абразоў. У часе турнэ ён наведаў [[Канстанцінопаль]], доўга жыў у [[Рым|Рыме]]<ref name=":1" />. Пасля была выстава ў кніжні Асалінскіх, праца на [[Спіс кіраўнікоў Аўстрыі|аўстрыйскіх манархаў]] [[Карл Людвіг Аўстрыйскі|Карла Людвіга]], [[Франц Іосіф I|Франца Іосіфа]] і, паводле ўспамінаў жонкі, «пражскага караля»<ref name=":1" /> У 1843 годзе{{Крыніца?}} канчаткова пасяліўся ў [[Парыж]]ы, у Манмарансі пад Парыжам набыў вілу «Тэкла», якая нагадвала яму пра родныя мясціны<ref name=":1" />. У 1843 годзе звярнуўся да князя Трубяцкога, які сімпатызаваў творцу і схіляў вярнуцца ў [[Расійская імперыя|Расійскую імперыю]], наконт наведвання Бацькаўшчыны. Трубяцкі прапанаваў звярнуцца да двара, каб атрымаць амністыю і вярнуць сабе спадчыну бацькі. Але мастак адмовіўся прасіць амністыю ды сварыцца з сястрой накнот спадчыны атрымана Юзафатам Свідам<ref name=":1" />. Паехаў на Радзіму з французскім пашпартам на два месяцы. Тады яго сястра трымала ў Вільні салон, які наведвалі многія беларускія інтэлектуалы таго часу: [[Адам Ганоры Кіркор|Адам Кіркор]], [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладізслаў Сыракомля]], [[Юзаф Крашэўскі|Язэп Крашэўскі]] і іншыя<ref name=":1" />. У 1849 годзе браў удзел у Парыжскім салоне з карцінай «Святы Пётр», яе набыў французскі ўрад і падарыў Царкве Святога Пятра ў Кадзіяке{{Крыніца?}}. Памёр 16 студзеня 1891 года, пахаваны на могілках Манмарсі (Францыя). Тастаментам перадаў усе творы і маёмасць, у тым ліку чатыры вілы<ref name=":1" /> (Эдвард Паўловіч памылкова піша пра тры<ref name=":0" />), львоўскай [[Бібліятэка Асалінскіх|Бібліятэцы Асалінскіх]] з умовай стварыць дзве стыпендыі для маладых мастакоў. Ці быў выкананы тэстамент невядома<ref name=":1" />. == Ілюстраванне паэм Міцкевіча == Праілюстраваў выданне ў Парыжы ў 1851 годзе паэмаў [[Адам Міцкевіч|Адама Міцкевіча]] «[[Гражына (паэма)|Гражына]]» і «[[Конрад Валенрод (паэма)|Конрад Валенрод]]» у арыгінале і перакладах на французскую і англійскую мовы. Гэта было адно з самых раскошных і пышных выданняў таго часу. Прыгажосць ілюстрацый і якасць паліграфіі былі такімі ж, як і ў лепшых выданняў замежных выдавецтваў. Крысцін Астроўскі пераклаў абодва творы на французскую мову, а Леан Яблонскі — на англійскую. Кніга вялікага памеру (25,5 х 16,5 см) надрукавана ў друкарні Бернара Парыжы і змяшчала 100 ксілаграфій, у тым ліку 20 — на асобных дошках. Малюнкі рабіў сам Тысевіч, а для стварэння гравюр ён прыцягнуў французскіх і польскіх майстроў. На першым тытульным лісце ў архітэктурнай кампазіцыі прадстаўлены постаці літоўскага і тэўтонскага ваяроў, на другім — від [[Мальбарк]]а. Цікавыя ініцыялы, некаторыя з іх расфарбаваны ўручную, таксама прыцягваюць увагу. У выданне таксама ўключаны чатыры карткі музычнага дадатку, у які ўваходзіць Песня Віліі з «двума музыкамі» [[Станіслаў Манюшка|Станіслава Манюшкі]] і [[Фердынанд Гілер|Фердынанда Гілера]]. Выданне было дарагое, асобнік каштаваў 26 франкаў (прыкладна траціна месячнага заробку чыноўніка) і, магчыма, адсюль праблемы з яго продажам. За шэсць гадоў было прададзена толькі 300 асобнікаў, пры агульным накладзе з 1000. <gallery> Файл:Grazyna Mickiewicz 1.jpg Файл:Jan Tysiewicz Ilustr Konrad Wallenrod 05.jpg Файл:Jan Tysiewicz Ilustr Konrad Wallenrod 09.jpg Файл:Navahradzki zamak, Fara. Наваградзкі замак, Фара (1851).jpg|alt= </gallery> {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Тысевіч Ян}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 28 мая]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] 7gwtk5yu0gox1hcvzhfnuxmftnxp02g 0 712471 4164543 4157159 2022-07-25T09:13:44Z Barbuha 78914 wikitext text/x-wiki '''Канічная канстанта''' (або '''канстанта Шварцшыльда''', у гонар [[Карл Шварцшыльд|Карла Шварцшыльда]]) - велічыня, якая апісвае [[Канічнае сячэнне|канічныя сячэнні]]. Канічную канстанту прынята пазначаць літарай ''K''. Яна выражаецца праз [[эксцэнтрысітэт]] канічнага сячэння наступным чынам: : <math>K = -e^2,</math> Раўнанне канічнага сячэння з вяршыняй у пачатку каардынат, што датыкаецца да восі ''y'', задаецца з дапамогай канічнай канстанты наступным чынам: : <math>y^2 - 2Rx + (K + 1)x^2 = 0,</math> дзе ''R'' — радыус крывізны канічнага сячэння ў пункце ''x'' = 0. Канічная канстанта шырока ўжываецца ў [[Геаметрычная оптыка|геаметрычнай оптыцы]] для апісання [[Эліпсоід|сціснутых сфераідальных]] (''K'' > 0), [[сфера]][[Эліпсоід|і]]<nowiki/>дальных (''K'' = 0), [[Эліпсоід|выцягнутых сфераідальных]] (0 > ''K'' > −1), парабалічных (''K'' = -1) і гіпербалічных (''K'' < -1) паверхняў [[Лінза|лінз]] і [[Люстэрка|люстэркаў]]. У некаторых выпадках у якасці канічнай пастаяннай выкарыстоўваецца велічыня ''p'' = ''K'' + 1. == Літаратура == * {{Кніга |загаловак=Modern Optical Engineering, 4th ed |выдавецтва=[[S&P Global|McGraw-Hill Education]] |год=2008 |isbn=978-0071476874 |pages=513—515 |ref=Smith |мова=en |аўтар=Smith, Warren J.}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-08}} [[Катэгорыя:Геаметрычная оптыка]] [[Катэгорыя:Канічныя сячэнні]] 4a530dwe00e7c8kyrdk2nyuizelzdg6 4164559 4164543 2022-07-25T09:44:29Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki [[File:Conic constant.svg|thumb|350px|alt=Дзесяць розных канічных перасекаў, якія адкрываюцца направа ад агульнай кропкі перасячэння, у якой яны маюць агульны радыус крывізны|Ілюстрацыя розных канічных канстант]] '''Канічная канстанта''' (або '''канстанта Шварцшыльда''', у гонар [[Карл Шварцшыльд|Карла Шварцшыльда]]) - велічыня, якая апісвае [[Канічнае сячэнне|канічныя сячэнні]]. Канічную канстанту прынята пазначаць літарай ''K''. Яна выражаецца праз [[эксцэнтрысітэт]] канічнага сячэння наступным чынам: : <math>K = -e^2,</math> Раўнанне канічнага сячэння з вяршыняй у пачатку каардынат, што датыкаецца да восі ''y'', задаецца з дапамогай канічнай канстанты наступным чынам: : <math>y^2 - 2Rx + (K + 1)x^2 = 0,</math> паслядоўна :<math> x = \dfrac{y^2}{R+\sqrt{R^2-(K+1)y^2}}</math> дзе ''R'' — радыус крывізны канічнага сячэння ў пункце ''x'' = 0. Канічная канстанта шырока ўжываецца ў [[Геаметрычная оптыка|геаметрычнай оптыцы]] для апісання [[Эліпсоід|сціснутых сфераідальных]] (''K'' > 0), [[сфера]][[Эліпсоід|і]]<nowiki/>дальных (''K'' = 0), [[Эліпсоід|выцягнутых сфераідальных]] (0 > ''K'' > −1), парабалічных (''K'' = -1) і гіпербалічных (''K'' < -1) паверхняў [[Лінза|лінз]] і [[Люстэрка|люстэркаў]]. У некаторых выпадках у якасці канічнай пастаяннай выкарыстоўваецца велічыня ''p'' = ''K'' + 1. == Літаратура == * {{Кніга |загаловак=Modern Optical Engineering, 4th ed |выдавецтва=[[S&P Global|McGraw-Hill Education]] |год=2008 |isbn=978-0071476874 |pages=513—515 |ref=Smith |мова=en |аўтар=Smith, Warren J.}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-08}} [[Катэгорыя:Геаметрычная оптыка]] [[Катэгорыя:Канічныя сячэнні]] h9kd5rqvsqr5ffe1qp9rjekabdlfna7 0 713282 4164297 4162139 2022-07-24T18:47:42Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Мазавецкае ваяводства (значэнні)}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Мазавецкае ваяводства |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Województwo mazowieckie}}<br />{{lang-la|Palatinatus Masoviensis}} |Герб = Herbarz Kaspra Niesieckiego Мазовецкое.svg |Сцяг = |Краіна = [[Рэч Паспалітая]] |Гімн = |Статус = [[Ваяводства]] |Уваходзіць у = |Уключае = |Сталіца = [[Варшава]] |Буйны горад = |Буйныя гарады = |Дата = |Глава = |Назва главы = [[Ваявода]] |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Места па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Места па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 402 000 |Год перапісу = 1790 |Працэнт ад насельніцтва = |Места па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Места па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 23 200 |Працэнт ад плошчы = |Места па плошчы |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Памер карты = |Карта адміністрацыйнай адзінкі = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамен = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Катэгорыя ў Commons = |Заўвагі = }} '''Мазавецкае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo mazowieckie}}) — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], якая існавала з [[1529]] па [[1795]] год у складзе [[Велікапольская правінцыя|Велікапольскай правінцыі]]. Падзялялася на 23 [[павет|паветы]]. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Варшава]]. == Гісторыя == Пасля смерці апошняга з [[Мазавецкае княства|мазавецкіх князёў]] [[Януш ІІІ|Януша ІІІ]] мясцовы сейм [[10 верасня]] [[1526]] года прысягнуў на вернасць [[Каралі польскія|польскаму каралю]]. [[20 верасня]] кароль [[Жыгімонт I Стары]] заснаваў новую пасаду намесніка княства, якім павінен быў быць кожны раз [[Ваяводы мазавецкія|мазавецкі ваявода]]. Першым намеснікам стаў [[Фелікс Бжэскі]]. У пачатку [[1529]] года паміж мазаўшанамі і кароннымі дэлегатамі 11 лютага была заключана дамова, паводле якой княства было ўключана ў склад [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны]] з правамі [[ваяводства]], а мазавецкая [[шляхта]] ўраўнавана ў правах і абавязках з кароннай. Гэта пагадненне было зацверджана каралём прывілеем [[27 снежня]] [[1529]] года. Гэты прывілей утрымваў усе абавязкі, падаткі і ільготы, якімі мазавецкая шляхта была абавязана князям, і зацвярджаў правы, прывілеі і вольнасці, якія яна атрымала. Мазовія таксама захоўвала сваю судовую адасобленасць. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Рэчы Паспалітай}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Каралеўства Польскага]] [[Катэгорыя:Мазавецкае ваяводства (Рэч Паспалітая)| ]] 77azpggyjnsrxrn6utslljpbn6wynpr 0 713413 4164296 4162752 2022-07-24T18:47:32Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{значэнні|Плоцкае ваяводства}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Плоцкае ваяводства |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Województwo płockie}}<br />{{lang-la|Palatinatus Plocensis}} |Герб = POL województwo płockie COA.svg |Сцяг = |Краіна = [[Рэч Паспалітая]] |Гімн = |Статус = [[Ваяводства]] |Уваходзіць у = |Уключае = |Сталіца = [[Плоцк]] |Буйны горад = |Буйныя гарады = |Дата = |Глава = |Назва главы = [[Ваявода]] |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Места па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Места па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = 54 000 |Год перапісу = 1790 |Працэнт ад насельніцтва = |Места па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Места па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 4 304 |Працэнт ад плошчы = |Места па плошчы |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Памер карты = |Карта адміністрацыйнай адзінкі = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамен = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Катэгорыя ў Commons = |Заўвагі = }} '''Плоцкае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo płockie}}) — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], якая існавала з [[1495]] па [[1793]] год. Падзялялася на 8 [[павет|паветаў]]. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Плоцк]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Рэчы Паспалітай}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Каралеўства Польскага]] [[Катэгорыя:Велікапольская правінцыя]] jausn9f48dqrb2z3fnfej1luv3ouxao 0 713454 4164288 4163362 2022-07-24T18:34:07Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Караткоў}} {{Асоба}} '''Канстанцін Канстанцінавіч Караткоў''' (8 красавіка 1922, г. [[Горкі]] Магілёўскай вобласці — 16 чэрвеня 1993, г. [[Ніжні Ноўгарад]]) — савецкі гаспадарчы дзеяч, начальнік Волжскага аб’яднанага рачнога параходства, заслужаны работнік транспарта РСФСР, ганаровы работнік рачнога флоту РСФСР, удзельнік [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. == Біяграфія == Канстанцін Караткоў нарадзіўся 8 красавіка 1922 года ў Горках у сям’і К. М. Караткова (1890—1954), выхаванца [[Беларуская дзяржаўная сельскагаспадарчая акадэмія|Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі]], які потым стаў вядомым вучоным-хімікам, акадэмікам АН БССР, заслужаным дзеячам навукі БССР<ref> Коротков Константин Константинович. В кн.: Лившиц, В. М. Гордость и слава Горецкой земли.- Горки. 2015.- С.36</ref>. У 1931 годзе Канстанцін разам з бацькамі пераезджае ў [[Гомель]], бо Беларуская сельскагаспадарчая акадэмія была расфармавана на некалькі інстытутаў і [[Інстытут лесу НАН Беларусі|Інстытут лесу]], дзе працаваў яго бацька, быў пераведзены ў Гомель. Там у 1939 годзе Канстанцін скончыў сярэднюю школу і паступіў вучыцца ў [[Ленінградскі аўтадарожны інстытут]]. У 1940 годзе Караткоў быў прызваны ў [[Чырвоная Армія|Чырвоную Армію]]. У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] служыў, як сведчаць дакументы сайта «Память народа», у 30-ым аўтамабільным палку, потым ў 16-ым вучэбным танкавым палку на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім]] і [[Паўднёва-Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Паўднёва-Заходнім франтах]], скончыў вайну ў 10-ым асабным аўтатранспартным палку. Прайшоў шлях ад радавога да капітана. Быў двойчы цяжка паранены. Узнагароджаны [[Ордэн Айчыннай вайны|ордэнам Вялікай Айчыннай вайны]] II ст., [[Медаль «За баявыя заслугі»|медалём «За баявыя заслугі»]]<ref> [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа:https://pamyat-naroda.su/person/officers/13530194 / — Дата доступа: 2.09.2021</ref>. У 1946 годзе паступіў і ў 1951 годзе з адзнакай скончыў эксплуатацыйны факультэт Горкаўскага інстытута інжынераў воднага транспарту. У 1952—1955 гадах працаваў намеснікам галоўнага дыспетчара і галоўным дыспетчарам Волжскага грузавога рачнога параходства ў [[Самара|Куйбышаве]]. І хутка таленавітага інжынера прызначылі начальнікам Стаўрапольскага порта (цяпер гэта порт [[Тальяці]]). Затым — намеснік начальніка Куйбышаўскага лінейнага параходства і ў 1958 годзе — намеснік начальніка Волжскага аб’яднанага рачнога параходства. А праз два гады Канстанцін Караткоў узначальваў гэта параходства. Ён кіраваў параходствам чвэрць стагоддзя — з 1960 па 1984 год. Параходства пры ім стала найбуйнейшым рачным прадпрыемствам не толькі СССР, але і Еўропы. Яно мела 60 буйнатанажных цеплаходаў тыпу «Волга-Дон» грузападымальнасцю 5 тыс. тон, 25 буксіраў і больш за 20 судоў змешанага тыпа «рака-мора», 20 судоў тыпу «Волжскі» грузападымальнасцю 10 тыс.тон, больш за 100 пасажырскіх цеплаходаў, каля 200 хуткасных судоў на падводных крылах. Усяго флот параходства тады налічваў амаль 450 плаўсродкаў рознага прызначэння. Пры ім флот папоўняўся караблямі, пабудаванымі на заводах [[СССР]], [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], [[ГДР]] і [[Венгрыя|Венгрыі]]. Грузы вазілі не толькі па рэках СССР: па ініцыятыве К. Караткова ў параходстве пачалі асвойваць новы напрамак — замежныя перавозкі. У 1974 годзе было створана Упраўленне міжнародных грузавых перавозак. Судны «рака-мора» асвоілі маршруты праз [[Каспійскае мора|Каспійскае]], [[Чорнае мора|Чорнае]], [[Азоўскае мора|Азоўскае]], [[Міжземнае мора|Міжземнае]], [[Балтыйскае мора|Балтыйскае]], [[Паўночнае мора|Паўночнае]] моры і дастаўлялі грузы ў парты 38 краін Еўропы, Афрыкі, Азіі<ref>Альпидовский, Андрей Альпидовский, Дмитрий Адмирал Волги [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://vsuwt.ru/novosti/novosti-universiteta/2992778//– Дата доступа: 22.04.2022 </ref>. Канстанцін Караткоў надаваў вялікую ўвагу вырашэнню сацыяльна-бытавых праблем работнікаў. У тыя гады вялося актыўнае будаўніцтва жылля для бальніц, дзіцячых садоў і школ. У параходства былі інтэрнаты для плаўсастава, свае сталовыя і пякарні, атэлье па пашыве адзення, клубы і спартыўныя збудаванні. Падчас яго кіраўніцтва, параходства было ўдастоена дзяржаўнай узнагароды СССР — [[Ордэн Леніна|ордэна Леніна]]<ref> Волжское пароходство отметило 100-летие Константина Короткова// Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://www.volgaflot.com/press-center/news/volzhskoe-parokhodstvo-otmetilo-100-letie-konstantina-korotkova/– Дата доступа: 15.06.2022 </ref>. Канстанцін Канстанцінавіч Караткоў працаваў кіраўніком параходства да 1984 года. Ён абіраўся дэлегатам з’ездаў КПСС і многія гады з’яўляўся дэпутатам Горкаўскага абласнога Савета народных дэпутатаў. Памёр 16 чэрвеня 1993 года<ref> Альпидовский, Андрей Альпидовский, Дмитрий Адмирал Волги Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://vsuwt.ru/novosti/novosti-universiteta/2992778//– Дата доступа: 22.04.2022</ref>. == Ацэнка дзейнасці == Тыя, хто працаваў разам з ім успаміналі, што гэта быў таленавіты арганізатар вытворчасці, дасведчаны кіраўнік, кампетэнтны ва ўсіх пытаннях функцыянавання шматгаліновай гаспадаркі параходства. Ён звяртаў ўвагу не толькі на караблі, але і на парты, рамонтна-эксплуатацыйныя базы, суднабудаўнічыя заводы і навучальныя камбінаты, падраздзяленні рачной сувязі і прамысловыя прадпрыемствы. Заслужаны будаўнік Расіі, Андрэй Барысавіч Галубкоў які працяглы час працаваў разам з К. К. Каратковым успамінаў: "…Канстанцін Канстанцінавіч Караткоў, як кіраўнік, давяраў сваім падначаленым і заўсёды падтрымліваў ініцыятыўных работнікаў, а калі трэба, і абараняў іх. Гэта адчувалі ўсе супрацоўнікі і таму працавалі без аглядкі і боязні за прынятыя рашэнні. Дзякуючы такому стылю кіраўніцтва ініцыятыва работнікаў літаральна «бурліла». Яго дэвіз, якому цвёрда ішоў ён сам: «Ніколі не мітусіся і не бойся. Прыняў рашэнне — рабі. Зрабіў памылку — скажы шчыра, не віляй!»<ref>Голубков, А. Б. Издалека долго… Нижний Новгород:2014.С 98</ref>. Дзмітрый Альпідоўскі, ганаровы работнік транспарту Расіі, які з Канстанцінам Канстанцінавічам працаваў 14 гадоў, успамінаў, што «Адметная асаблівасць яго стылю кіраўніцтва — заахвочванне новых ідэй, падтрымка ініцыятыўнасці работнікаў». Яшчэ ён адмячаў, што «К. Караткова паважалі не толькі як дасведчанага прафесіянала і разумнага кіраўніка, але і як эрудыраванага, высокаадукаванага чалавека, з ім было цікава мець зносіны на самыя розныя тэмы. Канстанцін Канстанцінавіч шмат чытаў, сачыў за ўсімі навінкамі літаратуры, не прапускаў ніводнай тэатральнай прэм’еры, быў кансультантам фільмаў Эльдара Разанава і Мікіты Міхалкова»<ref> Альпидовский, Дмитрий. Четверть века за штурвалом Волжского пароходства// Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа:- http://www.morvesti.ru/themes/1695/94982/Дата доступа: 15.06.2022</ref>. == Узнагароды == * [[ордэн Айчыннай вайны|ордэн Вялікай Айчыннай вайны]] II ст. * [[ордэн Леніна]] * [[ордэн Кастрычніцкай рэвалюцыі]] * [[ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга]] * [[ордэн «Знак Пашаны»]] * [[медаль «За баявыя заслугі»]] * юбілейныя медалі * знак «Заслужаны работнік транспарту РСФСР» * знак «Ганаровы работнік рачнога флоту РСФСР»<ref> Коротков Константин Константинович. Нижегородская биографическая энциклопедия// [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://www.names52.ru/tpost/dxvrn9lyl1-korotkov-konstantin-konstantinovich - Дата доступа: 5.10.2021 </ref>. == Памяць == * Яго імем названы чатырохпалубны цеплаход * У [[Ніжні Ноўгарад|Ніжнім Ноўгарадзе]] на доме, дзе Канстанцін Караткоў з сям’ёй жыў з 1960 па 1993 год, усталявана мемарыяльная дошка. == Бібліяграфія == * Коротков, К. К. Волга — гордость России: Волжскому пароходству 125 лет. — Горький : Волго-Вят. кн. изд., 1968. — 96 с. {{зноскі}} == Літаратура == * Голубков, А. Б. Издалека долго… — Нижний Новгород:2014.- С 98. * Коротков Константин Константинович. Регионы Беларуси:энциклопедия: в 7 т.- Мн.: 2020 — Т.6, кн.1: Могилёвская обл.- С.397. * Коротков Константин Константинович. В кн.: Лившиц, В. М. Гордость и слава Горецкой земли.- Горки. 2015.- С.36. == Спасылкі == * Альпидовский, Андрей Альпидовский, Дмитрий Адмирал Волги Электронный ресурс] : сайт. — Режимдоступа: https://vsuwt.ru/novosti/novosti-universiteta/2992778//– Дата доступа: 22.04.2022. * Волжское пароходство отметило 100-летие Константина Короткова// Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://www.volgaflot.com/press-center/news/volzhskoe-parokhodstvo-otmetilo-100-letie-konstantina-korotkova/– Дата доступа: 15.06.2022. * Коротков Константин Константинович. Беларусь у асобах и падзеях// Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://bis.nlb.by/api/images/getImage/1/15?mpi=undefined - Дата доступа: 11.06.2022. * Коротков Константин Константинович. Нижегородская биографическая энциклопедия// [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://www.names52.ru/tpost/dxvrn9lyl1-korotkov-konstantin-konstantinovich - Дата доступа: 5.10.2021. * Коротков Константин Константинович // Нижегородский некрополь [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: http://niznov-nekropol.ucoz.ru/index/korotkov_k_k/0-579. - Дата доступа: 25.11.2016. * Кочеткова, А. Не опускаясь до мелочей :[Коротков Константин Константинович] / Анна Кочеткова // Информационно-публицистическая газета «Волго-Невский проспект» [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: http://vnpinfo.ru/pdf/item/725-Konstantin_Korotkov_ne_opuskayas_do_melochey... - Дата доступа: 25.11.2016. * Лившиц, Владимир. Человек-теплоход из Горок // [Электронный ресурс] : сайт. — Режим доступа: https://horki.info/news/3826.html - Дата доступа: 2.06.2022. {{DEFAULTSORT:Караткоў Канстанцін Канстанцінавіч}} [[Катэгорыя:Удзельнікі Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Выпускнікі Горкаўскага інстытута інжынераў воднага транспарту]] 8fp8ho8zvq943m0y50uttao1ao9avqh 0 713467 4164292 4163279 2022-07-24T18:41:46Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Велікапольская правінцыя]]; дададзена [[Катэгорыя:Паморскае ваяводства (Рэч Паспалітая)]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{значэнні|Паморскае ваяводства (значэнні)}} {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Паморскае ваяводства |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Województwo pomorskie}}<br />{{lang-la|Palatinatus Pomeranensis}} |Герб = POL województwo pomorskie IRP COA.svg |Сцяг = |Краіна = [[Рэч Паспалітая]] |Гімн = |Статус = [[Ваяводства]] |Уваходзіць у = [[Каралеўская Прусія]] |Уключае = |Сталіца = [[Скаршэвы]] |Буйны горад = |Буйныя гарады = |Дата = |Глава = |Назва главы = [[Ваявода]] |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Места па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Места па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Працэнт ад насельніцтва = |Места па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Места па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 12 907 |Працэнт ад плошчы = |Места па плошчы |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Памер карты = |Карта адміністрацыйнай адзінкі = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамен = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Катэгорыя ў Commons = |Заўвагі = }} '''Паморскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo rawskie}}) — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] як частка [[Каралеўская Прусія|Каралеўскай Прусіі]], якая існавала з [[1454]] па [[1772]] год. Падзялялася на 8 [[павет|паветаў]]. Сядзібай ваяводы быў горад [[Скаршэвы]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Рэчы Паспалітай}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Каралеўства Польскага]] [[Катэгорыя:Паморскае ваяводства (Рэч Паспалітая)| ]] i9mo6xtwqjpod2opg5fluwf4tkbw8b2 0 713469 4164299 4163285 2022-07-24T18:58:18Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Велікапольская правінцыя]]; дададзена [[Катэгорыя:Хэлмінскае ваяводства]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Хэлмінскае ваяводства |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Województwo chełmińskie}}<br />{{lang-la|Palatinatus Culmensis}} |Герб = POL województwo malborskie IRP COA.svg |Сцяг = |Краіна = [[Рэч Паспалітая]] |Гімн = |Статус = [[Ваяводства]] |Уваходзіць у = [[Каралеўская Прусія]] |Уключае = |Сталіца = [[Хэлмна]] |Буйны горад = |Буйныя гарады = |Дата = |Глава = |Назва главы = [[Ваявода]] |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Места па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Места па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Працэнт ад насельніцтва = |Места па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Места па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 4 654 |Працэнт ад плошчы = |Места па плошчы |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Памер карты = |Карта адміністрацыйнай адзінкі = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамен = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Катэгорыя ў Commons = |Заўвагі = }} '''Хэлмінскае ваяводства''' ({{lang-pl|Województwo chełmińskie}}) — [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]] [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] як частка [[Каралеўская Прусія|Каралеўскай Прусіі]], якая існавала з [[1454]] па [[1793]] год. Падзялялася на 4 [[павет|паветы]]. Сядзібай ваяводскіх улад быў горад [[Хэлмна]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Рэчы Паспалітай}} [[Катэгорыя:Ваяводствы Каралеўства Польскага]] [[Катэгорыя:Хэлмінскае ваяводства| ]] im4c2dx6rh0sfbl95fygfchjatb06n9 0 713470 4164331 4163564 2022-07-24T19:53:25Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Вармінскае княства |Арыгінальная назва = {{lang-pl|Księstwo warmińskie}}<br />{{lang-la|Episcopatus Warmiensis}} |Герб = POL Księstwo Warmińskie IRP COA.svg |Сцяг =Grunwald Warmia.svg |Краіна = [[Рэч Паспалітая]] |Гімн = |Статус = [[Княства]] |Уваходзіць у = [[Каралеўская Прусія]] |Уключае = |Сталіца = [[Лідзбарк Варміньскі]] |Буйны горад = |Буйныя гарады = |Дата = |Глава = |Назва главы = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Места па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Места па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Працэнт ад насельніцтва = |Места па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Места па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = 4 249 |Працэнт ад плошчы = |Места па плошчы |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Памер карты = |Карта адміністрацыйнай адзінкі = |Часавы пояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Тэлефонны код = |Паштовыя індэксы = |Інтэрнэт-дамен = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Катэгорыя ў Commons = |Заўвагі = }} '''Вармінскае княства''' ({{lang-pl|Księstwo warmińskie}}) — царкоўнае княства (фактычна [[Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел|адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка]], прыкладна адпаведная [[Ваяводства|ваяводству]]) у складзе [[Польскае Каралеўства (1385—1569)|Каралеўства Польскага]] і [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] як частка [[Каралеўская Прусія|Каралеўскай Прусіі]], якое існавала з [[1466]] па [[1772]] год. Падзялялася на 10 [[павет|паветаў]] (камарніцтваў). Сядзібай улад быў горад [[Лідзбарк Варміньскі]]. Вышэйшую ўладу ў княстве ажыццяўлялі [[Вармія|вармінскія]] [[Епіскап|біскупы]], якія, знаходзячыся ў непасрэднай залежнасці ад [[Святы Прастол|Святога Прастола]] як князі [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]], як старшыні сената [[Каралеўская Прусія|Каралеўскай Прусіі]], старшынствавалі на пасяджэннях Сейма прускіх дзяржаў (Генеральны сход Каралеўскай Прусіі). Біскупы, як князі Варміі, былі як падданымі, так і знаходзіліся з польскімі каралямі ў [[Лен|леннай]] залежнасці. Статус Вармінскага княства ў параўнанні з іншымі адміністрацыйна-тэрытарыяльнымі адзінкамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] быў аналагічны статусу [[Сявежскае княства|Сявежскага княства]]. Мясцовую ўладу ў княстве ажыццяўлялі біскупы Варміі, а тэрыторыя Вармінскага княства з [[1466]] года на залежным становішчы была ўключана ў склад [[Карона Каралеўства Польскага|Кароны Каралеўства Польскага]]. Польскі кароль захаваў некаторыя феадальныя ўплывы (асабовы склад Вармінскага біскупства, прысяга на вернасць Польскай дзяржаве і інш.). Вармінскія біскупы як свецкія кіраўнікі ў Вармінскім княстве мелі, між іншым, права мець свае ўзброеныя сілы і чаканіць сваю манету. Свецкае кіраванне яны ажыццяўлялі праз [[бургграф|бургграфаў]], якія ўзначальвалі 7 біскупскіх двароў і 3 вармінскіх капітулы. Адпаведную вайсковую ўладу на тэрыторыі княства ажыццяўлялі [[Мальбаркскае ваяводства|мальбаркскія ваяводы]]. Біскупы склікалі вармінскія сходы ў [[Лідзбарк Варміньскі|Лідзбарку Вармінскім]]. У [[1718]] годзе ў княстве былі ўведзены пастаянныя падаткі для войска [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]], і з гэтага часу соймікі склікаліся ўсё радзей. У [[1772]] годзе ў выніку [[Першы падзел Рэчы Паспалітай|першага падзелу]] [[Вармія]] ўвайшла ў склад [[Прусія|Прусіі]]. Менавіта тады адбылася секулярызацыя і ліквідацыя Вармінскага княства. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел Рэчы Паспалітай}} [[Катэгорыя:Адміністрацыйны падзел Рэчы Паспалітай]] [[Катэгорыя:Велікапольская правінцыя]] [[Катэгорыя:Гісторыя Вармінска-Мазурскага ваяводства]] lmr7urgoxkab9g2epie34eepipgug86 0 713475 4164301 4163471 2022-07-24T19:13:05Z Artsiom91 31770 + 4 катэгорыі з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''[[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] 2022/2023''' — 60-ты сезон найвышэйшай лігі па футболе ў Германіі. Спаборніцтвы пачнуцца 5 жніўня 2022 года і скончацца 27 мая 2023 года. Тытул чэмпіёна будзе абараняць мюнхенская «[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]]». У спаборніцтве прымуць удзел 18 клубаў. == Удзельнікі == === У Бундэслігу выйшлі: === * [[ФК Шальке 04|Шальке 04]] * [[ФК Вердэр|Вердэр Брэмен]] === Клубы, якія занялі ў мінулым [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2021/2022|сезоне]] месцы з 1 па 16: === {| class="wikitable" |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |- |[[ФК Барусія Дортмунд|Барусія Дортмунд]] |- |[[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] |- |[[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] |- |[[ФК Уніён Берлін|Уніён Берлін]] |- |[[ФК Фрайбург|Фрайбург]] |- |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |- |[[ФК Майнц 05|Майнц 05]] |- |[[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] |- |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |- |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |- |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |- |[[ФК Бохум|Бохум]] |- |[[ФК Аўгсбург|Аугсбург]] |- |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |- |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |} == Турнірная табліца == дадзеныя на 22.07.2022 {| class="wikitable" !<abbr>Месца</abbr> !Каманда !<abbr>Г</abbr> !<abbr>В</abbr> !<abbr>Н</abbr> !<abbr>П</abbr> !<abbr>Галы</abbr> !<abbr>РМ</abbr> !<abbr>А</abbr> !Заўвагі |- !1 |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="4" |<small>Групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2023/2024|Лігі чэмпіёнаў 2023/24]]</small> |- !2 |[[ФК Барусія Дортмунд|Барусія Дортмунд]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !3 |[[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !4 |[[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !5 |[[ФК Уніён Берлін|Уніён Берлін]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="2" |<small>Групавы этап [[Ліга Еўропы УЕФА 2023/2024|Лігі Еўропы 2023/24]]</small> |- !6 |[[ФК Фрайбург|Фрайбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !7 |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="1" |<small>Раўнд плэй-оф [[Ліга канферэнцый УЕФА 2023/2024|Лігі канферэнцый 2023/24]]</small> |- !8 |[[ФК Майнц 05|Майнц 05]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="8" | |- !9 |[[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !10 |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !11 |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !12 |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !13 |[[ФК Бохум|Бохум]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !14 |[[ФК Аўгсбург|Аугсбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !15 |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !16 |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="1" |Матч за выжыванне |- !17 |[[ФК Шальке 04|Шальке 04]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="2" |Выбыццё ў [[Другая Бундэсліга 2023/24|Другую Бундэслігу 2023/24]] |- !18 |[[ФК Вердэр|Вердэр Брэмен]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |} == Бамбардзіры == дадзеныя на 22.07.2022 {| class="wikitable" ! !Ігрок !Клуб !Галы |- |1 | | | |- |2 | | | |- |3 | | | |- |4 | | | |- |4 | | | |- |6 | | | |- |7 | | | |- |8 | | | |- |8 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |15 | | | |} == Гл. таксама == * [[Кубак Германіі 2022/2023]] * [[Суперкубак Германіі 2022]] * [[Беларускія футбалісты ў нямецкіх футбольных клубах]] [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты ў сезоне 2022/2023]] [[Катэгорыя:2022 год у Германіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Германіі]] jsdyqnd54ifayn07r57e53161v6p5b1 4164304 4164301 2022-07-24T19:15:06Z Artsiom91 31770 новы ключ сартавання для [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі]]: "2022" з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''[[Футбольная Бундэсліга Германіі|Бундэсліга]] 2022/2023''' — 60-ты сезон найвышэйшай лігі па футболе ў Германіі. Спаборніцтвы пачнуцца 5 жніўня 2022 года і скончацца 27 мая 2023 года. Тытул чэмпіёна будзе абараняць мюнхенская «[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]]». У спаборніцтве прымуць удзел 18 клубаў. == Удзельнікі == === У Бундэслігу выйшлі: === * [[ФК Шальке 04|Шальке 04]] * [[ФК Вердэр|Вердэр Брэмен]] === Клубы, якія занялі ў мінулым [[Футбольная Бундэсліга Германіі 2021/2022|сезоне]] месцы з 1 па 16: === {| class="wikitable" |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |- |[[ФК Барусія Дортмунд|Барусія Дортмунд]] |- |[[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] |- |[[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] |- |[[ФК Уніён Берлін|Уніён Берлін]] |- |[[ФК Фрайбург|Фрайбург]] |- |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |- |[[ФК Майнц 05|Майнц 05]] |- |[[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] |- |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |- |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |- |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |- |[[ФК Бохум|Бохум]] |- |[[ФК Аўгсбург|Аугсбург]] |- |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |- |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |} == Турнірная табліца == дадзеныя на 22.07.2022 {| class="wikitable" !<abbr>Месца</abbr> !Каманда !<abbr>Г</abbr> !<abbr>В</abbr> !<abbr>Н</abbr> !<abbr>П</abbr> !<abbr>Галы</abbr> !<abbr>РМ</abbr> !<abbr>А</abbr> !Заўвагі |- !1 |[[ФК Баварыя Мюнхен|Баварыя]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="4" |<small>Групавы этап [[Ліга чэмпіёнаў УЕФА 2023/2024|Лігі чэмпіёнаў 2023/24]]</small> |- !2 |[[ФК Барусія Дортмунд|Барусія Дортмунд]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !3 |[[ФК Баер 04 Леверкузен|Баер 04]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !4 |[[ФК РБ Лейпцыг|РБ Лейпцыг]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !5 |[[ФК Уніён Берлін|Уніён Берлін]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="2" |<small>Групавы этап [[Ліга Еўропы УЕФА 2023/2024|Лігі Еўропы 2023/24]]</small> |- !6 |[[ФК Фрайбург|Фрайбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !7 |[[ФК Кёльн|Кёльн]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="1" |<small>Раўнд плэй-оф [[Ліга канферэнцый УЕФА 2023/2024|Лігі канферэнцый 2023/24]]</small> |- !8 |[[ФК Майнц 05|Майнц 05]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="8" | |- !9 |[[ФК Гофенгайм|Гофенгайм]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !10 |[[ФК Барусія Мёнхенгладбах|Барусія Мёнхенгладбах]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !11 |[[ФК Айнтрахт Франкфурт|Айнтрахт Франкфурт]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !12 |[[ФК Вольфсбург|Вольфсбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !13 |[[ФК Бохум|Бохум]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !14 |[[ФК Аўгсбург|Аугсбург]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !15 |[[ФК Штутгарт|Штутгарт]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |- !16 |[[ФК Герта Берлін|Герта]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="1" |Матч за выжыванне |- !17 |[[ФК Шальке 04|Шальке 04]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 | rowspan="2" |Выбыццё ў [[Другая Бундэсліга 2023/24|Другую Бундэслігу 2023/24]] |- !18 |[[ФК Вердэр|Вердэр Брэмен]] |0 |0 |0 |0 |0 |0 |0 |} == Бамбардзіры == дадзеныя на 22.07.2022 {| class="wikitable" ! !Ігрок !Клуб !Галы |- |1 | | | |- |2 | | | |- |3 | | | |- |4 | | | |- |4 | | | |- |6 | | | |- |7 | | | |- |8 | | | |- |8 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |10 | | | |- |15 | | | |} == Гл. таксама == * [[Кубак Германіі 2022/2023]] * [[Суперкубак Германіі 2022]] * [[Беларускія футбалісты ў нямецкіх футбольных клубах]] [[Катэгорыя:Футбольная Бундэсліга Германіі|2022]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты ў сезоне 2022/2023]] [[Катэгорыя:2022 год у Германіі]] [[Катэгорыя:2023 год у Германіі]] 9w3oawb1sl1yp0ak4xc1u89d9et33xj 0 713477 4164351 4163382 2022-07-24T20:10:41Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Мост | Назва моста = | Выява = | Шырыня выявы = | Подпіс = | Афіцыйная назва = | Гістарычная назва = | Гістарычныя назвы = | Вобласць ужывання= | Перасякае = | Месца = |lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec = |region = |CoordScale = | Тып канструкцыі = | Матэрыял = | Асноўны пралёт = | Пралётаў = | Агульная даўжыня = | Над перашкодай = | Шырыня моста = | Вышыня канструкцыі = | Вышыня скляпення над вадой= | Колькасць палос руху = | Нагрузка = | Канструктар\Архітэктар = | Дата пачатку будаўніцтва = | Дата адкрыцця = | Дата закрыцця = | Рэканструкцыя1 = | Рэканструкцыя2 = | Рэканструкцыя3 = | Рэканструкцыя4 = | Рэканструкцыя5 = | на карце яндэкс = | на карце гугл = |на карце= |памер карты= |Commons= }} '''Драўляны мост''' ({{lang-de|Holzbrücke}}) — адзін з [[масты Кёнігсберга|мастоў Кёнігсберга]] (цяпер Калінінграда) цераз [[Новая Прэголя|Новую Прэголю]], які злучаў [[Альтштат (Кёнігсберг)|Альтштат]] і [[Ломзэ]]. [[Файл:Stolbik.jpg|злева|thumb|150px|Стары слупок з агароджы Драўлянага моста. На слупку бачны герб [[Кнайпгоф]]а — паднятая з вады рука, якая трымае карону. На заднім плане — [[Кафедральны сабор (Кёнігсберг)|Кафедральны сабор]]]] Пабудаваны ў [[1404]] годзе. На Драўляным мосце знаходзілася памятная дошка з вытрымкамі з «[[Пруская хроніка|Прускай хронікі]]» Альбрэхта Лухела Давіда. Гэта дзесяцітомная праца апавядала пра язычніцкую [[Прусія|Прусію]] і гісторыю [[Тэўтонскі ордэн|Тэўтонскага ордэна]] да 1410 года. У тым выглядзе, які ён набыў у [[1904]] годзе падчас рэканструкцыі, гэты мост захаваўся дагэтуль. Цяпер па ім ажыццяўляецца рух [[аўтамабільны транспарт|аўтатранспарту]] і [[Калінінградскі трамвай|трамваяў]] (па адным радзе ў кожны бок) і пешаходаў. <gallery> Holzbrücke-view.jpeg| Holzbrücke1935.jpeg| 1935 ID003357 A262 AlteNeueHolzbruecke.jpg| NeueHolzbruecke.jpg| NeueHolzbrueckeg.jpg| ID003363 A268 NeuHolzbrDomkj.jpg| ID003364 A269 NeuHolzbrDomkj.jpg| ID003365 A270 HolzbrStrassenbahnllk.jpg| Pregel from wooden bridge.jpg| </gallery> == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Масты Калінінграда]] 7bcn56yxpcuvywbe91t5ggw06hizt8f 6 713483 4164309 4163453 2022-07-24T19:21:49Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл |апісанне=Лагатып Катаіб аль-Імам Алі |крыніца=[https://www.youtube.com/user/kataabimamali], [https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:Brigades_de_l%27imam_Ali.png] |час стварэння=невядома |аўтар=невядома |частка= |разрозненне= }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Брыгада Імама Алі | мэта = выява для артыкула | заменнасць = няма свабодных | іншае = }} == Ліцэнзіяванне == {{Fairuse in|Брыгада Імама Алі}} lfsz1vqb1mbhmlpeg3tolszo3fnm1kf 0 713491 4164313 4163474 2022-07-24T19:31:08Z Artsiom91 31770 wikitext text/x-wiki {{Сезон футбольнага клуба | клуб = {{Сцяг|Польшча}} [[ЖФК Быдгашч|Быдгашч]] | лагатып = | сезон = 2021/2022 | пасада кіраўніка = | кіраўнік = | трэнер = | капітан = | стадыён = [[Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына]] | умяшчальнасць = 1000 | турнір1 = [[Экстраліга 2021/2022]] | вынік1 = 9 месца | турнір2 = [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|Кубак Польшчы 2021/2022]] | вынік2 = 1/8 фіналу | турнір3 = | вынік3 = | турнір4 = | вынік4 = | турнір5 = | вынік5 = | турнір6 = | вынік6 = | бамбардзір = | папярэдні сезон = [[Сезон 2020/2021 ЖФК Быдгашч|2020/2021]] | наступны сезон = [[Сезон 2022/2023 ЖФК Быдгашч|2022/2023]] <!-- Форма --> | pattern_la1 = | pattern_b1 = | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = | pattern_so1 = | leftarm1 = 4169E1 | body1 = 4169E1 | rightarm1 = 4169E1 | shorts1 = FFFFFF | socks1 = 4169E1 | pattern_la2 = | pattern_b2 = | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | shorts2 = 4169E1 | socks2 = FFFFFF }} У сезоне 2021/2022 жаночы футбольны клуб [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]] прымаў удзел у двух афіцыйных турнірах на рэспубліканскім узроўні: * [[Экстраліга 2021/2022|Экстралізе 2021/2022]] (9 месца), * [[Жаночы Кубак Польшчы па футболе 2021/2022|Жаночым Кубку Польшчы 2021/2022]] (паражэнне ў 1/8 фіналу). == Склад каманды == * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Судак (з лютага 2022) <ref>[https://sportisfc.com/aleksandra-sudyk-powraca-do-sportis-kkp-bydgoszcz%21 ALEKSANDRA SUDYK POWRACA DO SPORTIS KKP BYDGOSZCZ!]</ref> * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Вітчак * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Майда * {{Сцяг|Польшча}} Агнешка Глінка * {{Сцяг|Польшча}} Агата Стэмпень * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Гугала * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Багушынска * {{Сцяг|Украіна}} Алена Клепацка * {{Сцяг|Польшча}} Аляксандра Стасяк * {{Сцяг|Польшча}} Паўліна Алексяк * {{Сцяг|Польшча}} Эдыта Сабчак * {{Сцяг|Польшча}} Аліцыя Пехоцка * {{Сцяг|Польшча}} Юстына Заблотна * {{Сцяг|Польшча}} Марта Падух * {{Сцяг|Польшча}} Патрысія Свёнтак * {{Сцяг|Польшча}} Вікторыя Багінска * {{Сцяг|Польшча}} Дар’я Сакалоўскі * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Анджэеўска * {{Сцяг|Польшча}} Мартына Куява * {{Сцяг|Польшча}} Караліна Ланеўска * {{Сцяг|Польшча}} Вероніка Хэлінска * {{Сцяг|Польшча}} Каміла Расінска * {{Сцяг|Польшча}} Мая Кракавяк * {{Сцяг|Польшча}} Наталля Пёнтак == Трэнеры каманды == * {{Сцяг|Польшча}} [[Адам Гура]] (галоўны трэнер) {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_klub=12262&id_sezon=99 KKP Bydgoszcz] * [https://sportisfc.com/druzyna-kkp DRUŻYNA] [[Катэгорыя:Сезоны ЖФК Быдгашч|2021/2022]] [[Катэгорыя:Сезоны футбольных клубаў Польшчы 2021/2022|ЖФК Быдгашч]] 6hkyvu99nmmsz0xxrr7us15lvjxuq7l 0 713500 4164152 4163723 2022-07-24T13:05:17Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Арлоў}} {{Дзяржаўны дзеяч}} '''Аляксандр Міхайлавіч Арлоў''', па нараджэнні '''Лейба-Ісаак Лейзеравіч Фельдбін''' (7(19) жніўня 1895{{sfn|Баринов|2022|}}, [[Бабруйск]], [[Мінская губерня]] — 25 сакавіка 1973, [[Кліўленд]], [[Агая]], ЗША) — савецкі разведчык, маёр дзяржаўнай бяспекі (1935). Нелегальны рэзідэнт савецкай разведкі ва [[Францыя|Францыі]], [[Аўстрыя|Аўстрыі]], [[Італія|Італіі]] (1933—1937), рэзідэнт [[Народны камісарыят унутраных спраў СССР|НКУС]] і саветнік рэспубліканскага ўрада [[Іспанія|Іспаніі]] па бяспецы (1937—1938). Бацькоўскае прозвішча '''Фельдбейн''' у запісе пра нараджэнні Лейбы-Ісаака скажона на '''Фельдбін{{sfn|Баринов|2022|}}'''. У аддзеле кадраў НКУС улічаны як '''Леў Лазаравіч Нікольскі'''. У ЗША жыў па «дакументах прыкрыцця» на імя '''Аляксандра Міхайлавіча Арлова{{sfn|Баринов|2022|}}''', '''Ігара Канстанцінавіча Берга.''' Імаверна, найвядомейшы перабежчык сярод высокапастаўленых супрацоўнікаў НКУС. У ліпені 1938 года, падчас Вялікага тэрору, з сям’ёй з Францыі праз Канаду ўцёк у ЗША, дзе жыў да смерці. У ЗША Арлоў быў кансультантам ЦРУ. У ЗША падрыхтаваў шэраг публікацый, якія пазней склалі яго мемуарную кнігу «Гісторыя сталінскіх злачынстваў». Цяпер спецыялісты скептычна ацэньваюць мемуары Арлова, лічаць, што значная іх частка з’яўляецца яго вымыслам.{{sfn|Баринов|2022|}} У СССР першая публічная згадка пра Арлова з’явілася толькі 20-21.12.1990 года, калі ў газеце «Труд» пра яго апублікаваны артыкул. Фельдбін да эміграцыі і ўжо ў ЗША містыфікоўваў сваё жыццё. Шмат у біяграфіі Арлова вядома толькі з яго словаў. У зман быў уведзены нават біёграф Арлова, брытанскі гісторык {{нп5|Барыс Барысавіч Валадарскі|Барыс Валадарскі||Boris Volodarsky}}. Асабліва гэта тычыцца ранняга жыцця, Валадарскі ў манаграфіі на амаль 800 старонак прысвяціў гэтым гадам літаральна адзін абзац, менавіта гэтыя звесткі распаўсюджаны ў Інтэрнеце. Барыс Валадарскі карыстаўся маскоўскімі архівамі, але па-за яго аглядам засталося 4 асабістыя справы Арлова-Фельдбіна, якія дазваляюць высветліць некаторыя моманты яго дарэвалюцыйнай біяграфіі.{{sfn|Баринов|2022|}} == Біяграфія == Бацька, мешчанін Эліэзер Сролевіч Фельдбейн, перабраўся ў Бабруйск з мястэчка Пагост Ігуменскага павета. Маці, Геля-Хана Ізраілеўна Зарэцкая, імаверна, ураджэнка Бабруйска.{{sfn|Баринов|2022|}} Барыс Валадарскі называе сям’ю Лейбы «вельмі рэлігійнай». На праўдзе пра жыццё Лейбы нічога не вядома да пачатку Першай сусветнай вайны. Фактычна біяграфія пачынаецца ў верасні 1915 года, калі Фельдбін паступіў у дадатковы клас Чанстахоўскай мужчынскай гімназіі, эвакуіраванай ў падмаскоўнае сяло Чаркізава. Там Фельдбін 17 мая 1916 года атрымаў атэстат.{{sfn|Баринов|2022|}} Пасля школы Лейба меў цвёрды намер паступаць ва ўніверсітэт на юрыдычны факультэт. Аднак вакансій на факультэце не было, ён запісваецца на медыцынскі, каб ужо быць у «ведамстве ўніверсітэта» калі месца на патрэбным факультэце з’явіцца. Адначасова, для падстрахоўкі, у канцы ліпеня 1916 года Лейба паступіў у Лазараўскі інстытут усходніх моў. У жніўні 1916 года ён просіць дазволу вольнаслухачом наведваць заняткі ў Акадэміі жывапісу, скульптуры і дойлідства. Каб зэканоміць на транспарце, Лейба пасяліўся ў самым цэнтры Масквы, на Малой Броннай (37, пазней 20), ва ўпадабаным месцы студэнтаў.{{sfn|Баринов|2022|}} Паводле біяграфіі ў кнізе Валадарскага, Фельдбін правучыўся ў Інстытуце два семестры, але на праўдзе ён сышоў адтуль ужо 28 верасня 1916 года, нават не прыступіў да заняткаў, як толькі з’явілася вакансія на юрыдычным факультэце. Лейба аказаўся на адным курсе са сваім будучым супрацоўнікам па НКУС, выхадцам з Гродна [[Сяргей Шпігельглас|Сяргеем Шпігельгласам]], пазней Фельдбін сцвярджаў, што менавіта Шпігельгласа прыслалі ў Антверпен для яго ліквідацыі, але ён ухіліўся ад сустрэчы.{{sfn|Баринов|2022|}} Пасля года вучобы Фельдбін і Шпігельглас прызваны ў дзейную армію. Фельдбін 2 чэрвеня 1917 года залічаны ў 2-ю Маскоўскую школу прапаршчыкаў. 5 кастрычніка 1917 года паспяхова скончыў курс і быў залічаны малодшым афіцэрам у 85-й пяхотны запасны полк, раскватараваны ў Лефортава. Служба Фельдбіна, аднак, працягвалася толькі паўтара месяца. Ужо пры бальшавіках салдаты не абралі яго на камандзірскую пасаду. Засмучаны Фельдбін 20 лістапада 1917 года падаў прашэнне пра перавод ў рэзерв, а 9 сакавіка 1918 года звольнены з арміі па хваробе.{{sfn|Баринов|2022|}} Ужо ў снежні 1917 года Фельдбін вярнуўся да вучобы і да мая 1918 года даздаў патрэбныя дысцыпліны за 1 курс. Далей пра яго біяграфію ёсць толькі фрагментарныя звесткі.{{sfn|Баринов|2022|}} У анкеце Фёльдбін паказваў, што служыў у асобым аддзеле 12-й арміі, якая ў гэты час знаходзілася на Паўночным Каўказе. Пры гэтым у кароткі перыяд савецкай улады ў Крыме (красавік-чэрвень 1919) Фельдбін быў у Феадосіі. Затым, без указання даты, ідуць Архангельская губНК і асобы аддзел па ахове паўночнай мяжы Рэспублікі. У лютым 1920 года Фельдбін, усё яшчэ лічыўся студэнтам і быў адлічаны па фармальнай прычыне — не падаў ва ўніверсітэт дакументы пра вайсковую службу.{{sfn|Баринов|2022|}} Паводле афіцыйнай біяграфіі, у 1921—1924 гадах Фельдбін, тым часам следчы Вярхоўнага трыбунала УЦВК, вучыўся на юрыдычным аддзяленні факультэта грамадскіх навук МДУ, але на праўдзе ўжо ў ліпені 1922 года, пасля спробы аднавіцца на 2-гі курс, Фельдбін забраў дакументы з МДУ. У студэнцкай справе захавалася пяць розначасовых здымкаў Фельдбіна, напэўна, у маладосці ён любіў фатаграфавацца.{{sfn|Баринов|2022|}} З 1924 года дзейнасць Фельдбіна звязана выключна з АДПУ/НКУС.{{sfn|Баринов|2022|}} == Творчасць == * Alexander Orlov: ''The Secret History of Stalin’s Crimes''. Random House, 1953. (deutsche Ausgabe: ''Kreml-Geheimnisse''. Marienburg-Verlag, Würzburg 1956) ** {{кніга |аўтар = Орлов А. |частка = |загаловак = Тайная история сталинских преступлений |арыгінал = |спасылка = http://krotov.info/lib_sec/15_o/rl/ov.htm |адказны = |выданне = |месца = М. |выдавецтва = Всемирное слово |год = 1991 |том = |старонкі = |старонак = 352 |серыя = |isbn = 5-86442-001-8 |тыраж = }} ISBN 978-5-86442-001-0 * Alexander Orlov: ''The Handbook of Intelligence and Guerrilla Warfare''. Ann Arbor, University of Michigan Press, 1963. * Alexander Orlov: ''The March of Time''. St Ermin’s Press, 2004, ISBN 1-903608-05-8. == У літаратуры і мемуарах == * Згадваецца ў рамане [[Эрнэст Хемінгуэй|Эрнэста]] [[Эрнэст Хемінгуэй|Хэмінгуэя]] «[[Па кім звоніць звон]]» пад прозвішчам Варлоў<ref>''Зубов Олег''. [http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1996/12/knobos06.html Такой вот странный шпион] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20130829040646/http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1996/12/knobos06.html |date=29 жніўня 2013 }} // Новый мир. — 1996. — № 12.</ref>. * Згадваецца [[Оруэл]]ам у Homage to Catalonia. * Сустрэчу з Арловым у Іспаніі апісвае Кірыл Хенкін у сваёй кнізе «Паляўнічы уверх нагамі». * Дзейнасць Арлова ў часы Кастрычніцкай рэвалюцыі апісана па архіўных звестках і сведчаннях у кнізе Мікалая Стаўрова «„Вялікія“ ідэі XX стагоддзя» * Дзейнасць Арлова ў Іспаніі з’яўляецца адной з сюжэтных ліній у рамане Максіма Кантара «Падручнік малявання». * ''Брук-Шеферд Гордон''. Судьба советских перебежчиков. — Нью-Йорк—Иерусалим—Париж: Издательство «Время и мы». — 1983. {{зноскі}} == Літаратура == * {{кніга|аўтар=Абрамов В.|частка=|загаловак=Евреи в КГБ|орыгінал=|спасылка=|адказны=|издание=|месца={{М.}}|выданне=Издатель Быстров|год=2006|том=|старонкі=252—255|старонак=|серыя=|isbn=5-9764-0015-9|тыраж=4000}} * ''Иванян Э. А.'' Орлов Александр // Энциклопедия российско-американских отношений. XVIII—XX века. — {{М.}}: Международные отношения, 2001. — 696 с. — ISBN 5-7133-1045-0. * {{артыкул|аўтар=Зубов О.|загаловак=Такой вот странный шпион|орыгінал=|спасылка=http://magazines.russ.ru/novyi_mi/1996/12/knobos06.html|адказны|выданне=Новый мир|тып=журнал|месца={{М.}}|год=1996|выпуск=|том=|нумар=12|старонкі=|isbn=|issn=|doi=}} * {{кніга|аўтар=Петров Н. В., Скоркин К. В.|спасылка=http://www.memo.ru/history/NKVD/kto/index.htm|месца=М.|загаловак=Кто руководил НКВД, 1934—1941: справочник|адказны=под ред. Н. Г Охотина, А. Б. Рогинского|выданне=Звенья|год=1999|старонкі=112|isbn=5-7870-0032-3|тыраж=3000}} * {{кніга|аўтар=Рейфилд Д.|частка=|загаловак=Сталин и его подручные|орыгінал=Stalin and his hangmen|спасылка=|адказны=|месца=М.|выданне=Новое литературное обозрение |год=2008|том=|старонкі=|старонак=500|isbn=978-5-86793-651-8|тыраж=1500|ref=Рейфильд}} * ''Судоплатов П. А.'' [http://www.lib.ru/POLITOLOG/SUDOPLATOW/specoperacii.txt Спецоперации. Лубянка и Кремль. 1930—1950 годы.] — {{М.}}: ОЛМА-ПРЕСС, 1997. * {{кніга|аўтар=Царёв О. И., Костелло Дж.|частка=|загаловак=Роковые иллюзии|орыгінал=|спасылка=|адказны=|месца={{М.}}|выданне=Международные отношения|год=1995|том=|старонкі=|старонак=572}} * {{h|Volodarsky|2015|}}''Boris Volodarsky'' [https://books.google.ru/books/about/Stalin_s_Agent.html?id=tM6SBQAAQBAJ&printsec=frontcover&source=kp_read_button&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Stalin’s Agent: The Life and Death of Alexander Orlov]. — {{N. Y.}}: [[Oxford University Press]], 2015. 832 pages. ISBN 978-0-19-965658-5 == Спасылкі == * {{h|Баринов|2022|}}''Баринов И.'' [https://www.facebook.com/groups/zapisybelarusaveda/posts/761305858351527/ Александр Орлов: чекист из Бобруйска] // Запісы беларусаведа, 22.07.2022. * [http://www.echo.msk.ru/programs/all/520097-echo/ Аляксандр Арлоў, рускі разведчык: дасье] на сайце радыёстанцыі «[[Эхо Москвы|Рэха Масквы]]» * [http://www.hrono.info/biograf/bio_o/orlov_am.html Арлоў Аляксандр Міхайлавіч: Біяграфія] на сайце інтэрнэт-праекта «Хронас» {{DEFAULTSORT:Арлоў Аляксандр Міхайлавіч}} [[Катэгорыя:Разведчыкі СССР]] [[Катэгорыя:Вікіпедыя:Артыкулы з некарэктным выкарыстаннем шаблона Кніга (няправільны код мовы)]] [[Катэгорыя:Артыкулы са сцвярджэннямі без крыніц больш 14 дзён]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Чырвонага Сцяга]] [[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Леніна]] [[Катэгорыя:Члены КПСС]] memuy123unixvjfve68vokopyqn1yol 0 713509 4164127 4163554 2022-07-24T12:02:28Z InternetArchiveBot 89999 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Святы |імя = Алена Роўнаапостальная |арыгінал імя = {{lang-el|Ἑλένη }} |пол = жаночы |тып = хрысціянскі |выява = Constantine and Helena. Mosaic in Saint Isaac's Cathedral.jpg |шырыня = 240px |апісанне выявы = Роўнаапостальныя Канстанцін і Алена. <br> [[Мазаіка]] [[Ісакіеўскі сабор|Ісакіеўскага сабора]], [[Санкт-Пецярбург]] |дата нараджэння = каля [[250]] года |месца нараджэння = [[Віфінія]] |дата смерці = каля [[330]] года |месца смерці = |імя ў міру = |манаскае імя = |шануецца = шэрагам хрысціянскіх цэркваў |услаўлены = |беатыфікаваны = |кананізаваны = |у ліку = [[роўнаапостальны|роўнаапостальных]] |дзень памяці = {{СС|19|сакавіка||6|сакавіка}} і {{СС|3|чэрвеня||21|мая}} |заступнік = вытворцаў іголак і цвікоў, шахцёраў, фарбавальшчыкаў<ref>[http://www.krotov.info/yakov/6_bios/10_iv/330_elena.htm Алена Роўнаапостальная]</ref> |галоўная святыня = |атрыбуты = [[крыж]] |дэкананізаваны = |працы = распаўсюджванне хрысціянства, раскопкі евангельскіх месцаў у [[Іерусалім]]е |падзвіжніцтва = }} '''Флавія Юлія Алена Аўгуста''' ({{lang-la|Flavia Iulia Helena}}; каля 250—330) — маці [[Рымскія імператары|рымскага імператара]] [[Канстанцін Вялікі|Канстанціна I]]. Праславілася сваёй дзейнасцю па распаўсюджванні [[хрысціянства|хрысціянства]] і праведзенымі ёю раскопкамі ў [[Іерусалім]]е, у час якіх, паводле сцвярджэнняў хрысціянскіх храністаў, былі здабыты [[Труна Гасподняя]], [[Жыватворчы Крыж]] і іншыя рэліквіі [[Страсці Хрыстовы|Мукаў Хрыстовых]]. Алена шануецца шэрагам [[хрысціянская царква|хрысціянскіх цэркваў]] як святая ў [[лік святасці|ліку]] [[роўнаапостальны|роўнаапостальных]] (''Святая Роўнаапостальная царыца Алена, Алена Канстанцінопальская''). == Жыццяпіс == Дакладны год нараджэння Алены невядомы<ref>Год нараджэння ацэньваецца зыходзячы з паведамлення [[Еўсевій Кесарыйскі|Еўсевія Кесарыйскага]] пра тое, што яна сканала «амаль на васьмідзесятым годзе свайго жыцця».(«Гісторыя Канстанціна», 3.46)</ref>. Нарадзілася яна ў гарадку [[Дрэпан]] у [[Віфінія|Віфініі]] (недалёка ад [[Канстанцінопаль|Канстанцінопаля]] ў [[Малая Азія|Малой Азіі]]), як пра тое паведамляе [[Пракоп Кесарыйскі|Пракоп]]<ref>[[Пракоп Кесарыйскі|Пракоп]], «[[Пра пабудовы]]», 5.2.1: «''Ёсць горад у Віфініі, які носіць імя Алены, маткі імператара Канстанціна. Гавораць, што Алена была адсюль родам і спачатку гэта быў невялікі пасёлак. Аддаючы ёй павагу, Канстанцін надаў гэтаму мястэчку і імя маці і годнасць горада, але не стварыў тут ніякіх цудоўных помнікаў, годных імператарскага імя: па сваім знешнім выглядзе ён працягваў заставацца ўсё тым жа, упрыгожваючыся толькі назвай горада і ганарачыся імем гадаванкі сваёй, Алены.''»</ref>. Пазней яе сын, імператар [[Канстанцін I Вялікі|Канстанцін Вялікі]], у гонар маці «''ранейшае паселішча Дрэпану зрабіў горадам і назваў [[Дрэпан|Еленопалем]]''»<ref>Сакрат Схаластык, «Царкоўная гісторыя», 1.17</ref>. Сёння гэта паселішча атаясамляецца<ref>''Фрайзенбрук, Анеліз.'' [https://books.google.ru/books?id=tjMnDgAAQBAJ Першыя лэдзі Рыма.]</ref> з турэцкім горадам [[Херсек]], наваколлі [[Алтынава|Алтынавы]], правінцыя [[Ялава]]. Як мяркуюць сучасныя гісторыкі{{Няма АК|28|10|2017}}, Алена дапамагала свайму бацьку на коннай станцыі, разлівала віно падарожнікам, якія чакалі перапрагання коней, ці проста працавала служанкай у карчме<ref>Усе здагадкі гісторыкаў грунтуюцца на [[Амвросій Медыяланскі|Амвросіі Медыяланскім]], які назваў Алену «''stabularia''», гэта значыць служанка. Гл. яго «Слова на смерць Феадосія Вялікага» (De obit. Theod., 42)</ref>. Там яна, мабыць, і пазнаёмілася з [[Канстанцый I Хлор|Канстанцыем Хлорам]] пры [[Максіміян|Максіміяне Геркуліі]], які стаў кіраўніком (цэзарам) Захаду. У пачатку 270-х гадоў яна стала яго жонкай, або [[канкубіна|канкубінай]], гэта значыць неафіцыйнай пастаяннай сужыцелькай<ref>[[Еранім Стрыдонскі]] ў перакладзе «Храналагічных канонаў» Еўсевія Памфіла на лацінскую мову назваў Алену канкубінай (271-я Алімпіяда). Аднак больш ранняя ананімная крыніца [[IV]] стагоддзя Ананім Валезія (Anonymus Valesianus, ч. 1) называў Алену жонкай Канстанцыя.</ref>. [[27 лютага]] [[272]] года<ref>Дакладны год нараджэння Канстанціна невядомы, 272 год з'яўляецца найбольш абгрунтаванай датай ({{ПЭ|1841980|Константин|36|671-729}}).</ref> у горадзе Наіс (суч. сербскі [[Ніш]]) Алена нарадзіла сына — Флавія Валерыя Аўрэлія Канстанціна, будучага імператара [[Канстанцін I Вялікі|Канстанціна Вялікага]], які зрабіў хрысціянства дзяржаўнай рэлігіяй Рымскай імперыі. Пра тое, ці былі ў Алены яшчэ дзеці, нічога не вядома{{Няма АК|28|10|2017}}. [[Выява:Follis-Helena-trier (detail).jpg|thumb|left|150px|{{center|[[Фол (манета)|Фол]] (медная манета) з партрэтам Алены. [[Трыр]]ская чаканка каля [[326]] года}}]] У [[293]] годзе [[Канстанцый I Хлор|Канстанцый]] быў усыноўлены імператарам [[Максіміян]]ам і разыйшоўся з Аленай, ажаніўшыся з пасербкай Максіміяна [[Флавія Максіміяна Феадора|Феадорай]]. Пасля гэтага і да пачатку валадарання яе сына звесткі пра жыццё Алены адсутнічаюць. Верагодна{{Няма АК|28|10|2017}}, яна не выдалялася далёка ад родных месцаў, таму што яе сын Канстанцін пачаў узвышэнне з [[Нікамедыя|Нікамедыі]] (цэнтр Віфініі), адкуль быў выкліканы ў [[305]] годзе на захад бацькам, які стаў імператарам заходняй часткі Рымскай імперыі. Не выключана{{Няма АК|28|10|2017}}, што Алена перабралася на захад бліжэй да сына ў Трэвер (сучасны [[Трыр]]), які стаў рэзідэнцыяй Канстанціна пасля таго, як ён атрымаў у спадчыну ад бацькі самую заходнюю частку Рымскай імперыі. У брашуры, выдадзенай епіскапатам і духавенствам Трырскага сабора, паведамляецца, што святая Алена «''аддала частку свайго палаца біскупу Агрытыусу''» пад царкву, стаўшы заснавальніцай [[Трырскі кафедральны сабор|Трырскага кафедральнага сабора Святога Пятра]]<ref name="trir">[http://www.rusk.ru/st.php?idar=22371 Памяць пра роўнаапостальную царыцу Алене ў нямецкім горадзе Трыр]</ref>. Калі Алена перавярнулася ў хрысціянства, ёй было ўжо за шэсцьдзесят. Паводле сведчанняў яе сучасніка [[Еўсевій Кесарыйскі|Еўсевія Кесарыйскага]], гэта адбылося пад уплывам яе сына Канстанціна<ref>[[Еўсевій Кесарыйскі]], «Гісторыя Канстанціна», кн. 3, гл. 47: «''Бо з не набожнай васілеус зрабіў яе такой набожнай''…»</ref>. Першыя манеты з выявай Алены, дзе яна тытулуецца ''Nobilissima Femina'' (літар. «найвысакародная жанчына»), былі адчаканены ў [[318]]—[[319]] гг. у [[Салонікі|Фесалоніках]]<ref>[http://www.coinarchives.com/a/results.php?results=100&search=Helena+Augusta Гл. узоры манет на]</ref>. У гэты перыяд Алена, верагодна, пражывала пры імператарскім двары ў [[Рым]]е ці Трыры, але згадак у гістарычных хроніках пра гэта няма<ref>Jan Willem Drijvers, Helena Augusta: The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross, Leiden: Brill, 1992. P. 21</ref>. У Рыме ёй належаў вялікі маёнтак [[Сесорый]]. У адным з памяшканняў яе палаца была ўстроена хрысціянская царква — [[Санта-Крочэ-ін-Джэрусалемэ|Аленінская базіліка]] ([[Liber Pontificalis]] прыпісвае яе пабудову Канстанціну, але гісторыкі не выключаюць таго, што ідэя перабудовы палаца належала самой Алене)<ref>Jan Willem Drijvers, Helena Augusta: The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross, Leiden: Brill, 1992. P. 34</ref>. У [[324]] годзе Алена была абвешчана сваім сынам ''[[Аўгуст (тытул)|аўгустай]]'': «''вянчаў ён царскім вянком багамудрую маці сваю, Алену, і дазволіў ёй, як царыцы, чаканіць сваю манету''»<ref>[http://www.krotov.info/acts/08/3/feofan_01.htm «Хранаграфія» Феафана], год 5816 (па [[Александрыйская эра|александрыйскай эры]]) ([[323]]/[[324]] н.э.)</ref>. [[Еўсевій Кесарыйскі|Еўсевій]] адзначыў, што Канстанцін даручыў Алене распараджацца царскай казной паводле свайго меркавання<ref>[[Еўсевій Кесарыйскі]], «Гісторыя Канстанціна», кн. 3, гл. 47: «''Канстанцін даў ёй права выкарыстоўваць па ўласным яе жаданні царскую казну''…»</ref>. Пра вялікую павагу імператара да маці ёсць таксама сведчанне з боку нехрысціянскага гісторыка. [[Секст Аўрэлій Віктар|Аўрэлій Віктар]] перадае гісторыю, як Канстанцін забіў сваю жонку Фаўсту з-за папрокаў Алены ў яе адрас<ref>Аўрэлій В., Вытрымкі пра жыццё і норавы рымскіх імператараў, гл. XLI: «''Тым часам Канстанцін, дасягнуўшы дзякуючы дзіўнаму поспеху ў войнах аднаасобнага кіравання ўсёй Рымскай імперыяй, загадаў, — як мяркуюць, — па патрабаванні жонкі сваёй, Фаўсты, забіць сына свайго, Крыспа. А затым, калі маці яго Алена, моцна тужачы па ўнуку, стала яго жорстка папракаць, ён забіў і жонку сваю Фаўсту, спіхнуўшы яе ў гарачую ваду ў лазні''.»</ref>. [[Файл:Melone Altobello Journey Of Saint Helen.jpg|thumb|280px|{{center|«''Падарожжа святой Алены ў Іерусалім''» <br>([[Альтабела Мелонэ]], першая палова [[XVI]] стагоддзя)}}]] У [[326]] годзе Алена (ужо ў вельмі старэчым узросце, хоць і ў добрым здароўі) распачала паломніцкае падарожжа ў [[Іерусалім]]: «''гэта старыца незвычайнага розуму са шпаркасцю юнака паспяшалася на ўсход''»<ref>[http://www.sedmitza.ru/text/433018.html Еўсевій Кесарыйскі. «''Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна''». Кн. 3, гл. 42: Пра тое, што гэтыя цэрквы пабудавала маці Канстанціна, васіліса Алена, калі яна прыходзіла туды для пакланення.]</ref>. Пра яе набожную дзейнасць падчас падарожжа падрабязна распавёў [[Еўсевій Кесарыйскі|Еўсевій]], і водгаласы яго захаваліся ў рабінскім антыевангельскім сачыненні [[V]] стагоддзя «[[Таледот Ешу|Тальдот Ешу]]», у якім Алену (маці Канстанціна) назвалі кіраўніцай Іерусаліма і прыпісалі ёй ролю [[Понцій Пілат|Понція Пілата]]<ref>{{cite web |url=http://www.biblicalstudies.ru/Books/Derevensky5.html |title=Ісус у рабінскай літаратуры. Тальдот Ешу. |accessdate=2008-10-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081107014058/http://www.biblicalstudies.ru/Books/Derevensky5.html#r148 |archivedate=2008-11-07 |deadlink=yes }}</ref>. Сканала Алена на 80-м годзе жыцці — паводле розных здагадак, у [[327]], [[328]] ці [[330]] годзе<ref name="ПЭ"/><ref>Прыкладны год смерці вызначаецца па наступных фактах. Алена памёрла неўзабаве пасля здабыцця Крыжа, якое датуецца [[326]] годам. Апошнія манеты з яе імем датуюцца [[330]] годам (выпуск у Канстанцінопалі), хоць чаканка аднавілася ў [[337]] годзе пасля смерці Канстанціна ў перыяд барацьбы за ўладу паміж нашчадкамі [[Канстанцый I Хлор|Канстанцыя Хлора]].</ref>. Месца яе смерці дакладна невядома, называецца [[Трыр]]<ref>Канстанцін знаходзіўся ўвосень [[328]] года ў Трыры на вайне з германцамі. Калі Алена памёрла ў [[328]] на яго руках (паводле Еўсевія), то Трыр цалкам мог быць месцам яе смерці.</ref>, дзе ў яе быў палац<ref>Kann Hans-Jochim. Auf den Spuren von Konstantin und Helena. Trier, 2007. S. 21</ref>, ці нават [[Палесціна (гістарычная вобласць)|Палесціна]]<ref name="nik">[[Нікіфар Каліст]]. L.8. cap. 30</ref>. Версія пра смерць Алены ў Палесціне не пацвярджаецца паведамленнем Еўсевія Памфіла, што яна «''скончыла сваё жыццё ў прысутнасці, на вачах і ў абдымках такога вялікага сына''»<ref>[http://www.sedmitza.ru/text/433018.html Еўсевій Кесарыйскі. «''Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна''». Кн. 3, гл. 46: Пра тое, як яна, пражыўшы восемдзесят гадоў і распарадзіўшыся, памёрла.]</ref>. == Раскопкі Алены ў Іерусаліме == [[Выява:The Vision of St Helena veronese2.jpg|thumb|left|230px|{{center|Сон Святой Алены <br>([[Паала Веранезэ]], каля 1580 года)}}]] Ва ўзросце каля 80 гадоў Алена распачала падарожжа ў [[Іерусалім]]. [[Сакрат Схаластык]] піша, што гэта яна зрабіла пасля таго, як атрымала ўказанне ўва сне<ref>Сакрат Схаластык. Царкоўная гісторыя. Кн. I гл. 17</ref>. То ж паведамляе і «Хранаграфія [[Феафан Спаведнік|Феафана]]»: «''мела прывід, у якім ёй загадвалася адправіцца ў Іерусалім і вывесці на святло божае месцы, зачыненыя бязбожнікамі''»<ref name="feofan">[http://www.krotov.info/acts/08/3/feofan_01.htm «Хранаграфія» Феафана], год 5817 (па [[Александрыйская эра|александрыйскай эры]]) ([[324]]/[[325]] н.э.)</ref>. Атрымаўшы падтрымку ў гэтым распачынанні ад свайго сына, Алена адправілася ў паломніцтва: {| |{{quotation|…боскі Канстанцін адправіў са скарбамі блажэнную Алену для адшукання жыватворчага крыжа Гасподняга. Іерусалімскі патрыярх, Макарый, сустрэў царыцу з гонарам і разам з ёю адшукваў жаданае жыватворчае дрэва, знаходзячыся ў цішыні і руплівых малітвах і посце<ref name="feofan"/>.|«Хранаграфія» [[Феафан Спаведнік|Феафана]], год 5817 (324/325)}} |} У пошуках рэліквій [[Страсці Хрыстовы|Мукаў Хрыстовых]] Алена пачала раскопкі на [[Галгофа|Галгофе]], дзе, раскапаўшы [[Труна Гасподні|пячору]], у якой, паводле падання, быў [[Пахаванне Хрыста|пахаваны Ісус Хрыстос]], здабыла [[Жыватворчы Крыж]], чатыры цвікі і [[INRI|тытла INRI]]. Таксама з паломніцтвам Алены ў Іерусалім паданне [[IX]] стагоддзя, якое не грунтуецца на гістарычных хроніках, звязвае паходжанне [[Святая лесвіца|святой лесвіцы]]<ref>[http://www.britannica.com/eb/topic-526273/Scala-Santa Scala-Santa] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20071221225203/http://www.britannica.com/eb/topic-526273/Scala-Santa |date=21 снежня 2007 }}</ref>. Здабыццё ёю Крыжа паклала пачатак святу [[Узвіжанне Крыжа|Узвіжання Крыжа]]. Дапамогу ў раскопках Алене аказалі [[Патрыярх Святога граду Іерусаліма і ўсяе Палесціны, Сірыі, Аравіі, абанпол Іардана, Каны Галілейскай і святога Сіёна|іерусалімскі епіскап]] Макарый I і згаданы ў [[апокрыф]]ах мясцовы жыхар [[Іуда Кірыяк]]<ref name="ПЭ"/>. Гэта гісторыя апісана многімі хрысціянскімі аўтарамі таго часу: [[Амвросій Медыяланскі|Амвросіем Медыяланскім]] (каля 340—397), [[Тураній Руфін|Руфінам]] (345—410)<ref>Руфін Аквілейскі. Царкоўная гісторыя. Кн. I, гл. 7</ref>, [[Сакрат Схаластык|Сакратам Схаластыкам]] (каля 380—440)<ref>Сакрат Схаластык, Царкоўная гісторыя, кн. 1, гл. 9</ref>, [[Феадарыт Кірскі|Феадарытам Кірскім]] (386—457)<ref>''Феадарыт''. Царкоўная гісторыя, I, 18</ref>, [[Сульпіцый Север|Сульпіцыем Северам]] (каля 363—410)<ref>Сульпіцый Север. ''Хроніка'', II, 33—34</ref>, [[Сазамен|Сазаменам]] (каля 400—450)<ref>Гермій Сазамен ''Царкоўная гісторыя''. II, 1</ref> і іншымі<ref>Напрыклад, Паўлін Ноланскі. ''Пісьмы'', 31, 4—5; ''Нікіфар Каліст'', кн. VIII, гл. 29.</ref>. Падарожжа і дабрачыннасць Алены падчас паломніцтва апісаны ў «''Жыцці блажэннага васілеўса Канстанціна''» [[Еўсевій Кесарыйскі|Еўсевіем Кесарыйскім]] пасля смерці Канстанціна для праслаўлення імператара і яго сям'і: [[Выява:Agnolo Gaddi True Cross Detail 1380.jpg|thumb|210px|{{center|''Здабыццё Жыватворчага Крыжа'' Аленай у Іерусаліме <br>([[Аньёла Гадзі]], [[1380]] год)}}]] {{пачатак цытаты}} <small>Падарожнічаючы па ўсім усходзе з царскай пышнасцю, яна асыпала незлічонымі добрымі ўчынкамі як наогул насельніцтва гарадоў, так, у прыватнасці, кожнага, хто прыходзіў да яе; гэтая правіца шчодра ўзнагароджвала войска, вельмі шмат дапамагала бедным і бездапаможным. Адным яна аказвала грашовую дапамогу, іншых у дастатку забяспечвала адзеннем для прыкрыцця галізны, іншых вызваляла ад кайданоў, пазбаўляла ад цяжкай працы ў капальнях, выкупляла ў пазыкадаўцаў, а некаторых вяртала са зняволення</small><ref>[http://www.sedmitza.ru/text/433018.html Еўсевій Кесарыйскі. «''Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна''». Кніга трэцяя. Глава 44. Пра вялікадушнасць і дабрачыннасць Алены.]</ref>. {{канец цытаты}} [[Выява:Darmstadt Altarpiece Constantine and His Mother Helena Venerating the True Cross.jpg|thumb|left|190px|{{center|Узвіжанне Жыватворчага Крыжа (невядомы майстар, 1440-я гады)}}]] Найбольш раннія гісторыкі (Сакрат Схаластык, Еўсевій Памфіл) паведамляюць, што за час знаходжання на [[Святая зямля|Святой зямлі]] Аленай былі заснаваны тры храмы на месцах евангельскіх падзей<ref name="sokrat">[http://www.krotov.info/acts/04/socrat/socr01.html Сакрат Схаластык, Царкоўная гісторыя, кн. 1, гл. 17]</ref><ref>[http://www.sedmitza.ru/text/433018.html Еўсевій Кесарыйскі. «''Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна''». Кніга трэцяя. Глава 42. Пра тое, што гэтыя цэрквы пабудавала маці Канстанціна, васіліса Алена, калі яна прыходзіла туды для пакланення.]</ref>: * на Галгофе — [[храм Труны Гасподняй]]; * у [[Віфлеем]]е — [[базіліка Раства Хрыстава]]; * на [[Елеонская гара|Елеонскай гары]] — [[Храм Узнясення на Елеонскай гары|царква над месцам Узнясення Хрыста]]; Жыціе святой Алены, напісанае пазней, у [[VII]] стагоддзі, змяшче больш шырокі спіс пабудоў, у які, апроч ужо пералічаных, уваходзяць: * у [[Гефсіманскі сад|Гефсіманіі]] — [[царква Святой сям'і]]; * у [[Віфанія|Віфаніі]] — царква над грабніцай [[Лазар з Віфаніі|Лазара]]; * у [[Хеўрон]]е — царква каля [[Мамврыйскі дуб|Мамврыйскага дуба]], дзе Бог з'явіўся [[Аўраам]]у; * каля [[Тыверыядскае возера|Тыверыядскага возера]] — [[Храм Дванаццаці Апосталаў (Капернаум)|храм Дванаццаці Апосталаў]]; * на месцы ўзнясення [[Ілья (прарок)|Ільі]] — храм у імя гэтага прарока; * на гары [[Фавор]] — храм у імя [[Ісус Хрыстос|Ісуса Хрыста]] і апосталаў [[Апостал Пётр|Пятра]], [[Якаў Зевядзееў|Якава]] і [[Іаан Багаслоў|Іаана]]; * каля падножжа гары [[Сінай (гара)|Сінай]], каля [[Неабпальная купіна|Неабпальнай купіны]] — царква, прысвечаная [[Багародзіца|Багародзіцы]], і вежа для манахаў<ref>[http://palomnic.org/history/ort/sv/elena/ Повесть Епифания о Иерусалиме и сущих в нем мест. Приложение III // Православный палестинский сборник. Т. 11. СПб. 1886]</ref>. Паводле Сакрата Схаластыка, імператрыца Алена падзяліла Жыватворчы Крыж на дзве часткі: адну змясціла ў сярэбранае сховішча і пакінула ў Іерусаліме «''як помнік для наступных гісторыкаў''», а другую адправіла свайму сыну [[Канстанцін I Вялікі|Канстанціну]], які змясціў яе ў сваю [[статуя|статую]], пастаўленую на [[Калона Канстанціна|калоне]] ў цэнтры [[Форум Канстанціна|Канстанцінавай плошчы]]. Сыну Алена таксама накіравала два цвікі ад Крыжа (адзін быў змешчаны ў дыядэму, а другі — у аброць). На зваротным шляху з Іерусаліма Алена заснавала шэраг манастыроў (напрыклад, [[Манастыр Стаўравуні|Стаўравуні]] на [[Кіпр (востраў)|Кіпры]]), дзе пакідала часціцы знойдзеных ёю рэліквій<ref name="ПЭ"/>. === Датаванне дзейнасці Алены === Гісторыкі працягваюць спрачацца, у якім годзе Алена ажыццяўляла сваю дзейнасць у Палесціне. Найбольш распаўсюджанай з'яўляецца дата, якая прыводзіцца ў Сакрата Схаластыка, — [[326]] год. Сакрат не называе года, у які адбылося здабыццё крыжа, але ў яго «Царкоўнай гісторыі» апавяданне пра падзею ідзе адразу пасля згадкі пра святкавання 20-годдзя кіравання Канстанціна ([[25 ліпеня]] [[326]] года)<ref name="sokrat"/>. Усходазнавец [[Іосіф Сімон Асемані|Іосіф Асемані]] (дырэктар Ватыканскай бібліятэкі) у [[XVIII]] стагоддзі меркаваў, што Крыж быў знойдзены Аленай [[3 мая]] [[326]] года (паводле [[юліянскі каляндар|юліянскага календара]])<ref name="GMP">[http://vozdvizhenie.paskha.ru/istoria/taina/ ''Тайна Креста'' // Журнал Московской патриархии, 1958 год, № 9] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090710233634/http://vozdvizhenie.paskha.ru/istoria/taina/ |date=10 ліпеня 2009 }}</ref>. Рускі багаслоў прафесар [[Міхаіл Мікалаевіч Скабалановіч|М. М. Скабалановіч]], грунтуючыся на александрыйскай хроніцы [[VI]] стагоддзя, адносіць здабыццё Крыжа да [[320]] годзе. Пры гэтым ён катэгарычна не згодзен з датаваннем гэтай падзеі [[326]] годам, таму што паводле яго меркавання, Алена памёрла ў год правядзення [[Першы Нікейскі сабор|Нікейскага сабору]], гэта значыць у [[325]] годзе<ref>[http://www.sedmitza.ru/text/440395.html М. Н. Скабалланович. Крестовоздвижение. История праздника Крестовоздвижения]</ref>. == Святая Алена ў брытанскім фальклоры == [[Гальфрыд Монмуцкі]] ([[XII стагоддзе]]) у сваёй «[[Гісторыя брытаў (Гальфрыд Монмуцкі)|Гісторыі брытаў]]» называе Алену дачкой [[кароль Коль|Коеля]], легендарнага караля [[брыты|брытаў]]. Паводле яго апавядання, імператар Канстанцый падчас паходу на [[Рымская Брытанія|Брытанію]] прыняў прапанову караля Коеля пра мір пры ўмове выплаты ім звычайнай даніны, а пасля яго смерці: {{пачатак цытаты}} ''…узяў у жонкі яго дачку, якую звалі Аленай. Прыгажосцю сваёй яна пераўзыходзіла ўсіх дзяўчын гэтай краіны… Акрамя яе, у Коеля, яе бацькі, не было нікога, хто мог бы заняць пасля яго каралеўскі прастол, вось чаму ён паклапаціўся даць ёй такую адукацыю, каб пасля смерці яго яна магла справіцца з кіраваннем дзяржавай. Такім чынам, Канстанцый пабраўся з ёю на шлюбным ложы, і яна нарадзіла яму сына, якога назвала Канстанцінам''<ref>Тут і далей у гэтым раздзеле цытаты прыводзяцца паводле [http://www.lib.ru/INOOLD/ENGLAND/br_history.txt Гальфрыд Монмуцкі. Гісторыя брытаў]</ref>. {{канец цытаты}} З далейшага апавядання вядома, што Алена знаходзілася пры Канстанціне ў Брытаніі да таго моманту, калі ён пачаў паход на Рым на [[Максенцый|Максенцыя]]. У паходзе «''пры ім знаходзіліся тры дзядзькі Алены, а менавіта Іаелін, Трагерн, а таксама Марый, якіх ён узвёў у [[Сенат (Старажытны Рым)|сенатарскую]] годнасць''». З гэтага моманту Гальфрыд Монмуцкі больш не згадвае Алену ў сваім сачыненні. Гэтая легенда, верагодна, узнікла пад уплывам сачыненняў [[Еўсевій Памфіл|Еўсевія]], якія Гальфрыд выкарыстоўваў пры напісанні сваёй працы{{Няма АК|28|10|2017}}. Еўсевій паведамляе пра паход Канстанцыя ў Брытанію, пра яго смерць у палацы ў Эбараку ([[Ёрк]]), куды незадоўга да гэтага прыбыў яго сын Канстанцін<ref>[http://www.sedmitza.ru/text/432556.html Еўсевій Памфіл. Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна. Кн. 1 (Глава 21. Смерць Канстанцыя і завяшчанне царства сыну яго Канстанціну.)]</ref>. == Ушанаванне памяці == === Царкоўнае шанаванне === [[Выява:Helena of Constantinople (Cima da Conegliano).jpg|thumb|{{center|Святая Алена <br>([[Чыма да Канельяна]], [[1495]] год)}}]] За сваю дзейнасць па распаўсюджванні хрысціянства Алена кананізавана ў [[лік святасці|ліку]] [[роўнаапостальны|роўнаапостальнай]] — гэтага гонару былі ўдастоены яшчэ толькі пяць жанчын у хрысціянскай гісторыі ([[Марыя Магдаліна]], першамучаніца [[Фёкла Іканійская|Фёкла]], мучаніца [[Апфія Калоская|Апфія]], княгіня [[княгіня Вольга|Вольга]] і асветніца Грузіі [[Святая Ніна|Ніна]])<ref>Живов В.М. [http://www.wco.ru/biblio/books/zhivov1/Main.htm Святость. Краткий словарь агиографический терминов]</ref><ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Равноапостольные}}</ref>. [[Выява:Church of the Holy Sepulchre-07-St Helen Chapel.jpg|thumb|170px|left|{{center|Падземны прыдзел Святой Алены ў храме Труны Гасподняй}}]] На Усходзе шанаванне Алены як святой узнікла неўзабаве пасля яе смерці і асабліва распаўсюдзілася ў Візантыйскай імперыі ў часы кіравання імператара [[Канстанцін VI Сляпы|Канстанціна VI]] і імператрыцы [[Ірына (візантыйская імператрыца)|Ірыны]], на Захадзе імя Алены з'яўляецца ў некаторых спісах Мартыралог [[Еранім Стрыдонскі|Ераніма Стрыдонскага]], а пасля перанясення ў IX стагоддзі яе мошчаў у [[Авілер]] шанаванне Алены распаўсюджваецца ў франкаў<ref name="ПЭ" />. Памяць Святой Алены: * у [[Праваслаўе|праваслаўнай царкве]] — {{СС|19|сакавіка||6|сакавіка}} (успамін пра здабыццё Аленай Жыватворчага Крыжа і цвікоў) і {{СС|3|чэрвеня||21|мая}} (памяць роўнаапостальных [[Канстанцін I Вялікі|Канстанціна]] і Алены) у памесных праваслаўных цэрквах, якія выкарыстоўваюць [[юліянскі каляндар]]<ref>[http://azbyka.ru/days/2014-06-3 Праваслаўны царкоўны каляндар 21 мая (3 чэрвеня)]</ref>; [[6 сакавіка]] і [[21 мая]] ў памесных праваслаўных цэрквах, якія выкарыстоўваюць [[новаюліянскі каляндар]]; * у [[Каталіцтва|каталіцкай царкве]] — [[18 жніўня]] ў храмах, якія выкарыстоўваюць заходні абрад; [[21 мая]] ці [[3 чэрвеня]]<ref>[http://news.ugcc.ua/calendar/2014-06/ Інформаційний ресурс Української Греко-Католицької Церкви Церковний календар Червень 2014]</ref> у храмах, якія выкарыстоўваюць усходні абрад<ref>Уніяты выкарыстоўваюць два розных календара: ва Украіне — юліянскі, у дыяспары — грыгарыянскі.</ref>. * у [[Лютэранства|лютэранскай царкве]] — [[21 мая]]; * у [[Копцкая царква|копцкай царкве]] — [[Копцкі каляндар|9 пахона]]. У памяць пра раскопкі Алены ў Іерусаліме і здабыццё ёю Крыжа Гасподняга ў [[Храм Труны Гасподняй|храме Труны Гасподняй]] у яе гонар названы асобны [[прыдзел]], які сёння належыць [[Армянская апостальская царква|Армянскай апостальскай царкве]]. У алтары гэтага прыдзела маецца акно, якое адзначае месца, з якога Алена, паводле падання, назірала за ходам раскопак і кідала для заахвочвання працаўнікоў грошы. З прыдзела Святой Алены вядзе лесвіца ўніз, у прыдзел здабыцця Крыжа<ref>[http://www.ippo-jerusalem.info/sputnik/sputnik1.htm Спадарожнік паломніка па Святых месцах] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20081004135926/http://www.ippo-jerusalem.info/sputnik/sputnik1.htm |date=4 кастрычніка 2008 }}</ref>. Выраз «новая Алена» стала ва ўсходнім хрысціянстве намінальным — яго выкарыстоўваюць як да святых імператрыц ([[Пульхерыя|Пульхерыі]], [[Блажэнная Феадора|Феадоры]] і іншых), так і да княгінь (напрыклад, [[Княгіня Вольга|Вольгі]]), якія шмат зрабілі для распаўсюджвання хрысціянства ці зацвярджэння і захавання яго [[дагмат]]аў<ref>Малкова Н.А. Святая княгиня Ольга как агиологический тип // Религиоведение. 2011. № 1. С. 25-31</ref>. У старажытнарускім летапісным зборы «[[Аповесць мінулых гадоў]]» паведамляецца, што бабка хрысціцеля Русі [[Уладзімір I Святаславіч|Уладзіміра]] [[княгіня Вольга]] была нарачона пры хрышчэнні імем Алена ў гонар маці [[Канстанцін Вялікі|Канстанціна Вялікага]]<ref>«[[Аповесць мінулых гадоў]]», год 6462: «І названа ёй было ў хрышчэнні імя Алена, як і старажытнай царыцы, маці Канстанціна Вялікага.».</ref>. === Гісторыя мошчаў === [[Выява:CaputSHelenae 0578a.jpg|thumb|170px|left|Рэлікварый з галовай святой Алены ў [[Трырскі сабор|Трырскім саборы]].]] Пасля смерці цела Алены было перанесена яе сынам у Рым, пра што паведамляе [[Еўсевій Памфіл]]: {{пачатак цытаты}} «цела блажэннай удастоена было таксама незвычайных ушанаванняў. У суправаджэнні шматлікіх дарыфораў, яно было перанесена ў царскі горад і там пакладзена ў царскай пахавальні. Так памёрла маці васілеўса, годная незабыўнай памяці і за багалюбівыя свае справы, і за пераемную і дзівосную галіну [гэта значыць за Канстанціна], якая вырасла ад яе…»<ref>''Еўсевій Кесарыйскі.'' [http://www.sedmitza.ru/text/433018.html Жыццё блажэннага васілеўса Канстанціна. Кн. трэцяя. Гл. 47. Пра тое, як Канстанцін пахаваў сваю маці і як высока ён паважаў яе яшчэ пры жыцці.]</ref> {{канец цытаты}} [[Выява:0 Sarcofago di Helena - Museo Pio-Clementino - Vatican (2b).JPG|thumb|Парфіравы саркафаг Алены.]] У Рыме Алена, паводле гістарычных звестак, была пахавана ў [[маўзалей|маўзалеі]] на [[Via Labicana|Лабіканскай дарозе]] па-за межамі [[Сцяна Аўрэліяна|Аўрэліянавых сцен]]<ref>''Jan Willem Drijvers.'' Helena Augusta: The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross. — Leiden: Brill, 1992. — P. 74.</ref>. Грабніца прылягала да [[Царква Святых Маркеліна і Пятра|царквы Святых Маркеліна і Пятра]] (абодва будынкі былі пабудаваны ў 320-х гадах імператарам Канстанцінам). Паводле [[Liber Pontificalis]], гэтая грабніца першапачаткова будавалася Канстанцінам для ўласнага пахавання<ref>[[Liber Pontificalis]]. I, 182</ref>. Дзеля пахавання сваёй маці Канстанцін перадаў не толькі сваю грабніцу, але і выраблены для яго [[парфір]]авы [[саркафаг]], які цяпер захоўваецца ў [[Музей Пія-Клімента#Зала грэчаскага крыжа|музеях Ватыкана]]<ref name="ПЭ"/>. [[Файл:Saint Helena relics.JPG|thumb|170px|left|Мошчы Святой Алены ў парыжскай царкве Сен-Лё-Сен-Жыль.]] З царквы Святых Маркеліна і Пятра ў IX стагоддзі [[мошчы]] Алены былі вывезены ў [[абацтва]] [[Сен-П'ер-д’Авілер]] у [[Шампань|Шампані]] ў ваколіцах [[Рэймс]]а ([[Францыя]])<ref name="p75">''Jan Willem Drijvers''. Helena Augusta: The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross. — Leiden: Brill, 1992. — P. 75.</ref>. У ім яны знаходзіліся да 1871 года, а ў перыяд [[Парыжская камуна|Парыжскай камуны]] былі перанесены ў [[Парыж]], дзе захоўваюцца ў [[крыпта|крыпце]] царквы [[Сен-Лё-Сен-Жыль]]<ref>''Рунцо Д.'' [http://www.church.by/resource/Dir0301/Dir0302/Page1039.html Христианские святыни Франции].</ref><ref>[http://www.sedmitza.ru/news/282254.html В Париже у мощей св. равноапостольной Елены впервые совершена православная литургия].</ref>. Мошчы Алены, якія засталіся ў маўзалеі, у перыяд папства [[Інакенцій II (Папа Рымскі)|Інакенція II]] (1130—1143 гады) былі перанесены з царквы Маркеліна і Пятра ў царкву [[Санта-Марыя-ін-Арачэлі]] на [[Капіталійскі ўзгорак|Капіталійскім узгорку]]<ref name="p75"/>. Над саркафагам з мошчамі Св. Алены злева ад галоўнага алтара царквы ўзвялі [[ківорый]] тыпу ратонды, у форме [[Актагон (архітэктура)|актагона]] на васьмі калонах з купальным пакрыццём, якое ўзыходзіць да незахаванай ратонды Уваскрэсення (Анастасіс) Св. Алены на Галгофе. Унутры ратонды — статуя Св. Іаана Хрысціцеля. Стары саркафаг Алены быў выкарыстаны для пахавання папы [[Анастасій IV (Папа Рымскі)|Анастасія IV]] (1153—1154 гады), для чаго яго перамясцілі з маўзалея ў [[Латэранская базіліка|Латэранскую базіліку]]<ref>Liber Pontificalis. II, 388.</ref>. У 1356 годзе імператар [[Карл IV (імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі)|Карл IV]] падарыў [[рэлікварый]] з галавой Святой Алены кафедральнаму сабору горада [[Трыр]]<ref name="trir"/>. У саборы захоўваецца таксама [[Рыза Гасподняя]] і адзін з цвікоў ад Крыжа Гасподняга, які, паводле падання, Алена выявіла пры раскопках у Іерусаліме. Праваслаўная традыцыя лічыць, што праз два гады пасля пахавання ў Рыме прах Алены быў перанесены ў [[Канстанцінопаль]], дзе Канстанцінам у [[Царква Апосталаў|храме Апосталаў]] была створана імператарская пахавальня<ref name="nik"/>. === Храмы === : ''Гл. [[Царква Канстанціна і Алены]]'' === Геаграфічныя аб'екты === [[Выява:MSH82 st helens plume from harrys ridge 05-19-82.jpg|thumb|Вулкан Сент-Хеленс.]] Імя Алены ўвекавечана ў назве шэрагу геаграфічных аб'ектаў: * [[востраў Святой Алены]] ([[Атлантычны акіян]], уладанне [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]]) * [[:en:Saint Helena Island (South Carolina)|востраў Святой Алены]] ([[Паўднёвая Караліна]], [[ЗША]]) * [[:en:Saint Helen's Island|востраў Святой Алены]] ([[Манрэаль]], [[Канада]]) * [[Сент-Хеліна (гара)|гара Сент-Хеліна]] (вяршыня ў горах [[Маякмас]], ЗША) * [[Сент-Хеленс (вулкан)|вулкан Сент-Хеленс]] (актыўны [[стратавулкан]], штат [[Вашынгтон (штат)|Вашынгтон]], ЗША) * [[:en:Lake St. Helen|азёра Святой Алены]] (штат [[Мічыган]], ЗША) Яе імя стала таксама назвай шэрагу гарадоў (гл. [[Святая Алена (значэнні)]]). == У культуры == ; Жывапіс і скульптура: [[Файл:Statue of Helena of Constantinople detail.JPG|thumb|right|Фрагмент скульптурнай выявы Алены ([[Капіталійскі музей]]).]] [[Файл:Überlingen Münster Seitenaltar Helena.jpg|thumb|Вызначэнне Сапраўднага Крыжа (нямецкая драўляная скульптура).]] [[Файл:Constantine elene 11c.jpg|thumb|Канстанцін і Алена, (кніжная мініяцюра, XI ст.).]] Найбольш раннія выявы Алены датуюцца першай чвэрцю IV стагоддзя. Да іх адносяцца яе паплечныя выявы ў профіль на манетах, дзе Алена мае буйны з гарбінкай нос, вялікія вочы і намалявана ў завушніцах і з каралямі. У [[Капіталійскія музеі|Капіталійскіх музеях]] Рыма знаходзіцца скульптура IV стагоддзя, якую некаторыя даследчыкі лічаць партрэтам Алены<ref name="ПЭ">{{Праваслаўная энцыклапедыя|189737|Алена|18|293-297|Н. В. Квлівідзэ}}</ref>. Скульптар паказаў яе ў абліччы маладой жанчыны (хоць у момант стварэння яе першых партрэтаў Алене было больш за 70 гадоў), якая сядзіць на крэсле з дыядэмай на галаве. У [[Новая гліптатэка Карлсберга|капенгагенскай гліптатэцы]] захоўваецца галава скульптуры IV стагоддзя, якую лічаць скульптурным партрэтам Алены (I.N 1938)<ref>Johansen, Flemming. Roman portraits. NY Carlsberg Glyptotek. Copenhagen, 1995. V. III. P.172</ref>. Хрысціянская іканаграфія Алены складваецца ў [[мастацтва Візантыі|візантыйскім мастацтве]] да канца [[IX]] стагоддзя. Яе адлюстроўваюць у імператарскіх адзеннях з каронай на галаве<ref name="ПЭ"/>. У жывапісе найбольш часта сустракаюцца выявы Святой Алены ў момант здабыцця ёю Крыжа Гасподняга ці ў момант яго [[Узвіжанне Крыжа Гасподняга|Узвіжання]]. Таксама часта сустракаюцца яе выявы разам з сынам Канстанцінам, які таксама шануецца ў ліку роўнаапостальных. Больш рэдкімі ў візантыйскім мастацтве з'яўляюцца асобныя выявы Алены<ref name="ПЭ"/>. * [[Аньёла Гадзі]], «''Здабыццё Крыжа Гасподняга''», каля 1380 года; * [[П'ера дэла Франчэска]], [[фрэска|фрэскавы]] цыкл пра гісторыю Жыватворчага Крыжа ў [[Базіліка Сан-Франчэска ў Арэца|базіліцы Сан-Франчэска]] (сцэна катавання па загадзе Алены [[Іуда Кірыяк|Іуды Кірыяка]] і здабыццё ёю Крыжа Гасподняга), 1458—1466 гады; * [[Чыма да Канельяна]], «''Святая Алена''», [[1495]] год; * [[Веранезэ]], дзве карціны «''Сон Святой Алены''», 1560-я і [[1580]] гады; * [[Рубенс]], [[алтарная карціна]] «''Святая Алена''» (напісана для базілікі [[Санта-Крочэ-ін-Джэрусалемэ]], знаходзіцца ў [[Нотр-Дам-дзю-Пюі|кафедральным саборы Граса]]); * [[Джавані Ларэнца Берніні]], статуя Святой Алены ў [[сабор Святога Пятра|саборы Святога Пятра]] (Рым), 1630-я гады; * [[Джавані Біліверці]], «''Здабыццё Аленай Жыватворчага Крыжа''», першая палова XVII стагоддзя; * [[Васіль Кандратавіч Сазонаў|Сазонаў В. К.]], «''Святыя Канстанцін і Алена''», [[1870]] год; * [[Сальвадор Далі]], сюррэалістычная карціна «''Святая Алена ў Порт-Лігаце''»<ref>[http://www.surrealmind.ru/artgallery/index.php?cat=surreal&art=dali&pic=1956_0002 Сальвадор Далі, «Святая Алена ў Порт-Лігаце»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090126221136/http://www.surrealmind.ru/artgallery/index.php?cat=surreal&art=dali&pic=1956_0002 |date=26 студзеня 2009 }}</ref> і «''Святая Алена''»<ref>[http://www.daliworld.org/pred_2/319_p.jpg Сальвадор Далі, «Святая Алена»] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20160306194228/http://www.daliworld.org/pred_2/319_p.jpg |date=6 сакавіка 2016 }}</ref>, [[1956]] год. ; Літаратура: * [[Іўлін Во]], «''Алена''», [[навела]], [[1950]] год; * [[Мэрыян Зімер Брэдлі]], «''Жрыца Авалона''» ([[:en:Priestess of Avalon]]), гістарычнае [[фэнтэзі]], 2000 год. == Гл. таксама == * [[Жыватворчы Крыж]] — пра раскопкі імператрыцы Алены ў Іерусаліме * [[Іуда Кірыяк]] — жыхар Іерусаліма, які згадваецца ў апокрыфах і аказаў Алене дапамогу пры раскопках * [[Алёна (прысвятак)]] {{зноскі}} == Літаратура == ; на рускай мове {{refbegin|2}} * {{Праваслаўная энцыклапедыя|189737|Елена|18|293—297|Белякова Е. В., Королёв А. А., Э. П. А., [[Ніна Валер'еўна Квлівідзэ|Квливидзе Н. В.]]}} * {{БРЭ|аўтар=Зверев С. П., [[Ірына Леанідаўна Бусева-Давыдава|Бусева-Давыдова И. Л.]] (иконография)|загаловак= Елена Святая|id=1976909|том=9|год=2007|старонкі=647|ref=БРЭ}} * {{кніга |аўтар = Курэ А. |частка = Посещение Палестины Св. Равноапостольною царицею Еленою |загаловак = Палестина под властью христианских императоров. (326-636 гг.) |спасылка = http://ricolor.org/arhiv/redkie_knigi/kure/glava2/ |месца = С. Петербург |выдавецтва = Издание редакции «Русского паломника» |год = 1894 }} * {{Кніга:Жыціі святых Растоўскага|Житие святого равноапостольного царя Константина и святой матери его Елены|май|21|старонкі=607}} {{refend}} ; на іншых мовах {{refbegin|2}} * {{артыкул | загаловак = Helena, First Christian Archaeologist | выданне = Christian History Institute. Glimpses. Issue #73 }}{{ref-en}} * {{кніга |аўтар = Jan Willem Drijvers |загаловак = Helena Augusta: The Mother of Constantine the Great and the Legend of Her Finding of the True Cross |спасылка = https://books.google.com/books?id=50ZmimTfp0YC&hl=ru&output=html |месца = Leiden |выдавецтва = Brill |год = 1992 }}{{ref-en}} * {{кніга |аўтар = Antonina Harbus |загаловак = Helena of Britain in Medieval Legend |спасылка = https://books.google.com/books?id=6uK4VHOYVHEC&hl=ru&output=html |месца = |выдавецтва = DS Brewer |год = 2002 }}{{ref-en}} {{refend}} == Спасылкі == {{Навігацыя}} * {{cite web |author = Jan Willem Drijvers |url = http://www.roman-emperors.org/helena.htm |title = Helena Augusta |accessdate = 2008-11-28 |lang = en |archiveurl = https://www.webcitation.org/61AEOpB3P?url=http://www.roman-emperors.org/helena.htm |archivedate = 2011-08-23 }} {{Бібліяінфармацыя}} {{^|12px}} {{Святыя візантыйскія імператрыцы}} {{Роўнаапостальныя жанчыны}} {{^|12px}} {{DEFAULTSORT:Алена}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 250 годзе]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 330 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Візантыі]] [[Катэгорыя:Роўнаапостальныя]] [[Катэгорыя:Святыя Адзінай Царквы]] [[Катэгорыя:Кананізаваныя імператрыцы]] [[Катэгорыя:Жанчыны Візантыі]] [[Катэгорыя:Дынастыя Канстанціна]] [[Катэгорыя:Сужэнцы рымскіх імператараў]] [[Катэгорыя:Хрысціянскія святыя IV стагоддзя]] fr7lkkxts1pk92hque76qo365v6kahv 0 713526 4164143 4163625 2022-07-24T12:49:00Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі |назва = Remondis AG & KG |лагатып = |тып = |лістынг на біржы = |дзейнасць = |дэвіз = |заснавана = [[1934]] |скасавана = |прычына скасавання = |пераемнік = |ранейшыя назвы = |заснавальнікі = |размяшчэнне = |ключавыя фігуры = |галіна = збор [[смецце|смецця]], перапрацоўка адходаў |прадукцыя = |абарот = |аперацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |колькасць супрацоўнікаў = |матчына кампанія = |даччыныя кампаніі = |сайт = }} '''Remondis AG & KG''' — [[Германія|нямецкая кампанія]]. Асноўная сфера дзейнасці збор, перапрацоўка і утылізацыя адходаў, сцёкавыя воды. Была заснавана ў [[1934]] годзе, і да [[2005]] года працавала пад назвай '''Rethmann'''. У цяперашні час з'яўляецца найбуйнейшым аператарам па перапрацоўцы і ўтылізацыі адыходаў у [[Германія|Германіі]], мае вялікую долю рына ў [[Польшча|Польшчы]] і ў [[Аўстралія|Аўстраліі]], працуе яшчэ ў 18 краінах Еўропы, а таксама ў [[Японія|Японіі]], [[Індыя|Індыі]], [[Кітай|Кітаі]] і на [[Тайвань|Тайвані]]. == Remondis-Minsk == [[Файл:Remondis-Minsk.jpg|міні|Смеццявоз Remondis на базе аўтамабіля МАЗ на вуліцах Мінска]] Прадпрыемства створана на базе «Мінскіх другасных рэсурсаў» і часткі «Спецкамунаўтатранса». На цяперашні момант «Рэмондзіс-Мінск» працуе ў трох раёнах горада: [[Фрунзенскі раён (Мінск)|Фрунзенскім]], [[Кастрычніцкі раён (Мінск)|Кастрычніцкім]] і [[Маскоўскі раён (Мінск)|Маскоўскім]]. У першую чаргу, намаганні сумеснага прадпрыемства накіраваныя на раздзельны збор рэсурсаў. Аб’ём прамых замежных інвэстыцый складае больш за 4,5 млн долараў ЗША. Доля замежнага інвестара ў статутным фондзе сумеснага прадпрыемства складаў 51%. Агульны капітал (статутны фонд) сумеснага прадпрыемства фарміруецца ў памеры каля 10 млн долараў ЗША<ref>http://bdg.by/news/bussiness/11529.html</ref>. == Спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20120424014722/http://www.remondis.com/index.php?id=304&L=1 Афіцыйная старонка] {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-24}} [[Катэгорыя:Кампаніі Беларусі]] 21fcdittaf6f2e5sxybwuwpnvnlpob1 0 713538 4164142 4163674 2022-07-24T12:48:48Z KrBot 24355 + {{няма катэгорый}} wikitext text/x-wiki {{Картка футбольнага турніру |назва = Кубак Кыргызстана па футболе |лагатып = |подпіс = |заснаваны = 1992 |кол-ць каманд = 52 |дзеючы чэмпіён = [[ФК Нефтчы Качкар-Ата|Нефтчы (Качкар-Ата)]] (2-і тытул, сезон [[Кубак Кыргызстана па футболе 2019|2019]]) |найбольш тытулаваны = [[ФК Дардой|Дардой]] (10 тытулаў) |сайт = |бягучы сезон = [[Кубак Кыргызстана па футболе 2022|Сезон 2022]] }} '''Кубак Кыргызстана па футболе''' праводзіцца з [[1992]] года. Пераможца атрымлівае месца ў кваліфікацыйным раўндзе [[Кубак АФК|Кубка АФК]]. Гэта другое па значнасці футбольнае спаборніцтва краіны пасля [[Чэмпіянат Кыргызстана па футболе|Чэмпіянату Кыргызстана па футболе]]. Кубак Беларусі стартуе ў летам бягучага года, а фінальная гульня адбываецца, як правіла, у восенню. == Фіналы == {| class="wikitable" |- ! Розыгрыш ! Пераможца ! Фіналіст ! Лік ! Стадыён |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1992|1992]] | [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''2:1''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1993|1993]] | [[ФК Алга-РІІФ Бішкек|Алга-РІІФ (Бішкек)]] | [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] | '''4:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1994|1994]] | [[ФК Алга-Чуй Такмак|Ак-Марал (Такмак)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''2:1''' <small>{{Comment|д.ч.|У дадатковы час}}</small> | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1995|1995]] | [[ФК Семяцей Кызыл-Кія|Семяцей (Кызыл-Кія)]] | [[ФК Дынама МУС Бішкек|Дынама МУС (Бішкек)]] | '''2:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1996|1996]] | [[ФК Гвардыя-РЦАР Бішкек|АіК (Бішкек)]] | [[ФК Металург (Кадамжай)|Металург (Кадамжай)]] | '''2:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1997|1997]] | [[ФК Алга Бішкек|Алга-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Дынама-Алай (Ош)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1998|1998]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Дынама-Алай (Ош)]] | '''3:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 1999|1999]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Семяцей Кызыл-Кія|Семяцей (Кызыл-Кія)]] | '''3:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2000|2000]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Дынама-Алай (Ош)]] | '''2:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2001|2001]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2002|2002]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2003|2003]] | [[ФК Алга Бішкек|СКА-СПА (Бішкек)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2004|2004]] | [[ФК Дардой|Дардой-Дынама (Нарын)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2005|2005]] | [[ФК Дардой|Дардой-Дынама (Нарын)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2006|2006]] | [[ФК Дардой|Дардой-Дынама (Нарын)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''4:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2007|2007]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | [[ФК Лакаматыў Джалал-Абад|Лакаматыў (Джалал-Абад)]] | '''2:1''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2008|2008]] | [[ФК Дардой|Дардой-Дынама (Нарын)]] | [[ФК Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)|Жаштык-Ак-Алтын (Кара-Су)]] | '''4:3''' <small>{{Comment|пен.|Па пенальці}}</small> | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2009|2009]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''2:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2010|2010]] | [[ФК Дардой|Дардой-Дынама (Нарын)]] | [[ФК Нефтчы Качкар-Ата|Нефтчы (Качкар-Ата)]] | '''3:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2011|2011]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | [[ФК Нефтчы Качкар-Ата|Нефтчы (Качкар-Ата)]] | '''1:0''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2012|2012]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] | '''6:1''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2013|2013]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2013|2:1]]''' <small>{{Comment|пен.|Па пенальці}}</small> | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2014|2014]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2014|2:1]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2015|2015]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата-2 (Кант)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2015|4:2]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2016|2016]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2016|1:0]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2017|2017]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2017|1:0]]''' <small>{{Comment|пен.|Па пенальці}}</small> | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2018|2018]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2018|3:2]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2019|2019]] | [[ФК Нефтчы Качкар-Ата|Нефтчы (Качкар-Ата)]] | [[ФК Дардой|Дардой (Бішкек)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2019|1:0]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2020|2020]] | [[ФК Алай Ош|Алай (Ош)]] | [[ФК Абдыш-Ата Кант|Абдыш-Ата (Кант)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2020|1:0]]''' | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2021|2021]] | [[ФК Нефтчы Качкар-Ата|Нефтчы (Качкар-Ата)]] | [[ФК Алга Бішкек|Алга (Бішкек)]] | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2021|1:0]]''' <small>{{Comment|пен.|Па пенальці}}</small> | |- | [[Кубак Кыргызстана па футболе 2022|2022]] | | | '''[[Фінал Кубка Кыргызстана па футболе 2022|:]]''' | |- |} == Спасылкі == * [https://www.rsssf.org/tablesk/kyrgcuphist.html Kyrgyzstan - List of Cup Finals] {{ref-be}} {{Футбол у Кыргызстане}} {{няма катэгорый|date=2022-07-24}} 83i7t9elccpxg3goa8ksnr1qrsokjzk 0 713550 4164141 4163812 2022-07-24T12:48:40Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Картка кампаніі |назва = Danfoss |лагатып = |тып = |лістынг на біржы = |дзейнасць = |дэвіз = |заснавана = [[1933]] |скасавана = |прычына скасавання = |пераемнік = |ранейшыя назвы = |заснавальнікі = |размяшчэнне = |ключавыя фігуры = |галіна = |прадукцыя = |абарот = |аперацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |колькасць супрацоўнікаў = |матчына кампанія = |даччыныя кампаніі = |сайт = }} '''Danfoss''' — [[Данія|дацкая кампанія]], у якой працуе больш за 40 043 супрацоўнікаў па ўсім свеце. Данфас была заснавана ў [[1933]] годзе інжынерам Мадсам Клаўзенам<ref name="Danfoss">{{cite web|url = https://web.archive.org/web/20190913002922/http://denstoredanske.dk/Erhverv,_karriere_og_ledelse/Erhvervsliv/Erhvervsvirksomheder/Danfoss|title = По искам Danfoss|author = |date = |work = denstoredanske.dk|language = dk|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. == Гісторыя == У [[1933]] годзе [[Мадс Клаўзен]] (1905—1966) заснаваў '''«Дацкі завод аўтаахаладжэння і агрэгатаў»''' ({{lang-dk|Dansk Køleautomatik-og Apparatfabrik}}), пазней у [[1946]] годзе назва кампаніі была зменена на ''«Danfoss»''. Першым прадуктам быў [[пашыральны клапан]] для халадзільных установак, ён быў распрацаваны пасля вывучэння імпартных клапанаў з [[ЗША]]<ref name="Danfoss"></ref>. У [[1941]] годзе дзейнасць пашырылася да прадуктаў для ацяплення<ref name="Danfoss"></ref>. [[Радыятарны тэрмастат|Тэрмастатычны вентыль радыятара]] быў вынайдзены Мэдсам Клаўзенам у [[1943]] годзе, пазней запатэнтаваны, а ў [[1952]] годзе рэкламаваўся як энергазберагальная прылада<ref name="jv.dk">{{cite web|url = https://web.archive.org/web/20200320122031/https://jv.dk/artikel/ikonisk-danfoss-opfindelse-fyldte-75-%C3%A5r|title = Ikonisk Danfoss-opfindelse fyldte 75 år|author = Claus Møller Jensen|date = |work = jv.dk|language = dk|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. У [[1962]] годзе кампанія пачала вытворчасць [[Сілавая электроніка|сілавой электронікі]]. Першым прадуктм стаў выраблены на заказ [[выпрамнік]]і, пазней у [[1968]] годзе пачалася вытворчасць, першага ў сваім родзе ў свеце [[Частотны пераўтваральнік|пераўтваральніка частаты]] VLT<ref name="ing.dk">{{cite web|url = https://web.archive.org/web/20141004182935/https://ing.dk/artikel/saadan-gjorde-danfoss-frekvensomformere-til-et-guldaeg-170811|title = Sådan gjorde Danfoss frekvensomformere til et guldæg|author = Niels Chr. Larsen|date = 2014-09-12|work = ing.dk|language = dk|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. У [[2014]] годзе «Danfoss» набыла кампанію «[[Vacon]]», вытворца частотна-рэгулюемых прывадаў<ref>{{cite web|url = https://www.danfoss.com/en/about-danfoss/news/cf/vacon-to-become-part-of-danfoss-group/|title = Vacon to become part of Danfoss Group|author = |date = 2014-12-02|work = Danfoss|language = dk|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. [[1 сакавіка]] [[2022]] года, у сувязі з [[Уварванне Расіі ва Украіну (2022)|увараваннем Расіі ва Украіну]], кампанія прыняла рашэнне прыпыніць дзейнасць на тэрыторыі Расіі і Беларусі (працавала ў Расіі з [[1993]] года)<ref>{{cite web|url = https://www.danfoss.com/en/about-danfoss/news/cf/vacon-to-become-part-of-danfoss-group/|title = Vacon to become part of Danfoss Group|author = |date = 2014-12-02|work = Danfoss|language = en|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. [[15 ліпеня]] «Danfoss» паведаміла, што ў сувязі з далейшай эскалацыяй на тэрыторыі Украіны, яны падпісалі пагадненне аб перадачы бізнесу ў Расіі і Беларусі мясцоваму менеджменту і спыняюць усе кантакты да верасня 2022 года<ref>{{cite web|url = https://www.danfoss.com/en/about-danfoss/news/cf/danfoss-announces-local-management-buyout-of-its-russian-businesses/|title = Danfoss announces local management buyout of its Russian businesses|author = |date = 2014-07-15|work = Danfoss|language = en|accessdate = 2022-07-23}}</ref>. == Спасылкі == * [https://www.danfoss.com/en/ Афіцыйная старонка] {{зноскі}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-24}} [[Катэгорыя:Кампаніі Даніі]] hh9x6b858zxvoi0smsca8b025a8pw4u 14 713553 4164334 4163807 2022-07-24T19:57:04Z Artsiom91 31770 −[[Катэгорыя:Кінарэжысёры Польшчы]]; −[[Катэгорыя:Кінарэжысёры Францыі]]; +[[Катэгорыя:Катэгорыі кінарэжысёраў]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Catmain|Раман Паланскі}} [[Катэгорыя:Катэгорыі кінарэжысёраў|Паланскі Раман]] o16g0ebq9lvslgpoiumdzsfq37hnqfo 0 713560 4164140 4163996 2022-07-24T12:48:33Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = абраз |выява = |памер = |апісанне = |назва = Маці Божая Адзігітрыя |арыгінал = |аўтар = майстар Георгіус |год = 1678 |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]], [[пазалота]] |тэхніка = |вышыня = 133,3 |шырыня = 73 |даўжыня = З |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Маці Божая Адзігітрыя''' — абраз [[беларуская школа іканапісу|беларускай школы]], напісаны майстрам Георгіусам у 1678 годзе<ref name="Этыкетка"/>. Захоўваецца ў калекцыі [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} {{nobr|ДБЖ-118}}). Памер абраза — {{num|133,3 × 73 × З|см}}<ref name="Жывапіс"/>. [[Файл:НММ РБ. Залаты век беларускага іканапісу. XVII стагоддзе. Маці Божая Адзігітрыя. 1678. Пінск. НММРБ (164).jpg|міні|злева|Фрагмент]] Абраз [[намесны рад|намеснага рада]] [[іканастас]]а<ref name="Этыкетка"/>. Выяўлены 9-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1967 годзе ў [[Мікалаеўская царква (Пінск, на могілках)|Мікалаеўскай царкве]] на [[Старыя могілкі (Пінск)|могілках Пінска]]<ref name="Жывапіс"/>. Паводле іншай інфармацыі паступіў з [[Варварынская царква (Пінск)|Варварынскай царквы]] (1830)<ref name="Этыкетка">[[:c:File:НММ РБ. Залаты век беларускага іканапісу. XVII стагоддзе. (165).jpg|Этыкетка]] да абраза на выстаўцы «Залаты век беларускага іканапісу. XVII стагоддзе.» [[НММРБ]]. 2022.</ref>. Раскрыты рэстаўратарам арэнднага прадпрыемства «[[Мінскрэстаўрацыя]]» [[А. В. Тарасік]]ам у 1991—1994 гадах (Мінск)<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|101|Маці Боская Адзігітрыя|с=204}}</ref>. == Выстаўкі == * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000. Мінск. 2001. * Залаты век беларускага іканапісу. XVII стагоддзе. [[НММРБ]]. 2022. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|101|Маці Боская Адзігітрыя|с=204}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-24}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Выявы Дзевы Марыі]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Пінску]] [[Катэгорыя:Карціны 1678 года]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:1678 год у Беларусі]] mrntggho5ielkb6a94t0cl5rqhd42vm 0 713563 4164139 4164020 2022-07-24T12:48:30Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = абраз |выява = |памер = |апісанне = |назва = Хрыстос Уседзяржыцель |арыгінал = |аўтар = |год = XVIII стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 168 |шырыня = 90 |даўжыня = З |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Хрыстос Уседзяржыцель''' — абраз [[беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] сярэдзіны [[XVIII стагоддзе|XVIII ст.]] Захоўваецца ў калекцыі [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} {{nobr|ДБЖ-159}}). Памер абраза — {{num|168 × 90 × З|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Абраз з даваеннай калекцыі [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]] (№ 3-884). Паступіў з [[Паўлаўскі парк|Паўлаўскага парку]] і Музея мастацкага ўбрання рускіх палацаў канца XVIII і пачатку XIX стагоддзяў у 1964 годзе. Раскрыты ў творчым аб’яднанні «[[Белрэстаўрацыя]]» [[А. С. Шпунт]]ам у 1989 (Мінск)<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|100|Хрыстос Уседзяржыцель|с=202}}</ref>. == Апісанне == [[Хрыстос]] прадстаўлены амаль пакаленна ў [[Чырвоны колер|чырвоным]] [[хітон]]е з [[Карычневы колер|карычневым]] [[клаў|клавам]] і [[Сіні колер|сіне]]-[[Зялёны колер|зялёным]] на вохрыстай падкладцы [[гімацій|гімаціі]]. Правай рукой благаслаўляе, левай падтрымлівае [[Евангелле]] з тэкстам у 6 радкоў. Фон [[пазалота|пазалочаны]] з ляпным [[арнамент]]ам. [[Кляймо (іканапіс)|Клеймы]] [[серабрэнне|пасярэбраныя]] з разнымі манаграмамі. [[Рама (выяўленчае мастацтва)|Рама]] страчана, верхнія вуглы дошкі адпілаваны<ref name="Жывапіс"/>. == Выстаўкі == * Мастацтва Беларусі XVI—XIX стст. Новыя адкрыцці. Калекцыя В. К. Цвіркі. Мінск. 1994. * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000. Мінск. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|100|Хрыстос Уседзяржыцель|с=202}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-24}} [[Катэгорыя:Абразы Беларусі]] [[Катэгорыя:Выявы Ісуса Хрыста]] [[Катэгорыя:Карціны XVIII стагоддзя]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] 56x66hrmzfnmdlbp2kkfos5xdy6jemh 0 713584 4164333 4164114 2022-07-24T19:55:29Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Мазурская акруга''' ({{lang-pl|Okręg mazurski}}), таксама '''акруга Усходняя Прусія''' ({{lang-pl|okręg Prusy Wschodnie}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на тэрыторыях былой нямецкай [[Усходняя Прусія|Усходняй]] і [[Заходняя Прусія|Заходняй Прусіі]], далучаных да [[Польшча|Польшчы]] у [[1945]]–[[1946]] гадах па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Акруга была створана [[14 сакавіка]] [[1945]] года. Яна ахоплівала тэрыторыю былой [[Усходняя Прусія|Усходняй Прусіі]] ў межах [[1939]] года, якія ўвайшлі ў склад [[Польшча|Польшчы]] (уключаючы рэгіён ніжняга цячэння [[Вісла|Віслы]] і субрэгіён [[Элк|Элка]], [[Голдап|Голдапа]] і [[Алецка]]). [[28 чэрвеня]] [[1946]] года акруга была скасавана і пераўтворана ў [[Альштынскае ваяводства (1946—1975)|Альштынскае ваяводства]] пасля ўключэння Павісля (без Сушскага павета) у [[Гданьскае ваяводства (1945—1975)|Гданьскае ваяводства]], а [[Элцкі павет|Элцкага]], [[Галдапскі павет|Галдапскага]] і [[Алецкі павет|Алецкага паветаў]] — у [[Беластоцкае ваяводства (1944—1975)|Беластоцкае ваяводства]]. Акруговым адміністратарам быў урадавы ўпаўнаважаны [[Якуб Правін]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Вармінска-Мазурскага ваяводства]] 6x1f7gvhfog7o6bnvelgezdi3s7knsq 0 713588 4164128 2022-07-24T12:04:44Z ElisavetaIvanova 69289 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка}} '''Заходнепаморская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Pomorze Zachodnie}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на частцы тэрыторыі [[Трэці рэйх|нямецкай]] [[Памеранія (правінцыя)|правінцыі Памеранія]]...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Заходнепаморская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Pomorze Zachodnie}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на частцы тэрыторыі [[Трэці рэйх|нямецкай]] [[Памеранія (правінцыя)|правінцыі Памеранія]], далучаных да [[Польшча|Польшчы]] па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Акруга ўтворана [[14 сакавіка]] [[1945]] года. [[28 чэрвеня]] [[1946]] года яна была расфарміравана і ўключана ў склад [[Шчэцінскае ваяводства (1946—1975)|Шчэцінскага ваяводства]]. Акруговым адміністратарам быў упаўнаважаны прадстаўнік польскага ўрада [[Юзаф Качоха]], а з [[11 красавіка]] [[1945]] года - [[Леанард Барковіч]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Заходнепаморскага ваяводства]] ekldprt4y6poaq7vqosrbvjlki9yee4 4164330 4164128 2022-07-24T19:52:02Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Заходнепаморская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Pomorze Zachodnie}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на частцы тэрыторыі [[Трэці рэйх|нямецкай]] [[Памеранія (правінцыя)|правінцыі Памеранія]], далучаных да [[Польшча|Польшчы]] па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Акруга ўтворана [[14 сакавіка]] [[1945]] года. [[28 чэрвеня]] [[1946]] года яна была расфарміравана і ўключана ў склад [[Шчэцінскае ваяводства (1946—1975)|Шчэцінскага ваяводства]]. Акруговым адміністратарам быў упаўнаважаны прадстаўнік польскага ўрада [[Юзаф Качоха]], а з [[11 красавіка]] [[1945]] года — [[Леанард Барковіч]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Заходнепаморскага ваяводства]] hwbk2c3ykm3a8am5gfmejjogcyrpbl2 0 713589 4164129 2022-07-24T12:08:38Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], Алейныя ф...» wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] qi4gtc8vcpnqjim14hc2t582r2k5ao6 4164130 4164129 2022-07-24T12:09:02Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] 5sc31nk74ipzowgdh7r95h2l6hmpa0h 4164133 4164130 2022-07-24T12:10:12Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць з калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ic6f8vol0wo23gt47v0y1rc0bf91rqx 4164134 4164133 2022-07-24T12:10:42Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць з калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] eckk4rse53j4wa392w3seu8uo60w0w4 4164135 4164134 2022-07-24T12:11:58Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць з калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў калекцыі [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] jw6sddufjn93yt2rpcn3xockezv6pnj 4164332 4164135 2022-07-24T19:54:35Z KrBot 24355 + {{ізаляваны артыкул}} wikitext text/x-wiki {{твор мастацтва |тып = карціна |выява = Cardinal Jerzy Radziwiłł.PNG |памер = 250 px |назва = Партрэт Ежы Радзівіла |арыгінал = |аўтар = невядомы італьянскі (?) мастак |год = пасля 1591 |матэрыял = [[Палатно (жывапіс)|Палатно]], [[Алейныя фарбы|алей]] |тэхніка = |вышыня = 95 |шырыня = 88 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''«Партрэт Ежы Радзівіла»''' — карціна са збораў [[Нясвіжскі замак|Нясвіжскага замка]], напісаная пасля 1591 года невядомым італьянскім (?) мастаком. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} ЗЖ—115). Памер карціны — {{num|95 × 88|см}}<ref name="Жывапіс"/>. Партрэт біскупа кракаўскага [[Юрый Радзівіл (1556—1600)|Ежы Радзівіла]] паходзіць з калекцыі князёў Радзівілаў у Нясвіжы (№ 42 да 1941). Да 1941 года захоўваўся ў калекцыі [[Дзяржаўная карцінная галерэя БССР|Дзяржаўнай карціннай галерэі БССР]], з 1948 года [[Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны|Музея гісторыі Вялікай Айчыннай вайны]], з 1957 да 1968 года [[Дзяржаўны музей БССР|Дзяржаўнага музея БССР]]<ref name="Жывапіс"/>. Рэстаўрыраваны ва [[Усесаюзная цэнтральная навукова-даследчая лабараторыя па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей|Усесаюзнай цэнтральнай навукова-даследчай лабараторыі па кансервацыі і рэстаўрацыі музейных мастацкіх каштоўнасцей]] [[С. С. Чуракоў|С. С. Чураковым]] у 1968—1972 гадах ([[Масква]])<ref name="Жывапіс">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}}</ref>. == Выстаўкі == * Другое нараджэнне партрэтаў з Нясвіжа і Гродна. Мінск. 1982. * Партрэты з Нясвіжа і Гродна. Каўнас, Яраслаўль. 1983. * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Партрэты знакамітых постацяў даўняй Рэчы Паспалітай у мінскіх зборах. Кракаў. 1991. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|2|Партрэт Ежы Радзівіла|с=24}} {{ізаляваны артыкул|date=2022-07-24}} [[Катэгорыя:Род Радзівілаў]] [[Катэгорыя:Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс]] [[Катэгорыя:Партрэты]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] 1dgiibo0axayt2xot8n7m6qxdb94uma 0 713590 4164131 2022-07-24T12:09:13Z ElisavetaIvanova 69289 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка}} '''Апольска-сілезская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Śląsk Opolski}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на былых [[Трэці рэйх|нямецкіх]] тэрыторыях, далучаных да [[Польшча|Польшчы]] па выніках [...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Апольска-сілезская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Śląsk Opolski}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на былых [[Трэці рэйх|нямецкіх]] тэрыторыях, далучаных да [[Польшча|Польшчы]] па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Акруга ўтворана [[14 сакавіка]] [[1945]] года. [[28 чэрвеня]] [[1946]] года яна была расфарміравана і ўключана ў склад [[Сілезскае ваяводства (1946—1975)|Сілезскага ваяводства]]. Адміністратарам акругі быў упаўнаважаны прадстаўнік польскага ўрада [[Аляксандр Завадскі]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Сілезіі]] lw52ib7xkxteihazlthdube73cqymxd 4164132 4164131 2022-07-24T12:10:03Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка}} '''Апольска-сілезская акруга''' ({{lang-pl|Okręg Śląsk Opolski}}) — [[адміністрацыйная адзінка]] ў складзе пасляваеннай [[Польшча|Польшчы]], якая існавала на былых [[Трэці рэйх|нямецкіх]] тэрыторыях, далучаных да [[Польшча|Польшчы]] па выніках [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]]. Акруга ўтворана [[14 сакавіка]] [[1945]] года. [[28 чэрвеня]] [[1946]] года яна была расфарміравана і ўключана ў склад [[Сілезскае ваяводства (1945—1975)|Сілезскага ваяводства]]. Адміністратарам акругі быў упаўнаважаны прадстаўнік польскага ўрада [[Аляксандр Завадскі]]. {{Бібліяінфармацыя}} {{Адміністрацыйны падзел Польшчы (1944—1975)}} [[Катэгорыя:Гісторыя Сілезіі]] ssvrigy0onjug09r8u9rdmiifajf4rf 14 713591 4164136 2022-07-24T12:12:56Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{catmain}} [[Катэгорыя:Жывапіс барока|Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс Беларусі|барока]] [[Катэгорыя:Барока ў Беларусі]]» wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Катэгорыя:Жывапіс барока|Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс Беларусі|барока]] [[Катэгорыя:Барока ў Беларусі]] b3v9eznjh1fhpu2uohtzqzh8uowxzul 4164137 4164136 2022-07-24T12:14:59Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 выдалена [[Катэгорыя:Барока ў Беларусі]]; дададзена [[Катэгорыя:Барочнае мастацтва Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Катэгорыя:Жывапіс барока|Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс Беларусі|барока]] [[Катэгорыя:Барочнае мастацтва Беларусі]] jlj6wv9bfzcnmksfha9rnhz1y1epc48 0 713592 4164180 2022-07-24T14:04:35Z Evgen Lewandowskiy 63506 Новая старонка: «{{Палітык | Імя = Сяргей Станіслававіч Удальцоў | Арыгінал імя = {{lang-ru|Сергей Станиславович Удальцов}} | Дата нараджэння = {{Датанараджэння|16|2|1977}} | Месца нараджэння = [[Масква]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] | Грамадзянства...» wikitext text/x-wiki {{Палітык | Імя = Сяргей Станіслававіч Удальцоў | Арыгінал імя = {{lang-ru|Сергей Станиславович Удальцов}} | Дата нараджэння = {{Датанараджэння|16|2|1977}} | Месца нараджэння = [[Масква]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] | Грамадзянства = {{Сцягафікацыя|Расія}} | Партыя = [[Левы фронт (Расія)|Левы фронт]]<br>[[Авангард чырвонай моладзі]]<br>[[Каардынацыйная рада расійскай апазіцыі]] | Род дзейнасці = [[палітык]] | Commons = | Rodovid = }} '''Сяргей Станіслававіч Удальцоў''' ({{Датанараджэння|16|2|1977}}, [[Масква]], [[Расійская Савецкая Федэратыўная Сацыялістычная Рэспубліка|РСФСР]], [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]]) — расійскі [[Левыя (палітыка)|левы]] палітычны дзеяч, лідэр руху «[[Авангард чырвонай моладзі]]» (АЧМ), каардынатар «[[Левы фронт (Расія)|Левага фронту]]», адзін з лідэраў [[Пратэсты супраць фальсіфікацыі выбараў у Расіі (2011)|пратэстнага руху ў Расіі 2011-2013 гадоў]]. == Біяграфія == Сяргей Удальцоў нарадзіўся [[16 лютага]] [[1977]] года ў [[Масква|Маскве]] ў сям'і савецкіх вучоных і дзяржаўных служачых. Пасля школы паступіў на юрыдычны факультэт [[Расійскі ўніверсітэт транспарту|Маскоўскай дзяржаўнай акадэміі воднага транспарту]]. Яшчэ ў студэнцкія гады Удальцоў заняўся палітыкай. У [[1997]] годзе ён далучыўся да руху "[[Працоўная Расія]]", які ўзначальваў [[Віктар Іванавіч Анпілаў|Віктар Анпілаў]], пасля ўвайшоў у выканкам руху. У снежні [[1999]] года Удальцоў балатаваўся ў дэпутаты [[Дзяржаўная Дума Расійскай Федэрацыі|Дзяржаўнай Думы РФ]] трэцяга склікання, але ў парламент не патрапіў. У тым жа [[1999]] годзе Удальцоў стаў кіраўніком "[[Авангард чырвонай моладзі|Авангарда чырвонай моладзі]]". У [[2004]] годзе Удальцоў выступіў адным з ініцыятараў стварэння "[[Левы фронт (Расія)|Левага фронту]]" - аб'яднання разрозненых палітычных рухаў левага толку з перспектывай стварэння новай левай партыі. У ходзе фарміравання да "Левага фронту" далучыліся члены [[Авангард чырвонай моладзі|АЧМ]], "[[Працоўная Расія|Працоўнай Расіі]]", [[Расійскі камуністычны саюз моладзі|Расійскага камуністычнага саюза моладзі]], РКП-КПСС і шэрагу іншых арганізацый. На ўстаноўчым з'ездзе ў кастрычніку [[2008]] года ён быў абраны ў раду і выканаўчы камітэт "Левага фронту" і стаў каардынатарам яго арганізацыйнага аддзела. Акрамя яго ў кіраўніцтва "Левага фронту" ўвайшлі [[Ілля Уладзіміравіч Панамароў|Ілля Панамароў]], лідэр РКП-КПСС Аляксей Прыгарын, дырэктар інстытута "Калектыўнае дзеянне" і жонка дэпутата Дзяржаўнай думы [[Алег Васільевіч Шэін|Алега Шэіна]] Карын Клеман і кіраўнік [[Ісламскі камітэт Расіі|Ісламскага камітэта Расіі]] [[Гейдар Джахідавіч Джэмаль|Гейдар Джэмаль]]<ref>{{кніга|загаловак=Сытый бунт. "Грязное белье" оппозиции |часка=Неуловимый Удальцов |аўтар=Алексей Челноков|год=2012 |месца=М.|старонак=288 |isbn=978-5-9955-0463-4}}</ref>. Шырокую вядомасць Удальцову прынесла ўдзел у [[Пратэсты супраць фальсіфікацыі выбараў у Расіі (2011)|пратэстным руху]], які сфармаваўся пасля выбараў у Дзяржаўную думу VI склікання і адным з лідэраў якога ён быў<ref>[https://svpressa.ru/persons/sergey-udalcov/ Біяграфія і палітычныя погляды Сяргея Удальцова - Свабодная Прэса - Адукацыя, кар'ера і асабістае жыццё Сяргея Удальцова - Свабодная Прэса]</ref>. Падчас пратэстаў, [[Следчы камітэт Расійскай Федэрацыі|Следчы камітэт РФ]] ініцыяваў праверку, у рамках якой Удальцоў даў паказанні на допыце [[11 кастрычніка]] [[2012]] года, [[17 кастрычніка]] 2012 года ў дачыненні да яго была ўзбуджаная крымінальная справа па абвінавачанні ў падрыхтоўцы масавых беспарадкаў. Па матэрыялах справы, разгледжаных Басманным судом горада Масквы [[18 кастрычніка]], Удальцоў і яго прыхільнікі планавалі восенню 2012 года арганізаваць масавыя беспарадкі з удзелам 35 тысяч чалавек, для чаго арганізавалі сетку трэніровачных лагераў па краіне. Паводле інфармацыі следства, актывісты "Левага фронту" планавалі пачаць захоп улады ў [[Калінінград|Калінінградзе]] і планавалі прыцягнуць каля 20 мільёнаў рублёў з розных крыніц. Матэрыялы справы амаль цалкам паўтаралі звесткі, выкладзеныя ў фільме "Анатомія пратэсту - 2"<ref>[https://lenta.ru/lib/14159427/#69 Удальцоў, Сяргей. Лентапедыя]</ref>. [[9 лютага]] [[2013]] года Басманны раённы суд змясціў палітыка пад хатні арышт<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/russian/russia/2013/02/130209_udaltsov_verdict_home_arrest|title=Сергея Удальцова посадили под домашний арест|author=BBC|date=2013-2-9|lang=ru}}</ref>. [[19 чэрвеня]] [[2013]] года Сяргей Удальцоў быў дастаўлены ў Следчы камітэт, дзе яму былі прад'яўлены канчатковыя абвінавачанні. Удальцову ставілася ў віну арганізацыя масавых беспарадкаў на [[Балотная плошча (Масква)|Балотнай плошчы]] [[6 мая]] [[2012]] года, а таксама спробы арганізаваць масавыя беспарадкі па ўсёй [[Расія|Расіі]]<ref>{{Cite web|url=https://www.svoboda.org/a/25024150.html|title=Удальцов и Развозжаев начинают знакомиться с делом|author=Радио Свобода|lang=ru}}</ref>. [[9 ліпеня]] [[2014]] года Удальцоў выступіў у судзе з апошнім словам, дзе заявіў аб недаказанасці сваёй віны і аб тым, што масавых беспарадкаў 6 мая 2012 года не было. [[24 ліпеня]] [[2014]] года Масгарсуд прызнаў Сяргея Удальцова вінаватым у арганізацыі масавых беспарадкаў і прыгаварыў да 4,5 гадоў пазбаўлення волі. Удальцоў быў узяты пад варту ў зале суда<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/russian/russia/2014/07/140724_udaltsov_sentence_verdict|title=Удальцов и Развозжаев приговорены к 4,5 годам колонии|author=BBC|lang=ru}}</ref>. [[1 верасня]] [[2014]] года праваабарончая арганізацыя «[[Мемарыял (арганізацыя)|Мемарыял]]» прызнала Удальцова палітычным зняволеным<ref>[https://memohrc.org/ru/news/memorial-schitaet-levogo-oppozicionnera-sergeya-udalcova-politzaklyuchyonnym «Мемориал» считает левого оппозиционнера Сергея Удальцова политзаключённым]</ref>. {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Удальцоў Сяргей Станіслававіч}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Маскве]] [[Катэгорыя:Вязні сумлення]] [[Катэгорыя:Камуністы Расіі]] rokvuinvgarjmnt9i3vfy6qo52il6p8 0 713593 4164186 2022-07-24T14:57:47Z D.L.M.I. Bel 33064 Перасылае да [[Баеўскі сельсавет (Дубровенскі раён)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Баеўскі сельсавет (Дубровенскі раён)]] nnk8t3hvst0eg54d0di0h16sx0cyx1b 0 713594 4164193 2022-07-24T15:05:15Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Хрызма]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Хрызма]] rr8z48f7dm45erwddip8pzfkr5oflpb 0 713595 4164203 2022-07-24T15:40:54Z Aliaksei Lastouski 75892 Новая старонка: «{{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя...» wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] – [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна) - беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці „выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)”, яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме „Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772– 1855)” на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне дацэнта. У 1999–2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ „Сэфер” (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім|Іерусаліме]], Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы двух „апазіцыйных” прафесараў. У 2013-2019 – выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] – БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе „''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''” (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу „''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''” (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію „Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография” (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === 1. Сабалеўская В.А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. – Гародня, 2000. – 87 с. 2. Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. – Донецк: Норд-Пресс, 2005. – 375 с. [из 23.5 п.л. - 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] 3. Соболевская, О.А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII – 1 пол. XIX века: моногр. / О.А. Соболевская. – Гродно: ГрГУ, 2012. – 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === 1. Сабалеўская В.А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. – 1999. - № 1. – С. 17-23. 2. Соболевская О.А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII – начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. – 2010. - № 1. – С. 71-77. 3. Сабалеўская В.А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. – Беларускi гiстарычны часопiс. – 1010. - № 12. – С. 13-18. 4. Соболевская О.А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. – 2011. – № 1-2 (47-48). – С. 64-72. 5. Соболевская О.А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. – 2012. - № 1 (49). – С. 131-142. === Артыкулы ў замежных выданнях === 1. Сабалеўская В.А. Гаспадарчае жыццё “рухлівых беластоцкіх” і “апатычных гарадзенскіх” яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 1999. - №11. - S. 45-57. 2. Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2006. - № 25. - S. 67-83. 3. Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. – 2006. – № 2. December (Vol. 36). – Рр. 127-140. 4. Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX – пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. – 2011. - №2. – С. 60-67. 5. Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII – начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2011. – Т. 6 (1). – С. 23-40. 6. Соболевская О.А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII – 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2012. – Т. 7 (2). – С. 94-101. 7. Сабалеўская В.А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII – 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. – Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. – Т. 1. – С. 186-190. 8. Сабалеўская В.А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX-XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2012. - № 37. - S. 38-52 q1sshym52q202sthfaluf9pgkn4jgiq 4164215 4164203 2022-07-24T15:51:35Z Aliaksei Lastouski 75892 wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] – [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) - беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці „выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)”, яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме „Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772– 1855)” на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999–2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ „Сэфер” (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім|Іерусаліме]], Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы „апазіцыйных” прафесараў (Алеся Краўцэвіча і Алеся Смалянчука). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013-2019 – выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] – БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе „''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''” (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу „''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''” (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію „Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография” (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === 1. Сабалеўская В.А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. – Гародня, 2000. – 87 с. 2. Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. – Донецк: Норд-Пресс, 2005. – 375 с. [из 23.5 п.л. - 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] 3. Соболевская, О.А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII – 1 пол. XIX века: моногр. / О.А. Соболевская. – Гродно: ГрГУ, 2012. – 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === 1. Сабалеўская В.А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. – 1999. - № 1. – С. 17-23. 2. Соболевская О.А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII – начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. – 2010. - № 1. – С. 71-77. 3. Сабалеўская В.А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. – Беларускi гiстарычны часопiс. – 1010. - № 12. – С. 13-18. 4. Соболевская О.А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. – 2011. – № 1-2 (47-48). – С. 64-72. 5. Соболевская О.А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. – 2012. - № 1 (49). – С. 131-142. === Артыкулы ў замежных выданнях === 1. Сабалеўская В.А. Гаспадарчае жыццё “рухлівых беластоцкіх” і “апатычных гарадзенскіх” яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 1999. - №11. - S. 45-57. 2. Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2006. - № 25. - S. 67-83. 3. Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. – 2006. – № 2. December (Vol. 36). – Рр. 127-140. 4. Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX – пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. – 2011. - №2. – С. 60-67. 5. Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII – начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2011. – Т. 6 (1). – С. 23-40. 6. Соболевская О.А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII – 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2012. – Т. 7 (2). – С. 94-101. 7. Сабалеўская В.А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII – 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. – Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. – Т. 1. – С. 186-190. 8. Сабалеўская В.А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX-XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2012. - № 37. - S. 38-52 8aks4kw0t81bxpmbyhne0kh1pno5vt8 4164247 4164215 2022-07-24T16:42:22Z Maksim L. 13 /* Публікацыі */ гэта калі нумарацыя і праўда трэба, калі не, то * замест # wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] – [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) - беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці „выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)”, яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме „Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772– 1855)” на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999–2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ „Сэфер” (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім|Іерусаліме]], Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы „апазіцыйных” прафесараў (Алеся Краўцэвіча і Алеся Смалянчука). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013-2019 – выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] – БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе „''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''” (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу „''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''” (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію „Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография” (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В.А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. – Гародня, 2000. – 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. – Донецк: Норд-Пресс, 2005. – 375 с. [из 23.5 п.л. - 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О.А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII – 1 пол. XIX века: моногр. / О.А. Соболевская. – Гродно: ГрГУ, 2012. – 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В.А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII – першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. – 1999. - № 1. – С. 17-23. # Соболевская О.А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII – начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. – 2010. - № 1. – С. 71-77. # Сабалеўская В.А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. – Беларускi гiстарычны часопiс. – 1010. - № 12. – С. 13-18. # Соболевская О.А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. – 2011. – № 1-2 (47-48). – С. 64-72. # Соболевская О.А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. – 2012. - № 1 (49). – С. 131-142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В.А. Гаспадарчае жыццё “рухлівых беластоцкіх” і “апатычных гарадзенскіх” яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 1999. - №11. - S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2006. - № 25. - S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. – 2006. – № 2. December (Vol. 36). – Рр. 127-140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX – пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. – 2011. - №2. – С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII – начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2011. – Т. 6 (1). – С. 23-40. # Соболевская О.А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII – 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. – Менск-Вільня. – 2012. – Т. 7 (2). – С. 94-101. # Сабалеўская В.А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII – 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. – Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. – Т. 1. – С. 186-190. # Сабалеўская В.А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX-XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. – 2012. - № 37. - S. 38-52 {{зноскі}} dpaflb9uimwd74khlk460e9g8d2f11h 4164321 4164247 2022-07-24T19:39:51Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) — беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы «апазіцыйных» прафесараў (Алеся Краўцэвіча і Алеся Смалянчука). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} tpodecvulzelti8krxsv0ifpps6rlaf 4164493 4164321 2022-07-25T07:30:49Z Aliaksei Lastouski 75892 wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) — беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы «апазіцыйных» прафесараў (Алеся Краўцэвіча і Алеся Смалянчука). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} eb89zu1futewpve4cqvl4m72fubzywj 4164494 4164493 2022-07-25T07:31:35Z Aliaksei Lastouski 75892 wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) — беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалына на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} 8ls01bxfqrnwzny5x2ld255w9sk3hiw 4164505 4164494 2022-07-25T08:13:50Z Aliaksei Lastouski 75892 wikitext text/x-wiki {{Навуковец | Імя = | Арыгінал імя = | Фота = | Дата нараджэння = 26.03.1976 | Месца нараджэння = Гродна | Дата смерці = 18.10.2019 | Месца смерці = Гродна | Грамадзянства = Рэспубліка Беларусь | Навуковая сфера = Іудаіка | Месца працы = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы (1996-2013), «Беларускі інстытут правазнаўства – БІП (Гродна)» (2013-19) | Навуковая ступень = Кандыдат культуралогіі | Навуковае званне = Дацэнт | Альма-матэр = Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы }} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019. </ref>) — беларускі гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў Гродне ў сям’і выкладчыкаў. Скончыўшы ў 1991 г. СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Яшчэ студэнткай распачынае даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічае ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх габрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} rzpdnjam0l9v6ogn245vb9tzs41v7oj 4164517 4164505 2022-07-25T08:31:01Z Maksim L. 13 стварыў элемент ВД wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучы спецыяліст па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на суісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Габрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Габрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкрэслены прозвічшы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ЧУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнутым выглядзе, выдаўшы разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Донецк 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёна Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў суаўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна срод яе прац варта адзначыць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} 7043j3lqdydm6vz7spdcu3wfiqs9ykl 4164523 4164517 2022-07-25T08:34:51Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучая спецыялістка па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на саісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Яўрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Яўрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкраслены прозвішчы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ПУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнута, выдала разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Данецк, 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёну Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў сааўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна сярод яе прац адзначаюць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} kj8vzvtt9eeivsdxaqy27ktgem9tw1b 4164527 4164523 2022-07-25T08:41:29Z Maksim L. 13 Maksim L. перанёс старонку [[Вольга Сабалеўская]] у [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучая спецыялістка па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на саісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Яўрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Яўрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкраслены прозвішчы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ПУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнута, выдала разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Данецк, 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёну Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў сааўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна сярод яе прац адзначаюць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} kj8vzvtt9eeivsdxaqy27ktgem9tw1b 4164533 4164527 2022-07-25T08:44:19Z Maksim L. 13 дададзена [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучая спецыялістка па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на саісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Яўрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Яўрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкраслены прозвішчы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ПУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнута, выдала разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Данецк, 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёну Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў сааўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна сярод яе прац адзначаюць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] l2s2pqtro2412jcsncrkyeafbn11t0z 4164534 4164533 2022-07-25T08:44:49Z Maksim L. 13 дададзена [[Катэгорыя:Культуролагі Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучая спецыялістка па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на саісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Яўрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Яўрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкраслены прозвішчы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ПУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнута, выдала разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Данецк, 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёну Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў сааўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна сярод яе прац адзначаюць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Культуролагі Беларусі]] sa4cbf60y1tmwajzc2tnzb94jun7qot 4164535 4164534 2022-07-25T08:45:06Z Maksim L. 13 дададзена [[Катэгорыя:Іўдаісты Беларусі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Навуковец}} '''Вольга Аляксандраўна Сабалеўская''' ([[26 сакавіка]] [[1974]], [[Гродна]] — [[18 кастрычніка]] [[2019]], Гродна<ref>[https://nashaniva.com/?c=ar&i=239583&lang=ru Памерла Вольга Сабалеўская — малады гісторык, выціснуты з Гродзенскага ўніверсітэта па палітычных матывах] // Наша Ніва. 19.10.2019.</ref>) — беларуская гісторык, культуролаг, вядучая спецыялістка па [[Іўдаіка|іўдаіцы]]. == Біяграфія == Нарадзілася ў сям’і выкладчыкаў. Скончыла ў 1991 годзе СШ № 19, паступіла на факультэт гісторыі і культуры [[Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Янкі Купалы|Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы]]. Студэнткай пачала даследчыцкую працу ў мясцовых архівах, актыўна ўдзельнічала ў навуковых канферэнцыях. Тады ж з’яўляюцца і яе першыя навуковыя публікацыі, прысвечаныя культурнаму і гаспадарчаму жыццю гродзенскіх яўрэяў у XIX — пачатку XX ст. Яшчэ падчас вучобы ва ўніверсітэце зацікавілася гісторыяй яўрэйскай супольнасці на [[Беларусь|Беларусі]]. Скончыўшы ў 1996 г. вучобу з дыпломам па спецыяльнасці «выкладчык гісторыі і грамадскіх дысцыплін, настаўнік замежнай мовы (нямецкая)», яна паступае ў аспірантуру пры кафедры гісторыі Беларусі Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы і ўсяго праз тры гады абараняе дысертацыю па тэме «Яўрэі Беларусі: лад жыцця і культура (1772—1855)» на саісканне навуковай ступені кандыдата культуралогіі. Атрымала навуковае званне [[Дацэнт|дацэнта]]. У 1999—2013 гг. выкладала ў Гродзенскім дзяржаўным універсітэтам імя Янкі Купалы на кафедры культуралогіі. Адначасова яна стажыравалася ў Міжнароднай гуманітарнай школе ў [[Варшава|Варшаве]], Цэнтры навуковых супрацоўнікаў і выкладчыкаў іўдаікі ў ВНУ «Сэфер» (г. Масква), Нямецкім гістарычным інстытуце ў Варшаве, Яўрэйскім універсітэце ў [[Іерусалім]]е, Яўрэйскім гістарычным інстытуце ў Варшаве і іншых навуковых цэнтрах, прымала ўдзел у шматлікіх навуковых канферэнцыях, рыхтавалася да працы над доктарскай ды сама рыхтавала аспірантаў. Яе кар’ера ў дзяржаўным універсітэце скончылася пасля таго, як В. Сабалеўская ў 2008 годзе падтрымала байкот навуковай канферэнцыі, з якой па загадзе беларускіх чыноўнікаў былі выкраслены прозвішчы «апазіцыйных» прафесараў ([[Аляксандр Канстанцінавіч Краўцэвіч|Алеся Краўцэвіча]] і [[Аляксандр Фёдаравіч Смалянчук|Алеся Смалянчука]]). Пасля гэтага на яе пачаўся ціск, і ў 2013 яна была змушаная звольніцца з універсітэта<ref>[https://bolognaby.org/index.php/issledovanija-analitika/164-belaruskaya-galereya-axvyara-d1-9e-akademichnaj-nesvabody Галерея жертв академической несвободы] // Общественный Болонский комитет. 30.03.2015.</ref>. У 2013—2019 — выкладчык ПУА «[[Беларускі інстытут правазнаўства]] — БІП (Гродна)». == Навуковы даробак == Ужо ў сваёй першай кнізе «''Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў''» (Гродна 2000), яна пастаралася распавесці пра гродзенскіх габрэяў у кантэксце гарадскога жыцця канца XVIII — пачатку XX стагоддзя ва ўсіх яго сферах — ад эканомікі да культуры. Пазней В. Сабалеўская працягнула гэтую тэму ўжо ў больш разгорнута, выдала разам з Уладзімірам Ганчаровым працу «''Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы''» (Данецк, 2005), якая была цалкам прысвечана гісторыі габрэяў-літвакоў Гродзеншчыны з 1795 па 1939 год. На старонках кнігі аўтары даследавалі спецыфічныя рысы кансерватыўнага свету габрэйскай традыцыі і змены, якія адбываюцца ў ім пад уздзеяннем працэсаў мадэрнізацыі. Яны распавядалі аб трансфармацыі габрэйскай абшчыны, традыцыйных занятках габрэяў Заходняга рэгіёну Беларусі і трансфармацыі структуры занятасці, аб некаторых аспектах палітычнага жыцця, у якім прымала ўдзел габрэйскае насельніцтва, асабліва ў сферы сямейных адносін, дабрачыннасці, асветы і адукацыі. Артыкулы В. Сабалеўскай, апублікаваныя ў шматлікіх навуковых выданнях Беларусі, [[Расія|Расіі]], [[Украіна|Украіны]], [[Польшча|Польшчы]] і [[Вялікабрытанія|Вялікабрытаніі]], былі прысвечаны разнастайным бакам гісторыі габрэяў рысы аселасці ў канцы XVIII — пачатку ХХ стагоддзя: асаблівасцям іх эканамічнай дзейнасці ды сферы занятасці, культурнаму жыццю (арганізацыі асветы і сістэмы адукацыі, развіццю прыватных габрэйскіх школ і дзяржаўнай сістэмы адукацыі для габрэяў [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]], дабрачыннасці), спецыфіцы габрэйскай медыцынскай сістэмы ды штодзённаму побыту габрэйскага квартала. Для яе горад з’яўляўся дамінантай габрэйскай культуры Беларусі, феноменам адначасова беднасці і багацця, сацыяльнага і індывідуальнага ў габрэйскай культуры Беларусі эпохі традыцыі. Акрамя гэтага, у шэрагу публікацый В. Сабалеўская даследуе палітыку царскага ўрада ў дачыненні да габрэйскай супольнасці і фарміраванне юрыдычнага статусу іўдзеяў у межах імперыі Раманавых. Агулам В. Сабалеўская апублікавала больш за сто артыкулаў, выдала чатыры манаграфіі, у тым ліку дзве ў сааўтарстве. Яе навуковыя інтарэсы, аднак, выходзілі за межы гісторыі габрэяў Расійскай імперыі і датычылі ўсёй гісторыі Беларусі на мяжы гістарычнай культуралогіі ды ўрбаністыкі. Асобна сярод яе прац адзначаюць манаграфію «Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII—первой половине XIX века: монография» (Гродна, 2012), якая сталася пэўным прамежкавым вынікам шматгадовых даследаванняў. Спалучаючы гістарычны ды культуралагічны падыходы, на падставе даследавання архіўных і апублікаваных крыніц, мемуараў, перыёдыкі, публікацый айчынных і замежных аўтараў, В. Сабалеўская паспрабавала вызначыцца з феноменам паўсядзённага жыцця расійскіх габрэяў у гарадах мяжы аселасці, паказаць, як яны адначасова заставаліся галоўным фактарам культурнай сегрэгацыі і, разам з тым, ператвараліся ў крыніцу глыбокіх перамен габрэйскага грамадства. == Публікацыі == === Манаграфіі === # Сабалеўская В. А. Спрадвечныя іншаземцы: старонкі гісторыі гарадзенскіх яўрэяў. — Гародня, 2000. — 87 с. # Соболевская О., Гончаров В. Евреи Гродненщины: Жизнь до Катастрофы. — Донецк: Норд-Пресс, 2005. — 375 с. [из 23.5 п.л. — 16 п.л.: введение, 1-3 главы, заключение] # Соболевская, О. А. Повседневная жизнь евреев Беларуси в конце XVIII — 1 пол. XIX века: моногр. / О. А. Соболевская. — Гродно: ГрГУ, 2012. — 443 с. [25.8 п.л.] === Артыкулы ў часопісах з грыфам ВАК === # Сабалеўская В. А. Традыцыйная яўрэйская сям’я на Беларусі ў канцы XVIII — першай палове XIX стагоддзя // Веснік ГрДУ. Сер. гуманіт. навук. — 1999. — № 1. — С. 17-23. # Соболевская О. А. Город как доминанта еврейской культуры Беларуси (конец XVIII — начало XX века) // Веснік Гродзенскага дзяржаўнага унiверсiтэта iмя Янкi Купалы. Серыя 1. — 2010. — № 1. — С. 71-77. # Сабалеўская В. А. Фенамен беднасці ў асяроддзі беларускіх яўрэяў у XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. — Беларускi гiстарычны часопiс. — 1010. — № 12. — С. 13-18. # Соболевская О. А. Западная Беларусь в условиях немецко-фашистской оккупации: этнический контекст (1941-44) // Історичні і політологічні дослідження. — 2011. — № 1-2 (47-48). — С. 64-72. # Соболевская О. А. История повседневности как методологическая проблема // Історичні і політологічні дослідження. — 2012. — № 1 (49). — С. 131—142. === Артыкулы ў замежных выданнях === # Сабалеўская В. А. Гаспадарчае жыццё «рухлівых беластоцкіх» і «апатычных гарадзенскіх» яўрэяў у сярэдзіне-другой палове XIX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 1999. — № 11. — S. 45-57. # Сабалеўская В. Межы талерантнасці: хрысціянска-іўдзейскія стасункі на Беларусі ў XIX стагоддзі // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2006. — № 25. — S. 67-83. # Sabaleuskaya V.A. Changing Conceptions of Leisure among the Jews of Western Belarus’ at the End of the 19 th Century // East European Jewish Affairs. — 2006. — № 2. December (Vol. 36). — Рр. 127—140. # Сабалеўская В. Яўрэі ў сістэме аховы здароўя г. Бельска ў канцы XIX — пачатку ХХ стагоддзя // Бельскі гостінэць. — 2011. — № 2. — С. 60-67. # Соболевская О. Иудеи в белорусских владениях Радзивиллов в конце XVIII — начале XIX вв. // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2011. — Т. 6 (1). — С. 23-40. # Соболевская О. А. Евреи белорусской части черты оседлости конца XVIII — 1 пол. XIX вв. в трудах российских и белорусских историков // Цайтшрыфт / Цайтшрифт: часопіс для даследавання яўрэйскай гісторыі, дэмаграфіі і эканомікі, літаратуры, мовы і этнаграфіі. — Менск-Вільня. — 2012. — Т. 7 (2). — С. 94-101. # Сабалеўская В. А. Габрэйская супольнасць Беларусі ў прававой прасторы Расійскай імперыі (канец XVIII — 1 пал. XIX ст.) // Першы міжнародны кангрэс даследчыкаў Беларусі: працоўныя матэрыялы. — Каўнас: Vytautas Magnus University Press, 2012. — Т. 1. — С. 186—190. # Сабалеўская В. А. Міхалоўскі кландайк: прамысловае будаўніцтва ў калоніі Нязбудка-Міхалова на рубяжы XIX—XX стагоддзя // Białoruskie Zeszyty Historyczne. — 2012. — № 37. — S. 38-52 {{зноскі}} {{DEFAULTSORT:Сабалеўская Вольга}} [[Катэгорыя:Гісторыкі Беларусі]] [[Катэгорыя:Культуролагі Беларусі]] [[Катэгорыя:Іўдаісты Беларусі]] 8lwp0ln2l46m0dt8dof1xaxby826wve 0 713596 4164208 2022-07-24T15:45:59Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Святы Вікенцій]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Святы Вікенцій]] 34v038iptmfsd2qmqhfdivwn0uxkic9 0 713597 4164211 2022-07-24T15:49:06Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «'''Вікенцій''', у каталіцкай традыцыі '''Вінцэнт''' — імя некалькіх хрысціянскіх святых: * [[Вікенцій Сарагоскі]] (Аўгустопальскі) (?-304) — святы Адзінай царквы, мучанік * [[Вікенцій Лерынскі]] (?-450) — раннехрысціянскі святы * [[Вікенцій Ажэнскі]] (?-300) — свяшчэнн...» wikitext text/x-wiki '''Вікенцій''', у каталіцкай традыцыі '''Вінцэнт''' — імя некалькіх хрысціянскіх святых: * [[Вікенцій Сарагоскі]] (Аўгустопальскі) (?-304) — святы Адзінай царквы, мучанік * [[Вікенцій Лерынскі]] (?-450) — раннехрысціянскі святы * [[Вікенцій Ажэнскі]] (?-300) — свяшчэннамучанік, дыякан * [[Вікенцій Каліурскі]] (?-291 ці 304) — мучанік * [[Вікенцій Ферэр]] (1350—1419) — каталіцкі святы, [[дамініканцы|дамініканец]] * [[Вікенцій дэ Поль]] (1581—1660) — каталіцкі святы, заснавальнік [[лазарысты|лазарыстаў]] * [[Вікенцій Палоці]] (1795—1850) — каталіцкі святы, заснавальнік [[Палаціны|палацінцаў]] {{неадназначнасць}} sfzjzeqe3bbq8egi0928p8xg8zzp90z 0 713598 4164227 2022-07-24T16:12:53Z Gruszecki 8918 Новая старонка: «{{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |ск...» wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |скарачэнне = |мова = [[беларуская мова|беларуская]] |адрас рэдакцыі = Мінская вобласць, Мінскі раён, а/г Хацежына, вул. Цэнтральная, 18Б/1-53 |галоўны рэдактар = Г. У. Граноўская |заснавальнікі = |выдавец = ААТ «Мара принт» |краіна = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} |гісторыя = |заснаванне = 15 лютага 2013 |апошні выпуск = |аб'ём = 20 с. |камплектацыя = |тыраж = {{num|1200}} (май, 2022) |ISSN = 2307-2067 |eISSN = |доступ = |узнагароды = «[[Залатая Ліцера]]» (2016) |вэб-сайт = https://polosochka.by/ |вікікрыніцы = |вікісховішча = }} '''«Полосатая газета»''' — друкаванае выданне для [[Дзіця|дзяцей]] 6—13 гадоў<ref>{{cite web| author =Спасюк Е.| date =2015-05-12| url = https://naviny.by/rubrics/society/2015/05/12/ic_articles_116_188858| title =Кризис поставил под удар детскую «Полосатую газету» |publisher =[[БелаПАН]]| accessdate = 2022-07-24}}</ref>, сацыяльны праект, які прапагандуе здаровы лад жыцця і духоўна-маральныя каштоўнасці<ref>{{cite web| author =| date =| url =https://sadovniki.by/gazeta-dlya-detey-polosataya-gazeta.html| title =Детская газета - «Полосатая газета» |publisher =інтэрнет часопіс «Ваш сад и дача» | accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =2013-11-12| url = https://www.diva.by/divno/wombiz/konkurs/polosataya-gazeta.html| title =Детское издание «Полосатая газета» |publisher =diva.by| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Галоўны рэдактар — Ганна Уладзіміраўна Граноўская (настаўнік пачатковых класаў, педагог-псіхолаг, аўтар нестандартных дапаможнікаў для дзяцей). Выданне распаўсюджваецца праз падпіску [[пошта]]й і продаж у «Белсаюздруку». Падпісны індэкс на [[Белпошта|«Белпошце»]]: для [[Фізічная асоба|індывідуальных]] падпісчыкаў — 63140, для [[Юрыдычная асоба|ведамасных]] — 631402. == Змест == «Паласатая газета» з'яўляецца адзіным ў Беларусі перыядычным выданнем для дзяцей, якое створана пры ўдзеле дзіцячых псіхолагаў<ref>{{cite web| author =| date =2014-11-02| url = https://kotvokoshke.by/article/nash-drug-polosataya-gazeta-ochen-dobryy-proekt-dlya-detey| title =Наш друг - "Полосатая газета", очень добрый проект для детей |publisher =Грамадскае аб'яднанне абароны жывёл «Кот у акенцы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref> і якое таксама ўхваленае дзіцячымі псіхолагамі<ref name="Бг">{{cite web| author =| date =2020-04-20| url = http://www.beresta.by/берестовицкая-райбиблиотека-получил/| title =Берестовицкая райбиблиотека получила подарок от «Полосатой газеты»|publisher =Бераставiцкая газета| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Асноўна тэматыка газеты — займальныя навуковыя факты, экалогія, бяспека дзяцей. На старонках выдання размешчаны галаваломкі, нататкі з падарожжамі па самых розных кутках света, публікацыі з асвятленнем дзіўных падзей, здольнасцяў людзей і жывёл. Таксама ёсць рубрыка аб асаблівых дзецях<ref>{{cite web| author =| date =2022-06-17| url = http://www.childrenspace.by/novosti/item/95-polosataya-gazeta-vozvrashchaet-dobro-v-detskie-serdtsa.html| title =Полосатая газета возвращает добро в детские сердца |publisher =childrenspace.by| accessdate = 2022-07-26| lang =}}</ref>. === Рубрыкі === * «Хуткая дапамога» — распавядае аб тым, што трэба рабіць у экстрэмальных сітуацыях. Напрыклад, калі цябе ўкусіла змяя, калі ты падавіўся, затрымаўся ў ліфце і гэтак далей. * «Скрыжаванне» — распавядае аб правілах дарожнага руху. * «Крэсіва» — распавядае аб абыходжанні з агнём. * «Трыбуна» — у рубрыцы кожнае дзіця можа звярнуцца да дарослых і распавесці аб сваёй набалелай праблеме. * «Неверагодна, але факт» — у рубрыцы вы даведаецеся пра дзіўныя адкрыцці. * «Зніклы свет» — у рубрыцы вы даведаецеся аб незвычайных жывёл, якія калісьці засялялі нашу планету. * «Планета дабрыні» — у рубрыцы публікуюцца гісторыі аб маленькіх гераічных учынках, якія не могуць не крануць сэрцы людзей. * «Гульнявая палянка» — рубрыка з вясёлымі заданнямі і рэбусамі. == Узнагароды == * 2016 год — лаўрэат ХІІ Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» у намінацыі «Лепшыя матэрыялы для дзяцей і юнацтва»<ref name="Бг" />. * 2019 — пераможца на Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» (Масква) ў намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref name="Бг" /><ref>{{cite web| author =| date =2019-09-09| url =http://www.dompressy.by/2019/09/09/detskie-belorusskie-smi-prinyali-uchastie-v-v-vserossijskom-festivale-detskoj-pressy-volshebnoe-slovo/ | title = Детские белорусские СМИ приняли участие в V Всероссийском фестивале детской прессы «Волшебное слово»|publisher =РУП «Дом прэссы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты Беларусі на рускай мове]] [[Катэгорыя:Часопісы Беларусі]] [[Катэгорыя:Часопісы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залатая Ліцера»]] [[Катэгорыя:Дзіцячыя часопісы]] hga747kv55bclwyj2y98y6hv2ze2qb5 4164236 4164227 2022-07-24T16:24:04Z Gruszecki 8918 wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = Полосатая газета.jpg |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |скарачэнне = |мова = [[беларуская мова|беларуская]] |адрас рэдакцыі = Мінская вобласць, Мінскі раён, а/г Хацежына, вул. Цэнтральная, 18Б/1-53 |галоўны рэдактар = Г. У. Граноўская |заснавальнікі = |выдавец = ААТ «Мара принт» |краіна = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} |гісторыя = |заснаванне = 15 лютага 2013 |апошні выпуск = |аб'ём = 20 с. |камплектацыя = |тыраж = {{num|1200}} (май, 2022) |ISSN = 2307-2067 |eISSN = |доступ = |узнагароды = «[[Залатая Ліцера]]» (2016) |вэб-сайт = https://polosochka.by/ |вікікрыніцы = |вікісховішча = }} '''«Полосатая газета»''' — друкаванае выданне для [[Дзіця|дзяцей]] 6—13 гадоў<ref>{{cite web| author =Спасюк Е.| date =2015-05-12| url = https://naviny.by/rubrics/society/2015/05/12/ic_articles_116_188858| title =Кризис поставил под удар детскую «Полосатую газету» |publisher =[[БелаПАН]]| accessdate = 2022-07-24}}</ref>, сацыяльны праект, які прапагандуе здаровы лад жыцця і духоўна-маральныя каштоўнасці<ref>{{cite web| author =| date =| url =https://sadovniki.by/gazeta-dlya-detey-polosataya-gazeta.html| title =Детская газета - «Полосатая газета» |publisher =інтэрнет часопіс «Ваш сад и дача» | accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =2013-11-12| url = https://www.diva.by/divno/wombiz/konkurs/polosataya-gazeta.html| title =Детское издание «Полосатая газета» |publisher =diva.by| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Галоўны рэдактар — Ганна Уладзіміраўна Граноўская (настаўнік пачатковых класаў, педагог-псіхолаг, аўтар нестандартных дапаможнікаў для дзяцей). Выданне распаўсюджваецца праз падпіску [[пошта]]й і продаж у «Белсаюздруку». Падпісны індэкс на [[Белпошта|«Белпошце»]]: для [[Фізічная асоба|індывідуальных]] падпісчыкаў — 63140, для [[Юрыдычная асоба|ведамасных]] — 631402. == Змест == «Паласатая газета» з'яўляецца адзіным ў Беларусі перыядычным выданнем для дзяцей, якое створана пры ўдзеле дзіцячых псіхолагаў<ref>{{cite web| author =| date =2014-11-02| url = https://kotvokoshke.by/article/nash-drug-polosataya-gazeta-ochen-dobryy-proekt-dlya-detey| title =Наш друг - "Полосатая газета", очень добрый проект для детей |publisher =Грамадскае аб'яднанне абароны жывёл «Кот у акенцы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref> і якое таксама ўхваленае дзіцячымі псіхолагамі<ref name="Бг">{{cite web| author =| date =2020-04-20| url = http://www.beresta.by/берестовицкая-райбиблиотека-получил/| title =Берестовицкая райбиблиотека получила подарок от «Полосатой газеты»|publisher =Бераставiцкая газета| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Асноўна тэматыка газеты — займальныя навуковыя факты, экалогія, бяспека дзяцей. На старонках выдання размешчаны галаваломкі, нататкі з падарожжамі па самых розных кутках света, публікацыі з асвятленнем дзіўных падзей, здольнасцяў людзей і жывёл. Таксама ёсць рубрыка аб асаблівых дзецях<ref>{{cite web| author =| date =2022-06-17| url = http://www.childrenspace.by/novosti/item/95-polosataya-gazeta-vozvrashchaet-dobro-v-detskie-serdtsa.html| title =Полосатая газета возвращает добро в детские сердца |publisher =childrenspace.by| accessdate = 2022-07-26| lang =}}</ref>. === Рубрыкі === * «Хуткая дапамога» — распавядае аб тым, што трэба рабіць у экстрэмальных сітуацыях. Напрыклад, калі цябе ўкусіла змяя, калі ты падавіўся, затрымаўся ў ліфце і гэтак далей. * «Скрыжаванне» — распавядае аб правілах дарожнага руху. * «Крэсіва» — распавядае аб абыходжанні з агнём. * «Трыбуна» — у рубрыцы кожнае дзіця можа звярнуцца да дарослых і распавесці аб сваёй набалелай праблеме. * «Неверагодна, але факт» — у рубрыцы вы даведаецеся пра дзіўныя адкрыцці. * «Зніклы свет» — у рубрыцы вы даведаецеся аб незвычайных жывёл, якія калісьці засялялі нашу планету. * «Планета дабрыні» — у рубрыцы публікуюцца гісторыі аб маленькіх гераічных учынках, якія не могуць не крануць сэрцы людзей. * «Гульнявая палянка» — рубрыка з вясёлымі заданнямі і рэбусамі. == Узнагароды == * 2016 год — лаўрэат ХІІ Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» у намінацыі «Лепшыя матэрыялы для дзяцей і юнацтва»<ref name="Бг" />. * 2019 — пераможца на Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» (Масква) ў намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref name="Бг" /><ref>{{cite web| author =| date =2019-09-09| url =http://www.dompressy.by/2019/09/09/detskie-belorusskie-smi-prinyali-uchastie-v-v-vserossijskom-festivale-detskoj-pressy-volshebnoe-slovo/ | title = Детские белорусские СМИ приняли участие в V Всероссийском фестивале детской прессы «Волшебное слово»|publisher =РУП «Дом прэссы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты Беларусі на рускай мове]] [[Катэгорыя:Часопісы Беларусі]] [[Катэгорыя:Часопісы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залатая Ліцера»]] [[Катэгорыя:Дзіцячыя часопісы]] 40nemyz6i1rmibn25h2h7fw5c6bm46n 4164237 4164236 2022-07-24T16:24:35Z Gruszecki 8918 /* Узнагароды */ wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = Полосатая газета.jpg |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |скарачэнне = |мова = [[беларуская мова|беларуская]] |адрас рэдакцыі = Мінская вобласць, Мінскі раён, а/г Хацежына, вул. Цэнтральная, 18Б/1-53 |галоўны рэдактар = Г. У. Граноўская |заснавальнікі = |выдавец = ААТ «Мара принт» |краіна = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} |гісторыя = |заснаванне = 15 лютага 2013 |апошні выпуск = |аб'ём = 20 с. |камплектацыя = |тыраж = {{num|1200}} (май, 2022) |ISSN = 2307-2067 |eISSN = |доступ = |узнагароды = «[[Залатая Ліцера]]» (2016) |вэб-сайт = https://polosochka.by/ |вікікрыніцы = |вікісховішча = }} '''«Полосатая газета»''' — друкаванае выданне для [[Дзіця|дзяцей]] 6—13 гадоў<ref>{{cite web| author =Спасюк Е.| date =2015-05-12| url = https://naviny.by/rubrics/society/2015/05/12/ic_articles_116_188858| title =Кризис поставил под удар детскую «Полосатую газету» |publisher =[[БелаПАН]]| accessdate = 2022-07-24}}</ref>, сацыяльны праект, які прапагандуе здаровы лад жыцця і духоўна-маральныя каштоўнасці<ref>{{cite web| author =| date =| url =https://sadovniki.by/gazeta-dlya-detey-polosataya-gazeta.html| title =Детская газета - «Полосатая газета» |publisher =інтэрнет часопіс «Ваш сад и дача» | accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =2013-11-12| url = https://www.diva.by/divno/wombiz/konkurs/polosataya-gazeta.html| title =Детское издание «Полосатая газета» |publisher =diva.by| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Галоўны рэдактар — Ганна Уладзіміраўна Граноўская (настаўнік пачатковых класаў, педагог-псіхолаг, аўтар нестандартных дапаможнікаў для дзяцей). Выданне распаўсюджваецца праз падпіску [[пошта]]й і продаж у «Белсаюздруку». Падпісны індэкс на [[Белпошта|«Белпошце»]]: для [[Фізічная асоба|індывідуальных]] падпісчыкаў — 63140, для [[Юрыдычная асоба|ведамасных]] — 631402. == Змест == «Паласатая газета» з'яўляецца адзіным ў Беларусі перыядычным выданнем для дзяцей, якое створана пры ўдзеле дзіцячых псіхолагаў<ref>{{cite web| author =| date =2014-11-02| url = https://kotvokoshke.by/article/nash-drug-polosataya-gazeta-ochen-dobryy-proekt-dlya-detey| title =Наш друг - "Полосатая газета", очень добрый проект для детей |publisher =Грамадскае аб'яднанне абароны жывёл «Кот у акенцы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref> і якое таксама ўхваленае дзіцячымі псіхолагамі<ref name="Бг">{{cite web| author =| date =2020-04-20| url = http://www.beresta.by/берестовицкая-райбиблиотека-получил/| title =Берестовицкая райбиблиотека получила подарок от «Полосатой газеты»|publisher =Бераставiцкая газета| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Асноўна тэматыка газеты — займальныя навуковыя факты, экалогія, бяспека дзяцей. На старонках выдання размешчаны галаваломкі, нататкі з падарожжамі па самых розных кутках света, публікацыі з асвятленнем дзіўных падзей, здольнасцяў людзей і жывёл. Таксама ёсць рубрыка аб асаблівых дзецях<ref>{{cite web| author =| date =2022-06-17| url = http://www.childrenspace.by/novosti/item/95-polosataya-gazeta-vozvrashchaet-dobro-v-detskie-serdtsa.html| title =Полосатая газета возвращает добро в детские сердца |publisher =childrenspace.by| accessdate = 2022-07-26| lang =}}</ref>. === Рубрыкі === * «Хуткая дапамога» — распавядае аб тым, што трэба рабіць у экстрэмальных сітуацыях. Напрыклад, калі цябе ўкусіла змяя, калі ты падавіўся, затрымаўся ў ліфце і гэтак далей. * «Скрыжаванне» — распавядае аб правілах дарожнага руху. * «Крэсіва» — распавядае аб абыходжанні з агнём. * «Трыбуна» — у рубрыцы кожнае дзіця можа звярнуцца да дарослых і распавесці аб сваёй набалелай праблеме. * «Неверагодна, але факт» — у рубрыцы вы даведаецеся пра дзіўныя адкрыцці. * «Зніклы свет» — у рубрыцы вы даведаецеся аб незвычайных жывёл, якія калісьці засялялі нашу планету. * «Планета дабрыні» — у рубрыцы публікуюцца гісторыі аб маленькіх гераічных учынках, якія не могуць не крануць сэрцы людзей. * «Гульнявая палянка» — рубрыка з вясёлымі заданнямі і рэбусамі. == Узнагароды == * 2016 год — лаўрэат ХІІ Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» у намінацыі «Лепшыя матэрыялы для дзяцей і юнацтва»<ref name="Бг" />. * 2019 год — пераможца на Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» (Масква) ў намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref name="Бг" /><ref>{{cite web| author =| date =2019-09-09| url =http://www.dompressy.by/2019/09/09/detskie-belorusskie-smi-prinyali-uchastie-v-v-vserossijskom-festivale-detskoj-pressy-volshebnoe-slovo/ | title = Детские белорусские СМИ приняли участие в V Всероссийском фестивале детской прессы «Волшебное слово»|publisher =РУП «Дом прэссы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты Беларусі на рускай мове]] [[Катэгорыя:Часопісы Беларусі]] [[Катэгорыя:Часопісы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залатая Ліцера»]] [[Катэгорыя:Дзіцячыя часопісы]] bpworoh0om8gmxt067kwcfxmfo2qkpp 4164238 4164237 2022-07-24T16:25:13Z Gruszecki 8918 /* Узнагароды */ wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = Полосатая газета.jpg |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |скарачэнне = |мова = [[беларуская мова|беларуская]] |адрас рэдакцыі = Мінская вобласць, Мінскі раён, а/г Хацежына, вул. Цэнтральная, 18Б/1-53 |галоўны рэдактар = Г. У. Граноўская |заснавальнікі = |выдавец = ААТ «Мара принт» |краіна = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} |гісторыя = |заснаванне = 15 лютага 2013 |апошні выпуск = |аб'ём = 20 с. |камплектацыя = |тыраж = {{num|1200}} (май, 2022) |ISSN = 2307-2067 |eISSN = |доступ = |узнагароды = «[[Залатая Ліцера]]» (2016) |вэб-сайт = https://polosochka.by/ |вікікрыніцы = |вікісховішча = }} '''«Полосатая газета»''' — друкаванае выданне для [[Дзіця|дзяцей]] 6—13 гадоў<ref>{{cite web| author =Спасюк Е.| date =2015-05-12| url = https://naviny.by/rubrics/society/2015/05/12/ic_articles_116_188858| title =Кризис поставил под удар детскую «Полосатую газету» |publisher =[[БелаПАН]]| accessdate = 2022-07-24}}</ref>, сацыяльны праект, які прапагандуе здаровы лад жыцця і духоўна-маральныя каштоўнасці<ref>{{cite web| author =| date =| url =https://sadovniki.by/gazeta-dlya-detey-polosataya-gazeta.html| title =Детская газета - «Полосатая газета» |publisher =інтэрнет часопіс «Ваш сад и дача» | accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =2013-11-12| url = https://www.diva.by/divno/wombiz/konkurs/polosataya-gazeta.html| title =Детское издание «Полосатая газета» |publisher =diva.by| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Галоўны рэдактар — Ганна Уладзіміраўна Граноўская (настаўнік пачатковых класаў, педагог-псіхолаг, аўтар нестандартных дапаможнікаў для дзяцей). Выданне распаўсюджваецца праз падпіску [[пошта]]й і продаж у «Белсаюздруку». Падпісны індэкс на [[Белпошта|«Белпошце»]]: для [[Фізічная асоба|індывідуальных]] падпісчыкаў — 63140, для [[Юрыдычная асоба|ведамасных]] — 631402. == Змест == «Паласатая газета» з'яўляецца адзіным ў Беларусі перыядычным выданнем для дзяцей, якое створана пры ўдзеле дзіцячых псіхолагаў<ref>{{cite web| author =| date =2014-11-02| url = https://kotvokoshke.by/article/nash-drug-polosataya-gazeta-ochen-dobryy-proekt-dlya-detey| title =Наш друг - "Полосатая газета", очень добрый проект для детей |publisher =Грамадскае аб'яднанне абароны жывёл «Кот у акенцы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref> і якое таксама ўхваленае дзіцячымі псіхолагамі<ref name="Бг">{{cite web| author =| date =2020-04-20| url = http://www.beresta.by/берестовицкая-райбиблиотека-получил/| title =Берестовицкая райбиблиотека получила подарок от «Полосатой газеты»|publisher =Бераставiцкая газета| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Асноўна тэматыка газеты — займальныя навуковыя факты, экалогія, бяспека дзяцей. На старонках выдання размешчаны галаваломкі, нататкі з падарожжамі па самых розных кутках света, публікацыі з асвятленнем дзіўных падзей, здольнасцяў людзей і жывёл. Таксама ёсць рубрыка аб асаблівых дзецях<ref>{{cite web| author =| date =2022-06-17| url = http://www.childrenspace.by/novosti/item/95-polosataya-gazeta-vozvrashchaet-dobro-v-detskie-serdtsa.html| title =Полосатая газета возвращает добро в детские сердца |publisher =childrenspace.by| accessdate = 2022-07-26| lang =}}</ref>. === Рубрыкі === * «Хуткая дапамога» — распавядае аб тым, што трэба рабіць у экстрэмальных сітуацыях. Напрыклад, калі цябе ўкусіла змяя, калі ты падавіўся, затрымаўся ў ліфце і гэтак далей. * «Скрыжаванне» — распавядае аб правілах дарожнага руху. * «Крэсіва» — распавядае аб абыходжанні з агнём. * «Трыбуна» — у рубрыцы кожнае дзіця можа звярнуцца да дарослых і распавесці аб сваёй набалелай праблеме. * «Неверагодна, але факт» — у рубрыцы вы даведаецеся пра дзіўныя адкрыцці. * «Зніклы свет» — у рубрыцы вы даведаецеся аб незвычайных жывёл, якія калісьці засялялі нашу планету. * «Планета дабрыні» — у рубрыцы публікуюцца гісторыі аб маленькіх гераічных учынках, якія не могуць не крануць сэрцы людзей. * «Гульнявая палянка» — рубрыка з вясёлымі заданнямі і рэбусамі. == Узнагароды == * 2016 год — лаўрэат ХІІ Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» у намінацыі «Лепшыя матэрыялы для дзяцей і юнацтва»<ref name="Бг" />. * 2019 год — пераможца на V Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» (Масква) ў намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref name="Бг" /><ref>{{cite web| author =| date =2019-09-09| url =http://www.dompressy.by/2019/09/09/detskie-belorusskie-smi-prinyali-uchastie-v-v-vserossijskom-festivale-detskoj-pressy-volshebnoe-slovo/ | title = Детские белорусские СМИ приняли участие в V Всероссийском фестивале детской прессы «Волшебное слово»|publisher =РУП «Дом прэссы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты Беларусі на рускай мове]] [[Катэгорыя:Часопісы Беларусі]] [[Катэгорыя:Часопісы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залатая Ліцера»]] [[Катэгорыя:Дзіцячыя часопісы]] dcyeia4amvylrsvsln1au1xz2xjnkhz 4164263 4164238 2022-07-24T17:38:38Z Gruszecki 8918 /* Узнагароды */ wikitext text/x-wiki {{Часопіс |назва = Полосатая газета |арыгінал назвы = |лагатып = Полосатая газета.jpg |выява = |шырыня = |подпіс = |спецыялізацыя = дзіцячае выданне, для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту |перыядычнасць = 1 / [[Месяц (каляндарны)|месяц]] |скарачэнне = |мова = [[беларуская мова|беларуская]] |адрас рэдакцыі = Мінская вобласць, Мінскі раён, а/г Хацежына, вул. Цэнтральная, 18Б/1-53 |галоўны рэдактар = Г. У. Граноўская |заснавальнікі = |выдавец = ААТ «Мара принт» |краіна = {{Сцягафікацыя|Беларусь}} |гісторыя = |заснаванне = 15 лютага 2013 |апошні выпуск = |аб'ём = 20 с. |камплектацыя = |тыраж = {{num|1200}} (май, 2022) |ISSN = 2307-2067 |eISSN = |доступ = |узнагароды = «[[Залатая Ліцера]]» (2016) |вэб-сайт = https://polosochka.by/ |вікікрыніцы = |вікісховішча = }} '''«Полосатая газета»''' — друкаванае выданне для [[Дзіця|дзяцей]] 6—13 гадоў<ref>{{cite web| author =Спасюк Е.| date =2015-05-12| url = https://naviny.by/rubrics/society/2015/05/12/ic_articles_116_188858| title =Кризис поставил под удар детскую «Полосатую газету» |publisher =[[БелаПАН]]| accessdate = 2022-07-24}}</ref>, сацыяльны праект, які прапагандуе здаровы лад жыцця і духоўна-маральныя каштоўнасці<ref>{{cite web| author =| date =| url =https://sadovniki.by/gazeta-dlya-detey-polosataya-gazeta.html| title =Детская газета - «Полосатая газета» |publisher =інтэрнет часопіс «Ваш сад и дача» | accessdate = 2022-07-24}}</ref><ref>{{cite web| author =| date =2013-11-12| url = https://www.diva.by/divno/wombiz/konkurs/polosataya-gazeta.html| title =Детское издание «Полосатая газета» |publisher =diva.by| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Галоўны рэдактар — Ганна Уладзіміраўна Граноўская (настаўнік пачатковых класаў, педагог-псіхолаг, аўтар нестандартных дапаможнікаў для дзяцей). Выданне распаўсюджваецца праз падпіску [[пошта]]й і продаж у «Белсаюздруку». Падпісны індэкс на [[Белпошта|«Белпошце»]]: для [[Фізічная асоба|індывідуальных]] падпісчыкаў — 63140, для [[Юрыдычная асоба|ведамасных]] — 631402. == Змест == «Паласатая газета» з'яўляецца адзіным ў Беларусі перыядычным выданнем для дзяцей, якое створана пры ўдзеле дзіцячых псіхолагаў<ref>{{cite web| author =| date =2014-11-02| url = https://kotvokoshke.by/article/nash-drug-polosataya-gazeta-ochen-dobryy-proekt-dlya-detey| title =Наш друг - "Полосатая газета", очень добрый проект для детей |publisher =Грамадскае аб'яднанне абароны жывёл «Кот у акенцы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref> і якое таксама ўхваленае дзіцячымі псіхолагамі<ref name="Бг">{{cite web| author =| date =2020-04-20| url = http://www.beresta.by/берестовицкая-райбиблиотека-получил/| title =Берестовицкая райбиблиотека получила подарок от «Полосатой газеты»|publisher =Бераставiцкая газета| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. Асноўна тэматыка газеты — займальныя навуковыя факты, экалогія, бяспека дзяцей. На старонках выдання размешчаны галаваломкі, нататкі з падарожжамі па самых розных кутках света, публікацыі з асвятленнем дзіўных падзей, здольнасцяў людзей і жывёл. Таксама ёсць рубрыка аб асаблівых дзецях<ref>{{cite web| author =| date =2022-06-17| url = http://www.childrenspace.by/novosti/item/95-polosataya-gazeta-vozvrashchaet-dobro-v-detskie-serdtsa.html| title =Полосатая газета возвращает добро в детские сердца |publisher =childrenspace.by| accessdate = 2022-07-26| lang =}}</ref>. === Рубрыкі === * «Хуткая дапамога» — распавядае аб тым, што трэба рабіць у экстрэмальных сітуацыях. Напрыклад, калі цябе ўкусіла змяя, калі ты падавіўся, затрымаўся ў ліфце і гэтак далей. * «Скрыжаванне» — распавядае аб правілах дарожнага руху. * «Крэсіва» — распавядае аб абыходжанні з агнём. * «Трыбуна» — у рубрыцы кожнае дзіця можа звярнуцца да дарослых і распавесці аб сваёй набалелай праблеме. * «Неверагодна, але факт» — у рубрыцы вы даведаецеся пра дзіўныя адкрыцці. * «Зніклы свет» — у рубрыцы вы даведаецеся аб незвычайных жывёл, якія калісьці засялялі нашу планету. * «Планета дабрыні» — у рубрыцы публікуюцца гісторыі аб маленькіх гераічных учынках, якія не могуць не крануць сэрцы людзей. * «Гульнявая палянка» — рубрыка з вясёлымі заданнямі і рэбусамі. == Узнагароды == * 2016 год — лаўрэат ХІІ Нацыянальнага конкурсу друкаваных сродкаў масавай інфармацыі «[[Залатая Ліцера]]» у намінацыі «Лепшыя матэрыялы для дзяцей і юнацтва»<ref name="Бг" />. * 2019 год — пераможца на V Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» (Масква) у намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref name="Бг" /><ref>{{cite web| author =| date =2019-09-09| url =http://www.dompressy.by/2019/09/09/detskie-belorusskie-smi-prinyali-uchastie-v-v-vserossijskom-festivale-detskoj-pressy-volshebnoe-slovo/ | title = Детские белорусские СМИ приняли участие в V Всероссийском фестивале детской прессы «Волшебное слово»|publisher =РУП «Дом прэссы»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. * 2020 год — пераможца на VI Усерасійскім фестывалі дзіцячай прэсы «Чароўнае слова» у намінацыі «Лепшая газета для малодшых школьнікаў»<ref>{{cite web| author =Усачёва К.| date =2020-11-20| url =https://peremena-perm.ru/proekty/specproekty/mediahod/zavershilsya-vi-vserossijskij-festival-volshebnoe-slovo | title =Завершился VI Всероссийский фестиваль «Волшебное слово» |publisher =газета «Перемена-Пермь»| accessdate = 2022-07-24}}</ref>. {{зноскі}} [[Катэгорыя:Газеты Беларусі]] [[Катэгорыя:Газеты Беларусі на рускай мове]] [[Катэгорыя:Часопісы Беларусі]] [[Катэгорыя:Часопісы паводле алфавіта]] [[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі «Залатая Ліцера»]] [[Катэгорыя:Дзіцячыя часопісы]] 3ryz645qb21z45k7hkowf7pmsnblcs0 6 713600 4164233 2022-07-24T16:22:02Z Gruszecki 8918 == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл | апісанне = Лагатып часопіса «Полосатая газета» | крыніца = [https://polosochka.by/ «Полосатая газета»] | час стварэння = 2013 | аўтар = Часопіс «Вясёлка» | разрозненне = так }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Полосатая газета | мэта = ілюстраванне артыкула, паляпшэнне артыкула | заменнасць = няма свабоднай замены | іншае = гэта выява паляпшае артыкул, у якім яна адлюстроўваецца, бо яна больш слушна... wikitext text/x-wiki == Тлумачэнне == {{Несвабодны файл | апісанне = Лагатып часопіса «Полосатая газета» | крыніца = [https://polosochka.by/ «Полосатая газета»] | час стварэння = 2013 | аўтар = Часопіс «Вясёлка» | разрозненне = так }} {{Несвабодны файл/АДВ | артыкул = Полосатая газета | мэта = ілюстраванне артыкула, паляпшэнне артыкула | заменнасць = няма свабоднай замены | іншае = гэта выява паляпшае артыкул, у якім яна адлюстроўваецца, бо яна больш слушная для чытача, чым выключна тэкставае апісанне }} == Ліцэнзіяванне == {{Лагатып}} == Ліцэнзіяванне == {{PD-Because}} otxs3v180dvacgp0g427p73jee73gco 0 713601 4164240 2022-07-24T16:33:13Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{Твор мастацтва |тып = |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Царскія вароты |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе...» wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Царскія вароты |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 112 |шырыня = 56,5 |даўжыня = 2 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Царскія вароты''' — фрагмент царскіх варот з абразом [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]]. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} НВЖ—197). Памер абраза — {{num|112 × 56,5 × 2|см}}<ref name="ЖББ"/>. Выяўлена 40-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1981 годзе ў царкве в. [[Ялава]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[П. Р. Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1988 годзе ([[Мінск]])<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000; Мінск. 2001. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}} [[Катэгорыя:Царскія вароты Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Пружанскім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] [[Катэгорыя:Ялава]] sm6d1s3qa4q57stsctlhht18sqmjchn 4164241 4164240 2022-07-24T16:33:46Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Чаховіч Уладзіслаў перанёс старонку [[Царскія вароты з Ялава]] у [[Царскія вароты з Ялова]] wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Царскія вароты |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 112 |шырыня = 56,5 |даўжыня = 2 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Царскія вароты''' — фрагмент царскіх варот з абразом [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]]. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} НВЖ—197). Памер абраза — {{num|112 × 56,5 × 2|см}}<ref name="ЖББ"/>. Выяўлена 40-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1981 годзе ў царкве в. [[Ялава]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[П. Р. Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1988 годзе ([[Мінск]])<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000; Мінск. 2001. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}} [[Катэгорыя:Царскія вароты Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Пружанскім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] [[Катэгорыя:Ялава]] sm6d1s3qa4q57stsctlhht18sqmjchn 4164243 4164241 2022-07-24T16:34:07Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Царскія вароты |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 112 |шырыня = 56,5 |даўжыня = 2 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Царскія вароты''' — фрагмент царскіх варот з абразом [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]]. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} НВЖ—197). Памер абраза — {{num|112 × 56,5 × 2|см}}<ref name="ЖББ"/>. Выяўлена 40-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1981 годзе ў [[Царква Святой Ганны (Ялова)|царкве]] в. [[Ялова]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[П. Р. Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1988 годзе ([[Мінск]])<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000; Мінск. 2001. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}} [[Катэгорыя:Царскія вароты Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Пружанскім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] [[Катэгорыя:Ялава]] nn1c8rklymap6scuwts3h1u8jvo6vkm 4164244 4164243 2022-07-24T16:34:22Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 выдалена [[Катэгорыя:Ялава]]; дададзена [[Катэгорыя:Ялова]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Твор мастацтва |тып = |выява = |памер = |апісанне = |выява2 = |памер2 = |апісанне2 = |выява3 = |памер3 = |апісанне3 = |назва = Царскія вароты |арыгінал = |аўтар = |год = XVI стагоддзе |матэрыял = [[дошка]], [[яечная тэмпера]] |тэхніка = |вышыня = 112 |шырыня = 56,5 |даўжыня = 2 |месцазнаходжанне= Мінск |музей = Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь }} '''Царскія вароты''' — фрагмент царскіх варот з абразом [[Беларуская школа іканапісу|беларускай школы]] [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]]. Захоўваецца ў калекцыі ў [[Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусь|Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] ({{comment|інв.|інвентарны нумар}} НВЖ—197). Памер абраза — {{num|112 × 56,5 × 2|см}}<ref name="ЖББ"/>. Выяўлена 40-й экспедыцыяй [[Дзяржаўны мастацкі музей БССР|Дзяржаўнага мастацкага музея БССР]] у 1981 годзе ў [[Царква Святой Ганны (Ялова)|царкве]] в. [[Ялова]] [[Пружанскі раён|Пружанскага раёна]] [[Брэсцкая вобласць|Брэсцкай вобласці]]<ref name="ЖББ"/>. Раскрыты рэстаўратарам вытворчага аб’яднання «[[Белрэстаўрацыя]]» [[П. Р. Журбей|П. Р. Журбеем]] у 1988 годзе ([[Мінск]])<ref name="ЖББ">{{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}}</ref>. == Выстаўкі == * Мастацтва рэнесансу ў Беларусі. Мінск. 1990. * Іканапіс Беларусі XVI—XVIII стст. Новыя адкрыцці. Іспанія. 1999—2000; Мінск. 2001. {{зноскі}} == Літаратура == * {{крыніцы/Жывапіс барока Беларусі|5|Царскія вароты|с=30}} [[Катэгорыя:Царскія вароты Беларусі]] [[Катэгорыя:Карціны XVI стагоддзя]] [[Катэгорыя:Рэлігія ў Пружанскім раёне]] [[Катэгорыя:Карціны са збораў Нацыянальнага мастацкага музея Рэспублікі Беларусь]] [[Катэгорыя:Жывапіс барока Беларусі]] [[Катэгорыя:Ялова]] 48hpq8uucnvoanbjo5rt7ilg2utrxd6 0 713602 4164242 2022-07-24T16:33:47Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Чаховіч Уладзіслаў перанёс старонку [[Царскія вароты з Ялава]] у [[Царскія вароты з Ялова]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Царскія вароты з Ялова]] lu5jd7hxk4kuku30ocxddpp3vzrvlwu 0 713603 4164278 2022-07-24T18:09:23Z Kiryienka 26582 Новая старонка: «{{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска Адналукі, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — ?) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны р...» wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска Адналукі, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — ?) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР (1962). === Біяграфія === Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на ЦЭЦ-2. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] ky4orrspxcfmnetm8o9hemz833jv1fl 4164293 4164278 2022-07-24T18:44:17Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска Адналукі, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2022}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР (1962). === Біяграфія === Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на ЦЭЦ-2. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] cq7jn5i183uf4gm8tufnp2pbzsvtdtr 4164294 4164293 2022-07-24T18:46:20Z JerzyKundrat 174 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска Адналукі, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2022}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР (1962). == Біяграфія == Нарадзіўся 18 лютага 1918 г. у Адналукі Болхаўскага павета Арлоўскай губерні (Расія) у сялянскай сям’і, у якой было пяцёра дзяцей. У 1938 г. скончыў фінансава-эканамічны тэхнікум, быў прызваны ў Чырвоную армію. Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на ЦЭЦ-2. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. Памёр у 2002 г., пахаваны ў Мінску<ref>[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha kb.brl.by]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] 4n31by7bbncinfy9bq313aw1kimx3sb 4164300 4164294 2022-07-24T19:03:22Z Kiryienka 26582 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска Адналукі, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2002}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР (1962). == Біяграфія == Нарадзіўся 18 лютага 1918 г. у Адналукі Болхаўскага павета Арлоўскай губерні (Расія) у сялянскай сям’і, у якой было пяцёра дзяцей. У 1938 г. скончыў фінансава-эканамічны тэхнікум, быў прызваны ў Чырвоную армію. Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на ЦЭЦ-2. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. Памёр у 2002 г., пахаваны ў Мінску<ref>[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha kb.brl.by]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] ij68ey0l1evzfynnined64qo4vv493y 4164315 4164300 2022-07-24T19:33:44Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска {{нп5|Адналукі||ru|Однолуки}}, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2002}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. [[Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР]] (1962). == Біяграфія == Нарадзіўся 18 лютага 1918 г. у [[Адналукі]] Болхаўскага павета Арлоўскай губерні (Расія) у сялянскай сям’і, у якой было пяцёра дзяцей. У 1938 г. скончыў фінансава-эканамічны тэхнікум, быў прызваны ў Чырвоную армію. Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на [[ЦЭЦ-2 (Мінск)|ЦЭЦ-2]]. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. Памёр у 2002 г., пахаваны ў [[Мінск]]у<ref>[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha kb.brl.by]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] 5bszpkxcq9pnch758tke4gtmij6kydn 4164318 4164315 2022-07-24T19:35:30Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 дададзена [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Болхаўскім раёне]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска {{нп5|Адналукі||ru|Однолуки}}, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2002}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. [[Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР]] (1962). == Біяграфія == Нарадзіўся 18 лютага 1918 г. у [[Адналукі]] Болхаўскага павета Арлоўскай губерні (Расія) у сялянскай сям’і, у якой было пяцёра дзяцей. У 1938 г. скончыў фінансава-эканамічны тэхнікум, быў прызваны ў Чырвоную армію. Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на [[ЦЭЦ-2 (Мінск)|ЦЭЦ-2]]. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. Памёр у 2002 г., пахаваны ў [[Мінск]]у<ref>[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha kb.brl.by]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Болхаўскім раёне]] 7zstnc9nfqmd75b0gkl489kg85cugzr 4164319 4164318 2022-07-24T19:37:37Z JerzyKundrat 174 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{Цёзкі2|Ляхаў}} {{Асоба}} '''Яўстафій Пятровіч Ляхаў''' ([[18 лютага]] [[1918]], вёска {{нп5|Адналукі||ru|Однолуки}}, [[Болхаўскі раён]], [[Арлоўская вобласць]] — {{ДС|||2002}}) — адзін з кіраўнікоў партыйнага падполля і партызанскага руху ў [[Баранавіцкая вобласць|Баранавіцкай вобласці]]. [[Заслужаны работнік гандлю і грамадскага харчавання БССР]] (1962). == Біяграфія == Нарадзіўся 18 лютага 1918 г. у Арлоўскай губерні (Расія) у сялянскай сям’і, у якой было пяцёра дзяцей. У 1938 г. скончыў фінансава-эканамічны тэхнікум, быў прызваны ў Чырвоную армію. Удзельнік [[Польскі паход Чырвонай Арміі (1939)|Польскага паходу Чырвонай Арміі (1939)]], [[Савецка-фінляндская вайна (1939—1940)|савецка-фінляндскай вайны (1939—1940)]]. Член [[КПСС]] з 1941. У пачатку [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] на [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходнім фронце]]. У лістападзе 1941 года ўваходзіў у склад падпольнай групы [[Мінскае партыйна-камасмольскае падполле|Мінскага партыйна-камсамольскага падполля]] на [[ЦЭЦ-2 (Мінск)|ЦЭЦ-2]]. У партызанах з мая 1942 года: палітрук роты, камісар атрада, у кастрычніку 1942— ліпені 1943 гадоў камісар [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]], адначасова член, з сакавіка 1944 года сакратар Любчанскага падпольнага РК КП(б)Б. З 1944 знаходзіўся на партыйнай рабоце ў [[Баранавічы|Баранавічах]]. У 1951 годзе скончыў Вышэйшую гандлёвую школу. У 1951—1985 гадах на адміністрацыйнай рабоце ў гандлёвых арганізацыях рэпублікі. Памёр у 2002 г., пахаваны ў [[Мінск]]у<ref>[http://kb.brl.by/index.php/heritage/item/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha/1596-18-lyutaga-2018-g-100-gadou-z-dnya-naradzhennya-yastafiya-pyatrovicha-lyahava-1918-2002-udzelnika-vyalikaj-ajchynnaj-vajny-gaspadarchaga-dzeyacha kb.brl.by]</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне||}} [[Катэгорыя:Члены КПСС]] [[Катэгорыя:Партызаны Вялікай Айчыннай вайны]] [[Катэгорыя:Удзельнікі савецка-фінскай вайны]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Болхаўскім раёне]] qzcajjymgoblf31uywfgg83pkkw8n1p 0 713604 4164284 2022-07-24T18:30:00Z ElisavetaIvanova 69289 Новая старонка: «'''Рэестравае казацтва''' — частка [[казацтва]], прынятая на вайсковую службу ўладамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і запісаная ў асобны спіс — рэестр (адсюль і назва). == Стварэнне == Спробы арганізаваць войска з казакоў адносяцца да [[1524]] года, калі вял...» wikitext text/x-wiki '''Рэестравае казацтва''' — частка [[казацтва]], прынятая на вайсковую службу ўладамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і запісаная ў асобны спіс — рэестр (адсюль і назва). == Стварэнне == Спробы арганізаваць войска з казакоў адносяцца да [[1524]] года, калі вялікі князь літоўскі і кароль польскі [[Жыгімонт I Стары]] даручыў [[Сямён Палазовіч|Сямёну Палазовічу]] і [[Крыштоф Кмітыч|Крыштофу Кмітычу]] арганізаваць казацкі аддзел для дзяржаўнай службы. З-за недахопу сродкаў гэты праект не быў рэалізаваны. Падобны лёс напаткаў і прапанову [[Чаркасы|чаркаскага]] [[староста|старасты]] [[Астафій Дашкевіч|Астафія Дашкевіча]]. Кароль лічыў, што стварэнне ўрадавых казацкіх фарміраванняў дапаможа кантраляваць казацкі рух і стрымліваць антытатарскія выступленні казакоў. Войска рэестравых казакоў было створана ўніверсалам караля [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта ІІ Аўгуста]] [[2 чэрвеня]] [[1572]] года, калі кароннаму гетману [[Ежы Язлавецкі|Ежы Язлавецкаму]] было даручана набраць 300 асоб з ліку ніжэйшых казакоў. З таго часу сустракаецца назва рэестравага казацтва ў адрозненне ад нерэестравага казацтва, якое знаходзілася на паўлегальным становішчы. == Прывілеі == Рэестравае казацтва вызвалялася з-пад юрысдыкцыі мясцовых органаў самакіравання і падпарадкоўвалася казацкай старшыне (першым быў [[Ян Бадоўскі]]). Пры карале [[Стэфан Баторый|Стэфане Баторыі]] дакументам ад [[16 верасня]] [[1578]] года рэестр быў павялічаны да 500 асоб​​, потым да 600, а казацкім [[гетман|гетманам]] быў прызначаны [[брацлаў|брацлаўскі]] [[кашталян]], [[Чаркасы|чаркаскі]] [[староста|стараста]] князь [[Міхал Вішнявецкі|Міхаіл Вішнявецкі]]. У [[1590]] годзе [[Сойм Рэчы Паспалітай|сейм]] пастанавіў павялічыць рэестр да 1 000 казакоў. Акрамя памежнай абароны, гэтыя казакі павінны былі стрымліваць іншых казакоў (нерэестравых) ад самавольных паходаў на [[Малдаўскае княства|Малдову]], галоўны лагер быў перанесены з [[Базаўлук|Базаўлука]] ва ўрочышча Крэменчуг на малдаўскім беразе [[Днестр|Днястра]]. Базай правіянту і матэрыяльнага забеспячэння замест чаркаскага стала [[Снятын|Снятынскае]] староства. Старшым над казакамі стаў снятынскі стараста [[Мікалай Язлавецкі]], а яго паручнікам (намеснікам) стаў [[Ян Арышэўскі]]. Рэестравае казацтва атрымала дадатковыя прывілеі: вызваленне ад падаткаў, права валодання зямлёй, права самакіравання; яны мелі свой сцяг, літаўры і іншыя знакі вайсковага адрознення. Рэестравым казакам плацілі грашыма і вопраткай; ім было перададзена ва ўласнасць мястэчка [[Трахтэміраў]] з Зарубскім манастыром для размяшчэння арсенала і ваеннага шпіталя. Рэестравае казацтва атрымала афіцыйную назву [[Войска Запарожскае]] або Нізавое войска. == Абавязкі == Рэестравае казацтва па распараджэнні ўрада [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] абавязвалася служыць у Падняпроўі і высылаць войска на [[Дняпроўскія парогі]]. Спробы караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] і яго наступнікаў праз рэестр кантраляваць рост казацтва аказаліся марнымі. Гэтыя казакі служылі на самай небяспечнай мяжы, праз якую татары нападалі на Рэч Паспалітую. Гэты спецыяльны рэестр быў створаны для таго, каб на выпадак татарскіх нападаў заўсёды мець напагатове 2 000 казакоў. Яны былі самадастатковымі. Толькі падчас ваенных паходаў яны атрымлівалі невялікі заробак. У падарунак раз на год атрымлівалі кажух і адзін дукат. Працэс кансалідацыі казацтва ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]] канцэнтраваўся вакол двух розных цэнтраў: [[Запарожская Сеч|Запарожскай Сечы]] на ​​Нізе і [[Трахтэміраў|Трахтэмірава]]. Сеч стала цэнтрам незалежнага казацтва, а Трахтэміраў — рэестравага, які прадстаўляў у цэлым кансерватыўныя казацкія колы. == Узаемаадносіны з кіраўніцтвам Рэчы Паспалітай == Падчас казацкіх паўстанняў [[1591]]–[[1596]] гадоў рэестравае казацтва было скасавана сеймам. Але ў [[1599]] годзе пачалося новае складанне рэестра. У першай палове [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] колькасны склад рэестравага казацтва не быў сталым. Казакі змагаліся за пашырэнне рэестра. Урад Рэчы Паспалітай спрабаваў скараціць колькасць рэестравага казацтва. Але падчас войнаў ўрад, каб павялічыць свае ўзброеныя сілы, быў вымушаны паклікаць усіх баяздольных казакоў у рэестравае войска, якое часова дасягала некалькіх дзесяткаў тысяч чалавек. У [[1617]] годзе сейм зацвердзіў рэестравае войска ў 1 тыс. асоб. У [[1619]] годзе рэестр вызначаўся ўжо ў 3 тыс. асоб. Падчас Хоцімскай вайны [[1620]]–[[1621]] гадоў [[Пётр Конанавіч Канашэвіч-Сагайдачны|Пётр Сагайдачны]] прывёў у [[Хацін|Хоцін]] 40 тыс. запарожскіх казакоў. Пры гетмане [[Міхаіл Дарашэнка|Міхаіле Дарашэнка]] было сфарміравана 6 рэестравых палкоў. Пасля разгрому казакамі войска Рэчы Паспалітай у Пераяслаўскай бітве [[1630]] года рэестр быў павялічаны да 8 тыс. асоб. У выніку паражэння сялянска-казацкага паўстання ў [[1637]] годзе рэестр скараціўся да 6 тыс. асоб і было абмежаванае казацкае самакіраванне. Складанне рэестраў суправаджалася абвастрэннем барацьбы ва [[Украіна|Украіне]]. Урад [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] не прызнаваў казакамі дзесяткі тысяч асоб выключаных з рэестру так званых рэестравых казакоў. Каб унікнуць [[Прыгоннае права|запрыгоньвання]], яны ўцякалі на [[Запарожжа]]. Таму падчас складання рэестра ў Падняпроўі размяшчаліся значныя сілы войска Рэчы Паспалітай. ek06hrp6vw7zxyowq2o8fc7jbl93ikn 4164285 4164284 2022-07-24T18:31:04Z ElisavetaIvanova 69289 wikitext text/x-wiki '''Рэестравае казацтва''' — частка [[казацтва]], прынятая на вайсковую службу ўладамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і запісаная ў асобны спіс — рэестр (адсюль і назва). == Стварэнне == Спробы арганізаваць войска з казакоў адносяцца да [[1524]] года, калі вялікі князь літоўскі і кароль польскі [[Жыгімонт I Стары]] даручыў [[Сямён Палазовіч|Сямёну Палазовічу]] і [[Крыштоф Кмітыч|Крыштофу Кмітычу]] арганізаваць казацкі аддзел для дзяржаўнай службы. З-за недахопу сродкаў гэты праект не быў рэалізаваны. Падобны лёс напаткаў і прапанову [[Чаркасы|чаркаскага]] [[староста|старасты]] [[Астафій Дашкевіч|Астафія Дашкевіча]]. Кароль лічыў, што стварэнне ўрадавых казацкіх фарміраванняў дапаможа кантраляваць казацкі рух і стрымліваць антытатарскія выступленні казакоў. Войска рэестравых казакоў было створана ўніверсалам караля [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта ІІ Аўгуста]] [[2 чэрвеня]] [[1572]] года, калі кароннаму гетману [[Ежы Язлавецкі|Ежы Язлавецкаму]] было даручана набраць 300 асоб з ліку ніжэйшых казакоў. З таго часу сустракаецца назва рэестравага казацтва ў адрозненне ад нерэестравага казацтва, якое знаходзілася на паўлегальным становішчы. == Прывілеі == Рэестравае казацтва вызвалялася з-пад юрысдыкцыі мясцовых органаў самакіравання і падпарадкоўвалася казацкай старшыне (першым быў [[Ян Бадоўскі]]). Пры карале [[Стэфан Баторый|Стэфане Баторыі]] дакументам ад [[16 верасня]] [[1578]] года рэестр быў павялічаны да 500 асоб​​, потым да 600, а казацкім [[гетман|гетманам]] быў прызначаны [[брацлаў|брацлаўскі]] [[кашталян]], [[Чаркасы|чаркаскі]] [[староста|стараста]] князь [[Міхал Вішнявецкі|Міхаіл Вішнявецкі]]. У [[1590]] годзе [[Сойм Рэчы Паспалітай|сейм]] пастанавіў павялічыць рэестр да 1 000 казакоў. Акрамя памежнай абароны, гэтыя казакі павінны былі стрымліваць іншых казакоў (нерэестравых) ад самавольных паходаў на [[Малдаўскае княства|Малдову]], галоўны лагер быў перанесены з [[Базаўлук|Базаўлука]] ва ўрочышча Крэменчуг на малдаўскім беразе [[Днестр|Днястра]]. Базай правіянту і матэрыяльнага забеспячэння замест чаркаскага стала [[Снятын|Снятынскае]] староства. Старшым над казакамі стаў снятынскі стараста [[Мікалай Язлавецкі]], а яго паручнікам (намеснікам) стаў [[Ян Арышэўскі]]. Рэестравае казацтва атрымала дадатковыя прывілеі: вызваленне ад падаткаў, права валодання зямлёй, права самакіравання; яны мелі свой сцяг, літаўры і іншыя знакі вайсковага адрознення. Рэестравым казакам плацілі грашыма і вопраткай; ім было перададзена ва ўласнасць мястэчка [[Трахтэміраў]] з Зарубскім манастыром для размяшчэння арсенала і ваеннага шпіталя. Рэестравае казацтва атрымала афіцыйную назву [[Войска Запарожскае]] або Нізавое войска. == Абавязкі == Рэестравае казацтва па распараджэнні ўрада [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] абавязвалася служыць у Падняпроўі і высылаць войска на [[Дняпроўскія парогі]]. Спробы караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] і яго наступнікаў праз рэестр кантраляваць рост казацтва аказаліся марнымі. Гэтыя казакі служылі на самай небяспечнай мяжы, праз якую татары нападалі на Рэч Паспалітую. Гэты спецыяльны рэестр быў створаны для таго, каб на выпадак татарскіх нападаў заўсёды мець напагатове 2 000 казакоў. Яны былі самадастатковымі. Толькі падчас ваенных паходаў яны атрымлівалі невялікі заробак. У падарунак раз на год атрымлівалі кажух і адзін дукат. Працэс кансалідацыі казацтва ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]] канцэнтраваўся вакол двух розных цэнтраў: [[Запарожская Сеч|Запарожскай Сечы]] на ​​Нізе і [[Трахтэміраў|Трахтэмірава]]. Сеч стала цэнтрам незалежнага казацтва, а Трахтэміраў — рэестравага, які прадстаўляў у цэлым кансерватыўныя казацкія колы. == Узаемаадносіны з кіраўніцтвам Рэчы Паспалітай == Падчас казацкіх паўстанняў [[1591]]–[[1596]] гадоў рэестравае казацтва было скасавана сеймам. Але ў [[1599]] годзе пачалося новае складанне рэестра. У першай палове [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] колькасны склад рэестравага казацтва не быў сталым. Казакі змагаліся за пашырэнне рэестра. Урад Рэчы Паспалітай спрабаваў скараціць колькасць рэестравага казацтва. Але падчас войнаў ўрад, каб павялічыць свае ўзброеныя сілы, быў вымушаны паклікаць усіх баяздольных казакоў у рэестравае войска, якое часова дасягала некалькіх дзесяткаў тысяч чалавек. У [[1617]] годзе сейм зацвердзіў рэестравае войска ў 1 тыс. асоб. У [[1619]] годзе рэестр вызначаўся ўжо ў 3 тыс. асоб. Падчас Хоцімскай вайны [[1620]]–[[1621]] гадоў [[Пётр Конанавіч Канашэвіч-Сагайдачны|Пётр Сагайдачны]] прывёў у [[Хацін|Хоцін]] 40 тыс. запарожскіх казакоў. Пры гетмане [[Міхаіл Дарашэнка|Міхаіле Дарашэнка]] было сфарміравана 6 рэестравых палкоў. Пасля разгрому казакамі войска Рэчы Паспалітай у Пераяслаўскай бітве [[1630]] года рэестр быў павялічаны да 8 тыс. асоб. У выніку паражэння сялянска-казацкага паўстання ў [[1637]] годзе рэестр скараціўся да 6 тыс. асоб і было абмежаванае казацкае самакіраванне. Складанне рэестраў суправаджалася абвастрэннем барацьбы ва [[Украіна|Украіне]]. Урад [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] не прызнаваў казакамі дзесяткі тысяч асоб выключаных з рэестру так званых рэестравых казакоў. Каб унікнуць [[Прыгоннае права|запрыгоньвання]], яны ўцякалі на [[Запарожжа]]. Таму падчас складання рэестра ў Падняпроўі размяшчаліся значныя сілы войска Рэчы Паспалітай. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{Украіна ў тэмах}} [[Катэгорыя:Гісторыя Украіны (XIV-1917)]] [[Катэгорыя:Гетманшчына|*]] 2vm31f83el8hdkztwiad4eevzytxb4r 4164287 4164285 2022-07-24T18:31:48Z ElisavetaIvanova 69289 /* Спасылкі */ wikitext text/x-wiki '''Рэестравае казацтва''' — частка [[казацтва]], прынятая на вайсковую службу ўладамі [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] і запісаная ў асобны спіс — рэестр (адсюль і назва). == Стварэнне == Спробы арганізаваць войска з казакоў адносяцца да [[1524]] года, калі вялікі князь літоўскі і кароль польскі [[Жыгімонт I Стары]] даручыў [[Сямён Палазовіч|Сямёну Палазовічу]] і [[Крыштоф Кмітыч|Крыштофу Кмітычу]] арганізаваць казацкі аддзел для дзяржаўнай службы. З-за недахопу сродкаў гэты праект не быў рэалізаваны. Падобны лёс напаткаў і прапанову [[Чаркасы|чаркаскага]] [[староста|старасты]] [[Астафій Дашкевіч|Астафія Дашкевіча]]. Кароль лічыў, што стварэнне ўрадавых казацкіх фарміраванняў дапаможа кантраляваць казацкі рух і стрымліваць антытатарскія выступленні казакоў. Войска рэестравых казакоў было створана ўніверсалам караля [[Жыгімонт II Аўгуст|Жыгімонта ІІ Аўгуста]] [[2 чэрвеня]] [[1572]] года, калі кароннаму гетману [[Ежы Язлавецкі|Ежы Язлавецкаму]] было даручана набраць 300 асоб з ліку ніжэйшых казакоў. З таго часу сустракаецца назва рэестравага казацтва ў адрозненне ад нерэестравага казацтва, якое знаходзілася на паўлегальным становішчы. == Прывілеі == Рэестравае казацтва вызвалялася з-пад юрысдыкцыі мясцовых органаў самакіравання і падпарадкоўвалася казацкай старшыне (першым быў [[Ян Бадоўскі]]). Пры карале [[Стэфан Баторый|Стэфане Баторыі]] дакументам ад [[16 верасня]] [[1578]] года рэестр быў павялічаны да 500 асоб​​, потым да 600, а казацкім [[гетман|гетманам]] быў прызначаны [[брацлаў|брацлаўскі]] [[кашталян]], [[Чаркасы|чаркаскі]] [[староста|стараста]] князь [[Міхал Вішнявецкі|Міхаіл Вішнявецкі]]. У [[1590]] годзе [[Сойм Рэчы Паспалітай|сейм]] пастанавіў павялічыць рэестр да 1 000 казакоў. Акрамя памежнай абароны, гэтыя казакі павінны былі стрымліваць іншых казакоў (нерэестравых) ад самавольных паходаў на [[Малдаўскае княства|Малдову]], галоўны лагер быў перанесены з [[Базаўлук|Базаўлука]] ва ўрочышча Крэменчуг на малдаўскім беразе [[Днестр|Днястра]]. Базай правіянту і матэрыяльнага забеспячэння замест чаркаскага стала [[Снятын|Снятынскае]] староства. Старшым над казакамі стаў снятынскі стараста [[Мікалай Язлавецкі]], а яго паручнікам (намеснікам) стаў [[Ян Арышэўскі]]. Рэестравае казацтва атрымала дадатковыя прывілеі: вызваленне ад падаткаў, права валодання зямлёй, права самакіравання; яны мелі свой сцяг, літаўры і іншыя знакі вайсковага адрознення. Рэестравым казакам плацілі грашыма і вопраткай; ім было перададзена ва ўласнасць мястэчка [[Трахтэміраў]] з Зарубскім манастыром для размяшчэння арсенала і ваеннага шпіталя. Рэестравае казацтва атрымала афіцыйную назву [[Войска Запарожскае]] або Нізавое войска. == Абавязкі == Рэестравае казацтва па распараджэнні ўрада [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] абавязвалася служыць у Падняпроўі і высылаць войска на [[Дняпроўскія парогі]]. Спробы караля [[Стэфан Баторый|Стэфана Баторыя]] і яго наступнікаў праз рэестр кантраляваць рост казацтва аказаліся марнымі. Гэтыя казакі служылі на самай небяспечнай мяжы, праз якую татары нападалі на Рэч Паспалітую. Гэты спецыяльны рэестр быў створаны для таго, каб на выпадак татарскіх нападаў заўсёды мець напагатове 2 000 казакоў. Яны былі самадастатковымі. Толькі падчас ваенных паходаў яны атрымлівалі невялікі заробак. У падарунак раз на год атрымлівалі кажух і адзін дукат. Працэс кансалідацыі казацтва ў канцы [[XVI стагоддзе|XVI стагоддзя]] канцэнтраваўся вакол двух розных цэнтраў: [[Запарожская Сеч|Запарожскай Сечы]] на ​​Нізе і [[Трахтэміраў|Трахтэмірава]]. Сеч стала цэнтрам незалежнага казацтва, а Трахтэміраў — рэестравага, які прадстаўляў у цэлым кансерватыўныя казацкія колы. == Узаемаадносіны з кіраўніцтвам Рэчы Паспалітай == Падчас казацкіх паўстанняў [[1591]]–[[1596]] гадоў рэестравае казацтва было скасавана сеймам. Але ў [[1599]] годзе пачалося новае складанне рэестра. У першай палове [[XVII стагоддзе|XVII стагоддзя]] колькасны склад рэестравага казацтва не быў сталым. Казакі змагаліся за пашырэнне рэестра. Урад Рэчы Паспалітай спрабаваў скараціць колькасць рэестравага казацтва. Але падчас войнаў ўрад, каб павялічыць свае ўзброеныя сілы, быў вымушаны паклікаць усіх баяздольных казакоў у рэестравае войска, якое часова дасягала некалькіх дзесяткаў тысяч чалавек. У [[1617]] годзе сейм зацвердзіў рэестравае войска ў 1 тыс. асоб. У [[1619]] годзе рэестр вызначаўся ўжо ў 3 тыс. асоб. Падчас Хоцімскай вайны [[1620]]–[[1621]] гадоў [[Пётр Конанавіч Канашэвіч-Сагайдачны|Пётр Сагайдачны]] прывёў у [[Хацін|Хоцін]] 40 тыс. запарожскіх казакоў. Пры гетмане [[Міхаіл Дарашэнка|Міхаіле Дарашэнка]] было сфарміравана 6 рэестравых палкоў. Пасля разгрому казакамі войска Рэчы Паспалітай у Пераяслаўскай бітве [[1630]] года рэестр быў павялічаны да 8 тыс. асоб. У выніку паражэння сялянска-казацкага паўстання ў [[1637]] годзе рэестр скараціўся да 6 тыс. асоб і было абмежаванае казацкае самакіраванне. Складанне рэестраў суправаджалася абвастрэннем барацьбы ва [[Украіна|Украіне]]. Урад [[Рэч Паспалітая|Рэчы Паспалітай]] не прызнаваў казакамі дзесяткі тысяч асоб выключаных з рэестру так званых рэестравых казакоў. Каб унікнуць [[Прыгоннае права|запрыгоньвання]], яны ўцякалі на [[Запарожжа]]. Таму падчас складання рэестра ў Падняпроўі размяшчаліся значныя сілы войска Рэчы Паспалітай. == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Гісторыя Украіны (XIV-1917)]] [[Катэгорыя:Гетманшчына|*]] 7r8vn33dvksvzk1et31c7tfvimmm6hp 14 713605 4164289 2022-07-24T18:35:16Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{Спорт у Польшчы паводле гадоў|2020}}» wikitext text/x-wiki {{Спорт у Польшчы паводле гадоў|2020}} fs3nqurmbbxfvhwvxs1s4ctsx13ufit 14 713606 4164290 2022-07-24T18:35:21Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{Спорт у Польшчы паводле гадоў|2019}}» wikitext text/x-wiki {{Спорт у Польшчы паводле гадоў|2019}} 4nzfndxloatakacytq06isxum5zxznm 14 713607 4164302 2022-07-24T19:13:30Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{Гады ў Германіі}}» wikitext text/x-wiki {{Гады ў Германіі}} 8mia32c4ewnxvei48zr46l93syhdnjx 14 713608 4164303 2022-07-24T19:14:44Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{catmain}} [[Катэгорыя:Футбол у Германіі|Бундэсліга]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты|Германія]]» wikitext text/x-wiki {{catmain}} [[Катэгорыя:Футбол у Германіі|Бундэсліга]] [[Катэгорыя:Нацыянальныя футбольныя чэмпіянаты|Германія]] 3uresrzesgb11jjmr3611qur5ssyy79 0 713609 4164310 2022-07-24T19:25:31Z Kiryienka 26582 Новая старонка: «{{Бітва | Канфлікт = Любчанскія баі | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min=...» wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Любчанскія баі | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 3 і 6—7 ліпеня | Год = 1944 | Месца = [[Любча]] | Вынік = | Бок1 = [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|парызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага]] | Бок2 = | Камандуючы1 = | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = | Страты1 = | Страты2 = }} '''Любчанскія баі''' — баі [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]] супраць нямецкіх войск у гарадскім пасёлку [[Любча]] [[3 ліпеня|3]] і [[6 ліпеня|6]]—[[8 ліпеня]] [[1944]] года. == Перадумовы == Нямецкі гарнізон у Любчы (каля 450 чалавек) прыкрываў адступленне разбітых [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]] нямецкіх войск. Камандаванне партызанскай брыгады распрацавала план па захопу гарнізона. == Ход баёў == 3 ліпеня 1944 года партызаны штурмам авалодалі гарадскім пасёлкам Любча, знішчылі 17 і ўзялі ў палон каля 200 нямецкіх вайскоўцаў, захапілі 7 ручных кулямётаў, мінамёт, 13 аўтаматаў, 220 вінтовак, 60 тысяч патронаў і шмат харчавання. Выбітыя з пасёлка гітлераўцы пачалі канцэнтраваць сабраныя з тэрыторыі [[Любчанскі раён|Любчанскага]] і [[Навагрудскі раён|Навагрудскага]] раёнаў сілы ў вёсцы [[Нягневічы]] Любчанскага раёна з мэтай авалодаць пасёлкам, прыціснуць партызан да ракі [[Нёман]], знішчыць іх і забяспечыць прарыў разбітым вайсковым часцям цераз [[Налібоцкая пушча|Налібоцкую пушчу]] на [[Ліда|Ліду]]. 6 ліпеня нямецкія войскі (каля 3 тысяч чалавек) пры падтрымцы танкаў, і артылерыі з трох напрамкаў (ад вёсак [[Слабада (Навагрудскі раён)|Слабада]], [[Ачукевічы]], [[Галынь]]) пачалі наступленне. Партызаны (каля 800 чалавек), узброеныя 45-міліметровай гарматай, процітанкавым ружжом, 5 мінамётамі і 7 ручнымі кулямётамі, 7 гадзін вялі бой з праціўнікам. Пры падтрымцы танкаў гітлераўцы некалькі разоў пераходзілі ў атаку з мэтай адрэзаць партызан ад пераправы цераз Нёман. З-за пагрозы акружэння брыгада была вымушана пакінуць Любчу і адысці на новыя пазіцыі. Партызаны знішчылі каля 300 і паранілі больш за 300 салдат праціўніка, падбілі і знішчылі 3 танкі, 2 броне- і 4 аўтамашыны. 8 ліпеня 1944 года пасля 2 дзён баёў з праціўнікам, які прарыаўся на Ліду, партызаны зноў захапілі Любчу і утрымлівалі яе да падыходу Чырвонай Арміі. У баях загінулі 14 партызан. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] [[Катэгорыя:Канфлікты 1944 года]] [[Катэгорыя:Ліпень 1944 года]] [[Катэгорыя:Гісторыя Навагрудскага раёна]] [[Катэгорыя:1944 год у Беларусі]] j7d9ahj6xf9l3r0jqsf8dpzmhp30puw 4164508 4164310 2022-07-25T08:17:40Z D.L.M.I. Bel 33064 /* Ход баёў */ wikitext text/x-wiki {{Бітва | Канфлікт = Любчанскія баі | Частка = [[Усходнееўрапейскі тэатр ваенных дзеянняў Другой сусветнай вайны]] | Выява = | Подпіс = {{На карце |Беларусь |width = 300 |float = center |caption = |label= |label_size=86 |alt = physical |position=left |bg=white |lat_deg= | lat_min= |lon_deg= | lon_min= |mark=Battle_icon_active_(crossed_swords).svg |marksize=18 }} | Дата = 3 і 6—7 ліпеня | Год = 1944 | Месца = [[Любча]] | Вынік = | Бок1 = [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|парызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага]] | Бок2 = | Камандуючы1 = | Камандуючы2 = | Сілы1 = | Сілы2 = | Страты1 = | Страты2 = }} '''Любчанскія баі''' — баі [[Партызанская брыгада імя Ф. Э. Дзяржынскага (К. Ф. Шашкін)|партызанскай брыгады імя Ф. Э. Дзяржынскага]] супраць нямецкіх войск у гарадскім пасёлку [[Любча]] [[3 ліпеня|3]] і [[6 ліпеня|6]]—[[8 ліпеня]] [[1944]] года. == Перадумовы == Нямецкі гарнізон у Любчы (каля 450 чалавек) прыкрываў адступленне разбітых [[Чырвоная Армія|Чырвонай Арміяй]] нямецкіх войск. Камандаванне партызанскай брыгады распрацавала план па захопу гарнізона. == Ход баёў == 3 ліпеня 1944 года партызаны штурмам авалодалі гарадскім пасёлкам Любча, знішчылі 17 і ўзялі ў палон каля 200 нямецкіх вайскоўцаў, захапілі 7 ручных кулямётаў, мінамёт, 13 аўтаматаў, 220 вінтовак, 60 тысяч патронаў і шмат харчавання. Выбітыя з пасёлка гітлераўцы пачалі канцэнтраваць сабраныя з тэрыторыі [[Любчанскі раён|Любчанскага]] і [[Навагрудскі раён|Навагрудскага]] раёнаў сілы ў вёсцы [[Нягневічы]] Любчанскага раёна з мэтай авалодаць пасёлкам, прыціснуць партызан да ракі [[Нёман]], знішчыць іх і забяспечыць прарыў разбітым вайсковым часцям цераз [[Налібоцкая пушча|Налібоцкую пушчу]] на [[Ліда|Ліду]]. 6 ліпеня нямецкія войскі (каля 3 тысяч чалавек) пры падтрымцы танкаў і артылерыі з трох напрамкаў (ад вёсак [[Слабада (Навагрудскі раён)|Слабада]], [[Ачукевічы]], [[Галынь]]) пачалі наступленне. Партызаны (каля 800 чалавек), узброеныя 45-міліметровай гарматай, процітанкавым ружжом, 5 мінамётамі і 7 ручнымі кулямётамі, 7 гадзін вялі бой з праціўнікам. Пры падтрымцы танкаў гітлераўцы некалькі разоў пераходзілі ў атаку з мэтай адрэзаць партызан ад пераправы цераз Нёман. З-за пагрозы акружэння брыгада была вымушана пакінуць Любчу і адысці на новыя пазіцыі. Партызаны знішчылі каля 300 і паранілі больш за 300 салдат праціўніка, падбілі і знішчылі 3 танкі, 2 броне- і 4 аўтамашыны. 8 ліпеня 1944 года пасля 2 дзён баёў з праціўнікам, які прарываўся на Ліду, партызаны зноў захапілі Любчу і ўтрымлівалі яе да падыходу Чырвонай Арміі. У баях загінулі 14 партызан. {{зноскі}} == Літаратура == * {{Крыніцы/Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне|М. Ф. Шумейка|}} {{Вонкавыя спасылкі}} [[Катэгорыя:Бітвы Другой сусветнай вайны з удзелам савецкіх партызан у Беларусі]] [[Катэгорыя:Канфлікты 1944 года]] [[Катэгорыя:Ліпень 1944 года]] [[Катэгорыя:Гісторыя Навагрудскага раёна]] [[Катэгорыя:1944 год у Беларусі]] 0oclcizcxr1wwy4j4fkfgviy1ay9uwf 0 713610 4164312 2022-07-24T19:30:09Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{Кампанія |назва = «Блок» |лагатып = |тып = [[Таварыства з абмежаванай адказнасцю]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснавана = {{Дата пачатку і ўзрост|1994|5|3}} |заснавальнікі = |размяшчэнне = [[Наваполацк]], вул. Тэхнічн...» wikitext text/x-wiki {{Кампанія |назва = «Блок» |лагатып = |тып = [[Таварыства з абмежаванай адказнасцю]] |лістынг на біржы = |дэвіз = |заснавана = {{Дата пачатку і ўзрост|1994|5|3}} |заснавальнікі = |размяшчэнне = [[Наваполацк]], вул. Тэхнічная, д. 4 |ключавыя постаці = |галіна = [[Гандаль]] |прадукцыя = [[Паліва]], [[ежа]] і [[насенне]] |абарот = |аперацыйны прыбытак = |чысты прыбытак = |колькасць супрацоўнікаў = |матчына кампанія = |даччыныя кампаніі = |аўдытар = |сайт = https://www.blokoil.by/ }} '''ТАА «Блок»''' — беларускае прадпрыемства, заснаванае ў маі [[1994]] года ў [[Наваполацк]]у. == Гісторыя == У лістападзе [[2001]] года азначае пачаткам сеткі заправак. У чэрвені [[2007]] года завяршылася будаўніцтва і пачала працаваць першая АЗС у [[Віцебск]]у па вуліцы Воінаў-Інтэрнацыяналістаў, а ў кастрычніку [[2012]] года з'явілася другая АЗС па вул. Церашковай. З верасня [[2018]] года ТАА «БЛОК» арандуе АЗС па адрасе: [[Віцебская вобласць]], [[Браслаўскі раён]], [[Слабодкаўскі сельсавет (Браслаўскі раён)|Слабодкаўскі сельсавет]], в. [[Муражы]], 57а. {{зноскі}} == Спасылкі == {{АЗС Беларусі}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 1994 годзе]] [[Катэгорыя:Прадпрыемствы Наваполацка]] [[Катэгорыя:Кампаніі Беларусі]] 0ktr9k1uni9zp2b34iwr7wzxe4f63nb 14 713611 4164314 2022-07-24T19:32:27Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў|Польшча]] [[Катэгорыя:Сезоны футбольных клубаў Польшчы|*]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Футбольныя сезоны паводле клубаў|Польшча]] [[Катэгорыя:Сезоны футбольных клубаў Польшчы|*]] 0f18qmp2u4s31r7x8ddsiogqnhpr9e0 10 713612 4164322 2022-07-24T19:45:29Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «{{cite web |url=https://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/naselenie-i-migratsiya/naselenie/statisticheskie-izdaniya/index_46933/ |title= Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2022 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2021 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў, пасёлкаў г...» wikitext text/x-wiki {{cite web |url=https://www.belstat.gov.by/ofitsialnaya-statistika/solialnaya-sfera/naselenie-i-migratsiya/naselenie/statisticheskie-izdaniya/index_46933/ |title= Колькасць насельніцтва на 1 студзеня 2022 г. і сярэднегадавая колькасць насельніцтва за 2021 год па Рэспубліцы Беларусь у разрэзе абласцей, раёнаў, гарадоў, пасёлкаў гарадскога тыпу |subtitle= |author= |authorlink= |coauthors= |quote= |date= 2022-3-28 |format= |website= |publisher= [[Нацыянальны статыстычны камітэт Рэспублікі Беларусь]] |accessdate=2022-07-24 |lang= ru |description= |deadlink= |archiveurl= |archivedate= }}<noinclude> [[Катэгорыя:Шаблоны:Крыніцы]] </noinclude> dypivsh2uelye3p0hu9qcs01q7utp6r 14 713613 4164339 2022-07-24T20:03:29Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Масты паводле гарадоў|Калінінград]] [[Катэгорыя:Масты Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Калінінграда]] [[Катэгорыя:Транспарт Калінінграда]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Масты паводле гарадоў|Калінінград]] [[Катэгорыя:Масты Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні Калінінграда]] [[Катэгорыя:Транспарт Калінінграда]] dw2lqu0np09n36hx6yy4s8tdhwh8ct9 14 713614 4164340 2022-07-24T20:04:28Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Транспарт паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Калінінград]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Транспарт паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Калінінград]] 852vnv6f7aq99zrp6h9ju2w3q46l4uk 14 713615 4164342 2022-07-24T20:06:19Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Архітэктура Калінінграда]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Будынкі і збудаванні паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Архітэктура Калінінграда]] dc9rz8cq6hyd7idelx4hejx78qcalbf 0 713616 4164344 2022-07-24T20:07:41Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «{{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Зямлі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы...» wikitext text/x-wiki {{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Зямлі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы = | падпарадкаванне = | герб = DEU Wriezen COA.svg | сцяг = | шырыня герба = | шырыня сцяга = | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 43 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 14 | lon_min = 7 | lon_sec = 59 | унутраны падзел = 4 падраёны | від главы = | глава = | дата заснавання = | першае згадванне = | ранейшыя імёны = | статус з = 1336 год | плошча = 94,54 | вышыня цэнтра НП = 10 | від вышыні = | клімат = | афіцыйная мова = | афіцыйная мова-ref = | шчыльнасць = | агламерацыя = | нацыянальны склад = | канфесійны склад = | часавы пояс = +1 | DST = ёсць | тэлефонны код = 033456 | паштовы індэкс = 16269 | аўтамабільны код = MOL | від ідэнтыфікатара = Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання{{!}}Афіцыйны код | лічбавы ідэнтыфікатар = 12 0 64 512 | сайт = http://www.wriezen.de | мова сайта = de }} '''Вры́цэн''' ({{lang-de|Wriezen}}) — горад у [[Германія|Германіі]], у [[Зямлі Германіі|зямлі]] [[Брандэнбург]]. Уваходзіць у склад раёна [[Меркіш-Одэрланд (раён)|Меркіш-Одэрланд]]. Займае плошчу 94,54 км². [[Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання|Афіцыйны код]] — ''12 0 64 512''. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна. ==Насельніцтва == [[File:Bevolkerungsentwicklung Wriezen.pdf|thumb|left|Насельніцтва 1875 - 2020]] {| | valign="top" | {| class="wikitable" style="border: 1pt grey solid" ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Год ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Насельніцтва |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1990 || align=right | 9 243 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1995 || align=right | 8 629 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2000 || align=right | 8 519 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2005 || align=right | 8 109 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2010 || align=right | 7 679 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2015 || align=right | 7 355 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2020 || align=right | 7 125 |- |} |} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германія:Раён Меркіш-Одэрланд:Гарады}} [[Катэгорыя:Гарады Брандэнбурга]] 0fadjhy4dvuqvxzhhcussb38od65pyv 4164348 4164344 2022-07-24T20:08:27Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Землі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы = | падпарадкаванне = | герб = DEU Wriezen COA.svg | сцяг = | шырыня герба = | шырыня сцяга = | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 43 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 14 | lon_min = 7 | lon_sec = 59 | унутраны падзел = 4 падраёны | від главы = | глава = | дата заснавання = | першае згадванне = | ранейшыя імёны = | статус з = 1336 год | плошча = 94,54 | вышыня цэнтра НП = 10 | від вышыні = | клімат = | афіцыйная мова = | афіцыйная мова-ref = | шчыльнасць = | агламерацыя = | нацыянальны склад = | канфесійны склад = | часавы пояс = +1 | DST = ёсць | тэлефонны код = 033456 | паштовы індэкс = 16269 | аўтамабільны код = MOL | від ідэнтыфікатара = Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання{{!}}Афіцыйны код | лічбавы ідэнтыфікатар = 12 0 64 512 | сайт = http://www.wriezen.de | мова сайта = de }} '''Вры́цэн''' ({{lang-de|Wriezen}}) — горад у [[Германія|Германіі]], у [[Зямлі Германіі|зямлі]] [[Брандэнбург]]. Уваходзіць у склад раёна [[Меркіш-Одэрланд (раён)|Меркіш-Одэрланд]]. Займае плошчу 94,54 км². [[Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання|Афіцыйны код]] — ''12 0 64 512''. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна. == Насельніцтва == [[File:Bevölkerungsentwicklung Wriezen.pdf|thumb|left|Насельніцтва 1875—2020]] {| | valign="top" | {| class="wikitable" style="border: 1pt grey solid" ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Год ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Насельніцтва |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1990 || align=right | 9 243 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1995 || align=right | 8 629 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2000 || align=right | 8 519 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2005 || align=right | 8 109 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2010 || align=right | 7 679 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2015 || align=right | 7 355 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2020 || align=right | 7 125 |- |} |} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германія:Раён Меркіш-Одэрланд:Гарады}} [[Катэгорыя:Гарады Брандэнбурга]] 61h7pkjvu46z29tyxkgairqjl6w3udr 4164349 4164348 2022-07-24T20:08:37Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Землі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы = | падпарадкаванне = | герб = DEU Wriezen COA.svg | сцяг = | шырыня герба = | шырыня сцяга = | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 43 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 14 | lon_min = 7 | lon_sec = 59 | унутраны падзел = 4 падраёны | від главы = | глава = | дата заснавання = | першае згадванне = | ранейшыя імёны = | статус з = 1336 | плошча = 94,54 | вышыня цэнтра НП = 10 | від вышыні = | клімат = | афіцыйная мова = | афіцыйная мова-ref = | шчыльнасць = | агламерацыя = | нацыянальны склад = | канфесійны склад = | часавы пояс = +1 | DST = ёсць | тэлефонны код = 033456 | паштовы індэкс = 16269 | аўтамабільны код = MOL | від ідэнтыфікатара = Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання{{!}}Афіцыйны код | лічбавы ідэнтыфікатар = 12 0 64 512 | сайт = http://www.wriezen.de | мова сайта = de }} '''Вры́цэн''' ({{lang-de|Wriezen}}) — горад у [[Германія|Германіі]], у [[Зямлі Германіі|зямлі]] [[Брандэнбург]]. Уваходзіць у склад раёна [[Меркіш-Одэрланд (раён)|Меркіш-Одэрланд]]. Займае плошчу 94,54 км². [[Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання|Афіцыйны код]] — ''12 0 64 512''. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна. == Насельніцтва == [[File:Bevölkerungsentwicklung Wriezen.pdf|thumb|left|Насельніцтва 1875—2020]] {| | valign="top" | {| class="wikitable" style="border: 1pt grey solid" ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Год ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Насельніцтва |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1990 || align=right | 9 243 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1995 || align=right | 8 629 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2000 || align=right | 8 519 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2005 || align=right | 8 109 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2010 || align=right | 7 679 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2015 || align=right | 7 355 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2020 || align=right | 7 125 |- |} |} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германія:Раён Меркіш-Одэрланд:Гарады}} [[Катэгорыя:Гарады Брандэнбурга]] q9xvy5arognmih92a84oaz66lcugajr 4164350 4164349 2022-07-24T20:10:28Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Насельніцтва */ wikitext text/x-wiki {{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Землі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы = | падпарадкаванне = | герб = DEU Wriezen COA.svg | сцяг = | шырыня герба = | шырыня сцяга = | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 43 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 14 | lon_min = 7 | lon_sec = 59 | унутраны падзел = 4 падраёны | від главы = | глава = | дата заснавання = | першае згадванне = | ранейшыя імёны = | статус з = 1336 | плошча = 94,54 | вышыня цэнтра НП = 10 | від вышыні = | клімат = | афіцыйная мова = | афіцыйная мова-ref = | шчыльнасць = | агламерацыя = | нацыянальны склад = | канфесійны склад = | часавы пояс = +1 | DST = ёсць | тэлефонны код = 033456 | паштовы індэкс = 16269 | аўтамабільны код = MOL | від ідэнтыфікатара = Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання{{!}}Афіцыйны код | лічбавы ідэнтыфікатар = 12 0 64 512 | сайт = http://www.wriezen.de | мова сайта = de }} '''Вры́цэн''' ({{lang-de|Wriezen}}) — горад у [[Германія|Германіі]], у [[Зямлі Германіі|зямлі]] [[Брандэнбург]]. Уваходзіць у склад раёна [[Меркіш-Одэрланд (раён)|Меркіш-Одэрланд]]. Займае плошчу 94,54 км². [[Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання|Афіцыйны код]] — ''12 0 64 512''. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна. == Насельніцтва == [[File:Bevölkerungsentwicklung Wriezen.pdf|thumb|left|Насельніцтва 1875—2020]] {| | valign="top" | {| class="wikitable" style="border: 1pt grey solid" ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Год ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Насельніцтва |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1990 || align=right | 9 243 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1995 || align=right | 8 629 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2000 || align=right | 8 519 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2005 || align=right | 8 109 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2010 || align=right | 7 679 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2015 || align=right | 7 355 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2020 || align=right | 7 125 |- |} |} == Вядомыя асобы == * [[Марцін Заўэр]] (нар. 1982) — нямецкі спартсмен. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германія:Раён Меркіш-Одэрланд:Гарады}} [[Катэгорыя:Гарады Брандэнбурга]] 6kr1h39yvvff420zczmq0nrcsbylaso 4164356 4164350 2022-07-24T20:13:49Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Вядомыя асобы */ wikitext text/x-wiki {{НП | статус = горад | беларуская назва = Врыцэн | краіна = Германія | від рэгіёна = Землі Германіі{{!}}Зямля | рэгіён = Брандэнбург | рэгіён у табліцы = Брандэнбург | від раёна = раён | раён = | раён у табліцы = | від абшчыны = кіраванне | абшчына = | абшчына ў табліцы = | падпарадкаванне = | герб = DEU Wriezen COA.svg | сцяг = | шырыня герба = | шырыня сцяга = | lat_dir = N | lat_deg = 52 | lat_min = 43 | lat_sec = 0 | lon_dir = E | lon_deg = 14 | lon_min = 7 | lon_sec = 59 | унутраны падзел = 4 падраёны | від главы = | глава = | дата заснавання = | першае згадванне = | ранейшыя імёны = | статус з = 1336 | плошча = 94,54 | вышыня цэнтра НП = 10 | від вышыні = | клімат = | афіцыйная мова = | афіцыйная мова-ref = | шчыльнасць = | агламерацыя = | нацыянальны склад = | канфесійны склад = | часавы пояс = +1 | DST = ёсць | тэлефонны код = 033456 | паштовы індэкс = 16269 | аўтамабільны код = MOL | від ідэнтыфікатара = Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання{{!}}Афіцыйны код | лічбавы ідэнтыфікатар = 12 0 64 512 | сайт = http://www.wriezen.de | мова сайта = de }} '''Вры́цэн''' ({{lang-de|Wriezen}}) — горад у [[Германія|Германіі]], у [[Зямлі Германіі|зямлі]] [[Брандэнбург]]. Уваходзіць у склад раёна [[Меркіш-Одэрланд (раён)|Меркіш-Одэрланд]]. Займае плошчу 94,54 км². [[Ідэнтыфікацыйны код суб'екта самакіравання|Афіцыйны код]] — ''12 0 64 512''. Горад падраздзяляецца на 4 гарадскіх раёна. == Насельніцтва == [[File:Bevölkerungsentwicklung Wriezen.pdf|thumb|left|Насельніцтва 1875—2020]] {| | valign="top" | {| class="wikitable" style="border: 1pt grey solid" ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Год ! style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:12px;" | Насельніцтва |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1990 || align=right | 9 243 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |1995 || align=right | 8 629 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2000 || align=right | 8 519 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2005 || align=right | 8 109 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2010 || align=right | 7 679 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2015 || align=right | 7 355 |- |style="background:#bfcfcf; font-family:Verdana, Arial;font-size:11px;font-weight:bold;" |2020 || align=right | 7 125 |- |} |} == Вядомыя асобы == * [[Марцін Заўэр]] (нар. 1982) — нямецкі спартсмен. == Гарады-пабрацімы == {{гарады-пабрацімы}} {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Германія:Раён Меркіш-Одэрланд:Гарады}} [[Катэгорыя:Гарады Брандэнбурга]] a0ef9nwd7nkxzlak4qq9u3r3fxgtx71 14 713617 4164345 2022-07-24T20:07:49Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Архітэктура паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Калінінград]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Архітэктура паводле гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Калінінград]] 1kkbmoy6s0f0zqm2wnxsf43gra0wgy7 4164346 4164345 2022-07-24T20:07:58Z Artsiom91 31770 выдалена [[Катэгорыя:Архітэктура паводле гарадоў Расіі]]; дададзена [[Катэгорыя:Архітэктура гарадоў Расіі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Архітэктура гарадоў Расіі|Калінінград]] [[Катэгорыя:Калінінград]] d0ic783sj6bopfqp8rsvc5irrnnn0mo 0 713618 4164347 2022-07-24T20:08:06Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Врыцэн]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Врыцэн]] hfih5az3lx2yrxzmz8tcnyb9e9oha6z 0 713619 4164354 2022-07-24T20:11:51Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Костшын над Одран]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Костшын над Одран]] kud5lrn1xodbp8fngbyunedqvicu6q6 0 713620 4164379 2022-07-24T20:27:58Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 крыніца — [[:be-tarask:Яцэк Мальчэўскі]] wikitext text/x-wiki '''Яцак Мальчэўскі''' ([[Польская мова|пол.]] ''Jacek Malczewski''; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]].{{Мастак|імя=Яцак Мальчэўскі|імя пры нараджэнні=Jacek Malczewski|дата нараджэння=14 ліпеня 1854|месца нараджэння=Радам, Царства Польскае|месца пахавання=Кракаў|дата смерці=8 кастрычніка 1929|месца смерці=Кракаў, Польшча|заняткі=мастак|адукацыя=Кракаўская акадэмія мастацтва|альма-матэр=Кракаўская акадэмія мастацтва|плынь=сімвалізм|працы=Меланхолія, 1890-1894, Смерць, 1902}} == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам Каралем Лянцкаронскім у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «Sztuka» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстанне ў шахце», [[1882]] • «Арыштанты на этапе», [[1883]] • «Інтрадукцыя», [[1890]] • «Меланхолія», [[1890]]–1894 • «Святы вечар у Сібіры», [[1892]] • «Бязвыходная сітуацыя», [[1895]]–1897 • «Мае жыццё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», [[1899]] • «Дворык у звярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Развітанне» • «Пейзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пейзаж» • «У момант стварэння спячай гарпіі», [[1901]] • «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» • «Вяртанне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненне мастака» • «Маё жыццё. Вяртанне» • «Анёл і пастушок І», [[1903]] • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера», [[1906]] • «Мае мадэлі» • «Смерць Алены», [[1907]] • «Смерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія», [[1910]] • «Аўтапартрэт і маладая смерць», [[1910]] • Піфія Мальчэўскага, 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мальчэўскі Яцак}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Кракава]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія прафесары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сімвалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]] a5ylvtecg4u26t9om8qd7jep8uq5gr3 4164381 4164379 2022-07-24T20:29:19Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Мальчэўскі}} '''Яцак Мальчэўскі''' ({{lang-pl|Jacek Malczewski}}; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]].{ == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам [[Караль Лянцкаронскі|Каралем Лянцкаронскі]]м у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «[[Sztuka]]» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстанне ў шахце», [[1882]] • «Арыштанты на этапе», [[1883]] • «Інтрадукцыя», [[1890]] • «Меланхолія», [[1890]]–1894 • «Святы вечар у Сібіры», [[1892]] • «Бязвыходная сітуацыя», [[1895]]–1897 • «Мае жыццё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», [[1899]] • «Дворык у звярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Развітанне» • «Пейзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пейзаж» • «У момант стварэння спячай гарпіі», [[1901]] • «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» • «Вяртанне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненне мастака» • «Маё жыццё. Вяртанне» • «Анёл і пастушок І», [[1903]] • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера», [[1906]] • «Мае мадэлі» • «Смерць Алены», [[1907]] • «Смерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія», [[1910]] • «Аўтапартрэт і маладая смерць», [[1910]] • Піфія Мальчэўскага, 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мальчэўскі Яцак}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Кракава]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія прафесары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сімвалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]] hhuoscuk3y53glev1hek54oeb6llrmy 4164382 4164381 2022-07-24T20:29:29Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Мальчэўскі}} '''Яцак Мальчэўскі''' ({{lang-pl|Jacek Malczewski}}; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]]. == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам [[Караль Лянцкаронскі|Каралем Лянцкаронскі]]м у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «[[Sztuka]]» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == • «Паўстанне ў шахце», [[1882]] • «Арыштанты на этапе», [[1883]] • «Інтрадукцыя», [[1890]] • «Меланхолія», [[1890]]–1894 • «Святы вечар у Сібіры», [[1892]] • «Бязвыходная сітуацыя», [[1895]]–1897 • «Мае жыццё, дзяцінства» • «Анёлу, я пайду за табою» • «Спакой у кайданах», [[1899]] • «Дворык у звярынцы, Кракаў» • «Геркулес на ростанях» • «Ідылія» • «Развітанне» • «Пейзаж з Тобіям і анёлам» • «Сланечнікі» • «Рыбалка з русалкаю» • «Зімовы пейзаж» • «У момант стварэння спячай гарпіі», [[1901]] • «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» • «Вяртанне блуднага сына» • «Маё жыццё. Мая душа» • «Натхненне мастака» • «Маё жыццё. Вяртанне» • «Анёл і пастушок І», [[1903]] • «Анёл і пастушок II» • «Атручаны калодзеж. Хімера», [[1906]] • «Мае мадэлі» • «Смерць Алены», [[1907]] • «Смерць завітала» або «Танатас» • «Аўтапартрэт з палітрай» • «Аўтапартрэт з сатырам» • «Аўтапартрэт і Эрынія», [[1910]] • «Аўтапартрэт і маладая смерць», [[1910]] • Піфія Мальчэўскага, 1917 • «Ніка, багіня перамогі» • «Жонка мастака і два фаўны» • «Сівы фаўн» • «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мальчэўскі Яцак}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Кракава]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія прафесары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сімвалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]] 6s7x213ppyb77zxs6sl7yrckfblspjc 4164385 4164382 2022-07-24T20:30:09Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Асноўныя працы */ wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Мальчэўскі}} '''Яцак Мальчэўскі''' ({{lang-pl|Jacek Malczewski}}; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]]. == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам [[Караль Лянцкаронскі|Каралем Лянцкаронскі]]м у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «[[Sztuka]]» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == * «Паўстанне ў шахце», [[1882]] * «Арыштанты на этапе», [[1883]] * «Інтрадукцыя», [[1890]] * «Меланхолія», [[1890]]–1894 * «Святы вечар у Сібіры», [[1892]] * «Бязвыходная сітуацыя», [[1895]]–1897 * «Мае жыццё, дзяцінства» * «Анёлу, я пайду за табою» * «Спакой у кайданах», [[1899]] * «Дворык у звярынцы, Кракаў» * «Геркулес на ростанях» * «Ідылія» * «Развітанне» * «Пейзаж з Тобіям і анёлам» * «Сланечнікі» * «Рыбалка з русалкаю» * «Зімовы пейзаж» * «У момант стварэння спячай гарпіі», [[1901]] * «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» * «Вяртанне блуднага сына» * «Маё жыццё. Мая душа» * «Натхненне мастака» * «Маё жыццё. Вяртанне» * «Анёл і пастушок І», [[1903]] * «Анёл і пастушок II» * «Атручаны калодзеж. Хімера», [[1906]] * «Мае мадэлі» * «Смерць Алены», [[1907]] * «Смерць завітала» або «Танатас» * «Аўтапартрэт з палітрай» * «Аўтапартрэт з сатырам» * «Аўтапартрэт і Эрынія», [[1910]] * «Аўтапартрэт і маладая смерць», [[1910]] * Піфія Мальчэўскага, 1917 * «Ніка, багіня перамогі» * «Жонка мастака і два фаўны» * «Сівы фаўн» * «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мальчэўскі Яцак}} [[Катэгорыя:Нарадзіліся 14 ліпеня]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Польшчы]] [[Катэгорыя:Нарадзіліся ў 1854 годзе]] [[Катэгорыя:Постаці Кракава]] [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Польскія прафесары]] [[Катэгорыя:Памерлі ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]] [[Катэгорыя:Памерлі 8 кастрычніка]] [[Катэгорыя:Памерлі ў 1929 годзе]] [[Катэгорыя:Сімвалізм (мастацтва)]] [[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]] 7jark0o5h1csjffmq4wg4lkeht6rd02 4164386 4164385 2022-07-24T20:30:56Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 − 10 катэгорый; ±[[Катэгорыя:Польскія сімвалісты]]→[[Катэгорыя:Сімвалісты]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{мастак}} {{цёзкі2|Мальчэўскі}} '''Яцак Мальчэўскі''' ({{lang-pl|Jacek Malczewski}}; 14 ліпеня 1854, [[Радам]], [[Царства Польскае]], [[Расійская імперыя]] ― 8 кастрычніка 1929, [[Кракаў]], [[Польшча]]) ― польскі [[мастак]], адна з галоўных постацяў польскага [[Сімвалізм (мастацтва)|сімвалізму]]. == Біяграфія == Паходзіў з збяднелай шляхецкай сям'і. У 13 гадоў бацькі аддалі хлопчыка ў сям'ю дзядзькі, які выбраў добрых настаўнікаў пляменніку, сярод якіх быў пісьменнік [[Адольф Дыгасінскі]]. Значны ўплыў на свядомасць юнака аказалі ідэі польскага месіянізму і польскага [[Патрыятызм|патрыятызму]], характэрныя для польскай эпохі рамантызму<ref><small>A. Jakimowicz, Jacek Malczewski i jego epoka, Warszawa 1970.</small></ref>. У сямнаццацігадовым узросце хлопца адправілі ў [[Кракаў]], дзе ён працягваў навучанне ў гімназіі, а ў вольны час займаўся ў [[Кракаўская акадэмія мастацтва|Кракаўскай акадэміі мастацтваў]]. Сярод яго настаўнікаў быў [[Ян Матэйка]], які параіў таленавітаму юнаку вучыцца [[Жывапіс|жывапісу]]. Мальчэўскі пачаў асвойваць жывапіс, а завяршыў мастацкую адукацыю навучаннем у Школе мастацтваў у [[Парыж|Парыжы]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Удзельнічаў у археалагічнай вандроўцы, арганізаванай графам [[Караль Лянцкаронскі|Каралем Лянцкаронскі]]м у Памфілію, Пісідыю, [[Грэцыя|Грэцыю]], куды яны выправіліся ў пачатку верасня 1884 г. У 1885 годзе знаходзіўся ў [[Мюнхен|Мюнхене]]<ref><small>A. Heydel, Jacek Malczewski. Człowiek i artysta, Kraków 1933.</small></ref>. Увосень 1887 года вярнуўся на радзіму. У тым жа годзе ажаніўся<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. У 1880 г. наведаў [[Італія|Італію]], потым [[Галіцыя|Галіцыю]], [[Львоў]]<ref><small>S. Krzysztofowicz-Kozakowska, Jacek Malczewski, Wrocław 2005.</small></ref>. Мальчэўскі быў прафесарам два тэрміны (1896-1900 і 1912-1921)<ref><small>A. Ławniczakowa, Jacek Malczewski, Warszawa 1976.</small></ref>. У 1897 г. Мальчэўскі быў заснавальнікам мастацкай суполкі «[[Sztuka]]» («Мастацтва») разам з іншымі майстрамі, сярод якіх: [[Тэадор Аксентовіч]], [[Юзаф Магофер]], [[Станіслаў Выспянскі]]. Суполка праіснавала доўга — да 1950 года<ref><small>Odznaczenie Jacka Malczewskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 163 z 20 lipca 1927.</small></ref>. Пасля канфлікту з мастаком [[Юльян Фалат|Юльянам Фалатам]] ён пакінуў акадэмію і змяніў некалькі месцаў жыхарства. Меў некалькі выставак, у тым ліку ў Львове (1903)<ref> <small>"Jacek Malczewski (Radom 1854 - Kraków 1929)", Pinakoteka Zascianek.pl, http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Malczewski_J/Malczewski_J_bio.htm</small></ref>. У апошні год жыцця мастак страціў [[зрок]]. Памёр 8 кастрычніка 1929 года<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Творчасць == Вялікі ўплыў на мастацкую свядомасць мастака аказалі [[смерць]] бацькі ў 1884 годзе, пасля якой ён пачаў даследаваць смерць як з'яву ў жыцці чалавека, і смерць маці ў 1898 годзе<ref><small>Irena Kossowska, "Jacek Malczewski". Symbolizm w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Culture.pl, https://archive.ph/20130416120803/http://www.culture.pl/web/english/resources-visual-arts-full-page/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/jacek-malczewski</small></ref>. Творчасць мастака — [[Пейзаж|пейзажы]] і касцюмаваныя партрэты, сімвалічныя кампазіцыі, арыгінальныя інтэрпрэтацыі рэлігійных сюжэтаў, шматлікія [[Аўтапартрэт|аўтапартрэты]]<ref><small>K. Wyka, Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim, Kraków 1971.</small></ref>. Яго хвалявалі тэмы «мастак і муза», «мастак і яго натхненне». Спробы асэнсаваць гэта былі як у вобразах іншых мастакоў (партрэт Адама Асныкі з музай), так і ў аўтапартрэтах<ref><small>"Jacek Malczewski — rycerz polskiej sztuki", 14 lipca 2017, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/jacek-malczewski-rycerz-polskiej-sztuki/</small></ref>. Не маючы прывабнай знешнасці, мастак, тым не менш, пакінуў некалькі незвычайных аўтапартрэтаў, як у рэлігійных кампазіцыях («[[Хрыстос]] і Пілат», «Хрыстос у Эмаўсе»), так і ў касцюмаваных партрэтах (у даспехах) або з бытавой афарбоўкай. І паказаў, што любы чалавек можа быць значным і прывабным<ref><small>J. Puciata-Pawłowska, Jacek Malczewski, Warszawa 2005.</small></ref>. Далёкі ад дэкаратыўнасці Станіслава Выспянскага і мадэрну як такога, Мальчэўскі зачапіў глядацтва цікавымі кампазіцыямі сымьалічнай афарбоўкі, дзе распрацаваў праблему перадачы нацыянальных традыцый ад мёртвых да жывых<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. == Асноўныя працы == * «Паўстанне ў шахце», [[1882]] * «Арыштанты на этапе», [[1883]] * «Інтрадукцыя», [[1890]] * «Меланхолія», [[1890]]–1894 * «Святы вечар у Сібіры», [[1892]] * «Бязвыходная сітуацыя», [[1895]]–1897 * «Мае жыццё, дзяцінства» * «Анёлу, я пайду за табою» * «Спакой у кайданах», [[1899]] * «Дворык у звярынцы, Кракаў» * «Геркулес на ростанях» * «Ідылія» * «Развітанне» * «Пейзаж з Тобіям і анёлам» * «Сланечнікі» * «Рыбалка з русалкаю» * «Зімовы пейзаж» * «У момант стварэння спячай гарпіі», [[1901]] * «Саламея чакае, пакуль адсякаюць галаву Св. Яну Хрысціцелю» * «Вяртанне блуднага сына» * «Маё жыццё. Мая душа» * «Натхненне мастака» * «Маё жыццё. Вяртанне» * «Анёл і пастушок І», [[1903]] * «Анёл і пастушок II» * «Атручаны калодзеж. Хімера», [[1906]] * «Мае мадэлі» * «Смерць Алены», [[1907]] * «Смерць завітала» або «Танатас» * «Аўтапартрэт з палітрай» * «Аўтапартрэт з сатырам» * «Аўтапартрэт і Эрынія», [[1910]] * «Аўтапартрэт і маладая смерць», [[1910]] * Піфія Мальчэўскага, 1917 * «Ніка, багіня перамогі» * «Жонка мастака і два фаўны» * «Сівы фаўн» * «Circulys vitiosus»<ref><small>Jadwiga Puciata-Pawłowska. Malczewski Jacek (1854—1929) // Polski Słownik Biograficzny. — Wrocław — Warszawa — Kraków: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974. — T. XIX. — S. 282—286.</small> </ref>. {{зноскі}} == Спасылкі == {{Commons|Category:}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Мальчэўскі Яцак}} [[Катэгорыя:Мастакі Польшчы]] [[Катэгорыя:Сімвалісты]] ihxv7iizsu6t5slo8ppzm4zcws3end5 0 713621 4164383 2022-07-24T20:29:49Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Кракаўская акадэмія мастацтваў]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Кракаўская акадэмія мастацтваў ]] phidim8netq8ub4uo850p1bib76d2im 0 713622 4164390 2022-07-24T20:33:33Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Яцак Мальчэўскі]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Яцак Мальчэўскі]] pbzq0v2jjqqrhun3dh2c5wgk6upri6m 0 713623 4164391 2022-07-24T20:33:45Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Яцак Мальчэўскі]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Яцак Мальчэўскі]] pbzq0v2jjqqrhun3dh2c5wgk6upri6m 0 713624 4164392 2022-07-24T20:34:30Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Іштван V]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Іштван V]] 9n4tln921g4t55f0amvlad0zmvnlsa1 0 713625 4164395 2022-07-24T20:43:11Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 крыніца — [[:be-tarask:Патрыцыя Гайсьміт]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік |Імя = Патрыцыя Хайсміт |Арыгінал імя = Patricia Highsmith |Імя пры нараджэнні = Mary Patricia Plangman |Псеўданімы = Клэр Морган |Мова твораў = [[Англійская]] |Дэбют = 1950 |Значныя творы = «[[Цана солі]]» ([[1953]]), «[[Таленавіты містар Рыплі]]» ([[1955]]), «[[Крык савы]]» (1962) }} {{цёзкі2|Хайсміт}} '''Патрыцыя Хайсміт''' ({{lang-en|Patricia Highsmith}}; пры нараджэнні ''Мэры Патрыцыя Пленгман''; [[19 студзеня]] [[1921]], [[Форт-Уэрт]], [[Тэхас]], [[ЗША]] ― [[4 лютага]] [[1995]], [[Лакарна]], [[Швейцарыя]]) ― амерыканская [[пісьменніца]]. == Біяграфія == Патрыцыя Хайсміт нарадзілася ў мястэчку [[Форт-Уэрт]] (штат Тэхас), але спачатку выхоўвалася бабуляй па матчынай лініі і жыла ў [[Нью-Ёрк|Нью-Ёрку]] (пазней яна назвала гэты час «маленькім пеклам»), а пазней у маці Мэры Коўтс (13 верасня 1895 года — 12 сакавіка 1991 года) і айчыма Стэнлі Хайсміта (Мэры пабралася з ім шлюбам у 1924 годзе), якія былі прафесійнымі акцёрамі. Маці Патрысіі развялася з бацькам Джэем Бернардам Пленгманам (1889—1975) за 10 дзён да нараджэння дачкі<ref>Bradford, Richard (2021). «Devils, Lusts and Strange Desires: The Life of Patricia Highsmith» (1st ed.). Bloomsbury Caravel.</ref>. Юная Хайсміт мела даволі напружаныя адносіны з [[маці]], часта крыўдзіла [[Айчым|айчыма]], хоць пазней часта спрабавала перацягнуць яго на свой бок у сварках з маці. Як распавяла сама Хайсміт, яе маці прызналася, што спрабавала перапыніць [[цяжарнасць]], выпіўшы [[шкіпінар]]. Хайсміт так і не прызвычаілася да такіх адносін любові—нянавісці, якія пераследвалі яе да канца жыцця і апісаныя ёю ў апавяданні «Чарапаха» (пра хлопчыка, які забіў маці)<ref>Harrison, Russell (1997). «Patricia Highsmith» (Twayne’s United States Authors Series, No. 683). 1st ed. Twayne Publishers.</ref>. Бабуля навучыла Патрыцыю чытаць у раннім дзяцінстве. Хайсміт праштудыявала бібліятэку маці і айчыма. Ва ўзросце васьмі гадоў Хайсміт адкрыла для сябе кнігу [[Карл Менінгер|Карла Менінгера]] «Чалавечы розум» і захапілася абследаваннем пацыентаў з псіхічнымі разладамі, такімі як [[піраманія]] і [[шызафрэнія]]<ref>Piepenbring, Dan (January 19, 2015). «A Dissatisfaction with Life». The Paris Review.</ref>. Па словах біёграфа пісьменніцы Эндру Уілсана ў кнізе «[[Прыгожы цень]]», жыццё Хайсміт было няпростым: яна была алкагаліцай, і яе раманы не доўжыліся больш за пару гадоў, а сучаснікам і знаёмым яна наогул здавалася чалавеканенавісніцай і жорсткім чалавекам. Яна аддавала перавагу таварыству жывёл, а не людзей. Разам з ёй жылі [[Кот|каты]] і [[слімакі]]. Апошнія, па словах Хайсміт, ўсялялі ў яе дзіўны спакой, у садзе пісьменніцы было некалькі сотняў гэтых малюскаў, часам яна нават брала некаторых з іх з сабой у падарожжы<ref>Мейсон Каррі. «Щоденні ритуали: так працюють митці» = Daily Rituals How Artists Work. — К.: Самміт-книга, 2020. — С. 415.</ref>. Патрыцыя Хайсміт не была замужам і не мела дзяцей. У пісьменніцы былі як лесбійскія, так і гетэрасексуальныя повязі, раманы. Адзін з вядомых усім раманаў звязаў яе з амерыканскай пісьменніцай Мэрыджэйн Мікер ({{lang-en|Marijane Meaker}})<ref>Schenkar, Joan (February 25, 2016). «What Patricia Highsmith did for love: 'The Price of Salt' and the secrets behind 'Carol'». Los Angeles Times.</ref>. Хайсміт была рашучай [[Атэізм|атэісткай]]<ref>Gray, John (May 17, 2013). [https://www.bbc.com/news/magazine-22551083 «A Point of View: Tom Ripley and the meaning of evil»]. BBC News Magazine.</ref>. Нягледзячы на тое, што яна лічыла сябе лібералкай і ў школьныя гады ладзіла з афра-амерыканскімі студэнтамі, у наступныя гады яна лічыла, што амерыканскія мурыны вінаватыя ў крызе сацыяльнага забеспячэння ў [[ЗША]]<ref>Wilson, Andrew (2003). [https://archive.org/details/beautifulshadowl00wils «Beautiful Shadow: A Life of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. Bloomsbury.</ref>. А таксама яна не любіла карэйцаў, таму што «яны елі сабак»<ref name="independent">Hodgson, Godfrey (February 6, 1995). [https://www.independent.co.uk/news/people/obituary-patricia-highsmith-1571740.html «Obituary: Patricia Highsmith»]. The Independent.</ref>. Патрыцыя Хайсміт называла сябе сацыял-дэмакраткай<ref name="independent"/>. Яна верыла ў амерыканскія дэмакратычныя ідэалы і ў «абяцанні» гісторыі ЗША, але таксама вельмі крытычна ставілася да рэальнасці культуры і знешняй палітыкі краіны 20-га стагоддзя. Пачынаючы з 1963 года яна пражывала выключна ў [[Еўропа|Еўропе]]. Яна захавала грамадзянства Злучаных Штатаў, нягледзячы на падатковыя штрафы, на якія яна горка скардзілася, жывучы шмат гадоў у [[Францыя|Францыі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]<ref>Schenkar, Joan (2009). [https://archive.org/details/talentedmisshigh0000sche «The Talented Miss Highsmith: The Secret Life and Serious Art of Patricia Highsmith (1st ed.)»]. St. Martin’s Press.</ref>. Памерла 4 лютага 1995 года ў [[Лакарна]] (Швейцарыя) ад [[лейкемія|лейкеміі]]<ref>Raskin, Jonah (2009). «The Talented Patricia Highsmith». web.sonoma.edu.</ref>. == Творчасць == Паўтаральныя матывы ў прозе Патрыцыі Хайсміт уключаюць [[каханне]], [[нянавісць]], апантанасць або рэўнасць. У сваіх творах яна засяроджвалася не столькі на апісанні злачынстваў, колькі на псіхалагічных асновах выканаўцаў і іх псіхалогіі<ref name="wildside">Joshi, S. T. (2019). «Patricia Highsmith: Guilt and Innocence». Varieties of Crime Fiction (1st ed.). Wildside Press. — С. 122—137.</ref>. У 1950 годзе яна скончыла раман «[[Незнаёмцы ў цягніку]]», які быў экранізаваны [[Альфрэд Хічкок|Альфрэдам Хічкокам]] у 1951 годзе пад назвай «[[Незнаёмцы з цягніку]]»<ref name="wildside"/>. У 1955 годзе выйшла адна з самых папулярных яе кніг «[[Таленавіты містар Рыплі]]». Вялікі поспех падштурхнуў пісьменніцу працягнуць серыю раманаў, прысвечаную герою [[Том Рыплі|Тому Рыплі]]<ref name="wildside"/>. «[[Цана солі]]» вылучаецца ў творчасці Хайсміт, якая складаецца ў асноўным з дэтэктыўных раманаў. «Цана солі» таксама вядомы як «Кэрал» ― гэта лесбійскі раман натхнёны досведам аўтара. Ён вылучаўся сярод іншых раманаў пра гомасексуальныя адносіны перш за ўсё развянчаннем стэрэатыпаў і завяршэннем гісторыі [[хэпі-энд]]ам<ref>Tonkin, Boyd (December 7, 2015). «'Carol', Patricia Highsmith, and how gay literature found its voice in the 1950s». The Independent.</ref>. Па-беларуску раманы пісьменніцы не даступныя. Некалькі апавяданняў Хайсміт былі перакладзены [[Уладзімір Шчасны|Уладзімірам Шчасным]], напрыклад «[[Гальштук Вудра Уілсана]]»<ref>[https://knihi.com/Patrycyja_Chajsmit/Halstuk_Vudra_Vilsana.html «Гальштук Вудра Вільсана»]. Беларуская палічка.</ref>. == Творы == === Раманы === * Strangers on a Train (1950) * The Price of Salt (1952) (як Клэр Морган) * The Blunderer (1954) * Deep Water (1957) * A Game for the Living (1958) * This Sweet Sickness (1960) * The Cry of the Owl (1962) * The Two Faces of January (1964) * The Glass Cell (1964) * A Suspension of Mercy (1965) (The Story-Teller in the U.S.) * Those Who Walk Away (1967) * The Tremor of Forgery (1969) * A Dog’s Ransom (1972) * Edith’s Diary (1977) * People Who Knock on the Door (1983) * Found in the Street (1986) * Small g: a Summer Idyll (1995) === Зборнікі апавяданняў === * Eleven (1970) * Little Tales of Misogyny (1975) * The Animal Lover’s Book of Beastly Murder (1975) * Slowly, Slowly in the Wind (1979) * The Black House (1981) * Mermaids on the Golf Course (1985) * Tales of Natural and Unnatural Catastrophes (1987) * Chillers (1990) * Nothing That Meets the Eye: The Uncollected Stories (2002) * Under a Dark Angel’s Eye: The Selected Stories of Patricia Highsmith (2021). === Эсэ і артыкулы === * «The Sense of Form», The Writer, January 1948 * «Suspense in Fiction», The Writer, December 1954 * «Not-Thinking with the Dishes» ([[1982]]), Whodunit? A Guide to Crime, Suspense and Spy Fiction * «Scene of the Crime» ([[1989]]), Granta, Issue No. 29, Winter. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [https://web.archive.org/web/20040622002320/http://www.bbc.co.uk/bbcfour/audiointerviews/profilepages/highsmithp1.shtml Аўдыё-інтэрв'ю] на BBC.{{ref-en}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Хайсміт Патрыцыя}} [[Катэгорыя:Пісьменнікі ЗША]] [[Катэгорыя:Памерлі ад лейкеміі]] [[Катэгорыя:Атэісты]] [[Катэгорыя:Аўтары дэтэктыўнай прозы]] jdomsxzos30w3dyv0xhzqwxnpse6ukk 0 713626 4164399 2022-07-24T20:50:04Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 крыніца — [[:be-tarask:Радка Дэнэмаркава]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік}} '''Рáдка Дэнемáркава''' ([[Чэшская мова|чэшск.]] ''Radka Denemarková'', 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславакія]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэшская [[пісьменніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>. == Біяграфія == Р. Дэнемаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], а ў юнацтве стала сведкай падзення камуністычнага рэжыму і [[Берлінская сцяна|Берлінскай сцяны]]. Гэтыя падзеі сфарміравалі яе не толькі як пісьменніцу, але і як грамадскую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў не толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 снежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнемаркава вывучала нямецкую і чэшскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўніверсітэт|Карлавага ўніверсітэта]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытуту чэшскай літаратуры Акадэміі навук Чэшскай Рэспублікі<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнемаркава — адзіная чэшская пісьменніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Яе творы перакладзеныя больш чым на 30 моў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасць == У свае творчасці Р. Дэнемаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі еўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнанне немцаў]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[антысемітызм]] або патрыярхальныя структуры і звязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 года ёй пажыццёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязлітасным узбагачэнні і сур’ёзных парушэннях правоў чалавека. Яе крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сцвярджае, што няма жыцця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку еўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе яе [[эсэ]] пра [[Халакост]] было апублікавана ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменніцы, Жыццяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == * Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. * MY 2 / US 2. 2014. * Příspěvek k dějinám radosti. 2014. * Spací vady. 2012. * Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. * Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. * Peníze od Hitlera. 2006. * A já pořád kdo to tluče. 2005. * Sám sobě nepřítelem. 1998. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дэнемаркава Радка }} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Чэхіі]] [[Катэгорыя:драматургі Чэхіі]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Чэхіі]] [[Катэгорыя:Феміністкі]] [[Катэгорыя:публіцысты Чэхіі]] [[Катэгорыя:эсэісты Чэхіі]] hzek0qmoug4iei6xz64r431henxe44a 4164400 4164399 2022-07-24T20:50:43Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік}} '''Рáдка Дэнемáркава''' ([[Чэшская мова|чэшск.]] ''Radka Denemarková'', 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславакія]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэшская [[пісьменніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>. == Біяграфія == Р. Дэнемаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], а ў юнацтве стала сведкай падзення камуністычнага рэжыму і [[Берлінская сцяна|Берлінскай сцяны]]. Гэтыя падзеі сфарміравалі яе не толькі як пісьменніцу, але і як грамадскую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў не толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 снежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнемаркава вывучала нямецкую і чэшскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўніверсітэт|Карлавага ўніверсітэта]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытута чэшскай літаратуры [[Акадэмія навук Чэхіі|Акадэміі навук Чэшскай Рэспублікі]]<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнемаркава — адзіная чэшская пісьменніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Яе творы перакладзеныя больш чым на 30 моў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасць == У свае творчасці Р. Дэнемаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі еўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнанне немцаў]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[антысемітызм]] або патрыярхальныя структуры і звязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 года ёй пажыццёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязлітасным узбагачэнні і сур’ёзных парушэннях правоў чалавека. Яе крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сцвярджае, што няма жыцця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку еўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе яе [[эсэ]] пра [[Халакост]] было апублікавана ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменніцы, Жыццяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == * Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. * MY 2 / US 2. 2014. * Příspěvek k dějinám radosti. 2014. * Spací vady. 2012. * Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. * Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. * Peníze od Hitlera. 2006. * A já pořád kdo to tluče. 2005. * Sám sobě nepřítelem. 1998. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дэнемаркава Радка }} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Чэхіі]] [[Катэгорыя:драматургі Чэхіі]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Чэхіі]] [[Катэгорыя:Феміністкі]] [[Катэгорыя:публіцысты Чэхіі]] [[Катэгорыя:эсэісты Чэхіі]] 3phwl906mxhsiaz7li9zgi6s6ns21yo 4164401 4164400 2022-07-24T20:51:42Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік}} '''Рáдка Дэнемркава''' ({{lang-cs|Radka Denemarková}}, 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславакія]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэшская [[пісьменніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>. == Біяграфія == Р. Дэнемаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], а ў юнацтве стала сведкай падзення камуністычнага рэжыму і [[Берлінская сцяна|Берлінскай сцяны]]. Гэтыя падзеі сфарміравалі яе не толькі як пісьменніцу, але і як грамадскую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў не толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 снежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнемаркава вывучала нямецкую і чэшскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўніверсітэт|Карлавага ўніверсітэта]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытута чэшскай літаратуры [[Акадэмія навук Чэхіі|Акадэміі навук Чэшскай Рэспублікі]]<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнемаркава — адзіная чэшская пісьменніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Яе творы перакладзеныя больш чым на 30 моў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасць == У свае творчасці Р. Дэнемаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі еўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнанне немцаў]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[антысемітызм]] або патрыярхальныя структуры і звязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 года ёй пажыццёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязлітасным узбагачэнні і сур’ёзных парушэннях правоў чалавека. Яе крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сцвярджае, што няма жыцця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку еўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе яе [[эсэ]] пра [[Халакост]] было апублікавана ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменніцы, Жыццяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == * Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. * MY 2 / US 2. 2014. * Příspěvek k dějinám radosti. 2014. * Spací vady. 2012. * Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. * Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. * Peníze od Hitlera. 2006. * A já pořád kdo to tluče. 2005. * Sám sobě nepřítelem. 1998. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дэнемаркава Радка }} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Чэхіі]] [[Катэгорыя:драматургі Чэхіі]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Чэхіі]] [[Катэгорыя:Феміністкі]] [[Катэгорыя:публіцысты Чэхіі]] [[Катэгорыя:эсэісты Чэхіі]] epdyitycrtrzqrymj13aa5ckbc4zqv8 4164404 4164401 2022-07-24T20:53:15Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Пісьменнік}} '''Ра́дка Дэнемаркава''' ({{lang-cs|Radka Denemarková}}, 14 сакавіка 1968, [[Кутна-Гора]], [[Чэхаславакія]] (цяпер [[Чэхія]]) ) — чэшская [[пісьменніца]], драматургіня, тэлесцэнарыстка, [[перакладніца]], эсэістка<ref name="slovnikceskeliteratury.cz">Slovník české literatury, online: slovnikceskeliteratury.cz, http://www.slovnikceskeliteratury.cz/showContent.jsp?docId=1376</ref>. == Біяграфія == Р. Дэнемаркава вырасла ў камуністычнай [[Чэхаславакія|Чэхаславакіі]], а ў юнацтве стала сведкай падзення камуністычнага рэжыму і [[Берлінская сцяна|Берлінскай сцяны]]. Гэтыя падзеі сфарміравалі яе не толькі як пісьменніцу, але і як грамадскую актывістку і прыхільніцу дэмакратычных правоў не толькі ў сваёй краіне, але і ў [[Кітай|Кітаі]]<ref>Чому Центральна Європа схиляється до неліберальної демократії? Інтерв'ю з чеською письменницею Радкою Денемарковою, 11 снежня 2019, Global Voices, https://uk.globalvoices.org/2019/12/11/2189/</ref>. Радка Дэнемаркава вывучала нямецкую і чэшскую мовы на факультэце мастацтваў [[Карлавы ўніверсітэт|Карлавага ўніверсітэта]], атрымала доктарскую ступень у 1997 г. Працавала навуковай супрацоўніцай Інстытута чэшскай літаратуры [[Акадэмія навук Чэхіі|Акадэміі навук Чэшскай Рэспублікі]]<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. Была дарадцай у тэатры ''Na zábradlí'' ў [[Прага|Празе]]. Жыве ў Празе з дачкой Эстэр і сынам Янам. Р. Дэнемаркава — адзіная чэшская пісьменніца, якая чатыры разы атрымала прэмію Magnesia Litera (у розных намінацыях — за прозу, публіцыстыку, пераклад і «Кнігу года»)<ref>Ruth Fraňková, Radka Denemarková wins Magnesia Litera with Hours of Lead, 04/08/2019, Radio Prague International, https://english.radio.cz/radka-denemarkova-wins-magnesia-litera-hours-lead-8134111</ref>. Яе творы перакладзеныя больш чым на 30 моў<ref name="slovnikceskeliteratury.cz"/>. == Творчасць == У свае творчасці Р. Дэнемаркава займаецца цёмнымі і рэпрэсаванымі бакамі еўрапейскай гісторыі, такімі як [[выгнанне немцаў]] пасля [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], [[антысемітызм]] або патрыярхальныя структуры і звязаны з гэтым гвалт над жанчынамі<ref>Radka Denemarková, Europe is here, and it’s not Going Anywhere (a Mosaic), https://eu.boell.org/sites/default/files/uploads/2013/12/radka_denemarkova.pdf</ref>. У студзені 2017 года ёй пажыццёва забаронены ўезд у [[Кітай]], бо яна неаднаразова пісала пра кітайскіх дысідэнтаў і абвінавачвала Кітай у бязлітасным узбагачэнні і сур’ёзных парушэннях правоў чалавека. Яе крытычны раман «Алавяныя гадзіны» пра Кітай быў апублікаваны ў 2019 годзе, атрымаўшы захопленыя водгукі і ўзнагароды. У рамане аўтрака сцвярджае, што няма жыцця па-за гісторыяй. У той жа час твор увасабляе нястомную крытыку еўрапейскага [[капіталізм]]у<ref>Jörg Plath, Mit Havel und Konfuzius — Radka Denemarková hat den Mut, vor der Unmenschlichkeit der kommunistischen Diktatur in China die Augen nicht zu verschliessen, 15.02.2022, NZZ, https://www.nzz.ch/feuilleton/neuer-roman-radka-denemarkovas-breitseite-gegen-xis-china-ld.1666840?reduced=true</ref>. У 2021 годзе яе [[эсэ]] пра [[Халакост]] было апублікавана ў кнізе «Як быццам усё здарылася ўчора» (Jako by se to všechno stalo včera / Als wäre das alles gestern geschehen). Раман «Валавяныя гадзіны» быў адзначаны Літаратурнай прэміяй [[Штырыя (зямля)|Штырыі]] (Literaturpreis des Landes Steiermark) у 2022 годзе<ref><small>Старонка пісьменніцы, Жыццяпіс, https://denemarkova.eu/en/books/jako-by-se-to-vsechno-stalo-vcera/</small></ref>. == Творы == * Hodiny z olova. 2018. Brno: Host. 752 pp. * MY 2 / US 2. 2014. * Příspěvek k dějinám radosti. 2014. * Spací vady. 2012. * Kobold. Přebytky něhy & přebytky lidí. 2011. * Smrt nebudeš se báti aneb příběh Petra Lébla. 2008. * Peníze od Hitlera. 2006. * A já pořád kdo to tluče. 2005. * Sám sobě nepřítelem. 1998. {{Зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Дэнемаркава Радка }} [[Катэгорыя:Пісьменнікі Чэхіі]] [[Катэгорыя:драматургі Чэхіі]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Чэхіі]] [[Катэгорыя:Феміністкі]] [[Катэгорыя:публіцысты Чэхіі]] [[Катэгорыя:эсэісты Чэхіі]] 4w9bvk5rdkpiym5v69h6bzi4lqg4ytp 0 713627 4164407 2022-07-24T20:58:11Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 крыніца — [[:be-tarask:Вера Воўк]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} '''Вéра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і Мюнхенскім універсітэце, дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] 7b3omk5wjio0s30rhgrapb4d10tziwd 4164409 4164407 2022-07-24T20:58:44Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 /* Біяграфія */ wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} '''Вéра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце]], дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] e6ucpidaa2o9u9r5fnbslwmhcs4arzq 4164410 4164409 2022-07-24T21:00:00Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} '''Ве́ра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце]], дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] c3dkwibxap7je7u3vlyse6anbacvxwo 4164412 4164410 2022-07-24T21:01:06Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} {{цёзкі2|Воўк}} '''Ве́ра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце]], дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] pi5zi8osrs1w5aqik3kq0vfi2oo9zoh 4164413 4164412 2022-07-24T21:01:23Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} {{цёзкі2|Воўк (значэнні)}} '''Ве́ра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце]], дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] 815siyl0z9oapxswa81gs26puuz9zlk 4164415 4164413 2022-07-24T21:02:01Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 выдалена [[Катэгорыя:Украінскамоўныя пісьменнікі]]; дададзена [[Катэгорыя:Украінамоўныя пісьменнікі]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Пісьменніца | Імя=Вера Воўк | Арыгінал імя= | Імя пры нараджэнні=Віра Остапівна Селянська | Гады актыўнасці= 1947-2022 | Дэбют= 1947 | Значныя творы= Зоря провідна ([[1955]]), Чорні акації. На горі ([[1961]]), Меандри ([[1979]]), Місячне павутиння (2017) }} {{цёзкі2|Воўк (значэнні)}} '''Ве́ра Во́ўк''' ({{lang-uk|Віра Вовк}}, {{lang-pt|Vira Vovk}}; паводле пашпарту ''Wira Selanski''; 2 студзеня 1926, [[Барыслаў]], цяпер [[Львоўская вобласць]] ― 16 ліпеня 2022, [[Рыа-дэ-Жанейра]], [[Бразілія]]) ― бразільская і ўкраінская [[пісьменніца]], [[паэтэса]], літаратуразнаўца, [[Драматург|драматургіня]], [[перакладніца]], [[Навуковец|навукоўца]]<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. == Біяграфія == Нарадзілася 2 студзеня 1926 года ў Барыславе (украінскія землі даваеннай [[Польшча|Польшчы]], цяпер Львоўская вобласць) у сям’і [[Лекар|лекара]] і археолага. Вырасла на [[Гуцульшчына|Гуцульшчыне]] ў мястэчку Куты. Вучылася ў гімназіі ў [[Львоў|Львове]], потым у сярэдняй жаночай школе імя Клары Шуман у [[Дрэздэн]]е<ref><small>Вовк Віра // Універсальний словник-енциклопедія. — 4-те вид. — К.: Тека, 2006.</small></ref>. З 1945 г. у [[Эміграцыя|эміграцыі]], спачатку ў [[Германія|Германіі]], пазней у [[Бразілія|Бразіліі]]. Вывучала [[Германістыка|германістыку]], [[Славістыка|славістыку]] і [[Музыкалогія|музыкалогію]] ў [[Цюбінгенскі ўніверсітэт|Цюбінгенскім універсітэце]]. У 1949 годзе разам з маці пераехала ў [[Рыа-дэ-Жанейра]], дзе скончыла ўніверсітэт, таксама стажывалася ў [[Калумбійскі ўніверсітэт|Калумбійскім універсітэце]] ([[Нью-Ёрк]]) і [[Мюнхенскі ўніверсітэт|Мюнхенскім універсітэце]], дзе таксама вывучала параўнальнае [[літаратуразнаўства]]. Атрымала ступень доктаркі філасофіі<ref><small>Віра Вовк. Доповнення до бібліографії Віри Вовк (до 2011) // Віра Вовк. Мережа. Львів: БаК. 2011. 127 стор.: 105—127.</small></ref>. Пасля атрымання адукацыі яна стала прафесаркай нямецкай літаратуры ў Дзяржаўным універсітэце Рыа-дэ-Жанейра. З 1957 г. загадніца кафедрны германістыкі гэтага ўніверсітэта<ref><small>О. Г. Астаф'єв, І. М. Дзюба. Вовк Віра // Енциклопедія сучасної України: у 30 т. / ред. кол.: І. М. Дзюба [та ін.]; НАН України, НТШ. — К.: [б. в.], 2005. — Т. 4: В — Вог. — С. 675—676.</small></ref>. Актыўна прапагандавала ўкраінскую культуру і мову. Праводзіла літаратурныя прэзентацыі, лекцыі, аўтарскія вечары па ўсім свеце<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. Вера Воўк памерла 16 ліпеня 2022 года ў Рыа-дэ-Жанейра<ref><small>Ярослава Мельник, Пам’яті Віри Вовк, Збруч, 16.07.2022, https://zbruc.eu/node/112537</small> </ref>. == Творчасць == Чаліца літаратурнай суполкі New York Group (NYG)<ref><small>Коцюбинська М. Метамарфози Віри Вовк // Коцюбинська Михайлина. Мої обрії. ТІI. — Київ: Дух і література, 2004. — С. 56-81.</small></ref>. За час творчай дзейнасці В. Воўк выдала дзясяткі ўласных кніг [[Паэзія|паэзіі]], [[Проза|прозы]], [[П’еса|п’есаў]]. Як перакладніца яна пераклала на ўкраінскую мову цэлую плеяду вершаў еўрапейскіх аўтараў. Акрамя таго, пераклала ўкраінскіх аўтараў на нямецкую і партугальскую мовы<ref><small>Покальчук Ю. Різні світи Віри Вовк // Всесвіт. 1990. № 2.</small></ref>. Свой літаратурны псеўданім Віра Селянская ўзяла ад прозвішча аднаго з дзядоў. Пісала свае творы пераважна на ўкраінскай, а таксама на нямецкай і партугальскай мовах. Стварала філасофскую лірыку (зборнік «Зоря провідна» ([[1955]]), «Чорні акації» ([[1961]]), «Меандри» (1979))<ref> <small>Віра Вовк (Віра Остапівна Селянська), sites.utoronto.ca/elul/</small></ref>. == Творы == === Па-ўкраінску === ==== Паэзія ==== * Юність. — Прудентопіль Накладом о. Володимира Ханейка 1947. * Зоря провідна. — Мюнхен: Молоде Життя 1955. * Елегії. — Мюнхен: Українське видавництво, 1956. * Чорні акації. На горі. — Мюнхен: Ріо-де-Жанейро, 1961. * Relógio Solar. — Rio de Janeiro: Gráfica Editora Arte Moderna, 1964. * Любовні листи княжни Вероніки до кардинала Джованнібаттісти. На горі. — Мюнхен, 1967. * Каппа Хреста. — Мюнхен: Сучасність, 1969. * Меандри / Meandros / Meander. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1979. * Мандаля / Mandala. — Ріо-де-Жанейро: Companhia Brasileira de ArtesGráficas, 1980. * Жіночі маски. — Ріо-де-Жанейро; Женева: Companhia Brasileira de Artes Gráficas, 1993. * Молебень до Богородиці / Oratorium fur die Gottesmutter / Oratorio a Mae de Deus. — Ріо-де-Жанейро; Женева: J.Di Giorgio &Cia.Ltda, 1997. * Поезії. — Київ: Родовід, 2000. * Писані Кахлі, 1999. * Віоля під вечір, 2000. * Півні з Барселошу, «Родовід», Ріо-де-Жанеро — Київ, 2004. * Маївка для Богородиці Коралів, «Родовід» Ріо-де Жанеро — Київ, 2004. * Ромен-зілля, «Пороги», Дніпропетровськ, 2007. * Обарінки, «Пороги», Дніпропетровськ, 2010. * Зеніт, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Львів, 2012. * Варіяції на тему кохання, «Кур'єр Кривбасу», березень-квітень-травень, 2012. * Сатирикон, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Січеслав — Львів, 2012. * Зі скрині Забутих Предків, «Кур'єр Кривбасу», жовтень-листопад-грудень, 2013. ==== Проза ==== * Леґенди, «Молоде життя», Мюнхен, 1955. * Казки, «Дніпрова хвиля», Мюнхен, 1956. * Духи й дервіші, «Українське видавництво», Мюнхен, 1956. * Lendas, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Rio de Janeiro, 1959. * Вітражі, «На горі», Ріо-де-Жанейро — Мюнхен, 1961. * Святий гай — Bosque sagrado, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1983. * Карнавал — Carnaval, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро, 1986. * Проза, «Родовід», Київ, 2001. * Сьома печать, «Родовід», Київ — Ріо-де-Жанейро, 2005. * Каравела, «БаК», Львів, 2006. * Напис на скарабею, «БаК», Львів, 2007. * Маскарада, «Факт», Київ, 2008. * Коляда на Щедрий Вечір, «БаК», Львів, 2008. * Тотем скальних соколів, «БаК», Львів, 2010. * Тотем скальних соколів, «Соборність», Ізраїль, 3-4’2011. * Знамено, «БаК», Львів, 2011. * Чар-писанка, «БаК», Львів, 2012. * Спілкування з опалевим метеликом, «Березіль», Харків, 9-10’2012. * Книга Естери, «Кур'єр Кривбасу», січень-лютень-березень, 2013. * Диптих, «БаК», Львів, 2013. * Паломник, «БаК», Львів, 2013. * Спомини/публіцистика. Спогади. Київ: Родовід, Київ, 2003. * Мережа. Львів: БаК. 2011. * Човен на обрію. Львів: БаК. 2014. * Бабине літо: остання книга спогадів. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2016. * Місячне павутиння. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2017. * Вітряк на перехрестю. Ріо-де-Жанейро: Contraste. 2018. ==== П’есы ==== * Скарб царя Гороха, 1962. * Смішний святий, «Слово», Нью-Йорк, 1968. * Триптих, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро,1982. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро, 1988. * Іконостас України, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1991. * Вінок троїстий, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Нью-Йорк, 1991. * Казка про вершника, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де Жанейро — Нью-Йорк, 1992. * Зимове дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1994. * Весняне дійство, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», Ріо-де-Жанейро — Женева, 1995. * Театр, «Родовід», Київ, 2002. * Настася Чагрова, 1991. * Козак Нетяга, 1991. * Крилата скрипка, 1991. * Казки і містерії, «БаК», Ріо-де-Жанейро — Київ — Лівів, 2013. === Па-партугальску === * Wira Wowk. Aquarelas. Rio de Janeiro: Editora Velha Lapa. 2005. ==== Навуковыя працы ==== * Pequena Antologia da Lírica Alemã, «Gráfica Editora Arte Moderna», [[1963]]. * Renovos de Mitos, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1986. * Fábulas de Cabo Frio, «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * Formas (hai-kai — gazéis — triolés — rondéis), «Companhia Brasileira de Artes Gráficas», RJ, 1985. * A Poesia de «niedere minne» de Walther von der Vogelweide, «Impressora Velha Lapa», RJ, 1997. * Correntes da Literatura Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1997. * A Balada Alemã, «Editora Velha Lapa», RJ, 1998. * Antologia da Lírica Alemã, «Editora Velha Lapa», [[1999]]. {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} {{DEFAULTSORT:Воўк Вера}} [[Катэгорыя:Украінамоўныя пісьменнікі]] [[Катэгорыя:Паэтэсы Украіны]] [[Катэгорыя:Пісьменніцы Украіны]] [[Катэгорыя:літаратуразнаўцы Украіны]] [[Катэгорыя:драматургі Украіны]] [[Катэгорыя:перакладчыкі Украіны]] [[Катэгорыя:пісьменнікі Бразіліі]] [[Катэгорыя:паэты Бразіліі]] 3i02tvujoonfih81s6uyg8drwrq1s63 0 713628 4164434 2022-07-25T01:49:12Z D.L.M.I. Bel 33064 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Новатухінскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Новатухінскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Новая Тухінь]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[16 ліпеня]] [[1954]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Новатухі́нскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр — вёска [[Новая Тухінь]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе Дубровенскага раёна [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Дубровенскім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны, тэрыторыя ўвайшла ў склад новаўтворанага [[Засценкаўскі сельсавет|Засценкаўскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Дубровенскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1954 годзе]] jmuwfvz2edj7mthng16c9nssmuzsvzc 0 713629 4164437 2022-07-25T01:51:21Z D.L.M.I. Bel 33064 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Чарнаручанскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключа...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Чарнаручанскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Карумны]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[16 ліпеня]] [[1954]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Чарнару́чанскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр — вёска [[Карумны]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе Дубровенскага раёна [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Цэнтр — вёска [[Чарнаручча (Дубровенскі раён)|Чарнаручча]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Дубровенскім раёне БССР. У 1931 годзе цэнтр сельсавета перанесены ў вёску Карумны. З 20 лютага 1938 года сельсавет у складзе Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны, тэрыторыя ўвайшла ў склад новаўтворанага [[Засценкаўскі сельсавет|Засценкаўскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Дубровенскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1954 годзе]] 8pype2r0dcucgs7yezs9rs923wu1vjk 0 713630 4164439 2022-07-25T01:53:44Z D.L.M.I. Bel 33064 Новая старонка: «{{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Расасненскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае...» wikitext text/x-wiki {{Адміністрацыйная адзінка |Беларуская назва = Расасненскі сельсавет |Арыгінальная назва = |Герб = |Сцяг = |Краіна = [[БССР]] |Статус = |Гімн = |Уваходзіць у = [[Дубровенскі раён]] |Уключае = |Сталіца = [[Расасна]] |Датаўтварэння = [[20 жніўня]] [[1924]] |Скасаванне = [[16 ліпеня]] [[1954]] |Раздзел = |Назва раздзела = |Глава2 = |Назва главы2 = |ВУП = |Год ВУП = |Месца па ВУП = |ВУП на душу насельніцтва = |Месца па ВУП на душу насельніцтва = |Мова = |Мовы = |Насельніцтва = |Год перапісу = |Месца па насельніцтве = |Шчыльнасць = |Месца па шчыльнасці = |Нацыянальны склад = |Канфесійны склад = |Плошча = |Месца па плошчы = |Максімальная вышыня = |Сярэдняя вышыня = |Мінімальная вышыня = |Шырата = |Даўгата = |Карта = |Часавыпояс = |Абрэвіятура = |ISO = |FIPS = |Код аўтамабільных нумароў = |Сайт = |Заўвагі = }} '''Раса́сненскі сельсавет''' — былая адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў складзе [[Дубровенскі раён|Дубровенскага раёна]] [[Віцебская вобласць|Віцебскай вобласці]]. Цэнтр — вёска [[Расасна]]. Утвораны 20 жніўня 1924 года ў складзе Дубровенскага раёна [[Аршанская акруга|Аршанскай акругі]] [[БССР]]. Пасля скасавання акруговай сістэмы 26 ліпеня 1930 года ў Дубровенскім раёне БССР, з 20 лютага 1938 года — Віцебскай вобласці. 16 ліпеня 1954 года скасаваны, тэрыторыя ўвайшла ў склад новаўтворанага [[Баброўскі сельсавет (Дубровенскі раён)|Баброўскага сельсавета]]<ref>Указ Президиума Верховного Совета БССР от 16 июля 1954 г. Об объединении сельских советов Витебской области // Сборник законов Белорусской ССР и указов Президиума Верховного Совета Белорусской ССР: 1938—1955 гг. — Мн.: Изд. Президиума Верхов. Совета БССР, 1956. — 347 с.</ref>. {{зноскі}} == Літаратура == * Административно-территориальное устройство БССР: справочник: в 2 т. / Главное архивное управление при Совете Министров БССР, Институт философии и права Академии наук БССР. — Минск: «Беларусь», 1985―1987. [[Катэгорыя:Былыя сельсаветы Дубровенскага раёна]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, утвораныя ў 1924 годзе]] [[Катэгорыя:Сельсаветы Беларусі, скасаваныя ў 1954 годзе]] a3sxwi8bbfdhuqxmmai925t5gtx84py 14 713631 4164473 2022-07-25T06:34:47Z Artsiom91 31770 Новая старонка: «''У гэту катэгорыю заносяцца футбалісты, якія выступаюць цяпер ці што выступалі ў мінулым за футбольны клуб [[ФК Сепахан|«Сепахан»]] з [[Ісфахан]]а.'' [[Катэгорыя:Футбалісты паводле клубаў Ірана|Сепахан]] [[Катэгорыя:ФК Сепахан]] [[Катэгорыя:Постаці Ісфахана]]» wikitext text/x-wiki ''У гэту катэгорыю заносяцца футбалісты, якія выступаюць цяпер ці што выступалі ў мінулым за футбольны клуб [[ФК Сепахан|«Сепахан»]] з [[Ісфахан]]а.'' [[Катэгорыя:Футбалісты паводле клубаў Ірана|Сепахан]] [[Катэгорыя:ФК Сепахан]] [[Катэгорыя:Постаці Ісфахана]] g7v1nlahps5uav3o9u8ublteeup768a 0 713632 4164478 2022-07-25T06:50:41Z Dzianis Niadbajla 5766 Перасылае да [[ФК Колас-Меліяратар-Дружба]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ФК Колас-Меліяратар-Дружба]] l7gv8ad4av3yvryjurvrzra3h0jge46 0 713633 4164487 2022-07-25T07:24:06Z Dzianis Niadbajla 5766 Перасылае да [[ФК Колас-Меліяратар-Дружба]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ФК Колас-Меліяратар-Дружба]] l7gv8ad4av3yvryjurvrzra3h0jge46 0 713634 4164490 2022-07-25T07:28:18Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «{{Картка ФК | Назва = Колас-Меліяратар-Дружба | Лагатып = | ПоўнаяНазва = | Мянушкі = | Горад = [[Гарадзішча (Баранавіцкі раён)|Гарадзішча]], [[Баранавіцкі раён]], [[Беларусь]] | Заснаваны = | Стадыён = | Умяшчальнасць = | Кіраўнік =...» wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Колас-Меліяратар-Дружба | Лагатып = | ПоўнаяНазва = | Мянушкі = | Горад = [[Гарадзішча (Баранавіцкі раён)|Гарадзішча]], [[Баранавіцкі раён]], [[Беларусь]] | Заснаваны = | Стадыён = | Умяшчальнасць = | Кіраўнік = | ПасадаКіраўніка = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая ліга]] | Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] | Месца = 11 | Сайт = }} '''«Колас-Меліяратар-Дружба»''' — [[Беларусь|беларускі]] аматарскі футбольны клуб з гарадскога пасёлка [[Гарадзішча (Баранавіцкі раён)|Гарадзішча]] [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкага раёна]]. Спыніў існаванне ў [[2015]] годзе == Гісторыя == Клуб выступаў у чэмпіянаце Брэсцкай вобласці, дзе двойчы станавіўся сярэбраным прызёрам. == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | rowspan="2" | 2010 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Усходняя зона (Д4)<ref>[http://www.kick-off.by/abff/2010d4.htm kick-off.by/]</ref> ||'''1''' || 16 || 11 || 4 || 1 || 37–11 || '''37''' || || |- | style="background:#FEC9C9"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Фінал]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || || || || || || || |- | rowspan="2" | 2012 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Усход (Д4)<ref>[http://www.kick-off.by/abff/2012d4.htm kick-off.by/]</ref> ||'''1''' || 16 || 13 || 1 || 2 || 67–20 || '''40''' || || |- | style="background:#FEC9C9"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Фінал]] (Д3) || style="background:silver"|'''2''' || || || || || || || |- | 2013 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Усход (Д4) <ref>[http://www.kick-off.by/abff/2013d4.htm kick-off.by/]</ref> || '''3''' || 16 || 10 || 3 || 3 || 39–17 || '''33''' || || |- | rowspan="2" | 2014 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Група Б]] (Д3) || '''10''' || 22 || 6 || 2 || 14 || 33–58 || '''20''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|2-і кваліфікацыйны раўнд]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Стыкавыя матчы за 9—24 месцы]] (Д3) || '''19''' || || || || || || || |- | rowspan="2" | 2015 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Другая — Група Б]] (Д3) || '''6''' || 18 || 6 || 2 || 10 || 21–22 || '''20''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|2-і адборачны раўнд]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Стыкавыя матчы за 9—20 месцы]] (Д3) || '''11''' || || || || || || || |- | 2016 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Захад (Д4) <ref>[https://football.by/stat/belarus_region/brobl2016/sub/brobl2016e/ football.by]</ref> || || || || || || || || || |- |} == Ранейшыя назвы == * «Дружба-Баранавічы» * «Колас-Дружба» {{Зноскі}} {{Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Баранавіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Колас-Меліяратар-Дружба]] ipqzmf91geiwvce29zsb2e2bi3bhdup 4164491 4164490 2022-07-25T07:29:05Z Dzianis Niadbajla 5766 /* Чэмпіянат і Кубак Беларусі */ wikitext text/x-wiki {{Картка ФК | Назва = Колас-Меліяратар-Дружба | Лагатып = | ПоўнаяНазва = | Мянушкі = | Горад = [[Гарадзішча (Баранавіцкі раён)|Гарадзішча]], [[Баранавіцкі раён]], [[Беларусь]] | Заснаваны = | Стадыён = | Умяшчальнасць = | Кіраўнік = | ПасадаКіраўніка = | Трэнер = | Чэмпіянат = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе|Другая ліга]] | Сезон = [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|2015]] | Месца = 11 | Сайт = }} '''«Колас-Меліяратар-Дружба»''' — [[Беларусь|беларускі]] аматарскі футбольны клуб з гарадскога пасёлка [[Гарадзішча (Баранавіцкі раён)|Гарадзішча]] [[Баранавіцкі раён|Баранавіцкага раёна]]. Спыніў існаванне ў [[2015]] годзе == Гісторыя == Клуб выступаў у чэмпіянаце Брэсцкай вобласці, дзе двойчы станавіўся сярэбраным прызёрам. == Статыстыка выступленняў == === Чэмпіянат і Кубак Беларусі === {|class="wikitable" style="text-align: center;" !width=55|Сезон !Ліга !width=30|{{Comment|М|Месца}} !width=30|{{Comment|Г|Гульняў}} !width=30|{{Comment|В|Перамогі}} !width=30|{{Comment|Н|Нічыі}} !width=30|{{Comment|П|Паражэнні}} !width=60|Галы !width=45|Ачкі ![[Кубак Беларусі па футболе|Кубак]] !Заўвагі |- | rowspan="2" | 2010 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Усходняя зона (Д4)<ref>[http://www.kick-off.by/abff/2010d4.htm kick-off.by/]</ref> ||'''1''' || 16 || 11 || 4 || 1 || 37–11 || '''37''' || || |- | style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Фінал (Д4) || style="background:silver"|'''2''' || || || || || || || |- | rowspan="2" | 2012 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Усход (Д4)<ref>[http://www.kick-off.by/abff/2012d4.htm kick-off.by/]</ref> ||'''1''' || 16 || 13 || 1 || 2 || 67–20 || '''40''' || || |- | style="background:#FEC9C9"|Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Фінал (Д4) || style="background:silver"|'''2''' || || || || || || || |- | 2013 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Усход (Д4) <ref>[http://www.kick-off.by/abff/2013d4.htm kick-off.by/]</ref> || '''3''' || 16 || 10 || 3 || 3 || 39–17 || '''33''' || || |- | rowspan="2" | 2014 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Група Б]] (Д3) || '''10''' || 22 || 6 || 2 || 14 || 33–58 || '''20''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2014/2015|2-і кваліфікацыйны раўнд]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2014|Другая — Стыкавыя матчы за 9—24 месцы]] (Д3) || '''19''' || || || || || || || |- | rowspan="2" | 2015 ||style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2015|Другая — Група Б]] (Д3) || '''6''' || 18 || 6 || 2 || 10 || 21–22 || '''20''' || rowspan="2" | [[Кубак Беларусі па футболе 2015/2016|2-і адборачны раўнд]] || |- | style="background:#A3E9FF"| [[Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе 2021|Другая — Стыкавыя матчы за 9—20 месцы]] (Д3) || '''11''' || || || || || || || |- | 2016 ||style="background:#FEC9C9"| Чэмпіянат Брэсцкай вобласці — Зона Захад (Д4) <ref>[https://football.by/stat/belarus_region/brobl2016/sub/brobl2016e/ football.by]</ref> || || || || || || || || || |- |} == Ранейшыя назвы == * «Дружба-Баранавічы» * «Колас-Дружба» {{Зноскі}} {{Другая ліга чэмпіянату Беларусі па футболе}} [[Катэгорыя:Спорт у Баранавіцкім раёне]] [[Катэгорыя:Футбольныя клубы Беларусі|Колас-Меліяратар-Дружба]] qmkjlc7lekkewbj78pjg075wkae3vxv 14 713635 4164492 2022-07-25T07:29:54Z Dzianis Niadbajla 5766 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Культура Баранавіцкага раёна]] [[Катэгорыя:Спорт у Брэсцкай вобласці|Баранавіцкі раён]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Культура Баранавіцкага раёна]] [[Катэгорыя:Спорт у Брэсцкай вобласці|Баранавіцкі раён]] 8mugjpuc0tjzs9f5lb0olfk512hhbif 0 713636 4164506 2022-07-25T08:14:06Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Новая старонка: «* [[Генрых II (герцаг Аўстрыі)|Генрых XI]] (1107—1177) — герцаг Баварыі (1141—1156). * [[Генрых XI (герцаг лягніцкі)|Генрых XI]] (1539—1588) — герцаг лягніцкі. * [[Генрых XI (князь Рэйс-Грэйца)|Генрых XI]] (1722—1800) — князь [[Рэйс (старэйшай лініі)|Рэйс старэйшай лініі]]. {{неадназначн...» wikitext text/x-wiki * [[Генрых II (герцаг Аўстрыі)|Генрых XI]] (1107—1177) — герцаг Баварыі (1141—1156). * [[Генрых XI (герцаг лягніцкі)|Генрых XI]] (1539—1588) — герцаг лягніцкі. * [[Генрых XI (князь Рэйс-Грэйца)|Генрых XI]] (1722—1800) — князь [[Рэйс (старэйшай лініі)|Рэйс старэйшай лініі]]. {{неадназначнасць|цёзкі}} lduso6lcgrponz73ezsgtmd9pv8bmms 4164554 4164506 2022-07-25T09:38:33Z Dzianis Niadbajla 5766 wikitext text/x-wiki * [[Генрых II (герцаг Аўстрыі)|Генрых XI]] (1107—1177) — герцаг Баварыі (1141—1156). * [[Генрых XI (князь глогаўскі)|Генрых XI]] (1429/1435—1476) — князь глогаўскі. * [[Генрых XI (герцаг лягніцкі)|Генрых XI]] (1539—1588) — герцаг лягніцкі. * [[Генрых XI (князь Рэйс-Грэйца)|Генрых XI]] (1722—1800) — князь [[Рэйс (старэйшай лініі)|Рэйс старэйшай лініі]]. {{неадназначнасць|цёзкі}} oj3g8n123am7p1x4m6f4ewqes2zpf7i 0 713637 4164507 2022-07-25T08:15:21Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Перасылае да [[Глыбокае (гміна)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Глыбокае (гміна)]] 6jpxezmrvyhakevfe3v28r2357px7ct 0 713638 4164519 2022-07-25T08:31:59Z wikitext text/x-wiki {{Гістарычная дзяржава |назва = Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя |саманазва = |статус = |сцяг = |апісанне_сцяга = |герб = |апісанне_герба = |карта = |апісанне = |p1 = |flag_p1 = |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |утворана = |ліквідавана = |утворана2 = <!--выкарыстоўваецца пры некалькіх перыядах існавання дзяржавы--> |ліквідавана2 = |s1 = |flag_s1 = |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |дэвіз = |гімн = |аўдыё = |у_складзе = |заснавана = <!--Гэты пункт нічым не запаўняць.--> |заснавана1 = |год_заснавання1 = |заснавана2 = |год_заснавання2 = |сталіца = |гарады = |мова = |валюта = |дадатковы_параметр = |змесціва_параметру = |плошча = |насельніцтва = |шчыльнасць1 = |год_шчыльнасці1 = |шчыльнасць2 = |год_шчыльнасці2 = |шчыльнасць3 = |год_шчыльнасці3 = |форма_кіравання = |дынастыя = |тытул_кіраўнікоў = |кіраўнік1 = |год_кіраўніка1 = |тытул_кіраўнікоў2 = <!--выкарыстоўваецца пры змене тытула наступнага кіраўніка--> |кіраўнік2 = |год_кіраўніка2 = |тытул_кіраўнікоў3 = |кіраўнік3 = |год_кіраўніка3 = |тытул_кіраўнікоў4 = |кіраўнік4 = |год_кіраўніка4 = |тытул_кіраўнікоў5 = |кіраўнік5 = |год_кіраўніка5 = |тытул_кіраўнікоў6 = |кіраўнік6 = |год_кіраўніка6 = |рэлігія = |дадатковы_параметр1 = |змесціва_параметру1 = |Этап1 = |Дата1 = |Год1 = |Этап2 = |Дата2 = |Год2 = |Этап3 = |Дата3 = |Год3 = |Этап4 = |Дата4 = |Год4 = |Этап5 = |Дата5 = |Год5 = |Этап6 = |Дата6 = |Год6 = |дадатковы_параметр2 = |змесціва_параметру2 = |да = |д1 = |д2 = |д3 = |д4 = |д5 = |д6 = |д7 = |пасля = |п1 = |п2 = |п3 = |п4 = |п5 = |п6 = |п7 = |сёння = |заўв = }} '''Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя'''<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.jpost.com/international/article-706391|title=Russia-Ukraine war: Fighting continues on Snake Island, eastern Ukraine|website=The Jerusalem Post {{!}} JPost.com|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511065711/https://www.jpost.com/international/article-706391|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|title=Russia might annex occupied Kherson; Russian soldier first to face war crimes trial: Live updates|author=John Bacon, Tom Vanden Brook, Kim Hjelmgaard and Celina Tebor|website=USA TODAY|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511071941/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-11|last=Reuters|date=2022-05-11|website=Reuters|title=Pro-Moscow leaders of Ukraine's occupied Kherson seek to join Russia, Tass says|url=https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/|archivedate=2022-05-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220511112949/https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |lang=en |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |title=Russian-Occupied Kherson Names New Leadership Amid Pro-Ukraine Protests, Rocket Attacks |author=The Moscow Times |website=The Moscow Times |date=2022-04-28 |access-date=2022-05-09 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507094229/https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |deadlink=no }}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|website=The Economic Times|title=Return of Kherson region under Ukraine's control ruled out|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms|archivedate=2022-05-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509123228/https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|title=UK signs security pact with Sweden; Russian forces 'pushed back' from second-largest city Kharkiv|author=Natasha Turak,Holly Ellyatt|website=CNBC|date=2022-05-11|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20220524073632/https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|deadlink=no}}</ref> ({{lang-ru|Херсонская военно-гражданская администрация}}, {{lang-uk|Херсонська військово-цивільна адміністрація}}) — ваенная [[Акупацыя|акупацыйная зона]] [[Расія|Расійскай Федэрацыі]] на тэрыторыі [[Херсонская вобласць|Херсонскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]], сфарміраваная пасля акупацыі [[Узброеныя Сілы Расійскай Федэрацыі|Узброеннымі сіламі Расійскай Федэрацыі]] [[Херсон]]а і большай частцы тэрыторыі вобласці<ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|first=Michael|last=Schwirtz|date=2022-03-02|id=0362-4331|website=The New York Times|title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets|url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html|archivedate=2022-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html}}</ref>. == Спасылкі == * [https://khogov.ru/ Афіцыйны сайт] {{зноскі}} {{Уварванне Расіі ва Украіну}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:Уварванне Расіі ва Украіну (2022)]] [[Катэгорыя:Херсонская вобласць]] 6g5s6btqs9gbdy0sxn0l33njsk5r9f2 4164521 4164519 2022-07-25T08:34:02Z Dzianis Niadbajla 5766 Абараніў «[[Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя]]» ([Правіць=Толькі аўтапацверджаныя удзельнікі] (бясконца) [Перанесці=Толькі аўтапацверджаныя удзельнікі] (скончыцца 08:34, 25 ліпеня 2023 (UTC))) wikitext text/x-wiki {{Гістарычная дзяржава |назва = Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя |саманазва = |статус = |сцяг = |апісанне_сцяга = |герб = |апісанне_герба = |карта = |апісанне = |p1 = |flag_p1 = |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |утворана = |ліквідавана = |утворана2 = <!--выкарыстоўваецца пры некалькіх перыядах існавання дзяржавы--> |ліквідавана2 = |s1 = |flag_s1 = |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |дэвіз = |гімн = |аўдыё = |у_складзе = |заснавана = <!--Гэты пункт нічым не запаўняць.--> |заснавана1 = |год_заснавання1 = |заснавана2 = |год_заснавання2 = |сталіца = |гарады = |мова = |валюта = |дадатковы_параметр = |змесціва_параметру = |плошча = |насельніцтва = |шчыльнасць1 = |год_шчыльнасці1 = |шчыльнасць2 = |год_шчыльнасці2 = |шчыльнасць3 = |год_шчыльнасці3 = |форма_кіравання = |дынастыя = |тытул_кіраўнікоў = |кіраўнік1 = |год_кіраўніка1 = |тытул_кіраўнікоў2 = <!--выкарыстоўваецца пры змене тытула наступнага кіраўніка--> |кіраўнік2 = |год_кіраўніка2 = |тытул_кіраўнікоў3 = |кіраўнік3 = |год_кіраўніка3 = |тытул_кіраўнікоў4 = |кіраўнік4 = |год_кіраўніка4 = |тытул_кіраўнікоў5 = |кіраўнік5 = |год_кіраўніка5 = |тытул_кіраўнікоў6 = |кіраўнік6 = |год_кіраўніка6 = |рэлігія = |дадатковы_параметр1 = |змесціва_параметру1 = |Этап1 = |Дата1 = |Год1 = |Этап2 = |Дата2 = |Год2 = |Этап3 = |Дата3 = |Год3 = |Этап4 = |Дата4 = |Год4 = |Этап5 = |Дата5 = |Год5 = |Этап6 = |Дата6 = |Год6 = |дадатковы_параметр2 = |змесціва_параметру2 = |да = |д1 = |д2 = |д3 = |д4 = |д5 = |д6 = |д7 = |пасля = |п1 = |п2 = |п3 = |п4 = |п5 = |п6 = |п7 = |сёння = |заўв = }} '''Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя'''<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.jpost.com/international/article-706391|title=Russia-Ukraine war: Fighting continues on Snake Island, eastern Ukraine|website=The Jerusalem Post {{!}} JPost.com|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511065711/https://www.jpost.com/international/article-706391|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|title=Russia might annex occupied Kherson; Russian soldier first to face war crimes trial: Live updates|author=John Bacon, Tom Vanden Brook, Kim Hjelmgaard and Celina Tebor|website=USA TODAY|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511071941/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-11|last=Reuters|date=2022-05-11|website=Reuters|title=Pro-Moscow leaders of Ukraine's occupied Kherson seek to join Russia, Tass says|url=https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/|archivedate=2022-05-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220511112949/https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |lang=en |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |title=Russian-Occupied Kherson Names New Leadership Amid Pro-Ukraine Protests, Rocket Attacks |author=The Moscow Times |website=The Moscow Times |date=2022-04-28 |access-date=2022-05-09 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507094229/https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |deadlink=no }}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|website=The Economic Times|title=Return of Kherson region under Ukraine's control ruled out|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms|archivedate=2022-05-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509123228/https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|title=UK signs security pact with Sweden; Russian forces 'pushed back' from second-largest city Kharkiv|author=Natasha Turak,Holly Ellyatt|website=CNBC|date=2022-05-11|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20220524073632/https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|deadlink=no}}</ref> ({{lang-ru|Херсонская военно-гражданская администрация}}, {{lang-uk|Херсонська військово-цивільна адміністрація}}) — ваенная [[Акупацыя|акупацыйная зона]] [[Расія|Расійскай Федэрацыі]] на тэрыторыі [[Херсонская вобласць|Херсонскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]], сфарміраваная пасля акупацыі [[Узброеныя Сілы Расійскай Федэрацыі|Узброеннымі сіламі Расійскай Федэрацыі]] [[Херсон]]а і большай частцы тэрыторыі вобласці<ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|first=Michael|last=Schwirtz|date=2022-03-02|id=0362-4331|website=The New York Times|title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets|url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html|archivedate=2022-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html}}</ref>. == Спасылкі == * [https://khogov.ru/ Афіцыйны сайт] {{зноскі}} {{Уварванне Расіі ва Украіну}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:Уварванне Расіі ва Украіну (2022)]] [[Катэгорыя:Херсонская вобласць]] 6g5s6btqs9gbdy0sxn0l33njsk5r9f2 4164526 4164521 2022-07-25T08:40:33Z Maksim L. 13 wikitext text/x-wiki {{Гістарычная дзяржава |назва = Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя |саманазва = |статус = |сцяг = |апісанне_сцяга = |герб = |апісанне_герба = |карта = |апісанне = |p1 = |flag_p1 = |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |утворана = |ліквідавана = |утворана2 = <!--выкарыстоўваецца пры некалькіх перыядах існавання дзяржавы--> |ліквідавана2 = |s1 = |flag_s1 = |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |дэвіз = |гімн = |аўдыё = |у_складзе = |заснавана = <!--Гэты пункт нічым не запаўняць.--> |заснавана1 = |год_заснавання1 = |заснавана2 = |год_заснавання2 = |сталіца = |гарады = |мова = |валюта = |дадатковы_параметр = |змесціва_параметру = |плошча = |насельніцтва = |шчыльнасць1 = |год_шчыльнасці1 = |шчыльнасць2 = |год_шчыльнасці2 = |шчыльнасць3 = |год_шчыльнасці3 = |форма_кіравання = |дынастыя = |тытул_кіраўнікоў = |кіраўнік1 = |год_кіраўніка1 = |тытул_кіраўнікоў2 = <!--выкарыстоўваецца пры змене тытула наступнага кіраўніка--> |кіраўнік2 = |год_кіраўніка2 = |тытул_кіраўнікоў3 = |кіраўнік3 = |год_кіраўніка3 = |тытул_кіраўнікоў4 = |кіраўнік4 = |год_кіраўніка4 = |тытул_кіраўнікоў5 = |кіраўнік5 = |год_кіраўніка5 = |тытул_кіраўнікоў6 = |кіраўнік6 = |год_кіраўніка6 = |рэлігія = |дадатковы_параметр1 = |змесціва_параметру1 = |Этап1 = |Дата1 = |Год1 = |Этап2 = |Дата2 = |Год2 = |Этап3 = |Дата3 = |Год3 = |Этап4 = |Дата4 = |Год4 = |Этап5 = |Дата5 = |Год5 = |Этап6 = |Дата6 = |Год6 = |дадатковы_параметр2 = |змесціва_параметру2 = |да = |д1 = |д2 = |д3 = |д4 = |д5 = |д6 = |д7 = |пасля = |п1 = |п2 = |п3 = |п4 = |п5 = |п6 = |п7 = |сёння = |заўв = }} '''Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя'''<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.jpost.com/international/article-706391|title=Russia-Ukraine war: Fighting continues on Snake Island, eastern Ukraine|website=The Jerusalem Post {{!}} JPost.com|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511065711/https://www.jpost.com/international/article-706391|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|title=Russia might annex occupied Kherson; Russian soldier first to face war crimes trial: Live updates|author=John Bacon, Tom Vanden Brook, Kim Hjelmgaard and Celina Tebor|website=USA TODAY|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511071941/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-11|last=Reuters|date=2022-05-11|website=Reuters|title=Pro-Moscow leaders of Ukraine's occupied Kherson seek to join Russia, Tass says|url=https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/|archivedate=2022-05-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220511112949/https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |lang=en |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |title=Russian-Occupied Kherson Names New Leadership Amid Pro-Ukraine Protests, Rocket Attacks |author=The Moscow Times |website=The Moscow Times |date=2022-04-28 |access-date=2022-05-09 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507094229/https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |deadlink=no }}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|website=The Economic Times|title=Return of Kherson region under Ukraine's control ruled out|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms|archivedate=2022-05-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509123228/https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|title=UK signs security pact with Sweden; Russian forces 'pushed back' from second-largest city Kharkiv|author=Natasha Turak,Holly Ellyatt|website=CNBC|date=2022-05-11|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20220524073632/https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|deadlink=no}}</ref> ({{lang-ru|Херсонская военно-гражданская администрация}}, {{lang-uk|Херсонська військово-цивільна адміністрація}}) — ваенная [[Акупацыя|акупацыйная зона]] [[Расія|Расійскай Федэрацыі]] на тэрыторыі [[Херсонская вобласць|Херсонскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]], сфарміраваная пасля акупацыі [[Узброеныя Сілы Расійскай Федэрацыі|Узброенымі сіламі Расійскай Федэрацыі]] [[Херсон]]а і большай часткі тэрыторыі вобласці<ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|first=Michael|last=Schwirtz|date=2022-03-02|id=0362-4331|website=The New York Times|title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets|url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html|archivedate=2022-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html}}</ref>. == Спасылкі == * [https://khogov.ru/ Афіцыйны сайт] {{зноскі}} {{Уварванне Расіі ва Украіну}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:Уварванне Расіі ва Украіну (2022)]] [[Катэгорыя:Херсонская вобласць]] c6brbykcekcwv86ziol2usc18x1plh6 4164536 4164526 2022-07-25T08:49:56Z Maksim L. 13 Maksim L. перанёс старонку [[Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя]] у [[Херсонская ваенна-цывільная адміністрацыя]] не пакінуўшы перасылкі: гл. старонку размоў wikitext text/x-wiki {{Гістарычная дзяржава |назва = Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя |саманазва = |статус = |сцяг = |апісанне_сцяга = |герб = |апісанне_герба = |карта = |апісанне = |p1 = |flag_p1 = |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |утворана = |ліквідавана = |утворана2 = <!--выкарыстоўваецца пры некалькіх перыядах існавання дзяржавы--> |ліквідавана2 = |s1 = |flag_s1 = |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |дэвіз = |гімн = |аўдыё = |у_складзе = |заснавана = <!--Гэты пункт нічым не запаўняць.--> |заснавана1 = |год_заснавання1 = |заснавана2 = |год_заснавання2 = |сталіца = |гарады = |мова = |валюта = |дадатковы_параметр = |змесціва_параметру = |плошча = |насельніцтва = |шчыльнасць1 = |год_шчыльнасці1 = |шчыльнасць2 = |год_шчыльнасці2 = |шчыльнасць3 = |год_шчыльнасці3 = |форма_кіравання = |дынастыя = |тытул_кіраўнікоў = |кіраўнік1 = |год_кіраўніка1 = |тытул_кіраўнікоў2 = <!--выкарыстоўваецца пры змене тытула наступнага кіраўніка--> |кіраўнік2 = |год_кіраўніка2 = |тытул_кіраўнікоў3 = |кіраўнік3 = |год_кіраўніка3 = |тытул_кіраўнікоў4 = |кіраўнік4 = |год_кіраўніка4 = |тытул_кіраўнікоў5 = |кіраўнік5 = |год_кіраўніка5 = |тытул_кіраўнікоў6 = |кіраўнік6 = |год_кіраўніка6 = |рэлігія = |дадатковы_параметр1 = |змесціва_параметру1 = |Этап1 = |Дата1 = |Год1 = |Этап2 = |Дата2 = |Год2 = |Этап3 = |Дата3 = |Год3 = |Этап4 = |Дата4 = |Год4 = |Этап5 = |Дата5 = |Год5 = |Этап6 = |Дата6 = |Год6 = |дадатковы_параметр2 = |змесціва_параметру2 = |да = |д1 = |д2 = |д3 = |д4 = |д5 = |д6 = |д7 = |пасля = |п1 = |п2 = |п3 = |п4 = |п5 = |п6 = |п7 = |сёння = |заўв = }} '''Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя'''<ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.jpost.com/international/article-706391|title=Russia-Ukraine war: Fighting continues on Snake Island, eastern Ukraine|website=The Jerusalem Post {{!}} JPost.com|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511065711/https://www.jpost.com/international/article-706391|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en-US|url=https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|title=Russia might annex occupied Kherson; Russian soldier first to face war crimes trial: Live updates|author=John Bacon, Tom Vanden Brook, Kim Hjelmgaard and Celina Tebor|website=USA TODAY|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20220511071941/https://www.usatoday.com/story/news/politics/2022/05/11/ukraine-russia-invasion-live-updates/9725457002/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-11|last=Reuters|date=2022-05-11|website=Reuters|title=Pro-Moscow leaders of Ukraine's occupied Kherson seek to join Russia, Tass says|url=https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/|archivedate=2022-05-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220511112949/https://www.reuters.com/world/europe/pro-moscow-leaders-ukraines-occupied-kherson-seek-join-russia-tass-2022-05-11/}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |lang=en |url=https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |title=Russian-Occupied Kherson Names New Leadership Amid Pro-Ukraine Protests, Rocket Attacks |author=The Moscow Times |website=The Moscow Times |date=2022-04-28 |access-date=2022-05-09 |archive-date=2022-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220507094229/https://www.themoscowtimes.com/2022/04/28/russian-occupied-kherson-names-new-leadership-amid-pro-ukraine-protests-rocket-attacks-a77519 |deadlink=no }}</ref><ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|website=The Economic Times|title=Return of Kherson region under Ukraine's control ruled out|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms|archivedate=2022-05-09|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220509123228/https://economictimes.indiatimes.com/news/defence/return-of-kherson-region-under-ukraines-control-ruled-out/articleshow/91143612.cms}}</ref><ref>{{Cite web|lang=en|url=https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|title=UK signs security pact with Sweden; Russian forces 'pushed back' from second-largest city Kharkiv|author=Natasha Turak,Holly Ellyatt|website=CNBC|date=2022-05-11|access-date=2022-05-11|archive-date=2022-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20220524073632/https://www.cnbc.com/2022/05/11/russia-ukraine-crisis-putin-preparing-for-a-long-war-spy-chief-says.html|deadlink=no}}</ref> ({{lang-ru|Херсонская военно-гражданская администрация}}, {{lang-uk|Херсонська військово-цивільна адміністрація}}) — ваенная [[Акупацыя|акупацыйная зона]] [[Расія|Расійскай Федэрацыі]] на тэрыторыі [[Херсонская вобласць|Херсонскай вобласці]] [[Украіна|Украіны]], сфарміраваная пасля акупацыі [[Узброеныя Сілы Расійскай Федэрацыі|Узброенымі сіламі Расійскай Федэрацыі]] [[Херсон]]а і большай часткі тэрыторыі вобласці<ref>{{Cite news|accessdate=2022-05-09|first=Michael|last=Schwirtz|date=2022-03-02|id=0362-4331|website=The New York Times|title=First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets|url=https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html|archivedate=2022-03-03|archiveurl=https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html}}</ref>. == Спасылкі == * [https://khogov.ru/ Афіцыйны сайт] {{зноскі}} {{Уварванне Расіі ва Украіну}} [[Катэгорыя:З’явіліся ў 2022 годзе]] [[Катэгорыя:Уварванне Расіі ва Украіну (2022)]] [[Катэгорыя:Херсонская вобласць]] c6brbykcekcwv86ziol2usc18x1plh6 1 713639 4164525 2022-07-25T08:37:52Z Maksim L. 13 /* Цывільная */ новы падраздзел wikitext text/x-wiki == Цывільная == Цывільная, прыметнік "грамадзянская" тычыцца толькі грамадзянства. [[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:37, 25 ліпеня 2022 (+03) tk55fvw9gj2ak6n6srn4jkmx3js3idf 4164537 4164525 2022-07-25T08:49:57Z Maksim L. 13 Maksim L. перанёс старонку [[Размовы:Херсонская ваенна-грамадзянская адміністрацыя]] у [[Размовы:Херсонская ваенна-цывільная адміністрацыя]] не пакінуўшы перасылкі: гл. старонку размоў wikitext text/x-wiki == Цывільная == Цывільная, прыметнік "грамадзянская" тычыцца толькі грамадзянства. [[Удзельнік:Maksim L.|Максім Л.]] ([[Размовы з удзельнікам:Maksim L.|размовы]]) 11:37, 25 ліпеня 2022 (+03) tk55fvw9gj2ak6n6srn4jkmx3js3idf 0 713640 4164528 2022-07-25T08:41:29Z Maksim L. 13 Maksim L. перанёс старонку [[Вольга Сабалеўская]] у [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] hnd0qepjxrfkaj7f11iu2bhwtk2vjs1 0 713641 4164530 2022-07-25T08:43:17Z Maksim L. 13 Перасылае да [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] hnd0qepjxrfkaj7f11iu2bhwtk2vjs1 0 713642 4164531 2022-07-25T08:43:44Z Maksim L. 13 Перасылае да [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Вольга Аляксандраўна Сабалеўская]] hnd0qepjxrfkaj7f11iu2bhwtk2vjs1 0 713643 4164542 2022-07-25T09:12:30Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «{{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lo...» wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. {{Зноскі}} == Спасылкі == [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] tvystf7mdh2ysivg6ju52mg4v8gq3jy 4164545 4164542 2022-07-25T09:15:57Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=87&id_klub=12262 Kobiecy Klub Piłkarski Bydgoszcz] [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] a51izw18ldixhh2wo4ob2ss2wty2x7y 4164546 4164545 2022-07-25T09:23:20Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. З 2006 года стадыёну прысвоена імя спартыўнага дзеяча, Яўгена Паўтына<ref>[https://expressbydgoski.pl/eugeniusz-poltyn-patronem-na-slowianskiej/ar/11357875 Eugeniusz Połtyn patronem na Słowiańskiej]</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=87&id_klub=12262 Kobiecy Klub Piłkarski Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] lioa6brzm7o648blw4r42dd4vspdw4r 4164547 4164546 2022-07-25T09:26:01Z Паўлюк Шапецька 37440 wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. З’яўляецца хатнім стадыёнам жаночага футбольнага клуба «Быдгашч» і каманды па [[Амерыканскі футбол|амерыканскім футболе]] «[[Арчэрс Быдгашч|Арчэрс]]». З 2006 года стадыёну прысвоена імя спартыўнага дзеяча, Яўгена Паўтына<ref>[https://expressbydgoski.pl/eugeniusz-poltyn-patronem-na-slowianskiej/ar/11357875 Eugeniusz Połtyn patronem na Słowiańskiej]</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=87&id_klub=12262 Kobiecy Klub Piłkarski Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] n1ksdrql9b0vj7o5bxpf0p2ms5n85bc 4164568 4164547 2022-07-25T10:26:20Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Чаховіч Уладзіслаў перанёс старонку [[Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына]] у [[Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына]]: не скарачаецца wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. З’яўляецца хатнім стадыёнам жаночага футбольнага клуба «Быдгашч» і каманды па [[Амерыканскі футбол|амерыканскім футболе]] «[[Арчэрс Быдгашч|Арчэрс]]». З 2006 года стадыёну прысвоена імя спартыўнага дзеяча, Яўгена Паўтына<ref>[https://expressbydgoski.pl/eugeniusz-poltyn-patronem-na-slowianskiej/ar/11357875 Eugeniusz Połtyn patronem na Słowiańskiej]</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=87&id_klub=12262 Kobiecy Klub Piłkarski Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] n1ksdrql9b0vj7o5bxpf0p2ms5n85bc 4164570 4164568 2022-07-25T10:26:39Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 wikitext text/x-wiki {{Стадыён |назва = Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына |выява = Bdg TKKF 02-2014.jpg |месцазнаходжанне = {{Сцяг Польшчы}} [[Быдгашч]], <br />[[Выява:POL Bydgoszcz COA.svg|15px|Герб гораду Быдгашч]] [[Быдгашч]], вул. Славянска 7 |пабудаваны = |lat_dir = N|lat_deg = 53|lat_min = 06|lat_sec = 59.6 |lon_dir = E|lon_deg = 18|lon_min = 00|lon_sec = 54.8 |region = PL |CoordScale = |адкрыты = |рэканструяваны = |габарыты = 105 x 68 [[Метр|м]] |умяшчальнасць = 1 000 месцаў |пакрыццё = Натуральны травяны газон, без падагрэва |каманда = [[ЖФК Быдгашч|«Быдгашч»]], [[Арчэрс Быдгашч]] |}} '''Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына''' ({{lang-pl|Stadion Miejski im. Eugeniusza Połtyna}}) — шматфункцыянальны [[стадыён]] у горадзе [[Быдгашч]]. Максімальная ўмяшчальнасць — 1 000 чалавек. З’яўляецца хатнім стадыёнам жаночага футбольнага клуба «Быдгашч» і каманды па [[Амерыканскі футбол|амерыканскім футболе]] «[[Арчэрс Быдгашч|Арчэрс]]». З 2006 года стадыёну прысвоена імя спартыўнага дзеяча, Яўгена Паўтына<ref>[https://expressbydgoski.pl/eugeniusz-poltyn-patronem-na-slowianskiej/ar/11357875 Eugeniusz Połtyn patronem na Słowiańskiej]</ref>. {{Зноскі}} == Спасылкі == * [http://www.90minut.pl/skarb.php?id_sezon=87&id_klub=12262 Kobiecy Klub Piłkarski Bydgoszcz] {{Вонкавыя спасылкі}} {{Спорт у Быдгашчы}} [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны Польшчы]] [[Катэгорыя:Спорт у Быдгашчы]] o9svq57a74q8d7uon1pwul9n0rrxvg9 14 713644 4164544 2022-07-25T09:13:50Z Паўлюк Шапецька 37440 Новая старонка: «[[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны паводле краін|Польшча]] [[Катэгорыя:Стадыёны Польшчы|Стадыёны]] [[Катэгорыя:Футбол у Польшчы|Стадыёны]]» wikitext text/x-wiki [[Катэгорыя:Футбольныя стадыёны паводле краін|Польшча]] [[Катэгорыя:Стадыёны Польшчы|Стадыёны]] [[Катэгорыя:Футбол у Польшчы|Стадыёны]] t866crdzenx7rb16rvd3lge89qaa6p0 0 713645 4164569 2022-07-25T10:26:21Z Чаховіч Уладзіслаў 4656 Чаховіч Уладзіслаў перанёс старонку [[Гарадскі стадыён ім. Яўгена Паўтына]] у [[Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына]]: не скарачаецца wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Гарадскі стадыён імя Яўгена Паўтына]] qxgb2xe8djl7nlwfyog9a6np6grp31q 10 713646 4164576 2022-07-25T10:57:02Z Хомелка 6638 новы wikitext text/x-wiki {{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Centrotini|rang=Род|latin=Centrotus|name=}} p813pb99lbyvfvcl6g8sqivjv0qc4ov 10 713647 4164578 2022-07-25T10:57:32Z Хомелка 6638 новы wikitext text/x-wiki {{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Centrotinae|rang=Трыба|latin=Centrotini|name=}} lphzge4llkbn2zmjk65e98ul3bahw92 10 713648 4164580 2022-07-25T10:58:10Z Хомелка 6638 новы wikitext text/x-wiki {{TaxInfo|mode={{{1|}}}|parent=Membracidae|rang=Падсямейства|latin=Centrotinae|name=}} l80kus7bdx0a6ldfu7vs6n917chfy18 0 713649 4164581 2022-07-25T10:58:46Z Хомелка 6638 Створана перакладам старонкі «[[:ru:Special:Redirect/revision/103381501|Горбатка обыкновенная]]» wikitext text/x-wiki '''Бадушка рагатая''' (<span lang="la">''Centrotus cornutus''</span>) — від [[Паўцвердакрылыя|паўцвердакрылых]] [[Насякомыя|насякомых]]<nowiki> з сямейства {{bt-bellat|Гарбаткі|</nowiki>''Membracidae''<nowiki>}}.</nowiki> == Распаўсюджанне і месцы пражывання == Распаўсюджаны ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]], [[Еўрапейская частка Расіі|Еўрапейскай часткі Расіі]], [[Турцыя|Турцыі]], на [[Каўказ|Каўказе]], ў [[Закаўказзе|Закаўказзі]], [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй Азіі]], [[Казахстан|Казахстане]], [[Сібір|Сібіры]], на поўдні [[Хабараўскі край|Хабараўскага]] і [[Прыморскі край|Прыморскага краёў]]. Насяляюць, на [[Паляна (геаграфія)|палянах]], на буйнатраўі пад [[Полаг лесу|полагам лесу]], ля лясных дарог і на ўзлесках. У [[Еўропа]] дарослых насякомых можна назіраць з мая па кастрычнік. == Апісанне == Даўжыня цела імага 7-9, 6 мм. Дарослыя асобіны чорныя, на іх целе маюцца жаўтлявыя прылеглыя валасінкі; у самак краі бакавых і задніх атожылкаў <nowiki>{{нп3|Пярэдняспінка|пярэдняспінкі|ru|Переднеспинка}}</nowiki> бываюць бурымі. <nowiki>{{нп3|Надкрыллі||ru|Надкрылья}}</nowiki> і іх жылкі празрыстыя. == Экалогія == [[Німфа (біялогія)|Німфы]] ў перыяд росту звычайна не пакідаюць кармавых раслін, да якіх адносяцца <nowiki>{{bt-bellat||Vincetoxicum}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-bellat|бадзяк|Cirsium}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-bellat|чартапалох|Carduus}}</nowiki> і <nowiki>{{bt-bellat|крапіва|Urtica}}</nowiki>. Імага праводзяць час на вяршыні травяністых раслін і на кустах, але часцей сустракаюцца на маладых дрэвах, такіх як {{bt-bellat|таполя|Populus, {{bt-bellat|дуб|Quercus, <nowiki>{{bt-bellat|маліна|Rubus}}</nowiki>, <nowiki>{{bt-bellat|сліва|Prunus}}</nowiki> і іншых. == Фота == <gallery> Centrotus cornutus (5846464283).jpg| Membracidae - Centrotus cornutus-1.JPG| 2013-06-02 21-20-31-membracidae.JPG| Centrotus cornutus (17713342676).jpg| Centrotus cornutus 1.jpg| Dornzikade - Centrotus cornutus (10541156836).jpg| </gallery> [[Катэгорыя:Жывёлы, апісаныя ў 1758 годзе]] [[Катэгорыя:Насякомыя Азіі]] [[Катэгорыя:Насякомыя Еўропы]] [[Катэгорыя:Насякомыя]] 43q5z7hj4zjihx23xvz664pjbss7utx 4164583 4164581 2022-07-25T11:05:08Z Хомелка 6638 афармленне wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | regnum = Жывёлы | image file = Centrotus cornutus01.jpg | image title = | image descr = | parent = Centrotus | rang = Від | latin = Centrotus cornutus | author = <br>([[Linnaeus]], [[1758]]) | syn = * {{bt|Cicada cornutus|Linnaeus, 1758}}<ref name="Holzinger.et.al.2003">{{кніга|аўтар = Holzinger W.&nbsp;E., I. Kammerlander & H. Nickel|частка = |загаловак = The Auchenorrhyncha of Central Europe - Die Zikaden Mitteleuropas. Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae|арыгінал =|спасылка =|адказны =|выданне = |месца = |выдавецтва = |год = 2003|том = I|старонкі = 529|старонак = 674|серыя =|isbn = 90—04-12895-6|тыраж =}}</ref> | typus = | children name = | children = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = | commons = Centrotus cornutus | iucn = }} '''Бадушка рагатая''' (''Centrotus cornutus'') — від [[Паўцвердакрылыя|паўцвердакрылых]] [[Насякомыя|насякомыхз]] сямейства {{bt-bellat|Гарбаткі|Membracidae}}. == Распаўсюджанне і месцы пражывання == Распаўсюджаны ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]], [[Еўрапейская частка Расіі|Еўрапейскай часткі Расіі]], [[Турцыя|Турцыі]], на [[Каўказ]]е, ў [[Закаўказзе|Закаўказзі]], [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй Азіі]], [[Казахстан]]е, [[Сібір]]ы, на поўдні [[Хабараўскі край|Хабараўскага]] і [[Прыморскі край|Прыморскага краёў]]. Насяляюць, на [[Паляна (геаграфія)|палянах]], на буйнатраўі пад [[Полаг лесу|полагам лесу]], ля лясных дарог і на ўзлесках. У [[Еўропа]] дарослых насякомых можна назіраць з мая па кастрычнік. == Апісанне == Даўжыня цела імага 7-9, 6 мм. Дарослыя асобіны чорныя, на іх целе маюцца жаўтлявыя прылеглыя валасінкі; у самак краі бакавых і задніх атожылкаў {{нп3|Пярэдняспінка|пярэдняспінкі|ru|Переднеспинка}} бываюць бурымі. {{нп3|Надкрыллі||ru|Надкрылья}} і іх жылкі празрыстыя. == Экалогія == [[Німфа (біялогія)|Німфы]] ў перыяд росту звычайна не пакідаюць кармавых раслін, да якіх адносяцца {{bt-bellat||Vincetoxicum}}, {{bt-bellat|бадзяк|Cirsium}}, {{bt-bellat|чартапалох|Carduus}} і {{bt-bellat|крапіва|Urtica}}. Імага праводзяць час на вяршыні травяністых раслін і на кустах, але часцей сустракаюцца на маладых дрэвах, такіх як {{bt-bellat|таполя|Populus}}, {{bt-bellat|дуб|Quercus}}, {{bt-bellat|маліна|Rubus}}, {{bt-bellat|сліва|Prunus}} і іншых. == Фота == <gallery> Centrotus cornutus (5846464283).jpg| Membracidae - Centrotus cornutus-1.JPG| 2013-06-02 21-20-31-membracidae.JPG| Centrotus cornutus (17713342676).jpg| Centrotus cornutus 1.jpg| Dornzikade - Centrotus cornutus (10541156836).jpg| </gallery> {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Жывёлы, апісаныя ў 1758 годзе]] [[Катэгорыя:Насякомыя Азіі]] [[Катэгорыя:Насякомыя Еўропы]] [[Катэгорыя:Насякомыя]] c7dfj8f09hes7d15263u0jfik0yrres 4164584 4164583 2022-07-25T11:05:38Z Хомелка 6638 выдалена [[Катэгорыя:Насякомыя]]; дададзена [[Катэгорыя:Крылатыя насякомыя]] з дапамогай [[Вікіпедыя:Гаджэты/HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Таксон | name = | regnum = Жывёлы | image file = Centrotus cornutus01.jpg | image title = | image descr = | parent = Centrotus | rang = Від | latin = Centrotus cornutus | author = <br>([[Linnaeus]], [[1758]]) | syn = * {{bt|Cicada cornutus|Linnaeus, 1758}}<ref name="Holzinger.et.al.2003">{{кніга|аўтар = Holzinger W.&nbsp;E., I. Kammerlander & H. Nickel|частка = |загаловак = The Auchenorrhyncha of Central Europe - Die Zikaden Mitteleuropas. Fulgoromorpha, Cicadomorpha excl. Cicadellidae|арыгінал =|спасылка =|адказны =|выданне = |месца = |выдавецтва = |год = 2003|том = I|старонкі = 529|старонак = 674|серыя =|isbn = 90—04-12895-6|тыраж =}}</ref> | typus = | children name = | children = | range map = | range map caption = | range map width = | range legend = | iucnstatus = | wikispecies = | commons = Centrotus cornutus | iucn = }} '''Бадушка рагатая''' (''Centrotus cornutus'') — від [[Паўцвердакрылыя|паўцвердакрылых]] [[Насякомыя|насякомыхз]] сямейства {{bt-bellat|Гарбаткі|Membracidae}}. == Распаўсюджанне і месцы пражывання == Распаўсюджаны ў [[Заходняя Еўропа|Заходняй Еўропе]], [[Еўрапейская частка Расіі|Еўрапейскай часткі Расіі]], [[Турцыя|Турцыі]], на [[Каўказ]]е, ў [[Закаўказзе|Закаўказзі]], [[Сярэдняя Азія|Сярэдняй Азіі]], [[Казахстан]]е, [[Сібір]]ы, на поўдні [[Хабараўскі край|Хабараўскага]] і [[Прыморскі край|Прыморскага краёў]]. Насяляюць, на [[Паляна (геаграфія)|палянах]], на буйнатраўі пад [[Полаг лесу|полагам лесу]], ля лясных дарог і на ўзлесках. У [[Еўропа]] дарослых насякомых можна назіраць з мая па кастрычнік. == Апісанне == Даўжыня цела імага 7-9, 6 мм. Дарослыя асобіны чорныя, на іх целе маюцца жаўтлявыя прылеглыя валасінкі; у самак краі бакавых і задніх атожылкаў {{нп3|Пярэдняспінка|пярэдняспінкі|ru|Переднеспинка}} бываюць бурымі. {{нп3|Надкрыллі||ru|Надкрылья}} і іх жылкі празрыстыя. == Экалогія == [[Німфа (біялогія)|Німфы]] ў перыяд росту звычайна не пакідаюць кармавых раслін, да якіх адносяцца {{bt-bellat||Vincetoxicum}}, {{bt-bellat|бадзяк|Cirsium}}, {{bt-bellat|чартапалох|Carduus}} і {{bt-bellat|крапіва|Urtica}}. Імага праводзяць час на вяршыні травяністых раслін і на кустах, але часцей сустракаюцца на маладых дрэвах, такіх як {{bt-bellat|таполя|Populus}}, {{bt-bellat|дуб|Quercus}}, {{bt-bellat|маліна|Rubus}}, {{bt-bellat|сліва|Prunus}} і іншых. == Фота == <gallery> Centrotus cornutus (5846464283).jpg| Membracidae - Centrotus cornutus-1.JPG| 2013-06-02 21-20-31-membracidae.JPG| Centrotus cornutus (17713342676).jpg| Centrotus cornutus 1.jpg| Dornzikade - Centrotus cornutus (10541156836).jpg| </gallery> {{зноскі}} {{Бібліяінфармацыя}} [[Катэгорыя:Жывёлы, апісаныя ў 1758 годзе]] [[Катэгорыя:Насякомыя Азіі]] [[Катэгорыя:Насякомыя Еўропы]] [[Катэгорыя:Крылатыя насякомыя]] ce701rch9biwvs5u6a80oa6h19kq8az 0 713650 4164582 2022-07-25T10:59:22Z Хомелка 6638 + wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Бадушка рагатая]] sy841g5da6pdhc4pl3dnic2c09hw4gw 2 713651 4164589 2022-07-25T11:17:52Z Vanjaclawthorne 120810 Новая старонка: «@import url('https://fonts.googleapis.com/css2family=Noto+Sans+Mono:wght@600&display=swap'); html, body { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 600; } .mw-body-content { font-size: 1.04em; line-height: 1.6em; letter-spacing: 0.025em; word-spacing: 0.04em; } h1, h2, h3, h4, h5, .mw-body h1, .mw-body h2, .mw-body h3, .mw-body h4 { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 800; border-bottom: non...» css text/css @import url('https://fonts.googleapis.com/css2family=Noto+Sans+Mono:wght@600&display=swap'); html, body { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 600; } .mw-body-content { font-size: 1.04em; line-height: 1.6em; letter-spacing: 0.025em; word-spacing: 0.04em; } h1, h2, h3, h4, h5, .mw-body h1, .mw-body h2, .mw-body h3, .mw-body h4 { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 800; border-bottom: none; } n8ow4d4sghbrktn1netvha3tkf1qv22