Раççей Федерацийĕ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="cv">
  <siteinfo>
    <sitename>Википеди</sitename>
    <dbname>cvwiki</dbname>
    <base>https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%C4%95%D0%BF_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%C4%83</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Ятарлă</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Сӳтсе явасси</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Хутшăнакан</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Хутшăнаканăн канашлу страници</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википеди</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википеди сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Ӳкерчĕк</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Ӳкерчĕке сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Шаблон</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Шаблона сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Пулăшу</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Пулăшăва сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категори</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категорине сӳтсе явмалли</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Обсуждение гаджета</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Определение гаджета</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Обсуждение определения гаджета</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Раççей Федерацийĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>959</id>
    <revision>
      <id>750658</id>
      <parentid>745266</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:20:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>республикӑсем</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6060" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлӑ округ]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Саха (Якути)|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>by080n9oj7lbc4gxs1qlw2erizy9lxd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750660</id>
      <parentid>750658</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:28:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6060" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Саха (Якути)|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>nfsfu7xz96vf0lvmgfq4epofzbhgtua</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750661</id>
      <parentid>750660</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:31:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Республикӑсем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6049" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>ru2j04ciuq5gxl35mmisx1uhneobazf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750663</id>
      <parentid>750661</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:38:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Республикӑсем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6598" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ===
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчатский]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинӗс Юнашар Ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>sqq5az4tcnyfoy2nzorqj3jlg0yo997</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750665</id>
      <parentid>750663</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:41:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* = Енсем */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6591" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ===
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчатский]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>rjkuoaxivm089vwtfsdpfjb6zwjvgd8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750666</id>
      <parentid>750665</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:43:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* = Енсем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6591" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ===
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчаткăри]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>66jtqhitszsgi075e1gji638o8u7ndt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750667</id>
      <parentid>750666</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:44:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* = Енсем */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6592" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ====
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчаткăри]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Ростов-на-Дону]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>iqyk2yjg936tgltm0t1p7xg8kw5o1nh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750668</id>
      <parentid>750667</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:45:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6596" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ====
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчаткăри]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Тан-çинчи-Ростов]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>p0nju2zohfkxizkq8snoc8jomrd1z7d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750669</id>
      <parentid>750668</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:48:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Енсем */ Fixed grammar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6618" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ====
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчаткăри]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен|Тинĕсçум Ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Тан-çинчи-Ростов]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>mwzfffk5xfi08s4lkjzrxcnb48os4yd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750704</id>
      <parentid>750669</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:49:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6688" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{Патшалăх
|ChNm = Раҫҫей Патшалăхĕ
|NationName = Россия
|FlagTitle = [[Раҫҫей ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Russia.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:Russian Federation (orthographic projection) - only Crimea disputed.svg|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of the Russian Federation.svg|125px]]
|CoATitle = [[Раҫҫей гербĕ]]
|LNGs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|CapCn = [[Мускав]]
|BigCity = [[Мускав]]
|TitleGl = Президент
|PrezName = [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]]
|MinList = Премьер-министр
|MName = [[Мишустин Михаил Владимирович|Михаил Мишустин]]
|SqNumb = 1
|SqAll = 17 075 200
|YearP = 2004
|NasPop = 145 537 200
|NasPlot = 8,5
|NasNum = 7
|Valuta = (RUB)
|GTOt = +02
|GTDo = +12
|GimnName = Раҫҫей гимнĕ
|Domen = .ru, .su, .рф
|Tel = 7
}}

'''Раҫҫей Патшалăхĕ''', '''Раҫҫей''' ([[вырăс чĕлхи|вырăс]] Российская Федерация, Россия) — [[Европа|Европăн]] хĕвелтухăҫ енĕпе [[Ази]]н ҫурҫĕр енĕнче вырнаҫнă патшалăх. 

Раҫҫейре 180 ытла ([[2002]] ҫулхи шутлавĕпе) яхăн халăх пурăнать. Тĕп чĕлхе — [[вырăс чĕлхи]].

== Раҫҫейри чĕлхесем ==
:''Тĕплĕнрех '''[[Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем]]''' статьяна вулăр''.

Раҫҫей Федерацийĕ — нумай нациллĕ ҫĕршыв. Тĕпчевҫĕсем каланă тăрăх, Раҫҫейри халăхсем 176 [[чĕлхе]]пе калаҫаҫҫĕ. Вĕсен кашнин хăйсен историйĕ, шăпи, аталану ҫул-йĕрĕ, пуласлăхĕ.

Генеалоги енчен (пулса кайни, хурăнташлăх енчен) илсессĕн Раҫҫей халăхĕсен чĕлхисем тĕрлĕ чĕлхе ҫемйине кĕреҫҫĕ: [[инди-европа чĕлхисем|инди-европа]], [[алтай чĕлхисем|алтай]], [[ибери кавказ чĕлхисем|ибери-кавказ]], [[урал чĕлхисем|урал]], [[палеоази чĕлхисем|палеоази]]. Кашни чĕлхе ҫемйи каллех уйрăм ушкăнсене пайланать.

== Раҫҫей историйĕ ==
Раҫҫей патшалăхне историн тапхăрĕсенче темиҫе ятпа асăннă.
{{Раççей кун-çулĕ}}

== Халăх йышĕ ==
Раççейре 143,8 млн. çын, ытларахăшĕ, 4/5 пайĕ [[Европа]] енĕнче пурăнать: [[вырăссем]] (79,8 %), [[тутарсем]] (3,8 %), [[украинсем]] (3 %), [[Чăвашсем]] (1,2 %), [[пушкăртсем]] (0,9 %), [[чеченсем]] (0,9 %), [[эрменсем]] (0,8 %). Хула çыннисем 73%.

== Раҫҫей Федерацийӗн тытӑмӗ ==
Раҫҫей Федерацийӗ субъектсенче пайланӑ. РФра 6 субъектсен тӗсӗсем пур, кусем [[республика]], [[ен]], [[облаҫ]], [[автономлă тăрăх]], [[автономлӑ облаҫ]] тата [[федераллӑ пӗлтерӗшпе хула]].
&lt;br&gt;&lt;gallery&gt;
Map of federal subjects of Russia (2014).svg
&lt;/gallery&gt;
=== Субъектсен списокӗ ===
==== Республикӑсем ====
* [[Адыгей|Адыгей Республики]] - [[Майкоп]]
* [[Алтай|Алтай Республики]] - [[Горно-Алтайск]]
* [[Буряти|Буряти Республики]] - [[Улан-Удэ]]
* [[Дагестан Республики]] - [[Махачкала]]
* [[Ингушети|Ингушети Республики]] - [[Магас]]
* [[Кабарда-Балкар Республики]] - [[Нальчик]]
* [[Калмăк Республики|Калмыки Республики]] - [[Элиста]]
* [[Карачай-Черкес Республики]] - [[Черкесск]]
* [[Карели Республики]] - [[Петрозаводск]]
* [[Коми Республики]] - [[Сыктывкар]]
* [[Крым Республики]] - [[Симферополь]]
* [[Мари Республики|Мари Эл Республики]] - [[Йошкар-Ола]]
* [[Мордва Республики|Мордови Республики]] - [[Саранск]]
* [[Пушкăртăстан|Пушкӑртӑстан Республики]] - [[Ӗпхӳ]]
* [[Якути|Саха (Якути) Республики]] - [[Якутск]]
* [[Çурçĕр Осети|Ҫурҫӗр Осети - Алани Республики]] - [[Владикавказ]]
* [[Тутарстан|Тутарстан Республики]] - [[Хусан]]
* [[Тыва|Тыва Республики]] - [[Кызыл]]
* [[Удмурт Республики]] - [[Ижевск]]
* [[Хакаси|Хакаси Республики]] - [[Абакан]]
* [[Чăваш Ен|Чӑваш Республики - Чӑваш Ен]] - [[Шупашкар]]
* [[Чечен Республики]] - [[Грозный]]
==== Енсем ====
* [[Алтай Ен]] - [[Барнаул]]
* [[Байкал лешьен|Байкал Леш Ен]] - [[Чита]]
* [[Камчатка Ен]] - [[Петропавловск-Камчаткăри]]
* [[Краснодар Ен]] - [[Краснодар]]
* [[Красноярск Ен]] - [[Красноярск]]
* [[Перĕм Ен]] - [[Перĕм]]
* [[Ставрополь Ен]] - [[Ставрополь]] 
* [[Тинĕсçум ен|Тинĕсçум Ен]] - [[Владивосток]]
* [[Хабаровск Ен]] - [[Хабаровск]]

== Раҫҫейӗн чи пысӑк хулисем ==

* [[Мускав]], [[Санкт-Петербург]], [[Çĕн Çĕпĕр]], [[Чулхула]], [[Екатеринбург]], [[Самар]], [[Омск]], [[Хусан]], [[Челепи]], [[Тан-çинчи-Ростов]], [[Ĕпхӳ]], [[Волгоград]], [[Перĕм]]

== Вуламалли ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{commons|Category:Russia}}
{{Европа патшалăхĕсем}}
{{Раççей Федерацийĕ}}

{{Russia-geo-stub}}

[[Категори:Патшалăхсем]]
[[Категори:Раççей|*]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>ovyiywv1pwuyr2g77hqgctt2of6i5uw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Европа</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1160</id>
    <revision>
      <id>750696</id>
      <parentid>700407</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T10:12:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19378" xml:space="preserve">{{Otheruses}}
{{Материк
 |Ячĕ                      = Европа
 |Ӳкерчĕк                  = Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg
 |Ӳкерчĕке алпусни         = Европа çурчумăрĕн картти çинче
 |Территори                = 10,2&lt;ref&gt;''Романова Э. П., Никишин А. М. и др.'' {{cite web|author = |url = https://bigenc.ru/geography/text/4025468 |title = ЕВРОПА |lang = ru |website = bigenc.ru |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}} // [[Большая российская энциклопедия]]. Электронная версия (2017). Дата обращения: 30.11.2019.&lt;/ref&gt; млн
 |Пурăнан халăх             = 746,419 млн (2018)
 |Пурăнан халăх йышлăхĕ     = 72.9
 |Этнохороним               = [[европейсем]] 
 |Патшалăхсем               = 50 
 |Чĕлхесем                  = [[Еврази чĕлхисем#Европа чĕлхисем|Европа чĕлхисем]]
 |Вăхăт тăрăхĕсем           = [[UTC]] – UTC+6
 |Доменсем                  = [[.eu]] ([[Европа пĕрлешĕвĕ|Европĕрлешӳ]])&lt;br&gt;[[.su]] ([[Постсовет уçлăхĕ]]&lt;ref&gt; [[Балтиçум]]ри патшалăхсемсĕр&lt;/ref&gt;)
 |Шĕкĕр хуласем             = [[Мускав]], [[Стамбул]], [[Лондон]]&lt;/br&gt; [[Санкт-Петербург]], [[Берлин]], [[Париж]]
}}
[[Ӳкерчĕк:Location of Europe.svg|right|thumb]]

'''Европа''', — тĕнче енĕ, [[Ази]]пе пĕрле [[Еврази]] [[континент]]не кĕрет. Лаптăкĕ пĕтĕмĕшле 10 млн. км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, 727 миллион патнелле [[çын]] пурăнать. Йĕри тавра [[Атлантика океанĕ]]пе, [[Çурçĕр Пăрлă океан]] шывĕсем, тата вĕсен шутне кĕрекен тинĕссен шывĕсем вырнаçнă.

Европа — ҫуттӑн пӗр пайӗ Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ, [[Атлантика океанӗ]]сен тинӗсӗсемпе ҫӑвӑнать, 10 млн млн яхӑн млн яхӑн лаптӑк пур. [[Ази]]пе пӗрле [[Еврази]] материкӗ пулса Тӑрать, Европӑри культура Хӗвеланӑҫри Азиатски культурӑна пӗрлештерес тата тӗрлӗ географи анлӑхне йӗркелес шайра Хирӗҫ Тӑрать.

[[Космос]] европи

Европӑра пурӑнакансем 754 миллиона яхӑн е ҫӗр ҫинчи халӑхӑн 9 проценчӗпе танлашаҫҫӗ (2019). Халӑх хӑвӑрт та вӑтам ӳсӗмӗ тӗнчери ытти континентсемпе танлаштарсан пысӑкрах.

Европӑна Ҫӗнӗрен Чӗртсе Тӑратас Тапхӑрта культура, экономика тата социаллӑ хускану сферисенче ҫурт-йӗр витӗмӗ пулса тӑчӗ. Европӑра пурӑнакансем истори тӗлӗшӗнчен кӑна мар, халӑх хушшинчи хальхи хутшӑнусене тата ыйтусене ӑнланма та кирлӗ. Европӑра хальхи физкультура йышши ҫынсем чи малтанхи хут килсе кайни (Homo sapiens) 35 пин ҫул каялла паллӑ, 28 пин ҫул каялла вара, тен, пачах ҫухалнӑ. Европӑра протоиндоевропейецсем тапӑнни пирӗн эрӑчченхи 4-мӗш пинҫуллӑх пулса тӑрать пирӗн эрӑри баденски, Ямной тата Боевой пуртӑ культури килсе кӗнипе ҫыхӑннӑ. Авалхи пилӗк хуларан Европӑра тӑтӑшах икӗ хула, ыттисем виҫҫӗшӗ-Азире; Урбанизаци шайӗ тата Европӑри Халӑхӑн пурнӑҫ шайӗ ытти материксемпе танлаштарсан пысӑкрах пулнӑ. Европӑри хӑш-пӗр регионсенче урбанизаци Азири максимумсене хирӗҫ 50% ҫитнӗ. [[Авалхи Греци]]ре Хӗвеланӑҫ цивилизаци пуҫланнӑ, вӑл этем [[истори]]йӗнче ҫитӗнӳсен тӳпи пулса тӑнӑ, вӑл наукӑра, экономикӑра, этем генийӗн [[производство]] вӑй-хӑвачӗпе Тӗнчене прогрессивлӑ тытӑм парнеленӗ (политикӑн, наукӑпа культура ҫитӗнӗвӗсенчен ытларахӑшӗ Европӑри вӑтаҫӗр тинӗсре йӗркеленнӗ шухӑшсемпе ҫыхӑннӑ). Халӑхсене аслӑ куҫару Европӑри латинла чӗлхе системине йӗркелемелли тӗп вырӑн йышӑннӑ, ун никӗсӗ Ҫинче Хӗвеланӑҫ Европӑри нумай чӗлхесем йӗркеленнӗ. Пирӗн эрӑчченхи X ӗмӗрте Европӑра ҫӗр ҫинче пурӑнакансенчен ҫурри пурӑннӑ, 1930-25 % (халӗ 9 % яхӑн), вӑтам Ӗмӗрсенче христиан 95 проценчӗ Европӑра пурӑннӑ (халӗ христиансенчен нумайӑшӗ Европӑра пурӑнать), Пӗтӗм [[промышленность]] [[XIX ӗмӗр]]те Европӑра концентрациленнӗ ([[XXI ӗмӗрĕ|XXI ӗмӗр]]те — Европӑра 80% ытла).

=== Европа пайланать: ===

* [[Хĕвеланăç енчи Европа]]
* [[Хĕвелтухăç енчи Европа]]
* [[Çурçĕр Европа]]
* [[Кăнтăр Европа]]
* [[Вăтам Европа]]

Европăн авалхи историйĕ çинчен [[Европа историйĕ]] статьяра вулама пултаратăр.

== Этимологи ==
Европа Европӑри авалхи мифологин, финикия патшисен, Зевс вӑрланӑ тата Крит хулине турттарса кайнӑ паттӑрсен ячӗсене (ҫав хушӑрах Европӑри Эпитета Геройпа Та Деметрпа ҫыхланма пултарнӑ) каланӑ. Ҫав ят мӗнле пулса кайни, французсен лингвисчӗ П.Шантрен, паллӑ мар. Хальхи литературӑра анлӑ сарӑлнӑ этимологи гипотезисене тата античествӑлла (ыттисемпе танлаштарсан) сӗннӗ, анчах та тавлашуллӑ сӑмахсем пур: сӑмахран, пӗр этимологи ӑна грек тымарӗсенчен (еврис) - сарлака та (опсис) - куҫ, &quot;сарлака куҫлӑскер.»;

== Чикĕсем ==
[[File:Different versions of the Europe-Asia border.png|мини|Европăпа Ази хушшинчи чикĕне тĕрлĕрен кăтартни.]]
{{main|Европăпа Ази хушшинчи чикĕ}}
Европа тĕнче пайĕн ячĕпе [[авалхи грек литератури]]нче ([[Гомер]]ăн [[Аполлон (халаплăх)|Пифий Аполлонĕн]] гимнĕнче&lt;ref&gt;Гимны Гомера II 73 = II 113; Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. В 3 т. Т. 1. М., 2001. С. 565&lt;/ref&gt; Европа тесе Çурçĕр Грецие асăннă) çук, Европăна [[Милет Гекатейĕ]]н «Çĕре çырса кăтартни» кĕнекере (п. эрч. VI ĕмĕрĕн вĕçĕнче) пĕрремĕш хут асăннă.

Авалхи грексем чи малтанах Европăна Азирен [[Эгей тинĕсĕ|Эгей]] тата [[Хура тинĕс]]семпе, [[Африка|Африкăран]] — [[Вăтаçĕр тинĕсĕ]]пе  уйрăлса тăракан материк тесе шутланă. Каярах, Европа — çав тери пысăк [[континент]]ăн (халĕ ăна [[Еврази]] теççĕ) пĕчĕк пайĕ пулнине ăнланса илсен, авалхи авторсем Европăн тухăçри чиккине [[Тан (юханшыв)|Тан шывĕпе]] (çакăн пеккисем [[Полибий]]ĕн тата [[Страбон]]ăн пулнă) туртнă. Çак йăла икĕ пин çул тăршшĕ хуçаланнă. Сăмахран, [[Меркатор Герард|Меркатор]] çырнипе, Европа чикки Тан тăрăх пырать, унăн çăлкуçĕнчен — тӳррĕн çурçĕрелле [[Шурă тинĕс]]е çити каять&lt;ref name=&quot;a&quot;&gt;Мурзаев Э. М. Где же проводить географическую границу Европы и Азии? Изв. АН СССР, сер. геогр., 4, 1963.&lt;/ref&gt;.

[[XV ӗмӗр]]те Европа христианлăх тӗнчин синонимӗ пулса тӑнӑ, анчах та хальхи вӑхӑтра христиансенчен нумайӑшӗ ун территорийӗнче пурӑнать. [[XIX ӗмӗр]]те пӗтӗм тӗнчери промăçлăх Европӑра пулнӑ; паян вара чылай продукцие материк тулашӗнче тăваççĕ.

[[Татищев Василий Никитич|В. Н. Татищев]] 1720 çулта Европăн тухăç чиккине [[Урал тăвĕ|Урал тăвĕн]] хысакĕпе, малалла [[Урал (юханшыв)|Яик шывĕ (хальхи Урал)]] тăрăх [[Каспи тинĕсĕ|Каспи тинĕсне]] юхса кĕриччен туртма сĕннĕ. Майĕпен çĕнĕ чикĕне Раççейре , кайран тулашĕнче те, пурĕ те йышăнаççĕ. Халĕ Европа чиккине çапла хунă: çурçĕрте — [[Çурçĕр Пăрлă океанĕ]]пе; анăçра — [[Атлантика океанĕ]]пе; кăнтăрта — [[Вăтаçĕр тинĕсĕ|Вăтаçĕр]], [[Эгей тинĕсĕ|Эгей]], [[Мрамор тинĕсĕ|Мрамор]], [[Хура тинĕс|Хура]] тинĕссем урлă; тухăçра —  [[Урал тăвĕ]]н тухăç тăвайккипе, [[Мугоджар]] тăвĕпе, [[Эмба (юханшыв)|Эмба]] шывĕпе [[Каспи тинĕсĕ]]пе, унтан [[Кума (юханшыв, Каспи тинĕсне юхса кĕрет)|Кума]] тата [[Маныч]]па ([[Кума-Маныч лакăмĕ]]нче) [[Тан]] варри патнелле (сăмахран, энциклопедисемпе килĕшӳллĕ: [[Пысăк совет энциклопедийĕ]]&lt;ref name=&quot;БСЭ&quot;&gt;{{БСЭ3|статья=Европа}}&lt;/ref&gt; тата [[Британника энциклопедийĕ]]&lt;ref name=&quot;Брит&quot;&gt;{{cite web|author = |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/195686/Europe |title = Британника. Европа |lang =  |website = www.britannica.com |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}}&lt;/ref&gt;) е, сайрарах, [[Кавказ тăвĕ|Кавказ хысакĕпе]] Хура тинĕсе çити&lt;ref&gt;{{cite web|author = |url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/Europe/184804 |title = Энциклопедия Ларусса. Европа |lang = fr |website = www.larousse.fr |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 0-7922-7528-4. (стр. 68, 90)&lt;/ref&gt;). Европăпа Ази чиккин малашнехи чикĕ йĕрри [[Хура тинĕс]]пе [[Босфор|Хура тиĕсĕн пырĕсемпе]] пынине мĕнпур çăлкуçсенче çирĕплетнĕ. Европа йышне çаплах çывăхри утравсемпе  архипелагсем кĕреççĕ&lt;ref name=&quot;БСЭ&quot;/&gt;, çав вăхăтрах, Турци çыранĕнчи [[Кĕçĕн Ази|Анатоли]] таврашĕнчи Греци утравĕсем Ази шутне кĕреççĕ.

[[File:Europe subregion map UN geoscheme.svg|мини|250x250пкс|[[Пĕрлешӳллĕ Нацисен Организацийĕ|ПНО]]]]
Асӑннӑ лару-тӑрӑва пула [[Азербайджан]]а&lt;ref&gt;При проведении границы по Главному Кавказскому хребту в Европе оказывается расположена северо-восточная часть Республики Азербайджан&lt;/ref&gt; тата [[Грузи]]е&lt;ref&gt;При проведении границы по Главному Кавказскому хребту в Европе оказываются расположены такие части территории Грузии, как верховья [[Терек]]а, верховья [[Аргун (река)|Аргуна]] (часть [[Хевсурети]]и), [[Тушетия]]&lt;/ref&gt; Европа патшалăхĕсен йышне чи малтан политика, экономика тата культура шухӑшӗсене шута илсе кĕртнĕ.

Европе çумне хăшпĕр контекстсенче материк тулашĕнчи патшалăхсене тата территорисене кĕртме пултараççĕ, енчен те вĕсем Европăпа  политикăра, экономикăра тата культурăра тачă çыхăннă пулсан.

== Истори ==
Европӑра ҫынсем нумай пурӑннӑ. Европӑна пӗр ҫын ӑҫтан килнӗ, тавлашуллӑ. Европа этемлӗхе ҫуралмалли вырӑн пулман. Европӑна Индирен пӗрремӗш гоминидсем килни ҫинчен версисем пур. Анчах та чи малтанах шухӑшласа кӑларнӑ Гипотеза Вӑл Африкӑран Малти Ази урлӑ гоминдсем килесси ҫинчен. Ҫакӑ виллафранк вӑхӑтӗн варринче пулса иртнӗ тесе пӗтӗмлетӳ те пур (188 куна кӑтартман). Homo sapiens Европӑпа Хӗвеланӑҫ Азине неандерталь ҫыннисем вырӑнаҫнӑ.

Пӗтӗм Европӑна гейдельберг ҫынни тата унӑн тӳрӗ йӑхӗ недерталец тесе шутланӑ, ҫитменнине тата вӑл европӑри климат патне специализациленӗ форма шутланнӑ.

Европӑра хальхи физкультура йышши ҫынсем чи малтанхи хут килсе кайни (Homo sapiens) 35 пин ҫул каялла паллӑ, 28 пин ҫул каялла вара, тен, пачах ҫухалнӑ.

Пирӗн эрӑчченхи 4-мӗш пин ҫул хушши европӑра протоиндоевопейецсем тапӑнни Баден, Ямной тата Боевой пуртӑ культури курӑннипе ҫыхӑннӑ.

Вӑтаҫӗр Тинӗсӗн тухӑҫ пайӗнче Авалхи Грецире европӑри цивилизаци пуҫланнӑ. Халӑхсене аслӑ куҫару Европӑри латинла чӗлхе системине йӗркелемелли тӗп вырӑн йышӑннӑ, ун никӗсӗ Ҫинче Хӗвеланӑҫ Европӑри нумай чӗлхесем йӗркеленнӗ.
&lt;br /&gt;

== Европăри Ҫĕршывсем ==
{| cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;background-color:transparent; width:100%;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Австри]]
* [[Азербайджан]]
* [[Албани]]
* [[Андорра]]
* [[Эрмени]]
* [[Германи]]
* [[Андорра]]
* [[Беларуç]]
* [[Бельги]]
* [[Болгари]]
* [[Боснипе Герцеговина]]
* [[Аслă Британи]]
* [[Ватикан]]
* [[Венгри]]
* [[Греци]]
* [[Грузи]]
* [[Дани]]
* [[Ирланди]]
* [[Исланди]]
* [[Испани]]
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Итали]]
* [[Казахстан]] 
* [[Кипр Республики]]
* [[Латви]]
* [[Литва]]
* [[Лихтенштейн]]
* [[Люксембург]]
* [[Çурçĕр Македони Республики]]
* [[Мальта]]
* [[Молдова]]
* [[Монако]]
* [[Черногори]]
* [[Нидерландсем]]
* [[Норвеги]]
* [[Польша]]
* [[Португали]]
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Румыни]]
* [[Раççей Федерацийĕ]] 
* [[Сан-Марино]]
* [[Серби]]
* [[Словаки]]
* [[Словени]]
* [[Турци]] 
* [[Украина]]
* [[Финлянди]]
* [[Франци]]
* [[Хорвати]]
* [[Чехи]]
* [[Швейцари]]
* [[Швеци]]
* [[Эстони]]
|}

== Çурутравсем ==

* [[Апенин çурутравĕ]]
* [[Балкан çурутравĕ]]
* [[Крым çурутравĕ]]
* [[Пиреней çурутравĕ]]
* [[Скандинави çурутравĕ]]

== Утравсем ==
* [[Борнхольм]]
* [[Гренланди]] 
* [[Ирланди]] 
* [[Исланди]] 
* [[Готланд]]
* [[Лесбос]]
* [[Корсика]]
* [[Кипр]] 
* [[Крит]]
* [[Курессааре]]
* [[Мальорка]]
* [[Мальта]]
* [[Мен]]
* [[Ивиса]]
* [[Родос]] 
* [[Сардини]]
* [[Сицили]] 
* [[Хиос]] 
* [[Хийумаа]] 
* [[Эльба]]

== Юханшывсем ==
* [[Атăл]]
* [[Выçлă]] 
* [[Днепр (юханшыв)|Днепр]] 
* [[Днестр]] 
* [[Тан (юханшыв)|Тан]]  
* [[Танай (юханшыв)|Танай]]
* [[Нева (юханшыв)|Нева]]  
* [[Неман (юханшыв)|Неман]]
* [[Одер]]
* [[Рейн (юханшыв)|Рейн]] 
* [[Сена (юханшыв)|Сена]]
* [[Темза]] 
* [[Тибр]] 
* [[Тисса]] 
* [[Эльба (юханшыв)|Эльба]]

== Кӳлĕсем ==
* [[Балатон]]
* [[Боден]]
* [[Венерн]]
* [[Веттерн]]
* [[Выртсъярв]]
* [[Женева]]
* [[Ильмень]]
* [[Инариярви]]
* [[Кески-Кейтело]]
* [[Лаго-ди-Гардо]]
* [[Ладога]]
* [[Мьеса]]
* [[Нясиярви]]
* [[Онега]]
* [[Оулуярви]]
* [[Охрид]]
* [[Преслa]]
* [[Пулавеси]]
* [[Селигер]]
* [[Сильян]]
* [[Снярдвы]]
* [[Стуравак]]
* [[Стуршен]]
* [[Топозеро]]
* [[Уддъяуре]]
* [[Чудское]]
* [[Шурă]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{Тĕнче пайланавĕ}}

{{Европа патшалăхĕсем}}

[[Категори:Европа]]</text>
      <sha1>hi8rd9oz7h1313k7hwug8m2my1hwb10</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750699</id>
      <parentid>750696</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:32:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Европăри Ҫĕршывсем */ алфавит йӗрки</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19356" xml:space="preserve">{{Otheruses}}
{{Материк
 |Ячĕ                      = Европа
 |Ӳкерчĕк                  = Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg
 |Ӳкерчĕке алпусни         = Европа çурчумăрĕн картти çинче
 |Территори                = 10,2&lt;ref&gt;''Романова Э. П., Никишин А. М. и др.'' {{cite web|author = |url = https://bigenc.ru/geography/text/4025468 |title = ЕВРОПА |lang = ru |website = bigenc.ru |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}} // [[Большая российская энциклопедия]]. Электронная версия (2017). Дата обращения: 30.11.2019.&lt;/ref&gt; млн
 |Пурăнан халăх             = 746,419 млн (2018)
 |Пурăнан халăх йышлăхĕ     = 72.9
 |Этнохороним               = [[европейсем]] 
 |Патшалăхсем               = 50 
 |Чĕлхесем                  = [[Еврази чĕлхисем#Европа чĕлхисем|Европа чĕлхисем]]
 |Вăхăт тăрăхĕсем           = [[UTC]] – UTC+6
 |Доменсем                  = [[.eu]] ([[Европа пĕрлешĕвĕ|Европĕрлешӳ]])&lt;br&gt;[[.su]] ([[Постсовет уçлăхĕ]]&lt;ref&gt; [[Балтиçум]]ри патшалăхсемсĕр&lt;/ref&gt;)
 |Шĕкĕр хуласем             = [[Мускав]], [[Стамбул]], [[Лондон]]&lt;/br&gt; [[Санкт-Петербург]], [[Берлин]], [[Париж]]
}}
[[Ӳкерчĕк:Location of Europe.svg|right|thumb]]

'''Европа''', — тĕнче енĕ, [[Ази]]пе пĕрле [[Еврази]] [[континент]]не кĕрет. Лаптăкĕ пĕтĕмĕшле 10 млн. км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;, 727 миллион патнелле [[çын]] пурăнать. Йĕри тавра [[Атлантика океанĕ]]пе, [[Çурçĕр Пăрлă океан]] шывĕсем, тата вĕсен шутне кĕрекен тинĕссен шывĕсем вырнаçнă.

Европа — ҫуттӑн пӗр пайӗ Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ, [[Атлантика океанӗ]]сен тинӗсӗсемпе ҫӑвӑнать, 10 млн млн яхӑн млн яхӑн лаптӑк пур. [[Ази]]пе пӗрле [[Еврази]] материкӗ пулса Тӑрать, Европӑри культура Хӗвеланӑҫри Азиатски культурӑна пӗрлештерес тата тӗрлӗ географи анлӑхне йӗркелес шайра Хирӗҫ Тӑрать.

[[Космос]] европи

Европӑра пурӑнакансем 754 миллиона яхӑн е ҫӗр ҫинчи халӑхӑн 9 проценчӗпе танлашаҫҫӗ (2019). Халӑх хӑвӑрт та вӑтам ӳсӗмӗ тӗнчери ытти континентсемпе танлаштарсан пысӑкрах.

Европӑна Ҫӗнӗрен Чӗртсе Тӑратас Тапхӑрта культура, экономика тата социаллӑ хускану сферисенче ҫурт-йӗр витӗмӗ пулса тӑчӗ. Европӑра пурӑнакансем истори тӗлӗшӗнчен кӑна мар, халӑх хушшинчи хальхи хутшӑнусене тата ыйтусене ӑнланма та кирлӗ. Европӑра хальхи физкультура йышши ҫынсем чи малтанхи хут килсе кайни (Homo sapiens) 35 пин ҫул каялла паллӑ, 28 пин ҫул каялла вара, тен, пачах ҫухалнӑ. Европӑра протоиндоевропейецсем тапӑнни пирӗн эрӑчченхи 4-мӗш пинҫуллӑх пулса тӑрать пирӗн эрӑри баденски, Ямной тата Боевой пуртӑ культури килсе кӗнипе ҫыхӑннӑ. Авалхи пилӗк хуларан Европӑра тӑтӑшах икӗ хула, ыттисем виҫҫӗшӗ-Азире; Урбанизаци шайӗ тата Европӑри Халӑхӑн пурнӑҫ шайӗ ытти материксемпе танлаштарсан пысӑкрах пулнӑ. Европӑри хӑш-пӗр регионсенче урбанизаци Азири максимумсене хирӗҫ 50% ҫитнӗ. [[Авалхи Греци]]ре Хӗвеланӑҫ цивилизаци пуҫланнӑ, вӑл этем [[истори]]йӗнче ҫитӗнӳсен тӳпи пулса тӑнӑ, вӑл наукӑра, экономикӑра, этем генийӗн [[производство]] вӑй-хӑвачӗпе Тӗнчене прогрессивлӑ тытӑм парнеленӗ (политикӑн, наукӑпа культура ҫитӗнӗвӗсенчен ытларахӑшӗ Европӑри вӑтаҫӗр тинӗсре йӗркеленнӗ шухӑшсемпе ҫыхӑннӑ). Халӑхсене аслӑ куҫару Европӑри латинла чӗлхе системине йӗркелемелли тӗп вырӑн йышӑннӑ, ун никӗсӗ Ҫинче Хӗвеланӑҫ Европӑри нумай чӗлхесем йӗркеленнӗ. Пирӗн эрӑчченхи X ӗмӗрте Европӑра ҫӗр ҫинче пурӑнакансенчен ҫурри пурӑннӑ, 1930-25 % (халӗ 9 % яхӑн), вӑтам Ӗмӗрсенче христиан 95 проценчӗ Европӑра пурӑннӑ (халӗ христиансенчен нумайӑшӗ Европӑра пурӑнать), Пӗтӗм [[промышленность]] [[XIX ӗмӗр]]те Европӑра концентрациленнӗ ([[XXI ӗмӗрĕ|XXI ӗмӗр]]те — Европӑра 80% ытла).

=== Европа пайланать: ===

* [[Хĕвеланăç енчи Европа]]
* [[Хĕвелтухăç енчи Европа]]
* [[Çурçĕр Европа]]
* [[Кăнтăр Европа]]
* [[Вăтам Европа]]

Европăн авалхи историйĕ çинчен [[Европа историйĕ]] статьяра вулама пултаратăр.

== Этимологи ==
Европа Европӑри авалхи мифологин, финикия патшисен, Зевс вӑрланӑ тата Крит хулине турттарса кайнӑ паттӑрсен ячӗсене (ҫав хушӑрах Европӑри Эпитета Геройпа Та Деметрпа ҫыхланма пултарнӑ) каланӑ. Ҫав ят мӗнле пулса кайни, французсен лингвисчӗ П.Шантрен, паллӑ мар. Хальхи литературӑра анлӑ сарӑлнӑ этимологи гипотезисене тата античествӑлла (ыттисемпе танлаштарсан) сӗннӗ, анчах та тавлашуллӑ сӑмахсем пур: сӑмахран, пӗр этимологи ӑна грек тымарӗсенчен (еврис) - сарлака та (опсис) - куҫ, &quot;сарлака куҫлӑскер.»;

== Чикĕсем ==
[[File:Different versions of the Europe-Asia border.png|мини|Европăпа Ази хушшинчи чикĕне тĕрлĕрен кăтартни.]]
{{main|Европăпа Ази хушшинчи чикĕ}}
Европа тĕнче пайĕн ячĕпе [[авалхи грек литератури]]нче ([[Гомер]]ăн [[Аполлон (халаплăх)|Пифий Аполлонĕн]] гимнĕнче&lt;ref&gt;Гимны Гомера II 73 = II 113; Любкер Ф. Реальный словарь классических древностей. В 3 т. Т. 1. М., 2001. С. 565&lt;/ref&gt; Европа тесе Çурçĕр Грецие асăннă) çук, Европăна [[Милет Гекатейĕ]]н «Çĕре çырса кăтартни» кĕнекере (п. эрч. VI ĕмĕрĕн вĕçĕнче) пĕрремĕш хут асăннă.

Авалхи грексем чи малтанах Европăна Азирен [[Эгей тинĕсĕ|Эгей]] тата [[Хура тинĕс]]семпе, [[Африка|Африкăран]] — [[Вăтаçĕр тинĕсĕ]]пе  уйрăлса тăракан материк тесе шутланă. Каярах, Европа — çав тери пысăк [[континент]]ăн (халĕ ăна [[Еврази]] теççĕ) пĕчĕк пайĕ пулнине ăнланса илсен, авалхи авторсем Европăн тухăçри чиккине [[Тан (юханшыв)|Тан шывĕпе]] (çакăн пеккисем [[Полибий]]ĕн тата [[Страбон]]ăн пулнă) туртнă. Çак йăла икĕ пин çул тăршшĕ хуçаланнă. Сăмахран, [[Меркатор Герард|Меркатор]] çырнипе, Европа чикки Тан тăрăх пырать, унăн çăлкуçĕнчен — тӳррĕн çурçĕрелле [[Шурă тинĕс]]е çити каять&lt;ref name=&quot;a&quot;&gt;Мурзаев Э. М. Где же проводить географическую границу Европы и Азии? Изв. АН СССР, сер. геогр., 4, 1963.&lt;/ref&gt;.

[[XV ӗмӗр]]те Европа христианлăх тӗнчин синонимӗ пулса тӑнӑ, анчах та хальхи вӑхӑтра христиансенчен нумайӑшӗ ун территорийӗнче пурӑнать. [[XIX ӗмӗр]]те пӗтӗм тӗнчери промăçлăх Европӑра пулнӑ; паян вара чылай продукцие материк тулашӗнче тăваççĕ.

[[Татищев Василий Никитич|В. Н. Татищев]] 1720 çулта Европăн тухăç чиккине [[Урал тăвĕ|Урал тăвĕн]] хысакĕпе, малалла [[Урал (юханшыв)|Яик шывĕ (хальхи Урал)]] тăрăх [[Каспи тинĕсĕ|Каспи тинĕсне]] юхса кĕриччен туртма сĕннĕ. Майĕпен çĕнĕ чикĕне Раççейре , кайран тулашĕнче те, пурĕ те йышăнаççĕ. Халĕ Европа чиккине çапла хунă: çурçĕрте — [[Çурçĕр Пăрлă океанĕ]]пе; анăçра — [[Атлантика океанĕ]]пе; кăнтăрта — [[Вăтаçĕр тинĕсĕ|Вăтаçĕр]], [[Эгей тинĕсĕ|Эгей]], [[Мрамор тинĕсĕ|Мрамор]], [[Хура тинĕс|Хура]] тинĕссем урлă; тухăçра —  [[Урал тăвĕ]]н тухăç тăвайккипе, [[Мугоджар]] тăвĕпе, [[Эмба (юханшыв)|Эмба]] шывĕпе [[Каспи тинĕсĕ]]пе, унтан [[Кума (юханшыв, Каспи тинĕсне юхса кĕрет)|Кума]] тата [[Маныч]]па ([[Кума-Маныч лакăмĕ]]нче) [[Тан]] варри патнелле (сăмахран, энциклопедисемпе килĕшӳллĕ: [[Пысăк совет энциклопедийĕ]]&lt;ref name=&quot;БСЭ&quot;&gt;{{БСЭ3|статья=Европа}}&lt;/ref&gt; тата [[Британника энциклопедийĕ]]&lt;ref name=&quot;Брит&quot;&gt;{{cite web|author = |url = http://www.britannica.com/EBchecked/topic/195686/Europe |title = Британника. Европа |lang =  |website = www.britannica.com |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}}&lt;/ref&gt;) е, сайрарах, [[Кавказ тăвĕ|Кавказ хысакĕпе]] Хура тинĕсе çити&lt;ref&gt;{{cite web|author = |url = http://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/Europe/184804 |title = Энциклопедия Ларусса. Европа |lang = fr |website = www.larousse.fr |date = |accessdate = 2019-12-19|deadlink = no}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 0-7922-7528-4. (стр. 68, 90)&lt;/ref&gt;). Европăпа Ази чиккин малашнехи чикĕ йĕрри [[Хура тинĕс]]пе [[Босфор|Хура тиĕсĕн пырĕсемпе]] пынине мĕнпур çăлкуçсенче çирĕплетнĕ. Европа йышне çаплах çывăхри утравсемпе  архипелагсем кĕреççĕ&lt;ref name=&quot;БСЭ&quot;/&gt;, çав вăхăтрах, Турци çыранĕнчи [[Кĕçĕн Ази|Анатоли]] таврашĕнчи Греци утравĕсем Ази шутне кĕреççĕ.

[[File:Europe subregion map UN geoscheme.svg|мини|250x250пкс|[[Пĕрлешӳллĕ Нацисен Организацийĕ|ПНО]]]]
Асӑннӑ лару-тӑрӑва пула [[Азербайджан]]а&lt;ref&gt;При проведении границы по Главному Кавказскому хребту в Европе оказывается расположена северо-восточная часть Республики Азербайджан&lt;/ref&gt; тата [[Грузи]]е&lt;ref&gt;При проведении границы по Главному Кавказскому хребту в Европе оказываются расположены такие части территории Грузии, как верховья [[Терек]]а, верховья [[Аргун (река)|Аргуна]] (часть [[Хевсурети]]и), [[Тушетия]]&lt;/ref&gt; Европа патшалăхĕсен йышне чи малтан политика, экономика тата культура шухӑшӗсене шута илсе кĕртнĕ.

Европе çумне хăшпĕр контекстсенче материк тулашĕнчи патшалăхсене тата территорисене кĕртме пултараççĕ, енчен те вĕсем Европăпа  политикăра, экономикăра тата культурăра тачă çыхăннă пулсан.

== Истори ==
Европӑра ҫынсем нумай пурӑннӑ. Европӑна пӗр ҫын ӑҫтан килнӗ, тавлашуллӑ. Европа этемлӗхе ҫуралмалли вырӑн пулман. Европӑна Индирен пӗрремӗш гоминидсем килни ҫинчен версисем пур. Анчах та чи малтанах шухӑшласа кӑларнӑ Гипотеза Вӑл Африкӑран Малти Ази урлӑ гоминдсем килесси ҫинчен. Ҫакӑ виллафранк вӑхӑтӗн варринче пулса иртнӗ тесе пӗтӗмлетӳ те пур (188 куна кӑтартман). Homo sapiens Европӑпа Хӗвеланӑҫ Азине неандерталь ҫыннисем вырӑнаҫнӑ.

Пӗтӗм Европӑна гейдельберг ҫынни тата унӑн тӳрӗ йӑхӗ недерталец тесе шутланӑ, ҫитменнине тата вӑл европӑри климат патне специализациленӗ форма шутланнӑ.

Европӑра хальхи физкультура йышши ҫынсем чи малтанхи хут килсе кайни (Homo sapiens) 35 пин ҫул каялла паллӑ, 28 пин ҫул каялла вара, тен, пачах ҫухалнӑ.

Пирӗн эрӑчченхи 4-мӗш пин ҫул хушши европӑра протоиндоевопейецсем тапӑнни Баден, Ямной тата Боевой пуртӑ культури курӑннипе ҫыхӑннӑ.

Вӑтаҫӗр Тинӗсӗн тухӑҫ пайӗнче Авалхи Грецире европӑри цивилизаци пуҫланнӑ. Халӑхсене аслӑ куҫару Европӑри латинла чӗлхе системине йӗркелемелли тӗп вырӑн йышӑннӑ, ун никӗсӗ Ҫинче Хӗвеланӑҫ Европӑри нумай чӗлхесем йӗркеленнӗ.
&lt;br /&gt;

== Европăри Ҫĕршывсем ==
{| cellspacing=&quot;0&quot; cellpadding=&quot;0&quot; style=&quot;background-color:transparent; width:100%;&quot;
|- style=&quot;vertical-align:top;&quot;
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Австри]]
* [[Азербайджан]]
* [[Албани]]
* [[Андорра]]
* [[Аслă Британи]]
* [[Беларуç]]
* [[Бельги]]
* [[Болгари]]
* [[Боснипе Герцеговина]]
* [[Ватикан]]
* [[Венгри]]
* [[Германи]]
* [[Греци]]
* [[Грузи]]
* [[Дани]]
* [[Ирланди]]
* [[Исланди]]
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Испани]]
* [[Итали]]
* [[Казахстан]] 
* [[Кипр Республики]]
* [[Латви]]
* [[Литва]]
* [[Лихтенштейн]]
* [[Люксембург]]
* [[Мальта]]
* [[Молдова]]
* [[Монако]]
* [[Нидерландсем]]
* [[Норвеги]]
* [[Польша]]
* [[Португали]]
* [[Раççей Федерацийĕ]]
* [[Румыни]]
| style=&quot;width:33%; text-align:left;&quot; |
* [[Сан-Марино]]
* [[Серби]]
* [[Словаки]]
* [[Словени]]
* [[Çурçĕр Македони Республики]]
* [[Турци]] 
* [[Украина]]
* [[Финлянди]]
* [[Франци]]
* [[Хорвати]]
* [[Черногори]]
* [[Чехи]]
* [[Швейцари]]
* [[Швеци]]
* [[Эрмени]]
* [[Эстони]]
|}

== Çурутравсем ==

* [[Апенин çурутравĕ]]
* [[Балкан çурутравĕ]]
* [[Крым çурутравĕ]]
* [[Пиреней çурутравĕ]]
* [[Скандинави çурутравĕ]]

== Утравсем ==
* [[Борнхольм]]
* [[Гренланди]] 
* [[Ирланди]] 
* [[Исланди]] 
* [[Готланд]]
* [[Лесбос]]
* [[Корсика]]
* [[Кипр]] 
* [[Крит]]
* [[Курессааре]]
* [[Мальорка]]
* [[Мальта]]
* [[Мен]]
* [[Ивиса]]
* [[Родос]] 
* [[Сардини]]
* [[Сицили]] 
* [[Хиос]] 
* [[Хийумаа]] 
* [[Эльба]]

== Юханшывсем ==
* [[Атăл]]
* [[Выçлă]] 
* [[Днепр (юханшыв)|Днепр]] 
* [[Днестр]] 
* [[Тан (юханшыв)|Тан]]  
* [[Танай (юханшыв)|Танай]]
* [[Нева (юханшыв)|Нева]]  
* [[Неман (юханшыв)|Неман]]
* [[Одер]]
* [[Рейн (юханшыв)|Рейн]] 
* [[Сена (юханшыв)|Сена]]
* [[Темза]] 
* [[Тибр]] 
* [[Тисса]] 
* [[Эльба (юханшыв)|Эльба]]

== Кӳлĕсем ==
* [[Балатон]]
* [[Боден]]
* [[Венерн]]
* [[Веттерн]]
* [[Выртсъярв]]
* [[Женева]]
* [[Ильмень]]
* [[Инариярви]]
* [[Кески-Кейтело]]
* [[Лаго-ди-Гардо]]
* [[Ладога]]
* [[Мьеса]]
* [[Нясиярви]]
* [[Онега]]
* [[Оулуярви]]
* [[Охрид]]
* [[Преслa]]
* [[Пулавеси]]
* [[Селигер]]
* [[Сильян]]
* [[Снярдвы]]
* [[Стуравак]]
* [[Стуршен]]
* [[Топозеро]]
* [[Уддъяуре]]
* [[Чудское]]
* [[Шурă]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{Тĕнче пайланавĕ}}

{{Европа патшалăхĕсем}}

[[Категори:Европа]]</text>
      <sha1>c2orm73afqi0ibif88tdtmugl7b9oba</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Мускав</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1241</id>
    <revision>
      <id>750612</id>
      <parentid>719864</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:13:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21831" xml:space="preserve">{{Хула çинчен|Мускав|[[Ӳкерчĕк:Coat of Arms of Moscow.svg|150px]]|[[Раççей]]|Федеративлă хула|[[1147]]||12 380 664|2017|1 097,12|55° 44′ ç. ш.|37° 33′ х.т.д.}}

[[Ӳкерчĕк:Moscow RedSquare.jpg|thumb|Мускавăн Хĕрлĕ лапамĕ]]
'''Мускав''' ({{Lang-ru|Москва}}) — [[Раççей]] патшалăхĕн тĕп хули, Раççей Федерацин субъекчĕ, Мускав облаçĕн тĕп хули. [[Мускав (юханшыв)|Мускав]] юхан шывĕ çинче вырнаçнă. [[1147]] çулта Юрий Долгорукий никĕсленĕ, [[1918]] çултанпа Раççейĕн [[тĕп хула|тĕп хули]].&lt;ref&gt;[https://timescanner.pro/ru/Moscow Мускав хули ҫинчен калакан информаци]&lt;/ref&gt;

Мускав, Вырӑс патшалӑхӗн, Раҫҫей империйӗн историллӗ тӗп хули (1728-1730 ҫулсенче), СССР историллӗ тӗп хули. Хула-герой. Мускавра Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх влаҫӗн федераци органӗсем (Конституциллӗ судсемсӗр пуҫне), ют ҫӗршыв патшалӑхӗсен элчелĕхĕсем, раҫҫей коммерци организацийӗсемпе пĕрлĕхӗсен нумайӑшӗн штаб-хваттерӗ пур.

Раҫҫейӗн хӗвеланӑҫ енче, Мускав юханшывӗ хӗрринче, Тухӑҫпа Европӑри тӳремлӗхĕ варринче, Окапа Атӑл шывӗ хушшинче вырнаҫнӑ. Федераци субъекчӗ пекех, Мускав Мускавпа Калуга облаҫӗсемпе чикӗленет.

Мускав — Раҫҫейри халӑх юратакан туризм центрӗ шутланать. Кремль, Хӗрлӗ лапам, Новодевичье мӑнастăрӗпе Вознесени Чиркӗвӗ Коломенскинче ЮНЕСКО пӗтӗм тӗнчери еткерӗн объекчӗсен йышне кӗреҫҫӗ. Çаплах вăл транспорт ҫыххи шутланать: хулара 6 аэропорт, 9 чугун ҫул вокзалĕ, 3 юханшыв порчĕ (Атлантика тата Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океансен бассейнӗсем ҫинчен ҫырмалли ҫыру пур). 1935 ҫултанпа Мускавра метрополитен ӗҫлет. Мускав — ҫӗршывӑн спорт центрӗ. 1980 ҫулта Мускавра XXII ҫуллахи Олимп вӑййисем иртнӗ, 2018 ҫулта вара футбол чемпионачӗн хуҫисенчен пӗри пулса тӑнӑ.

Мускав пуçлăхĕ — Сергей Собянин.

== Администрациллĕ пайлану ==
[[Ӳкерчĕк:Msk all districts.svg|right|250px]]

[[Ӳкерчĕк:Moskva-Montage|мини|Мускав|ссылка=Special:FilePath/Moskva-Montage]]

Мускав 10 тăрăхран тытăнса тăрать:
* [[Мускавăн Тухăç тăрăхĕ|Хĕвелтухăç тăрăхĕ]]
* [[Мускавăн Хĕвеланăç тăрăхĕ|Хĕвеланăç тăрăхĕ]]
* Зеленоград
* [[Мускавăн Çурçĕр тăрăхĕ|Çурçĕр тăрăхĕ]]
* Çурçĕр-Анăç тăрăхĕ
* Çурçĕр-Тухăç тăрăхĕ
* Вар тăрăхĕ
* Кăнтăр-Анăç тăрăхĕ
* Кăнтăр-Тухăç тăрăхĕ
* Кăнтăр тăрăхĕ

[[1992]] çулччен Мускав районсене пайланнă. Халь тăрăхсемпемпе управăсенчен тытăнса тăрать. 

== Мускаври вĕренӳ аслă шкулĕсем ==
* [[М. В. Ломоносов ячĕллĕ Мускав патшалăх университечĕ]]  
* [[Мускаври физикăпа техника институчĕ]]
* [[Н.Е. Бауман ячĕллĕ Мускав патшалăх техника университечĕ]] 
* [[Мускаври энергетика институчĕ]]  
* [[Мускаври авиаци институчĕ]] 
* [[Г. В. Плеханов ячĕллĕ Раççейĕн экономика академийĕ]]
* [[Мускаври инженерли-физика институчĕ]]
* [[Раççейри патшалăхăн нефтьпе газ университечĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн техника университечĕ]] (&quot;МАМИ&quot;)
* [[Мускаври патшалăхăн ту ĕçĕсен университечĕ]]
* [[Раççейри патшалăхăн технологи университечĕ]] &quot;МАТИ&quot;
* [[Мускаври патшалăхăн индустри университечĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн технологи университечĕ]]  «Станкин»
* [[Г. В. Плеханов ячĕллĕ Раççейĕн экономика академийĕ]]
* [[П. И. Чайковский ячĕллĕ Мускаври патшалăх консерваторийĕ]]
* [[РФ Ертӳçĕлĕх çумĕнчи Финанс Академийĕ]]
* [[Патрис Лумумба ячĕллĕ Раççейĕн халăх туслăхĕн университечĕ]]
* [[Çар университечĕ]] (РФ Хӳтĕлев министерствин)
* [[А. М. Горький ячĕллĕ Литература институчĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн лингвистика университечĕ]]
* [[Мускаври ял хуçалăх академийĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн вăрман университечĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн текстиль университечĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн геодезипе картографи университечĕ]]
* [[Мускаври патшалăхăн пичет университечĕ]]

== Истори ==

== Пурăнан халăх ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
 |-
 | Хăш халăхне палăртнисем
 ! Халăх йышĕ, çын (2010 çул)&lt;ref&gt;[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/perepis_itogi1612.htm Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года]&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.gks.ru/free_doc/new_site/perepis2010/croc/results2.html Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года в отношении демографических и социально-экономических характеристик отдельных национальностей]&lt;/ref&gt;
 ! Процент
 |-
 ![[Вырăссем|Вырăс]]
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 9 930 410
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 86,33%
 |-
 ![[Украинсем|Украин]]
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 154 104
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 1,34%
 |-
 ![[Тутарсем|Тутар]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 149 043
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 1,30%
 |-
 ![[Эрменсем|Эрмен]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 106 466
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,93%
 |-
 ![[Азербайджансем|Азербайджан]]
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 57 123
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,50%
 |-
 ![[Еврейсем|Еврей]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 53 145
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,46%
 |-
 ![[Белоруссем|Белорус]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 39 225
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,34%
 |-
 ![[Грузинсем|Грузин]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 38 934
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,34%
 |-
 !colspan=3|...
 |-
 ![[Чăвашсем|Чăваш]] 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 14 313
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 0,12%
 |-
 |Халăхне кăтартман 
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 668 409
 | style=&quot;text-align:center&quot; | 5,81%
 |}

== Мускаври коммуникаци ==
{{Мускаври аэропортсем}}

== Мускаври чăваш наци-культура автономийĕ&lt;ref&gt;[http://www.nasledie21.ru/etnos/chuvashi/rasselenie/cfo/mchnka/ чăваш наци культурин  автономийĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ==
2000 çулхи кăрлачăн 16-мĕшĕнче йĕркеленĕ.

Адрес:  109017, Мускав, Большая Ордынка ур., 46 çурт , 1 пӳрт.

Ертӳçи: Григорьев Анатолий Иванович.

Автономи [[Акатуй]] уявне ирттерет.

=== Мускаври чăваш культура пĕрлĕхĕ ===
* Мускаври чăваш хорĕ «Туслăх» (халĕ «Атăл»)
* ачасен ташă ушкăнĕ «Шăнкăрав»
* вырсарникун чăваш шкулĕ

Ертӳçи: Смирнова Лира Петровна
* [http://www.nasledie21.ru/etnos/chuvashi/rasselenie/cfo/ochk/ Мускаври чăваш этеплĕх пĕрлĕхĕ]{{Ĕçлемен каçă|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

== [[Тăванлă хуласен шучĕсем|Тетĕшĕсем]] ==
{|
|-
|
* {{Израиль ялавĕ|20px}} [[Тель-Авив]], [[Израиль]]
* {{Серби ялавĕ|20px}} [[Белград]], [[Серби]]
* {{Турци ялавĕ|20px}} [[Анкара]], [[Турци]]
* {{Украина ялавĕ|20px}} [[Николаев (Николаев облаçĕ)|Николаев]], [[Украина]]
* {{Украина ялавĕ|20px}} [[Киев]], [[Украина]]
* {{Таиланд ялавĕ|20px}} [[Бангкок]], [[Таиланд]]
* {{Германи ялавĕ|20px}} [[Берлин]], [[Германи]]
* {{Чехи ялавĕ|20px}} [[Прага]], [[Чехи]]
* {{Япони ялавĕ|20px}} [[Токио]], [[Япони]]
* {{Ливан ялавĕ|20px}} [[Бейрут]], [[Ливан]]
* {{Черногори ялавĕ|20px}} [[Подгорица]], [[Черногори]]
* {{Филиппин ялавĕ|20px}} [[Манила]], [[Филиппинсем]]
||
* {{Польша ялавĕ|20px}} [[Варшава]], [[Польша]]
* {{Польша ялавĕ |20px}} [[Краков]], [[Польша]]
* {{Испани ялавĕ|20px|}} [[Мадрид]], [[Испани]]
* {{Армени ялавĕ|20px}} [[Ереван]], [[Армени]]
* {{Аслă Британи ялавĕ|20px}} [[Лондон]], [[Аслă Британи]]
* {{Германи ялавĕ|20px}} [[Дюссельдорф]], [[Германи]]
* [[Ӳкерчĕк:Flag of South Korea.svg|20px]] [[Сеул]], [[Кăнтăр Корей]]
* {{Франци ялавĕ|20px}} [[Париж]], [[Франци]]
* {{Икĕпат ялавĕ|20px}} [[Каир]], [[Икĕпат]]
* {{Словени ялавĕ|20px}} [[Любляна]], [[Словени]]
* {{Алжир ялавĕ|20px}} [[Алжир]], [[Алжир]]
||
* {{Казахстан ялавĕ|20px}} [[Алма-ата]], [[Казахстан]]
* {{Казахстан ялавĕ |20px}} [[Астана]], [[Казахстан]]
* {{АПШ ялавĕ|20px}} [[Чикаго]], [[АПШ]]
* {{Иран ялавĕ|20px}} [[Тегеран]], [[Иран]]
* {{Куба ялавĕ|20px}} [[Гавана]], [[Куба]]
* {{Греци ялавĕ|20px}} [[Афины]], [[Греци]]
* {{ПАЭ ялавĕ|20px}} [[Дубай]], [[Пĕрлешĕннĕ Арап Эмирачĕсем]]
* {{Австри ялавĕ|20px}} [[Вена]], [[Австри]]
* {{Кипр ялавĕ|20px}} [[Никосия]], [[Кипр]]
* {{Албани ялавĕ|20px}} [[Тирана]], [[Албани]]
|}

== Паллă çынсем ==
* [[Донской Дмитрий Иванович|Дмитрий Донской]] [[1350]]—[[1389]]
* [[Аслă Петĕр|Пётр I]] [[1672]]—[[1725]]
* [[Суворов Александр Васильевич|Александр Cуворов]] [[1729]]—[[1800]]
* [[Крылов Иван Андреевич|Иван Крылов]] [[1769]]—[[1844]]
* [[Грибоедов Александр Сергеевич|Александр Грибоедов]] [[1795]]—[[1829]]
* [[Пушкин Александр Сергеевич|Александр Пушкин]] [[1799]]—[[1837]]
* [[Гоголь Николай Васильевич|Николай Гоголь]] [[1809]]—[[1852]]
* [[Лермонтов Михаил Юрьевич|Михаил Лермонтов]] [[1814]]—[[1841]]
* [[Достоевский Фёдор Михайлович|Фёдор Достоевский]] [[1821]]—[[1881]]
* [[Ковалевская Софья Васильевна|Софья Ковалевская]] [[1850]]—[[1891]]
* [[Шухов Владимир Григорьевич|Владимир Шухов]] [[1853]]—[[1939]]
* [[Чехов Антон Павлович|Антон Чехов]] [[1860]]—[[1904]]
* [[Челноков Михаил Васильевич|Михаил Челноков]] [[1862]]—[[1905]]
* [[Морозов Савва Тимофеевич|Савва Морозов]] [[1863]]—[[1935]]
* [[Кандинский Василий Васильевич|Василий Кандинский]] [[1866]]—[[1944]]
* [[Туполев Андрей Николаевич|Андрей Туполев]] [[1888]]—[[1972]]
* [[Пастернак Борис Леонидович|Борис Пастернак]] [[1890]]—[[1960]]
* [[Булгаков Михаил Афанасьевич|Михаил Булгаков]] [[1891]]—[[1940]]
* [[Цветаева Марина Ивановна|Марина Цветаева]] [[1892]]—[[1941]]
* [[Маяковский Владимир Владимирович|Владимир Маяковский]] [[1893]]—[[1930]]
* [[Королёв Сергей Павлович|Сергей Королёв]] [[1907]]—[[1966]]
* [[Михалков Сергей Владимирович|Сергей Михалков]] [[1913]]—[[2009]]
* [[Сахаров Андрей Дмитриевич|Андрей Сахаров]] [[1921]]—[[1989]]
* [[Окуджава Булат Шалвович|Булат Окуджава]] [[1924]]—[[1997]]
* [[Леонов Евгений Павлович|Евгений Леонов]] [[1926]]—[[1994]]
* [[Светланов Евгений Фёдорович|Евгений Светланов]] [[1928]]—[[2002]]
* [[Яковлев Юрий Васильевич|Юрий Яковлев]] [[1928]]
* [[Тарковский Андрей Арсеньевич|Андрей Тарковский]] [[1932]]—[[1986]]
* [[Вознесенский Андрей Андреевич|Андрей Вознесенский]] [[1933]]
* [[Визбор Юрий Иосифович|Юрий Визбор]] [[1934]]—[[1984]]
* [[Кир Булычёв|Игорь Можейко (Кир Булычёв)]] [[1934]]—[[2003]]
* [[Лужков Юрий Михайлович|Юрий Лужков]] [[1936]]
* [[Аверинцев Сергей Сергеевич|Сергей Аверинцев]] [[1937]]—[[2004]]
* [[Михалков-Кончаловский Андрей Сергеевич|Андрей Михалков-Кончаловский]] [[1937]]
* [[Высоцкий Владимир Семёнович|Владимир Высоцкий]] [[1938]]—[[1980]]
* [[Михалков Никита Сергеевич|Никита Михалков]] [[1945]]
* [[Макаревич Андрей Вадимович|Андрей Макаревич]] [[1953]]
* [[Пажитнов Алексей Леонидович|Алексей Пажитнов]] [[1956]]
* [[Брин Сергей Михайлович|Сергей Брин]] [[1973]]

[[Ӳкерчĕк:850 лет Москве. Мар лист 1997 10 марок.jpg|thumb|390px|''Мускава 850 çул''. Раççей марккă листи. [[1997]]|ссылка=Special:FilePath/850_лет_Москве._Мар_лист_1997_10_марок.jpg]]

== Çав. пекех ==
* [[Кремль (Мускав)]]
* [[Мускав музейĕсем]]
* [[Мускав урамĕсем]]
* [[Мускавăн пурăнакан вырăнĕсем]]
* [[Мускав фонтанĕсем]]
* [[Мускав облаçĕ]]
* [[Мускав телекуравĕ]]
* [[Мускав-Сити]]
* [[Олимпийский (спорт комплексĕ)]]
* [[Хрущёвка]]
* [[Арх Москва]]
* [[ГУМ]]
* [[Останкино çӳлĕ çурт]]

== Вуламалли ==
* [[:s:Владимир Гиляровский. Москва и москвичи|Владимир Гиляровский. Москва и москвичи]] ([[Wikisource]]ре)
* [http://mos-nj.narod.ru/ Москва в журнале Наука и жизнь]
* [http://moscow.gramota.ru/ Окликни улицы Москвы…] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080306195733/http://moscow.gramota.ru/ |date=2008-03-06 }} — история Москвы и русской речи, места в Москве.
* [http://moskva.kotoroy.net/ Старая Москва и Москва, которой нет ] — ватă мускав кварталĕсемпе урамĕсен фотографисем, кунçулĕсем, халапĕсем.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Москва|[[Селиванов, Александр Фёдорович|Селиванов А. Ф.]], [[Забелин, Иван Егорович|Забелин И. Е.]]}}
* [https://mos80.com/ Москва : Энциклопедия] / гл. ред. [[Нарочницкий, Алексей Леонтьевич|А. Л. Нарочницкий]]. — {{М.}} : [[Большая российская энциклопедия (издательство)|Советская Энциклопедия]], 1980. — 688 с., ил.
* ''[[Колодный Лев Ефимович|Колодный Л. Е.]]'' Москва у нас одна. — {{М.}} : Политиздат, 1991.
* [[iarchive:Moscow Encyclopaedia 1997|Москва : Энциклопедия]] / Гл. ред. [[Шмидт, Сигурд Оттович|С. О. Шмидт]] ; Сост. : М. И. Андреев, В. М. Карев. — М. : [[Большая российская энциклопедия (издательство)|Большая Российская энциклопедия]], 1997. — 976 с. : ил.
* Москва — Петербург : Pro et contra. Диалог культур в истории национального самосознания. Антология. — Северо-Западное отделение Российской академии образования, Русский христианский гуманитарный институт; (Составитель К. Г. Исупов. Отв. ред. Д. К. Бурлака). — СПб. : Изд-во РХГИ, 2000. — 711 с. ISBN 5-88812-067-7
* {{кенеке|автор=Самойлов Б. Л., Морозова Г. В.|пуçелĕк=Красная книга города Москвы|вырăн= М.|çул=2001|страниц=930|ref=Красная книга}}
* ''[[Гиляровский Владимир Алексеевич|Гиляровский В. А.]]'' Москва и москвичи. — М. : АСТ Астрель, 2005. — 511 с.
* ''[[Гиляровский Владимир Алексеевич|Гиляровский В. А.]]'' Мои скитания / Москва газетная — М. : АСТ, 2007. — 508 с.
* ''[[Пыляев Михаил Иванович|Пыляев М. И.]]'' Старая Москва: Рассказы из былой жизни первопрестольной столицы; (сост., предисл. и коммент. Ю. Н. Александрова). — Москва: АСТ Хранитель, 2007. — 762 c.
* ''[[Вахитов Рустем Ринатович|Вахитов, Р. Р.]]'' [https://magazines.gorky.media/oz/2012/3/moskvichi-kak-soslovie.html Москвичи как сословие.] // [[Отечественные записки (современный журнал)|Отечественные записки]]. — 2012. — № 3.
* {{кĕнеке |пуçелĕк= Большой атлас Москвы|яваплă= Московский гос. ун-т им. М. В. Ломоносова; картогр. основа — Роскартография ; науч. рук. Н. С. Касимов, В. С. Тикунов|каçă= http://feoria.net/bolshoy-atlas-moskvy.htm|вырăн= М.|издательство= Феория|çул= 2013|страниц= 999|isbn= 978-5-91796-032-6}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{Commons|Moscow}}
* [http://www.mos.ru/ Мускав ертӳлĕхĕн сайчĕ]
* [https://wikiway.com/russia/moskva/photo/ Мускав фотографисем]
* [https://forum-msk.info/ Форум Москвы] 

{{Мускав темăсенче}}
{{Вăта федераци тăрăхĕ}}
{{Раççей Федераци субъекчĕсем}}
{{Европăри тĕп хуласем}}

[[Категори:Мускав| ]]
[[Категори:Раççей хулисем]]
[[Категори:Раççейĕн миллионлă хулисем]]
[[Категори:XII ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем]]
[[Категори:Паттăр хуласем]]
[[Категори:Патшалăхсен тĕп хулисем]]
[[Категори:Пурăнан вырăнсем, алфавитпа]]
[[Категори:Хула]]</text>
      <sha1>h9rhvpbdfqvwx9yuwlbnf74ccp996k5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Вăрăмăш</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1796</id>
    <revision>
      <id>750646</id>
      <parentid>467972</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T17:57:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2369" xml:space="preserve">{{Физика виçи
| Ячĕ    = Вăрăмăш
| Символ      = &lt;math&gt;\ L&lt;/math&gt;
| Виçелĕх = L
| СИ          = [[метр|м]]
| СГС         = [[сантиметр|см]]
| Асăрхавсем  =
}}
[[Ӳкерчĕк:Length.svg|thumb|Вăрăмăш]]
'''Вăрăмăш''', е '''Тăршшĕ''' — [[кап (физика)|физикăлла кап]], йĕрсен тăсăлăмĕн [[шутлавлăх]]ла [[палăрăмлăх (пĕлтерĕшсем)|палăрăмлăх]]ĕ.

== Системăсем ==
=== Метр системи ===
* [[Метр]]
* [[Миллиметр]]
* [[Микрон]]
* [[Ангстрем]]

=== Британ/Американ системи ===
* [[Лигă]] (лье)
* [[Милĕ]]
* [[Фарлонг]]
* [[Чейн]]
* [[Род (виçе)]]
* [[Ярд]]
* [[Фут]]
* [[Дюйм]]
* [[Линк]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Йĕр (виçе)]]

=== Авалхи роман системи ===
* [[Миллари]]
* [[Акт (виçе)]]
* [[Децимпеда]]
* [[Пасс]] (Утăм)
* [[Кубит]]
* [[Унци]] (дюйм)
* Пигит (пӳрне)

=== Авалхи грек системи ===
* [[Дактиль (виçе)]]
* [[Кондилос]]
* [[Оргия (виçе)|Оргия]]
* [[Палайста]]
* [[Пекис]]
* [[Плетр]]
* [[Подес]]
* [[Стадий]]
* [[Стадия]]
* [[Эпидама]]

=== Вырăссен авалхи системи ===
* [[Милĕ]]
* [[Межа çухрăмĕ]]
* [[Çухрăм]]
* [[Чалăш]]
* [[Хăлаç]]
* [[Мах хăлаçĕ]]
* [[Аршĕн]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Шит]]
* [[Вершук]]

=== Чăвашсен авалхи системи ===
* [[Аршăн]]
* [[Çухрăм]]
* [[Вĕрен (виçе)]]
* [[Чалăш]]
* [[Хăлаç]]
* [[Утăм]]
* [[Чике (виçе)]]
* [[Шит]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Вершук]]
* [[Пӳрне (виçе)]]

=== Типографи системи ===
* [[Цицеро]]
* [[Пункт]]

=== Флот системи ===
* [[Тинĕс çухрăмĕ]]
* [[Кабельт]]

=== Астрономире усă куракан виçесем ===
* [[Астрономи виçи]]
* [[Световой год]]
* [[Парçек]]

[[Категори:Тăршшĕ виçисем|*]]
[[Категори:Физикăлла капсем]]</text>
      <sha1>mrpapu0hfx901bs88vx104zjxhf1xbu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750649</id>
      <parentid>750646</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:08:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2385" xml:space="preserve">{{Физика виçи
| Ячĕ    = Вăрăмăш
| Символ      = &lt;math&gt;\ L&lt;/math&gt;
| Виçелĕх = L
| СИ          = [[метр|м]]
| СГС         = [[сантиметр|см]]
| Асăрхавсем  =
}}
[[Ӳкерчĕк:Length.svg|thumb|Вăрăмăш (Тăршшĕ)]]
'''Вăрăмăш''', е '''Тăршшĕ''' — [[кап (физика)|физикăлла кап]], йĕрсен тăсăлăмĕн [[шутлавлăх]]ла [[палăрăмлăх (пĕлтерĕшсем)|палăрăмлăх]]ĕ.

== Системăсем ==
=== Метр системи ===
* [[Метр]]
* [[Миллиметр]]
* [[Микрон]]
* [[Ангстрем]]
)
=== Британ/Американ системи ===
* [[Лигă]] (лье)
* [[Милĕ]]
* [[Фарлонг]]
* [[Чейн]]
* [[Род (виçе)]]
* [[Ярд]]
* [[Фут]]
* [[Дюйм]]
* [[Линк]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Йĕр (виçе)]]

=== Авалхи роман системи ===
* [[Миллари]]
* [[Акт (виçе)]]
* [[Децимпеда]]
* [[Пасс]] (Утăм)
* [[Кубит]]
* [[Унци]] (дюйм)
* Пигит (пӳрне)

=== Авалхи грек системи ===
* [[Дактиль (виçе)]]
* [[Кондилос]]
* [[Оргия (виçе)|Оргия]]
* [[Палайста]]
* [[Пекис]]
* [[Плетр]]
* [[Подес]]
* [[Стадий]]
* [[Стадия]]
* [[Эпидама]]

=== Вырăссен авалхи системи ===
* [[Милĕ]]
* [[Межа çухрăмĕ]]
* [[Çухрăм]]
* [[Чалăш]]
* [[Хăлаç]]
* [[Мах хăлаçĕ]]
* [[Аршĕн]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Шит]]
* [[Вершук]]

=== Чăвашсен авалхи системи ===
* [[Аршăн]]
* [[Çухрăм]]
* [[Вĕрен (виçе)]]
* [[Чалăш]]
* [[Хăлаç]]
* [[Утăм]]
* [[Чике (виçе)]]
* [[Шит]]
* [[Ал лаппи (виçе)]]
* [[Вершук]]
* [[Пӳрне (виçе)]]

=== Типографи системи ===
* [[Цицеро]]
* [[Пункт]]

=== Флот системи ===
* [[Тинĕс çухрăмĕ]]
* [[Кабельт]]

=== Астрономире усă куракан виçесем ===
* [[Астрономи виçи]]
* [[Световой год]]
* [[Парçек]]

[[Категори:Тăршшĕ виçисем|*]]
[[Категори:Физикăлла капсем]]</text>
      <sha1>djkmezoa9y4317afwz2p4oegradcn2m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Куславкка районĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2469</id>
    <revision>
      <id>750623</id>
      <parentid>749724</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:26:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Халăх йышĕ */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9230" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Куславкка районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Герб Козловского района (Чувашия).png
|Ялав = Flag of Kozlovsky District.png
|Ялава ăнлантарни = Куславкка районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg = 55 |lat_min = 52 |lat_sec = 
  |lon_dir = E |lon_deg = 48 |lon_min = 08 |lon_sec = 
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = {{Flagicon|Chuvashia}}[[Чăваш Ен]]
|Тытăмĕ = {{nobr|10 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Куславка]] хула
|Вăхăт = [[1927]], [[авăн, 5]]
|Пуçлăх = Майоров Иван&amp;nbsp;Григорьевич
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = чăваш
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх =19 273&lt;ref&gt;[http://www.gks.ru/bgd/regl/b10_109/Main.htm Численность населения Российской Федерации по городам, поселкам городского типа и районам на 1 января 2010 года]&lt;/ref&gt;
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,56
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 12
  |Йышлăх                 = 37,3&lt;ref name='97_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst97/DBInet.cgi?pl=8006001 Чувашская Республика. Общая площадь  земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[чăвашсем]] - 70%
  |Конфесси йышĕ          = православсем
|Лаптăк = 554,1
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 19
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Chuvashia_Kozlovskiy_rayon.png
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăккăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{MSK+0}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 83535
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем =
|Сайт = http://gov.cap.ru/main.asp?govid=65
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
[[Ӳкерчĕк:Cavash Jen Kuslavkka rajon.png|thumb|250px|Куславкка районĕ]]
'''Куславка райо́нĕ'''  — [[Чăваш Республики|Чăваш Ен]] ([[РФ|Раççей Федерацийĕ]]) йышĕнчи [[администрациллĕ-территориллĕ виçе]] тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

[[Администраци центрĕ]] — [[Куславка]] хула.

== Тавралахĕ ==
[[Чăваш Ен]]ре çурçĕр енче, [[Атăл]] хĕрринче вырнаçнă район. [[1927]] çулхи [[Авăн, 5|авăнăн 5]] туса хунă. Лаптăкĕ — 516,8 км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt;. Район йышне [[Атăл]]ти Криуши тата ытти утравсем кĕреççĕ. Хĕвелтухăç тата кăнтăр-хĕвелтухăç енче [[Тутарстан]] вырнаçнă. Кăнтăр тат кăнтăр-хĕвеланăç енче [[Чăваш Енĕн Вăрмар районĕ|Вăрмар районĕ]], хĕвел анăç енче — [[Чăваш Енĕн Çĕрпӳ районĕ|Çĕрпӳ районĕ]], çурçĕр-хĕвеланăç енче [[Чăваш Енĕн Сĕнтĕрвăрри районĕ|Сĕнтĕрвăрри районĕ]] вырнаçнă. Çурçĕр енче кăнтăр еннеле 50 çухрăма район тăсăлнă, хĕвел анăç енчен хĕвел тухăç енне — 70 çухрăма. Район администрациĕ [[Шупашкар]]тан 97 [[çухрăм]]ра ларакан [[Куславкка]] [[хула|хулинче]] вырнаçнă.

== Халăх йышĕ ==
1999 çул пуçламăшĕ тĕлне районта 26,6 пин çын пурăннă, çав шутра 12,9 пин (48%) — хулара, 13,7 пин (52%) — ялсенче. Района пурĕпе 67 ял кĕрет, ялта ватамран 222 çын пурăнать. Халăх йышлăхĕ — 53,2 çын пĕр км&lt;sup&gt;2&lt;/sup&gt; çине. Мĕнпур халăх шутĕнчен 70% ытла — [[чăвашсем]].

1979 çулта ял çыннисен шучĕ 31,3 пине, 1989 çулта — 27,1 пине  çитнĕ. 

Хула çыннисем [[Куславкка]]ра пурăнаççĕ.

== Администрациллĕ тытăмĕ ==
* '''[[Куславвка хула тăрăхĕ ]]''' 
* [[Елчĕк ял тăрăхĕ (Куславкка районĕ)|Елчĕк ял тăрăхĕ]] 
* [[Карач ял тăрăхĕ]] 
* [[Кармăш ял тăрăхĕ]] 
* [[Кунер ял тăрăхĕ]] 
* [[Куснар ял тăрăхĕ]] 
* [[Пăрмас ял тăрăхĕ]] 
* [[Тĕмшер ял тăрăхĕ]] 
* [[Тĕрлемес ял тăрăхĕ]] 
* [[Энтри Пасар ял тăрăхĕ]]

== Паллă çыннисем ==
* [[Алексеев Павел Алексеевич]], — Хыпар хаçăтăн пĕрремĕш редакторĕсен пĕри.
* [[Алексеева Лариса Александровна]], — спортсменка.
* [[Бубнов Юрий Александрович]], — [[живописец]], художник-реставратор.
* [[Бубнова Светлана Ивановна]], — [[юрăçă]].
* [[Бутяков Сергей Николаевич]]  - [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
* [[Вашки Иван Никифорович]], — [[сăвăçă]], [[прозаик]], [[драматург]], [[куçаруçă]].
* [[Егоров Василий Георгиевич]], — чăваш чĕлхине тĕпчекен, [[тюрколог]].
* [[Иванов Валерий Павлович]], — оперă юрăçи.
* [[Иевлев Михаил Иванович]], — [[хирург]].
* [[Ишутов Михаил Якимович]], — [[копиист]].
* [[Кириллов Сергей Александрович]], — [[спортсмен]].
* [[Кореньков Гаврил Алексеевич]], — [[сăвăçă]], [[куçăруçă]].
* [[Краснов Николай Семёнович]], — [[архитектор]].
* [[Кубарев Эдуард Алексеевич]], — политика çынни.
* [[Кузнецов Игнатий Максимович]], — [[хирург]].
* [[Мранька Никифор]], — [[прозаик]], [[драматург]].
* [[Назыров Салих Сабирович]], — [[архитектор]].
* [[Орлов Александр Михайлович]], — [[юрăçă]].
* [[Осипов Пётр Николаевич]], — [[писатель]].
* [[Пашкова Надежда Николаевна]], — спортсменка.
* [[Селиванова Зоя Павловна]], — [[юрăçă]].
* [[Смолин Анатолий Семёнович]], — [[сăвăçă]], [[куçăруçă]].
* [[Стуриков Николай Андреевич]], — вырăсла çыракан писатель, [[куçаруçă]], [[журналист]].
* [[Тимофеев Григорий Тимофеевич]], — писатель-этнограф, фольклор пуçтараканĕ, вĕрентекен.
* [[Трубина Марфа Дмитриевна]], — [[произаик]].
* [[Удалов Маркиан Петрович]], — чăваш [[драматург]]ĕ, [[сăвăç]]и.
* [[Ухсай Мария Дмитриевна]], — [[прозаик]], [[драматург]].
* [[Фукс Александра Андреевна]], — [[этнограф]].
* [[Харитонов Василий Дмитриевич]] - [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]].
* [[Хури Макар Гордеевич]], — [[сăвăçă]].
* [[Чумакова Тамара Ивановна]], — [[юрăçă]].
* [[Шевле Михаил Васильевич]], — политика çынни.
* [[Ырçем Ольга Ивановна]], — [[актриса]].

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{Chuvash-geo-stub}}
{{Куславкка районĕ}}
{{Чăваш Ен}}

[[Категори:Чăваш Енĕн районĕсем]]</text>
      <sha1>01ohx10j01p4zak0boek6qnkbhin565</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кабардин-Балкар Республики</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2853</id>
    <revision>
      <id>750659</id>
      <parentid>727326</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:25:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4194" xml:space="preserve">{{cleanup}}
{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Кабардин-Балкар Республики
|OfNm1 = Кабардино-Балкарcкая Республика
|OfNm2 = Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэ&lt;br /&gt;Къабарты-Малкъар Республика
|FSFlag = Flag_of_Kabardino-Balkaria.svg
|FSCoA = Coat_of_Arms_of_Kabardino-Balkaria.svg
|FlagLnk = Кабардин-Балкар Республикин ялавĕ
|CoALnk = Кабардин-Балкар Республикин гербĕ
|FSMap = Map of Russia - Kabardino-Balkaria (Crimea disputed).svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Нальчик]]
|AreaRnk = 84
|TotArea = 12&amp;nbsp;500
|WaterPrcnt = кăштах кăна
|PopRnk = 60
|PopQty = 901&amp;nbsp;494
|PopCtDate = 2002
|PopDens = 72,1
|FedDistrNm = [[Кăнтăр Федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Çурçĕр Кавказ]]
|CadNo = 07
|LangLangs = s
|OfLangs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]], [[кабарда чĕлхи|кабарда]], [[балкар чĕлхи|балкар]]
|HeadTtl = Президент
|HeadNm = [[Каноков Арсен Баширович|Арсен Каноков]]
|ViceTtl = Премьер-министр
|ViceNm = [[Губин Геннадий Сергеевич|Геннадий Губин]]
|LegislTtl = Патшалăх Канашĕн Председателĕ
|LegislNm =
|FSAnthem = [[Кабарда-Балкар Республикин гимнĕ]]
|FSUTC = +0300
}}
[[File:Kabardino Balkaria Republic map.png|thumb|right|250px]]

'''Кабардин-Балкар Республики''', —  Çурçĕр Кавказра вырнаçнă [[Раççей Федерацийĕ|Раççей]] республики. [[Кабарда-Балкар Республики]] кăнтăр енче [[Грузи]] патшалăхĕне çуммăн вырнаçнă. Ытти [[Раççей Федерацийĕ|Раççей]] субъекчĕсем, республикăпа çывăх выраçнăскерсем: [[Ставропăль Ен|Ставропăль Енĕ]] (çурçĕр енче), [[Çурçĕр Осети]] (кăнтăр енче), [[Карачай-Черкес Республики]] (анăç енче). Çурçĕртен кăнтăралла 167 çухрăма тăсăлать, хĕвеланăç енчен хĕвелтухăç еннелле — 123 çухрăм. Кабарда-Балкар Республикинче [[Эльбрус (ту)|Эльбрус]] тăвĕ вырнаçнă.

== Пайланăвĕ ==

=== Хуласем ===
* [[Сулхăнлă]]
* [[Нальчик]]

=== Районсем ===
* [[Кабарда-Балкарин Баксан районĕ|Баксан районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Золь районĕ|Золь районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Майски районĕ|Майски районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Сулхăнлă районĕ|Сулхăнлă районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Тер районĕ|Тер районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Урван районĕ|Урван районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Чегем районĕ|Чегем районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Черек районĕ|Черек районĕ]]
* [[Кабарда-Балкарин Эльбрус районĕ|Эльбрус районĕ]]

== Паллă çынсем ==
* [[Коков Валерий Мухамедович]], — республика президенчĕ.

== Хулисем ==
* [[Сулхăнлă]]
* [[Тырныауз]]
* [[Нальчик]]
* [[Майски]]
* [[Баксан]]
* [[Терек (хула)|Терек]]
* [[Нарткала]]
* [[Чегем (хула)|Чегем]]

{{Арамаçи}}
{{Кабарда-Балкар}}
{{Çурçĕр Арамаçи федераци тăрăхĕ}}
{{Раççей Федераци субъекчĕсем}}
{{Арамаçи ту халăхĕсен конфедерацийĕ}}
{{Иран патшалăхĕсем}}

{{stub}}

[[Категори:Раççей]]
[[Категори:Кабардино-Балкари Республики| ]]</text>
      <sha1>7lxrzkt48knslcvunv8xv1826j44d2b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Владивосток</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4218</id>
    <revision>
      <id>750664</id>
      <parentid>555088</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:41:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3329" xml:space="preserve">{{Хула çинчен|Владивосток|[[Ӳкерчĕк:Vladivostok gerb.png|Владивосток гербĕ]]|[[Раççей]]|[[Тинĕсçум Енĕ]]|[[1860]]|[[1880]]|586,8|2005||43°7′ ç. ш.|131°54′ х. т. д.}}
'''Владивосток''', — [[Лăпкă океан]] хĕрринче вырнаçнă [[Раççей]] хули. Кунта [[Тинĕсçум ен|Тинĕс Енчи]] администрациĕ вырнаçнă. Хула ертӳçи — [[Николаев Владимир Викторович]].

== Истори ==
[[Китай]] çăлкуçĕсем палартнă тăрах ку вырăнта ĕлĕк-авалах çынсем йышлăн пурăннă. Кăна археологсем шыраса тупнă япаласем те палăртаççĕ.

[[Аслă Петĕр кӳлмекĕ]] çинчен Европăра [[1852]] çултанпа çеç пĕлме пуçланă.

[[1859]] çулта [[Муравьёв-Амурский Николай Николаевич]] Аслă Петĕр кӳлмекне [[карап]] çинче пăхнă çаврăннă вăхăтра Ылтăн Мăйрака бухтăна асăрханă. Вăл палăртнă тăрах кунта хӳтĕленме питĕ лайăх пулнă. Бухта [[Константинополь]]ти Ылтăн Мăйрака бухти евĕрлĕ курăннипе вăл ăна та Ытлăн Мăйрака ята парас тенĕ. Малтан ку бухтăн китайла тата акăлчанла ячĕсем пулнă.

Николай Муравьёв-Амурский бухтăра хӳтлĕх никĕслеме хушнă, ятне '''Владивосток''' панă. Ячĕ вырăс «владеть» тата «восток» [[сăмах]]ĕсене пĕрлештерсе пулнă.

[[1860]] çулхи çĕртме уйăхĕн 20 (çĕнĕ стиль тăрăх — [[утă, 2|утă уйăхĕн 2]]) [[Шефнер Алексей Карлович|Алексей Карлович Шефнер]] ертсе пыракан «Маньчжур» транспортчĕ бухтăра çар постне йĕркеленĕ.

[[1862]] çулта çар постĕнчен порт туса хунă. 

[[1863]] çулта Владивостокра пĕрремĕш ача çуралнă. [[1880]] çулта хула шайне кĕртнĕ. 

[[1883]] çулхи [[пуш, 16|пуш уйăхĕн 16]] [[Александр III]] [[патша]] [[Владивосток гербĕ|хулан пĕрремĕш гербне]] алă пусса çирĕплетнĕ.

== Паллă çыннисем ==
* [[Юл Бриннер]], американ актёрĕ.

== Тăванла хуласем ==
* [[Сан Диего]] ([[Калифорни]], [[АПШ]]);
* [[Такома]] ([[Вашингтон (штат)|Вашингтон]], [[АПШ]]);
* [[Ниигата]] ([[Япони]]);
* [[Акита]] ([[Япони]]);
* [[Хакодате]] ([[Япони]]);
* [[Пусан]] ([[Корея Республики]]);
* [[Далянь]] ([[Китай]]).

== Каçăсем ==
* [http://www.vlc.ru/ Хула администрациĕн сайчĕ]

{{commons|Vladivostok|Владивосток}}

[[Категори:Владивосток| ]]</text>
      <sha1>hvup7md4kql8qh3q9d2h9jme0143cbu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Австри</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4940</id>
    <revision>
      <id>750701</id>
      <parentid>727974</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:36:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Fixed grammar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1989" xml:space="preserve">{{Патшалăх
|ChNm = Австри республики
|NationName = Republik Österreich
|FlagTitle = [[Австри ялавĕ]]
|PicFlag = [[Ӳкерчĕк:Flag of Austria.svg|125px]]
|LctCn = [[Ӳкерчĕк:LocationAustria.png|250px]]
|CoA = [[Ӳкерчĕк:Austria Bundesadler.svg|125px]]
|CoATitle = [[Австри гербĕ]]
|LNGs = [[нимĕç чĕлхи|нимĕç]]
|CapCn = [[Вена]]
|BigCity = [[Вена]]
|TitleGl = [[Австри президенчĕсем|Президент]]
|PrezName = [[Александр Ван дер Беллен]]
|MinList = [[Австри канцлерĕсем|Канцлер]]
|MName = [[Себастьян Курц]]
|SqNumb = 112
|SqAll = 83 871
|YearP = 2018
|NasPop = 8 822 267
|NasPlot = 105
|NasNum = 93
|Valuta = [[Евро]]
|GTOt = +01
|GTDo = +01
|GimnName = [[Австри патшалăхĕн гимнĕ|Land der Berge, Land am Strome]]
|Domen = .at
|Tel = +43
}}

'''Австри''', официаллӑ '''Австри Республики''' ({{lang-de|Österreich}}) — [[европа]] [[патшалăх]]ĕ. [[Европа Пĕрлешĕвĕ|Европа Пĕрлешĕвне]] кĕрет. [[Чехи]], [[Словаки]], [[Венгри]], [[Словени]], [[Итали]], [[Лихтенштейн]], [[Швейцари]] тата [[Германи]] [[патшалăх]]ĕсемпе юнашар вырнăçнă.

Австрин парламенчĕ иккĕ палатăран — федераци тата халăх канашĕсем — тытăнса тăрать.

== Çавăн пекех ==
* [[Венăри тĕплĕх биржи]]

== Каçăсем ==
{{Австри президенчĕсем}}
{{Европа патшалăхĕсем}}

&lt;!--Categories--&gt;

[[Категори:Австри| ]]
[[Категори:Европа патшалăхĕсем]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]
[[Категори:Патшалăхсем — ПНО пайташĕсем]]</text>
      <sha1>85jbx9whysz7dh1mmh0jvwr6b2kh68v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4967</id>
    <revision>
      <id>750616</id>
      <parentid>719417</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:30:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18122" xml:space="preserve">{{пĕтернĕ патшалăх|ят=СССР
|официаллă ячĕ=Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ
|оригинал ячĕ=Союз Советских Социалистических Республик
|çулсем=1922-1991
|ялав=Flag of the Soviet Union.svg
|герб=Coat of arms of the Soviet Union 1.svg
|карта=LocationUSSR.png
|патшалăх чĕлхи=пулман, анчах та вăл шайра [[вырăс чĕлхи]] шутланнă
|тĕп хула=Мускав
|пулса тăнă=саланса кайнă
|лаптăк=22 402 200
|шыв пайĕ=паллă мар
|халăх йышĕ=290 100 000
|çул=1991
|çын/км²=13
|валюта ячĕ=тенкĕ
|пуçласа вăхăчĕ=+2
|таран вăхăчĕ=+12
|гимн ячĕ=Гимн Советского Союза
|домен=[[.su]]
|телефон префиксĕ=+7 (халĕ [[Раççей]] усă курать)
}}
'''Совет Социализм Республикисен Пĕрлешĕвĕ''' (кĕскен: '''ССРП''', {{lang-ru|''Союз Советских Социалистических Республик'', ''СССР''}}) — [[1922]]-[[1991]] çулсенче пулнă нумай халăхлă [[социализм]] [[патшалăх]]ĕ.

== Пĕрлешӳ ==
[[Ӳкерчĕк:USSR_Republics_Numbered_Alphabetically.png|мини|CCCР тытăмĕ]]Пĕрлешĕве 15 [[Совет Социализм Республики]] кĕнĕ:
* [[Эрмен ССР]]
* [[Азербайджан ССР]]
* [[Беларуç ССР]]
* [[Эстони ССР]]
* [[Грузи ССР]]
* [[Казах ССР]]
* [[Кăркăс ССР]]
* [[Латви ССР]]
* [[Литва ССР]]
* [[Молдави ССР]]
* [[Раççей Федерациллĕ Социаллă Совет Республики|Раççей СФСР]]
* [[Таджик ССР]]
* [[Туркмени ССР]]
* [[Украина ССР]]
* [[Узбек ССР]]

== ССРП территори пайланăвĕ ==
{{main|ССРП администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ}}
Совет Пĕрлешĕвĕн мĕнпур территорин лаптăкĕ [[1991]] çулхи çурла тĕлне 22,4 млн км² пулнă.
[[Ӳкерчĕк:Площади республик Советского Союза.png|мини|400px|Республикăсен лаптăкĕ]] 
Чи малтанах, ССРП йĕркелес Килĕшӳпе татăçуллă ([[1922]] çулхи [[раштав, 30|раштавăн 30-мĕшĕнче]]), ССРП йышне кĕнĕ:
* '''[[Раççей Федерациллĕ Социаллă Совет Республики]]''',
* '''[[Украина Совет Социализм Республики]]''',
* '''[[Беларуç Совет Социализм Республики]]''',
* '''[[Кавказ лешьен Социаллă Федерациллĕ Совет Республики]]'''.

[[1940]] çулта СССР йышне [[Карел-Финн ССР|Карел-Финн]], [[Молдави ССР|Молдави]], [[Литва ССР|Литва]], [[Латви ССР|Латви]] тата [[Эстон ССР]] кĕнĕ.

[[1956]] çулта [[Карел-Финн ССР|Карел-Финн республикине]] [[РСФСР]] шутĕнчи [[Карели АССР]] çине улăштарнă.

[[1991]] çулхи [[авăн, 6|авăнăн 6-мĕшĕнче]] [[СССР Патшалăх Канашĕ]] СССР йышĕнчен [[Литва ССР|Литва]], [[Латви ССР|Латви]] тата [[Эстон ССР|Эстони]] тухнине йышăнать.

[[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25-мĕшĕнче]] [[СССР президенчĕ]] [[Горбачёв Михаил Сергеевич|М. С. Горбачёв]] ĕçрен тухса каять. СССР патшалăх тытăмĕ хăй тĕллĕн арканать.

{| border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot; class=&quot;sortable&quot;
|+ СССР администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ
|-
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |виçе
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[территори]], пин км²
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[халăх йышĕ]], пин çын ([[1966]])
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[халăх йышĕ]], пин çын ([[1989]])
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[хула]] йышĕ
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[хеп]] йышĕ
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |адм.[[тĕп]]ĕ
|-
|'''[[РСФСР]]'''
| 17075,4
| 126561
| 147386
| 932
| 1786
| [[Мускав]]
|-
|'''[[УССР]]'''
| 601,0
| 45516
| 51704
| 370
| 829
| [[Кейӳ]]
|-
|'''[[БССР]]'''
| 207,6
| 8633
| 10200
| 74
| 126
| [[Минск]]
|-
|'''[[Узбек ССР]]'''
| 449,6
| 10581
| 19906
| 37
| 78
| [[Ташкент]]
|-
|'''[[Казах ССР]]'''
| 2715,1
| 12129
| 16538
| 62
| 165
| [[Алматы|Алма-Ата]]
|-
|'''[[Грузи ССР]]'''
| 69,7
| 4548
| 5449
| 45
| 54
| [[Тбилиси]]
|-
|'''[[Азербайджан ССР]]'''
| 86,6
| 4660
| 7029
| 45
| 116
| [[Баку]]
|-
|'''[[Литва ССР]]'''
| 65,2
| 2986
| 3690
| 91
| 23
| [[Вильнюс]]
|-
|'''[[Молдави ССР]]'''
| 33,7
| 3368
| 4341
| 20
| 29
| [[Кишинёв]]
|-
|'''[[Латви ССР]]'''
| 63,7
| 2262
| 2681
| 54
| 35
| [[Рига]]
|-
|'''[[Киргиз ССР]]'''
| 198,5
| 2652
| 4291
| 15
| 32
| [[Бишкек|Фрунзе]]
|-
|'''[[Таджик ССР]]'''
| 143,1
| 2579
| 5112
| 17
| 30
| [[Душанбе]]
|-
|'''[[Эрмен ССР]]'''
| 29,8
| 2194
| 3283
| 23
| 27
| [[Ереван]]
|-
|'''[[Туркмени ССР]]'''
| 488,1
| 1914
| 3534
| 14
| 64
| [[Ашхабад]]
|-
|'''[[Эстони ССР]]'''
| 45,1
| 1285
| 1573
| 33
| 24
| [[Таллинн|Таллин]]
|-
|'''[[СССР]]'''
| 22402,2
| 231868
| 286717
| 1832
| 3418
| [[Мускав]]
|}

== Халăх ==
{{main|ССРП халăхĕ}}
[[Ӳкерчĕк:Ethnic map USSR 1941.jpg|мини|400px|справа|ССРП нацийĕсем]]
ССРП республикисенчи халăх йышĕн улшăнăвĕ:

{| border=&quot;2&quot; cellpadding=&quot;4&quot; cellspacing=&quot;0&quot; style=&quot;margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;&quot; class=&quot;sortable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |республика
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1913]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1926]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1939]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1950]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1959]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1966]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1970]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1973]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1979]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1987]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1989]]
! style=&quot;background:#efefef;&quot; |[[1991]]
|-
|[[РСФСР]]
| 89900
| 92737
| 108379
|
| 117534
| 126561
| 130079
| 132151
| 137410
| 145311
| 147386
| 148548
|-
|[[УССР]]
| 35210
| 29515
| 40469
|
| 41869
| 45516
| 47127
| 48243
| 49609
| 51201
| 51704
| 51944
|-
|[[БССР]]
| 6899
| 4983
| 8910
|
| 8055
| 8633
| 9002
| 9202
| 9533
| 10078
| 10200
| 10260
|-
|[[Узбек ССР]]
| 4366
| 4660
| 6440
|
| 8261
| 10581
| 11960
| 12902
| 15389
| 19026
| 19906
| 20708
|-
|[[Казах ССР]]
| 5565
| 6037
| 5990
|
| 9154
| 12129
| 12849
| 13705
| 14684
| 16244
| 16538
| 16793
|-
|[[Грузи ССРĕ]]
| 2601
| 2677
| 3540
|
| 4044
| 4548
| 4686
| 4838
| 4993
| 5266
| 5449
| 5464
|-
|[[Азербайджан ССР]]
| 2339
| 2314
| 3205
|
| 3698
| 4660
| 5117
| 5420
| 6027
| 6811
| 7029
| 7137
|-
|[[Литва ССР]]
|
|
| 2880
|
| 2711
| 2986
| 3128
| 3234
| 3392
| 3641
| 3690
| 3728
|-
|[[Молдави ССР]]
| 2056
| 242
| 2452
| 2290
| 2885
| 3368
| 3569
| 3721
| 3950
| 4185
| 4341
| 4366
|-
|[[Латви ССР]]
|
|
| 1885
|
| 2093
| 2262
| 2364
| 2430
| 2503
| 2647
| 2681
| 2681
|-
|[[Киргиз ССР]]
| 864
| 1002
| 1458
|
| 2066
| 2652
| 2933
| 3145
| 3523
| 4143
| 4291
| 4422
|-
|[[Таджик ССР]]
| 1034
| 1032
| 1484
|
| 1981
| 2579
| 2900
| 3194
| 3806
| 4807
| 5112
| 5358
|-
|[[Армян ССР]]
| 1000
| 881
| 1282
|
| 1763
| 2194
| 2492
| 2672
| 3037
| 3412
| 3283
| 3376
|-
|[[Туркмен ССР]]
| 1042
| 998
| 1252
|
| 1516
| 1914
| 2159
| 2364
| 2765
| 3361
| 3534
| 3576
|-
|[[Эстони ССР]]
|
|
| 1052
|
| 1197
| 1285
| 1356
| 1405
| 1465
| 1556
| 1573
| 1582
|-
|'''[[СССР]]'''
| 159200
| 147028
| 190678
| 178500
| 208827
| 231868
| 241720
| 248626
| 262085
| 281689
| 286717
| 289943
|}
[[Ӳкерчĕк:Население республик Советского Союза.png|мини|400px|Республикăсенчи халăх]]

== Кун-çулĕ ==
СССР арканса кайни çинчен [[1991]] çулхи [[раштав, 8|раштавăн 8-мĕшĕнче]] пĕлтернĕ. Вăл кунах [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ|Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвне]] (ППП) йĕркеленĕ. [[1991]] çулхи [[раштав, 25|раштавăн 25]]-[[раштав, 26|26]]-мĕшĕсенче вара СССРа тĕнче правиллĕ субьект шайĕнчен кăларнă. Унăн прависем [[Раççей]] патшалăхне куçнă.

=== ССРП йĕркелени ([[1922]]—[[1923]]) ===
{{main|ССРП йĕркелевĕн килĕшĕвĕ}}

=== Вăрçă умĕнхи тапхăр ([[1923]]—[[1941]]) ===
{{main|НЭП|Коллективизаци|ССРП индустриализацийĕ|ССРП выçлăхĕ (1932—1933)}}
{{main|Сталин Иосиф Виссарионович|Сталинизм|Сталин репрессисем}}

[[Ӳкерчĕк:Rubel 1924.png|мини|100px|[[1924]] çулхи 50 пус тата кĕмĕл тенкĕ]]

=== Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи ([[1941]]—[[1945]]) ===
{{main|Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи}}
 [[Ӳкерчĕк:Voennaia marka Ni shagu nazad!.jpg||мини|справа|210px|[[Тăван Çĕршывăн Аслă вăрçи]] вăхăтĕнчи Совет «Ни шагу назад!» [[Почтă маркки|маркки]]]]
vera kobalniak and 32000 riga request documentation of citizenship

=== Вăрçă хыççăнхи тапхăр ([[1945]]—[[1953]]) ===

=== «Хрущёв ăшăтăвĕ» ([[1953]]—[[1964]]) ===
{{main|Хрущёв ăшăтăвĕ|ССКП XX съезчĕ}}
{{main|Хрущёв Никита Сергеевич}}

=== «Застой самани» ([[1964]]—[[1985]]) ===
{{main|Застой самани}}
{{main|Брежнев Леонид Ильич}}

=== Перестройка тата ССРП арканăвĕ ([[1985]]—[[1991]]) ===
{{main|Перестройка|ССРП арканăвĕ|Август пăтăрмахĕ|Беловежа килĕшĕвĕ}}
{{main|Горбачёв Михаил Сергеевич}}

== ССРП экономики ==
{{main|ССРП экономики}}

== ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем ==
{{ССРП Хĕçпăшаллă вăйĕсем}}
{{Совет Çарĕ}}
{{РККА}}
{{Чикĕ çарĕсем}}
{{Шалти çарсем}}
{{Граждан хӳтĕлев çарĕсем}}

== ССРП-ти тĕн ==
{{main|ССРП-ти тĕн}}

== [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]]сем ==
* [[Коккинаки Владимир Константинович]] — авиаци [[генерал-майор]]ĕ.

== ССРП çинчен юрăсем ==
* [http://ru.youtube.com/watch?v=M7UsNhIoscM&amp;feature=related Back In The U.S.S.R.] [[The Beatles]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=RmDcsZ1z9kI Сделан в СССР] [[Газманов, Олег Михайлович|Олег Газманов]]
* [http://www.youtube.com/watch?v=4sBwVBGTrks Широка страна моя родная]
* [http://www.youtube.com/watch?v=ALfJiS5aacc С чего начинается Родина] [[Бернес, Марк Наумович|Марк Бернес]]
* [http://youtube.com/watch?v=5xHb9xcFYMo Советская Москва] [[Любэ]]
* [http://ru.youtube.com/watch?v=IXnoePuBv54 Мой адрес Советский союз] [[Самоцветы (вокально-инструментальный ансамбль)|ВИА «Самоцветы»]]
* [http://ru.youtube.com/watch?v=JIdPdBF85DU Рождённый в СССР] [[DDT]]
* [http://moskprf.ru/content/view/935/9/ Очень хочется в Советский Союз] [[Ундервуд]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Çавăн пекех ==
* [[Советсем]]
* [[Раççей территори экспансийĕ]]
* [[ССРП чĕлхисем]]
* [[ССРП республикисен йышĕ]]
* [[ССРП дипломати хутшăнăвĕсем]]
* [[Суверенитет Патшалăхĕсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[Советологи]]
* [[Постсовет территорийĕ]]
* [[Совет çынни]]
* [[Совет паспорчĕ]]
* [[ССР Пĕрлешĕвне упрас пĕтĕм Пĕрлешӳри референдум]]
* [[Пăхăнман Патшалăхсен Пĕрлешĕвĕ]]
* [[ССРП пирки ностальжи]]

== Каçăсем ==
* [http://happynation.su Советский союз: счастливая нация] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180330020353/http://happynation.su/ |date=2018-03-30 }} СССР пурнăçĕ пирки ностальжи сайчĕ
{{Раççей кун-çулĕ}}
* ССРП Конституцийĕ:
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1924.htm 1924 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1936.htm 1936 г.]
** [http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1977.htm 1977 г.]
* [http://www.kprf.org/forumdisplay-f_7.html Преимущества и недостатки СССР]
* [http://ussr.km.ru/ Сайт про СССР — USSR.KM.RU] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090202151905/http://ussr.km.ru/ |date=2009-02-02 }}
* [http://www.praviteli.org/ Правители России и Советского Союза, биографическо-хронологический справочник]
* [http://www.sovmusic.ru/ Совет мусăкĕ]
* [http://souz.info/ SouzInfo — библиотека политической литературы и аудиодокументы]
* [https://web.archive.org/web/20071219151102/http://geta1.narod.ru/INTERS/ISTORIYA.HTM Новейшая история моими глазами]
* [http://www.soldat.ru/files/4/10/102/ Карты СССР]
* ''[[Семёнов, Юрий Иванович|Юрий Семёнов]].'' [http://scepsis.ru/library/id_128.html «Россия: что с ней случилось в XX веке»]
* [http://noogen.2084.ru/zametki.htm «Посторонние заметки» (автор неизвестен)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130615232822/http://noogen.2084.ru/zametki.htm |date=2013-06-15 }}
* ''[[Боффа, Джузеппе]].'' [http://www.scepsis.ru/library/id_809.html «От СССР к России. История неоконченного кризиса. 1964—1994»]
* ''[[Грэхэм, Лорен|Лорен Грэхэм]].'' [http://scepsis.ru/library/id_666.html «Естествознание, философия и науки о человеческом поведении в Советском Союзе»]
* Подборка статей и книг на сайте журнала «[http://scepsis.ru/tags/id_112.html Скепсис]»
* [http://www.youtube.com/watch?v=q3otha3TCso Сюжет программы &quot;Взгляд&quot; о коррупции в СССР]
** [http://scepsis.ru/tags/id_112.html История СССР (1917—1991)]
** [http://scepsis.ru/tags/id_154.html История Советской России 20-х гг.]
* [http://www.ib.hu-berlin.de/~pbruhn/russgus.htm RussGUS] это региональная научная база данных, содержащая библиографические сведения о вышедшей на немецком языке литературе, имеющей отношение к России, СССР и постсоветским странам
* [http://wiki.laser.ru/index.php/Автономные_советские_социалистические_республики_и_автономные_области Автономные советские социалистические республики и автономные области] статья [[МСЭ]] 1931 г.
* [http://www.cccp-here.blogspot.com Блог про вещи и быт СССР, неповторимость стиля и практичность]
* [http://www.sovunion.info СССР: 20-мĕш 30-мĕш çулсем]
* [http://1-day.ru/tags_sssr.html СССР хыпарсемпе пулăмсенче]
* [http://www.sovworld.ru/ Совет Союзĕн тата ютçĕр хулисен 1940-мĕш - 1980-мĕш çулсенчи фоторафисем] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130930040056/http://www.sovworld.ru/ |date=2013-09-30 }}
* [http://www.maps-world.ru/usssr.htm СССР, чикӗ, республика тата СССР территорийӗ]

Unione Sovietica.
{{ССРП республикисем}}
{{ВКЙ}}
{{ЭПТ}}
{{ССРП темăсенче}}

[[Категори:ССРП|*]]
[[Категори:1991 çулта çухалнисем]]
[[Категори:Социализм патшалăхĕсем]]
[[Категори:Европăри тахçанхи патшалăхсем]]
[[Категори:Азири тахçанхи патшалăхсем]]
[[Категори:Çĕнĕ Саманари тахçанхи патшалăхсем]]
[[Категори:Çухалнă патшалăхсем]]</text>
      <sha1>hj2uavlds1l6sjfi7x7xyfghtk722cz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сарăту облаçĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8716</id>
    <revision>
      <id>750622</id>
      <parentid>750588</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:21:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Районсем */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30629" xml:space="preserve">{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Сарăту облаçĕ &lt;br /&gt;
|OfNm1 = Саратовская область
|OfNm2 = &amp;nbsp;
|FSFlag = Flag_of_Saratov_Oblast.svg
|FSCoA = Coat_of_Arms_of_Saratov_oblast.svg
|FlagLnk = Сарăту облаçĕн ялавĕ
|CoALnk = Сарăту облаçĕн гербĕ
|FSMap = Map_of_Russia_-_Saratov_Oblast.svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Сарăту]]
|AreaRnk = 32
|TotArea = 101&amp;nbsp;240
|WaterPrcnt = кăштах кăна
|PopRnk =32
|PopQty = 2 421 895
|PopCtDate = 2020
|PopDens = 23,92
|FedDistrNm = [[Атăлçи федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Атăлçи экономика районĕ]]
|CadNo = 64
|LangLangs = s
|OfLangs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|HeadTtl = [[Сарăту облаçĕн Пуçлăхĕ|Пуçлăх]]
|HeadNm = [[Бусаргин Роман Викторович|Бусаргин Роман Виктор ывӑлӗ]]
|ViceTtl = [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕ|Министрсен кабинечĕн]] [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕн председателĕ|председателĕ]]
|ViceNm = 
|LegislTtl = [[Сарăту облаçĕн думи|Облаç думин]] [[Сарăту облаçĕн думин Председателĕ|председателĕ]]
|LegislNm = [[Романов Александр Сергеевич|Александр Романов]]
|FSAnthem = [[Сарăту облаçĕн гимнĕ]]
|FSUTC = 
}}
[[Ӳкерчĕк:Outline_Map_of_Saratov_Oblast.svg|right|300px]]

'''Сарăту облаçĕ''' ({{lang-ru|''Саратовская Область''}})— [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерацин]] [[Европа]] пайĕн кăнтăр-тухăçĕнче, Анат [[Атăлçи]]н çурçĕрĕнче вырнаçнă федераци субъекчĕ. Лаптăкĕ 100,2 пин тв.çм. Çĕрĕсем анăçран тухăмалла çити 575 çухрăм, çурçĕртен кăнтăра — 330 çухрăм сарăлса выртаççĕ. [[Атăлçи федераци тăрăхĕ|Атӑлҫи Федераци тӑрӑхӗнче]] йышне кӗртет.

Облаçе [[1936]] çулхи [[раштав, 5]] [[Сарăту Ен]]не улăштарса туса хунă.

== Тавралăхĕ ==
Сарăту облаçĕ Раççей Федерацин Евроăри кăнтăр-тухăç çĕрĕнче, Анат Атăлçин çурçĕрĕнче, вырнаçнă. Анăçран тухăçалла 575 çм, çурçĕртен кăнтăралла — 330 çм территори.

Чикĕ вăрăммăшĕ 3500 çухрăмран чылай. Хĕвелтухăçĕнче [[Казахстан]]па, кăнтăрта — [[Волгоград облаçĕ|Волгоград]] облаçĕпе, хĕвеланăçĕнче [[Воронеж облаçĕ|Воронеж]]па [[Тамбов облаçĕ|Тамбов]] облаçĕсемпе, çурçĕрте- [[Пенза облаçĕ|Пенза]], [[Самар облаçĕ|Самар]], [[Чĕмпĕр облаçĕ|Чĕмпĕр]] тата [[Ăренпур облаçĕ|Ăренпур]] çĕрĕсемпе юнашар. Сарăту çĕрĕсем витĕр мăн [[Атăл]] юхать. вăл облаçе иккĕне пайлать: ''Сулахай çыран ен'' тата ''Сылтăм çыран ен''.

== Кун-çулĕ ==
[[1780]] çулта [[Сарăту енпуçлăхĕ|Сарăту енпуçлăхне]] тăххăр уесе (Сарăту, Хвалынь, Воль, Кузнец, Сердоб, Аткар, Петĕр, Балашов тата Камышин) пуçтарса йĕркеленĕ, [[1797]] çулта вăл — [[Сарăту кĕперни]] пулса тăрать, [[1934]] çулхи [[кăрлач, 10|кăрлачăн 10-мĕшĕнче]] — [[Сарăту Ен]]не куçарнă, [[1936]] çулхи [[раштав, 5|раштавăн 5-мĕшĕнче]] — облаç шайне çитернĕ. Хальхи чикĕсене [[1957]] çулта çирĕплетнĕ.

== Облаçри влаç ==
[[2005]] çулхи [[пуш, 3]] Сарăту облаç думи кĕпернеттĕр ĕç вырăнне [[Раççей Федерацийĕ]]н [[Президент|Президенчĕ]] [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]] сĕннипе [[Балаково АЭС-ĕ]]н директорне [[Ипатов Павел Леонидович|Павел Ипатова]] лартнă. Ӗçе вăл официаллă [[2005]] çулхи [[ака, 3]] кĕнĕ.

Маларах Сарăту облаçĕн кĕпернеттĕр ĕç вырăнне йышăннисем:
* [[1992]]—[[1996]] — [[Белых Юрий Васильевич|Юрий Белых]]
* [[1996]]—[[2005]] — [[Аяцков Дмитрий Фёдорович|Дмитрий Аяцков]]

Облаç думин ертӳçи — [[Радаев Валерий Васильевич|Валерий Радаев]] ([[Пĕрлĕ Раççей]], [[2007]] çулхи раштавăн 12-мĕшĕнче суйланă).

Сарăту облаçĕнчен [[Федераци Канашĕ]]н пайташĕ — [[Шувалов Сергей Алексеевич|Сергей Шувалов]] (малтан облаç думин ертӳçи, [[2005]] çулхи , [[ака, 5]]). Маларах çак ĕç вырăнĕнче [[Абдулатипов Рамазан Гаджимурадович|Рамазан Абдулатипов]] ([[2000]] çулхи [[раштав, 19]] — [[2005]] çулхи [[ака]]) пулнă.

=== Çут çанталăк пурлăхĕ ===
Облаç гидроэнергопотенциалне [[Сарăту ГЭСĕ]] çулсерен вăтамран 5,4 млрд [[киловатт-сехет|кВт·с]] электроэнерги тупăçлать.

Ял хуçалăхра уйрăмах ахаль тата кăнтăрти [[хура тăпра]]ллă, анлă саралнă [[каштан тăпри]]ллĕ çĕрсем хаклă шутланаççĕ.

Облаç тĕплĕнех тенĕ пекех шывпа тулăх, Атăлпа чылай юханшывсăр пуçне çăлкуçсемпе çĕрай минерал шывĕ нумай.

==== Усăллă çĕрай управĕсем ====
Облаçре тупса тĕпченĕ 40 ытла пĕчĕк нефть тата газ (Степновское тата Урицкое уйрăмах калăплă) çĕрай управĕсем, ытти нумай пуян пуласлăхлă районсене тишкермен. Шыраса тĕпченĕ Озинкское пысăк [[çунăк сланец]] çĕрай управĕ, паха цемент чĕр таварĕ, фосфорит, çурт-йĕр тăвас, балласт тата кантăк хăйăрĕ, çурт-йĕр тумалли тăм тата чул управĕ нумай.

=== Климат ===
[[Климат]] облаçре вăтам континентлă: типĕ вăрăм [[çулла|çу]], ''Сулахайçырĕнче'' 30&amp;nbsp;°C температурăллă кун чылай, сивĕ [[Хĕлле|хĕлсем]], нӳрĕклĕ кунсем уйăхне 12—15, тĕтреллисем уйăхне 4—10 кун, уйăхра 4 — 10 кун çил-тăвăл вĕçтерет. [[Çуркунне]] кĕске иртет. [[Пуш]] уйăхĕнче те çилсем вĕркеççĕ, çул çине юр тултарать – вăтамран уйăхра 5—7 кун. Пуш уйăхĕнче тĕтреллĕ кунсем, вăтамран, 5—9 кун. [[Кĕркунне]] пĕрпек çанталăк килмест. Тăнăç юр витĕмĕ çĕре çурçĕр районĕсенче чӳкĕн 25-мĕшĕ тĕлне, вар тата кăнтăр районĕсенче — чӳкĕн 29-мĕшĕ — раштавăн 8-мĕшĕсенче хупăрлать.

== Халăх ==
Облаçре 2 млн 625,7 пин çын (2005) пурăнать.

Халăх-çын тăвăрлăхĕ: 26,2 çын/тв.çм. [[2006]] çулхи хыпарпа облаç халăх йышĕ 2608,3 пин çын (2625,7 — [[2005]]). [[Хула халăхĕ]] ытларах: 73,7 %, ялти халăх 26,3 % çеç.

=== Наци йышĕ ===
{| class=&quot;standard&quot;
!Халăх ||Йышĕ [[2002]] çулта, пин

([http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17 *])
|-
|[[Вырăссем]]
|2293,1 (85,9 %)
|-
|[[Казахсем]]
|78,3 (2,9 %)
|-
|[[Украинсем]]
|67,3 (2,5 %)
|-
|[[Тутарсем]]
|57,6 (2,2 %)
|-
|[[Эрменсем]]
|25,0
|-
|[[Мордвасем]]
|16,5
|-
|[[Азербайджансем]]
|16,4
|-
|[[Чăвашсем]]
|16,0
|-
|[[Белоруссем]]
|12,7
|-
|[[Нимĕçсем]]
|12,1
|-
|[[Чеченсем]]
|8,5
|-
|[[Лезгинсем]]
|5,3
|-
|[[Пушкăртсем]]
|4,0
|-
|[[Çармăссем]]
|4,0
|-
|[[Молдавансем]]
|3,8
|-
|[[Еврейсем]]
|3,4
|-
|[[Чикансем]]
|2,7
|-
|[[Корейсем]]
|2,5
|-
|&lt;small&gt; 2500 çын ытла йышлă халăха кăтартнă &lt;/small&gt;
|}

=== Украинсем ===
Украин ялĕсем Сарăту облаçĕн çĕрĕнче [[XVIII ĕмĕр]]ĕн пуçламăшĕнче çирĕпленеççĕ. В. Даль çырнипе Сарăту кĕпернин виççĕмĕш пайне украинсем йышăннă пулнă. 

Çаплах пурăну вырăнĕсен виççĕмĕш пайне украинсем никĕслесе ят панă, тĕслĕхрен, район тĕпĕсем: [[Калининск]] хули (малтан - Баланда), [[Красный Кут]] хули, хеп [[Екатериновка (Сарăту облаçĕ|Екатериновка]], пос.[[Дергачи]], чиркӳллĕ ялсем [[Самойловка]], [[Романовка]], урăх нумай пурăну вырăнĕсем. Сарăту облаçĕнче тăвар промăçласси Кĕçĕн Раççей хетьмăнлăхĕн [[Полтава облаçĕ|Полтавăпа]] [[Харьков облаçĕ|Харьков]] çĕрĕсенчен куçса килнĕ чумаксем аталантарса янă, вĕсемех çĕнĕ вырăнсенче, çав шутра Пукрав слободи (кайран Покровск хули, халĕ Атăлăн сулахай çыранĕнчи Сарăтăва хирĕç [[Энгельс (хула)|Энгельс]] хули), пурнăç никĕсне хунă.

1989 çулхи çыравпа облаçре 100 пинрен кăшт ытларах украин çынни пурăннă. 2002 çулта вара — 67,3 пин кăна. Çакă вара украинсем вырăссемпе хутăшса кайса хăйсен украинлăхне çухатнине кăтартать. Украинсем [[Польша|Польшăра]], [[Словаки|Словакире]] тата [[Канада|Канадара]] çеç вырăссемпе хутăшса каймаççĕ.

Хальхи самантра [[Сарăту облаçĕн Фёдоров районĕ|Фёдоровпа]] Самойлов районĕсенче украинсем халĕ те нумайрахăш шутланасçĕ.
Сарăту облаçĕн 30% халăхăн украин кăк хушамачĕсем.

=== Тутарсем ===
{{main|Тутарсем Раççейре вырнаçăнни}}
[[Тутарсем]] пĕрçуммăн Сарӑту облаҫӗн [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карабулак]], [[Дергачи районĕ|Дергачи]], [[Ершов районĕ|Ершов]], [[Петровск районӗ|Петровск]], [[Сарăту районĕ|Сарӑту]] 10 [[тутарсем|тутар]], 19 хутăш ялĕсенче пурăнаççĕ. Тутар гимназийĕ ([[Сарăту|Сарӑтура]], 1992), тутар ача-пăча сачĕ ([[Сарăту]]). Тутарсен наци-культура автономийĕ (1997 çултанпа), Тутар культура центрĕ, Атăлçи ислам центрĕ «Дава», культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Ислам йыхравĕ», облаçри тутар-пушкăрт культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Идель» ĕçлет.  «Мăсăльман хыпарçи» (Сарăту), телекăларăм «Аллаху акбар» тухаççĕ. Пултарулăх ансамблĕ ([[Сафаровка (Сарăту облаçĕ)|Сафаровка]], [[Дергачи районĕ]]) пур.

=== Пушкăртсем ===
[[Пушкăртсем|Пушкӑрт]] ялĕсем Сарăту çĕрĕнче XVIII ĕмĕртенпе пулни паллă. Вĕсем [[Камелик (юханшыв)|Камелик]] юханшыв айлăмĕнче вырнаçнă, çаванпа та кунти пушкăртсене камелик пушкăрчĕсем теççĕ. Çак пурăну вырăнĕсем каярах [[Самар кĕперни|Самар кĕпернин]] Куçапай вулăсне кĕреççĕ. Халĕ самар пушкăрчĕсем ытларах Перелюба тата Пугачев районĕсенче пурăнаççĕ. Сарăту пушкăрчĕсен мăн асаттисем, самар пушкăрчĕсем пекех, [[Пушкăрт Республики|Пушкăртăстанăн]] кăнтăр-тухăçĕнчен куçса килнĕ. Тăван чĕлхи — [[пушкăрт чĕлхи]].

=== Чӑвашсем ===
Чӑвашсем Сарӑту ҫӗрӗнче XVIII ӗмӗртен пур. Сарӑту облаҫӗре икӗ чӑваш ялӗ пур: [[Ĕшнеуй]] та [[Шурту]], хӑшӗ [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карапулак районӗнче]] вырнаҫнӑ&lt;ref&gt;[https://ru.chuvash.org/wiki/Шняево Шняево — Ĕшнеуй.]&lt;/ref&gt;.

== Администрациллӗ пайлани ==
Облаç 38 района пайланать, вĕсенчен 20 - ''Сылтăм çыран енче'', 18 — ''Сулахай çыран енче''. Облаçре 1805 ял, посёлок, 18 хула ([[2005]]), 4 хула тӑрӑхӗсем&lt;ref name=&quot;АТУ&quot;&gt;{{Cite web |url=http://docs.cntd.ru/document/977400114 |title=Закон Саратовской области от 3 апреля 2000 года № 21-ЗСО «Об административно-территориальном устройстве Саратовской области» |access-date=2016-09-29 |archive-date=2020-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201105040713/http://docs.cntd.ru/document/977400114 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
[[2020]] ҫулта Сарӑту облаҫӗнче ҫӗнӗ Администрацилӗ пайлани йышӑннӑ. Киввӗ Сарӑту районӗ [[Сарăту]] хулипе ҫӗнӗ [[Гагарин районӗ]] хушшинче пайланӑ.

* 1 облаҫри пӗлтерӳпе хули ([[Сарăту]]), 
* 1 ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование'')&lt;/ref&gt;([[Светлый (Сарӑту облаҫӗ)|Светлый]] посёлокӗ), 
* 37 район, 
* 1 административлӑ район ([[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]),
* 2 административлӑ округ — [[Шӑхан]]&lt;ref&gt;вырӑсла ''Шиханы''&lt;/ref&gt; хули те [[Михайловский]] — вӗсем ХАТЙ пулнӑ.&lt;ref name=&quot;реестр&quot;&gt;[http://docs.cntd.ru/document/467707743 Реестр административно-территориального деления Саратовской области] {{Wayback|url=http://docs.cntd.ru/document/467707743 |date=20201113004522 }} // Постановление Правительства Саратовской области от 29 октября 2015 года N 545-П «Об утверждении реестра административно-территориального деления Саратовской области»&lt;/ref&gt;

=== Хула тӑрӑхӗсем тата районсем ===

==== Хула тӑрӑхӗсем ====

* [[Сарăту]] хули
* [[Шӑхан]] хули
* [[Михайловский]] ялӗ
* [[Светлый (ХАТЙ)]] посёлокӗ 

==== Районсем ====

* [[Александров-Гай районӗ]]
* [[Аркадак районӗ]]
* [[Аткарск районӗ]]
* [[Балаково районӗ]]
* [[Балашов районӗ]]
* [[Балтай районӗ]]
* [[Вольск районӗ]]
* [[Воскресенское районӗ]]
* [[Дергачи районӗ]]
* [[Духовницкое районӗ]]
* [[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]
* [[Ершов районӗ]]
* [[Ивантеевка районӗ]]
* [[Калининск районĕ (Сарăту облаçĕ)
|Калининск районĕ]]
* [[Екатериновка районӗ|Кӗтерне районӗ]]
* [[Красноармейск районӗ]]
* [[Краснопартизански районӗ]]
* [[Маркс районӗ]]
* [[Озинки районӗ]]
* [[Пасарлă Карабулак районĕ]]
* [[Перелюб районӗ]]
* [[Петровск районӗ]]
* [[Питерка районӗ]]
* [[Пугачёв районӗ]]
* [[Ровное районӗ]]
* [[Романовка районӗ]]
* [[Ртищево районӗ]]
* [[Самойловка районӗ]]
* [[Советски районӗ]]
* [[Ҫара Сӑрт районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Бурас районӗ|Ҫӗнӗ Пурас районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Уҫӗн районӗ]]
* [[Татищево районӗ]]
* [[Турки районӗ]]
* [[Фёдоровски районӗ]]
* [[Хвалынск районӗ]]
* [[Хӗрлӗ Кут районӗ]]
* [[Энгельс районӗ]]

=== Пурăнан вырăнсем ===
{{main|Сарăту облаçĕн ял-хули}}
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin: 0 2em 0 2em&quot;
|-
| bgcolor=&quot;#C0C0C0&quot; | '''10 пин ытла çынлă пурăну вырăнĕсем'''&lt;br /&gt; [[2007]] çулăн кăрлач, 1 тĕлне
|-
|
&lt;table width=&quot;600&quot; border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Сарăту]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;841,4&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красноармейск (Сарăту облаçĕ)|Красноармейск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;24,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Энгельс (хула)|Энгельс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ершов (хула)|Ершов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;23,5&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балаково]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,5&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Калининск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;18,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балашов (хула)|Балашов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;93,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Новоузенск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;16,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Вольск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;68,9&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красный Кут]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;14,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ртищево]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;43,3&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аркадак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,8&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Пугачёв (хула)|Пугачёв]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;42,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Хвалынск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Приволжский (Сарăту облаçĕ)|Приволжский]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;33,1&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Степное (Сарăту облаçĕ)|Степное]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,4&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Маркс (хула)|Маркс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Светлый (Сарăту облаçĕ)|Светлый]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;12,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Петровск (Сарăту облаçĕ)|Петровск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Базарный Карабулак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,3&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аткарск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;27,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Озинки]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,2&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
   
&lt;/table&gt;
|}
&lt;/div&gt;

== Культура ==
Сарăту облаçĕнчи музейсем: [[Сарăту облаçĕн тăван ен тĕпчев музейĕ]], [[Сарăту А. Н. Радищев ячĕллĕ ӳнер музейĕ]], [[Н.Г. Чернышевский музей-пӳрчĕ]], [[К. Федин музей-пӳрчĕ]], [[Балашов]], [[Вольск]], [[Петровск]], [[Хвалынск]], [[Энгельс (хула)|Энгельс]] тăван ен тĕпчев музейĕсем, [[Пугачёв (хула)|Пугачёври]] [[В. И. Чапаев астăвăм музей-пӳрчĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot;&gt;Большая Cоветская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 22. Ремень — Сафи. 1975. 628 стр., илл.; 37 л. илл. и карт.&lt;/ref&gt;.

Облаçри театрсем: [[Балаков драма Е.А. Лебедев ячĕллĕ театрĕ]], [[Балашов драма театрĕ]], [[Вольск драма театрĕ]], [[Сарăту академи драма И. А. Слонов ячĕллĕ театрĕ]], [[Сарăту академи оперăпа балет театрĕ]], [[Сарату академи çамрăк куравçă театрĕ]], [[Сарăту пуканетеатрĕ «Теремок»|Пукане театрĕ «Теремок»]], [[Сарăту муниципаллă çĕнĕ драма театрĕ «Версия»]], [[Сарăту муниципаллă драма театрĕ «АТХ»]],  [[Сарăту облаç оперетта театрĕ]], [[Сарăту пластика драма театрĕ]], [[Сарăту вырăс камит театрĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot; /&gt;

== Экономика ==
=== Промăçлăхĕ ===
Сарăту облаçĕ промăçлăхĕ тупăшласси [[Атăлçи экономика регионĕ]]нче малта пыраканни шутланать. Облаçĕн [[промăçлăхĕ]]н шутĕнче 2000 ытла пысăк тата вăтам йĕркеленӳлĕх. Кунта [[троллейбус]]сем ([[Тролза]]), чукун çул техникине ([[Энгельс транспорт машинăтавакан завочĕ]]) чĕртекен çуртасем, тĕп-тĕрĕс приборсем, [[холодильник]]сем тата [[морозильник]]сем, шĕвек çунăк япала тата нефтехими япалисене ([[Сарăту НТЗ]] хăвачĕ 10 млн т. нефть/çул, «Сарăтунефтеоргсинтез»), [[минерал имçамĕ]], [[пăхăр прокачĕ]], çурт-йĕр [[кантăк]]ĕ, [[цемент]] кăлараççĕ.

Промăçлăх структуринче чи нумай пайли — хăват-çунăк япала комплексĕ (45,5 %), çаплах машинăтăваслăх (19,1 %), хими тата нефтехими (15,6 %), апат-çимĕç (9,2 %) промăçлăхĕ палăрать.
 
Облаçре пысăк [[электростанци]]сем — [[Балаково АЭСĕ]] тата [[Сарăту ГЭСĕ]] — электрохăват тупăшлаççĕ, вĕсен суммă хăвачĕ 4000 МВт тата 1360 МВт. Çак электростанцисем Атăлçи регионĕн чĕрĕк пайне тата Раççейĕн 3 % электрохăватне тăваççĕ. Унсăр пуçне, хăватçăсен хулинче  [[Балаково|Балаковăра]] [[Балаково ТЭЦ-4|ТЭЦ-4]] (465 МВт, 1532 Гкал/сех), [[Сарăту]]ра  [[Сарăту ТЭЦ-5|ТЭЦ-5]] (440 МВт, 1260 Гкал/сех), [[Сарăту ТЭЦ-2|ТЭЦ-2]] (296 МВт, 1077 ГКал/сех), [[Сарăту ГРЭСĕ|ГРЭС]] (54 МВт, 506 Гкал/сех) тата [[Сарăту ТЭЦ-1|ТЭЦ-1]] (22 МВт, 255 Гкал/сех), [[Энгельс (хула)|Энгельсре]] [[Энгельс ТЭЦĕ|ТЭЦ-3]] (202 МВт, 844 Гкал/сех) хăват парать.

=== Транспорт ===
Облаçре тĕрлĕ тĕслĕ транспорт ĕçлет. Автомобиль çулĕсен тăсăлăвĕ — 9940 км, хытă витĕмли — 9540 км (çав шутра 741 км федерации шайĕнчи автотрасса) ([[2000]]). Транспорт инфраструктуринче паллă вырăн [[чукун çул]] йышăнать, унăн пайне 90 % ытла япала- тата 40 % яхăн пассажир турттаракан транспорт. 

Облаç территорипе пыракан [[чукун çул]] тăсăлăвĕ 2326 çм. Вĕсенчен чылайăшĕ [[Атăлçи чукун çулĕ]]н ([[Атăлçи чукун çулĕн Сарăту уйрăмĕ|Сарăту уйрăмĕ]]) тата пĕчĕкреххи, облаçĕн анăçĕнчи [[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕ]] ([[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕн Ртищево уйрăмĕ|Ртищево уйрăмĕ]]).

Облаçре [[ансăр чукун çул]] пур — [[Красноармейски керамика завочĕн ансăр чукун çулĕ]]. Юханшыв транспорчĕ аталаннă, [[Сарăту]] хули Атăл çинчи пысăк порт шутланать. 

Атăл урлă каçма виççĕ автомобиль кĕперĕ ( [[Сарăту]], [[Балаково]] тата [[Сарăту кĕперĕ (çĕнĕ)|Сарăтуран çурçĕрелле]], виççĕмĕшĕ çăмăл тата маршрут хула транспорче валли çеç).

== Çар объекчĕсем ==
* Виççĕ авиаци бази: [[Авиабаза Балашов|Балашов]], [[Авиабаза Сенная|Сенная]] тата [[Авиабаза Энгельс|Энгельс]]
* [[Тамань ракета дивизийĕ]] [[РВСН]]  [[Светлый (Сарату облаçĕ)| Светлый]] ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование)&lt;/ref&gt; 
* [[Хими тата биологи радиаци хӳтĕлев ĂТИ]], 1 ХБРХ мобиллĕ бригади, асăрхав тата разведка полкĕ тата [[Шăхан]] хули таврашĕнчи хими полигонĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/ Сарăту облаç ертӳçлĕхĕ]
* [http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 Сарату облаçĕ «Вся Россия» хыпар кĕнеке-каталогра] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090610073422/http://www.terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 |date=2009-06-10 }}
* [http://www.sarat.ru/ Сарăту облаç хулисем çинчен хыпарсем]
* [http://saratov-kultura.ru/ Сарăтун культурăллă пурнăçĕ]

{{Сарăту облаçĕ}}
{{Раççей Федераци субъекчĕсем}}

[[Категори:Сарăту облаçĕ| ]]</text>
      <sha1>6qjnn79qnxkk2xqvn54wjwsh3ne0aux</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750628</id>
      <parentid>750622</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:10:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Украинсем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30605" xml:space="preserve">{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Сарăту облаçĕ &lt;br /&gt;
|OfNm1 = Саратовская область
|OfNm2 = &amp;nbsp;
|FSFlag = Flag_of_Saratov_Oblast.svg
|FSCoA = Coat_of_Arms_of_Saratov_oblast.svg
|FlagLnk = Сарăту облаçĕн ялавĕ
|CoALnk = Сарăту облаçĕн гербĕ
|FSMap = Map_of_Russia_-_Saratov_Oblast.svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Сарăту]]
|AreaRnk = 32
|TotArea = 101&amp;nbsp;240
|WaterPrcnt = кăштах кăна
|PopRnk =32
|PopQty = 2 421 895
|PopCtDate = 2020
|PopDens = 23,92
|FedDistrNm = [[Атăлçи федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Атăлçи экономика районĕ]]
|CadNo = 64
|LangLangs = s
|OfLangs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|HeadTtl = [[Сарăту облаçĕн Пуçлăхĕ|Пуçлăх]]
|HeadNm = [[Бусаргин Роман Викторович|Бусаргин Роман Виктор ывӑлӗ]]
|ViceTtl = [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕ|Министрсен кабинечĕн]] [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕн председателĕ|председателĕ]]
|ViceNm = 
|LegislTtl = [[Сарăту облаçĕн думи|Облаç думин]] [[Сарăту облаçĕн думин Председателĕ|председателĕ]]
|LegislNm = [[Романов Александр Сергеевич|Александр Романов]]
|FSAnthem = [[Сарăту облаçĕн гимнĕ]]
|FSUTC = 
}}
[[Ӳкерчĕк:Outline_Map_of_Saratov_Oblast.svg|right|300px]]

'''Сарăту облаçĕ''' ({{lang-ru|''Саратовская Область''}})— [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерацин]] [[Европа]] пайĕн кăнтăр-тухăçĕнче, Анат [[Атăлçи]]н çурçĕрĕнче вырнаçнă федераци субъекчĕ. Лаптăкĕ 100,2 пин тв.çм. Çĕрĕсем анăçран тухăмалла çити 575 çухрăм, çурçĕртен кăнтăра — 330 çухрăм сарăлса выртаççĕ. [[Атăлçи федераци тăрăхĕ|Атӑлҫи Федераци тӑрӑхӗнче]] йышне кӗртет.

Облаçе [[1936]] çулхи [[раштав, 5]] [[Сарăту Ен]]не улăштарса туса хунă.

== Тавралăхĕ ==
Сарăту облаçĕ Раççей Федерацин Евроăри кăнтăр-тухăç çĕрĕнче, Анат Атăлçин çурçĕрĕнче, вырнаçнă. Анăçран тухăçалла 575 çм, çурçĕртен кăнтăралла — 330 çм территори.

Чикĕ вăрăммăшĕ 3500 çухрăмран чылай. Хĕвелтухăçĕнче [[Казахстан]]па, кăнтăрта — [[Волгоград облаçĕ|Волгоград]] облаçĕпе, хĕвеланăçĕнче [[Воронеж облаçĕ|Воронеж]]па [[Тамбов облаçĕ|Тамбов]] облаçĕсемпе, çурçĕрте- [[Пенза облаçĕ|Пенза]], [[Самар облаçĕ|Самар]], [[Чĕмпĕр облаçĕ|Чĕмпĕр]] тата [[Ăренпур облаçĕ|Ăренпур]] çĕрĕсемпе юнашар. Сарăту çĕрĕсем витĕр мăн [[Атăл]] юхать. вăл облаçе иккĕне пайлать: ''Сулахай çыран ен'' тата ''Сылтăм çыран ен''.

== Кун-çулĕ ==
[[1780]] çулта [[Сарăту енпуçлăхĕ|Сарăту енпуçлăхне]] тăххăр уесе (Сарăту, Хвалынь, Воль, Кузнец, Сердоб, Аткар, Петĕр, Балашов тата Камышин) пуçтарса йĕркеленĕ, [[1797]] çулта вăл — [[Сарăту кĕперни]] пулса тăрать, [[1934]] çулхи [[кăрлач, 10|кăрлачăн 10-мĕшĕнче]] — [[Сарăту Ен]]не куçарнă, [[1936]] çулхи [[раштав, 5|раштавăн 5-мĕшĕнче]] — облаç шайне çитернĕ. Хальхи чикĕсене [[1957]] çулта çирĕплетнĕ.

== Облаçри влаç ==
[[2005]] çулхи [[пуш, 3]] Сарăту облаç думи кĕпернеттĕр ĕç вырăнне [[Раççей Федерацийĕ]]н [[Президент|Президенчĕ]] [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]] сĕннипе [[Балаково АЭС-ĕ]]н директорне [[Ипатов Павел Леонидович|Павел Ипатова]] лартнă. Ӗçе вăл официаллă [[2005]] çулхи [[ака, 3]] кĕнĕ.

Маларах Сарăту облаçĕн кĕпернеттĕр ĕç вырăнне йышăннисем:
* [[1992]]—[[1996]] — [[Белых Юрий Васильевич|Юрий Белых]]
* [[1996]]—[[2005]] — [[Аяцков Дмитрий Фёдорович|Дмитрий Аяцков]]

Облаç думин ертӳçи — [[Радаев Валерий Васильевич|Валерий Радаев]] ([[Пĕрлĕ Раççей]], [[2007]] çулхи раштавăн 12-мĕшĕнче суйланă).

Сарăту облаçĕнчен [[Федераци Канашĕ]]н пайташĕ — [[Шувалов Сергей Алексеевич|Сергей Шувалов]] (малтан облаç думин ертӳçи, [[2005]] çулхи , [[ака, 5]]). Маларах çак ĕç вырăнĕнче [[Абдулатипов Рамазан Гаджимурадович|Рамазан Абдулатипов]] ([[2000]] çулхи [[раштав, 19]] — [[2005]] çулхи [[ака]]) пулнă.

=== Çут çанталăк пурлăхĕ ===
Облаç гидроэнергопотенциалне [[Сарăту ГЭСĕ]] çулсерен вăтамран 5,4 млрд [[киловатт-сехет|кВт·с]] электроэнерги тупăçлать.

Ял хуçалăхра уйрăмах ахаль тата кăнтăрти [[хура тăпра]]ллă, анлă саралнă [[каштан тăпри]]ллĕ çĕрсем хаклă шутланаççĕ.

Облаç тĕплĕнех тенĕ пекех шывпа тулăх, Атăлпа чылай юханшывсăр пуçне çăлкуçсемпе çĕрай минерал шывĕ нумай.

==== Усăллă çĕрай управĕсем ====
Облаçре тупса тĕпченĕ 40 ытла пĕчĕк нефть тата газ (Степновское тата Урицкое уйрăмах калăплă) çĕрай управĕсем, ытти нумай пуян пуласлăхлă районсене тишкермен. Шыраса тĕпченĕ Озинкское пысăк [[çунăк сланец]] çĕрай управĕ, паха цемент чĕр таварĕ, фосфорит, çурт-йĕр тăвас, балласт тата кантăк хăйăрĕ, çурт-йĕр тумалли тăм тата чул управĕ нумай.

=== Климат ===
[[Климат]] облаçре вăтам континентлă: типĕ вăрăм [[çулла|çу]], ''Сулахайçырĕнче'' 30&amp;nbsp;°C температурăллă кун чылай, сивĕ [[Хĕлле|хĕлсем]], нӳрĕклĕ кунсем уйăхне 12—15, тĕтреллисем уйăхне 4—10 кун, уйăхра 4 — 10 кун çил-тăвăл вĕçтерет. [[Çуркунне]] кĕске иртет. [[Пуш]] уйăхĕнче те çилсем вĕркеççĕ, çул çине юр тултарать – вăтамран уйăхра 5—7 кун. Пуш уйăхĕнче тĕтреллĕ кунсем, вăтамран, 5—9 кун. [[Кĕркунне]] пĕрпек çанталăк килмест. Тăнăç юр витĕмĕ çĕре çурçĕр районĕсенче чӳкĕн 25-мĕшĕ тĕлне, вар тата кăнтăр районĕсенче — чӳкĕн 29-мĕшĕ — раштавăн 8-мĕшĕсенче хупăрлать.

== Халăх ==
Облаçре 2 млн 625,7 пин çын (2005) пурăнать.

Халăх-çын тăвăрлăхĕ: 26,2 çын/тв.çм. [[2006]] çулхи хыпарпа облаç халăх йышĕ 2608,3 пин çын (2625,7 — [[2005]]). [[Хула халăхĕ]] ытларах: 73,7 %, ялти халăх 26,3 % çеç.

=== Наци йышĕ ===
{| class=&quot;standard&quot;
!Халăх ||Йышĕ [[2002]] çулта, пин

([http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17 *])
|-
|[[Вырăссем]]
|2293,1 (85,9 %)
|-
|[[Казахсем]]
|78,3 (2,9 %)
|-
|[[Украинсем]]
|67,3 (2,5 %)
|-
|[[Тутарсем]]
|57,6 (2,2 %)
|-
|[[Эрменсем]]
|25,0
|-
|[[Мордвасем]]
|16,5
|-
|[[Азербайджансем]]
|16,4
|-
|[[Чăвашсем]]
|16,0
|-
|[[Белоруссем]]
|12,7
|-
|[[Нимĕçсем]]
|12,1
|-
|[[Чеченсем]]
|8,5
|-
|[[Лезгинсем]]
|5,3
|-
|[[Пушкăртсем]]
|4,0
|-
|[[Çармăссем]]
|4,0
|-
|[[Молдавансем]]
|3,8
|-
|[[Еврейсем]]
|3,4
|-
|[[Чикансем]]
|2,7
|-
|[[Корейсем]]
|2,5
|-
|&lt;small&gt; 2500 çын ытла йышлă халăха кăтартнă &lt;/small&gt;
|}

=== Украинсем ===
Украин ялĕсем Сарăту облаçĕн çĕрĕнче [[XVIII ĕмĕр]]ĕн пуçламăшĕнче çирĕпленеççĕ. В. Даль çырнипе Сарăту кĕпернин виççĕмĕш пайне украинсем йышăннă пулнă. 

Çаплах пурăну вырăнĕсен виççĕмĕш пайне украинсем никĕслесе ят панă, тĕслĕхрен, район тĕпĕсем: [[Калининск]] хули (малтан - Баланда), [[Хĕрлĕ Кут]] хули, хеп [[Екатериновка (Сарăту облаçĕ|Екатериновка]], пос.[[Дергачи]], чиркӳллĕ ялсем [[Самойловка]], [[Романовка]], урăх нумай пурăну вырăнĕсем. Сарăту облаçĕнче тăвар промăçласси Кĕçĕн Раççей хетьмăнлăхĕн [[Полтава облаçĕ|Полтавăпа]] [[Харьков облаçĕ|Харьков]] çĕрĕсенчен куçса килнĕ чумаксем аталантарса янă, вĕсемех çĕнĕ вырăнсенче, çав шутра Пукрав слободи (кайран Покровск хули, халĕ Атăлăн сулахай çыранĕнчи Сарăтăва хирĕç [[Энгельс (хула)|Энгельс]] хули), пурнăç никĕсне хунă.

[[1989]] çулхи çыравпа облаçре 100 пинрен кăшт ытларах украин çынни пурăннă. 2002 çулта вара — 67,3 пин кăна. Çакă вара украинсем вырăссемпе хутăшса кайса хăйсен украинлăхне çухатнине кăтартать. Украинсем [[Польша|Польшăра]], [[Словаки|Словакире]] тата [[Канада|Канадара]] çеç вырăссемпе хутăшса каймаççĕ.

Хальхи самантра [[Фёдоров районĕ|Фёдоровпа]] [[Самойлов районĕ]]сенче украинсем халĕ те нумайрахăш шутланасçĕ.
Сарăту облаçĕн 30% халăхăн украин кăк хушамачĕсем.

=== Тутарсем ===
{{main|Тутарсем Раççейре вырнаçăнни}}
[[Тутарсем]] пĕрçуммăн Сарӑту облаҫӗн [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карабулак]], [[Дергачи районĕ|Дергачи]], [[Ершов районĕ|Ершов]], [[Петровск районӗ|Петровск]], [[Сарăту районĕ|Сарӑту]] 10 [[тутарсем|тутар]], 19 хутăш ялĕсенче пурăнаççĕ. Тутар гимназийĕ ([[Сарăту|Сарӑтура]], 1992), тутар ача-пăча сачĕ ([[Сарăту]]). Тутарсен наци-культура автономийĕ (1997 çултанпа), Тутар культура центрĕ, Атăлçи ислам центрĕ «Дава», культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Ислам йыхравĕ», облаçри тутар-пушкăрт культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Идель» ĕçлет.  «Мăсăльман хыпарçи» (Сарăту), телекăларăм «Аллаху акбар» тухаççĕ. Пултарулăх ансамблĕ ([[Сафаровка (Сарăту облаçĕ)|Сафаровка]], [[Дергачи районĕ]]) пур.

=== Пушкăртсем ===
[[Пушкăртсем|Пушкӑрт]] ялĕсем Сарăту çĕрĕнче XVIII ĕмĕртенпе пулни паллă. Вĕсем [[Камелик (юханшыв)|Камелик]] юханшыв айлăмĕнче вырнаçнă, çаванпа та кунти пушкăртсене камелик пушкăрчĕсем теççĕ. Çак пурăну вырăнĕсем каярах [[Самар кĕперни|Самар кĕпернин]] Куçапай вулăсне кĕреççĕ. Халĕ самар пушкăрчĕсем ытларах Перелюба тата Пугачев районĕсенче пурăнаççĕ. Сарăту пушкăрчĕсен мăн асаттисем, самар пушкăрчĕсем пекех, [[Пушкăрт Республики|Пушкăртăстанăн]] кăнтăр-тухăçĕнчен куçса килнĕ. Тăван чĕлхи — [[пушкăрт чĕлхи]].

=== Чӑвашсем ===
Чӑвашсем Сарӑту ҫӗрӗнче XVIII ӗмӗртен пур. Сарӑту облаҫӗре икӗ чӑваш ялӗ пур: [[Ĕшнеуй]] та [[Шурту]], хӑшӗ [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карапулак районӗнче]] вырнаҫнӑ&lt;ref&gt;[https://ru.chuvash.org/wiki/Шняево Шняево — Ĕшнеуй.]&lt;/ref&gt;.

== Администрациллӗ пайлани ==
Облаç 38 района пайланать, вĕсенчен 20 - ''Сылтăм çыран енче'', 18 — ''Сулахай çыран енче''. Облаçре 1805 ял, посёлок, 18 хула ([[2005]]), 4 хула тӑрӑхӗсем&lt;ref name=&quot;АТУ&quot;&gt;{{Cite web |url=http://docs.cntd.ru/document/977400114 |title=Закон Саратовской области от 3 апреля 2000 года № 21-ЗСО «Об административно-территориальном устройстве Саратовской области» |access-date=2016-09-29 |archive-date=2020-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201105040713/http://docs.cntd.ru/document/977400114 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
[[2020]] ҫулта Сарӑту облаҫӗнче ҫӗнӗ Администрацилӗ пайлани йышӑннӑ. Киввӗ Сарӑту районӗ [[Сарăту]] хулипе ҫӗнӗ [[Гагарин районӗ]] хушшинче пайланӑ.

* 1 облаҫри пӗлтерӳпе хули ([[Сарăту]]), 
* 1 ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование'')&lt;/ref&gt;([[Светлый (Сарӑту облаҫӗ)|Светлый]] посёлокӗ), 
* 37 район, 
* 1 административлӑ район ([[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]),
* 2 административлӑ округ — [[Шӑхан]]&lt;ref&gt;вырӑсла ''Шиханы''&lt;/ref&gt; хули те [[Михайловский]] — вӗсем ХАТЙ пулнӑ.&lt;ref name=&quot;реестр&quot;&gt;[http://docs.cntd.ru/document/467707743 Реестр административно-территориального деления Саратовской области] {{Wayback|url=http://docs.cntd.ru/document/467707743 |date=20201113004522 }} // Постановление Правительства Саратовской области от 29 октября 2015 года N 545-П «Об утверждении реестра административно-территориального деления Саратовской области»&lt;/ref&gt;

=== Хула тӑрӑхӗсем тата районсем ===

==== Хула тӑрӑхӗсем ====

* [[Сарăту]] хули
* [[Шӑхан]] хули
* [[Михайловский]] ялӗ
* [[Светлый (ХАТЙ)]] посёлокӗ 

==== Районсем ====

* [[Александров-Гай районӗ]]
* [[Аркадак районӗ]]
* [[Аткарск районӗ]]
* [[Балаково районӗ]]
* [[Балашов районӗ]]
* [[Балтай районӗ]]
* [[Вольск районӗ]]
* [[Воскресенское районӗ]]
* [[Дергачи районӗ]]
* [[Духовницкое районӗ]]
* [[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]
* [[Ершов районӗ]]
* [[Ивантеевка районӗ]]
* [[Калининск районĕ (Сарăту облаçĕ)
|Калининск районĕ]]
* [[Екатериновка районӗ|Кӗтерне районӗ]]
* [[Красноармейск районӗ]]
* [[Краснопартизански районӗ]]
* [[Маркс районӗ]]
* [[Озинки районӗ]]
* [[Пасарлă Карабулак районĕ]]
* [[Перелюб районӗ]]
* [[Петровск районӗ]]
* [[Питерка районӗ]]
* [[Пугачёв районӗ]]
* [[Ровное районӗ]]
* [[Романовка районӗ]]
* [[Ртищево районӗ]]
* [[Самойловка районӗ]]
* [[Советски районӗ]]
* [[Ҫара Сӑрт районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Бурас районӗ|Ҫӗнӗ Пурас районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Уҫӗн районӗ]]
* [[Татищево районӗ]]
* [[Турки районӗ]]
* [[Фёдоровски районӗ]]
* [[Хвалынск районӗ]]
* [[Хӗрлӗ Кут районӗ]]
* [[Энгельс районӗ]]

=== Пурăнан вырăнсем ===
{{main|Сарăту облаçĕн ял-хули}}
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin: 0 2em 0 2em&quot;
|-
| bgcolor=&quot;#C0C0C0&quot; | '''10 пин ытла çынлă пурăну вырăнĕсем'''&lt;br /&gt; [[2007]] çулăн кăрлач, 1 тĕлне
|-
|
&lt;table width=&quot;600&quot; border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Сарăту]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;841,4&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красноармейск (Сарăту облаçĕ)|Красноармейск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;24,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Энгельс (хула)|Энгельс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ершов (хула)|Ершов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;23,5&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балаково]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,5&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Калининск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;18,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балашов (хула)|Балашов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;93,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Новоузенск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;16,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Вольск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;68,9&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красный Кут]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;14,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ртищево]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;43,3&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аркадак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,8&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Пугачёв (хула)|Пугачёв]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;42,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Хвалынск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Приволжский (Сарăту облаçĕ)|Приволжский]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;33,1&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Степное (Сарăту облаçĕ)|Степное]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,4&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Маркс (хула)|Маркс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Светлый (Сарăту облаçĕ)|Светлый]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;12,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Петровск (Сарăту облаçĕ)|Петровск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Базарный Карабулак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,3&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аткарск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;27,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Озинки]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,2&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
   
&lt;/table&gt;
|}
&lt;/div&gt;

== Культура ==
Сарăту облаçĕнчи музейсем: [[Сарăту облаçĕн тăван ен тĕпчев музейĕ]], [[Сарăту А. Н. Радищев ячĕллĕ ӳнер музейĕ]], [[Н.Г. Чернышевский музей-пӳрчĕ]], [[К. Федин музей-пӳрчĕ]], [[Балашов]], [[Вольск]], [[Петровск]], [[Хвалынск]], [[Энгельс (хула)|Энгельс]] тăван ен тĕпчев музейĕсем, [[Пугачёв (хула)|Пугачёври]] [[В. И. Чапаев астăвăм музей-пӳрчĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot;&gt;Большая Cоветская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 22. Ремень — Сафи. 1975. 628 стр., илл.; 37 л. илл. и карт.&lt;/ref&gt;.

Облаçри театрсем: [[Балаков драма Е.А. Лебедев ячĕллĕ театрĕ]], [[Балашов драма театрĕ]], [[Вольск драма театрĕ]], [[Сарăту академи драма И. А. Слонов ячĕллĕ театрĕ]], [[Сарăту академи оперăпа балет театрĕ]], [[Сарату академи çамрăк куравçă театрĕ]], [[Сарăту пуканетеатрĕ «Теремок»|Пукане театрĕ «Теремок»]], [[Сарăту муниципаллă çĕнĕ драма театрĕ «Версия»]], [[Сарăту муниципаллă драма театрĕ «АТХ»]],  [[Сарăту облаç оперетта театрĕ]], [[Сарăту пластика драма театрĕ]], [[Сарăту вырăс камит театрĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot; /&gt;

== Экономика ==
=== Промăçлăхĕ ===
Сарăту облаçĕ промăçлăхĕ тупăшласси [[Атăлçи экономика регионĕ]]нче малта пыраканни шутланать. Облаçĕн [[промăçлăхĕ]]н шутĕнче 2000 ытла пысăк тата вăтам йĕркеленӳлĕх. Кунта [[троллейбус]]сем ([[Тролза]]), чукун çул техникине ([[Энгельс транспорт машинăтавакан завочĕ]]) чĕртекен çуртасем, тĕп-тĕрĕс приборсем, [[холодильник]]сем тата [[морозильник]]сем, шĕвек çунăк япала тата нефтехими япалисене ([[Сарăту НТЗ]] хăвачĕ 10 млн т. нефть/çул, «Сарăтунефтеоргсинтез»), [[минерал имçамĕ]], [[пăхăр прокачĕ]], çурт-йĕр [[кантăк]]ĕ, [[цемент]] кăлараççĕ.

Промăçлăх структуринче чи нумай пайли — хăват-çунăк япала комплексĕ (45,5 %), çаплах машинăтăваслăх (19,1 %), хими тата нефтехими (15,6 %), апат-çимĕç (9,2 %) промăçлăхĕ палăрать.
 
Облаçре пысăк [[электростанци]]сем — [[Балаково АЭСĕ]] тата [[Сарăту ГЭСĕ]] — электрохăват тупăшлаççĕ, вĕсен суммă хăвачĕ 4000 МВт тата 1360 МВт. Çак электростанцисем Атăлçи регионĕн чĕрĕк пайне тата Раççейĕн 3 % электрохăватне тăваççĕ. Унсăр пуçне, хăватçăсен хулинче  [[Балаково|Балаковăра]] [[Балаково ТЭЦ-4|ТЭЦ-4]] (465 МВт, 1532 Гкал/сех), [[Сарăту]]ра  [[Сарăту ТЭЦ-5|ТЭЦ-5]] (440 МВт, 1260 Гкал/сех), [[Сарăту ТЭЦ-2|ТЭЦ-2]] (296 МВт, 1077 ГКал/сех), [[Сарăту ГРЭСĕ|ГРЭС]] (54 МВт, 506 Гкал/сех) тата [[Сарăту ТЭЦ-1|ТЭЦ-1]] (22 МВт, 255 Гкал/сех), [[Энгельс (хула)|Энгельсре]] [[Энгельс ТЭЦĕ|ТЭЦ-3]] (202 МВт, 844 Гкал/сех) хăват парать.

=== Транспорт ===
Облаçре тĕрлĕ тĕслĕ транспорт ĕçлет. Автомобиль çулĕсен тăсăлăвĕ — 9940 км, хытă витĕмли — 9540 км (çав шутра 741 км федерации шайĕнчи автотрасса) ([[2000]]). Транспорт инфраструктуринче паллă вырăн [[чукун çул]] йышăнать, унăн пайне 90 % ытла япала- тата 40 % яхăн пассажир турттаракан транспорт. 

Облаç территорипе пыракан [[чукун çул]] тăсăлăвĕ 2326 çм. Вĕсенчен чылайăшĕ [[Атăлçи чукун çулĕ]]н ([[Атăлçи чукун çулĕн Сарăту уйрăмĕ|Сарăту уйрăмĕ]]) тата пĕчĕкреххи, облаçĕн анăçĕнчи [[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕ]] ([[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕн Ртищево уйрăмĕ|Ртищево уйрăмĕ]]).

Облаçре [[ансăр чукун çул]] пур — [[Красноармейски керамика завочĕн ансăр чукун çулĕ]]. Юханшыв транспорчĕ аталаннă, [[Сарăту]] хули Атăл çинчи пысăк порт шутланать. 

Атăл урлă каçма виççĕ автомобиль кĕперĕ ( [[Сарăту]], [[Балаково]] тата [[Сарăту кĕперĕ (çĕнĕ)|Сарăтуран çурçĕрелле]], виççĕмĕшĕ çăмăл тата маршрут хула транспорче валли çеç).

== Çар объекчĕсем ==
* Виççĕ авиаци бази: [[Авиабаза Балашов|Балашов]], [[Авиабаза Сенная|Сенная]] тата [[Авиабаза Энгельс|Энгельс]]
* [[Тамань ракета дивизийĕ]] [[РВСН]]  [[Светлый (Сарату облаçĕ)| Светлый]] ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование)&lt;/ref&gt; 
* [[Хими тата биологи радиаци хӳтĕлев ĂТИ]], 1 ХБРХ мобиллĕ бригади, асăрхав тата разведка полкĕ тата [[Шăхан]] хули таврашĕнчи хими полигонĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/ Сарăту облаç ертӳçлĕхĕ]
* [http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 Сарату облаçĕ «Вся Россия» хыпар кĕнеке-каталогра] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090610073422/http://www.terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 |date=2009-06-10 }}
* [http://www.sarat.ru/ Сарăту облаç хулисем çинчен хыпарсем]
* [http://saratov-kultura.ru/ Сарăтун культурăллă пурнăçĕ]

{{Сарăту облаçĕ}}
{{Раççей Федераци субъекчĕсем}}

[[Категори:Сарăту облаçĕ| ]]</text>
      <sha1>k65gd1v3zbzzkbv293cdrcw68viqiwn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750629</id>
      <parentid>750628</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:12:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Администрациллӗ пайлани */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30609" xml:space="preserve">{{РФ субъекчĕ
|RuNm = Сарăту облаçĕ &lt;br /&gt;
|OfNm1 = Саратовская область
|OfNm2 = &amp;nbsp;
|FSFlag = Flag_of_Saratov_Oblast.svg
|FSCoA = Coat_of_Arms_of_Saratov_oblast.svg
|FlagLnk = Сарăту облаçĕн ялавĕ
|CoALnk = Сарăту облаçĕн гербĕ
|FSMap = Map_of_Russia_-_Saratov_Oblast.svg
|FSCtrWhat = Тĕп хули
|FSCtrNm = [[Сарăту]]
|AreaRnk = 32
|TotArea = 101&amp;nbsp;240
|WaterPrcnt = кăштах кăна
|PopRnk =32
|PopQty = 2 421 895
|PopCtDate = 2020
|PopDens = 23,92
|FedDistrNm = [[Атăлçи федераци тăрăхĕ]]
|EcRegNm = [[Атăлçи экономика районĕ]]
|CadNo = 64
|LangLangs = s
|OfLangs = [[вырăс чĕлхи|вырăс]]
|HeadTtl = [[Сарăту облаçĕн Пуçлăхĕ|Пуçлăх]]
|HeadNm = [[Бусаргин Роман Викторович|Бусаргин Роман Виктор ывӑлӗ]]
|ViceTtl = [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕ|Министрсен кабинечĕн]] [[Сарăту облаçĕн Министрсен кабинечĕн председателĕ|председателĕ]]
|ViceNm = 
|LegislTtl = [[Сарăту облаçĕн думи|Облаç думин]] [[Сарăту облаçĕн думин Председателĕ|председателĕ]]
|LegislNm = [[Романов Александр Сергеевич|Александр Романов]]
|FSAnthem = [[Сарăту облаçĕн гимнĕ]]
|FSUTC = 
}}
[[Ӳкерчĕк:Outline_Map_of_Saratov_Oblast.svg|right|300px]]

'''Сарăту облаçĕ''' ({{lang-ru|''Саратовская Область''}})— [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерацин]] [[Европа]] пайĕн кăнтăр-тухăçĕнче, Анат [[Атăлçи]]н çурçĕрĕнче вырнаçнă федераци субъекчĕ. Лаптăкĕ 100,2 пин тв.çм. Çĕрĕсем анăçран тухăмалла çити 575 çухрăм, çурçĕртен кăнтăра — 330 çухрăм сарăлса выртаççĕ. [[Атăлçи федераци тăрăхĕ|Атӑлҫи Федераци тӑрӑхӗнче]] йышне кӗртет.

Облаçе [[1936]] çулхи [[раштав, 5]] [[Сарăту Ен]]не улăштарса туса хунă.

== Тавралăхĕ ==
Сарăту облаçĕ Раççей Федерацин Евроăри кăнтăр-тухăç çĕрĕнче, Анат Атăлçин çурçĕрĕнче, вырнаçнă. Анăçран тухăçалла 575 çм, çурçĕртен кăнтăралла — 330 çм территори.

Чикĕ вăрăммăшĕ 3500 çухрăмран чылай. Хĕвелтухăçĕнче [[Казахстан]]па, кăнтăрта — [[Волгоград облаçĕ|Волгоград]] облаçĕпе, хĕвеланăçĕнче [[Воронеж облаçĕ|Воронеж]]па [[Тамбов облаçĕ|Тамбов]] облаçĕсемпе, çурçĕрте- [[Пенза облаçĕ|Пенза]], [[Самар облаçĕ|Самар]], [[Чĕмпĕр облаçĕ|Чĕмпĕр]] тата [[Ăренпур облаçĕ|Ăренпур]] çĕрĕсемпе юнашар. Сарăту çĕрĕсем витĕр мăн [[Атăл]] юхать. вăл облаçе иккĕне пайлать: ''Сулахай çыран ен'' тата ''Сылтăм çыран ен''.

== Кун-çулĕ ==
[[1780]] çулта [[Сарăту енпуçлăхĕ|Сарăту енпуçлăхне]] тăххăр уесе (Сарăту, Хвалынь, Воль, Кузнец, Сердоб, Аткар, Петĕр, Балашов тата Камышин) пуçтарса йĕркеленĕ, [[1797]] çулта вăл — [[Сарăту кĕперни]] пулса тăрать, [[1934]] çулхи [[кăрлач, 10|кăрлачăн 10-мĕшĕнче]] — [[Сарăту Ен]]не куçарнă, [[1936]] çулхи [[раштав, 5|раштавăн 5-мĕшĕнче]] — облаç шайне çитернĕ. Хальхи чикĕсене [[1957]] çулта çирĕплетнĕ.

== Облаçри влаç ==
[[2005]] çулхи [[пуш, 3]] Сарăту облаç думи кĕпернеттĕр ĕç вырăнне [[Раççей Федерацийĕ]]н [[Президент|Президенчĕ]] [[Путин Владимир Владимирович|Владимир Путин]] сĕннипе [[Балаково АЭС-ĕ]]н директорне [[Ипатов Павел Леонидович|Павел Ипатова]] лартнă. Ӗçе вăл официаллă [[2005]] çулхи [[ака, 3]] кĕнĕ.

Маларах Сарăту облаçĕн кĕпернеттĕр ĕç вырăнне йышăннисем:
* [[1992]]—[[1996]] — [[Белых Юрий Васильевич|Юрий Белых]]
* [[1996]]—[[2005]] — [[Аяцков Дмитрий Фёдорович|Дмитрий Аяцков]]

Облаç думин ертӳçи — [[Радаев Валерий Васильевич|Валерий Радаев]] ([[Пĕрлĕ Раççей]], [[2007]] çулхи раштавăн 12-мĕшĕнче суйланă).

Сарăту облаçĕнчен [[Федераци Канашĕ]]н пайташĕ — [[Шувалов Сергей Алексеевич|Сергей Шувалов]] (малтан облаç думин ертӳçи, [[2005]] çулхи , [[ака, 5]]). Маларах çак ĕç вырăнĕнче [[Абдулатипов Рамазан Гаджимурадович|Рамазан Абдулатипов]] ([[2000]] çулхи [[раштав, 19]] — [[2005]] çулхи [[ака]]) пулнă.

=== Çут çанталăк пурлăхĕ ===
Облаç гидроэнергопотенциалне [[Сарăту ГЭСĕ]] çулсерен вăтамран 5,4 млрд [[киловатт-сехет|кВт·с]] электроэнерги тупăçлать.

Ял хуçалăхра уйрăмах ахаль тата кăнтăрти [[хура тăпра]]ллă, анлă саралнă [[каштан тăпри]]ллĕ çĕрсем хаклă шутланаççĕ.

Облаç тĕплĕнех тенĕ пекех шывпа тулăх, Атăлпа чылай юханшывсăр пуçне çăлкуçсемпе çĕрай минерал шывĕ нумай.

==== Усăллă çĕрай управĕсем ====
Облаçре тупса тĕпченĕ 40 ытла пĕчĕк нефть тата газ (Степновское тата Урицкое уйрăмах калăплă) çĕрай управĕсем, ытти нумай пуян пуласлăхлă районсене тишкермен. Шыраса тĕпченĕ Озинкское пысăк [[çунăк сланец]] çĕрай управĕ, паха цемент чĕр таварĕ, фосфорит, çурт-йĕр тăвас, балласт тата кантăк хăйăрĕ, çурт-йĕр тумалли тăм тата чул управĕ нумай.

=== Климат ===
[[Климат]] облаçре вăтам континентлă: типĕ вăрăм [[çулла|çу]], ''Сулахайçырĕнче'' 30&amp;nbsp;°C температурăллă кун чылай, сивĕ [[Хĕлле|хĕлсем]], нӳрĕклĕ кунсем уйăхне 12—15, тĕтреллисем уйăхне 4—10 кун, уйăхра 4 — 10 кун çил-тăвăл вĕçтерет. [[Çуркунне]] кĕске иртет. [[Пуш]] уйăхĕнче те çилсем вĕркеççĕ, çул çине юр тултарать – вăтамран уйăхра 5—7 кун. Пуш уйăхĕнче тĕтреллĕ кунсем, вăтамран, 5—9 кун. [[Кĕркунне]] пĕрпек çанталăк килмест. Тăнăç юр витĕмĕ çĕре çурçĕр районĕсенче чӳкĕн 25-мĕшĕ тĕлне, вар тата кăнтăр районĕсенче — чӳкĕн 29-мĕшĕ — раштавăн 8-мĕшĕсенче хупăрлать.

== Халăх ==
Облаçре 2 млн 625,7 пин çын (2005) пурăнать.

Халăх-çын тăвăрлăхĕ: 26,2 çын/тв.çм. [[2006]] çулхи хыпарпа облаç халăх йышĕ 2608,3 пин çын (2625,7 — [[2005]]). [[Хула халăхĕ]] ытларах: 73,7 %, ялти халăх 26,3 % çеç.

=== Наци йышĕ ===
{| class=&quot;standard&quot;
!Халăх ||Йышĕ [[2002]] çулта, пин

([http://www.perepis2002.ru/index.html?id=17 *])
|-
|[[Вырăссем]]
|2293,1 (85,9 %)
|-
|[[Казахсем]]
|78,3 (2,9 %)
|-
|[[Украинсем]]
|67,3 (2,5 %)
|-
|[[Тутарсем]]
|57,6 (2,2 %)
|-
|[[Эрменсем]]
|25,0
|-
|[[Мордвасем]]
|16,5
|-
|[[Азербайджансем]]
|16,4
|-
|[[Чăвашсем]]
|16,0
|-
|[[Белоруссем]]
|12,7
|-
|[[Нимĕçсем]]
|12,1
|-
|[[Чеченсем]]
|8,5
|-
|[[Лезгинсем]]
|5,3
|-
|[[Пушкăртсем]]
|4,0
|-
|[[Çармăссем]]
|4,0
|-
|[[Молдавансем]]
|3,8
|-
|[[Еврейсем]]
|3,4
|-
|[[Чикансем]]
|2,7
|-
|[[Корейсем]]
|2,5
|-
|&lt;small&gt; 2500 çын ытла йышлă халăха кăтартнă &lt;/small&gt;
|}

=== Украинсем ===
Украин ялĕсем Сарăту облаçĕн çĕрĕнче [[XVIII ĕмĕр]]ĕн пуçламăшĕнче çирĕпленеççĕ. В. Даль çырнипе Сарăту кĕпернин виççĕмĕш пайне украинсем йышăннă пулнă. 

Çаплах пурăну вырăнĕсен виççĕмĕш пайне украинсем никĕслесе ят панă, тĕслĕхрен, район тĕпĕсем: [[Калининск]] хули (малтан - Баланда), [[Хĕрлĕ Кут]] хули, хеп [[Екатериновка (Сарăту облаçĕ|Екатериновка]], пос.[[Дергачи]], чиркӳллĕ ялсем [[Самойловка]], [[Романовка]], урăх нумай пурăну вырăнĕсем. Сарăту облаçĕнче тăвар промăçласси Кĕçĕн Раççей хетьмăнлăхĕн [[Полтава облаçĕ|Полтавăпа]] [[Харьков облаçĕ|Харьков]] çĕрĕсенчен куçса килнĕ чумаксем аталантарса янă, вĕсемех çĕнĕ вырăнсенче, çав шутра Пукрав слободи (кайран Покровск хули, халĕ Атăлăн сулахай çыранĕнчи Сарăтăва хирĕç [[Энгельс (хула)|Энгельс]] хули), пурнăç никĕсне хунă.

[[1989]] çулхи çыравпа облаçре 100 пинрен кăшт ытларах украин çынни пурăннă. 2002 çулта вара — 67,3 пин кăна. Çакă вара украинсем вырăссемпе хутăшса кайса хăйсен украинлăхне çухатнине кăтартать. Украинсем [[Польша|Польшăра]], [[Словаки|Словакире]] тата [[Канада|Канадара]] çеç вырăссемпе хутăшса каймаççĕ.

Хальхи самантра [[Фёдоров районĕ|Фёдоровпа]] [[Самойлов районĕ]]сенче украинсем халĕ те нумайрахăш шутланасçĕ.
Сарăту облаçĕн 30% халăхăн украин кăк хушамачĕсем.

=== Тутарсем ===
{{main|Тутарсем Раççейре вырнаçăнни}}
[[Тутарсем]] пĕрçуммăн Сарӑту облаҫӗн [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карабулак]], [[Дергачи районĕ|Дергачи]], [[Ершов районĕ|Ершов]], [[Петровск районӗ|Петровск]], [[Сарăту районĕ|Сарӑту]] 10 [[тутарсем|тутар]], 19 хутăш ялĕсенче пурăнаççĕ. Тутар гимназийĕ ([[Сарăту|Сарӑтура]], 1992), тутар ача-пăча сачĕ ([[Сарăту]]). Тутарсен наци-культура автономийĕ (1997 çултанпа), Тутар культура центрĕ, Атăлçи ислам центрĕ «Дава», культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Ислам йыхравĕ», облаçри тутар-пушкăрт культура-çутĕç пĕрлĕхĕ «Идель» ĕçлет.  «Мăсăльман хыпарçи» (Сарăту), телекăларăм «Аллаху акбар» тухаççĕ. Пултарулăх ансамблĕ ([[Сафаровка (Сарăту облаçĕ)|Сафаровка]], [[Дергачи районĕ]]) пур.

=== Пушкăртсем ===
[[Пушкăртсем|Пушкӑрт]] ялĕсем Сарăту çĕрĕнче XVIII ĕмĕртенпе пулни паллă. Вĕсем [[Камелик (юханшыв)|Камелик]] юханшыв айлăмĕнче вырнаçнă, çаванпа та кунти пушкăртсене камелик пушкăрчĕсем теççĕ. Çак пурăну вырăнĕсем каярах [[Самар кĕперни|Самар кĕпернин]] Куçапай вулăсне кĕреççĕ. Халĕ самар пушкăрчĕсем ытларах Перелюба тата Пугачев районĕсенче пурăнаççĕ. Сарăту пушкăрчĕсен мăн асаттисем, самар пушкăрчĕсем пекех, [[Пушкăрт Республики|Пушкăртăстанăн]] кăнтăр-тухăçĕнчен куçса килнĕ. Тăван чĕлхи — [[пушкăрт чĕлхи]].

=== Чӑвашсем ===
Чӑвашсем Сарӑту ҫӗрӗнче XVIII ӗмӗртен пур. Сарӑту облаҫӗре икӗ чӑваш ялӗ пур: [[Ĕшнеуй]] та [[Шурту]], хӑшӗ [[Пасарлă Карабулак районĕ|Пасарлӑ Карапулак районӗнче]] вырнаҫнӑ&lt;ref&gt;[https://ru.chuvash.org/wiki/Шняево Шняево — Ĕшнеуй.]&lt;/ref&gt;.

== Администрациллӗ пайлани ==
Облаç 38 района пайланать, вĕсенчен 20 - ''Сылтăм çыран енче'', 18 — ''Сулахай çыран енче''. Облаçре 1805 ял, посёлок, 18 хула ([[2005]]), 4 хула тӑрӑхӗсем&lt;ref name=&quot;АТУ&quot;&gt;{{Cite web |url=http://docs.cntd.ru/document/977400114 |title=Закон Саратовской области от 3 апреля 2000 года № 21-ЗСО «Об административно-территориальном устройстве Саратовской области» |access-date=2016-09-29 |archive-date=2020-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201105040713/http://docs.cntd.ru/document/977400114 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.
[[2020]] ҫулта Сарӑту облаҫӗнче ҫӗнӗ Администрацилӗ пайлани йышӑннӑ. Киввӗ [[Сарăту районĕ]] [[Сарăту]] хулипе ҫӗнӗ [[Гагарин районӗ]] хушшинче пайланӑ.

* 1 облаҫри пӗлтерӳпе хули ([[Сарăту]]), 
* 1 ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование'')&lt;/ref&gt;([[Светлый (Сарӑту облаҫӗ)|Светлый]] посёлокӗ), 
* 37 район, 
* 1 административлӑ район ([[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]),
* 2 административлӑ округ — [[Шӑхан]]&lt;ref&gt;вырӑсла ''Шиханы''&lt;/ref&gt; хули те [[Михайловский]] — вӗсем ХАТЙ пулнӑ.&lt;ref name=&quot;реестр&quot;&gt;[http://docs.cntd.ru/document/467707743 Реестр административно-территориального деления Саратовской области] {{Wayback|url=http://docs.cntd.ru/document/467707743 |date=20201113004522 }} // Постановление Правительства Саратовской области от 29 октября 2015 года N 545-П «Об утверждении реестра административно-территориального деления Саратовской области»&lt;/ref&gt;

=== Хула тӑрӑхӗсем тата районсем ===

==== Хула тӑрӑхӗсем ====

* [[Сарăту]] хули
* [[Шӑхан]] хули
* [[Михайловский]] ялӗ
* [[Светлый (ХАТЙ)]] посёлокӗ 

==== Районсем ====

* [[Александров-Гай районӗ]]
* [[Аркадак районӗ]]
* [[Аткарск районӗ]]
* [[Балаково районӗ]]
* [[Балашов районӗ]]
* [[Балтай районӗ]]
* [[Вольск районӗ]]
* [[Воскресенское районӗ]]
* [[Дергачи районӗ]]
* [[Духовницкое районӗ]]
* [[Гагарин районӗ (Сарӑту облаҫӗ)|Гагарин районӗ]]
* [[Ершов районӗ]]
* [[Ивантеевка районӗ]]
* [[Калининск районĕ (Сарăту облаçĕ)
|Калининск районĕ]]
* [[Екатериновка районӗ|Кӗтерне районӗ]]
* [[Красноармейск районӗ]]
* [[Краснопартизански районӗ]]
* [[Маркс районӗ]]
* [[Озинки районӗ]]
* [[Пасарлă Карабулак районĕ]]
* [[Перелюб районӗ]]
* [[Петровск районӗ]]
* [[Питерка районӗ]]
* [[Пугачёв районӗ]]
* [[Ровное районӗ]]
* [[Романовка районӗ]]
* [[Ртищево районӗ]]
* [[Самойловка районӗ]]
* [[Советски районӗ]]
* [[Ҫара Сӑрт районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Бурас районӗ|Ҫӗнӗ Пурас районӗ]]
* [[Ҫӗнӗ Уҫӗн районӗ]]
* [[Татищево районӗ]]
* [[Турки районӗ]]
* [[Фёдоровски районӗ]]
* [[Хвалынск районӗ]]
* [[Хӗрлӗ Кут районӗ]]
* [[Энгельс районӗ]]

=== Пурăнан вырăнсем ===
{{main|Сарăту облаçĕн ял-хули}}
&lt;div align=&quot;center&quot;&gt;
{| class=&quot;toccolours&quot; style=&quot;margin: 0 2em 0 2em&quot;
|-
| bgcolor=&quot;#C0C0C0&quot; | '''10 пин ытла çынлă пурăну вырăнĕсем'''&lt;br /&gt; [[2007]] çулăн кăрлач, 1 тĕлне
|-
|
&lt;table width=&quot;600&quot; border=&quot;0&quot; cellspacing=&quot;1&quot; cellpadding=&quot;0&quot;&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Сарăту]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;841,4&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;35%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красноармейск (Сарăту облаçĕ)|Красноармейск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td width=&quot;15%&quot; style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;24,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Энгельс (хула)|Энгельс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ершов (хула)|Ершов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;23,5&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балаково]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;200,5&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Калининск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;18,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Балашов (хула)|Балашов]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;93,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Новоузенск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;16,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Вольск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;68,9&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Красный Кут]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;14,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Ртищево]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;43,3&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аркадак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,8&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Пугачёв (хула)|Пугачёв]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;42,4&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Хвалынск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,7&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Приволжский (Сарăту облаçĕ)|Приволжский]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;33,1&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Степное (Сарăту облаçĕ)|Степное]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;13,4&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Маркс (хула)|Маркс]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,8&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Светлый (Сарăту облаçĕ)|Светлый]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;12,9&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Петровск (Сарăту облаçĕ)|Петровск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;32,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Базарный Карабулак]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,3&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
 &lt;tr align=&quot;left&quot;&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;font-weight:bold;&quot;&gt; [[Аткарск]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;27,6&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt; [[Озинки]]&lt;/td&gt;
  &lt;td style=&quot;font-family:Verdana, Arial;font-size:10px;&quot;&gt;10,2&lt;/td&gt;
 &lt;/tr&gt;
   
&lt;/table&gt;
|}
&lt;/div&gt;

== Культура ==
Сарăту облаçĕнчи музейсем: [[Сарăту облаçĕн тăван ен тĕпчев музейĕ]], [[Сарăту А. Н. Радищев ячĕллĕ ӳнер музейĕ]], [[Н.Г. Чернышевский музей-пӳрчĕ]], [[К. Федин музей-пӳрчĕ]], [[Балашов]], [[Вольск]], [[Петровск]], [[Хвалынск]], [[Энгельс (хула)|Энгельс]] тăван ен тĕпчев музейĕсем, [[Пугачёв (хула)|Пугачёври]] [[В. И. Чапаев астăвăм музей-пӳрчĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot;&gt;Большая Cоветская Энциклопедия. Гл. ред. А. М. Прохоров, 3-е изд. Т. 22. Ремень — Сафи. 1975. 628 стр., илл.; 37 л. илл. и карт.&lt;/ref&gt;.

Облаçри театрсем: [[Балаков драма Е.А. Лебедев ячĕллĕ театрĕ]], [[Балашов драма театрĕ]], [[Вольск драма театрĕ]], [[Сарăту академи драма И. А. Слонов ячĕллĕ театрĕ]], [[Сарăту академи оперăпа балет театрĕ]], [[Сарату академи çамрăк куравçă театрĕ]], [[Сарăту пуканетеатрĕ «Теремок»|Пукане театрĕ «Теремок»]], [[Сарăту муниципаллă çĕнĕ драма театрĕ «Версия»]], [[Сарăту муниципаллă драма театрĕ «АТХ»]],  [[Сарăту облаç оперетта театрĕ]], [[Сарăту пластика драма театрĕ]], [[Сарăту вырăс камит театрĕ]]&lt;ref name=&quot;bse22&quot; /&gt;

== Экономика ==
=== Промăçлăхĕ ===
Сарăту облаçĕ промăçлăхĕ тупăшласси [[Атăлçи экономика регионĕ]]нче малта пыраканни шутланать. Облаçĕн [[промăçлăхĕ]]н шутĕнче 2000 ытла пысăк тата вăтам йĕркеленӳлĕх. Кунта [[троллейбус]]сем ([[Тролза]]), чукун çул техникине ([[Энгельс транспорт машинăтавакан завочĕ]]) чĕртекен çуртасем, тĕп-тĕрĕс приборсем, [[холодильник]]сем тата [[морозильник]]сем, шĕвек çунăк япала тата нефтехими япалисене ([[Сарăту НТЗ]] хăвачĕ 10 млн т. нефть/çул, «Сарăтунефтеоргсинтез»), [[минерал имçамĕ]], [[пăхăр прокачĕ]], çурт-йĕр [[кантăк]]ĕ, [[цемент]] кăлараççĕ.

Промăçлăх структуринче чи нумай пайли — хăват-çунăк япала комплексĕ (45,5 %), çаплах машинăтăваслăх (19,1 %), хими тата нефтехими (15,6 %), апат-çимĕç (9,2 %) промăçлăхĕ палăрать.
 
Облаçре пысăк [[электростанци]]сем — [[Балаково АЭСĕ]] тата [[Сарăту ГЭСĕ]] — электрохăват тупăшлаççĕ, вĕсен суммă хăвачĕ 4000 МВт тата 1360 МВт. Çак электростанцисем Атăлçи регионĕн чĕрĕк пайне тата Раççейĕн 3 % электрохăватне тăваççĕ. Унсăр пуçне, хăватçăсен хулинче  [[Балаково|Балаковăра]] [[Балаково ТЭЦ-4|ТЭЦ-4]] (465 МВт, 1532 Гкал/сех), [[Сарăту]]ра  [[Сарăту ТЭЦ-5|ТЭЦ-5]] (440 МВт, 1260 Гкал/сех), [[Сарăту ТЭЦ-2|ТЭЦ-2]] (296 МВт, 1077 ГКал/сех), [[Сарăту ГРЭСĕ|ГРЭС]] (54 МВт, 506 Гкал/сех) тата [[Сарăту ТЭЦ-1|ТЭЦ-1]] (22 МВт, 255 Гкал/сех), [[Энгельс (хула)|Энгельсре]] [[Энгельс ТЭЦĕ|ТЭЦ-3]] (202 МВт, 844 Гкал/сех) хăват парать.

=== Транспорт ===
Облаçре тĕрлĕ тĕслĕ транспорт ĕçлет. Автомобиль çулĕсен тăсăлăвĕ — 9940 км, хытă витĕмли — 9540 км (çав шутра 741 км федерации шайĕнчи автотрасса) ([[2000]]). Транспорт инфраструктуринче паллă вырăн [[чукун çул]] йышăнать, унăн пайне 90 % ытла япала- тата 40 % яхăн пассажир турттаракан транспорт. 

Облаç территорипе пыракан [[чукун çул]] тăсăлăвĕ 2326 çм. Вĕсенчен чылайăшĕ [[Атăлçи чукун çулĕ]]н ([[Атăлçи чукун çулĕн Сарăту уйрăмĕ|Сарăту уйрăмĕ]]) тата пĕчĕкреххи, облаçĕн анăçĕнчи [[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕ]] ([[Кăнтăр-Тухăç чукун çулĕн Ртищево уйрăмĕ|Ртищево уйрăмĕ]]).

Облаçре [[ансăр чукун çул]] пур — [[Красноармейски керамика завочĕн ансăр чукун çулĕ]]. Юханшыв транспорчĕ аталаннă, [[Сарăту]] хули Атăл çинчи пысăк порт шутланать. 

Атăл урлă каçма виççĕ автомобиль кĕперĕ ( [[Сарăту]], [[Балаково]] тата [[Сарăту кĕперĕ (çĕнĕ)|Сарăтуран çурçĕрелле]], виççĕмĕшĕ çăмăл тата маршрут хула транспорче валли çеç).

== Çар объекчĕсем ==
* Виççĕ авиаци бази: [[Авиабаза Балашов|Балашов]], [[Авиабаза Сенная|Сенная]] тата [[Авиабаза Энгельс|Энгельс]]
* [[Тамань ракета дивизийĕ]] [[РВСН]]  [[Светлый (Сарату облаçĕ)| Светлый]] ХАТЙ&lt;ref&gt;(ХАТЙ, хупнӑ администрациллӗ территориаллӑ йӗркеленӳ, вырӑсла ''ЗАТО, закрытое административно-территориальное образование)&lt;/ref&gt; 
* [[Хими тата биологи радиаци хӳтĕлев ĂТИ]], 1 ХБРХ мобиллĕ бригади, асăрхав тата разведка полкĕ тата [[Шăхан]] хули таврашĕнчи хими полигонĕ.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/ Сарăту облаç ертӳçлĕхĕ]
* [http://terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 Сарату облаçĕ «Вся Россия» хыпар кĕнеке-каталогра] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090610073422/http://www.terrus.ru/cgi-bin/allrussia/v3_index.pl?act=reg&amp;id=64 |date=2009-06-10 }}
* [http://www.sarat.ru/ Сарăту облаç хулисем çинчен хыпарсем]
* [http://saratov-kultura.ru/ Сарăтун культурăллă пурнăçĕ]

{{Сарăту облаçĕ}}
{{Раççей Федераци субъекчĕсем}}

[[Категори:Сарăту облаçĕ| ]]</text>
      <sha1>njpi2o8w6s3q9yunolqg37zpchkt9e5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ăренпур облаçĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8717</id>
    <revision>
      <id>750617</id>
      <parentid>750607</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:49:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1743" xml:space="preserve">'''Ӑренпур облаҫӗ''' ({{lang-ru|Оренбургская область}}) - [[Раççей Федерацийĕ|Раҫҫей Федерацийӗн]]  субъекчӗ. Центрĕ [[Ăренпур]] хулинче вырнаҫнӑ. [[Атăлçи федераци тăрăхĕ|Атӑлҫи федераци тăрăхĕнче]] йышне кӗрет.

== Халăхĕ ==

2 млн 150,4 пин çын ([[2005]]), (2 млн 179,6 пин ([[2002]]). Халăх йышлăхĕ: 17,3 çын/тăваткал çухр. ([[2005]]), хулара: 57,7% ([[2005]]).

Облаçре тутарсен, казахсен, украинецсен, пушкăртсен, мордва, нимĕçсен, чăвашсен пысăк ушкăнĕсем пурăнаççĕ.

Халăх йышĕ ([[2002]]):
* [[Вырăссем]] 1 611,5 пин (73,9%) 
* [[Тутарсем]] 166,0 пин (7,6%) 
* [[Казахсем]] 125,6 пин (5,8%) 
* [[Украинсем]] 76,9 пин (3,5%) 
* [[Пушкăртсем]] 52,7 пин (2,4%) 
* [[Ирçесем]]пе [[мăкшăсем]] 52,5 пин (2,4%) 
* [[Нимĕçсем]] 18,1 пин
* [[Чăвашсем]] 17,2 пин
* [[Эрменсем]] 10,6 пин
* [[Белоруссем]] 9,2 пин
* [[Азербайджансем]] 7,8 пин

== Хулисем ==

* [[Ăренпур]]
* [[Абдулино]]
* [[Бугуруслан|Пӑхӑрӑслан]]
* [[Бузулук]]
* [[Гай]]
* [[Кувандык]]
* [[Медногорск]]
* [[Новотроицк]]
* [[Орск]]
* [[Соль-Илецк]]
* [[Сорочинск]]
* [[Ясный]]

== Каçăсем ==
{{Ăренпур облаçĕ}}
{{Атăл федераци тăрăхĕ}}

[[Категори:Оренбург облаçĕ]]</text>
      <sha1>rfirtf1i9v27v75ffhz9hvgmjytrwz3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сан-Марино</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9367</id>
    <revision>
      <id>750700</id>
      <parentid>747168</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:35:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Fixed grammar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9944" xml:space="preserve">'''Сан-Марино''', ҫутăран та çутă '''Сан-Марино Республики''' ({{lang-it|Serenissima Repubblica di San Marino}}) — [[Çĕр (планета)|Çĕр]] çинчи пĕчĕк патшалăхсенчен пĕри, [[Кăнтăр Европа|Кăнтăр Европăра]] выраçнă, йĕри-тавра [[Итали]] çĕрĕсемпе хупăрланнă.

[[301]] çулхи [[авăн, 3|авăнăн 3-мĕшĕнчен]] пуçласа Сан-Марино ирĕклĕ патшалах. Унăн пуçлăхĕсем - икĕ капитан-регентсем ({{lang-it|Capitani Reggenti}}), вĕсене çур çуллăха суйлаççĕ. [[Сан-Марино Республикин Хĕçпăшаллă çарĕсем|Республикăн Хĕçпăшаллă çарĕсем]] пур.

== Халăхĕ ==

Халăхĕ 29 пинĕ çынран ытла ([[2005]]). 80% яхăн – санмаринецсем, 19% – итальянсем. 13 пинĕ ытла ют çĕршывсенче пурăнаççĕ, чылайăшĕ - Италире. Официаллă чĕлхе – [[итали чĕлхи]]; пурăнакан халăхĕ итали чĕлхин роман диалекчĕпе калаçать. 93% - католиксем.

== Истори ==

Легенда тăрăх, Сан-Марино [[IV ĕмĕр]]ĕн пĕрремĕш çурмалăхĕнче тĕн пирки хĕстернĕшĕн Далмацирен тарса тухнă таса Марин никĕсленĕ. Вăл Римини хулинче чул якатакан ĕçпе пурăннă. Вара вăл Титано ту çинче чул катмалли вырăн тупнă, кайран пĕчченлĕх шыраса, хăйне валли пĕчĕк кĕлту пӳрчĕ туса лартнă та çын тĕнчинчен уйрăлса ту çинче пурăнма тытăннă. Унăн чаплă пурнăçĕ турра ĕненекен çынсене хăйĕн патне илĕртнĕ, часах кунта пĕчĕк мăнастырь пулса тăрать. Çак мăнастырь, унăн ячĕпе хисепленекенскер, [[VI ĕмĕр]]ĕн вĕçĕнче те, кӳршĕсене политика енĕпе пăхăнмасăрах хăйĕн тĕллĕнех пурăннă.

Малашни ĕмĕрсенче унăн ячĕ истори палăкĕсенче темиçе хут та тĕл пулать. [[951]] çулта герцог Беренгар II &quot;Сан-Маринăра&quot; [[император Оттон]]ран пытаннă. [[Итали]]не мадьярсемпе сарацинсем тапăнса кĕрсен, йĕри-тавра валсем стенасем тунă. Иккĕмĕш пинçуллăх пуçламăшĕнче кунта халăх пухăвĕ ертсе пынă. Пуху шутне çемье пуçлăхĕсем кĕнĕ. [[XIII ĕмĕр]]те халăх пухăвĕ вырăнне Тĕп Канаш ертсе пырать. [[XI ĕмĕр|XI]] - [[XIII ĕмĕр]]сенче республика кӳршĕсенчен сутăн илнĕ май çĕрĕсем кăштах сарăлнă. [[XIII ĕмĕр]]те [[Сан-Лео]]ри Монтефельтро графсем (гибеллинсем майлăскер), Римини хулипе (гвельфсем майлă) хирĕçсе кайнă. Сан-Марино та çак хушша кĕнĕ. С.-Марино Монтефельтро графсемпе килĕшӳ тунă, уншăн вара вĕсене [[папа Иннокентий IV]] хытă ятланă. Папсем темиçе хут та Сан-Маринăна тытса илесшĕн тăрмашнă, çапах та ăнăçу тытайман. Малатеста Риминире пуçлăх пулсан республикăшăн пысăк хăрушăлăх пулса тухнă. Унран хӳтĕленес шутпа, Сан-Марино Альфонс V Арагонскипе, [[Неаполь]] патшипе килĕшӳллĕ пулнă, вăрçă пуçланса кайсан Малатестăн Фиорентино ятлă питĕ вăйлă замокне çĕнтерсе илнĕ;вăрçă хыççăн замокĕ республика шутĕнче юлнă. Папа Пий II та [[1462]] çулта, Малатеста хирĕçлĕ вăрçăра та республикăран пулăшу ыйтнă; пулăшу сумлă пулнă, Серравалле, Фаэтано тата Монтеджиардино ялĕсем республикăна кĕнĕ.

[[XVI ĕмĕр]]те папăсем темиçе хутчен Сан-Маринăна ют çынсен тыткăна парнеленĕ, анчах та никам та хăй аллине илеймен. [[1543]] çулта 500 çынлă папа çарĕ, хулана тапăнса кĕрес шутпа çĕрле Титано ту хĕсĕкĕсенче çĕтсе çӳресе ним тăваймасăр каялла таврăннă. Çак юнсăр çĕнтерӳ кунне республикăра паянкун та уявлаççĕ. [[1631]] çулта кӳршĕ герцогство Урбино папа çĕрĕсем шутне кĕнĕ; çакăнтанпа Сан-Марино йĕри-тавра папа çĕрĕсем çавăрса илнĕ. Папа Урбан VIII республикăн ирĕклĕхĕпе килĕшнĕ, таможня енĕпе çăмăллăх панă ([[1631]]). Каярахпа татах хĕрӳçисем тухнă, мĕншĕн тесен С.-Марино Чиркӳ облаçĕнчен таркăнсене пытанса пурăнма вырăн панă. [[1739]] çулта П. Лолли тата М. Белзоппи санмаринецсем республикăна хирĕç пăлхав çĕклесе халăх пухуне патшалăхăн тĕп ертĕвĕ тума шутланă, анчах та весене вăхăтра аресленĕ. Романьери папăн легачĕ, Альберони кардиналĕ, вĕсене тĕрмерен кăларма хушнă. Республика хушнине каялла тавăрнă. Кун хыççăн Альберони ют çĕршыври санмарин патрициĕсене ареслене, республикăн чиккисене хупнă, çар çыннисемпе Сан-Марино çине кайнă та халăх пулăшнипе ярса илнĕ. Чылай халăхĕ хирĕç пулнă: çынсене собора папăна тупа тума пуçтарнă, килĕшмен пирки темиçе кун хупса лартса выçăпа асапланă хыççăн тупа тунă. Çапах та папа Климент XII кардиналăн ĕçĕсене пăрахăçланă та республикăна ирĕклĕх парнеленĕ.

Сан-Марино революци вăрçисем вăхăтĕнче сыхланса юлнă; Наполеон I те ăна туслах сĕннĕ. Вена конгресĕ республикана пачах тĕкĕнмен.
[[1831]] çулта Сан-Марино политика эмигранчĕсемшĕн пытану вырăнĕ пулать. [[1849]] çулта австриецсем хăваланă май Гарибальди хăйĕн юлташĕсемпе Сан-Марино чиккисем патнелле çитнĕ. Патшалăх Ертĕвĕ республика çĕрне кĕме ирĕк паман, апат-çимĕçсемпе çеç пулăшнă. Гарибальди çавах хăй тĕллĕнех республика витĕр хăйĕн ушкăнĕпе (250 çын) каç хӳттипе австри çарĕ çумĕнчен вăрттăн иртсе кайнă. Ыттисене республика хĕçпăшалсăрлантарнă та ирĕке кăларса янă. Çакăн хыççăн республика çĕрĕнче темиçе рим парламенчĕн депутачĕсем пытаннă; республика малтан пама килĕшмен, анчах та папа генералĕ Марциани 4000 çар çыннисемпе хула патне пырсан, вĕсене хулана кĕрсе 32 эмигранта ареслеме кансĕрлемен. Тĕплĕнех каласан, С.-Маринăра вăл вăхăтра тĕрлĕ политика партисем хунанă : ирĕклĕх парти, клерикал парти тата Итали çумне пĕрлешесшĕн демократи партийĕ. Çак кĕрешӳре статс-секретарь Бонеллине урамра вĕлернĕ ([[1853]]); кайран тата политика енĕпе вĕлернисем пулнă. Папа Пийăн IX, С.-Маринăна хăйĕн çĕрĕ çумне çыпăçтарасшăн шухăш çуралнă; республика хăйĕн ирĕклĕхне Наполеон III хута кĕнипе сыхласа юлнă. [[1859]]—[[1860]] кĕрешӳ театăрĕнчен аякра тăрса, вăл Итали пĕрлешнĕ тапхăрта сыхланнă, 1862 çулта унпа Ырă кӳршĕлĕх Килĕшӳ хучĕ тата сутă-илӳ трактатне алă пусса çирĕплетнĕ.

:''Статьяна çырнă чух Брокгауз тата Ефрон Энциклопеди сăмахсарĕпе усă ([[1890]]—[[1907]]) курнă.''

== Вуламалли ==
==Каçăсем==

{{Европа патшалăхĕсем}}

{{stub}}

[[Категори:Европа патшалăхĕсем]]
[[Категори:Патшалӑхсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>ovnbhux21cr6599of6ottkfmi24hkag</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Компьютер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12846</id>
    <revision>
      <id>750677</id>
      <parentid>716268</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T04:00:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>45.67.34.159</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6219" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Desktop computer clipart - Yellow theme.svg|thumb|200px|Паянкунхи [[IBM PC]]-çыхăнуллă [[пĕр çыннăн компьютерĕ]].]]
'''Компьютер''' — (computer — «шутлакан») — шутлав ĕçĕсене тумалли [[машина]].

Персональнӑй компьютер, ПК (англ. personal computer, PC), ПЭВМ (электронлӑ шутлав машини) - пӗр усӑ курмалли (пӗр усӑ курма палӑртнӑ) эвм, йӑла приборӗн эксплуатациллӗ характеристикисемпе универсаллӑ майсем пур. ПК стационар (пуринчен ытла сӗтел) е портативлӑ (ноутбук, планшет) пулма пултарать.

Чи малтан компьютера шутлав машини пек тунӑ, анчах ПК ытти тӗллевсемпе те усӑ кураҫҫӗ — информаци сетьне те, мультимедиа (мультимедиастанцие), компьютер вӑййисене (вӑйӑ ПК), персоналлӑ рабочи станцине те усӑ кураҫҫӗ.

Пӗрремӗш персоналлӑ компьютерсем (малтанхи компьютерсем пекех) куҫарма кирлӗ мар. Пирвайхи ПК стационарнӑйсем пулнӑ. Вӗсем конструкциллӗ вӗҫленӗ уйрӑм пайсенчен-модульсенчен, сӑмахран, системӑллӑ блок, мониторсемпе клавиатурӑсем,компьютер шӑшийӗсем, интерфейслӑ кабельсемпе системӑллӑ блокпа пӗрлешнӗ. Ку ВӐЛ ПК туса лартмалли уйрӑм схемӑн тӗслӗхӗ. Анчах хальхи вӑхӑтра ПК-монополоксем те анлӑн сарӑлнӑ, вӗсенче системӑллӑ блок, монитор тата ытти хатӗрсем (клавиатура, тачпад е трекбол, сасӑ подсистеми, веб-камера, микрофон) пӗр хатӗре конструкциленӗ.&lt;ref&gt;[https://mouse-sensitiv.com/en Компьютер шӑшийӗн сисӗмлӗх калькуляторӗ]&lt;/ref&gt;

== Истори ==
=== Авалхи тапхăрĕ ===
* 3000&amp;nbsp;пирĕн эрăччен çул до н.&amp;nbsp;э.&amp;nbsp;— Авалхи [[Вавилон]]ра пĕрремĕш [[шутлав]]&amp;nbsp;пуçтарса тунă ;— [[Абак (математика)|абак]].
* 500&amp;nbsp;лет до н.&amp;nbsp;э.&amp;nbsp;— [[Китай]]ра «хальхи» евĕр [[Абак (математика)|абак]] пăралук çинчи шăмăсемпе уса курса хатĕрленĕскер.
== Классификацийĕсем ==
=== Усă курас енĕн тĕсĕсем ===
* [[Калькулятор]]
* [[Консоллĕ компьютер]]
* [[Миникомпьютер]]
* [[Мэйнфрейм]]
* [[Пĕр çыннăн компьютерĕ]]
** [[Выляв çыпăçтарăвĕ]] (Выляв консолĕ)
** [[Кĕсьери пĕр çыннăн компьютерĕ|Кĕсье компьютерĕ]] (КПÇК)
** [[Тăзăнмалли компьютер]]
* [[Ӗçлĕх станцийĕ]]
** [[Сĕтелçи компьютерĕ]]
** [[Ноутбук]] (Лэптоп)
* [[Сервер]]
* [[Суперкомпьютер]]
=== Конструктивлă уйрăмлăхĕсем ===
==== Цифрăллă е аналăклă ====
==== Икшутлавлă, вуншутлавлă е виçшутлавлă ====
==== Программа çырмалласкер ====
==== Программăсене тата хыпарсене упраканни ====
=== Хевтелĕх классификацийĕсем ===
==== Пур енлĕ усă курмалли хальхи компьютер ====
== Компьютерсемпе усă курмалли ==
== Математикă моделĕсем ==
* [[Фон-Нейман автомачĕ]]
* [[Фон-Нейман машини]]
* [[Абстракци автомачĕ]]
* [[Вĕçĕмлĕ автомат]]
* [[Вĕçĕмлĕ астăвăмлă автомат]]
* [[Универсаллă Тьюринг машини]]
* [[Нанокомпьютер]]
* [[Квант компьютерĕ]]
* [[Эдлман биокомпьютерĕ]]
* [[Вĕçĕмлĕ Шапиро биоавтомачĕ]]

== Компьютерсен архитектури ==
* [[Фон Нейман архитектури]]
* [[Гарвард архитектури]]
* [[Компьютерăн шинăллă архитектури]]
* [[Компьютерăн канал архитектури]]
* [[Пĕр çыннăн компьютер архитектури]]
* [[Параллеллĕ ШС классификацийĕ]]

* [[Компьютер астăвăмĕ]]
* [[Процессор]]
* [[Программă янтăлавĕ]]
* [[Алгоритм шучĕсем]]
* [[Виртуаллă чăн пулăмлăх]]
* [[Шутлав машини]]
* [[Шутлав ĕçĕсен тĕпĕ]]
* [[Тĕп компьютер]]
* [[Гипертекст]]
* [[Интернет]]
* [[Информатика]]
* [[Компьютер вăййи]]
* [[Компьютер эрешĕ]]
* [[Компьютер системи]]
* [[Криптографи]]
* [[Машинăн йăтса çӳревĕ]]
* [[Программăласси]]
* [[Пĕр çыннăн компьютерĕ]]
* [[Компьютер сленгĕ]]
* [[Совет компьютер системисен шучĕсем]]
* [[Транспьютер]]
* [[Хакер]]
* [[Тĕллев чĕлхи]]
* [[Компьютер чĕлхи]]

== Çавăн пекех пăхăр ==

== Каçăсем ==
* [http://pcterra.org/ Компьютерсен историйĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071217020405/http://pcterra.org/ |date=2007-12-17 }}
* [http://kompinfo.com/ Компьютер темăллă статьясем]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
[[Категори:Компьютерсем]]</text>
      <sha1>10augziu0r187clcuxfbot3jxikfd5g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хакер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15487</id>
    <revision>
      <id>750641</id>
      <parentid>566275</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:58:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>62.3.12.231</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6620" xml:space="preserve">'''Ха́кер''' ({{lang-en|hack}}) – [[хăйнеевĕрлĕх]]пе палăрса [[компьютер специалисчĕ]]. Хăш чухне ку [[термин]]па хăш-пĕр [[ыйту]]сенче малта пыракан е вĕсем çине пачах та урăхла [[куç]]па пăхакан [[специалист]]сене калаççĕ. Тепӗр тесен, хӑш-пӗр специалистсем ҫак контекстра ха-ха — ха-ха-ха сӑмахӗсемпе усӑ кураҫҫӗ, вӗсем мӗнле те пулин ыйтусенче, конструкци тата харпӑр хӑй шухӑшлавӗнче е ҫителӗклӗ пулӗ. Хальхи вӑхӑтра компьютер сӑмах формипе усӑ куракан терминсем (1960 ҫул) ун патне хӑнасем килеҫҫӗ, тӗрлӗрен нумай, ҫук.

== Хакерсен этики ==
Хакерсен хушшинче хакер хӑйӗн вӑхӑтне хаклать тата урӑххине (&quot;велосипед шухӑшласа кӑлармалла мар&quot;) илессине, россия мондалтымӑна мӗн памаллине, ҫӗнтерӳсене, ирӗклӗ программӑсене тумаллине палӑртать.

Пӗтӗмӗшпе илсен, пурне те курма пултаракан кирек мӗнле сведенисене те вӑл чӑнахах та пур хаклӑ япаласемпе, пуринчен ытла логикӑпа ӑс-хакӑлпа, усӑ курма пӗлет.

== Ностальги инспекчӗсем. ==
Персонаж-наука фантастикин жанрӗнче чылаях сарӑлнӑ киберпанк хакер паллӑ. Хакер фильмӗсем, вӑйӑсем, симуляторсем ҫинчен калакан фильмсем. Ҫак контекстра ахаль Хакер протагонисчӗ шутланать, ӑна хирӗҫ кӗрешме пӑвать, вӑл тӗпрен илсен трансационаллӑ корпорацисем шутланать. Ирӗклӗхшӗн тата информаципе усӑ курассишӗн яланах кӗрешӳ пырать. Коммунистсен е анархистсен кӗрешӗвӗнче ҫакӑн пек лозунг час-часах янӑрать.&lt;ref&gt;[https://hacker-typer.online/en Симулятор хакерский кодеш]&lt;/ref&gt;

Хакерӑри телефон Фрикерне хумсем патне ҫӗклеме, TAP америка журналӗ, ун Тавра ҫамрӑксен влаҫӗн йиппийӗ (International Уouth Party), коммунистсем ӑна хӗрхенме пуҫланӑ. Техника пулӑшӑвӗн TAPEICAL Assistance Program) журналӗн программи (Abbie Hoffman), ҫӗршыври политика улшӑнӑвӗсене хутран-ситрен пӑхӑнман влаҫпа хутшӑнма хуласем хушшинчех пулӑшмалла.

== Паллă çынсем ==

== Çавăн пекех ==
* [[Фрикер]]
* [[Крэкер]]
* [[Хакер атаки]]
* [[The Hacker's Handbook]]
* [[Хакер (журнал)|Журнал «Хакер»]]
* [[Лайфхакер]]
* [[Antifa Hack Team]]
* [[Red Hacker Alliance]]
* [[Скрипт-кидди]]
* [[Гик (çын)|Гик]]
* [[Хактивизм]]
* [[Анонимус]]

== Вуламалли ==
* {{кĕнеке|автор = Иван Скляров.|пуçелĕк = Головоломки для хакера|вырăн = СПб.|издательство = БХВ-Петербург|çул = 2005|страницы = 320|isbn = 5-94175-562-9}}
* {{кĕнеке|автор = Максим Кузнецов, Игорь Симдянов.|пуçелĕк = Головоломки на PHP для хакера|кăларăм = 2 кăл.|вырăн = СПб.|издательство = БХВ-Петербург|çул = 2008|страницы = 554|isbn = 978-5-9775-0204-7}}
* {{кĕнеке|автор = Джоел Скембрей, Стюарт Мак-Клар.|пуçелĕк = Секреты хакеров. Безопасность Microsoft Windows Server 2003 — готовые решения|оригинал = Hacking Exposed Windows® Server 2003|вырăн = М.|издательство = Вильямс|çул = 2004|страницы = 512|isbn = 0-07-223061-4}}
* {{кĕнеке|автор = Стюарт Мак-Клар, Джоэл Скембрей, Джордж Курц.|пуçелĕк = Секреты хакеров. Безопасность сетей — готовые решения
|оригинал = Hacking Exposed: Network Security Secrets &amp; Solutions|вырăн = М.|издательство = Вильямс|çул = 2004|страницы = 656|isbn = 0-07-222742-7}}
* {{кĕнеке|автор = Майк Шиффман.|пуçелĕк = Защита от хакеров. Анализ 20 сценариев взлома|оригинал = Hacker's Challenge: Test Your Incident Response Skills Using 20 Scenarios|ссылка = |вырăн = М.|издательство = Вильямс|çул = 2002|страницы = 304|isbn = 0-07-219384-0}}
* {{кĕнеке|автор = Стивен Леви.|пуçелĕк = Хакеры, герои компьютерной революции|оригинал = Hackers, Heroes of the computer revolution|каçă = |вырăн = |издательство = A Penguin Book Technology|çул = 2002|страницы = 337|isbn = 0-14-100051-1}}
* {{статья|автор = Скородумова О. Б.|пуçелĕк = Хакеры|каçă = http://www.zpu-journal.ru/zpu/2005_4/Skorodumova/33.pdf|кăларăм = [[Знание. Понимание. Умение]]|тип = журнал|вырăн = М.|çул = 2005|номер = 4|страницы = 159—161}}
* {{статья|автор = Савчук И. С.|пуçелĕк = Сети, браузер, два ствола…|каçă = http://blogerator.ru/page/adrian-lamo-hacker|кăларăм = Компьютерные вести|тĕс = хаçат|вырăн = |çул = 2010|номер = |страницы = }}

== Каçăсем ==
* [http://hacks.mit.edu/ «Хаки» MIT] {{ref-en}}
* [http://xakep.ru/ Раççей журналĕ «Хакер»]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}
[[Категори:Хакерсем]]
[[Категори:Кибервăрçă]]
[[Категори:Компьютер терминологийĕ]]</text>
      <sha1>o8zn5idxyc95kvx5oqbozln3an46n67</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Раççейĕн Инçет Тухăçĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16289</id>
    <revision>
      <id>750670</id>
      <parentid>474858</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:00:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>викификаци</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1683" xml:space="preserve">'''Инçет Тухăç''' — Мускавран чи аякри [[Раççей]]ĕн тухăç регионĕ, Раççей Федерацийĕн [[Инçет Тухăç Федераллă округĕ]].

Регионăн çĕр-шыв лаптăкĕ  — 6215,9 пин тв. çм (РФ 36 % территорийĕ).
Халăх йышĕ — 6,8 млн çын (РФ 4,7 % халăх йышĕ).

== Федераллӑ тӑрӑхӗн тытӑмӗ ==
* [[Амур облаçĕ]]
* [[Еврей автономлă облаçĕ]]
* [[Камчатка ен]]
* [[Магадан облаçĕ]]
* [[Тинĕсçум ен]]
* [[Сахалин облаçĕ]]
* [[Хабар ен]]
* [[Чукотка автономлă округĕ]]
* [[Якути]]

== Истори ==

== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Дальневосточный федеральный округ]]
* [[Инçет Тухăç республики]]
* [[Раçсейĕн территори экспансийĕ]]

== Каçăсем ==
* [http://www.dfo.gov.ru/ Инçет Тухăç федераллă округĕ]
* [http://www.dmoz.org/World/Russian/Страны_и_регионы/Европа/Россия/Регионы/Дальний_Восток/ Дальний Восток в DMOZ]

== Вуламалли ==
* Колумбы земли русской. Сб. док. описаний об открытиях и изучении Сибири, Дальнего Востока и Севера в XVII—XVIII вв. Хабаровск: Книжное издательство, 1989

[[Категори:Раççейĕн Инçет Тухăçĕ]]
[[Категори:Инçет Тухăç кун-çулĕ]]</text>
      <sha1>9lk27xysa5rwwewxmc9ydqazqy5iba3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Википеди:Канашлу/Ют чĕлхе</title>
    <ns>4</ns>
    <id>20213</id>
    <revision>
      <id>750652</id>
      <parentid>749797</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:22:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>AAkhmedova (WMF)</username>
        <id>29386</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="213946" xml:space="preserve">__NEWSECTIONLINK__
== [[:ru:Участник:Kaiyr/Главы нацсубъектов РФ#Главы обкома АССР|Национальность первых секратарей Чувашского обкома]] ==
Можете написать национальность следующих глав Чув. АСССР?
* Соснин, Яков Павлович (6.05.1889-1.03.1986) — Председатель уездного комитета РКП(б)— 1918—1919
* Чарыков, Иван Матвеевич (9(22).09.1902-1964) — Первый секретарь областного комитета ВКП(б) — 4 марта 1940 — 2 декабря 1948
* Волков, Алексей Алексеевич (26.12.1889(7.01.1890)-4.03.1942) — Первый секретарь областного комитета ВКП(б) — 1 октября 1938 — 4 марта 1940[7]
* Петров, Александр Петрович (13.12.1933-) — Первый секретарь областного комитета КПСС — 25 октября 1988 — 2 июня 1990--[[Хутшăнакан:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Kaiyr|сӳтсе явни]]) 13:05, 12 Раштав уйăхĕн 2015 (UTC)

Петров А.П. однозначно чуваш. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 17:35, 3 Утă уйăхĕн 2016 (UTC)

Соснин как сюда затесался? Чувашская автономия не является &quot;продолжением&quot; или &quot;правопреемницей&quot; Чебоксарского уезда Казанской губернии. Чарыков и Волков — русские (после террора 1937-38 годов ещё долго не выдвигали представителя коренной (титульной) национальности на высшую должность). --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 18:12, 3 Утă уйăхĕн 2016 (UTC)

== [[Герман (Кокель)]] ==
Моджет ли кто-нибудь создать статью о епископе Германе? Просто хочется, чтобы была. Вот тут [http://gov.cap.ru/Publication.aspx?gov_id=58&amp;id=247012&amp;type=publ источник на чувашском языке].  К тому же многое написано в [[:ru:Герман (Коккель)|русскоязычной статье]]. ~ [[Хутшăнакан:Чръный человек|Чръный человек]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Чръный человек|обсуждение]]) 18:23, 24 нарăс уйăхĕн 2014 (UTC)

== Wiki Loves Monuments - 2012 ==
Здравствуйте. Прошу обратить внимание на обсуждение: [[:ru:Википедия:Форум/Общий#Разыскиваются]] и на страницу координации [[commons:Commons:Wiki Loves Monuments 2012 in Russia]]. В настоящий момент координатора по Чувашии в этом проекте нет. [[Хутшăнакан:AndyVolykhov|AndyVolykhov]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AndyVolykhov|обсуждение]]) 10:32, 11 пуш уйăхĕн 2012 (UTC)


== Страницы на чувашском в Commons ==

Меня попросили проверить содержимое [[:commons:Тĕп страница]] и [[:commons:Template:Sisterprojects-cv]]. Ввиду незнания языка, прошу это сделать за меня :-) --[[Хутшăнакан:EugeneZelenko|EugeneZelenko]] 15:52, 16 нарăс уйăхĕн 2011 (UTC)
:Переводил страницу я. Есть там некоторые шероховатости, но думаю их в ближайшее время исправим. Надо ещё родственные проекты Викимедиа наладить, доработать заглавную страницу Википедии — там нет ссылки  на вики-проекты. [[Хутшăнакан:Viktor|Viktor]] 21:21, 16 нарăс уйăхĕн 2011 (UTC)

== О причинах успеха Википеди ==
Доброго времени! Недавно в [[:ru:Обсуждение Википедии:Проект:Малые разделы Википедии на языках России|проекте поддержки разделов википедии на языках России и СНГ]] задались вопросом о случаях помощи со стороны правительственных структур. Кто-то предположил, что Чувашскую википедию поддерживает правительство Чувашской республики. Так ли это на самом деле, если есть какая-то помощь, в чем она заключается? И вообще, расскажите, пожалуйста, о причинах успеха Вашего динамично развивающегося проекта. С уважением, участник проекта поддержки малых википедий Ру-вики --[[Хутшăнакан:HalanTul|HalanTul]] 01:27, 7 нарăс уйăхĕн 2011 (UTC)
:О случаях поддержки Чувашской Википедии со стороны ЧР ничего не известно. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 18:58, 23 Раштав уйӑхӗн 2021 (UTC)

== Small request ==
Hello! I am a Polish wikipedian and I would like to ask you for writing a new article about former Polish President who won the Nobel Peace Prize in 1983 – '''Lech Wałęsa'''. I have looked for his article in your Wikipedia but without success. Polish Wikipedians will be grateful for your help. Thank you so much in advance! PS article in English you can find '''[[w:en:Lech Wałęsa|here]]'''. Best wishes from Poland, [[Хутшăнакан:Patrol110|Patrol110]] 19:42, 25 авăн 2009 (UTC)

==The LocalisationUpdate extension has gone live==

The LocalisationUpdate extension is now enabled for all Wikimedia projects. From now on new localisations that become available in SVN will become available to your project within 24 hours. Your localisations get into SVN from [http://translatewiki.net translatewiki.net] typically within a day and at worst in two days. This is a huge improvement from the old practice where the localisations became available with new software. This could take weeks, even months.

The localisations done by our community at translatewiki.net are committed to SVN typically every day. When the system messages in English are the same as the local messages, they will now be inserted in a file and are available for use in all our projects in a timely manner

===What this means for you===
Local messages have an impact on the performance of our system. It is best when messages are as much as possible part of the system messages. In order to remove unnecessary duplication, all the messages that have a local localisation and are '''exactly''' the same as the system message will be removed.  What we ask you to do is to compare and proof read the messages in translatewiki.net and the local messages. You can then either remove local messages when the translatewiki.net message is to be preferred or, you can update the message at translatewiki.net. 

Messages that are specific to your project will have to stay as they are. You do want to check if the format and the variables of the message are still the same.

===Why localise at translatewiki.net===
When you localise at translatewiki.net, your messages will be used in all Wikimedia projects and eventually in all MediaWiki based projects. This is how we provide the standard support for your language. When messages change, at translatewiki.net you will be prompted to revisit your translations. Localising is more efficient because we have innovated the process to make you more efficient; there is text explaining about messages and we have applied AJAX technology to reduce the number of clicks you have to make.

==Translatewiki.net update==
*Currently 34.51% of the MediaWiki messages and 0.07% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&amp;translations=only&amp;trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Хутшăнакан:GerardM|GerardM]] 18:02, 28 авăн 2009 (UTC)
*Currently 34.12% of the MediaWiki messages and 0.07% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&amp;translations=only&amp;trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Хутшăнакан:GerardM|GerardM]] 10:31, 1 чӳк 2009 (UTC)
*Currently 34.79% of the MediaWiki messages and 0.07% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&amp;translations=only&amp;trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Хутшăнакан:GerardM|GerardM]] 16:30, 30 чӳк 2009 (UTC)
*Currently 34.66% of the MediaWiki messages and 0.07% of the messages of the extensions used by the Wikimedia Foundation projects have been localised. Please help us help your language by localising and proof reading at [[betawiki:Special:LanguageStats/{{CONTENTLANGUAGE}}|translatewiki.net]]. This is the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:RecentChanges&amp;translations=only&amp;trailer=/{{CONTENTLANGUAGE}} recent localisation activity] for your language. Thanks, [[Хутшăнакан:GerardM|GerardM]] 14:43, 4 кăрлач 2010 (UTC)

*PS Please help us complete [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3ATranslate&amp;task=untranslated&amp;group=core-mostused&amp;language={{CONTENTLANGUAGE}}&amp;limit=100 the most wanted messages]..

==How can we improve the usability for your language==
We expect that with the implementation of LocalisationUpdate the usability of MediaWiki for your language will improve. We are now ready to look at other aspects of usability for your language as well.  There are two questions we would like you to answer:
Are there issues with the new functionality of the Usability Initiative
Does MediaWiki support your language properly

The best way to answer the first question is to visit the translatewiki.net. Change the language to your language, select the “vector” skin and add the advanced tool bar in in the preferences and check out the new functionality. And make some changes in your user page. When there is a need to improve on the localisation, please make the [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&amp;group=ext-ui-0-all necessary changes]s . It should update your localisation straight away. 
We would like you to report each issue individually at http://meta.wikimedia.org/wiki/Usability_issues.

When there are problems with the support of MediaWiki for your language, we really want to know about this. It is best to report each issue separately. In this way there will be no large mass of issues to resolve but we can address each issue on its own. Consider issues with the display of characters, the presentation of your script, the position of the side bar, the combination of text with other languages, scripts. It is best to try this in an environment like the prototype wiki as it provides you with a clean, basic and up to date environment. The prototype wiki is available for five languages but you can select any of them, change the preferences to your language and test out MediaWiki for your language.

We would like you to report each issue individually at http://meta.wikimedia.org/wiki/Language issues. The issues you raise will all be assessed. It is important to keep each issue separate, because this will make it easier to understand the issues and find solutions.

PS This text has been approved by Naoko, Brion and Siebrand. Thanks, [[Хутшăнакан:GerardM|GerardM]] 18:02, 28 авăн 2009 (UTC)

==Wikimania Scholarships==
The call for applications for Wikimania Scholarships to attend Wikimania 2010 in Gdansk, Poland (July 9-11) is now open. The Wikimedia Foundation offers Scholarships to pay for selected individuals' round trip travel, accommodations, and registration at the conference.
To apply, visit the [[wm2010:Main Page|Wikimania 2010]] [[wm2010:Scholarships|scholarships information page]], click the secure link available there, and fill out the form to apply.
For additional information, please visit the Scholarships information and FAQ pages:
* [[wm2010:Scholarships|Scholarships]]
* [[wm2010:Scholarships/FAQ|Scholarships FAQ]]
Yours very truly,
[[m:User:Cary Bass|Cary Bass]]&lt;/br&gt;
Volunteer Coordinator&lt;/br&gt;
Wikimedia Foundation

==Fundraising 2010==
Hello Wikimedians,

As many of you are aware, we are now two months away from the Fundraiser for the Wikimedia Foundation, 2010.  We have lofty goals, and we can meet them and exceed them!

The meta translators are already actively engaged in the annual drive to distribute our messages and we encourage you to do the same, but we would like to point everyone to the developments we've made in banner messages- from creation to commentary to the ones that will go live for test and for the drive itself in November.  It's one of our goals to make sure that all volunteers know that there is a place for them in the Fundraising drive.  We've started the setup on [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010 meta] for both [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Messages banner submission], [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Banner_testing statistical analysis], and [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Committee grouping volunteers together] that would like to find specific focus and work in that area.

This year the Wikimedia Foundation is taking a proactive stance in reaching out to each and every Wikimedia project and volunteer to find innovation, collaboration, and collation of ideas from the community driven process.  The staff working on this is comprised of long-time Wikimedians with as much care and concern for the success of this drive as the volunteers, and we want you to actively participate and have a voice.

Use the talk pages on meta, talk to your local communities, talk to others, talk to us.  Engagement is what we strive for, without each other we would never had made Wikimedia succeed.  Everyone is welcome to contact any of us on staff at any time with a timely response to follow.  We actively encourage focusing discussion on meta so we can all work together.

Please translate this message into your language if you can and post it below.

See you on the wiki!  [[Хутшăнакан:Kpeterzell|Keegan, WMF Fundraiser 2010]] 06:59, 11 авăн 2010 (UTC)
==Fundraising and your wiki==

Greetings, please translate this message if you can.

[[m:Fundraising 2010|Fundraising 2010]] is preparing to start, and we want your project to be a part of the global movement to support free knowledge.  The Wikimedia Foundation is engaging with local communities that build the projects to play an active part in this year's fundraiser.  This year we will be working to best serve all the language communities by providing messages that are best suited for each location.

To do this, we need your help.  We are [[m:Fundraising_2010/Messages|testing messages]] and we want to be sure that our messages will work with your language.  If it does not and your community can come up with your own banner in the spirit of supporting free knowledge, we invite you to submit your proposals and be active in this process.  Wikimedia is for you, join us in supporting free knowledge in your local community!  [[Хутшăнакан:Kpeterzell|Keegan, WMF Fundraiser 2010]] 05:08, 15 авăн 2010 (UTC)

==Beat Jimmy==
Please translate this message.

The Fundraising Committee is issuing all interested community members a challenge: [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010 we want you to beat Jimmy]. The appeal from Jimmy Wales and the corresponding banner have been tested head-to-head with other successful banners, and the results are clear: it's our best performing message... by a lot. This year we have a lofty fundraising goal; we need all of our banners to bring in donations like the Jimmy Appeal, but no one wants to keep the Jimmy banner up for two months.  We want to run donor quotes, and other wonderful ideas, but we have to have banners that work as well as or better than the Jimmy appeal.

We've just released the highlights from a [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010#Focus_Group donor focus group], and the results of our [http://meta.wikimedia.org/wiki/File:FR_Donor_survey_report.pdf donor survey]. With one month to the launch of the fundraiser, the messages we test must be driven by data from our tests and surveys - we can no longer rely on instinct alone. 

We've redesigned our fundraising meta pages with the Jimmy challenge; check out the survey results and propose/discuss banners that reflect these findings.  Add the banners you think will 'beat Jimmy' [http://meta.wikimedia.org/wiki/Fundraising_2010/Messages/BeatJimmy here] to be tested Tuesday October 12 against Jimmy. [[Хутшăнакан:Kpeterzell|Keegan, WMF Fundraiser 2010]] 03:05, 8 юпа 2010 (UTC)

== Multilingual Challenge ==
{| class=&quot;center&quot; style=&quot;border:2px double; color:#009900; background-color:#CCFFCC;&quot;
|-
| style=&quot;color:red;&quot; | Please help: replace this red text with a translation of the English message below. Thank you!
|-
| style=&quot;color:black;&quot; | '''Announcing [[:en:Wikipedia:GLAM/Derby/Multilingual Challenge|the Derby Multilingual Challenge]]'''&lt;br /&gt;
This is the first multilingual Wikipedia collaboration. All Wikipedians can take part, in any Wikipedia language. The challenge runs from 1 May until 3 September 2011.&lt;br /&gt;
'''[[:en:Wikipedia:GLAM/Derby/Multilingual Challenge/Participants|Sign up now!]]'''&lt;br /&gt;
&lt;small&gt;&quot; Wikipedia is particularly pleased to see that Derby Museums are encouraging the creation of articles in languages other than English.&quot; ([http://uk.wikimedia.org/wiki/Press_releases/First_GLAMWIKI_outside_Capital Jimmy Wales, 14 January 2011])&lt;/small&gt;
|}
[[Хутшăнакан:Andrew Dalby|Andrew Dalby]] 11:56, 2 çу уйăхĕн 2011 (UTC)

==Language support group for Chuvash==
The Wikimedia Foundation has brought together a new team of developers who are dedicated to language support. This team is to support all the languages and consequently it is not realistic to expect that the team members can provide proper support for your language. It is for this reason that we are looking for volunteers who will make up a [[:translatewiki:language support team|language support team]]. 

This language support team will be asked to provide us with information about their language. Such information may need to be provided either to us or on a website that we will indicate to you. Another activity will be to test software that will likely have an effect on the running of the MediaWiki software. We are looking for people who clearly identify their ability. Formal knowledge is definitely appreciated.

As much of the activity will be concentrated on [[:translatewiki:Main Page|translatewiki.net]], it will be a plus when team members know how to localise at translatewiki.net.
Thanks, [[Хутшăнакан:Gmeijssen|Gmeijssen]] 17:24, 19 юпа уйăхĕн 2011 (UTC)

==2011 Fundraising Is Almost Here==
[[File:Wikimedia_Foundation_RGB_logo_with_text.svg|80px|left]] Hello Wikipedians, my name is Alex and I am working for the Wikimedia Foundation during the 2011 Fundraiser. This year's fundraiser is intended to be a collaborative and global effort; we recognize that messages which may  perform well in the United States don't necessarily translate well, or appeal to international audiences. &lt;br&gt;

I'm contacting you as I am currently looking for volunteers who are willing to contribute to this project by helping [[m:Fundraising_2011/Translation|translate]] and [[m:Fundraising_2011/Local_testing|localize messages]] into your local language, suggesting [[m:Fundraising_2011/communityappeal|community appeals]] for us to use,  and to provide us with feedback on the [[m:Fundraising_2011|Fundraising Meta Page]]. We've started the setup on [[m:Fundraising_2011|meta]] for both [[m:Fundraising_2011/Translation|translation]], [[m:Fundraising_2011/Tech_stats_and_resources|statistical analysis]], and [[m:Fundraising_2011/Local_testing|local discussion and testing]]. We actively encourage focusing discussion on meta so we can all work together. &lt;br&gt;Use the talk pages on meta, talk to your local communities, talk to others, talk to us.  Engagement is what we strive for, without each other we would never had made Wikimedia succeed. The staff working on this fundraiser is comprised of long-time Wikimedians with as much care and concern for the success of this drive as the volunteers, and we want you to actively participate and have a voice. Everyone is welcome to contact any of us on staff at any time with a timely response to follow.  I look forward to working with you during this year's fundraiser.

If someone could translate this message I would really appreciate it so that everyone is able to understand our goals and contribute to this year's campaign.&lt;br&gt;[[Хутшăнакан:Azariv|Azariv]] 23:22, 31 юпа уйăхĕн 2011 (UTC)

== Wikimedia Polska scholarships for Wikimania 2014 ==
Dear Colleagues, Wikimania 2014 kicks off in London, UK in just over three months. As in previous years, Wikimedia Polska, Wikimedia's local chapter from Poland, is going to fund four Wikimania scholarships for non-Polish Wikimedians from Central and Eastern Europe (including the Asian part of the former Soviet Union). Our scholarships cover flights, accommodation (without meals), insurance and conference fee. Deadline for scholarship applications is 13th of May (23:59 Warsaw time). For all the rules and for details on how to apply, please visit [https://pl.wikimedia.org/wiki/Wikimania_2014/regulamin/en our wiki]. On behalf of Wikimedia Polska's Scholarships Commission, [[Хутшăнакан:Powerek38|Powerek38]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Powerek38|обсуждение]]) 19:04, 30 ака уйăхĕн 2014 (UTC)
== Вики-сабантуй ==
Приглашаю всех в [[:wmru:Вики-Сабантуй 2015|вики-сабантуй]] который пройдет 24-26 апреля 2015 года в Уфе. Регистрация [[:wmru:Вики-Сабантуй 2015/Международная конференция/Участники|тут]]. Срок подачи заявок: до 31 марта 2015 года включительно. --[[Хутшăнакан:Kaiyr|Kaiyr]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Kaiyr|обсуждение]]) 17:14, 2 раштав уйăхĕн 2014 (UTC)

==Википедия на сибирскотатарском языке==
В инкубаторе заработала Википедия на языке сибирских татар. Поддержите проект. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Proposals_for_closing_projects/Closure_of_Siberian_Tatar_Wikipedia] --[[Ятарлă:Вклад/95.110.48.170|95.110.48.170]] 15:29, 8 пуш уйăхĕн 2015 (UTC)
== Научно-практическая конференция &quot;Традиционная культура тюркских народов: проблемы и перспективы&quot; ==

Конференция ([https://www.facebook.com/events/1560360044205229/ facebook], [http://mincult.tatarstan.ru/rus/index.htm/news/394656.htm официальная новость]) проходит в [[Канаш]]е 9-11 апреля, оплачивается дорога и проживание утвержденных участников. Я заявился к участию от имени [[:tt:Википедия:Төрки халыклар телләрендәге Википедияләр|тюркских Википедий]] и членов проекта [[:ru:Проект:Разделы Википедии на региональных языках России|Проект:Разделы Википедии на региональных языках России]], приготовил ''[[m:User talk:Frhdkazan|аннотацию доклада]]'' (на английском и русском, отправить необходимо до 13 марта), но по работе в даты мероприятия буду во Франции. Буду благодарен комментариям по улучшению аннотации (24 часа) и готовым представлять интересы тюркских Википедий на самом мероприятии. -- [[:tt:Кулланучы:Frhdkazan|frhdkazan]] ([[:tt:Кулланучы бәхәсе:Frhdkazan|бәхәс]]) 11 мар 2015, 14:04 (UTC)

== Feedback request: VisualEditor's special character inserter ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
''I apologize for writing in English.  Please translate this message so that all of your editors can read it.  Thank you!''

Hi everybody, my name is Erica, and I am a Community Liaison at the Wikimedia Foundation. I'm writing to you because the [[:mw:Editing/Team|Editing team at WMF]] wants to know what you think about [[:mw:VisualEditor|VisualEditor]] and its new {{int:visualeditor-specialcharacterinspector-title}} tool.  This change will affect all users on [[:mw:VisualEditor/Rollouts|about 50 Wikipedias]], including your Wikipedia.  Many editors at these Wikipedias need a special character tool to be able to write articles correctly, which is why we are asking you now.  

The new special character inserter tool is available in VisualEditor now.  Admins at your wiki can change the contents by following [[:mw:VisualEditor/Special characters|the directions at mediawiki.org]].
[[File:VisualEditor special character inserter March 2015.png|alt=Screenshot from VisualEditor that shows the special character inserter|centre|thumb|800x800px|New design for the special character inserter.  The red arrow points to the button for the tool, which is marked with Ω (omega).]]
'''To test the {{int:visualeditor-specialcharacterinspector-title}}''' tool''', please:'''
# '''Opt-in to VisualEditor''' by going to [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures]] and choosing &quot;{{int:visualeditor}}&quot;.  Save your preferences.
# '''Edit any article or your user page''' in VisualEditor by clicking on the new &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab at the top of the page. See the [[:mw:Help:VisualEditor/User guide]] for information on how to use VisualEditor. 
# '''Please post your comments and the language(s) that you tested''' at [[:mw:VisualEditor/Feedback#Updated_special_character_inserter_tool_54649|the feedback thread on Mediawiki.org]].  The developers would like to know what you think about this new design.  It is important that they hear from as many editors as possible.   You may leave your comments in any language. 

When the special character tool has been refined a little more based on your thoughts, we will offer VisualEditor by default to all editors at ''this'' wiki.  If you want to help prepare, please read [[mw:Help:VisualEditor/VE_as_the_main_editor|the advice on mediawiki.org]].

Thank you, [[User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] [[User talk:Elitre (WMF)|(talk)]] 18:33, 12 пуш уйăхĕн 2015 (UTC)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Phase_5_wikis&amp;oldid=11481628 --&gt;

== VisualEditor coming to this wiki ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|right|frameless]]
''Hello again. Please excuse the English. I would be grateful if you can translate this message!''

&lt;mark&gt;[[:mw:VisualEditor/Portal|'''VisualEditor''']] is coming to all editors at this Wikipedia on Monday, March 30th.&lt;/mark&gt; {{int:visualeditor}} is software that allows people to edit articles without needing to learn wikitext code (like typing &lt;nowiki&gt;[[&lt;/nowiki&gt; to start a link). You don't have to wait until the deployment to test it; '''you can test {{int:visualeditor}} right now.''' To turn it on, select [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|&quot;Beta&quot;]] in your preferences. Choose &quot;{{int:visualeditor}}&quot; and click save.

Now, when you press the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; button to edit an article, you will get the new VisualEditor software. To use the wikitext editor, you can press &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot;. (After the deployment, everyone will automatically have the option to use either VisualEditor or the current wikitext editor.) For more information about how to use VisualEditor, see [[:mw:Help:VisualEditor/User guide]]. 

More information about [[:mw:Help:VisualEditor/VE_as_the_main_editor|preparing for VisualEditor is posted here]].
* It's easier to add templates if you've added [[:mw:TemplateData|TemplateData]] instructions to them. 
* Please help translate the pages about VisualEditor here and on MediaWiki.org, and its user interface. See [[:mw:VisualEditor/TranslationCentral|VisualEditor TranslationCentral]] for general information. To translate the user guide, go to [[:mw:Help:VisualEditor/User_guide|the MediaWiki.org page]], and select &quot;{{int:translate-tag-translate-link-desc}}&quot;. Your language should be available from the drop-down menu on the right. Once you've done this, you'll see the document in English side by side with any translation work already done in your language. You can add new translations or change old translations.  To translate the user interface, you need to create an account at translatewiki.net. Contact me personally if you need help with that.
* We need your help to improve the software!  Please let us know if you find any problems. You can report issues in [[:phab:|Phabricator, the new bug tracking system]] or on the [[:mw:VisualEditor/Feedback|central feedback page]] on MediaWiki.org. If you notice major issues affecting your project, please leave a note on my talk page.  If it's an emergency (like an unexpected bug causing widespread problems), reach out to James Forrester, the Product Manager, at jforrester@wikimedia.org or on [[:m:IRC|IRC]] in the #mediawiki-visualeditor channel. 

&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;[[:m:VisualEditor/Newsletter/Phase 5 wikis|''Wrong target page? Fix it here'']]''  •  [[:m:VisualEditor/Newsletter|Sign up for VisualEditor's multilingual newsletter]] &lt;/div&gt; 


Thank you, and happy editing! --[[User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] [[User talk:Elitre (WMF)|(talk)]] 19:38, 19 пуш уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Phase_5_wikis&amp;oldid=11630509 --&gt;

== VisualEditor now active here ==

&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[Image:VisualEditor - Icon - Help.svg|thumb|upright|Click this icon while in VisualEditor for a link to the [[:mw:Help:VisualEditor/User guide|User Guide]].]]

Hello again (and again, apologies for using English on this page. Please do translate my message, if you can!).

As some of you have noticed, '''this Wikipedia now has [[:mw:VisualEditor|{{int:visualeditor}}]] (VisualEditor or &quot;VE&quot;) enabled for all users'''.  There are now two tabs for editing: &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; and &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot;. Click &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; to use VisualEditor. Click &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot; to edit using wikitext markup.  

All edits using VisualEditor will be tagged with &quot;Tag:{{Int:visualeditor}}&quot; in recent changes, watchlists, and page histories.  To access the [[:mw:Help:VisualEditor/User guide|User Guide for VisualEditor]], click on the &quot;(?)&quot; icon in VisualEditor's toolbar.  If you wish to disable VisualEditor, this can be done under [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|&quot;Editing&quot; in your preferences]].  

Please report any software &quot;bugs&quot; or errors you find at [[:mw:VisualEditor/Feedback|MediaWiki’s VisualEditor Feedback page]].  Translations for the user interface and its help guide are still needed: you can '''learn how to support your community with this and other tasks at [[:mw:Help:VisualEditor/VE as the main editor|this instructions page]]'''. Please contact me if you need further help though.  Happy editing, [[:mw:User:Elitre (WMF)|User:Elitre (WMF)]] [[:mw:User talk:Elitre (WMF)|(talk)]] 15:09, 30 Пуш уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Phase_5_wikis&amp;oldid=11630802 --&gt;

== VisualEditor News #2—2015 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]]


'''Did you know?'''
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;
With [[:mw:Citoid|Citoid]] in VisualEditor, you click the 'book with bookmark' icon and paste in the URL for a reliable source:


[[File:Citoid in VisualEditor Screen Shot 2015-04-02.png|alt=Screenshot of Citoid's first dialog|centre|frameless|230x230px]]


Citoid looks up the source for you and returns the citation results.  Click the green &quot;Insert&quot; button to accept its results and add them to the article:  


[[File:Citoid results in VisualEditor Screen Shot 2015-04-02.png|alt=Screenshot of Citoid's initial results|centre|frameless|230x230px]]


After inserting the citation, you can change it.  Select the reference, and click the &quot;Edit&quot; button in the context menu to make changes.

[[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor|Editing Team]] has fixed many bugs and worked on VisualEditor's performance, the [[:mw:Citoid|Citoid]] reference service, and support for languages with complex input requirements. Status reports are posted [[:mw:VisualEditor/changelog|on Mediawiki.org]]. The worklist for April through June is available [[phab:project/sprint/board/1113/|in Phabricator]]. 

The weekly '''task triage meetings''' continue to be open to volunteers, each Wednesday at [http://www.timeanddate.com/worldclock/fixedtime.html?iso=20150401T11&amp;p1=224&amp;am=30 11:00 (noon) PDT] (18:00 UTC).  You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q4 blocker.  Instead, go to Phabricator and &quot;associate&quot; the [[phab:tag/editing_department_2014_15_q4_blockers/|Editing team's Q4 blocker project]] with the bug.  Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:Talk:VisualEditor/Portal|mw:Talk:VisualEditor/Portal]]. 
=== Recent improvements ===
VisualEditor is now substantially faster.  In many cases, opening the page in VisualEditor is now faster than opening it in the wikitext editor. The new system has improved the code speed by 37% and [[:mw:RESTBase|network speed]] by almost 40%.

The Editing team is slowly adding '''auto-fill features''' '''for citations'''. This is currently available only at the French, Italian, and English Wikipedias.  The '''[[:mw:Citoid|Citoid service]]''' takes a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. After creating it, you will be able to change or add information to the citation, in the same way that you edit any other pre-existing citation in VisualEditor. Support for [[:en:ISBN|ISBNs]], [[:en:PubMed#PubMed_identifier|PMIDs]], and other identifiers is planned. Later, editors will be able to improve precision and reduce the need for manual corrections by contributing to the Citoid service's definitions for each website.

Citoid requires good [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your citation templates.  If you would like to request this feature for your wiki, please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the TemplateData for the most important citation templates on your wiki.

The '''special character inserter''' has been improved, based upon feedback from active users.  After this, VisualEditor was made available to all users of Wikipedias on the [[:mw:VisualEditor/Rollouts|Phase 5]] list on 30 March.  This affected 53 mid-size and smaller Wikipedias, including '''Afrikaans''', '''Azerbaijani''', '''Breton''', '''Kyrgyz''', '''Macedonian''', '''Mongolian''', '''Tatar''', and''' Welsh'''. 

Work continues to support languages with complex requirements, such as Korean and Japanese.  These languages use [[w:input method editor|input method editors]] (&quot;IMEs”).  Recent improvements to cursoring, backspace, and delete behavior will simplify typing in VisualEditor for these users.

The design for the image selection process is now using a &quot;masonry fit&quot; model.  Images in the search results are displayed at the same height but at variable widths, similar to bricks of different sizes in a masonry wall, or the [[:mw:Special:MyLanguage/Help:Images#Mode parameter|&quot;packed&quot; mode in image galleries]].  This style helps you find the right image by making it easier to see more details in images.

You can now '''drag and drop categories''' to re-arrange their order of appearance ​on the page.

The pop-up window that appears when you click on a reference, image, link, or other element, is called the &quot;context menu&quot;.  It now displays additional useful information, such as the destination of the link or the image's filename.  The team has also added an explicit &quot;Edit&quot; button in the context menu, which helps new editors open the tool to change the item.

'''Invisible templates are marked by a puzzle piece icon''' so they can be interacted with. Users also will be able to see and edit HTML anchors now in section headings.

Users of the TemplateData GUI editor can now set a string as an optional text for the 'deprecated' property in addition to boolean value, which lets you tell users of the template what they should do instead. ([https://phabricator.wikimedia.org/T90734 T90734])

=== Looking ahead ===
The special character inserter in VisualEditor will soon use the same special character list as the wikitext editor.  Admins at each wiki will also have the option of creating a custom section for frequently used characters at the top of the list.  Instructions for customizing the list will be posted [[:mw:VisualEditor/Special_characters|at mediawiki.org]].

The team is discussing a test of VisualEditor with new users at the English Wikipedia, to see whether they have met their goals of making VisualEditor suitable for those editors.  The timing is unknown, but might be relatively soon. ([https://phabricator.wikimedia.org/T90666 T90666])

=== Let's work together ===

* Share your ideas and ask questions at [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=VisualEditor/Feedback&amp;lqt_method=talkpage_new_thread mw:VisualEditor/Feedback].
* Can you translate from English into any other language?  Please check [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special%3AMessageGroupStats&amp;x=D&amp;group=ext-visualeditor-ve&amp;suppressempty=1 this list] to see whether more interface translations are needed for your language.  [[m:User talk:Elitre (WMF)|Contact us]] to get an account if you want to help! 
* The design research team wants to see how real editors work. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for their research program]. 
* File requests for language-appropriate &quot;{{Int:visualeditor-annotationbutton-bold-tooltip}}&quot; and &quot;{{Int:visualeditor-annotationbutton-italic-tooltip}}&quot; icons for the character formatting menu [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/create/?projects=PHID-PROJ-dafezmpv6huxg3taml24 in Phabricator]. 

Subscribe, unsubscribe or change the page where this newsletter is delivered at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]].  If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new  contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you!

— &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]&lt;/span&gt;

&lt;/div&gt; 19:48, 10 Ака уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Keegan (WMF)@metawiki, используя список на странице http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=11742174 --&gt;

== VisualEditor News #3—2015 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]]

'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;
When you click on a link to an article, you now see more information:
&lt;br&gt;&lt;br&gt;
[[File:VisualEditor-context menu-link tool.png|alt=Screenshot showing the link tool's context menu|centre|frameless|230x230px]]
&lt;br&gt;
The link tool has been re-designed:  
&lt;br&gt;&lt;br&gt;
[[File:VisualEditor link tool 2015.png|alt=Screenshot of the link inspector|centre|frameless|230x230px]]
&lt;br&gt;
There are separate tabs for linking to internal and external pages.
[[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|The user guide]] has more information about how to use VisualEditor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] has created new interfaces for the link and citation tools and fixed many bugs and changed some elements of the design.  Some of these bugs affected users of VisualEditor on mobile devices. Status reports are posted [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. The worklist for April through June is available [[phab:project/sprint/board/1113/|in Phabricator]]. 

A [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study|test of VisualEditor's effect on new editors]] at the English Wikipedia has just completed the first phase.  During this test, half of newly registered editors had VisualEditor automatically enabled, and half did not.  The main goal of the study is to learn which group was more likely to save an edit and to make productive, unreverted edits.  Initial [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study#Results|results will be posted at Meta]] later this month.    
=== Recent improvements ===
'''Auto-fill features''' '''for citations''' are available at a few Wikipedias through the '''[[:mw:Citoid|citoid service]]'''.  Citoid takes a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] for a reliable source, and returns a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation.  If Citoid is enabled on your wiki, then the design of the citation workflow changed during May.  All citations are now created inside a single tool.  Inside that tool, choose the tab you want ({{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-auto}}, {{int: citoid-citeFromIDDialog-mode-manual}}, or {{int:citoid-citeFromIDDialog-mode-reuse}}).  The cite button is now labeled with the word &quot;{{int:visualeditor-toolbar-cite-label}}&quot; rather than a book icon, and the autofill citation dialog now has a more meaningful label, &quot;{{Int:Citoid-citeFromIDDialog-lookup-button}}&quot;, for the submit button.

The '''link tool''' has been redesigned based on feedback from Wikipedia editors and user testing.  It now has two separate sections:  one for links to articles and one for external links. When you select a link, its pop-up context menu shows the name of the linked page, a thumbnail image from the linked page, Wikidata's description, and appropriate icons for disambiguation pages, redirect pages and empty pages (where applicable). Search results have been reduced to the first five pages.  Several bugs were fixed, including a dark highlight that appeared over the first match in the link inspector.  ([[phab:T98085|T98085]])

The '''special character inserter''' in VisualEditor now uses the same special character list as the wikitext editor.  Admins at each wiki can also create a custom section for frequently used characters at the top of the list.  Please read the instructions for customizing the list [[mw:VisualEditor/Special_characters|at mediawiki.org]].  Also, there is now a tooltip to describing each character in the special character inserter. ([[phab:T70425|T70425]])

Several improvements have been made to '''templates'''.  When you search for a template to insert, the list of results now contains descriptions of the templates. The parameter list inside the template dialog now remains open after inserting a parameter from the list, so that users don’t need to click on &quot;{{Int:visualeditor-dialog-transclusion-add-param}}&quot; each time they want to add another parameter.  ([[phab:T95696|T95696]]) The team added a '''new property for TemplateData''', &quot;{{int: templatedata-doc-param-example}}&quot;, for template parameters.  This optional, translatable property will show up when there is text describing how to use that parameter. ([[phab:T53049|T53049]])

The '''design''' of the main toolbar and several other elements have changed slightly, to be consistent with the MediaWiki theme.  In the Vector skin, individual items in the menu are separated visually by pale gray bars.  Buttons and menus on the toolbar can now contain both an icon and a text label, rather than just one or the other. This new design feature is being used for the cite button on wikis where the Citoid service is enabled.

The team has released a long-desired improvement to the handling of '''non-existent images'''.  If a non-existent image is linked in an article, then it is now visible in VisualEditor and can be selected, edited, replaced, or removed.

=== Let's work together ===
* Share your ideas and ask questions at [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=VisualEditor/Feedback&amp;lqt_method=talkpage_new_thread mw:VisualEditor/Feedback]. 
* The weekly task triage meetings continue to be open to volunteers, usually on Wednesday at 12:00 (noon) PDT (19:00 UTC).  Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].  You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q4 blocker, though.  Instead, go to Phabricator and &quot;associate&quot; the [[phab:tag/editing_department_2014_15_q4_blockers/|VisualEditor Q4 blocker project]] with the bug.  
* If your Wikivoyage, Wikibooks, Wikiversity, or other community wants to have VisualEditor made available by default to contributors, then please contact [[:m:User:Jdforrester (WMF)|James Forrester]]. 
* If you would like to request the Citoid automatic reference feature for your wiki, please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the [[:mw:Help:TemplateData|TemplateData]]  for the most important citation templates on your wiki. 
*The team is planning the second VisualEditor-related &quot;translathon&quot; for July. Please follow [https://phabricator.wikimedia.org/T91108 this task on Phabricator] for details and updates! Announcements will follow in due course.

Subscribe, unsubscribe or change the page where this newsletter is delivered at [[:m:VisualEditor/Newsletter|Meta]].  If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new  contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you!

— &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]&lt;/span&gt;

&lt;/div&gt;10:44, 13 Çĕртме уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=12206605 --&gt;

== Please join the 2nd edition of the VisualEditor Translathon ==

&lt;div class=&quot;mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo-pacifico.svg|right|200px]]
Hello! 

I'm pleased to announce the 2nd edition of the '''VisualEditor Translathon'''.

It is a translation rally, focused on interface messages and help pages related to [[:mw:VisualEditor|VisualEditor]].
In order to participate, you need to '''[[:betawiki:Project:VisualEditor/2015_Translathon|sign up on the Translathon page]]''' on TranslateWiki.

The top 3 contributors will each win a Wikipedia t-shirt of their choice from [//store.wikimedia.org/ the Wikipedia store]&lt;ref&gt;You can choose between any short-sleeve shirt, or other items for the same value.&lt;/ref&gt;. 
Translations made between '''July 15th and July 19th''' ([//www.timeanddate.com/time/zones/cdt CDT time zone]) qualify&lt;ref&gt;This means both new translations, and updates for messages in the &quot;Outdated&quot; tab of the translation interface.&lt;/ref&gt;. 

If you are at [//wikimania2015.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania Mexico] this year,  you are also welcome to join a related sprint during the hackathon in '''Workplace 1 - Don Américo, Thursday 16 July at 4pm (CDT)''' at the conference venue, so you can meet other fellow translators and [//wikimania2015.wikimedia.org/wiki/Hackathon#Hackathon_Day_2 get support if you need some].

Interface messages have the priority. You will need to create an account at translatewiki.net in order to work on them, if you don't have one. ''It is recommended to create the account ASAP'', so that it can be confirmed in time.

You can also help translate documentation pages about VisualEditor on mediawiki.org. You can use your Wikipedia account to work there.

You will find instructions, links and other details [[:betawiki:Project:VisualEditor/2015_Translathon|on the Translathon page]].

Thanks for your attention, and happy translating! &lt;br&gt;
[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]] 20:56, 13 Утă уйăхĕн 2015 (UTC)

&lt;references /&gt;
&lt;/div&gt;
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Phase_5_wikis&amp;oldid=11630802 --&gt;

== VisualEditor News #4—2015 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2015/August|Read this in another language]]  •  [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  
You can add quotations marks before and after a title or phrase with a single click.

Select the relevant text.  Find the correct quotations marks in the special character inserter tool (marked as Ω in the toolbar).&lt;br&gt;&lt;br&gt;
[[File:VisualEditor Special character inserter quotation 2.png|alt=Screenshot showing the special character tool, selected text, and the special character that will be inserted|centre|frameless|230px]]
&lt;br&gt;
Click the button.  VisualEditor will add the quotation marks on either side of the text you selected.&lt;br&gt;&lt;br&gt;
[[File:VisualEditor Special character inserter quotation 3.png|alt=Screenshot showing the special character tool and the same text after the special character has been inserted|centre|frameless|230px]]
&lt;br&gt;
You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use VisualEditor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|Editing Team]] have been working on mobile phone support. They have fixed many bugs and improved language support.  They post weekly status reports [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]].  Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving language support and functionality on mobile devices.   

=== Wikimania ===
The team attended Wikimania 2015 in Mexico City. There they participated in the Hackathon and met with individuals and groups of users. They also made several presentations about [[c:File:How_we_made_VisualEditor_faster.pdf|VisualEditor]] and the [[:c:File:Wikimania_2015_–_Editing_Department_–_Beyond_Editing.pdf|future of editing]]. 

Following Wikimania, we announced winners for the [https://translatewiki.net/wiki/Project:VisualEditor/2015_Translathon VisualEditor 2015 Translathon]. Our thanks and congratulations to users ''Halan-tul'', ''Renessaince'', ''&lt;span lang=&quot;ne&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;जनक राज भट्ट&lt;/span&gt; (Janak Bhatta)'', ''Vahe Gharakhanyan'', ''Warrakkk'', and ''Eduardogobi''.

For '''interface messages''' (translated at [https://translatewiki.net translatewiki.net]), we saw the initiative affecting 42 languages. The average progress in translations across all languages was 56.5% before the translathon, and 78.2% after ('''+21.7%'''). In particular, Sakha improved from 12.2% to 94.2%; Brazilian Portuguese went from 50.6% to 100%; Taraškievica went from 44.9% to 85.3%; Doteli went from 1.3% to 41.2%. Also, while 1.7% of the messages were outdated across all languages before the translathon, the percentage dropped to 0.8% afterwards (-0.9%).   

For '''documentation messages''' (on mediawiki.org), we saw the initiative affecting 24 languages. The average progress in translations across all languages was 26.6% before translathon, and 46.9% after ('''+20.3%''').  There were particularly notable achievements for three languages. Armenian improved from 1% to 99%; Swedish, from 21% to 99%, and Brazilian Portuguese, from 34% to 83%. Outdated translations across all languages were reduced from 8.4% before translathon to 4.8% afterwards (-3.6%).   

[https://translatewiki.net/wiki/Project:VisualEditor/2015_Translathon#Graphs_(interface_messages_only) We published some graphs] showing the effect of the event on the Translathon page. We thank the translators for participating and the translatewiki.net staff for facilitating this initiative.   

=== Recent improvements ===
'''Auto-fill features for citations''' can be enabled on each Wikipedia.  The tool uses the '''[[:mw:Citoid|citoid service]]''' to convert a [[:en:URL|URL]] or [[:en:Digital object identifier|DOI]] into a pre-filled, pre-formatted bibliographic citation. You can see an animated GIF of the quick, [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/VisualEditor/GIFs#Auto-citing_a_source|simple process at mediawiki.org]].  So far, about a dozen Wikipedias have enabled the auto-citation tool.  To enable it for your wiki, follow the [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling_Citoid_on_your_wiki|instructions at mediawiki.org]].

Your wiki can customize the first section of the '''special character inserter''' in VisualEditor. Please follow the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Special_characters|instructions at mediawiki.org]] to put the characters you want at the top. 
In other changes, if you need to fill in a [[:mw:CAPTCHA|CAPTCHA]] and get it wrong, then you can click to get a new one to complete.  VisualEditor can now display and edit [[mediawikiwiki:Extension:Graph|Vega-based graphs]]. If you use the Monobook skin, VisualEditor's appearance is now more consistent with other software.     

=== Future changes ===
The team will be changing the '''appearance of selected links''' inside VisualEditor. The purpose is to make it easy to see whether your cursor is inside or outside the link.  When you select a link, the link label (the words shown on the page) will be enclosed in a faint box.  If you place your cursor inside the box, then your changes to the link label will be part of the link.  If you place your cursor outside the box, then it will not.  This will make it easy to know when new characters will be added to the link and when they will not.

On the English Wikipedia, 10% of newly created accounts are now offered both the visual and the wikitext editors.  A [[m:Research:VisualEditor's_effect_on_newly_registered_editors/May_2015_study|recent controlled trial]] showed no significant difference in survival or productivity for new users in the short term.  New users with access to VisualEditor were very slightly less likely to produce results that needed reverting.  You can learn more about this by watching a video of the [[mediawikiwiki:Wikimedia_Research/Showcase#July_2015|July 2015 Wikimedia Research Showcase]].  The proportion of new accounts with access to both editing environments will be gradually increased over time. Eventually all new users have the choice  between the two editing environments.

=== Let's work together ===
* Share your ideas and ask questions at [[:mw:VisualEditor/Feedback|mw:VisualEditor/Feedback]].  This feedback page is now using [[mw:Flow|Flow]] instead of LiquidThreads.
* &lt;mark&gt;Can you read and type in Korean or Japanese?&lt;/mark&gt; Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]]  needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|mediawiki.org]] if you can help.  
* If your wiki would like '''VisualEditor enabled on another namespace''', you can file a request in Phabricator. Please include a link to a community discussion about the requested change.
* Please file requests for language-appropriate &quot;{{Int:visualeditor-annotationbutton-bold-tooltip}}&quot; and &quot;{{Int:visualeditor-annotationbutton-italic-tooltip}}&quot; icons for the styling menu [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/create/?projects=PHID-PROJ-dafezmpv6huxg3taml24 in Phabricator].   
* The design research team wants to see how real editors work. Please [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for their research program]. 
* The weekly task triage meetings continue to be open to volunteers, usually on Tuesdays at 12:00 (noon) PDT (19:00 UTC).  Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].  You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration as a Q1 blocker, though.  Instead, go to Phabricator and &quot;associate&quot; the main [[phab:project/profile/483/|VisualEditor project]] with the bug. 

If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new  contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you!
&lt;/div&gt; —[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 22:28, 14 Çурла уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=12980645 --&gt;

== VisualEditor News #5—2015 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2015/October|Read this in another language]]  •  [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=VisualEditor]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

You can use the visual editor on smartphones and tablets.&lt;br&gt;&lt;br&gt;[[File:Switching edit modes to VisualEditor on Mobile web.png|alt=Screenshot showing the menu for switching from the wikitext editor to the visual editor|centre|frameless|230x230px]]&lt;br&gt;
Click the pencil icon to open the editor for a page.  Inside that, use the gear menu in the upper right corner to &quot;{{int:mobile-frontend-editor-switch-visual-editor}}&quot;.

The editing button will remember which editing environment you used last time, and give you the same one next time.  The desktop site will be switching to a system similar to this one in the coming months.
&lt;br&gt;&lt;br&gt;You can read and help translate [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|VisualEditor Team]] has fixed many bugs, added new features, and made some small design changes.  They post weekly status reports [[mw:VisualEditor/changelog|on mediawiki.org]]. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]].  Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for languages like Japanese and Arabic, making it easier to edit on mobile devices, and providing rich-media tools for formulæ, charts, galleries and uploading.   
=== Recent improvements ===
'''Educational features:''' The first time ever you use the visual editor, it now draws your attention to the {{Int:visualeditor-annotationbutton-link-tooltip}} and {{Int:visualeditor-toolbar-cite-label}} tools.  When you click on the tools, it explains why you should use them. ([[Phab:T108620|T108620]]) Alongside this, the welcome message for new users has been simplified to make editing more welcoming. ([[Phab:T112354|T112354]])  More in-software educational features are planned.  

'''Links:'''  It is now easier to understand when you are adding text to a link and when you are typing plain text next to it. ([[Phab:T74108|T74108]], [[Phab:T91285|T91285]])  The editor now fully supports ISBN, PMID or RFC numbers. ([[Phab:T109498|T109498]], [[Phab:T110347|T110347]], [[Phab:T63558|T63558]])  These  [[:en:Help:Magic_links|&quot;magic links&quot;]] use a custom link editing tool.  

'''Uploads:'''  Registered editors can now '''upload images''' and other media to Commons while editing.  Click the new tab in the &quot;{{int:visualeditor-toolbar-insert}} {{int:visualeditor-dialogbutton-media-tooltip}}&quot; tool.  You will be guided through the process without having to leave your edit.  At the end, the image will be inserted. This tool is limited to one file at a time, owned by the user, and licensed under Commons's standard license.  For more complex situations, the tool links to more advanced upload tools.  You can also drag the image into the editor.  This will be available in the wikitext editor later. 

'''Mobile:'''  Previously, the visual editor was available on the mobile Wikipedia site only on tablets. Now, editors can use it on all devices regardless of size if they wish. ([[Phab:T85630|T85630]])  Edit conflicts were previously broken on the mobile website. Edit conflicts can now be resolved in both wikitext and visual editors. ([[Phab:T111894|T111894]])  Sometimes templates and similar items could not be deleted on the mobile website.  Selecting them caused the on-screen keyboard to hide with some browsers.  Now there is a new &quot;{{int:Visualeditor-contextitemwidget-label-remove}}&quot; button, so that these things can be removed if the keyboard hides. ([[Phab:T62110|T62110]]) You can also edit table cells in mobile now.

'''Rich editing tools:'''  You can now add and edit '''sheet''' '''music''' in the visual editor. ([[Phab:T112925|T112925]])  There are separate tabs for advanced options, such as MIDI and Ogg audio files. ([[Phab:T114227|T114227]], [[Phab:T113354|T113354]])  When editing '''formulæ''' and other blocks, errors are shown as you edit.  It is also possible to edit some types of '''graphs'''; adding new ones, and support for new types, will be coming. 

On the '''English Wikipedia''', the visual editor is now automatically available to anyone who creates an account.  The preference switch was moved to the normal location, under [[Special:Preferences]].
=== Future changes ===
You will soon be able to '''switch from the wikitext to the visual editor''' after you start editing. ([[phab:T49779|T49779]]) Previously, you could only switch from the visual editor to the wikitext editor.  Bi-directional switching will make possible a '''single edit tab.''' ([[phab:T102398|T102398]]) This project will combine the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; and &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot; tabs into a single &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab, similar to the system already used on the mobile website.  The &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab will open whichever editing environment you used last time.

=== Let's work together ===
* Share your ideas and ask questions at [[:mw:VisualEditor/Feedback|VisualEditor/Feedback]].  This feedback page uses [[mw:Flow|Flow]] for discussions.
* &lt;mark&gt;Can you read and type in Korean or Japanese?&lt;/mark&gt; Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|What to test]] if you can help, and report it on Phabricator ([[phab:T110654|Korean]] - [[phab:T109818|Japanese]]) or on Wikipedia ([[:ko:위키백과:시각편집기/IME|Korean]] - [[:ja:Wikipedia:ビジュアルエディター/フィードバック/IME|Japanese]]).  
* Local admins can [[mediawikiwiki:Citoid/Enabling_Citoid_on_your_wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]].  If you need help, then please post a request in the [[phab:tag/citoid/|Citoid project on Phabricator]]. Include links to the [[:mw:Help:TemplateData|TemplateData]] for the most important citation templates on your wiki.
* The weekly task triage meetings are open to volunteers.  Learn how to join the meetings and how to nominate bugs at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].  You do not need to attend the meeting to nominate a bug for consideration, though.  Instead, go to Phabricator and &quot;associate&quot; the main [[phab:project/profile/483/|VisualEditor project]] with the bug. 

If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new  contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. Thank you!
&lt;/div&gt;—[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 18:17, 30 Юпа уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=14334116 --&gt;

== Помощь экологам ==
* Добрый день! Экологи обратились за помощью перевести статью о национальном парке на разные языки. Буду очень благодарен если создадите на чувашском языке хотя бы небольшую статью о [[:uk:Джарилгацький національний парк|Джарылгачском национальном парке]] (а по возможности и о самом [[:uk:Джарилгач|острове]]). С уважением, --[[Хутшăнакан:Visem|Visem]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Visem|сӳтсе явни]]) 22:49, 24 Чӳк уйăхĕн 2015 (UTC)

== VisualEditor News #6—2015 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=The visual editor]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

A new, simpler system for editing will offer a single Edit button.  Once the page has opened, you can switch back and forth between visual and wikitext editing.      

[[File:VisualEditor single edit tab preference dialog.png|alt=Screenshot showing a pop-up dialog for switching from the wikitext editor to the visual editor|centre|frameless|230x230px]]&lt;br&gt;

If you prefer having separate edit buttons, then you can set that option in your preferences, either in a pop-up dialog the next time you open the visual editor, or by going to [[Special:Preferences]] and choosing the setting that you want: &lt;br&gt;&lt;br&gt;[[File:VisualEditor single edit tab in preferences 2015-12-18.png|alt=Screenshot showing a drop-down menu in Special:Preferences|centre|frameless|230x230px]]

The current plan is for the default setting to have the Edit button open the editing environment you used most recently. &lt;br&gt;&lt;br&gt;You can read and help translate [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2015/December|Read this in another language]]  •  [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

Since the last newsletter, the [[mw:VisualEditor|visual editor team]] has fixed many bugs and expanded the mathematics formula tool.  Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]].  Their [[mediawikiwiki:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for languages such as Japanese and Arabic, and providing rich-media tools for formulæ, charts, galleries and uploading.   

=== Recent improvements ===
You can '''switch from the wikitext editor to the visual editor''' after you start editing.    
The '''LaTeX mathematics formula editor''' has been significantly expanded. ([[phab:T118616|T118616)]] You can see the formula as you change the LaTeX code.  You can click buttons to insert the correct LaTeX code for many symbols.  
=== Future changes ===
The '''single edit tab''' project will combine the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; and &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot; tabs into a single &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab, like the system already used on the mobile website.  ([[phab:T102398|T102398]], [[phab:T58337|T58337]])  Initially, the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab will open whichever editing environment you used last time.  Your last editing choice will be stored as a cookie for logged-out users and as an account preference for logged-in editors.  Logged-in editors will be able to set a default editor in the {{int:prefs-editing}} tab of [[Special:Preferences]] in the drop-down menu about &quot;{{int:visualeditor-preference-tabs}}&quot;.   

The visual editor will be offered to all editors at the following Wikipedias in early 2016:  [[w:am:|Amharic]], [[w:bug:|Buginese]], [[w:cdo:|Min Dong]], [[w:cr:|Cree]], [[w:gv:|Manx]], [[w:hak:|Hakka]], [[w:hy:|Armenian]], [[w:ka:|Georgian]], [[w:pnt:|Pontic]], [[w:sh:|Serbo-Croatian]], [[w:ti:|Tigrinya]], [[w:xmf:|Mingrelian]], [[w:za:|Zhuang]], and [[w:zh-min-nan:|Min Nan]]. ([[phab:T116523|T116523]]) Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]].  The developers would like to know how well it works.  Please tell them what kind of computer, web browser, and keyboard you are using.  

In 2016, the '''feedback pages''' for the visual editor on many Wikipedias will be redirected to mediawiki.org. ([[phab:T92661|T92661]])

=== Testing opportunities ===
* Please try the new system for the '''single edit tab''' on [https://test2.wikipedia.org test2.wikipedia.org].  You can edit while logged out to see how it works for logged-out editors, or you can create a separate account to be able to set your account's preferences.  &lt;mark&gt;Please share your thoughts about the single edit tab system at [[mediawikiwiki:Topic:Suspcq0bf5nd3gsd|the feedback topic on mediawiki.org]] or [https://jfe.qualtrics.com/form/SV_6R04ammTX8uoJFP sign up for formal user research]&lt;/mark&gt; (type &quot;single edit tab&quot; in the question about other areas you're interested in).  The new system has not been finalized, and your feedback can affect the outcome.  The team particularly wants your thoughts about the options in Special:Preferences. The current choices in Special:Preferences are:
** {{int:visualeditor-preference-tabs-remember-last}},
** {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-ve}}, 
** {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-wt}}, and 
** {{int:visualeditor-preference-tabs-multi-tab}}.  (This is the current state for people already using the visual editor.  None of these options will be visible if you have disabled the visual editor in your preferences at that wiki.)  
* &lt;mark&gt;Can you read and type in Korean or Japanese?&lt;/mark&gt; Language engineer [[mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs people who know which tools people use to type in some languages. If you speak Japanese or Korean, you can help him test support for these languages. Please see the instructions at [[mw:VisualEditor/IME Testing#What to test|What to test]] if you can help, and report it on Phabricator ([[phab:T110654|Korean]] - [[phab:T109818|Japanese]]) or on Wikipedia ([[:ko:위키백과:시각편집기/IME|Korean]] - [[:ja:Wikipedia:ビジュアルエディター/フィードバック/IME|Japanese]]).  
If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new  contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}}
&lt;/div&gt; [[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 00:06, 25 Раштав уйăхĕн 2015 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=15165847 --&gt;

== VisualEditor News #1—2016 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''[[:m:VisualEditor/Newsletter/2016/February|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;margin:0.5em;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}border:1px solid #AAA;padding:0.5em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200x70px|center|alt=The visual editor]]

'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Among experienced editors, the visual editor's table editing is one of the most popular features.
[[File:VisualEditor table menu move column.png|alt=Screenshot showing a pop-up menu for column operations in a table|centre|frameless|230x230px]]
If you select the top of a column or the end of a row, you can quickly insert and remove columns and rows.  

Now, you can also rearrange columns and rows. Click &quot;Move before&quot; or &quot;Move after&quot; to swap the column or row with its neighbor.
You can read and help translate [[:mw:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor/Portal|VisualEditor Team]] has fixed many bugs. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for Japanese, Korean, Arabic, Indic, and Han scripts, and improving the single edit tab interface.   

=== Recent changes ===
You can '''switch from the wikitext editor to the visual editor''' after you start editing. This function is available to nearly all editors at most wikis except the Wiktionaries and Wikisources.    

Many local '''feedback pages''' for the visual editor have been redirected to [[:mw:VisualEditor/Feedback]].

You can now re-arrange columns and rows in '''tables''', as well as copying a row, column or any other selection of cells and pasting it in a new location.    

The '''formula editor''' has two options: you can choose &quot;Quick edit&quot; to see and change only the LaTeX code, or &quot;Edit&quot; to use the full tool. The full tool offers immediate preview and an extensive list of symbols.  
=== Future changes ===
The '''[[:mw:VisualEditor/Single edit tab|single edit tab]]''' project will combine the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; and &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot; tabs into a single &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab. 
This is similar to the system already used on the mobile website. ([[phab:T102398|T102398]]) Initially, the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab will open whichever editing environment you used last time. Your last editing choice will be stored as an account preference for logged-in editors, and as a cookie for logged-out users. Logged-in editors will have these options in the {{int:prefs-editing}} tab of [[Special:Preferences]]:   
* {{int:visualeditor-preference-tabs-remember-last}},
* {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-ve}},
* {{int:visualeditor-preference-tabs-prefer-wt}}, and
* {{int:visualeditor-preference-tabs-multi-tab}}. (This is the state for people using the visual editor now.)
The visual editor uses the same search engine as [[Special:Search]] to find links and files. This search will get better at detecting typos and spelling mistakes soon. These improvements to search will appear in the visual editor as well.

The visual editor will be offered to all editors at most [[:mw:VisualEditor/Rollouts|&quot;Phase 6&quot; Wikipedias]] during the next few months. This will affect the following languages, amongst others: 
[[:w:ja: |'''Japanese''']], [[:w:ko:|'''Korean''']], [[:w:ur: |'''Urdu''']], [[:w:fa: |'''Persian''']], [[:w:ar: |'''Arabic''']], [[:w:ta: |'''Tamil''']], [[:w:mr: |'''Marathi''']], [[:w:ml: |'''Malayalam''']], [[:w:hi: |'''Hindi''']], [[:w:bn: |'''Bengali''']], [[:w:as: |'''Assamese''']], [[:w:th: |'''Thai''']], [[:w:arc: |'''Aramaic''']].
 
=== Let's work together ===
* Please try out the newest version of the '''[[:mw:VisualEditor/Single edit tab|single edit tab]]''' on [[test2wiki:Special:Random|test2.wikipedia.org]]. You may need to restore the default preferences (at the bottom of [[test2wiki:Special:Preferences]]) to see the initial prompt for options. Were you able to find a preference setting that will work for your own editing? Did you see [[:c:File:VisualEditor single edit tab preference dialog.png|the large preferences dialog box]] when you started editing an article there?  
* &lt;mark&gt;Can you read and type in Korean, Arabic, Japanese, Indic, or Han scripts?&lt;/mark&gt; Does typing in these languages feels natural in the visual editor? Language engineer [[:mw:User:DChan (WMF)|David Chan]] needs to know. Please see the instructions at [[:mw:VisualEditor/IME Testing#What to test]] if you can help. Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]].
* Learn how to improve the &quot;automagical&quot; [[:mw:citoid|citoid]] referencing system in the visual editor, by creating [[:en:Zotero|Zotero]] translators for popular sources in your language! Join the [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2016-February/084840.html Tech Talk about &quot;Automated citations in Wikipedia: Citoid and the technology behind it&quot;] with Sebastian Karcher on 29 February 2016. 
 
If you aren't reading this in your favorite language, then please help us with translations!  Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}}
 
&lt;/div&gt; [[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]], 21:22, 26 Нарăс уйăхĕн 2016 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=15385167 --&gt;

== Wikimania 2016: call fors posters, discussions and trainings ==
Hi people,&lt;br/&gt;
the calls for posters, discussions and trainings for Wikimania 2016 are officially opened, you can find all the relevant links on the conference wiki:

https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Submissions

The calls will be closed on March 20.

Posters will be reviewed just to make sure that there aren't things which are too much out of scope. Since we have a whole village we will surely find places to attach them, even if we they will be a lot!

Discussions will be managed by a guiding committee who will work on the wiki to meld all the proposals and suggestions.

Trainings will be reviewed by the programme committee. Please note that we request that each training has at least 3-5 interested attendees in order to be put in the programme.

By the beginning of April we will have a first list of all the accepted proposals.

If you have questions we suggest you to ask them on the discussion pages on wiki, so that everyone will be able to see them (and their answers, of course).

We are looking forward to read your ideas! --[[Хутшăнакан:Yiyi|Yiyi]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Yiyi|сӳтсе явни]]) 14:06, 28 Нарăс уйăхĕн 2016 (UTC)

== Editing News #2—2016 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2016/June|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

It's quick and easy to insert a references list.
[[File:VisualEditor References List Insert Menu-en.png|alt=Screenshot showing a dropdown menu with many items|center|frameless|150px]]  

Place the cursor where you want to display the references list (usually at the bottom of the page).  Open the &quot;{{int:visualeditor-toolbar-insert}}&quot; menu and click the &quot;{{int:cite-ve-dialogbutton-referenceslist-tooltip}}&quot; icon (three books).

If you are using several groups of references, which is relatively rare, you will have the opportunity to specify the group. If you do that, then only the references that belong to the specified group will be displayed in this list of references.
Finally, click &quot;{{int:visualeditor-dialog-action-insert}}&quot; in the dialog to insert the {{int:cite-ve-dialogbutton-referenceslist-tooltip}}.  This list will change as you add more footnotes to the page.

You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor|VisualEditor Team]] has fixed many bugs. Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]]. Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are improving support for Arabic and Indic scripts, and adapting the visual editor to the needs of the Wikivoyages and Wikisources.   

=== Recent changes ===
The visual editor is now available to all users at most [[Wikivoyage:|Wikivoyages]].  It was also enabled for all contributors at the French Wikinews.

The '''[[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Single edit tab|single edit tab]]''' feature combines the &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; and &quot;{{int:visualeditor-ca-editsource}}&quot; tabs into a single &quot;{{int:vector-view-edit}}&quot; tab.  It has been deployed to several Wikipedias, including Hungarian, Polish, English and Japanese Wikipedias, as well as to all Wikivoyages.  At these wikis, you can change your settings for this feature in the &quot;{{int:prefs-editing}}&quot; tab of [[Special:Preferences]]. The team is now reviewing the feedback and considering ways to improve the design before rolling it out to more people.

=== Future changes ===
The &quot;{{int:Savearticle}}&quot; button will say &quot;{{int:Publishpage}}&quot;.   This will affect both the visual and wikitext editing systems.  More [[M:Editing/Publish|information is available on Meta]].

The visual editor will be offered to all editors at the remaining [[:mw:VisualEditor/Rollouts|&quot;Phase 6&quot; Wikipedias]] during the next few months. The developers want to know whether typing in your language feels natural in the visual editor. Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]]. This will affect several languages, including: [[:w:ar: |'''Arabic''']], [[:w:hi: |'''Hindi''']], [[:w:th: |'''Thai''']], [[:w:ta: |'''Tamil''']], [[:w:mr: |'''Marathi''']], [[:w:ml: |'''Malayalam''']], [[:w:ur: |'''Urdu''']], [[:w:fa: |'''Persian''']], [[:w:bn: |'''Bengali''']], [[:w:as: |'''Assamese''']], [[:w:arc: |'''Aramaic''']] and others.

The team is working with the volunteer developers who power Wikisource to provide the visual editor there, for opt-in testing right now and eventually for all users. ([[phab:T138966|T138966]]) 

The team is working on a modern wikitext editor.  It will look like the visual editor, and be able to use the citoid service and other modern tools.  This new editing system may become available as a Beta Feature on desktop devices around September 2016.  You can read about this project in a [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/VisualEditor/Roadmap/Update_2016-06-23|general status update on the Wikimedia mailing list]]. 

=== Let's work together ===
* Do you teach new editors how to use the visual editor? Did you help [[:mw:Citoid/Enabling Citoid on your wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]]? Have you written or imported [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your most important citation templates?  &lt;mark&gt;Would you be willing to help new editors and small communities with the visual editor?  Please sign up for the new [[:mw:Help:VisualEditor/Community Taskforce|'''VisualEditor Community Taskforce''']].&lt;/mark&gt;
* Learn how to improve the &quot;automagical&quot; [[:mw:citoid|citoid]] referencing system in the visual editor, by creating [[w:en:Zotero|Zotero]] translators for popular sources in your language!  Watch the [[Mw:Citoid/Zotero's Tech Talk|Tech Talk by Sebastian Karcher]] for more information.
 
If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}}

&lt;/div&gt; [[:m:User:Elitre (WMF)]], 17:20, 3 Утă уйăхĕн 2016 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=15741003 --&gt;

== Editing News #3—2016 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2016/October|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can easily re-arrange columns and rows in the visual editor? [[File:VisualEditor table editing menu.png|alt=Screenshot showing a dropdown menu with options for editing the table structure|center|frameless|232x232px]]  


Select a cell in the column or row that you want to move.  Click the arrow at the start of that row or column to open the dropdown menu (shown).  Choose either &quot;Move before&quot; or &quot;Move after&quot; to move the column, or &quot;Move above&quot; or &quot;Move below&quot; to move the row.

You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor|VisualEditor Team]] has mainly worked on a new wikitext editor.  They have also released some small features and the new map editing tool.  Their workboard is available [[phab:project/board/483/|in Phabricator]].  You can find links to the list of work finished each week at [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].  Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are fixing bugs, releasing the 2017 wikitext editor as a [[mediawikiwiki:Beta_Features|beta feature]], and improving language support.

=== Recent changes ===

*You can now set text as small or big.[https://phabricator.wikimedia.org/T53613] 
*Invisible templates have been shown as a puzzle icon.  Now, the name of the invisible template is displayed next to the puzzle icon.[https://phabricator.wikimedia.org/T141861]  A similar feature will display the first part of hidden HTML comments.[https://phabricator.wikimedia.org/T147089]
*Categories are displayed at the bottom of each page.  If you click on the categories, the dialog for editing categories will open.[https://phabricator.wikimedia.org/T145267]
*At many wikis, you can now add [[mediawikiwiki:Maps|maps]] to pages.  Go to the Insert menu and choose the &quot;Maps&quot; item. The Discovery department is adding more features to this area, like geoshapes. You can read more at mediawiki.org.[https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Discovery#Maps]
*The &quot;Save&quot; button now says &quot;Save page&quot; when you create a page, and &quot;Save changes&quot; when you change an existing page.[https://phabricator.wikimedia.org/T139033]  In the future, the &quot;{{int:Savearticle}}&quot; button will say &quot;{{int:Publishpage}}&quot;.  This will affect both the visual and wikitext editing systems.  More [[:m:Editing/Publish|information is available on Meta]].
*Image galleries now use a visual mode for editing.  You can see thumbnails of the images, add new files, remove unwanted images, rearrange the images by dragging and dropping, and add captions for each image.  Use the &quot;Options&quot; tab to set the gallery's display mode, image sizes, and add a title for the gallery.[https://phabricator.wikimedia.org/T45037]

=== Future changes ===

The visual editor will be offered to all editors at the remaining 10 [[:mw:VisualEditor/Rollouts|&quot;Phase 6&quot; Wikipedias]] during the next month. The developers want to know whether typing in your language feels natural in the visual editor.  Please post your comments and the language(s) that you tested at [[:mw:Topic:St8y4ni42d0vr9cv|the feedback thread on mediawiki.org]]. This will affect several languages, including [[:w:th:|'''Thai''']], [[:w:my:|'''Burmese''']] and [[:w:arc:|'''Aramaic''']].

The team is working on a modern wikitext editor.  The [[Mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] will look like the visual editor and be able to use the citoid service and other modern tools.  This new editing system may become available as a Beta Feature on desktop devices in October 2016.  You can read about this project in a [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Roadmap/Update_2016-06-23|general status update on the Wikimedia mailing list]]. 

=== Let's work together ===

* Do you teach new editors how to use the visual editor? Did you help [[:mw:Citoid/Enabling Citoid on your wiki|set up the Citoid automatic reference feature for your wiki]]? Have you written or imported [[:mw:Special:MyLanguage/Help:TemplateData|TemplateData]] for your most important citation templates?  &lt;mark&gt;Would you be willing to help new editors and small communities with the visual editor?  Please sign up for the new [[:mw:Help:VisualEditor/Community Taskforce|'''VisualEditor Community Taskforce''']].&lt;/mark&gt; 
 
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]
&lt;/div&gt; 17:50, 15 Юпа уйăхĕн 2016 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=15960088 --&gt;

==Football team==
Hello. Sorry for writing in English. Is the article [[Футбол клубĕ]] in the correct wikidata item? Please check [[:d:Q15944511]] and [[:d:Q476028]]. [[Хутшăнакан:Xaris333|Xaris333]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Xaris333|сӳтсе явни]]) 02:50, 1 Кăрлач уйăхĕн 2017 (UTC)

== Editing News #1—2017 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''[[:m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2017/May|Read this in another language]] • [[:m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:230px;{{#switch:ltr|rtl=float:left;margin-left:0;|#default=float:right;margin-right:0;}}margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center|alt=VisualEditor]]'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;   

Did you know that you can review your changes visually? 

[[File:VisualEditor visual diff tool - visual diff.png|alt=Screenshot showing some changes to an article.  Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|245x245px]]When you are finished editing the page, type your edit summary and then choose &quot;{{Int:visualeditor-savedialog-label-review}}&quot;.  
In visual mode, you will see additions, removals, new links, and formatting highlighted.  Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side.


[[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected.|center|frameless|220x220px]]


Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs.


[[File:VisualEditor visual diff tool - wikitext diff.png|alt=Screenshot showing the same changes, in the two-column wikitext diff display.|center|frameless|245x245px]]


The wikitext diff is the same diff tool that is used in the wikitext editors and in the page history. You can read and help translate [[:mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;


Since the last newsletter, the [[:mw:VisualEditor|VisualEditor Team]] has spent most of their time supporting [[:mediawikiwiki:2017_wikitext_editor|the 2017 wikitext editor mode]] which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and adding [[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|the new visual diff tool]]. Their workboard is available [[:phab:project/board/483/|in Phabricator]].  You can find links to the work finished each week at  [[:mw:VisualEditor/Weekly triage meetings|mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].   Their [[:mw:VisualEditor/Current_priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor as a [[:mw:Beta Features|beta feature]], and improving the visual diff tool.   

=== Recent changes ===
*A '''new wikitext editing mode''' is available as a Beta Feature on desktop devices.  The [[:mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools.  Go to [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures]] to enable the {{Int:Visualeditor-preference-newwikitexteditor-label}}. 
* A new '''[[:mediawikiwiki:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' is available in VisualEditor's visual mode.  You can toggle between wikitext and visual diffs.  More features will be added to this later.  In the future, this tool may be integrated into other MediaWiki components. [https://phabricator.wikimedia.org/T143350]
* The team have added [[:mediawikiwiki:Editing/Projects/Columns_for_references|multi-column support for lists of footnotes]]. The &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;references /&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; block can automatically display long lists of references in columns on wide screens.  This makes footnotes easier to read.  You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&amp;title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&amp;priority=10&amp;parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597]
* You can now use your web browser's function to switch typing direction in the new wikitext mode. This is particularly helpful for RTL language users like Urdu or Hebrew who have to write JavaScript or CSS. You can use Command+Shift+X or Control+Shift+X to trigger this. [https://phabricator.wikimedia.org/T153356]
* The way to switch between the visual editing mode and the wikitext editing mode is now consistent. There is a drop-down menu that shows the two options. This is now the same in desktop and mobile web editing, and inside things that embed editing, such as Flow. [https://phabricator.wikimedia.org/T116417]
* The {{Int:visualeditor-categories-tool}} item has been moved to the top of the {{Int:visualeditor-pagemenu-tooltip}} menu (from clicking on the &quot;hamburger&quot; icon) for quicker access. [https://phabricator.wikimedia.org/T74399] There is also now a &quot;Templates used on this page&quot; feature there. [https://phabricator.wikimedia.org/T149009]
* You can now create &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;chem&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;  tags (sometimes used as &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;ce&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt;) for chemical formulas inside the visual editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T153365]
* Tables can be set as collapsed or un-collapsed. [https://phabricator.wikimedia.org/T157989]
* The {{Int:visualeditor-specialcharacter-button-tooltip}} menu now includes characters for Canadian Aboriginal Syllabics and angle quotation marks (‹› and ⟨⟩) .  The team thanks the volunteer developer, [[:S:en:User:Tpt|Tpt]]. [https://phabricator.wikimedia.org/T108626]
* A bug caused some section edit conflicts to blank the rest of the page.  This has been fixed.  The team are sorry for the disruption. [https://phabricator.wikimedia.org/T154217]
* There is a new keyboard shortcut for citations:  &lt;code&gt;Control&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;Shift&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;K&lt;/code&gt; on a PC, or &lt;code&gt;Command&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;Shift&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;K&lt;/code&gt; on a Mac.  It is based on the keyboard shortcut for making links, which is &lt;code&gt;Control&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;K&lt;/code&gt; or &lt;code&gt;Command&lt;/code&gt;+&lt;code&gt;K&lt;/code&gt; respectively. [https://phabricator.wikimedia.org/T99299]

=== Future changes ===
* The team is working on a syntax highlighting tool.  It will highlight matching pairs of &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;ref&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; tags and other types of wikitext syntax.  You will be able to turn it on and off.  It will first become available in VisualEditor's built-in wikitext mode, maybe late in 2017. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246]
* The kind of button used to {{Int:Showpreview}}, {{Int:showdiff}}, and finish an edit will change in all WMF-supported wikitext editors.  The new buttons will use [[Mw:OOjs UI|OOjs UI]].  The buttons will be larger, brighter, and easier to read.  The labels will remain the same.  You can test the new button by editing a page and adding &lt;code&gt;&amp;ooui=1&lt;/code&gt; to the end of the URL, like this:  https://www.mediawiki.org/wiki/Project:Sandbox?action=edit&amp;ooui=1  The old appearance will no longer be possible, even with local CSS changes.  [https://phabricator.wikimedia.org/T162849]
* The [[:mediawikiwiki:File:Edit_toolbar_-_2.png|outdated 2006 wikitext editor]] will be removed later this year.  It is used by approximately 0.03% of active editors.  See [[:mw:Editor|a list of editing tools on mediawiki.org]] if you are uncertain which one you use.  [https://phabricator.wikimedia.org/T30856]
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly, so that we can notify you when the next issue is ready. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[:mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]
&lt;/div&gt; 18:05, 12 Çу уйăхĕн 2017 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=16160401 --&gt;
== [[m:Requests for comment/Global centralnotice for the blockade of the Turkish government]] ==
Hi, you are invited to participate in the discussion on the proposal to make a banner through [[m: centralnotice]] to inform more people around the world about what the Turkish government has done about Wikipedia, ie all the language versions of Wikipedia are You are obscured, so in Turkey it is impossible to view the * .wikipedia.org site. To hope that the Turkish government will remove the block, it is necessary to raise awareness of this fact around the world because it is important to succeed in this mission because Wikipedia can not be seen in Turkey. With this message also for those interested, I invite him to sign the [[m:Response to 2017 ban in Turkey|Wikimedian appeal]].

If you have any questions or questions do not hesitate to contact me.
Thanks best regards. --[[User:Samuele2002|&lt;span style=&quot;color:#0080C0;&quot;&gt;'''Samuele'''2002&lt;/span&gt;]] &lt;small&gt;[[User Talk:Samuele2002|'''&lt;font face=&quot;Cursive&quot;&gt;&lt;font color=&quot;#F50&quot;&gt;(Talk!)&lt;/font&gt;&lt;/font&gt;''']]&lt;/small&gt; 10:37, 21 Çу уйăхĕн 2017 (UTC)

== Топонимы по-чувашски ==
Коллеги, в русском Викиучебнике есть вот такая страница: https://ru.wikibooks.org/wiki/Чувашский_язык/Географические_названия . Я исправил несколько грубых ошибок, касающихся русских названий, но проверить аналогичные чувашские, увы, не в состоянии, хотя подозреваю неточности. Не хотелось бы иметь ошибки на такой важной странице. Посмотрите, пожалуйста. [[Хутшăнакан:91i79|91i79]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:91i79|сӳтсе явни]]) 10:12, 5 Авăн уйăхĕн 2017 (UTC)
* Адриатика тинĕсĕ. Азов тинĕсĕ. Туçи Алтай. Туçи Карабах. Ионика тинĕсĕ. Тиррен тинĕсĕ. Курил утравĕсем. Маньчжури. Маршалл утравĕсем. Çĕмĕрле районĕ. Фергана айлăмĕ. Филадельфи. --[[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 10:42, 5 Авăн уйăхĕн 2017 (UTC)

== Editing News #1—2018 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

''[[m:VisualEditor/Newsletter/2018/February|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''
&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
'''Did you know?'''&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;
Did you know that you can now use the [[mw:Special:MyLanguage/VisualEditor/Diffs|visual diff tool]] on any page?

[[File:Wikitext diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing some changes, in the two-column wikitext diff display|center|frameless|250px]]

Sometimes, it is hard to see important changes in a wikitext diff.  This screenshot of a wikitext diff (click to enlarge) shows that the paragraphs have been rearranged, but it does not highlight the removal of a word or the addition of a new sentence.

If you [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the Beta Feature]] for &quot;{{Int:visualeditor-preference-visualdiffpage-label}}&quot;, you will have a new option.  It will give you a new box at the top of every diff page.  This box will let you choose either diff system on any edit.

[[File:VisualEditor visual diff tool - toggle button.png|alt=Toggle button showing visual and wikitext options; visual option is selected|center|frameless|200px]]
Click the toggle button to switch between visual and wikitext diffs.

In the visual diff, additions, removals, new links, and formatting changes will be highlighted.  Other changes, such as changing the size of an image, are described in notes on the side.

[[File:Visual diff paragraph move correcting vandalism 2018.png|alt=Screenshot showing the same changes to an article.  Most changes are highlighted with text formatting.|center|frameless|250px]]

This screenshot shows the same edit as the wikitext diff.  The visual diff highlights the removal of one word and the addition of a new sentence.

You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2017/May|the last newsletter]], the [[mw:Editing|Editing Team]] has spent most of their time supporting [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor mode]], which is available inside the visual editor as a Beta Feature, and improving [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]]. Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]].  You can find links to the work finished each week at [[mw:VisualEditor/Weekly triage meetings]].  Their [[mw:Editing team/Current priorities|current priorities]] are fixing bugs, supporting the 2017 wikitext editor, and improving the visual diff tool.
===Recent changes===
*The '''[[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]]''' is [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|available as a Beta Feature]] on desktop devices.  It has the same toolbar as the visual editor and can use the citoid service and other modern tools.  The team have been comparing the performance of different editing environments.  They have studied how long it takes to open the page and start typing.  The study uses data for more than one million edits during December and January.  Some changes have been made to improve the speed of the 2017 wikitext editor and the visual editor.  Recently, the 2017 wikitext editor opened fastest for most edits, and the 2010 WikiEditor was fastest for some edits.  More information will be posted at [[mw:Contributors/Projects/Editing performance]].
*The '''[[mw:VisualEditor/Diffs|visual diff tool]]''' was developed for the visual editor.  It is now available to all users of the visual editor and the 2017 wikitext editor.  When you review your changes, you can toggle between wikitext and visual diffs.  You can also [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable the new Beta Feature]] for &quot;Visual diffs&quot;.  The Beta Feature lets you use the visual diff tool to view other people's edits on page histories and [[Special:RecentChanges]].  [https://phabricator.wikimedia.org/T167508]
*[[mw:Special:MyLanguage/Extension:CodeMirror|'''Wikitext syntax highlighting''']] is available as a Beta Feature for both [[mw:2017 wikitext editor|the 2017 wikitext editor]] and the 2010 wikitext editor. [https://phabricator.wikimedia.org/T101246]
*The [[mw:Citoid|citoid service]] automatically translates URLs, DOIs, ISBNs, and PubMed id numbers into wikitext citation templates.  It is very popular and useful to editors, although it can be a bit tricky to set up.  &lt;mark&gt;Your wiki can have this service.  Please [[mw:Special:MyLanguage/Citoid/Enabling Citoid on your wiki|read the instructions]]. You can [[phab:T127354|ask the team to help you enable citoid at your wiki]]&lt;/mark&gt;.

===Let's work together===
*The team will talk about editing tools at an upcoming [[m:Wikimedia Foundation metrics and activities meetings|Wikimedia Foundation metrics and activities meeting]].
*Wikibooks, Wikiversity, and other communities may have the visual editor made available by default to contributors.  If your community wants this, then please contact [[mw:User talk:Deskana (WMF)|Dan Garry]].
*The &lt;code&gt;&lt;nowiki&gt;&lt;references /&gt;&lt;/nowiki&gt;&lt;/code&gt; block can [[mw:Special:MyLanguage/Contributors/Projects/Columns for references|automatically display long lists of references in columns]] on wide screens.  This makes footnotes easier to read.  You can [https://phabricator.wikimedia.org/maniphest/task/edit/form/1/?projects=Cite,VisualEditor,Wikimedia-Site-requests&amp;title=Convert%20reference%20lists%20over%20to%20`responsive`%20on%20XXwiki&amp;priority=10&amp;parent=159895 '''request multi-column support'''] for your wiki. [https://phabricator.wikimedia.org/T33597]
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{Int:Feedback-thanks-title}} 

—[[mw:User:Elitre (WMF)|Elitre (WMF)]]
&lt;/div&gt; 20:56, 2 Пуш уйăхĕн 2018 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=17790200 --&gt;

== Editing News #2—2018 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2018/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
'''Did you know?'''  
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?
[[File:Mobile editing watchlist star editing pencil.png|alt=Screenshot showing the location of the pencil icon|center|frameless|250px]]

Tap on the pencil icon to start editing.  The page will probably open in the wikitext editor.

You will see another pencil icon in the toolbar.  Tap on that pencil icon to the switch between visual editing and wikitext editing.

[[File:Visual editing mobile switch wikitext.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

Remember to publish your changes when you're done.

You can read and help translate [[mw:Special:MyLanguage/Help:VisualEditor/User guide|the user guide]], which has more information about how to use the visual editor.&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Since the last newsletter, the [[mw:Editing|Editing Team]] has wrapped up most of their work on the [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] and [[mw:VisualEditor/Diffs|the visual diff tool]].  The team has begun investigating the needs of editors who use mobile devices.  Their work board is available [[phab:project/view/3236/|in Phabricator]].  Their [[mw:Wikimedia Audiences/2018-19 Q2 Goals#Contributors|current priorities]] are fixing bugs and improving mobile editing.   

=== Recent changes ===
*The Editing team has published an [[mw:Mobile editing using the visual editor report|initial report about mobile editing]].  
*The Editing team has begun a design study of visual editing on the mobile website.  New editors have trouble doing basic tasks on a smartphone, such as adding links to Wikipedia articles.  You can [[c:File:Visual Editor Heuristic - Results.pdf|read the report]].
*The Reading team is working on a [[mw:Reading/Web/Advanced mobile contributions|separate mobile-based contributions project]].
*The 2006 wikitext editor is [[mw:Contributors/Projects/Removal of the 2006 wikitext editor|no longer supported]].  If you used [[:File:Edit toolbar - 2.png|that toolbar]], then you will no longer see any toolbar.  You may choose another editing tool in your [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing|editing preferences]], [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|local gadgets]], or [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|beta features]].
*The Editing team described the history and status of [[mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]] in [[m:Wikimedia monthly activities meetings/2018-03|this recorded public presentation]] (starting at 29 minutes, 30 seconds).
*The Language team released [[mw:Content translation/V2|a new version of Content Translation]] (CX2) last month, on [[foundationsite:2018/09/30/international-translation-day/|International Translation Day]]. It integrates the visual editor to support templates, tables, and images.  It also produces better wikitext when the translated article is published. [https://wikimediafoundation.org/2018/09/30/content-translation-version-two/]

=== Let's work together ===
* The Editing team wants to improve visual editing on the mobile website.  &lt;mark&gt;Please read [[mw:Visual-based mobile editing/Ideas/October 2018|their ideas]] and tell the team what you think would help editors who use the mobile site.&lt;/mark&gt;  
*The [[m:Community Wishlist Survey 2019|Community Wishlist Survey]] begins next week.
*If you aren't reading this in your preferred language, then please help us with translations! Subscribe to the [[mail:translators-l|Translators mailing list]] or [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Elitre_(WMF)&amp;action=edit&amp;section=new contact us] directly. We will notify you when the next issue is ready for translation. {{int:Feedback-thanks-title}}

—[[mw:User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 14:17, 2 Чӳк уйăхĕн 2018 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Johan (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=17790200 --&gt;

== Multilingual Shared Templates and Modules ==
&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Hello cv-wiki community! ({{int:please-translate}})

I recently organized a project to share templates and modules between wikis. It allows modules and templates to be “language-neutral”, and store all text translations on Commons. This means that it is enough to copy/paste a template without any changes, and update the translations separately. If someone fixes a bug or adds a new feature in the original module, you can copy/paste it again without any translation work. My bot ''DiBabelYurikBot'' can help with copying. This way users can spend more time on content, and less time on updating and copying templates. Please see [[mw:WP:TNT|project page]] for details and ask questions on talk page.

P.S. I am [[meta:Affiliate-selected_Board_seats/2019/Nominations/Yuri_Astrakhan_(yurik)|currently running]] for the Wikimedia board, focusing on content and support of multi-language communities. If you liked my projects like maps, graphs, or this one, I will be happy to receive your support. (any [[meta:Affiliate-selected_Board_seats/2019/Eligible_entities|registered user group]] can vote). Thank you! --[[User:Yurik|Yurik]] ([[meta:User talk:Yurik|talk]]) 06:03, 11 Çу уйăхĕн 2019 (UTC)&lt;/div&gt;

== Editing News #1—July 2019 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
''[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]''

&lt;div style=&quot;float:right;width:270px;margin-left:1em;border-style:solid;border-width:1px;padding:1em;&quot;&gt;
[[File:VisualEditor-logo.svg|200px|center]]
&lt;big&gt;'''Did you know?'''&lt;/big&gt;
&lt;div class=&quot;thumbcaption&quot; style=&quot;font-size: 90%;&quot;&gt;  

Did you know that you can use the visual editor on a mobile device?

Every article has a pencil icon at the top.  Tap on the pencil icon [[File:OOjs UI icon edit-ltr.svg|frameless|16x16px]] to start editing.  

'''&lt;big&gt;Edit Cards&lt;/big&gt;'''

[[File:EditCards-v.20.png|alt=Toolbar with menu opened|center|frameless|250px]]

This is what the new '''Edit Cards for editing links''' in the mobile visual editor look like. You can try the prototype here: '''[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].'''
&lt;/div&gt;&lt;/div&gt;

Welcome back to the [[mw:Editing|Editing]] newsletter.

Since [[m:VisualEditor/Newsletter/2018/October|the last newsletter]], the team has released two new features for the [[mw:VisualEditor on mobile|mobile visual editor]] and has started developing three more.  All of this work is part of the team's goal to [[m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2018-2019/Audiences#Outcome 3: Mobile Contribution|make editing on mobile web simpler]].  

Before talking about the team's recent releases, we have a question for you:  

&lt;strong&gt;Are you willing to try a new way to add and change links?&lt;/strong&gt;

If you are interested, we would value your input!  You can try this new link tool in the mobile visual editor on a separate wiki. 

&lt;em&gt;Follow these instructions and share your experience:&lt;/em&gt;

&lt;strong&gt;[[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 Try Edit Cards]].&lt;/strong&gt;

=== Recent releases ===
The mobile visual editor is a simpler editing tool, for smartphones and tablets using the [[mw:Reading/Web/Mobile#About|mobile site]].  The Editing team recently launched two new features to improve the mobile visual editor: 

# [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing|Section editing]]
#* The purpose is to help contributors focus on their edits.
#* The team studied this with an A/B test.  [[mw:VisualEditor on mobile/Section editing#16 June 2019|This test showed]] that contributors who could use section editing were '''1% more likely to publish''' the edits they started than people with only full-page editing.
# [[mw:VisualEditor on mobile#March 1, 2019|Loading overlay]]
#* The purpose is to smooth the transition between reading and editing.

Section editing and the new loading overlay are '''now available to everyone''' using the mobile visual editor.

=== New and active projects ===
This is a list of our most active projects. [[mw:Help:Watching pages|Watch]] these pages to learn about project updates and to share your input on new designs, prototypes and research findings.

*[[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit cards]]: This is a clearer way to add and edit links, citations, images, templates, etc. in articles.  You can try this feature now.  &lt;em&gt;Go here to see how:&lt;/em&gt; [[mw:Topic:V394zwrigth8ii7c|📲 &lt;em&gt;Try Edit Cards&lt;/em&gt;]].
*[[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Mobile toolbar refresh]]: This project will learn if contributors are more successful when the editing tools are easier to recognize.
*[[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|Mobile visual editor availability]]: This A/B test asks:  ''Are newer contributors more successful if they use the mobile visual editor?''  We are collaborating with [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default#26 June 2019 %E2%80%93 Participating wikis and test start date|20 Wikipedias]] to answer this question.
*[[mw:VisualEditor on mobile/Usability improvements|Usability improvements]]: This project will make the mobile visual editor easier to use.  The goal is to let contributors stay focused on editing and to feel more confident in the editing tools.

=== Looking ahead ===

* '''Wikimania:'''  Several members of the Editing Team will be attending [[wmania:|Wikimania]] in August 2019.  They will lead a session about mobile editing in the [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|Community Growth space]].  Talk to the team about how editing can be improved.
* '''Talk Pages:'''  In the coming months, the Editing Team will begin [[mw:Talk pages consultation 2019|improving talk pages]] and communication on the wikis.

=== Learning more ===
The [[mw:VisualEditor on mobile|VisualEditor on mobile]] is a good place to learn more about the projects we are working on. The team wants to talk with you about anything related to editing. If you have something to say or ask, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

[[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:user_talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:user_talk:Whatamidoing (WMF)|talk]]) 
&lt;/div&gt; 18:32, 23 Утă уйăхĕн 2019 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Trizek (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=19175117 --&gt;

== Editing News #2 – Mobile editing and talk pages ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2019/October|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

Inside this newsletter, the [[mw:Editing|Editing team]] talks about their work on the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]], on [[mw:Talk pages project|the new talk pages project]], and at [[wikimania:|Wikimania 2019]].

=== Help ===
&lt;strong&gt;What talk page interactions do you remember?&lt;/strong&gt; Is it a story about how someone helped you to learn something new? Is it a story about how someone helped you get involved in a group? Something else?  Whatever your story is, we want to hear it!  

Please tell us a story about how you used a talk page.  &lt;mark&gt;Please share a link to a memorable discussion, or describe it on the &lt;strong&gt;[[mw:Topic:V8d91yh8gcg404dj|talk page for this project]]&lt;/strong&gt;.&lt;/mark&gt;  The team wants your examples.  These examples will help everyone develop a shared understanding of what this project should support and encourage.

=== Talk pages project ===
The [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk Pages Consultation]] was a global consultation to define better tools for wiki communication. From February through June 2019, more than 500 volunteers on 20 wikis, across 15 languages and multiple projects, came together with members of the Foundation to create a product direction for a set of discussion tools.  The [[mw:Talk pages consultation 2019/Phase 2 report|Phase 2 Report]] of the Talk Page Consultation was published in August. It summarizes the product direction the team has started to work on, which you can read more about here: [[mw:Talk pages project|Talk Page Project project page]]. 

The team needs and wants your help at this early stage.  They are starting to develop the first idea. Please add your name to the [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;&quot;Getting involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page, if you would like to hear about opportunities to participate.

=== Mobile visual editor ===
The Editing team is trying to make it simpler to edit on mobile devices.  The team is changing the [[mw:VisualEditor on mobile|visual editor on mobile]]. If you have something to say about editing on a mobile device, please leave a message at [[mw:Talk:VisualEditor on mobile|Talk:VisualEditor on mobile]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|Edit Cards]] ====
[[File:Edit Cards-before-v3-comparison.png|thumb|486x486px|What happens when you click on a link.  The new Edit Card is bigger and has more options for editing links.]]

* On 3 September, the Editing team released [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|version 3 of Edit Cards]]. Anyone could use the new version in the mobile visual editor.
* There is an [[:File:Edit Cards comparison v2 and v3.png|updated design]] on the Edit Card for adding and modifying links.  There is also a new, [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#2 September 2019 - v3 deployment timing|combined workflow for editing a link's display text and target]].
* Feedback: You can try the new Edit Cards by opening the mobile visual editor on a smartphone. Please post your feedback on the [[:mw:Topic:V5rg0cqmikpubmjj|Edit cards talk page]].

==== [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh|Toolbar]] ====
[[File:Toolbar-comparison-v1.png|thumb|486px|The editing toolbar is changing in the mobile visual editor.  The old system had two different toolbars.  Now, all the buttons are together.  [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Tell the team what you think about the new toolbar]].]]

* In September, the Editing team updated the mobile visual editor's editing toolbar.  Anyone could see these changes in the mobile visual editor.
** &lt;em&gt;One toolbar:&lt;/em&gt; All of the editing tools are located in one toolbar.  Previously, the toolbar changed when you clicked on different things.
**&lt;em&gt;New navigation:&lt;/em&gt; The buttons for moving forward and backward in the edit flow have changed.
**&lt;em&gt;Seamless switching:&lt;/em&gt; an [[phab:T228159|improved workflow]] for switching between the visual and wikitext modes.
* Feedback: You can try the refreshed toolbar by opening the mobile VisualEditor on a smartphone. Please post your feedback on the [[mw:Topic:V79x6zm8n6i4nb56|Toolbar feedback talk page]].

=== Wikimania ===
The Editing Team attended [[wmania:2019:Program|Wikimania 2019]] in Sweden.  They led a session on [[wmania:2019:Community Growth/Visual editing on mobile: An accessible editor for all|the mobile visual editor]] and a session on [[wmania:2019:Community Growth/After Flow: A new direction for improving talk pages|the new talk pages project]].  They tested [[mw:VisualEditor on mobile/Toolbar refresh#v1 prototype|two]] new [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards#v3 prototype|features]] in the mobile visual editor with contributors.  You can read more about what the team did and learned in [[mw:VisualEditor on mobile#Wikimania Stockholm: Overview|the team's report on Wikimania 2019]].

=== Looking ahead ===

* &lt;strong&gt;Talk Pages Project:&lt;/strong&gt; The team is thinking about the first set of proposed changes.  The team will be working with a few communities to pilot those changes. The best way to stay informed is by adding your username to the list on the project page: [[mw:Talk pages project#Getting involved|&lt;strong&gt;Getting involved&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Testing the mobile visual editor as the default:&lt;/strong&gt;  The Editing team plans to post results before the end of the calendar year. The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/VE mobile default|&lt;strong&gt;VisualEditor as mobile default project page&lt;/strong&gt;]].
* &lt;strong&gt;Measuring the impact of Edit Cards:&lt;/strong&gt;  This study asks whether the project helped editors add links and citations.  The Editing team hopes to share results in November.  The best way to stay informed is by adding the project page to your watchlist: [[mw:VisualEditor on mobile/Edit cards|&lt;strong&gt;Edit Cards project page&lt;/strong&gt;]].

– [[User:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 11:12, 29 Юпа уйăхĕн 2019 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Johan (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/VE_201910/3&amp;oldid=19500848 --&gt;

== Яндекс Переводчик ==

Добрый день,

Вчера была включена поддержка машинного перевода на чувашский язык с помощью Яндекс Переводчика в [[Special:CX|Переводе содержания]].

Естественно, '''все переводы должны быть исправлены людьми перед публикацией'''. Машинный перевод только заполняет первую версию, чтобы было легче начинать.

Надеюсь, что теперь переводить статьи на чувашский язык будет легче! --[[Хутшăнакан:Amire80|Дядя Лёша / Амир Э. Аарони]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Amire80|сӳтсе явни]]) 13:16, 7 Нарăс уйăхĕн 2020 (UTC)

== Editing news 2020 #1 – Discussion tools ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v1.0.png|thumb|300px|alt=Screenshot showing what the Reply tool looks like|This early version of the Reply tool automatically signs and indents comments.]]

The [[mw:Editing|Editing team]] has been working on [[mw:Talk pages project|the talk pages project]].  The goal of the talk pages project is to help contributors communicate on wiki more easily.  This project is the result of the [[mw:Talk pages consultation 2019|Talk pages consultation 2019]]. 

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|thumb|300px|alt=Reply tool improved with edit tool buttons|In a future update, the team plans to test a tool for easily linking to another user's name, a rich-text editing option, and other tools.]]

The team is building a [[mw:Talk pages project/replying|new tool for replying]] to comments now.  This early version can sign and indent comments automatically.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20version%201.0|test the new Reply tool]].&lt;/strong&gt;  

*On 31 March 2020, the new {{Int:discussiontools-replylink}} tool was offered as a [[mw:Beta Feature|Beta Feature]] editors at four Wikipedias:  [[w:ar:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Arabic]], [[w:nl:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Dutch]], [[w:fr:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|French]], and [[w:hu:Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|Hungarian]].  If your community also wants early access to the new tool, contact [[User:Whatamidoing (WMF)]].
*The team is planning some upcoming changes.  &lt;strong&gt;Please [[mw:Talk pages project/replying#Version%202.0|review the proposed design]] and share your thoughts on the talk page.&lt;/strong&gt;  The team will test features such as:
**an easy way to mention another editor (&quot;pinging&quot;), 
**a rich-text visual editing option, and 
**other features identified through user testing or recommended by editors.  

To hear more about Editing Team updates, please add your name to the [[mw:Talk pages project#Get involved|&lt;strong&gt;&quot;Get involved&quot;&lt;/strong&gt;]] section of the project page. You can also watch [[File:MediaWiki Vector skin blue star watchlist icon.svg|frameless|16px]] these pages: [[mw:Talk pages project|the main project page]], [[mw:Talk pages project/Updates|Updates]], [[mw:Talk pages project/replying|Replying]], and [[mw:Talk pages project/replying/prototype testing|User testing]].

– [[user:PPelberg (WMF)|PPelberg (WMF)]] ([[mw:User talk:PPelberg (WMF)|talk]]) &amp; [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[mw:User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 19:24, 8 Ака уйăхĕн 2020 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Quiddity (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Quiddity_(WMF)/sandbox2&amp;oldid=19967064 --&gt;

== vandalism on [[%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB]] ? ==

there are several hyperlinks with &quot;sevices cleaning&quot;. i believe they are incorrect. [[Хутшăнакан:Vishnuvardhan leela|Vishnuvardhan leela]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Vishnuvardhan leela|сӳтсе явни]]) 12:49, 1 Çĕртме уйăхĕн 2020 (UTC)

== Editing news 2020 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2020/June|Read this in another language]] • [[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:TalkPages-Reply-v2.0.png|alt=Mockup of the new reply feature, showing new editing tools|thumb|400x400px|The new features include a toolbar.  [[mw:Talk:Talk pages project/replying|What do you think should be in the toolbar?]]]]

This issue of the [[mw:Special:MyLanguage/Editing|Editing]] newsletter includes information the [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project|Talk pages project]], an effort to help contributors communicate on wiki more easily.

* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying|&lt;strong&gt;Reply tool&lt;/strong&gt;]]: This is available as a Beta Feature at the four partner wikis (Arabic, Dutch, French, and Hungarian Wikipedias).  The Beta Feature is called &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot;.  The Beta Feature will get [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying#Version%202.0|new features]] soon.  The new features include writing comments in a new visual editing mode and pinging other users by typing &lt;code&gt;@&lt;/code&gt;. You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/replying/prototype testing#Reply%20tool%20version%202.0|test the new features]] on the [[mw:Special:MyLanguage/Beta Cluster|Beta Cluster]] now.  Some other wikis will have a chance to try the Beta Feature in the coming months.
* [[mw:Special:MyLanguage/New requirements for user signatures|&lt;strong&gt;New requirements for user signatures&lt;/strong&gt;]]:  Soon, users will not be able to save invalid custom signatures in [[Special:Preferences]]. This will reduce signature spoofing, prevent page corruption, and make new talk page tools more reliable.  Most editors will not be affected.
* [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion|&lt;strong&gt;New discussion tool&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team is beginning work on a simpler process for starting new discussions.   You can [[mw:Special:MyLanguage/Talk pages project/New discussion#Design|see the initial design on the project page]].
* [[m:Special:MyLanguage/Research:Usage of talk pages|&lt;strong&gt;Research on the use of talk pages&lt;/strong&gt;]]:  The Editing team worked with the [[mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Research|Wikimedia research team]] to study how talk pages help editors improve articles.  We learned that new editors who use talk pages make more edits to the main namespace than new editors who don't use talk pages. 

– [[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 20:32, 17 Çĕртме уйăхĕн 2020 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Trizek (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Trizek_(WMF)/sandbox/temp_MassMessage_list&amp;oldid=20184653 --&gt;

== Editing news 2020 #3 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

&lt;em&gt;[[m:VisualEditor/Newsletter/2020/July|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:50M@2x.png|thumb|alt=A gold star with a blue ribbon, and the text 50m|More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.|400px]]

Seven years ago this month, the [[mw:Editing team|Editing team]] offered the visual editor to most Wikipedia editors.  Since then, editors have achieved many milestones:

* More than &lt;strong&gt;50 million edits&lt;/strong&gt; have been made using the visual editor on desktop.
* More than &lt;strong&gt;2 million new articles&lt;/strong&gt; have been created in the visual editor. More than 600,000 of these new articles were created during 2019.
* The visual editor is &lt;strong&gt;increasingly popular&lt;/strong&gt;.  The proportion of all edits made using the visual editor has increased every year since its introduction.
* In 2019, &lt;strong&gt;35% of the edits by newcomers&lt;/strong&gt; (logged-in editors with ≤99 edits) used the visual editor. This percentage has &lt;strong&gt;increased every year&lt;/strong&gt;.
* Almost &lt;strong&gt;5 million edits on the mobile site&lt;/strong&gt; have been made with the visual editor.  Most of these edits have been made since the Editing team started improving the [[mw:Mobile visual editor|mobile visual editor]] in 2018.
* On 17 November 2019, the [https://discuss-space.wmflabs.org/t/first-edit-made-to-wikipedia-from-outer-space/2254 &lt;strong&gt;first edit from outer space&lt;/strong&gt;] was made in the mobile visual editor. 🚀 👩‍🚀
* Editors have made more than &lt;strong&gt;7 million edits in the 2017 wikitext editor&lt;/strong&gt;, including starting &lt;strong&gt;600,000 new articles&lt;/strong&gt; in it.  The [[mw:2017 wikitext editor|2017 wikitext editor]] is VisualEditor's built-in wikitext mode.  You can [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|enable it in your preferences]].

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])

&lt;/div&gt; 12:55, 9 Утă уйăхĕн 2020 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=20232673 --&gt;

== Wikimania 2021: Individual Program Submissions ==

[[File:Wikimania logo with text 2.svg|right|200px]]
Dear all,

Wikimania 2021 will be [[:wikimania:2021:Save the date and the Core Organizing Team|hosted virtually]] for the first time in the event's 15-year history. Since there is no in-person host, the event is being organized by a diverse group of Wikimedia volunteers that form the [[:wikimania:2021:Organizers|Core Organizing Team]] (COT) for Wikimania 2021.

'''Event Program''' - Individuals or a group of individuals can submit their session proposals to be a part of the program. There will be translation support for sessions provided in a number of languages. See more information [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines#Language Accessibility|here]].

Below are some links to guide you through;
* [[:wikimania:2021:Submissions|Program Submissions]]
* [[:wikimania:2021:Submissions/Guidelines|Session Submission Guidelines]]
* [[:wikimania:2021:FAQ|FAQ]]

Please note that the deadline for submission is 18th June 2021. 

'''Announcements'''- To keep up to date with the developments around Wikimania, the COT sends out weekly updates. You can view them in the Announcement section [[:wikimania:2021:Announcements|here]]. 

'''Office Hour''' - If you are left with questions, the COT will be hosting some office hours (in multiple languages), in multiple time-zones, to answer any programming questions that you might have.  Details can be found [[:wikimania:2021:Organizers#Office hours schedule|here.]]

Best regards,

[[Хутшăнакан:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:MediaWiki message delivery|сӳтсе явни]]) 04:18, 16 Ҫӗртме уйӑхӗн 2021 (UTC)

On behalf of Wikimania 2021 Core Organizing Team
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Bodhisattwa@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21597568 --&gt;

== Editing news 2021 #2 ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
&lt;em&gt;[[m:Special:MyLanguage/VisualEditor/Newsletter/2021/June|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/em&gt;

[[File:Reply Tool A-B test comment completion.png|alt=Junior contributors comment completion rate across all participating Wikipedias|thumb|296x296px|When newcomers had the Reply tool and tried to post on a talk page, they were more successful at posting a comment. ([https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ Source])]]

Earlier this year, the Editing team ran a large study of [[mw:Talk pages project/Replying|the Reply Tool]].  The main goal was to find out whether the Reply Tool helped [[mw:Talk pages project/Glossary|newer editors]] communicate on wiki.  The second goal was to see whether the comments that newer editors made using the tool needed to be reverted more frequently than comments newer editors made with the existing wikitext page editor.

The key results were:

* Newer editors who had automatic (&quot;default on&quot;) access to the Reply tool were [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ more likely] to post a comment on a talk page.
* The comments that newer editors made with the Reply Tool were also [https://wikimedia-research.github.io/Reply-tools-analysis-2021/ less likely] to be reverted than the comments that newer editors made with page editing.

These results give the Editing team confidence that the tool is helpful.

&lt;strong&gt;Looking ahead&lt;/strong&gt;

The team is planning to make the Reply tool available to everyone as an opt-out preference in the coming months.  This has already happened at the Arabic, Czech, and Hungarian Wikipedias.

The next step is to [[phab:T280599|resolve a technical challenge]]. Then, they will deploy the Reply tool first to the [[phab:T267379|Wikipedias that participated in the study]].  After that, they will deploy it, in stages, to the other Wikipedias and all WMF-hosted wikis.

You can turn on &quot;{{int:discussiontools-preference-label}}&quot; [[Special:Preferences#mw-prefsection-betafeatures|in Beta Features]] now.  After you get the Reply tool, you can change your preferences at any time in [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].

–[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] ([[User talk:Whatamidoing (WMF)|talk]])
&lt;/div&gt; 14:13, 24 Ҫӗртме уйӑхӗн 2021 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Elitre (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=21624491 --&gt;

== Познакомьтесь с новыми членами Редакционного Комитета по разработке Устава Движения ==

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Процесс выборов и отбора в Редакционный Комитет Устава Движения завершен.
* Опубликованы [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Elections/Results|результаты выборов]]. 1018 человек проголосовали за избрание семи членов в комитет: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_Knipel_(Pharos)|Richard Knipel (Pharos)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Anne_Clin_(Risker)|Anne Clin (Risker)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Alice_Wiegand_(lyzzy)|Alice Wiegand (Lyzzy)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Micha%C5%82_Buczy%C5%84ski_(Aegis_Maelstrom)|Michał Buczyński (Aegis Maelstrom)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Richard_(Nosebagbear)|Richard (Nosebagbear)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ravan_J_Al-Taie_(Ravan)|Ravan J Al-Taie (Ravan)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Candidates#Ciell_(Ciell)|Ciell (Ciell)]]'''.
* Шесть членов были отобраны в процессе отбора  [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Affiliate-chosen_members|партнерами]]:
* Фонд Викимедиа [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Wikimedia_Foundation-chosen_members|назначил]] двух членов: '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Runa_Bhattacharjee_(Runab_WMF)|Runa Bhattacharjee (Runab WMF)]]''', '''[[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Drafting_Committee/Candidates#Jorge_Vargas_(JVargas_(WMF))|Jorge Vargas (JVargas (WMF))]]'''.

Комитет соберется в ближайшее время, чтобы начать свою работу. Комитет может назначить до трех дополнительных членов, чтобы сбалансировать недостаток многообразия и опыта.

Если вы хотите участвовать в процессе разработки [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Устава Движения]], следите за обновлениями [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee|на Мета]] и присоединяйтесь к [https://t.me/joinchat/U-4hhWtndBjhzmSf Telegram группе].

С благодарностью, команда по Стратегии Движения и Управлению&lt;section end=&quot;announcement-content&quot;/&gt;

[[Хутшăнакан:MNadzikiewicz (WMF)|MNadzikiewicz (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:MNadzikiewicz (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:06, 2 Чӳк уйӑхӗн 2021 (UTC)

== Узнайте, как гранты на реализацию Стратегии движения могут поддержать ваши планы по Стратегии движения ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot;/&gt;Гранты по реализации Стратегии движения предоставляют более 2 000 долларов США на осуществление планов Стратегии движения. Узнайте больше о [[:m:Special:MyLanguage/Grants:MSIG/About|грантах на реализацию Стратегии движения, критериях и способах подачи заявок]].&lt;section end=&quot;annoumcent-content&quot;/&gt;
С уважением, [[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 15:58, 9 Чӳк уйӑхӗн 2021 (UTC)

== Предстоящий приём обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей == 
:''Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback:2022 Board of Trustees election/Upcoming Call for Feedback about the Board of Trustees elections}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;'' 
Совет попечителей готовит приём обратной связи от сообщества по поводу предстоящих выборов в Совет, которые пройдут с 7 января по 10 февраля 2022 года. 

Несмотря на то, что подробности обратной связи будут уточнены за неделю до начала приёма, мы подтвердили, что будут заданы два нижеприведенных вопроса: 

* Каким образом можно обеспечить справедливую представленность формирующихся сообществ среди членов Совета? 
* Какое участие должны принимать кандидаты во время выборов?

Дополнительные вопросы могут быть внесены в список. Команда по Стратегии Движения и Управлению хочет дать время членам сообщества и партнёрским организациям рассмотреть и подготовить идеи по подтвержденным вопросам до начала запуска. Мы приносим извинения за то, что на данный момент у нас нет полного списка вопросов. Дополнительно могут быть поставлены два или три вопроса. Наша задача состоит в том, чтобы не перегружать сообщество запросами, но предоставить уведомление и приветствовать обратную связь по этим важным вопросам. 

'''Хотите ли Вы помочь организовать разговор на местном уровне во время приёма обратной связи?''' 

Свяжитесь с [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy_and_Governance командой по Стратегии Движения и Управлению] на Meta, в [https://t.me/wmboardgovernancechat Телеграмме] или по электронной почте по адресу msg@wikimedia.org. 

Если у Вас есть вопросы или проблемы, свяжитесь с нами. Команда по Стратегии Движения и Управлению будет минимально задействована до 3 января. Пожалуйста, извините за задержку с ответом в это время. Мы также понимаем, что некоторые члены сообщества и партнёрские организации не работают во время декабрьских праздников. Мы приносим свои извинения, если наше сообщение дошло до Вас, когда Вы были в отпуске.

С уважением,

Команда по Стратегии Движения и Управлению Фонда Викимедиа  

[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 18:54, 23 Раштав уйӑхӗн 2021 (UTC)

== Приём ваших отзывов по поводу выборов в Совет попечителей открыт == 
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Board of Trustees/Call for feedback: Board of Trustees elections/Call for Feedback about the Board of Trustees elections is now open}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''  

Приём обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей объявлен открытым и завершится &lt;s&gt;7&lt;/s&gt; 16 февраля 2022 года.

В настоящем приглашении к приёму обратной связи команда по Стратегии и управлению движением применяет другой подход. Этот подход принимает во внимание отзывы сообщества полученные в 2021 году. Вместо того чтобы выдвигать предложения, этот приём обратной связи состоит из ключевых вопросов полученных от Совета попечителей. Ключевые вопросы были сформулированы на основе отзывов о выборах в Совет попечителей 2021 года. Цель состоит в том, чтобы вдохновить коллективное обсуждение и совместную разработку предложений по этим ключевым вопросам.

[https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia%20Foundation%20Board%20of%20Trustees/Call%20for%20feedback:%20Board%20of%20Trustees%20elections/ru Присоединяйтесь к обсуждению.] 

С уважением, 

Команда по Стратегии и управлению движением  

[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 10:33, 12 Кӑрлач уйӑхӗн 2022 (UTC)

== Новости Стратегии движения и управления – Выпуск 5 ==
&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Newsletter/5/Global message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Новости Стратегии движения и управления'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Выпуск 5 — Январь 2022'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5|'''Прочитайте полный текст вестника''']]&lt;/span&gt;
----
Добро пожаловать в пятый выпуск Новостей о Стратегии движения и управления (ранее именуемый как Новости Универсального кодекса поведения)! Этот обновлённый бюллетень содержит актуальные новости и события, касающиеся Устава Движения, Универсального кодекса поведения, грантов на реализацию Стратегии движения, выборов в Совет попечителей и других соответствующих тем по Стратегии движения и управлению.

Этот информационный бюллетень будет выпускаться ежеквартально. Дополнительные новости будут рассылаться подписчикам еженедельно или раз в две недели.  Пожалуйста, не забудьте подписаться [[:m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|здесь]], чтобы получать эти обновления.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Приглашение к обратной связи по поводу выборов в Совет попечителей''' - Мы приглашаем вас поделиться своим мнением о предстоящих выборах в Совет попечителей Фонда Викимедиа. Приём ваших отзывов по поводу этих выборов был объявлен 10 января 2022 года и завершится 7 февраля 2022 года. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Call for Feedback about the Board elections|продолжить чтение]])
*'''Ратификация Универсального кодекса поведения''' - В 2021 году Фонд Викимедиа обратился к сообществам с вопросом о том, как обеспечить соблюдение текста политики Универсального кодекса поведения. Пересмотренный проект руководства по обеспечению соблюдения будет готов для голосования сообществ в марте. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Universal Code of Conduct Ratification|продолжить чтение]])
*'''Гранты на реализацию Стратегии движения''' - Продолжая рассматривать ряд интересных проектных предложений, мы поощряем и приветствуем новые предложения и идеи, направленные на конкретную инициативу из рекомендаций Стратегии движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Movement Strategy Implementation Grants|продолжить чтение]])
*'''Преобразование информационного бюллетеня''' - В связи с преобразованием Информационного бюллетеня УКП в Информационный бюллетень Стратегии движения и управления, мы приглашаем вас присоединиться к команде фасилитаторов для разработки и определения новых направлений этого информационного бюллетеня. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#The New Direction for the Newsletter|продолжить чтение]])
*'''Блог «Diff»''' - Ознакомьтесь с самыми последними публикациями по Стратегии движения и управлению Фонда на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/5#Diff Blogs|продолжить чтение]])&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;

[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 17:37, 23 Кӑрлач уйӑхӗн 2022 (UTC)

== Целевая группа по развитию лидерства: Ваши отзывы и рекомендации приветствуются ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Task Force/Call for Feedback Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Команда по вопросам развития сообщества Фонда Викимедиа поддерживает создание глобальной Целевой группы по развитию лидерства с активным участием сообществ. Целью данной группы является консультирование работы по развитию лидерства.

Команда просит Вас высказаться по поводу обязанностей Целевой группы по развитию лидерства. На этой Мета-странице анонсировано предложение о создании [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force|Целевой группы по развитию лидерства]] и о том, как [[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Task Force/Participate|Вы можете помочь]].  Отзывы о предложении принимаются с 7 по 25 февраля 2022 года.&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 17:00, 8 Нарӑс уйӑхӗн 2022 (UTC)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Заявки на участие в Рабочей группе по развитию лидерства принимаются до 10 апреля 2022 года&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Leadership Development Working Group/Participate/Announcement/Reminder}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Команда по развитию сообщества принимает заявки от заинтересованных членов сообщества на участие в Рабочей группе по развитию лидерства. Цель рабочей группы — предоставление рекомендаций по развитию лидерства, обмен идеями и рекомендациями по инициативам развития лидерства в сообществах. Группа будет работать с сообществами над определением понятия лидерства и составлением плана развития лидерства, среди прочих. 

'''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Leadership_Development_Working_Group/Participate/ru Приём заявок]''' открыт '''до 10 апреля 2022 года'''. Будет предоставлена языковая поддержка, поэтому знание английского языка не является обязательным условием. К сожалению, с марта 2022 года члены из русскоязычного сообщества и проектов не смогут получать компенсацию из-за действующих санкций SWIFT. Участники_цы сообщества находящиеся за пределами РФ могут получать финансовую компенсацию в размере $100 каждые два месяца, которые способствуют участию в волонтерской деятельности.  

Более подробную информацию о создаваемой группе можно прочитать [https://meta.wikimedia.org/wiki/Leadership_Development_Working_Group/Purpose_and_Structure/ru здесь]. Отчёт о результатах обратной связи доступен на Мета-вики. -[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 10:19, 4 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

== Обновленная информация о Руководстве по обеспечению правоприменения Универсального кодекса поведения ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/2022-02-02 Announcement/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Привет всем,

'''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Руководство по обеспечению правоприменения Универсального кодекса поведения]]'''  (УКП) было опубликовано 24 января 2022 года в качестве предлагаемого способа применения [[m:Universal Code of Conduct|политики]] в масштабах движения. Комментарии к руководству можно оставить здесь или на [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|странице обсуждения]].

25 февраля 2022 года в 12:00 UTC, и 4 марта 2022 года в 15:00 UTC пройдет обсуждение вопросов о руководстве и процессе ратификации. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Conversations|Вы можете присоединиться, чтобы обсудить вопросы с членами Комитета по разработке Руководства и командой проекта УКП]].'''

Ознакомьтесь с [[m:Universal Code of Conduct/Project#Timeline|таймлайном на Мета-вики]]. Период голосования с 7 по 21 марта. '''[[m:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting|Подробности на странице информации о голосовании]]'''.

Благодарим Вас за участие.

С уважением,

Команда по Стратегии движения и управлению Фонда Викимедиа

[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 18:46, 16 Нарӑс уйӑхӗн 2022 (UTC) &lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

== Началось голосование по тексту Руководства по применению УКП ==  
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

7 марта в 00:00 UTC началось голосование по [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/ru обновленному тексту Руководства по обеспечению применения] [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/ru Универсального кодекса поведения]! Голосование завершится в понедельник 21 марта 2022 года в 00:00 UTC. Ознакомьтесь с [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voter_information/ru подробной информацией о голосовании и праве на участие в голосовании]. 

'''[https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Voting/ru Проголосуйте здесь]'''.  

Универсальный кодекс поведения (УКП) устанавливает базовый уровень приемлемого поведения для всего Движения. Обновленный текст Руководства по применению был опубликован 24 января 2022 года в качестве предлагаемого способа применения правил УКП в рамках всего Движения Викимедиа. Более подробная информацию [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal_Code_of_Conduct/Project/ru о проекте УКП].

Отзывы и комментарии принимаются на странице обсуждения проекта Мета-вики на любом удобном для вас языке. По вопросам к команде по УКП пишите на: ucocproject[[File:At sign.svg|16x16px|link=|(_AT_)]]wikimedia.org 

С уважением,

Команда по Стратегии и Управлению Движением Фонда Викимедиа   

--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 13:05, 7 Пуш уйӑхӗн 2022 (UTC)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Голосование завершено. Спасибо всем за участие! &lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ===

&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voter information/Announcement|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Vote/Closing message}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

21 марта 2022 года завершилось голосование по ратификации [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|обновлённого Руководства по обеспечению правоприменения]] [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct|Универсального кодекса поведения]] (УКП). В голосовании приняли участие более {{#expr:2300}} викимедийцев из разных регионов нашего Движения. Группа по проверке итогов голосования приступила к работе. Потребуется примерно две недели, чтобы они завершили подсчет голосов.

Окончательные итоги голосования будут объявлены [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|здесь]] вместе с соответствующей статистикой и резюме комментариев, как только они будут доступны. 

[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 18:11, 22 Пуш уйӑхӗн 2022 (UTC)

=== Следующие шаги: Универсальный кодекс поведения (УКП) и Руководство по обеспечению правоприменения УКП ===
После изучения результатов голосования и комментариев, Комитет по делам сообщества принял решение о проведении нового раунда консультаций с сообществом. После этого доработанный текст Руководства будет вынесен на повторное голосование. [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/April_2022_-_Board_of_Trustees_on_Next_steps:_Universal_Code_of_Conduct_(UCoC)_and_UCoC_Enforcement_Guidelines/ru Подробнее об этом здесь]. --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 11:31, 23 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

=== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Отчёт об отзывах участниц_ков голосования по Руководству по обеспечению правоприменения УКП&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt;===
----
Новость от команды по проекту УКП об отчёте по результатам комментариев сообщества. --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:53, 26 Ҫу уйӑхӗн 2022 (UTC) 
----
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Report/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Доброго дня,

Команда проекта УКП завершила анализ отзывов, полученных в ходе голосования по Руководству по обеспечению правоприменения УКП. 

В 2022 году черновая версия Руководства по правоприменению УКП было вынесено на голосование в сообществе Викимедиа. В голосовании приняли участие представители 137 сообществ, из них топ-9 сообществ: Английская, Немецкая, Французская, Русскоязычная, Польская, Испанская, Китайская, Японская, Итальянская Википедии и Мета-вики. 

Проголосовавшие имели возможность представить комментарии по содержанию документа. Комментарии оставили 658 участниц_ков. 77% комментариев на английском языке. Комментарии были представлены на 24 языках, при этом наибольшее количество отзывов было написано на английском (508), немецком (34), японском (28), французском (25) и русском (12) языках. 

Отчёт будет направлен в Revision Drafting Committee для доработки Руководства по обеспечению правоприменения на основе отзывов. Версия отчёта для общественности и перевод [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Voting/Results|'''опубликованы на Мета-вики''']]. {{int:please-translate}} 

Мы ещё раз благодарим всех, кто принял участие в голосовании и обсуждениях. Приглашаем всех внести свой вклад в следующих обсуждениях сообщества. Более подробную информацию об Универсальном кодексе поведения и Руководстве по его применению можно найти [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Project|на Мета-вики]].

От лица команды проекта Универсального кодекса поведения&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;

===Поправки к Руководству по обеспечению правоприменения Универсального кодекса поведения (УКП)===
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines/Revision discussions/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

----
Новость от команды по проекту УКП - [https://meta.wikimedia.org/wiki/Universal%20Code%20of%20Conduct/Drafting%20committee/ru Комитет по пересмотру] принимает ваши комментарии и предложения по улучшению текста Руководства по обеспечению правоприменения. --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 16:41, 2 Ҫӗртме уйӑхӗн 2022 (UTC)
----

Доброго дня, 

После проведённого голосования по Руководству, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Комитет Совета по делам сообщества (CAC)]] [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/thread/JAYQN3NYKCHQHONMUONYTI6WRKZFQNSC/ предложил пересмотреть несколько разделов Руководства с целью внесения улучшений]. Проанализировав полученные комментарии, Комитет по делам сообщества принял решение начать ещё один раунд консультаций с сообществом. После этих обсуждений у сообщества будет возможность проголосовать по обновлённому тексту Руководства по обеспечению правоприменения УКП. Комитет также предложил пересмотреть спорное примечание в пункте 3.1 самого УКП.

Согласно анализу, в комментариях были выделены три основные группы вопросов:

1. О прохождении (обязательного) обучения по УКП и его применению;

2. О балансе защиты конфиденциальности и надлежащей процедуры;

3. О требовании, чтобы определенные группы пользователей подтвердили, что они признают и будут придерживаться Универсального кодекса поведения. 

Комитет по пересмотру просит Вас оставить комментарии и ответы на следующих страницах: [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines/Revision_discussions|Обсуждение пересмотра Руководства по применению]], [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Policy text/Revision_discussions|Обсуждение пересмотра текста правил]]

От лица команды проекта Универсального кодекса поведения

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Новости Стратегии Движения и Управления — Выпуск 6&lt;section end=&quot;announcement-header&quot;/&gt; == 

&lt;section begin=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt;
&lt;div style = &quot;line-height: 1.2&quot;&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:200%;&quot;&gt;'''Новости Стратегии Движения и Управления'''&lt;/span&gt;&lt;br&gt;
&lt;span style=&quot;font-size:120%; color:#404040;&quot;&gt;'''Выпуск 6, апрель 2022 года'''&lt;/span&gt;&lt;span style=&quot;font-size:120%; float:right;&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6|'''Читать полную версию информационного бюллетеня''']]&lt;/span&gt;
----

Добро пожаловать в шестой выпуск новостей Стратегии движения и управления! Обновлённый бюллетень содержит информацию, в частности, о новостях и событиях связанных с Уставом движения, Универсальным кодексом поведения, грантами на реализацию Стратегии движения, выборами в Совет попечителей.

Информационный бюллетень выходит ежеквартально, а обновления — еженедельно. Не забудьте [[m:Special:MyLanguage/Global message delivery/Targets/MSG Newsletter Subscription|подписаться]], чтобы получать последующие выпуски.
&lt;/div&gt;&lt;div style=&quot;margin-top:3px; padding:10px 10px 10px 20px; background:#fffff; border:2px solid #808080; border-radius:4px; font-size:100%;&quot;&gt;

*'''Развитие лидерства -''' формируется Рабочая группа! - Приём заявок на участие в Рабочей группе по развитию лидерства завершился 10 апреля 2022 года. Для участия в рабочей группе будут отобраны до 12 членов сообщества. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A1|продолжить чтение]])
*'''Голосование по ратификации Универсального кодекса поведения -''' С 7 по 21 марта было проведено глобальное голосование по Руководству по обеспечению правоприменения УКП через SecurePoll. Более 2300 пользователей с правом голоса, по меньшей мере из 128 домашних вики-проектов поделились мнениями и комментариями. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A2|продолжить чтение]]) 
*'''Дискуссии движения о хабах -''' 12 марта провели глобальное обсуждение по вопросам региональных и тематических хабов. В нём приняли участие 84 викимедийцев со всего движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A3|продолжить чтение]]) 
*'''Гранты по Стратегии движения по-прежнему открыты! -''' С начала года было одобрено шесть проектных предложений общей суммой порядка 80 000 долларов США. У вас есть проектная идея по Стратегии движения? Свяжитесь с нами! ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A4|продолжить чтение]]) 
*'''Комитет по разработке Устава движения приступил к работе! -''' Комитет из пятнадцати членов, избранный в октябре 2021 года, согласовал основные ценности, методы работы, а также приступил к составлению плана работы над проектом Устава движения. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A5|продолжить чтение]])
*'''Еженедельные обновления по Стратегии движения -''' Участвуйте и подписывайтесь! - Команда по Стратегии движения и управлению запустила портал обновлений, где собраны все страницы Стратегии движения на Мета-вики. Подпишитесь и получайте последние новости о текущих проектах. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A6|продолжить чтение]]) 
*'''Блог «Diff» -''' Прочитайте последние публикации о Стратегии движения на Викимедиа Diff. ([[:m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Newsletter/6#A7|продолжить чтение]])
&lt;/div&gt;&lt;section end=&quot;ucoc-newsletter&quot;/&gt; 
--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 11:11, 14 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Присоединяйтесь к обсуждению Годового плана Фонда Викимедиа с Марьяной Искандер&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|''Вы можете найти перевод этого сообщения на другие языки на Мета-вики''.]]
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/Conversations/Announcement}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Добрый день,

[[m:Special:MyLanguage/Movement Communications|Команды по Коммуникациям движения]] и по [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance|Стратегии движения и управлению]] приглашают вас обсудить  '''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft|Годовой план Фонда Викимедиа на 2022-23 годы]]'''.

Эти беседы являются продолжением [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Chief Executive Officer/Maryana’s Listening Tour|тура прослушиваний исполнительного директора Фонда Викимедиа]] [[m:User:MIskander-WMF|Марьяны Искандер]]. 

Беседы посвящены следующим вопросам:
* [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia 2030|Стратегия движения Викимедиа до 2030 года]] определяет направление «знания как услуга» и «равенство знаний». Фонд Викимедиа стремиться планировать свою деятельность в соответствии с этими двумя целями. Как, по вашему мнению, Фонд Викимедиа должен применить эти цели в своей работе?
* Фонд Викимедиа продолжает искать пути улучшения работы на региональном уровне. Мы усилили региональный подход в таких направлениях, как гранты, новые функции и беседы с сообществом. Что работает успешно? Что может быть улучшено?
* Каждый может внести свой вклад в процесс разработки Стратегии движения. Расскажите о своей деятельности, идеях, пожеланиях и извлечённых уроках. Как Фонд Викимедиа может лучше поддерживать волонтёров и партнёрских организаций, работающих в рамках Стратегии движения?

Вы можете найти [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Annual Plan/2022-2023/draft/Your Input|'''график встреч на Мета-вики''']].

Информация доступна на нескольких языках. На встречах могут принять участие все желающие. Синхронный перевод на русский язык будет доступен во встрече, которая состоится 23 апреля в [https://zonestamp.toolforge.org/1650722420 14.00 UTC].

С уважением,&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;   
--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:25, 15 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

=== Обсуждение Годового плана Фонда состоится сегодня в 14.00 UTC === 
Напоминаем, что сегодня, 23 апреля, в 14.00 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1650722420 проверьте ваше местное время]) состоится встреча с [https://meta.wikimedia.org/wiki/User:MIskander-WMF Марьяной Искандер], где вы можете обсудить [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_Annual_Plan/2022-2023/draft/ru '''Годовой план Фонда Викимедиа на 2022-2023 годы''']. Будет обеспечен синхронный перевод на русский язык. Ссылка на Zoom встречу: https://wikimedia.zoom.us/j/5792045919 --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:42, 23 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Объявление о выдвижении кандидатур в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Call for Candidates/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Совет попечителей объявляет поиск кандидатов на участие в выборах в Совет 2022 года. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Announcement/Call_for_Candidates|'''Подробнее на Мета-вики''']].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|Выборы в Совет попечителей 2022 года]] объявляются открытыми! Просим вас рассмотреть возможность выдвижения своей кандидатуры для службы в Совете попечителей.

Совет попечителей Фонда Викимедиа осуществляет контроль за деятельностью Фонда Викимедиа. В состав Совета входят попечители от сообществ и партнёрских организаций, а также назначенные попечители. Каждый попечитель служит три года. Сообщество Викимедиа имеет возможность голосовать за попечителей от сообществ и партнёрских организаций.

Участники_цы сообщества будут голосовать за два места в Совете попечителей в 2022 году. Это возможность улучшить представительство, разнообразие и компетентность Совета как команды.

Вы являетесь потенциальным кандидатом? Узнайте подробности на странице [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Apply to be a Candidate|Подать заявку на выдвижение своей кандидатуры]].

Благодарим вас за поддержку,

Команда по Стратегии движения и управлению от лица Комитета по выборам и Совета попечителей&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:27, 25 Ака уйӑхӗн 2022 (UTC)

== &lt;span lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;Editing news 2022 #1&lt;/span&gt; ==

&lt;div lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot; class=&quot;mw-content-ltr&quot;&gt;
&lt;section begin=&quot;message&quot;/&gt;&lt;i&gt;[[metawiki:VisualEditor/Newsletter/2022/April|Read this in another language]] • [[m:VisualEditor/Newsletter|Subscription list for this multilingual newsletter]]&lt;/i&gt;
[[File:Junior Contributor New Topic Tool Completion Rate.png|thumb|New editors were more successful with this new tool.]]

The [[mw:Special:MyLanguage/Help:DiscussionTools#New discussion tool|New topic tool]] helps editors create new ==Sections== on discussion pages.  New editors are more successful with this new tool.  You can [[mw:Talk pages project/New topic#21 April 2022|read the report]].  Soon, the Editing team will offer this to all editors at the 20 Wikipedias that participated in the test.  You will be able to turn it off at [[Special:Preferences#mw-prefsection-editing-discussion]].&lt;section end=&quot;message&quot;/&gt;
&lt;/div&gt;

[[User:Whatamidoing (WMF)|Whatamidoing (WMF)]] 18:54, 2 Ҫу уйӑхӗн 2022 (UTC)
&lt;!-- Сообщение отправил Участник:Quiddity (WMF)@metawiki, используя список на странице https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/VisualEditor/Newsletter/Wikis_with_VE&amp;oldid=22019984 --&gt;

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt;Выборы в Совет попечителей Фонда Викимедиа 2022. Приглашаем волонтёров&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/2022/Call for Election Volunteers}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''
Команда по Стратегии движения и управлению приглашает членов сообщества принять участие в качестве волонтёров на предстоящих выборах в Совет попечителей.

Идея программы &quot;Волонтёры на выборах&quot; возникла во время выборов в Совет попечителей Викимедиа в 2021 году. Программа была успешной. Благодаря помощи волонтёров на выборах мы смогли увеличить охват сообществ и участие в выборах на 1 753 избирателя по сравнению с 2017 годом. Общая явка составила 10,13%, что на 1,1 процентных пункта больше. Были представлены 214 википроектов. 

Но 74 вики, не участвовавших в 2017 году, дали голоса на выборах 2021 года. Хотите помочь изменить ситуацию с участием?

Волонтёры на выборах будут помогать в следующем:
* Переводить короткие сообщения и анонсировать текущий избирательный процесс на каналах сообщества
* По желанию: Мониторить каналы сообщества на предмет комментариев и вопросов

Волонтёры должны:

* Соблюдать политику дружественного пространства во время бесед и мероприятий
* Представлять руководящие принципы и информацию о голосовании сообществу в нейтральном ключе

Вы хотите стать волонтёром на выборах и обеспечить представительство вашего сообщества в голосовании? Подпишитесь [[m:Special:MyLanguage/Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|здесь]], чтобы получать обновления. Вы можете использовать [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Strategy and Governance/Election Volunteers/About|страницу обсуждения]] для вопросов о переводе.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt;  --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 11:36, 6 Ҫу уйӑхӗн 2022 (UTC)

==Протестируйте новый форум Стратегии движения== 

Добрый день.
Приглашаем вас протестировать и поделиться мнением о [https://forum.movement-strategy.org/ новом форуме Стратегии Движения]. Форум предлагает улучшенный способ обсуждения [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement%20Strategy/ru Стратегии Движения] в многоязычной и удобной для использования платформе. 

Пожалуйста, расскажите, что вы думаете об этом форуме, ответив на [https://forum.movement-strategy.org/t/movement-strategy-forum-community-review/46 вопросы для сообщества]. 

[https://forum.movement-strategy.org/t/say-hello/79/43 Здесь] вы можете поприветствовать сообщество на любом языке! 

Функциональный форум доступен для тестирования до 24 июля. Вы можете перевести посты используя кнопку 🌐, также можете делиться комментариями на любом удобном вам языке. 

Если отзывы сообщества будут положительными, форум будет запущен в августе 2022 года перед Викиманией. Если нет, команда будет следовать полученным отзывам, менять предложение или закрывать форум. Подробнее на [https://meta.wikimedia.org/wiki/Movement_Strategy/Forum/Proposal/ru Мета]. 

С уважением,--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 09:20, 2 Ҫӗртме уйӑхӗн 2022 (UTC)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Выдвижение предложений для Компаса избирателя 2022 года &lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Propose statements for the 2022 Election Compass}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Всем привет,

Приглашаем членов сообщества принять участие в [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022|выборах в Совет попечителей 2022 года]] и выдвинуть [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Community_Voting/Election_Compass/ru свои предложения для Компаса избирателя].

Компас избирателя - это инструмент, помогающий голосующим выбрать тех кандидатов, которые в наибольшей степени соответствуют вашим убеждениям и взглядам. Члены сообщества предложат кандидатам свои предложения, на которые кандидаты ответят по шкале Ликерта (согласен/нейтрален/не согласен). Ответы кандидатов будут загружены в инструмент &quot;Компас избирателя&quot;. Голосующие смогут ввести свои ответы по предложениям (согласен/не согласен/нейтрален). В конце вы увидите тех кандидатов, которые в наибольшей степени соответствуют вашим убеждениям и взглядам.

Ниже приведена временная шкала по использованию Компаса избирателя:

* 8 - 20 июля: Члены сообщества выдвигают предложения для Компаса избирателя
* 
* 21 - 22 июля: Комитет по выборам рассматривает предложения на предмет ясности и удаляет предложения, не относящиеся к теме
* 
* 23 июля - 1 августа: Волонтеры голосуют по предложениям
* 
* 2 - 4 августа: Комитет по выборам отбирает 15 лучших предложений
* 
* 5 - 12 августа: кандидаты определяют свои позиции по предложениям
* 
* 15 августа: Компас избирателя открывается для голосующих, чтобы помочь им в принятии решения во время голосования.

Комитет по выборам отберет 15 лучших предложений в начале августа. Комитет по выборам будет наблюдать за процессом при поддержке команды по Стратегии движения и управлению. Команда по Стратегии движения и управлению проверит, чтобы вопросы были четкими, не было дубликатов, опечаток и так далее.

С уважением,

Команда по Стратегии движения и управлению

''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Комитета по выборам''.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; 
--[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 11:44, 12 Утӑ уйӑхӗн 2022 (UTC)

== &lt;section begin=&quot;announcement-header&quot; /&gt; Объявление шести кандидатов на выборах в Совет попечителей 2022 года&lt;section end=&quot;announcement-header&quot; /&gt; ==
&lt;section begin=&quot;announcement-content&quot; /&gt;
:''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short| Вы можете найти перевод данного сообщения на другие языки на Мета-вики.]]''
:''&lt;div class=&quot;plainlinks&quot;&gt;[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&amp;group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election/Short}}&amp;language=&amp;action=page&amp;filter= {{int:please-translate}}]&lt;/div&gt;''

Всем привет,

По итогам голосования представителей партнёрских организаций были отобраны следующие кандидаты в Совет попечителей 2022 года:

* Tobechukwu Precious Friday ([[:m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]])
* Farah Jack Mustaklem ([[:m:User:Fjmustak|Fjmustak]])
* Shani Evenstein Sigalov ([[:m:User:Esh77|Esh77]])
* Kunal Mehta ([[:m:User:Legoktm|Legoktm]])
* Michał Buczyński ([[:m:User:Aegis Maelstrom|Aegis Maelstrom]])
* Mike Peel ([[:m:User:Mike Peel|Mike Peel]])

Вы можете посмотреть дополнительную информацию о [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|результатах]] и [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Stats|статистике]] этих выборов.

Партнёрские организации выбрали своих представителей для голосования. Представители партнёрских организаций задали кандидатам вопросы, на которые кандидаты ответили в середине июня. Ответы кандидатов и информация, предоставленная Комитетом по анализу, послужили основой для представителей при принятии решений.

Пожалуйста, найдите минутку, чтобы поблагодарить представителей партнёрских организаций и членов Комитета по анализу за участие в этом процессе и содействие в расширении разнообразия Совета попечителей. Эти часы добровольной работы объединяют нас в понимании и перспективе. Благодарим вас за участие.

Выражаем благодарность также членам сообщества, которые выдвинули свою кандидатуру в Совет попечителей. Рассмотрение вопроса о вступлении в Совет попечителей — нелегкое решение. Время и преданность, которые кандидаты продемонстрировали к этому моменту, говорит об их приверженности этому движению. Поздравляем кандидатов, которые прошли на следующий этап. Выражаем огромную признательность и благодарность тем кандидатам, которые не были отобраны. Пожалуйста, продолжайте делиться своим лидерским потенциалом с Викимедиа.

Что теперь?

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Results|Ознакомьтесь с результатами процесса отбора представителями партнёрских организаций]].

[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2022/Announcement/Announcing the six candidates for the 2022 Board of Trustees election|Узнайте о следующих шагах]].

С уважением,

Команда по Стратегии движения и управлению

''Данное сообщение было отправлено от имени Целевой группы по отбору членов Совета и Комитета по выборам''.&lt;br /&gt;&lt;section end=&quot;announcement-content&quot; /&gt; --[[Хутшăнакан:AAkhmedova (WMF)|AAkhmedova (WMF)]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:AAkhmedova (WMF)|сӳтсе явни]]) 19:21, 20 Утӑ уйӑхӗн 2022 (UTC)</text>
      <sha1>t5mkjhlrt1onwhzhopegh25vtrb0vjh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Çĕнĕ Куйбышевск</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20676</id>
    <revision>
      <id>750650</id>
      <parentid>714456</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:19:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3692" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Novokuibyshevsk vokzal.JPG|thumb|300px|Новокуйбышевск, вокзал]]
'''Сӗнӗ Ку́йбышевск''', ([[вырăсла|выр.]] ''Новоку́йбышевск'') — [[Самар облаçĕ]]нчи ([[Раççей]]) облаç пăхăнăвĕнчи хула, [[Самар]]тан 20 çм кăнтăр-анăçалла вырнаçнă.

Халăх йышĕ — 111,8 пин çын ([[2005]]).

Территори — 26325 га ([[2006]]), çав шутра селитеб территорийĕ — 1120 га.

==Тавралăхĕ==
[[Атăл]]ăн сулахай çыранĕнче (çыран хĕрринчен 6 çм), [[Куйбышев чукун çулĕ]]н Новокуйбышевская [[чукун çул чарăнăвĕ]]нчен 5 çм вырнаçнă.

== Кун-çулĕ ==

== Наци йышĕ ==
: 1) Вырăссем — 89,05 %
: 2) Тутарсем — 2,17 %
: 3) Мордвасем — 1,88 %
: 4) Украинсем — 1,71 %
: 5) Чăвашсем — 1,61 %

== Экономика ==

== Çутĕçпе ăслăх ==
* [[ООО «Технопроект КНХП»]] (малтан «Гипрокаучук» институтăн филиалĕ;
* ХАО «Нк ВНИИОС» (Оргсинтез институчĕ);
* Вăтам Атăл ĂТИ (нефтепереработка)

== Этеплĕх ==
Муниципаллă этеплĕх йĕркелĕвĕсем:
* «Восход» кинотеатр;
* Çамрăксен клубе «Руç»;
* Новокуйбышевск этеплĕх керменĕ;
*  Хула истори музейĕ;
* Новокуйбышевск курав залĕ;
* УАО НК НПЗ музейĕ;
* Библиотека информаци эрешĕ: А. С. Пушкин ячĕллĕ Тĕп библиотека
* Тĕп ача-пăча библиотеки тата 8 филиалĕ;
* ТЮЗ «Время тайн»;
* Халăх театрĕ «Грань»;
* Хор капелли «Аура»;
* Çамрăксен хорĕ «Возрождение»
* Виçĕ христос чиркĕвĕ (Храм во имя иконы Пресвятой Богородицы «Умиление», Таса Серафим Храмĕ, Тĕне кĕртекен Николай храмĕ) тата мечет.
* Темиçе çул хушши хулара провинци театрĕсен «Помост» фестивалĕ иртет.

== МХХ ==
* «Вестник» хаçат
* «Наше время» хаçат
* «Город НСК» хаçат
* [[ТВН (телеканал)|Новокуйбышевск инçекуравĕ]] (40 ТВК, 2 кВт).
* Радиостанци [[Экспресс FM]]. Эфирте 90.1 FM хумра, 2008 çулхи авăн уйăхĕнчен пуçласа.

== Транспорт ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.novokuybishevsk.ru/ Новокуйбышевск хула тăрах администрацин официалла сайчĕ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071009145459/http://www.novokuybishevsk.ru/ |date=2007-10-09 }}
* [http://www.mojgorod.ru/samarsk_obl/novokujbysh/index.html  Новокуйбышевск «Мой город» энциклопедире]
* [http://heraldicum.ru/russia/subjects/towns/novokuib.htm Новокуйбышевск гербĕн кун-çулĕ]

{{Самар облаçĕ}}
{{Атăл çинчи пысăк хуласем}}

[[Категори:Новокуйбышевск|*]]
[[Категори:Атăл çинчи хуласем]]
[[Категори:XX ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем]]</text>
      <sha1>9fisb6k63lcujngx5kixljup1kam3i9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750651</id>
      <parentid>750650</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:20:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Fixed grammar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3692" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Novokuibyshevsk vokzal.JPG|thumb|300px|Новокуйбышевск, вокзал]]
'''Ҫӗнӗ Ку́йбышевск''', ([[вырăсла|выр.]] ''Новоку́йбышевск'') — [[Самар облаçĕ]]нчи ([[Раççей]]) облаç пăхăнăвĕнчи хула, [[Самар]]тан 20 çм кăнтăр-анăçалла вырнаçнă.

Халăх йышĕ — 111,8 пин çын ([[2005]]).

Территори — 26325 га ([[2006]]), çав шутра селитеб территорийĕ — 1120 га.

==Тавралăхĕ==
[[Атăл]]ăн сулахай çыранĕнче (çыран хĕрринчен 6 çм), [[Куйбышев чукун çулĕ]]н Новокуйбышевская [[чукун çул чарăнăвĕ]]нчен 5 çм вырнаçнă.

== Кун-çулĕ ==

== Наци йышĕ ==
: 1) Вырăссем — 89,05 %
: 2) Тутарсем — 2,17 %
: 3) Мордвасем — 1,88 %
: 4) Украинсем — 1,71 %
: 5) Чăвашсем — 1,61 %

== Экономика ==

== Çутĕçпе ăслăх ==
* [[ООО «Технопроект КНХП»]] (малтан «Гипрокаучук» институтăн филиалĕ;
* ХАО «Нк ВНИИОС» (Оргсинтез институчĕ);
* Вăтам Атăл ĂТИ (нефтепереработка)

== Этеплĕх ==
Муниципаллă этеплĕх йĕркелĕвĕсем:
* «Восход» кинотеатр;
* Çамрăксен клубе «Руç»;
* Новокуйбышевск этеплĕх керменĕ;
*  Хула истори музейĕ;
* Новокуйбышевск курав залĕ;
* УАО НК НПЗ музейĕ;
* Библиотека информаци эрешĕ: А. С. Пушкин ячĕллĕ Тĕп библиотека
* Тĕп ача-пăча библиотеки тата 8 филиалĕ;
* ТЮЗ «Время тайн»;
* Халăх театрĕ «Грань»;
* Хор капелли «Аура»;
* Çамрăксен хорĕ «Возрождение»
* Виçĕ христос чиркĕвĕ (Храм во имя иконы Пресвятой Богородицы «Умиление», Таса Серафим Храмĕ, Тĕне кĕртекен Николай храмĕ) тата мечет.
* Темиçе çул хушши хулара провинци театрĕсен «Помост» фестивалĕ иртет.

== МХХ ==
* «Вестник» хаçат
* «Наше время» хаçат
* «Город НСК» хаçат
* [[ТВН (телеканал)|Новокуйбышевск инçекуравĕ]] (40 ТВК, 2 кВт).
* Радиостанци [[Экспресс FM]]. Эфирте 90.1 FM хумра, 2008 çулхи авăн уйăхĕнчен пуçласа.

== Транспорт ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://www.novokuybishevsk.ru/ Новокуйбышевск хула тăрах администрацин официалла сайчĕ ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071009145459/http://www.novokuybishevsk.ru/ |date=2007-10-09 }}
* [http://www.mojgorod.ru/samarsk_obl/novokujbysh/index.html  Новокуйбышевск «Мой город» энциклопедире]
* [http://heraldicum.ru/russia/subjects/towns/novokuib.htm Новокуйбышевск гербĕн кун-çулĕ]

{{Самар облаçĕ}}
{{Атăл çинчи пысăк хуласем}}

[[Категори:Новокуйбышевск|*]]
[[Категори:Атăл çинчи хуласем]]
[[Категори:XX ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем]]</text>
      <sha1>3h072wkspfikulbc6xc95axi4cx9tzl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пил йышшисем</title>
    <ns>0</ns>
    <id>22947</id>
    <revision>
      <id>750627</id>
      <parentid>740536</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:08:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <comment>/* Пилсене вăрçăра усă курни */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7215" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = Пил йышшисем
| image file = African Elephants in Kenya.jpg
| image title = Африка пилĕ
| image descr = [[Саваннăри африка пилĕ]]сем
| regnum = Чĕрчунсем
| phylum = [[Хордовые]]
| classis = [[Млекопитающие]]
| infraclassis = [[Плацентлисем]]
| ordo = [[Хоботлисем]]
| familia = '''Пил йышшисем'''
| latin = {{btname|Elephantidae|Gray}}
| wikispecies = Elephantidae
| commons =Category:Elephantidae
| section name = Ăратсем тата тĕссем
| section text =
* [[Африка пилĕсем]] (''Loxodonta'')
** {{bt-ruslat|Вăрманти африка пилĕ{{!}}Вăрманти африка пилĕ&lt;br /&gt;|Loxodonta cyclotis}}
** {{bt-ruslat|Саваннăри африка пилĕ {{!}}Саваннăри африка пилĕ&lt;br /&gt;|Loxodonta africana}}
* [[Инди пилĕсем]] (''Elephas'')
** {{bt-ruslat|Инди пилĕ|Elephas maximus}}
** {{bt-ruslat||Elephas recki}} {{çухалнă}}
* {{bt-ruslat|Стегодонсем|Stegodon}} {{çухалнă}}
* {{bt-ruslat|Мамонтсем|Mammuthus}} {{çухалнă}}
| itis = 584935
| ncbi = 9780
}}  
'''Пил йышшисем''' ({{lang-la|Elephantidae}}) — [[хоботлисем|хоботлисен]] отрядĕнчи  [[сĕтпе ӳсекенсем|сĕтпе ӳсекенсен]] çемйине кĕрекен йыш. 

Çак çемье йышне пирĕн саманара тип çĕр çинче пурăнакан чи пысăк сĕт ĕçекенсем кĕреççĕ. Сыхланса юлнă тĕссенчен çемьене икĕ ăратри виçĕ тĕслĕ пил кĕрет.

* [[Африка пилĕ]] (''Loxodonta'')
** [[Африкан саванна пилĕ]] (''Loxodonta africana'')
** [[Африкан вăрман пилĕ]] (''Loxodonta cyclotis'')
* [[Инди пилĕ]] (''Elephas'')
** [[Ази пилĕ]] (''Elephas maximus'')

Урăх тĕсĕсем, çав шутра [[мамонт]]сен (''Mammuthus''), 10&amp;nbsp;000 çул маларах вĕçленнĕ [[пăрлăк тапхăрĕ]]нче Çĕр çинчи кун-çулĕ пĕтнĕ.

Пил йышшисем [[тăваттăмĕш тапхăр]]та уйрăм тĕсе чăмăртаннă, теççĕ.

Капăрлатма кирлĕ [[асав]] шăлĕ хаклă пулнипе тискер сунарçăсем пилсене çав тери нумай вĕлернĕ. Пĕтĕмпех пĕтересрен пилсене [[Тĕнчери Хĕрлĕ кĕнеке]]не çырса хунă.

Тахçанах паллă: африкан [[саванна|саваннисемпе]] [[джунгли|джунглĕсенче]] вилнĕ пилсен асавĕсене тупаймаççĕ. Çакăн пирки пилсем вăрттăн та тупмалла мар масар çине вилĕме кĕтсе илме каяççĕ текен халап та çуралать. [[XX ĕмĕр]]те Джон Хантер сунарçă асавсем ăçта çухалнине  сăнаса пĕлет — вĕсене африкан [[дикобраз]]ĕсем минерал выçлăхне пула кăшласа яраççĕ, иккен (çумăр тапхăрĕнче вăйлă шалкамсем тăпраран минераллă япалалăхсене юхтарса каяççĕ).

Инди пилĕсене алла хăнăхтарса [[транспорт хатĕрĕ]] вырăнне усă кураççĕ, çаплах вĕсене [[цирк]]ра курма пулать. Африкан пилĕсене алла хăнăхтарас йăла халĕ пĕтсе пырать.

== Пилсене вăрçăра усă курни ==
{{main|Çар пиллисем}}
Пилсене пĕрремĕш [[Инди]]ре алла хăнăхтарса вăрçăра усă курма тытăннă ([[Македони Александрĕ]] çарĕсем [[Çар пиллисем|çар пилĕсем]]пе çавăнта çапăçни паллă факт). Каярах пилсене  Александр та хăйĕн çарне илет, çаплах [[Эллинсем|эллин]] патшалăхĕсенче те вăрçăра усă кураççĕ. Тем каласан та, çапăçура çак чĕрчунсене ытларах майĕпе тăшмана хăратас тĕллевпе уса курнă.

== Фото ==
&lt;gallery&gt;
File:Afrikansk elefant.png|Африкăри пил
File:Indisk elefant.png|Индири пил
File:Hansken.skills.jpg
File:Comparative view of the human and elephant frame, Benjamin Waterhouse Hawkins, 1860.jpg|Этемĕн тата пилĕн шăмă кĕлетки (пĕр пек танлаштарупа)
&lt;/gallery&gt;

== Кăсăк фактсем ==
* АПШ-ра циркра ĕçленĕ Топси ятлă пил амине виçĕ çынна вĕлернĕшĕн 1903 ç. кăрлачăн 4-мĕшĕнче электичествăпа чуне кăларнă, 1916 çулхи авăнăн 13-мĕшĕнче Теннесси штатĕнче Мăн  Мэри пил амине, темиçе çынна таптанăшăн суд тумасăрах çакнă.&lt;ref&gt;[http://amstd.spb.ru/imperialism/elephant.htm Казни слонов США] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100922085756/http://amstd.spb.ru/imperialism/elephant.htm |date=2010-09-22 }}&lt;/ref&gt;

* «Пил тăватă чĕркуççиллĕ» текен халап тĕрĕс мар&lt;ref name=&quot;http://galaxy-emperor.livejournal.com/20358.html&quot;&gt;[http://galaxy-emperor.livejournal.com/20358.html колени слона]&lt;/ref&gt;

* Чи пысăк официаллă «регистрленĕ» пил 12 тонна йывăрăшлĕ пулнă.

* Пил питĕ аван ишет, тарăн шывра та.

* Ахаль чухне пилсем 2-6 çм/сех хăвăртлăхпа куçаççĕ, анчах та кĕске вăхăта 35-40 çм/сех чупма пултараççĕ.

* Пилсем тачăн ушкăна пуçтарăнса çывăраççĕ; çурисем кăна çĕр çине выртса çăвăраççĕ.

== Çавăн пекех пăхăр ==
* [[Пил кунĕ]]
* [[Мамонтсем]]
* [[Мастодонт]]сем
* [[Меритери]]сем
* [[Раççей — пилсен тăван çĕршывĕ]]
* [[Паттăр Пил]]
* [[Пил (шахмат)]]

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://elephant.kulichki.net/ Фонд Защиты Слонов]
* [http://mega.km.ru/animal_2002/Encyclop.asp?Topic=topic_sko207bes Энциклопедия животных: Слоны.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080316013549/http://mega.km.ru/animal_2002/Encyclop.asp?Topic=topic_sko207bes |date=2008-03-16 }}
* [http://smotrimvideo.com/video/view/?id=v7437061265 Пилсем сăрапа çыраççĕ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090227153257/http://smotrimvideo.com/video/view/?id=v7437061265 |date=2009-02-27 }}

{{Килти чĕрчунсем}}

[[Категори:Пилсем|*]]</text>
      <sha1>2a7wjalh8e348uftotn7x79zsnfbb4o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Саратуштра çапла каланă</title>
    <ns>0</ns>
    <id>24591</id>
    <revision>
      <id>750682</id>
      <parentid>673126</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T07:00:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4701" xml:space="preserve">{{урăх пĕлтерĕшсем|Саратуштра çапла каланă (пĕлтерĕшсем)}}
{{Литература хайлавĕ
 |Ячĕ                 = Саратуштра çапла каланă
 |Тăван ячĕ           = Also sprach Zarathustra
 |Ӳкерчĕк             = Also sprach Zarathustra.GIF
 |Ӳкерчĕке алпусни    = Титульная страница первого издания
 |Жанр                = [[Философи романĕ]]
 |Автор               = Фридрих Ницше
 |Тăван чĕлхи         = нимĕç
 |Хайланă             = [[1883]]-[[1885]]
 |Публикаци           = 
 |Уйрăм кăларăм       = 
 |Издательство        = 
 |Куçару              = 
 |Викивулавăш-текст   = 
 }}
[[File:Buch Also sprach Zarathustra.jpg|thumb|200px| '''«Саратуштра çапла каланă»''' кĕнеке, вырăс ӳкерçи [[Лена Хейдиз]] капăрлатнă.]]
'''Саратуштра çапла каланă. ''Никам валли те мар, пурин валли те кĕнеке''''' ({{lang-de|Also sprach Zarathustra. Ein Buch für Alle und Keinen}}, [[1883]]—[[1891]]) — [[Ницше Фридрих Вильгельм|Фридрих Ницшĕн]] [[философи]] романĕ, пĕрремĕш хут [[1885]] султа пичетрен тухнă, паллă та тавлашуллă романсенчен пĕри.

== Пĕрлехи хыпарсем ==
Малтан кĕнекене виçĕ пай кĕнĕ. Ницше тепĕр виçĕ пай çырма хатĕрленнĕ, анчах та тăваттăмĕшне кăна вĕçленĕ. Ницше вилсен «Саратуштра çапла каланă» кĕнекене пĕрлехи томпа пичетлеççĕ.

Кĕнекере авалхи [[Саратуштра (пӳлĕхçĕ)|Саратуштра]] перс пӳлĕхçи ятне илнĕ юркăн философăн шăпипе вĕрентĕвĕ пирки ăнлантарнă. Романри тĕп шухăш — çын упăтерен [[этем]]е ({{lang-de|Übermensch}}) çитес аталану ĕçĕн вăта пайĕ пулать: «Çын — чĕр чунпа этем хушшинчи вĕрен. Тĕпсĕрлĕх урлă канат».

Кĕнекене пĕр май поэма, тепĕр май философи трактачĕ теме те пулать, автор хăйĕн тĕнче ăнланăвне, çыннăн çак тĕнчери вырăнне кăтартать. Ĕçĕнче Ницше кашни çыннăн хăйĕн чун çулĕ пулмалла шухăш-ĕмĕте ырлать.

Кĕнекере пĕрремĕш Турă вилнĕ ({{lang-de|«Gott ist tot»}}) тенĕ тезиса палăртнă, çавăнпа ăна «Çĕнĕ саманан чи уçăмлă тексчĕсенчен пĕри» тесе шутлаççĕ ([[Борис Гройс]]).

Ницше кĕнекин сĕмĕпе [[Рихард Штраус]] «[[Саратуштра çапла каланă (Штраус)|Саратуштра çапла каланă]]» симфони поэмине кĕвĕлет. Ницше кĕнекинчи сăмахсемпе [[Фредерик Делиус]] композитор «Чĕрĕ çынсен месси» ораторине хайлать.

== «Gott ist tot» ==
{{Цитата пуçламăшĕ}}
«Саратуштра пĕччен тăрса юлсан, чĕререн çапла сăмахланă: «Çак пулатех-и? Ку таса чунлă ватă çын вăрманта пĕччен пурăнса халиччен те Турă вилнине пĕлмест!»
{{oq|de|Als Zarathustra aber allein war, sprach er also zu seinem Herz: «Sollte es denn möglich sein! Dieser alte Heilige hat in seinem Walde noch Nichts davon gehört, dass Gott tot ist!»}}
{{Цитата вĕçĕ}}

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
{{викикаларăш|Саратуштра çапла каланă}}
* {{Lib.ru|http://lib.ru/NICSHE/zaratustra.txt|Фридрих Ницше. Саратуштра çапла каланă}}
* [http://www.lenahades.co.uk/#!works/c23d3 Графика и масло из цикла «Так говорил Заратустра» от Лены Хейдиз].

{{Фридрих Ницше хайлавĕсем}}
{{book-stub}}

[[Категори:Кĕнекесем, алфавитпа]]
[[Категори:Фридрих Ницше хайлавĕсем]]
[[Категори:1885 çулăн кĕнекисем]]</text>
      <sha1>owukilg4b4l7lrwu4n22we0n5d54wgn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Физика виçи</title>
    <ns>10</ns>
    <id>25720</id>
    <revision>
      <id>750647</id>
      <parentid>335261</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:03:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1308" xml:space="preserve">{{Карточка
|ят               =
|кĕлетке_стилĕ        = width:150px
|ячĕ          = 
|ячĕн_стилĕ    = 
|çӳлте            = {{{Ячĕ}}}
|стиль_çӳлте      = font-size:medium
|çӳлте2           = {{{Символ}}}
|стиль_çӳлте2     = font-size:large
|алпусни_стилĕ     = 
|пуçелĕксен_стилĕ  = 
|патасен_стилĕ       = 
|текст_стилĕ      = 

|пуçелĕк1 = 
|пата1     = [[Физикăлдла капăн хапи|Хапа]]
|текст1     = {{{Размерность|}}}

|пуçелĕк2 = {{ #if: {{{СИ|}}} {{{СГС|}}} |[[Виçмелли пĕрчĕ]]сем}}
|пата3     = [[СИ]]
|текст3     = {{#if:{{{СИ|}}}|{{{СИ|}}}}}
|пата4     = [[СГС]]
|текст4     = {{#if:{{{СГС|}}}|{{{СГС|}}}}}

|пуçелĕк5 = {{#if:{{{Асăрхавсем|}}}|Асăрхавсем}}
|пата6     = 
|текст6     = {{{Асăрхавсем|}}}

|стиль_аялта =
|аялта = 
}}&lt;includeonly&gt;{{#if:{{{nocat|}}}||[[Категори:Физика виçисем]]}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{doc}}
[[Категори:Шаблонсем:Физика|{{PAGENAME}}]]

[[Категори:Шаблон-карточкисем:Физика|{{PAGENAME}}]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q9rrkv7wrw90hv6opbbdgta3ba2iz4g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750648</id>
      <parentid>750647</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:06:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1344" xml:space="preserve">{{Карточка
|ят               =
|кĕлетке_стилĕ        = width:150px
|ячĕ          = 
|ячĕн_стилĕ    = 
|çӳлте            = {{{Ячĕ}}}
|стиль_çӳлте      = font-size:medium
|çӳлте2           = {{{Символ}}}
|стиль_çӳлте2     = font-size:large
|алпусни_стилĕ     = 
|пуçелĕксен_стилĕ  = 
|патасен_стилĕ       = 
|текст_стилĕ      = 

|пуçелĕк1 = 
|пата1     = [[Физикăлдла капăн хапи|Хапа]]
|текст1     = {{{Размерность|}}}

|пуçелĕк2 = {{ #if: {{{СИ|}}} {{{СГС|}}} |[[Пĕрчĕ (пĕлтерĕшсем)|Виçмелли пĕрчĕ]]сем}}
|пата3     = [[СИ]]
|текст3     = {{#if:{{{СИ|}}}|{{{СИ|}}}}}
|пата4     = [[СГС]]
|текст4     = {{#if:{{{СГС|}}}|{{{СГС|}}}}}

|пуçелĕк5 = {{#if:{{{Асăрхавсем|}}}|Асăрхавсем}}
|пата6     = 
|текст6     = {{{Асăрхавсем|}}}

|стиль_аялта =
|аялта = 
}}&lt;includeonly&gt;{{#if:{{{nocat|}}}||[[Категори:Физика виçисем]]}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
{{doc}}
[[Категори:Шаблонсем:Физика|{{PAGENAME}}]]

[[Категори:Шаблон-карточкисем:Физика|{{PAGENAME}}]]&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nx1lqm764qb1xt8c51y0jhjthbft999</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Раççей Федерациллĕ Социализмлă Совет Республики</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50800</id>
    <revision>
      <id>750614</id>
      <parentid>678473</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:21:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Истори */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="778" xml:space="preserve">'''Раҫҫей Федерациллӗ Социализмлӑ Совет Республики''' (РСФСР), 1922 ҫулта ''Раҫҫей Хветератсийӗн Сотсиалисӑмпа Канаш Республикки'' ҫырнӑ — [[ССРП|Социаллă Совет Республикисен Пĕрлешĕвĕ]]н пайӗ.
== Истори ==
[[1917]] ҫулхи [[Юпа революцийĕ|Октябрь революцийӗпе]] [[СССР]] [[1922]] ҫулта иртнӗ социализмла патшалӑх [[юпа, 25|октябрӗн 25-мӗшӗнче]] ([[чӳк, 7|ноябрӗн 7-мӗшӗнче]]) [[1917]] правительствӑна Вӑхӑтлӑх ҫӗнтернӗ хыҫҫӑн йӗркеленнӗ.

[[Категори:ССРП]]</text>
      <sha1>4dd8tfnpxspf3f5krzoalw5sifwvywr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750615</id>
      <parentid>750614</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:29:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="923" xml:space="preserve">'''Раҫҫей Федерациллӗ Социализмлӑ Совет Республики''', кӗске '''РСФСР''', '''Раҫҫей СФСР''', ([[вырăс чĕлхи|выр]]. ''Российская Советская Федеративная Социалистическая Республика'', ''Российская СФСР'') - [[1922]] ҫулта йышӑннӑ [[ССРП|Совет Социалисӑм Республикисен Пĕрлешĕвĕн]] пайӗ.

== Истори ==
[[1917]] ҫулхи [[Юпа революцийĕ|Октябрь революцийӗпе]] [[СССР]] [[1922]] ҫулта иртнӗ социализмла патшалӑх [[юпа, 25|октябрӗн 25-мӗшӗнче]] ([[чӳк, 7|ноябрӗн 7-мӗшӗнче]]) [[1917]] правительствӑна Вӑхӑтлӑх ҫӗнтернӗ хыҫҫӑн йӗркеленнӗ.

[[Категори:ССРП]]</text>
      <sha1>js1bjmae0xd7tgyw2pngb1do75zsk62</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Македони Александрĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52256</id>
    <revision>
      <id>750626</id>
      <parentid>711701</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:04:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13022" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Александр III (пĕлтерĕшсем)}}
[[Ӳкерчĕк:Roman bust of Alexander the Great, excavated from the ruins of Herculaneum, Blenheim Palace Oxfordshire, UK (13977468218).jpg|мини|Македони Александрĕ]]
{{Пайăр çын
 |ят                    = Аслă Александр 
 |тăван ят              = Ἀλέξανδρος ὁ Μέγας
 |портрет               = Roman bust of Alexander the Great, excavated from the ruins of Herculaneum, Blenheim Palace Oxfordshire, UK (13977468218).jpg
 |анлăшĕ                = 
 |портрета ăнлантарни   = Аслă Александр сăнарĕ, Геркуланум хулин ишĕлчĕкĕ айĕнчен тупнă  
 |çуралнă чухнехи ят    = Александр
 |ĕçлев тĕсĕ            =  Македони патши
 |çуралнă вăхăт         = пирĕн эрăччен 356 
 |çуралнă вырăн         = Пелла хули, Авалхи Македони
 |гражданлăх            = [[File:Flag of Greek Macedonia.svg|25px]]        
 |пăхăнулăх             = [[File:Vergina sun.svg|25px]]
 |вилнĕ вăхăт           =  [[Çĕртме, 10]], пирĕн эрăччен 323 (32-ре) 
 |вилнĕ вырăн           =  Вавилон, Авалхи Македони    
 |амăшĕ                 =  Эпир Олимпиади
 |ашшĕ                   = Македони Филиппĕ II
 |упăшка                =  
 |арăм                  = 1)[[ Рохшанак|Роксана]]&lt;br /&gt;2) Статира &lt;br /&gt;3) Парисат
 |ачасем                = 1-мĕш мăшăрлануран: çук
2-мĕш мăшăрлануран:
ывăлсем: 1) Геракл (Барсина еркĕнĕнчен)&lt;br /&gt;2) Македони Александрĕ IV (Роксана арăмĕнчен)
хĕрсем:  
 |парнесемпе чыславсем  =  
 |сайт                  = 
 |викиампар              = Македони Александрĕ
}}
'''Македони Александрĕ''' (''Аслă Александр III'', {{lang-grc|Ἀλέξανδρος Γ' ὁ Μέγας}}, {{lang-la|Alexander III Magnus}} Ἀλέξανδρος (Александр) ят грек чĕлхинчен «çынсене хÿтĕлекен» пулса куçарăнать) пирĕн эрăччен 336-323 çç. Авалхи Македони патши.

== Пурнăçĕпе ĕçĕ-хĕлĕ ==

=== Ача çулĕсем ===
Александр пирĕн эрăччен 356-мĕш çулта, Пелла ятлă македони тĕп хулинче çуралнă. Тĕрĕс çуралнă кунĕ паллă мар. Час-часах утă уйăхăн 20-мĕшне шутлаççĕ, мĕншĕн тесен Плутарх каланă тăрăх, Александр «гекатомбеон уйăхĕн (ав.-грек. ἑκατομβαιών) улттăмĕш кунĕнче, македон халăхĕн лой ({{lang-grc|λῷος}}) пулать» çуралнă. Тата гекатомбеон уйăхĕн 1-мĕш кунне утă уйăхĕн 15 -мĕшĕ теççĕ, анчах кăна тĕрĕс тĕпчесе паман. Апла пулин те Аристобул шутланă, Арриан çырса хунă тăрăх, Александр кĕркунне çуралнă. Унсăр пуçне, патшапа пĕр вăхăтра пурăннă Демосфен сăмахĕсене кура, македони лой уйăхĕ тĕрĕссипе аттик боэдромионне тивет (авăн тата юпа). Çавăнпа та çуралнă кунĕ юпа уйăхĕн 6 - 10 кунĕсен хушшинче пулнă пуль теççĕ.

Ашшĕ-амăшĕ — македони патши Филипп II тата эпир патши хĕрĕ Олимпиада. 

Пĕчĕк Александр çине амăшĕ вăйлă витĕм хунă. Ашшĕ нумай вăхăт вăрçăсенче ирттернĕ, ача ытларах амăшĕпе, Олимпиадапа пулнă.  

Александр мĕн ачаранах пултаруллă пулнă. Çавна кура вăл ирех ашшĕ ĕçĕн еткерçи шутланнă, Олимпиада Филиппăн сахалтан та ултă арăмĕсенчен чи витĕмли пулса тăнă. Александр Филиппăн патшалăха тытса пыма пултарнă пĕртен-пĕр ывăлĕ пулнă. Авалхи авторсем каланă тăрăх, унăн шăллĕ е пиччĕшĕ Филипп, (каярах Филипп III Арридей), ухмахрах пулнă. Филиппăн урăх тивĕçлĕрех ывăл пулни паллă мар, вĕсенчен нихĕш те пирĕн эрăччен 336-мĕш çулта ашшĕн патшалăхне ерсе пыма хатĕр пулман.

Александра ачаранах дипломати, политика, вăрçă ĕçне вĕрентсе хатĕрленĕ. Александр Пеллара çуралнă пулин те, ытти пуян та чыслĕ çамрăксемпе хуларан инçетре вырнаçман Миезара вĕреннĕ. Кăна ачана амăшĕнчен уйăрса унăн витĕмĕнчен аякрах пултăр тесе тунă ĕнтĕ. Александрăн вĕрентекенĕсем: амăшĕн тăванĕ Леонид, ун патне Александрăн малашне те çывăх туйăм упранса юлнă; актёр Лисимах; пирĕн эраччи 343 -мĕш çултан вара — аслă философ  [[Аристотель]]. Аристотель этикапа политикана тарăннăн тĕпчеме хистенĕ, Александр классикалла грек çут ĕçне илнĕ, унсăр пуçне вăл медицина, философи тата çыравлăх хайлавĕсене тĕпчесе вĕреннĕ. Тата çăлкуçсенчен эпир Александр Гомерăн «Илиадине», Ксенофонтăн «Анабасисне», Еврипида, Пиндар, Стесихор, Телест, Филоксен сăвăçсене тата ыттисене лайăх пĕлнине куратпăр.

=== Яшлăх ===

=== Патшана ларни ===

=== Çăршывсене çĕнтерсе илсе пăхăнтарни ===
[[Ӳкерчĕк:Battle of Issus mosaic - Museo Archeologico Nazionale - Naples 2013-05-16 16-25-06 BW.jpg|мини|справа| Дарий III çарĕпе çапăçни]]
=== Юлашки çулĕсем ===

=== Вилĕмĕ ===
Вăл Вавилон хулинче, 32-ре вилнĕ. Ăна [[Икĕпат|Египетра]], Александрия хулинче пытарнă.

== Вуламалли ==

===  Çăлкуçсем ===   
* Арриан Флавий, Поход Александра. — М.: МИФ, 1993
* Квинт Курций Руф, История Александра Македонского. — М.: Издательство МГУ, 1993
* Плутарх, Александр, Сравнительные жизнеописания в двух томах, — М.: Издательство «Наука», 1994
* Диодор Сицилийский, Книга XVII с сайта проекта Perseus
* Юстин, Эпитомы Помпея Трога

===Суйласа илнĕ историографи ===
* Александрия. Роман об Александре по русской рукописи XV века. Подг. М. Н. Ботвинник, Я. С. Лурье, О. В. Творогов. — М.—Л.: Наука, 1966. — 285 с.
* Бертельс Е. Э. Роман об Александре. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1948. — 136 с.
* Бойназаров Ф. А. Проблемы традиции и современности: (Образ и личность Александра Македонского). — М.: Наука, 1990. — 272 с. — 3 000 экз.
* Гафуров Б. Г., Цибукидис Д. И. Александр Македонский и Восток. — М.: Главная редакция восточной литературы изд-ва «Наука», 1980. — 456 с.
* Грин П. Александр Македонский: Царь четырех сторон света. — М.: Центрполиграф, 2002. — 299 с.
* Дройзен И. Г. История эллинизма. Т. 1. (любое издание).
* Ковалёв С. И. Александр Македонский. — Л.: Соцэкгиз, 1937. — 137 с.
* Костюхин Е. А. Александр Македонский в литературной и фольклорной традиции. — М.: Главная редакция восточной литературы изд-ва «Наука», 1972. — 190 с.
* Маринович Л. П. Время Александра Македонского // Источниковедение Древней Греции. Эпоха эллинизма. — М.: МГУ, 1982. — С. 22-65
* Маринович Л. П. Греки и Александр Македонский: К проблеме кризиса полиса. — М.: Наука — Восточная литература, 1993. — 288 с.
* Ртвеладзе Э. Александр Македонский в Бактрии и Согдиане. — Ташкент, 2002. — 180 с.
* Фишер-Фабиан С. Александр Великий. Мечта о братстве народов. Смоленск: Русич, 1994. 416 с.: ил.
* Фор П. Александр Македонский. — М.: Молодая гвардия, 2011. — 445 с.
* Фор П. Повседневная жизнь армии Александра Македонского. — М.: Молодая гвардия—Палимпсест, 2008. — 400 с.
* Фуллер Дж. Ф. Ч. Военное искусство Александра Великого/ Пер. с англ. А.С.Коноплева, А.Л.Уткина. — Смоленск: Русич, 2006. — 320 с.
* Шахермайр Ф. Александр Македонский. — М.: Наука, 1984, 1986 (2-е издание, исправленное). — 384 с.
* Шифман И. Ш. Александр Македонский. — Л.: Наука, 1988. — 208 с.
* A Companion to Alexander Literature In The Middle Ages. Ed.: D. Zuwiyya. — Leiden: Brill, 2011. — 410 p.
* Bosworth A. B. Alexander the Great. // Cambridge Ancient History. Vol. VI: The Fourth century B.C. — Cambridge: Cambridge University Press, 1994. — P. 791—875
* Chugg A. The Sarcophagus of Alexander the Great? // Greece &amp; Rome, Second Series, Vol. 49, No. 1 (Apr., 2002). — P. 8-26
* Bosworth A. B. Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great. — Cambridge: Cambridge University Press, 1993. — 348 p.
* Hamilton J. R. Alexander’s Early Life // Greece &amp; Rome, 2nd Series. — 1965. — Vol. 12, No. 2 (October). — P. 117-124
* Heckel W. The Conquests of Alexamder the Great. — Cambridge, 2008. — 240 p.
* Nawotka K. Alexander the Great. — Cambridge, 2010. — 440 p.
* O’Brien J. M. Alexander the Great: The Invisible Enemy. — London—New York: Routledge, 1992. — 336 p.
* Stoneman R. Alexander the Great. — Routledge, 1997. — 122 p.
* Thomas C. G. Alexander the Great in his World. — Blackwell, 2007. — 265 p.

== Каçăсем ==
{{Çӳрев
|Тема = Македони Александрĕ
|Викиампар= Category:Alexander the Great
}}  
* [http://www.biblioteka3.ru/biblioteka/pravoslavnaja-bogoslovskaja-jenciklopedija/tom-1/aleksandr-velikij.html Александр Великий] // Православная Богословская Энциклопедия. Том 1. Издание Петроград. Приложение к духовному журналу «Странник» за 1900 г.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Александр Великий}}
* [http://www.pothos.org/alexander.asp  Alexander the Great’s Home on the Web] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070829112438/http://www.pothos.org/alexander.asp |date=2007-08-29 }} , всё о Александре Великом на английском
* [http://militerra.com/index.php?option=com_content&amp;task=blogcategory&amp;id=23&amp;Itemid=53 Сражения Александра Македонского на сайте «Militerra.com — битвы мировой истории от древности до первой мировой»]

[[Категори:Истори]]
[[Категори:Пайăр çынсем, алфавитпа]]
[[Категори:Çарпуçсем]]</text>
      <sha1>f4xmo9vsglvh6zfrfbikriq6ju7kyf2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Полбин Иван Семёнович</title>
    <ns>0</ns>
    <id>62692</id>
    <revision>
      <id>750662</id>
      <parentid>725289</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T20:33:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>PlanespotterA320</username>
        <id>19608</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5773" xml:space="preserve">{{Çар ĕçченĕ
|Ят                   =  Полбин Иван Семёнович 
|Нацилле ячĕ                 = 
|çуралнă вăхăт  = {{ÇуралнăВăхăт|27|1|1905}}
|вилнĕ вăхăт    = {{ВилнĕВăхăт|11|2|1945}} 
|çуралнă вырăн =  
|вилнĕ вырăн   =  
|ӳкерчĕк  = Ivan Semyonovich Polbin.jpg
|ӳкерчĕке ăнлантарни        =  
|ӳкерчĕк анлăшĕ            =  
|витлев       =              
|пăхăнулăх = 
|хĕсмет çулĕсем    =           
|хисеп = {{Совет гварди палли}} {{СССР, Генерал-майор}} 
|çар ăрачĕ     =  {{ÇарАвиацийĕССП}}, {{ГенералССП}} 
|командăланă   =   
|чаç                =[[Сталинград фрончĕ]]н 150-мĕш хăвăрт бомблакан авиаци полкĕ,[[1-мĕш Украина фрончĕ]]н [[2-мĕш сывлăш çарĕ (СССР)|2-мĕш сывлăш çарĕн]] 6-мĕш гварди бомблакан авиаци корпусĕ 
|çапăçусем     = 
|чыславсем = 
{{{!}} style=&quot;background:transparent&quot;
{{!}} {{Медаль Золотая Звезда}} {{!!}} {{Медаль Золотая Звезда}}
{{!}}}
{{{!}} style=&quot;background:transparent&quot;
{{!}} {{Орден Ленина}} {{!!}} {{Орден Ленина}} {{!!}} {{Орден Красного Знамени}} {{!!}} {{Орден Красного Знамени}}
{{!}}-
{{!}}  {{Орден Богдана Хмельницкого 1 степени}} {{!!}} {{Орден Суворова 2 степени}} {{!!}}{{Орден Отечественной войны 1 степени}} {{!!}} {{Орден Красной Звезды}}
{{!}}-
{{!}} {{Медаль За оборону Москвы}} {{!!}} {{Медаль За оборону Сталинграда}}
{{!}}}
|çыхăнусем =
|отставкăра = 
}}

'''Полбин Иван Семёнович ''' — ({{ÇуралнăВăхăт|27|1|1905}} – {{ВилнĕВăхăт|11|2|1945}}), [[Сталинград фрончĕ]]н 150-мĕш хăвăрт бомблакан авиаци полкĕн командирĕ,[[1-мĕш Украина фрончĕ]]н [[2-мĕш сывлăш çарĕ (СССР)|2-мĕш сывлăш çарĕн]] 6-мĕш гварди бомблакан авиаци корпусĕн командирĕ,   [[Совет гвардийĕ|гварди]] [[генерал-майор]]ĕ, Икĕ хут [[Совет Союзĕн Паттăрĕ]] &lt;ref group='БС2'&gt;{{cite web|url=http://www.az-libr.ru/Persons/000/Src/0008/66d9a398.shtml|title=Полбин Иван Семёнович|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FirxCf7|archivedate=2012-04-28}}&lt;/ref&gt;,&lt;ref group='ГС'&gt;{{cite web|url=http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=346|title=Полбин Иван Семёнович|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FiseFR4|archivedate=2012-04-28}}&lt;/ref&gt;,&lt;ref group='НЛ'&gt;Полбин Иван Семёнович. Наградные листы. Страницы: {{cite web|url=http://podvignaroda.mil.ru/filter/filterimage?path=VS/001/033-0793756-0060/00000343.jpg&amp;id=150038961&amp;id=150038961&amp;id1=999cdd6f0ae0dcf76beec07c5aae9f4e|title=1|archiveurl=http://www.webcitation.org/67Fiv3ovx|archivedate=2012-04-28}} {{cite web|url=http://podvignaroda.mil.ru/filter/filterimage?path=VS/001/033-0793756-0060/00000344.jpg&amp;id=150038963&amp;id=150038963&amp;id1=a28527f593cda600c750f58bc8257e8c|title=2|archiveurl=http://www.webcitation.org/67Fivd2JC|archivedate=2012-04-28}} тата {{cite web|url=http://podvignaroda.mil.ru/filter/filterimage?path=VS/001/033-0793756-0060/00000346.jpg&amp;id=150038965&amp;id=150038965&amp;id1=7da9c4582e12a4e3332a0e50733e5b52|title=1|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FiwGtkU|archivedate=2012-04-28}} {{cite web|url=http://podvignaroda.mil.ru/filter/filterimage?path=VS/001/033-0793756-0060/00000347.jpg&amp;id=150038967&amp;id=150038967&amp;id1=500e21678631f79851988e44534af78d|title=2|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FiwqRfQ|archivedate=2012-04-28}} {{cite web|url=http://podvignaroda.mil.ru/filter/filterimage?path=VS/001/033-0793756-0060/00000348.jpg&amp;id=150038968&amp;id=150038968&amp;id1=ccf1768215fdc0967b8024e68f7c1223|title=3|archiveurl=http://www.webcitation.org/67FixTeo9|archivedate=2012-04-28}}&lt;/ref&gt;. Указ датисем - {{Date2|23|11|1942}}&lt;ref&gt;[http://sun.tsu.ru/mminfo/2020/000462771/1942/1942_008.pdf Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза начальствующему составу Красной Армии» от 23 ноября 1942 года] // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1942. — 12 декабря (№ 44 (203)). — С. 1.&lt;/ref&gt;, {{Date2|6|4|1945}}. 

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
; Биографи «{{Кĕнеке:Герои Советского Союза}}» кĕнекере az-libr.ru сайтра.
{{асăрхавсем|2|group=БС1}}
; {{Кĕнеке:Герои Советского Союза}}» az-libr.ru сайтра.
{{асăрхавсем|group=БС3}}
; [['Патшалăх паттăрĕсем' (сайт)|Патшалăх паттăрĕсем]]
{{асăрхавсем|group=ГС}}
; Халăх хастарлăхĕ сайтри награда лисчĕсем
{{асăрхавсем|group=НЛ}}
; Ытти асăрхавсем
{{асăрхавсем|group=Ас}}
{{асăрхавсем|group=БС2}}

== Каçăсем ==
{{warheroes|id=346}}
{{Совет Союзĕн Паттăрĕсем}}</text>
      <sha1>f1i4ox3g4v4ojnsimwlbdz0727c2dxd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Telegram (мессенджер)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69622</id>
    <revision>
      <id>750613</id>
      <parentid>609612</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T12:19:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>194.156.99.93</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6500" xml:space="preserve">{{пĕлтерĕшсем|Telegram (Бьорк пухмачĕ)}}
{{Программа карточки
 |ячĕ              = Telegram
 |логотип               = Telegram logo.svg
 |экран ӳкерчĕкĕ         = Telegram Android screenshot (v 3.3, English).png
 |алпусни               = Скриншот Telegram для Android
 |тĕс                   = Кроссплатформенная [[система мгновенного обмена сообщениями|программа обмена сообщениями]]
 |автор                 = 
 |ăслайçăсем          = [[Telegram Messenger LLP]], [[Telegram LLC]]
 |çырнă           = [[C++]] чĕлхипе
 |операци системисем  = [[Android]], [[iOS]], [[Windows Phone]], [[OS X]], [[Windows]], [[Linux]]
 |интерфейс чĕлхисем      = [[акăлчан чĕлхи|акăлчан]], [[испан чĕлхи|испан]], [[нимĕç чĕлхи|нимĕç]], [[нидерланд чĕлхи|нидерланд]], [[итал чĕлхи|итал]], [[арап чĕлхи|араа]], [[португал чĕлхи|португал]], [[корей чĕлхи|корей]]&lt;ref&gt;[https://telegram.org/faq#q-can-i-translate-telegram Telegram FAQ]&lt;/ref&gt;
 |пĕрремĕш кăларăм         = 2013 çулхи çурлан 14-мĕшĕ
 |юлашки верси      =
 |юлашки версин вăхăчĕ = 
 |тăрăм             = халĕ те хастар ăслайра
 |лицензи              = Android, iOS клиенчĕсем тата  командăллă йĕрке клиенчĕ;&lt;br&gt;[[GPL v3]] ытти клиентсем валли проприетарлă сервер. [[GPL v2]]
 |сайт                  = https://telegram.org
}}

'''Telegram''' — текст-çыру пĕлтерӳсене тата тĕрлĕ форматлă медиафайлсене [[смартфон]]семпе урăх хатĕрлевĕ валли тӳлевсĕр [[Кроссплатформилле программа тивĕçтерĕвĕ|кроссплатформиле]] [[Пĕлтерӳсене самантрах ярса-илмелли система|мессенджер]]. Ҫавӑн пекех видео - каналсемпе ушкӑнсенчи ауди сассисемпе трансляцисем тума, конференцисем йӗркелеме, нумай усӑ куракан ушкӑнсемпе каналсем йӗркелеме пулать. Ботсем пулӑшнипе приложени функционалӗ чакманпа пӗрех. Telegram приложенийӗсемпе Android, iOS, Windows, macOS тата GNU/Linux усӑ курма пулать. 2021 ҫулхи январь тӗлне сервисри уйӑхсерен активлӑ усӑ куракансен шучӗ 500 млн ҫынна яхӑн. 2017 ҫулхи август уйӑхӗнче Павел Дуров Хӑйӗн Telegram-каналӗнче мессенджер усӑ куракансен шучӗ куллен 600 пин ытла ӳсни ҫинчен пӗлтернӗ.

TGStat 2019 ҫулхи май уйӑхӗнчи тӗпчев даннӑйӗсем тӑрӑх, Раҫҫейрен усӑ куракансен чи пысӑк пайӗ 25-34 (38 %) тата 18-24 (27 %) ҫулсенчи ҫынсен шутне кӗрет. Раҫҫейри усӑ куракансен 35,6 проценчӗ Мускавра пурӑнакансем, 13,3 % — Санкт-Петербургра пурӑнакансем. Ытти регионсене пӗр тикӗсрех уйӑрнӑ. Тӗпчеве респондентсем пулӑшнипе тӗрлӗ арҫын, ҫул тата вырӑнсем 82 пине яхӑн.

Проекта павел Дуров ҫулсеренех АПШ 13 млн доллар йӗркипе танлаштарма укҫа-тенкӗ уйӑрать.

Диалогсемпе ушкӑнсенче пӗлтерӳсемпе улӑштарнисӗр пуҫне мессенджерта чикӗсӗр нумай файл усрама, каналсем (микроблогсем) тума, ботсемпе усӑ курма пулать.

2018 ҫулхи апрелӗн 16-мӗшӗнчен пуҫласа 2020 ҫулхи ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗччен Раҫҫей территорийӗнче мессенджерпа усӑ курма чарусем палӑртнӑ.

Урапасем ҫинче вӑрттӑн текст-чи кирлӗ ҫӗнӗ хыпарсенчен пӗри. Ҫитменнине тата iMessage функци тахҫанах пур, Анчах Павел Дуров мессержерӗнче вӑл ҫивӗч ыйту пулса тӑнӑ. Вӑрттӑн текст, сасӑсӑр илсе каякан пӗлтерӳсем пекех, соцсетьсен приложенийӗсенче тата Ҫав WhatsApp ҫинчех, ҫӗнӗлӗхсене питӗ вӑрах ӗҫе кӗртекен Whatsappe питӗ ҫитмест.&lt;ref&gt;[https://invisible-text.com/en Telegram текстӑн куҫа курӑнман функцийӗ]&lt;/ref&gt;

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем|2}}

== Каçăсем ==
* [https://telegram.org Официаллă сайт: Telegram]
* [https://telegram.org/blog Официальный блог Telegram (Eng)]
* [https://telegram.org/apps Список клиентов Telegram]
* [https://core.telegram.org/ Документация по API Telegram]
* [http://www.ferra.ru/ru/apps/fun/2013/08/14/telegram-messenger-durov.html Обзор Telegram. Самый быстрый мессенджер от Павла Дурова] // Ferra.ru, 2013-08-14
* [http://techcrunch.com/2013/10/27/meet-telegram-a-secure-messaging-app-from-the-founders-of-vk-russias-largest-social-network/ Meet Telegram, A Secure Messaging App From The Founders Of VK, Russia’s Largest Social Network] // TechCrunch, 2013-10-27 

[[Категори:Пĕлтерӳсене самантрах ярса-илмелли программăсем]]
[[Категори:Android валли программа тивĕçтерĕвĕ]]
[[Категори:Freeware]]
[[Категори:iOS валли программа тивĕçтерĕвĕ]]
[[Категори:Windows Phone валли программа тивĕçтерĕвĕ]]
[[Категори:Windows валли программа тивĕçтерĕвĕ]]
[[Категори:Павел Дуров]]</text>
      <sha1>oteq2ke9w4a13f50saqqvh5qjhe29lz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Пасарлă Карабулак районĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71276</id>
    <revision>
      <id>750618</id>
      <parentid>750590</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:00:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>наци йышӗ</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6745" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Пасарлă Карабулак районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Coat of Arms of Bazarny Karabulak rayon (Saratov oblast).png
|Ялав = 
|Ялава ăнлантарни = Пасарлă Карабулак районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =52  |lat_min =16  |lat_sec =20
  |lon_dir = E |lon_deg =46  |lon_min =24  |lon_sec =50
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Пасарлă Карабулак]] хеп
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]]
|Пуçлăх = Комарова Лариса Петровна
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,18 
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 2293,83
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[вырăссем]], [[чăвашсем]], [[тутарсем]]
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк = 2293,83&lt;ref name='63_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst63/DBInet.cgi?pl=8006001 Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 18
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Bazarno-Karabulaksky locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://bkarabulak.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
'''Пасарлă Карабула́к райо́нĕ''' ({{lang-ru|''Базарно-Карабулакский район''}})— [[Сарăту облаçĕ]]н ([[РФ]]) [[Сарăту облаçĕн администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçи]] ([[Раççей районĕсем|район]]) тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

Администраци центрĕ — [[хула евĕр паçулкă|хула евĕрлĕ паçолок]] [[Пасарлă Карабулак]].

== Географи ==
Ҫурҫӗр пайӗнчи сылтӑм ҫыран енче вырнаҫнӑ, [[Атăлçи сăртлăхĕ|Атӑлҫи сӑртлӑхӗнче]]. Татнӑ рельефпе нумай вӑрмансем капӑрлӑх пейзажсене тӑваҫҫӗ

Районри лаптӑкӗ — 2,3 пин км². 
Пӗтӗм ҫынлӑхри уҫӑкурнӑ ҫулсен ҫирӗп виттупа вӑрӑмӑшӗ — 324,0 км.

== Истори ==
[[Утă, 23|Утӑ уйӑхӗн 23мӗшӗ]] [[1928]] ҫулта [[Вольск округĕ|Вольск округӗнче]] [[Анатри Атăл Ен|Анатри Атăл Енӗн]] Пасарлӑ Карапулак районӗ тунӑ. Унӑн территоринче [[Пасарлă Карапулак вулăсĕ|Пасарлӑ Карапулак вулӑсӗн]] [[Сарăту кĕперни|Сарӑту кӗпернин]] территорийӗ йышне кӗртрӗ.

[[1934]] ҫултан район [[Сарăту Ен|Сарӑту Енче]] йышне кӗртрӗ, [[1936]] ҫулта вӑл Сарӑту облаҫӗнче.

[[1958]] ҫулта малтанхи Курилов районӗн пайӗне Пасарлӑ Карапулак районӗнче йышне кӗртрӗ, тӗп  ялӗпе [[Вязовка]] ялӗнче&lt;ref&gt;{{cite web |url = http://wwhp.ru/sarat.htm |title = Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект»  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101203192830/http://wwhp.ru/sarat.htm |archivedate = 2010-12-03 }}&lt;/ref&gt;.

== Наци йышӗ ==

Наци тытӑмӗ
[[2010]] ҫулта&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://srtv.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/ |title=Всероссийская перепись населения 2010::Саратовстат |accessdate=2013-07-13 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=https://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |archivedate=2011-06-27 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;: [[вырăссем]] — 79,6 %, [[тутарсем]] — 8,9 %, [[чăвашсем]] — 6,7 %, [[мордва]], [[украинсем]] и др.

Компактлӑ районта ҫаксем ялсенче халӑхсем пурӑнаҫҫӗ: ([[Шурту]] — [[чăвашсем]], [[тутарсем]]; [[Ĕшнеуй]] — [[чăвашсем]]; [[Казанла]] — [[чăвашсем]]; [[Сухой Карапулак]], [[Рязайкино]] — [[эрзя|ирçе]]; [[Яковлевка]] — [[тутарсем]]).

== Вуламалли ==
* Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php Сведения на сайте областной администрации] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325233940/http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php |date=2012-03-25 }}
* [http://region.sgu.ru/oblast/index.htm О районе]

{{Пасарлă Карабулак районĕ}}
{{Сарăту облаçĕ}}

[[Категори:Пасарлă Карабулак районĕ| ]]</text>
      <sha1>nfwq3s8qkki3m70b9f1jzotgbeb2xrp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750619</id>
      <parentid>750618</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:01:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Наци йышӗ */ Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6742" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Пасарлă Карабулак районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Coat of Arms of Bazarny Karabulak rayon (Saratov oblast).png
|Ялав = 
|Ялава ăнлантарни = Пасарлă Карабулак районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =52  |lat_min =16  |lat_sec =20
  |lon_dir = E |lon_deg =46  |lon_min =24  |lon_sec =50
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Пасарлă Карабулак]] хеп
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]]
|Пуçлăх = Комарова Лариса Петровна
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,18 
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 2293,83
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[вырăссем]], [[чăвашсем]], [[тутарсем]]
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк = 2293,83&lt;ref name='63_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst63/DBInet.cgi?pl=8006001 Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 18
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Bazarno-Karabulaksky locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://bkarabulak.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
'''Пасарлă Карабула́к райо́нĕ''' ({{lang-ru|''Базарно-Карабулакский район''}})— [[Сарăту облаçĕ]]н ([[РФ]]) [[Сарăту облаçĕн администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçи]] ([[Раççей районĕсем|район]]) тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

Администраци центрĕ — [[хула евĕр паçулкă|хула евĕрлĕ паçолок]] [[Пасарлă Карабулак]].

== Географи ==
Ҫурҫӗр пайӗнчи сылтӑм ҫыран енче вырнаҫнӑ, [[Атăлçи сăртлăхĕ|Атӑлҫи сӑртлӑхӗнче]]. Татнӑ рельефпе нумай вӑрмансем капӑрлӑх пейзажсене тӑваҫҫӗ

Районри лаптӑкӗ — 2,3 пин км². 
Пӗтӗм ҫынлӑхри уҫӑкурнӑ ҫулсен ҫирӗп виттупа вӑрӑмӑшӗ — 324,0 км.

== Истори ==
[[Утă, 23|Утӑ уйӑхӗн 23мӗшӗ]] [[1928]] ҫулта [[Вольск округĕ|Вольск округӗнче]] [[Анатри Атăл Ен|Анатри Атăл Енӗн]] Пасарлӑ Карапулак районӗ тунӑ. Унӑн территоринче [[Пасарлă Карапулак вулăсĕ|Пасарлӑ Карапулак вулӑсӗн]] [[Сарăту кĕперни|Сарӑту кӗпернин]] территорийӗ йышне кӗртрӗ.

[[1934]] ҫултан район [[Сарăту Ен|Сарӑту Енче]] йышне кӗртрӗ, [[1936]] ҫулта вӑл Сарӑту облаҫӗнче.

[[1958]] ҫулта малтанхи Курилов районӗн пайӗне Пасарлӑ Карапулак районӗнче йышне кӗртрӗ, тӗп  ялӗпе [[Вязовка]] ялӗнче&lt;ref&gt;{{cite web |url = http://wwhp.ru/sarat.htm |title = Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект»  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101203192830/http://wwhp.ru/sarat.htm |archivedate = 2010-12-03 }}&lt;/ref&gt;.

== Наци йышӗ ==

Наци тытӑмӗ
[[2010]] ҫулта&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://srtv.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/ |title=Всероссийская перепись населения 2010::Саратовстат |accessdate=2013-07-13 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=https://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |archivedate=2011-06-27 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;: [[вырăссем]] — 79,6 %, [[тутарсем]] — 8,9 %, [[чăвашсем]] — 6,7 %, [[мордва]], [[украинсем]] и др.

Компактлӑ районта ҫаксем ялсенче халӑхсем пурӑнаҫҫӗ: ([[Шурту]] — [[чăвашсем]], [[тутарсем]]; [[Ĕшнеуй]] — [[чăвашсем]]; [[Казанла]] — [[чăвашсем]]; [[Сухой Карапулак]], [[Рязайкино]] — [[ирçесем]]; [[Яковлевка]] — [[тутарсем]]).

== Вуламалли ==
* Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php Сведения на сайте областной администрации] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325233940/http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php |date=2012-03-25 }}
* [http://region.sgu.ru/oblast/index.htm О районе]

{{Пасарлă Карабулак районĕ}}
{{Сарăту облаçĕ}}

[[Категори:Пасарлă Карабулак районĕ| ]]</text>
      <sha1>s22g3l0v4qt7magdnu5f6lzvoqsvas2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750620</id>
      <parentid>750619</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:12:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Муниципаллӑ-территориаллӑ тытӑм</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7503" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Пасарлă Карабулак районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Coat of Arms of Bazarny Karabulak rayon (Saratov oblast).png
|Ялав = 
|Ялава ăнлантарни = Пасарлă Карабулак районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =52  |lat_min =16  |lat_sec =20
  |lon_dir = E |lon_deg =46  |lon_min =24  |lon_sec =50
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Пасарлă Карабулак]] хеп
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]]
|Пуçлăх = Комарова Лариса Петровна
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,18 
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 2293,83
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[вырăссем]], [[чăвашсем]], [[тутарсем]]
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк = 2293,83&lt;ref name='63_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst63/DBInet.cgi?pl=8006001 Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 18
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Bazarno-Karabulaksky locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://bkarabulak.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
'''Пасарлă Карабула́к райо́нĕ''' ({{lang-ru|''Базарно-Карабулакский район''}})— [[Сарăту облаçĕ]]н ([[РФ]]) [[Сарăту облаçĕн администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçи]] ([[Раççей районĕсем|район]]) тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

Администраци центрĕ — [[хула евĕр паçулкă|хула евĕрлĕ паçолок]] [[Пасарлă Карабулак]].

== Географи ==
Ҫурҫӗр пайӗнчи сылтӑм ҫыран енче вырнаҫнӑ, [[Атăлçи сăртлăхĕ|Атӑлҫи сӑртлӑхӗнче]]. Татнӑ рельефпе нумай вӑрмансем капӑрлӑх пейзажсене тӑваҫҫӗ

Районри лаптӑкӗ — 2,3 пин км². 
Пӗтӗм ҫынлӑхри уҫӑкурнӑ ҫулсен ҫирӗп виттупа вӑрӑмӑшӗ — 324,0 км.

== Истори ==
[[Утă, 23|Утӑ уйӑхӗн 23мӗшӗ]] [[1928]] ҫулта [[Вольск округĕ|Вольск округӗнче]] [[Анатри Атăл Ен|Анатри Атăл Енӗн]] Пасарлӑ Карапулак районӗ тунӑ. Унӑн территоринче [[Пасарлă Карапулак вулăсĕ|Пасарлӑ Карапулак вулӑсӗн]] [[Сарăту кĕперни|Сарӑту кӗпернин]] территорийӗ йышне кӗртрӗ.

[[1934]] ҫултан район [[Сарăту Ен|Сарӑту Енче]] йышне кӗртрӗ, [[1936]] ҫулта вӑл Сарӑту облаҫӗнче.

[[1958]] ҫулта малтанхи Курилов районӗн пайӗне Пасарлӑ Карапулак районӗнче йышне кӗртрӗ, тӗп  ялӗпе [[Вязовка]] ялӗнче&lt;ref&gt;{{cite web |url = http://wwhp.ru/sarat.htm |title = Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект»  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101203192830/http://wwhp.ru/sarat.htm |archivedate = 2010-12-03 }}&lt;/ref&gt;.

== Наци йышӗ ==

Наци тытӑмӗ
[[2010]] ҫулта&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://srtv.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/ |title=Всероссийская перепись населения 2010::Саратовстат |accessdate=2013-07-13 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=https://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |archivedate=2011-06-27 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;: [[вырăссем]] — 79,6 %, [[тутарсем]] — 8,9 %, [[чăвашсем]] — 6,7 %, [[мордва]], [[украинсем]] и др.

Компактлӑ районта ҫаксем ялсенче халӑхсем пурӑнаҫҫӗ: ([[Шурту]] — [[чăвашсем]], [[тутарсем]]; [[Ĕшнеуй]] — [[чăвашсем]]; [[Казанла]] — [[чăвашсем]]; [[Сухой Карапулак]], [[Рязайкино]] — [[ирçесем]]; [[Яковлевка]] — [[тутарсем]]).

== Муниципаллӑ-территориаллӑ тытӑм ==
Пасарлӑ Карапулак районӗнче 10 муниципаллӑ йӗркеленӳ йышне кӗрет, 2 хула тӗсӗ тата 8 ял тӗсӗ&lt;ref name=&quot;МО&quot;&gt;{{Cite web |url=https://docs.cntd.ru/document/933006758 |title=Закон Саратовской области от 29 декабря 2004 года № 111-ЗСО «О муниципальных образованиях, входящих в состав Базарно-Карабулакского муниципального района» |access-date=2022-03-17 |archive-date=2022-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317154021/https://docs.cntd.ru/document/933006758 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Вуламалли ==
* Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php Сведения на сайте областной администрации] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325233940/http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php |date=2012-03-25 }}
* [http://region.sgu.ru/oblast/index.htm О районе]

{{Пасарлă Карабулак районĕ}}
{{Сарăту облаçĕ}}

[[Категори:Пасарлă Карабулак районĕ| ]]</text>
      <sha1>6iua0q0867hooewdtqzncui4d22mn3j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750621</id>
      <parentid>750620</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:15:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Муниципаллӑ-территориаллӑ тытӑм */ хула-ял</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7628" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Пасарлă Карабулак районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Coat of Arms of Bazarny Karabulak rayon (Saratov oblast).png
|Ялав = 
|Ялава ăнлантарни = Пасарлă Карабулак районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =52  |lat_min =16  |lat_sec =20
  |lon_dir = E |lon_deg =46  |lon_min =24  |lon_sec =50
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Пасарлă Карабулак]] хеп
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]]
|Пуçлăх = Комарова Лариса Петровна
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,18 
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 2293,83
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[вырăссем]], [[чăвашсем]], [[тутарсем]]
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк = 2293,83&lt;ref name='63_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst63/DBInet.cgi?pl=8006001 Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 18
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Bazarno-Karabulaksky locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://bkarabulak.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
'''Пасарлă Карабула́к райо́нĕ''' ({{lang-ru|''Базарно-Карабулакский район''}})— [[Сарăту облаçĕ]]н ([[РФ]]) [[Сарăту облаçĕн администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçи]] ([[Раççей районĕсем|район]]) тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

Администраци центрĕ — [[хула евĕр паçулкă|хула евĕрлĕ паçолок]] [[Пасарлă Карабулак]].

== Географи ==
Ҫурҫӗр пайӗнчи сылтӑм ҫыран енче вырнаҫнӑ, [[Атăлçи сăртлăхĕ|Атӑлҫи сӑртлӑхӗнче]]. Татнӑ рельефпе нумай вӑрмансем капӑрлӑх пейзажсене тӑваҫҫӗ

Районри лаптӑкӗ — 2,3 пин км². 
Пӗтӗм ҫынлӑхри уҫӑкурнӑ ҫулсен ҫирӗп виттупа вӑрӑмӑшӗ — 324,0 км.

== Истори ==
[[Утă, 23|Утӑ уйӑхӗн 23мӗшӗ]] [[1928]] ҫулта [[Вольск округĕ|Вольск округӗнче]] [[Анатри Атăл Ен|Анатри Атăл Енӗн]] Пасарлӑ Карапулак районӗ тунӑ. Унӑн территоринче [[Пасарлă Карапулак вулăсĕ|Пасарлӑ Карапулак вулӑсӗн]] [[Сарăту кĕперни|Сарӑту кӗпернин]] территорийӗ йышне кӗртрӗ.

[[1934]] ҫултан район [[Сарăту Ен|Сарӑту Енче]] йышне кӗртрӗ, [[1936]] ҫулта вӑл Сарӑту облаҫӗнче.

[[1958]] ҫулта малтанхи Курилов районӗн пайӗне Пасарлӑ Карапулак районӗнче йышне кӗртрӗ, тӗп  ялӗпе [[Вязовка]] ялӗнче&lt;ref&gt;{{cite web |url = http://wwhp.ru/sarat.htm |title = Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект»  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101203192830/http://wwhp.ru/sarat.htm |archivedate = 2010-12-03 }}&lt;/ref&gt;.

== Наци йышӗ ==

Наци тытӑмӗ
[[2010]] ҫулта&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://srtv.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/ |title=Всероссийская перепись населения 2010::Саратовстат |accessdate=2013-07-13 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=https://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |archivedate=2011-06-27 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;: [[вырăссем]] — 79,6 %, [[тутарсем]] — 8,9 %, [[чăвашсем]] — 6,7 %, [[мордва]], [[украинсем]] и др.

Компактлӑ районта ҫаксем ялсенче халӑхсем пурӑнаҫҫӗ: ([[Шурту]] — [[чăвашсем]], [[тутарсем]]; [[Ĕшнеуй]] — [[чăвашсем]]; [[Казанла]] — [[чăвашсем]]; [[Сухой Карапулак]], [[Рязайкино]] — [[ирçесем]]; [[Яковлевка]] — [[тутарсем]]).

== Муниципаллӑ-территориаллӑ тытӑм ==
Пасарлӑ Карапулак районӗнче 10 муниципаллӑ йӗркеленӳ йышне кӗрет, 2 хула тӗсӗ тата 8 ял тӗсӗ&lt;ref name=&quot;МО&quot;&gt;{{Cite web |url=https://docs.cntd.ru/document/933006758 |title=Закон Саратовской области от 29 декабря 2004 года № 111-ЗСО «О муниципальных образованиях, входящих в состав Базарно-Карабулакского муниципального района» |access-date=2022-03-17 |archive-date=2022-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317154021/https://docs.cntd.ru/document/933006758 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

== Хула-ялсем ==
Районта 47 хула-ялсем пур, 45 ял тата 2 хула (ӗҫ посёлокӗ)

== Вуламалли ==
* Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php Сведения на сайте областной администрации] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325233940/http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php |date=2012-03-25 }}
* [http://region.sgu.ru/oblast/index.htm О районе]

{{Пасарлă Карабулак районĕ}}
{{Сарăту облаçĕ}}

[[Категори:Пасарлă Карабулак районĕ| ]]</text>
      <sha1>gh86x27ube3xafqidj4x970msqcvp4f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750624</id>
      <parentid>750621</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T13:56:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9340" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Пасарлă Карабулак районĕ
|Тăван ячĕ = 
|Герб = Coat of Arms of Bazarny Karabulak rayon (Saratov oblast).png
|Ялав = 
|Ялава ăнлантарни = Пасарлă Карабулак районĕн ялавĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =52  |lat_min =16  |lat_sec =20
  |lon_dir = E |lon_deg =46  |lon_min =24  |lon_sec =50
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Пасарлă Карабулак]] хеп
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]]
|Пуçлăх = Комарова Лариса Петровна
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Район администрацин пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = 
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район пуçлăхĕ/Район депутачĕсен Пухавĕн председателĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 
  |Çырав çулĕ             = 2010
  |Пурăнан халăх проценчĕ = 1,18 
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 2293,83
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = [[вырăссем]], [[чăвашсем]], [[тутарсем]]
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк = 2293,83&lt;ref name='63_8006001'&gt;[http://www.gks.ru/dbscripts/munst/munst63/DBInet.cgi?pl=8006001 Саратовская область. Общая площадь земель муниципального образования]&lt;/ref&gt;
  |Лаптăк проценчĕ             = 
  |Лаптăк вырăнĕ               = 18
|Максималлă çӳллĕш =
|Вăтам çӳллĕшĕ =
|Минималлă çӳллĕш =
|Карттă = Bazarno-Karabulaksky locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+0}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = 
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://bkarabulak.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}
'''Пасарлă Карабула́к райо́нĕ''' ({{lang-ru|''Базарно-Карабулакский район''}})— [[Сарăту облаçĕ]]н ([[РФ]]) [[Сарăту облаçĕн администрациллĕ-территориллĕ тытăмлăхĕ|администрациллĕ-территориллĕ виçи]] ([[Раççей районĕсем|район]]) тата [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]).

[[Администраци центрĕ|Администраци тӗп]] — [[хула евĕр паçулкă|хула евĕрлĕ паçолок]] [[Пасарлă Карабулак]].

== Географи ==
Ҫурҫӗр пайӗнчи сылтӑм ҫыран енче вырнаҫнӑ, [[Атăлçи сăртлăхĕ|Атӑлҫи сӑртлӑхӗнче]]. Татнӑ рельефпе нумай вӑрмансем капӑрлӑх пейзажсене тӑваҫҫӗ

Районри лаптӑкӗ — 2,3 пин км². 
Пӗтӗм ҫынлӑхри уҫӑкурнӑ ҫулсен ҫирӗп виттупа вӑрӑмӑшӗ — 324,0 км.

== Истори ==
[[Утă, 23|Утӑ уйӑхӗн 23мӗшӗ]] [[1928]] ҫулта [[Вольск округĕ|Вольск округӗнче]] [[Анатри Атăл Ен|Анатри Атăл Енӗн]] Пасарлӑ Карапулак районӗ тунӑ. Унӑн территоринче [[Пасарлă Карапулак вулăсĕ|Пасарлӑ Карапулак вулӑсӗн]] [[Сарăту кĕперни|Сарӑту кӗпернин]] территорийӗ йышне кӗртрӗ.

[[1934]] ҫултан район [[Сарăту Ен|Сарӑту Енче]] йышне кӗртрӗ, [[1936]] ҫулта вӑл Сарӑту облаҫӗнче.

[[1958]] ҫулта малтанхи Курилов районӗн пайӗне Пасарлӑ Карапулак районӗнче йышне кӗртрӗ, тӗп  ялӗпе [[Вязовка]] ялӗнче&lt;ref&gt;{{cite web |url = http://wwhp.ru/sarat.htm |title = Саратовская область на сайте «Всемирный исторический проект»  |archiveurl = https://web.archive.org/web/20101203192830/http://wwhp.ru/sarat.htm |archivedate = 2010-12-03 }}&lt;/ref&gt;.

== Халӑх йышӗ ==

Наци тытӑмӗ
[[2010]] ҫулта&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://srtv.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/srtv/ru/census_and_researching/census/national_census_2010/ |title=Всероссийская перепись населения 2010::Саратовстат |accessdate=2013-07-13 |archiveurl=https://www.webcitation.org/5zkxwkUEt?url=https://www.gks.ru/free_doc/new_site/population/demo/perepis2010/svod.xls |archivedate=2011-06-27 |deadlink=yes }}&lt;/ref&gt;: [[вырăссем]] — 79,6 %, [[тутарсем]] — 8,9 %, [[чăвашсем]] — 6,7 %, [[мордва]], [[украинсем]] и др.

Компактлӑ районта ҫаксем ялсенче халӑхсем пурӑнаҫҫӗ: ([[Шурту]] — [[чăвашсем]], [[тутарсем]]; [[Ĕшнеуй]] — [[чăвашсем]]; [[Казанла]] — [[чăвашсем]]; [[Сухой Карапулак]], [[Рязайкино]] — [[ирçесем]]; [[Яковлевка]] — [[тутарсем]]).

== Муниципаллӑ тытӑмӗ ==
Пасарлӑ Карапулак районӗнче 10 [[муниципаллă йĕркеленӳ]] йышне кӗрет, 2 [[хула тăрăхĕ]] тата 8 [[ял тăрăхĕ|ял тӑрӑхӗ]]&lt;ref name=&quot;МО&quot;&gt;{{Cite web |url=https://docs.cntd.ru/document/933006758 |title=Закон Саратовской области от 29 декабря 2004 года № 111-ЗСО «О муниципальных образованиях, входящих в состав Базарно-Карабулакского муниципального района» |access-date=2022-03-17 |archive-date=2022-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220317154021/https://docs.cntd.ru/document/933006758 |deadlink=no }}&lt;/ref&gt;.

Хула тӑрӑхӗсем:
* Пасарлӑ Карапулак [[хула тăрăхĕ|муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Пасарлӑ Карапулак]] [[хула евĕр паçулкă|ӗҫ посёлокӗ]]
* Свободный [[хула тăрăхĕ|муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Свободный]] [[хула евĕр паçулкă|ӗҫ посёлокӗ]]
Ял тăрăхĕсем:
* [[Алексеевка ял тăрăхĕ|Алексеевка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Алексеевка (Сарăту облаçĕ|Алексеевка]] ялӗ
* [[Ĕшнеуй ял тăрăхĕ|Ӗшнеуй муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Ĕшнеуй]] ялӗ
* [[Кивӗ Жуковка ял тăрăхĕ|Кивӗ Жуковка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Кивӗ Жуковка]] ялӗ
* [[Кивӗ Пурасы ял тăрăхĕ|Кивӗ Пурасы муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Кивӗ Пурасы]] ялӗ
* [[Липовка ял тăрăхĕ|Липовка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Липовка]] ялӗ
* [[Максимовка ял тăрăхĕ|Максимовка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Максимовка]] ялӗ
* [[Пысӑк Чечуйка ял тăрăхĕ|Пысӑк Чечуйка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Пысӑк Чечуйка]] ялӗ
* [[Яковлевка ял тăрăхĕ|Яковлевка муниципаллӑ йӗркеленӳ]] - [[Яковлевка]] ялӗ

== Пурăнан вырăнсем ==
Районта 47 [[пурăнан вырăн]] пур, 45 [[ял]] тата 2 [[хула]] ([[хула евĕр паçулкă|ӗҫ посёлокӗ]])

== Вуламалли ==
* Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}

== Каçăсем ==
* [http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php Сведения на сайте областной администрации] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120325233940/http://saratov.gov.ru/region/municipal_areas/bazarnokarabulak.php |date=2012-03-25 }}
* [http://region.sgu.ru/oblast/index.htm О районе]

{{Пасарлă Карабулак районĕ}}
{{Сарăту облаçĕ}}

[[Категори:Пасарлă Карабулак районĕ| ]]</text>
      <sha1>2q8ja1p1jgxotk4ze3nkw728gkivkv3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тĕкĕр</title>
    <ns>0</ns>
    <id>71277</id>
    <revision>
      <id>750676</id>
      <parentid>748790</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:56:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Operator873</username>
        <id>26233</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Откат правок [[Special:Contributions/45.95.11.128|45.95.11.128]] ([[User talk:45.95.11.128|обсуждение]]) к последней версии [[User:Ellodanis5|Ellodanis5]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2761" xml:space="preserve">{{урăх пĕлтерĕшсем}}

[[File:Mirror.jpg|frame|right|130px|Тĕкĕр çинче курăнакан ваза]]
'''Тĕкĕр''' е '''Куçкĕски''' — [[çутă]]на (е урăх [[пайăрка]]на) каялла тавăракан яка [[çий]]. Чи паллă тĕслĕх — [[лаптак]] тĕкĕр.

== Истори ==
Археологсем  [[Бронза ĕмĕрĕ|Бронза эпохинче]] тăхланран, ылтăнран е платинăран тунă пĕрремĕш пĕчĕк тĕкĕрсене шыраса тупнă.

Хальхи тĕкĕрсен историне [[XIII ĕмĕр]]тенпе, тĕрĕсрех — 1240 çултанпа çырса пынă, ун чухне Европăра кантăк савăт-сапана вĕрсе тума вĕреннĕ. Кантăкран хатĕрленĕ чăн ăслайне 1279 çултанпа пуçлаççĕ, çавăн чухне итальян монахĕ -[[Францискансем|францискан]] Джон Пекам кантăка çӳхе тăхлан сийĕпе витмелли меле çырса панă.

== Асăрхавсем ==
=== Комментарисем ===
{{асăрхавсем|group=&quot;Комм&quot;}}

=== Çăлкуçсем ===
{{асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{кĕнеке|автор=Сабин Мельшиор-Бонне.|пуçелĕк=История зеркала|вырăн=М.|издательство=[[Новое литературное обозрение]]|çул=2006|серия=Культура повседневности|isbn=5-86793-384-9}}
* Бабайцев А. В. Символы зеркала и зеркальности в политике // Философия и будущее цивилизации: Тез. докл. и выступлений IV Рос. филос. конгр., 24—28 мая: В 5 т. / МГУ. — М.: Соврем. тетради, 2005. — Т. 5. — С. 9—10.
* {{ВТ-ЭСБЕ|Зеркало}}
* {{кĕнеке|автор=Ганс Бидерманн.|пай=Зеркало|пуçелĕк=Энциклопедия символов|оригинал=Knaurs Lexikon der Simbole|вырăн=М.|издательство=Республика|çул=1996|страницы=95-96|страниц=336|isbn=5-250-02592-7}}
* {{кĕнеке|автор=[[Вулис Абрам Зиновьевич|Абрам Зиновьевич Вулис]].|пуçелĕк=Литературные зеркала|издательство=Советский писатель|çул=1991|страниц=480 |isbn=5-265-014-96-9|тираж=25000}}

== Каçăсем ==
{{commonscat-inline|Mirrors}}

[[Категори:Геометри оптики]]</text>
      <sha1>1aqq38538wum061ts3ysj6hb9f3vw8l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хутшăнакан:Max Tenche</title>
    <ns>2</ns>
    <id>80544</id>
    <revision>
      <id>750671</id>
      <parentid>750592</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T21:05:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="672" xml:space="preserve">Max Tenche, Макс Тӗнче, «Tenche» ({{lang-cv|тӗнче}})
[[Чăваш википедийĕ|Чӑвашла википедире]] ҫак статьясене ҫыртӑм
* [[Идолга (ял)]]
* [[Татищево районӗ]] 

{{Userbox
  |id = [[File:Coat of Arms of Chuvashia.svg|45px|Чăваш Енĕн гербĕ]]
  |id-c = yellow
  |id-fc = 
  |id-s = 
  |info = {{gender switch|{{{1|}}}|Хутшăнакан |Хутшăнакан }} {{nobr|1='''[[Чăвашсем|чăваш]]'''}}
  |info-c = #FF9999
  |info-fc = 
  |border-c = blue
}}

{{babel|cv|en-3|ru}}
{{Раççейре пурăнакан хутшăнакан}}
{{userpage|rounded=yes}}</text>
      <sha1>9si83n8qpth83hgfk5ir1cf2st5b050</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>COVID-19 коронавирусла инфекци</title>
    <ns>0</ns>
    <id>81417</id>
    <revision>
      <id>750672</id>
      <parentid>702348</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T22:39:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>176.97.70.164</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8048" xml:space="preserve">[[File:COVID-19-outbreak-timeline.gif|thumb|Вирус салатмалли карттӑ&lt;ref&gt;[https://moskva.bz/koronavirus.html Вирус салатмалли карттӑ]&lt;/ref&gt;]]'''COVID-19 коронавирусла инфекци'''&lt;ref name=&quot;:24&quot;&gt;Наименование заболевания, вызванного коронавирусом (COVID-19), и вирусного возбудителя. Всемирная организация здравоохранения. Дата обращения 7 марта 2020.&lt;/ref&gt; (аббревиатура, {{lang-en|'''co'''rona'''vi'''rus '''d'''isease 2019}}), унччен '''2019-nCoV коронавирусла инфекци''' тенĕ&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/novel-coronavirus-2019-ncov_old|title=Novel coronavirus (2019-nCoV)|website=WHO/Europe|date=2020-03-09|publisher=[[WHO|World Health Organization]]|lang=en|accessdate=2020-03-09}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:29&quot;&gt;Novel coronavirus (2019-nCoV) (англ.). WHO/Europe. World Health Organization (9 March 2020). Дата обращения 9 марта 2020.&lt;/ref&gt; — [[SARS-CoV-2]] [[коронавирус]]па çыхăннă потенциалла йывăр респираторла инфекци&lt;ref name=&quot;:14&quot;&gt;Коронавирусная инфекция 2019-nCoV внесена в перечень опасных заболеваний // Министерство здравоохранения Российской Федерации. — 2020. — 2 февраля.&lt;/ref&gt;. Пысăк хăрушлăх кăларса тăратать&lt;ref name=&quot;:29&quot; /&gt;, [[çивĕч респираторла вирусла инфекци]] формипе те&lt;ref name=&quot;:9&quot;&gt;{{Статья|ссылка=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30374-3/abstract|автор=David L. Heymann, Nahoko Shindo|заглавие=COVID-19: what is next for public health?|год=2020|язык=en|издание=[[The Lancet]]|тип=|месяц=02|число=13|том=|выпуск=|номер=|страницы=|issn=0140-6736, 1474-547X|doi=10.1016/S0140-6736(20)30374-3|издательство=[[Elsevier]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:7&quot;&gt;{{Cite web|url=https://static-0.rosminzdrav.ru/system/attachments/attaches/000/049/629/original/Временные_МР_COVID-19_03.03.2020_%28версия_3%29_6-6.pdf?1583255386|title=Профилактика, диагностика и лечение новой коронавирусной инфекции (COVID-19)|author=|website=Минздрав России|subtitle=Временные методические рекомендации|date=2020-03-03|publisher=Министерство здравоохранения Российской Федерации|lang=ru}}&lt;/ref&gt;, йывăртарах формăпа та&lt;ref&gt;{{Cite web 2| url=https://www.who.int/publications-detail/clinical-management-of-severe-acute-respiratory-infection-when-novel-coronavirus-(ncov)-infection-is-suspected |title=Clinical management of severe acute respiratory infection when novel coronavirus (nCoV) infection is suspected |date=2020-01-28}}&lt;/ref&gt; пулма пултарать, юлашкин спецификăлла кăткăсланăвĕсем, тен, [[вирусла пневмони]] патне те илсе пырĕç,  вара унтан [[çивчĕ респираторла дистресс-синдром]] е вĕлерме те пултаракан  [[сывлав çителĕксĕрлехĕ]]&lt;ref name=&quot;CDC, Symptoms&quot;&gt;{{Cite web 2|title=Symptoms|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/symptoms.html|work=2019 Novel Coronavirus, Wuhan, China|publisher=[[Центры по контролю и профилактике заболеваний США|Centers For Disease Control and Prevention (CDC)]]}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:2&quot;&gt;{{Cite web|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200128-sitrep-8-ncov-cleared.pdf?sfvrsn=8b671ce5_2|title=Novel Coronavirus(2019-nCoV)|subtitle=Situation Report - 8|date=2020-01-20|publisher=[[WHO|World Health Organization]]}}&lt;/ref&gt;.

Ӳсӗрнӗ, апчхулатнӑ е вируспа калаҫнӑ чухне, ҫавӑн пекех вирус ҫиелте тӗл пулнӑ чухне куҫа, сӑмсана е ҫӑвара кӗрсе ӳкнӗ тумламсене сывлӑшри капель ҫулӗпе сывлӑшра сарӑлать. Инфекцисем сарӑласран сыхланмалли тӗп меслет вӑл-маскӑсем, анчах та вӗсен, хӑрушсӑрлӑх дистанцине пӑхӑнассине шута илсе тата нумай ҫынлӑ уҫлӑхсенче пулассинчен пӑрӑнса, ытти мерӑсен комплексӗпе усӑ курмалла. Профилактика тухӑҫлӑ мерисен шутне респираторлӑ гигиена правилисене час-часах ҫуни тата вӗсене тытса пыни кӗреҫҫӗ.

Вакцинаци хӑрушлӑхсене чакармалли хӑрушсӑр та тухӑҫлӑ меслет шутланать: чиртен, йывӑр юхӑмран, симптоматика тӗслӗхӗсенчен тата инфекци тухнинчен вилесси. Вакцинӑсем чирпе кӗрешмелли чи ҫӗнӗ меслет шутланаҫҫӗ, анчах вакцинаци ҫӳрени профилактика стандартлӑ мерисене шута илменнине пӗлтермест, мӗншӗн тесен вакцинацие чи малтан инфекцирен мар, чиртен хӳтӗлеме янӑ. Вакцинаци хыҫҫӑн кӗске вӑхӑтлӑха сиенлӗ эффектсем пулма пултараҫҫӗ, вӗсен хушшинче пуҫ ыратать, мышцӑсем ыратаҫҫӗ, шӑнтать, температура ӳсме пултарать.

Чирлекенсенчен чылайӑшӗн ҫӑмӑл формӑпа е ним йӗркесӗр инфекци юхать. Мӗнле те пулин ятарлӑ сиплев 80 процента яхӑн кирлӗ мар, сываласси вара хӑй тӗллӗнех пулса пырать. Тӗслӗхсен 15 процентне яхӑн чирӗ кислород терапийӗпе усӑ курмалли йывӑр формӑпа юхать, чирлисен тата 5 процентра критик чирӗ. Ир пулакан даннӑйсем омикрон-штамм малтанхи вариантсенчен сахалтарах инфекци ернине кӑтартса параҫҫӗ. Вирус ача-пӑчасемпе ҫамрӑк ачасене ҫӗнтерни шыҫмак синдром аталанӑвӗ патне илсе пыма пултарать. Ҫавӑн пекех постковиднӑй синдром текен вӑрах вӑхӑтлӑх сиенсем пулма пултараҫҫӗ.

&quot;COVID-19сӑр Ҫулҫӳреве&quot; - цифра сертификачӗсӗр Евросоюзӑн аналогӗ, анчах ҫӗршывсен ансӑр канашӗ валли: Раҫҫей, Азербайджан, Армени, Беларуси, Казахстан, Киргизи, Молдовсем, Таджикистан, Туркменпа Узбекистан. Приложени коронавируса, вакцинацие тата COVID-19 куҫарни ҫинчен калакан сертификатсен чӑнлӑхне уҫӑмлӑрах ҫирӗплетме кирлӗ.&lt;ref&gt;[https://fci.eabr.org/press/news/onlayn-proekt-puteshestvuyu-bez-covid-19-sobral-bolee-milliona-uchastnikov/ Онлайн-&quot;COVID-19сӑр Ҫулҫӳрев&quot; проекта миллион ытла хутшӑннӑ.]&lt;/ref&gt;

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Сывлăх]]
[[Категори:Медицина]]
[[Категори:Çутçанталăк]]</text>
      <sha1>m9w2ju3znt3e1x75dknt8dttqpq3h07</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Чита</title>
    <ns>0</ns>
    <id>86743</id>
    <revision>
      <id>750656</id>
      <parentid>688900</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:41:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1411" xml:space="preserve">{{Infobox settlement
|official_name = Чита
|settlement_type = хула
|image_skyline =Коллаж Чита.jpg
|image_blank_emblem = Coat of arms of Chita (Zabaykalsky Krai).svg 
|website = 
}}

'''Чита''' - [[Раҫҫей Федерацийĕ]]н хули. [[Байкал лешьен]] хӗррин тата [[Чита районӗ]]н администрацийӗн тӗп хули. 
Халӑх йышӗ 351 784 ҫын ([[2020]]).

== Кун-ҫулӗ ==
== Паллӑ ҫынсем ==
*[[Дробышевский Станислав Владимирович]] - Раҫҫей антропологӗ ҫуралнӑ.
== Тӑванлӑ хуласем ==
*

== Вуламалли ==
*Латкин Н. В. Чита, город // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
*Лобанов В. Г. Старая Чита. — Чита, 2001

== Каҫӑсем ==
*

{{Байкал лешьен хулисем}}
[[Категори:Пурăнан вырăнсем, алфавитпа]]
[[Категори:Чита| ]]
[[Категори:XIX ĕмĕрте никĕсленĕ хуласем]]
[[Категори:Байкал Лешьенĕн район центрĕсем]]
[[Категори:РФ Енĕсен центрĕсем]]
[[Категори:Байкал Лешьенĕн хула тăрăхĕсем]]</text>
      <sha1>3y84476hkw7g05p3w1d66cv8289bha6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Байкал лешьен</title>
    <ns>0</ns>
    <id>86746</id>
    <revision>
      <id>750655</id>
      <parentid>744081</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:39:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2523" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Map of Russia - Zabaykalsky Krai.svg|мини|Байкал лешьен]]
'''Байкал лешьен''', ([[вырăс чĕлхи|выр.]] ''Забайка́льский Край'') — [[Раççей Федерациĕ|Раççей Федерациӗн]] субъекчӗ, Байкал лешьен хӗвелтухӗҫӗнче вырнаҫнӑ, [[Раççейĕн Инçет Тухăçĕ]]н федераллӑ округа кӗрет. [[Администраци центрĕ|Администрацийӗн тӗп]] хули — [[Чита]].

== Вуламалли ==
*А.В. Константинов, Н.Н. Константинова. История Забайкалья (с древнейших времен до 1917 года). — Учебное пособие по региональному компоненту образования. — Чита: Изд-во ЗабГГПУ, 2002. — 248 с. — ISBN 5-85158-217-0.
*Читинской области — 70 лет. — Чита, 2007.
*Кулаков В.С. География Забайкальского края. — Учебное пособие. — Чита: Экспресс издательство, 2009. — ISBN 9785956601266.
*Авилов Р.С. «Сибирские воспоминания» барона А.П. Будберга – неизвестный источник по истории Забайкалья в конце XIX в. (рус.) // Известия Лаборатории древних технологий. — 2016. — № 4 (21). — С. 58-81.
*Авилов Р. С. «Комиссии предстоит возвести…» Опыт организации работы войсковых строительных комиссий в Иркутском военном округе в 1908—1910 гг. (рус.) // Известия лаборатории древних технологий. — 2016. — № 1 (18). — С. 42—62.

== Каҫӑсем ==
* [http://забайкальскийкрай.рф/ Официальный портал Правительства Забайкальского края].
* [http://zabaykalsky.news-city.info/docs/ Законодательство Забайкальского края].
* [http://zabaykalsky.news-city.info/docs/200902ustav.htm Устав Забайкальского края].
* [http://oldchita.org/ Старая Чита — История и краеведение Забайкалья].


[[Категори:Байкал Лешьен]]</text>
      <sha1>qa4xafqos4qo4zj7atg37asd37nq04q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750657</id>
      <parentid>750655</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T19:45:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Fixed grammar</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2525" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Map of Russia - Zabaykalsky Krai.svg|мини|Байкал лешьен]]
'''Байкал лешьен''', ([[вырăс чĕлхи|выр.]] ''Забайка́льский Край'') — [[Раççей Федерацийĕ|Раççей Федерациӗн]] субъекчӗ, Байкал лешьен хӗвелтухӗҫӗнче вырнаҫнӑ, [[Раççейĕн Инçет Тухăçĕ]]н федераллӑ округа кӗрет. [[Администраци центрĕ|Администрацийӗн тӗп]] хули — [[Чита]].

== Вуламалли ==
*А.В. Константинов, Н.Н. Константинова. История Забайкалья (с древнейших времен до 1917 года). — Учебное пособие по региональному компоненту образования. — Чита: Изд-во ЗабГГПУ, 2002. — 248 с. — ISBN 5-85158-217-0.
*Читинской области — 70 лет. — Чита, 2007.
*Кулаков В.С. География Забайкальского края. — Учебное пособие. — Чита: Экспресс издательство, 2009. — ISBN 9785956601266.
*Авилов Р.С. «Сибирские воспоминания» барона А.П. Будберга – неизвестный источник по истории Забайкалья в конце XIX в. (рус.) // Известия Лаборатории древних технологий. — 2016. — № 4 (21). — С. 58-81.
*Авилов Р. С. «Комиссии предстоит возвести…» Опыт организации работы войсковых строительных комиссий в Иркутском военном округе в 1908—1910 гг. (рус.) // Известия лаборатории древних технологий. — 2016. — № 1 (18). — С. 42—62.

== Каҫӑсем ==
* [http://забайкальскийкрай.рф/ Официальный портал Правительства Забайкальского края].
* [http://zabaykalsky.news-city.info/docs/ Законодательство Забайкальского края].
* [http://zabaykalsky.news-city.info/docs/200902ustav.htm Устав Забайкальского края].
* [http://oldchita.org/ Старая Чита — История и краеведение Забайкалья].


[[Категори:Байкал Лешьен]]</text>
      <sha1>ncybzky97cv0dw5le22e8v5g20n89xq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Киноӳнер</title>
    <ns>0</ns>
    <id>87956</id>
    <revision>
      <id>750638</id>
      <parentid>693430</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:38:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>94.25.169.97</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4191" xml:space="preserve">[[File:Film-char-stub.svg|thumb|]]
'''Киноÿнер''' — сăнарсене куçăмлăхра тата, ытларах чухне, сасăпа юнашарлатса кăтартакан илемлĕ пултарулăх тĕсĕ.

Киноÿнер [[литература|литература]], [[сӳретле ӳнер|сÿретлĕ ÿнер]], [[театр]] тата [[мусăк|мусăк]] [[ӳнер]]ĕсене пĕрлештерсе (синтезласа) тăрать, хăй енчен те çĕннине кĕртет.

Кинематограф нумай ҫӗршывсенчи хальхи культурӑн чылай пайне йышӑнать. Киноиндустри нумай ҫӗршывсенче экономикӑн пӗлтерӗшлӗ отраслӗ шутланать. Кинофильмсен производствине киностудисем ҫине вырнаҫтарнӑ. Кинотеатрсенче, телевиденире фильмсене видеокасссетпа видеодиск формипе &quot;видео&quot; ҫинче кӑтартаҫҫӗ, хӑвӑрт интернет килнӗренпе специализациленӗ сайтсенче видеофайл формиллӗ кинофильмсене сиктерни е пининг сетьсемпе усӑ курма, ҫавӑн пекех онлайн просмотр (ҫакӑ кинофильм ҫиеле тухакансен правине пӑсма пултарать).

Кинотеатр-общество ҫурчӗ е унӑн пӗр пайӗ халӑх кинофильмӗсен демонстрацийӗ валли оборудованиллӗ пайӗ. Кинотеатрӑн тӗп пӳлӗмӗ-куҫ курмалли зал, унӑн пысӑкӑш экранӗ, сас-чӳ системи пур. Хальхи кинотеатрсенче сасӑ кӑлармалли система калӑпӑшлӑ сасса тивӗҫтерекен темиҫе громкоговорительтен тӑрать. Фильмым ончаш оҥай кинотеатрыште лӱмер-влак: ivi, Oko, Кинопоиск, Netflix, Megogo, Амедиатека.&lt;ref&gt;[[:ru:Кинематограф|Категорий Netflix кодеш]]&lt;/ref&gt;

== Вуламалли ==
*''[[Лотман, Юрий Михайлович|Корте Г.]]'' [[Лотман, Юрий Михайлович|Введение в системный киноанализ. — М.: Изд. дом Высшей школы экономики, 2018. — 360 с. —]] [[%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F%3A%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8%20%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785170777358|ISBN 978-5-7598-1103-9]].
*[[Лотман, Юрий Михайлович|Лотман Ю.]] Семиотика кино и проблемы киноэстетики. Таллин: Ээсти Раамат, 1973.
*Культурологія: Навчальний посібник / Гриценко Т. Б., Гриценко С. П., Кондратюк А. Ю. — К.: Центр навчальної літератури, 2007.- 392 c.
*Нариси з історії кіномистецтва України / ІПСМ АМУ; Ред.- упоряд. І. Б. Зубавіна; Наук. ред. В. Л. Скуратівський, О. С. Мусієнко; Редкол.: В. Д. Сидоренко (голова), І. Д. Безгін, В. Г. Горпенко та ін. — К.: Інтертехнологія, 2006. — 864 с.: іл.
*Кіномистецтво // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 1 : А — Л. — С. 479.
== Каçăсем ==
*Культуралогія: Энцыкл. давед./ Э.С. Дубянецкі; Маст. А.А. Глекаў. — Мн.: БелЭн, 2003. —384 с.:іл ISBN 985-11-0277-6

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Кино теорийĕ]]
[[Категори:Кино]]
[[Категори:Фильм]]
[[Категори:Ӳнер]]</text>
      <sha1>46yw7zc80jgnit91eofbljslbhu694h</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750639</id>
      <parentid>750638</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:39:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>94.25.169.97</ip>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4189" xml:space="preserve">[[File:Film-char-stub.svg|thumb|]]
'''Киноÿнер''' — сăнарсене куçăмлăхра тата, ытларах чухне, сасăпа юнашарлатса кăтартакан илемлĕ пултарулăх тĕсĕ.

Киноÿнер [[литература|литература]], [[сӳретле ӳнер|сÿретлĕ ÿнер]], [[театр]] тата [[мусăк|мусăк]] [[ӳнер]]ĕсене пĕрлештерсе (синтезласа) тăрать, хăй енчен те çĕннине кĕртет.

Кинематограф нумай ҫӗршывсенчи хальхи культурӑн чылай пайне йышӑнать. Киноиндустри нумай ҫӗршывсенче экономикӑн пӗлтерӗшлӗ отраслӗ шутланать. Кинофильмсен производствине киностудисем ҫине вырнаҫтарнӑ. Кинотеатрсенче, телевиденире фильмсене видеокасссетпа видеодиск формипе &quot;видео&quot; ҫинче кӑтартаҫҫӗ, хӑвӑрт интернет килнӗренпе специализациленӗ сайтсенче видеофайл формиллӗ кинофильмсене сиктерни е пининг сетьсемпе усӑ курма, ҫавӑн пекех онлайн просмотр (ҫакӑ кинофильм ҫиеле тухакансен правине пӑсма пултарать).

Кинотеатр-общество ҫурчӗ е унӑн пӗр пайӗ халӑх кинофильмӗсен демонстрацийӗ валли оборудованиллӗ пайӗ. Кинотеатрӑн тӗп пӳлӗмӗ-куҫ курмалли зал, унӑн пысӑкӑш экранӗ, сас-чӳ системи пур. Хальхи кинотеатрсенче сасӑ кӑлармалли система калӑпӑшлӑ сасса тивӗҫтерекен темиҫе громкоговорительтен тӑрать. Фильмым ончаш оҥай кинотеатрыште лӱмер-влак: ivi, Oko, Кинопоиск, Netflix, Megogo, Амедиатека.&lt;ref&gt;[https://netflix-codes.org/en Категорий Netflix кодеш]&lt;/ref&gt;

== Вуламалли ==
*''[[Лотман, Юрий Михайлович|Корте Г.]]'' [[Лотман, Юрий Михайлович|Введение в системный киноанализ. — М.: Изд. дом Высшей школы экономики, 2018. — 360 с. —]] [[%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F%3A%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8%20%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785170777358|ISBN 978-5-7598-1103-9]].
*[[Лотман, Юрий Михайлович|Лотман Ю.]] Семиотика кино и проблемы киноэстетики. Таллин: Ээсти Раамат, 1973.
*Культурологія: Навчальний посібник / Гриценко Т. Б., Гриценко С. П., Кондратюк А. Ю. — К.: Центр навчальної літератури, 2007.- 392 c.
*Нариси з історії кіномистецтва України / ІПСМ АМУ; Ред.- упоряд. І. Б. Зубавіна; Наук. ред. В. Л. Скуратівський, О. С. Мусієнко; Редкол.: В. Д. Сидоренко (голова), І. Д. Безгін, В. Г. Горпенко та ін. — К.: Інтертехнологія, 2006. — 864 с.: іл.
*Кіномистецтво // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 1 : А — Л. — С. 479.
== Каçăсем ==
*Культуралогія: Энцыкл. давед./ Э.С. Дубянецкі; Маст. А.А. Глекаў. — Мн.: БелЭн, 2003. —384 с.:іл ISBN 985-11-0277-6

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Кино теорийĕ]]
[[Категори:Кино]]
[[Категори:Фильм]]
[[Категори:Ӳнер]]</text>
      <sha1>mn1jzj1aa17fwafu5lbfx2kx02v7ydl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750640</id>
      <parentid>750639</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T16:39:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Praxidicae</username>
        <id>22737</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Откат правок [[Special:Contributions/94.25.169.97|94.25.169.97]] ([[User talk:94.25.169.97|обсуждение]]) к последней версии [[User:Ellodanis5|Ellodanis5]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2451" xml:space="preserve">[[File:Film-char-stub.svg|thumb|]]
'''Киноÿнер''' — сăнарсене куçăмлăхра тата, ытларах чухне, сасăпа юнашарлатса кăтартакан илемлĕ пултарулăх тĕсĕ.

Киноÿнер [[литература|литература]], [[сӳретле ӳнер|сÿретлĕ ÿнер]], [[театр]] тата [[мусăк|мусăк]] [[ӳнер]]ĕсене пĕрлештерсе (синтезласа) тăрать, хăй енчен те çĕннине кĕртет.

== Вуламалли ==
*''[[Лотман, Юрий Михайлович|Корте Г.]]'' [[Лотман, Юрий Михайлович|Введение в системный киноанализ. — М.: Изд. дом Высшей школы экономики, 2018. — 360 с. —]] [[%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F%3A%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8%20%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785170777358|ISBN 978-5-7598-1103-9]].
*[[Лотман, Юрий Михайлович|Лотман Ю.]] Семиотика кино и проблемы киноэстетики. Таллин: Ээсти Раамат, 1973.
*Культурологія: Навчальний посібник / Гриценко Т. Б., Гриценко С. П., Кондратюк А. Ю. — К.: Центр навчальної літератури, 2007.- 392 c.
*Нариси з історії кіномистецтва України / ІПСМ АМУ; Ред.- упоряд. І. Б. Зубавіна; Наук. ред. В. Л. Скуратівський, О. С. Мусієнко; Редкол.: В. Д. Сидоренко (голова), І. Д. Безгін, В. Г. Горпенко та ін. — К.: Інтертехнологія, 2006. — 864 с.: іл.
*Кіномистецтво // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 1 : А — Л. — С. 479.
== Каçăсем ==
*Культуралогія: Энцыкл. давед./ Э.С. Дубянецкі; Маст. А.А. Глекаў. — Мн.: БелЭн, 2003. —384 с.:іл ISBN 985-11-0277-6

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Кино теорийĕ]]
[[Категори:Кино]]
[[Категори:Фильм]]
[[Категори:Ӳнер]]</text>
      <sha1>prw38a413he0yjgt0hb9n0a8v09kz3k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Линилле куçару</title>
    <ns>0</ns>
    <id>93756</id>
    <revision>
      <id>750673</id>
      <parentid>719428</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:17:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1984" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Функци (пĕлтерĕшсем)}}
{{Пĕлтерĕшсем|Оператор (пĕлтерĕшсем)}}
{{Пĕлтерĕшсем|Куçару (пĕлтерĕшсем)}}
{{Пĕлтерĕшсем|Улшу}}
{{Пĕлтерĕшсем|Трансформаци}}
'''Линилле куçару''' — [[Линилле функци|линилле хисеп функцине]] (тĕрĕсрех, &lt;math&gt;y=kx&lt;/math&gt; евĕрлĕ функцие) аргументсен пĕтĕмĕшлерех йышĕ тата пĕлтерĕшсем тĕлĕшпе анлăлатни.

'''Линилле оператор (трансформаци)''' векторла уçлăха хăйĕн çинех куçарнин уйрăм тĕслĕхĕ пулать&lt;ref&gt;Э.Б. Винберг. Курс алгебры. — МЦНМО, 2013. — С. 234. — 590 с. — ISBN 978-5-4439-0209-8, ББК 22.14.&lt;/ref&gt;

Терминологи кунта çакăн пек. Оператор тени те, куçару тени те, трансформаци тени те функци тенипе тан. Анчах та чылай чухне синонимла, çав вăхăтрах кăштах урăхла терминсемпе усă курни вырăнлă. 
== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Çавăн пекех ==
* [[Татăлми линилле оператор]]
* [[Пĕтĕмпех таттти-сыпписĕр оператор]]
* [[Фредгольм интегралла операторĕ]]
* [[Çумкӳлĕмлĕ оператор]]
* [[Оператор спектрĕ]]
* [[Оператор (математика)]]
* [[Мăкăрăллчăк функционал]]

== Литература ==
* Шилов Г.Е. Математический анализ. Специальный курс. — М.: Наука, 1961. — 436 с.

[[Категори:Линилле алгебра]]
[[Категори:Операторсен теорийĕ]]</text>
      <sha1>q2umqdwxhsw5ili56ci90uodccyumz5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Никита Михалковăн фильмĕсем</title>
    <ns>10</ns>
    <id>99235</id>
    <revision>
      <id>750698</id>
      <parentid>737555</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2764" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|ят              = Никита Михалковăн фильмĕсем тата телесериалĕсем
|пуçелĕк         = [[Михалков Никита Сергеевич|Никита Михалковăн]] фильмĕсем
|ят-йышсен_класĕ = hlist

|пуçелĕк1 = Полнометражные
|ят-йыш1  = [[Свой среди чужих, чужой среди своих]] (1974) {{*}} [[Юрату чури]] (1975) {{*}} [[Неоконченная пьеса для механического пианино]] (1977) {{*}} [[Пять вечеров (фильм)|Пять вечеров]] (1978) {{*}} [[Несколько дней из жизни И. И. Обломова]] (1979) {{*}} [[Родня]] (1981) {{*}} [[Без свидетелей]] (1983) {{*}} [[Очи чёрные (фильм)|Очи чёрные]] (1987) {{*}} [[Урга — территория любви]] (1991) {{*}} [[Вспоминая Чехова]] ''(1993, неоконч.)'' {{*}} [[Утомлённые солнцем]] (1994) {{*}} [[Сибирский цирюльник]] (1998) {{*}} [[12 (фильм)|12]] (2007) {{*}} [[Утомлённые солнцем 2: Предстояние]] (2010) {{*}} [[Утомлённые солнцем 2: Цитадель]] (2011) {{*}} [[Солнечный удар (фильм, 2014)|Солнечный удар]] (2014) {{*}} [[Шоколадный револьвер]]

|пуçелĕк2 = Кĕске тата&lt;br&gt;вăтаммисем
|ят-йыш2  = [[Девочка и вещи]] (1967) {{*}} [[И эти губы, и глаза зелёные… (фильм)|И эти губы, и глаза зелёные…]] (1967) {{*}} [[А я уезжаю домой]] (1968) {{*}} [[Спокойный день в конце войны]] (1970) {{*}} [[Автостоп (фильм)|Автостоп]] (1990)

|пуçелĕк3 = Документлисем
|ят-йыш3  = [[Анна: от 6 до 18]] (1993) {{*}} [[Сентиментальное путешествие на мою Родину. Музыка русской живописи]] (1995, c В. Максимовым) {{*}} [[Реквием Великой Победы]] (с С. Мирошниченко) {{*}} [[Отец (фильм, 2003)|Отец]] (2003) {{*}} [[Мама (фильм, 2003)|Мама]] (2003) {{*}} [[Русские без России. Русский выбор]] (2003) {{*}} [[55 (фильм)|55]] (2007) {{*}} [[Чужая земля (фильм)|Чужая земля]] (2013) {{*}} [[Своя земля]] (2014)
}}&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Фильмсем, режиссёрсемпе|Михалков Никита Сергеевич]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dxbad3j9tzq0v74aqfbtvubzsrx28vz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Андрей Кончаловскин фильмĕсем</title>
    <ns>10</ns>
    <id>99297</id>
    <revision>
      <id>750697</id>
      <parentid>737740</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:15:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2687" xml:space="preserve">{{Çӳрев тапăлĕ
|имя             = Андрей Кончаловскин фильмĕсем
|state           = &lt;includeonly&gt;{{{state|collapsed}}}&lt;/includeonly&gt;
|пуçелĕк         = [[Кончаловский Андрей Сергеевич|Андрей Кончаловскин]] фильмĕсем
|ят-йышсен_класĕ = hlist hlist-items-nowrap

|пуçелĕк1   = 1960-мĕшсем
|ят-йыш1    = [[Мальчик и голубь]] (1961) {{*}} [[Первый учитель (фильм)|Первый учитель]] (1965) {{*}} [[Ася Клячина юратнă та, анчах качча каяйман]] (1967) {{*}} [[Дворянское гнездо (фильм)|Дворянское гнездо]] (1969)

| пуçелĕк2 = 1970-мĕшсем
| ят-йыш2 = [[Ваня пичче (фильм, 1970)|Ваня пичче]] (1970) {{*}} [[Романс о влюблённых (фильм, 1974)|Романс о влюблённых]] (1974) {{*}} [[Сибириада]] (1978)

| пуçелĕк3 = 1980-мĕшсем
| ят-йыш3 = [[Сломанное вишнёвое деревце]] (1982) {{*}} [[Возлюбленные Марии]] (1983) {{*}} [[Поезд-беглец]] (1985) {{*}} [[Дуэт для солиста]] (1986) {{*}} [[Стыдливые люди]] (1987) {{*}} [[Танго и Кэш]] (1989)

| пуçелĕк4 = 1990-мĕшсем
| ят-йыш4 = [[Гомер и Эдди]] (1990) {{*}} [[Ближний круг]] (1991) {{*}} [[Курочка Ряба (фильм)|Курочка Ряба]] (1994) {{*}} [[Люмьер и компания]] (1995, к/м) {{*}} [[Одиссея (мини-сериал)|Одиссея]] (1997)

| пуçелĕк5 = 2000-мĕшсем
| ят-йыш5 = [[Дом дураков]] (2002) {{*}} [[Лев зимой (фильм, 2003)|Лев зимой]] (2003) {{*}} [[У каждого своё кино]] (2007, к/м) {{*}} [[Глянец (фильм)|Глянец]] (2007)

| пуçелĕк6 = 2010-мĕшсем
| ят-йыш6 = [[Щелкунчик и Крысиный Король]] (2010) {{*}} [[Белые ночи почтальона Алексея Тряпицына]] (2014) {{*}} [[Рай (фильм, 2016)|Рай]] (2016) {{*}} [[Грех (фильм, 2019)|Грех]] (2019)

| пуçелĕк7 = 2020-мĕшсем
| ят-йыш7 = [[Дорогие товарищи!]] (2020)

}}&lt;includeonly&gt;{{#if:{{{nocat|}}}||[[Категори:Андрей Кончаловскин фильмĕсем]]}}&lt;/includeonly&gt;&lt;noinclude&gt;
[[Категори:Çӳрев шаблонĕсем:Фильмсем, режиссёрсемпе|Кончаловский Андрей]]
&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q40ig2xtdfu3bruxjd0hysh2xpg075z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Улшу (математика)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103276</id>
    <revision>
      <id>750674</id>
      <parentid>749633</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:19:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1615" xml:space="preserve">:''Ку ăнлава, — терминсен шайĕнче, — '''Улшăну''', '''Улăштару''', '''Урăхлату''' т. ыт. те тенисемпе пăтраштармалла мар''
{{викисловарь}}
'''Улшу'''  математикăра — йыша хăйĕн çинех куçарни ([[Функци (математика)|функци]]). Хăш чухне (уйрăмах  математикăлла анализра тата геометрире) улшу тесе пĕр йыша тепĕр йыша куçарнине те калаççĕ (сăмахран, [[Лаплас улшăвĕ]], [[Фурье улшăвĕ]])&lt;ref&gt;[[Математический энциклопедический словарь]]. — М., 1988. — С. 487.&lt;/ref&gt;.

«Улшу» теесси вырăнне '''трансформаци''' теме пулать. Çавăн пекех [[улшу]] теме те май пур. 
== Улшусен тĕслĕхĕсем ==
* [[Линилле куçару|Линилле улшу]]
** [[Ортогоналлĕ улшу]]
** [[Евĕрлĕх улшăвĕ]]
* [[Аффинла улшу]]
** [[Гомотети]]
** [[Изометри (математика)|Изометрилле улшусем]]
*** [[Параллеллĕ куçару]]
*** [[Сулăну (геометри)|Сулăну]]
*** [[Çавăру]]
* [[Координатсен улшăвĕ]]
* [[Конформла улшу]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Функци]]
[[Категори:Улшусем]]
[[Категори:Функцисем]]</text>
      <sha1>7ubikvfdzz96cd0tfvjm7bq7fix9yl9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750675</id>
      <parentid>750674</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T03:21:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1641" xml:space="preserve">:''Ку ăнлава, — терминсен шайĕнче, — '''Улшăну''', '''Улăштару''', '''Урăхлату''' т. ыт. те тенисемпе пăтраштармалла мар''
{{викисловарь}}
'''Улшу'''  математикăра — йыша хăйĕн çинех куçарни ([[Функци (математика)|функци]]). Хăш чухне (уйрăмах  математикăлла анализра тата геометрире) улшу тесе пĕр йыша тепĕр йыша куçарнине те калаççĕ (сăмахран, [[Лаплас улшăвĕ]], [[Фурье улшăвĕ]])&lt;ref&gt;[[Математический энциклопедический словарь]]. — М., 1988. — С. 487.&lt;/ref&gt;.

«Улшу» теесси вырăнне '''трансформаци''' теме пулать. Çавăн пекех «куçару», «оператор» теме те май пур. 
== Улшусен тĕслĕхĕсем ==
* [[Линилле куçару|Линилле улшу]]
** [[Ортогоналлĕ улшу]]
** [[Евĕрлĕх улшăвĕ]]
* [[Аффинла улшу]]
** [[Гомотети]]
** [[Изометри (математика)|Изометрилле улшусем]]
*** [[Параллеллĕ куçару]]
*** [[Сулăну (геометри)|Сулăну]]
*** [[Çавăру]]
* [[Координатсен улшăвĕ]]
* [[Конформла улшу]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Функци]]
[[Категори:Улшусем]]
[[Категори:Функцисем]]</text>
      <sha1>rpb3e2po36g7bkan6ysscyrdf79h8m9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750689</id>
      <parentid>750675</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T08:42:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1710" xml:space="preserve">:''Ку ăнлава, — терминсен шайĕнче, — '''Улшăну''', '''Улăштару''', '''Урăхлату''' т. ыт. те тенисемпе пăтраштармалла мар''
{{викисловарь}}
'''Улшу'''  математикăра — йыша хăйĕн çинех куçарни ([[Функци (математика)|функци]]). Хăш чухне (уйрăмах  математикăлла анализра тата геометрире) улшу тесе пĕр йыша тепĕр йыша куçарнине те калаççĕ (сăмахран, [[Лаплас улшăвĕ]], [[Фурье улшăвĕ]])&lt;ref&gt;[[Математический энциклопедический словарь]]. — М., 1988. — С. 487.&lt;/ref&gt;.

«Улшу» теесси вырăнне '''трансформаци''' теме пулать. Çавăн пекех «куçару», «оператор» теме те май пур. 
== Улшусен тĕслĕхĕсем ==
* [[Линилле куçару|Линилле улшу]]
** [[Ортогоналлĕ улшу]]
** [[Евĕрлĕх|Евĕрлĕх улшăвĕ]]
* [[Аффинла улшу]]
** [[Гомотети]]
** [[Изометри (математика)|Изометрилле улшусем]]
*** [[Параллеллĕ куçару]]
*** [[Сулăну (геометри)|Сулăну]]
*** [[Çавăру]]
* [[Координатсен трансформацийĕ|Координатсен улшăвĕ]]
* [[Конформла улшу]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

[[Категори:Функци]]
[[Категори:Улшусем]]
[[Категори:Функцисем]]</text>
      <sha1>krt5hgrqa9snclufwr5hi7saaggot1h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хирти нухрат курăкĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103438</id>
    <revision>
      <id>750693</id>
      <parentid>750596</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:48:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2602" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Нухрат (пĕлтерĕшсем)}}
[[File:206 Thlaspi arvense.jpg|thumb|Thlaspi arvense]]
'''Хирти нухрат курăкĕ''', е '''Хирти нухрат''' ({{lang-la|Thlaspi arvense}}) —   {{bt-ruslat|Купăста йышшисем|Brassicaceae}} йышри ÿсентăрансен Нухрат [[йăх (биологи)|йăхĕнчи]] тĕс.

Ят çимĕç хутаççисем тенкĕ евĕр пулнипе çыхăннă.

== Таксономири вырăнĕ ==
{{Тапăл12222
|a=[[Чечек йышшисем|Чечеклисен, е Хупăллă тĕшĕллисен]] уйрăмĕ
|b1=[[Купăста чечеклисем]] йĕркелĕш
|b2=татах 44 чечек йышĕсенчи йĕркелĕш ([[APG II системи]]пе килĕшӳллĕ)
|c1=татах 14 йыш ([[APG II системи]]пе килĕшӳллĕ)
|c2=[[Купăста йышшисем|Купăста]] йышĕ
|d1='''Нухрат''' йăхĕ
|d2=татах нумай йăх, çав шутра [[Анра çарăк]], [[Купăста (йăх)|Купăста]]
|e1=татах 70 яхăн тĕс
|e2=&lt;span style{{eq}}&quot;background-color:#FFA99A; font-size:150%&quot;&gt;'''Хирти&amp;nbsp;нухрат''' тĕс
|color=darkgreen
|bgcolor=#CAEA9A
}}

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* Алексеев Ю. Е. и др. Травянистые растения СССР / Отв. ред. докт. биол. наук Т. А. Работнов. — М.: Мысль, 1971. — Т. 1. — С. 392. — (Справочники-определители географа и путешественника).
* Буш Н.А. Род 681. Ярутка — Thlaspi. // Флора СССР : в 30 т. / гл. ред. В. Л. Комаров. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1939. — Т. 8 / ред. тома Н. А. Буш. — С. 576—590. — 696, XXX с. — 5200 экз.
* Ярутка // Сельскохозяйственный энциклопедический словарь / Редкол.: В. К. Месяц (гл. ред.) и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 621. — 656 с. — 100 000 экз.

== Каçăсем ==
* {{Анненков|Thlaspi}}
* {{Из БСЭ}}{{V|15|11|2009}}
* {{ВТ-ЭСБЕ|Ярутка}}

[[Категори:Купăста йышшисем]]
[[Категори:Евразири флора]]
[[Категори:Кăнтăр Америкăри флора]]
[[Категори:Çурçĕр Америкăри флора]]</text>
      <sha1>pnibvjsbc3aj8panzxs7u2v0w6ayjl4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сунчăклă нухрат</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103443</id>
    <revision>
      <id>750694</id>
      <parentid>750517</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:51:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2007" xml:space="preserve">{{Пĕлтерĕшсем|Нухрат (пĕлтерĕшсем)}}
{{Taxobox
| name = Сунчăклă нухрат
| image file =No image available.svg    
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin =Thlaspi umbellatum
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}
'''Сунчăклă нухрат''', е '''Сунчăклă нухрат курăкĕ''' ({{lang-la|Thlaspi umbellatum}}) — {{bt-ruslat|Купăста йышшисем|Brassicaceae}} йышри {{bt-ruslat|Нухрат курăкĕ|Thlaspi}} ретри (йăхри) пĕр çул çитĕнекен  курăкла ÿсентăрансен тĕсĕ.

== Таксономири вырăнĕ ==
{{Тапăл12222
|a=[[Чечеклисем|Чечеклисен, е Хупăллă вăрăллисен]] уйрăмĕ
|b1=[[Купăста чечеклисем|Купăста чечеклисен]] йĕркелĕшĕ
|b2=татах 44 чечек йышĕллĕ ӳсентăран ([[APG II системи]]пе килĕшӳллĕ)
|c1=татах 14 йыш ([[APG II системи]]пе килĕшӳллĕ)
|c2=[[Купăста йышшисем|Купăста]] йышĕ
|d1='''Нухрат''' йăхĕ
|d2=тата нумайрах йăх, вĕсен шутĕнче [[Анра çарăк]], [[Купăста (йăх)|Купăста]]
|e1=татах 70 яхăн тĕс
|e2=&lt;span style{{eq}}&quot;background-color:#FFA99A; font-size:150%&quot;&gt;'''Сунчăклă&amp;nbsp;нухрат''' тĕс
|color=darkgreen
|bgcolor=#CAEA9A
}}

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* Флора СССР : в 30 т. / гл. ред. В. Л. Комаров. — М. ; Л. : Изд-во АН СССР, 1939. — Т. 8 / ред. тома Н. А. Буш. — С. 585. — 696, XXX с. — 5200 экз.


[[Категори:Купăста йышшисем]]
[[Категори:Азири флора]]
[[Категори:Ӳсентăрансем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>9ywu4t5cdiwnbtwsxghgohbojcto87s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Тĕп теоремăсем</title>
    <ns>14</ns>
    <id>103448</id>
    <revision>
      <id>750703</id>
      <parentid>750532</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:40:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>4769</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7139520]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="74" xml:space="preserve">{{catmore}}
[[Категори:Математика теоремисем]]</text>
      <sha1>4raw6ehn6vn1tdtjuus56hs8gd19zco</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категори:Уйсен теорийĕ</title>
    <ns>14</ns>
    <id>103449</id>
    <revision>
      <id>750702</id>
      <parentid>750533</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T11:40:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>4769</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7210431]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62" xml:space="preserve">{{catmore}}
[[Категори:Ункăсен теорийĕ]]</text>
      <sha1>sg8m6mcta55d79ssxv8a1qkvpuoreb0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ази пилĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103459</id>
    <revision>
      <id>750625</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:01:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Taxobox | name = Ази пилӗ      | image file = Olifant 2.JPG  | classis =  | ordo =     | familia =  | genus =  | species =  | subspecies =   | latin = Elephas maximus         | wikispecies =  | commons =   | itis =  | ncbi =  | range map =  }}  '''Ази пилӗ''' е '''Ӗнчӗ пилӗ''' (лат. Elephas maximus), — хоботлисен ушкӑнӗн сӗтпе ӳсекен чӗрчунӗ, [[Инди пилĕ|ази пилӗсен]]  йӑхӗн (...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1200" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = Ази пилӗ     
| image file = Olifant 2.JPG 
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin = Elephas maximus        
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}

'''Ази пилӗ''' е '''Ӗнчӗ пилӗ''' (лат. Elephas maximus), — хоботлисен ушкӑнӗн сӗтпе ӳсекен чӗрчунӗ, [[Инди пилĕ|ази пилӗсен]]  йӑхӗн (Elephas) пӗҏтен пӗр хальхи [[Тĕс (биологи)|тӗсӗ]], [[Пил йышшисем|пилӗ йышшисен]] хальхи виҫӗ тӗсӗсенчен пӗҏи. Ази пилӗ — пысӑкӑшӗпе саванна пилӗ хыҫҫӑн ҫӗр ҫинче халӗ пурӑнакан чӗҏчун пулать.
 
== Епле курӑнни ==
== Вуламалли ==
* Слоны // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. 

== Каҫӑсем ==
* 

[[Категори:Пилсем|*]]
[[Категори:Чĕрчунсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>g4sjiyzp81c811ifi1t4dxrukgv971v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750634</id>
      <parentid>750625</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:53:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1266" xml:space="preserve">{{Taxobox
| name = Ази пилӗ     
| image file = Olifant 2.JPG 
| classis = 
| ordo =    
| familia = 
| genus = 
| species = 
| subspecies =  
| latin = Elephas maximus        
| wikispecies = 
| commons =  
| itis = 
| ncbi = 
| range map = 
}}

'''Ази пилӗ''' е '''Ӗнчӗ пилӗ''' (лат. Elephas maximus), — хоботлисен ушкӑнӗн сӗтпе ӳсекен чӗрчунӗ, [[Инди пилĕ|ази пилӗсен]]  йӑхӗн (Elephas) пӗҏтен пӗр хальхи [[Тĕс (биологи)|тӗсӗ]], [[Пил йышшисем|пилӗ йышшисен]] хальхи виҫӗ тӗсӗсенчен пӗҏи. Ази пилӗ — пысӑкӑшӗпе саванна пилӗ хыҫҫӑн ҫӗр ҫинче халӗ пурӑнакан чӗҏчун пулать.
 
== Епле курӑнни ==
== Татах пӑхӑр ==
*[[Ханскен (пилӗ ами)]]
== Вуламалли ==
* Слоны // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. 

== Каҫӑсем ==
* 

[[Категори:Пилсем|*]]
[[Категори:Чĕрчунсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>qkf6iqxyq215snotguep3wfcas6jsxq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ханскен (пилӗ ами)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103460</id>
    <revision>
      <id>750630</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:44:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;[[Ӳкерчĕк:Hansken.rembrandt.jpg|мини|Ханскен, [[Рембрандт]] ӳкерчӗкӗ, 1637 г.]]  '''Ханскен''' (1630 — 9 чӳк 1655) — XVII ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Европӑра паллӑ пулса тӑнӑ [[Ази пилĕ|ази пилӗн]] ами. Вӑл нумай ҫӗршывсен циркӗсенче гастрольсем ирттернӗ; ӑна Рембрандт тата Стефано делла Бел...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="887" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Hansken.rembrandt.jpg|мини|Ханскен, [[Рембрандт]] ӳкерчӗкӗ, 1637 г.]]

'''Ханскен''' (1630 — 9 чӳк 1655) — XVII ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Европӑра паллӑ пулса тӑнӑ [[Ази пилĕ|ази пилӗн]] ами. Вӑл нумай ҫӗршывсен циркӗсенче гастрольсем ирттернӗ; ӑна Рембрандт тата Стефано делла Белла ӳнерҫӗсем ӳкерчӗкӗсенче асра хӑварнӑ.

== Вуламалли ==
*Stephan Oettermann: Die Schaulust am Elefanten. Eine Elephantographia Curiosa. Syndikat, Frankfurt am Main 1982. S. 44ff; S. 124—129 ISBN 3-8108-0203-4  (нем.)
*Michiel Roscam Abbing: Rembrandt’s Elephant. The story of Hansken. Leporello Uitgevers, Amsterdam 2006. ISBN 978-90-808745-6-5

== Каҫӑсем ==
*</text>
      <sha1>j983sw4de5yn0j8v560hnvos4858odl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750635</id>
      <parentid>750630</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:36:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <comment>/* Каҫӑсем */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="958" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Hansken.rembrandt.jpg|мини|Ханскен, [[Рембрандт]] ӳкерчӗкӗ, 1637 г.]]

'''Ханскен''' (1630 — 9 чӳк 1655) — XVII ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Европӑра паллӑ пулса тӑнӑ [[Ази пилĕ|ази пилӗн]] ами. Вӑл нумай ҫӗршывсен циркӗсенче гастрольсем ирттернӗ; ӑна Рембрандт тата Стефано делла Белла ӳнерҫӗсем ӳкерчӗкӗсенче асра хӑварнӑ.

== Вуламалли ==
*Stephan Oettermann: Die Schaulust am Elefanten. Eine Elephantographia Curiosa. Syndikat, Frankfurt am Main 1982. S. 44ff; S. 124—129 ISBN 3-8108-0203-4  (нем.)
*Michiel Roscam Abbing: Rembrandt’s Elephant. The story of Hansken. Leporello Uitgevers, Amsterdam 2006. ISBN 978-90-808745-6-5

== Каҫӑсем ==
*
[[Категори:Паллӑ чӗрчунсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>b14wcop3xpeysidj9jz0v1psn4bbm3g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750636</id>
      <parentid>750635</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:37:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="962" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Hansken.rembrandt.jpg|мини|Ханскен, [[Рембрандт]] ӳкерчӗкӗ, 1637 г.]]

'''Ханскен''' (1630 — 9 чӳк 1655) — [[XVII ĕмĕр]] пуҫламӑшӗнче Европӑра паллӑ пулса тӑнӑ [[Ази пилĕ|ази пилӗн]] ами. Вӑл нумай ҫӗршывсен циркӗсенче гастрольсем ирттернӗ; ӑна Рембрандт тата Стефано делла Белла ӳнерҫӗсем ӳкерчӗкӗсенче асра хӑварнӑ.

== Вуламалли ==
*Stephan Oettermann: Die Schaulust am Elefanten. Eine Elephantographia Curiosa. Syndikat, Frankfurt am Main 1982. S. 44ff; S. 124—129 ISBN 3-8108-0203-4  (нем.)
*Michiel Roscam Abbing: Rembrandt’s Elephant. The story of Hansken. Leporello Uitgevers, Amsterdam 2006. ISBN 978-90-808745-6-5

== Каҫӑсем ==
*
[[Категори:Паллӑ чӗрчунсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>jodz4rvixy2l2vpx09rhex9netbf81g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750637</id>
      <parentid>750636</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T15:38:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Andreevart</username>
        <id>11295</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="966" xml:space="preserve">[[Ӳкерчĕк:Hansken.rembrandt.jpg|мини|Ханскен, [[Рембрандт]] ӳкерчӗкӗ, 1637 г.]]

'''Ханскен''' (1630 — 9 чӳк 1655) — [[XVII ĕмĕр]] пуҫламӑшӗнче Европӑра паллӑ пулса тӑнӑ [[Ази пилĕ|ази пилӗн]] ами. Вӑл нумай ҫӗршывсен циркӗсенче гастрольсем ирттернӗ; ӑна [[Рембрандт]] тата Стефано делла Белла ӳнерҫӗсем ӳкерчӗкӗсенче асра хӑварнӑ.

== Вуламалли ==
*Stephan Oettermann: Die Schaulust am Elefanten. Eine Elephantographia Curiosa. Syndikat, Frankfurt am Main 1982. S. 44ff; S. 124—129 ISBN 3-8108-0203-4  (нем.)
*Michiel Roscam Abbing: Rembrandt’s Elephant. The story of Hansken. Leporello Uitgevers, Amsterdam 2006. ISBN 978-90-808745-6-5

== Каҫӑсем ==
*
[[Категори:Паллӑ чӗрчунсем, алфавитпа]]</text>
      <sha1>hjtat721togeiwgsi81ycetq3wabgob</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Татищево районӗ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103461</id>
    <revision>
      <id>750631</id>
      <timestamp>2022-07-20T14:45:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Администрациллĕ виçе |Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}} |Тĕс2 =  |Чăвашла ячĕ = Татищево районĕ |Тăван ячĕ = Татищево район |Герб = ГербТатищевскогоРайона.jpg |Ялав = Flag_of_Tatishchevsky_rayon_(Saratov_oblast).png |Ялава ăнлантарни = Татищево районĕн ялавĕ |Герба ăнлантарни = Татищево...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2930" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Татищево районĕ
|Тăван ячĕ = Татищево район
|Герб = ГербТатищевскогоРайона.jpg
|Ялав = Flag_of_Tatishchevsky_rayon_(Saratov_oblast).png
|Ялава ăнлантарни = Татищево районĕн ялавĕ
|Герба ăнлантарни = Татищево районĕн гербĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =51  |lat_min =30  |lat_sec =
  |lon_dir = E |lon_deg =44  |lon_min =27  |lon_sec =
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Татищево]] хула
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]] 
|Пуçлăх = Сурков Павел Васильевич
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Муниципаллă районăн пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = Новикова Алефтина Сергеевна
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район администрацин пуçлăхĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 28968
  |Çырав çулĕ             = 2018
  |Пурăнан халăх проценчĕ =
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = 
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк                   = 2077 
  |Лаптăк проценчĕ        = 
  |Лаптăк вырăнĕ          = 
|Максималлă çӳллĕш        =
|Вăтам çӳллĕшĕ            =
|Минималлă çӳллĕш         =
|Карттă = Tatishchevsky district (Saratov Oblast) locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+1}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = +74549
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://kalininsk.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}

'''Татищево районӗ''' - Сарӑту облаҫӗн муниципаллӑ йӗркеленӳ (муниципаллӑ район). Администраци центрӗ - [[Татищево]] [[ӗҫ посёлокӗ]].

=== Вуламалли ===
Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.</text>
      <sha1>pwydpjzd2ri8vfru23h4os9bidj187p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750632</id>
      <parentid>750631</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:46:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>/* Вуламалли */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2928" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Татищево районĕ
|Тăван ячĕ = Татищево район
|Герб = ГербТатищевскогоРайона.jpg
|Ялав = Flag_of_Tatishchevsky_rayon_(Saratov_oblast).png
|Ялава ăнлантарни = Татищево районĕн ялавĕ
|Герба ăнлантарни = Татищево районĕн гербĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =51  |lat_min =30  |lat_sec =
  |lon_dir = E |lon_deg =44  |lon_min =27  |lon_sec =
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|13 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Татищево]] хула
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]] 
|Пуçлăх = Сурков Павел Васильевич
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Муниципаллă районăн пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = Новикова Алефтина Сергеевна
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район администрацин пуçлăхĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 28968
  |Çырав çулĕ             = 2018
  |Пурăнан халăх проценчĕ =
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = 
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк                   = 2077 
  |Лаптăк проценчĕ        = 
  |Лаптăк вырăнĕ          = 
|Максималлă çӳллĕш        =
|Вăтам çӳллĕшĕ            =
|Минималлă çӳллĕш         =
|Карттă = Tatishchevsky district (Saratov Oblast) locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+1}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = +74549
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://kalininsk.sarmo.ru/
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}

'''Татищево районӗ''' - Сарӑту облаҫӗн муниципаллӑ йӗркеленӳ (муниципаллӑ район). Администраци центрӗ - [[Татищево]] [[ӗҫ посёлокӗ]].

== Вуламалли ==
Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.</text>
      <sha1>deya27ugrnj6c3arbnw92zkhpi4w1nf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750633</id>
      <parentid>750632</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T14:52:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2981" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Татищево районĕ
|Тăван ячĕ = Татищево район
|Герб = ГербТатищевскогоРайона.jpg
|Ялав = Flag_of_Tatishchevsky_rayon_(Saratov_oblast).png
|Ялава ăнлантарни = Татищево районĕн ялавĕ
|Герба ăнлантарни = Татищево районĕн гербĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =51  |lat_min =30  |lat_sec =
  |lon_dir = E |lon_deg =44  |lon_min =27  |lon_sec =
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|7 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Татищево]] хула
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]] 
|Пуçлăх = Сурков Павел Васильевич
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Муниципаллă районăн пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = Новикова Алефтина Сергеевна
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район администрацин пуçлăхĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 28968
  |Çырав çулĕ             = 2018
  |Пурăнан халăх проценчĕ =
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = 
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк                   = 2077 
  |Лаптăк проценчĕ        = 
  |Лаптăк вырăнĕ          = 
|Максималлă çӳллĕш        =
|Вăтам çӳллĕшĕ            =
|Минималлă çӳллĕш         =
|Карттă = Tatishchevsky district (Saratov Oblast) locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+1}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = +74549
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://tatishevo.saratov.gov.ru
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}

'''Татищево районӗ''' - [[Сарăту облаҫĕ]]н [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]). [[Администраци центрĕ]] - [[Татищево]] [[хула евĕр паçулкă|ӗҫ посёлокӗ]].

== Вуламалли ==
Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.</text>
      <sha1>8zln8w7qceti737hcjmh52g6spg7ot7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750644</id>
      <parentid>750633</parentid>
      <timestamp>2022-07-20T17:35:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Max Tenche</username>
        <id>25572</id>
      </contributor>
      <comment>Added links</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2981" xml:space="preserve">{{Администрациллĕ виçе
|Тĕс1                        = {{Тĕс|Раççей}}
|Тĕс2 = 
|Чăвашла ячĕ = Татищево районĕ
|Тăван ячĕ = Татищево район
|Герб = ГербТатищевскогоРайона.jpg
|Ялав = Flag_of_Tatishchevsky_rayon_(Saratov_oblast).png
|Ялава ăнлантарни = Татищево районĕн ялавĕ
|Герба ăнлантарни = Татищево районĕн гербĕ
|Патшалăх = {{RUS}}
  |lat_dir = N |lat_deg =51  |lat_min =30  |lat_sec =
  |lon_dir = E |lon_deg =44  |lon_min =27  |lon_sec =
|Гимн =
|Статус = [[муниципаллă район]]
|Кĕрет = [[Сарăту облаçĕ]]
|Тытăмĕ = {{nobr|7 муниципаллă йĕркеленӳ}}
|Тĕп хула = [[Татищево]] хула
|Вăхăт = [[1928]], [[утă, 23]] 
|Пуçлăх = Сурков Павел Васильевич
  |Пуçлăх тĕсĕ           = Муниципаллă районăн пуçлăхĕ
|Пуçлăх2 = Новикова Алефтина Сергеевна
  |Пуçлăх тĕсĕ2          = Район администрацин пуçлăхĕ
|ШВП =
  |ШВП çулĕ              = 
  |ШВП вырăнĕ            = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна          = 
  |ШВП пурăнан кашни çынна вырăнĕ = 
|Чĕлхе = вырăс
|Чĕлхесем =
|Пурăнан халăх = 28968
  |Çырав çулĕ             = 2018
  |Пурăнан халăх проценчĕ =
  |Пурăнан халăх вырăнĕ   = 
  |Йышлăх                 = 
  |Йышлăх вырăнĕ          = 
  |Наци йышĕ              = 
  |Конфесси йышĕ          = 
|Лаптăк                   = 2077 
  |Лаптăк проценчĕ        = 
  |Лаптăк вырăнĕ          = 
|Максималлă çӳллĕш        =
|Вăтам çӳллĕшĕ            =
|Минималлă çӳллĕш         =
|Карттă = Tatishchevsky district (Saratov Oblast) locator map.svg
|Администрациллĕ виçен картти =
|АВ карттин пысăкăшĕ = 300px
|ВăхăтТăрăхĕ = {{s|{{MSK+1}}}}
|Аббревиатура = 
|ISO =
|FIPS =
|Телефон кочĕ = +74549
|Почтă индексĕсем = 
|Тетел-домен = 
|Автомобиль номерĕсен кочĕсем = 64, 164
|Сайт = http://tatishevo.saratov.gov.ru
|Commons-ри категори =
|Асăрхавсем =
}}

'''Татищево районӗ''' - [[Сарăту облаçĕ]]н [[муниципаллă йĕркеленӳ]] ([[муниципаллă район]]). [[Администраци центрĕ]] - [[Татищево]] [[хула евĕр паçулкă|ӗҫ посёлокӗ]].

== Вуламалли ==
Атлас автомобильных дорог Саратовской области. Саратов, 2000.</text>
      <sha1>m4asau00mye7jr33zcbsmr29x1gvtu6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категорине сӳтсе явмалли:Çимелли ӳсентăрансем</title>
    <ns>15</ns>
    <id>103462</id>
    <revision>
      <id>750642</id>
      <timestamp>2022-07-20T17:05:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>/* Йăнăш */ Çĕнĕ тема</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="262" xml:space="preserve">== Йăнăш ==

Çиме юрăхлă ÿсентарансем темелле. [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 17:05, 20 Утӑ уйӑхӗн 2022 (UTC)</text>
      <sha1>f8z97pd4ibpjenywiw1yxq1fpsv42ww</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Категорине сӳтсе явмалли:Çимелли мăйăрсем тата тĕшĕсем</title>
    <ns>15</ns>
    <id>103463</id>
    <revision>
      <id>750643</id>
      <timestamp>2022-07-20T17:06:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>/* Йăнăш */ Çĕнĕ тема</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="236" xml:space="preserve">== Йăнăш ==

Çиме юрăхлă темелле [[Хутшăнакан:Ellodanis5|Ellodanis5]] ([[Хутшăнаканăн канашлу страници:Ellodanis5|сӳтсе явни]]) 17:06, 20 Утӑ уйӑхӗн 2022 (UTC)</text>
      <sha1>01uqq6g6k4efw7dbsr5bfj7l88apxa2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ортогоналлĕ улшу</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103464</id>
    <revision>
      <id>750645</id>
      <timestamp>2022-07-20T17:35:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;'''Ортогоналлĕ улшу''', е '''Ортогоналлĕ трансформаци''' — [[евклид уçлăхĕ|Евклидла]] &lt;math&gt;L&lt;/math&gt; уçлăхăн [[вăрăмăш]]сене е, тепĕр майлă тата эквивалентлă, векторсен [[скалярла хутлав]]ĕсене   сыхласа хăваракан  линилле &lt;math&gt;A&lt;/math&gt; улшăвĕ. Ку хуть те мĕнле икĕ   &lt;math&gt;x,y \in L&lt;/m...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2410" xml:space="preserve">'''Ортогоналлĕ улшу''', е '''Ортогоналлĕ трансформаци''' — [[евклид уçлăхĕ|Евклидла]] &lt;math&gt;L&lt;/math&gt; уçлăхăн [[вăрăмăш]]сене е, тепĕр майлă тата эквивалентлă, векторсен [[скалярла хутлав]]ĕсене   сыхласа хăваракан  линилле &lt;math&gt;A&lt;/math&gt; улшăвĕ. Ку хуть те мĕнле икĕ   &lt;math&gt;x,y \in L&lt;/math&gt; векторсемшĕн ак çак танлăх вăйра иккенне пĕлтерет
: &lt;math&gt;\langle A(x),\,A(y) \rangle = \langle x,\,y \rangle, &lt;/math&gt;
кунта виçкĕтеслĕ хăлăпкасемпе &lt;math&gt;L&lt;/math&gt; уçлăхри  &lt;math&gt; \langle x,\,y \rangle&lt;/math&gt; скалярла хутлава кăтартнă.
== Çавăн пекех ==
* [[Ортогоналлĕ матрица]]
* [[Дискретлă ортогоналлĕ улшу]]

== Литература ==
* ''Мальцев А. И.'' Основы линейной алгебры. М.: Наука, 1975.
* ''[[Гельфанд, Израиль Моисеевич|Гельфанд И. М.]]'' Лекции по линейной алгебре М.: Наука, 1971.
* ''[[Фаддеев, Дмитрий Константинович|Фаддеев Д. К.]]'' Лекции по алгебре. М.: Наука, 1984.
* ''В. А. Ильин, Э. Г. Позняк'' Линейная алгебра. — Физматлит, Москва, 1999.
* ''[[Гантмахер, Феликс Рувимович|Гантмахер Ф. Р.]]'' Теория матриц, — М.: Наука, 1966.
* ''Гельфанд И. М.'', [https://web.archive.org/web/20030706015956/http://www.nature.ru/db/msg.html?mid=1151602&amp;uri=index.html Линейная алгебра]. Курс лекций.
* ''Кострикин А. И., Манин Ю. И.'' Линейная алгебра и геометрия, — М.: Наука, 1986.
* ''[[Шафаревич, Игорь Ростиславович|Шафаревич И. Р.]], Ремизов А. О.'' Линейная алгебра и геометрия, — Физматлит, Москва, 2009.

[[Категори:Линилле алгебра]]
[[Категори:Евклидла геометри]]
[[Категори:Уçлăх куçăмĕсем]]
[[Категори:Элементарлă алгебра]]</text>
      <sha1>p645o0up8b3g9qo1a5v97h9zzife5x8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Potd/2022-07-29</title>
    <ns>10</ns>
    <id>103465</id>
    <revision>
      <id>750653</id>
      <timestamp>2022-07-20T19:31:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>7764</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;Close wing Mud puddle of Delias agostina (Hewitson, 1852) – Yellow Jezebel (Male) WLB IMG 2640.jpg&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="100" xml:space="preserve">Close wing Mud puddle of Delias agostina (Hewitson, 1852) – Yellow Jezebel (Male) WLB IMG 2640.jpg</text>
      <sha1>dy9bal4j34dg2bgylds3l7rm861honk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шаблон:Potd/2022-07-29 (cv)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>103466</id>
    <revision>
      <id>750654</id>
      <timestamp>2022-07-20T19:31:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>7764</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;Бабочка Delias agostina, Сикким, Индия&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56" xml:space="preserve">Бабочка Delias agostina, Сикким, Индия</text>
      <sha1>p2x42umv7v2pqtfuzih9xzmkmydeih1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Куценко Гоша</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103467</id>
    <revision>
      <id>750678</id>
      <timestamp>2022-07-21T05:33:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Кинематографист  |Ят                   = Гоша Куценко  |Ӳкерчĕк              = Гоша Куценко 2016 (cropped).jpg  |Ӳкерчĕке ăнлантарни  =   |Çуралнă чухнехи ят   = Юрий Георгиевич Куценко  |Çуралнă вăхăт        = [[1967]] [[çу, 20]]  |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Запорожье|Запорожьера}}  |Вилн...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15079" xml:space="preserve">{{Кинематографист
 |Ят                   = Гоша Куценко
 |Ӳкерчĕк              = Гоша Куценко 2016 (cropped).jpg
 |Ӳкерчĕке ăнлантарни  = 
 |Çуралнă чухнехи ят   = Юрий Георгиевич Куценко
 |Çуралнă вăхăт        = [[1967]] [[çу, 20]]
 |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Запорожье|Запорожьера}}
 |Вилнĕ вăхăт          = 
 |Вилнĕ вырăн          = 
 |Професси             = раççей актёрĕ
 |Хастар çулсем        = 
 |Амплуа               = 
 |Театр                = 
 |Рольсем              = 
 |Спектакльсем         = 
 |Чыславсем            = 
}}
'''Гоша Куценко''' (20.5.1967, [[Запорожье]]) — раççей кино актёрĕ. 
== Биографи ==
{{Çырмалла}}
== Фильмографи ==
{{div col}}
* {{Çул кинора|1991}} — [[Человек из команды «Альфа»]]
* {{Çул кинора1991}} — [[Мумия из чемодана]] — ''Гоша''
* {{Çул кинора|1992}} — [[АБВГД Ltd (телесериал)|АБВГД Ltd]] — ''бандит''
* {{Çул кинора|1993}} — [[Сны (фильм, 1993)|Сны]] — ''портной Штокман''
* 1993 — [[Дети чугунных богов]] — ''Фёдор''
* 1993 — [[Вопреки всему]]
* {{Çул кинора|1994}} — [[Серп и молот (фильм, 1994)|Серп и молот]] — ''милиционер в штатском (озвучивает [[Серебряков, Алексей Валерьевич|Алексей Серебряков]])''
* 1994 — [[Ноктюрн для барабана и мотоцикла]]
* 1994 — [[Крысиные похороны по Брэму Стокеру]] — ''новый священник (жрец)''
* {{Çул кинора|1995}} — [[Под знаком Скорпиона]] — ''[[Пешков, Максим Алексеевич|Максим Пешков]]'' (озвучивает [[Баранов, Вячеслав Васильевич|Вячеслав Баранов]])''
* {{Çул кинора|1996}} — [[Дела смешные — дела семейные]] — ''Гоша''
* {{Çул кинора|1997}} — [[Графиня де Монсоро (телесериал)|Графиня де Монсоро]] — ''Клод, герцог де Шеврёз''
* {{Çул кинора|1997}} — [[Мама, не горюй]] — ''Артур''
* {{Çул кинора|1999}} — [[Хорошие и плохие]] — ''Алексей Иванович Жуков, криминальный бизнесмен''
* {{Çул кинора|1999}} — [[8 ½ $|Восемь с половиной долларов]] — ''индеец''
* {{Çул кинора|2000}} — [[33 квадратных метра]] (серия «Секунданты решают всё») — ''Юрий Георгиевич, преподаватель МГТУ им. Баумана, репетитор по физике''
* {{Çул кинора|2001}} — [[Апрель (фильм, 2001)|Апрель]] — ''Артур''
* {{Çул кинора|2002}} — [[Смеситель (фильм)|Смеситель]]
* 2002 — [[Дорога (фильм, 2002)|Дорога]] — ''Игорь''
* 2002 — [[Антикиллер (фильм)|Антикиллер]] — ''майор Коренев, Лис''
* 2002 — [[Одиночество крови]] — ''Владимир''
* 2002 — [[В движении]] — ''гость''
* 2002 — [[Спецназ (телесериал)|Спецназ]] — ''Шараф Рашди''
* 2002 — [[Следствие ведут ЗнаТоКи. Пуд золота]] — ''Смурин''
* 2003 — [[Криминальное танго]] — ''милиционер''
* 2003 — [[Киднеппинг (фильм)|Киднеппинг]] — ''«Ёж»''
* 2003 — [[Золотой век (фильм, 2003)|Золотой век]] — ''[[Георг IV|Принц Уэльский, впоследствии король Георг IV]]''
* 2003 — [[Антикиллер 2: Антитеррор]] — ''майор Коренев, Лис''
* 2003 — [[Четвёртое желание]] — ''Морозов''
* {{Çул кинора|2004}} — [[Ночной дозор (фильм, 2004)|Ночной дозор]] — ''Игнат''
* 2004 — [[Марс (фильм, 2004)|Марс]] — ''Борис Никитин''
* {{Çул кинора|2005}} — [[Убойная сила-6|Убойная сила-6: «Мыс Доброй надежды»]] — ''Рыбаков''
* 2005 — [[Узкий мост]] — ''Борис Якушев, владелец картинной галереи''
* 2005 — [[Охота на изюбря (фильм)|Охота на изюбря]] — ''Иннокентий Михайлович Лучков, шеф безопасности банка «Ивеко»''
* 2005 — [[Есенин (телесериал)|Есенин]] — ''[[Блюмкин, Яков Григорьевич|Яков Блюмкин]]''
* 2005 — [[Гарпастум (фильм)|Гарпастум]] — ''[[Блок Александр Александрович|Александр Блок]]''
* 2005 — [[Гибель империи (телесериал)|Гибель империи]] — ''Гибсон''
* 2005 — [[Турецкий гамбит (фильм)|Турецкий гамбит]] — ''Исмаил-бей''
* 2005 — [[От 180 и выше]] — ''Алик''
* 2005 — [[Последний уик-энд]] — ''Бешеный''
* 2005 — [[Марсианские хроники (фильм, 2005)|Марсианские хроники]]
* 2005 — [[Мама, не горюй 2]] — ''Артур''
* 2005 — [[Дневной дозор (фильм)|Дневной дозор]] — ''Игнат''
* {{Çул кинора|2006}} — [[Дикари (фильм, 2006)|Дикари]] — ''Ай-Яй''
* 2006 — [[Жесть (фильм)|Жесть]] — ''голый мужчина''
* 2006 — [[Первый дома]] — ''Гаврила Петрович Шереметьев («Хмырь»)''
* [[2007]] — [[Любовь-морковь]] — ''Андрей Голубев''
* 2007 — [[Параграф 78 (фильм)|Параграф 78]] — ''Гудвин''
* 2007 — [[Дерзкие дни]] — ''капитан «Тортуги»''
* 2007 — [[Глянец (фильм)|Глянец]]
* {{Çул кинора|2008}} — [[Всё могут короли (фильм)|Всё могут короли]] — ''Макс Шальнов, журналист''
* 2008 — [[Индиго (фильм)|Индиго]] — ''Вадим Суханов''
* 2008 — [[Тринадцать месяцев]] — ''Глеб Рязанов''
* 2008 — [[Любовь-морковь 2]] — ''Андрей Голубев / Глеб Голубев''
* {{Çул кинора|2009}} — [[Обитаемый остров (фильм)|Обитаемый остров]] — ''подпольщик Вепрь''
* 2009 — [[Подарок (фильм, 2009)|Подарок]] — ''русский генерал''
* 2009 — [[Антикиллер Д. К.]] — ''майор Коренев, Лис''
* 2009 — [[Книга мастеров]] — ''[[Кащей Бессмертный]]''
* {{Çул кинора|2010}} — [[Рывок (фильм, 2010)|Рывок]] — ''дядя Дима''
* 2010 — [[Бриллиантовая рука 2]] — ''Лёлик''
* 2010 — [[Ирония любви]] — ''генерал''
* 2010 — [[Компенсация (фильм)|Компенсация]] — ''Сергей Михайлович Мальцев''
* 2010 — [[Возвращение в «А»]] — ''полковник-лётчик''
* {{Çул кинора|2011}} — [[Любовь-морковь 3]] — ''Андрей Голубев''
* 2011 — [[Сказка. Есть]] — ''Пень-культурник''
* 2011 — [[Фантом (фильм, 2011)|Фантом]] — ''Матвей''
* 2011 — [[Манипулятор (фильм)|Манипулятор]]
* 2011 — [[Упражнения в прекрасном]] — ''Евгений Калинин''
* 2011 — [[Ёлки 2]] — ''профессор Андрей Николаевич, актёр в костюме «дракона»''
* 2011 — [[Мой парень — ангел]] — ''профессор Волынцев''
* {{Çул кинора|2012}} — [[Самоубийцы (фильм)|Самоубийцы]] — ''Митус''
* 2012 — [[Август. Восьмого]] — ''актёр Георгий ([[камео]])''
* 2012 — [[Тот ещё Карлосон!]] — ''Новицкий''
* 2012 — [[Мамы]] (новелла «Операция „8 Марта“») — ''отец''
* 2012 — [[Со мною вот что происходит]] — ''Артём''
* 2012 — [[Джентльмены удачи (фильм, 2012)|Джентльмены, удачи!]] — ''Шатун''
* {{Çул кинора|2013}} — [[Разговор (фильм, 2013)|Разговор]] — ''Борис''
* 2013 — [[Курьер из «Рая»]] — ''Егор Глазунов''
* 2013 — [[Сокровища О.К.]] — ''[[Иван Грозный]], смотритель башни Сююмбике''
* 2013 — [[Ёлки 3]] — ''профессор Андрей Николаевич''
* 2013—2021 — [[Балабол (телесериал)|Балабол]] — ''Константин Николаевич Кулыгин, врач скорой (1, 3-5 сезон)''
* 2013 — [[Игра в правду]] — ''Толя''
* 2013 — [[Студия 17]] — ''[[камео]] (1 серия)''
* 2013 — [[Залётчики]] — ''Николай Александрович''
* 2013 — [[Нереальная любовь (фильм, 2013)|Нереальная любовь]]
* {{Çул кинора|2014}} — [[Неформат (телесериал)|Неформат]] — ''Роман Арсеньев''
* 2014 — [[Гена Бетон]] — ''Гена Бетон''
* 2014 — [[Звезда (фильм, 2014)|Звезда]] — ''камео''
* {{Çул кинора|2015}} — [[Гороскоп на удачу]] — ''Николай Васильевич''
* 2015 — [[Невидимки (фильм, 2015)|Невидимки]] — ''невидимка Гоша''
* 2015 — [[Лондонград]] — ''Саня Ханин''
* 2015 — [[Снайпер: Последний выстрел]] — ''Волохов''
* 2015—2017 — [[Последний мент]] — ''Алексей Дивов''
* 2015 — [[Страна Оз (фильм)|Страна Оз]] — ''Роман''
* 2015 — [[Глубина (фильм, 2015)|Глубина]] — ''Леонид / Стрелок''
* {{Çул кинора|2016}} — [[Врач (фильм, 2016)|Врач]] — ''Юм''
* {{Çул кинора|2016}} — [[Ёлки 5]] — ''профессор Андрей Николаевич''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Про любовь. Только для взрослых]] (третья новелла) — ''Лёша''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Графомафия]] — ''Сизухин''
* {{Çул кинора|2018}} — [[Домашний арест (телесериал)|Домашний арест]] — ''Георгий Борисович Круглов, генерал ФСБ''
* {{Çул кинора|2018}} — [[Заповедник (фильм)|Заповедник]] — ''Марков, аниматор''
* {{Çул кинора|2018}} — [[Каникулы президента]] — ''президент в гриме''
* {{Çул кинора|2018}} — {{год в кино|2021}} — [[Скорая помощь (телесериал, 2018)|Скорая помощь]] — ''Константин Кулыгин''
* {{Çул кинора|2018}} — [[Ольга (телесериал)|Ольга]] — ''Владимир, владелец магазина «Империя матрасов», влюблён в Ольгу''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Сбитые прогрессом]]
* {{Çул кинора|2019}} — [[Балканский рубеж]] — ''Бек''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Скажи правду]] — ''Роман, муж Ольги''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Любовницы (фильм, 2019)|Любовницы]] — ''Олег (врач)''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Две девицы на мели (телесериал, Россия)|Две девицы на мели]] — ''ведущий''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Последний бросок (фильм,2019)|Последний бросок]] / ''Lazarat'' — ''
* {{Çул кинора|2020}} — [[Вратарь Галактики]] — ''краснолицый охранник'''
* {{Çул кинора|2020}} — [[Хэппи энд (телесериал)|Хэппи энд]]
* {{Çул кинора|2020}} — [[СидЯдома]] — ''Серёга Дергач''
* {{Çул кинора|2020}} — [[Парадоксы (фильм)|Парадоксы]]
* {{Çул кинора|2020}} — [[Чича из Ольги]] — ''Владимир''
* {{Çул кинора|2021}} — [[Молоко (фильм)|Молоко]] — ''Отец Тани''
* {{Çул кинора|2021}} — [[Бессонница(телесериал)|Бессонница]] — ''Юрий''
* {{Çул кинора|2021}} — [[1703 (телесериал)|1703]] — ''Гоша Колпаков''
* {{Çул кинора|2021}} — [[Яжотец|#Яжотец]] — ''Михаил Гречихин''
* {{Çул кинора|2021}} — [[Инсомния (телесериал)|Инсомния]] — ''Юрий Иванович Шталь, психотерапевт''
* {{Çул кинора|2022}} — [[Сирийская соната]] — ''Сергей Галкин, подполковник, командир отряда [[Силы специальных операций Российской Федерации|ССО]]''
* {{Çул кинора|2022}} — Любовь Морковь 4. Восстание машин — ''Андрей Голубев / Глеб Голубев''
* {{Çул кинора|2022}} — [[Анна К]] — ''Степан «Стива» Облонский''
{{div col end}}

== Каçăсем ==
* {{Imdb name|0476544}}

[[Категори:1967 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Çăвăн 20-мĕшĕнче çуралнисем]]</text>
      <sha1>lt6pwcw3x1lceftc7ia21yuo31q57o2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Кваша Игорь Владимирович</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103468</id>
    <revision>
      <id>750679</id>
      <timestamp>2022-07-21T05:43:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Кинематографист  |Ят                   = Игорь Кваша  |Ӳкерчĕк              = Igor Kvasha-10-10 by Alexey Nikishin.jpg  |Ӳкерчĕке ăнлантарни  =   |Çуралнă чухнехи ят   = Игорь Владимирович Кваша  |Çуралнă вăхăт        = [[1933]] [[нарăс, 4]]  |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Мускав|Мускавра}}  |Вилнĕ вăх...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11693" xml:space="preserve">{{Кинематографист
 |Ят                   = Игорь Кваша
 |Ӳкерчĕк              = Igor Kvasha-10-10 by Alexey Nikishin.jpg
 |Ӳкерчĕке ăнлантарни  = 
 |Çуралнă чухнехи ят   = Игорь Владимирович Кваша
 |Çуралнă вăхăт        = [[1933]] [[нарăс, 4]]
 |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Мускав|Мускавра}}
 |Вилнĕ вăхăт          = [[2012]], [[çурла, 30]]
 |Вилнĕ вырăн          = {{ВилнĕВырăн|Мускав|Мускавра}}
 |Професси             = раççей актёрĕ
 |Хастар çулсем        = 
 |Амплуа               = 
 |Театр                = 
 |Рольсем              = 
 |Спектакльсем         = 
 |Чыславсем            = 
}}
'''Игорь Владимирович Кваша''' (4.2.1933, [[Мускав]] — 30.8.2012, [[Мускав]]) — совет кино актёрĕ. 
== Биографи ==
{{Çырмалла}}
== Фильмографи ==
{{div col}}
* {{Çул кинора|1961}} — [[Сержант Фетисов (фильм)|Сержант Фетисов]] — ''Тавризян'' (дебют в кино)
* 1961 — [[В трудный час (фильм)|В трудный час]] — ''боец Сеня
* {{Çул кинора|1965}} — [[Похождения зубного врача]] — ''Мережковский
* {{Çул кинора|1966}} — [[Не самый удачный день (фильм)|Не самый удачный день]] — ''Лёва
* 1966 — [[Год как жизнь]] — ''[[Маркс Карл|Карл Маркс]]''
* 1966 — [[Строится мост]] — ''Игорь Владимирович Савельев, главный инженер мостоотряда
* {{Çул кинора|1967}} — [[Они живут рядом (фильм)|Они живут рядом]] — ''Игорь Калитин
* {{Çул кинора|1967}}—{{год в кино|1969}} — [[Штрихи к портрету В. И. Ленина]] — ''[[Свердлов Яков Михайлович|Яков Свердлов]]
* {{Çул кинора|1968}} — [[Любить (фильм, 1968)|Любить]] — ''Игорь
* {{Çул кинора|1969}} — [[Сюжет для небольшого рассказа]] (Un grand amour de Tchekov{{ref-fr}})
* {{Çул кинора|1970}} — [[Украденный поезд]] — ''Болгарский министр (эпизод; в титрах нет)
* {{Çул кинора|1971}} — [[Достояние республики (фильм)|Достояние республики]] — ''Лагутин, атаман
* {{Çул кинора|1972}} — [[Преждевременный человек]] — ''Яков Богомолов
* {{Çул кинора|1974}} — [[Жребий (фильм)|Жребий]] — ''Валентин Егорович Кротов, хоккеист
* 1974 — [[Аптека «Голубые шары» (телеспектакль)|Аптека «Голубые шары»]] (телевизионный фильм) — ''Лекарь Аптекарь
* {{Çул кинора|1975}} — [[Бегство мистера Мак-Кинли (фильм)|Бегство мистера Мак-Кинли]] — ''директор фирмы SB-Salvatory
* 1975 — [[Соломенная шляпка (фильм, 1974)|Соломенная шляпка]] — ''лейтенант Эмиль Тавернье
* 1975 — [[Одной жизни мало (фильм)|Одной жизни мало]] — ''Ящиков
* {{Çул кинора|1976}} — [[Повесть о неизвестном актёре]] — ''Виктор Ильич Верещагин, редактор и писатель
* 1976 — [[Просто Саша (фильм)|Просто Саша]] — ''Вячеслав Алексеевич, хирург
* 1976 — [[Принцесса на горошине (фильм)|Принцесса на горошине]] — ''Тролль
* {{Çул кинора|1977}} — [[Перед экзаменом]] — ''Иван
* 1977 — [[Чао! (фильм, 1977)|Чао!]] (телевизионный фильм) — ''Жером Куфисель, глава фирмы
* {{Çул кинора|1978}} — [[Степь (фильм)|Степь]] — ''Соломон
* 1978 — [[Дачный домик для одной семьи]] — ''Эльдар
* {{Çул кинора|1979}} — [[Тот самый Мюнхгаузен]] — ''бургомистр
* 1979 — [[Сыщик (фильм, 1979)|Сыщик]] — ''Вячеслав Константинович Климов, полковник милиции из областного РУВД
* {{Çул кинора|1980}} — [[Ты должен жить (фильм)|Ты должен жить]] — ''Саша, лётчик, полковник
* 1980 — [[Нора (фильм, 1980)|Нора]] (телевизионный фильм) — ''Крогстад
* {{Çул кинора|1981}} — [[Шляпа (фильм)|Шляпа]] — ''Савицкий (Савва)
* {{Çул кинора|1982}} — [[Родился я в Сибири (фильм)|Родился я в Сибири]] — ''Абрамов
* {{Çул кинора|1983}} — [[Утро без отметок]] — ''Аркадий Борисович, доктор
* {{Çул кинора|1984}} — [[Сказки старого волшебника]] — ''старый принц
* {{Çул кинора|1985}} — [[Утро обречённого прииска (фильм)|Утро обречённого прииска]] — ''Бутлицкий, золотопромышленник
* {{Çул кинора|1986}} — [[Вера (фильм)|Вера]] — ''Кулагин, жандармский полковник
* 1986 — [[Ваша дочь, Александра (телеспектакль)|Ваша дочь, Александра]] (телевизионный фильм) — ''Михаил Олегович
* {{Çул кинора|1987}} — [[Клуб женщин]] — ''Сергей Савельевич
* 1987 — [[Акселератка]] — ''Филимон
* 1987 — [[Человек с бульвара Капуцинов]] — ''пастор
* {{Çул кинора|1988}} — [[Тайный советник (фильм)|Тайный советник]] — ''Саша
* {{Çул кинора|1989}} — [[А был ли Каротин?]] — ''Микитов-Разумник, кинорежиссёр
* 1989 — [[Юбилейное танго (телеспектакль)|Юбилейное танго]] (телевизионный фильм) — ''юбиляр
* {{Çул кинора|1990}} — [[Ребро Адама (фильм, 1990)|Ребро Адама]] — ''Александр Наумович Гольдберг, 2-й муж Нины Елизаровны, отец Насти
* 1990 — [[Живая мишень (фильм, 1990)|Живая мишень]] — ''Глебов, генерал милиции
* 1990 — [[Паспорт (фильм)|Паспорт]] — ''главный раввин московской синагоги''
* {{Çул кинора|1991}} — [[Хищники (фильм, 1991)|Хищники]] — ''Геннадий Писецкий, музыкант по кличке «Флейта»
* {{Çул кинора|1992}} — [[Сердца трёх (фильм, 1992)|Сердца трёх]] — ''верховный жрец Солнца
* {{Çул кинора|1993}} — [[Бездна, круг седьмой (фильм)|Бездна, круг седьмой]] — ''отец Ольги
* 1993 — [[Сердца трёх (фильм, 1992)|Сердца трёх-2]] — ''Верховный жрец
* {{Çул кинора|1994}} — [[Весёленькая поездка (фильм)|Весёленькая поездка]] — ''Андрей
* 1994 — [[Мастер и Маргарита (фильм, 1994)|Мастер и Маргарита]] — ''Стравинский, доктор
* {{Çул кинора|1995}} — [[Дом (телесериал)|Дом]] — ''Фёдор Челкаш''
* 1995 — [[Под знаком Скорпиона]] — ''[[Сталин]]
* {{Çул кинора|1996}} — [[Возвращение «Броненосца» (фильм)|Возвращение «Броненосца»]] — ''Микитов-Разумник
* {{Çул кинора|1998}} — [[Ле Хаим (фильм)|Ле Хаим]]
* {{Çул кинора|2001}} — [[Сыщики (телесериал)|Сыщики]] (серия «Исчезнувший Адонис») — ''Возрожденцев, скульптор
* {{Çул кинора|2002}} — [[Превращение (фильм)|Превращение]] — ''отец
* 2002 — [[Марш Турецкого|Марш Турецкого 3]] — ''Алексей Семёнович Иванов, заместитель главы Центробанка
* {{Çул кинора|2003}} — [[Другая женщина, другой мужчина…]] — ''Борис, провинциальный аптекарь''
* 2003 — [[Остров без любви]] — ''Семён Зайцер'' (фильм 2 «Часы»), ''настройщик'' (фильм 4 «Вас буду ждать я…)»
* 2003 — [[Свидание (телеспектакль)|Свидание]] (телевизионный фильм)
* 2003 — [[Третий вариант (фильм)|Третий вариант]] — ''Шабашов, старый актёр''
* {{Çул кинора|2004}} — [[Московская сага (телесериал)|Московская сага]]
* {{Çул кинора|2005}} — [[В круге первом (телесериал)|В круге первом]] — ''[[Сталин, Иосиф Виссарионович|Сталин]]
* 2005 — [[Ленинградец (фильм)|Ленинградец]] — ''Леонид Львович
* {{Çул кинора|2006}} — [[Дом-фантом в приданое (телесериал)|Дом-фантом в приданое]] — ''Красин
* {{Çул кинора|2007}} — [[Карнавальная ночь 2, или 50 лет спустя]] — ''игрок на ложках
* 2007 — [[Хранить вечно (фильм)|Хранить вечно]] — ''[[Сталин, Иосиф Виссарионович|Сталин]]
* {{Çул кинора|2008}} — [[Список Киселёва]] (озвучивание)
* 2008 — [[Современница (фильм)|Современница]] (документальный)
* {{Çул кинора|2012}} — [[Белая гвардия (телесериал)|Белая гвардия]] — ''текст от автора
* 2012 — [[Глаз божий]] (документальный) — ''[[Эренбург Илья Григорьевич|Илья Эренбург]]
* 2012 — [[Ку! Кин-дза-дза]] — ''карусельщик Ык (озвучка)''
{{div col end}}

== Каçăсем ==
* {{Imdb name|0476952}}

[[Категори:1933 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Нарăсăн 4-мĕшĕнче çуралнисем]]
[[Категори:2012 çулта вилнисем]]
[[Категори:Çурлан 30-мĕшĕнче вилнисем]]</text>
      <sha1>enoi567fd0a1zhfg0ltb3p1em4tqbk9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Миронов Евгений Витальевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103469</id>
    <revision>
      <id>750680</id>
      <timestamp>2022-07-21T06:10:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Кинематографист  |Ят                   = Евгений Миронов  |Ӳкерчĕк              = Yevgeny Mironov, 2018.jpg  |Ӳкерчĕке ăнлантарни  =   |Çуралнă чухнехи ят   = Евгений Витальевич Миронов  |Çуралнă вăхăт        = [[1966]] [[чӳк, 29]]  |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Саратов|Саратовра}}  |Вилнĕ вăхă...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9001" xml:space="preserve">{{Кинематографист
 |Ят                   = Евгений Миронов
 |Ӳкерчĕк              = Yevgeny Mironov, 2018.jpg
 |Ӳкерчĕке ăнлантарни  = 
 |Çуралнă чухнехи ят   = Евгений Витальевич Миронов
 |Çуралнă вăхăт        = [[1966]] [[чӳк, 29]]
 |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Саратов|Саратовра}}
 |Вилнĕ вăхăт          = 
 |Вилнĕ вырăн          = 
 |Професси             = раççей актёрĕ
 |Хастар çулсем        = 
 |Амплуа               = 
 |Театр                = 
 |Рольсем              = 
 |Спектакльсем         = 
 |Чыславсем            = 
}}
'''Евгений Витальевич Миронов''' (29.11.1966, [[Саратов]]) — раççей кино актёрĕ. 
== Биографи ==
{{Çырмалла}}
== Фильмографи ==
{{div col}}
* {{Çул кинора|1988}} — [[Жена керосинщика]] — ''любовник жены керосинщика''
* {{Çул кинора|1989}} — [[Перед рассветом (фильм, 1989)|Перед рассветом]] — ''лейтенант''
* {{Çул кинора|1989}} — [[Зверь ликующий]] (к/м) — ''Немовецкий
* {{Çул кинора|1989}} — [[Делай — раз!]] — ''Алексей Гаврилов, рядовой''
* {{Çул кинора|1990}} — [[Женщины, которым повезло]] — ''калека на базаре''
* {{Çул кинора|1991}} — [[Затерянный в Сибири]] — ''Володя Миронов''
* {{Çул кинора|1991}} — [[Любовь (фильм, 1991)|Любовь]] — ''Саша''
* {{Çул кинора|1991}} — {{не переведено|Карпатское золото (фильм)|Карпатское золото|uk|Карпатське золото}} — ''Жора Чупин''
* {{Çул кинора|1992}} — [[Как живёте, караси?]] — ''Никита''
* {{Çул кинора|1992}} — [[Анкор, ещё анкор! (фильм)|Анкор, ещё анкор!]] — ''Владимир Полетаев, лейтенант''
* {{Çул кинора|1993}} — [[Последняя суббота (фильм)|Последняя суббота]] — ''Саша''
* {{Çул кинора|1994}} — [[Лимита (фильм)|Лимита]] — ''Миша Вулах''
* {{Çул кинора|1994}} — [[Утомлённые солнцем]] — ''Коля, лейтенант-танкист''
* {{Çул кинора|1995}} — [[Мусульманин (фильм)|Мусульманин]] — ''Николай Иванов''
* {{Çул кинора|1995}} — [[Трамвай в Москве (фильм)|Трамвай в Москве]] (к/м) — ''Андрей''
* {{Çул кинора|1996}} — [[Ревизор (фильм, 1996)|Ревизор]] — ''[[Иван Александрович Хлестаков|Хлестаков]]''
* {{Çул кинора|1996}} — [[Двадцать минут с ангелом (фильм)|Двадцать минут с ангелом]] — ''Хомутов''
* {{Çул кинора|1997}} — [[Змеиный источник]] — ''Андрон Анатольевич, секретарь директора школы''
* {{Çул кинора|1999}} — [[Мама (фильм, 1999)|Мама]] — ''Павлик''
* {{Çул кинора|1999}} — [[Пришельцам новым]] (биографический фильм об [[Борисов, Олег Иванович|Олеге Борисове]]) — ''читает текст''
* {{Çул кинора|2000}} — [[Дневник его жены]] — ''[[Зуров Леонид Фёдорович|Леонид Гуров]], писатель''
* {{Çул кинора|2001}} — [[В августе 44-го…]] — ''Алёхин, капитан''
* {{Çул кинора|2002}} — [[Дом дураков]] — ''офицер''
* {{Çул кинора|2002}} — [[Игра в модерн (фильм)|Игра в модерн]] — ''Елец, ротмистр''
* {{Çул кинора|2002}} — [[Превращение (фильм)|Превращение]] — ''Грегор Замза''
* {{Çул кинора|2003}} — [[Идиот (телесериал)|Идиот]] — ''[[князь Мышкин]]''
* {{Çул кинора|2003}} — [[Есть идея… (фильм, 2003)|Есть идея…]] — ''Антон''
* {{Çул кинора|2003}} — [[Вечерний звон (фильм)|Вечерний звон]] — ''режиссёр''
* {{Çул кинора|2004}} — [[На Верхней Масловке (фильм)|На Верхней Масловке]] — ''Петя''
* {{Çул кинора|2005}} — [[Побег (фильм, 2005, Россия)|Побег]] — ''Евгений Ветров, нейрохирург''
* {{Çул кинора|2005}} — [[Космос как предчувствие]] — ''Виктор Коньков, «Конёк»''
* {{Çул кинора|2005}} — [[В круге первом (телесериал)|В круге первом]] — ''Глеб Нержин''
* {{Çул кинора|2006}} — [[Охота на пиранью]] — ''Прохор Петрович''
* {{Çул кинора|2007}} — [[По этапу (фильм)|По этапу]] — ''Андрей, охранник лагеря''
* {{Çул кинора|2008}} — [[Апостол (телесериал)|Апостол]] — ''Пётр Истомин / Павел Истомин''
* {{Çул кинора|2010}} — [[Москва, я люблю тебя!]] (новелла «Скрипач») — ''наёмный убийца''
* {{Çул кинора|2010}} — [[Утомлённые солнцем 2: Предстояние]] — ''старший лейтенант Изюмов, начальник укрепрайона''
* {{Çул кинора|2011}} — [[Достоевский (телесериал)|Достоевский]] — ''[[Достоевский, Фёдор Михайлович|Фёдор Михайлович Достоевский]]''
* {{Çул кинора|2011}} — [[Охотники за бриллиантами]] — ''Борис Буреце''
* {{Çул кинора|2013}} — [[Пепел (телесериал)|Пепел]] — ''Сенька Пепел, вор''
* {{Çул кинора|2014}} — [[Вычислитель (фильм)|Вычислитель]] — ''Эрвин''
* {{Çул кинора|2015}} — [[Синдром Петрушки (фильм)|Синдром Петрушки]] — ''Петя, актёр-кукольник''
* {{Çул кинора|2015}} — [[Норвег]] — ''Евгений Кириллов''
* {{Çул кинора|2016}} — [[Фонограф (фильм)|Фонограф]] ([[Короткометражный фильм|к/м]]) — ''[[Пётр Ильич Чайковский]]''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Время первых]] — ''[[Леонов Алексей Архипович|Алексей Леонов]]''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Матильда (фильм, 2017)|Матильда]] — ''Иван Карлович, директор Императорских театров''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Демон революции]] — ''[[Ленин Владимир Ильич|Владимир Ленин]]''
* {{Çул кинора|2017}} — [[Карп отмороженный]] — ''Олег''
* {{Çул кинора|2018}} — [[ВМаяковский]] — ''[[Яков Агранов]]''
* {{Çул кинора|2019}} — [[Коронация (фильм)|Коронация]] — ''Иван Карлович, директор Императорских театров''
* {{Çул кинора|2020}} — [[Вратарь Галактики]] — ''Бело''
* {{Çул кинора|2021}} — [[Пробуждение (сериал, 2021)|Пробуждение]] — ''Павел Юрьевич Фролов, старший оперуполномоченный полиции''
* {{Çул кинора|2022}} — [[Сердце Пармы (фильм)|Сердце Пармы]] — ''[[Иона (епископ Пермский)|креститель Иона]]''
* {{Çул кинора|2022}} — [[Нюрнберг (фильм, 2022)|Нюрнберг]] — ''Мигачёв'' (съёмки)
* [[2022]] — [[Жанна (фильм)|Жанна]] — ''Виталий''
{{div col end}}

== Каçăсем ==
* {{Imdb name|0592491}}

[[Категори:1966 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Чӳкĕн 29-мĕшĕнче çуралнисем]]</text>
      <sha1>hqkbmf30utd2195ck1ub76v76zi24iu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Бондарчук Фёдор Сергеевич</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103470</id>
    <revision>
      <id>750681</id>
      <timestamp>2022-07-21T06:15:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Кинематографист  |Ят                   = Фёдор Бондарчук  |Ӳкерчĕк              = Fyodor Bondarchuk 2020 (cropped).png  |Ӳкерчĕке ăнлантарни  =   |Çуралнă чухнехи ят   = Фёдор Сергеевич Бондарчук  |Çуралнă вăхăт        = [[1967]] [[çу, 9]]  |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Мускав|Мускавра}}  |Вилнĕ вăх...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11174" xml:space="preserve">{{Кинематографист
 |Ят                   = Фёдор Бондарчук
 |Ӳкерчĕк              = Fyodor Bondarchuk 2020 (cropped).png
 |Ӳкерчĕке ăнлантарни  = 
 |Çуралнă чухнехи ят   = Фёдор Сергеевич Бондарчук
 |Çуралнă вăхăт        = [[1967]] [[çу, 9]]
 |Çуралнă вырăн        = {{ÇуралнăВырăн|Мускав|Мускавра}}
 |Вилнĕ вăхăт          = 
 |Вилнĕ вырăн          = 
 |Професси             = раççей актёрĕ
 |Хастар çулсем        = 
 |Амплуа               = 
 |Театр                = 
 |Рольсем              = 
 |Спектакльсем         = 
 |Чыславсем            = 
}}
'''Фёдор Сергеевич Бондарчук''' (9.5.1967, [[Мускав]]) — раççей кино актёрĕ. 
== Биографи ==
{{Çырмалла}}
== Фильмографи ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! '''Год''' !! '''Фильм''' !! '''Роль'''
|-
| {{Çул кинора|1986}} || [[Борис Годунов (фильм, 1986)|Борис Годунов]] || ''{{small|царевич}} Фёдор''
|-
| {{Çул кинора|1988}} || [[86400 секунд работы дежурной части милиции]] || ''Андрей Георгиевич Кузьмичёв, {{small|механик автобазы завода «Рассвет», наркоман}}''
|-
| 1988 || [[Солнечный берег (фильм)|Солнечный берег]] || ''молодой солдат''
|-
| {{Çул кинора|1989}} || [[Сталинград (фильм, 1989)|Сталинград]] || ''{{small|снайпер}} Иван''
|-
| 1989 || [[Сон в летнее утро]] || ''Фёдор''
|-
| {{Çул кинора|1992}} || [[Арбитр (фильм)|Арбитр]] || ''Рома''
|-
| 1992 || [[Бесы (фильм, 1992)|Бесы]] || ''Федька-каторжный''
|-
| {{Çул кинора|1993}} || [[Ангелы смерти (фильм)|Ангелы смерти]] || ''{{small|снайпер}} Иван''
|-
| {{Çул кинора|1994}} || [[Стреляющие ангелы]] || ''Иван''
|-
| {{Çул кинора|1997}} || [[Кризис среднего возраста (фильм)|Кризис среднего возраста]] || ''Влад''
|-
| {{Çул кинора|1998}} || [[Марцефаль (фильм)|Марцефаль]] || ''мафиози''
|-
| {{Çул кинора|1999}} || [[8 1/2 долларов (фильм)|Восемь с половиной долларов]] || ''Фёдор / Степан''
|-
| {{Çул кинора|2000}} || [[Витрина (фильм, 2000)|Витрина]] || ''директор магазина''
|-
| 2000 || [[Формула счастья (фильм)|Формула счастья]] ||
|-
| {{Çул кинора|2001}} || [[Даун Хаус]] || ''{{small|князь}} Мышкин''
|-
| 2001-{{Çул кинора|2002}} || [[Мужская работа (телесериал)|Мужская работа]] || ''{{small|майор}} Николай Ребров (Пасечник)''
|-
| 2002 || [[В движении]] || ''Газизов''
|-
| 2002 || [[Кино про кино]] || ''Николай Жильцов, {{small|продюсер фильма}}''
|-
| {{Çул кинора|2003}} || [[Осторожно, модерн!#Осторожно, модерн! 2004 (2003)|Осторожно, модерн! 2004]] || ''{{small|разбойник}} Жора''
|-
| {{Çул кинора|2004}} || [[Свои (фильм)|Свои]] || ''полицмейстер''
|-
| 2004 || [[Моя прекрасная няня (телесериал)|Моя прекрасная няня]] || ''[[камео]]'' {{small|(26 серия)}}
|-
| {{Çул кинора|2005}} || [[9 рота (фильм)|9 рота]] || ''{{small|прапорщик}} Погребняк (Хохол)''
|-
| 2005 || [[От 180 и выше]] || ''Савик Галкин''
|-
| 2005 || [[Статский советник (фильм)|Статский советник]] || ''{{small|полковник}} Пётр Иванович Бурчинский''
|-
| 2005 || [[Продаётся дача]] || ''Владимир''
|-
| 2005 ||[[Мама не горюй 2]]|| ''{{small|политтехнолог}} Лёва''
|-
| 2005 || [[Гибель империи (телесериал)|Гибель империи]] || ''{{small|генерал}} [[Деникин, Антон Иванович|Деникин]]''
|-
| {{Çул кинора|2006}} || [[Девять месяцев (телесериал)|Девять месяцев]] || ''Костя''
|-
| 2006 || [[Три полуграции]] || ''Святослав Игоревич Курбатов''
|-
| 2006 || [[Жара (фильм, 2006)|Жара]] || ''оператор''
|-
| {{Çул кинора|2007}} || [[7 кабинок]] || ''наркодилер''
|-
| 2007 || [[Я остаюсь]] || ''инструктор-проводник душ в пространстве комы''
|-
| 2007 || [[Нулевой километр (фильм, 2007)|Нулевой километр]] || ''камео''
|-
| 2007 || [[Артистка (фильм)|Артистка]] || ''режиссёр фильма''
|-
| 2007 || [[Тиски (фильм)|Тиски]] || ''{{small|наркоторговец}} Игорь Вернер''
|-
| 2007 || [[1814 (фильм)|1814]] || ''{{small|граф}} Толстой''
|-
| {{Çул кинора|2008}} || [[Адмиралъ]] || ''Сергей Бондарчук''
|-
| 2008 || [[Обитаемый остров (фильм, 2008)|Обитаемый остров]] || ''Умник, {{small|прокурор}}''
|-
| {{Çул кинора|2009}} || [[Самый лучший фильм 2]] || ''камео''
|-
| 2009 || [[Обитаемый остров: Схватка]] || ''Умник, {{small|прокурор}}''
|-
| {{год в кино|2010}} || [[Москва, я люблю тебя]] || ''самоубийца''
|-
| 2010 || [[Про любоff]] || ''Владимир Викторович''
|-
| {{Çул кинора|2011}} || [[ПираМММида]] || ''Белявский''
|-
| 2011 || [[Лектор (телесериал)|Лектор]] || ''Владимир''
|-
| 2011 || [[Свадьба по обмену]] || ''Руслан Богуславский, {{small|популярный телеведущий}}''
|-
| 2011 || [[Два дня (фильм, 2011)|Два дня]] || ''Пётр Сергеевич Дроздов, {{small|замминистра экономики и развития}}''
|-
| 2011 || [[Безразличие (фильм)|Безразличие]] || ''Петя Селютин''
|-
| 2011 || [[Белая гвардия (телесериал)|Белая гвардия]] || ''Шполянский, {{small|подпоручик-футурист}}''
|-
| {{Çул кинора|2012}} || [[Шпион (фильм, 2012)|Шпион]] || ''Алексей Октябрьский''
|-
| 2012 || [[7 дней грехов]] / ''7 dni hrichu'' ||
|-
| 2012 || [[После школы]] || ''камео / Женя Питкин, {{small|водитель Фёдора Бондарчука}}''
|-
| {{Çул кинора|2013}} || [[Молодёжка]] || ''Олег Иванович Калинин, {{small|олигарх, генеральный спонсор «Медведей»}}''
|-
| 2013 || [[Одноклассники.ru: НаCLICKай удачу]] || ''Фёдор''
|-
| {{Çул кинора|2014}} || [[Чудотворец (телесериал)|Чудотворец]] || ''Виктор Ставицкий {{small|(прототип — [[Анатолий Кашпировский]])}}''
|-
| 2014 || [[Гена Бетон]] || ''директор фирмы''
|-
| 2014 || [[Подарок с характером]] || ''Николай Железнов, {{small|олигарх, отец Тёмы}}''
|-
| {{Çул кинора|2015}} || [[Призрак (фильм, 2015)|Призрак]] || ''Юрий Гордеев''
|-
| 2015 || [[Душа шпиона]] || ''Засухин''
|-
| 2015 || [[Воин (фильм, 2015)|Воин]] || ''Андрей Родин, {{small|отец Романа Родина}}''
|-
| 2015 || [[Следователь Тихонов]] || ''Клим Горелло, {{small|любовник Екатерины Трофимовой}}''
|-
| {{Çул кинора|2016}} || [[Рашкин (телесериал)|Рашкин]] ||  ''Белокочановый, {{small|олигарх}}''
|-
| 2016 || [[Дед Мороз. Битва Магов]] ||  ''[[Дед Мороз]]''
|-
| {{Çул кинора|2017}} || [[Спящие (телесериал)|Спящие]] || ''Игнатьев, {{small|вице-премьер РФ}}''
|-
| 2017 || [[Демон революции]]/[[Ленин. Неизбежность]] || ''[[Парвус, Александр Львович|Александр Парвус]]''
|-
| 2017 || [[Про любовь. Только для взрослых]] || ''Игорь, {{small|депутат, муж Нины (четвёртая новелла)}}''
|-
| 2017 || [[Мифы (фильм)|Мифы]] || ''{{small|продюсер}} Федя''
|-
| {{Çул кинора|2018}} || [[Селфи (фильм)|Селфи]] ||  ''Макс, {{small|лучший друг главного героя}}''
|-
| 2018 || [[Лёд (фильм, 2018)|Лёд]] || ''бродяга''
|-
| 2018 || [[Год культуры]] || ''Виктор Михайлович Сычёв''
|-
| {{Çул кинора|2019}}
| [[Филатов (телесериал)|Филатов]]
| ''Андрей Филатов''
|-
| {{Çул кинора|2020}}
| [[Спутник (фильм)|Спутник]]
| ''Семирадов, {{small|руководитель центра исследований}}''
|-
| 2020
| [[Кухня. Война за отель]]
| ''камео''
|-
| 2020
| [[Окаянные дни (телесериал)|Окаянные дни]] (новелла «Братья»)
| ''Паша''
|-
| {{Çул кинора|2021}}
| [[Бондарчук (фильм)|Бондарчук]]
| ''камео''
|-
| 2021
| [[Сердце пармы (фильм)|Сердце пармы]]
| ''{{small|великий князь Московский}} [[Иван III]]''
|-
| 2021
| [[Подвиг (фильм)|Подвиг]]
| ''Владимир Ломакин''
|-
| 2021
| [[Анна К]]
| ''Алексей Александрович Каренин''
|-
| [[2022]]
| [[Повелитель ветра]]
| ''[[Конюхов Фёдор Филиппович|Фёдор Конюхов]]''
|-
| 2022
| [[Ампир V (фильм)|Ампир V]]
| ''эпизодическая роль''
|-
| 2022 || [[Год культуры|Год культуры 2]] || ''Виктор Михайлович Сычёв''
|-
|}

== Каçăсем ==
* {{Imdb name|0094080}}

[[Категори:1967 çулта çуралнисем]]
[[Категори:Çăвăн 9-мĕшĕнче çуралнисем]]</text>
      <sha1>e5sv1ahf4tbelehv0kvpzy47du9yrso</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Шур юр</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103471</id>
    <revision>
      <id>750683</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:05:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Фильм |ЧăвЯчĕ = Белый снег |ТăвЯчĕ = Белый снег |Ӳкерчĕк =  |Жанр = [[драма]] |Режиссёр = [[Николай Хомерики]] | Продюсер = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат Ким&lt;br&gt;Александр Пак&lt;br&gt;Алексей Рязанцев&lt;br&gt;Надежда Чуркина&lt;br&gt;Ульяна Савельева&lt;br&gt;Павел Логинов | Сценарист = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1449" xml:space="preserve">{{Фильм
|ЧăвЯчĕ = Белый снег
|ТăвЯчĕ = Белый снег
|Ӳкерчĕк = 
|Жанр = [[драма]]
|Режиссёр = [[Николай Хомерики]]
| Продюсер = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат Ким&lt;br&gt;Александр Пак&lt;br&gt;Алексей Рязанцев&lt;br&gt;Надежда Чуркина&lt;br&gt;Ульяна Савельева&lt;br&gt;Павел Логинов
| Сценарист = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат Ким&lt;br&gt;Татьяна Гурьянова
| Актёрсем = [[Лерман Ольга Леонидовна|Ольга Лерман]]&lt;br&gt;[[Добронравов Фёдор Викторович|Фёдор Добронравов]]&lt;br&gt;[[Надежда Маркина]]&lt;br&gt;[[Устюгов Александр Сергеевич|Александр Устюгов]]&lt;br&gt;
| Оператор = Фёдор Лясс
|Патшалăх = {{RUS}}
|Çул = 2021
|Компани = [[ЭГО продакшн]]
|Вăхăт = 
| imdb_id = 14210088
}}
'''Белый снег''' ({{lang-ru|Белый снег}}) — [[ЭГО продакшн]] киностудире [[Николай Хомерики]] режиссёр 2021 çулта ӳкернĕ рус мусăк илемлĕ камичĕ.

== Сюжет ==
{{Çырмалла}}

== Рольсенче ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* {{imdb title | id=14210088 | title=«Белый снег»}}</text>
      <sha1>6a7es1vv9ieqo2hyuws7zt53fkvhiu8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750685</id>
      <parentid>750683</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T08:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ellodanis5 страницă ятне улăштарчĕ [[Белый снег]] - [[Шур юр]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1449" xml:space="preserve">{{Фильм
|ЧăвЯчĕ = Белый снег
|ТăвЯчĕ = Белый снег
|Ӳкерчĕк = 
|Жанр = [[драма]]
|Режиссёр = [[Николай Хомерики]]
| Продюсер = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат Ким&lt;br&gt;Александр Пак&lt;br&gt;Алексей Рязанцев&lt;br&gt;Надежда Чуркина&lt;br&gt;Ульяна Савельева&lt;br&gt;Павел Логинов
| Сценарист = Тимур Хван&lt;br&gt;Марат Ким&lt;br&gt;Татьяна Гурьянова
| Актёрсем = [[Лерман Ольга Леонидовна|Ольга Лерман]]&lt;br&gt;[[Добронравов Фёдор Викторович|Фёдор Добронравов]]&lt;br&gt;[[Надежда Маркина]]&lt;br&gt;[[Устюгов Александр Сергеевич|Александр Устюгов]]&lt;br&gt;
| Оператор = Фёдор Лясс
|Патшалăх = {{RUS}}
|Çул = 2021
|Компани = [[ЭГО продакшн]]
|Вăхăт = 
| imdb_id = 14210088
}}
'''Белый снег''' ({{lang-ru|Белый снег}}) — [[ЭГО продакшн]] киностудире [[Николай Хомерики]] режиссёр 2021 çулта ӳкернĕ рус мусăк илемлĕ камичĕ.

== Сюжет ==
{{Çырмалла}}

== Рольсенче ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* {{imdb title | id=14210088 | title=«Белый снег»}}</text>
      <sha1>6a7es1vv9ieqo2hyuws7zt53fkvhiu8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Йытă чĕри (фильм, 1988)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103472</id>
    <revision>
      <id>750684</id>
      <timestamp>2022-07-21T07:26:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>VolnyiLev</username>
        <id>24492</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Фильм |ЧăвЯчĕ = Собачье сердце |ТăвЯчĕ = Собачье сердце |Ӳкерчĕк =  |Жанр = [[драма]] |Режиссёр    = [[Владимир Бортко]] | Сценарист        = Наталия Бортко | Актёрсем  = [[Евстигнеев Евгений Александрович|Евгений Евстигнеев]]&lt;br&gt;Плотников Борис Григорьевич|Борис Плотн...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1409" xml:space="preserve">{{Фильм
|ЧăвЯчĕ = Собачье сердце
|ТăвЯчĕ = Собачье сердце
|Ӳкерчĕк = 
|Жанр = [[драма]]
|Режиссёр    = [[Владимир Бортко]]
| Сценарист        = Наталия Бортко
| Актёрсем  = [[Евстигнеев Евгений Александрович|Евгений Евстигнеев]]&lt;br&gt;[[Плотников Борис Григорьевич|Борис Плотников]]&lt;br&gt;[[Толоконников Владимир Алексеевич|Владимир Толоконников]]
| Композитор       = [[Дашкевич Владимир Сергеевич|Владимир Дашкевич]]
| Оператор         = [[Шайгарданов Юрий Ахтямович|Юрий Шайгарданов]]
|Патшалăх = {{USSR}}
|Çул = 1988
|Компани = [[Ленфильм]]
|Вăхăт = 
|imdb_id = 0096126
}}
'''Собачье сердце''' ({{lang-ru|Собачье сердце}}) — [[Ленфильм]] киностудире [[Владимир Бортко]] режиссёр 1988 çулта ӳкернĕ совет мусăк илемлĕ камичĕ.

== Сюжет ==
{{Çырмалла}}

== Рольсенче ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* {{imdb title | id=0096126 | title=«Собачье сердце»}}</text>
      <sha1>i7mznuadashy4u3enta9ze2huhulxm3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750687</id>
      <parentid>750684</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T08:37:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ellodanis5 страницă ятне улăштарчĕ [[Собачье сердце (фильм, 1988)]] - [[Йытă чĕри (фильм, 1988)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1409" xml:space="preserve">{{Фильм
|ЧăвЯчĕ = Собачье сердце
|ТăвЯчĕ = Собачье сердце
|Ӳкерчĕк = 
|Жанр = [[драма]]
|Режиссёр    = [[Владимир Бортко]]
| Сценарист        = Наталия Бортко
| Актёрсем  = [[Евстигнеев Евгений Александрович|Евгений Евстигнеев]]&lt;br&gt;[[Плотников Борис Григорьевич|Борис Плотников]]&lt;br&gt;[[Толоконников Владимир Алексеевич|Владимир Толоконников]]
| Композитор       = [[Дашкевич Владимир Сергеевич|Владимир Дашкевич]]
| Оператор         = [[Шайгарданов Юрий Ахтямович|Юрий Шайгарданов]]
|Патшалăх = {{USSR}}
|Çул = 1988
|Компани = [[Ленфильм]]
|Вăхăт = 
|imdb_id = 0096126
}}
'''Собачье сердце''' ({{lang-ru|Собачье сердце}}) — [[Ленфильм]] киностудире [[Владимир Бортко]] режиссёр 1988 çулта ӳкернĕ совет мусăк илемлĕ камичĕ.

== Сюжет ==
{{Çырмалла}}

== Рольсенче ==

== Асăрхавсем ==
{{асăрхавсем}}
== Каçăсем ==
* {{imdb title | id=0096126 | title=«Собачье сердце»}}</text>
      <sha1>i7mznuadashy4u3enta9ze2huhulxm3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Белый снег</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103473</id>
    <redirect title="Шур юр" />
    <revision>
      <id>750686</id>
      <timestamp>2022-07-21T08:36:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ellodanis5 страницă ятне улăштарчĕ [[Белый снег]] - [[Шур юр]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" xml:space="preserve">#перенаправление [[Шур юр]]</text>
      <sha1>j8xpmagooj3tbboc2sw5cgd5md6v2ju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Собачье сердце (фильм, 1988)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103474</id>
    <redirect title="Йытă чĕри (фильм, 1988)" />
    <revision>
      <id>750688</id>
      <timestamp>2022-07-21T08:37:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Ellodanis5 страницă ятне улăштарчĕ [[Собачье сердце (фильм, 1988)]] - [[Йытă чĕри (фильм, 1988)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="72" xml:space="preserve">#перенаправление [[Йытă чĕри (фильм, 1988)]]</text>
      <sha1>lz0f7ogn7iu437lqquwk5h7cdse6qws</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Евĕрлĕх (пĕлтерĕшсем)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103475</id>
    <revision>
      <id>750690</id>
      <timestamp>2022-07-21T08:57:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{викисловарь|евĕрлĕх}} * '''[[Евĕрлĕх]]  геометрире''' — уйрăм [[палăрăм]]семлĕ  [[Биекци|биективлă]] [[улшу]]. * '''[[Евĕрлĕх (физика)]]''' — виçĕнекен капсен пĕр-пĕрин çине пайланаслăхĕ пĕр тăрăмран тепĕр тăрăма куçнă чухне улшăнманни, тан пулни. * '''Евĕрлĕх'''  философ...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1119" xml:space="preserve">{{викисловарь|евĕрлĕх}}
* '''[[Евĕрлĕх]]  геометрире''' — уйрăм [[палăрăм]]семлĕ  [[Биекци|биективлă]] [[улшу]].
* '''[[Евĕрлĕх (физика)]]''' — виçĕнекен капсен пĕр-пĕрин çине пайланаслăхĕ пĕр тăрăмран тепĕр тăрăма куçнă чухне улшăнманни, тан пулни.
* '''Евĕрлĕх'''  философире тата теологире — сăнара тата умсăнара çыхăнтаракан меслет&lt;ref&gt;[https://bigenc.ru/philosophy/text/3149938 Подобие] // БРЭ.&lt;/ref&gt;.

== Çавăн пекех ==
* [[Çӳльевĕрлĕхлĕ]] — христианлăхри сăваплăх чынĕ.
* [[Аффинла геометри]]
* [[Аффинла хроматографи]]
* [[Аффинла улшу]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

{{disambig}}
[[Категори:Тĕрлĕ пĕлтерĕшлисем]]
[[Категори:Нумай пĕлтерĕшлисем]]
[[Категори:Евĕрлĕх]]</text>
      <sha1>jgodhf0ccy9roaerbsenngv0c13vcyx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>750691</id>
      <parentid>750690</parentid>
      <timestamp>2022-07-21T09:17:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1388" xml:space="preserve">{{викисловарь|евĕрлĕх}}
* '''[[Евĕрлĕх]]  геометрире''' — уйрăм [[палăрăм]]семлĕ  [[Биекци|биективлă]] [[улшу]].
* '''[[Евĕрлĕх (физика)]]''' — виçĕнекен капсен пĕр-пĕрин çине пайланаслăхĕ пĕр тăрăмран тепĕр тăрăма куçнă чухне улшăнманни, тан пулни.
* '''Евĕрлĕх'''  философире тата теологире — сăнара тата умсăнара çыхăнтаракан меслет&lt;ref&gt;[https://bigenc.ru/philosophy/text/3149938 Подобие] // БРЭ.&lt;/ref&gt;.

== Çавăн пекех ==
* [[Сĕреевĕрлĕхлĕ]] — христианлăхра (прпвославире): манахлăх витĕр сăваплăхлă пулса тăнăскер. Унашкал сăмах [[Сĕреевĕрлĕхлĕ (титул)|католицизмра, протестантизмра та пур]], анчах пĕлтерĕшĕ урăхларах.
* [[Аффинла геометри]]
* [[Аффинла хроматографи]]
* [[Аффинла улшу]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

{{disambig}}
[[Категори:Тĕрлĕ пĕлтерĕшлисем]]
[[Категори:Нумай пĕлтерĕшлисем]]
[[Категори:Евĕрлĕх]]</text>
      <sha1>8rawbgwazjksl854h2qfzj28f4sx7o9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Сĕреевĕрлĕхлĕ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103476</id>
    <revision>
      <id>750692</id>
      <timestamp>2022-07-21T09:39:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;[[File:Saint Moses the Hungarian.jpg|thumb|Saint Moses the Hungarian (Сĕреевĕрлехлĕ Моисей Угрин)]] {{Пĕлтерĕшсем|Сĕреевĕрлĕхлĕ (пĕлтерĕшсем)}} {{Пĕлтерĕшсем|Евĕрлĕх (пĕлтерĕшсем)}} {{Cleanup}} '''Сĕреевĕрлĕхлĕ''' ({{lang-grc|ὅσιος}}) — в [[Православие|православии]] особый разряд ([[лик святости|лик]]) с...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4656" xml:space="preserve">[[File:Saint Moses the Hungarian.jpg|thumb|Saint Moses the Hungarian (Сĕреевĕрлехлĕ Моисей Угрин)]]
{{Пĕлтерĕшсем|Сĕреевĕрлĕхлĕ (пĕлтерĕшсем)}}
{{Пĕлтерĕшсем|Евĕрлĕх (пĕлтерĕшсем)}}
{{Cleanup}}
'''Сĕреевĕрлĕхлĕ''' ({{lang-grc|ὅσιος}}) — в [[Православие|православии]] особый разряд ([[лик святости|лик]]) [[святой|святых]], угодивших Богу монашеским подвигом&lt;ref name=&quot;agiogr&quot;&gt;[http://interpretive.ru/dictionary/445/word/prepodobnyi Преподобный] {{Wayback|url=http://interpretive.ru/dictionary/445/word/prepodobnyi |date=20140325005040 }} // [[Живов, Виктор Маркович|Живов В. М.]] Святость. Краткий словарь агиографических терминов&lt;/ref&gt;. Иными словами, преподобные — «святые из [[монах]]ов, кто [[молитва|молитвой]], постом и трудами стремился быть подобным [[Иисус Христос|Господу Иисусу Христу]]»&lt;ref name=&quot;prepodobnye&quot;&gt;[http://www.zakonbozhiy.ru/Zakon_Bozhij/Chast_1_O_vere_i_zhizni_hristianskoj/Prepodobnye/ Преподобные ] {{Wayback|url=http://www.zakonbozhiy.ru/Zakon_Bozhij/Chast_1_O_vere_i_zhizni_hristianskoj/Prepodobnye/ |date=20120623213319 }} сайт «Закон Божий»&lt;/ref&gt; и преуспел в этом уподоблении&lt;ref&gt;Слово «преподобный», согласно словарю Даля, означает, во-первых, «весьма подобный, схожий» ({{sfn0|Даль|1880—1882}}). Такие значения, как «святой, праведный, угодник» или же «монах» и вообще тот, «кому усвоен почёт преподобия», развились, видимо, из первого значения и обозначают сходство со Христом того человека, к кому применяется наименование преподобного.&lt;/ref&gt;. Конечно, и при других видах христианского подвига происходит уподобление Христу: «''В каждом чине святых существуют примеры достижения этого подобия. [[Мученики]], [[равноапостольные]], [[святители]], [[праведные]] — каждый в своей мере исполнил заповедь Господа о стремлении к богоподобию''»&lt;ref name=&quot;prepodobnye&quot;/&gt;.

Но именно монашеская жизнь отличается «''особым, более напряжённым устремлением к Богу''»&lt;ref name=&quot;prepodobnye&quot;/&gt;, и потому «''только монахи, прославленные Церковью, носят звание преподобных''»&lt;ref name=&quot;prepodobnye&quot;/&gt;.

== Çавăн пекех ==
* [[Сĕреевĕрлĕхлĕ-асаплăхлă]]

== Асăрхавсем ==
{{Асăрхавсем}}

== Литература ==
* {{БРЭ|автор=[[Афиногенова, Ольга Николаевна|Афиногенова О. Н.]]|заглавие=Преподобный|id= 3176113|том=27|год=2015|страницы=436|ref=Афиногенова}}
* {{книга|автор = Карпов А.|заглавие = Православные святые и чудотворцы. Древняя Русь. Московская Русь. Российская империя|год = 2005|издательство = [[Вече (издательство)|Вече]]|место = М.}}
* {{книга|автор = Останина С. П.|заглавие = Святые и чудотворцы. Краткий биографический словарь|издательство = Рипол Классик|isbn = 5-7905-2366-8}}
* {{книга|автор =|заглавие = Православный церковный календарь. 2013|издательство = [[Издательство Московской Патриархии]] Русской Православной Церкви|год = 2012|место = М.}}
* {{Даль|Преподобный}}

[[Категори:Православи]]
[[Категори:Сĕреевĕрлĕхлисем|*]]
[[Категори:Манахлăх]]
[[Категори:Христианлăх]]
[[Категори:Тĕн]]</text>
      <sha1>5kfrd2p8wfuznxjlz29ed19lipop8tn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Анра çарăк</title>
    <ns>0</ns>
    <id>103477</id>
    <revision>
      <id>750695</id>
      <timestamp>2022-07-21T10:07:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ellodanis5</username>
        <id>17302</id>
      </contributor>
      <comment>Çĕнĕ страница &quot;{{Cleanup}} [[File:Peltokanankaali 1.jpg|thumb|Barbarea vulgaris ([[Ахаль анра çарăк]]]] '''Анра çарăк'''&lt;ref&gt;Названием «Сурепица» ещё обозначают вид {{bt-ruslat|Капуста полевая|Brassica campestris}} (см. {{Из БСЭ|http://www.cultinfo.ru/fulltext/1/001/008/107/762.htm|title=Сурепица}})&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Barbaréa}} — [[род (биология)|род]] трава|травя...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1284" xml:space="preserve">{{Cleanup}}
[[File:Peltokanankaali 1.jpg|thumb|Barbarea vulgaris ([[Ахаль анра çарăк]]]]
'''Анра çарăк'''&lt;ref&gt;Названием «Сурепица» ещё обозначают вид {{bt-ruslat|Капуста полевая|Brassica campestris}} (см. {{Из БСЭ|http://www.cultinfo.ru/fulltext/1/001/008/107/762.htm|title=Сурепица}})&lt;/ref&gt; ({{lang-la|Barbaréa}} — [[род (биология)|род]] [[трава|травянистых растений]] семейства {{bt-ruslat|Капустные|Brassicaceae}}, ранее известного под названием Крестоцветные. Род включает около 100&lt;ref name=&quot;TPL&quot;&gt;{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/1.1/browse/A/Brassicaceae/Barbarea/|title=''Barbarea''|publisher=[[The Plant List]]. Version 1.1.|date=2013|lang=en|accessdate=2016-09-15}}&lt;/ref&gt; [[Биологический вид|видов]] — это преимущественно небольшие [[Двулетние растения|двулетние]] или [[многолетние растения]] с тёмно-зелёными [[лист]]ьями и жёлтыми [[Цветок|цветками]] с четырёхдольным [[околоцветник]]ом.</text>
      <sha1>olq9fwk5itnnmxs8aju2elfrwdody32</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>