Wikipedy fywiki https://fy.wikipedia.org/wiki/Haadside MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Wiki Oerlis Meidogger Meidogger oerlis Wikipedy Wikipedy oerlis Ofbyld Ofbyld oerlis MediaWiki MediaWiki oerlis Berjocht Berjocht oerlis Hulp Hulp oerlis Kategory Kategory oerlis TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 888 1084480 1076436 2022-07-25T14:58:57Z Warkums Erfskip 8980 /* Befolking */ wikitext text/x-wiki {{Doarpstabel | doarpsnamme = Warkum | flagge = Flagge fan Warkum.PNG | wapen = Workum_wapen.svg | lokaasje = LocatieWorkum.png | gemeentenamme= Súdwest Fryslân | teljier = 2021 | ynwennertal = 4.475 | webstee = [http://www.workum.nl/ Webstee Warkum] }} [[File:Workum-OpenTopo.jpg|thumb|left|250px|Warkum]] [[Ofbyld:Map NL Nijefurd Warkum.png|thumb|''de [[himrik]] fan Warkum]] [[Ofbyld:Sluis Workum 12.JPG|thumb|''De slûs by Warkum'']] [[Ofbyld:Workum-Hauptstrasse.JPG|thumb|''Haadstrjitte'']] {{Of|de stêd Warkum|de eardere gemeente|Warkum (gemeente)}} '''Warkum''' (Workum) is in [[stêd]] yn de [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] [[Súdwest-Fryslân]]. De stêd, ien fan de [[Fryske stêden|Fryske alve stêden]], wie oant [[2011]] [[haadplak]] fan de eardere gemeente [[Nijefurd]], en oant de [[gemeentlike weryndieling]] fan [[1984]] wie Warkum in [[Warkum (gemeente)|selsstannige gemeente]]. == Skiednis == Archeologysk ûndersiik hat bewiis sjen litten fan de bewenning fan terpen yn Warkum fan ôf de tsiende iuw. <ref name=Tomashof_arch> http://www.worldcat.org/title/laatmiddeleeuwse-terp-bij-de-tomashof-een-aanvullend-archeologisch-onderzoek-in-workum-gemeente-nijefurd-fr/oclc/65796817</ref> De stêd is ûntstien oan de [[De Wimerts (Warkum)|De Wimerts]] en oant yn de [[19e iuw]] rikte de súdein oan de [[Sudersee]] ta, dêr't de Wimerts yn [[It Soal (Warkum)|It Soal]] oergong, in soal tusken [[De Bank]] en it [[Warkumer Nijlân]] troch. Hoewol't Warkum net oan see lei, koe fia It Soal dochs de see berikt wurde. Yn it soal leit dan ek in slûs, in pear kilometer fan de seedyk ôf. By dy slûs stiet skipswerf De Hoop, dêr't al hûnderten jierren skippen boud en restaurearre wurde. Mar hjoeddedei lizze foar de kust de polders it [[Griene Strân]] en it [[Giele Strân]], sadat Warkum no net mear oan see leit. De Wimerts is dimpt en it Soal is no in brede feart tusken Warkum en de [[Iselmar]]. Op 13 april [[1399]] krige Warkum [[stedsrjochten]] fan [[Albrecht fan Beieren]]. Ferskate soarten hannel en yndustry hawwe in rol spile yn 'e skiednis fan Warkum. Sa wienen der ielfiskers, dy't oant yn [[Londen]] ferkochten. Warkum hie ek weverijen dy't sa'n grutte omset hienen yn Fryslân dat yn [[1504]] de [[Warkumer Jellen]] de standert foar gâns Fryslân waard; ek wienen der yn Warkum in soad pottebakkers, dy't it bysûndere Warkumer [[Kerfsneedstienwurk]] ûntwikkele hawwe. En der wie en is, in soad skipsbou in Warkum. Warkum wie ek it berteplak fan [[Jopie Huisman]] en yn de stêd is sûnt [[1986]] it [[Jopie Huisman Museum]] festige. De havenregistraasjekoade fan Warkum wurdt foarme troch de letters WK. == Eveneminten == Yn de hjerstfakânsje wurde jierliks de [[Fiskerijdagen Warkum]], it [[Beurtfear]] en de [[Strontrace]] organisearre. Yn septimber is der [[Triatlon Warkum]] en de jierlikse Feekeuring, eventueel kombinearre mei in Gondelfeart op jûn. == It besjen wurdich == * Krektas op mear plakken oan de eardere [[Sudersee]] hat ek Warkum in eigen soarte [[ierdewurk]]. It Warkumer ierdewurk is ienfâldich brún mei dekoraasjes yn ringelear-technyk. * De wynmûnen [[De Nijlannermole]], [[De Snip]] en [[Ybema's Mole]]. <gallery> Image:Sint Gertrudiskerk Workum 18.JPG|[[Gertrudistsjerke]] Image:Sint Werenfridus kerk Workum 06.JPG|[[Sint-Werenfridustsjerke]] Image:Waag Workum 03.JPG|[[Waach (Warkum)|Waachgebou]] mei deryn it [[Museum Warkums Erfskip]] </gallery> <gallery> Image:Stadhuis Workum 03c.jpg|[[Stedhûs fan Warkum|Stedhûs]] Image:Jopie Huisman Museum 01.JPG|[[Jopie Huisman Museum]] Image:Vuurtoren Workum 07c.JPG|[[fjoertoer fan Warkum|Fjoertoer]] </gallery> == Mienskip == === Ferienings === *SVW - gymnastyk/jazzballet/folleybal *Drumband *Rekke - tennis *[[Fuotbalferiening Warkum]] *Kwintoruters *Aldheidkundige Feriening Warkums Erfskip (beheart [[Museum Warkums Erfskip]]) * [http://www.crescendoworkum.nl/ Brassband Crescendo Workum] === Festivals === * Brij Blues * De Paupers - rockevenemint * Septimberpop * Shantyfestival === Befolking === * [[1880]] - 4150 * [[1890]] - 4146 * [[1900]] - 4100 * [[1910]] - 4105 * [[1920]] - 4052 * [[1954]] - 4125 * [[1959]] - 3983 * [[1964]] - 3890 * [[1969]] - 3976 * [[1973]] - 4018 * [[2004]]? - 4167 * [[2013]] - 4327 * [[2015]] - 4383 * [[2020]] - 4444 * [[2021]] - 4479 == Berne yn Warkum == * [[Petreius Tiara]] ([[15 july]] [[1514]] - † [[9 febrewaris]] [[1586]]), [[arts]] * [[Anske Hielke Kuipers]], ([[11 july]] [[1833]] - † [[25 july]] [[1902]]), gesachfierder * [[Tjipke Visser]] ([[12 desimber]] [[1876]] - † [[22 jannewaris]] [[1955]]), [[byldhouwer (keunstner)|byldhouwer]] * [[Jopie Huisman]] ([[18 oktober]] [[1922]] - † [[29 septimber]] [[2000]]), [[keunstskilder]] * [[Leo Popma]] ([[17 febrewaris]] [[1938]]), Frysk skriuwer * [[Sipke Castelein (roeier)|Sipke Castelein]] ([[1941]]), roeier * [[Kees Romkema]] ([[28 april]] [[1951]]), keunstner * [[Klaas Werumeus Buning]] ([[20 febrewaris]] [[1955]]), byldzjend keunster * [[Hoite Pruiksma]] ([[1958]]), komponist en dirigint * [[Sybrand van Haersma Buma (1965)|Sybrand van Haersma Buma]] ([[30 july]] [[1965]]), politikus * [[Sytze Pruiksma]] ([[1972]]), komponist, muzikus en fûgelkenner == Ferfier == * [[Stasjon Warkum]], oan it spoar [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]]-[[Stasjon Starum|Starum]]. * Busline 44: [[Boalsert (stêd)|Boalsert]] - [[Tsjerkwert]] - [[Parregea]] - '''Warkum''' - [[Hylpen]] - [[Bakhuzen]] - [[Murns]] - [[Aldemardum]] - [[Nijemardum]] - [[Sondel]] - [[Wikel (Gaasterlân-Sleat)|Wikel]] - [[Sleat (stêd)|Sleat]] - [[Tsjerkgaast]] - [[Spannenburch (buorskip)|Spannenburch]] ''vv''. * [[Slûs Warkum]] == Strjitten == Alle [[strjitten yn Warkum]]. == Sjoch ek == * [[Warkum (gemeente)]] * [[wapen fan Warkum]] * [[list fan boargemasters fan Warkum]] == Keppeling om utens == * [http://www.workum.nl/ Webstee Warkum] * [http://pb.workum.nl/ Pleatslik Belang Warkum] * [http://warkumserfskip.nl/ Museum Warkums Erfskip: de skiednis fan Warkum] * {{Wikiwurdboek}} ==Boarnen== {{Boarnen|boarnefernijing= {{Reflist}} }} {{koördinaten|52_58_39_N_5_26_42_E_type:city_zoom:14_region:NL|52° 59' NB, 5° 27' EL}} {{Alve stêden provinsje Fryslân}} {{Súdwest-Fryslân}} [[Kategory:Warkum| ]] [[Kategory:Stêd yn Fryslân]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Warkum (gemeente)]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Nijefurd]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Súdwest-Fryslân]] [[Kategory:Plak stifte yn de 10e iuw]] azl7s99gqujkuglngn7gmmj18fdmgp5 1084481 1084480 2022-07-25T15:03:12Z Warkums Erfskip 8980 /* Befolking */ wikitext text/x-wiki {{Doarpstabel | doarpsnamme = Warkum | flagge = Flagge fan Warkum.PNG | wapen = Workum_wapen.svg | lokaasje = LocatieWorkum.png | gemeentenamme= Súdwest Fryslân | teljier = 2021 | ynwennertal = 4.475 | webstee = [http://www.workum.nl/ Webstee Warkum] }} [[File:Workum-OpenTopo.jpg|thumb|left|250px|Warkum]] [[Ofbyld:Map NL Nijefurd Warkum.png|thumb|''de [[himrik]] fan Warkum]] [[Ofbyld:Sluis Workum 12.JPG|thumb|''De slûs by Warkum'']] [[Ofbyld:Workum-Hauptstrasse.JPG|thumb|''Haadstrjitte'']] {{Of|de stêd Warkum|de eardere gemeente|Warkum (gemeente)}} '''Warkum''' (Workum) is in [[stêd]] yn de [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] [[Súdwest-Fryslân]]. De stêd, ien fan de [[Fryske stêden|Fryske alve stêden]], wie oant [[2011]] [[haadplak]] fan de eardere gemeente [[Nijefurd]], en oant de [[gemeentlike weryndieling]] fan [[1984]] wie Warkum in [[Warkum (gemeente)|selsstannige gemeente]]. == Skiednis == Archeologysk ûndersiik hat bewiis sjen litten fan de bewenning fan terpen yn Warkum fan ôf de tsiende iuw. <ref name=Tomashof_arch> http://www.worldcat.org/title/laatmiddeleeuwse-terp-bij-de-tomashof-een-aanvullend-archeologisch-onderzoek-in-workum-gemeente-nijefurd-fr/oclc/65796817</ref> De stêd is ûntstien oan de [[De Wimerts (Warkum)|De Wimerts]] en oant yn de [[19e iuw]] rikte de súdein oan de [[Sudersee]] ta, dêr't de Wimerts yn [[It Soal (Warkum)|It Soal]] oergong, in soal tusken [[De Bank]] en it [[Warkumer Nijlân]] troch. Hoewol't Warkum net oan see lei, koe fia It Soal dochs de see berikt wurde. Yn it soal leit dan ek in slûs, in pear kilometer fan de seedyk ôf. By dy slûs stiet skipswerf De Hoop, dêr't al hûnderten jierren skippen boud en restaurearre wurde. Mar hjoeddedei lizze foar de kust de polders it [[Griene Strân]] en it [[Giele Strân]], sadat Warkum no net mear oan see leit. De Wimerts is dimpt en it Soal is no in brede feart tusken Warkum en de [[Iselmar]]. Op 13 april [[1399]] krige Warkum [[stedsrjochten]] fan [[Albrecht fan Beieren]]. Ferskate soarten hannel en yndustry hawwe in rol spile yn 'e skiednis fan Warkum. Sa wienen der ielfiskers, dy't oant yn [[Londen]] ferkochten. Warkum hie ek weverijen dy't sa'n grutte omset hienen yn Fryslân dat yn [[1504]] de [[Warkumer Jellen]] de standert foar gâns Fryslân waard; ek wienen der yn Warkum in soad pottebakkers, dy't it bysûndere Warkumer [[Kerfsneedstienwurk]] ûntwikkele hawwe. En der wie en is, in soad skipsbou in Warkum. Warkum wie ek it berteplak fan [[Jopie Huisman]] en yn de stêd is sûnt [[1986]] it [[Jopie Huisman Museum]] festige. De havenregistraasjekoade fan Warkum wurdt foarme troch de letters WK. == Eveneminten == Yn de hjerstfakânsje wurde jierliks de [[Fiskerijdagen Warkum]], it [[Beurtfear]] en de [[Strontrace]] organisearre. Yn septimber is der [[Triatlon Warkum]] en de jierlikse Feekeuring, eventueel kombinearre mei in Gondelfeart op jûn. == It besjen wurdich == * Krektas op mear plakken oan de eardere [[Sudersee]] hat ek Warkum in eigen soarte [[ierdewurk]]. It Warkumer ierdewurk is ienfâldich brún mei dekoraasjes yn ringelear-technyk. * De wynmûnen [[De Nijlannermole]], [[De Snip]] en [[Ybema's Mole]]. <gallery> Image:Sint Gertrudiskerk Workum 18.JPG|[[Gertrudistsjerke]] Image:Sint Werenfridus kerk Workum 06.JPG|[[Sint-Werenfridustsjerke]] Image:Waag Workum 03.JPG|[[Waach (Warkum)|Waachgebou]] mei deryn it [[Museum Warkums Erfskip]] </gallery> <gallery> Image:Stadhuis Workum 03c.jpg|[[Stedhûs fan Warkum|Stedhûs]] Image:Jopie Huisman Museum 01.JPG|[[Jopie Huisman Museum]] Image:Vuurtoren Workum 07c.JPG|[[fjoertoer fan Warkum|Fjoertoer]] </gallery> == Mienskip == === Ferienings === *SVW - gymnastyk/jazzballet/folleybal *Drumband *Rekke - tennis *[[Fuotbalferiening Warkum]] *Kwintoruters *Aldheidkundige Feriening Warkums Erfskip (beheart [[Museum Warkums Erfskip]]) * [http://www.crescendoworkum.nl/ Brassband Crescendo Workum] === Festivals === * Brij Blues * De Paupers - rockevenemint * Septimberpop * Shantyfestival === Befolking === * [[1880]] - 4150 * [[1890]] - 4146 * [[1900]] - 4100 * [[1910]] - 4105 * [[1920]] - 4052 * [[1930]] - 3839 * [[1940]] - 3813 * [[1950]] - 4172 * [[1954]] - 4125 * [[1959]] - 3983 * [[1960]] - 3934 * [[1964]] - 3890 * [[1969]] - 3976 * [[1973]] - 4018 * [[2004]]? - 4167 * [[2013]] - 4327 * [[2015]] - 4383 * [[2020]] - 4444 * [[2021]] - 4479 == Berne yn Warkum == * [[Petreius Tiara]] ([[15 july]] [[1514]] - † [[9 febrewaris]] [[1586]]), [[arts]] * [[Anske Hielke Kuipers]], ([[11 july]] [[1833]] - † [[25 july]] [[1902]]), gesachfierder * [[Tjipke Visser]] ([[12 desimber]] [[1876]] - † [[22 jannewaris]] [[1955]]), [[byldhouwer (keunstner)|byldhouwer]] * [[Jopie Huisman]] ([[18 oktober]] [[1922]] - † [[29 septimber]] [[2000]]), [[keunstskilder]] * [[Leo Popma]] ([[17 febrewaris]] [[1938]]), Frysk skriuwer * [[Sipke Castelein (roeier)|Sipke Castelein]] ([[1941]]), roeier * [[Kees Romkema]] ([[28 april]] [[1951]]), keunstner * [[Klaas Werumeus Buning]] ([[20 febrewaris]] [[1955]]), byldzjend keunster * [[Hoite Pruiksma]] ([[1958]]), komponist en dirigint * [[Sybrand van Haersma Buma (1965)|Sybrand van Haersma Buma]] ([[30 july]] [[1965]]), politikus * [[Sytze Pruiksma]] ([[1972]]), komponist, muzikus en fûgelkenner == Ferfier == * [[Stasjon Warkum]], oan it spoar [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]]-[[Stasjon Starum|Starum]]. * Busline 44: [[Boalsert (stêd)|Boalsert]] - [[Tsjerkwert]] - [[Parregea]] - '''Warkum''' - [[Hylpen]] - [[Bakhuzen]] - [[Murns]] - [[Aldemardum]] - [[Nijemardum]] - [[Sondel]] - [[Wikel (Gaasterlân-Sleat)|Wikel]] - [[Sleat (stêd)|Sleat]] - [[Tsjerkgaast]] - [[Spannenburch (buorskip)|Spannenburch]] ''vv''. * [[Slûs Warkum]] == Strjitten == Alle [[strjitten yn Warkum]]. == Sjoch ek == * [[Warkum (gemeente)]] * [[wapen fan Warkum]] * [[list fan boargemasters fan Warkum]] == Keppeling om utens == * [http://www.workum.nl/ Webstee Warkum] * [http://pb.workum.nl/ Pleatslik Belang Warkum] * [http://warkumserfskip.nl/ Museum Warkums Erfskip: de skiednis fan Warkum] * {{Wikiwurdboek}} ==Boarnen== {{Boarnen|boarnefernijing= {{Reflist}} }} {{koördinaten|52_58_39_N_5_26_42_E_type:city_zoom:14_region:NL|52° 59' NB, 5° 27' EL}} {{Alve stêden provinsje Fryslân}} {{Súdwest-Fryslân}} [[Kategory:Warkum| ]] [[Kategory:Stêd yn Fryslân]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Warkum (gemeente)]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Nijefurd]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Súdwest-Fryslân]] [[Kategory:Plak stifte yn de 10e iuw]] gd05pdbdkev64gpqno89w7c4jifi9q5 0 2070 1084540 987706 2022-07-26T06:22:11Z FreyaSport 40716 /* Bistetún */ oars wikitext text/x-wiki {{stobbe|geografy}} {{Ynfoboks gemeente | namme = Emmen | ôfbyld = </small> | flagge = [[File:Emmen vlag.svg|border|125px]] | wapen = [[File:Coat of arms of Emmen.svg|120px]] | lokaasje = [[File:LocatieEmmen.png|300px]] | lân = [[File:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]] | bestjoerlike ienheid 1 = provinsje | namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Flag of Drenthe.svg|border|20px]] [[Drinte]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | gemeenteried = | boargemaster = | haadplak = Emmen | grutste plak = Emmen | ynwennertal = 107.111 <small>(2019)</small> | befolkingstichtens = 206 / [[km²]] | oerflak = 346,25 km² | wêrfan lân = 336,40 km² | wêrfan wetter = 9,85 km² | tal stêden = | tal doarpen = | ferkearsieren = A37 E233 N34 N391 N381 Spoarferbining Emmen-Swol | oprjochte = [[1998]] | perioade 1 = Oant 1998 | namme perioade 1 = Gemeente Emmen<br>Gemeente Schoonebeek | perioade 2 = | namme perioade 2 = | perioade 3 = | namme perioade 3 = | perioade 4 = | namme perioade 4 = | perioade 5 = | namme perioade 5 = | opheft = | opgien yn = | no part fan = | netnûmer = 0524, 0591 | postkoades = 7760-7769, 7800-7839, 7844, 7880-7899 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = UTC +2 | webside = [http://www.gemeente.emmen.nl/ www.gemeente.emmen.nl] }} '''Emmen''' ([[Drintsk]]: Em'm) is in plak en in gemeente yn de [[provinsje]] [[Drinte]], mei 107.111 ynwenners (1 jannewaris 2019) en mei in oerflak fan 350,00&nbsp;km² (dêr't fan 10&nbsp;km² wetter is). De hjoeddeistige gemeente Emmen is yn [[1998]] ûntstien troch de fúzje fan 'e eardere [[gemeente Emmen (foar 1998)|gemeente Emmen]] en de [[Schoonebeek (gemeente)|gemeente Schoonebeek]]. [[Ofbyld:Centrum Emmen.jpg|thumb|left|250px|''Sintrum Emmen'']] == Bistetún == [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]], oant 2015 [[Noorder Dierenpark Emmen]] neamd, is in [[bistetún]] yn Emmen. De bistetún groeide yn rin fan jierren út ta ien fan de meast wichtige attraksjes yn it Noarden fan Nederlân. == Oare plakken yn de gemeente == [[Barger-Compascuum]], [[Emmer-Compascuum]], [[Erica]], [[Klazienaveen]], [[Nij-Amsterdam (Drinte)|Nieuw-Amsterdam]], [[Nieuw-Dordrecht]], [[Nieuw-Schoonebeek]], [[Nieuw-Weardinge]], [[Roswinkel]], [[Schoonebeek]], [[Veenoord (Drinte)|Veenoord]], [[Weiteveen]] en [[Zwartemeer]]. {{clear}} == Keppeling om utens == *[http://www.emmen.nl Webstee fan de gemeente] {{msg:GemeentenDrinte}} [[Kategory:Emmen| ]] [[Kategory:Plak yn Emmen]] [[Kategory:Gemeente yn Drinte]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1998]] eljj6r99oebye29omcculemigh4jlx8 0 4009 1084532 1030384 2022-07-25T21:18:01Z Ruurd Jorritsma 38557 /* Klassifikaasje */ wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Duck in Malbork.JPG|thumb|right|250px|Einfûgel]] De '''Einfûgels''' (''Anatidae'') binne in [[famylje (taksonomy)|famylje]] yn it [[skift]] fan de [[Goeseftigen]] (''Anseriformes''), mei dêryn de [[Einen]], [[Guozzen]], [[Swannen]] en hast alle wetterfûgels dy't dêr op lykje. == Uterlik == Einfûgels hawwe allegear in wat plotsich lichem en koarte poaten. De [[fûgels]] binne oanpast oan it swimmen, it driuwen op it wetter, en foar guon soarten ek oan it dûken yn ûndjip wetter. Einfûgels hawwe [[swimflues|swimfluezen]] oan harren poaten, en hawwe platte [[snaffel]]s. Se bringe in waakseftige stof oan op harren fearren, sa't wetter dêr net trochhinne kringe kin. == Fersprieding == Utsein op [[Antarktika]] komme Einfûgels oeral op 'e wrâld foar. Ferskate Einfûgels binne holden as húsdieren, foar de aaien of it fleis, mar fral ek foar de fearren. Hjirtroch binne by guon soarten njonken in wylde ûndersoart ek ien as mear nuete ûndersoarten ûntstien. == Besibbens == Ut DNA-ûndersyk docht bliken dat Einfûgels net fier ôf stean fan de [[Neornithes]], de mienskiplike âldfaar fan alle fûgels. Wylst der gjin diskusje is oer hokfoar fûgels krekt ta de Einfûgels rekkene wurde moatte, is der al in soad te dwaan oer hokfoar soarten krekt ta hokfoar skaaien hearre. Ek yndielings yn ûnderfamyljes kinne grutter ferskillen hawwe. De neikommende list is dêrmei mar ien mooglike yndieling yn skaaien; oare ynsichten kinne ta oare risseltaten liede. == Klassifikaasje == * ''Skift'': [[goeseftigen]] (''Anseriformes'') ** ''Famylje'': '''einfûgels''' (''Anatidae'') *** ''Skaai'': [[fluiteinen]] (''Dendrocygna''), 8 soarten *** ''Skaai'': [[dûkerfluiteinen]] (''Thalassornis''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[hinneguozzen]] (''Cereopsis''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[seeguozzen]] (''Branta''), 6-8 soarten *** ''Skaai'': [[guozzen]] (''Anser''), 11 soarten *** ''Skaai'': [[goesswannen]] (''Coscoroba''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[swannen]] (''Cygnus''), 6-7 soarten *** ''Skaai'': [[aapguozzen]] (''Stictonetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[sêftsnaffeleinen]] (''Hymenolaimus''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[boateinen]] (''Tachyeres''), 4 soarten *** ''Skaai'': [[riviereinen]] (''Merganetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[spoarguozzen]] (''Plectropterus''), 1 soarte: **** ''Soarte'': [[spoargoes]] (''Plectropterus gambensis'') *** ''Skaai'': [[kaameinen]] (''Sarkidiornis''), 2 soarten: **** ''Soarte'': [[Amerikaanske kaamein]] (''Sarkidiornis sylvicola'') **** ''Soarte'': [[kaamein]] (''Sarkidiornis melanotos'') *** ''Skaai'': [[blauwjukguozzen]] (''Cyanochen''), 1 soarte: **** ''Soarte'': [[blauwjukgoes]] (''Cyanochen cyanoptera'') *** ''Skaai'': [[nylguozzen]] (''Alopochen''), 1 libbene en 2 ústoarne soarten: **** ''Soarte'' [[nylgoes]] (''Alopochen aegyptiaca'') *** ''Skaai'': [[orinokoguozzen]] (''Neochen''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[Súdamerikaanske guozzen]] (''Chloephaga''), 5 soarten *** ''Skaai'': (''Radjah''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[bercheinen]] (''Tadorna''), 5 libbene en 1 útstoarne soarten, dêrûnder: **** ''Soarte'' [[berchein]] (''Tadorna tadorna'') **** ''Soarte'' [[kasarka]] (''Tadorna ferruginea'') *** ''Skaai'': (''Malacorhynchus''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[salvadoritsjillings]] (''Salvadorina''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[boskeinen]] (''Cairina''), 1 soarte: **** ''Soarte'': [[moskesein]] (''Cairina moschata'') *** ''Skaai'': (''Asacornis''), 1 soarte: *** ''Skaai'': [[oerwâldeinen]] (''Pteronetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[gekskape-einen]] (''Aix''), 2 soarten: **** ''Soarte'': [[breidein]] (''Aix sponsa'') **** ''Soarte'': [[mandarynein]] (''Aix galericulata'') *** ''Skaai'': [[moanjeseinen]] (''Chenonetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[dwercheinen]] (''Nettapus''), 3 soarten: **** ''Soarte'': [[Afrikaanske dwerchein]] (''Nettapus auritus'') **** ''Soarte'': [[Yndyske dwerchein]] (''Nettapus coromandelianus'') **** ''Soarte'': [[griene dwerchein]] (''Nettapus pulchellus'') *** ''Skaai'': [[Amazônetjillings]] (''Amazonetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[ringtjillings]] (''Callonetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[plomeinen]] (''Lophonetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': (''Speculanas''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[Sibearyske tjillings]] (''Sibirionetta''), 1 soarte: **** ''Soarte'': [[Sibearyske tjilling]] (''Sibirionetta formosa'') *** ''Skaai'': [[tjillings]] of [[tsjillings]] (''Spatula''), 10 soarten: **** ''Soarte'': [[skiertjilling]] of [[skiertsjilling]] (''Spatula querquedula'') **** ''Soarte'': [[blausnaffeltjilling]] (''Spatula hottentota'') **** ''Soarte'': (''Spatula puna'') **** ''Soarte'': (''Spatula versicolor'') **** ''Soarte'': (''Spatula platalea'') **** ''Soarte'': [[kanieltjilling]] (''Spatula cyanoptera'') **** ''Soarte'': [[blauwjuktjilling]] (''Spatula discors'') **** ''Soarte'': [[Afrikaanske slob]] (''Spatula smithii'') **** ''Soarte'': (''Spatula rhynchotis'') **** ''Soarte'': [[slob]] (''Spatula clypeata'') *** ''Skaai'': [[smjunten]] (''Mareca''), 5 libbene en 1 útstoarne soarten: **** ''Soarte'': [[eastein (fûgel)|eastein]] (''Mareca strepera'') **** ''Soarte'': [[grienkopein]] (''Mareca falcata'') **** ''Soarte'': [[smjunt]] (''Mareca penelope'') **** ''Soarte'': [[Sileenske smjunt]] (''Mareca sibilatrix'') **** ''Soarte'': [[Amerikaanske smjunt]] (''Mareca americana'') *** ''Skaai'': [[einen]] (''Anas''), 31 libbene en 1 útstoarne soarten, dêrûnder: **** ''Soarte'': [[wylde ein]] (''Anas platyrhynchos'') **** ''Soarte'': [[swarte ein]] (''Anas rubripes'') **** ''Soarte'': [[Afrikaanske pylksturt]] (''Anas capensis'') **** ''Soarte'': [[pylksturt (fûgel)|pylksturt]] (''Anas acuta'') **** ''Soarte'': [[piiptjilling]] of [[piiptsjilling (fûgel)|piiptsjilling]] (''Anas crecca'') **** ''Soarte'': [[Amerikaanske piiptjilling]] (''Anas carolinensis'') *** ''Skaai'': [[moarmereinen]] (''Marmaronetta''), 1 soarte: **** ''Soarte'': [[moarmerein]] (''Marmaronetta angustirostris'') *** ''Skaai'': [[reakopeinen]] (''Netta''), 3 soarten *** ''Skaai'': [[jollings]] (''Aythya''), 12 soarten, dêrûnder: **** ''Soarte'': [[karein]] (''Aythya ferina'') **** ''Soarte'': [[túfein]] (''Aythya fuligula'') **** ''Soarte'': [[jolling]] (''Aythya marila'') *** ''Skaai'': [[lytse eiders]] (''Polysticta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[eiders]] (''Somateria''), 3 soarten *** ''Skaai'': [[harlekyneinen]] (''Histrionicus''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[see-einen]] (''Melanitta''), 6 soarten *** ''Skaai'': [[iiseinen]] (''Clangula''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[rinkeleinen]] (''Bucephala''), 3 soarten: **** ''Soarte'': [[buffelkopeinen]] (''Bucephala albeola'') **** ''Soarte'': [[rinkelein]] (''Bucephala clangula'') **** ''Soarte'': [[Yslânske rinkelein]] (''Bucephala islandica'') *** ''Skaai'': [[lytse seachbekken]] (''Mergellus''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[kapeseachbekken]] (''Lophodytes''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[seachbekken]] (''Mergus''), 4 libbene en 1 útstoarne soarten *** ''Skaai'': [[koekoekeinen]] (''Heteronetta''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[maskereinen]] (''Nomonyx''), 1 soarte *** ''Skaai'': [[stikelsturten]] (''Oxyura''), 6 soarten *** ''Skaai'': [[wettereinen]] (''Biziura''), 1 soarte == Keppeling om utens == * {{CommonsLyts|Category:Anatidae|Einfûgels}} [[Kategory:Fûgelfamylje]] [[Kategory:Goeseftige]] [[Kategory:Einfûgel| ]] 9rc8l5pqp0ijp6cksi23fm1puunboea 0 4146 1084530 1030177 2022-07-25T21:04:38Z Ruurd Jorritsma 38557 /* Untwikkeling */ wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Smew.both.arp.600pix.jpg|thumb|right|250px|Lytse seachbek]] De '''lytse seachbekken''' (''Mergellus'') foarmje in [[skaai (taksonomy)|skaai]] yn de [[famylje (taksonomy)|famylje]] fan de [[einfûgels]]. It skaai hat mar ien [[soarte]], de [[lytse seachbek]] (''Mergellus albellus''). == Untwikkeling == Yn [[1758]] naam [[Carolus Linnaeus]] de lytse seachbek op yn it skaai fan de [[seachbekken]] (''Mergus''). It skaai fan de lytse seachbekken is yn [[1840]] ynfierd troch [[Prideaux Selby]]. It wurdt lykwols ek wol sjoen as ûnderskaai fan de [[seachbekken]]. Yn 2002 die by ûndersiik bliken dat de [[kapeseachbek]] (''Lophodytes cucullatus'') nauwer besibbe is oan de lytse seachbek as dy beiden besibbe binne oan de seachbekken. It is dêrom 1&nbsp;desimber 2003 útsteld dy twa monotypyske skaaien, Mergellus en Lophodytes, gear te foegjen ta ien skaai, bûten de Seachbekken. ==Klassifikaasje== *Famylje: [[Einfûgels]] (''Anatidae'') **Skaai: '''lytse seachbekken''' (''Mergellus'') ***Soarte: [[lytse seachbek]] (''Mergellus albellus'') [[Kategory:Fûgelskaai]] [[Kategory:Goeseftige]] [[Kategory:Einfûgel]] jgjks1tqb0s3faji4idfifvqe68e0o1 0 5097 1084526 789087 2022-07-25T20:53:01Z Ruurd Jorritsma 38557 /* Klassifikaasje */ wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Rufibrenta ruficollis Rothalsgans 3.jpg|thumb|right|250px|Readboarstgoes]] De '''Seeguozzen''' binne in skaai fan de [[Einfûgels]]. == Klassifikaasje == * ''Famylje'': [[Einfûgels]] (''Anatidae'') ** ''Skaai'': '''Seeguozzen''' (''Branta'') *** ''Soartegroep'' of ''soarte'': [[rotgoes]] (''Branta bernicla'') *** ''Soarte'' of ''ûndersoarte'': [[swartbúkrotgoes]] (''Branta (bernicla) bernicla'') *** ''Soarte'' of ''ûndersoarte'': [[wytbúkrotgoes]] (''Branta (bernicla) hrota'') *** ''Soarte'' of ''ûndersoarte'': [[swarte rotgoes]] (''Branta (bernicla) nigricans'') *** ''Soarte'': [[readboarstgoes]] (''Branta ruficollis'') *** ''Soarte'': [[Hawaïgoes]] (''Branta sandvicensis'') *** ''Soarte'': [[paugoes]] (''Branta leucopsis'') *** ''Soarte'': [[Kanadeeske goes]] (''Branta canadensis'') *** ''Soarte'': [[lytse Kanadeeske goes]] (''Branta hutchinsii'') [[Kategory:Fûgelskaai]] [[Kategory:Goeseftige]] [[Kategory:Einfûgel]] mj6s54720pmpl0p2ae7s6eyqsmg20xg 0 5547 1084554 1078341 2022-07-26T11:50:55Z RomkeHoekstra 10582 Oer: 'it liket gjin part te wêzen fan in oanslutende rige, as de oare doarpen'. Wat wurdt mei 'it liket' en 'in oansluten rige' bedoeld en wêrfan? (it is te ûndúdlik omskreaun, dêrom dat stikje ferwidere). De damferiening is net mear oanwêzich, sjocht de doarpsside foar ferienings. Saken út it ferline (de states, de yndieling by Ferwerderadiel) ferhûze nei de skiednis fan it doarp. wikitext text/x-wiki {{Universele ynfoboks stêd | namme = | ôfbylding = Map NL Ferwerderadiel Wanswert.png | ôfbyldingsbreedte = 280px | ôfbyldingstekst = ''Lokaasje Wânswert op de kaart fan de eardere gemeente Ferwerderadiel'' | wapen = | ynwennertal = 214 (2021) <ref>[https://allecijfers.nl/woonplaats/wanswert/ Alle Cijfers, oproppen 26 july 2022]</ref> | oerflak = 6,41 km², wêrfan: <br> lân: 6,28 km² <br> wetter: 0,13 km² <br> | befolkingstichtens = | stêdekloft = | hichte = | lân = [[Ofbyld:Flag of the Netherlands.svg|border|20px]] [[Nederlân]] | bestjoerlike ienheid 1 = Provinsje | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Frisian flag.svg|border|20px]] [[Fryslân]] | bestjoerlike ienheid 2 = Gemeente | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flagge fan Noardeast-Fryslân.svg|border|20px]] [[Noardeast-Fryslân]] | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | bestjoerlike ienheid 4 = | namme bestjoerlike ienheid 4= | boargemaster = | stedsyndieling = | stifting = | postkoade = | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = UTC +2 | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|53_18_04.1_N_5_50_59.5_E_scale:12500_type:landmark_region:NL|53° 18' N 5° 50' E}} | webside = [https://wanswerd.com/ Side fan Wânswert] }} '''Wânswert''' is in doarp yn de Fryske gemeente [[Noardeast-Fryslân]]. Troch de foarse toer en tsjerke falt it doarp bot op yn it klaailânskip benoarden Ljouwert, dêr't de [[Dokkumer Ie|Ie]] nei it easten bûgt. Wânswert leit oan wat ea in slinge wie, dy't by Ljouwert yn de [[Middelsee]] útkaam. Ta Wanswert wurdt ek it buorskip [[Tergrêft]] rekkene, dêr't dy slinge ferbûn is mei in slinge fan de side fan Dokkum ôf. Troch dy ferbining ûntstie de [[Dokkumer Ie]]. [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] krige sa in farwei nei it [[Waad]]. == Skiednis== [[Ofbyld:Wanswerd in het landschap.jpg|thumb|left|250px|''Sicht op Wânswert'']] [[Archeology]]ske fynsten hawwe sjen litten dat it gebiet, dêr't Wânswert no leit, al tusken 8000 en 3000 foar Kr. út en troch bewenne west hat. By it begjin fan ús jiertelling kamen der fêste bewenners. Wânswert gou as in ryk doarp. De âlde pastorij en de mânske tsjerke en toer, dy't oan [[Petrus]] wijd is, tsjûgje dêr fan. Der waard sels sein dat Wânswert sa ryk wie, dat der goud yn de klok ferwurke wie. Twa famyljes hawwe yn Wânswert in grutte rol spile: de [[Donia]]'s, dêr't de terp [[Doanjeterp]] by de Streek noch oan tinkt, en de [[Goslinga]]'s. Yn de tsjerke is noch in sark fan [[Sipt fan Goslingha]]. Yn de [[19e iuw]] hat Wânswert ek in rol spile by de [[Ofskieding fan 1834|ôfskieding fan 1834]]. De [[Kristlik Ofskieden gemeente yn Wânswert]] hat, mei troch it geastlike klimaat dêr, wichtich west by de fuortgong fan de ôfskieding. It gong mei Wânswert yn de lêste 50 jier fan de [[20e iuw]] krekt sa as mei mear doarpen. Der kaam gjin nijbou mear en ek yn Wânswert moast de lêste winkel slute. De pastorij waard net mear troch in dûmny bewenne. Oant 2019 lei Wânswert yn de gemeente [[Ferwerderadiel]]. == Namme== De namme kaam ek foar as ''Wanswerd'', ''Wandelswerth'' en ''Wandelsweert''. Guon ferklearje de namme Wânswert as [[Weda]]'s [[terp]]. Dat soe der dan op wize kinne dat de tsjerke in foargonger hân hat as in Germaansk hillichdom. Oaren tinke dat de namme ôflaat is fan de persoansnamme Wander. Yn dat gefal is it de terp fan Wander. == Gebouwen == ===Tsjerke=== [[Ofbyld:2022 Wânswert, Petrustsjerke.jpg|thumb|260px|''Petrustsjerke'']] {{apart|Petrustsjerke (Wânswert)|Petrustsjerke}} De foarse Petrustsjerke waard yn de 16e iuw boud en stiet op de diels ôfgroeven terp út de izertiid. Yn it [[Koer (tsjerke)|koer]] fan de tsjerke is [[dowestien]] oantroffen en dat betsjut dat dêr âldere boudielen oanwêzich binne. De tsjerke is op freed 27 septimber 2019 as de 52e tsjerke troch de PKN-gemeente oan de [[Stifting Alde Fryske Tsjerken]] oerdroegen. Mei it gebou waard ek lân jûn, dêr't it ûnderhâld mei betelle wurde kin. De tsjerke wurdt út en troch noch brûkt foar tsjinsten.<ref>Stifting Alde Fryske Tsjerken, jierferslach 2019</ref> ===De mûne=== {{Apart|Victor (mole)}} [[Ofbyld:2022 Wânswert, muonts de Fiktor.jpg|thumb|260px|''Muonts 'De Fiktor' '']] De wettermûne [[Victor (mole)|Fiktor]] is út [[1867]]. Foar dy tiid moasten seis lytse boeremûnen en in trijetal [[tsjasker]]s it lân drûch hâlde. Lykas in soad oare mûnen waard ek de Fiktor yn de 20e iuw oerstallich. De Stichting [[De Fryske Mole]] hat de mûne yn 1978 oernommen en dy wurdt no brûkt as learmûne foar takomstige mûnders. De mûne is noch hielendal bedriuwsklear en kin by need it wetterskip helpe. == Mienskip == Oant [[1974]] wiene der noch winkels en oant [[1983]] wie der in skoalle yn it doarp. Oerbleaun is in hechte doarpsmienskip. De Wânswerters besykje sa folle as it kin de doarpsferienings yn libben te hâlden. De mienskipssin blykt út aktiviteiten as toulûken, doarpsfeest, toanieljûn en fiskdagen. Yn de buorren stiet de âlde skoalle út [[1896]], no it doarpshûs 'Eldorado'. Ek [[Doarpsbelang]] hat dêr syn gearkomsten. === Befolking === It ynwennertal fan Wânswert yn it ferline is net maklik nei te gean, om't [[Wânswert oan de Streek|de Streek]] der meastentiids by rekkene waard. Om 1840 hinne wienen der neffens [[Abraham Jacob van der Aa|Van der Aa]] 125 minsken dy't yn it doarp wennen. === Befolkingsûntwikkeling === {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1840 || 1954 || 1959 || 1964 || 1969 || 1974 || 1999 || 2004 || 2022 |- | '''Befolking''' || 125 || 684 || 650 || 661 || 662 || 274 || 190 || 213 || 214 |} === Berne yn Wânswert === * [[Wytske van Dijk-Meindertsma]] (berne 11 febrewaris 1902 yn Wânswert, ferstoarn op 10 novimber 2010 yn [[Peize]]) wie fan 16 oktober 2009 oant har ferstjerren de âldste ynwenner fan [[Nederlân]].<ref>[https://peoplepill.com/people/wijtske-van-dijk-meindertsma/ peoplepill.com, oproppen 26 july 2022]</ref> === Ferienings === * Eldorado - jeugdsoas * Concordia - muzykkorps * Toanielferiening * Enerzjykoöporaasje Meiïnoar Grien == Strjitten == [[Ofbyld:Wânswert, Tsjerkepaed.jpg|thumb|260px|''Tsjerkepaed'']] * ''Bartlehiem '' - buorskip [[Bartlehiem]] * ''De Buorren'' - * ''Goslingawei'' - * ''Iedyk'' - * ''Joastereed'' - * ''Kleasterdyk'' - * ''Oan 'e Kamp'' - * ''Patroanswei'' - * ''Skettersdyk'' - Op de prekadastrale atlas fan Ferwerderadiel (1640 - 1700) stiet de wei oanjûn as ''Schaddersdijk''. * ''Skoallestrjitte''- * ''Tergrêft'' - buorskip [[Tergrêft]] * ''Tsjerkepaed'' - * ''Wirdsterterp'' - == Sjoch ek == * [[Fryske doarpen#Buorskippen|Fryske doarpen, buorskippen en delsettings]] == Keppeling om utens== *[http://issuu.com/freark/docs/w_nswertpraatsje In praatsje by in plaatsje] ferhalen oer Wânswert {{Boarnen|boarnefernijing= * [http://www.wanswerd.com/index.html Webstee Wânswert] * [[Grutte Provinsje Atlas Fryslân]], Wolters-Noordhof Altlasproduksjes / [[Afûk]], 2000 *{{Aut|[[Karel F. Gildemacher]]}}, "Friese Plaatsnamen", Ljouwert, Friese Pers Boekerij 2007, {{reflist}} ---- {{Commonscat|Wânswert}} }} {{Koördinaten|53_18_5_N_5_51_0_E_type:city_zoom:14_region:NL|53° 18' NB, 5° 51' EL}} {{Noardeast-Fryslân}} {{DEFAULTSORT:Wanswert}} [[Kategory:Wânswert| ]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Ferwerderadiel]] [[Kategory:Doarp of stêd yn Noardeast-Fryslân]] cres1mg1esqazf67ro00hzolph56q87 0 7718 1084538 1084415 2022-07-26T05:30:53Z Kneppelfreed 2013 wikitext text/x-wiki {{Wurk}} {{Ynfoboks gemeente | namme = Utert <br> <small>''Utrecht''</small> | ôfbyld = [[Ofbyld:Buurkerk_en_Domtoren.jpg|300px|border]]<br>[[Ofbyld:Sol_Lumen.jpg|300px|border]] <br>[[Ofbyld:Utrecht_Altstadt_14.jpg|149px|border]][[Ofbyld:Utrecht_Altstadt_07.jpg|149px|border]] ''Ofbylden fan it sintrum fan Utert mei de Domtsjerke en -toer'' | flagge = [[Ofbyld:Flag_of_Utrecht_city.svg|border|125px]] | wapen = [[Ofbyld:Utrecht_gemeente_wapen.svg|80px]] | lokaasje = [[Ofbyld:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0344_(2016).png|300px]] | lân = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] | bestjoerlike ienheid 1 = provinsje | namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]] | bestjoerlike ienheid 2 = koördinaten | namme bestjoerlike ienheid 2= {{Koördinaten yn tekst|52_05_20_N_05_06_56_E_type:city(746000)_region:NL|52° 5′ NB, 5° 6′ EL}} | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | boargemaster = [[Sharon Dijksma]] ([[Partij fan de Arbeid|PfdA]]) | haadplak = Utert | grutste plak = Utert | ynwennertal = 361.924 <small>(31 jannewaris 2022)</small> | befolkingstichtens = 3.857 / [[km²]] | oerflak = 99,21 km² | wêrfan lân = 93,83 km² | wêrfan wetter = 5,38 km² | tal stêden = 1 | tal doarpen = 3 | ferkearsieren = [[Ofbyld:NL-A2.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A12.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A27.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A28.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NLD-N230.svg|30px|border]] | oprjochte = [[2 juny]] [[1122]] | perioade 1 = | namme perioade 1 = | perioade 2 = | namme perioade 2 = | perioade 3 = | namme perioade 3 = | perioade 4 = | namme perioade 4 = | perioade 5 = | namme perioade 5 = | opheft = | opgien yn = | no part fan = | netnûmer = 030 | postkoades = 3450-3455, 3546 (wyk Vleuten-De Meern), 3500-3585 | tiidsône = [[UTC]] +1 | simmertiid = UTC +2 | webside = [http://www.utrecht.nl/ www.utrecht.nl] }} [[Ofbyld:Domtoren vanaf de Stadhuisbrug.JPG|thumb|Sicht op de Domtoer fan de Stedhûsbrêge]] '''Utert'''<ref>{{Frysk Hânwurdboek|2212}}</ref> ([[Nederlânsk]] en offisjeel: ''Utrecht'', yn it pleatslike dialekt: ''Utreg'' of ''Utereg'') is de haadstêd fan de [[provinsje]] [[Utert (provinsje)|Utert]] en de fjirde stêd fan [[Nederlân]] (361.924 ynwenners op 31 jannewaris 2022, boarne: CBS). Utert is ien fan de stêden fan de [[Rânestêd]]. It is de fluchst waaksende stêdfan Nederlân. De stêd leit sintraal yn Nederlân op in knooppunt fan dyk, spoar en wetter, dêrtroch fine der in soad beurzen en konferinsjes plak. It [[Stasjon Utert Sintraal]] is it drokste treinstasjon fan Nederlân.<br> Yn de stêd húsmanje ûnder oaren de grutste [[Universiteit fan Utert|universiteit]] fan Nederlân, it haadkantoar fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en de [[Jierbeurs]]. Utert is ek de sit fan de Roomsk-katolike tsjerke yn Nederlân en it [[Aartsbisdom Utert (roomsk-katolyk)|Aartsbisdom Utert]]. Yn de stêd is der in âld-Katolike en fan in roomsk-Katolike aartsbiskop. It is ien fan de âldste stêden fan Nederlân mei in wichtich histoarysk sintrum, mar ek mei nijmoadrige bouwurken sa as ''Hoog-Catharijne'' dêr't mieningen hiel wat negativer oer binne. Troch de [[Domtoer]], symboal fan de stêd en mei 112,32 meter de heechste tsjerketoer fan Nederlân, wurdt de stêd ek wol de '''Domstêd''' neamd. De gemeente Utert bestiet njonken de stêd Utert ek út de kearnen [[Haarzuilens]], [[De Meern]] en [[Vleuten]]. == Namme == De namme fan Utert hat syn komôf fan it [[Latyn]]ske ''[[Traiectum (Utert)|Traiectum]]'', itjinge soksawat betsjutte as "oerstekplak", dus in oerstekplak oer de [[Ryn]] hinne. Trajectum waard yn it [[Aldnederlânsk]] ''Trecht''. Om it fan de "oare Trecht", [[Maastricht]] oan de rivier de [[Maas]], te ûnderskieden, waard it ''Uu Trecht'', dêr't ''Uu'' in ferwizing nei de ûnderrin oan de Ryn wie. Dat waard yn de [[midsiuwen]] op syn bart wer ferlatynske ta ''Ultraiectum''. Ek waard de stêd wol oantsjut as ''Traiecti Batavorum'' (Bataafske Trecht).<ref>[https://web.archive.org/web/20081229085936/http://www.dbnl.org/tekst/sijs002chro01%2001/sijs002chro01%2001%200010.htm {{Aut|Nicoline van der Sijs}} (2001), ''Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen'', side 100, Uitjouwerij L.J. Veen, Amsterdam/Antwerpen, ISBN 90-204-2045-3]</ref> Yn it pleatslike dialekt fan Utert wurdt de stêd ''Utreg'' neamd, en yn de multykulturele strjittetaal fan de Rânestêd as ''Utka''. By [[karnaval]] hjit de stêd tydlik ''Leemput''. == Skiednis == === Iere skiednis === Der is bewiis fûn dat der al bewenning wie yn de [[stientiid]] (2200 f.Kr.) en de brûnstiid]] (1800-800 f.Kr.). De werklike skiednis fan Utert set útein mei de bou fan in legerkamp (''castellum'') oan de [[Ryn]] troch de [[Romeinen]] om kikernôch [[50]] n.Kr. hinne. Keizer [[Klaudius]] besleat dat it [[Romeinske Ryk]] net fierder nei it noarden ta útwreidzje sil. Hy liet dêrom in stikmannich fersterkings by de [[Ryn]], de noardlike grins fan it Ryk, del, en sadwaande waard de ferdigeningsliny ''[[Limes Germanicus]]'' boud. De [[haadstream]] fan de Ryn gie doetiids oer de [[Kromme Ryn]] en de [[Alde Ryn]], en dy wiene dus part fan de grins. De fersterkings koene sa'n 500 romeinske soldaten hûsmanje. Njonken de fersterkings ûntstiene plakken dêr't ambachtslju, tsjinsten, hannelers en de froulju fan de soldaten harren nei wenjen setten. Op dat hjoed-de-dei it Domplein is bouden de Romeinen it fort ''Traiectum'', op it plak dêr't de Ryn oerstutsen wurde koe. Om it jier [[200]] n.Kr. hinne waarden de houten muorren dy't om de fersterking hinne stiene ferfongen troch muorren boud mei [[dowestien]]. Oerbliuwsels dêrfan binne ûnder t Domplein fûn. Fan de mid [[tredde iuw]] ôf foelen Germaanske stammen gauris it Romeinske gebiet yn. Fan [[275]] ôf koene de Romeinen de noardlike grins net langer mear ferdigenje en Traiectum waard efterlitten. Fan it tiidrek fan [[270]] oant [[650]] is der mar in bytsje bekend en der waard pas fanijs oer Utert sprutsen yn de [[sande iuw]], lang nei't de Romeinen fuortgien wiene. === Midsiuwen === Letter hawwe de [[Franken]], ûnder kening [[Dagobert I]], op it stee binnen de muorren fan it âlde romeinske fort in tsjerke boud dy't troch de [[Friezen]] healwei yn de [[7e iuw]] oermastere waard. De Fryske keningen [[Aldgillis|Aldgilles]] en [[Redbad]] meitsje fan Utert harren residinsje, nei't se harren machtsgebiet yn ''Frisia Citerior'' útrweide hawwe.<ref>{{Aut|John Hines}}, {{Aut|Nelleke IJssennagger-van der Pluijm}} ''Frisians of the Early Middle Ages'' Boydell & Brwer Ltd Woodbridge, Feriene Keninkryk</ref> Nei de oermastering fan it Fryske keninkryk troch [[Karel Martel]] yn [[723]] waard de stêd fannijs troch de Franken oermastere. It stee kaam doe yn besit fan de Angelsaksyske biskop [[Willibrord]] en waard in wichtich tsjerklik sintrum mei grutte wrâldske macht. Willibrord waard troch paus [[Sergius I (paus)|Sergius I]] oansteld en kristenje de Friezen. It oanstellen fan Willibrord wurdt wol sjoen as it begjin fan de [[Prinsbisdom Utert]] en Utert waard ien fan de wichtichste kristlike sintrums yn Noardwest-Jeropa. Nei it neigean fan it justjes by de stream op lizzende hannelsplak [[Doarestêd]] om [[850]] hinne, naam Utert it hannelsbelang foar in grut part oer. ==== Prinsbisdom ==== {{Apart|Prinsbisdom Utert}} Nei't de Frankyske hearskers it [[Feodalisme|feodale systeem]] ynfierd hiene, krigen de Utertske biskoppen njonken de geastlike macht ek wrâldske macht. Hja krigen njonken it gebiet om Utert hinne ek grutte parten, yn dat hjoed-de-dei it easten fan Nederlân is, yn erflien. Hja krigen gauris feodale konflikten mei harren burren, de [[List fan greven fan Hollân en Seelân|greven fan Hollân]] en de [[Hartochdom Gelre|hartoggen fan Gelre]]. De [[Feluwe]] waard troch Gelre oermastere en sadwaande waard it Prinsbisdom dêrtroch yn twaen snien. It gebiet om Utert hinne waard it [[Nederstift]], de hjoeddeistige provinsje Utert, en de [[Oerstift]], it gebiet fan [[Oerisel]] en [[Drinte]] mei [[Stellingwerf]]. ==== Untjouwing fan de stêd ==== Troch syn geunstige lizzing oan de Ryn waard Utert in wichtige hannelstêd. De waaksende stêd krige yn [[1122]] fan keizer [[Hindrik V fan it Hillige Roomske Ryk|Hindrik V]] fan it [[Hillige Roomske Ryk]] [[stedsrjochten]]. ==== Religieuze gebouwen ==== Yn de snuorje fan it Prinsbisdom waarden ferskate tsjerken en kleasters yn en om Utert hinne boud. De meast ferneamde is de Sint-Martenskatedraal, of de [[Dom fan Utert]] yn it âlde romeinske fort. Mei de bou fan it [[Gotyk|goatyske]] bouwurk waard yn [[1254]] úteinset, nei't in eardere [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] bouwurk troch in brân swier skansearre rekke. It [[Koer (tsjerke)|koer]] en de [[transept]] wiene ree yn [[1320]] en dêrnei waard úteinset mei de bou fan de ûntsachlike Domtoer. Yn [[1420]] wie it [[Skip (tsjerke)|skip]], it lêste part fan de tsjerke, ree. Njonken de katedraal wiene der noch fjouwer [[kapitteltsjerke]]n yn Utert: [[Sint-Salvatortsjerke (Utert)|Sint-Salvatortsjerke]] oan it Domplein dy't fan de achtste iuw datearret en yn de sechtjinde iuw sloopt waard; de [[Janstsjerke (Utert)|Janstsjerke]] fan [[1040]], de [[Pitertsjerke (Utert)|Pitertsjerke]], fan [[1039]] en de [[Marijetsjerke (Utert)|Marijetsjerke]] fan [[1090]] en sloopt yn de iere njoggentjinde iuw, dochs dêr't it kleaster noch fan oer is. Njonken de tsjerken wiene der de [[Paulusabdij (Utert)|Paulusabdij]] en de fyftjinde iuwske [[Begynhof (Utert)|begynhof fan Sint-Nikolaas]] en in fjirtjinde iuwske [[kapittelseal]] fan de [[Dútske Oarder]]. Njonken dy gebouwen dy't allegear ta it bisdom hearde, wiene der noch fjouwer [[karspeltsjerke]]n yn de stêd: de [[Jacobitsjerke (Utert)|Jacobitsjerke]] fan de alfde iuw, dêr't it hjoeddeistige goatyske gebouw fan de fjirtjinde iuw stammet; de Buertsjerke fan de alfde iuw; de [[Nikolaitsjerke (Utert)|Nikolaitsjerke]] fan d etolfde iuw en de trettjinde iuwske Geartetsjerke, wijd oan [[Gertrudis fan Nijvel]]. == Geografy == Utert leit sintraal yn Nederlân en yn 'e provinsje Utert. Ut it easten wei streamt de [[Kromme Ryn]] de stedsgrêften yn. Ut dy stedsgrêften streamt it wetter fierder nei it westen ta troch de [[Utertske Fecht]] en de [[Leienske Ryn]]. It grutste wetter dat hjoed-de-dei troch de stêd rint is it [[Amsterdam-Rynkanaal]] fan súdeast nei noardwest. In âlder kanaal is de Faartske Ryn, dy't de stêd mei de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] yn it suden ferbynt. Neffens de [[klimaatklassifikaasje fan Köppen]] falt Utert yn de yndieling ''Cfb.'' (tuskenbeiden seeklimaat).<ref>[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ Aktuele wrâldkaart neffens de klimaatklassifikaasje fan Köppen], sjoen op 14 jannewaris 2013.</ref> == Befolkingsûntjouwing == [[Ofbyld:Bevolkingspiramide 2008 - CBS gemeentecode 0344.svg|thumb|200px|Befolkingspiramide fan Utert yn 2008]] Yn de neikommende tabel stiet de befolkingsûntjouwing fan Utert te lêzen. De befolkingsifers fan foar de njoggentjinde iuw binne rûsd, en de sifers wurde fierder werom yn 'e tiid minder krekt. De sifers fan de njoggentjinde iuw komme fan folkstellingen, de nijere ynformaasje komt út it befolkingsregister.<ref>De sifers foar 1623, útsein 1525 en 1600, komme út it ''Jaarboek Oud-Utrecht'', 1995, siden 53-85; de sifers fan 1525, 1600, 1650 oant 1890 en 1970 komme út ''Een paradijs vol weelde, geschiedenis van de stad Utrecht'', 2000, siden 249; de sifers fan 1900 oant 1960 komme út ''2000 jaar Utrecht'', Utrecht/Antwerpen, 1969, side 215; it befolkingstal fan 1980 komt út it ''Jaarboek Oud-Utrecht'', 1981; de sifers nei 1980 komme fan it [http://statline.cbs.nl/ CBS]</ref> {| | valign="top" | {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Jier ! style="background:#efefef;" | Ynwenners |----- | [[1200]] || align="right" | 3000 |----- | [[1300]] || align="right" | 5500 |----- | [[1400]] || align="right" | 13 000 |----- | [[1481]] || align="right" | 20 000 |----- | [[1525]] || align="right" | 30 000 |----- | [[1577]] || align="right" | 27 500 |----- |} | valign="top" | {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Jier ! style="background:#efefef;" | Ynwenners |----- | [[1600]] || align="right" | 30 000 |----- | [[1623]] || align="right" | 30 000 |----- | [[1650]] || align="right" | 31 000 |----- | [[1670]] || align="right" | 33 500 |----- | [[1700]] || align="right" | 30 000 |----- | [[1730]] || align="right" | 33 000 |----- | [[1748]] || align="right" | 25 000 |----- | [[1775]] || align="right" | 29 000 |----- |} | valign="top" | {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Jier ! style="background:#efefef;" | Ynwenners |----- | [[1800]] || align="right" | 33 000 |----- | [[1809]] || align="right" | 35 000 |----- | [[1815]] || align="right" | 33 663<ref name="Atlas">Werkgroep kadastrale atlas provincie Utrecht (2000) Kadastrale Atlas provincie Utrecht 6. Utrecht in 1832. Grondgebruik en eigendom. Laren: Drukkerij van Wijland B.V.</ref> |----- | [[1822]] || align="right" | 35 000 |----- | [[1832]] || align="right" | 43 000 |----- | [[1850]] || align="right" | 47 000 |----- | [[1860]] || align="right" | 52 000 |----- | [[1870]] || align="right" | 57 000 |----- | [[1880]] || align="right" | 68 000 |----- | [[1890]] || align="right" | 81 000 |----- |} | valign="top" | {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Datum ! style="background:#efefef;" | Ynwenners |----- | 1 jan 1900 || align="right" | 102 086 |----- | 1 jan 1910 || align="right" | 119 006 |----- | 1 jan 1920 || align="right" | 138 334 |----- | 1 jan 1930 || align="right" | 153 208 |----- | 1 jan 1940 || align="right" | 165 029 |----- | 1 jan. 1950 || align="right" | 193 190 |----- | 1 jan 1960 || align="right" | 254 186 |----- | 1970 || align="right" | 279 000 |----- | 1 jan 1980 || align="right" | 236 208 |----- | 1 jan 1990 || align="right" | 230 676 |----- |} | valign="top" | {| class="wikitable" ! style="background:#efefef;" | Datum ! style="background:#efefef;" | Ynwenners |----- | 1 jannewaris 2000 || align="right" | 233 667 |----- | 1 jan 2001 || align="right" | 256 420 |----- | 1 jan 2002 || align="right" | 260 625 |----- | 1 jan 2003 || align="right" | 265 151 |----- | 1 jan 2004 || align="right" | 270 244 |----- | 1 jan 2005 || align="right" | 275 258 |----- | 1 jan 2006 || align="right" | 280 949 |----- | 1 jan 2007 || align="right" | 288 401 |----- | 1 jan 2008 || align="right" | 294 737 |----- | 1 jan 2009 || align="right" | 299 891 |----- |} |} ==Eveneminten== Sûnt [[1981]] fynt elts jier yn [[septimber]] en/of [[oktober]] yn Utert it [[Nederlânsk Filmfestival]] plak, foarhinne bekend as de Nederlanske Filmdagen. {{boarnen|boarnefernijing= <references/> }} {{GemeentenUtert}} [[Kategory:Utert (gemeente)| ]] [[Kategory:Plak yn Utert (gemeente)]] [[Kategory:Nederlânske provinsjehaadstêd]] [[Kategory:Gemeente yn Utert]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1122]] ogdi4c7n6jp19zigmoo3vn9yxhmy0b1 0 15988 1084499 998327 2022-07-25T18:12:48Z Drewes 2754 plaatsje wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Dio Cassius.jpg|thumb|17e iuwske gravuere fan Kassius Dio]] '''Lusius Kassius Dio''' (±[[155]] – ±[[235]]) wie in [[Romeinske Ryk|Romeinsk]] [[Romeinske Senaat|senator]] en skiednisskriuwer út de [[2e iuw|2e]] en [[3e iuw]] nei Kr. Hy wie de lêste dy't in algemiene skiedskriuwing makke fan it ''Imperium Romanum''. Syn wurk soe yn it [[Byzantynske Ryk]] noch lang de standert bliuwe foar Romeinske skiednis. Hy wie ek tûk yn de keunst fan de ''prodigmata'' (foartekens). == Libben == Lusius Kassius Dio waard as [[Grikelân|Gryk]] en soan fan Kassius Apronianus, lid fan in wichtige lokale famylje én senator, berne te [[Nicaea]] yn [[Bithynia]] (± 155 n.Kr.). Hy folget yn Nicaea in retoarenoplieding, dêr't hy ynteressearre rekke foar û.o. [[Thucydides]]. Mei syn heit ferfarde hy nei [[Rome (stêd)|Rome]] en foltôge dêr syn oplieding. Neidat syn heit him yntrodusearre hie yn de Romeinske senaat wurket hy in skoft as amtner en makket opgong sa om 190 hinne ta senator. Wannear't yn 192 [[Kommodus]] fermoarde wurdt en [[Septimius Severus]] as oerwinner út de striid komt, stjoert Dio in wurkje nei Severus oer dreamen en foartekens en dêr't er syn troansbestiging yn foarseit. Op dy wize komt Dio yn de rûnten terjochte fan de keizer en rekket mei him befreone. Oan dat kontakt hat er ek syn beneaming as [[praetor]] (195) en gûverneur fan in provinsje te tankjen. Yn 204 wurdt er beneamd ta konsul. Dio makket fan tichteby de útspattings mei fan de soan fan Septimius, [[Karakalla]] dêr't er letter oer skriuwe sil. Hy beselskippet him op in reis troch Lyts-Aazje. Sûnt 218 reizget Dio faak rûn bûten Itaalje yn ferskate funksjes. Nei 222 begjint in nije faze yn syn karriêre. Dio wurdt efterinoar gûverneur fan ''Afrika'' (223), ''Dalmaasje'' (224 - 226) en úteinlik ''Pannoonje'' (226 - 228). Yn 229 is hy foar de twadde kear konsul tegearre mei keizer Severus, in útsûnderlike prestaasje foar in net-Romein. Lang om let keart hy werom nei Nicaea dêr't er him dwaande hâlde sil mei it ôfmeitsjen fan syn grutte histoaryske wurk. == Wurken == Dio skreau allinnich lytse wurkjes en einige mei syn ''magnum opus''. === Biografy fan Arrianus === Nei alle gedachten in jeugdwurk dat Dio skreau oer syn streekgenoat [[Arrianus]]. === Wurkje oer ''Prodigia'' === Dit wurkje oer dreamen en foartekens skreau hy yn [[192]] en foarseit dêryn de troansbestiging fan [[Septimius Severus]]. Troch dit wurk waard hy opnommen yn de rûnten om keizer Severus hinne. === ''Foarfallen nei de dea fan Kommodus'' === Doe hy dit wurkje klear hie, hied er de smaak te pakken, en skreau hy ek noch in ferslach oer de boargerkriich fan 193 oant 197. Dit wie tige nei it sin fan it Romeinske lêzerspublyk, sa lit er ús witte. === Romeinske skiednis === Omdat syn wurk sa goed ûntfongen waard, beslút Dio om de Romeinske skiednis te beskriuwen fan har stifting yn 753 f.Kr. ôf. Oan dit wurk soe er him mear as tweintich jier wije, wêrfan tsien jier allinnich mei it byinoar sykjen fan boarnemateriaal. Mei dit wurk fêstige Dio syn namme ûnder de grutten fan de ''historici''. It is in wiidweidich skiedniswurk yn it Gryksk dat mar foar in part bewarre bleaun is. Syn oersjoch fan de Romeinske skiednis einiget mei it bewâld fan keizer [[Aleksander Severus]]. == Koarte bibliografy == * {{Aut|Cassius Dio}}, ''Vier keizers. Rome onder Tiberius, Caligula, Claudius en Nero'', oerset troch {{Aut|G.H. de Vries}}, Amsterdam, 2000, siden 7-25. == Nederlânske oersettings == * {{Aut|Cassius Dio}}, ''Vier keizers. Rome onder Tiberius, Caligula, Claudius en Nero'', oerset troch {{Aut|G.H. de Vries}}, Amsterdam, 2000. * {{Aut|Cassius Dio}}, ''Augustus. Keizer van Rome'', oerset troch {{Aut|G.H. de Vries}}, Amsterdam, 2002. * {{Aut|Cassius Dio}}, ''Samenzwering en verraad. De strijd om de macht na de moord op Julius Caesar'', oerset troch {{Aut|G.H. de Vries}}, Amsterdam, 2006. * [http://www.koxkollum.nl/cassiusdio/dio3701.htm {{Aut|Cassius Dio}}, ''Geschiedenis van Rome. Boek 37.'', oerset troch {{Aut|Kox Kollum}}, 2002.] (werk in uitvoering, oerset: XXXVII 1-3.) == Keppeling om utens == * [http://encyclopedia.worldsearch.com/cassius_dio.htm Artikel oer Kassius Dio yn Encyclopedia.WorldSearch (Ingelsk)] * [http://www.severusalexander.com/cleve.htm Artikel ''Cassius Dio and Ulpian'' troch Robert L. Cleve (Ingelsk)] * [http://www.jerryfielden.com/essays/suetonius.htm Suetonius en it regear fan Tiberius: in ferliking mei oare boarnen (d.i. ][[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]][http://www.jerryfielden.com/essays/suetonius.htm , Cassius Dio en ][[Velleius Paterculus]]) [http://www.jerryfielden.com/essays/suetonius.htm (Ingelsk)] === Online edysje === * [http://hodoi.fltr.ucl.ac.be/concordances/intro.htm#DION Online Edysje fan HODOI mei Frânske oersetting.] * [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/home.html Cassius Dio, ''Roman History''] (Ingelske oersetting) [[Kategory:Romeinsk skiedkundige]] [[Kategory:Romeinsk politikus]] [[Kategory:Romeinsk skriuwer]] [[Kategory:Persoan berne yn 155]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 235]] dkse2725pcqqywrednay9r909dwazxb 0 18445 1084515 651040 2022-07-25T20:11:15Z Ieneach fan 'e Esk 13292 red wikitext text/x-wiki Een '''hektare''' is in ienheid fan [[oerflakte]] fan 100 [[meter|m]] × 100 m = 10.000 m² en wurdt ôfkoarte as "'''ha'''". Yn in hektare geane 100 ''aren''. In [[are]] hat in oerflak fan 10 m × 10 m = 100 m². De hektare en de are bestean as ienheidsmjitte sûnt de ynfiering fan it [[metryk stelsel]] yn [[1816]]. Dêrfoar (en ek dêrnei noch) waarden begripen brûkt as [[pûnsmjit]], [[bunder]] en [[moargen]] (sawat itselde as in hektare), dy't berekkene wiene op basis fan yn dy tiid jildende [[Lingte (mjitkunde)|lingtemjitten]] lykas: in [[jellen (lingtemjitte)|jellen]], in [[foet (lingtemjitte)|foet]], in [[roede (mjitte)|roede]], in [[tomme (lingtemjitte)|tomme]] ensfh. De ôfmjittings dy't dêrmei oantsjutten waarden, ferskilden fan plak oant plak en fan gebiet oant gebiet. Tsjintwurdich wurde de beneamingen allinnich noch pleatslik brûkt. Minsken dy't har net rjocht foarstelle kinne hoe't in hektare der út sjocht kinne tinke oan oardel fuotbalfjild. In [[fuotbalfjild]] mjit sawat 65 m × 100 meter, dat: 65 m × 100 m × 1,5 = 9.750 m². == Sjoch ek == * [[Flaktemjitte]] [[Kategory:Ienheid]] 8zl44jf1f4wnavcomjo1qb5xdy46xnr 1084516 1084515 2022-07-25T20:12:52Z Ieneach fan 'e Esk 13292 red wikitext text/x-wiki Een '''hektare''' is in ienheid fan [[oerflakte]] fan 100 [[meter|m]] × 100 m = 10.000 m² en wurdt ôfkoarte as "'''ha'''". Yn in hektare geane 100 ''aren''. In [[are]] hat in oerflak fan 10 m × 10 m = 100 m². '''Bunder''', fan oarsprong in âldere oerflaktemjitte dy't justjes grutter wie as in hektare, waard by de ynfiering fan it [[metrike stelsel]] yn [[1816]] yn [[Nederlân]] gelyk steld oan in hektare. De hektare en de are bestean as ienheidsmjitte sûnt de ynfiering fan it metryk stelsel yn [[1816]]. Dêrfoar (en ek dêrnei noch) waarden begripen brûkt as [[pûnsmjit]], [[bunder]] en [[moargen]] (sawat itselde as in hektare), dy't berekkene wiene op basis fan yn dy tiid jildende [[Lingte (mjitkunde)|lingtemjitten]] lykas: in [[jellen (lingtemjitte)|jellen]], in [[foet (lingtemjitte)|foet]], in [[roede (mjitte)|roede]], in [[tomme (lingtemjitte)|tomme]] ensfh. De ôfmjittings dy't dêrmei oantsjutten waarden, ferskilden fan plak oant plak en fan gebiet oant gebiet. Tsjintwurdich wurde de beneamingen allinnich noch pleatslik brûkt. Minsken dy't har net rjocht foarstelle kinne hoe't in hektare der út sjocht kinne tinke oan oardel fuotbalfjild. In [[fuotbalfjild]] mjit sawat 65 m × 100 meter, dat: 65 m × 100 m × 1,5 = 9.750 m². == Sjoch ek == * [[Flaktemjitte]] [[Kategory:Ienheid]] exc7im7fudjo4oay58utl2ipa235ml2 1084517 1084516 2022-07-25T20:13:18Z Ieneach fan 'e Esk 13292 red wikitext text/x-wiki Een '''hektare''' is in ienheid fan [[oerflakte]] fan 100 [[meter|m]] × 100 m = 10.000 m² en wurdt ôfkoarte as "'''ha'''". Yn in hektare geane 100 ''aren''. In [[are]] hat in oerflak fan 10 m × 10 m = 100 m². In '''bunder''', fan oarsprong in âldere oerflaktemjitte dy't justjes grutter wie as in hektare, waard by de ynfiering fan it [[metrike stelsel]] yn [[1816]] yn [[Nederlân]] gelyk steld oan in hektare. De hektare en de are bestean as ienheidsmjitte sûnt de ynfiering fan it metryk stelsel yn [[1816]]. Dêrfoar (en ek dêrnei noch) waarden begripen brûkt as [[pûnsmjit]], [[bunder]] en [[moargen]] (sawat itselde as in hektare), dy't berekkene wiene op basis fan yn dy tiid jildende [[Lingte (mjitkunde)|lingtemjitten]] lykas: in [[jellen (lingtemjitte)|jellen]], in [[foet (lingtemjitte)|foet]], in [[roede (mjitte)|roede]], in [[tomme (lingtemjitte)|tomme]] ensfh. De ôfmjittings dy't dêrmei oantsjutten waarden, ferskilden fan plak oant plak en fan gebiet oant gebiet. Tsjintwurdich wurde de beneamingen allinnich noch pleatslik brûkt. Minsken dy't har net rjocht foarstelle kinne hoe't in hektare der út sjocht kinne tinke oan oardel fuotbalfjild. In [[fuotbalfjild]] mjit sawat 65 m × 100 meter, dat: 65 m × 100 m × 1,5 = 9.750 m². == Sjoch ek == * [[Flaktemjitte]] [[Kategory:Ienheid]] chvlsgs7pldribyavyrsb0u0xxr0pni 1084529 1084517 2022-07-25T21:03:15Z Kneppelfreed 2013 in wikitext text/x-wiki In '''hektare''' is in ienheid fan [[oerflakte]] fan 100 [[meter|m]] × 100 m = 10.000 m² en wurdt ôfkoarte as "'''ha'''". Yn in hektare geane 100 ''aren''. In [[are]] hat in oerflak fan 10 m × 10 m = 100 m². In '''bunder''', fan oarsprong in âldere oerflaktemjitte dy't justjes grutter wie as in hektare, waard by de ynfiering fan it [[metrike stelsel]] yn [[1816]] yn [[Nederlân]] gelyk steld oan in hektare. De hektare en de are bestean as ienheidsmjitte sûnt de ynfiering fan it metryk stelsel yn [[1816]]. Dêrfoar (en ek dêrnei noch) waarden begripen brûkt as [[pûnsmjit]], [[bunder]] en [[moargen]] (sawat itselde as in hektare), dy't berekkene wiene op basis fan yn dy tiid jildende [[Lingte (mjitkunde)|lingtemjitten]] lykas: in [[jellen (lingtemjitte)|jellen]], in [[foet (lingtemjitte)|foet]], in [[roede (mjitte)|roede]], in [[tomme (lingtemjitte)|tomme]] ensfh. De ôfmjittings dy't dêrmei oantsjutten waarden, ferskilden fan plak oant plak en fan gebiet oant gebiet. Tsjintwurdich wurde de beneamingen allinnich noch pleatslik brûkt. Minsken dy't har net rjocht foarstelle kinne hoe't in hektare der út sjocht kinne tinke oan oardel fuotbalfjild. In [[fuotbalfjild]] mjit sawat 65 m × 100 meter, dat: 65 m × 100 m × 1,5 = 9.750 m². == Sjoch ek == * [[Flaktemjitte]] [[Kategory:Ienheid]] jr1lo7hhzt16bm3hpcv3u19ndqjr4cg 0 21253 1084478 1084460 2022-07-25T14:40:31Z Drewes 2754 red wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks sporter | ôfbylding = Presentatie Nederlandse wielerploegen Raleigh en Frisol, deelnemers aan Tour de , Bestanddeelnr 929-2454.jpg | ôfbyldingsbreedte = 200px | ôfbyldingtekst = Gerrie Kneteman (1977) | echte namme = Gerrie Knetemann | bynamme = ''De Kneet'' | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | bertedatum = [[6 maart]] [[1951]] | berteplak = [[Amsterdam]] | stjerdatum = [[2 novimber]] [[2004]] | stjerplak = [[Bergen (Noard-Hollân)|Bergen]] | etnisiteit = | regionale identiteit = | grutte = | gewicht = | sport = [[Hurdfytsen]] | ûnderdiel = Dykhurdfytsen | trener = | 1etitel = | OS = | PS = | ekstra = | debút = [[1971]] | karriêre-ein = [[1989]] | prestaasjes = [[Amstel Gold Race]] (1974, 1985),<br>Wrâldkampioenskip (1978),<br>[[Parys-Nice]] (1978),<br>[[Driedaagse van De Panne]] (1982) | webside = }} '''Gerrie Knetemann''', ek '''De Kneet''' ([[Amsterdam]], [[6 maart]] [[1951]] - [[Bergen (Noard-Hollân)|Bergen]], [[2 novimber]] [[2004]]), wie berops hurdfytser fan [[1974]] - [[1989]] en ien fan de grutste Nederlânske hurdfytsers yn de gouden generaasje. Hy wie in treflik tiidritspesjalist. Gerrie Kneteman wie de heit fan earder hurdfytster [[Roxane Knetemann]]. == Karriêre== De Kneet tekene yn 1974 in kontrakt by de Frânske ploech Mercier. Ien jier letter gie er oer nei de Nederlânske [[Raleigh-ploech]] fan [[Peter Post]], dêr't oant de grutte breuk fan dizze ploech yn 1983 bleau. Dêrnei hat hy noch riden foar Euro-Decor, Skill en PDM. Foardat Knetemann beropshurdfytser wie, wurke er as strjitmakker. Kenmerkend foar him wie syn trochsettingsfermogen. Dizze karaktereigenskip kaam foaral nei foaren doe't hy op [[24 maart]] [[1983]] in slim ûngemak meimakke yn de Belgyske semi-klassiker 'Dwars door België'. Nei in perioade fan refalidaasje kaam hy tige sterk werom en wûn yn 1985 syn twadde [[Amstel Gold Race]], 11 jier nei syn earste oerwinning. == Earelist == Mei 129 oerwinnings yn syn 17-jierrich bestean as beropshurdfytser, is Knetemann ien fan de grutste Nederlânske hurdfytsers. Moaie oerwinningen wiene û.o. de wrâldtitel op Nürnburgring yn Dútslân yn [[1978]]. Hy wûn doe fan de Italjaan Franseco Moser yn de sprint. Yn datselde jier wûn er Parys-Nice troch [[Joop Zoetemelk]] en Bernard Hinault te ferslaan, fenomenen yn dy tiid. Hy hat 4 kear de Omgong fan Nederlân op syn namme skreaun, starte 13 kear yn de [[Omgong fan Frankryk]]. Yn dizze omgong hat er mei [[Joop Zoetemelk]] en Jan Raas de measte etappe-oerwinnings op syn namme brocht; 10 kear kaam er as earste oer de einstreek. Ek yn 1979 wûn er in etappe (fan Saint Priest nei Dijon), mar dy waard him ôfnommen mei't er efter in auto oan riden hawwe soe. Hy hat 8 kear it giele shirt yn dizze omgong droegen. Yn de omgong fan Frankryk fan 1980 wie hy ien fan de ploechgenoaten fan [[Joop Zoetemelk]] dy't doe de einoerwinning behelle. == Nei 1989 == Knetemann stie al yn syn perioade as beropshurdfytser bekend om syn útspraken en ferhalen. Hy waard letter dan ek faak frege foar radio- en tillefyzjeprogramma's. Dêrneist hie er 5 pankoekrestaurants en wie er bûnscoach fan de KNWU (''Koninklijke Nederlandse Wieler Unie''). Ek joech hie fytsklinniks. By ien fan dy tochten kaam hy op 2 novimber 2004 te ferstjerren oan in [[longemboly]]. De útfeartsearemoanje op de fytsbaan fan [[Alkmaar]] wie mei mear as 2200 lju tige drok besocht, wat syn populariteit oant syn dea ta goed oanjoech. == Dielnimming oan grutte omgongen == === Dielnimming oan de Omgong fan Frankryk === * 1974 - 38e; * 1975 - 63e; winner 12e etappe. * 1976 - Net finisht; * 1977 - 31e; winner 19e en de 21ste etappe. * 1978 - 43e; winner 18e en de 22ste etappe. * 1979 - 30e; winner 1e en de 22ste etappe. * 1980 - 38e; winner 12e etappe. * 1981 - 55e; * 1982 - 47e; winner 4e en de 11e etappe. * 1984 - 103e; * 1986 - 84e; * 1987 - 89e; * 1988 - Net finisht === Dielnimming oan de Omgong fan Spanje === * 1976 - Net finisht * 1986 - 59e === Dielnimming oan de Omgong fan Itaalje === * 1985 - 94e ==Ploegen== * 1974-1975 - Gan-Mercier-Hutchinson * 1976-1983 - TI-Raleigh * 1984 - Europ Decor-Boule d'Or * 1985 - Skil-Sem-Kas-Miko * 1986-1989 - PDM == Boarnen == * {{Aut|[[Jean Nelissen]]}} - De 100 beste Nederlandse wielrenners aller tijden; Amsterdam/Antwerpen 1999. * {{Aut|Mart Smeets}} - De Tour fan '80; Nieuw Amsterdam 2005. * {{Aut|Mart Smeets}} - 100 mannen; Amsterdam/Antwerpen 2003. {{DEFAULTSORT:Knetemann, Gerrie}} [[Kategory:Nederlânsk hurdfytser]] [[Kategory:Nederlânsk sportbestjoerder]] [[Kategory:Ridder yn de Oarder fan Oranje-Nassau]] [[Kategory:Nederlânsk persoan fan Dútsk komôf]] [[Kategory:Persoan berne yn 1951]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 2004]] 8gibpypg72g6b6ri8e2f1h7vu0rtqhv 0 25346 1084498 1024219 2022-07-25T18:07:50Z Drewes 2754 /* Bibliografy */ - deade keps wikitext text/x-wiki {{stobbe-literatuer}} [[Ofbyld:Herman melville.jpg|thumb|right|200px|''Herman Melville'']] '''Herman Melville''' ([[New York City|New York]], [[1 augustus]] [[1819]] - dêre, [[28 septimber]] [[1891]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] skriuwer fan [[Roman (literatuer)|romans]], [[essay]]s en [[gedicht]]en. Syn mem kaam út it laach Gansevoort, in foaroansteande Nederlânsk-Amerikaanske famylje. Yn Melville's tiid wiene Súd-See aventueren in populêr lietrêr sjenre yn de F.S., mar hy wie by syn dea al hast wer fergetten. Yn de jierren 20 waard syn grutte roman [[Moby Dick (boek)|Moby Dick]] op 'e nij ûntdutsen; sa ek 'Billy Budd'. Tsjintwurdich jilt Melville as in wichtich persoan yn de Amerikaanske literatuer. == Bibliografy == [[Ofbyld:Moby-Dick FE title page.jpg|right|thumb|190px|Titelblêd fan de earste Amerikaanske edysje fan ''Moby-Dick'', 1851.]] === Romans === * ''Typee: A Peep at Polynesian Life'' ([[1846]]) * ''Omoo: A Narrative of Adventures in the South Seas'' ([[1847]]) * ''Mardi: And a Voyage Thither'' ([[1849]]) * ''His First Voyage'' ([[1849]]) * ''White-Jacket: or, The World in a Man-of-War'' ([[1850]]) * ''Moby-Dick'' ([[1851]]) * ''Pierre: or, The Ambiguities'' ([[1852]]) * ''Israel Potter: His Fifty Years of Exile'' ([[1855]]) * ''The Confidence-Man: His Masquerade'' ([[1857]]) * ''Billy Budd, Sailor: An Inside Narrative'' ([[1924]]) === Koarte ferhalen === * ''The Piazza Tales'' ([[1856]]) ** ''The Piazza'' ** ''Bartleby the Scrivener'' ** ''Benito Cereno'' ** ''The Lightning-Rod Man'' ** ''The Encantadas, or Enchanted Isles'' ** ''The Bell-Tower'' === Gedichten === * ''Battle Pieces: And Aspects of the War'' ([[1866]]) * ''Clarel: A Poem and Pilgrimage in the Holy Land'' ([[1876]]) * ''John Marr and Other Sailors'' ([[1888]]) * ''Timoleon'' ([[1891]]) == keppeling om utens == * [http://www.mobydick.org/ Arrowhead—It hûs fan Herman Melville] * [http://www.footnote.com/image/52519911 Fysyke beskriuwing fan Melville] neffens syn paspoart 1856 oanfraach. * [http://www.berkshire.net/PittsfieldLibrary/lhg/melvillerm.htm ''Melville Room'' op it Berkshire Athenaeum] * [http://www.whalingmuseum.org/ New Bedford Whaling Museum] * [http://www.melville.org/ Libben en wurk fan Herman Melville] * [http://people.hofstra.edu/faculty/John_L_Bryant/Melville/ The Melville Society] * [http://www.melville.org/estimate.htm Fisy fan tiidgenoaten fan Herman Melville] * [http://hermanmelvillepoet.org/ Herman Melville Poet - The Poetry, Poems, and Prose-and-Verse Writings of Herman Melville] {{DEFAULTSORT:Melville, Herman}} [[Kategory:Amerikaansk romanskriuwer]] [[Kategory:Amerikaansk koarte-ferhaleskriuwer]] [[Kategory:Amerikaansk dichter]] [[Kategory:Amerikaansk essayist]] [[Kategory:Amerikaansk persoan fan Nederlânsk komôf]] [[Kategory:Amerikaansk persoan fan Skotsk komôf]] [[Kategory:Persoan berne yn 1819]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 1891]] ln9a7gvsim610qn7cr8gqnz9eqvta2s 0 34808 1084513 993290 2022-07-25T19:52:34Z Drewes 2754 wikitext text/x-wiki '''Tusken de Marren''' is in [[jachthaven]], [[boat]]eferhier en [[camping]] oan de [[Meinesleat]] yn [[Akkrum]]. It park leit oan de westkant fan Akkrum. Ein desimber [[2009]] waard begûn mei it ôfbrekken fan de lêste âlde steigers yn de haven oan de [[Ulbe Twijnstra]]wei. Begjin [[2010]] waard de earste faze oplevere en waarden der 14 ferbliuwen op setten ynstee fan de steanplakken foar tinten en karavans. == Keppeling om utens == * [http://www.tuskendemarren.nl/ Webstee Tusken de Marren] [[Kategory:Akkrum]] [[Kategory:Fryske camping]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2010]] pr2endoxnnt4zm5a0wg6limm9h0lcdp 0 41745 1084541 862976 2022-07-26T06:27:54Z FreyaSport 40716 /* Stunts (karút) */ oars wikitext text/x-wiki '''De Oliebol''' is de [[Aldjiersploech]] fan [[Vledder (doarp)|Vledder]]. De feriening waard oprjochte yn [[1994]] mei as doel in grut feest te hâlden by Ald en Nij lykas doarpen yn de omkriten. It earste feest waard hâlden yn restaurant-sealesintrum De Tippe. De earste stunt fan de ploech wie it weiheljen fan de middenstip fan de fuotbal-feriening yn Elslo. De Vesuviusploech út dat doarp hie it jier dêrfoar de middenstip út it âlde Abe Lenstra stadion fan SK It Hearrenfean helle. De middenstip fan fuotbalferiening OZC waard dêrnei helle om oandacht te freegjen foar de minne fjiolden yn Vledder. Dêrby woe De Oliebol saa kontakt lizze mei har foarbyld de Vesuvius. Doelstelling fan de ploech wie fersterkjen fan it doarpsgefoel, minder fernielings mei Ald en Nij en it berikken fan jongelju berikke foar ferskate aktiviteiten. == Stunts (karút) == * 2010: Aksjekaravan fan FNV Bondgenoten * 2009: Brûnzen byld [[Paulus de Boskkabouter]] * 2008: [[Ellert en Brammert]] * 2007: Houten giraffe, tigers en pinguins fan it [[Noorder Dierenpark Emmen]] * 2006: ‘Kos met de Snor’ út Het Land van Ooit * 1997: ‘All you need is love’ karavan út it programma fan presintator [[Robert ten Brink]] * 1996: út elke provinsje fan Nederlân in plaknammeboerd mei dêryn it wurd ‘groen’ * 1995: de middenstip fan fuotbalferiening OZC {{Boarnen|boarnefernijing= * [http://www.deoliebol.nl/ Webstee De Oliebol] }} {{DEFAULTSORT:Oliebol, De}} [[Kategory:Kultuer yn Drinte]] [[Kategory:Aldjiersploech]] [[Kategory:Nederlânske feriening]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1994]] q8lz8c141exa6vkvaxk9qqh9gs92r4n 2 45566 1084482 469022 2022-07-25T15:18:21Z Warkums Erfskip 8980 Wa is Warkums Erfskip wikitext text/x-wiki Aldheidkundige Feriening Warkums Erfskip rjochtet har op de histoarje fan Warkum en omkriten en beheart it Museum [http://warkumserfskip.nl Warkums Erfskip] yn it waachgebou op de Merk 4 en it âlde stedhûs op de Merk 1 te Warkum. k7bwt8y1cntpskxmng8rsb6g4y6j66b 0 50548 1084475 1080553 2022-07-25T14:23:15Z Drewes 2754 sjoch ek wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Karlsruhe Brauerei Moninger.jpg|thumb|''Yngong fan Brauerei Moninger yn [[Karlsruhe (stad)|Karlsruhe]]'']] [[Ofbyld:Brewery-nogne-o.jpg|thumb|''De lytse, moderne bierbrouwerij Nøgne&nbsp;Ø yn it Noarske [[Grimstad]]'']] In '''brouwerij''' of folút '''bierbrouwerij''' is in bedriuw dat [[bier]] (en yn Japan ek [[sake]]) makket. Brouwerijen stienen eartiids meast yn de buert fan in boarne fan geskikt wetter dêr't it bier fan broud waard. Tsjintwurdich wurdt meast liedingwetter brûkt. Dêrneist binne goede transportmooglikheden needsaaklik om de drûge yngrediïnten nei de brouwerij te bringen en om it produsearre bier nei de ôfnimmers te bringen. As âldste brouwerij fan de wrâld jildt de [[Bayerische Staatsbrauerei Weihenstephan]] yn [[Freising (stad)|Freising]], dy't sûnt [[1040]] bestiet. De âldste kleasterbrouwerij (sûnt 1050) stiet yn de [[abdij]] fan [[Weltenburg]]. Beide steane yn Dútslân. Brouwerijen stienen meast yn stêden en doarpskearnen. Sa stie de [[Amstel (bier)|Amstel-brouwerij]] yn [[Amsterdam-Oost]], en de [[Heineken|Heineken-brouwerij]] yn [[Ald-Súd]]. Omdat de brouwerijen yn de stêden in soad oerlêst feroarsaken yn de foarm fan [[geurhinder]] en lûdshinder troch it transport, waarden se yn in soad gefallen ferhuze nei plakken dêr't se minder oerlêst joegen. Sa is de Amstel-brouwerij, nei de fúzje mei Heineken, ferhuze nei [[Zoeterwoude]]. Ek de Heineken-brouwerij út Ald-Súd is letter ferpleatst. == Sjoch ek == * [[List fan Fryske bierbrouwerijen]] {{Boarnen|boarnefernijing= * [http://www.bieratlas.nl/drupal/node/3 Kaart mei Nederlânske Brouwerijen] ---- {{Commonscat|Brouwerijen}} }} [[Kategory:Bierbrouwerij| ]] [[Kategory:Yndustry]] 8xqy07fwnxfyf7nt7fdmee86efwwonk 14 51135 1084524 1010992 2022-07-25T20:52:33Z Ieneach fan 'e Esk 13292 kt wikitext text/x-wiki [[Kategory:Museum yn Nederlân nei provinsje|Drinte]] [[Kategory:Kultuer yn Drinte]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] 6i6ddfbf8wqbmfe09favwwlw22jldup 0 56307 1084553 1074100 2022-07-26T11:34:18Z FreyaSport 40716 Galery wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = AquaZoo Friesland | histoaryske namme = Otterpark Aqualutra | nasjonaliteit = [[File:Flag of the Netherlands.svg|20px]] [[Nederlân]]sk | type = privaat | sektor = [[dieretún]] | haadkertier = | fêstige yn = [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] ([[Fryslân]]) | oprjochte = [[1994]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = [[Libéma]] | fuortkommen út = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | winst = | wearde = | aktyf yn = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.aquazoo.nl/ Aquazoo.nl] }} '''AquaZoo Friesland''' is in [[Fryslân|Fryske]] [[dieretún]] dy't beëasten [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] yn it [[rekreaasjegebiet]] [[De Griene Stjer (rekreaasjegebiet)|De Griene Stjer]] leit. Dit [[bedriuw]] waard yn [[1994]] oprjochte as '''Otterpark Aqualutra''', mar ûntjoech him yn [[2003]] ta in mear algemiene dieretún, hoewol't de [[bist]]en yn 'e kolleksje allegear in bân mei [[wetter]] holden. Hjoed de dei binne der yn AquZoo Friesland mear as fyftich [[soarte]]n bisten te besjen. ==Skiednis== AquaZoo Friesland waard yn [[1994]] iepene ûnder de namme fan Otterpark Aqualutra. De oprjochting dêrfan wie yn [[1990]] al oankundige en mei de bou wie yn [[1992]] úteinset.<ref name="lc-exotisch">{{Fuotnoat|{{Aut|Rinzema, Lotte}}, ''Exotische Buren'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 29 febrewaris 2020, taheakke ''Sneon & Snein'', s. 12-13}} ([https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-20200229-ZU04012001 kepp.])</ref> Otterpark Aqualutra kaam op it plak fan it âld [[iepenloft]][[swimbad]] De Lytse Wielen.<ref name="lc-exotisch"/> It hie yn 't earstoan, sa't dy namme al fermoedzje lit, mar ien bistesoart ta besichtiging: de [[otter]], en it bestie út in besikerssintrum, in fokstasjon en in ûndersyksstasjon.<ref name="lc-exotisch"/> Men rekkene op 100.000 besikers yn 't jier, mar hoewol't der al rillegau wat oar bistespul bykaam, die bliken dat sokke sifers by lange nei net helle waarden. Aqualutra wie sadwaande net rindabel wie, en yn [[2001]] waard it park ferkocht oan 'e ynvestearringsmaatskippij [[Libéma]].<ref name="lc-exotisch"/> Libéma die it park per [[1 jannewaris]] [[2003]] oeer oan [[Zodiac Zoos]], in bedriuw wie ek eigner fan [[Dierenpark Wissel]], [[ZooParc Overloon]] en [[Kasteeltuinen Arcen]].<ref name="lc-exotisch"/> Nei in grutskalige renovaasje waard Aqualutra omdoopt ta AquaZoo Friesland.<ref name="lc-exotisch"/> Dêrmei waard it in algemienere dieretún, al konsintrearre it him noch altiten fral op [[fûgels]] en [[sûchdieren]] dy't in konneksje mei wetter hawwe. Te hege skulden en tebekrinnende besikersoantallen soargen der foar dat Zodiac Zoos ein [[jannewaris]] [[2015]] oer de kop gie.<ref name="lc-exotisch"/> It fuortbestean fan AquaZoo Friesland liek in skoftke oan in rottich toutsje te hingjen, mar op [[19 febrewaris]] waard bekend dat de [[kurator]] it mei Dierenpark Wissel en ZooParc Overloon weromferkocht hie oan Libéma, dat ek de eigner wie fan [[Safaripark Beekse Bergen]], yn [[Hilvarenbeek]], en fan it [[Dierenrijk]] yn [[Nuenen]]. Libéma (in ôfkoarting fan Lips Beheer Maatschappij) wie fan doel en slút Dierenpark Wissel, mar foar ZooParc Overloon en AquaZoo Friesland seach men goede kânsen om wer finansjeel sûne attraksjes te wurden.<ref>{{Aut|Westera, Jan}}, ''[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?code=LC&date=20150219&v2=true&id=LC-20150219-NO01026005 AquaZoo weer in handen Libéma]'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 19 febrewaris 2015.</ref> De trochstart fan AquaZoo Friesland yn [[2015]] ferrûn muoisum, mei't der in protte efterstallich [[ûnderhâld]] wie en inkele grutte putten (lykas it graven fan in bad foar it [[seeliuw]]eferbliuw) healôf lizzen bleaun wiene.<ref name="lc-exotisch"/> ==Utwreiding== Sûnt [[2016]] wurdt AquaZoo mei tuskenskoften útwreide. Sa kamen der yn [[juny]] [[2016]] [[iisbear]]en by,<ref>[https://www.aquazoo.nl/nieuws/ijsberen-felix-en-nanu-naar-aquazoo-friesland/ ''IJsberen Felix en Nanu naar AquaZoo Friesland'', AquaZoo nijs, 24 maaie 2016.]</ref> yn [[july]] [[2017]] [[Nylkrokkedil]]len.<ref>{{Aut|Buitenwerf, Arodi}}, [http://www.lc.nl/friesland/Nijlkrokodillen-in-Aqua-Zoo-Friesland-1200-bezoekers-bij-kennismaking-achter-dik-glas-video-22359792.html ''Nijlkrokodillen in Aqua Zoo Friesland: 1200 bezoekers bij kennismaking achter dik glas'', yn: de ''Ljouwerter Krante'', 14 july 2017.]</ref> en yn [[oktober]] [[2019]] [[loaiert]]s.<ref name="lc-exotisch"/> De iisbearen soargen yn [[2016]] mei foar it rekôroantal besikers fan 130.000.<ref name="lc 6-1-18">{{Fuotnoat|{{Aut|Santema, Pier Abe}}, ''Record voor AquaZoo met Nijlkrokodillen'', yn: de ''[[Ljouwerter Krante]]'', 6 jannewaris 2018, s. 20.}} ([https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-20180106-ZU01020003 kepp.])</ref> (Ta ferliking: yn [[2015]] wiene der noch 85.000 besikers.)<ref name="lc-exotisch"/> Troch de Nylkrokkedillen passearren yn [[2017]] 155.000 minsken de kassa, wat op 'e nij in rekôr wie.<ref name="lc 6-1-18"/> Neffens fêstigingsmanager Jeroen Loomeijer, dy't yn [[jannewaris]] [[2018]] sitearre waard yn 'e ''[[Ljouwerter Krante]]'', kamen in protte lju nochris werom, en wiene der per [[1&nbsp;jannewaris]] [[2018]] sa'n 5.500 [[jierkaart]]hâlders. Under de besikers wiene neffens him in soad [[Dútslân|Dútske]] [[toerist]]en dy't har [[fakânsje]] yn Fryslân trochbrochten, en teffens groeide de belangstelling fan ynwenners fan û.m. [[Drinte]] en [[Noard-Hollân]] fanwegen de "ynteressante kolleksje bisten".<ref name="lc 6-1-18"/> De úteinlike ambysje fan AquaZoo is neffens Loomeijer in besikersoantal fan 200.000 minsken jiers.<ref name="lc-exotisch"/> Foar [[2018]] waard ynset op 170.000.<ref name="lc 6-1-18"/> Yn [[2018]] kamen der gjin nije bisten by om't dat jiers ynstee it [[parkearterrein]] en de [[húske]]s fernijd waarden. Ek waarden ferskate fan 'e besteande bisteferbliuwen, lykas de [[ûle]]foliêre, alhiel [[renovaasje|renovearre]].<ref name="lc 6-1-18"/> Yn [[2019]] waarden in stikmannich [[beam]]men rûge, dy't ûnhandige ticht by it iisbeareferbliuw stiene.<ref name="lc-exotisch"/> Mids [[2021]] waard úteinset mei de oanlis foar in nij ferbliuw foar in pearke [[Sibearyske tiger]]s.<ref>[https://lc.nl/friesland/leeuwarden/Siberische-tijgers-naar-AquaZoo-26898273.html ——, ''Er komen twee Siberische tijgers naar AquaZoo'', yn: de ''Ljouwerter Krante'', 22 juny 2021.]</ref> De beide grutte katten arrivearren yn [[april]] [[2022]] yn 'e dieretún.<ref>[https://www.omropfryslan.nl/nieuws/1145665-aida-en-vadim-zijn-leeuwarden-twee-publiekstrekkers-voor-aquazoo ——, ''Aïda en Vadim zijn in Leeuwarden: twee publiekstrekkers voor AquaZoo'', op: Omrop Fryslân, 29 april 2022.]</ref> == Galery == <gallery heights="150" widths="200"> 7101 Pacu Aqua Zoo.Leeuwarden.GroteWielen Recreatiegebied De Groene Ster Dierentuin Watertuin.jpg|Akwarium 7140 Aquazoo.Leeuwarden.GroteWielen.jpg|Otter ferbliuw 7212 Aqua Zoo.Leeuwarden.GroteWielen Recreatiegebied De Groene Ster Dierentuin Watertuin.jpg|Pinguin ferbliuw 7149 Aquazoo.Leeuwarden.GroteWielen.jpg|Kangaroe ferbliuw </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist|2}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Ljouwert]] [[Kategory:Dieretún yn Fryslân]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1994]] [[Kategory:Bouwurk út 1994]] 73xxmbrulrq8pto588xn7txplzd9ic1 0 85393 1084500 994532 2022-07-25T18:13:47Z Drewes 2754 /* Gallery */ wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks universiteit | namme = Universiteit fan Örebro | ôfbylding = Örebro universitet 2013.jpg | ôfbyldingsbreedte = 280px | ôfbyldingtekst = Yngong fan de universiteit | ôfkoarting = | ynternasjonale namme = ''Örebro University'' | latynske namme = | motto = ''Dulce est sapere'' | plak = [[Örebro]] | lân = [[Sweden]] | oprjochting = [[1999]] | slutingsdatum = | type = Steatsuniversiteit | rektor = [[Jens Schollin]] | presidint = | studinten = 17.000 (2015) | meiwurkers = 1.100 (2007) | netwurken = | webside = [http://www.oru.se/ www.oru.se] }} De '''Universiteit fan Örebro''' ([[Sweedsk]] ''Örebro universitet'') is in steatsuniversiteit yn de stêd [[Örebro]] yn [[Sweden]]. De skiednis fan de Universiteit Örebro giet werom op de yn [[1977]] stifte Hegeskoalle fan Örebro (Sweedsk: ''Högskolan i Örebro'') dy't yn [[1999]] de statuts fan [[universiteit]] krige. De universiteit hat fjouwer fakulteiten: * Fakulteit Ekonomy, Natuer- en Technykwittenskippen * Fakulteit Minsk- en Sosjale wittenskippen * Fakulteit Medisinen en Sûnenswittenskippen * Sintrum foat Lehrerausbildung ==Rektors== *Thore Hammarland (1977&ndash;1978) *Stefan Björklund (1978&ndash;1982) *Anders Stening (1983&ndash;1989) *Ingemar Lind (1990&ndash;1999) *Janerik Gidlund (1999&ndash;2008) *Jens Schollin (2008&ndash;2016) *Johan Schnürer (2016- no) ==Galery== <gallery> File:Örebro University Primary Building.jpg|Haadgebou File:ÖrebroUniversity Pool.JPG|It kampusswimbad File:Prisma House.jpg|It Prismahûs File:Örebro University Music School.jpg|Muzykskoalle </gallery> [[Kategory:Universiteit yn Sweden|Orebro]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1999]] r1j7c9pnqorv0ylmef843ynb3slgjvp 0 89823 1084537 818663 2022-07-25T21:31:47Z Ieneach fan 'e Esk 13292 + romtemacht wikitext text/x-wiki [[File:Countries by soldier count.svg|right|thumb|300px|De [[lân|lannen]] fan 'e wrâld nei oantallen aktive leden fan 'e striidkrêften.]] De '''striidkrêften''' (komt allinnich yn [[meartal]]sfoarm foar), ek wol de '''kriichsmacht''' of it '''leger''' neamd, binne de troch de [[oerheid]] ynstelde [[militêr|militêre organisaasje]]s fan in [[lân]]. Dy besteane om it [[polityk|politike belied]] fan it regear fan harren lân te ûnderstypjen yn [[oarloch]] (troch oanfal en/of ferdigening), mar ek yn [[frede]]stiid. Dêrby is it yn beskerming nimmen fan it regear fan harren lân en fan dat lân sels tsjin sawol bûtenlânske as binnenlânske agressors it wichtichste doel. Sadwaande hjit it [[ministearje]] dat oer de kriichsmacht giet, hjoed de dei yn 'e regel it [[definsje|Ministearje fan Definsje]], en sprekt men, as men it oer de striidkrêften hat, ek wol koartwei fan '''definsje''' (fan it [[Latyn]]ske ''defensa'', "beskerming", fia it [[Frânsk]]e ''défense''). Yn guon lannen omfetsje de striidkrêrften behalven militêre ek [[paramilitêr|paramilitêre organisaasjes]]. Ornaris besteane de striidkrêften lykwols út trije haadûnderdielen *de [[lânmacht]], foar striid op it [[grûn|lân]]; *de [[marine]], foar striid op [[see]]; *de [[loftmacht]], foar striid yn of fanút de [[loft]]; Faak wurde dêr noch ekstra tûken oan tafoege, lykas de [[militêre plysje]] of de [[kustwacht]]. Yn guon lannen, lykas de [[Feriene Steaten]], is fierders it [[marinierskorps]] losmakke fan 'e marine om in selsstannich kriichsmachtûnderdiel te foarmjen. Datselde jildt yn guon lannen foar de [[maresjesee]] (de [[militêre plysje]]) en foar de [[romtemacht]], in nij ferskynsel, foar striid yn 'e [[romte]]. Guon lannen, lykas [[Iislân]] en [[Kosta Rika]], hawwe gjin striidkrêften. De stúdzje fan 'e ynset fan 'e kriichsmacht is de [[kriichskunde]], en de [[skiednis]] derfan hjit de [[kriichsskiednis]]. {{boarnen|boarnefernijing= Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Armed_forces ''References'', op dizze side]. ---- {{commonscat|Armed forces}} }} [[Kategory:Striidkrêften| ]] [[Kategory:Minsk en maatskippij]] [[Kategory:Oerheid]] 49eqwo1e2117a0uvhntx86v9ulqftlo 14 101804 1084527 821631 2022-07-25T20:53:14Z Ieneach fan 'e Esk 13292 kt wikitext text/x-wiki [[Kategory:Geografy fan Drinte]] [[Kategory:Natoergebiet yn Nederlân|Drinte]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] 3538kwh0i5aaemk7ihhh590bihkv9me 0 102510 1084510 1002718 2022-07-25T19:38:21Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Himelfeartskleaster <small>Вознесенский монастыр</small> | ôfbylding = Иркутск. Вознесенский монастырь. Ок. 1905-1906 г.г.jpg | ôfbyldingsbreedte = 280px | ôfbyldingstekst = ''It kleaster yn 1905-1906'' | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme bestjoerlike ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Irkutsk Oblast.png|20px]] [[Irkûtsk (oblast)|Irkûtsk]] | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Irkutsk (Irkutsk oblast).png|20px]] [[Irkûtsk]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|52_19_39_N_104_16_05_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|52° 19' N 104° 16' E}}| | type bouwurk = [[Kleaster]] | keatling = | boujier = | sloopjier = | arsjitekt = | boustyl = | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = }} It '''Himelfeartskleaster''' ([[Russysk]]: Вознесенский монастыр; ''Voznesenski Monastyr'') wie in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|otterdoksk]] kleaster yn de [[Ruslân|Russyske]] stêd [[Irkûtsk]]. Fan 1727 oant 1731 wenne yn it kleaster de yn 1804 hillich ferklearre [[Innocentius fan Irkûtsk]]. De reliken fan de hillige waarden yn de katedraal fan it kleaster fereare. Nei't de ateïstyske autoriteiten it kleaster earder leech rôven fan weardefolle saken en reliken en it monastike libben ta in ein twongen waard it kleaster mei de grûn gelyk makke. Njonken de Marije-Himelfeartstsjerke bleaune noch inkelde kleastergebouwen sparre foar de sloop om't se foar de bolsjewiken noch praktysk nut hiene.<ref>[http://www.ogirk.ru/news/2011-04-22/ivm.html Иркутский Вознесенский монастырь]</ref> == Skiednis == De stifting fan it kleaster wie yn 1672, nei't it [[kremlyn fan Irkûtsk]] oanlein waard. Op inkelde kilometers noardlik fan it kremlyn waard doe yn de tichte bosken oan de lofter kant fan de [[Angara (rivier)|Angara]] in houten tsjerke ta eare fan de Himelfeart mei in ûnderkommen foar de muontsen en in houten ôffreding boud. Nei in grutte brân yn 1783 moast it kleaster gruttendiels op 'e nij boud wurde en út dy tiid datearren ek de measte gebouwen. == De Tsjerken == * Himelfeartskatedraal of Katedraal fan de Himelfeart (1859-1872; sloopt yn 1933) * Tsjerke fan Us Leaffrou fan Tichvin (1691, letter ferboud; sloopt yn 1933) * Tsjerke fan Us Leaffrou fan Smolensk (1795-1809; sloopt yn 1932) * Tsjerke fan de Himelfeart fan Marije (1780-1783; noch besteand, restaurearre en yn 1998 werom jûn oan de Tsjerke)<ref>[http://temples.ru/card.php?ID=13469 Церковь Иконы Божией Матери Казанская в Ремесленной слободе]</ref> * Tsjerke fan de Presintaasje fan de Hear (1826-1823; sloopt yn 1878 foar de bou fan in nije klokketoer) [[Ofbyld:Vosnesenskaya, near Irkutsk - monastery LCCN2004707533.jpg|thumb|left|200px|''De healwei de 19e iuw boude Himelfeartskatedraal'']] De earste houten Himelfeartstsjerke waard yn 1749-1767 ferfongen troch in stiennen katedraal, dy't tusken 1859 en 1872 wer wike moast foar de [[eklektisisme|eklektyske]] katedraal fan de Irkûtske arsjitekt V.A. Kudelsky. De twadde tsjerke fan it kleaster waard tusken 1691 en 1692 boud ta eare fan it Ikoan fan de Mem Gods fan Tichvin. Doe't biskop Innocentius ferstoar waard foar it bysetten fan syn oerskot de tsjerke yn 1731 ferfongen troch in stienne gebou. De yn 1933 sloopte Tsjerke fan it Ikoan fan de Us Leaffrou fan Smolensk waard boud yn 1795-1809 en yn 1837-1841 ferboud yn klassisistyske styl. [[Ofbyld:Иркутск. Вознесенский монастырь 4.jpg|thumb|250px|''Tichvintsjerke'']] De fjirde tsjerke, de tsjerke fan de Presintaasje fan de Hear, waard tusken 1816 en 1823 boud oer de westlike poarte fan it kleaster. Yn 1878 waard de tsjerke ôfbrutsen en op it plak dêrfan de hege klokketoer boud, dy't yn 1881 foltôge waard. De neo[[barok (stylperioade)|barokke]] klokketoer waard yn 1930 ferwoastge. De fyfte tsjerke waard tusken 1780 en 1783 boud op it plak fan de âlde houten Marije-Himelfeartstsjerke. Oan de westlike kant fan de tsjerke waard yn de jierren 1874-1875 in refektoarium oanboud. Dizze tsjerke is de iennige tsjerke fan it kleasterkompleks dy't sparre waard by de grutskalige ferwoastging fan it kompleks tidens it Sovjet-rezjym. De tsjerke waard ta in ferieningsgebou ferboud, mar is yn 1998 werom jûn oan it bisdom en sûnt restaurearre.<ref>[http://irkipedia.ru/content/voznesenskiy_monastyr Вознесенский монастырь]</ref> {{Boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} ---- {{Commonscat|Ascension monastery (Irkutsk)|Himelfeartskleaster (Irkûtsk)}} }} [[Kategory:Irkûtsk]] [[Kategory:Kleaster yn Ruslân]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1672]] [[Kategory:Organisaasje opheft yn 1930]] [[Kategory:Bouwurk út 1672]] [[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1783]] [[Kategory:Bouwurk út 1783]] ep8iy0pagdkgdx7t9qatohi5sk4fc8d 0 104370 1084509 1081563 2022-07-25T19:28:48Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Kleaster fan Tolga Толгский монастырь | ôfbylding = Tolga monastery 776.jpg | ôfbyldingsbreedte = 275px | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Yaroslavl Oblast.svg|20px]] [[Jaroslavl (oblast)|Jaroslavl]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Yaroslavl.svg|20px]] [[Jaroslavl]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|57_41_50_N_39_49_38_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 41' N 39° 49' E}} | type bouwurk = [[kleaster]] | keatling = | boujier = | sloopjier = | arsjitekt = | boustyl = | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=7610073000 7610073000] | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://montolga.ru// montolga.ru] }} It '''Kleaster fan Tolga''', offisjeel it '''Kleaster fan de Tempelgong fan de Hillige Faam''' ([[Russysk]]: То́лгский Яросла́вский в честь Введе́ния во храм), is in otterdoksk nonnekleaster oan de lofterkant fan de [[Wolga]] yn [[Jaroslavl]], [[Ruslân]]. It oarspronklik yn 1314 troch de biskop fan Rostov as kleaster foar muontsen stifte kleaster barde op it plak dêr't in wûnderdiedich ikoan fan de Mem Gods (De [[Teotokos fan Tolga]]) fûn waard. Nei't it kleaster sechtich jier lang yn de [[Sovjet-Uny|Sovjet]]-tiid sletten wie, waard it yn 1987 wer as kleaster foar nonnen iepene. De namme Tolga komt fan de rivier Tolga, dy't troch Jaroslavl streamt. By it kleaster leit in unyk lyts park út de 16e iuw, dêr't Sibearyske seder's groeie. == Skiednis == [[File:Малая икона Толгской Богоматери.jpg|thumb|left|150px|Teotokos fan Tolga]] Neffens de oerlevering tanket it kleaster it bestean oan de fynst fan in ikoan oan de igge fan de Wolga op sa'n 8 werst fan Jaroslavl. It ikoan waard ûntdutsen troch Trifon, de metrolyt fan Rostov, dy't seach dat it yn in aureoal boppe de grûn sweve. Jimmeroan ferskynde it ikoan op itselde plak en dat waard as in godlike oanwizing ferstien dat op it plak in tsjerke boud wurde moast. Oant yn de 17e iuw wiene de gebouwen fan it kleaster fan hout. It kleaster hie dan ek in soan fan brân te lijen, foar it lêst yn de 16e iuw doe't it hiele kleaster, mei útsûndering fan it wûnderdiedige ikoan, troch it fjoer fertard waard. Yn 1609 plonderden Poalsk-Litouske troepen it kleaster en waarden alle muontsen fan it kleaster fermoardde. Likegoed spile it kleaster in wichtige rol by de folksopstân ûnder Kûzma Minin en Dimitri Posjarski en rekke sa yn heech oansjen by de tsaren, dy't it kleaster mei skinkings en lân begeunstigen. Yn it lêste tredde part fan de 17e iuw feroare it kleaster yn in grutte bouput en waarden hast alle bouwurken op grutskalige wize op 'e nij yn stien oplutsen. [[Ofbyld:JOF047-Tolga-Monastery.jpg|thumb|275px|It kleaster yn 1910]] Der kaam yn 1929 ûnder de [[bolsjewiken]] in ein oan it monastike libben yn it kleaster. It kompleks foel yn 1936 ûnder de ferantwurdlikens fan it Folkskommisariaat fan Ynlânske Saken, dat yn de jierren 1950 yn de gebouwen in opfiedingsgesticht foar bern ûnderbrocht. Foar dy funksje moast in diel fan de gebouwen ferboud wurde en dêrmei rekke it noch besteande ynterieur slim skansearre. Yn it ramt fan it 1000-jierrich jubileum fan it kerstenjen fan de Rûs yn 1987 waard it kleaster oan de Russysk-Otterdokske Tsjerke werom jûn. Tsjintwurdich wenje der yn it kleaster likernôch 100 nonnen en pachtet it kleaster fan de oerheid mear as 254 hektare grûn foar agraryske doelen. Sûnt 2003 krige it ikoan fan de Mem Gods fan Tolga ek wer in plak yn it kleaster. Tûzenen pylgers en toeristen bringe alle jierren wer in besite oan it kleaster. == Arsjitektuer == [[Ofbyld:Tolga convent (3661248524).jpg|thumb|left|200px|Klokketoer]] * De Tempelgongtsjerke waard yn de hjoeddeiske foarm tusken 1681 en 1688 boud en stiet op it plak fan de earste houten tsjerke út de 14e iuw. Doe't de katolikon boud waard ferfong it in 16e iuwsk tsjerkegebou, dy't mooglik noch troch [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan IV]] stifte wie. De tsjerke tsjinne ek as grêftsjerke fan foaroansteande boargers, minsken fan de adel en de igumen fan Tolga. Yn de jierren 1690 waard de tsjerke beskildere troch keunsters út Jaroslavl en Kostroma. * Oan de noardwestlike hoeke fan it foarportaal fan de katolikon stiet de klokketoer. De trije ûnderste ferdjippings datearje út 1683-1685. De toer waard yn 1826 mei twa ferdjippings yn [[klassisisme|klassistyske]] styl ferhege. * Troch in fleugel mei in gong yn de ûnderste ferdjipping en in sletten galerij op de boppenste ferdjipping wurdt de Krúsferheffingstsjerke ferbÛn mei de refter, dy't eastlik oan de tsjerke oanslút. De refter datearret út 1625, mar waard yn de jierren 1670 foar in grut part op 'e nij boud en yn 'e 19e iuw yn klassistyske styl ferboud. Benammen de refter hie yn de Sovjet-tiid swier te lijen troch de feroaring fan funksje. Tuskenmuorren waarden útbrutsen en dragers fan staal ynbrocht, wêrtroch't de hiele histoaryske muorredekoraasje folslein ferlern gyng. De tsjintwurdige beskildering fan de tsjerke yn de styl fan de skoalle fan Jaroslavl fan de 17e iuw datearret út 2000-2002 en waard oanbrocht troch studinten fan de Russyske Keunstakademy. * De [[barok (stylperioade)|barokke]] Ferlossertsjerke stiet yn it noardeastlike diel fan it kompleks en waard boud yn de jierren 1710. It gebou fertsjintwurdiget de Moskouse barok en hat in achthoekige toer mei njoggen sipels. * It kompleks wurdt omsletten troch in sterke ferdigeningsmuorre mei acht tuorren, dy't yn de 17e iuw boud waard. De bou de Hillige Poarte waard moglik makke troch de bruorren Semjon en Ivan Svertsjkov. De tsjerke fan de Hillige Poarte is wijd oan de hillige [[Nikolaas fan Myra|Nikolaas]]. == Ofbylden == <center><gallery perrow=6 widths="200px" heights="150px"> Tolga Sobor.jpg|''Katolikon'' Tolga cross church.jpg|''Krúsferheffingstsjerke'' Толгский монастырь.JPG|''Ferlossertsjerke (Ek: Tsjerke fan it Hillich Antlit)'' Зима в монастыре.jpg|''Poartetsjerke fan de hillige Nikolaas'' </gallery></center> {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [:rde:Kloster zu Mariä Tempelgang von Tolga] {{reflist}} ---- {{Commonscat| Tolga Monastery|Tolga Kleaster, Jaroslavl}} }} [[Kategory:Jaroslavl]] [[Kategory:Kleaster yn Ruslân|Tempelgong fan de Hillige Faam]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1314]] [[Kategory:Organisaasje opheft yn 1929]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1987]] [[Kategory:Bouwurk út 1314]] [[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1681]] [[Kategory:Bouwurk út 1688]] [[Kategory:Bouwurk yn Jaroslavl (oblast)]] n6uprw52w384ur7epkdbynibyacnzpp 0 104373 1084512 1081562 2022-07-25T19:44:43Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Kazankleaster Толгский монастырь | ôfbylding = Ансамбль Казанского монастыря.jpg | ôfbyldingsbreedte = 280px | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Yaroslavl Oblast.svg|20px]] Jaroslavl | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Yaroslavl.svg|20px]] [[Jaroslavl (oblast)|Jaroslavl]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|57_37_39_N_39_53_13_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 37' N 39° 53' E}} | type bouwurk = [[Kleaster]] | keatling = | boujier = | sloopjier = | arsjitekt = | boustyl = | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=7600144000 7600144000] | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [https://xn-----6kcac2agfkdheddf9aggft8bghiz8u2a.xn--p1ai/ Kazankleaster] }} It '''Kazankleaster''' ([[Russysk]]: ''Казанский монастырь'') is in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|otterdoksk]] kleaster foar nonnen yn de [[Ruslân|Russyske]] stêd [[Jaroslavl]]. == Skiednis == It opheffen fan belis fan Jaroslavl oan it begjin fan de 17e iuw troch de [[Poalsk-Litouske Mienebêst|Poalsk-Litouske]] troepen yn de [[Tiid fan Unstjoer]] waard troch de bewenners fan Jaroslavl taskreaun oan de tuskenkomst fan [[Us Leaffrou fan Kazan]]. Ta oantinken oan it barren waard yn de jierren 1610 begûn mei de bou fan in Kazantsjerke yn it noardwestlike part fan de doedestiidske [[posad]]. By de tsjerke waarden kleastersellen boud foar de nonnen fan it Bertekleaster, dat yn de dagen fan it belis troch de Poalen yn 'e jiske lein wie. Yn de 19e iuw waarden in soad gebouwen ferfongen troch nijbou. Op it plak fan de âlde houten tsjerke feriisde tusken 1835 en 1845 de katedraal fan it Kazan-ikoan fan de Mem Gods. Doe't it kleaster it 300-jierrich jubileum fierde, wennen der likernôch 400 nonnen yn it kleaster. Yn july 1910 liede [[Tichon fan Moskou|Tichon]], de aartsbiskop fan it bisdom Jaroslavl-Rostov en lettere patriarch fan de Russysk-Otterdokske Tsjerke, de jubileumtsjinst yn de kleastertsjerke. It kleaster wie ferneamd fanwegen de sangkeunst, it goudborduerwurk en it skilderjen fan ikoanen. Nei de opstân tsjin de [[bolsjewiken]] yn Jaroslavl waard it monastike libben yn it kleaster troch it nije rezjym ôfskaft en de katedraal krige de funksje fan argyf. Sûnt 1998 is it kleaster wer iepen. == Tsjerken == * Katedraal fan de it Kazan-ikoan fan de Mem Gods (boud yn 1835-1845, arsjitekt Avraam Ivanovitsj Melnikov) * Tsjerke fan de Foarbea fan de Mem Gods (boud yn 1820-1828, arsjitekt Timofev Aleksevitsj Medvedev) * Kazankapel mei klokketoer as ûnderdiel fan de súdeastlike kleastermuorre (boud yn 1818, ôfbrutsen tusken 1920 en 1930) == Ofbylden == <center><gallery perrow=6 widths="200px" heights="150px"> Yar kazan 2+.JPG|''Kazankatedraal'' Ярославль, Трефолева, 20.JPG|''De restaurearre Foarbeatsjerke'' Kazan icon of the Mother of God (Kazansky) Nunnery (Yaroslavl), 1731.jpg|''Ofbyld fan it kleaster mei de net mear besteande klokketoer'' </gallery></center> {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Kazansky Monastery (Yaroslavl)]] {{reflist}} ---- {{Commonscat|Kazansky Monastery (Yaroslavl)|Kleaster fan de Mem Gods fan Kazan, Jaroslavl}} }} [[Kategory:Jaroslavl]] [[Kategory:Kleaster yn Ruslân]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1610]] [[Kategory:Organisaasje opheft yn 1918]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1998]] [[Kategory:Bouwurk út 1610]] [[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1835]] [[Kategory:Bouwurk út 1845]] [[Kategory:Bouwurk yn Jaroslavl (oblast)]] 2q2q8o9hcn1g8h4cmzyv9qmruteezus 0 123052 1084467 1083927 2022-07-25T13:27:31Z FreyaSport 40716 /* Foarfallen */ 24 july wikitext text/x-wiki {{JiersideBoppe}} {{Kalinders}}{{Kalinderjier}} == Foarfallen == ;jannewaris *[[1 jannewaris|1]] - It [[Regional Comprehensive Economic Partnership]], de grutste [[frijhannel]]sône fan 'e wrâld, wurdt yn wurking steld. It gebiet omfiemet [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Birma]], [[Brûnei]], de [[Filipinen]], [[Fjetnam]], [[Yndoneezje]], [[Japan]], [[Kambodja]], [[Maleizje]], [[Laos]], [[Nij-Seelân]], [[Sina]], [[Singapoer]], [[Súd-Koreä]] en [[Tailân]]. *[[2 jannewaris|2]] - Yn [[Kazachstan]] brekke [[protesten yn Kazachstan (2022)|grutskalige protesten]] út tsjin it [[regear]] fan [[diktator]] [[Kassym-Jomart Tokajev]]. Dy binne yn 't earstoan rjochte tsjin 'e ferheging fan 'e [[benzine]]prizen, mar kantsje har de folgjende dagen almar mear oan tsjin 'e [[korrupsje]] fan 'e hearskjende [[elite]]. *[[6 jannewaris|6]] - Yn [[Kazachstan]] wurde [[protesten yn Kazachstan (2022)|de protesten]] troch de autoriteiten mei grouwélich [[geweld]] de kop yn drukt. Guon oare leden fan 'e [[Kollektive Feilichheidsferdrachsorganisaasje]], wêrûnder [[Ruslân]] en [[Wyt-Ruslân]], stjoere op fersyk fan [[presidint]] [[Kassym-Jomart Tokajev]] helptroepen. *[[7 jannewaris|7]] - Der hawwe no wrâldwiid 300 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west. *[[10 jannewaris|10]] - Foar it earst wurdt der mei súkses in [[baarch|bargehert]] yn in [[minske]] [[orgaantransplantaazje|transplantearre]]. *10 - Yn [[Nederlân]] wurdt nei in [[kabinetsformaasje|formaasje]] fan 299 [[dagen]] (de langste ea) it [[Kabinet-Rutte IV]] ynstallearre. *[[15 jannewaris|15]] - In [[útbarsting fan de Hunga Tonga (2022)|grutte útbarsting]] fan 'e ûnderseeske [[fulkaan]] de [[Hunga Tonga]], yn [[Tonga]], soarget foar [[tsûnamy]]warskôgings yn it hiele gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]]. De skea falt ta, behalven yn [[Perû]], dêr't de weagen [[oaljeramp yn Perû (2022)|in oaljeramp]] feroarsaakje. De útbarsting easket yn Tonga 5 [[minske]]libbens en oerdekt it lân mei in tsjûke laach [[gif]]tige [[fulkanyske jiske]], wat foar swierrichheden op it mêd fan [[drinkwetter]]foarsjenning liedt. *[[20 jannewaris|20]] - It [[Nederlân]]ske [[online]] [[konsuminteprogramma]] ''[[BOOS (websearje)|BOOS]]'' publisearret in [[fideo]] wêryn't ferskate meiwurkers fan 'e [[tillefyzjeprogramma|tillefyzje]][[talintejacht]]en ''[[The Voice of Holland]]'' en ''[[The Voice Kids (Nederlân)|The Voice Kids]]'', ûnder wa [[orkest]]lieder [[Jeroen Rietbergen]] en [[sjuery (kompetysje)|sjuerylid]] [[Ali B]], beskuldige wurde fan [[seksueel oer de grins geand gedrach]], wat ta it stopsetten fan 'e programma's en in grut trelit yn 'e [[media]] liedt. *[[21 jannewaris|21]] - By [[bombardemint op de finzenis yn Saäda|in bombardemint]] troch [[Saûdy-Araabje]] fan 'e [[Jemen]]ityske [[stêd]] [[Saäda]], yn it ramt fan 'e oangeande [[Twadde Jemenityske Boargeroarloch]], wurdt de pleatslike [[finzenis]] rekke ynstee fan posysjes fan 'e [[Hûty]]rebellen. Der komme teminsten 70 [[finzen]]n om. *[[23 jannewaris|23]] - By [[steatsgreep yn Boerkina Faso (2022)|in steatsgreep]] yn [[Boerkina Faso]] wurdt [[presidint]] [[Roch Marc Christian Kaboré]] troch it [[kriichsmacht|leger]] ôfset. * 23 - De [[tropyske stoarm]] [[Tropyske stoarm Ana (2022)|Ana]] slacht ta yn it [[easten]] fan [[Súdlik Afrika]] en easket 115 [[libben]]s yn [[Madagaskar]], [[Malawy]] en [[Mozambyk]]. *[[28 jannewaris|28]] - It tal [[faksinaasje]]s tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] dat wrâldwiid dien is, passearret de 10 miljard. ;febrewaris *[[1 febrewaris|1]] - [[Denemark]] heft alle beheinende maatregels yn it ramt fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]] op. *1 - [[Eastenryk]] wurdt it earste lân dêr't [[faksinaasje]] tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] no ferplichte is. *[[3 febrewaris|3]] - By in [[militêre operaasje]] fan [[kommando's]] fan it [[Amerikaanske Leger]] yn it noardwesten fan [[Syrje]] komt de lieder fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje]], [[Abû Ibrahim al-Hasjimi al-Koerasji]], om as er himsels [[ûntploffing|opblaasd]] om syn [[finzen]]name tsjin te kearen. *3 - [[Yndia]] wurdt it trêde lân op 'e wrâld nei de [[Feriene Steaten]] en [[Brazylje]] dêr't no mear as 500.000 [[minsken]] [[ferstoarn]] binne oan [[COVID-19]]. *[[4 febrewaris|4]]-[[20 febrewaris|20]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Olympyske Winterspullen 2022]] holden. *[[5 febrewaris|5]] - It tal [[stjergefal]]len yn 'e [[Feriene Steaten]], feroarsake troch de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]], passearret de 900.000. *[[8 febrewaris|8]] - Der hawwe no wrâldwiid 400 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west. *[[15 febrewaris|15]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[prins]] [[Andrew, hartoch fan York|Andrew]] treft in [[skikking]] mei [[Virginia Giuffre]], de [[Feriene Steaten|Amerikaanse]] dy't him beskuldiget fan [[seksueel misbrûk]] by syn besiken oan 'e [[filla]] fan [[miljonêr]] en [[sedemisdriuw|sededelinkwint]] [[Jeffrey Epstein]]. *[[17 febrewaris|17]]-[[21 febrewaris|21]] - Yn fiif [[dagen]] tiid wurde [[Nederlân]] en de rest fan [[Noardwest-Jeropa]] troffen troch trije swiere [[stoarm]]en: [[Stoarm Dudley|Dudley]], [[Stoarm Eunice|Eunice]] en [[Stoarm Franklin|Franklin]]. Dêrby falle teminsten 14 [[dea]]den. *[[21 febrewaris|21]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]] erkent de ûnôfhinklikheid fan 'e selsútroppen [[republiken]] [[Folkrepublyk Donjetsk|Donjetsk]] en [[Folkrepublyk Lûhansk|Lûhansk]], de gebieten yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] dy't yn 'e hannen binne fan [[etnysk]] [[Russen|Russyske]] [[rebel]]len. *[[22 febrewaris|22]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Olaf Scholz]] leit it goedkarringsproses stil fan [[Nord Stream&nbsp;2]], in nije [[ierdgas]]piiplieding fan [[Ruslân]] troch de [[Eastsee]] nei Dútslân. Dêrtroch kin dy, hoewol foltôge, foarearst net yn gebrûk nommen wurde. Dit is ien fan 'e [[sanksje]]s tsjin Ruslân fanwegen it erkennen fan 'e rebellerepublykjes yn it easten fan 'e [[Oekraïne]]. Oare sanksjes fan û.o. de [[Jeropeeske Uny]], de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Japan]], [[Kanada]] en [[Austraalje (lân)|Austraalje]] treffe Russyske [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] en teffens [[oligarch|oligargen]] yn it freonefermidden fan [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]]. *[[24 febrewaris|24]] - [[Ruslân]] fiert [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|in grutskalige militêre ynfal]] yn 'e [[Oekraïne]] út. Dêrmei giet de [[Russysk-Oekraynske Oarloch]], dat sûnt [[2014]] in konflikt mei lege yntinsiteit is, in folslein nije faze yn. [[Westerske wrâld|Westerske lannen]] kundigje ekstreme sanksjes tsjin Ruslân oan. *[[25 febrewaris|25]] - Yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] begjint [[Belis fan Mariûpol|it belis]] fan 'e stêd [[Mariûpol]] troch [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]]. *[[26 febrewaris|26]] - [[Dútslân]], dat sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] gjin [[wapen]]s levere hat oan lannen dy't yn [[oarloch]] binne, makket in ommeswaai en beslút ta it leverjen fan wapens oan 'e [[Oekraïne]]. De [[Feriene Steaten]] en de [[Jeropeeske Uny]] komme ta oerienstimming om beskate [[Ruslân|Russyske]] [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] út te sluten fan it ynternasjonaal betellingsferkear by wize fan [[sanksje]] foar de [[Russyske ynvaazje fan de Oekraïne (2022)|Russyske ynvaazje fan 'e Oekraïne]]. *[[27 febrewaris|27]] - Yn [[Wyt-Ruslân]] wurdt in [[referindum]] holden wêrby't de [[befolking]] ynstimd hawwe soe mei it opheffen fan 'e net-[[atoombom|nukleêre]] status fan it lân en ek mei de permaninte stasjonearring fan [[Ruslân|Russyske]] troepen yn it lân. Mei't Wyt-Ruslân in [[diktatuer]] is dêr't gjin frije en earlike [[ferkiezing]]s besteane, is ûndúdlik wat de wiere útslach fan it referindum is. *[[28 febrewaris|28]] - Yn in ienriedigens mei de rest fan 'e [[Westerske wrâld]] dêr't gjin presedint foar bestiet, kundigje ek [[Switserlân]], [[Monako]] en [[Singapoer]] sanksjes ôf tsjin [[Ruslân]] omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]]. ;maart *[[2 maart|2]] - Neffens de [[Feriene Naasjes]] binne al 2 miljoen [[flechtling]]en de [[oarloch]] yn 'e [[Oekraïne]] ûntflechte troch de grinzen fan buorlannen oer te gean. *[[3 maart|3]] - Yn it suden fan 'e [[Oekraïne]] falt de stêd [[Cherson]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. Ek de [[Kearnsintrale Zaporizja]] wurdt troch de Russen ferovere, wêrby't se de gebouwen fan 'e sintrale mei [[artillery]] besjitte. De [[domdrystens]] fan dat dwaan wurdt wrâldwiid skande fan sprutsen. *[[4 maart|4]] - Yn [[Ruslân]] wurdt in nije [[wet]] oannommen, dy't 15 jier [[finzenisstraf]] set op it fersprieden fan "[[nepnijs]]" oer de "[[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|spesjale militêre operaasje]]" yn 'e [[Oekraïne]]. In protte bûtenlânske [[media]]-[[organisaasje]]s, wêrûnder [[CNN]] en de [[BBC]], beëinigje har wurk yn it lân. *[[4 maart|4]]-[[13 maart|13]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Paralympyske Winterspullen 2022]] holden. [[Ruslân]] en syn bûnsgenoat [[Wyt-Ruslân]] wurde omreden fan harren ferantwurdlikens foar de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]] útsletten fan dielname. *[[8 maart|8]] - [[Ierdoaljemaatskippij]] [[Shell]], [[restaurant]]keatling [[McDonald's]], [[frisdrinken]]produsint [[Coca-Cola]] en [[kofjehûs]]keatling [[Starbucks]] lûke har omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] werom út [[Ruslân]]. *[[10 maart|10]] - [[Sily]] fiert it [[homohoulik]] yn. *[[16 maart|16]] - By de [[Nederlânske gemeenteriedsferkiezings (2022)|gemeenteriedsferkiezings]] yn [[Nederlân]] binne benammen de lokale [[politike partij]]en de grutte winners. *[[24 maart|24]] - De [[NATO]] makket bekend dat der 40.000 man gefjochtstroepen ekstra stasjonearre wurde sille oan 'e eastflank fan it bûngenoatskip, yn [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemeenje]] en [[Bulgarije]], yn ferbân mei de nije bedriging dy't [[Ruslân]] ynhâldt sûnt de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]]. *[[25 maart|25]] - It [[regear]] fan [[Ruslân]] makket bekend dat "de earste faze" fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] foltôge is, en dat de striid fan no ôf oan benammen taspitst wurde sil op 'e eastlike [[Donbas]]-regio. *[[29 maart|29]] - It regear fan [[Ruslân]] kundiget oan dat yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] de [[oarloch]]shannelings om 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]] hinne "struktureel werombrocht" wurde sille. [[Westerske wrâld|Westerske]] analisten hâlde it derop dat by de Russyske lieding it besef trochkringt dat it mei de hjoeddeistige steat fan it [[Russyske Leger]] net mooglik is om Kiëv yn te nimmen. ;april *[[3 april|3]] - Nei de weromlûking fan [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] út [[Bûtsja]], in westlike [[foarstêd]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]], komt oan it ljocht dat dêr 300 oant 400 [[boarger]]s troch it [[Russyske Leger]] [[fermoarde]] binne by it saneamde [[Bloedbad fan Bûtsja]]. Dat wurdt rûnom oanmurken foar in [[oarlochsmisdie]]. Yn 'e [[Westerske wrâld]] wurdt skokt reägearre en oproppen ta noch strangere sanksjes tsjin Ruslân. *[[7 april|7]] - De [[Algemiene Gearkomste fan 'e Feriene Naasjes]] stimt mei 93 tsjin 24 lidsteaten om [[Ruslân]] út 'e [[Minskerjochteried fan 'e Feriene Naasjes]] te setten. 58 lannen ûnthâlde har fan stimming. *[[8 april|8]] - [[Ruslân]] kriget rûnom [[krityk]] as it [[bombardemint fan it treinstasjon fan Kramatorsk|in bombardemint]] útfierd op it [[treinstasjon]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Kramatorsk]]. By de oanfal komme 59 [[boarger]]s om dy't de krite besochten te ûntflechtsjen en reitsje 109 oaren [[ferwûne]]. *[[9 april|9]] - De [[Pakistan|Pakistaanske]] [[premier]] [[Imran Khan]] moat ôftrede nei't er yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Pakistan)|Nasjonale Assimblee]] in [[moasje fan wantrouwen]] ferlern hat. Hy wurdt twa dagen letter opfolge troch [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Shehbaz Sharif]]. *[[13 april|13]] - Der hawwe no wrâldwiid 500 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west. *[[14 april|14]] - By in [[Oekraïne|Oekraynske]] raketoanfal wurdt de ''[[Moskva (skip út 1979)|Moskva]]'', it [[flaggeskip]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[Swarte-Seefloat]], ta [[sinken]] brocht. *[[24 april|24]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske presidintsferkiezings (2022)|Frânske presidintsferkiezings]] ferslacht de sittende [[sintrisme|sintristyske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] syn [[ekstreem-rjochts]]e útdaachster [[Marine Le Pen]]. *[[25 april|25]] - [[Miljardêr]] [[Elon Musk]], wrâlds [[rykdom|rykste]] man, skaft foar [[$]]44&nbsp;miljard it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] oan. *[[27 april|27]] - [[Ruslân]] set de levering fan [[ierdgas]] oan [[Poalen]] en [[Bulgarije]] stil as dy lannen wegerje te beteljen yn [[Russyske roebel|roebels]]. (Yn it [[kontrakt]] is fêstlein dat se yn [[Amerikaanske dollar|dollars]] of [[euro's]] betelje meie, mar troch de ynternasjonale [[boycot]] fan Ruslân yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] kin Ruslân net by tegoeden yn bûtenlânske [[faluta]].) *27 - De [[bitcoin]] wurdt in offisjele [[muntienheid]] fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]]. ;maaie *[[2 maaie|2]] - [[Ruslân]] kundiget oan dat it him, omreden fan 'e ynternasjonale [[sanksje]]s dy't tsjin it lân ôfkundige binne yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]], binnen twa jier weromlûke sil út 'e gearwurking oangeande [[romtefeart]] op it mêd fan it [[Ynternasjonaal Romtestasjon ISS]]. *[[6 maaie|6]] - De [[Omgong fan Itaalje]] 2022 start yn [[Bûdapest]] [[Hongarije]]. *[[9 maaie|9]] - [[Premier]] [[Mahinda Rajapaksa]] fan [[Sry Lanka]] treedt ôf nei [[protesten yn Sry Lanka (2022)|oanhâldende en fûleinige protesten]] tsjin 'e [[ekonomyske krisis yn Sry Lanka (2022)|ekonomyske krisis yn it lân]]. *9 - By [[Filipynske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wurdt [[Ferdinand Marcos jr.]], better bekend ûnder syn [[bynamme]] "Bongbong", keazen ta de nije [[presidint]]. Hy is de [[soan]] fan [[Ferdinand Marcos]], dy't yn 'e [[1970-er jierren|1970-er]] en [[1980-er jierren]] as [[diktator]] yn skrikbewâld fierde yn it lân. *[[11 maaie|11]] - By de [[stêd]] [[Djenin]], yn it [[Westjordaanlân]], wurdt de [[Palestina|Palestynske]] [[ferslachjouster]] foar [[Al-Jazeera]] [[Sjiriin Abû Akleh]] [[dea]]sketten as se ferslach docht fan botsings tusken Palestynske [[demonstraasje (protest)|demonstranten]] en [[Israel]]yske [[soldaten]]. Ut ferklearrings fan [[tsjûge (strafrjocht)|eachtsjûgen]] en ûndersyk troch ferskate [[media]], wêrûnder Al-Jazeera en [[CNN]], docht bliken dat it giet om in opsetlike [[moard]] troch in Israelyske [[skerpskutter]]. *[[12 maaie|12]] - [[Sagittarius A*]], in supermassyf [[swart gat]] yn it sintrum fan 'e [[Molkewei]], wurdt troch [[astronomen]] foar it earst direkt yn byld brocht. *12 - Yn 'e [[Feriene Steaten]] binne no mear as 1 miljoen [[minsken]] [[ferstoarn]] oan [[COVID-19]]. *[[13 maaie|13]] - It frachtskip de ''Ilse-Marie'' út [[Warten]] fart de [[Ljouwert (stêd)|Ljouwerter]] wenwyk [[Suderbuorren (wyk)|Suderbuorren]] yn as de [[skipper (gesachfierder)|skipper]] net goed wurden is, en fernielt dêrby ferskate [[oanlissteger]]s en [[boat]]sjes. *[[14 maaie|14]] - [[Oekraïne|Oekraynske]] troepen ferdriuwe de [[Ruslân|Russyske]] ynfallers út 'e omkriten fan 'e op ien nei grutste stêd fan 'e Oekraïne, [[Charkiv]], en winne sa de [[Slach om Charkiv (2022)|Slach om Charkiv]]. *[[15 maaie|15]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] ferklearret [[Titus Brandsma]] [[hillichferklearring|hillich]]. *[[16 maaie|16]] - De lêste ferdigeners fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Mariûpol]], oan 'e [[kust]] fan 'e [[See fan Azov]], [[oerjefte|jouwe har oer]] oan 'e [[Ruslân|Russyske]] ynfallers. Dêrmei komt der nei 82 [[dagen]] in ein oan 'e [[Slach om Mariûpol (2022)|Slach om Mariûpol]]. *[[18 maaie|18]] - [[Finlân]] en [[Sweden]] freegje it lidmaatskip fan 'e [[NATO]] oan, mei't se benaud wurden binne fan 'e agresje fan [[Ruslân]] tsjin 'e [[Oekraïne]]. *[[20 maaie|20]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) hâldt in [[gearkomste|needgearkomste]] oer it opdûken fan gefallen fan 'e [[apepokken]] yn in tsienmannich [[lannen]] bûten it natuerlike [[ferspriedingsgebiet]] yn [[Sintraal-Afrika]] en [[West-Afrika]]. *[[21 maaie|21]] - By [[Australyske ferkiezings (2022)|federale ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ferslacht de [[sosjalist]]yske [[Laborpartij (Austraalje)|Laborpartij]] fan [[Anthony Albanese]] de [[Liberale Partij fan Austraalje|Liberaal]]-[[Nasjonale Partij fan Austraalje|Nasjonale]] [[koälysje]] fan sittend [[premier]] [[Scott Morrison]]. De [[elektoraat|kiezers]] binne benammen ûntefreden oer it fierhinne negearjen troch Morrison-en-dy fan it [[klimaatferoaring]]sfraachstik. *[[24 maaie|24]] - By [[skoallesjitpartij yn Uvalde|in sjitpartij]] yn in [[legere skoalle]] yn [[Uvalde (Teksas)|Uvalde]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], rjochtet in mei [[mitrailleur]]s bewapene [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] 18-jierrige [[jonge]] in [[bloedbad]] oan. Der komme 19 [[bern (persoan)|bern]] en 2 [[learkrêft]]en om. De dieder, dy't foartiid ek syn eigen [[beppe]] besocht hat te fermoardzjen, wurdt troch de [[plysje]] deasketten. ;juny * [[2 juny|2]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint it saneamde [[Patina Jubileum fan Elizabeth II|Platina Jubileum]], wêrby't fiert wurdt dat [[keninginne]] [[Elizabeth II fan it Feriene Keninkryk|Elizabeth&nbsp;II]] 70 jier op 'e troan sit. * [[5 juny|5]] - By [[Tsjerke-oanfal yn Owo|in bomoanslach en besjitting]] fan in [[tsjerke]] yn [[Owo]], yn [[Nigearia]], komme mear as 50 [[minske]]n om en reitsje nochris 60 oaren [[ferwûne]]. De [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] wurdt opeaske troch [[Islamityske Steat yn West-Afrika]]. * [[6 juny|6]] - De 88ste [[Alvestêdetocht op de Fyts]] giet de boeken yn as ien fan de swierste âlvestêdetochten ea fanwegen it minne [[waar]] ([[rein (delslach)|rein]] en hurde [[wyn (waar)|wyn]]). *6 - Foar it earst yn 125-jier moat de [[Bûnspartij foar Senioaren]] healwei de twadde omgong beëinige wurden fanwegen it minne [[waar]]. * [[9 juny|9]] - [[Tailân]] dekriminalisearret it rekreätyf gebrûk fan [[kannabis]] en [[himp]]. * [[14 juny|14]] - It [[regear]] fan it eilânsteatsje [[Kiribaty]], yn 'e [[Stille Súdsee]], ropt de [[needtastân]] út omreden fan slimme en oanhâldende [[drûchte]]. * [[19 juny|19]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske parlemintsferkiezings (2022)|Frânske parlemintsferkiezings]] behellet de [[Ensemble Citoyens|Ensemble]]-[[koälysje]], fan [[presidint]] [[Emmanuel Macron]], de oerwinning mei 245 fan 577 sitten yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Frankryk)|Nasjonale Assimblee]]. Ensemble ferliest lykwols de absolute mearderheid. * 19 - By de [[Kolombiaanske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn [[Kolombia]] wurdt foar it earst yn 'e [[Kolombiaanske skiednis|skiednis fan it lân]] in [[links (polityk)|linkse]] kandidaat, de eardere [[guerrilja]]strider [[Gustavo Petro]], ta it heechste [[amt (funksje)|amt]] keazen. * [[22 juny|22]] - It easten fan [[Afganistan]] wurdt troffen troch [[ierdbeving yn Afganistan (juny 2022)|in ierdbeving]] mei in krêft fan 5,9 op 'e [[skaal fan Richter]]. Dêrby komme teminsten 1.500 [[minske]]n yn Afganistan om en 43 yn it oanbuorjende [[Pakistan]]. * [[24 juny|24]] - Yn 'e [[Russysk-Oekraynske Oarloch]] falt de stêd [[Sevjerodonjetsk]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. * 24 - It [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]], dat in [[konservative]] mearderheid hat sûnt [[presidint]] [[Donald Trump]] der trije aartskonservative [[rjochter]]s yn beneamde, smyt in eardere [[fûnis|útspraak]] yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Roe v. Wade]]'' út [[1973]] om en heft dêrmei it algemien rjocht op [[abortus]] yn 'e [[Feriene Steaten]] op. * [[28 juny|28]]-[[30 juny|30]] - Op in top yn [[Madrid]] akseptearret de [[NATO]] it fersyk om lidmaatskip troch [[Sweden]] en [[Finlân]], nei't [[presidint]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] fan [[Turkije]] syn ferset dêrtsjin opjûn hat. ;july *[[1 july|1]] - [[Switserlân]] fiert it [[homohoulik]] yn. *1 - De [[Omgong fan Frankryk]] 2022 start yn [[Keappenhaven]] [[Denemark]]. *[[3 july|3]] - In geastlik siike man sjit yn in winkelsintrum yn 'e [[Denemark|Deenske]] haadstêd [[Keappenhaven]] trije minsken dea, en en der reitsje meardere minsken ferwûne. *[[7 july|7]] - [[Boris Johnson]] treedt ôf as lieder fan de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]], mar is fan doel [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] te bliuwen oant in nije lieder keazen is.<ref>[https://nos.nl/artikel/2435695-premier-johnson-kondigt-vertrek-aan-wil-aanblijven-tot-er-een-opvolger-is {{nl}} NOS, 7-7-2022, Premier Johnson kondigt vertrek aan, wil aanblijven tot er een opvolger is]</ref> * [[8 july|8]] - De [[Japan]]ske âld-[[premier]] [[Shinzo Abe]] wurdt delsketten by in [[taspraak|ferkiezingstaspraak]] yn [[Nara]] en beswykt oan syn [[ferwûning]]en. * [[9 july|9]] - [[Presidint]] [[Gotabaya Rajapaksa]] en [[premier]] [[Ranil Wickremesinghe]] fan [[Sry Lanka]] stimme dermei yn om ôf te treden as gefolch fan 'e [[protesten yn Sry Lanka (2022)|grutskalige en oanhâldende protesten]] tsjin 'e [[ekonomy]]ske krisis yn it lân. * [[24 july|24]] - De Deenske hurdfytser [[Jonas Vingegaard]] wint de [[Omgong fan Frankryk]] 2022 * 24 - De fernijde [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] set útein yn [[Parys]]. == Berne == == Ferstoarn == ;jannewaris * [[4 jannewaris|4]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise (* [[1925]]) * [[9 jannewaris|9]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]]) * [[10 jannewaris|10]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige, spesjalisearre yn it [[Noardfrysk]] (* [[1931]]) * [[15 jannewaris|15]] - [[Frank Leyendekker]], Frysk-Amerikaansk boer en hynsteman (* [[1928]]) * [[20 jannewaris|20]] - [[Meat Loaf]] (Marvin Lee Aday), Amerikaansk sjonger (* [[1947]]) * [[23 jannewaris|23]] - [[Jean-Claude Mézières]], Frânsk auteur (* [[1938]]) * [[25 jannewaris|25]] - [[Gert Schutte]], Nederlânsk politikus (* [[1939]]) ;febrewaris * [[2 febrewaris|2]] - [[Klaas Tuinstra]], Frysk politikus (* [[1945]]) * [[9 febrewaris|9]] - [[Sebastian Bieniek]], Dútsk keunstner (* [[1975]]) * [[19 febrewaris|19]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer (* [[1931]]) ;maart * [[17 maart|17]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper (* [[1931]]) * [[20 maart|20]] - [[Piet Paulusma]], Frysk waarman (* [[1956]]) ;april * [[3 april|3]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus (* [[1927]]) * [[14 april|14]] - [[Alex Brenninkmeijer]], Nederlânsk jurist en Nasjonale Ombudsman (* [[1951]]) * [[18 april|18]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist (* [[1934]]) * [[22 april|22]] - [[Jan Rot (sjonger)|Jan Rot]], Nederlânsk sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1957]]) * [[25 april|25]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger (* [[1948]]) * [[28 april|28]] - [[Leo Beerendonk]], Nederlânsk fuotballer (* [[1938]]) * 28 - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur (* [[1942]]) * [[30 april|30]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]]) ;maaie * [[1 maaie|1]] - [[Ric Parnell]], Ingelsk drummer (* [[1951]]) * [[4 maaie|4]] - [[Harm Ottenbros]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1943]]) * 4 - [[Sis van Rossem]], Nederlânsk keunsthistoarikus (* [[1945]]) * [[9 maaie|9]] - [[Jody Lukoki]], Kongoleesk-Nederlânsk fuotballer (* [[1992]]) * [[10 maaie|10]] - [[Trevor Strnad]], Amerikaansk sjonger (* [[1981]]) * [[11 maaie|11]] - [[Henk Groot]] Nederlânsk fuotballer (* [[1938]]) * [[11 maaie|11]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer (* [[1940]]) * [[13 maaie|13]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], [[Feriene Arabyske Emiraten|Arabysk]] presidint en Emir fan Abu Dhabi (* [[1948]]) * [[15 maaie|15]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist (* [[1940]]) * [[17 maaie|17]] - [[Vangelis]], Gryksk muzikant en komponist (* [[1943]]) * [[21 maaie|21]] - [[Colin Cantwell]], Amerikaansk keunstner en animator (* [[1932]]) * [[22 maaie|22]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]]) * [[25 maaie|25]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1931]]) * 25 - [[Gijs de Lange]], Nederlansk akteur (* [[1956]]) * [[26 maaie|26]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger (* [[1961]]) * 26 - [[Willibrord Frequin]], Nederlânsk sjoernalist en programmamaker (* [[1941]]) * 26 - [[Alan White (drummer)|Alan White]], Ingelsk drummer (* [[1949]]) * [[27 maaie|27]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]]) * [[28 maaie|28]] - [[Bujar Nishani]], Albaansk presidint (* [[1966]]) * [[29 maaie|29]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger (* [[1935]]) ;juny * [[5 juny|5]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]]) * [[7 juny|7]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach (* [[1940]]) * [[8 juny|8]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]]) * [[11 juny|11]] - [[Ebeltje Boekema-Hut]], Aldste frou fan Nederlân (* [[1911]]) * [[12 juny|12]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]]) * [[13 juny|13]] - [[Henri Garcin]], Nederlânsk akteur (* [[1928]]) * [[17 juny|17]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur (* [[1930]]) * [[19 juny|19]] - [[Wim Dik]], Nederlânsk bestjoerder (* [[1939]]) * [[23 juny|23]] - [[Stien Baas-Kaiser]], Nederlânsk hurdrydster (* [[1938]]) ;july * [[3 july|3]] - [[Remco Campert]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1929]]) * [[5 july|5]] - [[Manny Charlton]], Skotsk gitarist (* [[1941]]) * [[6 july|6]] - [[Nop de Graaf]], Mei-grûnlizzer Kameleondoarp Terherne (* [[1956]]) * [[8 july|8]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]]) * 8 - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]]) * 8 - [[José Eduardo dos Santos]], Angoleesk presedint (* [[1942]]) * 8 - [[Luis Echeverría]], Meksikaansk presedint (* [[1922]]) * 8 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]]) * [[9 july|9]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]]) * 9 - [[Gerrit Hensens]], Nederlânsk politikus (* [[1930]]) * [[11 july|11]] - [[Monty Norman]] Britsk filmmuzykkomponist (* [[1928]]) * [[14 july|14]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]]) * 14 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]]) * [[20 july|20]] - [[Cas Enklaar]], Nederlânsk akteur (* [[1943]]) ==Tillefyzje== * ''[[Star Trek: Strange New Worlds]]'' {{JiersideUnder}} {{Boarnen|boarnefernijing= <references/> ---- {{Commonscat}} }} [[Kategory:2022| ]] [[Kategory:21e iuw]] 6yzw7sx7lnplhaq98vf7gn4ra0wqfj8 14 132382 1084525 945457 2022-07-25T20:52:46Z Ieneach fan 'e Esk 13292 kt wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drinte]] [[Kategory:Sport yn Nederlân|Drinte]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] 4ajj6sp80taw9yn9rfy5s3f5bxwk9uu 0 141034 1084477 1012543 2022-07-25T14:32:48Z CommonsDelinker 353 "St.Teodor_Romza.jpg" is op Commons fuorthelle [[commons:User:Ellywa|Ellywa]] om't: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:St.Teodor Romza.jpg|]]. wikitext text/x-wiki '''Teodor George Romzja''' ([[Oekraynsk]]: Теодор Юрій Ромжа, [[Hongaarsk]]: Romzsa Tódor György, berne 14 april 1911 – ferstoarn 31 oktober 1947) wie fan 1944 oant 1947 de biskop fan de [[Roeteenske Gryksk-Katolike Tsjerke]] yn de epargy fan Mûkatsjeve. Romzja waard fermoarde troch de [[NKVD]] en op 27 juny 2001 as martler foar it [[kristendom]] sillich ferklearre. == Libben == Romzja waard op 14 april yn Nagybocskó yn de Subkarpaten yn it doedestiidske [[Eastenryk-Hongarije]] berne. It doarp hie in befolking dat gearstald wie út [[Hongaren]] en [[Roetenen]]. Syn doopnamme wie Tivadar György en op syn doopbewiis waard de Hongaarske nasjonalilteit set. Syn heit, Pavel Romzja, wurke as amter fan it spoar, wylst syn mem, berne as Maria Semack, de hannen fol hie as húsfrou. Thús waard Hongaarsk praat, mar mei oaren skeakelen se like maklik oer op it [[Roeteensk]]. Nei't er it gymnasium yn [[Chûst]] ôfmakke reizge Teodor nei [[Rome (stêd)|Rome]] om dêr foar preester te studearjen, ynearsten op it ''Collegium Germanicum et Hungaricum'' en letter op it ''Collegium Russicum''. Teodor Romzja waard as preester wijd troch biskop Aleksander Evreinov op de Earste Krystdei fan 1936 yn de [[Santa Maria Maggiore]]. Nei't er yn tsjinst west hie tsjinne er foar in skoftke yn ferskate Transkarpatyske parochy's (dat sûnt 1918 diel útmakke fan [[Tsjechoslowakije]]), ear't er yn 1939 as professor yn de filosofy oannommen waard op it Epargiale Seminaarje yn Ungvár (yn dy tiid Hongarije, mar tsjintwurdich [[Uzjhorod]] yn de [[Oekraïne]]) == Episkopaat == It wiene drege tiden foar de Tsjerke yn de Subkarpaten. Neffens it [[Ferdrach fan München]] waarden de Subkarpaten yn 1938 by Hongarije foege, dêrnei folge de ynfaazje fan [[Nazy-Dútslân]] en lang om let de besetting troch it [[Reade Leger]] fan de [[Sovjet-Uny|Sovjets]]. [[File:Romza Teodor Glen Cove USA.jpg|thumb|left|250px|<center>''Teodor Romzja''</center>]] Op 24 septimber 1944 olge de konsekraasje fan Teodor Romzja as biskop fan de epargy Mûkatsjeve yn de [[Krúsferheffingskatedraal (Uzjhorod)|katedraal fan Uzjhorod]]. Hy wie doe noch mar 33. Al dalik krige er te meitsjen mei it Reade Leger. De nije besetters easken fan biskop Romzja it ûndertekenjen fan it Manifest fan Mûkatsjevo fan 26 novimber 1944, dat de yndieling fan de Karpaten by de Sovjet-Uny regele. De Sovjets makken in ein oan de frijheid fan religy en woene de Gryksk-Katolike Tsjerke by de Russysk-Otterdokske Tsjerke foege, mar Romzja wegere foar generaal Petrov oer te brekken mei Rome. Hy organisearre in grutte manifestaasje op it feest fan Marije-Himelfeart mei mear as 80.000 pylgers en dat wie de kommunisten slim yn 'e wei en no begûnen de amtners gear te spannen om de jonge biskop ôf te setten. Op 27 oktober 1947, nei in besite oan in parochy werom nei hûs, waard syn troch in hynder lutsen wein mei sin troch in militêre truck raamt en fan de wei ôf treaun. De soldaten, dy't as boargers ferklaaid wiene, sprongen út de truck en begûnen de biskop en syn reisselskip ôf te seamen. De oanfallers naaiden út doe't der in oare truck nadere. Romzja waard mei syn selskip meinommen nei Uzjhorod dêr't se fersoarge waarden. Romzja knapte wer wat op doe't se op 31 oktober de nonnen dy't him ferplegen fuortstjoerden en Romzja in nije ferpleechster krige, dy't troch it rezjym oansteld wie. Net folle letter, krekt nei middernacht, waard Romzja dea fûn. De ferpleechster hie him mei in ynjeksje fergiftige mei kurare ôfkomstich út in NKVD-laboratoarium. Ut ûndersyk yn de Sovjet-argiven troch de Russyske ûndersykssjoernalist Evgenia Albats hat bliken dien dat [[Nikita Chrûsjtsjov]] persoanlik de opdracht ta de moard jûn hat. Op 4 novimber 1947 wenne in grutte kliber folk de begraffenis fan Romzja by, ek al hiene de autoriteiten harren bêst dien om it de reizgers sa dreech mooglik te meitsjen om nei it plak te kommen. Romzja waard begroeven yn de [[krypte]] fan de Krúsferheffingskatedraal yn Uzjhorod. De ferfolging fan de Rûteenske Gryksk-Katolike Tsjerke boaze ûnder de Sovjets jimmeroan mear oan en yn 1949 folge in offisjeel ferbod. Alle eigendommen fan de katolike mienskip waarden oerdroegen oan de Russysk-Otterdokske Tsjerke en sa ek de Krúsferheffingskatedraal fan Uzjhorod. Nei de fal fan de Sovjet-Uny joech de Russysk-Otterdokske Tsjerke de katedraal wer oan de katoliken werom en boude foar de mienskip de [[Kristus-Ferlosserkatedraal (Uzjhorod)|katedraal fan Kristus de Ferlosser]]. [[File:UzhorodCathedralRomzhaRelics.JPG|thumb|260px|<center>''Skryn mei reliken fan Teodor Romzja''</center>]] == Sillichferklearring == Paus [[Jehannes Paulus II]] ferklearre op 27 juny 2001 Romzja yn Lviv sillich as martler foar it leauwe. Ynearsten waard 1 novimber as syn feestdei ornearre, mar op it fersyk fan de epargy fan Mûkatsjeve waard de dei mei yngong fan 2009 31 oktober. Neffens de Moskouse tiid, de tiidsone dy't de Sovjet-Uny ynfierd hie yn de Oekraïne, ferstoar Romzja nei middernacht op 1 novimber. De lokale tiid wie lykwols krekt foar middernacht op 31 oktober. Yn 1998 waarden de reliken fan de sillige Teodor út de tombe fan de Krúsferheffingskatedraal yn Uzjhorod helle en oerbrocht nei [[Bûdapest]] foar medysk ûndersyk. Yn juny 2003 kamen de reliken wer nei Uzjhorod, dêr't se doe yn in skryn yn in sydkapel fan de Krúsferheffingskatedraal lein waarden. Om dat te betinken waard in twadde feestdei, it oerbringen fan de hillige reliken fan de sillige Teodor Romzja, fêststeld op 28 juny. == Keppeling om utens == * [https://www.ewtn.com/catholicism/library/servant-of-god-bishop-theodore-romzha-5900 Biografy fan Teodor Romzja] * [http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20010627_romza_en.html Side fan it Fatikaan] {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Ingelsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Theodore Romzha]] {{reflist}} ---- {{Commonscat|Teodor Romża}} }} {{DEFAULTSORT:Romzja, Teodor}} [[Kategory:Oekraynsk biskop]] [[Kategory:Oekraynsk misdieslachtoffer]] [[Kategory:Roeteensk persoan]] [[Kategory:Persoan dy't omkommen is by in moardoanslach]] [[Kategory:Sillige]] [[Kategory:Uzjhorod]] [[Kategory:Persoan berne yn 1911]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 1947]] izn701a68szc2tapzvi6kmcr44y5vib 1084479 1084477 2022-07-25T14:43:31Z Drewes 2754 oare foto wikitext text/x-wiki [[Ofbyld:Romza02.jpg|thumb|Theodor Romszja]] '''Teodor George Romzja''' ([[Oekraynsk]]: Теодор Юрій Ромжа, [[Hongaarsk]]: Romzsa Tódor György, berne [[14 april]] [[1911]] – ferstoarn [[31 oktober]] [[1947]]) wie fan 1944 oant 1947 de biskop fan de [[Roeteenske Gryksk-Katolike Tsjerke]] yn de epargy fan Mûkatsjeve. Romzja waard fermoarde troch de [[NKVD]] en op 27 juny 2001 as martler foar it [[kristendom]] sillich ferklearre. == Libben == Romzja waard op 14 april yn Nagybocskó yn de Subkarpaten yn it doedestiidske [[Eastenryk-Hongarije]] berne. It doarp hie in befolking dat gearstald wie út [[Hongaren]] en [[Roetenen]]. Syn doopnamme wie Tivadar György en op syn doopbewiis waard de Hongaarske nasjonalilteit set. Syn heit, Pavel Romzja, wurke as amter fan it spoar, wylst syn mem, berne as Maria Semack, de hannen fol hie as húsfrou. Thús waard Hongaarsk praat, mar mei oaren skeakelen se like maklik oer op it [[Roeteensk]]. Nei't er it gymnasium yn [[Chûst]] ôfmakke reizge Teodor nei [[Rome (stêd)|Rome]] om dêr foar preester te studearjen, ynearsten op it ''Collegium Germanicum et Hungaricum'' en letter op it ''Collegium Russicum''. Teodor Romzja waard as preester wijd troch biskop Aleksander Evreinov op de Earste Krystdei fan 1936 yn de [[Santa Maria Maggiore]]. Nei't er yn tsjinst west hie tsjinne er foar in skoftke yn ferskate Transkarpatyske parochy's (dat sûnt 1918 diel útmakke fan [[Tsjechoslowakije]]), ear't er yn 1939 as professor yn de filosofy oannommen waard op it Epargiale Seminaarje yn Ungvár (yn dy tiid Hongarije, mar tsjintwurdich [[Uzjhorod]] yn de [[Oekraïne]]) == Episkopaat == It wiene drege tiden foar de Tsjerke yn de Subkarpaten. Neffens it [[Ferdrach fan München]] waarden de Subkarpaten yn 1938 by Hongarije foege, dêrnei folge de ynfaazje fan [[Nazy-Dútslân]] en lang om let de besetting troch it [[Reade Leger]] fan de [[Sovjet-Uny|Sovjets]]. [[File:Romza Teodor Glen Cove USA.jpg|thumb|left|250px|<center>''Teodor Romzja''</center>]] Op 24 septimber 1944 olge de konsekraasje fan Teodor Romzja as biskop fan de epargy Mûkatsjeve yn de [[Krúsferheffingskatedraal (Uzjhorod)|katedraal fan Uzjhorod]]. Hy wie doe noch mar 33. Al dalik krige er te meitsjen mei it Reade Leger. De nije besetters easken fan biskop Romzja it ûndertekenjen fan it Manifest fan Mûkatsjevo fan 26 novimber 1944, dat de yndieling fan de Karpaten by de Sovjet-Uny regele. De Sovjets makken in ein oan de frijheid fan religy en woene de Gryksk-Katolike Tsjerke by de Russysk-Otterdokske Tsjerke foege, mar Romzja wegere foar generaal Petrov oer te brekken mei Rome. Hy organisearre in grutte manifestaasje op it feest fan Marije-Himelfeart mei mear as 80.000 pylgers en dat wie de kommunisten slim yn 'e wei en no begûnen de amtners gear te spannen om de jonge biskop ôf te setten. Op 27 oktober 1947, nei in besite oan in parochy werom nei hûs, waard syn troch in hynder lutsen wein mei sin troch in militêre truck raamt en fan de wei ôf treaun. De soldaten, dy't as boargers ferklaaid wiene, sprongen út de truck en begûnen de biskop en syn reisselskip ôf te seamen. De oanfallers naaiden út doe't der in oare truck nadere. Romzja waard mei syn selskip meinommen nei Uzjhorod dêr't se fersoarge waarden. Romzja knapte wer wat op doe't se op 31 oktober de nonnen dy't him ferplegen fuortstjoerden en Romzja in nije ferpleechster krige, dy't troch it rezjym oansteld wie. Net folle letter, krekt nei middernacht, waard Romzja dea fûn. De ferpleechster hie him mei in ynjeksje fergiftige mei kurare ôfkomstich út in NKVD-laboratoarium. Ut ûndersyk yn de Sovjet-argiven troch de Russyske ûndersykssjoernalist Evgenia Albats hat bliken dien dat [[Nikita Chrûsjtsjov]] persoanlik de opdracht ta de moard jûn hat. Op 4 novimber 1947 wenne in grutte kliber folk de begraffenis fan Romzja by, ek al hiene de autoriteiten harren bêst dien om it de reizgers sa dreech mooglik te meitsjen om nei it plak te kommen. Romzja waard begroeven yn de [[krypte]] fan de Krúsferheffingskatedraal yn Uzjhorod. De ferfolging fan de Rûteenske Gryksk-Katolike Tsjerke boaze ûnder de Sovjets jimmeroan mear oan en yn 1949 folge in offisjeel ferbod. Alle eigendommen fan de katolike mienskip waarden oerdroegen oan de Russysk-Otterdokske Tsjerke en sa ek de Krúsferheffingskatedraal fan Uzjhorod. Nei de fal fan de Sovjet-Uny joech de Russysk-Otterdokske Tsjerke de katedraal wer oan de katoliken werom en boude foar de mienskip de [[Kristus-Ferlosserkatedraal (Uzjhorod)|katedraal fan Kristus de Ferlosser]]. [[File:UzhorodCathedralRomzhaRelics.JPG|thumb|260px|<center>''Skryn mei reliken fan Teodor Romzja''</center>]] == Sillichferklearring == Paus [[Jehannes Paulus II]] ferklearre op 27 juny 2001 Romzja yn Lviv sillich as martler foar it leauwe. Ynearsten waard 1 novimber as syn feestdei ornearre, mar op it fersyk fan de epargy fan Mûkatsjeve waard de dei mei yngong fan 2009 31 oktober. Neffens de Moskouse tiid, de tiidsone dy't de Sovjet-Uny ynfierd hie yn de Oekraïne, ferstoar Romzja nei middernacht op 1 novimber. De lokale tiid wie lykwols krekt foar middernacht op 31 oktober. Yn 1998 waarden de reliken fan de sillige Teodor út de tombe fan de Krúsferheffingskatedraal yn Uzjhorod helle en oerbrocht nei [[Bûdapest]] foar medysk ûndersyk. Yn juny 2003 kamen de reliken wer nei Uzjhorod, dêr't se doe yn in skryn yn in sydkapel fan de Krúsferheffingskatedraal lein waarden. Om dat te betinken waard in twadde feestdei, it oerbringen fan de hillige reliken fan de sillige Teodor Romzja, fêststeld op 28 juny. == Keppeling om utens == * [https://www.ewtn.com/catholicism/library/servant-of-god-bishop-theodore-romzha-5900 Biografy fan Teodor Romzja] * [http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20010627_romza_en.html Side fan it Fatikaan] {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Ingelsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Theodore Romzha]] {{reflist}} ---- {{Commonscat|Teodor Romża}} }} {{DEFAULTSORT:Romzja, Teodor}} [[Kategory:Oekraynsk biskop]] [[Kategory:Oekraynsk misdieslachtoffer]] [[Kategory:Roeteensk persoan]] [[Kategory:Persoan dy't omkommen is by in moardoanslach]] [[Kategory:Sillige]] [[Kategory:Uzjhorod]] [[Kategory:Persoan berne yn 1911]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 1947]] 2az3ej6hiwh46907qurqfn0eug8miut 0 142207 1084508 1081568 2022-07-25T19:20:53Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Trije-ienheid-Sergius Varnitski kleaster Троице-Сергиев Варницкий монастырь | ôfbylding = Варницкий-монастырь-шелапутин-2014-7786.jpg | ôfbyldingsbreedte = 280px | ôfbyldingstekst = ''Trije-ienheidskatedraal (lofts) en de Sergiuskatedraal (rjochts)'' | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = | namme ienheid 1= | bestjoerlike ienheid 2 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Yaroslavl Oblast.png|20px]] [[Jaroslavl (oblast)|Jaroslavl]] | | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Rostov (Yaroslavl oblast).png|20px]] [[Rostov]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|57_12_00_N_39_22_35_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 12' N 39° 22' E}} | type bouwurk = [[Kleaster]] | keatling = | boujier = 1427 <small>(stifting)</small>; gruttendiels nei 2000 rekonstruëarre | sloopjier = | arsjitekt = | boustyl = | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=7601104000 7601104000] | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://varnicy.ru/ Side fan it kleaster] }} It '''Trije-ienheid-Sergius Varnitski kleaster''' (Russysk: Троице-Сергиев Варницкий монастырь) is in kleaster fan it bisdom Jaroslavl fan de [[Russysk-Otterdokse Tsjerke]], in pear kilometer fan de stêd [[Rostov]]. It is in úthôf fan de [[Trije-ienheid-Sergius Lavra]] en falt fuort ûnder de [[patriarch]] fan Moskou en hiel Ruslân. == Skiednis == It bestean fan it kleaster is al yn dokuminten bekend sûnt 1614. Neffens de oerlevering waard it yn 1427 stifte troch biskop Efraim fan Rostov yn in delsetting bûten de grinzen fan Rostov, mei de namme Varnitsa op it plak dêr't neffens in net al te betroubere tradysje de grutte russyske hillige [[Sergius fan Radonezj]] berne wie. [[Ofbyld:Троице-Сергиев Варницкий мужской монастырь.jpg|thumb|left|260px|<center>''It Troitsje-Sergiev Varnitski kleaster''</center>]] Foar lange tiid bleau it in earmoedich kleaster. Jild foar stiennen gebouwen wie der net. It earste stiennen gebou wie de yn 1763-1771 boude Trije-ienheidskatedraal. Op 16 oktober 1771 waard de katedraal ynwijd troch biskop Atanasius, opdrachtjouwer en finansier fan de bou. In twadde, oan de [[Presintaasje fan Marije yn de timpel]], wijde stiennen tsjerke, waard yn 1826-1828 boud op kosten fan de Rostover keapman Plesjanov. Yn 1919 waard it kleaster troch de autoriteiten sletten en de folgjende jierren waard it hast folslein ferneatige. De Trije-ienheidskatedraal, de muorren, de wen- en ekonomyske ferbliuwen waarden ôfbrutsen en oer it kleastergebiet waard in wei oanlein. Allinne de Presintaasjetsjerke oerlibbe de ôfbraak troch't it gebou brûkt wurde koe om der hinnen yn ûnder te bringen. Ek bleaune inkelde kleastersellen bewarre. == Hjoeddeiske status == Op 13 febrewaris 1995 fûn de weromjefte plak fan it gebiet oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke. Yn de jierren 2000-2003 waard de Trije-ienheidskatedraal wer opboud. De Presintaasjetsjerke waard restaurearre en oer de Hillige Poarte waard in tsjerke boud en wijd oan de âlden fan Sergius fan Radonezj, Kirill en Marija. Ek nije wenferbliuwen, kantoaren en oare wurkromten waarden boud. De yn Moskouse styl ûntwurpen Sergius fan Radonezjkatedraal waard yn 2014 tafoege oan it kompleks. De úthof fan it Trije-ienheids-Sergius Lavra falt fuortendaliks ûnder de jurisdiksje fan de patriarch fan Moskou en hiel Ruslân. == Gebouwen == <center><gallery perrow=6 widths="200px" heights="150px"> Ofbyld:Varni2w.jpg|''Trije-ienheidskatedraal'' (2000-2003) Ofbyld:Собор Сергия Радонежского в Варницах.tif|''Sergius fan Radonezjkatedraal'' (2007-2014) Ofbyld:Ростов Великий Троице-Сергиев Варницкий монастырь 5 ноября 2016.jpg|''Marije-Presintaasjetsjerke'' (1828) Ofbyld:Варницы. Троице-Варницкий монастырь39.jpg|''Kirill en Marijatsjerke'' (2003-2006) </gallery></center> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Троице-Сергиев Варницкий монастырь]] ---- {{Commonscat|Varnitsy Monastery|Varnitsi kleaster}} }} [[Kategory:Rostov]] [[Kategory:Kleaster yn Ruslân]] [[Kategory:Bouwurk yn Jaroslavl (oblast)]] [[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1427]] [[Kategory:Organisaasje opheft yn 1919]] [[Kategory:Bouwurk út 1828]] [[Kategory:Bouwurk út 2006]] [[Kategory:Bouwurk út 2014]] ji21cp9n8yvn7rqvfy3fi0ex8znjda4 0 142518 1084505 1030752 2022-07-25T19:11:29Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Persoan algemien | ôfbylding = Kosjakov Vasily Antonovich 1910-e.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = 200px | echte namme = | oare namme(n) = | nasjonaliteit = | berne = 26 juny 1862 | berteplak = | stoarn = 5 septimber 1921 | stjerplak = Petrograd (Sint-Petersburch) | etnisiteit = [[File:Flag of Russia.svg|20px]] Russysk | regionale identiteit = | berop/amt = Arsjitekt | aktyf as = | jierren aktyf = | reden bekendheid = | bekendste wurk(en) = Marinekatedraal, Kronstadt | prizen = | webside = }} '''Vasili Antonovitsj Kosjakov''' ([[Russysk]]: Василий Антонович Косяков; * 1862; † 1921 yn [[Sint-Petersburch|Petrograd]]) wie in [[Russen|Russyske]] [[arsjitekt]] en akademysk dosint. Kosjakov is benammen bekend woarn fanwegen syn ûntwerpen fan [[Neo-Byzantynske arsjitektuer|neobyzantynske]] tsjerken en boude katedralen yn bygelyks [[Sint-Petersburch]], [[Kronstadt]], [[Peterhôf (stêd)|Peterhôf]], [[Liepāja]], [[Astrachan]] en [[Batumi]]. Syn oplieding hied er hân by [[Nikolai Sûltanov]], dy't [[Ruslân]] ek ferskate monumintale bouwurken neiliet. == Wurk == Lykas Sûltanov ûntwurp Kosjakov gebouwen yn byzantynske en russyske styl. Hy boude in grut tal tsjerken en wat minder ek oare gebouwen. Syn earste projekt dat útfierd waard wie de fan 1889 ôf boude Tsjerke fan de Barmhertige Mem Gods yn Sint-Petersburch, in ienkoepelige byzantynske tsjerke mei fjouwer [[apsis]]sen, lykas de ûntwerpen fan David Grimm en Roman Kûsmin earder yn de jierren 1850. Dat type ûntwikkele Kosjakov fierder en sa liet er yn de jierren 1906-1908 bygelyks de Vladimirkatedraal yn Astrachan bouwe. Kosjakov wie ien fan de earste arsjitekten út Sint-Petersburch dy't yn it ûntwerp in ferwulft fan krusende bôgen tapaste. Hy paste dat ek ta yn katedrale tsjerken, lykas de katedraal fan Sint-Nikolaas yn Liepāja (1900-1903) en de Kazan-katedraal by Danilov (1900-1918). Sa makke er it mooglik om it ynterieur fan tsjerken frij te meitsjen fan pylders, wêrtroch't it ynterieur rommer en ljochter waard. Ek de tapassing fan [[beton]] as materiaal foar de bôgen wiene yn dy tiid nij yn de russyske bou. Njonken tsjerken boude Kosjakov yn Sint-Petersburch ek oare gebouwen, lykas yn 1897 in appartemintegebou, yn 1899 it haadgebou fan in papierfabryk en yn 1901 de ferbou en útwreiding fan de middelbare skoalle en it hûs fan de Simeon- en Annatsjerke (Mochovaja Ul. 46). Yn 1901-1906 liet er yn russyske styl de [[Kirovfabryk|Pûlitov]]-tsjerke (Prospekt Statsjek 48) by de Pûlitov-fabryk bouwe. Nei de [[Oktoberrevolúsje]] waard de tsjerke sletten en yn de styl fan it [[konstruktivisme (keunst)|konstruktivisme]] ferboud as in ferieningsgebou foar de Reade Pûlitovarbeiders. Nei 1945 folge in ferbouwing fan de eardere tsjerke yn de styl fan it [[sosjalistyske klassisisme]]. It measte wurk fan Kosjakov is te finen yn Sint-Petersburch en omkriten. Guon gebouwen binne lykwols ek te finen yn de fierste úteinen fan it eartiidske Russyske Ryk (yn it suden Astrachan en Batumi, yn it noardwesten yn Letlân en yn it noarden yn Danilov en Kûkoboi. Troch mannichien wurdt de [[Marinekatedraal fan de Hillige Nikolaas (Kronstadt)|Marinekatedraal]] yn Kronstadt as it belangrykste wurk fan Kosjakov beskôge. == Begraafplak == Vasili Kosjakov leit begroeven op it Novodevitsji-tsjerkhôf fan Sint-Petersburch. Op 10 oktober 2007 waard foar de arsjitekt op it tsjerkhôf in monumint stifte. == Ofbylden == <gallery> Большой ВО, 100 01.jpg|<center>''Tsjerke fan de Barmhertige Mem Gods (Sint-Petersburch)''</center> Naval Cathedral of St Nicholas in Kronstadt 03.jpg|<center>''[[Marinekatedraal fan de Hillige Nikolaas (Kronstadt)|Marine Katedraal]] (Kronstadt)''</center> Karosta - church.jpg|<center>''Nikolaaskatedraal (Liepāja)''</center> Собор Св.князя Владимира.JPG|<center>''[[Vladimirkatedraal (Astrachan)|Vladimirkatedraal]] ([[Astrachan]])''</center> Церковь Богоявления на Гутуевском.jpg|<center>''Epifanytsjerke (Sint-Petersburch)''</center> Собор Казанской Богоматери в Горушке вид с юго-востока1.jpg|<center>''Kazan-katedraal (Gorûsjka by Danilov)''</center> Saint Petersburg, Russia (33784600548).jpg|<center>''Kazan-tsjerke fan it [[Voskresenski Novodevitsji-kleaster|Ferrizenis-Novodevitsji-kleaster]] (Sint-Petersburch)''</center> </gallery> {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Косяков, Василий Антонович]] ---- {{Commonscat|Vasily Antonovich Kosyakov|Vasili A. Kosjakov}} }} {{DEFAULTSORT:Kosjakov, Vasili}} [[Kategory:Russysk arsjitekt]] [[Kategory:Russysk ûnderwizer]] [[Kategory:Persoan berne yn 1862]] [[Kategory:Persoan stoarn yn 1917]] [[Kategory:Sint-Petersburch]] t3cmykqf2gj36ojjdu4fyiu3taslzpn 14 151140 1084528 1043639 2022-07-25T20:53:47Z Ieneach fan 'e Esk 13292 kt wikitext text/x-wiki [[Kategory:Kultuer yn Drinte]] [[Kategory:Evenemint yn Nederlân nei provinsje|Drinte]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] dtsdikf9ghe0m9f85qbjnkjp7ci9321 0 158620 1084474 1084369 2022-07-25T14:17:20Z Leopstm 33922 wikitext text/x-wiki Yn de provinsje [[Fryslân]] besteane 40 aktive [[bierbrouwerij]]en (stân fan saken july 2022). Dit binne allegearre ambachtlike doarps-, steds- en mikrobrouwerijen. Guon fan dizze brouwerijen binne feriene yn in kollektyf [[CRAFT]]. Dit is in list fan Fryske brouwerijen: {{TOCright}} == 8 == * [[Brouwerij 84]] - [[Wolvegea]] == A == * [[Admiraals Bierbrouwerij]] - [[Aldtsjerk]] * [[Amelander Bierbrouwerij]] - [[Ballum]] ([[it Amelân]]) == B == * [[Broud Troch Freonen]] - [[Akkrum]] * [[Het BrouwDOK]] - [[Harns (stêd)|Harns]] * [[Brouwerij Bjuster]] - [[Grou (plak)|Grou]] * [[Brouwerij Bonifatius 754]] - [[Dokkum]] * [[Bierbrouwerij Bûsdoek]] - [[Burgum]] == D == * [[De Heer'n van Stellingwarf]] - Wolvegea * [[Brouwerij Diggelfjoer]] - Drachten * [[DÎJK Bier]] - [[Bûtenpost]] * [[Brouwerij Dogger]] - [[Húns]] * [[Brouwerij Dockum]] - Dokkum == F == * [[Fortuna Vlieland]] - [[East-Flylân]] ([[Flylân]]) * [[Brouwerij De Freonskip]] - Burgum * [[De Friese Bierbrouwerij Us Heit B.V.]] - [[Boalsert]] == G == * Grutte Pier - [[Wyns (Tytsjerksteradiel)|Wyns]] * [[Brouwerij Gudzekop]] - [[Goaiïngaryp]] == I == * [[In de Brouwerij]] - [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] == J == * [[Jouster Bierbrouwerij]] - [[De Jouwer]] == K == * [[Kleine Beer Brouwerij]] - [[De Lemmer]] * [[Brouwerij Koningshert]] - [[Drachten]] * [[Brouwerij de Kroon op Leeuwarden]] - Ljouwert == L == * [[Brouwerij Lev]] - Ljouwert == M == * [[Marren Bier]] - De Jouwer * [[Mahabier Bierbrouwerij]] - [[Oerterp]] * Middelseebrouwerij - [[Folsgeare|Folsgare]] == N == * [[Bierbrouwerij Noarder Dragten]] - Drachten == R == * [[Brouwerij Redbad]] - Ljouwert == S == * [[Skûtsjebier]] - [[Wynjewâld]] * Sneker Pypke - [[Snits]] * Stadsbrouwerij Sneek - Snits == T == * [[Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker]] - [[West-Skylge]] ([[Skylge]]) * Terschellinger Bieren - [[Baaidunen]] (Skylge) * [[Tsjerkebier]] - [[Easterwierrum]] == W == * Wâldpyk Brouwerij - [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]] * Warhero Brewery - Ljouwert * Brouwerij Westeinder - Ljouwert * De Walster - [[Hurdegaryp]] == Z == * Zwaluw Bierbrouwers - [[De Fochtel]] [[Kategory:Nederlânske bierbrouwerij]] [[Kategory:Kultuer yn Fryslân]] 8m9mdigndurxw387me4d9v44ja24bmv 1084550 1084474 2022-07-26T09:43:23Z Leopstm 33922 wikitext text/x-wiki Yn de provinsje [[Fryslân]] besteane 40 aktive [[bierbrouwerij]]en (stân fan saken july 2022). Dit binne allegearre ambachtlike doarps-, steds- en mikrobrouwerijen. Guon fan dizze brouwerijen binne feriene yn in kollektyf [[CRAFT]]. Dit is in list fan Fryske brouwerijen: {{TOCright}} == 8 == * [[Brouwerij 84]] - [[Wolvegea]] == A == * [[Admiraals Bierbrouwerij]] - [[Aldtsjerk]] * [[Amelander Bierbrouwerij]] - [[Ballum]] ([[it Amelân]]) == B == * [[Broud Troch Freonen]] - [[Akkrum]] * [[Het BrouwDOK]] - [[Harns (stêd)|Harns]] * [[Brouwerij Bjuster]] - [[Grou (plak)|Grou]] * [[Brouwerij Bonifatius 754]] - [[Dokkum]] * [[Bierbrouwerij Bûsdoek]] - [[Burgum]] == D == * [[De Heer'n van Stellingwarf]] - Wolvegea * [[Brouwerij Diggelfjoer]] - Drachten * [[DÎJK Bier]] - [[Bûtenpost]] * [[Brouwerij Dogger]] - [[Húns]] * [[Brouwerij Dockum]] - Dokkum == F == * [[Fortuna Vlieland]] - [[East-Flylân]] ([[Flylân]]) * [[Brouwerij De Freonskip]] - Burgum * [[De Friese Bierbrouwerij Us Heit B.V.]] - [[Boalsert]] == G == * Grutte Pier - [[Wyns (Tytsjerksteradiel)|Wyns]] * [[Brouwerij Gudzekop]] - [[Goaiïngaryp]] == I == * [[In de Brouwerij]] - [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] == J == * [[Jouster Bierbrouwerij]] - [[De Jouwer]] == K == * [[Kleine Beer Brouwerij]] - [[De Lemmer]] * [[Brouwerij Koningshert]] - [[Drachten]] * [[Brouwerij de Kroon op Leeuwarden]] - Ljouwert == L == * [[Brouwerij Lev]] - Ljouwert == M == * [[Marren Bier]] - De Jouwer * [[Mahabier Bierbrouwerij]] - [[Oerterp]] * Middelseebrouwerij - [[Folsgeare|Folsgare]] == N == * [[Bierbrouwerij Noarder Dragten]] - Drachten == R == * [[Brouwerij Redbad]] - Ljouwert == S == * [[Skûtsjebier]] - [[Wynjewâld]] * Sneker Pypke - [[Snits]] * Stadsbrouwerij Sneek - Snits == T == * [[Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker]] - [[West-Skylge]] ([[Skylge]]) * [[Terschellinger Bieren]] - [[Baaidunen]] (Skylge) * [[Tsjerkebier]] - [[Easterwierrum]] == W == * Wâldpyk Brouwerij - [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]] * Warhero Brewery - Ljouwert * Brouwerij Westeinder - Ljouwert * De Walster - [[Hurdegaryp]] == Z == * Zwaluw Bierbrouwers - [[De Fochtel]] [[Kategory:Nederlânske bierbrouwerij]] [[Kategory:Kultuer yn Fryslân]] gr71ehpj3jqt9dm3n7nmqajee9le8ll 0 158787 1084464 1084138 2022-07-25T12:03:21Z RomkeHoekstra 10582 /* Skiednis */ wikitext text/x-wiki [[File:Tula asv2019-09 img04 Kremlin aerial view.jpg|thumb|280px|''Loftôbyld fan it kremlyn fan Tûla'']] It '''Kremlyn fan Tûla''' ([[Russysk]]: Тульский кремль) is de 16e-iuwsk monumint fan federale betsjutting yn de [[Ruslân|Russyske]] stêd [[Tûla (oblast)|Tûla]]. == Beskriuwing == It yn de jierren 1514-1520 boude kremlyn hat 12,7 meter hege muorren mei in dikte fan 2,8 oant 3,2 meter, de muorren dy't it rjochthoekige terrein omfiemje hawwe meiïnoar in lingte fan 1066 meter. Der binne njoggen tuorren, wêrfan't fjouwer ek as poarte tsjinje. It grûngebiet fan it kremlyn beslacht 6 hektare, dêr't in museumgebou en twa katedralen (de [[Untsliepeniskatedraal yn it kremlyn fan Tûla|Untsliepeniskatedraal]] en de [[Epifanykatedraal (Tûla)|Epifanykatedraal]]) steane. Sûnt 2010 is it kremlynkompleks restaurearre en opkreazge. By dy restauraasje waard ek de yn 1936 ferneatige toer fan de Untsliepeniskatedraal werboud. De kantelen fan de muorren lykje op dy fan de kremlynmuorre fan Moskou. == Skiednis == Nei't Tûla ûnder grutfoarst [[Ivan III fan Moskou| Ivan de Grutte]] by it Grutfoarstendom Moskou foege waard, joech [[Vasili III fan Moskou|Vasili Ivanovitsj]] yn 1507 opdracht om op de lofter kant fan de [[Upa (rivier)|Upa]] in iken fêsting te bouwen, dy't yn 1509 foltôge wie. Yn 1514 folge de opdracht foar de bou fan in stiennen kremlyn. Wylst [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] mei syn leger tsjin Kazan focht, belegere Krim-kahn Devlet I Gerai Tûla. Oant de fersterkings út [[Kolomna]] kamen om de stêd te ûntsetten, moasten de bewenners sels mei helpe de stêd te ferdigenjen. Yn 1607 waard it kremlyn foar in skoft beset troch de rebellenlieder [[Ivan Bolotnikov]], oarspronklik in út de [[liifeigenskip]] flechte [[Kosakken|kosak]], dy't miende foar tsarevitsj [[Dmitri fan Uglitsj|Dmitri Ivanovitsj]] te fjochtsjen. Tsaar [[Vasili IV fan Ruslân|Vasili IV]] slagge der lang om let de opskuor del te slaan mei it plan om in daam yn de Upa oan te lizzen, sadat it kremlyn der ûnder strûpte. Ta neitins oan dy slûchslimme set waard yn 1953 in obeliks oprjochte. Mei it útwreidzjen fan it ryk rekke Tûla syn strategyske posysje as grinsstêd kwyt en sa ek de ferdigeningsfunksje fan de fêsting. Tsjintwurdich is it in wichtich monumint fan de stêd. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Тульский кремль. Вид с площади Ленина.JPG|''Kremlyn mei súdlike Odojevski poarte'' Ofbyld:Tula Kremlin 5.JPG|''Ferlossertoer'' Ofbyld:Тула,Кремль,Собор Успенский, общий вид.jpg|''Untsliepeniskatedraal'' Ofbyld:Вид на башню Водяных ворот с набережной реки Упы.jpg|''Toer mei Wetterpoarte'' Ofbyld:Тульский Кремль. Богоявленский собор - panoramio.jpg|''Epifanykatedraal'' Ofbyld:Тульский кремль 12.jpg|''Binnenmuorren mei de Nikitaja toer"'' </gallery> {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútskktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Tulaer Kreml]] ---- {{Commonscat|Tula Kremlin|Kremlyn fan Tûla}} }} [[Kategory:Tûla]] [[Kategory:Kremlyn|Tûla]] [[Kategory:Bouwurk út 1520]] [[Kategory:Bouwurk yn Tûla (oblast)]] 9qj5jhxsaoyk5isfygpc9ow1zcqcgps 0 158966 1084552 1080685 2022-07-26T10:57:35Z Leopstm 33922 wikitext text/x-wiki '''Brouwerij 84''', oprjochte yn 2019, is in brouwerijhierder en is ûnderdiel fan ''Pub '84'' yn [[Wolvegea]]. Eigner ''Guido Niehaus'', berne yn 1984, is eigner fan dizze pub, dy't yn 1984 begûn is. [[File:Logo Brouwerij84.png|thumb|Logo fan bierbrouwerij Brouwerij84 yn Wolvegea]] == Skiednis == Begjin 2018 wurdt der troch Guido in ''Easybrew 30'' oanskaft om bier te brouwen. Al gau is der in winsk om in eigen bier op de merk te bringen. Nei in tal dryste proefbrousels, lykas in Russan Imperial Stout mei klearebare drop en in American Pale Ale mei drûge ferbena en kardemon, waard it tiid foar in kommersjeel bier. It earste bier is de ''Vlierbloesem IPA'', in bier dêr't by it dry-hopping protterbeieblossem oan tafoege wurdt. == Hjoed == Harren bieren wurde broud by [[Het BrouwDOK]] yn [[Harns (stêd)|Harns]]. == Assortimint == * Vlierbloesem IPA * Vlierbloesem NEIPA == Keppeling om utens == * [https://www.brouwerij84.nl/ Webstek fan Brouwerij 84] [[Kategory:Fryske bierbrouwerij|84]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2013]] [[Kategory:Wolvegea]] bgd8oe9ou1tq6ny37vajbud522quz9u 0 159782 1084514 1084399 2022-07-25T20:03:09Z Ieneach fan 'e Esk 13292 /* Keppeling om utens */ kt wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks rivier | namme = Lekkanaal | ôfbylding = KanalenUtrecht.PNG | ôfbyldingsbreedte = 300 | ôfbyldingstekst = ''Lokaasje fan it Lekkanaal yn de omkriten fan Utert'' | lân = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] | bestjoerlike ienheid = Provinsje | namme bestjoerlike ienheid = [[Ofbyld:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]] | ûntspringt yn = [[Amsterdam-Rynkanaal]] by [[Nieuwegein]] | lokaasje boarne = | mûnet út yn = [[Lek (rivier)|Lek]] by Nieuwegein | lokaasje mûning = | plakken = [[Nieuwegein]] | sydstreamen = | fertakkings = | lingte = 4 km | hichte boarne = | hichte mûning = | ferfal = | maks. breedte = | djiptegemiddelde = | maks. djipte = | ôfwetteringsgebiet = | ôffier by mûning = }} It '''Lekkanaal''' is in [[Kanaal (wetterwei)|kanaal]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. It kanaal is krapoan fjouwer kilometer lang en ferbynt it [[Amsterdam-Rynkanaal]] mei de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]]. It kanaal leit eastlik fan it [[Merwedekanaal]] en it plak [[Nieuwegein]]. In goed kilometer noardlik fan de oansluting mei de Lek lizze de slûzen fan de ''Prinses Beatrixsluizen''. Dat slûzekompleks en it kanaal waarden op [[4 augustus]] [[1938]] iepene. Der lizze trije brêgen oer it kanaal hinne; ien eastlik fan de wyk Plettenburg en twa eastlik fan [[Vreeswijk]]. == Keppeling om utens == * [http://www.rijkswaterstaat.nl/lekkanaal Ynformaasje oer it Lekkanaal op Rykswettersteat] [[Kategory:Kanaal yn Utert]] [[Kategory:Bouwurk út 1938]] 2657rpd0g06bsfxbf4lkyqaoqn15cyx 0 159784 1084465 2022-07-25T13:19:48Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = Ofbyld:Flag of Ru..." wikitext text/x-wiki {{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | Bestj. ienh. 1 = oblast | Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Astrakhan Oblast.svg|40px]] [[Atrachan (oblast)|Astrachan]] | Bestj. ienh. 2 = | Namme bestj. ienh. 2= | Stifting = [[1558]] | Postkoade = | Tiidsône = [[UTC]]+4 | Simmertiid = | Koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_00_N_48_02_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 02' E}} | Webside = [http://www.astrgorod.ru/ www.astrgorod.ru] }} '''Astrachan''' ([[Russysk]]: Астрахань) is in stêd oan de Wolga yn Ruslân. [ == Skiednis == De lokaasje wie al sûnt de 6e iuw bekend as in plak tusken [[Europa]] en lannen oan de [[Kaspyske See]], dêr't guod oerslein waard. De namme Astrachan ferwiist nei it slaggerige hier fan de [[Karakul-skiep]], dy't foar it measte op dat plak ferhannele waarden. Foar in skoft wie it de haadstêd fan it [[Tataren|Tataarske]] [[kanaat Astrachan]], mar sûnt de 13e iuw kolonisearren Wolga-Tataren it gebiet en doe stie it bekend as Aschtarchan. Sûnt 1554 is it gebiet Russysk en yn 1556 liet tsaar [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] de âlde stêd platbaarne. De stêd waard 1558 in 12 kilometer súdliker wer opboud as in fort om in strategysk plak op in heuvel, omseame troch de [[Wolga]]. In Tataarsk-Osmaanske oanfal op de stêd yn 1569 mislearre en yn 1582 waard it houten fort troch in stiennen [[kremlyn]] mei acht tuorrren en in [[karavaanseray]] ferfongen. [[Ofbyld:Россия Астрахань -Путешествия по Московии-. А.Олеарий, изд Pieter van der Aa p19 42.jpg|thumb|left|''De stêd yn de 17e iuw (Pieter van der Aa)'']] Om it kremlyn hinne ûnstiene delsettings (sloboda's) fan Russen, Tataren en [[Armeenje]]rs. It kremlyn oan de râne fan it Russyske tsareryk moast beskermje tsjin oanfallen fan [[Kozakken]], dy't oan de [[Don]], [[Terek]] en Wolga wennen, Tataren en oanbuorjende kanaten, lykas it [[Krim-Kanaat]]. By de opstân fan 1605-1606 wisten de Don-Kozakken ûnder Stenka Razin de stêd te oermasterjen, mar troepen fan it regear herstelden letter de oarde en troch ferried koe [[Stenka Razin]] finzen nommen wurde. Op 16 juny 1671 waard er yn Moskou ombrocht. Yn de rin fan de 17e iuw ûntwikkele Astrachan him fral as oerslachpunt foar de ynternasjonale sidehannel, wylst foar it Russyske Ryk fral sâlt en fisk de belangrykste produkten wiene. Sûnt 1717 waard de stêd de haadstêd fan it gûvernemint Astrachan. In nije ekonomyske stimulâns krige de stêd sûnt 1722, doe't [[Peter de Grutte]] in admiraliteit, in werf, in nije haven en in float bouwe liet. Ek fiskerij op steur brocht in soad wolfeart. Astrachan rekke yn de 19e iuw ekonomysk yn it neigean. Yn 'e hjerst fan 1823 wie der [[goalera]]-epidemy, de earste kear dat goalera yn Europa fêststeld waard. Yn 1829 wie der in folgjende útbraak fan goalera en wat letter wiene der gefallen yn [[Moskou]]. Tsjin it ein fan de 19e iuw brocht de winning fan ierdoalje yn [[Bakû]] wer opgong. Yn de Russyske Boargerkriich fan 1918 oant 1920 wie der tusken de Witen en de Readen striid om de stêd. De stêd waard nei de revolúsje troch de bolsjewistyske autoriteiten weryndield by it noardliker lizzende oblast Wolgograd, mar yn 1943 wer haadstêd fan de hjoeddeiske oblast. As it súdlike útein fan de saneamde [[AA-liny]], de troch de [[nazy]]'s fêstelde eastlike grins fan it [[Tredde Ryk]], wie Astrachan in doel fan de Dútske oanfal op de Sovjet-Uny. Yn 'e simmer fan 1942 bombardearre de [[Luftwaffe]] de stêd en de oaljeraffinaderijen. In ienheid fan de [[Wehrmacht]] nadere Astrachan op 16 septimber 1942 oant op 35 kilometer súdwestlike fan Narimanov, dat nei alle gedachten it meast eastlike punt wie dat de Dútske Wehrmacht yn de kriich wist te berikken. Yn de stêd wie it kamp 204 foar Dútske kriichfinzenen. De stêd fierde yn oktober 2008 it 450-jierrich jubileum. == Befolkingsûntwikkeling == {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1811 || 1863 || 1897 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022 |- | '''Befolking''' || 37.800 || 42.800 || 112.880 || 253.595 || 295.768 || 410.473 || 461.003 || 509.210 || 504.501 || 520.339 || 518.695 |} == Klimaat == Astrachan hat in kontinintaal steppeklimaat mei hite simmers en kâlde winters. De ekstreemste temperatueren fariëarje fan 41,0 °C simmerdeis oan −33,6 °C winterdeis. == Kultuer == Astrachan is ryk oan arsjitektuer en it neamen wurdich binne it kremlyn en ferskillende katedralen en tsjerken, it beursgebou en de gebouwen fan it stedsbestjoer. Fierder hat de stêd seis moskeeën. De stêd hat meardere musea dy't in besite wurdich binne, lykas in keunstmuseum, in hiemkundich museum, it Museum fan de Twadde Wrâldkriich en it Chlebnikov-Museum. It nasjonale Opera- en Balletteäter fan Astrachan waard op 27 oktober 2011 iepene, it is ien fan de grutste teäters fan Europa. Op 27 oktober 2011 werd het Staatsopera- en ballettheater van Astrachan geopend. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Astrakhan music theatre.jpg|''Nasjonale Opera- en Balletteäter'' Ofbyld:Astrakhan Cathedral Of Saint Vladimir (263052543).jpeg|''Vladimirkatedraal'' Ofbyld:Астрахань Кремль 23 февраля 2017 01.jpg|''Kremlyn en Untsliepeniskatedraal'' Ofbyld:Astrakhan Volga River P5101222 2200.jpg|''Haven'' Ofbyld:Astrakhan P5101164 2200.jpg|''Gebouwen oan de Wolga-kaai'' Ofbyld:Астрахань. Красная мечеть.JPG|''Reade Moskee'' </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Astrachan]] ---- {{Commonscat|Astrachan}} }} [[Kategory:Astrachan| ]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] 8cqb85rhq057u4mkk7erxbjx2sasds3 1084466 1084465 2022-07-25T13:26:55Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | Bestj. ienh. 1 = oblast | Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Astrakhan Oblast.svg|40px]] [[Atrachan (oblast)|Astrachan]] | Bestj. ienh. 2 = | Namme bestj. ienh. 2= | Stifting = [[1558]] | Postkoade = | Tiidsône = [[UTC]]+4 | Simmertiid = | Koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_00_N_48_02_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 02' E}} | Webside = [http://www.astrgorod.ru/ www.astrgorod.ru] }} '''Astrachan''' ([[Russysk]]: Астрахань) is in stêd oan de Wolga yn Ruslân. [ == Skiednis == De lokaasje wie al sûnt de 6e iuw bekend as in plak tusken [[Europa]] en lannen oan de [[Kaspyske See]], dêr't guod oerslein waard. De namme Astrachan ferwiist nei it slaggerige hier fan de [[Karakul-skiep]], dy't foar it measte op dat plak ferhannele waarden. Foar in skoft wie it de haadstêd fan it [[Tataren|Tataarske]] [[kanaat Astrachan]], mar sûnt de 13e iuw kolonisearren Wolga-Tataren it gebiet en doe stie it bekend as Aschtarchan. Sûnt 1554 is it gebiet Russysk en yn 1556 liet tsaar [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] de âlde stêd platbaarne. De stêd waard 1558 in 12 kilometer súdliker wer opboud as in fort om in strategysk plak op in heuvel, omseame troch de [[Wolga]]. In Tataarsk-Osmaanske oanfal op de stêd yn 1569 mislearre en yn 1582 waard it houten fort troch in stiennen [[kremlyn]] mei acht tuorrren en in [[karavaanseray]] ferfongen. [[Ofbyld:Россия Астрахань -Путешествия по Московии-. А.Олеарий, изд Pieter van der Aa p19 42.jpg|thumb|left|''De stêd yn de 17e iuw (Pieter van der Aa)'']] Om it kremlyn hinne ûnstiene delsettings (sloboda's) fan Russen, Tataren en [[Armeenje]]rs. It kremlyn oan de râne fan it Russyske tsareryk moast beskermje tsjin oanfallen fan [[Kozakken]], dy't oan de [[Don]], [[Terek]] en Wolga wennen, Tataren en oanbuorjende kanaten, lykas it [[Krim-Kanaat]]. By de opstân fan 1605-1606 wisten de Don-Kozakken ûnder Stenka Razin de stêd te oermasterjen, mar troepen fan it regear herstelden letter de oarde en troch ferried koe [[Stenka Razin]] finzen nommen wurde. Op 16 juny 1671 waard er yn Moskou ombrocht. Yn de rin fan de 17e iuw ûntwikkele Astrachan him fral as oerslachpunt foar de ynternasjonale sidehannel, wylst foar it Russyske Ryk fral sâlt en fisk de belangrykste produkten wiene. Sûnt 1717 waard de stêd de haadstêd fan it gûvernemint Astrachan. In nije ekonomyske stimulâns krige de stêd sûnt 1722, doe't [[Peter de Grutte]] in admiraliteit, in werf, in nije haven en in float bouwe liet. Ek fiskerij op steur brocht in soad wolfeart. Astrachan rekke yn de 19e iuw ekonomysk yn it neigean. Yn 'e hjerst fan 1823 wie der [[goalera]]-epidemy, de earste kear dat goalera yn Europa fêststeld waard. Yn 1829 wie der in folgjende útbraak fan goalera en wat letter wiene der gefallen yn [[Moskou]]. Tsjin it ein fan de 19e iuw brocht de winning fan ierdoalje yn [[Bakû]] wer opgong. Yn de Russyske Boargerkriich fan 1918 oant 1920 wie der tusken de Witen en de Readen striid om de stêd. De stêd waard nei de revolúsje troch de bolsjewistyske autoriteiten weryndield by it noardliker lizzende oblast Wolgograd, mar yn 1943 wer haadstêd fan de hjoeddeiske oblast. As it súdlike útein fan de saneamde [[AA-liny]], de troch de [[nazy]]'s fêstelde eastlike grins fan it [[Tredde Ryk]], wie Astrachan in doel fan de Dútske oanfal op de Sovjet-Uny. Yn 'e simmer fan 1942 bombardearre de [[Luftwaffe]] de stêd en de oaljeraffinaderijen. In ienheid fan de [[Wehrmacht]] nadere Astrachan op 16 septimber 1942 oant op 35 kilometer súdwestlike fan Narimanov, dat nei alle gedachten it meast eastlike punt wie dat de Dútske Wehrmacht yn de kriich wist te berikken. Yn de stêd wie it kamp 204 foar Dútske kriichfinzenen. De stêd fierde yn oktober 2008 it 450-jierrich jubileum. == Befolkingsûntwikkeling == {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1811 || 1863 || 1897 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022 |- | '''Befolking''' || 37.800 || 42.800 || 112.880 || 253.595 || 295.768 || 410.473 || 461.003 || 509.210 || 504.501 || 520.339 || 518.695 |} == Klimaat == Astrachan hat in kontinintaal steppeklimaat mei hite simmers en kâlde winters. De ekstreemste temperatueren fariëarje fan 41,0 °C simmerdeis oan −33,6 °C winterdeis. == Kultuer == Astrachan is ryk oan arsjitektuer en it neamen wurdich binne it kremlyn en ferskillende katedralen en tsjerken, it beursgebou en de gebouwen fan it stedsbestjoer. Fierder hat de stêd seis moskeeën. De stêd hat meardere musea dy't in besite wurdich binne, lykas in keunstmuseum, in hiemkundich museum, it Museum fan de Twadde Wrâldkriich en it Chlebnikov-Museum. It nasjonale Opera- en Balletteäter fan Astrachan waard op 27 oktober 2011 iepene, it is ien fan de grutste teäters fan Europa. Op 27 oktober 2011 werd het Staatsopera- en ballettheater van Astrachan geopend. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Astrakhan music theatre.jpg|''Nasjonale Opera- en Balletteäter'' Ofbyld:Astrakhan Cathedral Of Saint Vladimir (263052543).jpeg|''Vladimirkatedraal'' Ofbyld:Астрахань Кремль 23 февраля 2017 01.jpg|''Kremlyn en [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]]'' Ofbyld:Astrakhan Volga River P5101222 2200.jpg|''Haven'' Ofbyld:Astrakhan P5101164 2200.jpg|''Gebouwen oan de Wolga-kaai'' Ofbyld:Астрахань. Красная мечеть.JPG|''Reade Moskee'' </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Astrachan]] ---- {{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} }} [[Kategory:Astrachan| ]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] 79yumrqzmpnpvmuiygevcqit8xc55sl 1084476 1084466 2022-07-25T14:30:11Z Drewes 2754 red wikitext text/x-wiki {{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | Bestj. ienh. 1 = oblast | Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Astrakhan Oblast.svg|40px]] [[Atrachan (oblast)|Astrachan]] | Bestj. ienh. 2 = | Namme bestj. ienh. 2= | Stifting = [[1558]] | Postkoade = | Tiidsône = [[UTC]]+4 | Simmertiid = | Koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_00_N_48_02_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 02' E}} | Webside = [http://www.astrgorod.ru/ www.astrgorod.ru] }} '''Astrachan''' ([[Russysk]]: Астрахань) is in stêd oan de Wolga yn Ruslân. == Skiednis == De lokaasje wie al sûnt de 6e iuw bekend as in plak tusken [[Europa]] en lannen oan de [[Kaspyske See]], dêr't guod oerslein waard. De namme Astrachan ferwiist nei it slaggerige hier fan de [[Karakul-skiep]], dy't foar it measte op dat plak ferhannele waarden. Foar in skoft wie it de haadstêd fan it [[Tataren|Tataarske]] [[kanaat Astrachan]], mar sûnt de 13e iuw kolonisearren Wolga-Tataren it gebiet en doe stie it bekend as Aschtarchan. Sûnt 1554 is it gebiet Russysk en yn 1556 liet tsaar [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] de âlde stêd platbaarne. De stêd waard 1558 in 12 kilometer súdliker wer opboud as in fort om in strategysk plak op in heuvel, omseame troch de [[Wolga]]. In Tataarsk-Osmaanske oanfal op de stêd yn 1569 mislearre en yn 1582 waard it houten fort troch in stiennen [[kremlyn]] mei acht tuorrren en in [[karavaanseray]] ferfongen. [[Ofbyld:Россия Астрахань -Путешествия по Московии-. А.Олеарий, изд Pieter van der Aa p19 42.jpg|thumb|left|''De stêd yn de 17e iuw (Pieter van der Aa)'']] Om it kremlyn hinne ûnstiene delsettings (sloboda's) fan Russen, Tataren en [[Armeenje]]rs. It kremlyn oan de râne fan it Russyske tsareryk moast beskermje tsjin oanfallen fan [[Kozakken]], dy't oan de [[Don (rivier yn Ruslân)|Don]], [[Terek]] en Wolga wennen, Tataren en oanbuorjende kanaten, lykas it [[Krim-Kanaat]]. By de opstân fan 1605-1606 slagge it de Don-Kozakken ûnder Stenka Razin en oermasterje de stêd, mar troepen fan it regear herstelden letter de oarde en troch ferried koe [[Stenka Razin]] finzen nommen wurde. Op 16 juny 1671 waard er yn Moskou ombrocht. Yn de rin fan de 17e iuw ûntwikkele Astrachan him fral as oerslachpunt foar de ynternasjonale sidehannel, wylst foar it Russyske Ryk fral sâlt en fisk de belangrykste produkten wiene. Sûnt 1717 waard de stêd de haadstêd fan it gûvernemint Astrachan. In nije ekonomyske stimulâns krige de stêd sûnt 1722, doe't [[Peter de Grutte]] in admiraliteit, in werf, in nije haven en in float bouwe liet. Ek fiskerij op steur brocht in soad wolfeart. Astrachan rekke yn de 19e iuw ekonomysk yn it neigean. Yn 'e hjerst fan 1823 wie der [[goalera]]-epidemy, de earste kear dat goalera yn Europa fêststeld waard. Yn 1829 wie der in folgjende útbraak fan goalera en wat letter wiene der gefallen yn [[Moskou]]. Tsjin it ein fan de 19e iuw brocht de winning fan ierdoalje yn [[Bakû]] wer opgong. Yn de Russyske Boargerkriich fan 1918 oant 1920 wie der tusken de Witen en de Readen striid om de stêd. De stêd waard nei de revolúsje troch de bolsjewistyske autoriteiten weryndield by it noardliker lizzende oblast Wolgograd, mar yn 1943 wer haadstêd fan de hjoeddeiske oblast. As it súdlike útein fan de saneamde [[AA-liny]], de troch de [[nazy]]'s fêstelde eastlike grins fan it [[Tredde Ryk]], wie Astrachan in doel fan de Dútske oanfal op de Sovjet-Uny. Yn 'e simmer fan 1942 bombardearre de [[Luftwaffe]] de stêd en de oaljeraffinaderijen. In ienheid fan de [[Wehrmacht]] nadere Astrachan op 16 septimber 1942 oant op 35 kilometer súdwestlike fan Narimanov, dat nei alle gedachten it meast eastlike punt wie dat de Dútske Wehrmacht yn de kriich wist te berikken. Yn de stêd wie it kamp 204 foar Dútske kriichfinzenen. De stêd fierde yn oktober 2008 it 450-jierrich jubileum. == Befolkingsûntwikkeling == {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1811 || 1863 || 1897 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022 |- | '''Befolking''' || 37.800 || 42.800 || 112.880 || 253.595 || 295.768 || 410.473 || 461.003 || 509.210 || 504.501 || 520.339 || 518.695 |} == Klimaat == Astrachan hat in kontinintaal steppeklimaat mei hite simmers en kâlde winters. De ekstreemste temperatueren fariëarje fan 41,0 °C simmerdeis oan −33,6 °C winterdeis. == Kultuer == Astrachan is ryk oan arsjitektuer en it neamen wurdich binne it kremlyn en ferskillende katedralen en tsjerken, it beursgebou en de gebouwen fan it stedsbestjoer. Fierder hat de stêd seis moskeeën. De stêd hat meardere musea dy't in besite wurdich binne, lykas in keunstmuseum, in hiemkundich museum, it Museum fan de Twadde Wrâldkriich en it Chlebnikov-Museum. It nasjonale Opera- en Balletteäter fan Astrachan waard op 27 oktober 2011 iepene, it is ien fan de grutste teäters fan Europa. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Astrakhan music theatre.jpg|''Nasjonale Opera- en Balletteäter'' Ofbyld:Astrakhan Cathedral Of Saint Vladimir (263052543).jpeg|''Vladimirkatedraal'' Ofbyld:Астрахань Кремль 23 февраля 2017 01.jpg|''Kremlyn en [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]]'' Ofbyld:Astrakhan Volga River P5101222 2200.jpg|''Haven'' Ofbyld:Astrakhan P5101164 2200.jpg|''Gebouwen oan de Wolga-kaai'' Ofbyld:Астрахань. Красная мечеть.JPG|''Reade Moskee'' </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Astrachan]] ---- {{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} }} [[Kategory:Astrachan| ]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] g51ex3vp2rvfzmh4p2hjotm2gdp2nih 1084503 1084476 2022-07-25T19:04:01Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | Bestj. ienh. 1 = oblast | Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Astrakhan Oblast.svg|40px]] [[Atrachan (oblast)|Astrachan]] | Bestj. ienh. 2 = | Namme bestj. ienh. 2= | Stifting = [[1558]] | Postkoade = | Tiidsône = [[UTC]]+4 | Simmertiid = | Koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_00_N_48_02_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 02' E}} | Webside = [http://www.astrgorod.ru/ www.astrgorod.ru] }} '''Astrachan''' ([[Russysk]]: Астрахань) is in stêd oan de Wolga yn Ruslân. == Skiednis == De lokaasje wie al sûnt de 6e iuw bekend as in plak tusken [[Europa]] en lannen oan de [[Kaspyske See]], dêr't guod oerslein waard. De namme Astrachan ferwiist nei it slaggerige hier fan de [[Karakul-skiep]], dy't foar it measte op dat plak ferhannele waarden. Foar in skoft wie it de haadstêd fan it [[Tataren|Tataarske]] [[kanaat Astrachan]], mar sûnt de 13e iuw kolonisearren Wolga-Tataren it gebiet en doe stie it bekend as Aschtarchan. Sûnt 1554 is it gebiet Russysk en yn 1556 liet tsaar [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] de âlde stêd platbaarne. De stêd waard 1558 in 12 kilometer súdliker wer opboud as in fort om in strategysk plak op in heuvel, omseame troch de [[Wolga]]. In Tataarsk-Osmaanske oanfal op de stêd yn 1569 mislearre en yn 1582 waard it houten fort troch in stiennen [[kremlyn]] mei acht tuorrren en in [[karavaanseray]] ferfongen. [[Ofbyld:Россия Астрахань -Путешествия по Московии-. А.Олеарий, изд Pieter van der Aa p19 42.jpg|thumb|left|''De stêd yn de 17e iuw (Pieter van der Aa)'']] Om it kremlyn hinne ûnstiene delsettings (sloboda's) fan Russen, Tataren en [[Armeenje]]rs. It kremlyn oan de râne fan it Russyske tsareryk moast beskermje tsjin oanfallen fan [[Kozakken]], dy't oan de [[Don (rivier yn Ruslân)|Don]], [[Terek]] en Wolga wennen, Tataren en oanbuorjende kanaten, lykas it [[Krim-Kanaat]]. By de opstân fan 1605-1606 slagge it de Don-Kozakken ûnder Stenka Razin en oermasterje de stêd, mar troepen fan it regear herstelden letter de oarde en troch ferried koe [[Stenka Razin]] finzen nommen wurde. Op 16 juny 1671 waard er yn Moskou ombrocht. Yn de rin fan de 17e iuw ûntwikkele Astrachan him fral as oerslachpunt foar de ynternasjonale sidehannel, wylst foar it Russyske Ryk fral sâlt en fisk de belangrykste produkten wiene. Sûnt 1717 waard de stêd de haadstêd fan it gûvernemint Astrachan. In nije ekonomyske stimulâns krige de stêd sûnt 1722, doe't [[Peter de Grutte]] in admiraliteit, in werf, in nije haven en in float bouwe liet. Ek fiskerij op steur brocht in soad wolfeart. Astrachan rekke yn de 19e iuw ekonomysk yn it neigean. Yn 'e hjerst fan 1823 wie der [[goalera]]-epidemy, de earste kear dat goalera yn Europa fêststeld waard. Yn 1829 wie der in folgjende útbraak fan goalera en wat letter wiene der gefallen yn [[Moskou]]. Tsjin it ein fan de 19e iuw brocht de winning fan ierdoalje yn [[Bakû]] wer opgong. Yn de Russyske Boargerkriich fan 1918 oant 1920 wie der tusken de Witen en de Readen striid om de stêd. De stêd waard nei de revolúsje troch de bolsjewistyske autoriteiten weryndield by it noardliker lizzende oblast Wolgograd, mar yn 1943 wer haadstêd fan de hjoeddeiske oblast. As it súdlike útein fan de saneamde [[AA-liny]], de troch de [[nazy]]'s fêstelde eastlike grins fan it [[Tredde Ryk]], wie Astrachan in doel fan de Dútske oanfal op de Sovjet-Uny. Yn 'e simmer fan 1942 bombardearre de [[Luftwaffe]] de stêd en de oaljeraffinaderijen. In ienheid fan de [[Wehrmacht]] nadere Astrachan op 16 septimber 1942 oant op 35 kilometer súdwestlike fan Narimanov, dat nei alle gedachten it meast eastlike punt wie dat de Dútske Wehrmacht yn de kriich wist te berikken. Yn de stêd wie it kamp 204 foar Dútske kriichfinzenen. De stêd fierde yn oktober 2008 it 450-jierrich jubileum. == Befolkingsûntwikkeling == {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1811 || 1863 || 1897 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022 |- | '''Befolking''' || 37.800 || 42.800 || 112.880 || 253.595 || 295.768 || 410.473 || 461.003 || 509.210 || 504.501 || 520.339 || 518.695 |} == Klimaat == Astrachan hat in kontinintaal steppeklimaat mei hite simmers en kâlde winters. De ekstreemste temperatueren fariëarje fan 41,0 °C simmerdeis oan −33,6 °C winterdeis. == Kultuer == Astrachan is ryk oan arsjitektuer en it neamen wurdich binne it kremlyn en ferskillende katedralen en tsjerken, it beursgebou en de gebouwen fan it stedsbestjoer. Fierder hat de stêd seis moskeeën. De stêd hat meardere musea dy't in besite wurdich binne, lykas in keunstmuseum, in hiemkundich museum, it Museum fan de Twadde Wrâldkriich en it Chlebnikov-Museum. It nasjonale Opera- en Balletteäter fan Astrachan waard op 27 oktober 2011 iepene, it is ien fan de grutste teäters fan Europa. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Astrakhan music theatre.jpg|''Nasjonale Opera- en Balletteäter'' Ofbyld:Astrakhan Cathedral Of Saint Vladimir (263052543).jpeg|''[[Vladimirkatedraal (Astrachan)|Vladimirkatedraal]]'' Ofbyld:Астрахань Кремль 23 февраля 2017 01.jpg|''Kremlyn en [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]]'' Ofbyld:Astrakhan Volga River P5101222 2200.jpg|''Haven'' Ofbyld:Astrakhan P5101164 2200.jpg|''Gebouwen oan de Wolga-kaai'' Ofbyld:Астрахань. Красная мечеть.JPG|''Reade Moskee'' </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Astrachan]] ---- {{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} }} [[Kategory:Astrachan| ]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] tisx6004gs2knrhyxptmtntbjmp30e6 1084543 1084503 2022-07-26T07:37:23Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Stêd mei flagge| Ofbyld = [[Ofbyld:Астраханский кремль.jpg|300px]] | Flagge = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|125px]] | Wapen = [[Ofbyld:Coat of Arms of Astrakhan.svg|60px]] | Ynwennertal = 518.695 <small>(2022)</small>| Oerflak = 208,70 km² <small>| Befolkingstichtens = 2485,48 ynw./km² | Stêdekloft = | Hichte = 150 m | Lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | Bestj. ienh. 1 = oblast | Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Astrakhan Oblast.svg|40px]] [[Atrachan (oblast)|Astrachan]] | Bestj. ienh. 2 = | Namme bestj. ienh. 2= | Stifting = [[1558]] | Postkoade = | Tiidsône = [[UTC]]+4 | Simmertiid = | Koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_00_N_48_02_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 02' E}} | Webside = [http://www.astrgorod.ru/ www.astrgorod.ru] }} '''Astrachan''' ([[Russysk]]: Астрахань) is in stêd oan de Wolga yn Ruslân. == Skiednis == De lokaasje wie al sûnt de 6e iuw bekend as in plak tusken [[Europa]] en lannen oan de [[Kaspyske See]], dêr't guod oerslein waard. Dêrfan tsjûget ek de oantsjutting 'astrachan' foar it slaggerige hier fan de [[Karakul-skiep]], dy't dêr in soad ferhannele waarden. Foar in skoft wie it de haadstêd fan it [[Tataren|Tataarske]] [[kanaat Astrachan]], mar sûnt de 13e iuw kolonisearren Wolga-Tataren it gebiet en doe stie it bekend as Aschtarchan. Sûnt 1554 is it gebiet Russysk en yn 1556 liet tsaar [[Ivan IV fan Ruslân|Ivan de Grousume]] de âlde stêd platbaarne. De stêd waard 1558 in 12 kilometer súdliker wer opboud as in fort om in strategysk plak op in heuvel, omseame troch de [[Wolga]]. In Tataarsk-Osmaanske oanfal op de stêd yn 1569 mislearre en yn 1582 waard it houten fort troch in stiennen [[kremlyn]] mei acht tuorrren en in [[karavaanseray]] ferfongen. [[Ofbyld:Россия Астрахань -Путешествия по Московии-. А.Олеарий, изд Pieter van der Aa p19 42.jpg|thumb|left|''De stêd yn de 17e iuw (Pieter van der Aa)'']] Om it kremlyn hinne ûnstiene delsettings (sloboda's) fan Russen, Tataren en [[Armeenje]]rs. It kremlyn oan de râne fan it Russyske tsareryk moast beskermje tsjin oanfallen fan [[Kozakken]], dy't oan de [[Don (rivier yn Ruslân)|Don]], [[Terek]] en Wolga wennen, Tataren en oanbuorjende kanaten, lykas it [[Krim-Kanaat]]. By de opstân fan 1605-1606 slagge it de Don-Kozakken ûnder Stenka Razin en oermasterje de stêd, mar troepen fan it regear herstelden letter de oarde en troch ferried koe [[Stenka Razin]] finzen nommen wurde. Op 16 juny 1671 waard er yn Moskou ombrocht. Yn de rin fan de 17e iuw ûntwikkele Astrachan him fral as oerslachpunt foar de ynternasjonale sidehannel, wylst foar it Russyske Ryk fral sâlt en fisk de belangrykste produkten wiene. Sûnt 1717 waard de stêd de haadstêd fan it gûvernemint Astrachan. In nije ekonomyske stimulâns krige de stêd sûnt 1722, doe't [[Peter de Grutte]] in admiraliteit, in werf, in nije haven en in float bouwe liet. Ek fiskerij op steur brocht in soad wolfeart. Astrachan rekke yn de 19e iuw ekonomysk yn it neigean. Yn 'e hjerst fan 1823 wie der [[goalera]]-epidemy, de earste kear dat goalera yn Europa fêststeld waard. Yn 1829 wie der in folgjende útbraak fan goalera en wat letter wiene der gefallen yn [[Moskou]]. Tsjin it ein fan de 19e iuw brocht de winning fan ierdoalje yn [[Bakû]] wer opgong. Yn de Russyske Boargerkriich fan 1918 oant 1920 wie der tusken de Witen en de Readen striid om de stêd. De stêd waard nei de revolúsje troch de bolsjewistyske autoriteiten weryndield by it noardliker lizzende oblast Wolgograd, mar yn 1943 wer haadstêd fan de hjoeddeiske oblast. As it súdlike útein fan de saneamde [[AA-liny]], de troch de [[nazy]]'s fêstelde eastlike grins fan it [[Tredde Ryk]], wie Astrachan in doel fan de Dútske oanfal op de Sovjet-Uny. Yn 'e simmer fan 1942 bombardearre de [[Luftwaffe]] de stêd en de oaljeraffinaderijen. In ienheid fan de [[Wehrmacht]] nadere Astrachan op 16 septimber 1942 oant op 35 kilometer súdwestlike fan Narimanov, dat nei alle gedachten it meast eastlike punt wie dat de Dútske Wehrmacht yn de kriich wist te berikken. Yn de stêd wie it kamp 204 foar Dútske kriichfinzenen. De stêd fierde yn oktober 2008 it 450-jierrich jubileum. == Befolkingsûntwikkeling == {| class="wikitable" border="1" ! Jier !! 1811 || 1863 || 1897 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022 |- | '''Befolking''' || 37.800 || 42.800 || 112.880 || 253.595 || 295.768 || 410.473 || 461.003 || 509.210 || 504.501 || 520.339 || 518.695 |} == Klimaat == Astrachan hat in kontinintaal steppeklimaat mei hite simmers en kâlde winters. De ekstreemste temperatueren fariëarje fan 41,0 °C simmerdeis oan −33,6 °C winterdeis. == Kultuer == Astrachan is ryk oan arsjitektuer en it neamen wurdich binne it kremlyn en ferskillende katedralen en tsjerken, it beursgebou en de gebouwen fan it stedsbestjoer. Fierder hat de stêd seis moskeeën. De stêd hat meardere musea dy't in besite wurdich binne, lykas in keunstmuseum, in hiemkundich museum, it Museum fan de Twadde Wrâldkriich en it Chlebnikov-Museum. It nasjonale Opera- en Balletteäter fan Astrachan waard op 27 oktober 2011 iepene, it is ien fan de grutste teäters fan Europa. <gallery mode="packed" heights="125px" caption="Ofbylden"> Ofbyld:Astrakhan music theatre.jpg|''Nasjonale Opera- en Balletteäter'' Ofbyld:Astrakhan Cathedral Of Saint Vladimir (263052543).jpeg|''[[Vladimirkatedraal (Astrachan)|Vladimirkatedraal]]'' Ofbyld:Астрахань Кремль 23 февраля 2017 01.jpg|''Kremlyn en [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]]'' Ofbyld:Astrakhan Volga River P5101222 2200.jpg|''Haven'' Ofbyld:Astrakhan P5101164 2200.jpg|''Gebouwen oan de Wolga-kaai'' Ofbyld:Астрахань. Красная мечеть.JPG|''Reade Moskee'' </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Astrachan]] ---- {{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} }} [[Kategory:Astrachan| ]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] evt21lf89wkqdcnscxxus4ken47tgit 14 159785 1084468 2022-07-25T13:31:09Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} [[Kategory:Plak yn Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]]" wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Astrakhan|Astrachan}} [[Kategory:Plak yn Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Plak stifte yn 1558]] pjzrd1pb15wl7aoly3muugx18trklsa 14 159786 1084469 2022-07-25T13:39:44Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "[[Kategory:1558]] [[Kategory:Plak stifte yn de 16e iuw|1558]]" wikitext text/x-wiki [[Kategory:1558]] [[Kategory:Plak stifte yn de 16e iuw|1558]] qjssqwuu6nni6e5yzorlvkrte8w82il 14 159787 1084470 2022-07-25T13:43:22Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{Commonscat|Settlements in Astrakhan Oblast|Plakken yn 'e oblast Astrachan}} [[Kategory:Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Astrachan (oblast)]]" wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Settlements in Astrakhan Oblast|Plakken yn 'e oblast Astrachan}} [[Kategory:Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Astrachan (oblast)]] t3kssqzgxizkm1h1v77tfg8668c4uhz 14 159788 1084471 2022-07-25T13:45:31Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{Commonscat|Astrakhan Oblast|Astrachan (oblast)}} {{DEFAULTSORT:Astrachan (oblast)}} [[Kategory:Oblast fan Ruslân|Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1943]]" wikitext text/x-wiki {{Commonscat|Astrakhan Oblast|Astrachan (oblast)}} {{DEFAULTSORT:Astrachan (oblast)}} [[Kategory:Oblast fan Ruslân|Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1943]] tektwdberp1yp4cjlx9vvgfaw328ul8 14 159789 1084472 2022-07-25T13:49:20Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{DEFAULTSORT:Bouwurk yn Astrachan (oblast)}} [[Kategory:Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Bouwurk nei oblast|Astrachan (oblast)]]" wikitext text/x-wiki {{DEFAULTSORT:Bouwurk yn Astrachan (oblast)}} [[Kategory:Astrachan (oblast)]] [[Kategory:Bouwurk nei oblast|Astrachan (oblast)]] a2zt3xuntxg7tvb6nlz2wbkwernhsos 0 159790 1084473 2022-07-25T14:02:33Z Raphael1256 30945 Ferwiist troch nei [[Falinsia (autonome mienskip)]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Falinsia (autonome mienskip)]] a4ujw7md2780xdunkyjlmnrwzk31m3r 0 159791 1084483 2022-07-25T16:15:33Z FreyaSport 40716 wurk wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 1nys8z0eumm79ibr612kp3x1b7v28as 1084494 1084483 2022-07-25T17:20:37Z FreyaSport 40716 /* Beskriuwing */ Serenga wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwergmangoesten]] yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêr efter leit it Dogon doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel|dwergezels]], [[Nubyske geiten]], [[West-Afrikaanske dwerggeiten]] en [[hin]]nen rinne. Dêrneist húsfestet it [[Kameroenskiep]]. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei swartsturt[[prêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars|nylhoarzen]] (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne), hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]'s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700m² grutte indoor boarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel foan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder akwaria. mei ûnder in grut akwarium mei griene [[skyldpod|seeskyldpodden]]. en ferskate lytsere akwaria, mei ûnder oaren [[piranja]]'s, [[seestjêr|seestjerren]] en [[seestikelbaarch|seestikelbargen]] te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[skyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[ûnager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraf|Rothschildsjiraffen]], wite [[noashoarn]]s, steppe[[sebra]]'s, blauwe [[gnoe]]'s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|Impala]]'s. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stoksturtsje]]s, in as [[Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[boarch|pinseelbargen]] en ien as ' ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[baviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste twa is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in foliêre en in ferbliuw mei [[kamiel]]en en [[onager]]s en [[vicuña]]'s en [[nandoe]]s. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] mnco7mtn12g5vqxykre13o4gn8j3hdx 1084495 1084494 2022-07-25T17:38:50Z FreyaSport 40716 /* Serenga */ Nortica wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwergmangoesten]] yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêr efter leit it Dogon doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel|dwergezels]], [[Nubyske geiten]], [[West-Afrikaanske dwerggeiten]] en [[hin]]nen rinne. Dêrneist húsfestet it [[Kameroenskiep]]. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei swartsturt[[prêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars|nylhoarzen]] (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne), hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]'s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700m² grutte indoor boarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel foan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder akwaria. mei ûnder in grut akwarium mei griene [[skyldpod|seeskyldpodden]]. en ferskate lytsere akwaria, mei ûnder oaren [[piranja]]'s, [[seestjêr|seestjerren]] en [[seestikelbaarch|seestikelbargen]] te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[skyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[ûnager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraf|Rothschildsjiraffen]], wite [[noashoarn]]s, steppe[[sebra]]'s, blauwe [[gnoe]]'s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|Impala]]'s. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stoksturtsje]]s, in as [[Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[boarch|pinseelbargen]] en ien as ' ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[baviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste twa is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in foliêre en in ferbliuw mei [[kamiel]]en en [[onager]]s en [[vicuña]]'s en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet Nortica stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en nullebeammen. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar Súd-Amerikaanske [[seebear]]en en Californyske [[seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-bioskoop, dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. Nortika herberget boppedat in ''"houtseagerij"'' mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje streke [[stjonkbist]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant Jeropeeske [[bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar Sibearyske reade [[iikhoarn]]tsjes en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "''ûndersyksstasjon''" foarmjûn gebiet dêr't Humboldt[[pinguin]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in Noardsee-akwarium mei ûnder mear flekte [[roggen]], [[hûnshaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[flekte toanhaai]]. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 0t9rvhim5jy6jksf7ezj14cm9xyfbin 1084496 1084495 2022-07-25T17:54:47Z FreyaSport 40716 /* Nortica */ Galerij wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwergmangoesten]] yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêr efter leit it Dogon doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel|dwergezels]], [[Nubyske geiten]], [[West-Afrikaanske dwerggeiten]] en [[hin]]nen rinne. Dêrneist húsfestet it [[Kameroenskiep]]. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei swartsturt[[prêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars|nylhoarzen]] (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne), hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]'s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700m² grutte indoor boarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel foan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder akwaria. mei ûnder in grut akwarium mei griene [[skyldpod|seeskyldpodden]]. en ferskate lytsere akwaria, mei ûnder oaren [[piranja]]'s, [[seestjêr|seestjerren]] en [[seestikelbaarch|seestikelbargen]] te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[skyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[ûnager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraf|Rothschildsjiraffen]], wite [[noashoarn]]s, steppe[[sebra]]'s, blauwe [[gnoe]]'s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|Impala]]'s. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stoksturtsje]]s, in as [[Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[boarch|pinseelbargen]] en ien as ' ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[baviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste twa is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in foliêre en in ferbliuw mei [[kamiel]]en en [[onager]]s en [[vicuña]]'s en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet Nortica stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en nullebeammen. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar Súd-Amerikaanske [[seebear]]en en Californyske [[seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-bioskoop, dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. Nortika herberget boppedat in ''"houtseagerij"'' mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje streke [[stjonkbist]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant Jeropeeske [[bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar Sibearyske reade [[iikhoarn]]tsjes en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "''ûndersyksstasjon''" foarmjûn gebiet dêr't Humboldt[[pinguin]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in Noardsee-akwarium mei ûnder mear flekte [[roggen]], [[hûnshaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[flekte toanhaai]]. == Galerij == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 1rtsyu2smc9xwoof9q9d0xoyrcsg451 1084497 1084496 2022-07-25T17:55:15Z FreyaSport 40716 Wildlands Adventure Zoo Emmen wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwergmangoesten]] yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêr efter leit it Dogon doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel|dwergezels]], [[Nubyske geiten]], [[West-Afrikaanske dwerggeiten]] en [[hin]]nen rinne. Dêrneist húsfestet it [[Kameroenskiep]]. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei swartsturt[[prêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars|nylhoarzen]] (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne), hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]'s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700m² grutte indoor boarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel foan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder akwaria. mei ûnder in grut akwarium mei griene [[skyldpod|seeskyldpodden]]. en ferskate lytsere akwaria, mei ûnder oaren [[piranja]]'s, [[seestjêr|seestjerren]] en [[seestikelbaarch|seestikelbargen]] te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[skyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[ûnager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraf|Rothschildsjiraffen]], wite [[noashoarn]]s, steppe[[sebra]]'s, blauwe [[gnoe]]'s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|Impala]]'s. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stoksturtsje]]s, in as [[Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[boarch|pinseelbargen]] en ien as ' ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[baviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste twa is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in foliêre en in ferbliuw mei [[kamiel]]en en [[onager]]s en [[vicuña]]'s en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet Nortica stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en nullebeammen. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar Súd-Amerikaanske [[seebear]]en en Californyske [[seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-bioskoop, dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. Nortika herberget boppedat in ''"houtseagerij"'' mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje streke [[stjonkbist]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant Jeropeeske [[bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar Sibearyske reade [[iikhoarn]]tsjes en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "''ûndersyksstasjon''" foarmjûn gebiet dêr't Humboldt[[pinguin]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in Noardsee-akwarium mei ûnder mear flekte [[roggen]], [[hûnshaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[flekte toanhaai]]. == Galerij == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] f8r2ppr9v9tlr1pow63wgo1mz55lcx4 1084506 1084497 2022-07-25T19:11:52Z FreyaSport 40716 moat noch efkes hifke wurde. al dy bistenammen ensa. wikitext text/x-wiki {{Stavering}} {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in bistetún yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 bunder en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet kenmerkjende bistesoarten en planten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]]. <ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dit park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlde dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije temapark, it park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. Waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[Kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening giet it ferkeard mei it park. Besikers bliuwe fuort fanwegen de hege tagonspriis, de atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen binne.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] beslút de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in syn besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd wurd yn maart [[2018]] iepene mar soarget net foar mear besikers oan it temapark. It tal besikers bliuwt dalen, en yn septimber 2018 stapt direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterim bestjoer giet daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fanôf novimber 2018 de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten. <ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek wurd in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in aquarium mei haaien en roggen <ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makket it [[stien]]en entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar apen. <ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek is it teätrale entertainment skrast.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al hie it park yn dat jier noch wol ferlies. Ek waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy 't elk model stean foar in biotoop, mei neist bistesoarten dy 't skaaimerkjend binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungoala wurdt it [[tropysk reinwâld]] neidien. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr 't deadskopaapkes frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara-Aguti]]'s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten, ûnderskate bistesoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste indoor reinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwergmangoesten]] yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêr efter leit it Dogon doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel|dwergezels]], [[Nubyske geiten]], [[West-Afrikaanske dwerggeiten]] en [[hin]]nen rinne. Dêrneist húsfestet it [[Kameroenskiep]]. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei swartsturt[[prêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars|nylhoarzen]] (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne), hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]'s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700m² grutte indoor boarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel foan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder akwaria. mei ûnder in grut akwarium mei griene [[skyldpod|seeskyldpodden]]. en ferskate lytsere akwaria, mei ûnder oaren [[piranja]]'s, [[seestjêr|seestjerren]] en [[seestikelbaarch|seestikelbargen]] te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[skyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[ûnager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraf|Rothschildsjiraffen]], wite [[noashoarn]]s, steppe[[sebra]]'s, blauwe [[gnoe]]'s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|Impala]]'s. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stoksturtsje]]s, in as [[Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[boarch|pinseelbargen]] en ien as ' ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[baviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste twa is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in foliêre en in ferbliuw mei [[kamiel]]en en [[onager]]s en [[vicuña]]'s en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet Nortica stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en nullebeammen. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar Súd-Amerikaanske [[seebear]]en en Californyske [[seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-bioskoop, dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. Nortika herberget boppedat in ''"houtseagerij"'' mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje streke [[stjonkbist]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant Jeropeeske [[bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar Sibearyske reade [[iikhoarn]]tsjes en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "''ûndersyksstasjon''" foarmjûn gebiet dêr't Humboldt[[pinguin]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in Noardsee-akwarium mei ûnder mear flekte [[roggen]], [[hûnshaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[flekte toanhaai]]. == Galerij == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 9nyegn2y5xkz2naw9rcmg1kkh9vkhmx 1084518 1084506 2022-07-25T20:45:06Z Ieneach fan 'e Esk 13292 stavering hifke wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in [[bistetún]] yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 [[hektare|bunder]] en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neibeard [[biotoop]] wurde yn elk gebiet karakteristike [[bist]]e- en [[plant]]esoarten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]].<ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dat park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlden dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije [[ferdivedaasjepark]], in park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. It waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening gie it ferkeard mei it park. Besikers bleaune fuort fanwegen de hege tagonspriis, de ôffallende atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen wiene.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] besleat de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd waard yn maart [[2018]] iepene, mar soarge net foar mear besikers oan it temapark. Krektoarsom, it tal besikers gie almar fierder omleech, en yn septimber 2018 stapte direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterimbestjoer gie daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fan novimber 2018 ôf de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek waard in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in [[iepenbier akwarium]] mei [[haaien]] en [[roggen]]<ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makke it [[stien]]nen entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar [[apen]].<ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek waard it teätrale entertainment skrast<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al draaide it park yn dat jier noch wol [[ferlies (ûndernimming)|ferlies]]. Wol waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy't elk model steane foar in [[biotoop]], mei neist bistesoarten dy't karakteristyk binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungola wurdt it [[tropysk reinwâld]] neibeard. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr't [[deadskopaapke]]s frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara's agûty]]s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten ûnderskate [[sûchdier]]esoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste binnendoarreinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[lytsklau-otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en in bytsje wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte Moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwerchmangoeste]]n yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêrefter leit it Dogon-doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon (folk)|Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel (bist)|dwerchezels]], [[Nubyske geit]]en, [[Westafrikaanske dwerchgeit]]en en [[hin]]nen omrinne. Ek [[Kameroenskiep]] binne hjir húsfêste. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei [[swartsturtprêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars]]en (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne); hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700 [[m²]] grutte binnendoarboarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel fan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder [[iepenbier akwarium|akwaria]]. Dêrta hearre ûnder mear in grut akwarium mei [[sopskyldpod]]den en ferskate lytsere akwaria mei [[readbúkpiranja]]'s, [[seestjêr]]ren en [[seeychel]]s te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[lânskyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[onager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraffe|Rothschildsjiraffen]], [[wite noashoarn]]s, [[steppesebra|steppesebra's]], [[blauwe gnoe]]s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|impala's]]. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stôksturtsje]]s, in as [[Masai (folk)|Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[pinsielswyn|pinsielswinen]] en ien as ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[mantelbaviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste beide is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in [[foliêre]] en in ferbliuw mei [[fikûnja|fikûnja's]] en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet ''Nortica'' stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en [[nullebeam]]men. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar [[súdlike seebear]]en en [[Kalifornyske seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-[[bioskoop]], dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. ''Nortika'' herberget boppedat in "houtseagerij" mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje [[streekte stjonkdier]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant [[Jeropeeske bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar [[iikhoarn]]tsjes út [[Sibearje]] en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "ûndersyksstasjon" foarmjûn gebiet dêr't [[humboldtpinguïn]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in [[Noardsee]]-akwarium mei ûnder mear [[spikkelbûnte roch|spikkelbûnte roggen]], [[hûnehaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[bûnte toanhaai]]. == Galerij == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 0b9p2g55iassbqtlt6z5vsa4pou2qra 1084519 1084518 2022-07-25T20:45:36Z Ieneach fan 'e Esk 13292 /* Galerij */ red wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in [[bistetún]] yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 [[hektare|bunder]] en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neibeard [[biotoop]] wurde yn elk gebiet karakteristike [[bist]]e- en [[plant]]esoarten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]].<ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dat park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlden dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije [[ferdivedaasjepark]], in park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. It waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening gie it ferkeard mei it park. Besikers bleaune fuort fanwegen de hege tagonspriis, de ôffallende atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen wiene.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] besleat de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd waard yn maart [[2018]] iepene, mar soarge net foar mear besikers oan it temapark. Krektoarsom, it tal besikers gie almar fierder omleech, en yn septimber 2018 stapte direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterimbestjoer gie daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fan novimber 2018 ôf de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek waard in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in [[iepenbier akwarium]] mei [[haaien]] en [[roggen]]<ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makke it [[stien]]nen entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar [[apen]].<ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek waard it teätrale entertainment skrast<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al draaide it park yn dat jier noch wol [[ferlies (ûndernimming)|ferlies]]. Wol waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy't elk model steane foar in [[biotoop]], mei neist bistesoarten dy't karakteristyk binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungola wurdt it [[tropysk reinwâld]] neibeard. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr't [[deadskopaapke]]s frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara's agûty]]s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten ûnderskate [[sûchdier]]esoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste binnendoarreinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[lytsklau-otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en in bytsje wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte Moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwerchmangoeste]]n yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêrefter leit it Dogon-doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon (folk)|Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel (bist)|dwerchezels]], [[Nubyske geit]]en, [[Westafrikaanske dwerchgeit]]en en [[hin]]nen omrinne. Ek [[Kameroenskiep]] binne hjir húsfêste. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei [[swartsturtprêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars]]en (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne); hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700 [[m²]] grutte binnendoarboarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel fan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder [[iepenbier akwarium|akwaria]]. Dêrta hearre ûnder mear in grut akwarium mei [[sopskyldpod]]den en ferskate lytsere akwaria mei [[readbúkpiranja]]'s, [[seestjêr]]ren en [[seeychel]]s te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[lânskyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[onager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraffe|Rothschildsjiraffen]], [[wite noashoarn]]s, [[steppesebra|steppesebra's]], [[blauwe gnoe]]s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|impala's]]. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stôksturtsje]]s, in as [[Masai (folk)|Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[pinsielswyn|pinsielswinen]] en ien as ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[mantelbaviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste beide is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in [[foliêre]] en in ferbliuw mei [[fikûnja|fikûnja's]] en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet ''Nortica'' stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en [[nullebeam]]men. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar [[súdlike seebear]]en en [[Kalifornyske seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-[[bioskoop]], dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. ''Nortika'' herberget boppedat in "houtseagerij" mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje [[streekte stjonkdier]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant [[Jeropeeske bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar [[iikhoarn]]tsjes út [[Sibearje]] en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "ûndersyksstasjon" foarmjûn gebiet dêr't [[humboldtpinguïn]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in [[Noardsee]]-akwarium mei ûnder mear [[spikkelbûnte roch|spikkelbûnte roggen]], [[hûnehaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[bûnte toanhaai]]. == Galery == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist|2}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] k7rc31kecgf6knn2vfosv53my7hp5fm 1084520 1084519 2022-07-25T20:48:05Z Ieneach fan 'e Esk 13292 ik hie de kategory Dieretún yn Fryslân oanmakke omdat, no ja, we de Fryske Wikipedy binne, mar foar de rest kinne we, tink ik better alle dieretunen yn Nederlân yn ien kategory gearbringe. Safolle kinne dat nei provinsje net wêze. wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in [[bistetún]] yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 [[hektare|bunder]] en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neibeard [[biotoop]] wurde yn elk gebiet karakteristike [[bist]]e- en [[plant]]esoarten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]].<ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dat park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlden dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije [[ferdivedaasjepark]], in park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. It waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening gie it ferkeard mei it park. Besikers bleaune fuort fanwegen de hege tagonspriis, de ôffallende atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen wiene.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] besleat de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd waard yn maart [[2018]] iepene, mar soarge net foar mear besikers oan it temapark. Krektoarsom, it tal besikers gie almar fierder omleech, en yn septimber 2018 stapte direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterimbestjoer gie daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fan novimber 2018 ôf de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek waard in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in [[iepenbier akwarium]] mei [[haaien]] en [[roggen]]<ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makke it [[stien]]nen entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar [[apen]].<ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek waard it teätrale entertainment skrast<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al draaide it park yn dat jier noch wol [[ferlies (ûndernimming)|ferlies]]. Wol waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy't elk model steane foar in [[biotoop]], mei neist bistesoarten dy't karakteristyk binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungola wurdt it [[tropysk reinwâld]] neibeard. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr't [[deadskopaapke]]s frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara's agûty]]s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten ûnderskate [[sûchdier]]esoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste binnendoarreinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[lytsklau-otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en in bytsje wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte Moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwerchmangoeste]]n yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêrefter leit it Dogon-doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon (folk)|Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel (bist)|dwerchezels]], [[Nubyske geit]]en, [[Westafrikaanske dwerchgeit]]en en [[hin]]nen omrinne. Ek [[Kameroenskiep]] binne hjir húsfêste. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei [[swartsturtprêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars]]en (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne); hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700 [[m²]] grutte binnendoarboarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel fan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder [[iepenbier akwarium|akwaria]]. Dêrta hearre ûnder mear in grut akwarium mei [[sopskyldpod]]den en ferskate lytsere akwaria mei [[readbúkpiranja]]'s, [[seestjêr]]ren en [[seeychel]]s te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[lânskyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[onager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraffe|Rothschildsjiraffen]], [[wite noashoarn]]s, [[steppesebra|steppesebra's]], [[blauwe gnoe]]s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|impala's]]. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stôksturtsje]]s, in as [[Masai (folk)|Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[pinsielswyn|pinsielswinen]] en ien as ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[mantelbaviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste beide is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in [[foliêre]] en in ferbliuw mei [[fikûnja|fikûnja's]] en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet ''Nortica'' stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en [[nullebeam]]men. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar [[súdlike seebear]]en en [[Kalifornyske seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-[[bioskoop]], dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. ''Nortika'' herberget boppedat in "houtseagerij" mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje [[streekte stjonkdier]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant [[Jeropeeske bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar [[iikhoarn]]tsjes út [[Sibearje]] en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "ûndersyksstasjon" foarmjûn gebiet dêr't [[humboldtpinguïn]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in [[Noardsee]]-akwarium mei ûnder mear [[spikkelbûnte roch|spikkelbûnte roggen]], [[hûnehaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[bûnte toanhaai]]. == Galery == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist|2}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 2udlequj6w1nmmm4aof5vsatc1fquwx 1084523 1084520 2022-07-25T20:51:08Z Ieneach fan 'e Esk 13292 /* Galery */ + kat rekreaasje yn Drinte wikitext text/x-wiki {{Bedriuw | ôfbylding = Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg | ôfbyldingstekst = | ôfbyldingsbreedte = | namme = Wildlands Adventure Zoo Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[25 maart]] [[2016]] | opdoekt = | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = [[Noorder Dierenpark Emmen]] | opgien yn = | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = [https://www.wildlands.nl/ wildlands.nl] }}'''Wildlands''', folút '''Wildlands Adventure Zoo Emmen''', is in [[bistetún]] yn [[Emmen]]. It park hat in oerflakte fan 24 [[hektare|bunder]] en is opdield yn trije temagebieten. Yn "''Jungola''" stiet de [[jungle]] sintraal, yn "''Serenga''" de [[savanne]] en de [[woestyn]] en yn "''Nortica''" de [[poalstreek]]. Yn in neibeard [[biotoop]] wurde yn elk gebiet karakteristike [[bist]]e- en [[plant]]esoarten toand. ==Skiednis== It park is ûntstien nei ferhuzing fan it eardere [[Noorder Dierenpark Emmen]].<ref>[https://web.archive.org/web/20140903201423/http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2010/05/17/8-5-miljoen-voor-verplaatsing-dierenpark-emmen.html {{nl}} nieuwsbericht rijksoverheid, 17-5-2010, € 8,5 miljoen voor verplaatsing Dierenpark Emmen]</ref> Foar dat park wie der yn de jierren 90 op en om har terrein oan de Haadstrjitte yn Emmen gjin romte mear foar útwreiding. It park krige dêrom yn [[1998]] in útwreiding oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Nei jierrenlange diskusjes oer in folsleine ferhuzing, waarden yn [[2007]] plannen bekend makke dy't ynhâlden dat it bistepark it plak oan de Haadstrjitte ferlitte soe om him yn syn gehiel te fêstigjen op de Noardbargeres.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20070322-GW01001010&vw=org&lm=dierenpark%2Cemm%2Cverlat%2Ccentrum%2CDVHN%2C0 {{nl}} dvhn.nl 22-3-2007, Theater en dierentuin Emmen in één park]</ref> ===Temapark=== Novimber 2013 waard begûn mei de bou fan it nije [[ferdivedaasjepark]], in park mei trije temagebieten, attraksjes, bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en in pear bisten. It waard op [[18 maart]] [[2016]] offisjeel iepene troch [[kening Willem-Alexander]]. Mar al rap nei de iepening gie it ferkeard mei it park. Besikers bleaune fuort fanwegen de hege tagonspriis, de ôffallende atraksjes en om't der hast gjin bisten te sjen wiene.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/5246/Wildlands-reageert-op-heftige-kritiek-van-bezoekers-Wij-zijn-geen-dierentuin.html {{nl}} Looopings.nl 6-4-2016, Wildlands reageert op heftige kritiek van bezoekers: 'Wij zijn geen dierentuin']</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/6712/Directeur-Wildlands-over-gebrek-aan-dieren-We-lopen-ver-voor-op-de-concurrent.html {{nl}} Looopings.nl 29-12-2016, Directeur Wildlands over gebrek aan dieren: 'We lopen ver voor op de concurrent']</ref> Yn [[2018]] besleat de direksje fan it temapark om in [[achtbaan]] te bouwen om mear besikers te lûken yn in besykjen net fallyt te gean.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7767/Wildlands-Emmen-bouwt-dubbele-family-boomerang-coaster.html {{nl}} Looopings.nl 30-5-2017, Wildlands Emmen bouwt dubbele boomerang coaster]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/7773/Directeur-Wildlands-Achtbaan-past-perfect-in-dierenpark.html {{nl}} Looopings.nl 31-5-2017, Directeur Wildlands: 'Achtbaan past perfect in dierenpark']</ref> Achtbaan Tweestryd waard yn maart [[2018]] iepene, mar soarge net foar mear besikers oan it temapark. Krektoarsom, it tal besikers gie almar fierder omleech, en yn septimber 2018 stapte direkteur [[Frankwin van Beers]] dan ek op.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20180920-GS01001011&vw=org&lm=frankwin%2Cber {{nl}} dvhn.nl 20-9-2018, Het onvermijdelijke vertrek]</ref>. ===Bistetún=== It ynterimbestjoer gie daalks fan start mei plannen om fan it temapark wer in bistetún te meitsjen.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/10729/Koerswijziging-Wildlands-Emmen-is-weer-een-dierentuin.html {{nl}} dvhn.nl 8-9-2018, Koerswijziging: Wildlands Emmen is weer een dierentuin]</ref> Ek waard fan novimber 2018 ôf de achtbaan op rêstige mominten diels stilsetten.<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11097/Tweestrijd-wordt-Eenstrijd-Wildlands-sluit-helft-van-dubbele-achtbaan.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Tweestryd wordt Eénstryd: Wildlands sluit helft van dubbele achtbaan]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11250/Directeur-Wildlands-Achtbaan-bouwen-was-geen-goed-idee.html {{nl}} Looopings.nl 5-12-2018, Directeur Wildlands: 'Achtbaan bouwen was geen goed idee']</ref> Ek waard in atraksje yn ''Nortica'' ferfongen troch in [[iepenbier akwarium]] mei [[haaien]] en [[roggen]]<ref>[https://www.wildlands.nl/wildlands-kinderraad-opent-het-nieuwe-nortica-aquarium {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021, WILDLANDS Kinderraad opent het nieuwe Nortica Aquarium]</ref><ref>[https://www.looopings.nl/weblog/12838/Wildlands-blijft-verbouwen-meer-dieren--maar-attractie-verdwijnt.html {{nl}} Looopings.nl 30-8-2019, Wildlands blijft verbouwen: meer dieren, maar attractie verdwijnt]</ref> en makke it [[stien]]nen entreeplein plak foar mear grien en in ferbliuw foar [[apen]].<ref>[https://www.wildlands.nl/provincie-drenthe-draagt-bij-aan-vernieuwd-en-groen-kompasplein-wildlands {{nl}} wildlands.nl 18-5-2021 Provincie Drenthe draagt bij aan vernieuwd en groen Kompasplein]</ref> Ek waard it teätrale entertainment skrast<ref>[https://www.looopings.nl/weblog/11424/Bezuinigingen-in-Wildlands-Emmen-groot-deel-entertainment-geschrapt.html {{nl}} Looopings.nl 8-11-2018, Bezuinigingen in Wildlands Emmen: groot deel entertainment geschrapt]</ref> Troch de oanpassingen yn it park namen de besikersoantallen al yn [[2019]] wer ta, al draaide it park yn dat jier noch wol [[ferlies (ûndernimming)|ferlies]]. Wol waard Wildlands yn dat jier troch Zoover útroppen ta bêste bistetún fan Nederlân. ==Beskriuwing== It park is opdield yn trije grutte temagebieten, dy't elk model steane foar in [[biotoop]], mei neist bistesoarten dy't karakteristyk binne foar it presintearre gebiet ek oanpaste gebouwen, hoareka en sûvenierwinkels. De yngong fan it park is in ûndertrochgong ûnder it [[Atlas Theater]]. Fuort achter de yngong is it eardere Kompasplein mei de entrees nei de trije gebieten, mar ek tusken de gebieten sels binne paden om fan it iene gebiet nei it oare te kuierjen. ===Jungola=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 04.jpg|thumb|right|200px|Flintertimpel]] Yn Jungola wurdt it [[tropysk reinwâld]] neibeard. It gebiet is ynrjochte mei in soad wetter en tropyske beplanting. De yngong fan it gebiet is de ''Flintertimpel'', in tropyske kas dêr't neist in soad soarten [[flinter]]s ek ûnder oare [[koartsnútkrokkedil]]len en [[netpyton]]s húsfeste wurde. Bûten de kas leit in gebiet dêr't [[deadskopaapke]]s frij tusken de besikers rinne kinne. Yn it binnenferbliuw fan de aapkes binne ek [[Azara's agûty]]s te sjen. Dêrneist is der in grut bûtenferbliuw foar de [[Aziatyske oaljefant]]en. De grutste tropyske (bistetún)kas fan 'e wrâld, ''Rimbula'', húsfêstet neist it binnenferbliuw fan 'e oaljefanten ûnderskate [[sûchdier]]esoarten en likernôch 30 soarten [[fûgel]]s. Mei de ''Rimbula River'' kin in boattocht troch de kas makke wurde. Yn [[2021]] waard de kas opnaam yn it [[Guinness Book of Records]] as it grutste binnendoarreinwâld yn in bistetún. Bûten de kas is in ferbliuw foar [[lytsklau-otter]]s. ===Serenga=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 01.jpg|thumb|right|200px|It Sinnepaleis]] Serenga stiet yn it teken fan drûge flakten, lykas de [[savanne]] en [[woestyn]]. It hat in iepen ynrjochting mei relatyf mar in pear beammen en in bytsje wetter. De yngong fan it gebiet is it saneamde ''Sinnepaleis'', ien nei in [[Grutte Moskee fan Djenné|moddermoskee]] foarmjûn gebou dêr't [[dwerchmangoeste]]n yn libje. Op ien fan de muorren is in muorreskildering te sjen mei ferskate bisten. Dêrefter leit it Dogon-doarp, in [[bernebuorkerij]] dêr't de foarmjouwing fan ynspirearre is op de [[Dogon (folk)|Dogon-kultuer]]. Besikers kinne hjir tusken de [[Ezel (bist)|dwerchezels]], [[Nubyske geit]]en, [[Westafrikaanske dwerchgeit]]en en [[hin]]nen omrinne. Ek [[Kameroenskiep]] binne hjir húsfêste. It besikerspaad rint troch in ferbliuw mei [[swartsturtprêrjehûn]]en, in ferbliuw foar [[nylhoars]]en (dy't sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne); hjirnei liedt it paad troch in ferbliuw mei [[moeraswallaby]]s en by de yngong fan ''Animazia'' del. Animazia is in 4700 [[m²]] grutte binnendoarboarterstún yn ''Serenga''. In oerbliuwsel fan it eardere ''Noorder Dierenpark Emmen''. Neist de boartersfoarsjenningen binne hjir ek in pear bisteferbliuwen makke, wêrûnder [[iepenbier akwarium|akwaria]]. Dêrta hearre ûnder mear in grut akwarium mei [[sopskyldpod]]den en ferskate lytsere akwaria mei [[readbúkpiranja]]'s, [[seestjêr]]ren en [[seeychel]]s te finen. Ek is der in buizestelsel mei [[Afrikaanske kjifstikelbaarchdieren|neakene molrotten]]. By de útgong sit in ferbliuw foar [[lânskyldpod|spoareskyldpodden]]. Njonken ''Animazia'' sit in "''woestyn''" mei [[kamiel]]en en [[onager]]s. In houten brêge foarmet de ôfskieding tusken in ferbliuw foar [[liuw]]en en in "''savanne''" mei [[sjiraffe|Rothschildsjiraffen]], [[wite noashoarn]]s, [[steppesebra|steppesebra's]], [[blauwe gnoe]]s, [[wetterbok]]ken en [[Impala (antilope)|impala's]]. Om de ''savanne'' hinne is ek in ferbliuw foar [[stôksturtsje]]s, in as [[Masai (folk)|Masai-doarp]] foarmjûn ferbliuw foar [[seboe]]s en [[pinsielswyn|pinsielswinen]] en ien as ferfallen [[amfiteater]] foarmjûn ferbliuw foar [[mantelbaviaan|mantelbavianen]] te finen. Tusken de lêste beide is de tagong ta de ''Serenga Safari''. Hjir kin in rûnrit oer de "''savanne''" en troch de "''woestyn''" makke wurde yn in frachtwein. Fierder is der in [[foliêre]] en in ferbliuw mei [[fikûnja|fikûnja's]] en [[nandoe]]s. ===Nortica=== [[Ofbyld:Wildlands 2019 12.jpg|thumb|right|200px|Robbenhafen]] It gebiet ''Nortica'' stiet yn it teken fan kâldere streken, lykas de [[poalstreek]] en de [[taiga]]. It gebiet ûnderskiedt him troch in soad wetter, rotsen en [[nullebeam]]men. De yngong fan it is foarmjûn as in yndustrieel Amerikaansk havenstedsje. Hjir binne in ferbliuw foar [[súdlike seebear]]en en [[Kalifornyske seeliuw]]en, in ferbliuw foar [[Brune rôt|brune rotten]] en de Arctic 1, in as ekspedysjewein foarmjûne 4 D-[[bioskoop]], dêr't in reis troch de poalgebieten mei simulearre wurdt. ''Nortika'' herberget boppedat in "houtseagerij" mei oan beide siden in bisteferbliuw. Oan de iene kant libje [[streekte stjonkdier]]en, [[waskbear]]en en [[reinbôgeforel]]len en oan de oare kant [[Jeropeeske bever]]s, [[Steuren|diamantsteuren]] en ek reinbôgeforellen. Om de houtseagerij hinne binne fierder in ferbliuw foar [[iikhoarn]]tsjes út [[Sibearje]] en in foliêre foar [[snieûle]]n. Flakby is ien as "ûndersyksstasjon" foarmjûn gebiet dêr't [[humboldtpinguïn]]s en [[iisbear]]en sawol boppe as ûnder wetter besjoen wurde kinne. En in [[Noardsee]]-akwarium mei ûnder mear [[spikkelbûnte roch|spikkelbûnte roggen]], [[hûnehaai]]en, [[kattehaai]]en en in [[bûnte toanhaai]]. == Galery == <gallery heights="150" widths="200"> Wildlandsnieuw5.jpg|Olifanten yn Rimbula Giraffen in Wildlands 2.jpg|sjiraffen yn Serenga Nijlpaard (40676207724).jpg|nylhoars yn Serenga WILDLANDS - robbenhaven.png|seeliuw yn Nortica </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist|2}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2016]] [[Kategory:Bouwurk út 2016]] 0lk0nzmk60a68b7og7tr154do0v0w2p 14 159792 1084484 2022-07-25T16:16:18Z FreyaSport 40716 Kategory:Bedriuw yn Emmen wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drinsk bedriuw nei plak|Emmen]] [[Kategory:Organisaasje yn Emmen|Bedriuw]] rj9uh42v64uq3dqd06l0r8xokjum10w 1084485 1084484 2022-07-25T16:17:17Z FreyaSport 40716 stavering wikitext text/x-wiki [[Kategory:Dritnsk bedriuw nei plak|Emmen]] [[Kategory:Organisaasje yn Emmen|Bedriuw]] a736m42b0a7d67vc3r91hscbmx155fg 1084486 1084485 2022-07-25T16:17:33Z FreyaSport 40716 stavering 2 wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drintsk bedriuw nei plak|Emmen]] [[Kategory:Organisaasje yn Emmen|Bedriuw]] os2zyec7lp1mflof98xy2l7iwewl37d 14 159793 1084487 2022-07-25T16:18:00Z FreyaSport 40716 Kategory:Drintsk bedriuw nei plak wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drintsk bedriuw| ]] [[Kategory:Drintske organisaasje nei plak| ]] 6jtta1f3q0tym0qyl7yvsf111d9uwn7 14 159794 1084488 2022-07-25T16:18:40Z FreyaSport 40716 Kategory:Drintsk bedriuw wikitext text/x-wiki [[Kategory:Nederlânsk bedriuw| ]] [[Kategory:Drintske organisaasje|Bedriuw]] 4ler8xo0pbxs84bpw1736gzipdft59u 14 159795 1084489 2022-07-25T16:19:17Z FreyaSport 40716 Kategory:Drintske organisaasje wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drinte|Organisaasje]] [[Kategory:Nederlânske organisaasje| ]] 92amutpkhwveiwq5fbaa0u21e4mzthf 14 159796 1084490 2022-07-25T16:20:20Z FreyaSport 40716 Kategory:Organisaasje yn Emmen wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drintske organisaasje nei plak|Emmen]] [[Kategory:Emmen]] d7cou5oe4zduwcbsivgqjns3u1zutxg 14 159797 1084491 2022-07-25T16:20:55Z FreyaSport 40716 Kategory:Drintske organisaasje nei plak wikitext text/x-wiki [[Kategory:Drintske organisaasje| ]] qkepyp2obvrqexerdkf0izq09vvwsau 14 159799 1084493 2022-07-25T16:23:39Z FreyaSport 40716 Kategory:Rekreaasje yn Drinte wikitext text/x-wiki [[Kategory:Kultuer yn Drinte]] [[Kategory:Rekreaasje yn Nederlân| ]] d0wq5u5jxz4bjz1ow75u60324kwue27 0 159800 1084501 2022-07-25T18:47:27Z Drewes 2754 Ferwiist troch nei [[Feriening Natuermonuminten]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Feriening Natuermonuminten]] 5kbnhh6cgzr8k85fm9bcez42x6ppw55 0 159801 1084502 2022-07-25T19:02:53Z RomkeHoekstra 10582 Side makke mei "{{Ynfoboks bouwurk | namme = Vladimirkatedraal Собор Святого Владимира | ôfbylding = Храм Святого Князя Владимира. г. Астрахань.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= Ofbyld:Flag of Astrak..." wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Vladimirkatedraal Собор Святого Владимира | ôfbylding = Храм Святого Князя Владимира. г. Астрахань.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Astrakhan Oblast.svg|20px]] [[Astrachan (oblast)|Astrachan]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|20px]] [[Astrachan]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_21_N_48_00_57_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 00' E}} | type bouwurk = [[Katedraal]] | keatling = | boujier = 1895-1902 | sloopjier = | arsjitekt = [[Vasili Kosjakov]] | boustyl = Neobyzantynske arsjitektuer | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=3000083001 3000083001] | hichte = 75 m | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://astreparh.ru/ Bisdom Astrachan] }} De '''Vladimirkatedraal''' ([[Russysk]]: Собор Святого Владимира; ''Sobor svjatogo Vladimira'') is in [[katedraal]] yn [[Astrachan]] yn it suden fan [[Ruslân]]. De katedraal is wijd oan [[Vladimir fan Kiëv|Vladimir de Grutte]], de foarst dy't der foar keas om Ruslân te kristenjen. It is ien fan de belangrykste neobyzantynske tsjerken fan it Keizerryk Ruslân. == Skiednis == Yn it ramt fan it 900-jierrich jubileum fan de kristening fan Ruslân naam de dûma fan Astrachan op 8 juny 1888 it beslút in tsjerke te bouwen. De bou fûn plak tusken 1895 en 1902 yn in wyk dêr't likernôch 11.000 otterdokse kristenen wennen, fuort op de grins fan de Russyske en [[Tataren|Tataarske]] delsettings. De tsjerke, sa lei yn 'e reden, moast in wichtige rol spylje by de missy ûnder de [[Islaam|islamityske]] Tataren. Sa wiene de grutte prosesje en oare plechtigheden in moaie gelegenheid om de moslims yn 'e kunde te bringen mei de otterdoksy. Op 10 septimber 1890 waard in ûntwerp fan de arsjitekt [[Vasili Kosjakov]] goedkard. It ynsammeljen fan jild eine sa en noch in útbraak fan de [[goalera]] soargen der foar dat it wurk net earder as op 5 maart 1895 útein sette. De arsjitekt Korzjinski hold tafersjoch op de bou, dy't sân jier duorre. Yn 1902 wie it gebou foltôge en dat wie krekt op 'e tiid foar de fiering fan it 300-jierrich jubileum fan it bisdom Astrachan. == Sovjet-Uny == Yn maart 1919 waard de tsjerke slim skeind by strjittegefjochten yn Astrachan. Yn 1923 skeelde it net folle of de tsjerke wie yn hannen kommen fan de oanhingers fan de [[Libbene Tsjerke]]. De geastliken dy't oan de tsjerke ferbûn wiene, wiene ferdield, mar tanksij de parochianen krigen de fernijers gjin tagong yn 'e tsjerke en bleau de katedraal ynearsten trou oan de Russyske otterdoksy. Oare tsjerken kamen lykwols wol yn hannen fan de Libbene Tsjerke en sa ek de [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]], sadat de Vladimirtsjerke tsjinst begûn te dwaan as katedraal fan it bisdom. Yn 1936 krige de Libbene Tsjerke lang om let ek de Vladimirkatedraal yn hannen, mar ek dy soene de tsjerke net lang hâlde, want yn 1939 lieten de autoriteiten it gebou dochs hielendal foar de earetsjinst slute. It doel wie om de katedraal ôf te brekken, mar neffens de oerlevering soene islamityske Tataren, wêrfan't in soad by de bou holpen hiene, in delegaasje stjoerd ha nei [[Moskou]] om by de foarsitter fan it Presidium fan de heechste Sovjet te pleitsjen foar it behâld. Hoe dan ek, de katedraal bleau stean en waard foar in skoft as opslachskuorre foar hout, moal en nôt brûkt. Yn de jierren 1960 sette in nije weach fan ferfolging útein en doe drige op 'e nij de sloop fan de katedraal. Dy kear woene se de katedraal opblaze, mar wylst de tariedings oan 'e gong wiene ûnstiene der demonstraasjes. Otterdokse leauwigen omsingelen mei Tataarske moslims trije dagen lang it gebou as in libbene ring. De autoriteiten skrokken fan it ferset en loeken de plannen yn. Yn 1967 waard de tsjerke ferboud ta busstasjon. De katedraal waard fan binnen ferskillende kearen oerskildere en op it plak fan it eardere alter waarden publike toiletten delset.<ref>[http://www.temples.ru/card.php?ID=4539 temples.ru]</ref><ref>[https://sobory.ru/article/?object=02861 sobory.ru</ref> == Weriepening == Yn 1999 waard de tsjerke werom jûn oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke, dy't de katedraal restaurearje liet. {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Успенский собор (Астрахань)]]. {{reflist}} ---- {{Commonscat|Cathedral of Saint Vladimir (Astrakhan)|Vladimirkatedraal (Astrachan)}} }} [[Kategory:Astrachan]] [[Kategory:Katedraal yn Ruslân]] [[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]] [[Kategory:Bouwurk út 1902]] [[Kategory:Bouwurk yn Astrachan (oblast)]] ce1t2olkjv0l40yl8lmqtw5r6426h03 1084504 1084502 2022-07-25T19:04:57Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Vladimirkatedraal Собор Святого Владимира | ôfbylding = Храм Святого Князя Владимира. г. Астрахань.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Astrakhan Oblast.svg|20px]] [[Astrachan (oblast)|Astrachan]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|20px]] [[Astrachan]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_21_N_48_00_57_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 00' E}} | type bouwurk = [[Katedraal]] | keatling = | boujier = 1895-1902 | sloopjier = | arsjitekt = [[Vasili Kosjakov]] | boustyl = Neobyzantynske arsjitektuer | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=3000083001 3000083001] | hichte = 75 m | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://astreparh.ru/ Bisdom Astrachan] }} De '''Vladimirkatedraal''' ([[Russysk]]: Собор Святого Владимира; ''Sobor svjatogo Vladimira'') is in [[katedraal]] yn [[Astrachan]] yn it suden fan [[Ruslân]]. De katedraal is wijd oan [[Vladimir fan Kiëv|Vladimir de Grutte]], de foarst dy't der foar keas om Ruslân te kristenjen. It is ien fan de belangrykste neobyzantynske tsjerken fan it Keizerryk Ruslân. == Skiednis == Yn it ramt fan it 900-jierrich jubileum fan de kristening fan Ruslân naam de dûma fan Astrachan op 8 juny 1888 it beslút in tsjerke te bouwen. De bou fûn plak tusken 1895 en 1902 yn in wyk dêr't likernôch 11.000 otterdokse kristenen wennen, fuort op de grins fan de Russyske en [[Tataren|Tataarske]] delsettings. De tsjerke, sa lei yn 'e reden, moast in wichtige rol spylje by de missy ûnder de [[Islaam|islamityske]] Tataren. Sa wiene de grutte prosesje en oare plechtigheden in moaie gelegenheid om de moslims yn 'e kunde te bringen mei de otterdoksy. Op 10 septimber 1890 waard in ûntwerp fan de arsjitekt [[Vasili Kosjakov]] goedkard. It ynsammeljen fan jild eine sa en noch in útbraak fan de [[goalera]] soargen der foar dat it wurk net earder as op 5 maart 1895 útein sette. De arsjitekt Korzjinski hold tafersjoch op de bou, dy't sân jier duorre. Yn 1902 wie it gebou foltôge en dat wie krekt op 'e tiid foar de fiering fan it 300-jierrich jubileum fan it bisdom Astrachan. == Sovjet-Uny == Yn maart 1919 waard de tsjerke slim skeind by strjittegefjochten yn Astrachan. Yn 1923 skeelde it net folle of de tsjerke wie yn hannen kommen fan de oanhingers fan de [[Libbene Tsjerke]]. De geastliken dy't oan de tsjerke ferbûn wiene, wiene ferdield, mar tanksij de parochianen krigen de fernijers gjin tagong yn 'e tsjerke en bleau de katedraal ynearsten trou oan de Russyske otterdoksy. Oare tsjerken kamen lykwols wol yn hannen fan de Libbene Tsjerke en sa ek de [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]], sadat de Vladimirtsjerke tsjinst begûn te dwaan as katedraal fan it bisdom. Yn 1936 krige de Libbene Tsjerke lang om let ek de Vladimirkatedraal yn hannen, mar ek dy soene de tsjerke net lang hâlde, want yn 1939 lieten de autoriteiten it gebou dochs hielendal foar de earetsjinst slute. It doel wie om de katedraal ôf te brekken, mar neffens de oerlevering soene islamityske Tataren, wêrfan't in soad by de bou holpen hiene, in delegaasje stjoerd ha nei [[Moskou]] om by de foarsitter fan it Presidium fan de heechste Sovjet te pleitsjen foar it behâld. Hoe dan ek, de katedraal bleau stean en waard foar in skoft as opslachskuorre foar hout, moal en nôt brûkt. Yn de jierren 1960 sette in nije weach fan ferfolging útein en doe drige op 'e nij de sloop fan de katedraal. Dy kear woene se de katedraal opblaze, mar wylst de tariedings oan 'e gong wiene ûnstiene der demonstraasjes. Otterdokse leauwigen omsingelen mei Tataarske moslims trije dagen lang it gebou as in libbene ring. De autoriteiten skrokken fan it ferset en loeken de plannen yn. Yn 1967 waard de tsjerke ferboud ta busstasjon. De katedraal waard fan binnen ferskillende kearen oerskildere en op it plak fan it eardere alter waarden publike toiletten delset.<ref>[http://www.temples.ru/card.php?ID=4539 temples.ru]</ref><ref>[https://sobory.ru/article/?object=02861 sobory.ru]</ref> == Weriepening == Yn 1999 waard de tsjerke werom jûn oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke, dy't de katedraal restaurearje liet. {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Успенский собор (Астрахань)]]. {{reflist}} ---- {{Commonscat|Cathedral of Saint Vladimir (Astrakhan)|Vladimirkatedraal (Astrachan)}} }} [[Kategory:Astrachan]] [[Kategory:Katedraal yn Ruslân]] [[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]] [[Kategory:Bouwurk út 1902]] [[Kategory:Bouwurk yn Astrachan (oblast)]] euoidg435j1r7o44ewgdaomfik2c9hv 1084507 1084504 2022-07-25T19:17:19Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Vladimirkatedraal Собор Святого Владимира | ôfbylding = Храм Святого Князя Владимира. г. Астрахань.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Astrakhan Oblast.svg|20px]] [[Astrachan (oblast)|Astrachan]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|20px]] [[Astrachan]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_21_N_48_00_57_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 00' E}} | type bouwurk = [[Katedraal]] | keatling = | boujier = 1895-1902 | sloopjier = | arsjitekt = [[Vasili Kosjakov]] | boustyl = Neobyzantynske arsjitektuer | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=3000083001 3000083001] | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://astreparh.ru/ Bisdom Astrachan] }} De '''Vladimirkatedraal''' ([[Russysk]]: Собор Святого Владимира; ''Sobor svjatogo Vladimira'') is in [[katedraal]] yn [[Astrachan]] yn it suden fan [[Ruslân]]. De katedraal is wijd oan [[Vladimir fan Kiëv|Vladimir de Grutte]], de foarst dy't der foar keas om Ruslân te kristenjen. It is ien fan de belangrykste neobyzantynske tsjerken fan it Keizerryk Ruslân. == Skiednis == Yn it ramt fan it 900-jierrich jubileum fan de kristening fan Ruslân naam de dûma fan Astrachan op 8 juny 1888 it beslút in tsjerke te bouwen. De bou fûn plak tusken 1895 en 1902 yn in wyk dêr't likernôch 11.000 otterdokse kristenen wennen, fuort op de grins fan de Russyske en [[Tataren|Tataarske]] delsettings. De tsjerke, sa lei yn 'e reden, moast in wichtige rol spylje by de missy ûnder de [[Islaam|islamityske]] Tataren. Sa wiene de grutte prosesje en oare plechtigheden in moaie gelegenheid om de moslims yn 'e kunde te bringen mei de otterdoksy. Op 10 septimber 1890 waard in ûntwerp fan de arsjitekt [[Vasili Kosjakov]] goedkard. It ynsammeljen fan jild eine sa en noch in útbraak fan de [[goalera]] soargen der foar dat it wurk net earder as op 5 maart 1895 útein sette. De arsjitekt Korzjinski hold tafersjoch op de bou, dy't sân jier duorre. Yn 1902 wie it gebou foltôge en dat wie krekt op 'e tiid foar de fiering fan it 300-jierrich jubileum fan it bisdom Astrachan. == Sovjet-Uny == Yn maart 1919 waard de tsjerke slim skeind by strjittegefjochten yn Astrachan. Yn 1923 skeelde it net folle of de tsjerke wie yn hannen kommen fan de oanhingers fan de [[Libbene Tsjerke]]. De geastliken dy't oan de tsjerke ferbûn wiene, wiene ferdield, mar tanksij de parochianen krigen de fernijers gjin tagong yn 'e tsjerke en bleau de katedraal ynearsten trou oan de Russyske otterdoksy. Oare tsjerken kamen lykwols wol yn hannen fan de Libbene Tsjerke en sa ek de [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]], sadat de Vladimirtsjerke tsjinst begûn te dwaan as katedraal fan it bisdom. Yn 1936 krige de Libbene Tsjerke lang om let ek de Vladimirkatedraal yn hannen, mar ek dy soene de tsjerke net lang hâlde, want yn 1939 lieten de autoriteiten it gebou dochs hielendal foar de earetsjinst slute. It doel wie om de katedraal ôf te brekken, mar neffens de oerlevering soene islamityske Tataren, wêrfan't in soad by de bou holpen hiene, in delegaasje stjoerd ha nei [[Moskou]] om by de foarsitter fan it Presidium fan de heechste Sovjet te pleitsjen foar it behâld. Hoe dan ek, de katedraal bleau stean en waard foar in skoft as opslachskuorre foar hout, moal en nôt brûkt. Yn de jierren 1960 sette in nije weach fan ferfolging útein en doe drige op 'e nij de sloop fan de katedraal. Dy kear woene se de katedraal opblaze, mar wylst de tariedings oan 'e gong wiene ûnstiene der demonstraasjes. Otterdokse leauwigen omsingelen mei Tataarske moslims trije dagen lang it gebou as in libbene ring. De autoriteiten skrokken fan it ferset en loeken de plannen yn. Yn 1967 waard de tsjerke ferboud ta busstasjon. De katedraal waard fan binnen ferskillende kearen oerskildere en op it plak fan it eardere alter waarden publike toiletten delset.<ref>[http://www.temples.ru/card.php?ID=4539 temples.ru]</ref><ref>[https://sobory.ru/article/?object=02861 sobory.ru]</ref> == Weriepening == Yn 1999 waard de tsjerke werom jûn oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke, dy't de katedraal restaurearje liet. {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Успенский собор (Астрахань)]]. {{reflist}} ---- {{Commonscat|Cathedral of Saint Vladimir (Astrakhan)|Vladimirkatedraal (Astrachan)}} }} [[Kategory:Astrachan]] [[Kategory:Katedraal yn Ruslân]] [[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]] [[Kategory:Bouwurk út 1902]] [[Kategory:Bouwurk yn Astrachan (oblast)]] 1qgyt8sys3fbjl9tltgb5be681faqiu 1084511 1084507 2022-07-25T19:39:44Z Drewes 2754 [[]] wikitext text/x-wiki {{Ynfoboks bouwurk | namme = Vladimirkatedraal Собор Святого Владимира | ôfbylding = Храм Святого Князя Владимира. г. Астрахань.jpg | ôfbyldingsbreedte = | ôfbyldingstekst = | lân = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1 = oblast | namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Flag of Astrakhan Oblast.svg|20px]] [[Astrachan (oblast)|Astrachan]] | bestjoerlike ienheid 2 = | namme bestjoerlike ienheid 2= | bestjoerlike ienheid 3 = | namme bestjoerlike ienheid 3= | plak = [[Ofbyld:Flag of Astrakhan.svg|border|20px]] [[Astrachan]] | adres = | koördinaten = {{Koördinaten yn tekst|46_20_21_N_48_00_57_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|46° 20' N 48° 00' E}} | type bouwurk = [[Katedraal]] | keatling = | boujier = 1895-1902 | sloopjier = | arsjitekt = [[Vasili Kosjakov]] | boustyl = Neobyzantynske arsjitektuer | oerbrêget = | tunnelet ûnder = | wei of spoar = | monumintale status = Monumint fan stêdebou en arsjitektuer | monumintnûmer = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=3000083001 3000083001] | hichte = | lingte = | oerflak = | tal ferdjippings = | kosten = | webside = [http://astreparh.ru/ Bisdom Astrachan] }} De '''Vladimirkatedraal''' ([[Russysk]]: Собор Святого Владимира; ''Sobor svjatogo Vladimira'') is in [[katedraal]] yn [[Astrachan]] yn it suden fan [[Ruslân]]. De katedraal is wijd oan [[Vladimir fan Kiëv|Vladimir de Grutte]], de foarst dy't der foar keas om Ruslân te [[kristenjen]]. It is ien fan de belangrykste neobyzantynske tsjerken fan it [[Keizerryk Ruslân]]. == Skiednis == Yn it ramt fan it 900-jierrich jubileum fan de kristening fan Ruslân naam de dûma fan Astrachan op 8 juny 1888 it beslút in tsjerke te bouwen. De bou fûn plak tusken 1895 en 1902 yn in wyk dêr't likernôch 11.000 otterdokse kristenen wennen, fuort op de grins fan de Russyske en [[Tataren|Tataarske]] delsettings. De tsjerke, sa lei yn 'e reden, moast in wichtige rol spylje by de missy ûnder de [[Islaam|islamityske]] Tataren. Sa wiene de grutte prosesje en oare plechtigheden in moaie gelegenheid om de moslims yn 'e kunde te bringen mei de otterdoksy. Op 10 septimber 1890 waard in ûntwerp fan de arsjitekt [[Vasili Kosjakov]] goedkard. It ynsammeljen fan jild eine sa en noch in útbraak fan de [[goalera]] soargen der foar dat it wurk net earder as op 5 maart 1895 útein sette. De arsjitekt Korzjinski hold tafersjoch op de bou, dy't sân jier duorre. Yn 1902 wie it gebou foltôge en dat wie krekt op 'e tiid foar de fiering fan it 300-jierrich jubileum fan it bisdom Astrachan. == Sovjet-Uny == Yn maart 1919 waard de tsjerke slim skeind by strjittegefjochten yn Astrachan. Yn 1923 skeelde it net folle of de tsjerke wie yn hannen kommen fan de oanhingers fan de [[Libbene Tsjerke]]. De geastliken dy't oan de tsjerke ferbûn wiene, wiene ferdield, mar tanksij de parochianen krigen de fernijers gjin tagong yn 'e tsjerke en bleau de katedraal ynearsten trou oan de Russyske otterdoksy. Oare tsjerken kamen lykwols wol yn hannen fan de Libbene Tsjerke en sa ek de [[Untsliepeniskatedraal (Astrachan)|Untsliepeniskatedraal]], sadat de Vladimirtsjerke tsjinst begûn te dwaan as katedraal fan it bisdom. Yn 1936 krige de Libbene Tsjerke lang om let ek de Vladimirkatedraal yn hannen, mar ek dy soene de tsjerke net lang hâlde, want yn 1939 lieten de autoriteiten it gebou dochs hielendal foar de earetsjinst slute. It doel wie om de katedraal ôf te brekken, mar neffens de oerlevering soene islamityske Tataren, wêrfan't in soad by de bou holpen hiene, in delegaasje stjoerd ha nei [[Moskou]] om by de foarsitter fan it Presidium fan de heechste Sovjet te pleitsjen foar it behâld. Hoe dan ek, de katedraal bleau stean en waard foar in skoft as opslachskuorre foar hout, moal en nôt brûkt. Yn de jierren 1960 sette in nije weach fan ferfolging útein en doe drige op 'e nij de sloop fan de katedraal. Dy kear woene se de katedraal opblaze, mar wylst de tariedings oan 'e gong wiene ûnstiene der demonstraasjes. Otterdokse leauwigen omsingelen mei Tataarske moslims trije dagen lang it gebou as in libbene ring. De autoriteiten skrokken fan it ferset en loeken de plannen yn. Yn 1967 waard de tsjerke ferboud ta busstasjon. De katedraal waard fan binnen ferskillende kearen oerskildere en op it plak fan it eardere alter waarden publike toiletten delset.<ref>[http://www.temples.ru/card.php?ID=4539 temples.ru]</ref><ref>[https://sobory.ru/article/?object=02861 sobory.ru]</ref> == Weriepening == Yn 1999 waard de tsjerke werom jûn oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke, dy't de katedraal restaurearje liet. {{Boarnen|boarnefernijing= Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Успенский собор (Астрахань)]]. {{reflist}} ---- {{Commonscat|Cathedral of Saint Vladimir (Astrakhan)|Vladimirkatedraal (Astrachan)}} }} [[Kategory:Astrachan]] [[Kategory:Katedraal yn Ruslân]] [[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]] [[Kategory:Bouwurk út 1902]] [[Kategory:Bouwurk yn Astrachan (oblast)]] 708sgsw8sl1jfsqyem05o9o8m1oef89 0 159802 1084521 2022-07-25T20:49:59Z Ieneach fan 'e Esk 13292 Ferwiist troch nei [[Wildlands Zoo Emmen]] wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wildlands Zoo Emmen]] 1i0gp44y7vii2b1nri440kcmuba5u1s 1084522 1084521 2022-07-25T20:50:37Z Ieneach fan 'e Esk 13292 serieus? hoe betinke se it wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] bnb976zyor0ph2xjiulxk3hp68laykw 1 159803 1084531 2022-07-25T21:05:53Z Kneppelfreed 2013 Side makke mei "Goejûn {{Ping|RomkeHoekstra}}, wolle jo it part oer it komôf fan de namme Astrachan nochris nei sjen? Neffens en wurdt der wat oars ornearre. Gr.--~~~~" wikitext text/x-wiki Goejûn {{Ping|RomkeHoekstra}}, wolle jo it part oer it komôf fan de namme Astrachan nochris nei sjen? Neffens en wurdt der wat oars ornearre. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 25 jul 2022, 23.05 (CEST) 1sgf1k7tm3q4byf2bjiodnh8hvgd4so 1084544 1084531 2022-07-26T07:41:06Z RomkeHoekstra 10582 wikitext text/x-wiki Goejûn {{Ping|RomkeHoekstra}}, wolle jo it part oer it komôf fan de namme Astrachan nochris nei sjen? Neffens en wurdt der wat oars ornearre. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 25 jul 2022, 23.05 (CEST) :Jo ha gelyk, ik ha it oanpast hear. Wolle jo noch efkes nei it lemma [[Chabarovsk (kraj)]] sjen? Dy stiet al in skoftke op 'wurk'. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 jul 2022, 09.40 (CEST) l2ds8nmb2wq5rrfolwvfzcidmago3t5 0 159804 1084533 2022-07-25T21:18:48Z Ieneach fan 'e Esk 13292 nije side wikitext text/x-wiki {{fiktyf lân |namme = Earste Oarder |ûnderdiel fan hokker fiksje = ûnderdiel fan ''[[Star Wars]]'' |flagge = [[File:Flag of the First Order.svg|border|125px]] |wapen = [[File:Emblem of the First Order.svg|70px]] |biedwurd = |lânkaart = |lokaasje = "yn in [[Stjerrestelsel]] <br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;fier, fier fuort" |haadstêd = |grutste stêd = |sels yn te foljen 1 = soarte |namme sels yn te foljen 1 = [[separatist]]yske rompsteat |sels yn te foljen 2 = |namme sels yn te foljen 2 = |steatsfoarm = [[autokrasy]] |steatshaad = opperste lieder |regear = |offisjele taal = Basaalsk <small>(''Basic'')</small> |muntienheid = Galaktyske kredyt |oprjochting = 21 [[#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] |opheffing = 35 [[#Tiidrekkening|n.Sl.Y.]] |fuortkommen út = [[Galaktysk Keizerryk]] |opgien yn = [[Galaktyske Republyk]] |skiednis = |sels yn te foljen 3 = |namme sels yn te foljen 3 = |sels yn te foljen 4 = |namme sels yn te foljen 4 = |sels yn te foljen 5 = |namme sels yn te foljen 5 = |ynwennertal = tsientallen biljoenen |befolkingstichtens = |oerflak = |sels yn te foljen 6 = [[diameter]] |namme sels yn te foljen 6 = 120.000 [[ljochtjier]]<ref name="wookieep">{{Fuotnoat|[https://starwars.fandom.com/wiki/The_galaxy Artikel oer it ''Star Wars''-Stjerrestelsel yn 'e ''Wookieepedia'']}}</ref> |sels yn te foljen 7 = tal [[stjer]]ren |namme sels yn te foljen 7 = ±400 miljard<ref name="wookieep"/> |sels yn te foljen 8 = tal bewenne <br>&nbsp;&nbsp;&nbsp;[[planetestelsel]]s |namme sels yn te foljen 8 = >3,2 miljard<ref name="wookieep"/> }} De '''Earste Oarder''' ([[Ingelsk]]: ''First Order'') is in [[fiktyf]] [[ynterstellêr]] [[steat]]sferbân út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dat yntrodusearre waard yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VII&nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]). De Earste Oarder klofte nei de oerwinning fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] yn 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]] gear út 'e restanten fan it [[Galaktysk Keizerryk]]. It is in [[faksisme|faksistyske]] [[diktatuer]] dy't ek as in [[separatist]]ysk diel fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] beskôge wurde kin, en dy't as doel hat om 'e [[Galaktyske Republyk]] ûnder fuotten te heljen en syn hearskippij oer it hiele [[Stjerrestelsel]] te fêstigjen. De [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] beskriuwt de opkomst en ûndergong fan 'e Earste Oarder. Dêrby docht geandewei bliken dat de [[kwea|boasaardige]] [[keizer]] [[Palpatine]], dy't [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is, it brein efter de hiele [[organisaasje]] is. ==Tiidrekkening== Yn 'e [[skiednis]] fan ''[[Star Wars]]'' wurdt ornaris gebrûk makke fan in tiidrekkening dy't basearre is op 'e oerwinning fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] op it [[Galaktysk Keizerryk]] yn 'e Slach by [[Yavin]], sa't dy werjûn waard yn 'e earste ''Star Wars''-film ''[[Star Wars: Episode&nbsp;IV&nbsp;– A&nbsp;New Hope]]''. Men skriuwt dan "f.Sl.Y." ("foar de Slach by Yavin"; Ingelsk: BBY, ''Before the Battle of Yavin'') en "n.Sl.Y." ("nei de Slach by Yavin"; Ingelsk: ABY, ''After the Battle of Yavin''). ==Fiktive astronomy== De Earste Oarder sjocht himsels as de rjochtmjittige opfolger fan it [[Galaktysk Keizerryk]] en makket dêrom oanspraak op it hiele [[Stjerrestelsel]]. Dat hat in [[diameter]] fan 120.000 [[ljochtjier]].<ref name="wookieep"/> De [[lokaasje]] fan dat stjerrestelsel yn it [[hielal]] wurdt dizenich holden en inkeld oantsjut mei de wurden: "lang ferlyn yn in stjerrestelsel fier, fier fuort". It rûntsjedraaiende Stjerrestelsel omfiemet likernôch 400&nbsp;miljard [[stjer]]ren ferdield oer fjouwer nei bûten ta útstekkende 'earms', mei in reuseftich [[swart gat]] yn 'e midden.<ref name="wookieep"/> Der binne mear as 3,2&nbsp;miljard bewenne [[planetestelsel]]s,<ref name="wookieep"/> mei ûntelbere [[yntelligint]]e [[organisme|libbensfoarm]]en en in [[befolking]] dy't perfoarst yn 'e tsientallen biljoenen rint as it net noch mear binne. ==Bestjoer== De Earste Oarder is in [[diktatuer]], dy't basearre is op it [[autokrasy|autokratyske]] en [[absolutisme|absolute]] [[regear]] fan 'e opperste lieder. Dat is [[opperste lieder Snoke|Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder, en nei dy syn [[dea]] [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]]. Letter docht bliken dat de Earste Oarder altyd al temûk behearske waard troch de [[weropstanning|út 'e dea opstiene]] [[keizer]] [[Palpatine]], en dat Snoke gjin wiere eigen [[identiteit]] hie. It wichtichste middel wêrmei't de Earste Oarder it Stjerrestelsel syn wil oplizze wol, wurdt foarme troch [[Striidkrêften]] fan 'e Earste Oarder, yn 't bysûnder de [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]], dy't de [[karkloft|elitesoldaten]] binne. Kylo Ren jout dêrnjonken lieding om in lyts groepke Sith-dissipels, dy't de [[Ridders fan Ren]] neamd wurde. ==Taal== De [[offisjele taal]] fan 'e Earste Oarder is Basaalsk ([[Ingelsk]]: ''Basic''), in fan oarsprong [[minsklik]]e [[taal]], dy't yn it hiele Stjerrestelsel as ''[[lingua franca]]'' brûkt wurdt. It Basaalsk wurdt skreaun yn it ''aurebesh''-[[alfabet]]. ==Fiktive skiednis== ===Untstean=== Neffens it [[companionboek]] ''Star Wars: The Force Awakens: The Visual Dictionary'' ([[2015]]) en de [[romantrilogy]] ''[[Star Wars: Aftermath]]'' ([[2015]]-[[2017]]), fan [[Chuck Wendig]], stiene nei de [[dea]] fan 'e [[kwea|boasaardige]] [[keizer]] [[Palpatine]] en de nederlaach fan it [[Galaktysk Keizerryk]] yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi#Plot|Slach by Endor]] tûzenen [[planeten]] op tsjin 'e oerhearsking fan dy [[diktatuer]] en joegen har by it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]]. Mei feriene krêften waard doe it Keizerryk ûnder fuotten helle, wêrfan't de disorganisearre restanten ferwaarden ta de persoanlike rykjes fan [[kriichshear]]en. It Rebelleferbûn foarme himsels om ta de [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] en ferovere de Kearnwrâlden mei de planeet [[Coruscant]], dy't al fan âlds de sit fan it [[regear]] fan it [[Stjerrestelsel]] west hie. In jier nei de Slach by Endor prebearren de Keizerlike Striidkrêften it tij te kearen mei in ûnbidich tsjinoffinsyf dat ûnderdiel útmakke fan Operaasje Sintel. Dat wie in plan fan Palpatine foar it gefal dat er sels omkomme soe, bedoeld om sawol de rebellen út te rûgjen as de organisaasje fan it Keizerryk te ferneatigjen by wize fan straf foar it net foarkommen fan syn dea. Yn 'e Slach by [[Jakku]] wisten it Rebelleferbûn en de Nije Republyk lykwols de selsferdylging fan it Keizerryk foar te kommen en teffens de Keizerlike Striidkrêften beslissend te ferslaan. Neitiid loeken de oerbleaune restanten fan it Galaktysk Keizerryk har werom yn in hantsjefol sektors yn of deunby de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel. Mei't dy sektors yn hege mjitte fortifisearre waarden as in lêste bolwurk, ornearren de autoriteiten fan 'e Nije Republyk dat de kosten yn ferlerne [[libben]]s fan it ynnimmen dêrfan net yn ferhâlding stiene ta de foardielen dy't sa'n ynname opleverje soe. Sadwaande besleat men se gewurde te litten. Ynstee twong de Nije Republyk syn fijannen de saneamde Galaktyske Oerienstimming op, in [[wapenstilstân]] mei [[fernedering|fernederjende]] betingsten, wêrûnder [[ûntwapening]] en it dwaan fan [[reparaasjebetelling]]s. Meitiid herfoarme de Keizerlike Rompsteat himsels as in [[isolasjonisme|isolasjonistyske]] klúznerssteat, dy't in kâlde oarloch tsjin 'e Nije Republyk fierde. Neffens de roman ''[[Star Wars: A New Dawn]]'' ([[2014]]), fan [[John Jackson Miller]], barde dat ûnder lieding fan [[admiraal|grutadmiraal]] Rae Sloane en [[kommandant]] Brendol Hux. Tagelyk waard in op ekspânsje rjochte belied fierd foar de Unbekende Regioanen oer, in ûnferkend diel fan it Stjerrestelsel, dêr't troch de Keizerlike Rompsteat nije planeten ferovere waarden om oan natuerlike helpboarnen en gruttere mankrêft te kommen. Yn 21&nbsp;n.Sl.Y. waard neffens de [[roman]] ''[[Star Wars: Bloodline]]'' ([[2016]]), fan [[Claudia Gray]], de Keizerlike Rompsteat reorganisearre as de Earste Oarder, mei [[opperste lieder Snoke]] oan it haad. Dyselde liek in [[Sith-master]] fan ûnbidige sterkte yn [[de Krêft]] te wêzen, mar eins hied er gjin eigen [[identiteit]] en wied er makke troch keizer Palpatine, dy't al in jier nei de Slach by Endor [[weropstanning|út 'e dea opstien]] wie op 'e ferburgen Sith-wrâld [[Exegol]]. Dêrwei brûkte er Snoke as [[marionet]] om 'e Earste Oarder dwaan te litten wat hy woe. ===Yn 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy=== ====Yn ''The Force Awakens''==== De Earste Oarder wurdt yn 'e ''[[Skywalker Saga]]'' yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VII&nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]]. It steatsferbân wurdt delset as ymplisyt [[militarisme|militaristysk]] en [[faksisme|faksistysk]], mei oan it haad [[opperste lieder Snoke]], in skimich figuer dat tige sterk is yn 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]]. Under him stiet in soarte fan '[[triumviraat]]', besteande út 'e [[fanatisme|fanatike]] [[generaal]] [[Armitage Hux]], dy't de lieding hat oer de striidkrêften fan 'e Earste Oarder; de [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]], dy't tagelyk de learling fan Snoke en dy syn rjochterhân is, mar ek lieding jout oan in seistal mindere Sith-learlingen dy't de [[Ridders fan Ren]] neamd wurde; en de [[ûnmeilydsum]]e [[kaptein Phasma]], dy't de direkte lieding hat oer de [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e Earste Oarder. Yn ''The Force Awakens'' wurdt it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]], in [[paramilitêr]]e ôfspjalting fan 'e [[striidkrêften]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]], oanfierd troch [[held]]en fan it âlde Rebelleferbûn út 'e Galaktyske Boargeroarloch, foarsteld as de iennichste echte bedriging foar de Earste Oarder, mei't de autoriteiten fan 'e Nije Republyk noch altyd net de earnst fan 'e sitewaasje ynsjogge. It Ferset besiket de [[lokaasje]] te ûntdekken dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, om't syn stipe fan krúsjaal belang is foar harren súkses. De Earste Oarder besiket dêrom en ûntdek dy lokaasje it earst, sadat Skywalker [[moard|om hals brocht]] wurde kin foar't er it Ferset te help komme kin. Underwilens hat de Earste Oarder de [[Stjerredeaderbasis]] oanlein: in [[Deadsstjer]]-eftich [[massaferneatigingswapen]], dat diskear net de foarm hat fan in reuseftich bolfoarmich [[romtestasjon]], mar dat yn it binnenste fan in útholle [[planeet]] boud is. Dêrtroch is it safolle kearen grutter en dus ek safolle kearen krêftiger as de Deadsstjerren fan it Galaktysk Keizerryk. Ynstee fan inkeld in planeet te ferneatigjen, kin de Stjerredeaderbasis in hiel [[planetestelsel]] ferdylgje. It wapen wurdt mei skriklike gefolgen ynset tsjin Hosnian-Primus, dat op dat stuit de (rûlearjende) sit is fan it regear fan 'e Nije Republyk en de Galaktyske [[Senaat]]. Behalven de [[útfierende macht|útfierende]] en [[wetjaande macht]]en wurdt dêrby ek de [[romtemacht|romtefloat]] fan 'e Nije Republyk foar it meastepart ferneatige. Neitiid stiet inkeld it Ferset noch tusken de Earste Oarder en syn oerhearsking fan it Stjerreselsel yn. Snoke jout opdracht om 'e Stjerredeaderbasis ek yn te setten tsjin [[D'Qar]], dêr't de [[haadkertier]] fan it Ferset fêstige is, mar ear't dat barre kin, witte de fersetslju by in [[militêre operaasje]] de Stjerredeaderbasis te ferneatigjen. ====Yn ''The Last Jedi''==== Yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;VIII&nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) besiket in float fan 'e Earste Oarder ûnder [[generaal Hux]] en [[Kylo Ren]] jitris om [[D'Qar]] te ferdylgjen, dêr't it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] op dat stuit syn basis oan it [[evakuaasje|ûntromjen]] is. Troch tadwaan fan 'e [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s fan it Ferset ûnder lieding fan [[Poe Dameron]], dy't it [[stjerreslachskip]] de ''Fulminatrix'' ferneatigje, lijt de Earste Oarder in gefoelige nederlaach. Der is lykwols in [[apparaat]] ûntwikkele dat de Earste Oarder by steat steld om 'e flechtsjende fersetsfloat troch de [[hyperromte]] te folgjen. Dat as de float fan it Ferset op in hiel oar plak wer de [[romte|reële romte]] binnenkomt, ferskynt dêr in heale minút letter ek de float fan 'e Earste Oarder, dy't de oanfal wer ynset. Dêrby wurdt de [[brêge (skip)|brêge]] fan it [[flaggeskip]] fan it Ferset rekke, mei as gefolch dat de hiele lieding fan it Ferset it [[fakuum]] fan 'e romte yn sûgd wurdt en omkomt, mei útsûndering fan generaal [[Leia Organa]], dy't harsels troch manipulaasje fan [[de Krêft]] wit te rêden. It hat foar it Ferset gjin sin om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't de romteskippen noch mar [[brânstof]] hawwe foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder harren gewoan folgje soe. De lytse romteskippen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], in sitewaasje dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is. Underwilens jout it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]] him by de float fan 'e Earste Oarder. Inkele leden fan it Ferset, te witten: de [[desersje|desertearre]] [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[monteur]] [[Rose Tico]], besykje it apparaat wêrmei't de Earste Oarder skippen troch de hyperromte folgje kin, te [[sabotearjen]], mar harren misje mislearret. De jonge [[Jedi]] [[Rey (Star Wars)|Rey]], de nije learling fan [[Luke Skywalker]], lit har troch de fijân [[finzen]] nimme om't se leaut dat Kylo, dy't foarhinne [[Ben Solo]] wie, de [[soan]] fan [[Han Solo]] en Leia Organa, rêden wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft. Kylo bringt har foar Snoke, mar as dy him befellet om har te fermoardzjen, fermoardet er ynstee Snoke. Rey mient dat se Kylo rêden hat, mar ynstee nimt er inkeld it plak fan Snoke yn as de nije opperste lieder. As it Ferset útrûge driget te wurden, raamt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] mei de [[kruser]] ''Raddus'', it flaggeskip fan 'e fersetsfloat, mei de [[faasje fan it ljocht]] de float fan 'e Earste Oarder, wêrby't in protte stjerreslachskippen nei gychem reitsje en it reuseftige skip fan Snoke yn twaen brekt. Yn 'e gaos ûntkomme Rey, Finn en Rose en komt kaptein Phasma om. Generaal Hux jout him mei [[tsjinnichheid]] del ûnder it liederskip fan Kylo Ren. In nij besykjen om foargoed mei it Ferset ôf te weven rint op 'e non as Kylo him by de oanfal op 'e fersetsbasis op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] ôfliede lit troch Luke Skywalker, mei as gefolch dat de fersetslju ûntkomme. ====Yn ''The Rise of Skywalker''==== Yn ''[[Star Wars: Episode&nbsp;IX&nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) wurdt yn it hiele Stjerrestelsel in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. Kylo Ren stelt in koartseftige syktocht yn nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende planeet [[Exegol]] komt, in ferburgen [[bolwurk]] fan 'e [[Sith]]. As er dêr oankomt, ûntdekt Kylo dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. De keizer lit him sjen dat de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is, op Exegol de reuseftichste float fan stjerreslachskippen boud hat dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&nbsp;– en elts skip is tarist mei [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen. Palpatine fertelt Kylo dat [[opperste lieder Snoke]] gjin selsstannich wêzen wie, mar in kreaasje fan him wie. Hy biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet. Sadwaande set Kylo neitiid útein mei in syktocht nei Rey. Dêrby hat er ferskate konfrontaasjes mei har, mar hy deadet har net, oft dat no komt om't it him net slagget of om't er it net dwaan wol. Underwilens docht bliken dat [[generaal Hux]] temûk topgeheime [[ynformaasje]] trochspile hat oan it Ferset, poer om't er Kylo [[hate]]t en bewissigje wol dat er fale sil yn syn bedoelings. Generaal [[Enric Pryde]] ûntdekt dat en [[stânrjochtlike eksekúsje|eksekutearret Hux stânrjochtlik]] foar [[ferrie]]. By in trêde konfrontaasje mei Rey wurdt Kylo troch har ferslein en trochstutsen mei har [[ljochtsabel]]. Neitiid [[genêzing|genêst]] se him. Dêrtroch en troch bykommende omstannichheden komt Kylo ta ynkear en nimt er de namme [[Ben Solo]] wer oan, dêr't er mei [[berne]] is. Ut [[wraak]] oer dat barren jout Palpatine opdracht oan Pryde om 'e planeet [[Kijimi]] te ferneatigjen. Rey liedt it Ferset nei Exegol ta, dêr't sysels de konfrontaasje mei Palpatine oangiet, wylst it Ferset de striid oanbynt mei de Lêste Oarder. As dy ûngelikense striid foar it Ferset op in nederlaach driget út te rinnen, arrivearret der help yn 'e foarm fan in ûnbidich grutte float mei fersterkings út it hiele Stjerrestelsel. Ben jout him by Rey en helpt har om ôf te weven mei Palpatine syn trewanten. Mei help fan 'e [[Jedi-master]]s út it [[ferline]] ferlacht Rey dêrnei Palpatine, wylst it Ferset en syn nije bûnsgenoaten de stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder oermânsk wurde. Nei de ferneatiging fan Palpatine, de Ivige Sith en de Lêste Oarder keare Rey en it Ferset werom nei hûs om feest te fieren, wylst oeral yn it Stjerrestelsel de befolking tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] komt en de ûnderdrukkers ferslacht. ==Sjoch ek== *[[Sith]] *[[Galaktysk Keizerryk]] *[[Ferset (Star Wars)|Ferset]] {{boarnen|boarnefernijing= <references/> ---- Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/First_Order_(Star_Wars) ''References'', op dizze side]. }} {{DISPLAYTITLE:Earste Oarder (''Star Wars'')}} [[Kategory:Fiktyf steatsferbân]] [[Kategory:Star Wars]] [[Kategory:Fiktive organisaasje út Star Wars]] [[Kategory:Fiktyf elemint yntrodusearre yn 2015]] rx57hx7f2phsc33i67bay5j2e646762 0 159805 1084534 2022-07-25T21:26:00Z Ieneach fan 'e Esk 13292 nije side wikitext text/x-wiki In '''romtemacht''' is dat diel fan 'e [[kriichsmacht]] fan in [[lân]], dat him taleit op it fjochtsjen yn 'e [[romte]]. Dit is in nije tûke fan 'e kriichsmacht, njonken de [[lânmacht]], [[marine]], [[loftmacht]] en, yn guon lannen, it [[marinierskorps]] en/of de [[maresjesee]]. Wrâlds earste romtemacht waard foarme troch de [[Russyske Romtestriidkrêften]], dy't yn [[1992]] oprjochte waarden as in ûnôfhinklike [[militêr]]e tsjinst. Sûnt hawwe dy lykwols twaris har selsstannigens ferlern, earst doe't se fan [[1997]] oant [[2001]] yndield waarden by de [[Strategyske Raketstriidkrêften]], en jitris yn [[2015]], doe't se mei de [[Russyske Loftmacht]] opgiene yn 'e [[Russyske Loft- en Romtestriidkrêften]]. Anno [[2022]] is de [[Amerikaanske Romtemacht]], dy't yn [[2019]] oprjochte waard, de iennichste selsstannige romtemacht fan 'e wrâld. De [[Sina|Sineeske]] [[Strategyske Stipemacht fan it Folkbefrijingsleger]] wurdt soms ek oantsjut as in romtemacht, hoewol't dy tsjinst behalven oer oarloch yn 'e romte ek (fral) oer [[cyberoarlochfiering]] giet. Lannen mei in lytsere romtemacht, of ien dy't him noch ûntwikkelje moat, foegje de romtemacht gauris gear mei of diele him yn by de loftmacht, lykas it gefal is mei de al neamde Russyske Loft- en Romtestriidkrêften, mar ek mei de [[Frânske Loft- en Romtemacht]] en de [[Iraan]]ske [[Loft- en Romtemacht fan it Islamityske Revolúsjonêre Gardekorps]]. Ek komt it foar dat in romtemacht ta in gearwurkingsferbân makke wurdt alle trije grutte dielen fan 'e kriichsmacht (lânmacht, loftmacht en marine), lykas it gefal is mei it [[Buro foar Romtedefinsje]] yn [[Yndia]]. {{boarnen|boarnefernijing= Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Space_force ''References'', op dizze side]. }} [[Kategory:Romtemacht| ]] [[Kategory:Striidkrêften]] nj4utzy2se5hk14fqmndht4ctvlyhjn 1084535 1084534 2022-07-25T21:26:46Z Ieneach fan 'e Esk 13292 kt wikitext text/x-wiki In '''romtemacht''' is dat diel fan 'e [[kriichsmacht]] fan in [[lân]], dat him taleit op it fjochtsjen yn 'e [[romte]]. Dit is in nije tûke fan 'e kriichsmacht, njonken de [[lânmacht]], [[marine]], [[loftmacht]] en, yn guon lannen, it [[marinierskorps]] en/of de [[maresjesee]]. Wrâlds earste romtemacht waard foarme troch de [[Russyske Romtestriidkrêften]], dy't yn [[1992]] oprjochte waarden as in ûnôfhinklike [[militêr]]e tsjinst. Sûnt hawwe dy lykwols twaris har selsstannigens ferlern, earst doe't se fan [[1997]] oant [[2001]] yndield waarden by de [[Strategyske Raketstriidkrêften]], en jitris yn [[2015]], doe't se mei de [[Russyske Loftmacht]] opgiene yn 'e [[Russyske Loft- en Romtestriidkrêften]]. Anno [[2022]] is de [[Amerikaanske Romtemacht]], dy't yn [[2019]] oprjochte waard, de iennichste selsstannige romtemacht fan 'e wrâld. De [[Sina|Sineeske]] [[Strategyske Stipemacht fan it Folkbefrijingsleger]] wurdt soms ek oantsjut as in romtemacht, hoewol't dy tsjinst behalven oer oarloch yn 'e romte ek (fral) oer [[cyberoarlochfiering]] giet. Lannen mei in lytsere romtemacht, of ien dy't him noch ûntwikkelje moat, foegje de romtemacht gauris gear mei of diele him yn by de loftmacht, lykas it gefal is mei de al neamde Russyske Loft- en Romtestriidkrêften, mar ek mei de [[Frânske Loft- en Romtemacht]] en de [[Iraan]]ske [[Loft- en Romtemacht fan it Islamityske Revolúsjonêre Gardekorps]]. Ek komt it foar dat in romtemacht ta in gearwurkingsferbân makke wurdt alle trije grutte dielen fan 'e kriichsmacht (lânmacht, loftmacht en marine), lykas it gefal is mei it [[Buro foar Romtedefinsje]] yn [[Yndia]]. {{boarnen|boarnefernijing= Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Space_force ''References'', op dizze side]. }} [[Kategory:Romtemacht| ]] [[Kategory:Striidkrêften]] [[Kategory:Romtefeart]] oij1pr9iud6yxcfbpn8iw6xdzgrvr4r 14 159806 1084536 2022-07-25T21:26:54Z Ieneach fan 'e Esk 13292 nij wikitext text/x-wiki [[Kategory:Striidkrêften]] [[Kategory:Romtefeart]] btvynp34tk2t90o8z6lwooziu9ojbl1 0 159807 1084539 2022-07-26T06:20:35Z FreyaSport 40716 wurk wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] tiopzgowobnst1ygo7gw5csl97od60p 1084542 1084539 2022-07-26T07:33:19Z FreyaSport 40716 oanfolling wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] 1n2rcytsov9uo8h48ysegpkta23b5yf 1084545 1084542 2022-07-26T07:59:58Z FreyaSport 40716 /* Skiednis */ oanfolling wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. ===Twadde Wrâldkriich=== Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] wie it net maklik om oan iten te kommen. It fuorjen fan alle bisten yn it park wie dan ek in grut probleem. It barde dan ek wol dat nijberne bisten, wêrûnder [[bizon]]s en [[kamiel]]en, út need oan de [[liuw (bist)|liuwen]] en [[tiger]]s fuorre waarden. Hjirtroch bleau de populaasje yn stân mar stiigde dy ek net, wêrtroch't de measte bisten gewoan yn it park libjen bliuwe koene. Yn de Twadde Wrâldkriich bea Oosting it bistepark oan as skûlplak foar ûnderdûkers. Fan begjin [[1943]] ôf wennen der yllegaal minsken. Uteinlik wie it in skûlplak foar achttjin persoanen dy't troch har te ferstopjen yn de "wilde dierengalerij" en oerdei as wurknimmers yn de bistetún te wurkjen, de oarloch wisten te oerlibjen. {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} * {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] * {{nl}} [http://www.historien.nl/afscheid-van-dierenpark-emmen-het-einde-van-een-tijdperk/ historien.nl Afscheid van Dierenpark Emmen: Het einde van een tijdperk] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] awj095971tn2ifmkbqa7tz1ohtlu0a8 1084546 1084545 2022-07-26T08:36:00Z FreyaSport 40716 /* Twadde Wrâldkriich */ wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. ===Twadde Wrâldkriich=== Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] wie it net maklik om oan iten te kommen. It fuorjen fan alle bisten yn it park wie dan ek in grut probleem. It barde dan ek wol dat nijberne bisten, wêrûnder [[bizon]]s en [[kamiel]]en, út need oan de [[liuw (bist)|liuwen]] en [[tiger]]s fuorre waarden. Hjirtroch bleau de populaasje yn stân mar stiigde dy ek net, wêrtroch't de measte bisten gewoan yn it park libjen bliuwe koene. Yn de Twadde Wrâldkriich bea Oosting it bistepark oan as skûlplak foar ûnderdûkers. Fan begjin [[1943]] ôf wennen der yllegaal minsken. Uteinlik wie it in skûlplak foar achttjin persoanen dy't troch har te ferstopjen yn de "wilde dierengalerij" en oerdei as wurknimmers yn de bistetún te wurkjen, de oarloch wisten te oerlibjen. ===De lettere jierren=== Hoewol't it Noorder Dierenpark nei de oarloch (1945 -1965) tige populêr wie, begûn oan de ein fan de sechstiger jierren de besikersoantallen werom te rinnen. Yn [[1970]] hold Willem Oosting op as direkteur en waard opfolge troch syn dochter [[Aleid Rensen-Oosting]]. De bistetún waard doe foar de helte eigendom fan de gemeente [[Emmen]] en foar de oare helte fan de famylje Rensen. Under lieding fan de nije direkteur fine allegear fernijingen plak, lykas de ''"Afrikaanske [[Savanne]]"'', dêr’t bisten as [[sebra]]'s, [[sjiraf]]fen en [[strúsfûgel]]s ferbliuwe. Yn maaie [[1985]] iepenet de bistetún de grutste [[flinter]]tún fan 'e wrâld. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-19850622-AE0039006 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 22-06-1985, naar 's werelds grootste vlindertuin in Emmen]</ref> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} * {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] * {{nl}} [http://www.historien.nl/afscheid-van-dierenpark-emmen-het-einde-van-een-tijdperk/ historien.nl Afscheid van Dierenpark Emmen: Het einde van een tijdperk] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] k818lyzeh24cx500kdlo1ljpik1ttff 1084547 1084546 2022-07-26T09:19:29Z FreyaSport 40716 /* De lettere jierren */ oanfolling wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. ===Twadde Wrâldkriich=== Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] wie it net maklik om oan iten te kommen. It fuorjen fan alle bisten yn it park wie dan ek in grut probleem. It barde dan ek wol dat nijberne bisten, wêrûnder [[bizon]]s en [[kamiel]]en, út need oan de [[liuw (bist)|liuwen]] en [[tiger]]s fuorre waarden. Hjirtroch bleau de populaasje yn stân mar stiigde dy ek net, wêrtroch't de measte bisten gewoan yn it park libjen bliuwe koene. Yn de Twadde Wrâldkriich bea Oosting it bistepark oan as skûlplak foar ûnderdûkers. Fan begjin [[1943]] ôf wennen der yllegaal minsken. Uteinlik wie it in skûlplak foar achttjin persoanen dy't troch har te ferstopjen yn de "wilde dierengalerij" en oerdei as wurknimmers yn de bistetún te wurkjen, de oarloch wisten te oerlibjen. ===De lettere jierren=== [[Ofbyld:Overzicht van de achteringang van de Vlindertuin - Emmen - 20530247 - RCE.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de flintertún]] Hoewol't it Noorder Dierenpark nei de oarloch (1945 -1965) tige populêr wie, begûn oan de ein fan de sechstiger jierren de besikersoantallen werom te rinnen. Yn [[1970]] hold Willem Oosting op as direkteur en waard opfolge troch syn dochter [[Aleid Rensen-Oosting]]. De bistetún waard doe foar de helte eigendom fan de gemeente [[Emmen]] en foar de oare helte fan de famylje Rensen. Under lieding fan de nije direkteur fine allegear fernijingen plak, lykas de ''"Afrikaanske [[Savanne]]"'', dêr’t bisten as [[sebra]]'s, [[sjiraf]]fen en [[strúsfûgel]]s ferbliuwe. Yn maaie [[1985]] iepenet de bistetún de grutste [[flinter]]tún fan 'e wrâld. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-19850622-AE0039006 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 22-6-1985, naar 's werelds grootste vlindertuin in Emmen]</ref> [[Ofbyld:Ingang Dierenpark Emmen.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de bistetún oan de Noardbargeres]] Yn de jierren 90 groeit de bistetún wer út syn jas, mar yn it sintrum is gjin romte mear foar útwreiding al wurd yn [[1997]] noch al it [[Brune rôt|rotterioel]] iepene.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-19970712-39002&vw=org&lm=dierentuin%2Cemm%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Ljouwerter Krante 12-7-1997, Rattenriool in Noorder Dierenpark]</ref>. Yn 1998 wurdt der om mear romte te kreëarjen in twadde part fan it park op de Noardbargeres, krekt bûten it sintrum fan Emmen iepene. It âlde en it nije park waarden mei-inoar ferbûn mei in rinbrêge oer de [[Hondsrugwei]], en in rinrûte troch ''winkelsintrum De Weiert''. As earste waarden de humboldt[[pinguin]]s hjir tydlik húsfeste. It tige grutte ferbliuw dêr moasten se lykwols yn [[2013]] ferwikselje foar it âlde [[seeliuw]]enferbliuw. Ein [[2000]] stopt Aleid Rensen-Oosting as direktrise fan de bistetún.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-20001216-DN0011007&vw=org&lm=emm%2Cuitbreid%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 16-12-2000, Zware beslissing voor Saskia Rensen]</ref> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} * {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] * {{nl}} [http://www.historien.nl/afscheid-van-dierenpark-emmen-het-einde-van-een-tijdperk/ historien.nl Afscheid van Dierenpark Emmen: Het einde van een tijdperk] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] tte9esm00lzgxei5hb2y6na2bwcuvep 1084548 1084547 2022-07-26T09:29:26Z FreyaSport 40716 /* De lettere jierren */ oanfolling wikitext text/x-wiki {{wurk}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. ===Twadde Wrâldkriich=== Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] wie it net maklik om oan iten te kommen. It fuorjen fan alle bisten yn it park wie dan ek in grut probleem. It barde dan ek wol dat nijberne bisten, wêrûnder [[bizon]]s en [[kamiel]]en, út need oan de [[liuw (bist)|liuwen]] en [[tiger]]s fuorre waarden. Hjirtroch bleau de populaasje yn stân mar stiigde dy ek net, wêrtroch't de measte bisten gewoan yn it park libjen bliuwe koene. Yn de Twadde Wrâldkriich bea Oosting it bistepark oan as skûlplak foar ûnderdûkers. Fan begjin [[1943]] ôf wennen der yllegaal minsken. Uteinlik wie it in skûlplak foar achttjin persoanen dy't troch har te ferstopjen yn de "wilde dierengalerij" en oerdei as wurknimmers yn de bistetún te wurkjen, de oarloch wisten te oerlibjen. ===De lettere jierren=== [[Ofbyld:Overzicht van de achteringang van de Vlindertuin - Emmen - 20530247 - RCE.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de flintertún]] Hoewol't it Noorder Dierenpark nei de oarloch (1945 -1965) tige populêr wie, begûn oan de ein fan de sechstiger jierren de besikersoantallen werom te rinnen. Yn [[1970]] hold Willem Oosting op as direkteur en waard opfolge troch syn dochter [[Aleid Rensen-Oosting]]. De bistetún waard doe foar de helte eigendom fan de gemeente [[Emmen]] en foar de oare helte fan de famylje Rensen. Under lieding fan de nije direkteur fine allegear fernijingen plak, lykas de ''"Afrikaanske [[Savanne]]"'', dêr’t bisten as [[sebra]]'s, [[sjiraf]]fen en [[strúsfûgel]]s ferbliuwe. Yn maaie [[1985]] iepenet de bistetún de grutste [[flinter]]tún fan 'e wrâld. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-19850622-AE0039006 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 22-6-1985, naar 's werelds grootste vlindertuin in Emmen]</ref> [[Ofbyld:Ingang Dierenpark Emmen.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de bistetún oan de Noardbargeres]] Yn de jierren 90 groeit de bistetún wer út syn jas, mar yn it sintrum is gjin romte mear foar útwreiding al wurd yn [[1997]] noch al it [[Brune rôt|rotterioel]] iepene.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-19970712-39002&vw=org&lm=dierentuin%2Cemm%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Ljouwerter Krante 12-7-1997, Rattenriool in Noorder Dierenpark]</ref>. Yn 1998 wurdt der om mear romte te kreëarjen in twadde part fan it park op de Noardbargeres, krekt bûten it sintrum fan Emmen iepene. It âlde en it nije park waarden mei-inoar ferbûn mei in rinbrêge oer de [[Hondsrugwei]], en in rinrûte troch ''winkelsintrum De Weiert''. As earste waarden de humboldt[[pinguin]]s hjir tydlik húsfeste. It tige grutte ferbliuw dêr moasten se lykwols yn [[2013]] ferwikselje foar it âlde [[seeliuw]]enferbliuw. Ein [[2000]] stopt Aleid Rensen-Oosting as direktrise fan de bistetún.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-20001216-DN0011007&vw=org&lm=emm%2Cuitbreid%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 16-12-2000, Zware beslissing voor Saskia Rensen]</ref> ===Ferhúsplannen=== Yn [[2007]] waarden de plannen bekend makke dy't ynhâlde dat de bistetún it sintrum fan Emmen ferlitte soe en hielendal ferhuze waard nei de Noardbargeres, dêr't in oerflakte fan 40 bunder beskikber komme soe; hast trije kear sa grut as op it plak yn it sintrum. Ek it teäter fan Emmen waard dêr boud. De bedoeling wie dat de ferhuzing uterlik yn [[2014]] klear wêze soe. Dat waard úteinlik [[2016]]. <ref>[http://www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article1646532.ece {{nl}} DvHN 21-3-2007, Dierenpark Emmen verlaat het centrum]</ref><ref>[http://www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article2619611.ece {{nl}} DvHN 24-10-2007, Dierenpark Emmen verhuist in 2014]</ref> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} * {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] * {{nl}} [http://www.historien.nl/afscheid-van-dierenpark-emmen-het-einde-van-een-tijdperk/ historien.nl Afscheid van Dierenpark Emmen: Het einde van een tijdperk] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] 3qq6c8rxh8mrxx51tiu7btc146ytotm 1084551 1084548 2022-07-26T10:48:52Z FreyaSport 40716 Noorder Dierenpark Emmen wikitext text/x-wiki {{stavering}} {{Bedriuw | ôfbylding = Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de uitgang van het park - Emmen - 20530283 - RCE.jpg | ôfbyldingstekst = Yngong Noorder Dierenpark Emmen | ôfbyldingsbreedte = | namme = Noorder Dierenpark Emmen | histoaryske namme = | nasjonaliteit = {{NEDnasj}} | type = [[Dieretún]] | sektor = | haadkertier = | fêstige yn = [[Emmen]] | oprjochte = [[16 maaie]] [[1935]] | opdoekt = [[31 desimber]] [[2015]] | oprjochter = | eigner = | fuortkommen út = | opgien yn = [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]] | memme-ûndernimming = | dochterûndernimmings = | omset = | winst = | wearde = | aktyf yn = | wurknimmers = | tal lokaasjes = | webside = }}'''Dierenpark Emmen''', oant [[2004]] folút '''Noorder Dierenpark Emmen''' neamd, wie in bistetún yn it sintrum fan it Drintske plak [[Emmen]]. De bistepark sleat op [[31 desimber]] [[2015]] en fêstige him op [[25 maart]] [[2016]] as [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]] oan de oare kant fan it sintrum, op de Noardbargeres. Op [[18 juny]] [[2016]] waard de lokaasje fan it âlde bistepark weriepene troch âld-direkteur [[Aleid Rensen]] as [[Park|stedspark]] ''Rensenpark''. ==Skiednis== Op [[Himelfeartsdei]] [[1935]] iepene [[Willem Oosting]] mei finansjele stipe fan syn famylje, de poarten fan it Noorder Dierenpark Emmen, op syn eigen terrein. De bistetún wie yn syn begjindagen in partikuliere ûndernimming. Oosting hie in bepaalde fyzje foar it park. Sa fûn er dat de hokken fan de bisten sa natuerlik mooglik oanfiele moasten. De bisten moasten it idee hawwe dat se yn harren eigen leefgebiet omrûnen en de besikers moasten it gedrach fan de bisten goed observearje kinne. Willem hie dit konsept ôfsjoen by bistetunen yn it bûtenlân. De bistetún groeide yn de jierren nei de iepening stadich, foar dy groei waard omlizzend lân oankocht. Willem Oosting boaske yn [[1938]] mei túnarsjitekte [[Tineke Bosma]], sy naam de griene oanklaaiïng fan de bistetún foar har rekken. ===Twadde Wrâldkriich=== [[Ofbyld:Roofdierenverblijf.jpg|thumb|right|200px|Wilde dierengalerij]] Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] wie it net maklik om oan iten te kommen. It fuorjen fan alle bisten yn it park wie dan ek in grut probleem. It barde dan ek wol dat nijberne bisten, wêrûnder [[bizon]]s en [[kamiel]]en, út need oan de [[liuw (bist)|liuwen]] en [[tiger]]s fuorre waarden. Hjirtroch bleau de populaasje yn stân mar stiigde dy ek net, wêrtroch't de measte bisten gewoan yn it park libjen bliuwe koene. Yn de Twadde Wrâldkriich bea Oosting it bistepark oan as skûlplak foar ûnderdûkers. Fan begjin [[1943]] ôf wennen der yllegaal minsken. Uteinlik wie it in skûlplak foar achttjin persoanen dy't troch har te ferstopjen yn de "wilde dierengalerij" en oerdei as wurknimmers yn de bistetún te wurkjen, de oarloch wisten te oerlibjen. ===De lettere jierren=== [[Ofbyld:Overzicht van de achteringang van de Vlindertuin - Emmen - 20530247 - RCE.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de flintertún]] Hoewol't it Noorder Dierenpark nei de oarloch (1945 -1965) tige populêr wie, begûn oan de ein fan de sechstiger jierren de besikersoantallen werom te rinnen. Yn [[1970]] hold Willem Oosting op as direkteur en waard opfolge troch syn dochter [[Aleid Rensen-Oosting]]. De bistetún waard doe foar de helte eigendom fan de gemeente [[Emmen]] en foar de oare helte fan de famylje Rensen. Under lieding fan de nije direkteur fine allegear fernijingen plak, lykas de ''"Afrikaanske [[Savanne]]"'', dêr’t bisten as [[sebra]]'s, [[sjiraf]]fen en [[strúsfûgel]]s ferbliuwe. Yn maaie [[1985]] iepenet de bistetún de grutste [[flinter]]tún fan 'e wrâld. <ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-19850622-AE0039006 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 22-6-1985, naar 's werelds grootste vlindertuin in Emmen]</ref> Yn [[1995]] stopt Aleid Rensen-Oosting as direktrise fan de bistetún. Harren âldste dochter [[Saskia Rensen|Saskia]] bleau fan 1995 oant 2001 beliedsmjittige stipe leverjen as haad Personiel en Organisaasje.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-20001216-DN0011007&vw=org&lm=emm%2Cuitbreid%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Nieuwsblad van het Noorden 16-12-2000, Zware beslissing voor Saskia Rensen]</ref> [[Ofbyld:Ingang Dierenpark Emmen.jpg|thumb|right|200px|Yngong fan de bistetún oan de Noardbargeres]] Yn de jierren 90 groeit de bistetún wer út syn jas, mar yn it sintrum is gjin romte mear foar útwreiding al wurd yn [[1997]] noch al it [[Brune rôt|rotterioel]] iepene.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=LC-19970712-39002&vw=org&lm=dierentuin%2Cemm%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2CNVHN%2C0 {{nl}} Ljouwerter Krante 12-7-1997, Rattenriool in Noorder Dierenpark]</ref>. Yn 1998 wurdt der om mear romte te kreëarjen in twadde part fan it park op de Noardbargeres, krekt bûten it sintrum fan Emmen iepene. It âlde en it nije park waarden mei-inoar ferbûn mei in rinbrêge oer de [[Hondsrugwei]], en in rinrûte troch ''winkelsintrum De Weiert''. As earste waarden de humboldt[[pinguin]]s hjir tydlik húsfeste. It tige grutte ferbliuw dêr moasten se lykwols yn [[2013]] ferwikselje foar it âlde [[seeliuw]]enferbliuw. ===Ferhúsplannen=== Yn [[2007]] waarden de plannen bekend makke dy't ynhâlde dat de bistetún it sintrum fan Emmen ferlitte soe en hielendal ferhuze waard nei de Noardbargeres, dêr't in oerflakte fan 40 bunder beskikber komme soe; hast trije kear sa grut as op it plak yn it sintrum. Ek it teäter fan Emmen waard dêr boud. De bedoeling wie dat de ferhuzing uterlik yn [[2014]] klear wêze soe. Dat waard úteinlik [[2016]]. <ref>[http://www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article1646532.ece {{nl}} DvHN 21-3-2007, Dierenpark Emmen verlaat het centrum]</ref><ref>[http://www.dvhn.nl/nieuws/noorden/article2619611.ece {{nl}} DvHN 24-10-2007, Dierenpark Emmen verhuist in 2014]</ref> Yn [[2010]] fierde it Noorder Dierenpark Emmen syn 75-jierrich bestean. Yn 2010 die ek bliken dat de bistetún yn grutte problemen ferkearde. De besikersoantallen wiene nei it fuortgean fan geastlik mem Aleid Rensen-Oosting yn 1995 sterk weromrûn, de marketing skeat tekoart en der wie te folle personiel. Yn juny 2010 waard [[Frankwin van Beers]] earder direkteur fan it [[Dolfinarium]] Hurderwyk, de nije direkteur fan de bistetún. Hy krige de opdracht it park wer finansjeel sûn te meitsjen. Dêrta moast der al in protte personiel ferdwine. Ek wurd der ûnder syn lieding fierder wurke oan de ferhúzing. Der wurdt oan de Noardbargeres in [[Ferdivedaasjepark|temapark]] boud dat is opdield yn trije temagebieten. De temagebieten biede bypassende gebouwen, hoareka, winkels, entertainment en attraksjes. Yn in neidien biotoop wurde yn elk gebiet in pear kenmerkjende bistesoarten en planten toand. De klam fan it park komt op it entertainment te lizzen. It budzjet foar de bou wie mei-inoar 200 miljoen euro, wêrfan 150 miljoen euro foar it temapark en 50 miljoen euro foar it tagongsgebou ynklusyf teäter. Yn maart [[2015]] waard, njonken it nije logo, ek de namme fan it nije park bekend makke: ''Wildlands Adventure Zoo Emmen''. Op [[31 desimber]] [[2015]] slúte it Noorder Dierenpark Emmen de doarren foar de ferhúzing fan de bisten dy't meigiene nei it nije park en op [[25 maart]] [[2016]] gie ''Wildlands'' iepen.<ref>[https://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=DVHN-20151123-DO01018003&vw=org&lm=emm%2Cdier%2CDVHN%2CFRD%2CLC%2C0 {{nl}} DvHN 23-11-2015, Haaien na 35 jaar weg uit Emmen]</ref> == Galery == <gallery heights="150" widths="200"> Overzicht van het wandelpad door het dierenpark met bezoekers en links de olifanten - Emmen - 20530265 - RCE.jpg|It oaljefanten ferbliuw Overzicht Afrika gedeelte met giraffen - Emmen - 20530161 - RCE.jpg|Sjiraffen op 'e Savanne File:Overzicht op de nijlpaarden ('Afrika' gedeelte) - Emmen - 20530203 - RCE.jpg|It nylhoarzen ferbliuw Overzicht wandelpad in het dierenpark, in het 'Amerika' gedeelte met waterpartij met zeeleeuwen - Emmen - 20530186 - RCE.jpg|It seeliuwen ferbliuw Overzicht waterpartij en pagodes in het 'Azië' gedeelte - Emmen - 20530241 - RCE.jpg|Pagodes yn it Aazje diel Overzicht waterval in het 'Amerika' gedeelte, bij de Kodiakberen - Emmen - 20530181 - RCE.jpg|Wetterfal yn it Amearika diel Overzicht wandelpad door het dierenpark, ter hoogte van de prairiehondjes - Emmen - 20530206 - RCE.jpg|By de prêrjehûntsjes Overzicht bij deelgebied Afrika, bij de mantelbavianen - Emmen - 20530099 - RCE.jpg|by de Mantelbavianen </gallery> {{boarnen|boarnefernijing= {{reflist}} * {{nl}} [https://isgeschiedenis.nl/nieuws/geschiedenis-van-dierenpark-emmen isgeschiedenis.nl Geschiedenis van Dierenpark Emmen] * {{nl}} [http://www.historien.nl/afscheid-van-dierenpark-emmen-het-einde-van-een-tijdperk/ historien.nl Afscheid van Dierenpark Emmen: Het einde van een tijdperk] }} [[Kategory:Bedriuw yn Emmen]] [[Kategory:Dieretún yn Nederlân]] [[Kategory:Rekreaasje yn Drinte]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1935]] [[Kategory:Bouwurk út 1935]] 5hmeuiakcolii16735508hbtbr30hus 0 159808 1084549 2022-07-26T09:38:22Z Leopstm 33922 Side makke mei "'''Terschellinger Bieren''' is in brouwerijhierder yn [[Baaidunen]] op [[Skylge]]. De brouwerij is oprjochte yn 2011 troch ''Jolle Dijkstra'' en ''Ria Baldee''. == Skiednis == Yn 2005 waard Jolle Dijkstra eigener fan ''De Stormvogel'' mei apparteminteferhier, bêd en brochje en in deikafee op Skylge. Hy ûndersocht er de mooglikheden fan it brouwen fan Skylger bier. Tegearre mei ''Peter van den Borght'' fan ''Brouwerij Wolf'' yn ''Aarschot (B)'' ûntwikkele Jolle de resept..." wikitext text/x-wiki '''Terschellinger Bieren''' is in brouwerijhierder yn [[Baaidunen]] op [[Skylge]]. De brouwerij is oprjochte yn 2011 troch ''Jolle Dijkstra'' en ''Ria Baldee''. == Skiednis == Yn 2005 waard Jolle Dijkstra eigener fan ''De Stormvogel'' mei apparteminteferhier, bêd en brochje en in deikafee op Skylge. Hy ûndersocht er de mooglikheden fan it brouwen fan Skylger bier. Tegearre mei ''Peter van den Borght'' fan ''Brouwerij Wolf'' yn ''Aarschot (B)'' ûntwikkele Jolle de resepten foar de Scelling Blond en de Scelling Stout. Jolle seach graach syn bier broud mei Skylger nôt en socht kontakt mei de ''Dorsvereniging Helpt Elkander'', in groep frijwilligers dy 't de keunst fan it siedzjen, rispjen en toarsen fan nôt yn eare hâldt. Jolle wurket mei de feriening gear om mei tradisjonele metoaden nôt te bewurkjen ta broukoarn. Terschellinger Bieren seach it libbensljocht yn 2011 doe 't eigeners Jolle Dijkstra en Ria Baldee op it idee kamen om in 'eigen bier' te servearjen op it terras fan it deikafee dat se doe noch by harren Bed & Breakfast en Apparteminte-pleats De Stormvogel hiene. Op ambachtlike wize unike bieren brouwe is de missy fan Terschellinger Bieren. Dizze ynstelling hat se al meardere ûnderskiedingen opsmiten. == Hjoed == Der wurde ek lokale yngrediïnten brûkt om oan op syn minst trije ferskillende bierssoarten in karakteristike smaak te jaan. De bieren kinst priuwe yn it eigen proeflokaal Korenmaat mei bypassende typysk Skylger hapkes. Je komme ek mear te witten oer it efterlizzende brouproses. Sûnt 2020 kinne bieren ek online besteld wurde yn de webshop. == Assortimint == * Scelling 4 - Weizen * Scelling 5 - Blond * Scelling 6 - Goud Blond * Scelling 7 - Strong Golden Ale * Scelling 8 - Strong Dark Ale * Scelling Duindoorn Tripel * Scelling Cranberry Quadrupel * Scelling Gagel Goud * Scelling Tripel Favoriet == Keppeling om utens == * [https://terschellinger-bieren.com/ Webstek fan Terschellinger Bieren] [[Kategory:Fryske bierbrouwerij]] [[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2011]] [[Kategory:Baaidunen]] anqirsnnl8izc25kgqpcz7103n2luab