Atje Keulen-Deelstra

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="fy">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedy</sitename>
    <dbname>fywiki</dbname>
    <base>https://fy.wikipedia.org/wiki/Haadside</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.22</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Wiki</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Oerlis</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Meidogger</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Meidogger oerlis</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedy</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedy oerlis</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Ofbyld</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Ofbyld oerlis</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki oerlis</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Berjocht</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Berjocht oerlis</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Hulp</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Hulp oerlis</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategory</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategory oerlis</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Atje Keulen-Deelstra</title>
    <ns>0</ns>
    <id>493</id>
    <revision>
      <id>1085486</id>
      <parentid>933934</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:09:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>oanfolling ynfoboks</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6805" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| namme             = Atje Keulen-Deelstra
| ôfbylding         = Nederlandse schaatskampioenschappen Deventer dames en her Atje Keulen Deelstra i, Bestanddeelnr 925-2918.jpg
| ôfbyldingsbreedte = 
| ôfbyldingtekst    = Atje Keulen-Deelstra yn aksje op de 1500 meter, Dimter 1972
| bynamme           = Us Atsje
| nasjonaliteit        = {{NEDnasj}}
| bertedatum        = [[31 desimber]] [[1938]]
| berteplak         = [[Grou (doarp)|Grou]]
| stjerdatum        = [[22 febrewaris]] [[2013]]
| stjerplak         = [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]
| etnisiteit           = {{FRLetn}}
| regionale identiteit = 
| grutte            = 168 sm
| gewicht              = 60 kg
| sport             = [[reedriden]]
| ûnderdiel         = [[Koartebaan]], [[Langebaan]], [[Maratonriden]]
| trener            = 
| 1etitel           = 1969 NK Koartebaan
| OS                = [[Olympyske Winterspullen 1972|Sapporo 1972]]
| PS                = 
| ekstra            = Yn 1999 útroppen ta Frysk Sporter fan de 20ste iuw
| debút             = 1963
| karriêre-ein      = 1980
| prestaasjes       = yn 1970 in wrâldrekôr op de 1500 meter: 2.17,2
}}
[[File:Atje Deelstra (1961).jpg|thumb|Atje Deelstra, 22 jier, noch net op noren (1961)]]
[[Ofbyld:Nationale schaatskampioenschappen 1972.ogv|thumb|right|Atje Keulen-Deelstra wurdt earste yn it algemien einklassemint by de nasjonale reedrydkampioenskippen 1972.]]
'''Atje Keulen-Deelstra''' ([[Grou (doarp)|Grou]], [[31 desimber]] [[1938]] -  [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]], [[22 febrewaris]] [[2013]]), ek wol ''Us Atsje'' neamd, is ien fan de ferneamdste Fryske [[Reedriden|reedrydsters]]. Se troude mei de Jirnsummer boer Jelle Keulen. Se krigen trije bern wêrfan't de jongste, [[Boukje Keulen|Boukje]] ek yn wedstrydferbân reedriden hat, mar dêryn minder suksesfol wie as har mem. Fan de beide soannen Kees en Goos helle dy lêste in beskieden sukses as [[Keatsen|keatser]] troch yn [[1983]] mei syn maten foar [[Jirnsum]] in 4e priis op de [[Freulepartij Wommels|Freulepartij yn Wommels]] te winnen.

Yn it begjin fan de santiger jierren fan de [[20e iuw]] helle Atsje har grutte suksessen. 
Se soe 4 kear Wrâldkampioene en 3 kear nûmer ien op in Europeesk kampioenskip wurde. Dêrneist waard se ferskate kearen Nederlânsk kampioene en wie se in betûft [[koartebaan]]rydster, sa waard hja op har 16e famkeskampioene fan [[Fryslân]]. Op de [[Olympyske Winterspullen 1972]] yn [[Sapporo]] wûn Keulen-Deelstra in sulveren en twa brûnzen medaljes. Keulen-Deelstra waard yn [[1970]] ferkeazen ta Sportfrou fan it jier.

Yn 1997 ried hja inkele wiken nei't hja ferwûne rekke wie by in ferkearsûngemak noch de [[Alvestêdetocht]]. 

== Grutste suksessen ==

Wrâldkampioene:
* [[1 maart]] [[1970]] yn [[West Allis]]
* [[5 maart]] [[1972]] op [[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]]
* [[25 febrewaris]] [[1973]] yn [[Strömsund]]
* [[24 febrewaris]] [[1974]] op [[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]]

[[Europeeske kampioenskippen Oer Alles foar Froulju|Europeesk kampioene]]:
* [[16 jannewaris]] [[1972]] yn [[Ynzell]]
* [[11 febrewaris]] [[1973]] yn [[Brandbu]]
* [[3 febrewaris]] [[1974]] yn [[Medeo]]

Op [[14 maart]] [[1970]] ried se in wrâldrekôr op de 1500 meter: 2.17,2.

De [[Alvestêdetocht]] lei se sawol op redens, fytsend as rinnend ôf.

== Resultaten (rest) ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
! &lt;small&gt; jier &lt;/small&gt;
! &lt;small&gt; [[Nederlânske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|NK&lt;br /&gt;Allround]] &lt;/small&gt;
! &lt;small&gt; [[Europeeske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|EK&lt;br /&gt;Allround]] &lt;/small&gt;
! &lt;small&gt; [[Wrâldkampioenskip Reedriden Oer Alles foar Froulju|WK&lt;br /&gt;Allround]] &lt;/small&gt;
! &lt;small&gt; [[Wrâldkampioenskip Reedriden Sprint foar Froulju|WK&lt;br /&gt;Sprint]] &lt;/small&gt;
! &lt;small&gt; [[Olympyske Winterspullen/Reedriden|Olympyske&lt;br/&gt;Spullen]] &lt;/small&gt;
|- 
| 1969 || 7e  ||  || ||  || 
|-
| 1970 || {{goud}}  || 4e || {{goud}} || {{brûns}} || 
|-
| 1971 || {{sulver}}  || 4e || NS2 || 4e || 
|-
| 1972 || {{goud}}  || {{goud}} || {{goud}} || 4e || 6e 500m&lt;br /&gt;{{sulver}} 1000m&lt;br /&gt;{{brûns}} 1500m&lt;br /&gt;{{brûns}} 3000m
|-
| 1973 || {{goud}}  || {{goud}} || {{goud}} || {{sulver}} || 
|-
| 1974 || {{goud}}  || {{goud}} || {{goud}} || {{sulver}} || 
|-
|}
:''NS = net start op twadde ôfstân''

== Literatuerlist ==
* {{aut|Bijlsma, Hedman, Tom Dekkers, Arie van Erk e.a.}} (1997) ''Schaatsseizoen '96-'97: 25e Jaargang 1996-1997, statistische terugblik'' Stichting Schaatsseizoen, Assen
* {{aut|Eng, Trond}} (2002) ''All Time International Championships, Complete Results: 1889 - 2002'' WSSSA-Skøytenytt, Askim
* {{aut|Eyle, Wim van}} (1982) ''Een Eeuw Nederlandse Schaatssport'' Het Spectrum, Utert
* {{aut|Fear, Ypk Fan der}} (1974) ''Us Atsje'' . Alternatyf, Bûtenpost
* {{aut|[[Theo Koomen|Koomen, Theo]]}} (1971) ''10 Jaar Topschaatsen'' Luitingh, Laren (Noard-Hollân)
* {{aut|Koomen, Theo}} (1972) ''Topschaatsen 1972'' Luitingh, Laren (Noard-Hollâ)
* {{aut|Koomen, Theo}} (1973) ''Topschaatsen 3'' Luitingh, Laren (Noard-Hollân)
* {{aut|Kleine, Jan}} (1968) ''Schaatsjaarboek 1968/69, alles over het hardrijden op de lange baan'' Dico, Amsterdam
* {{aut|Kleine, Jan}} (1969) ''Schaatsjaarboek 1969-'70, alles over het hardrijden op de lange baan'' Dico, Amsterdam
* {{aut|Kleine, Jan}} (1970) ''Schaatsjaarboek 1970-'71, alles over het hardrijden op de lange baan'' Nymwegen
* {{aut|Kleine, Jan}} (1971) ''Schaatsjaarboek 1971-'72, alles over het hardrijden op de lange baan'' Nymwegen
* {{aut|Maaskant, Piet}} (1970) ''Atje Keulen-Deelstra vertelt exclusief haar story'' La Rivière &amp; Voorhoeve, Swol
* {{aut|Maaskant, Piet}} (1970) ''Heya, Heya! Het nieuwe boek van de Schaatssport'' La Rivière &amp; Voorhoeve, [[Swol]]
* {{aut|Peereboom, Klaas}} (1972) ''Van Jaap Eden tot Ard Schenk'' De Boekerij, [[Baarn]]
* {{aut|Teigen, Magne}} (1989) ''Komplette Resultater Internasjonale Mesterskap 1889 - 1989: Menn/Kvinner, Senior/Junior, allround/sprint''. Veggli, Noarwegen: WSSSA-Skøytenytt ([[Noarsk]])
* {{aut|[[Anton Witkamp|Witkamp, Anton]]}} (1972) (redaksje Dolf Koning) ''Schaatsgoud '72'' Teleboek NV, Bussum

== Keppelings om utens ==
* [http://www.sport.nl/topsport/verkiezingen/sportvrouwvanhetjaar/4510303/ Atje Keulen-Deelstra by de NOC-NSF] 
* [http://www.skateresults.com/skater/show/496 Atje Keulen-Deelstra by SkateResults.com]
* [http://www.speedskatingnews.info/?page_id=814&amp;anzeige=skater&amp;skater=2394 Statistyk op ''Speedskatingnews'']

{{commonsBalke|Atje Keulen-Deelstra}}

{{DEFAULTSORT:Keulen-Deelstra, Atje}}
[[Kategory:Frysk reedrider]]
[[Kategory:Alvestêdetochtrider]]
[[Kategory:Frysk Olympysk dielnimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn Grou]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn Ljouwert]]
[[Kategory:Jirnsum]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1938]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2013]]</text>
      <sha1>8w9wbaw29mo1avl7k6y47cwba0irn1o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>10 jannewaris</title>
    <ns>0</ns>
    <id>502</id>
    <revision>
      <id>1085649</id>
      <parentid>1084090</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:52:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3640" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[49 f.Kr.]] - [[Julius Caesar]] stekt de [[Rubikon]] oer, wêrmei't er in ynterne [[Romeinen (folk)|Romeinske]] oarloch begjint.
* [[1806]] - [[Nederlân]]ske kolonisten yn de [[Kaapkoloanje]] jouwe harren oer oan de [[Grut-Brittanje|Britten]].
* [[1901]] - Yn [[Texas]] wurdt [[ierdoalje|oalje]] ûntdutsen.
* [[1920]] - Stifting fan de [[Folkebûn]] yn [[Genêve]].
* [[1929]] - Publikaasje fan de earste strip fan [[Kuifje]].
* [[1946]] - De earste algemiene gearkomste fan de [[Feriene Naasjes]] hat plak yn [[Londen]], der binne 51 lannen oanwêzich.
* [[1967]] - [[Prinses Margriet]] boasket mei master [[Pieter van Vollenhoven]].
* [[1984]] - De [[Feriene Steaten]] en it [[Fatikaanstêd|Fatikaan]] begjinne nei 117 jier wer mei diplomatike bannen.
* [[1999]] - Twa fammen komme om as trije mannen tolve kûgels ôfsjitte op de door fan Café Bacchus yn [[Garkum]].

== Berne ==
* [[1480]] - keizer [[Maksimiliaan I fan it Hillige Roomske Ryk]] († [[1530]])
* 1480 - [[Margareta fan Savoaye]], lânfâdesse fan 'e [[Nederlannen]] († [[1530]])
* [[1755]] - [[Douwe Egberts (persoan)|Douwe Egberts]], Frysk ûndernimmer († [[1806]])
* [[1769]] - [[Michel Ney]], Frânsk maarskalk († [[1815]])
* [[1818]] - [[Dirk Postma]], Frysk predikant († [[1890]])
* [[1844]] - [[Jitse de Groot]], Frysk skoalmaster, bankdirekteur en ferieningsman († [[1910]])
* [[1851]] - [[Jacobus Kapteyn]], Nederlânsk astronoom († [[1922]])
* [[1869]] - [[Grigori Raspûtin]], Russysk mystikus († [[1916]])
* [[1924]] - [[Eduardo Chillida]], Spaansk byldhouwer († [[2002]])
* [[1935]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger († [[2022]])
* [[1937]] - [[Rindert Straatsma]], Frysk bestjoerder en frisiast († [[2006]])
* [[1939]] - [[Scott McKenzie]], Amerikaansk sjonger († [[2012]])
* [[1945]] - [[Rod Stewart]], Ingelsk sjonger
* [[1948]] - [[Bernard Thévenet]], Frânsk hurdfytser 
* [[1965]] - [[Abe de Vries (skriuwer)|Abe de Vries]], Frysk dichter en oersetter
* [[1971]] - [[Theuns Jordaan]], Súdafrikaansk sjonger en lietsjeskriuwer
* [[1982]] - [[Pieter-Jan Postma]], Frysk siler
* [[1986]] - [[Maartje Roos]], Frysk fotografe en byldzjend keunstneresse
* [[1992]] - [[Katee Owen]], Amerikaansk webcamgirl

== Ferstoarn ==
* [[1625]] - [[Sybrandus Lubbertus]], Eastfrysk teolooch en heechlearaar (* [[1556]])
* [[1775]] - [[Jemeljan Pûgatsjov]], Russysk opstanneling (* [[1740]] of [[1742]])
* [[1778]] - [[Carolus Linnaeus]] (Karl von Linné), Sweedsk biolooch (* [[1707]])
* [[1862]] - [[Samuel Colt]], Amerikaansk wapensmid en ûndernimmer (* [[1814]])
* [[1917]] - [[William Frederick Cody]] (Buffalo Bill), Amerikaansk jager, ferkenner en artyst (* [[1846]])
* [[1934]] - [[Anne Tsjibbes van der Meulen]], Frysk ûnderwizer en keunstsamler (* [[1862]])
* [[1971]] - [[Coco Chanel]], Frânsk modeûntwerpster (* [[1883]])
* [[2005]] - [[Jan Bearn Singelsma]], Frysk politikus (* [[1914]])
* [[2007]] - [[Herman Bode]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder (* [[1925]])
* [[2014]] - [[Allard van der Scheer]], Nederlânsk akteur (* [[1928]])
* [[2016]] - [[David Bowie]],  Ingelsk sjonger, songwriter en akteur (* [[1947]])
* [[2017]] - [[Roman Herzog]], presidint fan [[Dútslân]] (* [[1934]])
* [[2020]] - [[Kabûs bin Saïd al-Saïd]], sultan fan [[Omaan]] (* [[1940]])
* [[2021]] - [[Joop Mulder]], Frysk teäterprodusint (* [[1953]])
* [[2022]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige (* [[1931]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Jannewaris|10]]</text>
      <sha1>4idnz09m9sw21tyli3ukvxsqw6gshpf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>19 jannewaris</title>
    <ns>0</ns>
    <id>511</id>
    <revision>
      <id>1085631</id>
      <parentid>1085131</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:37:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3307" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1795]] - De [[Bataafske Republyk]] wurdt útroppen
* [[1904]] - [[Thomas Alva Edison]] fynt de earste [[elektrisiteit|elektryske]] [[auto]] út.
* [[1942]] - [[Titus Brandsma]] wurdt arrestearre troch de Dútsers
* [[1945]] - It [[ferset]] oerfalt in auto fan de [[Sicherheitsdienst|SD]] op [[de Falom]]. Trije fersetslju wurde befrijd, wylst twa Dútsers om hals reitsje.
* [[1949]] - [[Kuba]] erkent [[Israel]].
* [[1977]] - Der falt snie yn [[Miami]], [[Florida]]. It is de ienichste kear yn de skiednis dat der yn de stêd snie falt. Ek op de [[Bahama's]] falt snie. 
* [[1993]] - [[Tsjechje]] en [[Slowakije]] komme by de [[Feriene Naasjes]].

== Berne ==
* [[1809]] - [[Edgar Allen Poe]], Amerikaansk dichter en skriuwer († [[1849]])
* [[1839]] - [[Paul Cézanne]], Frânsk keunstskilder († [[1906]])
* [[1861]] - [[Georg Christiaan Slieker]], (earste) Frysk (én Nederlânsk) bioskoophâlder († [[1945]])
* [[1894]] - [[Jacobus Wiersma]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1973]])
* [[1912]] - [[Bernardus Nieuwenhuis]], Frysk keunstskilder († [[2001]])
* [[1923]] - [[Jean Stapleton]], Amerikaansk aktrise († [[2013]])
* [[1928]] - [[Jacob Noordmans]], Frysk sjoernalist en redakteur
* [[1929]] - [[Jaap Pander]], Frysk keatser († [[2005]])
* [[1937]] - [[Birgitta Ingeborg Alice fan Sweden|Birgitta Bernadotte]], Sweedsk prinsesse
* [[1940]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach († [[2022]])
* [[1943]] - [[Margriet fan de Nederlannen|Margriet fan Oranje-Nassau]], Nederlânsk prinsesse
* [[1943]] - [[Janis Joplin]], Amerikaansk sjongster († [[1970]])
* [[1946]] - [[Dolly Parton]], Amerikaansk sjongster en aktrise
* [[1948]] - [[Frits Spits]] (Frits Ritmeester), Nederlânsk radio- en tillefyzjepresentator
* [[1949]] - [[Apesanahkwat]], Amerikaansk politikus, aktivist en akteur
* 1949 - [[Arend Langenberg]], Nederlânsk radionijslêzer en voice-over-artyst († [[2012]])
* [[1961]] - [[Marius de Boer]], Frysk sjonger en muzikant
* [[1976]] - [[Arjan Hut]], Frysk skriuwer, stêdsdichter fan Ljouwert
* [[1980]] - [[Hidde Boersma]], Frysk skriuwer en dichter
* [[1981]] - [[Loes Haverkort]], Nederlânsk aktrise en sjongster
===Bisten===
* [[1947]] - [[Black Jack (hynder)|Black Jack]], ferneamd hynder yn it besit fan it [[Amerikaanske Leger]] († [[1976]])

== Ferstoarn ==
* [[1483]] - [[Willem IV fan Egmont]], Nederlânsk ealman, steedhâlder fan Gelre (* [[1483]])
* [[1819]] - kening [[Karel IV fan Spanje]] (* [[1748]])
* [[1819]] - [[James Watt]], Skotsk útfiner (* [[1736]])
* [[1889]] - [[Ranald S. Mackenzie]], Amerikaansk militêr (* [[1840]])
* [[1894]] - [[François Haverschmidt]] (Piet Paaltjens), Frysk dichter en predikant (* [[1835]])
* [[1969]] - [[Jan Palach]], Tsjechysk polityk aktivist (* [[1948]])
* [[2010]] - [[Meindert van der Weerd]], Frysk keatser (* [[1923]])
* [[2012]] - [[Rudi van Dantzig]], Nederlânsk balletdûnser en koreograaf (* [[1933]])
* [[2017]] - [[Miguel Ferrer]], Amerikaansk akteur (* [[1955]])
* [[2020]] - [[Chris de Wagt]], proffuotballer en fuotbaltrainer (* [[1985]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Jannewaris|19]]</text>
      <sha1>snflb162d7gzerzsqrg1ftkypi89nnc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>20 april</title>
    <ns>0</ns>
    <id>604</id>
    <revision>
      <id>1085454</id>
      <parentid>1083988</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:31:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2772" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1808]] - [[Amsterdam]] wurdt de haadstêd fan Nederlân ûnder [[Loadewyk Napoleon Bonaparte|Loadewyk Napoleon]]
* [[1862]] - Utfining fan it [[pasteurisearjen]] troch [[Louis Pasteur]] en [[Claude Bernard]].
* [[1924]] - [[Turkije]] krijt ûnder lieding fan [[Mustafa Kemal Atatürk]] in nije [[grûnwet]].
* [[1955]] - earste útstjoering fan [[Swiebertje]] op de tillefyzje. 
* [[1961]] - De earste [[stereo (audio)|stereo]] radio-útstjoerings, yn de [[Feriene Steaten]].

== Berne ==
* [[1442]] - kening [[Edwert IV fan Ingelân]] († [[1483]])
* [[1764]] - [[Rudolph Ackermann]], Dútsk-Ingelsk litograaf en útfiner († [[1834]])
* [[1808]] - keizer [[Napoleon III fan Frankryk]] († 1873)
* [[1818]] - [[Heinrich Göbel]], Dútsk útfiner († [[1893]])
* [[1827]] - [[John Gibbon]], Amerikaansk militêr († [[1896]])
* [[1860]] - [[Piter Jelles Troelstra]], Frysk politikus en dichter († [[1930]])
* [[1886]] - [[Pieter Westra]], Nederlânsk koloniaal bestjoerder († [[1947]])
* [[1889]] - [[Earik fan Sweden, hartoch fan Västmanland]], Sweedsk prins († [[1918]])
* [[1889]] - [[Adolf Hitler]], lieder fan [[nazy-Dútslân]] († [[1945]])
* [[1893]] - [[Hermann Ungar]], Moravysk skriuwer († [[1929]])
* [[1900]] - [[Kees Verwey]], Nederlânsk keunstskilder († [[1995]])
* [[1927]] - [[Phil Hill]], Amerikaansk autokoereur († [[2008]])
* [[1929]] - [[Paula Dennis]], Nederlânsk sjongeres († [[2016]])
* [[1942]] - [[Arto Paasillina]], Finsk skriuwer en sjoernalist
* [[1948]] - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
* [[1949]] - [[Jessica Lange]], Amerikaansk aktrise
* [[1955]] - [[Hessel van der Kooy]], Skylger kafeehâlder en sjonger
* [[1972]] - [[Carmen Electra]], Amerikaansk model, aktrise en sjongster
* [[1980]] - [[Waylon (sjonger)|Waylon]], Nederlânsk sjonger
* [[1991]] - [[Marieke Lucas Rijneveld]], Nederlânsk skriuwster

== Ferstoarn ==
* [[1510]] - [[Wilwolt fan Schaumberch]], Dútsk legeroerste (* [[1446]])
* [[1806]] - [[Lucas Oling]], Eastfrysk sulversmid (* ±[[1752]])
* [[1912]] - [[Bram Stoker]], Iersk skriuwer (* [[1847]])
* [[1922]] - [[Jacqueline van der Waals]], Nederlânsk dichteresse, skriuwster en oersetster (* [[1868]])
* [[1947]] - kening [[Kristiaan X fan Denemark]] (* [[1870]])
* [[2007]] - [[Kees Visscher]], Nederlânsk skriuwer (* [[1930]])
* [[2017]] - [[Saskia Stuiveling]],  Nederlânsk politikus (* [[1945]])
* [[2018]] - [[Piter Yedema]], Frysk dichter, oersetter en literatuerkritikus (* [[1941]])
* 2018 - [[Avicii]] (Tim Bergling), Sweedsk DJ en muzykprodusint (* [[1989]])
{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|20 April}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:April|20]]</text>
      <sha1>3lxvy4s0maakirphzm561qcmheci7q7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>23 maaie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>637</id>
    <revision>
      <id>1085642</id>
      <parentid>1075734</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:29:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3659" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1430]] - [[Jeanne d'Arc]] finzen nommen troch de Boergonjers.
* [[1568]] - De [[tachtichjierrige oarloch]] set útein mei de [[Slach by Heiligerlee]] dêr't de troepen fan [[Willem fan Oranje]] (oanfierd troch [[Loadewyk fan Nassau]]) de [[Spanje|Spaanske]] troepen ferslaan. [[Adolf fan Nassau (1540-1568)|Adolf fan Nassau]] sneuvelet.
* [[1788]] - [[Súd-Karolina]] wurdt, troch de  [[Amerikaanske Grûnwet]] te [[ratifikaasje|ratifisearjen]], de 8e [[Amerikaanske steat|steat]] fan 'e [[Feriene Steaten]].
* [[1844]] - [[Samuel Morse]] ferstjoert syn earste telegram troch de elektromagnetyske [[Tillegraaf (kommunikaasje)|tillegraaf]].
* [[1917]] - De [[gemeenterie]] fan ''De Bilt-Stasjon'' (it tsjintwurdige [[Bilthoven]]) besprekt alternativen foar de namme dy't te vaak betize wurdt mei [[De Bilt (gemeente)|De Bilt]].
* [[1951]] - Tibetaanske ôffurdigen tekenje (twongen) in oerienkomst foar de &quot;befrijing fan [[Tibet]]&quot;.
* [[1977]] - [[Súd-Molukken|Súd-Molukkers]] begjinne in [[treinkaping by De Punt]] en gizeling fan in legere skoalle yn [[Bovensmilde]].
* [[1993]] - De [[Moskou Expres]] tusken [[Hoek van Holland]] en [[Moskou]] rydt foar it lêst.

== Berne ==
* [[1052]] - kening [[Filips I fan Frankryk]] († [[1108]])
* [[1707]] - [[Carolus Linnaeus]], Sweedsk biolooch († [[1778]])
* [[1718]] - [[William Hunter (anatoom)|William Hunter]], Skotsk anatoom en dokter († [[1783]])
* [[1735]] - [[Charles-Joseph de Ligne]], Waalsk fjldmaarskalk en publisist († [[1814]])
* [[1816]] - [[Jan Rijk Matthijsen]], Nederlânsk tekener en litograaf († [[1850]])
* [[1848]] - [[Otto Lilienthal]], Dútsk loftfeartpionier († [[1896]])
* [[1882]] - [[Reinder Brolsma]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1953]])
* [[1891]] - [[Pär Lagerkvist]], Sweedsk skriuwer († [[1974]])
* [[1927]] - [[John de Slegte]], Nederlânsk boekhanneler († [[2004]])
* [[1939]] - [[Maarten Biesheuvel]], Nederlânsk skriuwer († [[2020]])
* [[1940]] - [[Henk de Haan]], Frysk skriuwer († [[2011]])
* [[1959]] - [[Daniel Alfredson]], Sweedsk regisseur
* [[1965]] - [[Sybrand van Haersma Buma (1965)|Sybrand van Haersma Buma]], Frysk-Nederlânsk politikus
* [[1985]] - [[Wim Stroetinga]], Frysk hurdfytser

== Ferstoarn ==
* [[1125]] - keizer [[Hindrik V (keizer)|Hindrik V fan it Hillige Roomske Ryk]] (* [[1086]])
* [[1498]] - [[Girolamo Savonarola]], Italjaansk mûnts en politikus (* [[1452]])
* [[1731]] - [[Jacobus Fruytier]], Nederlânsk predikant en teolooch (* [[1659]])
* [[1842]] - [[José de Espronceda]], Spaansk dichter en skriuwer (* [[1808]])
* [[1851]] - [[Lucas Pieters Roodbaard]], Nederlânsk túnarsjitekt (* [[1782]])
* [[1852]] - [[Sjouke Hylkema]], Frysk ûndernimmer en skriuwer (* [[1922]])
* [[1905]] - [[Martinus Wilhelmus van der Aa]], Nederlânsk auteur (* [[1831]])
* [[1906]] - [[Henrik Ibsen]], Noarsk toanielskriuwer (* [[1828]])
* [[1945]] - [[Heinrich Himmler]], Dútsk politikus en oarlochsmisdiediger (* [[1900]])
* [[1969]] - [[Peter Alma]], Nederlânsk keunstner (* [[1886]])
* [[1979]] - [[Hub van Doorne]], Nederlânsk autofabrikant (* [[1900]])
* [[1991]] - [[Jacob Kalma]], Frysk predikant en skiedkundige (* [[1907]])
* [[2006]] - [[Lloyd Bentsen]], Amerikaansk politikus (* [[1921]])
* [[2015]] - [[Ali Raymi]], Jemenitisch bokser en militêr (* [[1973]])
* [[2017]] - [[Roger Moore]], Ingelsk akteur (* [[1927]])
* [[2022]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Maaie|23]]</text>
      <sha1>nimvlwal3g95wzedrgcsad7dihg5plm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>27 maaie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>641</id>
    <revision>
      <id>1085433</id>
      <parentid>1078381</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:57:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2834" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1703]] - [[Tsaar]] [[Peter de Grutte]] stiftet [[Sint-Petersburch]].
* [[1941]] - It [[Nazi-Dútslân|Dútske]] oarlochsskip ''[[Bismarck (slachskip)|Bismarck]]'' fergiet yn de [[Atlantyske Oseaan]].
* [[1949]] - Oprjochting [[Fuotbalferiening BCV]]
* [[1990]] - It kraakte Wolters-Noordhoffkompleks yn [[Grins (stêd)|Grins]] wurdt troch in grutte polysjemacht ûntromme.
* [[2005]] - It [[stedhûs fan Ljouwert]] wurdt weriepene.
* [[2006]] - By in [[ierdskodding]] op [[Java]], mei in krêft fan 6,2 op de [[Skaal fan Richter]], komme 6.234 minsken om it libben.
* [[2006]] - De aldergrutste [[oranjekoeke]] ea wurdt makke troch de bakkers fan [[Snits (stêd)|Snits]]. Hja bakten in koeke fan 117,5 kante meter.

== Berne ==
* [[1626]] - [[Willem II fan Oranje-Nassau]], steedhâlder fan [[Hollân]], [[Seelân]], [[Utert (provinsje)|Utert]], [[Gelderlân]] en [[Oerisel]] († [[1650]])
* [[1652]] - [[Liselotte fan de Palts]], hartoginne-gemalinne fan [[Orléans]] († [[1722]])
* [[1756]] - kening [[Maksimiliaan I fan Beieren]] († [[1825]])
* [[1837]] - [[Wild Bill Hickok]], Amerikaansk gokker, revolverman en ikoan fan it Wylde Westen († [[1876]])
* [[1893]] - [[Jan Planting]], Frysk keunstskilder († [[1955]])
* [[1911]] - [[Hubert Humphrey]], Amerikaansk politikus († [[1978]])
* [[1921]] - [[Joop Bakker]], Frysk politikus († [[2003]])
* [[1922]] - [[Christopher Lee]], Ingelsk akteur († [[2015]])
* [[1923]] - [[Henry Kissinger]], Amerikaansk politikus
* [[1927]] - [[Jan Blokker]], Nederlânsk sjoernalist, kollumnist en senarioskriuwer († [[2010]])
* [[1944]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer († [[2022]])
* [[1976]] - [[Anita Blond]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1983]] - [[Lucenzo]], Portegeesk-Frânsk sjonger en muzykprodusint
* [[1995]] - [[Vienna Black]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1039]] - [[Durk III]], greve fan West-Frisia (* [[981]])
* [[1266]] - [[Elizabeth fan Breunswyk, grevinne fan Hollân|Elizabeth fan Breunswyk]], grevinne-gemalinne fan [[Greefskip Hollân|Hollân]] (* ±[[1230]])
* [[1564]] - [[Jehannes Kalvyn]], Frânsk-Switsersk teolooch en grûnlizzer fan it [[kalvinisme]] (* [[1509]])
* [[1576]] - [[Loadewyk fan Boisot]], Flaamsk ealman en wettergeus (* ±[[1530]])
* [[1741]] - [[Gerard Wigmana]], Frysk keunstskilder (* [[1673]])
* [[1840]] - [[Nicolo Paganini]], Italjaansk fioelist en komponist (* [[1782]])
* [[1939]] - [[Joseph Roth]], Oekraynsk sjoernalist en skriuwer (* [[1894]])
* [[2018]] - [[Gardner Dozois]], Amerikaansk skriuwer en redakteur (* [[1947]])
* [[2022]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Maaie|27]]</text>
      <sha1>kprfqhqs5dgt47f29rbs82hkzwnyizi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>8 juny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>653</id>
    <revision>
      <id>1085482</id>
      <parentid>1083923</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:02:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3821" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1042]] - [[Edward de Belider]] folget syn ferstoarne healbroer [[Hardeknoet]] op as kening fan [[Ingelân]].
* [[1076]] - [[Slach by Iselmonde]]. De [[Fryske greve]] [[Durk V fan Hollân|Durk V]] werovert it meastpart fan West-Fryslân op de biskop fan Utert.
* [[1783]] - De fulkaan [[Laky]] op [[Yslân]] barst út. De erupsje soe acht moannen duorje, mei nuveraardich kleure loften as gefolch. De troch de wyn meifierde sweveldampen soargje yn gâns West-Jeropa foar mislearre rispingen en mei de dêrnei kommende strange winter, foar tûzenen slachtoffers.
* [[1969]] - De [[Nederlandsche Radio Unie]] en de [[Nederlandse Televisie Stichting]] beslute tegearre op te gean yn de [[Nederlandse Omroep Stichting]], NOS.
* [[2004]] - [[Fenus (planeet)|Fenus]] giet foar de [[Sinne]] lâns, foar it earst sûnt 1882. Op [[6 juny]] [[2012]] soe it wer barre moatte.
* [[2012]] - De [[Fryske Wikipedy]] hat 25.000 siden

== Berne ==
* [[1545]] - [[Karel, kroanprins fan Spanje]] (don Carlos fan Spanje) († [[1568]])
* [[1625]] - [[Giovanni Domenico Cassini]], Italjaansk astronoom († [[1712]])
* [[1746]] - [[Jean Henri van Swinden]], Nederlânsk wis- en natuerkundige († [[1823]])
* [[1807]] - [[Verplanck Van Antwerp]], Amerikaansk amtner en militêr († [[1875]])
* [[1810]] - [[Robert Schumann]], Dútsk komponist en pianist († [[1856]])
* [[1867]] - [[Frank Lloyd Wright]], Amerikaansk arsjitekt († [[1959]])
* [[1872]] - [[J.A. Bruins jr.]], Nederlânsk predikant († [[1947]])
* [[1902]] - [[Abraham Salomon Levisson]], oerrabbyn fan Fryslân († [[1945]])
* [[1922]] - [[Wim Meuldijk]], Nederlânsk senarioskriuwer († [[2007]])
* [[1922]] - [[Hendrik Miedema]], Nederlânsk heechlearaar nammekunde († [[2008]])
* [[1925]] - [[Barbara Bush]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2018]])
* [[1927]] - [[Jerry Stiller]], Amerikaansk komyk en akteur († [[2020]])
* [[1965]] - [[Paul Youll|Paul]] en [[Stephen Youll]], Ingelsk yllustrators en boekbânûntwerpers ([[mearling|twilling]])
* [[1977]] - [[Kanye West]], Amerikaansk rapper en muzykprodusint
* [[1986]] - [[Charisma Cappelli]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1990]] - [[Pien Breeuwsma]], Frysk sjongeres
* [[1992]] - [[Katt Dylan]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1999]] - [[Harmony Wonder]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1042]] - kening [[Hardeknút]] fan [[Ingelân]] en [[Denemark]] (* [[1018]]/[[1019]])
* [[1376]] - [[Edward fan Woodstock]] (de Swarte Prins), prins fan [[Wales]] en kroanprins fan [[Ingelân]] (* [[1330]])
* [[1714]] - [[Sofia fan de Palts]], hartoginne-gemalinne fan [[Breunswyk-Lüneburg]] (* [[1630]])
* [[1768]] - [[Johann Winckelmann]], Dútsk keunsthistoarikus en argeolooch (*[[1717]])
* [[1794]] - [[Gottfried August Bürger]], Dútsk dichter (* [[1747]])
* [[1795]] - kening [[Loadewijk XVII fan Frankryk]] (* [[1785]])
* [[1845]] - [[Andrew Jackson]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1767]])
* [[1880]] - [[Marije van Hessen-Darmstadt]], keizerinne-gemalinne fan [[Ruslân]] (* [[1824]])
* [[1896]] - [[John Gregory Bourke]], Amerikaansk militêr en antropolooch (* [[1846]])
* [[1944]] - [[Julius Matthijs van Beyma]], Frysk jurist en politikus (* [[1877]])
* [[1979]] - [[Lou Geels]], Nederlânsk akteur (* [[1908]])
* [[1999]] - [[Piet Blom]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1934]])
* [[2006]] - [[Sjoerd van der Schaaf]], Frysk sjoernalist en skriuwer (* [[1906]])
* [[2008]] - [[Hendrik Miedema]], Nederlânsk heechlearaar nammekunde (* [[1922]])
* [[2013]] - [[Doeke Bekius]], Frysk politikus  (* [[1922]])
* [[2022]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Juny|08]]</text>
      <sha1>0ln662i5xtgyw1idx9i6h0dr3vtvcqm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>13 juny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>658</id>
    <revision>
      <id>1085634</id>
      <parentid>1084418</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:59:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2973" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1611]] - [[Jan Knilles Femmes]] libbet ien jier op in sânplaat, en wint in weddenskip.
* [[1866]] - Op 'e [[Grutte Flakten (Noard-Amearika)|Grutte Flakten]] fan [[Noard-Amearika]] brekt de [[Oarloch fan Reade Wolk]] út tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Lakota (folk)|Lakota]], de [[Noardlike Sjajinnen]] en de [[Noardlike Arapaho (folk)|Noardlike Arapaho]], oer de [[fort]]en dy't it [[Amerikaanske Leger]] by it [[Bozeman Trail]] lâns yllegaal op [[Yndianen|Yndiaansk]] lân boud hat.
* [[1983]] - De [[romtesonde]] [[Pioneer 10]] ferlit it bekende [[sinnestelsel]].
* [[2009]] - Op it Ynterfrysk Kongres yn it [[Eastfryslân|Eastfryske]] [[Lier (stêd)|Lier]] stelt de [[Fryske Rie]] in offisjele [[Ynterfryske flagge]] fêst. 

== Berne ==
* [[823]] - keizer [[Karel de Keale]] fan it [[Hillige Roomske Ryk]] († [[877]])
* [[1690]] - foarst [[Joaris Albrecht fan Eastfryslân]] († [[1734]])
* [[1809]] - [[Heinrich Hoffmann (skriuwer)|Heinrich Hoffmann]], Dútsk psychiater en skriuwer († [[1894]])
* [[1865]] - [[William Butler Yeats]], Iersk dichter († [[1939]])
* [[1855]] - [[Jacob Klaver]], Frysk keatser († [[1945]])
* [[1908]] - [[Paulus Akkerman]], Frysk skriuwer († [[1982]])
* [[1925]] - [[Willem Albeda]], Nederlânsk politikus († [[2014]])
* [[1944]] - [[Ban Ki-moon]], Súdkoreaansk diplomaat en politikus, seiktaris-generaal fan de [[Feriene Naasjes]]
* [[1953]] - [[Tim Allen]], Amerikaansk komyk en akteur
* [[1956]] - [[Ineke Smienk]], Nederlânsk keunstneresse
* [[1965]] - [[Dirk van der Veen]], Frysk skriuwer († [[2015]])
* [[1986]] - [[Mary-Kate Olsen|Mary-Kate]] en [[Ashley Olsen]], Amerikaanske aktrises ([[mearling|twilling]])
* [[1994]] - [[Itzhak de Laat]], Frysk shorttracker
* [[2000]] - [[Daniella Perkins]], Amerikaansk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[1573]] - [[Jelte Eelsma]], Frysk frijheidstrider, frijbûtser en wettergeus (* [[1539]])
* [[1588]] - [[Anna fan Oranje-Nassau]], Nederlânsk ealfrouwe, troud mei [[Willem Loadewyk fan Nassau-Dillenburg]] (* [[1563]])
* [[1665]] - [[Auke Stellingwerf]], Frysk admiraal (* [[1635]])
* [[1886]] - kening [[Loadewyk II fan Beieren]] (de &quot;Mearkeskening&quot;) (* [[1845]])
* [[1925]] - [[Gerben Postma]], Frysk skriuwer en skoalmaster (* [[1847]])
* [[1962]] - [[Teatske Alzum]], Frysk skriuwster (* [[1899]])
* [[1986]] - [[Benny Goodman]], Amerikaansk muzikant (* [[1909]])
* [[1987]] - [[Sake Lieuwe Tiemersma]], Frysk komponist, oargelist en dirigint (* [[1912]])
* [[1991]] - [[Tabe Beintema]], Frysk boekhanneler, frisiast en oersetter (* [[1912]])
* [[2005]] - [[Jesús Moncada]], Katalaansk skriuwer (* [[1941]])
* [[2013]] - [[Albert White Hat]], Amerikaansk taalaktivist (* [[1938]])
* [[2022]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Juny|13]]</text>
      <sha1>1g1wh9q2z1nzqxvyyrr9dmfgjiaq032</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>4 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>679</id>
    <revision>
      <id>1085439</id>
      <parentid>1074723</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:15:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3243" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1310]] - De Friezen yn [[Westergoa]] ûnderwerpe har oan de Hollânske greve [[Willem III fan Hollân|Willem II]].
* [[1380]] - De [[Slach by Arum]] fynt plak tusken [[mûnts]]en fan 'e [[Ludingatsjerke]] en mûntsen fan [[Kleaster Blomkamp|Aldekleaster]], wêrby't mear as 130 man sneuvelje.
* [[1776]] - It [[Amerikaanske Kongres]] nimt de [[Amerikaanske Unôfhinklikheidsferklearring|ûnôfhinklikheidsferklearring]] oan, troch [[Thomas Jefferson]] yn gearwurking mei oaren ûntwurpen.
* [[1868]] - [[Noard-Karolina]] wurdt as 4e fan 'e yn 'e [[Amerikaanske Boargeroarloch]] fersleine [[Konfederearre Steaten fan Amearika|Konfederearre steaten]] wer talitten ta de [[Feriene Steaten|Amerikaanske Uny]].
* [[1934]] - Yn [[Amsterdam]] brekt it [[Jordaanoproer]] út as réaksje op de ferleging fan de [[wurkleazens]]tipe troch it kabinet-[[Hendrikus Colijn|Colijn]]
* [[2004]] - [[De Kast]] syn ôfskiedsoptreden yn de Teatertún yn [[Riis]].

== Berne ==
* [[1799]] - kening [[Oskar I fan Sweden]] († [[1859]])
* [[1807]] - [[Giuseppe Garibaldi]], Italjaansk nasjonalist, militêr en politikus († [[1882]])
* [[1891]] - [[Frederik Cornelis Rab]], boargemaster fan Flylân († [[1947]])
* [[1895]] - [[Eije Wijkstra]], Nederlânsk krimineel († [[1941]])
* [[1938]] - [[Hindrik van der Meer]], Frysk lietsjeskriuwer en muzikant
* [[1940]] - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer († [[2022]])
* [[1941]] - [[Johnny Lion]], pseudonym fan John van Leeuwarden, Nederlânsk sjonger en akteur († [[2019]])
* [[1951]] - [[John Eskes]], Frysk muzikant, komponist en dirigint († [[2015]])
* [[1988]] - [[Jada Stevens]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1598]] - [[Abraham Ortelius]], Flaamsk kartograaf (* [[1527]])
* [[1768]] - [[Willem van Haren (dichter)|Willem van Haren]], Frysk dichter, politikus en diplomaat (* [[1710]])
* [[1780]] - hartoch [[Karel fan Loataringen (1712-1780)|Karel fan Loataringen]] ('Karel fan Lorreinen'), lânfâd fan 'e [[Súdlike Nederlannen]] (* [[1712]])
* [[1831]] - [[James Monroe]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1758]])
* [[1824]] - [[Jan Pieter Minckeleers]], Nederlânsk útfiner (* [[1748]])
* [[1826]] - [[John Adams]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1735]])
* 1826 - [[Thomas Jefferson]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1743]])
* [[1870]] - [[Willem Klazes Boorsma]], Frysk keatser (* [[1826]])
* [[1886]] - [[Bizonfâlemakker]], opperhaad fan 'e [[Kry (folk)|Kry]] (* [[1842]])
* [[1888]] - [[Theodor Storm]], Dútsk skriuwer (* [[1817]])
* [[1934]] - [[Maria Curie-Skłodowska]], Poalsk-Frânsk natuerkundige en Nobelpriiswinneresse (* [[1867]])
* [[1958]] - [[Evert Rinsema]], skuonmakker, skriuwer en dichter (* [[1880]])
* [[1979]] - [[Theodora Kracaw Kroeber]], Amerikaansk antropologe en folkekundige (* [[1897]])
* [[1981]] - [[Nuttert Timmerman]], Frysk bestjoerder yn 'e draafsport (* [[1910]])
* [[2002]] - [[Freark Dam]], Frysk sjoernalist, oersetter en dichter (* [[1924]])
* [[2010]] - [[Bram van der Werf]], Frysk politikus (* [[1943]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|4 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|04]]</text>
      <sha1>3v7wfkr7q2zpx75g377ru7mz9u9lfx8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>6 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>681</id>
    <revision>
      <id>1085447</id>
      <parentid>1077696</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:52:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3223" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1415]] - De [[Bohemen|Boheemske]] [[tsjerkeherfoarmer]] [[Jehannes Hus]] stjert op de [[brânsteapel]].
* [[1659]] - Yn [[Grins (stêd)|Grins]] trout [[prinsesse]] [[Henriëtte Katarina fan Oranje-Nassau]], in [[dochter]] fan 'e [[Hollân]]ske [[steedhâlder]] [[Freark Hindrik fan Oranje-Nassau]], mei [[foarst]] [[Jehan George II fan Anhalt-Dessau]]. Dit is it iennichste [[Hûs Oranje-Nassau|Oranje]]-[[houlik]] dat ea yn Grins plakfûn.
* [[1667]] - De [[Súdlike Nederlannen|Súdnederlânske]] [[stêd]] [[Dowaai]] falt yn 'e hannen fan 'e [[Frankryk|Frânske]] [[kening]] [[Loadewyk XIV fan Frankryk|Loadewyk XIV]].
* [[1885]] - [[Louis Pasteur]] ferrjochtet de earste tests fan it [[faksên]] tsjin [[hûnsdûmens]].
* [[1898]] - De [[Amerikaanske anneksaasje fan Hawaï]] fynt plak.
* [[1942]] - [[Anne Frank]], har [[heit]] en [[mem]] en har [[suster]] dûke ûnder op 'e [[souder]] fan har heite [[kantoar]] oan 'e Prinsegrêft 263 yn [[Amsterdam]].

== Berne ==
* [[1760]] - [[Dirk Piebes Sjollema]], Frysk keunstskilder († [[1840]])
* [[1796]] - tsaar [[Nikolaas I fan Ruslân]] († [[1855]])
* [[1832]] - keizer [[Maksimiliaan fan Meksiko]] († [[1867]])
* [[1884]] - [[Willem Marinus Dudok]], Nederlânsk arsjitekt († [[1974]])
* [[1921]] - [[Nancy Reagan]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2016]])
* [[1927]] - [[Ton Alberts]], Nederlânsk arsjitekt († [[1999]])
* [[1944]] - [[Bernhard Schlink]], Dútsk skriuwer en jurist
* [[1946]] - [[George W. Bush]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]]
* 1946 - [[Tiemen Groen]], Frysk hurdfytser
* [[1956]] - [[Joop Atsma]], Frysk politikus en bestjoerder
* [[1974]] - [[Tania Russof]], Letsk pornoaktrise
* [[1976]] - [[Alana Evans]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1999]] - [[Michelle de Jong]], Frysk reedrydster

== Ferstoarn ==
* [[1189]] - kening [[Hindrik II fan Ingelân]] (* [[1133]]) 
* [[1415]] - [[Jehannes Hus]], Boheemsk tsjerkeherfoarmer (* [[1369]]/[[1370]]) 
* [[1535]] - [[Thomas More]], Ingelsk filosoof, skriuwer en steatsman (* [[1478]])
* [[1553]] - [[Edwert VI fan Ingelân]] (* [[1537]]) 
* [[1623]] - [[William Byrd]], Ingelsk komponist (* [[1543]])
* [[1734]] - [[Nicolas Bernier]], Frânsk komponist (* [[1665]]) 
* [[1854]] - [[Georg Ohm]], Dútsk natuerkundige (* [[1789]]) 
* [[1893]] - [[Guy de Maupassant]], Frânsk skriuwer (* [[1850]])
* [[1919]] - [[Jacoba Rauwerda]], Frysk bordeelhâldster (* [[1843]])
* [[1936]] - [[Arjen Draisma de Vries]], Frysk ûndernimmer en politikus (* [[1843]])
* [[1971]] - [[Louis Armstrong]], Amerikaansk muzikant en sjonger (* [[1901]])
* [[1995]] - [[Bauke Miedema]], Frysk boer, astronoom en ynstrumintmakker (* [[1909]])
* [[2010]] - [[Jan Blokker]], Nederlânsk sjoernalist, kollumnist en senarioskriuwer (* [[1927]])
* [[2014]] - [[Pieter Groenier]], Nederlânsk akteur (* [[1951]])
* [[2019]] - [[Willem Mook]], Frysk tekenlearaar en keunstner (* [[1954]])
* [[2020]] - [[Ennio Morricone]], Italjaansk komponist (* [[1928]])
* [[2022]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|6 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|06]]</text>
      <sha1>tdkbczsq6yfkytc1rzdn5qgq5hffjop</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>8 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>683</id>
    <revision>
      <id>1085451</id>
      <parentid>1084987</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:30:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +2</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3027" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1497]] - De [[Portegal|Portegeeske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Vasco da Gama]] set mei in lyte [[float]] ôf út [[Lissabon]], en begjint oan in ekspedysje nei [[Yndia]].
* [[1917]] - In [[bolsjewiken|bolsjewistyske]] [[opstân]] yn [[Petrograd]] (Sint-Petersburch) mislearret, en [[Lenin]] flechtet nei [[Finlân]].
* [[2000]] - De [[Slachtemaraton]] wurdt foar de earste kear holden.
* [[2010]] - De [[Haadbrêge fan Easterwâlde]] wurdt oplevere.

== Berne ==
* [[1528]] - hartoch [[Emmanuël Filibert fan Savoaye]], lânfâd fan 'e [[Nederlannen]] († [[1580]])
* [[1621]] - [[Jean de La Fontaine]], Frânsk skriuwer († [[1695]])
* [[1726]] - [[Gerhard Nicolaas Heerkens]], Nederlânsk stikeldichter († [[1801]])
* [[1788]] - [[Eelke Jelles Eelkema]] (ek: Eelkama), Frysk keunstskilder en tekener († [[1839]])
* [[1823]] - [[Auke Boonemmer]], Frysk skriuwer († [[1894]])
* [[1821]] - [[Peter Wilhelm Janssen]], Eastfrysk-Nederlânsk keapman en filantroop († [[1903]])
* [[1838]] - [[Ferdinand von Zeppelin]], Dútsk ealman en útfiner fan it [[loftskip]] († [[1917]])
* [[1839]] - [[John D. Rockefeller]], Amerikaansk ûndernimmer († [[1937]])
* [[1947]] - [[Peter Tetteroo (muzikant)|Peter Tetteroo]], Nederlânsks muzikant († [[2002]])
* [[1871]] - [[Kornelis ter Laan]], Nederlânsk taalkundige († [[1963]])
* [[1882]] - [[Percy Grainger]], Australysk-Amerikaansk pianist, komponist en dirigint († [[1961]])
* [[1899]] - [[Jan Boer (dichter)|Jan Boer]], Nederlânsk dichter († [[1983]])
* [[1908]] - [[Nelson Rockefeller]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1979]])
* [[1951]] - [[Geert de Jong]], Flaamsk aktrise
* [[1961]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger († [[2022]])
* [[1961]] - [[Toby Keith]], Amerikaansk sjonger

== Ferstoarn ==
* [[810]] - kening [[Pepyn fan Itaalje]] (* [[777]])
* [[975]] - kening [[Edgar fan Ingelân]] (* [[942]])
* [[1427]] - [[Misjelle fan Frankryk]], hartoginne-gemalinne fan [[Hartochdom Boergonje|Boergonje]] (* [[1395]])
* [[1695]] - [[Christiaan Huygens]], Nederlânsk wiskundige en natuerkundige (* [[1629]])
* [[1822]] - [[Percy Bysshe Shelley]], Ingelsk dichter († [[1792]])
* [[1859]] - kening [[Oskar I fan Sweden]] († [[1799]]).
* [[1919]] - [[Johan Andreas Dèr Mouw]], Nederlânsk dichter, taal- en letterkundige en filosoof (* [[1863]])
* [[1990]] - [[Hans Faverey]], Surinaamsk-Nederlânsk dichter (* [[1933]])
* [[2004]] - [[Albert H. Friedlander]], Joadsk-Amerikaansk rabbyn en skriuwer (* [[1927]])
* [[2010]] - [[Frans Mallan]], Nederlânsk predikant (* [[1925]])
* [[2011]] - [[Betty Ford]], Amerikaansk presidintsfrou (* [[1918]])
* [[2015]] - [[Irwin Keyes]], Amerikaansk akteur (* [[1952]])
* [[2022]] - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* 2022 - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|8 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|08]]</text>
      <sha1>4utqoy008gaxyw39wkg4y2li42vvsso</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085461</id>
      <parentid>1085451</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:53:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3085" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1497]] - De [[Portegal|Portegeeske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Vasco da Gama]] set mei in lyte [[float]] ôf út [[Lissabon]], en begjint oan in ekspedysje nei [[Yndia]].
* [[1917]] - In [[bolsjewiken|bolsjewistyske]] [[opstân]] yn [[Petrograd]] (Sint-Petersburch) mislearret, en [[Lenin]] flechtet nei [[Finlân]].
* [[2000]] - De [[Slachtemaraton]] wurdt foar de earste kear holden.
* [[2010]] - De [[Haadbrêge fan Easterwâlde]] wurdt oplevere.

== Berne ==
* [[1528]] - hartoch [[Emmanuël Filibert fan Savoaye]], lânfâd fan 'e [[Nederlannen]] († [[1580]])
* [[1621]] - [[Jean de La Fontaine]], Frânsk skriuwer († [[1695]])
* [[1726]] - [[Gerhard Nicolaas Heerkens]], Nederlânsk stikeldichter († [[1801]])
* [[1788]] - [[Eelke Jelles Eelkema]] (ek: Eelkama), Frysk keunstskilder en tekener († [[1839]])
* [[1823]] - [[Auke Boonemmer]], Frysk skriuwer († [[1894]])
* [[1821]] - [[Peter Wilhelm Janssen]], Eastfrysk-Nederlânsk keapman en filantroop († [[1903]])
* [[1838]] - [[Ferdinand von Zeppelin]], Dútsk ealman en útfiner fan it [[loftskip]] († [[1917]])
* [[1839]] - [[John D. Rockefeller]], Amerikaansk ûndernimmer († [[1937]])
* [[1947]] - [[Peter Tetteroo (muzikant)|Peter Tetteroo]], Nederlânsks muzikant († [[2002]])
* [[1871]] - [[Kornelis ter Laan]], Nederlânsk taalkundige († [[1963]])
* [[1882]] - [[Percy Grainger]], Australysk-Amerikaansk pianist, komponist en dirigint († [[1961]])
* [[1899]] - [[Jan Boer (dichter)|Jan Boer]], Nederlânsk dichter († [[1983]])
* [[1908]] - [[Nelson Rockefeller]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1979]])
* [[1951]] - [[Geert de Jong]], Flaamsk aktrise
* [[1961]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger († [[2022]])
* [[1961]] - [[Toby Keith]], Amerikaansk sjonger

== Ferstoarn ==
* [[810]] - kening [[Pepyn fan Itaalje]] (* [[777]])
* [[975]] - kening [[Edgar fan Ingelân]] (* [[942]])
* [[1427]] - [[Misjelle fan Frankryk]], hartoginne-gemalinne fan [[Hartochdom Boergonje|Boergonje]] (* [[1395]])
* [[1695]] - [[Christiaan Huygens]], Nederlânsk wiskundige en natuerkundige (* [[1629]])
* [[1822]] - [[Percy Bysshe Shelley]], Ingelsk dichter († [[1792]])
* [[1859]] - kening [[Oskar I fan Sweden]] († [[1799]]).
* [[1919]] - [[Johan Andreas Dèr Mouw]], Nederlânsk dichter, taal- en letterkundige en filosoof (* [[1863]])
* [[1990]] - [[Hans Faverey]], Surinaamsk-Nederlânsk dichter (* [[1933]])
* [[2004]] - [[Albert H. Friedlander]], Joadsk-Amerikaansk rabbyn en skriuwer (* [[1927]])
* [[2010]] - [[Frans Mallan]], Nederlânsk predikant (* [[1925]])
* [[2011]] - [[Betty Ford]], Amerikaansk presidintsfrou (* [[1918]])
* [[2015]] - [[Irwin Keyes]], Amerikaansk akteur (* [[1952]])
* [[2022]] - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]])
* 2022 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* 2022 - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|8 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|08]]</text>
      <sha1>pxgrwojmlnqolkebswvubng1e7btv4e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>9 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>684</id>
    <revision>
      <id>1085442</id>
      <parentid>1075478</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:48:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4193" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1540]] - [[Kening]] [[Hindrik VIII fan Ingelân]] lit syn [[houlik]] mei syn fjirde [[oarehelte|frou]], [[Anna fan Kleef]], neatich ferklearje.
* [[1816]] - [[Argentynje]] ferklearret him ûnôfhinklik fan [[Spanje]].
* [[1854]] - Yn [[Frjentsjer]] wurdt foar it earst de [[PC]] holden.
* [[1868]] - [[Súd-Karolina]] en [[Louisiana]] wurdt as 5e en 6e fan 'e yn 'e [[Amerikaanske Boargeroarloch]] fersleine [[Konfederearre Steaten fan Amearika|Konfederearre steaten]] wer talitten ta de [[Feriene Steaten|Amerikaanske Uny]].
* [[1922]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaan]] [[Johnny Weissmuller]] swimt as earste [[minske]] ûnder de minút op 'e 100&amp;nbsp;m [[frije slach]].
* [[1945]] - De [[Nederlân]]ske [[minister]] fan Finânsjes, [[Piet Lieftinck]], stelt de [[jildsuvering]] yn: foàr [[14 july]] moatte alle [[bankbiljett]]en fan 100 [[gûne]] ynlevere wurde.
* [[1960]] - [[Sovjet]]-lieder [[Nikita Chrûsjtsjov]] driget de [[Feriene Steaten]] mei in [[atoombom|kearnoarloch]] as it [[kommunisme|kommunistyske]] [[bewâld]] op [[Kuba]] oanfallen wurdt.
* [[1982]] - [[Coca Cola]] yntrodusearret Cola Light.
* [[2002]] - Trijeënfyftich [[Afrika]]anske [[lân|lannen]] ferienje harren yn 'e [[Afrikaanske Uny]].
* [[2005]] - [[Hurdfytser]] [[Pieter Weening]] fan [[De Harkema]] wint de achtste etappe fan de [[Tour de France]].
* [[2011]] - [[Súd-Sûdan]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Sûdan]].

== Berne ==
* [[1764]] - [[Ann Radcliffe]], Ingelsk skriuwster († [[1823]])
* [[1779]] - [[Isabelle de Gélieu]], Switsersk skriuwster en oersetster († [[1834]])
* [[1819]] - [[Elias Howe]], Amerikaansk útfiner fan de naaimasine († [[1867]])
* [[1832]] - [[Albert Breunissen Troost]], Nederlânsk arsjitekt († [[1900]])
* [[1837]] - [[Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (1837-1900)|Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt]], Frysk jonkhear, aventuerier en ''socialite'' († [[1900]])
* [[1838]] - [[Philip Bliss]], Amerikaansk hymneskriuwer († [[1876]])
* [[1852]] - [[Geertruida Christine Jentink]], Frysk feministe en sjoernaliste († [[1918]])
* [[1856]] - [[Nikola Tesla]], Servysk elektrotechnikus, natuerkundige en útfiner († [[1943]])
* [[1858]] - [[Franz Boas]], Dútsk-Amerikaansk antropolooch († [[1942]])
* [[1881]] - [[Richard Hagemann]], Frysk-Amerikaansk konsertpianist, dirigint en filmmuzykkomponist († [[1966]])
* [[1920]] - [[Herre Halbertsma]], Nederlânsk skiedkundige en argeolooch († [[1998]])
* [[1935]] - [[Wim Duisenberg]], Frysk ekonoom, politikus en bankier († [[2005]])
* [[1945]] - [[Dean Koontz]], Amerikaansk skriuwer
* [[1951]] - [[Max van Weezel]], Nederlânsk sjoernalist en politikolooch († [[2019]])
* [[1954]] - [[Renée de Haan]], Nederlânsk sjongster († [[2016]])
* [[1957]] - [[Jurjen van der Meer]], Frysk (tekst)skriuwer en ûnderwizer
* [[1957]] - [[Todd Lockwood]], Amerikaansk yllustrator
* [[1969]] - [[Gert-Jan Segers]], Nederlânsk politikus en skriuwer
* [[1976]] - [[Cecilia Grout]], Russysk pornoaktrise
* 1976 - [[Jochem Uytdehaage]], Nederlânsk hurdrider
* [[1977]] - [[Simone Horvath]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1981]] - [[Nyomi Marcela]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1983]] - [[Ben Saunders (sjonger)|Ben Saunders]], Ingelsk sjonger

== Ferstoarn ==
* [[1228]] - [[Stephen Langton]], Ingelsk teolooch (* ±[[1150]])
* [[1386]] - hartoch [[Leopold III fan Eastenryk]] (* [[1351]])
* [[1553]] - karfoarst [[Maurits fan Saksen]] (* [[1521]])
* [[1654]] - keizer [[Ferdinand IV fan it Hillige Roomske Ryk]] (* [[1633]])
* [[1797]] - [[Edmund Burke]], Iersk filosoof en politikus (* [[1729]])
* [[1892]] - [[Binne Bolleman van der Veen]], Frysk predikant en skriuwer (* [[1818]])
* [[1932]] - [[King Camp Gillette]], Amerikaanske útfiner fan it skearmeske (* [[1855]])
* [[1944]] - [[Sjouke van der Kooi]], Frysk ûnderwizer en kenner fan it [[Hylpersk]] (* [[1851]])
* [[1949]] - [[Gerrit Knop]], Skylger skriuwer, dichter en taalkundige (* [[1873]])
* [[2022]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|9 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|09]]</text>
      <sha1>do13jy2cuvrg9dsgzxcd2wgox4h4as8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085446</id>
      <parentid>1085442</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:52:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Ferstoarn */ Ferkearde datum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4130" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1540]] - [[Kening]] [[Hindrik VIII fan Ingelân]] lit syn [[houlik]] mei syn fjirde [[oarehelte|frou]], [[Anna fan Kleef]], neatich ferklearje.
* [[1816]] - [[Argentynje]] ferklearret him ûnôfhinklik fan [[Spanje]].
* [[1854]] - Yn [[Frjentsjer]] wurdt foar it earst de [[PC]] holden.
* [[1868]] - [[Súd-Karolina]] en [[Louisiana]] wurdt as 5e en 6e fan 'e yn 'e [[Amerikaanske Boargeroarloch]] fersleine [[Konfederearre Steaten fan Amearika|Konfederearre steaten]] wer talitten ta de [[Feriene Steaten|Amerikaanske Uny]].
* [[1922]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaan]] [[Johnny Weissmuller]] swimt as earste [[minske]] ûnder de minút op 'e 100&amp;nbsp;m [[frije slach]].
* [[1945]] - De [[Nederlân]]ske [[minister]] fan Finânsjes, [[Piet Lieftinck]], stelt de [[jildsuvering]] yn: foàr [[14 july]] moatte alle [[bankbiljett]]en fan 100 [[gûne]] ynlevere wurde.
* [[1960]] - [[Sovjet]]-lieder [[Nikita Chrûsjtsjov]] driget de [[Feriene Steaten]] mei in [[atoombom|kearnoarloch]] as it [[kommunisme|kommunistyske]] [[bewâld]] op [[Kuba]] oanfallen wurdt.
* [[1982]] - [[Coca Cola]] yntrodusearret Cola Light.
* [[2002]] - Trijeënfyftich [[Afrika]]anske [[lân|lannen]] ferienje harren yn 'e [[Afrikaanske Uny]].
* [[2005]] - [[Hurdfytser]] [[Pieter Weening]] fan [[De Harkema]] wint de achtste etappe fan de [[Tour de France]].
* [[2011]] - [[Súd-Sûdan]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Sûdan]].

== Berne ==
* [[1764]] - [[Ann Radcliffe]], Ingelsk skriuwster († [[1823]])
* [[1779]] - [[Isabelle de Gélieu]], Switsersk skriuwster en oersetster († [[1834]])
* [[1819]] - [[Elias Howe]], Amerikaansk útfiner fan de naaimasine († [[1867]])
* [[1832]] - [[Albert Breunissen Troost]], Nederlânsk arsjitekt († [[1900]])
* [[1837]] - [[Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt (1837-1900)|Tinco Martinus Lycklama à Nijeholt]], Frysk jonkhear, aventuerier en ''socialite'' († [[1900]])
* [[1838]] - [[Philip Bliss]], Amerikaansk hymneskriuwer († [[1876]])
* [[1852]] - [[Geertruida Christine Jentink]], Frysk feministe en sjoernaliste († [[1918]])
* [[1856]] - [[Nikola Tesla]], Servysk elektrotechnikus, natuerkundige en útfiner († [[1943]])
* [[1858]] - [[Franz Boas]], Dútsk-Amerikaansk antropolooch († [[1942]])
* [[1881]] - [[Richard Hagemann]], Frysk-Amerikaansk konsertpianist, dirigint en filmmuzykkomponist († [[1966]])
* [[1920]] - [[Herre Halbertsma]], Nederlânsk skiedkundige en argeolooch († [[1998]])
* [[1935]] - [[Wim Duisenberg]], Frysk ekonoom, politikus en bankier († [[2005]])
* [[1945]] - [[Dean Koontz]], Amerikaansk skriuwer
* [[1951]] - [[Max van Weezel]], Nederlânsk sjoernalist en politikolooch († [[2019]])
* [[1954]] - [[Renée de Haan]], Nederlânsk sjongster († [[2016]])
* [[1957]] - [[Jurjen van der Meer]], Frysk (tekst)skriuwer en ûnderwizer
* [[1957]] - [[Todd Lockwood]], Amerikaansk yllustrator
* [[1969]] - [[Gert-Jan Segers]], Nederlânsk politikus en skriuwer
* [[1976]] - [[Cecilia Grout]], Russysk pornoaktrise
* 1976 - [[Jochem Uytdehaage]], Nederlânsk hurdrider
* [[1977]] - [[Simone Horvath]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1981]] - [[Nyomi Marcela]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1983]] - [[Ben Saunders (sjonger)|Ben Saunders]], Ingelsk sjonger

== Ferstoarn ==
* [[1228]] - [[Stephen Langton]], Ingelsk teolooch (* ±[[1150]])
* [[1386]] - hartoch [[Leopold III fan Eastenryk]] (* [[1351]])
* [[1553]] - karfoarst [[Maurits fan Saksen]] (* [[1521]])
* [[1654]] - keizer [[Ferdinand IV fan it Hillige Roomske Ryk]] (* [[1633]])
* [[1797]] - [[Edmund Burke]], Iersk filosoof en politikus (* [[1729]])
* [[1892]] - [[Binne Bolleman van der Veen]], Frysk predikant en skriuwer (* [[1818]])
* [[1932]] - [[King Camp Gillette]], Amerikaanske útfiner fan it skearmeske (* [[1855]])
* [[1944]] - [[Sjouke van der Kooi]], Frysk ûnderwizer en kenner fan it [[Hylpersk]] (* [[1851]])
* [[1949]] - [[Gerrit Knop]], Skylger skriuwer, dichter en taalkundige (* [[1873]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|9 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|09]]</text>
      <sha1>jp90ucilec8a7ju7pt7iy85x9fo1rzt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>14 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>689</id>
    <revision>
      <id>1085431</id>
      <parentid>1084026</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:57:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3078" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1500]] - Yn de [[slach by Bomstersyl]] wurdt in Frysk leger fan opstannelingen ferslein troch it Dútske leger fan [[Albrecht fan Saksen]]. 
* [[1789]] - Yn Parys wurdt de Bastille bestoarme, it begjin fan de [[Frânske revolúsje]].
* [[1933]] - Yn Dútslân wurde alle politike partijen útsein de [[NSDAP]] ferbean.
* [[1954]] - De [[Vietminh]] ferslaan it Frânske leger by de slach om Dien Bien Phu.
* [[1982]] - Moarns betiid tôgje tûzenen Iraanske soldaten de grins mei [[Irak]] oer. 

== Berne ==
* [[1695]] - [[Michael Onuphrius thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg]], Frysk grytman en wetterboukundige († [[1758]])
* [[1779]] - [[Sicco Ens]], Frysk dokter en fysiolooch († [[1842]])
* [[1834]] - [[James McNeill Whistler]], Amerikaansk keunstskilder († [[1903]])
* [[1836]] - [[Dirk Fontein de Jong]], Frysk ûndernimmer, bestjoerder en politikus († [[1898]])
* [[1862]] - [[Gustav Klimt]], Eastenryksk keunstskilder († [[1918]])
* [[1866]] - [[Ragnar Östberg]], Sweedsk arsjitekt († [[1945]])
* [[1903]] - [[Albert Sustring]], Frysk edelsmid, bestjoerder, publisist en frisiast († [[2001]])
* [[1913]] - [[Gerald Ford]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[2006]])
* [[1918]] - [[Ingmar Bergman]], Sweedske regisseur († [[2007]])
* [[1922]] - [[Herman Broekhuizen]], Nederlânsk dirigint, programmamakker, skriuwer en komponist († [[2012]])
* [[1936]] - [[Hannie Bruinsma-Kleijwegt]], Nederlânsk politika († [[2021]])
* [[1963]] - [[Wouter Bos]], Nederlânsk politikus en bestjoerder
* [[1973]] - [[Alley Baggett]], Amerikaansk neakenmodel
* [[1976]] - [[Monique Covét]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1980]] - [[Joy Wielkens]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre

===Bisten===
* [[2001]] - [[Delta Paramount]], ferneamde fokbolle († [[2015]])

== Ferstoarn ==
* [[1711]] - [[Jehan Willem Friso fan Nassau-Dietz]], steedhâlder fan [[Fryslân]], [[Grinslân]] en [[Drinte]] (* [[1687]])
* [[1836]] - [[Willem Bartel van der Kooi]], Frysk keunstskilder (* [[1768]])
* [[1838]] - [[Bernardus Buma]], Frysk politikus en bestjoerder (* [[1770]])
* [[1844]] - [[Valerius Lodewijk Vegelin van Claerbergen (1774-1844)|Valerius Lodewijk Vegelin van Claerbergen]], Frysk politikus, rjochter en grytman (* [[1774]])
* [[1904]] - [[Paul Kruger]], presidint fan 'e [[Súdafrikaanske Republyk]] (* [[1825]])
* [[1905]] - [[Klaas van Tuinen]], Frysk biolooch, ûnderwizer en konservator (* [[1840]])
* [[1939]] - [[Casper Andries Lingbeek]], Nederlânsk predikant en politikus (* [[1867]])
* [[1944]] - [[Klaas Koelstra]], Frysk fersetsstrider (* [[1914]])
* [[1994]] - [[Jeanne Bieruma Oosting]], Frysk keunstneresse (* [[1898]])
* [[1997]] - [[Ellen de Thouars]], Nederlânsk aktrise (* [[1915]])
* [[2007]] - [[Romke Kalma]], Frysk konsert-, opera en oratoariumsjonger (* [[1921]])
* [[2022]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|14 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|14]]</text>
      <sha1>k455gc7a7l474tttcwn6pp1ylz3b9ss</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085436</id>
      <parentid>1085431</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:14:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3139" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1500]] - Yn de [[slach by Bomstersyl]] wurdt in Frysk leger fan opstannelingen ferslein troch it Dútske leger fan [[Albrecht fan Saksen]]. 
* [[1789]] - Yn Parys wurdt de Bastille bestoarme, it begjin fan de [[Frânske revolúsje]].
* [[1933]] - Yn Dútslân wurde alle politike partijen útsein de [[NSDAP]] ferbean.
* [[1954]] - De [[Vietminh]] ferslaan it Frânske leger by de slach om Dien Bien Phu.
* [[1982]] - Moarns betiid tôgje tûzenen Iraanske soldaten de grins mei [[Irak]] oer. 

== Berne ==
* [[1695]] - [[Michael Onuphrius thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg]], Frysk grytman en wetterboukundige († [[1758]])
* [[1779]] - [[Sicco Ens]], Frysk dokter en fysiolooch († [[1842]])
* [[1834]] - [[James McNeill Whistler]], Amerikaansk keunstskilder († [[1903]])
* [[1836]] - [[Dirk Fontein de Jong]], Frysk ûndernimmer, bestjoerder en politikus († [[1898]])
* [[1862]] - [[Gustav Klimt]], Eastenryksk keunstskilder († [[1918]])
* [[1866]] - [[Ragnar Östberg]], Sweedsk arsjitekt († [[1945]])
* [[1903]] - [[Albert Sustring]], Frysk edelsmid, bestjoerder, publisist en frisiast († [[2001]])
* [[1913]] - [[Gerald Ford]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[2006]])
* [[1918]] - [[Ingmar Bergman]], Sweedske regisseur († [[2007]])
* [[1922]] - [[Herman Broekhuizen]], Nederlânsk dirigint, programmamakker, skriuwer en komponist († [[2012]])
* [[1936]] - [[Hannie Bruinsma-Kleijwegt]], Nederlânsk politika († [[2021]])
* [[1963]] - [[Wouter Bos]], Nederlânsk politikus en bestjoerder
* [[1973]] - [[Alley Baggett]], Amerikaansk neakenmodel
* [[1976]] - [[Monique Covét]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1980]] - [[Joy Wielkens]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre

===Bisten===
* [[2001]] - [[Delta Paramount]], ferneamde fokbolle († [[2015]])

== Ferstoarn ==
* [[1711]] - [[Jehan Willem Friso fan Nassau-Dietz]], steedhâlder fan [[Fryslân]], [[Grinslân]] en [[Drinte]] (* [[1687]])
* [[1836]] - [[Willem Bartel van der Kooi]], Frysk keunstskilder (* [[1768]])
* [[1838]] - [[Bernardus Buma]], Frysk politikus en bestjoerder (* [[1770]])
* [[1844]] - [[Valerius Lodewijk Vegelin van Claerbergen (1774-1844)|Valerius Lodewijk Vegelin van Claerbergen]], Frysk politikus, rjochter en grytman (* [[1774]])
* [[1904]] - [[Paul Kruger]], presidint fan 'e [[Súdafrikaanske Republyk]] (* [[1825]])
* [[1905]] - [[Klaas van Tuinen]], Frysk biolooch, ûnderwizer en konservator (* [[1840]])
* [[1939]] - [[Casper Andries Lingbeek]], Nederlânsk predikant en politikus (* [[1867]])
* [[1944]] - [[Klaas Koelstra]], Frysk fersetsstrider (* [[1914]])
* [[1994]] - [[Jeanne Bieruma Oosting]], Frysk keunstneresse (* [[1898]])
* [[1997]] - [[Ellen de Thouars]], Nederlânsk aktrise (* [[1915]])
* [[2007]] - [[Romke Kalma]], Frysk konsert-, opera en oratoariumsjonger (* [[1921]])
* [[2022]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])
* 2022 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|14 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|14]]</text>
      <sha1>8yb930m698urnhnkkmbg72nc5vv93lz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>23 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>698</id>
    <revision>
      <id>1085475</id>
      <parentid>1084427</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:31:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4640" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1146]] - It biente fan 'e [[trije wizen út it easten|Hillige Trije Keningen]] komt ûnder grut jûchhei fan 'e befolking yn [[Keulen]] oan, dêr't it byset wurde sil yn 'e [[Dom fan Keulen|Domtsjerke]].
* [[1453]] - Yn de [[Slach by Gavere]] ferslacht de [[Hartochdom Boergonje|Boergondyske]] [[hartoch]] [[Filips de Goede]] de [[opstân|opstannige stêd]] [[Gint (stêd)|Gint]]. It ferset fan 'e Gintsters foarkomt in plondering fan 'e [[stêd]].
* [[1490]] - Yn 'e [[Slach by Brouwershaven]] wurdt [[jonker]] [[Frâns fan Brederode]] swier ferwûne [[kriichsfinzen]] nommen. Hjirmei komt definityf in ein oan 'e saneamde [[Jonker Frânse-oarloch]] en oan 'e [[Hoekske en Kabbeljauske Tsierderijen]].
* [[1568]] - De [[hartoch fan Alva]] tsjocht [[Grins (stêd)|Grins]] binnen.
* [[1572]] - Yn [[Roermond]] wurde 23 [[preester]]s, wêrûnder de [[siktaris]] fan 'e [[biskop]], [[moard|fermoarde]] troch de [[geuzen]].
* [[1736]] - [[Gustaaf Willem baron van Imhoff|Gustaaf Willem van Imhoff]] wurdt [[gûverneur]] fan [[Nederlânsk Seylon]].
* [[1757]] - Yn 'e [[Slach by Hastenbeck]] wurde de ferbûne [[leger (lânmacht)|leger]]s fan it [[Karfoarstedom Hannover]], it [[Lângreefskip Hessen-Kassel]] en it [[Hartochdom Breunswyk-Lüneburg]] waarden ferslein troch in [[Frankryk|Frânske]] troepemacht. Dit resultearret úteinlik yn 'e besetting fan Hannover troch de Frânsen.
* [[1851]] - It [[Ferdrach fan Traverse des Sioux]] wurdt sletten tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Sisseton]]- en [[Wahpeton]]-stammen fan 'e [[Eastlike Dakota (folk)|Eastlike&amp;nbsp;Dakota]]-[[Yndianen]]. Hjirby krije de Feriene Steaten it grutste part fan súdlik [[Minnesota]] yn 'e hannen.
* [[1881]] - De fiifjierrige [[Johannes Huibers]], letter [[biskop]] fan [[Haarlim]], leit de earste [[bakstien|stien]] fan it [[Sintraal Stasjon]] yn [[Amsterdam]].
* [[1903]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] yndustrieel [[Henry Ford]] ferkeapet syn earste [[auto]], in twasilinder Model A dy't makke is yn [[Detroit]].
* [[1992]] - [[Abgaazje]] ropt de ûnôfhinklikheid út en makket him los fan 'e [[Georgje]].
* [[2004]] - De [[Stifting Fryske Aksje]] kaapt de domeinnamme www.ednijpels.nl.
* [[2007]] - De [[Frysk]]e [[oersetting]] fan ''[[Harry Potter and the Philosopher's Stone]]'' komt út by [[Utjouwerij Bornmeer]].

== Berne ==
* [[1339]] - hartoch [[Loadewyk I fan Anzjû]], Frânsk prins († [[1384]])
* [[1723]] - [[Eelko Alta]], Frysk predikant, lânboukundige en politikus († [[1798]])
* [[1826]] - [[Pieter Caland]], Nederlânsk weterboukundige († [[1902]])
* [[1864]] - [[Jan Linses van der Burg]], Frysk dichter († [[1905]])
* [[1876]] - [[Egnatius Ydema]], Frysk keunstskilder († [[1937]])
* [[1918]] - [[Abraham Bueno de Mesquita]], Nederlânsk komyk en akteur († [[2005]])
* [[1923]] - [[Thea Beckman]], Nederlânsk berneboekeskriuwster († [[2004]])
* [[1943]] - [[Tony Joe White]], Amerikaansk sjonger en muzikant († [[2018]])
* [[1947]] - [[Gardner Dozois]], Amerikaansk skriuwer en redakteur († [[2018]])
* 1947 - [[Larry Manetti]], Amerikaansk akteur
* [[1960]] - [[Onno Meijer]], Frysk akteur en keunstrider († [[2008]])
* [[1973]] - [[Monica Lewinsky]], minneresse fan 'e Amerikaanske presidint [[Bill Clinton]]
* [[1976]] - [[Mark van Eeuwen]], Nederlânsk akteur en presintator

== Ferstoarn ==
* [[1382]] - keninginne [[Jehanna I fan Napels]] (* [[1328]])
* [[1581]] - [[George fan Lalaing, greve fan Rennenberch]], Spaansk steedhâlder fan Fryslân, Grinslân, Drinte en Oerisel (* [[1536]])
* [[1757]] - [[Domenico Scarlatti]], Italjaansk komponist (* [[1685]])
* [[1853]] - [[Andries Pretorius]], Afrikaner politikus en foartrekker (* [[1799]])
* [[1885]] - [[Ulysses S. Grant]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1822]])
* [[1916]] - [[William Ramsay]], Skotsk skiekundige en Nobelpriiswinner (* [[1852]])
* [[2002]] - [[Chaim Potok]], Amerikaanske skriuwer en rabbyn (* [[1929]])
* [[2007]] - [[Ernst Otto Fischer]], Dútsk skiedkundige (* [[1918]])
* [[2008]] - [[U.G. de Jong]], Frysk skriuwer en sjoernalist (* [[1925]])
* [[2010]] - [[Willem Breuker]], Nederlânsk muzikant en komponist (* [[1944]])
* [[2011]] - [[Johnny Hoes]], Nederlânsk sjonger (* [[1917]])
* 2011 - [[Amy Winehouse]], Ingelsk sjongster (* [[1983]])
* [[2015]] - [[Jan Postma (skriuwer)|Jan Postma]], Frysk âld-plysjeman en skriuwer (* [[1932]])
* [[2022]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer (* [[1931]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|23 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|23]]</text>
      <sha1>0la5xf9jc66ziqgmdg8om2qv5hhxigw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>26 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>701</id>
    <revision>
      <id>1085465</id>
      <parentid>1084995</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:13:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2935" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1228]] - [[Fransiskus fan Assisy]] wurdt [[hillich]] ferklearre.
* [[1672]] - De oanfal fan 'e [[Kristoffel Bearend fan Galen|biskop fan Münster]] op Fryslân wurdt tsjinholden troch [[Hâns Willem fan Aylva]].
* [[1678]] - [[Ingelân]] en de Republyk slute frede.
* [[1757]] - [[Slach by Hastenbeck]]. De allieerde striidkrêften fan it [[keurfoarstendom Hannover]], [[Hessen]] en [[Brunswyk (lân)|Brunswyk]] waarden ferslein troch in Frânsk leger. Dit resultearre úteinlik yn de besetting fan Hannover.
* [[1783]] - It earste [[eksersysjegenoatskip]] ''De Frijheid'' yn [[Dordrecht]] oprjochte. De [[Patriotten]] wolle de âlde frijheid weroverje op de Oranjes.
* [[1887]] - [[Esperanto]] wurdt publisearre troch [[Ludovich Zamenhof]].

== Berne ==
* [[1838]] - [[Silas Soule]], Amerikaansk militêr en abolysjonist († [[1865]])
* [[1856]] - [[George Bernard Shaw]], Iersk toanielskriuwer en -kritikus († [[1950]])
* [[1894]] - [[Aldous Huxley]], Ingelsk-Amearikaansk skriuwer († [[1963]])
* [[1897]] - [[Paul Gallico]], Amerikaansk sjoernalist en skriuwer († [[1976]])
* [[1926]] - [[James Best]], Amerikaansk akteur († [[2015]])
* [[1936]] - [[Nico ter Linden]] –  Nederlânsk predikant († [[2018]])
* [[1943]] - [[Mick Jagger]], Ingelsk sjonger 
* [[1945]] - [[Helen Mirren]], Ingelsk aktrise
* [[1946]] - [[Thom van der Goot]], Nederlânsk teäterdirekteur en regisseur
* [[1949]] - [[Roger Taylor (Queen)|Roger Taylor]], Ingelsk drummer
* [[1964]] - [[Sandra Bullock]], Amerikaansk aktrise
* 1964 - [[Johan Leutscher]], Frysk roeier
* [[1982]] - [[Delilah Strong]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1983]] - [[Naomi van As]], Nederlânsk hockeyspylster en presintatrise

== Ferstoarn ==
* [[1504]] - keninginne [[Isabella I fan Kastylje]] (* [[1451]])
* [[1744]] - [[Jan Thomas]], Frysk boer en dopersk (leafde)preker (* [[1682]])
* [[1764]] - [[Jacobus Deketh]], Frysk marine-ofsier (* [[1726]])
* [[1918]] - [[Fanny zu Reventlow]], Dútsk skriuwster, keunstneresse en oersetster (* [[1871]])
* [[1942]] - [[Titus Brandsma]] ([[kleasternamme]] fan Anno Sjoerd Brandsma), Frysk preester en fersetsman (* [[1881]])
* [[2002]] - [[André Roosenburg]], Nederlânsk fuotballer (* [[1923]])
* [[2009]] - [[Merce Cunningham]], Amerikaansk koreograaf (* [[1919]])
* [[2013]] - [[J.J. Cale]],  Amearikaansk gitarist en sjonger (* [[1938]])
* 2013 - [[Sung Jae-ki]], Súdkoreaansk manljusrjochte-aktivist (* [[1967]])
* [[2015]] - [[Flora MacDonald (politika)|Flora MacDonald]], Kanadeesk politika (* [[1926]])
* 2015 - [[Bobbi Kristina Brown]] Amerikaansk sjongeres (* [[1993]])
* [[2020]] - [[Olivia de Havilland]], Britsk-Amerikaanske aktrise (* [[1916]])
* [[2022]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer (* [[1933]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|26 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|26]]</text>
      <sha1>neeanyak2rlr0yob9fhxp5haowy44mj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>29 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>704</id>
    <revision>
      <id>1085425</id>
      <parentid>1076834</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:20:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4076" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1018]] - Yn 'e [[Slach by Flaardingen]] ferslacht [[greve]] [[Durk III fan Hollân]] it [[leger (lânmacht)|leger]] fan 'e [[Hillige Roomske Ryk|Dútske]] [[keizer]].
* [[1108]] - [[Loadewijk VI fan Frankryk|Loadewyk VI]] (de Grouwe) folget [[Filips I fan Frankryk|Filips I]] op as [[kening]] fan [[Frankryk]].
* [[1585]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[steedhâlder]] [[Willem Loadewyk fan Nassau-Dillenburg]] stiftet de [[Universiteit fan Frjentsjer]], dy't feitlik in [[teology]]ske [[hegeskoalle]] is.
* [[1588]] - De earste konfrontaasje fan 'e [[Spanje|Spaanske]] [[Armada]] mei de [[Ingelân|Ingelske]] [[float]]. De Ingelsen winne.
* [[1655]] - Yn [[Amsterdam]] wurdt it [[Paleis op de Daam|stedhûs]] op 'e [[Daam (Amsterdam)|Daam]] yn gebrûk nomd. Der is 7 jier oan boud.
* [[1752]] - De [[Ljouwerter Krante]] ferskynt foar it earst as ''Leeuwarder Saturdagse Courant''.
* [[1837]] - It (twadde) [[Ferdrach fan St. Peters (1837)|Ferdrach fan St. Peters]] wurdt sletten tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Odjibwe (folk)|Odjibwe]]-[[Yndianen]]. Hjirby steane de [[Boppemarder Tsjippewa]], de [[Mississippy-Tsjippewa]], de [[Plonderder-Tsjippewa]] en de [[Mille Lacs-Yndianen]] in grut diel fan noardlik [[Wiskonsin]] en in diel fan eastlik-sintraal [[Minnesota]] oan 'e Feriene Steaten ôf.
* [[1899]] - Op 'e ein fan 'e earste ynternasjonale [[frede]]skonferinsje, yn [[De Haach]], ûndertekenje 26 [[lân|lannen]] de [[Haachske Konvinsje]], wêryn't û.m. it brûken fan [[gemyske wapen]]s en loftbombardeminten ferbean wurdt.
* [[1921]] - Yn [[Dútslân]] wurdt [[Adolf Hitler]] [[foarsitter]] fan 'e [[NSDAP]].
* [[1927]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] wurdt de earste [[izeren long]] yn gebrûk nommen.
* [[1931]] - Oprjochting [[Fuotbalferiening De Blesse]].
* [[1947]] - Oprjochting [[Fuotbalferiening Ryptsjerk]].
* [[1948]] - Iepening fan de [[Olympyske Simmerspullen 1948|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Londen]].
* [[1954]] - ''[[The Fellowship of the Ring]]'', it earste diel fan [[J.R.R. Tolkien]] syn ''[[The Lord of the Rings]]''-trilogy, wurdt publisearre.
* [[1981]] - De [[Grut-Brittanje|Britske]] [[kroanprins]] [[Charles fan Wales|Charles]] trout mei [[Lady Diana Spencer]].

== Berne ==
* [[1833]] - [[Age Looxma Ypeij]], Frysk grutgrûnbesitter en filantroop († [[1892]])
* [[1883]] - [[Benito Mussolini]], premier en diktator fan [[Itaalje]] († [[1945]])
* [[1889]] - [[Johannes Rijpstra]], Frysk politikus en fersetsman († [[1944]])
* [[1905]] - [[Dag Hammarskjöld]], Sweedsk diplomaat en siktaris-generaal fan 'e [[Feriene Naasjes]] († [[1961]])
* [[1914]] - [[Adam Jaarsma]], Frysk predikant, skriuwer en oersetter († [[1991]])
* [[1927]] - [[Harry Mulisch]], Nederlânsk skriuwer († [[2010]])
* [[1940]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster († [[2009]])
* [[1951]] - [[Jan de Haan]], Frysk komponist, muzykútjouwer, dirigint en muzikant
* [[1957]] - [[Liam Davison]], Australysk skriuwer († [[2014]])
* [[1968]] - [[Arno Brok]], Nederlânsk politikus en Kommissaris fan de Kening fan Fryslân
* [[1979]] - [[Lexxxi Lockhart]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1987]] - [[Mechiel Versluis]], Frysk roeier

== Ferstoarn ==
* [[238]] - keizer [[Markus Klodius Pupienus Maksimus]] fan it [[Romeinske Ryk]] (* [[164]] of [[174]])
* [[1573]] - [[Ruy Gómez de Silva, prins fan Éboli]], Spaansk ealman en politikus (* [[1516]])
* [[1856]] - [[Robert Schumann]], Dútsk pianist en komponist (* [[1810]])
* [[1890]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlânsk keunstskilder (* [[1853]])
* [[1954]] - [[Coen de Koning]], Nederlânsk hurdrider en [[alvestêdetocht]]winner (* [[1879]])
* [[1979]] - [[Herbert Marcuse]], Dútsk-Amerikaansk filosoof (* [[1898]])
* [[2004]] - [[Francis Crick]], Ingelsk biolooch, fysiolooch en Nobelpriiswinner (* [[1916]])
* [[2022]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|29 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|29]]</text>
      <sha1>gfpwk6c7i5i3xk651tc6vq98qlntcfd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085463</id>
      <parentid>1085425</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:54:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4140" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1018]] - Yn 'e [[Slach by Flaardingen]] ferslacht [[greve]] [[Durk III fan Hollân]] it [[leger (lânmacht)|leger]] fan 'e [[Hillige Roomske Ryk|Dútske]] [[keizer]].
* [[1108]] - [[Loadewijk VI fan Frankryk|Loadewyk VI]] (de Grouwe) folget [[Filips I fan Frankryk|Filips I]] op as [[kening]] fan [[Frankryk]].
* [[1585]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[steedhâlder]] [[Willem Loadewyk fan Nassau-Dillenburg]] stiftet de [[Universiteit fan Frjentsjer]], dy't feitlik in [[teology]]ske [[hegeskoalle]] is.
* [[1588]] - De earste konfrontaasje fan 'e [[Spanje|Spaanske]] [[Armada]] mei de [[Ingelân|Ingelske]] [[float]]. De Ingelsen winne.
* [[1655]] - Yn [[Amsterdam]] wurdt it [[Paleis op de Daam|stedhûs]] op 'e [[Daam (Amsterdam)|Daam]] yn gebrûk nomd. Der is 7 jier oan boud.
* [[1752]] - De [[Ljouwerter Krante]] ferskynt foar it earst as ''Leeuwarder Saturdagse Courant''.
* [[1837]] - It (twadde) [[Ferdrach fan St. Peters (1837)|Ferdrach fan St. Peters]] wurdt sletten tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Odjibwe (folk)|Odjibwe]]-[[Yndianen]]. Hjirby steane de [[Boppemarder Tsjippewa]], de [[Mississippy-Tsjippewa]], de [[Plonderder-Tsjippewa]] en de [[Mille Lacs-Yndianen]] in grut diel fan noardlik [[Wiskonsin]] en in diel fan eastlik-sintraal [[Minnesota]] oan 'e Feriene Steaten ôf.
* [[1899]] - Op 'e ein fan 'e earste ynternasjonale [[frede]]skonferinsje, yn [[De Haach]], ûndertekenje 26 [[lân|lannen]] de [[Haachske Konvinsje]], wêryn't û.m. it brûken fan [[gemyske wapen]]s en loftbombardeminten ferbean wurdt.
* [[1921]] - Yn [[Dútslân]] wurdt [[Adolf Hitler]] [[foarsitter]] fan 'e [[NSDAP]].
* [[1927]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] wurdt de earste [[izeren long]] yn gebrûk nommen.
* [[1931]] - Oprjochting [[Fuotbalferiening De Blesse]].
* [[1947]] - Oprjochting [[Fuotbalferiening Ryptsjerk]].
* [[1948]] - Iepening fan de [[Olympyske Simmerspullen 1948|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Londen]].
* [[1954]] - ''[[The Fellowship of the Ring]]'', it earste diel fan [[J.R.R. Tolkien]] syn ''[[The Lord of the Rings]]''-trilogy, wurdt publisearre.
* [[1981]] - De [[Grut-Brittanje|Britske]] [[kroanprins]] [[Charles fan Wales|Charles]] trout mei [[Lady Diana Spencer]].

== Berne ==
* [[1833]] - [[Age Looxma Ypeij]], Frysk grutgrûnbesitter en filantroop († [[1892]])
* [[1883]] - [[Benito Mussolini]], premier en diktator fan [[Itaalje]] († [[1945]])
* [[1889]] - [[Johannes Rijpstra]], Frysk politikus en fersetsman († [[1944]])
* [[1905]] - [[Dag Hammarskjöld]], Sweedsk diplomaat en siktaris-generaal fan 'e [[Feriene Naasjes]] († [[1961]])
* [[1914]] - [[Adam Jaarsma]], Frysk predikant, skriuwer en oersetter († [[1991]])
* [[1927]] - [[Harry Mulisch]], Nederlânsk skriuwer († [[2010]])
* [[1940]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster († [[2009]])
* [[1942]] - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
* [[1951]] - [[Jan de Haan]], Frysk komponist, muzykútjouwer, dirigint en muzikant
* [[1957]] - [[Liam Davison]], Australysk skriuwer († [[2014]])
* [[1968]] - [[Arno Brok]], Nederlânsk politikus en Kommissaris fan de Kening fan Fryslân
* [[1979]] - [[Lexxxi Lockhart]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1987]] - [[Mechiel Versluis]], Frysk roeier

== Ferstoarn ==
* [[238]] - keizer [[Markus Klodius Pupienus Maksimus]] fan it [[Romeinske Ryk]] (* [[164]] of [[174]])
* [[1573]] - [[Ruy Gómez de Silva, prins fan Éboli]], Spaansk ealman en politikus (* [[1516]])
* [[1856]] - [[Robert Schumann]], Dútsk pianist en komponist (* [[1810]])
* [[1890]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlânsk keunstskilder (* [[1853]])
* [[1954]] - [[Coen de Koning]], Nederlânsk hurdrider en [[alvestêdetocht]]winner (* [[1879]])
* [[1979]] - [[Herbert Marcuse]], Dútsk-Amerikaansk filosoof (* [[1898]])
* [[2004]] - [[Francis Crick]], Ingelsk biolooch, fysiolooch en Nobelpriiswinner (* [[1916]])
* [[2022]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|29 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|29]]</text>
      <sha1>gb8gsqx7x9tq50chtti9cge8ypnuzme</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>30 augustus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>736</id>
    <revision>
      <id>1085644</id>
      <parentid>1076086</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:29:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2957" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1270]] - Underweis nei it [[Hillige Lân]] reitsje de [[Fryslân|Fryske]] [[krústochten|krúsfarders]] yn 'e [[Magreb]] yn gefjocht mei de [[Moaren]] en behelje yn 'e [[Slach by Tunis]] in klinkende oerwinning. 
* [[1903]] - Oprjochting fan 'e [[Harley-Davidson|Harley Davidson Motor Company]].
* [[1974]] - Lansearring fan 'e earste [[Nederlân]]ske [[satellyt]] [[Astronomyske Nederlânske Satellyt|ANS]].
* [[1991]] - [[Azerbeidzjan]] ropt de ûnôfhinklikheid út en makket him los fan 'e [[Sovjet-Uny]].

== Berne ==
* [[1797]] - [[Mary Shelly]], Ingelsk skriuwster († [[1851]])
* [[1839]] - [[Binnert Philip baron van Harinxma thoe Slooten]], Frysk politikus († [[1923]])
* [[1852]] - [[J.H. van 't Hoff]], Nederlânsk natuer- en skiekundige en Nobelpriiswinner († [[1911]])
* [[1860]] - [[Isaak Levitan]], Russysk keunstskilder († [[1900]]).
* [[1865]] - [[Rienk van Veen]], Frysk politikus († [[1929]])
* [[1871]] - [[Foeke Kuipers]], Frysk arsjitekt († [[1954]])
* [[1871]] - [[Ernest Rutherford]], Nijseelânsk natuerkundige († [[1937]])
* [[1883]] - [[Theo van Doesburg]], Nederlânsk keunstner en skriuwer († [[1931]])
* [[1885]] - [[Andries Baart]], Frysk arsjitekt († [[1969]])
* [[1922]] - [[Laurens Otmar ten Cate]], Frysk sjoernalist, publisist en haadredakteur († [[1984]])
* [[1930]] - [[Warren Buffett]], Amerikaansk ûndernimmer en filantroop
* [[1934]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer († [[2022]])
* [[1941]] - [[Ben Jones (akteur)|Ben Jones]], Amerikaansk akteur en politikus
* [[1944]] - [[Freek de Jonge]], Nederlânsk kabaretier
* [[1958]] - [[Anna Politkovskaja]], Russysk sjoernaliste en minskerjochte-aktiviste († [[2006]])
* [[1963]] - [[Paul Oakenfold]], Ingelsk DJ en muzykprodusint
* [[1972]] - [[Cameron Diaz]], Amerikaansk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[526]] - kening [[Teodoarik de Grutte]] fan 'e [[Eastgoaten]] (* [[451]])
* [[1580]] - hartoch [[Emmanuël Filibert fan Savoaye]], lânfâd fan 'e [[Nederlannen]] (* [[1528]])
* [[1751]] - [[Christoffel Polhem]], Sweedsk wurktúchboukundige (* [[1661]])
* [[1763]] - [[Kening Hagler]] (''King Hagler''), opperhaad fan 'e [[Katôba (folk)|Katôba]] (* [[1700]])
* [[1901]] - [[William Ludlow]], Amerikaansk militêr (* [[1843]])
* [[1905]] - [[Constantijn Willem van Limburg Stirum|Constantijn Willem greve van Limburg Stirum]], Frysk politikus (* [[1836]])
* [[1965]] - [[Minze de Vries]], Frysk keatser (* [[1874]])
* [[2003]] - [[Charles Bronson]], Amerikaansk akteur (* [[1921]])
* [[2013]] - [[Seamus Heaney]], Noardiersk dichter en oersetter (* [[1939]])
* [[2014]] - [[Bernard Smilde]], Frysk teolooch, frisiast en tekstdichter (* [[1922]])
* [[2020]] -  [[Hielke Nauta]], Frysk politikus (* [[1932]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Augustus|30]]</text>
      <sha1>c9vmqx3ubj7m2evo2k3u63l6s7nyq9r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>10 septimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>747</id>
    <revision>
      <id>1085636</id>
      <parentid>1076089</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2319" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1974]] - [[Guinee-Bissau]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Portegal]].
* [[1988]] - [[Steffie Graf]] wint de [[US Open]] en wurdt sa de fyfde [[tennis]]spiler dy't in ''[[Grand Slam]]'' hellet.
* [[2002]] - [[Switserlân]] wurdt lid fan de [[Feriene Naasjes]].

== Berne ==
* [[921]] - kening [[Loadewyk IV fan Frankryk]] († [[954]])
* [[1487]] - paus [[Julius III]] († [[1555]])
* [[1747]] - [[Henri Damas Bonhomme]], Frysk bestjoerder en militêr († [[1826]])
* [[1846]] - [[John F. Finerty]], Iersk-Amerikaansk sjoernalist, politikus en skiedkundige († [[1908]])
* [[1896]] - [[Cor Jongert]], Nederlânsk reedrider en [[alvestêdetocht]]winner († [[1970]])
* [[1907]] - [[Annie de Jong]], Frysk atlete († [[1972]])
* [[1926]] - [[Siebe Torensma]], Nederlânsk politikus († [[2016]])
* [[1931]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
* [[1935]] - [[Paul van Vliet]], Nederlânsk kabaretier
* [[1956]] - [[Debby Petter]], Nederlânsk kabaretiêre, aktrise en nijslêzeresse
* [[1950]] - [[Rein Jonker]], Frysk maratonrider
* [[1958]] - [[Edward Vajda]], Amerikaansk taalkundige
* [[1972]] - [[Justin Slayer]], Amerikaansk pornoakteur, -regisseur en -produsint

== Ferstoarn ==
* [[954]] - kening [[Loadewyk IV fan Frankryk]] (* [[921]])
* [[1419]] - hartoch [[Jan sûnder Frees|Jan sûnder Frees fan Boergonje]], (* [[1371]])
* [[1765]] - [[Jacob Gilles]], Frysk politikus (* ±[[1691]])
* [[1873]] - [[Wiardus Willem Buma]], Frysk jurist, bestjoerder en publisist (* [[1802]])
* [[1876]] - [[Amerikaansk Hynder de Aldere]] (''American Horse''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1830]])
* [[1898]] - [[Elizabeth yn Beieren, keizerinne fan Eastenryk|Elizabeth yn Beieren]] (Sissi), keizerinne-gemalinne fan [[Eastenryk-Hongarije]] (* [[1837]])
* [[1927]] - [[Winfield S. Edgerly]], Amerikaansk militêr (* [[1846]])
* [[1936]] - [[Sieger Baukema]], Frysk keunstskilder (* [[1852]])
* [[1948]] - tsaar [[Ferdinand fan Bulgarije]] (* [[1861]])
* [[2013]] - [[Jelle Buising]], Frysk musikus (* [[1939]])
* [[2020]] - [[Diana Rigg]], Ingelsk aktrise (* [[1938]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Septimber|10]]</text>
      <sha1>sght5spxlvlmnvvx2rjyr7mx1z11n5d</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>21 septimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>758</id>
    <revision>
      <id>1085456</id>
      <parentid>1075772</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:34:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2499" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
21 septimber is de earste dei fan 'e [[hjerst]].
== Foarfallen ==
* [[1823]] - De [[ingel]] [[Moroni]] soe foar it earst, en trije kear efterinoar, ferskynd wêze oan 'e [[profeet]] [[Joseph Smith]], de stifter fan 'e [[Tsjerke fan Jezus Kristus fan de Hilligen fan de Lêste Dagen]].
* [[1937]] - By de [[Ingelân|Ingelske]] [[útjouwerij]] [[George Allen &amp; Unwin]] komt it [[berneboek]] ''[[The Hobbit]]'' út, fan [[auteur]] [[J.R.R. Tolkien]].
* [[1964]] - [[Malta]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Grut-Brittanje]].

== Berne ==
* [[1537]] - don [[Fadrique Álvarez de Toledo, 4e hartoch fan Alva]] (&quot;don Freark&quot;), Spaansk ealman en militêr († [[1583]])
* [[1756]] - [[John MacAdam]], Skotsk wegeboukundige († [[1836]])
* [[1840]] - sultan [[Moerad V fan it Osmaanske Ryk]] († [[1904]])
* [[1866]] - [[H.G. Wells]], Ingelsk skriuwer († [[1946]])
* [[1884]] - [[Gerben van Manen (arsjitekt)|Gerben van Manen]], arsjitekt en mei-oprjochter fan de [[SKS]] († [[1969]])
* [[1921]] - [[Piet Ekel]], Nederlânsk akteur († [[2012]])
* [[1926]] - [[Willy Brill]], Nederlânsk stimaktrise, harkspulregisseur en oersetter († [[2017]])
* [[1934]] - [[Leonard Cohen]], Kanadeesk sjonger en lietsjeskriuwer († [[2016]])
* [[1954]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier († [[2022]])
* [[1961]] - [[Nancy Travis]], Amerikaansk aktrise
* [[1967]] - [[Faith Hill]], Amerikaansk sjongster
* [[1982]] - [[Teun Kuilboer]], Nederlânsk akteur
* [[1989]] - [[Jason Derulo]], Amerikaansk sjonger
* [[1991]] - [[Ingrid Andress]], Amerikaansk sjongster

== Ferstoarn ==
* [[19 f.Kr.]] - [[Fergilius]], Romeinsk dichter (* [[70 f.Kr.]])
* [[1327]] - kening [[Edwert II fan Ingelân]] (* [[1284]])
* [[1392]] - [[Aleid fan Poelgeest]], mêtresse fan [[Albrecht fan Beieren|Albrecht fan Beieren, greve fan Hollân]] (* ±[[1370]])
* [[1558]] - keizer [[Karel V fan it Hillige Roomske Ryk]] (* [[1500]])
* [[1948]] - [[Bokke R.S. Pollema]], Frysk skriuwer (* [[1883]])
* [[1957]] - kening [[Haakon VII fan Noarwegen]] (* [[1872]])
* [[1979]] - [[Tseard Visser]], Frysk byldzjend keunstner (* [[1929]])
* [[2012]] - [[Sjoerd Westra]], Frysk komponist, dirigint, en muzykdosint (* [[1940]])
* [[2015]] - [[Jo Bosma]], Frysk politikus (* [[1943]])
* [[2018]] - [[Trần Đại Quang]] Fjetnameesk president (* [[1956]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Septimber|21]]</text>
      <sha1>1i0ov1csru5ursjzpld1cmym6m0vevw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>27 oktober</title>
    <ns>0</ns>
    <id>794</id>
    <revision>
      <id>1085444</id>
      <parentid>1084711</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:50:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2710" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1492]] - [[Kristoffel Kolumbus]] ûntdekt [[Kuba]].
* [[1811]] - [[Isaac Singer]], útfiner fan de [[naaimasine]] (†[[1875]])
* [[1889]] - [[Broedertrouw]] oprjochte, feriening fan lânarbeiders op [[It Bilt]].
* [[1904]] - Iepening fan de [[metro (ferfiermiddel)|metro]] yn [[New York City]].
* [[1968]] - Sluting fan de [[Olympyske Simmerspullen 1968|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Meksiko-Stêd]].

== Berne ==
* [[1516]] - [[Ruy Gómez de Silva, prins fan Éboli]], Spaansk ealman en politikus († [[1573]])
* [[1762]] - [[Gijsbert Karel van Hogendorp]], Nederlânsk politikus († [[1834]])
* [[1837]] - [[Edward Gustave Mathey]], Frânsk-Amerikaansk militêr († [[1915]])
* [[1840]] - [[Joel H. Elliott]], Amerikaansk militêr († [[1868]])
* [[1858]] - [[Theodore Roosevelt]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1919]])
* [[1858]] - [[Waldemar fan Denemark]], Deensk prins († [[1939]])
* [[1872]] - [[Jan Jelles Hof]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1958]])
* [[1913]] - [[Joe Medicine Crow]], Amerikaansk skiedkundige en antopolooch († [[2016]])
* [[1916]] - [[Theo Griep]], Sealterfrysk skriuwer († [[2007]])
* [[1919]] - [[Herman Kuiphof]], Frysk sportsjoernalist en -ferslachjouwer († [[2008]])
* [[1930]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt († [[2022]])
* [[1933]] - [[Jan Hettema]], Frysk-Súdafrikaansk hurdfytser († [[2016]])
* [[1946]] - [[Kenneth Turan]], Amerikaansk filmkritikus
* [[1980]] - [[Seth Gueko]] (Nicolas Salvadori), Frânsk rapper

== Ferstoarn ==
* [[939]] - kening [[Atelstan fan Ingelân]] (* [[893]] of [[894]])
* [[1303]] - [[Beätriks fan Kastylje (1242-1303)|Beätriks fan Kastylje]], keninginne-gemalinne fan [[Portegal]] (* [[1242]] of [[1243]])
* [[1327]] - [[Elizabeth fan Burgh]], keninginne-gemalinne fan Skotlân (* [[1284]])
* [[1485]] - [[Rudolf Agricola]], Nederlânsk humanist, filosoof, komponist en dichter (* [[1443]] of [[1444]])
* [[1610]] - [[Elardus Reinalda]], Frysk klassikus (* 15??)
* [[1775]] - [[Willem Röell]], Frysk anatoom en botanikus (* [[1700]])
* [[1899]] - [[Guy V. Henry]], Amerikaansk militêr (* [[1839]])
* [[1942]] - [[Gerard Slothouwer]], Frysk skiedkundige en dosint (* [[1860]])
* [[2004]] - [[Jan Bruin (publisist)|Jan Bruin]], Nederlânsk fersetsstrider (* [[1923]])
* [[2015]] - [[Philip French]], Ingelsk filmkritikus (* [[1933]])
* 2015 - [[Douwe Kooistra]], Frysk skiedkundige en publisist (* [[1944]])
* [[2019]] - [[Abû Bakr al-Bagdadi]], Iraaksk terrorist (* [[1971]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Oktober|27]]</text>
      <sha1>kacj3sdn2qijd2yygu10tgh791aw8sr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>28 oktober</title>
    <ns>0</ns>
    <id>795</id>
    <revision>
      <id>1085485</id>
      <parentid>1085020</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:03:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3888" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[312]] - [[Keizer]] [[Konstantyn de Grutte]] weeft foargoed ôf mei syn rivaal [[Maksentius]] yn 'e [[Slach by de Milvyske Brêge]], en wurdt dêrmei akseptearre as keizer fan it [[Westromeinske Ryk]].
* [[1467]] - Yn 'e [[Slach by Brustem]], in ûnderdiel fan 'e [[Luikske Oarloggen|Earste Luikske Oarloch]], ferslacht de [[Hartochdom Boergonje|Boergondyske]] [[hartoch]] [[Karel de Stoute]] de [[Prinsbisdom Luik|Luiksters]].
* [[1492]] - [[Kristoffel Kolumbus]] arrivearret as earste [[Jeropa|Jeropeaan]] op [[Kuba]].
* [[1867]] - Under de namme fan it [[Ferdrach fan Medicine Lodge]] wurde in trijetal [[ferdrach|ferdraggen]] sletten tusken it [[regear]] fan 'e [[Feriene Steaten]] en fiif [[Yndianen|Yndiaanske]] [[folk]]en fan 'e súdlike [[Grutte Flakten (Noard-Amearika)|Grutte Flakten]], wêrby't de Yndianen deryn tastimme en jou harren lân op. Dizze ferdraggen komme yn it plak fan it nea útfierde [[Ferdrach fan de Lytse Arkansas]], fan [[1865]].
* [[1886]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] wurdt it [[Frijheidsbyld (New York)|Frijheidsbyld]] ûntbleate.
* [[1918]] - [[Tsjechoslowakije]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Eastenryk-Hongarije]].
* [[2013]] - In tige swiere [[stoarm|súdwesterstoarm]] raast oer [[Fryslân]] en [[Noardwest-Jeropa]]. Op [[Flylân]] en yn [[Harns (stêd)|Harns]] wurdt [[orkaan]]krêft metten en yn [[Lauwerseach]] de swierste [[wynstjit]]: 152&amp;nbps;km yn 'e oere.

== Berne ==
* [[1466]] - [[Desidearius Erasmus]], Nederlânsk humanist, filosoof en skriuwer († [[1536]])
* [[1612]] - hartoch [[Jacob Kettler]] fan [[Koerlân]] († [[1682]])
* [[1709]] - [[Jan Wagenaar (histoarikus)|Jan Wagenaar]], Nederlânsk skiedskriuwer († [[1773]])
* [[1824]] - [[Sybrand Hingst]], Frysk politikus († [[1906]])
* [[1840]] - [[Klaas van Tuinen]], Frysk biolooch, ûnderwizer en konservator († [[1905]])
* [[1860]] - [[Jigoro Kano]], Japansk grûnlizzer fan judo († [[1938]])
* [[1892]] - [[Cornelia Johanna van den Berg-Van der Vlis]], Nederlânsk fersetstriidster († [[1944]])
* [[1912]] - [[Richard Doll]], Britsk epidemiolooch († [[2005]])
* [[1914]] - [[Jonas Salk]], Amerikaansk dokter en ûntdekker fan it earste poliofaksên († [[1995]])
* [[1915]] - [[Fie Werkman]], Nederlânsk keunstner († [[2002]])
* [[1926]] - [[Fred Ramdat Misier]], Surinaamsk politikus († [[2004]])
* [[1934]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser († [[2022]])
* [[1940]] - [[Riemer van der Velde]], Frysk ûndernimmer en sportbestjoerder 
* 1940 - [[Roel Brandt]]  Nederlânsk argeolooch en bestjoerder († [[2009]])
* [[1942]] - [[Kees Verkerk]], Nederlânsk hurdrider
* [[1955]] - [[Bill Gates]], Amerikaansk ûndernimmer en filantroop
* [[1959]] - [[Marga Waanders]], Nederlânsk politika
* [[1963]] - [[Eros Ramazzotti]], Italiaansk sjonger
* [[1967]] - [[Julia Roberts]], Amerikaansk aktrise
* [[1989]] - [[Camille Muffat]], Frânsk swimster († [[2015]])

== Ferstoarn ==
* [[1412]] - keninginne [[Margareta I fan Denemark]] (* [[1353]])
* [[1520]] - [[Grutte Pier]] (Pier Gerlofs Doania), Frysk frijheidsstrider (* [[1480]])
* [[1637]] - [[Foppe van Aitzema]], Frysk diplomaat en rjochtsgelearde (* ±[[1580]])
* [[1708]] - [[George fan Denemark]], prins-gemaal fan [[Grut-Brittanje]] (* [[1653]])
* [[1896]] - [[Elmer S. Dundy]], Amerikaansk rjochter (* [[1830]])
* [[1944]] - [[Johannes Struiksma]], Frysk keatser (* [[1878]])
* [[1986]] - [[Marga Klompé]], Nederlânsk politika (* [[1912]])
* [[1998]] - [[Siep van den Berg]], Frysk keunstskilder en byldhouwer (* [[1913]])
* [[2008]] - [[Buck Adams]], Amerikaansk pornoakteur en -regisseur (* [[1955]])
* [[2016]] - [[Siebe Torensma]], Nederlânsk politikus (* [[1926]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Oktober|28]]</text>
      <sha1>icl81ivmims0wvghpnjax8xkk4lsij3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>12 novimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>810</id>
    <revision>
      <id>1085427</id>
      <parentid>1076842</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:21:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3140" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1812]] - It leger fan [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] lûkt him werom út [[Moskou]] en stekt de [[Berezina]] oer.
* [[1918]] - [[Eastenryk]] wurdt in [[republyk]].
* [[1918]] - Ynspirearre troch de omwintelingen yn [[Dútslân]] en [[Ruslân]] ropt de sosjalistyske lieder [[Pieter Jelles Troelstra]] op ta [[revolúsje]]. Hy feroarsaket panyk, mar [[Fersin fan Troelstra|krijt gjin byfal]].
* [[1923]] - [[Adolf Hitler]] wurdt arrestearre fanwege syn mislearre poging om op [[8 novimber]] de macht te gripen.
* [[1927]] - [[Leon Trotski]] wurdt út de kommunistyske partij fan de [[Sovjet-Uny]] setten. [[Jozef Stalin|Stalin]] is no feitlik allinnichhearsker.
* [[2003]] - De [[Lauwersmar]] wurdt offisjeel ynsteld as [[nasjonaal park]].

== Berne ==
* [[1780]] - [[Piet Retief]], Afrikaner foaroanman († [[1838]])
* [[1827]] - [[Pieter Sebes]], Frysk keunstskilder († [[1906]])
* [[1914]] - [[Geert Knol]], Frysk plysje en fersetsman († [[1944]])
* [[1929]] - [[Grace Kelly]] (Gracia fan Monako), Amerikaanske aktrise en prinsesse-gemalinne fan [[Monako]] († [[1982]])
* [[1937]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre († [[2022]])
* [[1942]] - [[Zoltin Peeter]], byldzjend keunstner út Hallum († [[2019]])
* [[1950]] - [[Coen van Vrijberghe de Coningh]], Nederlânsk akteur († [[1997]])
* [[1956]] - [[Jannes van der Wal]], Frysk dammer († [[1996]])
* [[1961]] - [[Nadia Comăneci]], Roemeensk turnster
* [[1962]] - [[Jon Dough]], Amerikaansk pornoakteur († [[2006]])
* 1962 - [[Wim Kieft]], Nederlânsk fuotballer
* [[1975]] - [[Shawn Speakman]], Amerikaansk skriuwer, redakteur en útjouwer
* [[1981]] - [[Jody Bernal]], Nederlânsk sjonger
* [[1985]] - [[Arianny Celeste]], Amerikaansk model

== Ferstoarn ==
* [[1202]] - kening [[Knút VI fan Denemarken]] (* [[1162]])
* [[1434]] - kening [[Loadewyk III fan Napels]] (* [[1403]]) 
* [[1567]] - [[Anne de Montmorency]], Frânsk fjildhear en politikus (* [[1493]])
* [[1671]] - [[Christianus Schotanus]], Frysk teolooch en skiedkundige (* [[1603]])
* [[1866]] - [[Waalke van Borssum Waalkes]], Frysk predikant en bibeloersetter (* [[1818]])
* [[1870]] - [[Auguste Duméril]], Frânsk biolooch (* [[1812]])
* [[1874]] - [[Klaas Aartsma]], Biltsk toanielskriuwer (* [[1838]])
* [[1903]] - [[Camille Pissarro]], Frânsk keunstskilder (* [[1830]])
* [[1947]] - [[Emma baronesse Orczy]], Hongaarsk-Ingelsk skriuwster (* [[1865]])
* [[1991]] - [[Oepke Plat]], Frysk jirpelkeapman en koardirigint (* [[1897]])
* [[1995]] - [[Richard L. Coe]], Amerikaansk teäter- en filmkritikus (* [[1914]])
* [[2007]] - [[Ira Levin]], Amerikaansk skriuwer (* [[1929]])
* [[2010]] - [[Henryk Górecki]], Poalsk komponist (* [[1933]])
* [[2011]] - [[Theo Douma]], Frysk hûsdokter, sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1956]])
* [[2014]] - [[Warren Clarke]], Ingelsk akteur (* [[1947]])
* [[2020]] - [[Jerry Rawlings]], presidint fan [[Gana]] (* [[1947]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Novimber|12]]</text>
      <sha1>ppy4x7kw4ngcuczh4g45o7yv5g51y20</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>24 novimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>822</id>
    <revision>
      <id>1085467</id>
      <parentid>1085028</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:14:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3103" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1642]] - [[Abel Tasman]] ûntdekt [[Tasmaanje]]
* [[1859]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] biolooch [[Charles Darwin]] publisearret [[Oer de oarsprong fan de soarten]] (oarspronklike titel: ''On The Origin of Species''). De earste printinge wie daliks útferkocht.
* [[1924]] - De [[Fokker F.XVIII|Pelikaan]] komt oan yn [[Batavia (Nederlânsk-Ynje)|Batavia]]; de earste ynterkontinintale kommersjele flecht is in feit.
* [[1990]] - [[GrienLinks]] wurdt oprjochte.
* [[2004]] - Iepening [[Museumlângoed It Oranjewâld|Museumpark Lângoed It Oranjewâld]].

== Berne ==
* [[1583]] - [[Juan Martínez de Jáuregui y Aguilar]], Spaansk dichter en keunstskilder († [[1641]])
* [[1632]] - [[Baruch de Spinoza]], Nederlânsk filosoof († [[1677]])
* [[1655]] - kening [[Karel XI fan Sweden]] († [[1697]])
* [[1815]] - [[Grace Darling]], Ingelsk fjoertoerwachteresse († [[1842]])
* [[1864]] - [[Henri de Toulouse-Lautrec]], Frânsk keunstskilder († [[1901]])
* [[1877]] - [[Sjoerd Veltman]], Frysk ûndernimmer en tsjerkebestjoerder († [[1952]])
* [[1889]] - [[Cissy van Marxveldt]] (Setske de Haan), Frysk berneboekeskriuwster († [[1948]])
* [[1909]] - [[Hotze de Roos]], Frysk berneboekenskriuwer († [[1991]])
* [[1916]] - [[Watze Tjebbe Beetstra]], Frysk apteker en skied- en nammekundige († [[2007]])
* [[1917]] - [[Haije Kramer]], Frysk skaker († [[2004]])
* [[1926]] - [[Fred Benavente]], Nederlânsk programmamakker, akteur, sjonger en tekstskriuwer († [[2005]])
* [[1933]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer († [[2022]])
* [[1943]] - [[Douwe Breimer]], Nederlânsk farmakolooch
* [[1990]] - [[Sarah Hyland]], Amerikaansk aktrise
* [[1994]] - [[Shae Summers]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1492]] - [[Loadewyk fan Gruuthuse]], Flaamsk keapman en diplomaat (* [[1422]])
* [[1572]] - [[John Knox]], Skotsk tsjerkeherfoarmer (* ±[[1513]])
* [[1741]] - keninginne [[Ulrike Eleönoara fan Sweden]] (* [[1688]])
* [[1960]] - [[Salomon de Wolff]], Frysk ekonoom, politikus en sionist ([* [[1878]])
* [[1963]] - [[Lee Harvey Oswald]], moardner fan 'e Amerikaanske presidint [[John F. Kennedy]] (* [[1939]])
* [[1973]] - [[John G. Neihardt]], Amerikaansk dichter, publisist, skied- en folkekundige (* [[1881]])
* [[1985]] - [[Cees Buddingh']], Nederlânsk dichter (* [[1918]])
* [[1987]] - [[Anton Pieck]], Nederlânsk tekener (* [[1895]])
* [[1991]] - [[Freddie Mercury]], Ingelsk sjonger (* [[1946]])
* [[2002]] - [[John Rawls]],  Amerikaansk filosoof (* [[1921]])
* [[2011]] - [[Hindrik Gosses de Jong]], Frysk ûnderwiiskundige (* [[1932]])
* [[2013]] - [[Martinus Santema]], Frysk keatser (* [[1940]])
* 2013 - [[Gerrit Krol (skriuwer)|Gerrit Krol]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1934]])
* 2013 - [[Hermine de Graaf]], Nederlânsk skriuwster (* [[1951]])
* [[2016]] - [[Jan J. van der Hoorn]], Nederlânsk reedrider (* [[1931]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Novimber|24]]</text>
      <sha1>msf1neopjus3bxt5ofyia3fcihe9rjh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>28 novimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>826</id>
    <revision>
      <id>1085477</id>
      <parentid>1085282</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:33:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3171" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1520]] - Trije skippen ûnder lieding fan de [[Portegal|Portugeeske]] ûntdekkingsreizger [[Ferdinand Magellaan]] berikke de [[Stille Oseaan]]. 
* [[1912]] - [[Albaanje]], sûnt de [[15e iuw]] part fan [[Turkije]], ropt de ûnôfhinklikens út.
* [[1963]] - [[Cape Canaveral]], de romtefeartbasis yn [[Florida (steat)|Florida]], wurdt omneamd ta [[Cape Kennedy]].
* [[1964]] - Lansearring fan [[Mariner 4]], it earste romtefartúch dat lâns [[Mars (planeet)|Mars]] fljocht.
* [[1967]] - Untdekking fan de earste [[pulsar]], troch [[Jocelyn Bell]].
* [[2000]] - It Nederlânske parlemint stimt yn mei in wetsfoarstel om [[eutanasy]] te legalisearjen; Nederlân is dêrmei it earste lân yn de wrâld dêr't help by selsdeading ûnder bepaalde betingsten net mear strafber is. 
* [[2000]] - Achtste drip falt yn it [[pikdripeksperimint]].

== Berne ==
* [[1704]] - [[Jacob Mossel]], Nederlânsk koloniaal bestjoerder († [[1761]])
* [[1757]] - [[William Blake]], Ingelsk skriuwer, dichter, tekener, keunstskilder en graveur († [[1827]])
* [[1811]] - kening [[Maksimiliaan II fan Beieren]] († [[1864]])
* [[1820]] - [[Friedrich Engels]], Dútsk sosjalistysk filosoof en tegearre mei [[Karl Marx]] de grûnlizzer fan it [[kommunisme]] († [[1895]])
* [[1880]] -  [[Aleksander Blok]], Russysk dichter († [[1921]])
* [[1880]] - [[Marinus van Meel]], Nederlânsk fleander en fleantúchbouwer († [[1958]])
* [[1908]] - [[Claude Lévi-Strauss]], Frânsk antropolooch († [[2009]])
* [[1913]] - [[Hugo Pos]], Surinaamsk jurist, skriuwer en dichter († [[2000]])
* [[1923]] - [[Teake Hoekema]], Frysk heechlearaar († [[2003]])
* [[1924]] - [[G.W.S. Barrow]], Skotsk skiedkundige († [[2013]])
* [[1931]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer († [[2022]])
* [[1957]] - [[Jan van Friesland]], Frysk sjoernalist en programmamakker
[[Ofbyld:Wilhelmina of the Netherlands, 1909.jpg|thumb|right|120px|Keninginne [[Wilhelmina fan de Nederlannen|Wilhelmina]] yn [[1909]].]]

== Ferstoarn ==
* [[1290]] - [[Eleönoara fan Kastylje, keninginne fan Ingelân|Eleönoara fan Kastylje]], keninginne-gemalinne fan [[Ingelân]] (* [[1241]])
* [[1551]] - [[Worp fan Ropta (1504-1551)|Worp fan Ropta]], Frysk politikus (* [[1504]])
* [[1602]] - [[Gemme fan Burmania]], Frysk politikus (* ±[[1523]])
* [[1627]] - [[Ernst fan Aylva]], Frysk politikus (* [[1555]])
* [[1962]] - keninginne [[Wilhelmina fan de Nederlannen]] (* [[1880]])
* [[2004]] - [[Anne Koopmans]], Frysk skriuwer (* [[1933]])
* [[2007]] - [[Boeli van Leeuwen]], Nederlânsk-Antiljaansk skriuwer en dichter (* [[1922]])
* [[2009]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster (* [[1940]])
* [[2010]] - [[Leslie Nielsen]], Amerikaansk-Kanadeesk akteur (* [[1926]])
* [[2013]] - [[Piter Wibertus Brouwer]], Frysk oersetter (* [[1925]])
* [[2015]] - [[Yoka Berretty]], Nederlânsk aktrise en sjongster (* [[1928]])
* [[2020]] - [[David Prowse]], Ingelsk akteur en gewichtheffer (* [[1935]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Novimber|28]]</text>
      <sha1>mzwoyj64xy29oh2sn41ijin3r8ydzox</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1935</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1595</id>
    <revision>
      <id>1085648</id>
      <parentid>1078382</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:52:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8898" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[13 jannewaris]] - By it [[referindum oer de status fan it Saargebiet (1935)|referindum oer de status fan it Saargebiet]] stimt in romme mearderheid fan 'e [[befolking]] foar weropname fan it [[Saarlân]] yn [[Dútslân]].
*[[11 febrewaris]] - It [[Folkebûn]] rjochtet in arbitraazjekommisje op oangeande it [[Walwal-ynsidint]], dat ta oanboazjende spannings liedt tusken [[Itaalje]] en [[Abessynje]].
*[[1 maart]] - [[Reynkorporaasje fan it Saargebiet]] yn [[Dútslân]].
*[[16 maart]] - De [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[diktator]] [[Adolf Hitler]] kundiget de [[werbewapening fan Dútslân (1935)|werbewapening fan Dútslân]] oan.
*[[25 maart]] - [[Belgje]] kriget in [[regear fan nasjonale ienheid]] ûnder lieding fan [[premier]] [[Paul van Zeeland]], mei as doel om 'e [[Grutte Depresje|ekonomyske krisis]] op te lossen.
*[[12 april]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurde [[skriuwer]]s fan [[Joaden|Joadsk]] en oar net-[[Arysk ras (nasjonaal-sosjalisme)|Arysk]] [[komôf]] út 'e [[Reichskulturkammer]] staat. Se krije boppedat in [[publikaasjeferbod]] oplein.
*[[17 april]] - It [[Folkebûn]] feroardielet de [[werbewapening fan Dútslân (1935)|werbewapening fan Dútslân]] en stelt sanksjes yn.
*[[27 april]] - Yn 'e [[Belgje|Belgyske]] [[haadstêd]] [[Brussel]] wurdt de [[wrâldtentoanstelling]] iepene.
*[[2 maaie]] - [[Frankryk]] slút in militêr bûnsgenoatskip mei de [[Sovjet-Uny]], dat rjochte is tsjin [[nazy-Dútslân]].
*[[12 maaie]] - De (yn eigen lân tige populêre) [[diktator]] [[Józef Piłsudski]], dy't [[Poalen]] sûnt [[1926]] regearre hat, komt yn [[Warsjau]] te [[ferstjerren]].
*[[19 maaie]] - By [[ferkiezing]]s yn [[Tsjechoslowakije]] behellet de [[Sudetendútske Partij]] (SdP) fan [[Konrad Henlein]], de [[politike partij|partij]] fan 'e [[Dútske minderheid yn Tsjechje|Dútske minderheid]], in grutte oerwinning.
*[[10 juny]] - De [[Chaco-oarloch]] tusken [[Bolivia]] en [[Paraguay]] einiget mei in [[wapenstilstân]] yn in Paraguayaanske oerwinning.
*[[july]] - [[Wettersneed yn Sina (1935)|Wettersneed yn Sina]]: by oerstreamings fan 'e [[Giele River]] en ferskate lytsere [[rivier]]en yn it noardeasten fan it lân komme teminsten 200.000 minsken om.
*[[14 augustus]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Franklin D. Roosevelt]] ûndertekenet as ûnderdiel fan syn herfoarmingsprogramma [[New Deal]] de [[Social Security Act]], in [[wet]] dy't de ynstelling fan [[útkearing]]s regelet foar de [[âlderdom|âlderein]], [[wurkleazens|wurkleazen]], [[ynfalide]]n en [[widdo]]wen en [[wezen]].
*[[29 augustus]] - De [[Belgje|Belgyske]] [[keninginne]] [[Astrid fan Belgje|Astrid]], de [[oarehelte|frou]] fan [[kening]] [[Leopold III fan Belgje|Leopold&amp;nbsp;III]], komt yn 'e neite fan it [[Switserlân|Switserske]] [[Küßnacht]] by in [[auto-ûngemak]] om. 
*[[2 augustus]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[Government of India Act]] giet yn, in [[wet]] dy't [[Britsk-Ynje]] in foarm fan [[selsbestjoer]] jout dy't foar de Britske [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]] fierstente fier giet, wylst er foar de Yndyske [[nasjonalist]]en lang net fier genôch giet.
*[[10 septimber]] - De kontroversjele [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[politikus]] [[Huey Long]] wurdt by in oanslach [[fermoarde]].
*[[15 septimber]] - Op it [[7e Kongres fan de NSDAP]], yn [[Neurenberch]], wurde de [[Neurenberger Wetten]] oannommen, dy't it [[maatskiplik]]e libben fan [[Joaden]] yn [[nazy-Dútslân]] fierder beheine en boppedat sterk it near lizze op [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasjes]] tusken Joaden en net-Joaden.
*[[2 oktober]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] falle [[Abessynje]] binne. It begjin fan 'e [[Twadde Italjaansk-Abessynske Oarloch]].
*[[10 oktober]] - It [[Folkebûn]] feroardielet mei algemiene stimmen de [[Itaalje|Italjaanske]] agresje foar [[Abessynje]] oer.
*[[10 oktober]] - By [[steatsgreep yn Grikelân (1935)|in steatsgreep]] yn [[Grikelân]] grypt [[generaal]] [[Giorgios Kondylis]] de macht.
*[[19 oktober]] - It [[leger (lânmacht)|leger]] fan 'e [[Sina|Sineeske]] [[kommunist]]en, oanfierd troch [[Mao Zedong]], foltôget syn [[Lange Mars]].
*[[3 novimber]] - By it [[Gryksk monargyreferindum (1935)|Gryksk referindum oer de monargy]] stimt de mearderheid fan 'e [[befolking]] foar in weromkear nei de [[monargy]]. Neffens waarnimmers wurdt der lykwols op grutte skaal [[stimbusfraude]] dien troch it monargistysk [[regear]] fan [[generaal]] [[Giorgios Kondylis]].
* [[5 novimber]] - [[Parker Brothers]] bringt it [[boerdspul]] [[monopoalje (boerdspul)|monopoalje]] út.
*[[24 novimber]] - [[Kening]] [[George II fan Grikelân]] keart nei tolve jier út [[ballingskip]] werom yn [[Grikelân]] om syn keningskip wer op te nimmen.
*[[18 desimber]] - Yn [[Fenezuëla]] komt [[diktator]] [[Juan Vicente Gómez]], dy't al sûnt [[1908]] oan 'e macht is, te [[ferstjerren]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[8 jannewaris|8]] - [[Elvis Presley]], Amerikaansk sjonger († [[1977]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger († [[2022]])
;febrewaris
* [[12 febrewaris|12]] - [[Steven H.P. de Jong]], Frysk skriuwer en dichter († [[2018]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Alexandra Terlouw-Van Hulst]], Nederlânsk skriuwster en oersetster († [[2017]])
;maart
* [[25 maart|25]] - [[Peter van Straaten]], Nederlânsk cartoonist en yllustrator († [[2016]])
;april
* [[29 april|29]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper († [[2022]])
;maaie
* [[3 maaie|3]] - [[Igor Cornelissen]], Nederlânske sjoernalist en auteur († [[2021]])
;juny
* [[10 juny|10]] - [[Martha Wieringa]], Frysk hurdrydster († [[2008]])
* [[14 juny|14]] - [[Jan Nijland]], Nederlânsk politikus († [[2011]])
* [[28 juny|28]] - [[Aad van den Heuvel]], Nederlânske sjoernalist, programmamakker en skriuwer († [[2020]])
;july
* [[1 july|1]] - [[David Prowse]], Ingelsk akteur en gewichtheffer († [[2020]])
* [[9 july|9]] - [[Wim Duisenberg]], Frysk ekonoom, politikus en bankier († [[2005]])
* 9 - [[Isabel Sarli]], Argentynsk aktrise († [[2019]])
* [[18 july|18]] - [[Otto Bijlsma]], Frysk bestjoerder, oprjochter [[Feanhoopfestival]] († [[2011]])
* [[22 july|22]] - [[Shireen Strooker]], Nederlânsk aktrise († [[2018]])
;augustus
* [[7 augustus|7]] - [[Yoná Magalhães]] Brazyljaansk aktrise († [[2015]]
* [[8 augustus|8]] - [[Donald P. Bellisario]], Amerikaansk tillefyzjeprodusint, regisseur en senarioskriuwer
* [[12 augustus|12]] - [[Tjitte Piebenga]], Frysk skriuwer en literatuerkritikus († [[2007]])
* [[28 augustus|28]] - [[Sonny Shroyer]], Amerikaansk akteur en sjonger
* [[29 augustus|29]] - [[Hugo Brandt Corstius]], Nederlânsk skriuwer († [[2014]])
;septimber
* [[3 septimber|3]] - [[Otto Ketting]], Nederlânsk komponist († [[2012]])
* [[6 septimber|6]] - [[Sipke Oppedijk]], Frysk akteur en kabaretier († [[2010]])
* [[8 septimber|8]] - [[William Vance]], Belgysk striptekener († [[2018]])
* [[10 septimber|10]] - [[Paul van Vliet]], Nederlânsk kabaretier
* [[13 septimber|13]] - [[Gerrit Stulp]], Frysk organist, dirigint en komponist († [[2019]])
* [[25 septimber|25]] - [[Maj Sjöwall]], Sweedsk skriuwster († [[2020]])
;oktober
* [[4 oktober|4]] - [[Anton Oud]], Amelânsk wurdboekgearstaller en taalaktivist († [[2006]])
* [[12 oktober|12]] - [[Luciano Pavarotti]], Italjaansk operasjonger († [[2007]])
;novimber
* [[8 novimber|8]] - [[Alain Delon]], Frânsk akteur
* [[17 novimber|17]] - [[Judith Boer]], Frysk byldzjend keunstner († [[2013]])
;desimber
* [[11 desimber|11]] - [[Ferdinand Alexander Porsche]], Dútsk ûntwerper fan lúkse auto's († [[2012]])

== Ferstoarn ==
* [[30 jannewaris]] - [[Gerben Nammens Bouma]], Frysk dokter en politikus (* [[1858]])
* [[15 febrewaris]] - [[Jelle Dam]], Frysk timmerman, oannimmer en politikus (* [[1857]])
* [[16 febrewaris]] - [[Bonne Hylkema]], Frysk ûnderwizer en skriuwer (* [[1862]])
* [[18 maaie]] - [[T.E. Lawrence]] (''Lawrence of Arabia''), Ingelsk militêr (* [[1888]])
* [[10 july]] - [[Johan Bernard Schepers]], Nederlânsk skied- en letterkundige (* [[1865]])
* [[12 july]] - [[Alfred Dreyfus]], Frânsk militêr (* [[1859]])
* [[30 july]] - [[Nann Peter Mungard]], Noardfrysk taalkundige (* [[1849]])
* [[19 septimber]] - [[Konstantin Tsiolkovsky]], Russysk romtefeartpionier (* [[1857]])

==Literatuer==
;toaniel
* [[Federico García Lorca]], ''[[Doña Rosita la Soltera o Las Lenguaje de las Flores]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Doña Rosita Is Frijfaam of De Taal fan de Blommen'')&lt;/small&gt;

==Films==
* ''[[The 39 Steps (film út 1935)|The 39 Steps]]''
* ''[[Friesennot]]''
* ''[[Hunterwali]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1935| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>nvp1dos7prqam3aisvrsd5v9r133wvc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1954</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1700</id>
    <revision>
      <id>1085455</id>
      <parentid>1075477</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:33:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8381" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1950-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[3 febrewaris]] - De [[Tsiende Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Jeen van den Berg]] yn in tiid fan 7 [[oere]]n en 35 [[minuten]].
*[[25 april]] - Yn [[Nairobi]], de [[haadstêd]] fan 'e [[Grut-Brittanje|Britske]] [[koloanje]] [[Keniakoloanje|Kenia]], wurde by in reuseftige [[razzia]] 25.000 lju oppakt dy't derfan fertocht wurde dielnimmers of sympatisanten te wêzen fan 'e [[Mau-Mau-rebûlje]]. 
*[[7 maaie]] - De swiere [[Frankryk|Frânske]] nederlaach yn 'e [[Slach by Dien Bien Phu]] betsjut de ein fan 'e [[Earste Yndosineeske Oarloch]] en liedt dêrmei ta de ûnôfhinklikheid fan [[Noard-Fjetnam]].
*[[17 maaie]] - Yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Brown v. Board of Education]]'' leit it [[Heechgerjochtshôf fan de Feriene Steaten]] unanym it near op [[rasseskieding]] yn it [[ûnderwiis]].
* [[12 juny]] - Yn it [[Diakonessehûs (Ljouwert)|Diakonessehûs]] yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] wurdt de earste [[Siameeske twilling]] fan [[Fryslân]] en [[Nederlân]] fan inoar skaat.
* [[15 juny]] - Oprjochting fan 'e [[UEFA]] (Uny fan Jeropeeske Fuotbal Assosjaasjes).
*[[18 juny|18]]-[[27 juny]] - By in troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[feilichheidstsjinst]] [[CIA]] ynstigearre [[steatsgreep yn Gûatemala (1954)|steatsgreep yn Gûatemala]] wurdt yn [[Gûatemala|dat Middenamerikaanske lân]] de [[foarútgong|progressive]] [[presidint]] [[Jacobo Arbenz Guzmán]] ôfset en komt foar him yn 't plak in [[faksistysk]]e [[militêr]]e [[diktatuer]] oan 'e macht.
*[[20 july]] - [[Noard-Fjetnam]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Frankryk]].
* [[29 july]] - It earste diel fan [[J.R.R. Tolkien]] syn ''[[The Lord of the Rings]]''-trilogy wurdt publisearre. (It twadde diel sil ferskine op [[11 novimber]] fan dit jier, en it trêde diel op [[20 oktober]] [[1955]].)
*[[24 augustus]] - De [[Kommunistyske Partij fan de Feriene Steaten fan Amearika]] (CPUSA) wurdt troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Dwight Eisenhower]] ta yllegale [[organisaasje]] ferklearre.
*[[8 septimber]] - Yn [[Manilla]], de [[haadstêd]] fan 'e [[Filipinen]], wurdt de [[SEATO|Súdeastaziatyske Ferdrachsorganisaasje]] (SEATO) oprjochte (in súdlike wjergader fan 'e [[NATO]]), mei as leden de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Frankryk]], [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Nij-Seelân]], de [[Filipinen]], [[Tailân]] en [[Pakistan]]. [[Laos]], [[Kambodja]] en [[Súd-Fjetnam]] wolle wol tekenje mar kinne dat net fanwegen oare ferplichtings. Dy trije lannen falle lykwols al ûnder de garânsjes fan it oprjochtingsferdrach fan 'e SEATO. [[Yndia]], [[Birma]], [[Sry Lanka]] en [[Yndoneezje]] binne wol frege om lid te wurden, mar wegerje dat.
*[[9 septimber]] - By in swiere [[ierdbeving fan Sjlef (1954)|ierdbeving yn Algerije]] komme 1.200 oant 1.400 minsken om.
* [[29 septimber]] - Stifting fan it [[CERN]], de ynternasjonale [[natuerkundige]] [[organisaasje]] yn [[Switserlân]].
*[[5 oktober]] - Mei de dieling fan [[Triëst]] komt in ein oan 'e [[Triëstkrisis]], dy't [[Itaalje]] en [[Joegoslaavje]] op 'e râne fan [[oarloch]] brocht hat. De benammen troch [[etnysk]]e [[Italjanen]] bewenne stêd Triëst komt by Itaalje te hearren, wylst it fral troch etnyske [[Slovenen]] bewenne efterlân ûnderdiel fan Joegoslaavje wurdt.
*[[11 oktober]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Hazel|Hazel]] treft [[Haïty]]. Der falle 1.000 deaden.
*[[15 oktober]] - By it [[Bloedbad fan Kibija]] rjochtet in spesjale ienheid fan it [[Israel]]yske [[leger (lânmacht)|leger]], ûnder lieding fan [[Ariel Sharon]], in [[bloedbad|slachting]] oan yn it [[Jordaanje|Jordaanske]] [[doarp]] [[Kibija]] (of Qibiya). Der wurde 53 ûnwapene [[boarger]]s [[fermoarde]], wêrûnder in soad [[froulju]] en [[bern (persoan)|bern]].
*[[1 novimber]] - Yn [[Algerije]] brekt de bloedige [[Algerynske Oarloch]] út, wêrby't Algerynske frijheidsstriders yn [[opstân]] komme tsjin 'e [[Frankryk|Frânske]] [[koloanje|koloniale]] oerhearsking.
* [[8 novimber]] - Oprjochting fan 'e [[Feriening Ald Harns]].
*[[14 novimber]] - Nei in mislearre [[moardoanslach]] op 'e [[Egypte|Egyptyske]] [[premier]] [[Djamal Abd el-Nasser]], wurdt [[presidint]] [[Mohammed Nagyb]] (dy't dêr efter siet) [[finzen]] set. Nasser nimt de macht oer en wurdt presidint.
*[[2 desimber]] - De [[Feriene Steaten]] en de [[Republyk Sina]] ([[Taiwan]]) slute in [[militêr]] bûnsgenoatskip.

== Berne ==
;jannewaris
* [[25 jannewaris|25]] - [[Renate Dorrestein]], Nederlânsk skriuwster, sjoernaliste en feministe († [[2018]])
* [[29 jannewaris|29]] - [[Oprah Winfrey]], Amerikaansk presintatrise, aktrise en produsinte
* [[31 jannewaris]] - [[Jacobus Q. Smink]], Frysk dichter en oersetter
;febrewaris
* [[10 febrewaris|10]] - [[Chuck Deely]], Haachsk strjitmuzikant († [[2017]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Gurbe Douwstra]], Frysk sjonger
* [[24 febrewaris|24]] - [[Klaske Hiemstra]], Frysk skriuwster
;maart
* [[1 maart|1]] - [[Catherine Bach]], Amerikaansk aktrise
* [[2 maart|2]] - [[Willem Mook]], Frysk tekenlearaar en keunstner († [[2019]])
* [[11 maart|11]] - [[Lida Boonstra]], Frysk byldzjend keunstneresse
;april
* [[12 april|12]] - [[Evert van Hemert]], Nederlânsk byldhouwer en skilder
;juny
* [[16 juny|16]] - [[Haitske Pijlman]], Frysk reedrydster
* [[28 juny|28]] - [[Raffaella De Laurentiis]], Italjaansk film- en tillefyzjeprodusinte
;july
* [[9 july|9]] - [[Renée de Haan]], Nederlânsk sjongster († [[2016]])
* [[19 july|19]] - [[Ferd Crone]], Nederlânsk politikus
* [[28 july|28]] - [[Hugo Chávez]], presidint fan [[Fenezuëla]]  († [[2013]])
;augustus
* [[11 augustus|11]] - [[Joe Jackson]], Ingelsk muzikant
* [[25 augustus|25]] - [[Elvis Costello]], Ingelsk sjonger en komponist
;septimber
* [[21 septimber|21]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier († [[2022]])
* [[25 septimber|25]] - [[Joep Lange]], Nederlânsk medikus en AIDS-ûndersiker († [[2014]])
;oktober
* [[19 oktober|19]] - [[Sake Saakstra]], Frysk keatser
* [[24 oktober|24]] - [[Henk van der Veer]], Frysk skriuwer en dichter
;novimber
* [[2 novimber|2]] - [[Auck Peanstra]], Frysk skriuwster († [[2016]])
* [[7 novimber|7]] - [[Guy Gavriel Kay]], Kanadeesk skriuwer
* [[14 novimber|14]] - [[Condoleezza Rice]], Amerikaansk politika
* 14 - [[Douwe van der Meulen]], Frysk puzelmakker
* [[22 novimber|22]] - [[Edgar Heap of Birds]], Amerikaansk keunstner
;desimber
* [[2 desimber|2]] - [[Huub Stapel]], Nederlânsk akteur en presintator
* [[6 desimber|6]] - [[Tjitse Smeding]], Frysk trener-pikeur († [[2010]])
* [[9 desimber|9]] - [[Pia Dijkstra]], Nederlânsk telefyzjemakster en politika
* [[20 desimber|20]] - [[Alice May]] (Alie de Vries), Frysk sjongster (bekend fan it duo [[Maywood]])
* [[31 desimber|31]] - [[Alex Salmond]], premier fan [[Skotlân]]
* 31 - [[Jacobus Q. Smink]], Frysk dichter en oersetter
;''datum ûnbekend''
* [[P.N. Elrod]], Amerikaansk skriuwster

== Ferstoarn ==
* [[9 febrewaris]] - [[Jannes van Dijk]], Nederlânsk politikus (* [[1871]])
* [[6 maart]] - [[Geart Japiks van den Berg]], Frysk rimelder en folksdichter (* [[1886]])
* [[12 april]] - [[Pim Mulier]], Nederlânsk sportpionier (* [[1865]])
* [[7 maaie]] - [[Geart Aeilco Wumkes]], Frysk predikant en bibeloersetter (* [[1869]])
* [[7 juny]] - [[Alan Turing]], Ingelsk wiskundige (* [[1912]])
* [[19 juny]] - [[Sjouke de Zee]], Frysk skriuwer en propagandist (* [[1892]])
* [[29 july]] - [[Coen de Koning]] - Nederlânsk hurdrider en [[alvestêdetocht]]winner (* [[1879]])
* [[5 augustus]] - [[Pieter Albert Vincent van Harinxma thoe Slooten]], Frysk politikus (* [[1870]])
* [[3 novimber]] - [[Henri Matisse]], Frânsk keunstskilder (* [[1869]])
* [[17 desimber]] - [[Foeke Kuipers]], Frysk arsjitekt (* [[1871]])

==Literatuer==
;romans
* [[J.R.R. Tolkien]], ''[[The Fellowship of the Ring]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''It Selskip fan de Ring'')&lt;/small&gt;
* [[J.R.R. Tolkien]], ''[[The Two Towers]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''De Twa Tuorren'')&lt;/small&gt;
;poëzij
* [[Pablo Neruda]], ''[[Oda a la Cebolla]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''Oade oan de Sipel'')&lt;/small&gt;

==Films==
* ''[[Casino Royale (film út 1954)|Casino Royale]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1954| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>5krbqbsxsmcc1dq8hgyxgj5dzofsw1y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1948</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1706</id>
    <revision>
      <id>1085452</id>
      <parentid>1085027</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:31:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9321" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[4 jannewaris]] - [[Birma]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[17 jannewaris]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] begjint in [[showproses]] tsjin alve leden fan it [[polytburo]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Feriene Steaten fan Amearika]] (CPUSA).
*[[30 jannewaris]] - [[Moard op Mahatma Gandhi]] yn 'e [[Yndia]]aske [[haadstêd]] [[Nij-Delly]] troch in ekstremistyske [[hindoe]].
* [[30 jannewaris]]-[[8 febrewaris]] - De [[Olympyske Winterspullen 1948|Olympyske Winterspullen]] wurde holden yn [[Sankt Moritz]], yn [[Switserlân]].
*[[4 febrewaris]] - [[Seylon]] (Sry Lanka) wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[25 febrewaris]] - By [[steatsgreep yn Tsjechoslowakije (1948)|in steatsgreep]] yn [[Tsjechoslowakije]] lûke de [[kommunist]]en alle macht nei harren ta.
*[[31 maart]] - De [[Sovjet-Uny]] begjint mei it beheinen fan it kontakt tusken de [[Alliëarden|Alliëarde]] besettingssônes yn [[West-Dútslân]] en de Alliëarde besettingssônes yn [[West-Berlyn]].
*[[3 april]] - It [[Marshallplan]] giet yn: in grutskalich [[ekonomy]]sk helpprogramma fan 'e [[Feriene Steaten]] om 'e weropbou fan [[Jeropa]] te fasilitearjen.
*[[30 april]] - Op 'e [[9e Panamerikaanske Konferinsje]] yn 'e [[Kolombia]]anske [[haadstêd]] [[Bogotá]] wurdt besletten ta de oprjochting fan 'e [[Organisaasjes fan de Amerikaanske Steaten]] (OAS).
*[[1 maaie]] - De [[Grikelân|Grykske]] [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]] komt om by in [[moardoanslach]] troch [[kommunist]]yske [[opstanneling]]en.
*[[6 maaie]] - It [[Grikelân|Grykske]] [[regear]] lit 43 [[kommunistysk]]e [[opstanneling]]en [[eksekutearje]], mar ûntkent dat it om in represaillemaatregel giet foar de [[moard]] op [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]], 5 dagen earder.
*[[14 maaie]] - [[Israel]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[15 maaie]] - De [[Earste Arabysk-Israelyske Oarloch]] brekt út tusken [[Israel]] oan 'e iene kant en [[Jordaanje]], [[Egypte]], [[Syrje]], [[Irak]], [[Libanon]], [[Saûdy-Araabje]] en [[Noard-Jemen]] oan 'e oare kant.
*[[19 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] stelt de [[Blokkade fan Berlyn]] yn.
*[[20 juny]] - Ynfiering fan 'e [[Dútske mark]] (DM) as [[muntienheid]] yn 'e trije westlike [[Alliearde besettingssônes fan Dútslân|besettingssônes fan Dútslân]].
*[[25 juny]] - De [[Feriene Steaten]], [[Grut-Brittanje]] en [[Frankryk]] stelle yn it ramt fan 'e [[Blokkade fan Berlyn]] troch de [[Sovjet-Uny]] in [[loftbrêge]] yn om harren besettingssônes yn Berlyn te befoarriedzjen.
*[[28 juny]] - [[Joegoslaavje]] wurdt út 'e ynternasjonale [[kommunist]]yske [[organisaasje]]s set dy't laat wurde troch de [[Sovjet-Uny]]. [[Josip Broz Tito]], de [[presidint]] fan Joegoslaavje, en de oare lieders fan dat lân, wurde derfan beskuldige dat se &quot;anty-Sovjet-opfettings [hawwe] dy't net te ferienjen binne mei it [[marxisme]]-[[lenin]]isme.&quot; Mei oare wurden: Tito-en-dy litte har te min gelegen lizze oan wat [[Moskou]] wol.
* [[29 july]]-[[14 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 1948|Olympyske Simmerspullen]] wurde holden yn [[Londen]].
*[[15 augustus]] - De [[Republyk Koreä]] (Súd-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
* [[6 septimber]] - [[Prinsesse]] [[Juliana fan Nederlân|Juliana]] wurdt [[keninginne]] fan [[Nederlân]].
*[[9 septimber]] - De [[Demokratyske Folksrepublyk Koreä]] (Noard-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
*[[22 septimber]] - Yn [[Jeruzalim]] wurde de [[Sweden|Sweedske]] [[greve]] [[Folke Bernadotte]], de spesjale [[diplomaat|gesant]] fan 'e [[Feriene Naasjes]] yn [[Palestina]], en de [[Frankryk|Frânske]] [[kolonel]] [[André Sérot]], de haadwaarnimmer foar de Feriene Naasjes, [[fermoarde]] troch [[Joaden|Joadske]] [[terrorisme|terroristen]].
* [[20 oktober]] - Op [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]] tsjinnet de earste [[rjochtsaak]] fan it taalskeel dat yn [[1951]] ta [[Kneppelfreed]] liede sil.
*[[1 desimber]] - It [[Palestina|Arabysk Kongres fan Palestina]] ropt [[kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] út ta [[kening]] fan [[Palestina]]. It is de bedoeling dat er Palestina en [[Transjordaanje]] as in [[personele uny]] regearje sil.
*[[8 desimber]] - [[Kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] leit protesten fan 'e [[Arabyske Liga]] njonken him del en [[anneksaasje|anneksearret]] de [[Arabieren|Arabyske]] dielen fan [[Palestina]], dy't no part fan [[Jordaanje]] wurde.
*[[10 desimber]] - Yn [[Parys]] kart de [[Algemiene Gearkomste fan de Feriene Naasjes]] de [[tekst]] goed fan 'e [[Universele Ferklearring fan de Rjochten fan de Minske]].
*[[19 desimber|19]]-[[20 desimber]] - [[Nederlân]] komt yn [[Nederlânsk-Ynje]] [[militêr]] fanwegen tsjin [[Yndoneezje|Yndonezyske]] ûnôfhinklikheidsstriders yn 'e [[Twadde Polisjonele Aksje]].
*[[23 desimber]] - Yn [[Tokio]] wurde de eardere [[Japan]]ske [[premier]] [[Hideki Tojo]] en seis oaren dy't foar [[oarlochsmisdie]]den yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]] feroardiele binne, troch [[ophinging (libbensbeëiniging)|ophinging]] [[terjochtsteld]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[7 jannewaris|7]] - [[Ichirou Mizuki]], Japansk sjonger, komponist, akteur en muzikant
* [[10 jannewaris|10]] - [[Bernard Thévenet]], Frânsk hurdfytser
* [[25 jannewaris|25]] - [[Henk Doevendans]], Frysk politikus, sjoernalist en publisist
* [[30 jannewaris|30]] - [[Rudi Koopmans]], Frysk bokser
* [[31 jannewaris|31]] - [[Bartle Laverman]], Frysk dichter, skilder en filosoof († [[2020]])
;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Henning Mankell]], Sweedsk skriuwer († [[2015]])
* [[22 febrewaris|22]] - [[Kobus Algra]], Frysk sjonger († [[2014]])
;maart
* [[8 maart|8]] - [[Yves Baillat]], Frânsk pornoakteur
* [[11 maart|11]] - [[George Kooymans]], Nederlânsk gitarist
* [[19 maart|19]] - [[Martine Bijl]], Nederlânsk sjongster, aktrise, skriuwster en kabaretiêre († [[2019]])  
* [[23 maart|23]] - [[Frans Ram]], Nederlânsk keunstner
* [[30 maart|30]] - [[Lenie van der Hoorn]] - Nederlânsk hurdrydster
* [[31 maart|31]] - [[Al Gore]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] en miljeu-aktivist
;april
* [[3 april|3]] - [[Jaap de Hoop Scheffer]], Nederlânsk politikus en diplomaat
* [[9 april|9]] - [[Anne Pasveer]], Frysk muzikant († [[2011]])
* [[20 april|20]] - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Jelle Kaspersma]], Frysk dichter en ûnderwizer († [[2019]]) 
* [[31 maaie|31]] - [[John Bonham]], Ingelsk drummer († [[1980]])
;juny
* [[11 juny|11]] - [[Franz Drappier]], Waalsk striptekener († [[2003]])
* [[17 juny|17]] - [[Jelly Keekstra]], Frysk dichteresse
* [[23 juny|23]] - [[Michael Wood (skiedkundige)|Michael Wood]], Ingelsk skiedkundige en dokumintêremakker
;july
* [[18 july|18]] - [[Cesar Zuiderwijk]], Nederlânsk drummer
* [[27 july|27]] - [[Juliet Marillier]], Nijseelânsk skriuwster
* [[27 july|27]] - [[Arjen Terpstra]], Frysk skriuwer
* [[27 july|27]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger († [[2022]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[David Gemmell]], Ingelsk skriuwer († [[2006]])
* [[16 augustus|16]] - [[Barry Hay]], Nederlânsk sjonger
* [[19 augustus|19]] - [[Tipper Gore]], Amerikaansk fise-presidintsfrou
* [[20 augustus|20]] - [[Robert Plant]], Ingelsk sjonger
;septimber
* [[5 septimber|5]] - [[Kim H. Veltman]], Frysk histoarikus († [[2020]]) 
* [[11 septimber|11]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer († [[2006]])
* [[20 septimber|20]] - [[George R.R. Martin]], Amerikaansk skriuwer
* [[26 septimber|26]] - [[Olivia Newton-John]], Ingelsk-Welsk-Australysk sjongster
;oktober
* [[30 oktober|30]] - [[Henk Hornstra]], Frysk politikus en bestjoerder († [[2007]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Amani Abeid Karume]], Tanzaniaansk politikus
* [[4 novimber|4]] - [[Amadou Toumani Touré]], presidint fan [[Maly]] († [[2020]])
* [[14 novimber|14]] - [[Charles, prins fan Wales]], Britsk kroanprins
;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Boudewijn Büch]], Nederlânsk skriuwer († [[2002]])
* [[21 desimber|21]] - [[Jack Frölich]], Frysk muzikant, dirigint en muzykresinsint († [[2010]])
* [[31 desimber|31]] - [[Eddy Dykstra]], Frysk-Kanadeesk sjonger en muzikant
* 31 - [[Donna Summer]], Amerikaansk sjongster († [[2012]])
;''datum ûnbekend''
*[[Carol Berg]], Amerikaansk skriuwster
*[[Redbad Veenbaas]], Frysk oersetter

== Ferstoarn ==
* [[30 jannewaris]] - [[Mahatma Gandhi]], Yndiaask aktivist (* [[1869]])
* [[13 april]] - [[John Christmas Møller]], Deensk politikus (* [[1894]])
* [[15 april]] - [[Reinder Jacobus de Stoppelaar]], Frysk predikant, sjoernalist en skriuwer (* [[1873]])
* [[24 juny]] - [[Alexander van Voss]], rykskargivaris fan Fryslân (* [[1894]])
* [[9 septimber]] - [[Anders Minnes Wijbenga]], Frysk dichter (* [[1861]])
* [[10 septimber]] - tsaar [[Ferdinand fan Bulgarije]] (* [[1881]])
* [[21 septimber]] - [[Bokke R.S. Pollema]], Frysk skriuwer (* [[1883]])
* [[31 oktober]] - [[Cissy van Marxveldt]], Frysk berneboekeskriuwster (* [[1889]])
* [[31 desimber]] - [[Hendrik Bulthuis]], Frysk hierknipper en sylboatebouwer (* [[1892]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1948| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>tsytk735rfif1ewzsz7oo5w1k7b7qr2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085453</id>
      <parentid>1085452</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:31:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9323" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[4 jannewaris]] - [[Birma]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[17 jannewaris]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] begjint in [[showproses]] tsjin alve leden fan it [[polytburo]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Feriene Steaten fan Amearika]] (CPUSA).
*[[30 jannewaris]] - [[Moard op Mahatma Gandhi]] yn 'e [[Yndia]]aske [[haadstêd]] [[Nij-Delly]] troch in ekstremistyske [[hindoe]].
* [[30 jannewaris]]-[[8 febrewaris]] - De [[Olympyske Winterspullen 1948|Olympyske Winterspullen]] wurde holden yn [[Sankt Moritz]], yn [[Switserlân]].
*[[4 febrewaris]] - [[Seylon]] (Sry Lanka) wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[25 febrewaris]] - By [[steatsgreep yn Tsjechoslowakije (1948)|in steatsgreep]] yn [[Tsjechoslowakije]] lûke de [[kommunist]]en alle macht nei harren ta.
*[[31 maart]] - De [[Sovjet-Uny]] begjint mei it beheinen fan it kontakt tusken de [[Alliëarden|Alliëarde]] besettingssônes yn [[West-Dútslân]] en de Alliëarde besettingssônes yn [[West-Berlyn]].
*[[3 april]] - It [[Marshallplan]] giet yn: in grutskalich [[ekonomy]]sk helpprogramma fan 'e [[Feriene Steaten]] om 'e weropbou fan [[Jeropa]] te fasilitearjen.
*[[30 april]] - Op 'e [[9e Panamerikaanske Konferinsje]] yn 'e [[Kolombia]]anske [[haadstêd]] [[Bogotá]] wurdt besletten ta de oprjochting fan 'e [[Organisaasjes fan de Amerikaanske Steaten]] (OAS).
*[[1 maaie]] - De [[Grikelân|Grykske]] [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]] komt om by in [[moardoanslach]] troch [[kommunist]]yske [[opstanneling]]en.
*[[6 maaie]] - It [[Grikelân|Grykske]] [[regear]] lit 43 [[kommunistysk]]e [[opstanneling]]en [[eksekutearje]], mar ûntkent dat it om in represaillemaatregel giet foar de [[moard]] op [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]], 5 dagen earder.
*[[14 maaie]] - [[Israel]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[15 maaie]] - De [[Earste Arabysk-Israelyske Oarloch]] brekt út tusken [[Israel]] oan 'e iene kant en [[Jordaanje]], [[Egypte]], [[Syrje]], [[Irak]], [[Libanon]], [[Saûdy-Araabje]] en [[Noard-Jemen]] oan 'e oare kant.
*[[19 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] stelt de [[Blokkade fan Berlyn]] yn.
*[[20 juny]] - Ynfiering fan 'e [[Dútske mark]] (DM) as [[muntienheid]] yn 'e trije westlike [[Alliearde besettingssônes fan Dútslân|besettingssônes fan Dútslân]].
*[[25 juny]] - De [[Feriene Steaten]], [[Grut-Brittanje]] en [[Frankryk]] stelle yn it ramt fan 'e [[Blokkade fan Berlyn]] troch de [[Sovjet-Uny]] in [[loftbrêge]] yn om harren besettingssônes yn Berlyn te befoarriedzjen.
*[[28 juny]] - [[Joegoslaavje]] wurdt út 'e ynternasjonale [[kommunist]]yske [[organisaasje]]s set dy't laat wurde troch de [[Sovjet-Uny]]. [[Josip Broz Tito]], de [[presidint]] fan Joegoslaavje, en de oare lieders fan dat lân, wurde derfan beskuldige dat se &quot;anty-Sovjet-opfettings [hawwe] dy't net te ferienjen binne mei it [[marxisme]]-[[lenin]]isme.&quot; Mei oare wurden: Tito-en-dy litte har te min gelegen lizze oan wat [[Moskou]] wol.
* [[29 july]]-[[14 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 1948|Olympyske Simmerspullen]] wurde holden yn [[Londen]].
*[[15 augustus]] - De [[Republyk Koreä]] (Súd-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
* [[6 septimber]] - [[Prinsesse]] [[Juliana fan Nederlân|Juliana]] wurdt [[keninginne]] fan [[Nederlân]].
*[[9 septimber]] - De [[Demokratyske Folksrepublyk Koreä]] (Noard-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
*[[22 septimber]] - Yn [[Jeruzalim]] wurde de [[Sweden|Sweedske]] [[greve]] [[Folke Bernadotte]], de spesjale [[diplomaat|gesant]] fan 'e [[Feriene Naasjes]] yn [[Palestina]], en de [[Frankryk|Frânske]] [[kolonel]] [[André Sérot]], de haadwaarnimmer foar de Feriene Naasjes, [[fermoarde]] troch [[Joaden|Joadske]] [[terrorisme|terroristen]].
* [[20 oktober]] - Op [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]] tsjinnet de earste [[rjochtsaak]] fan it taalskeel dat yn [[1951]] ta [[Kneppelfreed]] liede sil.
*[[1 desimber]] - It [[Palestina|Arabysk Kongres fan Palestina]] ropt [[kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] út ta [[kening]] fan [[Palestina]]. It is de bedoeling dat er Palestina en [[Transjordaanje]] as in [[personele uny]] regearje sil.
*[[8 desimber]] - [[Kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] leit protesten fan 'e [[Arabyske Liga]] njonken him del en [[anneksaasje|anneksearret]] de [[Arabieren|Arabyske]] dielen fan [[Palestina]], dy't no part fan [[Jordaanje]] wurde.
*[[10 desimber]] - Yn [[Parys]] kart de [[Algemiene Gearkomste fan de Feriene Naasjes]] de [[tekst]] goed fan 'e [[Universele Ferklearring fan de Rjochten fan de Minske]].
*[[19 desimber|19]]-[[20 desimber]] - [[Nederlân]] komt yn [[Nederlânsk-Ynje]] [[militêr]] fanwegen tsjin [[Yndoneezje|Yndonezyske]] ûnôfhinklikheidsstriders yn 'e [[Twadde Polisjonele Aksje]].
*[[23 desimber]] - Yn [[Tokio]] wurde de eardere [[Japan]]ske [[premier]] [[Hideki Tojo]] en seis oaren dy't foar [[oarlochsmisdie]]den yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]] feroardiele binne, troch [[ophinging (libbensbeëiniging)|ophinging]] [[terjochtsteld]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[7 jannewaris|7]] - [[Ichirou Mizuki]], Japansk sjonger, komponist, akteur en muzikant
* [[10 jannewaris|10]] - [[Bernard Thévenet]], Frânsk hurdfytser
* [[25 jannewaris|25]] - [[Henk Doevendans]], Frysk politikus, sjoernalist en publisist
* [[30 jannewaris|30]] - [[Rudi Koopmans]], Frysk bokser
* [[31 jannewaris|31]] - [[Bartle Laverman]], Frysk dichter, skilder en filosoof († [[2020]])
;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Henning Mankell]], Sweedsk skriuwer († [[2015]])
* [[22 febrewaris|22]] - [[Kobus Algra]], Frysk sjonger († [[2014]])
;maart
* [[8 maart|8]] - [[Yves Baillat]], Frânsk pornoakteur
* [[11 maart|11]] - [[George Kooymans]], Nederlânsk gitarist
* [[19 maart|19]] - [[Martine Bijl]], Nederlânsk sjongster, aktrise, skriuwster en kabaretiêre († [[2019]])  
* [[23 maart|23]] - [[Frans Ram]], Nederlânsk keunstner
* [[30 maart|30]] - [[Lenie van der Hoorn]] - Nederlânsk hurdrydster
* [[31 maart|31]] - [[Al Gore]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] en miljeu-aktivist
;april
* [[3 april|3]] - [[Jaap de Hoop Scheffer]], Nederlânsk politikus en diplomaat
* [[9 april|9]] - [[Anne Pasveer]], Frysk muzikant († [[2011]])
* [[20 april|20]] - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Jelle Kaspersma]], Frysk dichter en ûnderwizer († [[2019]]) 
* [[31 maaie|31]] - [[John Bonham]], Ingelsk drummer († [[1980]])
;juny
* [[11 juny|11]] - [[Franz Drappier]], Waalsk striptekener († [[2003]])
* [[17 juny|17]] - [[Jelly Keekstra]], Frysk dichteresse
* [[23 juny|23]] - [[Michael Wood (skiedkundige)|Michael Wood]], Ingelsk skiedkundige en dokumintêremakker
;july
* [[18 july|18]] - [[Cesar Zuiderwijk]], Nederlânsk drummer
* [[27 july|27]] - [[Juliet Marillier]], Nijseelânsk skriuwster
* [[27 july|27]] - [[Arjen Terpstra]], Frysk skriuwer
* [[27 july|27]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger († [[2022]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[David Gemmell]], Ingelsk skriuwer († [[2006]])
* [[16 augustus|16]] - [[Barry Hay]], Nederlânsk sjonger
* [[19 augustus|19]] - [[Tipper Gore]], Amerikaansk fise-presidintsfrou
* [[20 augustus|20]] - [[Robert Plant]], Ingelsk sjonger
;septimber
* [[5 septimber|5]] - [[Kim H. Veltman]], Frysk histoarikus († [[2020]]) 
* [[11 septimber|11]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer († [[2006]])
* [[20 septimber|20]] - [[George R.R. Martin]], Amerikaansk skriuwer
* [[26 septimber|26]] - [[Olivia Newton-John]], Ingelsk-Welsk-Australysk sjongster
;oktober
* [[30 oktober|30]] - [[Henk Hornstra]], Frysk politikus en bestjoerder († [[2007]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Amani Abeid Karume]], Tanzaniaansk politikus
* [[4 novimber|4]] - [[Amadou Toumani Touré]], presidint fan [[Maly]] († [[2020]])
* [[14 novimber|14]] - [[Charles, prins fan Wales]], Britsk kroanprins
;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Boudewijn Büch]], Nederlânsk skriuwer († [[2002]])
* [[21 desimber|21]] - [[Jack Frölich]], Frysk muzikant, dirigint en muzykresinsint († [[2010]])
* [[31 desimber|31]] - [[Eddy Dykstra]], Frysk-Kanadeesk sjonger en muzikant
* 31 - [[Donna Summer]], Amerikaansk sjongster († [[2012]])
;''datum ûnbekend''
*[[Carol Berg]], Amerikaansk skriuwster
*[[Redbad Veenbaas]], Frysk oersetter

== Ferstoarn ==
* [[30 jannewaris]] - [[Mahatma Gandhi]], Yndiaask aktivist (* [[1869]])
* [[13 april]] - [[John Christmas Møller]], Deensk politikus (* [[1894]])
* [[15 april]] - [[Reinder Jacobus de Stoppelaar]], Frysk predikant, sjoernalist en skriuwer (* [[1873]])
* [[24 juny]] - [[Alexander van Voss]], rykskargivaris fan Fryslân (* [[1894]])
* [[9 septimber]] - [[Anders Minnes Wijbenga]], Frysk dichter (* [[1861]])
* [[10 septimber]] - tsaar [[Ferdinand fan Bulgarije]] (* [[1881]])
* [[21 septimber]] - [[Bokke R.S. Pollema]], Frysk skriuwer (* [[1883]])
* [[31 oktober]] - [[Cissy van Marxveldt]], Frysk berneboekeskriuwster (* [[1889]])
* [[31 desimber]] - [[Hendrik Bulthuis]], Frysk hierknipper en sylboatebouwer (* [[1892]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1948| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>9yzcbvxhyqtemty9wp6q0qogwlpya69</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1944</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1708</id>
    <revision>
      <id>1085432</id>
      <parentid>1076859</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:57:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17456" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[17 jannewaris]] - Begjin fan 'e [[Slach om Monte Cassino]]: de [[Alliëarden|Alliëarde]] opmars yn [[Itaalje]] wurdt troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] yn 'e [[Apeninen]] tsjinkeard by de [[Gustavliny]].
*[[22 jannewaris]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] fiere by [[Anzio]], yn [[Itaalje]], in [[amfibyske operaasje|lâningsoperaasje]] út, mar witte net út harren brêgehaad te kommen. Dit is it begjin fan 'e slepende [[Slach by Anzio]].
*[[27 jannewaris]] - Nei krapoan twa en in heal jier wurdt oan it [[Eastfront (Twadde Wrâldoarloch)|Eastfront]] it [[Belis fan Leningrad]] troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] opheft.
*[[27 jannewaris]] - [[Libearia]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]] en [[Japan]].
*[[15 febrewaris]] - [[Ferwuostging fan it Kleaster fan Monte Cassino]] by in [[bombardemint]] fan 'e [[Alliëarden]] ûnder de [[Slach om Monte Cassino]].
*[[23 febrewaris]] - By de [[Deportaasje fan de Tsjetsjenen en Yngûsjeten]] wurde 387.000 [[Tsjetsjenen]] en 91.000 [[Yngûsjeten]] troch de [[Sovjet-Uny]] [[deportearre]] út harren heitelân yn 'e noardlike [[Kaukasus]] nei [[Kazachstan]] en [[Kirgyzje]].
*[[15 maart]] - [[Japan]]ske [[troepen]] dogge fanút it besette [[Britsk-Birma]] in ynfal yn [[Britsk-Ynje]].
*[[18 maart]] - De [[fulkaan]] de [[Fesuvius]], yn súdlik [[Itaalje]], [[útbarsting fan de Fesuvius (1944)|barst foar de lêste kear út]]. Der falle 26 deaden. 
*[[18 maart]] - [[Nazy-Dútslân]] beset [[Hongarije]] yn ferbân mei de groeiende selsstannichheid dy't it Hongaarske regear de ôfrûne moannen toant.
*[[19 maart]] - It [[Reade Leger]] stekt de [[rivier]] de [[Dnjestr]] oer en falt [[Roemeenje]] binnen.
*[[18 maaie]] - Ein fan 'e [[Slach om Monte Cassino]]: de [[Alliëarden]] witten yn [[Itaalje]] einlings troch de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Gustavliny]] te brekken.
*[[18 maaie|18]]-[[20 maaie]] - De [[Sovjet-Uny]] fiert de [[deportaasje fan de Krimtataren]] út. Op beskuldiging fan [[kollaboraasje]] mei de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] wurdt it hiele [[folk]], mear 190.000 minsken, út syn heitelân, de [[Krim]], ferwidere en yn [[ballingskip]] nei [[Oezbekistan]] stjoerd. Sa'n 8.000 Krimtataren komme by de deportaasje om.
*[[2 juny]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] by [[Anzio]] witte nei in healjier einlings út harren brêgehaad te brekken. Ein fan 'e [[Slach by Anzio]].
*[[6 juny]] - [[D-Day]]: de [[Westerske wrâld|Westerske]] [[Alliëarden]] fiere [[amfibyske operaasje|lânings]] út op 'e [[kust]] fan [[Normanje]], yn [[Frankryk]].
*[[10 juny]] - De [[SS]] rjochtet yn [[Frankryk]] it [[Bloedbad fan Oradour-sur-Glane]] oan, wêrby't de befolking fan in hiel [[doarp]] [[fermoarde]] wurdt. Mear as 640 minsken komme om.
*[[17 juny]] - [[Iislân]] makket gebrûk fan 'e [[Dútske besetting fan Denemark]] om him [[bestjoer]]lik folslein los te meitsjen fan 'e [[Denemark|Deenske monargy]] en de sûnt [[1918]] besteande [[personele uny]] te ferbrekken. It lân wurdt no in folslein selsstannige [[republyk]].
*[[1 july|1]]-[[22 july]] - Op 'e [[Konferinsje fan Bretton Woods]], yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Nij-Hampshire]], lizze ôffurdigen fan 44 [[Alliëarden|Alliëarde lannen]] de grûnslach foar it nei-oarlochske [[ekonomy|wrâldekonomysk stelsel]], û.m. mei de oprjochting fan it [[Ynternasjonaal Monetêr Fûns]].
* [[13 july]] - Yn de [[Snitser Bloednacht]] wurde fjouwer ynwenners fan 'e [[Fryslân|Fryske]] [[stêd]] [[Snits]] [[fermoarde]] troch de [[Nazy-Dútslân|Dútske besetter]].
*[[20 july]] - In groep [[Dútslân|Dútske]] [[ofsier]]en ûnder lieding fan [[greve]] [[Claus Schenk von Stauffenberg]] docht [[oanslach op Adolf Hitler (1944)|in moardoanslach]] op [[diktator]] [[Adolf Hitler]]. Dy oerlibbet it en neitiid wurde withoefolle anty-nazistyske ofsieren fan 'e Dútske [[kriichsmacht]]ûnderdielen oppakt en [[eksekutearre]].
*[[22 july]] - Yn 'e troch it [[Reade Leger]] befrijde [[Poalen|Poalske]] [[stêd]] [[Lublin]] wurdt it [[kommunistysk]]e Poalske [[Lublin-Komitee|Komitee foar de Nasjonale Befrijing]] oprjochte, better bekend as it 'Lublin-Komitee'.
*[[25 july]] - [[Befrijing fan Gûam]] fan 'e [[Japan]]ske besetting troch [[troepen]] fan it [[Amerikaanske Marinierskorps]].
*[[26 july]] - De [[Sovjet-Uny]] erkent it [[Lublin-Komitee]] as it legitime [[regear]] fan [[Poalen]].
*[[27 july]] - As earste [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[ferneatigingskamp]] wurdt [[Majdanek]] befrijd troch it [[Reade Leger]]. De ferhalen dy't de oerlibbenen fertelle, binne sa dreech te leauwen dat de [[Westerske wrâld|Westerske]] [[parse]] ûnwis is oft it net om [[Sovjet-Uny|Sovjet]]-[[propaganda]] giet, en dêrom in ôfwachtsjende hâlding oannimt.
*[[1 augustus]] - Yn [[Poalen]] brekt tsjin 'e [[Dútske besetting fan Poalen yn de Twadde Wrâldkriich|Dútske besetting]] de [[Opstân fan Warsjau]] út ûnder lieding fan [[generaal]] [[Tadeusz Bór-Komorowski]].
*[[4 augustus]] - [[Anne Frank]] en har [[famylje (besibskip)|famylje]] wurde yn [[Amsterdam]] nei [[ferrie]] oppakt troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]], om ôffierd te wurden nei de [[konsintraasjekamp]]en.
*[[6 augustus]] - De [[nazy-Dútslân|Dútsers]] begjinne mei de [[evakuaasje]] fan 'e [[konsintraasjekamp]]en [[east|beëasten]] de [[Weichsel]]. De [[finzene]]n wurde yn ûnminsklike [[deademars (Twadde Wrâldoarloch)|deademarsen]] nei it westen ta dreaun.
*[[15 augustus]] - [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] fiere ûnder lieding fan 'e [[Frije Frânsen|Frije Frânske]] [[generaal]] [[Jean de Lattre de Tassigny]] [[Operaasje Dragoon]] út, wêrby't se [[amfibyske operaasje|lânje op 'e kust]] fan súdlik [[Frankryk]].
*[[23 augustus]] - [[Kening]] [[Michael fan Roemeenje]] fiert [[steatsgreep yn Roemeenje (1944)|in steatsgreep]] út, wêrby't de [[faksistysk]]e [[diktator]] [[Ion Antonescu]] ôfset en [[finzen]] nommen wurdt. Michael kundiget daliks in [[wapenstilstân]] mei de [[Alliëarden]] ôf, mei as gefolch dat grutte dielen fan it [[Roemeenje|Roemeenske]] [[leger (lânmacht)|leger]] oerrinne nei it [[Reade Leger]].
*[[24 augustus]] - De [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Luftwaffe]] bombardearret de [[Roemeenje|Roemeenske]] [[haadstêd]] [[Boekarest]].
*[[25 augustus]] - [[Roemeenje]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]].
*[[16 augustus]] - De [[Frankryk|Frânske]] [[haadstêd]] [[Parys]] [[Befrijing fan Parys|wurdt befrijd]] troch de [[Alliëarden]].
*[[29 augustus]] - Yn [[Slowakije (1939-1945)|Slowakije]] brekt [[Slowaakske Opstân (1944)|in algemiene opstân]] út tsjin 'e [[nazy-Dútslân|Dútsers]].
*[[31 augustus]] - De [[Roemeenje|Roemeenske]] [[haadstêd]] [[Boekarest]] [[Befrijing fan Boekarest|wurdt befrijd]] troch it [[Reade Leger]] yn gearwurking mei oerrûne Roemeenske troepen.
*[[4 septimber]] - De [[Belgje|Belgyske]] [[haadstêd]] [[Brussel]] [[Befrijing fan Brussel|wurdt befrijd]] troch de [[Alliëarden]].
*[[5 septimber]] - Yn [[Nederlân]] giet it geroft dat de befrijing troch de [[Alliëarden]] nei-oan is. Tûzenen [[kollaborateur]]s naaie op dizze [[Mâle Tiisdei]] út nei it easten.
*[[8 septimber]] - [[Bulgarije]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]].
*[[14 septimber]] - [[Befrijing fan Maastricht]] troch de [[Alliëarden]].
*[[15 septimber]] - De [[Bulgarije|Bulgaarske]] [[haadstêd]] [[Sofia]] [[Befrijing fan Sofia|wurdt befrijd]] troch it [[Reade Leger]] yn gearwurking mei oerrûne Bulgaarske troepen.
*[[15 septimber]] - [[Finlân]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]]. It begjin fan 'e [[Laplânske Oarloch]].
*[[17 septimber]] - Yn it ramt fan [[Operaasje Market Garden]], wêrby't de [[Alliëarden]] yn ien grutte sprong fanút [[Belgje]] oant oer de [[Grutte Rivieren]] yn [[Nederlân]] komme wolle, brânt de [[Slach om Arnhim]] los.
*[[19 septimber]] - [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]] slute de [[Wapenstilstân fan Moskou]]. Hjirmei komt in ein oan 'e [[Ferfolchoarloch]].
*[[27 septimber]] - De [[Slach om Arnhim]] einiget yn in nederlaach foar de [[Alliëarden]]. Dit is in slimme tebeksetter, dy't betsjut dat de oarloch yn 'e noardlike helte fan [[Nederlân]] noch trije fearnsjier langer oanhâlde sil.
*[[28 septimber|28]]-[[30 septimber]] - De [[SS]] rjochtet yn 'e neite fan 'e [[Itaalje|Italjaanske]] [[stêd]] [[Bologna]] ûnder de boargerbefolking it [[Bloedbad fan Marzabotto]] oan, wêrby't teminsten 770 minsken [[fermoarde]] wurde.
*[[1 oktober]] - By de [[Razzia fan Putten]] wurde 602 [[manlju]] út it [[Nederlân]]ske [[doarp]] [[Putten]], op 'e [[Feluwe]], troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ôffierd nei de [[konsintraasjekamp]]en (dêr't mar 48 út weromkeare sille). Dit by wize fan represaille nei in oanfal op in Dútsk konfoai troch it [[Nederlânsk ferset yn de Twadde Wrâldkriich|Nederlânske ferset]].
*[[2 oktober]] - Yn [[Poalen]] smoare de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] de [[Opstân fan Warsjau]] yn bloed, wylst it [[Reade Leger]] sûnder yn te gripen fan 'e oare kant de rivier de [[Weichsel]] tasjocht. (De opstân wie gjin [[kommunistysk]]e ûndernimming, dat dêrom hie [[Josef Stalin|Stalin]] befel jûn om 'e Poalen en de Dútsers inoar mar ôfmeitsje te litten.)
*[[3 oktober]] - Nei in [[bombardemint]] fan 'e [[Grut-Brittanje|Britske]] [[Royal Air Force|RAF]] op 'e [[seedyk]] by [[Westkapelle (Nederlân)|Westkapelle]] brekt op [[Walcheren]] [[wettersneed fan Walcheren (1944)|wettersneed]] út, wêrby't 180 Westkapelsters omkomme.
*[[11 oktober]] - It ûnôfhinklike lân [[Tûvaanske Folksrepublyk|Tannû-Tûva]] wurdt [[anneksearre]] troch de [[Sovjet-Uny]], en wurdt omfoarme ta de [[Autonome Sovjetrepublyk Tûva]].
*[[12 oktober]] - [[Nazy-Dútslân]] ûntrommet de [[Grikelân|Grykske]] [[haadstêd]] [[Atene]].
*[[14 oktober]] - De [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[fjildmaarskalk]] [[Erwin Rommel]] wurdt fanwegen anty-nazistyske sympatyen yn opdracht fan [[diktator]] [[Adolf Hitler]] twongen om [[selsmoard|himsels tekoart te dwaan]].
*[[14 oktober]] - [[Grut-Brittanje|Britske]] [[troepen]] tsjogge de [[Grikelân|Grykske]] [[haadstêd]] [[Atene]] binnen.
*[[15 oktober]] - De [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ûnderdrukke de [[Slowaakske Opstân (1944)|Slowaakske Opstân]].
*[[20 oktober]] - De [[Joegoslavyske partizanen]] fan [[Josip Broz Tito]] befrije yn gearwurking mei it [[Reade Leger]] de [[Joegoslaavje|Joegoslavyske]] [[haadstêd]] [[Belgrado]].
*[[23 oktober|23]]-[[25 oktober]] - Yn 'e [[Slach by Leyte]] bringe de [[Feriene Steaten|Amerikanen]] de [[Japanske Keizerlike Marine]] de genedeslach ta.
* [[8 desimber]] - By de [[Oerfal op it Hûs fan Bewar (Ljouwert)|oerfal op it Hûs fan Bewar]] yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] befrijt it [[Nederlânsk ferset|Fryske ferset]] 51 [[fersetslju]] út 'e [[Blokhûspoarte]].
*[[15 desimber]] - Ein fan 'e [[Tsjetsjeenske Opstân (1940-1944)|Tsjetsjeenske Opstân]] yn it suden fan 'e [[Sovjet-Uny]].
*[[16 desimber]] - Begjin fan it [[Ardinnenoffinsyf]] yn [[Belgje]] en [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]], de lêste grutte [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[fjildtocht]] fan 'e [[Twadde Wrâldoarloch]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[5 jannewaris|5]] - [[Jan de Vries (koereur)|Jan de Vries]], Frysk motorkoereur († [[2021]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Jimmy Page]], Ingelsk gitarist
* [[12 jannewaris|12]] - [[Joe Frazier]], Amerikaansk bokser († [[2011]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Rutger Hauer]], Nederlânsk akteur († [[2019]])
* [[26 jannewaris|26]] - [[Jeanne Adema]], Frysk keunstner
* [[27 jannewaris|27]] - [[Kevin Coyne]], Britske musikant, skriuwer en skilder († [[2004]])
* 27 - [[Nick Mason]], Ingelsk drummer
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Geoffrey Hughes]], Ingelsk akteur († [[2012]])
* [[4 febrewaris|4]] - [[Rein de Vries]], Frysk keunstner
* [[14 febrewaris|14]] - [[Oene Spoelstra]], Frysk skriuwer
* [[26 febrewaris|26]] - [[Chris Arlman]], Nederlânsk politikus († [[2008]])
;maart
* [[6 maart|6]] - [[Richard Corliss]], Amerikaansk filmkritikus († [[2015]])
* [[9 maart|9]] - [[Geart fan der Mear]], Frysk dichter en oersetter
* [[15 maart|15]] - [[Pier Boorsma]], Frysk dichter en skriuwer
* [[21 maart|21]] - [[Cox Habbema]], Nederlânsk aktrise, teäterregisseur en earder skouboarchdirekteur († [[2016]])
* [[24 maart|24]] - [[R. Lee Ermey]], Amerikaansk akteur († [[2018]])
* [[30 maart|30]] - [[Gerrit Komrij]], Nederlânsk skriuwer († [[2012]])
;april
* [[22 april|22]] - [[Pieter Dirk Torensma]], Frysk keunstskilder
;maaie
* [[6 maaie|6]] - [[Riemkje Pitstra]], Frysk skriuwster en pedagooch
* [[8 maaie|8]] - [[Wiebe Kort]], Frysk hurdsiler en reedrydtrainer († [[2021]])
* [[19 maaie|19]] - [[Peter Mayhew]], Britsk-Amerikaansk akteur († [[2019]])
* [[20 maaie|20]] - [[Joe Cocker]],  Ingelsk sjonger († [[2014]])
* [[27 maaie|27]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer († [[2022]])
* [[29 maaie|29]] - [[Douwe Kooistra]], Frysk skiedkundige en publisist († [[2015]])
;juny
* [[1 juny|1]] - [[Guy Scott]], presidint fan [[Sambia]]
;july
;augustus
* [[2 augustus|2]] - [[Dirk Talsma]], Frysk keatser
;septimber
* [[16 septimber|16]] - [[Ard Schenk]], Nederlânske hurdrider
* [[19 septimber|19]] - [[Michel Montignac]], Frânsk dieetgoeroe († [[2010]])
* [[30 septimber|30]] - [[Sascha Alexander]] (Hans Moser), Dútsk neakenfotograaf, útjouwer en pornoprodusint
;oktober
* [[13 oktober|13]] - [[Gryt Witbraad]], Fryske dichteresse
* [[15 oktober|15]] - [[David Trimble]], Noardiersk politikus en Nobelpriiswinner
* [[16 oktober|16]] - [[Bart Tromp]], Nederlânsk sosjolooch en politikolooch († [[2007]])
* [[22 oktober|22]] - [[Reitze Ketellapper]], Frysk ûndernimmer en politikus († [[2015]])
* [[30 oktober|30]] - [[Burgess Roye]], Amerikaanske keunstner († [[2015]])
;novimber
* [[4 novimber|4]] - [[Willem Breuker]], Nederlânsk muzikant en komponist († [[2010]])
* [[14 novimber|14]] - [[Karen Armstrong]], Ingelsk publisiste
* [[20 novimber|20]] - [[Henk Alkema]], Frysk komponist en muzykpedagooch († [[2011]])
* [[25 novimber|25]] - [[Maarten 't Hart]], Nederlânsk skriuwer en biolooch
* [[26 novimber|26]] - [[Castle Freeman jr.]], Amerikaansk skriuwer
;desimber
* [[19 desimber|19]] - [[Alvin Lee]], Britsk rocksjonger en gitarist  († [[2013]])
* [[23 desimber|23]] - [[Enneüs Heerma]], Frysk politikus († [[1999]])
* [[25 desimber|25]] - [[Martin Gaus]], Nederlânsk presintator en hûnetrener
;''datum ûnbekend''
*[[Dino Baumberger]], Eastenryksk-Dútsk pornoprodusint en -regisseur
*[[Pedro Bissonette]], Amerikaansk minskerjochte-aktivist († [[1973]])
*[[Leonard S. Mandamin]], Kanadeesk rjochter
*[[Douglas Schwartz]], Amerikaansk regisseur en produsint

== Ferstoarn ==
* [[4 jannewaris]] - [[Kaj Munk]], Deensk dichter en predikant (* [[1898]])
* [[3 febrewaris]] - [[Klaas Uilkema]], Frysk ûnderwizer en lânboukundige (* [[1873]])
* [[16 febrewaris]] - [[Lolle Rondaan]], Frysk fersetsstrider (* [[1919]])
* [[8 maart]] - [[Jacob Hylkema]], Frysk fersetsstrider (* [[1900]])
* [[13 maart]] - [[Nicolas Japikse]], Frysk skiedkundige (* [[1872]])
* [[20 maaie]] - [[Anje Lok]], Frysk ûnderwizer en fersetsman (* [[1903]])
* [[6 juny]] - [[Markus Assies]], Frysk fersetsstrider (* [[1919]])
* [[14 july]] - [[Klaas Koelstra]], Frysk fersetsstrider (* [[1914]])
* [[21 july]] of [[21 augustus]] - [[Jan Lever]], Nederlânsk fersetsstrider (* [[1922]])
* [[31 july]] - [[Antoine de Saint-Exupéry]], Frânsk skriuwer (* [[1900]])
* [[10 augustus]] - [[Willem Santema]], Frysk fersetsstrider (* [[1902]])
* [[22 augustus]] - [[Andries Joustra]], Fryske boere-arbeider en fersetsman (* [[1919]])
* [[25 augustus]] - [[Krijn van den Helm]], Nederlânsk amtner en fersetsman yn de Twadde Wrâldkriich (* [[1912]]) 
* [[29 augustus]] - [[Goaitsen Burgy]], Frysk skriuwer (* [[1886]])
* [[7 septimber]] - [[Esmée van Eeghen]], Nederlânsk fersetsstriidster (* [[1918]])
* [[8 septimber]] - [[Cornelia Johanna van den Berg-Van der Vlis]], Nederlânsk fersetsstriidster (* [[1892]])
* [[18 septimber]] - [[Hendrikus Colijn]], premier fan [[Nederlân]] (* [[1869]])
* [[14 oktober]] - [[Erwin Rommel]], Dútsk fjildmaarskalk (* [[1891]])
* [[19 oktober]] - [[Lammert Zwanenburg]], Frysk fersetsstrider (* [[1894]])
* [[28 oktober]] - [[Johannes Struiksma]], Frysk keatser (* [[1878]])
* [[3 novimber]] - [[Hanso Schotanus à Steringa Idzerda]], Frysk radiopionier (* [[1885]])
* [[9 desimber]] - [[Johannes Rijpstra]], Frysk politikus en fersetsman (* [[1889]])
* [[15 desimber]] - [[Glenn Miller]], Amerikaansk muzikant en orkestlieder (* [[1904]])
* [[19 desimber]] - [[Johannes Wildeboer]], Frysk ûnderwizer en fersetsstrider (* [[1908]])
* [[28 desimber]] - [[Tjeerd Pasma]], Frysk moderne-fiifkamper (* [[1904]])
;''datum ûnbekend''
*[[Moai Skyld]] (''Pretty Shield''), medisynfrou fan 'e [[Krieën (folk)|Krieën]] (* [[1856]])

==Literatuer==
;poëzij
* [[T.S. Eliot]], ''[[Four Quartets]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Fjouwer Kwartetten'')&lt;/small&gt;
;toaniel
* [[Jean-Paul Sartre]], ''[[Huis Clos]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''Mei Sletten Doarren'')&lt;/small&gt;

==Films==
* ''[[Meet Me in St. Louis (film út 1944)|Meet Me in St. Louis]]''

==Muzyk==
;singles
* ''[[Have Yourself a Merry Little Christmas]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1944| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>2qbjm3oy8c8e8lbrbuwj3lsdy34oxvd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1942</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1710</id>
    <revision>
      <id>1085462</id>
      <parentid>1084955</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:54:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13288" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[1 jannewaris]] - Troch 26 [[Alliëarden|Alliëarde lannen]] wurdt it [[Pakt fan Washington]] sletten, wêrby't de lidsteaten ûnthjitte gjin ôfsûnderlike [[frede]] slute te sillen mei de [[As (bûnsgenoatskip)|As]]-grutmachten.
*[[7 jannewaris]] - Begjin fan 'e [[Slach om Bataan]], wêrby't [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] en [[Filipinen|Filipynske]] [[troepen]] op it [[skiereilân]] [[Bataan]], yn 'e [[Filipinen]], belegere wurde troch de [[Japan]]ners.
*[[10 jannewaris]] - Mei de lâning fan [[Japan]]ske [[troepen]] op [[Selebes]] begjint  [[Japanske ynfal yn Nederlânsk-Ynje|de ynvaazje]] fan [[Nederlânsk-Ynje]].
*[[20 jannewaris]] - Op 'e [[Wannsee-konferinsje]] beslist de lieding fan 'e [[Nasjonaal-Sosjalistyske Dútske Arbeiderspartij]] (NSDAP) ta de totale [[genoside]] op 'e [[Joaden]], dy't omskreaun wurdt as de ''Endlösung der Judenfrage''.
*[[22 jannewaris]] - De [[Achtste Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Sietze de Groot]] yn in tiid fan 8 [[oere]]n en 44 [[minuten]]. De [[winter]]kjeld is tige strang; der komme trije dielnimmers om troch [[ûnderkuolling]] en befriezingsferskynsels.
* [[22 jannewaris]] - It lidmaatskip fan de [[Nederlânske Kultuerkeamer]] wurdt feplichte foar [[keunstner]]s, [[akteur]]s, [[útjouwer]]s, ensfh.
*[[12 febrewaris]] - [[Perû]] ferklearret [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] de oarloch.
*[[15 febrewaris]] - By [[Fal fan Singapoer|de ynname]] troch de [[Japan]]ners fan 'e [[Grut-Brittanje|Britske]] [[koloanje]] [[Singapoer]] wurde 138.000 [[Grut-Brittanje|Britske]] en [[Austraalje (lân)|Australyske]] [[soldaten]] [[kriichsfinzen]] nommen. 
*[[20 febrewaris]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Franklin D. Roosevelt]] autorisearret de [[ynternearring fan de Japanske Amerikanen]] yn kampen yn [[Utah]] en [[Kolorado]].
*[[27 febrewaris]] - By de [[Slach yn de Javasee]] weeft de [[Japanske Keizerlike Marine]] handich ôf mei in [[Nederlân]]sk-[[Grut-Brittanje|Britsk]]-[[Feriene Steaten|Amerikaansk]]-[[Austraalje (lân)|Australyske]] [[float]] ûnder de Nederlânske [[skout-by-nacht]] [[Karel Doorman]].
*[[28 febrewaris]] - De earste [[Japan]]ske [[troepen]] lânje op [[Java]].
* [[5 maart]] - [[Batavia]] wurdt troch [[Japan]]ners ynommen.
*[[8 maart]] - It [[Keninklik Nederlânsk-Yndysk Leger]] (KNIL) kapitulearret foar de [[Japan]]ners. Begjin fan 'e [[Japanske besetting fan Nederlânsk-Ynje]].
*[[9 maart]] - De [[Japan]]ners feroverje [[Rangoon]], de [[haadstêd]] fan 'e [[Grut-Brittanje|Britske]] [[koloanje]] [[Britsk-Birma|Birma]].
* [[21 maart]] - [[Skiekundich elemint|Elemint]] nûmer 94 kriget de namme [[plutoanium]].
*[[9 april]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] en [[Filipinen|Filipynske]] [[troepen]] op it [[skiereilân]] [[Bataan]], yn 'e [[Filipinen]], jouwe har oer. Ein fan 'e [[Slach om Bataan]], mar it begjin fan 'e [[Deademars fan Bataan]], wêrby't de [[Japan]]ners 60.000 oant 80.000 Filipynske en Amerikaanske [[kriichsfinzene]]n op ûnminsklike wize 112&amp;nbsp;km opdriuwe nei it plak dêr't se op 'e [[trein]] set wurde kinne nei [[kriichsfinzenekamp]]en. Skattings oer it tal deadlike slachtoffers rinne útinoar fan 5.650 oant 18.000.
*[[18 april]] - De [[Amerikaanske Loftmacht]] fiert it earste [[bombardemint]] op 'e [[Japan]]ske [[haadstêd]] [[Tokio]] út, dat bekend komt te stean as de [[Doolittle Raid]], nei de befelfierder, [[luitenant-kolonel]] [[James H. Doolittle]].
*[[5 maaie|5]]-[[6 maaie]] - By de [[Slach om Corregidor]] feroverje de [[Japan]]ners it [[eilân]] [[Corregidor]], yn 'e [[Baai fan Manilla]]. Dêrmei komt in ein oan alle [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] wjerstân yn de [[Filipinen]].
*[[7 maaie|7]]-[[8 maaie]] - By de [[Slach yn de Koraalsee]] bringe de [[Feriene Steaten]] de [[Japan]]ske opmars yn 'e [[Stille Súdsee]] ta stilstân.
*[[22 maaie]] - [[Meksiko]] ferklearret [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] de oarloch.
*[[27 maaie]] - It [[Tsjechysk ferset yn de Twadde Wrâldkriich|Tsjechyske ferset]] docht [[moard op Reinhard Heydrich|in moardoanslach]] op 'e foaroansteande [[SS]]-[[ofsier]] [[Reinhard Heydrich]], dy't [[ferwûne|swierferwûne]] rekket (en op [[4&amp;nbsp;juny]] stjert).
*[[4 juny|4]]-[[7 juny]] - Yn 'e [[Slach by Midway]] meitsje de [[Feriene Steaten|Amerikanen]] in ein oan 'e [[Japan]]ske oppermacht yn it gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]].
*[[5 juny]] - De [[Feriene Steaten]] ferklearje de oarloch oan [[Bulgarije]], [[Roemeenje]] en [[Hongarije]].
*[[9 juny|9]]-[[10 juny]] - As repressaille foar de [[moard op Reinhard Heydrich]] meitsje de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] it [[Tsjechje|Tsjechyske]] doarp [[Bloedbad fan Lidice|Lidice mei de grûn lyk]]. De ynwenners wurde foar in diel daliks [[fermoarde]] en foar in oar diel ôffierd nei de [[konsintraasjekamp]]en om dêr letter fermoarde te wurden.
*[[12 juny]] - [[Adolf Hitler]] kart it troch de [[SS]] opstelde [[Generalplan-Ost]] goed, dat delkomt op 'e ynfiering fan 'e [[slavernij]] foar de [[Slaven (folkegroep)|Slavyske befolking]] fan 'e ferovere gebieten yn [[East-Jeropa]].
*[[14 juny]] - Yn [[Nederlânsk-Ynje]] begjinne de [[Japan]]ners mei de ynternearring fan [[manlik]]e [[Jeropa|Jeropeänen]] yn 'e [[jappekampen]].
* [[30 juny]] - In [[Noardwâlde_(Weststellingwerf)#Halifax|Ingelske bommesmiter]] stoart del yn [[Noardwâlde (Weststellingwerf)|Noardwâlde]].
*[[1 july|1]]-[[27 july]] - Yn [[Egypte]] einiget de [[Earste Slach by El Alamein]] tusken de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] en de [[Alliëarden]] yn in ympasse.
*[[8 july]] - [[Anne Frank]] en har [[famylje (besibskip)|famylje]] [[ûnderdûker|dûke ûnder]] yn it 'achterhûs' oan 'e [[Amsterdam]]ske [[Prinsengracht]].
* [[27 july]] - De [[Earehôf De Pein#Skiednis|bemanning fan in Ingelske bommesmiter]] fynt de dea by [[De Rottefalle]].
*[[7 augustus]] - Yn 'e [[Stille Súdsee]] begjint de [[Slach om Guadalcanal]] mei [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[amfibyske operaasje|lânings]] op it [[eilân]] [[Guadalcanal]], yn 'e [[Salomonseilannen]].
*[[19 augustus]] - De troch de [[Alliëarden]] útfierde [[Wraam op Dieppe]], oan 'e [[kust]] fan noardlik [[Frankryk]], mislearret folslein. Se moatte har mei swiere ferliezen weromlûke.
*[[22 augustus]] - [[Brazylje]] ferklearret [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] de oarloch nei oanhâldende oanfallen op Brazyljaanske [[keapfardijskip]]pen.
*[[23 augustus]] - Oan it [[Eastfront (Twadde Wrâldoarloch)|Eastfront]] begjint oan 'e [[Wolga]] de bloedige en slepende [[Slach om Stalingrad]].
*[[27 augustus]] - [[Kuba]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]] en [[Itaalje]].
*[[30 augustus]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske anneksaasje fan Lúksemboarch|anneksearret it Gruthartochdom Lúksemboarch]].
* [[9 septimber]] - De [[Noardeastpolder]] falt drûch.
*[[10 septimber]] - [[Grut-Brittanje|Britske]] [[troepen]] lânje op 'e [[kust]] fan 'e [[Frankryk|Frânske]] [[koloanje]] [[Madagaskar (koloanje)|Madagaskar]], dy't yn 'e hannen is fan [[Vichy-Frankryk]].
*[[23 septimber]] - De [[Grut-Brittanje|Britten]] besette [[Antananarivo]], de [[haadstêd]] fan 'e [[Frankryk|Frânske]] [[koloanje]] [[Madagaskar (koloanje)|Madagaskar]].
*[[1 oktober]] - [[Súd-Karinsje]] en [[Súd-Stiermarken]] (dielen fan [[Sloveenje]]) wurde [[anneksaasje fan Súd-Karinsje en Súd-Stiermarken|anneksearre troch]] [[nazy-Dútslân]]. 
* [[3 oktober]] - Yn [[Dútslân]] wurdt in [[A4-raket]] as earste ding makke troch de [[minkse]] de [[romte (astronomy)|romte]] yn sketten.
*[[23 oktober]]-[[11 novimber]] - Yn 'e [[Twadde Slach by El Alamein]] makket de [[Grut-Brittanje|Britske]] [[generaal]] [[Bernard Law Montgomery]] foargoed in ein oan 'e opmars yn [[Noard-Afrika]] fan it [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Afrikakorps]] fan [[fjildmaarskalk]] [[Erwin Rommel]].
*[[8 novimber]] - By [[Operaasje Torch]] jout de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[generaal]] [[Dwight Eisenhower]] leiding oan 'e lânings fan [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] yn 'e [[Vichy-Frankryk|Vichy-Frânske]] [[koloanje]]s [[Marokko (protektoraat)|Marokko]] en [[Algerije (koloanje)|Algerije]]. Dêrmei komme de Alliëarden Vichy-Frankryk folslein oer it mad, en sadwaande wurdt der amper ferset bean.
*[[11 novimber]] - [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[troepen]] besette de saneamde Frânske 'frije sône': ein oan 'e behyplike [[autonomy]] fan [[Vichy-Frankryk]].
*[[27 novimber]] - Om in ynbeslachname troch [[nazy-Dútslân]] foar te kommen bringt de [[float]] fan [[Vichy-Frankryk]] himsels yn 'e [[marine]]haven fan [[Toulon]] ta sinken.
*[[14 desimber]] - [[Abessynje]] ferklearret de oarloch oan [[nazy-Dútslân]] en [[Japan]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[3 jannewaris|3]] - [[John Thaw]], Ingelsk akteur († [[2002]])
* [[4 jannewaris|4]] - [[Ypke Gietema]], Frysk politikus († [[2013]])
* [[8 jannewaris|8]] - [[Stephen Hawking]], Ingelsk natuerkundige en astronoom († [[2018]])
* [[17 jannewaris|17]] - [[Muhammad Ali]], Amerikaansk bokser († [[2016]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Salim Ahmed Salim]], Tanzaniaansk steatsman en diplomaat
* [[25 jannewaris|25]] - [[Eusébio da Silva Ferreira]], Portegeesk fuotballer († [[2014]])
* 25 - [[Jens Nygaard Knudsen]],  Deensk boartersguodûntwerper († [[2020]])
* [[28 jannewaris|28]] - [[Sjoukje Dijkstra]], Frysk keunstrydster

;febrewaris
* [[1 febrewaris|1]] - [[Sikke Doele]], Frysk skriuwer en dichter († [[2002]])

;maart
* [[2 maart|2]] - [[Heinze Bakker]], Frysk sportferslachjouwer († [[2021]])
* [[22 maart|22]] - [[Fred Vaassen]], Nederlânsk akteur († [[2018]])
* [[16 maart|16]] - [[Gauke Bootsma]], Frysk keunstsamler en konservator
* [[25 maart|25]] - [[Aretha Franklin]], Amerikaansk sjongster († [[2018]])
* [[11 april]] - [[Bonne Broersma]], Frysk keunstskilder

;april
* [[6 april|6]] - [[Cees den Heyer]], Nederlânsk teoloog († [[2021]])
* [[18 april|18]] - [[Jochen Rindt]], Eastenryks autokoereur († [[1970]])
* [[21 april|21]] - [[Bart Schuil]], Frysk krúswurdpuzel- en programmamakker
;maaie
* [[17 maaie|17]] - [[Johan van der Zee]], Frysk sjoernalist († [[2018]])
;juny
* [[18 juny|18]] - [[Roger Ebert]], Amerikaansk filmkritikus († [[2013]])
* [[18 juny|18]] - [[Paul McCartney]], Ingelsk muzikant, sjonger en lietsjeskriuwer
* [[19 juny|19]] - [[Moammar al-Kadaffi]], presidint fan [[Lybje]] († [[2011]])
* [[20 juny|20]] - [[Brian Wilson]], Amerikaanske muzikant, sjonger en lietsjeskriuwer
* [[29 juny|29]] - [[Bas van der Vlies]], Nederlânsk politikus út namme fan de SGP († [[2021]])

;july
* [[10 july|10]] - [[Ronnie James Dio]], Amerikaansk sjonger († [[2010]])
* [[12 july|12]] - [[G. Willem Abma]], Frysk skriuwer en dichter
* [[13 july|13]] - [[Harrison Ford]], Amerikaansk akteur
* [[29 july|29]] - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
* [[30 july|30]] - [[Pé Miedema]], Frysk bestjoerder († [[2016]])

;augustus
* [[3 augustus|3]] - [[Jan des Bouvrie]], Nederlânsk ynterieurûntwerper († [[2020]])
* [[10 augustus|10]] - [[Suze Broks]], Nederlânsk balletdûnseres en aktrise († [[2017]])

;septimber
* [[1 septimber|1]] - [[C.J. Cherryh]], Amerikaansk skriuwster
* [[4 septimber|4]] - [[Jan Pol]], Nederlânsk-Amerikaansk bistedokter en realitypersoanlikheid
* [[29 septimber|29]] - [[Felice Gimondi]], Italjaansk hurdfytser († [[2019]])

;oktober
* [[6 oktober|6]] - [[Britt Ekland]], Sweedsk aktrise 
* [[28 oktober|28]] - [[Kees Verkerk]], Nederlânsk hurdrider
* [[31 oktober|31]] - [[David Ogden Stiers]], Amerikaansk akteur († [[2018]])

;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Larry Flynt]], Amerikaansk produsint en útjouwer fan pornografy († [[2021]])
* [[12 novimber|12]] - [[Zoltin Peeter]], byldzjend keunstner út Hallum († [[2019]])
* [[20 novimber|20]] - [[Joe Biden]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]]

;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur († [[2022]])
* [[22 desimber|22]] - [[Adriaan van der Velde]], Frysk ûndernimmer en boekhannelsman († [[2010]])
* [[30 desimber|30]] - [[Anne Charleston]], Australysk aktrise
* [[30 desimber|30]] - [[Michael Nesmith]], Amerikaansk muzykant

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[29 jannewaris|29]] - [[Gauke Boelens]], Frysk ûndernimmer en politikus (* [[1886]])
;febrewaris
* [[12 febrewaris|12]] - [[Fokke Bleeker]], Frysk fersetsstrider (* [[1899]])
;maart
* [[8 maart|8]] - [[Hein Doedes Postma]], Frysk keatser (* [[1858]])
* [[23 maart|23]] - [[Jan Olieslagers]], Flaamsk loftfeartpionier (* [[1883]])
;april
* [[24 april|24]] - [[L.M. Montgomery]], Kanadeesk skriuwster (* [[1874]])
;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Hobbe Smith]], Frysk keunstskilder (* [[1862]])
* [[3 maaie|3]] - [[Thorvald Stauning]], premier fan [[Denemark]] (* [[1873]])
;juny
* [[4 juny|4]] - [[Reinhard Heydrich]], Dútsk militêr en oarlochsmisdiediger (* [[1904]])
;july
* [[26 july|26]] - [[Titus Brandsma]], Frysk preester en fersetsman (* [[1881]])
;novimber
* [[13 novimber|13]] - [[Tjeerd Kuipers]], Frysk arsjitekt (* [[1857]])

==Films==
* ''[[Casablanca (film)|Casablanca]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1942| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>7oziygt6oxr4amc3fzurcz9m05q802h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1940</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1711</id>
    <revision>
      <id>1085438</id>
      <parentid>1084297</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:15:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12090" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[30 jannewaris]] - De [[Sechsde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch it saneamde 'Pakt fan Dokkum' ([[Auke Adema]], [[Durk van der Duim]], [[Cor Jongert]], [[Piet Keijzer]] en [[Sjouke Westra]]) yn in tiid fan 11 [[oere]]n en 30 [[minuten]].
*[[17 febrewaris]] - Yn 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]] wit it [[Reade Leger]] einlings troch de Finske [[Mannerheimliny]] hinne te brekken.
*[[13 maart]] - Nei [[ûnderhanneling]]s komt mei it [[Ferdrach fan Moskou (1940)|Ferdrach fan Moskou]] in ein oan 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]]. Finlân, dat de oarloch nei fûleindige wjerstân ferlern hat, moat oansjenlike dielen fan syn grûngebiet opjaan. Dit is it begjin fan 'e saneamde [[Tuskenfrede]], dy't duorje sil oant en mei [[24&amp;nbsp;juny]] [[1941]].
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Denemark (1940)|docht in ynfal]] yn [[Denemark]]. It Deenske [[regear]] beslút om gjin ferset te bieden, en [[Dútske besetting fan Denemark|it lân kapitulearret dêrom]] deselde deis al.
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Noarwegen|docht in ynfal]] yn [[Noarwegen]]. De Noaren biede fûleindich ferset.
*[[12 april]] - [[Britske besetting fan de Fêreu-eilannen]].
*[[15 april]] - [[Grut-Brittanje|Britske]], [[Frankryk|Frânske]] en [[Poalen|Poalske]] [[troepen]] lânje by [[Narvik]], yn noardlik [[Noarwegen]], om mei te fjochtsjen yn 'e [[Noarske Fjildtocht]].
*[[27 april]] - De [[Alliëarden]] lûke harren [[troepen]] werom út [[Noarwegen]].
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Nederlân|in ynfal]] yn [[Nederlân]]. [[Fryslân]] wurdt frijwol daliks beset.
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Belgje (1940)|in ynfal]] yn [[Belgje]]. De Belgen fersette harren fûleindich, mar wurde al rillegau tebekkrongen. Underwilens wurdt ek [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]] troch de Dútsers beset.
*[[10 maaie]] - [[Britske besetting fan Iislân]].
*[[11 maaie]] - Yn 'e [[Slach om Nederlân]] brekke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] troch de [[Peel-Raamstelling]], wêrnei't se [[Noard-Brabân]] besette. 
*[[11 maaie]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] foarmet [[Winston Churchill]] in oarlochskabinet.
*[[12 maaie]] - De [[Slach om Nederlân|Dútske opmars yn Nederlân]] wurdt op de [[Feluwe]] nei swiere gefjochten ta stean brocht yn 'e [[Slach om de Grebbeberch]]. Fia [[Noard-Brabân]] berikke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] lykwols de [[Moerdykbrêgen]] by [[Rotterdam]]. 
*[[13 maaie]] - Yn it ramt fan 'e [[Slach om Nederlân|Dútske ynfal yn Nederlân]] wurdt de fijân yn [[Fryslân]] de tagong ta de [[Ofslútdyk]] ûntsein yn 'e [[Slach by Koarnwertersân]]. [[Keninginne]] [[Wilhelmina fan 'e Nederlannen]] giet yn [[ballingskip]] yn it [[Feriene Keninkryk]].
*[[14 maaie]] - By it [[Bombardemint fan Rotterdam]] troch de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Luftwaffe]] komme sa'n 900 [[Nederlân|Nederlanners]] om. 
*[[15 maaie]] - Nei it drigemint fan 'e [[nazy-Dútslân|Dútsers]] om ek [[Utert (stêd)|Utert]] te bombardearjen, [[kapitulaasje fan Nederlân|jout Nederlân him oer]]. Allinne yn [[Seelân]] wurdt noch fierder fochten.
*[[15 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Frankryk (1940)|in ynfal]] yn [[Frankryk]].
*[[19 maaie]] - De [[Alliëarden]] lûke har werom út [[Seelân]] en dêrmei fan it hiele grûngebiet fan [[Nederlân]].
*[[26 maaie]] - Begjin fan [[Operaasje Dynamo]], de [[evakuaasje]] fan [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]]. 
*[[28 maaie]] - [[Belgje]] [[Kapitulaasje fan Belgje|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[4 juny]] - De [[Evakuaasje fan Dúntsjerk]] wurdt beëinige. Yn totaal binne der 338.226 [[Alliëarden|Alliëarde]] [[militêr]]en út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]] oer [[It Kanaal]] nei [[Ingelân]] ta [[evakuëarre]].
*[[9 juny]] - [[Noarwegen]] [[Kapitulaasje fan Noarwegen|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 juny]] - [[Itaalje]] ferklearret de oarloch oan [[Frankryk]] en it [[Feriene Keninkryk]]. 
*[[12 juny]] - [[Spanje]] ferklearret him [[neutraliteit|neutraal]] yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]].
*[[15 juny]] - [[Litouwen]] [[Besetting fan Litouwen troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[17 juny]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] dogge [[Italjaanske ynfal yn Frankryk|in ynfal]] yn súdlik [[Frankryk]].
*[[20 juny]] - [[Letlân]] [[Besetting fan Letlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[22 juny]] - [[Frankryk]] [[Kapitulaasje fan Frankryk (1940)|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]]. It lân wurdt opdield yn in troch de Dútsers besette sône (it noarden en de westkust, [[Parys]] ynbegrepen) en in 'frije sône', dy't bekend komt te stean as [[Vichy-Frankryk]]. Dêr kriget in [[kollaboraasje|kollaborearjend]] rezjym it foar it sizzen.
*[[22 juny]] - [[Estlân]] [[Besetting fan Estlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[23 juny]] - It [[Feriene Keninkryk]] erkent it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], as it legitime [[regear]] fan [[Frankryk]].
*[[24 juny]] - Mei it [[Ferdrach fan Rome (1940)|Ferdrach fan Rome]] slute [[Frankryk]] en [[Itaalje]] in [[wapenstilstân]].
*[[27 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] docht [[ynfal fan de Sovjet-Uny yn Roemeenje (1940)|in ynfal]] yn [[Roemeenje]]. De eastlike [[lânstreken]] [[Bessaraabje]] en de noardlike [[Bûkovina]] wurde beset en [[anneksearre]].
*[[9 july]] - De [[Grut-Brittanje|Britske]] [[loftmacht]], de [[Royal Air Force|RAF]], begjint mei [[nacht]]like [[bombardemint]]en fan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 july]] - [[Maarskalk]] [[Philippe Pétain]] wurdt [[presidint]] fan [[Vichy-Frankryk]].
*[[28 july]] - Earste útstjoering fan [[Radio Oranje]], de [[radiostjoerder]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]] yn [[Londen]].
*[[3 augustus]] - [[Estlân]], [[Letlân]] en [[Litouwen]] wurde troch de [[Sovjet-Uny]] [[anneksearre]].
*[[4 augustus]] - [[Itaalje|Italjaanske]] troepen falle de [[koloanje]] [[Britsk-Somalilân]] binnen.
*[[7 augustus]] - It [[Feriene Keninkryk]] en it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], slute in formeel bûnsgenoatskip.
*[[13 augustus]] - De [[Slach om Ingelân]] barst los, wêrby't de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[loftmacht]], de [[Luftwaffe]], besiket om 'e [[Grut-Brittanje|Britten]] troch [[bombardemint]]en fan [[boarger]]doelen op 'e knibbels te krijen.
*[[20 augustus]] - [[Leon Trotski]], de iere lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] dy't yn [[ballingskip]] yn [[Meksiko]] libbet, [[Moard op Leon Trotski|wurdt fermoarde]] troch de [[Spanje|Spaanske]] [[kommunist]] [[Ramón Mercader]].
*[[30 augustus]] - By de saneamde [[Wiener Schiedsspruch]] beslute [[nazy-Dútslân]] en [[Itaalje]] dat [[Roemeenje]] de noardlike helte fan [[Transsylvaanje]] ôfstean moat oan [[Hongarije]].
*[[4 septimber]] - [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]] wurdt [[premier]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]].
*[[12 septimber]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] falle fan [[Syrenaika]] út [[Egypte]] oan.
* [[12 septimber]] - [[Grotskildering]]s fûn yn [[Lascaux]], [[Frankryk]].
*[[26 septimber]] - [[Japan]] falt [[Frânsk-Yndo-Sina]] binnen.
*[[27 septimber]] - Yn [[Berlyn]] slute [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] it Trijegrutmachtepakt, better bekend as de [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[28 oktober]] - [[Itaalje]] docht [[Italjaanske ynfal yn Grikelân|in ynfal]] yn [[Grikelân]], fanút it al earder besette [[Albaanje]].
*[[13 novimber]] - [[Grikelân]] slacht de [[Itaalje|Italjaanske]] oanfal ôf en giet yn 'e tsjinoanfal.
*[[20 novimber]] - [[Hongarije]] wurdt lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[23 novimber]] - [[Roemeenje]] en [[Slowakije (1939-1945)|Slowakije]] wurde lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[20 desimber]] - Begjin fan 'e [[Tsjetsjeenske Opstân (1940-1944)|Tsjetsjeenske Opstân]] yn it suden fan 'e [[Sovjet-Uny]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[22 jannewaris|22]] - [[John Hurt]], Ingelsk akteur († [[2017]])
;maart
* [[14 maart|14]] - [[Dzsingisz Gabor]], Hongaarsk-Nederlânsk politikus
* [[19 maart|19]] - [[Tom Fenchel]], Deensk seebiolooch
* [[26 maart|26]] - [[Thom Mercuur]], Frysk keunstsamler, konservator en museumdirekteur († [[2016]])
;april
* [[6 april|6]] - [[Henk Gemser]], Frysk reedrydtrener en sportbestjoerder
* [[9 april|9]] - [[Jan Mans]], Nederlânsk politikus († [[2021]])
* [[14 april|14]] - [[Martinus Santema]], Frysk keatser († [[2013]])
* [[30 april|30]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer († [[2022]])
;maaie
* [[15 maaie|15]] - [[Roger Ailes]], Amerikaansk presintator († [[2017]])
* [[19 maaie|19]] - [[Jan Janssen]], Nederlânsk hurdfytser
* [[23 maaie|23]] - [[Henk de Haan]], Frysk skriuwer († [[2011]])
;juny
* [[1 juny|1]] - [[René Auberjonois]], Amerikaansk akteur († [[2019]])
;july
* [[4 july|4]] - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer († [[2022]])
* [[22 july|22]] - [[Alex Trebek]], Kanadeesk-Amerikaansk kwismaster († [[2020]])
* [[27 july|27]] - [[Sjoukje Hooymaayer]], Nederlânsk aktrise († [[2018]])
* [[29 july|29]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster († [[2009]])
* [[30 july|30]] - [[Jan Geersing]], Frysk politikus († [[2021]])
;augustus
* [[20 augustus|20]] - [[Arie van der Vlis]], bestjoerder en generaal
* [[28 augustus|28]] - [[Roger Pingeon]], Frânsk hurdfytser
* [[29 augustus|29]] - [[Wim Ruska]], Nederlânsk judoka († [[2015]])
;septimber
* [[11 septimber|11]] - [[Brian De Palma]] Amerikaansk filmregiseur
* [[14 septimber|14]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer († [[2006]])
;oktober
* [[28 oktober|28]] - [[Riemer van der Velde]], Frysk ûndernimmer en sportbestjoerder
* 28 - [[Roel Brandt]]  Nederlânsk argeolooch en bestjoerder († [[2009]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Sjoerd Westra]], Frysk komponist, dirigint, en muzykdosint († [[2012]])
* [[18 novimber|18]] - [[Kabûs bin Saïd al-Saïd]], sultan fan [[Omaan]] († [[2020]])
* [[18 novimber|18]] - [[James Welch (skriuwer)|James Welch]], Amerikaansk skriuwer († [[2003]])
* [[25 novimber|25]] - [[Willem Wilstra]], Frysk fotosjoernalist
;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist († [[2022]])
* [[16 desimber|16]] - [[Dimitri van Toren]], Nederlânsk sjonger († [[2015]])
* [[21 desimber|21]] - [[Frank Zappa]], Amerikaanske popmuzikant en komponist († [[1993]])
;''datum ûnbekend''
* [[Lolke van der Sloot]], Frysk fierljepper
* [[Madonna Thunder Hawk]], Amerikaansk minskerjochte-aktiviste

== Ferstoarn ==
* [[23 jannewaris]] - [[Izaäk Hendrik Gosses]], Frysk skiedkundige en heechlearaar (* [[1873]])
* [[13 febrewaris]] - [[Jens Emil Mungard]], Noardfrysk [[dichter]] (* [[1885]])
* [[7 maaie]] - [[Cornelia de Vos van Steenwijk|Cornelia baronesse de Vos van Steenwijk]], Nederlânsk filantrope (* [[1854]])
* [[21 juny]] - [[Tjerk Bottema]], Frysk keunstskilder en grafikus (* [[1882]])
* [[18 augustus]] - [[Walter P. Chrysler]], Amerikaansk autofabrikant (* [[1875]])
* [[21 augustus]] - [[Lev Trotski]], Oekraynsk-Russysk poltikus (* [[1879]])
* [[24 augustus]] - [[Paul Nipkow]], Dútsk útfiner en tillefyzjepionier (* [[1860]])
* [[10 oktober]] - [[Rinse van der Velde]], Frysk ûndernimmer en útjouwer (* [[1856]])
;''datum ûnbekend''
*[[Houten Skonk]] (''Wooden Leg''), opperhaad fan 'e [[Noardlike Sjajinnen]] (* [[1858]])

==Literatuer==
;romans
* [[Godfried Bomans]], ''[[Erik of het Klein Insectenboek (roman)|Erik of het Klein Insectenboek]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Erik of It lyts Ynsekteboek'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1940| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>2amhm0e611e2l1yhoa5wv97w0kptnns</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085630</id>
      <parentid>1085438</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:37:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12194" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[30 jannewaris]] - De [[Sechsde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch it saneamde 'Pakt fan Dokkum' ([[Auke Adema]], [[Durk van der Duim]], [[Cor Jongert]], [[Piet Keijzer]] en [[Sjouke Westra]]) yn in tiid fan 11 [[oere]]n en 30 [[minuten]].
*[[17 febrewaris]] - Yn 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]] wit it [[Reade Leger]] einlings troch de Finske [[Mannerheimliny]] hinne te brekken.
*[[13 maart]] - Nei [[ûnderhanneling]]s komt mei it [[Ferdrach fan Moskou (1940)|Ferdrach fan Moskou]] in ein oan 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]]. Finlân, dat de oarloch nei fûleindige wjerstân ferlern hat, moat oansjenlike dielen fan syn grûngebiet opjaan. Dit is it begjin fan 'e saneamde [[Tuskenfrede]], dy't duorje sil oant en mei [[24&amp;nbsp;juny]] [[1941]].
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Denemark (1940)|docht in ynfal]] yn [[Denemark]]. It Deenske [[regear]] beslút om gjin ferset te bieden, en [[Dútske besetting fan Denemark|it lân kapitulearret dêrom]] deselde deis al.
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Noarwegen|docht in ynfal]] yn [[Noarwegen]]. De Noaren biede fûleindich ferset.
*[[12 april]] - [[Britske besetting fan de Fêreu-eilannen]].
*[[15 april]] - [[Grut-Brittanje|Britske]], [[Frankryk|Frânske]] en [[Poalen|Poalske]] [[troepen]] lânje by [[Narvik]], yn noardlik [[Noarwegen]], om mei te fjochtsjen yn 'e [[Noarske Fjildtocht]].
*[[27 april]] - De [[Alliëarden]] lûke harren [[troepen]] werom út [[Noarwegen]].
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Nederlân|in ynfal]] yn [[Nederlân]]. [[Fryslân]] wurdt frijwol daliks beset.
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Belgje (1940)|in ynfal]] yn [[Belgje]]. De Belgen fersette harren fûleindich, mar wurde al rillegau tebekkrongen. Underwilens wurdt ek [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]] troch de Dútsers beset.
*[[10 maaie]] - [[Britske besetting fan Iislân]].
*[[11 maaie]] - Yn 'e [[Slach om Nederlân]] brekke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] troch de [[Peel-Raamstelling]], wêrnei't se [[Noard-Brabân]] besette. 
*[[11 maaie]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] foarmet [[Winston Churchill]] in oarlochskabinet.
*[[12 maaie]] - De [[Slach om Nederlân|Dútske opmars yn Nederlân]] wurdt op de [[Feluwe]] nei swiere gefjochten ta stean brocht yn 'e [[Slach om de Grebbeberch]]. Fia [[Noard-Brabân]] berikke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] lykwols de [[Moerdykbrêgen]] by [[Rotterdam]]. 
*[[13 maaie]] - Yn it ramt fan 'e [[Slach om Nederlân|Dútske ynfal yn Nederlân]] wurdt de fijân yn [[Fryslân]] de tagong ta de [[Ofslútdyk]] ûntsein yn 'e [[Slach by Koarnwertersân]]. [[Keninginne]] [[Wilhelmina fan 'e Nederlannen]] giet yn [[ballingskip]] yn it [[Feriene Keninkryk]].
*[[14 maaie]] - By it [[Bombardemint fan Rotterdam]] troch de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Luftwaffe]] komme sa'n 900 [[Nederlân|Nederlanners]] om. 
*[[15 maaie]] - Nei it drigemint fan 'e [[nazy-Dútslân|Dútsers]] om ek [[Utert (stêd)|Utert]] te bombardearjen, [[kapitulaasje fan Nederlân|jout Nederlân him oer]]. Allinne yn [[Seelân]] wurdt noch fierder fochten.
*[[15 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Frankryk (1940)|in ynfal]] yn [[Frankryk]].
*[[19 maaie]] - De [[Alliëarden]] lûke har werom út [[Seelân]] en dêrmei fan it hiele grûngebiet fan [[Nederlân]].
*[[26 maaie]] - Begjin fan [[Operaasje Dynamo]], de [[evakuaasje]] fan [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]]. 
*[[28 maaie]] - [[Belgje]] [[Kapitulaasje fan Belgje|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[4 juny]] - De [[Evakuaasje fan Dúntsjerk]] wurdt beëinige. Yn totaal binne der 338.226 [[Alliëarden|Alliëarde]] [[militêr]]en út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]] oer [[It Kanaal]] nei [[Ingelân]] ta [[evakuëarre]].
*[[9 juny]] - [[Noarwegen]] [[Kapitulaasje fan Noarwegen|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 juny]] - [[Itaalje]] ferklearret de oarloch oan [[Frankryk]] en it [[Feriene Keninkryk]]. 
*[[12 juny]] - [[Spanje]] ferklearret him [[neutraliteit|neutraal]] yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]].
*[[15 juny]] - [[Litouwen]] [[Besetting fan Litouwen troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[17 juny]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] dogge [[Italjaanske ynfal yn Frankryk|in ynfal]] yn súdlik [[Frankryk]].
*[[20 juny]] - [[Letlân]] [[Besetting fan Letlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[22 juny]] - [[Frankryk]] [[Kapitulaasje fan Frankryk (1940)|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]]. It lân wurdt opdield yn in troch de Dútsers besette sône (it noarden en de westkust, [[Parys]] ynbegrepen) en in 'frije sône', dy't bekend komt te stean as [[Vichy-Frankryk]]. Dêr kriget in [[kollaboraasje|kollaborearjend]] rezjym it foar it sizzen.
*[[22 juny]] - [[Estlân]] [[Besetting fan Estlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[23 juny]] - It [[Feriene Keninkryk]] erkent it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], as it legitime [[regear]] fan [[Frankryk]].
*[[24 juny]] - Mei it [[Ferdrach fan Rome (1940)|Ferdrach fan Rome]] slute [[Frankryk]] en [[Itaalje]] in [[wapenstilstân]].
*[[27 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] docht [[ynfal fan de Sovjet-Uny yn Roemeenje (1940)|in ynfal]] yn [[Roemeenje]]. De eastlike [[lânstreken]] [[Bessaraabje]] en de noardlike [[Bûkovina]] wurde beset en [[anneksearre]].
*[[9 july]] - De [[Grut-Brittanje|Britske]] [[loftmacht]], de [[Royal Air Force|RAF]], begjint mei [[nacht]]like [[bombardemint]]en fan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 july]] - [[Maarskalk]] [[Philippe Pétain]] wurdt [[presidint]] fan [[Vichy-Frankryk]].
*[[28 july]] - Earste útstjoering fan [[Radio Oranje]], de [[radiostjoerder]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]] yn [[Londen]].
*[[3 augustus]] - [[Estlân]], [[Letlân]] en [[Litouwen]] wurde troch de [[Sovjet-Uny]] [[anneksearre]].
*[[4 augustus]] - [[Itaalje|Italjaanske]] troepen falle de [[koloanje]] [[Britsk-Somalilân]] binnen.
*[[7 augustus]] - It [[Feriene Keninkryk]] en it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], slute in formeel bûnsgenoatskip.
*[[13 augustus]] - De [[Slach om Ingelân]] barst los, wêrby't de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[loftmacht]], de [[Luftwaffe]], besiket om 'e [[Grut-Brittanje|Britten]] troch [[bombardemint]]en fan [[boarger]]doelen op 'e knibbels te krijen.
*[[20 augustus]] - [[Leon Trotski]], de iere lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] dy't yn [[ballingskip]] yn [[Meksiko]] libbet, [[Moard op Leon Trotski|wurdt fermoarde]] troch de [[Spanje|Spaanske]] [[kommunist]] [[Ramón Mercader]].
*[[30 augustus]] - By de saneamde [[Wiener Schiedsspruch]] beslute [[nazy-Dútslân]] en [[Itaalje]] dat [[Roemeenje]] de noardlike helte fan [[Transsylvaanje]] ôfstean moat oan [[Hongarije]].
*[[4 septimber]] - [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]] wurdt [[premier]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]].
*[[12 septimber]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] falle fan [[Syrenaika]] út [[Egypte]] oan.
* [[12 septimber]] - [[Grotskildering]]s fûn yn [[Lascaux]], [[Frankryk]].
*[[26 septimber]] - [[Japan]] falt [[Frânsk-Yndo-Sina]] binnen.
*[[27 septimber]] - Yn [[Berlyn]] slute [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] it Trijegrutmachtepakt, better bekend as de [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[28 oktober]] - [[Itaalje]] docht [[Italjaanske ynfal yn Grikelân|in ynfal]] yn [[Grikelân]], fanút it al earder besette [[Albaanje]].
*[[13 novimber]] - [[Grikelân]] slacht de [[Itaalje|Italjaanske]] oanfal ôf en giet yn 'e tsjinoanfal.
*[[20 novimber]] - [[Hongarije]] wurdt lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[23 novimber]] - [[Roemeenje]] en [[Slowakije (1939-1945)|Slowakije]] wurde lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[20 desimber]] - Begjin fan 'e [[Tsjetsjeenske Opstân (1940-1944)|Tsjetsjeenske Opstân]] yn it suden fan 'e [[Sovjet-Uny]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[19 jannewaris|19]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach († [[2022]])
* [[22 jannewaris|22]] - [[John Hurt]], Ingelsk akteur († [[2017]])
;maart
* [[14 maart|14]] - [[Dzsingisz Gabor]], Hongaarsk-Nederlânsk politikus
* [[19 maart|19]] - [[Tom Fenchel]], Deensk seebiolooch
* [[26 maart|26]] - [[Thom Mercuur]], Frysk keunstsamler, konservator en museumdirekteur († [[2016]])
;april
* [[6 april|6]] - [[Henk Gemser]], Frysk reedrydtrener en sportbestjoerder
* [[9 april|9]] - [[Jan Mans]], Nederlânsk politikus († [[2021]])
* [[14 april|14]] - [[Martinus Santema]], Frysk keatser († [[2013]])
* [[30 april|30]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer († [[2022]])
;maaie
* [[15 maaie|15]] - [[Roger Ailes]], Amerikaansk presintator († [[2017]])
* [[19 maaie|19]] - [[Jan Janssen]], Nederlânsk hurdfytser
* [[23 maaie|23]] - [[Henk de Haan]], Frysk skriuwer († [[2011]])
;juny
* [[1 juny|1]] - [[René Auberjonois]], Amerikaansk akteur († [[2019]])
;july
* [[4 july|4]] - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer († [[2022]])
* [[22 july|22]] - [[Alex Trebek]], Kanadeesk-Amerikaansk kwismaster († [[2020]])
* [[27 july|27]] - [[Sjoukje Hooymaayer]], Nederlânsk aktrise († [[2018]])
* [[29 july|29]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster († [[2009]])
* [[30 july|30]] - [[Jan Geersing]], Frysk politikus († [[2021]])
;augustus
* [[20 augustus|20]] - [[Arie van der Vlis]], bestjoerder en generaal
* [[28 augustus|28]] - [[Roger Pingeon]], Frânsk hurdfytser
* [[29 augustus|29]] - [[Wim Ruska]], Nederlânsk judoka († [[2015]])
;septimber
* [[11 septimber|11]] - [[Brian De Palma]] Amerikaansk filmregiseur
* [[14 septimber|14]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer († [[2006]])
;oktober
* [[28 oktober|28]] - [[Riemer van der Velde]], Frysk ûndernimmer en sportbestjoerder
* 28 - [[Roel Brandt]]  Nederlânsk argeolooch en bestjoerder († [[2009]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Sjoerd Westra]], Frysk komponist, dirigint, en muzykdosint († [[2012]])
* [[18 novimber|18]] - [[Kabûs bin Saïd al-Saïd]], sultan fan [[Omaan]] († [[2020]])
* [[18 novimber|18]] - [[James Welch (skriuwer)|James Welch]], Amerikaansk skriuwer († [[2003]])
* [[25 novimber|25]] - [[Willem Wilstra]], Frysk fotosjoernalist
;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist († [[2022]])
* [[16 desimber|16]] - [[Dimitri van Toren]], Nederlânsk sjonger († [[2015]])
* [[21 desimber|21]] - [[Frank Zappa]], Amerikaanske popmuzikant en komponist († [[1993]])
;''datum ûnbekend''
* [[Lolke van der Sloot]], Frysk fierljepper
* [[Madonna Thunder Hawk]], Amerikaansk minskerjochte-aktiviste

== Ferstoarn ==
* [[23 jannewaris]] - [[Izaäk Hendrik Gosses]], Frysk skiedkundige en heechlearaar (* [[1873]])
* [[13 febrewaris]] - [[Jens Emil Mungard]], Noardfrysk [[dichter]] (* [[1885]])
* [[7 maaie]] - [[Cornelia de Vos van Steenwijk|Cornelia baronesse de Vos van Steenwijk]], Nederlânsk filantrope (* [[1854]])
* [[21 juny]] - [[Tjerk Bottema]], Frysk keunstskilder en grafikus (* [[1882]])
* [[18 augustus]] - [[Walter P. Chrysler]], Amerikaansk autofabrikant (* [[1875]])
* [[21 augustus]] - [[Lev Trotski]], Oekraynsk-Russysk poltikus (* [[1879]])
* [[24 augustus]] - [[Paul Nipkow]], Dútsk útfiner en tillefyzjepionier (* [[1860]])
* [[10 oktober]] - [[Rinse van der Velde]], Frysk ûndernimmer en útjouwer (* [[1856]])
;''datum ûnbekend''
*[[Houten Skonk]] (''Wooden Leg''), opperhaad fan 'e [[Noardlike Sjajinnen]] (* [[1858]])

==Literatuer==
;romans
* [[Godfried Bomans]], ''[[Erik of het Klein Insectenboek (roman)|Erik of het Klein Insectenboek]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Erik of It lyts Ynsekteboek'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1940| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>lubzaga25sqx5ythxe5hw9qwpfb7bqk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1937</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1714</id>
    <revision>
      <id>1085426</id>
      <parentid>1084740</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:21:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10276" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[1 jannewaris]] - De [[Nikaragûa]]anske [[diktator]] [[Anastasio Somoza García]] lit himsels nei ûnfrije [[ferkiezings]] ynswarre as [[presidint]].
*[[7 jannewaris]] - De [[Nederlân]]ske [[kroanprinsesse]] [[Juliana fan 'e Nederlannen|Juliana]] trout mei [[prins]] [[Bernhard von Lippe-Biesterfeld]].
*[[18 maart]] - By de [[Untploffing op de New London School]], yn [[New London (Teksas)|New London]], yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Teksas]], komme 300 minsken om.
*[[20 maart]] - Yn 'e [[Spaanske Boargeroarloch]] liede de [[faksist]]en fan [[generaal]] [[Francisco Franco]] en it mei him ferbûne [[Itaalje|Italjaanske]] [[Corpo Truppe Volotarie]] (CTV) in swiere nederlaach yn 'e [[Slach by Guadalajara]].
*[[26 april]] - It [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Kondorlegioen]], dat oan [[faksistysk]]e kant meifjochtet yn 'e [[Spaanske Boargeroarloch]], fiert it [[Bombardemint fan Guernica]] út op 'e republikeinske stêd [[Guernica]], de âlde [[haadstêd]] fan [[Baskelân (regio)|Baskelân]]. Dêrby falle mear as 200 boargerdeaden.
*[[3 maaie]] - Yn [[Kataloanje]] brekke gefjochten út tusken ûnderskate republikeinske faksjes: it [[sosjalistysk]]e [[regear]] fan 'e regio en de [[kommunist]]en nimme it op tsjin [[anargisme|anargistyske]] [[arbeider]]s en oanhingers fan 'e [[POUM]], in lytse radikaal-sosjalistyske [[politike partij|partij]]. Dit ûnderminet de mienskiplike oarlochsynset tsjin 'e [[faksist]]en yn it ramt fan 'e [[Spaanske Boargeroarloch]], en it liedt ta it ôftreden fan it [[Spanje|Spaanske]] [[regear]] fan [[premier]] [[Francisco Largo Caballero]].
*[[6 maaie]] - It [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[loftskip]] de ''[[LZ 129 Hindenburg|Hindenburg]]'' ûntploft yn 'e [[loft]] boppe [[Lakehurst (Nij-Jersey)|Lakehurst]], yn 'e [[Feriene Steaten]]. Der komme 36 minsken om.
*[[17 maaie]] - Yn [[Spanje]] wurdt in nij republikeinsk [[regear]] foarme troch [[premier]] [[Juan Negrín]].
*[[27 maaie]] - Yn [[San Francisco]] wurdt de [[Golden Gate-brêge]] iepene.
*[[30 maaie]] - By it [[Bloedbad fan Memorial Day]] komme yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[stêd]] [[Chicago]] tsien [[arbeider]]s fan 'e [[Republican Steel]]-[[fabriken]] om en reitsje mear as tachtich swier[[ferwûne]] as de [[plysje]] it fjoer iepenet op in [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] fan [[fakbûn]]sleden.
*[[13 juny]] - Yn it ramt fan 'e [[Grutte Suvering]] wurde yn 'e [[Sovjet-Uny]] acht hege [[ofsier]]en fan it [[Reade Leger]] [[terjochtsteld]], ûnder wa de yn ûngenede fallen [[sjef fan de generale stêf]], [[maarskalk]] [[Michail Tûchatsjevski]].
*[[15 juny]] - De [[âlderdomfersekering|âlderdoms]]- en [[wurkleasheidsfersekering]] yn it ramt fan 'e [[Social Security Act]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Franklin D. Roosevelt]] wurde troch it [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]] [[grûnwet]]lik ferklearre. Dêrmei liede Roosevelt syn [[konservatisme|konservative]] politike tsjinstanners in gefoelige nederlaach.
*[[1 july]] - De [[Spanje|Spaanske]] [[biskop]]pen fan 'e [[Roomsk-Katolike Tsjerke]] sprekke yn it ramt fan 'e [[Spaanske Boargeroarloch]] ûndûbelsinnich harren stipe út foar de [[faksistysk]]e [[opstanneling]]elieder [[generaal]] [[Francisco Franco]].
* [[2 july]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[piloat]]e [[Amelia Earhart]] ferdwynt boppe de [[Stille Oseaan]] as se besiket om 'e wrâld te fleanen.
*[[7 july]] - [[Japan]]ske [[troepen]] falle [[Sina]] binnen nei in [[ynsidint op de Marco Polobrêge]] by [[Peking]]. Dit is it begjin fan 'e [[Twadde Sineesk-Japanske Oarloch]].
*[[19 july]] - Yn [[Hollywood]] giet de [[film]] ''Spanish Earth'' yn [[premiêre]]. It is in [[dokumintêre]] oer de [[Spaanske Boargeroarloch]] fan 'e hân fan 'e [[kommunistysk]]e [[Nederlân]]ske [[regisseur|sineäst]] [[Joris Ivens]], dêr't ferneamde [[Feriene Steaten|Amerikanen]] oan meiwurke hawwe, lykas [[skriuwer]] [[John Dos Passos]], [[regisseur]] [[Orson Welles]] en skriuwer en [[sjoernalist]] [[Ernest Hemingway]].
*[[14 augustus]] - Yn reäksje op 'e [[Japan]]ske [[Twadde Sineesk-Japanske Oarloch|ynfaazje]] ferkearret [[Sina]] Japan formeel de oarloch.
*[[20 augustus]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt troch [[SS]]-lieder [[Heinrich Himmler]] it [[konsintraasjekamp]] [[Buchenwald]] oprjochte.
*[[1 septimber]] - Begjin fan 'e [[Slach om Gijón]] yn it ramt fan 'e [[Spaanske Boargeroarloch]].
*[[10 septimber]] - De [[nasjonalist]]en en [[kommunist]]en yn [[Sina]] lizze de ûnderlinge striid yn it ramt fan 'e [[Sineeske Boargeroarloch]] tydlik stil mei it each op it útbrekken fan 'e [[Twadde Sineesk-Japanske Oarloch]]. It [[Sineeske Reade Leger]] fan [[Mao Zedong]] sil ûnder de namme fan it Sineeske 8e Leger dielnimme oan 'e striid tsjin 'e [[Japan]]ners.
* [[21 septimber]] - By de [[Ingelân|Ingelske]] [[útjouwerij]] [[George Allen &amp; Unwin]] komt it [[berneboek]] ''[[The Hobbit]]'' út, fan [[auteur]] [[J.R.R. Tolkien]].
*[[3 novimber]] - In [[konferinsje]] yn 'e [[Belgje|Belgyske]] [[haadstêd]] [[Brussel]] om ta in [[frede|freedsume]] oplossing te kommen foar it [[Twadde Sineesk-Japanske Oarloch|konflikt tusken Sina en Japan]] wurdt troch [[Japan]] [[boycot]]ten.
*[[10 novimber]] - Yn [[Brazylje]] wurdt in nije [[grûnwet]] fan krêft, dy't de [[diktatuer]] fan [[presidint]] [[Getúlio Vargas]] in [[wet]]like grûnslach jout. Tagelyk kundiget Vargas syn [[Estado Novo]]-programma ôf (&quot;Nije Steat&quot;), dat de diktatuer in 'freonlik gesicht' jout.
*[[14 desimber]] - Yn 'e [[Twadde Sineesk-Japanske Oarloch]] nimme [[Japan]]ske [[troepen]] de [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Nanjing]] yn, en rjochtsje dêr it [[Bloedbad fan Nanjing]] oan ûnder de boargerbefolking, wêrby't teminsten 200.000 minsken [[dea]]sketten, [[ferdrinking|ferdronken]], [[brânsteapel|libben ferbrând]] of [[libben begroeven]] wurde.
* ''sûnder datum'' - It 126 km lange [[Moskou-Wolga-kanaal]] komt ree, dat de [[rivier]] de [[Moskwa]] ferbynt mei de rivier de [[Wolga]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[2 jannewaris|2]] - [[Martin Ros]], Nederlânsk útjouwer, publisist en literatuerkritikus († [[2020]])
* [[3 jannewaris|3]] - [[Glen A. Larson]], Amerikaansk tillefyzjeprodusint († [[2014]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Rindert Straatsma]], Frysk bestjoerder en frisiast († [[2006]])
* [[14 jannewaris|14]] - [[Bernlef (skriuwer)|Bernlef]], Nederlânsk skriuwer en dichter († [[2012]])
* [[18 jannewaris|18]] - [[John Hume]], Noardiersk politikus en Nobelpriiswinner († [[2020]])
* [[22 jannewaris|22]] - [[Sytze Faber]], Frysk politikolooch-bestjoerskundige en kollumnist
* [[22 jannewaris|22]] - [[Arie Ribbens]], Nederlânske sjonger († [[2021]])
;febrewaris
* [[12 febrewaris|12]] - [[Sipke van der Land]], Frysk predikant, skriuwer en presentator († [[2015]])
* [[20 febrewaris|20]] - [[Joop Stokkermans]], pianist en komponist († [[2012]])
;maart
* [[6 maart|6]] - [[Jos van Kemenade]], Nederlânsk politikus, heechlearaar en bestjoerder († [[2020]]) 
;april
* [[15 april|15]] - [[Jerre Hakse]], Frysk keunstner
* [[19 april|19]] - [[Andries Miedema]], Frysk dichter
* [[28 april|28]] - [[Jaap Sjoerdsma]], Frysk politikus en orkestbestjoerder († [[2010]])
;maaie
* [[10 maaie|10]] - [[Gauke Nijholt]], Frysk reedriderstrener († [[2010]])
* [[13 maaie|13]] - [[Roger Zelazny]], Amerikaansk skriuwer († [[1995]])
* [[15 maaie|15]] - [[Trini Lopez]], Amerikaansk-Meksikaanske sjonger († [[2020]])
;juny
* [[1 juny|1]] - [[Morgan Freeman]], Amerikaansk akteur
* [[15 juny|15]] - [[Waylon Jennings]], Amerikaansk countrysjonger († [[2002]])
* [[30 juny|30]] - [[Guus Hellegers]], Nederlânsk byldzjend keunstner († [[2019]])
;july
* [[3 july|3]] - [[Tom Stoppard]], Tsjechysk-Ingelsk toaniel- en senarioskriuwer
* [[11 july|11]] - [[Dolf de Vries]], Nederlânske akteur en auteur fan reisboeken († [[2020]])
;augustus
* [[7 augustus|7]] - [[John Kuipers]], Nederlânsk akteur, dûnser en koreograaf († [[2013]])
;septimber
* [[18 septimber|18]] - [[Teake van der Meer]], Frysk kabaretier en komyk († [[2020]])
* [[19 septimber|19]] - [[Henk Hofstede (fakbûnsbestjoerder)|Henk Hofstede]], Nederlânske fakbûnsbestjoerder en politikus († [[2020]])
* [[24 septimber|24]] - [[Antoon van Hooff]], Nederlânsk dieretúndirekteur en presintator († [[2004]])
* 24 - [[A.L. Snijders]], Nederlânsk skriuwer († [[2021]])
;oktober
* [[14 oktober|14]] - [[Liselore Gerritsen]], Nederlânske sjongster en skriuwster († [[2020]])
* [[21 oktober|21]] - [[Herman Makkink]], Nederlânsk keunstner († [[2013]])
;novimber
* [[12 novimber|12]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre († [[2022]])
* [[21 novimber|21]] - [[Harmen Abma]], Frysk keunstner († [[2007]])
;desimber
* [[1 desimber|1]] - [[Vaira Vīķe-Freiberga]], presidinte fan [[Letlân]]
* [[5 desimber|5]] - [[Johannes Boersma (wiskundige)|Johannes Boersma]], Nederlânsk wiskundige († [[2004]])
* [[30 desimber|30]] - [[Hans van Wijnen]], Nederlânsk follyballer († [[1995]])
* [[31 desimber|31]] - [[Barry Hughes]], Welsk fuotballer, fuotbaltrainer en sjonger († [[2019]])

== Ferstoarn ==
* [[8 maart]] - [[Albert Verwey]], Nederlânsk letterkundige (* [[1865]])
* [[15 maart]] - [[H.P. Lovecraft]], Amerikaansk skriuwer (* [[1890]])
* [[27 april]] - [[Theodoor Hendrik van de Velde]], Nederlânsk gynekolooch en publisist (* [[1873]])
* [[19 juny]] - [[J.M. Barrie]], Skotsk skriuwer (* [[1860]])
* [[2 july]] - [[Amelia Earhart]], Amerikaansk loftfeartpionier (* [[1897]])
* [[19 july]] - [[Egnatius Ydema]], Frysk keunstskilder (* [[1876]])
* [[2 septimber]] - [[Pierre de Coubertin]], Frânsk sportbestjoerder, stifter fan de moderne [[Olympyske Spullen]] (* [[1863]])
* [[26 septimber]] - [[Bessie Smith]], Amerikaansk sjongster (* [[1894]])
* [[9 novimber]] - [[Ramsay MacDonald]], premier fan it [[Feriene Keninkryk]], (* [[1866]])

==Literatuer==
;romans
* [[J.R.R. Tolkien]], ''[[The Hobbit]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''De Hobbit'')&lt;/small&gt;

==Films==
* ''[[Kar út Twa]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1937| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>sjirz9e7emil2usc0icnpd62qk6oxs1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1934</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1716</id>
    <revision>
      <id>1085484</id>
      <parentid>1085346</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:02:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11653" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
* [[1 jannewaris]] - Troch in [[gemeentlike weryndieling]] ûntstiet yn [[Fryslân]] de [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] [[It Hearrenfean (gemeente)|It Hearrenfean]].
*[[10 jannewaris]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt de [[Nederlân|Nederlanner]] [[Marinus van der Lubbe]] mei de [[guillotine]] [[eksekutearre]] foar it oanstekken fan 'e [[Ryksdeibrân]].
*[[8 febrewaris]] - Yn reäksje op in tige [[geweld]]diedige, massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] troch in stikmannich [[faksistysk]]e [[organisaasje]]s yn [[Parys]] juster, formearret [[Gaston Doumergue]] in [[regear fan nasjonale ienheid]] dat foarkomme moat dat yn [[Frankryk]] in [[boargeroarloch]] útbrekt.
*[[9 febrewaris]] - [[Grikelân]], [[Turkije]], [[Roemeenje]] en [[Joegoslaavje]] slute it [[Balkanpakt]], in militêr bûnsgenoatskip, dat benammen rjochte is tsjin [[Bulgarije]], dat oanspraak makket op dielen fan it grûngebiet fan alle fjouwer lannen.
*[[13 febrewaris]] - Nei twa dagen fan ferbittere gefjochten yn [[Eastenryk]] (feitlik in koarte [[boargeroarloch]]) tusken it [[leger (lânmacht)|leger]], stipe troch leden fan 'e [[faksistysk]]e [[paramilitêre organisaasje|paramilitêre]] [[Heimwehr]], en leden fan 'e [[sosjalistysk]]e paramilitêre [[Schutzbund]], wêrby't tsientallen [[deade]]n en [[ferwûne]]n fallen binne, ferbiedt [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] de sosjalistyske [[politike partij|partij]] [[SPÖ]]. De sosjalistyske [[boargemaster]] fan [[Wenen]], [[Karl Seitz]], wurdt oppakt.
* [[16 febrewaris]] - Fanwegen [[jild|finansjele]] swierrichheden is it [[Dominion Nijfûnlân]] twongen om syn [[autonomy|autonome status]] binnen it [[Britske Ryk]] op te jaan. It gebiet komt ûnder streekrjocht bestjoer fan it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[regear]] yn [[Londen]]. It behâldt allinnich yn namme de status fan [[dominion]].
*[[17 febrewaris]] - Yn [[Marche-les-Dames]], yn 'e [[Ardinnen]], [[ûngelok (aksidint)|ferûngelokket]] [[kening]] [[Albert&amp;nbsp;I fan Belgje]] as er by in [[berchbeklimming]] 80&amp;nbsp;[[meter|m]] omleech kneppelet.
*[[23 febrewaris]] - Yn [[Nikaragûa]] wurdt [[guerrilja]]lieder [[Augusto Sandino]] [[fermoarde]] as er yngiet op in útnûging foar [[ûnderhanneling]]s mei [[presidint]] [[Juan Sacasa]].
*[[1 maart]] - [[Pu Yi]], de lêste [[keizer]] fan [[Sina]], wurdt troch de [[Japan]]ners ynstallearre as keizer fan harren [[fazalsteat]] [[Mantsjûkwo]].
*[[12 maart]] - By [[steatsgreep yn Estlân (1934)|in steatsgreep]] yn [[Estlân]] lûkt waarnimmend [[presidint]] [[Konstantin Päts]] alle macht nei himsels ta.
*[[20 maart]] - Yn [[Nederlân]] komt de [[keninginne-mem]] [[Emma fan Waldeck-Pyrmont]] te [[ferstjerren]].
*[[maart]]-[[12 maaie]] - Yn it suden fan it [[Arabysk Skiereilân]] wurdt de [[Saûdysk-Jemenityske Oarloch (1934)|Saûdysk-Jemenityske Oarloch]] útfochten tusken [[Saûdy-Araabje]] en [[Noard-Jemen]].
*[[30 april]] - De [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] fiert yn syn lân in nije, [[faksistysk]]e [[grûnwet]] yn, dy't [[sosjalist]]en en [[kommunist]]en foargoed bûtenspul set.
*[[15 maaie]] - By [[steatsgreep yn Letlân (1934)|in steatsgreep]] yn [[Letlân]] lûkt [[premier]] [[Kārlis Ulmanis]] alle macht nei himsels ta.
*[[19 maaie]] - By [[steatsgreep yn Bulgarije (1934)|in steatsgreep]] yn [[Bulgarije]] komt [[kolonel]] [[Damijan Veltsjev]] oan 'e macht, dy't de [[grûnwet]] bûten wurking stelt en [[faksistysk]] [[diktator]] wurdt.
* [[9 juny]] - [[Donald Duck]] makket syn [[debút]].
*[[15 juny]] - In topmoeting yn [[Feneesje]] tusken de [[diktator]]s [[Adolf Hitler]], fan [[nazy-Dútslân]], en [[Benito Mussolini]], fan [[Itaalje]], mislearret om't Mussolini mordikus tsjin is op 'e tanimmende nazy-Dútske ynfloed yn [[Eastenryk]].
*[[30 juny]] - De [[Nacht fan de Lange Messen]]: yn [[nazy-Dútslân]] wurdt op befel fan [[diktator]] [[Adolf Hitler]] de top fan 'e [[SA]] [[moard|útmoarde]], dy't te selsstannich operearre.
*[[1 july]] - Mei de ynstelling fan 'e [[Production Code Administration]] (PCA), dy't tenei strang tafersjoch hâldt op it neilibjen troch de [[filmstudio's]] fan 'e [[sensuer]]regels fêstlein yn 'e [[Motion Picture Production Code]], komt yn 'e [[filmyndustry]] fan [[Hollywood]] in ein oan 'e frijheid fan it [[Pre-Code (Hollywood)|Pre-Code-tiidryk]].
*[[3 july]] - Yn [[Nederlân]] komt [[prins-gemaal]] [[Hindrik fan Meklenburch-Schwerin]] te [[ferstjerren]], de [[oarehelte|man]] fan [[keninginne]] [[Wilhelmina fan 'e Nederlannen|Wilhelmina]].
*[[4 july]] - Yn [[Amsterdam]] brekke de [[Reade Julydagen]] út, in folksopstân mei as sintrum de [[Jordaan (Amsterdam)|Jordaan]], dy't rjochte is tsjin 'e ferleging fan 'e [[wurkleasheidsútkearing]]s troch it [[Nederlân]]ske [[regear]] fan [[Hendrik Colijn]].
*[[25 july]] - By [[steatsgreep yn Eastenryk (1934)|in mislearre steatsgreep]] troch de [[nazy]]s yn [[Eastenryk]] wurdt de [[faksistysk]]e (mar anty-nazistyske) [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] [[fermoarde]].
*[[1 augustus]] - De [[Feriene Steaten]] beëinigje [[Amerikaanske besetting fan Haïty|harren besetting]] fan [[Haïty]], dy't al fan [[1915]] ôf duorret.
*[[2 augustus]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[presidint]] [[Paul von Hindenburg]] komt te [[ferstjerren]]. 
*[[19 augustus]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt [[rykskânselier]] [[Adolf Hitler]] by [[referindum oer de opfolging fan Paul von Hindenburg|in allesbehalven frije folksstimming]] keazen ta opfolger fan 'e [[ferstoarn]]e [[presidint]] [[Paul von Hindenburg]]. Syn titel wurdt lykwols net 'presidint' mar ''Führer'' (&quot;lieder&quot;).
*[[22 augustus]] - By in topmoeting yn [[Florâns]] ûnthjit de [[Itaalje|Italjaanske]] [[diktator]] [[Benito Mussolini]] stipe tsjin [[nazy-Dútslân]] oan 'e [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Kurt Schuschnigg]].
*[[5 oktober]] - Yn [[Spanje]] wurde [[faksist]]en beneamd op [[minister]]sposten yn it nije rjochtse [[regear]]. Dêrop brekt yn 'e regio [[Astuerje]] in [[Astueryske Arbeidersopstân (1934)|wapene arbeidersopstân]] út.
*[[6 oktober]] - De [[Kataloanje|Katalaanske]] foaroanman [[Lluís Companys]] ropt de ûnôfhinklikheid fan 'e [[Republyk Kataloanje (1934)|Republyk Kataloanje]] út.
*[[7 oktober]] - It [[Spanje|Spaanske]] [[leger (lânmacht)|leger]] ûnderdrukt it ûnôfhinklikheidsstribjen yn [[Kataloanje]]. [[Presidint]] [[Lluís Companys]] en oare leden fan it Katalaanske [[regear]] wurde oppakt.
*[[9 oktober]] - [[Moard op Aleksander I fan Joegoslaavje|Moard op kening Aleksander I fan Joegoslaavje]] yn [[Marseille]], by in [[steatsbesyk]] oan [[Frankryk]]. De [[moardner]] is [[Vlado Černozemski]], in lid fan 'e [[Ynterne Masedoanyske Revolúsjonêre Organisaasje]] (IMRO), dy't stribbet nei de ûnôfhinklikheid fan [[Masedoanje]].
*[[18 oktober]] - It [[Spanje|Spaanske]] [[leger (lânmacht)|leger]] drukt de [[Astueryske Arbeidersopstân (1934)|arbeidersopstân]] yn [[Astuerje]] op tige bloedige wize de kop yn. Der komme teminsten 1.300 [[arbeider]]s om.
*[[18 oktober]] - Yn [[Sina]] begjint de [[kommunistysk]]e foaroanman [[Mao Zedong]] mei 80.000 [[soldaten]] oan in massale útbraak út 'e besingeling troch regearingstroepen. Dit is it begjin fan 'e saneamd [[Lange Mars]].
*[[1 desimber]] - Yn 'e [[Sovjet-Uny]] wurdt de foaroansteande [[kommunistysk]]e partijsiktaris fan [[Leningrad]], [[Sergej Kirov]], by in [[moardoanslach]] [[fermoarde]].
*[[5 desimber]] - By it [[Walwal-ynsidint]], by it plak [[Walwal]], oan 'e grins fan [[Abessynje]] en [[Italjaansk-Somalilân]], komt it ta in fjoergefjocht tusken Abessynske en Italjaanske [[troepen]]. It is ien fan in protte soartgelikense ynsidinten, mar de Italjaanske [[diktator]] [[Benito Mussolini]] grypt dit foarfal oan om oarlochstariedings tsjin Abessynje te meitsjen.

== Berne ==
;jannewaris
* [[8 jannewaris|8]] - [[Jacques Anquetil]], Frânsk hurdfytser († [[1987]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Riek Landman]], Frysk skriuwster
* [[12 febrewaris|12]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer († [[2022]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Arnold Heertje]], Nederlânsk ekonoom en heechlearaar († [[2020]])
;maaie
* [[28 maaie|28]] - [[Bram van der Vlugt]], Nederlânske akteur († [[2020]])
;april
* [[5 april|5]] - [[Roman Herzog]], presidint fan [[Dútslân]] († [[2017]])
* [[6 april|6]] - [[Anton Geesink]], Nederlânsk judoka en sportbestjoerder († [[2010]])
* [[18 april|18]] - [[Piet ten Thije]], Frysk swimmer († [[2015]])
* [[29 april|29]] - [[Dick Wilson (stammepresidint)|Dick Wilson]], Amerikaansk politikus († [[1990]])
;juny
* [[28 juny|28]] - [[Georges Wolinski]], Frânsk striptekener († [[2015]])
;july
* [[1 july|1]] - [[Jan Dotinga]], Frysk skriuwer
* [[15 july|15]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist († [[2022]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[Gerrit Krol (skriuwer)|Gerrit Krol]], Nederlânsk skriuwer en dichter († [[2013]])
* [[4 augustus|4]] - [[Rutger Kopland]], Nederlânsk dichter en essayist († [[2012]])
* [[21 jannewaris|21]] - [[Paul Panhuysen]], Nederlânsk komponist en keunstner († [[2015]])
* [[23 augustus|23]] - [[Fred Emmer]], Nederlânsk nijslêzer en skriuwer († [[2019]])
* [[25 augustus|25]] - [[Akbar Hasjemi Rafsandjani]], presidint fan [[Iraan]] († [[2017]])
;septimber
* [[4 septimber|4]] - [[Helga Ruebsamen]], Nederlânsk auteur († [[2016]])
* [[20 septimber|20]] - [[Sophia Loren]], Italjaansk aktrise
* [[20 septimber|20]] - [[Margaretha Grosser]], Sealterfryske skriuwster en oersetter († [[2019]]) 
* [[21 septimber|21]] - [[Leonard Cohen]], Kanadeesk sjonger en lietsjeskriuwer
* [[23 septimber|23]] - [[Per Olov Enquist]], Sweedsk skriuwer († [[2020]])
* [[27 septimber|27]] - [[Wilford Brimley]], Amerikaansk akteur († [[2020]])
* [[28 septimber|28]] - [[Brigitte Bardot]], Frânsk aktrise en sekssymboal
;oktober
* [[28 oktober|28]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser († [[2022]])
* [[29 oktober|29]] - [[Pim Jacobs]], Nederlânsk pianist en presintator († [[1996]])
;novimber
* [[13 novimber|13]] - [[Garry Marshall]],  Amerikaansk akteur en regisseur († [[2016]])
* [[14 novimber|14]] - [[Lambert H. Mulder]], Frysk heechlearaar († [[2016]])
;''datum ûnbekend''
*[[Lambert H. Mulder]], Frysk ûnderwiiskundige en oersetter

== Ferstoarn ==
* [[10 jannewaris]] - [[Anne Tsjibbes van der Meulen]], Frysk ûnderwizer en samler fan âldheden (* [[1862]])
* [[13 febrewaris]] - [[Hindrik Hindriks Kramer]], Frysk arsjitekt (* [[1850]])
* [[16 febrewaris]] - [[Roberto Ferruzzi]], Italjaansk keunstner (* [[1853]])
* [[9 maaie]] - [[Pieter de Clercq]], Nederlânsk bankier en frisiast (* [[1849]])
* [[4 july]] - [[Maria Curie-Sklodowska]], Poalsk-Frânsk natuerkundige en Nobelpriiswinneresse (* [[1867]])
* [[19 july]] - [[Lammert Skeltes Hilarides]], Frysk keatser (* [[1868]])
* [[2 augustus]] - [[Paul von Hindenburg]], presidint fan [[Dútslân]] (* [[1847]])
* [[12 augustus]] - [[Hendrik Petrus Berlage]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1856]])
* [[9 septimber]] - [[Anton Dreesmann]], Nederlânsk ûndernimmer (* [[1854]])
* [[26 oktober]] - [[Maria Rutgers-Hoitsema]], Nederlânsk feministe, ûnderwizeres en sosjaal herfoarmster (* [[1847]])
* [[20 novimber]] - [[Willem de Sitter]], Frysk wiskundige, astronoom, kosmolooch en natuerkundige (* [[1872]])

==Literatuer==
;toaniel
* [[Federico García Lorca]], ''[[Yerma]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Yerma'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1934| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>b4unlkel1poph6q2zkzs4ldv4tr7mnt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085643</id>
      <parentid>1085484</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:29:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11742" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
* [[1 jannewaris]] - Troch in [[gemeentlike weryndieling]] ûntstiet yn [[Fryslân]] de [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] [[It Hearrenfean (gemeente)|It Hearrenfean]].
*[[10 jannewaris]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt de [[Nederlân|Nederlanner]] [[Marinus van der Lubbe]] mei de [[guillotine]] [[eksekutearre]] foar it oanstekken fan 'e [[Ryksdeibrân]].
*[[8 febrewaris]] - Yn reäksje op in tige [[geweld]]diedige, massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] troch in stikmannich [[faksistysk]]e [[organisaasje]]s yn [[Parys]] juster, formearret [[Gaston Doumergue]] in [[regear fan nasjonale ienheid]] dat foarkomme moat dat yn [[Frankryk]] in [[boargeroarloch]] útbrekt.
*[[9 febrewaris]] - [[Grikelân]], [[Turkije]], [[Roemeenje]] en [[Joegoslaavje]] slute it [[Balkanpakt]], in militêr bûnsgenoatskip, dat benammen rjochte is tsjin [[Bulgarije]], dat oanspraak makket op dielen fan it grûngebiet fan alle fjouwer lannen.
*[[13 febrewaris]] - Nei twa dagen fan ferbittere gefjochten yn [[Eastenryk]] (feitlik in koarte [[boargeroarloch]]) tusken it [[leger (lânmacht)|leger]], stipe troch leden fan 'e [[faksistysk]]e [[paramilitêre organisaasje|paramilitêre]] [[Heimwehr]], en leden fan 'e [[sosjalistysk]]e paramilitêre [[Schutzbund]], wêrby't tsientallen [[deade]]n en [[ferwûne]]n fallen binne, ferbiedt [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] de sosjalistyske [[politike partij|partij]] [[SPÖ]]. De sosjalistyske [[boargemaster]] fan [[Wenen]], [[Karl Seitz]], wurdt oppakt.
* [[16 febrewaris]] - Fanwegen [[jild|finansjele]] swierrichheden is it [[Dominion Nijfûnlân]] twongen om syn [[autonomy|autonome status]] binnen it [[Britske Ryk]] op te jaan. It gebiet komt ûnder streekrjocht bestjoer fan it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[regear]] yn [[Londen]]. It behâldt allinnich yn namme de status fan [[dominion]].
*[[17 febrewaris]] - Yn [[Marche-les-Dames]], yn 'e [[Ardinnen]], [[ûngelok (aksidint)|ferûngelokket]] [[kening]] [[Albert&amp;nbsp;I fan Belgje]] as er by in [[berchbeklimming]] 80&amp;nbsp;[[meter|m]] omleech kneppelet.
*[[23 febrewaris]] - Yn [[Nikaragûa]] wurdt [[guerrilja]]lieder [[Augusto Sandino]] [[fermoarde]] as er yngiet op in útnûging foar [[ûnderhanneling]]s mei [[presidint]] [[Juan Sacasa]].
*[[1 maart]] - [[Pu Yi]], de lêste [[keizer]] fan [[Sina]], wurdt troch de [[Japan]]ners ynstallearre as keizer fan harren [[fazalsteat]] [[Mantsjûkwo]].
*[[12 maart]] - By [[steatsgreep yn Estlân (1934)|in steatsgreep]] yn [[Estlân]] lûkt waarnimmend [[presidint]] [[Konstantin Päts]] alle macht nei himsels ta.
*[[20 maart]] - Yn [[Nederlân]] komt de [[keninginne-mem]] [[Emma fan Waldeck-Pyrmont]] te [[ferstjerren]].
*[[maart]]-[[12 maaie]] - Yn it suden fan it [[Arabysk Skiereilân]] wurdt de [[Saûdysk-Jemenityske Oarloch (1934)|Saûdysk-Jemenityske Oarloch]] útfochten tusken [[Saûdy-Araabje]] en [[Noard-Jemen]].
*[[30 april]] - De [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] fiert yn syn lân in nije, [[faksistysk]]e [[grûnwet]] yn, dy't [[sosjalist]]en en [[kommunist]]en foargoed bûtenspul set.
*[[15 maaie]] - By [[steatsgreep yn Letlân (1934)|in steatsgreep]] yn [[Letlân]] lûkt [[premier]] [[Kārlis Ulmanis]] alle macht nei himsels ta.
*[[19 maaie]] - By [[steatsgreep yn Bulgarije (1934)|in steatsgreep]] yn [[Bulgarije]] komt [[kolonel]] [[Damijan Veltsjev]] oan 'e macht, dy't de [[grûnwet]] bûten wurking stelt en [[faksistysk]] [[diktator]] wurdt.
* [[9 juny]] - [[Donald Duck]] makket syn [[debút]].
*[[15 juny]] - In topmoeting yn [[Feneesje]] tusken de [[diktator]]s [[Adolf Hitler]], fan [[nazy-Dútslân]], en [[Benito Mussolini]], fan [[Itaalje]], mislearret om't Mussolini mordikus tsjin is op 'e tanimmende nazy-Dútske ynfloed yn [[Eastenryk]].
*[[30 juny]] - De [[Nacht fan de Lange Messen]]: yn [[nazy-Dútslân]] wurdt op befel fan [[diktator]] [[Adolf Hitler]] de top fan 'e [[SA]] [[moard|útmoarde]], dy't te selsstannich operearre.
*[[1 july]] - Mei de ynstelling fan 'e [[Production Code Administration]] (PCA), dy't tenei strang tafersjoch hâldt op it neilibjen troch de [[filmstudio's]] fan 'e [[sensuer]]regels fêstlein yn 'e [[Motion Picture Production Code]], komt yn 'e [[filmyndustry]] fan [[Hollywood]] in ein oan 'e frijheid fan it [[Pre-Code (Hollywood)|Pre-Code-tiidryk]].
*[[3 july]] - Yn [[Nederlân]] komt [[prins-gemaal]] [[Hindrik fan Meklenburch-Schwerin]] te [[ferstjerren]], de [[oarehelte|man]] fan [[keninginne]] [[Wilhelmina fan 'e Nederlannen|Wilhelmina]].
*[[4 july]] - Yn [[Amsterdam]] brekke de [[Reade Julydagen]] út, in folksopstân mei as sintrum de [[Jordaan (Amsterdam)|Jordaan]], dy't rjochte is tsjin 'e ferleging fan 'e [[wurkleasheidsútkearing]]s troch it [[Nederlân]]ske [[regear]] fan [[Hendrik Colijn]].
*[[25 july]] - By [[steatsgreep yn Eastenryk (1934)|in mislearre steatsgreep]] troch de [[nazy]]s yn [[Eastenryk]] wurdt de [[faksistysk]]e (mar anty-nazistyske) [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] [[fermoarde]].
*[[1 augustus]] - De [[Feriene Steaten]] beëinigje [[Amerikaanske besetting fan Haïty|harren besetting]] fan [[Haïty]], dy't al fan [[1915]] ôf duorret.
*[[2 augustus]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[presidint]] [[Paul von Hindenburg]] komt te [[ferstjerren]]. 
*[[19 augustus]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt [[rykskânselier]] [[Adolf Hitler]] by [[referindum oer de opfolging fan Paul von Hindenburg|in allesbehalven frije folksstimming]] keazen ta opfolger fan 'e [[ferstoarn]]e [[presidint]] [[Paul von Hindenburg]]. Syn titel wurdt lykwols net 'presidint' mar ''Führer'' (&quot;lieder&quot;).
*[[22 augustus]] - By in topmoeting yn [[Florâns]] ûnthjit de [[Itaalje|Italjaanske]] [[diktator]] [[Benito Mussolini]] stipe tsjin [[nazy-Dútslân]] oan 'e [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Kurt Schuschnigg]].
*[[5 oktober]] - Yn [[Spanje]] wurde [[faksist]]en beneamd op [[minister]]sposten yn it nije rjochtse [[regear]]. Dêrop brekt yn 'e regio [[Astuerje]] in [[Astueryske Arbeidersopstân (1934)|wapene arbeidersopstân]] út.
*[[6 oktober]] - De [[Kataloanje|Katalaanske]] foaroanman [[Lluís Companys]] ropt de ûnôfhinklikheid fan 'e [[Republyk Kataloanje (1934)|Republyk Kataloanje]] út.
*[[7 oktober]] - It [[Spanje|Spaanske]] [[leger (lânmacht)|leger]] ûnderdrukt it ûnôfhinklikheidsstribjen yn [[Kataloanje]]. [[Presidint]] [[Lluís Companys]] en oare leden fan it Katalaanske [[regear]] wurde oppakt.
*[[9 oktober]] - [[Moard op Aleksander I fan Joegoslaavje|Moard op kening Aleksander I fan Joegoslaavje]] yn [[Marseille]], by in [[steatsbesyk]] oan [[Frankryk]]. De [[moardner]] is [[Vlado Černozemski]], in lid fan 'e [[Ynterne Masedoanyske Revolúsjonêre Organisaasje]] (IMRO), dy't stribbet nei de ûnôfhinklikheid fan [[Masedoanje]].
*[[18 oktober]] - It [[Spanje|Spaanske]] [[leger (lânmacht)|leger]] drukt de [[Astueryske Arbeidersopstân (1934)|arbeidersopstân]] yn [[Astuerje]] op tige bloedige wize de kop yn. Der komme teminsten 1.300 [[arbeider]]s om.
*[[18 oktober]] - Yn [[Sina]] begjint de [[kommunistysk]]e foaroanman [[Mao Zedong]] mei 80.000 [[soldaten]] oan in massale útbraak út 'e besingeling troch regearingstroepen. Dit is it begjin fan 'e saneamd [[Lange Mars]].
*[[1 desimber]] - Yn 'e [[Sovjet-Uny]] wurdt de foaroansteande [[kommunistysk]]e partijsiktaris fan [[Leningrad]], [[Sergej Kirov]], by in [[moardoanslach]] [[fermoarde]].
*[[5 desimber]] - By it [[Walwal-ynsidint]], by it plak [[Walwal]], oan 'e grins fan [[Abessynje]] en [[Italjaansk-Somalilân]], komt it ta in fjoergefjocht tusken Abessynske en Italjaanske [[troepen]]. It is ien fan in protte soartgelikense ynsidinten, mar de Italjaanske [[diktator]] [[Benito Mussolini]] grypt dit foarfal oan om oarlochstariedings tsjin Abessynje te meitsjen.

== Berne ==
;jannewaris
* [[8 jannewaris|8]] - [[Jacques Anquetil]], Frânsk hurdfytser († [[1987]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Riek Landman]], Frysk skriuwster
* [[12 febrewaris|12]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer († [[2022]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Arnold Heertje]], Nederlânsk ekonoom en heechlearaar († [[2020]])
;maaie
* [[28 maaie|28]] - [[Bram van der Vlugt]], Nederlânske akteur († [[2020]])
;april
* [[5 april|5]] - [[Roman Herzog]], presidint fan [[Dútslân]] († [[2017]])
* [[6 april|6]] - [[Anton Geesink]], Nederlânsk judoka en sportbestjoerder († [[2010]])
* [[18 april|18]] - [[Piet ten Thije]], Frysk swimmer († [[2015]])
* [[29 april|29]] - [[Dick Wilson (stammepresidint)|Dick Wilson]], Amerikaansk politikus († [[1990]])
;juny
* [[28 juny|28]] - [[Georges Wolinski]], Frânsk striptekener († [[2015]])
;july
* [[1 july|1]] - [[Jan Dotinga]], Frysk skriuwer
* [[15 july|15]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist († [[2022]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[Gerrit Krol (skriuwer)|Gerrit Krol]], Nederlânsk skriuwer en dichter († [[2013]])
* [[4 augustus|4]] - [[Rutger Kopland]], Nederlânsk dichter en essayist († [[2012]])
* [[21 jannewaris|21]] - [[Paul Panhuysen]], Nederlânsk komponist en keunstner († [[2015]])
* [[23 augustus|23]] - [[Fred Emmer]], Nederlânsk nijslêzer en skriuwer († [[2019]])
* [[25 augustus|25]] - [[Akbar Hasjemi Rafsandjani]], presidint fan [[Iraan]] († [[2017]])
* [[30 augustus|30]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer († [[2022]])
;septimber
* [[4 septimber|4]] - [[Helga Ruebsamen]], Nederlânsk auteur († [[2016]])
* [[20 septimber|20]] - [[Sophia Loren]], Italjaansk aktrise
* [[20 septimber|20]] - [[Margaretha Grosser]], Sealterfryske skriuwster en oersetter († [[2019]]) 
* [[21 septimber|21]] - [[Leonard Cohen]], Kanadeesk sjonger en lietsjeskriuwer
* [[23 septimber|23]] - [[Per Olov Enquist]], Sweedsk skriuwer († [[2020]])
* [[27 septimber|27]] - [[Wilford Brimley]], Amerikaansk akteur († [[2020]])
* [[28 septimber|28]] - [[Brigitte Bardot]], Frânsk aktrise en sekssymboal
;oktober
* [[28 oktober|28]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser († [[2022]])
* [[29 oktober|29]] - [[Pim Jacobs]], Nederlânsk pianist en presintator († [[1996]])
;novimber
* [[13 novimber|13]] - [[Garry Marshall]],  Amerikaansk akteur en regisseur († [[2016]])
* [[14 novimber|14]] - [[Lambert H. Mulder]], Frysk heechlearaar († [[2016]])
;''datum ûnbekend''
*[[Lambert H. Mulder]], Frysk ûnderwiiskundige en oersetter

== Ferstoarn ==
* [[10 jannewaris]] - [[Anne Tsjibbes van der Meulen]], Frysk ûnderwizer en samler fan âldheden (* [[1862]])
* [[13 febrewaris]] - [[Hindrik Hindriks Kramer]], Frysk arsjitekt (* [[1850]])
* [[16 febrewaris]] - [[Roberto Ferruzzi]], Italjaansk keunstner (* [[1853]])
* [[9 maaie]] - [[Pieter de Clercq]], Nederlânsk bankier en frisiast (* [[1849]])
* [[4 july]] - [[Maria Curie-Sklodowska]], Poalsk-Frânsk natuerkundige en Nobelpriiswinneresse (* [[1867]])
* [[19 july]] - [[Lammert Skeltes Hilarides]], Frysk keatser (* [[1868]])
* [[2 augustus]] - [[Paul von Hindenburg]], presidint fan [[Dútslân]] (* [[1847]])
* [[12 augustus]] - [[Hendrik Petrus Berlage]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1856]])
* [[9 septimber]] - [[Anton Dreesmann]], Nederlânsk ûndernimmer (* [[1854]])
* [[26 oktober]] - [[Maria Rutgers-Hoitsema]], Nederlânsk feministe, ûnderwizeres en sosjaal herfoarmster (* [[1847]])
* [[20 novimber]] - [[Willem de Sitter]], Frysk wiskundige, astronoom, kosmolooch en natuerkundige (* [[1872]])

==Literatuer==
;toaniel
* [[Federico García Lorca]], ''[[Yerma]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Yerma'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1934| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>s0lhal846nzanh8x4iqlfq5zw3lbsb7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1933</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1717</id>
    <revision>
      <id>1085466</id>
      <parentid>1083894</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:13:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13117" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[12 jannewaris]] - It [[Amerikaanske Kongres]] stimt yn mei in plan dat de [[Filipinen]] ûnôfhinklikheid yn it foarútsjoch stelt.
*[[12 jannewaris]] - By it [[Bloedbad fan Casas Viejas]] wurde yn [[Spanje]] troch de [[Guardia Civil]] (de [[sjendarmery]]) 25 minsken deade by it ûnderdrukken fan in [[anargisme|anargistyske]] [[rebûlje]].
*[[30 jannewaris]] - Yn [[Dútslân]] wurdt [[Adolf Hitler]], de lieder fan 'e ekstreem-rjochtse [[NSDAP]], beneamd ta [[rykskânselier]].
*[[24 febrewaris]] - It [[Folkebûn]] oarderet [[Japan]] mei algemiene stimmen om him út [[Mantsjoerije]] werom te lûken.
*[[7 febrewaris]] - Yn 'e [[Nederlân]]ske [[koloanje]] [[Suriname]] fynt [[Reade Tiisdei]] plak, wêrby't de [[plysje]] rjochte sjit op [[demonstranten]] dy't de frijlitting easkje fan [[polityk]] [[aktivist]] [[Anton de Kom]]. Der falle 2 deaden en 22 ferwûnen. 
*[[10 febrewaris]] De [[rebûlje op De Zeven Provinciën|rebûlje]] op it [[Nederlân]]ske [[marineskip]] ''[[De Zeven Provinciën (skip út 1910)|De Zeven Provinciën]]'' wurdt ûnderdrukt nei't der út in [[fleanboat]] in [[bom]] op it [[skip]] smiten wurdt.
*[[27 febrewaris]] - By de [[Ryksdeibrân]] giet yn 'e [[Dútslân|Dútske]] [[haadstêd]] [[Berlyn]] it [[Ryksdeigebou]] yn flammen op. Deunby de [[brân]] wurdt de [[Nederlân|Nederlanner]] [[Marinus van der Lubbe]] [[arrestaasje|arrestearre]], dy't de skuld op 'e lea skood kriget.
*[[28 febrewaris]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[rykskânselier]] [[Adolf Hitler]] ferbiedt de [[kommunist]]yske [[politike partij|partij]] [[KPD]], om't dy belutsen west hawwe soe by de [[Ryksdeibrân]].
*[[3 maart]] - Yn [[Dútslân]] wurdt [[Ernst Thälmann]], de [[foarsitter]] fan 'e [[kommunist]]yske [[KPD]], oppakt.
*[[4 maart]] - Yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[haadstêd]] [[Washington, D.C.]] wurdt [[Franklin D. Roosevelt]] ynaugurearre as [[presidint fan de Feriene Steaten]].
*[[4 maart]] - De [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Engelbert Dollfuß]] ûntbynt mei [[geweld]] it [[parlemint]] en regearret fan no ôf oan as [[diktator]], per [[dekreet]].
*[[5 maart]] - By de [[Ryksdeiferkiezings (maart 1933)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] behellet de ekstreem-rjochtse [[NSDAP]] fan [[Adolf Hitler]] 43,9% fan 'e stimmen. Mei de [[nasjonalist]]yske [[DNVP]] krije de [[nazys]] de absolute mearderheid. De [[sosjalist]]yske [[SPD]] bliuwt stykjen op 18,3%, wylst de [[kommunist]]yske [[KPD]] noch 12,3% kriget, hoewol't alle kandidaten fan dy partij ûnderwilens oppakt of nei it bûtenlân flechte binne.
*[[20 maart]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[SS]]-lieder [[Heinrich Himmler]] beoarderet yn [[Beieren]] de oprjochting fan it earste [[konsintraasjekamp]], [[Dachau]].
*[[22 maart]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Franklin D. Roosevelt]] stelt prikken yn it wurk om ta opheffing fan 'e [[Drûchlizzing (Feriene Steaten)|Drûchlizzing]] te kommen.
*[[24 maart]] - Mei de [[Machtigingswet (1933)|Machtigingswet]], dy't it [[Dútslân|Dútske]] [[regear]] (lês: [[Adolf Hitler]]) de macht jout om bûten de [[Ryksdei]] om te regearjen, komt der in ein oan 'e [[Weimarrepublyk]]. Begjin fan it [[Trêde Ryk]] ([[nazy-Dútslân]])
*[[27 maart]] - Fanwegen it skeel oer de [[Japan]]ske besetting fan [[Mantsjoerije]] seit Japan syn lidmaatskip fan it [[Folkebûn]] op.
*[[1 april]] - Begjin fan 'e stelselmjittige [[joadeferfolging]] yn [[nazy-Dútslân]].
* [[4 april]] - It [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[loftskip]] de [[USS Akron (ZRS-4)|USS ''Akron'']] stoart del yn 'e [[Atlantyske Oseaan]]. Fan 'e 76 ynsittenden komme 73 om.
*[[5 april]] - It [[Tribunaal fan it Folkebûn]] yn [[De Haach]] stelt nei wiidweidich berie [[Denemark]] gelyk yn 'e kwestje fan 'e [[Noarwegen|Noarske]] besetting fan [[East-Grienlân]], dy't sûnt [[juny]] [[1931]] spilet. Neffens de útspraak soe de Deenske [[soevereiniteit]] oer hiel [[Grienlân]] berêste op it [[Ferdrach fan Kiel (1814)|Ferdrach fan Kiel]] út [[1814]]. Noarwegen leit him by de útspraak del en jout it gebiet werom oan Denemark.
*[[8 april]] - By [[Unôfhinklikheidsreferindum fan West-Austraalje (1933)|in referindum]] sprekt 68% fan 'e [[befolking]] fan [[West-Austraalje]] him út foar ûnôfhinklikheid fan 'e rest fan [[Austraalje (lân)|Austraalje]]. Dat wurdt lykwols daliks blokkearre troch it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[regear]], dat foar sa'n [[sesesje|ôfskieding]] tastimming ferliene moat.
*[[2 maaie]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurde de [[fakbûn]]en [[lykskeakeling|lykskeakele]] yn it [[Dútske Arbeidsfront]] (DAF).
*[[10 maaie]] - Yn [[stêd]]en yn hiel [[nazy-Dútslân]] fine [[boekferbrâning]]s plak fan it wurk fan [[skriuwer]]s dy't net passe yn 'e [[nasjonaal-sosjalisme|nasjonaal-sosjalistyske]] [[ideology]].
*[[10 maaie]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurde alle besittings fan 'e [[sosjalistysk]]e [[SPD]] yn beslach nommen.
*[[18 maaie]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Franklin D. Roosevelt]] rjochtet de [[Tennessee Valley Authority]] (TVA) op, dy't yn it ramt fan 'e [[wurkferskaffing]] de bou fan ferskate [[keardaam|keardammen]] yn 'e [[rivier]] de [[Tennessee (rivier)|Tennessee]] bewurkmasterje sil.
*[[24 maaie]] - De [[Kolombiaansk-Perûviaanske Oarloch]] wurdt beëinige.
*[[27 maaie]] - De [[faksistysk]]e [[Eastenryk]]ske lieder [[Engelbert Dollfuß]] ferbiedt de [[kommunistysk]]e [[politike partij|partij]] [[KPÖ]].
*[[28 maaie]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurde alle besittings fan 'e [[kommunistysk]]e [[KPD]] yn beslach nommen.
*[[28 maaie]] - Yn 'e [[Frije Stêd Danzig]] behelje de [[nazy]]s by [[ferkiezing]]s in absolute mearderheid fan 'e stimmen.
*[[7 juny]] - Yn [[Rome]] wurdt it [[Pakt fan Fjouwer Grutmachten]] oprjochte, mei as leden it [[Feriene Keninkryk]], [[Frankryk]], [[Itaalje]] en [[nazy-Dútslân]].
*[[8 juny]] - Yn [[Britsk-Ynje]] beëiniget de [[nasjonalist]]yske foaroanman [[Mahatma Gandhi]] nei seis dagen syn [[hongerstaking]] nei't it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[regear]] fan [[premier]] [[Ramsay MacDonald]] tajout en plannen weromdraait om it [[stimrjocht]] fan 'e [[ûnoanrekberen]], de leechste [[hindoe]]-[[kastestelsel|kaste]], te beheinen.
*[[20 juny]] - De [[nazy]] [[Hermann Rauschning]] wurdt [[premier]] fan 'e [[Frije Stêd Danzig]].
*[[22 juny]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt de [[sosjalistysk]]e [[politike partij|partij]] [[SPD]] ferbean.
*[[27 juny]] - Yn [[nazy-Dútslân]] heft de [[nasjonalist]]yske [[politike partij|partij]] [[DNVP]] himsels op.
*[[29 juny]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt de [[lutheranisme|lutherske]] [[Deutsche Evangelische Kirche]] ûnder tafersjoch fan 'e steat pleatst.
*[[14 july]] - De [[nazy]]-[[politike partij|partij]] [[NSDAP]] wurdt yn [[nazy-Dútslân]] de iennichste tastiene [[politike partij]].
*[[20 july]] - It [[Fatikaan]] slút mei [[nazy-Dútslân]] it [[Rykskonkordaat]]. De Dútske steat (d.w.s. de [[nazy]]s) krije dêrtroch ynfloed op 'e [[Roomsk-Katolike Tsjerke]] yn Dútslân.
*[[1 augustus]] - Yn [[Nederlânsk-Ynje]] wurdt de [[nasjonalistysk]]e lânseigen lieder [[Soekarno]] (wer) [[arrestaasje|arrestearre]] foar it fersprieden fan oprokkenjende geskriften.
*[[20 augustus]] - De [[faksistysk]]e lieders [[Benito Mussolini]] fan [[Itaalje]] en [[Engelbert Dollfuß]] fan [[Eastenryk]] slute it [[Ferdrach fan Riccione]], dat de ûnskeinberens fan 'e grinzen fan 'e beide lannen garandearret.
*[[7 oktober]] - Yn [[Belgje]] rjochtet [[Staf de Clercq]] it [[faksistysk]]e [[Flaamsk Nasjonaal Ferbûn]] op.
*[[10 oktober]] - It [[Folkebûn]] stelt in hege kommissaris foar de Flechtlingen oan, yn ferbân mei de floed fan [[flechtling]]en dy't op gong kommen is út [[nazy-Dútslân]].
*[[14 oktober]] - [[Nazy-Dútslân]] seit syn lidmaatskip fan it [[Folkebûn]] op.
*[[12 novimber]] - By de (ûnfrije) [[Ryksdeiferkiezings (novimber 1933)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] wint de [[NSDAP]] (de iennichste tastiene [[politike partij]]) 92,1% fan 'e stimmen.
*[[15 novimber]] - Yn [[nazy-Dútslân]] wurdt de [[Reichskulturkammer]] oprjochte, in [[orgaan (organisaasje)|orgaan]] foar de [[lykskeakeling]] fan alle [[organisaasje]]s dy't mei [[kultuer]] te krijen hawwe.
*[[16 novimber]] - Yn [[Brazylje]] ropt [[presidint]] [[Getúlio Vargas]] himsels út ta [[diktator]].
*[[29 novimber]] - Yn [[Japan]] begjint de ferfolging fan [[kommunist]]en.
*[[5 desimber]] - Mei de oanname troch it [[Amerikaanske Kongres]] fan it [[Ienentweintichste Amendemint oan de Amerikaanske Grûnwet]] komt der yn 'e [[Feriene Steaten]] in ein oan 'e [[Drûchlizzing (Feriene Steaten)|Drûchlizzing]].
*[[16 desimber]] - De [[Fyfde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Abe de Vries (reedrider)|Abe de Vries]] fan [[Dronryp]] en [[Sipke Castelein (reedrider)|Sipke Castelein]] fan [[Warten]] yn in tiid fan 9 [[oere]]n en 53 [[minuten]].
*[[22 desimber]] - De [[Nederlân|Nederlanner]] [[Marinus van der Lubbe]] wurdt yn [[nazy-Dútslân]] ta de [[deastraf]] feroardiele foar it oanstekken fan 'e [[Ryksdeibrân]].
* ''datum ûnbekend'' - It [[Nije Testamint]] fan 'e [[Bibel]] wurdt foar it earst yn syn gehiel útjûn yn in [[Frysk]]talige [[oersetting]] fan 'e hân fan dû. [[Geart Aeilco Wumkes]] en [[Eeltsje Boates Folkertsma]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[11 jannewaris|11]] - [[Adèle Bloemendaal]], Nederlânsk aktrise, kabaretiêre en sjongster († [[2017]])
* [[29 jannewaris|29]] - [[Jaap Mulder (politikus)|Jaap Mulder]], Frysk politikus († [[2016]])
;febrewaris
* [[10 febrewaris|10]] - [[Richard Schickel]], Amerikaansk sjoernalist en filmkritikus († [[2017]])
* [[21 febrewaris|21]] - [[Nina Simone]], Amerikaanske sjongster († [[2003]])
* [[24 febrewaris|24]] - [[Ali Mazrui]], Keniaansk filosoof en skiedkundige († [[2014]])
;maart
* [[10 maart|10]] - [[Jan Sipkema]], Frysk sportbestjoerder, âld-foarsitter fan de Feriening De Fryske Alve Stêden († [[2008]])
* [[14 maart|14]] - [[Michael Caine]], Ingelsk akteur
* [[14 maart|14]] - [[Hans Veerman]], Nederlânsk akteur († [[2014]])
* [[15 maart|15]] - [[Ruth Bader Ginsburg]], Amerikaansk opperrjochter († [[2020]])
* [[16 maart|16]] - [[Dick Passchier]], Nederlânsk presintator († [[2017]])
* [[30 maart|30]] - [[Ageeth Scherphuis]], Nederlânsk sjoernaliste en programmamakster († [[2012]])
;april
* [[12 april|12]] - [[Montserrat Caballé]], Katalaansk operasjongster († [[2018]])
* [[13 april|13]] - [[Ben Nighthorse Campbell]], Amerikaansk politikus
;maaie
* [[6 maaie|6]] - [[Rudi Falkenhagen]], Nederlânsk akteur († [[2005]])
* [[28 maaie|28]] - [[Zelda Rubinstein]], Amerikaansk aktrise († [[2010]])
;juny
* [[11 juny|11]] - [[Gene Wilder]], Amerikaansk komyk en akteur († [[2016]])
* [[29 juny|29]] - [[Reinder van der Leest]], Frysk skriuwer
;july
* [[13 july|13]] - [[David Storey (skriuwer)|David Storey]], Ingelsk toanielskriuwer († [[2017]])
* [[17 july|17]] - [[Keiko Awaji]], Japansk aktrise († [[2014]])
* [[30 july|30]] - [[Stef de Haas]], Frysk dosint en politikus († [[2015]])
;augustus
* [[4 augustus|4]] - [[Rudi van Dantzig]], Nederlânsk balletdûnser en koreograaf († [[2012]])
* [[18 augustus|18]] - [[Roman Polański]], Poalsk-Frânsk regisseur
* [[28 augustus|28]] - [[Philip French]], Ingelsk filmkritikus († [[2015]])
;septimber
* [[5 septimber|5]] - [[Jaap Zijlstra]], Nederlânsk dichter, skriuwer en predikant († [[2015]])
* [[14 septimber|14]] - [[Hans Faverey]], Surinaamsk-Nederlânsk dichter († [[1990]])
;oktober
* [[21 oktober|21]] - [[Folkert van der Woude]], Frysk natuerkundige († [[2012]])
* [[27 oktober|27]] - [[Jan Hettema]], Frysk-Súdafrikaansk hurdfytser († [[2016]])
* [[30 oktober|30]] - [[Anne Koopmans]], Frysk skriuwer († [[2004]])
;novimber
* [[3 novimber|3]] - [[Ken Berry]], Amerikaansk akteur († [[2018]])
* [[19 novimber|19]] - [[Larry King]], Amerikaansk radio- en telefyzjepresintator († [[2021]])
* [[24 novimber|24]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer († [[2022]])
;desimber
* [[6 desimber|6]] - [[Henryk Górecki]], Poalsk komponist († [[2010]])
* [[19 desimber|19]] - [[Rudi Carell]], Nederlânske sjonger en presintator († [[2006]])

== Ferstoarn ==
* [[22 april]] - [[Henry Royce]], Ingelsk autofabrikant (* [[1863]])
* [[28 maaie]] - [[Marga von Etzdorf]], Dútske piloate (* [[1907]])
* [[8 septimber]] - kening [[Faisal fan Irak]] (* [[1883]])
* [[6 oktober]] - [[Constant Puyo]], Frânsk militêr en fotograaf (* [[1857]])

==Literatuer==
;novelles
* [[Willem Elsschot]], ''[[Kaas (boek)|Kaas]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Tsiis'')&lt;/small&gt;
;toaniel
* [[Federico García Lorca]], ''[[Amor de Don Perlimpín con Belisa en Su Jardín]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''De Leafde fan Don Perlimpín en Belisa yn Syn Tún'')&lt;/small&gt;
* [[Federico García Lorca]], ''[[Bodas de Sangre]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''De Bloedbrulloft'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1933| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>dlwzp5pcnu09jw4tevwlnl2ofiydnaz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1931</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1719</id>
    <revision>
      <id>1085476</id>
      <parentid>1084574</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:32:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8722" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[19 jannewaris]] - Yn [[Londen]] mislearret de earste rûnetafelkonferinsje oer de takomst fan [[Britsk-Ynje]] trochdat it [[Yndysk Nasjonaal Kongres]] wegeret om oan te skowen salang't syn foaroanman [[Mahatma Gandhi]] troch de [[Feriene Keninkryk|Britten]] fêstholden wurdt.
*[[25 jannewaris]] - De [[Britsk-Ynje|Britsk-Yndyske]] foaroanman [[Mahatma Gandhi]] wurdt frijlitten út [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[finzenskip]] (nei't er oppakt wie fanwegen syn ynbrek op it [[sâlt]]monopoalje fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[oerheid]] yn Ynje).
*[[17 febrewaris]] - Yn [[Britsk-Ynje]] fine de earste besprekkings plak tusken [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], en de lânseigen lieder [[Mahatma Gandhi]].
* [[30 febrewaris]] - Komt as [[datum]] foar yn 'e [[Revolusjonêre kalinder]] fan 'e [[Sovjet-Uny]].
*[[5 maart]] - Yn [[Britsk-Ynje]] slute [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], en de lânseigen lieder [[Mahatma Gandhi]] it [[Irwin-Gandhi-pakt]]. Neffens dy oerienkomst jout Gandhi syn [[Yndysk Nasjonaal Kongres]] foarearst de striid foar ûnôfhinklikheid op en wurdt de kampanje fan [[boargerlike oerhearrigens]] stillein. De Britten litte alle finzen nommen [[aktivist]]en frij, betelje [[skealeasstelling]]s út oan lju dy't ûnder harren hurde optreden te lijen hân hawwe, en stelle harren iepen op by nije [[ûnderhanneling]]s oer mear Yndysk [[selsbestjoer]].
*[[5 maart]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] rjochtet [[sir]] [[Oswald Mosley]] de [[Nije Partij (Feriene Keninkryk)|Nije Partij]] op, de earste [[faksist]]yske [[politike partij]] yn dat lân.
*[[1 april]] - By [[ierdbeving fan Managua (1931)|in swiere ierdbeving]] yn [[Nikaragûa]] wurdt de [[haadstêd]] [[Managua]] fierhinne ferwoastge. Der falle mear as 2.000 deaden.
*[[14 april]] - Nei in grutte [[ferkiezing]]soerwinning fan 'e linkse, republikeinske [[politike partij|partijen]] yn [[Spanje]] nimt de ympopulêre [[kening]] [[Alfûns XIII fan Spanje|Alfûns&amp;nbsp;XIII]] de wyk nei [[Frankryk]]. Syn tsjinstanners beskôgje dat as in ''[[de facto]]'' [[abdikaasje]], en roppe de [[Twadde Spaanske Republyk]] út
*[[3 maaie]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] komt it [[Empire State Building]] ree, it heechste [[gebou]] fan 'e wrâld.
*[[10 juny]] - [[Noarwegen]] beset [[East-Grienlân]]. Dit liedt ta in konflikt mei [[Denemark]].
*[[27 july]] - By [[steatsgreep yn Sily (1931)|in steatsgreep]] yn [[Sily]] wurdt [[diktator]] [[Carlos Ibáñez del Campo]] ôfset, dy't útwykt nei [[Argentynje]]. Neitiid falt Sily ta proai oan in perioade fan folsleine [[anargy]].
*[[2 augustus]] - By it [[Katalaanske autonomyreferindum (1931)|in referindum]] sprekt mear as 99% fan 'e [[befolking]] fan [[Kataloanje]] him út foar [[autonomy]] binnen de [[Twadde Spaanske Republyk]].
*[[12 augustus]] - By [[Wettersneed yn Sina (1931)|wettersneed yn Sina]] oerstreamt de [[rivier]] de [[Jangtse]]. Der komme 8.000 minsken om.
*[[25 augustus]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] foarmet [[premier]] [[Ramsay MacDonald]] in [[regear fan nasjonale ienheid]] yn ferbân mei de [[Grutte Depresje|oangeande ekonomyske krisis]].
*[[simmer]] - De [[Twadde Koerdysk-Arabyske Oarloch]] brekt út yn noardlik [[Irak]].
*[[18 septimber]] - By it [[Mukden-ynsidint]] yn 'e neite fan 'e [[Sina|Sineeske]] [[stêd]] [[Mukden]] (no: Shenyang) wurdt in [[bomoanslach]] útfierd op in [[spoarline]] yn súdlik [[Mantsjoerije]], dy't ûnder [[Japan]]sk tafersjoch stiet.
*[[19 septimber]] - Nei oanlieding fan it [[Mukden-ynsidint]] docht [[Japan]] [[Japanske ynfal yn Mantsjoerije|in ynfal]] yn noardeastlik [[Sina]] en begjint mei de besetting fan [[Mantsjoerije]].
*[[11 oktober]] - Yn [[Dútslân]] foarmje in stikmannich ekstreem-rjochtse [[organisaasje]]s, wêrûnder de [[NSDAP]], by in reuseftige [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] yn [[Bad Harzburg]] it [[Harzburger Front]].
*[[14 oktober]] - Yn [[Spanje]] wurdt de [[skieding tusken tsjerke en steat]] ynfierd.
*[[24 oktober]] - [[Maffia]]baas [[Al Capone]] wurdt yn 'e [[Feriene Steaten]] foar [[belestingûntdûking]] feroardiele ta 11 jier [[finzenisstraf]] en in [[jildboete]] fan [[$]]50.000.
*[[1 desimber]] - De twadde rûnetafelkonferinsje oer de takomst fan [[Britsk-Ynje]] einiget sûnder dat der foarútgong boekt is. De Yndyske [[nasjonalist]]en, oanfierd troch [[Mahatma Gandhi]], bliuwe by harren minimumeask fan folslein yntern [[selsbestjoer]], wylst de [[Feriene Keninkryk|Britten]] dêr neat fan witte wolle.
* [[1 desimber]] - De [[Sovjet-Uny]] skaft de [[Revolúsjonêre kalinder]] ôf.
*[[10 desimber]] - Yn [[Spanje]] wurdt in nije, progressive [[grûnwet]] oannommen, dy't û.m. de earder ynstelde [[skieding fan tsjerke en steat]] formalisearret en de ynfiering fan it [[frouljuskiesrjocht]] regelet.
*[[16 desimber]] - Yn [[Dútslân]] rjochtsje de [[sosjalistysk]]e [[SPD]] en oare linke [[organisaasje]]s it [[Eiserne Front]] op dat him keart tsjin sawol ekstreem-rjochts as de [[kommunistysk]]e [[KPD]].

== Berne ==
;febrewaris
* [[1 febrewaris|1]] - [[Klaas Bruinsma (oersetter)|Klaas Bruinsma]], Frysk oersetter († [[2018]])
* [[12 febrewaris|12]] - [[Tine de Vries (reedrydster)|Tine de Vries]], Frysk reedrydster († [[2014]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Reinier Paping]], Nederlânsk maratonrider († [[2021]])
* [[23 febrewaris|23]] - [[Harry Langman]], Nederlânsk ekonoom en politikus († [[2016]])
;maart
* [[3 maart|3]] - [[Piet Bambergen]], Nederlânsk akteur († [[1996]])
* [[18 maart|18]] - [[Albert Rinia]], Frysk keatser († [[2005]])
;april
* [[2 april|2]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper († [[2022]])
* [[15 april|15]] - [[Tomas Tranströmer]], Sweedsk dichter en oersetter († [[2015]])
* [[16 april|16]] - [[Piet de Visser (politikus)|Piet de Visser]], Nederlânsk politikus  († [[2012]])
* [[26 april|26]] - [[Cor Hoekstra]] (Cork), Frysk cartoonist († [[1996]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Theo Sontrop]], Nederlânsk dichter, letterkundige en útjouwer († [[2007]])
* [[4 maaie|4]] - [[Jan Pesman (reedrider)|Jan Pesman]], Nederlânsk reedrider († [[2014]])
;juny
* [[22 juny|22]] - [[Henk Vonhoff]], Nederlânsk politikus († [[2010]])
* [[25 juny|25]] - [[Glenmor]], Bretonsk sjonger († [[1996]])
;july
* [[30 july|30]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser († [[2022]])
* [[31 july|31]] - [[Iwan Rebroff]], Dútsk sjonger († [[2008]])
;augustus
* [[7 augustus|7]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige († [[2022]])
* [[16 augustus|16]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer († [[2022]])
* [[18 augustus|18]] - [[Hans van Mierlo]], Nederlânsk politikus († [[2010]])
* [[20 augustus|20]] - [[Anne Hellinga]], Frysk skriuwer († [[2004]])
* [[22 augustus|22]] - [[Maurice Gee]], Nijseelânsk skriuwer
* [[25 augustus|25]] - [[Peter Gilmore (akteur)|Peter Gilmore]], Ingelsk akteur (''Onedin Line'') († [[2013]])
* [[28 augustus|28]] - [[Cristina Deutekom]], Nederlânsk operasjongster
;septimber
* [[30 septimber|30]] - [[Jan J. van der Hoorn]], Nederlânsk reedrider († [[2016]])
;oktober
* [[7 oktober|7]] - [[Desmond Tutu]], Súdafrikaansk aartsbiskop en minskerjochte-aktivist († [[2021]])
* [[19 oktober|19]] - [[Rubens de Falco]], Brazyljaansk akteur († [[2008]])
;novimber
* [[15 novimber|15]] - [[Jan Terlouw]], Nederlânsk politikus en skriuwer
* [[23 novimber|23]] - [[Jan J. Bijlsma]], Frysk skriuwer/dichter en ûnderwizer († [[2021]])
* [[26 novimber|26]] - [[Hitoshi Kodama]], Japansk taalkundige († [[2021]])
* [[28 novimber|28]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer († [[2022]])
;desimber
* [[29 desimber|29]] - [[Joets]], Frysk muzikant († [[2008]])

== Ferstoarn ==
* [[14 febrewaris]] - [[Jan Paardekoper]], Nederlânsk komponist, dirigint en pianist (* [[1875]])
* [[28 febrewaris]] - [[Jetze Doorman]], Frysk skermer (* [[1881]])
* [[4 april]] - [[André Michelin]], Frânsk ûndernimmer (* [[1853]])
* [[17 july]] - [[Nicolae Paulescu]], Roemeensk fysiolooch, ûntdekker fan 'e [[ynsuline]] (* [[1869]])
* [[31 augustus]] - [[David Pendleton Oakerhater]], Amerikaansk predikant (* [[1847]])
* [[18 oktober]] - [[Thomas Edison]], Amerikaansk útfiner (* [[1847]])
* [[24 desimber]] - [[Fleanende Hauk]] (''Flying Hawk''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] en skiedkundige (* [[1854]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1931| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>ovojxk0zqrvi3tv3db4q0lq8s34199q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085635</id>
      <parentid>1085476</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:00:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8803" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[19 jannewaris]] - Yn [[Londen]] mislearret de earste rûnetafelkonferinsje oer de takomst fan [[Britsk-Ynje]] trochdat it [[Yndysk Nasjonaal Kongres]] wegeret om oan te skowen salang't syn foaroanman [[Mahatma Gandhi]] troch de [[Feriene Keninkryk|Britten]] fêstholden wurdt.
*[[25 jannewaris]] - De [[Britsk-Ynje|Britsk-Yndyske]] foaroanman [[Mahatma Gandhi]] wurdt frijlitten út [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[finzenskip]] (nei't er oppakt wie fanwegen syn ynbrek op it [[sâlt]]monopoalje fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[oerheid]] yn Ynje).
*[[17 febrewaris]] - Yn [[Britsk-Ynje]] fine de earste besprekkings plak tusken [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], en de lânseigen lieder [[Mahatma Gandhi]].
* [[30 febrewaris]] - Komt as [[datum]] foar yn 'e [[Revolusjonêre kalinder]] fan 'e [[Sovjet-Uny]].
*[[5 maart]] - Yn [[Britsk-Ynje]] slute [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], en de lânseigen lieder [[Mahatma Gandhi]] it [[Irwin-Gandhi-pakt]]. Neffens dy oerienkomst jout Gandhi syn [[Yndysk Nasjonaal Kongres]] foarearst de striid foar ûnôfhinklikheid op en wurdt de kampanje fan [[boargerlike oerhearrigens]] stillein. De Britten litte alle finzen nommen [[aktivist]]en frij, betelje [[skealeasstelling]]s út oan lju dy't ûnder harren hurde optreden te lijen hân hawwe, en stelle harren iepen op by nije [[ûnderhanneling]]s oer mear Yndysk [[selsbestjoer]].
*[[5 maart]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] rjochtet [[sir]] [[Oswald Mosley]] de [[Nije Partij (Feriene Keninkryk)|Nije Partij]] op, de earste [[faksist]]yske [[politike partij]] yn dat lân.
*[[1 april]] - By [[ierdbeving fan Managua (1931)|in swiere ierdbeving]] yn [[Nikaragûa]] wurdt de [[haadstêd]] [[Managua]] fierhinne ferwoastge. Der falle mear as 2.000 deaden.
*[[14 april]] - Nei in grutte [[ferkiezing]]soerwinning fan 'e linkse, republikeinske [[politike partij|partijen]] yn [[Spanje]] nimt de ympopulêre [[kening]] [[Alfûns XIII fan Spanje|Alfûns&amp;nbsp;XIII]] de wyk nei [[Frankryk]]. Syn tsjinstanners beskôgje dat as in ''[[de facto]]'' [[abdikaasje]], en roppe de [[Twadde Spaanske Republyk]] út
*[[3 maaie]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] komt it [[Empire State Building]] ree, it heechste [[gebou]] fan 'e wrâld.
*[[10 juny]] - [[Noarwegen]] beset [[East-Grienlân]]. Dit liedt ta in konflikt mei [[Denemark]].
*[[27 july]] - By [[steatsgreep yn Sily (1931)|in steatsgreep]] yn [[Sily]] wurdt [[diktator]] [[Carlos Ibáñez del Campo]] ôfset, dy't útwykt nei [[Argentynje]]. Neitiid falt Sily ta proai oan in perioade fan folsleine [[anargy]].
*[[2 augustus]] - By it [[Katalaanske autonomyreferindum (1931)|in referindum]] sprekt mear as 99% fan 'e [[befolking]] fan [[Kataloanje]] him út foar [[autonomy]] binnen de [[Twadde Spaanske Republyk]].
*[[12 augustus]] - By [[Wettersneed yn Sina (1931)|wettersneed yn Sina]] oerstreamt de [[rivier]] de [[Jangtse]]. Der komme 8.000 minsken om.
*[[25 augustus]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] foarmet [[premier]] [[Ramsay MacDonald]] in [[regear fan nasjonale ienheid]] yn ferbân mei de [[Grutte Depresje|oangeande ekonomyske krisis]].
*[[simmer]] - De [[Twadde Koerdysk-Arabyske Oarloch]] brekt út yn noardlik [[Irak]].
*[[18 septimber]] - By it [[Mukden-ynsidint]] yn 'e neite fan 'e [[Sina|Sineeske]] [[stêd]] [[Mukden]] (no: Shenyang) wurdt in [[bomoanslach]] útfierd op in [[spoarline]] yn súdlik [[Mantsjoerije]], dy't ûnder [[Japan]]sk tafersjoch stiet.
*[[19 septimber]] - Nei oanlieding fan it [[Mukden-ynsidint]] docht [[Japan]] [[Japanske ynfal yn Mantsjoerije|in ynfal]] yn noardeastlik [[Sina]] en begjint mei de besetting fan [[Mantsjoerije]].
*[[11 oktober]] - Yn [[Dútslân]] foarmje in stikmannich ekstreem-rjochtse [[organisaasje]]s, wêrûnder de [[NSDAP]], by in reuseftige [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] yn [[Bad Harzburg]] it [[Harzburger Front]].
*[[14 oktober]] - Yn [[Spanje]] wurdt de [[skieding tusken tsjerke en steat]] ynfierd.
*[[24 oktober]] - [[Maffia]]baas [[Al Capone]] wurdt yn 'e [[Feriene Steaten]] foar [[belestingûntdûking]] feroardiele ta 11 jier [[finzenisstraf]] en in [[jildboete]] fan [[$]]50.000.
*[[1 desimber]] - De twadde rûnetafelkonferinsje oer de takomst fan [[Britsk-Ynje]] einiget sûnder dat der foarútgong boekt is. De Yndyske [[nasjonalist]]en, oanfierd troch [[Mahatma Gandhi]], bliuwe by harren minimumeask fan folslein yntern [[selsbestjoer]], wylst de [[Feriene Keninkryk|Britten]] dêr neat fan witte wolle.
* [[1 desimber]] - De [[Sovjet-Uny]] skaft de [[Revolúsjonêre kalinder]] ôf.
*[[10 desimber]] - Yn [[Spanje]] wurdt in nije, progressive [[grûnwet]] oannommen, dy't û.m. de earder ynstelde [[skieding fan tsjerke en steat]] formalisearret en de ynfiering fan it [[frouljuskiesrjocht]] regelet.
*[[16 desimber]] - Yn [[Dútslân]] rjochtsje de [[sosjalistysk]]e [[SPD]] en oare linke [[organisaasje]]s it [[Eiserne Front]] op dat him keart tsjin sawol ekstreem-rjochts as de [[kommunistysk]]e [[KPD]].

== Berne ==
;febrewaris
* [[1 febrewaris|1]] - [[Klaas Bruinsma (oersetter)|Klaas Bruinsma]], Frysk oersetter († [[2018]])
* [[12 febrewaris|12]] - [[Tine de Vries (reedrydster)|Tine de Vries]], Frysk reedrydster († [[2014]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Reinier Paping]], Nederlânsk maratonrider († [[2021]])
* [[23 febrewaris|23]] - [[Harry Langman]], Nederlânsk ekonoom en politikus († [[2016]])
;maart
* [[3 maart|3]] - [[Piet Bambergen]], Nederlânsk akteur († [[1996]])
* [[18 maart|18]] - [[Albert Rinia]], Frysk keatser († [[2005]])
;april
* [[2 april|2]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper († [[2022]])
* [[15 april|15]] - [[Tomas Tranströmer]], Sweedsk dichter en oersetter († [[2015]])
* [[16 april|16]] - [[Piet de Visser (politikus)|Piet de Visser]], Nederlânsk politikus  († [[2012]])
* [[26 april|26]] - [[Cor Hoekstra]] (Cork), Frysk cartoonist († [[1996]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Theo Sontrop]], Nederlânsk dichter, letterkundige en útjouwer († [[2007]])
* [[4 maaie|4]] - [[Jan Pesman (reedrider)|Jan Pesman]], Nederlânsk reedrider († [[2014]])
;juny
* [[22 juny|22]] - [[Henk Vonhoff]], Nederlânsk politikus († [[2010]])
* [[25 juny|25]] - [[Glenmor]], Bretonsk sjonger († [[1996]])
;july
* [[30 july|30]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser († [[2022]])
* [[31 july|31]] - [[Iwan Rebroff]], Dútsk sjonger († [[2008]])
;augustus
* [[7 augustus|7]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige († [[2022]])
* [[16 augustus|16]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer († [[2022]])
* [[18 augustus|18]] - [[Hans van Mierlo]], Nederlânsk politikus († [[2010]])
* [[20 augustus|20]] - [[Anne Hellinga]], Frysk skriuwer († [[2004]])
* [[22 augustus|22]] - [[Maurice Gee]], Nijseelânsk skriuwer
* [[25 augustus|25]] - [[Peter Gilmore (akteur)|Peter Gilmore]], Ingelsk akteur (''Onedin Line'') († [[2013]])
* [[28 augustus|28]] - [[Cristina Deutekom]], Nederlânsk operasjongster
;septimber
* [[10 septimber|10]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur († [[2022]])
* [[30 septimber|30]] - [[Jan J. van der Hoorn]], Nederlânsk reedrider († [[2016]])
;oktober
* [[7 oktober|7]] - [[Desmond Tutu]], Súdafrikaansk aartsbiskop en minskerjochte-aktivist († [[2021]])
* [[19 oktober|19]] - [[Rubens de Falco]], Brazyljaansk akteur († [[2008]])
;novimber
* [[15 novimber|15]] - [[Jan Terlouw]], Nederlânsk politikus en skriuwer
* [[23 novimber|23]] - [[Jan J. Bijlsma]], Frysk skriuwer/dichter en ûnderwizer († [[2021]])
* [[26 novimber|26]] - [[Hitoshi Kodama]], Japansk taalkundige († [[2021]])
* [[28 novimber|28]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer († [[2022]])
;desimber
* [[29 desimber|29]] - [[Joets]], Frysk muzikant († [[2008]])

== Ferstoarn ==
* [[14 febrewaris]] - [[Jan Paardekoper]], Nederlânsk komponist, dirigint en pianist (* [[1875]])
* [[28 febrewaris]] - [[Jetze Doorman]], Frysk skermer (* [[1881]])
* [[4 april]] - [[André Michelin]], Frânsk ûndernimmer (* [[1853]])
* [[17 july]] - [[Nicolae Paulescu]], Roemeensk fysiolooch, ûntdekker fan 'e [[ynsuline]] (* [[1869]])
* [[31 augustus]] - [[David Pendleton Oakerhater]], Amerikaansk predikant (* [[1847]])
* [[18 oktober]] - [[Thomas Edison]], Amerikaansk útfiner (* [[1847]])
* [[24 desimber]] - [[Fleanende Hauk]] (''Flying Hawk''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] en skiedkundige (* [[1854]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1931| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>hg8eo35z2fobclorpdzbhupbw0mwunz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1930</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1720</id>
    <revision>
      <id>1085443</id>
      <parentid>1085350</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:50:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11274" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
* [[13 jannewaris]] - De earste [[Mickey Mouse|Mickey Mouse-strip]] ferskynt.
*[[23 jannewaris]] - Yn 'e [[Dútslân|Dútske]] dielsteat [[Tueringen]] wurdt [[Wilhelm Frick]] as earste [[NSDAP]]-[[politikus]] ea [[minister]] yn in dielsteatregear.
* [[23 jannewaris]] - Stifting fan de [[WSSFS]].
* [[24 jannewaris]] - Yn [[Eindhoven]] wurdt de earste [[patat]]kream fan [[Nederlân]] iepene.
*[[26 jannewaris]] - Yn [[Britsk-Ynje]] ropt de [[sosjalistysk]]e foaroanman [[Jawaharlal Nehru]] de ûnôfhinklikheid fan [[Yndia]] út by wize fan protest tsjin 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] wegering om 'e [[koloanje]] mear [[selsbestjoer]] te jaan.
*[[28 jannewaris]] - Yn [[Spanje]] moat [[premier]] [[Miguel Primo de Rivera]], dy't lieding jout oan in [[militêr]]e [[diktatuer]], opstappe as gefolch fan in [[jild|finansjele]] krisis yn it ramt fan 'e [[Grutte Depresje]], nei't dúdlik wurdt dat it [[leger (lânmacht)|leger]] him net mear stipet. 
*[[18 febrewaris]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[astronoom]] [[Clyde Tombaugh]] ûntdekt [[Pluto (planeet)|Pluto]], de njoggende [[planeet]] fan it [[Sinnestelsel]]. 
* [[22 febrewaris]] - Oprjochting fan [[It Fryske Gea]].
* [[30 febrewaris]] - Komt as datum foar yn de [[Revolusjonêre kalinder]] fan de [[Sovjet-Uny]].
*[[6 maart]] - In massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] troch [[wurkleazens|wurkleazen]] yn [[New York (stêd)|New York]] wurdt troch de Amerikaanskes [[plysje]] ûnmeilydsum útinoar slein.
*[[12 maart]] - Yn [[Britsk-Ynje]] begjint de lânseigen foaroanman [[Mahatma Gandhi]] oan it haad fan in grutte kloft folk oan syn [[Sâltmars]] nei de [[see]], om dêr sels [[sâlt]] te winnen en sa it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[monopoalje]] op sâlt yn Ynje oan 'e kaak te stellen.
* [[25 maart]] - De ''Europa'' fan de [[NDL]] wint de [[Blauwe Wimpel]] mei 4 dagen, 17 oere en 6 minuten.
*[[3 april]] - Nei it [[ferstjerren]] fan [[keizerinne]] [[Zewditu]] wurdt [[Haile Selassie]] allinnichhearsker fan [[Abessynje]].
*[[5 maaie]] - Oan 'e ein fan syn súksesfolle [[Sâltmars]] wurdt yn [[Britsk-Ynje]] de [[aktivist]] [[Mahatma Gandhi]] mei tûzenen oanhingers op lêst fan [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], [[arrestaasje|arrestearre]] foar it yllegaal winnen fan [[sâlt]] (dêr't de Britske [[oerheid]] yn Ynje it [[monopoalje]] op hat).
* [[15 maaie]] - De [[Nederlân]]ske [[minister]] [[Paul Reymer|Reymer]] fan Wetttersteat kûndiget it [[Stjoertiidbeslút]] ôf. Dit wurdt wol it hichtepunt fan de [[ferpyldering]] neamd.
*[[19 maaie]] - [[Súd-Afrika]] fiert it [[frouljuskiesrjocht]] yn (mar allinnich foar [[jeropide ras|blanke]] [[froulju]]).
*[[8 juny]] - De út [[ballingskip]] weromroppen [[Karel II fan Roemeenje|Karel&amp;nbsp;II]] folget syn njoggenjierrige [[soan]] [[Michael fan Roemeenje|Michael]] op as [[kening]] fan [[Roemeenje]]. (Hy wie yn [[1925]] ferballe troch syn [[heit]], kening [[Ferdinand I fan Roemeenje|Ferdinand]], en doe't dyselde yn [[1927]] [[stoar]], waard er dêrom opfolge troch syn [[pakesizzer]], de doe seisjierrige Michael.)
*[[26 juny]] - It [[16e Partijkongres fan de Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] stiet hielendal yn it teken fan suverings. Foaroanman [[Josef Stalin]] hâldt in seis oeren duorjende [[taspraak]] dêr't er fierdere maatregels yn oankundiget tsjin [[trotskisme|trotskisten]] en oare tsjinstanners.
*[[1 july]] - It [[Feriene Keninkryk]] stimt yn mei de ûnôfhinklikheid fan [[Irak]], dy't pland stiet foar [[1932]].
* [[16 july]] - De lêste [[hynstetram]] fan [[Nederlân]], tusken [[Makkum]] en [[Harkesyl]], wurdt ferfongen troch in [[autobus|bustsjinst]].
* [[8 augustus]] - Earste [[Betty Boop]]-[[tekenfilm]] komt út, mei de [[titel (namme)|titel]] ''Dizzy Dishes''.
*[[21 augustus]] - Yn [[Nederlân]] falt de [[Wieringermar]] drûch. Dit is it earste grutte projekt fan 'e [[Suderseewurken]].
*[[25 augustus]] - Yn [[Poalen]] lit de [[premier]] en [[minister]] fan Definsje, [[maarskalk]] [[Józef Piłsudski]], de lieders fan 'e linkse en sintrumrjochtse [[opposysje (polityk)|opposysjepartijen]] oppakke en [[finzen]] sette.
*[[25 augustus]] - By [[steatsgreep yn Perû (1930)|in steatsgreep]] yn [[Perû]] wurdt [[diktator]] [[Augusto Leguía]] ôfset, dy't al sûnt [[1919]] oan macht is.
*[[5 septimber]] - By [[steatsgreep yn Argentynje (1930)|in steatsgreep]] yn [[Argentynje]] wurdt de [[liberalisme|liberale]] [[presidint]] [[Hipólito Irigoyen]] ôfset troch [[generaal]] [[José Uriburu]], dy't stipe wurdt troch de grutgrûnbesitters.
*[[9 septimber]] - Yn [[Peking]] lit [[generaal]] [[Feng Yuxiang]] himsels ta [[presidint]] útroppe fan in [[regear|tsjinregear]] (tsjin dat fan [[Chiang Kai-shek]]).
*[[14 septimber]] - By [[Ryksdeiferkiezings (1930)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] komme de [[faksistysk]]e [[NSDAP]] en de [[kommunist]]yske [[KPD]] as de grutte winners út 'e bus.
*[[septimber]] - De [[Earste Koerdysk-Arabyske Oarloch]] brekt út yn noardlik [[Irak]].
* [[4 oktober]] - Foar de earste kear is it [[Wrâldbistedei]].
*[[4 novimber]] - By de [[Revolúsje fan 1930]] komt yn [[Brazylje]] [[Getúlio Vargas]] oan 'e macht.
*[[5 desimber]] - Yn [[Belgje]] falle by de [[giframp yn de Maasdelling]] by [[Luik (stêd)|Luik]] 66 deaden as der in wolk [[gifgas|giftich gas]] út in [[gemy]]sk [[fabryk]] ûntsnapt.
*[[12 desimber]] - De lêste [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] ûntromje it [[Saargebiet (mandaatgebiet)|Saargebiet]], dat de status fan [[mandaatgebiet]] fan it [[Folkebûn]] hat.
*[[22 desimber]] - Yn 'e [[Noarwegen|Noarske]] [[haadstêd]] [[Oslo]] ûndertekenje [[Nederlân]], [[Belgje]], [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]], [[Denemark]], [[Noarwegen]], [[Sweden]] en [[Finlân]] de [[Konvinsje fan Oslo]], wêryn't se inoar [[ekonomy]]ske en [[politike]] stipe ûnthjitte.
* [[22 desimber]] - Oprjochting fan de [[Federaasje fan Fryske Studinteferienings]] yn de [[Kânselerij (Ljouwert)|Kânselerij]] te [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]. 
*[[30 desimber]] - Nei't de [[opstân]] fan [[Feng Yuxiang]] yn noardlik [[Sina]] delslein is, konsintrearret de Sineeske [[diktator]] [[Chiang Kai-shek]] him op it besingeljen en ferneatigjen fan 'e [[kommunistysk]]e bases yn súdlik Sina.
* ''sûnder datum'' - De [[legindarysk]]e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[krimineel|kriminelen]] [[Bonnie en Clyde]] krije kunde oan inoar.

== Berne ==
;jannewaris
* [[3 jannewaris|3]] - [[Robert Loggia]], Amerikaansk akteur († [[2015]])
* [[4 jannewaris|4]] - [[Sorrell Booke]], Amerikaansk akteur († [[1994]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Hylkje Goïnga]], Frysk skriuwster († [[2001]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Derek Walcott]], Sint-Lusiaansk dichter, skriuwer en Nobelpriiswinner († [[2017]])
;febrewaris
* [[8 febrewaris|8]] - [[Kees Visscher]], Nederlânsk skriuwer († [[2007]])
* [[12 febrewaris|12]] - [[Viola Hatch]], Amerikaansk aktiviste, politika en bestjoerster
* [[22 febrewaris|22]] - [[Jean Bobet]], Frânsk hurdfytser († [[2022]])
;maart
* [[21 maart|21]] - [[Jos van Manen Pieters]], Nederlânsk skriuwster († [[2015]])
* [[24 maart|24]] - [[Jack Kooistra]], Frysk sjoernalist en nazy-jager
* [[30 maart|30]] - [[John Lanting]], Nederlânsk akteur († [[2018]])
;april
* [[2 april|2]] - [[Hemut Kohl]], bûnskânselier fan [[Dútslân]] († [[2017]])
* [[7 april|7]] - [[Andrew Sachs]], Dútsk-Britsk akteur († [[2016]])
* [[12 april|12]] - [[Ype Schaaf]], Frysk predikant en sjoernalist († [[2003]])
* [[12 april|12]] - [[Louw de Graaf]], Frysk politikus († [[2020]])
* [[30 april|30]] - [[Kitty Janssen]], Nederlânsk aktrise († [[2012]])
;maaie
* [[11 maaie|11]] - [[Edsger Wybe Dijkstra]], Nederlânsk wiskundige († [[2002]])
* [[22 maaie|22]] - [[Dieuwke de Graaff-Nauta]], Frysk politika († [[2008]])
* [[31 maaie|31]] - [[Clint Eastwood]], Amerikaansk akteur en regisseur
;juny
* [[3 juny|3]] - [[Rein Strikwerda]], Frysk ortopedysk sjirurch († [[2006]])
* [[12 juny|12]] - [[Jim Nabors]], Amerikaansk akteur en sjonger († [[2017]])
;july
* [[15 july|15]] - [[Jacques Derrida]], Frânsk literêr kritikus en filosoof († [[2004]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[Karoly Grosz]], premier fan [[Hongarije]] († [[1996]])
* [[5 augustus|5]] - [[Neil Armstrong]], Amerikaansk astronaut, earste minsk op 'e moanne († [[2012]])
* [[25 augustus|25]] - [[Sean Connery]], Skotsk akteur († [[2020]])
* [[28 augustus|28]] - [[Ben Gazzara]], Amerikaansk akteur († [[2012]])
* 28 - [[Windsor Davies]], Britsk akteur († [[2019]])
;septimber
* [[6 septimber|6]] - [[Durk van der Ploeg]], Frysk skriuwer
* [[7 septimber|7]] - kening [[Boudewijn fan Belgje]] († [[1993]])
* [[8 septimber|8]] -  [[Marilyn Durham]], Amerikaansk skriuwster († [[2015]])
* [[23 septimber|23]] - [[Ray Charles]], Amerikaansk sjonger en muzikant († [[2004]])
* [[25 septimber|25]] - [[Ellen Moves Camp]], Amerikaansk minskerjochte-aktiviste († [[2008]])
* [[29 septimber|29]] - [[Colin Dexter]], Ingelsk skriuwer († [[2017]])
;oktober
* [[4 oktober|4]] - [[Gerard van der Weerd]], Frysk dirigint († [[2012]])
* [[5 oktober|5]] - [[Renze de Vries]], Nederlânsk sportbestjoerder († [[2012]])
* [[10 oktober|10]] - [[Kim Winona]], Amerikaansk aktrise († [[1978]])
* [[17 oktober|17]] - [[Fred van der Vlugt]], Nederlânsk sjoernalist († [[2002]])
* [[27 oktober|27]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt († [[2022]])
* [[31 oktober|31]] - [[Michael Collins (astronaut)|Michael Collins]], Amerikaansk romtefarder († [[2021]])
;novimber
* [[3 novimber|3]] - [[Eppe Otter]], Frysk pionier [[Feanhoopfestival]] († [[2012]])
;desimber
* [[8 desimber|8]] - [[Maximilian Schell]],  Eastenryksk-Switsersk akteur, regisseur en skriuwer. († [[2014]])
* [[11 desimber|11]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur († [[2022]])
;''datum ûnbekend''
*[[Joop Verbeke]], Frysk muzikant († [[1997]])

== Ferstoarn ==
;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Just Havelaar]], Nederlânsk skilder en skriuwer (* [[1880]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Gerardus Heymans|Gerard Heymans]], Frysk filosoof en grûnlizzer fan 'e psychology yn Nederlân (* [[1857]])
;maaie
* [[12 maaie|12]] - [[Piter Jelles Troelstra]], Frysk politikus en dichter (* [[1860]])
* [[13 maaie|13]] - [[Fridtjof Nansen]], Noarsk ûntdekkingsreizger (* [[1861]])
;july
* [[7 july|7]] - [[Arthur Conan Doyle]], Skotsk skriuwer (* [[1859]])
;oktober
* [[11 oktober|11]] - [[Sien van Hulst]], inisjatyfnimster foar de wykferpleging en kreamsoarch (* [[1868]])
;desimber
* [[30 desimber|30]] - [[Nicolaas Molenaar]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1850]])
;datum ûnbekend
* ein [[april]] - [[Ellen Francis Mason]], Amerikaansk oersetster (* [[1846]])

==Literatuer==
;poëzij
* [[T.S. Eliot]], ''[[The Journey of the Magi]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''De Reis fan de Wizen'')&lt;/small&gt;
* [[T.S. Eliot]], ''[[A Song for Simeon]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''In Liet foar Simeon'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1930| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>g42mkgk8tfewb8t9xvqcuu2ir7v4nk6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tbilisi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>5145</id>
    <revision>
      <id>1085556</id>
      <parentid>1070978</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:35:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>353</id>
      </contributor>
      <comment>Tiflis_by_aivazovsky.jpg ferfongen troch [[commons:File:View_of_Tiflis_from_Seid-Abaz,_Ivan_Aivazovsky.jpg|View_of_Tiflis_from_Seid-Abaz,_Ivan_Aivazovsky.jpg]] (troch [[commons:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] om't: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4475" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Tbilisi&lt;br /&gt;თბილისი
| ôfbylding                   = Tbilisi sunset-6.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 1.473.551 &lt;small&gt;(2012)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 726 km&amp;sup2;
| befolkingstichtens          = 2000 km&amp;sup2;
| stêdekloft                  = 
| hichte                      = 
| lân                         = [[Georgje]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| boargemaster                = 
| stêdsyndieling              = 
| stifting                    = [[479]]
| postkoade                   = 
| tiidsône                    = [[UTC]] +4
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|41_43_0_N_44_47_0_E_region:GE_type:city(466000)|41° 43' N, 44° 47' E&lt;/small&gt;}}
| webside                     = [http://www.tbilisi.gov.ge/ www.tbilisi.gov.ge]
}}
[[Ofbyld:View of Havlabar (Tbilisi), in the early 1900s, Sergei Mikhailovich Prokudin-Gorskii.jpg|thumb|250px|right|''Utsjoch oer Tbilisi fanôf it plak fan de David-Tsjerke, ± 1907-1915.'']]

'''Tbilisi''', [[histoarysk]] ek '''Tiflis''' (Georgysk: თბილისი), is de haadstêd fan [[Georgje]]. Eartiids stie de stêd bekind ûnder de (Turkske) namme Tyflis.
De stêd beslacht in oerflak fan 350 km² en der wenje sa'n 1,4 miljoen minsken.

== Skiednis ==
Sûnt de 4de iuw foar Kristus is der minsklike bewenning op de lokaasje fan Tbilisi oan de rivier de [[Koera]] (Georgysk: Mtkvari). Yn de [[5e iuw]] stifte kening Fachtang I Gorgazaly (452-502) Tbilisi. Neffens in leginde skeat de kening in pylk mei syn bôge en waard de stêd stifte op it plak dêr't de pylk delkaam. Tbilisi hat gauris beset west troch útlânske grutmachten lykas de Perzen, de Turken en de Arabieren. Yn [[1122]] feroveret de Georgyske kening [[David de Bouwer]] nei swiere gefjochten de stêd. Hy ferhuzet syn residinsje fan Kuta'isy nei Tbilisi en makket dêrfan de haadstêd. Fan 1783 ôf wurdt Tbilisi ferskate kearen ferneatige troch de Perzen. Yn [[1801]] anneksearret Ruslân de stêd. Nei de Russyske revolúsje wurdt it de haadstêd fan in ûnôfhinklik Georgje fan [[1918]] oant en mei [[1921]]. Dan falt it [[Reade Leger]] de stêd binnen en wurdt it de haadstêd fan de [[Transkaukasyske Federaasje]] en letter fan de Sowjet Republyk Georgje. Yn [[1991]] waard Tbilisi haadstêd fan in ûnôfhinklik Georgje. 

== Gebouwen ==
Op de hegere plakken yn de stêd steane faak âlde tsjerken. De kommunisten hawwe ek in pear grutte gebouwen achterlitten lykas in tal unversiteits- en kultuergebouwen. Fanút de stêd binne hast altyd ien fan, of beide, 'paadwizende' bouwurken te sjen: de telefyzje-útstjoermêst en it stânbyld fan de 'Mem fan Kartly'.

== Befolking ==
De grutste minderheid yn Tbilisi binne de 200.000 [[Armeenjers]]. Rûchwei de helte dêrfan binne ferdreaun út Abgaazje. Ek wenje der Russen, Osseten en Azery. De joadske minderheid skynt al mear as 2000 jier yn Georgje te wenjen. Ek binne der Koerdyske en Turkske mienskippen te finen.
&lt;gallery&gt;
Tbilisi at night, Holiday 2, Georgia.jpg 
Sameba Cathedral, Holy Trinity Cathedral, Courtyard, Dusk 2, Tbilisi, Georgia.jpg
Sameba Cathedral, Holy Trinity Cathedral, Tbilisi, Georgia.jpg
Tbilisi, Tbilisi Parliament Building, Georgia.jpg
Tbilisi, Kashueti Georgian Orthodox Church, Georgia.jpg
Tbilisi at night, Kura River 2, Georgia.jpg
Tbilisi, City centre 2, Georgia.jpg 
Image:19th_century_health_baths.jpg
Image:Rainbowtbilisi.jpg
Image:Tbilisi bathdistrict.jpg
Image:Tbilisi balconies.jpg
Image:Narikala 001.jpg
Image:Old Tbilisi 001.jpg|Ald Tbilisi
Tbilisi, Night, Avlabari, Georgia.jpg
Sameba Cathedral, Courtyard, Dusk 2, Tbilisi, Georgia.jpg


Image:View of Tiflis from Seid-Abaz, Ivan Aivazovsky.jpg
Image:Caravansaray.jpg|[[Karavaanseray]]
Image:Tramway over Kus Tba.jpg
Image:თბილისი Tbilisi town hall, Freedom Square.jpg|Stedhûs oan it Frijheidsplein
Image:Mtkvari (1).jpg
Image:Tavisupleba square. Monument of St. George.jpg
Image:Mama-Daviti Church, Tbilisi.jpg
Image:Synagogue in Tbilisi, Georgia.JPG|[[Synagoge]]
Image:Rustaveli Theatre Facade, Tbilisi.JPG
&lt;/gallery&gt;

[[Kategory:Tbilisi| ]]
[[Kategory:Plak yn Georgje]]
[[Kategory:Haadstêd yn Aazje]]
[[Kategory:Haadstêd yn Jeropa]]
[[Kategory:Plak stifte yn 479]]</text>
      <sha1>dyiwrxnds45elhey514ocllaa51xmzv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Utert (stêd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>7718</id>
    <revision>
      <id>1085607</id>
      <parentid>1085203</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T05:28:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Spoarwegen */ keppelstreekje</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="44685" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente
| namme                       = Utert &lt;br&gt; &lt;small&gt;''Utrecht''&lt;/small&gt;
| ôfbyld                      = [[Ofbyld:Buurkerk_en_Domtoren.jpg|300px|border]]&lt;br&gt;[[Ofbyld:Sol_Lumen.jpg|300px|border]] &lt;br&gt;[[Ofbyld:Utrecht_Altstadt_14.jpg|149px|border]][[Ofbyld:Utrecht_Altstadt_07.jpg|149px|border]] ''Ofbylden fan it sintrum fan Utert mei de Domtsjerke en -toer''
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag_of_Utrecht_city.svg|border|125px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Utrecht_gemeente_wapen.svg|80px]] 
| lokaasje                    = [[Ofbyld:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0344_(2016).png|300px]] 
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = koördinaten
| namme bestjoerlike ienheid 2= {{Koördinaten yn tekst|52_05_20_N_05_06_56_E_type:city(746000)_region:NL|52° 5′ NB, 5° 6′ EL}}
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| boargemaster                = [[Sharon Dijksma]] ([[Partij fan de Arbeid|PfdA]])
| haadplak                    = Utert
| grutste plak                = Utert
| ynwennertal                 = 361.924 &lt;small&gt;(31 jannewaris 2022)&lt;/small&gt;
| befolkingstichtens          = 3.857 / [[km²]]
| oerflak                     = 99,21  km²
| wêrfan lân                  = 93,83 km²
| wêrfan wetter               = 5,38 km²
| tal stêden                  = 1
| tal doarpen                 = 3
| ferkearsieren               = [[Ofbyld:NL-A2.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A12.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A27.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A28.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NLD-N230.svg|30px|border]]  
| oprjochte                   = [[2 juny]] [[1122]]
| perioade 1                  = 
| namme perioade 1            = 
| perioade 2                  = 
| namme perioade 2            = 
| perioade 3                  = 
| namme perioade 3            = 
| perioade 4                  = 
| namme perioade 4            = 
| perioade 5                  = 
| namme perioade 5            = 
| opheft                      = 
| opgien yn                   = 
| no part fan                 = 
| netnûmer                    = 030 
| postkoades                  = 3450-3455, 3546 (wyk Vleuten-De Meern), 3500-3585
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = UTC +2
| webside                     = [http://www.utrecht.nl/ www.utrecht.nl]
}}
[[Ofbyld:Domtoren vanaf de Stadhuisbrug.JPG|thumb|Sicht op de Domtoer fan de Stedhûsbrêge]]
'''Utert'''&lt;ref&gt;{{Frysk Hânwurdboek|2212}}&lt;/ref&gt; ([[Nederlânsk]] en offisjeel: ''Utrecht'', yn it pleatslike dialekt: ''Utreg'' of ''Utereg'') is in [[Gemeente (bestjoer)|gemeente]], de haadstêd fan de [[provinsje]] [[Utert (provinsje)|Utert]] en de fjirde stêd fan [[Nederlân]] (361.924 ynwenners op 31 jannewaris 2022, boarne: CBS).
Utert is ien fan de stêden fan de [[Rânestêd]]. It is de fluchst waaksende stêd fan Nederlân.

De stêd leit sintraal yn Nederlân op in knooppunt fan dyk, spoar en wetter, dêrtroch fine der in soad beurzen en konferinsjes plak. It [[Stasjon Utert-Sintraal]] is it drokste treinstasjon fan Nederlân.&lt;br&gt;
Yn de stêd húsmanje ûnder oaren de grutste [[Universiteit fan Utert|universiteit]] fan Nederlân, it haadkantoar fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en de [[Jierbeurs]]. Utert is ek it sit fan de Roomsk-Katolike Tsjerke yn Nederlân en it [[Aartsbisdom Utert (roomsk-katolyk)|Aartsbisdom Utert]]. Ek is de stêd it sit fan de [[Aldkatolike Tsjerke]].

It is ien fan de âldste stêden fan Nederlân mei in wichtich histoarysk sintrum, mar ek mei nijmoadrige bouwurken sa as ''Hoog-Catharijne'' dêr't mieningen hiel wat negativer oer binne. Troch de [[Domtoer]], symboal fan de stêd en mei 112,32 meter de heechste tsjerketoer fan Nederlân, wurdt de stêd ek wol de '''Domstêd''' neamd.

De gemeente Utert bestiet njonken de stêd Utert ek út de kearnen [[Haarzuilens]], [[De Meern]] en [[Vleuten]].

== Namme ==
De namme fan Utert hat syn komôf fan it [[Latyn]]ske ''[[Traiectum (Utert)|Traiectum]]'', itjinge soksawat betsjutte as &quot;oerstekplak&quot;, dus in oerstekplak oer de [[Ryn]] hinne. Trajectum waard yn it [[Aldnederlânsk]] ''Trecht''. Om it fan de &quot;oare Trecht&quot;, [[Maastricht]] oan de rivier de [[Maas]], te ûnderskieden, waard it ''Uu Trecht'', dêr't ''Uu'' in ferwizing nei de ûnderrin oan de Ryn wie. Dat waard yn de [[midsiuwen]] op syn bart wer ferlatynske ta ''Ultraiectum''. Ek waard de stêd wol oantsjut as ''Traiecti Batavorum'' (Bataafske Trecht).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20081229085936/http://www.dbnl.org/tekst/sijs002chro01%2001/sijs002chro01%2001%200010.htm {{Aut|Nicoline van der Sijs}} (2001), ''Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen'', side 100, Uitjouwerij L.J. Veen, Amsterdam/Antwerpen, ISBN 90-204-2045-3]&lt;/ref&gt;

Yn it pleatslike dialekt fan Utert wurdt de stêd ''Utreg'' neamd, en komt yn de multykulturele strjittetaal fan de Rânestêd wol foar as ''Utka''. By [[karnaval]] hjit de stêd tydlik ''Leemput''.

== Skiednis ==
=== Iere skiednis ===
Der is bewiis fûn dat der al bewenning wie yn de [[stientiid]] (2200 f.Kr.) en de [[brûnstiid]] (1800-800 f.Kr.). De werklike skiednis fan Utert set útein mei de bou fan in legerkamp (''castellum'') oan de [[Ryn]] troch de [[Romeinen]] om likernôch [[50]] n.Kr. hinne. Keizer [[Klaudius]] besleat dat it [[Romeinske Ryk]] net fierder nei it noarden ta útwreidzje sil. Hy liet dêrom in stikmannich fersterkings by de [[Ryn]], de noardlike grins fan it Ryk, del, en sadwaande waard de ferdigeningsliny ''[[Limes Germanicus]]'' boud. De [[haadstream]] fan de Ryn gie doetiids oer de [[Krûme Ryn]] en de [[Alde Ryn]], en dy wiene dus part fan de grins. De fersterkings koene sa'n 500 romeinske soldaten hûsmanje. Njonken de fersterkings ûntstiene plakken dêr't ambachtslju, tsjinsten, hannelers en de froulju fan de soldaten harren nei wenjen setten.

Op, dat hjoed-de-dei it Domplein is, bouden de Romeinen it fort ''Traiectum'', op it plak dêr't de Ryn oerstutsen wurde koe. Om it jier [[200]] n.Kr. hinne waarden de houten muorren dy't om de fersterking hinne stiene ferfongen troch muorren boud mei [[dowestien]]. Oerbliuwsels dêrfan binne ûnder it Domplein fûn.

Fan de mid [[tredde iuw]] ôf foelen Germaanske stammen gauris it Romeinske gebiet yn. Fan [[275]] ôf koene de Romeinen de noardlike grins net langer mear ferdigenje en Traiectum waard efterlitten. Fan it tiidrek fan [[270]] oant [[650]] is der mar in bytsje bekend en der waard pas fanijs oer Utert sprutsen yn de [[sande iuw]], lang nei't de Romeinen fuortgien wiene. 

=== Midsiuwen ===
Letter hawwe de [[Franken]], ûnder kening [[Dagobert I]], op it stee binnen de muorren fan it âlde romeinske fort in tsjerke boud dy't troch de [[Friezen]] healwei yn de [[7e iuw]] oermastere waard. De Fryske keningen [[Aldgillis|Aldgilles]] en [[Redbad]] makken fan Utert harren residinsje, nei't se harren machtsgebiet yn ''Frisia Citerior'' útrweide hawwe.&lt;ref&gt;{{Aut|John Hines}}, {{Aut|Nelleke IJssennagger-van der Pluijm}} ''Frisians of the Early Middle Ages'' Boydell &amp; Brewer Ltd Woodbridge, Feriene Keninkryk&lt;/ref&gt; Nei de oermastering fan it [[Fryske Ryk|Fryske keninkryk]] troch [[Karel Martel]] yn [[723]] waard de stêd fannijs troch de Franken oermastere. It stee kaam doe yn besit fan de Angelsaksyske biskop [[Willibrord]] en waard in wichtich tsjerklik sintrum mei grutte wrâldske macht. Willibrord waard troch paus [[Sergius I (paus)|Sergius I]] oansteld en kristenje de Friezen. It oanstellen fan Willibrord wurdt wol sjoen as it begjin fan de [[Prinsbisdom Utert]] en Utert waard ien fan de wichtichste kristlike sintrums yn Noardwest-Jeropa. Nei it neigean fan it justjes by de stream op lizzende hannelsplak [[Doarestêd]] om [[850]] hinne, naam Utert it hannelsbelang foar in grut part oer.  

==== Prinsbisdom ====
{{Apart|Prinsbisdom Utert}}
Nei't de Frankyske hearskers it [[Feodalisme|feodale systeem]] ynfierd hiene, krigen de Utertske biskoppen njonken de geastlike macht ek wrâldske macht. Hja krigen njonken it gebiet om Utert hinne ek grutte parten, yn dat hjoed-de-dei it easten fan Nederlân is, yn erflien. Hja krigen gauris feodale konflikten mei harren buorren, de [[List fan greven fan Hollân en Seelân|greven fan Hollân]] en de [[Hartochdom Gelre|hartoggen fan Gelre]]. De [[Feluwe]] waard troch Gelre oermastere en sadwaande waard it Prinsbisdom dêrtroch yn twaen snien. It gebiet om Utert hinne waard it [[Nederstift]], de hjoeddeistige provinsje Utert, en de [[Oerstift]], it gebiet fan [[Oerisel]] en [[Drinte]] mei [[Stellingwerf]] wie it oare gebiet.

==== Untjouwing fan de stêd ====
[[Ofbyld:Stadsrechten Utrecht oorkonde 1122 bron Utrechts Archief.jpg|thumb|''Oarkonde fan 2 juny 1122 fan de befêstiging troch keizer Hindrik V fan de stedsrjochten dy't troch biskop Godebald  oan Utert jûn wiene'']]
Troch syn geunstige lizzing oan de Ryn waard Utert in wichtige hannelstêd. De waaksende stêd krige yn [[1122]] fan keizer [[Hindrik V fan it Hillige Roomske Ryk|Hindrik V]] fan it [[Hillige Roomske Ryk]] [[stedsrjochten]]. De [[Krûme Ryn]] rekke lykwols troch de iuwen hinne hieltyd mear ferlanne. De [[haadstream]] fan de Ryn rûn yn dy tiid al oer de [[Lek (rivier)|Lek]] as de [[Waal]]. Om Utert berikber te hâlden waard it wetter om de stêd hinne kanalisearre en der waarden grêften om en yn de stêd groeven, dy't hannel oer wetter mooglik makken. By de grêften del waarden pakhûzen mei kelders, dy't op wetterhichte boud waarden dêr't it ferhannele guod yn laden en lost wurde koe, boud. 

De biskoppen fan Utert, dy't in soad lânguod bûten de stêd yn besit hiene, koene net altyd goed mei de boargers fan Utert oerwei. Biskop Godebald damme de Krûme Ryn yn 1122 by [[Wyk by Duerstêd]] ôf om syn lânguod foar oerstreamings te beskermjen. Yn [[1127]] waard troch de Utertske gilden úteinset mei it graven fan de [[Vaartse Rijn]] dy't Utert ferbûn mei de [[Hollânske Isel]] by [[Iselstein]]. Yn [[1285]] damme de Hollânske greve [[Floaris V fan Hollân|Floaris V]] de Hollânske Isel ôf en doe waard de Vaartse Rijn ferlingd alhiel nei de Lek ta by [[Vreeswijk]] dêr't yn [[1373]] slûzen yn boud waarden.

==== Religieuze gebouwen ====
Yn de snuorje fan it Prinsbisdom waarden ferskate tsjerken en kleasters yn en om Utert hinne boud. De meast ferneamde is de Sint-Martenskatedraal, of de [[Dom fan Utert]], yn it âlde romeinske fort. Mei de bou fan it [[Gotyk|goatyske]] bouwurk waard yn [[1254]] úteinset, nei't in eardere [[Romaanske arsjitektuer|romaanske]] bouwurk troch in brân swier skansearre rekke. It [[Koer (tsjerke)|koer]] en de [[transept]] wiene ree yn [[1320]] en dêrnei waard úteinset mei de bou fan de ûntsachlike Domtoer. Yn [[1420]] wie it [[Skip (tsjerke)|skip]], it lêste part fan de tsjerke, ree. Njonken de katedraal wiene der noch fjouwer [[kapitteltsjerke]]n yn Utert: [[Sint-Salvatortsjerke (Utert)|Sint-Salvatortsjerke]] oan it Domplein dy't fan de achtste iuw datearret en yn de sechtjinde iuw sloopt waard; de [[Janstsjerke (Utert)|Janstsjerke]] fan [[1040]], de [[Pitertsjerke (Utert)|Pitertsjerke]], fan [[1039]] en de [[Marijetsjerke (Utert)|Marijetsjerke]] fan [[1090]] dy't sloopt waard yn de iere njoggentjinde iuw, dochs dêr't it kleaster noch fan oer is. Njonken de tsjerken wiene dêr de [[Paulusabdij (Utert)|Paulusabdij]] en de fyftjinde iuwske [[Begynhof (Utert)|begynhof fan Sint-Nikolaas]] en in fjirtjinde iuwske [[kapittelseal]] fan de [[Dútske Oarder]].

Njonken dy gebouwen dy't allegear ta it bisdom hearde, wiene der noch fjouwer [[karspeltsjerke]]n yn de stêd: de [[Jacobitsjerke (Utert)|Jacobitsjerke]] fan de alfde iuw, dêr't it hjoeddeistige goatyske gebouw fan de fjirtjinde iuw ôf stammet; de Buertsjerke fan de alfde iuw; de [[Nikolaitsjerke (Utert)|Nikolaitsjerke]] fan de tolfde iuw en de trettjinde iuwske Geartetsjerke, wijd oan [[Gertrudis fan Nijvel]].

=== Iermoderne tiid ===
[[Ofbyld:Traiectum - Wttecht - Utrecht (Atlas van Loon).jpg|thumb|''Kaart fan Utert troch [[Willem Blaeu]] yn 1652'']]
Yn [[1528]] ferlear de biskop syn wrâldske macht oer it Oer- en Nedersift oan de [[Hûs Habsburch|Habsburchske]] keizer [[Karel V]] fan it [[Hillige Roomske Ryk]]. Hy feriene de [[Santjin Provinsjes]] yn in [[personele uny]]. It Oerstift waard de [[Hearlikheid Oerisel]] en it Nederstift waard it [[Hearlikheid Utert]]. Dêrmei kaam dus in oan oan it Prinsbisdom Utert. De biskop hold syn geastlike macht wol, alhoewol't Karel V it rjocht bemachtige en beneam de biskoppen himsels. Yn [[1559]] waard it bisdom Utert ta in [[Aartsbisdom Utert (roomsk-katolyk)|aartsbidom]] ferheft en Utert waard it sit fan de tsjerklike provinsje fan de Noardlike Nederlannen. De ynwenners fan Utert wiene net al te bliid mei de nije sitewaasje. Hoewol't se gauris spul hiene mei de biskoppen koene se harren ek net fine yn it gesach fan Karel V. Om de kontrôle oer de stêd te hâlden liet Karel V it kastiel [[Vredenburg (kastiel)|Vredenburg]] bouwe en liet dêre in grut garnizoen yn húsmanje. Krapoan fyftich jier letter waard it kastiel ôfbrutsen yn oanrin fan de [[Nederlânske Opstân]].

Yn [[1579]] waard yn Utert de [[Uny fan Utert (1579)|Uny fan Utert]] troch de sân noardlike provinsjes tekene, dêr't se besleaten meiïnoar op te arbeidzjen tsjin de Spaansk-Habsburchske oerhearsking. Dat waard sjoen as de berte fan de [[Republyk fan de Sân Feriene Nederlannen]]. Yn [[1580]] waard it katolisisme yn de protestantske Republyk ferbean. Ek it Aartsbisdom Utert waard ôfskaft. De steedhâlders winne net al te wiis mei de selsstannige ynstelling fan de Utertske boargerij en brochten de stêd dêrnei mear ûnder streekrjochte kontrôle fan de Republyk, dêr't de macht fan hieltyd mear nei it dominante goa [[Greefskip Hollân|Hollân]] ta wiksele. Dat late ta in lange tiid fan ekonomyske stagnaasje fan de stêd. Yn de [[Gouden Iuw]] woeks Amsterdam Utert foarby as grutste stêd fan Nederlân. Utert bleau lykwols in bysûndere stêd yn de Republyk mei likernôch 40% fan de befolking dy't noch út katoliken bestie. Ek aadlike famyljes om utens en oare eliten hiene hûzen yn de stêd yn besit. Yn [[1636]] waard de [[Universiteit fan Utert]] stifte.

Yn it [[Rampjier (1672)]] foel de fersterke stêd ta de Frânsen. De Frânske ynfal waard tsjinholden justjes westlik fan Utert by de [[Hollânske Wetterliny]]. Op [[1 augustus]] [[1674]] waard Utert troffen troch in swiere stoarm, mooglik in [[tornado]]. Dêrmei rekke it noch net foltôge middenskip fan de Dom fan Utert slim skeind en rekken de toer en de tsjerke faninoar skaat.

Yn [[1713]] waard de [[Frede fan Utert (1713)|Frede fan Utert]], oangeande de [[Spaanske Súksesjekriich]], tekene. Sûnt [[1723]] waard Utert it sit fan de [[Aldkatolike Tsjerke]] fan de wrâld. Utert waard foar in koart skoftke de haadstêd fan it [[Keninkryk Hollân]].

=== Moderne tiid ===
[[Ofbyld:Een uitzinnige menigte verwelkomt de Canadese bevrijders in Utrecht - An ecstatic crowd in Utrecht welcomes the Canadian liberators (4502667274).jpg|thumb|''Ynwenners fiere op 7 maaie 1945 de befrijing fan Utert troch Kanadezen'' ]]
Yn de iere [[njoggentjinde iuw]] wie de rôl fan Utert as fêstingstêd útspile. De fersterkings fan de [[Nije Hollânske Wetterliny]] waarden eastlik fan de stêd ferpleatst. De muorren en de wâlen om de stêd hinne waarden ôfbrutsen. Yn [[1843]] waard it spoar tusken Amsterdam en Utert iepene. Utert waard dêrnei stadichoan it mulpunt fan de Nederlânske spoarwegen. Doe't de Yndustrialisaasje yn Nederlân lang om let goed op gong kaam, woeks Utert al hiel fluch in ein bûten de âlde stedswâlen. Yn [[1853]] waard it Aartsbisdom Utert troch goedkarren fan de Nederlânske oerheid fannijs troch it Fatikaan oprjochte. Utert waard fannijs it sintrum fan de Roomsk-Katolike Tsjerke yn Nederlân. Fan de 1880-er jierren ôf waarden de wiken Oudwijk, Wittevrouwen en Vogelenbuurt yn it easten, wylst Lombok yn it westen fan de stêd ûntwikkele. Nije middenklassewiken, lykas Tuindorp en Oog in Al waarden yn de 1920-er en 1930-er jierren boud. Yn dy snuorje waarden ferskate hûzen en kantoarpannen yn [[Jugendstil]]-styl boud.

Yn maaie [[1940]] waard der eastlik fan Utert slim fochten by de Dútske ynfal yn Nederlân yn de [[Twadde Wrâldkriich]]. Op [[7 maaie]] [[1945]] lutsen Britske en Kanadeeske troepen de stêd yn nei de Dútske kapitulaasje op [[5 maaie]]. 

Nei de Twadde Wrâldkriich woeks de stêd fannijs fluch mei de bou fan de wiken Overvecht, Kanaleneiland, Hoograven en Lunetten. Om [[2000]] hinne waard westlik fan de stêd oan oare kant de [[Rykswei 2]] de wyk [[Leidsche Rijn]] boud. 

It gebiet om it [[Stasjon Utert-Sintraal]] hinne, en it stasjon sels, waarden, nei modernistyske ideeën yn de [[1960-er jierren]], yngeand feroare en boud yn [[Brutalisme|brutalistyske styl]]. By dy ferbouwing waarden it winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' en muzyksintrum ''Vredenburg'' boud en waard in part fan de stedsbûtengrêft omboud ta in ferdjippe stedsautowei de ''Catharijnebaan''. Der ûntstie ferset en rebûlje tsjin de fernijing fan it sintrum foar't de lêste gebouwen foltôge waarden. Yn de iere [[21e iuw]] waard it gebiet fannijs yngeand feroare. It nije muzyksintrum [[TivoliVredenburg]] waard iepene yn [[2014]], dêr't de oarspronklike ''Vredenburg'' en poppoadium ''Tivoli'' yn ien gebou ûnderbocht wurde. De ''Catharijnebaan'' waard fannijs ûnder wetter set.

== Geografy ==
[[Ofbyld:Gem-Utrecht-OpenTopo.jpg|thumb|''Topografyske gemeentekaart fan Utert (2016)'']]
Utert leit sintraal yn Nederlân en yn 'e provinsje Utert. 

Ut it easten wei streamt de [[Krûme Ryn]] de stedsgrêften yn. Ut dy stedsgrêften streamt it wetter fierder nei it westen ta troch de [[Utertske Fecht]] en de [[Leienske Ryn]]. It grutste wetter dat hjoed-de-dei troch de stêd rint is it [[Amsterdam-Rynkanaal]] fan súdeast nei noardwest. In âlder kanaal is de [[Vaartse Rijn]], dy't de stêd mei de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] by [[Vreeswijk]] yn it suden ferbynt.

Westlik fan de stêd, oan oare kant it [[Amsterdam-Rynkanaal]] en de [[Rykswei 2|A2]] leit de foarstêdlike útwreidingswyk [[Leidsche Rijn]]. Dy wyk is de grutste [[Vinex]]-lokaasje en nijbouprojekt fan Nederlân.

=== Bestjoerlike yndieling ===
De eardere gemeente [[Vleuten-De Meern]] is sûnt 1 jannewaris 2001 part fan de gemeente Utert. Ek waard doe in part fan de gemeente [[Nieuwegein]], it [[polder]]gebiet [[Rijnenburg]], oan de gemeente Utert taheakke. Nei de anneksaasje besleat de nij keazen gemeenterie de besteande yndieling fan de wenkearnen net te feroarjen. Sa bleaune [[De Meern]], [[Vleuten]], [[Haarzuilens]] en de kearn Utert gewoan as ûnderskate kearnen bestean. De grins tusken Utert en Vleuten en Utert en de Meern waard justjes ferlein oangeande de winske wykyndieling fan guon nijboubuerten.

=== Wiken ===
[[Ofbyld:Utrechtsewijken-nummering.png|thumb|''De Utertske wiken mei harren nûmering'']]
De gemeente Utert bestiet út tsien ûnderskate wiken. Foar de anneksaasje fan Vleuten-De Meern hie de stêd acht wiken. De wiken fan de gemeente Utert binne te ferlykjen mei stedsdielen yn oare stêden. De Utertske wiken binne ûnderferparte yn ûnderwiken en dy wer yn buerten. Eltse wyk hat in wykburo of in wyktsjinstsintrum. 

Eltse wyk hat in riedskommisje foar de wyk, gearstald út gemeenteriedsleden as harren plakferfangers en eltse wyk hat ek in eigen wethâlder. Dêrnjonken bestiet der sûnt 2002 in wykrie dy't in advisearjende rôl hat en dy't bestiet út bewenners fan de oanbelangjende wyk. De Utertske wiken binne:

*01: [[Binnenstêd (Utert)|Binnenstêd]]	     
*02: [[East (Utert)|East]]	         
*03: [[Leidsche Rijn]]	
*04: [[West (Utert)|West]]	
*05: [[Overvecht]]	
*06: [[Súd (Utert)|Súd]]
*07: [[Noardeast (Utert)|Noardeast]]	
*08: [[Súdwest (Utert)|Súdwest]]	
*09: [[Noardwest (Utert)|Noardwest]]	
*10: [[Vleuten-De Meern]]	

=== Kearnen ===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!Kearn !! Ynwenners &lt;br&gt; &lt;small&gt;1 jannewaris 2021&lt;/small&gt;&lt;ref&gt;[https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2021/31/kerncijfers-wijken-en-buurten-2021 Sintraal Buro foar de Statistyk 2021]&lt;/ref&gt;
|-
| Utert|| 308.965
|-
| [[Vleuten]] || 27.810
|-
| [[De Meern]] || 21.815
|-
| [[Haarzuilens]] || 555
|}
=== Klimaat ===
Neffens de [[klimaatklassifikaasje fan Köppen]] falt Utert yn de yndieling ''Cfb.'' (tuskenbeiden seeklimaat).&lt;ref&gt;[http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/ Aktuele wrâldkaart neffens de klimaatklassifikaasje fan Köppen], sjoen op 14 jannewaris 2013.&lt;/ref&gt;

== Befolking ==
=== Demografy ===
[[Ofbyld:AgeSexPyramid_2022_Utrecht.svg|thumb|200px|Befolkingspiramide fan Utert yn 2022]]
De gemeente Utert hat in befolking fan likernôch 360.000 ynwenners (2022). Utert hat in reedlike jonge befolking, benammen yn de âldensgroep fan 20 oant 30 jier. Dat komt troch de oanwêzigens fan de [[Universiteit fan Utert]]. Der wenje likernôch 64.000 studinten yn de stêd. Likernôch 52% fan de befolking bestiet út froulju, wylst 48% fan de befolking út manlju bestiet. 52% fan de hûshâldings bestiet út ienpersoanshûshâldings. Sa'n 29% fan de befolking fan Utert binne boaske as wenje meiïnoar. Likernôch 3% fan de befolking is skaat.&lt;ref&gt;[http://arquivo.pt/wayback/20091015030852/http://www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=278616 Gemeente Utert:''Utrechts onderzoek en cijfers''] Wayback Machine oproppen op 15 oktober 2010&lt;/ref&gt;

Fan 63% fan de Utertsken binne beide âlden fan Nederlânsk komôf. Likernôch 12% fan de befolking bestiet út minsken mei in bûtenlânsk komôf út [[Westerske lannen]], wylst 24% fan de befolking op syn minst ien âlden dy't net fan westersk komôf is. Dêrfan komt 9% út [[Marokko]], 4% út [[Turkije]], 3% út [[Suriname]] en de [[Nederlânske Antillen]] en goed 8% út oare lannen. De wiken [[Kanaleneiland]] (83%) en [[Overvecht]] (60%) hawwe in heech persintaazje minsken mei in migraasje-eftergrûn. Lykas yn oare grutte stêden hat Utert te krijen mei sosiaal-ekonomyske problemen. Sa'n 38% fan de befolking hat in minimumlean of is ôfhinklik fan de sosjale bystân (17% fan alle hûshâldings). Wiken lykas Kanaleneiland, Overvecht en Hoograven besteane benammen út heechbou en binne bekend as wiken mei in hegere earmoede en kriminaliteit.&lt;ref&gt;[http://arquivo.pt/wayback/20091015030852/http://www.utrecht.nl/smartsite.dws?id=278616 Gemeente Utert:''Utrechts onderzoek en cijfers''] Wayback Machine oproppen op 15 oktober 2010&lt;/ref&gt;

=== Religy ===
Utert is sûnt de achtste iuw it religieuze sintrum fan it gebiet fan it hjoeddeistige Nederlân. Hjoed-de-dei it is it sit fan de aartsbiskop fan it [[Aartsbisdom Utert (roomsk-katolyk)|Aartsbisdom Utert]]. De tsjerkeprovinsje beslacht it gânse [[Keninkryk fan de Nederlannen]].

Utert is ek it sit fan de aartsbiskop fan de [[Aldkatolike Tskerke]] en de lokaasje fan de kantoaren fan de [[Protestantske Tsjerke yn Nederlân]].

De befolking fan Utert bestiet út: 61% net tsjerklik, 28% [[Kristen|kristenen]], 9,9% [[moslims]] en 0,8% [[hindoes]].&lt;ref&gt;[https://www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2014/40/kerkelijkheid-en-kerkbezoek-2010-2013 CBS: ''Kerkelijkheid en kerkbezoek'']&lt;/ref&gt;

=== Befolkingsûntjouwing ===
Yn de neikommende tabel stiet de befolkingsûntjouwing fan Utert te lêzen. De befolkingsifers fan foar de njoggentjinde iuw binne rûsd, en de sifers wurde fierder werom yn 'e tiid minder krekt. De sifers fan de njoggentjinde iuw komme fan folkstellingen, de nijere ynformaasje komt út it befolkingsregister.&lt;ref&gt;De sifers foar 1623, útsein 1525 en 1600, komme út it ''Jaarboek Oud-Utrecht'', 1995, siden 53-85; de sifers fan 1525, 1600, 1650 oant 1890 en 1970 komme út ''Een paradijs vol weelde, geschiedenis van de stad Utrecht'', 2000, siden 249; de sifers fan 1900 oant 1960 komme út ''2000 jaar Utrecht'', Utrecht/Antwerpen, 1969, side 215; it befolkingstal fan 1980 komt út it  ''Jaarboek Oud-Utrecht'', 1981; de sifers nei 1980 komme fan it [http://statline.cbs.nl/ CBS]&lt;/ref&gt;

{|
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Jier
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| [[1200]] || align=&quot;right&quot; | 3000
|-----
| [[1300]] || align=&quot;right&quot; | 5500
|-----
| [[1400]] || align=&quot;right&quot; | 13 000
|-----
| [[1481]] || align=&quot;right&quot; | 20 000
|-----
| [[1525]] || align=&quot;right&quot; | 30 000
|-----
| [[1577]] || align=&quot;right&quot; | 27 500
|-----
|}
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Jier
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| [[1600]] || align=&quot;right&quot; | 30 000
|-----
| [[1623]] || align=&quot;right&quot; | 30 000
|-----
| [[1650]] || align=&quot;right&quot; | 31 000
|-----
| [[1670]] || align=&quot;right&quot; | 33 500
|-----
| [[1700]] || align=&quot;right&quot; | 30 000
|-----
| [[1730]] || align=&quot;right&quot; | 33 000
|-----
| [[1748]] || align=&quot;right&quot; | 25 000
|-----
| [[1775]] || align=&quot;right&quot; | 29 000
|-----
|}
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Jier
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| [[1800]] || align=&quot;right&quot; | 33 000
|-----
| [[1809]] || align=&quot;right&quot; | 35 000
|-----
| [[1815]] || align=&quot;right&quot; | 33 663&lt;ref name=&quot;Atlas&quot;&gt;''Werkgroep kadastrale atlas provincie Utrecht (2000) Kadastrale Atlas provincie Utrecht 6. Utrecht in 1832. Grondgebruik en eigendom''. Laren: Printerij Van Wijland B.V.&lt;/ref&gt;
|-----
| [[1822]] || align=&quot;right&quot; | 35 000
|-----
| [[1832]] || align=&quot;right&quot; | 43 000
|-----
| [[1850]] || align=&quot;right&quot; | 47 000
|-----
| [[1860]] || align=&quot;right&quot; | 52 000
|-----
| [[1870]] || align=&quot;right&quot; | 57 000
|-----
| [[1880]] || align=&quot;right&quot; | 68 000
|-----
| [[1890]] || align=&quot;right&quot; | 81 000
|-----
|}
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Datum
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| 1 jan 1900 || align=&quot;right&quot; | 102 086
|-----
| 1 jan 1910 || align=&quot;right&quot; | 119 006
|-----
| 1 jan 1920 || align=&quot;right&quot; | 138 334
|-----
| 1 jan 1930 || align=&quot;right&quot; | 153 208
|-----
| 1 jan 1940 || align=&quot;right&quot; | 165 029
|-----
| 1 jan. 1950 || align=&quot;right&quot; | 193 190
|-----
| 1 jan 1960 || align=&quot;right&quot; | 254 186
|-----
| 1970 || align=&quot;right&quot; | 279 000
|-----
| 1 jan 1980 || align=&quot;right&quot; | 236 208
|-----
| 1 jan 1990 || align=&quot;right&quot; | 230 676
|-----
|}
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Datum
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| 1 jannewaris 2000 || align=&quot;right&quot; | 233 667
|-----
| 1 jan 2001 || align=&quot;right&quot; | 256 420
|-----
| 1 jan 2002 || align=&quot;right&quot; | 260 625
|-----
| 1 jan 2003 || align=&quot;right&quot; | 265 151
|-----
| 1 jan 2004 || align=&quot;right&quot; | 270 244
|-----
| 1 jan 2005 || align=&quot;right&quot; | 275 258
|-----
| 1 jan 2006 || align=&quot;right&quot; | 280 949
|-----
| 1 jan 2007 || align=&quot;right&quot; | 288 401
|-----
| 1 jan 2008 || align=&quot;right&quot; | 294 737
|-----
| 1 jan 2009 || align=&quot;right&quot; | 299 891
|-----
|}
| valign=&quot;top&quot; |
{| class=&quot;wikitable&quot;
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Datum
! style=&quot;background:#efefef;&quot; | Ynwenners
|-----
| 1 jannewaris 2010 || align=&quot;right&quot; | 307.124
|-----
| 1 jan 2011 || align=&quot;right&quot; | 311.405
|-----
| 1 jan 2012 || align=&quot;right&quot; | 316.277
|-----
| 1 jan 2013 || align=&quot;right&quot; | 321.989
|-----
| 1 jan 2014 || align=&quot;right&quot; | 328.577
|-----
| 1 jan 2015 || align=&quot;right&quot; | 334.139
|-----
| 1 jan 2016 || align=&quot;right&quot; | 338.949
|-----
| 1 jan 2017 || align=&quot;right&quot; | 343.134
|-----
| 1 jan 2018 || align=&quot;right&quot; | 348.065
|-----
| 1 jan 2019 || align=&quot;right&quot; | 352.795
|-----
|}
|}

=== Agglomeraasje ===
De [[Agglomeraasje Utert]] foarmet mei [[Amersfoart]] it eastlike part fan de Noardwjuk fan de [[Rânestêd]]. Der bestiet net folle dúdlikens oer de krekte oantsjutting fan wat by de Agglomeraasje Utert heart. De lytsere agglomeraasje bestiet út oan ienwei troch bebouwing, dus plakken dy't tsjin de stêd Utert fêst woeksen binne. Dat binne [[Nieuwegein]], [[Iselstein]] en [[Maarssen]]. Meiïnoar telle dy likernôch 420.000 ynwenners. &lt;br&gt;
De agglomeraasje as stedsgewest yn rommere sin bestiet njonken dy plakken ek út de gemeenten [[De Bilt (gemeente)|De Bilt]] (allinnich de plakken [[De Bilt (doarp)|De Bilt]], [[Bilthoven]] en [[Groenekan]]), [[Seist]], [[Bunnik (gemeente)|Bunnik]], [[Houten]], it plak [[Driebergen-Rijsenburg]] yn de gemeente [[Utertske Heuvelrêch (gemeente)|Utertske Heuvelrêch]] en de stêd [[Fianen]] yn de gemeente [[Fiifhearelannen (gemeente)|Fiifhearelannen]]. Dy plakken foarmje de eardere [[plusregio]] [[Bestjoer Regio Utert]] (BRU). Meiïnoar telle dy goed 640.000 ynwenners. &lt;br&gt;
Yn de grutste sin fan de agglomeraasje, kinne de fierder ôf lizzende plakke lykas [[Woerden]], [[Breukelen]], [[Doarn]] en [[Culemborg]] dêrby belutsen wurde, en dan telt de regio wol 730.000 ynwenners.

== Stedsbyld ==
[[Ofbyld:Utrecht Canals Aerial View - July 2006.jpg|thumb|''De Aldegrêft fan de Domtoer ôf sjoen'']]
It stedsbyld fan Utert wurdt dominearre troch de [[Domtoer]], mei 112 meter hichte de heechste tsjerketoer fan Nederlân. Der wurdt al foar in skoft oppenearre oft nij te bouwen [[wolkekliuwer]]s yn en om it sintrum hinne heger boud wurde meie as de Domtoer. Der is lykwols al heechbou yn de stêd dy't al part fan de ''skyline'' fan Utert is. It twadde heechste gebou yn de stêd is de [[Rabobank]]-toer, dy't yn 2010 ree kaam en 105 meter heech is. Mei de twa antennes dêr op is de totale hichte 120 meter. Twa oare gebouwen waarden om it [[Stadion Galgenwaard]] hinne boud. Dy binne de kantoartuorren ''Galghenwert'' en ''Apollo Residence'' en dy binne respektyflik 85,5 en 64,5 meter heech.

It besjen wurdich is it âlde sintrum en de grêften dy't troch it sintrum rinne. De ''Oudegracht'' (Aldegrêft) is in bochtige grêft dy't de âlde rin fan de [[Alde Ryn]] folget. Om de grêft hinne steane pakhûzen mei kelders derûnder op wetterhichte. It âlde sintrum hat syn midsiuwske struktuer noch yntakt en de bûtengrêft om it sintrum hinne bestiet ek noch hieltyd. In part dêrfan waard yn de 1970-er jierren omboud ta in stedsautowei yn it ramt fan de fernijing om it stasjonsgebiet hinne. It waard yn 2020 fannijs wer ûnder wetter set doe't it stasjonsgebiet fannijs opkaltefatere waard.

Om't Utert in fêstingstêd wie, waard der oant de njoggentjinde iuw net bûten de stedsgrêften boud. Doe't de Yndustrialisaasje op gong kaam, waarden der manmachtich nije wiken as in ring om it âlde sintrum hinne boud. Yn 'e ein 19e, de 20e en 21e iuw waard der omraak boud yn de stêd. 

Om't Utert it religieus sintrum yn de wide omfieming wie, waarden der ferskate tsjerken boud, dêr't in soad noch fan besteane. De wichtichste is de Dom en oare tsjerken binne de romaanske [[Pitertsjerke (Utert)|Pitertsjerke]] en [[Janstsjerke (Utert)|Janstsjerke]], de goatyske [[Jacobitsjerke (Utert)|Jacobitsjerke]] en [[Nikolaitsjerke (Utert)|Nikolaitsjerke]] en de Buertsjerke, dêr't hjoed-dedei in museum foar automatysk spyljende ynstruminten yn hûsmannet. Ek binne der in stikmannich kleasters yn de stêd sa as bygelyks it [[Dútske Hûs]], boud om 1350 hinne troch de [[Dútske Oarder]].

Nijsgjirrich is it [[Rietveld-Schröder-hûs]], fan 1924 dy't troch [[Gerrit Rietveld]] ûntwurpen waard nei foarbyld fan [[De Stijl]]-arsjitektuer.
[[Ofbyld:Panorama Utrecht.jpg|800px|thumb|center|''Skyline fan Utert mei foaroan de Buertsjerke en dêr efter de Dom'']]

== Ferfier ==
[[Ofbyld:Osm utrecht okt2007.PNG|thumb|''Wegenet om Utert hinne'']]
Utert leit sintraal yn Nederlân en foarmet it knooppunt fan auto- en spoarwegen. 

=== Gongwegen ===
Der rinne ferskate [[autogongwegen]] fan en nei Utert. De wichtichste binne:
* [[Rykswei 2|A2]]: [[Amsterdam]] - ''Utert'' - [[Eindhoven]] - [[Maastricht]]
* [[Rykswei 12|A12]]: [[De Haach]] - ''Utert'' - [[Arnhim]] - Dútske grins
* [[Rykswei 27|A27]]: [[Breda]] - ''Utert'' - [[Almeare]]
* [[Rykswei 28|A28]]: ''Utert'' - [[Swol]] - [[Grins (stêd)|Grins]]

Stikken fan de A2, A12, A27 en de [[Provinsjale wei 230|N230]] foarmje de [[Ring Utert]], de [[ringwei]] om de stêd hinne.

=== Spoarwegen ===
[[Ofbyld:2015-08 utrecht cs 02.JPG|thumb|''Stasjon Utert-Sintraal nei de yngeande ferbouwing'']]
[[Ofbyld:Utrecht tram map.png|thumb|''Utertske flugge tramtsjinsten'']]
It [[Stasjon Utert-Sintraal]] hat streekrjocht intercity-ferbinings mei alle (mid)grutte stêden yn Nederlân, wêrûnder [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]]. It stasjon is it grutste en drokste fan hiel Nederlân. It stasjon ûnderhâldt dei- en nachttsjinsten mei [[Sintraal stasjon (Amsterdam)|Amsterdam]], Skiphol en [[Stasjon Rotterdam-Sintraal|Rotterdam]]. Ek de [[Intercity-Express]] docht Utert Sintraal oan.&lt;br&gt;
Yn Utert binne de haadkantoaren fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en [[ProRail]] fêstige. 

Stasjons yn Utert binne:
* [[Stasjon Utert-Sintraal]]
* [[Stasjon Utert-Lunetten]]
* [[Stasjon Utert-Vaartsche Rijn]]
* [[Stasjon Utert-Overvecht]]
* [[Stasjon Utert-Terwijde]]
* [[Stasjon Utert-Zuilen]]
* [[Stasjon Vleuten]]
Oant 1939 wie der it Stasjon Utert-Maliebaan, mar dêr is it [[Nederlânsk Spoarweimuseum]] yn fêstige.

=== Lightrail en bus ===
Utert beskikt oer in flugge tram, in [[lightrail]]-tsjinst sûnt 1983 Fan Utert-Sintraal nei [[Kanaleneiland]], Lombok, [[Nieuwegein]] en [[Iselstein]] en wurdt fersoarge troch [[Qbuzz]]. Sûnt 2019 rydt der ek in flugge tram fan Utert-Sintraal nei de [[Uithof]], dêr't it universiteitsdistrikt is.

It busstasjon by Utert-Sintraal is it grutste busstasjon fan Nederlân en is it mulpunt fan de bustsjinsten yn de stêd. De bustsjinst wurdt fersoarge troch Qbuzz. De stêd hat in wiidweidich bussenetwurk dêr't bussen om de tsien minuten ride. Der ride ek bussen om utens lykas nei [[Maarssen]], [[Vleuten]], [[De Meern]] en [[Kockengen]].

== Ekonomy ==
[[Ofbyld:Utrecht de inktpot september 2003.jpg|thumb|''De &quot;Inktpot&quot;, it haadkantoar fan [[Qbuzz]]'']]
De ekonomy fan Utert bestiet út in grut part út grutte ynstellings dy't harren haadkantoar of in fêstiging yn de stêd hawwe. Utert is it mulpunt fan it Nederlânsk spoar en dêrom hat de [[Nederlânske Spoarwegen]], it bedriuw dy't de treintsjinsten fersoarget, syn haadkantoar dêre. [[ProRail]], it bedriuw dy't ferantwurdlik is foar it bouwen en de ûnderhâld fan it spoar, hat syn haadkantoar yn de ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/De%20Inktpot Inktpot]'', it grutste stiennen gebou fan Nederlân.

Fierder hawwe de [[Jierbeurs]], de [[Rabobank]], De [[Folksbank]], [[DHL]], [[Capgemini]], [[ASR Nederlân]], [[Aalberts N.V.|Aalberts]] en it Fakbûn [[Federative Nederlânske Fakferiening|FNV]] syn haadfêstigings dêr. Ek hawwe in tal ynstânsjes harren kantoar dêr lykas de Nederlânske Arbeidsynspeksje, de Ynspeksje foar it Underwiis, de Ynspeksje Sûnenssoarch en Jongerein, it Kolleezje foar it beoardieljen fan Genêsmiddels en de Nederlânske Soarchautoriteit. Fierders hawwe it Kolleezje foar de Rjochten fan de Minske, de Sintrale Rie fan Berop en it [[Iepenbier Ministearje]] harren sit yn de stêd.

=== Winkeljen ===
Westlik fan it âlde sintrum is it Stasjon Utert-Sintraal mei it oanboude winkel- en kantoarekompleks ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoog%20Catharijne Hoog Catharijne]'', dêr't sûnt syn bestean in soad rebûlje om wie. Der wie in soad ferset tsjin de arsjitektuer fan it kompleks. Dat late letter ta fertutearzjen en itjinge dêrnei in soad drugsbrûkers oanluts. Sûnt jier 2000 waard der in soad tiid en jild ynstutsen en ferbetterje it stee. Yn 2008 waard mei it opkaltefaterjen fan it gânse stasjonsgebiet úteinset. Sa waard de singel om de binnenstêd hinne folslein opholpen en waard it ''Vredenburg'' yngeand ferboud. In lytse nije haven waard op it ''Smakkelaarsveld'' oanlein dy't de singel mei de [[Leienske Ryn]] ferbynt.

Fierders binne der ferskate winkels yn it gânse sintrumgebiet en wurde der ferskate merken yn it sintrum holden.

== Underrjocht ==
[[Ofbyld:Utrecht-Uithof, from CambridgeLaan 01.jpg|thumb|It kampus fan de Universiteit fan Utert op de &quot;Utrecht Science Centre&quot;'']]
Utert is in universtiteitstêd. De wichtichste is wol de [[Universiteit fan Utert]], stifte yn 1636, mei wol goed 30.000 studinten, en is de grutste [[universiteit]] fan Nederlân. Part fan de universiteit is noch yn de âlde binnenstêd fêstige, wylst in grut part fêstige is op de [[Uithof]], yn it easten fan de stêd. 

De [[Hegeskoalle Utert]], mei lokaasjes yn de stêd en de Uithof, hat likernôch 37.000 studinten.&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20120718052752/http://hu.nl/Jaarverslag/Kengetallen.aspx ''Jaarverslag HU: Kengetallen''] Argyf Wayback Machine oproppen 7 augustus 2012&lt;/ref&gt; De Hegeskoalle foar de Keunsten Utert hat sa'n 3.000 studinten. De lytsere Universiteit foar Humanistyk telt 400 studinten. 

De [[TIAS School for Business and Society]] hat ek in fêstiging yn Utert. Fierders binne der ferskate skoallen foar [[basisûnderwiis]] en [[fuortset ûnderwiis]] yn de stêd. 

== Kultuer ==
[[Ofbyld:TivoliVredenburg-2014-08.JPG|thumb|''TivoliVredenburg'']]
[[Ofbyld:Savages and Bo Ningen at Le Guess Who? festival 2014.jpg|thumb|''Le Guess Who by in optreden yn TivoliVredenburg'']]
[[Ofbyld:Utrecht Canals - July 2006.jpg|thumb|''Restaurants yn de kelders oan de Aldegrêft'']]
[[Ofbyld:Rietveld Schröderhuis HayKranen-20.JPG|thumb|''Rietveld-Schröderhûs'']]
Utert hat in warber kultureel libben. De stêd is nei Amsterdam op kultureel mêd de warbersteyn Nederlân. Der binne in grut tal oan museums, teäters en muzykeveneminten.

=== Museums en iepenbiere keunst ===
* Museum foar it Winkelers-bedriuw
* Sintraal Museum
* BAK, basis foar aktuele keunst
* Sintrum Byldzjende Keunst Utert
* ''Museum Catharijneconvent''
* ''Museum Speelklok''
* It Nederlânsk Spoarweimuseum
* ''Sterrenwacht Sonnenborgh''
* Universiteitsmuseum
* [[Nijntje]]-museum
* Nederlânsk Folksbuertmuseum
* ''Museum Hoge Woerd''
* ''Museum van Zuilen''

=== Muzyk en teäter ===
* [[TivoliVredenburg]] is in muzykgebou oan de ''Vredenburgkade''. It gebou befettet in soad sealen en is boud op it plak fan it eardere Muzyksintrum ''Vredenburg'' (1978); fan dat gebou is de Symfonysaal bewarre bleaun.
* Polityk kultureel sintrum ACU
* Poppoadium EKKO oan de ''Bemuurde Weerd''
* Poppodium Tivoli oan de ''Helling''
* Stedskouwburch
* ''Theater De Paardenkathedraal'' yn de stâlen fan de eardere Ryks Bistedokterskoalle.
* ''Theater Kikker''
* ''Mirliton Theater'' yn ''Hoog Catharijne''

=== Utgean ===
Utert is in studintestêd en hat dêrom in warber útgeanslibben. Der is in soad hoareka fêstige oan de [[Neude]]. De ferneamde ''Winkel van Sinkel'' hat in grand-kafee, in nachtrestaurant en ''Stairway to Heaven'' dy't troch sjonger [[Henk Westbroek]] omboud waard ta rockkafee.

Der binne ferskate typyske studintekafees, benammen oan de ''Oudegracht'' en ''Janskerkhof'', dêr't ek diskoteek ''Woolloomooloo'' fêstige is. Oare dûnsklubs yn de stêd binne ''BASIS'', ''Poema'' en [[TivoliVredenburg]].

In soad restaurants binne fêstige oan de ''Oudegracht'' yn de dêr skaaimerkjende kelders.

Guon homokafees steane oan de ''Oudegracht''.

De [[prostitúsje yn Utert]] bestiet út [[raamprostitúsje]] yn de ''Hardebollenstraat'' en op wenboaten by it ''Zandpad'' del, dochs waard yn 2013 troch de gemeente sletten.

=== Eveneminten ===
Sûnt [[1981]] fynt elts jier yn [[septimber]] en/of [[oktober]] yn Utert it [[Nederlânsk Filmfestival]] plak, foarhinne bekend as de Nederlanske Filmdagen.

Oare festivals en eveneminten binne ûnder oaren: ''Springdance'' yn april, ''Festival aan de Werf'' yn maaie, ''Midzomergracht'' yn juny, ''Festival Oude Muziek'' yn augustus, ''Le Guess Who'' muzykfestival yn ein novimber, Fekânsjebeurs yn de [[Jierbeurs]] en noch folle mear. 

=== Sport ===
[[Fuotbal]]klub [[FC Utert]] spilet yn de [[Earedifyzje (fuotbal)|Earedifyzje]] en hat syn thús yn [[Stadion Galgenwaard]] dy't in kapasiteit fan 23.750 taskôgers hat. Fierders binne der mear sportferienings yn de stêd, lykas Kampong dy't in softbalklup is.

Yn 2013 waard it [[Jeropeesk Olymysk Jongerefestival]] holden, dêr't 2.000 jonge atleten yn njoggen beskate olympyske sporten oan meidiene. Yn july 2015 wie Utert it startplak foar de [[Omgong fan Frankryk]].

=== Dialekt ===
Yn Utert wurdt it [[Stêd-Utertsk]], in fariant fan it [[Utertsk-Alblasserwaardsk]] dat in [[Nederlânsk]] dialekt is.

== Polityk ==
De Utertske gemeenterie hat 45 sitten. Boargemaster is sûnt 2020 [[Sharon Dijksma]].

{| class=&quot;wikitable&quot;
!colspan=17|Gemeenteriedsitten
|-
! Partij || 1962 || 1966 || 1970 || 1974 || 1978 || 1982 || 1986 || 1990 || 1994 || 1998 || 2000 &lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20140304120855/http://www.hetutrechtsarchief.nl/thema/stadsbestuurders/verkiezingsuitslagen?j=2000 Ferkiezingsútslaggen], It Utertsk Argyf. Omreden gemeentlike weryndieling wiene der eardere ferkiezings&lt;/ref&gt;|| 2006 || 2010 || 2014 || 2018 || 2022 
|-
|[[GrienLinks]]||3||3||2||5||5||6||5||8||9||9||8||8||10||9||12
|9
|-
|[[Demokraten 66|D66]]||-||-||4||1||3||2||2||8||9||3||1||3||9||13||10
|8
|-
|[[Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy|VVD]]||4||5||6||9||6||10||7||5||6||6||5||5||7||5||6
|5
|-
|[[Partij fan de Arbeid|PvdA]]||18||13||16||17||16||15||19||12||9||9||7||14||9||5||3
|4
|-
|[[Kristen-Demokratysk Appèl|CDA]]||20||20||17||13||15||12||10||10||6||4||4||4||4||3||2
|3
|-
|[[Partij foar de Dieren]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||1||2
|3
|-
|[[Volt Nederlân|Volt]]
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|3
|-
|''Student &amp; Starter''||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||1||2
|2
|-
|[[KristenUny]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||1||1||2||1||2||2
|2
|-
|[[DENK]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||2
|1
|-
|[[BIJ1]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-
|1
|-
|''EenUtrecht''||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-
|1
|-
|[[Socsjalistyske Partij (Nederlân)|SP]]
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|1
|1
|2
|3
|3
|5
|3
|4
|2
|1
|-
|[[Partij foar de Frijheid|PVV]]
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|1
|1
|-
| Stedsbelang Utert
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
| -
|2
|1
|1
|-
|''Stadspartij Leefbaar Utrecht''||-||-||-||-||-||-||-||-||-||9||14||3||1||-||-
| -
|-
|[[Trots op Nederland]]||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||1||-||-
| -
|-
|''Burger en Gemeenschap''||-||-||-||-||-||-||-||-||-||-||2||1||-||-||-
| -
|-
|[[Sintrumpartij (Nederlân)|CP]](86)/[[Sintrum Demokraten|CD]]/[[Nederlânsk Blok]]||-||-||-||-||-||-||-||1||4||1||-||-||-||-||-
| -
|-
|Oaren||-||4||-||-||-||-||2||-||-||-||-||-||-||-||-
| -
|-
!Totaal||45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45!!45
|}

== Ferneamde ynwenners ==
* Paus [[Adrianus VI]] (1459–1523) – haad fan de Roomsk-Katolike Tsjerke
* [[Louis Andriessen]] (1939–2021) – komposenist
* [[Marco van Basten]] (born 1964) – fuotballer
* [[Dick Bruna]] (1927–2017) – skriuwer, yllustrator ([[Nijntje]])
* [[Christophorus Buys Ballot]] (1817–1890) – meteorolooch ([[Wet fan Buys Ballot]])
* [[Theo van Doesburg]] (1883–1931) – skilder, artyst ([[De Stijl]]-beweging)
* [[Karel Doorman]] (1889–1942) – Admiraal ([[Slach op de Javasee]])
* [[Paul Fentener van Vlissingen]] (1941–2006) – sakeman and filanthropist
* [[Anton Geesink]] (1934–2010) – [[judoka]] wrâldkampioen [[Judo]]
* [[Rijk de Gooyer]] (1925–2011) – akteur, skriuwer, komyk en sjonger
* [[Sylvia Kristel]] (1952–2012) – aktrise (''[[Emmanuelle (film)|Emmanuelle]]'')
* [[Gerrit Rietveld]] (1888–1964) – ûntwerper, arsjitekt ([[De Stijl]]-beweging)
* [[Dafne Schippers]] (berne 1992) – Olympysk sprinter/heptathlon 
* [[Herman van Veen]] (berne 1945) – akteur, sjonger-ferskeskriuwer en skriuwer fan [[Alfred J. Kwak]]
* [[Wil Velders-Vlasblom]] (1930–2019) – earste froulike wethâlder yn Utrecht

== Stêdebannen ==
* {{Flagge CZ}} [[Brno]] (Tsjechje), fan 1993 oant 2014
* {{Flagge DE}} [[Hannover]] (Dútslân), fan 1970 oant 1976
* {{Flagge NI}} [[León (Nikaragua)|Leon]] (Nikaragua), oant 2015
* {{Flagge US}} [[Portland (Oregon)]] (Feriene Steaten), sûnt 2012

== Keppelings om utens ==
* [http://www.utrecht.nl Offisjele side fan de gemeente Utert]
* [http://www.hetutrechtsarchief.nl It Utertsk Argyf]
* [https://www.dbnl.org/tekst/hasl001geme01_01/ Monuminteboek gemeente Utert - dbnl.org]


{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}

{{Koördinaten|52_05_20_N_05_06_56_E_type:city(746000)_region:NL|52° 5′ NB, 5° 6′ EL}}

{{GemeentenUtert}}
[[Kategory:Utert (gemeente)| ]]
[[Kategory:Plak yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Nederlânske provinsjehaadstêd]]
[[Kategory:Gemeente yn Utert]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1122]]</text>
      <sha1>95lu2j0wa3dp16sslp2wdg4k2g56qju</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stasjon Akkrum</title>
    <ns>0</ns>
    <id>8754</id>
    <revision>
      <id>1085601</id>
      <parentid>1085376</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T02:50:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferbinings */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4070" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Akkrum
| ôfbylding                   = Station Akkrum 04.JPG
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon Akkrum''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= {{Flagge FY}} [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Heerenveen_flag.svg|20px|border]] [[It Hearrenfean (gemeente)|It Hearrenfean]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Akkrum_flag.svg|20px|border]] [[Akkrum]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_2_51_N_5_50_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 2' 51&quot; NB, 5° 50' 35&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = [[Standerttype Douma]]
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1868]] &lt;br&gt; [[1973]] (hjoeddeistich gebou)
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = [[Cees Douma]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoar fan Swol nei Ljouwert]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
[[{{PAGENAME}}]] (Akm) &lt;br&gt;
Spoarstasjon [[Akkrum]] leit oan it [[spoar fan Swol nei Ljouwert]]. It stasjonsgebou waard set yn [[1867]] en it stasjon waard iepene op [[1 septimber]] [[1868]]. It earste stasjonsgebou wie fan it type &quot;[[Standertstasjons fan de Steatsspoarwegen|Wettersteat]]&quot;. It twadde en hjoeddeistich [[Standerttype Douma|stasjonsgebou]] waard yn 1973 boud en waard ûntwurpen troch NS-arsjitekt yr. [[Cees Douma]].

Yn septimber 2006 waard troch NS Vastgoed oankundige dat it hjoeddeiske gebou (út [[1973]]) troch in feiling by iepenbiere ynskriuwing ferkocht wurde sil. 

== Treintsjinsten ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Rûte
! Tsjinst
! Utfierder
! Opmerking
|-
| [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]] - [[Swol]] - [[Amersfoart]] - [[Stasjon Amsterdam Sintraal|Amsterdam-Sintraal]]
| Intercity
| [[Nederlânske Spoarwegen|NS]]
| 2x it oere moandeis oant freeds. Jûns en sneins 1x it oere
|}

== Bustsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Line
! Rûte
! Utfierder
! Opmerking
|-
| 28
| It Hearrenfean - Haskerdiken - '''Akkrum''' - Jirnsum - Grou - Ljouwert
| [[Arriva]]
| Streekbus
|-
| 511
| (Drachten - Beetstersweach -) Nij Beets - Aldeboarn - '''Akkrum'''
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Linetaksy
|-
| 612
| De Feenhoap - Drachten/'''Akkrum'''
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Belbus Opstapper Fryslân
|-
| 613
| Goaiïngahuzen - '''Akkrum'''
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Belbus Opstapper Fryslân
|-
| 621
| De Gordyk - De Tynje - De Ulesprong - Aldeboarn - '''Akkrum'''
| [[Arriva]]
| Skoalbus
|-
| 838
| Jirnsum - Grou/'''Akkrum'''
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Belbus Opstapper Fryslân
|-
| 839
| Terherne - '''Akkrum'''/De Jouwer
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Belbus Opstapper Fryslân
|-
| 840
| Nes - Akkrum
| Klijnstra y.o.f. [[Arriva]]
| Belbus Opstapper Fryslân
|}

== Keppeling om utens ==
* [https://wiki.ovinnederland.nl/wiki/Akkrum Iepenbier Ferfier yn Nederlân: Akkrum]

{{Koördinaten|53_2_51_N_5_50_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 2' 51&quot; NB, 5° 50' 35&quot; EL}}

{{SpoarstasjonsFryslân}}
[[Kategory:Akkrum]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân|Akkrum]]
[[Kategory:Bouwurk yn Boarnsterhim]]
[[Kategory:Bouwurk yn It Hearrenfean (gemeente)]]
[[Kategory:Bouwurk út 1867]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1973]]
[[Kategory:Bouwurk út 1973]]</text>
      <sha1>763gjyk09gs8la6dup263lmgx4kgdbc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stasjon Bûtenpost</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9030</id>
    <revision>
      <id>1085600</id>
      <parentid>1085375</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T02:24:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>noch wat</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4263" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Bûtenpost
| ôfbylding                   = Station Buitenpost 23-02-2007.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon Bûtenpost yn 2007''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= {{Flagge FY}} [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag_of_Achtkarspelen.svg|20px|border]] [[Achtkarspelen]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Buitenpost_vlag.svg|20px|border]] [[Bûtenpost]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_15_23_N_6_8_42_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 15' 23&quot; NB, 6° 8' 42&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = [[Standerttype Douma]]
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1866]] &lt;br&gt; [[1973]] (hjoeddeistich gebou)
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = [[Cees Douma]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoar fan Ljouwert nei Grins]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
'''Stasjon Bûtenpost''' ('''Bp''') is it stasjon fan it plak [[Bûtenpost]], dat bestiet sûnt [[1866]]. It stasjonsgebou út [[1864]] waaard yn [[1973]] sloopt en ferfongen troch it hjoeddeistige [[Standerttype Douma|gebou]], ûntwurpen troch yr. [[Cees Douma]].

It leit oan it [[spoar fan Ljouwert nei Grins]] en wurdt betsjinne troch [[Arriva]]. 

Bûtenpost is de ienige stop fan de ien kear yn 't oere ridende [[flugge trein]] tusken Ljouwert en Grins. Dêrby stoppet er twa kear yn 't oere in [[stoptrein]] tusken Ljouwert en Grins.

Simmerdeis, fan maaie oant septimber, ride der freeds en sneons twa treinen deis tusken [[Lier (stêd)|Lier]] yn [[East-Fryslân]] en [[Stasjon Harns|Harns]]. Dy saneamde ''Inselzuge'' (eilântreinen) binne benammen ornearre foar Dútske toeristen en reizgje makliker nei de Waadeilannen [[Flylân]] en [[Skylge]]. Dy ''Inselzuge'' binne troch [[Arriva]] yn syn tsjinstregeling opnommen, nei't dy út de tsjinstregeling helle waarden omreden de spoarfernijing op it Dútske trajekt [[Nijeskâns]] - Lier. 

== Treintsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Rûte
! Tsjinst
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| Ljouwert - Grins
| Stoptrein
| [[Arriva]]
| 2x it oere - 1x it oere nei 21:00 en sneins
|-
| Ljouwert - Grins
| Flugge trein
| [[Arriva]]
| 1x it oere 
|}

== Oar iepenbier ferfier==
*Streekbus 12: '''Bûtenpost''' - Stiensgea - Surhuzum - Surhústerfean - Boelensloane - De Houtigehage - Drachtsterkompanije - Drachten
*Streekbus 62: '''Bûtenpost''' - Kollum - Aldwâld - Westergeast - De Triemen - Kollumersweach - De Westereen - Feanwâlden (- Quatrebras - Tytsjerk - Ljouwert (busstasjon))
*Streekbus 63: '''Bûtenpost''' - Kollum - Kollumerpomp - Ingwierrum - Ie - Jouswier - Mitselwier - Wetsens - Dokkum (busstasjon)
*Buertbus 101: Koatstertille - Twizel - '''Bûtenpost''' - Gerkeskleaster - Strobos - Eibersburen (Grl) - Lytsegast (Grl) - Gruttegast (Grl)
*Linetaksy 561: Damwâld - Wâlterswâld - Driezum - Feankleaster - '''Bûtenpost'''

== Keppeling om utens ==
* [http://www.stationsweb.nl/station.asp?station=Buitenpost Stasjon Bûtenpost op stationsweb.nl]

{{Koördinaten|53_15_23_N_6_8_42_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 15' 23&quot; NB, 6° 8' 42&quot; EL}}

{{SpoarstasjonsFryslân}}
{{DEFAULTSORT:Stasjon Butenpost}}
[[Kategory:Bûtenpost]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân|Butenpost]]
[[Kategory:Bouwurk yn Achtkarspelen]]
[[Kategory:Bouwurk út 1864]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1973]]
[[Kategory:Bouwurk út 1973]]</text>
      <sha1>86irbm6j474rccsznqkikg50clhe7ho</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>9036</id>
    <revision>
      <id>1085572</id>
      <parentid>884432</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:42:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="200" xml:space="preserve">Oersjoch fan (eardere) spoarstasjons yn Fryslân
{{Commonscat|Train stations in Friesland}}

[[Kategory:Bouwurk yn Fryslân]]
[[Kategory:Spoarwegen yn Fryslân]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân]]</text>
      <sha1>5aukqa1neqt079e2c279geihb3sm4sy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>SpongeBob SquarePants</title>
    <ns>0</ns>
    <id>10321</id>
    <revision>
      <id>1085428</id>
      <parentid>1028149</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:26:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>67.241.180.73</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Haadpersonaazjes */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9390" xml:space="preserve">[[File:SBSP logo.png|thumb]]
'''SpongeBob SquarePants''' is in tekenfilmrige dy't sûnt 2003 troch [[Nickelodeon]] rûnom yn de [[ierde|wrâld]] útstjoerd wurdt, mei yn de haadrol in giele himmelspûns dy't op de boaiem fan 'e [[see]] libbet. De searje wurdt sûnt [[1999]] produsearre.

== De rige ==
Djip yn de oseaan, yn it stêdsje Bikinibroek ([[Ingelsk]]: 'Bikini Bottom') wennet in himmelspûns dy't SpongeBob SquarePants (SpûnsRob KanteBroek) hjit. Hy hat de foarm fan in himmelspûns, felgiel mei gatten oer gâns syn lichem. Syn standert-klean binne in brune broek, in wyt boesgroen, in reade strik, in pear wite sokken en swarte lakskuon. Hy wennet yn in ananas tegearre mei syn húsdier, de katêftige seeslak Gerrit (Ingelsk: 'Gary'). SpongeBob wurket as sjefkok yn it ferneamde restaurant 'De Krokante Kraab' (Ingelsk: 'The Krusty Krab'), yn in pear ôfleverings ek wol oerset as 'De Koarstige Kraab'. Spongebob hâldt fan syn wurk en stiet yn syn doarp ek bekend as in masterlike kok, dy't de bêste boargers fan de seeboaiem makket. Hy leveret syn baas, de kraab Menear (Eugene) Krabs, dan ek in protte jild op. SpongeBob is al tige lang bêste freonen mei Patrick Ster (Ingelsk: Patrick Star), in seestjer dy't net sa tûk is en dy't ûnder in rûne rots wennet, twa huzen fierderop fan SpongeBob. De buorman tusken SpongeBob as Patrick is de inketfisk Octo Tentakel (Ingelsk: 'Squidward Tentacles'), in gauris nijsgjirrich en saai persoan, dy't in soad argewaasje hat fan syn hyperaktive buorlju, mar ek oer it algemien oer alles wat te kleien hawwe kin. SpongeBob en Patrick reitsje tegearre tige gau yn swierrichheden, dêr't in soad fan 'e ôfleverings dan ek op basearre binne. Yn de searje besteegje de twa freonen in protte tiid oan kwabbenfiskje. Gauris slute SpongeBob en Patrick freonskip mei ien of mear kwabben, mar deselde bisten foarmje ek gauris in bedriging foar harren.

De opset fan de rige is yn grutte linen te ferlykjen mei dy fan animearre searjes as [[The Simpsons]] en [[Family Guy]]. Ek SpongeBob draait om it libben yn in fiktive stêd folle mei absurde persoanaazjes. Neist SpongeBob komme syn bêste freon Patrick, syn baas Menear Krabs en syn buorman Octo Tentakel yn eltse ôflevering foar. Dêrneist bestiet der in grut tal bypersoanaazjes en figurantepersoanaazjes, allegear bewenners fan Bikinibroek, dy't gauris weromkomme. Komselden wurdt der fan dizze formule ôfsjoen. Yn 'e rin fan de rige hawwe in soad famyljeleden fan de haadpersoanaazjes in rol spile, dy't yn guon gefallen fan in hielendal oare diersoarte binne. Sa hat Menear Krabs in potfisk as dochter. Ek famylje fan Octo en fan Patrick hawwe ien of mear kearen in rol spile yn in ôflevering.

== Haadpersonaazjes ==
;SpongeBob SquarePants: De giele himmelspûns dêr't de hiele rige om draait. Hy wennet yn in ananas op de boaiem fan in koraalrif. SpongeBob is in opmerklik bliid en posityf persoan en besteget syn dei it leafst oan kwabbenfikje mei syn bêste freon Patrick. Hy wurket as sjefkok yn 'De Krokante Kraab', eat wat er graach docht en dêr't er ek tige goed yn is. SpongeBob wurdt oer it algemien ôfbylde as in tige fragyl en swak persoan. Syn deistige trening bestiet ûnder oaren út [[gewichtheffen]] mei oankrûpbisten, fêstbûn oan in bamboestôk.
;Patrick Stjer (Patrick Star): Patrick is in seestjer dy't altiten al de bêste freon fan SpongeBob west hat. Tegearre meitsje hja de nuverste dingen mei, wat regelmjittich te'n koste giet fan oaren. Mei syn ûnnoazele uterlik en syn wize fan dwaan, komt er tige snoad oer. Wannear't SpongeBob yn de tiis sit mei himsels freget er gauris om rie by Patrick, dêr't SpongeBob him as in tige yntelligint persoan sjocht. Troch Patrick syn advizen rinne SpongeBobs hannelings lykwols meastentiids noch mear yn it hûndert. Patricks hobbys binne sliepe, ite, telefyzje sjen en omgean mei SpongeBob.
;Octo Tentakel (Squidward Tentacles): Octo is in inketfisk en wennet tusken SpongeBob en Patrick yn in hûs dat de foarm fan in byld op it Peaske-eilân hat. Oer it algemien is Octo nijsgjirrich, saai en ûnfreonlik, en besteget hast al syn tiid oan fervje en klarinet spylje, twa dingen dêr't er sels tige goed yn tinkt te wêzen, mar nettsjinsteande it oefenjen net safolle fan bakt. SpongeBob en Patrick hawwe it tige goed mei him foar en wolle graach syn freon wêze, mar dit is alinne omdat se te nayf binne om te begrypen dat Octo harren hatet. Hy wurket as kassier by 'De Krokante Kraab', in baantsje dat er hatet, ek omdat er mei SpongeBob wurkje moat. Octo dreamt geregeldwei fan in better libben en hat dan ek yn ferskate ôfleverings besocht om him earne oarn nei wenjen te setten.
;Eugene Krabs: Menear Krabs is in op Dagobert Duck basearre reade kraab. Hy wennet yn in grut anker en runt De Krokante Kraab. Menear Krabs is fûle nepert en hat der dan ek de grutste muoite mei syn personiel te beteljen. Uteinliks draait alles by him om it meitsjen fan winst en is ree hiel fier te gean om dat te beheljen. Syn pake wie ea in piraat en learde him mei jild omgean. Menear Krabs wie yn syn jongere jierren ek in piraat en wie de kapitein fan in grutte bemanning, mar op in jûn momint boude hy syn skip om yn in restaurant, om't er hast gjin winst makke mei syn plunderings en berôvings. Dit ek omdat er syn personiel tefolle lean joech en dêrom betellet er SpongeBob en Patrick no hast net.
;Sandy: Sandy is in iikhoarn, yn tsjinstelling ta wat har famyljenamme bliken docht, komt hja út Texas.Se gie wenje op de boaiem fan 'e see, dêr't se yn in ûnderseeske koepel wennet fan pleksiglês, ynrjochte mei in grutte iik en in maaitiid-êftich gersfjildsje. Wannear't hja bûten har koepel komt draget se in ûnderwetterpak en ferdrinkje net. Sandy is goed befreone mei SpongeBob, mei wa't hja regelmjittich ekstreme sporten beoefenet. Se is in ekspêr op it mêd fan karate en lânbisten en is tige krêftich.
;Plankton: Plankton is in lytse duvelske Plankton dy't it restaurant 'De Maatemmer' (Ingelsk: 'Chum Bucket') runt. Er hat al jierren gjin klant mear hân en docht dêrom ek regelmjittich pogingen om it geheime resept fan Menear Krabs' krabburger te stellen. Uteinliks rint dit altiten wer op in oare manier mis. Eartiids wiene hy en Menear Krabs freonen, mar no binne it inoars grutste fijannen en besykje se inoar tsjin te wurkjen.
;Gerrit de Slak (Gary the Snail): Gerrit is de hússlak fan SpongeBob. Er is in seeslak, mar sjocht der út as in hússlak en gedraget him as in kat. Hoewol't er allinne mar miaut, komt er gauris folle yntelliginter oer as SpongeBob. Gerrit hat in goede bân mei syn baaske en SpongeBob sjocht him dan ek as syn fertrouwenspersoan.
;Frou Puff: Frou Puff (Ingelsk: Mrs. Puff) is in kûgelfisk en is de rydynstruktrise fan SpongeBob. By it oprjochtsjen fan har rydskoalle hat se sein nea in learling te weigerjen en altiten soargje te bliuwen dat immen slagget, dêr't se in protte spyt fan hat sûnt SpongeBob rydlessen folget. Nei ûntelbere rydlessen en eksamens hat SpongeBob yn al syn ûnhandichheid nammentlik noch hieltyd syn eksamen net helle. By syn leskums rjochtet SpongeBob gauris in protte skea oan, wêrop't folget dat Frou Puff opswelt. It komt ek troch SpongeBob dat Frou Puff in pear kear yn 'e finzenis sit hat.

== Lûden fan 'e persoanaazjes ynsprutsen troch ==

Hjirûnder in list fan 'e persoanaazjes en harren stimakteurs

== De Nederlânske lûden ==
* SpongeBob SquarePants - [[Lex Passchier]]
* Octo Tentakel - [[Jan Nonhof]]
* Patrick Stjer - [[Just Meijer]]
* Mr. (Eugène) Krabs/Mearminman - [[Sander de Heer]]
* Sandy/Nancy - [[Lottie Hellingman]]
* Parel/Karen - [[Christa Lips]]/[[Melissa de Winter]]/[[Nathalie Haneveld]]
* Nijslêzer/Fleanende Hollanner - [[Carol van Herwijnen]]
* Plankton - [[Bas Westerweel]]
* Leendert/Scooter - [[Patrick van Balen]]
* Frou Puff - [[Lucie de Lange]]
* Mosseljonge/Heit SpongeBob - [[Jon van Eerd]]
* Gill Gilliam - [[Pepijn Gunneweg]]
* Alde Jansen - [[Robin van der Velden]]
* Frânske ferteller - [[Lex Passchier]]
* De lûden fan Fred, Tom en Nancy wurde yn alle ôfleverings troch immen oars dien, wêrûnder [[Bas Westerweel]], [[Lottie Hellingman]] en [[Jan Nonhof]].
* Patchy de Piraat - [[Jon van Eerd]]
* Potty de Papegaai - [[Jan Nonhof]]
* Oare lûden - û.o. [[Peter van Hoof]]

== De Ingelske lûden ==
* SpongeBob SquarePants - [[Tom Kenny]]
* Squidward Tentacles - [[Rodger Bumpass]]
* Patrick Star - [[Bill Fagerbakke]]
* Mr. (Eugene) Krabs - [[Clancy Brown]]
* Sandy - [[Carolyn Lawrence]]
* Pearl - [[Lori Alan]]
* Newsreader - [[Tom Kenny]]
* Gary - [[Tom Kenny]]
* Larry - [[Doug Lawrence]]
* Miss Puff - [[Mary Jo Catlett]]
* Gill Gilliam - [[Rodger Bumpass]]
* Scooter - [[Carlos Alazraqui]]
* Tom - [[Dee Bradley Baker]]
* Old Man Jenkins - [[Mr. Lawrence]]
* Patchy the Pirate - [[Tom Kenny]]
* Potty - ?
* Flying Dutchman - [[Brian Doyle-Murray]]

== Keppelings om utens ==
* [http://en.spongepedia.org/index.php?title=Main_Page SpongeBob Wikia] &lt;small&gt;''Ingelsk''&lt;/small&gt;
* [http://www.spongebob.nl/ Offisjele SpongeBobside] &lt;small&gt;''Hollânsk''&lt;/small&gt;

{{commonscat|Spongebob Squarepants}}
[[Kategory:Amerikaanske tekenfilmsearje]]
[[Kategory:Amerikaanske bernesearje]]
[[Kategory:Ingelsktalige telefyzjesearje]]
[[Kategory:Telefyzjesearje út 1999]]
[[Kategory:Tekenfilmsearje oer bisten]]
[[Kategory:Telefyzjesearje fan de Nickelodeon Animation Studio]]</text>
      <sha1>aai04i6ubof1y9ym9ua0tld0lo3gu11</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Spoarstasjons yn Fryslân</title>
    <ns>0</ns>
    <id>14988</id>
    <revision>
      <id>1085598</id>
      <parentid>1061344</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T01:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* List fan hjoeddeiske stasjons */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11980" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Station Wolvega 09c.JPG|thumb|right|250px|Stasjon Wolvegea (4e klasse)]]
De '''Spoarstasjons yn Fryslân''' lizze oan seis spoarlinen, wêrfan de trije noardlike spoaren bûten gebrûk steld binne en foar in part sloopt.
 
==Skiednis==
De [[spoarstasjon]]s binne foar in grut part yn de [[19e iuw]] oanlein. Der binne spoarlinen fan de [[Maatskippij ta Eksploitaasje fan Steatsspoarwegen]] (SS), [[Hollânske Izeren Spoarwei-Maatskippij]] (HSM) en de [[Noard-Fryske Lokaalspoarwei-Maatskippij]] (NFLS).

===Maatskippij ta Eksploitaasje fan Steatsspoarwegen===
[[Ofbyld:Station Heerenveen 09.JPG| thumb|right|250px|Plakette Stasjon It Hearrenfean ta gelegenheid fan de elektrifikaasje fan de spoarline Swol - Ljouwert, [[17 maaie]] [[1952]].]]
* Yn [[1863]] waard de spoarline [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]-[[Frjentsjer]]-[[Harns (stêd)|Harns]] iepene. Dizze line waard yn de jierren dêrnei ferlinge nei Grins ([[Steatsline B]]).
* Op [[15 jannewaris]] [[1868]] kaam it ûnderdiel fan [[Steatsline A]] [[Meppel]]-[[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]] klear en op [[1 septimber]] folge it lêste ûnderdiel It Hearrenfean-Ljouwert. Dit ferbûn Fryslân mei de rest fan Nederlân.

===Hollânske Izeren Spoarwei-Maatskippij===
* Yn [[1885]] kaam de spoarline Ljouwert-[[Snits (stêd)|Snits]]-[[Starum]] klear.

===Noard-Fryske Lokaalspoarwei-Maatskippij===
* Eastlike takke. Yn [[1901]] ([[Spoar fan Ljouwert nei Eanjum]]). Sûnt 1997 is dy bûten gebrûk.
* Westlike takken
**[[Spoarline Stiens - Harns]]
**[[Spoarline Tsjummearum - Frjentsjer]]

==Arsjitektuer==
De Spoarweimaatskippijen lieten spoarstasjons bouwe dy't yndield waardem neffens in bepaalde klasse.

[[Ofbyld:Station Leeuwarden 31.JPG|thumb|right|250px|Ljouwert, [[Jugendstil]]  [[tegeltableau]]s ([[1904]])]]
===Maatskippij ta Eksploitaasje fan Steatsspoarwegen===
De stasjonsgebouwen waarden meestal neffens in [[Standertstasjons fan de Steatsspoarwegen|standaardtype]] boud: 
* 3e klasse: Harns, It Hearrenfean en Ljouwert (letter wizige)
* 4e klasse: Bûtenpost, Frjentsjer, Feanwâlden en Wolvegea 
* 5e klasse:
** normaal type: Dronryp, Grijpskerk en Hurdegaryp
** grut type: Akkrum, Grou-Jirnsum
Allinnich de stasjonsgebouwen fan Ljouwert, Harns en Wolvegea bestean noch. De oare gebouwen binne sloopt en waarden ferfongen troch in wachthok. Op It Hearrenfean kaam wol in nij stasjonsgebou.

===Noard-Fryske Lokaalspoar-Maatskippij===
* 1e klasse: Sint Jabik, Stiens, Tsjummearum
* 2e klasse: Blije, Ternaard
* 3e klasse: Doanjum, Hijum, Ljussens, Mitselwier, Froubuorstermole, Winaam

==List fan hjoeddeiske stasjons==
{| class=&quot;wikitable vatop sortable&quot;
! Stasjon
! Jier
! class=&quot;unsortable&quot;|Ald bouwurk
! class=&quot;unsortable&quot;|Nij bouwurk
|-
| [[Stasjon Akkrum|Akkrum]]
| 1868
| [[Ofbyld: HUA-150017-Gezicht op het N.S.-station te Akkrum.jpg|border|center|100x100px|]]
| [[Ofbyld: HUA-150014-Gezicht op het NS station te Akkrum.jpg|border|center|100x100px|]]
|-
| [[Stasjon Bûtenpost|Bûtenpost]]
| [[1866]]
| [[Ofbyld: HUA-150203-Gezicht op het N.S.-station Buitenpost te Buitenpost.jpg|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld: Treinstation in Buitenpost.JPG|border|center|100x100px|]]
|-
|[[Stasjon Deinum|Deinum]]
|
|[[Ofbyld:HUA-150227-Gezicht op het NS station Deinum te Deinum uit het zuidwesten.jpg|border|center|100x100px]]
|[[Ofbyld:HUA-155567-Gezicht op het in aanbouw zijnde nieuwe N.S.-station Deinum te Deinum met een diesel-electrisch treinstel DE 2 (&quot;Blauwe Engel&quot;) van de N.S.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Dronryp|Dronryp]]
| [[1863]]
|[[Ofbyld:HUA-150255-Gezicht op het NS station met bijbehorende fietsenstalling te Dronrijp.jpg|border|center|100x100px|]]
|[[Ofbyld:Station Dronrijp.jpg|border|center|100x100px|]]
|-
| [[Stasjon Drylts|Drylts]]
| 1885
| [[Ofbyld: IJlst 1920.jpg|Drylts|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld: Station IJlst.jpg|Drylts|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Feanwâlden|Feanwâlden]]
| 1866
| [[Ofbyld:HUA-150766-Gezicht op het NS station Veenwouden te Veenwouden.jpg|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld:Feanwalden.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Frjentsjer|Frjentsjer]]
| 1863
| [[Ofbyld: HUA-161576-Gezicht op het station Franeker van de Staatsspoorwegen te Franeker.jpg|border|center|100x100px|]]
| [[Ofbyld: Station Franeker 09.JPG|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Grou-Jirnsum|Grou-Jirnsum]]
| [[1868]]
| [[Ofbyld: HUA-150342-Gezicht op het N.S-station Grouw-Irnsum te Grouw.jpg|border|center|100x100px|]]
| [[Ofbyld: Station Grou.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Harns|Harns]]
| [[1863]]
| [[Ofbyld: Station Harlingen 12.JPG|border|center|100x100px]]
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|-
| [[Stasjon Harns Haven|Harns Haven]]
| [[1863]]
|
| [[Ofbyld: Station_Harlingen_Haven.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon It Hearrenfean|It Hearrenfean]]
| [[1868]]
| [[Ofbyld: HUA-150396-Gezicht op het N.S.-station Heerenveen te Heerenveen.jpg|border|center|100x100px]] 
| [[Ofbyld: Station Heerenveen 07c.JPG|It Hearrenfean|border|center|100x100px]] 
|-
| [[Stasjon Hylpen|Hylpen]]
| [[1885]]
| [[Ofbyld:HUA-164923-Gezicht op het NS station Hindeloopen te Hindeloopen.jpg|Hylpen|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld:Station Hindeloopen.jpg|Hylpen|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Hurdegaryp|Hurdegaryp]]
| [[1866]]
| [[Ofbyld:HUA-162912-Gezicht op het SS station Hardegarijp te Hardegarijp.jpg|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld:HUA-150373-Gezicht op het NS station Hardegarijp te Hardegarijp met fietsenstalling.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Koudum-Molkwar|Koudum-Molkwar]]
|1885
|
|[[Ofbyld:Station Koudum-Molkwerum.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Ljouwert|Ljouwert]]
| [[1863]]
| [[Ofbyld: Station Leeuwarden 30.JPG|Ljouwert|border|center|100x100px]]
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|-
|[[Stasjon Ljouwert-Kammingabuorren|Ljouwert-Kammingabuorren]]
|1991
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|[[Ofbyld:Station Leeuwarden Camminghaburen.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Mantgum|Mantgum]]
|1883
|[[Ofbyld: Station. MANTGUM. 1910.jpg|border|center|100x100px]]
|[[Ofbyld: Station Mantgum.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Snits|Snits]]
| [[1883]]
| [[Ofbyld: Station Sneek 04.JPG|Snits|border|center|100x100px]]
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|-
|[[Stasjon Snits Noard|Snits Noard]]
|[[1973]]
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
| [[Ofbyld: Sneek noord 2011.JPG|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Starum]]
| [[1885]]
| [[Ofbyld:HUA-166659-Gezicht op het N.S.-station Stavoren te Stavoren.jpg|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld:Station Stavoren 12.JPG|Starum|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Warkum]]
| [[1885]]
| [[Ofbyld:HUA-161556-Gezicht op het H.S.M.-station Workum te Workum.jpg|border|center|100x100px]]
| [[Ofbyld:Station Workum 12.JPG|Warkum|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon De Westereen|De Westereen]]
|1866
|align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|
|-
| [[Stasjon Wolvegea]]
| [[1868]]
| [[Ofbyld:Station Wolvega 10.JPG|Wolvegea|border|center|100x100px]]
| align=&quot;center&quot;|n.f.t.
|}

{{SpoarstasjonsFryslân}}

[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân| ]]

==List fan eardere stasjons==
{| class=&quot;wikitable vatop sortable&quot;
! Stasjon
! Jier
! class=&quot;unsortable&quot;|Ofbyld
|-
|[[Stasjon Ljouwert Achter de Hoven|Achter de Hoven]]
|[[1915]]-[[2018]]
|[[Ofbyld: Leeuwarden Achter de Hoven railway station.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Aldegea|Aldegea]]
| 1885-1938
|
|-
|[[Stasjon Alddeel|Alddeel]]
|[[1915]]-[[1947]]
|
|-
| [[Stasjon Aldskoat|Aldskoat]]
| 1868-[[1970]]
|[[Ofbyld: Oudeschoot mevrouw Keijzer spoorwegwachteres verdwijnt, Bestanddeelnr 904-9998.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Blije|Blije]]
|
|[[Ofbyld: Overzicht voorgevel en linker zijgevel, voormalig station - Blija - 20345461 - RCE.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Bears|Bears]]
| 1883-1938
|
|-
|[[Stasjon Boazum|Boazum]]
| 1883-1938
|
|-
|[[Stasjon Britsum|Britsum]]
| 1901-1940
|
|-
|[[Stasjon Buerstermûne|Buerstermûne]]
|1902 - 1940
|[[Ofbyld: Voormalig station Vrouwbuurtstermolen.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Dokkum-Ealsum|Dokkum-Ealsum]]
|[[1901]]
|[[Ofbyld: Station Dokkum - Aalsum - Dokkum - 20059156 - RCE.jpg|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Doanjum|Doanjum]]
| 
|
|-
| [[Stasjon Eanjum|Eanjum]]
| [[1909]] 
| [[Ofbyld: Anjum - Station (6 juni 2009) 3.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Easterbierrum|Easterbierrum]]
|
|
|-
|[[Stopplak Feankleaster-Twizel|Feankleaster-Twizel]]
|[[1921]]-[[1938]]
|
|-
|[[Stasjon Ferwert|Ferwert]]
| 1901 - 1940
|[[Ofbyld:Stasjon Ferwert 1915.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Feinsum|Feinsum]]
|1901 - 1932
|[[Ofbyld:Stasjon Feinsum NFLS.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Frjentsjer Halte|Frjentsjer Halte]]
| 1903 - 1933
|[[Ofbyld: Station Franeker Halte.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Froubuorren|Froubuorren]]
| 1902 - 1940
|
|-
|[[Stasjon Hallum|Hallum]]
|1901-1940
|[[Ofbyld: Stasjon Hallum Zoovele, J.; Koffie, Drachten.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Hantum|Hantum]]
|1901-1940
|[[Ofbyld:Stasjon Hantum mei Dokkumer Lokaaltsje.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Hijum|Hijum]]
|1901 - 1940
|[[Ofbyld: Hijum - Station (6 juni 2009) 1.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Holwert|Holwert]]
|1901 - 1940
|[[Ofbyld: Holwerd - Station (6 juni 2009).jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Halte Idaerd-Reduzum|Idaerd-Reduzum]]
|[[1868]]-[[1938]]
|
|-
| [[Stasjon It Hearrenfean Iisstadion|It Hearrenfean Iisstadion]]
| [[1975]]-[[2015]]
| [[Ofbyld: Station Heerenveen IJsstadion 01.JPG|It Hearrenfean Iisstadion|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Jellum-Boksum|Jellum-Boksum]]
|1883-1938
|[[OFbyld:Stasjon Jellum-Boksum 1931.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Jorwert|Jorwert]]
| 1883-1938
|
|-
|[[Stopplak Kâldewei|Kaldewei]]
| 1904-1940
|
|-
|[[Stasjon Koarnjum|Koarnjum]]
| 1901-1930
|
|-
|[[Stasjon Kotille|Kotille]]
| 1904-1935
|
|-
| [[Stasjon Marrum-Westernijtsjerk|Marrum-Westernijtsjerk]]
| [[1901]]
| [[Ofbyld: Station Marrum-Westernijkerk 01.JPG|Marrum-Westernijtsjerk|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Mitselwier|Mitselwier]]
| 1901 - 1935
|[[Ofbyld:M-wier stasjon 013.JPG|border|center|100x100px]]
|-
|-
|[[Stasjon Mullum-Hjerbeam|Mullum-Hjerbeam]]
|1903-1935
|
|-
|[[Stasjon Minnertsgea|Minnertsgea]]
| 1902-1940
|[[Ofbyld:Minnertsga - Station (6 juni 2009) 1.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Moarre-Ljussens|Moarre-Ljussens]]
|1913-1935
|[[Ofbyld:Station morra 2011.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Nijhuzum|Nijhuzum]]
| 1895-1934
|
|-
|[[Stasjon Pepergea|Pepergea]]
|1868 - 1938
|[[Ofbyld:Peperga, Spoorlaan 15 april 1905.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Seisbierrum-Pitersbierrum|Seisbierrum-Pitersbierrum]]
| 1903-1935
|[[Ofbyld:Earder stasjon Seisbierrum.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Sint Anne|Sint Anne]]
|1902-1940
|[[Ofbyld:Stasjon Sint Anne doe.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Skearnegoutum|Skearnegoutum]]
| 1883-1938
|
|-
|[[Frachtstasjon Snits|Snits ''(Frachtstasjon)'']]
|1883 - 1984
|
|-
|[[Stopplak Stobbegat|Stobbegat]]
|[[1924]]-[[1935]]
|
|-
| [[Stasjon Stiens]]
| [[1901]]-[[1940]]
| [[Ofbyld:Stiens_1974-1.jpg|Stiens|border|center|100x100px]]
|-
| [[Stasjon Sint Jabik|Sint Jabik]]
| [[1902]]-[[1960]]
|
|-
|[[Stasjon Ternaard|Ternaard]]
|1901-1940
|[[Ofbyld:Stationsgebouw van Ternaard 1925.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Tsjummearum|Tsjummearum]]
| 1902-1940
|[[Ofbyld:Stasjon Tsjummearum 1913.jpg|border|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Tytsjerk|Tytsjerk]]
|[[1915]]-[[1947]]
|[[Ofbyld:HUA-164996-Gezicht op de halte Tietjerk en wachtpost 33 (rechts) van de S.S. aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen.jpg|center|100x100px]]
|-
|[[Stasjon Warns|Warns]]
| 1885-1938
|
|-
|[[Stasjon Winaam|Winaam]]
|1903-1935
|
|-
|[[Stasjon Wiuwert|Wiuwert]]
| 1883-1938
|
|-
|[[Halte Wurdum|Wurdum]]
|[[1868]]-[[1938]]
|
|-
|[[Stopplak Wyldpaad|Wyldpaad]]
|[[1885]]-[[1887]]
|
|}

[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân| ]]</text>
      <sha1>ntzru0umkuybj6lzu9ljfm4bgsfgc5p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Natoergebiet yn Noard-Hollân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>26663</id>
    <revision>
      <id>1085505</id>
      <parentid>808334</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:47:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="132" xml:space="preserve">[[Kategory:Geografy fan Noard-Hollân]]
[[Kategory:Natoergebiet yn Nederlân|Noard-Hollan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Noard-Hollân]]</text>
      <sha1>5l40nho9cy4hv6q49bdu7fvpfutnnt8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Natoergebiet yn Flevolân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>26931</id>
    <revision>
      <id>1085507</id>
      <parentid>819092</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:48:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="120" xml:space="preserve">[[Kategory:Geografy fan Flevolân]]
[[Kategory:Natoergebiet yn Nederlân|Flevolan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Flevolân]]</text>
      <sha1>hivbftnr3k7nf4gmnt23sa79zheipw5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Archeon</title>
    <ns>0</ns>
    <id>30713</id>
    <revision>
      <id>1085429</id>
      <parentid>1085415</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:40:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4214" xml:space="preserve">{{Koördinaten|52_6_54_N_4_38_57_E_scale:5000_type:landmark_region:NL|52° 6' 54&quot; NB 4° 38' 57&quot; EL}}
[[Ofbyld:2006-05 Archeon binnenhof badhuis.JPG|thumb|''Binnenplak fan it Romeinske badhûs'']]
[[Ofbyld:2005-08 Archeon gladiatoren.JPG|thumb|right|''Gladiatorgefjocht'']]
[[Ofbyld:2006-05 Archeon apotheek.JPG|right|thumb|''Archeotolk'' yn de apteek fan 'Gravendam']]

It '''Archeon''' is in earder temapark en fan 2015 ôf [[iepenloftmuseum]] yn it suden fan [[Alfen oan de Ryn]] dat him rjochtet op de Nederlânske [[skiednis]]. 

It park is yn trije haaddielen ferdield: de [[prehistoarje]], de [[Romeinske Ryk|Romeinske tiid]] en de [[Midsiuwen]]. Yn dy dielen steane gebouwen dy't ofwol letterlik nei in archeologysk model ofwol yn de styl fan it bepaalde tiidrek boud binne. Wurknimmers yn it park (''archeotolken'' neamd), klaaid neffens de moade fan it betreffende tiidrek, spylje typyske beuzichheden foar harren tiidrek nei, lykas weve, lân bewurkje en potten bakke en ljochtsje de besikers dêroer foar. 

Ek wurde der ferskate tema[[evenemint]]en as toaniel- en gladiatoaregefjochten organiisearre mei [[Libbene Skiednis]]. Foar skoallen is yn edukatyf programma. Ek kinne der it hiele jier troch feesten jûn wurde.

It Archeon waard yn [[1994]] iepene. It lei doe op in tige grut terrein en hie in ambisjeuze opset. Doe't it troch in oantal redenen yn [[1996]] fallyt drige te gean, ferkocht men in diel fan de grûn en it haadgebou (dat yn [[1992]] op de [[Wrâldtentoanstelling]] as Nederlânsk paviljoen tsjinne hie) en fersette men de prehistoarje. Troch it ferkeapjen fan de grûn oan de gemeente Alphen aan den Rijn leit it Archeon no middenyn in de wenwyk [[Burggooi]].

It Archeon biedt ek edukative programma's oan. Foar basisskoallelearlingen hat it museum in pakket ûntwikkele dat oanslút by in pear yn it skiednisûnderwiis in soad brûkte lesmetoaden. Yn de moannen dat it park ticht is, komme archeotolken nei skoallen.

== Foarbylden samling ==
{| class=&quot;sortable wikitable vatop&quot; style=&quot;width:65%; font-size:90%;&quot;
! Namme
! Ofbyld
! Lokaasje
! Perioade
! Ekstra ynformaasje
|-
| [[Kano fan Pesse]]
|
| [[Pesse]]
| 8040 - 7510 foar Kristus
| âldste [[beamstamkano]] fan de wrâld (rekonstruksjie)
|-
| [[Skippen fan Zwammerdam]]
| [[Ofbyld:Archeon Zwammerdam2 3.jpg|100px]]
| [[Zwammerdam]]
| 50 f. Kr - 250 nei Kr.
| Frachtskippen, kano's (orizjinelen en rekonstruksjes)
|-
| Skilden en helmen Romeinske legers
| [[Ofbyld:Archeon Schilden helmen Romeinenfestival 2016 fotoCThunnissen.jpg|100px]]
| [[Europa]]
| 50 f. Kr - 450 nei Kr.
| argeologyske rekonstruksjes
|-
| [[Filla fan Rijswijk]]
| [[Ofbyld:Villa Rijswijk-De Bult copy.jpg|100px]]
| Rijswijk
| 3e iuw nei Kristus
| ta Romeinske filla ferboude pleats &lt;br&gt;Archeologiehuis Zuid-Holland&lt;ref&gt;[https://archeologiehuiszuidholland.nl/nl/zien-en-doen/het-archeologiehuis/villa-rijswijk2 ''De geschiedenis van Villa Rijswijk'']. Archeologiehuis Zuid-Holland. [https://web.archive.org/web/20210728204540/https://archeologiehuiszuidholland.nl/nl/zien-en-doen/het-archeologiehuis/villa-rijswijk2 argyfearre] op 28 july 2021.&lt;/ref&gt;
|-
| Wytsingeboat Gokstad faering
| [[Ofbyld:Viking boat, Irish National Heritage Park - geograph.org.uk - 1255212.jpg|100px]]
| [[Oslo]]
| sa'n 880 nei Kr.
| argeologyske rekonstruksje
|-
| Minderbruorrekleaster
| [[Ofbyld:2006-05 Archeon klooster.JPG|100px]]
| [[Dordrecht]]
| 1350
| Kleastergong, koken, ytseal, sliepseal (rekonstruearre)
|-
| [[Minderbruorren]] mûntsen
| [[Ofbyld:Archeon Zingende monniken (5845422363).jpg|100px]]
| 
| 1350
| Archeotolken, sjongende muontsen, muzyk en klean wittenskiplik rekonstruearre
|-
| Midsiuwsk keapmanshûs mei eksploitant
| [[Ofbyld:2006-05 Archeon Archetolk.JPG|100px]]
| 
| Midsiuwen
| Winkelpân, stoffen, boargerklaaing (archeologyske rekonstruksjes)
|}

== Keppeling om utens ==
* [http://www.archeon.nl Offisjele webstee]
{{commonscat|Archeon}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Museum yn Súd-Hollân]]
[[Kategory:Alfen oan de Ryn]]
[[Kategory:Nederlânsk ferdivedaasjepark]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1994]]
[[Kategory:Bouwurk yn Súd-Hollân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1994]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>06ldk5kt7f5sxlozkco1ni6ndd1amai</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085493</id>
      <parentid>1085429</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:17:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red en pear lytse dinkjes feroare</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4307" xml:space="preserve">{{Koördinaten|52_6_54_N_4_38_57_E_scale:5000_type:landmark_region:NL|52° 6' 54&quot; NB 4° 38' 57&quot; EL}}
[[Ofbyld:2006-05 Archeon binnenhof badhuis.JPG|thumb|''Binnenplak fan it Romeinske badhûs'']]
[[Ofbyld:2005-08 Archeon gladiatoren.JPG|thumb|right|''Gladiatorgefjocht'']]
[[Ofbyld:2006-05 Archeon apotheek.JPG|right|thumb|''Archeotolk'' yn de apteek fan 'Gravendam']]

It '''Archeon''' is in earder temapark en fan 2015 ôf [[iepenloftmuseum]] yn it suden fan [[Alfen oan de Ryn]] dat him rjochtet op de Nederlânske [[skiednis]]. 

It park is yn trije haaddielen ferdield: de [[prehistoarje]], de [[Romeinske Ryk|Romeinske tiid]] en de [[Midsiuwen]]. Yn dy dielen steane gebouwen dy't ofwol letterlik nei in archeologysk model ofwol yn de styl fan it bepaalde tiidrek boud binne. Wurknimmers yn it park (''archeotolken'' neamd), klaaid neffens de moade fan it betreffende tiidrek, spylje typyske wurksumheden foar harren tiidrek nei, lykas weve, lân bewurkje en potten bakke en ljochtsje de besikers dêroer foar. 

Ek wurde der ferskate tema-[[evenemint]]en as toaniel- en gladiatoaregefjochten organisearre mei [[Libbene Skiednis]]. Foar skoallen is yn edukatyf programma. Ek kinne der it hiele jier troch feesten jûn wurde.

It Archeon waard yn [[1994]] iepene. It lei doe op in tige grut terrein en hie in ambisjeuze opset. Doe't it troch in oantal redens yn [[1996]] fallyt drige te gean, waard in diel fan de grûn en it haadgebou (dat yn [[1992]] op de [[Wrâldtentoanstelling]] as Nederlânsk paviljoen tsjinne hie) ferkocht. It park waard nettsjinsteande dat yn 1996 dochs fallyt ferklearre, mar wist in trochstart te meitsjen mei in nije direksje. Troch it ferkeapjen fan de grûn oan de gemeente Alphen aan den Rijn leit it Archeon no middenyn in de wenwyk [[Burggooi]].

It Archeon biedt ek edukative programma's oan. Foar basisskoallelearlingen hat it museum in pakket ûntwikkele dat oanslút by in pear yn it skiednisûnderwiis in soad brûkte lesmetoaden. Yn de moannen dat it park ticht is, komme archeotolken nei skoallen.

== Foarbylden samling ==
{| class=&quot;sortable wikitable vatop&quot; style=&quot;width:65%; font-size:90%;&quot;
! Namme
! Ofbyld
! Lokaasje
! Perioade
! Ekstra ynformaasje
|-
| [[Kano fan Pesse]]
|
| [[Pesse]]
| 8040 - 7510 foar Kristus
| âldste [[beamstamkano]] fan de wrâld (rekonstruksjie)
|-
| [[Skippen fan Zwammerdam]]
| [[Ofbyld:Archeon Zwammerdam2 3.jpg|100px]]
| [[Zwammerdam]]
| 50 f. Kr - 250 nei Kr.
| Frachtskippen, kano's (orizjinelen en rekonstruksjes)
|-
| Skilden en helmen Romeinske legers
| [[Ofbyld:Archeon Schilden helmen Romeinenfestival 2016 fotoCThunnissen.jpg|100px]]
| [[Europa]]
| 50 f. Kr - 450 nei Kr.
| argeologyske rekonstruksjes
|-
| [[Filla fan Rijswijk]]
| [[Ofbyld:Villa Rijswijk-De Bult copy.jpg|100px]]
| Rijswijk
| 3e iuw nei Kristus
| ta Romeinske filla ferboude pleats &lt;br&gt;Archeologiehuis Zuid-Holland&lt;ref&gt;[https://archeologiehuiszuidholland.nl/nl/zien-en-doen/het-archeologiehuis/villa-rijswijk2 ''De geschiedenis van Villa Rijswijk'']. Archeologiehuis Zuid-Holland. [https://web.archive.org/web/20210728204540/https://archeologiehuiszuidholland.nl/nl/zien-en-doen/het-archeologiehuis/villa-rijswijk2 argyfearre] op 28 july 2021.&lt;/ref&gt;
|-
| Wytsingeboat Gokstad faering
| [[Ofbyld:Viking boat, Irish National Heritage Park - geograph.org.uk - 1255212.jpg|100px]]
| [[Oslo]]
| sa'n 880 nei Kr.
| argeologyske rekonstruksje
|-
| Minderbruorrekleaster
| [[Ofbyld:2006-05 Archeon klooster.JPG|100px]]
| [[Dordrecht]]
| 1350
| Kleastergong, koken, ytseal, sliepseal (rekonstruearre)
|-
| [[Minderbruorren]] mûntsen
| [[Ofbyld:Archeon Zingende monniken (5845422363).jpg|100px]]
| 
| 1350
| Archeotolken, sjongende muontsen, muzyk en klean wittenskiplik rekonstruearre
|-
| Midsiuwsk keapmanshûs mei eksploitant
| [[Ofbyld:2006-05 Archeon Archetolk.JPG|100px]]
| 
| Midsiuwen
| Winkelpân, stoffen, boargerklaaing (archeologyske rekonstruksjes)
|}

== Keppeling om utens ==
* [http://www.archeon.nl Offisjele webstee]
{{commonscat|Archeon}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Museum yn Súd-Hollân]]
[[Kategory:Alfen oan de Ryn]]
[[Kategory:Nederlânsk ferdivedaasjepark]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 1994]]
[[Kategory:Bouwurk yn Súd-Hollân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1994]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>41ksgqoxaqe8p5j65i0bqnmr75bvrl0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Conakry</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35889</id>
    <revision>
      <id>1085570</id>
      <parentid>1027043</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:41:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Aboubacarkhoraa</username>
        <id>43503</id>
      </contributor>
      <comment>#WPWP</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2670" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Konakry
| ôfbylding                   = Conakry.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 1.660.973 &lt;small&gt;(2014)&lt;/small&gt;
| oerflak                     =  
| befolkingstichtens          = 3700 km²
| stêdekloft                  =
| hichte                    = 1 m
| lân                       = [[Guinee]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Regio
| namme bestjoerlike ienheid 1= Regio Konakry
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| boargemaster               = 
| stêdsyndieling             = 
| stifting                   = [[1887]]
| postkoade                 = 
| tiidsône                  = CET (UTC+1)
| simmertiid                = CEST (UTC+1)
| koördinaten               = 
| webside                   =  
}}
[[Ofbyld:Guinee carte.png|thumb|left|220px|''Lizzing Konakry yn Guinee'']]
'''Konakry''' ([[Frânsk]]: '''Conakry'''; [[Sûsû (taal)|Sûsû]]: ''Kɔnakiri''; [[N’ko (taal)|N’ko]]: ߞߐߣߊߞߙߌ߫, [[Fûla (taal)|Fûla]]: ''Konaakiri'') is de haadstêd fan [[Guinee]]. De stêd leit oan de [[Atlantyske Oseaan]].

Konakry is de grutste stêd en it bestjoerlik en ekonomysk sintrum fan it lân. De ekonomy draait foar in grut part om de haven, dêr't fral [[aluminium]] en [[Banaan (frucht)|bananen]] mei it skip ferfierd wurde. Der is in beskieden ferwurkjende yndustry dy't rjochte is op fiedings- en genietmiddelen en op tekstyl.

== Skiednis ==
Konakry ûntwikkele him op it eilân [[Tumbo]] oan de ein fan it skiereilân [[Kaloem]], dêr't fia in lâningte mei ferbûn is. Offisjeel waard it plak stifte troch de [[Feriene Keninkryk|Ingelsen]] dy't it letter oan [[Frankryk]] yn [[1887]] ôfstiene. It waard haadstêd fan [[Frânsk Guinee]] yn [[1904]], en bloeide as eksporthaven, fral neidat de spoarwei nei [[Kankan]] iepene waard. De spoarwei is wyls opheft. 
[[Ofbyld:Stade Général Lansana Conté de Nongo 07.jpg|left|thumb]]

== Nijsgjirrichheden ==
It oansjen waard binne it Nasjonaal Museum, de protte merken, it ''Palais du Peuple'', de ''Grand Mosque'', it nachtlibben en it tichtby lizzend [[Iles de Los]]. De stêd is ek bekend om syn botanyske tunen.

== Keppelings om utens ==
* [http://www.guineeconakry.info/ http://www.guineeconakry.info/]: Konakry - nijsstee
* [http://www.conakrycity.com]
* {{fr}}[http://www.ontguinee.com Nasjonaal buro foar toerisme fan Guinee].
* [http://www.univ-kag.org/ Kofi Annan universiteit fan Guinée (UNIKAG)]
{{clear}}
{{Commonscat|Conakry}}

[[Kategory:Haadstêd yn Afrika]]
[[Kategory:Plak yn Guinee]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1887]]</text>
      <sha1>t971mm45w2u52k42x4egvbm2bl9fdkc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085594</id>
      <parentid>1085570</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:57:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Ieneach fan 'e Esk hat de side [[Konakry]] omneamd ta [[Conakry]]: net yn list fan ferfryskings</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2670" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Konakry
| ôfbylding                   = Conakry.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 1.660.973 &lt;small&gt;(2014)&lt;/small&gt;
| oerflak                     =  
| befolkingstichtens          = 3700 km²
| stêdekloft                  =
| hichte                    = 1 m
| lân                       = [[Guinee]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Regio
| namme bestjoerlike ienheid 1= Regio Konakry
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| boargemaster               = 
| stêdsyndieling             = 
| stifting                   = [[1887]]
| postkoade                 = 
| tiidsône                  = CET (UTC+1)
| simmertiid                = CEST (UTC+1)
| koördinaten               = 
| webside                   =  
}}
[[Ofbyld:Guinee carte.png|thumb|left|220px|''Lizzing Konakry yn Guinee'']]
'''Konakry''' ([[Frânsk]]: '''Conakry'''; [[Sûsû (taal)|Sûsû]]: ''Kɔnakiri''; [[N’ko (taal)|N’ko]]: ߞߐߣߊߞߙߌ߫, [[Fûla (taal)|Fûla]]: ''Konaakiri'') is de haadstêd fan [[Guinee]]. De stêd leit oan de [[Atlantyske Oseaan]].

Konakry is de grutste stêd en it bestjoerlik en ekonomysk sintrum fan it lân. De ekonomy draait foar in grut part om de haven, dêr't fral [[aluminium]] en [[Banaan (frucht)|bananen]] mei it skip ferfierd wurde. Der is in beskieden ferwurkjende yndustry dy't rjochte is op fiedings- en genietmiddelen en op tekstyl.

== Skiednis ==
Konakry ûntwikkele him op it eilân [[Tumbo]] oan de ein fan it skiereilân [[Kaloem]], dêr't fia in lâningte mei ferbûn is. Offisjeel waard it plak stifte troch de [[Feriene Keninkryk|Ingelsen]] dy't it letter oan [[Frankryk]] yn [[1887]] ôfstiene. It waard haadstêd fan [[Frânsk Guinee]] yn [[1904]], en bloeide as eksporthaven, fral neidat de spoarwei nei [[Kankan]] iepene waard. De spoarwei is wyls opheft. 
[[Ofbyld:Stade Général Lansana Conté de Nongo 07.jpg|left|thumb]]

== Nijsgjirrichheden ==
It oansjen waard binne it Nasjonaal Museum, de protte merken, it ''Palais du Peuple'', de ''Grand Mosque'', it nachtlibben en it tichtby lizzend [[Iles de Los]]. De stêd is ek bekend om syn botanyske tunen.

== Keppelings om utens ==
* [http://www.guineeconakry.info/ http://www.guineeconakry.info/]: Konakry - nijsstee
* [http://www.conakrycity.com]
* {{fr}}[http://www.ontguinee.com Nasjonaal buro foar toerisme fan Guinee].
* [http://www.univ-kag.org/ Kofi Annan universiteit fan Guinée (UNIKAG)]
{{clear}}
{{Commonscat|Conakry}}

[[Kategory:Haadstêd yn Afrika]]
[[Kategory:Plak yn Guinee]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1887]]</text>
      <sha1>t971mm45w2u52k42x4egvbm2bl9fdkc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085596</id>
      <parentid>1085594</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:59:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Konakry --&gt; Conakry</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2670" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Conakry
| ôfbylding                   = Conakry.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 1.660.973 &lt;small&gt;(2014)&lt;/small&gt;
| oerflak                     =  
| befolkingstichtens          = 3700 km²
| stêdekloft                  =
| hichte                    = 1 m
| lân                       = [[Guinee]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Regio
| namme bestjoerlike ienheid 1= Regio Konakry
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| boargemaster               = 
| stêdsyndieling             = 
| stifting                   = [[1887]]
| postkoade                 = 
| tiidsône                  = CET (UTC+1)
| simmertiid                = CEST (UTC+1)
| koördinaten               = 
| webside                   =  
}}
[[Ofbyld:Guinee carte.png|thumb|left|220px|''Lizzing Conakry yn Guinee'']]
'''Conakry''' ([[Frânsk]]: '''Conakry'''; [[Sûsû (taal)|Sûsû]]: ''Kɔnakiri''; [[N’ko (taal)|N’ko]]: ߞߐߣߊߞߙߌ߫, [[Fûla (taal)|Fûla]]: ''Konaakiri'') is de haadstêd fan [[Guinee]]. De stêd leit oan de [[Atlantyske Oseaan]].

Conakry is de grutste stêd en it bestjoerlik en ekonomysk sintrum fan it lân. De ekonomy draait foar in grut part om de haven, dêr't fral [[aluminium]] en [[Banaan (frucht)|bananen]] mei it skip ferfierd wurde. Der is in beskieden ferwurkjende yndustry dy't rjochte is op fiedings- en genietmiddelen en op tekstyl.

== Skiednis ==
Conakry ûntwikkele him op it eilân [[Tumbo]] oan de ein fan it skiereilân [[Kaloum]], dêr't fia in lâningte mei ferbûn is. Offisjeel waard it plak stifte troch de [[Feriene Keninkryk|Ingelsen]] dy't it letter oan [[Frankryk]] yn [[1887]] ôfstiene. It waard haadstêd fan [[Frânsk Guinee]] yn [[1904]], en bloeide as eksporthaven, fral neidat de spoarwei nei [[Kankan]] iepene waard. De spoarwei is wyls opheft. 
[[Ofbyld:Stade Général Lansana Conté de Nongo 07.jpg|left|thumb]]

== Nijsgjirrichheden ==
It oansjen waard binne it Nasjonaal Museum, de protte merken, it ''Palais du Peuple'', de ''Grand Mosque'', it nachtlibben en it tichtby lizzend [[Iles de Los]]. De stêd is ek bekend om syn botanyske tunen.

== Keppelings om utens ==
* [http://www.guineeconakry.info/ http://www.guineeconakry.info/]: Conakry - nijsstee
* [http://www.conakrycity.com]
* {{fr}}[http://www.ontguinee.com Nasjonaal buro foar toerisme fan Guinee].
* [http://www.univ-kag.org/ Kofi Annan universiteit fan Guinée (UNIKAG)]
{{clear}}
{{Commonscat|Conakry}}

[[Kategory:Haadstêd yn Afrika]]
[[Kategory:Plak yn Guinee]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1887]]</text>
      <sha1>m83y1qhjxx9f5ix4dxtd198n6fe753y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085597</id>
      <parentid>1085596</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:59:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2668" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd
| namme                       = Conakry
| ôfbylding                   = Conakry.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 1.660.973 &lt;small&gt;(2014)&lt;/small&gt;
| oerflak                     =  
| befolkingstichtens          = 3700 km²
| stêdekloft                  =
| hichte                    = 1 m
| lân                       = [[Guinee]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Regio
| namme bestjoerlike ienheid 1= Regio Konakry
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| boargemaster               = 
| stêdsyndieling             = 
| stifting                   = [[1887]]
| postkoade                 = 
| tiidsône                  = CET (UTC+1)
| simmertiid                = CEST (UTC+1)
| koördinaten               = 
| webside                   =  
}}
[[Ofbyld:Guinee carte.png|thumb|left|220px|''Lizzing Conakry yn Guinee'']]
'''Conakry''' ([[Frânsk]]: ''Conakry''; [[Sûsû (taal)|Sûsû]]: ''Kɔnakiri''; [[N’ko (taal)|N’ko]]: ߞߐߣߊߞߙߌ߫, [[Fûla (taal)|Fûla]]: ''Konaakiri'') is de haadstêd fan [[Guinee]]. De stêd leit oan de [[Atlantyske Oseaan]].

Conakry is de grutste stêd en it bestjoerlik en ekonomysk sintrum fan it lân. De ekonomy draait foar in grut part om de haven, dêr't fral [[aluminium]] en [[Banaan (frucht)|bananen]] mei it skip ferfierd wurde. Der is in beskieden ferwurkjende yndustry dy't rjochte is op fiedings- en genietmiddelen en op tekstyl.

== Skiednis ==
Conakry ûntwikkele him op it eilân [[Tumbo]] oan de ein fan it skiereilân [[Kaloum]], dêr't fia in lâningte mei ferbûn is. Offisjeel waard it plak stifte troch de [[Feriene Keninkryk|Ingelsen]] dy't it letter oan [[Frankryk]] yn [[1887]] ôfstiene. It waard haadstêd fan [[Frânsk Guinee]] yn [[1904]], en bloeide as eksporthaven, fral neidat de spoarwei nei [[Kankan]] iepene waard. De spoarwei is wyls opheft. 
[[Ofbyld:Stade Général Lansana Conté de Nongo 07.jpg|left|thumb]]

== Nijsgjirrichheden ==
It oansjen waard binne it Nasjonaal Museum, de protte merken, it ''Palais du Peuple'', de ''Grand Mosque'', it nachtlibben en it tichtby lizzend [[Iles de Los]]. De stêd is ek bekend om syn botanyske tunen.

== Keppelings om utens ==
* [http://www.guineeconakry.info/ http://www.guineeconakry.info/]: Conakry - nijsstee
* [http://www.conakrycity.com]
* {{fr}}[http://www.ontguinee.com Nasjonaal buro foar toerisme fan Guinee].
* [http://www.univ-kag.org/ Kofi Annan universiteit fan Guinée (UNIKAG)]
{{clear}}
{{Commonscat|Conakry}}

[[Kategory:Haadstêd yn Afrika]]
[[Kategory:Plak yn Guinee]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1887]]</text>
      <sha1>3aeevb37zvfbea1oxktvr0cfnql9nr1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Natoergebiet yn Grinslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>40493</id>
    <revision>
      <id>1085512</id>
      <parentid>396480</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:50:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="120" xml:space="preserve">[[Kategory:Geografy fan Grinslân]]
[[Kategory:Natoergebiet yn Nederlân|Grinslan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Grinslân]]</text>
      <sha1>mmrko6e2misi494ta56onpn52ivkbsi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Janine van Wely</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41787</id>
    <revision>
      <id>1085421</id>
      <parentid>864438</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:46:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>†</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1825" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = 
| nasjonaliteit                = {{Flagge_NL}} [[Nederlân]]sk
| berne                        = [[12 novimber]] [[1937]]
| berteplak                    = Breda	
| stoarn                       = [[29 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}			
	
'''Janine van Wely''' ([[Breda]], [[12 novimber]] [[1937]] - [[29 july]] [[2022]]) wie in Nederlânsk aktrise. Sy is it meast bekend fan de rollen dy't hja oant 1980 spile yn de rige ''[[Pipo de Clown]]''. Teffens ferfong se [[Jasperina de Jong]] yn de jierren 60 by it ferneamde [[Lurelei]]-[[kabaret]]. Van Wely wenne yn [[Amsterdam]] en is keunstneresse.

Sy stoar yn de âldens fan 84 jier oan [[kanker]].

== Telefyzje ==
*1962: [[De Rudi Carrell Show]]
*1962: ''[[Mens durf te leven]]''
*1962: ''[[O, kijk mij nou]]''
*1962: [[AVRO Music Hall]]
*1971-1980: [[Pipo de Clown]] (as Mamaloe yn &quot;Pipo op Bizarra&quot; en as Plom yn de &quot;Pipo in Marobia&quot;, &quot;Pipo en de Lachplaneet&quot;, &quot;Pipo en de Piraten van Toen&quot;, &quot;Pipo en de Noorderzon&quot; &amp; &quot;Pipo in West-Best&quot;)
*1977: [[Koning Bolo]] (as Prinses Rozelle)

== Film ==
*1961: ''[[Het mes]]''
*1963: ''[[De vergeten medeminnaar]]''
*1966: 10.32 (rol: tsjinstfaam Annie)
*1975: ''Pipo en de Piraten van toen'' (rol: Plom)

{{DEFAULTSORT:Wely, Janine van}}
[[Kategory:Nederlânsk kabaretier]]
[[Kategory:Nederlânsk keunstner]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Brabânsk persoan]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1937]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>mndw24bqy24ey8c9u66lkocw9eyn4r3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085423</id>
      <parentid>1085421</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:12:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1906" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = 
| nasjonaliteit                = {{Flagge_NL}} [[Nederlân]]sk
| berne                        = [[12 novimber]] [[1937]]
| berteplak                    = Breda	
| stoarn                       = [[29 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = 
| prizen                       = 
| webside                      = {{en}} [https://www.imdb.com/name/nm0920683/ IMDb-profyl Van Wely]
}}			
	'''Janine van Wely''' ([[Breda]], [[12 novimber]] [[1937]] - [[29 july]] [[2022]]) wie in Nederlânsk aktrise en kabaretiêre. Sy is it meast bekend fan de rollen dy't hja oant 1980 spile yn de rige ''[[Pipo de Clown]]''. Teffens ferfong se [[Jasperina de Jong]] yn de jierren 60 by it ferneamde [[Lurelei]]-[[kabaret]]. Van Wely wenne yn [[Amsterdam]] en is keunstneresse.

Sy stoar yn de âldens fan 84 jier oan [[kanker]].

== Telefyzje ==
*1962: [[De Rudi Carrell Show]]
*1962: ''[[Mens durf te leven]]''
*1962: ''[[O, kijk mij nou]]''
*1962: [[AVRO Music Hall]]
*1971-1980: [[Pipo de Clown]] (as Mamaloe yn &quot;Pipo op Bizarra&quot; en as Plom yn de &quot;Pipo in Marobia&quot;, &quot;Pipo en de Lachplaneet&quot;, &quot;Pipo en de Piraten van Toen&quot;, &quot;Pipo en de Noorderzon&quot; &amp; &quot;Pipo in West-Best&quot;)
*1977: [[Koning Bolo]] (as Prinses Rozelle)

== Film ==
*1961: ''[[Het mes]]''
*1963: ''[[De vergeten medeminnaar]]''
*1966: 10.32 (rol: tsjinstfaam Annie)
*1975: ''Pipo en de Piraten van toen'' (rol: Plom)

{{DEFAULTSORT:Wely, Janine van}}
[[Kategory:Nederlânsk kabaretier]]
[[Kategory:Nederlânsk keunstner]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Brabânsk persoan]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1937]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>gktiwwtppw0pxa5x2g5bmwn4ky9qhiq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alec Guinness</title>
    <ns>0</ns>
    <id>42997</id>
    <revision>
      <id>1085569</id>
      <parentid>1076703</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:40:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Karút filmografy */ +</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5676" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Sir Alec Guinness Allan Warren.jpg|thumb|Alec Guinness yn 1973]]
'''Sir Alec Guinness de Cuffe''' ([[Londen]], [[2 april]] [[1914]] - [[Midhurst]], [[West Susseks]], [[5 augustus]] [[2000]]) wie in [[Ingelân|Ingelsk]] [[akteur]]. Hy wie ien fan de meast populêre akteurs fan syn generaasje. Hy spile in grut tal ferskate rollen yn in protte films, dêr't klassiker ûnder binne sa as ''The Bridge on the River Kwai'' en ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''.

== Wurkpaad ==
Alec Guinness waard berne yn 1914 yn [[Londen]] as ûnwettich bern; synheit hat er net kend. Hy begûn as tekstskriuwer yn de reklame en doet er it jild dêrfoar hie gie er nei Fay Compton School of Acting. De grutte akteur Sir [[John Gielgud]] seach syn talint en joech him twa rollen yn syn ferzje fan ''[[Hamlet]]'' út 1934. Fan 1936 ôf spile er foar fêst yn Gielgud syn ''[[Old Vic]] Company'', dêr't er de klassikers spyljen learde.

Dat jier troude er ek mei de keunstnaresse, toanielskriuwster en aktrise [[Merula Salaman]]. Sy krigen in soan, Matthew, yn 1940.

Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] tsjinne Guinness by de [[Royal Navy]], yn dy tiid wie er fan doel om Anglikaans pryster te wurden. Nei de oarloch krige er syn twadde filmrol oanbean (1934 hie er in lytse rol yn de film ''Evensong''). De Britske regisseur [[David Lean]] hie Guinness yn 1939 op it toaniel spyljen sjoen yn de rol fan Herbert Pocket yn de toanielbewurking fan ''Great Expectations'' fan [[Charles Dickens]]. Yn 1946 spile er Herbert Pocket wer, doe op it wite doek. Twa jier letter briek er troch as Fagin yn Leans ferzje fan ''Oliver Twist'' fan Dickens.

Yndernasjonale ferneamdens kaam yn 1949 mei de film ''Kind Hearts and Coronets'', dêr't er acht ferskillende rollen yn hie en oare Ealing-komeedzjes sa as ''The Lavender Hill Mob'' (1951), ''The Man in the White Suit'' ('51) en ''The Ladykillers'' (1955). Foar syn rol yn ''The Lavender Hill Mob'' krige er in [[Academy Award|Oscar]]nominaasje foar Bêste Akteur.

Yn [[1954]] hie er de rol fan Father Brown yn de film ''The Detective''. Under de opnames fan dy film bekearde er him ta it [[Roomsk-katolike tsjerke|katolisisme]]. Hy soe syn libben lang trou oan de Tskerke bliuwe.

Yn 1957 kaam er werom by David Lean. Foar syn rol as kolonel Nicholson yn ''The Bridge on the River Kwai'' waard er beleane mei in [[Golden Globe]] en in Oscar foar Bêste Akteur. It jier dêrnei waard er wer nominearre foar in Oscar, datkear foar Bêste Skript foar de film ''The Horse's Mouth''.

Nei syn bekearing ta it katolisisme waard er op [[5 oktober]] [[1958]] yn privee-audiïnsje troch [[paus Pius XII]] ûntfongen. It soe de lêste audiïnsje fan dy paus wurde, fjouwer dagen letter wie er ferstoarn.&lt;ref&gt;[[Francis A. Burkle-Young]], ''Passing the Keys. Modern Cardinals, Conclaves and the Election of the next Pope'' [[New York (stêd)|New York]], [[Oxford]], 1999 ISBN 1-56833-130-4, 75&lt;/ref&gt;

Yn de jierren sechtich spile er yn in grut tal films, mar syn byrollen yn inkelde grutte ''epics'' fan Lean, as Prins Feisal yn ''Lawrence of Arabia'' en de broer fan ''Dr. Zhivago'' út de film mei deselde namme uit 1965, foelen it meast op.

Yn 1977 berikte Guinness in hiel nij publyk, troch syn rol as [[Obi-Wan Kenobi]] yn de súksesfolle [[science fiction-film]] ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]'' fan [[George Lucas]]. It smiet him in Oscarnominaasje op, mar Guinness hie it grou oan dy rol.

Yn de jierren tachtich wie er meast op telefyzje te sjen. In Oscarnominaasje foar de film ''Little Dorrit'', ien fan syn lêste films folge yn 1988. Al yn 1980 hie Guinness in eare-Oscar foar syn folsleine oeuvre krige. 

Yn 1955 waard er beneamd ta Kommandeer yn de [[Order of the British Empire]] (CBE) foar syn bydrage oan de keunsten;  1959 waard er riddere, ''[[Knight Bachelor]]'' en yn 1994 waard er opnaam yn de [[Order of the Companions of Honour]].

Guinness stoar op 5 augustus 2000 oan [[leverkanker]]. Hy is 86 jier wurden.

== Karút filmografy ==
*''[[Great Expectations (1946)|Great Expectations]]'' (1946)
*''[[Oliver Twist (film 1948)|Oliver Twist]]'' (1948)
*''[[Kind Hearts and Coronets]]'' (1949)
*''[[The Mudlark]]'' (1950)
*''[[The Lavender Hill Mob]]'' (1951)
*''[[The Man in the White Suit]]'' (1951)
*''[[The Promoter]]'' (1952)
*''[[The Captain's Paradise]]'' (1953)
*''[[The Detective]]'' (1954)
*''[[The Ladykillers (1955)|The Ladykillers]]'' (1955)
*''[[The Prisoner (film)|The Prisoner]]'' (1955)
*''[[The Bridge on the River Kwai]]'' (1957)
*''[[The Horse's Mouth]]'' (1958)
*''[[Our Man in Havana (film)|Our Man in Havana]]'' (1960)
*''[[Tunes of Glory]]'' (1960)
*''[[Lawrence of Arabia (film)|Lawrence of Arabia]]'' (1962)
*''[[The Fall of the Roman Empire]]'' (1964)
*''[[Doctor Zhivago (film)|Doctor Zhivago]]'' (1965)
*''[[Scrooge]]'' (1970)
*''[[Murder by Death]]'' (1976)
*''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]'' (1977)
*''[[Raise the Titanic]]'' (1980)
*''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]'' (1980)
*''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]'' (1983)
*''[[A Passage to India]]'' (1984)
*''[[A Handful of Dust]]'' (1988)
*''[[Little Dorrit]]'' (1988)
*''[[Mute Witness]]'' (1994)
*''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]'' ([[cameo|stimcameo]], 2019)

{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;}}

{{DEFAULTSORT:Guinness, Alec}}
[[Kategory:Ingelsk toanielakteur]]
[[Kategory:Ingelsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Ingelsk filmakteur]]
[[Kategory:Ingelsk autobiograaf]]
[[Kategory:Oscar-winner]]
[[Kategory:Eare-Oscar-winner]]
[[Kategory:Tony-winner]]
[[Kategory:Golden Globe-winner]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1914]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2000]]</text>
      <sha1>2kh3ayw9c21cfdq30wfabinbjxuwkhf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stasjon De Westereen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>50134</id>
    <revision>
      <id>1085599</id>
      <parentid>963703</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T02:20:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3643" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = De Westereen
| ôfbylding                   = HUA-150885-Gezicht_op_de_zij-_en_voorgevel_van_het_N.S.-station_Zwaagwesteinde_te_Zwaagwesteinde.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon De Westereen, doe noch offisjeel &quot;Zwaagwesteinde&quot; yn 1955''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= {{Flagge FY}} [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flagge_fan_Dantumadiel.png|20px|border]] [[Dantumadiel]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Zwaagwesteinde_vlag.svg|20px|border]] [[De Westereen]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 14' 54&quot; NB, 6° 2' 9&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1885]] 
| sloopjier                   = [[2003]] (gebou)
| arsjitekt                   = [[Koen van der Gaast]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoar fan Ljouwert nei Grins]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
'''Stasjon De Westereen''' is it stasjon fan [[De Westereen]]. It leit oan it [[spoar fan Ljouwert nei Grins]] ([[Spoarline Harns - Nieuwe Schans (Steatsline B)|Line B]]), en wurdt betsjinne troch [[Arriva Persoaneferfier Nederlân|Arriva]]. 

Sûnt maaie [[1902]] hat De Westereen in stasjon. Foar dy tiid stoppen der sûnt [[1885]] wol twa kear deis in trein, mar yn [[1902]] waard it in offisjeel stasjon. 

Sûnt [[1885]] stie der in ienfâldich stasjonsgeboutsje, dat yn [[1902]] ferfongen waard troch in echt stasjonsgebou, sloopt yn [[1952]]. Yn [[1955]] waard in nij gebou set nei in ûntwerp fan spoorarsjitekt Koen van der Gaast, dat lykwols yn [[2003]] sloopt waard en ferfongen troch in [[abry]]. 

Ein fan de [[20e iuw]] is it spoar ferdûbele en lizze de perrons foar elkoar oer. It stasjonsgebou is sloopt en sûnt inkelde jierren wurdt de line eksploaitearre troch [[Arriva]] dy't der mei de [[Stadler GTW]]'s rydt.

== Treintsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Rûte
! Tsjinst
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| Ljouwert - Grins
| Stoptrein
| [[Arriva]]
| 2x it oere - 1x it oere nei 21:00 en sneins
|}

== Bustsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Line
! Rûte
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| 770
| Sweagerbosk - '''De Westereen'''
| [[Arriva]]
| Belbus
|}

{{Koördinaten|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_scale:12500_region:NL|53° 15' NB, 6° 2' EL}}

{{SpoarstasjonsFryslân}}
{{DEFAULTSORT:Stasjon Westerein}}
[[Kategory:De Westereen]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân|Westereen]]
[[Kategory:Bouwurk yn Dantumadiel]]
[[Kategory:Bouwurk út 1885]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1902]]
[[Kategory:Bouwurk út 1902]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1952]]
[[Kategory:Bouwurk út 1955]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 2003]]
[[Kategory:Bouwurk út 2003]]</text>
      <sha1>1slbd7k36l5ly3ywspm6ar0n4vgovg7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085602</id>
      <parentid>1085599</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T02:56:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>dat noch</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3655" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = De Westereen
| ôfbylding                   = HUA-150885-Gezicht_op_de_zij-_en_voorgevel_van_het_N.S.-station_Zwaagwesteinde_te_Zwaagwesteinde.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon De Westereen, doe noch offisjeel &quot;Zwaagwesteinde&quot; yn 1955''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= {{Flagge FY}} [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flagge_fan_Dantumadiel.png|20px|border]] [[Dantumadiel]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Zwaagwesteinde_vlag.svg|20px|border]] [[De Westereen]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 14' 54&quot; NB, 6° 2' 9&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1885]] 
| sloopjier                   = [[2003]] (gebou)
| arsjitekt                   = [[Koen van der Gaast]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoar fan Ljouwert nei Grins]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
'''Stasjon De Westereen''' ('''Dwe''') is it stasjon fan [[De Westereen]]. It leit oan it [[spoar fan Ljouwert nei Grins]] ([[Spoarline Harns - Nieuwe Schans (Steatsline B)|Line B]]), en wurdt betsjinne troch [[Arriva Persoaneferfier Nederlân|Arriva]]. 

Sûnt maaie [[1902]] hat De Westereen in stasjon. Foar dy tiid stoppen der sûnt [[1885]] wol twa kear deis in trein, mar yn [[1902]] waard it in offisjeel stasjon. 

Sûnt [[1885]] stie der in ienfâldich stasjonsgeboutsje, dat yn [[1902]] ferfongen waard troch in echt stasjonsgebou, sloopt yn [[1952]]. Yn [[1955]] waard in nij gebou set nei in ûntwerp fan spoorarsjitekt Koen van der Gaast, dat lykwols yn [[2003]] sloopt waard en ferfongen troch in [[abry]]. 

Ein fan de [[20e iuw]] is it spoar ferdûbele en lizze de perrons foar elkoar oer. It stasjonsgebou is sloopt en sûnt inkelde jierren wurdt de line eksploaitearre troch [[Arriva]] dy't der mei de [[Stadler GTW]]'s rydt.

== Treintsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Rûte
! Tsjinst
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| Ljouwert - Grins
| Stoptrein
| [[Arriva]]
| 2x it oere - 1x it oere nei 21:00 en sneins
|}

== Bustsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Line
! Rûte
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| 770
| Sweagerbosk - '''De Westereen'''
| [[Arriva]]
| Belbus
|}

{{Koördinaten|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_scale:12500_region:NL|53° 15' NB, 6° 2' EL}}

{{SpoarstasjonsFryslân}}
{{DEFAULTSORT:Stasjon Westerein}}
[[Kategory:De Westereen]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân|Westereen]]
[[Kategory:Bouwurk yn Dantumadiel]]
[[Kategory:Bouwurk út 1885]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1902]]
[[Kategory:Bouwurk út 1902]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1952]]
[[Kategory:Bouwurk út 1955]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 2003]]
[[Kategory:Bouwurk út 2003]]</text>
      <sha1>969bwv9iyofqxlv4mpxauzd32ri3m2d</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085610</id>
      <parentid>1085602</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:12:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3658" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = De Westereen
| ôfbylding                   = HUA-150885-Gezicht_op_de_zij-_en_voorgevel_van_het_N.S.-station_Zwaagwesteinde_te_Zwaagwesteinde.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon De Westereen, doe noch offisjeel &quot;Zwaagwesteinde&quot; yn 1955''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= {{Flagge FY}} [[Fryslân]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flagge_fan_Dantumadiel.png|20px|border]] [[Dantumadiel]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Zwaagwesteinde_vlag.svg|20px|border]] [[De Westereen]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|53° 14' 54&quot; NB, 6° 2' 9&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1885]] 
| sloopjier                   = [[2003]] (gebou)
| arsjitekt                   = [[Koen van der Gaast]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoar fan Ljouwert nei Grins]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
'''Stasjon De Westereen''' ('''Dwe''') is it stasjon fan [[De Westereen]]. It leit oan it [[spoar fan Ljouwert nei Grins]] ([[Spoarline Harns - Nieuwe Schans (Steatsline B)|Line B]]) en wurdt betsjinne troch [[Arriva Persoaneferfier Nederlân|Arriva]]. 

Sûnt [[1885]] stoppe der yn De Westereen twa kear deis in trein en stie der in ienfâldich stasjonsgeboutsje, mar yn maaie [[1902]] waard it in offisjeel stasjon en waard it ienfâldige gebouke ferfongen troch in echt stasjonsgebou, dat yn 1952 sloopt waard. 

Yn [[1955]] waard in nij gebou set neffens in ûntwerp fan spoararsjitekt Koen van der Gaast, dat lykwols yn [[2003]] sloopt en ferfongen waard troch in [[abry]]. 

Ein fan de [[20e iuw]] is it spoar ferdûbele en lizze de perrons foar elkoar oer. De line line wurdt eksploaitearre troch [[Arriva]], dy't der mei de [[WINK-trein]]en rydt.

== Treintsjinsten ==

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Rûte
! Tsjinst
! Undernimmer
! Tsjinstroaster
|-
| Ljouwert - Grins
| Stoptrein
| [[Arriva]]
| 2x it oere - sneins: 1x it oere nei 21:00 (2022)*
|}
&lt;small&gt;Sjoch foar it meast aktuele tsjinstroaster op de side fan Arriva.&lt;/small&gt; 

== Bustsjinsten ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size:85%;&quot;
! Line
! Rûte
! Undernimmer
! Opmerking
|-
| 770
| Sweagerbosk - '''De Westereen'''
| [[Arriva]]
| Belbus
|}
{{Koördinaten|53_14_54_N_6_2_9_E_type:landmark_scale:12500_region:NL|53° 15' NB, 6° 2' EL}}

{{SpoarstasjonsFryslân}}
{{DEFAULTSORT:Stasjon Westerein}}
[[Kategory:De Westereen]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Fryslân|Westereen]]
[[Kategory:Bouwurk yn Dantumadiel]]
[[Kategory:Bouwurk út 1885]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1902]]
[[Kategory:Bouwurk út 1902]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 1952]]
[[Kategory:Bouwurk út 1955]]
[[Kategory:Bouwurk sloopt yn 2003]]
[[Kategory:Bouwurk út 2003]]</text>
      <sha1>sfa3xm9xgsasd9mhaoncp2tdfp097gr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Meidogger oerlis:RomkeHoekstra</title>
    <ns>3</ns>
    <id>51461</id>
    <revision>
      <id>1085609</id>
      <parentid>1085193</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:57:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>/* Stasjon de Westereen */ nije seksje</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="105348" xml:space="preserve">{{wolkom|Romke}}

== Bad Salzig ==
Fergeemje Romke. Hie ik krekt tal fan [[]] en staveringsferoaringen oanbrocht en tagelyk wiene jo oané gong, dat myn bewurking is nei de Flistinen. 27 maa 2016, 19.27 (CEST)
:No wat is dat no sneu. Al it wurk om'e nocht. Myn ekskúses. No ik dochs efkes kontakt ha: doch ik it sa goed mei de ferwizing nei in oersetting fan in Dútsktalige side? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.00 (CEST)
::Dy ferwizing nei de Dútsktalige side mei syn referinsjes is goed. Oars moai dat jo geregeldwei in bydrage leverje by ús. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.11 (CEST)
:::Witte jo wer ik ynfo fine kin oer it meitsjen fan in ynfoboks of wa't dat foar de fryske wiki wolris dien hat? [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 08.12 (CEST)
::::Sa'n ynfoboks kinne jo fine troch Berjocht:begjinletter te tikken. Tink derom om de : hinne sitte gjin spaasjes. Bygelyks Berjocht:L jout ûnderoaren de Lântabel. Boppedat is dit in moaie gelegenheid jo efkes te melden, dat wy yn it lêste jier de nijste stavering yntegraal trochfierd hawwe. As jo ris om in wurd sykje, kinne jo dat fine yn de list ûnder [[Nije stavering 2015]] dêr't alle 333 wurden op alfabet steane. [[Meidogger:Yn &amp;#39;e Wâlden|Yn &amp;#39;e Wâlden]] ([[Meidogger oerlis:Yn &amp;#39;e Wâlden|oerlis]]) 28 maa 2016, 12.10 (CEST)

== Ynfoboksen ==

Goeie, RomkeHoekstra. Ik haw foar de Wikipedy ferskate ynfoboksen makke. Foar persoanen sil ik jo hjir in listke jaan:
*[[Berjocht:Akteur]]
*[[Berjocht:Artyst of kabaretier]]
*[[Berjocht:Keunstner]]
*[[Berjocht:Model]]
*[[Berjocht:Pornoakteur]] (brûke we foar eltsenien yn 'e seksyndustry)
*[[Berjocht:Regisseur of produsint]]
*[[Berjocht:Sjonger of muzikant]]
*[[Berjocht:Ynfoboks skriuwer]] (in besteande ynfoboks fan MeinRei dy't ik wat oanpast haw)
*[[Berjocht:Ynfoboks sporter]] (dizze bestie ek al)
*[[Berjocht:Telefyzje- of radiopersoanlikheid]]
*[[Berjocht:Dyn koart]] (foar politisy, keningen en sa; wêr't de namme op slacht, dat wit ik ek net: dizze ynfoboks bestie al en haw ik in skoft lyn wat oanpast)
*[[Berjocht:Persoan algemien]] (foar iderien dy't net yn ien fan 'e boppesteande boksen past; dizze soene jo bgl foar bibelske persoanen brûke kinne)
Uteraard is it hielendal oan josels oft jo dizze ynfoboksen brûke wolle of net. Ynfoboksen oer oare ûnderwerpen binne faak te finen troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:&quot; en dan de earste letter fan wat jo tinke dat de namme wêze moat yn te typen, mar in protte ynfoboksen hjitte ek &quot;Berjocht:Ynfoboks XXX&quot; (wêrby't XXX hjir even foar de namme stiet) of &quot;Berjocht:Universele ynfoboks XXX&quot;. Oars meie jo it my ek altyd wol freegje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 maa 2016, 15.16 (CEST)
:Ik ha socht nei in ynfoboks foar in Landkreis (Berjocht:Ynfoboks Landkreis) en kom dan wol earne, mar sjoch dan gjin ynfoboks stean. Ûnder &quot;boarne bewurkje&quot; sjoch ik fierder wol ynhâld, mar hoe't it dan fierder moat wit ik net (ik ha hjir earlik sein hielendal gjin ûnderfining yn).--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 16.25 (CEST)
::Even in pear punten, Romke:
::* As jo antwurd fan my hawwe wolle, dan moatte jo jo berjocht even op myn oerlisside sette. Dy kinne jo ienfâldich fine troch op 'e link &quot;oerlis&quot; te klikken dy't efter myn namme stiet ûnder berjochten dy't ik hjir efterlit, of jo kinne yn it sykfinster &quot;Meidogger oerlis:&quot; yntype en dan de namme fan 'e dejinge dy't jo hawwe moatte. Dan stiet der boppe-yn krekt as by jo eigen oerlisside in tabblêd mei de namme &quot;Nij mêd&quot;, dêr't jo op klikke kinnen om dan in boadskip efter te litten oer in nij ûnderwerp, of, as jo nochris op it aljemint wolle oer itselde ûnderwerp, dan kinne nei ûnderen ta scrolle en jo boadskip ûnder it betreffende ûnderwerp sette, sa't wy hjirre no ek dogge. As jo my dingen freegje wolle en de fraach op jo eigen oerlisside sette, dan merk dêr nammentlik neat fan, mar as jo in berjocht op myn oerlisside efterlitte, dan komt der by my boppe yn byld in melding dat der in berjocht foar my is. Dan sil ik dêr sa fluch mooglik op reägearje, al bin ik ek wol ris in pear dagen (of wat langer) net oanwêzich, fansels. Mar goed, myn punt is even: ik kaam hjir no tafallich lâns en seach dat jo op myn boadskip reägearre hiene. As ik dat earder witten hie, dan hie ik in wike lyn al op jo fraach antwurde.
::* Ik haw no al in pear kear sjoen dat jo kapkes op haadletters skriuwe (lykas yn &quot;Ûnder&quot;, &quot;Âld&quot;). Ik hoopje dat jo it my net kwea-ôf nimme as ik even foar skoalmaster spylje, mar it is yn 'e Fryske stavering eins gewoante om sokke tekens op 'e haadletters fuort te litten: dus &quot;ûnder&quot;, mar &quot;Under&quot;; &quot;âld&quot;, mar &quot;Ald&quot;. Allinnich as it hiele wurd yn haadletters skreaun wurdt, dan wurde soms wol kapkes en streekjes tafoege. Ik fyn it sels in nuvere regel, mar sa is it no ien kear. 
::* Dan no jo fraach. Jo sjogge by Berjocht:Landkreis neat stean omdat dat berjocht net bestiet. Ik wol dêr eventueel wol in nij berjocht foar oanmeitsje, mar soene jo earst ris sjen wolle oft jo miskien mei dizze ynfoboks út 'e fuotten kinne: [[Berjocht:Universele ynfoboks gebiet]]. Dat is ien dy't wat algemiener is, mar dêrom miskien likegoed wol foldocht. (By &quot;bestjoerlike ienheid 1&quot; kinne jo dan &quot;Bûnslân&quot; ynfolje, by &quot;namme bestjoerlike ienheid 1&quot; bygelyks &quot;Nedersaksen&quot;, ensfh.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jun 2016, 22.42 (CEST)
:::Ek tige tank foar it opmerksum meitsjen fan staveringsflaters. Ik ha al in hiel skoft neat mear dien mei it Frysk en sûnt ik hjir wat dwaande bin brûk ik it wer. Ik wist bygelyks ek net dat der yn 2015 feroarings west hiene yn de stavering. Ik set dizze reaksje hjir noch mar efkes del, mar mocht de ynfoboks gebiet net foldwaan dan kom ik wol op jo side. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jun 2016, 06.40 (CEST)
::::Moai sa. En myn kompliminten foar jo siden oer bibelske persoanen. As ik jo noch in tip jaan mei: &quot;Israel&quot; hat yn it Frysk gjin trema op 'e e om't 'ae' gjin twalûd is en der dus gjin útspraakswierichheden wêze kinne. Mar fierder: gean sa troch! [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.27 (CEST)
::::O ja, dit wie noch al even in punt. Ik haw jo side &quot;David (kening)&quot; omneamd ta &quot;David fan Israel&quot;, want der binne folle mear keningen David. By keningen is it dêrom gewoante om it lân derby neamen om se faninoar te ûnderskieden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.33 (CEST)

== Foarstel 'oe'/'û'-kwestje  ==

Nochris goeie, Romke. Ik wit net oft jo der wat fan meikrigen hawwe, mar der is hjir op 'e Wikipedy de lêste tiid in skeel geande oer de stavering fan lannenammen mei in û-klank. Om it hiel koart út te lizzen, meidogger Yn 'e Wâlden hat ferline jier op eigen manneboet 'Oekraïne' feroare yn 'Ukraïne' en 'Koeweit' yn 'Kûweit'. No woe er fan 't jier ek 'Joegoslaavje' feroarje yn 'Jûgoslaavje', en doe haw ik de rem derop set. It giet my net iens sa bot om 'e stavering, mar om it feit dat ien meidogger de rest fan 'e mienskip syn ideeën besiket op te dringen. We hawwe de Fryske Akademy om rie frege, en dy advisearret yn alle trije hjirboppe neamde gefallen de foarmen mei 'oe'. Ik haw dêrom op 'e Oerlisside in foarstel dien om foar iens en foar altyd de strideraasje oer de 'oe'/'û'-stavering yn lannenammen út 'e wei te romjen, en dêr wurdt no troch de Wikipedy-mienskip oer stimd. Jo hawwe oanjûn dat jo net botte talein binne op 'e stavering, dat miskien fiele jo jo wol net kwalifisearre om in stim út te bringen, dat wit ik net. Mar oars soene jo [[Wikipedy:Oerlisside#In útwei út 'e 'oe'/'û'-kwestje|hjirre]] ris nei sjen kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 21.58 (CEST)

== Koördinaten ==

Goeie. Jo fraach oer in tool foar koördinaten kinne jo better oan in oar stelle. Yndertiid wie dy der wol, mar du die it ynienen net mear. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 sep 2016, 16.59 (CEST)

Goeie, Hoekstra. Kinne jo hjir wat mei? Op 'e kaart fan [http://tools.freeside.sk/geolocator/geolocator.html GeoLocator] mei de mûs nei de plak gean, dan Ctrl-klik of Alt-klik. De koördinaten binne lofts te sjen. Fierders haw ik der gjin ûnderfining mei, mar ik sjoch dat dit sjabloan brûkt wurdt foar keppelingen: [[Berjocht:Koördinaten yn tekst]]. --[[Meidogger:PiefPafPier|PiefPafPier]] ([[Meidogger oerlis:PiefPafPier|oerlis]]) 20 sep 2016, 18.54 (CEST)

== Lêtste --&gt; lêste ==

Even in opmerking oer de stavering: ik sjoch dat jo faak (miskien wol altyd, dat kin ik net beoardielje) it wurd 'lêst(e)' (Nederlânsk ''laatst(e)'') skriuwe as 'lêtst(e)'. Dy earste t heart dêr yn it Frysk net yn. Jo binne trouwens net de iennichste dy't dit wurd misstaveret, sa sjoch ik no. It is net nedich om âlde siden te ferbetterjen; ik haw PiefPafPier al frege oft dy der syn bot ris oer gear gean litte wol. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.10 (CET)

Noch even foar de dúdlikheid: neffens it wurdboek is it dus: 'let' - 'letter' - 'lêst'. Dus it is: 'De lêste tiid' en 'Op it lêst...' ensfh. Behalven as it poer om 'e tiidsoantsjutting giet, dus bgl. hoe let oft men opdaagjen komt op in fergadering, dan is it: 'let' - 'letter' - 'letst': 'Jan wie al let, Pyt wie noch letter, mar Klaas wie it letst.' (It Nederlânsk hat dit ûnderskie fan betsjutting wol, mar dêr wurdt it itselde útsprutsen en stavere.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.16 (CET)

:Ik sil besykje der better om te tinken. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 nov 2016, 19.38 (CET)

::Mear kin net ien fan jo freegje. Ik hoopje trouwens dat jo dit soarte opmerkings fan my net ûnderfine as in beskrobbing. Ik krige it idee dat jo dit net wisten; jo hawwe earder oanjûn dat jo it Frysk lange tiid net skreaun hawwe (en -- mar dat haw ik der sels by betocht -- miskien noch wol nea earder sa yntinsyf), en om't it in weromkearend dinkje wie, tocht ik, lit ik jo der op wize. Fierders neat mei bedoeld, en ik wurdearje jo wurk o sa. It wie mear as tiid dat der hjir op 'e Wikipedy wat dien waard oan 'e Bibelske persoanen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 nov 2016, 20.10 (CET)

== Kategoryen ==

Goeie, Romke, dêr bin ik wer te seuren. Even oer de kategoryen. Jo hawwe koartlyn allegear kategoryen oanmakke fan it type 'Katedralen yn Ruslân', mar hjir yn 'e Fryske Wikipedy dogge we de kategoryen eins yn inkeltal (dus: 'Katedraal yn Ruslân'). Neffens my diene jo dat oarspronklik wol goed, dat wêrom't jo dêr no ynienen fan ôfwike is my even in riedsel. Mar goed, it punt is, as jo kategoryen yn meartalsfoarmen oanmeitsje, dan wurdt it in soadsje, want dan krije wy dûbele kategoryen, mei't de iene de inkeltalsfoarm brûkt en de oare de meartalsfoarm. En boppedat stiet it rommelich as der dan wer in inkeltalsfoarm en dan wer in meartalsfoarm brûkt wurdt.

De iennichste kategoryen dêr't de Wikipedy àl meartalsfoarmen brûkt, dat binne de talen, om't wy oars yn 'e knipe komme mei bygelyks 'Turkske taal' en 'Turkske talen' (wat hiele ferskillende dingen binne). Dat rasjonalisearje ik foar mysels troch te tinken dat in 'kategory:Turkske talen' net in meartalsfoarm is, mar de namme fan 'e taalfamylje.

Mar goed, fierder dus inkeltalsfoarmen. Dêryn folget de Fryske Wikipedy de Nederlânske, dy't ek kategoryen yn inkeltal brûkt. De measte Wikipedyen yn oare talen brûke meartalsfoarmen, mar hjir is yn it begjin fan 'e Fryske Wikipedy blykber beslist om dat net te dwaan. (Ik bin pas sûnt 2012 op 'e Wikipedy aktyf, dat hoe't dat beslút ta stân kommen is, wit ik net.) Dêrom haw ik jo katedraalskategoryen omset nei de inkeltalsfoarm. Myn fraach oan jo is no om by kategoryen tenei ek de inkeltalsfoarm oan te hâlden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.54 (CET)

:Ik sjoch no dat jo by it feroarjen fan jo oarspronklike kategorynammen nei de meartalsfoarm derefter set hawwe: &quot;Yn de rubryk wurde mear katedralen beskreaun&quot;. Dêr is gjin spjeld tusken te krijen, mar dat jildt fansels foar alle kategoryen (bgl. yn 'e 'kategory:akteur' sitte hûnderten akteurs). Mar sa't ik hjirboppe al útlein haw, binne yn 'e Wikipedy frijwol alle kategorynammen no ien kear yn it inkeltal steld. Hoewol't foar sawol inkeltals- as meartalsfoarmen wol wat te sizzen is, is de diskusje hjiroer no in passeard stasjon om't der gjin begjinnensein oan wêze soe om alle kategoryen yn inkeltal om te setten nei meartal. Dus we sitte oan inkeltal fêst. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.58 (CET)

::Ek goed. Ik fûn it inkeltal sels letter net sa foar de hân lizzen en hie it dêrom mar feroare. Ik begryp dat hjir yn it ferline diskusje oer west hat? Yn dat gefal bin ik wol nijsgjirrich nei de reden foar de kar fan it inkeltal. Mar fieder ha ik der wol frede mei hear. Tenei doch ik it yn it inkeltal. Is der trouwens al wat bekend oer it tafoegjen fan koördinaten en is der ek immen dy't in ynfoboks meitsje kin foar in bouwurk? Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 des 2016, 17.35 (CET)

:::Ik kin my goed foarstelle dat jo meartalsfoarmen yn kategorynammen logysker fine. Oft oer dit punt yn it ferline diskusje west hat, wit ik net, want sa't ik al sei, ik bin pas sûnt 2012 by de Wikipedy belutsen, en dizze beslissing moat hielendal yn it begjinstadium nommen wêze, yn 2003 as 2004. As dêroer doe diskusje plakfûn hat, dan soe dat yn prinsipe werom te finen wêze moatte yn it argyf fan 'e Oerlisside ([[Wikipedy:Oerlisside/Argyf]]), dus as jo dêr ris yn omsneupe wolle, fiel jo dan frij. Mar it soe ek skoan kinne dat men hjir klakkeleas folge hat wat doe al op 'e Nederlânsktalige Wikipedy gewoante wie.

:::Oer koördinaten. Dêr haw ik sels ek alris nei sjoen, en dêrmei bedoel ik: ik haw sjoen hoe't se dat op 'e Ingelske Wikipedy dogge, om út te finen oft wy dat systeem ek oernimme kinne, mar dat is dêr sa'n tizeboel fan mei-inoar fergroeide berjochten dat ik der net út kom. Oars soene jo miskien [[Meidogger:Robin van der Vliet]] ris freegje kinne. Dy liket my hiel handich ta mei berjochten en oanbesibbe dingen. 

:::In ynfoboks fan in bouwurk kin ik wol foar jo meitsje. Sis mar hokfoar gegevens oft jo deryn kwytwolle kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 18.00 (CET)

::::Ik haw alfêst mar in ynfoboks oanmakke: [[Berjocht:Ynfoboks bouwurk]]. Ik haw it sa algemien mooglik besocht te hâlden, sadat we him ek foar brêgen en sa brûke kinne. Jo moatte marris sjen wat jo derfan fine. Ik haw him al even ynfoege by de [[Greyfriars Kirk (Dumfries)]] en by de [[Mackinac Brêge]], om te sjen oft alles goed wurket. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 21.52 (CET)

::::: Geweldich! Sjocht der fierder hiel goed út en ik kin der wol mei út de fuotten. In adres is (salang't de koördinaten noch net tafoege wurde) yn de ynfoboks faaks gjin lúkse. En ik soe de kleuren in bytsje neutraal (wyt of griis) hâlde (dit om de lêsberens en om't in foto it al bûnt genôch makket). Mar dat lêste is fansels in kwestje fan smaak.  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 11.42 (CET)

:::::: Ja, ja, dus ik haw gjin smaak, hin? Mar alle gekheid op in stokje, ik haw 'adres' tafoege, en 'koördinaten' ek, dan kinne jo dy ek altyd yn 'e ynfoboks kwyt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 des 2016, 12.04 (CET)

::::::: Haha, dat hie ik dus net skreaun dat jo gjin smaak hawwe. Ik kom fan de Wâlden en bin yn myn fermidden wol wat went wat bûntens oangiet, mar de kleur dy't jo no brûke docht krekt wat minder sear oan de eagen. Yn alle gefallen tige tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 12.18 (CET)

== (O)blastigens ==
Goeie Romke. Soene jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Serafim-Diveevo_Kleaster dit oerlis] efkes besjen wolle? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 18.52 (CET)
:Dúdlik, ik sil der rekken mei hâlde. Is der trouwens ek in list foar it translitearjen nei it Frysk? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.11 (CET)
::Ik wit fan gjin transliteraasjelist. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.35 (CET)
:::Dan de list foar it Nederlânsk mar brûke of sa't it my sels it bêste ta liket? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.47 (CET)
Sjoch mar. Jo wurde wol ferbettere at in nedich is. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.50 (CET)

== Damaskus ==

Goeie Romke. Wat tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Damaskus hjirfan]? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 jan 2017, 18.45 (CET)
:Goeie Drewes, mooglik is de tekst oarspronklik in oersetting fan de Nederlânsktalige wiki, want ik fûn deselde tekst yn it Nederlânsk yn dizze [http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=631556 ferwizing] nei de Nederlânsktalige wiki. De Nederlânsktalige wikipagina oer Damaskus hat dizze bewearings ferwidere. Wêr't de bewearings oarspronklik wei komme wit ik net, mar mooglik komt it begjin fan de tekst fan de side fan [http://www.lisabeaart.nl/CSSextra/examen/damascus.html Lisa Beaart]. De stêd Damaskus kin neffens my net yn ferbân brocht wurde mei it paradys, om't stêden yn dy tiid net bestiene, de minsken noch nomadysk wiene en it paradys yn [[Mesopotaamje]] lei. Dat Kaïn Abel hjir deaslein hat wol my ek net oan, ik leau net dat oer it plak eat bekind wêze kin, mar de ingelsktalige wiki oer [https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Qasioun Mount Qasioun] wol ha dat guon midsiuwske Arabyske skriften skriuwe dat de earste misdied fan it minskdom by Damaskus bard is. It krekte plak fan de moard is tink ik in foarm fan islamitysk folksleauwen of yn alle gefallen in islamityske tradysje. Oer Jozef en Marije is net folle bekend, it wiene mar gewoane lju en âldere dan wol oare kontêmporêne boarnen as de bibel binne der neffens my net. Oft Jozef en Marije ea yn Damaskus west ha, ik soe it net sizze kinne. Hja moasten lykwols flechtsje nei Egypte en harren dêr skûlhâlde, net nei Damaskus. Yn dit [http://krant.telegraaf.nl/krant/enverder/venster/reizen/reis.Syrie/reis.970308damascus.html artikel] út de Telegraaf wurdt ferwiisd nei de Dominicus-reisgids. Mooglik is de oarspronklike boarne fan dit soarte bewearings in lokale ambysje om religieus toerisme te befoarderjen. Ik tink dat it hiele ferhaal oer Damaskus as skûlplak fan Jozef en Marije ûnsin is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 jan 2017, 11.30 (CET)

== Rostov oblast edit-a-thon ==

Hello! The Russian Wikimedia chapter has organized an international Edit-a-thon about the Rostov Oblast &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Discover Russia. Start with the Don]]&quot;. The aim of the contest is to write articles about tourist attractions (museums, monuments, churches, buildings, parks, and so on) of the Rostov region in different languages. To take part in the Edit-a-thon you must write an article about the Rostov Oblast and add it to the [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|table 3]]. 7 most active participants will receive prizes. The Edit-a-thon ends in April 21.

Здравствуйте! В настоящее время при участии Викимедиа РУ проводится международный конкурс &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Узнай Россию. Начни с Дона]]&quot;, посвящённый достопримечательностям Ростовской области. Одна из номинаций предусматривает создание статей о туристических объектах Ростовской области на разных языках. Чтобы принять участие в конкурсе, необходимо написать статьи, а затем добавить их в [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|конкурсную таблицу]]. 7 участников, набравшие наибольшее число баллов, получат ценные призы. Приглашаю Вас принять участие в конкурсе! --[[Meidogger:Andreykor|Andreykor]] ([[Meidogger oerlis:Andreykor|oerlis]]) 8 feb 2017, 09.50 (CET)

== Namme tsjerke ==

Romke. Efkes [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Marije-Himelfearttsjerke_(Moskou-Kitaj_Gorod) dit besjen]. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 17 feb 2017, 20.35 (CET)

== Leksum ==

Goeie Romke. Ik haw niiskrekt wer in 'x' yn 'ks' feroare mei't it Frysk gjin x hat, blinder! x [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.18 (CET)
:Alexius of Alexander tink?  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.32 (CET)

== Russyske tsjerken ==

Goeie Romke. Moai wurk leverje jo. Binne jo it Russysk machtich? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 10 mrt 2017, 19.03 (CET)

== Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018 ==
Bêste Romke. It liket my in fraach oan '''al''' ús meidoggers. Wy hawwe hjir ommers gjin bazen en boppebazen. It artikel [[Kulturele Haadstêd fan Europa]] bestiet al wol, mar yndie in lemma [[Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018]] soe wol op syn plak wêze. At jo wolle: fiel jo frij. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 25 mrt 2017, 18.50 (CET)

:Oeps, dat haw ik al dien. It wie net myn bedoeling om jo it gers foar de fuotten wei te meanen, hear. Hoe dan ek, ik haw de fraach oan jo op 'e Nederlânske Wikipedy, dêr't jo nei ferwize, ris lêzen. Ik wit dat se op 'e Nederlânske Wikipedy oates en toates mei skriuwwiken oer beskate ûnderwerpen oan 'e gong binne, en it stiet harren fansels frij om dat ek oer Fryslân te dwaan, mar fanút de Fryske Wikipedy binne we net wend om it op dy manear oan te pakken. We hawwe hjir fansels ek in totaal ferskillende sitewaaasje, mei folle minder meidoggers, dat dan leit it ek al hiel oars. As yndividuële meidoggers graach oan sa'n skriuwwike fan 'e Nederlânske Wikipedia meidwaan wolle troch artikels foar de Fryske Wikipedy by te dragen: prima. Mar we sille de meidoggers der net spesjaal op fergje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 mrt 2017, 21.13 (CET)

== Kategoryoerlis ==

Goeie Romke. Hoe tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Kategory_oerlis:Likenis_fan_Jezus hjir oer] [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 6 apr 2017, 18.14 (CEST)

== Persoan yn it Alde Testamint ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje: ik haw de bibelske persoanen wat oars yndield. Jo hiene de kategory:Persoan yn it Nije Testamint al oanmakke; no haw ik foar de rest fan it spul de kategory:Persoan yn it Alde Testamint oanmakke. De kategory:Bibelsk persoan is no leech op dizze beide kategoryen nei. Miskien moat der yn 'e takomst nochris in &quot;kategory:Persoan yn de apokrife taheakken oan it Alde Testamint&quot; of sokssawat komme. Mar goed, dat sjogge wy dan wol wer. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 apr 2017, 23.35 (CEST)
:Dik yn oarder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 apr 2017, 13.17 (CEST)

==Misbrûk==
Goeie, Romke. Ik wit net hoefolle oft jo meikrigen hawwe fan wat hjir de lêste tiid op 'e Wikipedy spilet, mar nei't er trije jier lang suver oanhâldend ellinde feroarsake hat, is ús âld-meidogger Yn 'e Wâlden derút set. Yn oerlis hawwe de behearders besletten dat hy hjir de kommende 5 jier net wer komme mei. Dêrom is syn IP-adres útsletten. Sûnt ferline wike ferskaft er himsels mei metoaden dy't allinnich foar kriminele doelen brûkt wurde hieltyd alternative IP-adressen (''open proxies''), en besiket er op dy wize wer tagong ta de Wikipedy te krijen. Dat sil net tastien wurde. Der is besletten dat al sokke IP-adressen definityf útsletten wurde sille en dat alle wizigings dy't Yn 'e Wâlden yn 'e Wikipedy oanbringt, weromset wurde sille, ek as it ferbetterings binne. It is spitich dat staveringsflaters en oare fouten stean bliuwe, mar noch folle spitiger soe it wêze as misbrûk leanje soe. Hjoed hat Yn 'e Wâlden besocht om yn kontakt te kommen mei jo troch in berjocht op jo oerlisside te pleatsen. Dat haw ik fuorthelle. Ek eventuële takomstige berjochten fan him oan jo of oan hokker oare meidogger ek sille ferwidere wurde. Mochten jo sa'n berjocht ûnder eagen krije foar't it skrast is, dan freegje ik jo mei klam om it te negearjen en der op gjin inkele wize op te reägearjen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 apr 2017, 14.28 (CEST)

:Dit alles is bûten my om gien en ik ha der neat fan meikrigen dat der wat oan de hân wie. Utsein dan dat der earder ris wat spile hat op it mêd fan de stavering. Mar noch ien fraach: wêrom woe Yn'e Wâlden in berjocht op myn side sette? Ik ha der fieders ommers neat mei te meitsjen.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 apr 2017, 23.28 (CEST)

::Begryp my goed, jo wurdt neat ferwiten. Jo sizze, jo hawwe der neat fan meikrigen -- dat hie ik hast wol tocht, dêrom lei ik hjirboppe yn it koart de saak ek al even út. As jo der mear fan witte wolle, moatte jo mar even op 'e oerlisside fan Drewes sjen. It spul dat der earder wie, hie mar sydlings mei de stavering te krijen, en folle mear mei Yn 'e Wâlden syn hâlden en dragen. Hy is doe in heal jier útsletten, mar doe't dy tiid om wie, is er daliks wer op 'e âlde foet fierder gien, en dêrom is er no foar fiif jier útsletten. It berjocht dat Yn 'e Wâlden oan jo skreaun hie, hie neat mei dizze saak te krijen, en hie eins hielendal net folle om 'e hakken. It liket my ta dat it benammen bedoeld wie om in lange noas nei de behearders te meitsjen troch even sjen te litten dat er him neat fan ús oanlûkt. As jo witte wolle wat er woe, moatte jo yn 'e sideskiednis fan jo oerlisside de ferzjes dy't hy tafoege en dy't ik wiske haw, mar even mei-inoar ferlykje. Ik begryp wol dat jo nijsgjirrich binne, mar it punt is even dat Yn 'e Wâlden it rjocht ferspile hat om mei te dwaan oan 'e Wikipedy, en dus ek om fia de Wikipedy mei meidoggers te kommunisearjen. As ik syn berjochten stean liet, soe ik ymplisyt de malafide praktiken goedkarre dy't er brûkt om tsjin syn folsleine útsluting yn dochs wizigings oan te bringen en berjochten efter te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 maa 2017, 00.12 (CEST)

== Krústsjerke ==

Goeie Romke. Ik haw gjin beswier tsjin omneamen. Ik tink dat jo motivaasje foar mear tsjerken jildt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 3 jun 2017, 15.00 (CEST)

== Mûne/Mole ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje it folgjende. Ik bin oan 'e gong mei it kategorisearjen fan bouwurken nei boujier (en eventueel sloopjier). Foar it boujier brûkt ik kategoryen dy't begjinne mei &quot;Kategory:Bouwurk út&quot;, mei dan it jier. De Ingelske Wikipedy docht &quot;Category:Buildings and structures completed in&quot;, mar ik haw it mei opsetsin wat dizenich holden. Dan kinne we der foar de Dom fan Keulen bygelyks twa jiertallen yn sette, want mei de bou fan dat ding waard earne yn 'e Midsiuwen úteinset, mar pas yn 'e 19e iuw waard er foltôge (''completed''). Dus dat makket nochal wat ferskil. (Foar sloopte gebouwen brûk ik wol gewoan &quot;Kategory:Bouwurk sloopt yn&quot; mei dan it jier.) 

Mar goed, wêr't ik it eins even mei jo oer hawwe woe is dit. Ik gean no alle bouwurken by del, en no kom ik foar de moles twa soarten kategorynammen tsjin, begjinnend mei 'Kategory:Mole' en mei 'Kategory:Mûne'. Ik tocht dat dy mei 'mûne' allegear fan jo wiene. No makket it my it measte net út, 'mole' en 'mûne' binne beide geef Fryske wurden, mar it kin fansels net sa wêze dat der yn 'e kategorynammen twa ferskillende oantsjuttings brûkt wurde. Dat no't ik der dochs by lâns gean, bin ik fan doel om dat rjocht te lûken. Sa't ik sei, it kin my net safolle skele hokker beneaming oft standert brûkt wurdt, mar ik haw even yn 'e kategoryen sjoen, en der sitte folle mear siden yn 'e kategoryen dy't begjinne mei 'mole' as yn dy dy't begjinne mei 'mûne'. Dat poer út it eachpunt fan 'hoe kin ik der sa min mooglik wurk fan ha', woe ik alle kategoryen mei 'mûne' mar omneame ta 'mole'. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2017, 21.57 (CEST)

:Ik fyn it bêst, alhoewol my it wurd &quot;mole&quot; al wat nuver oandocht. Ik wit net wêr't se &quot;mole&quot; sizze en hoe fier it gebrûk fan dat wurd ferspraat is oer de provinsje, mar ik kin it net oars as mûne of moune. As it om it wurk te rêden is wol ik ek wol helpe, mar as it wurd &quot;mole&quot; yn it grutste part fan Fryslân brûkt wurdt, dan is dat wurd de bêste oplossing. Sjoch mar efkes, en as ik wat dwaam moat hear ik dat wol. Groetnis, Romke.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2017, 22.43 (CEST)

::Tankewol foar jo flugge reäksje, Romke. Tsja, ik ken dan it wurd 'mûne' wer allinnich út boeken. De krite dêr't ik weikom, sis mar de Midden-Klaai, dêr seit elkenien fan 'mole'. Omdat ik ek net wit hokker foarm oft gongberder is, haw ik ris te rie west yn it (digitale) Wurdboek fan de Fryske Taal. Dêr haw ik om neutraal te wêzen op Nederlânsk ''molen'' socht, en doe kaam ik op 'e side 'mole' út: sjoch [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&amp;wdb=WFT&amp;id=64557&amp;lemmodern=molen &quot;molen&quot; yn WFT]. Sa't jo sjogge wurdt 'mûne' hjir as fariant fan 'mole' jûn, mei dêrby it kommentaar &quot;NKl., deel NWo&quot; (wat ik ynterpretearje as &quot;noardlike Klaai + diel noardlike Wâlden&quot;) en mei in justjes oare útspraak &quot;deel NWo, ZWo&quot; (diel noardlike Wâlden + súdlike Wâlden). Ik tink dat se mei noardlike Klaai de Dongeradielen ensfh. bedoele en net de Bjirmen, dêr't ús heit wei kaam, want dy haw ik noait 'mûne' sizzen heard.

::Dan soe Fryslân wat dit oangiet dus sa'n bytsje yn twa gelikense helten ferdield wêze: rûchwei eastlik fan Ljouwert 'mûne' en westlik fan Ljouwert 'mole'. Ik haw ek nochris yn it Frysk Hânwurdboek sjoen en yn it Wurdboek Frysk-Nederlânsk. Oeral wurdt by 'mûne' trochferwiisd nei 'mole'. By gebrek oan bettere rjochtlijnen woe ik dêr dan mar yn meigean troch de foarm 'mole' oan te hâlden foar kategorynammen, salang't jo dêr teminsten gjin beswier tsjin hawwe, en as ik jo boppesteande tekst lês, liket dat net sa te wêzen. Wat jo oanbod fan help oangiet, bêst oanbean, mar safolle wurk is it no ek wer net, dat ik rêd it wol. It soe wol moai wêze as jo nije siden fan bouwurken tenei even &quot;Kategory:Bouwurk út ...&quot; meijaan wolle soene. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 jul 2017, 00.24 (CEST)
:::Ik fyn it bêst dat it mole wurdt foar de kategorynammen en ik besykje der om te tinken dat it jiertal fan de bou by de gebouwen komt te stean. Goede snein fierder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 jul 2017, 09.14 (CEST)

== Noch wat ==
Goeie, Romke. Earst myn kompliminten foar jo side oer de grifformearde tsjerke fan Lollum. Moaie foto's ek, dy't josels nommen hawwe, seach ik op Commons. Fierders noch wat dat ik de oare kear fergetten bin te sizzen: as it boujier (of sloopjier) ûnbekend is, dan kinne jo bouwurken ek op iuw kategorisearje (&quot;Kategory:Bouwurk út de ...e iuw&quot;). Dêrfoar haw ik spesjaal alle boujierkategoryen yn iuwen ûnderbrocht, want ik tocht yn 't foar al, yn 'e Midsiuwen sille der wol in protte tsjerken boud wêze wêrfan't it boujier net bekend is, en dat blykt no ek sa te wêzen.

Ek woe ik noch in handichheidsje mei jo diele dat iksels noch mar koartby ûntdutsen haw: je kinne in (hiel fine) râne om in ôfbylding hinne sette, troch 'border' yn te foegjen. Dat is foaral handich mei flaggen mei in protte wyt, lykas de flagge fan 'e stêd Grins. (Foar wapens, dy't fansels net rjochthoekich binne, hawwe je der lykwols hielendal neat oan.) &lt;br&gt;&lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;br&gt; &lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|border|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|border|20px]] &lt;br&gt; No ja, miskien fine jo it ek wol neat, mar ik fûn it wol in handich weetsje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 16.54 (CEST)

:Danke; en ik doch myn bêst om tenei in border oan ta te foegjen as der tefolle wyt yn sit. Ik rin foar de tsjerken de boel noch wol ris nei om it boujier of de bou-iuw ta te foegjen. Groetnis--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.02 (CEST)

::Nee, nee, sa bedoelde ik dat net. Alle besteande artikels fan bouwurken bin ik op dit stuit sels al oan neirinnen, dêr hoege jo yn prinsipe net mear nei te sjen -- teminsten net om boujierkategoryen ta te foegjen. It giet my allinnich om siden dy't jo fan no ôf oan skriuwe. En oft jo dy border brûke wolle, dat moatte jo ek hielendal sels witte, mar it liek my handich om te witten. Sa't ik sei, iksels ûntdiek it pas koartby, en ik woe wol dat ik it earder witten hie. Om't jo ek in protte flachjes tafoegje, tocht ik dat jo it ek ynteressant fine soene. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.28 (CEST)

== Tsjerken yn de eardere gemeente Wûnseradiel ==
Goeie Romke. De tsjerken yn bygelyks Wûns, Skraard, Skettens, Longerhou, ensfh steane lykwols yn de gemeente Súdwest-Fryslân en net yn de Fryske Marren, sa't dat yn de ynfoboksen en de kategoryen stiet. Dizze plakken lizze yn de eardere gemeente Wûnseradiel en dy gemeente is yn 2011 opgien yn de gemeente Súdwest-Fryslân. Fierders woe ik sizze dat jo geweldige bydragen leverje. Groetnis [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 nov 2017, 06.39 (CET)
:Ik hie fergetten de ynfoboks oan te passen. Ik seach dat jo it al feroare ha. Dêrfoar myn tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 nov 2017, 07.29 (CET)

== Leeuwarden / Friesland Culturele Hoofdstad op Wikipedia ==

(Excuses voor mijn niet-Friese bijdrage)

Beste RomkeHoekstra,

Zoals je ongetwijfeld weet zijn Leeuwarden / Friesland dit jaar Europese Culturele Hoofdstad. Vanuit Wikimedia Nederland denken wij momenteel na over mogelijkheden om hier ook op Wikimedia/Wikimedia Commons/Wikidata aandacht aan te besteden. Eén van de activiteiten die we in ieder geval op de (Nederlandstalige) Wikipedia willen opzetten is een schrijfweek over Friesland, zoals in voorgaande jaren ook al over bijvoorbeeld Gelderland is georganiseerd (voorlopig gepland in oktober 2018). Het lijkt ons ook erg leuk om hier op één of andere manier de Friese Wikipedia-gemeenschap bij te betrekken. Als jij, of andere Friese Wikipedianen, ideeën hebt voor activiteiten die hier goed bij zouden kunnen aansluiten, dan zijn wij daar benieuwd naar!

Met vriendelijke groet, --[[Meidogger:AWossink|AWossink]] ([[Meidogger oerlis:AWossink|oerlis]]) 11 jan 2018, 13.14 (CET)

== Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes.
 
&lt;big&gt;'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5 Take the survey now!]'''&lt;/big&gt;

You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list.

Thank you!
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 29 mrt 2018, 20.40 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17881421 --&gt;

== Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone.
If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].  Thanks!  
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 13 apr 2018, 03.39 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17898685 --&gt;

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

'''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email.  [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]]  This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 20 apr 2018, 02.48 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17952012 --&gt;

== Wat foar jo? ==
Goeie, Romke. Ik haw hjoed wat foto's makke yn Frjentsjer, en ik kaam by de âlde grifformearde tsjerke lâns, dat doe haw ik dêr ek mar ien fan nommen. Hy stiet no op Commons, sjoch: [[:File:Grifformearde tsjerke, Frjentsjer.jpg]]. Ik kin der net sa fan swetse, mar goed, se binne dêr de boel oan it ferbouwen, dat dan witte jo it wol. Ik bin sels foarearst net fan doel om der wat mei te dwaan, mar jo binne nochal fan 'e tsjerken, dat miskien dat jo it aardich fine om der in stikje oer te skriuwen. Hoecht hielendal net, hear, as jo it net wolle. Mar ik tink, ik wiis jo der even op dat der in foto beskikber is. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 jul 2018, 23.40 (CEST)
:Ik gean der meikoarten wol efkes mei oan de slach. De tsjerke wie oarspronklik wol in moai gebou, mar dat portaal dat der letter foar set is liket nearne op. En de nije eigner hat ik gebou der ek net moaier op makke. Betanke yn alle gefallen foar it meitsjen fan de foto.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 15 jul 2018, 12.24 (CEST)

== Stimmerij ==

Goeie, Romke. Wolle jo ek meistimme oer it al of net ferfryskjen fan plaknammen bûten Fryslân? Sjoch: [[Wikipedy_oerlis:Mienskip#Gearfetting]].

== Armeensk alfabet ==

It Armeensk is in stik dreger te transliterearjen as it Russysk, want it hat mear letters. Ik hjirûnder even in ienfâldige transliteraasje foar it Frysk makke yn 'e hope dat jo der wat oan hawwe. Tink derom dat der ferskate letters binne mei in apostrof derefteroan; de apostrof jout [[aspiraasje (taalkunde)|aspiraasje]] oan, dus de letter wurdt dan folge troch lytse h-ke, lykas by de t's yn it Grinslânske &quot;Marthinithoren&quot;. Der binne in pear letters wêrfan't ik de útspraak mei Fryske lûden net werjaan koe: ë, gh. Ik haw de útspraak derefter set. Jo moatte mar ris sjen wat jo dêrmei dogge as jo dy tsjinkomme.

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
! Letter
! Transliteraasje
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ա ա
| a
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Բ բ
| b
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Գ գ
| g
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Դ դ
| d
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ե ե
| e
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Զ զ
| z
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Է է
| ê
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ը ը
| ë &lt;small&gt;(e fan &quot;de&quot;, &quot;gewoan&quot;)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Թ թ
| t'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ժ ժ 
| zj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ի ի
| i
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Լ լ 
| l
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Խ խ
| ch
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ծ ծ
| ts
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Կ կ
| k
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Հ հ
| h
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ձ ձ
| dz
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ղ ղ
| gh &lt;small&gt;(likernôch it lûd fan Limburchske r)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ճ ճ
| tsj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Մ մ
| m
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յ յ
| j
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ն ն 
| n
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Շ շ
| sj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ո ո
| o
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Չ չ
| tsj'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Պ պ
| p
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ջ ջ
| dzj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ռ ռ
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ս ս
| s
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Վ վ
| v
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Տ տ
| t
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ր ր
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ց ց
| ts'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ւ ւ
| w
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Փ փ
| p'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ք ք
| k'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Եւ և
| ew
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Օ օ
| ó
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ֆ ֆ
| f
|-
|colspan=&quot;2&quot;|''twaklanken''/''[[digraaf|digrafen]]''
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ու ու
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Իւ իւ
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յու յու
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|}
Súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 16 jul 2019, 21.35 (CEST)
:No dat liket der mar op! Ik hie my foarnommen om it nei it Nederlânsk te transliterearjen, mar no kin it nei it Frysk. Eins hiel handich om it by it lemma oer it [[Armeensk]] te foegjen, mar dat lit ik oan jo oer. Ha jo ek sa'n list om it Russysk nei it Frysk te translitearjen? Ik sil myn bêst dwaan en graach jo feedback as it net hielendal goed is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 18 jul 2019, 13.01 (CEST)
::Ik haw hjirûnder eefkes in ferlykbere list foar it Russysk oanmakke. Hjirboppe haw ik noch wat letterkombinaasjes tafoege, want it foel my op dat it Armeensk gjin û-klank liek te hawwen. Blykt dat se dy wol hawwe, mar dat se him skriuwe mei in [[digraaf]] of as twaklank (neam it hoe't je it neame wolle), eins krekt en gelyk as de Nederlânske en Fryske 'oe', dat deselde klank is dy't ek mei twa letters skreaun wurdt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.51 (CEST)

== Russyk alfabet ==

Ik ha hjirûnder de transliteraasje fan it Russysk jûn. Jo moatte der net fanút gean dat oare Slavyske talen dy't it Syrillysk alfabet brûke krekt sa transliterearre wurde kinne. Net allinnich ferskilt de útspraak soms, mar ek wurde oare lettertekens tafoege, wylst guon letters út it Russysk yn oare Slavyske talen ûntbrekke. Ik ha om dat te yllustrearjen it Oekraynsk derby setten. 

{| class=wikitable
|- style=&quot;vertical-align: bottom; background: #eee;&quot;
! Letter
! Transliteraasje Russysk
! Transliteraasje Oekraynsk
|-
| А а
| a
| a
|-
| Б б
| b
| b
|-
| В в 
| v
| v
|-
| Г г
| g
| h
|-
| Ґ ґ 
| komt net foar
| g
|-
| Д д
| d
| d
|-
| Е е
| je / e, sjoch noat 1
| e
|-
| Є є 
| komt net foar
| je
|-
|  Ё ё
| jo
| komt net foar
|-
|  Ж ж
| zj
| zj
|-
| З з
| z
| z
|-
| И и
| i
| y
|-
| І і 
| komt net foar
| i
|-
| Ї ї 
| komt net foar
| ji
|-
| Й й
| j
| j
|-
| К к
| k
| k
|-
| Л л
| l
| l
|-
| М м
| m
| m
|-
| Н н
| n
| n
|-
| О о
| o
| o
|-
| П п
| p
| p
|-
| Р р
| r
| r
|-
| С с
| s
| s
|-
| Т т
| t
| t
|-
| У у 
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
| Ф ф
| f
| f
|-
| Х х
| ch
| ch
|-
| Ц ц
| ts
| ts
|-
| Ч ч
| tsj
| tsj
|-
| Ш ш
| sj
| sj
|-
| Щ щ
| sjtsj
| sjtsj
|-
| Ъ ъ
| sjoch noat 2
| komt net foar
|-
| Ы ы 
| y
| komt net foar
|-
| Ь ь
| sjoch noat 3
| sjoch noat 3
|-
| Э э
| e
| komt net foar
|-
| Ю ю 
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
| Я я 
| ja
| ja
|}
noat 1: Е е: gauris transliterearre as 'e', mar faker eins de klank fan 'je' yn &quot;jern&quot; (dus bgl. we skriuwe &quot;Aleksander&quot;, mar de útspraak is eins mear &quot;Aljeksander&quot;)&lt;br&gt;
noat 2: Ъ ъ = it hurdteken, dat komt foar dat de foarôfgeande konsonant palatalisearre wurdt; kin beskôge wurde as in [[stomme letter]] (palatalisaasje is koartsein dat der in j-klank efteroan komt, dus l-lj, m-mj, s-sj, ensfh.)&lt;br&gt;
noat 3: Ь ь = it sêftteken, dat soarget foar palatalisaasje fan 'e foarôfgeande konsonant; meastal beskôge as in stomme letter, soms werjûn troch in 'j'

As jo noch oare Slavyske talen transliterearje wolle, wol ik dizze tabel noch wolris wat útwreidzje. Foarearst mar wer súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.28 (CEST)

== Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation.

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 9 sep 2019, 18.20 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19352920 --&gt;

== Reminder: Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.'''

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 20 sep 2019, 21.49 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19397813 --&gt;

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Meidogger:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Meidogger oerlis:MediaWiki message delivery|oerlis]]) 25 sep 2020, 20.50 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 --&gt;

== ynfoboks Landkreis ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, kinne jo de ynfoboks fan de Landkreis mei wat mear gegevens útwreidzje (flagje, wapen)? Ik wit net wat ik ferkeard doch, mar it tal gemeentes yn de ynfoboks wurdt wol ynfolle mar net wjerjûn. En fine jo it goed dat ik it wurd 'lânkring' foar Landkreis yn de tekst brûk? Yn de namme hâld ik gewoan Landkreis oan. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.15 (CEST)
:Goejûn. Ik haw gjin beswier tsjin 'e term 'lânkring'. Ik haw wol twa kear Landkreis út 'e titel helle, om't ik dy oantsjutting dêr net nedich fûn. As der mar ien Mainz-Bingen bestiet, dan hoecht neffens my yn 'e titel net oanjûn te wurden dat dat in Landkreis is; dat komt dan yn 'e tekst fan it artikel wol oan 'e oarder. It artikel oer  de gemeente Tytsjerksteradiel hjit ek net &quot;Gemeente Tytsjerksteradiel&quot;, mar gewoan &quot;Tytsjerksteradiel&quot;. Dy ynfoboks sil ik ris nei sjen. Ik kom der op werom. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.20 (CEST)
::Wat dat tal gemeenten oangiet, dêr moatte jo foar de = &quot;gemeenten&quot; ynfolje en net &quot;tal gemeenten&quot;, want (as jo even by [[:Berjocht:Ynfoboks Landkreis]] sjogge), jo moatte by it brûken fan in ynfoboks foar it =-teken altyd skriuwe wat der yn it berjocht sa &lt;nowiki&gt;{{{folje mar yn|}}}&lt;/nowiki&gt; oanjûn stiet. Dat wie flot oplost. No sil ik noch even sjen oft ik de ynfoboks útwreidzje kin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.25 (CEST)
:::Ik bin der ris mei oan it prutsen west, mar ik rin wer tsjin it âlde probleem oan dat ik yn in universele of generike ynfoboks (dy't foarprogrammearre is, sjoch: [[:Berjocht:Ynfoboks generyk]]) net twa plaatsjes (flagge en wapen) nêst elkoar krije kin. Dêr sil wol in foefke foar wêze, mar ik krij it net foarinoar. Op in oare manier (wapen ûnder of boppe lânkaart) wol ek net. As jo in ynfoboks mei wapens en flaggen hawwe wolle, sil der dus in hiele nijenien oanmakke wurde moatte. 
:::Wat ik no ynstee dien haw, is de ynfoboks [[:Berjocht:Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)]] foarsjen fan lemma's dy't jo sels ynfolje kinne, sadat jo sels bepale kinne wat jo yn 'e ynfoboks sette. Dat is tink ik de handichste oplossing, en dy ynfoboks kinne jo dan letter ek foar gebieten yn oare lannen brûke. Noch eefkes wat útlis oer de namme: hy hjit wol 'Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)', mar it is gjin universele ynfoboks. Ik haw him ntl. oarspronklik oanmakke as fariant foar gebieten mei flaggen en sa fan 'e Universele ynfoboks gebiet (dêr't ik tsjin itselde probleem oanrûn dat ik flaggen en wapens der net yn kwyt koe). Om dúdlik te meitsjen dat it fierders eins deselde ynfoboks is, haw ik doe mar deselde namme oanholden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 22.16 (CEST)
::::Ik hie Landkreis yn de titel set yn neifolging fan de Dútske wiki, mar jo ha gelyk dat it oerstallich is. De &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot; akseptearret sa't it liket net in svg-bestân. Dat wy litte it mar sa.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 jun 2021, 11.20 (CEST)
O, dat hie ik miskien even wat dúdliker útlizze moatten. Yn universele ynfoboksen lykas dy fan Landkreis fiere jo plaatsjes sa yn: &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = Locator map MYK in Germany.svg&lt;br&gt;
Yn oare ynfoboksen, lykas &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot;, wurket it yndie op dy manier net, mar moat it sa ynfierd wurde:&lt;br&gt;
&lt;nowiki&gt;| ôfbylding                   = [[File:Locator map MYK in Germany.svg|300px]]&lt;/nowiki&gt;&lt;br&gt;
Oars moatte jo ris sjen by [[Bretanje (regio)]] hoe't dizze ynfoboks krekt funksjonearret. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.09 (CEST)
:Ik haw [[Mayen-Koblenz]] ris fan 'e Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) foarsjoen, om sjen te litten hoe't er wurket. Alles funksjonearret en jo kinne der fan alles yn ûnderbringe. Ik wol ek noch wol de sels yn te foljen lemma's wat ferskowe as jo se leaver op in oar plak yn 'e ynfoboks hawwe wolle, dus jo moatte it mar sizze. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.24 (CEST)
::It is allegear wer dik yn oarder! Tige tank.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 3 jun 2021, 11.21 (CEST)

== Gemeente (n) ==
Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, moaie stikken fierders dy't jo skriuwe. Ik wol fierders gjin taalplysje wêze, mar moat it meartal fan gemeente net mei in &quot;n&quot; skreaun wurde, ynstee fan in &quot;s&quot;? Sjoch taalweb [https://taalweb.frl/wurdboekportaal/7506c409-1e08-47b4-8dd3-922e99c64f63?previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=lemma&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=translation&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=definition&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=fr&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=nl&amp;previous_search%5Bpage%5D=&amp;previous_search%5Bq%5D=gemeente&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=NFhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=FNhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Ffwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Jurwb hjir]. Fierders neat te rêden hear. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.28 (CEST)
:It taalweb hat tink gelyk, dat ik sil tenei gemeenten skriuwe.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.49 (CEST)

== Trochferwiisbalke Nedersaksen ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, wolle jo efkes sjen nei de trochferwiisbalke (of hoe't sa ding mar hjit) fan Nedersaksen sjen? Osterode am Harz is in yn 2016 ophefte lânkring (gearfoege mei Göttingen), dy kin om my wol ferwidere wurde. Hannover hjit tsjintwurdich Regio Hannover. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jun 2021, 11.54 (CEST)

: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jun 2021, 15.19 (CEST)

:: It is al klear, sjoch ik wol. Moai sa. Romke, net dat ik jo net even hantlangje wol, mar jo meie dy berjochten sels ek nei beleaven oanpasse, hear. Ik bedoel, dat is by jo beslist fertroud, en jo sitte sels folle better yn 'e stof as ik. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 jun 2021, 23.27 (CEST)
:::Ik soe net witte hoe't dat moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jul 2021, 18.34 (CEST)
::::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Soene jo Freiberch út de trochferwiisbalke fan Saksen ferwiderje kinne? Dy lânkring waard yn 2008 al opheft. Groetnis,--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jul 2021, 18.29 (CEST)
::::: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 9 jul 2021, 19.27 (CEST)
:::Sorry, ik lês jo antwurd fan 1 july no pas. Sa'n balke is eins gewoan in tabel, sa't dy ek wol midden yn artikels foarkomme. Hy is net maklik te ûntwerpen, mar as er ienris oanmakke is, kinne jo de tekst dy't deryn werjûn wurdt, gewoan bewurkje, krekt as by in artikel. Under it tabblêd &quot;bewurkje&quot; by sa'n artikel (dus yn 'e sânbak, sis mar, dêr't ik dit no ek typ) wurdt sa'n berjocht werjûn as (yn dit gefal) &lt;nowiki&gt;{{Saksen}}&lt;/nowiki&gt;. Jo kinne it dan op 'e Wikipedy fine troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:Saksen&quot; yn te typen. Dan dêr it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; iepenje. Dêr sjogge jo sawol de, hoe sil ik dat neame, de programmeartaal fan 'e tabel as de tekst dy't yn 'e tabel werjûn wurdt, dus yn dit gefal de Landkreisen fan Saksen. Net oan it programmearspul komme, mar de tekst yn 'e tabel kinne jo gewoan nei beleavjen oanpasse. It is sa in bytsje omslachtich útlizzen, as ik it skriuwe moat. Ik hoopje dat ik dúdlik genôch bin. Oars gewoan sizze, dan lis ik it noch in kear út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jul 2021, 22.20 (CEST)
::::Ik ha it foar it ferstân hear. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] hie it al oanpast. Mar betanke, sa kin ik it tenea sels wol ôf tink.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 10 jul 2021, 08.36 (CEST)

== Utnûging ==
Goeie. Sa't by de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy wer oan it ljocht kommen is, binne der op it stuit mar twa struktureel aktive behearders. Drewes en ik soene graach wat fersterking hawwe wolle en it ek goed brûke kinne. Dêrom woene wy jo freegje oft jo ek behearder wurde wolle. Dat moat fansels net tsjin 't sin. Wy wolle jo net ûnder druk sette. As jo it beslist net wolle, dan kinne jo dat gewoan sizze en dat binne we like goeie freonen. De ôfrûne tiid is mei de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy, tink ik, folslein dúdlik wurden wêr't jo yn stappe as jo beslute it te dwaan. Ik soe jo dêrom oanriede wolle der goed oer nei te tinken en ek nochris it stikje op [[Wikipedy:Behearders]] te lêzen foar't jo ús jo antwurd jouwe. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 jul 2021, 18.40 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 jul 2021, 19.10 (CEST)
:Ik soe jim útstelle wolle it earst noch efkes oan te sjen. Ik bin net sa skrander mei it hiele Wikipedyprojekt as jim en moat ek earlik sizze dat ik de man net sa bin foar drege diskusjes. Mocht de need echt oan de man komme dan wol ik it noch wol ris yn my omgean litte.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2021, 08.19 (CEST)
::Goeie Romke. Dat is goed, neat te rêden. Sa grut is de need no ek wer net en it moat net ta skea fan jo wikynocht gean. It is oars sa dat ik ek it mieer ha oan drege diskusjes, mar soms kin it net oars. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 1 aug 2021, 17.16 (CEST)
::Bêst genôch, Romke. Dan litte we it foarearst gewurde. Sa't ik yn myn útnûging al sei, it moat net tsjin 't sin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 aug 2021, 00.45 (CEST)

== [[:w:en:The Office (American TV series)|The Office (American TV series)]] and [[:w:en:Tomb of Cyrus|Tomb of Cyrus]] ==

Hi! Can you please translate these two articles to Western Frisian? they don't need to be long, just 2 or 3 sentences are enough. That would be appreciated :)      

Yours sincerely,[[Meidogger:ChipsBaMast|ChipsBaMast]] ([[Meidogger oerlis:ChipsBaMast|oerlis]]) 8 des 2021, 21.09 (CET)

== Doardt ==

Dei Romke, ik seach okkerdeis dat jo in stikmannich siden oer tsjerken yn [[Doardt]] skreaun hawwe. Soene jo de side oer Doardt ek wat útwreidzje wolle? Of alteast de keppelings der op sette fan de siden dy't jo oanmakke hawwe. Fr.gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 27 des 2021, 19.58 (CET)
* Ik ha de keppelings yn [[Doardt]] ferwurke. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 des 2021, 16.09 (CET)

== Grûnsiler/Muonts/Boppekruier ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}  Goeie, ik sit efkes mei it folgjende. Der kloppet neat fan it artikel oer de [[Muonts (mole)]]. Hjir wurdt in achtkante boppekruier beskreaun. In achtkante boppekruier kin in muonts wêze, mar ek in yndustrymûne. De ofbylden dy't der by steane binne gjin foarbylden fan in muonts, mar fan in stellingmûne. In muonts is altiten in achtkante poldermûne, dus net in yndustrymûne of nôtmûne sa sa't hjir skreaun wurdt. In muonts hat ek gjin romp lykas in stellingmûne, mar in stiennen (of houten) ûnderbou. Ik ha dizze side dêrom omneamd nei [[Boppekruier]]. In muonts is it Fryske wurd foar 'grûnsiler' (Nederlânsk: grondzeiler) en dêrom soe ik it artikel [[Grûnsiler]] omneame yn 'Muonts (mole)', mar dat slagget my net om't der al in trochferwizing yn sit. Ik wit efkes net hoe't ik hjir no fierder oer gear moat. Wol ien fan jimme der efkes nei sjen? De tekst moat fierder ek noch oanpast wurde, mar ik tocht earst dit mar efkes.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 des 2021, 18.07 (CET)
:Goeie. Bêst genôch. Jo witte wêr't jo it oer hawwe, begryp ik wol, en ik wit neat fan dit ûnderwerp, dat ik gean op jo ôf. Ik neam de side &quot;Grûnsiler&quot; om ta &quot;Muonts (mole)&quot;. Rêde jo jo dan fierder mei de oanpassing fan 'e tekst? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 des 2021, 21.00 (CET)
::Ik ha by it omneamen fan it eardere artikel Muonts nei Boppekruier de reden neamd. Yn it Fries Molenboek (ISBN 90 70010 92 5, gearstald yn meiwurking fan De Frysk Mole, Gild Fryske Mounders, De Hollandsche Molen en Fryske Akademy) wurdt beskreaun foar hokker type mûne de namme muonts jildt. Ik pas allinne de tekst oan sa't it kloppet, want ik wit lang net de Fryske wurden fan de technyske ûnderdielen fan in mûne. Dêr moat ea in boekje oer útjûn wêze, dat ik sil der nochris nei op 'e strún. Alfêst in goed útein en alles wat winsklik is foar it nije jier!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 des 2021, 08.19 (CET)
:::Ek foar jo in noflike jûn en in lokkich nijjier tawinske. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 31 des 2021, 14.29 (CET)
:::Folle lok en seine, allegearre. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 des 2021, 21.30 (CET)

== Hidaard ==

{{Ping|Drewes}} Om 't ik mei it [[Tomastsjerke (Hidaard)|Hidaarder tsjerkje]] oan de gong west hie, wie ik ek mei de side fan [[Hidaard]] dwaande om it wat te aktualisearjen en de tekst wat út te wreidzjen. Doe't ik de feroarings opsloech, rekke ik alles wer kwyt om't jo ek al oan de gong wiene. Net dat it in bealch fol wurk wie hear, mar om't it okkerlêsten ek al barde dat ik tafoege ynformaasje kwyt rekke, freegje ik jo om der tenei wat tiid tusken te hâlden en net te gau oan de slach te gean mei de besibbe siden fan in artikeltsje dat ik der krekt op set ha. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 6 jan 2022, 20.12 (CET)
:Tige spitich. Mar as it wer gebeurt, moatte jo ris hielendal omleech scrolle op 'e side dy't jo yn byld krije by sa'n 'redigearkonflikt', sil ik it mar neame. By my, en ik nim oan fan ek by jo, stiet dan hielendal ûnderoan de side noch in twadde finster mei as titel eat yn 'e geast fan &quot;Jo tekst&quot;, mei dêryn de tekst fan 'e side sa't jo dy opslaan woene. Dêrwei kinne jo dy dan gewoan wer kopiëarje nei in nij bewurkingsfinster. Hoewol't jo dan wol wer mear wurk hawwe om rekken te hâlden mei de edits dy't oaren ûnderwilens dien hawwe, reitsje jo al jo wurk net kwyt. Sadree't jo de side oer it redigearkonflikt slute sûnder jo tekst dêrwei te kopiëarjen, is dat fansels wol it gefal. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jan 2022, 21.05 (CET)
::{{Ping|RomkeHoekstra}} Sorry Romke, soks is ferfelend. Ik sil der tenei rekken mei hâlde. It berjocht 'wurk' kinne jo fansels ek pleatse at in bewurking wat langer tiid nimt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 7 jan 2022, 15.31 (CET)

== Ynformaasje ynfoboks, Noard-Hollânske plaknammen  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}{{Ping|Kneppelfreed}}{{Ping|Frou Watzema}}
Ik kom somtiden ynfoboksen oer Fryske plakken tsjin mei ynformaasje oer de gritenij, it tal stimmen en ek it tal hûzen. Wat it lêste oanbelanget: dat feroaret noch al ris, kin dat net út de ynfoboks? En wat de gritenij oanbelanget en it tal stimmen: is soks net eat wat by de skiednis fan in plak heart? Wy ha it oer in bestjoersfoarm dy't al hiel lang net mear bestiet. Wat tinkt jimme? Dêrnjonken haw ik okkerdeis in artikel fan Kerst Huisman fûn yn Nij Frisia (http://www.ffu-frl.eu/PDF/150320.def.NijFrisia.1.maart.2015.pdf) mei û.o. in kaart fan Frysktalige nammen yn Noard-Hollân. Ik set no somtiden efter de Hollânske nammen by de artikels oer de plakken ek de Fryske plaknamme mei de boarne weryn't dy neamd wurd. Kinne jimme jim dêryn fine? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mrt 2022, 12.54 (CET)

:Goeie Romke. Wat gritenij, stimmen en sa oanbelanget bin ik it mei jo iens: mei fan my út de ynfoboks en ûnder it kopke 'skiednis'. Letter oer Kerst Huisman syn pleit om ''in list gear te stallen fan alle Fryske eksonimen dy’t der binne''. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.10 (CET)

:Goeie, ja ik bin it mei Drewes iens oangeande de gritenijen en de stimmen. De Fryske nammen neffens Kerst Huisman meie om my der by neamd wurde, en ek de pleatslike fariant as dy bestiet.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.37 (CET)

:Goejûn mei-inoar. Ik slút my by de oaren oan wat de ynformaasje oer gritenijen en sa yn ynfoboksen fan plakken oangiet. Yn pleats fan it ompielen mei dy ferâldere ynfoboks bin ik der in foarstanner fan om dy ynfoboksen te ferfangen troch in betterenien, mei mear lemma's dy't wól ta de saak dogge, mar dy't yn dy ynfoboks mei gritenijspul ûntbrekke. Sa'n ynfoboks is der al, dat wy hoege it tsjil net op 'e nij út te finen: [[:Berjocht:Universele ynfoboks stêd]], of as der in wapen en/of flagge binne, [[:Berjocht:Stêd mei flagge]]. (De oantsjutting &quot;stêd&quot; yn 'e namme docht der net ta; dy ynfoboksen kinne likegoed foar doarpen brûkt wurde.)

:Wat it stikje yn ''Nij Frisia'' oangiet, dat is wol nijsgjirrich. Ik haw okkerdeis op in side jo feroarings, Romke, weromset nei de Hollânske nammefariant (it gie leau 'k om Easterlân-Oosterland of Westerlân-Westerland), om't we dêr in pear jier lyn (ûndertusken alwer) ôfspraken oer makke hiene troch stimmerij. Mar dy ôfspraken wiene fansels fierhinne basearre op 'e fraach oft der yn sokke gefallen in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme bestiet dy't bûten de Wikipedy om brûkt wurdt. As jo dêr in boarne foar fine, lykas mei Abbetsjerk / Abbekerk it gefal is, meie jo om my de ôfspraken oan 'e kant skowe, en de side omneame nei de Frysktalige fariant. Wat fine de oare behearders {{Ping|Drewes|Kneppelfreed}} dêrfan? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 4 mrt 2022, 22.52 (CET)

::Om my mei se dan wol omneamd wurde. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 07.09 (CET)
::Om my ek omneame. Kin it wurd 'stêd' fan de ynfoboks dan better net ferfongen wurde troch 'plak' of is soks net mooglik?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mrt 2022, 10.19 (CET)
:::{{Ping|RomkeHoekstra}} dan moat it berjocht omneamd wurde. Kreksa as Ieneach sei it docht der net ta, want dat berjocht kin likegoed foar in doarp brûkt te wurden. It wurd &quot;stêd&quot; ferskynt net op de side.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 16.15 (CET)
:::Sa't Kneppelfreed seit, de namme fan 'e ynfoboks ferskynt net op 'e &quot;foarkant&quot; fan 'e side, mar stiet inkeld yn 'e &quot;efterkant&quot; of bewurkingsseksje. Ik wit earlik sein net oft it omneamen fan in ynfoboks ek negative gefolgen hat foar de siden dy't dy boks dan &quot;oanroppe&quot; mei de âlde namme en dus in ekstra trochlinking oerbrêgje moatte. Dat soe net sa hearre te wêzen, mar as jins kompjûter traach is soe it samar kinne. En om't der frijwat artikels al fan dy ynfoboks gebrûk meitsje, liket it my de baas om 'e namme mar sa te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

De troch de Kerst Huisman betochte Fryske ferzjes fan de plaknammen sille taalkundich fêst ferantwurde wêze. Oft it histoarysk folslein goed is kin ik net beoardielje. Dus ja, Ieneach der bestiet ' ' in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme... bûten de Wikipedy ' ', mar ' brûkt ' wurde dy net, útsein miskien troch in hânfol jongfriezen en djipfriezen. Húsriem binne se perfoast net. As de oare meidoggers der entûsjast oer binne mei fan my Huismans Fryske fariant der tusken heakjes by. Mar dan wol graach mei ferwizing nei it Nij Frisia-artikel, lykas Romke Hoekstra dat oant no ta dien hat, plus de betinker Huisman. Ik bin tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen dy’t hjoed-de-dei de wiere nammen binne. Sydlings: ik hear ek graach de miening fan de noch net ' pingde ' meidoggers.
:{{Ping|Drewes|Kneppelfreed|RomkeHoekstra}}Ik hie dit eins al even unanym hawwe wollen. Hmm. Miskien is it dan better om it mar te litten sa't it is, wat delkomt op wat Drewes hjir foarstelt. Sydlings bin ik it mei Drewes iens dat alle meidoggers hjiroer meiprate meie, dat ris eefkes sjen, wa binne op it stuit aktyf en binne noch net pingd? As {{Ping|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} hjir in miening oer op 't aljemint bringe wolle, noegje ik harren dêrta út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

:Goeie, ik bin it der wol mei tis dat de dy Fryske vertalingen der by komme. By in soad artikelen stiet al in list mei bronnen en dear kin dy bron die Romke Hoekstra neamd moai by. Of besjoch ik dit dilemma ferkeard? [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 7 mrt 2022, 07.03 (CET)
::{{Ping|Anoniem-NOF}} Nee hear, dat is krekt wat Drewes ek foarstelt. Mar in bytsje útlis is miskien wol even op syn plak. Ik sil it sa koart mooglik besykje te hâlden. Foarhinne waarden plaknammen bûten Fryslân yn ús Wikipedy mar yn it wylde wei ferfryske. Dan krigen jo dingen as dat in plak yn Seelân dat [['s-Heer Hendrikskinderen]] hiet hjirre Hear Hindriksbern of sokssawat kaam te hjitten. Doe hawwe wy in pear jier lyn besletten dat it better is om foar plaknammen bûten Fryslân allinne noch mar ferfryske foarmen oan te hâlden as dy ferfryske foarmen bûten de Wikipedy om brûkt wurde, dus as der in boarne foar is, sis mar. We hawwe doe oer in protte plaknammen ek in stimming holden en de útkomst fêstlein yn [[Wikipedy:List fan ferfryske plaknammen bûten Fryslân|dizze list]]. De fraach hjirre is oft we fan dy list ôfwike sille op basis fan it stik dat Kerst Huisman yn ''Nij Frisia'' skreaun hat, en dêr't RomkeHoekstra ús hjirboppe opmerksum op makke hat. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.12 (CET)
:::Goeiemiddei, Ik ha my der efkes yn ferdjippe mar de ynfobokse meie om my wol feroarre wurde. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.18 (CET)
::::Mitsdat der in betroubere boarne foar is mei de Fryske namme er om my altyd by, ek as dy slim ferâldere is (klassike foarbylden yn it Hollânsk binne bgl. [[:nl:Gdańsk|Danswijk]] en [[:nl:Plymouth (Verenigd Koninkrijk)|Pleimuiden]]). Wat de namme fan dy ynfoboks oanbelanget bin ik foar de oplossing dy't it minste wurk jout: moai litte sa't it is (mar as immen der tiid yn stekke wol en doch it oars, dan is my dat ek bêst). Wat de ynhâld derfan oangiet kin ik my fine yn it foarstel fan RomkeHoekstra. [[User:Wutsje|Wutsje]] 7 mrt 2022, 16.44 (CET)
:::::Wy binne dus wakker ienriedich oer dy ynboks. Dy haw ik foar wat de Gaasterlânske plakken oanbelanget al oanpast en dêr hoege wy it tink net mear oer te hawwen.

:::::It iennige dêr't wy no noch net oer út binne is wat wy mei de Fryske nammen fan Kerst Huisman dogge. Wat ik der noch oer kwyt wol is dit: ik ha dy list doe ek mei fêststeld - as it my goed heugd wie ik ek ien fan dyjingen dy't nei oanlieding fan hiele healwize nammen de kwestje op it aljemint brocht. Dêrom - en ek om't ik taalkundich net goed ûnderlein bin - joech ik somtiden de foarkar oan de Hollânsktalige namme. Letter, doe't ik stikjes oer bygelyks [[Westerland (Noard-Hollân)|Westerlân]] en [[Oosterland (Wieringen)|Easterlân]] skreau, fûn ik Westerland en Oosterland earlik sein dochs hiel nuver yn in Frysk artikel passen. Ik fûn Westerlân en Easterlân eins sa foar de hân lizzen, dat ik de list net iens neiseach hoe't wy dat meiïnoar fêststeld hiene. 

:::::Om't ik letter mear stikjes skreau oer plakken yn Noard-Hollân en der ek plakken wiene dy't net op de list stiene, bin ik op ynternet dochs wer op 'e strún gien en sa kaam ik lang om let by Nij Frisia telâne. It foel my doe fuort op dat guon nammen op de kaart fan Huisman hiel 'natuerlik' oandogge. Der binne fan de nammen mar in pear dêr't ik wat oan wenne moat, mar de measte nammen bliuwe tink hiel gau hingjen.  

:::::No binne der neffens my trije opsjes:
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha en yn de tekst folget tusken heakjes (mei ferwizing fan boarne) de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder brûke wy allinne de Nederlânsktalige namme.   
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha, mar yn de tekst brûke wy ûnder ferwizing fan boarne de Frysktalige namme. 
:::::*  De nammen wurde ûnder fermelding fan boarne ferfryske, sa't Kerst Huisman dy fêststeld hat. 

:::::Miskien binne der noch mear opsjes, mar dan kin elk dy der ûnder sette.

:::::De fraach hoefolle minsken de Fryske namme brûke sille is tink ik ek te stellen by nammen lykas Swol of Dimter. Ik bin fan betinken dat wy hjir in boarne hawwe fan immen dy't histoarysk/taalkundich goed ûnderlein is en dêrom soe ik foar ferfryskjen pleitsje. Om de besteande artikels om te neamen is net is measte wurk, der is oer dy hoeke noch net in hiel soad skreaun en ik wol dêr bêst wat tiid yn stekke. As it mar net foar in bepaalde tiid klear moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 7 mrt 2022, 17.56 (CET)

::::::Ik soe it bêst fine as de betreffende nammen ferfryske waarden, mar ik kin der ek poerbêst mei libje as de sitewaasje bliuwt sa't er no is. Ik bin gjin foarstanner fan 'e middelste opsje, it brûken fan 'e ferfyske nammen yn in artikel dat de Nederlânsktalige foarm as titel hat. Dat wurket betiizjend en ferrifeljend, en dat moatte wy net wolle. Yn '''oare''' artikels fyn ik it brûken fan 'e ferfryske nammen dan wer net sa'n probleem, as dy mar trochwize nei de juste side. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 18.35 (CET)

::::::Ik slút my fierders by Romke Hoekstra oan. Om my mei dy nammen fan Kerst Huisman omneamd wurde. Ik tink dat Kerst Huisman him in soad op dat mêd dwaande holden hat, dus dy nammen binne wol ferantwurde. De nammen fan Huisman binne foar it grutste part beheind ta it âlde Fryslân, dêr't de nammen in Fryske oarsprong hawwe. As we it litte sa't it no is sil ik der ek net wekker fan lizze, mar it omneamen hat myn foarkar.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mrt 2022, 06.23 (CET)
::::::{{Ping|Drewes|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Ik leau net dat der noch mear oan ta te foegjen is en it soe moaie wêze as wy ta in útdragende saak komme, dus no efkes de fraach oft jimme hjir frede mei ha kinne?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 11 mrt 2022, 08.39 (CET)
:::::::As de namme yn it artikel konsistint is: ik wol. [[User:Wutsje|Wutsje]] 11 mrt 2022, 09.36 (CET)
:::::::Ja hear prima. [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.12 (CET)
:Ik bin dus tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen. Tusken heakjes de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder allinne de Nederlânsktalige of Dútske namme. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.45 (CET)
::Moai dat jo dit oankaarte Romke. In echte boarne liket it artikel yn Nij Frisia my net ta (spitigernôch), mar yn de gedachtegong fan Kerst Huisman kin ik my hielendal fine. Iens mei Kneppelfreed dus ek wat dat oangiet. De Noard-Hollânske plaknammen soene lykwols dochs wat mear húsriem wêze moatte foar in sidenamme, dus dochs wat faker brûkt wurde as ien kear. Mar de Fryske namme fan Kerst Huisman moat seker neamd wurde. De side [[Abbekerk]] is in moai foarbyld: De offisjele namme as lemma, mar dêrby omtinken foar it ûntstean en de betsjutting fan de namme beskreaun yn it Frysk. It soe moai wêze as der op elke side oer in Noard-Hollânske plakken wat stean soe oer wêr't de namme weikomt, hoe't it plak ek eartiids ek wol neamd waard. (Mar soks jildt m.m. krektlyk foar plakken yn Grinslân) In soad omtinken foar it ûntstean fan de namme docht ien as [[Karel Gildemacher]] ek yn syn publikaasje oer Fryske plaknammen. Mar der is dan ferlet fan in boarne dêr't de ûntsteansskiednis fan de plaknammen yn Noard-Hollân te finen is. Ik ha Kerst Huisman útnoege om ris mei te tinken. [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]] ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 12 mrt 2022, 11.17 (CET)
:::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Frou Watzema|Kneppelfreed|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}Dan hâlde wy ynearsten de offisjele nammen (of de al troch ús fêststelde nammen) oan. Njonken de offisjele namme folget yn 'e tekst de Fryske namme mei in ferwizing nei de boarne. Fierder wurdt de offisjele namme ek yn de rest fan de tekst brûkt. Dêr kin elk him yn fine en om 't net elkenien foar omneamen is neffens Huisman's útstellen litte wy it ynearsten sa. Ik leau dat it wol goed is dat wy ienriedich binne yn dit stik fan saken. Soks fierder dan ek by de Noard-Hollânske gemeenten en de plakken dy't dêr ûnder falle: in rige mei de offisjele nammen en in aparte rige mei de troch Huisman útstelde Fryske nammen (of de sa troch ús fêststelde namme neffens de list). Faaks komme der fan Huisman skielk nije arguminten om dochs om te neamen, mar dat moatte wy dan mar efkes ôfwachtsje. Tank ek foar jo bydrage frou Watzema--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 mrt 2022, 12.31 (CET)

::::{{Ping|RomkeHoekstra}} Dat is dan om my bêst genôch. Sa'k earder ek al sein hie, sil ik der net wekker om lizze. Tige tank om dit op it aljemint te bringen. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 12 mrt 2022, 19.52 (CET)
:::::Ik slút my by Kneppelfreed oan. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 mrt 2022, 22.52 (CET)

== Utslaggen GR.  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Ik soe mei in oare gemeente begjinne om de útslaggen fan de riedsferkiezings der op te smiten, mar ik seach dat jo ek al oan 'e gong west ha. Ik nim oan dat jo de rest no dien ha?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 19 mrt 2022, 13.23 (CET)
:Goeie. Ja, ik hie juster ynienen in aktive bui. It fêstelân is dien, mar de fjouwer eilannen moatte noch. Hawwe jo dêr sin oan? Oars wol ik dat ek wol dwaan, mar juster waard it my te let en hjoed kom ik der ek net oan ta. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 mrt 2022, 22.54 (CET)

== Aldamt (gemeente) ==
{{Ping|Kneppelfreed}} Soene jo efkes nei [[Aldamt (gemeente)]]/Gemeenterie/Utslaggen gemeenteriedsferkiezings sjen wolle? Ik leau dat jo dêr in skoft lyn mei te set west ha, mar it stiet der net hielendal goed. De tallen steane net ûnder de goede kopkes. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 19.45 (CET)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Tanke dat jo dat even seagen. It stiet yndie net goed. Sil it letter hjoed even better sette. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.22 (CET)
::Bêst genôch, folle jo dan ek noch efkes de gegevens fan 2022 oan? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.36 (CET)
== Reide ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport|Swarte Kees}} Ik kom op wikipedy it buorskip [[Reide]] tsjin en ik ha oan it sykjen west, mar kin gjin delsetting mei dy namme fine. Der wurde fierder gjin boarnen neamd en de ynformaasje kloppet ek net want de gemeente Termunten is al yn 1990 opheven, fier foardat dit skreaun is. Ik wol it bêst mei tekst útwreidzje, mar der is neat te finen. Wat fine jim, moat dit lemma bliuwe? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 22 apr 2022, 21.58 (CEST)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Goeie. Ik bin ris even op nl: te rie gien op [[:nl:Punt van Reide]]. Dêr stiet: &quot;''In het door de zee weggeslagen gebied van Reiderland lagen twee dorpen, [[:nl:Oosterreide]] en [[:nl:Westerreide]].''&quot; As jo op 'e links fan dy beide ferdronken doarpkes klikke, docht bliken dat se beide as synonym &quot;Reide&quot; hiene. Ik nim oan dat mei de buorskip Reide nei Ooster- en Westerreide ferwiisd wurdt, temear om't op 'e Fryske side [[Punt fan Reide]] de namme [[Westerreide]] trochwiisd nei Reide. It docht my sadwaande gjin nij dat jo gjin ynfo fine kinne oer in hjoeddeistige buorskip dy't sa hyt. Ik tink dat it it handichst is om fan Reide in betsjuttingsside te meitsjen mei links nei Oosterreide en Westerreide. Dat hoege net beslist blauwe links te wurden; jo moatte sels witte oft jo dy siden skriuwe wolle of net. Mar wat Reide oangiet, dy ien regel tekst sa't er der no stiet, dy kin om my yndie wol fuort. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 22 apr 2022, 22.10 (CEST)

:Sjoch bgl. ek [https://topotijdreis.nl/kaart/1861/@268298,591873,9.9 1861] en [https://topotijdreis.nl/kaart/1902/@268298,591873,9.9 1902]. [[User:Wutsje|Wutsje]] 22 apr 2022, 22.27 (CEST)
--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::Dei {{Ping|RomkeHoekstra|Drewes|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje|FreyaSport}} ik haw it stikje oanpast. Wat fine jim dêrfan? Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 24 apr 2022, 02.52 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje}} Poerbêst sa. De ynformaasje kloppet no. Om my kin it sa stean bliuwe. Tige tank! --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed}} Bêst genôch. Ik haw de trochwizing fan Westerreide nei Reide der noch út helle. Dat sil in selsstannige side wurde moatte, krekt as op nl:. Mar dat hoecht net daliks, we hawwe gjin deadline. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 apr 2022, 22.16 (CEST)
::::Tige tanke. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)
::::Ja, it begjin is der. Faaks wol [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] der noch wol wat oer fertelle, dy wit hjir in soad fan (fgl. [[:nl:User:Otto S. Knottnerus]]). [[User:Wutsje|Wutsje]] 24 apr 2022, 16.58 (CEST)
::::: (Ik schrijf geen Fries). De buurtschap Reide is de voortzetting van Westerreide, rondom de kerk werd na 1580 de Reiderschans aangelegd, die onder de Admiraliteit van Friesland viel; er stonden tot halverwege de 19e eeuw een paar huizen op de Punt van Reide. De kerkboeken van Termunten vermelden dit in de 17e en 18e eeuw als buurt. Wel is misschien nog het vermelden waard dat de Admiraliteit van Friesland hier in 1591 een leeuwendaalder liet slaan (zie [http://munthunter.nl/viewtopic.php?f=8&amp;t=15413|hier]). [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] ([[Meidogger oerlis:Otto S. Knottnerus|oerlis]]) 24 apr 2022, 21.44 (CEST)
::::::Tige tanke foar jo antwurd en dy ynformaasje sille we wis brûke. Gr. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)

== Siden oer Fryske plakken. ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}
Goeie! Ik bin de lêste tiid ek wat oan it wurk mei it fernijen fan de siden oer Fryske plakken. Dêrby foel it my op dat yn in soad siden ferâldere ynformaasje stiet. Sa kom ik bygelyks tsjin: tige ferâldere ynwennertallen (somtiden fan 2004!), it oankundigjen fan feroarings dy’t al lang ferlyn syn beslach hân ha, deade keppelings nei it webstee fan it plak, it neamen fan foarsjennings dy 't net mear besteane en it brûken fan in âldfrinzich begryp as gritenij mei it tal stimmen yn de ynfoboksen (oer dat lêste hawwe wy it okkerdeis al hân). 

Dochs wurde dyselde siden in soad bewurke sûnder dy efterhelle ynformaasje oan te passen. No binne wy minmachtich, it falt ek net ta om alles by te hâlden en it is ek mar krekt hoefolle tiid jo hawwe, mar wat ik jimme al freegje wol is om by in bewurking ek de rest fan de side mei te nimmen. As der bygelyks in ferâldere ynwennertal neamd wurdt, is it net in al te grutte muoite om dat fuort ek oan te passen. De fúzjeweach fan skoallen fan de lêste jierren makket it nedich om ek dêr efkes nei te sjen. En sa binne der noch wol in pear dinkjes dy't sûnder al te folle tiid gaueftich oanpast wurde kinne.

Ik wol perfoarst nimmen wurk opkringe, mar it soe moai wêze dat wy wat ynformaasje oer Fryslân oanbelanget teminsten like ynformatyf en aktueel binne as de Nederlânsktalige side dêrfan. Om dat sa te krijen is der fan ús allegear noch in soad omtinken nedich foar de siden oer Fryske plakken. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mai 2022, 11.29 (CEST)

: Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, ja in soad siden moatte nedich by de tiid brocht wurde. Ik haw ek al in bytsje dêrmei oan 'e gong west, it probleem is lykwols dat we mar in lyts ploechje hawwe. Mar ja ik bin it mei jo iens as we ien fan dy siden bewurkje dat we it tagelyk even neisjein moatte as der de nedige oanpassings dien wurde moatte. Ek de ynfoboksen oanpasje liket my in nedige saak. It is yndie needsaaklik dat we alteast de ynformaasje oer alles wat mei Fryslân te krijen hat by de tiid hâlde. Dus ja ik sil dêr wat mear rekken mei hâlde. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mai 2022, 19.53 (CEST)

:Goeie. Jo hawwe beslist in punt. Ik sil der tenei wat mear om tinke. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 mai 2022, 01.46 (CEST)

Dei {{Ping|RomkeHoekstra}} as jo de ynfoboksen pleatse, is it faaks wol even handich om earst even nei te sjen dat de krekte ynformaasje der yn stiet. Sa stie yn de ynfoboks fan Kollum bygelyks de flagge en de wapen fan Waaksens. Fierders neat te rêden, hear, soks bart my fansels ek wol. Mar ik woe jo der even op wize. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mai 2022, 19.35 (CEST)
::{{Ping|Kneppelfreed}} Ik kopiear noch al ris in ynfoboks fanút in oare lemma, mar ik tink dat it tenei handiger is in lege ynfoboks te brûken. Dan is it minder maklik om wat fan it oare lemma stean te litten. Ik seach dat jo it al feroare ha. Tank yn alle gefallen en ik sil besykje der om te tinken!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mai 2022, 20.03 (CEST)

== Skatzenburch of Schatzenburch ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Is it [[Skatzenburch]] of [[Schatzenburg]]? Yn 'Skiedis fan Menameradiel'(útjefte fan de Fryske Akademy) wurdt op side 401 skrean oer Schatzenburg.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 09.33 (CEST)
:It byld by Delpher foar ''&quot;Schatzenburg&quot;'' is: ''Boeken basiscollecie: 46; Boeken Googlecollectie: sa. 177; Krantenartikelen: 1014; Externe krantenpagina's: 4; Tijdschriften: 11'' ([https://www.delpher.nl/nl/platform/results?query=Schatzenburg&amp;coll=platform kepp.]). Foar ''Skatzenburch'': fiif kear neat. De Schatzenburg-resultaten gean net allegearre oer de state, mar dêr feroaret it byld net folle fan. Yn DKVT komt ''&quot;Skatzenburch&quot;'' net foar, sykje op ''&quot;Schatzenburg state&quot;'' jout 188 resultaten ([https://www.dekrantvantoen.nl/srch/adv.do?v2=true kepp.]). Itnijs.frl hat it dan noch presys ién kear oer ''&quot;Skatzenboarch&quot;'' ([https://www.itnijs.frl/2018/09/programma-iepen-monumintedei-waadhoeke/ kepp.]). Dat liket geef Frysk, mar it sjocht der optocht út. Al mei al soe ik sizze: ''Schatzenburg''. [[User:Wutsje|Wutsje]] 8 mai 2022, 10.14 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.41 (CEST) --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mai 2022, 20.40 (CEST)
::Liket my ek sa ta. Skatzenboarch fyn ik ek wat optocht, en dan soe it faaks sels Skat'''s'''enboarch wêze moatte (mei in '''s'''). Ik feroarje it yn Schatzenburg. As immen der  beswier tsjin hat hear ik wol; ik kin it altiten noch werom sette.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.36 (CEST)
:::Foar safier ik wit is Schatzenburg de offisjele namme. Foar sawol it rekreasjeterrein as foar de state. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 8 mai 2022, 11.59 (CEST)
::::Ik wit net wat de offisjele namme is, ik kin allinne mar fertelle hoe't de namme pleatslik útsprutsen wurdt, mei't de famylje fan ús mem fan Menaam komt. Om't it swimbad ek sa hjit, kaam de namme yn it praat noch wol gauris foarby. It wurdt dêr sein as Skatsenburch (dus net -boarch), wêrby't de a útsprutsen wurdt as de ò fan &quot;hok&quot;, krekt as yn &quot;latte&quot; of &quot;panne&quot;. Ik wit net oft dit jimme fierder helpt, mar dat is alles dat ik derfan ôfwit. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 mai 2022, 00.11 (CEST)

== Slatting ==
@Ieneach fan 'e Esk, Drewes, Kneppelfreed, Frou Watzema, Wutsje, Anoniem-NOF, en FreyaSport: witte ien fan jimme wat yn it lemma fan [[Burdaard]] bedoeld wurdt mei ...yn [[1506]] wie de earste grutte ''slatting'' fan dizze rivier... en ... Yn [[1777]] bart de twadde grutte ''slatting'' fan de Ie....? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.17 (CEST)
:Goeiejûn Romke, Slatte dogge hja om wetter wer út te djipjen, troch alle smoargens en slib der út te heljen. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.41 (CEST)
::Dan is it goed en kin it sa bliuwe. Ik koe it wurd slatting net fine op taalweb. Tank foar jo réaksje.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.46 (CEST)
:::Jo kinne it wurd fyne ûnder slatte as slatten, bin net alhiel wis oer de stavering slatting. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.50 (CEST)

== Dielgebieten Ruslân ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, soene jo yn de trochferwizingstabel fan 'Dielgebieten fan Ruslân' [[Saratov (oblast)]] tafoegje wolle? En fan Orenboerg Orenburg meitsje wolle? Ik wit net hoe't soks moat en miskien mei ik ek wol net dwaan en is soks allinne foar behearders. En dan ha'k noch wat: ik wit net mear wêr't ik sjen kin hokker nije siden der koartlyn bykommen binne. Ik drok oan it sykjen west, mar kom der net mear út. Kinne jo my dat útlizze? Gr. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jul 2022, 09.59 (CEST)

:Goeie {{Ping|RomkeHoekstra}}, ik haw de trochferwizingsbalke, allyk de siden oer de oblasten fan Ruslân en dielgebieten fan Ruslân oanpast. Oer de side fan Chabarovk jo binne wolkom om dy ôf te meitsjen as jo wolle, en oars wol ik him ek wol ôfmeitsje, mar jo binne op it stuit tige warber mei de Ruusyske dielgebieten oan 'e gong en jo hawwe der in bytsje fan in systeem dêryn dus miskien is it wol handiger as jo dy ôf meitsje wolle, sa net, dan wol ik him wol dienmeitsje. Op de side Koartlyn feroare kinne jo sjen dêr't nije siden oanmakke binne. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jul 2022, 23.14 (CEST)

::Goeie. &quot;Koartlyn feroare&quot; stiet yn 'e sydbalke oan 'e linkerkante fan jo byldskerm, de fjirde regel fan boppen rjocht ûnder it logo fan 'e Wikipedy. En dy navigaasjeboksen ûnderoan 'e side meie jo bêst sels oanpasse, hear, dat is beslist net allinne foar behearders. Dan wol ik eins noch even mei jo op 'e tekst oer Orenboerg/-burg. Orenboerg is eins de korrekte transliteraasje, mei't de namme yn it Russysk mei in û/oe-klank útsprutsen wurdt. &quot;Orenburg&quot; sil yn it Frysk grif mei in u fan &quot;put&quot; útsprutsen wurde, en mei de g oan 'e ein dy't yn it Frysk by -burch net oan 'e ein mei, is it dan yn 'e praktyk eins in fernederlânsking. As jo jo net yn &quot;Orenboerg&quot; fine kinne, soe ik dêrom earlik sein leaver wer werom wolle nei in folsleine ferfrysking, en dan komme we út by &quot;Oarenburch&quot;. Mei fr. gr., [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2022, 00.13 (CEST)
:::Ik bin der earlik sein te gau fan útgien dat de 'oe' yn de namme in typeflater wie. It makket my fierder net út, as it mar konsekwint deselde namme bliuwt, mar om earlik te wêzen soe'k dan it foarbyld fan Sint-Petersburch oanhâlde. En no't ik jim dochs eefkes oan it wurk set ha: hoe meitsje ik sa'n tabel oan en/of wêr feroarje ik soks? En op hokker wize kin ik in trochferwizing meitsje foar in lemma dêr't ferskillende nammen foar binne? Ik rûn dêr lêst mei it lemma oer [[Ivan IV fan Ruslân]] tsjin oan, dy't ek bekend stiet as Ivan de Ferskriklike en sa faak ek yn oare ûnderwerpen neamt wurdt.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2022, 08.16 (CEST)
::::Moarn, om sa'n trochferwizing te meitsjen geane jo nei &lt;nowiki&gt;Berjocht:DielgebietenRuslân&lt;/nowiki&gt; en gean dan nei &quot;Bewurkje&quot;. Om in nije trochferwizingsbalke te meitsjen, kinne jo it bêste ien fan in besteanden ien meitsje. Ik haw it sa ek leard om dêr earst wat mei om te pielen. Ik hoopje dat ik jo hjirmei holpen haw. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 09.24 (CEST)
:::::Dankewol Kneppelfreed, is der noch ien ding: hoe kin ik in redirect meitsje (of hoe't soks mar yn it Frysk neamd wurdt)?
:::::: Graach dien. In redirect, of trochferwiisside, nim ik oan, dan moatte jo even klikke op &quot;Boarne bewurkje&quot; en dan yn 'e balke boppe-oan even op &quot;Avansearre&quot; klikke, dan ferskynt der in twadde balke, en dan even op it twadde icon fan rjochts, dat is in swart blokje mei in wyt pylkje deryn, dy klikke jo oan en dan ferskynt der dit op 'e side &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[Namme doelside]]&lt;/nowiki&gt;. Dêr't &quot;Namme doelside&quot; stiet type jo de namme fan de side dêr't jo nei ta ferwize wolle. As jo bygelyks nei in paragraaf fan siz mar &quot;skiednis&quot; fan side &quot;Huppelepup&quot;, dan sette jo op it plak dêr't &quot;Namme doelside stiet dus: &quot;Huppelepup#Skiednis&quot;. Hoopje dat dit it sa'n bytsje ferklearret. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 16.21 (CEST)
:::::::Sorry. Ik wie juster even fergetten dizze diskusje fierder te folgjen. Ik moat earlik sizze, ik fyn it wat yngewikkeld wat Kneppelfreed hjirboppe seit, en ik haw yn 'e balke boppe-oan gjin &quot;Avansearre&quot;, mar dat sil wol oan 'e persoanlike ynstellings lizze, dy't je feroarje kinne yn &quot;Ynstellings&quot;, rjochts boppe-oan op 'e side, njonken de meldings. Persoanlik haw ik in Word-dokumint oanmakke mei alderhanne formules dy't handich binne op 'e Wikipedy, sadat ik dy altyd by de hân haw. Dêr sit &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[XXX]]&lt;/nowiki&gt; ek tusken. Gewoan op in (lege) side plakke en trije X-en ferfange troch de namme fan 'e side dêr't it hinne trochwize moat. Foar it trochwizen fan in kategory: &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[:Kategory:XXX]]&lt;/nowiki&gt;. (Tink om 'e dûbele punt foàr &quot;Kategory&quot;, want as dy mist foegje jo ynstee de side dy't jo trochwize wolle as lemma ta oan de kategory.) Foar it opsykjen fan navigaasjeboksen ûnderoan de side, moatte jo gewoan de namme fan 'e navigaasjeboks nimme, dus yn dit gefal &quot;DielgebietenRuslân&quot;, en dêr &quot;Berjocht:&quot; foar sette. (Op nl: is dat &quot;Sjabloon:&quot; en op en: &quot;Template:&quot;). Dan komme jo op 'e side dy't jo hawwe moatte en dêr kinne jo gewoan mei it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; oan 'e gong, krekt as by gewoane artikels. 
:::::::Wat Orenboerg oangiet, dêr bin ik net mei troud, en as jo it leaver ferfryskje wolle, dan dogge wy dat om my. Ik fûn it allinne sa'n ûnbekende namme dat it my de baas taliek om it mar yn it Russysk stean te litten. Mar dan meitsje ik der wer Oarenburch fan, want Orenburg is gjin Russysk en gjin Frysk, mar Nederlânsk. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2022, 00.15 (CEST)
::::::::Ik sil der skielk wolris mei te set en hoopje der út te kommen. Wat Oarenburch/Orenburg/Orenboerg oanbelanget: it bliuwt somtiden wat pielen mei dy nammen en der sil wol wer ris wat komme. Ik tink dat Oarenburch yn dit gefal it bêste is. Tank yn alle gefallen foar jim útlis. En in goede snein.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2022, 05.49 (CEST)

== Stasjon de Westereen ==

{{Ping|Kneppelfreed}} Ik seach dat jo de lemma's stasjons oan it neisjen binne. Tsjintwurdich ride der fan Ljouwert nei Grins nije treinen fan it type WINK, sjoch https://www.arriva.nl/a/noordelijke-lijnen/noordelijke-lijnen/meer-comfort-en-reisbeleving/winktreinen.htm. Is it ek handich by de tiden fan it tsjinstroaster in datum te setten wannear't dy jilde en foar de meast aktuele tiden of feroarings te ferwizen nei de side fan Arriva? Dy kinne nammentlik feroarje. 'Opmerking' yn de tabel soe bygelyks 'tsjinstroaster' mei de datum wêze kinne en dêrûnder in aparte ferwizing. As jo der belang by ha kin ik foar jo noch wol in aktueel ôfbyld fan it stasjon meitsje, ik wenje tichteby De Westereen en bin der hast alle dagen. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 aug 2022, 08.57 (CEST)</text>
      <sha1>2mzv2io0y56qr90uf88t1df1mne3orz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085613</id>
      <parentid>1085609</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:14:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>/* Stasjon de Westereen */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="105521" xml:space="preserve">{{wolkom|Romke}}

== Bad Salzig ==
Fergeemje Romke. Hie ik krekt tal fan [[]] en staveringsferoaringen oanbrocht en tagelyk wiene jo oané gong, dat myn bewurking is nei de Flistinen. 27 maa 2016, 19.27 (CEST)
:No wat is dat no sneu. Al it wurk om'e nocht. Myn ekskúses. No ik dochs efkes kontakt ha: doch ik it sa goed mei de ferwizing nei in oersetting fan in Dútsktalige side? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.00 (CEST)
::Dy ferwizing nei de Dútsktalige side mei syn referinsjes is goed. Oars moai dat jo geregeldwei in bydrage leverje by ús. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.11 (CEST)
:::Witte jo wer ik ynfo fine kin oer it meitsjen fan in ynfoboks of wa't dat foar de fryske wiki wolris dien hat? [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 08.12 (CEST)
::::Sa'n ynfoboks kinne jo fine troch Berjocht:begjinletter te tikken. Tink derom om de : hinne sitte gjin spaasjes. Bygelyks Berjocht:L jout ûnderoaren de Lântabel. Boppedat is dit in moaie gelegenheid jo efkes te melden, dat wy yn it lêste jier de nijste stavering yntegraal trochfierd hawwe. As jo ris om in wurd sykje, kinne jo dat fine yn de list ûnder [[Nije stavering 2015]] dêr't alle 333 wurden op alfabet steane. [[Meidogger:Yn &amp;#39;e Wâlden|Yn &amp;#39;e Wâlden]] ([[Meidogger oerlis:Yn &amp;#39;e Wâlden|oerlis]]) 28 maa 2016, 12.10 (CEST)

== Ynfoboksen ==

Goeie, RomkeHoekstra. Ik haw foar de Wikipedy ferskate ynfoboksen makke. Foar persoanen sil ik jo hjir in listke jaan:
*[[Berjocht:Akteur]]
*[[Berjocht:Artyst of kabaretier]]
*[[Berjocht:Keunstner]]
*[[Berjocht:Model]]
*[[Berjocht:Pornoakteur]] (brûke we foar eltsenien yn 'e seksyndustry)
*[[Berjocht:Regisseur of produsint]]
*[[Berjocht:Sjonger of muzikant]]
*[[Berjocht:Ynfoboks skriuwer]] (in besteande ynfoboks fan MeinRei dy't ik wat oanpast haw)
*[[Berjocht:Ynfoboks sporter]] (dizze bestie ek al)
*[[Berjocht:Telefyzje- of radiopersoanlikheid]]
*[[Berjocht:Dyn koart]] (foar politisy, keningen en sa; wêr't de namme op slacht, dat wit ik ek net: dizze ynfoboks bestie al en haw ik in skoft lyn wat oanpast)
*[[Berjocht:Persoan algemien]] (foar iderien dy't net yn ien fan 'e boppesteande boksen past; dizze soene jo bgl foar bibelske persoanen brûke kinne)
Uteraard is it hielendal oan josels oft jo dizze ynfoboksen brûke wolle of net. Ynfoboksen oer oare ûnderwerpen binne faak te finen troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:&quot; en dan de earste letter fan wat jo tinke dat de namme wêze moat yn te typen, mar in protte ynfoboksen hjitte ek &quot;Berjocht:Ynfoboks XXX&quot; (wêrby't XXX hjir even foar de namme stiet) of &quot;Berjocht:Universele ynfoboks XXX&quot;. Oars meie jo it my ek altyd wol freegje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 maa 2016, 15.16 (CEST)
:Ik ha socht nei in ynfoboks foar in Landkreis (Berjocht:Ynfoboks Landkreis) en kom dan wol earne, mar sjoch dan gjin ynfoboks stean. Ûnder &quot;boarne bewurkje&quot; sjoch ik fierder wol ynhâld, mar hoe't it dan fierder moat wit ik net (ik ha hjir earlik sein hielendal gjin ûnderfining yn).--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 16.25 (CEST)
::Even in pear punten, Romke:
::* As jo antwurd fan my hawwe wolle, dan moatte jo jo berjocht even op myn oerlisside sette. Dy kinne jo ienfâldich fine troch op 'e link &quot;oerlis&quot; te klikken dy't efter myn namme stiet ûnder berjochten dy't ik hjir efterlit, of jo kinne yn it sykfinster &quot;Meidogger oerlis:&quot; yntype en dan de namme fan 'e dejinge dy't jo hawwe moatte. Dan stiet der boppe-yn krekt as by jo eigen oerlisside in tabblêd mei de namme &quot;Nij mêd&quot;, dêr't jo op klikke kinnen om dan in boadskip efter te litten oer in nij ûnderwerp, of, as jo nochris op it aljemint wolle oer itselde ûnderwerp, dan kinne nei ûnderen ta scrolle en jo boadskip ûnder it betreffende ûnderwerp sette, sa't wy hjirre no ek dogge. As jo my dingen freegje wolle en de fraach op jo eigen oerlisside sette, dan merk dêr nammentlik neat fan, mar as jo in berjocht op myn oerlisside efterlitte, dan komt der by my boppe yn byld in melding dat der in berjocht foar my is. Dan sil ik dêr sa fluch mooglik op reägearje, al bin ik ek wol ris in pear dagen (of wat langer) net oanwêzich, fansels. Mar goed, myn punt is even: ik kaam hjir no tafallich lâns en seach dat jo op myn boadskip reägearre hiene. As ik dat earder witten hie, dan hie ik in wike lyn al op jo fraach antwurde.
::* Ik haw no al in pear kear sjoen dat jo kapkes op haadletters skriuwe (lykas yn &quot;Ûnder&quot;, &quot;Âld&quot;). Ik hoopje dat jo it my net kwea-ôf nimme as ik even foar skoalmaster spylje, mar it is yn 'e Fryske stavering eins gewoante om sokke tekens op 'e haadletters fuort te litten: dus &quot;ûnder&quot;, mar &quot;Under&quot;; &quot;âld&quot;, mar &quot;Ald&quot;. Allinnich as it hiele wurd yn haadletters skreaun wurdt, dan wurde soms wol kapkes en streekjes tafoege. Ik fyn it sels in nuvere regel, mar sa is it no ien kear. 
::* Dan no jo fraach. Jo sjogge by Berjocht:Landkreis neat stean omdat dat berjocht net bestiet. Ik wol dêr eventueel wol in nij berjocht foar oanmeitsje, mar soene jo earst ris sjen wolle oft jo miskien mei dizze ynfoboks út 'e fuotten kinne: [[Berjocht:Universele ynfoboks gebiet]]. Dat is ien dy't wat algemiener is, mar dêrom miskien likegoed wol foldocht. (By &quot;bestjoerlike ienheid 1&quot; kinne jo dan &quot;Bûnslân&quot; ynfolje, by &quot;namme bestjoerlike ienheid 1&quot; bygelyks &quot;Nedersaksen&quot;, ensfh.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jun 2016, 22.42 (CEST)
:::Ek tige tank foar it opmerksum meitsjen fan staveringsflaters. Ik ha al in hiel skoft neat mear dien mei it Frysk en sûnt ik hjir wat dwaande bin brûk ik it wer. Ik wist bygelyks ek net dat der yn 2015 feroarings west hiene yn de stavering. Ik set dizze reaksje hjir noch mar efkes del, mar mocht de ynfoboks gebiet net foldwaan dan kom ik wol op jo side. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jun 2016, 06.40 (CEST)
::::Moai sa. En myn kompliminten foar jo siden oer bibelske persoanen. As ik jo noch in tip jaan mei: &quot;Israel&quot; hat yn it Frysk gjin trema op 'e e om't 'ae' gjin twalûd is en der dus gjin útspraakswierichheden wêze kinne. Mar fierder: gean sa troch! [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.27 (CEST)
::::O ja, dit wie noch al even in punt. Ik haw jo side &quot;David (kening)&quot; omneamd ta &quot;David fan Israel&quot;, want der binne folle mear keningen David. By keningen is it dêrom gewoante om it lân derby neamen om se faninoar te ûnderskieden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.33 (CEST)

== Foarstel 'oe'/'û'-kwestje  ==

Nochris goeie, Romke. Ik wit net oft jo der wat fan meikrigen hawwe, mar der is hjir op 'e Wikipedy de lêste tiid in skeel geande oer de stavering fan lannenammen mei in û-klank. Om it hiel koart út te lizzen, meidogger Yn 'e Wâlden hat ferline jier op eigen manneboet 'Oekraïne' feroare yn 'Ukraïne' en 'Koeweit' yn 'Kûweit'. No woe er fan 't jier ek 'Joegoslaavje' feroarje yn 'Jûgoslaavje', en doe haw ik de rem derop set. It giet my net iens sa bot om 'e stavering, mar om it feit dat ien meidogger de rest fan 'e mienskip syn ideeën besiket op te dringen. We hawwe de Fryske Akademy om rie frege, en dy advisearret yn alle trije hjirboppe neamde gefallen de foarmen mei 'oe'. Ik haw dêrom op 'e Oerlisside in foarstel dien om foar iens en foar altyd de strideraasje oer de 'oe'/'û'-stavering yn lannenammen út 'e wei te romjen, en dêr wurdt no troch de Wikipedy-mienskip oer stimd. Jo hawwe oanjûn dat jo net botte talein binne op 'e stavering, dat miskien fiele jo jo wol net kwalifisearre om in stim út te bringen, dat wit ik net. Mar oars soene jo [[Wikipedy:Oerlisside#In útwei út 'e 'oe'/'û'-kwestje|hjirre]] ris nei sjen kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 21.58 (CEST)

== Koördinaten ==

Goeie. Jo fraach oer in tool foar koördinaten kinne jo better oan in oar stelle. Yndertiid wie dy der wol, mar du die it ynienen net mear. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 sep 2016, 16.59 (CEST)

Goeie, Hoekstra. Kinne jo hjir wat mei? Op 'e kaart fan [http://tools.freeside.sk/geolocator/geolocator.html GeoLocator] mei de mûs nei de plak gean, dan Ctrl-klik of Alt-klik. De koördinaten binne lofts te sjen. Fierders haw ik der gjin ûnderfining mei, mar ik sjoch dat dit sjabloan brûkt wurdt foar keppelingen: [[Berjocht:Koördinaten yn tekst]]. --[[Meidogger:PiefPafPier|PiefPafPier]] ([[Meidogger oerlis:PiefPafPier|oerlis]]) 20 sep 2016, 18.54 (CEST)

== Lêtste --&gt; lêste ==

Even in opmerking oer de stavering: ik sjoch dat jo faak (miskien wol altyd, dat kin ik net beoardielje) it wurd 'lêst(e)' (Nederlânsk ''laatst(e)'') skriuwe as 'lêtst(e)'. Dy earste t heart dêr yn it Frysk net yn. Jo binne trouwens net de iennichste dy't dit wurd misstaveret, sa sjoch ik no. It is net nedich om âlde siden te ferbetterjen; ik haw PiefPafPier al frege oft dy der syn bot ris oer gear gean litte wol. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.10 (CET)

Noch even foar de dúdlikheid: neffens it wurdboek is it dus: 'let' - 'letter' - 'lêst'. Dus it is: 'De lêste tiid' en 'Op it lêst...' ensfh. Behalven as it poer om 'e tiidsoantsjutting giet, dus bgl. hoe let oft men opdaagjen komt op in fergadering, dan is it: 'let' - 'letter' - 'letst': 'Jan wie al let, Pyt wie noch letter, mar Klaas wie it letst.' (It Nederlânsk hat dit ûnderskie fan betsjutting wol, mar dêr wurdt it itselde útsprutsen en stavere.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.16 (CET)

:Ik sil besykje der better om te tinken. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 nov 2016, 19.38 (CET)

::Mear kin net ien fan jo freegje. Ik hoopje trouwens dat jo dit soarte opmerkings fan my net ûnderfine as in beskrobbing. Ik krige it idee dat jo dit net wisten; jo hawwe earder oanjûn dat jo it Frysk lange tiid net skreaun hawwe (en -- mar dat haw ik der sels by betocht -- miskien noch wol nea earder sa yntinsyf), en om't it in weromkearend dinkje wie, tocht ik, lit ik jo der op wize. Fierders neat mei bedoeld, en ik wurdearje jo wurk o sa. It wie mear as tiid dat der hjir op 'e Wikipedy wat dien waard oan 'e Bibelske persoanen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 nov 2016, 20.10 (CET)

== Kategoryen ==

Goeie, Romke, dêr bin ik wer te seuren. Even oer de kategoryen. Jo hawwe koartlyn allegear kategoryen oanmakke fan it type 'Katedralen yn Ruslân', mar hjir yn 'e Fryske Wikipedy dogge we de kategoryen eins yn inkeltal (dus: 'Katedraal yn Ruslân'). Neffens my diene jo dat oarspronklik wol goed, dat wêrom't jo dêr no ynienen fan ôfwike is my even in riedsel. Mar goed, it punt is, as jo kategoryen yn meartalsfoarmen oanmeitsje, dan wurdt it in soadsje, want dan krije wy dûbele kategoryen, mei't de iene de inkeltalsfoarm brûkt en de oare de meartalsfoarm. En boppedat stiet it rommelich as der dan wer in inkeltalsfoarm en dan wer in meartalsfoarm brûkt wurdt.

De iennichste kategoryen dêr't de Wikipedy àl meartalsfoarmen brûkt, dat binne de talen, om't wy oars yn 'e knipe komme mei bygelyks 'Turkske taal' en 'Turkske talen' (wat hiele ferskillende dingen binne). Dat rasjonalisearje ik foar mysels troch te tinken dat in 'kategory:Turkske talen' net in meartalsfoarm is, mar de namme fan 'e taalfamylje.

Mar goed, fierder dus inkeltalsfoarmen. Dêryn folget de Fryske Wikipedy de Nederlânske, dy't ek kategoryen yn inkeltal brûkt. De measte Wikipedyen yn oare talen brûke meartalsfoarmen, mar hjir is yn it begjin fan 'e Fryske Wikipedy blykber beslist om dat net te dwaan. (Ik bin pas sûnt 2012 op 'e Wikipedy aktyf, dat hoe't dat beslút ta stân kommen is, wit ik net.) Dêrom haw ik jo katedraalskategoryen omset nei de inkeltalsfoarm. Myn fraach oan jo is no om by kategoryen tenei ek de inkeltalsfoarm oan te hâlden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.54 (CET)

:Ik sjoch no dat jo by it feroarjen fan jo oarspronklike kategorynammen nei de meartalsfoarm derefter set hawwe: &quot;Yn de rubryk wurde mear katedralen beskreaun&quot;. Dêr is gjin spjeld tusken te krijen, mar dat jildt fansels foar alle kategoryen (bgl. yn 'e 'kategory:akteur' sitte hûnderten akteurs). Mar sa't ik hjirboppe al útlein haw, binne yn 'e Wikipedy frijwol alle kategorynammen no ien kear yn it inkeltal steld. Hoewol't foar sawol inkeltals- as meartalsfoarmen wol wat te sizzen is, is de diskusje hjiroer no in passeard stasjon om't der gjin begjinnensein oan wêze soe om alle kategoryen yn inkeltal om te setten nei meartal. Dus we sitte oan inkeltal fêst. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.58 (CET)

::Ek goed. Ik fûn it inkeltal sels letter net sa foar de hân lizzen en hie it dêrom mar feroare. Ik begryp dat hjir yn it ferline diskusje oer west hat? Yn dat gefal bin ik wol nijsgjirrich nei de reden foar de kar fan it inkeltal. Mar fieder ha ik der wol frede mei hear. Tenei doch ik it yn it inkeltal. Is der trouwens al wat bekend oer it tafoegjen fan koördinaten en is der ek immen dy't in ynfoboks meitsje kin foar in bouwurk? Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 des 2016, 17.35 (CET)

:::Ik kin my goed foarstelle dat jo meartalsfoarmen yn kategorynammen logysker fine. Oft oer dit punt yn it ferline diskusje west hat, wit ik net, want sa't ik al sei, ik bin pas sûnt 2012 by de Wikipedy belutsen, en dizze beslissing moat hielendal yn it begjinstadium nommen wêze, yn 2003 as 2004. As dêroer doe diskusje plakfûn hat, dan soe dat yn prinsipe werom te finen wêze moatte yn it argyf fan 'e Oerlisside ([[Wikipedy:Oerlisside/Argyf]]), dus as jo dêr ris yn omsneupe wolle, fiel jo dan frij. Mar it soe ek skoan kinne dat men hjir klakkeleas folge hat wat doe al op 'e Nederlânsktalige Wikipedy gewoante wie.

:::Oer koördinaten. Dêr haw ik sels ek alris nei sjoen, en dêrmei bedoel ik: ik haw sjoen hoe't se dat op 'e Ingelske Wikipedy dogge, om út te finen oft wy dat systeem ek oernimme kinne, mar dat is dêr sa'n tizeboel fan mei-inoar fergroeide berjochten dat ik der net út kom. Oars soene jo miskien [[Meidogger:Robin van der Vliet]] ris freegje kinne. Dy liket my hiel handich ta mei berjochten en oanbesibbe dingen. 

:::In ynfoboks fan in bouwurk kin ik wol foar jo meitsje. Sis mar hokfoar gegevens oft jo deryn kwytwolle kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 18.00 (CET)

::::Ik haw alfêst mar in ynfoboks oanmakke: [[Berjocht:Ynfoboks bouwurk]]. Ik haw it sa algemien mooglik besocht te hâlden, sadat we him ek foar brêgen en sa brûke kinne. Jo moatte marris sjen wat jo derfan fine. Ik haw him al even ynfoege by de [[Greyfriars Kirk (Dumfries)]] en by de [[Mackinac Brêge]], om te sjen oft alles goed wurket. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 21.52 (CET)

::::: Geweldich! Sjocht der fierder hiel goed út en ik kin der wol mei út de fuotten. In adres is (salang't de koördinaten noch net tafoege wurde) yn de ynfoboks faaks gjin lúkse. En ik soe de kleuren in bytsje neutraal (wyt of griis) hâlde (dit om de lêsberens en om't in foto it al bûnt genôch makket). Mar dat lêste is fansels in kwestje fan smaak.  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 11.42 (CET)

:::::: Ja, ja, dus ik haw gjin smaak, hin? Mar alle gekheid op in stokje, ik haw 'adres' tafoege, en 'koördinaten' ek, dan kinne jo dy ek altyd yn 'e ynfoboks kwyt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 des 2016, 12.04 (CET)

::::::: Haha, dat hie ik dus net skreaun dat jo gjin smaak hawwe. Ik kom fan de Wâlden en bin yn myn fermidden wol wat went wat bûntens oangiet, mar de kleur dy't jo no brûke docht krekt wat minder sear oan de eagen. Yn alle gefallen tige tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 12.18 (CET)

== (O)blastigens ==
Goeie Romke. Soene jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Serafim-Diveevo_Kleaster dit oerlis] efkes besjen wolle? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 18.52 (CET)
:Dúdlik, ik sil der rekken mei hâlde. Is der trouwens ek in list foar it translitearjen nei it Frysk? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.11 (CET)
::Ik wit fan gjin transliteraasjelist. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.35 (CET)
:::Dan de list foar it Nederlânsk mar brûke of sa't it my sels it bêste ta liket? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.47 (CET)
Sjoch mar. Jo wurde wol ferbettere at in nedich is. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.50 (CET)

== Damaskus ==

Goeie Romke. Wat tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Damaskus hjirfan]? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 jan 2017, 18.45 (CET)
:Goeie Drewes, mooglik is de tekst oarspronklik in oersetting fan de Nederlânsktalige wiki, want ik fûn deselde tekst yn it Nederlânsk yn dizze [http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=631556 ferwizing] nei de Nederlânsktalige wiki. De Nederlânsktalige wikipagina oer Damaskus hat dizze bewearings ferwidere. Wêr't de bewearings oarspronklik wei komme wit ik net, mar mooglik komt it begjin fan de tekst fan de side fan [http://www.lisabeaart.nl/CSSextra/examen/damascus.html Lisa Beaart]. De stêd Damaskus kin neffens my net yn ferbân brocht wurde mei it paradys, om't stêden yn dy tiid net bestiene, de minsken noch nomadysk wiene en it paradys yn [[Mesopotaamje]] lei. Dat Kaïn Abel hjir deaslein hat wol my ek net oan, ik leau net dat oer it plak eat bekind wêze kin, mar de ingelsktalige wiki oer [https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Qasioun Mount Qasioun] wol ha dat guon midsiuwske Arabyske skriften skriuwe dat de earste misdied fan it minskdom by Damaskus bard is. It krekte plak fan de moard is tink ik in foarm fan islamitysk folksleauwen of yn alle gefallen in islamityske tradysje. Oer Jozef en Marije is net folle bekend, it wiene mar gewoane lju en âldere dan wol oare kontêmporêne boarnen as de bibel binne der neffens my net. Oft Jozef en Marije ea yn Damaskus west ha, ik soe it net sizze kinne. Hja moasten lykwols flechtsje nei Egypte en harren dêr skûlhâlde, net nei Damaskus. Yn dit [http://krant.telegraaf.nl/krant/enverder/venster/reizen/reis.Syrie/reis.970308damascus.html artikel] út de Telegraaf wurdt ferwiisd nei de Dominicus-reisgids. Mooglik is de oarspronklike boarne fan dit soarte bewearings in lokale ambysje om religieus toerisme te befoarderjen. Ik tink dat it hiele ferhaal oer Damaskus as skûlplak fan Jozef en Marije ûnsin is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 jan 2017, 11.30 (CET)

== Rostov oblast edit-a-thon ==

Hello! The Russian Wikimedia chapter has organized an international Edit-a-thon about the Rostov Oblast &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Discover Russia. Start with the Don]]&quot;. The aim of the contest is to write articles about tourist attractions (museums, monuments, churches, buildings, parks, and so on) of the Rostov region in different languages. To take part in the Edit-a-thon you must write an article about the Rostov Oblast and add it to the [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|table 3]]. 7 most active participants will receive prizes. The Edit-a-thon ends in April 21.

Здравствуйте! В настоящее время при участии Викимедиа РУ проводится международный конкурс &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Узнай Россию. Начни с Дона]]&quot;, посвящённый достопримечательностям Ростовской области. Одна из номинаций предусматривает создание статей о туристических объектах Ростовской области на разных языках. Чтобы принять участие в конкурсе, необходимо написать статьи, а затем добавить их в [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|конкурсную таблицу]]. 7 участников, набравшие наибольшее число баллов, получат ценные призы. Приглашаю Вас принять участие в конкурсе! --[[Meidogger:Andreykor|Andreykor]] ([[Meidogger oerlis:Andreykor|oerlis]]) 8 feb 2017, 09.50 (CET)

== Namme tsjerke ==

Romke. Efkes [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Marije-Himelfearttsjerke_(Moskou-Kitaj_Gorod) dit besjen]. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 17 feb 2017, 20.35 (CET)

== Leksum ==

Goeie Romke. Ik haw niiskrekt wer in 'x' yn 'ks' feroare mei't it Frysk gjin x hat, blinder! x [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.18 (CET)
:Alexius of Alexander tink?  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.32 (CET)

== Russyske tsjerken ==

Goeie Romke. Moai wurk leverje jo. Binne jo it Russysk machtich? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 10 mrt 2017, 19.03 (CET)

== Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018 ==
Bêste Romke. It liket my in fraach oan '''al''' ús meidoggers. Wy hawwe hjir ommers gjin bazen en boppebazen. It artikel [[Kulturele Haadstêd fan Europa]] bestiet al wol, mar yndie in lemma [[Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018]] soe wol op syn plak wêze. At jo wolle: fiel jo frij. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 25 mrt 2017, 18.50 (CET)

:Oeps, dat haw ik al dien. It wie net myn bedoeling om jo it gers foar de fuotten wei te meanen, hear. Hoe dan ek, ik haw de fraach oan jo op 'e Nederlânske Wikipedy, dêr't jo nei ferwize, ris lêzen. Ik wit dat se op 'e Nederlânske Wikipedy oates en toates mei skriuwwiken oer beskate ûnderwerpen oan 'e gong binne, en it stiet harren fansels frij om dat ek oer Fryslân te dwaan, mar fanút de Fryske Wikipedy binne we net wend om it op dy manear oan te pakken. We hawwe hjir fansels ek in totaal ferskillende sitewaaasje, mei folle minder meidoggers, dat dan leit it ek al hiel oars. As yndividuële meidoggers graach oan sa'n skriuwwike fan 'e Nederlânske Wikipedia meidwaan wolle troch artikels foar de Fryske Wikipedy by te dragen: prima. Mar we sille de meidoggers der net spesjaal op fergje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 mrt 2017, 21.13 (CET)

== Kategoryoerlis ==

Goeie Romke. Hoe tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Kategory_oerlis:Likenis_fan_Jezus hjir oer] [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 6 apr 2017, 18.14 (CEST)

== Persoan yn it Alde Testamint ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje: ik haw de bibelske persoanen wat oars yndield. Jo hiene de kategory:Persoan yn it Nije Testamint al oanmakke; no haw ik foar de rest fan it spul de kategory:Persoan yn it Alde Testamint oanmakke. De kategory:Bibelsk persoan is no leech op dizze beide kategoryen nei. Miskien moat der yn 'e takomst nochris in &quot;kategory:Persoan yn de apokrife taheakken oan it Alde Testamint&quot; of sokssawat komme. Mar goed, dat sjogge wy dan wol wer. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 apr 2017, 23.35 (CEST)
:Dik yn oarder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 apr 2017, 13.17 (CEST)

==Misbrûk==
Goeie, Romke. Ik wit net hoefolle oft jo meikrigen hawwe fan wat hjir de lêste tiid op 'e Wikipedy spilet, mar nei't er trije jier lang suver oanhâldend ellinde feroarsake hat, is ús âld-meidogger Yn 'e Wâlden derút set. Yn oerlis hawwe de behearders besletten dat hy hjir de kommende 5 jier net wer komme mei. Dêrom is syn IP-adres útsletten. Sûnt ferline wike ferskaft er himsels mei metoaden dy't allinnich foar kriminele doelen brûkt wurde hieltyd alternative IP-adressen (''open proxies''), en besiket er op dy wize wer tagong ta de Wikipedy te krijen. Dat sil net tastien wurde. Der is besletten dat al sokke IP-adressen definityf útsletten wurde sille en dat alle wizigings dy't Yn 'e Wâlden yn 'e Wikipedy oanbringt, weromset wurde sille, ek as it ferbetterings binne. It is spitich dat staveringsflaters en oare fouten stean bliuwe, mar noch folle spitiger soe it wêze as misbrûk leanje soe. Hjoed hat Yn 'e Wâlden besocht om yn kontakt te kommen mei jo troch in berjocht op jo oerlisside te pleatsen. Dat haw ik fuorthelle. Ek eventuële takomstige berjochten fan him oan jo of oan hokker oare meidogger ek sille ferwidere wurde. Mochten jo sa'n berjocht ûnder eagen krije foar't it skrast is, dan freegje ik jo mei klam om it te negearjen en der op gjin inkele wize op te reägearjen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 apr 2017, 14.28 (CEST)

:Dit alles is bûten my om gien en ik ha der neat fan meikrigen dat der wat oan de hân wie. Utsein dan dat der earder ris wat spile hat op it mêd fan de stavering. Mar noch ien fraach: wêrom woe Yn'e Wâlden in berjocht op myn side sette? Ik ha der fieders ommers neat mei te meitsjen.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 apr 2017, 23.28 (CEST)

::Begryp my goed, jo wurdt neat ferwiten. Jo sizze, jo hawwe der neat fan meikrigen -- dat hie ik hast wol tocht, dêrom lei ik hjirboppe yn it koart de saak ek al even út. As jo der mear fan witte wolle, moatte jo mar even op 'e oerlisside fan Drewes sjen. It spul dat der earder wie, hie mar sydlings mei de stavering te krijen, en folle mear mei Yn 'e Wâlden syn hâlden en dragen. Hy is doe in heal jier útsletten, mar doe't dy tiid om wie, is er daliks wer op 'e âlde foet fierder gien, en dêrom is er no foar fiif jier útsletten. It berjocht dat Yn 'e Wâlden oan jo skreaun hie, hie neat mei dizze saak te krijen, en hie eins hielendal net folle om 'e hakken. It liket my ta dat it benammen bedoeld wie om in lange noas nei de behearders te meitsjen troch even sjen te litten dat er him neat fan ús oanlûkt. As jo witte wolle wat er woe, moatte jo yn 'e sideskiednis fan jo oerlisside de ferzjes dy't hy tafoege en dy't ik wiske haw, mar even mei-inoar ferlykje. Ik begryp wol dat jo nijsgjirrich binne, mar it punt is even dat Yn 'e Wâlden it rjocht ferspile hat om mei te dwaan oan 'e Wikipedy, en dus ek om fia de Wikipedy mei meidoggers te kommunisearjen. As ik syn berjochten stean liet, soe ik ymplisyt de malafide praktiken goedkarre dy't er brûkt om tsjin syn folsleine útsluting yn dochs wizigings oan te bringen en berjochten efter te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 maa 2017, 00.12 (CEST)

== Krústsjerke ==

Goeie Romke. Ik haw gjin beswier tsjin omneamen. Ik tink dat jo motivaasje foar mear tsjerken jildt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 3 jun 2017, 15.00 (CEST)

== Mûne/Mole ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje it folgjende. Ik bin oan 'e gong mei it kategorisearjen fan bouwurken nei boujier (en eventueel sloopjier). Foar it boujier brûkt ik kategoryen dy't begjinne mei &quot;Kategory:Bouwurk út&quot;, mei dan it jier. De Ingelske Wikipedy docht &quot;Category:Buildings and structures completed in&quot;, mar ik haw it mei opsetsin wat dizenich holden. Dan kinne we der foar de Dom fan Keulen bygelyks twa jiertallen yn sette, want mei de bou fan dat ding waard earne yn 'e Midsiuwen úteinset, mar pas yn 'e 19e iuw waard er foltôge (''completed''). Dus dat makket nochal wat ferskil. (Foar sloopte gebouwen brûk ik wol gewoan &quot;Kategory:Bouwurk sloopt yn&quot; mei dan it jier.) 

Mar goed, wêr't ik it eins even mei jo oer hawwe woe is dit. Ik gean no alle bouwurken by del, en no kom ik foar de moles twa soarten kategorynammen tsjin, begjinnend mei 'Kategory:Mole' en mei 'Kategory:Mûne'. Ik tocht dat dy mei 'mûne' allegear fan jo wiene. No makket it my it measte net út, 'mole' en 'mûne' binne beide geef Fryske wurden, mar it kin fansels net sa wêze dat der yn 'e kategorynammen twa ferskillende oantsjuttings brûkt wurde. Dat no't ik der dochs by lâns gean, bin ik fan doel om dat rjocht te lûken. Sa't ik sei, it kin my net safolle skele hokker beneaming oft standert brûkt wurdt, mar ik haw even yn 'e kategoryen sjoen, en der sitte folle mear siden yn 'e kategoryen dy't begjinne mei 'mole' as yn dy dy't begjinne mei 'mûne'. Dat poer út it eachpunt fan 'hoe kin ik der sa min mooglik wurk fan ha', woe ik alle kategoryen mei 'mûne' mar omneame ta 'mole'. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2017, 21.57 (CEST)

:Ik fyn it bêst, alhoewol my it wurd &quot;mole&quot; al wat nuver oandocht. Ik wit net wêr't se &quot;mole&quot; sizze en hoe fier it gebrûk fan dat wurd ferspraat is oer de provinsje, mar ik kin it net oars as mûne of moune. As it om it wurk te rêden is wol ik ek wol helpe, mar as it wurd &quot;mole&quot; yn it grutste part fan Fryslân brûkt wurdt, dan is dat wurd de bêste oplossing. Sjoch mar efkes, en as ik wat dwaam moat hear ik dat wol. Groetnis, Romke.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2017, 22.43 (CEST)

::Tankewol foar jo flugge reäksje, Romke. Tsja, ik ken dan it wurd 'mûne' wer allinnich út boeken. De krite dêr't ik weikom, sis mar de Midden-Klaai, dêr seit elkenien fan 'mole'. Omdat ik ek net wit hokker foarm oft gongberder is, haw ik ris te rie west yn it (digitale) Wurdboek fan de Fryske Taal. Dêr haw ik om neutraal te wêzen op Nederlânsk ''molen'' socht, en doe kaam ik op 'e side 'mole' út: sjoch [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&amp;wdb=WFT&amp;id=64557&amp;lemmodern=molen &quot;molen&quot; yn WFT]. Sa't jo sjogge wurdt 'mûne' hjir as fariant fan 'mole' jûn, mei dêrby it kommentaar &quot;NKl., deel NWo&quot; (wat ik ynterpretearje as &quot;noardlike Klaai + diel noardlike Wâlden&quot;) en mei in justjes oare útspraak &quot;deel NWo, ZWo&quot; (diel noardlike Wâlden + súdlike Wâlden). Ik tink dat se mei noardlike Klaai de Dongeradielen ensfh. bedoele en net de Bjirmen, dêr't ús heit wei kaam, want dy haw ik noait 'mûne' sizzen heard.

::Dan soe Fryslân wat dit oangiet dus sa'n bytsje yn twa gelikense helten ferdield wêze: rûchwei eastlik fan Ljouwert 'mûne' en westlik fan Ljouwert 'mole'. Ik haw ek nochris yn it Frysk Hânwurdboek sjoen en yn it Wurdboek Frysk-Nederlânsk. Oeral wurdt by 'mûne' trochferwiisd nei 'mole'. By gebrek oan bettere rjochtlijnen woe ik dêr dan mar yn meigean troch de foarm 'mole' oan te hâlden foar kategorynammen, salang't jo dêr teminsten gjin beswier tsjin hawwe, en as ik jo boppesteande tekst lês, liket dat net sa te wêzen. Wat jo oanbod fan help oangiet, bêst oanbean, mar safolle wurk is it no ek wer net, dat ik rêd it wol. It soe wol moai wêze as jo nije siden fan bouwurken tenei even &quot;Kategory:Bouwurk út ...&quot; meijaan wolle soene. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 jul 2017, 00.24 (CEST)
:::Ik fyn it bêst dat it mole wurdt foar de kategorynammen en ik besykje der om te tinken dat it jiertal fan de bou by de gebouwen komt te stean. Goede snein fierder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 jul 2017, 09.14 (CEST)

== Noch wat ==
Goeie, Romke. Earst myn kompliminten foar jo side oer de grifformearde tsjerke fan Lollum. Moaie foto's ek, dy't josels nommen hawwe, seach ik op Commons. Fierders noch wat dat ik de oare kear fergetten bin te sizzen: as it boujier (of sloopjier) ûnbekend is, dan kinne jo bouwurken ek op iuw kategorisearje (&quot;Kategory:Bouwurk út de ...e iuw&quot;). Dêrfoar haw ik spesjaal alle boujierkategoryen yn iuwen ûnderbrocht, want ik tocht yn 't foar al, yn 'e Midsiuwen sille der wol in protte tsjerken boud wêze wêrfan't it boujier net bekend is, en dat blykt no ek sa te wêzen.

Ek woe ik noch in handichheidsje mei jo diele dat iksels noch mar koartby ûntdutsen haw: je kinne in (hiel fine) râne om in ôfbylding hinne sette, troch 'border' yn te foegjen. Dat is foaral handich mei flaggen mei in protte wyt, lykas de flagge fan 'e stêd Grins. (Foar wapens, dy't fansels net rjochthoekich binne, hawwe je der lykwols hielendal neat oan.) &lt;br&gt;&lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;br&gt; &lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|border|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|border|20px]] &lt;br&gt; No ja, miskien fine jo it ek wol neat, mar ik fûn it wol in handich weetsje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 16.54 (CEST)

:Danke; en ik doch myn bêst om tenei in border oan ta te foegjen as der tefolle wyt yn sit. Ik rin foar de tsjerken de boel noch wol ris nei om it boujier of de bou-iuw ta te foegjen. Groetnis--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.02 (CEST)

::Nee, nee, sa bedoelde ik dat net. Alle besteande artikels fan bouwurken bin ik op dit stuit sels al oan neirinnen, dêr hoege jo yn prinsipe net mear nei te sjen -- teminsten net om boujierkategoryen ta te foegjen. It giet my allinnich om siden dy't jo fan no ôf oan skriuwe. En oft jo dy border brûke wolle, dat moatte jo ek hielendal sels witte, mar it liek my handich om te witten. Sa't ik sei, iksels ûntdiek it pas koartby, en ik woe wol dat ik it earder witten hie. Om't jo ek in protte flachjes tafoegje, tocht ik dat jo it ek ynteressant fine soene. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.28 (CEST)

== Tsjerken yn de eardere gemeente Wûnseradiel ==
Goeie Romke. De tsjerken yn bygelyks Wûns, Skraard, Skettens, Longerhou, ensfh steane lykwols yn de gemeente Súdwest-Fryslân en net yn de Fryske Marren, sa't dat yn de ynfoboksen en de kategoryen stiet. Dizze plakken lizze yn de eardere gemeente Wûnseradiel en dy gemeente is yn 2011 opgien yn de gemeente Súdwest-Fryslân. Fierders woe ik sizze dat jo geweldige bydragen leverje. Groetnis [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 nov 2017, 06.39 (CET)
:Ik hie fergetten de ynfoboks oan te passen. Ik seach dat jo it al feroare ha. Dêrfoar myn tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 nov 2017, 07.29 (CET)

== Leeuwarden / Friesland Culturele Hoofdstad op Wikipedia ==

(Excuses voor mijn niet-Friese bijdrage)

Beste RomkeHoekstra,

Zoals je ongetwijfeld weet zijn Leeuwarden / Friesland dit jaar Europese Culturele Hoofdstad. Vanuit Wikimedia Nederland denken wij momenteel na over mogelijkheden om hier ook op Wikimedia/Wikimedia Commons/Wikidata aandacht aan te besteden. Eén van de activiteiten die we in ieder geval op de (Nederlandstalige) Wikipedia willen opzetten is een schrijfweek over Friesland, zoals in voorgaande jaren ook al over bijvoorbeeld Gelderland is georganiseerd (voorlopig gepland in oktober 2018). Het lijkt ons ook erg leuk om hier op één of andere manier de Friese Wikipedia-gemeenschap bij te betrekken. Als jij, of andere Friese Wikipedianen, ideeën hebt voor activiteiten die hier goed bij zouden kunnen aansluiten, dan zijn wij daar benieuwd naar!

Met vriendelijke groet, --[[Meidogger:AWossink|AWossink]] ([[Meidogger oerlis:AWossink|oerlis]]) 11 jan 2018, 13.14 (CET)

== Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes.
 
&lt;big&gt;'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5 Take the survey now!]'''&lt;/big&gt;

You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list.

Thank you!
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 29 mrt 2018, 20.40 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17881421 --&gt;

== Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone.
If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].  Thanks!  
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 13 apr 2018, 03.39 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17898685 --&gt;

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

'''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email.  [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]]  This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 20 apr 2018, 02.48 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17952012 --&gt;

== Wat foar jo? ==
Goeie, Romke. Ik haw hjoed wat foto's makke yn Frjentsjer, en ik kaam by de âlde grifformearde tsjerke lâns, dat doe haw ik dêr ek mar ien fan nommen. Hy stiet no op Commons, sjoch: [[:File:Grifformearde tsjerke, Frjentsjer.jpg]]. Ik kin der net sa fan swetse, mar goed, se binne dêr de boel oan it ferbouwen, dat dan witte jo it wol. Ik bin sels foarearst net fan doel om der wat mei te dwaan, mar jo binne nochal fan 'e tsjerken, dat miskien dat jo it aardich fine om der in stikje oer te skriuwen. Hoecht hielendal net, hear, as jo it net wolle. Mar ik tink, ik wiis jo der even op dat der in foto beskikber is. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 jul 2018, 23.40 (CEST)
:Ik gean der meikoarten wol efkes mei oan de slach. De tsjerke wie oarspronklik wol in moai gebou, mar dat portaal dat der letter foar set is liket nearne op. En de nije eigner hat ik gebou der ek net moaier op makke. Betanke yn alle gefallen foar it meitsjen fan de foto.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 15 jul 2018, 12.24 (CEST)

== Stimmerij ==

Goeie, Romke. Wolle jo ek meistimme oer it al of net ferfryskjen fan plaknammen bûten Fryslân? Sjoch: [[Wikipedy_oerlis:Mienskip#Gearfetting]].

== Armeensk alfabet ==

It Armeensk is in stik dreger te transliterearjen as it Russysk, want it hat mear letters. Ik hjirûnder even in ienfâldige transliteraasje foar it Frysk makke yn 'e hope dat jo der wat oan hawwe. Tink derom dat der ferskate letters binne mei in apostrof derefteroan; de apostrof jout [[aspiraasje (taalkunde)|aspiraasje]] oan, dus de letter wurdt dan folge troch lytse h-ke, lykas by de t's yn it Grinslânske &quot;Marthinithoren&quot;. Der binne in pear letters wêrfan't ik de útspraak mei Fryske lûden net werjaan koe: ë, gh. Ik haw de útspraak derefter set. Jo moatte mar ris sjen wat jo dêrmei dogge as jo dy tsjinkomme.

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
! Letter
! Transliteraasje
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ա ա
| a
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Բ բ
| b
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Գ գ
| g
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Դ դ
| d
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ե ե
| e
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Զ զ
| z
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Է է
| ê
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ը ը
| ë &lt;small&gt;(e fan &quot;de&quot;, &quot;gewoan&quot;)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Թ թ
| t'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ժ ժ 
| zj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ի ի
| i
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Լ լ 
| l
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Խ խ
| ch
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ծ ծ
| ts
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Կ կ
| k
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Հ հ
| h
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ձ ձ
| dz
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ղ ղ
| gh &lt;small&gt;(likernôch it lûd fan Limburchske r)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ճ ճ
| tsj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Մ մ
| m
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յ յ
| j
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ն ն 
| n
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Շ շ
| sj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ո ո
| o
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Չ չ
| tsj'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Պ պ
| p
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ջ ջ
| dzj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ռ ռ
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ս ս
| s
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Վ վ
| v
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Տ տ
| t
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ր ր
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ց ց
| ts'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ւ ւ
| w
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Փ փ
| p'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ք ք
| k'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Եւ և
| ew
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Օ օ
| ó
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ֆ ֆ
| f
|-
|colspan=&quot;2&quot;|''twaklanken''/''[[digraaf|digrafen]]''
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ու ու
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Իւ իւ
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յու յու
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|}
Súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 16 jul 2019, 21.35 (CEST)
:No dat liket der mar op! Ik hie my foarnommen om it nei it Nederlânsk te transliterearjen, mar no kin it nei it Frysk. Eins hiel handich om it by it lemma oer it [[Armeensk]] te foegjen, mar dat lit ik oan jo oer. Ha jo ek sa'n list om it Russysk nei it Frysk te translitearjen? Ik sil myn bêst dwaan en graach jo feedback as it net hielendal goed is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 18 jul 2019, 13.01 (CEST)
::Ik haw hjirûnder eefkes in ferlykbere list foar it Russysk oanmakke. Hjirboppe haw ik noch wat letterkombinaasjes tafoege, want it foel my op dat it Armeensk gjin û-klank liek te hawwen. Blykt dat se dy wol hawwe, mar dat se him skriuwe mei in [[digraaf]] of as twaklank (neam it hoe't je it neame wolle), eins krekt en gelyk as de Nederlânske en Fryske 'oe', dat deselde klank is dy't ek mei twa letters skreaun wurdt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.51 (CEST)

== Russyk alfabet ==

Ik ha hjirûnder de transliteraasje fan it Russysk jûn. Jo moatte der net fanút gean dat oare Slavyske talen dy't it Syrillysk alfabet brûke krekt sa transliterearre wurde kinne. Net allinnich ferskilt de útspraak soms, mar ek wurde oare lettertekens tafoege, wylst guon letters út it Russysk yn oare Slavyske talen ûntbrekke. Ik ha om dat te yllustrearjen it Oekraynsk derby setten. 

{| class=wikitable
|- style=&quot;vertical-align: bottom; background: #eee;&quot;
! Letter
! Transliteraasje Russysk
! Transliteraasje Oekraynsk
|-
| А а
| a
| a
|-
| Б б
| b
| b
|-
| В в 
| v
| v
|-
| Г г
| g
| h
|-
| Ґ ґ 
| komt net foar
| g
|-
| Д д
| d
| d
|-
| Е е
| je / e, sjoch noat 1
| e
|-
| Є є 
| komt net foar
| je
|-
|  Ё ё
| jo
| komt net foar
|-
|  Ж ж
| zj
| zj
|-
| З з
| z
| z
|-
| И и
| i
| y
|-
| І і 
| komt net foar
| i
|-
| Ї ї 
| komt net foar
| ji
|-
| Й й
| j
| j
|-
| К к
| k
| k
|-
| Л л
| l
| l
|-
| М м
| m
| m
|-
| Н н
| n
| n
|-
| О о
| o
| o
|-
| П п
| p
| p
|-
| Р р
| r
| r
|-
| С с
| s
| s
|-
| Т т
| t
| t
|-
| У у 
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
| Ф ф
| f
| f
|-
| Х х
| ch
| ch
|-
| Ц ц
| ts
| ts
|-
| Ч ч
| tsj
| tsj
|-
| Ш ш
| sj
| sj
|-
| Щ щ
| sjtsj
| sjtsj
|-
| Ъ ъ
| sjoch noat 2
| komt net foar
|-
| Ы ы 
| y
| komt net foar
|-
| Ь ь
| sjoch noat 3
| sjoch noat 3
|-
| Э э
| e
| komt net foar
|-
| Ю ю 
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
| Я я 
| ja
| ja
|}
noat 1: Е е: gauris transliterearre as 'e', mar faker eins de klank fan 'je' yn &quot;jern&quot; (dus bgl. we skriuwe &quot;Aleksander&quot;, mar de útspraak is eins mear &quot;Aljeksander&quot;)&lt;br&gt;
noat 2: Ъ ъ = it hurdteken, dat komt foar dat de foarôfgeande konsonant palatalisearre wurdt; kin beskôge wurde as in [[stomme letter]] (palatalisaasje is koartsein dat der in j-klank efteroan komt, dus l-lj, m-mj, s-sj, ensfh.)&lt;br&gt;
noat 3: Ь ь = it sêftteken, dat soarget foar palatalisaasje fan 'e foarôfgeande konsonant; meastal beskôge as in stomme letter, soms werjûn troch in 'j'

As jo noch oare Slavyske talen transliterearje wolle, wol ik dizze tabel noch wolris wat útwreidzje. Foarearst mar wer súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.28 (CEST)

== Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation.

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 9 sep 2019, 18.20 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19352920 --&gt;

== Reminder: Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.'''

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 20 sep 2019, 21.49 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19397813 --&gt;

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Meidogger:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Meidogger oerlis:MediaWiki message delivery|oerlis]]) 25 sep 2020, 20.50 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 --&gt;

== ynfoboks Landkreis ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, kinne jo de ynfoboks fan de Landkreis mei wat mear gegevens útwreidzje (flagje, wapen)? Ik wit net wat ik ferkeard doch, mar it tal gemeentes yn de ynfoboks wurdt wol ynfolle mar net wjerjûn. En fine jo it goed dat ik it wurd 'lânkring' foar Landkreis yn de tekst brûk? Yn de namme hâld ik gewoan Landkreis oan. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.15 (CEST)
:Goejûn. Ik haw gjin beswier tsjin 'e term 'lânkring'. Ik haw wol twa kear Landkreis út 'e titel helle, om't ik dy oantsjutting dêr net nedich fûn. As der mar ien Mainz-Bingen bestiet, dan hoecht neffens my yn 'e titel net oanjûn te wurden dat dat in Landkreis is; dat komt dan yn 'e tekst fan it artikel wol oan 'e oarder. It artikel oer  de gemeente Tytsjerksteradiel hjit ek net &quot;Gemeente Tytsjerksteradiel&quot;, mar gewoan &quot;Tytsjerksteradiel&quot;. Dy ynfoboks sil ik ris nei sjen. Ik kom der op werom. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.20 (CEST)
::Wat dat tal gemeenten oangiet, dêr moatte jo foar de = &quot;gemeenten&quot; ynfolje en net &quot;tal gemeenten&quot;, want (as jo even by [[:Berjocht:Ynfoboks Landkreis]] sjogge), jo moatte by it brûken fan in ynfoboks foar it =-teken altyd skriuwe wat der yn it berjocht sa &lt;nowiki&gt;{{{folje mar yn|}}}&lt;/nowiki&gt; oanjûn stiet. Dat wie flot oplost. No sil ik noch even sjen oft ik de ynfoboks útwreidzje kin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.25 (CEST)
:::Ik bin der ris mei oan it prutsen west, mar ik rin wer tsjin it âlde probleem oan dat ik yn in universele of generike ynfoboks (dy't foarprogrammearre is, sjoch: [[:Berjocht:Ynfoboks generyk]]) net twa plaatsjes (flagge en wapen) nêst elkoar krije kin. Dêr sil wol in foefke foar wêze, mar ik krij it net foarinoar. Op in oare manier (wapen ûnder of boppe lânkaart) wol ek net. As jo in ynfoboks mei wapens en flaggen hawwe wolle, sil der dus in hiele nijenien oanmakke wurde moatte. 
:::Wat ik no ynstee dien haw, is de ynfoboks [[:Berjocht:Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)]] foarsjen fan lemma's dy't jo sels ynfolje kinne, sadat jo sels bepale kinne wat jo yn 'e ynfoboks sette. Dat is tink ik de handichste oplossing, en dy ynfoboks kinne jo dan letter ek foar gebieten yn oare lannen brûke. Noch eefkes wat útlis oer de namme: hy hjit wol 'Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)', mar it is gjin universele ynfoboks. Ik haw him ntl. oarspronklik oanmakke as fariant foar gebieten mei flaggen en sa fan 'e Universele ynfoboks gebiet (dêr't ik tsjin itselde probleem oanrûn dat ik flaggen en wapens der net yn kwyt koe). Om dúdlik te meitsjen dat it fierders eins deselde ynfoboks is, haw ik doe mar deselde namme oanholden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 22.16 (CEST)
::::Ik hie Landkreis yn de titel set yn neifolging fan de Dútske wiki, mar jo ha gelyk dat it oerstallich is. De &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot; akseptearret sa't it liket net in svg-bestân. Dat wy litte it mar sa.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 jun 2021, 11.20 (CEST)
O, dat hie ik miskien even wat dúdliker útlizze moatten. Yn universele ynfoboksen lykas dy fan Landkreis fiere jo plaatsjes sa yn: &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = Locator map MYK in Germany.svg&lt;br&gt;
Yn oare ynfoboksen, lykas &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot;, wurket it yndie op dy manier net, mar moat it sa ynfierd wurde:&lt;br&gt;
&lt;nowiki&gt;| ôfbylding                   = [[File:Locator map MYK in Germany.svg|300px]]&lt;/nowiki&gt;&lt;br&gt;
Oars moatte jo ris sjen by [[Bretanje (regio)]] hoe't dizze ynfoboks krekt funksjonearret. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.09 (CEST)
:Ik haw [[Mayen-Koblenz]] ris fan 'e Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) foarsjoen, om sjen te litten hoe't er wurket. Alles funksjonearret en jo kinne der fan alles yn ûnderbringe. Ik wol ek noch wol de sels yn te foljen lemma's wat ferskowe as jo se leaver op in oar plak yn 'e ynfoboks hawwe wolle, dus jo moatte it mar sizze. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.24 (CEST)
::It is allegear wer dik yn oarder! Tige tank.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 3 jun 2021, 11.21 (CEST)

== Gemeente (n) ==
Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, moaie stikken fierders dy't jo skriuwe. Ik wol fierders gjin taalplysje wêze, mar moat it meartal fan gemeente net mei in &quot;n&quot; skreaun wurde, ynstee fan in &quot;s&quot;? Sjoch taalweb [https://taalweb.frl/wurdboekportaal/7506c409-1e08-47b4-8dd3-922e99c64f63?previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=lemma&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=translation&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=definition&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=fr&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=nl&amp;previous_search%5Bpage%5D=&amp;previous_search%5Bq%5D=gemeente&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=NFhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=FNhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Ffwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Jurwb hjir]. Fierders neat te rêden hear. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.28 (CEST)
:It taalweb hat tink gelyk, dat ik sil tenei gemeenten skriuwe.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.49 (CEST)

== Trochferwiisbalke Nedersaksen ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, wolle jo efkes sjen nei de trochferwiisbalke (of hoe't sa ding mar hjit) fan Nedersaksen sjen? Osterode am Harz is in yn 2016 ophefte lânkring (gearfoege mei Göttingen), dy kin om my wol ferwidere wurde. Hannover hjit tsjintwurdich Regio Hannover. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jun 2021, 11.54 (CEST)

: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jun 2021, 15.19 (CEST)

:: It is al klear, sjoch ik wol. Moai sa. Romke, net dat ik jo net even hantlangje wol, mar jo meie dy berjochten sels ek nei beleaven oanpasse, hear. Ik bedoel, dat is by jo beslist fertroud, en jo sitte sels folle better yn 'e stof as ik. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 jun 2021, 23.27 (CEST)
:::Ik soe net witte hoe't dat moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jul 2021, 18.34 (CEST)
::::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Soene jo Freiberch út de trochferwiisbalke fan Saksen ferwiderje kinne? Dy lânkring waard yn 2008 al opheft. Groetnis,--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jul 2021, 18.29 (CEST)
::::: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 9 jul 2021, 19.27 (CEST)
:::Sorry, ik lês jo antwurd fan 1 july no pas. Sa'n balke is eins gewoan in tabel, sa't dy ek wol midden yn artikels foarkomme. Hy is net maklik te ûntwerpen, mar as er ienris oanmakke is, kinne jo de tekst dy't deryn werjûn wurdt, gewoan bewurkje, krekt as by in artikel. Under it tabblêd &quot;bewurkje&quot; by sa'n artikel (dus yn 'e sânbak, sis mar, dêr't ik dit no ek typ) wurdt sa'n berjocht werjûn as (yn dit gefal) &lt;nowiki&gt;{{Saksen}}&lt;/nowiki&gt;. Jo kinne it dan op 'e Wikipedy fine troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:Saksen&quot; yn te typen. Dan dêr it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; iepenje. Dêr sjogge jo sawol de, hoe sil ik dat neame, de programmeartaal fan 'e tabel as de tekst dy't yn 'e tabel werjûn wurdt, dus yn dit gefal de Landkreisen fan Saksen. Net oan it programmearspul komme, mar de tekst yn 'e tabel kinne jo gewoan nei beleavjen oanpasse. It is sa in bytsje omslachtich útlizzen, as ik it skriuwe moat. Ik hoopje dat ik dúdlik genôch bin. Oars gewoan sizze, dan lis ik it noch in kear út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jul 2021, 22.20 (CEST)
::::Ik ha it foar it ferstân hear. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] hie it al oanpast. Mar betanke, sa kin ik it tenea sels wol ôf tink.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 10 jul 2021, 08.36 (CEST)

== Utnûging ==
Goeie. Sa't by de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy wer oan it ljocht kommen is, binne der op it stuit mar twa struktureel aktive behearders. Drewes en ik soene graach wat fersterking hawwe wolle en it ek goed brûke kinne. Dêrom woene wy jo freegje oft jo ek behearder wurde wolle. Dat moat fansels net tsjin 't sin. Wy wolle jo net ûnder druk sette. As jo it beslist net wolle, dan kinne jo dat gewoan sizze en dat binne we like goeie freonen. De ôfrûne tiid is mei de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy, tink ik, folslein dúdlik wurden wêr't jo yn stappe as jo beslute it te dwaan. Ik soe jo dêrom oanriede wolle der goed oer nei te tinken en ek nochris it stikje op [[Wikipedy:Behearders]] te lêzen foar't jo ús jo antwurd jouwe. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 jul 2021, 18.40 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 jul 2021, 19.10 (CEST)
:Ik soe jim útstelle wolle it earst noch efkes oan te sjen. Ik bin net sa skrander mei it hiele Wikipedyprojekt as jim en moat ek earlik sizze dat ik de man net sa bin foar drege diskusjes. Mocht de need echt oan de man komme dan wol ik it noch wol ris yn my omgean litte.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2021, 08.19 (CEST)
::Goeie Romke. Dat is goed, neat te rêden. Sa grut is de need no ek wer net en it moat net ta skea fan jo wikynocht gean. It is oars sa dat ik ek it mieer ha oan drege diskusjes, mar soms kin it net oars. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 1 aug 2021, 17.16 (CEST)
::Bêst genôch, Romke. Dan litte we it foarearst gewurde. Sa't ik yn myn útnûging al sei, it moat net tsjin 't sin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 aug 2021, 00.45 (CEST)

== [[:w:en:The Office (American TV series)|The Office (American TV series)]] and [[:w:en:Tomb of Cyrus|Tomb of Cyrus]] ==

Hi! Can you please translate these two articles to Western Frisian? they don't need to be long, just 2 or 3 sentences are enough. That would be appreciated :)      

Yours sincerely,[[Meidogger:ChipsBaMast|ChipsBaMast]] ([[Meidogger oerlis:ChipsBaMast|oerlis]]) 8 des 2021, 21.09 (CET)

== Doardt ==

Dei Romke, ik seach okkerdeis dat jo in stikmannich siden oer tsjerken yn [[Doardt]] skreaun hawwe. Soene jo de side oer Doardt ek wat útwreidzje wolle? Of alteast de keppelings der op sette fan de siden dy't jo oanmakke hawwe. Fr.gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 27 des 2021, 19.58 (CET)
* Ik ha de keppelings yn [[Doardt]] ferwurke. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 des 2021, 16.09 (CET)

== Grûnsiler/Muonts/Boppekruier ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}  Goeie, ik sit efkes mei it folgjende. Der kloppet neat fan it artikel oer de [[Muonts (mole)]]. Hjir wurdt in achtkante boppekruier beskreaun. In achtkante boppekruier kin in muonts wêze, mar ek in yndustrymûne. De ofbylden dy't der by steane binne gjin foarbylden fan in muonts, mar fan in stellingmûne. In muonts is altiten in achtkante poldermûne, dus net in yndustrymûne of nôtmûne sa sa't hjir skreaun wurdt. In muonts hat ek gjin romp lykas in stellingmûne, mar in stiennen (of houten) ûnderbou. Ik ha dizze side dêrom omneamd nei [[Boppekruier]]. In muonts is it Fryske wurd foar 'grûnsiler' (Nederlânsk: grondzeiler) en dêrom soe ik it artikel [[Grûnsiler]] omneame yn 'Muonts (mole)', mar dat slagget my net om't der al in trochferwizing yn sit. Ik wit efkes net hoe't ik hjir no fierder oer gear moat. Wol ien fan jimme der efkes nei sjen? De tekst moat fierder ek noch oanpast wurde, mar ik tocht earst dit mar efkes.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 des 2021, 18.07 (CET)
:Goeie. Bêst genôch. Jo witte wêr't jo it oer hawwe, begryp ik wol, en ik wit neat fan dit ûnderwerp, dat ik gean op jo ôf. Ik neam de side &quot;Grûnsiler&quot; om ta &quot;Muonts (mole)&quot;. Rêde jo jo dan fierder mei de oanpassing fan 'e tekst? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 des 2021, 21.00 (CET)
::Ik ha by it omneamen fan it eardere artikel Muonts nei Boppekruier de reden neamd. Yn it Fries Molenboek (ISBN 90 70010 92 5, gearstald yn meiwurking fan De Frysk Mole, Gild Fryske Mounders, De Hollandsche Molen en Fryske Akademy) wurdt beskreaun foar hokker type mûne de namme muonts jildt. Ik pas allinne de tekst oan sa't it kloppet, want ik wit lang net de Fryske wurden fan de technyske ûnderdielen fan in mûne. Dêr moat ea in boekje oer útjûn wêze, dat ik sil der nochris nei op 'e strún. Alfêst in goed útein en alles wat winsklik is foar it nije jier!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 des 2021, 08.19 (CET)
:::Ek foar jo in noflike jûn en in lokkich nijjier tawinske. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 31 des 2021, 14.29 (CET)
:::Folle lok en seine, allegearre. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 des 2021, 21.30 (CET)

== Hidaard ==

{{Ping|Drewes}} Om 't ik mei it [[Tomastsjerke (Hidaard)|Hidaarder tsjerkje]] oan de gong west hie, wie ik ek mei de side fan [[Hidaard]] dwaande om it wat te aktualisearjen en de tekst wat út te wreidzjen. Doe't ik de feroarings opsloech, rekke ik alles wer kwyt om't jo ek al oan de gong wiene. Net dat it in bealch fol wurk wie hear, mar om't it okkerlêsten ek al barde dat ik tafoege ynformaasje kwyt rekke, freegje ik jo om der tenei wat tiid tusken te hâlden en net te gau oan de slach te gean mei de besibbe siden fan in artikeltsje dat ik der krekt op set ha. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 6 jan 2022, 20.12 (CET)
:Tige spitich. Mar as it wer gebeurt, moatte jo ris hielendal omleech scrolle op 'e side dy't jo yn byld krije by sa'n 'redigearkonflikt', sil ik it mar neame. By my, en ik nim oan fan ek by jo, stiet dan hielendal ûnderoan de side noch in twadde finster mei as titel eat yn 'e geast fan &quot;Jo tekst&quot;, mei dêryn de tekst fan 'e side sa't jo dy opslaan woene. Dêrwei kinne jo dy dan gewoan wer kopiëarje nei in nij bewurkingsfinster. Hoewol't jo dan wol wer mear wurk hawwe om rekken te hâlden mei de edits dy't oaren ûnderwilens dien hawwe, reitsje jo al jo wurk net kwyt. Sadree't jo de side oer it redigearkonflikt slute sûnder jo tekst dêrwei te kopiëarjen, is dat fansels wol it gefal. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jan 2022, 21.05 (CET)
::{{Ping|RomkeHoekstra}} Sorry Romke, soks is ferfelend. Ik sil der tenei rekken mei hâlde. It berjocht 'wurk' kinne jo fansels ek pleatse at in bewurking wat langer tiid nimt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 7 jan 2022, 15.31 (CET)

== Ynformaasje ynfoboks, Noard-Hollânske plaknammen  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}{{Ping|Kneppelfreed}}{{Ping|Frou Watzema}}
Ik kom somtiden ynfoboksen oer Fryske plakken tsjin mei ynformaasje oer de gritenij, it tal stimmen en ek it tal hûzen. Wat it lêste oanbelanget: dat feroaret noch al ris, kin dat net út de ynfoboks? En wat de gritenij oanbelanget en it tal stimmen: is soks net eat wat by de skiednis fan in plak heart? Wy ha it oer in bestjoersfoarm dy't al hiel lang net mear bestiet. Wat tinkt jimme? Dêrnjonken haw ik okkerdeis in artikel fan Kerst Huisman fûn yn Nij Frisia (http://www.ffu-frl.eu/PDF/150320.def.NijFrisia.1.maart.2015.pdf) mei û.o. in kaart fan Frysktalige nammen yn Noard-Hollân. Ik set no somtiden efter de Hollânske nammen by de artikels oer de plakken ek de Fryske plaknamme mei de boarne weryn't dy neamd wurd. Kinne jimme jim dêryn fine? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mrt 2022, 12.54 (CET)

:Goeie Romke. Wat gritenij, stimmen en sa oanbelanget bin ik it mei jo iens: mei fan my út de ynfoboks en ûnder it kopke 'skiednis'. Letter oer Kerst Huisman syn pleit om ''in list gear te stallen fan alle Fryske eksonimen dy’t der binne''. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.10 (CET)

:Goeie, ja ik bin it mei Drewes iens oangeande de gritenijen en de stimmen. De Fryske nammen neffens Kerst Huisman meie om my der by neamd wurde, en ek de pleatslike fariant as dy bestiet.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.37 (CET)

:Goejûn mei-inoar. Ik slút my by de oaren oan wat de ynformaasje oer gritenijen en sa yn ynfoboksen fan plakken oangiet. Yn pleats fan it ompielen mei dy ferâldere ynfoboks bin ik der in foarstanner fan om dy ynfoboksen te ferfangen troch in betterenien, mei mear lemma's dy't wól ta de saak dogge, mar dy't yn dy ynfoboks mei gritenijspul ûntbrekke. Sa'n ynfoboks is der al, dat wy hoege it tsjil net op 'e nij út te finen: [[:Berjocht:Universele ynfoboks stêd]], of as der in wapen en/of flagge binne, [[:Berjocht:Stêd mei flagge]]. (De oantsjutting &quot;stêd&quot; yn 'e namme docht der net ta; dy ynfoboksen kinne likegoed foar doarpen brûkt wurde.)

:Wat it stikje yn ''Nij Frisia'' oangiet, dat is wol nijsgjirrich. Ik haw okkerdeis op in side jo feroarings, Romke, weromset nei de Hollânske nammefariant (it gie leau 'k om Easterlân-Oosterland of Westerlân-Westerland), om't we dêr in pear jier lyn (ûndertusken alwer) ôfspraken oer makke hiene troch stimmerij. Mar dy ôfspraken wiene fansels fierhinne basearre op 'e fraach oft der yn sokke gefallen in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme bestiet dy't bûten de Wikipedy om brûkt wurdt. As jo dêr in boarne foar fine, lykas mei Abbetsjerk / Abbekerk it gefal is, meie jo om my de ôfspraken oan 'e kant skowe, en de side omneame nei de Frysktalige fariant. Wat fine de oare behearders {{Ping|Drewes|Kneppelfreed}} dêrfan? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 4 mrt 2022, 22.52 (CET)

::Om my mei se dan wol omneamd wurde. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 07.09 (CET)
::Om my ek omneame. Kin it wurd 'stêd' fan de ynfoboks dan better net ferfongen wurde troch 'plak' of is soks net mooglik?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mrt 2022, 10.19 (CET)
:::{{Ping|RomkeHoekstra}} dan moat it berjocht omneamd wurde. Kreksa as Ieneach sei it docht der net ta, want dat berjocht kin likegoed foar in doarp brûkt te wurden. It wurd &quot;stêd&quot; ferskynt net op de side.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 16.15 (CET)
:::Sa't Kneppelfreed seit, de namme fan 'e ynfoboks ferskynt net op 'e &quot;foarkant&quot; fan 'e side, mar stiet inkeld yn 'e &quot;efterkant&quot; of bewurkingsseksje. Ik wit earlik sein net oft it omneamen fan in ynfoboks ek negative gefolgen hat foar de siden dy't dy boks dan &quot;oanroppe&quot; mei de âlde namme en dus in ekstra trochlinking oerbrêgje moatte. Dat soe net sa hearre te wêzen, mar as jins kompjûter traach is soe it samar kinne. En om't der frijwat artikels al fan dy ynfoboks gebrûk meitsje, liket it my de baas om 'e namme mar sa te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

De troch de Kerst Huisman betochte Fryske ferzjes fan de plaknammen sille taalkundich fêst ferantwurde wêze. Oft it histoarysk folslein goed is kin ik net beoardielje. Dus ja, Ieneach der bestiet ' ' in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme... bûten de Wikipedy ' ', mar ' brûkt ' wurde dy net, útsein miskien troch in hânfol jongfriezen en djipfriezen. Húsriem binne se perfoast net. As de oare meidoggers der entûsjast oer binne mei fan my Huismans Fryske fariant der tusken heakjes by. Mar dan wol graach mei ferwizing nei it Nij Frisia-artikel, lykas Romke Hoekstra dat oant no ta dien hat, plus de betinker Huisman. Ik bin tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen dy’t hjoed-de-dei de wiere nammen binne. Sydlings: ik hear ek graach de miening fan de noch net ' pingde ' meidoggers.
:{{Ping|Drewes|Kneppelfreed|RomkeHoekstra}}Ik hie dit eins al even unanym hawwe wollen. Hmm. Miskien is it dan better om it mar te litten sa't it is, wat delkomt op wat Drewes hjir foarstelt. Sydlings bin ik it mei Drewes iens dat alle meidoggers hjiroer meiprate meie, dat ris eefkes sjen, wa binne op it stuit aktyf en binne noch net pingd? As {{Ping|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} hjir in miening oer op 't aljemint bringe wolle, noegje ik harren dêrta út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

:Goeie, ik bin it der wol mei tis dat de dy Fryske vertalingen der by komme. By in soad artikelen stiet al in list mei bronnen en dear kin dy bron die Romke Hoekstra neamd moai by. Of besjoch ik dit dilemma ferkeard? [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 7 mrt 2022, 07.03 (CET)
::{{Ping|Anoniem-NOF}} Nee hear, dat is krekt wat Drewes ek foarstelt. Mar in bytsje útlis is miskien wol even op syn plak. Ik sil it sa koart mooglik besykje te hâlden. Foarhinne waarden plaknammen bûten Fryslân yn ús Wikipedy mar yn it wylde wei ferfryske. Dan krigen jo dingen as dat in plak yn Seelân dat [['s-Heer Hendrikskinderen]] hiet hjirre Hear Hindriksbern of sokssawat kaam te hjitten. Doe hawwe wy in pear jier lyn besletten dat it better is om foar plaknammen bûten Fryslân allinne noch mar ferfryske foarmen oan te hâlden as dy ferfryske foarmen bûten de Wikipedy om brûkt wurde, dus as der in boarne foar is, sis mar. We hawwe doe oer in protte plaknammen ek in stimming holden en de útkomst fêstlein yn [[Wikipedy:List fan ferfryske plaknammen bûten Fryslân|dizze list]]. De fraach hjirre is oft we fan dy list ôfwike sille op basis fan it stik dat Kerst Huisman yn ''Nij Frisia'' skreaun hat, en dêr't RomkeHoekstra ús hjirboppe opmerksum op makke hat. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.12 (CET)
:::Goeiemiddei, Ik ha my der efkes yn ferdjippe mar de ynfobokse meie om my wol feroarre wurde. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.18 (CET)
::::Mitsdat der in betroubere boarne foar is mei de Fryske namme er om my altyd by, ek as dy slim ferâldere is (klassike foarbylden yn it Hollânsk binne bgl. [[:nl:Gdańsk|Danswijk]] en [[:nl:Plymouth (Verenigd Koninkrijk)|Pleimuiden]]). Wat de namme fan dy ynfoboks oanbelanget bin ik foar de oplossing dy't it minste wurk jout: moai litte sa't it is (mar as immen der tiid yn stekke wol en doch it oars, dan is my dat ek bêst). Wat de ynhâld derfan oangiet kin ik my fine yn it foarstel fan RomkeHoekstra. [[User:Wutsje|Wutsje]] 7 mrt 2022, 16.44 (CET)
:::::Wy binne dus wakker ienriedich oer dy ynboks. Dy haw ik foar wat de Gaasterlânske plakken oanbelanget al oanpast en dêr hoege wy it tink net mear oer te hawwen.

:::::It iennige dêr't wy no noch net oer út binne is wat wy mei de Fryske nammen fan Kerst Huisman dogge. Wat ik der noch oer kwyt wol is dit: ik ha dy list doe ek mei fêststeld - as it my goed heugd wie ik ek ien fan dyjingen dy't nei oanlieding fan hiele healwize nammen de kwestje op it aljemint brocht. Dêrom - en ek om't ik taalkundich net goed ûnderlein bin - joech ik somtiden de foarkar oan de Hollânsktalige namme. Letter, doe't ik stikjes oer bygelyks [[Westerland (Noard-Hollân)|Westerlân]] en [[Oosterland (Wieringen)|Easterlân]] skreau, fûn ik Westerland en Oosterland earlik sein dochs hiel nuver yn in Frysk artikel passen. Ik fûn Westerlân en Easterlân eins sa foar de hân lizzen, dat ik de list net iens neiseach hoe't wy dat meiïnoar fêststeld hiene. 

:::::Om't ik letter mear stikjes skreau oer plakken yn Noard-Hollân en der ek plakken wiene dy't net op de list stiene, bin ik op ynternet dochs wer op 'e strún gien en sa kaam ik lang om let by Nij Frisia telâne. It foel my doe fuort op dat guon nammen op de kaart fan Huisman hiel 'natuerlik' oandogge. Der binne fan de nammen mar in pear dêr't ik wat oan wenne moat, mar de measte nammen bliuwe tink hiel gau hingjen.  

:::::No binne der neffens my trije opsjes:
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha en yn de tekst folget tusken heakjes (mei ferwizing fan boarne) de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder brûke wy allinne de Nederlânsktalige namme.   
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha, mar yn de tekst brûke wy ûnder ferwizing fan boarne de Frysktalige namme. 
:::::*  De nammen wurde ûnder fermelding fan boarne ferfryske, sa't Kerst Huisman dy fêststeld hat. 

:::::Miskien binne der noch mear opsjes, mar dan kin elk dy der ûnder sette.

:::::De fraach hoefolle minsken de Fryske namme brûke sille is tink ik ek te stellen by nammen lykas Swol of Dimter. Ik bin fan betinken dat wy hjir in boarne hawwe fan immen dy't histoarysk/taalkundich goed ûnderlein is en dêrom soe ik foar ferfryskjen pleitsje. Om de besteande artikels om te neamen is net is measte wurk, der is oer dy hoeke noch net in hiel soad skreaun en ik wol dêr bêst wat tiid yn stekke. As it mar net foar in bepaalde tiid klear moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 7 mrt 2022, 17.56 (CET)

::::::Ik soe it bêst fine as de betreffende nammen ferfryske waarden, mar ik kin der ek poerbêst mei libje as de sitewaasje bliuwt sa't er no is. Ik bin gjin foarstanner fan 'e middelste opsje, it brûken fan 'e ferfyske nammen yn in artikel dat de Nederlânsktalige foarm as titel hat. Dat wurket betiizjend en ferrifeljend, en dat moatte wy net wolle. Yn '''oare''' artikels fyn ik it brûken fan 'e ferfryske nammen dan wer net sa'n probleem, as dy mar trochwize nei de juste side. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 18.35 (CET)

::::::Ik slút my fierders by Romke Hoekstra oan. Om my mei dy nammen fan Kerst Huisman omneamd wurde. Ik tink dat Kerst Huisman him in soad op dat mêd dwaande holden hat, dus dy nammen binne wol ferantwurde. De nammen fan Huisman binne foar it grutste part beheind ta it âlde Fryslân, dêr't de nammen in Fryske oarsprong hawwe. As we it litte sa't it no is sil ik der ek net wekker fan lizze, mar it omneamen hat myn foarkar.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mrt 2022, 06.23 (CET)
::::::{{Ping|Drewes|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Ik leau net dat der noch mear oan ta te foegjen is en it soe moaie wêze as wy ta in útdragende saak komme, dus no efkes de fraach oft jimme hjir frede mei ha kinne?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 11 mrt 2022, 08.39 (CET)
:::::::As de namme yn it artikel konsistint is: ik wol. [[User:Wutsje|Wutsje]] 11 mrt 2022, 09.36 (CET)
:::::::Ja hear prima. [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.12 (CET)
:Ik bin dus tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen. Tusken heakjes de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder allinne de Nederlânsktalige of Dútske namme. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.45 (CET)
::Moai dat jo dit oankaarte Romke. In echte boarne liket it artikel yn Nij Frisia my net ta (spitigernôch), mar yn de gedachtegong fan Kerst Huisman kin ik my hielendal fine. Iens mei Kneppelfreed dus ek wat dat oangiet. De Noard-Hollânske plaknammen soene lykwols dochs wat mear húsriem wêze moatte foar in sidenamme, dus dochs wat faker brûkt wurde as ien kear. Mar de Fryske namme fan Kerst Huisman moat seker neamd wurde. De side [[Abbekerk]] is in moai foarbyld: De offisjele namme as lemma, mar dêrby omtinken foar it ûntstean en de betsjutting fan de namme beskreaun yn it Frysk. It soe moai wêze as der op elke side oer in Noard-Hollânske plakken wat stean soe oer wêr't de namme weikomt, hoe't it plak ek eartiids ek wol neamd waard. (Mar soks jildt m.m. krektlyk foar plakken yn Grinslân) In soad omtinken foar it ûntstean fan de namme docht ien as [[Karel Gildemacher]] ek yn syn publikaasje oer Fryske plaknammen. Mar der is dan ferlet fan in boarne dêr't de ûntsteansskiednis fan de plaknammen yn Noard-Hollân te finen is. Ik ha Kerst Huisman útnoege om ris mei te tinken. [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]] ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 12 mrt 2022, 11.17 (CET)
:::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Frou Watzema|Kneppelfreed|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}Dan hâlde wy ynearsten de offisjele nammen (of de al troch ús fêststelde nammen) oan. Njonken de offisjele namme folget yn 'e tekst de Fryske namme mei in ferwizing nei de boarne. Fierder wurdt de offisjele namme ek yn de rest fan de tekst brûkt. Dêr kin elk him yn fine en om 't net elkenien foar omneamen is neffens Huisman's útstellen litte wy it ynearsten sa. Ik leau dat it wol goed is dat wy ienriedich binne yn dit stik fan saken. Soks fierder dan ek by de Noard-Hollânske gemeenten en de plakken dy't dêr ûnder falle: in rige mei de offisjele nammen en in aparte rige mei de troch Huisman útstelde Fryske nammen (of de sa troch ús fêststelde namme neffens de list). Faaks komme der fan Huisman skielk nije arguminten om dochs om te neamen, mar dat moatte wy dan mar efkes ôfwachtsje. Tank ek foar jo bydrage frou Watzema--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 mrt 2022, 12.31 (CET)

::::{{Ping|RomkeHoekstra}} Dat is dan om my bêst genôch. Sa'k earder ek al sein hie, sil ik der net wekker om lizze. Tige tank om dit op it aljemint te bringen. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 12 mrt 2022, 19.52 (CET)
:::::Ik slút my by Kneppelfreed oan. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 mrt 2022, 22.52 (CET)

== Utslaggen GR.  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Ik soe mei in oare gemeente begjinne om de útslaggen fan de riedsferkiezings der op te smiten, mar ik seach dat jo ek al oan 'e gong west ha. Ik nim oan dat jo de rest no dien ha?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 19 mrt 2022, 13.23 (CET)
:Goeie. Ja, ik hie juster ynienen in aktive bui. It fêstelân is dien, mar de fjouwer eilannen moatte noch. Hawwe jo dêr sin oan? Oars wol ik dat ek wol dwaan, mar juster waard it my te let en hjoed kom ik der ek net oan ta. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 mrt 2022, 22.54 (CET)

== Aldamt (gemeente) ==
{{Ping|Kneppelfreed}} Soene jo efkes nei [[Aldamt (gemeente)]]/Gemeenterie/Utslaggen gemeenteriedsferkiezings sjen wolle? Ik leau dat jo dêr in skoft lyn mei te set west ha, mar it stiet der net hielendal goed. De tallen steane net ûnder de goede kopkes. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 19.45 (CET)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Tanke dat jo dat even seagen. It stiet yndie net goed. Sil it letter hjoed even better sette. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.22 (CET)
::Bêst genôch, folle jo dan ek noch efkes de gegevens fan 2022 oan? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.36 (CET)
== Reide ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport|Swarte Kees}} Ik kom op wikipedy it buorskip [[Reide]] tsjin en ik ha oan it sykjen west, mar kin gjin delsetting mei dy namme fine. Der wurde fierder gjin boarnen neamd en de ynformaasje kloppet ek net want de gemeente Termunten is al yn 1990 opheven, fier foardat dit skreaun is. Ik wol it bêst mei tekst útwreidzje, mar der is neat te finen. Wat fine jim, moat dit lemma bliuwe? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 22 apr 2022, 21.58 (CEST)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Goeie. Ik bin ris even op nl: te rie gien op [[:nl:Punt van Reide]]. Dêr stiet: &quot;''In het door de zee weggeslagen gebied van Reiderland lagen twee dorpen, [[:nl:Oosterreide]] en [[:nl:Westerreide]].''&quot; As jo op 'e links fan dy beide ferdronken doarpkes klikke, docht bliken dat se beide as synonym &quot;Reide&quot; hiene. Ik nim oan dat mei de buorskip Reide nei Ooster- en Westerreide ferwiisd wurdt, temear om't op 'e Fryske side [[Punt fan Reide]] de namme [[Westerreide]] trochwiisd nei Reide. It docht my sadwaande gjin nij dat jo gjin ynfo fine kinne oer in hjoeddeistige buorskip dy't sa hyt. Ik tink dat it it handichst is om fan Reide in betsjuttingsside te meitsjen mei links nei Oosterreide en Westerreide. Dat hoege net beslist blauwe links te wurden; jo moatte sels witte oft jo dy siden skriuwe wolle of net. Mar wat Reide oangiet, dy ien regel tekst sa't er der no stiet, dy kin om my yndie wol fuort. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 22 apr 2022, 22.10 (CEST)

:Sjoch bgl. ek [https://topotijdreis.nl/kaart/1861/@268298,591873,9.9 1861] en [https://topotijdreis.nl/kaart/1902/@268298,591873,9.9 1902]. [[User:Wutsje|Wutsje]] 22 apr 2022, 22.27 (CEST)
--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::Dei {{Ping|RomkeHoekstra|Drewes|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje|FreyaSport}} ik haw it stikje oanpast. Wat fine jim dêrfan? Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 24 apr 2022, 02.52 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje}} Poerbêst sa. De ynformaasje kloppet no. Om my kin it sa stean bliuwe. Tige tank! --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed}} Bêst genôch. Ik haw de trochwizing fan Westerreide nei Reide der noch út helle. Dat sil in selsstannige side wurde moatte, krekt as op nl:. Mar dat hoecht net daliks, we hawwe gjin deadline. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 apr 2022, 22.16 (CEST)
::::Tige tanke. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)
::::Ja, it begjin is der. Faaks wol [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] der noch wol wat oer fertelle, dy wit hjir in soad fan (fgl. [[:nl:User:Otto S. Knottnerus]]). [[User:Wutsje|Wutsje]] 24 apr 2022, 16.58 (CEST)
::::: (Ik schrijf geen Fries). De buurtschap Reide is de voortzetting van Westerreide, rondom de kerk werd na 1580 de Reiderschans aangelegd, die onder de Admiraliteit van Friesland viel; er stonden tot halverwege de 19e eeuw een paar huizen op de Punt van Reide. De kerkboeken van Termunten vermelden dit in de 17e en 18e eeuw als buurt. Wel is misschien nog het vermelden waard dat de Admiraliteit van Friesland hier in 1591 een leeuwendaalder liet slaan (zie [http://munthunter.nl/viewtopic.php?f=8&amp;t=15413|hier]). [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] ([[Meidogger oerlis:Otto S. Knottnerus|oerlis]]) 24 apr 2022, 21.44 (CEST)
::::::Tige tanke foar jo antwurd en dy ynformaasje sille we wis brûke. Gr. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)

== Siden oer Fryske plakken. ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}
Goeie! Ik bin de lêste tiid ek wat oan it wurk mei it fernijen fan de siden oer Fryske plakken. Dêrby foel it my op dat yn in soad siden ferâldere ynformaasje stiet. Sa kom ik bygelyks tsjin: tige ferâldere ynwennertallen (somtiden fan 2004!), it oankundigjen fan feroarings dy’t al lang ferlyn syn beslach hân ha, deade keppelings nei it webstee fan it plak, it neamen fan foarsjennings dy 't net mear besteane en it brûken fan in âldfrinzich begryp as gritenij mei it tal stimmen yn de ynfoboksen (oer dat lêste hawwe wy it okkerdeis al hân). 

Dochs wurde dyselde siden in soad bewurke sûnder dy efterhelle ynformaasje oan te passen. No binne wy minmachtich, it falt ek net ta om alles by te hâlden en it is ek mar krekt hoefolle tiid jo hawwe, mar wat ik jimme al freegje wol is om by in bewurking ek de rest fan de side mei te nimmen. As der bygelyks in ferâldere ynwennertal neamd wurdt, is it net in al te grutte muoite om dat fuort ek oan te passen. De fúzjeweach fan skoallen fan de lêste jierren makket it nedich om ek dêr efkes nei te sjen. En sa binne der noch wol in pear dinkjes dy't sûnder al te folle tiid gaueftich oanpast wurde kinne.

Ik wol perfoarst nimmen wurk opkringe, mar it soe moai wêze dat wy wat ynformaasje oer Fryslân oanbelanget teminsten like ynformatyf en aktueel binne as de Nederlânsktalige side dêrfan. Om dat sa te krijen is der fan ús allegear noch in soad omtinken nedich foar de siden oer Fryske plakken. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mai 2022, 11.29 (CEST)

: Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, ja in soad siden moatte nedich by de tiid brocht wurde. Ik haw ek al in bytsje dêrmei oan 'e gong west, it probleem is lykwols dat we mar in lyts ploechje hawwe. Mar ja ik bin it mei jo iens as we ien fan dy siden bewurkje dat we it tagelyk even neisjein moatte as der de nedige oanpassings dien wurde moatte. Ek de ynfoboksen oanpasje liket my in nedige saak. It is yndie needsaaklik dat we alteast de ynformaasje oer alles wat mei Fryslân te krijen hat by de tiid hâlde. Dus ja ik sil dêr wat mear rekken mei hâlde. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mai 2022, 19.53 (CEST)

:Goeie. Jo hawwe beslist in punt. Ik sil der tenei wat mear om tinke. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 mai 2022, 01.46 (CEST)

Dei {{Ping|RomkeHoekstra}} as jo de ynfoboksen pleatse, is it faaks wol even handich om earst even nei te sjen dat de krekte ynformaasje der yn stiet. Sa stie yn de ynfoboks fan Kollum bygelyks de flagge en de wapen fan Waaksens. Fierders neat te rêden, hear, soks bart my fansels ek wol. Mar ik woe jo der even op wize. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mai 2022, 19.35 (CEST)
::{{Ping|Kneppelfreed}} Ik kopiear noch al ris in ynfoboks fanút in oare lemma, mar ik tink dat it tenei handiger is in lege ynfoboks te brûken. Dan is it minder maklik om wat fan it oare lemma stean te litten. Ik seach dat jo it al feroare ha. Tank yn alle gefallen en ik sil besykje der om te tinken!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mai 2022, 20.03 (CEST)

== Skatzenburch of Schatzenburch ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Is it [[Skatzenburch]] of [[Schatzenburg]]? Yn 'Skiedis fan Menameradiel'(útjefte fan de Fryske Akademy) wurdt op side 401 skrean oer Schatzenburg.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 09.33 (CEST)
:It byld by Delpher foar ''&quot;Schatzenburg&quot;'' is: ''Boeken basiscollecie: 46; Boeken Googlecollectie: sa. 177; Krantenartikelen: 1014; Externe krantenpagina's: 4; Tijdschriften: 11'' ([https://www.delpher.nl/nl/platform/results?query=Schatzenburg&amp;coll=platform kepp.]). Foar ''Skatzenburch'': fiif kear neat. De Schatzenburg-resultaten gean net allegearre oer de state, mar dêr feroaret it byld net folle fan. Yn DKVT komt ''&quot;Skatzenburch&quot;'' net foar, sykje op ''&quot;Schatzenburg state&quot;'' jout 188 resultaten ([https://www.dekrantvantoen.nl/srch/adv.do?v2=true kepp.]). Itnijs.frl hat it dan noch presys ién kear oer ''&quot;Skatzenboarch&quot;'' ([https://www.itnijs.frl/2018/09/programma-iepen-monumintedei-waadhoeke/ kepp.]). Dat liket geef Frysk, mar it sjocht der optocht út. Al mei al soe ik sizze: ''Schatzenburg''. [[User:Wutsje|Wutsje]] 8 mai 2022, 10.14 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.41 (CEST) --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mai 2022, 20.40 (CEST)
::Liket my ek sa ta. Skatzenboarch fyn ik ek wat optocht, en dan soe it faaks sels Skat'''s'''enboarch wêze moatte (mei in '''s'''). Ik feroarje it yn Schatzenburg. As immen der  beswier tsjin hat hear ik wol; ik kin it altiten noch werom sette.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.36 (CEST)
:::Foar safier ik wit is Schatzenburg de offisjele namme. Foar sawol it rekreasjeterrein as foar de state. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 8 mai 2022, 11.59 (CEST)
::::Ik wit net wat de offisjele namme is, ik kin allinne mar fertelle hoe't de namme pleatslik útsprutsen wurdt, mei't de famylje fan ús mem fan Menaam komt. Om't it swimbad ek sa hjit, kaam de namme yn it praat noch wol gauris foarby. It wurdt dêr sein as Skatsenburch (dus net -boarch), wêrby't de a útsprutsen wurdt as de ò fan &quot;hok&quot;, krekt as yn &quot;latte&quot; of &quot;panne&quot;. Ik wit net oft dit jimme fierder helpt, mar dat is alles dat ik derfan ôfwit. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 mai 2022, 00.11 (CEST)

== Slatting ==
@Ieneach fan 'e Esk, Drewes, Kneppelfreed, Frou Watzema, Wutsje, Anoniem-NOF, en FreyaSport: witte ien fan jimme wat yn it lemma fan [[Burdaard]] bedoeld wurdt mei ...yn [[1506]] wie de earste grutte ''slatting'' fan dizze rivier... en ... Yn [[1777]] bart de twadde grutte ''slatting'' fan de Ie....? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.17 (CEST)
:Goeiejûn Romke, Slatte dogge hja om wetter wer út te djipjen, troch alle smoargens en slib der út te heljen. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.41 (CEST)
::Dan is it goed en kin it sa bliuwe. Ik koe it wurd slatting net fine op taalweb. Tank foar jo réaksje.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.46 (CEST)
:::Jo kinne it wurd fyne ûnder slatte as slatten, bin net alhiel wis oer de stavering slatting. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.50 (CEST)

== Dielgebieten Ruslân ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, soene jo yn de trochferwizingstabel fan 'Dielgebieten fan Ruslân' [[Saratov (oblast)]] tafoegje wolle? En fan Orenboerg Orenburg meitsje wolle? Ik wit net hoe't soks moat en miskien mei ik ek wol net dwaan en is soks allinne foar behearders. En dan ha'k noch wat: ik wit net mear wêr't ik sjen kin hokker nije siden der koartlyn bykommen binne. Ik drok oan it sykjen west, mar kom der net mear út. Kinne jo my dat útlizze? Gr. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jul 2022, 09.59 (CEST)

:Goeie {{Ping|RomkeHoekstra}}, ik haw de trochferwizingsbalke, allyk de siden oer de oblasten fan Ruslân en dielgebieten fan Ruslân oanpast. Oer de side fan Chabarovk jo binne wolkom om dy ôf te meitsjen as jo wolle, en oars wol ik him ek wol ôfmeitsje, mar jo binne op it stuit tige warber mei de Ruusyske dielgebieten oan 'e gong en jo hawwe der in bytsje fan in systeem dêryn dus miskien is it wol handiger as jo dy ôf meitsje wolle, sa net, dan wol ik him wol dienmeitsje. Op de side Koartlyn feroare kinne jo sjen dêr't nije siden oanmakke binne. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jul 2022, 23.14 (CEST)

::Goeie. &quot;Koartlyn feroare&quot; stiet yn 'e sydbalke oan 'e linkerkante fan jo byldskerm, de fjirde regel fan boppen rjocht ûnder it logo fan 'e Wikipedy. En dy navigaasjeboksen ûnderoan 'e side meie jo bêst sels oanpasse, hear, dat is beslist net allinne foar behearders. Dan wol ik eins noch even mei jo op 'e tekst oer Orenboerg/-burg. Orenboerg is eins de korrekte transliteraasje, mei't de namme yn it Russysk mei in û/oe-klank útsprutsen wurdt. &quot;Orenburg&quot; sil yn it Frysk grif mei in u fan &quot;put&quot; útsprutsen wurde, en mei de g oan 'e ein dy't yn it Frysk by -burch net oan 'e ein mei, is it dan yn 'e praktyk eins in fernederlânsking. As jo jo net yn &quot;Orenboerg&quot; fine kinne, soe ik dêrom earlik sein leaver wer werom wolle nei in folsleine ferfrysking, en dan komme we út by &quot;Oarenburch&quot;. Mei fr. gr., [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2022, 00.13 (CEST)
:::Ik bin der earlik sein te gau fan útgien dat de 'oe' yn de namme in typeflater wie. It makket my fierder net út, as it mar konsekwint deselde namme bliuwt, mar om earlik te wêzen soe'k dan it foarbyld fan Sint-Petersburch oanhâlde. En no't ik jim dochs eefkes oan it wurk set ha: hoe meitsje ik sa'n tabel oan en/of wêr feroarje ik soks? En op hokker wize kin ik in trochferwizing meitsje foar in lemma dêr't ferskillende nammen foar binne? Ik rûn dêr lêst mei it lemma oer [[Ivan IV fan Ruslân]] tsjin oan, dy't ek bekend stiet as Ivan de Ferskriklike en sa faak ek yn oare ûnderwerpen neamt wurdt.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2022, 08.16 (CEST)
::::Moarn, om sa'n trochferwizing te meitsjen geane jo nei &lt;nowiki&gt;Berjocht:DielgebietenRuslân&lt;/nowiki&gt; en gean dan nei &quot;Bewurkje&quot;. Om in nije trochferwizingsbalke te meitsjen, kinne jo it bêste ien fan in besteanden ien meitsje. Ik haw it sa ek leard om dêr earst wat mei om te pielen. Ik hoopje dat ik jo hjirmei holpen haw. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 09.24 (CEST)
:::::Dankewol Kneppelfreed, is der noch ien ding: hoe kin ik in redirect meitsje (of hoe't soks mar yn it Frysk neamd wurdt)?
:::::: Graach dien. In redirect, of trochferwiisside, nim ik oan, dan moatte jo even klikke op &quot;Boarne bewurkje&quot; en dan yn 'e balke boppe-oan even op &quot;Avansearre&quot; klikke, dan ferskynt der in twadde balke, en dan even op it twadde icon fan rjochts, dat is in swart blokje mei in wyt pylkje deryn, dy klikke jo oan en dan ferskynt der dit op 'e side &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[Namme doelside]]&lt;/nowiki&gt;. Dêr't &quot;Namme doelside&quot; stiet type jo de namme fan de side dêr't jo nei ta ferwize wolle. As jo bygelyks nei in paragraaf fan siz mar &quot;skiednis&quot; fan side &quot;Huppelepup&quot;, dan sette jo op it plak dêr't &quot;Namme doelside stiet dus: &quot;Huppelepup#Skiednis&quot;. Hoopje dat dit it sa'n bytsje ferklearret. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 16.21 (CEST)
:::::::Sorry. Ik wie juster even fergetten dizze diskusje fierder te folgjen. Ik moat earlik sizze, ik fyn it wat yngewikkeld wat Kneppelfreed hjirboppe seit, en ik haw yn 'e balke boppe-oan gjin &quot;Avansearre&quot;, mar dat sil wol oan 'e persoanlike ynstellings lizze, dy't je feroarje kinne yn &quot;Ynstellings&quot;, rjochts boppe-oan op 'e side, njonken de meldings. Persoanlik haw ik in Word-dokumint oanmakke mei alderhanne formules dy't handich binne op 'e Wikipedy, sadat ik dy altyd by de hân haw. Dêr sit &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[XXX]]&lt;/nowiki&gt; ek tusken. Gewoan op in (lege) side plakke en trije X-en ferfange troch de namme fan 'e side dêr't it hinne trochwize moat. Foar it trochwizen fan in kategory: &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[:Kategory:XXX]]&lt;/nowiki&gt;. (Tink om 'e dûbele punt foàr &quot;Kategory&quot;, want as dy mist foegje jo ynstee de side dy't jo trochwize wolle as lemma ta oan de kategory.) Foar it opsykjen fan navigaasjeboksen ûnderoan de side, moatte jo gewoan de namme fan 'e navigaasjeboks nimme, dus yn dit gefal &quot;DielgebietenRuslân&quot;, en dêr &quot;Berjocht:&quot; foar sette. (Op nl: is dat &quot;Sjabloon:&quot; en op en: &quot;Template:&quot;). Dan komme jo op 'e side dy't jo hawwe moatte en dêr kinne jo gewoan mei it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; oan 'e gong, krekt as by gewoane artikels. 
:::::::Wat Orenboerg oangiet, dêr bin ik net mei troud, en as jo it leaver ferfryskje wolle, dan dogge wy dat om my. Ik fûn it allinne sa'n ûnbekende namme dat it my de baas taliek om it mar yn it Russysk stean te litten. Mar dan meitsje ik der wer Oarenburch fan, want Orenburg is gjin Russysk en gjin Frysk, mar Nederlânsk. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2022, 00.15 (CEST)
::::::::Ik sil der skielk wolris mei te set en hoopje der út te kommen. Wat Oarenburch/Orenburg/Orenboerg oanbelanget: it bliuwt somtiden wat pielen mei dy nammen en der sil wol wer ris wat komme. Ik tink dat Oarenburch yn dit gefal it bêste is. Tank yn alle gefallen foar jim útlis. En in goede snein.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2022, 05.49 (CEST)

== Stasjon de Westereen ==

{{Ping|Kneppelfreed}} Ik seach dat jo de lemma's stasjons oan it neisjen binne. Tsjintwurdich ride der fan Ljouwert nei Grins nije treinen fan it type WINK, sjoch https://www.arriva.nl/a/noordelijke-lijnen/noordelijke-lijnen/meer-comfort-en-reisbeleving/winktreinen.htm. Is it ek handich by de tiden fan it tsjinstroaster in datum te setten wannear't dy jilde en foar de meast aktuele tiden of feroarings te ferwizen nei de side fan Arriva? Dy kinne nammentlik feroarje. 'Opmerking' yn de tabel soe bygelyks 'tsjinstroaster' mei de datum wêze kinne en dêrûnder in aparte ferwizing. As jo der belang by ha kin ik foar jo noch wol in aktueel ôfbyld fan it stasjon meitsje, ik wenje tichteby De Westereen en bin der hast alle dagen. Ik ha de tekst ek wat feroare wat dat rûn wat frjemd en der stiene dingen dûbel yn (lykas de ôfbraak fan it stasjon yn 2003), ha it mei fersin net by de gearfetting set. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 aug 2022, 08.57 (CEST)</text>
      <sha1>ayj2cfw4gtq7sbi8aaooe736cm6cz7c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085614</id>
      <parentid>1085613</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:15:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>/* Stasjon de Westereen */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="105520" xml:space="preserve">{{wolkom|Romke}}

== Bad Salzig ==
Fergeemje Romke. Hie ik krekt tal fan [[]] en staveringsferoaringen oanbrocht en tagelyk wiene jo oané gong, dat myn bewurking is nei de Flistinen. 27 maa 2016, 19.27 (CEST)
:No wat is dat no sneu. Al it wurk om'e nocht. Myn ekskúses. No ik dochs efkes kontakt ha: doch ik it sa goed mei de ferwizing nei in oersetting fan in Dútsktalige side? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.00 (CEST)
::Dy ferwizing nei de Dútsktalige side mei syn referinsjes is goed. Oars moai dat jo geregeldwei in bydrage leverje by ús. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 maa 2016, 20.11 (CEST)
:::Witte jo wer ik ynfo fine kin oer it meitsjen fan in ynfoboks of wa't dat foar de fryske wiki wolris dien hat? [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 08.12 (CEST)
::::Sa'n ynfoboks kinne jo fine troch Berjocht:begjinletter te tikken. Tink derom om de : hinne sitte gjin spaasjes. Bygelyks Berjocht:L jout ûnderoaren de Lântabel. Boppedat is dit in moaie gelegenheid jo efkes te melden, dat wy yn it lêste jier de nijste stavering yntegraal trochfierd hawwe. As jo ris om in wurd sykje, kinne jo dat fine yn de list ûnder [[Nije stavering 2015]] dêr't alle 333 wurden op alfabet steane. [[Meidogger:Yn &amp;#39;e Wâlden|Yn &amp;#39;e Wâlden]] ([[Meidogger oerlis:Yn &amp;#39;e Wâlden|oerlis]]) 28 maa 2016, 12.10 (CEST)

== Ynfoboksen ==

Goeie, RomkeHoekstra. Ik haw foar de Wikipedy ferskate ynfoboksen makke. Foar persoanen sil ik jo hjir in listke jaan:
*[[Berjocht:Akteur]]
*[[Berjocht:Artyst of kabaretier]]
*[[Berjocht:Keunstner]]
*[[Berjocht:Model]]
*[[Berjocht:Pornoakteur]] (brûke we foar eltsenien yn 'e seksyndustry)
*[[Berjocht:Regisseur of produsint]]
*[[Berjocht:Sjonger of muzikant]]
*[[Berjocht:Ynfoboks skriuwer]] (in besteande ynfoboks fan MeinRei dy't ik wat oanpast haw)
*[[Berjocht:Ynfoboks sporter]] (dizze bestie ek al)
*[[Berjocht:Telefyzje- of radiopersoanlikheid]]
*[[Berjocht:Dyn koart]] (foar politisy, keningen en sa; wêr't de namme op slacht, dat wit ik ek net: dizze ynfoboks bestie al en haw ik in skoft lyn wat oanpast)
*[[Berjocht:Persoan algemien]] (foar iderien dy't net yn ien fan 'e boppesteande boksen past; dizze soene jo bgl foar bibelske persoanen brûke kinne)
Uteraard is it hielendal oan josels oft jo dizze ynfoboksen brûke wolle of net. Ynfoboksen oer oare ûnderwerpen binne faak te finen troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:&quot; en dan de earste letter fan wat jo tinke dat de namme wêze moat yn te typen, mar in protte ynfoboksen hjitte ek &quot;Berjocht:Ynfoboks XXX&quot; (wêrby't XXX hjir even foar de namme stiet) of &quot;Berjocht:Universele ynfoboks XXX&quot;. Oars meie jo it my ek altyd wol freegje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 maa 2016, 15.16 (CEST)
:Ik ha socht nei in ynfoboks foar in Landkreis (Berjocht:Ynfoboks Landkreis) en kom dan wol earne, mar sjoch dan gjin ynfoboks stean. Ûnder &quot;boarne bewurkje&quot; sjoch ik fierder wol ynhâld, mar hoe't it dan fierder moat wit ik net (ik ha hjir earlik sein hielendal gjin ûnderfining yn).--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 maa 2016, 16.25 (CEST)
::Even in pear punten, Romke:
::* As jo antwurd fan my hawwe wolle, dan moatte jo jo berjocht even op myn oerlisside sette. Dy kinne jo ienfâldich fine troch op 'e link &quot;oerlis&quot; te klikken dy't efter myn namme stiet ûnder berjochten dy't ik hjir efterlit, of jo kinne yn it sykfinster &quot;Meidogger oerlis:&quot; yntype en dan de namme fan 'e dejinge dy't jo hawwe moatte. Dan stiet der boppe-yn krekt as by jo eigen oerlisside in tabblêd mei de namme &quot;Nij mêd&quot;, dêr't jo op klikke kinnen om dan in boadskip efter te litten oer in nij ûnderwerp, of, as jo nochris op it aljemint wolle oer itselde ûnderwerp, dan kinne nei ûnderen ta scrolle en jo boadskip ûnder it betreffende ûnderwerp sette, sa't wy hjirre no ek dogge. As jo my dingen freegje wolle en de fraach op jo eigen oerlisside sette, dan merk dêr nammentlik neat fan, mar as jo in berjocht op myn oerlisside efterlitte, dan komt der by my boppe yn byld in melding dat der in berjocht foar my is. Dan sil ik dêr sa fluch mooglik op reägearje, al bin ik ek wol ris in pear dagen (of wat langer) net oanwêzich, fansels. Mar goed, myn punt is even: ik kaam hjir no tafallich lâns en seach dat jo op myn boadskip reägearre hiene. As ik dat earder witten hie, dan hie ik in wike lyn al op jo fraach antwurde.
::* Ik haw no al in pear kear sjoen dat jo kapkes op haadletters skriuwe (lykas yn &quot;Ûnder&quot;, &quot;Âld&quot;). Ik hoopje dat jo it my net kwea-ôf nimme as ik even foar skoalmaster spylje, mar it is yn 'e Fryske stavering eins gewoante om sokke tekens op 'e haadletters fuort te litten: dus &quot;ûnder&quot;, mar &quot;Under&quot;; &quot;âld&quot;, mar &quot;Ald&quot;. Allinnich as it hiele wurd yn haadletters skreaun wurdt, dan wurde soms wol kapkes en streekjes tafoege. Ik fyn it sels in nuvere regel, mar sa is it no ien kear. 
::* Dan no jo fraach. Jo sjogge by Berjocht:Landkreis neat stean omdat dat berjocht net bestiet. Ik wol dêr eventueel wol in nij berjocht foar oanmeitsje, mar soene jo earst ris sjen wolle oft jo miskien mei dizze ynfoboks út 'e fuotten kinne: [[Berjocht:Universele ynfoboks gebiet]]. Dat is ien dy't wat algemiener is, mar dêrom miskien likegoed wol foldocht. (By &quot;bestjoerlike ienheid 1&quot; kinne jo dan &quot;Bûnslân&quot; ynfolje, by &quot;namme bestjoerlike ienheid 1&quot; bygelyks &quot;Nedersaksen&quot;, ensfh.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jun 2016, 22.42 (CEST)
:::Ek tige tank foar it opmerksum meitsjen fan staveringsflaters. Ik ha al in hiel skoft neat mear dien mei it Frysk en sûnt ik hjir wat dwaande bin brûk ik it wer. Ik wist bygelyks ek net dat der yn 2015 feroarings west hiene yn de stavering. Ik set dizze reaksje hjir noch mar efkes del, mar mocht de ynfoboks gebiet net foldwaan dan kom ik wol op jo side. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jun 2016, 06.40 (CEST)
::::Moai sa. En myn kompliminten foar jo siden oer bibelske persoanen. As ik jo noch in tip jaan mei: &quot;Israel&quot; hat yn it Frysk gjin trema op 'e e om't 'ae' gjin twalûd is en der dus gjin útspraakswierichheden wêze kinne. Mar fierder: gean sa troch! [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.27 (CEST)
::::O ja, dit wie noch al even in punt. Ik haw jo side &quot;David (kening)&quot; omneamd ta &quot;David fan Israel&quot;, want der binne folle mear keningen David. By keningen is it dêrom gewoante om it lân derby neamen om se faninoar te ûnderskieden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 14.33 (CEST)

== Foarstel 'oe'/'û'-kwestje  ==

Nochris goeie, Romke. Ik wit net oft jo der wat fan meikrigen hawwe, mar der is hjir op 'e Wikipedy de lêste tiid in skeel geande oer de stavering fan lannenammen mei in û-klank. Om it hiel koart út te lizzen, meidogger Yn 'e Wâlden hat ferline jier op eigen manneboet 'Oekraïne' feroare yn 'Ukraïne' en 'Koeweit' yn 'Kûweit'. No woe er fan 't jier ek 'Joegoslaavje' feroarje yn 'Jûgoslaavje', en doe haw ik de rem derop set. It giet my net iens sa bot om 'e stavering, mar om it feit dat ien meidogger de rest fan 'e mienskip syn ideeën besiket op te dringen. We hawwe de Fryske Akademy om rie frege, en dy advisearret yn alle trije hjirboppe neamde gefallen de foarmen mei 'oe'. Ik haw dêrom op 'e Oerlisside in foarstel dien om foar iens en foar altyd de strideraasje oer de 'oe'/'û'-stavering yn lannenammen út 'e wei te romjen, en dêr wurdt no troch de Wikipedy-mienskip oer stimd. Jo hawwe oanjûn dat jo net botte talein binne op 'e stavering, dat miskien fiele jo jo wol net kwalifisearre om in stim út te bringen, dat wit ik net. Mar oars soene jo [[Wikipedy:Oerlisside#In útwei út 'e 'oe'/'û'-kwestje|hjirre]] ris nei sjen kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jun 2016, 21.58 (CEST)

== Koördinaten ==

Goeie. Jo fraach oer in tool foar koördinaten kinne jo better oan in oar stelle. Yndertiid wie dy der wol, mar du die it ynienen net mear. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 sep 2016, 16.59 (CEST)

Goeie, Hoekstra. Kinne jo hjir wat mei? Op 'e kaart fan [http://tools.freeside.sk/geolocator/geolocator.html GeoLocator] mei de mûs nei de plak gean, dan Ctrl-klik of Alt-klik. De koördinaten binne lofts te sjen. Fierders haw ik der gjin ûnderfining mei, mar ik sjoch dat dit sjabloan brûkt wurdt foar keppelingen: [[Berjocht:Koördinaten yn tekst]]. --[[Meidogger:PiefPafPier|PiefPafPier]] ([[Meidogger oerlis:PiefPafPier|oerlis]]) 20 sep 2016, 18.54 (CEST)

== Lêtste --&gt; lêste ==

Even in opmerking oer de stavering: ik sjoch dat jo faak (miskien wol altyd, dat kin ik net beoardielje) it wurd 'lêst(e)' (Nederlânsk ''laatst(e)'') skriuwe as 'lêtst(e)'. Dy earste t heart dêr yn it Frysk net yn. Jo binne trouwens net de iennichste dy't dit wurd misstaveret, sa sjoch ik no. It is net nedich om âlde siden te ferbetterjen; ik haw PiefPafPier al frege oft dy der syn bot ris oer gear gean litte wol. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.10 (CET)

Noch even foar de dúdlikheid: neffens it wurdboek is it dus: 'let' - 'letter' - 'lêst'. Dus it is: 'De lêste tiid' en 'Op it lêst...' ensfh. Behalven as it poer om 'e tiidsoantsjutting giet, dus bgl. hoe let oft men opdaagjen komt op in fergadering, dan is it: 'let' - 'letter' - 'letst': 'Jan wie al let, Pyt wie noch letter, mar Klaas wie it letst.' (It Nederlânsk hat dit ûnderskie fan betsjutting wol, mar dêr wurdt it itselde útsprutsen en stavere.) [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 nov 2016, 14.16 (CET)

:Ik sil besykje der better om te tinken. Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 nov 2016, 19.38 (CET)

::Mear kin net ien fan jo freegje. Ik hoopje trouwens dat jo dit soarte opmerkings fan my net ûnderfine as in beskrobbing. Ik krige it idee dat jo dit net wisten; jo hawwe earder oanjûn dat jo it Frysk lange tiid net skreaun hawwe (en -- mar dat haw ik der sels by betocht -- miskien noch wol nea earder sa yntinsyf), en om't it in weromkearend dinkje wie, tocht ik, lit ik jo der op wize. Fierders neat mei bedoeld, en ik wurdearje jo wurk o sa. It wie mear as tiid dat der hjir op 'e Wikipedy wat dien waard oan 'e Bibelske persoanen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 nov 2016, 20.10 (CET)

== Kategoryen ==

Goeie, Romke, dêr bin ik wer te seuren. Even oer de kategoryen. Jo hawwe koartlyn allegear kategoryen oanmakke fan it type 'Katedralen yn Ruslân', mar hjir yn 'e Fryske Wikipedy dogge we de kategoryen eins yn inkeltal (dus: 'Katedraal yn Ruslân'). Neffens my diene jo dat oarspronklik wol goed, dat wêrom't jo dêr no ynienen fan ôfwike is my even in riedsel. Mar goed, it punt is, as jo kategoryen yn meartalsfoarmen oanmeitsje, dan wurdt it in soadsje, want dan krije wy dûbele kategoryen, mei't de iene de inkeltalsfoarm brûkt en de oare de meartalsfoarm. En boppedat stiet it rommelich as der dan wer in inkeltalsfoarm en dan wer in meartalsfoarm brûkt wurdt.

De iennichste kategoryen dêr't de Wikipedy àl meartalsfoarmen brûkt, dat binne de talen, om't wy oars yn 'e knipe komme mei bygelyks 'Turkske taal' en 'Turkske talen' (wat hiele ferskillende dingen binne). Dat rasjonalisearje ik foar mysels troch te tinken dat in 'kategory:Turkske talen' net in meartalsfoarm is, mar de namme fan 'e taalfamylje.

Mar goed, fierder dus inkeltalsfoarmen. Dêryn folget de Fryske Wikipedy de Nederlânske, dy't ek kategoryen yn inkeltal brûkt. De measte Wikipedyen yn oare talen brûke meartalsfoarmen, mar hjir is yn it begjin fan 'e Fryske Wikipedy blykber beslist om dat net te dwaan. (Ik bin pas sûnt 2012 op 'e Wikipedy aktyf, dat hoe't dat beslút ta stân kommen is, wit ik net.) Dêrom haw ik jo katedraalskategoryen omset nei de inkeltalsfoarm. Myn fraach oan jo is no om by kategoryen tenei ek de inkeltalsfoarm oan te hâlden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.54 (CET)

:Ik sjoch no dat jo by it feroarjen fan jo oarspronklike kategorynammen nei de meartalsfoarm derefter set hawwe: &quot;Yn de rubryk wurde mear katedralen beskreaun&quot;. Dêr is gjin spjeld tusken te krijen, mar dat jildt fansels foar alle kategoryen (bgl. yn 'e 'kategory:akteur' sitte hûnderten akteurs). Mar sa't ik hjirboppe al útlein haw, binne yn 'e Wikipedy frijwol alle kategorynammen no ien kear yn it inkeltal steld. Hoewol't foar sawol inkeltals- as meartalsfoarmen wol wat te sizzen is, is de diskusje hjiroer no in passeard stasjon om't der gjin begjinnensein oan wêze soe om alle kategoryen yn inkeltal om te setten nei meartal. Dus we sitte oan inkeltal fêst. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 12.58 (CET)

::Ek goed. Ik fûn it inkeltal sels letter net sa foar de hân lizzen en hie it dêrom mar feroare. Ik begryp dat hjir yn it ferline diskusje oer west hat? Yn dat gefal bin ik wol nijsgjirrich nei de reden foar de kar fan it inkeltal. Mar fieder ha ik der wol frede mei hear. Tenei doch ik it yn it inkeltal. Is der trouwens al wat bekend oer it tafoegjen fan koördinaten en is der ek immen dy't in ynfoboks meitsje kin foar in bouwurk? Groetnis, --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 des 2016, 17.35 (CET)

:::Ik kin my goed foarstelle dat jo meartalsfoarmen yn kategorynammen logysker fine. Oft oer dit punt yn it ferline diskusje west hat, wit ik net, want sa't ik al sei, ik bin pas sûnt 2012 by de Wikipedy belutsen, en dizze beslissing moat hielendal yn it begjinstadium nommen wêze, yn 2003 as 2004. As dêroer doe diskusje plakfûn hat, dan soe dat yn prinsipe werom te finen wêze moatte yn it argyf fan 'e Oerlisside ([[Wikipedy:Oerlisside/Argyf]]), dus as jo dêr ris yn omsneupe wolle, fiel jo dan frij. Mar it soe ek skoan kinne dat men hjir klakkeleas folge hat wat doe al op 'e Nederlânsktalige Wikipedy gewoante wie.

:::Oer koördinaten. Dêr haw ik sels ek alris nei sjoen, en dêrmei bedoel ik: ik haw sjoen hoe't se dat op 'e Ingelske Wikipedy dogge, om út te finen oft wy dat systeem ek oernimme kinne, mar dat is dêr sa'n tizeboel fan mei-inoar fergroeide berjochten dat ik der net út kom. Oars soene jo miskien [[Meidogger:Robin van der Vliet]] ris freegje kinne. Dy liket my hiel handich ta mei berjochten en oanbesibbe dingen. 

:::In ynfoboks fan in bouwurk kin ik wol foar jo meitsje. Sis mar hokfoar gegevens oft jo deryn kwytwolle kinne. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 18.00 (CET)

::::Ik haw alfêst mar in ynfoboks oanmakke: [[Berjocht:Ynfoboks bouwurk]]. Ik haw it sa algemien mooglik besocht te hâlden, sadat we him ek foar brêgen en sa brûke kinne. Jo moatte marris sjen wat jo derfan fine. Ik haw him al even ynfoege by de [[Greyfriars Kirk (Dumfries)]] en by de [[Mackinac Brêge]], om te sjen oft alles goed wurket. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 des 2016, 21.52 (CET)

::::: Geweldich! Sjocht der fierder hiel goed út en ik kin der wol mei út de fuotten. In adres is (salang't de koördinaten noch net tafoege wurde) yn de ynfoboks faaks gjin lúkse. En ik soe de kleuren in bytsje neutraal (wyt of griis) hâlde (dit om de lêsberens en om't in foto it al bûnt genôch makket). Mar dat lêste is fansels in kwestje fan smaak.  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 11.42 (CET)

:::::: Ja, ja, dus ik haw gjin smaak, hin? Mar alle gekheid op in stokje, ik haw 'adres' tafoege, en 'koördinaten' ek, dan kinne jo dy ek altyd yn 'e ynfoboks kwyt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 des 2016, 12.04 (CET)

::::::: Haha, dat hie ik dus net skreaun dat jo gjin smaak hawwe. Ik kom fan de Wâlden en bin yn myn fermidden wol wat went wat bûntens oangiet, mar de kleur dy't jo no brûke docht krekt wat minder sear oan de eagen. Yn alle gefallen tige tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 13 des 2016, 12.18 (CET)

== (O)blastigens ==
Goeie Romke. Soene jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Serafim-Diveevo_Kleaster dit oerlis] efkes besjen wolle? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 18.52 (CET)
:Dúdlik, ik sil der rekken mei hâlde. Is der trouwens ek in list foar it translitearjen nei it Frysk? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.11 (CET)
::Ik wit fan gjin transliteraasjelist. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.35 (CET)
:::Dan de list foar it Nederlânsk mar brûke of sa't it my sels it bêste ta liket? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.47 (CET)
Sjoch mar. Jo wurde wol ferbettere at in nedich is. Gr. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 jan 2017, 19.50 (CET)

== Damaskus ==

Goeie Romke. Wat tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Damaskus hjirfan]? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 20 jan 2017, 18.45 (CET)
:Goeie Drewes, mooglik is de tekst oarspronklik in oersetting fan de Nederlânsktalige wiki, want ik fûn deselde tekst yn it Nederlânsk yn dizze [http://www.skyscrapercity.com/showthread.php?t=631556 ferwizing] nei de Nederlânsktalige wiki. De Nederlânsktalige wikipagina oer Damaskus hat dizze bewearings ferwidere. Wêr't de bewearings oarspronklik wei komme wit ik net, mar mooglik komt it begjin fan de tekst fan de side fan [http://www.lisabeaart.nl/CSSextra/examen/damascus.html Lisa Beaart]. De stêd Damaskus kin neffens my net yn ferbân brocht wurde mei it paradys, om't stêden yn dy tiid net bestiene, de minsken noch nomadysk wiene en it paradys yn [[Mesopotaamje]] lei. Dat Kaïn Abel hjir deaslein hat wol my ek net oan, ik leau net dat oer it plak eat bekind wêze kin, mar de ingelsktalige wiki oer [https://en.wikipedia.org/wiki/Mount_Qasioun Mount Qasioun] wol ha dat guon midsiuwske Arabyske skriften skriuwe dat de earste misdied fan it minskdom by Damaskus bard is. It krekte plak fan de moard is tink ik in foarm fan islamitysk folksleauwen of yn alle gefallen in islamityske tradysje. Oer Jozef en Marije is net folle bekend, it wiene mar gewoane lju en âldere dan wol oare kontêmporêne boarnen as de bibel binne der neffens my net. Oft Jozef en Marije ea yn Damaskus west ha, ik soe it net sizze kinne. Hja moasten lykwols flechtsje nei Egypte en harren dêr skûlhâlde, net nei Damaskus. Yn dit [http://krant.telegraaf.nl/krant/enverder/venster/reizen/reis.Syrie/reis.970308damascus.html artikel] út de Telegraaf wurdt ferwiisd nei de Dominicus-reisgids. Mooglik is de oarspronklike boarne fan dit soarte bewearings in lokale ambysje om religieus toerisme te befoarderjen. Ik tink dat it hiele ferhaal oer Damaskus as skûlplak fan Jozef en Marije ûnsin is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 jan 2017, 11.30 (CET)

== Rostov oblast edit-a-thon ==

Hello! The Russian Wikimedia chapter has organized an international Edit-a-thon about the Rostov Oblast &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Discover Russia. Start with the Don]]&quot;. The aim of the contest is to write articles about tourist attractions (museums, monuments, churches, buildings, parks, and so on) of the Rostov region in different languages. To take part in the Edit-a-thon you must write an article about the Rostov Oblast and add it to the [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|table 3]]. 7 most active participants will receive prizes. The Edit-a-thon ends in April 21.

Здравствуйте! В настоящее время при участии Викимедиа РУ проводится международный конкурс &quot;[[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона|Узнай Россию. Начни с Дона]]&quot;, посвящённый достопримечательностям Ростовской области. Одна из номинаций предусматривает создание статей о туристических объектах Ростовской области на разных языках. Чтобы принять участие в конкурсе, необходимо написать статьи, а затем добавить их в [[:wmru:Конкурсы/Узнай Россию. Начни с Дона#Номинация 3. Новые статьи на любом языке, кроме русского|конкурсную таблицу]]. 7 участников, набравшие наибольшее число баллов, получат ценные призы. Приглашаю Вас принять участие в конкурсе! --[[Meidogger:Andreykor|Andreykor]] ([[Meidogger oerlis:Andreykor|oerlis]]) 8 feb 2017, 09.50 (CET)

== Namme tsjerke ==

Romke. Efkes [https://fy.wikipedia.org/wiki/Oerlis:Marije-Himelfearttsjerke_(Moskou-Kitaj_Gorod) dit besjen]. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 17 feb 2017, 20.35 (CET)

== Leksum ==

Goeie Romke. Ik haw niiskrekt wer in 'x' yn 'ks' feroare mei't it Frysk gjin x hat, blinder! x [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.18 (CET)
:Alexius of Alexander tink?  --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 21 feb 2017, 18.32 (CET)

== Russyske tsjerken ==

Goeie Romke. Moai wurk leverje jo. Binne jo it Russysk machtich? [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 10 mrt 2017, 19.03 (CET)

== Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018 ==
Bêste Romke. It liket my in fraach oan '''al''' ús meidoggers. Wy hawwe hjir ommers gjin bazen en boppebazen. It artikel [[Kulturele Haadstêd fan Europa]] bestiet al wol, mar yndie in lemma [[Kulturele haadstêd fan Jeropa 2018]] soe wol op syn plak wêze. At jo wolle: fiel jo frij. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 25 mrt 2017, 18.50 (CET)

:Oeps, dat haw ik al dien. It wie net myn bedoeling om jo it gers foar de fuotten wei te meanen, hear. Hoe dan ek, ik haw de fraach oan jo op 'e Nederlânske Wikipedy, dêr't jo nei ferwize, ris lêzen. Ik wit dat se op 'e Nederlânske Wikipedy oates en toates mei skriuwwiken oer beskate ûnderwerpen oan 'e gong binne, en it stiet harren fansels frij om dat ek oer Fryslân te dwaan, mar fanút de Fryske Wikipedy binne we net wend om it op dy manear oan te pakken. We hawwe hjir fansels ek in totaal ferskillende sitewaaasje, mei folle minder meidoggers, dat dan leit it ek al hiel oars. As yndividuële meidoggers graach oan sa'n skriuwwike fan 'e Nederlânske Wikipedia meidwaan wolle troch artikels foar de Fryske Wikipedy by te dragen: prima. Mar we sille de meidoggers der net spesjaal op fergje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 mrt 2017, 21.13 (CET)

== Kategoryoerlis ==

Goeie Romke. Hoe tinke jo [https://fy.wikipedia.org/wiki/Kategory_oerlis:Likenis_fan_Jezus hjir oer] [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 6 apr 2017, 18.14 (CEST)

== Persoan yn it Alde Testamint ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje: ik haw de bibelske persoanen wat oars yndield. Jo hiene de kategory:Persoan yn it Nije Testamint al oanmakke; no haw ik foar de rest fan it spul de kategory:Persoan yn it Alde Testamint oanmakke. De kategory:Bibelsk persoan is no leech op dizze beide kategoryen nei. Miskien moat der yn 'e takomst nochris in &quot;kategory:Persoan yn de apokrife taheakken oan it Alde Testamint&quot; of sokssawat komme. Mar goed, dat sjogge wy dan wol wer. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 apr 2017, 23.35 (CEST)
:Dik yn oarder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 apr 2017, 13.17 (CEST)

==Misbrûk==
Goeie, Romke. Ik wit net hoefolle oft jo meikrigen hawwe fan wat hjir de lêste tiid op 'e Wikipedy spilet, mar nei't er trije jier lang suver oanhâldend ellinde feroarsake hat, is ús âld-meidogger Yn 'e Wâlden derút set. Yn oerlis hawwe de behearders besletten dat hy hjir de kommende 5 jier net wer komme mei. Dêrom is syn IP-adres útsletten. Sûnt ferline wike ferskaft er himsels mei metoaden dy't allinnich foar kriminele doelen brûkt wurde hieltyd alternative IP-adressen (''open proxies''), en besiket er op dy wize wer tagong ta de Wikipedy te krijen. Dat sil net tastien wurde. Der is besletten dat al sokke IP-adressen definityf útsletten wurde sille en dat alle wizigings dy't Yn 'e Wâlden yn 'e Wikipedy oanbringt, weromset wurde sille, ek as it ferbetterings binne. It is spitich dat staveringsflaters en oare fouten stean bliuwe, mar noch folle spitiger soe it wêze as misbrûk leanje soe. Hjoed hat Yn 'e Wâlden besocht om yn kontakt te kommen mei jo troch in berjocht op jo oerlisside te pleatsen. Dat haw ik fuorthelle. Ek eventuële takomstige berjochten fan him oan jo of oan hokker oare meidogger ek sille ferwidere wurde. Mochten jo sa'n berjocht ûnder eagen krije foar't it skrast is, dan freegje ik jo mei klam om it te negearjen en der op gjin inkele wize op te reägearjen. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 apr 2017, 14.28 (CEST)

:Dit alles is bûten my om gien en ik ha der neat fan meikrigen dat der wat oan de hân wie. Utsein dan dat der earder ris wat spile hat op it mêd fan de stavering. Mar noch ien fraach: wêrom woe Yn'e Wâlden in berjocht op myn side sette? Ik ha der fieders ommers neat mei te meitsjen.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 apr 2017, 23.28 (CEST)

::Begryp my goed, jo wurdt neat ferwiten. Jo sizze, jo hawwe der neat fan meikrigen -- dat hie ik hast wol tocht, dêrom lei ik hjirboppe yn it koart de saak ek al even út. As jo der mear fan witte wolle, moatte jo mar even op 'e oerlisside fan Drewes sjen. It spul dat der earder wie, hie mar sydlings mei de stavering te krijen, en folle mear mei Yn 'e Wâlden syn hâlden en dragen. Hy is doe in heal jier útsletten, mar doe't dy tiid om wie, is er daliks wer op 'e âlde foet fierder gien, en dêrom is er no foar fiif jier útsletten. It berjocht dat Yn 'e Wâlden oan jo skreaun hie, hie neat mei dizze saak te krijen, en hie eins hielendal net folle om 'e hakken. It liket my ta dat it benammen bedoeld wie om in lange noas nei de behearders te meitsjen troch even sjen te litten dat er him neat fan ús oanlûkt. As jo witte wolle wat er woe, moatte jo yn 'e sideskiednis fan jo oerlisside de ferzjes dy't hy tafoege en dy't ik wiske haw, mar even mei-inoar ferlykje. Ik begryp wol dat jo nijsgjirrich binne, mar it punt is even dat Yn 'e Wâlden it rjocht ferspile hat om mei te dwaan oan 'e Wikipedy, en dus ek om fia de Wikipedy mei meidoggers te kommunisearjen. As ik syn berjochten stean liet, soe ik ymplisyt de malafide praktiken goedkarre dy't er brûkt om tsjin syn folsleine útsluting yn dochs wizigings oan te bringen en berjochten efter te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 maa 2017, 00.12 (CEST)

== Krústsjerke ==

Goeie Romke. Ik haw gjin beswier tsjin omneamen. Ik tink dat jo motivaasje foar mear tsjerken jildt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 3 jun 2017, 15.00 (CEST)

== Mûne/Mole ==

Goeie, Romke. Even foar jo ynformaasje it folgjende. Ik bin oan 'e gong mei it kategorisearjen fan bouwurken nei boujier (en eventueel sloopjier). Foar it boujier brûkt ik kategoryen dy't begjinne mei &quot;Kategory:Bouwurk út&quot;, mei dan it jier. De Ingelske Wikipedy docht &quot;Category:Buildings and structures completed in&quot;, mar ik haw it mei opsetsin wat dizenich holden. Dan kinne we der foar de Dom fan Keulen bygelyks twa jiertallen yn sette, want mei de bou fan dat ding waard earne yn 'e Midsiuwen úteinset, mar pas yn 'e 19e iuw waard er foltôge (''completed''). Dus dat makket nochal wat ferskil. (Foar sloopte gebouwen brûk ik wol gewoan &quot;Kategory:Bouwurk sloopt yn&quot; mei dan it jier.) 

Mar goed, wêr't ik it eins even mei jo oer hawwe woe is dit. Ik gean no alle bouwurken by del, en no kom ik foar de moles twa soarten kategorynammen tsjin, begjinnend mei 'Kategory:Mole' en mei 'Kategory:Mûne'. Ik tocht dat dy mei 'mûne' allegear fan jo wiene. No makket it my it measte net út, 'mole' en 'mûne' binne beide geef Fryske wurden, mar it kin fansels net sa wêze dat der yn 'e kategorynammen twa ferskillende oantsjuttings brûkt wurde. Dat no't ik der dochs by lâns gean, bin ik fan doel om dat rjocht te lûken. Sa't ik sei, it kin my net safolle skele hokker beneaming oft standert brûkt wurdt, mar ik haw even yn 'e kategoryen sjoen, en der sitte folle mear siden yn 'e kategoryen dy't begjinne mei 'mole' as yn dy dy't begjinne mei 'mûne'. Dat poer út it eachpunt fan 'hoe kin ik der sa min mooglik wurk fan ha', woe ik alle kategoryen mei 'mûne' mar omneame ta 'mole'. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2017, 21.57 (CEST)

:Ik fyn it bêst, alhoewol my it wurd &quot;mole&quot; al wat nuver oandocht. Ik wit net wêr't se &quot;mole&quot; sizze en hoe fier it gebrûk fan dat wurd ferspraat is oer de provinsje, mar ik kin it net oars as mûne of moune. As it om it wurk te rêden is wol ik ek wol helpe, mar as it wurd &quot;mole&quot; yn it grutste part fan Fryslân brûkt wurdt, dan is dat wurd de bêste oplossing. Sjoch mar efkes, en as ik wat dwaam moat hear ik dat wol. Groetnis, Romke.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2017, 22.43 (CEST)

::Tankewol foar jo flugge reäksje, Romke. Tsja, ik ken dan it wurd 'mûne' wer allinnich út boeken. De krite dêr't ik weikom, sis mar de Midden-Klaai, dêr seit elkenien fan 'mole'. Omdat ik ek net wit hokker foarm oft gongberder is, haw ik ris te rie west yn it (digitale) Wurdboek fan de Fryske Taal. Dêr haw ik om neutraal te wêzen op Nederlânsk ''molen'' socht, en doe kaam ik op 'e side 'mole' út: sjoch [http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article&amp;wdb=WFT&amp;id=64557&amp;lemmodern=molen &quot;molen&quot; yn WFT]. Sa't jo sjogge wurdt 'mûne' hjir as fariant fan 'mole' jûn, mei dêrby it kommentaar &quot;NKl., deel NWo&quot; (wat ik ynterpretearje as &quot;noardlike Klaai + diel noardlike Wâlden&quot;) en mei in justjes oare útspraak &quot;deel NWo, ZWo&quot; (diel noardlike Wâlden + súdlike Wâlden). Ik tink dat se mei noardlike Klaai de Dongeradielen ensfh. bedoele en net de Bjirmen, dêr't ús heit wei kaam, want dy haw ik noait 'mûne' sizzen heard.

::Dan soe Fryslân wat dit oangiet dus sa'n bytsje yn twa gelikense helten ferdield wêze: rûchwei eastlik fan Ljouwert 'mûne' en westlik fan Ljouwert 'mole'. Ik haw ek nochris yn it Frysk Hânwurdboek sjoen en yn it Wurdboek Frysk-Nederlânsk. Oeral wurdt by 'mûne' trochferwiisd nei 'mole'. By gebrek oan bettere rjochtlijnen woe ik dêr dan mar yn meigean troch de foarm 'mole' oan te hâlden foar kategorynammen, salang't jo dêr teminsten gjin beswier tsjin hawwe, en as ik jo boppesteande tekst lês, liket dat net sa te wêzen. Wat jo oanbod fan help oangiet, bêst oanbean, mar safolle wurk is it no ek wer net, dat ik rêd it wol. It soe wol moai wêze as jo nije siden fan bouwurken tenei even &quot;Kategory:Bouwurk út ...&quot; meijaan wolle soene. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 jul 2017, 00.24 (CEST)
:::Ik fyn it bêst dat it mole wurdt foar de kategorynammen en ik besykje der om te tinken dat it jiertal fan de bou by de gebouwen komt te stean. Goede snein fierder.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 jul 2017, 09.14 (CEST)

== Noch wat ==
Goeie, Romke. Earst myn kompliminten foar jo side oer de grifformearde tsjerke fan Lollum. Moaie foto's ek, dy't josels nommen hawwe, seach ik op Commons. Fierders noch wat dat ik de oare kear fergetten bin te sizzen: as it boujier (of sloopjier) ûnbekend is, dan kinne jo bouwurken ek op iuw kategorisearje (&quot;Kategory:Bouwurk út de ...e iuw&quot;). Dêrfoar haw ik spesjaal alle boujierkategoryen yn iuwen ûnderbrocht, want ik tocht yn 't foar al, yn 'e Midsiuwen sille der wol in protte tsjerken boud wêze wêrfan't it boujier net bekend is, en dat blykt no ek sa te wêzen.

Ek woe ik noch in handichheidsje mei jo diele dat iksels noch mar koartby ûntdutsen haw: je kinne in (hiel fine) râne om in ôfbylding hinne sette, troch 'border' yn te foegjen. Dat is foaral handich mei flaggen mei in protte wyt, lykas de flagge fan 'e stêd Grins. (Foar wapens, dy't fansels net rjochthoekich binne, hawwe je der lykwols hielendal neat oan.) &lt;br&gt;&lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|20px]]&lt;br&gt; &lt;nowiki&gt;[[Ofbyld:Flag Groningen city.svg|border|20px]]&lt;/nowiki&gt; sjocht der sa út: [[File:Flag Groningen city.svg|border|20px]] &lt;br&gt; No ja, miskien fine jo it ek wol neat, mar ik fûn it wol in handich weetsje. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 16.54 (CEST)

:Danke; en ik doch myn bêst om tenei in border oan ta te foegjen as der tefolle wyt yn sit. Ik rin foar de tsjerken de boel noch wol ris nei om it boujier of de bou-iuw ta te foegjen. Groetnis--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.02 (CEST)

::Nee, nee, sa bedoelde ik dat net. Alle besteande artikels fan bouwurken bin ik op dit stuit sels al oan neirinnen, dêr hoege jo yn prinsipe net mear nei te sjen -- teminsten net om boujierkategoryen ta te foegjen. It giet my allinnich om siden dy't jo fan no ôf oan skriuwe. En oft jo dy border brûke wolle, dat moatte jo ek hielendal sels witte, mar it liek my handich om te witten. Sa't ik sei, iksels ûntdiek it pas koartby, en ik woe wol dat ik it earder witten hie. Om't jo ek in protte flachjes tafoegje, tocht ik dat jo it ek ynteressant fine soene. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2017, 17.28 (CEST)

== Tsjerken yn de eardere gemeente Wûnseradiel ==
Goeie Romke. De tsjerken yn bygelyks Wûns, Skraard, Skettens, Longerhou, ensfh steane lykwols yn de gemeente Súdwest-Fryslân en net yn de Fryske Marren, sa't dat yn de ynfoboksen en de kategoryen stiet. Dizze plakken lizze yn de eardere gemeente Wûnseradiel en dy gemeente is yn 2011 opgien yn de gemeente Súdwest-Fryslân. Fierders woe ik sizze dat jo geweldige bydragen leverje. Groetnis [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 nov 2017, 06.39 (CET)
:Ik hie fergetten de ynfoboks oan te passen. Ik seach dat jo it al feroare ha. Dêrfoar myn tank!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 nov 2017, 07.29 (CET)

== Leeuwarden / Friesland Culturele Hoofdstad op Wikipedia ==

(Excuses voor mijn niet-Friese bijdrage)

Beste RomkeHoekstra,

Zoals je ongetwijfeld weet zijn Leeuwarden / Friesland dit jaar Europese Culturele Hoofdstad. Vanuit Wikimedia Nederland denken wij momenteel na over mogelijkheden om hier ook op Wikimedia/Wikimedia Commons/Wikidata aandacht aan te besteden. Eén van de activiteiten die we in ieder geval op de (Nederlandstalige) Wikipedia willen opzetten is een schrijfweek over Friesland, zoals in voorgaande jaren ook al over bijvoorbeeld Gelderland is georganiseerd (voorlopig gepland in oktober 2018). Het lijkt ons ook erg leuk om hier op één of andere manier de Friese Wikipedia-gemeenschap bij te betrekken. Als jij, of andere Friese Wikipedianen, ideeën hebt voor activiteiten die hier goed bij zouden kunnen aansluiten, dan zijn wij daar benieuwd naar!

Met vriendelijke groet, --[[Meidogger:AWossink|AWossink]] ([[Meidogger oerlis:AWossink|oerlis]]) 11 jan 2018, 13.14 (CET)

== Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes.
 
&lt;big&gt;'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5 Take the survey now!]'''&lt;/big&gt;

You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list.

Thank you!
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 29 mrt 2018, 20.40 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17881421 --&gt;

== Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone.
If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].  Thanks!  
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 13 apr 2018, 03.39 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17898685 --&gt;

== Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey ==

&lt;div class=&quot;mw-parser-output&quot;&gt;
&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;
Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''.   The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&amp;prj=we&amp;edc=5&amp;prjedc=we5  Take the survey now.]'''

'''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]].  You can also send any questions you have to this user email.  [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]]  This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]].
&lt;/div&gt; &lt;span class=&quot;mw-content-ltr&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]&lt;/span&gt;, 20 apr 2018, 02.48 (CEST)

&lt;/div&gt;
&lt;!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&amp;oldid=17952012 --&gt;

== Wat foar jo? ==
Goeie, Romke. Ik haw hjoed wat foto's makke yn Frjentsjer, en ik kaam by de âlde grifformearde tsjerke lâns, dat doe haw ik dêr ek mar ien fan nommen. Hy stiet no op Commons, sjoch: [[:File:Grifformearde tsjerke, Frjentsjer.jpg]]. Ik kin der net sa fan swetse, mar goed, se binne dêr de boel oan it ferbouwen, dat dan witte jo it wol. Ik bin sels foarearst net fan doel om der wat mei te dwaan, mar jo binne nochal fan 'e tsjerken, dat miskien dat jo it aardich fine om der in stikje oer te skriuwen. Hoecht hielendal net, hear, as jo it net wolle. Mar ik tink, ik wiis jo der even op dat der in foto beskikber is. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 12 jul 2018, 23.40 (CEST)
:Ik gean der meikoarten wol efkes mei oan de slach. De tsjerke wie oarspronklik wol in moai gebou, mar dat portaal dat der letter foar set is liket nearne op. En de nije eigner hat ik gebou der ek net moaier op makke. Betanke yn alle gefallen foar it meitsjen fan de foto.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 15 jul 2018, 12.24 (CEST)

== Stimmerij ==

Goeie, Romke. Wolle jo ek meistimme oer it al of net ferfryskjen fan plaknammen bûten Fryslân? Sjoch: [[Wikipedy_oerlis:Mienskip#Gearfetting]].

== Armeensk alfabet ==

It Armeensk is in stik dreger te transliterearjen as it Russysk, want it hat mear letters. Ik hjirûnder even in ienfâldige transliteraasje foar it Frysk makke yn 'e hope dat jo der wat oan hawwe. Tink derom dat der ferskate letters binne mei in apostrof derefteroan; de apostrof jout [[aspiraasje (taalkunde)|aspiraasje]] oan, dus de letter wurdt dan folge troch lytse h-ke, lykas by de t's yn it Grinslânske &quot;Marthinithoren&quot;. Der binne in pear letters wêrfan't ik de útspraak mei Fryske lûden net werjaan koe: ë, gh. Ik haw de útspraak derefter set. Jo moatte mar ris sjen wat jo dêrmei dogge as jo dy tsjinkomme.

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align: center;&quot;
! Letter
! Transliteraasje
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ա ա
| a
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Բ բ
| b
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Գ գ
| g
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Դ դ
| d
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ե ե
| e
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Զ զ
| z
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Է է
| ê
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ը ը
| ë &lt;small&gt;(e fan &quot;de&quot;, &quot;gewoan&quot;)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Թ թ
| t'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ժ ժ 
| zj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;|Ի ի
| i
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Լ լ 
| l
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Խ խ
| ch
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ծ ծ
| ts
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Կ կ
| k
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Հ հ
| h
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ձ ձ
| dz
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ղ ղ
| gh &lt;small&gt;(likernôch it lûd fan Limburchske r)&lt;/small&gt;
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ճ ճ
| tsj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Մ մ
| m
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յ յ
| j
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ն ն 
| n
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Շ շ
| sj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ո ո
| o
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Չ չ
| tsj'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Պ պ
| p
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ջ ջ
| dzj
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ռ ռ
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ս ս
| s
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Վ վ
| v
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Տ տ
| t
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ր ր
| r
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ց ց
| ts'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ւ ւ
| w
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Փ փ
| p'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ք ք
| k'
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Եւ և
| ew
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Օ օ
| ó
|----
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ֆ ֆ
| f
|-
|colspan=&quot;2&quot;|''twaklanken''/''[[digraaf|digrafen]]''
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Ու ու
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Իւ իւ
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
|style=&quot;font-size:133%;&quot;| Յու յու
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|}
Súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 16 jul 2019, 21.35 (CEST)
:No dat liket der mar op! Ik hie my foarnommen om it nei it Nederlânsk te transliterearjen, mar no kin it nei it Frysk. Eins hiel handich om it by it lemma oer it [[Armeensk]] te foegjen, mar dat lit ik oan jo oer. Ha jo ek sa'n list om it Russysk nei it Frysk te translitearjen? Ik sil myn bêst dwaan en graach jo feedback as it net hielendal goed is.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 18 jul 2019, 13.01 (CEST)
::Ik haw hjirûnder eefkes in ferlykbere list foar it Russysk oanmakke. Hjirboppe haw ik noch wat letterkombinaasjes tafoege, want it foel my op dat it Armeensk gjin û-klank liek te hawwen. Blykt dat se dy wol hawwe, mar dat se him skriuwe mei in [[digraaf]] of as twaklank (neam it hoe't je it neame wolle), eins krekt en gelyk as de Nederlânske en Fryske 'oe', dat deselde klank is dy't ek mei twa letters skreaun wurdt. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.51 (CEST)

== Russyk alfabet ==

Ik ha hjirûnder de transliteraasje fan it Russysk jûn. Jo moatte der net fanút gean dat oare Slavyske talen dy't it Syrillysk alfabet brûke krekt sa transliterearre wurde kinne. Net allinnich ferskilt de útspraak soms, mar ek wurde oare lettertekens tafoege, wylst guon letters út it Russysk yn oare Slavyske talen ûntbrekke. Ik ha om dat te yllustrearjen it Oekraynsk derby setten. 

{| class=wikitable
|- style=&quot;vertical-align: bottom; background: #eee;&quot;
! Letter
! Transliteraasje Russysk
! Transliteraasje Oekraynsk
|-
| А а
| a
| a
|-
| Б б
| b
| b
|-
| В в 
| v
| v
|-
| Г г
| g
| h
|-
| Ґ ґ 
| komt net foar
| g
|-
| Д д
| d
| d
|-
| Е е
| je / e, sjoch noat 1
| e
|-
| Є є 
| komt net foar
| je
|-
|  Ё ё
| jo
| komt net foar
|-
|  Ж ж
| zj
| zj
|-
| З з
| z
| z
|-
| И и
| i
| y
|-
| І і 
| komt net foar
| i
|-
| Ї ї 
| komt net foar
| ji
|-
| Й й
| j
| j
|-
| К к
| k
| k
|-
| Л л
| l
| l
|-
| М м
| m
| m
|-
| Н н
| n
| n
|-
| О о
| o
| o
|-
| П п
| p
| p
|-
| Р р
| r
| r
|-
| С с
| s
| s
|-
| Т т
| t
| t
|-
| У у 
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
| û &lt;small&gt;(foar in r better: oe)&lt;/small&gt;
|-
| Ф ф
| f
| f
|-
| Х х
| ch
| ch
|-
| Ц ц
| ts
| ts
|-
| Ч ч
| tsj
| tsj
|-
| Ш ш
| sj
| sj
|-
| Щ щ
| sjtsj
| sjtsj
|-
| Ъ ъ
| sjoch noat 2
| komt net foar
|-
| Ы ы 
| y
| komt net foar
|-
| Ь ь
| sjoch noat 3
| sjoch noat 3
|-
| Э э
| e
| komt net foar
|-
| Ю ю 
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
| jû &lt;small&gt;(foar in r better: joe)&lt;/small&gt;
|-
| Я я 
| ja
| ja
|}
noat 1: Е е: gauris transliterearre as 'e', mar faker eins de klank fan 'je' yn &quot;jern&quot; (dus bgl. we skriuwe &quot;Aleksander&quot;, mar de útspraak is eins mear &quot;Aljeksander&quot;)&lt;br&gt;
noat 2: Ъ ъ = it hurdteken, dat komt foar dat de foarôfgeande konsonant palatalisearre wurdt; kin beskôge wurde as in [[stomme letter]] (palatalisaasje is koartsein dat der in j-klank efteroan komt, dus l-lj, m-mj, s-sj, ensfh.)&lt;br&gt;
noat 3: Ь ь = it sêftteken, dat soarget foar palatalisaasje fan 'e foarôfgeande konsonant; meastal beskôge as in stomme letter, soms werjûn troch in 'j'

As jo noch oare Slavyske talen transliterearje wolle, wol ik dizze tabel noch wolris wat útwreidzje. Foarearst mar wer súkses. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 jul 2019, 00.28 (CEST)

== Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation.

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 9 sep 2019, 18.20 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19352920 --&gt;

== Reminder: Community Insights Survey ==

&lt;div class=&quot;plainlinks mw-content-ltr&quot; lang=&quot;en&quot; dir=&quot;ltr&quot;&gt;

'''Share your experience in this survey'''

Hi {{PAGENAME}},

A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.'''

Please take 15 to 25 minutes  to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act5) give your feedback through this survey]'''.  It is available in various languages.

This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English).

Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey.

Sincerely,
&lt;/div&gt; [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 20 sep 2019, 21.49 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act5)&amp;oldid=19397813 --&gt;

== We sent you an e-mail ==

Hello {{PAGENAME}},

Really sorry for the inconvenience. This is a gentle note to request that you check your email. We sent you a message titled &quot;The Community Insights survey is coming!&quot;. If you have questions, email surveys@wikimedia.org. 

You can [[:m:Special:Diff/20479077|see my explanation here]].

[[Meidogger:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Meidogger oerlis:MediaWiki message delivery|oerlis]]) 25 sep 2020, 20.50 (CEST)
&lt;!-- Message sent by User:Samuel (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Samuel_(WMF)/Community_Insights_survey/other-languages&amp;oldid=20479295 --&gt;

== ynfoboks Landkreis ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, kinne jo de ynfoboks fan de Landkreis mei wat mear gegevens útwreidzje (flagje, wapen)? Ik wit net wat ik ferkeard doch, mar it tal gemeentes yn de ynfoboks wurdt wol ynfolle mar net wjerjûn. En fine jo it goed dat ik it wurd 'lânkring' foar Landkreis yn de tekst brûk? Yn de namme hâld ik gewoan Landkreis oan. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.15 (CEST)
:Goejûn. Ik haw gjin beswier tsjin 'e term 'lânkring'. Ik haw wol twa kear Landkreis út 'e titel helle, om't ik dy oantsjutting dêr net nedich fûn. As der mar ien Mainz-Bingen bestiet, dan hoecht neffens my yn 'e titel net oanjûn te wurden dat dat in Landkreis is; dat komt dan yn 'e tekst fan it artikel wol oan 'e oarder. It artikel oer  de gemeente Tytsjerksteradiel hjit ek net &quot;Gemeente Tytsjerksteradiel&quot;, mar gewoan &quot;Tytsjerksteradiel&quot;. Dy ynfoboks sil ik ris nei sjen. Ik kom der op werom. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.20 (CEST)
::Wat dat tal gemeenten oangiet, dêr moatte jo foar de = &quot;gemeenten&quot; ynfolje en net &quot;tal gemeenten&quot;, want (as jo even by [[:Berjocht:Ynfoboks Landkreis]] sjogge), jo moatte by it brûken fan in ynfoboks foar it =-teken altyd skriuwe wat der yn it berjocht sa &lt;nowiki&gt;{{{folje mar yn|}}}&lt;/nowiki&gt; oanjûn stiet. Dat wie flot oplost. No sil ik noch even sjen oft ik de ynfoboks útwreidzje kin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 21.25 (CEST)
:::Ik bin der ris mei oan it prutsen west, mar ik rin wer tsjin it âlde probleem oan dat ik yn in universele of generike ynfoboks (dy't foarprogrammearre is, sjoch: [[:Berjocht:Ynfoboks generyk]]) net twa plaatsjes (flagge en wapen) nêst elkoar krije kin. Dêr sil wol in foefke foar wêze, mar ik krij it net foarinoar. Op in oare manier (wapen ûnder of boppe lânkaart) wol ek net. As jo in ynfoboks mei wapens en flaggen hawwe wolle, sil der dus in hiele nijenien oanmakke wurde moatte. 
:::Wat ik no ynstee dien haw, is de ynfoboks [[:Berjocht:Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)]] foarsjen fan lemma's dy't jo sels ynfolje kinne, sadat jo sels bepale kinne wat jo yn 'e ynfoboks sette. Dat is tink ik de handichste oplossing, en dy ynfoboks kinne jo dan letter ek foar gebieten yn oare lannen brûke. Noch eefkes wat útlis oer de namme: hy hjit wol 'Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)', mar it is gjin universele ynfoboks. Ik haw him ntl. oarspronklik oanmakke as fariant foar gebieten mei flaggen en sa fan 'e Universele ynfoboks gebiet (dêr't ik tsjin itselde probleem oanrûn dat ik flaggen en wapens der net yn kwyt koe). Om dúdlik te meitsjen dat it fierders eins deselde ynfoboks is, haw ik doe mar deselde namme oanholden. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 1 jun 2021, 22.16 (CEST)
::::Ik hie Landkreis yn de titel set yn neifolging fan de Dútske wiki, mar jo ha gelyk dat it oerstallich is. De &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot; akseptearret sa't it liket net in svg-bestân. Dat wy litte it mar sa.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 jun 2021, 11.20 (CEST)
O, dat hie ik miskien even wat dúdliker útlizze moatten. Yn universele ynfoboksen lykas dy fan Landkreis fiere jo plaatsjes sa yn: &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = Locator map MYK in Germany.svg&lt;br&gt;
Yn oare ynfoboksen, lykas &quot;Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)&quot;, wurket it yndie op dy manier net, mar moat it sa ynfierd wurde:&lt;br&gt;
&lt;nowiki&gt;| ôfbylding                   = [[File:Locator map MYK in Germany.svg|300px]]&lt;/nowiki&gt;&lt;br&gt;
Oars moatte jo ris sjen by [[Bretanje (regio)]] hoe't dizze ynfoboks krekt funksjonearret. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.09 (CEST)
:Ik haw [[Mayen-Koblenz]] ris fan 'e Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) foarsjoen, om sjen te litten hoe't er wurket. Alles funksjonearret en jo kinne der fan alles yn ûnderbringe. Ik wol ek noch wol de sels yn te foljen lemma's wat ferskowe as jo se leaver op in oar plak yn 'e ynfoboks hawwe wolle, dus jo moatte it mar sizze. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 3 jun 2021, 03.24 (CEST)
::It is allegear wer dik yn oarder! Tige tank.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 3 jun 2021, 11.21 (CEST)

== Gemeente (n) ==
Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, moaie stikken fierders dy't jo skriuwe. Ik wol fierders gjin taalplysje wêze, mar moat it meartal fan gemeente net mei in &quot;n&quot; skreaun wurde, ynstee fan in &quot;s&quot;? Sjoch taalweb [https://taalweb.frl/wurdboekportaal/7506c409-1e08-47b4-8dd3-922e99c64f63?previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=lemma&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=translation&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=definition&amp;previous_search%5Bfilter_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=fr&amp;previous_search%5Blanguage_options%5D%5B%5D=nl&amp;previous_search%5Bpage%5D=&amp;previous_search%5Bq%5D=gemeente&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=NFhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=FNhwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Ffwb&amp;previous_search%5Bword_list_options%5D%5B%5D=Jurwb hjir]. Fierders neat te rêden hear. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.28 (CEST)
:It taalweb hat tink gelyk, dat ik sil tenei gemeenten skriuwe.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 jun 2021, 18.49 (CEST)

== Trochferwiisbalke Nedersaksen ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, wolle jo efkes sjen nei de trochferwiisbalke (of hoe't sa ding mar hjit) fan Nedersaksen sjen? Osterode am Harz is in yn 2016 ophefte lânkring (gearfoege mei Göttingen), dy kin om my wol ferwidere wurde. Hannover hjit tsjintwurdich Regio Hannover. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jun 2021, 11.54 (CEST)

: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jun 2021, 15.19 (CEST)

:: It is al klear, sjoch ik wol. Moai sa. Romke, net dat ik jo net even hantlangje wol, mar jo meie dy berjochten sels ek nei beleaven oanpasse, hear. Ik bedoel, dat is by jo beslist fertroud, en jo sitte sels folle better yn 'e stof as ik. Groetnis, [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 28 jun 2021, 23.27 (CEST)
:::Ik soe net witte hoe't dat moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 1 jul 2021, 18.34 (CEST)
::::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Soene jo Freiberch út de trochferwiisbalke fan Saksen ferwiderje kinne? Dy lânkring waard yn 2008 al opheft. Groetnis,--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 9 jul 2021, 18.29 (CEST)
::::: {{Ping|RomkeHoekstra|Ieneach fan 'e Esk}} Al dien --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 9 jul 2021, 19.27 (CEST)
:::Sorry, ik lês jo antwurd fan 1 july no pas. Sa'n balke is eins gewoan in tabel, sa't dy ek wol midden yn artikels foarkomme. Hy is net maklik te ûntwerpen, mar as er ienris oanmakke is, kinne jo de tekst dy't deryn werjûn wurdt, gewoan bewurkje, krekt as by in artikel. Under it tabblêd &quot;bewurkje&quot; by sa'n artikel (dus yn 'e sânbak, sis mar, dêr't ik dit no ek typ) wurdt sa'n berjocht werjûn as (yn dit gefal) &lt;nowiki&gt;{{Saksen}}&lt;/nowiki&gt;. Jo kinne it dan op 'e Wikipedy fine troch yn it sykfinster &quot;Berjocht:Saksen&quot; yn te typen. Dan dêr it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; iepenje. Dêr sjogge jo sawol de, hoe sil ik dat neame, de programmeartaal fan 'e tabel as de tekst dy't yn 'e tabel werjûn wurdt, dus yn dit gefal de Landkreisen fan Saksen. Net oan it programmearspul komme, mar de tekst yn 'e tabel kinne jo gewoan nei beleavjen oanpasse. It is sa in bytsje omslachtich útlizzen, as ik it skriuwe moat. Ik hoopje dat ik dúdlik genôch bin. Oars gewoan sizze, dan lis ik it noch in kear út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 jul 2021, 22.20 (CEST)
::::Ik ha it foar it ferstân hear. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] hie it al oanpast. Mar betanke, sa kin ik it tenea sels wol ôf tink.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 10 jul 2021, 08.36 (CEST)

== Utnûging ==
Goeie. Sa't by de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy wer oan it ljocht kommen is, binne der op it stuit mar twa struktureel aktive behearders. Drewes en ik soene graach wat fersterking hawwe wolle en it ek goed brûke kinne. Dêrom woene wy jo freegje oft jo ek behearder wurde wolle. Dat moat fansels net tsjin 't sin. Wy wolle jo net ûnder druk sette. As jo it beslist net wolle, dan kinne jo dat gewoan sizze en dat binne we like goeie freonen. De ôfrûne tiid is mei de diskusje oer it funksjonearjen fan 'e Wikipedy, tink ik, folslein dúdlik wurden wêr't jo yn stappe as jo beslute it te dwaan. Ik soe jo dêrom oanriede wolle der goed oer nei te tinken en ek nochris it stikje op [[Wikipedy:Behearders]] te lêzen foar't jo ús jo antwurd jouwe. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 27 jul 2021, 18.40 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 27 jul 2021, 19.10 (CEST)
:Ik soe jim útstelle wolle it earst noch efkes oan te sjen. Ik bin net sa skrander mei it hiele Wikipedyprojekt as jim en moat ek earlik sizze dat ik de man net sa bin foar drege diskusjes. Mocht de need echt oan de man komme dan wol ik it noch wol ris yn my omgean litte.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2021, 08.19 (CEST)
::Goeie Romke. Dat is goed, neat te rêden. Sa grut is de need no ek wer net en it moat net ta skea fan jo wikynocht gean. It is oars sa dat ik ek it mieer ha oan drege diskusjes, mar soms kin it net oars. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 1 aug 2021, 17.16 (CEST)
::Bêst genôch, Romke. Dan litte we it foarearst gewurde. Sa't ik yn myn útnûging al sei, it moat net tsjin 't sin. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 2 aug 2021, 00.45 (CEST)

== [[:w:en:The Office (American TV series)|The Office (American TV series)]] and [[:w:en:Tomb of Cyrus|Tomb of Cyrus]] ==

Hi! Can you please translate these two articles to Western Frisian? they don't need to be long, just 2 or 3 sentences are enough. That would be appreciated :)      

Yours sincerely,[[Meidogger:ChipsBaMast|ChipsBaMast]] ([[Meidogger oerlis:ChipsBaMast|oerlis]]) 8 des 2021, 21.09 (CET)

== Doardt ==

Dei Romke, ik seach okkerdeis dat jo in stikmannich siden oer tsjerken yn [[Doardt]] skreaun hawwe. Soene jo de side oer Doardt ek wat útwreidzje wolle? Of alteast de keppelings der op sette fan de siden dy't jo oanmakke hawwe. Fr.gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 27 des 2021, 19.58 (CET)
* Ik ha de keppelings yn [[Doardt]] ferwurke. Gr. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 des 2021, 16.09 (CET)

== Grûnsiler/Muonts/Boppekruier ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}  Goeie, ik sit efkes mei it folgjende. Der kloppet neat fan it artikel oer de [[Muonts (mole)]]. Hjir wurdt in achtkante boppekruier beskreaun. In achtkante boppekruier kin in muonts wêze, mar ek in yndustrymûne. De ofbylden dy't der by steane binne gjin foarbylden fan in muonts, mar fan in stellingmûne. In muonts is altiten in achtkante poldermûne, dus net in yndustrymûne of nôtmûne sa sa't hjir skreaun wurdt. In muonts hat ek gjin romp lykas in stellingmûne, mar in stiennen (of houten) ûnderbou. Ik ha dizze side dêrom omneamd nei [[Boppekruier]]. In muonts is it Fryske wurd foar 'grûnsiler' (Nederlânsk: grondzeiler) en dêrom soe ik it artikel [[Grûnsiler]] omneame yn 'Muonts (mole)', mar dat slagget my net om't der al in trochferwizing yn sit. Ik wit efkes net hoe't ik hjir no fierder oer gear moat. Wol ien fan jimme der efkes nei sjen? De tekst moat fierder ek noch oanpast wurde, mar ik tocht earst dit mar efkes.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 30 des 2021, 18.07 (CET)
:Goeie. Bêst genôch. Jo witte wêr't jo it oer hawwe, begryp ik wol, en ik wit neat fan dit ûnderwerp, dat ik gean op jo ôf. Ik neam de side &quot;Grûnsiler&quot; om ta &quot;Muonts (mole)&quot;. Rêde jo jo dan fierder mei de oanpassing fan 'e tekst? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 30 des 2021, 21.00 (CET)
::Ik ha by it omneamen fan it eardere artikel Muonts nei Boppekruier de reden neamd. Yn it Fries Molenboek (ISBN 90 70010 92 5, gearstald yn meiwurking fan De Frysk Mole, Gild Fryske Mounders, De Hollandsche Molen en Fryske Akademy) wurdt beskreaun foar hokker type mûne de namme muonts jildt. Ik pas allinne de tekst oan sa't it kloppet, want ik wit lang net de Fryske wurden fan de technyske ûnderdielen fan in mûne. Dêr moat ea in boekje oer útjûn wêze, dat ik sil der nochris nei op 'e strún. Alfêst in goed útein en alles wat winsklik is foar it nije jier!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 des 2021, 08.19 (CET)
:::Ek foar jo in noflike jûn en in lokkich nijjier tawinske. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 31 des 2021, 14.29 (CET)
:::Folle lok en seine, allegearre. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 des 2021, 21.30 (CET)

== Hidaard ==

{{Ping|Drewes}} Om 't ik mei it [[Tomastsjerke (Hidaard)|Hidaarder tsjerkje]] oan de gong west hie, wie ik ek mei de side fan [[Hidaard]] dwaande om it wat te aktualisearjen en de tekst wat út te wreidzjen. Doe't ik de feroarings opsloech, rekke ik alles wer kwyt om't jo ek al oan de gong wiene. Net dat it in bealch fol wurk wie hear, mar om't it okkerlêsten ek al barde dat ik tafoege ynformaasje kwyt rekke, freegje ik jo om der tenei wat tiid tusken te hâlden en net te gau oan de slach te gean mei de besibbe siden fan in artikeltsje dat ik der krekt op set ha. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 6 jan 2022, 20.12 (CET)
:Tige spitich. Mar as it wer gebeurt, moatte jo ris hielendal omleech scrolle op 'e side dy't jo yn byld krije by sa'n 'redigearkonflikt', sil ik it mar neame. By my, en ik nim oan fan ek by jo, stiet dan hielendal ûnderoan de side noch in twadde finster mei as titel eat yn 'e geast fan &quot;Jo tekst&quot;, mei dêryn de tekst fan 'e side sa't jo dy opslaan woene. Dêrwei kinne jo dy dan gewoan wer kopiëarje nei in nij bewurkingsfinster. Hoewol't jo dan wol wer mear wurk hawwe om rekken te hâlden mei de edits dy't oaren ûnderwilens dien hawwe, reitsje jo al jo wurk net kwyt. Sadree't jo de side oer it redigearkonflikt slute sûnder jo tekst dêrwei te kopiëarjen, is dat fansels wol it gefal. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 6 jan 2022, 21.05 (CET)
::{{Ping|RomkeHoekstra}} Sorry Romke, soks is ferfelend. Ik sil der tenei rekken mei hâlde. It berjocht 'wurk' kinne jo fansels ek pleatse at in bewurking wat langer tiid nimt. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 7 jan 2022, 15.31 (CET)

== Ynformaasje ynfoboks, Noard-Hollânske plaknammen  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}}{{Ping|Drewes}}{{Ping|Kneppelfreed}}{{Ping|Frou Watzema}}
Ik kom somtiden ynfoboksen oer Fryske plakken tsjin mei ynformaasje oer de gritenij, it tal stimmen en ek it tal hûzen. Wat it lêste oanbelanget: dat feroaret noch al ris, kin dat net út de ynfoboks? En wat de gritenij oanbelanget en it tal stimmen: is soks net eat wat by de skiednis fan in plak heart? Wy ha it oer in bestjoersfoarm dy't al hiel lang net mear bestiet. Wat tinkt jimme? Dêrnjonken haw ik okkerdeis in artikel fan Kerst Huisman fûn yn Nij Frisia (http://www.ffu-frl.eu/PDF/150320.def.NijFrisia.1.maart.2015.pdf) mei û.o. in kaart fan Frysktalige nammen yn Noard-Hollân. Ik set no somtiden efter de Hollânske nammen by de artikels oer de plakken ek de Fryske plaknamme mei de boarne weryn't dy neamd wurd. Kinne jimme jim dêryn fine? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mrt 2022, 12.54 (CET)

:Goeie Romke. Wat gritenij, stimmen en sa oanbelanget bin ik it mei jo iens: mei fan my út de ynfoboks en ûnder it kopke 'skiednis'. Letter oer Kerst Huisman syn pleit om ''in list gear te stallen fan alle Fryske eksonimen dy’t der binne''. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.10 (CET)

:Goeie, ja ik bin it mei Drewes iens oangeande de gritenijen en de stimmen. De Fryske nammen neffens Kerst Huisman meie om my der by neamd wurde, en ek de pleatslike fariant as dy bestiet.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mrt 2022, 20.37 (CET)

:Goejûn mei-inoar. Ik slút my by de oaren oan wat de ynformaasje oer gritenijen en sa yn ynfoboksen fan plakken oangiet. Yn pleats fan it ompielen mei dy ferâldere ynfoboks bin ik der in foarstanner fan om dy ynfoboksen te ferfangen troch in betterenien, mei mear lemma's dy't wól ta de saak dogge, mar dy't yn dy ynfoboks mei gritenijspul ûntbrekke. Sa'n ynfoboks is der al, dat wy hoege it tsjil net op 'e nij út te finen: [[:Berjocht:Universele ynfoboks stêd]], of as der in wapen en/of flagge binne, [[:Berjocht:Stêd mei flagge]]. (De oantsjutting &quot;stêd&quot; yn 'e namme docht der net ta; dy ynfoboksen kinne likegoed foar doarpen brûkt wurde.)

:Wat it stikje yn ''Nij Frisia'' oangiet, dat is wol nijsgjirrich. Ik haw okkerdeis op in side jo feroarings, Romke, weromset nei de Hollânske nammefariant (it gie leau 'k om Easterlân-Oosterland of Westerlân-Westerland), om't we dêr in pear jier lyn (ûndertusken alwer) ôfspraken oer makke hiene troch stimmerij. Mar dy ôfspraken wiene fansels fierhinne basearre op 'e fraach oft der yn sokke gefallen in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme bestiet dy't bûten de Wikipedy om brûkt wurdt. As jo dêr in boarne foar fine, lykas mei Abbetsjerk / Abbekerk it gefal is, meie jo om my de ôfspraken oan 'e kant skowe, en de side omneame nei de Frysktalige fariant. Wat fine de oare behearders {{Ping|Drewes|Kneppelfreed}} dêrfan? [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 4 mrt 2022, 22.52 (CET)

::Om my mei se dan wol omneamd wurde. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 07.09 (CET)
::Om my ek omneame. Kin it wurd 'stêd' fan de ynfoboks dan better net ferfongen wurde troch 'plak' of is soks net mooglik?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mrt 2022, 10.19 (CET)
:::{{Ping|RomkeHoekstra}} dan moat it berjocht omneamd wurde. Kreksa as Ieneach sei it docht der net ta, want dat berjocht kin likegoed foar in doarp brûkt te wurden. It wurd &quot;stêd&quot; ferskynt net op de side.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mrt 2022, 16.15 (CET)
:::Sa't Kneppelfreed seit, de namme fan 'e ynfoboks ferskynt net op 'e &quot;foarkant&quot; fan 'e side, mar stiet inkeld yn 'e &quot;efterkant&quot; of bewurkingsseksje. Ik wit earlik sein net oft it omneamen fan in ynfoboks ek negative gefolgen hat foar de siden dy't dy boks dan &quot;oanroppe&quot; mei de âlde namme en dus in ekstra trochlinking oerbrêgje moatte. Dat soe net sa hearre te wêzen, mar as jins kompjûter traach is soe it samar kinne. En om't der frijwat artikels al fan dy ynfoboks gebrûk meitsje, liket it my de baas om 'e namme mar sa te litten. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

De troch de Kerst Huisman betochte Fryske ferzjes fan de plaknammen sille taalkundich fêst ferantwurde wêze. Oft it histoarysk folslein goed is kin ik net beoardielje. Dus ja, Ieneach der bestiet ' ' in Frysktalige fariant fan 'e plaknamme... bûten de Wikipedy ' ', mar ' brûkt ' wurde dy net, útsein miskien troch in hânfol jongfriezen en djipfriezen. Húsriem binne se perfoast net. As de oare meidoggers der entûsjast oer binne mei fan my Huismans Fryske fariant der tusken heakjes by. Mar dan wol graach mei ferwizing nei it Nij Frisia-artikel, lykas Romke Hoekstra dat oant no ta dien hat, plus de betinker Huisman. Ik bin tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen dy’t hjoed-de-dei de wiere nammen binne. Sydlings: ik hear ek graach de miening fan de noch net ' pingde ' meidoggers.
:{{Ping|Drewes|Kneppelfreed|RomkeHoekstra}}Ik hie dit eins al even unanym hawwe wollen. Hmm. Miskien is it dan better om it mar te litten sa't it is, wat delkomt op wat Drewes hjir foarstelt. Sydlings bin ik it mei Drewes iens dat alle meidoggers hjiroer meiprate meie, dat ris eefkes sjen, wa binne op it stuit aktyf en binne noch net pingd? As {{Ping|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} hjir in miening oer op 't aljemint bringe wolle, noegje ik harren dêrta út. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 01.12 (CET)

:Goeie, ik bin it der wol mei tis dat de dy Fryske vertalingen der by komme. By in soad artikelen stiet al in list mei bronnen en dear kin dy bron die Romke Hoekstra neamd moai by. Of besjoch ik dit dilemma ferkeard? [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 7 mrt 2022, 07.03 (CET)
::{{Ping|Anoniem-NOF}} Nee hear, dat is krekt wat Drewes ek foarstelt. Mar in bytsje útlis is miskien wol even op syn plak. Ik sil it sa koart mooglik besykje te hâlden. Foarhinne waarden plaknammen bûten Fryslân yn ús Wikipedy mar yn it wylde wei ferfryske. Dan krigen jo dingen as dat in plak yn Seelân dat [['s-Heer Hendrikskinderen]] hiet hjirre Hear Hindriksbern of sokssawat kaam te hjitten. Doe hawwe wy in pear jier lyn besletten dat it better is om foar plaknammen bûten Fryslân allinne noch mar ferfryske foarmen oan te hâlden as dy ferfryske foarmen bûten de Wikipedy om brûkt wurde, dus as der in boarne foar is, sis mar. We hawwe doe oer in protte plaknammen ek in stimming holden en de útkomst fêstlein yn [[Wikipedy:List fan ferfryske plaknammen bûten Fryslân|dizze list]]. De fraach hjirre is oft we fan dy list ôfwike sille op basis fan it stik dat Kerst Huisman yn ''Nij Frisia'' skreaun hat, en dêr't RomkeHoekstra ús hjirboppe opmerksum op makke hat. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.12 (CET)
:::Goeiemiddei, Ik ha my der efkes yn ferdjippe mar de ynfobokse meie om my wol feroarre wurde. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 7 mrt 2022, 13.18 (CET)
::::Mitsdat der in betroubere boarne foar is mei de Fryske namme er om my altyd by, ek as dy slim ferâldere is (klassike foarbylden yn it Hollânsk binne bgl. [[:nl:Gdańsk|Danswijk]] en [[:nl:Plymouth (Verenigd Koninkrijk)|Pleimuiden]]). Wat de namme fan dy ynfoboks oanbelanget bin ik foar de oplossing dy't it minste wurk jout: moai litte sa't it is (mar as immen der tiid yn stekke wol en doch it oars, dan is my dat ek bêst). Wat de ynhâld derfan oangiet kin ik my fine yn it foarstel fan RomkeHoekstra. [[User:Wutsje|Wutsje]] 7 mrt 2022, 16.44 (CET)
:::::Wy binne dus wakker ienriedich oer dy ynboks. Dy haw ik foar wat de Gaasterlânske plakken oanbelanget al oanpast en dêr hoege wy it tink net mear oer te hawwen.

:::::It iennige dêr't wy no noch net oer út binne is wat wy mei de Fryske nammen fan Kerst Huisman dogge. Wat ik der noch oer kwyt wol is dit: ik ha dy list doe ek mei fêststeld - as it my goed heugd wie ik ek ien fan dyjingen dy't nei oanlieding fan hiele healwize nammen de kwestje op it aljemint brocht. Dêrom - en ek om't ik taalkundich net goed ûnderlein bin - joech ik somtiden de foarkar oan de Hollânsktalige namme. Letter, doe't ik stikjes oer bygelyks [[Westerland (Noard-Hollân)|Westerlân]] en [[Oosterland (Wieringen)|Easterlân]] skreau, fûn ik Westerland en Oosterland earlik sein dochs hiel nuver yn in Frysk artikel passen. Ik fûn Westerlân en Easterlân eins sa foar de hân lizzen, dat ik de list net iens neiseach hoe't wy dat meiïnoar fêststeld hiene. 

:::::Om't ik letter mear stikjes skreau oer plakken yn Noard-Hollân en der ek plakken wiene dy't net op de list stiene, bin ik op ynternet dochs wer op 'e strún gien en sa kaam ik lang om let by Nij Frisia telâne. It foel my doe fuort op dat guon nammen op de kaart fan Huisman hiel 'natuerlik' oandogge. Der binne fan de nammen mar in pear dêr't ik wat oan wenne moat, mar de measte nammen bliuwe tink hiel gau hingjen.  

:::::No binne der neffens my trije opsjes:
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha en yn de tekst folget tusken heakjes (mei ferwizing fan boarne) de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder brûke wy allinne de Nederlânsktalige namme.   
:::::*  De nammen bliuwe sa't wy dy earder yn de list fêststeld ha, mar yn de tekst brûke wy ûnder ferwizing fan boarne de Frysktalige namme. 
:::::*  De nammen wurde ûnder fermelding fan boarne ferfryske, sa't Kerst Huisman dy fêststeld hat. 

:::::Miskien binne der noch mear opsjes, mar dan kin elk dy der ûnder sette.

:::::De fraach hoefolle minsken de Fryske namme brûke sille is tink ik ek te stellen by nammen lykas Swol of Dimter. Ik bin fan betinken dat wy hjir in boarne hawwe fan immen dy't histoarysk/taalkundich goed ûnderlein is en dêrom soe ik foar ferfryskjen pleitsje. Om de besteande artikels om te neamen is net is measte wurk, der is oer dy hoeke noch net in hiel soad skreaun en ik wol dêr bêst wat tiid yn stekke. As it mar net foar in bepaalde tiid klear moat.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 7 mrt 2022, 17.56 (CET)

::::::Ik soe it bêst fine as de betreffende nammen ferfryske waarden, mar ik kin der ek poerbêst mei libje as de sitewaasje bliuwt sa't er no is. Ik bin gjin foarstanner fan 'e middelste opsje, it brûken fan 'e ferfyske nammen yn in artikel dat de Nederlânsktalige foarm as titel hat. Dat wurket betiizjend en ferrifeljend, en dat moatte wy net wolle. Yn '''oare''' artikels fyn ik it brûken fan 'e ferfryske nammen dan wer net sa'n probleem, as dy mar trochwize nei de juste side. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 7 mrt 2022, 18.35 (CET)

::::::Ik slút my fierders by Romke Hoekstra oan. Om my mei dy nammen fan Kerst Huisman omneamd wurde. Ik tink dat Kerst Huisman him in soad op dat mêd dwaande holden hat, dus dy nammen binne wol ferantwurde. De nammen fan Huisman binne foar it grutste part beheind ta it âlde Fryslân, dêr't de nammen in Fryske oarsprong hawwe. As we it litte sa't it no is sil ik der ek net wekker fan lizze, mar it omneamen hat myn foarkar.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mrt 2022, 06.23 (CET)
::::::{{Ping|Drewes|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Ik leau net dat der noch mear oan ta te foegjen is en it soe moaie wêze as wy ta in útdragende saak komme, dus no efkes de fraach oft jimme hjir frede mei ha kinne?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 11 mrt 2022, 08.39 (CET)
:::::::As de namme yn it artikel konsistint is: ik wol. [[User:Wutsje|Wutsje]] 11 mrt 2022, 09.36 (CET)
:::::::Ja hear prima. [[Meidogger:Anoniem-NOF|Anoniem-NOF]] ([[Meidogger oerlis:Anoniem-NOF|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.12 (CET)
:Ik bin dus tsjin it omneamen fan de offisjele plaknammen. Tusken heakjes de troch Kerst Huisman útstelde nammen, mar fierder allinne de Nederlânsktalige of Dútske namme. [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 11 mrt 2022, 19.45 (CET)
::Moai dat jo dit oankaarte Romke. In echte boarne liket it artikel yn Nij Frisia my net ta (spitigernôch), mar yn de gedachtegong fan Kerst Huisman kin ik my hielendal fine. Iens mei Kneppelfreed dus ek wat dat oangiet. De Noard-Hollânske plaknammen soene lykwols dochs wat mear húsriem wêze moatte foar in sidenamme, dus dochs wat faker brûkt wurde as ien kear. Mar de Fryske namme fan Kerst Huisman moat seker neamd wurde. De side [[Abbekerk]] is in moai foarbyld: De offisjele namme as lemma, mar dêrby omtinken foar it ûntstean en de betsjutting fan de namme beskreaun yn it Frysk. It soe moai wêze as der op elke side oer in Noard-Hollânske plakken wat stean soe oer wêr't de namme weikomt, hoe't it plak ek eartiids ek wol neamd waard. (Mar soks jildt m.m. krektlyk foar plakken yn Grinslân) In soad omtinken foar it ûntstean fan de namme docht ien as [[Karel Gildemacher]] ek yn syn publikaasje oer Fryske plaknammen. Mar der is dan ferlet fan in boarne dêr't de ûntsteansskiednis fan de plaknammen yn Noard-Hollân te finen is. Ik ha Kerst Huisman útnoege om ris mei te tinken. [[Meidogger:Frou Watzema|Frou Watzema]] ([[Meidogger oerlis:Frou Watzema|oerlis]]) 12 mrt 2022, 11.17 (CET)
:::{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Frou Watzema|Kneppelfreed|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}Dan hâlde wy ynearsten de offisjele nammen (of de al troch ús fêststelde nammen) oan. Njonken de offisjele namme folget yn 'e tekst de Fryske namme mei in ferwizing nei de boarne. Fierder wurdt de offisjele namme ek yn de rest fan de tekst brûkt. Dêr kin elk him yn fine en om 't net elkenien foar omneamen is neffens Huisman's útstellen litte wy it ynearsten sa. Ik leau dat it wol goed is dat wy ienriedich binne yn dit stik fan saken. Soks fierder dan ek by de Noard-Hollânske gemeenten en de plakken dy't dêr ûnder falle: in rige mei de offisjele nammen en in aparte rige mei de troch Huisman útstelde Fryske nammen (of de sa troch ús fêststelde namme neffens de list). Faaks komme der fan Huisman skielk nije arguminten om dochs om te neamen, mar dat moatte wy dan mar efkes ôfwachtsje. Tank ek foar jo bydrage frou Watzema--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 12 mrt 2022, 12.31 (CET)

::::{{Ping|RomkeHoekstra}} Dat is dan om my bêst genôch. Sa'k earder ek al sein hie, sil ik der net wekker om lizze. Tige tank om dit op it aljemint te bringen. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 12 mrt 2022, 19.52 (CET)
:::::Ik slút my by Kneppelfreed oan. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 13 mrt 2022, 22.52 (CET)

== Utslaggen GR.  ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Ik soe mei in oare gemeente begjinne om de útslaggen fan de riedsferkiezings der op te smiten, mar ik seach dat jo ek al oan 'e gong west ha. Ik nim oan dat jo de rest no dien ha?--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 19 mrt 2022, 13.23 (CET)
:Goeie. Ja, ik hie juster ynienen in aktive bui. It fêstelân is dien, mar de fjouwer eilannen moatte noch. Hawwe jo dêr sin oan? Oars wol ik dat ek wol dwaan, mar juster waard it my te let en hjoed kom ik der ek net oan ta. Groetnis [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 19 mrt 2022, 22.54 (CET)

== Aldamt (gemeente) ==
{{Ping|Kneppelfreed}} Soene jo efkes nei [[Aldamt (gemeente)]]/Gemeenterie/Utslaggen gemeenteriedsferkiezings sjen wolle? Ik leau dat jo dêr in skoft lyn mei te set west ha, mar it stiet der net hielendal goed. De tallen steane net ûnder de goede kopkes. M.f.g. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 19.45 (CET)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Tanke dat jo dat even seagen. It stiet yndie net goed. Sil it letter hjoed even better sette. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.22 (CET)
::Bêst genôch, folle jo dan ek noch efkes de gegevens fan 2022 oan? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 26 mrt 2022, 20.36 (CET)
== Reide ==
{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport|Swarte Kees}} Ik kom op wikipedy it buorskip [[Reide]] tsjin en ik ha oan it sykjen west, mar kin gjin delsetting mei dy namme fine. Der wurde fierder gjin boarnen neamd en de ynformaasje kloppet ek net want de gemeente Termunten is al yn 1990 opheven, fier foardat dit skreaun is. Ik wol it bêst mei tekst útwreidzje, mar der is neat te finen. Wat fine jim, moat dit lemma bliuwe? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 22 apr 2022, 21.58 (CEST)
:{{Ping|RomkeHoekstra}} Goeie. Ik bin ris even op nl: te rie gien op [[:nl:Punt van Reide]]. Dêr stiet: &quot;''In het door de zee weggeslagen gebied van Reiderland lagen twee dorpen, [[:nl:Oosterreide]] en [[:nl:Westerreide]].''&quot; As jo op 'e links fan dy beide ferdronken doarpkes klikke, docht bliken dat se beide as synonym &quot;Reide&quot; hiene. Ik nim oan dat mei de buorskip Reide nei Ooster- en Westerreide ferwiisd wurdt, temear om't op 'e Fryske side [[Punt fan Reide]] de namme [[Westerreide]] trochwiisd nei Reide. It docht my sadwaande gjin nij dat jo gjin ynfo fine kinne oer in hjoeddeistige buorskip dy't sa hyt. Ik tink dat it it handichst is om fan Reide in betsjuttingsside te meitsjen mei links nei Oosterreide en Westerreide. Dat hoege net beslist blauwe links te wurden; jo moatte sels witte oft jo dy siden skriuwe wolle of net. Mar wat Reide oangiet, dy ien regel tekst sa't er der no stiet, dy kin om my yndie wol fuort. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 22 apr 2022, 22.10 (CEST)

:Sjoch bgl. ek [https://topotijdreis.nl/kaart/1861/@268298,591873,9.9 1861] en [https://topotijdreis.nl/kaart/1902/@268298,591873,9.9 1902]. [[User:Wutsje|Wutsje]] 22 apr 2022, 22.27 (CEST)
--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::Dei {{Ping|RomkeHoekstra|Drewes|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje|FreyaSport}} ik haw it stikje oanpast. Wat fine jim dêrfan? Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 24 apr 2022, 02.52 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed|Ieneach fan 'e Esk|Wutsje}} Poerbêst sa. De ynformaasje kloppet no. Om my kin it sa stean bliuwe. Tige tank! --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 apr 2022, 09.11 (CEST)
::: {{Ping|Kneppelfreed}} Bêst genôch. Ik haw de trochwizing fan Westerreide nei Reide der noch út helle. Dat sil in selsstannige side wurde moatte, krekt as op nl:. Mar dat hoecht net daliks, we hawwe gjin deadline. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 25 apr 2022, 22.16 (CEST)
::::Tige tanke. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)
::::Ja, it begjin is der. Faaks wol [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] der noch wol wat oer fertelle, dy wit hjir in soad fan (fgl. [[:nl:User:Otto S. Knottnerus]]). [[User:Wutsje|Wutsje]] 24 apr 2022, 16.58 (CEST)
::::: (Ik schrijf geen Fries). De buurtschap Reide is de voortzetting van Westerreide, rondom de kerk werd na 1580 de Reiderschans aangelegd, die onder de Admiraliteit van Friesland viel; er stonden tot halverwege de 19e eeuw een paar huizen op de Punt van Reide. De kerkboeken van Termunten vermelden dit in de 17e en 18e eeuw als buurt. Wel is misschien nog het vermelden waard dat de Admiraliteit van Friesland hier in 1591 een leeuwendaalder liet slaan (zie [http://munthunter.nl/viewtopic.php?f=8&amp;t=15413|hier]). [[Meidogger:Otto S. Knottnerus|Otto S. Knottnerus]] ([[Meidogger oerlis:Otto S. Knottnerus|oerlis]]) 24 apr 2022, 21.44 (CEST)
::::::Tige tanke foar jo antwurd en dy ynformaasje sille we wis brûke. Gr. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 26 apr 2022, 01.27 (CEST)

== Siden oer Fryske plakken. ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}}
Goeie! Ik bin de lêste tiid ek wat oan it wurk mei it fernijen fan de siden oer Fryske plakken. Dêrby foel it my op dat yn in soad siden ferâldere ynformaasje stiet. Sa kom ik bygelyks tsjin: tige ferâldere ynwennertallen (somtiden fan 2004!), it oankundigjen fan feroarings dy’t al lang ferlyn syn beslach hân ha, deade keppelings nei it webstee fan it plak, it neamen fan foarsjennings dy 't net mear besteane en it brûken fan in âldfrinzich begryp as gritenij mei it tal stimmen yn de ynfoboksen (oer dat lêste hawwe wy it okkerdeis al hân). 

Dochs wurde dyselde siden in soad bewurke sûnder dy efterhelle ynformaasje oan te passen. No binne wy minmachtich, it falt ek net ta om alles by te hâlden en it is ek mar krekt hoefolle tiid jo hawwe, mar wat ik jimme al freegje wol is om by in bewurking ek de rest fan de side mei te nimmen. As der bygelyks in ferâldere ynwennertal neamd wurdt, is it net in al te grutte muoite om dat fuort ek oan te passen. De fúzjeweach fan skoallen fan de lêste jierren makket it nedich om ek dêr efkes nei te sjen. En sa binne der noch wol in pear dinkjes dy't sûnder al te folle tiid gaueftich oanpast wurde kinne.

Ik wol perfoarst nimmen wurk opkringe, mar it soe moai wêze dat wy wat ynformaasje oer Fryslân oanbelanget teminsten like ynformatyf en aktueel binne as de Nederlânsktalige side dêrfan. Om dat sa te krijen is der fan ús allegear noch in soad omtinken nedich foar de siden oer Fryske plakken. --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 4 mai 2022, 11.29 (CEST)

: Dei {{Ping|RomkeHoekstra}}, ja in soad siden moatte nedich by de tiid brocht wurde. Ik haw ek al in bytsje dêrmei oan 'e gong west, it probleem is lykwols dat we mar in lyts ploechje hawwe. Mar ja ik bin it mei jo iens as we ien fan dy siden bewurkje dat we it tagelyk even neisjein moatte as der de nedige oanpassings dien wurde moatte. Ek de ynfoboksen oanpasje liket my in nedige saak. It is yndie needsaaklik dat we alteast de ynformaasje oer alles wat mei Fryslân te krijen hat by de tiid hâlde. Dus ja ik sil dêr wat mear rekken mei hâlde. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 4 mai 2022, 19.53 (CEST)

:Goeie. Jo hawwe beslist in punt. Ik sil der tenei wat mear om tinke. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 5 mai 2022, 01.46 (CEST)

Dei {{Ping|RomkeHoekstra}} as jo de ynfoboksen pleatse, is it faaks wol even handich om earst even nei te sjen dat de krekte ynformaasje der yn stiet. Sa stie yn de ynfoboks fan Kollum bygelyks de flagge en de wapen fan Waaksens. Fierders neat te rêden, hear, soks bart my fansels ek wol. Mar ik woe jo der even op wize. Gr. --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 5 mai 2022, 19.35 (CEST)
::{{Ping|Kneppelfreed}} Ik kopiear noch al ris in ynfoboks fanút in oare lemma, mar ik tink dat it tenei handiger is in lege ynfoboks te brûken. Dan is it minder maklik om wat fan it oare lemma stean te litten. Ik seach dat jo it al feroare ha. Tank yn alle gefallen en ik sil besykje der om te tinken!--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 5 mai 2022, 20.03 (CEST)

== Skatzenburch of Schatzenburch ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk|Drewes|Kneppelfreed|Frou Watzema|Wutsje|Anoniem-NOF|FreyaSport}} Is it [[Skatzenburch]] of [[Schatzenburg]]? Yn 'Skiedis fan Menameradiel'(útjefte fan de Fryske Akademy) wurdt op side 401 skrean oer Schatzenburg.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 09.33 (CEST)
:It byld by Delpher foar ''&quot;Schatzenburg&quot;'' is: ''Boeken basiscollecie: 46; Boeken Googlecollectie: sa. 177; Krantenartikelen: 1014; Externe krantenpagina's: 4; Tijdschriften: 11'' ([https://www.delpher.nl/nl/platform/results?query=Schatzenburg&amp;coll=platform kepp.]). Foar ''Skatzenburch'': fiif kear neat. De Schatzenburg-resultaten gean net allegearre oer de state, mar dêr feroaret it byld net folle fan. Yn DKVT komt ''&quot;Skatzenburch&quot;'' net foar, sykje op ''&quot;Schatzenburg state&quot;'' jout 188 resultaten ([https://www.dekrantvantoen.nl/srch/adv.do?v2=true kepp.]). Itnijs.frl hat it dan noch presys ién kear oer ''&quot;Skatzenboarch&quot;'' ([https://www.itnijs.frl/2018/09/programma-iepen-monumintedei-waadhoeke/ kepp.]). Dat liket geef Frysk, mar it sjocht der optocht út. Al mei al soe ik sizze: ''Schatzenburg''. [[User:Wutsje|Wutsje]] 8 mai 2022, 10.14 (CEST), [[Meidogger:Drewes|Drewes]] ([[Meidogger oerlis:Drewes|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.41 (CEST) --[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 8 mai 2022, 20.40 (CEST)
::Liket my ek sa ta. Skatzenboarch fyn ik ek wat optocht, en dan soe it faaks sels Skat'''s'''enboarch wêze moatte (mei in '''s'''). Ik feroarje it yn Schatzenburg. As immen der  beswier tsjin hat hear ik wol; ik kin it altiten noch werom sette.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 8 mai 2022, 10.36 (CEST)
:::Foar safier ik wit is Schatzenburg de offisjele namme. Foar sawol it rekreasjeterrein as foar de state. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 8 mai 2022, 11.59 (CEST)
::::Ik wit net wat de offisjele namme is, ik kin allinne mar fertelle hoe't de namme pleatslik útsprutsen wurdt, mei't de famylje fan ús mem fan Menaam komt. Om't it swimbad ek sa hjit, kaam de namme yn it praat noch wol gauris foarby. It wurdt dêr sein as Skatsenburch (dus net -boarch), wêrby't de a útsprutsen wurdt as de ò fan &quot;hok&quot;, krekt as yn &quot;latte&quot; of &quot;panne&quot;. Ik wit net oft dit jimme fierder helpt, mar dat is alles dat ik derfan ôfwit. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 9 mai 2022, 00.11 (CEST)

== Slatting ==
@Ieneach fan 'e Esk, Drewes, Kneppelfreed, Frou Watzema, Wutsje, Anoniem-NOF, en FreyaSport: witte ien fan jimme wat yn it lemma fan [[Burdaard]] bedoeld wurdt mei ...yn [[1506]] wie de earste grutte ''slatting'' fan dizze rivier... en ... Yn [[1777]] bart de twadde grutte ''slatting'' fan de Ie....? --[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.17 (CEST)
:Goeiejûn Romke, Slatte dogge hja om wetter wer út te djipjen, troch alle smoargens en slib der út te heljen. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.41 (CEST)
::Dan is it goed en kin it sa bliuwe. Ik koe it wurd slatting net fine op taalweb. Tank foar jo réaksje.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.46 (CEST)
:::Jo kinne it wurd fyne ûnder slatte as slatten, bin net alhiel wis oer de stavering slatting. [[Meidogger:FreyaSport|FreyaSport]] ([[Meidogger oerlis:FreyaSport|oerlis]]) 24 mai 2022, 18.50 (CEST)

== Dielgebieten Ruslân ==

{{Ping|Ieneach fan 'e Esk}} Goeie, soene jo yn de trochferwizingstabel fan 'Dielgebieten fan Ruslân' [[Saratov (oblast)]] tafoegje wolle? En fan Orenboerg Orenburg meitsje wolle? Ik wit net hoe't soks moat en miskien mei ik ek wol net dwaan en is soks allinne foar behearders. En dan ha'k noch wat: ik wit net mear wêr't ik sjen kin hokker nije siden der koartlyn bykommen binne. Ik drok oan it sykjen west, mar kom der net mear út. Kinne jo my dat útlizze? Gr. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 28 jul 2022, 09.59 (CEST)

:Goeie {{Ping|RomkeHoekstra}}, ik haw de trochferwizingsbalke, allyk de siden oer de oblasten fan Ruslân en dielgebieten fan Ruslân oanpast. Oer de side fan Chabarovk jo binne wolkom om dy ôf te meitsjen as jo wolle, en oars wol ik him ek wol ôfmeitsje, mar jo binne op it stuit tige warber mei de Ruusyske dielgebieten oan 'e gong en jo hawwe der in bytsje fan in systeem dêryn dus miskien is it wol handiger as jo dy ôf meitsje wolle, sa net, dan wol ik him wol dienmeitsje. Op de side Koartlyn feroare kinne jo sjen dêr't nije siden oanmakke binne. [[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 28 jul 2022, 23.14 (CEST)

::Goeie. &quot;Koartlyn feroare&quot; stiet yn 'e sydbalke oan 'e linkerkante fan jo byldskerm, de fjirde regel fan boppen rjocht ûnder it logo fan 'e Wikipedy. En dy navigaasjeboksen ûnderoan 'e side meie jo bêst sels oanpasse, hear, dat is beslist net allinne foar behearders. Dan wol ik eins noch even mei jo op 'e tekst oer Orenboerg/-burg. Orenboerg is eins de korrekte transliteraasje, mei't de namme yn it Russysk mei in û/oe-klank útsprutsen wurdt. &quot;Orenburg&quot; sil yn it Frysk grif mei in u fan &quot;put&quot; útsprutsen wurde, en mei de g oan 'e ein dy't yn it Frysk by -burch net oan 'e ein mei, is it dan yn 'e praktyk eins in fernederlânsking. As jo jo net yn &quot;Orenboerg&quot; fine kinne, soe ik dêrom earlik sein leaver wer werom wolle nei in folsleine ferfrysking, en dan komme we út by &quot;Oarenburch&quot;. Mei fr. gr., [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 29 jul 2022, 00.13 (CEST)
:::Ik bin der earlik sein te gau fan útgien dat de 'oe' yn de namme in typeflater wie. It makket my fierder net út, as it mar konsekwint deselde namme bliuwt, mar om earlik te wêzen soe'k dan it foarbyld fan Sint-Petersburch oanhâlde. En no't ik jim dochs eefkes oan it wurk set ha: hoe meitsje ik sa'n tabel oan en/of wêr feroarje ik soks? En op hokker wize kin ik in trochferwizing meitsje foar in lemma dêr't ferskillende nammen foar binne? Ik rûn dêr lêst mei it lemma oer [[Ivan IV fan Ruslân]] tsjin oan, dy't ek bekend stiet as Ivan de Ferskriklike en sa faak ek yn oare ûnderwerpen neamt wurdt.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 29 jul 2022, 08.16 (CEST)
::::Moarn, om sa'n trochferwizing te meitsjen geane jo nei &lt;nowiki&gt;Berjocht:DielgebietenRuslân&lt;/nowiki&gt; en gean dan nei &quot;Bewurkje&quot;. Om in nije trochferwizingsbalke te meitsjen, kinne jo it bêste ien fan in besteanden ien meitsje. Ik haw it sa ek leard om dêr earst wat mei om te pielen. Ik hoopje dat ik jo hjirmei holpen haw. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 09.24 (CEST)
:::::Dankewol Kneppelfreed, is der noch ien ding: hoe kin ik in redirect meitsje (of hoe't soks mar yn it Frysk neamd wurdt)?
:::::: Graach dien. In redirect, of trochferwiisside, nim ik oan, dan moatte jo even klikke op &quot;Boarne bewurkje&quot; en dan yn 'e balke boppe-oan even op &quot;Avansearre&quot; klikke, dan ferskynt der in twadde balke, en dan even op it twadde icon fan rjochts, dat is in swart blokje mei in wyt pylkje deryn, dy klikke jo oan en dan ferskynt der dit op 'e side &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[Namme doelside]]&lt;/nowiki&gt;. Dêr't &quot;Namme doelside&quot; stiet type jo de namme fan de side dêr't jo nei ta ferwize wolle. As jo bygelyks nei in paragraaf fan siz mar &quot;skiednis&quot; fan side &quot;Huppelepup&quot;, dan sette jo op it plak dêr't &quot;Namme doelside stiet dus: &quot;Huppelepup#Skiednis&quot;. Hoopje dat dit it sa'n bytsje ferklearret. Gr.--[[Meidogger:Kneppelfreed|Kneppelfreed]] ([[Meidogger oerlis:Kneppelfreed|oerlis]]) 29 jul 2022, 16.21 (CEST)
:::::::Sorry. Ik wie juster even fergetten dizze diskusje fierder te folgjen. Ik moat earlik sizze, ik fyn it wat yngewikkeld wat Kneppelfreed hjirboppe seit, en ik haw yn 'e balke boppe-oan gjin &quot;Avansearre&quot;, mar dat sil wol oan 'e persoanlike ynstellings lizze, dy't je feroarje kinne yn &quot;Ynstellings&quot;, rjochts boppe-oan op 'e side, njonken de meldings. Persoanlik haw ik in Word-dokumint oanmakke mei alderhanne formules dy't handich binne op 'e Wikipedy, sadat ik dy altyd by de hân haw. Dêr sit &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[XXX]]&lt;/nowiki&gt; ek tusken. Gewoan op in (lege) side plakke en trije X-en ferfange troch de namme fan 'e side dêr't it hinne trochwize moat. Foar it trochwizen fan in kategory: &lt;nowiki&gt;#REDIRECT [[:Kategory:XXX]]&lt;/nowiki&gt;. (Tink om 'e dûbele punt foàr &quot;Kategory&quot;, want as dy mist foegje jo ynstee de side dy't jo trochwize wolle as lemma ta oan de kategory.) Foar it opsykjen fan navigaasjeboksen ûnderoan de side, moatte jo gewoan de namme fan 'e navigaasjeboks nimme, dus yn dit gefal &quot;DielgebietenRuslân&quot;, en dêr &quot;Berjocht:&quot; foar sette. (Op nl: is dat &quot;Sjabloon:&quot; en op en: &quot;Template:&quot;). Dan komme jo op 'e side dy't jo hawwe moatte en dêr kinne jo gewoan mei it tabblêd &quot;Bewurkje&quot; oan 'e gong, krekt as by gewoane artikels. 
:::::::Wat Orenboerg oangiet, dêr bin ik net mei troud, en as jo it leaver ferfryskje wolle, dan dogge wy dat om my. Ik fûn it allinne sa'n ûnbekende namme dat it my de baas taliek om it mar yn it Russysk stean te litten. Mar dan meitsje ik der wer Oarenburch fan, want Orenburg is gjin Russysk en gjin Frysk, mar Nederlânsk. [[Meidogger:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|Ieneach fan &amp;#39;e Esk]] ([[Meidogger oerlis:Ieneach fan &amp;#39;e Esk|oerlis]]) 31 jul 2022, 00.15 (CEST)
::::::::Ik sil der skielk wolris mei te set en hoopje der út te kommen. Wat Oarenburch/Orenburg/Orenboerg oanbelanget: it bliuwt somtiden wat pielen mei dy nammen en der sil wol wer ris wat komme. Ik tink dat Oarenburch yn dit gefal it bêste is. Tank yn alle gefallen foar jim útlis. En in goede snein.--[[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 31 jul 2022, 05.49 (CEST)

== Stasjon de Westereen ==

{{Ping|Kneppelfreed}} Ik seach dat jo de lemma's stasjons oan it neisjen binne. Tsjintwurdich ride der fan Ljouwert nei Grins nije treinen fan it type WINK, sjoch https://www.arriva.nl/a/noordelijke-lijnen/noordelijke-lijnen/meer-comfort-en-reisbeleving/winktreinen.htm. Is it ek handich by de tiden fan it tsjinstroaster in datum te setten wannear't dy jilde en foar de meast aktuele tiden of feroarings te ferwizen nei de side fan Arriva? Dy kinne nammentlik feroarje. 'Opmerking' yn de tabel soe bygelyks 'tsjinstroaster' mei de datum wêze kinne en dêrûnder in aparte ferwizing. As jo der belang by ha kin ik foar jo noch wol in aktueel ôfbyld fan it stasjon meitsje, ik wenje tichteby De Westereen en bin der hast alle dagen. Ik ha de tekst ek wat feroare wat dat rûn wat nuver en der stiene dingen dûbel yn (lykas de ôfbraak fan it stasjon yn 2003), ha it mei fersin net by de gearfetting set. [[Meidogger:RomkeHoekstra|RomkeHoekstra]] ([[Meidogger oerlis:RomkeHoekstra|oerlis]]) 2 aug 2022, 08.57 (CEST)</text>
      <sha1>smr15rfrh7z7a01xr3u4qwd6xyn4xnl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Museum yn Grinslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>51790</id>
    <revision>
      <id>1085511</id>
      <parentid>1010997</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:50:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="126" xml:space="preserve">[[Kategory:Kultuer yn Grinslân]]
[[Kategory:Museum yn Nederlân nei provinsje|Grinslan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Grinslân]]</text>
      <sha1>4keefje2trisftq7j2hfynetvt0ed92</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Moskou</title>
    <ns>14</ns>
    <id>66138</id>
    <revision>
      <id>1085550</id>
      <parentid>902112</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:24:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="73" xml:space="preserve">[[Kategory:Moskou]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Moskou]]</text>
      <sha1>2i61mfhvwb0ly3zc6huj9zrpvowy8zj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dieretún</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69238</id>
    <revision>
      <id>1085418</id>
      <parentid>1084631</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:06:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Hjoeddeiske sitewaasje */ Sjoch ek</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4977" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Ingang Dierenpark Emmen.jpg|right|thumb|250px|De yngong fan de útrweiding oan de Noardbargeres fan it eardere [[Noorder Dierenpark]], yn [[Emmen]].]]
In '''dieretún''', '''bistetún''' of mei in [[Ingelsk|anglisisme]] '''zoo''' (koart foar ''zoological garden'', &quot;[[soölogy]]ske tún&quot;) is in samling libbene, fan oarsprong wylde [[bist]]en, dy't yn finzenskip holden wurde op in plak dêr't se besjoen wurde kinne troch it publyk.

== Untwikkeling ==
Histoarysk komt de dieretún fuort út 'e [[menazjery]]en fan frjemde bisten dy't keningen en oare lju fan [[adel]] yn 'e [[Midsiuwen]] wol opbouden. De âldste noch besteande dieretún, ''[[Tiergarten Schönbrunn]]'', yn 'e [[Eastenryk]]ske haadstêd [[Wenen]], begûn ek as sa'n menazjery, yn [[1752]], doe't er stifte waard yn opdracht fan keizer [[Frâns I, hillich Roomsk keizer|Frâns I fan Dútslân]], de man fan [[Marije Teresa fan Eastenryk]]. Foarhinne wiene dieretunen poer in foarm fan [[minske|minsklike]] ferdivedaasje, wêrby't hoegenamt gjin rekken holden waard mei it wolwêzen fan 'e bisten, dy't faak yn fiersten te lytse koaien holden waarden oant se weikwûnen en deagiene. Sûnt de midden fan 'e [[tweintichste iuw]] binne datsoarte fan dieretunen lokkigernôch fierhinne útband, al komme se fral yn ûntwikkelingslannen noch altyd wol foar. Ek de lytse saneamde ''[[roadside zoo]]s'' fan 'e Feriene Steaten, dy't oan gjin inkele regeljouwing bûn binne, hearre lykwols yn 'e regel ta dit slach dieretún.

De moderne dieretún lit him faak leaver fan &quot;dierepark&quot; of &quot;soo&quot; of sokssawat neame, om 'e assosjaasje mei de minne âlde tiid tsjin te gean. De bisten krije op 't heden ornaris alle romte dy't se brek binne om in ridlik noflik bestean te lieden, en boppedat betinkt men allegeduerigen nije dingen om se wat te jaan om út te finen. Sa wurdt faak it fretten dat se krije op ynvintive manearen ferstoppe of op dreech berikbere plakken weibrocht, sadat de bisten al har fernimstigens brûke moatte om oan 'e kost te kommen, sa't se dat yn it wyld ek dwaan moatte soene. Njonken de bettere libbensomstannichheden foar de bisten is minsklike ferdivedaasje ek net mear it wichtichste doel fan moderne dieretunen, mar mear in middel ta in doel: dieretunen profilearje har tsjintwurdich fral as ynstellings dy't oan 'e iene kant it publyk wat bybringe wolle, wylst se oan 'e oare kant djip behelle binne yn 'e bewissiging fan it oerlibjen fan bedrige bistesoarten.

== Underskate soarten dieretunen ==
De besteane ferskate spesjale soarten dieretunen:
* [[safarypark]]: in dieretún dêr't de bisten heal yn it wyld oer in hiel grut gebiet ferspraat libje, en de besikers mei de [[auto]] troch de ôffrede stikken lân ride dy't troch de ferskate [[soarte]]n bewenne wurde;
* [[bernebuorkerij]]: in dieretún dêr't allinne mar [[fee]] en oare [[domestisearre bist]]en holden wurde;
* [[iepenbier akwarium]]: in dieretún dêr't [[fisken]] en oare soarten ûnderwetterfauna tentoansteld wurde;
* [[dolfinarium]]: in dieretún dêr't [[seesûchdier]]en tentoansteld wurde, en dêr't guon bisten faak ek traind wurde om foarstellings te jaan, fral [[dolfyn|dolfinen]].

== Hjoeddeiske sitewaasje ==
Tsjinstwurdich binne der wrâldwiid sa'n 3.000 dieretunen, wêrfan 250 yn 'e [[Jeropeeske Uny]]. Yn Jeropa moatte bistetunen oer in spesjale [[dieretúnfergunning]] beskikke. Yn [[Nederlân]] binne de bekendste dieretunen [[Artis]], yn [[Amsterdam]]; [[Diergaarde Blijdorp]], yn [[Rotterdam]]; it [[Wildlands Adventure Zoo Emmen|Wildlands]], yn Emmen; [[Burgers' Zoo]] yn [[Arnhim]]; [[Safaripark Beekse Bergen]], yn westlik [[Noard-Brabân]]; [[Ouwehands Dierenpark]], yn [[Renen]]; en it [[Dolfinarium Harderwijk]], yn [[Hurderwyk]]. Yn [[Fryslân]] bestiet ien dieretún, [[Aqua Zoo Friesland]] (it eardere Otterpark Aqua Lutra), yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]].

&lt;gallery&gt;
Ofbyld:Giants of the Savanna Inhabitants.jpg|de bisten fan 'e [[Afrika]]anske [[savanne]], yn 'e ''Dallas Zoo''
Ofbyld:Zoo-sp.jpg|de [[apen|ape-eilannen]], yn 'e dieretún fan [[São Paulo (stêd)|São Paulo]]
Ofbyld:Giraffes at west midlands safari park.jpg|[[sjiraffe]]n yn it ''West Midlands Safari Park''
Ofbyld:Seals@melb zoo.jpg|[[seeliuw]]en yn 'e ''Melbourne Zoo''
Ofbyld:Amurtiger.jpg|in [[Amoertiger]] yn 'e ''Zürich Zoo''
Ofbyld:Berliner Zoo Bao-Bao 1.JPG|in [[reuzepanda]] yn 'e ''Berliner Zoo''
Ofbyld:Bristol.zoo.aquarium.arp.jpg|de [[Súdeast-Aazje|Súdeastaziatyske]] ''tank'' fan it ''Bristol Zoo Aquarium''
Ofbyld:Tiergarten Schoenbrunn overview.jpg|in [[iisbear]] sjocht del op dieretúnbesikers yn 'e [[Wenen|Weenske]] ''Tiergarten Schönbrunn''
&lt;/gallery&gt;

==Sjoch ek==
* [[List fan bistetunen yn Nederlân]]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Zoo ''Notes'' en ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Zoos}}
}}

[[Kategory:Dieretún| ]]
[[Kategory:Rekreaasje]]
[[Kategory:Soölogy]]
[[Kategory:Natoerbeskerming]]</text>
      <sha1>rt7jxbve4mxltrj8dfkmdwuo263cmk1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ferdivedaasjepark</title>
    <ns>0</ns>
    <id>84020</id>
    <revision>
      <id>1085500</id>
      <parentid>1085387</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:43:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3450" xml:space="preserve">[[File:Efteling Pirana.jpg|right|thumb|250px|De [[wyldwetterbaan]] &quot;Piraña&quot;, yn 'e [[Efteling]].]]
In '''ferdivedaasjepark''', '''attraksjepark''', '''amusemintspark''', '''temapark''' of ''pretpark'' ([[hollanisme]]) is in [[rekreaasje|rekreaasje-oard]] dêr't men jin tsjin betelling [[fermaak|fermeitsje]] kin mei almeast grutskalige attraksjes lykas [[achtbaan|achtbanen]], [[reuzerêd]]en, [[mearketún|mearketunen]] en [[wyldwetterbaan|wyldwetterbanen]]. Sa'n park ûnderskiedt him fan in [[merke]] trochdat it net ferpleatsber is, en fan in [[boarterstún]] trochdat it oer (folle) gruttere attraksjes beskikt. Dêrby binne ferdivedaasjeparken rjochte op it fermeitsjen fan grutte groepen minsken, almeast [[toerisme|toeristen]], mei't sa'n park te grut en djoer is om inkeld bestean te kinnen fan besyk troch de pleatslike befolking.

Ferdivedaasjeparken hawwe har ûntjûn út 'e [[Jeropa|Jeropeeske]] tradysje fan it hâlden fan in jierlikse [[merke]]. Ek de [[wrâldtentoanstelling]]s fan 'e [[njoggentjinde iuw]] hawwe der har ynfloed op hân. Faak hat in ferdivedaasjepark in beskaat tema (dêrfandinne de oantsjutting &quot;temapark&quot;), dêr't alle attraksjes mei te krijen hawwe. Yn guon parken betellet men by de yngong in alomfetsjende tagongspriis wêrnei't alle attraksjes fierders frij besocht wurde kinne; yn oare parken is de yntreepriis leech, mar moat foar alle attraksjes apart bybetelle wurde. Hoewol't ferdivedaasjeparken besocht wurde troch minsken fan alle leeftydskategoryen, lizze se har dochs benammen ta op it fermaak fan bern. 

Guon fan 'e bekendste ferdivedaasjeparken fan 'e wrâld binne [[Disneyland]], yn [[Anaheim (Kalifornje)|Anaheim]], [[Disney World]], yn [[Orlando (Floarida)|Orlando]], [[Disneyland Paris|Euro Disney]], yn [[Parys]], en [[Warner Bros. Movie World (Dútslân)|Warner Bros. Movie World]], yn it [[Dútslân|Dútske]] [[Bottrop]]. Yn [[Nederlân]] is de [[Efteling]], yn it [[Noard-Brabân|Brabânske]] [[Keatsheuvel]], fierwei it bekendste ferdivedaasjepark. Oaren binne [[Duinrell]], yn [[Wassenaar]] ([[Súd-Hollân]]), [[Attraksjepark Slachharen]], yn [[Slachharen]] ([[Oerisel]]) en [[Walibi Holland]] (de eardere Flevohof), yn [[Biddinghuzen]] ([[Flevolân]]). 

==Galery==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:Sleepingbeautycastle50.jpg|It kastiel fan [[Toarnroaske]] (''Sleeping Beauty''), yn [[Disneyland]]
Ofbyld:Mountain at Canada's Wonderland.jpg|''Wonder Mountain'', yn [[Canada's Wonderland]] ([[Vaughan]], [[Ontario]])
Hellendoorn - Tornado looping.jpg|Balagos – Flying Flame yn [[Avonturenpark Hellendoorn]]
Ofbyld:Wild West Falls Adventure Ride PD.jpg|De ''Wild West Falls Adventure Ride'' yn [[Warner Bros. Movie World (Austraalje)|Warner Bros. Movie World]] ([[Oxenford (Queenslân)|Oxenford]], [[Queenslân]])
Ofbyld:Front Entrance of Disneyland.JPG|Yngong fan [[Hong Kong Disneyland]] ([[Hongkong]])
Ofbyld:Hudsonbay-Walibiworld.jpg|''Pirate Ship Hudson Bay'', yn [[Walibi Holland]]
Ofbyld:Cinderella Castle.jpg|It kastiel fan [[Jiskepûster]] (''Cinderella''), yn [[Disney World]]
|''Thunder Mesa Riverboat Landing'', yn [[Euro Disney]] ([[Parys]])
&lt;/gallery&gt;

==Sjoch ek==
* [[List fan ferdivedaasjeparken yn Nederlân]]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Amusement_park ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Amusement parks}}
}}

[[Kategory:Ferdivedaasjepark| ]]
[[Kategory:Toerisme]]
[[Kategory:Rekreaasje]]</text>
      <sha1>h4sqfml80lf0sqq9boczye4tfzydnur</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Museum yn Noard-Hollân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>90306</id>
    <revision>
      <id>1085504</id>
      <parentid>1011000</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:46:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="138" xml:space="preserve">[[Kategory:Museum yn Nederlân nei provinsje|Noard-Hollan]]
[[Kategory:Kultuer yn Noard-Hollân]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Noard-Hollân]]</text>
      <sha1>pq1eq8svwk6k1y161lhg8orr32ll337</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2019</title>
    <ns>0</ns>
    <id>98563</id>
    <revision>
      <id>1085582</id>
      <parentid>1083274</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:14:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Films */ +</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64214" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[2010-er jierren]].
== Foarfallen ==
;jannewaris
* [[1 jannewaris|1]] - [[Eastenryk]] fiert it [[homohoulik]] yn.
* [[1 jannewaris|1]] - [[Katar]] seit syn lidmaatskip fan 'e [[OPEC]] op.
* [[1 jannewaris|1]] - By de [[containerramp mei de MSC Zoe|containerramp mei de ''MSC Zoe'']] slane op 'e [[Noardsee]] fuort benoarden [[it Waad]] op it [[containerskip]] de ''[[MSC Zoe]]'' teminsten 345 [[seekontener]]s oerboard. Om't in grut tal fan dy containers yn stikken brekke, soarget dat foar in ûnbidige [[miljeu]]ramp, wêrfan't de gefolgen noch jierren te fielen wêze sille.
* [[1 jannewaris|1]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[gemeente (bestjoer)|gemeenten]] [[Dongeradiel]], [[Ferwerderadiel]] en [[Kollumerlân]] fúzjearje ta de nije gemeente [[Noardeast-Fryslân]].
* [[1 jannewaris|1]] - De [[Grinslân]]ske [[gemeente (bestjoer)|gemeenten]] [[Bedum (gemeente)|Bedum]], [[Iemsmûn]], [[De Marne (gemeente)|De Marne]] en in diel fan [[Winsum (gemeente)|Winsum]] fúzjearje ta de nije gemeente [[It Hegelân]] (''Het Hogeland'').
* [[1 jannewaris|1]] - De [[Grinslân]]ske [[gemeente (bestjoer)|gemeenten]] [[Gruttegast (gemeente)|Gruttegast]], [[De Like (gemeente)|De Like]], [[Mearum (gemeente)|Mearum]], [[Súdhorn (gemeente)|Súdhorn]] en in diel fan [[Winsum (gemeente)|Winsum]] fúzjearje ta de nije gemeente [[Westerkertier (gemeente)|Westerkertier]] (''Westerkwartier'').
* [[3 jannewaris|3]] - De [[Sina|Sineeske]] [[romtesonde]] [[Chang'e 4]] lânet as earste troch de minske makke objekt op 'e [[efterkant fan de moanne|efterkant fan 'e moanne]].
* [[5 jannewaris|5]] - [[Patriarch]] [[Bartoloméus I fan Konstantinopel]] skinkt de [[Oekraynsk-Otterdokse Tsjerke]] ûnôfhinklikheid fan 'e [[Russysk-Otterdokse Tsjerke]].
* [[7 jannewaris|7]] - Yn [[Gabon]] fynt in [[mislearre steatsgreep yn Gabon (2019)|mislearre steatsgreep]] plak troch in diel fan 'e [[striidkrêften]].
* [[10 jannewaris|10]] - De troch de [[opposysje (polityk)|opposysje]] dominearre [[Nasjonale Assimblee (Fenezuëla)|Nasjonale Assimblee]] fan [[Fenezuëla]] ferklearret it [[presidint]]skip fan [[Nicolás Maduro]] ûnrjochtlik en set tsjin him in ôfsettingsproseduere yn gong. Dit is it begjin fan 'e [[Fenezolaanske Presidintskipskrisis (2019)|Fenezolaanske Presidintskipskrisis]].
* [[17 jannewaris|17]] - By in [[terroristysk]]e [[bomoanslach yn Bogotá (2019)|bomoanslach yn Bogotá]], de [[haadstêd]] fan [[Kolombia]], fine 21 minsken de [[dea]] en reitsje 68 oaren [[ferwûne]].
* [[18 jannewaris|18]] - As [[brânstof]]dieven yn [[Meksiko]] by [[Tlahuelilpan]] in [[ierdoalje]]piiplieding lekslane, komme by [[Oaljepiipliedingeksploazje fan Tlahuelilpan|de dêropfolgjende ûntploffing]] teminsten 124 minsken om, wylst 22 oare [[ferwûne]] reitsje.
* [[21 jannewaris|21]] - Underweis fan [[Nantes]], yn [[Frankryk]], nei [[Cardiff]], yn [[Wales]], stoart boppe [[It Kanaal]] in [[delstoarten fan in Piper PA-46 Malibu (2019)|Piper Pa-45 Malibu-priveefleantúch del]]. De ynsittenden, [[piloat]] David Ibbotson en [[fuotbal|stjerfuotballer]] [[Emiliano Sala]], komme om. Harren [[stoflike omskotten]] wurde op [[7&amp;nbsp;febrewaris]] burgen.
* [[23 jannewaris|23]] - Yn it ramt fan 'e [[Fenezolaanske Presidintskipskrisis (2019)|Fenezolaanske Presidintskipskrisis]] fine op ferskate plakken yn it lân grutte [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] plak tsjin 'e sittende [[presidint]] [[Nicolás Maduro]]. Ferskate minsken komme om. [[Opposysje (polityk)|Opposysjelieder]] [[Juan Guaidó]] lit himsels ynswarre as [[interim]]-[[presidint]], en kriget stipe fan 'e ynternasjonale mienskip. Presidint Maduro ferbrekt de [[diplomasy|diplomatike bannen]] mei de [[Feriene Steaten]].
* [[25 jannewaris|25]] - By de [[Daambrek fan Brumadinho]] brekt by [[Brumadinho]] yn 'e [[Brazylje|Brazyljaanske]] steat [[Minais Gerais]] in [[daam (wetterkearing)|daam]] by in [[izer]]myn troch, mei as gefolch dat in grut gebiet ûnder de [[gif]]tige blabze strûpt. Teminsten 206 minsken fine hjirby de [[dea]], wylst noch 102 oaren [[fermissing|fermist]] reitsje.
* [[27 jannewaris|27]] - By [[bomoanslach yn Jolo (2019)|in bomoanslach]] op 'e [[katedraal]] yn [[Jolo (Filipinen)|Jolo]], yn 'e [[Filipinen]], komme teminsten 20 minsken om, wylst mear as 100 oaren [[ferwûne]] reitsje.
* [[28 jannewaris|28]] - It [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Iepenbier Ministearje]] klaget it [[Sina|Sineeske]] [[telekommunikaasje]]bedriuw [[Huawei]] oan foar ferskate gefallen fan [[fraude]]. Dêrtroch boazje de spannings tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Folksrepublyk Sina]] fierder oan.

;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] bringt in besyk oan 'e [[Feriene Arabyske Emiraten]], en wurdt dêrmei de earste [[list fan pausen|paus fan Rome]] dy't it [[Arabysk Skiereilân]] oandocht.
* [[5 febrewaris|5]] - By in [[brân yn Parys (febrewaris 2019)|útslaande brân]] yn in [[flatgebou]] yn [[Parys]] komme 10 minsken om en reitsje nochris 36 oaren [[ferwûne]].
* [[12 febrewaris|12]] - De [[Republyk Masedoanje]] neamd himsels om ta de [[Republyk Noard-Masedoanje]]. Dêrmei komt in ein oan [[Masedoanysk nammeskeel|in tsientallen jierren duorjend skeel]] mei [[Grikelân]] oer it gebrûk fan 'e [[toponym|namme]] '[[Masedoanje]]'. De wei is no foar Noard-Masedoanje frij om lid te wurden fan 'e [[Jeropeeske Uny]] en de [[NATO]].
* [[13 febrewaris|13]] - By [[oanslach fan Chasj-Zahedan|in oanslach]] yn súdeastlik [[Iraan]] komme teminsten 27 leden fan 'e [[Iraanske Revolúsjonêre Garde]] om.
* [[14 febrewaris|14]] - By [[oanslach by Pulwama|in oanslach]] yn 'e [[Yndia]]aske dielsteat [[Djammû en Kasjmier]] komme teminsten 40 Yndiaaske [[plysje]]reservisten om. It is de bloedichste oanslach yn [[Kasjmier]] yn trije [[desennia]].
* [[20 febrewaris|20]] - By in [[Brân yn Dhaka (2019)|grutte brân]] yn 'e [[Bangladesj|Bingaalske]] [[haadstêd]] [[Dhaka]] komme teminsten 78 minsken om.
* [[21 febrewaris|21]] - It [[Israel]]yske [[bedriuw]] [[SpaceIL]] lansearret de [[Beresheet]], wrâlds earste private [[romtesonde]] nei de [[moanne (byplaneet fan de Ierde)|moanne]].
* [[23 febrewaris|23]] - By [[Nigeriaanske ferkiezings (2019)|ferkiezings]] yn [[Nigearia]] wint de sittende [[presidint]] [[Muhammadu Buhari]] in nije termyn.
* [[23 febrewaris|23]] - De [[Fenezuëla|Fenezolaanske]] [[presidint]] [[Nicolás Maduro]] ferbrekt yn it ramt fan 'e [[Fenezolaanske Presidintskipskrisis (2019)|Fenezolaanske Presidintskipskrisis]] de [[diplomasy|diplomatike relaasjes]] mei buorlân [[Kolombia]] nei in (mislearre) besykjen om út Kolombia wei humanitêr helpguod oan te fieren foar de needlijende Fenezolaanske [[befolking]].
* [[26 febrewaris|26]] - De [[Yndia]]aske [[loftmacht]] fiert út [[wraak]] foar de [[oanslach by Pulwama|de oanslach]] fan [[14&amp;nbsp;febrewaris]] l.l. [[bombardemint]]en op [[Pakistan|Pakistaansk]] grûngebiet út. Dit is it begjin fan 'e [[Yndiaask-Pakistaanske grinsskermutselings (2019)]].
* [[27 febrewaris|27]] - [[Pakistan]] slacht werom nei de [[Yndia]]aske [[bombardemint]]en fan in dei earder, en fiert bombardeminten op Yndiaask grûngebiet út. In Yndiaaske [[strieljager]] wurdt boppe Pakistan delsketten en de [[piloat]] wurdt [[finzen]]nommen. Op [[1&amp;nbsp;maart]] wurdt er oerdroegen oan Yndia.
* [[27 febrewaris|27]]-[[28 febrewaris|28]] - De [[Noardkoreaansk-Amerikaanske topmoeting (2019)|Noardkoreaansk-Amerikaanske topmoeting]] yn 'e [[Fjetnam]]eeske [[haadstêd]] [[Hanoi]], tusken de [[presidint]]en [[Kim Jong-un]] en [[Donald Trump]], mislearret folslein en beide lieders keare foartidich werom nei hûs sûnder wat bedijd te hawwen.

;maart
* [[6 maart|6]] - Yn it ramt fan 'e [[Fenezolaanske Presidintskipskrisis (2019)|Fenezolaanske Presidintskipskrisis]] wiist [[presidint]] [[Nicolás Maduro]] fan [[Fenezuëla]] de [[Dútslân|Dútske]] [[ambassadeur]] [[Daniel Kriener]] út, om't dy him bemuoid hawwe soe mei ynterne Fenezolaanske saken.
* [[10 maart|10]] - [[Ethiopian Airlines-flecht 302]], in [[Boeing 737 MAX]] ûnderweis fan [[Addis Abeba]], yn [[Etioopje]], nei [[Nairobi]], yn [[Kenia]], stoart koart nei it opstiigjen del, wêrby't alle 157 ynsittenden omkomme. Om't dit [[fleantúchûngemak]] sterk liket op dat fan [[Lion Air-flecht 610]], op [[29&amp;nbsp;oktober]] [[2018]] yn [[Yndoneezje]], wurde neitiid wrâldwiid alle Boeings 737 MAX oan 'e grûn holden.
* [[12 maart|12]] - It [[frachtskip]] de ''[[Grande America]]'' sinkt yn 'e [[Golf fan Biskaje]], sa'n 200&amp;nbsp;[[km]] foar de [[kust]] fan [[Frankryk]], nei't it op [[10&amp;nbsp;maart]] yn [[brân]] rekke wie. Troch it sinken fan it [[skip]] lekt 2.200&amp;nbsp;[[ton (mjitte)|ton]] [[ierdoalje|oalje]] yn [[see]].
* [[13 maart|13]] - Yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] wurdt de [[roomsk-katolisisme|roomske]] [[kardinaal]] [[George Pell]] ta seis jier [[finzenisstraf]] feroardiele foar it [[seksueel misbrûk]] fan twa [[jonge]]s yn [[1996]].
* [[15 maart|15]] - By [[terroristyske oanslaggen yn Christchurch|terroristyske oanslaggen]] troch deselde dieder op twa [[moskee]]ën yn [[Christchurch (Nij-Seelân)|Christchurch]], yn [[Nij-Seelân]], komme 50 [[minske]]n om en reitsje 50 oaren [[ferwûne]].
* [[15 maart|15]] - De [[orkaan|sykloan]] [[Sykloan Idai|Idai]] komt oan lân yn [[Mozambyk]], wêrby't teminsten 1.073 [[dea]]den falle en in ûnbidich grut gebiet derûnder strûpt.
* [[19 maart|19]] - [[Noersûltan Nazarbajev]] tsjinnet nei 29 jier syn [[ûntslach]] yn as [[presidint]] fan [[Kazachstan]]. Hy wurdt opfolge troch [[Kassym-Jomart Tokajev]].
* [[20 maart|20]] - [[Astana]], de [[haadstêd]] fan [[Kazachstan]], wurdt ta eare fan 'e ôftreden [[presidint]] [[Noersûltan Nazarbajev]] omneamd ta 'Noer-Sûltan'.
* [[20 maart|20]] - By [[Provinsjale-Steateferkiezings (2019)|de ferkiezings]] foar de [[Provinsjale Steaten]] komt yn [[Nederlân]] it [[Foarum foar Demokrasy]] (FvD) as grutte winner út 'e bus.
* [[20 maart|20]] - De [[Jeropeeske Uny]] leit de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[ynternet]]gigant [[Google]] in [[boete (jild)|boete]] fan [[€]] 1,49 miljard op om't it [[bedriuw]] op syn eigen [[webside]]n konkurrinten út 'e [[online]]-[[advertinsje (reklame)|advertinsje]]sektor bûtendoar holden hat.
* [[21 maart|21]] - By [[Eksploazje yn in gemysk fabryk yn Xiangshui|in ûntploffing]] yn in [[gemy]]sk [[fabryk]] yn [[Xiangshui]], yn [[Sina]], komme teminsten 78 minsken om en reitsje mear as 600 oaren [[ferwûne]].
* [[23 maart|23]] - De [[stêd]] [[Al-Bagûz Fâkani]] (ek bekend as Bagûz), yn [[Syrje]], wurdt as lêste diel fan 'e saneamde [[Islamityske Steat]] befrijd troch [[Koerden|Koerdyske]] [[troepen]].
* [[24 maart|24]] - In út fjouwer [[side (papier)|siden]] besteande gearfetting fan [[Mueller-ûndersyk|it ûndersyk]] ûnder lieding fan [[Robert Mueller]] nei de [[kampanje]] foar de [[Amerikaanske presidintsferkiezings (2016)]] fan [[presidint]] [[Donald Trump]] wurdt publisearre troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[minister]] fan Binnenlânske Saken [[William Barr]]. Dêryn stiet dat der gjin bewiis is foar gearspanning fan 'e Trump-kampanje mei [[Ruslân]] om 'e útslach fan 'e [[ferkiezing]]s te beynfloedzjen. Oer mooglike [[obstruksje fan de rjochtsgong]] hat Mueller lykwols gjin konklúzje berikke kinnen.

;april
* [[2 april|2]] - Nei wikenlange en wiidfersprate [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] yn [[Algerije]] treedt [[presidint]] [[Abdelazyz Bûteflika]] ôf.
* [[4 april|4]] - De [[Lybje|Libyske]] [[opstanneling]]elieder [[generaal]] [[Chalifa Haftar]] set mei syn [[Libysk Nasjonaal Leger]] (LNA) in ferrassingsoffinsyf yn tsjin 'e [[haadstêd]] [[Tripoly (Lybje)|Tripoly]], dy't yn 'e hannen is fan it ynternasjonaal erkende [[Regear fan Nasjonaal Akkoart]].
* [[9 april|9]] - By [[Israelyske parlemintsferiezings (april 2019)|parlemintsferkiezings]] yn [[Israel]] wurdt it [[Likûdblok]] fan [[premier]] [[Benjamin Netanyahu]], nei wa't ferskate ûndersiken op it mêd fan [[korrupsje]] rinne, de grutste [[politike partij|partij]], sadat Netanyahu premier bliuwe kin.
* [[10 april|10]] - [[Wittenskipper]]s fan it [[Event Horizon Telescope]]-projekt publisearje de earste [[foto]] ea fan in [[swart gat]].
* [[10 april|10]] - Troch de fynst fan [[fossyl|fossile resten]] yn 'e [[Callao-grot]] yn 'e [[Filipinen]] komt it bestean fan 'e [[minske]]soarte ''[[Homo luzonensis]]'' oan it ljocht, dy't ferneamd wurdt nei it [[eilân]] [[Luzon (eilân)|Luzon]].
* [[11 april|11]] - Nei moannenlange [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] tsjin syn bewâld wurdt de [[Sûdan]]eeske [[presidint]] [[Omar al-Basjir]], dy't al tritich jier oan 'e macht is, ôfset by [[Sûdaneeske steatsgreep (2019)|in steatsgreep]] troch it [[leger (lânmacht)|leger]].
* [[11 april|11]] - Yn 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[haadstêd]] [[Londen]] wurdt [[WikiLeaks]]-oprjochter [[Julian Assange]] [[arrestaasje|arrestearre]], nei't er him sân jier lang beskûl holden hat yn 'e [[ambassade]] fan [[Ekwador]].
* [[15 april|15]] - By [[brân fan de Notre-Dame fan Parys|in grutte brân]] wurdt yn [[Parys]] de mear as tûzen jier âlde [[katedraal]] de [[Notre-Dame fan Parys|Notre-Dame]] foar in grut part ferwuostge.
* [[17 april|17]] - By [[busûngemak op Madeara (2019)|in ûngemak]] mei in [[autobus]] komme op [[Madeara]] teminsten 28 [[toerist]]en om.
* [[17 april|17]] - By [[Yndonezyske presidintsferkiezings (2019)|presidintsferkiezings]] yn [[Yndoneezje]] ferslacht de sittende [[presidint]] [[Joko Widodo]] syn útdager [[Prabowo Subianto]].
* [[18 april|18]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurdt in [[sinsuer|sinsurearre]] ferzje publisearre fan it 448 [[bledside|siden]] tellende rapport fan [[Mueller-ûndersyk|it ûndersyk]] ûnder lieding fan [[Robert Mueller]] nei de [[kampanje]] foar de [[Amerikaanske presidintsferkiezings (2016)]] fan [[presidint]] [[Donald Trump]].
* [[21 april|21]] - By de [[Peaske-oanslaggen yn Sry Lanka (2019)|Peaske-oanslaggen fan 2019]] (op [[Peaskesnein]]) wurde [[terrorisme|terroristyske]] oanslaggen útfierd op acht plakken yn [[Sry Lanka]], wêrûnder trije [[tsjerkegebou]]wen, fjouwer [[hotel]]s en in [[appartemintekompleks]]. Der komme teminsten 258 [[minske]]n om, wylst mear as 500 oaren [[ferwûne]] reitsje.
* [[21 april|21]] - By [[Oekraynske presidintsferkiezings (2019)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Oekraïne]] ferslacht de [[komyk]] [[Volodymyr Zelensky]] de sittende [[presidint]] [[Petro Porosjenko]].
* [[28 april|28]] - By [[Spaanske parlemintsferkiezings (april 2019)|parlemintsferkiezings]] yn [[Spanje]] boekt de [[sosjalistysk]]e [[PSOE]] fan [[premier]] [[Pedro Sánchez]] ûnferwachts in oerwinning.
* [[30 april|30]] - [[Keizer]] [[Akihito]] fan [[Japan]] [[abdikaasje|docht ôfstân fan 'e troan]]. It is de earste kear yn hast twa [[iuw]]en dat in Japanske keizer net oan syn [[ferstjerren]] ta oan it bewâld bliuwt.
* [[30 april|30]] - Yn it ramt fan 'e [[Fenezolaanske Presidintskipskrisis (2019)|Fenezolaanske Presidintskipskrisis]] besiket [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Juan Guaidó]] in algemiene [[rebûlje]] út te lokjen tsjin it bewâld fan [[presidint]] [[Nicolás Maduro]]. Dat mislearret lykwols jammerdearlik as de [[striidkrêften]] oan 'e kant fan Maduro stean bliuwe.

;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Naruhito]] wurdt [[kroaning|kroane]] as de nije [[keizer]] fan [[Japan]]. Hy folget syn [[heit]] [[Akihito]] op, dy't in dei earder [[troansôfstân]] dien hat.
* [[1 maaie|1]] - [[Kening]] [[Vajiralongkorn]] fan [[Tailân]] ferrast syn lân troch sûnder warskôging foarôf te [[trouwen]] mei syn [[liifwacht]] [[Suthida Tidjai]], dy't fan sljochtwei [[komôf]] is. Hja wurdt dêrtroch de [[keninginne-gemalinne]] fan Tailân.
* [[3 maaie|3]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) makket bekend dat yn 'e [[Demokratyske Republyk Kongo]] al mear as 1.000 [[dea]]den fallen binne troch de [[ebola-útbraak fan Kivu]].
* [[3 maaie|3]]-[[6 maaie|6]] - Tusken [[Palestina|Palestinen]] yn 'e [[Gazastripe]] en [[Israel]]yske [[troepen]] brekken [[Gazaansk-Israelyske Skermutselings (maaie 2019)|skermutselings]] út, wêrby't troch Israelyske [[bombardemint]]en 20 Palestinen omkomme, ûnder wa in [[pjut]] en in [[frou]] dy't [[swierwêzen|swier]] wie.
* [[4 maaie|4]]-[[6 maaie|6]] - [[Kroaning]] fan [[kening]] [[Vajiralongkorn]] fan [[Tailân]].
* [[5 maaie|5]] - Der komme 41 fan 'e 78 ynsittenden om as [[Aeroflot-flecht 1492]] in [[needlâning]] makket en yn 'e [[brân]] fljocht op 'e [[Ynternasjonale Lofthaven Sjeremetjevo]], yn [[Moskou]].
* [[10 maaie|10]] - De [[Feriene Steaten]] ferheegje de [[ynfiertaryf|ynfiertariven]] op [[$]]200 miljard oan [[ymport]]guod út [[Sina]] mei 25%, wat soarget foar eskalearjende spannings tusken de beide lannen.
* [[12 maaie|12]] - By [[ynsidint yn 'e Golf fan Oman (maaie 2019)|in ynsidint]] yn 'e [[Golf fan Oman|Golf fan Omaan]] reitsje fjouwer [[oaljetanker]]s slim skansearre troch wat '[[sabotaazje]]' neamd wurdt. [[Saûdy-Araabje]], de [[Feriene Arabyske Emiraten]] en de [[Feriene Steaten]] wize mei de finger nei [[Iraan]], dat lykwols eltse belutsenens ûntstriidt.
* [[13 maaie|13]] - By [[Filipynske parlemintsferkiezings (2019)|parlemintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wint de [[politike partij|partij]] fan [[presidint]] [[Rodrigo Duterte]] in absolute mearderheid yn 'e [[folksfertsjintwurdiging|senaat]], dy't him oant no ta fersette tsjin 'e ekstreme beliedspunten fan 'e presidint.
* [[17 maaie|17]] - [[Taiwan]] fiert as earste lân yn [[Aazje]] it [[homohoulik]] yn.
* [[18 maaie|18]] - De [[Nederlân]]ske [[sjonger]] [[Duncan Laurence]] wint mei it [[ferske]] ''Arcade'' de [[finale]] fan it [[Eurofyzjesongfestival]] yn [[Tel Aviv]].
* [[17 maaie|17]] - It [[skandaal]] fan 'e saneamde [[Ibytsa-affêre]], wêrby't de [[fise-premier|fise-kânselier]] fan [[Eastenryk]], [[Heinz-Christian Strache]], en de twadde man fan 'e [[populisme|populistyske]] [[politike partij|regearingspartij]] [[FPÖ]], [[Johann Gudenus]], yn [[2017]] op it [[Spanje|Spaanske]] [[eilân]] [[Ibytsa]] [[oerheid]]skontrakten oanbeane oan in [[frou]] dy't harsels foardie as de [[omkesizzer]] fan in [[Ruslân|Russyske]] [[oligargy|oligarch]], liedt de fal fan it Eastenrykske koälysjeregear fan 'e FPÖ en de [[konservatisme|konservative]] [[ÖVP]].
* [[18 maaie|18]] - By [[Australyske ferkiezings (2019)|ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] wit de regearjende koälysje fan [[premier]] [[Scott Morrison]], besteande út 'e [[Liberal Party of Australia]] en de [[National Party of Australia]] nauwerneed te winnen fan 'e [[Australian Labor Party]].
* [[23 maaie|23]] - De útkomst fan 'e [[Yndiaaske parlemintsferkiezings (2019)|parlemintsferkiezings]] yn [[Yndia]], holden tusken [[11 april]] en [[19 maaie]], wurdt bekendmakke. De [[hindoe]]-[[nasjonalistysk]]e [[BJP]] fan [[premier]] [[Narendra Modi]] hat in grutte oerwinning behelle.
* [[23 maaie|23]] - Yn [[Botswana]] wurdt it ferbod op 'e [[jacht (aktiviteit)|jacht]] op [[Afrikaanske oaljefant]]en opheft.
* [[23 maaie|23]]-[[26 maaie|26]] - By [[Jeropeeske parlemintsferkiezings (2019|ferkiezings]] foar it [[Jeropeesk Parlemint]] ferlieze de [[kristen-demokrasy|kristen-demokraten]] en de [[sosjaal-demokrasy|sosjaal-demokraten]], en winne de [[liberalisme|liberalen]] en de [[grienen]].
* [[24 maaie|24]] - Nei de grutte oerwinning by de [[Jeropeeske parlemintsferkiezings (2019|Jeropeeske ferkiezings]] yn it [[Feriene Keninkryk]] foar de anty-Jeropeeske [[Brexit Party]] fan [[Nigel Farage]] en de pro-Jeropeeske [[Liberaal-Demokraten]], en it grutte ferlies fan har eigen [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservativen]], kundiget de Britske [[premier]] [[Theresa May]] oan dat se mei yngong fan [[7&amp;nbsp;juny]] har [[amt (funksje)|amt]] dellizze sil.
* [[26 maaie|26]]-[[27 maaie|27]] - By it [[Finzenisbloedbad fan Amazonas]] fine yn fjouwer [[finzenis]]sen yn 'e [[Brazylje|Brazyljaanske]] dielsteat [[Amazonas]] mear as 50 [[finzene]]n de [[dea]] troch de hân fan oare finzenen.
* [[29 maaie|29]] - It [[cruiseskip|riviercruiseskip]] de ''[[Hableány]]'' wurdt op 'e [[Donau]] yn 'e [[Hongarije|Hongaarske]] [[haadstêd]] [[Boedapest]] oanfearn troch in oar [[skip]] en sinkt frijwol daliks. Fan 'e opfarrenden (2 Hongaarske [[bemanning]]sleden en 33 [[Súd-Koreä|Súdkoreaanske]] [[toerist]]en) komme 28 persoanen om.

;juny
* [[2 juny|2]] - By [[Sanmarineeske referindum (2019)|in referindum]] yn [[San Marino]] stimt in mearderheid fan 'e [[befolking]] foar it beëinigjen fan [[diskriminaasje]] op basis fan [[seksuële oriïntaasje]] en foar in feroaring fan it [[kiesstelsel]].
* [[3 juny|3]] - By it [[Bloedbad fan Kartûm]] wurde yn 'e [[Sûdan]]eeske [[haadstêd]] [[Kartûm]] mear as 100 [[minske]]n [[dea]]sketten as it [[leger (lânmacht)|leger]] en de [[Djandjawiid]]-milysje it fjoer iepenje op in kampemint fan [[demonstrant]]en fuortby it [[militêr]] [[haadkertier]].
* [[5 juny|5]] - By [[Deenske parlemintsferkiezings (2019)|parlemintsferkiezings]] yn [[Denemark]] boekt de [[sosjalisme|sosjaal-demokratyske]] [[politike partij|partij]] [[Socialdemokratiet]] in oerwinning, dy't troch waarnimmers taskreaun wurdt oan 'e hurde opstelling fan 'e partij foar [[flechtling]]en en [[asylsiker]]s oer.
* [[6 juny|6]] - De [[Afrikaanske Uny]] skoarret it lidmaatskip fan [[Sûdaan]] op fanwegen it [[Bloedbad fan Kartûm]].
* [[7 juny|7]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[premier]] [[Theresa May]] treedt ôf as lieder fan 'e [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]].
* [[7 juny|7]]-[[7 july]] - It [[WK fuotbal foar froulju (2019)|WK fuotbal foar froulju]] wurdt holden yn [[Frankryk]]. De [[Feriene Steaten]] winne; [[Nederlân]] wurdt twadde en [[Sweden]] trêde.
* [[9 juny|9]] - Yn [[Hongkong]] wurdt troch mear as 1 miljoen minsken [[demonstraasje (protest)|demonstrearre]] tsjin 'e nije útleveringswet dy't it mooglik makket Hongkongsters oer te dragen oan 'e autoriteiten fan 'e [[Folksrepublyk Sina]]. Dit is foarearst it hichtepunt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)]].
* [[11 juny|11]] - Yn [[Botswana]] ferklearret it [[heechgerjochtshôf]] alle [[wet]]ten neatich dy't [[homoseksualiteit]] kriminalisearje.
* [[12 juny|12]] - Yn [[Ekwador]] beslist it [[heechgerjochtshôf]] dat de útsluting fan [[homo's]] en [[lesbiënne]]s fan it [[houlik]] tsjin 'e [[grûnwet]] yngiet. It [[homohoulik]] wurdt dêrom mei direkte yngong yn it hiele lân legaal.
* [[13 juny|13]] - By it [[ynsidint yn de Golf fan Oman (juny 2019)|ynsidint yn 'e Gold fan Omaan]] wurde by [[nacht]] twa [[oaljetanker]]s yn 'e [[Golf fan Oman|Golf fan Omaan]] oanfallen. Neffens de [[Feriene Steaten]] is [[Iraan]] ferantwurdlik foar de oanfallen.
* [[15 juny|15]] - [[Carrie Lam]], de bestjoerster fan [[Hongkong]], kundiget oan dat de kontroversjele útleveringswet tydlik oan 'e kant lein wurdt. De [[protesten yn Hongkong (2019)|massale demonstraasjes]] geane lykwols troch, mei't de demonstranten wolle dat de [[wet]] hielendal ynlutsen wurdt en dat Lam opstapt.
* [[16 juny|16]] - Troch de [[Súdamerikaanske blackout (2019)|Súdamerikaanske blackout]] komme 50 miljoen minsken yn [[Argentynje]], [[Oerûguay]] en [[Paraguay]] sûnder [[elektrisiteit|stroom]] te sitten.
* [[17 juny|17]] - By [[bomoanslaggen yn Borno (2019)|in trijefâldige bomoanslach]] yn 'e [[Nigearia|Nigeriaanske]] dielsteat [[Borno (steat)|Borno]] komme 30 [[minske]]n om en reitsje nochris 40 [[ferwûne]].
* [[19 juny|19]] - Yn it ûndersyk nei it delsjitten fan [[Malaysia Airlines-flecht 17]], boppe de [[Oekraïne]], yn [[2014]], wurde fjouwer [[manlju]] yn [[steat fan beskuldiging]] steld: trije [[Ruslân|Russen]] en in [[Oekraïne]]r.
* [[20 juny|20]] - Yn it [[Midden-Easten]] rinne de spannings fierder op as [[Iraan]] in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[drone]] delsjit boppe de [[Strjitte fan Hormûz]].
* [[21 juny|21]]-[[24 juny|24]] - De [[Nederlân]]ske [[swimmer]] en [[Olympyske Spullen|Olympysk kampioen]] [[Maarten van der Weijden]] besiket foar it twadde jier op rige by syn [[11stêdeswimtocht (2019)|11stêdeswimtocht]] om [[swimmen]]d de rûte fan 'e [[Alvestêdetocht]] ôf te lizzen. Nei't er yn [[2018]] syn besykjen foartidich ôfbrekke moast, slagget it him diskear om 'e einstreek te heljen.
* [[22 juny|22]] - By in [[mislearre steatsgreep yn Amhara|mislearre steatsgreep]] yn 'e [[Etioopje|Etiopyske]] regio [[Amhara (regio)|Amhara]] wurde regionaal [[presidint]] [[Ambachew Makonnen]] en [[generaal]] [[Se'are Makonnen]], de [[stêfsjef]] fan it [[leger (lânmacht)|leger]], [[fermoarde]].
* [[30 juny|30]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] wipt yn [[Súd-Koreä]] by in besyk oan 'e [[Demilitarisearre Sône (Koreä)|Demilitarisearre Sône]] eefkes oer de grins om mei de [[Noard-Koreä|Noardkoreaanske]] lieder [[Kim Jong-un]] te praten. Hy wurdt dêrmei de earste Amerikaanske presidint ea dy't foet op Noardkoreaanske grûn set.

;july
* [[1 july|1]] - Nei in [[moratoarium]] fan 30 jier set [[Japan]] wer útein mei [[kommersje]]le [[walfiskfeart]], nei't it lân him weromlutsen hat út 'e [[Ynternasjonale Kommisje foar de Walfiskfeart]] (IWC).
* [[1 july|1]] - Yn it ramt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|protesten yn Hongkong]] kringe ferskate [[demonstrant]]en it [[parlemintsgebou]] fan [[Hongkong]] binnen en rjochtsje dêr fernielings oan. 
* [[1 july|1]] - By in [[brân]] oan board fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[ûnderseeër]] ''Losjarik'' komme 14 [[bemanning]]sleden om.
* [[3 july|3]] - By it [[bombardemint op it Tadjoera-migrantesintrum]] yn 'e [[Lybje|Libyske]] [[haadstêd]] [[Tripoly (Lybje)|Tripoly]], troch de [[opstanneling]]en fan [[fjildmaarskalk]] [[Chalifa Haftar]], komme teminsten 53 [[Afrika]]anske [[migrant]]en ûnderweis nei [[Jeropa]] om, wylst 130 oaren [[ferwûne]] reitsje.
* [[7 july|7]] - By [[Grykske parlemintsferkiezings (2019)|ferkiezings]] yn [[Grikelân]] lijt it [[links (polityk)|linkse]] [[regear]] fan [[premier]] [[Alexis Tsipras]] in nederlaach. Winner is de [[konservatisme|konservative]] [[politike partij|partij]] [[Nea Dimokratia]] (ND), dy't oarspronklik ferantwurdlik wie foar de [[Grykske Skuldekrisis]].
* [[8 july|8]] - It [[Grûnwetlik Hof (Ekwador)|Grûnwetlik Hof]] fan [[Ekwador]] docht de [[fûnis|útspraak]] dat de útsluting fan [[homoseksuëlen]] en [[lesbiënne]]s fan it [[houlik]] yngiet tsjin 'e [[grûnwet]]. It [[homohoulik]] wurdt dêrom mei direkte yngong legaal yn Ekwador.
* [[12 july|12]] - By [[hoteloanslach yn Kismayo (2019)|in bomoanslach]] op in [[hotel]] yn 'e [[Somaalje|Somalyske]] stêd [[Kismayo]] komme 26 minsken om (ûnder wa 9 bûtenlanners) en reitsje 56 [[ferwûne]]. De [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]yske beweging [[Al-Sjabaab]] easket de ferantwurdlikens op.
* [[16 july|16]] - It [[Jeropeesk Parlemint]] kiest [[Ursula von der Leyen]] as de nije [[foarsitter]] fan 'e [[Jeropeeske Kommisje]]. Hja sil [[Jean-Claude Juncker]] op [[1&amp;nbsp;novimber]] o.s. opfolgje.
* [[17 july|17]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurd [[drugs]]baas [[Joaquin Guzmán]], byneamd &quot;El Chapo&quot;, feroardiele ta [[libbenslang]] plus 30 jier.
* [[18 july|18]] - Yn 'e [[Japan]]ske stêd [[Kyoto]] komme 35 minsken om en reitsje mear as 30 oaren [[ferwûne]] as immen mei opsetsin [[brân]] stiftet yn in [[tekenfilm]]studio. De dieder wurdt oppakt en rjochtfeardiget syn die troch te sizzen dat de [[filmstudio|studio]] syn wurk [[plagiaat|plagiëarre]] hie.
* [[19 july|19]] - [[Iraan]] nimt yn 'e [[Strjitte fan Hormûz]] de [[Grut-Brittanje|Britske]] [[oaljetanker]] ''[[Stena Impero]]'' yn beslach.
* [[24 july|24]] - [[Boris Johnson]] folget [[Theresa May]] op as de nije [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] nei in ynterne [[ferkiezing]] binnen de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]].

;augustus
* [[2 augustus|2]] - De [[Feriene Steaten]] lûke har werom út it [[Intermediate-Range Nuclear Forces-ferdrach]] (INF) mei [[Ruslân]], dat yn [[1987]] sletten waard om 'e ûntwikkeling fan nije [[kearnwapen]]s te beheinen.
* [[3 augustus|3]] - By in [[oanslach yn El Paso (2019)|terroristyske oanslach]] op in [[Walmart]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] stêd [[El Paso (Teksas)|El Paso]] komme 22 minsken om en reitsje nochris 24 oaren [[ferwûne]]. De dieder, dy't oppakt wurdt, hat in [[rasisme|rasistysk]] motyf en woe safolle mooglik [[Latino's yn Noard-Amearika|Latino's]] [[moard|fermoardzje]].
* [[4 augustus|4]] - By [[bomoanslach yn Kaïro (2019)|in bomoanslach]] yn 'e [[Egypte|Egyptyske]] [[haadstêd]] [[Kaïro]] komme teminsten 20 minsken om en reitsje 47 oaren [[ferwûne]].
* [[4 augustus|4]] - By [[sjitpartij yn Dayton (2019)|in sjitpartij]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] stêd [[Dayton (Ohio)]] komme 10 minsken om, ynkl. de dieder en dy syn [[suster]], en reitsje nochris 27 oaren [[ferwûne]].
* [[5 augustus|5]] - It [[Yndia]]aske [[regear]] fan [[premier]] [[Narendra Modi]] en dy syn [[hindoe]]-[[fûnemintalisme|fûnemintalistyske]] [[BJP]] heft iensidich de spesjale status en dêrmei it [[selsbestjoer]] op fan 'e regio [[Djammû en Kasjmier]]. It hiele gebiet wurdt fan 'e bûtenwrâld ôfsletten.
* [[5 augustus|5]] - Yn it ramt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|protesten yn Hongkong]] fynt yn [[Hongkong]] de earste algemiene [[staking]] plak sûnt [[1967]].
* [[8 augustus|8]] - Op in [[militêre basis]] yn it [[Ruslân|Russyske]] [[Njonoksa]], oan 'e [[Wite See]], fynt [[strielingsûngemak fan Njonoksa|in ûngemak]] plak dêr't in grutte mjitte [[radioaktive strieling]] by frijkomt. Der komme teminsten 5 minsken om en teminsten 3 oaren reitsje mei strieling besmet. Neffens ûnbefêstige berjochten waard it ynsidint feroarsake troch in misrûne test fan in nij [[wapen]].
* [[10 augustus|10]] - Yn [[Morogoro]], yn [[Tanzania]], komme teminsten 89 minsken om en reitsje tsientallen oaren [[ferwûne]] as in [[tankwein]] mei [[brânstof]] [[ûntploffing|ûntploft]].
* [[10 augustus|10]] - De [[tyfoan]] [[Tyfoan Lekima|Lekima]] komt oan lân yn [[Sina]] en feroarsaket dêr 32 [[dea]]den, wylst 1&amp;nbsp;miljoen lju [[evakuëarre]] binne.
* [[10 augustus|10]]-[[25 augustus|25]] - By [[boskbrannen op de Kanaryske Eilannen (2019)|swiere boskbrannen]] op 'e [[Kanaryske Eilannen]] moatte op it [[eilân]] [[Gran Canaria]] in stikmannich [[plak (geografy)|plak]]ken [[evakuëarre]] wurde.
* [[12 augustus|12]] - Yn it ramt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|protesten yn Hongkong]] moat de [[lofthaven]] fan [[Hongkong]] sletten wurde as dy beset wurdt troch de [[demonstranten]].
* [[15 augustus|15]] - Yn in [[Twitter]]berjocht kundiget de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] as tongerslach by heldere himel oan dat er [[Grienlân]] fan [[Denemark]] keapje wol. As yn 'e folgjende dagen dúdlik wurdt dat it him mienen is, liedt it ta ûngerêste reäksjes yn Grienlân. De [[Denemark|Deenske]] [[premier]] [[Mette Frederiksen]] wiuwt it idee fuort. Trump seit dêrop syn plande [[steatsbesyk]] oan Denemark ôf, wêrmei't er it hiele Deenske folk mislediget.
* [[21 augustus|21]] - De [[boskbrannen yn it Amazônegebiet (2019)|swiere boskbrannen]] yn it [[Brazylje|Brazyljaanske]] [[Amazônegebiet]] berikke in rekôrgrutte. De brannen binne oanstutsten troch [[boer]]en en [[bedriuw]]en dy't lân brûke wolle, dêrby oanfitere troch útspraken en belied fan 'e Brazyljaanske [[presidint]] [[Jair Bolsonaro]]. Dyselde beskuldiget lykwols [[miljeubeskerming|miljeu-aktivisten]] derfan de brannen oanstutsen te hawwen.
* [[23 augustus|23]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Angela Merkel]] en de [[Frankryk|Frânske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] beskriuwe op 'e [[G7]]-top yn [[Biarritz]] de [[boskbrannen yn it Amazônegebiet (2019)|boskbrannen yn it Amazônegebiet]] as in ynternasjonaal needgefal.
* [[31 augustus|31]] - By [[sjitpartij yn Midland en Odessa (2019)|in sjitpartij]] yn [[Midland (Teksas)|Midland]] en [[Odessa (Teksas)|Odessa]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], komme 8 minsken om (ynkl. de dieder) en reitsje teminsten 19 minsken [[ferwûne]].

;septimber
* [[1 septimber|1]]-[[3 septimber|3]] - De [[Orkaan Dorian]] komt oan lân yn 'e noardlike [[Bahama's]] as in [[orkaan]] fan 'e fyfde (en swierste) kategory fan 'e [[skaal fan Saffir-Simpson]] en bliuwt dêr twa en in heale dei hingjen wylst er hiel stadich oer de eilannen tsjocht, dêrby folsleine ferwoastging efterlittend. Fan gefolgen komme 61 [[minske]]n om en reitsje mear as 400 [[fermist]].
* [[2 septimber|2]] - By de ([[Noard-Amearika|Noardamerikaanske]]) [[Kanaaleilannen (Kalifornje)|Kanaaleilannen]], foar de [[kust]] fan [[Kalifornje]], sinkt de [[djipseedûken|dûkersboat]] MV ''Conception'' nei't der oan board [[brân]] útbrutsen is. Der komme 34 [[minske]]n om.
* [[4 septimber|4]] - It [[regear]] fan [[Hongkong]] lûkt yn it ramt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|oanhâldende protesten]] de omstriden útleveringswet yn dêr't ynwenners fan Hongkong troch útlevere wurde kinne soene oan [[Sina]].
* [[7 septimber|7]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] makket ynienen bekend dat er de plande fredesbesprekkings mei de [[Afganistan|Afgaanske]] [[Taliban]] yn syn bûten yn [[Camp David]] &quot;ôflast&quot; hat yn ferbân mei de [[bomoanslach|bomoanslaggen]] fan [[2 septimber|2]] en [[5&amp;nbsp;septimber]] yn 'e Afgaanske haadstêd [[Kabul]]. Der komt in protte [[krityk]] dat Trump de Taliban, dy't mei-ferantwurdlik holden wurde foar de oanslaggen fan [[9/11]], überhaupt yn Camp David útnûge hie.
* [[7 septimber|7]] - Der fynt in [[finzene]]ruil tusken [[Ruslân]] en de [[Oekraïne]] plak, wêrby't Ruslân de Oekraynske [[film]]makker [[Oleg Sentsov]] en in grut tal oare politike en yllegaal fêstholden lju frijlit yn ruil foar de frijlitting fan etnysk Russyske [[opstanneling]]en.
* [[14 septimber|14]] - By [[drone-oanfallen op Saûdyske oalje-ynstallaasjes]] wurdt grutte skea tabrocht oan 'e oaljeproduksje fan 'e [[Saûdy-Araabje|Saûdyske]] steats[[oaljemaatskippij]] [[Aramco]]. De [[Hûty]]-[[rebel]]len yn [[Jemen]] easkje de ferantwurdlikheid op. De [[Feriene Steaten]] beskuldigje [[Iraan]] derfan dat it efter de oanfallen sit, lykwols sûnder dat se mei ek mar it minste bewiis foar dy bewearing komme.
* [[17 septimber|17]] - Yn [[Israel]] wurde foar de twadde kear yn 2019 [[Israelyske parlemintsferiezings (septimber 2019)|parlemintsferkiezings]] holden, nei't der nei de ferkiezings fan [[april]] gjin [[regear]] foarme wurde koe. Op 'e nij behelje it [[Likudblok]] fan [[Benjamin Netanyahu]] en de [[Blau en Wyt (politike partij)|Blau en Wytpartij]] fan [[Benny Gantz]] frijwol likefolle sitten yn 'e [[Knesset]].
* [[19 septimber|19]] - By in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] oanfal mei in [[drone]] yn 'e [[Afganistan|Afgaanske]] [[provinsje]] [[Nangarhar]] wurde by fersin 30 Afgaanske [[nút (frucht)|nuteboeren]] deade.
* [[21 septimber|21]] - Yn it ramt fan 'e oanboazjende spannings tusken de [[Feriene Steaten]] en [[Iraan]] stjoert de [[Amerikaanske presidint]] [[Donald Trump]] nochris ferskate hûnderten ekstra [[militêr]]en nei de [[Perzyske Golf]] ta.
* [[23 septimber|23]] - [[Thomas Cook Group|Thomas Cook]], ien fan 'e grutste en âldste [[reisburo|reisburo's]] fan 'e wrâld, giet oer de kop. Dêrtroch komme wrâldwiid 600.000 [[toerist]]en fêst te sitten op harren [[fakânsje]]bestimmings.
* [[23 septimber|23]] - [[Ruslân]] slút him oan by it [[Klimaatakkoart fan Parys]].
* [[24 septimber|24]] - It [[Heechgerjochtshôf fan it Feriene Keninkryk]] [[fûnis|oardielet]] unanym dat it [[reses]] fan it [[Britske Parlemint]], útroppen troch [[premier]] [[Boris Johnson]] sadat er sûnder ynminging fan 'e parlemintsleden oer de [[Brexit]] gear koe, ûn[[grûnwet]]tich en dêrom neatich is. Dat betsjut dat it reses nea bestien hat en dat it [[parlemint]] daliks wer gearkomme moat.
* [[24 septimber|24]] - It [[Heechgerjochtshôf fan Spanje]] beslút unanym dat it [[stoflik omskot]] fan [[diktator]] [[Francisco Franco]] ferwidere wurde moat út 'e [[Valle de los Caídos]], dêr't it sûnt syn [[dea]] yn [[1975]] rêst hat.
* [[24 septimber|24]] - Yn ferbân mei it [[Oekraïneskandaal]] begjint it [[Amerikaanske Hûs fan Offurdigen]] in [[impeachment]]proseduere tsjin [[presidint]] [[Donald Trump]], dy't úteinlik ta dy syn ôfsetting liede kin.
* [[25 septimber|25]] - Oeral op 'e wrâld wurde grutte [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] holden tsjin [[klimaatferoaring]] en de fierstente lakse oanpak dêrfan troch wrâldlieders. Der dogge wrâldwiid 4&amp;nbsp;miljoen minsken mei. Yn [[Montreal]] wurdt de grutste demonstraasje, fan 500.000 minsken, oanfierd troch de jonge [[Sweden|Sweedske]] klimaat[[aktivist]]e [[Greta Thunberg]] en de [[Kanada|Kanadeeske]] [[premier]] [[Justin Trudeau]].
* [[28 septimber|28]] - [[Orkaan Lorenzo]] wurdt de meast noardeastlikste [[orkaan]] fan 'e fyfde kategory fan 'e [[skaal fan Saffir-Simpson]] út 'e skiednis fan 'e mjittings as er by de [[Azoaren]] lâns giet dat út nei [[Ierlân]].
;oktober
* [[1 oktober|1]] - Yn [[Taiwan]] stoart de [[Nanfang'ao-brêge]] yn. Dêrby komme 6 [[minske]]n om en reitsje mear as 20 oaren [[ferwûne]].
* [[1 oktober|1]] - Yn [[Nederlân]] begjinne fûleindige en oanhâldende [[boereprotest yn Nederlân (2019)|boereprotesten]] yn ferbân mei de [[Stikstofkrisis yn Nederlân]].
* [[1 oktober|1]]-[[7 oktober|7]] - By [[protesten yn Irak (2018-2019)|massale demonstraasjes]] yn [[Irak]] wurde yn in [[wike]] tiid 91 [[minsken]] [[dea]]sketten troch de [[plysje]].
* [[2 oktober|2]] - By oanfallen fan [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en op twa [[leger (lânmacht)|leger]]kampen yn [[Maly]] komme 25 [[soldaten]] om en reitsje 60 oaren [[fermist]].
* [[3 oktober|3]] - By in [[oanfal mei in mês op it haadkommissariaat fan plysje yn Parys|oanfal mei in mês]] op it [[plysjeburo|haadplysjeburo]] yn 'e [[Frankryk|Frânske]] [[haadstêd]] [[Parys]] komme 4 [[plysje]]s om en rekket in fyfdenien [[ferwûne]]. De oanfaller, dy't [[dea]]sketten wurdt, wie in [[administratyf meiwurker]] op it plysjeburo.
* [[6 oktober|6]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] kundiget oan dat er op tige koarte termyn alle Amerikaanske [[troepen]] út noardlik [[Syrje]] weromlûke sil. It docht bliken dat dat ûnderdiel útmakket fan in hantsjebakken fan Trump mei de [[Turkije|Turkske]] presidint [[Recep Tayyip Erdoğan]]. Dyselde hat fan Trump tastimming krigen om it Turkske [[leger (lânmacht)|leger]] noardlik [[Turkske ynvaazje fan Syrje (2019)|Syrje binnenkringe]] te litten, om dêr de [[Koerden|Koerdyske]] striders fan 'e [[YPG]]-[[milysje]] oan te fallen. Mei't de Koerden bûnsgenoaten fan 'e Feriene Steaten binne, komt dit [[ferrie]] Trump op in protte [[krityk]] te stean.
* [[8 oktober|8]] - Troch de gaos dy't mank giet mei [[protesten yn Ekwador (2019)|oanhâldende en massale protesten]] yn 'e [[Ekwador]]aanske [[haadstêd]] [[Quito]] is it [[regear]] fan [[presidint]] [[Lenín Moreno]] twongen en wyk út nei [[Guayaquil]].
* [[9 oktober|9]] - It [[Turkije|Turkske]] [[Turkske ynvaazje fan Syrje (2019)|leger kringt binnen]] yn noardlik [[Syrje]] en falt dêr de [[Koerden|Koerdyske]] bûnsgenoaten fan it [[Westerske maatskippij|Westen]] oan. 
* [[12 oktober|12]] - [[Tyfoan]] [[Tyfoan Hagibis|Hagibis]] komt oan lân yn [[Japan]]. It is de swierste [[stoarm]] dy't it lân yn [[tsientallen jierren]] rekke hat. Der komme 86 [[minske]]n om en nochris 8 oaren reitsje [[fermist]].
* [[13 oktober|13]] - By [[Poalske parlemintsferkiezings (2019)|parlemintsferkiezings]] yn [[Poalen]] behellet de [[konservatisme|konservative]] [[politike partij|partij]] [[Prawo i Sprawiedliwość|Rjocht en Rjochtfeardichheid]] (PiS) op 'e nij in grutte oerwinning.
* [[14 oktober|14]] - It [[Heechgerjochtshôf fan Spanje]] [[fûnis|feroardielet]] njoggen [[Kataloanje|Katalaanske]] lieders ta 9 oant 13 jier [[finzenisstraf]] foar [[opstoking]] en it ûnrjochtlik brûken fan publyk jild. Yn hiel [[Kataloanje]] brekke [[protesten yn Kataloanje (2019)|massale en roerige demonstraasjes]] út fan hûnderttûzenen minsken dy't easkje dat de [[politike finzene]]n frijlitten wurde.
* [[17 oktober|17]] - Yn [[Culiacán]], yn [[Meksiko]], brekke [[sjitpartij]]en út nei de [[arrestaasje]] fan [[Ovido Gumán López]], de soan fan [[drugs]]baas [[El Chapo]]. Dêrby komme 8 [[minske]]n om, wylst 56 [[finzene]]n witte te ûntsnappen. Guzmán López wurde frijlitten om mear bloedferjitten foar te kommen.
* [[20 oktober|20]] - By [[Boliviaanske ferkiezings (2019)|ferkiezings]] yn [[Bolivia]] wint de sittende [[presidint]] [[Evo Morales]] mei in marzje fan 10% in nije termyn. Waarnimmers fan 'e [[Organisaasje fan Amerikaanske Steaten]] (OAS) stelle lykwols fêst dat de ferkiezings net earlik ferrûn binne.
* [[21 oktober|21]] - By [[Kanadeeske federale ferkiezings (2019)|federale ferkiezings]] yn [[Kanada]] ferslacht de [[Liberale Partij fan Kanada]] fan 'e sittende [[premier]] [[Justin Trudeau]] mei in lyts ferskil de [[konservatisme|konservative]] [[opposysje (polityk)|opposysje]].
* [[23 oktober|23]] - Yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Grays]] wurde de [[stoflike omskotten]] fan 39 [[yllegale ymmigraasje|yllegale ymmigranten]] oantroffen yn in ôfsletten [[kuolcontainer]]. De [[plysje]] mient earst dat it om [[Sina|Sinezen]] giet, mar letter docht bliken dat it [[Fjetnam]]ezen binne. In 25-jierrige [[frachtweinsjauffeur]] út [[Noard-Ierlân]] wurdt [[arrestaasje|arrestearre]] op fertinking fan [[moard]].
* [[27 oktober|27]] - De [[Feriene Steaten]] meitsje bekend dat [[Abû Bakr al-Bagdadi]], de selsútroppen '[[kalyf]]' fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]], omkommen is by in oerfal fan Amerikaanske [[kommando's]] op syn skûladres.
* [[27 oktober|27]] - By [[Argentynske ferkiezings (2019)|ferkiezings]] yn [[Argentynje]] ferslacht de [[peronisme|peronistyske]] presidintskandidaat [[Alberto Fernández]] de sittende [[presidint]] [[Mauricio Macri]] mei 48% fan 'e stimmen. De eardere presidinte [[Cristina Fernández de Kirchner]] wurdt [[fise-presidint]]e ûnder Fernández.
* [[29 oktober|29]] - It [[Filipinen|Filipynske]] [[eilân]] [[Mindanao]] wurdt troffen troch [[ierdbevings fan Mindanao (2019)|in ierdbeving]] fan 6,6 op 'e [[Skaal fan Richter]].
* [[30 oktober|30]] - Om in ein te meitsjen oan beynfloeding troch guon lannen fan [[ferkiezing]]s yn oare lannen ferbiedt it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] mei direkte yngong alle [[politike]] [[reklame]] op syn [[webside]].
* [[31 oktober|31]] - By [[Brân fan Kastiel Shuri (2019)|in grutte útslaande brân]] wurdt it [[hout]]ene [[Kastiel Shuri]], yn [[Naha]], op it [[eilân]] [[Okinawa]], yn [[Japan]], dat op 'e [[wrâlderfgoedlist]] fan 'e [[UNESCO]] stiet, folslein yn 'e jiske lein.
* [[31 oktober|31]] - By [[treinbrân yn Pakistan (2019)|in treinbrân]] by [[Rahim Yar Khan]] yn [[Pakistan]], feroarsake troch passazjiers dy't mei [[ierdgas|gasflessen]] oan it [[itensieden]] binne, komme 74 minsken om.
* [[31 oktober|31]] - Troch swiere [[rein (delslach)|rein]] en de resultearjende [[oerstreaming]]s komme yn [[Somaalje]] en [[Kenia]] 32 [[minske]]n om en reitsje 229.000 minsken dakleas.
;novimber
* [[4 novimber|4]] - Yn it noarden fan [[Meksiko]] komme by de [[oanslach op de famylje LeBarón|oanslach op 'e famylje LeBarón]] njoggen [[mormoanen|mormoanske]] [[Feriene Steaten|Amerikanen]] om (3 [[froulju]] en 6 [[bern (persoan)|bern]]), as leden fan in [[drugskartel]] yn 'e [[wyldernis]] súdlik fan 'e Amerikaanske [[grins (line)|grins]] it fjoer iepenje op in [[konfoai]] fan trije [[auto's]] dat ûnderweis is nei in [[brulloft]].
* [[4 novimber|4]] - [[Minskerjochte]]-[[organisaasje]] [[Amnesty International]] komt nei bûten mei de beskuldiging dat yn [[Bangladesj]] yn [[2018]] 466 [[minske]]n [[stânrjochtlik eksekutearre]] binne ûnder de momkape fan in anty-[[drugs]]kampanje fan 'e [[oerheid]].
* [[4 novimber|4]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] makket syn ûnthjit wier en begjint it proses om 'e [[Feriene Steaten]] werom te lûken út it [[Klimaatakkoart fan Parys]].
* [[6 novimber|6]] - By in [[oanslach by Fada N'gourma]], yn [[Boerkina Faso]], komme teminsten 37 [[minske]]n om en reitsje mear as 60 oaren [[ferwûne]] as [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en in [[konfoai]] [[auto's]] oanfalle fan it [[Kanada|Kanadeeske]] [[mynbou]]bedriuw [[Semafo]].
* [[7 novimber|7]] - [[Bosco Ntaganda]], in eardere [[rebel]] út 'e [[Demokratyske Republyk Kongo]], wurdt troch it [[Ynternasjonaal Strafhof]] (ICC) yn [[De Haach]] feroardiele ta 30 jier [[finzenisstraf]] foar [[oarlochsmisdie]]en en [[misdieden tsjin 'e minsklikheid]]. Dat is de swierste [[straf]] dy't ea troch it ICC oplein is.
* [[9 novimber|9]] - It [[Heechgerjochtshôf fan Yndia]] wiist in [[hillich plak]] yn 'e [[stêd]] [[Ayodhya]], yn [[Uttar Pradesh]], ta oan 'e [[hindoe]]s, en wiist in rivalisearjende oanspraak fan [[moslim]]s ôf. It plak is al [[desennia]] lang de ynset fan in heechoprinnend konflikt tusken oanhingers fan it [[hindoeïsme]] en de [[islaam]].
* [[9 novimber|9]] - De [[orkaan|sykloan]] [[Sykloan Bulbul|Bulbul]] treft [[Bangladesj]] en it oanbuorjende [[Yndia]]aske [[West-Bingalen]]. Der komme 14 [[minske]]n om, yn beide lannen 7. Foarôfgeande wiene 2&amp;nbsp;miljoen minsken [[evakuëarre]].
* [[10 novimber|10]] - Yn [[Spanje]] wurde foar de twadde kear dit jier [[Spaanske parlemintsferkiezings (novimber 2019)|parlemintsferkiezings]] holden, nei't it de [[sosjalistysk]]e [[PSOE]] fan [[premier]] [[Pedro Sánchez]] nei de [[Spaanske parlemintsferkiezings (novimber 2019)|ferkiezings fan april]] net slagge wie om in [[regear]]ingskoälysje te foarmjen. De PSOE en de [[liberalisme|liberale]] [[politike partij]]en ferlieze licht, de [[konservatisme|konservative]] [[Folkspartij (Spanje)|PP]] wint licht, mar de grutste winst giet nei de iepentlik [[faksistysk]]e partij [[Vox (politike partij)|Vox]].
* [[10 novimber|10]] - Nei [[protesten yn Bolivia (2019)|oanhâldende protesten]] yn [[Bolivia]] oangeande de útslach fan 'e [[Boliviaanske ferkiezings (2019)|presidintsferkiezings fan oktober]], treedt de sittende [[presidint]] [[Evo Morales]] ôf. Hy giet yn [[ballingskip]] yn [[Meksiko]] en sprekt neitiid fan in [[steatsgreep]]. 
* [[11 novimber|11]] - De [[protesten yn Hongkong (2019)|oanhâldende protesten]] yn [[Hongkong]] ferhurdzje har as op deselde dei in [[plysjeman]] in demonstrant fan deunby yn 'e [[búk]] sjit, en in man dy't him útsprekt foar [[Sina]] en de protesten leechleit, troch demonstranten yn 'e [[brân]] stutsen wurdt.
* [[13 novimber|13]] - Yn it [[Amerikaanske Hûs fan Offurdigen]] begjinne de [[harksitting]]s yn it ramt fan 'e [[impeachment]]proseduere tsjin [[presidint]] [[Donald Trump]].
* [[14 novimber|14]] - Yn [[Feneesje]] wurdt de [[needtastân]] útroppen omreden fan [[oerstreaming]]s fan rekôrnivo.
* [[17 novimber|17]] - Yn it ramt fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|oanhâldende protesten]] brûkt de [[plysje]] fan [[Hongkong]] [[triengas]] en [[wetterkanon]]nen tsjin [[demonstranten]] dy't troch de besingeling fan 'e [[Polytechnyske Universiteit fan Hongkong]] hinne besykje te brekken, dêr't in soad protestearjende [[studint]]en har ferskânze hawwe.
* [[21 novimber|21]] - De [[Israel]]yske [[premier]] [[Benjamin Netanyahu]] wurdt troch it [[Iepenbier Ministearje]] yn syn lân [[ynbeskuldigingstelling|yn beskuldinging steld]] foar [[omkeaping]], [[fraude]] en [[fertrouwensbrek]].
* [[23 novimber|23]] - By it [[ûnôfhinklikheidsreferindum yn Bougainville (2019)|ûnôfhinklikheidsreferindum]] yn [[Bougainville]], in [[autonome regio]] yn it uterste easten fan [[Papoea Nij-Guineä]], sprekt 98,3% fan 'e [[befolking]] him út foar de ûnôfhinklikheid fan it gebiet. It [[regear]] fan 'e regio sil no mei it nasjonale regear fan Papoea Nij-Guineä om 'e tafel om oer ûnôfhinklikheid te [[ûnderhanneljen]].
* [[24 novimber|24]] - By [[Goma]], yn 'e [[Demokratyske Republyk Kongo]], stoart koart nei it opstiigjen in [[delstoarten fan in fleantúch by Goma (2019)|in fleantúch del]], wêrby't alle 19 ynsittenden en teminsten nochris 10 [[minske]]n op 'e grûn om it libben komme.
* [[26 novimber|26]] - By [[ierdbeving yn Albaanje (2019)|in ierdbeving]] fan 6,4 op 'e [[skaal fan Richter]] yn it noardwesten fan [[Albaanje]] komme 51 [[minske]]n om en reitsje likernôch 2.000 oaren [[ferwûne]].
* [[26 novimber|26]] - [[Minskerjochte]]-[[organisaasje]]s [[Human Rights Watch]] en [[Amnesty International]] uterje swiere [[krityk]] op 'e wize dy't de [[plysje]] yn [[Sily]] hat om om te gean mei de [[protesten yn Sily (2019)|oanhâldende protesten]] yn it lân. Sa soe der bûtenspoarich [[geweld]] brûkt wurde, en soene plysjeminsken geregeldwei net-deadlike [[munysje]], tsjin 'e útdruklike ynstruksje fan 'e produsint yn, ôfsjitte yn it [[gesicht]] fan [[demonstranten]], mei as gefolch dat der mear as 200 [[minske]]n swier [[each]]letsel oprûn hawwe en mear as 50 oaren sels in [[each]] kwytrekke binne.
* [[27 novimber|27]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] ûndertekenet de [[Wet op de Minskerjochten en Demokrasy yn Hongkong]], dy't sanksjes yntrodusearret foar [[Hongkong]]ske en [[Sina|Sineeske]] [[oerheid]]sfunksjonarissen dy't ferantwurdlik binne foar [[minskerjochte]]skeinings by it ûnderdrukken fan 'e [[protesten yn Hongkong (2019)|protesten yn Hongkong]]. Dizze [[wet]] liedt ta in nije [[diplomasy|diplomatike krisis]] tusken de Feriene Steaten en Sina.
* [[30 novimber|30]] - Yn [[Villa Unión]], yn [[Meksiko]], komme 22 [[minske]]n (2 [[boarger]]s, 4 [[plysje]]s en 16 [[drugs]]dealers) om by [[sjitpartij yn Villa Unión (2019)|in sjitpartij]] yn it ramt fan 'e [[Meksikaanske Drugsoarloch]].
;desimber
* [[1 desimber|1]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[stêd]] [[Wuhan]] docht him it earste gefal foar in nije [[firus]]sykte, dy't letter [[COVID-19]] komme sil te hjitten. Dit is it begjin fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)]].
* [[2 desimber|2]] - De [[Filipinen]] wurde troffen troch de [[tyfoan]] [[Tyfoan Kammuri|Kammuri]]. Der komme 12 minsken om, wylst nochris 322 [[ferwûne]] reitsje. De skea wurdt rûst om 'e [[$]]116 miljoen hinne.
* [[2 desimber|2]]-[[13 desimber|13]] - Yn 'e [[Spanje|Spaanske]] [[haadstêd]] [[Madrid (stêd)|Madrid]] wurdt de [[Konferinsje fan de Feriene Naasjes oangeande Klimaatferoaring (2019)]] holden, nei't it oarspronklike gastlân [[Sily]] fanwegen [[protesten yn Sily (2019)|oanhâldende ûnrêst]] ôfsizze moast. De konferinsje mislearret as in tal grutte [[yndustry]]lannen ([[Ruslân]], [[Sina]], [[Yndia]], [[Brazylje]], [[Austraalje (lân)|Austraalje]] en [[Saûdy-Araabje]]) dwersleit en [[foarútgong]] blokkearret. De [[Feriene Steaten]] hiene hielendal gjin offisjele delegaasje stjoerd.
* [[5 desimber|5]] - In [[ierdferskowing yn Boerûndy (2019)|grutte ierdferskowing]] yn [[Boerûndy]] easket de libbens fan teminsten 26 [[minske]]n.
* [[5 desimber|5]] - It [[Amerikaanske Hûs fan Offurdigen]] set útein mei it opstellen fan 'e artikels fan [[impeachment]] tsjin [[presidint]] [[Donald Trump]].
* [[8 desimber|8]] - By [[fabryksbrân yn Delhi (desimber 2019)|in útslaande fabryksbrân]] yn it [[Yndia]]aske [[Delhi]] komme 43 [[minske]]n om en reitsje teminsten 50 oaren [[ferwûne]].
* [[9 desimber|9]] - It [[World Anti-Doping Agency]] (WADA) beslút unanym om [[Ruslân]] nochris foar fjouwer jier fan dielname oan ynternasjonale [[sport]]eveneminten út te sluten. It lân hat syn [[doping]]belied noch altyd net op oarder en sabotearret boppedat ûndersyk nei dopingpraktiken út it [[ferline]].
* [[9 desimber|9]] - By [[fulkaanútbarting fan Whakaari/White Island (2019)|in fulkaanútbarsting]] op it ûnbewenne [[eilantsje]] [[Whakaari/White Island]], foar de noardkust fan [[Nij-Seelân]], komme teminsten 18 [[toerist]]en om dy't op dat stuit op it eilân oanwêzich binne. Nochris 29 oaren reitsje [[ferwûne]].
* [[9 desimber|9]] - By [[delstoarten fan in C-130 fan de Sileenske Loftmacht (2019)|it delstoarten]] fan in [[transportfleantúch]] fan 'e [[Sileenske Loftmacht]], ûnderweis nei [[Antarktika]], komme alle 38 ynsittenden om. It plak fan 'e [[ramp]] wurdt op [[12 desimber]] ûntdutsen.
* [[10 desimber|10]] - De 34-jierrige [[Sanna Marin]] wurdt ynsward as de nije [[premier]] fan [[Finlân]]. Hja wurdt dêrmei de jongste regearingslieder fan 'e wrâld.
* [[10 desimber|10]] - It [[Amerikaanske Hûs fan Offurdigen]] makket de artikels fan [[impeachment]] tsjin [[presidint]] [[Donald Trump]] iepenbier. Hy wurdt oanklage foar [[machtsmisbrûk]] en belemmering fan it [[Amerikaanske Kongres|Kongres]]. Trump is de fjirde [[Amerikaanske presidint]] tsjin wa't artikels fan impeachment opsteld binne (nei [[Andrew Johnson]], [[Richard Nixon]] en [[Bill Clinton]]).
* [[11 desimber|11]] - De [[World Trade Organisation]] (WTO) kin net mear ynterveniëarje yn [[hannel]]sskelen tusken lidsteaten om't de [[Feriene Steaten]] de oanstelling fan nije [[rjochter]]s blokkearje.
* [[12 desimber|12]] - By [[Britske parlemintsferkiezings (2019)|parlemintsferkiezings]] yn it [[Feriene Keninkryk]] boek de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]] fan [[premier]] [[Boris Johnson]] in grutte oerwinning yn [[Ingelân]] en [[Wales]], dêr't de [[opposysje (polityk)|opposisjonele]] [[Labourpartij (Feriene Keninkryk)|Labourpartij]] fan [[Jeremy Corbyn]] ien fan 'e minste resultaten sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] behellet. De [[ferkiezing]]s draaiden mar om ien ding: de slepende [[Brexit]]kwestje. Johnson ûnthiet om it Feriene Keninkryk einlings en te'n lêsten út 'e [[Jeropeeske Uny]] te lieden, en dêrmei wist er benammen yn Wales en it noarden fan Ingelân in protte tradisjonele Labourstimmers oer te heljen him in kâns te jaan. Yn [[Skotlân]] is de [[Skotske Nasjonale Partij]] fan [[Nicola Sturgeon]] de grutte winner, dy't 48 fan 'e 59 Skotske sitten yn it [[Legerhûs (Feriene Keninkryk)|Legerhûs]] yn 'e hannen kriget. Sturgeon stjoert, as de útslach bekend wurdt, daliks oan op in nij ûnôfhinklikheidsreferindum foar de Skotten. Yn [[Noard-Ierlân]] winne de [[politike partij]]en dy't foarstanner binne fan oansluting by de [[Republyk Ierlân]] foar it earst mear sitten as de foarstanners fan it behâlden fan 'e bân mei [[Grut-Brittanje]]. 
* [[12 desimber|12]] - Yn [[Israel]] is de [[politike]] ympasse kompleet no't der op 'e nij gjin [[regear]] foarme wurde kin om't net ien mei de foar [[korrupsje]] oanklage [[premier]] [[Benjamin Netanyahu]] gearwurkje wol, wylst Netanyahu wegeret op te stappen. Der wurdt oankundige dat der op [[2&amp;nbsp;maart]] [[2020]] foar de trêde kear yn in jier tiid [[ferkiezing]]s foar de [[Knesset]] holden wurde sille.
* [[16 desimber|16]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] skaft de [[pauslike geheimhâlding]] ôf foar saken fan [[seksueel misbrûk]].
* [[18 desimber|18]] - It [[Amerikaanske Hûs fan Offurdigen]] kart twa artikels fan [[impeachment]] tsjin [[presidint]] [[Donald Trump]] goed, wat him ta de trêde impeachte presdint yn 'e [[Amerikaanske skiednis]] makket (nei [[Andrew Johnson]] en [[Bill Clinton]]).
* [[19 desimber|19]] - It ynternasjonaal erkende [[regear]] fan [[Lybje]] aktivearret in gearwurkingsoerienkomst mei [[Turkije]], dy't in Turkske [[militêr]]e yntervinsje yn 'e [[Twadde Libyske Boargeroarloch]] mooglik makket.
* [[19 desimber|19]] - In [[sprinkhoanne]]pleach ferwoastget 70.000 [[hektare|ha]] oan [[lânbougewaaks]]en yn [[Etioopje]] en [[Somaalje]].
* [[20 desimber|20]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurdt de [[Amerikaanske Romtemacht]] (''United States Space Force'') oprjochte as selsstannich ûnderdiel fan 'e [[Amerikaanske Striidkrêften]], mei as foech [[oarloch]]fiering yn 'e romte.
* [[20 desimber|20]] - [[Hege Ried fan de Nederlannen]] befêstiget in eardere [[fûnis|útspraak]] fan it [[gerjochtshôf]] yn 'e saneamde [[klimaatsaak]] fan [[miljeu]]-[[organisaasje]] [[Urgenda]] tsjin 'e [[Nederlân]]ske steat. Dat betsjut dat de [[oerheid]] de útstjit fan [[koalstofdiokside]] yn [[2020]] mei 25% werombringe moat yn ferhâlding mei it nivo fan [[1990]].
* [[23 desimber|23]] - Yn [[Saûdy-Araabje]] wurde fiif manlju ta de [[deastraf]] feroardiele en trije oaren ta [[finzenisstraf]]fen fan 24 jier, foar harren rollen by de [[moard]] op [[sjoernalist]] [[Djamal Chasjokdzji]] yn it Saûdyske [[konsulaat (gebou)|konsulaat]] yn [[Istanbûl]]. De wichtichste ferantwurdlike, [[kroanprins]] [[Mohammed bin Salman]], wurdt dêrmei op 'e nij út 'e wyn holden.
* [[23 desimber|23]] - Yn it suden fan [[Sumatra]] komme 28 [[minske]]n om en reitsje 13 oaren [[ferwûne]] as harren [[autobus|bus]] yn in [[ravyn]] falt.
* [[25 desimber|25]] - De [[Filipinen]] wurde troffen troch de [[tyfoan]] [[Tyfoan Phanfone|Phanfone]]. Der komme 20 minsken om en tûzenen oaren reitsje dakleas.
* [[27 desimber|27]] - As [[Bek Air-flecht 2100]] delstoart yn [[Alma-Ata]], yn [[Kazachstan]], komme 12 [[minske]]n om en reitsje 54 oaren [[ferwûne]].
* [[28 desimber|28]] - By [[bomoanslach yn Mogadisjû (desimber 2019)|in bomoanslach]] yn 'e [[Somaalje|Somalyske]] [[haadstêd]] [[Mogadisjû]], útfierd troch de [[islamisme|islamistyske]] [[terrorisme|terreurgroep]] [[Al-Sjabaab]], komme teminsten 85 [[minske]]n om en reitsje mear as 140 oaren [[ferwûne]].
* [[29 desimber|29]] - De bestjoersrie fan 'e [[Taliban]] stimt yn in tydlik [[sjitferbod]] yn [[Afganistan]], wat de doar iepenet foar nij [[ûnderhanneling]]s mei de [[Feriene Steaten]].
* [[29 desimber|29]] - De [[Feriene Steaten]] fiere [[Amerikaanske loftoanfallen yn Irak en Syrje (desimber 2019)|loftoanfallen]] yn [[Irak]] en [[Syrje]] út op 'e [[sjiïten|sjiïtyske]] [[milysje]] [[Kataïb Hezbollah]]. Dêrby komme 25 [[minske]]n om. De oanfallen binne in ferjilding fan oanfallen fan Kataïb Hezbollah op Amerikaanske belangen yn 'e regio. It [[regear]] fan Irak feroardielet de oanfal as in ynbrek op syn [[soevereiniteit]].
* [[31 desimber|31]] - Yn 'e [[Irak|Iraakske]] [[haadstêd]] [[Bagdad]] wurdt de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[ambassade]] bestoarme troch [[demonstranten]] dy't [[lulkens|poermâl]] binne oer de Amerikaansk loftoanfallen fan 29&amp;nbsp;desimber l.l.
* [[31 desimber|31]] - It [[regear]] fan 'e [[Folksrepublyk Sina]] ynformearret de [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) oer de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|útbraak fan it koroanafirus]] yn [[Wuhan]].

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[17 jannewaris|17]] - [[Windsor Davies]], Britsk akteur (* [[1930]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[Eli Asser]], Nederlânsk senarioskriuwer en lietsjeskriuwer (* [[1922]])
* [[31 jannewaris|31]] - [[Johnny Lion]], pseudonym fan John van Leeuwarden, Nederlânsk sjonger en akteur (* [[1941]])
;febrewaris
* [[7 febrewaris|7]] - [[Guus Hellegers]], Nederlânsk byldzjend keunstner (* [[1937]])
* [[16 febrewaris|16]] - [[Bruno Ganz]], Switsersk akteur (* [[1941]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Jelle Kaspersma]], Frysk dichter en ûnderwizer (* [[1948]])
* [[23 febrewaris|23]] - [[Katherine Helmond]], Amerikaansk aktrise (* [[1929]])
;maart
* [[10 maart|10]] - [[Gerrit Offringa]], Fryske keunstner en filosoof (* [[1943]])
* [[11 maart|11]] - [[Janine van Elzakker]], Nederlânsk aktrise (* [[1945]])
* [[22 maart|22]] - [[Frans Andriessen]], Nederlânsk politikus (* [[1929]])
* [[28 maart|28]] - [[Piet van der Wal]], Frysk aksjefierder, gemeentepolitikus en dosint (* [[1946]])
;april
* [[6 april|6]] - [[Gerrit Stulp]], Frysk organist, dirigint en komponist (* [[1935]])
* [[11 april|11]] - [[Max van Weezel]], Nederlânsk sjoernalist en politikolooch (* [[1951]])
* [[14 april|14]] - [[Hessel Miedema]], Frysk dichter en keunsthistoarikus (* [[1929]])
* [[17 april|17]] - [[Pieter Verhoeff]], Frysk regisseur en dokumintêremakker (* [[1938]])
* [[18 april|18]] - [[Willem Velema]], Frysk heechlearaar nijtestamentyske fakken (* [[1929]])
* [[21 april|21]] - [[Arie Oostlander]], Nederlânsk politikus en lid fan it Europeesk Parlemint (* [[1936]]).
* [[23 april|23]] - [[Johan Witteveen]], Nederlânsk ekonoom en politikus (* [[1921]])
* [[30 april|30]] - [[Peter Mayhew]], Britsk-Amerikaansk akteur (* [[1944]])
;maaie
* [[13 maaie|13]] - [[Doris Day]], Amerikaansk sjongster, aktrise en diere-aktiviste (* [[1922]])
* [[15 maaie|15]] - [[Zoltin Peeter]], byldzjend keunstner út Hallum (* [[1942]])
* [[16 maaie|16]] - [[Bob Hawke]], premier fan [[Austraalje (lân)|Austraalje]] (* [[1929]])
* 16 - [[Peer Mascini]], Nederlânsk akteur (* [[1941]])
* [[20 maaie|20]] - [[Niki Lauda]], Eastenryksk Formule 1-koereur (* [[1949]])
* [[22 maaie|22]] - [[Judith Kerr]], Ingelsk berneboekeskriuwster en yllustratrise (* [[1923]])
* 22 - [[Cees Schrama]], Nederlânsk jazzmuzikant en produsint (* [[1936]])
* [[28 maaie|28]] - [[Berber van der Geest]], Frysk ûnderwizer, dichteresse en skriuwster (* [[1938]])
* [[30 maaie|30]] - [[Martine Bijl]], Nederlânsk sjongster, aktrise, skriuwster en kabaretiêre (* [[1948]])
;juny
* [[2 juny|2]] - [[Barry Hughes]], Welsk fuotballer, fuotbaltrainer en sjonger (* [[1937]])
* [[23 juny|23]] - [[Akky van der Veer]], Frysk skriuwster (* [[1943]])
* [[25 juny|25]] - [[Isabel Sarli]], Argentynsk aktrise (* [[1935]])
;july
* [[6 july|6]] - [[Willem Mook]], Frysk tekenlearaar en keunstner (* [[1954]])
* [[19 july|19]] - [[Rutger Hauer]], Nederlânsk akteur (* [[1944]])
* [[20 july|20]] - [[Margaretha Grosser]], Sealterfryske skriuwster en oersetter (* [[1934]])
* [[21 july|21]] - [[Jelena Grigorjeva]], Russysk minskerjochte-aktiviste (* [[1978]])
;augustus
* [[8 augustus|8]] - [[Loek Caspers]], Nederlânsk fersetsstrydster (* [[1924]])
* [[12 augustus|12]] - [[Tom van Deel]], Nederlânsk dichter, essayist en literatuerkritikus (* [[1945]])
* [[16 augustus|16]] - [[Christina fan de Nederlannen]], Nederlânsk prinsesse  (* [[1947]])
* [[16 augustus|16]] - [[Felice Gimondi]], Italjaansk hurdfytser (* [[1942]])
;septimber
* [[6 septimber|6]] - [[Robert Mugabe]], Simbabwaansk presidint (* [[1924]])
* [[9 septimber|9]] - [[Pier van Gosliga]], Frysk politikus (* [[1926]])
* [[26 septimber|26]] - [[Jacques Chirac]], Frânsk presidint (* [[1932]])
;oktober
* [[11 oktober|11]] - [[Robert Forster (akteur)|Robert Forster]], Amerikaansk akteur (* [[1941]])
* [[12 oktober|12]] - [[Hevrîn Xelef]], Syrysk-Koerdysk politika (* [[1984]])
* [[22 oktober|22]] - [[Til Gardeniers-Berendsen]], Nederlânsk politika (* [[1925]])
* [[27 oktober|27]] - [[Abû Bakr al-Bagdadi]], Iraaksk terrorist (* [[1971]])
* [[29 oktober|29]] - [[Jelle Zwart]], Frysk dichter (* [[1926]])
;novimber
* [[11 novimber|11]] - [[Ilse Starkenburg]], Nederlânsk skriuwster (* [[1963]])
;desimber
* [[18 desimber|18]] - [[Marron C. Fort]], Amerikaansk taalkundige (* [[1938]])
* [[24 desimber|24]] - [[Fred Emmer]], Nederlânsk nijslêzer en skriuwer (* [[1934]])

==Literatuer==
;romans
* [[Jack Campbell (skriuwer)|Jack Campbell]], ''[[The Genesis Fleet: Triumphant]]''
* [[Patricia Briggs]], ''[[Storm Cursed]]''
* [[Anne Bishop]], ''[[Wild Country (roman)|Wild Country]]''
;novelles
* [[Lois McMaster Bujold]], ''[[Knife Children]]''
* Lois McMaster Bujold, ''[[The Orphans of Raspay]]''
;ferhalebondels
* [[Shawn Speakman]] (red.), ''[[Unfettered III]]''

==Films==
* ''[[Angel Has Fallen]]''
* ''[[Daor Klept de Klokke Weer]]''
* ''[[The Good Liar]]''
* ''[[How to Train Your Dragon: The Hidden World]]''
* ''[[How to Train Your Dragon: Homecoming]]''
* ''[[Missing Link (film út 2019)|Missing Link]]''
* ''[[Rambo: Last Blood]]''
* ''[[Daniel (film út 2019)|Ser Du Månen, Daniel?]]''
* ''[[The Secret Life of Pets 2]]''
* ''[[Snoggletog Log]]''
* ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
* ''[[Super Gidget]]''

==Muzyk==
;singles
*[[Ingrid Andress]], ''[[More Hearts Than Mine]]''

==Tillefyzje==
* ''[[Star Wars: Roll Out]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2019| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>34x09wq2tx6hqqserdkkaltpglvgx8g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Museum yn Flevolân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>112295</id>
    <revision>
      <id>1085509</id>
      <parentid>1010994</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:49:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="126" xml:space="preserve">[[Kategory:Kultuer yn Flevolân]]
[[Kategory:Museum yn Nederlân nei provinsje|Flevolan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Flevolân]]</text>
      <sha1>8lb5gqro2s5o7vz4h2b0ztngjiw0p2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Sint-Petersburch</title>
    <ns>14</ns>
    <id>122416</id>
    <revision>
      <id>1085551</id>
      <parentid>902113</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:25:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Sint-Petersburch]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Sint-Petersburch]]</text>
      <sha1>7ewp7pz2oieh445v44ssjml7src6krx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2022</title>
    <ns>0</ns>
    <id>123052</id>
    <revision>
      <id>1085424</id>
      <parentid>1085337</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T14:20:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27999" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
;jannewaris
*[[1 jannewaris|1]] - It [[Regional Comprehensive Economic Partnership]], de grutste [[frijhannel]]sône fan 'e wrâld, wurdt yn wurking steld. It gebiet omfiemet [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Birma]], [[Brûnei]], de [[Filipinen]], [[Fjetnam]], [[Yndoneezje]], [[Japan]], [[Kambodja]], [[Maleizje]], [[Laos]], [[Nij-Seelân]], [[Sina]], [[Singapoer]], [[Súd-Koreä]] en [[Tailân]].
*[[2 jannewaris|2]] - Yn [[Kazachstan]] brekke [[protesten yn Kazachstan (2022)|grutskalige protesten]] út tsjin it [[regear]] fan [[diktator]] [[Kassym-Jomart Tokajev]]. Dy binne yn 't earstoan rjochte tsjin 'e ferheging fan 'e [[benzine]]prizen, mar kantsje har de folgjende dagen almar mear oan tsjin 'e [[korrupsje]] fan 'e hearskjende [[elite]].
*[[6 jannewaris|6]] - Yn [[Kazachstan]] wurde [[protesten yn Kazachstan (2022)|de protesten]] troch de autoriteiten mei grouwélich [[geweld]] de kop yn drukt. Guon oare leden fan 'e [[Kollektive Feilichheidsferdrachsorganisaasje]], wêrûnder [[Ruslân]] en [[Wyt-Ruslân]], stjoere op fersyk fan [[presidint]] [[Kassym-Jomart Tokajev]] helptroepen.
*[[7 jannewaris|7]] - Der hawwe no wrâldwiid 300 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[10 jannewaris|10]] - Foar it earst wurdt der mei súkses in [[baarch|bargehert]] yn in [[minske]] [[orgaantransplantaazje|transplantearre]].
*10 - Yn [[Nederlân]] wurdt nei in [[kabinetsformaasje|formaasje]] fan 299 [[dagen]] (de langste ea) it [[Kabinet-Rutte IV]] ynstallearre.
*[[15 jannewaris|15]] - In [[útbarsting fan de Hunga Tonga (2022)|grutte útbarsting]] fan 'e ûnderseeske [[fulkaan]] de [[Hunga Tonga]], yn [[Tonga]], soarget foar [[tsûnamy]]warskôgings yn it hiele gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]]. De skea falt ta, behalven yn [[Perû]], dêr't de weagen [[oaljeramp yn Perû (2022)|in oaljeramp]] feroarsaakje. De útbarsting easket yn Tonga 5 [[minske]]libbens en oerdekt it lân mei in tsjûke laach [[gif]]tige [[fulkanyske jiske]], wat foar swierrichheden op it mêd fan [[drinkwetter]]foarsjenning liedt.
*[[20 jannewaris|20]] - It [[Nederlân]]ske [[online]] [[konsuminteprogramma]] ''[[BOOS (websearje)|BOOS]]'' publisearret in [[fideo]] wêryn't ferskate meiwurkers fan 'e [[tillefyzjeprogramma|tillefyzje]][[talintejacht]]en ''[[The Voice of Holland]]'' en ''[[The Voice Kids (Nederlân)|The Voice Kids]]'', ûnder wa [[orkest]]lieder [[Jeroen Rietbergen]] en [[sjuery (kompetysje)|sjuerylid]] [[Ali B]], beskuldige wurde fan [[seksueel oer de grins geand gedrach]], wat ta it stopsetten fan 'e programma's en in grut trelit yn 'e [[media]] liedt.
*[[21 jannewaris|21]] - By [[bombardemint op de finzenis yn Saäda|in bombardemint]] troch [[Saûdy-Araabje]] fan 'e [[Jemen]]ityske [[stêd]] [[Saäda]], yn it ramt fan 'e oangeande [[Twadde Jemenityske Boargeroarloch]], wurdt de pleatslike [[finzenis]] rekke ynstee fan posysjes fan 'e [[Hûty]]rebellen. Der komme teminsten 70 [[finzen]]n om.
*[[23 jannewaris|23]] - By [[steatsgreep yn Boerkina Faso (2022)|in steatsgreep]] yn [[Boerkina Faso]] wurdt [[presidint]] [[Roch Marc Christian Kaboré]] troch it [[kriichsmacht|leger]] ôfset.
* 23 - De [[tropyske stoarm]] [[Tropyske stoarm Ana (2022)|Ana]] slacht ta yn it [[easten]] fan [[Súdlik Afrika]] en easket 115 [[libben]]s yn [[Madagaskar]], [[Malawy]] en [[Mozambyk]].
*[[28 jannewaris|28]] - It tal [[faksinaasje]]s tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] dat wrâldwiid dien is, passearret de 10 miljard.
;febrewaris
*[[1 febrewaris|1]] - [[Denemark]] heft alle beheinende maatregels yn it ramt fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]] op.
*1 - [[Eastenryk]] wurdt it earste lân dêr't [[faksinaasje]] tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] no ferplichte is.
*[[3 febrewaris|3]] - By in [[militêre operaasje]] fan [[kommando's]] fan it [[Amerikaanske Leger]] yn it noardwesten fan [[Syrje]] komt de lieder fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje]], [[Abû Ibrahim al-Hasjimi al-Koerasji]], om as er himsels [[ûntploffing|opblaasd]] om syn [[finzen]]name tsjin te kearen.
*3 - [[Yndia]] wurdt it trêde lân op 'e wrâld nei de [[Feriene Steaten]] en [[Brazylje]] dêr't no mear as 500.000 [[minsken]] [[ferstoarn]] binne oan [[COVID-19]].
*[[4 febrewaris|4]]-[[20 febrewaris|20]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Olympyske Winterspullen 2022]] holden.
*[[5 febrewaris|5]] - It tal [[stjergefal]]len yn 'e [[Feriene Steaten]], feroarsake troch de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]], passearret de 900.000. 
*[[8 febrewaris|8]] - Der hawwe no wrâldwiid 400 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[15 febrewaris|15]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[prins]] [[Andrew, hartoch fan York|Andrew]] treft in [[skikking]] mei [[Virginia Giuffre]], de [[Feriene Steaten|Amerikaanse]] dy't him beskuldiget fan [[seksueel misbrûk]] by syn besiken oan 'e [[filla]] fan [[miljonêr]] en [[sedemisdriuw|sededelinkwint]] [[Jeffrey Epstein]].
*[[17 febrewaris|17]]-[[21 febrewaris|21]] - Yn fiif [[dagen]] tiid wurde [[Nederlân]] en de rest fan [[Noardwest-Jeropa]] troffen troch trije swiere [[stoarm]]en: [[Stoarm Dudley|Dudley]], [[Stoarm Eunice|Eunice]] en [[Stoarm Franklin|Franklin]]. Dêrby falle teminsten 14 [[dea]]den.
*[[21 febrewaris|21]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]] erkent de ûnôfhinklikheid fan 'e selsútroppen [[republiken]] [[Folkrepublyk Donjetsk|Donjetsk]] en [[Folkrepublyk Lûhansk|Lûhansk]], de gebieten yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] dy't yn 'e hannen binne fan [[etnysk]] [[Russen|Russyske]] [[rebel]]len. 
*[[22 febrewaris|22]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Olaf Scholz]] leit it goedkarringsproses stil fan [[Nord Stream&amp;nbsp;2]], in nije [[ierdgas]]piiplieding fan [[Ruslân]] troch de [[Eastsee]] nei Dútslân. Dêrtroch kin dy, hoewol foltôge, foarearst net yn gebrûk nommen wurde. Dit is ien fan 'e [[sanksje]]s tsjin Ruslân fanwegen it erkennen fan 'e rebellerepublykjes yn it easten fan 'e [[Oekraïne]]. Oare sanksjes fan û.o. de [[Jeropeeske Uny]], de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Japan]], [[Kanada]] en [[Austraalje (lân)|Austraalje]] treffe Russyske [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] en teffens [[oligarch|oligargen]] yn it freonefermidden fan [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]].
*[[24 febrewaris|24]] - [[Ruslân]] fiert [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|in grutskalige militêre ynfal]] yn 'e [[Oekraïne]] út. Dêrmei giet de [[Russysk-Oekraynske Oarloch]], dat sûnt [[2014]] in konflikt mei lege yntinsiteit is, in folslein nije faze yn. [[Westerske wrâld|Westerske lannen]] kundigje ekstreme sanksjes tsjin Ruslân oan.
*[[25 febrewaris|25]] - Yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] begjint [[Belis fan Mariûpol|it belis]] fan 'e stêd [[Mariûpol]] troch [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]].
*[[26 febrewaris|26]] - [[Dútslân]], dat sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] gjin [[wapen]]s levere hat oan lannen dy't yn [[oarloch]] binne, makket in ommeswaai en beslút ta it leverjen fan wapens oan 'e [[Oekraïne]]. De [[Feriene Steaten]] en de [[Jeropeeske Uny]] komme ta oerienstimming om beskate [[Ruslân|Russyske]] [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] út te sluten fan it ynternasjonaal betellingsferkear by wize fan [[sanksje]] foar de [[Russyske ynvaazje fan de Oekraïne (2022)|Russyske ynvaazje fan 'e Oekraïne]].
*[[27 febrewaris|27]] - Yn [[Wyt-Ruslân]] wurdt in [[referindum]] holden wêrby't de [[befolking]] ynstimd hawwe soe mei it opheffen fan 'e net-[[atoombom|nukleêre]] status fan it lân en ek mei de permaninte stasjonearring fan [[Ruslân|Russyske]] troepen yn it lân. Mei't Wyt-Ruslân in [[diktatuer]] is dêr't gjin frije en earlike [[ferkiezing]]s besteane, is ûndúdlik wat de wiere útslach fan it referindum is.
*[[28 febrewaris|28]] - Yn in ienriedigens mei de rest fan 'e [[Westerske wrâld]] dêr't gjin presedint foar bestiet, kundigje ek [[Switserlân]], [[Monako]] en [[Singapoer]] sanksjes ôf tsjin [[Ruslân]] omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]].
;maart
*[[2 maart|2]] - Neffens de [[Feriene Naasjes]] binne al 2 miljoen [[flechtling]]en de [[oarloch]] yn 'e [[Oekraïne]] ûntflechte troch de grinzen fan buorlannen oer te gean.
*[[3 maart|3]] - Yn it suden fan 'e [[Oekraïne]] falt de stêd [[Cherson]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. Ek de [[Kearnsintrale Zaporizja]] wurdt troch de Russen ferovere, wêrby't se de gebouwen fan 'e sintrale mei [[artillery]] besjitte. De [[domdrystens]] fan dat dwaan wurdt wrâldwiid skande fan sprutsen.
*[[4 maart|4]] - Yn [[Ruslân]] wurdt in nije [[wet]] oannommen, dy't 15 jier [[finzenisstraf]] set op it fersprieden fan &quot;[[nepnijs]]&quot; oer de &quot;[[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|spesjale militêre operaasje]]&quot; yn 'e [[Oekraïne]]. In protte bûtenlânske [[media]]-[[organisaasje]]s, wêrûnder [[CNN]] en de [[BBC]], beëinigje har wurk yn it lân.
*[[4 maart|4]]-[[13 maart|13]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Paralympyske Winterspullen 2022]] holden. [[Ruslân]] en syn bûnsgenoat [[Wyt-Ruslân]] wurde omreden fan harren ferantwurdlikens foar de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]] útsletten fan dielname.
*[[8 maart|8]] - [[Ierdoaljemaatskippij]] [[Shell]], [[restaurant]]keatling [[McDonald's]], [[frisdrinken]]produsint [[Coca-Cola]] en [[kofjehûs]]keatling [[Starbucks]] lûke har omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] werom út [[Ruslân]].
*[[10 maart|10]] - [[Sily]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[16 maart|16]] - By de [[Nederlânske gemeenteriedsferkiezings (2022)|gemeenteriedsferkiezings]] yn [[Nederlân]] binne benammen de lokale [[politike partij]]en de grutte winners.
*[[24 maart|24]] - De [[NATO]] makket bekend dat der 40.000 man gefjochtstroepen ekstra stasjonearre wurde sille oan 'e eastflank fan it bûngenoatskip, yn [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemeenje]] en [[Bulgarije]], yn ferbân mei de nije bedriging dy't [[Ruslân]] ynhâldt sûnt de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]]. 
*[[25 maart|25]] - It [[regear]] fan [[Ruslân]] makket bekend dat &quot;de earste faze&quot; fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] foltôge is, en dat de striid fan no ôf oan benammen taspitst wurde sil op 'e eastlike [[Donbas]]-regio.
*[[29 maart|29]] - It regear fan [[Ruslân]] kundiget oan dat yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] de [[oarloch]]shannelings om 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]] hinne &quot;struktureel werombrocht&quot; wurde sille. [[Westerske wrâld|Westerske]] analisten hâlde it derop dat by de Russyske lieding it besef trochkringt dat it mei de hjoeddeistige steat fan it [[Russyske Leger]] net mooglik is om Kiëv yn te nimmen.
;april
*[[3 april|3]] - Nei de weromlûking fan [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] út [[Bûtsja]], in westlike [[foarstêd]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]], komt oan it ljocht dat dêr 300 oant 400 [[boarger]]s troch it [[Russyske Leger]] [[fermoarde]] binne by it saneamde [[Bloedbad fan Bûtsja]]. Dat wurdt rûnom oanmurken foar in [[oarlochsmisdie]]. Yn 'e [[Westerske wrâld]] wurdt skokt reägearre en oproppen ta noch strangere sanksjes tsjin Ruslân.
*[[7 april|7]] - De [[Algemiene Gearkomste fan 'e Feriene Naasjes]] stimt mei 93 tsjin 24 lidsteaten om [[Ruslân]] út 'e [[Minskerjochteried fan 'e Feriene Naasjes]] te setten. 58 lannen ûnthâlde har fan stimming.
*[[8 april|8]] - [[Ruslân]] kriget rûnom [[krityk]] as it [[bombardemint fan it treinstasjon fan Kramatorsk|in bombardemint]] útfierd op it [[treinstasjon]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Kramatorsk]]. By de oanfal komme 59 [[boarger]]s om dy't de krite besochten te ûntflechtsjen en reitsje 109 oaren [[ferwûne]].
*[[9 april|9]] - De [[Pakistan|Pakistaanske]] [[premier]] [[Imran Khan]] moat ôftrede nei't er yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Pakistan)|Nasjonale Assimblee]] in [[moasje fan wantrouwen]] ferlern hat. Hy wurdt twa dagen letter opfolge troch [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Shehbaz Sharif]].
*[[13 april|13]] - Der hawwe no wrâldwiid 500 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[14 april|14]] - By in [[Oekraïne|Oekraynske]] raketoanfal wurdt de ''[[Moskva (skip út 1979)|Moskva]]'', it [[flaggeskip]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[Swarte-Seefloat]], ta [[sinken]] brocht.
*[[24 april|24]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske presidintsferkiezings (2022)|Frânske presidintsferkiezings]] ferslacht de sittende [[sintrisme|sintristyske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] syn [[ekstreem-rjochts]]e útdaachster [[Marine Le Pen]].
*[[25 april|25]] - [[Miljardêr]] [[Elon Musk]], wrâlds [[rykdom|rykste]] man, skaft foar [[$]]44&amp;nbsp;miljard it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] oan.
*[[27 april|27]] - [[Ruslân]] set de levering fan [[ierdgas]] oan [[Poalen]] en [[Bulgarije]] stil as dy lannen wegerje te beteljen yn [[Russyske roebel|roebels]]. (Yn it [[kontrakt]] is fêstlein dat se yn [[Amerikaanske dollar|dollars]] of [[euro's]] betelje meie, mar troch de ynternasjonale [[boycot]] fan Ruslân yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] kin Ruslân net by tegoeden yn bûtenlânske [[faluta]].)
*27 - De [[bitcoin]] wurdt in offisjele [[muntienheid]] fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]].
;maaie
*[[2 maaie|2]] - [[Ruslân]] kundiget oan dat it him, omreden fan 'e ynternasjonale [[sanksje]]s dy't tsjin it lân ôfkundige binne yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]], binnen twa jier weromlûke sil út 'e gearwurking oangeande [[romtefeart]] op it mêd fan it [[Ynternasjonaal Romtestasjon ISS]].
*[[6 maaie|6]] - De [[Omgong fan Itaalje]] 2022 start yn [[Bûdapest]] [[Hongarije]].
*[[9 maaie|9]] - [[Premier]] [[Mahinda Rajapaksa]] fan [[Sry Lanka]] treedt ôf nei [[protesten yn Sry Lanka (2022)|oanhâldende en fûleinige protesten]] tsjin 'e [[ekonomyske krisis yn Sry Lanka (2022)|ekonomyske krisis yn it lân]].
*9 - By [[Filipynske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wurdt [[Ferdinand Marcos jr.]], better bekend ûnder syn [[bynamme]] &quot;Bongbong&quot;, keazen ta de nije [[presidint]]. Hy is de [[soan]] fan [[Ferdinand Marcos]], dy't yn 'e [[1970-er jierren|1970-er]] en [[1980-er jierren]] as [[diktator]] yn skrikbewâld fierde yn it lân.
*[[11 maaie|11]] - By de [[stêd]] [[Djenin]], yn it [[Westjordaanlân]], wurdt de [[Palestina|Palestynske]] [[ferslachjouster]] foar [[Al-Jazeera]] [[Sjiriin Abû Akleh]] [[dea]]sketten as se ferslach docht fan botsings tusken Palestynske [[demonstraasje (protest)|demonstranten]] en [[Israel]]yske [[soldaten]]. Ut ferklearrings fan [[tsjûge (strafrjocht)|eachtsjûgen]] en ûndersyk troch ferskate [[media]], wêrûnder Al-Jazeera en [[CNN]], docht bliken dat it giet om in opsetlike [[moard]] troch in Israelyske [[skerpskutter]].
*[[12 maaie|12]] - [[Sagittarius A*]], in supermassyf [[swart gat]] yn it sintrum fan 'e [[Molkewei]], wurdt troch [[astronomen]] foar it earst direkt yn byld brocht.
*12 - Yn 'e [[Feriene Steaten]] binne no mear as 1 miljoen [[minsken]] [[ferstoarn]] oan [[COVID-19]].
*[[13 maaie|13]] - It frachtskip de ''Ilse-Marie'' út [[Warten]] fart de [[Ljouwert (stêd)|Ljouwerter]] wenwyk [[Suderbuorren (wyk)|Suderbuorren]] yn as de [[skipper (gesachfierder)|skipper]] net goed wurden is, en fernielt dêrby ferskate [[oanlissteger]]s en [[boat]]sjes.
*[[14 maaie|14]] - [[Oekraïne|Oekraynske]] troepen ferdriuwe de [[Ruslân|Russyske]] ynfallers út 'e omkriten fan 'e op ien nei grutste stêd fan 'e Oekraïne, [[Charkiv]], en winne sa de [[Slach om Charkiv (2022)|Slach om Charkiv]].
*[[15 maaie|15]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] ferklearret [[Titus Brandsma]] [[hillichferklearring|hillich]].
*[[16 maaie|16]] - De lêste ferdigeners fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Mariûpol]], oan 'e [[kust]] fan 'e [[See fan Azov]], [[oerjefte|jouwe har oer]] oan 'e [[Ruslân|Russyske]] ynfallers. Dêrmei komt der nei 82 [[dagen]] in ein oan 'e [[Slach om Mariûpol (2022)|Slach om Mariûpol]].
*[[18 maaie|18]] - [[Finlân]] en [[Sweden]] freegje it lidmaatskip fan 'e [[NATO]] oan, mei't se benaud wurden binne fan 'e agresje fan [[Ruslân]] tsjin 'e [[Oekraïne]].
*[[20 maaie|20]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) hâldt in [[gearkomste|needgearkomste]] oer it opdûken fan gefallen fan 'e [[apepokken]] yn in tsienmannich [[lannen]] bûten it natuerlike [[ferspriedingsgebiet]] yn [[Sintraal-Afrika]] en [[West-Afrika]].
*[[21 maaie|21]] - By [[Australyske ferkiezings (2022)|federale ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ferslacht de [[sosjalist]]yske [[Laborpartij (Austraalje)|Laborpartij]] fan [[Anthony Albanese]] de [[Liberale Partij fan Austraalje|Liberaal]]-[[Nasjonale Partij fan Austraalje|Nasjonale]] [[koälysje]] fan sittend [[premier]] [[Scott Morrison]]. De [[elektoraat|kiezers]] binne benammen ûntefreden oer it fierhinne negearjen troch Morrison-en-dy fan it [[klimaatferoaring]]sfraachstik.
*[[24 maaie|24]] - By [[skoallesjitpartij yn Uvalde|in sjitpartij]] yn in [[legere skoalle]] yn [[Uvalde (Teksas)|Uvalde]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], rjochtet in mei [[mitrailleur]]s bewapene [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] 18-jierrige [[jonge]] in [[bloedbad]] oan. Der komme 19 [[bern (persoan)|bern]] en 2 [[learkrêft]]en om. De dieder, dy't foartiid ek syn eigen [[beppe]] besocht hat te fermoardzjen, wurdt troch de [[plysje]] deasketten.
;juny
* [[2 juny|2]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint it saneamde [[Patina Jubileum fan Elizabeth II|Platina Jubileum]], wêrby't fiert wurdt dat [[keninginne]] [[Elizabeth II fan it Feriene Keninkryk|Elizabeth&amp;nbsp;II]] 70 jier op 'e troan sit.
* [[5 juny|5]] - By [[Tsjerke-oanfal yn Owo|in bomoanslach en besjitting]] fan in [[tsjerke]] yn [[Owo]], yn [[Nigearia]], komme mear as 50 [[minske]]n om en reitsje nochris 60 oaren [[ferwûne]]. De [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] wurdt opeaske troch [[Islamityske Steat yn West-Afrika]].
* [[6 juny|6]] - De 88ste [[Alvestêdetocht op de Fyts]] giet de boeken yn as ien fan de swierste âlvestêdetochten ea fanwegen it minne [[waar]] ([[rein (delslach)|rein]] en hurde [[wyn (waar)|wyn]]).
*6 - Foar it earst yn 125-jier moat de [[Bûnspartij foar Senioaren]] healwei de twadde omgong beëinige wurden fanwegen it minne [[waar]].
* [[9 juny|9]] - [[Tailân]] dekriminalisearret it rekreätyf gebrûk fan [[kannabis]] en [[himp]].
* [[14 juny|14]] - It [[regear]] fan it eilânsteatsje [[Kiribaty]], yn 'e [[Stille Súdsee]], ropt de [[needtastân]] út omreden fan slimme en oanhâldende [[drûchte]].
* [[19 juny|19]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske parlemintsferkiezings (2022)|Frânske parlemintsferkiezings]] behellet de [[Ensemble Citoyens|Ensemble]]-[[koälysje]], fan [[presidint]] [[Emmanuel Macron]], de oerwinning mei 245 fan 577 sitten yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Frankryk)|Nasjonale Assimblee]]. Ensemble ferliest lykwols de absolute mearderheid.
* 19 - By de [[Kolombiaanske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn [[Kolombia]] wurdt foar it earst yn 'e [[Kolombiaanske skiednis|skiednis fan it lân]] in [[links (polityk)|linkse]] kandidaat, de eardere [[guerrilja]]strider [[Gustavo Petro]], ta it heechste [[amt (funksje)|amt]] keazen.
* [[22 juny|22]] - It easten fan [[Afganistan]] wurdt troffen troch [[ierdbeving yn Afganistan (juny 2022)|in ierdbeving]] mei in krêft fan 5,9 op 'e [[skaal fan Richter]]. Dêrby komme teminsten 1.500 [[minske]]n yn Afganistan om en 43 yn it oanbuorjende [[Pakistan]].
* [[24 juny|24]] - Yn 'e [[Russysk-Oekraynske Oarloch]] falt de stêd [[Sevjerodonjetsk]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. 
* 24 - It [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]], dat in [[konservative]] mearderheid hat sûnt [[presidint]] [[Donald Trump]] der trije aartskonservative [[rjochter]]s yn beneamde, smyt in eardere [[fûnis|útspraak]] yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Roe v. Wade]]'' út [[1973]] om en heft dêrmei it algemien rjocht op [[abortus]] yn 'e [[Feriene Steaten]] op.
* [[28 juny|28]]-[[30 juny|30]] - Op in top yn [[Madrid]] akseptearret de [[NATO]] it fersyk om lidmaatskip troch [[Sweden]] en [[Finlân]], nei't [[presidint]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] fan [[Turkije]] syn ferset dêrtsjin opjûn hat.
;july
*[[1 july|1]] - [[Switserlân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*1 - De [[Omgong fan Frankryk]] 2022 start yn [[Keappenhaven]] [[Denemark]].
*[[3 july|3]] - In geastlik siike man sjit yn in winkelsintrum yn 'e [[Denemark|Deenske]] haadstêd [[Keappenhaven]] trije minsken dea, en en der reitsje meardere minsken ferwûne.
*[[7 july|7]] - [[Boris Johnson]] treedt ôf as lieder fan de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]], mar is fan doel [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] te bliuwen oant in nije lieder keazen is.&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/2435695-premier-johnson-kondigt-vertrek-aan-wil-aanblijven-tot-er-een-opvolger-is {{nl}} NOS, 7-7-2022, Premier Johnson kondigt vertrek aan, wil aanblijven tot er een opvolger is]&lt;/ref&gt;
* [[8 july|8]] - De [[Japan]]ske âld-[[premier]] [[Shinzo Abe]] wurdt delsketten by in [[taspraak|ferkiezingstaspraak]] yn [[Nara]] en beswykt oan syn [[ferwûning]]en.
* [[9 july|9]] - [[Presidint]] [[Gotabaya Rajapaksa]] en [[premier]] [[Ranil Wickremesinghe]] fan [[Sry Lanka]] stimme dermei yn om ôf te treden as gefolch fan 'e [[protesten yn Sry Lanka (2022)|grutskalige en oanhâldende protesten]] tsjin 'e [[ekonomy]]ske krisis yn it lân.
* [[24 july|24]] -  De Deenske hurdfytser [[Jonas Vingegaard]] wint de [[Omgong fan Frankryk]] 2022
* 24 -  De fernijde [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] set útein yn [[Parys]].
* [[30 july|30]] - Nei twa jier sûnder skûtsjesilen giet it [[Sintrale Kommisje Skûtsjesilen|SKS kampioenskip]] yn 2022 wer los
* [[31 july|31]] -  De Nederlânske hurdfytser [[Annemiek van Vleuten]] wint de [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] 2022

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[4 jannewaris|4]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise (* [[1925]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige, spesjalisearre yn it [[Noardfrysk]] (* [[1931]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Frank Leyendekker]], Frysk-Amerikaansk boer en hynsteman (* [[1928]])
* [[20 jannewaris|20]] - [[Meat Loaf]] (Marvin Lee Aday), Amerikaansk sjonger (* [[1947]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Jean-Claude Mézières]], Frânsk auteur (* [[1938]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[Gert Schutte]], Nederlânsk politikus (* [[1939]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Klaas Tuinstra]], Frysk politikus (* [[1945]])
* [[9 febrewaris|9]] - [[Sebastian Bieniek]], Dútsk keunstner (* [[1975]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer (* [[1931]])
;maart
* [[17 maart|17]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper (* [[1931]])
* [[20 maart|20]] - [[Piet Paulusma]], Frysk waarman (* [[1956]])
;april
* [[3 april|3]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus (* [[1927]])
* [[14 april|14]] - [[Alex Brenninkmeijer]], Nederlânsk jurist en Nasjonale Ombudsman (* [[1951]])
* [[18 april|18]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist (* [[1934]])
* [[22 april|22]] - [[Jan Rot (sjonger)|Jan Rot]], Nederlânsk sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1957]])
* [[25 april|25]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger (* [[1948]])
* [[28 april|28]] - [[Leo Beerendonk]], Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* 28 - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur (* [[1942]])
* [[30 april|30]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]])
;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Ric Parnell]], Ingelsk drummer (* [[1951]])
* [[4 maaie|4]] - [[Harm Ottenbros]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1943]])
* 4 - [[Sis van Rossem]], Nederlânsk keunsthistoarikus (* [[1945]])
* [[9 maaie|9]] - [[Jody Lukoki]], Kongoleesk-Nederlânsk fuotballer (* [[1992]])
* [[10 maaie|10]] - [[Trevor Strnad]], Amerikaansk sjonger (* [[1981]])
* [[11 maaie|11]] - [[Henk Groot]]  Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* [[11 maaie|11]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer (* [[1940]])
* [[13 maaie|13]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], [[Feriene Arabyske Emiraten|Arabysk]] presidint en Emir fan Abu Dhabi (* [[1948]])
* [[15 maaie|15]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist (* [[1940]])
* [[17 maaie|17]] - [[Vangelis]], Gryksk muzikant en komponist (* [[1943]])
* [[21 maaie|21]] - [[Colin Cantwell]], Amerikaansk keunstner en animator (* [[1932]])
* [[22 maaie|22]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]])
* [[25 maaie|25]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1931]])
* 25 - [[Gijs de Lange]], Nederlansk akteur (* [[1956]])
* [[26 maaie|26]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger (* [[1961]])
* 26 - [[Willibrord Frequin]], Nederlânsk sjoernalist en programmamaker (* [[1941]])
* 26 - [[Alan White (drummer)|Alan White]], Ingelsk drummer (* [[1949]])
* [[27 maaie|27]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]])
* [[28 maaie|28]] - [[Bujar Nishani]], Albaansk presidint (* [[1966]])
* [[29 maaie|29]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger (* [[1935]])
;juny
* [[5 juny|5]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]])
* [[7 juny|7]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach (* [[1940]])
* [[8 juny|8]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]])
* [[11 juny|11]] - [[Ebeltje Boekema-Hut]], Aldste frou fan Nederlân (* [[1911]])
* [[12 juny|12]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]])
* [[13 juny|13]] - [[Henri Garcin]], Nederlânsk akteur (* [[1928]])
* [[17 juny|17]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur (* [[1930]])
* [[19 juny|19]] - [[Wim Dik]], Nederlânsk bestjoerder (* [[1939]])
* [[23 juny|23]] - [[Stien Baas-Kaiser]], Nederlânsk hurdrydster (* [[1938]])
;july
* [[3 july|3]] - [[Remco Campert]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1929]])
* [[5 july|5]] - [[Manny Charlton]], Skotsk gitarist (* [[1941]])
* [[6 july|6]] - [[Nop de Graaf]], Mei-grûnlizzer Kameleondoarp Terherne (* [[1956]])
* [[8 july|8]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])
* 8 - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]])
* 8 - [[José Eduardo dos Santos]], Angoleesk presedint (* [[1942]])
* 8 - [[Luis Echeverría]], Meksikaansk presedint (* [[1922]])
* 8 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* [[9 july|9]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])
* 9 - [[Gerrit Hensens]], Nederlânsk politikus (* [[1930]])
* [[11 july|11]] - [[Monty Norman]] Britsk filmmuzykkomponist (* [[1928]])
* [[14 july|14]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])
* 14 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]])
* [[20 july|20]] - [[Cas Enklaar]], Nederlânsk akteur (* [[1943]])
* [[23 july|23]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer (* [[1931]])
* [[24 july|24]] - [[Win Remmerswaal]], Nederlânsk honkballer (* [[1954]])
* [[26 july|26]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer (* [[1933]])
* [[28 july|28]] - [[Leontien Ceulemans]], Nederlânsk aktrise en presintatrise (* [[1952]])
* [[29 july|29]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])
* [[30 july|30]] - [[Jean Bobet]], Frânsk hurdfytser (* [[1930]])
* [[31 july|31]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer (* [[1934]])

==Tillefyzje==
* ''[[Star Trek: Strange New Worlds]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2022| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>fmvziul63qopawdb3jyiqhfq94v71e4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085445</id>
      <parentid>1085424</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:51:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ ferkearde datum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27999" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
;jannewaris
*[[1 jannewaris|1]] - It [[Regional Comprehensive Economic Partnership]], de grutste [[frijhannel]]sône fan 'e wrâld, wurdt yn wurking steld. It gebiet omfiemet [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Birma]], [[Brûnei]], de [[Filipinen]], [[Fjetnam]], [[Yndoneezje]], [[Japan]], [[Kambodja]], [[Maleizje]], [[Laos]], [[Nij-Seelân]], [[Sina]], [[Singapoer]], [[Súd-Koreä]] en [[Tailân]].
*[[2 jannewaris|2]] - Yn [[Kazachstan]] brekke [[protesten yn Kazachstan (2022)|grutskalige protesten]] út tsjin it [[regear]] fan [[diktator]] [[Kassym-Jomart Tokajev]]. Dy binne yn 't earstoan rjochte tsjin 'e ferheging fan 'e [[benzine]]prizen, mar kantsje har de folgjende dagen almar mear oan tsjin 'e [[korrupsje]] fan 'e hearskjende [[elite]].
*[[6 jannewaris|6]] - Yn [[Kazachstan]] wurde [[protesten yn Kazachstan (2022)|de protesten]] troch de autoriteiten mei grouwélich [[geweld]] de kop yn drukt. Guon oare leden fan 'e [[Kollektive Feilichheidsferdrachsorganisaasje]], wêrûnder [[Ruslân]] en [[Wyt-Ruslân]], stjoere op fersyk fan [[presidint]] [[Kassym-Jomart Tokajev]] helptroepen.
*[[7 jannewaris|7]] - Der hawwe no wrâldwiid 300 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[10 jannewaris|10]] - Foar it earst wurdt der mei súkses in [[baarch|bargehert]] yn in [[minske]] [[orgaantransplantaazje|transplantearre]].
*10 - Yn [[Nederlân]] wurdt nei in [[kabinetsformaasje|formaasje]] fan 299 [[dagen]] (de langste ea) it [[Kabinet-Rutte IV]] ynstallearre.
*[[15 jannewaris|15]] - In [[útbarsting fan de Hunga Tonga (2022)|grutte útbarsting]] fan 'e ûnderseeske [[fulkaan]] de [[Hunga Tonga]], yn [[Tonga]], soarget foar [[tsûnamy]]warskôgings yn it hiele gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]]. De skea falt ta, behalven yn [[Perû]], dêr't de weagen [[oaljeramp yn Perû (2022)|in oaljeramp]] feroarsaakje. De útbarsting easket yn Tonga 5 [[minske]]libbens en oerdekt it lân mei in tsjûke laach [[gif]]tige [[fulkanyske jiske]], wat foar swierrichheden op it mêd fan [[drinkwetter]]foarsjenning liedt.
*[[20 jannewaris|20]] - It [[Nederlân]]ske [[online]] [[konsuminteprogramma]] ''[[BOOS (websearje)|BOOS]]'' publisearret in [[fideo]] wêryn't ferskate meiwurkers fan 'e [[tillefyzjeprogramma|tillefyzje]][[talintejacht]]en ''[[The Voice of Holland]]'' en ''[[The Voice Kids (Nederlân)|The Voice Kids]]'', ûnder wa [[orkest]]lieder [[Jeroen Rietbergen]] en [[sjuery (kompetysje)|sjuerylid]] [[Ali B]], beskuldige wurde fan [[seksueel oer de grins geand gedrach]], wat ta it stopsetten fan 'e programma's en in grut trelit yn 'e [[media]] liedt.
*[[21 jannewaris|21]] - By [[bombardemint op de finzenis yn Saäda|in bombardemint]] troch [[Saûdy-Araabje]] fan 'e [[Jemen]]ityske [[stêd]] [[Saäda]], yn it ramt fan 'e oangeande [[Twadde Jemenityske Boargeroarloch]], wurdt de pleatslike [[finzenis]] rekke ynstee fan posysjes fan 'e [[Hûty]]rebellen. Der komme teminsten 70 [[finzen]]n om.
*[[23 jannewaris|23]] - By [[steatsgreep yn Boerkina Faso (2022)|in steatsgreep]] yn [[Boerkina Faso]] wurdt [[presidint]] [[Roch Marc Christian Kaboré]] troch it [[kriichsmacht|leger]] ôfset.
* 23 - De [[tropyske stoarm]] [[Tropyske stoarm Ana (2022)|Ana]] slacht ta yn it [[easten]] fan [[Súdlik Afrika]] en easket 115 [[libben]]s yn [[Madagaskar]], [[Malawy]] en [[Mozambyk]].
*[[28 jannewaris|28]] - It tal [[faksinaasje]]s tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] dat wrâldwiid dien is, passearret de 10 miljard.
;febrewaris
*[[1 febrewaris|1]] - [[Denemark]] heft alle beheinende maatregels yn it ramt fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]] op.
*1 - [[Eastenryk]] wurdt it earste lân dêr't [[faksinaasje]] tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] no ferplichte is.
*[[3 febrewaris|3]] - By in [[militêre operaasje]] fan [[kommando's]] fan it [[Amerikaanske Leger]] yn it noardwesten fan [[Syrje]] komt de lieder fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje]], [[Abû Ibrahim al-Hasjimi al-Koerasji]], om as er himsels [[ûntploffing|opblaasd]] om syn [[finzen]]name tsjin te kearen.
*3 - [[Yndia]] wurdt it trêde lân op 'e wrâld nei de [[Feriene Steaten]] en [[Brazylje]] dêr't no mear as 500.000 [[minsken]] [[ferstoarn]] binne oan [[COVID-19]].
*[[4 febrewaris|4]]-[[20 febrewaris|20]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Olympyske Winterspullen 2022]] holden.
*[[5 febrewaris|5]] - It tal [[stjergefal]]len yn 'e [[Feriene Steaten]], feroarsake troch de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]], passearret de 900.000. 
*[[8 febrewaris|8]] - Der hawwe no wrâldwiid 400 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[15 febrewaris|15]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[prins]] [[Andrew, hartoch fan York|Andrew]] treft in [[skikking]] mei [[Virginia Giuffre]], de [[Feriene Steaten|Amerikaanse]] dy't him beskuldiget fan [[seksueel misbrûk]] by syn besiken oan 'e [[filla]] fan [[miljonêr]] en [[sedemisdriuw|sededelinkwint]] [[Jeffrey Epstein]].
*[[17 febrewaris|17]]-[[21 febrewaris|21]] - Yn fiif [[dagen]] tiid wurde [[Nederlân]] en de rest fan [[Noardwest-Jeropa]] troffen troch trije swiere [[stoarm]]en: [[Stoarm Dudley|Dudley]], [[Stoarm Eunice|Eunice]] en [[Stoarm Franklin|Franklin]]. Dêrby falle teminsten 14 [[dea]]den.
*[[21 febrewaris|21]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]] erkent de ûnôfhinklikheid fan 'e selsútroppen [[republiken]] [[Folkrepublyk Donjetsk|Donjetsk]] en [[Folkrepublyk Lûhansk|Lûhansk]], de gebieten yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] dy't yn 'e hannen binne fan [[etnysk]] [[Russen|Russyske]] [[rebel]]len. 
*[[22 febrewaris|22]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Olaf Scholz]] leit it goedkarringsproses stil fan [[Nord Stream&amp;nbsp;2]], in nije [[ierdgas]]piiplieding fan [[Ruslân]] troch de [[Eastsee]] nei Dútslân. Dêrtroch kin dy, hoewol foltôge, foarearst net yn gebrûk nommen wurde. Dit is ien fan 'e [[sanksje]]s tsjin Ruslân fanwegen it erkennen fan 'e rebellerepublykjes yn it easten fan 'e [[Oekraïne]]. Oare sanksjes fan û.o. de [[Jeropeeske Uny]], de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Japan]], [[Kanada]] en [[Austraalje (lân)|Austraalje]] treffe Russyske [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] en teffens [[oligarch|oligargen]] yn it freonefermidden fan [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]].
*[[24 febrewaris|24]] - [[Ruslân]] fiert [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|in grutskalige militêre ynfal]] yn 'e [[Oekraïne]] út. Dêrmei giet de [[Russysk-Oekraynske Oarloch]], dat sûnt [[2014]] in konflikt mei lege yntinsiteit is, in folslein nije faze yn. [[Westerske wrâld|Westerske lannen]] kundigje ekstreme sanksjes tsjin Ruslân oan.
*[[25 febrewaris|25]] - Yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] begjint [[Belis fan Mariûpol|it belis]] fan 'e stêd [[Mariûpol]] troch [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]].
*[[26 febrewaris|26]] - [[Dútslân]], dat sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] gjin [[wapen]]s levere hat oan lannen dy't yn [[oarloch]] binne, makket in ommeswaai en beslút ta it leverjen fan wapens oan 'e [[Oekraïne]]. De [[Feriene Steaten]] en de [[Jeropeeske Uny]] komme ta oerienstimming om beskate [[Ruslân|Russyske]] [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] út te sluten fan it ynternasjonaal betellingsferkear by wize fan [[sanksje]] foar de [[Russyske ynvaazje fan de Oekraïne (2022)|Russyske ynvaazje fan 'e Oekraïne]].
*[[27 febrewaris|27]] - Yn [[Wyt-Ruslân]] wurdt in [[referindum]] holden wêrby't de [[befolking]] ynstimd hawwe soe mei it opheffen fan 'e net-[[atoombom|nukleêre]] status fan it lân en ek mei de permaninte stasjonearring fan [[Ruslân|Russyske]] troepen yn it lân. Mei't Wyt-Ruslân in [[diktatuer]] is dêr't gjin frije en earlike [[ferkiezing]]s besteane, is ûndúdlik wat de wiere útslach fan it referindum is.
*[[28 febrewaris|28]] - Yn in ienriedigens mei de rest fan 'e [[Westerske wrâld]] dêr't gjin presedint foar bestiet, kundigje ek [[Switserlân]], [[Monako]] en [[Singapoer]] sanksjes ôf tsjin [[Ruslân]] omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]].
;maart
*[[2 maart|2]] - Neffens de [[Feriene Naasjes]] binne al 2 miljoen [[flechtling]]en de [[oarloch]] yn 'e [[Oekraïne]] ûntflechte troch de grinzen fan buorlannen oer te gean.
*[[3 maart|3]] - Yn it suden fan 'e [[Oekraïne]] falt de stêd [[Cherson]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. Ek de [[Kearnsintrale Zaporizja]] wurdt troch de Russen ferovere, wêrby't se de gebouwen fan 'e sintrale mei [[artillery]] besjitte. De [[domdrystens]] fan dat dwaan wurdt wrâldwiid skande fan sprutsen.
*[[4 maart|4]] - Yn [[Ruslân]] wurdt in nije [[wet]] oannommen, dy't 15 jier [[finzenisstraf]] set op it fersprieden fan &quot;[[nepnijs]]&quot; oer de &quot;[[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|spesjale militêre operaasje]]&quot; yn 'e [[Oekraïne]]. In protte bûtenlânske [[media]]-[[organisaasje]]s, wêrûnder [[CNN]] en de [[BBC]], beëinigje har wurk yn it lân.
*[[4 maart|4]]-[[13 maart|13]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Paralympyske Winterspullen 2022]] holden. [[Ruslân]] en syn bûnsgenoat [[Wyt-Ruslân]] wurde omreden fan harren ferantwurdlikens foar de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]] útsletten fan dielname.
*[[8 maart|8]] - [[Ierdoaljemaatskippij]] [[Shell]], [[restaurant]]keatling [[McDonald's]], [[frisdrinken]]produsint [[Coca-Cola]] en [[kofjehûs]]keatling [[Starbucks]] lûke har omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] werom út [[Ruslân]].
*[[10 maart|10]] - [[Sily]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[16 maart|16]] - By de [[Nederlânske gemeenteriedsferkiezings (2022)|gemeenteriedsferkiezings]] yn [[Nederlân]] binne benammen de lokale [[politike partij]]en de grutte winners.
*[[24 maart|24]] - De [[NATO]] makket bekend dat der 40.000 man gefjochtstroepen ekstra stasjonearre wurde sille oan 'e eastflank fan it bûngenoatskip, yn [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemeenje]] en [[Bulgarije]], yn ferbân mei de nije bedriging dy't [[Ruslân]] ynhâldt sûnt de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]]. 
*[[25 maart|25]] - It [[regear]] fan [[Ruslân]] makket bekend dat &quot;de earste faze&quot; fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] foltôge is, en dat de striid fan no ôf oan benammen taspitst wurde sil op 'e eastlike [[Donbas]]-regio.
*[[29 maart|29]] - It regear fan [[Ruslân]] kundiget oan dat yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] de [[oarloch]]shannelings om 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]] hinne &quot;struktureel werombrocht&quot; wurde sille. [[Westerske wrâld|Westerske]] analisten hâlde it derop dat by de Russyske lieding it besef trochkringt dat it mei de hjoeddeistige steat fan it [[Russyske Leger]] net mooglik is om Kiëv yn te nimmen.
;april
*[[3 april|3]] - Nei de weromlûking fan [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] út [[Bûtsja]], in westlike [[foarstêd]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]], komt oan it ljocht dat dêr 300 oant 400 [[boarger]]s troch it [[Russyske Leger]] [[fermoarde]] binne by it saneamde [[Bloedbad fan Bûtsja]]. Dat wurdt rûnom oanmurken foar in [[oarlochsmisdie]]. Yn 'e [[Westerske wrâld]] wurdt skokt reägearre en oproppen ta noch strangere sanksjes tsjin Ruslân.
*[[7 april|7]] - De [[Algemiene Gearkomste fan 'e Feriene Naasjes]] stimt mei 93 tsjin 24 lidsteaten om [[Ruslân]] út 'e [[Minskerjochteried fan 'e Feriene Naasjes]] te setten. 58 lannen ûnthâlde har fan stimming.
*[[8 april|8]] - [[Ruslân]] kriget rûnom [[krityk]] as it [[bombardemint fan it treinstasjon fan Kramatorsk|in bombardemint]] útfierd op it [[treinstasjon]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Kramatorsk]]. By de oanfal komme 59 [[boarger]]s om dy't de krite besochten te ûntflechtsjen en reitsje 109 oaren [[ferwûne]].
*[[9 april|9]] - De [[Pakistan|Pakistaanske]] [[premier]] [[Imran Khan]] moat ôftrede nei't er yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Pakistan)|Nasjonale Assimblee]] in [[moasje fan wantrouwen]] ferlern hat. Hy wurdt twa dagen letter opfolge troch [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Shehbaz Sharif]].
*[[13 april|13]] - Der hawwe no wrâldwiid 500 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[14 april|14]] - By in [[Oekraïne|Oekraynske]] raketoanfal wurdt de ''[[Moskva (skip út 1979)|Moskva]]'', it [[flaggeskip]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[Swarte-Seefloat]], ta [[sinken]] brocht.
*[[24 april|24]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske presidintsferkiezings (2022)|Frânske presidintsferkiezings]] ferslacht de sittende [[sintrisme|sintristyske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] syn [[ekstreem-rjochts]]e útdaachster [[Marine Le Pen]].
*[[25 april|25]] - [[Miljardêr]] [[Elon Musk]], wrâlds [[rykdom|rykste]] man, skaft foar [[$]]44&amp;nbsp;miljard it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] oan.
*[[27 april|27]] - [[Ruslân]] set de levering fan [[ierdgas]] oan [[Poalen]] en [[Bulgarije]] stil as dy lannen wegerje te beteljen yn [[Russyske roebel|roebels]]. (Yn it [[kontrakt]] is fêstlein dat se yn [[Amerikaanske dollar|dollars]] of [[euro's]] betelje meie, mar troch de ynternasjonale [[boycot]] fan Ruslân yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] kin Ruslân net by tegoeden yn bûtenlânske [[faluta]].)
*27 - De [[bitcoin]] wurdt in offisjele [[muntienheid]] fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]].
;maaie
*[[2 maaie|2]] - [[Ruslân]] kundiget oan dat it him, omreden fan 'e ynternasjonale [[sanksje]]s dy't tsjin it lân ôfkundige binne yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]], binnen twa jier weromlûke sil út 'e gearwurking oangeande [[romtefeart]] op it mêd fan it [[Ynternasjonaal Romtestasjon ISS]].
*[[6 maaie|6]] - De [[Omgong fan Itaalje]] 2022 start yn [[Bûdapest]] [[Hongarije]].
*[[9 maaie|9]] - [[Premier]] [[Mahinda Rajapaksa]] fan [[Sry Lanka]] treedt ôf nei [[protesten yn Sry Lanka (2022)|oanhâldende en fûleinige protesten]] tsjin 'e [[ekonomyske krisis yn Sry Lanka (2022)|ekonomyske krisis yn it lân]].
*9 - By [[Filipynske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wurdt [[Ferdinand Marcos jr.]], better bekend ûnder syn [[bynamme]] &quot;Bongbong&quot;, keazen ta de nije [[presidint]]. Hy is de [[soan]] fan [[Ferdinand Marcos]], dy't yn 'e [[1970-er jierren|1970-er]] en [[1980-er jierren]] as [[diktator]] yn skrikbewâld fierde yn it lân.
*[[11 maaie|11]] - By de [[stêd]] [[Djenin]], yn it [[Westjordaanlân]], wurdt de [[Palestina|Palestynske]] [[ferslachjouster]] foar [[Al-Jazeera]] [[Sjiriin Abû Akleh]] [[dea]]sketten as se ferslach docht fan botsings tusken Palestynske [[demonstraasje (protest)|demonstranten]] en [[Israel]]yske [[soldaten]]. Ut ferklearrings fan [[tsjûge (strafrjocht)|eachtsjûgen]] en ûndersyk troch ferskate [[media]], wêrûnder Al-Jazeera en [[CNN]], docht bliken dat it giet om in opsetlike [[moard]] troch in Israelyske [[skerpskutter]].
*[[12 maaie|12]] - [[Sagittarius A*]], in supermassyf [[swart gat]] yn it sintrum fan 'e [[Molkewei]], wurdt troch [[astronomen]] foar it earst direkt yn byld brocht.
*12 - Yn 'e [[Feriene Steaten]] binne no mear as 1 miljoen [[minsken]] [[ferstoarn]] oan [[COVID-19]].
*[[13 maaie|13]] - It frachtskip de ''Ilse-Marie'' út [[Warten]] fart de [[Ljouwert (stêd)|Ljouwerter]] wenwyk [[Suderbuorren (wyk)|Suderbuorren]] yn as de [[skipper (gesachfierder)|skipper]] net goed wurden is, en fernielt dêrby ferskate [[oanlissteger]]s en [[boat]]sjes.
*[[14 maaie|14]] - [[Oekraïne|Oekraynske]] troepen ferdriuwe de [[Ruslân|Russyske]] ynfallers út 'e omkriten fan 'e op ien nei grutste stêd fan 'e Oekraïne, [[Charkiv]], en winne sa de [[Slach om Charkiv (2022)|Slach om Charkiv]].
*[[15 maaie|15]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] ferklearret [[Titus Brandsma]] [[hillichferklearring|hillich]].
*[[16 maaie|16]] - De lêste ferdigeners fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Mariûpol]], oan 'e [[kust]] fan 'e [[See fan Azov]], [[oerjefte|jouwe har oer]] oan 'e [[Ruslân|Russyske]] ynfallers. Dêrmei komt der nei 82 [[dagen]] in ein oan 'e [[Slach om Mariûpol (2022)|Slach om Mariûpol]].
*[[18 maaie|18]] - [[Finlân]] en [[Sweden]] freegje it lidmaatskip fan 'e [[NATO]] oan, mei't se benaud wurden binne fan 'e agresje fan [[Ruslân]] tsjin 'e [[Oekraïne]].
*[[20 maaie|20]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) hâldt in [[gearkomste|needgearkomste]] oer it opdûken fan gefallen fan 'e [[apepokken]] yn in tsienmannich [[lannen]] bûten it natuerlike [[ferspriedingsgebiet]] yn [[Sintraal-Afrika]] en [[West-Afrika]].
*[[21 maaie|21]] - By [[Australyske ferkiezings (2022)|federale ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ferslacht de [[sosjalist]]yske [[Laborpartij (Austraalje)|Laborpartij]] fan [[Anthony Albanese]] de [[Liberale Partij fan Austraalje|Liberaal]]-[[Nasjonale Partij fan Austraalje|Nasjonale]] [[koälysje]] fan sittend [[premier]] [[Scott Morrison]]. De [[elektoraat|kiezers]] binne benammen ûntefreden oer it fierhinne negearjen troch Morrison-en-dy fan it [[klimaatferoaring]]sfraachstik.
*[[24 maaie|24]] - By [[skoallesjitpartij yn Uvalde|in sjitpartij]] yn in [[legere skoalle]] yn [[Uvalde (Teksas)|Uvalde]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], rjochtet in mei [[mitrailleur]]s bewapene [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] 18-jierrige [[jonge]] in [[bloedbad]] oan. Der komme 19 [[bern (persoan)|bern]] en 2 [[learkrêft]]en om. De dieder, dy't foartiid ek syn eigen [[beppe]] besocht hat te fermoardzjen, wurdt troch de [[plysje]] deasketten.
;juny
* [[2 juny|2]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint it saneamde [[Patina Jubileum fan Elizabeth II|Platina Jubileum]], wêrby't fiert wurdt dat [[keninginne]] [[Elizabeth II fan it Feriene Keninkryk|Elizabeth&amp;nbsp;II]] 70 jier op 'e troan sit.
* [[5 juny|5]] - By [[Tsjerke-oanfal yn Owo|in bomoanslach en besjitting]] fan in [[tsjerke]] yn [[Owo]], yn [[Nigearia]], komme mear as 50 [[minske]]n om en reitsje nochris 60 oaren [[ferwûne]]. De [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] wurdt opeaske troch [[Islamityske Steat yn West-Afrika]].
* [[6 juny|6]] - De 88ste [[Alvestêdetocht op de Fyts]] giet de boeken yn as ien fan de swierste âlvestêdetochten ea fanwegen it minne [[waar]] ([[rein (delslach)|rein]] en hurde [[wyn (waar)|wyn]]).
*6 - Foar it earst yn 125-jier moat de [[Bûnspartij foar Senioaren]] healwei de twadde omgong beëinige wurden fanwegen it minne [[waar]].
* [[9 juny|9]] - [[Tailân]] dekriminalisearret it rekreätyf gebrûk fan [[kannabis]] en [[himp]].
* [[14 juny|14]] - It [[regear]] fan it eilânsteatsje [[Kiribaty]], yn 'e [[Stille Súdsee]], ropt de [[needtastân]] út omreden fan slimme en oanhâldende [[drûchte]].
* [[19 juny|19]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske parlemintsferkiezings (2022)|Frânske parlemintsferkiezings]] behellet de [[Ensemble Citoyens|Ensemble]]-[[koälysje]], fan [[presidint]] [[Emmanuel Macron]], de oerwinning mei 245 fan 577 sitten yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Frankryk)|Nasjonale Assimblee]]. Ensemble ferliest lykwols de absolute mearderheid.
* 19 - By de [[Kolombiaanske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn [[Kolombia]] wurdt foar it earst yn 'e [[Kolombiaanske skiednis|skiednis fan it lân]] in [[links (polityk)|linkse]] kandidaat, de eardere [[guerrilja]]strider [[Gustavo Petro]], ta it heechste [[amt (funksje)|amt]] keazen.
* [[22 juny|22]] - It easten fan [[Afganistan]] wurdt troffen troch [[ierdbeving yn Afganistan (juny 2022)|in ierdbeving]] mei in krêft fan 5,9 op 'e [[skaal fan Richter]]. Dêrby komme teminsten 1.500 [[minske]]n yn Afganistan om en 43 yn it oanbuorjende [[Pakistan]].
* [[24 juny|24]] - Yn 'e [[Russysk-Oekraynske Oarloch]] falt de stêd [[Sevjerodonjetsk]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. 
* 24 - It [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]], dat in [[konservative]] mearderheid hat sûnt [[presidint]] [[Donald Trump]] der trije aartskonservative [[rjochter]]s yn beneamde, smyt in eardere [[fûnis|útspraak]] yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Roe v. Wade]]'' út [[1973]] om en heft dêrmei it algemien rjocht op [[abortus]] yn 'e [[Feriene Steaten]] op.
* [[28 juny|28]]-[[30 juny|30]] - Op in top yn [[Madrid]] akseptearret de [[NATO]] it fersyk om lidmaatskip troch [[Sweden]] en [[Finlân]], nei't [[presidint]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] fan [[Turkije]] syn ferset dêrtsjin opjûn hat.
;july
*[[1 july|1]] - [[Switserlân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*1 - De [[Omgong fan Frankryk]] 2022 start yn [[Keappenhaven]] [[Denemark]].
*[[3 july|3]] - In geastlik siike man sjit yn in winkelsintrum yn 'e [[Denemark|Deenske]] haadstêd [[Keappenhaven]] trije minsken dea, en en der reitsje meardere minsken ferwûne.
*[[7 july|7]] - [[Boris Johnson]] treedt ôf as lieder fan de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]], mar is fan doel [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] te bliuwen oant in nije lieder keazen is.&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/2435695-premier-johnson-kondigt-vertrek-aan-wil-aanblijven-tot-er-een-opvolger-is {{nl}} NOS, 7-7-2022, Premier Johnson kondigt vertrek aan, wil aanblijven tot er een opvolger is]&lt;/ref&gt;
* [[8 july|8]] - De [[Japan]]ske âld-[[premier]] [[Shinzo Abe]] wurdt delsketten by in [[taspraak|ferkiezingstaspraak]] yn [[Nara]] en beswykt oan syn [[ferwûning]]en.
* [[9 july|9]] - [[Presidint]] [[Gotabaya Rajapaksa]] en [[premier]] [[Ranil Wickremesinghe]] fan [[Sry Lanka]] stimme dermei yn om ôf te treden as gefolch fan 'e [[protesten yn Sry Lanka (2022)|grutskalige en oanhâldende protesten]] tsjin 'e [[ekonomy]]ske krisis yn it lân.
* [[24 july|24]] -  De Deenske hurdfytser [[Jonas Vingegaard]] wint de [[Omgong fan Frankryk]] 2022
* 24 -  De fernijde [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] set útein yn [[Parys]].
* [[30 july|30]] - Nei twa jier sûnder skûtsjesilen giet it [[Sintrale Kommisje Skûtsjesilen|SKS kampioenskip]] yn 2022 wer los
* [[31 july|31]] -  De Nederlânske hurdfytser [[Annemiek van Vleuten]] wint de [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] 2022

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[4 jannewaris|4]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise (* [[1925]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige, spesjalisearre yn it [[Noardfrysk]] (* [[1931]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Frank Leyendekker]], Frysk-Amerikaansk boer en hynsteman (* [[1928]])
* [[20 jannewaris|20]] - [[Meat Loaf]] (Marvin Lee Aday), Amerikaansk sjonger (* [[1947]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Jean-Claude Mézières]], Frânsk auteur (* [[1938]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[Gert Schutte]], Nederlânsk politikus (* [[1939]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Klaas Tuinstra]], Frysk politikus (* [[1945]])
* [[9 febrewaris|9]] - [[Sebastian Bieniek]], Dútsk keunstner (* [[1975]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer (* [[1931]])
;maart
* [[17 maart|17]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper (* [[1931]])
* [[20 maart|20]] - [[Piet Paulusma]], Frysk waarman (* [[1956]])
;april
* [[3 april|3]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus (* [[1927]])
* [[14 april|14]] - [[Alex Brenninkmeijer]], Nederlânsk jurist en Nasjonale Ombudsman (* [[1951]])
* [[18 april|18]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist (* [[1934]])
* [[22 april|22]] - [[Jan Rot (sjonger)|Jan Rot]], Nederlânsk sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1957]])
* [[25 april|25]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger (* [[1948]])
* [[28 april|28]] - [[Leo Beerendonk]], Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* 28 - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur (* [[1942]])
* [[30 april|30]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]])
;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Ric Parnell]], Ingelsk drummer (* [[1951]])
* [[4 maaie|4]] - [[Harm Ottenbros]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1943]])
* 4 - [[Sis van Rossem]], Nederlânsk keunsthistoarikus (* [[1945]])
* [[9 maaie|9]] - [[Jody Lukoki]], Kongoleesk-Nederlânsk fuotballer (* [[1992]])
* [[10 maaie|10]] - [[Trevor Strnad]], Amerikaansk sjonger (* [[1981]])
* [[11 maaie|11]] - [[Henk Groot]]  Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* [[11 maaie|11]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer (* [[1940]])
* [[13 maaie|13]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], [[Feriene Arabyske Emiraten|Arabysk]] presidint en Emir fan Abu Dhabi (* [[1948]])
* [[15 maaie|15]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist (* [[1940]])
* [[17 maaie|17]] - [[Vangelis]], Gryksk muzikant en komponist (* [[1943]])
* [[21 maaie|21]] - [[Colin Cantwell]], Amerikaansk keunstner en animator (* [[1932]])
* [[22 maaie|22]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]])
* [[25 maaie|25]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1931]])
* 25 - [[Gijs de Lange]], Nederlansk akteur (* [[1956]])
* [[26 maaie|26]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger (* [[1961]])
* 26 - [[Willibrord Frequin]], Nederlânsk sjoernalist en programmamaker (* [[1941]])
* 26 - [[Alan White (drummer)|Alan White]], Ingelsk drummer (* [[1949]])
* [[27 maaie|27]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]])
* [[28 maaie|28]] - [[Bujar Nishani]], Albaansk presidint (* [[1966]])
* [[29 maaie|29]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger (* [[1935]])
;juny
* [[5 juny|5]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]])
* [[7 juny|7]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach (* [[1940]])
* [[8 juny|8]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]])
* [[11 juny|11]] - [[Ebeltje Boekema-Hut]], Aldste frou fan Nederlân (* [[1911]])
* [[12 juny|12]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]])
* [[13 juny|13]] - [[Henri Garcin]], Nederlânsk akteur (* [[1928]])
* [[17 juny|17]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur (* [[1930]])
* [[19 juny|19]] - [[Wim Dik]], Nederlânsk bestjoerder (* [[1939]])
* [[23 juny|23]] - [[Stien Baas-Kaiser]], Nederlânsk hurdrydster (* [[1938]])
;july
* [[3 july|3]] - [[Remco Campert]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1929]])
* [[5 july|5]] - [[Manny Charlton]], Skotsk gitarist (* [[1941]])
* [[6 july|6]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])
* [[6 july|6]] - [[Nop de Graaf]], Mei-grûnlizzer Kameleondoarp Terherne (* [[1956]])
* [[8 july|8]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])
* 8 - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]])
* 8 - [[José Eduardo dos Santos]], Angoleesk presedint (* [[1942]])
* 8 - [[Luis Echeverría]], Meksikaansk presedint (* [[1922]])
* 8 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* 9 - [[Gerrit Hensens]], Nederlânsk politikus (* [[1930]])
* [[11 july|11]] - [[Monty Norman]] Britsk filmmuzykkomponist (* [[1928]])
* [[14 july|14]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])
* 14 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]])
* [[20 july|20]] - [[Cas Enklaar]], Nederlânsk akteur (* [[1943]])
* [[23 july|23]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer (* [[1931]])
* [[24 july|24]] - [[Win Remmerswaal]], Nederlânsk honkballer (* [[1954]])
* [[26 july|26]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer (* [[1933]])
* [[28 july|28]] - [[Leontien Ceulemans]], Nederlânsk aktrise en presintatrise (* [[1952]])
* [[29 july|29]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])
* [[30 july|30]] - [[Jean Bobet]], Frânsk hurdfytser (* [[1930]])
* [[31 july|31]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer (* [[1934]])

==Tillefyzje==
* ''[[Star Trek: Strange New Worlds]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2022| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>ixxpik09wuqq28efts2zcfcush1efvp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085633</id>
      <parentid>1085445</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:59:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ ferkearde dei</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27999" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
;jannewaris
*[[1 jannewaris|1]] - It [[Regional Comprehensive Economic Partnership]], de grutste [[frijhannel]]sône fan 'e wrâld, wurdt yn wurking steld. It gebiet omfiemet [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Birma]], [[Brûnei]], de [[Filipinen]], [[Fjetnam]], [[Yndoneezje]], [[Japan]], [[Kambodja]], [[Maleizje]], [[Laos]], [[Nij-Seelân]], [[Sina]], [[Singapoer]], [[Súd-Koreä]] en [[Tailân]].
*[[2 jannewaris|2]] - Yn [[Kazachstan]] brekke [[protesten yn Kazachstan (2022)|grutskalige protesten]] út tsjin it [[regear]] fan [[diktator]] [[Kassym-Jomart Tokajev]]. Dy binne yn 't earstoan rjochte tsjin 'e ferheging fan 'e [[benzine]]prizen, mar kantsje har de folgjende dagen almar mear oan tsjin 'e [[korrupsje]] fan 'e hearskjende [[elite]].
*[[6 jannewaris|6]] - Yn [[Kazachstan]] wurde [[protesten yn Kazachstan (2022)|de protesten]] troch de autoriteiten mei grouwélich [[geweld]] de kop yn drukt. Guon oare leden fan 'e [[Kollektive Feilichheidsferdrachsorganisaasje]], wêrûnder [[Ruslân]] en [[Wyt-Ruslân]], stjoere op fersyk fan [[presidint]] [[Kassym-Jomart Tokajev]] helptroepen.
*[[7 jannewaris|7]] - Der hawwe no wrâldwiid 300 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[10 jannewaris|10]] - Foar it earst wurdt der mei súkses in [[baarch|bargehert]] yn in [[minske]] [[orgaantransplantaazje|transplantearre]].
*10 - Yn [[Nederlân]] wurdt nei in [[kabinetsformaasje|formaasje]] fan 299 [[dagen]] (de langste ea) it [[Kabinet-Rutte IV]] ynstallearre.
*[[15 jannewaris|15]] - In [[útbarsting fan de Hunga Tonga (2022)|grutte útbarsting]] fan 'e ûnderseeske [[fulkaan]] de [[Hunga Tonga]], yn [[Tonga]], soarget foar [[tsûnamy]]warskôgings yn it hiele gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]]. De skea falt ta, behalven yn [[Perû]], dêr't de weagen [[oaljeramp yn Perû (2022)|in oaljeramp]] feroarsaakje. De útbarsting easket yn Tonga 5 [[minske]]libbens en oerdekt it lân mei in tsjûke laach [[gif]]tige [[fulkanyske jiske]], wat foar swierrichheden op it mêd fan [[drinkwetter]]foarsjenning liedt.
*[[20 jannewaris|20]] - It [[Nederlân]]ske [[online]] [[konsuminteprogramma]] ''[[BOOS (websearje)|BOOS]]'' publisearret in [[fideo]] wêryn't ferskate meiwurkers fan 'e [[tillefyzjeprogramma|tillefyzje]][[talintejacht]]en ''[[The Voice of Holland]]'' en ''[[The Voice Kids (Nederlân)|The Voice Kids]]'', ûnder wa [[orkest]]lieder [[Jeroen Rietbergen]] en [[sjuery (kompetysje)|sjuerylid]] [[Ali B]], beskuldige wurde fan [[seksueel oer de grins geand gedrach]], wat ta it stopsetten fan 'e programma's en in grut trelit yn 'e [[media]] liedt.
*[[21 jannewaris|21]] - By [[bombardemint op de finzenis yn Saäda|in bombardemint]] troch [[Saûdy-Araabje]] fan 'e [[Jemen]]ityske [[stêd]] [[Saäda]], yn it ramt fan 'e oangeande [[Twadde Jemenityske Boargeroarloch]], wurdt de pleatslike [[finzenis]] rekke ynstee fan posysjes fan 'e [[Hûty]]rebellen. Der komme teminsten 70 [[finzen]]n om.
*[[23 jannewaris|23]] - By [[steatsgreep yn Boerkina Faso (2022)|in steatsgreep]] yn [[Boerkina Faso]] wurdt [[presidint]] [[Roch Marc Christian Kaboré]] troch it [[kriichsmacht|leger]] ôfset.
* 23 - De [[tropyske stoarm]] [[Tropyske stoarm Ana (2022)|Ana]] slacht ta yn it [[easten]] fan [[Súdlik Afrika]] en easket 115 [[libben]]s yn [[Madagaskar]], [[Malawy]] en [[Mozambyk]].
*[[28 jannewaris|28]] - It tal [[faksinaasje]]s tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] dat wrâldwiid dien is, passearret de 10 miljard.
;febrewaris
*[[1 febrewaris|1]] - [[Denemark]] heft alle beheinende maatregels yn it ramt fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]] op.
*1 - [[Eastenryk]] wurdt it earste lân dêr't [[faksinaasje]] tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] no ferplichte is.
*[[3 febrewaris|3]] - By in [[militêre operaasje]] fan [[kommando's]] fan it [[Amerikaanske Leger]] yn it noardwesten fan [[Syrje]] komt de lieder fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje]], [[Abû Ibrahim al-Hasjimi al-Koerasji]], om as er himsels [[ûntploffing|opblaasd]] om syn [[finzen]]name tsjin te kearen.
*3 - [[Yndia]] wurdt it trêde lân op 'e wrâld nei de [[Feriene Steaten]] en [[Brazylje]] dêr't no mear as 500.000 [[minsken]] [[ferstoarn]] binne oan [[COVID-19]].
*[[4 febrewaris|4]]-[[20 febrewaris|20]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Olympyske Winterspullen 2022]] holden.
*[[5 febrewaris|5]] - It tal [[stjergefal]]len yn 'e [[Feriene Steaten]], feroarsake troch de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]], passearret de 900.000. 
*[[8 febrewaris|8]] - Der hawwe no wrâldwiid 400 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[15 febrewaris|15]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[prins]] [[Andrew, hartoch fan York|Andrew]] treft in [[skikking]] mei [[Virginia Giuffre]], de [[Feriene Steaten|Amerikaanse]] dy't him beskuldiget fan [[seksueel misbrûk]] by syn besiken oan 'e [[filla]] fan [[miljonêr]] en [[sedemisdriuw|sededelinkwint]] [[Jeffrey Epstein]].
*[[17 febrewaris|17]]-[[21 febrewaris|21]] - Yn fiif [[dagen]] tiid wurde [[Nederlân]] en de rest fan [[Noardwest-Jeropa]] troffen troch trije swiere [[stoarm]]en: [[Stoarm Dudley|Dudley]], [[Stoarm Eunice|Eunice]] en [[Stoarm Franklin|Franklin]]. Dêrby falle teminsten 14 [[dea]]den.
*[[21 febrewaris|21]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]] erkent de ûnôfhinklikheid fan 'e selsútroppen [[republiken]] [[Folkrepublyk Donjetsk|Donjetsk]] en [[Folkrepublyk Lûhansk|Lûhansk]], de gebieten yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] dy't yn 'e hannen binne fan [[etnysk]] [[Russen|Russyske]] [[rebel]]len. 
*[[22 febrewaris|22]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Olaf Scholz]] leit it goedkarringsproses stil fan [[Nord Stream&amp;nbsp;2]], in nije [[ierdgas]]piiplieding fan [[Ruslân]] troch de [[Eastsee]] nei Dútslân. Dêrtroch kin dy, hoewol foltôge, foarearst net yn gebrûk nommen wurde. Dit is ien fan 'e [[sanksje]]s tsjin Ruslân fanwegen it erkennen fan 'e rebellerepublykjes yn it easten fan 'e [[Oekraïne]]. Oare sanksjes fan û.o. de [[Jeropeeske Uny]], de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Japan]], [[Kanada]] en [[Austraalje (lân)|Austraalje]] treffe Russyske [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] en teffens [[oligarch|oligargen]] yn it freonefermidden fan [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]].
*[[24 febrewaris|24]] - [[Ruslân]] fiert [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|in grutskalige militêre ynfal]] yn 'e [[Oekraïne]] út. Dêrmei giet de [[Russysk-Oekraynske Oarloch]], dat sûnt [[2014]] in konflikt mei lege yntinsiteit is, in folslein nije faze yn. [[Westerske wrâld|Westerske lannen]] kundigje ekstreme sanksjes tsjin Ruslân oan.
*[[25 febrewaris|25]] - Yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] begjint [[Belis fan Mariûpol|it belis]] fan 'e stêd [[Mariûpol]] troch [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]].
*[[26 febrewaris|26]] - [[Dútslân]], dat sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] gjin [[wapen]]s levere hat oan lannen dy't yn [[oarloch]] binne, makket in ommeswaai en beslút ta it leverjen fan wapens oan 'e [[Oekraïne]]. De [[Feriene Steaten]] en de [[Jeropeeske Uny]] komme ta oerienstimming om beskate [[Ruslân|Russyske]] [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] út te sluten fan it ynternasjonaal betellingsferkear by wize fan [[sanksje]] foar de [[Russyske ynvaazje fan de Oekraïne (2022)|Russyske ynvaazje fan 'e Oekraïne]].
*[[27 febrewaris|27]] - Yn [[Wyt-Ruslân]] wurdt in [[referindum]] holden wêrby't de [[befolking]] ynstimd hawwe soe mei it opheffen fan 'e net-[[atoombom|nukleêre]] status fan it lân en ek mei de permaninte stasjonearring fan [[Ruslân|Russyske]] troepen yn it lân. Mei't Wyt-Ruslân in [[diktatuer]] is dêr't gjin frije en earlike [[ferkiezing]]s besteane, is ûndúdlik wat de wiere útslach fan it referindum is.
*[[28 febrewaris|28]] - Yn in ienriedigens mei de rest fan 'e [[Westerske wrâld]] dêr't gjin presedint foar bestiet, kundigje ek [[Switserlân]], [[Monako]] en [[Singapoer]] sanksjes ôf tsjin [[Ruslân]] omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]].
;maart
*[[2 maart|2]] - Neffens de [[Feriene Naasjes]] binne al 2 miljoen [[flechtling]]en de [[oarloch]] yn 'e [[Oekraïne]] ûntflechte troch de grinzen fan buorlannen oer te gean.
*[[3 maart|3]] - Yn it suden fan 'e [[Oekraïne]] falt de stêd [[Cherson]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. Ek de [[Kearnsintrale Zaporizja]] wurdt troch de Russen ferovere, wêrby't se de gebouwen fan 'e sintrale mei [[artillery]] besjitte. De [[domdrystens]] fan dat dwaan wurdt wrâldwiid skande fan sprutsen.
*[[4 maart|4]] - Yn [[Ruslân]] wurdt in nije [[wet]] oannommen, dy't 15 jier [[finzenisstraf]] set op it fersprieden fan &quot;[[nepnijs]]&quot; oer de &quot;[[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|spesjale militêre operaasje]]&quot; yn 'e [[Oekraïne]]. In protte bûtenlânske [[media]]-[[organisaasje]]s, wêrûnder [[CNN]] en de [[BBC]], beëinigje har wurk yn it lân.
*[[4 maart|4]]-[[13 maart|13]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Paralympyske Winterspullen 2022]] holden. [[Ruslân]] en syn bûnsgenoat [[Wyt-Ruslân]] wurde omreden fan harren ferantwurdlikens foar de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]] útsletten fan dielname.
*[[8 maart|8]] - [[Ierdoaljemaatskippij]] [[Shell]], [[restaurant]]keatling [[McDonald's]], [[frisdrinken]]produsint [[Coca-Cola]] en [[kofjehûs]]keatling [[Starbucks]] lûke har omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] werom út [[Ruslân]].
*[[10 maart|10]] - [[Sily]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[16 maart|16]] - By de [[Nederlânske gemeenteriedsferkiezings (2022)|gemeenteriedsferkiezings]] yn [[Nederlân]] binne benammen de lokale [[politike partij]]en de grutte winners.
*[[24 maart|24]] - De [[NATO]] makket bekend dat der 40.000 man gefjochtstroepen ekstra stasjonearre wurde sille oan 'e eastflank fan it bûngenoatskip, yn [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemeenje]] en [[Bulgarije]], yn ferbân mei de nije bedriging dy't [[Ruslân]] ynhâldt sûnt de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]]. 
*[[25 maart|25]] - It [[regear]] fan [[Ruslân]] makket bekend dat &quot;de earste faze&quot; fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] foltôge is, en dat de striid fan no ôf oan benammen taspitst wurde sil op 'e eastlike [[Donbas]]-regio.
*[[29 maart|29]] - It regear fan [[Ruslân]] kundiget oan dat yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] de [[oarloch]]shannelings om 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]] hinne &quot;struktureel werombrocht&quot; wurde sille. [[Westerske wrâld|Westerske]] analisten hâlde it derop dat by de Russyske lieding it besef trochkringt dat it mei de hjoeddeistige steat fan it [[Russyske Leger]] net mooglik is om Kiëv yn te nimmen.
;april
*[[3 april|3]] - Nei de weromlûking fan [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] út [[Bûtsja]], in westlike [[foarstêd]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]], komt oan it ljocht dat dêr 300 oant 400 [[boarger]]s troch it [[Russyske Leger]] [[fermoarde]] binne by it saneamde [[Bloedbad fan Bûtsja]]. Dat wurdt rûnom oanmurken foar in [[oarlochsmisdie]]. Yn 'e [[Westerske wrâld]] wurdt skokt reägearre en oproppen ta noch strangere sanksjes tsjin Ruslân.
*[[7 april|7]] - De [[Algemiene Gearkomste fan 'e Feriene Naasjes]] stimt mei 93 tsjin 24 lidsteaten om [[Ruslân]] út 'e [[Minskerjochteried fan 'e Feriene Naasjes]] te setten. 58 lannen ûnthâlde har fan stimming.
*[[8 april|8]] - [[Ruslân]] kriget rûnom [[krityk]] as it [[bombardemint fan it treinstasjon fan Kramatorsk|in bombardemint]] útfierd op it [[treinstasjon]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Kramatorsk]]. By de oanfal komme 59 [[boarger]]s om dy't de krite besochten te ûntflechtsjen en reitsje 109 oaren [[ferwûne]].
*[[9 april|9]] - De [[Pakistan|Pakistaanske]] [[premier]] [[Imran Khan]] moat ôftrede nei't er yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Pakistan)|Nasjonale Assimblee]] in [[moasje fan wantrouwen]] ferlern hat. Hy wurdt twa dagen letter opfolge troch [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Shehbaz Sharif]].
*[[13 april|13]] - Der hawwe no wrâldwiid 500 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[14 april|14]] - By in [[Oekraïne|Oekraynske]] raketoanfal wurdt de ''[[Moskva (skip út 1979)|Moskva]]'', it [[flaggeskip]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[Swarte-Seefloat]], ta [[sinken]] brocht.
*[[24 april|24]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske presidintsferkiezings (2022)|Frânske presidintsferkiezings]] ferslacht de sittende [[sintrisme|sintristyske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] syn [[ekstreem-rjochts]]e útdaachster [[Marine Le Pen]].
*[[25 april|25]] - [[Miljardêr]] [[Elon Musk]], wrâlds [[rykdom|rykste]] man, skaft foar [[$]]44&amp;nbsp;miljard it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] oan.
*[[27 april|27]] - [[Ruslân]] set de levering fan [[ierdgas]] oan [[Poalen]] en [[Bulgarije]] stil as dy lannen wegerje te beteljen yn [[Russyske roebel|roebels]]. (Yn it [[kontrakt]] is fêstlein dat se yn [[Amerikaanske dollar|dollars]] of [[euro's]] betelje meie, mar troch de ynternasjonale [[boycot]] fan Ruslân yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] kin Ruslân net by tegoeden yn bûtenlânske [[faluta]].)
*27 - De [[bitcoin]] wurdt in offisjele [[muntienheid]] fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]].
;maaie
*[[2 maaie|2]] - [[Ruslân]] kundiget oan dat it him, omreden fan 'e ynternasjonale [[sanksje]]s dy't tsjin it lân ôfkundige binne yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]], binnen twa jier weromlûke sil út 'e gearwurking oangeande [[romtefeart]] op it mêd fan it [[Ynternasjonaal Romtestasjon ISS]].
*[[6 maaie|6]] - De [[Omgong fan Itaalje]] 2022 start yn [[Bûdapest]] [[Hongarije]].
*[[9 maaie|9]] - [[Premier]] [[Mahinda Rajapaksa]] fan [[Sry Lanka]] treedt ôf nei [[protesten yn Sry Lanka (2022)|oanhâldende en fûleinige protesten]] tsjin 'e [[ekonomyske krisis yn Sry Lanka (2022)|ekonomyske krisis yn it lân]].
*9 - By [[Filipynske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wurdt [[Ferdinand Marcos jr.]], better bekend ûnder syn [[bynamme]] &quot;Bongbong&quot;, keazen ta de nije [[presidint]]. Hy is de [[soan]] fan [[Ferdinand Marcos]], dy't yn 'e [[1970-er jierren|1970-er]] en [[1980-er jierren]] as [[diktator]] yn skrikbewâld fierde yn it lân.
*[[11 maaie|11]] - By de [[stêd]] [[Djenin]], yn it [[Westjordaanlân]], wurdt de [[Palestina|Palestynske]] [[ferslachjouster]] foar [[Al-Jazeera]] [[Sjiriin Abû Akleh]] [[dea]]sketten as se ferslach docht fan botsings tusken Palestynske [[demonstraasje (protest)|demonstranten]] en [[Israel]]yske [[soldaten]]. Ut ferklearrings fan [[tsjûge (strafrjocht)|eachtsjûgen]] en ûndersyk troch ferskate [[media]], wêrûnder Al-Jazeera en [[CNN]], docht bliken dat it giet om in opsetlike [[moard]] troch in Israelyske [[skerpskutter]].
*[[12 maaie|12]] - [[Sagittarius A*]], in supermassyf [[swart gat]] yn it sintrum fan 'e [[Molkewei]], wurdt troch [[astronomen]] foar it earst direkt yn byld brocht.
*12 - Yn 'e [[Feriene Steaten]] binne no mear as 1 miljoen [[minsken]] [[ferstoarn]] oan [[COVID-19]].
*[[13 maaie|13]] - It frachtskip de ''Ilse-Marie'' út [[Warten]] fart de [[Ljouwert (stêd)|Ljouwerter]] wenwyk [[Suderbuorren (wyk)|Suderbuorren]] yn as de [[skipper (gesachfierder)|skipper]] net goed wurden is, en fernielt dêrby ferskate [[oanlissteger]]s en [[boat]]sjes.
*[[14 maaie|14]] - [[Oekraïne|Oekraynske]] troepen ferdriuwe de [[Ruslân|Russyske]] ynfallers út 'e omkriten fan 'e op ien nei grutste stêd fan 'e Oekraïne, [[Charkiv]], en winne sa de [[Slach om Charkiv (2022)|Slach om Charkiv]].
*[[15 maaie|15]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] ferklearret [[Titus Brandsma]] [[hillichferklearring|hillich]].
*[[16 maaie|16]] - De lêste ferdigeners fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Mariûpol]], oan 'e [[kust]] fan 'e [[See fan Azov]], [[oerjefte|jouwe har oer]] oan 'e [[Ruslân|Russyske]] ynfallers. Dêrmei komt der nei 82 [[dagen]] in ein oan 'e [[Slach om Mariûpol (2022)|Slach om Mariûpol]].
*[[18 maaie|18]] - [[Finlân]] en [[Sweden]] freegje it lidmaatskip fan 'e [[NATO]] oan, mei't se benaud wurden binne fan 'e agresje fan [[Ruslân]] tsjin 'e [[Oekraïne]].
*[[20 maaie|20]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) hâldt in [[gearkomste|needgearkomste]] oer it opdûken fan gefallen fan 'e [[apepokken]] yn in tsienmannich [[lannen]] bûten it natuerlike [[ferspriedingsgebiet]] yn [[Sintraal-Afrika]] en [[West-Afrika]].
*[[21 maaie|21]] - By [[Australyske ferkiezings (2022)|federale ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ferslacht de [[sosjalist]]yske [[Laborpartij (Austraalje)|Laborpartij]] fan [[Anthony Albanese]] de [[Liberale Partij fan Austraalje|Liberaal]]-[[Nasjonale Partij fan Austraalje|Nasjonale]] [[koälysje]] fan sittend [[premier]] [[Scott Morrison]]. De [[elektoraat|kiezers]] binne benammen ûntefreden oer it fierhinne negearjen troch Morrison-en-dy fan it [[klimaatferoaring]]sfraachstik.
*[[24 maaie|24]] - By [[skoallesjitpartij yn Uvalde|in sjitpartij]] yn in [[legere skoalle]] yn [[Uvalde (Teksas)|Uvalde]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], rjochtet in mei [[mitrailleur]]s bewapene [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] 18-jierrige [[jonge]] in [[bloedbad]] oan. Der komme 19 [[bern (persoan)|bern]] en 2 [[learkrêft]]en om. De dieder, dy't foartiid ek syn eigen [[beppe]] besocht hat te fermoardzjen, wurdt troch de [[plysje]] deasketten.
;juny
* [[2 juny|2]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint it saneamde [[Patina Jubileum fan Elizabeth II|Platina Jubileum]], wêrby't fiert wurdt dat [[keninginne]] [[Elizabeth II fan it Feriene Keninkryk|Elizabeth&amp;nbsp;II]] 70 jier op 'e troan sit.
* [[5 juny|5]] - By [[Tsjerke-oanfal yn Owo|in bomoanslach en besjitting]] fan in [[tsjerke]] yn [[Owo]], yn [[Nigearia]], komme mear as 50 [[minske]]n om en reitsje nochris 60 oaren [[ferwûne]]. De [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] wurdt opeaske troch [[Islamityske Steat yn West-Afrika]].
* [[6 juny|6]] - De 88ste [[Alvestêdetocht op de Fyts]] giet de boeken yn as ien fan de swierste âlvestêdetochten ea fanwegen it minne [[waar]] ([[rein (delslach)|rein]] en hurde [[wyn (waar)|wyn]]).
*6 - Foar it earst yn 125-jier moat de [[Bûnspartij foar Senioaren]] healwei de twadde omgong beëinige wurden fanwegen it minne [[waar]].
* [[9 juny|9]] - [[Tailân]] dekriminalisearret it rekreätyf gebrûk fan [[kannabis]] en [[himp]].
* [[14 juny|14]] - It [[regear]] fan it eilânsteatsje [[Kiribaty]], yn 'e [[Stille Súdsee]], ropt de [[needtastân]] út omreden fan slimme en oanhâldende [[drûchte]].
* [[19 juny|19]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske parlemintsferkiezings (2022)|Frânske parlemintsferkiezings]] behellet de [[Ensemble Citoyens|Ensemble]]-[[koälysje]], fan [[presidint]] [[Emmanuel Macron]], de oerwinning mei 245 fan 577 sitten yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Frankryk)|Nasjonale Assimblee]]. Ensemble ferliest lykwols de absolute mearderheid.
* 19 - By de [[Kolombiaanske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn [[Kolombia]] wurdt foar it earst yn 'e [[Kolombiaanske skiednis|skiednis fan it lân]] in [[links (polityk)|linkse]] kandidaat, de eardere [[guerrilja]]strider [[Gustavo Petro]], ta it heechste [[amt (funksje)|amt]] keazen.
* [[22 juny|22]] - It easten fan [[Afganistan]] wurdt troffen troch [[ierdbeving yn Afganistan (juny 2022)|in ierdbeving]] mei in krêft fan 5,9 op 'e [[skaal fan Richter]]. Dêrby komme teminsten 1.500 [[minske]]n yn Afganistan om en 43 yn it oanbuorjende [[Pakistan]].
* [[24 juny|24]] - Yn 'e [[Russysk-Oekraynske Oarloch]] falt de stêd [[Sevjerodonjetsk]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. 
* 24 - It [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]], dat in [[konservative]] mearderheid hat sûnt [[presidint]] [[Donald Trump]] der trije aartskonservative [[rjochter]]s yn beneamde, smyt in eardere [[fûnis|útspraak]] yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Roe v. Wade]]'' út [[1973]] om en heft dêrmei it algemien rjocht op [[abortus]] yn 'e [[Feriene Steaten]] op.
* [[28 juny|28]]-[[30 juny|30]] - Op in top yn [[Madrid]] akseptearret de [[NATO]] it fersyk om lidmaatskip troch [[Sweden]] en [[Finlân]], nei't [[presidint]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] fan [[Turkije]] syn ferset dêrtsjin opjûn hat.
;july
*[[1 july|1]] - [[Switserlân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*1 - De [[Omgong fan Frankryk]] 2022 start yn [[Keappenhaven]] [[Denemark]].
*[[3 july|3]] - In geastlik siike man sjit yn in winkelsintrum yn 'e [[Denemark|Deenske]] haadstêd [[Keappenhaven]] trije minsken dea, en en der reitsje meardere minsken ferwûne.
*[[7 july|7]] - [[Boris Johnson]] treedt ôf as lieder fan de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]], mar is fan doel [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] te bliuwen oant in nije lieder keazen is.&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/2435695-premier-johnson-kondigt-vertrek-aan-wil-aanblijven-tot-er-een-opvolger-is {{nl}} NOS, 7-7-2022, Premier Johnson kondigt vertrek aan, wil aanblijven tot er een opvolger is]&lt;/ref&gt;
* [[8 july|8]] - De [[Japan]]ske âld-[[premier]] [[Shinzo Abe]] wurdt delsketten by in [[taspraak|ferkiezingstaspraak]] yn [[Nara]] en beswykt oan syn [[ferwûning]]en.
* [[9 july|9]] - [[Presidint]] [[Gotabaya Rajapaksa]] en [[premier]] [[Ranil Wickremesinghe]] fan [[Sry Lanka]] stimme dermei yn om ôf te treden as gefolch fan 'e [[protesten yn Sry Lanka (2022)|grutskalige en oanhâldende protesten]] tsjin 'e [[ekonomy]]ske krisis yn it lân.
* [[24 july|24]] -  De Deenske hurdfytser [[Jonas Vingegaard]] wint de [[Omgong fan Frankryk]] 2022
* 24 -  De fernijde [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] set útein yn [[Parys]].
* [[30 july|30]] - Nei twa jier sûnder skûtsjesilen giet it [[Sintrale Kommisje Skûtsjesilen|SKS kampioenskip]] yn 2022 wer los
* [[31 july|31]] -  De Nederlânske hurdfytser [[Annemiek van Vleuten]] wint de [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] 2022

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[4 jannewaris|4]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise (* [[1925]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige, spesjalisearre yn it [[Noardfrysk]] (* [[1931]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Frank Leyendekker]], Frysk-Amerikaansk boer en hynsteman (* [[1928]])
* [[20 jannewaris|20]] - [[Meat Loaf]] (Marvin Lee Aday), Amerikaansk sjonger (* [[1947]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Jean-Claude Mézières]], Frânsk auteur (* [[1938]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[Gert Schutte]], Nederlânsk politikus (* [[1939]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Klaas Tuinstra]], Frysk politikus (* [[1945]])
* [[9 febrewaris|9]] - [[Sebastian Bieniek]], Dútsk keunstner (* [[1975]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer (* [[1931]])
;maart
* [[17 maart|17]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper (* [[1931]])
* [[20 maart|20]] - [[Piet Paulusma]], Frysk waarman (* [[1956]])
;april
* [[3 april|3]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus (* [[1927]])
* [[14 april|14]] - [[Alex Brenninkmeijer]], Nederlânsk jurist en Nasjonale Ombudsman (* [[1951]])
* [[18 april|18]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist (* [[1934]])
* [[22 april|22]] - [[Jan Rot (sjonger)|Jan Rot]], Nederlânsk sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1957]])
* [[25 april|25]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger (* [[1948]])
* [[28 april|28]] - [[Leo Beerendonk]], Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* 28 - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur (* [[1942]])
* [[30 april|30]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]])
;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Ric Parnell]], Ingelsk drummer (* [[1951]])
* [[4 maaie|4]] - [[Harm Ottenbros]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1943]])
* 4 - [[Sis van Rossem]], Nederlânsk keunsthistoarikus (* [[1945]])
* [[9 maaie|9]] - [[Jody Lukoki]], Kongoleesk-Nederlânsk fuotballer (* [[1992]])
* [[10 maaie|10]] - [[Trevor Strnad]], Amerikaansk sjonger (* [[1981]])
* [[11 maaie|11]] - [[Henk Groot]]  Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* [[11 maaie|11]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer (* [[1940]])
* [[13 maaie|13]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], [[Feriene Arabyske Emiraten|Arabysk]] presidint en Emir fan Abu Dhabi (* [[1948]])
* [[15 maaie|15]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist (* [[1940]])
* [[17 maaie|17]] - [[Vangelis]], Gryksk muzikant en komponist (* [[1943]])
* [[21 maaie|21]] - [[Colin Cantwell]], Amerikaansk keunstner en animator (* [[1932]])
* [[22 maaie|22]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]])
* [[25 maaie|25]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1931]])
* 25 - [[Gijs de Lange]], Nederlansk akteur (* [[1956]])
* [[26 maaie|26]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger (* [[1961]])
* 26 - [[Willibrord Frequin]], Nederlânsk sjoernalist en programmamaker (* [[1941]])
* 26 - [[Alan White (drummer)|Alan White]], Ingelsk drummer (* [[1949]])
* [[27 maaie|27]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]])
* [[28 maaie|28]] - [[Bujar Nishani]], Albaansk presidint (* [[1966]])
* [[29 maaie|29]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger (* [[1935]])
;juny
* [[5 juny|5]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]])
* [[7 juny|7]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach (* [[1940]])
* [[8 juny|8]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]])
* [[11 juny|11]] - [[Ebeltje Boekema-Hut]], Aldste frou fan Nederlân (* [[1911]])
* [[13 juny|13]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]])
* [[13 juny|13]] - [[Henri Garcin]], Nederlânsk akteur (* [[1928]])
* [[17 juny|17]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur (* [[1930]])
* [[19 juny|19]] - [[Wim Dik]], Nederlânsk bestjoerder (* [[1939]])
* [[23 juny|23]] - [[Stien Baas-Kaiser]], Nederlânsk hurdrydster (* [[1938]])
;july
* [[3 july|3]] - [[Remco Campert]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1929]])
* [[5 july|5]] - [[Manny Charlton]], Skotsk gitarist (* [[1941]])
* [[6 july|6]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])
* [[6 july|6]] - [[Nop de Graaf]], Mei-grûnlizzer Kameleondoarp Terherne (* [[1956]])
* [[8 july|8]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])
* 8 - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]])
* 8 - [[José Eduardo dos Santos]], Angoleesk presedint (* [[1942]])
* 8 - [[Luis Echeverría]], Meksikaansk presedint (* [[1922]])
* 8 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* 9 - [[Gerrit Hensens]], Nederlânsk politikus (* [[1930]])
* [[11 july|11]] - [[Monty Norman]] Britsk filmmuzykkomponist (* [[1928]])
* [[14 july|14]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])
* 14 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]])
* [[20 july|20]] - [[Cas Enklaar]], Nederlânsk akteur (* [[1943]])
* [[23 july|23]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer (* [[1931]])
* [[24 july|24]] - [[Win Remmerswaal]], Nederlânsk honkballer (* [[1954]])
* [[26 july|26]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer (* [[1933]])
* [[28 july|28]] - [[Leontien Ceulemans]], Nederlânsk aktrise en presintatrise (* [[1952]])
* [[29 july|29]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])
* [[30 july|30]] - [[Jean Bobet]], Frânsk hurdfytser (* [[1930]])
* [[31 july|31]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer (* [[1934]])

==Tillefyzje==
* ''[[Star Trek: Strange New Worlds]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2022| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>7vf89rcq20heio81zbg7ks52dir9s21</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085641</id>
      <parentid>1085633</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:28:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ Ferkearde datum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27999" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
== Foarfallen ==
;jannewaris
*[[1 jannewaris|1]] - It [[Regional Comprehensive Economic Partnership]], de grutste [[frijhannel]]sône fan 'e wrâld, wurdt yn wurking steld. It gebiet omfiemet [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Birma]], [[Brûnei]], de [[Filipinen]], [[Fjetnam]], [[Yndoneezje]], [[Japan]], [[Kambodja]], [[Maleizje]], [[Laos]], [[Nij-Seelân]], [[Sina]], [[Singapoer]], [[Súd-Koreä]] en [[Tailân]].
*[[2 jannewaris|2]] - Yn [[Kazachstan]] brekke [[protesten yn Kazachstan (2022)|grutskalige protesten]] út tsjin it [[regear]] fan [[diktator]] [[Kassym-Jomart Tokajev]]. Dy binne yn 't earstoan rjochte tsjin 'e ferheging fan 'e [[benzine]]prizen, mar kantsje har de folgjende dagen almar mear oan tsjin 'e [[korrupsje]] fan 'e hearskjende [[elite]].
*[[6 jannewaris|6]] - Yn [[Kazachstan]] wurde [[protesten yn Kazachstan (2022)|de protesten]] troch de autoriteiten mei grouwélich [[geweld]] de kop yn drukt. Guon oare leden fan 'e [[Kollektive Feilichheidsferdrachsorganisaasje]], wêrûnder [[Ruslân]] en [[Wyt-Ruslân]], stjoere op fersyk fan [[presidint]] [[Kassym-Jomart Tokajev]] helptroepen.
*[[7 jannewaris|7]] - Der hawwe no wrâldwiid 300 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[10 jannewaris|10]] - Foar it earst wurdt der mei súkses in [[baarch|bargehert]] yn in [[minske]] [[orgaantransplantaazje|transplantearre]].
*10 - Yn [[Nederlân]] wurdt nei in [[kabinetsformaasje|formaasje]] fan 299 [[dagen]] (de langste ea) it [[Kabinet-Rutte IV]] ynstallearre.
*[[15 jannewaris|15]] - In [[útbarsting fan de Hunga Tonga (2022)|grutte útbarsting]] fan 'e ûnderseeske [[fulkaan]] de [[Hunga Tonga]], yn [[Tonga]], soarget foar [[tsûnamy]]warskôgings yn it hiele gebiet fan 'e [[Stille Oseaan]]. De skea falt ta, behalven yn [[Perû]], dêr't de weagen [[oaljeramp yn Perû (2022)|in oaljeramp]] feroarsaakje. De útbarsting easket yn Tonga 5 [[minske]]libbens en oerdekt it lân mei in tsjûke laach [[gif]]tige [[fulkanyske jiske]], wat foar swierrichheden op it mêd fan [[drinkwetter]]foarsjenning liedt.
*[[20 jannewaris|20]] - It [[Nederlân]]ske [[online]] [[konsuminteprogramma]] ''[[BOOS (websearje)|BOOS]]'' publisearret in [[fideo]] wêryn't ferskate meiwurkers fan 'e [[tillefyzjeprogramma|tillefyzje]][[talintejacht]]en ''[[The Voice of Holland]]'' en ''[[The Voice Kids (Nederlân)|The Voice Kids]]'', ûnder wa [[orkest]]lieder [[Jeroen Rietbergen]] en [[sjuery (kompetysje)|sjuerylid]] [[Ali B]], beskuldige wurde fan [[seksueel oer de grins geand gedrach]], wat ta it stopsetten fan 'e programma's en in grut trelit yn 'e [[media]] liedt.
*[[21 jannewaris|21]] - By [[bombardemint op de finzenis yn Saäda|in bombardemint]] troch [[Saûdy-Araabje]] fan 'e [[Jemen]]ityske [[stêd]] [[Saäda]], yn it ramt fan 'e oangeande [[Twadde Jemenityske Boargeroarloch]], wurdt de pleatslike [[finzenis]] rekke ynstee fan posysjes fan 'e [[Hûty]]rebellen. Der komme teminsten 70 [[finzen]]n om.
*[[23 jannewaris|23]] - By [[steatsgreep yn Boerkina Faso (2022)|in steatsgreep]] yn [[Boerkina Faso]] wurdt [[presidint]] [[Roch Marc Christian Kaboré]] troch it [[kriichsmacht|leger]] ôfset.
* 23 - De [[tropyske stoarm]] [[Tropyske stoarm Ana (2022)|Ana]] slacht ta yn it [[easten]] fan [[Súdlik Afrika]] en easket 115 [[libben]]s yn [[Madagaskar]], [[Malawy]] en [[Mozambyk]].
*[[28 jannewaris|28]] - It tal [[faksinaasje]]s tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] dat wrâldwiid dien is, passearret de 10 miljard.
;febrewaris
*[[1 febrewaris|1]] - [[Denemark]] heft alle beheinende maatregels yn it ramt fan 'e [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]] op.
*1 - [[Eastenryk]] wurdt it earste lân dêr't [[faksinaasje]] tsjin it [[COVID-19]]-[[firus (biology)|firus]] no ferplichte is.
*[[3 febrewaris|3]] - By in [[militêre operaasje]] fan [[kommando's]] fan it [[Amerikaanske Leger]] yn it noardwesten fan [[Syrje]] komt de lieder fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje]], [[Abû Ibrahim al-Hasjimi al-Koerasji]], om as er himsels [[ûntploffing|opblaasd]] om syn [[finzen]]name tsjin te kearen.
*3 - [[Yndia]] wurdt it trêde lân op 'e wrâld nei de [[Feriene Steaten]] en [[Brazylje]] dêr't no mear as 500.000 [[minsken]] [[ferstoarn]] binne oan [[COVID-19]].
*[[4 febrewaris|4]]-[[20 febrewaris|20]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Olympyske Winterspullen 2022]] holden.
*[[5 febrewaris|5]] - It tal [[stjergefal]]len yn 'e [[Feriene Steaten]], feroarsake troch de [[koroanafiruspandemy (2019-2020)|koroanafiruspandemy]], passearret de 900.000. 
*[[8 febrewaris|8]] - Der hawwe no wrâldwiid 400 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[15 febrewaris|15]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[prins]] [[Andrew, hartoch fan York|Andrew]] treft in [[skikking]] mei [[Virginia Giuffre]], de [[Feriene Steaten|Amerikaanse]] dy't him beskuldiget fan [[seksueel misbrûk]] by syn besiken oan 'e [[filla]] fan [[miljonêr]] en [[sedemisdriuw|sededelinkwint]] [[Jeffrey Epstein]].
*[[17 febrewaris|17]]-[[21 febrewaris|21]] - Yn fiif [[dagen]] tiid wurde [[Nederlân]] en de rest fan [[Noardwest-Jeropa]] troffen troch trije swiere [[stoarm]]en: [[Stoarm Dudley|Dudley]], [[Stoarm Eunice|Eunice]] en [[Stoarm Franklin|Franklin]]. Dêrby falle teminsten 14 [[dea]]den.
*[[21 febrewaris|21]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]] erkent de ûnôfhinklikheid fan 'e selsútroppen [[republiken]] [[Folkrepublyk Donjetsk|Donjetsk]] en [[Folkrepublyk Lûhansk|Lûhansk]], de gebieten yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] dy't yn 'e hannen binne fan [[etnysk]] [[Russen|Russyske]] [[rebel]]len. 
*[[22 febrewaris|22]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[bûnskânselier]] [[Olaf Scholz]] leit it goedkarringsproses stil fan [[Nord Stream&amp;nbsp;2]], in nije [[ierdgas]]piiplieding fan [[Ruslân]] troch de [[Eastsee]] nei Dútslân. Dêrtroch kin dy, hoewol foltôge, foarearst net yn gebrûk nommen wurde. Dit is ien fan 'e [[sanksje]]s tsjin Ruslân fanwegen it erkennen fan 'e rebellerepublykjes yn it easten fan 'e [[Oekraïne]]. Oare sanksjes fan û.o. de [[Jeropeeske Uny]], de [[Feriene Steaten]], it [[Feriene Keninkryk]], [[Japan]], [[Kanada]] en [[Austraalje (lân)|Austraalje]] treffe Russyske [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] en teffens [[oligarch|oligargen]] yn it freonefermidden fan [[presidint]] [[Vladimir Pûtin]].
*[[24 febrewaris|24]] - [[Ruslân]] fiert [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|in grutskalige militêre ynfal]] yn 'e [[Oekraïne]] út. Dêrmei giet de [[Russysk-Oekraynske Oarloch]], dat sûnt [[2014]] in konflikt mei lege yntinsiteit is, in folslein nije faze yn. [[Westerske wrâld|Westerske lannen]] kundigje ekstreme sanksjes tsjin Ruslân oan.
*[[25 febrewaris|25]] - Yn it easten fan 'e [[Oekraïne]] begjint [[Belis fan Mariûpol|it belis]] fan 'e stêd [[Mariûpol]] troch [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]].
*[[26 febrewaris|26]] - [[Dútslân]], dat sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] gjin [[wapen]]s levere hat oan lannen dy't yn [[oarloch]] binne, makket in ommeswaai en beslút ta it leverjen fan wapens oan 'e [[Oekraïne]]. De [[Feriene Steaten]] en de [[Jeropeeske Uny]] komme ta oerienstimming om beskate [[Ruslân|Russyske]] [[bank (finansjele ynstelling)|banken]] út te sluten fan it ynternasjonaal betellingsferkear by wize fan [[sanksje]] foar de [[Russyske ynvaazje fan de Oekraïne (2022)|Russyske ynvaazje fan 'e Oekraïne]].
*[[27 febrewaris|27]] - Yn [[Wyt-Ruslân]] wurdt in [[referindum]] holden wêrby't de [[befolking]] ynstimd hawwe soe mei it opheffen fan 'e net-[[atoombom|nukleêre]] status fan it lân en ek mei de permaninte stasjonearring fan [[Ruslân|Russyske]] troepen yn it lân. Mei't Wyt-Ruslân in [[diktatuer]] is dêr't gjin frije en earlike [[ferkiezing]]s besteane, is ûndúdlik wat de wiere útslach fan it referindum is.
*[[28 febrewaris|28]] - Yn in ienriedigens mei de rest fan 'e [[Westerske wrâld]] dêr't gjin presedint foar bestiet, kundigje ek [[Switserlân]], [[Monako]] en [[Singapoer]] sanksjes ôf tsjin [[Ruslân]] omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]].
;maart
*[[2 maart|2]] - Neffens de [[Feriene Naasjes]] binne al 2 miljoen [[flechtling]]en de [[oarloch]] yn 'e [[Oekraïne]] ûntflechte troch de grinzen fan buorlannen oer te gean.
*[[3 maart|3]] - Yn it suden fan 'e [[Oekraïne]] falt de stêd [[Cherson]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. Ek de [[Kearnsintrale Zaporizja]] wurdt troch de Russen ferovere, wêrby't se de gebouwen fan 'e sintrale mei [[artillery]] besjitte. De [[domdrystens]] fan dat dwaan wurdt wrâldwiid skande fan sprutsen.
*[[4 maart|4]] - Yn [[Ruslân]] wurdt in nije [[wet]] oannommen, dy't 15 jier [[finzenisstraf]] set op it fersprieden fan &quot;[[nepnijs]]&quot; oer de &quot;[[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|spesjale militêre operaasje]]&quot; yn 'e [[Oekraïne]]. In protte bûtenlânske [[media]]-[[organisaasje]]s, wêrûnder [[CNN]] en de [[BBC]], beëinigje har wurk yn it lân.
*[[4 maart|4]]-[[13 maart|13]] - Yn 'e [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]] wurde de [[Paralympyske Winterspullen 2022]] holden. [[Ruslân]] en syn bûnsgenoat [[Wyt-Ruslân]] wurde omreden fan harren ferantwurdlikens foar de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]] útsletten fan dielname.
*[[8 maart|8]] - [[Ierdoaljemaatskippij]] [[Shell]], [[restaurant]]keatling [[McDonald's]], [[frisdrinken]]produsint [[Coca-Cola]] en [[kofjehûs]]keatling [[Starbucks]] lûke har omreden fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] werom út [[Ruslân]].
*[[10 maart|10]] - [[Sily]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[16 maart|16]] - By de [[Nederlânske gemeenteriedsferkiezings (2022)|gemeenteriedsferkiezings]] yn [[Nederlân]] binne benammen de lokale [[politike partij]]en de grutte winners.
*[[24 maart|24]] - De [[NATO]] makket bekend dat der 40.000 man gefjochtstroepen ekstra stasjonearre wurde sille oan 'e eastflank fan it bûngenoatskip, yn [[Slowakije]], [[Hongarije]], [[Roemeenje]] en [[Bulgarije]], yn ferbân mei de nije bedriging dy't [[Ruslân]] ynhâldt sûnt de [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|ynfal yn 'e Oekraïne]]. 
*[[25 maart|25]] - It [[regear]] fan [[Ruslân]] makket bekend dat &quot;de earste faze&quot; fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] foltôge is, en dat de striid fan no ôf oan benammen taspitst wurde sil op 'e eastlike [[Donbas]]-regio.
*[[29 maart|29]] - It regear fan [[Ruslân]] kundiget oan dat yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] de [[oarloch]]shannelings om 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]] hinne &quot;struktureel werombrocht&quot; wurde sille. [[Westerske wrâld|Westerske]] analisten hâlde it derop dat by de Russyske lieding it besef trochkringt dat it mei de hjoeddeistige steat fan it [[Russyske Leger]] net mooglik is om Kiëv yn te nimmen.
;april
*[[3 april|3]] - Nei de weromlûking fan [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] út [[Bûtsja]], in westlike [[foarstêd]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] haadstêd [[Kiëv]], komt oan it ljocht dat dêr 300 oant 400 [[boarger]]s troch it [[Russyske Leger]] [[fermoarde]] binne by it saneamde [[Bloedbad fan Bûtsja]]. Dat wurdt rûnom oanmurken foar in [[oarlochsmisdie]]. Yn 'e [[Westerske wrâld]] wurdt skokt reägearre en oproppen ta noch strangere sanksjes tsjin Ruslân.
*[[7 april|7]] - De [[Algemiene Gearkomste fan 'e Feriene Naasjes]] stimt mei 93 tsjin 24 lidsteaten om [[Ruslân]] út 'e [[Minskerjochteried fan 'e Feriene Naasjes]] te setten. 58 lannen ûnthâlde har fan stimming.
*[[8 april|8]] - [[Ruslân]] kriget rûnom [[krityk]] as it [[bombardemint fan it treinstasjon fan Kramatorsk|in bombardemint]] útfierd op it [[treinstasjon]] fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Kramatorsk]]. By de oanfal komme 59 [[boarger]]s om dy't de krite besochten te ûntflechtsjen en reitsje 109 oaren [[ferwûne]].
*[[9 april|9]] - De [[Pakistan|Pakistaanske]] [[premier]] [[Imran Khan]] moat ôftrede nei't er yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Pakistan)|Nasjonale Assimblee]] in [[moasje fan wantrouwen]] ferlern hat. Hy wurdt twa dagen letter opfolge troch [[opposysje (polityk)|opposysjelieder]] [[Shehbaz Sharif]].
*[[13 april|13]] - Der hawwe no wrâldwiid 500 miljoen gefallen fan [[COVID-19]] west.
*[[14 april|14]] - By in [[Oekraïne|Oekraynske]] raketoanfal wurdt de ''[[Moskva (skip út 1979)|Moskva]]'', it [[flaggeskip]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[Swarte-Seefloat]], ta [[sinken]] brocht.
*[[24 april|24]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske presidintsferkiezings (2022)|Frânske presidintsferkiezings]] ferslacht de sittende [[sintrisme|sintristyske]] [[presidint]] [[Emmanuel Macron]] syn [[ekstreem-rjochts]]e útdaachster [[Marine Le Pen]].
*[[25 april|25]] - [[Miljardêr]] [[Elon Musk]], wrâlds [[rykdom|rykste]] man, skaft foar [[$]]44&amp;nbsp;miljard it [[sosjale media|sosjaal medium]] [[Twitter]] oan.
*[[27 april|27]] - [[Ruslân]] set de levering fan [[ierdgas]] oan [[Poalen]] en [[Bulgarije]] stil as dy lannen wegerje te beteljen yn [[Russyske roebel|roebels]]. (Yn it [[kontrakt]] is fêstlein dat se yn [[Amerikaanske dollar|dollars]] of [[euro's]] betelje meie, mar troch de ynternasjonale [[boycot]] fan Ruslân yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]] kin Ruslân net by tegoeden yn bûtenlânske [[faluta]].)
*27 - De [[bitcoin]] wurdt in offisjele [[muntienheid]] fan 'e [[Sintraalafrikaanske Republyk]].
;maaie
*[[2 maaie|2]] - [[Ruslân]] kundiget oan dat it him, omreden fan 'e ynternasjonale [[sanksje]]s dy't tsjin it lân ôfkundige binne yn it ramt fan 'e [[Russyske ynfal yn de Oekraïne (2022)|Russyske ynfal yn 'e Oekraïne]], binnen twa jier weromlûke sil út 'e gearwurking oangeande [[romtefeart]] op it mêd fan it [[Ynternasjonaal Romtestasjon ISS]].
*[[6 maaie|6]] - De [[Omgong fan Itaalje]] 2022 start yn [[Bûdapest]] [[Hongarije]].
*[[9 maaie|9]] - [[Premier]] [[Mahinda Rajapaksa]] fan [[Sry Lanka]] treedt ôf nei [[protesten yn Sry Lanka (2022)|oanhâldende en fûleinige protesten]] tsjin 'e [[ekonomyske krisis yn Sry Lanka (2022)|ekonomyske krisis yn it lân]].
*9 - By [[Filipynske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn 'e [[Filipinen]] wurdt [[Ferdinand Marcos jr.]], better bekend ûnder syn [[bynamme]] &quot;Bongbong&quot;, keazen ta de nije [[presidint]]. Hy is de [[soan]] fan [[Ferdinand Marcos]], dy't yn 'e [[1970-er jierren|1970-er]] en [[1980-er jierren]] as [[diktator]] yn skrikbewâld fierde yn it lân.
*[[11 maaie|11]] - By de [[stêd]] [[Djenin]], yn it [[Westjordaanlân]], wurdt de [[Palestina|Palestynske]] [[ferslachjouster]] foar [[Al-Jazeera]] [[Sjiriin Abû Akleh]] [[dea]]sketten as se ferslach docht fan botsings tusken Palestynske [[demonstraasje (protest)|demonstranten]] en [[Israel]]yske [[soldaten]]. Ut ferklearrings fan [[tsjûge (strafrjocht)|eachtsjûgen]] en ûndersyk troch ferskate [[media]], wêrûnder Al-Jazeera en [[CNN]], docht bliken dat it giet om in opsetlike [[moard]] troch in Israelyske [[skerpskutter]].
*[[12 maaie|12]] - [[Sagittarius A*]], in supermassyf [[swart gat]] yn it sintrum fan 'e [[Molkewei]], wurdt troch [[astronomen]] foar it earst direkt yn byld brocht.
*12 - Yn 'e [[Feriene Steaten]] binne no mear as 1 miljoen [[minsken]] [[ferstoarn]] oan [[COVID-19]].
*[[13 maaie|13]] - It frachtskip de ''Ilse-Marie'' út [[Warten]] fart de [[Ljouwert (stêd)|Ljouwerter]] wenwyk [[Suderbuorren (wyk)|Suderbuorren]] yn as de [[skipper (gesachfierder)|skipper]] net goed wurden is, en fernielt dêrby ferskate [[oanlissteger]]s en [[boat]]sjes.
*[[14 maaie|14]] - [[Oekraïne|Oekraynske]] troepen ferdriuwe de [[Ruslân|Russyske]] ynfallers út 'e omkriten fan 'e op ien nei grutste stêd fan 'e Oekraïne, [[Charkiv]], en winne sa de [[Slach om Charkiv (2022)|Slach om Charkiv]].
*[[15 maaie|15]] - [[Paus]] [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] ferklearret [[Titus Brandsma]] [[hillichferklearring|hillich]].
*[[16 maaie|16]] - De lêste ferdigeners fan 'e [[Oekraïne|Oekraynske]] stêd [[Mariûpol]], oan 'e [[kust]] fan 'e [[See fan Azov]], [[oerjefte|jouwe har oer]] oan 'e [[Ruslân|Russyske]] ynfallers. Dêrmei komt der nei 82 [[dagen]] in ein oan 'e [[Slach om Mariûpol (2022)|Slach om Mariûpol]].
*[[18 maaie|18]] - [[Finlân]] en [[Sweden]] freegje it lidmaatskip fan 'e [[NATO]] oan, mei't se benaud wurden binne fan 'e agresje fan [[Ruslân]] tsjin 'e [[Oekraïne]].
*[[20 maaie|20]] - De [[Wrâldsûnensorganisaasje]] (WHO) hâldt in [[gearkomste|needgearkomste]] oer it opdûken fan gefallen fan 'e [[apepokken]] yn in tsienmannich [[lannen]] bûten it natuerlike [[ferspriedingsgebiet]] yn [[Sintraal-Afrika]] en [[West-Afrika]].
*[[21 maaie|21]] - By [[Australyske ferkiezings (2022)|federale ferkiezings]] yn [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ferslacht de [[sosjalist]]yske [[Laborpartij (Austraalje)|Laborpartij]] fan [[Anthony Albanese]] de [[Liberale Partij fan Austraalje|Liberaal]]-[[Nasjonale Partij fan Austraalje|Nasjonale]] [[koälysje]] fan sittend [[premier]] [[Scott Morrison]]. De [[elektoraat|kiezers]] binne benammen ûntefreden oer it fierhinne negearjen troch Morrison-en-dy fan it [[klimaatferoaring]]sfraachstik.
*[[24 maaie|24]] - By [[skoallesjitpartij yn Uvalde|in sjitpartij]] yn in [[legere skoalle]] yn [[Uvalde (Teksas)|Uvalde]], yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Amerikaanske steaten|steat]] [[Teksas]], rjochtet in mei [[mitrailleur]]s bewapene [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] 18-jierrige [[jonge]] in [[bloedbad]] oan. Der komme 19 [[bern (persoan)|bern]] en 2 [[learkrêft]]en om. De dieder, dy't foartiid ek syn eigen [[beppe]] besocht hat te fermoardzjen, wurdt troch de [[plysje]] deasketten.
;juny
* [[2 juny|2]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint it saneamde [[Patina Jubileum fan Elizabeth II|Platina Jubileum]], wêrby't fiert wurdt dat [[keninginne]] [[Elizabeth II fan it Feriene Keninkryk|Elizabeth&amp;nbsp;II]] 70 jier op 'e troan sit.
* [[5 juny|5]] - By [[Tsjerke-oanfal yn Owo|in bomoanslach en besjitting]] fan in [[tsjerke]] yn [[Owo]], yn [[Nigearia]], komme mear as 50 [[minske]]n om en reitsje nochris 60 oaren [[ferwûne]]. De [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] wurdt opeaske troch [[Islamityske Steat yn West-Afrika]].
* [[6 juny|6]] - De 88ste [[Alvestêdetocht op de Fyts]] giet de boeken yn as ien fan de swierste âlvestêdetochten ea fanwegen it minne [[waar]] ([[rein (delslach)|rein]] en hurde [[wyn (waar)|wyn]]).
*6 - Foar it earst yn 125-jier moat de [[Bûnspartij foar Senioaren]] healwei de twadde omgong beëinige wurden fanwegen it minne [[waar]].
* [[9 juny|9]] - [[Tailân]] dekriminalisearret it rekreätyf gebrûk fan [[kannabis]] en [[himp]].
* [[14 juny|14]] - It [[regear]] fan it eilânsteatsje [[Kiribaty]], yn 'e [[Stille Súdsee]], ropt de [[needtastân]] út omreden fan slimme en oanhâldende [[drûchte]].
* [[19 juny|19]] - By de twadde omgong fan 'e [[Frânske parlemintsferkiezings (2022)|Frânske parlemintsferkiezings]] behellet de [[Ensemble Citoyens|Ensemble]]-[[koälysje]], fan [[presidint]] [[Emmanuel Macron]], de oerwinning mei 245 fan 577 sitten yn 'e [[Nasjonale Assimblee (Frankryk)|Nasjonale Assimblee]]. Ensemble ferliest lykwols de absolute mearderheid.
* 19 - By de [[Kolombiaanske presidintsferkiezings (2022)|presidintsferkiezings]] yn [[Kolombia]] wurdt foar it earst yn 'e [[Kolombiaanske skiednis|skiednis fan it lân]] in [[links (polityk)|linkse]] kandidaat, de eardere [[guerrilja]]strider [[Gustavo Petro]], ta it heechste [[amt (funksje)|amt]] keazen.
* [[22 juny|22]] - It easten fan [[Afganistan]] wurdt troffen troch [[ierdbeving yn Afganistan (juny 2022)|in ierdbeving]] mei in krêft fan 5,9 op 'e [[skaal fan Richter]]. Dêrby komme teminsten 1.500 [[minske]]n yn Afganistan om en 43 yn it oanbuorjende [[Pakistan]].
* [[24 juny|24]] - Yn 'e [[Russysk-Oekraynske Oarloch]] falt de stêd [[Sevjerodonjetsk]] yn [[Ruslân|Russyske]] hannen. 
* 24 - It [[Amerikaansk Heechgerjochtshôf]], dat in [[konservative]] mearderheid hat sûnt [[presidint]] [[Donald Trump]] der trije aartskonservative [[rjochter]]s yn beneamde, smyt in eardere [[fûnis|útspraak]] yn 'e [[rjochtsaak]] ''[[Roe v. Wade]]'' út [[1973]] om en heft dêrmei it algemien rjocht op [[abortus]] yn 'e [[Feriene Steaten]] op.
* [[28 juny|28]]-[[30 juny|30]] - Op in top yn [[Madrid]] akseptearret de [[NATO]] it fersyk om lidmaatskip troch [[Sweden]] en [[Finlân]], nei't [[presidint]] [[Recep Tayyip Erdoğan]] fan [[Turkije]] syn ferset dêrtsjin opjûn hat.
;july
*[[1 july|1]] - [[Switserlân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*1 - De [[Omgong fan Frankryk]] 2022 start yn [[Keappenhaven]] [[Denemark]].
*[[3 july|3]] - In geastlik siike man sjit yn in winkelsintrum yn 'e [[Denemark|Deenske]] haadstêd [[Keappenhaven]] trije minsken dea, en en der reitsje meardere minsken ferwûne.
*[[7 july|7]] - [[Boris Johnson]] treedt ôf as lieder fan de [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]], mar is fan doel [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]] te bliuwen oant in nije lieder keazen is.&lt;ref&gt;[https://nos.nl/artikel/2435695-premier-johnson-kondigt-vertrek-aan-wil-aanblijven-tot-er-een-opvolger-is {{nl}} NOS, 7-7-2022, Premier Johnson kondigt vertrek aan, wil aanblijven tot er een opvolger is]&lt;/ref&gt;
* [[8 july|8]] - De [[Japan]]ske âld-[[premier]] [[Shinzo Abe]] wurdt delsketten by in [[taspraak|ferkiezingstaspraak]] yn [[Nara]] en beswykt oan syn [[ferwûning]]en.
* [[9 july|9]] - [[Presidint]] [[Gotabaya Rajapaksa]] en [[premier]] [[Ranil Wickremesinghe]] fan [[Sry Lanka]] stimme dermei yn om ôf te treden as gefolch fan 'e [[protesten yn Sry Lanka (2022)|grutskalige en oanhâldende protesten]] tsjin 'e [[ekonomy]]ske krisis yn it lân.
* [[24 july|24]] -  De Deenske hurdfytser [[Jonas Vingegaard]] wint de [[Omgong fan Frankryk]] 2022
* 24 -  De fernijde [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] set útein yn [[Parys]].
* [[30 july|30]] - Nei twa jier sûnder skûtsjesilen giet it [[Sintrale Kommisje Skûtsjesilen|SKS kampioenskip]] yn 2022 wer los
* [[31 july|31]] -  De Nederlânske hurdfytser [[Annemiek van Vleuten]] wint de [[Omgong fan Frankryk foar froulju]] 2022

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[4 jannewaris|4]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise (* [[1925]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Nils Århammar]], Sweedsk taalkundige, spesjalisearre yn it [[Noardfrysk]] (* [[1931]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Frank Leyendekker]], Frysk-Amerikaansk boer en hynsteman (* [[1928]])
* [[20 jannewaris|20]] - [[Meat Loaf]] (Marvin Lee Aday), Amerikaansk sjonger (* [[1947]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Jean-Claude Mézières]], Frânsk auteur (* [[1938]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[Gert Schutte]], Nederlânsk politikus (* [[1939]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Klaas Tuinstra]], Frysk politikus (* [[1945]])
* [[9 febrewaris|9]] - [[Sebastian Bieniek]], Dútsk keunstner (* [[1975]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Kakuichi Mimura]], Japansk fuotballer (* [[1931]])
;maart
* [[17 maart|17]] - [[Gerrit Noordzij]], Nederlânsk typograaf en letterûntwerper (* [[1931]])
* [[20 maart|20]] - [[Piet Paulusma]], Frysk waarman (* [[1956]])
;april
* [[3 april|3]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus (* [[1927]])
* [[14 april|14]] - [[Alex Brenninkmeijer]], Nederlânsk jurist en Nasjonale Ombudsman (* [[1951]])
* [[18 april|18]] - [[Harrison Birtwistle]], Ingelsk Komponist (* [[1934]])
* [[22 april|22]] - [[Jan Rot (sjonger)|Jan Rot]], Nederlânsk sjonger en lietsjeskriuwer (* [[1957]])
* [[25 april|25]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger (* [[1948]])
* [[28 april|28]] - [[Leo Beerendonk]], Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* 28 - [[Juan Diego (acteur)|Juan Diego]], Spaansk akteur (* [[1942]])
* [[30 april|30]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]])
;maaie
* [[1 maaie|1]] - [[Ric Parnell]], Ingelsk drummer (* [[1951]])
* [[4 maaie|4]] - [[Harm Ottenbros]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1943]])
* 4 - [[Sis van Rossem]], Nederlânsk keunsthistoarikus (* [[1945]])
* [[9 maaie|9]] - [[Jody Lukoki]], Kongoleesk-Nederlânsk fuotballer (* [[1992]])
* [[10 maaie|10]] - [[Trevor Strnad]], Amerikaansk sjonger (* [[1981]])
* [[11 maaie|11]] - [[Henk Groot]]  Nederlânsk fuotballer (* [[1938]])
* [[11 maaie|11]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer (* [[1940]])
* [[13 maaie|13]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahayan]], [[Feriene Arabyske Emiraten|Arabysk]] presidint en Emir fan Abu Dhabi (* [[1948]])
* [[15 maaie|15]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist (* [[1940]])
* [[17 maaie|17]] - [[Vangelis]], Gryksk muzikant en komponist (* [[1943]])
* [[21 maaie|21]] - [[Colin Cantwell]], Amerikaansk keunstner en animator (* [[1932]])
* [[23 maaie|23]] - [[Eric Schneider]], Nederlânsk akteur en skriuwer (* [[1934]])
* [[25 maaie|25]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser (* [[1931]])
* 25 - [[Gijs de Lange]], Nederlansk akteur (* [[1956]])
* [[26 maaie|26]] - [[Andrew Fletcher]], Britsk bassist en sjonger (* [[1961]])
* 26 - [[Willibrord Frequin]], Nederlânsk sjoernalist en programmamaker (* [[1941]])
* 26 - [[Alan White (drummer)|Alan White]], Ingelsk drummer (* [[1949]])
* [[27 maaie|27]] - [[Joop Mink]], Frysk skûtsjekipper (* [[1935]])
* [[28 maaie|28]] - [[Bujar Nishani]], Albaansk presidint (* [[1966]])
* [[29 maaie|29]] - [[Ronnie Hawkins]], Amerikaansk sjonger (* [[1935]])
;juny
* [[5 juny|5]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]])
* [[7 juny|7]] - [[Hans Brian]], Nederlânsk sportkommentator en rugbybûnscoach (* [[1940]])
* [[8 juny|8]] - [[Julio Jiménez]], Spaansk hurdfytser (* [[1934]])
* [[11 juny|11]] - [[Ebeltje Boekema-Hut]], Aldste frou fan Nederlân (* [[1911]])
* [[13 juny|13]] - [[Philip Baker Hall]], Amerikaansk akteur (* [[1931]])
* [[13 juny|13]] - [[Henri Garcin]], Nederlânsk akteur (* [[1928]])
* [[17 juny|17]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur (* [[1930]])
* [[19 juny|19]] - [[Wim Dik]], Nederlânsk bestjoerder (* [[1939]])
* [[23 juny|23]] - [[Stien Baas-Kaiser]], Nederlânsk hurdrydster (* [[1938]])
;july
* [[3 july|3]] - [[Remco Campert]], Nederlânsk skriuwer en dichter (* [[1929]])
* [[5 july|5]] - [[Manny Charlton]], Skotsk gitarist (* [[1941]])
* [[6 july|6]] - [[Wim Quist]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1930]])
* [[6 july|6]] - [[Nop de Graaf]], Mei-grûnlizzer Kameleondoarp Terherne (* [[1956]])
* [[8 july|8]] - [[Shinzo Abe]], Japansk premier (* [[1954]])
* 8 - [[Tony Sirico]], Amerikaansk akteur (* [[1942]])
* 8 - [[José Eduardo dos Santos]], Angoleesk presedint (* [[1942]])
* 8 - [[Luis Echeverría]], Meksikaansk presedint (* [[1922]])
* 8 - [[Gregory Itzin]], Amerikaansk akteur (* [[1948]])
* 9 - [[Gerrit Hensens]], Nederlânsk politikus (* [[1930]])
* [[11 july|11]] - [[Monty Norman]] Britsk filmmuzykkomponist (* [[1928]])
* [[14 july|14]] - [[Pleun Strik]], Nederlânsk fuotballer (* [[1944]])
* 14 - [[Jürgen Heinsch]], Dútsk fuotballer (* [[1940]])
* [[20 july|20]] - [[Cas Enklaar]], Nederlânsk akteur (* [[1943]])
* [[23 july|23]] - [[Rinus Ferdinandusse]], Nederlânsk skriuwer (* [[1931]])
* [[24 july|24]] - [[Win Remmerswaal]], Nederlânsk honkballer (* [[1954]])
* [[26 july|26]] - [[Felix Thijssen]], Nederlânsk skriuwer (* [[1933]])
* [[28 july|28]] - [[Leontien Ceulemans]], Nederlânsk aktrise en presintatrise (* [[1952]])
* [[29 july|29]] - [[Janine van Wely]], Nederlânsk aktrise en kabaretiêre (* [[1937]])
* [[30 july|30]] - [[Jean Bobet]], Frânsk hurdfytser (* [[1930]])
* [[31 july|31]] - [[Bill Russell]], Amerikaansk basketballer (* [[1934]])

==Tillefyzje==
* ''[[Star Trek: Strange New Worlds]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2022| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>nt6xb06tmndx7p8cibpu9xupeqa1zf2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Stasjonsgebou yn Nederlân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>135690</id>
    <revision>
      <id>1085574</id>
      <parentid>958965</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:46:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="106" xml:space="preserve">[[Kategory:Stasjonsgebou|Nederlan]]
[[Kategory:Bouwurk yn Nederlân]]
[[Kategory:Spoarwegen yn Nederlân]]</text>
      <sha1>5bgyq6vyd37bf2xgse8sn9xbd6jqakh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085575</id>
      <parentid>1085574</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:47:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>kat oars</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="108" xml:space="preserve">[[Kategory:Stasjonsgebou|Nederlan]]
[[Kategory:Bouwurk yn Nederlân]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân]]</text>
      <sha1>0cop5psisrvi5ag0chbxyfhola7vd3n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Evenemint yn Noard-Hollân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>151138</id>
    <revision>
      <id>1085503</id>
      <parentid>1043634</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:46:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="141" xml:space="preserve">[[Kategory:Kultuer yn Noard-Hollân]]
[[Kategory:Evenemint yn Nederlân nei provinsje|Noard-Hollan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Noard-Hollân]]</text>
      <sha1>ih7ek3bmle79zffrd7j6ejmbdme32x4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Evenemint yn Grinslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>151139</id>
    <revision>
      <id>1085510</id>
      <parentid>1043638</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:50:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="129" xml:space="preserve">[[Kategory:Kultuer yn Grinslân]]
[[Kategory:Evenemint yn Nederlân nei provinsje|Grinslan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Grinslân]]</text>
      <sha1>5j0ghq5t7p9a1mraotdkdmss251myf0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Evenemint yn Flevolân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>151142</id>
    <revision>
      <id>1085508</id>
      <parentid>1043643</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:49:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="129" xml:space="preserve">[[Kategory:Kultuer yn Flevolân]]
[[Kategory:Evenemint yn Nederlân nei provinsje|Flevolan]]
[[Kategory:Rekreaasje yn Flevolân]]</text>
      <sha1>7y58pd0w32eu0gni8h6g5py094f1rzl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Nedige siden oer froulju</title>
    <ns>10</ns>
    <id>157046</id>
    <revision>
      <id>1085489</id>
      <parentid>1076077</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:39:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>oer nei koarte siden</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1698" xml:space="preserve">[[Image:Nuvola Phys Chem.svg|30px]] '''Wittenskipsters'''&lt;br&gt;
[[Elizabeth Garrett Anderson]] - [[Rosalind Franklin]] - [[Mae Jemison]] - [[Katherine Johnson]] - [[Ada Lovelace]] - [[Marie-Anne Paulze Lavoisier]] - [[Sally Ride]] - [[Chien-Shiung Wu]]

[[Image:Nuvola apps edu languages horizontal flip.png|30px]]'''Politisy'''&lt;br&gt;
[[Mette Frederiksen]] - [[Ursula von der Leyen]] - [[Nancy Pelosi]] - [[Erna Solberg]]

[[Ofbyld:Nuvola apps kcoloredit.svg|30px]] '''Keunstneressen'''&lt;br&gt;
[[Sofonisba Anguissola]] - [[Rosa Bonheur]] - [[Élisabeth Vigée Le Brun]] - [[Mary Cassatt]] - [[Helen Frankenthaler]] - [[Artemisia Gentileschi]] - [[Frida Kahlo]] - [[June Leaf]] - [[Tamara de Lempicka]] - [[Berthe Morisot]]

[[Ofbyld:Sports icon1.svg|30px]] '''Sportfroulju'''&lt;br&gt;
[[Yvonne van Gennip]] - [[Jelena Isinbajeva]] - [[Alex Morgan]] - [[Maria Sharapova]] - [[Serena Williams]] - [[Venus Williams]] - [[Caroline Wozniacki]]

[[Image:Nuvola apps bookcase.svg|30px]] '''Skriuwsters'''&lt;br&gt;
[[Maya Angelou]] - [[Doris Lessing]] - [[Clarice Lispector]]  - [[Toni Morrison]]

[[Image:Edge-firefox.png|30px]] '''Untdekkers &amp; aventoerslju'''&lt;br&gt;
[[Hanna Reitsch]] - [[Valentina Teresjkova]]

[[Image:Nuvola apps artsmidimanager.svg|30px]] '''Sjongsters &amp; muzikanten''' &lt;br&gt;
[[Anne-Marie (sjongster)|Anne-Marie]] - [[Camila Cabello]] - [[Selena Gomez]] - [[Arianne Grande]] - [[Zara Larsson]] - [[Dua Lipa]] - [[Bebe Rexha]] - [[Taylor Swift]]

[[Image:Current event warning.svg|30px]] '''Aktivisten''' &lt;br&gt;
[[Edith Cowan]] - [[Greta Thunberg]] - [[Sojourner Truth]]

[[Image:Nuvola apps kuser.svg|30px]] '''Oare opmerklike froulju''' &lt;br&gt;
[[Eleanor Roosevelt]] - [[Ivanka Trump]] - [[Martha Washington]]</text>
      <sha1>ltm584aqq3drz3o7zu1bm6h9afcfc7h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Koarte siden oer froulju</title>
    <ns>10</ns>
    <id>157047</id>
    <revision>
      <id>1085490</id>
      <parentid>1073576</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:40:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Stien Baas-Kaiser</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="267" xml:space="preserve">[[Anouk]] - [[Jane Austen]] - [[Maria Curie-Skłodowska]] - [[Katarina de Grutte]] - [[Georgia O'Keeffe]] - [[Leni Riefenstahl]] - [[Rihanna]] - [[Melania Trump]] - [[Stefania Turkewich]] - [[Beate Uhse]] - [[Virginia Woolf]] - [[Ireen Wüst]] - [[Stien Baas-Kaiser]]</text>
      <sha1>qn2zgb5aqasw0e4ylb2esz65xfppdzy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hendrik-Ido-Ambacht</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157165</id>
    <revision>
      <id>1085617</id>
      <parentid>1071431</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:22:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelingen om utens */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3068" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Hendrik-Ido-Ambacht 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Flag of Hendrik-Ido-Ambacht.svg
| wapen                 = Hendrik-Ido-Ambacht wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0531 (2016).png
| kaart1                = Gem-Hendrik-Ido-Ambacht-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Hendrik-Ido-Ambacht
| oerflak               = 11,90 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/hendrik-ido-ambacht/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 10,61 km²
| wetter                = 1,29 km²
| ynwennertal           = 31.662 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.984 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (23 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/702134 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Hendrik-Ido-Ambacht}}
| boargemaster          = [[Jan Heijkoop]]
| list                  = [[Kristen Demokratysk Appèl|CDA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              = 
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 078
| postkoade             = 3341–3344 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.h-i-ambacht.nl/ www.h-i-ambacht.nl]
}}
'''Hendrik-Ido-Ambacht''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 31.700 ynwenners.

Hendrik-Ido-Ambacht leit yn de [[Zwijndrechter Waard]] (in diel fan it eilân [[Iselmonde]]) en grinzet oan de gemeenten [[Ridderkerk]], [[Alblasserdam]], [[Papendrecht]] en [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]] en oan de rivieren de [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

Hendrik-Ido-Ambacht hat in stêdebân mei [[Bergen (Nedersaksen)]] yn [[Dútslân]].

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 31.662
|-
| 2020 || 31.202
|-
| 2015 || 29.156
|-
| 2010 || 26.897
|-
| 2005 || 23.690
|-
| 2000 || 20.986
|-
| 1996 || 20.239
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.h-i-ambacht.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/hendrik-ido-ambacht Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Onderdijk.jpg|left|thumb|Dykhuzen]]
[[Ofbyld:OGG Hendrik Ido Ambacht.jpg|left|thumb|Ald Grifformearde tsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_51_N_4_39_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 51' NB, 4° 39' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Hendrik-Ido-Ambacht| ]]
[[Kategory:Plak yn Hendrik-Ido-Ambacht]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>s1atyii5nwifz82rzfq652yr15b0wtm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Gemeenteried Hendrik-Ido-Ambacht</title>
    <ns>10</ns>
    <id>157182</id>
    <revision>
      <id>1085620</id>
      <parentid>1071312</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:54:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1351" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size:11px; width:100%; text-align:center;&quot;
| style=&quot;width:100px; background:#E95F0F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Steatkundich Grifformearde Partij&quot; | [[SGP]] +
| style=&quot;width:10px; background:#00A7EB; color:#072E65; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;KristenUny&quot; | + [[CU]]
| style=&quot;width:80px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Gemeente Belangen&quot; | Gem. Belangen
| style=&quot;width:60px; background:#FF7609; color:#0D1D6F; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy&quot; | [[VVD]]
| style=&quot;width:40px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Realistisch Ambacht&quot; | Realistisch Amb.
| style=&quot;width:40px; background:#3CB371; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Kristen Demokratysk Appèl&quot; | [[CDA]]
| style=&quot;width:40px; background:#E2001A; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij fan de Arbeid&quot; | [[PvdA]]
| style=&quot;width:40px; background:#00AF3F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Demokraten 66&quot; | [[D66]]
| style=&quot;width:20px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Echt voor Ambacht&quot; | Echt voor Amb.
|-
| 7
|
| 4
| 3
| 2
| 2
| 2
| 2
| 1
|}
&lt;noinclude&gt;
[[Kategory:Hendrik-Ido-Ambacht|~]]
&lt;noinclude/&gt;</text>
      <sha1>dcsqg5ih5r7kvevdudpqma78h5lhcy1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Endor (Star Wars)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158297</id>
    <revision>
      <id>1085591</id>
      <parentid>1081370</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:19:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Yn Return of the Jedi */ [[]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5319" xml:space="preserve">[[File:PlanetEndor.jpg|right|thumb|250px|De [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] Endor.]]
'''Endor''' (offisjele namme: '''IX3244-A''') is in [[fiktive]] [[moanne (byplaneet)|moanne]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dy't bekend waard út 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' ([[1983]]). It is de thúswrâld fan 'e skattige [[Ewoks]]. De [[opnamen (film)|opnamen]] foar de [[sêne]]s dy't op Endor spylje, waarden dien yn it [[Steatspark Grizzly Creek Redwoods]], deunby it stedsje [[Smith River (Kalifornje)|Smith River]] yn it noarden fan 'e [[Amerikaanske steat]] [[Kalifornje]].

==Beskriuwing==
Endor stiet bekend om syn útstrutsen [[savanne]]s, [[prêrje]]s en [[berchtme]]n, mar fral om syn [[wâld]]en. Dêrom wurdt de moanne ek wol de '''boskmoanne Endor''' neamd. Der binne trije gruttere [[see]]ën dy't wol oantsjut wurde as [[oseaan|oseänen]], mar [[oerflaktewetter]] makket mar 8% fan it oerflak fan Endor út. It is de thúswrâld fan 'e [[yntelligint]]e [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske]] [[Ewoks]], Dulok en Yuzzum, en teffens fan 'e semy-yntelliginte [[Gorax]] en Wistie. 

Endor is de grutste fan njoggen moannen fan in [[gasreus]] dy't yn it Ewokeesk bekend stiet as '''Tana'''. Dy draait rûntsjes om 'e [[binêre stjer]] fan it [[planetestelsel]] Endor, dat diel útmakket fan 'e sektor Moddell yn 'e Bûtenrâne fan it [[Stjerrestelsel]]. De beide sinnen dy't har ljocht op 'e boskmoanne skine, binne Endor Primus-I en Endor Primus-II. Tana (en dus ek Endor) docht der 402 [[dagen]] oer en draai om 'e dûbelstjer hinne. Endor hat in [[sykheljen|sykhelbere]], [[Ierde (planeet)|ierdsk-eftige]] [[atmosfear]] dêr't [[minske]]n goed mei takinne. 

==Yn ''Return of the Jedi''==
De Boskmoanne Endor waard ferneamd troch de foarfallen yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' ([[1983]]). Dêryn hat it [[Galaktysk Keizerryk]] in fasiliteit op it oerflak fan 'e moanne boud dy't it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] opwekket dêr't de noch yn oanbou wêzende [[twadde Deadsstjer]] mei beskerme wurdt. It [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] beslút it [[massaferneatigingswapen]] te ferneatigjen ear't it foltôge wurde kin, en stjoert in [[kommando]]-ienheid nei Endor ta om 'e generatorfasiliteit te [[sabotearjen]], sadat in oanfal mei [[romteskip]]pen op 'e Deadsstjer mooglik wurde sil. De ienheid stiet ûnder befel fan [[Han Solo]] en [[prinsesse Leia]] en ek de [[Wookiee]] [[Chewbacca]] en de [[androïde]]n [[C-3PO]] en [[R2-D2]] meitsje der diel fan út. De [[Jedi-ridder]] [[Luke Skywalker]] beselskippet syn [[freonskip|freonen]] inkeld yn it begjin.
[[File:Redwood slope.jpg|right|thumb|250px|It [[Steatspark Grizzly Creek Redwoods]] yn [[Kalifornje]], dat yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' trochgie foar de [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] Endor.]]

Op 'e moanne wurde Han en Leia-en-dy lykwols [[finzen]] nommen troch de primitive Ewoks, dy't noch in [[jager-sammelder]]beskaving hawwe. Dyselden sjogge C-3PO, fanwegen syn [[ferguld]]e beplating, oan foar in [[godheid]]. Luke brûkt [[de Krêft]] om dat idee fierder oan te fiterjen, sadat de Ewoks de selskipslju fan harren god frijlitte sille. Dy [[jûn]]s fertelt C-3PO, dy't seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, de Ewoks it ferhaal fan 'e [[opstân]] fan 'e moedige [[rebel]]len tsjin it [[kwea|boasaardige]] [[Galaktysk Keizerryk]]. 

De oare deis rint de kommando-ienheid yn in [[mûklaach]] by in wraam op 'e generatorfasiliteit. Han en Leia-en-dy wurde finzen nommen, mar de Ewoks komme harren te help. Yn in bloedich treffen ferslane sy en de rebellen de Keizerlike [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] dy't de generatorfasiliteit bewekje, wêrnei't it dochs noch wurde kin mei de sabotaazje. Nei de ferneatiging fan 'e Deadsstjer, dêr't de brokstikken fan delstoarte op 'e oseaanmoanne [[Kef Bir]], in oarenien fan 'e njoggen moannen fan Tana, fiere de rebellen en Ewoks harren oerwinning. Luke bringt it [[stoflik omskot]] fan syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] mei út 'e Deadsstjer, dat er neitiid op Endor [[kremaasje|kremearret]].

==Yn oare ûnderdielen fan 'e ''Star Wars''-franchise==
De lytse, pluzige, skattige Ewoks wiene by it [[publyk]] sa [[populêr]], dat der ferskate wurken oan har wijd waarden. Der waarden twa [[tillefyzjefilm]]s [[Star Wars#Ewoks-films|oer harren]] makke: ''[[Caravan of Courage: An Ewok Adventure]]'' ([[1984]]) en ''[[Ewoks: The Battle for Endor]]'' ([[1985]]). Dêropta ferskynde der ek in [[tekenfilmsearje]] ''[[Ewoks (tillefyzjesearje)|Ewoks]]'', dy't rûn fan [[1985]] oant [[1986]]. Alle ferhalen oer de Ewoks spylje op Endor. Ek yn ferskate [[roman]]s, [[strip]]s en [[fideospultsje]]s dy't yn it ramt fan ''Star Wars'' útjûn waarden, spilet Endor in rol. 

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Endor Artikel oer Endor yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Endor_(Star_Wars) ''References'', op dizze side].
}}
{{Berjocht:Star Wars planeten}}
{{DISPLAYTITLE:Endor (''Star Wars'')}}

[[Kategory:Fiktive planeet út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf elemint yntrodusearre yn 1983]]</text>
      <sha1>f73igs143xim64x66o9ms0hj97gw3ky</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Star Wars personaazjes</title>
    <ns>10</ns>
    <id>158785</id>
    <revision>
      <id>1085593</id>
      <parentid>1084815</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:53:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6141" xml:space="preserve">{|style=&quot;font-size:90%; margin:0.5em 0 0.5em 0; clear:both;&quot; width=100% class=toccolours 
!  align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#C0C0C0&quot; width=&quot;100%&quot; colspan=&quot;2&quot;| &lt;div style=&quot;float:left;width:0px;&quot;&gt;&amp;nbsp;&lt;/div&gt; [[personaazje]]s út ''[[Star Wars]]'' ||
|-
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope|Episode&amp;nbsp;IV]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Raymus&amp;nbsp;Antilles]]&amp;nbsp;• [[Wedge&amp;nbsp;Antilles]]&amp;nbsp;• [[C-3PO]]&amp;nbsp;• [[Chewbacca]]&amp;nbsp;• [[Biggs&amp;nbsp;Darklighter]]&amp;nbsp;• [[Jan&amp;nbsp;Dodonna]]&amp;nbsp;• [[Obi-Wan&amp;nbsp;Kenobi]]&amp;nbsp;• [[Beru&amp;nbsp;Lars]]&amp;nbsp;• [[Owen&amp;nbsp;Lars]]&amp;nbsp;• [[Leia Organa|prinsesse&amp;nbsp;Leia&amp;nbsp;Organa]]&amp;nbsp;• [[R2-D2]]&amp;nbsp;• [[Luke&amp;nbsp;Skywalker]]&amp;nbsp;• [[Han&amp;nbsp;Solo]]&amp;nbsp;• [[Wilhuff&amp;nbsp;Tarkin]]&amp;nbsp;• [[Darth&amp;nbsp;Vader]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back|Episode&amp;nbsp;V]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Lando&amp;nbsp;Calrissian]]&amp;nbsp;• [[Boba&amp;nbsp;Fett]]&amp;nbsp;• [[Palpatine|keizer&amp;nbsp;Palpatine]]&amp;nbsp;• [[Firmus&amp;nbsp;Piett]]&amp;nbsp;• [[Yoda]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Episode&amp;nbsp;VI]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Gial&amp;nbsp;Ackbar]]&amp;nbsp;• [[Bib&amp;nbsp;Fortuna]]&amp;nbsp;• [[Jabba&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Hutt]]&amp;nbsp;• [[Mon&amp;nbsp;Mothma]]&amp;nbsp;• [[Darth Vader|Anakin&amp;nbsp;Skywalker]]&amp;nbsp;• [[Wicket Wystri Warrick|Wicket]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace|Episode&amp;nbsp;I]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Saché&amp;nbsp;Adova]]&amp;nbsp;• [[Mas&amp;nbsp;Amedda]]&amp;nbsp;• [[Eirtaé&amp;nbsp;Ballory]]&amp;nbsp;• [[Sio&amp;nbsp;Bibble]]&amp;nbsp;• [[Depa Billaba]]&amp;nbsp;• [[Jar&amp;nbsp;Jar&amp;nbsp;Binks]]&amp;nbsp;• [[Adi Gallia]]&amp;nbsp;• [[Nute&amp;nbsp;Gunray]]&amp;nbsp;• [[Qui-Gon&amp;nbsp;Jinn]]&amp;nbsp;• [[Ki-Adi-Mundi]]&amp;nbsp;• [[Eeth Koth]]&amp;nbsp;• [[Plo Koon]]&amp;nbsp;• [[Darth&amp;nbsp;Maul]]&amp;nbsp;• [[Rugor&amp;nbsp;Nass]]&amp;nbsp;• [[Padmé&amp;nbsp;Amidala]]&amp;nbsp;• [[Quarsh&amp;nbsp;Panaka]]&amp;nbsp;• [[Even Piell]]&amp;nbsp;• [[Yarael Poof]]&amp;nbsp;• [[Oppo Rancisis]]&amp;nbsp;• [[Sabé]]&amp;nbsp;• [[Sebulba]]&amp;nbsp;• [[Shmi&amp;nbsp;Skywalker]]&amp;nbsp;• [[Palpatine|Darth&amp;nbsp;Sidious]]&amp;nbsp;• [[Roos&amp;nbsp;Tarpals]]&amp;nbsp;• [[Saesee Tiin]]&amp;nbsp;• [[Rabé&amp;nbsp;Tonsort]]&amp;nbsp;• [[Finis&amp;nbsp;Valorum]]&amp;nbsp;• [[Watto]]&amp;nbsp;• [[Mace&amp;nbsp;Windu]]&amp;nbsp;• [[Yaddle]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones|Episode&amp;nbsp;II]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[greve&amp;nbsp;Dooku]]&amp;nbsp;• [[Jango&amp;nbsp;Fett]]&amp;nbsp;• [[Kit&amp;nbsp;Fisto]]&amp;nbsp;• [[Agen&amp;nbsp;Kolar]]&amp;nbsp;• [[Cliegg&amp;nbsp;Lars]]&amp;nbsp;• [[Bail&amp;nbsp;Organa]]&amp;nbsp;• [[Poggle&amp;nbsp;de&amp;nbsp;Mindere]]&amp;nbsp;• [[Aayla&amp;nbsp;Secura]]&amp;nbsp;• [[Shaak&amp;nbsp;Ti]]&amp;nbsp;• [[Greve Dooku|Darth&amp;nbsp;Tyranus]]&amp;nbsp;• [[Luminara&amp;nbsp;Unduli]] &lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith|Episode&amp;nbsp;III]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Stass&amp;nbsp;Allie]]&amp;nbsp;• [[generaal&amp;nbsp;Grievous]] &lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Episode&amp;nbsp;VII]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[BB-8]]&amp;nbsp;• [[Kaydel&amp;nbsp;Ko&amp;nbsp;Connix]]&amp;nbsp;• [[Poe&amp;nbsp;Dameron]]&amp;nbsp;• [[Finn (Star Wars)|Finn]]&amp;nbsp;• [[Armitage Hux]]&amp;nbsp;• [[Maz&amp;nbsp;Kanata]]&amp;nbsp;• [[kaptein&amp;nbsp;Phasma]]&amp;nbsp;• [[Kylo&amp;nbsp;Ren]]&amp;nbsp;• [[Rey (Star Wars)|Rey]]&amp;nbsp;• [[Snoke]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre&amp;nbsp;yn&amp;nbsp;''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Episode&amp;nbsp;VIII]]'''''&amp;nbsp; || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Larma&amp;nbsp;D'Acy]]&amp;nbsp;• [[DJ (Star Wars)|DJ]]&amp;nbsp;• [[Amilyn&amp;nbsp;Holdo]]&amp;nbsp;• [[Rose&amp;nbsp;Tico]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Episode&amp;nbsp;IX]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Zorii&amp;nbsp;Bliss]]&amp;nbsp;• [[D-O]]&amp;nbsp;• [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]&amp;nbsp;• [[Enric&amp;nbsp;Pryde]]&amp;nbsp;• [[Kylo Ren|Ben&amp;nbsp;Solo]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Rogue One: A Star Wars Story|Rogue One]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Cassian&amp;nbsp;Andor]]&amp;nbsp;• [[Galen&amp;nbsp;Erso]]&amp;nbsp;• [[Jyn&amp;nbsp;Erso]]&amp;nbsp;• [[Saw&amp;nbsp;Gerrera]]&amp;nbsp;• [[Chirrut&amp;nbsp;Îmwe]]&amp;nbsp;• [[K-2SO]]&amp;nbsp;• [[Orson&amp;nbsp;Krennic]]&amp;nbsp;• [[Baze&amp;nbsp;Malbus]]&amp;nbsp;• [[admiraal&amp;nbsp;Raddus]]&amp;nbsp;• [[Bodhi&amp;nbsp;Rook]] &lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre yn ''[[Solo: A Star Wars Story|Solo]]''''' || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Tobias Beckett]]&amp;nbsp;• [[Qi'ra]]&lt;br&gt;
|- style=&quot;text-align:left;&quot;
| style=&quot;font-size: 95%; background:#DCDCDC&quot; | &amp;nbsp;'''yntrodusearre&amp;nbsp;yn&amp;nbsp;oare&amp;nbsp;media'''&amp;nbsp; || align=&quot;left&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot;| [[Din&amp;nbsp;Djarin]]&amp;nbsp;• [[Cara&amp;nbsp;Dune]]&amp;nbsp;• [[Grogu]]&amp;nbsp;• [[Bo-Katan&amp;nbsp;Kryze]]&amp;nbsp;• [[Satine Kryze]]&amp;nbsp;• [[Din Djarin|de&amp;nbsp;Mandaloriaan]]&amp;nbsp;• [[Savage Opress]]&amp;nbsp;• [[Fennec&amp;nbsp;Shand]]&amp;nbsp;• [[Sifo-Dyas]]&amp;nbsp;• [[Aurra&amp;nbsp;Sing]]&amp;nbsp;• [[Hera&amp;nbsp;Syndulla]]&amp;nbsp;• [[Ahsoka&amp;nbsp;Tano]]&amp;nbsp;• [[Asajj&amp;nbsp;Ventress]]&amp;nbsp;• [[Paz&amp;nbsp;Vizsla]]&amp;nbsp;• [[Sabine&amp;nbsp;Wren]]&lt;br&gt;
|-
|}</text>
      <sha1>a4u1kghh0bad6dlnh5xonxevn1tzdnx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Star Wars planeten</title>
    <ns>10</ns>
    <id>158837</id>
    <revision>
      <id>1085592</id>
      <parentid>1084834</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:32:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1724" xml:space="preserve">{| class=toccolours style=&quot;font-size:90%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;&quot; width=&quot;100%&quot;
! align=&quot;center&quot; style=&quot;background:#C0C0C0&quot; width=&quot;100%&quot; | [[planeten]] út ''[[Star Wars]]''
|-
| align=&quot;center&quot; style=&quot;font-size: 95%;&quot; colspan=&quot;2&quot; | [[Ahch-To]]&amp;nbsp;• [[Alderaan]]&amp;nbsp;• [[Bespin]]&amp;nbsp;• [[Canto Bight|Cantonica]]&amp;nbsp;• [[Cereänen|Cereä]]&amp;nbsp;• [[Chagrianen|Champala]]&amp;nbsp;• [[Corellia]]&amp;nbsp;• [[Coruscant]]&amp;nbsp;• [[Crait]]&amp;nbsp;• [[Dagobah]]&amp;nbsp;• [[Dathomir]]&amp;nbsp;• [[Kel Dor|Dorin]]&amp;nbsp;• [[D'Qar]]&amp;nbsp;• [[Eadu]]&amp;nbsp;• [[Endor (Star Wars)|Endor]]&amp;nbsp;• [[Exegol]]&amp;nbsp;• [[Geonosis]]&amp;nbsp;• [[Nautolanen|Glee Anselm]]&amp;nbsp;• [[Hoth]]&amp;nbsp;• [[Iktotchi|Iktotch]]&amp;nbsp;• [[Iktotchi|Iktotchon]]&amp;nbsp;• [[Zabraks|Iridonia]]&amp;nbsp;• [[Jakku]]&amp;nbsp;• [[Jedha]]&amp;nbsp;• [[Kaleesh|Kalee]]&amp;nbsp;• [[Kaminoänen|Kamino]]&amp;nbsp;• [[Wookiees|Kashyyyk]]&amp;nbsp;• [[Kessel (Star Wars)|Kessel]]&amp;nbsp;• [[Kijimi]]&amp;nbsp;• [[Lah'mu]]&amp;nbsp;• [[Lanniks|Lannik]]&amp;nbsp;• [[Dugs|Malastare]]&amp;nbsp;• [[Mandalorianen|Mandalore]]&amp;nbsp;• [[Mirialanen|Mirial]]&amp;nbsp;• [[Mon Calamari|Mon&amp;nbsp;Cala]]&amp;nbsp;• [[Mustafar]]&amp;nbsp;• [[Naboo]]&amp;nbsp;• [[Hutts|Nal&amp;nbsp;Hutta]]&amp;nbsp;• [[Neimoïden|Neimoïdia]]&amp;nbsp;• [[Palliduvanen|Palliduva]]&amp;nbsp;• [[Pasaana]]&amp;nbsp;• [[Quermianen|Quermia]]&amp;nbsp;• [[Twi'leks|Ryloth]]&amp;nbsp;• [[Scarif]]&amp;nbsp;• [[Togruta|Shili]]&amp;nbsp;• [[Takodana]]&amp;nbsp;• [[Endor (Star Wars)|Tana]]&amp;nbsp;• [[Tatooine]]&amp;nbsp;• [[Thisspiasanen|Thisspias]]&amp;nbsp;• [[Tholothianen|Tholoth]]&amp;nbsp;• [[Toydarianen|Toydaria]]&amp;nbsp;• [[Utapau]]&amp;nbsp;• [[Yavin]]&lt;br&gt;
|-
|}</text>
      <sha1>c0ymguvm5vz7v4vy55f8b29e263ys9w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Jaroslavl (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159093</id>
    <revision>
      <id>1085526</id>
      <parentid>1081575</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:16:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" xml:space="preserve">[[Kategory:Jaroslavl (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Jaroslavl oblast]]</text>
      <sha1>0s3btchoxxud225ocmnha4w0gqnuqf3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk nei oblast</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159094</id>
    <redirect title="Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet" />
    <revision>
      <id>1085553</id>
      <parentid>1081154</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:27:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>trochwiisd</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="57" xml:space="preserve">#REDIRECT [[:Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet]]</text>
      <sha1>a4lnkz1b26dte9mh99p23h5yudsgurs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Lipetsk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159095</id>
    <revision>
      <id>1085531</id>
      <parentid>1081531</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:17:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91" xml:space="preserve">[[Kategory:Lipetsk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Lipetsk oblast]]</text>
      <sha1>5xvjikjgko84688nqwn4r4gy8ik1fzj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Vladimir (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159134</id>
    <revision>
      <id>1085546</id>
      <parentid>1081518</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:23:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Vladimir (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Vladimir oblast]]</text>
      <sha1>po8jrvg4uu8352a3comm3ysiry92j8s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Leningrad (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159172</id>
    <revision>
      <id>1085530</id>
      <parentid>1081586</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:17:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" xml:space="preserve">[[Kategory:Leningrad (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Leningrad oblast]]</text>
      <sha1>oxoakjiwswfevac19hyzd6rqjw92knk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Kaliningrad (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159175</id>
    <revision>
      <id>1085527</id>
      <parentid>1081499</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:17:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="99" xml:space="preserve">[[Kategory:Kaliningrad (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Kaliningrad oblast]]</text>
      <sha1>rj425my0r64jicxq4z7mg5vq4ljuli0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Pskov (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159210</id>
    <revision>
      <id>1085537</id>
      <parentid>1081665</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:19:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87" xml:space="preserve">[[Kategory:Pskov (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Pskov oblast]]</text>
      <sha1>h20gpyjdkisfmbfnsxwgzep8dfnmksd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Koersk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159233</id>
    <revision>
      <id>1085528</id>
      <parentid>1081733</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:17:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">[[Kategory:Koersk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Koersk oblast]]</text>
      <sha1>6f5bwh9zfx8fbjd9e6j97y5raf3kq83</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Moskou (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159236</id>
    <revision>
      <id>1085533</id>
      <parentid>1081743</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:18:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="176" xml:space="preserve">{{Commonscat|Buildings and structures in Moscow Oblast|Bouwurken yn Moskou (oblast)}}

[[Kategory:Moskou (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Moskou oblast]]</text>
      <sha1>776bh5ibdwkw18ssqxl315xrp6l5wph</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Novgorod (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159276</id>
    <revision>
      <id>1085535</id>
      <parentid>1081847</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:18:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Novgorod (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Novgorod oblast]]</text>
      <sha1>pmwro53m43b4t2kyx6l7hyck8o1dq9p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Vologda (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159284</id>
    <revision>
      <id>1085547</id>
      <parentid>1081898</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:23:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91" xml:space="preserve">[[Kategory:Vologda (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Vologda oblast]]</text>
      <sha1>2nwlzjmvo1eso6jal4bf1nszq2hocuc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Rostov (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159306</id>
    <revision>
      <id>1085538</id>
      <parentid>1081994</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:19:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">[[Kategory:Rostov (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Rostov oblast]]</text>
      <sha1>ne2c8u7cou9ld0fv9iig4uahb0ud70q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Tver (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159319</id>
    <revision>
      <id>1085544</id>
      <parentid>1082052</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:23:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85" xml:space="preserve">[[Kategory:Tver (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Tver oblast]]</text>
      <sha1>qx4c85k2kc2a032x7ey7mn8j50v18h6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Ivanovo (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159323</id>
    <revision>
      <id>1085525</id>
      <parentid>1082073</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:16:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91" xml:space="preserve">[[Kategory:Ivanovo (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Ivanovo oblast]]</text>
      <sha1>r2ouhpryfcar9uxvo0a9fkzrqw2l4by</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Smolensk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159344</id>
    <revision>
      <id>1085540</id>
      <parentid>1082146</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:20:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Smolensk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Smolensk oblast]]</text>
      <sha1>3y9m04w21dh5subgcgwm2a9snskmi18</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Nizjni Novgorod (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159347</id>
    <revision>
      <id>1085534</id>
      <parentid>1082159</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:18:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="107" xml:space="preserve">[[Kategory:Nizjni Novgorod (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Nizjni Novgorod oblast]]</text>
      <sha1>bzyof22mabwa47hmwigm5x45onw7xrv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Kostroma (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159372</id>
    <revision>
      <id>1085529</id>
      <parentid>1082331</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:17:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Kostroma (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Kostroma oblast]]</text>
      <sha1>tbucwqrezvtbvyhpyr54iurrqphxi2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Brjansk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159415</id>
    <revision>
      <id>1085523</id>
      <parentid>1082509</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:16:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="91" xml:space="preserve">[[Kategory:Brjansk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Brjansk oblast]]</text>
      <sha1>7wprn0xdzuwpu55ql32y5m7kg2tnnrd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Tambov (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159445</id>
    <revision>
      <id>1085542</id>
      <parentid>1082636</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:22:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="89" xml:space="preserve">[[Kategory:Tambov (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Tambov oblast]]</text>
      <sha1>c9hhry5tx479b26ues1yqnsqlfzrwgr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Archangelsk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159480</id>
    <revision>
      <id>1085521</id>
      <parentid>1082878</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:15:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="99" xml:space="preserve">[[Kategory:Archangelsk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Archangelsk oblast]]</text>
      <sha1>6kaw05o46363shw60jtlznx45q8a5dq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Voronezj (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159524</id>
    <revision>
      <id>1085548</id>
      <parentid>1083081</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:24:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Voronezj (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Voronezj oblast]]</text>
      <sha1>34laydkxsvdst5bca2nk1n431roz27z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Sverdlovsk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159561</id>
    <revision>
      <id>1085541</id>
      <parentid>1083288</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:20:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="99" xml:space="preserve">[[Kategory:Sverdlovsk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Sverdlovsk (oblast)]]</text>
      <sha1>puxi7651z4wvocd9akuzkx8ck16pyy2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Novosibirsk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159606</id>
    <revision>
      <id>1085536</id>
      <parentid>1083429</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:19:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">[[Kategory:Novosibirsk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Novosibirsk (oblast)]]</text>
      <sha1>1nubidwp3yzi36nck20elv5uwe29zpk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Tjûmen (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159649</id>
    <revision>
      <id>1085543</id>
      <parentid>1083658</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:23:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Tjûmen (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Tjûmen (oblast)]]</text>
      <sha1>3f7h1oocozz8ed7z1kxcsotfagx34hn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Cas Enklaar</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159699</id>
    <revision>
      <id>1085448</id>
      <parentid>1084069</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:14:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Filmografy */ oars</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3070" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Casper Willem Enklaar 
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[22 april]] [[1943]]
| berteplak                    = [[De Helder]]
| stoarn                       = [[20 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Amsterdam]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1970]]-[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Casper Willem (Cas) Enklaar ''' ([[De Helder]],  [[22 april]] [[1943]] – [[Amsterdam]], [[20 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]sk [[akteur]]. 

==Karriêre==
Enklaar folge de [[De Teäterskoalle (Amsterdam)|Amsterdamske Toanielskoalle]], dêr't er yn [[1968]] ôfstudearre. Dêrnei begûn er by ''Toanielgroep Centrum''. Yn [[1970]] wie er belutsen by de oprjochting fan ''Het Werkteater'', en bleau dêrfoar wurkjen oant hy it yn [[1985]] ferwiksele foar ''Toneelgroep Baal''. Letter stapte er oer nei ''Toneelgroep Amsterdam''.

Enklaar makke ek diel út fan de fêste ploech fan regisseur [[Theo van Gogh (regisseur)|Theo van Gogh]], en spile ûnder oare yn ''Een dagje naar het strand'', ''Terug naar Oegstgeest'', ''Loos'', ''Vals licht'', ''Medea'', ''Baby Blue'' en ''In het belang van de staat''.
Dêrneist spile er yn bekende films fan oare regisseurs, lykas ''De bunker'', ''[[Flodder (film)|Flodder]]'', ''[[Lang Leve de Koningin]]'', ''[[Abeltje (film)|Abeltje]]'', ''Oorlogsrust'', ''Het woeden der hele wereld'', ''De vliegende Hollander'' en ''Masterclass''.

Enklaar spile faak yn it teater, ûnder mear yn ''Uit liefde'' en ''Wilhelmina, Je maintiendrai''. As lêste binne der noch de nedige tv-programma's, lykas ''[[Loenatik]]'', ''Pleidooi'', ''[[Koefnoen (telefyzjeprogramma)|Koefnoen]]'' en ''De dikke man''. 

Enklaar ferstoar op 20 july 2022, yn 'e aldens fan 79 jier oan de gefolgen fan [[Kanker|sloktermkanker]]

==Filmografy==
{{Filmografy|as=akteur}}
|-
{{Filmografy/Titel|titel=Film}}
|-
|1984
|Een dagje naar het strand
|Bernard
|
|-
|1986
|[[Flodder (film)|Flodder]]
|Eksintrike buorman
|''Enklaar wie de buorman dy 't Henkie betrape by syn ynbraak om't er piano spile.''
|-
|1987
|Terug naar Oegstgeest
|âlde Jan
|-
|1989
|Loos
|De Vries
|-
|1992
|De Bunker
|Van Zalingen
|-
|1993
|Vals licht
|de heit fan Simon
|
|-
|1995
|Lang leve de Koningin
|Witte Loper
|
|-
|1995
|De Vliegende Hollander
|Opkeaper
|
|-
|1998
|[[Abeltje (film)|Abeltje]]
|húsfeint
|
|-
|2001
|Baby Blue
|Coroner
|-
|2004
|[[Erik of het klein insectenboek (film)|Erik of het klein insectenboek]]
|deagraver 2
|
|-
|2005
|Masterclass
|acteur 1
|
|-
|2005
|Medea
|Middelink
|-
|2006
|Het woeden der gehele wereld
|Dokter Gobert
|
|}

{{DEFAULTSORT:Enklaar, Cas}}
[[Kategory:Nederlânsk toanielakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1943]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>bwbt4gq7lbu97xz6uysrdmg6o2lwvfu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Tûla (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159723</id>
    <revision>
      <id>1085545</id>
      <parentid>1084178</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:23:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="128" xml:space="preserve">{{DEFAULTSORT:Bouwurk yn Tula (oblast)}}
[[Kategory:Tûla (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Tûla oblast]]</text>
      <sha1>9504f8ufcp8z4ubjl4qavguwv78j9y4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Astrachan (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159789</id>
    <revision>
      <id>1085522</id>
      <parentid>1084472</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:15:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="143" xml:space="preserve">{{DEFAULTSORT:Bouwurk yn Astrachan (oblast)}}
[[Kategory:Astrachan (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Astrachan (oblast)]]</text>
      <sha1>5hcxc5kbyjzs80tn1vn3w364sghc76e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Wolgograd (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159830</id>
    <revision>
      <id>1085549</id>
      <parentid>1084698</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:24:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="97" xml:space="preserve">[[Kategory:Wolgograd (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Wolgograd (oblast)]]</text>
      <sha1>isfj2ev8ce4x7zpftobbdzs36sblgrw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Saratov (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159857</id>
    <revision>
      <id>1085539</id>
      <parentid>1084842</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:19:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="93" xml:space="preserve">[[Kategory:Saratov (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Saratov (oblast)]]</text>
      <sha1>aiksoqptsjchfkn2rttxit3gyn29o7r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rosa Spier Hûs</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159867</id>
    <revision>
      <id>1085498</id>
      <parentid>1085134</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:41:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppeling om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3142" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Rosa Spier Huis.jpg|thumb|It Rosa Spier Hûs út 1969]]
[[Ofbyld:Nieuwbouw Rosa Spier Huis.jpg|thumb|It nije kompleks]]
It '''Rosa Spier Hûs''' is in wen- en wurksintrum foar [[keunstner]]s en [[wittenskipper]]s op jierren. It sintrum is fan ein 2019 ôf fêstige oan de Hector Treublaan in [[Laren (Noard-Hollân)|Laren]] yn [[Noard-Hollân]].

== Skiednis ==
It idee foar in 'feilige haven foar âldere keunstners' kaam fan harpiste [[Rosa Spier]]. Doel fan it hûs is it mooglik te meitsjen foar âldere keunstners om harren enerzjy yn harren wurk te stekken bliuwe te kinnen en har persoanlike fersoarging oan oaren oer te litten. Yn 1963 rjochte [[Henriette Polak]] de Rosa Spier Stichting op, dy't de bou fan it hûs úteinlik mooglik makke.

Oan de Esseboom yn Laren waard in gebou realisearre dat op 11 oktober 1969 iepene waard troch [[Marga Klompé]], de doetiidske minister fan Kultuer, Rekreaasje en Maatskiplik Wurk. Dit appartemintekompleks bea plak oan yn totaal 73 bewenners. Dêrneist wiene der mienskiplike foarsjennings as in biblioteek en in teätersealtsje. It kompleks wie in paviljoeneftich ûntwerp fan buro Goldschmidt &amp; Verbruggen; de tún waard ûntwurpen troch [[Mien Ruys]].

===Nijbou===
Yn 2008 waard bekend dat de gemeente Laren en it stichtingsbestjoer oerwoegen it Rosa Spierhûs ôf te brekken en te ferfangen troch 68 apparteminten (wat der úteinlik mear wurde soene). It [[Bûn Heemschut]] wiisde yn in brief op de grutte kultuerhistoaryske wearde fan hûs en tún. &lt;ref&gt;''heemschut.nl'' (pdf) - [https://web.archive.org/web/20150924025511/http://www.heemschut.nl/buxus/docs/RSH%20Gemeente%20Laren%2010-10-08.pdf brief d.d. 10 okt. 2008 oan de gemeente Laren]&lt;/ref&gt; Saakkundigen en belanghawwenden besochten stichting en gemeente fergees ta oare gedachten te bringen. Yn maaie 2014 die nei in útspraak fan de [[Ried fan Steat]] bliken dat de foarnommen sloop definityf wie. De motivearring wie ûnder oare dat hûs en tún net op in monumintelist stiene. &lt;ref&gt;NOS.nl - [http://nos.nl/artikel/644911-rosa-spier-huis-wordt-gesloopt.html ''Rosa Spier Huis wordt gesloopt''], 7 maaie 2014&lt;/ref&gt; Yn 2018 waard úteinset mei de bou fan in nij pân oan de Hector Treublaan. &lt;ref&gt;[https://www.skipr.nl/actueel/id34758-bouw-nieuw-rosa-spier-huis-in-laren-van-start.html ''Bouw nieuw Rosa Spier Huis in Laren van start''], 31 maaie 2018&lt;/ref&gt; De nijbou is yn de winter fan 2019/2020 yn gebrûk naam. Njonken de 70 bewenners fan it âlde hûs fûnen 67 nije minsken dêr in plak.&lt;ref&gt;[https://rosaspierhuis.nl/wp-content/uploads/2020/02/gooi-en-eemlander-150220.pdf Berjocht yn de Gooi en Eemlander], 24 febrewaris 2020&lt;/ref&gt; 

== Gebou ==
It Rosa Spier Hûs hat:
* de Anna-Stibbe konsert- en teaterseal,
* in algemien atelier,
* in muzykkeamer,
* im bibleteek,
* ferskate lêstafels,
* Galerykafee/restaurant,
* in eksposysjeromte,
* terras en byldetún en
* privee-ateliers en studio’s

== Keppeling om utens ==
* [http://www.rosaspierhuis.nl/ Hiemside Rosa Spier Hûs]

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Soarchynstelling yn Nederlân]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1969]]</text>
      <sha1>do9mx47aykxu9bma606knowv5r8cr4i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Irkûtsk (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159896</id>
    <revision>
      <id>1085524</id>
      <parentid>1085295</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:16:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="95" xml:space="preserve">[[Kategory:Irkûtsk (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Irkûtsk (oblast)]]</text>
      <sha1>jv0wjp9g0n1w5j7v12vhpvyw4q8b8u7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stasjon Utert-Sintraal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159906</id>
    <revision>
      <id>1085561</id>
      <parentid>1085377</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:58:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12632" xml:space="preserve">{{Wurk}}
{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Utert-Sintraal &lt;br&gt; ''Utrecht Centraal''
| ôfbylding                   = Station_utrecht_centraal.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon Utert-Sintraal''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag_of_Utrecht_city.svg|20px|border]] [[Utert (stêd)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = 
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1843]] &lt;br&gt; [[2016]] (hjoeddeistich gebou)
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = [[Benthem Crouwel Architekten]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoarline Utert - Kampen|Sintraalspoarwei]] &lt;br&gt; [[Spoarline Amsterdam - Elten|Rynspoarwei]] &lt;br&gt; [[Steatsline H]] &lt;br&gt; [[Spoarline Utert - Rotterdam|Utert-Rotterdam]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 16 perronspoaren (wêrûnder 4 spoaren)
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = [https://www.ns.nl/stationsinformatie/Ut/ NS stasjonsynformaasje]
}}
[[Ofbyld:Track diagram Utrecht Centraal.pdf|thumb|''Skematyske werjefte fan de yndieling fan it treinstasjon'']]
[[Ofbyld:Utrecht station 2020 01.jpg|thumb|''It stasjonshal fan de earste ferdjipping ôf sjoen'']]
[[Ofbyld:UtrechtRailwayStation1.JPG|thumb|''Yngong fan de Jierbeurs ôf'']]
[[Ofbyld:Opening Uithoflijn 6.jpg|thumb|''Undergrûnske tramhalte oan de eastkant (iepene yn 2019)'']]
It '''Stasjon Utert-Sintraal''' ([[Nederlânsk]]: ''Station Utrecht Centraal'' as ek wol ''Utrecht Centraal'', ôfkoarting: '''Ut''') is it [[sintraal stasjon]] fan de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], de haadstêd fan de provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. It stasjon is it knooppunt fan de Nederlânske spoarwegen en dêrom ek it grutste en drokste stasjon fan Nederlân mei mear as 200.000 passazjiers deis en likernôch 1.000 treinôfreizgings.&lt;ref&gt;[https://www.utrecht-monitor.nl/fysieke-leefomgeving/mobiliteit/openbaar-vervoer ''Openbaar vervoer''] Utrecht Monitor&lt;/ref&gt; It busstasjon leit njonken it treinstasjon en is ek it grutste en drokste busstasjon fan Nederlân. It stasjon hat 16 perronspoaren, dus trochgongspoaren en 4 kopspoaren, dus it einpunt.

== Beskriuwing ==
It stasjon leit westlik fan de Utertske binnenstêd. It stasjon betsjinne yn 2019 207.360 passazjiers deis. Mei in 57 miljoen reizgers jiers is it stasjon it drokste fan Nederlân. Tichteby it stasjon binne de Haadgebouwen I, II, III (''[https://nl.wikipedia.org/wiki/De%20Inktpot De Inktpot]'') en IV fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en [[ProRail]]. It stasjon waard oant desimber 2016 yngeand ferboud en útwreide ta OV-terminal. De spoaren  wurde yn it midden oerdutsen troch de grutte stasjonshal dêrboppe. De spoaren 4 en 5 wurde foar in part oerdutsen troch de ''Katreinetoren'' en it rayongebou fan NS-Reizgers (''Laag Katreine''). De kopspoaren 1 oant en mei 3 wurde oerdutsen troch it ''Paviljoen'', dêr't [[hoareka]] yn fêstige is en eigendom is fan de eigener fan ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoog%20Catharijne Hoog Catharijne]''

== Skiednis ==
It earste treinstasjon iepene dêre op [[18 desimber]] [[1843]] doe't de ''Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij'' it earste stasjon fan Utert iepene. Yn [[1938]] waard it stasjon in [[sintraal stasjon]] doe't it Stasjon Maliebaan oan oare kant de stêd ticht gie en de spoarline fan [[Hilfertsom]] nei it sintraal stasjon laat waard. It oarspronklike stasjonsgebou fan [[1865]] waard yn [[1936]] yngeand ferboud. Twa jier letter rekke it stasjon slim skeind troch in brân, dochs waard weropboud.

It stasjonsgebou waard yn de [[1970-er jierren]] sloopt om plak te meitsjen foar ''Hoog Catharijne'', dy't doe it grutste oerdutsen winkelsintrum fan Jeropa wie. Dy waard op [[17 desimber]] [[1973]] iepene. Fan dat stuit ôf hie it stasjon gjin eigen yngong mear, mar moasten passazjiers troch it winkelsintrum hinne om yn it stasjon te kommen. Yn [[1989]] waard de stasjonshal fergrutte. Yn [[1995]] waard de stasjonshal fannijs fergrutte mei de bou fan in nij perron.

Tusken [[2011]] en [[2016]] waard it gânse stasjonsgebiet fannijs alhiel op 'e kop helle. De stasjonshal waard ferfongen troch in nijenien dy't folle grutter is, dêr't njonken it treinstasjon ek de bus- en tramstasjons oerdutsen waarden. It nije ûntwerp mei in bûgd dak waard ûntwurpen troch [[Benthem Crouwel Architekten]]. It dak hat trije bûgings: ien gruttenien yn it midden foar it treinstasjon en twa lytseren foar de bus- en tramstasjons oan wjerskanten. Nije oerdekkings waarden foar alle perrons boud en it stasjon waard skaat fan ''Hoog Catharijne''.

=== Tram- en busstasjons ===
In [[lightrail]]-tsjinst mei in flugge tram sette yn [[1983]] útein yn Utert mei tsjinsten nei [[Nieuwegein]] en [[Iselstein]], de &quot;SUNIJ-line&quot;. De tramhalte op Utert-Sintraal wie ynearsten oan de eastkant fan it stasjon. By it ferbouwen fan it stasjonsgebiet waard de tramhalte ferfongen troch in tydlike halte oan it Jierbeursplein oan de westkant fan it stasjon. Dy tydlike halte hie trije spoaren.

Yn july [[2016]] waard it busstasjon oan de eastkant ek ferpleatst nei de kant fan de jierbeurs. Dat makke it plak oan de eastkant frij foar it bouwen fan in nije bus-en tramstasjon ''Centrumzijde'' (oan de kant fan it sintrum), allyk foar it bouwen fan in nij tramspoar nei de [[Uithof]], in nij stasjonsplein, in nije fytsestalling en de ''Moreelse''-brêge.

Op [[9 desimber]] [[2019]] waard it bus- en tramstasjon oan de eastkant ''Centrumzijde'' iepene. It is fêstige yn it haadgebou oan de eastkant fan it spoarstasjon, en kin berikt wurde út it haadgebou wei. Op [[16 desimber]] 2019 waard de Uithofline iepene, dy't fan de ''Centrumzijde'' nei de Uithof yn it easten fan de stêd rint. 

Op [[4 july]] [[2020]] waard de SUNIJ-line tydlik sletten om it Jierbeursplein op te kaltefaterjen. Nije perrons dêrfan waarden njonken de trochgongspoaren boud. Op [[3 jannewaris]] [[2021]] waard it tramstasjon oan it Jierbeursplein iepene. De nije perrons waarden ûndergrûns boud. Op [[2 july]] [[2022]] waard de ûndergrûnske trochgong fan it stasjon oan it Jierbeursplein nei ''Centrumzijde'' iepene, sa't der net mear 500 meter rûn hoegd te wurden fan de iene kant nei de oare kant. Trams kinne no fan Nieuwegein en Iselstein ûnder it Sintraal Stasjon nei de Uithof ta ride.

== Yndieling ==
It stasjon hat acht perrons en sechtjin perronspoaren, dêr't der fjouwer kopspoaren fan binne. Fansiden de treinperrons binne der twa grutte busperrons oan de kant fan de [[Jierbeurs]]. Oan de kant fan it sintrum (''Centrumzijde'') is in bus-tramstasjon ûnderferparte yn in busperron en twa tramperrons. De stasjonshal is boppe de spoaren. Oan de eastkant fan de hal einiget oan in ferhege stasjonsplein dêr't ek de haadyngong fan winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' is en einiget oan de kant fan de [[Jierbeurs]] (westlik) oan in plato dêr't de yngong fan it stedskantoar is en yn sydtagong ta it ''Beatrixgebouw'' fan de Jierbeurs en de haadtagong ta ien fan de WTC's fan Utert. It plato giet dêrnei oer yn in nust treppen nei it Jierbeursplein, in hotel en ferskate kantoaren.

== Treinferbinings ==
Ynternasjonale, nasjonale en pleatslike treintsjinsten brûke it stasjon. It opmerklikste is dy fan de [[Intercity-Express]] en ''NightJet''-treinen nei [[Dútslân]], [[Switserlân]] en [[Eastenryk]], de nasjonale [[intercity]]-tsjinsten nei alle parten fan Nederlân, en de pleatslike Sprinter-tsjinsten dy't nei plakken yn de omkriten fan Utert. Frachtferfier komt ek by it stasjon del, sa as de rûte [[Amsterdam]] - [[Betuwerûte]] - [[Ruhrgebiet]], en de rûte [[Antwerpen]] - [[Noard-Dútslân]].

De folgjende passazjierstsjinsten dogge Utert-Sintraal oan, mei in trochsneed fan 70 ôfreizgings deis (skema fan 2022):

=== Spoaren 1–4: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noard &amp; Noardeast ===

*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Almeare (4900)
*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Weesp – Skiphol – Hoofddorp (5700)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Baarn (5500)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Amersfoart – Swol (5600)
*1x it oere '''Utert''' – Utert Maliebaan (28300, [[Nederlânsk Spoarweimuseum]])

=== Spoaren 5/7 and 18/19: Intercity / Ynternasjonale tsjinsten Noardhwest, Súd &amp; East ===

*1 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Basel
*6 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Frankfurt am Main
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Zürich
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Wenen / Innsbruck
*2x it oere (Skagen -) Alkmar – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Maastricht (800), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3100)
*2x it oere De Helder – Amsterdam – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3000), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Eindhoven – Fenlo (3500)
*2x it oere Inkhuzen – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Heerlen (3900), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Rotterdam – Skiphol – '''Utert''' – Arnhim (3200)

=== Spoaren 8–12: Intercity-tsjinsten Noardeast &amp; West ===

*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Ljouwert (600)
*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Grins (500)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Hengelo – Ynskedee (1700)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Amersfoart Schothorst (11700)
*2x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart (– Dimter, allinnich yn spitsoeren) (2000)
*2x it oere Rotterdam – '''Utert''' (2800)

=== Spoaren 14/15: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noardhwest &amp; East ===

*2x it oere Breukelen – '''Utert''' – Driebergen-Seist (– Veenendaal Sintrum, allinnich yn spitsoeren) (7300)
*2x it oere Uitgeest – Amsterdam – Breukelen – '''Utert''' – Veenendaal Sintrum – Rhenen (7400)
*1x it oere ''Nachtnet''  Rotterdam – De Haach – Amsterdam – '''Utert''' (1400)

=== Spoaren 20/21: Sprinter (pleatslik) tsjinsten West &amp; Súd ===

*2x it oere De Haach – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – Tiel (6900)
*2x it oere Leien – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – De Bosk (non-stop tusken Woerden en Utert) (8800)
*2x it oere (Leien, allinnich yn spitsoeren –) Woerden – '''Utert''' (– Houten Castellum, allinnich yn spitsoeren) (8900)

=== Tiidskema ===
De treintsjinsten binne sa regele dat der fearns oere in Sprinter of intercity fan Utert-Sintraal ôfreizgje kin. De intercityrûten  Amsterdam – Utertt, Skiphol – Utert, Utert – Arnhim en Utert – Eindhoven reizgje om de tsien minuten ôf.

Guon tsjinsten rinne allinnich yn de spitsoeren. Sneintemoarns en jûns let rinne guon tsjinsten net, dochs yn dy tiden rint der in Intercity om it heal oere yn eltse rjochting.

== Keppelings om utens ==
{{CommonsLyts|Utrecht Central station|Stasjon Utert-Sintraal}}
*[http://www.ns.nl/en webside fan de Nederlânske Spoarwegen]
*[http://www.9292.nl/en Dutch Public Reisplanner]

{{Boarnen|boarnefernijing=
Parten fan dizze side binne oernommen fan de Ingelsktalige side, sjoch foar boarnen en de bewurkingsskiednis op [https://en.wikipedia.org/wiki/Utrecht%20Centraal%20railway%20station dizze side].
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1843]]</text>
      <sha1>7kbtrrje6infz4yysrg9zzvupdb9noh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085562</id>
      <parentid>1085561</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:58:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12623" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Utert-Sintraal &lt;br&gt; ''Utrecht Centraal''
| ôfbylding                   = Station_utrecht_centraal.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon Utert-Sintraal''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag_of_Utrecht_city.svg|20px|border]] [[Utert (stêd)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = 
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1843]] &lt;br&gt; [[2016]] (hjoeddeistich gebou)
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = [[Benthem Crouwel Architekten]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoarline Utert - Kampen|Sintraalspoarwei]] &lt;br&gt; [[Spoarline Amsterdam - Elten|Rynspoarwei]] &lt;br&gt; [[Steatsline H]] &lt;br&gt; [[Spoarline Utert - Rotterdam|Utert-Rotterdam]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 16 perronspoaren (wêrûnder 4 spoaren)
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = [https://www.ns.nl/stationsinformatie/Ut/ NS stasjonsynformaasje]
}}
[[Ofbyld:Track diagram Utrecht Centraal.pdf|thumb|''Skematyske werjefte fan de yndieling fan it treinstasjon'']]
[[Ofbyld:Utrecht station 2020 01.jpg|thumb|''It stasjonshal fan de earste ferdjipping ôf sjoen'']]
[[Ofbyld:UtrechtRailwayStation1.JPG|thumb|''Yngong fan de Jierbeurs ôf'']]
[[Ofbyld:Opening Uithoflijn 6.jpg|thumb|''Undergrûnske tramhalte oan de eastkant (iepene yn 2019)'']]
It '''Stasjon Utert-Sintraal''' ([[Nederlânsk]]: ''Station Utrecht Centraal'' as ek wol ''Utrecht Centraal'', ôfkoarting: '''Ut''') is it [[sintraal stasjon]] fan de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], de haadstêd fan de provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. It stasjon is it knooppunt fan de Nederlânske spoarwegen en dêrom ek it grutste en drokste stasjon fan Nederlân mei mear as 200.000 passazjiers deis en likernôch 1.000 treinôfreizgings.&lt;ref&gt;[https://www.utrecht-monitor.nl/fysieke-leefomgeving/mobiliteit/openbaar-vervoer ''Openbaar vervoer''] Utrecht Monitor&lt;/ref&gt; It busstasjon leit njonken it treinstasjon en is ek it grutste en drokste busstasjon fan Nederlân. It stasjon hat 16 perronspoaren, dus trochgongspoaren en 4 kopspoaren, dus it einpunt.

== Beskriuwing ==
It stasjon leit westlik fan de Utertske binnenstêd. It stasjon betsjinne yn 2019 207.360 passazjiers deis. Mei in 57 miljoen reizgers jiers is it stasjon it drokste fan Nederlân. Tichteby it stasjon binne de Haadgebouwen I, II, III (''[https://nl.wikipedia.org/wiki/De%20Inktpot De Inktpot]'') en IV fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en [[ProRail]]. It stasjon waard oant desimber 2016 yngeand ferboud en útwreide ta OV-terminal. De spoaren  wurde yn it midden oerdutsen troch de grutte stasjonshal dêrboppe. De spoaren 4 en 5 wurde foar in part oerdutsen troch de ''Katreinetoren'' en it rayongebou fan NS-Reizgers (''Laag Katreine''). De kopspoaren 1 oant en mei 3 wurde oerdutsen troch it ''Paviljoen'', dêr't [[hoareka]] yn fêstige is en eigendom is fan de eigener fan ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoog%20Catharijne Hoog Catharijne]''

== Skiednis ==
It earste treinstasjon iepene dêre op [[18 desimber]] [[1843]] doe't de ''Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij'' it earste stasjon fan Utert iepene. Yn [[1938]] waard it stasjon in [[sintraal stasjon]] doe't it Stasjon Maliebaan oan oare kant de stêd ticht gie en de spoarline fan [[Hilfertsom]] nei it sintraal stasjon laat waard. It oarspronklike stasjonsgebou fan [[1865]] waard yn [[1936]] yngeand ferboud. Twa jier letter rekke it stasjon slim skeind troch in brân, dochs waard weropboud.

It stasjonsgebou waard yn de [[1970-er jierren]] sloopt om plak te meitsjen foar ''Hoog Catharijne'', dy't doe it grutste oerdutsen winkelsintrum fan Jeropa wie. Dy waard op [[17 desimber]] [[1973]] iepene. Fan dat stuit ôf hie it stasjon gjin eigen yngong mear, mar moasten passazjiers troch it winkelsintrum hinne om yn it stasjon te kommen. Yn [[1989]] waard de stasjonshal fergrutte. Yn [[1995]] waard de stasjonshal fannijs fergrutte mei de bou fan in nij perron.

Tusken [[2011]] en [[2016]] waard it gânse stasjonsgebiet fannijs alhiel op 'e kop helle. De stasjonshal waard ferfongen troch in nijenien dy't folle grutter is, dêr't njonken it treinstasjon ek de bus- en tramstasjons oerdutsen waarden. It nije ûntwerp mei in bûgd dak waard ûntwurpen troch [[Benthem Crouwel Architekten]]. It dak hat trije bûgings: ien gruttenien yn it midden foar it treinstasjon en twa lytseren foar de bus- en tramstasjons oan wjerskanten. Nije oerdekkings waarden foar alle perrons boud en it stasjon waard skaat fan ''Hoog Catharijne''.

=== Tram- en busstasjons ===
In [[lightrail]]-tsjinst mei in flugge tram sette yn [[1983]] útein yn Utert mei tsjinsten nei [[Nieuwegein]] en [[Iselstein]], de &quot;SUNIJ-line&quot;. De tramhalte op Utert-Sintraal wie ynearsten oan de eastkant fan it stasjon. By it ferbouwen fan it stasjonsgebiet waard de tramhalte ferfongen troch in tydlike halte oan it Jierbeursplein oan de westkant fan it stasjon. Dy tydlike halte hie trije spoaren.

Yn july [[2016]] waard it busstasjon oan de eastkant ek ferpleatst nei de kant fan de jierbeurs. Dat makke it plak oan de eastkant frij foar it bouwen fan in nije bus-en tramstasjon ''Centrumzijde'' (oan de kant fan it sintrum), allyk foar it bouwen fan in nij tramspoar nei de [[Uithof]], in nij stasjonsplein, in nije fytsestalling en de ''Moreelse''-brêge.

Op [[9 desimber]] [[2019]] waard it bus- en tramstasjon oan de eastkant ''Centrumzijde'' iepene. It is fêstige yn it haadgebou oan de eastkant fan it spoarstasjon, en kin berikt wurde út it haadgebou wei. Op [[16 desimber]] 2019 waard de Uithofline iepene, dy't fan de ''Centrumzijde'' nei de Uithof yn it easten fan de stêd rint. 

Op [[4 july]] [[2020]] waard de SUNIJ-line tydlik sletten om it Jierbeursplein op te kaltefaterjen. Nije perrons dêrfan waarden njonken de trochgongspoaren boud. Op [[3 jannewaris]] [[2021]] waard it tramstasjon oan it Jierbeursplein iepene. De nije perrons waarden ûndergrûns boud. Op [[2 july]] [[2022]] waard de ûndergrûnske trochgong fan it stasjon oan it Jierbeursplein nei ''Centrumzijde'' iepene, sa't der net mear 500 meter rûn hoegd te wurden fan de iene kant nei de oare kant. Trams kinne no fan Nieuwegein en Iselstein ûnder it Sintraal Stasjon nei de Uithof ta ride.

== Yndieling ==
It stasjon hat acht perrons en sechtjin perronspoaren, dêr't der fjouwer kopspoaren fan binne. Fansiden de treinperrons binne der twa grutte busperrons oan de kant fan de [[Jierbeurs]]. Oan de kant fan it sintrum (''Centrumzijde'') is in bus-tramstasjon ûnderferparte yn in busperron en twa tramperrons. De stasjonshal is boppe de spoaren. Oan de eastkant fan de hal einiget oan in ferhege stasjonsplein dêr't ek de haadyngong fan winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' is en einiget oan de kant fan de [[Jierbeurs]] (westlik) oan in plato dêr't de yngong fan it stedskantoar is en yn sydtagong ta it ''Beatrixgebouw'' fan de Jierbeurs en de haadtagong ta ien fan de WTC's fan Utert. It plato giet dêrnei oer yn in nust treppen nei it Jierbeursplein, in hotel en ferskate kantoaren.

== Treinferbinings ==
Ynternasjonale, nasjonale en pleatslike treintsjinsten brûke it stasjon. It opmerklikste is dy fan de [[Intercity-Express]] en ''NightJet''-treinen nei [[Dútslân]], [[Switserlân]] en [[Eastenryk]], de nasjonale [[intercity]]-tsjinsten nei alle parten fan Nederlân, en de pleatslike Sprinter-tsjinsten dy't nei plakken yn de omkriten fan Utert. Frachtferfier komt ek by it stasjon del, sa as de rûte [[Amsterdam]] - [[Betuwerûte]] - [[Ruhrgebiet]], en de rûte [[Antwerpen]] - [[Noard-Dútslân]].

De folgjende passazjierstsjinsten dogge Utert-Sintraal oan, mei in trochsneed fan 70 ôfreizgings deis (skema fan 2022):

=== Spoaren 1–4: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noard &amp; Noardeast ===

*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Almeare (4900)
*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Weesp – Skiphol – Hoofddorp (5700)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Baarn (5500)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Amersfoart – Swol (5600)
*1x it oere '''Utert''' – Utert Maliebaan (28300, [[Nederlânsk Spoarweimuseum]])

=== Spoaren 5/7 and 18/19: Intercity / Ynternasjonale tsjinsten Noardhwest, Súd &amp; East ===

*1 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Basel
*6 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Frankfurt am Main
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Zürich
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Wenen / Innsbruck
*2x it oere (Skagen -) Alkmar – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Maastricht (800), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3100)
*2x it oere De Helder – Amsterdam – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3000), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Eindhoven – Fenlo (3500)
*2x it oere Inkhuzen – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Heerlen (3900), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Rotterdam – Skiphol – '''Utert''' – Arnhim (3200)

=== Spoaren 8–12: Intercity-tsjinsten Noardeast &amp; West ===

*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Ljouwert (600)
*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Grins (500)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Hengelo – Ynskedee (1700)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Amersfoart Schothorst (11700)
*2x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart (– Dimter, allinnich yn spitsoeren) (2000)
*2x it oere Rotterdam – '''Utert''' (2800)

=== Spoaren 14/15: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noardhwest &amp; East ===

*2x it oere Breukelen – '''Utert''' – Driebergen-Seist (– Veenendaal Sintrum, allinnich yn spitsoeren) (7300)
*2x it oere Uitgeest – Amsterdam – Breukelen – '''Utert''' – Veenendaal Sintrum – Rhenen (7400)
*1x it oere ''Nachtnet''  Rotterdam – De Haach – Amsterdam – '''Utert''' (1400)

=== Spoaren 20/21: Sprinter (pleatslik) tsjinsten West &amp; Súd ===

*2x it oere De Haach – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – Tiel (6900)
*2x it oere Leien – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – De Bosk (non-stop tusken Woerden en Utert) (8800)
*2x it oere (Leien, allinnich yn spitsoeren –) Woerden – '''Utert''' (– Houten Castellum, allinnich yn spitsoeren) (8900)

=== Tiidskema ===
De treintsjinsten binne sa regele dat der fearns oere in Sprinter of intercity fan Utert-Sintraal ôfreizgje kin. De intercityrûten  Amsterdam – Utertt, Skiphol – Utert, Utert – Arnhim en Utert – Eindhoven reizgje om de tsien minuten ôf.

Guon tsjinsten rinne allinnich yn de spitsoeren. Sneintemoarns en jûns let rinne guon tsjinsten net, dochs yn dy tiden rint der in Intercity om it heal oere yn eltse rjochting.

== Keppelings om utens ==
{{CommonsLyts|Utrecht Central station|Stasjon Utert-Sintraal}}
*[http://www.ns.nl/en webside fan de Nederlânske Spoarwegen]
*[http://www.9292.nl/en Dutch Public Reisplanner]

{{Boarnen|boarnefernijing=
Parten fan dizze side binne oernommen fan de Ingelsktalige side, sjoch foar boarnen en de bewurkingsskiednis op [https://en.wikipedia.org/wiki/Utrecht%20Centraal%20railway%20station dizze side].
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1843]]</text>
      <sha1>2sl6dm1h1s2fyt0t7sx0oz0ugx8tdbu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085603</id>
      <parentid>1085562</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T02:57:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Treinferbinings */ typf</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12621" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Utert-Sintraal &lt;br&gt; ''Utrecht Centraal''
| ôfbylding                   = Station_utrecht_centraal.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 300
| ôfbyldingstekst             = ''Stasjon Utert-Sintraal''
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = Gemeente
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag_of_Utrecht_city.svg|20px|border]] [[Utert (stêd)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = 
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}
| type bouwurk                = [[Spoarstasjon]]
| subtype                     = 
| keatling                    = 
| boujier                     = [[1843]] &lt;br&gt; [[2016]] (hjoeddeistich gebou)
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = [[Benthem Crouwel Architekten]]
| yngenieur                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = [[Spoarline Utert - Kampen|Sintraalspoarwei]] &lt;br&gt; [[Spoarline Amsterdam - Elten|Rynspoarwei]] &lt;br&gt; [[Steatsline H]] &lt;br&gt; [[Spoarline Utert - Rotterdam|Utert-Rotterdam]]
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| breedte                     = 16 perronspoaren (wêrûnder 4 spoaren)
| draachkrêft                 = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| tal keamers                 = 
| kapasiteit                  = 
| kosten                      = 
| webside                     = [https://www.ns.nl/stationsinformatie/Ut/ NS stasjonsynformaasje]
}}
[[Ofbyld:Track diagram Utrecht Centraal.pdf|thumb|''Skematyske werjefte fan de yndieling fan it treinstasjon'']]
[[Ofbyld:Utrecht station 2020 01.jpg|thumb|''It stasjonshal fan de earste ferdjipping ôf sjoen'']]
[[Ofbyld:UtrechtRailwayStation1.JPG|thumb|''Yngong fan de Jierbeurs ôf'']]
[[Ofbyld:Opening Uithoflijn 6.jpg|thumb|''Undergrûnske tramhalte oan de eastkant (iepene yn 2019)'']]
It '''Stasjon Utert-Sintraal''' ([[Nederlânsk]]: ''Station Utrecht Centraal'' as ek wol ''Utrecht Centraal'', ôfkoarting: '''Ut''') is it [[sintraal stasjon]] fan de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], de haadstêd fan de provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. It stasjon is it knooppunt fan de Nederlânske spoarwegen en dêrom ek it grutste en drokste stasjon fan Nederlân mei mear as 200.000 passazjiers deis en likernôch 1.000 treinôfreizgings.&lt;ref&gt;[https://www.utrecht-monitor.nl/fysieke-leefomgeving/mobiliteit/openbaar-vervoer ''Openbaar vervoer''] Utrecht Monitor&lt;/ref&gt; It busstasjon leit njonken it treinstasjon en is ek it grutste en drokste busstasjon fan Nederlân. It stasjon hat 16 perronspoaren, dus trochgongspoaren en 4 kopspoaren, dus it einpunt.

== Beskriuwing ==
It stasjon leit westlik fan de Utertske binnenstêd. It stasjon betsjinne yn 2019 207.360 passazjiers deis. Mei in 57 miljoen reizgers jiers is it stasjon it drokste fan Nederlân. Tichteby it stasjon binne de Haadgebouwen I, II, III (''[https://nl.wikipedia.org/wiki/De%20Inktpot De Inktpot]'') en IV fan de [[Nederlânske Spoarwegen]] en [[ProRail]]. It stasjon waard oant desimber 2016 yngeand ferboud en útwreide ta OV-terminal. De spoaren  wurde yn it midden oerdutsen troch de grutte stasjonshal dêrboppe. De spoaren 4 en 5 wurde foar in part oerdutsen troch de ''Katreinetoren'' en it rayongebou fan NS-Reizgers (''Laag Katreine''). De kopspoaren 1 oant en mei 3 wurde oerdutsen troch it ''Paviljoen'', dêr't [[hoareka]] yn fêstige is en eigendom is fan de eigener fan ''[https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoog%20Catharijne Hoog Catharijne]''

== Skiednis ==
It earste treinstasjon iepene dêre op [[18 desimber]] [[1843]] doe't de ''Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij'' it earste stasjon fan Utert iepene. Yn [[1938]] waard it stasjon in [[sintraal stasjon]] doe't it Stasjon Maliebaan oan oare kant de stêd ticht gie en de spoarline fan [[Hilfertsom]] nei it sintraal stasjon laat waard. It oarspronklike stasjonsgebou fan [[1865]] waard yn [[1936]] yngeand ferboud. Twa jier letter rekke it stasjon slim skeind troch in brân, dochs waard weropboud.

It stasjonsgebou waard yn de [[1970-er jierren]] sloopt om plak te meitsjen foar ''Hoog Catharijne'', dy't doe it grutste oerdutsen winkelsintrum fan Jeropa wie. Dy waard op [[17 desimber]] [[1973]] iepene. Fan dat stuit ôf hie it stasjon gjin eigen yngong mear, mar moasten passazjiers troch it winkelsintrum hinne om yn it stasjon te kommen. Yn [[1989]] waard de stasjonshal fergrutte. Yn [[1995]] waard de stasjonshal fannijs fergrutte mei de bou fan in nij perron.

Tusken [[2011]] en [[2016]] waard it gânse stasjonsgebiet fannijs alhiel op 'e kop helle. De stasjonshal waard ferfongen troch in nijenien dy't folle grutter is, dêr't njonken it treinstasjon ek de bus- en tramstasjons oerdutsen waarden. It nije ûntwerp mei in bûgd dak waard ûntwurpen troch [[Benthem Crouwel Architekten]]. It dak hat trije bûgings: ien gruttenien yn it midden foar it treinstasjon en twa lytseren foar de bus- en tramstasjons oan wjerskanten. Nije oerdekkings waarden foar alle perrons boud en it stasjon waard skaat fan ''Hoog Catharijne''.

=== Tram- en busstasjons ===
In [[lightrail]]-tsjinst mei in flugge tram sette yn [[1983]] útein yn Utert mei tsjinsten nei [[Nieuwegein]] en [[Iselstein]], de &quot;SUNIJ-line&quot;. De tramhalte op Utert-Sintraal wie ynearsten oan de eastkant fan it stasjon. By it ferbouwen fan it stasjonsgebiet waard de tramhalte ferfongen troch in tydlike halte oan it Jierbeursplein oan de westkant fan it stasjon. Dy tydlike halte hie trije spoaren.

Yn july [[2016]] waard it busstasjon oan de eastkant ek ferpleatst nei de kant fan de jierbeurs. Dat makke it plak oan de eastkant frij foar it bouwen fan in nije bus-en tramstasjon ''Centrumzijde'' (oan de kant fan it sintrum), allyk foar it bouwen fan in nij tramspoar nei de [[Uithof]], in nij stasjonsplein, in nije fytsestalling en de ''Moreelse''-brêge.

Op [[9 desimber]] [[2019]] waard it bus- en tramstasjon oan de eastkant ''Centrumzijde'' iepene. It is fêstige yn it haadgebou oan de eastkant fan it spoarstasjon, en kin berikt wurde út it haadgebou wei. Op [[16 desimber]] 2019 waard de Uithofline iepene, dy't fan de ''Centrumzijde'' nei de Uithof yn it easten fan de stêd rint. 

Op [[4 july]] [[2020]] waard de SUNIJ-line tydlik sletten om it Jierbeursplein op te kaltefaterjen. Nije perrons dêrfan waarden njonken de trochgongspoaren boud. Op [[3 jannewaris]] [[2021]] waard it tramstasjon oan it Jierbeursplein iepene. De nije perrons waarden ûndergrûns boud. Op [[2 july]] [[2022]] waard de ûndergrûnske trochgong fan it stasjon oan it Jierbeursplein nei ''Centrumzijde'' iepene, sa't der net mear 500 meter rûn hoegd te wurden fan de iene kant nei de oare kant. Trams kinne no fan Nieuwegein en Iselstein ûnder it Sintraal Stasjon nei de Uithof ta ride.

== Yndieling ==
It stasjon hat acht perrons en sechtjin perronspoaren, dêr't der fjouwer kopspoaren fan binne. Fansiden de treinperrons binne der twa grutte busperrons oan de kant fan de [[Jierbeurs]]. Oan de kant fan it sintrum (''Centrumzijde'') is in bus-tramstasjon ûnderferparte yn in busperron en twa tramperrons. De stasjonshal is boppe de spoaren. Oan de eastkant fan de hal einiget oan in ferhege stasjonsplein dêr't ek de haadyngong fan winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' is en einiget oan de kant fan de [[Jierbeurs]] (westlik) oan in plato dêr't de yngong fan it stedskantoar is en yn sydtagong ta it ''Beatrixgebouw'' fan de Jierbeurs en de haadtagong ta ien fan de WTC's fan Utert. It plato giet dêrnei oer yn in nust treppen nei it Jierbeursplein, in hotel en ferskate kantoaren.

== Treinferbinings ==
Ynternasjonale, nasjonale en pleatslike treintsjinsten brûke it stasjon. It opmerklikste is dy fan de [[Intercity-Express]] en ''NightJet''-treinen nei [[Dútslân]], [[Switserlân]] en [[Eastenryk]], de nasjonale [[intercity]]-tsjinsten nei alle parten fan Nederlân, en de pleatslike Sprinter-tsjinsten dy't nei plakken yn de omkriten fan Utert. Frachtferfier komt ek by it stasjon del, sa as de rûte [[Amsterdam]] - [[Betuwerûte]] - [[Ruhrgebiet]], en de rûte [[Antwerpen]] - [[Noard-Dútslân]].

De folgjende passazjierstsjinsten dogge Utert-Sintraal oan, mei in trochsneed fan 70 ôfreizgings deis (skema fan 2022):

=== Spoaren 1–4: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noard &amp; Noardeast ===

*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Almeare (4900)
*2x it oere '''Utert''' – Hilfertsom – Weesp – Skiphol – Hoofddorp (5700)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Baarn (5500)
*2x it oere '''Utert''' – Den Dolder – Amersfoart – Swol (5600)
*1x it oere '''Utert''' – Utert Maliebaan (28300, [[Nederlânsk Spoarweimuseum]])

=== Spoaren 5/7 and 18/19: Intercity / Ynternasjonale tsjinsten Noardwest, Súd &amp; East ===

*1 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Basel
*6 deis [[Intercity-Express]] Amsterdam – '''Utert''' – Keulen – Frankfurt-Lofthaven – Frankfurt am Main
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Zürich
*1 deis ''NightJet'' Amsterdam – '''Utert''' – Wenen / Innsbruck
*2x it oere (Skagen -) Alkmar – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Maastricht (800), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3100)
*2x it oere De Helder – Amsterdam – '''Utert''' – Arnhim – Nimwegen (3000), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Skiphol – '''Utert''' – Eindhoven – Fenlo (3500)
*2x it oere Inkhuzen – Amsterdam – '''Utert''' – Eindhoven – Heerlen (3900), cross-platform oerstap ferbining mei:
*2x it oere Rotterdam – Skiphol – '''Utert''' – Arnhim (3200)

=== Spoaren 8–12: Intercity-tsjinsten Noardeast &amp; West ===

*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Ljouwert (600)
*1x it oere Rotterdam – '''Utert''' – Amersfoart – Swol – Grins (500)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Hengelo – Ynskedee (1700)
*1x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart – Amersfoart Schothorst (11700)
*2x it oere De Haach – '''Utert''' – Amersfoart (– Dimter, allinnich yn spitsoeren) (2000)
*2x it oere Rotterdam – '''Utert''' (2800)

=== Spoaren 14/15: Sprinter (pleatslik) tsjinsten Noardwest &amp; East ===

*2x it oere Breukelen – '''Utert''' – Driebergen-Seist (– Veenendaal Sintrum, allinnich yn spitsoeren) (7300)
*2x it oere Uitgeest – Amsterdam – Breukelen – '''Utert''' – Veenendaal Sintrum – Rhenen (7400)
*1x it oere ''Nachtnet''  Rotterdam – De Haach – Amsterdam – '''Utert''' (1400)

=== Spoaren 20/21: Sprinter (pleatslik) tsjinsten West &amp; Súd ===

*2x it oere De Haach – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – Tiel (6900)
*2x it oere Leien – Woerden – '''Utert''' – Geldermalsen – De Bosk (non-stop tusken Woerden en Utert) (8800)
*2x it oere (Leien, allinnich yn spitsoeren –) Woerden – '''Utert''' (– Houten Castellum, allinnich yn spitsoeren) (8900)

=== Tiidskema ===
De treintsjinsten binne sa regele dat der fearns oere in Sprinter of intercity fan Utert-Sintraal ôfreizgje kin. De intercityrûten  Amsterdam – Utertt, Skiphol – Utert, Utert – Arnhim en Utert – Eindhoven reizgje om de tsien minuten ôf.

Guon tsjinsten rinne allinnich yn de spitsoeren. Sneintemoarns en jûns let rinne guon tsjinsten net, dochs yn dy tiden rint der in Intercity om it heal oere yn eltse rjochting.

== Keppelings om utens ==
{{CommonsLyts|Utrecht Central station|Stasjon Utert-Sintraal}}
*[http://www.ns.nl/en webside fan de Nederlânske Spoarwegen]
*[http://www.9292.nl/en Dutch Public Reisplanner]

{{Boarnen|boarnefernijing=
Parten fan dizze side binne oernommen fan de Ingelsktalige side, sjoch foar boarnen en de bewurkingsskiednis op [https://en.wikipedia.org/wiki/Utrecht%20Centraal%20railway%20station dizze side].
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_5_21_N_5_6_35_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 21&quot; NB, 5° 6' 35&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1843]]</text>
      <sha1>lltkn4wm9li69225ejta3roew254ftb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Synagoge yn Ruslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159908</id>
    <revision>
      <id>1085499</id>
      <parentid>1085379</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:42:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>defsort</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="127" xml:space="preserve">{{Commonscat|Synagogues in Russia|Synagoges yn Ruslân}}
[[Kategory:Synagoge|Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân|Sinagoge]]</text>
      <sha1>7hghsu5hldutvtmwt4ix2p5oaz9hl1k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Win Remmerswaal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159909</id>
    <revision>
      <id>1085491</id>
      <parentid>1085386</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:57:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2139" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = Win Remmerswaal.jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = Win Remmerswaal (1979)
| echte namme          = Wilhelmus Abraham Remmerswaal 
| bynamme              = ''Last Call''
| nasjonaliteit        = {{NEDnasj}}
| bertedatum           = [[8 maart]] [[1954]]
| berteplak            = [[De Haach]] 
| stjerdatum           = [[24 july]] [[2022]]
| stjerplak            = [[De Haach]]
| etnisiteit           = 
| regionale identiteit = 
| grutte               = 
| gewicht              = 
| sport                = [[Honkbal]]
| ûnderdiel            = 
| trener               = 
| 1etitel              = 
| OS                   = 
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1973]]
| karriêre-ein         = [[1985]]
| prestaasjes          = 
| webside              = 
}}
'''Wilhelmus Abraham (Win) Remmerswaal''' ([[De Haach]], [[8 maart]] [[1954]] - [[De Haach]], [[24 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[honkballer]]. Remmerswaal wie in goede smiter dy't in wiidweidich arsenaal oan smiten manmachtich wie.

==Karriêre==
Hy spile yn Nederlân yn de haadklasse, foar de Nederlânske ploech en dêrnei yn [[Feriene Steaten|Amearika]] dêr't er úteinlik twa seizoenen útkaam foar de haadmacht fan de [[Boston Red Sox]] yn de ''Major League''.  Hy wie de earste yn Nederlân oplate honkballer dy't yn de ''Major League'' spile. Dêrnei spile er noch in oantal jierren yn de [[Itaalje|Italjaanske]] haadklasse. Yn totaal spile er santjin jier op it heechste nivo yn [[Jeropa]] en Amearika wêrby't er de lânsitels mei syn klups wûn yn sawol Nederlân as Itaalje.

Remmerswaal stie bekend as in eksintrike honkballer. Wilens syn sportkarriêre rekke er ferslave oan alkohol. Nei in dêrnei besibbe oerhaal yn [[1997]] wenne er yn in [[fersoargingshûs]] yn Nederlân. Win Remmerswaal ferstoar op [[24 july]] [[2022]] yn 'e âldens fan 68 jier. 

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
}}

{{DEFAULTSORT:Remmerswaal, Win}}
[[Kategory:Nederlânsk honkballer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1954]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>1qpr6hmf0mvyyg83tlyjxfhdtv760ge</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>List fan ferdivedaasjeparken yn Nederlân</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159910</id>
    <revision>
      <id>1085492</id>
      <parentid>1085409</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:05:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9604" xml:space="preserve">Dit is in list fan [[ferdivedaasjepark]]en yn [[Nederlân]]. In ferdivedaasjepark, attraksjepark, amusemintspark, temapark of pretpark (hollanisme) is in rekreaasje-oard dêr't jin tsjin betelling fermeitsje kin 

==List fan hjoeddeiske ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
===Fryslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
| [[Ofbyld:Duinen Zathe Ingang (37413242556).jpg|100px]]
| [[Attraksjepark Duinen Zathe]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1958]]
|Attraksjes
| Yn [[2002]] ferhúze fan 'e Boerestreek nei de Noarder Es.
|-
| [[Ofbyld:De Kameleon van Terhorne.JPG|100px]]
| [[Kameleondoarp Terherne]]
| [[Terherne]]
| [[De Fryske Marren]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|
|-
| 
| [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[1998]]
|Attraksjes
|
|-
| [[Ofbyld:Sybrandy's Speelpark 2022.jpg|100px]]
| [[Sybrandy's Boarterspark]]
| [[Aldemardum]]
| [[De Fryske Marren]]
| [[1964]]
|Attraksjes
| Fan 1964 oant en mei [[2019]] it bekende ferdivedaasjepark yn [[Riis]]. Yn [[2020]] yn Aldermardum weriepene.
|}

===Drinte===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Attractiepark Sprookjeshof]]
|[[Súdlaren]]
|[[Tynaarlo]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|[[Ofbyld:Drouwenerzand inkom.jpg|100px]]
|[[Drouwenerzand (attraksjepark)|Drouwenerzand]]
|[[Drouwen]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|
|[[Kabouterland]]
|[[Ekslo]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1987]]
|Temapark
|Temapark rjochte op pjutten en beukers
|-
|[[Ofbyld:PlopsaIndoorCoevorden.jpg|100px]]
|[[Plopsa Indoor Coevorden]]
|[[Dalen]]
|[[Coevorden]]
|[[2010]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Rijk der kabouters]]
|[[Eext]]
|[[Aa en Hunze]]
|
|belibbingspark
|
|}

===Flevolân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Ingang Aviodrome 2019.jpg|100px]]
|[[Aviodrome]]
|[[Lelystêd]]
|[[Lelystêd]]
|[[1973]]
|belibbingspark
|Yn [[2003]] ferhuze fan [[Lofthaven Skiphol|Skiphol]] nei [[Fleanfjild Lelystêd]].
|-
|[[Ofbyld:Walibi Holland.jpg|100px]]
|[[Walibi Holland]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1994]]
| Attraksjes
|Earder ek bekend ûnder de nammen; ''Walibi Flevo'', ''Six Flags Holland'' en ''Walibi World''. 
|}

===Grinslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Nienoard]]
|[[De Like]]
|[[Westerkertier (gemeente)|Westerkertier]]
|
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Wonderwereld]]
|[[Ter Apel]]
|[[Westerwâlde (gemeente)|Westerwâlde]]
|
|belibbingpark
|
|}

===Gelderlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Julianatoren - Jul's Rollerskates.jpg|100px]]
|[[Julianatoren]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Apeldoarn]]
|[[1910]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Park Tivoli]]
|[[Berg en Dal]]
|[[Berg en Dal]]
|[[1958]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Het Land van Jan Klaassen]]
|[[Braamt]]
|[[Montferland (gemeente)|Montferland]]
|
|belibbingspark
|}

===Limburch===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Toverland hoofdentree.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Toverland]]
|[[Sevenum]]
|[[Horst aan de Maas]]
|[[2001]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Sprookjesbos (1).jpg|100px]]
|[[Sprookjesbos Valkenburg]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[1950]]
|belibbingspark
| 
|-
|
|[[BillyBird Park Drakenrijk]]
|[[Beesel]]
|[[Beesel]]
|[[2016]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Kinderstad Heerlen]]
|[[Hearlen]]
|[[Hearlen]]
|
|Attraksjes
|}

===Noard-Brabân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Billy Bird Park Hemelrijk Achtbaan (3837647840).jpg|100px]]
|[[BillyBird Park Hemelrijk]]
|[[Volkel]]
|[[Maashorst (gemeente)|Maashorst]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:DD Tyfoon 1 LR.jpg|100px]]
|[[DippieDoe]]
|[[Best]]
|[[Best]]
|[[1999]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Efteling Entrance.jpg|100px]]
|[[Efteling]]
|[[Kaatsheuvel]]
|[[Loon op Zand]]
|[[1952]]
|Temapark
|Ynklusyf it ferneamde mearkebosk
|-
|
|[[Speelland Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|}

===Noard-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Monorail200122.jpg|100px]]
|[[Linnaeushof]]
|[[Bloemendaal]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1963]]
|Attraksje
|De 18e-iuwske dielen fan it park hawwe de status fan [[ryksmonumint]].
|-
|[[Ofbyld:Oud Valkeveen.JPG|100px]]
|[[Oud Valkeveen]]
|[[Naarden]]
|[[Goaiske Marren]]
|[[1930]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Baron van Münchhausen-Sprookjeswonderland.jpg|100px]]
|[[Sprookjeswonderland]]
|[[Inkhuzen]]
|[[Inkhuzen]]
|[[1973]]
|Temapark
|Yn [[1991]] ferhúze fan it Wilhelminaplantsoen nei de Kooizandweg
|}

===Oerisel===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Attractiepark Slagharen Kettenkarussell.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Slagharen]]
|[[Slagharen]]
|[[Hardenberg]]
|[[1963]]
|Attraksje
|foarhinne Ponypark Slagharen
|-
|[[Ofbyld:Hellendoorn - Sungai Kalimantan 1.jpg|100px]]
|[[Avonturenpark Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[1936]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|
|[[De Waarbeek]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[1924]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:2021-08-05 Dinoland Zwolle ZvD 10.jpg|100px]]
|[[Dinoland Zwolle]]
|[[Swol]]
|[[Swol]]
|[[2015]]
|belibbingspark
|Op it eardere terrein fan it [[Ecodrome]] iepene. 
|-
|
|[[Speelpark Hoge Boekel]]
|[[Ynskedee]]
|[[Ynskedee]]
|
|Attraksje
|
|}

===Seelân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Mini Mundi Achtbaan.jpg|100px]]
|[[Mini Mundi]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[2008]]
|Attraksje/Miniatuerpark
|Fuortkaam út it [[Miniatuur Walcheren]]
|-
|[[Ofbyld:4354 Vrouwenpolder, Netherlands - panoramio (4).jpg|100px]]
|[[Neeltje Jans]]
|[[Vrouwenpolder]]
|[[Feare (gemeente)|Feare]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|Lei op it eardere wurkeilân Neeltje Jans, ûnderdiel fan de [[Easterskeldekearing]].
|}

===Súd-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Kikker-8-Baan.JPG|100px]]
|[[Duinrell]]
|[[Wassenaar]]
|[[Wassenaar]]
|[[1935]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:Ingang Drievliet.jpg|100px]]
|[[Familiepark Drievliet]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1938]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Madurodam pays bas.JPG|100px]]
|[[Madurodam]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1952]]
|Miniatuerpark
|
|-
|[[Ofbyld:20190922 Archeon ZvD 03.jpg|100px]]
|[[Archeon]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[1994]]
|belibbingspark
|Jout de prehistoaryske en midsiuwske skiednis wer.
|}

==List fan eardere Ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:AEOLUS.JPG|100px]]
|[[Aeolus]]
|[[Seisbierrum]]
|[[Waadhoeke]]
|[[1987]]
|[[2017]]
|Belibbingspark 
|Begûn as temapark oer wynenerzjy. Letter ferboud ta oerdekte boarterstún.
|-
|
|[[Miniatuerpark Appelskea]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1989]]
|[[2011]]
|Miniatuerpark
|Yn [[2013]] is it terrein wer iepengien foar publyk as kuierpark.
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Flevohof1.jpg|100px]]
|[[Flevohof]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1971]]
|[[1992]]
|Temapark
|Yn [[1994]] waard op it eardere terrein fan de Flevohof it attraksjepark [[Walibi Holland|Walibi Flevo]] iepene.
|-
|[[Ofbyld:Reus Dan.JPG|100px]]
|[[Het Land van Ooit]]
|[[Drunen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1989]]
|[[2007]]
|Belibbingspark
|
|-
|[[Ofbyld:Overzicht Miniatuur Walcheren.JPG|100px]]
|[[Miniatuur Walcheren]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[1954]]
|[[2008]]
|Miniatuerpark
|Yn 2008 opgien yn attraksjepark [[Mini Mundi]].
|-
|
|[[De Vluchtheuvel]]
|[[Norg]]
|[[Drinte]]
|[[1974]]
|[[2007]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:SpeelstadOranje2014b1.png|100px]]
|[[Speelstad Oranje]]
|[[Oranje (Drinte)|Oranje]]
|[[Drinte]]
|[[1992]]
|[[2015]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg, Pretpark Valkenier01.jpg|100px]]
|[[De Valkenier]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[1934]]
|[[2021]]
|Attraksje
|It park dat it al dreech hie, is yn [[2021]] ferlern gien by de [[Oerstreamingen yn Jeropa yn july 2021|oerstreaming fan de Geul]].
|-
|[[Ofbyld:Verkeerspark Hoofdingang.jpg|100px]]
|[[Verkeerspark Assen]]
|[[Assen]]
|[[Drinte]]
|[[1957]]
|[[2014]]
|Temapark
|It ferneamde traapauto parkoers dêr't bern fertroud reitsje kinne mei in soad ferkear situaasjes, is nei de sluting fan it ferkearspark nei [[Attraksjepark Duinen Zathe|Duinen Zathe]] ferhuze.
|-
|
|[[Autotron]]
|[[Rosmalen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1972]]
|[[2003]]
|Temapark
|-
|[[Ofbyld:20150819 Ecodrome Zwolle.jpg|100px]]
|[[Ecodrome]]
|[[Swol]]
|[[Oerisel]]
|[[1962]]
|[[2012]]
|Belibbingspark
|Yn [[2015]] waard op it eardere terrein fan de Ecodrome it belibbingspark [[Dinoland Zwolle]] iepene. 
|}

[[Kategory:Ferdivedaasjepark|List]]</text>
      <sha1>fiukf7hx9ayhqnkdnw4bo4m3red7fjr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085501</id>
      <parentid>1085492</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:44:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>titel fet</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9610" xml:space="preserve">Dit is in '''list fan [[ferdivedaasjepark]]en yn [[Nederlân]]'''. In ferdivedaasjepark, attraksjepark, amusemintspark, temapark of pretpark (hollanisme) is in rekreaasje-oard dêr't jin tsjin betelling fermeitsje kin 

==List fan hjoeddeiske ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
===Fryslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
| [[Ofbyld:Duinen Zathe Ingang (37413242556).jpg|100px]]
| [[Attraksjepark Duinen Zathe]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1958]]
|Attraksjes
| Yn [[2002]] ferhúze fan 'e Boerestreek nei de Noarder Es.
|-
| [[Ofbyld:De Kameleon van Terhorne.JPG|100px]]
| [[Kameleondoarp Terherne]]
| [[Terherne]]
| [[De Fryske Marren]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|
|-
| 
| [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[1998]]
|Attraksjes
|
|-
| [[Ofbyld:Sybrandy's Speelpark 2022.jpg|100px]]
| [[Sybrandy's Boarterspark]]
| [[Aldemardum]]
| [[De Fryske Marren]]
| [[1964]]
|Attraksjes
| Fan 1964 oant en mei [[2019]] it bekende ferdivedaasjepark yn [[Riis]]. Yn [[2020]] yn Aldermardum weriepene.
|}

===Drinte===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Attractiepark Sprookjeshof]]
|[[Súdlaren]]
|[[Tynaarlo]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|[[Ofbyld:Drouwenerzand inkom.jpg|100px]]
|[[Drouwenerzand (attraksjepark)|Drouwenerzand]]
|[[Drouwen]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|
|[[Kabouterland]]
|[[Ekslo]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1987]]
|Temapark
|Temapark rjochte op pjutten en beukers
|-
|[[Ofbyld:PlopsaIndoorCoevorden.jpg|100px]]
|[[Plopsa Indoor Coevorden]]
|[[Dalen]]
|[[Coevorden]]
|[[2010]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Rijk der kabouters]]
|[[Eext]]
|[[Aa en Hunze]]
|
|belibbingspark
|
|}

===Flevolân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Ingang Aviodrome 2019.jpg|100px]]
|[[Aviodrome]]
|[[Lelystêd]]
|[[Lelystêd]]
|[[1973]]
|belibbingspark
|Yn [[2003]] ferhuze fan [[Lofthaven Skiphol|Skiphol]] nei [[Fleanfjild Lelystêd]].
|-
|[[Ofbyld:Walibi Holland.jpg|100px]]
|[[Walibi Holland]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1994]]
| Attraksjes
|Earder ek bekend ûnder de nammen; ''Walibi Flevo'', ''Six Flags Holland'' en ''Walibi World''. 
|}

===Grinslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Nienoard]]
|[[De Like]]
|[[Westerkertier (gemeente)|Westerkertier]]
|
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Wonderwereld]]
|[[Ter Apel]]
|[[Westerwâlde (gemeente)|Westerwâlde]]
|
|belibbingpark
|
|}

===Gelderlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Julianatoren - Jul's Rollerskates.jpg|100px]]
|[[Julianatoren]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Apeldoarn]]
|[[1910]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Park Tivoli]]
|[[Berg en Dal]]
|[[Berg en Dal]]
|[[1958]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Het Land van Jan Klaassen]]
|[[Braamt]]
|[[Montferland (gemeente)|Montferland]]
|
|belibbingspark
|}

===Limburch===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Toverland hoofdentree.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Toverland]]
|[[Sevenum]]
|[[Horst aan de Maas]]
|[[2001]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Sprookjesbos (1).jpg|100px]]
|[[Sprookjesbos Valkenburg]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[1950]]
|belibbingspark
| 
|-
|
|[[BillyBird Park Drakenrijk]]
|[[Beesel]]
|[[Beesel]]
|[[2016]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Kinderstad Heerlen]]
|[[Hearlen]]
|[[Hearlen]]
|
|Attraksjes
|}

===Noard-Brabân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Billy Bird Park Hemelrijk Achtbaan (3837647840).jpg|100px]]
|[[BillyBird Park Hemelrijk]]
|[[Volkel]]
|[[Maashorst (gemeente)|Maashorst]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:DD Tyfoon 1 LR.jpg|100px]]
|[[DippieDoe]]
|[[Best]]
|[[Best]]
|[[1999]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Efteling Entrance.jpg|100px]]
|[[Efteling]]
|[[Kaatsheuvel]]
|[[Loon op Zand]]
|[[1952]]
|Temapark
|Ynklusyf it ferneamde mearkebosk
|-
|
|[[Speelland Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|}

===Noard-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Monorail200122.jpg|100px]]
|[[Linnaeushof]]
|[[Bloemendaal]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1963]]
|Attraksje
|De 18e-iuwske dielen fan it park hawwe de status fan [[ryksmonumint]].
|-
|[[Ofbyld:Oud Valkeveen.JPG|100px]]
|[[Oud Valkeveen]]
|[[Naarden]]
|[[Goaiske Marren]]
|[[1930]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Baron van Münchhausen-Sprookjeswonderland.jpg|100px]]
|[[Sprookjeswonderland]]
|[[Inkhuzen]]
|[[Inkhuzen]]
|[[1973]]
|Temapark
|Yn [[1991]] ferhúze fan it Wilhelminaplantsoen nei de Kooizandweg
|}

===Oerisel===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Attractiepark Slagharen Kettenkarussell.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Slagharen]]
|[[Slagharen]]
|[[Hardenberg]]
|[[1963]]
|Attraksje
|foarhinne Ponypark Slagharen
|-
|[[Ofbyld:Hellendoorn - Sungai Kalimantan 1.jpg|100px]]
|[[Avonturenpark Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[1936]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|
|[[De Waarbeek]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[1924]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:2021-08-05 Dinoland Zwolle ZvD 10.jpg|100px]]
|[[Dinoland Zwolle]]
|[[Swol]]
|[[Swol]]
|[[2015]]
|belibbingspark
|Op it eardere terrein fan it [[Ecodrome]] iepene. 
|-
|
|[[Speelpark Hoge Boekel]]
|[[Ynskedee]]
|[[Ynskedee]]
|
|Attraksje
|
|}

===Seelân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Mini Mundi Achtbaan.jpg|100px]]
|[[Mini Mundi]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[2008]]
|Attraksje/Miniatuerpark
|Fuortkaam út it [[Miniatuur Walcheren]]
|-
|[[Ofbyld:4354 Vrouwenpolder, Netherlands - panoramio (4).jpg|100px]]
|[[Neeltje Jans]]
|[[Vrouwenpolder]]
|[[Feare (gemeente)|Feare]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|Lei op it eardere wurkeilân Neeltje Jans, ûnderdiel fan de [[Easterskeldekearing]].
|}

===Súd-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Kikker-8-Baan.JPG|100px]]
|[[Duinrell]]
|[[Wassenaar]]
|[[Wassenaar]]
|[[1935]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:Ingang Drievliet.jpg|100px]]
|[[Familiepark Drievliet]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1938]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Madurodam pays bas.JPG|100px]]
|[[Madurodam]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1952]]
|Miniatuerpark
|
|-
|[[Ofbyld:20190922 Archeon ZvD 03.jpg|100px]]
|[[Archeon]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[1994]]
|belibbingspark
|Jout de prehistoaryske en midsiuwske skiednis wer.
|}

==List fan eardere Ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:AEOLUS.JPG|100px]]
|[[Aeolus]]
|[[Seisbierrum]]
|[[Waadhoeke]]
|[[1987]]
|[[2017]]
|Belibbingspark 
|Begûn as temapark oer wynenerzjy. Letter ferboud ta oerdekte boarterstún.
|-
|
|[[Miniatuerpark Appelskea]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1989]]
|[[2011]]
|Miniatuerpark
|Yn [[2013]] is it terrein wer iepengien foar publyk as kuierpark.
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Flevohof1.jpg|100px]]
|[[Flevohof]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1971]]
|[[1992]]
|Temapark
|Yn [[1994]] waard op it eardere terrein fan de Flevohof it attraksjepark [[Walibi Holland|Walibi Flevo]] iepene.
|-
|[[Ofbyld:Reus Dan.JPG|100px]]
|[[Het Land van Ooit]]
|[[Drunen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1989]]
|[[2007]]
|Belibbingspark
|
|-
|[[Ofbyld:Overzicht Miniatuur Walcheren.JPG|100px]]
|[[Miniatuur Walcheren]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[1954]]
|[[2008]]
|Miniatuerpark
|Yn 2008 opgien yn attraksjepark [[Mini Mundi]].
|-
|
|[[De Vluchtheuvel]]
|[[Norg]]
|[[Drinte]]
|[[1974]]
|[[2007]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:SpeelstadOranje2014b1.png|100px]]
|[[Speelstad Oranje]]
|[[Oranje (Drinte)|Oranje]]
|[[Drinte]]
|[[1992]]
|[[2015]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg, Pretpark Valkenier01.jpg|100px]]
|[[De Valkenier]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[1934]]
|[[2021]]
|Attraksje
|It park dat it al dreech hie, is yn [[2021]] ferlern gien by de [[Oerstreamingen yn Jeropa yn july 2021|oerstreaming fan de Geul]].
|-
|[[Ofbyld:Verkeerspark Hoofdingang.jpg|100px]]
|[[Verkeerspark Assen]]
|[[Assen]]
|[[Drinte]]
|[[1957]]
|[[2014]]
|Temapark
|It ferneamde traapauto parkoers dêr't bern fertroud reitsje kinne mei in soad ferkear situaasjes, is nei de sluting fan it ferkearspark nei [[Attraksjepark Duinen Zathe|Duinen Zathe]] ferhuze.
|-
|
|[[Autotron]]
|[[Rosmalen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1972]]
|[[2003]]
|Temapark
|-
|[[Ofbyld:20150819 Ecodrome Zwolle.jpg|100px]]
|[[Ecodrome]]
|[[Swol]]
|[[Oerisel]]
|[[1962]]
|[[2012]]
|Belibbingspark
|Yn [[2015]] waard op it eardere terrein fan de Ecodrome it belibbingspark [[Dinoland Zwolle]] iepene. 
|}

[[Kategory:Ferdivedaasjepark|List]]</text>
      <sha1>2kiav16c66urdn9ysv1q2vwvnnsdyyl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085502</id>
      <parentid>1085501</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:45:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* List fan eardere Ferdivedaasjeparken yn Nederlân */ + kat Nederlânsk ferdivedaasjepark</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9650" xml:space="preserve">Dit is in '''list fan [[ferdivedaasjepark]]en yn [[Nederlân]]'''. In ferdivedaasjepark, attraksjepark, amusemintspark, temapark of pretpark (hollanisme) is in rekreaasje-oard dêr't jin tsjin betelling fermeitsje kin 

==List fan hjoeddeiske ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
===Fryslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
| [[Ofbyld:Duinen Zathe Ingang (37413242556).jpg|100px]]
| [[Attraksjepark Duinen Zathe]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1958]]
|Attraksjes
| Yn [[2002]] ferhúze fan 'e Boerestreek nei de Noarder Es.
|-
| [[Ofbyld:De Kameleon van Terhorne.JPG|100px]]
| [[Kameleondoarp Terherne]]
| [[Terherne]]
| [[De Fryske Marren]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|
|-
| 
| [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[1998]]
|Attraksjes
|
|-
| [[Ofbyld:Sybrandy's Speelpark 2022.jpg|100px]]
| [[Sybrandy's Boarterspark]]
| [[Aldemardum]]
| [[De Fryske Marren]]
| [[1964]]
|Attraksjes
| Fan 1964 oant en mei [[2019]] it bekende ferdivedaasjepark yn [[Riis]]. Yn [[2020]] yn Aldermardum weriepene.
|}

===Drinte===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Attractiepark Sprookjeshof]]
|[[Súdlaren]]
|[[Tynaarlo]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|[[Ofbyld:Drouwenerzand inkom.jpg|100px]]
|[[Drouwenerzand (attraksjepark)|Drouwenerzand]]
|[[Drouwen]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1956]]
|Attraksjes
|-
|
|[[Kabouterland]]
|[[Ekslo]]
|[[Borger-Odoorn]]
|[[1987]]
|Temapark
|Temapark rjochte op pjutten en beukers
|-
|[[Ofbyld:PlopsaIndoorCoevorden.jpg|100px]]
|[[Plopsa Indoor Coevorden]]
|[[Dalen]]
|[[Coevorden]]
|[[2010]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Rijk der kabouters]]
|[[Eext]]
|[[Aa en Hunze]]
|
|belibbingspark
|
|}

===Flevolân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Ingang Aviodrome 2019.jpg|100px]]
|[[Aviodrome]]
|[[Lelystêd]]
|[[Lelystêd]]
|[[1973]]
|belibbingspark
|Yn [[2003]] ferhuze fan [[Lofthaven Skiphol|Skiphol]] nei [[Fleanfjild Lelystêd]].
|-
|[[Ofbyld:Walibi Holland.jpg|100px]]
|[[Walibi Holland]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1994]]
| Attraksjes
|Earder ek bekend ûnder de nammen; ''Walibi Flevo'', ''Six Flags Holland'' en ''Walibi World''. 
|}

===Grinslân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|
|[[Nienoard]]
|[[De Like]]
|[[Westerkertier (gemeente)|Westerkertier]]
|
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Wonderwereld]]
|[[Ter Apel]]
|[[Westerwâlde (gemeente)|Westerwâlde]]
|
|belibbingpark
|
|}

===Gelderlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Julianatoren - Jul's Rollerskates.jpg|100px]]
|[[Julianatoren]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Apeldoarn]]
|[[1910]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Park Tivoli]]
|[[Berg en Dal]]
|[[Berg en Dal]]
|[[1958]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Het Land van Jan Klaassen]]
|[[Braamt]]
|[[Montferland (gemeente)|Montferland]]
|
|belibbingspark
|}

===Limburch===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Toverland hoofdentree.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Toverland]]
|[[Sevenum]]
|[[Horst aan de Maas]]
|[[2001]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Sprookjesbos (1).jpg|100px]]
|[[Sprookjesbos Valkenburg]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[1950]]
|belibbingspark
| 
|-
|
|[[BillyBird Park Drakenrijk]]
|[[Beesel]]
|[[Beesel]]
|[[2016]]
|Attraksjes
|
|-
|
|[[Kinderstad Heerlen]]
|[[Hearlen]]
|[[Hearlen]]
|
|Attraksjes
|}

===Noard-Brabân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Billy Bird Park Hemelrijk Achtbaan (3837647840).jpg|100px]]
|[[BillyBird Park Hemelrijk]]
|[[Volkel]]
|[[Maashorst (gemeente)|Maashorst]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:DD Tyfoon 1 LR.jpg|100px]]
|[[DippieDoe]]
|[[Best]]
|[[Best]]
|[[1999]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Efteling Entrance.jpg|100px]]
|[[Efteling]]
|[[Kaatsheuvel]]
|[[Loon op Zand]]
|[[1952]]
|Temapark
|Ynklusyf it ferneamde mearkebosk
|-
|
|[[Speelland Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[1986]]
|Attraksje
|
|}

===Noard-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Monorail200122.jpg|100px]]
|[[Linnaeushof]]
|[[Bloemendaal]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1963]]
|Attraksje
|De 18e-iuwske dielen fan it park hawwe de status fan [[ryksmonumint]].
|-
|[[Ofbyld:Oud Valkeveen.JPG|100px]]
|[[Oud Valkeveen]]
|[[Naarden]]
|[[Goaiske Marren]]
|[[1930]]
|Attraksjes
|
|-
|[[Ofbyld:Baron van Münchhausen-Sprookjeswonderland.jpg|100px]]
|[[Sprookjeswonderland]]
|[[Inkhuzen]]
|[[Inkhuzen]]
|[[1973]]
|Temapark
|Yn [[1991]] ferhúze fan it Wilhelminaplantsoen nei de Kooizandweg
|}

===Oerisel===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Attractiepark Slagharen Kettenkarussell.jpg|100px]]
|[[Attractiepark Slagharen]]
|[[Slagharen]]
|[[Hardenberg]]
|[[1963]]
|Attraksje
|foarhinne Ponypark Slagharen
|-
|[[Ofbyld:Hellendoorn - Sungai Kalimantan 1.jpg|100px]]
|[[Avonturenpark Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[Hellendoorn]]
|[[1936]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|
|[[De Waarbeek]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[Hengelo (Oerisel)|Hengelo]]
|[[1924]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:2021-08-05 Dinoland Zwolle ZvD 10.jpg|100px]]
|[[Dinoland Zwolle]]
|[[Swol]]
|[[Swol]]
|[[2015]]
|belibbingspark
|Op it eardere terrein fan it [[Ecodrome]] iepene. 
|-
|
|[[Speelpark Hoge Boekel]]
|[[Ynskedee]]
|[[Ynskedee]]
|
|Attraksje
|
|}

===Seelân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Mini Mundi Achtbaan.jpg|100px]]
|[[Mini Mundi]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[2008]]
|Attraksje/Miniatuerpark
|Fuortkaam út it [[Miniatuur Walcheren]]
|-
|[[Ofbyld:4354 Vrouwenpolder, Netherlands - panoramio (4).jpg|100px]]
|[[Neeltje Jans]]
|[[Vrouwenpolder]]
|[[Feare (gemeente)|Feare]]
|[[1997]]
|belibbingspark
|Lei op it eardere wurkeilân Neeltje Jans, ûnderdiel fan de [[Easterskeldekearing]].
|}

===Súd-Hollân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark 
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Kikker-8-Baan.JPG|100px]]
|[[Duinrell]]
|[[Wassenaar]]
|[[Wassenaar]]
|[[1935]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:Ingang Drievliet.jpg|100px]]
|[[Familiepark Drievliet]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1938]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Madurodam pays bas.JPG|100px]]
|[[Madurodam]]
|[[De Haach]]
|[[De Haach]]
|[[1952]]
|Miniatuerpark
|
|-
|[[Ofbyld:20190922 Archeon ZvD 03.jpg|100px]]
|[[Archeon]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[Alfen oan de Ryn]]
|[[1994]]
|belibbingspark
|Jout de prehistoaryske en midsiuwske skiednis wer.
|}

==List fan eardere Ferdivedaasjeparken yn Nederlân==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Gemeente
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:AEOLUS.JPG|100px]]
|[[Aeolus]]
|[[Seisbierrum]]
|[[Waadhoeke]]
|[[1987]]
|[[2017]]
|Belibbingspark 
|Begûn as temapark oer wynenerzjy. Letter ferboud ta oerdekte boarterstún.
|-
|
|[[Miniatuerpark Appelskea]]
|[[Appelskea]]
|[[Eaststellingwerf]]
|[[1989]]
|[[2011]]
|Miniatuerpark
|Yn [[2013]] is it terrein wer iepengien foar publyk as kuierpark.
|-
!colspan=8|Ferdivedaasjeparken yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Ferdivedaasjepark
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
! Type
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Flevohof1.jpg|100px]]
|[[Flevohof]]
|[[Biddinghuizen]]
|[[Flevolân]]
|[[1971]]
|[[1992]]
|Temapark
|Yn [[1994]] waard op it eardere terrein fan de Flevohof it attraksjepark [[Walibi Holland|Walibi Flevo]] iepene.
|-
|[[Ofbyld:Reus Dan.JPG|100px]]
|[[Het Land van Ooit]]
|[[Drunen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1989]]
|[[2007]]
|Belibbingspark
|
|-
|[[Ofbyld:Overzicht Miniatuur Walcheren.JPG|100px]]
|[[Miniatuur Walcheren]]
|[[Middelburch (stêd)|Middelburch]]
|[[Seelân]]
|[[1954]]
|[[2008]]
|Miniatuerpark
|Yn 2008 opgien yn attraksjepark [[Mini Mundi]].
|-
|
|[[De Vluchtheuvel]]
|[[Norg]]
|[[Drinte]]
|[[1974]]
|[[2007]]
|Attraksje/Wetterpark
|
|-
|[[Ofbyld:SpeelstadOranje2014b1.png|100px]]
|[[Speelstad Oranje]]
|[[Oranje (Drinte)|Oranje]]
|[[Drinte]]
|[[1992]]
|[[2015]]
|Attraksje
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg, Pretpark Valkenier01.jpg|100px]]
|[[De Valkenier]]
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[1934]]
|[[2021]]
|Attraksje
|It park dat it al dreech hie, is yn [[2021]] ferlern gien by de [[Oerstreamingen yn Jeropa yn july 2021|oerstreaming fan de Geul]].
|-
|[[Ofbyld:Verkeerspark Hoofdingang.jpg|100px]]
|[[Verkeerspark Assen]]
|[[Assen]]
|[[Drinte]]
|[[1957]]
|[[2014]]
|Temapark
|It ferneamde traapauto parkoers dêr't bern fertroud reitsje kinne mei in soad ferkear situaasjes, is nei de sluting fan it ferkearspark nei [[Attraksjepark Duinen Zathe|Duinen Zathe]] ferhuze.
|-
|
|[[Autotron]]
|[[Rosmalen]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1972]]
|[[2003]]
|Temapark
|-
|[[Ofbyld:20150819 Ecodrome Zwolle.jpg|100px]]
|[[Ecodrome]]
|[[Swol]]
|[[Oerisel]]
|[[1962]]
|[[2012]]
|Belibbingspark
|Yn [[2015]] waard op it eardere terrein fan de Ecodrome it belibbingspark [[Dinoland Zwolle]] iepene. 
|}

[[Kategory:Nederlânsk ferdivedaasjepark| ]]
[[Kategory:Ferdivedaasjepark]]</text>
      <sha1>ord4hna6t3n4d868e2jtnzaia8bscfh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>List fan bistetunen yn Nederlân</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159914</id>
    <revision>
      <id>1085419</id>
      <timestamp>2022-08-01T12:07:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>wurk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4089" xml:space="preserve">{{wurk}}
===List fan Hjoeddeiske bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Gemeente
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:7186 Aquazoo.Leeuwarden.GroteWielen.jpg|100px]]
|[[AquaZoo Friesland|AquaZoo]]
|[[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]
|[[Ljouwert (gemeente)|Ljouwert]]
|[[1994]]
| oprjochte as Otterpark Aqualutra
|-
|
|[[Dierepark SanjesZoo]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[2012]]
|ûnderdiel fan [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Apenheul Primate Park (6488535799).jpg|100px]]
|[[Apenheul]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Gelderlân]]
|[[1971]]
|
|-
|[[Ofbyld:NL-Artis-ingang.jpg|100px]]
|[[Artis]]
|[[Amsterdam]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1838]]
|âldste bistetún fan Nederlân
|-
|[[Ofbyld:Springtime at the entrance of Burgers Zoo Arnhem-Schaarsbergen at 19 March 2015 - panoramio.jpg|100px]]
|[[Burgers' Zoo]]
|[[Arnhim]]
|[[Gelderlân]]
|[[1913]]
|
|-
|
|[[DierenPark Amersfoort]]
|[[Amersfoart]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1948]]
|-
|
|[[Dierenrijk]]
|[[Mierlo]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2004]]
|-
|[[Ofbyld:Blijdorp entree.jpg|100px]]
|[[Diergaarde Blijdorp]]
|[[Rotterdam]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1855]]
|
|-
|
|[[GaiaZoo]]
|[[Kerkrade]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[2005]]
|Oant 2011 hjitte de bistetún GaiaPark.
|-
|[[Ofbyld:Ouwehands bord.JPG|100px]]
|[[Ouwehands Dierenpark]]
|[[Rhenen]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1932]]
|By de Slach om de Grebbeberch waard in grut part fan de bistetún ferwoaste.
|-
|[[Ofbyld:Entrance Safaripark Beekse Bergen Netherlands.JPG|100px]]
|[[Safaripark Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1968]]
|-
|
|[[Vogelpark Avifauna]]
|[[Alphen aan den Rijn]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1950]]
|
|-
|[[Ofbyld:Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg|100px]]
|[[Wildlands Adventure Zoo Emmen]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[2016]]
|Tenei kaam út it [[Noorder Dierenpark Emmen]].
|-
|
|[[ZooParc Overloon]]
|[[Overloon]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2000]]
|
|}

===List fan eardere bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Vernieuwdetoegangspoort.jpg|100px]]
|Animali Vogel- en dierenpark
|[[Eindhoven]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1951]]
|[[1961]]
|Yn 2020 binne de oerbleaune restanten fan it park hielendal ôfbrutsen. Allinnich it poartgebou is behâlden bleaun.
|-
|[[Ofbyld:Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de ingang van de Vlindertuin en de uitgang van het park - Emmen - 20530278 - RCE.jpg|100px]]
|[[Noorder Dierenpark]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[1935]]
|[[2015]]
|Yn [[2016]] opgien yn [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]].
|-
|[[Ofbyld:Exterieur TOEGANGSHEK - Wassenaar - 20307566 - RCE.jpg|100px]]
|Dierenpark Wassenaar
|[[Wassenaar]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1937]]
|[[1985]]
|
|-
|
|Dierenpark Wissel
|[[Wissel (Epe)|Wissel]]
|[[Gelderlân]]
|[[1967]]
|[[2015]]
|Tichtgien ta gefolch fan it fallisemint fan it memmebedriuw Zodiac Zoos
|-
|
|Dolfirama
|[[Zandvoort]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1969]]
|[[1988]]
|
|-
|[[Ofbyld:DolfirodamScharendijke1974.jpg|100px]]
|Dolfirodam
|[[Rotterdam]],&lt;br&gt;[[Scharendijke]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1970]]
|[[1980]]
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Trichterberggroeve (1).jpg|100px]]
|Grottenaquarium Valkenburg
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|fyftiger jierren
|[[2014]]
|
|-
|[[Ofbyld:Haagse dierentuin, Olifantenverblijf 1863.jpg|100px]]
|Haagse Dierentuin
|[[De Haach]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1863]]
|[[1943]]
|De bistetún moast yn 1943 plak meitsje foar de [[Atlantikwall]].
|-
|
|Klant’s Dierentuin
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|[[1947]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Labyrinth Boekelo
|[[Boekelo (Ynskedee)|Boekelo]]
|[[Oerisel]]
|[[2002]]
|[[2012]]
|-
|
|Tilburgs dierenpark
|[[Tilburg]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1932]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Tropisch Oosten
|[[Silvolde]]
|[[Gelderlân]]
|[[1952]]
|[[1981]]
|
|}</text>
      <sha1>ltu03m9iezmcyniyo5j6dhvcwqfahy4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085420</id>
      <parentid>1085419</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T12:16:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>List fan bistetunen yn Nederlân</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4784" xml:space="preserve">{{wurk}}
Dit is in list fan [[Dieretún|Bistetúnen]] yn [[Nederlân]]. In bistetún, dieretún of mei in anglisisme zoo (koart foar zoological garden, &quot;soölogyske tún&quot;) is in samling libbene, fan oarsprong wylde bisten, dy't yn finzenskip holden wurde op in plak dêr't se besjoen wurde kinne troch it publyk. 

Dizze list bestiet benammen út bistetunen dy't lid binne fan De ''Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD)'' dizze feriening is yn [[1966]] oprjochte. Fia de ''NVD'' wurkje de 13 grutte Nederlânske bistetunen gear op it mêd fan belied, útwikseling fan ynformaasje, edukaasje, ûndersyk en natuerbehâld. In pear lytsere bistetunen yn Nederlân binne feriene yn ''Dier en Park''.

===List fan Hjoeddeiske bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Gemeente
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:7186 Aquazoo.Leeuwarden.GroteWielen.jpg|100px]]
|[[AquaZoo Friesland|AquaZoo]]
|[[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]
|[[Ljouwert (gemeente)|Ljouwert]]
|[[1994]]
| oprjochte as Otterpark Aqualutra
|-
|
|[[Dierepark SanjesZoo]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[2012]]
|ûnderdiel fan [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Apenheul Primate Park (6488535799).jpg|100px]]
|[[Apenheul]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Gelderlân]]
|[[1971]]
|
|-
|[[Ofbyld:NL-Artis-ingang.jpg|100px]]
|[[Artis]]
|[[Amsterdam]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1838]]
|âldste bistetún fan Nederlân
|-
|[[Ofbyld:Springtime at the entrance of Burgers Zoo Arnhem-Schaarsbergen at 19 March 2015 - panoramio.jpg|100px]]
|[[Burgers' Zoo]]
|[[Arnhim]]
|[[Gelderlân]]
|[[1913]]
|
|-
|
|[[DierenPark Amersfoort]]
|[[Amersfoart]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1948]]
|-
|
|[[Dierenrijk]]
|[[Mierlo]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2004]]
|-
|[[Ofbyld:Blijdorp entree.jpg|100px]]
|[[Diergaarde Blijdorp]]
|[[Rotterdam]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1855]]
|
|-
|
|[[GaiaZoo]]
|[[Kerkrade]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[2005]]
|Oant 2011 hjitte de bistetún GaiaPark.
|-
|[[Ofbyld:Ouwehands bord.JPG|100px]]
|[[Ouwehands Dierenpark]]
|[[Rhenen]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1932]]
|By de Slach om de Grebbeberch waard in grut part fan de bistetún ferwoaste.
|-
|[[Ofbyld:Entrance Safaripark Beekse Bergen Netherlands.JPG|100px]]
|[[Safaripark Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1968]]
|-
|
|[[Vogelpark Avifauna]]
|[[Alphen aan den Rijn]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1950]]
|
|-
|[[Ofbyld:Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg|100px]]
|[[Wildlands Adventure Zoo Emmen]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[2016]]
|Tenei kaam út it [[Noorder Dierenpark Emmen]].
|-
|
|[[ZooParc Overloon]]
|[[Overloon]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2000]]
|
|}

===List fan eardere bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Vernieuwdetoegangspoort.jpg|100px]]
|Animali Vogel- en dierenpark
|[[Eindhoven]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1951]]
|[[1961]]
|Yn 2020 binne de oerbleaune restanten fan it park hielendal ôfbrutsen. Allinnich it poartgebou is behâlden bleaun.
|-
|[[Ofbyld:Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de ingang van de Vlindertuin en de uitgang van het park - Emmen - 20530278 - RCE.jpg|100px]]
|[[Noorder Dierenpark]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[1935]]
|[[2015]]
|Yn [[2016]] opgien yn [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]].
|-
|[[Ofbyld:Exterieur TOEGANGSHEK - Wassenaar - 20307566 - RCE.jpg|100px]]
|Dierenpark Wassenaar
|[[Wassenaar]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1937]]
|[[1985]]
|
|-
|
|Dierenpark Wissel
|[[Wissel (Epe)|Wissel]]
|[[Gelderlân]]
|[[1967]]
|[[2015]]
|Tichtgien ta gefolch fan it fallisemint fan it memmebedriuw Zodiac Zoos
|-
|
|Dolfirama
|[[Zandvoort]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1969]]
|[[1988]]
|
|-
|[[Ofbyld:DolfirodamScharendijke1974.jpg|100px]]
|Dolfirodam
|[[Rotterdam]],&lt;br&gt;[[Scharendijke]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1970]]
|[[1980]]
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Trichterberggroeve (1).jpg|100px]]
|Grottenaquarium Valkenburg
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|fyftiger jierren
|[[2014]]
|
|-
|[[Ofbyld:Haagse dierentuin, Olifantenverblijf 1863.jpg|100px]]
|Haagse Dierentuin
|[[De Haach]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1863]]
|[[1943]]
|De bistetún moast yn 1943 plak meitsje foar de [[Atlantikwall]].
|-
|
|Klant’s Dierentuin
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|[[1947]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Labyrinth Boekelo
|[[Boekelo (Ynskedee)|Boekelo]]
|[[Oerisel]]
|[[2002]]
|[[2012]]
|-
|
|Tilburgs dierenpark
|[[Tilburg]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1932]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Tropisch Oosten
|[[Silvolde]]
|[[Gelderlân]]
|[[1952]]
|[[1981]]
|
|}</text>
      <sha1>68thbpz40dhxvr1ketvab8y0ujaqkgh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085623</id>
      <parentid>1085420</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:08:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>wurk dien</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4781" xml:space="preserve">Dit is in '''list fan [[Dieretún|Bistetúnen]]''' yn [[Nederlân]]. In bistetún, dieretún of mei in anglisisme zoo (koart foar zoological garden, &quot;soölogyske tún&quot;) is in samling libbene, fan oarsprong wylde bisten, dy't yn finzenskip holden wurde op in plak dêr't se besjoen wurde kinne troch it publyk. 

Dizze list bestiet benammen út bistetunen dy't lid binne fan De ''Nederlandse Vereniging van Dierentuinen (NVD)'' dizze feriening is yn [[1966]] oprjochte. Fia de ''NVD'' wurkje de 13 grutte Nederlânske bistetunen gear op it mêd fan belied, útwikseling fan ynformaasje, edukaasje, ûndersyk en natuerbehâld. In pear lytsere bistetunen yn Nederlân binne feriene yn ''Dier en Park''.

===List fan Hjoeddeiske bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Fryslân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Gemeente
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:7186 Aquazoo.Leeuwarden.GroteWielen.jpg|100px]]
|[[AquaZoo Friesland|AquaZoo]]
|[[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]
|[[Ljouwert (gemeente)|Ljouwert]]
|[[1994]]
| oprjochte as Otterpark Aqualutra
|-
|
|[[Dierepark SanjesZoo]]
|[[De Westereen]]
|[[Dantumadiel]]
|[[2012]]
|ûnderdiel fan [[Boarters- en Bistepark SanjesFertier|SanjesFertier]]
|-
!colspan=6|Bistetunen yn Nederlân
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Apenheul Primate Park (6488535799).jpg|100px]]
|[[Apenheul]]
|[[Apeldoarn]]
|[[Gelderlân]]
|[[1971]]
|
|-
|[[Ofbyld:NL-Artis-ingang.jpg|100px]]
|[[Artis]]
|[[Amsterdam]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1838]]
|âldste bistetún fan Nederlân
|-
|[[Ofbyld:Springtime at the entrance of Burgers Zoo Arnhem-Schaarsbergen at 19 March 2015 - panoramio.jpg|100px]]
|[[Burgers' Zoo]]
|[[Arnhim]]
|[[Gelderlân]]
|[[1913]]
|
|-
|
|[[DierenPark Amersfoort]]
|[[Amersfoart]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1948]]
|-
|
|[[Dierenrijk]]
|[[Mierlo]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2004]]
|-
|[[Ofbyld:Blijdorp entree.jpg|100px]]
|[[Diergaarde Blijdorp]]
|[[Rotterdam]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1855]]
|
|-
|
|[[GaiaZoo]]
|[[Kerkrade]]
|[[Limburch (Nederlân)|Limburch]]
|[[2005]]
|Oant 2011 hjitte de bistetún GaiaPark.
|-
|[[Ofbyld:Ouwehands bord.JPG|100px]]
|[[Ouwehands Dierenpark]]
|[[Rhenen]]
|[[Utert (provinsje)|Utert]]
|[[1932]]
|By de Slach om de Grebbeberch waard in grut part fan de bistetún ferwoaste.
|-
|[[Ofbyld:Entrance Safaripark Beekse Bergen Netherlands.JPG|100px]]
|[[Safaripark Beekse Bergen]]
|[[Hilvarenbeek]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1968]]
|-
|
|[[Vogelpark Avifauna]]
|[[Alphen aan den Rijn]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1950]]
|
|-
|[[Ofbyld:Wildlands Adventure Zoo Emmen at night, Emmen (2019) 01.jpg|100px]]
|[[Wildlands Adventure Zoo Emmen]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[2016]]
|Tenei kaam út it [[Noorder Dierenpark Emmen]].
|-
|
|[[ZooParc Overloon]]
|[[Overloon]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[2000]]
|
|}

===List fan eardere bistetunen yn Nederlân===
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! width=100px|
! Bistetún
! Plak
! Provinsje
! Iepene
! Slúten
!width=250|Opm.
|-
|[[Ofbyld:Vernieuwdetoegangspoort.jpg|100px]]
|Animali Vogel- en dierenpark
|[[Eindhoven]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1951]]
|[[1961]]
|Yn 2020 binne de oerbleaune restanten fan it park hielendal ôfbrutsen. Allinnich it poartgebou is behâlden bleaun.
|-
|[[Ofbyld:Overzicht wandelpad door het dierenpark, bij de ingang van de Vlindertuin en de uitgang van het park - Emmen - 20530278 - RCE.jpg|100px]]
|[[Noorder Dierenpark]]
|[[Emmen]]
|[[Drinte]]
|[[1935]]
|[[2015]]
|Yn [[2016]] opgien yn [[Wildlands Adventure Zoo Emmen]].
|-
|[[Ofbyld:Exterieur TOEGANGSHEK - Wassenaar - 20307566 - RCE.jpg|100px]]
|Dierenpark Wassenaar
|[[Wassenaar]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1937]]
|[[1985]]
|
|-
|
|Dierenpark Wissel
|[[Wissel (Epe)|Wissel]]
|[[Gelderlân]]
|[[1967]]
|[[2015]]
|Tichtgien ta gefolch fan it fallisemint fan it memmebedriuw Zodiac Zoos
|-
|
|Dolfirama
|[[Zandvoort]]
|[[Noard-Hollân]]
|[[1969]]
|[[1988]]
|
|-
|[[Ofbyld:DolfirodamScharendijke1974.jpg|100px]]
|Dolfirodam
|[[Rotterdam]],&lt;br&gt;[[Scharendijke]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1970]]
|[[1980]]
|
|-
|[[Ofbyld:Valkenburg-Trichterberggroeve (1).jpg|100px]]
|Grottenaquarium Valkenburg
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|fyftiger jierren
|[[2014]]
|
|-
|[[Ofbyld:Haagse dierentuin, Olifantenverblijf 1863.jpg|100px]]
|Haagse Dierentuin
|[[De Haach]]
|[[Súd-Hollân]]
|[[1863]]
|[[1943]]
|De bistetún moast yn 1943 plak meitsje foar de [[Atlantikwall]].
|-
|
|Klant’s Dierentuin
|[[Falkenburch oan de Geul|Falkenburch]]
|[[Súd-Limburch]]
|[[1947]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Labyrinth Boekelo
|[[Boekelo (Ynskedee)|Boekelo]]
|[[Oerisel]]
|[[2002]]
|[[2012]]
|-
|
|Tilburgs dierenpark
|[[Tilburg]]
|[[Noard-Brabân]]
|[[1932]]
|[[1973]]
|
|-
|
|Tropisch Oosten
|[[Silvolde]]
|[[Gelderlân]]
|[[1952]]
|[[1981]]
|
|}</text>
      <sha1>hkkof2xw160mtjhchwoaik486vpszzv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mari El</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159915</id>
    <revision>
      <id>1085422</id>
      <timestamp>2022-08-01T13:49:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) | namme                       = Republyk Mari El  &lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt; &lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt; | ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]] | flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|80px]] | wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]] | soarte gebiet...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8933" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Republyk Mari El 
&lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
&lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]]
| soarte gebiet               = dielrepublyk
| ynwennertal                 = 671.455 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 23.375 km²
| befolkingstichtens          =	28,73 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         =
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] 
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Wolga-Vjatka|Wolga-Vjatka]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Josjkar-Ola]]
| grutste plak                = Josjkar-Ola
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]], [[Mari]] 
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 45,1% &lt;br&gt; Mari 41,8%, Tataren 5,5% &lt;br&gt; &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 22 desimber 1990
| tiidsône                    = UTC+3 MSK 
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_42_00_N_47_52_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 42' N 47° 52' E}} 	 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://mari-el.gov.ru/ mari-el.gov.ru]
}}
'''Mari El''' ([[Russysk]]: Республика Марий Эл; ''Respûblika Mari El''; Berchmari: Мары Эл Республик, Greidemari: Марий Эл Республик; betsjutting 'It lân fan de Mari') is in autonome republyk yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]].

== Geografy ==
[[Ofbyld:Природа Марий Эл.JPG|thumb|left|250px|''Natoer yn mari El'']]
Mari El leit yn it eastlike diel fan de East-Jeropeeske Flake en noardlik fan de [[Wolga]]. De sompige Mari-leechflakte leit yn it wêst fan de republyk. 57% fan it gebiet bestiet út bosk ([[taiga]]). It heechstepunt van Mari El is 278 meter.
Meiïnoar binne der 179 rivieren mei in lingte fan 10 km en mear. Fierder telt de republyk mear as 200 marren yn Mari El. In soad rivieren binne fan healwei novimber oant heal april tichtferzen. Grutte rivieren binne de Vetlûga yn it wêst en de [[Wolga]] oan de súdlike grins. De hiele republyk wettert ôf op de [[Wolga]].   

De republyk grinzget yn it noarden oan de oblast [[Nizjni Novgorod (oblast)|Nizjni Novgorod]], yn it easten oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]], yn it suden oan [[Tatarije]] en yn westen oan [[Tsjûvasje]]. 

== Skiednis ==
It gebiet dêr't de Mari wennen lei foar lang tusken Ruslân en it kanaat Kazan en dus in gebiet dêr't om striden waard. Yn it midden fan de 16e iuw waard it definityf by Ruslân foege. De Autonome Oblast Mari ûnstie op 4 novimber 1920, dy't op 5 desimber 1936 oergyng yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari. De tsjintwurdige autonome republyk Mari El ûnstie op 22 desimber 1990.

== Befolking ==
[[Ofbyld:Ансамбль Марий Эл 6 дек 2014.jpg|thumb|250px|left|''Maryske dûnsgroep yn de tradisonele dracht'']]
De belangrykste befolkingsgroepen fan Mari El binne Mari's en Russen. De Mari's prate in Finsk-Oegryske taal. It standert Mari is de taal dy't yn it easten praat wurdt, it Greidemari (марий йылме). It westlike Berchmari (мары йлмы) wurdt minder praat en as in dialekt fan it Greidemari beskôge.  

Foar de revolúsje fan 1917 hiene de Mari's net in eigen distrikt yn it Russyske Keizerryk. Tsjintwurdich libje minder Mari's yn Mari El as dêrbûten. De measten dêrfan wenje yn oare dielen fan de Russyske Federaasje. Russen foarmje hjoeddedei de grutste etnyske groep fan Mari El, dêrnei folgje de Mari's en dan op grutte ôfstân de Tataren. 

Yn de stêden, de omkriten fan Josjkar-Ola en de doarpen yn it westen fan de republyk foarmje de Russen in mearderheid, wylst yn de lannelike gebieten de Maryske befolking yn 'e mearderheid is. Tataren wenje fral yn de grutste stêden. Fierder binne der in pear eastlike dielen fan de republyk dêr't de Tataren in mearderheid foarmje. De Krimtataren waarden yn 1944 ûnder [[Joazef Stalin|Stalin]] deportearre. Doe kamen ek lytse groepen yn de Autonome Sosjalityske Sovjetrepublyk Mari telâne. Nei't it wer wat frijer waard binne in soad Krimtataren ferhûze nei [[Oezbekistan]], dêr't de measten hinne deportearre wiene. Yn it rajon Zvenigovo binne doarpen dêr Tsjûvasjen wenje.    
[[Ofbyld:Этническая карта Марий Эл.png|thumb|260px|''Kaart mei de sprieding fan de etnyske groepen fan Mari El'']]
=== Taalbelied ===
Yn it offisjele ferkear wurde Russysk en de twa farianten fan it Mari brûkt. 

=== Religy ===
Russysk-otterdoks is de grutste godstsjinst fan de republyk. Fieder binne der âldleauwigen, protestanten, moslims en oanhingers fan in lokale natoergodstsjinst fermingd mei kristlike eleminten.

== Ekonomy ==
De republyk is net ryk oan grûnstoffen. Helpboarnen binne turf, sân, klaai, mineraalwetter en kalkstien.    

Oanwêzige yndustry wurdt foarme troch de masinebou, de metaal- en houtbewurking en foedsel, dy't fral yn de haadstêd Josjkar-Ola sitte.

== Bestjoer en stêden ==
De republyk is ûnderferdield yn 14 [[rajon]]s en trije [[Stedsdistrikt (Ruslân)|stedsdistrikten]]. De stedsdistrikten wurde foarme troch de haadstêd [[Josjkar-Ola]] en de stêden [[Kosmodemjansk]] en [[Volzjsk]]. Meiïnoar hat de republyk fjouwer stêden en fyftjin delsettings mei in stedsk karakter.
[[Ofbyld:Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы.jpg|thumb|260px|''Josjkar-Ola'']]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Grutste stêden
! Russysk
! Mari
! Ynwenners*
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Josjkar-Ola]] || Йошкар-Ола || Йошкар-Ола || 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Volzjsk]] || Волжск ||Юлсер-Ола || 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 5'2 N 48° 21' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Kosmodemjansk]] || Козьмодемьянск || Чыкма (Цикмӓ) || 19.970 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kozmodemiansk (Mariy El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_20_00_N_46_34_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 20' N 46° 34' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Medvedevo (Mari El)|Medvedevo]] || Медведево || Маскасола || 20.105 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || gjin || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_51_N_47_48_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 48' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Zvenigovo]] || Звенигово || Провой || 10.966 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of arms of Zvenigovo.gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_58_00_N_48_01_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 58' N 48° 01' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Sovetski (Mari El)|Sovetski]] || Советский || У Роҥго (У Ронго) ||10.273 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || gjin  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_45_00_N_48_29_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 45' N 48° 49' E}}
|}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Mari El]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mari El}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Mari El| ]]
[[Kategory:Republyk fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1990]]</text>
      <sha1>gg1ilqd5xe0quqzyc3nt0ee2g86iyoy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085437</id>
      <parentid>1085422</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:15:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>stikje red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8937" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Republyk Mari El 
&lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
&lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]]
| soarte gebiet               = dielrepublyk
| ynwennertal                 = 671.455 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 23.375 km²
| befolkingstichtens          =	28,73 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         =
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] 
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Wolga-Vjatka|Wolga-Vjatka]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Josjkar-Ola]]
| grutste plak                = Josjkar-Ola
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]], [[Mari]] 
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 45,1% &lt;br&gt; Mari 41,8%, Tataren 5,5% &lt;br&gt; &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 22 desimber 1990
| tiidsône                    = UTC+3 MSK 
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_42_00_N_47_52_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 42' N 47° 52' E}} 	 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://mari-el.gov.ru/ mari-el.gov.ru]
}}
'''Mari El''' ([[Russysk]]: Республика Марий Эл; ''Respûblika Mari El''; Berchmari: Мары Эл Республик, Greidemari: Марий Эл Республик; betsjutting 'It lân fan de Mari') is in autonome republyk yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]].

== Geografy ==
[[Ofbyld:Природа Марий Эл.JPG|thumb|left|250px|''Natoer yn mari El'']]
Mari El leit yn it eastlike diel fan de East-Jeropeeske Flakte en noardlik fan de [[Wolga]]. De sompige Mari-leechflakte leit yn it wêsten fan de republyk. 57% fan it gebiet bestiet út bosk ([[taiga]]). It heechstepunt fan Mari El is 278 meter.
Meiïnoar binne der 179 rivieren mei in lingte fan 10 km en mear. Fierder telt de republyk mear as 200 marren yn Mari El. In soad rivieren binne fan healwei novimber oant heal april tichtferzen. Grutte rivieren binne de Vetlûga yn it wêsten en de [[Wolga]] oan de súdlike grins. De hiele republyk wetteret ôf op de [[Wolga]].   

De republyk grinzget yn it noarden oan de oblast [[Nizjni Novgorod (oblast)|Nizjni Novgorod]], yn it easten oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]], yn it suden oan [[Tatarije]] en yn westen oan [[Tsjûvasje]]. 

== Skiednis ==
It gebiet dêr't de Mari wennen lei lang tusken Ruslân en it kanaat Kazan en wie in gebiet dêr't om striden waard. Yn it midden fan de 16e iuw waard it definityf by Ruslân foege. De Autonome Oblast Mari ûnstie op 4 novimber 1920, dy't op 5 desimber 1936 oergyng yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari. De tsjintwurdige autonome republyk Mari El ûnstie op 22 desimber 1990.

== Befolking ==
[[Ofbyld:Ансамбль Марий Эл 6 дек 2014.jpg|thumb|250px|left|''Maryske dûnsgroep yn de tradisonele dracht'']]
De belangrykste befolkingsgroepen fan Mari El binne Mari's en Russen. De Mari's prate in Finsk-Oegryske taal. It standert Mari is de taal dy't yn it easten praat wurdt, it Greidemari (марий йылме). It westlike Berchmari (мары йлмы) wurdt minder praat en as in dialekt fan it Greidemari beskôge.  

Foar de revolúsje fan 1917 hiene de Mari's net in eigen distrikt yn it Russyske Keizerryk. Tsjintwurdich libje minder Mari's yn Mari El as dêrbûten. De measten dêrfan wenje yn oare dielen fan de Russyske Federaasje. Russen foarmje hjoed-de-dei de grutste etnyske groep fan Mari El, dêrnei folgje de Mari's en dan op grutte ôfstân de Tataren. 

Yn de stêden, de omkriten fan Josjkar-Ola en de doarpen yn it westen fan de republyk foarmje de Russen in mearderheid, wylst yn de lannelike gebieten de Maryske befolking yn 'e mearderheid is. Tataren wenje fral yn de grutste stêden. Fierder binne der in pear eastlike dielen fan de republyk dêr't de Tataren in mearderheid foarmje. De Krimtataren waarden yn 1944 ûnder [[Joazef Stalin|Stalin]] deportearre. Doe kamen ek lytse groepen yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari telâne. Nei't it wer wat frijer waard binne in soad Krimtataren ferhûze nei [[Oezbekistan]], dêr't de measten hinne deportearre wiene. Yn it rajon Zvenigovo binne doarpen dêr Tsjûvasjen wenje.    
[[Ofbyld:Этническая карта Марий Эл.png|thumb|260px|''Kaart mei de sprieding fan de etnyske groepen fan Mari El'']]
=== Taalbelied ===
Yn it offisjele ferkear wurde Russysk en de twa farianten fan it Mari brûkt. 

=== Religy ===
Russysk-otterdoks is de grutste godstsjinst fan de republyk. Fieder binne der âldleauwigen, protestanten, moslims en oanhingers fan in lokale natoergodstsjinst fermingd mei kristlike eleminten.

== Ekonomy ==
De republyk is net ryk oan grûnstoffen. Helpboarnen binne turf, sân, klaai, mineraalwetter en kalkstien.    

Oanwêzige yndustry wurdt foarme troch de masinebou, de metaal- en houtbewurking en foedsel, dy't fral yn de haadstêd Josjkar-Ola sitte.

== Bestjoer en stêden ==
De republyk is ûnderferdield yn 14 [[rajon]]s en trije [[Stedsdistrikt (Ruslân)|stedsdistrikten]]. De stedsdistrikten wurde foarme troch de haadstêd [[Josjkar-Ola]] en de stêden [[Kosmodemjansk]] en [[Volzjsk]]. Mei-inoar hat de republyk fjouwer stêden en fyftjin delsettings mei in stedsk karakter.
[[Ofbyld:Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы.jpg|thumb|260px|''Josjkar-Ola'']]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Grutste stêden
! Russysk
! Mari
! Ynwenners*
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Josjkar-Ola]] || Йошкар-Ола || Йошкар-Ола || 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Volzjsk]] || Волжск ||Юлсер-Ола || 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 5'2 N 48° 21' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Kosmodemjansk]] || Козьмодемьянск || Чыкма (Цикмӓ) || 19.970 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kozmodemiansk (Mariy El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_20_00_N_46_34_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 20' N 46° 34' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Medvedevo (Mari El)|Medvedevo]] || Медведево || Маскасола || 20.105 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || gjin || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_51_N_47_48_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 48' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Zvenigovo]] || Звенигово || Провой || 10.966 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of arms of Zvenigovo.gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_58_00_N_48_01_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 58' N 48° 01' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Sovetski (Mari El)|Sovetski]] || Советский || У Роҥго (У Ронго) ||10.273 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || gjin  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_45_00_N_48_29_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 45' N 48° 49' E}}
|}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Mari El]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mari El}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Mari El| ]]
[[Kategory:Republyk fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1990]]</text>
      <sha1>76sgmxg47t6ezfq6v5k59rxpi13u9ww</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085513</id>
      <parentid>1085437</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:03:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>rânsje om wite flagge, talen ynfoboks, talen § befolking (nl: is efter de tiid; beide talen binne no offisjeel)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9214" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Republyk Mari El 
&lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
&lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]]
| soarte gebiet               = dielrepublyk
| ynwennertal                 = 671.455 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 23.375 km²
| befolkingstichtens          =	28,73 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         =
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] 
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Wolga-Vjatka|Wolga-Vjatka]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Josjkar-Ola]]
| grutste plak                = Josjkar-Ola
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]], [[Greidemary]], [[Heuvelmary]] 
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 45,1% &lt;br&gt; Mari 41,8%, Tataren 5,5% &lt;br&gt; &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 22 desimber 1990
| tiidsône                    = UTC+3 MSK 
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_42_00_N_47_52_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 42' N 47° 52' E}} 	 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://mari-el.gov.ru/ mari-el.gov.ru]
}}
'''Mari El''' ([[Russysk]]: Республика Марий Эл; ''Respûblika Mari El''; Berchmari: Мары Эл Республик, Greidemari: Марий Эл Республик; betsjutting 'It lân fan de Mary') is in autonome republyk yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]].

== Geografy ==
[[Ofbyld:Природа Марий Эл.JPG|thumb|left|250px|''Natoer yn mari El'']]
Mari El leit yn it eastlike diel fan de East-Jeropeeske Flakte en noardlik fan de [[Wolga]]. De sompige Mary-leechflakte leit yn it wêsten fan de republyk. 57% fan it gebiet bestiet út bosk ([[taiga]]). It heechstepunt fan Mari El is 278 meter.
Meiïnoar binne der 179 rivieren mei in lingte fan 10 km en mear. Fierder telt de republyk mear as 200 marren yn Mari El. In soad rivieren binne fan healwei novimber oant heal april tichtferzen. Grutte rivieren binne de Vetlûga yn it wêsten en de [[Wolga]] oan de súdlike grins. De hiele republyk wetteret ôf op de [[Wolga]].   

De republyk grinzget yn it noarden oan de oblast [[Nizjni Novgorod (oblast)|Nizjni Novgorod]], yn it easten oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]], yn it suden oan [[Tatarije]] en yn westen oan [[Tsjûvasje]]. 

== Skiednis ==
It gebiet dêr't de [[Mary (folk)|Mary]] wennen lei lang tusken Ruslân en it kanaat Kazan en wie in gebiet dêr't om striden waard. Yn it midden fan de 16e iuw waard it definityf by Ruslân foege. De Autonome Oblast Mari ûnstie op 4 novimber 1920, dy't op 5 desimber 1936 oergyng yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari. De tsjintwurdige autonome republyk Mari El ûnstie op 22 desimber 1990.

== Befolking ==
[[Ofbyld:Ансамбль Марий Эл 6 дек 2014.jpg|thumb|250px|left|''Maryske dûnsgroep yn de tradisonele dracht'']]
De belangrykste befolkingsgroepen fan Mari El binne [[Mary (folk)|Mary]] (foarhinne Tsjeremissen neamd) en [[Russen]]. De Mary prate twa nau besibbe [[Finsk-Oegryske talen]]. It [[Greidemary]] (марий йылме) of Eastlik Mary wurdt sprutsen yn it easten en is lang beskôge as de [[standerttaal]]. It westlike [[Heuvelmary]] (мары йлмы) hat minder sprekkers en waard foarhinne sjoen as in dialekt fan it Greidemary. Tsjintwurdich hawwe beide talen njonken it [[Russysk]] in [[offisjele taal|offisjele status]] yn Mary El.

Foar de revolúsje fan 1917 hiene de Mary net in eigen distrikt yn it Russyske Keizerryk. Tsjintwurdich libje minder Mary yn Mari El as dêrbûten. De measten dêrfan wenje yn oare dielen fan de Russyske Federaasje. Russen foarmje hjoed-de-dei de grutste etnyske groep fan Mari El, dêrnei folgje de Mary en dan op grutte ôfstân de [[Wolgatataren]]. 

Yn de stêden, de omkriten fan Josjkar-Ola en de doarpen yn it westen fan de republyk foarmje de Russen in mearderheid, wylst yn de lannelike gebieten de Maryske befolking yn 'e mearderheid is. Tataren wenje fral yn de grutste stêden. Fierder binne der in pear eastlike dielen fan de republyk dêr't de Tataren in mearderheid foarmje. De Krimtataren waarden yn 1944 ûnder [[Joazef Stalin|Stalin]] deportearre. Doe kamen ek lytse groepen yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari telâne. Nei't it wer wat frijer waard binne in soad Krimtataren ferhûze nei [[Oezbekistan]], dêr't de measten hinne deportearre wiene. Yn it rajon Zvenigovo binne doarpen dêr Tsjûvasjen wenje.    
[[Ofbyld:Этническая карта Марий Эл.png|thumb|260px|''Kaart mei de sprieding fan de etnyske groepen fan Mari El'']]
=== Taalbelied ===
Yn it offisjele ferkear wurde Russysk en de twa farianten fan it Mari brûkt. 

=== Religy ===
De [[Russysk-otterdoksy]] is de grutste godstsjinst fan de republyk. Fieder binne der âldleauwigen, protestanten, moslims en oanhingers fan in lokale natoergodstsjinst fermingd mei kristlike eleminten.

== Ekonomy ==
De republyk is net ryk oan grûnstoffen. Helpboarnen binne turf, sân, klaai, mineraalwetter en kalkstien.    

Oanwêzige yndustry wurdt foarme troch de masinebou, de metaal- en houtbewurking en foedsel, dy't fral yn de haadstêd Josjkar-Ola sitte.

== Bestjoer en stêden ==
De republyk is ûnderferdield yn 14 [[rajon]]s en trije [[Stedsdistrikt (Ruslân)|stedsdistrikten]]. De stedsdistrikten wurde foarme troch de haadstêd [[Josjkar-Ola]] en de stêden [[Kosmodemjansk]] en [[Volzjsk]]. Mei-inoar hat de republyk fjouwer stêden en fyftjin delsettings mei in stedsk karakter.
[[Ofbyld:Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы.jpg|thumb|260px|''Josjkar-Ola'']]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Grutste stêden
! Russysk
! Mari
! Ynwenners*
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Josjkar-Ola]] || Йошкар-Ола || Йошкар-Ола || 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Volzjsk]] || Волжск ||Юлсер-Ола || 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 5'2 N 48° 21' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Kosmodemjansk]] || Козьмодемьянск || Чыкма (Цикмӓ) || 19.970 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kozmodemiansk (Mariy El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_20_00_N_46_34_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 20' N 46° 34' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Medvedevo (Mari El)|Medvedevo]] || Медведево || Маскасола || 20.105 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || gjin || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_51_N_47_48_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 48' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Zvenigovo]] || Звенигово || Провой || 10.966 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of arms of Zvenigovo.gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_58_00_N_48_01_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 58' N 48° 01' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Sovetski (Mari El)|Sovetski]] || Советский || У Роҥго (У Ронго) ||10.273 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || gjin  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_45_00_N_48_29_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 45' N 48° 49' E}}
|}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Mari El]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mari El}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Mari El| ]]
[[Kategory:Republyk fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1990]]</text>
      <sha1>ilkc0aufv9qwdcte84esvsu7k8bon2u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085514</id>
      <parentid>1085513</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:05:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Bestjoer en stêden */ oprjochte yn 1936, neffens en:</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9214" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Republyk Mari El 
&lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
&lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]]
| soarte gebiet               = dielrepublyk
| ynwennertal                 = 671.455 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 23.375 km²
| befolkingstichtens          =	28,73 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         =
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] 
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Wolga-Vjatka|Wolga-Vjatka]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Josjkar-Ola]]
| grutste plak                = Josjkar-Ola
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]], [[Greidemary]], [[Heuvelmary]] 
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 45,1% &lt;br&gt; Mari 41,8%, Tataren 5,5% &lt;br&gt; &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 22 desimber 1990
| tiidsône                    = UTC+3 MSK 
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_42_00_N_47_52_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 42' N 47° 52' E}} 	 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://mari-el.gov.ru/ mari-el.gov.ru]
}}
'''Mari El''' ([[Russysk]]: Республика Марий Эл; ''Respûblika Mari El''; Berchmari: Мары Эл Республик, Greidemari: Марий Эл Республик; betsjutting 'It lân fan de Mary') is in autonome republyk yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]].

== Geografy ==
[[Ofbyld:Природа Марий Эл.JPG|thumb|left|250px|''Natoer yn mari El'']]
Mari El leit yn it eastlike diel fan de East-Jeropeeske Flakte en noardlik fan de [[Wolga]]. De sompige Mary-leechflakte leit yn it wêsten fan de republyk. 57% fan it gebiet bestiet út bosk ([[taiga]]). It heechstepunt fan Mari El is 278 meter.
Meiïnoar binne der 179 rivieren mei in lingte fan 10 km en mear. Fierder telt de republyk mear as 200 marren yn Mari El. In soad rivieren binne fan healwei novimber oant heal april tichtferzen. Grutte rivieren binne de Vetlûga yn it wêsten en de [[Wolga]] oan de súdlike grins. De hiele republyk wetteret ôf op de [[Wolga]].   

De republyk grinzget yn it noarden oan de oblast [[Nizjni Novgorod (oblast)|Nizjni Novgorod]], yn it easten oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]], yn it suden oan [[Tatarije]] en yn westen oan [[Tsjûvasje]]. 

== Skiednis ==
It gebiet dêr't de [[Mary (folk)|Mary]] wennen lei lang tusken Ruslân en it kanaat Kazan en wie in gebiet dêr't om striden waard. Yn it midden fan de 16e iuw waard it definityf by Ruslân foege. De Autonome Oblast Mari ûnstie op 4 novimber 1920, dy't op 5 desimber 1936 oergyng yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari. De tsjintwurdige autonome republyk Mari El ûnstie op 22 desimber 1990.

== Befolking ==
[[Ofbyld:Ансамбль Марий Эл 6 дек 2014.jpg|thumb|250px|left|''Maryske dûnsgroep yn de tradisonele dracht'']]
De belangrykste befolkingsgroepen fan Mari El binne [[Mary (folk)|Mary]] (foarhinne Tsjeremissen neamd) en [[Russen]]. De Mary prate twa nau besibbe [[Finsk-Oegryske talen]]. It [[Greidemary]] (марий йылме) of Eastlik Mary wurdt sprutsen yn it easten en is lang beskôge as de [[standerttaal]]. It westlike [[Heuvelmary]] (мары йлмы) hat minder sprekkers en waard foarhinne sjoen as in dialekt fan it Greidemary. Tsjintwurdich hawwe beide talen njonken it [[Russysk]] in [[offisjele taal|offisjele status]] yn Mary El.

Foar de revolúsje fan 1917 hiene de Mary net in eigen distrikt yn it Russyske Keizerryk. Tsjintwurdich libje minder Mary yn Mari El as dêrbûten. De measten dêrfan wenje yn oare dielen fan de Russyske Federaasje. Russen foarmje hjoed-de-dei de grutste etnyske groep fan Mari El, dêrnei folgje de Mary en dan op grutte ôfstân de [[Wolgatataren]]. 

Yn de stêden, de omkriten fan Josjkar-Ola en de doarpen yn it westen fan de republyk foarmje de Russen in mearderheid, wylst yn de lannelike gebieten de Maryske befolking yn 'e mearderheid is. Tataren wenje fral yn de grutste stêden. Fierder binne der in pear eastlike dielen fan de republyk dêr't de Tataren in mearderheid foarmje. De Krimtataren waarden yn 1944 ûnder [[Joazef Stalin|Stalin]] deportearre. Doe kamen ek lytse groepen yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari telâne. Nei't it wer wat frijer waard binne in soad Krimtataren ferhûze nei [[Oezbekistan]], dêr't de measten hinne deportearre wiene. Yn it rajon Zvenigovo binne doarpen dêr Tsjûvasjen wenje.    
[[Ofbyld:Этническая карта Марий Эл.png|thumb|260px|''Kaart mei de sprieding fan de etnyske groepen fan Mari El'']]
=== Taalbelied ===
Yn it offisjele ferkear wurde Russysk en de twa farianten fan it Mari brûkt. 

=== Religy ===
De [[Russysk-otterdoksy]] is de grutste godstsjinst fan de republyk. Fieder binne der âldleauwigen, protestanten, moslims en oanhingers fan in lokale natoergodstsjinst fermingd mei kristlike eleminten.

== Ekonomy ==
De republyk is net ryk oan grûnstoffen. Helpboarnen binne turf, sân, klaai, mineraalwetter en kalkstien.    

Oanwêzige yndustry wurdt foarme troch de masinebou, de metaal- en houtbewurking en foedsel, dy't fral yn de haadstêd Josjkar-Ola sitte.

== Bestjoer en stêden ==
De republyk is ûnderferdield yn 14 [[rajon]]s en trije [[Stedsdistrikt (Ruslân)|stedsdistrikten]]. De stedsdistrikten wurde foarme troch de haadstêd [[Josjkar-Ola]] en de stêden [[Kosmodemjansk]] en [[Volzjsk]]. Mei-inoar hat de republyk fjouwer stêden en fyftjin delsettings mei in stedsk karakter.
[[Ofbyld:Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы.jpg|thumb|260px|''Josjkar-Ola'']]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Grutste stêden
! Russysk
! Mari
! Ynwenners*
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Josjkar-Ola]] || Йошкар-Ола || Йошкар-Ола || 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Volzjsk]] || Волжск ||Юлсер-Ола || 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 5'2 N 48° 21' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Kosmodemjansk]] || Козьмодемьянск || Чыкма (Цикмӓ) || 19.970 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kozmodemiansk (Mariy El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_20_00_N_46_34_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 20' N 46° 34' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Medvedevo (Mari El)|Medvedevo]] || Медведево || Маскасола || 20.105 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || gjin || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_51_N_47_48_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 48' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Zvenigovo]] || Звенигово || Провой || 10.966 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of arms of Zvenigovo.gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_58_00_N_48_01_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 58' N 48° 01' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Sovetski (Mari El)|Sovetski]] || Советский || У Роҥго (У Ронго) ||10.273 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || gjin  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_45_00_N_48_29_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 45' N 48° 49' E}}
|}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Mari El]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mari El}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Mari El| ]]
[[Kategory:Republyk fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1936]]</text>
      <sha1>fu493wjqsaeixeomk0ocrcz7iz5euh3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085515</id>
      <parentid>1085514</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:05:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Skiednis */ neffens en:</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9259" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Republyk Mari El 
&lt;small&gt;Респу́блика Марий Эл (Russysk)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
&lt;small&gt;Мары Эл Республик (Mari)&lt;/small&gt; &lt;br&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Mari El (Crimea disputed).svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Mari El.svg|50px]]
| soarte gebiet               = dielrepublyk
| ynwennertal                 = 671.455 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 23.375 km²
| befolkingstichtens          =	28,73 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         =
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] 
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Wolga-Vjatka|Wolga-Vjatka]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Josjkar-Ola]]
| grutste plak                = Josjkar-Ola
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]], [[Greidemary]], [[Heuvelmary]] 
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 45,1% &lt;br&gt; Mari 41,8%, Tataren 5,5% &lt;br&gt; &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 22 desimber 1990
| tiidsône                    = UTC+3 MSK 
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_42_00_N_47_52_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 42' N 47° 52' E}} 	 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://mari-el.gov.ru/ mari-el.gov.ru]
}}
'''Mari El''' ([[Russysk]]: Республика Марий Эл; ''Respûblika Mari El''; Berchmari: Мары Эл Республик, Greidemari: Марий Эл Республик; betsjutting 'It lân fan de Mary') is in autonome republyk yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]].

== Geografy ==
[[Ofbyld:Природа Марий Эл.JPG|thumb|left|250px|''Natoer yn mari El'']]
Mari El leit yn it eastlike diel fan de East-Jeropeeske Flakte en noardlik fan de [[Wolga]]. De sompige Mary-leechflakte leit yn it wêsten fan de republyk. 57% fan it gebiet bestiet út bosk ([[taiga]]). It heechstepunt fan Mari El is 278 meter.
Meiïnoar binne der 179 rivieren mei in lingte fan 10 km en mear. Fierder telt de republyk mear as 200 marren yn Mari El. In soad rivieren binne fan healwei novimber oant heal april tichtferzen. Grutte rivieren binne de Vetlûga yn it wêsten en de [[Wolga]] oan de súdlike grins. De hiele republyk wetteret ôf op de [[Wolga]].   

De republyk grinzget yn it noarden oan de oblast [[Nizjni Novgorod (oblast)|Nizjni Novgorod]], yn it easten oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]], yn it suden oan [[Tatarije]] en yn westen oan [[Tsjûvasje]]. 

== Skiednis ==
It gebiet dêr't de [[Mary (folk)|Mary]] wennen lei lang tusken Ruslân en it kanaat Kazan en wie in gebiet dêr't om striden waard. Yn it midden fan de 16e iuw waard it definityf by Ruslân foege. De Autonome Oblast Mari ûnstie op 4 novimber 1920, dy't op 5 desimber 1936 oergyng yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari. De tsjintwurdige autonome republyk Mari El ûntstie op 22 desimber 1990, mar is in fuortsetting fan 'e eardere ASSR.

== Befolking ==
[[Ofbyld:Ансамбль Марий Эл 6 дек 2014.jpg|thumb|250px|left|''Maryske dûnsgroep yn de tradisonele dracht'']]
De belangrykste befolkingsgroepen fan Mari El binne [[Mary (folk)|Mary]] (foarhinne Tsjeremissen neamd) en [[Russen]]. De Mary prate twa nau besibbe [[Finsk-Oegryske talen]]. It [[Greidemary]] (марий йылме) of Eastlik Mary wurdt sprutsen yn it easten en is lang beskôge as de [[standerttaal]]. It westlike [[Heuvelmary]] (мары йлмы) hat minder sprekkers en waard foarhinne sjoen as in dialekt fan it Greidemary. Tsjintwurdich hawwe beide talen njonken it [[Russysk]] in [[offisjele taal|offisjele status]] yn Mary El.

Foar de revolúsje fan 1917 hiene de Mary net in eigen distrikt yn it Russyske Keizerryk. Tsjintwurdich libje minder Mary yn Mari El as dêrbûten. De measten dêrfan wenje yn oare dielen fan de Russyske Federaasje. Russen foarmje hjoed-de-dei de grutste etnyske groep fan Mari El, dêrnei folgje de Mary en dan op grutte ôfstân de [[Wolgatataren]]. 

Yn de stêden, de omkriten fan Josjkar-Ola en de doarpen yn it westen fan de republyk foarmje de Russen in mearderheid, wylst yn de lannelike gebieten de Maryske befolking yn 'e mearderheid is. Tataren wenje fral yn de grutste stêden. Fierder binne der in pear eastlike dielen fan de republyk dêr't de Tataren in mearderheid foarmje. De Krimtataren waarden yn 1944 ûnder [[Joazef Stalin|Stalin]] deportearre. Doe kamen ek lytse groepen yn de Autonome Sosjalistyske Sovjetrepublyk Mari telâne. Nei't it wer wat frijer waard binne in soad Krimtataren ferhûze nei [[Oezbekistan]], dêr't de measten hinne deportearre wiene. Yn it rajon Zvenigovo binne doarpen dêr Tsjûvasjen wenje.    
[[Ofbyld:Этническая карта Марий Эл.png|thumb|260px|''Kaart mei de sprieding fan de etnyske groepen fan Mari El'']]
=== Taalbelied ===
Yn it offisjele ferkear wurde Russysk en de twa farianten fan it Mari brûkt. 

=== Religy ===
De [[Russysk-otterdoksy]] is de grutste godstsjinst fan de republyk. Fieder binne der âldleauwigen, protestanten, moslims en oanhingers fan in lokale natoergodstsjinst fermingd mei kristlike eleminten.

== Ekonomy ==
De republyk is net ryk oan grûnstoffen. Helpboarnen binne turf, sân, klaai, mineraalwetter en kalkstien.    

Oanwêzige yndustry wurdt foarme troch de masinebou, de metaal- en houtbewurking en foedsel, dy't fral yn de haadstêd Josjkar-Ola sitte.

== Bestjoer en stêden ==
De republyk is ûnderferdield yn 14 [[rajon]]s en trije [[Stedsdistrikt (Ruslân)|stedsdistrikten]]. De stedsdistrikten wurde foarme troch de haadstêd [[Josjkar-Ola]] en de stêden [[Kosmodemjansk]] en [[Volzjsk]]. Mei-inoar hat de republyk fjouwer stêden en fyftjin delsettings mei in stedsk karakter.
[[Ofbyld:Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы.jpg|thumb|260px|''Josjkar-Ola'']]
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Grutste stêden
! Russysk
! Mari
! Ynwenners*
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Josjkar-Ola]] || Йошкар-Ола || Йошкар-Ола || 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Volzjsk]] || Волжск ||Юлсер-Ола || 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 5'2 N 48° 21' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Kosmodemjansk]] || Козьмодемьянск || Чыкма (Цикмӓ) || 19.970 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kozmodemiansk (Mariy El) (2005).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_20_00_N_46_34_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 20' N 46° 34' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Medvedevo (Mari El)|Medvedevo]] || Медведево || Маскасола || 20.105 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || gjin || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_37_51_N_47_48_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 48' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Zvenigovo]] || Звенигово || Провой || 10.966 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of arms of Zvenigovo.gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|55_58_00_N_48_01_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 58' N 48° 01' E}}
|-
|style=&quot;text-align:left;&quot;| [[Sovetski (Mari El)|Sovetski]] || Советский || У Роҥго (У Ронго) ||10.273 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; || gjin  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|56_45_00_N_48_29_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 45' N 48° 49' E}}
|}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Mari El]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Mari El}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Mari El| ]]
[[Kategory:Republyk fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1936]]</text>
      <sha1>8kwbf4ionz0s9hymggk5nbf6x6ygk54</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pleun Strik</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159916</id>
    <revision>
      <id>1085430</id>
      <timestamp>2022-08-01T14:56:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Pleun Strik</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2637" xml:space="preserve">{{Ynfoboks fuotballer
| ôfbylding                   = Pleun Strik 1974c.jpg
| ôfbyldingsbreedte           =
| ôfbyldingstekst             = Pleun Strik (1974)
| namme                       = Pleun Strik
| bynamme                     = 
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| bertedatum                  = [[27 maaie]] [[1944]]
| berteplak                   = [[Rotterdam]]
| stjerdatum                  = [[14 july]] [[2022]]
| stjerplak                   = 
| etnisiteit                  = 
| regionale identiteit        = 
| spilet no by                = 
| rêchnûmer                   = 
| posysje                     = Ferdigener 
| jeugdjierren                = 1960–1963 
| jeugdteams                  = [[Feyenoord]]
| seizoen                     = 1963–1964&lt;br&gt;1964–1967&lt;br&gt;1967–1976&lt;br&gt;1976–1978&lt;br&gt;1978–1982&lt;br&gt;1982–1984 
| klup                        = [[Feyenoord]]&lt;br&gt;Go Ahead&lt;br&gt;[[PSV (fuotbalklup)|PSV]]&lt;br&gt;Eindhoven&lt;br&gt;N.E.C.&lt;br&gt;FC VVV
| wedstr(goals)               = 0(0)&lt;br&gt;69(8)&lt;br&gt;270(11)&lt;br&gt;53(9)&lt;br&gt;105(12)&lt;br&gt;47(1)
| nasjonalejierren            = 1969–1974
| nasjonaleteam               = {{NEDf}}
| nasjonalegoals              = 8(1)
| trainerjierren              = 
| klupnammefantrainer         =  
}}
'''Pleun Strik''' ([[Rotterdam]], [[27 maaie]] [[1944]] – [[14 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]sk [[fuotbal]]ler dy't as ferdigener spile. Pleun Strik wie goed tweintich jier yn it betelle fuotbal aktyf. Hy spile foar ûnder oare Go Ahead, [[PSV (fuotbalklup)|PSV]], Eindhoven, N.E.C. en FC VVV en kaam acht kear út foar it [[Nederlânsk fuotbalalvetal]]. Yn [[1974]] makke hy diel út fan de seleksje foar it [[Wrâldkampioenskip fuotbal 1974|WK yn West-Dútslân]], mar by it toernoai kaam hy net yn aksje.

==Karriêre==
Syn top fan syn karriêre belibbe er yn Eindhoven by PSV dêr 't er 270 kompetysjewedstriden foar spile. Strik wie lange tiid oanfierder fan PSV en miste fan desimber [[1967]] oant maart [[1975]] mar twa kompetysjewedstriden.
Nei PSV gie Strik nei Eindhoven wêrmei't er yn [[1977]] nei de earste difyzje degradearre. In jier letter kaam Strik werom yn de Earedifyzje by N.E.C. Dêr fuotballe er oant op 38-jierrige leeftiid, wêrnei't syn karriêre ta in ein like.
De rûtinier liet him lykwols troch âld-ploechmaat [[Peter Ressel]] oerhelje om noch twa jier yn de earste difyzje by FC VVV te spyljen. Dêr beëinige er op 40-jierrige leeftiid syn karriêre. Strik ferstoar yn [[2022]] op 78-jierrige leeftiid.

{{DEFAULTSORT:Strik, Pleun}}
[[Kategory:Nederlânsk fuotballer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1944]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>cpstdexlpwoxjb9rwpfd56y5gfmxg8i</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085434</id>
      <parentid>1085430</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:04:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2627" xml:space="preserve">{{Ynfoboks fuotballer
| ôfbylding                   = Pleun Strik 1974c.jpg
| ôfbyldingsbreedte           =
| ôfbyldingstekst             = Pleun Strik (1974)
| namme                       = Pleun Strik
| bynamme                     = 
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| bertedatum                  = [[27 maaie]] [[1944]]
| berteplak                   = [[Rotterdam]]
| stjerdatum                  = [[14 july]] [[2022]]
| stjerplak                   = 
| etnisiteit                  = 
| regionale identiteit        = 
| spilet no by                = 
| rêchnûmer                   = 
| posysje                     = Ferdigener 
| jeugdjierren                = 1960–1963 
| jeugdteams                  = [[Feyenoord]]
| seizoen                     = 1963–1964&lt;br&gt;1964–1967&lt;br&gt;1967–1976&lt;br&gt;1976–1978&lt;br&gt;1978–1982&lt;br&gt;1982–1984 
| klup                        = [[Feyenoord]]&lt;br&gt;Go Ahead&lt;br&gt;[[PSV (fuotbalklup)|PSV]]&lt;br&gt;Eindhoven&lt;br&gt;N.E.C.&lt;br&gt;FC VVV
| wedstr(goals)               = 0(0)&lt;br&gt;69(8)&lt;br&gt;270(11)&lt;br&gt;53(9)&lt;br&gt;105(12)&lt;br&gt;47(1)
| nasjonalejierren            = 1969–1974
| nasjonaleteam               = {{NEDf}}
| nasjonalegoals              = 8(1)
| trainerjierren              = 
| klupnammefantrainer         =  
}}
'''Pleun Strik''' ([[Rotterdam]], [[27 maaie]] [[1944]] – [[14 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]ske [[fuotbal]]ler dy't as ferdigener spile. Pleun Strik wie goed tweintich jier yn it betelle fuotbal aktyf. Hy spile foar ûnder oare Go Ahead, [[PSV (fuotbalklup)|PSV]], Eindhoven, N.E.C. en FC VVV en kaam acht kear út foar it [[Nederlânsk fuotbalalvetal]]. Yn [[1974]] siet er yn de seleksje foar it [[Wrâldkampioenskip fuotbal 1974|WK yn West-Dútslân]], mar by it toernoai kaam er net yn aksje.

==Karriêre==
De top fan syn karriêre belibbe er yn Eindhoven by PSV dêr 't er 270 kompetysjewedstriden foar spile. Strik wie lange tiid oanfierder fan PSV en miste fan desimber [[1967]] oant maart [[1975]] mar twa kompetysjewedstriden.&lt;br&gt;
Nei PSV gie Strik nei Eindhoven wêrmei't er yn [[1977]] nei de earste difyzje degradearre. In jier letter kaam Strik werom yn de Earedifyzje by N.E.C. Dêr fuotballe er oant op 38-jierrige leeftiid, wêrnei't syn karriêre ta in ein like.
De rûtinier liet him lykwols troch âld-ploechmaat [[Peter Ressel]] oerhelje om noch twa jier yn de earste difyzje by FC VVV te spyljen. Dêr beëinige syn karriêre, hy wie doe 40 jier. 

Strik ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 78 jier.

{{DEFAULTSORT:Strik, Pleun}}
[[Kategory:Nederlânsk fuotballer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1944]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>dk3w39it352r9ooh02gl3tkaqekg5ve</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085495</id>
      <parentid>1085434</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:19:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Karriêre */ red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2626" xml:space="preserve">{{Ynfoboks fuotballer
| ôfbylding                   = Pleun Strik 1974c.jpg
| ôfbyldingsbreedte           =
| ôfbyldingstekst             = Pleun Strik (1974)
| namme                       = Pleun Strik
| bynamme                     = 
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| bertedatum                  = [[27 maaie]] [[1944]]
| berteplak                   = [[Rotterdam]]
| stjerdatum                  = [[14 july]] [[2022]]
| stjerplak                   = 
| etnisiteit                  = 
| regionale identiteit        = 
| spilet no by                = 
| rêchnûmer                   = 
| posysje                     = Ferdigener 
| jeugdjierren                = 1960–1963 
| jeugdteams                  = [[Feyenoord]]
| seizoen                     = 1963–1964&lt;br&gt;1964–1967&lt;br&gt;1967–1976&lt;br&gt;1976–1978&lt;br&gt;1978–1982&lt;br&gt;1982–1984 
| klup                        = [[Feyenoord]]&lt;br&gt;Go Ahead&lt;br&gt;[[PSV (fuotbalklup)|PSV]]&lt;br&gt;Eindhoven&lt;br&gt;N.E.C.&lt;br&gt;FC VVV
| wedstr(goals)               = 0(0)&lt;br&gt;69(8)&lt;br&gt;270(11)&lt;br&gt;53(9)&lt;br&gt;105(12)&lt;br&gt;47(1)
| nasjonalejierren            = 1969–1974
| nasjonaleteam               = {{NEDf}}
| nasjonalegoals              = 8(1)
| trainerjierren              = 
| klupnammefantrainer         =  
}}
'''Pleun Strik''' ([[Rotterdam]], [[27 maaie]] [[1944]] – [[14 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]ske [[fuotbal]]ler dy't as ferdigener spile. Pleun Strik wie goed tweintich jier yn it betelle fuotbal aktyf. Hy spile foar ûnder oare Go Ahead, [[PSV (fuotbalklup)|PSV]], Eindhoven, N.E.C. en FC VVV en kaam acht kear út foar it [[Nederlânsk fuotbalalvetal]]. Yn [[1974]] siet er yn de seleksje foar it [[Wrâldkampioenskip fuotbal 1974|WK yn West-Dútslân]], mar by it toernoai kaam er net yn aksje.

==Karriêre==
De top fan syn karriêre belibbe er yn Eindhoven by PSV dêr 't er 270 kompetysjewedstriden foar spile. Strik wie lange tiid oanfierder fan PSV en miste fan desimber [[1967]] oant maart [[1975]] mar twa kompetysjewedstriden.&lt;br&gt;
Nei PSV gie Strik nei Eindhoven wêrmei't er yn [[1977]] nei de earste difyzje degradearre. In jier letter kaam Strik werom yn de Earedifyzje by N.E.C. Dêr fuotballe er oant doe't er 38 jier waard, wêrnei't syn karriêre ta in ein like.
De rûtinier liet him lykwols troch âld-ploechmaat [[Peter Ressel]] oerhelje om noch twa jier yn de earste difyzje by FC VVV te spyljen. Dêr beëinige syn karriêre, hy wie doe 40 jier. 

Strik ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 78 jier.

{{DEFAULTSORT:Strik, Pleun}}
[[Kategory:Nederlânsk fuotballer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1944]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>85nskvg8vchppyllpv6pwdcmbskcls3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jürgen Heinsch</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159917</id>
    <revision>
      <id>1085435</id>
      <timestamp>2022-08-01T15:13:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Jürgen Heinsch</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2067" xml:space="preserve">{{Ynfoboks fuotballer
| ôfbylding                   = Juergen heinsch gdr football team.jpg
| ôfbyldingsbreedte           =
| ôfbyldingstekst             = Jürgen Heinsch (1964)
| namme                       = Hans-Jürgen Heinsch
| bynamme                     = 
| nasjonaliteit               = {{GERnasj}}
| bertedatum                  = [[4 july]] [[1940]]
| berteplak                   = [[Lübeck]]
| stjerdatum                  = [[14 july]] [[2022]]
| stjerplak                   = 
| etnisiteit                  = 
| regionale identiteit        = 
| spilet no by                = 
| rêchnûmer                   = 
| posysje                     = Doelman
| jeugdjierren                = 1955–1958
| jeugdteams                  = SC Empor Rostock
| seizoen                     = 1958–1971 
| klup                        = Hansa Rostock
| wedstr(goals)               = 176(0)
| nasjonalejierren            = 1963–1965
| nasjonaleteam               = {{GDRf}}
| nasjonalegoals              = 7(0)
| trainerjierren              = 1972-1994
| klupnammefantrainer         = Hansa Rostock
}}
'''Hans Jürgen Heinsch''' ([[Lübeck]], [[4 july]] [[1940]] – [[14 july]] [[2022]]) wie in [[Dútslân|Dútsk]] [[fuotbal]]ler dy't as doelman spile. foar SC Empor Rostock, letter Hansa Rostock. By dyselde klup wie er nei syn aktive karriêre wurksum as trainer-coach. Heinsch helle in brûnzen Olympyske medalje.

Heinsch spile yn totaal sân offisjele ynterlannen foar it fuotbalalvetal fan de [[Dútske Demokratyske Republyk]] yn de perioade [[1963]] - [[1965]]. Under lieding fan bûnscoach [[Károly Sós]] makke hy syn debút op [[4 septimber]] [[1963]] yn de freonskiplike wedstriid tsjin [[Bulgarije]] (1 -1) yn [[Magdeburg (stêd)|Magdeburg]]. Heinsch makke diel út fan it Dútsk ienheidsteam op de [[Olympyske Simmerspullen 1964]], dêr't de ploech de brûnzen medalje wûn.

{{DEFAULTSORT:Heinsch, Jurgen}}
[[Kategory:Dútsk fuotballer]]
[[Kategory:Dútsk Olympysk dielnimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1940]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>rfyeqd1tenl2yvun8u94hdbag4d9yvk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085440</id>
      <parentid>1085435</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T15:17:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ynterpunksje</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2066" xml:space="preserve">{{Ynfoboks fuotballer
| ôfbylding                   = Juergen heinsch gdr football team.jpg
| ôfbyldingsbreedte           =
| ôfbyldingstekst             = Jürgen Heinsch (1964)
| namme                       = Hans-Jürgen Heinsch
| bynamme                     = 
| nasjonaliteit               = {{GERnasj}}
| bertedatum                  = [[4 july]] [[1940]]
| berteplak                   = [[Lübeck]]
| stjerdatum                  = [[14 july]] [[2022]]
| stjerplak                   = 
| etnisiteit                  = 
| regionale identiteit        = 
| spilet no by                = 
| rêchnûmer                   = 
| posysje                     = Doelman
| jeugdjierren                = 1955–1958
| jeugdteams                  = SC Empor Rostock
| seizoen                     = 1958–1971 
| klup                        = Hansa Rostock
| wedstr(goals)               = 176(0)
| nasjonalejierren            = 1963–1965
| nasjonaleteam               = {{GDRf}}
| nasjonalegoals              = 7(0)
| trainerjierren              = 1972-1994
| klupnammefantrainer         = Hansa Rostock
}}
'''Hans Jürgen Heinsch''' ([[Lübeck]], [[4 july]] [[1940]] – [[14 july]] [[2022]]) wie in [[Dútslân|Dútsk]] [[fuotbal]]ler dy't as doelman spile foar SC Empor Rostock, letter Hansa Rostock. By dyselde klup wie er nei syn aktive karriêre wurksum as trainer-coach. Heinsch helle in brûnzen Olympyske medalje.

Heinsch spile yn totaal sân offisjele ynterlannen foar it fuotbalalvetal fan de [[Dútske Demokratyske Republyk]] yn de perioade [[1963]] - [[1965]]. Under lieding fan bûnscoach [[Károly Sós]] makke hy syn debút op [[4 septimber]] [[1963]] yn de freonskiplike wedstriid tsjin [[Bulgarije]] (1 -1) yn [[Magdeburg (stêd)|Magdeburg]]. Heinsch makke diel út fan it Dútsk ienheidsteam op de [[Olympyske Simmerspullen 1964]], dêr't de ploech de brûnzen medalje wûn.

{{DEFAULTSORT:Heinsch, Jurgen}}
[[Kategory:Dútsk fuotballer]]
[[Kategory:Dútsk Olympysk dielnimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1940]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>sqq92br7qblxmwtp19gzewpyimptqmr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wim Quist</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159918</id>
    <revision>
      <id>1085441</id>
      <timestamp>2022-08-01T15:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Wim Quist</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3890" xml:space="preserve">{{Persoan algemien
| ôfbylding                    = Portret van architect Wim Quist, 1973.jpg
| ôfbyldingstekst              = Wim Quist (1973)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Wim Gerhard Quist
| oare namme(n)                = 
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[27 oktober]] [[1930]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[6 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Amsterdam]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| berop/amt                    = Arsjitekt
| aktyf as                     = 
| jierren aktyf                = 
| reden bekendheid             = 
| bekendste wurk(en)           = 
| prizen                       = Prix de Rome (1958) 2de priis boukuenst,&lt;br&gt;A.J. van Eckpriis (1970),&lt;br&gt;BNA-kubus (1986),&lt;br&gt;David Roëllprijs (1989),&lt;br&gt;Oeuvrepriis Fonds BKVB (2007)
| webside                      = 
}}
'''Wim Gerhard Quist''' ([[Amsterdam]], [[27 oktober]] [[1930]] – [[Amsterdam]], [[6 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] arsjitekt.
Rjochthoeken, trijehoeken en sirkelfoarmen beynfloedzje syn ûntwerpen. Hy hie omtinken foar de relaasje tusken gebou en omjouwing, stelde de funksje fan it gebou sintraal, en sette him ôf tsjin ûnnedige fersieringen.

==Karriêre==
Quist makke yn 1960 syn stúdzje oan de ''Academie van Bouwkunst'' yn Amsterdam ôf. Al yn [[1959]] waard him de ''Prix de Rome'' takend en ûntwurp er foar de ''Gemeentewurken Rotterdam'' it ''Drinkwetterproduksjebedriuw Berenplaat''. Yn 1960 sette er mei syn eigen arsjitekteburo yn Rotterdam útein. Hy ûntwurp ûnder oare de [[wite wetterbollen]] oan de ''Anton Coolenlaan'' yn [[Eindhoven]], boud yn [[1970]], in nije fleugel foar it [[Kröller-Müller Museum]] yn [[Otterlo]] yn [[1977]], it [[Museon]] yn [[De Haach]] yn [[1985]], de nije Rotterdamske Skouboarch (bynamme ''De kiste fan Quist'') yn [[1988]] en it Museum [[Beelden aan Zee]] yn [[Skeveningen]], dat yn [[1994]] iepene waard.
In byldbepalend wurk is it kantoargebou ''Willemswerf'', in rjochthoekich gebou dat trochsnien wurdt troch in lange diagonaal. Ek it drinkwetteropslachplak by de [[Brienenoordbrêge]] yn de foarm fan wetterdrippen wie fan syn hân. Ek ûntwurp er de [[Benno Premselabrêge]] yn [[2004]] en de [[Uyllanderbrêge]] yn [[2012]] yn [[Amsterdam]].

Hy wie heechlearaar oan de [[Technyske Universiteit Eindhoven]] fan [[1968]] oant [[1975]]. Dêrnei wie er Ryksboumaster yn de perioade [[1971]] - [[1979]]. Fan [[1988]] oant [[1994]] wie er bysûnder heechlearaar yn it bysûnder arsjitektoanysk ûntwerpen oan de [[Universiteit fan Amsterdam]].  Yn [[1995]] waard it buro fan Quist gearfoege mei ''Arsjitekteburo Wintermans'' oant ''Quist Wintermans Architekten''.

Yn [[2021]] spande er in rjochtsaak oan tsjin ''drinkwetterbedriuw Evides'' dat in kantoar ûntwerpe liet tsjin it tsjinstgebou op it kompleks fan Kralingen, in oarspronklik ûntwerp fan Wim Quist. De rjochter stelde in ynbrek op syn auteursrjocht fêst en befal Evides mei him te oerlizzen.

Quist ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 91 jier. 

== Galery ==
&lt;gallery heights=&quot;150&quot; widths=&quot;200&quot;&gt;
Waterbollen Eindhoven-02.jpg|Wetterbollen yn Eindhoven
Museon 9653.JPG|Museon yn De Haach
Schouwburg Rotterdam.JPG|Skouboarch yn Rotterdam
De ingang van museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1.JPG|Beelden aan Zee yn Skeveningen
Maersk building in Rotterdam (16273544072).jpg|Katoargebou Willemswerf yn Rotterdam
Benno Premselabrug naar IJburg.jpg|Benno Premselabrêge yn Amsterdam
The new Uyllander bridge at Amsterdam IJburg-Diemen with lots of water for nature development - panoramio.jpg|Uyllanderbrêge Amsterdam
&lt;/gallery&gt;

{{DEFAULTSORT:Quist, Wim}}
[[Kategory:Nederlânsk arsjitekt]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1930]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>kwkbqqtl551hpxsnlscvi033jz66b2y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085449</id>
      <parentid>1085441</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T16:18:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3884" xml:space="preserve">{{Persoan algemien
| ôfbylding                    = Portret van architect Wim Quist, 1973.jpg
| ôfbyldingstekst              = Wim Quist (1973)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Wim Gerhard Quist
| oare namme(n)                = 
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[27 oktober]] [[1930]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[6 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Amsterdam]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| berop/amt                    = Arsjitekt
| aktyf as                     = 
| jierren aktyf                = 
| reden bekendheid             = 
| bekendste wurk(en)           = 
| prizen                       = Prix de Rome (1958) 2de priis boukuenst,&lt;br&gt;A.J. van Eckpriis (1970),&lt;br&gt;BNA-kubus (1986),&lt;br&gt;David Roëllprijs (1989),&lt;br&gt;Oeuvrepriis Fonds BKVB (2007)
| webside                      = 
}}
'''Wim Gerhard Quist''' ([[Amsterdam]], [[27 oktober]] [[1930]] – [[Amsterdam]], [[6 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[arsjitekt]].
Rjochthoeken, trijehoeken en sirkelfoarmen beynfloedzje syn ûntwerpen. Hy hie omtinken foar de relaasje tusken gebou en omjouwing, stelde de funksje fan it gebou sintraal, en sette him ôf tsjin ûnnedige fersieringen.

==Karriêre==
Quist makke yn 1960 syn stúdzje oan de ''Academie van Bouwkunst'' yn Amsterdam ôf. Al yn [[1959]] waard him de ''Prix de Rome'' takend en ûntwurp er foar de Gemeentewurken Rotterdam it Drinkwetterproduksjebedriuw Berenplaat. Yn 1960 sette er mei syn eigen arsjitekteburo yn Rotterdam útein. Hy ûntwurp ûnder oare de [[wite wetterbollen]] oan de ''Anton Coolenlaan'' yn [[Eindhoven]], boud yn [[1970]], in nije fleugel foar it [[Kröller-Müller Museum]] yn [[Otterlo]] yn [[1977]], it [[Museon]] yn [[De Haach]] yn [[1985]], de nije Rotterdamske Skouboarch (bynamme ''De kiste fan Quist'') yn [[1988]] en it Museum ''[[Beelden aan Zee]]'' yn [[Skeveningen]], dat yn [[1994]] iepene waard.
In byldbepalend wurk is it kantoargebou ''Willemswerf'', in rjochthoekich gebou dat trochsnien wurdt troch in lange diagonaal. Ek it drinkwetteropslachplak by de [[Brienenoordbrêge]] yn de foarm fan wetterdrippen wie fan syn hân. Ek ûntwurp er de [[Benno Premselabrêge]] yn [[2004]] en de [[Uyllanderbrêge]] yn [[2012]] yn [[Amsterdam]].

Hy wie heechlearaar oan de [[Technyske Universiteit Eindhoven]] fan [[1968]] oant [[1975]]. Dêrnei wie er ryksboumaster yn de perioade [[1971]] - [[1979]]. Fan [[1988]] oant [[1994]] wie er bysûnder heechlearaar yn it bysûnder arsjitektoanysk ûntwerpen oan de [[Universiteit fan Amsterdam]].  Yn [[1995]] waard it buro fan Quist gearfoege mei Arsjitekteburo Wintermans oant Quist Wintermans Architekten.

Yn [[2021]] spande er in rjochtsaak oan tsjin ''drinkwetterbedriuw Evides'' dat in kantoar ûntwerpe liet tsjin it tsjinstgebou op it kompleks fan Kralingen, in oarspronklik ûntwerp fan Wim Quist. De rjochter stelde in ynbrek op syn auteursrjocht fêst en hjitte Evides mei him te oerlizzen.

Quist ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 91 jier. 

== Galery ==
&lt;gallery heights=&quot;150&quot; widths=&quot;200&quot;&gt;
Waterbollen Eindhoven-02.jpg|Wetterbollen yn Eindhoven
Museon 9653.JPG|Museon yn De Haach
Schouwburg Rotterdam.JPG|Skouboarch yn Rotterdam
De ingang van museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1.JPG|Beelden aan Zee yn Skeveningen
Maersk building in Rotterdam (16273544072).jpg|Kantoargebou Willemswerf yn Rotterdam
Benno Premselabrug naar IJburg.jpg|Benno Premselabrêge yn Amsterdam
The new Uyllander bridge at Amsterdam IJburg-Diemen with lots of water for nature development - panoramio.jpg|Uyllanderbrêge Amsterdam
&lt;/gallery&gt;

{{DEFAULTSORT:Quist, Wim}}
[[Kategory:Nederlânsk arsjitekt]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1930]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>pkk9oa1yg34pdjmwtu05bghkxh783w7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Gregory Itzin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159919</id>
    <revision>
      <id>1085450</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:27:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Gregory Itzin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3028" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Gregory-itzin.jpg
| ôfbyldingstekst              = Gregory Itzin (2006)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Gregory Martin Itzin 
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[20 april]] [[1948]]
| berteplak                    = [[Washington, D.C.]]
| stoarn                       = [[8 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Londen]] {{Flagge GB}}
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1979]]–[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Gregory Martin Itzin''' ([[Washington, D.C.]],  [[20 april]] [[1948]] –[[Londen]], [[8 july]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[akteur]].

Itzin waard berne op 20 april 1948 yn Washington D.C. As skoaljonge ferhuze er nei [[Burlington]], dêr't syn heit in skoft boargemaster wie. Itzin woe yn it earstoan teäterakteur wurde, dêr't er in oplieding foar folge oan it ''American Conservatory Theater'' yn [[San Francisco]]. Hy wie te sjen yn meardere teäters troch it hiele lân. Foar syn rol yn it toanielstik ''The Kentucky Cycle'' waard er nominearre foar in [[Tony Award]]. It stik sels wûn in [[Pulitzer-priis]].

Itzin is lykwols benammen bekend wurden fan syn telefyzje- en filmrollen. Itzin hie gastrollen yn meardere telefyzjeprogramma's. Syn grutste resinte rol wie dy fan ''presidint Charles Logan'' yn de telefyzjesearje [[24 (telefyzjesearje)|24]]. Yn [[2005]] waard er by de cast fan dy searje foege, healwei it fjirde seizoen. Yn it seizoen dêrnei wie syn personaazje presidint wurden, en spile syn personaazje in wichtige rol yn de ferhaalline fan dat seizoen. Itzin waard nominearre foar in [[Emmy Award]] foar bêste manlike byrol yn in dramasearje foar syn aktearprestaasjes. Itzin hoegde gjin audysje te dwaan foar syn rol yn de searje om't er yn it twadde seizoen alris audysje dien hie. Boppedat koe er ien fan de produsinten.

Itzin hie njonken in wichtige rol yn 24 noch rollen yn in pear oare searjes. Sa spile er yn [[Friends (sitcom)|Friends]], [[Murder One]], [[NCIS (telefyzjesearje)|Navy NCIS]], [[The O.C.]], [[Judging Amy]], [[Boston Legal]], [[CSI: Crime Scene Investigation (telefyzjesearje)|CSI: Crime Scene Investigation]], [[The Practice]] en de koartrinnende sciencefiction-televisieserie [[Firefly (telefyzjesearje)|Firefly]]. Ek spile hy de rol fan ''John Ashcroft'' yn de telefyzjefilm [[DC 9/11: Time of Crisis]]. Boppedat hie Itzin meardere rollen yn de [[Star Trek]]televisieseries. Yn [[1993]] spile er yn [[Star Trek: Deep Space Nine]], en dêrnei spile er noch yn [[Star Trek: Enterprise]] en [[Star Trek: Voyager]].

Itzin ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 74 jier. 

{{DEFAULTSORT:Itzin, Gregory}}
[[Kategory:Amerikaansk toanielakteur]]
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1948]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>j7snq9kqrxlq6n558jlosr44z56dne4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Josjkar-Ola</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159920</id>
    <revision>
      <id>1085457</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:40:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Stêd mei flagge| Ofbyld               = [[Ofbyld:Yoshkar-Ola. M. Shketan Mari National Drama Theater P8122182 2200.jpg|300px]] ''[[Vladimir Lenin|Lenin]] en teäter'' | | Flagge               = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|100px]] | Wapen                = [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|60px]] | Ynwennertal          = 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; | Oerflak              = 2783,14 km² | Befolkingstichtens   = 2100,38 ynw./km² |...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3207" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld               = [[Ofbyld:Yoshkar-Ola. M. Shketan Mari National Drama Theater P8122182 2200.jpg|300px]] ''[[Vladimir Lenin|Lenin]] en teäter'' | |
Flagge               = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|100px]] |
Wapen                = [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|60px]] |
Ynwennertal          = 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; |
Oerflak              = 2783,14 km² |
Befolkingstichtens   = 2100,38 ynw./km² |
Stêdekloft           = |
Hichte               = 90 m |
Lân                  = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1       = Oblast |
Namme bestj. ienh. 1 = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]] |
Bestj. ienh. 2       = |
Namme bestj. ienh. 2 = |
Stifting             = 1584 |
Tiidsône             = |
Simmertiid           = (UTC+3) |
Koördinaten          = {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}} |
Webside              = [https://mari-el.gov.ru/ Side fan de stêd]
}}
'''Josjkar-Ola''' ([[Russysk]] en [[Marysk]]: Йошкар-Ола; oant 1919 Tsarjovokoksjajsk (Царёвококшайск) en fan 1919 oant 1927 Krasnokokstsjaisk (Краснококшайск); is de haadstêd fan de [[Ruslân|Russyske]] [[Dielgebieten fan Ruslân|dielrepublyk]] [[Mari El]]. 

De universiteitsstêd leit oan de Lytse Koksjaga (Малая Кокшага). 

== Skiednis ==

Nei de oermastering fan it gebiet troch Ruslân waard de stêd yn 1584 as militêre fêsting stifte. De oarspronklike betsjutting fan de stêd wie 'Tsarestêd oan de Koksjaga'.

Oan it begjin fan de 18e iuw waard Josjkar-Ola by it gûvernemint Kazan yndield. 

Yn 1919 waard de stêd yn Krasnokokstsjaisk (Reade stêd oan de Koksjaga) omneamd. Sûnt 1927 krige de stêd de ynhiemske namme Joasjkar-Ola (Marysk foar 'Reade stêd').  

De stêd krige koartlyn in nagelnij stedssintrum en wurdt fanwegen de tapaste boustyl ek wol 'Europa yn it hert fan Ruslân' of in 'kopy fan Moskou' neamt. De stêd is ien fan de kulturele sintra fan de Finsk-Oegryske folken en wurdt troch in soad toeristen besocht.     

=== Befolkingsûntwikkeling ===
{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !! 1859 || 1897 || 1926 || 1939 || 1959 || 1970 || 1985 || 1995 || 2000 || 2010 || 2020 || 2022
|-
| '''Befolking''' || 1172 ||  1700 ||  4300 || 27.179 || 88.744  || 166.073 || 228.000 || 251.000 || 249.200 ||  248.782 || 274.715 || 279.399
|}
{{clear}}
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;125px&quot; caption=&quot;Ofbylden&quot;&gt;
Brown house Amsterdam Embankment, 2 in Yoshkar-Ola.jpg|''Hûs oan de Amsterdam-kaai''
Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы -1.jpg|''Ferkundigingskatedraal''
Набережная города Йошкар-Ола ночью (Театр кукол на Патриаршей площади).jpg|''[[Grottekleaster fan Pskov]]''
Yoshkar-Ola P8122214 2200.jpg|''Tradisjonele houten arsjitektuer''
Вид на Вознесенскую церковь.jpg|
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;
{{Commonscat|Yoshkar-Ola|Josjkar-Ola}}
[[Kategory:Plak yn Mari El]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1584]]</text>
      <sha1>2ayde2jao73gy6kvccsg0e6ygpa606n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085483</id>
      <parentid>1085457</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:02:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3306" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld               = [[Ofbyld:Yoshkar-Ola. M. Shketan Mari National Drama Theater P8122182 2200.jpg|300px]] ''[[Vladimir Lenin|Lenin]] en teäter'' | |
Flagge               = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|100px]] |
Wapen                = [[Ofbyld:Coat of Arms of Yoshkar-Ola (Mariy-El) (2005).png|60px]] |
Ynwennertal          = 279.399 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; |
Oerflak              = 2783,14 km² |
Befolkingstichtens   = 2100,38 ynw./km² |
Stêdekloft           = |
Hichte               = 90 m |
Lân                  = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1       = Oblast |
Namme bestj. ienh. 1 = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]] |
Bestj. ienh. 2       = |
Namme bestj. ienh. 2 = |
Stifting             = 1584 |
Tiidsône             = |
Simmertiid           = (UTC+3) |
Koördinaten          = {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_53_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 47° 53' E}} |
Webside              = [https://mari-el.gov.ru/ Side fan de stêd]
}}
'''Josjkar-Ola''' ([[Russysk]] en [[Marysk]]: Йошкар-Ола; oant 1919 Tsarjovokoksjajsk (Царёвококшайск) en fan 1919 oant 1927 Krasnokokstsjaisk (Краснококшайск); is de haadstêd fan de [[Ruslân|Russyske]] [[Dielgebieten fan Ruslân|dielrepublyk]] [[Mari El]]. 

De universiteitsstêd leit oan de Lytse Koksjaga (Малая Кокшага). 

== Skiednis ==

Nei de oermastering fan it gebiet troch Ruslân waard de stêd yn 1584 as militêre fêsting stifte. De oarspronklike betsjutting fan de stêd wie 'Tsarestêd oan de Koksjaga'.

Oan it begjin fan de 18e iuw waard Josjkar-Ola by it gûvernemint Kazan yndield. 

Yn 1919 waard de stêd yn Krasnokokstsjaisk (Reade stêd oan de Koksjaga) omneamd. Sûnt 1927 krige de stêd de ynhiemske namme Joasjkar-Ola (Marysk foar 'Reade stêd').  

De stêd krige koartlyn in nagelnij stedssintrum en wurdt fanwegen de tapaste boustyl ek wol 'Europa yn it hert fan Ruslân' of in 'kopy fan Moskou' neamt. De stêd is ien fan de kulturele sintra fan de Finsk-Oegryske folken en wurdt troch in soad toeristen besocht.     

=== Befolkingsûntwikkeling ===
{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !! 1859 || 1897 || 1926 || 1939 || 1959 || 1970 || 1985 || 1995 || 2000 || 2010 || 2020 || 2022
|-
| '''Befolking''' || 1172 ||  1700 ||  4300 || 27.179 || 88.744  || 166.073 || 228.000 || 251.000 || 249.200 ||  248.782 || 274.715 || 279.399
|}
{{clear}}
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;125px&quot; caption=&quot;Ofbylden&quot;&gt;
Brown house Amsterdam Embankment, 2 in Yoshkar-Ola.jpg|''Hûs oan de Amsterdam-kaai''
Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы -1.jpg|''[[Ferkundigingskatedraal (Josjkar-Ola)|Ferkundigingskatedraal]]''
Набережная города Йошкар-Ола ночью (Театр кукол на Патриаршей площади).jpg|'
Yoshkar-Ola P8122214 2200.jpg|''Tradisjonele houten arsjitektuer''
Вид на Вознесенскую церковь.jpg|''Sicht op de Lytse Koksjaga en de [[Himelfearttsjerke (Josjkar-Ola)|Himelfearttsjerke]]'' 
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;
{{Commonscat|Yoshkar-Ola|Josjkar-Ola}}
[[Kategory:Josjkar-Ola| ]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1584]]</text>
      <sha1>jn6aaqorcgx441m84s33z2jlo19mnm0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Mari El</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159921</id>
    <revision>
      <id>1085458</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:42:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Mari El|Mari El }}  {{DEFAULTSORT:Mari El}} [[Kategory:Republyk fan Ruslân|Mari El ]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1990]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="151" xml:space="preserve">{{Commonscat|Mari El|Mari El }}

{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Republyk fan Ruslân|Mari El ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1990]]</text>
      <sha1>bra81icql4crp23e1r0u2kohj314kvb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085516</id>
      <parentid>1085458</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:06:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>oprjochte yn 1936, neffens en:</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="151" xml:space="preserve">{{Commonscat|Mari El|Mari El }}

{{DEFAULTSORT:Mari El}}
[[Kategory:Republyk fan Ruslân|Mari El ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1936]]</text>
      <sha1>h0s4y813jzgsyi6kxf29gl9lv26zbyw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Plak yn Mari El</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159922</id>
    <revision>
      <id>1085459</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:44:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Settlements in Mari El|Plakken yn Mary El}}  [[Kategory:Mari El]] [[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Mari El]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="125" xml:space="preserve">{{Commonscat|Settlements in Mari El|Plakken yn Mary El}}

[[Kategory:Mari El]]
[[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Mari El]]</text>
      <sha1>gyeoz62i590h43vklnqopz6d2chtiug</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tony Sirico</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159923</id>
    <revision>
      <id>1085460</id>
      <timestamp>2022-08-01T16:51:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Tony Sirico</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1700" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Tony Sirico (33086555018) (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Tony Sirico (2019)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Genaro Anthony Sirico, Jr. 
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[29 july]] [[1942]]
| berteplak                    = [[Brooklyn]]
| stoarn                       = [[8 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1974]]–[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Genaro Anthony (Tony) Sirico, Jr.''' ([[Brooklyn]], [[29 july]] [[1942]] – [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]] [[Floarida]], [[8 july]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[akteur]]. Hy is benammen bekend troch syn rol as ''Paulie Gualtieri'' yn de telefyzjesearje [[The Sopranos]]. Dêrneist hat er as stemakteur wurke yn ôfleveringen fan [[SpongeBob SquarePants]] en [[The Fairly OddParents]].

Hy aktearre betreklik faak yn de rol fan gangster, lykas yn de films [[The Last Fight (film)|The Last Fight]], [[Goodfellas]], [[Bullets Over Broadway]], [[Mighty Aphrodite]], [[Cop Land]] en [[Mickey Blue Eyes]]. Hy hat ek rollen as plysjeman spile, lykas yn [[Dead Presidents]] en [[Deconstructing Harry]]. 

Sirico ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 79 jier, hy wie al in skoft siik.

{{DEFAULTSORT:Sirico, Tony}}
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1942]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>kctuze5fdp2ehipvt27uwlvoiqkei7t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085468</id>
      <parentid>1085460</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:14:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1704" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Tony Sirico (33086555018) (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Tony Sirico (2019)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Genaro Anthony Sirico, Jr. 
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[29 july]] [[1942]]
| berteplak                    = [[Brooklyn]]
| stoarn                       = [[8 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1974]]–[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Genaro Anthony (Tony) Sirico, Jr.''' ([[Brooklyn]], [[29 july]] [[1942]] – [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]] [[Floarida]], [[8 july]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[akteur]]. Hy is benammen bekend troch syn rol as ''Paulie Gualtieri'' yn de telefyzjesearje [[The Sopranos]]. Dêrneist hat er as [[stimakteur]] wurke yn ôfleveringen fan [[SpongeBob SquarePants]] en [[The Fairly OddParents]].

Hy aktearre betreklik faak yn de rol fan gangster, lykas yn de films [[The Last Fight (film)|The Last Fight]], [[Goodfellas]], [[Bullets Over Broadway]], [[Mighty Aphrodite]], [[Cop Land]] en [[Mickey Blue Eyes]]. Hy hat ek rollen as plysjeman spile, lykas yn [[Dead Presidents]] en [[Deconstructing Harry]]. 

Sirico ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 79 jier, hy wie al in skoft siik.

{{DEFAULTSORT:Sirico, Tony}}
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1942]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>o70sggs2ma42e8192rs8j1b4ikhx1zk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085517</id>
      <parentid>1085468</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:09:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1759" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Tony Sirico (33086555018) (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Tony Sirico (2019)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Genaro Anthony Sirico, Jr. 
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[29 july]] [[1942]]
| berteplak                    = [[Brooklyn]]
| stoarn                       = [[8 july]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1974]]–[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Genaro Anthony (Tony) Sirico, Jr.''' ([[Brooklyn]], [[29 july]] [[1942]] – [[Fort Lauderdale (Floarida)|Fort Lauderdale]] [[Floarida]], [[8 july]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[akteur]]. Hy is benammen bekend troch syn rol as ''Paulie Gualtieri'' yn de telefyzjesearje [[The Sopranos]]. Dêrneist hat er as [[stimakteur]] wurke yn ôfleveringen fan [[SpongeBob SquarePants]] en [[The Fairly OddParents]].

Hy aktearre betreklik faak yn de rol fan gangster, lykas yn de films [[The Last Fight (film)|The Last Fight]], [[Goodfellas]], [[Bullets Over Broadway]], [[Mighty Aphrodite]], [[Cop Land]] en [[Mickey Blue Eyes]]. Hy hat ek rollen as plysjeman spile, lykas yn [[Dead Presidents]] en [[Deconstructing Harry]]. 

Sirico ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 79 jier, hy wie al in skoft siik.

{{DEFAULTSORT:Sirico, Tony}}
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Amerikaansk persoan fan Italjaansk komôf]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1942]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>o6rv87bdkgqmfpdqqbhq4qswrqbn493</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Felix Thijssen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159924</id>
    <revision>
      <id>1085464</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:11:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Felix Thijssen</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1442" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = Felix Thijssen.JPG
| ôfbyldingstekst       = Felix Thijssen (2008)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Felix Thijssen
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[24 novimber]] [[1933]]
| berteplak             = [[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]]
| stoarn                = [[26 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Saint-Germain-de-Calberte]] {{Flagge FR}}
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = [[science-fiction]]
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1971 - 2022
| webside               = 
}}

'''Felix Thijssen''' ([[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]], [[24 novimber]] [[1933]] – [[Saint-Germain-de-Calberte]], [[26 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] fan berne-, sciencefiction- en skriller boeken. ek skreau Thijsen ferskate scenario's foar spylfilms en telefyzjesearjes.

{{stobbe}}

{{DEFAULTSORT:Thijssen, Felix}}
[[Kategory:Nederlânsk berneboekeskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk science fiction-skriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk skrillerskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk senarioskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1933]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>q2lv5qp497scyuob2ikggu173iak52j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085469</id>
      <parentid>1085464</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:24:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>[[]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1451" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = Felix Thijssen.JPG
| ôfbyldingstekst       = Felix Thijssen (2008)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Felix Thijssen
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[24 novimber]] [[1933]]
| berteplak             = [[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]]
| stoarn                = [[26 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Saint-Germain-de-Calberte]] {{Flagge FR}}
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = [[science-fiction]]
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1971 - 2022
| webside               = 
}}

'''Felix Thijssen''' ([[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]], [[24 novimber]] [[1933]] – [[Saint-Germain-de-Calberte]], [[26 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] fan berne-, sciencefiction- en [[skrillers]]. Ek skreau Thijsen ferskate [[senario]]'s foar [[spylfilm]]s en [[telefyzjesearjes]].

{{stobbe}}

{{DEFAULTSORT:Thijssen, Felix}}
[[Kategory:Nederlânsk berneboekeskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk science fiction-skriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk skrillerskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk senarioskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1933]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>70q0dponqmq172e0dncujjkxssfp5os</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085518</id>
      <parentid>1085469</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:09:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1489" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = Felix Thijssen.JPG
| ôfbyldingstekst       = Felix Thijssen (2008)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Felix Thijssen
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[24 novimber]] [[1933]]
| berteplak             = [[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]]
| stoarn                = [[26 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Saint-Germain-de-Calberte]] {{Flagge FR}}
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = [[science-fiction]]
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1971 - 2022
| webside               = 
}}
'''Felix Thijssen''' ([[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]], [[24 novimber]] [[1933]] – [[Saint-Germain-de-Calberte]], [[26 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] fan berne-, sciencefiction- en [[skrillers]]. Ek skreau Thijsen ferskate [[senario]]'s foar [[spylfilm]]s en [[telefyzjesearjes]].

{{stobbe}}

{{DEFAULTSORT:Thijssen, Felix}}
[[Kategory:Nederlânsk romanskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk berneboekeskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk science fiction-skriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk skrillerskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk senarioskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1933]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>j5cnnoh8ffnsz51e580mzzczngj7ot5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Telefyzjesearjes</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159925</id>
    <redirect title="Telefyzjesearje" />
    <revision>
      <id>1085470</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:24:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Telefyzjesearje]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Telefyzjesearje]]</text>
      <sha1>cr3ey31y1e7517v4itvu1j5lcfe3h8o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Skrillers</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159926</id>
    <redirect title="Skriller" />
    <revision>
      <id>1085471</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:25:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Skriller]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Skriller]]</text>
      <sha1>krxiy794vjau79v5mvk2yuuvpae2axu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rinus Ferdinandusse</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159927</id>
    <revision>
      <id>1085472</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:28:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Rinus Ferdinandusse</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2969" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}

'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]], [[24 novimber]] [[1933]] – [[Saint-Germain-de-Calberte]], [[26 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* Neem er eentje van mij (1964)
* Stukjes in de kraag (1965)
* Naakt over de schutting (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* Op de barkeeper beschouwd (1967)
* [[Zij droeg die nacht een paars corset]] (1967)
* De brede rug van de Nederlandse maagd (1968)
* De zoon van een ouwe klare (1969)
* Het rijkste uit het leven van Douwe Trant (1969)
* En het hoofd werd op tafel gezet (1970)
* Tappelings (1970)
* De bloedkoralen van de bastaard (1971)
* Als je nog eens wat weet (1972)
* De zoon van Douwe Trant (1973)
* De haren van de vos (1983)
* Een klein vergrootglaasje (1985)
* Gedachten op dinsdagochtend (1991)
* De terugkeer van Rutger Lemming (1996)
* Dovemansoren (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen (2004)
* Een hand om in te bijten (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>pu7ici36w0juyb10o525asnkqepfaxu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085473</id>
      <parentid>1085472</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:29:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Boeken */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2965" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}

'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Rijswijk (Súd-Hollân)|Rijswijk]], [[24 novimber]] [[1933]] – [[Saint-Germain-de-Calberte]], [[26 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* Neem er eentje van mij (1964)
* Stukjes in de kraag (1965)
* Naakt over de schutting (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* Op de barkeeper beschouwd (1967)
* Zij droeg die nacht een paars corset (1967)
* De brede rug van de Nederlandse maagd (1968)
* De zoon van een ouwe klare (1969)
* Het rijkste uit het leven van Douwe Trant (1969)
* En het hoofd werd op tafel gezet (1970)
* Tappelings (1970)
* De bloedkoralen van de bastaard (1971)
* Als je nog eens wat weet (1972)
* De zoon van Douwe Trant (1973)
* De haren van de vos (1983)
* Een klein vergrootglaasje (1985)
* Gedachten op dinsdagochtend (1991)
* De terugkeer van Rutger Lemming (1996)
* Dovemansoren (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen (2004)
* Een hand om in te bijten (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>6unsmndd81btuhdxho6i0ib2n1awemk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085474</id>
      <parentid>1085473</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T17:30:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ferkearde datums</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2934" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}

'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Goes (stêd)|Goes]], [[28 novimber]] [[1931]] – [[Amsterdam]], [[23 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* Neem er eentje van mij (1964)
* Stukjes in de kraag (1965)
* Naakt over de schutting (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* Op de barkeeper beschouwd (1967)
* Zij droeg die nacht een paars corset (1967)
* De brede rug van de Nederlandse maagd (1968)
* De zoon van een ouwe klare (1969)
* Het rijkste uit het leven van Douwe Trant (1969)
* En het hoofd werd op tafel gezet (1970)
* Tappelings (1970)
* De bloedkoralen van de bastaard (1971)
* Als je nog eens wat weet (1972)
* De zoon van Douwe Trant (1973)
* De haren van de vos (1983)
* Een klein vergrootglaasje (1985)
* Gedachten op dinsdagochtend (1991)
* De terugkeer van Rutger Lemming (1996)
* Dovemansoren (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen (2004)
* Een hand om in te bijten (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>36j0rkf2x9xs9g6oorzppirw7mf26s8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085496</id>
      <parentid>1085474</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:27:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>skean</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3014" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}

'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Goes (stêd)|Goes]], [[28 novimber]] [[1931]] – [[Amsterdam]], [[23 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* ''Neem er eentje van mij'' (1964)
* ''Stukjes in de kraag'' (1965)
* ''Naakt over de schutting'' (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* ''Op de barkeeper beschouwd'' (1967)
* ''Zij droeg die nacht een paars corset'' (1967)
* ''De brede rug van de Nederlandse maagd'' (1968)
* ''De zoon van een ouwe klare'' (1969)
* ''Het rijkste uit het leven van Douwe Trant'' (1969)
* ''En het hoofd werd op tafel gezet'' (1970)
* ''Tappelings'' (1970)
* ''De bloedkoralen van de bastaard'' (1971)
* ''Als je nog eens wat weet'' (1972)
* ''De zoon van Douwe Trant'' (1973)
* ''De haren van de vos'' (1983)
* ''Een klein vergrootglaasje'' (1985)
* ''Gedachten op dinsdagochtend'' (1991)
* ''De terugkeer van Rutger Lemming'' (1996)
* ''Dovemansoren'' (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* ''Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen'' (2004)
* ''Een hand om in te bijten'' (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>p2lycqck79bh932bhtztu6yq8wlult3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085519</id>
      <parentid>1085496</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:11:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3170" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}
'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Goes (stêd)|Goes]], [[28 novimber]] [[1931]] – [[Amsterdam]], [[23 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* ''Neem er eentje van mij'' (1964)
* ''Stukjes in de kraag'' (1965)
* ''Naakt over de schutting'' (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* ''Op de barkeeper beschouwd'' (1967)
* ''Zij droeg die nacht een paars corset'' (1967)
* ''De brede rug van de Nederlandse maagd'' (1968)
* ''De zoon van een ouwe klare'' (1969)
* ''Het rijkste uit het leven van Douwe Trant'' (1969)
* ''En het hoofd werd op tafel gezet'' (1970)
* ''Tappelings'' (1970)
* ''De bloedkoralen van de bastaard'' (1971)
* ''Als je nog eens wat weet'' (1972)
* ''De zoon van Douwe Trant'' (1973)
* ''De haren van de vos'' (1983)
* ''Een klein vergrootglaasje'' (1985)
* ''Gedachten op dinsdagochtend'' (1991)
* ''De terugkeer van Rutger Lemming'' (1996)
* ''Dovemansoren'' (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* ''Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen'' (2004)
* ''Een hand om in te bijten'' (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk romanskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk tekstkriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk kabaretier]]
[[Kategory:Nederlânsk tydskriftredakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>pkn065zq9zbgzf6gtdzk25d5t38wbn2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085520</id>
      <parentid>1085519</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:11:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Boeken */ typfl oeps</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3171" xml:space="preserve">{{Ynfoboks skriuwer
| ôfbylding             = RinusFerdinandusse.jpg
| ôfbyldingstekst       = Rinus Ferdinandusse (2006)
| ôfbyldingsbreedte     = 
| oar pseudonym         = 
| echte namme           = Marinus Daniël Ferdinandusse
| nasjonaliteit         = {{NEDnasj}}
| berne                 = [[28 novimber]] [[1931]]
| berteplak             = [[Goes (stêd)|Goes]]
| stoarn                = [[23 july]] [[2022]]
| stjerplak             = [[Amsterdam]]
| etnisiteit            = 
| regionale identiteit  = 
| taal                  = 
| sjenre                = Misdieromans
| perioade              =  
| streaming             = 
| tema's                = 
| bekendste wurk(en)    = 
| útjouwer              = 
| prizen                = 
| jierren aktyf         = 1964 - 2022
| webside               = 
}}
'''Marinus Daniël (Rinus) Ferdinandusse''' ([[Goes (stêd)|Goes]], [[28 novimber]] [[1931]] – [[Amsterdam]], [[23 july]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[skriuwer]] ûnder oare fan misdiedromans. Hy wie fan [[1969]] oant [[1996]] haadredakteur fan [[Vrij Nederland]].

==Karriêre==
Se debutearre as tekstskriuwer en [[kabaretier]] op de kristlike ''HBS De Populier'' yn [[De Haach]] en wie fan [[1954]] oant [[1965]] lieder fan it ''Haags Studentencabaret''. Fan [[1958]] oant [[1961]] wie er redakteur fan studinteblêd ''Propria Cures''. Ek waard er bekend troch syn meiwurking oan it satiryske telefyzjeprogramma fan de [[VARA]].''Zo is het toevallig ook nog eens een keer'' ([[1963]]-[[1966]]).

Yn [[1969]]] folge hy [[Mathieu Smedts]] op as haadredakteur fan it opinywykblêd Vrij Nederland. Dêrfoar stelde er, ek nei syn ôfskied as haadredakteur yn [[1996]], de jierlikse Detective- en thrillergids gear, mei koarte besprekkingen fan wat op dat mêd ferskynd wie.

Ferdinandusse ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier. 

== Boeken ==
* ''Neem er eentje van mij'' (1964)
* ''Stukjes in de kraag'' (1965)
* ''Naakt over de schutting'' (1966), yn [[1973]] ûnder [[Naakt over de schutting|deselde titel]] ferfilme troch [[Frans Weisz]].
* ''Op de barkeeper beschouwd'' (1967)
* ''Zij droeg die nacht een paars corset'' (1967)
* ''De brede rug van de Nederlandse maagd'' (1968)
* ''De zoon van een ouwe klare'' (1969)
* ''Het rijkste uit het leven van Douwe Trant'' (1969)
* ''En het hoofd werd op tafel gezet'' (1970)
* ''Tappelings'' (1970)
* ''De bloedkoralen van de bastaard'' (1971)
* ''Als je nog eens wat weet'' (1972)
* ''De zoon van Douwe Trant'' (1973)
* ''De haren van de vos'' (1983)
* ''Een klein vergrootglaasje'' (1985)
* ''Gedachten op dinsdagochtend'' (1991)
* ''De terugkeer van Rutger Lemming'' (1996)
* ''Dovemansoren'' (2001) boekgeskink ''Moanne fan it Spannende Boek''
* ''Als sterren naar de hemel gaan; 21 portretten van beroemde [[Hollywood]]-godinnen'' (2004)
* ''Een hand om in te bijten'' (2006)

{{DEFAULTSORT:Ferdinandusse, Rinus}}
[[Kategory:Nederlânsk romanskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk misdieskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk tekstskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk kabaretier]]
[[Kategory:Nederlânsk tydskriftredakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>8y14gcqaep55msahkpj5kyik0pnvapd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ferkundigingskatedraal (Josjkar-Ola)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159928</id>
    <revision>
      <id>1085478</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:55:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks bouwurk | namme                       = Ferkundigingskatedraal &lt;small&gt;Благовещенский собор&lt;/small&gt; | ôfbylding                   = Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы -1.jpg | ôfbyldingsbreedte           = 280px | ôfbyldingstekst             =  | lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1      =  |...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3705" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Ferkundigingskatedraal
&lt;small&gt;Благовещенский собор&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = Йошкар-Ола. Кафедральный собор Благовещения Пресвятой Богородицы -1.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = oblast
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]]
| bestjoerlike ienheid 3      =  
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|20px]] [[Josjkar-Ola]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_37_58_N_47_54_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 37' N 46° 54' E}}
| type bouwurk                = [[Katedraal]] 
| keatling                    = 
| boujier                     = 2010-2014
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Tradisjoneel russyske arsjitektuer
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = 
| monumintnûmer               = 
| hichte                      = 74 meter
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = [http://www.mari.eparhia.ru/ mari.eparhia.ru]
}}
De '''Ferkundigingskatedraal''' ([[Russysk]]: Благовещенский собор; ''Blagovesjtsjenski sobor'') is in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|russysk-otterdokse]] katedraal yn [[Josjkar-Ola]] ([[Mari El]]) yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]]. De katedraal stiet op it Plein fan de Republyk en de Hillige Jongfaam en waard boud yn de jierren 2010-2014. 

== Skiednis ==
De bou sette op 29 oktober 2010 útein mei de earste stienlizzing troch de president fan de republyk El Leonid Markelov en de aartsbiskop fan Josjkar-Ola en Mari. Model foar de tsjerke stie de [[Opstanningstsjerke (Sint-Petersburch)|Bloedtsjerke]] fan [[Sint-Petersburch]]. Yn 2013 waard de bou fan de klokketoer foltôge en de klokken ophongen. 

Tsjin it ein fan oktober 2014 waarden de fjouwer koepels mei de krúsen wijd en op de tuorren set. Letter waard ek de fyfte sintrale koepel omheech takele en op de tsjerke set.     

Patriarch [[Kirill fan Moskou]] wijde de foltôge tsjerke op 12 juny 2016 yn. Tagelyk waard doe it patriarchale beslút foarlêzen dat de tsjerke de katedraal fan it bisdom Josjkar-Ola wurde soe. De âlde [[Himelfearttsjerke (Josjkar-Ola|Himelfeartkatedraal]] waard dêrmei degradearre ta in gewoane [[parochy]]tsjerke. 

De hichte fan de katedraal is 74 meter en it gebou biedt plak foar 2000 minsken.

== Bylden ==
Yn 2007 waard by de takomstige katedraal in byld set fan [[Marije (mem fan Jezus)|Marije]] mei [[Jezus (tradisjoneel-kristlik)|Bern]], folge yn 2011 troch in fontein mei in byld fan de aartsingel [[Gabriël (aartsingel)|Gabriël]] op it sintrale plak fan it plein by de katedraal.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Благовещенский собор (Йошкар-Ола)]]
----
{{Commonscat|Annunciation Orthodox cathedral in Yoshkar-Ola|Ferkundigingskatedraal, Josjkar-Ola}}
}}

[[Kategory:Josjkar-Ola]]
[[Kategory:Bouwurk yn Mari El]]
[[Kategory:Katedraal yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk út 2014]]</text>
      <sha1>94dor3fgs9ybo8n3rkswk3b8trly5lf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Mari El</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159929</id>
    <revision>
      <id>1085479</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:56:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Mari El]] [[Kategory:Bouwurk nei oblast|Mari El]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="60" xml:space="preserve">[[Kategory:Mari El]]
[[Kategory:Bouwurk nei oblast|Mari El]]</text>
      <sha1>62k7eopj3zzrwqljf8nmhlykp29ni82</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085532</id>
      <parentid>1085479</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:18:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="75" xml:space="preserve">[[Kategory:Mari El]]
[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet|Mari El]]</text>
      <sha1>c1u7i0ctln3efvpr579fgcoj50jmq90</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Josjkar-Ola</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159930</id>
    <revision>
      <id>1085480</id>
      <timestamp>2022-08-01T17:59:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Yoshkar-Ola|Josjkar-Ola}}  [[Kategory:Plak yn Mari El]] [[Kategory:Plak stifte yn 1584]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="101" xml:space="preserve">{{Commonscat|Yoshkar-Ola|Josjkar-Ola}}

[[Kategory:Plak yn Mari El]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1584]]</text>
      <sha1>mefxwtniokw2nbfn8o043cdog9nnwqj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Julio Jiménez</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159931</id>
    <revision>
      <id>1085481</id>
      <timestamp>2022-08-01T18:00:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Julio Jiménez</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2553" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = Julio Jiménez 1969 Ajman stamp.jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = Julio Jiménez (1969)
| echte namme          = Julio Jiménez Muñoz
| bynamme              = ''El Relojero de Ávila''
| nasjonaliteit        = {{ESPnasj}}
| bertedatum           = [[28 oktober]] [[1934]]
| berteplak            = [[Ávila (stêd)|Ávila]] 
| stjerdatum           = [[8 juny]] [[2022]]
| stjerplak            = [[Ávila (stêd)|Ávila]] 
| etnisiteit           = 
| regionale identiteit = 
| grutte               = 
| gewicht              = 
| sport                = [[Hurdfytsen]]
| ûnderdiel            = Dykhurdfytsen
| trener               = 
| 1etitel              = 
| OS                   = 
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1957]]
| karriêre-ein         = [[1969]]
| prestaasjes          = Spaank Kampioenskip op 'e dyk (1964)
| webside              = 
}}
'''Julio Jiménez Muñoz''' ([[Ávila (stêd)|Ávila]], [[28 oktober]] [[1934]] - [[Ávila (stêd)|Ávila]], [[8 juny]] [[2022]]) wie in [[Spanje|Spaansk]] [[hurdfytser]]. 

==Karriêre==
Jiménez wie profhurdfytser fan [[1961]] oant en mei [[1969]]. Hy wûn trije kear, yn [[1965]], [[1966]] en [[1967]], it berchklassemint yn de [[Omgong fan Frankryk]]. Hy wûn ek trije kear, yn [[1963]], [[1964]] en [[1965]], it berchklassemint yn de [[Omgong fan Spanje]]. Yn [[1964]] waard er Spaansk kampioen op 'e dyk.

Julio Jiménez ferstoar op [[8 juny]] [[2022]] yn 'e âldens fan 87 jier, ta gefolch fan in ferkearsûngelok yn syn berteplak Ávila.

== Dielnimming oan grutte omgongen ==
=== Dielnimming oan de Omgong fan Frankryk ===
* 1964 - 7e; winner 13e en de 20ste etappe.
* 1965 - 23e; winner 9e en de 17e etappe.
* 1966 - 13e; winner 16e etappe.
* 1967 - 2e;
* 1968 - 30e  

=== Dielnimming oan de Omgong fan Spanje ===
* 1961 - 36e; 
* 1962 - 46e; 
* 1963 - 23e; 
* 1964 - 5e; winner 5e en de 14e etappe.
* 1965 - 34e; winner 10e etappe.

=== Dielnimming oan de Omgong fan Itaalje ===
* 1966 - 4e; winner 2e en de 15e etappe.
* 1968 - 10e; winner 9e en de 18e etappe.

==Ploegen==
* 1957 - CC Ávila
* 1959 - Bilbao-Goyoaga
* 1960 - Licor 43
* 1960 - Lambretta-Mostajo
* 1960-1961 - Catigene
* 1962-1963 - Faema
* 1964-1966 - Kas-Kaskol
* 1966 - Ford France-Hutchinson
* 1967-1968 - Bic
* 1969 - Eliolona

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
}}

{{DEFAULTSORT:Jiménez, Julio}}
[[Kategory:Spaansk hurdfytser]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1934]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>il1jwl4njd9y3mirqs2fkyku6xt0uxk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085554</id>
      <parentid>1085481</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:30:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ploegen */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2587" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = Julio Jiménez 1969 Ajman stamp.jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = Julio Jiménez (1969)
| echte namme          = Julio Jiménez Muñoz
| bynamme              = ''El Relojero de Ávila''
| nasjonaliteit        = {{ESPnasj}}
| bertedatum           = [[28 oktober]] [[1934]]
| berteplak            = [[Ávila (stêd)|Ávila]] 
| stjerdatum           = [[8 juny]] [[2022]]
| stjerplak            = [[Ávila (stêd)|Ávila]] 
| etnisiteit           = 
| regionale identiteit = 
| grutte               = 
| gewicht              = 
| sport                = [[Hurdfytsen]]
| ûnderdiel            = Dykhurdfytsen
| trener               = 
| 1etitel              = 
| OS                   = 
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1957]]
| karriêre-ein         = [[1969]]
| prestaasjes          = Spaank Kampioenskip op 'e dyk (1964)
| webside              = 
}}
'''Julio Jiménez Muñoz''' ([[Ávila (stêd)|Ávila]], [[28 oktober]] [[1934]] - [[Ávila (stêd)|Ávila]], [[8 juny]] [[2022]]) wie in [[Spanje|Spaansk]] [[hurdfytser]]. 

==Karriêre==
Jiménez wie profhurdfytser fan [[1961]] oant en mei [[1969]]. Hy wûn trije kear, yn [[1965]], [[1966]] en [[1967]], it berchklassemint yn de [[Omgong fan Frankryk]]. Hy wûn ek trije kear, yn [[1963]], [[1964]] en [[1965]], it berchklassemint yn de [[Omgong fan Spanje]]. Yn [[1964]] waard er Spaansk kampioen op 'e dyk.

Julio Jiménez ferstoar op [[8 juny]] [[2022]] yn 'e âldens fan 87 jier, ta gefolch fan in ferkearsûngelok yn syn berteplak Ávila.

== Dielnimming oan grutte omgongen ==
=== Dielnimming oan de Omgong fan Frankryk ===
* 1964 - 7e; winner 13e en de 20ste etappe.
* 1965 - 23e; winner 9e en de 17e etappe.
* 1966 - 13e; winner 16e etappe.
* 1967 - 2e;
* 1968 - 30e  

=== Dielnimming oan de Omgong fan Spanje ===
* 1961 - 36e; 
* 1962 - 46e; 
* 1963 - 23e; 
* 1964 - 5e; winner 5e en de 14e etappe.
* 1965 - 34e; winner 10e etappe.

=== Dielnimming oan de Omgong fan Itaalje ===
* 1966 - 4e; winner 2e en de 15e etappe.
* 1968 - 10e; winner 9e en de 18e etappe.

==Ploegen==
* 1957 - CC Ávila
* 1959 - Bilbao-Goyoaga
* 1960 - Licor 43
* 1960 - Lambretta-Mostajo
* 1960-1961 - Catigene
* 1962-1963 - Faema
* 1964-1966 - Kas-Kaskol
* 1966 - Ford France-Hutchinson
* 1967-1968 - Bic
* 1969 - Eliolona

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{reflist}}
}}

{{DEFAULTSORT:Jiménez, Julio}}
[[Kategory:Spaansk hurdfytser]]
[[Kategory:Kastyljaansk persoan]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1934]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>6o015rmnqto23pspyli8h0um4g08l3m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stien Baas-Kaiser</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159932</id>
    <revision>
      <id>1085487</id>
      <timestamp>2022-08-01T18:31:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Stien Baas-Kaiser</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2009" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = Stien Kaiser (1968).jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = Stien Baas-Kaiser (1968)
| echte namme          = Christina Wilhelmina Baas-Kaiser
| bynamme              = 
| nasjonaliteit        = {{NEDnasj}}
| bertedatum           = [[20 maaie]] [[1938]]
| berteplak            = [[Delft]]
| stjerdatum           = [[23 juny]] [[2022]]
| stjerplak            = [[Baarn]]
| etnisiteit           =
| regionale identiteit = 
| grutte               = 174 sm
| gewicht              = 69 kg
| sport                = [[Reedriden]]
| ûnderdiel            = [[Langebaan]]
| trener               = 
| 1etitel              = 
| OS                   = [[Olympyske Winterspullen 1968|Grenoble 1968]] &lt;br&gt;[[Olympyske Winterspullen 1972|Sapporo 1972]]
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1963]]
| karriêre-ein         = [[1972]]
| prestaasjes          = [[File:Gold medal icon.svg|20px]] 1x [[gouden medalje|goud]] [[Olympyske Spullen]] 1972&lt;br&gt;[[File:Silver medal icon.svg|20px]] 1x [[sulveren medalje|sulver]] [[Olympyske Spullen]] 1972&lt;br&gt; [[File:Bronze medal icon.svg|20px]] 2x [[brûnzen medalje|brûns]] [[Olympyske Spullen]] 1968,&lt;br&gt;[[Nederlânske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|NK Oer Alles]] (1964-1965, 1967-1969, 1971) &lt;small&gt;''(6x)''&lt;/small&gt;
| webside              = 
}}
'''Christina Wilhelmina (Stien) Baas-Kaiser''' wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[Langebaanriden|langebaanrydster]] Baas-Kaiser wie Olympysk Kampioen op 'e 3 km by de [[Olympyske Winterspullen 1972]] yn [[Sapporo]] ek waard Stien Baas-Kaiser seis kear [[Nederlânske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|Nederlânsk Kampioen Oer Alles]].

Baas-Kaiser ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 84 jier. 

{{stobbe-sport}}

{{DEFAULTSORT:Baas-Kaiser, Stien}}
[[Kategory:Nederlânsk reedrider]]
[[Kategory:Nederlânsk Olympysk dielnimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1938]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>1ef9v2otct1oxkl5wyazp6ih5vj3xdp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085488</id>
      <parentid>1085487</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T18:34:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>tocht al, der mist wat...</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2080" xml:space="preserve">{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = Stien Kaiser (1968).jpg
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = Stien Baas-Kaiser (1968)
| echte namme          = Christina Wilhelmina Baas-Kaiser
| bynamme              = 
| nasjonaliteit        = {{NEDnasj}}
| bertedatum           = [[20 maaie]] [[1938]]
| berteplak            = [[Delft]]
| stjerdatum           = [[23 juny]] [[2022]]
| stjerplak            = [[Baarn]]
| etnisiteit           =
| regionale identiteit = 
| grutte               = 174 sm
| gewicht              = 69 kg
| sport                = [[Reedriden]]
| ûnderdiel            = [[Langebaan]]
| trener               = 
| 1etitel              = 
| OS                   = [[Olympyske Winterspullen 1968|Grenoble 1968]] &lt;br&gt;[[Olympyske Winterspullen 1972|Sapporo 1972]]
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1963]]
| karriêre-ein         = [[1972]]
| prestaasjes          = [[File:Gold medal icon.svg|20px]] 1x [[gouden medalje|goud]] [[Olympyske Spullen]] 1972&lt;br&gt;[[File:Silver medal icon.svg|20px]] 1x [[sulveren medalje|sulver]] [[Olympyske Spullen]] 1972&lt;br&gt; [[File:Bronze medal icon.svg|20px]] 2x [[brûnzen medalje|brûns]] [[Olympyske Spullen]] 1968,&lt;br&gt;[[Nederlânske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|NK Oer Alles]] (1964-1965, 1967-1969, 1971) &lt;small&gt;''(6x)''&lt;/small&gt;
| webside              = 
}}
'''Christina Wilhelmina (Stien) Baas-Kaiser''' ([[Delft]], [[20 maaie]] [[1938]] – [[Baarn]], [[23 juny]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[Langebaanriden|langebaanrydster]] Baas-Kaiser wie Olympysk Kampioen op 'e 3 km by de [[Olympyske Winterspullen 1972]] yn [[Sapporo]] ek waard Stien Baas-Kaiser seis kear [[Nederlânske kampioenskippen Reedriden Oer Alles foar Froulju|Nederlânsk Kampioen Oer Alles]].

Baas-Kaiser ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 84 jier. 

{{stobbe-sport}}

{{DEFAULTSORT:Baas-Kaiser, Stien}}
[[Kategory:Nederlânsk reedrider]]
[[Kategory:Nederlânsk Olympysk dielnimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1938]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>sadosd01jh6dr5p5p3f2gbnnh6fzsza</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Himelfearttsjerke (Josjkar-Ola)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159933</id>
    <revision>
      <id>1085494</id>
      <timestamp>2022-08-01T19:19:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks bouwurk | namme                       = Himelfearttsjerke &lt;small&gt;Церковь Вознесения&lt;/small&gt; | ôfbylding                   = Йошкар-Ола Вознесенская церковь 26.07.2014.jpg | ôfbyldingsbreedte           = 280px | ôfbyldingstekst             =  | lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] | bestjoerlike ienheid 1      =  | namme bestjoerlike ienheid 1=  | bestjoerlike ienheid 2      =...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4231" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Himelfearttsjerke
&lt;small&gt;Церковь Вознесения&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = Йошкар-Ола Вознесенская церковь 26.07.2014.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = oblast
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]]
| bestjoerlike ienheid 3      =  
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|20px]] [[Josjkar-Ola]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_38_22_N_47_54_13_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 38' N 47° 54' E}}
| type bouwurk                = [[Tsjerke]] 
| keatling                    = 
| boujier                     = 1756 
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Russyske barok
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=1210003000 1210003000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = [http://www.mari.eparhia.ru/ mari.eparhia.ru]
}}
De '''Himelfearttsjerke''' (Russysk: Церковь Вознесения; ''tsjerkov Voznesenija'') is in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|otterdokse]] [[parochy]]tsjerke yn de stêd [[Josjkar-Ola]] (Mari El) yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]] De tsjerke falt ûnder it bisdom Josjkar-Ola en wie fan 1993 oant 2016 de [[katedraal]] fan it bisdom.   

== Skiednis ==
De tsjerke waard yn 1756 yn it doetiidske Tsarjovokoksjajsk boud ûnder it bewâld fan [[Elizabeth fan Ruslân]]. Stifter fan de tsjerke wie de keapman Ivan Andrejevitsj Ptsjelin, dy't syn hûs njonken de tsjerke hie. De oan de tsjerke ferbûne geastliken wiene warber yn it ûnderwiis en aktyf op ferskillende skoallen yn it parochygebiet. 

De tsjerke bleau yn de tiid fan de [[Sovjet-Uny]] noch relatyf lang iepen, ek al hiene de oan de Himelfearttsjerke tsjinjende geastliken slim te lijen ûnder it nije bewâld. Op 23 maaie 1935 waard de biskop arrestearre op beskuldiging fan kontrarevolúsjonêre aktiviteiten, feroardiele ta trije jier ferballe nei [[Archangelsk]], dêr't er yn 1938 deasketten waard. Ek de lêste preester foar de [[Twadde Wrâldkriich]] waard arrestearre, ferballe en yn 1937 deasketten.  

Op 9 desimber 1937 waard de tsjerke, op dat stuit noch de iennige aktive tsjerke fan de stêd, sletten. It gebou waard oan in radio-útstjoerder oerdroegen en letter oan in brouwerij, wylst de klokketoer en de poarte mei it stiennen hek ôfbrutsen waarden. Fierder waard in galerij ôfbrutsen en oan de tsjerke in twa ferdjippings hege fabryk boud. Alle muorreskilderingen yn de tsjerke ferdwûnen en de tsjerke rekke yn it neigean.

Yn 1992 waard de tsjerke werom jûn en op 24 april dat jier waard it haadalter wer ynwijd. Healwei de jierren 1990 waard nei de restauraasje ek de rest fan de tsjerke wer yn gebrûk nommen. Yn de jierren 2008-2009 waard de klokketoer wer opboud yn wat oare foarmen as de oarspronklike toer.  

Nei de foltôging fan de [[Ferkundigingskatedraal (Josjkar-Ola)|Ferkundigingskatedraal]] fan Josjkar-Ola yn 2016 rekke de Himelfeartkatedraal de status fan katedraal kwyt. It is tsjintwurdich in gewoane parochytsjerke.
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Вознесенский собор (Йошкар-Ола)]]
----
{{Commonscat|Cathedral of the Ascension of Christ (Yoshkar-Ola)|Himelfearttsjerke, Josjkar-Ola}}
}}

[[Kategory:Josjkar-Ola]]
[[Kategory:Bouwurk yn Mari El]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1756]]</text>
      <sha1>lvn5e2re3mffkxga7scx3wsh6d82nb9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085497</id>
      <parentid>1085494</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T19:30:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Skiednis */ red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4232" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Himelfearttsjerke
&lt;small&gt;Церковь Вознесения&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = Йошкар-Ола Вознесенская церковь 26.07.2014.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = 
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = oblast
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]]
| bestjoerlike ienheid 3      =  
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Yoshkar-Ola (Mariy-El).png|20px]] [[Josjkar-Ola]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|56_38_22_N_47_54_13_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 38' N 47° 54' E}}
| type bouwurk                = [[Tsjerke]] 
| keatling                    = 
| boujier                     = 1756 
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Russyske barok
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=1210003000 1210003000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = [http://www.mari.eparhia.ru/ mari.eparhia.ru]
}}
De '''Himelfearttsjerke''' (Russysk: Церковь Вознесения; ''tsjerkov Voznesenija'') is in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|otterdokse]] [[parochy]]tsjerke yn de stêd [[Josjkar-Ola]] (Mari El) yn de [[Ruslân|Russyske Federaasje]] De tsjerke falt ûnder it bisdom Josjkar-Ola en wie fan 1993 oant 2016 de [[katedraal]] fan it bisdom.   

== Skiednis ==
De tsjerke waard yn 1756 yn it doetiidske Tsarjovokoksjajsk boud ûnder it bewâld fan [[Elizabeth fan Ruslân]]. Stifter fan de tsjerke wie de keapman Ivan Andrejevitsj Ptsjelin, dy't syn hûs njonken de tsjerke hie. De oan de tsjerke ferbûne geastliken wiene warber yn it ûnderwiis en aktyf op ferskillende skoallen yn it parochygebiet. 

De tsjerke bleau yn de tiid fan de [[Sovjet-Uny]] noch relatyf lang iepen, ek al hiene de oan de Himelfearttsjerke tsjinjende geastliken slim te lijen ûnder it nije bewâld. Op 23 maaie 1935 waard de biskop arrestearre op beskuldiging fan kontrarevolúsjonêre aktiviteiten, feroardiele ta trije jier ferballe nei [[Archangelsk]], dêr't er yn 1938 deasketten waard. Ek de lêste preester foar de [[Twadde Wrâldkriich]] waard arrestearre, ferballe en yn 1937 deasketten.  

Op 9 desimber 1937 waard de tsjerke, op dat stuit noch de iennige aktive tsjerke fan de stêd, sletten. It gebou waard oan in radio-útstjoerder oerdroegen en letter oan in brouwerij, wylst de klokketoer en de poarte mei it stiennen stek ôfbrutsen waarden. Fierder waard in galerij ôfbrutsen en oan de tsjerke in twa ferdjippings hege fabryk boud. Alle muorreskilderingen yn de tsjerke ferdwûnen en de tsjerke rekke yn it neigean.

Yn 1992 waard de tsjerke werom jûn en op 24 april dat jier waard it haadalter wer ynwijd. Healwei de jierren 1990 waard nei de restauraasje ek de rest fan de tsjerke wer yn gebrûk nommen. Yn de jierren 2008-2009 waard de klokketoer wer opboud yn wat oare foarmen as de oarspronklike toer.  

Nei de foltôging fan de [[Ferkundigingskatedraal (Josjkar-Ola)|Ferkundigingskatedraal]] fan Josjkar-Ola yn 2016 rekke de Himelfeartkatedraal de status fan katedraal kwyt. It is tsjintwurdich in gewoane parochytsjerke.
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Вознесенский собор (Йошкар-Ола)]]
----
{{Commonscat|Cathedral of the Ascension of Christ (Yoshkar-Ola)|Himelfearttsjerke, Josjkar-Ola}}
}}

[[Kategory:Josjkar-Ola]]
[[Kategory:Bouwurk yn Mari El]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1756]]</text>
      <sha1>dsvnjiqh4ei4f7bwid2nshxfnzu963n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Volzjsk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159934</id>
    <revision>
      <id>1085506</id>
      <timestamp>2022-08-01T19:47:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Stêd mei flagge| Ofbyld               = [[Ofbyld:Г.Волжск, Республика Марий Эл..JPG|300px]] | Flagge               = [[Ofbyld:Flag of Volzhsk (Mariy El).jpg|100px]] | Wapen                = [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|60px]] | Ynwennertal          = 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; | Oerflak              = 39,47 km² | Befolkingstichtens   = 1335,27 ynw./km² | Stêdekloft           = | Hichte               = 60 m | Lân                  = Ofbyl...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2576" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld               = [[Ofbyld:Г.Волжск, Республика Марий Эл..JPG|300px]] |
Flagge               = [[Ofbyld:Flag of Volzhsk (Mariy El).jpg|100px]] |
Wapen                = [[Ofbyld:Volzhsk COA (2002).gif|60px]] |
Ynwennertal          = 52.703 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt; |
Oerflak              = 39,47 km² |
Befolkingstichtens   = 1335,27 ynw./km² |
Stêdekloft           = |
Hichte               = 60 m |
Lân                  = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1       = Oblast |
Namme bestj. ienh. 1 = [[Ofbyld:Flag of Mari El.svg|border|20px]] [[Mari El]] |
Bestj. ienh. 2       = |
Namme bestj. ienh. 2 = |
Stifting             = 1931 (stêd yn 1940) |
Tiidsône             = |
Simmertiid           = (UTC+3) |
Koördinaten          = {{Koördinaten yn tekst|55_52_00_N_48_21_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 52' N 48° 21' E}} |
Webside              = [https://mari-el.gov.ru/ Side fan de stêd]
}}
'''Volzjsk''' ([[Russysk]]: Волжск) is in stêd yn de autonome republyk [[Mari El]] yn [[Ruslân]]. Eartiids hiet it plak Lopatino (Russysk: Лопатино), mar by de ferliening fan de stedsstatus yn 1940 krige Volzjsk de hjoeddeiske namme.

== Skiednis ==
Op de lokaasje lei eartiids in plak mei de namme Lopatin of Lopatino. Yn 1940 krige Volzjsk de tsjintwurdige namme en stedsrjochten.,

== Geografy ==
De stêd leit likernôch 100 km súdeastlik fan [[Josjkar-Ola]] oan de kant fan de [[Wolga]] en 5 km fan de mûning fan de Ilet. De ôfstân ta [[Kazan]] is 40 km. Volzsjk leit oan it ein fan in ôftakking fan it spoar dat fan [[Moskou]] oer Kazan nei [[Jekaterineburch]] rint; de autowei fan Moskou oer Tsjeboksary nei Kazan en Jekaterineburch (M-7) leit likernôch 30 km súdlik fan de stêd. Volzjsk is it bestjoerssintrum fan it rajon mei deselde namme.

== Befolkingsûntwikkeling ==
{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !!  1939 || 1959 || 1979 || 1989 || 2002 || 2010 || 2022
|-
| '''Befolking''' || 19.486 ||  33.412 ||  52.035 || 60.919 || 58.967  || 55.659 || 52.703
|}

== Ofbylden ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:MariEl Volzhsk 08-2016 photo01 mosque.jpg|''Moskee''
Ofbyld:MariEl Volzhsk 08-2016 photo04 StNicholas Church.jpg|''Nikolaas-tsjerke''
Ofbyld:MariEl Volzhsk 08-2016 photo03 railway station.jpg|''Stasjon''
Ofbyld:MariEl Volzhsk 08-2016 photo06 Culture Palace.jpg|''Teäter''
Ofbyld:MariEl Volzhsk 08-2016 photo12 Local museum.jpg|''Streekmuseum''
&lt;/gallery&gt;

{{Commonscat|Volzhsk|Volzjsk}}
[[Kategory:Plak yn Mari El]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1931]]</text>
      <sha1>3oygsf3gervn5qdtpqg9adswepunf49</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Ruslân nei dielgebiet</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159935</id>
    <revision>
      <id>1085552</id>
      <timestamp>2022-08-01T20:25:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nij</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân| ]]</text>
      <sha1>9gjjuym8ubc5fzz8gvm45wfluo9oelq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stien Kaiser</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159936</id>
    <redirect title="Stien Baas-Kaiser" />
    <revision>
      <id>1085555</id>
      <timestamp>2022-08-01T20:31:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Stien Baas-Kaiser]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Stien Baas-Kaiser]]</text>
      <sha1>b2afbmll8fv2z9h5mcdtcngmzqh3zpt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>159937</id>
    <revision>
      <id>1085557</id>
      <timestamp>2022-08-01T20:38:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>It logo fan 'e film ''Star Wars Episode IX – The Rise of Skywalker''.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="131" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
It logo fan 'e film ''Star Wars Episode IX – The Rise of Skywalker''.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht standert}}</text>
      <sha1>lmrdbccmbmqk33z487kzomeo34xmrig</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159938</id>
    <revision>
      <id>1085558</id>
      <timestamp>2022-08-01T20:44:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5082" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.</text>
      <sha1>m0c6quiybs5zcmx5gug6yub5x49gb35</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085559</id>
      <parentid>1085558</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:48:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7777" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.</text>
      <sha1>288cgd2jyws60n0qe923ow3jfb8tmeb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085560</id>
      <parentid>1085559</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T20:55:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10619" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.</text>
      <sha1>r6pu2r9cffb3cmdajxn2piwuzk2exzx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085563</id>
      <parentid>1085560</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:00:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14098" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.</text>
      <sha1>1fl8pqv4ha3jptxlah43g4vg9wev3hn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085564</id>
      <parentid>1085563</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:05:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="17538" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].</text>
      <sha1>41738240sxe7y8t6xfyzssnptuzqwjn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085565</id>
      <parentid>1085564</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:12:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20976" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft âld-stoarmtroepers, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.</text>
      <sha1>oshp3y9p0k34jba2gs0bkjwum1xxrfn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085566</id>
      <parentid>1085565</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:26:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24344" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.</text>
      <sha1>au88tcxqgrdawg8sh6fxntyf0dxrz2q</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085567</id>
      <parentid>1085566</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:30:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27357" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.</text>
      <sha1>hhwqvdvdtx316u0oit1p6v507x644hk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085568</id>
      <parentid>1085567</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:33:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28784" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.</text>
      <sha1>g7rupdj5f70j1fomzxbvdkutvc1fpex</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085571</id>
      <parentid>1085568</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:41:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34065" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}</text>
      <sha1>gmwww59g08cq1dpxnvezzj083u6d9zp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085576</id>
      <parentid>1085571</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:55:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37103" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].</text>
      <sha1>re3rxgam2bpim4d89uutz8rl2ajwzs8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085577</id>
      <parentid>1085576</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T21:57:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39615" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' setten op [[1&amp;nbsp;augustus]] [[2018]] útein en duorren oant en mei [[15&amp;nbsp;febrewaris]] [[2019]]. De binnendoarsênes waarden foar it meastepart filme yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. De sênes yn 'e [[woastyn]] op [[Pasaana]] waarden op lokaasje opnommen yn [[Wadi Rûm]], yn [[Jordaanje]]. Yn [[july]] [[2019]] waard der in twa [[wike]]n duorjende [[reshoot]] holden yn 'e Pinewood Studios. De [[special effects]] yn 'e film waarden yn 'e [[postproduksje]]faze fersoarge troch [[Industrial Light &amp; Magic]] (ILM). 

In protte fan 'e fisuele effekten hiene te krijen mei it ynpassen yn 'e film fan sênes mei [[aktrise]] [[Carrie Fisher]], dy't de rol fan [[prinsesse Leia Organa]] spile. Fisher wie op [[27&amp;nbsp;desimber]] [[2016]] tige hommels kommen te [[ferstjerren]], noch foar't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', it foargeande diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], yn [[premiêre]] gien wie. Dat stelde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] en de [[filmprodusint]]en foar in [[dilemma]], want de rol fan Leia wie yn it ferhaal noch net útspile, mar om in oare aktrise yn 'e rol te [[cast]]en, fielde net ien wat foar. Yn [[july]] [[2018]] makke Abrams bekend dat besletten wie om Leia har ferhaalline ôf te meitsjen troch fuortknipte sênes fan Fisher te brûken dy't opnommen wiene foar ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Special effects waarden brûkt om dy bylden yn sênes út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' yn te plakken.

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]] yn it [[Dolby Theatre]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[20&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[1920]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[31&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].</text>
      <sha1>a53cmcaf2eaawbf3gkxioh1154qcqr0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085578</id>
      <parentid>1085577</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:01:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="42527" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' setten op [[1&amp;nbsp;augustus]] [[2018]] útein en duorren oant en mei [[15&amp;nbsp;febrewaris]] [[2019]]. De binnendoarsênes waarden foar it meastepart filme yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. De sênes yn 'e [[woastyn]] op [[Pasaana]] waarden op lokaasje opnommen yn [[Wadi Rûm]], yn [[Jordaanje]]. Yn [[july]] [[2019]] waard der in twa [[wike]]n duorjende [[reshoot]] holden yn 'e Pinewood Studios. De [[special effects]] yn 'e film waarden yn 'e [[postproduksje]]faze fersoarge troch [[Industrial Light &amp; Magic]] (ILM). 

In protte fan 'e fisuele effekten hiene te krijen mei it ynpassen yn 'e film fan sênes mei [[aktrise]] [[Carrie Fisher]], dy't de rol fan [[prinsesse Leia Organa]] spile. Fisher wie op [[27&amp;nbsp;desimber]] [[2016]] tige hommels kommen te [[ferstjerren]], noch foar't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', it foargeande diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], yn [[premiêre]] gien wie. Dat stelde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] en de [[filmprodusint]]en foar in [[dilemma]], want de rol fan Leia wie yn it ferhaal noch net útspile, mar om in oare aktrise yn 'e rol te [[cast]]en, fielde net ien wat foar. Yn [[july]] [[2018]] makke Abrams bekend dat besletten wie om Leia har ferhaalline ôf te meitsjen troch fuortknipte sênes fan Fisher te brûken dy't opnommen wiene foar ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Special effects waarden brûkt om dy bylden yn sênes út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' yn te plakken.

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]] yn it [[Dolby Theatre]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[20&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[1920]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[31&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' mingde [[resinsje]]s. [[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' joech de film 3 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mar selden yn 'e neite fan [[grutme]] komt, mar it is in feardich makke, fisueel tûzelsinnige en waarmhertige oerwinning [foar] it meitsjen fan films fan goede kwaliteit.&quot; Yn 'e ''[[Chicago Tribune]]'' skreau [[Michael Phillips (kritikus)|Michael Phillips]] dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;docht wat der fan 'e film ferwachte wurdt. It slút it trio triologyen begûn yn [[1977]] mei [[selsfertrouwen]] ôf op in oangenaam foarsisbere wize, wêrby't it alles docht dat [[sinematografy]]sk mooglik is om foar te kommen dat de [[tradysje]]leavjende kwadranten fan it ''[[Star Wars]]''-[[fandom]] [tsjin it hier yn strutsen wurde].&quot;
[[File:JOR-2017-Wadi Rum 02.jpg|right|thumb|250px|[[Wadi Rûm]] yn [[Jordaanje]] tsjinne as filmlokaasje foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Pasaana]].]]

[[Owen Gleiberman]] fan it [[tydskrift]] ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' neamde ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;it [[elegânsje|elegantste]], [[emosjoneel]] meast ôfrûne en meast befredigjende ''Star Wars''-aventoer sûnt de heechtijdagen fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' ([[1977]]) en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]) […], mar de lêste acht films yn oanmerking nommen leit de latte net sa heech.&quot; Yn 'e ''[[San Francisco Chronicle]]'' omskreau [[Mick LaSalle]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[teloarstelling]]&quot;. Dêr heakke er oan ta: &quot;Mar nettsjinsteande alle minpunten […] is it wierskynlik dat de measte lju [de film] besjen en [dizze] ruil akseptearje sille: jin troch in net mear as ridlike 110&amp;nbsp;[[minuten]] hinne wrakselje om dêr in sterk healoerke foar werom te krijen.&quot;

Scott Mendelson fan it tydskrift ''[[Forbes (tydskrift)|Forbes]]'' fûn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mooglik noch minder&quot; as alle foargeande ''Star Wars''-films. Om't de film de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] beëinige, &quot;ûnthold&quot; de film neffens him &quot;dizze nije trilogy syn [[artistike]] besteansrjocht&quot;. Hy hie swiere [[krityk]] op 'e film om't dy beskate eleminten fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' [[retcon]]de, lykas de bekendmakking dat de [[âldelju]] fan [[Rey (Star Wars)|Rey]] minsken fan gjin inkele kwizekwânsje wiene. Mendelson neamde dat &quot;befâdzjende weromdraaiïngs yn 'e namme fan it fermoedsoenjen fan [[fan (persoan)|fans]] dy't allinne wolle dat harren de [[Star Wars-trilogy|earste trije films]] wer yn 't sin brocht wurde.&quot;</text>
      <sha1>b1jqnatluqhdiy7gd5n1ptwd8c8a0pf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085579</id>
      <parentid>1085578</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:07:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45743" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' setten op [[1&amp;nbsp;augustus]] [[2018]] útein en duorren oant en mei [[15&amp;nbsp;febrewaris]] [[2019]]. De binnendoarsênes waarden foar it meastepart filme yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. De sênes yn 'e [[woastyn]] op [[Pasaana]] waarden op lokaasje opnommen yn [[Wadi Rûm]], yn [[Jordaanje]]. Yn [[july]] [[2019]] waard der in twa [[wike]]n duorjende [[reshoot]] holden yn 'e Pinewood Studios. De [[special effects]] yn 'e film waarden yn 'e [[postproduksje]]faze fersoarge troch [[Industrial Light &amp; Magic]] (ILM). 

In protte fan 'e fisuele effekten hiene te krijen mei it ynpassen yn 'e film fan sênes mei [[aktrise]] [[Carrie Fisher]], dy't de rol fan [[prinsesse Leia Organa]] spile. Fisher wie op [[27&amp;nbsp;desimber]] [[2016]] tige hommels kommen te [[ferstjerren]], noch foar't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', it foargeande diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], yn [[premiêre]] gien wie. Dat stelde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] en de [[filmprodusint]]en foar in [[dilemma]], want de rol fan Leia wie yn it ferhaal noch net útspile, mar om in oare aktrise yn 'e rol te [[cast]]en, fielde net ien wat foar. Yn [[july]] [[2018]] makke Abrams bekend dat besletten wie om Leia har ferhaalline ôf te meitsjen troch fuortknipte sênes fan Fisher te brûken dy't opnommen wiene foar ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Special effects waarden brûkt om dy bylden yn sênes út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' yn te plakken.

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]] yn it [[Dolby Theatre]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[20&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[1920]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[31&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' mingde [[resinsje]]s. [[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' joech de film 3 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mar selden yn 'e neite fan [[grutme]] komt, mar it is in feardich makke, fisueel tûzelsinnige en waarmhertige oerwinning [foar] it meitsjen fan films fan goede kwaliteit.&quot; Yn 'e ''[[Chicago Tribune]]'' skreau [[Michael Phillips (kritikus)|Michael Phillips]] dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;docht wat der fan 'e film ferwachte wurdt. It slút it trio triologyen begûn yn [[1977]] mei [[selsfertrouwen]] ôf op in oangenaam foarsisbere wize, wêrby't it alles docht dat [[sinematografy]]sk mooglik is om foar te kommen dat de [[tradysje]]leavjende kwadranten fan it ''[[Star Wars]]''-[[fandom]] [tsjin it hier yn strutsen wurde].&quot;
[[File:JOR-2017-Wadi Rum 02.jpg|right|thumb|250px|[[Wadi Rûm]] yn [[Jordaanje]] tsjinne as filmlokaasje foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Pasaana]].]]

[[Owen Gleiberman]] fan it [[tydskrift]] ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' neamde ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;it [[elegânsje|elegantste]], [[emosjoneel]] meast ôfrûne en meast befredigjende ''Star Wars''-aventoer sûnt de heechtijdagen fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' ([[1977]]) en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]) […], mar de lêste acht films yn oanmerking nommen leit de latte net sa heech.&quot; Yn 'e ''[[San Francisco Chronicle]]'' omskreau [[Mick LaSalle]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[teloarstelling]]&quot;. Dêr heakke er oan ta: &quot;Mar nettsjinsteande alle minpunten […] is it wierskynlik dat de measte lju [de film] besjen en [dizze] ruil akseptearje sille: jin troch in net mear as ridlike 110&amp;nbsp;[[minuten]] hinne wrakselje om dêr in sterk healoerke foar werom te krijen.&quot;

Scott Mendelson fan it tydskrift ''[[Forbes (tydskrift)|Forbes]]'' fûn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mooglik noch minder&quot; as alle foargeande ''Star Wars''-films. Om't de film de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] beëinige, &quot;ûnthold&quot; de film neffens him &quot;dizze nije trilogy syn [[artistike]] besteansrjocht&quot;. Hy hie swiere [[krityk]] op 'e film om't dy beskate eleminten fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' [[retcon]]de, lykas de bekendmakking dat de [[âldelju]] fan [[Rey (Star Wars)|Rey]] minsken fan gjin inkele kwizekwânsje wiene. Mendelson neamde dat &quot;befâdzjende weromdraaiïngs yn 'e namme fan it fermoedsoenjen fan [[fan (persoan)|fans]] dy't allinne wolle dat harren de [[Star Wars-trilogy|earste trije films]] wer yn 't sin brocht wurde.&quot;

Yn 'e ''[[Los Angeles Times]]'' wie [[Justin Chang]] it dêrmei iens. Hy omskreau ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[erratum]] foar ''The Last Jedi''&quot; en &quot;in labbekakkerich gebrek oan [[lef]] fan epyske proporsjes&quot;. Hy fûn dat de film oanfielde &quot;as in flecht, in weromgong nei in sône fan [[emosjonele]] en [[tema (fiksje)|tematyske]] feilichheid troch in filmmakker mei in jefte foar it ferpakken fan [[nostalgy]] as opstannigens.&quot; [[Richard Brody]], dy't foar it blêd ''[[The New Yorker]]'' skreau, neamde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] &quot;yn haadsaak in distillateur en fergrutter, dy't gjin orizjinaliteit [oan 'e film] tafoeget&quot;. Neffens him soe it noch better west hawwe as in &quot;drystmoedich ferbyldingskrêftige [[fulgariteit|fulgêren-ien]], lykas [[Michael Bay]]&quot;, ynstee &quot;in bespotlik wrak&quot; fan ''Star Wars'' makke hie; dan wie der yn elts gefal wat nijs besocht. Guon resinsinten beskôgen ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as in [[remake]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', krekt sa't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', de eardere ''Star Wars''-film fan regisseur J.J. Abrams, min ofte mear in remake fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' is.

In protte resinsinten hiene fierders [[krityk]] op it werombringen fan 'e rol fan [[Rose Tico]], spile troch de stevich boude, [[mongoloïde ras|mongoloïde]] aktrise [[Kelly Marie Tran]]. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie hja likernôch tsien minuten yn byld yn ien fan 'e wichtichste [[byrol]]len. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie se amper in minút te sjen. Dat feit waard troch ferskate filmkritisy ynterpretearre as in konsesje fan J.J. Abrams oan fans dy't in hekel hiene oan it [[personaazje]] fan Rose. (Nei har [[casting]] yn ''The Last Jedi'' wie Tran nammentlik it doelwyt wurden fan in wiere [[online]]-kampanje fan [[narjen]]. Leden fan 'e [[cast]] en [[filmcrew|crew]] fan ''The Last Jedi'' ferdigenen har, wêrby't akteur [[John Boyega]] de [[ynternettrol]]len dy't it op har foarsjoen hiene, identifisearre as [[rasisme|rasisten]] en [[bodyshaming|bodyshamers]].) Nei it sjen fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' koene resinsinten net oars as fêststelle dat Rose &quot;út it ferhaal skreaun&quot; wie &quot;sûnder ienige útlis&quot;. Dat waard beskôge as &quot;ien fan 'e grutste teloarstellings fan 'e film.&quot;

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in midsmjittich goedkarringspersintaazje fan 52%, basearre op 516 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] hat te lijen ûnder in [[frustraasje|frustrearjend]] gebrek oan [[ynbyldingsfermogen]], mar bringt dizze [[populêr]]e [[filmsearje]] ta in ein mei in op 'e [[fan (persoan)|fans]] rjochte tawijing.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in goedkarringspersintaazje fan 53%, basearre op 61 resinsjes.</text>
      <sha1>3ee30foiocw7nne0g6kugszo4zow7wt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085580</id>
      <parentid>1085579</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:11:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50257" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' setten op [[1&amp;nbsp;augustus]] [[2018]] útein en duorren oant en mei [[15&amp;nbsp;febrewaris]] [[2019]]. De binnendoarsênes waarden foar it meastepart filme yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. De sênes yn 'e [[woastyn]] op [[Pasaana]] waarden op lokaasje opnommen yn [[Wadi Rûm]], yn [[Jordaanje]]. Yn [[july]] [[2019]] waard der in twa [[wike]]n duorjende [[reshoot]] holden yn 'e Pinewood Studios. De [[special effects]] yn 'e film waarden yn 'e [[postproduksje]]faze fersoarge troch [[Industrial Light &amp; Magic]] (ILM). 

In protte fan 'e fisuele effekten hiene te krijen mei it ynpassen yn 'e film fan sênes mei [[aktrise]] [[Carrie Fisher]], dy't de rol fan [[prinsesse Leia Organa]] spile. Fisher wie op [[27&amp;nbsp;desimber]] [[2016]] tige hommels kommen te [[ferstjerren]], noch foar't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', it foargeande diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], yn [[premiêre]] gien wie. Dat stelde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] en de [[filmprodusint]]en foar in [[dilemma]], want de rol fan Leia wie yn it ferhaal noch net útspile, mar om in oare aktrise yn 'e rol te [[cast]]en, fielde net ien wat foar. Yn [[july]] [[2018]] makke Abrams bekend dat besletten wie om Leia har ferhaalline ôf te meitsjen troch fuortknipte sênes fan Fisher te brûken dy't opnommen wiene foar ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Special effects waarden brûkt om dy bylden yn sênes út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' yn te plakken.

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]] yn it [[Dolby Theatre]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[20&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[1920]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[31&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' mingde [[resinsje]]s. [[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' joech de film 3 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mar selden yn 'e neite fan [[grutme]] komt, mar it is in feardich makke, fisueel tûzelsinnige en waarmhertige oerwinning [foar] it meitsjen fan films fan goede kwaliteit.&quot; Yn 'e ''[[Chicago Tribune]]'' skreau [[Michael Phillips (kritikus)|Michael Phillips]] dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;docht wat der fan 'e film ferwachte wurdt. It slút it trio triologyen begûn yn [[1977]] mei [[selsfertrouwen]] ôf op in oangenaam foarsisbere wize, wêrby't it alles docht dat [[sinematografy]]sk mooglik is om foar te kommen dat de [[tradysje]]leavjende kwadranten fan it ''[[Star Wars]]''-[[fandom]] [tsjin it hier yn strutsen wurde].&quot;
[[File:JOR-2017-Wadi Rum 02.jpg|right|thumb|250px|[[Wadi Rûm]] yn [[Jordaanje]] tsjinne as filmlokaasje foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Pasaana]].]]

[[Owen Gleiberman]] fan it [[tydskrift]] ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' neamde ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;it [[elegânsje|elegantste]], [[emosjoneel]] meast ôfrûne en meast befredigjende ''Star Wars''-aventoer sûnt de heechtijdagen fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' ([[1977]]) en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]) […], mar de lêste acht films yn oanmerking nommen leit de latte net sa heech.&quot; Yn 'e ''[[San Francisco Chronicle]]'' omskreau [[Mick LaSalle]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[teloarstelling]]&quot;. Dêr heakke er oan ta: &quot;Mar nettsjinsteande alle minpunten […] is it wierskynlik dat de measte lju [de film] besjen en [dizze] ruil akseptearje sille: jin troch in net mear as ridlike 110&amp;nbsp;[[minuten]] hinne wrakselje om dêr in sterk healoerke foar werom te krijen.&quot;

Scott Mendelson fan it tydskrift ''[[Forbes (tydskrift)|Forbes]]'' fûn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mooglik noch minder&quot; as alle foargeande ''Star Wars''-films. Om't de film de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] beëinige, &quot;ûnthold&quot; de film neffens him &quot;dizze nije trilogy syn [[artistike]] besteansrjocht&quot;. Hy hie swiere [[krityk]] op 'e film om't dy beskate eleminten fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' [[retcon]]de, lykas de bekendmakking dat de [[âldelju]] fan [[Rey (Star Wars)|Rey]] minsken fan gjin inkele kwizekwânsje wiene. Mendelson neamde dat &quot;befâdzjende weromdraaiïngs yn 'e namme fan it fermoedsoenjen fan [[fan (persoan)|fans]] dy't allinne wolle dat harren de [[Star Wars-trilogy|earste trije films]] wer yn 't sin brocht wurde.&quot;

Yn 'e ''[[Los Angeles Times]]'' wie [[Justin Chang]] it dêrmei iens. Hy omskreau ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[erratum]] foar ''The Last Jedi''&quot; en &quot;in labbekakkerich gebrek oan [[lef]] fan epyske proporsjes&quot;. Hy fûn dat de film oanfielde &quot;as in flecht, in weromgong nei in sône fan [[emosjonele]] en [[tema (fiksje)|tematyske]] feilichheid troch in filmmakker mei in jefte foar it ferpakken fan [[nostalgy]] as opstannigens.&quot; [[Richard Brody]], dy't foar it blêd ''[[The New Yorker]]'' skreau, neamde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] &quot;yn haadsaak in distillateur en fergrutter, dy't gjin orizjinaliteit [oan 'e film] tafoeget&quot;. Neffens him soe it noch better west hawwe as in &quot;drystmoedich ferbyldingskrêftige [[fulgariteit|fulgêren-ien]], lykas [[Michael Bay]]&quot;, ynstee &quot;in bespotlik wrak&quot; fan ''Star Wars'' makke hie; dan wie der yn elts gefal wat nijs besocht. Guon resinsinten beskôgen ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as in [[remake]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', krekt sa't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', de eardere ''Star Wars''-film fan regisseur J.J. Abrams, min ofte mear in remake fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' is.

In protte resinsinten hiene fierders [[krityk]] op it werombringen fan 'e rol fan [[Rose Tico]], spile troch de stevich boude, [[mongoloïde ras|mongoloïde]] aktrise [[Kelly Marie Tran]]. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie hja likernôch tsien minuten yn byld yn ien fan 'e wichtichste [[byrol]]len. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie se amper in minút te sjen. Dat feit waard troch ferskate filmkritisy ynterpretearre as in konsesje fan J.J. Abrams oan fans dy't in hekel hiene oan it [[personaazje]] fan Rose. (Nei har [[casting]] yn ''The Last Jedi'' wie Tran nammentlik it doelwyt wurden fan in wiere [[online]]-kampanje fan [[narjen]]. Leden fan 'e [[cast]] en [[filmcrew|crew]] fan ''The Last Jedi'' ferdigenen har, wêrby't akteur [[John Boyega]] de [[ynternettrol]]len dy't it op har foarsjoen hiene, identifisearre as [[rasisme|rasisten]] en [[bodyshaming|bodyshamers]].) Nei it sjen fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' koene resinsinten net oars as fêststelle dat Rose &quot;út it ferhaal skreaun&quot; wie &quot;sûnder ienige útlis&quot;. Dat waard beskôge as &quot;ien fan 'e grutste teloarstellings fan 'e film.&quot;

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in midsmjittich goedkarringspersintaazje fan 52%, basearre op 516 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] hat te lijen ûnder in [[frustraasje|frustrearjend]] gebrek oan [[ynbyldingsfermogen]], mar bringt dizze [[populêr]]e [[filmsearje]] ta in ein mei in op 'e [[fan (persoan)|fans]] rjochte tawijing.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in goedkarringspersintaazje fan 53%, basearre op 61 resinsjes.

==Resultaat==
===Opbringst===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]515,2&amp;nbsp;miljoen op, en yn alle oare [[lannen en territoaria]] $558,9&amp;nbsp;miljoen. Wrâldwiid kaam de [[opbringst (jild)|opbringst]] dêrmei út op $1.074,1&amp;nbsp;miljoen. Ofset tsjin it [[budget]] fan $275&amp;nbsp;miljoen betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan $799,1&amp;nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. 

Dêrmei wie ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]], nei ''[[Avengers: Endgame]]'', ''[[The Lion King (film út 2019)|The Lion King]]'', ''[[Frozen&amp;nbsp;II]]'', ''[[Spider-Man: Far from Home]]'', ''[[Captain Marvel (film)|Captain Marvel]]'' en ''[[Joker (film út 2019)|Joker]]''. De [[webside]] ''[[Deadline Hollywood]]'' berekkende de skjinne winst foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' op $300&amp;nbsp;miljoen. Bûten [[Noard-Amearika]] fertsjinne de film it meast yn it [[Feriene Keninkryk]] ($26,8&amp;nbsp;miljoen), [[Dútslân]] ($21,8&amp;nbsp;miljoen), [[Frankryk]] ($15,2&amp;nbsp;miljoen), [[Japan]] ($14,6&amp;nbsp;miljoen), [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ($12,6&amp;nbsp;miljoen) en [[Sina]] ($12,1&amp;nbsp;miljoen).

===Prizen===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard yn [[2020]] nominearre foar 3 [[Oscar]]s, yn 'e [[kategory]]en bêste orizjinele [[filmmuzyk]], bêste [[lûdsmontaazje]] en bêste [[special effects|fisuele effekten]]. Alle trije [[priis (ûnderskieding)|prizen]] giene lykwols nei oare gadingmakkers. By de [[BAFTA's]], de wichtichste [[Feriene Keninkryk|Britske]] filmprizen, waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' ek yn 3 kategoryen nominearre, foar bêste orizjinele filmmuzyk, bêste [[lûd]] en bêste [[special effects]]. Op 'e nij wûn de film gjin prizen. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fierders ek nominearre foar de [[Grammy Award]] foar bêste [[soundtrack]] foar fisuele media, de [[Hugo Award]] foar bêste dramtyske presintaasje (lange foarm), en de [[Kids' Choice Award]] foar favorite film.

By de [[Saturn Award]]s waard de film nominearre yn 12 kategoryen, wêrûnder bêste [[aktrise]] ([[Daisy Ridley]]), twa kear bêste [[byrol]] fan in [[akteur]] ([[Adam Driver]] en [[Ian McDiarmid]]), bêste [[senario]], bêste [[filmmontaazje]], bêste [[produksje-ûntwerp]] en bêste [[kostúm]]ûntwerp. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wûn de Saturn Awards foar bêste [[science fiction-film]], bêste [[regisseur]] ([[J.J. Abrams]]), bêste filmmuzyk ([[John Williams (komponist)|John Williams]]), bêste [[fisazjy]] ([[Amanda Knight]] en [[Neal Scanlan]]) en bêste special effects ([[Roger Guyett]], [[Neal Scanlan]], [[Patrick Tubach]] en [[Dominic Tuohy]]).

==Keppelings om utens==
* {{en}} [https://www.starwars.com/films/star-wars-episode-ix-the-rise-of-skywalker Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' op ''StarWars.com'']
* {{en}} [https://lucasfilm.com/productions/episode-ix/ Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' op ''Lucasfilm.com'']
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt2527338/ Ynformaasje oer ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_The_Rise_of_Skywalker ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker}}
}}
{{DISPLAYTITLE:''{{PAGENAME}}''}}
{{Star Wars}}

[[Kategory:Star Wars-film]]
[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske aventoerefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske oarlochsfilm]]
[[Kategory:Science fiction-fantasyfilm]]
[[Kategory:Science fiction-aventoerefilm]]
[[Kategory:Science fiction-oarlochsfilm]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Fiktyftalige film]]
[[Kategory:Film fan Lucasfilm]]
[[Kategory:Film fan Bad Robot Productions]]
[[Kategory:Film fan J.J. Abrams]]
[[Kategory:Film út 2019]]
[[Kategory:Film oer robots]]
[[Kategory:Film oer tsjoenderij]]
[[Kategory:Film oer romtefeart]]
[[Kategory:Film oer in oarloch]]
[[Kategory:Film oer bûtenierdske wêzens]]
[[Kategory:Film oer in prinsesse]]
[[Kategory:Film oer in twilling]]
[[Kategory:Film oer de dea]]
[[Kategory:Film oer desersje]]</text>
      <sha1>7ligm767b18dtkkceb6884t3r80kkbi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085581</id>
      <parentid>1085580</parentid>
      <timestamp>2022-08-01T22:12:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>klear</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50247" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode IX - The Rise of Skywalker.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Rise of Skywalker poster.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode IX&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Rise of Skywalker''
| regisseur                = [[J.J. Abrams]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michelle Rejwan]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Chris Terrio]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Dan Mindel]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]&lt;br&gt;[[Bad Robot Productions]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Ian McDiarmid]]&lt;br&gt; [[Billy Dee Williams]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Naomi Ackie]]&lt;br&gt; [[Antony Daniels]]&lt;br&gt; [[Richard E. Grant]]&lt;br&gt; [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt; [[Keri Russell]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 142 minuten
| budget                   = $275&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.074,1&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 5× [[Saturn Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi|Star Wars: Episode VIII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Last Jedi]]''
| folgjend diel            = 
}}
'''''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2019]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it trêde en ôfslutende diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it njoggende diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', út [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard [[regissearre]] troch [[J.J. Abrams]], dy't ek ferantwurdlik wie foar it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. De [[haadrol]]len waarden fertolke troch [[Daisy Ridley]], [[Adam Driver]], [[John Boyega]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– De Opkomst fan Skywalker&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' einige. It [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] sit yn 'e lytse loege, mar hat de striid noch net opjûn. In dramatyske nije ûntwikkeling is in [[radio]]berjocht dat yn it hiele [[Stjerrestelsel]] opfongen wurdt en ôfkomstich liket te wêzen fan [[keizer]] [[Palpatine]], dy't al mear as tritich jier [[dea]] heart te wêzen. Sawol it Ferset as de Earste Oarder is der alles oan gelegen om 'e oarsprong fan dat berjocht út te sykjen. It blykt te kommen fan 'e ferburgen [[Sith]]-[[planeet]] [[Exegol]], dy't inkeld berikber is mei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit. [[Kylo Ren]], de opperste lieder fan 'e Earste Oarder, beset sa'n helpmiddel en ûntdekt op Exegol dat Palpatine [[weropstanning|út 'e dea opstien]] is en yn 'e tuskentiid in reuseftige [[float]] opboud hat. It Ferset moat sjen dat it sawol de Earste Oarder as de weropstiene Palpatine tsjinkeart, in suver ûnmooglike opdracht.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie opmerklik om 'e rol dy't oan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]] taparte waard, mei't hja al fier foar it úteinsetten fan 'e produksje [[ferstoarn]] wie. Fierders waarden der yn 'e film nije [[personaazje]]s yntrodusearre wylst âlde bekenden nei lange ôfwêzigens weromkearden. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' krige fan 'e [[filmkritisy]] mingde [[resinsje]]s, mar ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] út ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard nominearre foar trije [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in fiif [[Saturn Award]]s.

==Plot==
Yn it hiele [[Stjerrestelsel]] wurdt in [[radio]]berjocht ûntfongen, wêryn't [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, driget mei [[wraak]]. De [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't bestiet út 'e gearklofte restanten fan Palpatine syn [[Galaktysk Keizerryk]], rekket yn dusoarder as [[Kylo Ren]], dy't [[opperste lieder Snoke]] [[fermoarde]] en syn plak ynnommen hat, koartseftich begjint te sykjen nei de oarsprong fan it berjocht om eltse rivaal foar syn nijwûne [[macht]] te eliminearjen. It docht bliken dat it berjocht fan 'e ûnbekende [[planeet]] [[Exegol]] komt, in ferburgen bolwurk fan 'e [[Sith]], dat inkeld yn guon oerâlde geskriften neamd wurdt. Om Exegol te finen, hat men ferlet fan in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit, en dêrfan besteane mar twa. 

Kylo fynt ien fan 'e beide weifiners yn 'e [[ruïne]]n fan Fort Vader, de [[fêsting]] dy't syn [[pake]] [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]planeet [[Mustafar]] boud hie. Hy reizget nei Exegol ta, wisberet om mei dejinge ôf te weven dy't keizer Palpatine neibeart. As er dêr oankomt, ûntdekt er lykwols dat Palpatine syn yngeande [[kennis]] fan 'e tsjustere kant fan [[de Krêft]] brûkt hat om [[weropstanning|wer út 'e dea op te stean]]. Hy is in útmergele [[meunster (wêzen)|meunster]] dat geande holden wurdt troch in mânske [[masine]] dy't syn [[minsklik lichem|lichemsprosessen]] foar him útfiert, mar hy [[libben|libbet]] wer. En hy lit Kylo sjen dat er de lêst tritich jier net stil sitten hat. Op Exegol hearsket er oer de [[Ivige Sith]], in grizelige [[kultus]] dy't oan him wijd is. De kultisten hawwe foar him de reuseftichste [[float]] fan [[stjerreslachskip]]pen boud dy't it Stjerrestelsel ea sjoen hat&amp;nbsp;– en elts skip is tarist mei in [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat by steat is om in hiele planeet te ferneatigjen.

Palpatine bringt oan Kylo Ren út dat hysels en nimmen oars ferantwurdlik is foar it oerheljen fan Kylo nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. Opperste lieder Snoke wie gjin selsstannich wêzen, mar in kreaasje fan Palpatine. En de [[stim]] fan Darth Vader, dy't Kylo út en troch yn syn holle hearde? Dat wie Palpatine ek. De keizer biedt Kylo syn float fan stjerreslachskippen oan, dy't er de Lêste Oarder neamt, en dy't de hearskippij fan Kylo oer it Stjerrestelsel bewissigje sil. Yn ruil dêrfoar wol er dat Kylo foar him [[Rey (Star Wars)|Rey]] opspoart en fermoardet, dy't nei har ôfreis fan [[Ahch-To]] har training as [[Jedi-ridder]] fuortset mei help fan [[generaal]] [[Leia Organa]], de liedster fan it Ferset.

Net folle letter hawwe [[piloat]] [[Poe Dameron]], âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't liedende leden fan it Ferset binne, in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]]. Dyselde spilet harren [[ynformaasje]] ta dy't komt fan in anonime sympatisant fan it Ferset binnen de Earste Oarder. Sa komme hja oan 'e weet dat Palpatine wier wer libbet, dat er him op Exegol befynt, en dat er in reuseftige float stjerreslachskippen boud hat. Rey lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in weifiner om Exegol te berikken. Mei Finn, Dameron, Chewbacca en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] set se yn it [[romteskip]] de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn|woastinige]] planeet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.
{{Plotbedjer film}}
Op Pasaana oankommen, bedarret de groep middenmank in grutte kloft lânseigen [[bûtenierdske wêzens]], de [[Aki-Aki]], by de fiering fan harren [[Festival]] fan 'e [[Foarâlden]]. Kylo foarmet in bân troch de Krêft mei Rey, eat dat de bemuoienissen fan Snoke mei har beiden mooglik makke hawwe. Se hawwe earder útfûn dat se inoar fia dy [[geast|mentale]] bân ek fysike dingen oerjaan kinne. No skuort Kylo Rey in festivalkeatling ôf, dat er analysearje lit om te sjen wêr't it wei komt. Sa fynt er út wêr't sy is. Hy stjoert [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[garnizoen]] fan 'e Earste Oarder op Pasaana efter har en har selskipslju oan. De groep wurdt [[finzen]] nommen troch in pear fan 'e stoarmtroepers, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op. Hy nimt harren mei nei in feilich plak, dêr't de helm ôfgiet en it nimmen oars as [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. 

Lando fertelt Rey en har [[freonskip|freonen]] dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in artefakt dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte, ek al hawwe Luke en Lando dat earder ek al dien. Efterfolge troch stoarmtroepers sette se ôf de woastyn yn. Nei't se mei de stoarmtroepers ôfweefd hawwe, bejouwe se har nei it romteskip fan Ochi. Ear't se dat berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO, dy't mear as seis miljoen foarmen fan [[kommunikaasje]] behearsket, is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn it plafon fan in tunnel nei de [[iepen loft]] ta. 

Dameron ornearret dat se net werom kinne nei it festival om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. De groep beslút om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn [[TIE-jager]] [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As Dameron-en-dy it romteskip klear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de trewanten fan Kylo, eardere Jedi-learlingen dy't mei him oergien binne nei de tsjustere kant fan 'e Krêft en no bekend steane as de [[Ridders fan Ren]]. 

As Rey en Chewbacca net werom komme, set Finn harren efternei, dy't sjocht hoe't de finzen Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca oan board is. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, dat se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat. Se jout har by de oaren yn it romteskip fan Ochi. Dêr docht bliken dat Chewbacca de Sith-dagge by him hie, dat it artefakt is ek ferlern gien. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen derby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by Leia op 'e Fersetsbasis efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget.

Dameron ken in ekspêr yn [[roboatika]] dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. Dyselde is lykwols fêstige op 'e planeet [[Kijimi]], dêr't er leaver net wer hinne gean soe, om't er der fijannen makke hat. Hy beslút der lykwols mar it bêste fan te [[hoop]]jen en set koers dêrhinne. Op Kijimi blykt it te wrimeljen fan 'e stoarmtroepers. It selskip wurdt lykwols net troch de Earste Oarder fûn, mar troch [[Zorii Bliss]], in [[froulik]]e [[smokkelder]] dy't Dameron raar sitte litten hat. It docht bliken dat Dameron foarhinne ek in smokkelder wie. Zorii wol Dameron earst fermoardzje, mar betinkt har dan en wol him ynstee útleverje oan 'e stoarmtroepers foar de [[preemje (opspoaringsmetoade)|preemje]] dy't op syn holle set is. Mar se lit har troch Rey beprate om 'e groep te helpen, wêrnei't se harren by de robotsmid Babu Frik bringt. C-3PO sjocht bot tsjin 'e proseduere oan, mar Rey lit it oan himsels oer om te sizzen oft it nedich is of net. Hy is de iennichste dy't wit wat de ynskripsje seit en dus ek de iennichste dy't bepale kin hoefolle wearde oft  dy hat. C-3PO antwurdet dat de tekst fan 'e ynskripsje fan krúsjaal belang is foar it Ferset, en ûndergiet de proseduere dêrnei frijwillich. As syn ûnthâld ienris wiske is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner.

Rey fernimt wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Kijimi arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Chewbacca mei ôffierd is, en de oare dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen. Se ynfiltrearje it stjerreslachskip, dêr't Rey de Sith-dagge weromfynt en, as se it ding beetkriget, [[fizioen]]en hat wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op [[Jakku]] yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. 

Underwilens fine Finn en Dameron de [[sel (finzenis)|sel]] dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip brocht is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]].

It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron, Chewbacca en ek Rey witte de ''Millennium Falcon'' te berikken en ûntkomme. Hoewol't Finn Hux op syn eigen fersyk earder ferwûne hat mei in [[ploffer (Star Wars)|ploffer]], leaut Pryde neat fan Hux syn ferhaal dat de finzenen him en syn mannen oermânsk wurden en ûntsnapt binne. Hy stelt daliks fêst dat er de [[spion]] fan it Ferset ûntdutsen hat en sjit Hux dea.

De groep fljocht mei de ''Millennium Falcon'' nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in lokaasje oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet leit deun foar de [[kust]], mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moat en stikken rekket, set Rey út [[tiidneed]] yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. Underwilens moetsje de oare leden fan 'e groep in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers fan Kompanjy&amp;nbsp;77, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Dameron rekket oan 'e praat mei it robotsje D-O en ûntdekt dat Ochi earder Exegol besocht hie en dat D-O alle ynformaasje oer dat besyk noch yn syn ûnthâld hat.

Rey wit yn it wrak fan 'e Deadsstjer mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Sy beiden fjochtsje neitiid in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] út. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis de yn 'e [[sykte|minnichte]] rekke Leia har lêste krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan Ben, dy't himsels no Kylo Ren neamt. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif hinne te stekken. Leia ferstjert op it folgjende stuit fan útputting, yn 'e oanwêzigens fan R2-D2, [[Maz Kanata]], [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]. As Rey it ferstjerren fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har oanbean om tegearre oan it haad fan 'e Earste Oarder it Stjerrestelsel te regearjen (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''), en sûnt hat er har der hieltyd op ferge dat se doe wifke om syn hân (en oanbod) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se mei gragens de hân fan [[Ben Solo]] oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Kylo Ren bliuwt fernuvere efter. Hy kriget in fizioen fan syn heit, [[Han Solo]], dy't er earder fermoarde hat (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''). Hy freget syn heit om [[ferjeffenis]], mar Han seit tsjin him dat der neat te ferjaan falt. Ren smyt dêrop syn ljochtsabel fuort en nimt de namme Ben Solo wer oan. Palpatine is [[razernij|poerrazen]] as er troch de Krêft gewaarwurdt hoe't Leia stoarn is en hokfoar útwurking dat hân hat op Ben. Hy stjoert in stjerreslachskip fan 'e Lêste Oarder nei Kijimi om dy planeet te ferneatigjen by wize fan [[machtsdemonstraasje]]. 

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], deselde planeet dêr't har âlde master [[Luke Skywalker]] him op weromlutsen hie. Nei't se dêr arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. It is har bedoeling om foargoed op Ahch-To te bliuwen yn selsopleine [[ballingskip]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om soks te dwaan, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Chewbacca en Lando Calrissian sette mei de ''Millennium Falcon'' ôf om help te sykjen.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. 

De float fan it Ferset arrivearret ûnderwilens by Exegol. De stjerreslachskippen fan 'e Lêste Oarder moatte foar it grutste part noch fan it planeetoerflak opstiigje. Tanksij de ynformaasje fan D-O wit it Ferset dat der, om dat opstiigjen yn ien kear te dwaan sûnder dat de mânske romteskippen mei-inoar yn botsing komme, ferlet is fan in sinjaal fan in navigaasjetoer. It Ferset skeakelet dêrom fuortendaliks de navigaasjetoer út, mar generaal Pryde, dy't it befel fiert oer de Lêste Oarder, lit itselde sinjaal dan útstjoere troch syn eigen stjerreslachskip. Wylst Dameron mei de rest fan 'e piloaten de oanfal ynset op 'e stjerreslachskippen dy't al yn 'e romte binne, litte Finn, Jannah en de oare leden fan Kompanjy&amp;nbsp;77 har op it [[dek (skip)|dek]] fan it stjerreslachskip fan Pryde ôfsette. Dêr witte se nei gâns striid it sein te [[sabotearjen]], mar Pryde lit syn systeem [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Underwilens lije Dameron-en-dy swiere ferliezen en litte de moedfearren hingje.

As de need it heechst is, arrivearret der lykwols in alderûnbidichste float fan romteskippen fan alderhanne slach en soarte út it hiele Stjerrestelsel wei, mei oan board âlde bekenden en nije bûnsgenoaten. De float wurdt oanfierd troch Chewbacca en Lando yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't fersterking krigen hawwe fan in oare held út 'e Galaktyske Boargeroarloch, [[Wedge Antilles]]. It libben fan Dameron wurdt rêden troch Zorii Bliss, dy't mei Babu Frik en oaren oan 'e ferneatiging fan Kijimi ûntkommen is. Mei de nije float arrivearret ek Ben Solo, dy't op Exegol lânet en Rey efternei set, it haadkertier fan Palpatine yn. Dêr wurdt er lykwols opwachte troch syn eardere trewanten, de [[Ridders fan Ren]], dy't him oermânsk driigje te wurden. Ben inisjearret lykwols fannijs syn bân mei Rey, dy't him op dy wize ien fan har ljochtsabels oerjout, ek al binne se fier faninoar ferwidere. Bewapene mei in ljochtsabel weeft Ben gau ôf mei de Ridders fan Ren, wêrnei't er fierder nei binnen kringt en Rey helpt de lêste leden fan Palpatine syn liifgarde te deadzjen.

Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset en har meistanners oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften jouwe.

Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. De float fan it Ferset, dy't no befrijd is fan Palpatine syn ynfloed, set de oanfal op 'e Lêste Oarder fuort en begjint troch in nûmerike oermacht grutte súksessen te boeken. Finn en Jannah nimme oan board fan it stjerreslachskip fan generaal Pryde de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

De Krêftwjerljocht dy't Palpatine op Rey ôfsmyt, slacht op himsels werom en begjint syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Tagelyk komme ek de mei him ferbûne Ivige Sith om. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Nei de oerwinning yn 'e Slach by Exegol giet de grutte float fan it Ferset en har meistanners nei hûs om ôf te weven mei de Earste Oarder. Oeral yn it Stjerrestelsel komme de lju yn opstân en smite it jok fan 'e Earste Oarder ôf. It Ferset fiert de oerwinning en Maz Kanata jout oan Chewbacca de [[medalje]] dy't syn freon Han Solo nei de [[Star Wars: Episode IV – A New Hope#Plot|Slach by Yavin]] ûntfong. Rey reizget nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har hiele namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:Star Wars- The Last Jedi Japan Premiere Red Carpet- Adam Driver (27163437599) (cropped).jpg|right|thumb|160px|[[Adam Driver]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Kylo Ren]] / [[Ben Solo]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[keizer]] [[Palpatine]]
| [[Ian McDiarmid]]
|-
| [[Lando Calrissian]]
| [[Billy Dee Williams]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| [[Naomi Ackie]]
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[generaal]] [[Armitage Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[generaal|ûndergeneraal]] [[Enric Pryde]]
| [[Richard E. Grant]]
|-
| [[Zorii Bliss]]
| [[Keri Russell]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[geast]] fan [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Han Solo]]
| [[Harrison Ford]]
|-
| [[D-O]]
| [[J.J. Abrams]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Babu Frik
| [[Shirley Henderson]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[R2-D2]]
| [[Hassan Taj]] en [[Lee Towersey]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt;
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma D'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[piloat]] Temmin &quot;Snap&quot; Wexley
| [[Greg Grunberg]]
|-
| Rey har [[heit]]
| [[Billy Howle]]
|-
| Rey har [[mem]]
| [[Jodie Comer]]
|-
| de jonge Rey
| [[Cailey Fleming]] en [[Josefine Irrera Jackson]]
|-
| Aftab Ackbar, &lt;small&gt;de soan fan [[admiraal Ackbar]]&lt;/small&gt;
| [[Tom Wilton]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Chris Terrio]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; en [[Kipsang Rotich]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[Wedge Antilles]]
| [[Denis Lawson]] &lt;small&gt;([[cameo]])&lt;/small&gt;
|-
| [[Wicket (Star Wars)|Wicket]]
| [[Warwick Davis]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| Oma Tres &lt;small&gt;([[barkeeper]] op [[Kijimi]])&lt;/small&gt;
| [[John Williams (komponist)|John Williams]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| piloat Wrobie Tyce
| [[Vinette Robinson]]
|-
| Beaumont Kin
| [[Dominic Managhan]]
|-
| Klaud 
| [[Nick Kellington]] &lt;small&gt;(motion-capture)&lt;/small&gt;
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Darth Vader]]
| [[James Earl Jones]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]]
| [[Ewan McGregor]] en [[sir]] [[Alec Guinness]] &lt;small&gt;(stimcameo's)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Anakin Skywalker]]
| [[Hayden Christensen]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Ahsoka Tano]]
| [[Ashley Eckstein]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Kanan Jarrus]]
| [[Freddie Prinze jr.]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Luminara Unduli]]
| [[Olivia d'Abo]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Yoda]]
| [[Frank Oz]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Qui-Gon Jinn]]
| [[Liam Neeson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Aayla Secura]]
| [[Jennifer Hale]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Mace Windu]]
| [[Samuel L. Jackson]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| Jedi-master [[Adi Gallia]]
| [[Angélique Perrin]] &lt;small&gt;(stimcameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Ridders fan Ren|Ridder fan Ren]] #1
| [[Martin Wilde]]
|-
| Ridder fan Ren #2
| [[Anton Simpson-Tidy]]
|-
| Ridder fan Ren #3
| [[Lukaz Leong]]
|-
| Ridder fan Ren #4
| [[Tom Rodgers (akteur)|Tom Rodgers]]
|-
| Ridder fan Ren #5
| [[Joe Kennard]]
|-
| Ridder fan Ren #6
| [[Ashley Beck]]
|-
| bewenner fan Kijimi
| [[Kevin Smith]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[Sith]]-troeper
| [[Michael Giacchino]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[minsklik]] lid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]
| [[Lin-Manuel Miranda]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[bûtenierdsk libben|bûtenierdsk]] lid fan it Ferset
| [[Jeff Garlin]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[Ed Sheeran]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Karl Urban]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Dhani Harrison]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #4
| [[Nigel Godrich]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #5
| [[J.D. Dillard]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #6
| [[Dave Hearn]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
|}

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' soe neffen in berjocht dat yn [[juny]] [[2014]] yn 'e [[media]] ferskynde, makke wurde op basis fan in [[senario]] wêrfan't de earste ferzje skreaun wurde soe troch [[Rian Johnson]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]''. Yn [[april]] [[2017]] makke Johnson lykwols bekend dat er alhiel net by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' belutsen wie. Yn [[augustus]] [[2015]] waard oankundige dat [[Colin Trevorrow]] de regisseur fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wêze soe, en dat dyselde ek it úteinlike senario skriuwe soe, tegearre mei [[Derek Connolly]], mei wa't er faker gearwurke hie. Dy beide mannen skreaune yndie in senario foar in film dy't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– Duel of the Fates'' komme moast te hjitten.

Op [[5 septimber]] [[2017]] waard bekendmakke dat Trevorrow de produksje ferlitten hie omreden fan net goed te krijen kreätive ûniennicheden mei [[filmprodusint]]e [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]. Dêrnei waard [[J.J. Abrams]] oansocht om op 'e regisseursstoel plak te nimmen. Dyselde hie earder ek it earste diel makke fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Abrams wurke op basis fan in senario fan himsels en [[Chris Terrio]],  dêr't lykwols ferskate eleminten út it skript fan Trevorrow en Connolly yn ferwurke sieten, lykas it finen troch [[Kylo Ren]] fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] yn 'e [[ruïne]]s fan 'e fêsting fan [[Darth Vader]] op 'e [[fulkaan]]wrâld [[Mustafar]]; it oerbringen fan libbensenerzjy fan 'e iene [[persoan]] nei de oare troch it medium fan [[de Krêft]]; [[stjerreslachskip]]pen tarist mei planeetferdylgjende [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanonnen]]; it lieden troch [[Lando Calrissian]] fan in [[float]] fan [[romteskip]]pen út it hiele Stjerrestelsel om 'e oerwinning te beheljen; en it bejeftigjen fan [[Chewbacca]] mei in [[medalje]].
[[File:J. J. Abrams by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|160px|[[Regisseur]] [[J.J. Abrams]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene by de produksje fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' Abrams, Kennedy en [[Michelle Rejwan]] belutsen foar de [[filmstudio's]] [[Lucasfilm]] en [[Bad Robot Productions]]. Foar de film wie in [[budget]] beskikber fan [[$]]275&amp;nbsp;miljoen. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Dan Mindel]], en de [[filmmuzyk]] waard fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]]. Dyselde hie no foar [[Skywalker Saga|njoggen ''Star Wars''-films]] de [[soundtrack]] fersoarge, en makke bekend dat er net mear foar nije ''Star Wars''-films beskikber wie om't er op jierren rekke. Hy hie yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in [[cameo]] as [[barkeeper]] yn in [[kroech]] op [[Kijimi]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' setten op [[1&amp;nbsp;augustus]] [[2018]] útein en duorren oant en mei [[15&amp;nbsp;febrewaris]] [[2019]]. De binnendoarsênes waarden foar it meastepart filme yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. De sênes yn 'e [[woastyn]] op [[Pasaana]] waarden op lokaasje opnommen yn [[Wadi Rûm]], yn [[Jordaanje]]. Yn [[july]] [[2019]] waard der in twa [[wike]]n duorjende [[reshoot]] holden yn 'e Pinewood Studios. De [[special effects]] yn 'e film waarden yn 'e [[postproduksje]]faze fersoarge troch [[Industrial Light &amp; Magic]] (ILM). 

In protte fan 'e fisuele effekten hiene te krijen mei it ynpassen yn 'e film fan sênes mei [[aktrise]] [[Carrie Fisher]], dy't de rol fan [[prinsesse Leia Organa]] spile. Fisher wie op [[27&amp;nbsp;desimber]] [[2016]] tige hommels kommen te [[ferstjerren]], noch foar't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'', it foargeande diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], yn [[premiêre]] gien wie. Dat stelde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] en de [[filmprodusint]]en foar in [[dilemma]], want de rol fan Leia wie yn it ferhaal noch net útspile, mar om in oare aktrise yn 'e rol te [[cast]]en, fielde net ien wat foar. Yn [[july]] [[2018]] makke Abrams bekend dat besletten wie om Leia har ferhaalline ôf te meitsjen troch fuortknipte sênes fan Fisher te brûken dy't opnommen wiene foar ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Special effects waarden brûkt om dy bylden yn sênes út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' yn te plakken.

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[2019]] yn it [[Dolby Theatre]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[20&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[1920]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[31&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' mingde [[resinsje]]s. [[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' joech de film 3 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mar selden yn 'e neite fan [[grutme]] komt, mar it is in feardich makke, fisueel tûzelsinnige en waarmhertige oerwinning [foar] it meitsjen fan films fan goede kwaliteit.&quot; Yn 'e ''[[Chicago Tribune]]'' skreau [[Michael Phillips (kritikus)|Michael Phillips]] dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;docht wat der fan 'e film ferwachte wurdt. It slút it trio triologyen begûn yn [[1977]] mei [[selsfertrouwen]] ôf op in oangenaam foarsisbere wize, wêrby't it alles docht dat [[sinematografy]]sk mooglik is om foar te kommen dat de [[tradysje]]leavjende kwadranten fan it ''[[Star Wars]]''-[[fandom]] [tsjin it hier yn strutsen wurde].&quot;
[[File:JOR-2017-Wadi Rum 02.jpg|right|thumb|250px|[[Wadi Rûm]] yn [[Jordaanje]] tsjinne as filmlokaasje foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Pasaana]].]]

[[Owen Gleiberman]] fan it [[tydskrift]] ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' neamde ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;it [[elegânsje|elegantste]], [[emosjoneel]] meast ôfrûne en meast befredigjende ''Star Wars''-aventoer sûnt de heechtijdagen fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' ([[1977]]) en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]) […], mar de lêste acht films yn oanmerking nommen leit de latte net sa heech.&quot; Yn 'e ''[[San Francisco Chronicle]]'' omskreau [[Mick LaSalle]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[teloarstelling]]&quot;. Dêr heakke er oan ta: &quot;Mar nettsjinsteande alle minpunten […] is it wierskynlik dat de measte lju [de film] besjen en [dizze] ruil akseptearje sille: jin troch in net mear as ridlike 110&amp;nbsp;[[minuten]] hinne wrakselje om dêr in sterk healoerke foar werom te krijen.&quot;

Scott Mendelson fan it tydskrift ''[[Forbes (tydskrift)|Forbes]]'' fûn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' &quot;mooglik noch minder&quot; as alle foargeande ''Star Wars''-films. Om't de film de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] beëinige, &quot;ûnthold&quot; de film neffens him &quot;dizze nije trilogy syn [[artistike]] besteansrjocht&quot;. Hy hie swiere [[krityk]] op 'e film om't dy beskate eleminten fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' [[retcon]]de, lykas de bekendmakking dat de [[âldelju]] fan [[Rey (Star Wars)|Rey]] minsken fan gjin inkele kwizekwânsje wiene. Mendelson neamde dat &quot;befâdzjende weromdraaiïngs yn 'e namme fan it fermoedsoenjen fan [[fan (persoan)|fans]] dy't allinne wolle dat harren de [[Star Wars-trilogy|earste trije films]] wer yn 't sin brocht wurde.&quot;

Yn 'e ''[[Los Angeles Times]]'' wie [[Justin Chang]] it dêrmei iens. Hy omskreau ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as &quot;in [[erratum]] foar ''The Last Jedi''&quot; en &quot;in labbekakkerich gebrek oan [[lef]] fan epyske proporsjes&quot;. Hy fûn dat de film oanfielde &quot;as in flecht, in weromgong nei in sône fan [[emosjonele]] en [[tema (fiksje)|tematyske]] feilichheid troch in filmmakker mei in jefte foar it ferpakken fan [[nostalgy]] as opstannigens.&quot; [[Richard Brody]], dy't foar it blêd ''[[The New Yorker]]'' skreau, neamde [[regisseur]] [[J.J. Abrams]] &quot;yn haadsaak in distillateur en fergrutter, dy't gjin orizjinaliteit [oan 'e film] tafoeget&quot;. Neffens him soe it noch better west hawwe as in &quot;drystmoedich ferbyldingskrêftige [[fulgariteit|fulgêren-ien]], lykas [[Michael Bay]]&quot;, ynstee &quot;in bespotlik wrak&quot; fan ''Star Wars'' makke hie; dan wie der yn elts gefal wat nijs besocht. Guon resinsinten beskôgen ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' as in [[remake]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', krekt sa't ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', de eardere ''Star Wars''-film fan regisseur J.J. Abrams, min ofte mear in remake fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' is.

In protte resinsinten hiene fierders [[krityk]] op it werombringen fan 'e rol fan [[Rose Tico]], spile troch de stevich boude, [[mongoloïde ras|mongoloïde]] aktrise [[Kelly Marie Tran]]. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie hja likernôch tsien minuten yn byld yn ien fan 'e wichtichste [[byrol]]len. Yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wie se amper in minút te sjen. Dat feit waard troch ferskate filmkritisy ynterpretearre as in konsesje fan J.J. Abrams oan fans dy't in hekel hiene oan it [[personaazje]] fan Rose. (Nei har [[casting]] yn ''The Last Jedi'' wie Tran nammentlik it doelwyt wurden fan in wiere [[online]]-kampanje fan [[narjen]]. Leden fan 'e [[cast]] en [[filmcrew|crew]] fan ''The Last Jedi'' ferdigenen har, wêrby't akteur [[John Boyega]] de [[ynternettrol]]len dy't it op har foarsjoen hiene, identifisearre as [[rasisme|rasisten]] en [[bodyshaming|bodyshamers]].) Nei it sjen fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' koene resinsinten net oars as fêststelle dat Rose &quot;út it ferhaal skreaun&quot; wie &quot;sûnder ienige útlis&quot;. Dat waard beskôge as &quot;ien fan 'e grutste teloarstellings fan 'e film.&quot;

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in midsmjittich goedkarringspersintaazje fan 52%, basearre op 516 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] hat te lijen ûnder in [[frustraasje|frustrearjend]] gebrek oan [[ynbyldingsfermogen]], mar bringt dizze [[populêr]]e [[filmsearje]] ta in ein mei in op 'e [[fan (persoan)|fans]] rjochte tawijing.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' in goedkarringspersintaazje fan 53%, basearre op 61 resinsjes.

==Resultaat==
===Opbringst===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]515,2&amp;nbsp;miljoen op, en yn alle oare [[lannen en territoaria]] $558,9&amp;nbsp;miljoen. Wrâldwiid kaam de [[opbringst (jild)|opbringst]] dêrmei út op $1.074,1&amp;nbsp;miljoen. Ofset tsjin it [[budget]] fan $275&amp;nbsp;miljoen betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan $799,1&amp;nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. 

Dêrmei wie ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' de op seis nei meast opbringende film fan [[2019]], nei ''[[Avengers: Endgame]]'', ''[[The Lion King (film út 2019)|The Lion King]]'', ''[[Frozen&amp;nbsp;II]]'', ''[[Spider-Man: Far from Home]]'', ''[[Captain Marvel (film)|Captain Marvel]]'' en ''[[Joker (film út 2019)|Joker]]''. De [[webside]] ''[[Deadline Hollywood]]'' berekkende de skjinne winst foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' op $300&amp;nbsp;miljoen. Bûten [[Noard-Amearika]] fertsjinne de film it meast yn it [[Feriene Keninkryk]] ($26,8&amp;nbsp;miljoen), [[Dútslân]] ($21,8&amp;nbsp;miljoen), [[Frankryk]] ($15,2&amp;nbsp;miljoen), [[Japan]] ($14,6&amp;nbsp;miljoen), [[Austraalje (lân)|Austraalje]] ($12,6&amp;nbsp;miljoen) en [[Sina]] ($12,1&amp;nbsp;miljoen).

===Prizen===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard yn [[2020]] nominearre foar 3 [[Oscar]]s, yn 'e [[kategory]]en bêste orizjinele [[filmmuzyk]], bêste [[lûdsmontaazje]] en bêste [[special effects|fisuele effekten]]. Alle trije [[priis (ûnderskieding)|prizen]] giene lykwols nei oare gadingmakkers. By de [[BAFTA's]], de wichtichste [[Feriene Keninkryk|Britske]] filmprizen, waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' ek yn 3 kategoryen nominearre, foar bêste orizjinele filmmuzyk, bêste [[lûd]] en bêste [[special effects]]. Op 'e nij wûn de film gjin prizen. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' waard fierders ek nominearre foar de [[Grammy Award]] foar bêste [[soundtrack]] foar fisuele media, de [[Hugo Award]] foar bêste dramtyske presintaasje (lange foarm), en de [[Kids' Choice Award]] foar favorite film.

By de [[Saturn Award]]s waard de film nominearre yn 12 kategoryen, wêrûnder bêste [[aktrise]] ([[Daisy Ridley]]), twa kear bêste [[byrol]] fan in [[akteur]] ([[Adam Driver]] en [[Ian McDiarmid]]), bêste [[senario]], bêste [[filmmontaazje]], bêste [[produksje-ûntwerp]] en bêste [[kostúm]]ûntwerp. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker'' wûn de Saturn Awards foar bêste [[science fiction-film]], bêste [[regisseur]] ([[J.J. Abrams]]), bêste filmmuzyk ([[John Williams (komponist)|John Williams]]), bêste [[fisazjy]] ([[Amanda Knight]] en [[Neal Scanlan]]) en bêste special effects ([[Roger Guyett]], [[Neal Scanlan]], [[Patrick Tubach]] en [[Dominic Tuohy]]).

==Keppelings om utens==
* {{en}} [https://www.starwars.com/films/star-wars-episode-ix-the-rise-of-skywalker Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' op ''StarWars.com'']
* {{en}} [https://lucasfilm.com/productions/episode-ix/ Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' op ''Lucasfilm.com'']
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt2527338/ Ynformaasje oer ''Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_The_Rise_of_Skywalker ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker}}
}}
{{DISPLAYTITLE:''{{PAGENAME}}''}}
{{Star Wars}}

[[Kategory:Star Wars-film]]
[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske aventoerefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske oarlochsfilm]]
[[Kategory:Science fiction-fantasyfilm]]
[[Kategory:Science fiction-aventoerefilm]]
[[Kategory:Science fiction-oarlochsfilm]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Fiktyftalige film]]
[[Kategory:Film fan Lucasfilm]]
[[Kategory:Film fan Bad Robot Productions]]
[[Kategory:Film fan J.J. Abrams]]
[[Kategory:Film út 2019]]
[[Kategory:Film oer robots]]
[[Kategory:Film oer tsjoenderij]]
[[Kategory:Film oer romtefeart]]
[[Kategory:Film oer in oarloch]]
[[Kategory:Film oer bûtenierdske wêzens]]
[[Kategory:Film oer in prinsesse]]
[[Kategory:Film oer in twilling]]
[[Kategory:Film oer de dea]]
[[Kategory:Film oer desersje]]</text>
      <sha1>7ok0h4lb9gqmfagl5bxg8o3ecvg4epw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Spoarstasjon yn Nederlân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159939</id>
    <revision>
      <id>1085573</id>
      <timestamp>2022-08-01T21:43:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nij</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">[[Kategory:Bouwurk yn Nederlân]]
[[Kategory:Spoarwegen yn Nederlân]]</text>
      <sha1>s3a9ooz6m5tm0pppqvbgp4zdcpjm40t</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159940</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085583</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode IX</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159941</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085584</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 9</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159942</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085585</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode IX - The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159943</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085586</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 9 – The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159944</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085587</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 9 - The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159945</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085588</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode IX: The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159946</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085589</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:15:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 9: The Rise of Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159947</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker" />
    <revision>
      <id>1085590</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="61" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]</text>
      <sha1>ns7f1ep7ir7lws4jeai7qgzphevrr9b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Konakry</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159948</id>
    <redirect title="Conakry" />
    <revision>
      <id>1085595</id>
      <timestamp>2022-08-01T22:57:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ieneach fan 'e Esk hat de side [[Konakry]] omneamd ta [[Conakry]]: net yn list fan ferfryskings</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Conakry]]</text>
      <sha1>gdh8on5uz9uefl4v1nzjd11uwzcdimj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jierbeurs</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159949</id>
    <redirect title="Jierbeurs (Utert)" />
    <revision>
      <id>1085604</id>
      <timestamp>2022-08-02T03:01:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Jierbeurs (Utert)]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Jierbeurs (Utert)]]</text>
      <sha1>0evll2j3z04lotap1h2b40m9zixzdcv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jierbeurs (Utert)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159950</id>
    <revision>
      <id>1085605</id>
      <timestamp>2022-08-02T04:02:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Ofbyld:Ingang Oost jaarbeurs Utrecht.jpg|thumb|''Eastlike yngong fan de Jierbeurs'']] [[Ofbyld:Fruithal en Korenbeurs.jpg|thumb|''De eardere gebouwen fan de Jierbeurs:  de &quot;Fruithal&quot; e &quot;Korenbeurs&quot;'']] [[Ofbyld:Utrecht2.JPG|thumb|''De Jierbeurs yn 2014'']] De '''Jierbeurs''', foar 2015 de '''Jierbeurs Utert''' (''Jaarbeurs Utrecht'') is in gebouwekompleks yn de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], foar grutskalige eveneminten lykas konferinsjes, eksposysjes, ú...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3605" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Ingang Oost jaarbeurs Utrecht.jpg|thumb|''Eastlike yngong fan de Jierbeurs'']]
[[Ofbyld:Fruithal en Korenbeurs.jpg|thumb|''De eardere gebouwen fan de Jierbeurs:  de &quot;Fruithal&quot; e &quot;Korenbeurs&quot;'']]
[[Ofbyld:Utrecht2.JPG|thumb|''De Jierbeurs yn 2014'']]
De '''Jierbeurs''', foar 2015 de '''Jierbeurs Utert''' (''Jaarbeurs Utrecht'') is in gebouwekompleks yn de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], foar grutskalige eveneminten lykas konferinsjes, eksposysjes, útstallings, gearkomsten, trainings, bedriuwseveneminten en beurzen en ek lytsere eveneminten.

De Jierbeurs lûkt likernôch 2,5 miljoen besikers yn 't jier. De lokaasje yn Utert is tige gaadlik, omreden syn sintrale lizzing. It kompleks stiet deun by it [[Stasjon Utert-Sintraal]].

== Skiednis ==
Doe't de [[Earste Wrâldkriich]] oan 'e gong wie, naam de ynternasjonale hannel yn Nederlân tige ôf. Guod koe net mear ynfierd wurde en sadwaande moasten dy yn Nederlân produsearre wurde. Dat late ta it tanimmen fan de ynlânske hannel en doe ûntstie der ferlet fan in sintraal punt dêr't hannelskontakten lein wurde koene. Dat late yn [[1916]] ta it oprjochtsjen fan de ''Vereeniging tot het houden van Jaarbeurzen'', oanset troch de ''Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat'', de ''Maatschappij van Nijverheid'' en de ''Nederlandse Vereniging voor Tentoonstellingsbelangen''. As plak waard foar Utert keazen omreden syn sintrale lizzing en de goede berikberens. Foaroansteande Utertsken namen harren sit yn it deistich bestjoer fan de feriening. Om de Jierbeurs wier te meitsjen krige de feriening subsydzje fan de Ryksoerheid en de gemeente Utert.

De earste Jierbeurs waard yn [[1917]] holden yn de doetiidske ''Fruithal'' en ''Korenbeurs'' op it ''Vredenburg''. Der wiene 690 Nederlânske bedriuwen dy't harren presentearren en 87.000 útsochte besikers besteande út yndustriëlen en winkelmanlju. 

De twadde Jierbeurs waard yn de maitiid fan [[1918]] holden mei 1062 meidoggers. De feriening besleat doe permanint yn Utert te bliuwen. Yn [[1921]] waard der foar it earst ek in jierbeurs yn 'e hjerstmis organisearre en dy hie ek ynternasjonale meidoggers. Ek dat jiers waard de ''Fruithal'' ferfongen troch de earste fêste Jierbeursgebou. Yn [[1930]] waard ek de ''Korenbeurs'' ferfongen troch nijbou, dêr't neitiids de romte twaris fan útwreide waard.

Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] waard it hâlden fan Jierbeurzen troch de [[nazy]]s ferbean en dy namen de gebouwen yn beslach. Yn [[1946]] waard de earste neikriichske Jierbeurs holden, tenei sûnder subsydzje fan it ryk en de gemeente. It tal besikers naam algeduerigen ta en doe wie der ferlet foar mear romte. Om't útwreidzjen fan de gebouwen oan de Vredenburg net koe, waard keazen foar in lokaasje oan de ''Croeselaan''. Dêrnei waard fierder útwreide. Yn de [[1970-er jierren]] waarden de measte âlde gebouwen oan de Vredenburg sloopt en meitsje plak fan it nije winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' en it muzyksintrum. Yn [[2013]] oant [[2020]] waard it gânse stasjonsgebiet op 'e kop helle en yngeand ferboud

== Keppeling om utens ==
* [http://www.jaarbeurs.nl/ Webside fan de Jierbeurs]
{{CommonsLyts|Jaarbeurs Utrecht|Jierbeurs (Utert)}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel as foar in part oernommen fan de Nederlânsktalige side. Foarn boarnen en de bewurkingsskiednis sjoch op [https://nl.wikipedia.org/wiki/Jaarbeurs%20(Utrecht) dizze side].
}}

{{Koördinaten|52_5_8_N_5_6_11_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 8&quot; NB, 5° 6' 11&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 1917]]</text>
      <sha1>oe9j1e9lylm394atanxfkl9hpt5ib3t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085606</id>
      <parentid>1085605</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T04:31:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>typfl</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3606" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Ingang Oost jaarbeurs Utrecht.jpg|thumb|''Eastlike yngong fan de Jierbeurs'']]
[[Ofbyld:Fruithal en Korenbeurs.jpg|thumb|''De eardere gebouwen fan de Jierbeurs:  de &quot;Fruithal&quot; en &quot;Korenbeurs&quot;'']]
[[Ofbyld:Utrecht2.JPG|thumb|''De Jierbeurs yn 2014'']]
De '''Jierbeurs''', foar 2015 de '''Jierbeurs Utert''' (''Jaarbeurs Utrecht'') is in gebouwekompleks yn de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]], foar grutskalige eveneminten lykas konferinsjes, eksposysjes, útstallings, gearkomsten, trainings, bedriuwseveneminten en beurzen en ek lytsere eveneminten.

De Jierbeurs lûkt likernôch 2,5 miljoen besikers yn 't jier. De lokaasje yn Utert is tige gaadlik, omreden syn sintrale lizzing. It kompleks stiet deun by it [[Stasjon Utert-Sintraal]].

== Skiednis ==
Doe't de [[Earste Wrâldkriich]] oan 'e gong wie, naam de ynternasjonale hannel yn Nederlân tige ôf. Guod koe net mear ynfierd wurde en sadwaande moasten dy yn Nederlân produsearre wurde. Dat late ta it tanimmen fan de ynlânske hannel en doe ûntstie der ferlet fan in sintraal punt dêr't hannelskontakten lein wurde koene. Dat late yn [[1916]] ta it oprjochtsjen fan de ''Vereeniging tot het houden van Jaarbeurzen'', oanset troch de ''Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat'', de ''Maatschappij van Nijverheid'' en de ''Nederlandse Vereniging voor Tentoonstellingsbelangen''. As plak waard foar Utert keazen omreden syn sintrale lizzing en de goede berikberens. Foaroansteande Utertsken namen harren sit yn it deistich bestjoer fan de feriening. Om de Jierbeurs wier te meitsjen krige de feriening subsydzje fan de Ryksoerheid en de gemeente Utert.

De earste Jierbeurs waard yn [[1917]] holden yn de doetiidske ''Fruithal'' en ''Korenbeurs'' op it ''Vredenburg''. Der wiene 690 Nederlânske bedriuwen dy't harren presentearren en 87.000 útsochte besikers besteande út yndustriëlen en winkelmanlju. 

De twadde Jierbeurs waard yn de maitiid fan [[1918]] holden mei 1062 meidoggers. De feriening besleat doe permanint yn Utert te bliuwen. Yn [[1921]] waard der foar it earst ek in jierbeurs yn 'e hjerstmis organisearre en dy hie ek ynternasjonale meidoggers. Ek dat jiers waard de ''Fruithal'' ferfongen troch de earste fêste Jierbeursgebou. Yn [[1930]] waard ek de ''Korenbeurs'' ferfongen troch nijbou, dêr't neitiids de romte twaris fan útwreide waard.

Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] waard it hâlden fan Jierbeurzen troch de [[nazy]]s ferbean en dy namen de gebouwen yn beslach. Yn [[1946]] waard de earste neikriichske Jierbeurs holden, tenei sûnder subsydzje fan it ryk en de gemeente. It tal besikers naam algeduerigen ta en doe wie der ferlet foar mear romte. Om't útwreidzjen fan de gebouwen oan de Vredenburg net koe, waard keazen foar in lokaasje oan de ''Croeselaan''. Dêrnei waard fierder útwreide. Yn de [[1970-er jierren]] waarden de measte âlde gebouwen oan de Vredenburg sloopt en meitsje plak fan it nije winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' en it muzyksintrum. Yn [[2013]] oant [[2020]] waard it gânse stasjonsgebiet op 'e kop helle en yngeand ferboud

== Keppeling om utens ==
* [http://www.jaarbeurs.nl/ Webside fan de Jierbeurs]
{{CommonsLyts|Jaarbeurs Utrecht|Jierbeurs (Utert)}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel as foar in part oernommen fan de Nederlânsktalige side. Foarn boarnen en de bewurkingsskiednis sjoch op [https://nl.wikipedia.org/wiki/Jaarbeurs%20(Utrecht) dizze side].
}}

{{Koördinaten|52_5_8_N_5_6_11_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 8&quot; NB, 5° 6' 11&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 1917]]</text>
      <sha1>kbsm2mpq9jmz7xg8ij6bbr0eouwng20</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085608</id>
      <parentid>1085606</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T06:22:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3617" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Ingang Oost jaarbeurs Utrecht.jpg|thumb|''Eastlike yngong fan de Jierbeurs'']]
[[Ofbyld:Fruithal en Korenbeurs.jpg|thumb|''De eardere gebouwen fan de Jierbeurs:  de &quot;Fruithal&quot; en &quot;Korenbeurs&quot;'']]
[[Ofbyld:Utrecht2.JPG|thumb|''De Jierbeurs yn 2014'']]
De '''Jierbeurs''', foar 2015 de '''Jierbeurs Utert''' (''Jaarbeurs Utrecht''), is in gebouwekompleks yn de [[Nederlân]]ske stêd [[Utert (stêd)|Utert]] foar grutskalige eveneminten lykas konferinsjes, eksposysjes, útstallings, gearkomsten, trainings, bedriuwseveneminten en beurzen en ek lytsere eveneminten.

De Jierbeurs lûkt likernôch 2,5 miljoen besikers yn 't jier. De lokaasje yn Utert is tige gaadlik, omreden syn sintrale lizzing. It kompleks stiet deun by it [[Stasjon Utert-Sintraal]].

== Skiednis ==
Doe't de [[Earste Wrâldkriich]] oan 'e gong wie, naam de ynternasjonale hannel yn Nederlân tige ôf. Guod koe net mear ynfierd wurde en sadwaande moasten dy yn Nederlân produsearre wurde. Dat late ta it tanimmen fan de ynlânske hannel en doe ûntstie der ferlet fan in sintraal punt dêr't hannelskontakten lein wurde koene. Dat late yn [[1916]] ta it oprjochtsjen fan de ''Vereeniging tot het houden van Jaarbeurzen'', oanset troch de ''Vereeniging Nederlandsch Fabrikaat'', de ''Maatschappij van Nijverheid'' en de ''Nederlandse Vereniging voor Tentoonstellingsbelangen''. As plak waard foar Utert keazen omreden syn sintrale lizzing en de goede berikberens. Foaroansteande Utertsken namen harren sit yn it deistich bestjoer fan de feriening. Om de Jierbeurs wier te meitsjen krige de feriening subsydzje fan de Ryksoerheid en de gemeente Utert.

De earste Jierbeurs waard yn [[1917]] holden yn de doetiidske ''Fruithal'' en ''Korenbeurs'' op it ''Vredenburg''. Der wiene 690 Nederlânske bedriuwen dy't harren presintearren en 87.000 útsochte besikers besteande út yndustriëlen en winkelmanlju. 

De twadde Jierbeurs waard yn de maitiid fan [[1918]] holden mei 1062 meidoggers. De feriening besleat doe permanint yn Utert te bliuwen. Yn [[1921]] waard der foar it earst ek in jierbeurs yn 'e hjerstmis organisearre en dy hie ek ynternasjonale meidoggers. Ek dat jiers waard de ''Fruithal'' ferfongen troch de earste fêste Jierbeursgebou. Yn [[1930]] waard ek de ''Korenbeurs'' ferfongen troch nijbou, dêr't neitiids de romte twaris fan útwreide waard.

Yn de [[Twadde Wrâldkriich]] waard it hâlden fan Jierbeurzen troch de [[nazy]]'s ferbean en dy namen de gebouwen yn beslach. Yn [[1946]] waard de earste neikriichske Jierbeurs holden, tenei sûnder subsydzje fan it ryk en de gemeente. It tal besikers naam algeduerigen ta en doe wie der ferlet foar mear romte. Om't útwreidzjen fan de gebouwen oan de Vredenburg net koe, waard keazen foar in lokaasje oan de ''Croeselaan''. Dêrnei waard fierder útwreide. Yn de [[1970-er jierren]] waarden de measte âlde gebouwen oan de Vredenburg sloopt en meitsje plak fan it nije winkelsintrum ''Hoog Catharijne'' en it muzyksintrum. Yn [[2013]] oant [[2020]] waard it gânse stasjonsgebiet op 'e kop helle en yngeand ferboud

== Keppeling om utens ==
* [http://www.jaarbeurs.nl/ Webside fan de Jierbeurs]

{{clear}}
{{CommonsLyts|Jaarbeurs Utrecht|Jierbeurs (Utert)}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel as foar in part oernommen fan de Nederlânsktalige side. Foarn boarnen en de bewurkingsskiednis sjoch op [https://nl.wikipedia.org/wiki/Jaarbeurs%20(Utrecht) dizze side].
}}

{{Koördinaten|52_5_8_N_5_6_11_E_type:landmark_zoom:16_region:NL|52° 5' 8&quot; NB, 5° 6' 11&quot; EL}}

[[Kategory:Bouwurk yn Utert (gemeente)]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 1917]]</text>
      <sha1>sfdayu433y0e5u85efgzt5bp4slzcw9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ridderkerk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159951</id>
    <revision>
      <id>1085611</id>
      <timestamp>2022-08-02T07:13:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân | namme                 = Ridderkerk  | ôfbyld                =  | ôfbyldtekst           =  | flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg | wapen                 = Ridderkerk wapen.svg | kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png | kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg | provinsje             = [[Súd-Hollân]] | haadplak              = Ridderkerk  | oerflak               = 25,26 km²...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2765" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>4ngobp8kyupaysl2xgo7f0zerd554q3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085616</id>
      <parentid>1085611</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:18:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2786" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>bkhgcafqgkkkm4ea9m14mrk6jd86f76</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085621</id>
      <parentid>1085616</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:02:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2863" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarmde Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>6xv08fprn4wkwrds03oahgsdzcemgjg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085622</id>
      <parentid>1085621</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:03:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2862" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarme Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>bd5jnpqtg7e5j1gsbq0zelfzio7tgn8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085624</id>
      <parentid>1085622</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:09:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2988" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Plakken ==
Plakken yn de gemeente Ridderkerk:
* [[Bolnes]]
* [[Oostendam]]
* Ridderkerk 
* [[Rijsoord]]
* [[Slikkerveer]]

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarme Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>13m42h4zo5k7mqthdtj9nuummbq82iw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085625</id>
      <parentid>1085624</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:25:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>/* Plakken */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3083" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Plakken ==
Plakken yn de gemeente Ridderkerk (2022):
* [[Bolnes]] - 7.770 ynwenners
* [[Oostendam]] - 615 ynwenners
* Ridderkerk - 26.294 ynwenners
* [[Rijsoord]] - 3.015 ynwenners
* [[Slikkerveer]] - 9.405 ynwenners

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarme Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>m1ia1oiu2wbo2fdxwow16ibnxh7ahg6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085626</id>
      <parentid>1085625</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:26:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3099" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Plakken ==
Plakken yn de gemeente Ridderkerk (2022):&lt;ref name=alle/&gt;
* [[Bolnes]] - 7.770 ynwenners
* [[Oostendam]] - 615 ynwenners
* Ridderkerk - 26.294 ynwenners
* [[Rijsoord]] - 3.015 ynwenners
* [[Slikkerveer]] - 9.405 ynwenners

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarme Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>a08uqhrsvxgv1yv3w9dktxmqpwwmaqb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085638</id>
      <parentid>1085626</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T09:41:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ooiperty</username>
        <id>43511</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3115" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente yn Nederlân
| namme                 = Ridderkerk 
| ôfbyld                = 
| ôfbyldtekst           = 
| flagge                = Ridderkerk Netherlands.svg
| wapen                 = Ridderkerk wapen.svg
| kaart                 = NL - locator map municipality code GM0597 (2016).png
| kaart1                = Gem-Ridderkerk-OpenTopo.jpg
| provinsje             = [[Súd-Hollân]]
| haadplak              = Ridderkerk 
| oerflak               = 25,26 km² &lt;ref name=alle&gt;[https://allecijfers.nl/gemeente/ridderkerk/ AlleCijfers]&lt;/ref&gt;
| lân                   = 23,48 km²
| wetter                = 1,79 km²
| ynwennertal           = 47.099 &lt;small&gt;(01-01-2022)&lt;/small&gt;&lt;ref name=alle/&gt;
| befolkingstichtens    = 2.006 ynw./km²
| gemeenteried          = '''Perioade 2022—2026 (29 sitten):&lt;ref&gt;[https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/GR20220316/731149 Kiesraad]&lt;/ref&gt; {{Gemeenteried Ridderkerk}}
| boargemaster          = [[Anny Attema]]
| list                  = [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]
| oprjochte             = 
| tiidrek1              = 
| yndieling_tiidrek1    = 
| tiidrek2              = 
| yndieling_tiidrek2    = 
| tiidrek3              = 
| yndieling_tiidrek3    = 
| tiidrek4              = 
| yndieling_tiidrek4    = 
| tiidrek5              =
| yndieling_tiidrek5    = 
| ferkearsieren         = 
| netnûmer              = 0180
| postkoade             = 2981-2989 &lt;ref name=alle/&gt;
| webstee               = [https://www.ridderkerk.nl/ www.ridderkerk.nl]
}}
'''Ridderkerk''' is in [[wenkearn|plak]] en [[gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Súd-Hollân]]. Yn 2022 hat de gemeente neffens it [[Sintraal Buro foar de Statistyk|CBS]] likernôch 47.000 ynwenners.

Ridderkerk leit op it eilân [[Iselmonde]] en grinzet oan de gemeenten [[Krimpenerwaard]], [[Molelannen]], [[Alblasserdam]], [[Hendrik-Ido-Ambacht]], [[Zwijndrecht (Nederlân)|Zwijndrecht]], [[Barendrecht]] en [[Rotterdam (gemeente)|Rotterdam]], en oan de rivieren de [[Nije Maas]], [[Noard (rivier)|Noard]] en it [[Waaltsje]].

Der binne grutte strang [[grifformeard]]e tsjerken.

== Plakken ==
Plakken yn de gemeente Ridderkerk (2022):&lt;ref name=alle/&gt;
* [[Bolnes]] - 7.770 ynwenners
* [[Oostendam]] - 615 ynwenners
* Ridderkerk - 26.294 ynwenners
* [[Rijsoord]] - 3.015 ynwenners
* [[Slikkerveer]] - 9.405 ynwenners

== Untwikkeling ynwennertal ==
Befolkingsûntwikkeling sûnt 1996:&lt;ref name=alle/&gt;

{| class=&quot;wikitable&quot; 
|-
! Jier !! Ynwenners
|-
| 2022 || 47.099
|-
| 2020 || 46.189
|-
| 2015 || 45.149
|-
| 2010 || 44.746
|-
| 2005 || 45.106
|-
| 2000 || 46.839
|-
| 1996 || 46.650
|-
|}

== Keppelingen om utens ==
* [https://www.ridderkerk.nl/ Webstee fan de gemeente]
* [https://www.plaatsengids.nl/ridderkerk Plaatsengids.nl]

[[Ofbyld:Singelkerk vanaf Kerkpad.jpg|left|thumb|Herfoarme Singeltsjerke]]

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|51_52_N_4_36_E_type:city_scale:16_region:NL|51° 52' NB, 4° 36' EL}}
{{GemeentenSúd-Hollân}}

[[Kategory:Ridderkerk| ]]
[[Kategory:Plak yn Ridderkerk]]
[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>g7et09vm1k84umvri1vg9huzdhxotbj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Ridderkerk</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159952</id>
    <revision>
      <id>1085612</id>
      <timestamp>2022-08-02T07:14:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37" xml:space="preserve">[[Kategory:Gemeente yn Súd-Hollân]]</text>
      <sha1>3w2qnc2iv4pgfxet4qbpncmr6c7vw51</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Plak yn Ridderkerk</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159953</id>
    <revision>
      <id>1085615</id>
      <timestamp>2022-08-02T07:15:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Ridderkerk]] [[Kategory:Plak yn Súd-Hollân|Ridderkerk]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="68" xml:space="preserve">[[Kategory:Ridderkerk]]
[[Kategory:Plak yn Súd-Hollân|Ridderkerk]]</text>
      <sha1>k20u1lsf1v8ehc8thx9nn1ysq2y8xlg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Berjocht:Gemeenteried Ridderkerk</title>
    <ns>10</ns>
    <id>159954</id>
    <revision>
      <id>1085618</id>
      <timestamp>2022-08-02T07:47:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size:11px; width:100%; text-align:center;&quot;  | style=&quot;width:70px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij 18PLUS&quot; | Partij 18PLUS  | style=&quot;width:50px; background:#E95F0F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Steatkundich Grifformearde Partij&quot; | [[SGP]]   | style=&quot;width:40px; background:#E2001A; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij fan de Arbeid&quot; | [[PvdA]]  + | styl...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1472" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size:11px; width:100%; text-align:center;&quot;

| style=&quot;width:70px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij 18PLUS&quot; | Partij 18PLUS

| style=&quot;width:50px; background:#E95F0F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Steatkundich Grifformearde Partij&quot; | [[SGP]] 

| style=&quot;width:40px; background:#E2001A; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij fan de Arbeid&quot; | [[PvdA]]  +
| style=&quot;width:40px; background:#39A935; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;GrienLinks&quot; | [[GL]]

| style=&quot;width:30px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Leefbaar Ridderkerk&quot; | Leefbaar R'kerk

| style=&quot;width:30px; background:#00A7EB; color:#072E65; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;KristenUny&quot; | [[CU]]

| style=&quot;width:20px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Echt voor Ridderkerk&quot; | Echt voor R'kerk

| style=&quot;width:20px; background:#3CB371; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Kristen Demokratysk Appèl&quot; | [[CDA]]

| style=&quot;width:20px; background:#FF7609; color:#0D1D6F; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy&quot; | [[VVD]]

| style=&quot;width:10px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Burger op 1&quot; | Burger op 1

|-
| 7
| 5
| 4
|
| 3
| 3
| 2
| 2
| 2
| 1
|}
&lt;noinclude&gt;
[[Kategory:Ridderkerk|~]]
&lt;noinclude/&gt;</text>
      <sha1>nynfa3573bccjsmug73rfgav1fw4u4r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085619</id>
      <parentid>1085618</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T07:49:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Njryigtuhfr</username>
        <id>43510</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1473" xml:space="preserve">{| class=&quot;infobox&quot; style=&quot;font-size:11px; width:100%; text-align:center;&quot;

| style=&quot;width:70px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij 18PLUS&quot; | Partij 18PLUS

| style=&quot;width:50px; background:#E95F0F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Steatkundich Grifformearde Partij&quot; | [[SGP]] 

| style=&quot;width:40px; background:#E2001A; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Partij fan de Arbeid&quot; | [[PvdA]] +
| style=&quot;width:40px; background:#39A935; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;GrienLinks&quot; | + [[GL]]

| style=&quot;width:30px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Leefbaar Ridderkerk&quot; | Leefbaar R'kerk

| style=&quot;width:30px; background:#00A7EB; color:#072E65; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;KristenUny&quot; | [[CU]]

| style=&quot;width:20px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Echt voor Ridderkerk&quot; | Echt voor R'kerk

| style=&quot;width:20px; background:#3CB371; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Kristen Demokratysk Appèl&quot; | [[CDA]]

| style=&quot;width:20px; background:#FF7609; color:#0D1D6F; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy&quot; | [[VVD]]

| style=&quot;width:10px; background:#35639F; color:white; text-align:center; cursor:help;&quot; title=&quot;Burger op 1&quot; | Burger op 1

|-
| 7
| 5
| 4
|
| 3
| 3
| 2
| 2
| 2
| 1
|}
&lt;noinclude&gt;
[[Kategory:Ridderkerk|~]]
&lt;noinclude/&gt;</text>
      <sha1>71jnr77b33sck199u9hyodulpp0fe1x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hans Brian</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159955</id>
    <revision>
      <id>1085627</id>
      <timestamp>2022-08-02T08:31:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Hans Brian</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3408" xml:space="preserve">{{Telefyzje- of radiopersoanlikheid
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Johannes Franciscus Maria Brian
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[19 jannewaris]] [[1940]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[7 juny]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Son (Nederlân)|Son]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| wurksum as                   = [[ferslachjouwer|Sport kommentator]]
| medium                       = [[tillefyzje]]
| wurksum by                   = [[NOS]]
| bekend fan                   = 
| jierren aktyf                = [[1976]]-[[2005]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = 
| echte namme          =
| bynamme              = 
| nasjonaliteit        = 
| bertedatum           = 
| berteplak            = 
| stjerdatum           = 
| stjerplak            = 
| etnisiteit           =
| regionale identiteit = 
| grutte               = 
| gewicht              = 
| sport                = [[Rugby]]
| ûnderdiel            = 
| trener               = Jierren 60,&lt;br&gt;bûnscoach Nederlânsk rugbyteam
| 1etitel              = 
| OS                   = 
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1956]]
| karriêre-ein         = [[1963]]
| prestaasjes          = 
| webside              = 
}}'''Johannes Franciscus Maria (Hans) Brian''' ([[Amsterdam]], [[19 jannewaris]] [[1940]] – [[Son (Nederlân)|Son]], [[7 juny]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[rugby]]er, - coach, sportsjoernalist, sportkommentator en telefyzjepresintator.

==Karriêre==
Brian spile fan [[1956]] ôf rugby by ''AAC'' en kaam fan [[1959]] ôf út foar it Nederlânske rugbyteam. Yn [[1963]] moast er fanwegen in blessuere ophâlde. Hy die de [[Academie voor Lichamelijke Opvoeding|ALO]] en wie yn de jierren 1960 bûnscoach fan it Nederlânske rugbyteam. Ek sette er him yn foar de begelieding fan rugbytrainers en - skiedsrjochters. Yn [[1970]] gie Brian op de sportredaksje fan [[De Telegraaf]] wurkjen. Yn 1976 makke hy de oerstap nei de [[NOS]]. Dêr waard Brian sportkommentator en hie njonken rugby ek [[hockey]] as spesjalisaasje wêrby't hy ferskate grutte finales bekommentariearre. Ek wie er fêste kommentator by [[tafeltennis]], [[badminton]] en auto- en motorsport; de [[TT Assen]], [[Formule 1]] en [[Dakar-rally|Parys-Dakar]]. Hjirneist wie er earst wurksum as [[gymlearaar]] ûnder oare op in [[middelbere skoalle]] yn [[Eindhoven]]. En dêrnei hie er in stêffunksje op de kommunikaasje-ôfdieling fan [[DAF (fabrikant)|DAF]]. Tussen [[1985]] en [[1987]] presenteerde Brian voor de [[NCRV]] de spelshow ''It's All in the Game''. Yn [[2005]] hold er op by de NOS. Brian waard yn [[2007\\ lid fan fertsjinste fan de [[Nederlânske Rugby Bûn]] en yn [[2016]] waard dat opwurdearre ta earelid. Hy wie ek yn 2004 beneamd ta lid fan fertsjinste fan de [[Keninklike Nederlânske Hockey Bûn|KNHB]].

{{DEFAULTSORT:Brian, Hans}}
[[Kategory:Nederlânsk rugbyer]]
[[Kategory:Nederlânsk sportferslachjouwer]]
[[Kategory:NOS-wurknimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1940]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>6kb40epmo1sd4k3l1wkelew4nic9p1p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085628</id>
      <parentid>1085627</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T08:33:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>kat</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3416" xml:space="preserve">{{Telefyzje- of radiopersoanlikheid
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Johannes Franciscus Maria Brian
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[19 jannewaris]] [[1940]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[7 juny]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Son (Nederlân)|Son]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| wurksum as                   = [[ferslachjouwer|Sport kommentator]]
| medium                       = [[tillefyzje]]
| wurksum by                   = [[NOS]]
| bekend fan                   = 
| jierren aktyf                = [[1976]]-[[2005]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}{{Ynfoboks sporter
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| ôfbyldingtekst       = 
| echte namme          =
| bynamme              = 
| nasjonaliteit        = 
| bertedatum           = 
| berteplak            = 
| stjerdatum           = 
| stjerplak            = 
| etnisiteit           =
| regionale identiteit = 
| grutte               = 
| gewicht              = 
| sport                = [[Rugby]]
| ûnderdiel            = 
| trener               = Jierren 60,&lt;br&gt;bûnscoach Nederlânsk rugbyteam
| 1etitel              = 
| OS                   = 
| PS                   = 
| ekstra               = 
| debút                = [[1956]]
| karriêre-ein         = [[1963]]
| prestaasjes          = 
| webside              = 
}}'''Johannes Franciscus Maria (Hans) Brian''' ([[Amsterdam]], [[19 jannewaris]] [[1940]] – [[Son (Nederlân)|Son]], [[7 juny]] [[2022]]) wie in [[Nederlân|Nederlânsk]] [[rugby]]spiler, - coach, sportsjoernalist, sportkommentator en telefyzjepresintator.

==Karriêre==
Brian spile fan [[1956]] ôf rugby by ''AAC'' en kaam fan [[1959]] ôf út foar it Nederlânske rugbyteam. Yn [[1963]] moast er fanwegen in blessuere ophâlde. Hy die de [[Academie voor Lichamelijke Opvoeding|ALO]] en wie yn de jierren 1960 bûnscoach fan it Nederlânske rugbyteam. Ek sette er him yn foar de begelieding fan rugbytrainers en - skiedsrjochters. Yn [[1970]] gie Brian op de sportredaksje fan [[De Telegraaf]] wurkjen. Yn 1976 makke hy de oerstap nei de [[NOS]]. Dêr waard Brian sportkommentator en hie njonken rugby ek [[hockey]] as spesjalisaasje wêrby't hy ferskate grutte finales bekommentariearre. Ek wie er fêste kommentator by [[tafeltennis]], [[badminton]] en auto- en motorsport; de [[TT Assen]], [[Formule 1]] en [[Dakar-rally|Parys-Dakar]]. Hjirneist wie er earst wurksum as [[gymlearaar]] ûnder oare op in [[middelbere skoalle]] yn [[Eindhoven]]. En dêrnei hie er in stêffunksje op de kommunikaasje-ôfdieling fan [[DAF (fabrikant)|DAF]]. Tussen [[1985]] en [[1987]] presenteerde Brian voor de [[NCRV]] de spelshow ''It's All in the Game''. Yn [[2005]] hold er op by de NOS. Brian waard yn [[2007\\ lid fan fertsjinste fan de [[Nederlânske Rugby Bûn]] en yn [[2016]] waard dat opwurdearre ta earelid. Hy wie ek yn 2004 beneamd ta lid fan fertsjinste fan de [[Keninklike Nederlânske Hockey Bûn|KNHB]].

{{DEFAULTSORT:Brian, Hans}}
[[Kategory:Nederlânsk rugbyspiler]]
[[Kategory:Nederlânsk sportferslachjouwer]]
[[Kategory:NOS-wurknimmer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1940]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>qjjwg24dop0b9lgvt4985j7ihakiald</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Nederlânsk rugbyspiler</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159956</id>
    <revision>
      <id>1085629</id>
      <timestamp>2022-08-02T08:33:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Kategory:Nederlânsk rugbyspiler</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="69" xml:space="preserve">[[Kategory:Nederlânsk sporter|Rugbyspiler]]
[[Kategory:Rugbyspiler]]</text>
      <sha1>c9ln8u080mrg9kasd1tc1g5desqr6nh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Philip Baker Hall</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159957</id>
    <revision>
      <id>1085632</id>
      <timestamp>2022-08-02T08:58:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Philip Baker Hall</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2106" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Philip Baker Hall at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg
| ôfbyldingstekst              = Philip Baker Hall (2009)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Philip Baker Hall
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[10 septimber]] [[1931]]
| berteplak                    = [[Toledo (Ohio)|Toledo]]
| stoarn                       = [[13 juny]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Glendale (Kalifornje)|Glendale]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1970]]-[[2022]] 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Philip Baker Hall''' ([[Toledo (Ohio)|Toledo]] [[Ohio]], [[10 septimber]] [[1931]] – [[Glendale (Kalifornje)|Glendale]] [[Kalifornje]], [[13 juny]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[akteur]]. Hy waard yn [[1998]] nominearre foar in [[Independent Spirit Award]] foar syn haadrol yn de misdie-dramafilm [[Hard Eight]] en yn [[2006]] foar in [[Satellite Award]] foar syn byrol yn de komeedzjesearje [[The Loop (telefyzjesearje)|The Loop]]. Baker Hall waard yn 1998 ek nominearre foar in [[Screen Actors Guild Award]] Tegearre mei de hiele cast fan [[Boogie Nights (film)|Boogie Nights]] en nochris yn [[2002]] mei dy fan [[Magnolia (film)|Magnolia]].

==Karriêre==
Baker Hall makke yn [[1970]] syn film - en akteardebút as ''Heit Reis'' yn de dramafilm [[Cowards]]. Sûnt spile er rollen yn mear as sechstich oare films, mear as njoggentich ynklusyf dy yn telefyzjefilms. Op telefyzjemêd liet Baker Hall him sawisa ek net ûnbetuge, want hy ferskynde as wjerkommend personaazje yn mear as fyftich ôfleveringen fan mear as tsien ferskillende telefyzjesearjes. Ek hie er gastroltsjes foar ien kear yn mear as 35 oare searjes.

Sirico ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 90 jier.

{{DEFAULTSORT:Baker Hall, Philip}}
[[Kategory:Amerikaansk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Amerikaansk filmakteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1931]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>bvk446z5sfvjgjt2ygunkokhh7ge75b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alec John Such</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159958</id>
    <revision>
      <id>1085637</id>
      <timestamp>2022-08-02T09:16:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Alec John Such</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1823" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Alec John Such
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[14 novimber]] [[1951]]
| berteplak                    = [[Yonkers (New York)|Yonkers]]
| stoarn                       = [[4 juny]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Horry County (Súd-Karolina)|Horry County]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = [[Hardrock]]
| ynstrumint                   = Basgitaar
| sjongtaal                    = 
| grutste hit(s)               = [[You Give Love a Bad Name]],&lt;br&gt;[[Always (Liet fan Bon Jovi)|Always]]
| jierren aktyf                = [[1983]]–[[1994]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Alec John Such''' ([[Yonkers (New York)|Yonkers]] [[New York (steat)|New York]],  [[14 novimber]] [[1951]] – [[Horry County]] [[Súd-Karolina]], [[4 juny]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]] [[bassist]]. Hy waard benammen bekend fan de band [[Bon Jovi]]. 

Foardat er him by Bon Jovi oansleat spile Such earder mei [[Richie Sambora]] by ''Message'' en by ''Phantom's Opera'' mei [[Tico Torres]]. Yn [[1994]] ferliet hy de band en is nea offisjeel ferfongen. Syn ûnoffisjele ferfanger is [[Hugh McDonald]].

Nei syn Bon Jovi-tiid waard Alec John Such manager fan in pear lokale bands út [[Nij-Jersey]] en wie dêrneist eigener fan in motorsaak yn [[New York (stêd)|New York]].

Such ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 70 jier. 

{{DEFAULTSORT:Such, Alec John}}
[[Kategory:Amerikaansk bassist]]
[[Kategory:Amerikaansk hardrock-artyst]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1951]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>omis2qjxmjcgribc5ldqi9matafm6ih</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ric Parnell</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159959</id>
    <revision>
      <id>1085639</id>
      <timestamp>2022-08-02T10:05:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Ric Parnell</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3287" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = 
| ôfbyldingstekst              = 
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = 
| nasjonaliteit                = {{GBRnasj}}
| berne                        = [[13 augustus]] [[1951]]
| berteplak                    = [[Hammersmith]]
| stoarn                       = [[1 maaie]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Missoula (Montana)|Missoula]] {{Flagge US}}
| etnisiteit                   = {{ENGetn}}
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = [[Hardrock]]
| ynstrumint                   = [[Drums]]
| sjongtaal                    = 
| grutste hit(s)               = 
| jierren aktyf                = [[1968]]–[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Ric Parnell''' ([[Hammersmith]], [[13 augustus]] [[1951]] - [[Missoula (Montana)|Missoula]] [[Montana]] [[Feriene Steaten]], [[1 maaie]] [[2022]]) wie in [[Ingelân|Ingelsk]] [[drummer]]. Hy waard bekend as drummer fan [[Atomic Rooster]]. Mar Parnell is it bêst bekend fanwegen syn rol as de drummer ''Mick Shrimpton'' yn de cultfilm [[This Is Spinal Tap]].

Yn [[1970]] wie er lid fan de [[hardrock]]band ''Horse'', dy 't ien album opnaam foardat er út inoar gie. Koart dêrnei kaam er efkes ta de progressive [[Rockmuzyk|rockband]] Atomic Rooster, wêrnei't er nei mar twa moanne by de band wei gie. Tsjin de ein fan [[1971]] waard er útnûge om him wer by Atomic Rooster te foegjen, diskear bleau er lang genôch om op de lêste twa albums fan de band te spyljen.

Nei't Atomic Rooster ta in ein kaam wie, foege Parnell him by de [[Itaalje|Italjaanske]] band ''Tritons'', nei Tritons wie Par-mei-oprjochter fan de Italiaanske prog-rockband ''Ibis''. Parnell wie de drummer en mei-tekstskriuwer fan harren album út [[1974]], ''Sun Supreme''. Parnell ferliet de band foardat it twadde album útkaam.

Yn 1975 wie Parnell lid fan de mear pop/rock-oriïntearre band ''Stars'', dy't in album sûnder titel útbrocht foardat ek dizze band útelkoar gie. Dat waard folge troch in perioade fan twa albums as drummer fan de Italjaansk/Britske jazzfusionband ''Nova'' yn [[1977]] en [[1978]]. Nei't er Nova ferlitten hie, bleau Parnell yn de jierren santich en tachtich foar ferskate oare bands en artysten spyljen.

Parnells grutte trochbraak kaam yn [[1984]] doe't er de rol fan ''Mick Shrimpton'' spile yn de mockumentary This Is Spinal Tap. Syn karakter wie ien fan in lange rige ûngelokkige drummers dy 't allegearre omkomme troch bûtenissige ûngelokken, Parnells karakter Mick Shrimpton kaam troch brân om it libben.

Spinal Tap waard in echte band, naam in soundtrackalbum op en promoatte de film mei liveshows. Om't it karakter fan Parnell ''Mick Shrimpton'' ferstoar yn This Is Spinal Tap, Naam Parnell foar de optredens nei it útbringen fan de film de rol fan syn ''&quot;twillingbroer&quot;'' drummer Ric Shrimpton oan. Dit gie troch op it reünyalbum ''Break Like the Wind'' fan de band út [[1992]] en de byhearrende toernee.

Parnell ferstoar yn 2022 yn de âldens fan 70 jier. 

{{DEFAULTSORT:Parnell, Ric}}
[[Kategory:Ingelsk drummer]]
[[Kategory:Ingelsk hardrock-artyst]]
[[Kategory:Ingelsk akteur]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1951]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>tq6wv3al1d6s51oi0rvieionn2y1k65</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eric Schneider</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159960</id>
    <revision>
      <id>1085640</id>
      <timestamp>2022-08-02T10:26:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Eric Schneider</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2802" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Erik Schneider , opdracht GPD, kop, Bestanddeelnr 928-9754 (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Erik Schneider (1977)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Eric Schneider
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[30 augustus]] [[1934]]
| berteplak                    = [[Batavia]]
| stoarn                       = [[23 maaie]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Clamecy (Nièvre)|Clamecy]] {{Flagge FR}}
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1960]]-[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Eric Schneider''' ([[Batavia]], [[30 augustus]] [[1934]] - [[Clamecy (Nièvre)|Clamecy]] [[Frankryk]], [[23 maaie]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]sk [[akteur]] en [[toaniel]][[skriuwer]]. Hy wie de broer fan de diplomaat [[Carel Jan Schneider]], dy't as skriuwer bekend waard ûnder it pseudonym ''F. Springer''.

==Karriêre==
Syn legere skoaltiid brocht Eric Schneider troch yn in [[Jappekampen yn Nederlânsk-Ynje|Japansk ynterneringskamp]]. Yn [[1947]] kaam er nei Nederlân dêr't er, nei in jier yntinsyf thúsûnderwiis troch syn heit, de [[Hegere Boargerskoalle|HBS]] trochrûn. Yn [[1956]] waard er oannommen op de ''Toanielakademy Maastricht'', dêr't er yn [[1960]] eineksamen die. Schneider debutearre yn 1960 op it toaniel. Hy spile dêrnei mear as hûndert, foar it meastepart, haadrollen by gâns toaniel selskippen. Schneider spile yn [[1965]] de haadrol yn de Nederlânske spylfilm [[10.32 (film)|10.32]]. Dêrnei spile er noch yn tal fan telefyzje - en filmproduksjes. Yn [[2010]] wie er te sjen as de âlde Prins Bernhard yn de telefyzjesearje [[Bernhard, schavuit van Oranje]]. Yn [[2012]] fertolke Schneider wer de rol fan de âlde Prins Bernhard yn de telefyzjesearje [[Beatrix, Oranje onder vuur]]. 

Schneider wie ek aktyf as regisseur. Dêrneist lei er fan [[1994]] ôf syn toanieloantinkens fêst yn tekeningen. Schneider skreau in tal toanielstikken. Inkelde titels binne: ''Tweelicht'', ''Rinkelrooien'', ''De stilte aan de andere kant van de weg'', ''Theodoor, een total loss'' en ''Nocturne'', een bittere komeedzje. Yn augustus [[2013]] ferskynde syn earste roman mei de titel ''Een tropyske herinnering'' bij Uitgeverij Cossee. Yn [[2020]] ferskynde it boek ''Een relaas van vriendschap en liefde''.

{{DEFAULTSORT:Schneider, Eric}}
[[Kategory:Nederlânsk toanielakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielregisseur]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk romanskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1934]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>bqymmhyojxqo65nu6bqz4cblolqngsc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085645</id>
      <parentid>1085640</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:47:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>oanfolling</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2889" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Erik Schneider , opdracht GPD, kop, Bestanddeelnr 928-9754 (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Erik Schneider (1977)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Eric Schneider
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[30 augustus]] [[1934]]
| berteplak                    = [[Batavia]]
| stoarn                       = [[23 maaie]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Clamecy (Nièvre)|Clamecy]] {{Flagge FR}}
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = [[1960]]-[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Eric Schneider''' ([[Batavia]], [[30 augustus]] [[1934]] - [[Clamecy (Nièvre)|Clamecy]] [[Frankryk]], [[23 maaie]] [[2022]]) wie in [[Nederlân]]sk [[akteur]] en [[toaniel]][[skriuwer]]. Hy wie de broer fan de diplomaat [[Carel Jan Schneider]], dy't as skriuwer bekend waard ûnder it pseudonym ''F. Springer''.

==Karriêre==
Syn legere skoaltiid brocht Eric Schneider troch yn in [[Jappekampen yn Nederlânsk-Ynje|Japansk ynterneringskamp]]. Yn [[1947]] kaam er nei Nederlân dêr't er, nei in jier yntinsyf thúsûnderwiis troch syn heit, de [[Hegere Boargerskoalle|HBS]] trochrûn. Yn [[1956]] waard er oannommen op de ''Toanielakademy Maastricht'', dêr't er yn [[1960]] eineksamen die. Schneider debutearre yn 1960 op it toaniel. Hy spile dêrnei mear as hûndert, foar it meastepart, haadrollen by gâns toaniel selskippen. Schneider spile yn [[1965]] de haadrol yn de Nederlânske spylfilm [[10.32 (film)|10.32]]. Dêrnei spile er noch yn tal fan telefyzje - en filmproduksjes. Yn [[2010]] wie er te sjen as de âlde Prins Bernhard yn de telefyzjesearje [[Bernhard, schavuit van Oranje]]. Yn [[2012]] fertolke Schneider wer de rol fan de âlde Prins Bernhard yn de telefyzjesearje [[Beatrix, Oranje onder vuur]]. 

Schneider wie ek aktyf as regisseur. Dêrneist lei er fan [[1994]] ôf syn toanieloantinkens fêst yn tekeningen. Schneider skreau in tal toanielstikken. Inkelde titels binne: ''Tweelicht'', ''Rinkelrooien'', ''De stilte aan de andere kant van de weg'', ''Theodoor, een total loss'' en ''Nocturne'', een bittere komeedzje. Yn augustus [[2013]] ferskynde syn earste roman mei de titel ''Een tropyske herinnering'' bij Uitgeverij Cossee. Yn [[2020]] ferskynde it boek ''Een relaas van vriendschap en liefde''.

Schneider ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 87 jier, oan de gefolgen fan in fal.

{{DEFAULTSORT:Schneider, Eric}}
[[Kategory:Nederlânsk toanielakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielregisseur]]
[[Kategory:Nederlânsk toanielskriuwer]]
[[Kategory:Nederlânsk romanskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1934]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>qf9bzvug80xt0pptsjo6zvmyaw6aue5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ronnie Hawkins</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159961</id>
    <revision>
      <id>1085646</id>
      <timestamp>2022-08-02T10:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Ronnie Hawkins</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1744" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = Ronnie Hawkins.jpg
| ôfbyldingstekst              = Ronnie Hawkins (2014)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Ronald Cornett Hawkins
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[10 jannewaris]] [[1935]]
| berteplak                    = [[Huntsville (Arkansas)|Huntsville]]
| stoarn                       = [[29 maaie]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Peterborough (Ontario)|Peterborough]] {{Flagge CA}}
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = [[Rock-'n-roll]],&lt;br&gt;[[Blues]]
| ynstrumint                   = 
| sjongtaal                    = [[Ingelsk]]
| grutste hit(s)               = 
| jierren aktyf                = [[1956]]–[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Ronald Cornett (Ronnie) Hawkins'''  ([[Huntsville (Arkansas)|Huntsville]] [[Arkansas]], [[10 jannewaris]] [[1935]] – [[Peterborough (Ontario)|Peterborough]] [[Ontario]] [[Kanada]], [[29 maaie]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Rock-'n-roll]]-artyst. Hy begûn syn karriêre yn Arkansas, Feriene Steaten, mar bruts pas echt troch doe 't er nei Ontario, Kanada ôfreizge. Hawkins hat yn totaal mear as fiifentweintich albums opnommen. Relatyf bekende nûmers binne ''[[Who Do You Love?]]'', ''[[Hey Bo Diddley]]'', en [[Susie Q]], de lêste skreaun troch syn neef [[Dale Hawkins]]. Hawkins ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 87 jier.

{{DEFAULTSORT:Dio, Ronnie James}}
[[Kategory:Amerikaansk sjonger]]
[[Kategory:Amerikaansk blues-artyst]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1935]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>ei3730i6qf48ifga7f843m5cotoxqku</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085647</id>
      <parentid>1085646</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T10:50:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>defaultsort</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1742" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = Ronnie Hawkins.jpg
| ôfbyldingstekst              = Ronnie Hawkins (2014)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Ronald Cornett Hawkins
| nasjonaliteit                = {{USAnasj}}
| berne                        = [[10 jannewaris]] [[1935]]
| berteplak                    = [[Huntsville (Arkansas)|Huntsville]]
| stoarn                       = [[29 maaie]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Peterborough (Ontario)|Peterborough]] {{Flagge CA}}
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = [[Rock-'n-roll]],&lt;br&gt;[[Blues]]
| ynstrumint                   = 
| sjongtaal                    = [[Ingelsk]]
| grutste hit(s)               = 
| jierren aktyf                = [[1956]]–[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Ronald Cornett (Ronnie) Hawkins'''  ([[Huntsville (Arkansas)|Huntsville]] [[Arkansas]], [[10 jannewaris]] [[1935]] – [[Peterborough (Ontario)|Peterborough]] [[Ontario]] [[Kanada]], [[29 maaie]] [[2022]]) wie in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[Rock-'n-roll]]-artyst. Hy begûn syn karriêre yn Arkansas, Feriene Steaten, mar bruts pas echt troch doe 't er nei Ontario, Kanada ôfreizge. Hawkins hat yn totaal mear as fiifentweintich albums opnommen. Relatyf bekende nûmers binne ''[[Who Do You Love?]]'', ''[[Hey Bo Diddley]]'', en [[Susie Q]], de lêste skreaun troch syn neef [[Dale Hawkins]]. Hawkins ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 87 jier.

{{DEFAULTSORT:Hawkins, Ronnie}}
[[Kategory:Amerikaansk sjonger]]
[[Kategory:Amerikaansk blues-artyst]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1935]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>71iludww7xgltzi7ypmhpr3cw4tyzdw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Magadan (oblast)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159962</id>
    <revision>
      <id>1085650</id>
      <timestamp>2022-08-02T10:54:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) | namme                       = Magadan oblast &lt;small&gt;Магаданская область&lt;/small&gt; | ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Magadan Oblast.svg|300px]] | flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Magadan Oblast.svg|80px]] | wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Magadan oblast.svg|50px]] | soarte gebiet               = [[Oblast]] | ynwennertal                 = 137.767 &lt;small&gt;(20...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8196" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Magadan oblast
&lt;small&gt;Магаданская область&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Magadan Oblast.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Magadan Oblast.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Magadan oblast.svg|50px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 137.767 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 462.464 km²
| befolkingstichtens          = 0,3 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Fiere Easten|Fiere Easten]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Fiere Easten|Fiere Easten]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Magadan]]
| grutste plak                = Magadan
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 81,49% &lt;br&gt; Oekraïners 6,28% &lt;br&gt; Evenen 1,68%, Tataren 0,9% &lt;br&gt; Wyt-Russen 0,70% &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   =  
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 3 desimber 1953
| tiidsône                    = UTC+11:00, MSK+8
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|62_54_00_N_153_42_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 54' N 153° 42' E}} 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.magadan.ru/ www.magadan.ru]
}}
De '''oblast Magadan''' ([[Russysk]]: Магаданская область; ''Magadanskaja oblast'') is in [[oblast|bestjoersdistrikt]] yn it easten fan [[Ruslân]].

It gebiet is tige tin befolke en mear as de helte fan alle ynwenners wenje yn de haadstêd mei deselde namme. 
== Geografy ==
De oblast leit oan de [[See fan Ochotsk]] en omfiemet in diel fan it [[East-Sibearyske Berchlân]], fral it [[Kolymaberchtme]]. Likernôch de helte fan it gebiet ûntwettert op de See fan Ochtotsk, de oare helte op de [[Kolyma (rivier)|Kolyma]]. It oerflak is mei 462.464 km² net folle grutter as [[Sweden]]. 

== Befolking ==
De Russyske kolonisaasje sette yn de 17e iuw útein. Yn de [[Sovjet-Uny]] stie dit diel fan it lân op in minne namme troch it grutte tal strafkampen. De stêd Magadan waard yn 1939 stifte as in stasjon, dêr't twangarbeiders fierder nei de minen transportearre waarden. Folle mear as oare gebieten fan de Russyske Federaasje wenje de measte minsken yn de oblast Magadan yn stêden. Yn 2020 wie dat 97,73%.

It al tin befolke gebiet hat sûnt 1989 in hiel soad ynwenners ferlern. Fan 1989 oant 2010 rûn it ynwennertal mei wol 60% tebek. Ek minderheden lykas Oekraïners, Wyt-Russen en Tataren binne yn grutte tallen ferhûze.

Oant yn de tiid fan [[Joazef Stalin]] wennen der hast gjin minsken. By in earste folkstelling yn de Sovjet-Uny wennen yn it hiele gebiet mar 7000 minsken. De befolking naam troch de deportaasje fan twangarbeiders ta en neffens de folkstelling fan 1939 wennen der al 149.712 minsken.

=== Befolkingsûntwikkeling ===
Sûnt de ûntbining fan de Sovjet-Uny binne hiele doarpen ûntfolke. Ek de stedsbefolking is sûnt 1989 sterk ôfnommen. It oandiel fan de stedske befolking yn de oblast is lykwols wol tanommen.

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !! 1927 || 1930 || 1940 || 1950 || 1961 || 1970 || 1980 || 1990 || 2000 || 2010 || 2020 || 2022
|-
| '''Ynwennertal*''' || 12.000 || 20.200 ||  178.000  || 161.700 || 245.000 || 352.481 || 478.000 || 390.276 || 201.974 || 156.996 || 140.149 || 137.767
|}
&lt;small&gt;* Ynwennertallen binne ôfkomstich fan it Russysktalige lemma, oproppen op 2 augustus 2022&lt;/small&gt;

=== Ynhiemske befolking ===
Foar de [[Oktoberrevolúsje]] bestie de befolking fan it gebiet hast allinne út de oarspronklike bewenners, ek al hearde it gebiet doe al mear as 200 jier by it Russyske Ryk. Nei't Stalin mei de deportaasje nei de strafkampen begûn en it ûntdekken fan grûnstoffen feroare dat. Tsjintwurdich foarmet de ynhiemske befoking mar in lytse minderheid fan likernôch 6.000 minsken (2002: 5995, 2010: 5854).   

== Ekonomy ==
Mynbou is de belangrykse pylder fan de ekonomy fan it gebiet. Benammen goud, sulver en tin wurdt fûn. Ek is de fiskerij en de enerzjywinning fan belang. 

== Stêden ==
Yn de oblast is der njonken Magadan noch de stêd Sûsûman. Dêrnjonken wiene der noch 28 plakken mei in stedsk karakter, mar troch it tebekrinnende ynwennertal hawwe guon dêrfan dy status yntusken formeel ferlern.

{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|+ Gruttere plakken
|- class=&quot;hintergrundfarbe5&quot;
! Stêd */ Delsetting mei stedsk karakter
! Russysk
! Ynwennertal (1989)
! Ynwennertal
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Jagodnoje (Magadan)|Jagodnoje]] || Ягодное || 11.024 || 2.767 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_31_25_N_149_37_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 31' N 149° 37' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Magadan]]* || Магадан || 151.652 || 91.432 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:COA Magadan, Russian Federation.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_34_00_N_150_48_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 34' N 150° 48' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Ola (plak)|Ola]] || Ола || 10.122 || 5.985 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Ola-go-coa.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_34_49_N_151_18_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 34' N 151° 18' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Omsûktsjan]] || Омсукчан || 9.873 || 3.565 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_30_52_N_155_46_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 30' N 155° 46' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Palatka (Ruslân)|Palatka]] || Палатка || 10.496 || 3.751 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|60_06_13_N_150_56_17_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|60° 06' N 150° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sokol (Magadan)|Sokol]] || Сокол || 8.011 || 4.779 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_54_58_N_150_43_46_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 54' N 150° 43' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sûsûman]]* || Сусуман || 16.818	|| 4.195 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Susuman (Magadan oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_47_00_N_148_09_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 47' N 148° 09' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Ust-Omtsjûg]] || Усть-Омчуг || 11.343 || 2.659 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|61_09_00_N_149_38_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|61° 09' N 149° 38' E}}
|}
&lt;small&gt;* Ynwennertallen binne ôfkomstich fan it Russysktalige lemma, oproppen op 2 augustus 2022&lt;/small&gt;
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Oblast Magadan]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Magadan Oblast|Magadan (oblast)}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Magadan (oblast)}}
[[Kategory:Oblast fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1953]]</text>
      <sha1>i8ei222zv1pjuijq2xb42ernwy344ym</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085651</id>
      <parentid>1085650</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:00:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8422" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Magadan oblast
&lt;small&gt;Магаданская область&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Magadan Oblast.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Magadan Oblast.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Magadan oblast.svg|50px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 137.767 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 462.464 km²
| befolkingstichtens          = 0,3 ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Federaal Distrikt Fiere Easten|Fiere Easten]]
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ekonomyske regio Fiere Easten|Fiere Easten]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Magadan]]
| grutste plak                = Magadan
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 81,49% &lt;br&gt; Oekraïners 6,28% &lt;br&gt; Evenen 1,68%, Tataren 0,9% &lt;br&gt; Wyt-Russen 0,70% &lt;small&gt;(Stân 2010)&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   =  
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 3 desimber 1953
| tiidsône                    = UTC+11:00, MSK+8
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|62_54_00_N_153_42_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 54' N 153° 42' E}} 
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.magadan.ru/ www.magadan.ru]
}}
De '''oblast Magadan''' ([[Russysk]]: Магаданская область; ''Magadanskaja oblast'') is in [[oblast|bestjoersdistrikt]] yn it easten fan [[Ruslân]].

It gebiet is tige tin befolke en mear as de helte fan alle ynwenners wenje yn de haadstêd mei deselde namme. 
== Geografy ==
[[Ofbyld:Шумел камыш, деревья гнулись... (оз. Танцующих хариусов).jpg|thumb|left|250px|''Lânskip rajon Jagodnoje'']]
De oblast leit oan de [[See fan Ochotsk]] en omfiemet in diel fan it [[East-Sibearyske Berchlân]], fral it [[Kolymaberchtme]]. Likernôch de helte fan it gebiet ûntwettert op de See fan Ochtotsk, de oare helte op de [[Kolyma (rivier)|Kolyma]]. It oerflak is mei 462.464 km² net folle grutter as [[Sweden]]. 

== Befolking ==
De Russyske kolonisaasje sette yn de 17e iuw útein. Yn de [[Sovjet-Uny]] stie dit diel fan it lân op in minne namme troch it grutte tal strafkampen. De stêd Magadan waard yn 1939 stifte as in stasjon, dêr't twangarbeiders fierder nei de minen transportearre waarden. Folle mear as oare gebieten fan de Russyske Federaasje wenje de measte minsken yn de oblast Magadan yn stêden. Yn 2020 wie dat 97,73%.

It al tin befolke gebiet hat sûnt 1989 in hiel soad ynwenners ferlern. Fan 1989 oant 2010 rûn it ynwennertal mei wol 60% tebek. Ek minderheden lykas Oekraïners, Wyt-Russen en Tataren binne yn grutte tallen ferhûze.

Oant yn de tiid fan [[Joazef Stalin]] wennen der hast gjin minsken. By in earste folkstelling yn de Sovjet-Uny wennen yn it hiele gebiet mar 7000 minsken. De befolking naam troch de deportaasje fan twangarbeiders ta en neffens de folkstelling fan 1939 wennen der al 149.712 minsken.

=== Befolkingsûntwikkeling ===
Sûnt de ûntbining fan de Sovjet-Uny binne hiele doarpen ûntfolke. Ek de stedsbefolking is sûnt 1989 sterk ôfnommen. It oandiel fan de stedske befolking yn de oblast is lykwols wol tanommen.

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !! 1927 || 1930 || 1940 || 1950 || 1961 || 1970 || 1980 || 1990 || 2000 || 2010 || 2020 || 2022
|-
| '''Ynwennertal*''' || 12.000 || 20.200 ||  178.000  || 161.700 || 245.000 || 352.481 || 478.000 || 390.276 || 201.974 || 156.996 || 140.149 || 137.767
|}
&lt;small&gt;* Ynwennertallen binne ôfkomstich fan it Russysktalige lemma, oproppen op 2 augustus 2022&lt;/small&gt;

=== Ynhiemske befolking ===
Foar de [[Oktoberrevolúsje]] bestie de befolking fan it gebiet hast allinne út de oarspronklike bewenners, ek al hearde it gebiet doe al mear as 200 jier by it Russyske Ryk. Nei't Stalin mei de deportaasje nei de strafkampen begûn en it ûntdekken fan grûnstoffen feroare dat. Tsjintwurdich foarmet de ynhiemske befoking mar in lytse minderheid fan likernôch 6.000 minsken (2002: 5995, 2010: 5854).   

== Ekonomy ==
Mynbou is de belangrykse pylder fan de ekonomy fan it gebiet. Benammen goud, sulver en tin wurdt fûn. Ek is de fiskerij en de enerzjywinning fan belang. 

== Stêden ==
Yn de oblast is der njonken Magadan noch de stêd Sûsûman. Dêrnjonken wiene der noch 28 plakken mei in stedsk karakter, mar troch it tebekrinnende ynwennertal hawwe guon dêrfan dy status yntusken formeel ferlern.
[[Ofbyld:Magadan seen from mountain.jpg|thumb|260px|''Magadan'']]
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|+ Gruttere plakken
|- class=&quot;hintergrundfarbe5&quot;
! Stêd */ Delsetting mei stedsk karakter
! Russysk
! Ynwennertal (1989)
! Ynwennertal
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Jagodnoje (Magadan)|Jagodnoje]] || Ягодное || 11.024 || 2.767 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_31_25_N_149_37_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 31' N 149° 37' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Magadan]]* || Магадан || 151.652 || 91.432 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:COA Magadan, Russian Federation.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_34_00_N_150_48_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 34' N 150° 48' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Ola (plak)|Ola]] || Ола || 10.122 || 5.985 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Ola-go-coa.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_34_49_N_151_18_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 34' N 151° 18' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Omsûktsjan]] || Омсукчан || 9.873 || 3.565 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_30_52_N_155_46_16_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 30' N 155° 46' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Palatka (Ruslân)|Palatka]] || Палатка || 10.496 || 3.751 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|60_06_13_N_150_56_17_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|60° 06' N 150° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sokol (Magadan)|Sokol]] || Сокол || 8.011 || 4.779 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_54_58_N_150_43_46_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 54' N 150° 43' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sûsûman]]* || Сусуман || 16.818	|| 4.195 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || [[Ofbyld:Coat of Arms of Susuman (Magadan oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|62_47_00_N_148_09_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|62° 47' N 148° 09' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Ust-Omtsjûg]] || Усть-Омчуг || 11.343 || 2.659 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; || &lt;center&gt;gjin&lt;/center&gt; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|61_09_00_N_149_38_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|61° 09' N 149° 38' E}}
|}
&lt;small&gt;* Ynwennertallen binne ôfkomstich fan it Russysktalige lemma, oproppen op 2 augustus 2022&lt;/small&gt;
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Oblast Magadan]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Magadan Oblast|Magadan (oblast)}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Magadan (oblast)}}
[[Kategory:Oblast fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1953]]</text>
      <sha1>2v8tx3u2it8yqthdx7iwk1v3oveq2aj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jan Rot (sjonger)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159963</id>
    <revision>
      <id>1085652</id>
      <timestamp>2022-08-02T11:22:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Jan Rot</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1540" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = Jan Rot.JPG
| ôfbyldingstekst              = Jan Rot (2008)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Jan Rot
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[25 desimber]] [[1957]]
| berteplak                    = [[Makassar]] {{Flagge ID}}
| stoarn                       = [[22 april]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Rotterdam]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = 
| ynstrumint                   = [[Gitaar]],&lt;br&gt;[[Piano]]
| sjongtaal                    = [[Ingelsk]],&lt;br&gt;[[Nederlânsk]]
| grutste hit(s)               = 
| jierren aktyf                = [[1978]]–[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Jan Rot'''  ([[Makassar]] [[Yndoneezje]], [[25 desimber]] [[1957]]] – [[Rotterdam]], [[22 april]] [[2022]]) wie in Nederlânske sjonger, komponist, tekstdichter en kollumnist. Hy waard musikus yn [[1978]], mar in trochbraak bleau ynearsten út. Hy die wurk foar ferskate media en teätertournees. Yn de jierren nei [[2000]] waard er oersetter fan hits fan oaren en wertaler fan ferneamde wurken út de klassike muzyk. Hawkins ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 64 jier, oan de gefolgen fan [[kanker]]

{{stobbe-muzyk}}

{{DEFAULTSORT:Rot, Jan}}
[[Kategory:Nederlânsk sjonger]]
[[Kategory:Nederlânsk lietsjesskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1957]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>c829n8522pgqfxnjbw5mk0tjd540vsj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085653</id>
      <parentid>1085652</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:22:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>kat</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1539" xml:space="preserve">{{Sjonger of muzikant
| ôfbylding                    = Jan Rot.JPG
| ôfbyldingstekst              = Jan Rot (2008)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Jan Rot
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[25 desimber]] [[1957]]
| berteplak                    = [[Makassar]] {{Flagge ID}}
| stoarn                       = [[22 april]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Rotterdam]]
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| sjenre                       = 
| ynstrumint                   = [[Gitaar]],&lt;br&gt;[[Piano]]
| sjongtaal                    = [[Ingelsk]],&lt;br&gt;[[Nederlânsk]]
| grutste hit(s)               = 
| jierren aktyf                = [[1978]]–[[2022]]
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Jan Rot'''  ([[Makassar]] [[Yndoneezje]], [[25 desimber]] [[1957]]] – [[Rotterdam]], [[22 april]] [[2022]]) wie in Nederlânske sjonger, komponist, tekstdichter en kollumnist. Hy waard musikus yn [[1978]], mar in trochbraak bleau ynearsten út. Hy die wurk foar ferskate media en teätertournees. Yn de jierren nei [[2000]] waard er oersetter fan hits fan oaren en wertaler fan ferneamde wurken út de klassike muzyk. Hawkins ferstoar yn [[2022]] yn de âldens fan 64 jier, oan de gefolgen fan [[kanker]]

{{stobbe-muzyk}}

{{DEFAULTSORT:Rot, Jan}}
[[Kategory:Nederlânsk sjonger]]
[[Kategory:Nederlânsk lietsjeskriuwer]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1957]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>ikg7895mi3mhofwve6hycy8wb0tf5dx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alex Brenninkmeijer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159964</id>
    <revision>
      <id>1085654</id>
      <timestamp>2022-08-02T11:36:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Alex Brenninkmeijer</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1636" xml:space="preserve">{{Persoan algemien
| ôfbylding                    = Alex Brenninkmeijer, Right to Know Day 2011 - 2 (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Alex Brenninkmeijer (2011)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Alex Franciscus Maria Brenninkmeijer
| oare namme(n)                = 
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[29 juny]] [[1951]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[14 april]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Lúksemboarch (stêd)|Lúksemboarch]] {{Flagge LU}}
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| berop/amt                    = Jurist
| aktyf as                     = Nasjonale ombudsman
| jierren aktyf                = 
| reden bekendheid             = 
| bekendste wurk(en)           = 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Alex Franciscus Maria Brenninkmeijer''' ([[Amsterdam]],[[29 juny]] [[1951]] - [[Lúksemboarch (stêd)|Lúksemboarch]], [[14 april]] [[2022]])  wie in [[Nederlân]]sk jurist. Hy wie fan [[2005]] oant [[2014]] [[Nasjonale ombudsman]] en fan [[2014]] oant syn ferstjerren lid fan de [[Jeropeeske Rekkenkeamer]]. Hy ferstoar op 14 april 2022 op yn 'e âldens fan 70 jier, yn in sikehûs yn de stêd Lúksemboarch, dêr't er neffens in wurdfierder fan de Jeropeeske Rekkenkeamer opnommen wie fanwegen in ynfeksje en [[Hert|hertproblemen]].

{{Stobbe-biografy}}

{{DEFAULTSORT:Brenninkmeijer, Alex}}
[[Kategory:Nederlânsk jurist]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1951]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 1951]]</text>
      <sha1>hy307vlf27536pc7w6kilgk0ml6122j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1085655</id>
      <parentid>1085654</parentid>
      <timestamp>2022-08-02T11:36:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>flaterke</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1636" xml:space="preserve">{{Persoan algemien
| ôfbylding                    = Alex Brenninkmeijer, Right to Know Day 2011 - 2 (cropped).jpg
| ôfbyldingstekst              = Alex Brenninkmeijer (2011)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = Alex Franciscus Maria Brenninkmeijer
| oare namme(n)                = 
| nasjonaliteit                = {{NEDnasj}}
| berne                        = [[29 juny]] [[1951]]
| berteplak                    = [[Amsterdam]]
| stoarn                       = [[14 april]] [[2022]]
| stjerplak                    = [[Lúksemboarch (stêd)|Lúksemboarch]] {{Flagge LU}}
| etnisiteit                   = 
| regionale identiteit         = 
| berop/amt                    = Jurist
| aktyf as                     = Nasjonale ombudsman
| jierren aktyf                = 
| reden bekendheid             = 
| bekendste wurk(en)           = 
| prizen                       = 
| webside                      = 
}}
'''Alex Franciscus Maria Brenninkmeijer''' ([[Amsterdam]],[[29 juny]] [[1951]] - [[Lúksemboarch (stêd)|Lúksemboarch]], [[14 april]] [[2022]])  wie in [[Nederlân]]sk jurist. Hy wie fan [[2005]] oant [[2014]] [[Nasjonale ombudsman]] en fan [[2014]] oant syn ferstjerren lid fan de [[Jeropeeske Rekkenkeamer]]. Hy ferstoar op 14 april 2022 op yn 'e âldens fan 70 jier, yn in sikehûs yn de stêd Lúksemboarch, dêr't er neffens in wurdfierder fan de Jeropeeske Rekkenkeamer opnommen wie fanwegen in ynfeksje en [[Hert|hertproblemen]].

{{Stobbe-biografy}}

{{DEFAULTSORT:Brenninkmeijer, Alex}}
[[Kategory:Nederlânsk jurist]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1951]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2022]]</text>
      <sha1>tgu45svblwh0x3qr23hgfrm58r54vk9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Nederlânsk jurist</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159965</id>
    <redirect title="Kategory:Nederlânsk abbekaat" />
    <revision>
      <id>1085656</id>
      <timestamp>2022-08-02T11:38:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Kategory:Nederlânsk jurist</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="59" xml:space="preserve">[[Kategory:Nederlânsk persoan|Jurist]]
[[Kategory:Jurist]]</text>
      <sha1>cqf8lp1nirliljfx7i1ve1kcn6lpdgd</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>